1. Abhidhammasaṃvaṇṇanāya atthaṃ saṃvaṇṇetukāmo tassā ādigāthāya tāva payojanasambandhābhidhānapubbaṅgamaṃ atthaṃ niddhārento uḷārajjhāsayānaṃ nisammakārīnaṃ paṭipatti paresaṃ vividhahitasukhanipphādanappayojanāti ācariyassāpi dhammasaṃvaṇṇanāya ādimhi satthari nipaccakārassa antarāyavisosanatthatā viya satthari dhamme ca paresaṃ accantasukhappaṭilābhasaṃvattaniyasaddhāratanuppādanatthatāpi siyāti dassetuṃ ‘‘dhammasaṃvaṇṇanāya’’ntiādimāha.1. Desiring to explain the meaning of the Abhidhamma commentary, the author, first elucidating the meaning of its opening verse, which is preceded by a statement of its purpose and connection, says that the practice of those with noble intentions and discerning actions aims at generating manifold benefits and happiness for others. Similarly, at the beginning of his own Dhamma commentary, the teacher intends to show that his respectful veneration of the Teacher serves to dispel obstacles, and also to engender for others the gem of faith that conduces to the attainment of ultimate happiness in the Teacher and the Dhamma. It is to demonstrate this that he says: ‘dhammasaṃvaṇṇanāya’ (for the Dhamma commentary), and so on.1. Muốn chú giải ý nghĩa của bản chú giải Vô Tỷ Pháp, trước tiên, khi xác định ý nghĩa của kệ ngôn mở đầu của bản chú giải ấy, bắt đầu bằng việc trình bày về mục đích và mối liên hệ, để chỉ ra rằng sự thực hành của những bậc thực hành thận trọng có chí nguyện cao thượng có mục đích là tạo ra nhiều lợi ích và hạnh phúc cho chúng sanh khác, và cũng để chỉ ra rằng, đối với vị Luận Sư, việc thể hiện sự tôn kính đối với Đức Bổn Sư ở đầu bản chú giải Pháp, ngoài việc là để tiêu trừ các chướng ngại, còn có thể có mục đích là làm phát sinh nơi người khác hạt giống đức tin quý báu, vốn đưa đến sự chứng đắc hạnh phúc tối thượng đối với Đức Bổn Sư và Chánh Pháp, ngài đã nói câu bắt đầu bằng “của bản chú giải Pháp”.2. Yassā saṃvaṇṇanantiādinā ‘‘dayāyā’’tiādithomanāya sambandhaṃ dasseti.2. By " Whose description," and so on, he shows the connection to the praise beginning with "by compassion."dayā không phải là bi mẫn, cũng vậy, theo chú giải này về ‘‘đạt đến trạng thái không bi mẫn’’ thì dayā không phải là từ; khi chỉ nắm giữ lời nói suông, điều này chỉ ra sự mâu thuẫn ngay cả trong các chú giải.dayā thì và tiếp theo.dayā trong nghĩa cho, đi và bảo vệ.dayā được sử dụng trong cả hai trường hợp.Antonītaṃ là bao hàm bên trong; ý nghĩa là sự bảo vệ là điểm chung của từ và bi, giống như ý nghĩa của cây cối là điểm chung của dhavakhadira và các loại cây khác. Tuy nhiên, ý nghĩa dự định là trong cụm từ ‘‘dayāpanno’’, do bi mẫn được nói đến ngay sau đó là thương xót lợi ích của tất cả chúng sinh và hữu tình, nên chữ dayā được hiểu là đồng nghĩa với từ.adayāpanno’’, cần hiểu rằng người có lòng bi mẫn, do có ý định không làm hại, thậm chí không gây chút phiền nhiễu nào cho người khác, huống chi là sát sinh; do đó, sự sát sinh được chỉ ra bởi sự vô bi mẫn.dayā is a synonym for both mettā and karuṇā, then how is it to be known that karuṇā is meant by “dayā”? Having taken this objection into consideration, he states the reason for taking only karuṇā, by* ‘and karuṇā by way of teaching’, etc.dayā là từ chỉ từ và bi, thì câu hỏi ‘‘làm thế nào mà bi mẫn được biết là dayā?’’ vẫn còn nguyên; ghi nhớ sự chất vấn đó, ngài nói lý do chỉ nắm giữ bi mẫn bằng và bi mẫn trong bài thuyết pháp và tiếp theo.dayā và sự khích lệ là đối tượng của chúng sinh, nhưng việc nói ‘‘đối với chúng sinh’’ làm rõ rằng ý nghĩa đặc biệt này là đối tượng của chúng sinh vô giới hạn.3 .3 .3 .4-5. Sabbaso cakkavāḷasahassehi sabbaso āgamma sabbaso sannisinnenāti sambandhavasena tayo vikappā yuttā, sabbaso cakkavāḷasahassehi dasahi dasahīti pana aniṭṭhasādhanato paṭisedhito.4-5. There are three appropriate constructions for “from all sides by thousands of world-systems, having come from all sides, having settled down from all sides.” However, “from all sides by thousands of world-systems, by tens and tens” is rejected as it leads to an undesirable conclusion.4-5. Ba lựa chọn phù hợp theo mối quan hệ là: hoàn toàn từ hàng ngàn vũ trụ, hoàn toàn đến, hoàn toàn ngồi xuống; nhưng đã bị bác bỏ việc nói ‘‘hoàn toàn từ hàng ngàn vũ trụ, mười mười’’ vì dẫn đến điều không mong muốn.6. Tathāgato vandanīyotiādinā ‘‘namassitvā’’tiādikiriyāvisesānaṃ taṃtaṃsuttānurodhena pavattitamāha.6. The Tathāgata is to be honored, etc., states that the specific actions like “having bowed down” are employed in accordance with various suttas.6. Bằng Đức Như Lai đáng được tôn kính và tiếp theo, ngài nói rằng các hành động đặc biệt như ‘‘sau khi đảnh lễ’’ và tiếp theo được sử dụng theo các kinh điển tương ứng.7. Antaradhāpetvāti nirodhetvā.7. Having made disappear means having ceased.7. Antaradhāpetvā là làm cho biến mất.8. Dukkarabhāvaṃ dīpetunti adukkarassa tathāabhiyācetabbatābhāvatoti adhippāyo.8. To indicate its difficulty, the intention is that what is not difficult would not be requested in such a manner.8. Để chỉ ra sự khó khăn; ý nghĩa là vì điều không khó khăn thì không cần phải thỉnh cầu như vậy.pārājika và saṅghādisesa là sự vi phạm giới, và thullaccaya, v.v., phần lớn là sự vi phạm hành vi, nên sự phối hợp của hành vi và giới đã được thực hiện như vậy; và vì cārittasīla có bản chất là hành vi, nên giới thứ hai được nắm giữ theo bản chất của nó.Abhidhamma một cách chân thật.9. Devadeva-saddassa attho paṭṭhānasaṃvaṇṇanāṭīkāyaṃ vipañcitoti na vitthārayimha.9. The meaning of the term Devadeva has been extensively explained in the commentary on the Paṭṭhāna, so we have not elaborated on it here.9. Ý nghĩa của chữ devadeva đã được giải thích chi tiết trong chú giải Paṭṭhānasaṃvaṇṇanāṭīkā, nên chúng tôi không mở rộng.13. Paṭhamasaṅgītiyaṃ yā aṭṭhakathā saṅgītāti vacanena sā bhagavato dharamānakālepi aṭṭhakathā saṃvijjati, tena pāṭho viya bhagavaṃmūlikāvāti viññāyati.13. By the statement “the commentary that was recited at the First Saṅgīti,” it is understood that that commentary also existed during the lifetime of the Buddha, and thus, like the texts, it originates from the Buddha.13. Bằng lời nói chú giải đã được kết tập trong kỳ kết tập đầu tiên, ngài chỉ ra rằng chú giải đó đã tồn tại ngay cả khi Đức Phật còn tại thế, và do đó, nó được hiểu là có nguồn gốc từ Đức Phật giống như kinh điển.Abhidhammassa’’ mong đợi điều ‘‘Tôi sẽ làm rõ ý nghĩa’’; sau khi hỏi ‘‘Vậy chú giải đó là của cái gì?’’, ngài kéo chính từ Abhidhamma đó theo nghĩa chủ đề.16. Ariyamaggassa bojjhaṅgamaggaṅgajhānaṅgavisesaṃ pādakajjhānameva niyametītiādinayappavatto tipiṭakacūḷanāgattheravādo ādi-saddena vipassanāya ārammaṇabhūtā khandhā niyamenti, puggalajjhāsayo niyametīti evamādayo moravāpivāsimahādattattheratipiṭakacūḷābhayattheravādādayo saṅgayhanti.16. Quan điểm của Trưởng lão Tipiṭakacūḷanāga, được bắt đầu bằng cách nói rằng chính thiền nền tảng (pādakajjhāna) xác định đặc tính của chi thiền, chi đạo, và chi giác ngộ của Thánh đạo, và với từ ādi (vân vân), bao gồm các quan điểm của các Trưởng lão Moravāpivāsimahādatta và Tipiṭakacūḷābhaya, những người cho rằng các uẩn, vốn là đối tượng của thiền quán, xác định điều đó, hoặc khuynh hướng của cá nhân xác định điều đó, và các quan điểm tương tự khác.17. Aññañca sabbaṃ atthappakāsanaṃ hotīti tosanaṃ hotīti attho.17. Aññañca sabbaṃ atthappakāsanaṃ hotīti có nghĩa là làm cho hài lòng.dhammātirekadhammavisesaṭṭhehī and not in the singular," he says "a singular designation is made for both..." ‘the causal state is enumerated,’ refers to ignorance, volitional formations, and so forth, being secondary, as they are causes and effects. ‘Of the enumerated phenomena,’ and so on, means that the method of questioning concerning the aggregates (khandha) and so forth, delimited by enumeration, is shown only in the analysis of aggregates (khandhavibhaṅga) and so forth, and not otherwise. This is why it is said. In the Suttanta, refers to texts like the Saṅgīti Suttanta. The five training rules are enumerated thus: abstinence from taking life... and so on... from things leading to heedlessness. There is no other way to analyze abstinences means that the analysis into past, impermanent, and so forth, should be understood solely by way of the aggregates, sense bases, and so forth, because abstinences are included within them. The intention is that there is no other method of analyzing abstinences devoid of the Abhidhamma approach. Paṭisambhidāmagga, in the discourse on contemplating phenomena individually, ‘the eye is impermanent... and so on... old age and death are impermanent,’ abstinences are not brought up. Pañhavārā (sections of questions) refers to the Pāḷi methods that proceed by way of questioning and answering. Just here means just in the Dhammahadayavibhaṅga. ‘from the text that appears in the Mahādhammahadaya, not appearing in the Dhammahadayavibhaṅga.’ Is found is stated as an indication for the fivefold series of affirmation and refutation, while is not found is for the fivefold series of refutation and affirmation. Relying on the absolute reality means that the absolute reality itself, the seventy-seven categories of phenomena such as form, is the basis, without specifying place, and so on, as in ‘in all ways.’ ‘in all ways’ should be connected by bringing in ‘for the purpose of refuting an assertion that has been grasped.’ Likewise for ‘always, in all beings.’ Which absolute reality indicates the basis of absolute reality. By these means by these words. Is found... and so on... wrong, is one means that the method that proceeds by way of affirming, rejecting, refuting, both in direct and reverse order, and by way of establishing, refuting, causing to fall, and charging, is one aspect, one component, of the first fivefold series. desires a thorough refutation of the opponent, by establishing the assertion, as in ‘If you, however, think that a person is not found, it is to be stated’ (Kathā. 3), and then by saying, ‘If you, acknowledging that assertion there, assert thus, and if you are to be refuted thus, then we will refute you, and you will be thoroughly refuted,’ and by ‘If, however, a person is not found,’ and so on (Kathā. 2), the opponent’s counter-argument is bound up in such a way that the proponent cannot unravel it. who desires the opponent’s counter-argument to be intractable, by that example (Kathā. 1), meaning by the example of an intractable counter-argument, ‘If that is difficult to refute thus,’ ‘A person is found to exist... and so on... in the ultimate sense.’ the refutation is unravelled, by showing the refutation to be intractable, which means making it unrefuted. destruction of the proponent’s refutation is its elimination, because it arose from the denial of the person-doctrine (puggalavāda), by imputing a state of being unrefuted to one’s own counter-argument, and by making one’s own counter-argument well done. fivefold series of affirmation and refutation, which arises naturally in affirmation and proceeds in the opposite manner, should be understood as the second fivefold series, in the reverse order of what has been stated. Its basis means that the absolute realities, forms, and so on, are the bases for it. Or based on them by this, the type ‘form in self.’ Or apart from them means without those forms, and so on. ‘or apart from them,’ referring to the state of being their master or dependent on them, the person-doctrine of the type ‘the self possesses form’ is shown. Not distinct by this, the type ‘form is self.’ The nature of perishing, and so on, is the specific characteristic of the aggregate of form, and so on; the nature of being conditioned, and so on, is the general characteristic.veyyākaraṇa (giải thích).byākaraṇa (giải thích).Byākaraṇa chính là veyyākaraṇa.veyyākaraṇa chăng?veyyākaraṇa không có chỗ đứng, và vì đã được đặc biệt quy định là ‘khi không có câu kệ’.Dhammapada (Pháp Cú) và các kinh khác, dù chỉ toàn là kệ ngôn, dù có kệ ngôn, dù liên quan đến các kệ ngôn về trí tuệ hỷ lạc, dù liên quan đến các lời nói như “điều này đã được nói”, và dù liên quan đến các pháp kỳ diệu, thì các định danh gāthā (kệ), udāna (cảm hứng ngữ), itivuttaka (như thị thuyết), abbhutadhamma (pháp hy hữu) lần lượt được thiết lập. Tương tự, dù có kệ ngôn, các định danh jātaka (bổn sanh) được thiết lập cho những bài kinh nói về các hành vi và năng lực của Đức Thế Tôn trong các kiếp quá khứ.suttanta, thì định danh vedalla (phương quảng) được thiết lập do sự đạt được trí tuệ. Như vậy, các chi phần như geyya (kệ tụng) và các chi phần khác đều là các phương pháp đặc biệt của sutta (kinh), được thiết lập trong các kinh đặc biệt đó bằng những dấu hiệu đặc trưng như có kệ ngôn.geyya và các chi phần khác, thì đó là chi phần sutta, vì nó diễn ra dưới dạng định danh chung mà không có định danh đặc biệt.geyya và kinh không kệ là veyyākaraṇa sao, nên chi phần sutta không thể tồn tại? Sự chất vấn đó vẫn còn nguyên đó sao?veyyākaraṇa.Maṅgala Sutta (kinh Hạnh Phúc) và các kinh khác sẽ không được xếp vào chi phần sutta” là không đúng, vì đã trở thành thông lệ.suttabhāva) đã trở thành thông lệ trong các kinh Maṅgala Sutta và các kinh khác.Dhammapada (Pháp Cú) hay Buddhavaṃsa (Phật Sử), mà chỉ được biết đến là có tính chất kinh.suttanāmaka (mang tên kinh) đã được thực hiện.geyya” cũng không đúng.sagāthaka (có kệ ngôn), và sự cùng tồn tại (sahabhāva) là với một cái khác ngoài chính nó. Trong các kinh Maṅgala Sutta và các kinh khác, không có phần kinh nào tách rời khỏi kệ ngôn mà có thể được gọi là “cùng với các kệ ngôn”, và cũng không có một tập hợp nào như vậy.Ubhatovibhaṅga (hai phần phân tích) và các kinh khác, các phần có kệ ngôn có thể được xếp vào chi phần geyya” cũng không đúng, vì từ cái khác.Jātaka (Bổn Sanh) và các kinh khác.Ubhatovibhaṅga và các kinh khác không có tính chất geyya bởi những kệ ngôn đó. Như vậy, cần phải hiểu rằng không có sự lẫn lộn giữa các chi phần sutta và các chi phần khác.Abhidhamma.adhigantabbadesetabba (điều cần thâm nhập và thuyết giảng), đó chính là pháp, theo cách thức phù hợp với điều đó.Abhidhamma là sự chứng ngộ tối thượng, là nguyên nhân của sự thâm nhập.Abhidhamma đặc biệt là sự chuyển pháp luân.Abhidhamma đều được bao hàm trong các chân lý cao quý được thuyết giảng trong kinh Dhammacakkappavattana (kinh Chuyển Pháp Luân), hoặc vì chánh kiến và các pháp khác, vốn là Abhidhamma theo nghĩa tối thượng, đã được thuyết giảng ở đó.Jātaka (Bổn Sanh) chỉ được nói đến đối với những kiếp mà sự thuyết giảng đã trở thành thông lệ.Nibbāna (Niết Bàn) hoặc bất cứ điều gì được coi là thường hằng, được gọi là sassata (thường còn) vì nó luôn tồn tại như vậy do tính chất không biến đổi, thì lời dạy của chư Phật cũng được nói là sassata như vậy.upapāramī (ba-la-mật phụ) và các loại khác.pāramī (ba-la-mật).līnatā (sự biếng nhác) là sự co rút, sự mất tinh tấn, vì sự khởi đầu tinh tấn là điều được mong muốn.1. Tenāti vedanāsaddena.1. Tenāti by the word 'vedanā'.1. Do đó là bởi từ vedanā (thọ).samaṃ cuṇṇaṃ).sukhāya (vì lạc) sao?” và các câu tương tự.2. Tañca sukhindriyaṃ sukhavedanā eva hoti sāmaññassa bhedapariyādānato, bhedassa ca sāmaññapariccāgatoti adhippāyo.2. And that pleasure faculty is just pleasant feeling because the specific subsumes the general, and the general relinquishes the specific; this is the intention.2. Và lạc quyền chính là lạc thọ, vì cái đặc thù được bao hàm trong cái tổng quát, và cái tổng quát được từ bỏ bởi cái đặc thù, đó là ý nghĩa.3. Vipākaniruttiñca labhantīti tesu vipākasaddassa niruḷhataṃ dasseti.3. By " they also receive the appellation 'vipāka'" the established usage of the term 'vipāka' for them is shown.3. " Vipākaniruttiñca labhantī" (và đạt được sự giải thích của quả) chỉ ra rằng từ "vipāka" (quả) đã trở thành một thuật ngữ cố định trong đó.4. ‘‘Kathamādinnā’’ti ayampi pañho labbhati.4. The question "How are they grasped?" is also found.4. "Kathamādinnā" (đã được chấp thủ như thế nào?) cũng là một câu hỏi được tìm thấy.5. Vibādhanaṃ pīḷanaṃ kilamanaṃ upatāpo pariḷāho appassaddhibhāvo.5. "Vibādhanaṃ" is oppression, torment, distress. "Upatāpo" is feverishness, anguish, lack of firm confidence.6. ‘‘Sīlamattakaṃ, paraṃ viya mattāyā’’tiādīsu mattā-saddassa pamāṇavācakatā daṭṭhabbā.6. The word mattā should be understood as denoting 'measure' in phrases like "sīlamattakaṃ" (a mere precept) and "paraṃ viya mattāyā" (like the measure of another).7. Vedayamānāti anubhavamānā.7. "Vedayamānā": Experiencing.8. Nibbānārammaṇataṃ sandhāyāha, na nibbānapaṭivijjhanaṃ, itarathā gotrabhussa dassanabhāvāpatti acodanīyā siyāti adhippāyo.8. He says it with reference to having Nibbāna as its object, not the penetration of Nibbāna. Otherwise, the meaning is that the attainment of gotrabhū as seeing (dassana) would not be reprehensible.8. (Ngài) đã nói nhắm đến việc lấy Niết-bàn làm đối tượng, không phải là sự chứng ngộ Niết-bàn; nếu không, trường hợp tâm chuyển tộc không có sự thấy sẽ không thể bị chất vấn, đó là ý nghĩa.9. Appahātabbahetumattesūti appahātabbahetukamattesu.9. In mere roots that are not to be abandoned means in mere roots that have not to be abandoned.9. Trong các pháp chỉ có nhân không cần đoạn trừ có nghĩa là trong các pháp có nhân không cần đoạn trừ.10. Aññathāti ārammaṇakaraṇamatte adhippete.10. Otherwise means when merely making it an object is intended.10. Nếu không có nghĩa là khi chỉ nhắm đến việc lấy làm đối tượng.11. Lokiyesu asekkhabhāvānāpatti daṭṭhabbāti kasmā evaṃ vuttaṃ, nanu –11. The non-attainment of the state of asekha in worldly things should be understood. Why is this said? Surely—11. Đối với các pháp hiệp thế, cần hiểu là không có trường hợp là vô học—tại sao lại nói như vậy? Phải chăng—12. Kilesavikkhambhanasamatthatāyāti idaṃ nidassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ.12. The phrase “kilesavikkhambhanasamatthatāya” (due to the ability to suppress defilements) should be understood as merely an example.12. Kilesavikkhambhanasamatthatāyā (do có khả năng chế ngự các phiền não), điều này cần được hiểu là một ví dụ.14. Tittiṃ na janenti santataratāya asecanakabhāvato.14. They do not generate satisfaction due to their extreme peacefulness and their unmixed nature.14. Chúng không tạo ra sự thỏa mãn, do bản chất êm dịu hơn, không gây say đắm.15. Lokiyasādhujanehipi atijigucchanīyesu ānantariyakammanatthikavādādīsu pavatti vinā vipallāsabalavabhāvena na hotīti ‘‘vipariyāsadaḷhatāyā’’ti vuttaṃ.15. It was stated “vipariyāsadaḷhatāya” (due to the strength of perversion) because engagement in matters extremely abhorrent even to ordinary good people, such as parricide or nihilistic views, does not occur without a strong element of perversion.15. Do sự diễn tiến trong các hành vi đáng ghê tởm tột độ ngay cả đối với người thiện thế gian như nghiệp vô gián, tà kiến đoạn diệt, v.v... không thể xảy ra nếu không có sức mạnh của sự điên đảo, nên đã nói ‘‘vipariyāsadaḷhatāyā’’ (do sự vững chắc của điên đảo).16. Maggakiccaṃ pariññādi.16. “Maggakiccaṃ” (the function of the path) refers to pariññā (full understanding) etc.16. Maggakiccaṃ (phận sự của Đạo): là liễu tri, v.v...17. Uppanna-saddo uppādādiṃ paṭipajjamāno, patvā vigato cāti duvidhesu atthesu ubhayesampi vācako, na purimānaṃyevāti tamatthaṃ dassetuṃ ‘‘anuppannā’’tiādimāha.17. The word “uppanna” (arisen), when used in the sense of beginning to occur or having attained and ceased, is a term for both types of meaning, not just for the former. To show this meaning, it states “anuppannā” etc.17. Từ uppanna (đã sanh), khi chỉ sự bắt đầu sanh khởi, v.v..., và khi chỉ pháp đã đạt đến rồi diệt đi, là từ chỉ cả hai trường hợp trong hai ý nghĩa, chứ không chỉ riêng trường hợp trước; để chỉ rõ ý nghĩa đó, ngài nói ‘‘anuppannā’’ (chưa sanh), v.v...20. Yassa jhānā vuṭṭhahitvātiādinā ‘‘tenānandā’’tiādipāḷiyā heṭṭhāpāḷiṃ atthavasena dasseti.20. With "having emerged from jhāna" and so on, the meaning of the preceding Pāḷi passage starting with "Therefore, Ānanda" is shown.22. Aññehi anidassanehi aññaṃ viya katvā yathā ‘‘silāputtakassa sarīra’’nti.22. By other unindicable things, making it as if it were something else, as in "the body of a stone-statue".1-6. Samānadesaggahaṇānaṃ ekasmiṃyeva vatthusmiṃ gahetabbānaṃ, ekavatthuvisayānaṃ vā.1-6. Of those that are to be grasped in the same place (samānadesaggahaṇānaṃ) means of those that are to be grasped in the very same object, or those that have the same object.1-6. Samānadesaggahaṇānaṃ là của những pháp cần được thâu tóm trong cùng một vật, hoặc có cùng một vật làm đối tượng.7-13. Paccayabhāvamattena…pe… atthitanti etena na paṭiladdhattatāsaṅkhātā sasabhāvatāva atthitā, atha kho paṭipakkhena anirodho appahīnatā anipphāditaphalatā kāraṇāsamugghātena phalanibbattanārahatā cāti imamatthaṃ dasseti.7-13. By "existence" (atthitā), which is Paccayabhāvamattena…pe…, it is shown that existence is not merely its own nature, called the obtainment of self-state, but rather, by contrast, non-cessation, non-abandonment, non-production of fruit, and suitability for producing fruit through the non-eradication of the cause.7-13. Bằng câu nói “chỉ bằng sự không-có-mặt của duyên… sự hiện hữu”, điều này cho thấy rằng sự hiện hữu không phải là tự-thể được gọi là sự-đã-đạt-được-tự-tánh, mà là, theo phương diện đối nghịch, là sự không-diệt, sự không-đoạn-trừ, sự chưa-sinh-khởi-quả, và khả năng sinh khởi quả do nhân không bị nhổ bật gốc.na sahetu…pe… kālānamevā.Same…pe… dīpeti: that which is made by conditions, having come together and arisen, is saṅkhata (conditioned).Avini…pe… ṭhapanato because the phenomena are not stated with such specific classification, determination, and delimitation in the Abhidhamma matrix.Pathavīādi rūpaṃ), the materiality of all earth and so forth is established, just as the causal nature of causes is established in cittuppādas that have many causes. Therefore, it is said purima…pe… pajjatī.Tenevā means because it is the truth of suffering and because it is to be fully understood.Dukabahutā āpajjatī)? Were not twenty dukas distinguished, and will it not be said that "even what is unstated should be understood as obtainable"? Thus, many dukas are indeed desired, are they not?dukabahutā and so forth indicate that it is not all-pervading, because it does not encompass all-object-consciousness such as those connected with knowledge from wholesome Kamaloka consciousness, and similarly, the mind-door adverting from great functional consciousness.tathā ca…pe… siyā.Niddesena ca viruddhaṃ (contradicted by the exposition) because the statement "there is a duka due to the distinctness of meaning of both terms" is contradicted by the exposition in the Summary of Enumerations, which shows that certain things, like the rūpāyatana and others, are cognizable by some specific consciousness, such as eye-consciousness, but not by other consciousnesses, such as ear-consciousness. Similarly, it does not accord with the meaning from the exposition of meaning extraction.Tatthā means in that commentary on the Summary of Enumerations.Na hi sama…pe… sedhetu demonstrates that the operation of the two terms of the duka in such expository passages as "Those phenomena that are cognizable by the eye are not cognizable by the ear" is understood from the Pāli itself.Tathevā means in the sense of showing that there is indeed a phenomenon with distinct nature, such as eye-consciousness and ear-consciousness, through the usage of eye and ear bases, by the indeterminacy of "some" (keci) for both "some are" and "some are not."na cetthā and so forth.Viññātabbabhedenā means by a specific characteristic of what is to be cognized, or by a part of the cognizable, that is the meaning.Dukabhedo means a specific kind of duka, a duka cognizable by some, or simply its division.Samatto means complete, sufficient, perfect, that is the meaning.Yattakā viññātabbā tattakā dukā is a demonstration of the manner in which a multiplicity of dukas arises.Evañca satī and so forth demonstrates the quality attained by this commentary.viññāṇanānattenā and so forth.etassa panā and so forth.ye vā panā, up to "those phenomena that are cognizable by the eye... and those phenomena that are not cognizable by the eye" (dha. sa. 1101).yevāpana có ý nghĩa chỉ ra sự khác biệt của các từ, ví như trong các câu «bất kỳ pháp thiện nào, tất cả chúng đều có căn là thiện.14-19. Santānassa ajaññamalīnabhāvakaraṇato kaṇhakammavipākahetuto ca aparisuddhattā ‘‘asucibhāvena sandantī’’ti vuttaṃ.14-19. Because of making the continuum impure and defiled, and because it is the cause of the ripening of dark kamma, due to its impurity, it is said to 'flow forth in an impure state.'14-19. Do làm cho dòng tương tục không trong sạch và ô uế, và do là nhân của quả dị thục của nghiệp đen, nên vì không thanh tịnh, được nói là «chảy ra với trạng thái bất tịnh».gotrabhu giống như gotrabhu, thì vì các pháp có ưu thế về phẩm chất không thể được gọi bằng một từ, nên chỉ có vodāna, v.v. mới được nói đến.20-25. Paccayabhāvenāti saṃyojanatthaṃ dasseti.20-25. 'By way of condition' indicates the meaning of saṃyojana (fetter).20-25. Bởi trạng thái là duyên, ngài chỉ ra ý nghĩa của kiết sử.26-37. Yathā sarabhehi atikkamitabbā pabbatarāji sarabhaniyā, evaṃ oghaniyāti saddasiddhīti āha ‘‘tenā’’tiādi.26-37. Just as a mountain range to be traversed by sarabhas is a sarabha-path, so too is the term oghaniya derived according to grammar, thus it states "therefore," etc.26-37. Giống như dãy núi phải vượt qua bởi các con nai (sarabha) được gọi là sarabhaniyā, tương tự như vậy là oghaniyā, đó là ngữ pháp học (saddasiddhi), nên đã nói "do đó", v.v.50-54. Vipariyesaggāho parāmasananti ‘‘parato’’ti ettha na dhammasabhāvato aññathāmattaṃ paranti adhippetaṃ, atha kho tabbipariyāyoti āha ‘‘paratoti niccādito’’ti.50-54. Vipariyāsa-aggāha (wrong apprehension) is parāmāsa (grasping); therefore, in "parato" here, it is not intended that "para" means merely a state different from the intrinsic nature of phenomena, but rather its opposite, thus it states "parato means from permanence, etc."50-54. Sự nhận thức sai lầm (vipariyāsaggāho) là sự chấp thủ (parāmasanaṃ). Ở đây, "parato" không có nghĩa là khác với bản chất của các pháp, mà là ngược lại với chúng, nên đã nói "parato có nghĩa là từ thường, v.v.".55-68. Yadi sabhāvato avijjamānaṃ, kathamārammaṇabhāvoti āha ‘‘vicittasaññāya saññita’’nti, parikappanāmattasiddhanti attho.55-68. If it does not exist in its intrinsic nature, how can it be an object? Thus it states "conceived by varied perception," meaning it exists merely through conceptualization.55-68. Nếu nó không hiện hữu theo bản chất, thì làm sao nó có thể là đối tượng? Nên đã nói "được nhận thức bởi sự nhận thức đa dạng", ý nghĩa là nó chỉ hiện hữu do sự giả định.83-100. Kāmataṇhā kāmo uttarapadalopena yathā rūpabhavo rūpaṃ.83-100. Kāmataṇhā (sense-craving) is kāma by the elision of the latter part of the compound, just as rūpa-bhava is rūpa.83-100. Ái dục (kāmataṇhā) được gọi là kāmo (dục) bằng cách lược bỏ hậu tố, giống như rūpabhava (kiếp sắc) được gọi là rūpa (sắc).101-108. Vijjāsabhāgatāya, na saṅkappādayo viya vijjāya upakārakabhāvato.101-108. Due to the nature of wisdom, not like intentions, etc., which are helpful to wisdom.101-108. Do cùng loại với minh (Vijjāsabhāgatāya), chứ không phải do có ích cho minh như các tư duy, v.v.109-118. Aññaṃ anapekkhitvā sayameva attano nāmakaraṇasabhāvo nāmakaraṇaṭṭhoti, tena arūpadhammānaṃ viya opapātikanāmatāya pathavīādīnampi nāmabhāvo siyāti āsaṅkāya nivattanatthaṃ ‘‘nāmantarānāpajjanato’’ti āha.109-118. The nature of giving a name to oneself without depending on another is the meaning of naming (nāmakaraṇaṭṭha); he said "because they do not acquire another name" to prevent the doubt that thereby even earth etc. might have the nature of a name, like formless phenomena (arūpadhamma) have spontaneously generated names (opapātikanāmatatā).119-123. Ito pubbe parikammantiādinā samāpattivuṭṭhānakusalatā viya samāpattikusalatāpi jhānalābhīnaṃyeva hotīti vuttaṃ viya dissati.119-123. By "preparation before this" and so on, it appears to be stated that skill in attainment (samāpattikusalatā) belongs only to those who have attained jhāna, just like skill in emerging from attainment (samāpattivuṭṭhānakusalatā).124-134. Sobhane rato surato, tassa bhāvo soraccanti āha ‘‘sobhanakammaratatā’’ti.124-134. One who delights in what is beautiful (sobhana) is surata (well-behaved); its nature is soracca (gentleness), so he said "delight in wholesome actions."135-142. Kāraṇasīlaṃ lokiyaṃ.135-142. Causal virtue (kāraṇasīlaṃ) is mundane (lokiya).