Table of Contents

⮲

Jinālaṅkāra

Edit
3

Paṇāmadīpanīgāthā

Verses Elucidating the Homage

Các Kệ Giải Thích Lời Kính Lễ

4
1.
1.
1.
5
Yo lokatthāya buddho dhanasutabhariyāaṅgajīve cajitvā pūretvā āramiyo tidasamanupame bodhipakkhīyadhamme,
The Buddha, who for the welfare of the world, having renounced wealth, children, wife, and even life, fulfilled the incomparable bodhipakkhiyadhamma (factors leading to enlightenment) that delight the devas,
Đức Phật, vì lợi ích thế gian, đã từ bỏ tài sản, con cái, vợ, và thân mạng, đã viên mãn các pháp ba-la-mật vô song và các pháp trợ bồ-đề,
6
Patvā bodhiṃ visuddhaṃ sakalaguṇadadaṃ seṭṭhabhūto tiloke,
Having attained pure Enlightenment, the bestowing of all virtues, becoming preeminent in the three worlds,
đã đạt được giác ngộ thanh tịnh, ban tặng mọi công đức, là bậc tối thượng trong ba cõi,
7
Katvā dukkhassa antaṃ katasubhajanataṃ dukkhato mocayittha.
He made an end to suffering and released the virtuous people from suffering.
đã chấm dứt khổ đau, và giải thoát những người thiện lành khỏi khổ đau.
8
2.
2.
2.
9
Natvānāhaṃ jinantaṃ samupacitasubhaṃ sabbalokekabandhuṃ,
Having paid homage to the Conqueror, who has accumulated merit, the sole kinsman of all worlds,
Sau khi đã đảnh lễ Đức Phật, bậc đã tích lũy công đức, là người thân duy nhất của tất cả chúng sinh,
10
Nāhu yenapi tulyo kusalamahimato uttamo bhūtaloke tassevāyaṃ uvimhaṃ suvipulamamalaṃ bodhisambhārabhūtaṃ,
He who has no equal in the greatness of wholesome deeds, the supreme one on earth; I shall narrate this very extensive and pure account of his bodhisambhāra (requisites for enlightenment),
bậc mà không ai trên thế gian này có thể sánh bằng về công đức thiện lành; tôi sẽ thuyết giảng về sự tích rộng lớn, trong sạch, là tư lương giác ngộ của Ngài,
11
Hetuṃ hetvānurūpaṃ sugatagataphalaṃ bhāsato me suṇātha.
The cause corresponding to the cause, the fruit attained by the Sugata (Well-gone One); listen to me as I speak.
là nhân và quả tương ứng với nhân của bậc Thiện Thệ. Xin quý vị lắng nghe!
12

Yogāvacarasampattidīpanīgāthā

Verses Elucidating the Practitioner's Attainments

Các Kệ Giải Thích Sự Thành Tựu Của Hành Giả

13
3.
3.
3.
14
Jāto yo navame khaṇe sutadharo sīlena suddhindriyo saṃsāraṃ ayato bhavakkayakaraṃ disvā sivaṃ khemato,
A person born in an auspicious moment, learned in the Dhamma, with purified faculties through virtue, seeing Saṃsāra as painful and the cessation of existence as peaceful and secure,
Người nào sinh vào sát-na chánh, đã nghe Pháp, có các căn thanh tịnh nhờ giới, thấy luân hồi là sự đi đến,
15
Taṃ sampāpakamaggadesakamuniṃ sampūjayanto tato uddhānussatibhāvanādikamato sampādaye taṃ sivaṃ.
Worships that Sage who points out the path leading to that (peace), and then through uddhānussati-bhāvanā (recollection of the Uḍḍhāna or essence) and other practices, he should attain that peace.
và sự chấm dứt các hữu là an lành, là vô sự; người ấy nên cúng dường bậc đạo sư chỉ đường đến sự an lành đó, rồi tự mình thành tựu sự an lành ấy bằng cách thực hành các pháp như niệm hơi thở ra vào.
16

Vatthuvisodhanīgāthā

Verses Elucidating the Subject Matter

Các Kệ Thanh Lọc Sự Việc

17
4.
4.
4.
18
Buddhoti ko buddhaguṇo ti ko so,
Who is the Buddha? What are the qualities of the Buddha?
Ai là Phật? Đức Phật có những công đức gì?
19
Acintayādittamupāgato yo;
What is that which he attained through inconceivable effort?
Ngài đã đạt được sự khởi đầu không thể nghĩ bàn.
20
Anaññasādhāraṇabhūtamatthaṃ,
What unique, unsurpassed state
Điều gì là độc nhất vô nhị?
21
Akāsi kiṃ so kimavoca buddho.
Did he accomplish? What did the Buddha proclaim?
Ngài đã làm gì? Ngài đã thuyết giảng điều gì?
22
5.
5.
5.
23
Visuddhakhandhasantāno buddhoti niyamo kato,
"Buddha" is defined as one whose aggregates-continuum is purified;
Đức Phật là bậc có dòng tương tục các uẩn thanh tịnh, đó là định nghĩa.
24
Khandhasantānasuddhī tu guṇoti niyamo kato.
"Quality" is defined as the purification of the aggregates-continuum.
Sự thanh tịnh của dòng tương tục các uẩn là công đức, đó là định nghĩa.
25
6.
6.
6.
26
Akāsi kiccāni dinesu pañca,
He performed his duties in five phases of the day,
Ngài đã thực hiện năm phận sự trong ngày,
27
Pasādayañciddhibalena sena;
And by his psychic power, he gladdened beings;
và với thần thông, Ngài đã làm cho chúng sinh
28
Janānasesaṃ cariyānukūlaṃ,
Knowing the inclinations of all people,
hoan hỷ bằng cách biết rõ căn tánh của tất cả,
29
Ñatvānavocānusayappahānaṃ.
He taught the abandonment of underlying tendencies.
rồi thuyết giảng về sự đoạn trừ các tùy miên.
30

Anaññasādhāraṇadīpanīgāthā

Verses Elucidating His Uniqueness

Các Kệ Giải Thích Sự Độc Nhất Vô Nhị

31
7.
7.
7.
32
Abbhuggatā yassa guṇā anantā,
Whose infinite qualities have arisen,
Công đức vô biên của Ngài đã phát khởi,
33
Tibuddhakhettekadivākaroti;
Like the single sun in the three Buddha-fields;
như mặt trời duy nhất trong ba cõi Phật.
34
Jānāti so lokamimaṃ parañca,
He knows this world and the next,
Ngài biết thế gian này và thế giới khác,
35
Sacetanañceva acetanañca;
Both sentient and insentient;
cả hữu tình và vô tình;
36
Sakassa santānagataṃ paresaṃ,
What belongs to his own continuum and that of others,
cả những gì thuộc về dòng tương tục của mình và của người khác,
37
Byatītamappattakamatrabhūtaṃ.
Past, future, and present.
những gì đã qua, chưa đến và hiện tại.
38
8.
8.
8.
39
Anantasattesu ca lokadhātusu,
Among infinite beings and world-systems,
Trong vô số chúng sinh và vô số thế giới,
40
Ekova sabbepi samā na tena;
There is only one like him; none are equal to him;
chỉ có một mình Ngài, không ai bằng Ngài.
41
Disāsu pubbādisu cakkavāḷā,
Even if thousands of immeasurable cakkavāḷas (world-cycles)
Trong các phương như phương đông, có hàng ngàn
42
Sahassasaṅkhāyapi appameyyā;
In the eastern and other directions were to gather in one place;
vô số các cõi luân hồi;
43
Ye tesu devā manujā ca brahmā,
And the devas, humans, and Brahmās in them,
chư thiên, loài người và Phạm thiên ở đó,
44
Ekattha saṅgamma hi mantayantā.
Were to consult together.
dù hội họp lại để bàn luận,
45
9.
9.
9.
46
Anādikālāgatanāmarūpinaṃ,
Regarding the name-and-form (mind-and-matter) that has come down from beginningless time,
về danh và sắc đã đến từ vô thủy,
47
Yathāsakaṃ hetuphalattavuttinaṃ;
Whose existence is due to its own cause and effect,
về sự vận hành của nhân và quả tùy theo chúng,
48
Tabbhāvabhāvittamasambhuṇantā,
Unable to penetrate its inherent nature of being conditioned by that state,
không thể thấu hiểu được bản chất của chúng,
49
Nānāvipallāsamanupaviṭṭhā.
They are afflicted by various perversions (of perception).
nên đã rơi vào nhiều sự điên đảo.
50
10.
10.
10.
51
Kammappavattiñca phalappavattiṃ,
The arising of kamma and the arising of its results,
Về sự vận hành của nghiệp và sự vận hành của quả,
52
Ekattanānattanirīhadhammataṃ;
The nature of being one and many, inert (without a self-agent) phenomena;
về tính nhất thể và dị biệt, về bản chất vô vi,
53
Viññattisantānaghanena channato,
Since it is obscured by the dense continuity of consciousness,
do bị che lấp bởi sự dày đặc của dòng tương tục nhận thức,
54
Sivañjasaṃ no bhaṇituṃ samatthā.
They are unable to proclaim the straightforward path to peace.
họ không thể nói lên con đường an lành.
55
11.
11.
11.
56
Eko va so santikaro pabhaṅkaro,
He alone brings peace and dispels darkness,
Chỉ có một mình Ngài, bậc làm cho an tịnh, bậc soi sáng,
57
Saṅkhāya ñeyyāni asesitāni;
Having comprehended all things knowable without remainder;
đã biết rõ tất cả những gì cần được biết.
58
Tesañhi majjhe paramāsambhīvadaṃ,
Among these, he is capable of revealing
Trong số đó, Ngài có khả năng thuyết giảng
59
Sivañjasaṃ dīpayituṃ samattho.
The straightforward path to the supreme, most peaceful (Nibbāna).
con đường an lành tối thượng, đáng khao khát.
60
12.
12.
12.
61
So gotamo sakyasuto munindo,
That Gotama, the son of the Sakyas, the lord of sages,
Đức Gotama, con trai của dòng Sakya, bậc hiền giả tối thượng,
62
Sabbassa lokassa padīpabhūto;
Who is like a lamp to all the world;
là ngọn đèn của tất cả thế gian.
63
Anantasatte bhavabandhanamhā,
Looking with the fruit of compassion,
Ngài đã giải thoát vô số chúng sinh
64
Mocesi kāruññaphalānupekkhī.
Released infinite beings from the bonds of existence.
khỏi sự trói buộc của các hữu, với lòng từ bi vô lượng.
65

Abhinīhāradīpanīgāthā

Verses Elucidating His Aspiration

Các Kệ Giải Thích Sự Phát Nguyện

66
13.
13.
13.
67
Vadetha tassīdha anappakaṃ guṇaṃ,
Speak of his immeasurable quality here,
Hãy nói lên công đức không ít của Ngài ở đây,
68
Na tena tulyo paramo ca vijjati;
For there is no other equal to him, nor superior;
không có ai sánh bằng Ngài.
69
Kiṃ taṃ guṇaṃ taṃ sadisena dinnaṃ,
Was that quality given by one like him?
Công đức đó, có phải do người khác ban tặng,
70
Sayaṃkataṃ kinnu adhiccaladdhaṃ.
Was it self-made or attained by chance?
hay tự mình tạo ra, hay do ngẫu nhiên mà có?
71
14.
14.
14.
72
Nādhiccaladdhaṃ na ca pubbabuddhā,
It was not attained by chance, nor by former Buddhas,
Không phải do ngẫu nhiên mà có, cũng không phải do các Đức Phật quá khứ,
73
Brahmādinaṃ sammutiyā bahūnaṃ;
Nor by the consensus of many Brahmās and devas;
hay do sự đồng ý của nhiều vị Phạm thiên và các vị khác.
74
Sayaṃkateneva anopamena,
But by his own incomparable efforts,
Mà là do tự mình tạo ra bằng cách bố thí
75
Dānādinā laddhamidaṃ vipākaṃ.
Through dāna (generosity) and other perfections, this result was achieved.
và các pháp khác không thể so sánh, đã đạt được quả báo này.
76
15.
15.
15.
77
Ito catunnaṃ asaṅkhiyānaṃ,
Four asaṅkheyya (incalculable eons) from now,
Vào thời điểm bốn A-tăng-kỳ
78
Sataṃsahassānadhikānamatthake;
And more than a hundred thousand kappa (world-cycles) ago;
và một trăm ngàn đại kiếp vượt qua,
79
Kappe atītamhi sumedhatāpaso,
In that past eon, the ascetic Sumedha
trong đại kiếp đã qua, đạo sĩ Sumedha
80
Vehāyasaṃ gacchati iddhiyā tadā.
Ascended into the air by psychic power.
đã bay trên không trung bằng thần thông.
81
16.
16.
16.
82
Dipaṅkaro nāma jino sasaṅgho,
The Conqueror named Dīpaṅkara, with his Saṅgha,
Đức Phật Dīpaṅkara cùng với Tăng đoàn,
83
Rammaṃ puraṃ yāti virocamāno;
Shining brightly, was going to a delightful city;
đang rực rỡ đi vào một thành phố xinh đẹp,
84
Manussadevehibhipūjiyanto,
Being revered by humans and devas,
được chư thiên và loài người cúng dường,
85
Sahassaraṃsi viya bhāṇumā nabhe.
Like the brilliant sun with a thousand rays in the sky.
như mặt trời rực rỡ trên bầu trời.
86
17.
17.
17.
87
Tassañjasaṃ kātubahussahānaṃ,
Hearing "Buddha" while many were striving to make the path (for him),
Khi nghe nói Đức Phật đang đến trên con đường đó, có nhiều người đang sửa soạn,
88
Buddhoti sutvā sumano patīto;
Sumano (Sumedha) was delighted and overjoyed;
đạo sĩ Sumedha hoan hỷ trong tâm,
89
Mamajja dehaṃ panimassa datvā,
"By giving my body today for him,
“Hôm nay, ta sẽ dâng thân này cho Ngài,
90
Buddho ahaṃ hessamanāgatediso.
I shall become a Buddha in the future."
ta sẽ trở thành Phật trong tương lai.”
91
18.
18.
18.
92
Tasmiñjase kandaratamhi paṅke,
In that path, where there was a muddy ditch,
Trên con đường đó, có một chỗ lầy lội đầy bùn,
93
Katvāna setuṃ sayi so sadehaṃ;
He made a bridge and lay down his body;
Ngài đã nằm xuống, dùng thân mình làm cầu.
94
Buddho ayaṃ gacchatu piṭṭhiyā mamaṃ,
"Let this Buddha pass over my back,
“Nếu ta sẽ thành Phật trong tương lai,
95
Bodhissace hessati me anāgate.
If I am to attain Enlightenment in the future."
xin Đức Phật hãy bước qua lưng ta.”
96
19.
19.
19.
97
Ussīsakaṃ yāti jino hi tassa,
The Conqueror came to his head,
Đức Phật đã đến chỗ đầu của Ngài,
98
Ajjhāsayo sijjhatimassanāgate;
His aspiration would be fulfilled in the future;
biết rằng nguyện vọng của Ngài sẽ thành tựu trong tương lai.
99
Ñatvāna byākāsi asesato hi,
Knowing this, he fully declared,
Ngài đã tuyên bố rõ ràng,
100
Buddho ayaṃ hessatināgatesu.
"This one will be a Buddha in the future."
“Vị này sẽ thành Phật trong tương lai.”
101
20.
20.
20.
102
Sutvāna patto va mahābhisekaṃ,
Having heard this, as if he had attained a great consecration,
Nghe vậy, Ngài như đã được đại lễ quán đảnh,
103
Laddhaṃ va bodhiṃ samanussaranto;
Recalling as if he had already gained Enlightenment;
như đã đạt được giác ngộ; Ngài suy nghĩ lại.
104
Pūjetvā yāte munidevamānuse,
Having paid homage, as the Sage, devas, and humans departed,
Sau khi cúng dường chư Phật, chư thiên và loài người đã đi qua,
105
Uṭṭhāya so sammasi pāramī dasa.
He arose and contemplated the ten pāramī (perfections).
Ngài đứng dậy và quán xét mười pháp Ba-la-mật.
106
21.
21.
21.
107
Daḷhaṃ gahetvā samatiṃsapāramī,
Having firmly grasped the thirty pāramī,
Ngài đã kiên định nắm giữ ba mươi Ba-la-mật,
108
Sikkhattayañcassa jinassa santike;
And the three trainings (of virtue, concentration, and wisdom) in the presence of that Conqueror;
và ba học pháp của Đức Phật.
109
Kātuṃ samattho pi bhavassa pāraṃ,
Though capable of reaching the other shore of existence,
Dù có khả năng vượt qua biển khổ sinh tử,
110
Sattesu kāruññabalā bhavaṃ gato.
Driven by the power of compassion for beings, he remained in existence.
nhưng với sức mạnh của lòng từ bi đối với chúng sinh, Ngài đã tái sinh.
111
22.
22.
22.
112
Uppannuppannake so jinavaramatule pūjayitvā asesaṃ buddho eso hi oso bhavati niyamato byākato tehi tehi tesaṃ tesaṃ jinānaṃ acanamanupamaṃ pūjayitvā sirena,
Having worshipped all those incomparable Supreme Buddhas who appeared, and having been definitively declared by each of them, "This one will certainly be a Buddha," he endured every suffering and fulfilled the pāramī (perfections) that bestow all virtues, worshipping each of those Buddhas with unequalled reverence, bowing his head.
Ngài đã cúng dường tất cả các Đức Phật vĩ đại, vô song đã xuất hiện, và các Đức Phật đó đã tuyên bố rằng: "Vị này chắc chắn sẽ thành Phật." Sau khi cúng dường vô thượng các Đức Phật đó,
113
Taṃ taṃ dukkhaṃ sahitvā sakalaguṇadadaṃ pāramī pūrayittha.
Having endured all sufferings, he fulfilled the pāramīs which bestow all good qualities.
Ngài đã chịu đựng mọi khổ đau và viên mãn các Ba-la-mật ban tặng mọi công đức.
114

Bodhisambhāradīpanīgāthā

Verses Elucidating the Requisites for Enlightenment

Các Kệ Giải Thích Tư Lương Giác Ngộ

115
23.
23.
23.
116
So dukkhakhinnajanadassanadukkhakhinno,
Distressed by the sight of suffering beings who were weary of suffering,
Ngài đau khổ khi thấy chúng sinh chìm đắm trong đau khổ,
117
Kāruññameva janatāya akāsi niccaṃ;
He always acted with compassion for humanity;
luôn luôn khởi lòng từ bi đối với chúng sinh.
118
Tesaṃ hi mocanamupāyamidanti ñatvā,
Knowing this to be the means of their liberation,
Biết rằng đây là phương tiện để giải thoát họ,
119
Tādīparādhamapi attani ropayī so.
He planted such faults upon himself.
Ngài đã tự mình gánh chịu những lỗi lầm như vậy.
120
24.
24.
24.
121
Dānādinekavarapāramisāgaresu,
Even when immersed in the oceans of various noble perfections such as generosity,
Ngay cả khi chìm sâu trong đại dương Ba-la-mật tối thượng như bố thí,
122
Ogāḷhatāyapi paduṭṭhajanena dinnaṃ;
Whatever suffering, however great, was inflicted by wicked people,
những đau khổ do người ác gây ra,
123
Dukkhaṃ tathā atimahantatarampi kiñci,
He did not consider it anything but
dù có lớn đến đâu,
124
Nāññāsi sattahitamevea gavesayanto.
Always seeking the welfare of beings.
Ngài cũng không thấy gì khác ngoài việc tìm kiếm lợi ích cho chúng sinh.
125
25.
25.
25.
126
Chetvāna sīsaṃ hi sakaṃ dadanto,
Having cut off his own head and given it,
Khi Ngài tự mình cắt đầu để bố thí,
127
Maṃsaṃ pacitvāna sakaṃ dadanto;
Having cooked his own flesh and given it;
khi Ngài nấu thịt của mình để bố thí,
128
So cattagatto paṇidhānakāle,
He, whose body was given up at the time of aspiration,
Ngài đã từ bỏ thân mình vào thời điểm phát nguyện,
129
Duṭṭhassa kiṃ dussati chedanena.
What harm is it to him if a wicked person cuts him?
thì việc bị người ác cắt xẻ có gì mà đau khổ?
130
26.
26.
26.
131
Evaṃ anantamapi jātisatesu dukkhaṃ,
Thus, having experienced infinite suffering in hundreds of births,
Như vậy, Ngài đã chịu vô số khổ đau trong hàng trăm ngàn kiếp,
132
Patvāna sattahitameva gavesayanto;
Always seeking the welfare of beings;
luôn tìm kiếm lợi ích cho chúng sinh.
133
Dīpaṅkare gahitasīlasamādhipaññaṃ,
He perfectly guarded the virtue, concentration, and wisdom he had undertaken at Dīpaṅkara's time,
Ngài đã gìn giữ giới, định, tuệ đã phát nguyện trước Đức Dīpaṅkara,
134
Pālesi yāva sakabodhitale suniṭṭho.
Until he stood firmly at the foot of his own Bodhi tree.
cho đến khi viên mãn dưới cội Bồ-đề của mình.
135
27.
27.
27.
136
Yadābhinīhāramakā sumedho,
From the time Sumedha made his aspiration,
Khi đạo sĩ Sumedha phát nguyện,
137
Yadā ca maddiṃ adadā sivindo;
And the time he gave Maddī;
và khi Ngài bố thí hoàng hậu Maddī,
138
Etthantare jātisu kiñcipekaṃ,
During this interval, not a single birth
trong khoảng thời gian đó, không một kiếp nào
139
Niratthakaṃ no agamāsi tassa.
Of his passed by fruitlessly.
của Ngài trôi qua vô ích.
140
28.
28.
28.
141
Mahāsamudde jalabindutopi,
Even of a drop of water in the great ocean,
Số giọt nước trong đại dương còn ít hơn
142
Tadantre jāti anappakā va;
His births were far more numerous during that period;
số kiếp tái sinh trong khoảng thời gian đó.
143
Nirantaraṃ pūritapāramīnaṃ,
For one who continuously fulfilled the pāramī (perfections),
Làm sao có thể đo lường hay so sánh
144
Kathaṃ pamāṇaṃ upamā kuhiṃ vā.
How can there be a measure or a comparison?
sự viên mãn Ba-la-mật liên tục của Ngài?
145
29.
29.
29.
146
Yo maggapasse madhurambabījaṃ,
He who planted a sweet mango seed by the roadside
Người nào trồng một hạt xoài ngọt bên đường,
147
Chāyāphalatthāya mahājanānaṃ;
For the shade and fruit for the general public;
vì lợi ích bóng mát và quả cho đại chúng,
148
Ropesi tasmiṃ hi khaṇeva tena,
At that very moment, by him,
ngay tại thời điểm đó, người ấy đã nhận được
149
Chāyāphale puññamaladdhamuddhaṃ.
Merit beyond shade and fruit was attained.
phước báu của bóng mát và quả.
150
30.
30.
30.
151
Tatheva saṃsārapathe janānaṃ,
Likewise, when he offered himself for the welfare of beings on the path of Saṃsāra,
Cũng vậy, vì lợi ích của chúng sinh trên con đường luân hồi,
152
Hitāya attanamabhiropitakkhaṇe;
At that moment, the merit of those who would steal
ngay khi Ngài tự mình phát nguyện,
153
Siddhaṃ va puññūpari tassa tasmiṃ,
His wealth, limbs, and even life,
phước báu của Ngài đã thành tựu,
154
Dhanaṅgajīvaṃ pi haranti ye ye.
Was as if already accomplished for him.
ngay cả những ai đã cướp đoạt tài sản, thân thể, và mạng sống của Ngài.
155
31.
31.
31.
156
So sāgare jaladhikaṃ ruhiraṃ adāsi,
He gave more blood than the ocean's water;
Ngài đã bố thí máu nhiều hơn nước trong đại dương,
157
Bhūmāparājiya samaṃsamadāsi dānaṃ;
He gave flesh equal to the earth;
đã bố thí thịt bằng với đất;
158
Meruppamāṇamadhikañca samoḷisīsaṃ,
He gave heads more numerous than Mount Meru,
đã bố thí đầu nhiều hơn núi Meru,
159
Khe tārakādhikataraṃ nayanaṃ adāsi.
He gave eyes more numerous than the stars in the sky.
đã bố thí mắt nhiều hơn các vì sao trên trời.
160

Gabbhokkantidīpanīgāthā

Verses Elucidating the Conception

Các Kệ Giải Thích Sự Nhập Thai

161
32.
32.
32.
162
Gambhīrapānadānādisāgaresu hi thāmasā;
With strength, traversing the deep oceans of various perfections such as giving,
Với sức mạnh của mình, Ngài đã vượt qua các đại dương sâu thẳm của Ba-la-mật như bố thí,
163
Taranto maddidānena niṭṭhāpetvāna pāramī.
Having completed the pāramī with the gift of Maddī.
và đã viên mãn Ba-la-mật bằng việc bố thí hoàng hậu Maddī.
164
33.
33.
33.
165
Vasanto tusīte kāye bodhiparipākamāgamma;
Dwelling in the Tusita realm, having brought his Enlightenment to full maturity,
Sau khi trú ngụ trong cõi trời Tusita, đạt đến sự chín muồi của Bồ-đề,
166
Āyācanāya ca devānaṃ mātugabbhamupāgami.
And at the request of the devas, he entered his mother's womb.
và theo lời thỉnh cầu của chư thiên, Ngài đã nhập vào thai của mẫu thân.
167
34.
34.
34.
168
Sato ca sampajāno ca mātukucchimhi okkami;
Mindful and with full comprehension, he entered his mother's womb;
Ngài đã nhập vào bụng mẹ với chánh niệm và tỉnh giác.
169
Tassa okkantiyaṃ sabbā dasasahassī pakampittha.
At his conception, all ten thousand world-systems trembled.
Khi Ngài nhập thai, tất cả mười ngàn thế giới đều rung động.
170
35.
35.
35.
171
Tato pubbanimittāni dvattiṃsāni tadā siyuṃ;
Then, thirty-two auspicious signs appeared;
Khi đó, ba mươi hai điềm lành đã xuất hiện.
172
Tuṭṭhahaṭṭhā va sā mātā puttaṃ passati kucchiyaṃ.
His mother, delighted and overjoyed, saw her son in her womb.
Mẫu thân hoan hỷ, vui mừng nhìn thấy con trong bụng.
173

Vijāyanamaṅgaladīpanīgāthā

Verses Elucidating the Auspicious Birth

Các Kệ Giải Thích Đại Lễ Đản Sinh

174
36.
36.
36.
175
Sā puṇṇagabbhā dasamāsato paraṃ,
She, full-bellied, after ten months,
Bà, mang thai đủ mười tháng,
176
Gantvāna phullaṃ varalumbinīvanaṃ;
Having gone to the blooming, excellent Lumbinī grove;
Đến khu rừng Lumbinī tươi tốt;
177
Ṭhitā gahetvā varasālasākhaṃ,
Standing, grasping an excellent Sāla branch,
Đứng vịn cành cây sāla cao quý,
178
Vijāyi taṃ puttavaraṃ sukhena.
Gave birth to that excellent son with ease.
An lành sinh ra Thái tử tối thượng.
179
37.
37.
37.
180
Tadā sahassīdasalokadhātusu,
Then, in the thousand-fold world systems,
Khi ấy, trong mười ngàn thế giới,
181
Devā ca nāgā asurā ca yakkhā;
Devas, nāgas, asuras, and yakkhas;
Chư thiên, nāga, asura và dạ xoa;
182
Nānādisā maṅgalacakkavāḷaṃ,
From various directions to the auspicious cakkavāḷa,
Từ mọi phương hướng, đến cõi luân hồi cát tường,
183
Sumaṅgalaṃ maṅgalamāgamiṃsu.
Came for the supremely auspicious occasion.
Họ đến dự đại lễ cát tường.
184
38.
38.
38.
185
Anekasākhañca sahassamaṇḍalaṃ,
Many-branched, thousand-spoked,
Tán lọng ngàn cánh, nhiều nhánh,
186
Chattaṃ marū dhārayumantalikkhe;
Devas held a parasol in the sky;
Chư thiên giương lên giữa không trung;
187
Suvaṇṇadaṇḍā vipatanti cāmarā,
Golden-handled whisks waved,
Phất trần cán vàng bay phấp phới,
188
Khajjiṃsu bherī ca nadiṃsu saṅkhā.
Drums were beaten, and conches blew.
Trống được đánh, tù và vang dội.
189
39.
39.
39.
190
Malenakenāpi anūpalitto,
Untainted even by any impurity,
Không bị vấy bẩn bởi bất kỳ tạp uế nào,
191
Ṭhito va pādāni pasārayanto;
Standing, extending his feet;
Đứng thẳng, duỗi đôi chân;
192
Kathī va dhammāsanatotaranto,
Like a speaker descending from a Dhamma seat,
Như một vị thuyết pháp bước xuống từ pháp tòa,
193
Jāto yathādiccavaro nabhamhā.
He was born, like an excellent sun from the sky.
Ngài đản sinh như mặt trời tối thượng từ bầu trời.
194
40.
40.
40.
195
Khīṇāsavā brahmagaṇopagantvā,
Brahmās, free from taints, approaching,
Chư Phạm thiên đã đoạn tận lậu hoặc (khīṇāsava) đến gần,
196
Suvaṇṇajālena paṭiggahesuṃ;
Received him with a golden net;
Đón Ngài bằng lưới vàng;
197
Tato ca devājinacammakena,
Then devas with a divine antelope-skin,
Sau đó chư thiên dùng da nai thần,
198
Tato dukūlena ca taṃ manussā.
Then humans with fine cloth.
Sau đó loài người dùng vải dukūla.
199
41.
41.
41.
200
Tesaṃ pi hatthā varabhūmiyaṃ ṭhito,
From their hands, standing on the excellent ground,
Từ tay họ, Ngài đứng trên đất quý,
201
Disā vilokesi sabbā samantato;
He surveyed all directions all around;
Nhìn khắp mọi phương hướng;
202
Vadiṃsu devā pi ca brahmakāyikā,
And devas of the Brahmā realm said,
Chư thiên thuộc cõi Phạm thiên cũng xưng tán,
203
Tayā samo katthaci natthi uttaro.
"There is none equal to you, nor superior, anywhere."
“Không ai sánh bằng Ngài, không ai cao quý hơn Ngài.”
204
42.
42.
42.
205
Gantvāna uttaraṃ satta padavārehi vikkamo,
Going north with seven strides,
Bước bảy bước về phía bắc,
206
Sīhanādaṃ nadī tesaṃ devatānaṃ hi sāvayaṃ.
He roared a lion's roar, making it known to those devas.
Ngài rống tiếng sư tử để chư thiên nghe.
207
43.
43.
43.
208
Tato puttaṃ gahetvāna gatā mātā sakaṅgharaṃ,
Then, taking her son, the mother went to her own home;
Sau đó, mẹ Ngài ôm con trở về nhà,
209
Mātā sattamiyaṃ gantvā deaputtattamāgami.
The mother passed away on the seventh day, reaching the state of a divine being.
Mẹ Ngài qua đời vào ngày thứ bảy, sinh làm thiên tử.
210
44.
44.
44.
211
Te brahmaṇā pañcamiyaṃ subhuttā,
Those brahmins, having partaken of a good meal on the fifth day,
Năm vị Bà la môn đã ăn no,
212
Nāmaṃ gahetuṃ varalakkhaṇāni;
To give him a name, and seeing the excellent marks;
Để đặt tên và xem các tướng tốt;
213
Disvāna ekaṅgulimukkhipiṃsu,
They raised one finger, saying,
Sau khi xem, họ giơ một ngón tay lên,
214
Buddho ayaṃ hessati vītarāgo.
"He will be a Buddha, free from craving."
“Vị này sẽ thành Phật, đã ly tham.”
215
45.
45.
45.
216
Jiṇṇañca disvā byādhikaṃ matañca,
Seeing the old, the sick, and the dead,
Thấy người già, người bệnh, người chết,
217
Avhāyitaṃ pabbajitañca disvā;
And seeing a monk, invited by them;
Và thấy một vị xuất gia thanh tịnh;
218
Ohāya pabbajjamupeti kāme,
Abandoning sensual pleasures, he will go forth,
Ngài sẽ từ bỏ dục lạc để xuất gia,
219
Buddho ayaṃ hessati vītarāgo.
"He will be a Buddha, free from craving."
Vị này sẽ thành Phật, đã ly tham.
220

Agāriyasampattidīpanīgāthā

Verses Expounding Householder Prosperity

Các bài kệ diễn tả sự thành tựu của đời sống tại gia

221
46.
46.
46.
222
Kālakkamena cando va vaḍḍhanto vaḍḍhite kule,
Growing gradually like the moon, he grew up in the family,
Theo thời gian, như trăng tròn, Ngài lớn lên trong gia tộc,
223
Puññodayenudento so bhāṇumā viya ambare.
Rising with the dawn of merit, like the sun in the sky.
Như mặt trời mọc trên bầu trời nhờ phước báu.
224
47.
47.
47.
225
Siddhathako hi siddhattho laddhā deviṃ yasodharaṃ,
Siddhattha, being successful, attained Princess Yasodharā,
Siddhattha, người đã thành tựu, cưới công chúa Yasodharā,
226
Cattālīsasahassehi pūritthīhi purakkhito.
Surrounded by forty thousand women.
Được bốn mươi ngàn phụ nữ vây quanh.
227
48.
48.
48.
228
Rammasurammasubhesu gharesu,
In delightful, very delightful, and auspicious homes,
Trong những cung điện Ramma, Suramma và Subha,
229
Tiṇṇamutūnamanucchavikesu;
Suitable for the three seasons;
Phù hợp với ba mùa;
230
Dibbasukhaṃ viya bhuñji sukhaṃ so,
He enjoyed happiness like divine bliss,
Ngài hưởng thụ hạnh phúc như chư thiên,
231
Acchariyabbhutarājavibhūtiṃ.
An amazing and wonderful royal glory.
Với sự vinh hiển vương giả kỳ diệu và phi thường.
232

Nekkhammajjhāsayadīpanīyamakagāthā

Yamaka Verses Expounding the Intention for Renunciation

Các bài kệ song đối diễn tả ý chí xuất gia

233
Namo tassa yato mahimato yassa tamo na
Homage to him from whom there is no darkness, to him of great majesty.
Con xin đảnh lễ Đấng vinh quang, nơi bóng tối không tồn tại
234
49.
49.
49.
235
Disvā nimittāni madacchidāni,
Having seen the signs that destroy intoxication,
Thấy các điềm báo cắt đứt sự say mê,
236
Thīnaṃ virūpāni ratacchidāni;
The disfigured women that destroy delight;
Sự biến dạng của phụ nữ cắt đứt ái dục;
237
Pāpāni kammāni sukhacchidāni,
The evil deeds that destroy happiness,
Những hành vi xấu xa cắt đứt hạnh phúc,
238
Laddhāni ñāṇāni bhavacchidāni.
He gained the knowledge that destroys existence.
Đã đạt được trí tuệ cắt đứt sự tồn tại.
239
50.
50.
50.
240
Padittagehā viya bheravaṃ ravaṃ,
Like a burning house with a dreadful roar,
Như ngôi nhà đang cháy với tiếng ồn đáng sợ,
241
Ravaṃ sammuṭṭhāya gato mahesi;
The Great Sage arose from the clamor and departed;
Vị Đại Hiền Giả đã rời đi khi tiếng ồn nổi lên;
242
Mahesimolokiyaputtamattano,
Seeing his own son, the Great Sage,
Nhìn con trai của mình, vị Đại Hiền Giả đã tạo ra,
243
Tanosi no pemamahoghamattano.
"Do not establish for me a great flood of attachment!"
Không phải là dòng lũ tình yêu của chính mình.
244
51.
51.
51.
245
Ummāraummāragatuddharitvā,
Having raised up from threshold to threshold,
Vượt qua ngưỡng cửa này đến ngưỡng cửa kia,
246
Padaṃ padaṃ yātanarāsabhassa;
Step by step the burden of suffering;
Từng bước, từng bước, như con lừa kéo xe khổ đau;
247
Alaṃ alaṃkāratarena gantuṃ,
Enough, enough of going more adorned,
Đủ rồi, đủ rồi, đi với nhiều trang sức,
248
Matī matīvetimanaṅgabhaṅge.
My mind goes, my mind goes beyond the breaking of sensuality.
Tâm trí, tâm trí vượt qua sự phá vỡ của ái dục.
249
52.
52.
52.
250
Ummāraummāragato mahesi,
The Great Sage, having come to the threshold,
Vị Đại Hiền Giả đã vượt qua ngưỡng cửa này đến ngưỡng cửa kia,
251
Anaṅgabhaṅgaṃ samacintayittha;
Reflected on the breaking of sensuality;
Đã suy nghĩ về sự phá vỡ của ái dục;
252
Kiṃ me jarāmaccumukhe ṭhitassa,
"What is there for me, standing at the mouth of old age and death,
Tôi có gì khi đứng trước miệng tử thần và già nua,
253
Na me vase kāmavase ṭhitassa.
Not under my control, standing under the control of sensual desires?"
Tôi không ở trong quyền kiểm soát của dục vọng.
254
53.
53.
53.
255
Kāmena kāmena na sādhyamokkhaṃ,
"With sensual desire, with sensual desire, liberation is not achieved,
Với dục vọng, dục vọng không thể đạt được giải thoát,
256
Mānena mānena mamatthi kiñci;
With conceit, with conceit, I have nothing;
Với kiêu mạn, kiêu mạn tôi có gì;
257
Māro saseno hi avāraṇīyo,
Māra with his army is irresistible,
Ma vương cùng quân đội không thể ngăn cản,
258
Yantena ucchuṃ viya maddatī maṃ.
He crushes me like sugarcane with a machine."
Nó nghiền nát tôi như máy ép mía.
259
54.
54.
54.
260
Ādittamuyātapayātamūnaṃ,
"People, burning, going forth to that which is useless,
Những người bị thiêu đốt, bị áp bức, không có nơi nương tựa,
261
Atāṇāleṇāsaraṇe jane te;
Those who have no protection, no refuge, no shelter;
Không có sự bảo vệ, không có nơi ẩn náu, không có nơi trú ẩn;
262
Disvāna disvāna sivaṃ mayā te,
Seeing, seeing this, how can I, for them,
Thấy họ, thấy họ, tôi sẽ mang lại sự an lạc cho họ,
263
Kāmena kāmena kathaṃ vineyya.
Subdue sensual desire with sensual desire?"
Làm sao tôi có thể chế ngự dục vọng bằng dục vọng?
264
55.
55.
55.
265
Vijjāvijjāya cutañcupetaṃ,
"People, having fallen and risen from ignorance to ignorance,
Những người sinh ra và chết đi trong vô minh (avijjā),
266
Asārasārūpagatañjanaṃ janaṃ;
Reaching the core of what is essenceless;
Những người đã rơi vào cái không cốt lõi như là cốt lõi;
267
Vijjāyavijjāya yuto cutohaṃ,
I, arisen by wisdom, by wisdom,
Tôi, người đã rời bỏ vô minh (avijjā) và được trang bị trí tuệ (vijjā),
268
Pahomi tāretumasaṅgaho gato.
Am able to ferry them across, having gone unattached."
Có thể cứu vớt họ, những người không có nơi nương tựa.
269
56.
56.
56.
270
Magganti no diṭṭhigatāpavaggaṃ,
"They seek no escape from wrong views,
Họ không tìm thấy con đường thoát khỏi tà kiến,
271
Aggā ti tevāhu janā samaggā;
All people unanimously say 'prime';
Mọi người đồng thanh nói rằng họ là bậc tối thượng;
272
Naggaṃ aho mohatamassa vaggaṃ,
Naked, alas, is the group of the darkness of delusion,
Ôi, trần trụi là tập hợp của bóng tối si mê,
273
Vaggaṃ hanissāmi tamaggamaggā.
I will destroy that group by the foremost path."
Tôi sẽ tiêu diệt tập hợp đó bằng con đường tối thượng.
274
57.
57.
57.
275
Paseyhakārena aseyhadukkhaṃ,
"Through force, unbearable suffering,
Bằng cách chịu đựng, họ tạo ra khổ đau không thể chịu đựng,
276
Janā janentīha janānameva;
People generate here for people;
Con người ở đây sinh ra con người;
277
Paseyhakārenā aseyhadukkhaṃ,
Through force, unbearable suffering,
Bằng cách chịu đựng, khổ đau không thể chịu đựng,
278
Pāpaṃ na jānanti tato nidānaṃ.
They do not know evil from that cause."
Họ không biết tội lỗi từ nguyên nhân đó.
279
58.
58.
58.
280
Te oghayogāsavasaṃkilesā,
"Those floods, bonds, cankers, and defilements,
Những ô uế của dòng lũ, sự trói buộc và lậu hoặc,
281
Tameva nāsenti tato samuṭṭhitā;
Destroy themselves, arising from that;
Chúng tự hủy diệt từ đó mà sinh ra;
282
Ekantikaṃ jāti jarā ca maccu,
Birth, old age, and death are absolute,
Sinh, già và chết là điều tất yếu,
283
Nirantaraṃ taṃ byasanañcanekaṃ.
That calamity is continuous and manifold."
Và vô số tai họa liên tục.
284
59.
59.
59.
285
Cīraṃ kilesānasamujjalantaṃ,
"Seeing the long-shining defilements of beings, the Self-existent One thought:
Tự mình thấy chúng sinh bị phiền não thiêu đốt từ lâu,
286
Disvāna sattānusayaṃ sayambhū;
The Self-Enlightened One, having seen the latent tendencies of beings;
Với các khuynh hướng tiềm ẩn (anusaya);
287
Sādhemi bodhiṃ vinayāmi satte,
I will accomplish awakening, I will discipline beings,
Tôi sẽ thành tựu giác ngộ (bodhi), tôi sẽ điều phục chúng sinh,
288
Pacchāpi passāmi sutaṃ sutantaṃ.
Afterwards, I will see the Sutta, the heard teaching."
Sau đó tôi sẽ thấy những điều đã nghe, những kinh điển.
289
60.
60.
60.
290
Taṃ dibbacakkaṃ khuracakkamālaṃ,
"That divine wheel, the wheel of blades,
Bánh xe thần thánh đó, vòng bánh xe sắc bén,
291
Rajjaṃ sasārajjasamajjamajjaṃ;
The kingdom, with its kingly pleasures, today is intoxicating;
Vương quốc đó, vương quốc của sự hội tụ, sự hội tụ hôm nay;
292
Te bandhavā bandhanamāgatā pare,
Those relatives have fallen into bondage, others too,
Những người thân đó đã đến nơi bị trói buộc,
293
Suto pasūtoyamanaṅgadūto.
This son born is a messenger of sensuality."
Con trai này được sinh ra là sứ giả của ái dục (anaṅgadūta).
294
61.
61.
61.
295
Samujjalantaṃ vasatī satīsirī,
"The resplendent mansion of mindfulness and glory,
Nơi ở rực rỡ, đầy sự tỉnh thức và vinh quang,
296
Sirīsapāgāramidaṃ mahāvisaṃ;
This house, like a Sirisa tree, is greatly poisonous;
Ngôi nhà này như cây sirīsa là một chất độc lớn;
297
Daddallamānā yuvatī vatīmā,
The radiant young woman, controlled,
Người phụ nữ trẻ rực rỡ, đầy đức hạnh,
298
Sakaṇṭakāyeva samañjasañjase.
Is like a thorn, truly intertwined."
Như có gai nhọn, làm cho sự kết hợp trở nên khó khăn.
299
62.
62.
62.
300
Yassā virājitasirī siriyāpi natthi,
"Whose resplendent glory is incomparable, even to fortune,
Nơi vẻ đẹp rực rỡ không có sự vinh quang,
301
Tassāvalokiya na tittivasānamatthi;
For her, there is no end to gazing without satiety;
Khi nhìn vào đó, không có sự thỏa mãn;
302
Gacchāmi handa tavanaṅga sirappabhedaṃ,
Come, I will go to the breaking of sensuality, to the forest,
Thôi nào, tôi sẽ đi đến nơi phá hủy ái dục (anaṅga),
303
Mattebhakumbhupari sīhavilāsagāmiṃ.
Like a lion striding over the forehead of a rutting elephant."
Như sư tử oai vệ bước trên đầu voi say.
304
63.
63.
63.
305
Bho bho anaṅgasucira pi panuṇṇabāṇa,
"Oh, oh, Sensuality, who has long shot arrows,
Hỡi ái dục (anaṅga), người đã bắn những mũi tên từ lâu,
306
Bāṇāni saṃhara panuṇṇamito nirodha;
Withdraw your arrows, for from here is cessation;
Hãy thu lại những mũi tên đã bắn ra từ đây, hãy đoạn diệt;
307
Rodhena cāpadagato manaso na soca,
Do not grieve in mind, having come to the bow of hindrance,
Đừng buồn bã vì đã đến cung tên của sự đoạn diệt (rodha) trong tâm trí,
308
Socaṃ tavappanavalokiya yāmi santiṃ.
Grieving, I go to peace, seeing your feebleness."
Tôi sẽ đi đến sự an tịnh (santiṃ) khi nhìn thấy sự nhỏ bé của ngươi.
309
64.
64.
64.
310
Ratī ratī kāmaguṇe viveke,
"Delight, delight in sensual pleasures, in seclusion,
Niềm vui (ratī) trong dục lạc, niềm vui (ratī) trong sự ly dục,
311
Alaṃ alanteva vicintayanto;
Enough, indeed enough," thinking thus;
Đủ rồi, đủ rồi, khi suy nghĩ như vậy;
312
Manaṃ manaṅgālayasampadālayaṃ,
His mind, the mind, the abode of sensuality's prosperity,
Tâm trí, tâm trí, là nơi chứa đựng ái dục (anaṅgālaya) và sự giàu có,
313
Tahiṃ tahiṃ diṭṭhabālā va pakkami.
Departed, seeing fools here and there.
Ở đó, ở đó, những kẻ ngu si đã thấy và bỏ đi.
314

Pāduddhāravimhayadīpanīgāthā

Verses Expounding the Wonder of Stepping Forth

Các bài kệ diễn tả sự kinh ngạc về việc từ bỏ

315
65.
65.
65.
316
Yāvañcayaṃ ravi caratyacalena ruddhe,
As long as the sun moves, obstructed by mountains,
Chừng nào mặt trời còn đi trên các ngọn núi,
317
Yāvañca cakkaratanañca payāti loke;
And as long as the Wheel Gem proceeds in the world;
Chừng nào bánh xe báu (cakkaratana) còn xoay chuyển trong thế gian;
318
Tāvissaro nabhacaro jitacāturanto,
How did he, the sovereign traversing the sky, conqueror of the four quarters,
Vị vua trên trời, người đã chinh phục bốn phương,
319
Hitvā kathaṃ nu padamuddhari so nirāso.
Abandoning all, step forth, free from desire?
Làm sao Ngài có thể từ bỏ và bước đi không chút tiếc nuối?
320
66.
66.
66.
321
Dīpe mahā ca caturādhikadvesahasse,
In the two thousand and four great continents,
Trong hai ngàn bốn trăm hòn đảo lớn,
322
Tatrāpi seṭṭhabhajitaṃ varajambudīpaṃ;
And among them, the excellent Jambudīpa, held as supreme;
Trong đó có Jambudīpa (Ấn Độ) cao quý được chia thành nhiều phần;
323
Bhūnābhikaṃ kapilavatthupuraṃ surammaṃ,
The delightful city of Kapilavatthu, the navel of the earth,
Thành Kapilavatthu xinh đẹp, trung tâm của trái đất,
324
Hitvā kathaṃ nu padamuddhari so nirāso.
How did he, abandoning all, step forth, free from desire?
Làm sao Ngài có thể từ bỏ và bước đi không chút tiếc nuối?
325
67.
67.
67.
326
Ñātīnasīti kulato hi sahassa sākye,
Eighty thousand Sakyan relatives,
Tám mươi ngàn gia đình Sakya thân quyến,
327
Hatthissadhaññadhanino vijitārisaṅghe;
Wealthy in elephants, grain, and riches, conquerors of enemy hordes;
Giàu có voi, ngựa, lúa thóc, vàng bạc, đã chiến thắng kẻ thù;
328
Gottena gotamabhavaṃ pitarañjanaggaṃ,
His father, the foremost of the Gotama clan,
Cha Ngài, người thuộc dòng Gotama, là bậc tối thượng,
329
Hitvā kathaṃ nu padamuddhari so nirāso.
How did he, abandoning all, step forth, free from desire?
Làm sao Ngài có thể từ bỏ và bước đi không chút tiếc nuối?
330
68.
68.
68.
331
Rammaṃ surammavasatiṃ ratanujjalantaṃ,
His delightful and charming dwelling, adorned with jewels,
Cung điện đẹp đẽ, rực rỡ châu báu,
332
Gimhepi vimhayakaraṃ suramandirābhaṃ;
Wondrous even in summer, like a divine palace;
Ngay cả vào mùa hè cũng gây kinh ngạc, giống như cung điện của chư thiên;
333
Ussāpitaddhajapaṭākasitātapattaṃ,
With banners, flags, and white parasols raised high,
Với cờ phướn, lọng trắng được dựng lên,
334
Hitvā kathaṃ nu padamuddhari so nirāso.
How did he, abandoning all, step forth, free from desire?
Làm sao Ngài có thể từ bỏ và bước đi không chút tiếc nuối?
335
69.
69.
69.
336
Sapokkharā pokkharaṇī catasso,
Four lotus ponds,
Bốn hồ sen lớn,
337
Supupphitā mandirato samantā;
Fully bloomed all around the mansion;
Nở rộ xung quanh cung điện;
338
Kokā nadantūpari kokanāde,
Where cuckoos sang among the red lotuses,
Chim kokā hót vang trên hoa sen,
339
Hitvā kathaṃ nu padamuddhari so nirāso.
How did he, abandoning all, step forth, free from desire?
Làm sao Ngài có thể từ bỏ và bước đi không chút tiếc nuối?
340
70.
70.
70.
341
Sare saroje ruditāḷipāḷi,
In the lake, on the lotuses, a row of crying bees,
Trong hồ, những hàng ong đang khóc trên hoa sen,
342
Samantato passati pañjarañjasā;
Always see the beautiful cage all around;
Nhìn thấy lồng chim xung quanh một cách dễ dàng;
343
Disvāravindāni mukhāravindaṃ
Seeing the lotuses, the lotus-like face
Khi thấy những hoa sen, khuôn mặt sen
344
Nāthassa lajjā viya saṃkujanti.
Of the Master seemed to shrink in modesty.
Của Đức Đạo Sư dường như e thẹn mà khép lại.
345
71.
71.
71.
346
Madhurā madhurābhirutā,
Sweetly, with sweet melodies,
Những con ong hót líu lo,
347
Caritā padume padumeḷigaṇā;
The swarms of bees roamed from lotus to lotus;
Bay lượn trên từng hoa sen;
348
Vasatiṃ adhunā madhunā,
Now, with honey, they made their dwelling,
Giờ đây, chúng đã bỏ lại tổ ong,
349
Akaruṃ jahitaṃ kimidaṃ patinā.
"Why was this abandoned by the Master?"
Vì sao lại bị người chủ bỏ rơi?
350
72.
72.
72.
351
Tamhā rasaṃ madhukarā bhavanaṃ haritvā,
Those honey-gatherers, taking essence from that, go to their hive,
Những con ong mật mang mật từ đó về nhà,
352
Ninnādino samadhuraṃ madhuraṃ karonti;
Making sweet and melodious sounds;
Tạo ra những âm thanh ngọt ngào, du dương;
353
Nādena nādamatiriccupavīṇayanti,
With their sound, they surpass a vīṇā in melody,
Với âm thanh đó, chúng vượt qua tiếng đàn,
354
Naccanti tā surapure vaṇitā va tāva.
They dance like the praised celestial nymphs in the city of devas.
Chúng nhảy múa như những vũ nữ ở cõi trời.
355
73.
73.
73.
356
Sañcoditā pīṇapayodharādharā,
Excited, with full breasts and lips,
Những thiên nữ với bộ ngực căng tròn, được thúc giục,
357
Virājitānaṅgajamekhalākhalā;
Adorned with sensuous waist-bands and tinkling anklets;
Với những chuỗi ngọc ái dục (anaṅgaja) rực rỡ, leng keng;
358
Suraṅgaṇā vaṅgajaphassadā sadā,
Like divine maidens, always giving enticing touch,
Luôn mang đến những xúc chạm quyến rũ,
359
Ramā ramāpenti varaṅgadāgadā.
They delighted, delighted with excellent and alluring gifts.
Với những món quà tuyệt vời, họ làm hài lòng và vui thích.
360
74.
74.
74.
361
Karātirattā ratirattarāmā,
With extremely red hands, delightful with passion,
Những người phụ nữ với bàn tay đỏ rực, say đắm trong tình yêu,
362
Tāḷenti tāḷāvacare samantā;
They beat musical instruments all around;
Đánh trống, gõ nhạc cụ khắp nơi;
363
Naccuggatānekasahassahatthā,
With countless thousands of upraised hands,
Với hàng ngàn cánh tay vươn lên khi nhảy múa,
364
Sakkopi kiṃ sakyasamoti codayuṃ.
They challenged, "Is Sakka equal to the Sakyan?"
Họ hỏi: "Liệu Sakka có sánh được với Sakya không?"
365
75.
75.
75.
366
Visālanettā hasulā sumajjhā,
With wide eyes, smiling, slender-waisted,
Mắt to, nụ cười duyên dáng, eo thon,
367
Nimbatthanī vimhayagītasaddā;
Filled with the sound of wonderful songs,
Vang vọng những tiếng ca diệu kỳ;
368
Alaṅkatā malladharā suvatthā,
Adorned, wearing garlands, well-clothed,
Trang sức lộng lẫy, đeo vòng hoa, y phục đẹp,
369
Naccanti tāḷāvacarehi ghuṭṭhā.
They dance, accompanied by musical instruments.
Họ nhảy múa, được các nhạc công tấu nhạc.
370
76.
76.
76.
371
Yāsaṃ hi loke upamā natthi,
For whom indeed there is no equal in the world,
Trong thế gian không có gì sánh bằng họ,
372
Tāsaṃ hi phassesu kathāvakāsā;
How then can there be talk of their touch?
Vậy làm sao có thể nói về sự đụng chạm của họ?
373
Taṃ tādisaṃ kāmaratiṃnubhonto,
Having experienced such sensual delight,
Hưởng thụ lạc thú dục vọng như thế,
374
Hitvā kathaṃ nu padamuddhari so nirāso.
How indeed did that dispassionate one leave it and arise to the path?
Vị ấy, không còn hy vọng, đã từ bỏ và ra đi bằng cách nào?
375
77.
77.
77.
376
Pādepāde valayaviravāmekhalāvīṇānādā,
At every step, the sound of bracelets, anklets, and vīṇā,
Mỗi bước chân vang lên tiếng vòng tay, tiếng dây lưng, tiếng đàn vīṇā,
377
Gītaṃgītaṃ patiratikaraṃ gāyatī gāyatī sā;
She sings, she sings each song that causes delight;
Mỗi bài ca, nàng cứ hát đi hát lại những bài ca làm say đắm lòng người;
378
Hatthehatthe valayacalitā sambhamaṃ sambhamanti,
With every movement of her hands, her bracelets shaking, she moves gracefully,
Mỗi bàn tay, vòng tay rung động, nàng cứ vội vã, vội vã,
379
Disvādisvā iti ratikaraṃ yāti hāhā kimīhā.
Seeing again and again such delight, alas, what endeavor is this?
Cứ nhìn đi nhìn lại những thứ làm say đắm lòng người, than ôi, đây là gì?
380

Apunarāvattigamanadīpanīyamakagāthā

Verses on the Never-Returning Path

Kệ song đôi về sự ra đi không trở lại

381
78.
78.
78.
382
Anantakālopacitena tena,
By that merit accumulated over endless eons,
Với phước báu đã tích lũy vô lượng kiếp,
383
Puññena nibbattavimānayāne;
Born into a celestial palace-vehicle;
Trên cỗ xe cung điện đã sinh khởi,
384
Tasmiṃ dine jātasutaṃ pajāpatiṃ,
Leaving his consort who gave birth on that day,
Vào ngày ấy, từ bỏ người vợ đã sinh con,
385
Hitvā gato so sugato gato va.
That Sugata went, indeed he went.
Đức Thiện Thệ đã ra đi, đã ra đi.
386
79.
79.
79.
387
Taṃ jīvamānaṃ pitarañca mātaraṃ,
That living father and mother,
Từ bỏ cha mẹ đang sống,
388
Te ñātake tādisiyo ca itthiyo;
Those relatives, and such women;
Những người thân ấy và những người phụ nữ như thế,
389
Te tādise rammakare nikete,
Those delightful abodes,
Những ngôi nhà đẹp đẽ như thế,
390
Hitvā gato so sugato gato va.
That Sugata left, indeed he went.
Đức Thiện Thệ đã ra đi, đã ra đi.
391
80.
80.
80.
392
Khomañca pattuṇṇadukūlacīnaṃ,
Linen, silk, woolen, fine cloth, and Chinese fabrics,
Vải lanh, vải bông, lụa tơ tằm và vải Trung Hoa,
393
Sakāsikaṃ sādhusugandhavāsitaṃ;
From Kāsī, fragrant with excellent perfumes;
Vải Kāsi thơm ngát, ướp hương tinh khiết;
394
Nivāsito sobhati vāsavo va,
Adorned, he shone like Vāsava,
Được mặc, Ngài rực rỡ như vua trời Vāsava,
395
Hitvā gato so sugato gato va.
That Sugata left, indeed he went.
Đức Thiện Thệ đã từ bỏ và ra đi.
396
81.
81.
81.
397
Vidhippakāsā nidhiyo catasso,
The four disclosed treasures,
Bốn kho báu được hiển lộ theo nghi lễ,
398
Samuggatā bhūtadharā vasundharā;
The earth bearing beings, the earth that arose;
Đất đai màu mỡ, trù phú,
399
Sattāvasattāvasudhā sudhāsā,
The firm, vast, and delightful earth,
Đất đai chứa đựng các loài hữu tình, ngọt ngào như cam lồ,
400
Hitvā gato so sugato gato va.
That Sugata left, indeed he went.
Đức Thiện Thệ đã từ bỏ và ra đi.
401
82.
82.
82.
402
Suvaṇṇathāle satarājike subhe,
In beautiful golden plates, of a hundred varieties,
Trên đĩa vàng lộng lẫy, có trăm loại món ngon,
403
Sādhuṃ sugandhaṃ sucisālibhojanaṃ;
Excellent, fragrant, pure rice food;
Cơm gạo lứt tinh khiết, thơm ngon;
404
Bhutvā savāsīhi vilāsinīhi,
Having eaten with his resident women,
Đã ăn cùng với những người hầu và các nàng vũ nữ,
405
Hitvā gata so sugato gato va.
That Sugata left, indeed he went.
Đức Thiện Thệ đã từ bỏ và ra đi.
406
83.
83.
83.
407
Manuññagandhena asuññagandho,
His body unempty of pleasant fragrance,
Với hương thơm dịu dàng, thân thể không thiếu hương thơm,
408
Sugandhagandhena vilittagatto;
Anointed with excellent perfumes;
Thân thể được xoa bóp bằng hương thơm quý giá;
409
Sugandhavātena suvijjitaṅgo,
His limbs fanned by fragrant breezes,
Thân thể được quạt mát bằng gió thơm,
410
Hitvā gato so sugato gato va.
That Sugata left, indeed he went.
Đức Thiện Thệ đã từ bỏ và ra đi.
411
84.
84.
84.
412
Sulakkhaṇe hevabhilakkhitaṅgo,
His limbs marked with excellent characteristics,
Với thân thể mang các tướng tốt lành,
413
Pasādhito devapasādhanena;
Adorned with divine ornaments;
Được trang điểm bằng trang sức của chư thiên;
414
Virocamāno samarājinīhi,
Shining brightly among the royal women,
Rực rỡ cùng với các hoàng hậu,
415
Hitvā gato so sugato gato va.
That Sugata left, indeed he went.
Đức Thiện Thệ đã từ bỏ và ra đi.
416
85.
85.
85.
417
Nānāsanāni sayanāni nivesanāni,
Various seats, couches, and dwellings,
Nhiều loại ghế ngồi, giường nằm, nhà cửa,
418
Bhābhānibhāni ratanākarasannibhāni;
Radiant and shining like mines of jewels;
Sáng chói rực rỡ như kho báu;
419
Tatrussitāni ratanaddhajabhūsitāni,
Therein raised high, adorned with jeweled banners,
Nơi đó được dựng lên, trang hoàng bằng cờ phướn quý báu,
420
Hitvā va tāni himabindusamāni tāni.
He left those, fleeting like dewdrops.
Ngài đã từ bỏ tất cả những thứ ấy, như những giọt sương giá.
421
86.
86.
86.
422
Nānāvidhehi ratanehi samujjalehi,
With various shining jewels,
Với nhiều loại châu báu rực rỡ,
423
Nārīhi niccamupagāyitahammiyehi;
Where women constantly sang in their mansions;
Với những ngôi nhà luôn có các nàng ca hát;
424
Rajjehi cakkaratanādivibhūsitehi,
With realms adorned by the wheel-jewel and so on,
Với những vương quốc được trang hoàng bằng bánh xe châu báu và nhiều thứ khác,
425
Yāto tato hi mahito purisassarehi.
Honored by the noblest of men, he departed.
Ngài đã ra đi từ đó, được các bậc vĩ nhân tôn kính.
426

Dvipādabyāsayamakagāthā

Dvipadabyāsa Yamaka Verses

Kệ song đôi hai dòng

427
87.
87.
87.
428
Yasodharaṃ pīṇapayodharādharaṃ,
Yasodharā, with full breasts and lips,
Yasodharā, với bộ ngực đầy đặn,
429
Anaṅgaraṅgaddhajabhūtamaṅgaṃ;
Her body like the banner of the god of love;
Thân thể là lá cờ của thần Ái dục (Anaṅga);
430
Devaccharāvujjalitaṃ patibbataṃ,
A chaste wife, shining like a celestial nymph,
Trong sáng như nữ thần, một người vợ trung trinh,
431
Hitvā gato so sugato va nūna.
That Sugata left, indeed he went.
Đức Thiện Thệ chắc chắn đã từ bỏ và ra đi.
432
88.
88.
88.
433
Sabhāvanicchandamatiṃ pabhāvatiṃ,
His mind naturally detached, shining with splendor,
Người có trí tuệ tự nhiên, không ham muốn, rạng rỡ,
434
Bhatto kuso saṃhari bhattakājaṃ;
The devoted Kusa collected the rice-gruel;
Người chồng đã thu dọn cỏ Kusa và nồi cơm;
435
Tāyābhirūpaṃ pi yasodharaṃ varaṃ,
That Sugata left even the beautiful and noble Yasodharā,
Đức Thiện Thệ chắc chắn đã từ bỏ Yasodharā xinh đẹp và ưu việt ấy và ra đi.
436
Hitvā gato so sugato va nūna.
That Sugata left, indeed he went.
89.
437
89.
89.
Trước đây, Ngài từng đi khắp các thành phố với thanh kiếm trong tay,
438
Pure pure sañcari khaggahattho,
In every city, carrying a sword,
Là người ưu việt giữa các phụ nữ, không có mùi đàn bà;
439
Varaṃ paritthīnaṃ anitthigandho;
Desiring the noblest women, without the scent of women (meaning dispassionate);
Từ bỏ sự giàu sang nhưng không từ bỏ người vợ,
440
Siriñca riñcāpi na riñci nāriṃ,
Leaving glory, he did not leave his wife (this line seems to be a rhetorical question/statement of contrast, or referring to another story),
Đức Như Lai đã ra đi, không bị những thứ ấy ràng buộc.
441
Hitvānimandāni gato tathāgato.
The Tathāgata left these attachments and went.
90.
442
90.
90.
Với làn da xanh biếc, do sức mạnh của ái dục của nữ thần,
443
Harittaco rāgabalena deviyā,
Harittaca, by the power of passion for the queen,
Không nhớ đến giới tính bằng dấu hiệu thân thể;
444
Avatthaliṅgena na liṅganussari;
Did not recall the sign of his manhood through his unmanly state;
Ngài đã phụng sự dục vọng, nay Ngài từ bỏ dục vọng ấy,
445
Asevi kāmaṃ tamidāni kāmaṃ,
He indulged in sensual pleasures at that time,
Đức Thiện Thệ chắc chắn đã ra đi.
446
Hitvā gato so sugato va nūna.
That Sugata left, indeed he went.
91.
447
91.
91.
Trong vô lượng kiếp, Ngài đã thực hành viễn ly,
448
Apameyyakappesu vivekasevī,
Practicing seclusion for immeasurable eons,
Từ bỏ vương quyền và người vợ ưu việt;
449
Hitvā gato rajjasiriṃ varitthiṃ;
He left the glory of kingship and his noble wife;
Ngài đã mô tả lỗi lầm nhỏ nhặt trong quá khứ,
450
Aṇuṃ kaliṃ vaṇṇayi taṃ purāṇaṃ,
He described a tiny fault of old,
Như người thợ may vá lỗ thủng trên áo.
451
Vatthamhi chiddaṃ viya tunnakāro.
Like a tailor mending a hole in a garment.
92.
452
92.
92.
Thần Ái dục (Anaṅga) nghĩ như vậy, nay Ngài đã nắm giữ,
453
Tathāti mantvāna idāninaṅgo,
Thinking thus, now the god of love,
Yasodharā như một lá cờ;
454
Yasodharaṃ paggahito dhajaṃ va;
Holds Yasodharā like a banner;
Kẻ si mê, bạn của sự phóng dật, nghĩ rằng: "Ta đã thắng!",
455
Matto jitomhī ti pamattabandhu,
"I am drunk, I am victorious!" — the deluded relative (Māra's host),
Nhưng không thấy được khoảng cách của sét trí tuệ giáng xuống.
456
Na passi ñāṇāsanipātamantaraṃ.
Did not perceive the interval of the lightning bolt of wisdom.
93.
457
93.
93.
Thấy sự sinh khởi của khổ đau như lửa,
458
Disvāna dukkhānalasambhavaṃbhavaṃ,
Seeing existence as born from the fire of suffering,
Phá hủy thần Ái dục (Anaṅga) là nguyên nhân của sự sinh khởi ấy;
459
Katvā taduppādakanaṅgabhaṅgaṃ;
Having shattered the god of love, the cause of that (suffering);
Từ bỏ Yasodharā với bộ ngực đầy đặn,
460
Yasodharaṃ pīṇapayodharādharaṃ,
Leaving Yasodharā, with full breasts and lips,
Ngài đã đạt đến cảnh giới ban tặng sức mạnh của chư Phật.
461
Hitvā gato buddhabalappadaṃ padaṃ.
He went to the state that gives the strength of a Buddha.
94.
462
94.
94.
Trong vô lượng thời gian, với vô số chúng sinh,
463
Anantasattānamanantakāle,
For endless beings throughout endless time,
Thần Ái dục (Anaṅga) đã chiến thắng, không bị tâm thức ràng buộc;
464
Manaṅgahetvāna jito anaṅgo;
The god of love, having taken mind as his guide, was victorious; (or: Having captivated the minds of endless beings for endless time, Anaṅga was victorious)
Chắc chắn đã bị một mình Ngài đánh bại,
465
Parājito nūna hi ekakassa,
But for one alone, he was certainly defeated,
Đức Như Lai ấy đã ra đi và không trở lại.
466
Tathāgato so na punāgato va.
That Tathāgata, indeed, did not return.
95.
467
95.
95.
Thấy được khoảng cách của sét trí tuệ giáng xuống,
468
Disvāna ñāṇāsanipātamantaraṃ,
Seeing the interval of the lightning bolt of wisdom,
Đức Như Lai ấy đã ra đi và không trở lại;
469
Tathāgato so na punāgato va;
That Tathāgata, indeed, did not return;
Đức Như Lai ấy đã ra đi và không trở lại,
470
Tathāgato so na punāgato va,
That Tathāgata, indeed, did not return,
Thấy được khoảng cách của sét trí tuệ giáng xuống.
471
Disvānañāṇāsanipātamantaraṃ.
Seeing the interval of the lightning bolt of wisdom.
95.
472

Tipādabyāsayamakagāthā

Tripādabyāsa Yamaka Verses

Kệ song đôi ba dòng

473
96.
96.
96.
474
Tathāgataccheramahosi tassa,
Such was the Tathāgata's wonder,
Sự kỳ diệu của Đức Như Lai đã xảy ra cho Ngài,
475
Tathā himāropitadāhasantiṃ;
Thus coolness was established, removing fever;
Như vậy, Ngài đã dập tắt được sự cháy bỏng đã tích tụ;
476
Tathā hi māro pi tadāha santiṃ,
Thus Māra also said, "Peace!";
Như vậy, Ma vương cũng đã nói về sự an tịnh ấy,
477
Tathā hi māropi tadā hasantiṃ.
Thus Māra also laughed at that time.
Như vậy, Ma vương cũng đã cười vào lúc ấy.
478

Pādabyāsamahāyamakagāthā

Pādabyāsa Mahāyamaka Verses

Kệ song đôi toàn dòng

479
97.
97.
97.
480
Sakāmadātā vinayāmanatagū,
Generous with his desires, going to endless discipline,
Người bố thí dục lạc, bậc đạo sư không bị khuất phục, vô tận,
481
Sakāmadātā vinayāmanantagū;
Generous with his desires, going to endless discipline;
Người bố thí dục lạc, bậc đạo sư không bị khuất phục, vô tận;
482
Sakāmadātā vinayāmanantagū,
Generous with his desires, going to endless discipline,
Người bố thí dục lạc, bậc đạo sư không bị khuất phục, vô tận,
483
Sakāmadātā vinayāmanantagū.
Generous with his desires, going to endless discipline.
Người bố thí dục lạc, bậc đạo sư không bị khuất phục, vô tận.
484

Abyāpetādyantayamakagāthā

Abyāpeta Ādiyantayamaka Verses

Kệ song đôi đầu cuối không bị biến đổi

485
98.
98.
98.
486
Raveraverorabhimārabherave,
In a terrifying roar, in a fearful roar,
Trong tiếng gầm đáng sợ của Ma vương đáng sợ,
487
Raveraveriva bherave rave;
In a truly terrifying roar, in a roar;
Trong tiếng gầm đáng sợ như tiếng gầm của Ma vương;
488
Rave rave sūditagārave rave,
In every roar, dispelling disrespect,
Trong tiếng gầm, trong tiếng gầm đã dập tắt sự kiêu mạn,
489
Raveravedesi jinorave rave.
The Conqueror proclaimed in a roar.
Trong tiếng gầm, Đức Chiến Thắng đã thuyết giảng trong tiếng gầm.
490

Paṭilomayamakagāthā

Paṭiloma Yamaka Verses

Kệ song đôi nghịch đảo

Next Page →

Settings