1384. Nayamagganti suttantabhājanīyādinayagamanaṃ anulomādinayagamanañca.
1384. 'Method and Path' refers to the sequence of understanding the method of suttanta explanations, etc., and the sequence of understanding the method of anuloma, etc.
1384. Nayamaggaṃ (con đường phương pháp) là sự đi theo phương pháp phân tích theo Suttanta, v.v., và sự đi theo phương pháp thuận nghịch, v.v.
Tampi hi ettha atthesu nicchitesu sukhaṃ samānenti.
Indeed, when meanings are determined here, these paths can easily be brought into harmony.
Thật vậy, ở đây, khi các ý nghĩa đã được xác định, chúng dễ dàng được đồng hóa.
Pañhuddhāranti ekūnapaññāsāya ekūnapaññāsāya navasu navasu ca pañhesu labbhamānassa uddharaṇaṃ, tesuyeva labbhamānānaṃ gaṇanānaṃ ṭhapanaṃ gaṇanācāro.
'Extraction of questions' refers to extracting answers to questions found in units of forty-nine and forty-nine, and in groups of nine and nine. 'Manner of enumeration' is the arrangement of counts found within those same questions.
Pañhuddhāraṃ (sự trích dẫn các câu hỏi) là sự trích dẫn các câu hỏi được tìm thấy trong bốn mươi chín câu hỏi và chín câu hỏi; việc đặt các con số được tìm thấy trong đó là gaṇanācāro (phương pháp tính toán).
Atthuddhāranti ‘‘ime nāma cittuppādādayo atthā kusalādikā’’ti uddharaṇaṃ.
'Extraction of meaning' refers to extracting meanings such as "These cittuppādas (states of consciousness), etc., are wholesome (kusala), etc."
Atthuddhāraṃ (sự trích dẫn ý nghĩa) là sự trích dẫn rằng ‘‘các ý nghĩa này, như tâm khởi, v.v., là thiện, v.v.’’.
Kaṇṇikaṃ kaṇṇikanti cittuppādakaṇḍarūpakaṇḍesu vibhatte pasaṭe dhamme ‘‘catūsu bhūmīsu kusalaṃ dvādasākusalacittuppādā’’tiādinā rāsirāsivasena saha ganthetvāti attho.
'Section by section' means taking the diverse and scattered qualities explained in the sections on cittuppādas and rūpa-khandhas, and arranging them together in groups, as in "Wholesome qualities in the four planes, twelve unwholesome cittuppādas," and so on.
Kaṇṇikaṃ kaṇṇikaṃ (từng nhóm, từng nhóm) có nghĩa là sau khi đã phân loại và trải rộng các pháp trong phần tâm khởi và phần sắc pháp, các pháp đó được gom lại thành từng nhóm như ‘‘thiện trong bốn cõi, mười hai tâm khởi bất thiện’’, v.v.
Ghaṭagocchakā kaṇṇikavevacanāneva.
Ghaṭa and gocchaka are synonyms for kaṇṇika.
Ghaṭagocchakā chỉ là các từ đồng nghĩa của kaṇṇika.
Ettha pana catūsu bhūmīsu kusalanti ekavacananiddeso catubhūmakānaṃ kusalaphassādīnaṃ kusalabhāve ekattūpagamanato.
Here, the singular designation 'wholesome in the four planes' is due to the wholesome qualities such as wholesome contact (kusalaphassa), which occur in the four planes, coalescing into a single wholesome state.
Tuy nhiên, ở đây, cách diễn đạt số ít ‘‘thiện trong bốn cõi’’ là do sự đồng nhất của các pháp thiện như xúc thiện, v.v., trong bốn cõi, thành một trạng thái thiện.
Cittuppādakaṇḍarūpakaṇḍesu catubhūmicittuppādādivasena viññātadhammassa vasenāyaṃ atthuddhāradesanā āraddhāti tattha yaṃ catūsu bhūmīsu kusalaṃ vibhattaṃ yāva viññātaṃ, ime dhammā kusalāti attho.
This exposition of the extraction of meaning is undertaken with respect to the qualities understood in the sections on cittuppāda and rūpa as states of consciousness in the four planes; thus, whatever wholesome quality in the four planes is explained and understood, these qualities are wholesome—this is the meaning.
Sự thuyết giảng về sự trích dẫn ý nghĩa này được bắt đầu dựa trên các pháp được biết đến trong phần tâm khởi và phần sắc pháp theo cách phân loại tâm khởi trong bốn cõi, v.v., nghĩa là các pháp thiện được phân loại và biết đến trong bốn cõi là thiện.
Yadipi kusalattikavitthāro pubbe viññāto, tathāpi tattha dhammā samayavasena phassādisabhāvavasena ca vibhattā bhinnā viññātā, na pana ekasmiṃ lakkhaṇe samānetvā, tasmā tattha vuttaṃ samayādibhedaṃ vajjetvā sabbabhedabhinnānaṃ ekasmiṃ kusalādilakkhaṇe samānetvā bodhanatthaṃ idha kusalattikaniddeso puna vibhatto.
Although the detailed exposition of the wholesome triad (kusalattika) was previously understood, the qualities there were understood as distinct, divided by way of conditions (samaya) and by way of the nature of contact, etc., and not brought together under a single characteristic. Therefore, to make them understood by bringing together all the diverse qualities, setting aside the distinctions of conditions, etc., mentioned previously, under a single characteristic of wholesome, etc., the exposition of the wholesome triad is again presented here.
Mặc dù sự mở rộng của bộ ba thiện đã được biết đến trước đây, nhưng ở đó các pháp được phân loại và biết đến một cách riêng biệt theo phương pháp thời gian (samaya) và phương pháp bản chất như xúc (phassa), v.v., chứ không phải được đồng hóa trong một đặc tính duy nhất. Do đó, để loại bỏ sự khác biệt về thời gian, v.v., đã được nói đến ở đó, và để truyền đạt sự hiểu biết bằng cách đồng hóa tất cả các pháp đã được phân loại theo mọi cách khác nhau vào một đặc tính thiện, v.v., duy nhất, ở đây, sự trình bày về bộ ba thiện lại được phân loại.
Ettha ca ekavacanena kusalaniddesaṃ katvā bahuvacanena nigamanassa kāraṇaṃ vuttameva.
And here, the reason for concluding with the plural after giving the exposition of wholesome in the singular has already been stated.
Và ở đây, lý do cho việc kết thúc bằng số nhiều sau khi trình bày thiện bằng số ít đã được nói đến.
Yadi dhammānaṃ kusalatte ekattūpagamanaṃ, kasmā ekavacanena pucchāpi na katā?
If there is a coalescence of qualities into a single wholesome state, why was the question not also posed in the singular?
Nếu có sự đồng nhất của các pháp trong trạng thái thiện, tại sao câu hỏi cũng không được đặt ở số ít?
Uddese kusala-saddassa dhammavisesanabhāvato tabbisesanānaṃ dhammānaṃ pucchitattā tesañca aniddhāritasaṅkhāvisesattā, niddese pana catūhi bhūmīhi vitthārato viññātāhi kusale visesetvā dassetīti yuttaṃ ‘‘catūsu bhūmīsu kusala’’nti ekattaṃ netvā vacanaṃ.
In the uddesa (root text), since the word kusala serves as a modifier for dhamma, and the dhammas it modifies are questioned without their specific number being determined, it is appropriate, in the niddesa (exposition), to bring the statement "wholesome in the four planes" into the singular, as it further explains and presents the wholesome qualities that are broadly understood from the four planes.
Trong phần trình bày tóm tắt (uddesa), từ ‘‘thiện’’ là một tính từ của ‘‘pháp’’, và vì các pháp được hỏi là những pháp được tính từ đó bổ nghĩa, và số lượng cụ thể của chúng chưa được xác định. Nhưng trong phần trình bày chi tiết (niddesa), sau khi đã biết rõ từ bốn cõi, nó được trình bày bằng cách đặc biệt hóa các pháp thiện, nên việc nói ‘‘thiện trong bốn cõi’’ bằng cách đưa về số ít là hợp lý.
Kusalapadañhi ettha padhānaṃ, tañca visesitabbānapekkhaṃ kusalākārameva attano sabhāve ṭhitaṃ gahetvā pavattamānaṃ ekattameva upādāya pavattati, na bhedanti.
For here, the word kusala is principal; and that word, proceeding by taking kusalākāra (the aspect of wholesome) as established in its own nature, without needing a modified word, proceeds by adopting only unity, not diversity.
Thật vậy, từ ‘‘thiện’’ ở đây là chính yếu, và nó, khi được hiểu là trạng thái thiện không phụ thuộc vào đối tượng được bổ nghĩa và tồn tại trong bản chất của chính nó, thì diễn tiến bằng cách chỉ lấy sự đồng nhất, không phải sự khác biệt.
1385. Dvādasa akusalacittuppādāti etthāpi paṭhamākusalacittuppādo samayaphassādivasena bhedaṃ anāmasitvā somanassasahagatadiṭṭhigatasampayuttacittuppādabhāve ekattaṃ netvā vutto, evaṃ yāva dvādasamoti ‘‘dvādasa akusalacittuppādā’’ti vuttaṃ.
1385. Here too, by " the twelve unwholesome consciousness-moments," the first unwholesome consciousness-moment, without distinguishing its varieties in terms of conditions such as samaya (condition) and phassa (contact), is spoken of by bringing it to a single state of being a consciousness-moment associated with joy and wrong view. In this way, up to the twelfth, it is said: "the twelve unwholesome consciousness-moments."
1385. Ở đây, trong dvādasa akusalacittuppādā (mười hai tâm khởi bất thiện), tâm khởi bất thiện đầu tiên được nói đến bằng cách đưa về sự đồng nhất trong trạng thái tâm khởi hiệp thế tà kiến tương ưng với hỷ, không đề cập đến sự khác biệt theo phương pháp thời gian, xúc, v.v. Cứ như vậy, cho đến tâm khởi thứ mười hai, nên mới nói ‘‘dvādasa akusalacittuppādā’’.
Evaṃ catūsu bhūmīsu vipākotiādīsupi yathāyogaṃ yojetabbaṃ.
Likewise, in phrases like " result in the four planes," it should be applied appropriately.
Tương tự, trong catūsu bhūmīsu vipāko (quả trong bốn cõi), v.v., cũng nên được hiểu một cách thích hợp.
Cittuppādāti ettha uppajjati etthāti uppādo, kiṃ uppajjati?
Here, regarding " consciousness-moments" (cittuppādā), that in which it arises is uppāda (arising). What arises?
Trong từ cittuppādā (tâm khởi) ở đây, ‘‘uppāda’’ (sự khởi) là nơi mà cái gì khởi lên?
Cittaṃ, cittassa uppādo cittuppādoti evaṃ avayavena samudāyopalakkhaṇavasena attho sambhavati.
Consciousness. The arising of consciousness is cittuppāda (consciousness-moment). Thus, the meaning can be understood by marking the whole by its parts.
Tâm (citta) khởi lên, nên sự khởi của tâm là cittuppāda. Như vậy, ý nghĩa có thể được hiểu theo cách dùng một phần để chỉ toàn thể.
Evañhi sati cittacetasikarāsi cittuppādoti siddho hoti.
If this is the case, then the aggregate of consciousness and mental factors is established as a cittuppāda.
Khi hiểu như vậy, thì tập hợp tâm và các pháp sở hữu tâm được xác định là cittuppāda.
Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘cittameva uppādo cittuppādo’’ti aññassuppajjanakassa nivattanatthaṃ cittaggahaṇaṃ kataṃ, cittassa anuppajjanakabhāvanivattanatthaṃ uppādaggahaṇaṃ, cittuppādakaṇḍe vā ‘‘cittaṃ uppannaṃ hotī’’ti cittassa uppajjanakabhāvo pākaṭoti katvā ‘‘cittameva uppādo’’ti vuttaṃ, cittassa anuppajjanakassa nivattetabbassa sabbhāvā uppādaggahaṇaṃ katanti veditabbaṃ.
However, in the Aṭṭhakathā, it is said, "'Consciousness itself is the arising, a cittuppāda,' and the term 'consciousness' is used to exclude the arising of anything else, while the term 'arising' is used to exclude consciousness from not arising. Alternatively, in the chapter on consciousness-moments, 'consciousness has arisen,' thus the arising of consciousness is evident, and so it is said, 'consciousness itself is the arising.' It should be understood that the term 'arising' is used because there is a possibility that consciousness might not arise and needs to be excluded (from that possibility).
Tuy nhiên, trong Aṭṭhakathā, từ ‘‘cittameva uppādo cittuppādo’’ (chính tâm là sự khởi, là tâm khởi) được dùng để loại trừ việc bất kỳ cái gì khác khởi lên, và từ ‘‘uppāda’’ được dùng để loại trừ việc tâm không khởi lên. Hoặc, trong phần cittuppādakaṇḍa, vì ‘‘cittaṃ uppannaṃ hotī’’ (tâm khởi lên) làm rõ sự khởi lên của tâm, nên mới nói ‘‘cittameva uppādo’’. Cần phải hiểu rằng từ ‘‘uppāda’’ được dùng vì có sự tồn tại của tâm không khởi lên cần được loại trừ.
Ayañcattho ‘‘dvepañcaviññāṇānī’’tiādīsu viya cittappadhāno niddesoti katvā vuttoti daṭṭhabbo.
And this meaning, it should be seen, is stated with consciousness as the principal element, as in "the two fivefold consciousnesses" and so on.
Và ý nghĩa này được nói đến vì đây là một sự trình bày mà tâm là chính yếu, giống như trong ‘‘dvepañcaviññāṇānī’’ (hai thức ngũ song), v.v.
1420. Chasu dvāresūti ettha pañcadvāre vattabbameva natthi, manodvārepi parittārammaṇameva javanaṃ tadārammaṇasaṅkhātaṃ bhavaṅgaṃ anubandhati.
1420. Here, regarding " in the six doors," there is nothing to be said about the five doors. Even in the mind-door, only javana (impulsive cognition) with a limited object follows the bhavaṅga (life-continuum) called tadārammaṇa (registering consciousness).
1420. Trong chasu dvāresu (trong sáu căn môn) ở đây, không có gì cần nói về năm căn môn, và ngay cả trong ý môn (manodvāra), tốc hành tâm (javana) chỉ có đối tượng nhỏ nhặt (parittārammaṇa) thì Bhavanga (hữu phần) được gọi là tadārammaṇa (tùy quán duyên) mới nối tiếp theo.
Tañhi parittassa kammassa vipāko, vipāko ca iṭṭhāniṭṭhārammaṇānubhavanaṃ, kammānurūpo ca vipāko hotīti parittakammavipāko parittārammaṇasseva anubhavanaṃ hoti.
For it is the result of limited kamma, and a result is the experience of agreeable and disagreeable objects. And since the result is in accordance with kamma, the result of limited kamma is the experience of only a limited object.
Thật vậy, đó là quả của nghiệp nhỏ nhặt, và quả là sự trải nghiệm đối tượng đáng ưa và không đáng ưa, và quả phải tương ứng với nghiệp. Do đó, quả của nghiệp nhỏ nhặt chỉ là sự trải nghiệm đối tượng nhỏ nhặt.
Tasmā sabbaṃ tadārammaṇaṃ ‘‘parittārammaṇa’’nti vuttaṃ.
Therefore, all tadārammaṇa is called "limited object."
Vì vậy, tất cả tadārammaṇa đều được gọi là ‘‘parittārammaṇa’’.
Yadi evaṃ mahaggatavipākopi mahaggatānubhavanameva āpajjatīti ce?
If that is so, would the result of mahaggata (exalted) kamma also lead to the experience of mahaggata only?
Nếu vậy, quả siêu thế (mahaggatavipāko) cũng chỉ trải nghiệm đối tượng siêu thế (mahaggatānubhavanameva) hay sao?
Na, samādhippadhānassa kammassa appanāppattassa saññāvasārammaṇassa tādiseneva vipākena bhavitabbattā.
No, because the kamma, which is predominantly concentration, has attained appanā (absorption), and whose object is due to perception, must have a result of the same kind.
Không, vì quả của nghiệp có định làm chủ, đã đạt đến appanā, có đối tượng do sức mạnh của tưởng (như kasiṇa đất), phải là cái được quán sát tương tự như nghiệp đó.
Tasmā samādhi sukhānubhavanabhūto, sopi kammānurūpatoyeva kammārammaṇo hotīti daṭṭhabbo.
Therefore, concentration is the experience of happiness, and that too is an object of kamma only in accordance with kamma. This should be understood.
Do đó, định là trạng thái hưởng thụ lạc, quả đó cũng chỉ có đối tượng là nghiệp tương ứng với nghiệp, nên phải hiểu như vậy.
Kammānurūpato eva ca tadārammaṇaṃ parittārammaṇampi mahaggatajavanaṃ nānubandhati.
And also, in accordance with kamma, tadārammaṇa (registering consciousness), even if it has a limited object, does not follow mahaggata javana (exalted impulsive cognition).
Và chính vì tương ứng với nghiệp, nên tadārammaṇa (tâm tiếp thâu) có đối tượng nhỏ hẹp (kāma-ārammaṇa) cũng không theo sau mahaggata-javana (tâm tốc hành siêu thế).
Tato eva paṭisandhiādibhūto kāmāvacaravipāko kammanimittampi parittameva ārammaṇaṃ karoti, na mahaggataṃ appamāṇaṃ vā.
For this very reason, kāmāvacara vipāka (sense-sphere result), which is the foundation for rebirth-linking and so on, takes as its object only limited kamma-nimitta, not mahaggata or immeasurable (lokuttara) ones.
Cũng chính vì thế, quả dục giới, khởi đầu là tái sinh, chỉ lấy đối tượng là nghiệp tướng nhỏ hẹp (kāma-ārammaṇa), chứ không phải đối tượng siêu thế (mahaggata) hay vô lượng (appamāṇa).
Yasmā pana vuttaṃ ‘‘mahaggatārammaṇo dhammo parittārammaṇassa dhammassa kammapaccayena paccayo, appamāṇārammaṇo dhammo parittārammaṇassa dhammassa kammapaccayena paccayo’’ti, na ca mahaggatappamāṇavipāko parittārammaṇo atthi, idha ca sabbakāmāvacaravipākānaṃ parittārammaṇatāva vuttā, tasmā kammānurūpato mahaggatappamāṇārammaṇampi parittakammaṃ yadi paṭisandhiṃ deti, kammagatinimittārammaṇameva deti.
However, since it is said, "the phenomenon with an exalted object is a condition for the phenomenon with a limited object by way of kamma-condition; the phenomenon with an immeasurable object is a condition for the phenomenon with a limited object by way of kamma-condition," and there is no mahaggata or immeasurable result with a limited object, and here the limited object nature of all kāmāvacara vipāka has been stated, therefore, if limited kamma, in accordance with kamma, gives rebirth-linking with mahaggata or immeasurable objects, it gives only a kamma-nimitta object.
Tuy nhiên, vì đã nói: “Pháp có đối tượng siêu thế là duyên nghiệp cho pháp có đối tượng nhỏ hẹp; pháp có đối tượng vô lượng là duyên nghiệp cho pháp có đối tượng nhỏ hẹp”, và không có quả siêu thế hay vô lượng nào có đối tượng nhỏ hẹp, mà ở đây đã nói tất cả các quả dục giới đều có đối tượng nhỏ hẹp. Do đó, nếu nghiệp nhỏ hẹp có đối tượng siêu thế hoặc vô lượng, tùy theo nghiệp mà cho tái sinh, thì nó chỉ cho đối tượng là nghiệp tướng và cảnh tướng.
Pavattivipākampi rūpādiparittārammaṇamevāti veditabbaṃ.
And pavatti vipāka (result in the course of life) is also only a limited object like rūpa and so on. This should be understood.
Và quả trong tiến trình (pavatti-vipāka) cũng chỉ có đối tượng nhỏ hẹp như sắc pháp, v.v., nên phải hiểu như vậy.
Khīṇāsavānaṃ vāsanāvasena sativippayuttahasanaṃ pavattamānaṃ parittesveva pavattati, na itaresu kilesavirahe tādisahasanapaccayabhāvābhāvato.
The smile of khīṇāsava (Arahants), dissociated from mindfulness, arising due to their defilement-free residual tendencies, occurs only with limited objects, not with other (exalted or immeasurable) objects, due to the absence of such a cause for smiling when defilements are eradicated.
Sự cười không tương ưng với niệm (sati-vippayutta-hasana) của các bậc A-la-hán, do tập khí (vāsanā), chỉ xảy ra đối với các đối tượng nhỏ hẹp, chứ không phải các đối tượng khác, vì không có yếu tố tạo nên sự cười như vậy khi không còn phiền não.
Tasmā tassa parittārammaṇatā vuttā.
Therefore, its limited object nature is stated.
Do đó, đã nói rằng nó có đối tượng nhỏ hẹp.
Khīṇāsavānaṃ asakkaccadānādīni ādarākaraṇavaseneva veditabbāni, na kosajjādiakusalavasena.
The asakkacca dāna (donations without respect) of khīṇāsava should be understood as due to lack of attention, not due to unwholesome states like laziness and so on.
Sự bố thí không thành kính, v.v., của các bậc A-la-hán, phải hiểu là do không chú tâm, chứ không phải do sự biếng nhác hay bất thiện khác.
Paṭippassaddhasabbussukkā hi te uttamapurisāti.
For they are noble persons whose every exertion has ceased.
Vì họ là những bậc tối thượng nhân đã dứt bỏ mọi sự cố gắng.
Tesaṃ ādarākaraṇañca nirussukkatā evāti veditabbā.
Their lack of attention should be understood as simply their state of being without exertion.
Và sự không chú tâm của họ phải hiểu là sự không còn cố gắng.
1421. Atipaguṇānanti vacanaṃ nirādarassa ñāṇavippayuttapaccavekkhaṇassa visayadassanaṃ, na tassevāti visayaniyamanaṃ.
1421. The statement " for those that are very familiar" is a description of the object of paṭisankhā (reflection) dissociated from knowledge, which is without respect, and not a restriction of the object to that alone.
Lời nói “atipaguṇānaṃ” (của những thiền đã được thực hành thuần thục) là để chỉ ra đối tượng của sự quán xét không chú tâm, không tương ưng với trí tuệ, chứ không phải để quy định đối tượng chỉ dành riêng cho nó.
Ñāṇasampayuttassapi hi atipaguṇānaṃ visayatā suṭṭhutaraṃ hoti eva.
For even for that associated with knowledge, the state of being an object for those that are very familiar is indeed excellent.
Vì đối với tâm tương ưng với trí tuệ, đối tượng của những thiền đã được thực hành thuần thục cũng rất rõ ràng.
Yathā paguṇaṃ ganthaṃ sajjhāyanto dve tayo vācanāmagge gatepi na sallakkheti ñāṇavippayuttasatimantena sajjhāyitattā, evaṃ paguṇajjhānesupi pavatti hotīti āha ‘‘atipaguṇāna’’ntiādi.
Just as one reciting a familiar text, even after having gone through two or three recitations, does not perceive it because it was recited by one whose mindfulness was dissociated from knowledge, so too does this occur in familiar jhāna states. Thus it is said, " for those that are very familiar" and so on.
Như khi một người đọc tụng một cuốn kinh đã thuộc lòng, dù đã đọc qua hai ba đoạn, cũng không nhận ra vì đọc tụng với tâm niệm không tương ưng với trí tuệ. Tương tự như vậy, sự diễn tiến cũng xảy ra trong các thiền đã thuần thục, nên đã nói “atipaguṇānaṃ”, v.v.
Kasiṇanimittādipaññattīti pubbe dassitaṃ sabbaṃ upādāpaññattimāha.
" The kasiṇa-nimitta and so forth, as a concept" refers to all the derived concepts shown earlier.
Kasiṇanimittādipaññatti (sự chế định về kasiṇa-nimitta, v.v.) là nói về tất cả các upādā-paññatti (chế định nương tựa) đã được trình bày trước đó.
Taṃ pana rūpādayo viya avijjamāno vijjamāno ca atthoti ācariyā vadanti.
However, the teachers say that it is both non-existent and existent, like rūpa and so on.
Tuy nhiên, các bậc thầy nói rằng nó có một ý nghĩa không hiện hữu và một ý nghĩa hiện hữu, giống như sắc pháp, v.v.
Sammutisacce pana vuccamānānaṃ kasiṇanimittādi vācāvatthumattato vacanavohāreneva paññattīti vuccati.
But what is spoken of in conventional truth, such as kasiṇa-nimitta, is called paññatti (concept) merely by way of verbal designation, as it is only a basis for words and usage.
Nhưng đối với những gì được nói trong tục đế, kasiṇa-nimitta, v.v., được gọi là paññatti (chế định) chỉ đơn thuần là đối tượng của lời nói, thông qua cách dùng từ ngữ.
Tassa hi paññāpanaṃ avijjamānapaññattīti tassa avijjamānattaṃ aṭṭhakathāyaṃ vuttanti.
For its designation is a non-existent concept, and its non-existence is stated in the Aṭṭhakathā.
Vì sự chế định của nó là avijjamāna-paññatti (chế định không hiện hữu), nên sự không hiện hữu của nó đã được nói trong Chú giải.
Avijjamānampi pana taṃ vijjamānamiva gahetvā pavattamānāya saññāya parittādīsu ‘‘ayaṃ nāma dhammo ārammaṇa’’nti na sakkā vattuṃ te eva dhamme upādāya pavattamānāyapi dhammesveva aṭṭhānato.
But even though it is non-existent, for the perception that takes it as if it were existent, it is not possible to say, "this phenomenon is an object" regarding limited objects and so on, because even though that perception arises by taking those very phenomena, it does not stand in those phenomena.
Tuy nhiên, dù nó không hiện hữu, nhưng khi tưởng (saññā) hoạt động bằng cách nắm giữ nó như thể nó hiện hữu, thì không thể nói rằng “pháp này là đối tượng” trong các đối tượng nhỏ hẹp, v.v., vì ngay cả khi tưởng hoạt động nương tựa vào các pháp đó, nó cũng không an trú trên các pháp đó.
Tasmā sā sasampayuttā parittādiārammaṇāti na vattabbāti vuttā.
Therefore, it is said that that perception, together with its associated states, should not be called an object of limited phenomena and so on.
Do đó, đã nói rằng tưởng cùng với các pháp tương ưng của nó không thể được gọi là có đối tượng nhỏ hẹp, v.v.
Navattabbārammaṇāti idaṃ pana vacanaṃ yathāgahitākārassa saññāvisayassa navattabbataṃ sandhāya navattabbaṃ ārammaṇaṃ etesanti navattabbārammaṇā, cittuppādāti aññapadatthasamāsaṃ katvā aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.
However, this statement, " with non-referable objects," is said in the Aṭṭhakathā by forming a compound of other-padārtha (another meaning) as "non-referable objects are these," referring to the non-referability of the object of perception in its grasped aspect.
Tuy nhiên, lời nói “navattabbārammaṇā” (có đối tượng không thể nói) này được nói trong Chú giải bằng cách tạo thành một hợp thể aññapadattha-samāsa (hợp thể có nghĩa là một từ khác) với ý nghĩa rằng đối tượng của tưởng, được nắm giữ theo cách thức đã nắm giữ, là không thể nói, tức là “đối tượng không thể nói là của những tâm sinh này”, tức là các tâm sinh.
Catupaññāsacittuppādānaṃ rūpassa ca vasena pañcapaṇṇāsāya.
Fifty-five (types of sense-sphere phenomena) by way of the fifty-four consciousness-moments and rūpa.
Năm mươi lăm (pañcapaṇṇāsāya) là theo cách của năm mươi bốn tâm sinh và sắc pháp.
Kevalanti vinā parāmasanena.
Purely means without clinging.
Kevala (chỉ riêng) là không có sự bám víu (parāmasana).
Aniṭṭhaṅgatavasenāti anicchayagamanavasena, anicchayaṃ vā dveḷhaṃ gato cittuppādo aniṭṭhaṅgato, tenākārena pavatti ‘‘aniṭṭhaṅgatavasena pavattī’’ti vuttā.
" By way of not having reached a decision" means by way of not having come to a conclusion, or a consciousness-moment that has gone to indecision or two-mindedness is "one that has not reached a decision" (aniṭṭhaṅgata). Its occurrence in that manner is called " occurrence by way of not having reached a decision."
Aniṭṭhaṅgatavasena (theo cách không đạt đến sự quyết định) là theo cách không đi đến sự mong muốn, hoặc tâm sinh nào đã đi đến trạng thái không mong muốn, tức là lưỡng lự, thì được gọi là aniṭṭhaṅgata; sự diễn tiến theo cách đó được gọi là “aniṭṭhaṅgatavasena pavatti” (sự diễn tiến theo cách không đạt đến sự quyết định).
Nānārammaṇesu cittassa vikkhipanaṃ vikkhepo.
The scattering of consciousness among various objects is distraction (vikkhepa).
Sự phân tán tâm vào các đối tượng khác nhau là vikkhepa (sự phóng dật).
Anavaṭṭhānaṃ avūpasamo.
Unsteadiness is non-pacification (avūpasamo).
Sự không an trú là avūpasama (sự không lắng dịu).
Gotrabhuvodāne gotrabhūti gahetvā ‘‘gotrabhukāle’’ti āha.
Taking gotrabhū from gotrabhuvodāna, he says " at the time of gotrabhū."
Trong Gotrabhū-vodāna, đã nói “gotrabhukāle” (trong thời điểm Gotrabhū) bằng cách lấy Gotrabhū.
Sabbatthapādakacatutthanti idha sabbattha-saddo sāmiattho daṭṭhabbo, sabbesu vā vipassanādīsu pādakaṃ kāraṇaṃ sabbatthapādakanti phalassa visayabhāvena niddeso.
The fourth jhāna, the basis for everything – here the word " sabbattha" should be understood as having the meaning of "owner" or "having possession." Alternatively, that which is the basis or cause for all vipassanā and so on is "the basis for everything." This is a designation of the fruit by way of its object.
Sabbatthapādakacatuttha (thiền thứ tư là nền tảng cho mọi thứ): Ở đây, từ sabbattha phải hiểu là có nghĩa sở hữu, hoặc là nền tảng, nguyên nhân cho tất cả các thiền quán (vipassanā), v.v., nên gọi là sabbatthapādaka, là sự chỉ định theo cách của đối tượng của quả.
Ākāsakasiṇacatutthanti paricchedākāsakasiṇacatutthamāha.
" The fourth kasiṇa of space" refers to the fourth jhāna of limited space kasiṇa.
Ākāsakasiṇacatuttha (thiền thứ tư về kasiṇa không gian) là nói về kasiṇa không gian giới hạn (pariccheda-ākāsa-kasiṇa) thứ tư.
Tañhi rūpāvacaraṃ, na itaranti.
For that is a rūpāvacara jhāna, not another (kāmāvacara) one.
Vì thiền đó thuộc về sắc giới, chứ không phải cái khác.
Kusalatopi dvādasavidhaṃ kiriyatopīti catuvīsatividhatā vuttā hoti.
Twelvefold by way of wholesome, and also by way of functional – this means a twenty-four-fold division is stated.
Kusalatopi dvādasavidhaṃ kiriyatopī (mười hai loại về thiện và về hành động) là nói đến hai mươi bốn loại.
Vaṭṭassapi pādakaṃ hotiyevāti kusalaṃ kiriyañca ekato katvā sabbatthapādakaṃ vuttanti kiriyajjhānassa avaṭṭapādakattā sāsaṅkaṃ vadati.
" It is indeed also a basis for the saṃsāra cycle" – this is said with doubt, implying that by combining wholesome and functional, the basis for everything is stated, because functional jhāna is not a basis for the saṃsāra cycle.
Vaṭṭassapi pādakaṃ hotiyevā (cũng là nền tảng của vòng luân hồi) là nói đến sabbatthapādaka (nền tảng cho mọi thứ) bằng cách gộp thiện và hành động lại, và nói một cách nghi ngờ vì thiền hành động không phải là nền tảng của vòng luân hồi.
Mahaggatacitte samodahatīti idaṃ ‘‘so evaṃ samāhite citte’’tiādinā nayena vuttaṃ pākaṭaṃ pādakajjhānacittaṃ parikammehi gahetvā citte rūpakāyaṃ adhiṭṭhānacittena samodahatīti katvā vuttaṃ.
The phrase " he brings the body into the exalted consciousness" is stated by taking the manifest basis-jhāna consciousness that is spoken of in the manner of "thus with his mind concentrated" and so on, with the preparatory consciousnesses, and then placing the physical body within that consciousness by means of the consciousness of determination.
Mahaggatacitte samodahati (hòa nhập vào tâm siêu thế) này được nói bằng cách lấy tâm thiền nền tảng (pādaka-jhāna-citta) rõ ràng đã được nói theo cách “tâm đã định như vậy”, v.v., với các tâm chuẩn bị, và hòa nhập thân sắc vào tâm bằng tâm quyết định.
Pādakajjhānacittaṃ rūpakāye samodahatīti idampi yathāvuttaṃ pādakajjhānacittaṃ ārammaṇaṃ katvā cittasantānaṃ rūpakāye samodahitaṃ tadanugatikaṃ katvā adhiṭṭhātīti katvā vuttaṃ, idaṃ pana adhiṭṭhānadvayaṃ adissamānakāyataṃ dissamānakāyatañca āpādeti.
The statement, " The foundational jhāna-consciousness immerses itself in the physical body," means that the foundational jhāna-consciousness, as described, takes the mind-continuum as its object, immerses it in the physical body, and then performs adhiṭṭhāna (determination) by making it follow that (body). This twofold determination produces both an invisible body and a visible body.
Pādakajjhānacittaṃ rūpakāye samodahati (tâm thiền nền tảng hòa nhập vào thân sắc) này cũng được nói bằng cách lấy tâm thiền nền tảng đã nói làm đối tượng, và tâm dòng (cittasantāna) được hòa nhập vào thân sắc, làm cho nó tương ứng, rồi quyết định. Hai sự quyết định này làm cho thân trở nên vô hình hoặc hữu hình.
Gantukāmatāparikammavasena taṃsampayuttāya saññāya sukhasaññālahusaññābhāvato gamanampi nipphādetīti daṭṭhabbaṃ.
It should be understood that, by way of preliminary preparation for the desire to go quickly or slowly, due to the presence of pleasant perception and light perception in the perception associated with it, it also accomplishes the act of going.
Phải hiểu rằng do có tưởng lạc và tưởng khinh an, tương ưng với sự chuẩn bị muốn đi, nên nó cũng hoàn thành việc đi lại.
Sotāpannassa cittanti sotāpannassa pāṭipuggalikaṃ maggaphalacittanti veditabbaṃ.
By " the stream-enterer's consciousness," it should be understood as the individual path-consciousness and fruition-consciousness of a stream-enterer.
Sotāpannassa cittaṃ (tâm của bậc Nhập Lưu) phải hiểu là tâm đạo và tâm quả cá nhân của bậc Nhập Lưu.
Mārādīnañhi bhagavato cittajānanaṃ vuttanti cetopariyañāṇalābhī kasmā sāsavacittaṃ na jānissatīti.
For it is said that Māra and others know the Buddha's mind; so why would one who has attained cetopariyañāṇa (knowledge of others' minds) not know a mind with taints?
Vì đã nói rằng chư Māra, v.v., biết tâm của Đức Thế Tôn, vậy tại sao người đạt được thần thông biết tâm người khác lại không biết tâm hữu lậu?
Chinnavaṭumakā chinnasaṃsāravaṭṭā buddhā.
Chinnavaṭṭumakā (those with a severed path) are the Buddhas, whose saṃsāra-cycle has been cut off.
Chinnavaṭṭumakā (những người đã cắt đứt vòng luân hồi) là chư Phật đã cắt đứt vòng luân hồi.
Maggaphalanibbānapaccavekkhaṇatopīti ettha maggaphalapaccavekkhaṇāni tāva pubbenivāsānussatiñāṇena maggaphalesu ñātesu pavattanti, nibbānapaccavekkhaṇañca nibbānārammaṇesu appamāṇadhammesu ñātesūti maggādipaccavekkhaṇāni pubbenivāsānussatiñāṇassa appamāṇārammaṇataṃ sādhentīti veditabbāni.
In " also by reflecting on the path, fruition, and Nibbāna," the reflections on the path and fruition occur after the path and fruition are known by the pubbenivāsānussatiñāṇa (knowledge of past lives). The reflection on Nibbāna occurs after the immeasurable phenomena whose object is Nibbāna are known. Therefore, the reflections on the path and so on should be understood as establishing the immeasurable object-nature of the pubbenivāsānussatiñāṇa.
Maggaphalanibbānapaccavekkhaṇatopī (cũng do quán xét Đạo, Quả và Nibbāna): Ở đây, các quán xét về Đạo và Quả xảy ra khi Đạo và Quả đã được biết bằng túc mạng tùy niệm trí (pubbenivāsānussatiñāṇa). Quán xét về Nibbāna xảy ra khi các pháp vô lượng có Nibbāna làm đối tượng đã được biết. Do đó, các quán xét về Đạo, v.v., phải hiểu là chứng minh túc mạng tùy niệm trí có đối tượng vô lượng.
‘‘Appamāṇā khandhā pubbenivāsānussatiñāṇassa ārammaṇapaccayena paccayo’’icceva (paṭṭhā. 2.12.58) hi vuttaṃ, na nibbānanti.
For it is said, "The immeasurable aggregates are a condition by way of object condition for the pubbenivāsānussatiñāṇa," but not Nibbāna.
Vì đã nói rằng: “Các uẩn vô lượng là duyên đối tượng cho túc mạng tùy niệm trí”, chứ không phải Nibbāna.
Tasmā pubbenivāsānussatiñāṇena eva maggaphalapaccavekkhaṇakicce vuccamānepi nibbānapaccavekkhaṇatā na sakkā vattuṃ, aṭṭhakathāyaṃ pana tassapi nibbānārammaṇatā anuññātāti dissati.
Therefore, even though the reflection on the path and fruition is said to be the function of the pubbenivāsānussatiñāṇa alone, the reflection on Nibbāna cannot be said. However, it appears that the Aṭṭhakathā also permits Nibbāna to be its object.
Do đó, dù việc quán xét Đạo và Quả được nói là do túc mạng tùy niệm trí, nhưng không thể nói rằng việc quán xét Nibbāna cũng là do trí đó. Tuy nhiên, trong Chú giải, việc túc mạng tùy niệm trí có Nibbāna làm đối tượng cũng được chấp nhận.
Kāmāvacarenibbattissatīti nibbattakkhandhajānanamāha.
By " will be reborn in the kāma-sphere," it refers to the knowledge of the reborn aggregates.
Kāmāvacarenibbattissatī (sẽ sinh ra trong dục giới) là nói về sự biết các uẩn đã sinh ra.
Nibbānadhātuyā parinibbāyissatīti nibbānārammaṇehi maggaphalehi kilesaparinibbānabhūtehi parinibbāyissatīti attho sambhavati.
By " will attain parinibbāna in the Nibbāna-element," the meaning becomes possible that one will attain parinibbāna through the path and fruition, which have Nibbāna as their object and are in the state of parinibbāna of defilements.
Nibbānadhātuyā parinibbāyissatī (sẽ nhập Niết Bàn trong Nibbāna-dhātu) có nghĩa là sẽ nhập Niết Bàn bằng các Đạo và Quả có Nibbāna làm đối tượng, là trạng thái diệt tận các phiền não.
1434. Kammaṃ vā kammanimittaṃ vā ārabbha pavattiyaṃ atītārammaṇāvāti vuttaṃ, kammanimittaṃ pana ārabbha pavattiyaṃ paccuppannārammaṇabhāvañca paṭisandhiyā paṭiccasamuppādavibhaṅgavaṇṇanāyaṃ vakkhati.
1434. It is said, " occurring with past objects, taking kamma or kamma-nimitta as object," but in the explanation of Paṭiccasamuppāda-vibhaṅga, it will be said that rebirth-linking also has a present object when it occurs with kamma-nimitta as object.
1434. Đã nói “có đối tượng là quá khứ, phát sinh do nghiệp (kamma) hoặc nghiệp tướng (kammanimitta)”, nhưng về sự phát sinh do nghiệp tướng có đối tượng là hiện tại, sẽ được nói trong phần giải thích về sự phân tích duyên khởi (Paṭiccasamuppādavibhaṅgavaṇṇanā) đối với tái tục.
Tasmā idaṃ manodvāracutiyaṃ atītakammanimittaṃ manodvāre āpāthagataṃ sandhāya vuttanti veditabbaṃ.
Therefore, this statement refers to a past kamma-nimitta that has appeared at the mind-door at the time of mano-dvāra cuti (death-consciousness through the mind-door).
Do đó, cần hiểu rằng điều này được nói nhằm ám chỉ nghiệp tướng quá khứ xuất hiện ở cận tử tâm (manodvāracuti) trong ý môn (manodvāra).
Satadārammaṇāya cutiyā pañcacittakkhaṇāvasiṭṭhāyuke gatinimitte paṭisandhiyā pavattāya cattāri bhavaṅgāni paccuppannārammaṇāni, itarattha ca cha sandhāyāha ‘‘tato paraṃ bhavaṅgakāle cā’’ti.
At the cuti (death-consciousness) with tadārammaṇa, with a remaining lifespan of five mind-moments at the gati-nimitta (sign of destination), when rebirth-linking occurs, the four bhavaṅga states after rebirth-linking have present objects. In other cases, it refers to six (bhavaṅga states), hence the phrase, " and also at the time of bhavaṅga after that."
Đối với cận tử tâm có tadārammaṇa, khi tái tục phát sinh với tuổi thọ còn lại năm sát-na tâm (cittakkhaṇa) trong cảnh giới tái sinh (gatinimitta), bốn bhavanga (hữu phần) đầu tiên có đối tượng là hiện tại. Trong trường hợp khác, sáu bhavanga có đối tượng là hiện tại, nên nói “và trong thời gian bhavanga sau đó”.
Yadā hi gatinimittārammaṇe javane pavatte anuppanne eva tadārammaṇe cuti hoti rūpāvacarārūpāvacarasattassa viya kāmadhātuṃ upapajjantassa, tadā paṭisandhito parāni cha bhavaṅgāni paccuppannārammaṇāni hontīti.
For when javana (impulsive consciousness) occurs with a gati-nimitta as object, and cuti occurs before tadārammaṇa arises, as in the case of a being reborn in the rūpāvacara or arūpāvacara realms, then the six bhavaṅga states after rebirth-linking have present objects.
Thật vậy, khi javana (tốc hành tâm) phát sinh với đối tượng là cảnh giới tái sinh (gatinimitta), nếu cận tử tâm (cuti) xảy ra trước khi tadārammaṇa (tâm tiếp nhận đối tượng) phát sinh, như trường hợp chúng sinh tái sinh vào cõi Dục (kāmadhātu) từ cõi Sắc (rūpāvacara) hoặc cõi Vô Sắc (arūpāvacara), thì sáu bhavanga sau tái tục có đối tượng là hiện tại.
Diṭṭhisampayuttehi assādanādīni saparāmāsāneva daṭṭhabbāni.
The experiences of delight and so on, when associated with wrong views, should be seen as always accompanied by parāmāsa (grasping).
Các sự thưởng thức (assādana) v.v... liên kết với tà kiến (diṭṭhisampayutta) phải được xem là luôn đi kèm với sự chấp thủ (parāmāsa).
Paṇṇattinibbānārammaṇānañca javanānaṃ purecārikakāleti yesaṃ purecārikakāle ekantena āvajjanāya atītādiārammaṇabhāvena navattabbatā, tesaṃ vasena nayaṃ dasseti.
By " at the preceding time of javana for conceptual and Nibbāna-objects," it shows the method according to those for which, at their preceding time, the āvajjanā (mind-door adverting) cannot absolutely be said to have past or other objects.
Trong thời gian các javana có đối tượng là khái niệm (paññatti) và Nibbāna (Nibbānārammaṇa) đi trước, điều này cho thấy phương pháp theo đó trong thời gian các javana đi trước, không nhất thiết phải nói về đối tượng quá khứ v.v... của āvajjana (tâm hướng ngũ môn/ý môn).
Nibbānārammaṇānampi javanānaṃ purecārikakāle sā tathā na vattabbā, na pana ekantena maggaphalavīthīsu tassā anibbānārammaṇattā.
Even at the preceding time of javana with Nibbāna as object, that (adverting) should not be spoken of in that way. However, it is not absolutely unspeakable due to its non-Nibbāna-object nature in the path and fruition processes.
Ngay cả trong thời gian các javana có đối tượng là Nibbāna đi trước, āvajjana cũng không được nói như vậy, nhưng không hoàn toàn là vì āvajjana không có đối tượng là Nibbāna trong các lộ trình tâm Đạo và Quả (maggaphalavīthi).
Ime gandhāti nanu paccuppannā gandhā gahitā, kathaṃ ettha anāgatārammaṇatā hotīti?
These smells (ime gandhā)—Are not present smells grasped? How then is there a future object here?
“Những mùi này” – chẳng phải những mùi hiện tại đã được nắm giữ sao? Làm sao có thể có đối tượng vị lai ở đây?
‘‘Aṭṭhārasavassādhikāni dve vassasatāni mā sussiṃsū’’ti pavattito, anāgate mā sussiṃ sūti hi anāgataṃ gandhaṃ gahetvā pavattatīti adhippāyo.
Because it is said, "May they not dry up for two hundred and eighteen years." The intention is that it occurs, taking a future smell as its object, with the wish, "May they not dry up in the future."
Điều này phát sinh từ lời nguyện “mong cho hai trăm mười tám năm này đừng khô héo”. Ở đây, ý nghĩa là tâm phát sinh do nắm giữ mùi vị lai với ý niệm “mong cho chúng đừng khô héo trong tương lai”.
Cittavasena kāyaṃ pariṇāmento abhimukhībhūtaṃ tadā vijjamānameva kāyaṃ ārammaṇaṃ karotīti paccuppannārammaṇaṃ adhiṭṭhānacittaṃ hoti.
When one transforms the body according to one's mind, the adhiṭṭhāna-consciousness has a present object because it takes the body that is directly present at that moment as its object.
Khi một người biến đổi thân thể bằng tâm, tâm quyết định (adhiṭṭhānacitta) có đối tượng là hiện tại, vì nó xem thân thể đang hiện hữu, đang đối mặt vào lúc đó, làm đối tượng.
Tathā attano kāyassa dīgharassāṇuthūlanīlādibhāvāpādanavasena aññassa ca pāṭihāriyassa karaṇe yojetabbaṃ.
Similarly, it should be applied to making one's own body long, short, subtle, thick, blue, etc., and to performing other miracles.
Tương tự, điều này nên được áp dụng cho việc làm cho thân thể của mình trở nên dài, ngắn, nhỏ, lớn, xanh v.v... và việc thực hiện các phép thần thông khác.
Etthantare ekadvesantativārā veditabbāti etthantare pavattā rūpasantatiarūpasantativārā ekadvesantativārā nāmāti veditabbāti attho.
By " one or two continua are to be known in this interval," the meaning is that the turns of the rūpa-continuum and arūpa-continuum occurring in this interval are called one or two continua.
“Trong khoảng thời gian này, cần hiểu các chuỗi một hoặc hai” có nghĩa là các chuỗi vật chất (rūpasantati) và chuỗi tâm (arūpasantati) phát sinh trong khoảng thời gian này được gọi là các chuỗi một hoặc hai.
Atiparittasabhāvautuādisamuṭṭhānā vā ‘‘ekadvesantativārā’’ti vuttā.
Or, the phrases "one or two continua" are said of the continua arising from extremely subtle seasons and so on.
Hoặc, các chuỗi phát sinh do các mùa (utu) v.v... có bản chất cực kỳ nhỏ bé được gọi là “các chuỗi một hoặc hai”.
Ubhayametaṃ paccuppannanti addhāpaccuppannaṃ hontaṃ etaṃ ubhayaṃ hotīti attho.
By " both of these are present," the meaning is that both of these are truly present.
“Cả hai điều này đều là hiện tại” có nghĩa là cả hai điều này đều là hiện tại theo nghĩa thời gian (addhāpaccuppanna).
Saṃhīratīti taṇhādiṭṭhābhinandanāhi ākaḍḍhīyati.
Is drawn (saṃhīratīti) means it is attracted by taṇhā and diṭṭhi (craving and wrong views), which are forms of abhinandana (delight).
Saṃhīrati có nghĩa là bị kéo lôi bởi khát ái (taṇhā) và tà kiến (diṭṭhi) v.v...
Kecīti abhayagirivāsinoti vadanti, te pana cittassa ṭhitikkhaṇaṃ na icchantīti ‘‘ṭhitikkhaṇe vā paṭivijjhatī’’ti na vattabbaṃ siyā.
By " some," they mean the Abhayagiri-dwellers. However, they do not accept the static moment (ṭhitikkhaṇa) of consciousness, so it should not be said, "Or one penetrates at the static moment."
Một số người nói rằng đó là những người sống ở Abhayagiri (Abhayagirivāsin). Nhưng họ không chấp nhận sát-na trụ (ṭhitikkhaṇa) của tâm, nên không thể nói “nó thấu hiểu trong sát-na trụ”.
Tathā ye ‘‘iddhimassa ca parassa ca ekakkhaṇe vattamānaṃ cittaṃ uppajjatī’’ti vadanti, tesaṃ ‘‘ṭhitikkhaṇe vā bhaṅgakkhaṇe vā paṭivijjhatī’’ti vacanaṃ na sameti.
Similarly, for those who say, "The consciousness of oneself and another arises simultaneously in one moment," the statement "one penetrates at the static moment or the dissolution moment" does not fit.
Tương tự, đối với những người nói rằng “tâm của người có thần thông và tâm của người khác phát sinh trong cùng một sát-na”, thì lời nói “nó thấu hiểu trong sát-na trụ hoặc sát-na diệt” là không phù hợp.
Na hi tasmiṃ khaṇadvaye uppajjamānaṃ paracittena saha ekakkhaṇe uppajjati nāmāti.
For consciousness arising in those two moments cannot be said to arise simultaneously with another's consciousness.
Vì tâm phát sinh trong hai sát-na đó không thể phát sinh cùng một sát-na với tâm của người khác.
Ṭhitibhaṅgakkhaṇesu ca uppajjamānaṃ ekadesaṃ paccuppannārammaṇaṃ, ekadesaṃ atītārammaṇaṃ āpajjati.
And consciousness arising at the static and dissolution moments has a present object in one part and a past object in another part.
Và tâm phát sinh trong sát-na trụ và sát-na diệt, một phần có đối tượng là hiện tại, một phần có đối tượng là quá khứ.
Yañca vuttaṃ ‘‘parassa cittaṃ jānissāmīti rāsivasena mahājanassa citte āvajjite’’ti, ettha ca mahājano attanā pare aneke puggalāti paresaṃ cittaṃ jānissāmīti āvajjanappavatti vattabbā siyā.
And what is said, "When one advertises the minds of many people in a heap, thinking, 'I will know another's mind'," here "many people" (mahājano) refers to many individuals other than oneself, so the occurrence of adverting, "I will know the minds of others," should be stated.
Và điều đã nói là “khi tâm của đại chúng được hướng đến với ý nghĩ ‘tôi sẽ biết tâm của người khác’”, ở đây, đại chúng có nghĩa là nhiều người khác ngoài bản thân, nên cần nói rằng sự hướng tâm phát sinh với ý nghĩ “tôi sẽ biết tâm của người khác”.
Athāpi parassāti mahājanassāti attho sambhaveyya, tathāpi tassa puggalasseva vā cittarāsiṃ āvajjitvā ekassa paṭivijjhanaṃ ayuttaṃ.
Even if the meaning of parassa were 'of the multitude', still, having adverted to the aggregate of minds of that multitude, or of a single person, to penetrate a single mind with higher knowledge is improper.
Ngay cả khi “của người khác” có thể có nghĩa là của đại chúng, thì việc hướng tâm đến một khối tâm và thấu hiểu một tâm riêng lẻ là không hợp lý.
Na hi rāsiāvajjanaṃ ekadesāvajjanaṃ hotīti.
For adverting to an aggregate is not adverting to a part.
Vì sự hướng tâm đến một khối không phải là sự hướng tâm đến một phần.
Tasmā tehi ‘‘mahājanassa citte āvajjite’’tiādi na vattabbaṃ.
Therefore, they should not say, "having adverted to the minds of the multitude," and so on.
Do đó, những người đó không nên nói “khi tâm của đại chúng được hướng đến” v.v...
Yaṃ pana te vadanti ‘‘yasmā iddhimassa ca parassa ca ekakkhaṇe cittaṃ uppajjatī’’ti, tatthāyaṃ adhippāyo siyā – cetopariyañāṇalābhī parassa cittaṃ ñātukāmo pādakajjhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya atītādivibhāgaṃ akatvā cittasāmaññena ‘‘imassa cittaṃ jānāmī’’ti parikammaṃ katvā puna pādakajjhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya sāmaññeneva cittaṃ āvajjitvā tiṇṇaṃ catunnaṃ vā parikammānaṃ anantarā cetopariyañāṇena paracittaṃ paṭivijjhati vibhāveti rūpaṃ viya dibbacakkhunā.
Furthermore, regarding what those teachers say, “since the mind arises in one moment for both the one with psychic power and the other person,” this may be the meaning: a person who has attained cetopariyañāṇa, desiring to know the mind of another, having entered and risen from the foundational jhāna, without making a distinction of past mind, etc., and having done the preliminary work, saying, “I shall know this person’s mind” by way of the general nature of mind, again having entered and risen from the foundational jhāna, and having adverted to the mind by way of its general nature itself, immediately after three or four preparatory javana moments, penetrates and knows the mind of another with cetopariyañāṇa, making it manifest, just as one manifests a form with the divine eye.
Điều mà họ nói là “vì tâm của người có thần thông và tâm của người khác phát sinh trong cùng một sát-na”, thì ý nghĩa có thể là: người đạt được túc mạng thông (cetopariyañāṇa), muốn biết tâm của người khác, nhập thiền nền (pādakajjhāna), xuất thiền, không phân biệt quá khứ v.v..., thực hiện sự chuẩn bị (parikamma) với ý nghĩ “tôi sẽ biết tâm của người này” bằng cách chung chung về tâm, rồi lại nhập thiền nền, xuất thiền, hướng tâm một cách chung chung, và ngay sau ba hoặc bốn sự chuẩn bị, thấu hiểu và làm rõ tâm của người khác bằng túc mạng thông, giống như nhìn thấy sắc bằng thiên nhãn (dibbacakkhu).
Tato paraṃ pana kāmāvacaracittehi sarāgādivavatthānaṃ hoti nīlādivavatthānaṃ viya.
After that, however, by means of kāma-sphere minds, there is determination of states such as being with greed, just as there is determination of states such as blue.
Sau đó, sự phân biệt các tâm cõi Dục (kāmāvacaracitta) có tham (sarāga) v.v... xảy ra, giống như sự phân biệt xanh v.v...
Tattha dibbacakkhunā diṭṭhahadayavatthurūpassa sattassa abhimukhībhūtassa cittasāmaññena cittaṃ āvajjayamānaṃ āvajjanaṃ abhimukhībhūtaṃ vijjamānaṃ cittaṃ ārammaṇaṃ katvā cittaṃ āvajjeti.
In that regard, when adverting to the mind in its general nature, of a being whose heart-base form has been seen by the divine eye and who is present, the adverting (āvajjanā) adverts to the mind, taking the present mind that is facing it as its object.
Ở đó, sự hướng tâm, khi hướng tâm đến tâm của chúng sinh đang hiện hữu, đang đối mặt, có vật thể tim (hadayavatthu) được nhìn thấy bằng thiên nhãn, thì tâm hướng đó lấy tâm đang hiện hữu, đang đối mặt, làm đối tượng và hướng tâm.
Parikammāni ca taṃ taṃ vijjamānaṃ cittaṃ cittasāmaññeneva ārammaṇaṃ katvā cittajānanaparikammāni hutvā pavattanti.
And the preliminary moments (parikammāni) also proceed, taking that very present mind as their object by way of the general nature of mind, being preliminary moments for knowing the mind.
Và các parikamma (sự chuẩn bị) phát sinh, lấy tâm đang hiện hữu đó làm đối tượng bằng cách chung chung về tâm, trở thành các parikamma để biết tâm.
Cetopariyañāṇaṃ pana vijjamānaṃ cittaṃ paṭivijjhantaṃ vibhāventaṃ tena saha ekakkhaṇe eva uppajjati.
Cetopariyañāṇa, however, arises in the same moment as the present mind, penetrating and making it manifest.
Túc mạng thông (cetopariyañāṇa) thì thấu hiểu và làm rõ tâm đang hiện hữu, và phát sinh trong cùng một sát-na với tâm đó.
Tattha yasmā santānassa santānaggahaṇato ekattavasena āvajjanādīni cittantveva pavattāni, tañca cittameva, yaṃ cetopariyañāṇena vibhāvitaṃ, tasmā samānākārappavattito na aniṭṭhe maggaphalavīthito aññasmiṃ ṭhāne nānārammaṇatā āvajjanajavanānaṃ hoti.
In that regard, since the adverting, etc., proceed as merely mind due to taking the mental continuum (santāna) of the subject as a continuum, and that very mind is what is made manifest by cetopariyañāṇa, therefore, due to proceeding with a similar mode, there is no diversity of objects for the adverting and javana moments in a state other than the undesirable path-and-fruit thought-process.
Ở đó, vì sự hướng tâm v.v... phát sinh chỉ là tâm do nắm giữ dòng tâm của người khác như là một thể duy nhất, và tâm đó chính là đối tượng được túc mạng thông làm rõ, nên do sự phát sinh theo cùng một cách thức, không có sự khác biệt đối tượng giữa āvajjana và javana ở một nơi khác ngoài lộ trình tâm Đạo và Quả, điều mà không mong muốn.
Paccuppannārammaṇañca parikammaṃ paccuppannārammaṇassa cetopariyañāṇassa āsevanapaccayoti siddhaṃ hoti.
And thus it is established that the preparatory action, having a present object, is a āsevana-condition for cetopariyañāṇa, which also has a present object.
Và như vậy, parikamma có đối tượng là hiện tại trở thành duyên trợ giúp (āsevanapaccaya) cho túc mạng thông có đối tượng là hiện tại, điều này được chứng minh.
Atītattiko ca evaṃ abhinno hoti.
And in this way, the past triad remains undifferentiated.
Và tam đề quá khứ (atītattika) cũng không bị phân chia như vậy.
Aññathā santatipaccuppanne addhāpaccuppanne ca paccuppannanti idha vuccamāne atītānāgatānañca paccuppannatā āpajjeyya, tathā ca sati ‘‘paccuppanno dhammo paccuppannassa dhammassa anantarapaccayena paccayo’’tiādi vattabbaṃ siyā, na ca taṃ vuttaṃ.
Otherwise, if 'present' here were to mean both santati-paccuppanna (present in continuum) and addhā-paccuppanna (present in duration), then past and future phenomena would also become present. In such a case, it would have to be said, "A present phenomenon is a condition for a present phenomenon by way of the anantara-condition," etc., but this is not stated.
Nếu không, nếu ở đây, chuỗi hiện tại (santatipaccuppanna) và thời gian hiện tại (addhāpaccuppanna) được gọi là hiện tại, thì quá khứ và vị lai cũng sẽ trở thành hiện tại, và khi đó, cần phải nói “pháp hiện tại là duyên cho pháp hiện tại bằng duyên vô gián” v.v..., nhưng điều đó không được nói.
‘‘Atīto dhammo paccuppannassa dhammassa anantarapaccayena paccayo, purimā purimā atītā khandhā pacchimānaṃ pacchimānaṃ paccuppannānaṃ khandhānaṃ anantara…pe… anulomaṃ gotrabhussā’’tiādivacanato (paṭṭhā. 2.18.5) pana addhāsantatipaccuppannesveva anantarātītā cattāro khandhā atītāti viññāyanti, na ca abhidhammamātikāya āgatassa paccuppannapadassa addhāsantatipaccuppannapadatthatā katthaci pāḷiyaṃ vuttā.
However, from the statement, “A past phenomenon is a condition for a present phenomenon by way of the anantara-condition, the previous past aggregates are to the later present aggregates by way of the anantara-condition… (etc., up to) …the adaptation (anuloma) to the change of lineage (gotrabhū)” (Paṭṭhāna 2.18.5), only the four aggregates that are immediately past in the sense of addhā-paccuppanna and santati-paccuppanna are understood as past. And the meaning of the word 'paccuppanna' (present) as found in the Abhidhamma Mātika (matrix) to be addhā-paccuppanna and santati-paccuppanna is not stated anywhere in the Pāḷi.
Tuy nhiên, từ lời dạy bắt đầu bằng ‘‘Pháp quá khứ là duyên vô gián cho pháp hiện tại; các uẩn quá khứ trước trước là vô gián cho các uẩn hiện tại sau sau…pe… là Gotrabhu thuận thứ’’ (Paṭṭhā. 2.18.5), bốn uẩn quá khứ vô gián chỉ được hiểu là quá khứ trong các addhāpaccuppanna (hiện tại theo thời gian) và santatipaccuppanna (hiện tại theo dòng tục), và ý nghĩa của từ paccuppanna (hiện tại) xuất hiện trong Abhidhamma Mātika là addhāpaccuppanna hoặc santatipaccuppanna chưa từng được đề cập trong bất kỳ đoạn Pāḷi nào.
Tasmā tehi iddhimassa ca parassa ca ekakkhaṇe cittuppattiyā cetopariyañāṇassa paccuppannārammaṇatā vuttā.
Therefore, those teachers state the present-object nature of cetopariyañāṇa due to the simultaneous arising of the mind of the one with psychic power and the other person.
Do đó, các vị ấy đã nói rằng cetopariyañāṇa (tuệ biết tâm người khác) có đối tượng hiện tại (paccuppannārammaṇa) là do tâm của người có thần thông và tâm của người khác khởi lên cùng một sát-na.
Yadā pana ‘‘yaṃ imassa cittaṃ pavattaṃ, taṃ jānāmi.
However, when one makes an advertence, saying, “I shall know what mind of this person has arisen, and I shall know what will arise,” and then enters the foundational jhāna, etc.
Tuy nhiên, khi một người tác ý rằng: ‘‘Ta biết tâm đang vận hành của người này.
Yaṃ bhavissati, taṃ jānissāmī’’ti vā ābhogaṃ katvā pādakajjhānasamāpajjanādīni karoti, tadā āvajjanaparikammāni cetopariyañāṇañca atītānāgatārammaṇāneva honti āvajjaneneva vibhāgassa katattā.
then the adverting and preliminary minds, as well as the cetopariyañāṇa, all have past and future objects, since the distinction has been made by the adverting itself.
Ta sẽ biết tâm sẽ khởi lên của người ấy,’’ hoặc thực hiện các hành động như nhập định pādakajjhāna (thiền nền tảng), thì các āvajjanaparikamma (tác ý và chuẩn bị) và cetopariyañāṇa đều có đối tượng là quá khứ và vị lai, vì sự phân biệt đã được thực hiện ngay từ āvajjana (tác ý).
Ye pana ‘‘iddhimā parassa cittaṃ jānitukāmo āvajjeti, āvajjanaṃ khaṇapaccuppannaṃ ārammaṇaṃ katvā teneva saha nirujjhati, tato cattāri pañca vā javanāni.
But those who, relying on the statement, “A person with psychic power, desiring to know the mind of another, adverts. That adverting, having taken the moment-present mind as its object, ceases along with it. Then come four or five javana moments. The last of these is the psychic power mind; the rest are kāma-sphere minds. For all of them, that same ceased mind is the object, and they do not have diverse objects, because they have a present object in terms of duration (addhā-vasena),” say, “Just as there is no diversity of objects for the adverting and javana moments even when they have present and past objects, so too, when minds that are one, two, three, four, or five thought-moments in the future are adverted to, there would be no diversity of objects for the adverting and javana moments, even if they have future, present, and past objects as appropriate. Therefore, when a mind four or five thought-moments in the future is adverted to, after preliminary javana moments with future objects, a cetopariyañāṇa with a moment-present object is established,” their view is not established because these questions are not brought forth, and because it is stated in the enumeration, “three in āsevana.”
Tuy nhiên, những vị nào dựa vào lời dạy này: ‘‘Người có thần thông muốn biết tâm người khác thì tác ý (āvajjana); āvajjana lấy đối tượng hiện tại sát-na (khaṇapaccuppanna) làm đối tượng và diệt cùng với nó; sau đó có bốn hoặc năm javana (tốc hành tâm). Iddhicitta (tâm thần thông) là cái cuối cùng của chúng, còn lại là kāmāvacara (dục giới). Tất cả những tâm ấy đều lấy tâm đã diệt đó làm đối tượng, và chúng không có các đối tượng khác nhau, vì chúng có đối tượng hiện tại theo thời gian (addhāvasena paccuppannārammaṇattā),’’ và nói rằng: ‘‘Giống như việc āvajjana và javana có đối tượng hiện tại và quá khứ nhưng không có đối tượng khác nhau, thì ngay cả khi các tâm vị lai một, hai, ba, bốn, năm sát-na được tác ý, āvajjana và javana có thể có đối tượng vị lai, hiện tại và quá khứ tùy theo trường hợp, nhưng sẽ không có đối tượng khác nhau. Do đó, cetopariyañāṇa có đối tượng hiện tại sát-na được thành tựu ngay sau các parikamma có đối tượng vị lai khi một tâm vị lai bốn hoặc năm sát-na được tác ý,’’ thì luận điểm của các vị ấy không thành công, vì các vấn đề về ‘‘Pháp có đối tượng vị lai là duyên āsevana (tập quán) cho pháp có đối tượng hiện tại, pháp có đối tượng hiện tại là duyên āsevana cho pháp có đối tượng quá khứ’’ không được nêu ra, và trong phần tính toán (gaṇanā) cũng đã nói ‘‘có ba trong āsevana.’’
Yesaṃ pacchimaṃ iddhicittaṃ, sesāni kāmāvacarāni, tesaṃ sabbesampi tadeva niruddhaṃ cittamārammaṇaṃ hoti, na ca tāni nānārammaṇāni honti, addhāvasena paccuppannārammaṇattā’’ti idaṃ vacanaṃ nissāya ‘‘āvajjanajavanānaṃ paccuppannātītārammaṇabhāvepi nānārammaṇattābhāvo viya ekadviticatupañcacittakkhaṇānāgatesupi cittesu āvajjitesu āvajjanajavanānaṃ yathāsambhavaṃ anāgatapaccuppannātītārammaṇabhāvepi nānārammaṇatā na siyā, tena catupañcacittakkhaṇānāgate āvajjite anāgatārammaṇaparikammānantaraṃ khaṇapaccuppannārammaṇaṃ cetopariyañāṇaṃ siddha’’nti vadanti, tesaṃ vādo ‘‘anāgatārammaṇo dhammo paccuppannārammaṇassa dhammassa āsevanapaccayena paccayo, paccuppannārammaṇo dhammo atītārammaṇassa dhammassa āsevanapaccayena paccayo’’ti imesaṃ pañhānaṃ anuddhaṭattā gaṇanāya ca ‘‘āsevane tīṇī’’ti vuttattā na sijjhati.
their view is not established because these questions are not brought forth, and because it is stated in the enumeration, “three in āsevana.”
Quả thật, không có kusalakiriyamahaggata (tâm thiện và tâm duy tác siêu thế) nào không có āsevana.
Na hi kusalakiriyamahaggataṃ anāsevanaṃ atthīti.
For there is no wholesome or exalted consciousness that is not conducive to repeated practice (anāsevana).
Hơn nữa, luận điểm này không thể là cơ sở cho lời dạy về āvajjana và javana có đối tượng là hiện tại sát-na đã diệt, vì lời dạy đó chỉ được nói đến khi không có sự phân biệt giữa cái đã xảy ra và cái sẽ xảy ra, và do không có sự nắm bắt đối tượng vị lai của āvajjana, nên javana cũng không có sự nắm bắt đối tượng hiện tại.
Etassa ca vādassa nissayabhāvo āvajjanajavanānaṃ khaṇapaccuppannaniruddhārammaṇatāvacanassa na sijjhati, yaṃ pavattaṃ yaṃ pavattissatīti vā visesaṃ akatvā gahaṇe āvajjanassa anāgataggahaṇabhāvaṃ, tadabhāvā javanānampi vattamānaggahaṇābhāvañca sandhāyeva tassa vuttattā.
Furthermore, the reliance of this view on the statement that the adverting and javana moments have moment-present and ceased objects is not established, because that statement was made precisely to signify the absence of taking future objects for adverting, and consequently, the absence of taking present objects for the javana moments, when a distinction of "what has arisen" or "what will arise" is not made and the mind in general is taken.
Khi đó, āvajjana khởi lên chỉ dựa vào tâm đã hiện tiền ngay sau sự rung động của bhavaṅga (tâm hộ kiếp).
Tadā hi bhavaṅgacalanānantaraṃ abhimukhībhūtameva cittaṃ ārabbha āvajjanā pavattatīti.
For at that time, immediately after the vibratory bhavaṅga, adverting proceeds, taking as its object only the mind that is present and facing it.
Và nếu tâm biết (jānanacitta) cũng có đối tượng hiện tại, thì sẽ phát sinh lỗi là āvajjana và tâm biết cùng tồn tại (sahaṭṭhānadosa), và trong trường hợp nhận biết một phần của một nhóm tâm (rāsiekadesāvajjanapaṭivedha) hoặc nhận biết các đối tượng được tác ý và được biết khi chúng xuất hiện (sampattasampattāvajjanajānane), sẽ phát sinh lỗi āvajjana và javana có đối tượng khác nhau ở những nơi không mong muốn. Do đó, lời nói ‘‘tâm hiện tại sát-na là đối tượng của cetopariyañāṇa’’ là không hợp lý, và sau khi bác bỏ điều đó, nhận thấy rằng không có sự khác biệt về đối tượng do có đối tượng hiện tại theo thời gian (addhāsantatipaccuppannārammaṇattā) chỉ trong thời điểm không phát sinh các lỗi đã nói ở trên, nên lời nói về āvajjana và javana có đối tượng hiện tại và đối tượng đã diệt cũng sẽ không được những người theo luận điểm trước chấp nhận.
Jānanacittassapi vattamānārammaṇabhāve āvajjanajānanacittānaṃ sahaṭṭhānadosāpattiyā rāsiekadesāvajjanapaṭivedhe sampattasampattāvajjanajānane ca aniṭṭhe ṭhāne āvajjanajavanānaṃ nānārammaṇabhāvadosāpattiyā ca yaṃ vuttaṃ ‘‘khaṇapaccuppannaṃ cittaṃ cetopariyañāṇassa ārammaṇaṃ hotī’’ti, taṃ ayuttanti paṭikkhipitvā yathāvuttadosānāpattikālavaseneva addhāsantatipaccuppannārammaṇattā nānārammaṇatābhāvaṃ disvā āvajjanajavanānaṃ vattamānataṃ niruddhārammaṇabhāvo vuttoti, tampi vacanaṃ purimavādino nānujāneyyuṃ.
And if the knowing mind also had a present object, then there would be the fault of co-arising for the adverting and knowing minds, and for the penetration of a group or part of a group of minds, and for the adverting and knowing of what is encountered as it is encountered, in an undesirable state, there would be the fault of the adverting and javana moments having diverse objects. Therefore, what is said, “a moment-present mind is the object of cetopariyañāṇa,” is inappropriate. Rejecting this, and seeing the absence of diverse objects due to having addhā-paccuppanna and santati-paccuppanna objects, only according to the timeframe of not falling into the aforementioned faults, it is said that adverting and javana moments have present and ceased objects. But the previous proponents would not agree to this statement either.
Vì nếu điều đó xảy ra, thì phải nói rằng ‘‘āvajjana có đối tượng hiện tại là duyên vô gián cho các uẩn có đối tượng quá khứ,’’ giống như trong các trường hợp ‘‘āvajjana là thiện,’’ v.v., do sự quy định của duyên vô gián bao gồm các từ khác, nhưng điều đó lại không được nói đến.
Tasmiñhi sati āvajjanā kusalānantiādīsu viya aññapadasaṅgahitassa anantarapaccayavidhānato ‘‘paccuppannārammaṇā āvajjanā atītārammaṇānaṃ khandhānaṃ anantarapaccayena paccayo’’ti vattabbaṃ siyā, na ca vuttanti.
For if that were the case, then, just as in passages like “adverting to wholesome aggregates…” etc., due to the arrangement of anantara-condition for what is included by another term, it would have to be said, “Adverting with a present object is a condition for past aggregates by way of the anantara-condition,” but that is not stated.
Tại sao cetopariyañāṇa (tuệ biết tâm người khác) lại được xem xét có đối tượng hiện tại như vậy? Chẳng phải trong các phần phân tích của ‘‘Pháp quá khứ là duyên đối tượng cho pháp hiện tại, pháp vị lai là duyên đối tượng cho pháp hiện tại,’’ đã nói rằng ‘‘các uẩn quá khứ là duyên đối tượng cho iddhividhañāṇa (thần thông), cetopariyañāṇa, pubbenivāsānussatiñāṇa (túc mạng trí), yathākammūpagañāṇa (tuệ biết nghiệp), và āvajjana (tác ý)’’ (Paṭṭhā. 2.18.2), và ‘‘các uẩn vị lai là duyên đối tượng cho iddhividhañāṇa, cetopariyañāṇa, anāgataṃsañāṇa (tuệ biết vị lai), và āvajjana’’ (Paṭṭhā. 2.17.3-4), và trong uppannattika (tam đề về đã sinh) cũng nói rằng ‘‘các uẩn chưa sinh, các uẩn sẽ sinh là duyên đối tượng cho iddhividhañāṇa, cetopariyañāṇa, anāgataṃsañāṇa, và āvajjana’’ khi đề cập đến cetopariyañāṇa? Trong khi đó, trong phần phân tích của ‘‘Pháp hiện tại là duyên cho pháp hiện tại,’’ chỉ nói rằng ‘‘các uẩn hiện tại là duyên đối tượng cho iddhividhañāṇa và āvajjana’’ (Paṭṭhā. 2.18.3), và trong uppannattika cũng nói rằng ‘‘các uẩn đã sinh là duyên đối tượng cho iddhividhañāṇa và āvajjana’’ (Paṭṭhā. 2.17.2). Như vậy, có thể hiểu rằng cetopariyañāṇa không vận hành trên tâm hiện tại.
Kasmā panevaṃ cetopariyañāṇassa paccuppannārammaṇatā vicāritā, nanu ‘‘atīto dhammo paccuppannassa dhammassa, anāgato dhammo paccuppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo’’ti etesaṃ vibhaṅgesu ‘‘atītā khandhā iddhividhañāṇassacetopariyañāṇassa pubbenivāsānussatiñāṇassa yathākammūpagañāṇassa āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.18.2), ‘‘anāgatā khandhā iddhividhañāṇassa cetopariyañāṇassa anāgataṃsañāṇassa āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.17.3-4), uppannattike ca ‘‘anuppannākhandhā, uppādino khandhā iddhividhañāṇassa cetopariyañāṇassa anāgataṃsañāṇassa āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo’’ti cetopariyañāṇaggahaṇaṃ katvā ‘‘paccuppanno dhammo paccuppannassā’’ti etassa vibhaṅge ‘‘paccuppannā khandhā iddhividhañāṇassa āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.18.3), uppannattike ca ‘‘uppannā khandhā iddhividhañāṇassa āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.17.2) ettakasseva vuttattā ‘‘paccuppannacitte cetopariyañāṇaṃ nappavattatī’’ti viññāyati.
But why is the present as the object of mind-penetrating knowledge (cetopariyañāṇa) investigated in this way? Is it not understood that mind-penetrating knowledge does not function regarding present thoughts, because it is stated only in the analyses of “Past phenomena condition present phenomena by way of object condition” and “Future phenomena condition present phenomena by way of object condition,” as in “Past aggregates condition mind-penetrating knowledge, knowledge of past lives, knowledge of how beings fare according to their kamma, for advertence, by way of object condition,” and “Future aggregates condition mind-penetrating knowledge, knowledge of future states, for advertence, by way of object condition,” and in the Uppannattika where mind-penetrating knowledge is included, it is said, “Unarisen aggregates, aggregates that are arising, condition mind-penetrating knowledge, knowledge of future states, for advertence, by way of object condition,” whereas in the analysis of “Present phenomena condition present phenomena,” it is said, “Present aggregates condition knowledge of supernormal power, for advertence, by way of object condition,” and in the Uppannattika, “Arisen aggregates condition knowledge of supernormal power, for advertence, by way of object condition,” thus, only these are stated?
Nếu nó vận hành, thì cetopariyañāṇa cũng phải được đề cập trong các trường hợp khác như đã được đề cập trong các trường hợp trước?
Yadi hi pavatteyya, purimesu viya itaresu ca cetopariyañāṇaggahaṇaṃ kattabbaṃ siyāti?
If it were to function, should not mind-penetrating knowledge have been included in the latter instances too, as in the former?
Đúng vậy, cần phải đề cập, nhưng điều này được hiểu từ các Pāḷi khác rằng nó đã được tóm lược theo cách trình bày.
Saccaṃ kattabbaṃ, nayadassanavasena panetaṃ saṃkhittanti aññāya pāḷiyā viññāyati.
It is true that it should have been included. However, it is understood through another Pāḷi passage that this has been abbreviated by way of indicating the method.
Vì trong các phần phân tích của ‘‘Pháp có đối tượng quá khứ là duyên đối tượng cho pháp có đối tượng hiện tại (Paṭṭhā. 2.19.20), pháp có đối tượng vị lai là duyên đối tượng cho pháp có đối tượng hiện tại, pháp có đối tượng hiện tại là duyên đối tượng cho pháp có đối tượng hiện tại’’ (Paṭṭhā. 2.19.22), đã nói rằng ‘‘bằng cetopariyañāṇa, người ta biết tâm của người có tâm hiện tại với đối tượng quá khứ. Các uẩn hiện tại có đối tượng quá khứ là duyên đối tượng cho cetopariyañāṇa và āvajjana’’ (Paṭṭhā. 2.19.22), và ‘‘bằng cetopariyañāṇa, người ta biết tâm của người có tâm hiện tại với đối tượng vị lai…pe… bằng cetopariyañāṇa, người ta biết tâm của người có tâm hiện tại với đối tượng hiện tại. Các uẩn hiện tại có đối tượng hiện tại là duyên đối tượng cho cetopariyañāṇa và āvajjana’’ (Paṭṭhā. 2.19.21), như vậy sự vận hành của cetopariyañāṇa trên đối tượng hiện tại đã được nói đến.
‘‘Atītārammaṇo dhammo paccuppannārammaṇassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo (paṭṭhā. 2.19.20), anāgatārammaṇo dhammo paccuppannārammaṇassa.
For in the analyses of “A phenomenon with a past object conditions a phenomenon with a present object by way of object condition,” and “A phenomenon with a future object conditions a phenomenon with a present object,”
Vì lý do đó, sự xem xét này đã được thực hiện.
Paccuppannārammaṇo dhammo paccuppannārammaṇassā’’ti (paṭṭhā. 2.19.22) etesañhi vibhaṅgesu ‘‘cetopariyañāṇena atītārammaṇapaccuppannacittasamaṅgissa cittaṃ jānāti.
and “A phenomenon with a present object conditions a phenomenon with a present object,” it is said:
Tesaṃ (của chúng) là trường hợp sở hữu cách chỉ sự xác định, nghĩa là trong hai tuệ đó.
Atītārammaṇā paccuppannā khandhā cetopariyañāṇassa āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.19.22), ‘‘cetopariyañāṇena anāgatārammaṇapaccuppannacittasamaṅgissa cittaṃ…pe… cetopariyañāṇena paccuppannārammaṇapaccuppannacittasamaṅgissa cittaṃ jānāti.
“By mind-penetrating knowledge, one knows the mind of one endowed with a present mind that has a past object... by mind-penetrating knowledge, one knows the mind of one endowed with a present mind that has an future object... by mind-penetrating knowledge, one knows the mind of one endowed with a present mind that has a present object.”
Kusalā khandhā (các uẩn thiện) là cách dùng số nhiều chỉ đến iddhividhañāṇa, pubbenivāsānussatiñāṇa, và anāgataṃsañāṇa, chứ không phải chỉ đến cetopariyañāṇa và yathākammūpagañāṇa.
Paccuppannārammaṇā paccuppannā khandhā cetopariyañāṇassa āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.19.21) cetopariyañāṇassa paccuppannārammaṇe pavatti vuttāti.
“Present aggregates that have a past object condition mind-penetrating knowledge, for advertence, by way of object condition.” “Present aggregates that have a present object condition mind-penetrating knowledge, for advertence, by way of object condition,” thus the functioning of mind-penetrating knowledge regarding a present object is stated.
Các uẩn hiện tại là đối tượng của tâm siêu tri (cetopariyañāṇa) và là duyên cảnh (ārammaṇa-paccaya) cho sự tác ý của tâm siêu tri." (Paṭṭhāna 2.19.21). Điều này cho thấy sự vận hành của tâm siêu tri trên đối tượng hiện tại.
Tenevāyaṃ vicāraṇā katāti veditabbā.
It should be understood that this investigation was conducted for that very reason.
Vì thế, cần hiểu rằng sự phân tích này đã được thực hiện.
Tesanti tesu dvīsu ñāṇesūti niddhāraṇe sāmivacanaṃ.
Tesaṃ: This is a genitive of specification, meaning “among those two knowledges.”
Tesaṃ (của chúng) là trường hợp sở hữu cách chỉ sự xác định, nghĩa là trong hai tuệ đó.
Kusalā khandhāti iddhividhapubbenivāsānāgataṃsañāṇāpekkho bahuvacananiddeso, na cetopariyañāṇayathākammūpagañāṇāpekkhoti.
Kusalā khandhā (wholesome aggregates): This plural designation refers to knowledge of supernormal power, knowledge of past lives, and knowledge of future states, but not to mind-penetrating knowledge and knowledge of how beings fare according to their kamma.
Kusalā khandhā (các uẩn thiện) là cách dùng số nhiều chỉ đến iddhividhañāṇa, pubbenivāsānussatiñāṇa, và anāgataṃsañāṇa, chứ không phải chỉ đến cetopariyañāṇa và yathākammūpagañāṇa.
Tesaṃ catukkhandhārammaṇabhāvassa asādhakoti ce?
If one asks, “Does this not establish the four aggregates as objects for those knowledges?”
Nếu hỏi rằng: "Liệu điều đó có không xác lập trạng thái bốn uẩn làm đối tượng cho chúng (các trí tuệ đó) không?"
Na, aññattha ‘‘avitakkavicāramattā khandhā ca vicāro ca cetopariyañāṇassa pubbenivāsānussatiñāṇassa anāgataṃsañāṇassa ārammaṇapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.6.72) ‘‘savitakkasavicārā khandhā ca vitakko ca cetopariyañāṇassa pubbenivāsānussatiñāṇassa anāgataṃsañāṇassa ārammaṇapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.6.69) ca vuttattā cetopariyañāṇāpekkhopi bahuvacananiddesoti imassatthassa siddhito.
No, because elsewhere it is said, “Aggregates that are merely without initial application and sustained application, and sustained application, condition mind-penetrating knowledge, knowledge of past lives, knowledge of future states, for advertence, by way of object condition,” and “Aggregates with initial application and sustained application, and initial application, condition mind-penetrating knowledge, knowledge of past lives, knowledge of future states, for advertence, by way of object condition.” This proves that the plural designation also refers to mind-penetrating knowledge.
Không, vì ở chỗ khác đã nói rằng: "Các uẩn và sự quán sát, chỉ có vô tầm vô tứ, là duyên đối tượng cho túc mạng trí, cho tha tâm trí, cho vị lai trí" và "Các uẩn và tầm, có tầm có tứ, là duyên đối tượng cho túc mạng trí, cho tha tâm trí, cho vị lai trí", nên sự chỉ định số nhiều cũng được hiểu là liên quan đến tha tâm trí (cetopariyañāṇa), do đó ý nghĩa này được xác lập.
Evamapi yathākammūpagañāṇassa ‘‘avitakkavicāramattā khandhā ca vicāro cā’’tiādīsu avuttattā catukkhandhārammaṇatā na sijjhatīti?
Even so, since it is not mentioned in passages like “aggregates that are merely without initial application and sustained application, and sustained application” with reference to knowledge of how beings fare according to their kamma, the four aggregates cannot be established as its object, can they?
Nếu vậy, trạng thái bốn uẩn làm đối tượng không được xác lập cho trí tuệ biết nghiệp (yathākammūpagañāṇa) vì nó không được đề cập trong các đoạn như “các uẩn và sự quán sát, chỉ có vô tầm vô tứ,” v.v. sao?
Na, tattha avacanassa aññakāraṇattā.
No, its not being mentioned there is due to another reason.
Không, vì việc không đề cập đến nó ở đó là do một lý do khác.
Yathākammūpagañāṇena hi kammasaṃsaṭṭhā cattāro khandhā kammappamukhena gayhanti.
Indeed, by knowledge of how beings fare according to their kamma, the four aggregates mingled with kamma are grasped primarily through kamma.
Thật vậy, với trí tuệ biết nghiệp, bốn uẩn liên quan đến nghiệp được nắm bắt bởi sự ưu tiên của nghiệp.
Tañhi yathā cetopariyañāṇaṃ purimaparikammavasena savitakkādivibhāgaṃ sarāgādivibhāgañca cittaṃ vibhāveti, na evaṃ savibhāgaṃ vibhāveti, kammavaseneva pana samudāyaṃ vibhāvetīti ‘‘avitakkavicāramattā khandhā ca vicāro cā’’tiādike vibhāgakaraṇe taṃ na vuttaṃ, na catukkhandhānārammaṇatoti.
For just as mind-penetrating knowledge differentiates a mind into classifications such as with initial application (savitakka), and classifications such as with greed (sarāga), by way of prior preparation; it does not differentiate kamma in such a differentiated manner. It differentiates the entire collection (of aggregates) only by way of kamma. Therefore, it is not mentioned in the contexts of differentiation like “aggregates that are merely without initial application and sustained application, and sustained application,” not because the four aggregates are not its object.
Trí tuệ đó, giống như tha tâm trí (cetopariyañāṇa) phân biệt tâm theo sự phân chia có tầm v.v. và sự phân chia có tham v.v. dựa trên sự chuẩn bị trước, thì không phân biệt theo cách phân chia như vậy, mà chỉ phân biệt toàn bộ (các uẩn) dựa trên nghiệp. Do đó, nó không được đề cập trong việc phân chia như "các uẩn và sự quán sát, chỉ có vô tầm vô tứ", v.v., chứ không phải vì nó không lấy bốn uẩn làm đối tượng.
Idaṃ pana avacanassa kāraṇanti.
This, however, is the reason for its not being mentioned.
Đây là lý do cho việc không đề cập đến.
Keci tatthāpi ‘‘pubbenivāsānussatiñāṇassa yathākammūpagañāṇassa anāgataṃsañāṇassā’’ti paṭhanti eva.
Some teachers, however, do recite it as “knowledge of past lives, knowledge of how beings fare according to their kamma, knowledge of future states,” even there.
Một số vị còn đọc ở đó là: "cho túc mạng trí, cho trí tuệ biết nghiệp, cho vị lai trí".
Na hi taṃ kusalākusalavibhāgaṃ viya savitakkādivibhāgaṃ kammaṃ vibhāvetuṃ asamatthaṃ.
For it (knowledge of how beings fare according to their kamma) is not incapable of differentiating kamma into classifications such as with initial application, just as it differentiates between wholesome and unwholesome.
Thật vậy, trí tuệ đó không phải không có khả năng phân biệt nghiệp theo sự phân chia có tầm v.v., giống như nó phân biệt thiện và bất thiện.
Duccaritasucaritabhāvavibhāvanampi hi lobhādialobhādisampayogavisesavibhāvanaṃ hotīti.
For the differentiation of evil conduct and good conduct also constitutes the differentiation of association with greed, etc., and non-greed, etc.
Vì sự phân biệt trạng thái thiện hạnh và ác hạnh cũng là sự phân biệt đặc tính liên quan đến tham v.v. và vô tham v.v.
1435. Niyakajjhattapariyāyassa abhāvenāti sabhāvadhammattā kenaci pariyāyena niyakajjhattaṃ ahontaṃ sabbathā bahiddhābhāveneva ‘‘ekantabahiddhā’’ti vuttaṃ, na asabhāvadhammattā bahiddhāpi ahontaṃ kasiṇādi viya niyakajjhattamattassa asambhavato.
Due to the absence of a relative intrinsic self-nature means that, because it is a real phenomenon, being not of any intrinsic self-nature in any way, it is called "exclusively external" (ekantabahiddhā) due to its being entirely external, and not because, being an unreal phenomenon, it is not even external, like the kasiṇa-object, due to the impossibility of merely a relative intrinsic self-nature.
1435. Do không có phương cách nội tại của chính nó, nghĩa là, do bản chất là pháp hữu vi, không phải là nội tại của chính nó theo bất kỳ phương cách nào, nên nó được gọi là "hoàn toàn bên ngoài" (ekantabahiddhā) do hoàn toàn là trạng thái bên ngoài, chứ không phải do là pháp vô vi nên không phải là bên ngoài, giống như kasiṇa (biến xứ) v.v., do không thể có chỉ nội tại của chính nó.
Asabhāvadhammattā eva hi kasiṇādiajjhattadhammabhūto ca koci bhāvo na hotīti ajjhattattike na vuttanti adhippāyo.
The intention is that because they are unreal phenomena, there is no such state (bhāva) that is an internal phenomenon like the kasiṇa, etc., and therefore it is not mentioned in the Ajjhattattika.
Ý nghĩa là: do bản chất là pháp vô vi, không có bất kỳ trạng thái nào là pháp nội tại của chính nó như kasiṇa v.v., nên nó không được đề cập trong bộ ba về nội tại.
Taṃ sabbaṃ ākiñcaññāyatanādi atītārammaṇattike ‘‘navattabbārammaṇa’’nti vuttanti sambandho.
The connection is that all of that, such as the sphere of nothingness (ākiñcaññāyatana), is referred to as "not to be specified as an object" (navattabbārammaṇa) in the Atītārammaṇattika.
Tất cả những điều đó, như ākiñcaññāyatana v.v., được đề cập là "đối tượng không thể nói" (navattabbārammaṇa) trong bộ ba về đối tượng quá khứ (atītārammaṇattika).
Ettha ca vuttanti anuññātattā vacanatoti etehi kāraṇehi pakāsitanti attho.
And here, vuttaṃ (stated) means it is declared for these reasons, because it is permitted to be stated.
Và ở đây, được nói có nghĩa là được công nhận là được nói bởi những lý do này, tức là được giải thích.
Idāni tanti ‘‘etañhi ākiñcaññāyatana’’nti vuttaṃ ākiñcaññāyatanaṃ taṃ-saddena ākaḍḍhitvā vadati.
Idāni taṃ (Now that): By the word taṃ, it refers to the sphere of nothingness (ākiñcaññāyatana) mentioned as “etañhi ākiñcaññāyatanaṃ” (this is indeed the sphere of nothingness).
Bây giờ, điều đó — kéo từ "đây là ākiñcaññāyatana" mà ra, và nói về ākiñcaññāyatana bằng từ điều đó.
Yo panāyamettha attho vutto ‘‘ākiñcaññāyatanaṃ ekampi idha vuccamānaṃ atītārammaṇattike tena sahekārammaṇatampi sandhāya kāmāvacarakusalādīnaṃ navattabbārammaṇatāya vuttattā idhāpi tesaṃ navattabbārammaṇabhāvaṃ dīpetīti katvā tasmiṃ vutte tānipi vuttāneva honti, tasmā visuṃ na vuttānī’’ti, tamaññe nānujānanti.
However, others do not approve of the meaning stated here: “Even though the sphere of nothingness is mentioned here as one, by referring to its common object with it in the Atītārammaṇattika, and because the kamāvacara wholesome states, etc., are stated as having an unspecified object (navattabbārammaṇa), it also indicates here that they too have an unspecified object. Therefore, when it is mentioned, they too are considered as mentioned, and thus they are not stated separately.”
Tuy nhiên, ý nghĩa được nói ở đây là: "Mặc dù ākiñcaññāyatana chỉ được nói đến một mình ở đây, nhưng trong bộ ba về đối tượng quá khứ (atītārammaṇattika), do nó được nói là có cùng một đối tượng với các pháp thiện dục giới v.v. (kāmāvacarakusalādīnaṃ) về phương diện đối tượng không thể nói (navattabbārammaṇatāya), nên ở đây cũng chỉ ra rằng chúng cũng có trạng thái đối tượng không thể nói (navattabbārammaṇabhāvaṃ). Vì vậy, khi nó được nói đến, những pháp kia cũng được xem là đã được nói đến, do đó chúng không được nói đến riêng biệt." — Những người khác không chấp nhận ý nghĩa này.
Na hi īdisaṃ lesavacanaṃ aṭṭhakathākaṇḍe atthi.
For there is no such allusive statement in the Aṭṭhakathā section.
Thật vậy, không có lời nói ẩn ý nào như vậy trong phần Chú giải.
Yadi siyā, parittārammaṇattike yesaṃ samānārammaṇānaṃ parittādiārammaṇatā navattabbatā ca vuttā.
If there were, then in the Parittārammaṇattika, where the limited (paritta) object and the unspecifiable (navattabba) nature of those with similar objects are stated.
Nếu có, thì trong bộ ba về đối tượng hữu hạn (parittārammaṇattika), đối tượng hữu hạn v.v. và trạng thái không thể nói của các pháp có đối tượng tương tự đã được đề cập.
Puna atītārammaṇattike tesu ekameva vatvā aññaṃ na vattabbaṃ siyā.
Then, in the Atītārammaṇattika, only one of them would be stated, and the others would not need to be stated.
Sau đó, trong bộ ba về đối tượng quá khứ (atītārammaṇattika), chỉ cần nói một trong số đó và không cần nói những cái khác.
Tathā vedanāttike samānavedanānaṃ yesaṃ sukhāya vedanāya sampayuttatā vuttā, tesu ekameva pītittike sukhasahagataniddese vatvā aññaṃ na vattabbaṃ siyā.
Similarly, in the Vedanāttika, where the association with pleasant feeling (sukha-vedanā) of those with similar feelings is stated, only one of them would be stated in the section on pleasure-accompanied (pīti-sahagata) in the Pītitika, and the others would not need to be stated.
Tương tự, trong bộ ba về thọ (vedanāttika), sự liên kết với thọ lạc của các pháp có thọ tương tự đã được đề cập, thì trong bộ ba về hỷ (pītittika), khi chỉ định các pháp đi kèm với lạc, chỉ cần nói một trong số đó và không cần nói những cái khác.
Evaṃ upekkhāsahagataniddesādīsu yojetabbaṃ.
This should be applied to the sections on equanimity-accompanied (upekkhā-sahagata), etc.
Cũng vậy, nên áp dụng điều này cho các chỉ định đi kèm với xả (upekkhāsahagataniddesādīsu) v.v.
Lesena pana vinā aṭṭhakathākaṇḍe atthuddhārassa katattā ākiñcaññāyatanassa viya kāmāvacarakusalādīnampi ajjhattārammaṇattike navattabbatāya sati tānipi navattabbānīti vattabbāni, na pana vuttāni.
However, since the meaning in the Aṭṭhakathā section is extracted without any allusive statement, if the kāmāvacara wholesome states, etc., also have an unspecifiable nature in the Ajjhattārammaṇattika like the sphere of nothingness, then they too should be said to be unspecifiable, but they are not stated.
Tuy nhiên, vì trong phần Chú giải, ý nghĩa đã được giải thích mà không cần ẩn ý, nên khi ākiñcaññāyatana và các pháp thiện dục giới v.v. có trạng thái không thể nói trong bộ ba về đối tượng nội tại (ajjhattārammaṇattika), thì chúng cũng nên được nói là không thể nói, nhưng chúng lại không được nói đến.
Tasmā abhāvanāsāmaññepi yāya abhāvanāniṭṭhappavattiyā ākiñcaññāyatanaṃ pavattamānaṃ navattabbaṃ jātaṃ, tassā pavattiyā abhāvena tāni navattabbānīti na vuttāni.
Therefore, even though there is a commonality in non-existence, the base of nothingness (ākiñcaññāyatana) arises through a mode of non-existence that is deemed ‘not to be spoken of’. Because that mode of arising is absent, those (kāmāvacara kusala, etc.) were not mentioned as ‘not to be spoken of’.
Vì vậy, mặc dù có sự tương đồng về sự vắng mặt, nhưng các pháp kia không được nói là không thể nói vì không có sự xuất hiện của sự vắng mặt đó, mà do sự xuất hiện của sự vắng mặt đó đã khiến ākiñcaññāyatana trở thành không thể nói.
Gahaṇavisesanimmitāneva hi kasiṇādīni sabhāvato avijjamānānīti tadārammaṇānaṃ bahiddhāgahaṇavasena bahiddhārammaṇatā vuttā.
Indeed, kasiṇas and the like, which are created by a specific mode of apprehension, do not exist in their own nature. Therefore, the externality of the object (bahiddhārammaṇatā) was stated for those objects by way of apprehending external objects.
Thật vậy, các kasiṇa v.v. chỉ là những thứ được tạo ra bởi sự nắm giữ đặc biệt, và chúng không tồn tại theo bản chất. Do đó, trạng thái đối tượng bên ngoài được nói đến cho những tâm lấy chúng làm đối tượng, dựa trên cách nắm giữ đối tượng bên ngoài.
Ākiñcaññāyatanaṃ pana na bahiddhāgahaṇabhāvena pavattati, nāpi ajjhattaggahaṇabhāvena pavattatīti navattabbanti vuttaṃ.
However, the base of nothingness (ākiñcaññāyatana) does not arise by way of apprehending an external object, nor does it arise by way of apprehending an internal object; hence it is said to be ‘not to be spoken of’.
Tuy nhiên, ākiñcaññāyatana không xuất hiện theo cách nắm giữ bên ngoài, cũng không xuất hiện theo cách nắm giữ nội tại, nên nó được nói là không thể nói.
Yena pana gahaṇākārena ākiñcaññāyatanaṃ pavattati, na tena sabbaññutaññāṇampi pavattati.
But the all-knowing knowledge (sabbaññutaññāṇa) also does not arise by the mode of apprehension by which the base of nothingness (ākiñcaññāyatana) arises.
Nhưng trí tuệ toàn tri (sabbaññutaññāṇa) không xuất hiện theo cách nắm giữ mà ākiñcaññāyatana xuất hiện.
Yadi pavatteyya, tampi ākiñcaññāyatanameva bhaveyya.
If it were to arise, then it too would be the base of nothingness (ākiñcaññāyatana) itself.
Nếu nó xuất hiện như vậy, thì nó cũng sẽ là chính ākiñcaññāyatana.
Yathā hi kilesānaṃ gocaraṃ pavattivisesañca sabbaṃ jānantaṃ sabbaññutaññāṇaṃ na yathā te gaṇhanti, tathā gaṇhāti tassapi kilesabhāvāpattito, evaṃ ākiñcaññāyatanassa ca pavattanākāraṃ yathāsabhāvato jānantaṃ taṃ ākiñcaññāyatanamiva na gaṇhāti, kimaṅgaṃ pana aññanti.
Just as all-knowing knowledge, knowing all the range and specific modes of arising of defilements (kilesa), does not apprehend in the way those defilements apprehend (because it would itself become a defilement), so too, knowing the mode of arising of the base of nothingness (ākiñcaññāyatana) as it truly is, it does not apprehend like the base of nothingness. What then of other things?
Giống như trí tuệ toàn tri biết tất cả đối tượng và các đặc tính của sự xuất hiện của phiền não nhưng không nắm giữ chúng theo cách mà phiền não nắm giữ, vì nếu nắm giữ như vậy, nó cũng sẽ trở thành phiền não; thì cũng vậy, trí tuệ đó biết cách xuất hiện của ākiñcaññāyatana theo bản chất thực sự của nó nhưng không nắm giữ nó như ākiñcaññāyatana, huống chi là những điều khác.
Tena kāmāvacarakusalānaṃ navattabbatā na vuttāti.
For this reason, the 'not-to-be-spoken-of' nature of kāmāvacara wholesome (kusala) states was not mentioned.
Vì vậy, trạng thái không thể nói của các pháp thiện dục giới không được đề cập.
Ayaṃ ‘‘ākiñcaññāyatanassa visayabhūto apagamo nāma eko attho atthī’’ti anicchantānaṃ ācariyānaṃ vinicchayo.
This is the determination of those teachers who do not accept that there is a specific meaning, namely, 'cessation' (apagamo), as the object of the base of nothingness (ākiñcaññāyatana).
Đây là sự phán quyết của các vị đạo sư không chấp nhận rằng "có một ý nghĩa gọi là sự vắng mặt (apagama) là đối tượng của ākiñcaññāyatana".
Vipākaṃ pana na kassaci ārammaṇaṃ hotīti vipākaṃ ākāsānañcāyatanaṃ vipākādīsu viññāṇañcāyatanesu na kassaci ārammaṇaṃ hotīti attho, tathā ākiñcaññāyatanañca nevasaññānāsaññāyatanassa.
“ Resultant states (vipāka) are not objects for any” means that resultant ākāsānañcāyatana (Infinite Space) is not an object for any of the viññāṇañcāyatana (Infinite Consciousness) and other resultant states; similarly, ākiñcaññāyatana (Nothingness) is not an object for nevasaññānāsaññāyatana (Neither Perception nor Non-Perception).
Tuy nhiên, quả dị thục không phải là đối tượng của bất kỳ ai – có nghĩa là, quả dị thục ākāsānañcāyatana không phải là đối tượng của bất kỳ ai trong số các viññāṇañcāyatana quả dị thục v.v., và cũng vậy, ākiñcaññāyatana không phải là đối tượng của nevasaññānāsaññāyatana.
Yathā hi vipākattike vipākadhammadhammanevavipākanavipākadhammadhammamūlakesu pañhesu ‘‘ākāsānañcāyatanakusalaṃ viññāṇañcāyatanakusalassa ārammaṇapaccayena paccayo, ākiñcaññāyatanakusalaṃ nevasaññānāsaññāyatanakusalassa, tathā vipākassa kiriyassa.
Just as in the triplet on resultant states (vipākattika), in the questions rooted in resultant phenomena, phenomena that are resultant, and phenomena that are neither resultant nor non-resultant phenomena, it is stated, “Wholesome ākāsānañcāyatana is a condition by way of object-condition for wholesome viññāṇañcāyatana; wholesome ākiñcaññāyatana for wholesome nevasaññānāsaññāyatana; likewise for resultant and functional states,”
Thật vậy, trong bộ ba về quả dị thục (vipākattika), trong các câu hỏi có gốc là pháp quả dị thục, pháp không phải quả dị thục cũng không phải pháp quả dị thục, đã nói rằng: "Thiện ākāsānañcāyatana là duyên đối tượng cho thiện viññāṇañcāyatana, thiện ākiñcaññāyatana là duyên đối tượng cho thiện nevasaññānāsaññāyatana, cũng vậy cho quả dị thục và hành vi."
Ākāsānañcāyatanakiriyaṃ viññāṇañcāyatanakiriyassa.
“Functional ākāsānañcāyatana for functional viññāṇañcāyatana,
"Hành vi ākāsānañcāyatana là duyên đối tượng cho hành vi viññāṇañcāyatana."
Ākiñcaññāyatanakiriyaṃ nevasaññānāsaññāyatanakiriyassa ārammaṇapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 1.1.406, 410) vuttaṃ, na tathā vipākadhammamūlakesu ‘‘ākāsānañcāyatanaākiñcaññāyatanavipākā viññāṇañcāyatananevasaññānāsaññāyatanavipākakusalakiriyānaṃ ārammaṇapaccayena paccayo’’ti vuttā.
functional ākiñcaññāyatana for functional nevasaññānāsaññāyatana is a condition by way of object-condition” (Paṭṭhāna 1.1.406, 410); but it is not stated in the questions rooted in resultant phenomena: “Resultant ākāsānañcāyatana and ākiñcaññāyatana are a condition by way of object-condition for wholesome and functional viññāṇañcāyatana and nevasaññānāsaññāyatana resultant states.”
"Hành vi ākiñcaññāyatana là duyên đối tượng cho hành vi nevasaññānāsaññāyatana". Nhưng trong các câu hỏi có gốc là pháp quả dị thục, không nói rằng: "Các quả dị thục ākāsānañcāyatana và ākiñcaññāyatana là duyên đối tượng cho các thiện và hành vi viññāṇañcāyatana và nevasaññānāsaññāyatana".
Vipākato vuṭṭhahitvā cittassa abhinīhārāsambhavatoti vipākaṃ ārammaṇaṃ katvā abhinīhārāsambhavatoti attho.
“ Due to the impossibility of the mind turning away from a resultant state (vipāka)” means due to the impossibility of the mind directing itself (abhinīhāra) by taking a resultant state as its object.
Do không thể hướng tâm ra khỏi quả dị thục có nghĩa là, do không thể hướng tâm bằng cách lấy quả dị thục làm đối tượng.
Vipākassa hi ārammaṇaṃ katvā natthi abhinīhāroti.
Indeed, there is no mental direction by taking a resultant state as an object.
Thật vậy, không có sự hướng tâm nào bằng cách lấy quả dị thục làm đối tượng.
Attano khandhādīnīti arūpakkhandhe ‘‘khandhā’’ti gahetvā ādi-saddena rūpaṃ gaṇhāti.
“ One’s own aggregates (khandhā) and so forth” – by taking the immaterial aggregates as “aggregates,” the word “ etcetera” (ādi) refers to matter (rūpa).
Các uẩn của chính mình v.v. – lấy các uẩn vô sắc là "các uẩn", và bằng từ v.v. để chỉ sắc.
Ajjhattaṃ vā gayhamānaṃ ahanti paññattiṃ ādi-saddena gaṇhāti.
Or, when internal (ajjhatta) things are taken, the word “ etcetera” refers to the concept (paññatti) of ‘I’.
Hoặc bằng từ v.v. để chỉ khái niệm "ta" khi được nắm giữ là nội tại.
Esa nayo paresaṃ khandhādiggahaṇe ca.
The same method applies to the apprehension of others’ aggregates (khandhā) and so forth.
Quy tắc này cũng áp dụng cho việc nắm giữ các uẩn của người khác v.v.
Puna paññattiggahaṇena kasiṇavihārādianindriyabaddhupādāyapaññattimāha.
Again, by the apprehension of concepts (paññatti), it refers to the kasiṇa, meditation (vihāra) states, and other dependent concepts (upādāyapaññatti) that are not bound by faculties (anindriyabaddha).
Hơn nữa, bằng cách nắm giữ khái niệm, ngài nói đến các khái niệm được tạo ra như kasiṇa v.v. và các khái niệm phụ thuộc vào giác quan như trú xứ từ ái.
Ādi-saddena vā ahaṃ paraṃ paṇṇattiggahaṇe sabbaṃ upādāyapaññattiṃ.
Or, by the word “ etcetera” (ādi), in the apprehension of the concept of 'I' (ahaṃ) and 'other' (paraṃ), it refers to all dependent concepts.
Hoặc, với từ ādi, khi không nắm giữ khái niệm về "ta" và "người khác", thì tất cả đều là upādāya-paññatti.
Kammādīsu kammaṃ ajjhattaṃ, kammanimittaṃ ubhayaṃ, gatinimittaṃ bahiddhāti daṭṭhabbaṃ.
Among karma and the like, karma is internal (ajjhatta), the sign of karma (kammanimitta) is both (internal and external), and the sign of destination (gatinimitta) is external (bahiddha) – this should be understood.
Trong các đối tượng như nghiệp (kamma), đối tượng nghiệp là nội tại (ajjhatta), dấu hiệu nghiệp (kammanimitta) là cả hai (nội tại và ngoại tại), và dấu hiệu tái sinh (gatinimitta) là ngoại tại (bahiddhā) – điều này cần được hiểu như vậy.
Attano sarīre eva kimi hutvā nibbattamānassa gatinimittampi ajjhattaṃ siyā.
For one who is reborn as an insect in one's own body, the sign of destination (gatinimitta) could also be internal (ajjhatta).
Đối với người tái sinh thành sâu bọ ngay trong thân mình, thì dấu hiệu tái sinh (gatinimitta) cũng có thể là nội tại (ajjhatta).
Mallikāya kummāsaṃ dadamānāya rañño aggamahesiṭṭhānalābhaṃ, santatimahāmattassa hatthikkhandhagatassa arahattappattiṃ, sumanamālākārassa ca pupphamuṭṭhinā pūjentassa paccekabodhisacchikiriyaṃ nissāya bhagavā sitaṃ pātvākāsi.
The Blessed One revealed a smile by reason of Mallikā’s gaining the position of chief queen by offering half-cooked barley gruel, Santati Mahāmatta’s attaining arahattā (arahantship) while on the elephant’s back, and Sumanamālākāra’s realizing paccekabodhi (paccekabuddhahood) by worshipping with a handful of flowers.
Đức Thế Tôn đã mỉm cười do việc Mallikā dâng kummāsa (cháo lúa mạch lên Ngài) mà được làm hoàng hậu của nhà vua; do Santati Mahāmatta đạt A-la-hán khi đang ngự trên lưng voi; và do Sumanamālākāra cúng dường một nắm hoa mà chứng đắc Bồ-đề Duyên Giác.
Imasmiṃ tike okāsaṃ labhantīti parittārammaṇātītārammaṇattikesu aladdhokāsāni navattabbānīti vuttāni, idha pana navattabbāni na honti, ajjhattādīsu ekārammaṇataṃ labhantīti attho.
“ In this triplet, they find an opportunity” means that those states previously described as ‘not to be spoken of’ (navattabba), which found no opportunity in the triplets of limited objects (parittārammaṇa) and past objects (atītārammaṇa), are not ‘not to be spoken of’ here; instead, they gain a single objective state among internal (ajjhatta) and other states.
Imasmiṃ tike okāsaṃ labhantī (được cơ hội trong bộ ba này) nghĩa là trong các bộ ba như parittārammaṇa và atītārammaṇa, những pháp không thể nói (navattabbāni) đã được nói là không có cơ hội; nhưng ở đây, những pháp không thể nói thì không có, mà chúng có được một đối tượng duy nhất trong số nội tại (ajjhatta) v.v.
Etāni hi pañca sabbatthapādakākāsālokakasiṇacatutthānaṃ kasiṇārammaṇattā, brahmavihāracatutthassa paññattiārammaṇattā, ānāpānacatutthassa nimittārammaṇattā bahiddhārammaṇānīti.
Indeed, these five* are external objects (bahiddhārammaṇāni): the fourth jhana of the all-pervading space-kasiṇa, light-kasiṇa, and kasiṇa* because their object is a kasiṇa; the fourth Brahmavihāra because its object is a concept (paññatti); and the fourth ānāpāna because its object is a mental image (nimitta).
Quả thật, năm thiền này có đối tượng là kasiṇa (biến xứ) vì là kasiṇārammaṇa của bốn thiền sabbatthapādaka, ākāsakasiṇa và ālokakasiṇa; có đối tượng là paññatti (khái niệm) vì là paññattiārammaṇa của bốn phạm trú; và có đối tượng là nimitta (tướng) vì là nimittārammaṇa của bốn ānāpāna, nên chúng là bahiddhārammaṇa (đối tượng ngoại tại).
Sakāyacittānanti sakakāyacittānaṃ, tena payojanaṃ natthi, tasmā na taṃ ajjhattārammaṇanti attho.
“ One’s own mind-states” refers to one’s own mind-states; there is no purpose in that. Therefore, it means that it is not an internal object.
Sakāyacittānaṃ (của thân và tâm mình) là của thân và tâm riêng mình. Không có mục đích với điều đó, do đó, điều đó không phải là đối tượng nội tại (ajjhattārammaṇa) – đó là ý nghĩa.
Anindriyabaddhassa vā rūpassāti ettha ‘‘tissannaṃ vā paññattīna’’nti idampi vā-saddena āharitabbaṃ, nayadassanaṃ vā etaṃ daṭṭhabbaṃ.
In “ or of matter not bound to faculties (anindriyabaddhassa vā rūpassa),” this phrase “or of three concepts” (tissannaṃ vā paññattīnaṃ) should also be brought in by the word “ or,” or this should be seen as an illustration of the method.
Trong cụm từ anindriyabaddhassa vā rūpassā (hoặc sắc không liên hệ với căn), cụm từ tissannaṃ vā paññattīnaṃ (hoặc ba khái niệm) cũng cần được lấy vào bằng từ vā; hoặc đây cần được xem là một cách trình bày phương pháp.
Īdise hi kāle bahiddhārammaṇanti.
For indeed, at such a time, it is an external object.
Trong những trường hợp như vậy, đó là đối tượng ngoại tại (bahiddhārammaṇa).