Tena kho pana samayena therā bhikkhū nave bhikkhū ovadanti anusāsanti.
Now at that time, elder bhikkhus were advising and instructing young bhikkhus.
Vào lúc bấy giờ, các vị Tỳ-khưu trưởng lão đang khuyên dạy, chỉ dẫn các vị Tỳ-khưu mới.
Appekacce therā bhikkhū dasapi bhikkhū ovadanti anusāsanti, appekacce therā bhikkhū vīsampi bhikkhū ovadanti anusāsanti, appekacce therā bhikkhū tiṃsampi bhikkhū ovadanti anusāsanti, appekacce therā bhikkhū cattārīsampi bhikkhū ovadanti anusāsanti.
Some elder bhikkhus were advising and instructing even ten bhikkhus, some elder bhikkhus were advising and instructing even twenty bhikkhus, some elder bhikkhus were advising and instructing even thirty bhikkhus, some elder bhikkhus were advising and instructing even forty bhikkhus.
Một số vị Tỳ-khưu trưởng lão khuyên dạy, chỉ dẫn mười vị Tỳ-khưu; một số vị Tỳ-khưu trưởng lão khuyên dạy, chỉ dẫn hai mươi vị Tỳ-khưu; một số vị Tỳ-khưu trưởng lão khuyên dạy, chỉ dẫn ba mươi vị Tỳ-khưu; một số vị Tỳ-khưu trưởng lão khuyên dạy, chỉ dẫn bốn mươi vị Tỳ-khưu.
Te ca navā bhikkhū therehi bhikkhūhi ovadiyamānā anusāsiyamānā uḷāraṃ pubbenāparaṃ visesaṃ jānanti* .
And those young bhikkhus, being advised and instructed by the elder bhikkhus, discerned a great advance from what they had before.
Và những vị Tỳ-khưu mới đó, khi được các vị Tỳ-khưu trưởng lão khuyên dạy, chỉ dẫn, đã nhận thức được sự tiến bộ lớn lao từ trước đến sau.
145. Tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe pannarase pavāraṇāya puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā bhikkhusaṅghaparivuto abbhokāse nisinno hoti.
145. Now at that time, on that Uposatha day, the fifteenth day of the Pavāraṇā, on a full moon night, the Blessed One was seated in the open air surrounded by the Saṅgha of bhikkhus.
145. Vào lúc bấy giờ, vào ngày Bố-tát rằm tháng Pavāraṇā (tháng mãn hạ), Thế Tôn đang ngồi giữa trời, được Tăng chúng vây quanh.
Atha kho bhagavā tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtaṃ bhikkhusaṅghaṃ anuviloketvā bhikkhū āmantesi – ‘‘āraddhosmi, bhikkhave, imāya paṭipadāya; āraddhacittosmi, bhikkhave, imāya paṭipadāya.
Then the Blessed One, surveying the utterly silent Saṅgha of bhikkhus, addressed the bhikkhus: "I am energetic, bhikkhus, with this practice; I am energetic in mind, bhikkhus, with this practice.
Rồi Thế Tôn nhìn khắp Tăng chúng đang hoàn toàn im lặng, và gọi các Tỳ-khưu: "Này các Tỳ-khưu, Ta đã bắt đầu thực hành con đường này; Ta đã khởi tâm với con đường này.
Tasmātiha, bhikkhave, bhiyyosomattāya vīriyaṃ ārabhatha appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya.
Therefore, bhikkhus, strive with even greater energy for the attainment of what has not yet been attained, for the realization of what has not yet been realized, for the direct experience of what has not yet been directly experienced.
Do đó, này các Tỳ-khưu, hãy tinh tấn hơn nữa để đạt được những gì chưa đạt, chứng ngộ những gì chưa chứng ngộ, hiện thực hóa những gì chưa hiện thực hóa.
Idhevāhaṃ sāvatthiyaṃ komudiṃ cātumāsiniṃ āgamessāmī’’ti.
Here in Sāvatthī, I shall await the Komudī Cātumāsinī."
Chính tại Sāvatthī này, Ta sẽ an cư cho đến ngày rằm tháng Komudī (tháng Tassaungmon) của mùa mưa bốn tháng."
Assosuṃ kho jānapadā bhikkhū – ‘‘bhagavā kira tattheva sāvatthiyaṃ komudiṃ cātumāsiniṃ āgamessatī’’ti.
The bhikkhus from the countryside heard: "The Blessed One, it is said, will await the Komudī Cātumāsinī right here in Sāvatthī."
Các vị Tỳ-khưu từ các vùng quê nghe nói: "Thế Tôn sẽ an cư cho đến ngày rằm tháng Komudī của mùa mưa bốn tháng ngay tại Sāvatthī!"
Te jānapadā bhikkhū sāvatthiṃ* osaranti bhagavantaṃ dassanāya.
Those bhikkhus from the countryside converged on Sāvatthī to see the Blessed One.
Những vị Tỳ-khưu từ các vùng quê đó đổ về Sāvatthī để yết kiến Thế Tôn.
Te ca kho therā bhikkhū bhiyyosomattāya nave bhikkhū ovadanti anusāsanti.
And those elder bhikkhus advised and instructed the young bhikkhus with even greater diligence.
Và các vị Tỳ-khưu trưởng lão càng khuyên dạy, chỉ dẫn các vị Tỳ-khưu mới hơn nữa.
Appekacce therā bhikkhū dasapi bhikkhū ovadanti anusāsanti, appekacce therā bhikkhū vīsampi bhikkhū ovadanti anusāsanti, appekacce therā bhikkhū tiṃsampi bhikkhū ovadanti anusāsanti, appekacce therā bhikkhū cattārīsampi bhikkhū ovadanti anusāsanti.
Some elder bhikkhus were advising and instructing even ten bhikkhus, some elder bhikkhus were advising and instructing even twenty bhikkhus, some elder bhikkhus were advising and instructing even thirty bhikkhus, some elder bhikkhus were advising and instructing even forty bhikkhus.
Một số vị Tỳ-khưu trưởng lão khuyên dạy, chỉ dẫn mười vị Tỳ-khưu; một số vị Tỳ-khưu trưởng lão khuyên dạy, chỉ dẫn hai mươi vị Tỳ-khưu; một số vị Tỳ-khưu trưởng lão khuyên dạy, chỉ dẫn ba mươi vị Tỳ-khưu; một số vị Tỳ-khưu trưởng lão khuyên dạy, chỉ dẫn bốn mươi vị Tỳ-khưu.
Te ca navā bhikkhū therehi bhikkhūhi ovadiyamānā anusāsiyamānā uḷāraṃ pubbenāparaṃ visesaṃ jānanti.
And those young bhikkhus, being advised and instructed by the elder bhikkhus, discerned a great advance from what they had before.
Và những vị Tỳ-khưu mới đó, khi được các vị Tỳ-khưu trưởng lão khuyên dạy, chỉ dẫn, đã nhận thức được sự tiến bộ lớn lao từ trước đến sau.
146. Tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe pannarase komudiyā cātumāsiniyā puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā bhikkhusaṅghaparivuto abbhokāse nisinno hoti.
146. Now at that time, on that Uposatha day, the fifteenth day of the Komudī Cātumāsinī, on a full moon night, the Blessed One was seated in the open air surrounded by the Saṅgha of bhikkhus.
146. Vào lúc bấy giờ, vào ngày Bố-tát rằm tháng Komudī của mùa mưa bốn tháng, Thế Tôn đang ngồi giữa trời, được Tăng chúng vây quanh.
Atha kho bhagavā tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtaṃ bhikkhusaṅghaṃ anuviloketvā bhikkhū āmantesi – ‘‘apalāpāyaṃ, bhikkhave, parisā; nippalāpāyaṃ, bhikkhave, parisā; suddhā sāre* patiṭṭhitā.
Then the Blessed One, surveying the utterly silent Saṅgha of bhikkhus, addressed the bhikkhus: "This assembly, bhikkhus, is without empty talk; this assembly, bhikkhus, is entirely without empty talk; it is pure, established in the essence.
Rồi Thế Tôn nhìn khắp Tăng chúng đang hoàn toàn im lặng, và gọi các Tỳ-khưu: "Này các Tỳ-khưu, hội chúng này không có lời nói phù phiếm; hội chúng này hoàn toàn không có lời nói phù phiếm; hội chúng này thanh tịnh, được thiết lập trên bản chất tinh túy.
Tathārūpo ayaṃ, bhikkhave, bhikkhusaṅgho; tathārūpā ayaṃ, bhikkhave, parisā yathārūpā parisā āhuneyyā pāhuneyyā dakkhiṇeyyā añjalikaraṇīyā anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.
Such is this Saṅgha of bhikkhus, bhikkhus; such is this assembly, bhikkhus, an assembly worthy of offerings, worthy of hospitality, worthy of gifts, worthy of reverential salutation, an unsurpassed field of merit for the world.
Này các Tỳ-khưu, Tăng chúng này là như vậy; hội chúng này là như vậy, một hội chúng xứng đáng được cúng dường từ xa, xứng đáng được cúng dường khách, xứng đáng được cúng dường, xứng đáng được chắp tay đảnh lễ, là ruộng phước vô thượng của thế gian.
Tathārūpo ayaṃ, bhikkhave, bhikkhusaṅgho; tathārūpā ayaṃ, bhikkhave, parisā yathārūpāya parisāya appaṃ dinnaṃ bahu hoti, bahu dinnaṃ bahutaraṃ.
Such is this Saṅgha of bhikkhus, bhikkhus; such is this assembly, bhikkhus, to whom a little given becomes much, and much given becomes much more.
Này các Tỳ-khưu, Tăng chúng này là như vậy; hội chúng này là như vậy, một hội chúng mà cúng dường ít thì được nhiều, cúng dường nhiều thì được rất nhiều.
Tathārūpo ayaṃ, bhikkhave, bhikkhusaṅgho; tathārūpā ayaṃ, bhikkhave, parisā yathārūpā parisā dullabhā dassanāya lokassa.
Such is this Saṅgha of bhikkhus, bhikkhus; such is this assembly, bhikkhus, an assembly difficult to see in the world.
Này các Tỳ-khưu, Tăng chúng này là như vậy; hội chúng này là như vậy, một hội chúng mà thế gian khó có thể nhìn thấy.
Tathārūpo ayaṃ, bhikkhave, bhikkhusaṅgho; tathārūpā ayaṃ, bhikkhave, parisā yathārūpaṃ parisaṃ alaṃ yojanagaṇanāni dassanāya gantuṃ puṭosenāpi’’* .
Such is this Saṅgha of bhikkhus, bhikkhus; such is this assembly, bhikkhus, that it would be proper to travel many hundreds of yojanas to see, even with provisions."
Này các Tỳ-khưu, Tăng chúng này là như vậy; hội chúng này là như vậy, một hội chúng mà người ta có thể đi hàng trăm dojana để yết kiến, dù chỉ với một gói lương khô."
147. ‘‘Santi, bhikkhave, bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe arahanto khīṇāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīṇabhavasaṃyojanā sammadaññāvimuttā – evarūpāpi, bhikkhave, santi bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe.
147. "There are, bhikkhus, in this Saṅgha of bhikkhus, arahants whose taints are destroyed, who have lived the holy life, done what had to be done, laid down the burden, reached their own goal, whose fetters of existence are utterly ended, who are fully liberated through right knowledge – such bhikkhus, bhikkhus, there are in this Saṅgha of bhikkhus.
147. "Này các Tỳ-khưu, trong Tăng chúng này có những vị A-la-hán, lậu hoặc đã tận, đã sống Phạm hạnh, những việc cần làm đã làm, gánh nặng đã đặt xuống, đã đạt được mục đích tối thượng, đã đoạn tận mọi kiết sử hữu, đã giải thoát hoàn toàn nhờ chánh trí – này các Tỳ-khưu, trong Tăng chúng này có những vị Tỳ-khưu như vậy.
Santi, bhikkhave, bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyino anāvattidhammā tasmā lokā – evarūpāpi, bhikkhave, santi bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe.
There are, bhikkhus, in this Saṅgha of bhikkhus, those who, with the utter destruction of the five lower fetters, are spontaneously reborn (in the Pure Abodes), there to attain final Nibbāna, without returning from that world – such bhikkhus, bhikkhus, there are in this Saṅgha of bhikkhus.
Này các Tỳ-khưu, trong Tăng chúng này có những vị Tỳ-khưu do đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, là những bậc hóa sinh, sẽ nhập Niết-bàn tại đó, không còn trở lại thế giới này nữa – này các Tỳ-khưu, trong Tăng chúng này có những vị Tỳ-khưu như vậy.
Santi, bhikkhave, bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmino sakideva* imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissanti – evarūpāpi, bhikkhave, santi bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe.
There are, bhikkhus, in this Saṅgha of bhikkhus, those who, with the destruction of the three fetters, and with the attenuation of lust, hatred, and delusion, are once-returners, who will return to this world only once more and make an end of suffering – such bhikkhus, bhikkhus, there are in this Saṅgha of bhikkhus.
Này các Tỳ-khưu, trong Tăng chúng này có những vị Tỳ-khưu do đoạn trừ ba kiết sử, và tham, sân, si đã giảm thiểu, là những bậc Nhất Lai (Sakadāgāmī), chỉ một lần nữa trở lại thế giới này rồi sẽ chấm dứt khổ đau – này các Tỳ-khưu, trong Tăng chúng này có những vị Tỳ-khưu như vậy.
Santi, bhikkhave, bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā – evarūpāpi, bhikkhave, santi bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe.
There are, bhikkhus, in this Saṅgha of bhikkhus, those who, with the destruction of the three fetters, are stream-enterers, no longer subject to downfall, certain of liberation, and bound for full enlightenment – such bhikkhus, bhikkhus, there are in this Saṅgha of bhikkhus.
Này các Tỳ-khưu, trong Tăng chúng này có những vị Tỳ-khưu do đoạn trừ ba kiết sử, là những bậc Nhập Lưu (Sotāpanna), không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ đạt được Giác ngộ tối thượng – này các Tỳ-khưu, trong Tăng chúng này có những vị Tỳ-khưu như vậy.
‘‘Santi, bhikkhave, bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ bhāvanānuyogamanuyuttā viharanti – evarūpāpi, bhikkhave, santi bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe.
"There are, bhikkhus, in this Saṅgha of bhikkhus, those who abide devoted to the development of the four foundations of mindfulness – such bhikkhus, bhikkhus, there are in this Saṅgha of bhikkhus.
"Này các Tỳ-khưu, trong Tăng chúng này có những vị Tỳ-khưu chuyên cần tu tập Tứ Niệm Xứ – này các Tỳ-khưu, trong Tăng chúng này có những vị Tỳ-khưu như vậy.
Santi, bhikkhave, bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe catunnaṃ sammappadhānānaṃ bhāvanānuyogamanuyuttā viharanti…pe… catunnaṃ iddhipādānaṃ… pañcannaṃ indriyānaṃ… pañcannaṃ balānaṃ… sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ… ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa bhāvanānuyogamanuyuttā viharanti – evarūpāpi, bhikkhave, santi bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe.
There are, bhikkhus, in this Saṅgha of bhikkhus, those who abide devoted to the development of the four right efforts...pe... the four bases of psychic power... the five faculties... the five powers... the seven factors of enlightenment... the Noble Eightfold Path – such bhikkhus, bhikkhus, there are in this Saṅgha of bhikkhus.
Này các Tỳ-khưu, trong Tăng chúng này có những vị Tỳ-khưu chuyên cần tu tập Tứ Chánh Cần... Tứ Như Ý Túc... Ngũ Căn... Ngũ Lực... Thất Giác Chi... Bát Chánh Đạo – này các Tỳ-khưu, trong Tăng chúng này có những vị Tỳ-khưu như vậy.
Santi, bhikkhave, bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe mettābhāvanānuyogamanuyuttā viharanti… karuṇābhāvanānuyogamanuyuttā viharanti… muditābhāvanānuyogamanuyuttā viharanti… upekkhābhāvanānuyogamanuyuttā viharanti… asubhabhāvanānuyogamanuyuttā viharanti… aniccasaññābhāvanānuyogamanuyuttā viharanti – evarūpāpi, bhikkhave, santi bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe.
There are, bhikkhus, in this Saṅgha of bhikkhus, those who abide devoted to the development of loving-kindness... devoted to the development of compassion... devoted to the development of altruistic joy... devoted to the development of equanimity... devoted to the development of the perception of foulness... devoted to the development of the perception of impermanence – such bhikkhus, bhikkhus, there are in this Saṅgha of bhikkhus.
Này các Tỳ-khưu, trong Tăng chúng này có những vị Tỳ-khưu chuyên cần tu tập thiền định từ bi (mettābhāvanā)... thiền định bi (karuṇābhāvanā)... thiền định hỷ (muditābhāvanā)... thiền định xả (upekkhābhāvanā)... thiền định bất tịnh (asubhabhāvanā)... thiền định vô thường tưởng (aniccasaññābhāvanā) – này các Tỳ-khưu, trong Tăng chúng này có những vị Tỳ-khưu như vậy.
Santi, bhikkhave, bhikkhū imasmiṃ bhikkhusaṅghe ānāpānassatibhāvanānuyogamanuyuttā viharanti.
There are, bhikkhus, in this Saṅgha of bhikkhus, those who abide devoted to the development of mindfulness of breathing.
Này các Tỳ-khưu, trong Tăng chúng này có những vị Tỳ-khưu chuyên cần tu tập niệm hơi thở vào ra (ānāpānassatibhāvanā).
Ānāpānassati, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā.
Bhikkhus, ānāpānassati, when developed and frequently practiced, is of great fruit and great benefit.
Này các Tỳ-khưu, Ānāpānassati (niệm hơi thở vào ra) khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ có đại quả, đại lợi ích.
Ānāpānassati, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā cattāro satipaṭṭhāne paripūreti.
Bhikkhus, ānāpānassati, when developed and frequently practiced, fulfills the four satipaṭṭhāna.
Này các Tỳ-khưu, Ānāpānassati khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ làm cho viên mãn bốn Satipaṭṭhāna (Tứ Niệm Xứ).
Cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti.
The four satipaṭṭhāna, when developed and frequently practiced, fulfill the seven bojjhaṅga.
Bốn Satipaṭṭhāna khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ làm cho viên mãn bảy Bojjhaṅga (Thất Giác Chi).
Satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrenti.
The seven bojjhaṅga, when developed and frequently practiced, fulfill knowledge and liberation.
Bảy Bojjhaṅga khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ làm cho viên mãn Vijjāvimutti (Minh và Giải thoát).
148. ‘‘Kathaṃ bhāvitā ca, bhikkhave, ānāpānassati kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā?
“And how, bhikkhus, is ānāpānassati developed, how is it frequently practiced, so as to be of great fruit and great benefit?
148. ‘‘Này các Tỳ-khưu, Ānāpānassati được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào, mà có đại quả, đại lợi ích?
Idha, bhikkhave, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Here, bhikkhus, a bhikkhu gone to the wilderness, or to the root of a tree, or to an empty hut, sits down, having folded his legs crosswise, set his body erect, and established mindfulness at the front of his presence.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu đi đến rừng, hoặc đi đến gốc cây, hoặc đi đến trú xứ vắng vẻ, ngồi kiết già, giữ thân thẳng ngay, an trú niệm trước mặt.
So satova assasati satova* passasati.
Mindful, he breathes in; mindful, he breathes out.
Vị ấy chánh niệm thở vào, chánh niệm thở ra.
‘‘‘Aniccānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘aniccānupassī passasissāmī’ti sikkhati; ‘virāgānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘virāgānupassī passasissāmī’ti sikkhati; ‘nirodhānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘nirodhānupassī passasissāmī’ti sikkhati; ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati.
He trains himself: ‘I shall breathe in contemplating impermanence’; he trains himself: ‘I shall breathe out contemplating impermanence’; he trains himself: ‘I shall breathe in contemplating dispassion’; he trains himself: ‘I shall breathe out contemplating dispassion’; he trains himself: ‘I shall breathe in contemplating cessation’; he trains himself: ‘I shall breathe out contemplating cessation’; he trains himself: ‘I shall breathe in contemplating relinquishment’; he trains himself: ‘I shall breathe out contemplating relinquishment.’
‘‘Vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở vào, quán vô thường’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở ra, quán vô thường’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở vào, quán ly tham’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở ra, quán ly tham’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở vào, quán đoạn diệt’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở ra, quán đoạn diệt’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở vào, quán xả bỏ’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở ra, quán xả bỏ’.
Evaṃ bhāvitā kho, bhikkhave, ānāpānassati evaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā.
It is in this way, bhikkhus, that ānāpānassati, when developed and frequently practiced, is of great fruit and great benefit.
Này các Tỳ-khưu, Ānāpānassati khi được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ có đại quả, đại lợi ích.
149. ‘‘Kathaṃ bhāvitā ca, bhikkhave, ānāpānassati kathaṃ bahulīkatā cattāro satipaṭṭhāne paripūreti?
“And how, bhikkhus, is ānāpānassati developed, how is it frequently practiced, so as to fulfill the four satipaṭṭhāna?
149. ‘‘Này các Tỳ-khưu, Ānāpānassati được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào, mà làm cho viên mãn bốn Satipaṭṭhāna?
Yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhu dīghaṃ vā assasanto ‘dīghaṃ assasāmī’ti pajānāti, dīghaṃ vā passasanto ‘dīghaṃ passasāmī’ti pajānāti; rassaṃ vā assasanto ‘rassaṃ assasāmī’ti pajānāti, rassaṃ vā passasanto ‘rassaṃ passasāmī’ti pajānāti; ‘sabbakāyapaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘sabbakāyapaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ passasissāmī’ti sikkhati; kāye kāyānupassī, bhikkhave, tasmiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
Bhikkhus, at such time as a bhikkhu breathes in long, he understands: ‘I breathe in long’; or breathes out long, he understands: ‘I breathe out long’; breathes in short, he understands: ‘I breathe in short’; or breathes out short, he understands: ‘I breathe out short’; he trains himself: ‘I shall breathe in experiencing the whole body’; he trains himself: ‘I shall breathe out experiencing the whole body’; he trains himself: ‘I shall breathe in tranquillizing the bodily formation’; he trains himself: ‘I shall breathe out tranquillizing the bodily formation’; at that time, bhikkhus, a bhikkhu dwells contemplating the body in the body, ardent, clearly comprehending, mindful, having removed covetousness and displeasure with regard to the world.
Này các Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu thở vào dài, vị ấy biết: ‘Tôi thở vào dài’; khi thở ra dài, vị ấy biết: ‘Tôi thở ra dài’; khi thở vào ngắn, vị ấy biết: ‘Tôi thở vào ngắn’; khi thở ra ngắn, vị ấy biết: ‘Tôi thở ra ngắn’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở vào, cảm nhận toàn thân’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở ra, cảm nhận toàn thân’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở vào, làm lắng dịu thân hành’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở ra, làm lắng dịu thân hành’; này các Tỳ-khưu, vào lúc ấy, Tỳ-khưu sống quán thân trên thân, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
Kāyesu kāyaññatarāhaṃ, bhikkhave, evaṃ vadāmi yadidaṃ – assāsapassāsā.
For I declare, bhikkhus, that the in-breaths and out-breaths are a certain aspect of the body.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói rằng hơi thở vào và hơi thở ra là một loại thân trong các thân.
Tasmātiha, bhikkhave, kāye kāyānupassī tasmiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
Therefore, bhikkhus, at that time a bhikkhu dwells contemplating the body in the body, ardent, clearly comprehending, mindful, having removed covetousness and displeasure with regard to the world.
Do vậy, này các Tỳ-khưu, vào lúc ấy, Tỳ-khưu sống quán thân trên thân, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
‘‘Yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhu ‘pītipaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘pītipaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘sukhapaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘sukhapaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ passasissāmī’ti sikkhati; vedanāsu vedanānupassī, bhikkhave, tasmiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
“Bhikkhus, at such time as a bhikkhu trains himself: ‘I shall breathe in experiencing rapture’; he trains himself: ‘I shall breathe out experiencing rapture’; he trains himself: ‘I shall breathe in experiencing happiness’; he trains himself: ‘I shall breathe out experiencing happiness’; he trains himself: ‘I shall breathe in experiencing the mental formation’; he trains himself: ‘I shall breathe out experiencing the mental formation’; he trains himself: ‘I shall breathe in tranquillizing the mental formation’; he trains himself: ‘I shall breathe out tranquillizing the mental formation’; at that time, bhikkhus, a bhikkhu dwells contemplating feelings in feelings, ardent, clearly comprehending, mindful, having removed covetousness and displeasure with regard to the world.
‘‘Này các Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu thực tập: ‘Tôi sẽ thở vào, cảm nhận hỷ’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở ra, cảm nhận hỷ’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở vào, cảm nhận lạc’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở ra, cảm nhận lạc’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở vào, cảm nhận tâm hành’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở ra, cảm nhận tâm hành’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở vào, làm lắng dịu tâm hành’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở ra, làm lắng dịu tâm hành’; này các Tỳ-khưu, vào lúc ấy, Tỳ-khưu sống quán thọ trên các thọ, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
Vedanāsu vedanāññatarāhaṃ, bhikkhave, evaṃ vadāmi yadidaṃ – assāsapassāsānaṃ sādhukaṃ manasikāraṃ.
For I declare, bhikkhus, that proper attention to in-breaths and out-breaths is a certain aspect of feeling.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói rằng sự chú tâm đúng đắn vào hơi thở vào và hơi thở ra là một loại thọ trong các thọ.
Tasmātiha, bhikkhave, vedanāsu vedanānupassī tasmiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
Therefore, bhikkhus, at that time a bhikkhu dwells contemplating feelings in feelings, ardent, clearly comprehending, mindful, having removed covetousness and displeasure with regard to the world.
Do vậy, này các Tỳ-khưu, vào lúc ấy, Tỳ-khưu sống quán thọ trên các thọ, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
‘‘Yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhu ‘cittapaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘cittapaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘abhippamodayaṃ cittaṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘abhippamodayaṃ cittaṃ passasissāmī’ti sikkhati; ‘samādahaṃ cittaṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘samādahaṃ cittaṃ passasissāmī’ti sikkhati; ‘vimocayaṃ cittaṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘vimocayaṃ cittaṃ passasissāmī’ti sikkhati; citte cittānupassī, bhikkhave, tasmiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
“Bhikkhus, at such time as a bhikkhu trains himself: ‘I shall breathe in experiencing the mind’; he trains himself: ‘I shall breathe out experiencing the mind’; he trains himself: ‘I shall breathe in gladdening the mind’; he trains himself: ‘I shall breathe out gladdening the mind’; he trains himself: ‘I shall breathe in concentrating the mind’; he trains himself: ‘I shall breathe out concentrating the mind’; he trains himself: ‘I shall breathe in liberating the mind’; he trains himself: ‘I shall breathe out liberating the mind’; at that time, bhikkhus, a bhikkhu dwells contemplating the mind in the mind, ardent, clearly comprehending, mindful, having removed covetousness and displeasure with regard to the world.
‘‘Này các Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu thực tập: ‘Tôi sẽ thở vào, cảm nhận tâm’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở ra, cảm nhận tâm’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở vào, làm cho tâm hoan hỷ’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở ra, làm cho tâm hoan hỷ’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở vào, làm cho tâm định tĩnh’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở ra, làm cho tâm định tĩnh’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở vào, giải thoát tâm’; vị ấy thực tập: ‘Tôi sẽ thở ra, giải thoát tâm’; này các Tỳ-khưu, vào lúc ấy, Tỳ-khưu sống quán tâm trên tâm, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
Nāhaṃ, bhikkhave, muṭṭhassatissa asampajānassa ānāpānassatiṃ vadāmi.
Bhikkhus, I do not say that ānāpānassati is for one who is unmindful and without clear comprehension.
Này các Tỳ-khưu, Ta không nói Ānāpānassati là của người thất niệm, không tỉnh giác.
Tasmātiha, bhikkhave, citte cittānupassī tasmiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
Therefore, bhikkhus, at that time a bhikkhu dwells contemplating the mind in the mind, ardent, clearly comprehending, mindful, having removed covetousness and displeasure with regard to the world.
Do vậy, này các Tỳ-khưu, vào lúc ấy, Tỳ-khưu sống quán tâm trên tâm, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
‘‘Yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhu ‘aniccānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘aniccānupassī passasissāmī’ti sikkhati; ‘virāgānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘virāgānupassī passasissāmī’ti sikkhati; ‘nirodhānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘nirodhānupassī passasissāmī’ti sikkhati; ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati; dhammesu dhammānupassī, bhikkhave, tasmiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
“Bhikkhus, when a bhikkhu trains thus: ‘I will breathe in contemplating impermanence,’ he trains thus: ‘I will breathe out contemplating impermanence’; he trains thus: ‘I will breathe in contemplating dispassion,’ he trains thus: ‘I will breathe out contemplating dispassion’; he trains thus: ‘I will breathe in contemplating cessation,’ he trains thus: ‘I will breathe out contemplating cessation’; he trains thus: ‘I will breathe in contemplating relinquishment,’ he trains thus: ‘I will breathe out contemplating relinquishment’; at that time, bhikkhus, the bhikkhu abides contemplating dhammas in dhammas, ardent, clearly comprehending, and mindful, having removed covetousness and distress concerning the world.
Này các Tỳ-khưu, khi nào một Tỳ-khưu thực hành: ‘Tôi sẽ thở vào, quán vô thường’; thực hành: ‘Tôi sẽ thở ra, quán vô thường’; thực hành: ‘Tôi sẽ thở vào, quán ly tham’; thực hành: ‘Tôi sẽ thở ra, quán ly tham’; thực hành: ‘Tôi sẽ thở vào, quán đoạn diệt’; thực hành: ‘Tôi sẽ thở ra, quán đoạn diệt’; thực hành: ‘Tôi sẽ thở vào, quán xả bỏ’; thực hành: ‘Tôi sẽ thở ra, quán xả bỏ’; này các Tỳ-khưu, vào lúc ấy, vị Tỳ-khưu ấy an trú quán pháp trên các pháp, tinh cần, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
So yaṃ taṃ abhijjhādomanassānaṃ pahānaṃ taṃ paññāya disvā sādhukaṃ ajjhupekkhitā hoti.
Seeing with wisdom that relinquishment of covetousness and distress, he looks on with equanimity.
Vị ấy, sau khi thấy sự đoạn trừ tham ưu ấy bằng tuệ, liền an trú xả ly một cách tốt đẹp.
Tasmātiha, bhikkhave, dhammesu dhammānupassī tasmiṃ samaye bhikkhu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
Therefore, bhikkhus, at that time the bhikkhu abides contemplating dhammas in dhammas, ardent, clearly comprehending, and mindful, having removed covetousness and distress concerning the world.
Do vậy, này các Tỳ-khưu, vào lúc ấy, vị Tỳ-khưu ấy an trú quán pháp trên các pháp, tinh cần, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
150. ‘‘Kathaṃ bhāvitā ca, bhikkhave, cattāro satipaṭṭhānā kathaṃ bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti?
“150. And how, bhikkhus, when the four satipaṭṭhānas are thus developed and cultivated, do they fulfill the seven bojjhaṅgas?
150. Này các Tỳ-khưu, bốn pháp Quán niệm xứ được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào để làm viên mãn bảy chi phần Giác ngộ?
Yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ, upaṭṭhitāssa tasmiṃ samaye sati hoti asammuṭṭhā* .
Bhikkhus, when a bhikkhu abides contemplating the body in the body, ardent, clearly comprehending, and mindful, having removed covetousness and distress concerning the world, at that time his mindfulness is established, unforgotten.
Này các Tỳ-khưu, khi nào một Tỳ-khưu an trú quán thân trên thân, tinh cần, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời, vào lúc ấy, niệm của vị ấy được thiết lập, không bị lãng quên.
Yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhuno upaṭṭhitā sati hoti asammuṭṭhā, satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti.
Bhikkhus, when a bhikkhu’s mindfulness is established, unforgotten, at that time the satisambojjhaṅga is aroused in the bhikkhu.
Này các Tỳ-khưu, khi nào niệm của một Tỳ-khưu được thiết lập, không bị lãng quên, vào lúc ấy, chi phần Giác ngộ Niệm (Sati-sambojjhaṅga) của vị Tỳ-khưu ấy được khởi lên.
Satisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti, satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
At that time the bhikkhu develops the satisambojjhaṅga; at that time the satisambojjhaṅga reaches its culmination through development in the bhikkhu.
Vào lúc ấy, vị Tỳ-khưu ấy tu tập chi phần Giác ngộ Niệm; vào lúc ấy, chi phần Giác ngộ Niệm của vị Tỳ-khưu ấy đạt đến sự viên mãn trong tu tập.
‘‘So tathāsato viharanto taṃ dhammaṃ paññāya pavicinati pavicayati* parivīmaṃsaṃ āpajjati.
“Abiding thus mindful, he then examines, investigates, and inquires into that dhamma with wisdom.
Vị ấy, an trú với niệm như vậy, dùng tuệ để phân tích, khảo sát, quán sát pháp ấy.
Yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhu tathāsato viharanto taṃ dhammaṃ paññāya pavicinati pavicayati parivīmaṃsaṃ āpajjati, dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti, dhammavicayasambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti, dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
Bhikkhus, when a bhikkhu, abiding thus mindful, examines, investigates, and inquires into that dhamma with wisdom, at that time the dhammavicayasambojjhaṅga is aroused in the bhikkhu; at that time the bhikkhu develops the dhammavicayasambojjhaṅga; at that time the dhammavicayasambojjhaṅga reaches its culmination through development in the bhikkhu.
Này các Tỳ-khưu, khi nào một Tỳ-khưu an trú với niệm như vậy, dùng tuệ để phân tích, khảo sát, quán sát pháp ấy, vào lúc ấy, chi phần Giác ngộ Trạch pháp (Dhammavicaya-sambojjhaṅga) của vị Tỳ-khưu ấy được khởi lên; vào lúc ấy, vị Tỳ-khưu ấy tu tập chi phần Giác ngộ Trạch pháp; vào lúc ấy, chi phần Giác ngộ Trạch pháp của vị Tỳ-khưu ấy đạt đến sự viên mãn trong tu tập.
‘‘Tassa taṃ dhammaṃ paññāya pavicinato pavicayato parivīmaṃsaṃ āpajjato āraddhaṃ hoti vīriyaṃ asallīnaṃ.
“As he examines, investigates, and inquires into that dhamma with wisdom, his energy is aroused, unflagging.
Khi vị ấy dùng tuệ để phân tích, khảo sát, quán sát pháp ấy, tinh tấn của vị ấy được khởi lên, không bị trì trệ.
Yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhuno taṃ dhammaṃ paññāya pavicinato pavicayato parivīmaṃsaṃ āpajjato āraddhaṃ hoti vīriyaṃ asallīnaṃ, vīriyasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti, vīriyasambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti, vīriyasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
Bhikkhus, when a bhikkhu’s energy is aroused, unflagging, as he examines, investigates, and inquires into that dhamma with wisdom, at that time the viriyasambojjhaṅga is aroused in the bhikkhu; at that time the bhikkhu develops the viriyasambojjhaṅga; at that time the viriyasambojjhaṅga reaches its culmination through development in the bhikkhu.
Này các Tỳ-khưu, khi nào tinh tấn của một Tỳ-khưu dùng tuệ để phân tích, khảo sát, quán sát pháp ấy được khởi lên, không bị trì trệ, vào lúc ấy, chi phần Giác ngộ Tinh tấn (Vīriya-sambojjhaṅga) của vị Tỳ-khưu ấy được khởi lên; vào lúc ấy, vị Tỳ-khưu ấy tu tập chi phần Giác ngộ Tinh tấn; vào lúc ấy, chi phần Giác ngộ Tinh tấn của vị Tỳ-khưu ấy đạt đến sự viên mãn trong tu tập.
151. ‘‘Yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhu vedanāsu…pe… citte… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ, upaṭṭhitāssa tasmiṃ samaye sati hoti asammuṭṭhā.
“151. Bhikkhus, when a bhikkhu abides contemplating feelings in feelings... mind in mind... dhammas in dhammas, ardent, clearly comprehending, and mindful, having removed covetousness and distress concerning the world, at that time his mindfulness is established, unforgotten.
151. Này các Tỳ-khưu, khi nào một Tỳ-khưu an trú quán thọ trên các thọ… quán tâm trên tâm… quán pháp trên các pháp, tinh cần, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời, vào lúc ấy, niệm của vị ấy được thiết lập, không bị lãng quên.
Yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhuno upaṭṭhitā sati hoti asammuṭṭhā, satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti, satisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti, satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
Bhikkhus, when a bhikkhu’s mindfulness is established, unforgotten, at that time the satisambojjhaṅga is aroused in the bhikkhu; at that time the bhikkhu develops the satisambojjhaṅga; at that time the satisambojjhaṅga reaches its culmination through development in the bhikkhu.
Này các Tỳ-khưu, khi nào niệm của một Tỳ-khưu được thiết lập, không bị lãng quên, vào lúc ấy, chi phần Giác ngộ Niệm của vị Tỳ-khưu ấy được khởi lên; vào lúc ấy, vị Tỳ-khưu ấy tu tập chi phần Giác ngộ Niệm; vào lúc ấy, chi phần Giác ngộ Niệm của vị Tỳ-khưu ấy đạt đến sự viên mãn trong tu tập.
‘‘So tathāsato viharanto taṃ dhammaṃ paññāya pavicinati pavicayati parivīmaṃsaṃ āpajjati.
“Abiding thus mindful, he then examines, investigates, and inquires into that dhamma with wisdom.
Vị ấy, an trú với niệm như vậy, dùng tuệ để phân tích, khảo sát, quán sát pháp ấy.
Yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhu tathāsato viharanto taṃ dhammaṃ paññāya pavicinati pavicayati parivīmaṃsaṃ āpajjati, dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti, dhammavicayasambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti, dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
Bhikkhus, when a bhikkhu, abiding thus mindful, examines, investigates, and inquires into that dhamma with wisdom, at that time the dhammavicayasambojjhaṅga is aroused in the bhikkhu; at that time the bhikkhu develops the dhammavicayasambojjhaṅga; at that time the dhammavicayasambojjhaṅga reaches its culmination through development in the bhikkhu.
Này các Tỳ-khưu, khi nào một Tỳ-khưu an trú với niệm như vậy, dùng tuệ để phân tích, khảo sát, quán sát pháp ấy, vào lúc ấy, chi phần Giác ngộ Trạch pháp của vị Tỳ-khưu ấy được khởi lên; vào lúc ấy, vị Tỳ-khưu ấy tu tập chi phần Giác ngộ Trạch pháp; vào lúc ấy, chi phần Giác ngộ Trạch pháp của vị Tỳ-khưu ấy đạt đến sự viên mãn trong tu tập.
‘‘Tassa taṃ dhammaṃ paññāya pavicinato pavicayato parivīmaṃsaṃ āpajjato āraddhaṃ hoti vīriyaṃ asallīnaṃ.
“As he examines, investigates, and inquires into that dhamma with wisdom, his energy is aroused, unflagging.
Khi vị ấy dùng tuệ để phân tích, khảo sát, quán sát pháp ấy, tinh tấn của vị ấy được khởi lên, không bị trì trệ.
Yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhuno taṃ dhammaṃ paññāya pavicinato pavicayato parivīmaṃsaṃ āpajjato āraddhaṃ hoti vīriyaṃ asallīnaṃ, vīriyasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti, vīriyasambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti, vīriyasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
Bhikkhus, when a bhikkhu’s energy is aroused, unflagging, as he examines, investigates, and inquires into that dhamma with wisdom, at that time the viriyasambojjhaṅga is aroused in the bhikkhu; at that time the bhikkhu develops the viriyasambojjhaṅga; at that time the viriyasambojjhaṅga reaches its culmination through development in the bhikkhu.
Này các Tỳ-khưu, khi nào tinh tấn của một Tỳ-khưu dùng tuệ để phân tích, khảo sát, quán sát pháp ấy được khởi lên, không bị trì trệ, vào lúc ấy, chi phần Giác ngộ Tinh tấn của vị Tỳ-khưu ấy được khởi lên; vào lúc ấy, vị Tỳ-khưu ấy tu tập chi phần Giác ngộ Tinh tấn; vào lúc ấy, chi phần Giác ngộ Tinh tấn của vị Tỳ-khưu ấy đạt đến sự viên mãn trong tu tập.
‘‘So tathāsamāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhitā hoti.
‘‘He then closely observes the mind so concentrated.
‘‘Vị ấy quán sát kỹ lưỡng tâm đã định tĩnh như vậy.
Yasmiṃ samaye, bhikkhave, bhikkhu tathāsamāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhitā hoti, upekkhāsambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti, upekkhāsambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti, upekkhāsambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
When, bhikkhus, a bhikkhu closely observes the mind so concentrated, at that time the equanimity factor of awakening is aroused in that bhikkhu; at that time the bhikkhu develops the equanimity factor of awakening; at that time the equanimity factor of awakening goes to its culmination in that bhikkhu.
Này các Tỳ-khưu, khi nào Tỳ-khưu quán sát kỹ lưỡng tâm đã định tĩnh như vậy, thì khi ấy chi giác Xả (Upekkhāsambojjhaṅga) được Tỳ-khưu ấy khởi lên; khi ấy Tỳ-khưu ấy tu tập chi giác Xả; khi ấy chi giác Xả của Tỳ-khưu ấy đạt đến sự viên mãn trong tu tập.
Evaṃ bhāvitā kho, bhikkhave, cattāro satipaṭṭhānā evaṃ bahulīkatā satta sambojjhaṅge paripūrenti.
It is in this way, bhikkhus, that the four establishments of mindfulness, when developed and extensively practiced, bring the seven factors of awakening to culmination.
Này các Tỳ-khưu, bốn pháp Niệm xứ được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ làm viên mãn bảy chi giác.
152. ‘‘Kathaṃ bhāvitā ca, bhikkhave, satta bojjhaṅgā kathaṃ bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrenti?
152. ‘‘And how, bhikkhus, when developed and extensively practiced, do the seven factors of awakening bring true knowledge and liberation to culmination?
152. ‘‘Này các Tỳ-khưu, bảy chi giác được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào để làm viên mãn Minh và Giải thoát (Vijjāvimutti)?
Idha, bhikkhave, bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ.
Here, bhikkhus, a bhikkhu develops the mindfulness factor of awakening, based on seclusion, based on dispassion, based on cessation, culminating in relinquishment.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, Tỳ-khưu tu tập chi giác Niệm (Satisambojjhaṅga) nương tựa viễn ly, nương tựa ly tham, nương tựa đoạn diệt, hướng đến xả bỏ.
Dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāveti…pe… vīriyasambojjhaṅgaṃ bhāveti… pītisambojjhaṅgaṃ bhāveti… passaddhisambojjhaṅgaṃ bhāveti… samādhisambojjhaṅgaṃ bhāveti… upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ.
He develops the investigation of phenomena factor of awakening… the effort factor of awakening… the joy factor of awakening… the tranquility factor of awakening… the concentration factor of awakening… he develops the equanimity factor of awakening, based on seclusion, based on dispassion, based on cessation, culminating in relinquishment.
Tu tập chi giác Trạch pháp (Dhammavicayasambojjhaṅga)… (v.v.)… tu tập chi giác Tinh tấn (Vīriyasambojjhaṅga)… tu tập chi giác Hỷ (Pītisambojjhaṅga)… tu tập chi giác Khinh an (Passaddhisambojjhaṅga)… tu tập chi giác Định (Samādhisambojjhaṅga)… tu tập chi giác Xả (Upekkhāsambojjhaṅga) nương tựa viễn ly, nương tựa ly tham, nương tựa đoạn diệt, hướng đến xả bỏ.
Evaṃ bhāvitā kho, bhikkhave, satta bojjhaṅgā evaṃ bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrentī’’ti.
It is in this way, bhikkhus, that the seven factors of awakening, when developed and extensively practiced, bring true knowledge and liberation to culmination.”
Này các Tỳ-khưu, bảy chi giác được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ làm viên mãn Minh và Giải thoát (Vijjāvimutti)’’.
153. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
153. Thus have I heard: At one time the Blessed One was staying at Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s Park.
153. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Sāvatthī, ở Jetavana, khu vườn của Anāthapiṇḍika.
Atha kho sambahulānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ upaṭṭhānasālāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘acchariyaṃ, āvuso, abbhutaṃ, āvuso!
Then, after their meal, having returned from their alms round, many bhikkhus were sitting together in the service hall when this conversation arose among them: “It is wonderful, friends, it is amazing!
Rồi, sau bữa ăn, khi đã khất thực trở về, nhiều Tỳ-khưu tụ họp, ngồi lại trong hội trường, một cuộc đàm luận giữa họ khởi lên như sau: ‘‘Thật kỳ diệu thay, chư Hiền! Thật hy hữu thay, chư Hiền!
Yāvañcidaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena kāyagatāsati* bhāvitā bahulīkatā mahapphalā vuttā mahānisaṃsā’’ti.
How abundantly fruitful and greatly beneficial mindfulness of the body has been declared by the Blessed One, the Knower, the Seer, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One!”
Thế Tôn, bậc Toàn giác, bậc Chánh Đẳng Giác, bậc A-la-hán, bậc thấy biết, đã nói rằng Niệm thân (Kāyagatāsati) được tu tập và làm cho sung mãn sẽ có quả lớn, lợi ích lớn’’.
Ayañca hidaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ antarākathā vippakatā hoti, atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena upaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
And this conversation of those bhikkhus was left unfinished when the Blessed One, having emerged from seclusion in the evening, approached the service hall; having approached, he sat down on the prepared seat.
Cuộc đàm luận này của các Tỳ-khưu đang dang dở, thì Thế Tôn vào buổi chiều, sau khi xuất khỏi thiền tịnh, đi đến hội trường; sau khi đến, Ngài ngồi xuống chỗ đã được sắp đặt.
Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti?
Having sat down, the Blessed One addressed the bhikkhus: “On what topic, bhikkhus, are you now sitting together, and what was your unfinished conversation?”
Sau khi ngồi xuống, Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu và hỏi: ‘‘Này các Tỳ-khưu, hiện giờ các ông đang ngồi lại với cuộc đàm luận gì? Và cuộc đàm luận nào của các ông đang dang dở?’’
‘‘Idha, bhante, amhākaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ upaṭṭhānasālāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘acchariyaṃ, āvuso, abbhutaṃ, āvuso!
“Here, venerable sir, after our meal, having returned from our alms round, sitting together in the service hall, this conversation arose among us: ‘It is wonderful, friends, it is amazing!
‘‘Bạch Thế Tôn, ở đây, sau bữa ăn, khi đã khất thực trở về, chúng con tụ họp, ngồi lại trong hội trường, một cuộc đàm luận giữa chúng con khởi lên như sau: ‘Thật kỳ diệu thay, chư Hiền! Thật hy hữu thay, chư Hiền!
Yāvañcidaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena kāyagatāsati bhāvitā bahulīkatā mahapphalā vuttā mahānisaṃsā’ti.
How abundantly fruitful and greatly beneficial mindfulness of the body has been declared by the Blessed One, the Knower, the Seer, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One!’
Thế Tôn, bậc Toàn giác, bậc Chánh Đẳng Giác, bậc A-la-hán, bậc thấy biết, đã nói rằng Niệm thân (Kāyagatāsati) được tu tập và làm cho sung mãn sẽ có quả lớn, lợi ích lớn’.
Ayaṃ kho no, bhante, antarākathā vippakatā, atha bhagavā anuppatto’’ti.
This, venerable sir, was our unfinished conversation when the Blessed One arrived.”
Bạch Thế Tôn, cuộc đàm luận này của chúng con đang dang dở, thì Thế Tôn đến.’’
154. ‘‘Kathaṃ bhāvitā ca, bhikkhave, kāyagatāsati kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā?
154. “And how, bhikkhus, when developed and extensively practiced, is mindfulness of the body abundantly fruitful and greatly beneficial?
154. ‘‘Này các Tỳ-khưu, Niệm thân được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào để có quả lớn, lợi ích lớn?
Idha, bhikkhave, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Here, bhikkhus, a bhikkhu goes to the wilderness, or to the root of a tree, or to an empty hut, and sits down, folding his legs crosswise, setting his body erect, and establishing mindfulness in front of him.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, Tỳ-khưu đi đến rừng, hoặc đến gốc cây, hoặc đến ngôi nhà trống, ngồi kiết già, giữ thân thẳng, an trú niệm trước mặt.
So satova assasati satova passasati; dīghaṃ vā assasanto ‘dīghaṃ assasāmī’ti pajānāti, dīghaṃ vā passasanto ‘dīghaṃ passasāmī’ti pajānāti; rassaṃ vā assasanto ‘rassaṃ assasāmī’ti pajānāti, rassaṃ vā passasanto ‘rassaṃ passasāmī’ti pajānāti; ‘sabbakāyapaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘sabbakāyapaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ passasissāmī’ti sikkhati.
Mindfully he breathes in, mindfully he breathes out; breathing in a long breath, he knows ‘I breathe in a long breath’; breathing out a long breath, he knows ‘I breathe out a long breath’; breathing in a short breath, he knows ‘I breathe in a short breath’; breathing out a short breath, he knows ‘I breathe out a short breath’; he trains himself, ‘I shall breathe in experiencing the whole body’; he trains himself, ‘I shall breathe out experiencing the whole body’; he trains himself, ‘I shall breathe in tranquilizing the bodily formation’; he trains himself, ‘I shall breathe out tranquilizing the bodily formation’.
Vị ấy chánh niệm khi thở vào, chánh niệm khi thở ra; khi thở vào dài, vị ấy biết: ‘Tôi thở vào dài’; khi thở ra dài, vị ấy biết: ‘Tôi thở ra dài’; khi thở vào ngắn, vị ấy biết: ‘Tôi thở vào ngắn’; khi thở ra ngắn, vị ấy biết: ‘Tôi thở ra ngắn’; vị ấy học: ‘Tôi sẽ thở vào, cảm nhận toàn thân’; vị ấy học: ‘Tôi sẽ thở ra, cảm nhận toàn thân’; vị ấy học: ‘Tôi sẽ thở vào, làm an tịnh thân hành’; vị ấy học: ‘Tôi sẽ thở ra, làm an tịnh thân hành’.
Tassa evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato ye gehasitā* sarasaṅkappā te pahīyanti.
While he dwells thus diligent, ardent, and resolute, those thoughts related to household life are abandoned.
Khi vị ấy sống không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần như vậy, những ý nghĩ liên quan đến gia đình sẽ được đoạn trừ.
Tesaṃ pahānā ajjhattameva cittaṃ santiṭṭhati sannisīdati ekodi hoti* samādhiyati.
With their abandonment, his mind becomes firmly established, settled, unified, and concentrated internally.
Do sự đoạn trừ chúng, tâm chỉ chuyên chú vào bên trong, an trú, nhất tâm, định tĩnh.
Evaṃ, bhikkhave, bhikkhu kāyagatāsatiṃ* bhāveti.
It is in this way, bhikkhus, that a bhikkhu develops mindfulness of the body.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu tu tập Niệm thân như vậy.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu gacchanto vā ‘gacchāmī’ti pajānāti, ṭhito vā ‘ṭhitomhī’ti pajānāti, nisinno vā ‘nisinnomhī’ti pajānāti, sayāno vā ‘sayānomhī’ti pajānāti.
‘‘Furthermore, bhikkhus, when going, a bhikkhu knows ‘I am going’; when standing, he knows ‘I am standing’; when sitting, he knows ‘I am sitting’; when lying down, he knows ‘I am lying down’.
‘‘Lại nữa, này các Tỳ-khưu, khi đi, Tỳ-khưu biết: ‘Tôi đang đi’; khi đứng, vị ấy biết: ‘Tôi đang đứng’; khi ngồi, vị ấy biết: ‘Tôi đang ngồi’; khi nằm, vị ấy biết: ‘Tôi đang nằm’.
Yathā yathā vā panassa kāyo paṇihito hoti, tathā tathā naṃ pajānāti.
However his body is placed, he knows it as such.
Và thân của vị ấy được đặt ở tư thế nào, vị ấy biết rõ tư thế đó.
Tassa evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato ye gehasitā sarasaṅkappā te pahīyanti.
While he dwells thus diligent, ardent, and resolute, those thoughts related to household life are abandoned.
Khi vị ấy sống không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần như vậy, những ý nghĩ liên quan đến gia đình sẽ được đoạn trừ.
Tesaṃ pahānā ajjhattameva cittaṃ santiṭṭhati sannisīdati ekodi hoti samādhiyati.
With their abandonment, his mind becomes firmly established, settled, unified, and concentrated internally.
Do sự đoạn trừ chúng, tâm chỉ chuyên chú vào bên trong, an trú, nhất tâm, định tĩnh.
Evampi, bhikkhave, bhikkhu kāyagatāsatiṃ bhāveti.
It is in this way, bhikkhus, that a bhikkhu develops mindfulness of the body.
Như vậy, này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu tu tập Niệm thân.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti, ālokite vilokite sampajānakārī hoti, samiñjite pasārite sampajānakārī hoti, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti, uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti, gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti.
‘‘Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu acts with clear comprehension in going forward and returning; in looking forward and looking around; in bending and stretching; in wearing his robes and carrying his alms bowl; in eating, drinking, chewing, and tasting; in defecating and urinating; in walking, standing, sitting, sleeping, waking, speaking, and remaining silent.
‘‘Lại nữa, này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu hành động với chánh niệm khi bước tới, bước lui; hành động với chánh niệm khi nhìn thẳng, nhìn quanh; hành động với chánh niệm khi co tay, duỗi tay; hành động với chánh niệm khi mang y Saṅghāṭī, bát, y; hành động với chánh niệm khi ăn, uống, nhai, nếm; hành động với chánh niệm khi đi đại tiện, tiểu tiện; hành động với chánh niệm khi đi, đứng, ngồi, ngủ, thức, nói, im lặng.
Tassa evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato ye gehasitā sarasaṅkappā te pahīyanti.
As he dwells thus, diligent, ardent, and resolute, the thoughts based on home and attachment are abandoned in him.
Khi vị ấy sống không phóng dật, tinh cần, chuyên tâm như vậy, những tư duy liên hệ đến gia đình, đầy dục vọng, sẽ bị đoạn trừ.
Tesaṃ pahānā ajjhattameva cittaṃ santiṭṭhati sannisīdati ekodi hoti samādhiyati.
With their abandonment, his mind settles, becomes firm, unified, and concentrated within himself.
Khi chúng bị đoạn trừ, tâm vị ấy an trú, lắng đọng, trở nên nhất tâm, và được định tĩnh.
Evampi, bhikkhave, bhikkhu kāyagatāsatiṃ bhāveti.
In this way too, bhikkhus, a bhikkhu develops mindfulness of the body.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu phát triển niệm thân (kāyagatāsati) như vậy.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru* aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā mutta’nti.
“Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu contemplates this very body, from the soles of the feet upwards, from the tips of the hair downwards, enclosed by skin, full of various kinds of impurities, thus: ‘In this body there are hairs, body-hairs, nails, teeth, skin, flesh, sinews, bones, bone-marrow, kidneys, heart, liver, diaphragm, spleen, lungs, large intestines, small intestines, stomach, excrement, bile, phlegm, pus, blood, sweat, fat, tears, grease, saliva, snot, joint-oil, urine.’
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu quán sát chính thân này, từ lòng bàn chân trở lên, từ ngọn tóc trở xuống, bao bọc bởi da, đầy dẫy những thứ bất tịnh đủ loại – ‘Trong thân này có tóc, lông, móng, răng, da, thịt, gân, xương, tủy xương, thận, tim, gan, hoành cách mô, lá lách, phổi, ruột già, ruột non, dạ dày, phân, mật, đờm, mủ, máu, mồ hôi, mỡ, nước mắt, mỡ lỏng, nước bọt, nước mũi, dịch khớp, nước tiểu’.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, ubhatomukhā putoḷi* pūrā nānāvihitassa dhaññassa, seyyathidaṃ – sālīnaṃ vīhīnaṃ muggānaṃ māsānaṃ tilānaṃ taṇḍulānaṃ, tamenaṃ cakkhumā puriso muñcitvā paccavekkheyya – ‘ime sālī ime vīhī ime muggā ime māsā ime tilā ime taṇḍulā’ti; evameva kho, bhikkhave, bhikkhu imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā mutta’nti.
“Just as, bhikkhus, a double-mouthed provision-bag full of various kinds of grain – such as hill-rice, paddy, mung beans, black beans, sesame seeds, and husked rice – and a discerning person were to untie it and contemplate thus: ‘These are hill-rice, these are paddy, these are mung beans, these are black beans, these are sesame seeds, these are husked rice’; in the same way, bhikkhus, a bhikkhu contemplates this very body, from the soles of the feet upwards, from the tips of the hair downwards, enclosed by skin, full of various kinds of impurities, thus: ‘In this body there are hairs, body-hairs, nails, teeth, skin, flesh, sinews, bones, bone-marrow, kidneys, heart, liver, diaphragm, spleen, lungs, large intestines, small intestines, stomach, excrement, bile, phlegm, pus, blood, sweat, fat, tears, grease, saliva, snot, joint-oil, urine.’
“Này các Tỳ-khưu, ví như một cái bao có hai miệng, đầy dẫy các loại hạt ngũ cốc khác nhau, như lúa tẻ, lúa nếp, đậu xanh, đậu đen, mè, gạo; một người có mắt mở bao ra và quán sát: ‘Đây là lúa tẻ, đây là lúa nếp, đây là đậu xanh, đây là đậu đen, đây là mè, đây là gạo.’ Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu quán sát chính thân này, từ lòng bàn chân trở lên, từ ngọn tóc trở xuống, bao bọc bởi da, đầy dẫy những thứ bất tịnh đủ loại – ‘Trong thân này có tóc, lông, móng, răng, da, thịt, gân, xương, tủy xương, thận, tim, gan, hoành cách mô, lá lách, ruột già, ruột non, dạ dày, phân, mật, đờm, mủ, máu, mồ hôi, mỡ, nước mắt, mỡ lỏng, nước bọt, nước mũi, dịch khớp, nước tiểu’.
Tassa evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato ye gehasitā sarasaṅkappā te pahīyanti.
As he dwells thus, diligent, ardent, and resolute, the thoughts based on home and attachment are abandoned in him.
Khi vị ấy sống không phóng dật, tinh cần, chuyên tâm như vậy, những tư duy liên hệ đến gia đình, đầy dục vọng, sẽ bị đoạn trừ.
Tesaṃ pahānā ajjhattameva cittaṃ santiṭṭhati sannisīdati ekodi hoti samādhiyati.
With their abandonment, his mind settles, becomes firm, unified, and concentrated within himself.
Khi chúng bị đoạn trừ, tâm vị ấy an trú, lắng đọng, trở nên nhất tâm, và được định tĩnh.
Evampi, bhikkhave, bhikkhu kāyagatāsatiṃ bhāveti.
In this way too, bhikkhus, a bhikkhu develops mindfulness of the body.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu phát triển niệm thân (kāyagatāsati) như vậy.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā gāviṃ vadhitvā catumahāpathe* bilaso vibhajitvā* nisinno assa; evameva kho, bhikkhave, bhikkhu imameva kāyaṃ yathāṭhitaṃ yathāpaṇihitaṃ dhātuso paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye pathavīdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātū’ti.
“Just as, bhikkhus, a skilled butcher or a butcher’s apprentice, having slaughtered a cow, would sit having divided it into portions at a crossroads; in the same way, bhikkhus, a bhikkhu contemplates this very body as it is situated, as it is positioned, in terms of its elements, thus: ‘In this body there is the earth element, the water element, the fire element, the air element.’
“Này các Tỳ-khưu, ví như một người mổ bò lành nghề hoặc đệ tử của người mổ bò, sau khi giết một con bò, chia nó thành từng phần và ngồi ở ngã tư đường; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu quán sát chính thân này, như nó đang tồn tại, như nó đang được đặt để, theo các yếu tố: ‘Trong thân này có địa đại, thủy đại, hỏa đại, phong đại’.
Tassa evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato ye gehasitā sarasaṅkappā te pahīyanti.
As he dwells thus, diligent, ardent, and resolute, the thoughts based on home and attachment are abandoned in him.
Khi vị ấy sống không phóng dật, tinh cần, chuyên tâm như vậy, những tư duy liên hệ đến gia đình, đầy dục vọng, sẽ bị đoạn trừ.
Tesaṃ pahānā ajjhattameva cittaṃ santiṭṭhati sannisīdati ekodi hoti samādhiyati.
With their abandonment, his mind settles, becomes firm, unified, and concentrated within himself.
Khi chúng bị đoạn trừ, tâm vị ấy an trú, lắng đọng, trở nên nhất tâm, và được định tĩnh.
Evampi, bhikkhave, bhikkhu kāyagatāsatiṃ bhāveti.
In this way too, bhikkhus, a bhikkhu develops mindfulness of the body.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu phát triển niệm thân (kāyagatāsati) như vậy.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu seyyathāpi passeyya sarīraṃ sivathikāya* chaḍḍitaṃ ekāhamataṃ vā dvīhamataṃ vā tīhamataṃ vā uddhumātakaṃ vinīlakaṃ vipubbakajātaṃ.
“Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu might see a body thrown aside in a charnel ground, one day dead, two days dead, or three days dead, bloated, discolored, and festering.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, ví như một Tỳ-khưu thấy một thi thể bị quăng tại bãi tha ma, đã chết một ngày, hai ngày, hoặc ba ngày, sưng phồng, xanh xám, và rỉ mủ.
So imameva kāyaṃ upasaṃharati – ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’ti* .
He then applies this to his own body: ‘This body too is of the same nature, it will become like that, it is not exempt from that fate.’
Vị ấy liên hệ đến chính thân mình: ‘Thân này cũng có tính chất như vậy, sẽ trở thành như vậy, không thể thoát khỏi trạng thái này’.
Tassa evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato ye gehasitā sarasaṅkappā te pahīyanti.
As he dwells thus, diligent, ardent, and resolute, the thoughts based on home and attachment are abandoned in him.
Khi vị ấy sống không phóng dật, tinh cần, chuyên tâm như vậy, những tư duy liên hệ đến gia đình, đầy dục vọng, sẽ bị đoạn trừ.
Tesaṃ pahānā ajjhattameva cittaṃ santiṭṭhati sannisīdati ekodi hoti samādhiyati.
With their abandonment, his mind settles, becomes firm, unified, and concentrated within himself.
Khi chúng bị đoạn trừ, tâm vị ấy an trú, lắng đọng, trở nên nhất tâm, và được định tĩnh.
Evampi, bhikkhave, bhikkhu kāyagatāsatiṃ bhāveti.
In this way too, bhikkhus, a bhikkhu develops mindfulness of the body.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu phát triển niệm thân (kāyagatāsati) như vậy.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu seyyathāpi passeyya sarīraṃ sivathikāya chaḍḍitaṃ kākehi vā khajjamānaṃ kulalehi vā khajjamānaṃ gijjhehi vā khajjamānaṃ kaṅkehi vā khajjamānaṃ sunakhehi vā khajjamānaṃ byagghehi vā khajjamānaṃ dīpīhi vā khajjamānaṃ siṅgālehi vā* khajjamānaṃ vividhehi vā pāṇakajātehi khajjamānaṃ.
“Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu might see a body thrown aside in a charnel ground, being devoured by crows, or being devoured by hawks, or being devoured by vultures, or being devoured by herons, or being devoured by dogs, or being devoured by tigers, or being devoured by leopards, or being devoured by jackals, or being devoured by various kinds of insects.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, ví như một Tỳ-khưu thấy một thi thể bị quăng tại bãi tha ma, đang bị quạ ăn, hoặc diều hâu ăn, hoặc kên kên ăn, hoặc chim cốc ăn, hoặc chó ăn, hoặc cọp ăn, hoặc báo ăn, hoặc chó rừng ăn, hoặc các loài côn trùng khác nhau ăn.
So imameva kāyaṃ upasaṃharati – ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’ti.
He then applies this to his own body: ‘This body too is of the same nature, it will become like that, it is not exempt from that fate.’
Vị ấy liên hệ đến chính thân mình: ‘Thân này cũng có tính chất như vậy, sẽ trở thành như vậy, không thể thoát khỏi trạng thái này’.
Tassa evaṃ appamattassa…pe… evampi, bhikkhave, bhikkhu kāyagatāsatiṃ bhāveti.
As he dwells thus, diligent… In this way too, bhikkhus, a bhikkhu develops mindfulness of the body.
Khi vị ấy sống không phóng dật…pe… Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu phát triển niệm thân (kāyagatāsati) như vậy.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu seyyathāpi passeyya sarīraṃ sivathikāya chaḍḍitaṃ aṭṭhikasaṅkhalikaṃ samaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ…pe… aṭṭhikasaṅkhalikaṃ nimmaṃsalohitamakkhitaṃ nhārusambandhaṃ…pe… aṭṭhikasaṅkhalikaṃ apagatamaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ…pe… aṭṭhikāni apagatasambandhāni* disāvidisāvikkhittāni* aññena hatthaṭṭhikaṃ aññena pādaṭṭhikaṃ aññena gopphakaṭṭhikaṃ* aññena jaṅghaṭṭhikaṃ aññena ūruṭṭhikaṃ aññena kaṭiṭṭhikaṃ* aññena phāsukaṭṭhikaṃ aññena piṭṭhiṭṭhikaṃ aññena khandhaṭṭhikaṃ aññena gīvaṭṭhikaṃ aññena hanukaṭṭhikaṃ aññena dantaṭṭhikaṃ aññena sīsakaṭāhaṃ* .
“Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu might see a body thrown aside in a charnel ground as a skeleton with flesh and blood, held together by sinews… as a skeleton smeared with blood but devoid of flesh, held together by sinews… as a skeleton devoid of flesh and blood, held together by sinews… as bones scattered in all directions, detached from their connections, with a hand bone here, a foot bone there, an ankle bone here, a shin bone there, a thigh bone there, a hip bone there, a rib bone there, a backbone there, a shoulder bone there, a neck bone there, a jaw bone there, a tooth bone there, a skull cap here.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, ví như một Tỳ-khưu thấy một thi thể bị quăng tại bãi tha ma – một bộ xương còn dính thịt và máu, còn gắn kết bởi gân…pe… một bộ xương không còn thịt, dính máu, còn gắn kết bởi gân…pe… một bộ xương không còn thịt và máu, còn gắn kết bởi gân…pe… những bộ xương đã tách rời các khớp nối, nằm rải rác khắp các phương hướng, xương tay ở một nơi, xương chân ở một nơi, xương mắt cá ở một nơi, xương cẳng chân ở một nơi, xương đùi ở một nơi, xương hông ở một nơi, xương sườn ở một nơi, xương sống ở một nơi, xương vai ở một nơi, xương cổ ở một nơi, xương hàm ở một nơi, xương răng ở một nơi, sọ đầu ở một nơi.
So imameva kāyaṃ upasaṃharati – ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’ti.
He then applies this to his own body: ‘This body too is of the same nature, it will become like that, it is not exempt from that fate.’
Vị ấy liên hệ đến chính thân mình: ‘Thân này cũng có tính chất như vậy, sẽ trở thành như vậy, không thể thoát khỏi trạng thái này’.
Tassa evaṃ appamattassa…pe… evampi, bhikkhave, bhikkhu kāyagatāsatiṃ bhāveti.
As he dwells thus, diligent… In this way too, bhikkhus, a bhikkhu develops mindfulness of the body.
Khi vị ấy sống không phóng dật…pe… Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu phát triển niệm thân (kāyagatāsati) như vậy.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu seyyathāpi passeyya sarīraṃ sivathikāya chaḍḍitaṃ – aṭṭhikāni setāni saṅkhavaṇṇapaṭibhāgāni* …pe… aṭṭhikāni puñjakitāni terovassikāni…pe… aṭṭhikāni pūtīni cuṇṇakajātāni.
“Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu might see a body thrown aside in a charnel ground – bones white, resembling a conch shell… bones piled up, more than a year old… bones rotten, reduced to powder.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, ví như một Tỳ-khưu thấy một thi thể bị quăng tại bãi tha ma – những bộ xương trắng như màu vỏ ốc…pe… những bộ xương chất đống đã qua một năm…pe… những bộ xương mục nát thành bột.
So imameva kāyaṃ upasaṃharati – ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’ti.
He then applies this to his own body: ‘This body too is of the same nature, it will become like that, it is not exempt from that fate.’
Vị ấy liên hệ đến chính thân mình: ‘Thân này cũng có tính chất như vậy, sẽ trở thành như vậy, không thể thoát khỏi trạng thái này’.
Tassa evaṃ appamattassa…pe… evampi, bhikkhave, bhikkhu kāyagatāsatiṃ bhāveti.
As he dwells thus, diligent… In this way too, bhikkhus, a bhikkhu develops mindfulness of the body.
Khi vị ấy sống không phóng dật…pe… Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu phát triển niệm thân (kāyagatāsati) như vậy.
155. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
155. “Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu, quite secluded from sensual pleasures… attains and dwells in the first jhāna.
155. “Lại nữa, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu ly dục, ly bất thiện pháp…pe… chứng và trú vào Sơ thiền.
So imameva kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa vivekajena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
He suffuses, drenches, fills, and pervades this very body with rapture and pleasure born of seclusion; there is no part of his entire body that is not pervaded by rapture and pleasure born of seclusion.
Vị ấy tẩm ướt, thấm đẫm, tràn đầy, làm lan tỏa khắp thân này với hỷ lạc sinh từ viễn ly; không một phần nào của toàn thân vị ấy không bị hỷ lạc sinh từ viễn ly ấy thấm nhuần.
Seyyathāpi, bhikkhave, dakkho nhāpako* vā nhāpakantevāsī vā kaṃsathāle nhānīyacuṇṇāni* ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ sanneyya, sāyaṃ nhānīyapiṇḍi* snehānugatā snehaparetā santarabāhirā phuṭā snehena na ca pagghariṇī; evameva kho, bhikkhave, bhikkhu imameva kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati; nāssa kiñci sabbāvato kāyassa vivekajena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
Bhikkhus, just as a skilled bath attendant or their apprentice, having sprinkled bath powder into a brass basin, would moisten it thoroughly with water, so that the bath ball becomes saturated and permeated with moisture, thoroughly permeated with moisture both inside and out, yet not dripping; just so, bhikkhus, a bhikkhu suffuses, drenches, fills, and pervades this very body with rapture and pleasure born of seclusion; there is no part of his entire body that is not pervaded by rapture and pleasure born of seclusion.
Ví như, này các Tỷ-kheo, một người thợ tắm lành nghề hay đệ tử của người thợ tắm, sau khi rắc bột tắm vào một cái thau đồng, rồi lần lượt rưới nước vào, nhồi nặn thành một khối bột tắm được thấm ướt, thấm đẫm, được thấm nhuần cả trong lẫn ngoài bằng chất lỏng, nhưng không chảy tràn ra ngoài; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo tẩm ướt, thấm đẫm, tràn đầy, làm lan tỏa khắp thân này với hỷ lạc sinh từ viễn ly; không một phần nào của toàn thân vị ấy không bị hỷ lạc sinh từ viễn ly ấy thấm nhuần.
Tassa evaṃ appamattassa…pe… evampi, bhikkhave, bhikkhu kāyagatāsatiṃ bhāveti.
When he dwells thus diligent…pe… in this way too, bhikkhus, a bhikkhu develops mindfulness of the body.
Khi vị ấy sống không phóng dật như vậy… (còn lại như trên)… Này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo tu tập niệm thân như vậy.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, bhikkhus, having quieted vitakka and vicāra…pe… he enters and dwells in the second jhāna.
“Lại nữa, này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo, do sự lắng dịu của tầm và tứ… (còn lại như trên)… chứng và trú Thiền thứ hai.
So imameva kāyaṃ samādhijena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati; nāssa kiñci sabbāvato kāyassa samādhijena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
He suffuses, drenches, fills, and pervades this very body with rapture and pleasure born of samādhi; there is no part of his entire body that is not pervaded by rapture and pleasure born of samādhi.
Vị ấy tẩm ướt, thấm đẫm, tràn đầy, làm lan tỏa khắp thân này với hỷ lạc sinh từ định; không một phần nào của toàn thân vị ấy không bị hỷ lạc sinh từ định ấy thấm nhuần.
Seyyathāpi, bhikkhave, udakarahado gambhīro ubbhidodako* .
Bhikkhus, just as there might be a deep pond with a spring of water bursting forth.
Ví như, này các Tỷ-kheo, một hồ nước sâu có nước phun lên từ đáy.
Tassa nevassa puratthimāya disāya udakassa āyamukhaṃ na pacchimāya disāya udakassa āyamukhaṃ na uttarāya disāya udakassa āyamukhaṃ na dakkhiṇāya disāya udakassa āyamukhaṃ; devo ca na kālena kālaṃ sammā dhāraṃ anuppaveccheyya; atha kho tamhāva udakarahadā sītā vāridhārā ubbhijjitvā tameva udakarahadaṃ sītena vārinā abhisandeyya parisandeyya paripūreyya paripphareyya, nāssa kiñci sabbāvato udakarahadassa sītena vārinā apphuṭaṃ assa; evameva kho, bhikkhave, bhikkhu imameva kāyaṃ samādhijena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa samādhijena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
It would have no inlet for water from the eastern direction, no inlet from the western direction, no inlet from the northern direction, no inlet from the southern direction; and the sky would not, from time to time, supply a rain shower. Yet, cool water streams would surge up from that very pond, suffusing, drenching, filling, and pervading that very pond with cool water, so there would be no part of the entire pond that was not pervaded by cool water. Just so, bhikkhus, a bhikkhu suffuses, drenches, fills, and pervades this very body with rapture and pleasure born of samādhi; there is no part of his entire body that is not pervaded by rapture and pleasure born of samādhi.
Hồ nước ấy không có cửa nước chảy vào từ phía đông, không có cửa nước chảy vào từ phía tây, không có cửa nước chảy vào từ phía bắc, không có cửa nước chảy vào từ phía nam; trời cũng không mưa đúng lúc; nhưng từ chính hồ nước ấy, những dòng nước mát lạnh phun lên, tẩm ướt, thấm đẫm, tràn đầy, làm lan tỏa khắp hồ nước ấy với nước mát lạnh; không một phần nào của toàn hồ nước ấy không bị nước mát lạnh thấm nhuần; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo tẩm ướt, thấm đẫm, tràn đầy, làm lan tỏa khắp thân này với hỷ lạc sinh từ định; không một phần nào của toàn thân vị ấy không bị hỷ lạc sinh từ định ấy thấm nhuần.
Tassa evaṃ appamattassa…pe… evampi, bhikkhave, bhikkhu kāyagatāsatiṃ bhāveti.
When he dwells thus diligent…pe… in this way too, bhikkhus, a bhikkhu develops mindfulness of the body.
Khi vị ấy sống không phóng dật như vậy… (còn lại như trên)… Này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo tu tập niệm thân như vậy.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, bhikkhus, with the fading of rapture…pe… he enters and dwells in the third jhāna.
“Lại nữa, này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo, do ly hỷ… (còn lại như trên)… chứng và trú Thiền thứ ba.
So imameva kāyaṃ nippītikena sukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa nippītikena sukhena apphuṭaṃ hoti.
He suffuses, drenches, fills, and pervades this very body with pleasure free from rapture; there is no part of his entire body that is not pervaded by pleasure free from rapture.
Vị ấy tẩm ướt, thấm đẫm, tràn đầy, làm lan tỏa khắp thân này với lạc không hỷ; không một phần nào của toàn thân vị ấy không bị lạc không hỷ ấy thấm nhuần.
Seyyathāpi, bhikkhave, uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā puṇḍarīkiniyaṃ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānuggatāni antonimuggaposīni, tāni yāva caggā yāva ca mūlā sītena vārinā abhisannāni parisannāni* paripūrāni paripphuṭāni, nāssa* kiñci sabbāvataṃ uppalānaṃ vā padumānaṃ vā puṇḍarīkānaṃ vā sītena vārinā apphuṭaṃ assa; evameva kho, bhikkhave, bhikkhu imameva kāyaṃ nippītikena sukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa nippītikena sukhena apphuṭaṃ hoti.
Bhikkhus, just as in a lotus pond, or a water-lily pond, or a white lotus pond, some lotuses, water lilies, or white lotuses, born in the water, grown in the water, remaining submerged in the water, nourished beneath the surface, would be suffused, drenched, filled, and pervaded by cool water from their tips down to their roots, and there would be no part of the entire lotuses, water lilies, or white lotuses that was not pervaded by cool water. Just so, bhikkhus, a bhikkhu suffuses, drenches, fills, and pervades this very body with pleasure free from rapture; there is no part of his entire body that is not pervaded by pleasure free from rapture.
Ví như, này các Tỷ-kheo, trong một hồ sen xanh, hay hồ sen hồng, hay hồ sen trắng, có một số hoa sen xanh, hay hoa sen hồng, hay hoa sen trắng sinh ra trong nước, lớn lên trong nước, không vượt khỏi mặt nước, được nuôi dưỡng sâu trong nước; chúng được tẩm ướt, thấm đẫm, tràn đầy, làm lan tỏa từ ngọn cho đến gốc bằng nước mát lạnh; không một phần nào của toàn thể những hoa sen xanh, hay hoa sen hồng, hay hoa sen trắng ấy không bị nước mát lạnh thấm nhuần; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo tẩm ướt, thấm đẫm, tràn đầy, làm lan tỏa khắp thân này với lạc không hỷ; không một phần nào của toàn thân vị ấy không bị lạc không hỷ ấy thấm nhuần.
Tassa evaṃ appamattassa…pe… evampi, bhikkhave, bhikkhu kāyagatāsatiṃ bhāveti.
When he dwells thus diligent…pe… in this way too, bhikkhus, a bhikkhu develops mindfulness of the body.
Khi vị ấy sống không phóng dật như vậy… (còn lại như trên)… Này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo tu tập niệm thân như vậy.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, bhikkhus, with the abandoning of pleasure…pe… he enters and dwells in the fourth jhāna.
“Lại nữa, này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo, do xả lạc… (còn lại như trên)… chứng và trú Thiền thứ tư.
So imameva kāyaṃ parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti; nāssa kiñci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphuṭaṃ hoti.
He sits pervading this very body with a pure, bright mind; there is no part of his entire body that is not pervaded by a pure, bright mind.
Vị ấy ngồi, làm lan tỏa khắp thân này với tâm thanh tịnh, trong sạch; không một phần nào của toàn thân vị ấy không bị tâm thanh tịnh, trong sạch ấy thấm nhuần.
Seyyathāpi, bhikkhave, puriso odātena vatthena sasīsaṃ pārupitvā nisinno assa, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa odātena vatthena apphuṭaṃ assa; evameva kho, bhikkhave, bhikkhu imameva kāyaṃ parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphuṭaṃ hoti.
Bhikkhus, just as a man might sit covering himself completely, head and all, with a white cloth, and there would be no part of his entire body that was not covered by the white cloth. Just so, bhikkhus, a bhikkhu sits pervading this very body with a pure, bright mind; there is no part of his entire body that is not pervaded by a pure, bright mind.
Ví như, này các Tỷ-kheo, một người ngồi trùm kín đầu bằng một tấm vải trắng; không một phần nào của toàn thân người ấy không bị tấm vải trắng ấy che phủ; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo ngồi, làm lan tỏa khắp thân này với tâm thanh tịnh, trong sạch; không một phần nào của toàn thân vị ấy không bị tâm thanh tịnh, trong sạch ấy thấm nhuần.
Tassa evaṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato ye gehasitā sarasaṅkappā te pahīyanti.
While he dwells thus diligent, ardent, and resolute, those household-based aspirations for sense pleasures are abandoned.
Khi vị ấy sống không phóng dật, tinh cần, tinh tấn như vậy, những tầm tư liên hệ đến gia đình được đoạn trừ.
Tesaṃ pahānā ajjhattameva cittaṃ santiṭṭhati, sannisīdati ekodi hoti samādhiyati.
With their abandonment, his mind becomes inwardly established, settles down, becomes unified, and concentrated.
Do sự đoạn trừ chúng, tâm được an trú nội tại, được lắng dịu, trở thành nhất tâm, được định tĩnh.
Evampi, bhikkhave, bhikkhu kāyagatāsatiṃ bhāveti.
In this way too, bhikkhus, a bhikkhu develops mindfulness of the body.
Này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo tu tập niệm thân như vậy.
156. ‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, kāyagatāsati bhāvitā bahulīkatā, antogadhāvāssa* kusalā dhammā ye keci vijjābhāgiyā.
156. “Bhikkhus, for anyone for whom mindfulness of the body is developed and cultivated, all wholesome qualities that are conducive to true knowledge are encompassed within it.
156. “Này các Tỷ-kheo, bất cứ ai đã tu tập, đã làm cho sung mãn niệm thân, thì tất cả các thiện pháp thuộc về phần minh đều được bao hàm trong đó.
Seyyathāpi, bhikkhave, yassa kassaci mahāsamuddo cetasā phuṭo, antogadhāvāssa kunnadiyo yā kāci samuddaṅgamā; evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci kāyagatāsati bhāvitā bahulīkatā, antogadhāvāssa kusalā dhammā ye keci vijjābhāgiyā.
Bhikkhus, just as for anyone for whom the great ocean is pervaded by mind, all tributary rivers that flow into the ocean are encompassed within it. Just so, bhikkhus, for anyone for whom mindfulness of the body is developed and cultivated, all wholesome qualities that are conducive to true knowledge are encompassed within it.
Ví như, này các Tỷ-kheo, bất cứ ai đã làm cho đại dương thấm nhuần tâm, thì tất cả những con sông nhỏ chảy ra biển đều được bao hàm trong đó; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, bất cứ ai đã tu tập, đã làm cho sung mãn niệm thân, thì tất cả các thiện pháp thuộc về phần minh đều được bao hàm trong đó.
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, kāyagatāsati abhāvitā abahulīkatā, labhati tassa māro otāraṃ, labhati tassa māro ārammaṇaṃ* .
“Bhikkhus, for anyone for whom mindfulness of the body is not developed and not cultivated, Māra gains an opening, Māra gains a foothold.
“Này các Tỷ-kheo, bất cứ ai không tu tập, không làm cho sung mãn niệm thân, thì Ma vương tìm được kẽ hở, Ma vương tìm được đối tượng cho người ấy.
Seyyathāpi, bhikkhave, puriso garukaṃ silāguḷaṃ allamattikāpuñje pakkhipeyya.
Bhikkhus, just as a man might throw a heavy stone ball into a heap of wet clay.
Ví như, này các Tỷ-kheo, một người ném một cục đá nặng vào một đống đất sét ướt.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu taṃ garukaṃ silāguḷaṃ allamattikāpuñje labhetha otāra’’nti?
What do you think, bhikkhus, would that heavy stone ball gain an opening in the heap of wet clay?”
Này các Tỷ-kheo, các ông nghĩ sao, cục đá nặng ấy có tìm được kẽ hở trong đống đất sét ướt ấy không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, venerable sir.”
“Bạch Thế Tôn, có.”
‘‘Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci kāyagatāsati abhāvitā abahulīkatā, labhati tassa māro otāraṃ, labhati tassa māro ārammaṇaṃ.
“Just so, bhikkhus, for anyone for whom mindfulness of the body is not developed and not cultivated, Māra gains an opening, Māra gains a foothold.
“Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, bất cứ ai không tu tập, không làm cho sung mãn niệm thân, thì Ma vương tìm được kẽ hở, Ma vương tìm được đối tượng cho người ấy.
Seyyathāpi, bhikkhave, sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ* ; atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti.
Bhikkhus, just as there might be a dry, rotten piece of wood; then a man would come, taking an upper fire-stick, saying: ‘I will produce fire, I will make heat appear.’
Ví như, này các Tỷ-kheo, một khúc gỗ khô, mục nát; rồi một người đến, cầm cây cọ xát lửa bên trên – ‘Ta sẽ tạo ra lửa, ta sẽ làm cho nhiệt hiện khởi’.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu so puriso amuṃ sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento* aggiṃ abhinibbatteyya, tejo pātukareyyā’’ti?
What do you think, bhikkhus, would that man, taking the upper fire-stick and rubbing that dry, rotten piece of wood, be able to produce fire, make heat appear?”
Này các Tỷ-kheo, các ông nghĩ sao, người ấy cầm cây cọ xát lửa bên trên, có thể tạo ra lửa, làm cho nhiệt hiện khởi từ khúc gỗ khô, mục nát ấy không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, venerable sir.”
“Bạch Thế Tôn, có.”
‘‘Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci kāyagatāsati abhāvitā abahulīkatā, labhati tassa māro otāraṃ, labhati tassa māro ārammaṇaṃ.
“Just so, bhikkhus, for anyone for whom mindfulness of the body is not developed and not cultivated, Māra gains an opening, Māra gains a foothold.
“Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, bất cứ ai không tu tập, không làm cho sung mãn niệm thân, thì Ma vương tìm được kẽ hở, Ma vương tìm được đối tượng cho người ấy.
Seyyathāpi, bhikkhave, udakamaṇiko ritto tuccho ādhāre ṭhapito; atha puriso āgaccheyya udakabhāraṃ ādāya.
Just as, bhikkhus, an empty, hollow water-pot is placed on a stand; then a man might come carrying a load of water.
Này các Tỳ-khưu, ví như một bình nước rỗng không, trống rỗng, được đặt trên giá; rồi một người mang gánh nước đến.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu so puriso labhetha udakassa nikkhepana’’nti?
What do you think, bhikkhus, would that man be able to pour in the water?”
Này các Tỳ-khưu, các ông nghĩ thế nào, người ấy có thể tìm được chỗ để đổ nước vào không?
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, Venerable Sir.”
Thưa vâng, bạch Thế Tôn.
‘‘Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci kāyagatāsati abhāvitā abahulīkatā, labhati tassa māro otāraṃ, labhati tassa māro ārammaṇaṃ’’.
“Even so, bhikkhus, for whosoever has not developed and not repeatedly practiced mindfulness of the body, Māra finds an opening, Māra finds an object.”
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, bất cứ ai không tu tập, không làm cho sung mãn niệm hơi thở vào ra (kāyagatāsati), thì Māra có cơ hội, Māra có đối tượng cho người ấy.
157. ‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, kāyagatāsati bhāvitā bahulīkatā, na tassa labhati māro otāraṃ, na tassa labhati māro ārammaṇaṃ.
“For whosoever, bhikkhus, has developed and repeatedly practiced mindfulness of the body, Māra does not find an opening for him, Māra does not find an object for him.
157. Này các Tỳ-khưu, bất cứ ai tu tập, làm cho sung mãn niệm hơi thở vào ra (kāyagatāsati), thì Māra không có cơ hội, Māra không có đối tượng cho người ấy.
Seyyathāpi, bhikkhave, puriso lahukaṃ suttaguḷaṃ sabbasāramaye aggaḷaphalake pakkhipeyya.
Just as, bhikkhus, a man might throw a light ball of thread onto a door-plank made entirely of hardwood.
Này các Tỳ-khưu, ví như một người ném một cuộn chỉ nhẹ vào một tấm ván then cửa làm bằng gỗ cứng chắc.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu so puriso taṃ lahukaṃ suttaguḷaṃ sabbasāramaye aggaḷaphalake labhetha otāra’’nti?
What do you think, bhikkhus, would that man find an opening for that light ball of thread on the door-plank made entirely of hardwood?”
Này các Tỳ-khưu, các ông nghĩ thế nào, người ấy có thể tìm được chỗ cho cuộn chỉ nhẹ ấy bám vào trên tấm ván then cửa làm bằng gỗ cứng chắc không?
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, Venerable Sir.”
Thưa không, bạch Thế Tôn.
‘‘Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci kāyagatāsati bhāvitā bahulīkatā, na tassa labhati māro otāraṃ, na tassa labhati māro ārammaṇaṃ.
“Even so, bhikkhus, for whosoever has developed and repeatedly practiced mindfulness of the body, Māra does not find an opening for him, Māra does not find an object for him.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, bất cứ ai tu tập, làm cho sung mãn niệm hơi thở vào ra (kāyagatāsati), thì Māra không có cơ hội, Māra không có đối tượng cho người ấy.
Seyyathāpi, bhikkhave, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ* ; atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti.
Just as, bhikkhus, there might be wet, sappy wood; then a man might come taking an upper fire-stick, thinking: ‘I shall produce fire, I shall make heat appear.’
Này các Tỳ-khưu, ví như một khúc củi tươi, còn nhựa, được đặt trên đất khô, cách xa nước; rồi một người đến mang theo cây cọ xát lửa – ‘Ta sẽ tạo ra lửa, ta sẽ làm cho ánh sáng xuất hiện’.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu so puriso amuṃ allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya, tejo pātukareyyā’’ti?
What do you think, bhikkhus, would that man, taking the upper fire-stick and rubbing that wet, sappy wood, be able to produce fire and make heat appear?”
Này các Tỳ-khưu, các ông nghĩ thế nào, người ấy cọ xát khúc củi tươi, còn nhựa ấy bằng cây cọ xát lửa, có thể tạo ra lửa, làm cho ánh sáng xuất hiện không?
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, Venerable Sir.”
Thưa không, bạch Thế Tôn.
‘‘Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci kāyagatāsati bhāvitā bahulīkatā, na tassa labhati māro otāraṃ, na tassa labhati māro ārammaṇaṃ.
“Even so, bhikkhus, for whosoever has developed and repeatedly practiced mindfulness of the body, Māra does not find an opening for him, Māra does not find an object for him.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, bất cứ ai tu tập, làm cho sung mãn niệm hơi thở vào ra (kāyagatāsati), thì Māra không có cơ hội, Māra không có đối tượng cho người ấy.
Seyyathāpi, bhikkhave, udakamaṇiko pūro udakassa samatittiko kākapeyyo ādhāre ṭhapito; atha puriso āgaccheyya udakabhāraṃ ādāya.
Just as, bhikkhus, a water-pot full of water, brimful, crow-drinkable, is placed on a stand; then a man might come carrying a load of water.
Này các Tỳ-khưu, ví như một bình nước đầy, nước tràn đến miệng, chim quạ có thể uống được, được đặt trên giá; rồi một người mang gánh nước đến.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu so puriso labhetha udakassa nikkhepana’’nti?
What do you think, bhikkhus, would that man be able to pour in the water?”
Này các Tỳ-khưu, các ông nghĩ thế nào, người ấy có thể tìm được chỗ để đổ nước vào không?
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, Venerable Sir.”
Thưa không, bạch Thế Tôn.
‘‘Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci kāyagatāsati bhāvitā bahulīkatā, na tassa labhati māro otāraṃ, na tassa labhati māro ārammaṇaṃ’’.
“Even so, bhikkhus, for whosoever has developed and repeatedly practiced mindfulness of the body, Māra does not find an opening for him, Māra does not find an object for him.”
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, bất cứ ai tu tập, làm cho sung mãn niệm hơi thở vào ra (kāyagatāsati), thì Māra không có cơ hội, Māra không có đối tượng cho người ấy.
158. ‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, kāyagatāsati bhāvitā bahulīkatā, so yassa yassa abhiññāsacchikaraṇīyassa dhammassa cittaṃ abhininnāmeti abhiññāsacchikiriyāya, tatra tatreva sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati satiāyatane.
“For whosoever, bhikkhus, has developed and repeatedly practiced mindfulness of the body, he, to whatever state realizable by direct knowledge he inclines his mind for direct knowledge, attains fitness to witness it, provided there is the appropriate basis for mindfulness.
158. Này các Tỳ-khưu, bất cứ ai tu tập, làm cho sung mãn niệm hơi thở vào ra (kāyagatāsati), thì tâm của người ấy hướng đến bất cứ pháp nào cần được chứng ngộ bằng thắng trí, người ấy đạt được khả năng làm chứng cho pháp ấy, miễn là có xứ của niệm.
Seyyathāpi, bhikkhave, udakamaṇiko pūro udakassa samatittiko kākapeyyo ādhāre ṭhapito.
Just as, bhikkhus, a water-pot full of water, brimful, crow-drinkable, is placed on a stand.
Này các Tỳ-khưu, ví như một bình nước đầy, nước tràn đến miệng, chim quạ có thể uống được, được đặt trên giá.
Tamenaṃ balavā puriso yato yato āviñcheyya, āgaccheyya udaka’’nti?
If a strong man were to tip it in any direction, would water flow out?”
Một người khỏe mạnh rút nước từ bất cứ chỗ nào, nước có chảy ra không?
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, Venerable Sir.”
Thưa vâng, bạch Thế Tôn.
‘‘Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci kāyagatāsati bhāvitā bahulīkatā so, yassa yassa abhiññāsacchikaraṇīyassa dhammassa cittaṃ abhininnāmeti abhiññāsacchikiriyāya, tatra tatreva sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati satiāyatane.
“Even so, bhikkhus, for whosoever has developed and repeatedly practiced mindfulness of the body, he, to whatever state realizable by direct knowledge he inclines his mind for direct knowledge, attains fitness to witness it, provided there is the appropriate basis for mindfulness.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, bất cứ ai tu tập, làm cho sung mãn niệm hơi thở vào ra (kāyagatāsati), thì tâm của người ấy hướng đến bất cứ pháp nào cần được chứng ngộ bằng thắng trí, người ấy đạt được khả năng làm chứng cho pháp ấy, miễn là có xứ của niệm.
Seyyathāpi, bhikkhave, same bhūmibhāge caturassā pokkharaṇī* assa āḷibandhā pūrā udakassa samatittikā kākapeyyā.
Just as, bhikkhus, there might be a four-sided pond on level ground, with embankments, full of water, brimful, crow-drinkable.
Này các Tỳ-khưu, ví như trên một mặt đất bằng phẳng, có một cái ao vuông vức, có bờ bao, đầy nước, nước tràn đến miệng, chim quạ có thể uống được.
Tamenaṃ balavā puriso yato yato āḷiṃ muñceyya āgaccheyya udaka’’nti?
If a strong man were to release its embankment in any direction, would water flow out?”
Một người khỏe mạnh mở bờ bao từ bất cứ chỗ nào, nước có chảy ra không?
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, Venerable Sir.”
Thưa vâng, bạch Thế Tôn.
‘‘Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci kāyagatāsati bhāvitā bahulīkatā, so yassa yassa abhiññāsacchikaraṇīyassa dhammassa cittaṃ abhininnāmeti abhiññāsacchikiriyāya, tatra tatreva sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati satiāyatane.
“Even so, bhikkhus, for whosoever has developed and repeatedly practiced mindfulness of the body, he, to whatever state realizable by direct knowledge he inclines his mind for direct knowledge, attains fitness to witness it, provided there is the appropriate basis for mindfulness.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, bất cứ ai tu tập, làm cho sung mãn niệm hơi thở vào ra (kāyagatāsati), thì tâm của người ấy hướng đến bất cứ pháp nào cần được chứng ngộ bằng thắng trí, người ấy đạt được khả năng làm chứng cho pháp ấy, miễn là có xứ của niệm.
Seyyathāpi, bhikkhave, subhūmiyaṃ catumahāpathe ājaññaratho yutto assa ṭhito odhastapatodo* ; tamenaṃ dakkho yoggācariyo assadammasārathi abhiruhitvā vāmena hatthena rasmiyo gahetvā dakkhiṇena hatthena patodaṃ gahetvā yenicchakaṃ yadicchakaṃ sāreyyāpi paccāsāreyyāpi; evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci kāyagatāsati bhāvitā bahulīkatā, so yassa yassa abhiññāsacchikaraṇīyassa dhammassa cittaṃ abhininnāmeti abhiññāsacchikiriyāya, tatra tatreva sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati satiāyatane’’.
Just as, bhikkhus, at a junction of four main roads, a noble chariot, harnessed and standing with whip lowered, might be ready; then a skilled charioteer, a trainer of horses, having mounted it, might take the reins with his left hand and the goad with his right hand, and drive it wherever he wishes and turn it back wherever he wishes; even so, bhikkhus, for whosoever has developed and repeatedly practiced mindfulness of the body, he, to whatever state realizable by direct knowledge he inclines his mind for direct knowledge, attains fitness to witness it, provided there is the appropriate basis for mindfulness.”
Này các Tỳ-khưu, ví như trên một con đường lớn bốn ngả, trên một mặt đất tốt, có một cỗ xe ngựa thiện mã đã được thắng, đứng yên, roi đã được đặt xuống; một người huấn luyện ngựa khéo léo, bậc thầy điều khiển ngựa đã được thuần hóa, leo lên, cầm dây cương bằng tay trái, cầm roi bằng tay phải, có thể điều khiển đi đến bất cứ nơi nào mình muốn, lùi lại bất cứ lúc nào mình muốn; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, bất cứ ai tu tập, làm cho sung mãn niệm hơi thở vào ra (kāyagatāsati), thì tâm của người ấy hướng đến bất cứ pháp nào cần được chứng ngộ bằng thắng trí, người ấy đạt được khả năng làm chứng cho pháp ấy, miễn là có xứ của niệm.
159. ‘‘Kāyagatāya, bhikkhave, satiyā āsevitāya bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya dasānisaṃsā pāṭikaṅkhā.
“Bhikkhus, when mindfulness of the body is cultivated, developed, repeatedly practiced, made a vehicle, made a basis, stabilized, accumulated, and well undertaken, ten benefits may be expected.
159. Này các Tỳ-khưu, khi niệm hơi thở vào ra (kāyagatāsati) được thực hành, được tu tập, được làm cho sung mãn, được dùng làm phương tiện, được dùng làm nền tảng, được kiên trì, được quen thuộc, được tinh tấn đúng đắn, thì mười lợi ích này có thể được mong đợi.
Aratiratisaho hoti, na ca taṃ arati sahati, uppannaṃ aratiṃ abhibhuyya viharati.
He withstands discontent and contentment; discontent does not overcome him; having overcome any arisen discontent, he dwells.
Người ấy có thể chịu đựng sự không hoan hỷ và hoan hỷ, và sự không hoan hỷ không thể thắng được người ấy, người ấy sống bằng cách chiến thắng sự không hoan hỷ đã sanh khởi.
160. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
160. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī at Jetavana, Anāthapiṇḍika’s Park.
160. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Sāvatthī, ở Jetavana, tịnh xá của Anāthapiṇḍika.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There the Blessed One addressed the bhikkhus, saying: "Bhikkhus."
Tại đấy, Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo: “Này các Tỳ-kheo!”
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
"Venerable Sir," they replied to the Blessed One.
“Bạch Thế Tôn!” các Tỳ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca – ‘‘saṅkhārupapattiṃ* vo, bhikkhave, desessāmi, taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti.
The Blessed One said this: "Monks, I will teach you rebirth through volitional formations. Listen to it, attend carefully; I will speak."
Thế Tôn nói như sau: “Này các Tỳ-kheo, Ta sẽ thuyết giảng cho các con về Saṅkhārupapatti (sự sanh khởi do các hành). Hãy lắng nghe và khéo tác ý; Ta sẽ nói.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
"Yes, Venerable Sir," replied those bhikkhus to the Blessed One.
“Vâng, bạch Thế Tôn!” các Tỳ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Thế Tôn nói như sau:
161. ‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena samannāgato hoti, sutena samannāgato hoti, cāgena samannāgato hoti, paññāya samannāgato hoti.
161. "Here, monks, a bhikkhu is endowed with faith, endowed with sīla, endowed with learning, endowed with generosity, endowed with wisdom.
161. “Này các Tỳ-kheo, ở đây, một Tỳ-kheo đầy đủ đức tin (saddhā), đầy đủ giới hạnh (sīla), đầy đủ đa văn (suta), đầy đủ bố thí (cāga), đầy đủ trí tuệ (paññā).
Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā khattiyamahāsālānaṃ* sahabyataṃ upapajjeyya’nti.
He thinks: ‘Oh, if only, with the breakup of the body, after death, I might be reborn into the companionship of khattiya mahāsālas!’
Vị ấy có ý nghĩ này: ‘Mong rằng sau khi thân hoại mạng chung, ta sẽ được sanh làm bạn với các đại gia chủ Khattiya.’
So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti.
He focuses that mind, he determines that mind, he cultivates that mind.
Vị ấy đặt tâm vào ý nghĩ đó, quyết định tâm vào ý nghĩ đó, tu tập tâm vào ý nghĩ đó.
Tassa te saṅkhārā ca vihārā* ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā* saṃvattanti.
His volitional formations and abidings, thus developed and thus cultivated, lead to rebirth there.
Các hành (saṅkhāra) và các trú xứ (vihāra) của vị ấy, được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, dẫn đến sự tái sanh ở đó.
Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
This, monks, is the path, this is the way that leads to rebirth there.
Này các Tỳ-kheo, đây là con đường, đây là đạo lộ dẫn đến sự tái sanh ở đó.
162. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena samannāgato hoti, sutena samannāgato hoti, cāgena samannāgato hoti, paññāya samannāgato hoti.
162. "Again, monks, a bhikkhu is endowed with faith, endowed with sīla, endowed with learning, endowed with generosity, endowed with wisdom.
162. “Lại nữa, này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo đầy đủ đức tin, đầy đủ giới hạnh, đầy đủ đa văn, đầy đủ bố thí, đầy đủ trí tuệ.
Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā brāhmaṇamahāsālānaṃ…pe… gahapatimahāsālānaṃ* sahabyataṃ upapajjeyya’nti.
He thinks: ‘Oh, if only, with the breakup of the body, after death, I might be reborn into the companionship of brahmin mahāsālas… or householder mahāsālas!’
Vị ấy có ý nghĩ này: ‘Mong rằng sau khi thân hoại mạng chung, ta sẽ được sanh làm bạn với các đại gia chủ Bà-la-môn… hoặc các đại gia chủ Gia chủ.’
So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti.
He focuses that mind, he determines that mind, he cultivates that mind.
Vị ấy đặt tâm vào ý nghĩ đó, quyết định tâm vào ý nghĩ đó, tu tập tâm vào ý nghĩ đó.
Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti.
His volitional formations and abidings, thus developed and thus cultivated, lead to rebirth there.
Các hành và các trú xứ của vị ấy, được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, dẫn đến sự tái sanh ở đó.
Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
This, monks, is the path, this is the way that leads to rebirth there.
Này các Tỳ-kheo, đây là con đường, đây là đạo lộ dẫn đến sự tái sanh ở đó.
163. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena samannāgato hoti, sutena samannāgato hoti, cāgena samannāgato hoti, paññāya samannāgato hoti.
163. "Again, monks, a bhikkhu is endowed with faith, endowed with sīla, endowed with learning, endowed with generosity, endowed with wisdom.
163. “Lại nữa, này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo đầy đủ đức tin, đầy đủ giới hạnh, đầy đủ đa văn, đầy đủ bố thí, đầy đủ trí tuệ.
Tassa sutaṃ hoti – ‘cātumahārājikā* devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulā’ti.
He has heard: ‘The Cātumahārājika devas are long-lived, beautiful, and abundant in happiness.’
Vị ấy nghe nói: ‘Chư thiên Tứ Đại Thiên Vương có tuổi thọ dài, có dung sắc đẹp, có nhiều an lạc.’
Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā cātumahārājikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti.
He thinks: ‘Oh, if only, with the breakup of the body, after death, I might be reborn into the companionship of the Cātumahārājika devas!’
Vị ấy có ý nghĩ này: ‘Mong rằng sau khi thân hoại mạng chung, ta sẽ được sanh làm bạn với chư thiên Tứ Đại Thiên Vương.’
So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti.
He focuses that mind, he determines that mind, he cultivates that mind.
Vị ấy đặt tâm vào ý nghĩ đó, quyết định tâm vào ý nghĩ đó, tu tập tâm vào ý nghĩ đó.
Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti.
His volitional formations and abidings, thus developed and thus cultivated, lead to rebirth there.
Các hành và các trú xứ của vị ấy, được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, dẫn đến sự tái sanh ở đó.
Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
This, monks, is the path, this is the way that leads to rebirth there.
Này các Tỳ-kheo, đây là con đường, đây là đạo lộ dẫn đến sự tái sanh ở đó.
164. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena samannāgato hoti, sutena samannāgato hoti, cāgena samannāgato hoti, paññāya samannāgato hoti.
164. "Again, monks, a bhikkhu is endowed with faith, endowed with sīla, endowed with learning, endowed with generosity, endowed with wisdom.
164. “Lại nữa, này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo đầy đủ đức tin, đầy đủ giới hạnh, đầy đủ đa văn, đầy đủ bố thí, đầy đủ trí tuệ.
Tassa sutaṃ hoti – tāvatiṃsā devā…pe… yāmā devā… tusitā devā… nimmānaratī devā… paranimmitavasavattī devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulāti.
He has heard: ‘The Tāvatiṃsa devas… the Yāmā devas… the Tusitā devas… the Nimmānaratī devas… the Paranimmitavasavattī devas are long-lived, beautiful, and abundant in happiness.’
Vị ấy nghe nói: ‘Chư thiên Tam Thập Tam… chư thiên Dạ Ma… chư thiên Đâu Suất… chư thiên Hóa Lạc… chư thiên Tha Hóa Tự Tại có tuổi thọ dài, có dung sắc đẹp, có nhiều an lạc.’
Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti.
He thinks: ‘Oh, if only, with the breakup of the body, after death, I might be reborn into the companionship of the Paranimmitavasavattī devas!’
Vị ấy có ý nghĩ này: ‘Mong rằng sau khi thân hoại mạng chung, ta sẽ được sanh làm bạn với chư thiên Tha Hóa Tự Tại.’
So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti.
He focuses that mind, he determines that mind, he cultivates that mind.
Vị ấy đặt tâm vào ý nghĩ đó, quyết định tâm vào ý nghĩ đó, tu tập tâm vào ý nghĩ đó.
Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti.
His volitional formations and abidings, thus developed and thus cultivated, lead to rebirth there.
Các hành và các trú xứ của vị ấy, được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, dẫn đến sự tái sanh ở đó.
Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
This, monks, is the path, this is the way that leads to rebirth there.
Này các Tỳ-kheo, đây là con đường, đây là đạo lộ dẫn đến sự tái sanh ở đó.
165. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena samannāgato hoti, sutena samannāgato hoti, cāgena samannāgato hoti, paññāya samannāgato hoti.
165. "Again, monks, a bhikkhu is endowed with faith, endowed with sīla, endowed with learning, endowed with generosity, endowed with wisdom.
165. “Lại nữa, này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo đầy đủ đức tin, đầy đủ giới hạnh, đầy đủ đa văn, đầy đủ bố thí, đầy đủ trí tuệ.
Tassa sutaṃ hoti – ‘sahasso brahmā dīghāyuko vaṇṇavā sukhabahulo’ti.
He has heard: ‘The Brahma Sahassa (Thousandfold) is long-lived, beautiful, and abundant in happiness.’
Vị ấy nghe nói: ‘Phạm thiên Sahassa (Thiên Thủ) có tuổi thọ dài, có dung sắc đẹp, có nhiều an lạc.’
Sahasso, bhikkhave, brahmā sahassilokadhātuṃ* pharitvā adhimuccitvā* viharati.
Monks, the Brahma Sahassa abides pervading and dominating the thousandfold world-system.
Này các Tỳ-kheo, Phạm thiên Sahassa an trú, bao trùm và quán chiếu một ngàn thế giới.
Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati.
And those beings reborn there, he also abides pervading and dominating them.
Và các chúng sanh đã sanh ở đó, vị ấy cũng bao trùm và quán chiếu.
Seyyathāpi, bhikkhave, cakkhumā puriso ekaṃ āmaṇḍaṃ hatthe karitvā paccavekkheyya; evameva kho, bhikkhave, sahasso brahmā sahassilokadhātuṃ pharitvā adhimuccitvā viharati.
Just as, monks, an insightful person, holding a single emblic fruit in his hand, might examine it; so too, monks, the Brahma Sahassa abides pervading and dominating the thousandfold world-system.
Này các Tỳ-kheo, ví như một người có mắt cầm một quả āmanda (quả xoài) trong tay và quán sát; cũng vậy, này các Tỳ-kheo, Phạm thiên Sahassa an trú, bao trùm và quán chiếu một ngàn thế giới.
Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati.
And those beings reborn there, he also abides pervading and dominating them.
Và các chúng sanh đã sanh ở đó, vị ấy cũng bao trùm và quán chiếu.
Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sahassassa brahmuno sahabyataṃ upapajjeyya’nti.
He thinks: ‘Oh, if only, with the breakup of the body, after death, I might be reborn into the companionship of the Brahma Sahassa!’
Vị ấy có ý nghĩ này: ‘Mong rằng sau khi thân hoại mạng chung, ta sẽ được sanh làm bạn với Phạm thiên Sahassa.’
So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti.
He focuses that mind, he determines that mind, he cultivates that mind.
Vị ấy đặt tâm vào ý nghĩ đó, quyết định tâm vào ý nghĩ đó, tu tập tâm vào ý nghĩ đó.
Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti.
His volitional formations and abidings, thus developed and thus cultivated, lead to rebirth there.
Các hành và các trú xứ của vị ấy, được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, dẫn đến sự tái sanh ở đó.
Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
This, monks, is the path, this is the way that leads to rebirth there.
Này các Tỳ-kheo, đây là con đường, đây là đạo lộ dẫn đến sự tái sanh ở đó.
166. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena samannāgato hoti, sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti.
166. "Again, monks, a bhikkhu is endowed with faith, endowed with sīla, endowed with learning… generosity… endowed with wisdom.
166. “Lại nữa, này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo đầy đủ đức tin, đầy đủ giới hạnh, đầy đủ đa văn… bố thí… đầy đủ trí tuệ.
Tassa sutaṃ hoti – dvisahasso brahmā…pe… tisahasso brahmā… catusahasso brahmā… pañcasahasso brahmā dīghāyuko vaṇṇavā sukhabahuloti.
He has heard: ‘The Brahma Dvisahassa (Two Thousandfold)… the Brahma Tisahassa (Three Thousandfold)… the Brahma Catusahassa (Four Thousandfold)… the Brahma Pañcasahassa (Five Thousandfold) is long-lived, beautiful, and abundant in happiness.’
Vị ấy nghe nói: ‘Phạm thiên Dvisahassa (Hai Ngàn)… Phạm thiên Tisahassa (Ba Ngàn)… Phạm thiên Catusahassa (Bốn Ngàn)… Phạm thiên Pañcasahassa (Năm Ngàn) có tuổi thọ dài, có dung sắc đẹp, có nhiều an lạc.’
Pañcasahasso, bhikkhave, brahmā pañcasahassilokadhātuṃ pharitvā adhimuccitvā viharati.
Monks, the Brahma Pañcasahassa abides pervading and dominating the five-thousandfold world-system.
Này các Tỳ-kheo, Phạm thiên Pañcasahassa an trú, bao trùm và quán chiếu năm ngàn thế giới.
Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati.
And those beings reborn there, he also abides pervading and dominating them.
Và các chúng sanh đã sanh ở đó, vị ấy cũng bao trùm và quán chiếu.
Seyyathāpi, bhikkhave, cakkhumā puriso pañca āmaṇḍāni hatthe karitvā paccavekkheyya; evameva kho, bhikkhave, pañcasahasso brahmā pañcasahassilokadhātuṃ pharitvā adhimuccitvā viharati.
Monks, just as a man with sight might take five emblic myrobalans in his hand and observe them; even so, monks, a five-thousand-world-system Brahmā dwells pervading and mastering five thousand world-systems.
Này các Tỷ-kheo, ví như người có mắt cầm năm quả xoài trong tay mà quán sát; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, một Phạm thiên năm ngàn cõi (pañcasahasso brahmā) an trú, bao trùm và quán chiếu năm ngàn thế giới (pañcasahassilokadhātu).
Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati.
And those beings who are reborn there, he also dwells pervading and mastering them.
Và những chúng sinh nào tái sinh ở đó, vị ấy cũng an trú, bao trùm và quán chiếu họ.
Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pañcasahassassa brahmuno sahabyataṃ upapajjeyya’nti.
Then it occurs to him: ‘Oh, if only, with the breaking up of the body, after death, I might be reborn into the companionship of that five-thousand-world-system Brahmā!’
Vị ấy suy nghĩ: ‘Ôi, sau khi thân hoại mạng chung, mong sao ta được tái sinh làm bạn với Phạm thiên năm ngàn cõi!’
So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti.
He focuses that mind, he establishes that mind, he develops that mind.
Vị ấy kiên định tâm ấy, quyết tâm vào tâm ấy, tu tập tâm ấy.
Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti.
Those volitional formations and abidings, thus developed, thus cultivated, lead to rebirth there.
Những hành (saṅkhārā) và trú (vihārā) ấy của vị ấy, khi đã được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ dẫn đến sự tái sinh ở đó.
Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
This, monks, is the path, this is the practice that leads to rebirth there.
Này các Tỷ-kheo, đây là con đường, đây là đạo lộ dẫn đến sự tái sinh ở đó.
167. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena samannāgato hoti, sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti.
167. “Furthermore, monks, a bhikkhu is endowed with faith, endowed with sīla… with learning… with generosity… with wisdom.
167. “Lại nữa, này các Tỷ-kheo, một Tỷ-kheo có đầy đủ niềm tin (saddhā), có đầy đủ giới hạnh (sīla), có đầy đủ sự học hỏi (suta)… có đầy đủ sự bố thí (cāga)… có đầy đủ trí tuệ (paññā).
Tassa sutaṃ hoti – ‘dasasahasso brahmā dīghāyuko vaṇṇavā sukhabahulo’ti.
He hears: ‘A ten-thousand-world-system Brahmā is long-lived, of fine appearance, and abounding in happiness.’
Vị ấy nghe rằng: ‘Phạm thiên mười ngàn cõi (dasasahasso brahmā) có tuổi thọ dài, có sắc đẹp, có nhiều an lạc.’
Dasasahasso, bhikkhave, brahmā dasasahassilokadhātuṃ pharitvā adhimuccitvā viharati.
Monks, a ten-thousand-world-system Brahmā dwells pervading and mastering ten thousand world-systems.
Này các Tỷ-kheo, Phạm thiên mười ngàn cõi an trú, bao trùm và quán chiếu mười ngàn thế giới (dasasahassilokadhātu).
Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati.
And those beings who are reborn there, he also dwells pervading and mastering them.
Và những chúng sinh nào tái sinh ở đó, vị ấy cũng an trú, bao trùm và quán chiếu họ.
Seyyathāpi, bhikkhave, maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsate ca tapate ca* virocati ca; evameva kho, bhikkhave, dasasahasso brahmā dasasahassilokadhātuṃ pharitvā adhimuccitvā viharati.
Monks, just as a beryl gem, pure, of excellent quality, eight-faceted, well-cut, placed on a yellowish-red blanket, shines, blazes, and radiates; even so, monks, a ten-thousand-world-system Brahmā dwells pervading and mastering ten thousand world-systems.
Này các Tỷ-kheo, ví như một viên ngọc bích (maṇi veḷuriyo) trong sạch, quý giá, có tám mặt, được chế tác khéo léo, đặt trên tấm vải màu vàng nhạt, nó rực rỡ, chói sáng và chiếu rọi; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Phạm thiên mười ngàn cõi an trú, bao trùm và quán chiếu mười ngàn thế giới.
Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati.
And those beings who are reborn there, he also dwells pervading and mastering them.
Và những chúng sinh nào tái sinh ở đó, vị ấy cũng an trú, bao trùm và quán chiếu họ.
Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā dasasahassassa brahmuno sahabyataṃ upapajjeyya’nti.
Then it occurs to him: ‘Oh, if only, with the breaking up of the body, after death, I might be reborn into the companionship of that ten-thousand-world-system Brahmā!’
Vị ấy suy nghĩ: ‘Ôi, sau khi thân hoại mạng chung, mong sao ta được tái sinh làm bạn với Phạm thiên mười ngàn cõi!’
So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti.
He focuses that mind, he establishes that mind, he develops that mind.
Vị ấy kiên định tâm ấy, quyết tâm vào tâm ấy, tu tập tâm ấy.
Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti.
Those volitional formations and abidings, thus developed, thus cultivated, lead to rebirth there.
Những hành và trú ấy của vị ấy, khi đã được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ dẫn đến sự tái sinh ở đó.
Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
This, monks, is the path, this is the practice that leads to rebirth there.
Này các Tỷ-kheo, đây là con đường, đây là đạo lộ dẫn đến sự tái sinh ở đó.
168. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti.
168. “Furthermore, monks, a bhikkhu is endowed with faith, with sīla… with learning… with generosity… with wisdom.
168. “Lại nữa, này các Tỷ-kheo, một Tỷ-kheo có đầy đủ niềm tin, có đầy đủ giới hạnh… có đầy đủ sự học hỏi… có đầy đủ sự bố thí… có đầy đủ trí tuệ.
Tassa sutaṃ hoti – ‘satasahasso brahmā dīghāyuko vaṇṇavā sukhabahulo’ti.
He hears: ‘A hundred-thousand-world-system Brahmā is long-lived, of fine appearance, and abounding in happiness.’
Vị ấy nghe rằng: ‘Phạm thiên một trăm ngàn cõi (satasahasso brahmā) có tuổi thọ dài, có sắc đẹp, có nhiều an lạc.’
Satasahasso, bhikkhave, brahmā satasahassilokadhātuṃ pharitvā adhimuccitvā viharati.
Monks, a hundred-thousand-world-system Brahmā dwells pervading and mastering a hundred thousand world-systems.
Này các Tỷ-kheo, Phạm thiên một trăm ngàn cõi an trú, bao trùm và quán chiếu một trăm ngàn thế giới (satasahassilokadhātu).
Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati.
And those beings who are reborn there, he also dwells pervading and mastering them.
Và những chúng sinh nào tái sinh ở đó, vị ấy cũng an trú, bao trùm và quán chiếu họ.
Seyyathāpi, bhikkhave, nikkhaṃ jambonadaṃ* dakkhakammāraputtaukkāmukhasukusalasampahaṭṭhaṃ paṇḍukambale nikkhittaṃ bhāsate ca tapate ca virocati ca; evameva kho, bhikkhave, satasahasso brahmā satasahassilokadhātuṃ pharitvā adhimuccitvā viharati.
Monks, just as a Jambūnada gold ornament, expertly worked by a skilled goldsmith's son in a crucible, placed on a yellowish-red blanket, shines, blazes, and radiates; even so, monks, a hundred-thousand-world-system Brahmā dwells pervading and mastering a hundred thousand world-systems.
Này các Tỷ-kheo, ví như một thỏi vàng Jambonada (nikkhaṃ jambonadaṃ) được một người con của thợ kim hoàn lành nghề, khéo léo, đã nung chảy trong lò và tinh luyện, đặt trên tấm vải màu vàng nhạt, nó rực rỡ, chói sáng và chiếu rọi; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Phạm thiên một trăm ngàn cõi an trú, bao trùm và quán chiếu một trăm ngàn thế giới.
Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati.
And those beings who are reborn there, he also dwells pervading and mastering them.
Và những chúng sinh nào tái sinh ở đó, vị ấy cũng an trú, bao trùm và quán chiếu họ.
Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā satasahassassa brahmuno sahabyataṃ upapajjeyya’nti.
Then it occurs to him: ‘Oh, if only, with the breaking up of the body, after death, I might be reborn into the companionship of that hundred-thousand-world-system Brahmā!’
Vị ấy suy nghĩ: ‘Ôi, sau khi thân hoại mạng chung, mong sao ta được tái sinh làm bạn với Phạm thiên một trăm ngàn cõi!’
So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti.
He focuses that mind, he establishes that mind, he develops that mind.
Vị ấy kiên định tâm ấy, quyết tâm vào tâm ấy, tu tập tâm ấy.
Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti.
Those volitional formations and abidings, thus developed, thus cultivated, lead to rebirth there.
Những hành và trú ấy của vị ấy, khi đã được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ dẫn đến sự tái sinh ở đó.
Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
This, monks, is the path, this is the practice that leads to rebirth there.
Này các Tỷ-kheo, đây là con đường, đây là đạo lộ dẫn đến sự tái sinh ở đó.
169. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti.
169. “Furthermore, monks, a bhikkhu is endowed with faith, with sīla… with learning… with generosity… with wisdom.
169. “Lại nữa, này các Tỷ-kheo, một Tỷ-kheo có đầy đủ niềm tin, có đầy đủ giới hạnh… có đầy đủ sự học hỏi… có đầy đủ sự bố thí… có đầy đủ trí tuệ.
Tassa sutaṃ hoti – ābhā devā…pe… parittābhā devā… appamāṇābhā devā… ābhassarā devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulāti.
He hears: ‘The Ābhā devas… the Parittābhā devas… the Appamāṇābhā devas… the Ābhassarā devas are long-lived, of fine appearance, and abounding in happiness.’
Vị ấy nghe rằng: ‘Chư thiên Ābhā… chư thiên Parittābhā… chư thiên Appamāṇābhā… chư thiên Ābhassarā có tuổi thọ dài, có sắc đẹp, có nhiều an lạc.’
Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā ābhassarānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti.
Then it occurs to him: ‘Oh, if only, with the breaking up of the body, after death, I might be reborn into the companionship of the Ābhassarā devas!’
Vị ấy suy nghĩ: ‘Ôi, sau khi thân hoại mạng chung, mong sao ta được tái sinh làm bạn với chư thiên Ābhassarā!’
So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti.
He focuses that mind, he establishes that mind, he develops that mind.
Vị ấy kiên định tâm ấy, quyết tâm vào tâm ấy, tu tập tâm ấy.
Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti.
Those volitional formations and abidings, thus developed, thus cultivated, lead to rebirth there.
Những hành và trú ấy của vị ấy, khi đã được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ dẫn đến sự tái sinh ở đó.
Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
This, monks, is the path, this is the practice that leads to rebirth there.
Này các Tỷ-kheo, đây là con đường, đây là đạo lộ dẫn đến sự tái sinh ở đó.
170. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena … sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti.
170. “Furthermore, monks, a bhikkhu is endowed with faith, with sīla… with learning… with generosity… with wisdom.
170. “Lại nữa, này các Tỷ-kheo, một Tỷ-kheo có đầy đủ niềm tin, có đầy đủ giới hạnh… có đầy đủ sự học hỏi… có đầy đủ sự bố thí… có đầy đủ trí tuệ.
Tassa sutaṃ hoti – parittasubhā devā…pe… appamāṇasubhā devā… subhakiṇhā devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulāti.
He hears: ‘The Parittasubhā devas… the Appamāṇasubhā devas… the Subhakiṇhā devas are long-lived, of fine appearance, and abounding in happiness.’
Vị ấy nghe rằng: ‘Chư thiên Parittasubhā… chư thiên Appamāṇasubhā… chư thiên Subhakiṇhā có tuổi thọ dài, có sắc đẹp, có nhiều an lạc.’
Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā subhakiṇhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti.
Then it occurs to him: ‘Oh, if only, with the breaking up of the body, after death, I might be reborn into the companionship of the Subhakiṇhā devas!’
Vị ấy suy nghĩ: ‘Ôi, sau khi thân hoại mạng chung, mong sao ta được tái sinh làm bạn với chư thiên Subhakiṇhā!’
So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti.
He focuses that mind, he establishes that mind, he develops that mind.
Vị ấy kiên định tâm ấy, quyết tâm vào tâm ấy, tu tập tâm ấy.
Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti.
Those volitional formations and abidings, thus developed, thus cultivated, lead to rebirth there.
Những hành và trú ấy của vị ấy, khi đã được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ dẫn đến sự tái sinh ở đó.
Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
This, monks, is the path, this is the practice that leads to rebirth there.
Này các Tỷ-kheo, đây là con đường, đây là đạo lộ dẫn đến sự tái sinh ở đó.
171. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti.
171. “Furthermore, monks, a bhikkhu is endowed with faith, with sīla… with learning… with generosity… with wisdom.
171. “Lại nữa, này các Tỷ-kheo, một Tỷ-kheo có đầy đủ niềm tin, có đầy đủ giới hạnh… có đầy đủ sự học hỏi… có đầy đủ sự bố thí… có đầy đủ trí tuệ.
Tassa sutaṃ hoti – vehapphalā devā…pe… avihā devā… atappā devā… sudassā devā… sudassī devā… akaniṭṭhā devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulāti.
He hears: ‘The Vehapphalā devas… the Avihā devas… the Atappā devas… the Sudassā devas… the Sudassī devas… the Akaniṭṭhā devas are long-lived, of fine appearance, and abounding in happiness.’
Vị ấy nghe rằng: ‘Chư thiên Vehapphalā… chư thiên Avihā… chư thiên Atappā… chư thiên Sudassā… chư thiên Sudassī… chư thiên Akaniṭṭhā có tuổi thọ dài, có sắc đẹp, có nhiều an lạc.’
Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā akaniṭṭhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti.
Then it occurs to him: ‘Oh, if only, with the breaking up of the body, after death, I might be reborn into the companionship of the Akaniṭṭhā devas!’
Vị ấy suy nghĩ: ‘Ôi, sau khi thân hoại mạng chung, mong sao ta được tái sinh làm bạn với chư thiên Akaniṭṭhā!’
So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti.
He focuses that mind, he establishes that mind, he develops that mind.
Vị ấy kiên định tâm ấy, quyết tâm vào tâm ấy, tu tập tâm ấy.
Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti.
Those volitional formations and abidings, thus developed, thus cultivated, lead to rebirth there.
Những hành và trú ấy của vị ấy, khi đã được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ dẫn đến sự tái sinh ở đó.
Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
This, monks, is the path, this is the practice that leads to rebirth there.
Này các Tỷ-kheo, đây là con đường, đây là đạo lộ dẫn đến sự tái sinh ở đó.
172. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti.
172. “Furthermore, monks, a bhikkhu is endowed with faith, with sīla… with learning… with generosity… with wisdom.
172. “Lại nữa, này các Tỷ-kheo, một Tỷ-kheo có đầy đủ niềm tin, có đầy đủ giới hạnh… có đầy đủ sự học hỏi… có đầy đủ sự bố thí… có đầy đủ trí tuệ.
Tassa sutaṃ hoti – ‘ākāsānañcāyatanūpagā devā dīghāyukā ciraṭṭhitikā sukhabahulā’ti.
He hears: ‘The devas who have attained the base of infinite space are long-lived, long-abiding, and abounding in happiness.’
Vị ấy nghe rằng: ‘Chư thiên tái sinh vào cõi Không Vô Biên Xứ (ākāsānañcāyatanūpagā devā) có tuổi thọ dài, sống lâu, có nhiều an lạc.’
Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā ākāsānañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti.
Then it occurs to him: ‘Oh, if only, with the breaking up of the body, after death, I might be reborn into the companionship of the devas who have attained the base of infinite space!’
Vị ấy suy nghĩ: ‘Ôi, sau khi thân hoại mạng chung, mong sao ta được tái sinh làm bạn với chư thiên tái sinh vào cõi Không Vô Biên Xứ!’
So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti.
He focuses that mind, he establishes that mind, he develops that mind.
Vị ấy kiên định tâm ấy, quyết tâm vào tâm ấy, tu tập tâm ấy.
Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti.
Those volitional formations and abidings, thus developed, thus cultivated, lead to rebirth there.
Những hành và trú ấy của vị ấy, khi đã được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ dẫn đến sự tái sinh ở đó.
Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
This, monks, is the path, this is the practice that leads to rebirth there.
Này các Tỷ-kheo, đây là con đường, đây là đạo lộ dẫn đến sự tái sinh ở đó.
173. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti.
173. “Furthermore, monks, a bhikkhu is endowed with faith, with sīla… with learning… with generosity… with wisdom.
173. “Lại nữa, này các Tỷ-kheo, một Tỷ-kheo có đầy đủ niềm tin, có đầy đủ giới hạnh… có đầy đủ sự học hỏi… có đầy đủ sự bố thí… có đầy đủ trí tuệ.
Tassa sutaṃ hoti – ‘viññāṇañcāyatanūpagā devā dīghāyukā ciraṭṭhitikā sukhabahulā’ti.
He hears: ‘The devas who have attained the base of infinite consciousness are long-lived, long-abiding, and abound in happiness.’
Người ấy nghe rằng: ‘Chư thiên đạt đến cõi Thức Vô Biên Xứ có tuổi thọ dài, tồn tại lâu dài, và nhiều an lạc.’
Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā viññāṇañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti.
He thinks: ‘Oh, if only, with the breaking up of the body, after death, I might be reborn into the companionship of the devas who have attained the base of infinite consciousness!’
Người ấy nghĩ rằng: ‘Ôi, ước gì sau khi thân hoại mạng chung, tôi được đồng sanh với chư thiên đạt đến cõi Thức Vô Biên Xứ.’
So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti.
He directs his mind to that, he resolves his mind on that, he cultivates his mind towards that.
Người ấy đặt tâm vào điều đó, quyết tâm vào điều đó, tu tập tâm đó.
Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti.
His volitional formations and abidings, thus cultivated, thus made much of, conduce to rebirth there.
Những hành và trú xứ của người ấy, được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ dẫn đến sự tái sanh ở đó.
Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
This, bhikkhus, is the path, this is the way that conduces to rebirth there.
Này các Tỳ-khưu, đây là con đường, đây là lộ trình dẫn đến sự tái sanh ở đó.
174. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti.
174. “Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu is endowed with faith, with virtue… with learning… with generosity… with wisdom.
174. Lại nữa, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu đầy đủ đức tin, đầy đủ giới hạnh… đầy đủ sự học hỏi… đầy đủ sự bố thí… đầy đủ trí tuệ.
Tassa sutaṃ hoti – ākiñcaññāyatanūpagā devā…pe… nevasaññānāsaññāyatanūpagā devā dīghāyukā ciraṭṭhitikā sukhabahulāti.
He hears: ‘The devas who have attained the base of nothingness… and the devas who have attained the base of neither-perception-nor-non-perception are long-lived, long-abiding, and abound in happiness.’
Người ấy nghe rằng: Chư thiên đạt đến cõi Vô Sở Hữu Xứ… (v.v.)… chư thiên đạt đến cõi Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ có tuổi thọ dài, tồn tại lâu dài, và nhiều an lạc.
Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā nevasaññānāsaññāyatanūpagānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti.
He thinks: ‘Oh, if only, with the breaking up of the body, after death, I might be reborn into the companionship of the devas who have attained the base of neither-perception-nor-non-perception!’
Người ấy nghĩ rằng: ‘Ôi, ước gì sau khi thân hoại mạng chung, tôi được đồng sanh với chư thiên đạt đến cõi Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ.’
So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti.
He directs his mind to that, he resolves his mind on that, he cultivates his mind towards that.
Người ấy đặt tâm vào điều đó, quyết tâm vào điều đó, tu tập tâm đó.
Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti.
His volitional formations and abidings, thus cultivated, thus made much of, conduce to rebirth there.
Những hành và trú xứ của người ấy, được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ dẫn đến sự tái sanh ở đó.
Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
This, bhikkhus, is the path, this is the way that conduces to rebirth there.
Này các Tỳ-khưu, đây là con đường, đây là lộ trình dẫn đến sự tái sanh ở đó.
175. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti.
175. ‘‘Furthermore, bhikkhus, a bhikkhu is endowed with faith, with sīla… with learning… with generosity… with wisdom.
175. Lại nữa, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu đầy đủ đức tin, đầy đủ giới hạnh… đầy đủ sự học hỏi… đầy đủ sự bố thí… đầy đủ trí tuệ.
Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya’nti.
Then it occurs to him: ‘Oh, if only I might, by the destruction of the āsavas, having realized for myself with direct knowledge, enter upon and abide in the Stainless Deliverance of Mind and Deliverance by Wisdom in this very life!’
Người ấy nghĩ rằng: ‘Ôi, ước gì sau khi các lậu hoặc đã diệt tận, tôi tự mình chứng ngộ, chứng đạt và an trú trong sự giải thoát tâm vô lậu, giải thoát tuệ vô lậu ngay trong hiện tại.’
So āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.
He, by the destruction of the āsavas, having realized for himself with direct knowledge, enters upon and abides in the Stainless Deliverance of Mind and Deliverance by Wisdom in this very life.
Người ấy, sau khi các lậu hoặc đã diệt tận, tự mình chứng ngộ, chứng đạt và an trú trong sự giải thoát tâm vô lậu, giải thoát tuệ vô lậu ngay trong hiện tại.
Ayaṃ, bhikkhave, bhikkhu na katthaci upapajjatī’’ti* .
This bhikkhu, bhikkhus, is not reborn anywhere.’’
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu này không tái sanh ở bất cứ nơi nào.
176. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde.
176. Thus have I heard – At one time the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, at the Pubbārāma, Migāramātupāsāda.
176. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Sāvatthī, ở Đông Viên, tại giảng đường của Migāramātā.
Atha kho āyasmā ānando sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then, in the evening, Āyasmā Ānanda, having risen from seclusion, approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Tôn giả Ānanda, vào buổi chiều, từ thiền định đứng dậy, đi đến chỗ Thế Tôn, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ekamidaṃ, bhante, samayaṃ bhagavā sakkesu viharati nagarakaṃ nāma sakyānaṃ nigamo.
Seated to one side, Āyasmā Ānanda said to the Blessed One: ‘‘Once, bhante, the Blessed One was dwelling among the Sakyans, at a Sakyan town called Nagaraka.
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Ānanda bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, có một thời Thế Tôn trú tại xứ Sakka, tại thị trấn tên là Nagaraka của người Sakka.
Tattha me, bhante, bhagavato sammukhā sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘suññatāvihārenāhaṃ, ānanda, etarahi bahulaṃ viharāmī’ti.
There, bhante, I heard from the Blessed One’s own lips, I received from the Blessed One’s own lips: ‘I, Ānanda, now mostly dwell in the emptiness-abiding.’
Tại đó, bạch Thế Tôn, con đã nghe trực tiếp từ Thế Tôn, đã thọ nhận trực tiếp từ Thế Tôn rằng: ‘Này Ānanda, hiện nay Ta thường an trú trong pháp an trú tánh không.’
Kacci metaṃ, bhante, sussutaṃ suggahitaṃ sumanasikataṃ sūpadhārita’’nti?
Is this, bhante, well-heard by me, well-grasped, well-attended to, well-considered?’’
Bạch Thế Tôn, điều này con đã nghe đúng, đã thọ nhận đúng, đã tác ý đúng, đã quán sát đúng phải không?”
‘‘Taggha te etaṃ, ānanda, sussutaṃ suggahitaṃ sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ.
‘‘Indeed, Ānanda, this is well-heard by you, well-grasped, well-attended to, well-considered.
“Này Ānanda, điều đó con đã nghe đúng, đã thọ nhận đúng, đã tác ý đúng, đã quán sát đúng.
Pubbepāhaṃ* , ānanda, etarahipi* suññatāvihārena bahulaṃ viharāmi.
Formerly, Ānanda, and even now, I mostly dwell in the emptiness-abiding.
Này Ānanda, trước đây Ta cũng vậy, hiện nay Ta cũng vậy, thường an trú trong pháp an trú tánh không.
Seyyathāpi, ānanda, ayaṃ migāramātupāsādo suñño hatthigavassavaḷavena, suñño jātarūparajatena, suñño itthipurisasannipātena atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – bhikkhusaṅghaṃ paṭicca ekattaṃ; evameva kho, ānanda, bhikkhu amanasikaritvā gāmasaññaṃ, amanasikaritvā manussasaññaṃ, araññasaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ.
Just as, Ānanda, this Migāramātupāsāda is empty of elephants, cattle, horses, and mares, empty of gold and silver, empty of gatherings of men and women, but there is this not-emptiness, namely – a singleness dependent on the Saṅgha of bhikkhus; even so, Ānanda, a bhikkhu, not attending to the perception of village, not attending to the perception of human beings, attends to a singleness dependent on the perception of forest.
Này Ānanda, ví như giảng đường của Migāramātā này trống rỗng không có voi, bò, ngựa, lừa, trống rỗng không có vàng bạc, trống rỗng không có sự tụ tập của nam nữ, nhưng vẫn có cái không trống rỗng, đó là sự nhất quán về Tăng đoàn các Tỳ-khưu; cũng vậy, này Ānanda, một Tỳ-khưu không tác ý đến tưởng làng, không tác ý đến tưởng người, mà tác ý đến sự nhất quán về tưởng rừng.
Tassa araññasaññāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati.
His mind inclines to, is appeased by, stands firm in, and is resolved on the perception of forest.
Tâm của người ấy đi vào, tịnh tín, an trú, và quyết định vào tưởng rừng.
So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā gāmasaññaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā manussasaññaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – araññasaññaṃ paṭicca ekatta’nti.
He thus understands: ‘Whatever vexations there might be dependent on the perception of village, they are not here; whatever vexations there might be dependent on the perception of human beings, they are not here; there is only this much vexation, namely – a singleness dependent on the perception of forest.’
Người ấy biết như vầy: ‘Những phiền não nào do tưởng làng mà có, những phiền não đó không có ở đây; những phiền não nào do tưởng người mà có, những phiền não đó không có ở đây; nhưng vẫn có một chút phiền não, đó là sự nhất quán do tưởng rừng mà có.’
So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ gāmasaññāyā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ manussasaññāyā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – araññasaññaṃ paṭicca ekatta’nti.
He understands: ‘This perception-state is empty of the perception of village,’ he understands: ‘This perception-state is empty of the perception of human beings,’ he understands: ‘But there is this not-emptiness, namely – a singleness dependent on the perception of forest.’
Người ấy biết: ‘Tưởng này trống rỗng đối với tưởng làng,’ người ấy biết: ‘Tưởng này trống rỗng đối với tưởng người,’ người ấy biết: ‘Nhưng vẫn có cái không trống rỗng, đó là sự nhất quán do tưởng rừng mà có.’
Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’’’ti pajānāti.
Thus, he discerns that which is not there as empty of that, and he understands that which remains there as ‘this exists.’
Như vậy, cái gì không có ở đó thì người ấy quán sát là trống rỗng, còn cái gì còn lại ở đó thì người ấy biết: ‘Cái này có mặt.’
Evampissa esā, ānanda, yathābhuccā avipallatthā parisuddhā suññatāvakkanti bhavati.
In this way, Ānanda, his entry into emptiness is real, unperverted, and purified.
Này Ānanda, sự nhập vào tánh không của người ấy trở thành đúng như thật, không sai lạc, thanh tịnh.
177. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu amanasikaritvā manussasaññaṃ, amanasikaritvā araññasaññaṃ, pathavīsaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ.
177. ‘‘Furthermore, Ānanda, a bhikkhu, not attending to the perception of human beings, not attending to the perception of forest, attends to a singleness dependent on the perception of earth.
177. Lại nữa, này Ānanda, một Tỳ-khưu không tác ý đến tưởng người, không tác ý đến tưởng rừng, mà tác ý đến sự nhất quán về tưởng đất.
Tassa pathavīsaññāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati.
His mind inclines, is purified, settles, and is released through the perception of earth.
Tâm của người ấy đi vào, tịnh tín, an trú, và quyết định vào tưởng đất.
Seyyathāpi, ānanda, āsabhacammaṃ saṅkusatena suvihataṃ vigatavalikaṃ; evameva kho, ānanda, bhikkhu yaṃ imissā pathaviyā ukkūlavikkūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakaṭṭhānaṃ pabbatavisamaṃ taṃ sabbaṃ* amanasikaritvā pathavīsaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ.
Just as, Ānanda, a bull's hide is well-tanned with a hundred stakes, free from wrinkles; even so, Ānanda, a bhikkhu, not paying attention to all the unevenness, the river-fords, the places of stumps and thorns, the mountainous irregularities of this earth, focuses his mind on the oneness based on the perception of earth.
Này Ānanda, ví như một tấm da bò được căng thật tốt bằng hàng trăm cái cọc, không còn nếp nhăn; cũng vậy, này Ānanda, một Tỳ-khưu không tác ý đến tất cả những chỗ gồ ghề, lồi lõm, những chỗ sông ngòi hiểm trở, những chỗ có gốc cây, gai góc, những chỗ núi non hiểm trở trên trái đất này, mà tác ý đến sự nhất quán về tưởng đất.
Tassa pathavīsaññāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati.
His mind inclines, is purified, settles, and is released through the perception of earth.
Tâm của người ấy đi vào, tịnh tín, an trú, và quyết định vào tưởng đất.
So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā manussasaññaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā araññasaññaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – pathavīsaññaṃ paṭicca ekatta’nti.
He thus understands: ‘Whatever distresses there might be based on the perception of humans, they are not present here; whatever distresses there might be based on the perception of the wilderness, they are not present here; there is only this much distress, namely, the oneness based on the perception of earth.’
Người ấy biết như vầy: ‘Những phiền não nào do tưởng người mà có, những phiền não đó không có ở đây; những phiền não nào do tưởng rừng mà có, những phiền não đó không có ở đây; nhưng vẫn có một chút phiền não, đó là sự nhất quán do tưởng đất mà có.’
So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ manussasaññāyā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ araññasaññāyā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – pathavīsaññaṃ paṭicca ekatta’nti.
He understands: ‘This perception is empty of the perception of humans’; he understands: ‘This perception is empty of the perception of the wilderness’; he understands: ‘There is this which is not empty, namely, the oneness based on the perception of earth.’
Người ấy biết: ‘Tưởng này trống rỗng đối với tưởng người,’ người ấy biết: ‘Tưởng này trống rỗng đối với tưởng rừng,’ người ấy biết: ‘Nhưng vẫn có cái không trống rỗng, đó là sự nhất quán do tưởng đất mà có.’
Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’ti pajānāti.
Thus, whatever is not present there, he sees it as empty of that; whatever remains there, he understands: ‘This is present, this exists.’
Như vậy, cái gì không có ở đó thì người ấy quán sát là trống rỗng, còn cái gì còn lại ở đó thì người ấy biết: ‘Cái này có mặt.’
Evampissa esā, ānanda, yathābhuccā avipallatthā parisuddhā suññatāvakkanti bhavati.
In this way, Ānanda, this entry into emptiness becomes for him as it truly is, undistorted, purified.
Này Ānanda, sự nhập vào tánh không của người ấy trở thành đúng như thật, không sai lạc, thanh tịnh.
178. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu amanasikaritvā araññasaññaṃ, amanasikaritvā pathavīsaññaṃ, ākāsānañcāyatanasaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ.
178. ‘‘Again, Ānanda, a bhikkhu, not attending to forest perception, not attending to earth perception, attends to the oneness based on the perception of the infinity of space.
178. ‘‘Lại nữa, này Ānanda, một Tỷ-kheo không tác ý tưởng rừng (araññasaññā), không tác ý tưởng đất (pathavīsaññā), tác ý đến sự nhất thể dựa vào tưởng không vô biên xứ (ākāsānañcāyatanasaññā).
Tassa ākāsānañcāyatanasaññāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati.
His mind enters into, is purified by, is established in, and is released upon that perception of the infinity of space.
Tâm của vị ấy an trú, thanh tịnh, kiên cố, và quyết định trong tưởng không vô biên xứ.
So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā araññasaññaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā pathavīsaññaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – ākāsānañcāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti.
He understands thus: ‘Whatever agitations there would be based on forest perception, they are not present here. Whatever agitations there would be based on earth perception, they are not present here. There is only this measure of agitation, that is, the oneness based on the perception of the infinity of space.’
Vị ấy biết như sau: ‘Những phiền não nào có thể phát sinh do tưởng rừng, chúng không có ở đây; những phiền não nào có thể phát sinh do tưởng đất, chúng không có ở đây. Chỉ còn lại một chút phiền não này, đó là sự nhất thể dựa vào tưởng không vô biên xứ.’
So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ araññasaññāyā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ pathavīsaññāyā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – ākāsānañcāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti.
He understands: ‘This range of perception is empty of forest perception,’ he understands: ‘This range of perception is empty of earth perception,’ and ‘there is this non-emptiness, that is, the oneness based on the perception of the infinity of space.’
Vị ấy biết: ‘Tưởng này trống rỗng đối với tưởng rừng,’ vị ấy biết: ‘Tưởng này trống rỗng đối với tưởng đất,’ và ‘Chỉ có cái này không trống rỗng, đó là sự nhất thể dựa vào tưởng không vô biên xứ.’
Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’ti pajānāti.
Thus, he comprehends as empty that which is not present there by that (absence), and he understands as 'this exists' that which remains present there.
Như vậy, những gì không có ở đó, vị ấy quán sát là trống rỗng với những điều đó; còn những gì còn lại ở đó, vị ấy biết: ‘Cái này hiện hữu.’
Evampissa esā, ānanda, yathābhuccā avipallatthā parisuddhā suññatāvakkanti bhavati.
In this way, Ānanda, this entry into emptiness becomes for him genuine, undeceived, and purified.
Này Ānanda, sự nhập vào tánh không này của vị ấy là chân thật, không sai lạc, thanh tịnh.
179. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu amanasikaritvā pathavīsaññaṃ, amanasikaritvā ākāsānañcāyatanasaññaṃ, viññāṇañcāyatanasaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ.
179. ‘‘Again, Ānanda, a bhikkhu, not attending to earth perception, not attending to the perception of the infinity of space, attends to the oneness based on the perception of the infinity of consciousness.
179. ‘‘Lại nữa, này Ānanda, một Tỷ-kheo không tác ý tưởng đất, không tác ý tưởng không vô biên xứ, tác ý đến sự nhất thể dựa vào tưởng thức vô biên xứ (viññāṇañcāyatanasaññā).
Tassa viññāṇañcāyatanasaññāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati.
His mind enters into, is purified by, is established in, and is released upon that perception of the infinity of consciousness.
Tâm của vị ấy an trú, thanh tịnh, kiên cố, và quyết định trong tưởng thức vô biên xứ.
So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā pathavīsaññaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā ākāsānañcāyatanasaññaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – viññāṇañcāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti.
He understands thus: ‘Whatever agitations there would be based on earth perception, they are not present here. Whatever agitations there would be based on the perception of the infinity of space, they are not present here. There is only this measure of agitation, that is, the oneness based on the perception of the infinity of consciousness.’
Vị ấy biết như sau: ‘Những phiền não nào có thể phát sinh do tưởng đất, chúng không có ở đây; những phiền não nào có thể phát sinh do tưởng không vô biên xứ, chúng không có ở đây. Chỉ còn lại một chút phiền não này, đó là sự nhất thể dựa vào tưởng thức vô biên xứ.’
So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ pathavīsaññāyā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ ākāsānañcāyatanasaññāyā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – viññāṇañcāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti.
He understands: ‘This range of perception is empty of earth perception,’ he understands: ‘This range of perception is empty of the perception of the infinity of space,’ and ‘there is this non-emptiness, that is, the oneness based on the perception of the infinity of consciousness.’
Vị ấy biết: ‘Tưởng này trống rỗng đối với tưởng đất,’ vị ấy biết: ‘Tưởng này trống rỗng đối với tưởng không vô biên xứ,’ và ‘Chỉ có cái này không trống rỗng, đó là sự nhất thể dựa vào tưởng thức vô biên xứ.’
Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’ti pajānāti.
Thus, he comprehends as empty that which is not present there by that (absence), and he understands as 'this exists' that which remains present there.
Như vậy, những gì không có ở đó, vị ấy quán sát là trống rỗng với những điều đó; còn những gì còn lại ở đó, vị ấy biết: ‘Cái này hiện hữu.’
Evampissa esā, ānanda, yathābhuccā avipallatthā parisuddhā suññatāvakkanti bhavati.
In this way, Ānanda, this entry into emptiness becomes for him genuine, undeceived, and purified.
Này Ānanda, sự nhập vào tánh không này của vị ấy là chân thật, không sai lạc, thanh tịnh.
180. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu amanasikaritvā ākāsānañcāyatanasaññaṃ, amanasikaritvā viññāṇañcāyatanasaññaṃ, ākiñcaññāyatanasaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ.
180. ‘‘Again, Ānanda, a bhikkhu, not attending to the perception of the infinity of space, not attending to the perception of the infinity of consciousness, attends to the oneness based on the perception of nothingness.
180. ‘‘Lại nữa, này Ānanda, một Tỷ-kheo không tác ý tưởng không vô biên xứ, không tác ý tưởng thức vô biên xứ, tác ý đến sự nhất thể dựa vào tưởng vô sở hữu xứ (ākiñcaññāyatanasaññā).
Tassa ākiñcaññāyatanasaññāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati.
His mind enters into, is purified by, is established in, and is released upon that perception of nothingness.
Tâm của vị ấy an trú, thanh tịnh, kiên cố, và quyết định trong tưởng vô sở hữu xứ.
So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā ākāsānañcāyatanasaññaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā viññāṇañcāyatanasaññaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – ākiñcaññāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti.
He understands thus: ‘Whatever agitations there would be based on the perception of the infinity of space, they are not present here. Whatever agitations there would be based on the perception of the infinity of consciousness, they are not present here. There is only this measure of agitation, that is, the oneness based on the perception of nothingness.’
Vị ấy biết như sau: ‘Những phiền não nào có thể phát sinh do tưởng không vô biên xứ, chúng không có ở đây; những phiền não nào có thể phát sinh do tưởng thức vô biên xứ, chúng không có ở đây. Chỉ còn lại một chút phiền não này, đó là sự nhất thể dựa vào tưởng vô sở hữu xứ.’
So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ ākāsānañcāyatanasaññāyā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ viññāṇañcāyatanasaññāyā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – ākiñcaññāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti.
He understands: ‘This range of perception is empty of the perception of the infinity of space,’ he understands: ‘This range of perception is empty of the perception of the infinity of consciousness,’ and ‘there is this non-emptiness, that is, the oneness based on the perception of nothingness.’
Vị ấy biết: ‘Tưởng này trống rỗng đối với tưởng không vô biên xứ,’ vị ấy biết: ‘Tưởng này trống rỗng đối với tưởng thức vô biên xứ,’ và ‘Chỉ có cái này không trống rỗng, đó là sự nhất thể dựa vào tưởng vô sở hữu xứ.’
Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’ti pajānāti.
Thus, he comprehends as empty that which is not present there by that (absence), and he understands as 'this exists' that which remains present there.
Như vậy, những gì không có ở đó, vị ấy quán sát là trống rỗng với những điều đó; còn những gì còn lại ở đó, vị ấy biết: ‘Cái này hiện hữu.’
Evampissa esā, ānanda, yathābhuccā avipallatthā parisuddhā suññatāvakkanti bhavati.
In this way, Ānanda, this entry into emptiness becomes for him genuine, undeceived, and purified.
Này Ānanda, sự nhập vào tánh không này của vị ấy là chân thật, không sai lạc, thanh tịnh.
181. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda bhikkhu amanasikaritvā viññāṇañcāyatanasaññaṃ, amanasikaritvā ākiñcaññāyatanasaññaṃ, nevasaññānāsaññāyatanasaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ.
181. ‘‘Again, Ānanda, a bhikkhu, not attending to the perception of the infinity of consciousness, not attending to the perception of nothingness, attends to the oneness based on the perception of neither-perception-nor-non-perception.
181. ‘‘Lại nữa, này Ānanda, một Tỷ-kheo không tác ý tưởng thức vô biên xứ, không tác ý tưởng vô sở hữu xứ, tác ý đến sự nhất thể dựa vào tưởng phi tưởng phi phi tưởng xứ (nevasaññānāsaññāyatanasaññā).
Tassa nevasaññānāsaññāyatanasaññāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati.
His mind enters into, is purified by, is established in, and is released upon that perception of neither-perception-nor-non-perception.
Tâm của vị ấy an trú, thanh tịnh, kiên cố, và quyết định trong tưởng phi tưởng phi phi tưởng xứ.
So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā viññāṇañcāyatanasaññaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā ākiñcaññāyatanasaññaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – nevasaññānāsaññāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti.
He understands thus: ‘Whatever agitations there would be based on the perception of the infinity of consciousness, they are not present here. Whatever agitations there would be based on the perception of nothingness, they are not present here. There is only this measure of agitation, that is, the oneness based on the perception of neither-perception-nor-non-perception.’
Vị ấy biết như sau: ‘Những phiền não nào có thể phát sinh do tưởng thức vô biên xứ, chúng không có ở đây; những phiền não nào có thể phát sinh do tưởng vô sở hữu xứ, chúng không có ở đây. Chỉ còn lại một chút phiền não này, đó là sự nhất thể dựa vào tưởng phi tưởng phi phi tưởng xứ.’
So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ viññāṇañcāyatanasaññāyā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ ākiñcaññāyatanasaññāyā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – nevasaññānāsaññāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti.
He understands: ‘This range of perception is empty of the perception of the infinity of consciousness,’ he understands: ‘This range of perception is empty of the perception of nothingness,’ and ‘there is this non-emptiness, that is, the oneness based on the perception of neither-perception-nor-non-perception.’
Vị ấy biết: ‘Tưởng này trống rỗng đối với tưởng thức vô biên xứ,’ vị ấy biết: ‘Tưởng này trống rỗng đối với tưởng vô sở hữu xứ,’ và ‘Chỉ có cái này không trống rỗng, đó là sự nhất thể dựa vào tưởng phi tưởng phi phi tưởng xứ.’
Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’ti pajānāti.
Thus, he comprehends as empty that which is not present there by that (absence), and he understands as 'this exists' that which remains present there.
Như vậy, những gì không có ở đó, vị ấy quán sát là trống rỗng với những điều đó; còn những gì còn lại ở đó, vị ấy biết: ‘Cái này hiện hữu.’
Evampissa esā, ānanda, yathābhuccā avipallatthā parisuddhā suññatāvakkanti bhavati.
In this way, Ānanda, this entry into emptiness becomes for him genuine, undeceived, and purified.
Này Ānanda, sự nhập vào tánh không này của vị ấy là chân thật, không sai lạc, thanh tịnh.
182. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu amanasikaritvā ākiñcaññāyatanasaññaṃ, amanasikaritvā nevasaññānāsaññāyatanasaññaṃ, animittaṃ cetosamādhiṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ.
182. ‘‘Again, Ānanda, a bhikkhu, not attending to the perception of nothingness, not attending to the perception of neither-perception-nor-non-perception, attends to the oneness based on the signless mental concentration.
182. ‘‘Lại nữa, này Ānanda, một Tỷ-kheo không tác ý tưởng vô sở hữu xứ, không tác ý tưởng phi tưởng phi phi tưởng xứ, tác ý đến sự nhất thể dựa vào định tâm vô tướng (animittaṃ cetosamādhiṃ).
Tassa animitte cetosamādhimhi cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati.
His mind enters into, is purified by, is established in, and is released upon that signless mental concentration.
Tâm của vị ấy an trú, thanh tịnh, kiên cố, và quyết định trong định tâm vô tướng.
So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā ākiñcaññāyatanasaññaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā nevasaññānāsaññāyatanasaññaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – imameva kāyaṃ paṭicca saḷāyatanikaṃ jīvitapaccayā’ti.
He understands thus: ‘Whatever agitations there would be based on the perception of nothingness, they are not present here. Whatever agitations there would be based on the perception of neither-perception-nor-non-perception, they are not present here. There is only this measure of agitation, that is, based on this very body with its six sense spheres, conditioned by life.’
Vị ấy biết như sau: ‘Những phiền não nào có thể phát sinh do tưởng vô sở hữu xứ, chúng không có ở đây; những phiền não nào có thể phát sinh do tưởng phi tưởng phi phi tưởng xứ, chúng không có ở đây. Chỉ còn lại một chút phiền não này, đó là do duyên vào chính thân này với sáu xứ, do duyên vào sự sống.’
So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ ākiñcaññāyatanasaññāyā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ nevasaññānāsaññāyatanasaññāyā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – imameva kāyaṃ paṭicca saḷāyatanikaṃ jīvitapaccayā’ti.
He understands: ‘This range of perception is empty of the perception of nothingness,’ he understands: ‘This range of perception is empty of the perception of neither-perception-nor-non-perception,’ and ‘there is this non-emptiness, that is, based on this very body with its six sense spheres, conditioned by life.’
Vị ấy biết: ‘Tưởng này trống rỗng đối với tưởng vô sở hữu xứ,’ vị ấy biết: ‘Tưởng này trống rỗng đối với tưởng phi tưởng phi phi tưởng xứ,’ và ‘Chỉ có cái này không trống rỗng, đó là do duyên vào chính thân này với sáu xứ, do duyên vào sự sống.’
Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’ti pajānāti.
Thus, he comprehends as empty that which is not present there by that (absence), and he understands as 'this exists' that which remains present there.
Như vậy, những gì không có ở đó, vị ấy quán sát là trống rỗng với những điều đó; còn những gì còn lại ở đó, vị ấy biết: ‘Cái này hiện hữu.’
Evampissa esā, ānanda, yathābhuccā avipallatthā parisuddhā suññatāvakkanti bhavati.
In this way, Ānanda, this entry into emptiness becomes for him genuine, undeceived, and purified.
Này Ānanda, sự nhập vào tánh không này của vị ấy là chân thật, không sai lạc, thanh tịnh.
183. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu amanasikaritvā ākiñcaññāyatanasaññaṃ, amanasikaritvā nevasaññānāsaññāyatanasaññaṃ, animittaṃ cetosamādhiṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ.
183. ‘‘Again, Ānanda, a bhikkhu, not attending to the perception of nothingness, not attending to the perception of neither-perception-nor-non-perception, attends to the oneness based on the signless mental concentration.
183. ‘‘Lại nữa, này Ānanda, một Tỷ-kheo không tác ý tưởng vô sở hữu xứ, không tác ý tưởng phi tưởng phi phi tưởng xứ, tác ý đến sự nhất thể dựa vào định tâm vô tướng.
Tassa animitte cetosamādhimhi cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati.
His mind enters into, is purified by, is established in, and is released upon that signless mental concentration.
Tâm của vị ấy an trú, thanh tịnh, kiên cố, và quyết định trong định tâm vô tướng.
So evaṃ pajānāti – ‘ayampi kho animitto cetosamādhi abhisaṅkhato abhisañcetayito’.
He understands thus: ‘This signless mental concentration is also fabricated and intentionally produced.’
Vị ấy biết như sau: ‘Định tâm vô tướng này cũng là được tạo tác, được tác thành.’
‘Yaṃ kho pana kiñci abhisaṅkhataṃ abhisañcetayitaṃ tadaniccaṃ nirodhadhamma’nti pajānāti.
‘Whatever is fabricated and intentionally produced is impermanent and subject to cessation’—he understands this.
Vị ấy biết: ‘Bất cứ cái gì được tạo tác, được tác thành, tất cả đều vô thường, có pháp diệt.’
Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati.
When he knows and sees thus, his mind is liberated from the taint of sensuality, from the taint of existence, and from the taint of ignorance.
Khi vị ấy biết như vậy, thấy như vậy, tâm của vị ấy được giải thoát khỏi lậu hoặc dục (kāmāsava), được giải thoát khỏi lậu hoặc hữu (bhavāsava), được giải thoát khỏi lậu hoặc vô minh (avijjāsava).
Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti.
When liberated, there arises the knowledge: ‘It is liberated.’
Khi đã giải thoát, trí tuệ biết rằng mình đã giải thoát khởi lên.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
‘Birth is destroyed, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no further for this state of being,’ thus he understands.
‘Sanh đã tận, Phạm hạnh đã viên mãn, việc cần làm đã làm, không còn trở lại trạng thái này nữa.’ vị ấy biết rõ như vậy.
So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā kāmāsavaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā bhavāsavaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā avijjāsavaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – imameva kāyaṃ paṭicca saḷāyatanikaṃ jīvitapaccayā’ti.
He understands thus: ‘Whatever anxieties there might have been due to the influx of sensuality, they are not present here. Whatever anxieties there might have been due to the influx of becoming, they are not present here. Whatever anxieties there might have been due to the influx of ignorance, they are not present here. Only this much of anxiety exists, namely, this body itself, comprising the six sense bases, conditioned by life.’
Vị ấy biết rõ như vậy: ‘Những phiền não nào có thể phát sinh do lậu hoặc dục, chúng không còn ở đây. Những phiền não nào có thể phát sinh do lậu hoặc hữu, chúng không còn ở đây. Những phiền não nào có thể phát sinh do lậu hoặc vô minh, chúng không còn ở đây. Chỉ còn lại một chút phiền não này, đó là do duyên với thân sáu xứ này, do duyên với mạng căn.’
So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ kāmāsavenā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ bhavāsavenā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ avijjāsavenā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – imameva kāyaṃ paṭicca saḷāyatanikaṃ jīvitapaccayā’ti.
He understands: ‘This perception is empty of the influx of sensuality; this perception is empty of the influx of becoming; this perception is empty of the influx of ignorance. Only this much of the unempty exists, namely, this body itself, comprising the six sense bases, conditioned by life.’
Vị ấy biết rõ: ‘Sự nhận thức này trống rỗng đối với lậu hoặc dục’; vị ấy biết rõ: ‘Sự nhận thức này trống rỗng đối với lậu hoặc hữu’; vị ấy biết rõ: ‘Sự nhận thức này trống rỗng đối với lậu hoặc vô minh’; ‘chỉ còn lại điều không trống rỗng này, đó là do duyên với thân sáu xứ này, do duyên với mạng căn.’
Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’ti pajānāti.
Thus, whatever is not present there, he regards as empty by means of that; and whatever remains there, he understands as ‘this is present.’
Như vậy, điều gì không có ở đó, vị ấy quán sát nó là trống rỗng; còn điều gì còn lại ở đó, vị ấy biết rõ: ‘Điều này hiện hữu.’
Evampissa esā, ānanda, yathābhuccā avipallatthā parisuddhā paramānuttarā suññatāvakkanti bhavati.
Thus, Ānanda, for him this entry into emptiness becomes actual, unperverted, purified, supremely unsurpassed.
Này Ānanda, sự an trú vào tánh không này của vị ấy là chân thực, không sai lệch, thanh tịnh, tối thượng vô thượng.
184. ‘‘Yepi hi keci, ānanda, atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā parisuddhaṃ paramānuttaraṃ suññataṃ upasampajja vihariṃsu, sabbe te imaṃyeva parisuddhaṃ paramānuttaraṃ suññataṃ upasampajja vihariṃsu.
184. ‘‘Whatever recluses or brahmins, Ānanda, in the past attained and dwelt in purified, supremely unsurpassed emptiness, all of them attained and dwelt in this same purified, supremely unsurpassed emptiness.
184. “Này Ānanda, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào trong quá khứ đã an trú vào tánh không thanh tịnh, tối thượng vô thượng, tất cả họ đều đã an trú vào chính tánh không thanh tịnh, tối thượng vô thượng này.
Yepi* hi keci, ānanda, anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā parisuddhaṃ paramānuttaraṃ suññataṃ upasampajja viharissanti, sabbe te imaṃyeva parisuddhaṃ paramānuttaraṃ suññataṃ upasampajja viharissanti.
Whatever recluses or brahmins, Ānanda, in the future will attain and dwell in purified, supremely unsurpassed emptiness, all of them will attain and dwell in this same purified, supremely unsurpassed emptiness.
Này Ānanda, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào trong tương lai sẽ an trú vào tánh không thanh tịnh, tối thượng vô thượng, tất cả họ đều sẽ an trú vào chính tánh không thanh tịnh, tối thượng vô thượng này.
Yepi* hi keci, ānanda, etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā parisuddhaṃ paramānuttaraṃ suññataṃ upasampajja viharanti, sabbe te imaṃyeva parisuddhaṃ paramānuttaraṃ suññataṃ upasampajja viharanti.
Whatever recluses or brahmins, Ānanda, at present attain and dwell in purified, supremely unsurpassed emptiness, all of them attain and dwell in this same purified, supremely unsurpassed emptiness.
Này Ānanda, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào hiện tại đang an trú vào tánh không thanh tịnh, tối thượng vô thượng, tất cả họ đều đang an trú vào chính tánh không thanh tịnh, tối thượng vô thượng này.
Tasmātiha, ānanda, ‘parisuddhaṃ paramānuttaraṃ suññataṃ upasampajja viharissāmā’ti* – evañhi vo* , ānanda, sikkhitabba’’nti.
Therefore, Ānanda, ‘We will attain and dwell in purified, supremely unsurpassed emptiness’ – thus, Ānanda, you should train yourselves.’’
Do đó, này Ānanda, các con phải học tập như vầy: ‘Chúng ta sẽ an trú vào tánh không thanh tịnh, tối thượng vô thượng.’”
185. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme.
185. Thus have I heard – on one occasion the Blessed One was dwelling among the Sakyans, in Kapilavatthu, at the Nigrodhārāma.
185. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú giữa dân Sākya, tại Kapilavatthu, trong khu vườn Nigrodha.
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya kapilavatthuṃ piṇḍāya pāvisi.
Then, in the forenoon, the Blessed One dressed, took his bowl and robe, and entered Kapilavatthu for alms.
Rồi Thế Tôn, vào buổi sáng, đắp y, cầm bát, đi vào Kapilavatthu để khất thực.
Kapilavatthusmiṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena kāḷakhemakassa sakkassa vihāro tenupasaṅkami divāvihārāya.
Having walked for alms in Kapilavatthu, after his meal, having returned from his alms-round, he approached the monastery of Kāḷakhemaka the Sakyan to spend the day in seclusion.
Sau khi khất thực ở Kapilavatthu, và sau bữa ăn, Ngài trở về từ cuộc khất thực và đi đến tu viện của Sākya Kāḷakhemaka để nghỉ trưa.
Tena kho pana samayena kāḷakhemakassa sakkassa vihāre sambahulāni senāsanāni paññattāni honti.
Now, at that time, many sleeping places were arranged in the monastery of Kāḷakhemaka the Sakyan.
Vào lúc đó, trong tu viện của Sākya Kāḷakhemaka có nhiều chỗ ngồi đã được sắp đặt.
Addasā kho bhagavā kāḷakhemakassa sakkassa vihāre sambahulāni senāsanāni paññattāni.
The Blessed One saw the many sleeping places arranged in the monastery of Kāḷakhemaka the Sakyan.
Thế Tôn thấy nhiều chỗ ngồi đã được sắp đặt trong tu viện của Sākya Kāḷakhemaka.
Disvāna bhagavato etadahosi – ‘‘sambahulāni kho kāḷakhemakassa sakkassa vihāre senāsanāni paññattāni.
Having seen them, the Blessed One thought: ‘‘Indeed, many sleeping places are arranged in the monastery of Kāḷakhemaka the Sakyan.
Khi thấy vậy, Thế Tôn nghĩ: “Có nhiều chỗ ngồi đã được sắp đặt trong tu viện của Sākya Kāḷakhemaka.
Sambahulā nu kho idha bhikkhū viharantī’’ti.
Are many bhikkhus dwelling here?’’
Chắc hẳn có nhiều Tỷ-kheo đang trú ở đây.”
186. Tena kho pana samayena āyasmā ānando sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ ghaṭāya sakkassa vihāre cīvarakammaṃ karoti.
186. Now, at that time, Venerable Ānanda, together with many bhikkhus, was performing robe-work in the monastery of Ghaṭā the Sakyan.
186. Vào lúc đó, Tôn giả Ānanda cùng với nhiều Tỷ-kheo đang làm y trong tu viện của Sākya Ghaṭa.
Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena ghaṭāya sakkassa vihāro tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then, in the evening, the Blessed One rose from his seclusion and approached the monastery of Ghaṭā the Sakyan; having approached, he sat down on the seat prepared.
Rồi Thế Tôn, vào buổi chiều, từ thiền tịnh đứng dậy, đi đến tu viện của Sākya Ghaṭa; sau khi đến, Ngài ngồi xuống chỗ đã được sắp đặt.
Nisajja kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘sambahulāni kho, ānanda, kāḷakhemakassa sakkassa vihāre senāsanāni paññattāni.
Having sat down, the Blessed One addressed Venerable Ānanda: ‘‘Indeed, Ānanda, many sleeping places are arranged in the monastery of Kāḷakhemaka the Sakyan.
Sau khi ngồi xuống, Thế Tôn hỏi Tôn giả Ānanda: “Này Ānanda, có nhiều chỗ ngồi đã được sắp đặt trong tu viện của Sākya Kāḷakhemaka.
Sambahulā nu kho ettha bhikkhū viharantī’’ti?
Are many bhikkhus dwelling here?’’
Chắc hẳn có nhiều Tỷ-kheo đang trú ở đây?”
‘‘Sambahulāni, bhante, kāḷakhemakassa sakkassa vihāre senāsanāni paññattāni.
‘‘Indeed, Venerable Sir, many sleeping places are arranged in the monastery of Kāḷakhemaka the Sakyan.
“Bạch Thế Tôn, có nhiều chỗ ngồi đã được sắp đặt trong tu viện của Sākya Kāḷakhemaka.
Sambahulā bhikkhū ettha viharanti.
Many bhikkhus are dwelling here.
Có nhiều Tỷ-kheo đang trú ở đây.
Cīvarakārasamayo no, bhante, vattatī’’ti.
It is the time for robe-making for us, Venerable Sir,’’ he replied.
Bạch Thế Tôn, đây là thời kỳ làm y của chúng con.”
‘‘Na kho, ānanda, bhikkhu sobhati saṅgaṇikārāmo saṅgaṇikarato saṅgaṇikārāmataṃ anuyutto gaṇārāmo gaṇarato gaṇasammudito.
‘‘It is not proper, Ānanda, for a bhikkhu to delight in company, to be fond of company, to be devoted to delighting in company, to delight in groups, to be fond of groups, to rejoice in groups.
“Này Ānanda, một Tỷ-kheo không xứng đáng nếu ưa thích hội chúng, vui thích hội chúng, dấn thân vào sự ưa thích hội chúng; ưa thích đoàn thể, vui thích đoàn thể, hoan hỷ với đoàn thể.
So vatānanda, bhikkhu saṅgaṇikārāmo saṅgaṇikarato saṅgaṇikārāmataṃ anuyutto gaṇārāmo gaṇarato gaṇasammudito yaṃ taṃ nekkhammasukhaṃ pavivekasukhaṃ upasamasukhaṃ sambodhisukhaṃ* tassa sukhassa nikāmalābhī bhavissati akicchalābhī akasiralābhīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
It is not possible, Ānanda, that a bhikkhu who delights in company, is fond of company, devoted to delighting in company, delights in groups, is fond of groups, and rejoices in groups, will obtain at will, without difficulty, without trouble, that happiness of renunciation, happiness of seclusion, happiness of tranquillity, happiness of awakening.
Này Ānanda, một Tỷ-kheo ưa thích hội chúng, vui thích hội chúng, dấn thân vào sự ưa thích hội chúng; ưa thích đoàn thể, vui thích đoàn thể, hoan hỷ với đoàn thể, không thể có được niềm vui ly dục, niềm vui viễn ly, niềm vui tịch tịnh, niềm vui giác ngộ, một cách dễ dàng, không khó khăn, không phiền phức. Điều này không thể xảy ra.
Yo ca kho so, ānanda, bhikkhu eko gaṇasmā vūpakaṭṭho viharati tassetaṃ bhikkhuno pāṭikaṅkhaṃ yaṃ taṃ nekkhammasukhaṃ pavivekasukhaṃ upasamasukhaṃ sambodhisukhaṃ tassa sukhassa nikāmalābhī bhavissati akicchalābhī akasiralābhīti – ṭhānametaṃ vijjati.
But it is possible that a bhikkhu, Ānanda, who dwells alone, withdrawn from the group, will obtain at will, without difficulty, without trouble, that happiness of renunciation, happiness of seclusion, happiness of tranquillity, happiness of awakening.
Này Ānanda, một Tỷ-kheo sống một mình, xa lìa đoàn thể, có thể có được niềm vui ly dục, niềm vui viễn ly, niềm vui tịch tịnh, niềm vui giác ngộ, một cách dễ dàng, không khó khăn, không phiền phức. Điều này có thể xảy ra.
‘‘So vatānanda, bhikkhu saṅgaṇikārāmo saṅgaṇikarato saṅgaṇikārāmataṃ anuyutto gaṇārāmo gaṇarato gaṇasammudito sāmāyikaṃ vā kantaṃ cetovimuttiṃ upasampajja viharissati asāmāyikaṃ vā akuppanti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘It is not possible, Ānanda, that a bhikkhu who delights in company, is fond of company, devoted to delighting in company, delights in groups, is fond of groups, and rejoices in groups, will attain and dwell in either a temporary and agreeable liberation of mind or an imperturbable one.
Này Ānanda, một Tỷ-kheo ưa thích hội chúng, vui thích hội chúng, dấn thân vào sự ưa thích hội chúng; ưa thích đoàn thể, vui thích đoàn thể, hoan hỷ với đoàn thể, không thể chứng đạt và an trú trong tâm giải thoát tạm thời khả ái, hoặc tâm giải thoát bất động. Điều này không thể xảy ra.
Yo ca kho so, ānanda, bhikkhu eko gaṇasmā vūpakaṭṭho viharati tassetaṃ bhikkhuno pāṭikaṅkhaṃ sāmāyikaṃ vā kantaṃ cetovimuttiṃ upasampajja viharissati asāmāyikaṃ vā akuppanti – ṭhānametaṃ vijjati.
But it is possible that a bhikkhu, Ānanda, who dwells alone, withdrawn from the group, will attain and dwell in either a temporary and agreeable liberation of mind or an imperturbable one.
Này Ānanda, một Tỷ-kheo sống một mình, xa lìa đoàn thể, có thể chứng đạt và an trú trong tâm giải thoát tạm thời khả ái, hoặc tâm giải thoát bất động. Điều này có thể xảy ra.
187. ‘‘Ayaṃ kho panānanda, vihāro tathāgatena abhisambuddho yadidaṃ – sabbanimittānaṃ amanasikārā ajjhattaṃ suññataṃ upasampajja viharituṃ* .
187. ‘‘And this, Ānanda, is the dwelling that has been fully awakened to by the Tathāgata: to attain and dwell in internal emptiness, by not attending to all signs.
187. Này Ānanda, đây là pháp an trú mà Như Lai đã giác ngộ, đó là an trú vào tánh không nội tại bằng cách không tác ý đến tất cả các tướng.
Tatra ce, ānanda, tathāgataṃ iminā vihārena viharantaṃ bhavanti* upasaṅkamitāro bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo rājāno rājamahāmattā titthiyā titthiyasāvakā.
If, Ānanda, while the Tathāgata is dwelling in this dwelling, bhikkhus, bhikkhunīs, male lay followers, female lay followers, kings, royal ministers, sectarians, or their disciples approach him.
Nếu, này Ānanda, khi Như Lai đang an trú với pháp an trú này, có các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo-ni, cư sĩ nam, cư sĩ nữ, vua chúa, đại thần, ngoại đạo, hay đệ tử ngoại đạo đến thăm.
Tatrānanda, tathāgato vivekaninneneva cittena vivekapoṇena vivekapabbhārena vūpakaṭṭhena nekkhammābhiratena byantībhūtena sabbaso āsavaṭṭhānīyehi dhammehi aññadatthu uyyojanikapaṭisaṃyuttaṃyeva kathaṃ kattā hoti.
Then, Ānanda, the Tathāgata, with a mind inclined towards seclusion, bent towards seclusion, tending towards seclusion, withdrawn, delighting in renunciation, utterly tranquil concerning all things leading to influxes, will only speak words connected with dismissing them.
Khi đó, này Ānanda, tâm Như Lai hướng về viễn ly, thiên về viễn ly, nghiêng về viễn ly, sống xa lìa, hoan hỷ với xuất ly, hoàn toàn thoát ly khỏi các pháp là nơi trú của lậu hoặc, Ngài chỉ nói những lời liên quan đến việc xua đuổi (phiền não).
Tasmātihānanda, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘ajjhattaṃ suññataṃ upasampajja vihareyya’nti, tenānanda, bhikkhunā ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapetabbaṃ sannisādetabbaṃ ekodi kātabbaṃ samādahātabbaṃ.
Therefore, Ānanda, if a bhikkhu should wish: ‘Let me attain and abide in internal emptiness’, then, Ānanda, that bhikkhu’s mind must be established, settled, made one-pointed, and concentrated on the internal itself.
Này Ānanda, do đó, nếu một tỳ-khưu mong muốn – ‘Ta sẽ an trú, chứng đạt nội không’ – thì này Ānanda, tỳ-khưu ấy phải an lập tâm, an trú tâm, nhất tâm hóa, và định tâm vào chính nội tâm.
188. ‘‘Kathañcānanda, bhikkhu ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapeti sannisādeti ekodiṃ karoti* samādahati?
188. ‘‘And how, Ānanda, does a bhikkhu establish, settle, make one-pointed, and concentrate his mind on the internal itself?
188. ‘‘Này Ānanda, thế nào là một tỳ-khưu an lập tâm, an trú tâm, nhất tâm hóa, và định tâm vào chính nội tâm?
Idhānanda, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati…pe… dutiyaṃ jhānaṃ… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Here, Ānanda, a bhikkhu, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unwholesome states, attains and abides in the first jhāna… and the second jhāna… the third jhāna… attains and abides in the fourth jhāna.
Ở đây, này Ānanda, một tỳ-khưu ly dục, ly bất thiện pháp…pe… chứng đạt và an trú thiền thứ nhất…pe… thiền thứ hai… thiền thứ ba… thiền thứ tư.
Evaṃ kho, ānanda, bhikkhu ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapeti sannisādeti ekodiṃ karoti samādahati.
Thus, Ānanda, does a bhikkhu establish, settle, make one-pointed, and concentrate his mind on the internal itself.
Này Ānanda, tỳ-khưu an lập tâm, an trú tâm, nhất tâm hóa, và định tâm vào chính nội tâm là như vậy.
So ajjhattaṃ suññataṃ manasi karoti.
He then attends to internal emptiness.
Vị ấy tác ý đến nội không.
Tassa ajjhattaṃ suññataṃ manasikaroto suññatāya cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati.
When he attends to internal emptiness, his mind does not leap into emptiness, does not become confident, does not become established, and does not become liberated in emptiness.
Khi vị ấy tác ý đến nội không, tâm của vị ấy không hướng đến, không tịnh tín, không an trú, không giải thoát trong sự không.
Evaṃ santametaṃ, ānanda, bhikkhu evaṃ pajānāti – ‘ajjhattaṃ suññataṃ kho me manasikaroto ajjhattaṃ suññatāya cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccatī’ti.
As such, Ānanda, that bhikkhu understands: ‘When I attend to internal emptiness, my mind does not leap into internal emptiness, does not become confident, does not become established, and does not become liberated in internal emptiness.’
Này Ānanda, khi điều ấy xảy ra, tỳ-khưu ấy biết như sau: ‘Khi ta tác ý đến nội không, tâm của ta không hướng đến, không tịnh tín, không an trú, không giải thoát trong sự không’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending there.
Như vậy, vị ấy có chánh niệm trong trường hợp đó.
So bahiddhā suññataṃ manasi karoti…pe… so ajjhattabahiddhā suññataṃ manasi karoti …pe… so āneñjaṃ manasi karoti.
He attends to external emptiness… He attends to internal and external emptiness… He attends to āneñja.
Vị ấy tác ý đến ngoại không…pe… vị ấy tác ý đến nội ngoại không…pe… vị ấy tác ý đến bất động (āneñja).
Tassa āneñjaṃ manasikaroto āneñjāya cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati.
When he attends to āneñja, his mind does not leap into āneñja, does not become confident, does not become established, and does not become liberated in āneñja.
Khi vị ấy tác ý đến bất động, tâm của vị ấy không hướng đến, không tịnh tín, không an trú, không giải thoát trong bất động.
Evaṃ santametaṃ, ānanda, bhikkhu evaṃ pajānāti – ‘āneñjaṃ kho me manasikaroto āneñjāya cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccatī’ti.
As such, Ānanda, that bhikkhu understands: ‘When I attend to āneñja, my mind does not leap into āneñja, does not become confident, does not become established, and does not become liberated in āneñja.’
Này Ānanda, khi điều ấy xảy ra, tỳ-khưu ấy biết như sau: ‘Khi ta tác ý đến bất động, tâm của ta không hướng đến, không tịnh tín, không an trú, không giải thoát trong bất động’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending there.
Như vậy, vị ấy có chánh niệm trong trường hợp đó.
‘‘Tenānanda, bhikkhunā tasmiṃyeva purimasmiṃ samādhinimitte ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapetabbaṃ sannisādetabbaṃ ekodi kātabbaṃ samādahātabbaṃ.
‘‘Then, Ānanda, that bhikkhu must establish, settle, make one-pointed, and concentrate his mind on that very former sign of concentration, internally.
‘‘Này Ānanda, tỳ-khưu ấy phải an lập tâm, an trú tâm, nhất tâm hóa, và định tâm vào chính tướng định trước đó.
So ajjhattaṃ suññataṃ manasi karoti.
He attends to internal emptiness.
Vị ấy tác ý đến nội không.
Tassa ajjhattaṃ suññataṃ manasikaroto ajjhattaṃ suññatāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati.
When he attends to internal emptiness, his mind leaps into internal emptiness, becomes confident, becomes established, and becomes liberated in internal emptiness.
Khi vị ấy tác ý đến nội không, tâm của vị ấy hướng đến, tịnh tín, an trú, giải thoát trong sự không.
Evaṃ santametaṃ, ānanda, bhikkhu evaṃ pajānāti – ‘ajjhattaṃ suññataṃ kho me manasikaroto ajjhattaṃ suññatāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccatī’ti.
As such, Ānanda, that bhikkhu understands: ‘When I attend to internal emptiness, my mind leaps into internal emptiness, becomes confident, becomes established, and becomes liberated in internal emptiness.’
Này Ānanda, khi điều ấy xảy ra, tỳ-khưu ấy biết như sau: ‘Khi ta tác ý đến nội không, tâm của ta hướng đến, tịnh tín, an trú, giải thoát trong sự không’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending there.
Như vậy, vị ấy có chánh niệm trong trường hợp đó.
So bahiddhā suññataṃ manasi karoti…pe… so ajjhattabahiddhā suññataṃ manasi karoti…pe… so āneñjaṃ manasi karoti.
He attends to external emptiness… He attends to internal and external emptiness… He attends to āneñja.
Vị ấy tác ý đến ngoại không…pe… vị ấy tác ý đến nội ngoại không…pe… vị ấy tác ý đến bất động.
Tassa āneñjaṃ manasikaroto āneñjāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati.
When he attends to āneñja, his mind leaps into āneñja, becomes confident, becomes established, and becomes liberated in āneñja.
Khi vị ấy tác ý đến bất động, tâm của vị ấy hướng đến, tịnh tín, an trú, giải thoát trong bất động.
Evaṃ santametaṃ, ānanda, bhikkhu evaṃ pajānāti – ‘āneñjaṃ kho me manasikaroto āneñjāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccatī’ti.
As such, Ānanda, that bhikkhu understands: ‘When I attend to āneñja, my mind leaps into āneñja, becomes confident, becomes established, and becomes liberated in āneñja.’
Này Ānanda, khi điều ấy xảy ra, tỳ-khưu ấy biết như sau: ‘Khi ta tác ý đến bất động, tâm của ta hướng đến, tịnh tín, an trú, giải thoát trong bất động’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending there.
Như vậy, vị ấy có chánh niệm trong trường hợp đó.
189. ‘‘Tassa ce, ānanda, bhikkhuno iminā vihārena viharato caṅkamāya cittaṃ namati, so caṅkamati – ‘evaṃ maṃ caṅkamantaṃ nābhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssavissantī’ti.
189. ‘‘If, Ānanda, while that bhikkhu is abiding in this mode of dwelling, his mind inclines to walking, he walks thinking: ‘As I walk in this way, wicked unwholesome states of covetousness and distress will not assail me.’
189. ‘‘Này Ānanda, nếu tâm của tỳ-khưu ấy, khi an trú trong pháp an trú này, hướng đến việc đi kinh hành, vị ấy đi kinh hành – ‘Khi ta đi kinh hành như vậy, các pháp bất thiện, ác độc như tham ái và sân hận sẽ không xâm nhập ta’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending there.
Như vậy, vị ấy có chánh niệm trong trường hợp đó.
Tassa ce, ānanda, bhikkhuno iminā vihārena viharato ṭhānāya cittaṃ namati, so tiṭṭhati – ‘evaṃ maṃ ṭhitaṃ nābhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssavissantī’ti.
If, Ānanda, while that bhikkhu is abiding in this mode of dwelling, his mind inclines to standing, he stands thinking: ‘As I stand in this way, wicked unwholesome states of covetousness and distress will not assail me.’
Này Ānanda, nếu tâm của tỳ-khưu ấy, khi an trú trong pháp an trú này, hướng đến việc đứng, vị ấy đứng – ‘Khi ta đứng như vậy, các pháp bất thiện, ác độc như tham ái và sân hận sẽ không xâm nhập ta’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending there.
Như vậy, vị ấy có chánh niệm trong trường hợp đó.
Tassa ce, ānanda, bhikkhuno iminā vihārena viharato nisajjāya cittaṃ namati, so nisīdati – ‘evaṃ maṃ nisinnaṃ nābhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssavissantī’ti.
If, Ānanda, while that bhikkhu is abiding in this mode of dwelling, his mind inclines to sitting, he sits thinking: ‘As I sit in this way, wicked unwholesome states of covetousness and distress will not assail me.’
Này Ānanda, nếu tâm của tỳ-khưu ấy, khi an trú trong pháp an trú này, hướng đến việc ngồi, vị ấy ngồi – ‘Khi ta ngồi như vậy, các pháp bất thiện, ác độc như tham ái và sân hận sẽ không xâm nhập ta’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending there.
Như vậy, vị ấy có chánh niệm trong trường hợp đó.
Tassa ce, ānanda, bhikkhuno iminā vihārena viharato sayanāya cittaṃ namati, so sayati – ‘evaṃ maṃ sayantaṃ nābhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssavissantī’ti.
If, Ānanda, while that bhikkhu is abiding in this mode of dwelling, his mind inclines to lying down, he lies down thinking: ‘As I lie down in this way, wicked unwholesome states of covetousness and distress will not assail me.’
Này Ānanda, nếu tâm của tỳ-khưu ấy, khi an trú trong pháp an trú này, hướng đến việc nằm, vị ấy nằm – ‘Khi ta nằm như vậy, các pháp bất thiện, ác độc như tham ái và sân hận sẽ không xâm nhập ta’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending there.
Như vậy, vị ấy có chánh niệm trong trường hợp đó.
‘‘Tassa ce, ānanda, bhikkhuno iminā vihārena viharato kathāya* cittaṃ namati, so – ‘yāyaṃ kathā hīnā gammā pothujjanikā anariyā anatthasaṃhitā na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, seyyathidaṃ – rājakathā corakathā mahāmattakathā senākathā bhayakathā yuddhakathā annakathā pānakathā vatthakathā sayanakathā mālākathā gandhakathā ñātikathā yānakathā gāmakathā nigamakathā nagarakathā janapadakathā itthikathā surākathā visikhākathā kumbhaṭṭhānakathā pubbapetakathā nānattakathā lokakkhāyikā samuddakkhāyikā itibhavābhavakathā iti vā iti – evarūpiṃ kathaṃ na kathessāmī’ti.
‘‘If, Ānanda, while that bhikkhu is abiding in this mode of dwelling, his mind inclines to talk, he thinks: ‘I will not engage in such talk as is lowly, vulgar, common, ignoble, unbeneficial, not conducive to disenchantment, dispassion, cessation, peace, direct knowledge, enlightenment, and Nibbāna – namely, talk about kings, robbers, ministers, armies, fear, battles, food, drink, clothes, beds, garlands, perfumes, relatives, vehicles, villages, towns, cities, countries, women, intoxicants, street talk, talk at watering places, talk about the dead, diverse talk, talk about the world, talk about the ocean, talk about gain and loss, and so on.
‘‘Này Ānanda, nếu tâm của tỳ-khưu ấy, khi an trú trong pháp an trú này, hướng đến việc nói chuyện, vị ấy sẽ không nói những lời như sau – ‘Những lời nói thấp kém, thô tục, phàm phu, không cao thượng, không liên quan đến lợi ích, không đưa đến nhàm chán, ly tham, đoạn diệt, an tịnh, thắng trí, giác ngộ, Niết-bàn, tức là: chuyện vua chúa, chuyện trộm cướp, chuyện đại thần, chuyện quân đội, chuyện sợ hãi, chuyện chiến tranh, chuyện ăn uống, chuyện đồ uống, chuyện quần áo, chuyện giường nằm, chuyện vòng hoa, chuyện hương liệu, chuyện bà con, chuyện xe cộ, chuyện làng mạc, chuyện thị trấn, chuyện thành phố, chuyện quốc gia, chuyện phụ nữ, chuyện rượu chè, chuyện đường phố, chuyện bến nước, chuyện người đã khuất, chuyện tạp nhạp, chuyện thế gian, chuyện biển cả, chuyện cõi này cõi khác’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending there.
Như vậy, vị ấy có chánh niệm trong trường hợp đó.
Yā ca kho ayaṃ, ānanda, kathā abhisallekhikā cetovinīvaraṇasappāyā* ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati, seyyathidaṃ – appicchakathā santuṭṭhikathā pavivekakathā asaṃsaggakathā vīriyārambhakathā sīlakathā samādhikathā paññākathā vimuttikathā vimuttiñāṇadassanakathā iti – ‘evarūpiṃ kathaṃ kathessāmī’ti.
But I will engage in such talk, Ānanda, as is conducive to cleansing, suitable for removing hindrances from the mind, and entirely conducive to disenchantment, dispassion, cessation, peace, direct knowledge, enlightenment, and Nibbāna – namely, talk on having few desires, on contentment, on seclusion, on non-entanglement, on arousing energy, on morality, on concentration, on wisdom, on liberation, on the knowledge and vision of liberation.’
Và này Ānanda, những lời nói có tính chất gột rửa phiền não, thích hợp cho sự loại bỏ các triền cái tâm, hoàn toàn đưa đến nhàm chán, ly tham, đoạn diệt, an tịnh, thắng trí, giác ngộ, Niết-bàn, tức là: chuyện ít muốn, chuyện tri túc, chuyện viễn ly, chuyện không giao du, chuyện tinh tấn, chuyện giới, chuyện định, chuyện tuệ, chuyện giải thoát, chuyện giải thoát tri kiến – ‘Ta sẽ nói những lời như vậy’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending there.
Như vậy, vị ấy có chánh niệm trong trường hợp đó.
‘‘Tassa ce, ānanda, bhikkhuno iminā vihārena viharato vitakkāya cittaṃ namati, so – ‘ye te vitakkā hīnā gammā pothujjanikā anariyā anatthasaṃhitā na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattanti, seyyathidaṃ – kāmavitakko byāpādavitakko vihiṃsāvitakko iti evarūpe vitakke* na vitakkessāmī’ti.
‘‘If, Ānanda, while that bhikkhu is abiding in this mode of dwelling, his mind inclines to thinking, he thinks: ‘I will not entertain such thoughts as are lowly, vulgar, common, ignoble, unbeneficial, not conducive to disenchantment, dispassion, cessation, peace, direct knowledge, enlightenment, and Nibbāna – namely, thoughts of sensual desire, thoughts of ill-will, thoughts of harm.’
‘‘Này Ānanda, nếu tâm của tỳ-khưu ấy, khi an trú trong pháp an trú này, hướng đến việc suy tư, vị ấy sẽ không suy tư những ý nghĩ như sau – ‘Những ý nghĩ thấp kém, thô tục, phàm phu, không cao thượng, không liên quan đến lợi ích, không đưa đến nhàm chán, ly tham, đoạn diệt, an tịnh, thắng trí, giác ngộ, Niết-bàn, tức là: tham dục tầm, sân hận tầm, hại người tầm’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending there.
Như vậy, vị ấy có chánh niệm trong trường hợp đó.
Ye ca kho ime, ānanda, vitakkā ariyā niyyānikā niyyanti takkarassa sammādukkhakkhayāya, seyyathidaṃ – nekkhammavitakko abyāpādavitakko avihiṃsāvitakko iti – ‘evarūpe vitakke* vitakkessāmī’ti.
‘But I will entertain such thoughts, Ānanda, as are noble, leading out, and lead the one who practices them to the complete destruction of suffering – namely, thoughts of renunciation, thoughts of non-ill-will, thoughts of non-harm.’
Và này Ānanda, những ý nghĩ cao thượng, có khả năng dẫn dắt, dẫn dắt người thực hành đến sự đoạn tận khổ đau một cách chân chánh, tức là: xuất ly tầm, vô sân tầm, vô hại tầm – ‘Ta sẽ suy tư những ý nghĩ như vậy’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending there.
Như vậy, vị ấy có chánh niệm trong trường hợp đó.
190. ‘‘Pañca kho ime, ānanda, kāmaguṇā.
190. ‘‘Ānanda, there are these five cords of sensual pleasure.
190. ‘‘Này Ānanda, có năm dục công đức này.
Katame pañca?
What are these five?
Năm nào?
Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā – ime kho, ānanda, pañca kāmaguṇā yattha bhikkhunā abhikkhaṇaṃ sakaṃ cittaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘atthi nu kho me imesu pañcasu kāmaguṇesu aññatarasmiṃ vā aññatarasmiṃ vā āyatane uppajjati cetaso samudācāro’ti?
“Visible forms cognizable by the eye that are desirable, agreeable, delightful, charming, connected with sensuality, and exciting; sounds cognizable by the ear… odours cognizable by the nose… tastes cognizable by the tongue… tangible objects cognizable by the body that are desirable, agreeable, delightful, charming, connected with sensuality, and exciting – these, Ānanda, are the five cords of sensuality where a bhikkhu should constantly reflect on his own mind: ‘Does mental conduct arise in me regarding any of these five cords of sensuality, or in any other sense-base?’
Này Ānanda, các sắc do mắt nhận biết, đáng ưa, khả ái, khả hỷ, đáng yêu, liên hệ đến dục, đáng say đắm; các âm thanh do tai nhận biết… các mùi do mũi nhận biết… các vị do lưỡi nhận biết… các xúc chạm do thân nhận biết, đáng ưa, khả ái, khả hỷ, đáng yêu, liên hệ đến dục, đáng say đắm – này Ānanda, đây là năm dục công đức mà một Tỳ-khưu nên thường xuyên quán sát tâm mình: ‘Có phải chăng trong năm dục công đức này, trong một hay một cảnh giới nào đó, có sự khởi lên của tâm hành (cetaso samudācāro) trong ta?’”
Sace, ānanda, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ pajānāti – ‘atthi kho me imesu pañcasu kāmaguṇesu aññatarasmiṃ vā aññatarasmiṃ vā āyatane uppajjati cetaso samudācāro’ti, evaṃ santametaṃ* , ānanda, bhikkhu evaṃ pajānāti – ‘yo kho imesu pañcasu kāmaguṇesu chandarāgo so me nappahīno’ti.
If, Ānanda, a bhikkhu, while reflecting, knows thus: ‘Mental conduct arises in me regarding any of these five cords of sensuality, or in any other sense-base,’ then, Ānanda, he knows thus: ‘The sensual desire for these five cords of sensuality has not been abandoned in me.’
“Này Ānanda, nếu một Tỳ-khưu khi quán sát, nhận biết rằng: ‘Có sự khởi lên của tâm hành trong ta đối với một hay một cảnh giới nào đó trong năm dục công đức này,’ thì, này Ānanda, Tỳ-khưu ấy nhận biết rằng: ‘Dục tham (chandarāgo) trong năm dục công đức này vẫn chưa được ta đoạn trừ.’
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is fully aware in that regard.
Như vậy, vị ấy có sự tỉnh giác (sampajāno) về điều đó.
Sace panānanda, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ pajānāti – ‘natthi kho me imesu pañcasu kāmaguṇesu aññatarasmiṃ vā aññatarasmiṃ vā āyatane uppajjati cetaso samudācāro’ti, evaṃ santametaṃ, ānanda, bhikkhu evaṃ pajānāti – ‘yo kho imesu pañcasu kāmaguṇesu chandarāgo so me pahīno’ti.
But if, Ānanda, a bhikkhu, while reflecting, knows thus: ‘Mental conduct does not arise in me regarding any of these five cords of sensuality, or in any other sense-base,’ then, Ānanda, he knows thus: ‘The sensual desire for these five cords of sensuality has been abandoned in me.’
Nhưng nếu, này Ānanda, một Tỳ-khưu khi quán sát, nhận biết rằng: ‘Không có sự khởi lên của tâm hành trong ta đối với một hay một cảnh giới nào đó trong năm dục công đức này,’ thì, này Ānanda, Tỳ-khưu ấy nhận biết rằng: ‘Dục tham trong năm dục công đức này đã được ta đoạn trừ.’
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is fully aware in that regard.
Như vậy, vị ấy có sự tỉnh giác về điều đó.”
191. ‘‘Pañca kho ime, ānanda, upādānakkhandhā yattha bhikkhunā udayabbayānupassinā vihātabbaṃ – ‘iti rūpaṃ iti rūpassa samudayo iti rūpassa atthaṅgamo, iti vedanā… iti saññā… iti saṅkhārā… iti viññāṇaṃ iti viññāṇassa samudayo iti viññāṇassa atthaṅgamo’ti.
191. “These, Ānanda, are the five aggregates of clinging where a bhikkhu should dwell contemplating rise and fall: ‘Such is form, such is the origin of form, such is the passing away of form; such is feeling… such is perception… such are formations… such is consciousness, such is the origin of consciousness, such is the passing away of consciousness.’
191. “Này Ānanda, đây là năm uẩn chấp thủ (upādānakkhandhā) mà một Tỳ-khưu nên an trú quán sát sự sinh diệt (udayabbayānupassinā): ‘Đây là sắc, đây là sự tập khởi của sắc, đây là sự diệt tận của sắc; đây là thọ… đây là tưởng… đây là hành… đây là thức, đây là sự tập khởi của thức, đây là sự diệt tận của thức.’
Tassa imesu pañcasu upādānakkhandhesu udayabbayānupassino viharato yo pañcasu upādānakkhandhesu asmimāno so pahīyati.
As he dwells contemplating the rise and fall in these five aggregates of clinging, the conceit ‘I am’ regarding the five aggregates of clinging is abandoned in him.
Khi vị ấy an trú quán sát sự sinh diệt trong năm uẩn chấp thủ này, thì ngã mạn ‘ta là’ (asmimāno) trong năm uẩn chấp thủ được đoạn trừ.
Evaṃ santametaṃ, ānanda, bhikkhu evaṃ pajānāti – ‘yo kho imesu pañcasu upādānakkhandhesu asmimāno so me pahīno’ti.
Then, Ānanda, that bhikkhu knows thus: ‘The conceit ‘I am’ regarding these five aggregates of clinging has been abandoned in me.’
Như vậy, này Ānanda, Tỳ-khưu ấy nhận biết rằng: ‘Ngã mạn ‘ta là’ trong năm uẩn chấp thủ này đã được ta đoạn trừ.’
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is fully aware in that regard.
Như vậy, vị ấy có sự tỉnh giác về điều đó.
Ime kho te, ānanda, dhammā ekantakusalā kusalāyātikā* ariyā lokuttarā anavakkantā pāpimatā.
These, Ānanda, are phenomena that are entirely wholesome, leading to wholesome results, noble, supramundane, untouched by evil.
Này Ānanda, đây là những pháp hoàn toàn thiện lành, dẫn đến thiện lành, là bậc Thánh, siêu thế, không bị ác ma xâm chiếm.
Taṃ kiṃ maññasi, ānanda, kaṃ atthavasaṃ sampassamāno arahati sāvako satthāraṃ anubandhituṃ api paṇujjamāno’’ti* ?
What do you think, Ānanda, seeing what benefit does a disciple deserve to follow the Teacher, even if expelled?”
“Này Ānanda, ông nghĩ thế nào? Vì lợi ích gì mà một đệ tử xứng đáng đi theo bậc Đạo Sư, dù bị xua đuổi?”
‘‘Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā bhagavaṃnettikā bhagavaṃpaṭisaraṇā.
“Our Dhamma, Venerable Sir, has the Blessed One as its root, the Blessed One as its guide, the Blessed One as its refuge.
“Bạch Thế Tôn, các pháp của chúng con có Thế Tôn làm gốc, có Thế Tôn dẫn dắt, có Thế Tôn làm nơi nương tựa.
Sādhu vata, bhante, bhagavantaṃyeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho.
It would be good, Venerable Sir, if the Blessed One himself would clarify the meaning of this statement.
Bạch Thế Tôn, thật tốt lành nếu Thế Tôn tự mình giải thích ý nghĩa của lời dạy này.
Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.
Having heard it from the Blessed One, the bhikkhus will bear it in mind.”
Sau khi nghe từ Thế Tôn, các Tỳ-khưu sẽ ghi nhớ.”
192. ‘‘Na kho, ānanda, arahati sāvako satthāraṃ anubandhituṃ, yadidaṃ suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ tassa hetu* .
192. “A disciple does not deserve to follow the Teacher, Ānanda, for the sake of a Sutta, a Geyya, or a Veyyākaraṇa.
192. “Này Ānanda, một đệ tử không xứng đáng đi theo bậc Đạo Sư chỉ vì những bài Sutta, Geyya, Veyyākaraṇa.
Taṃ kissa hetu?
And for what reason?
Vì sao vậy?
Dīgharattassa* hi te, ānanda, dhammā sutā dhātā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā.
For a long time, Ānanda, those teachings have been heard by you, memorized, accustomed by speech, contemplated by mind, and well-penetrated by understanding.
Vì những pháp ấy, này Ānanda, đã được các ông nghe, ghi nhớ, thực hành bằng lời nói, quán sát bằng tâm ý, và thấu hiểu rõ ràng bằng tuệ giác từ lâu rồi.
Yā ca kho ayaṃ, ānanda, kathā abhisallekhikā cetovinīvaraṇasappāyā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamā abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati, seyyathidaṃ – appicchakathā santuṭṭhikathā pavivekakathā asaṃsaggakathā vīriyārambhakathā sīlakathā samādhikathā paññākathā vimuttikathā vimuttiñāṇadassanakathā – evarūpiyā kho, ānanda, kathāya hetu arahati sāvako satthāraṃ anubandhituṃ api paṇujjamāno.
But as for that talk, Ānanda, which is conducive to purification, conducive to the removal of mental hindrances, conducive to complete disenchantment, dispassion, cessation, peace, higher knowledge, full enlightenment, and Nibbāna – namely, talk on having few wishes, talk on contentment, talk on seclusion, talk on non-association, talk on persistent effort, talk on moral conduct, talk on concentration, talk on wisdom, talk on liberation, talk on the knowledge and vision of liberation – for the sake of such talk, Ānanda, a disciple deserves to follow the Teacher, even if expelled.
Nhưng này Ānanda, vì những lời thuyết pháp có tính thanh lọc, thích hợp để loại bỏ các triền cái của tâm, hoàn toàn dẫn đến sự nhàm chán (nibbidāya), ly tham (virāgāya), đoạn diệt (nirodhāya), an tịnh (upasamāya), thắng trí (abhiññāya), giác ngộ (sambodhāya), Niết Bàn (nibbānāya) – tức là những lời thuyết pháp về thiểu dục (appicchakathā), tri túc (santuṭṭhikathā), độc cư (pavivekakathā), không giao thiệp (asaṃsaggakathā), tinh tấn (vīriyārambhakathā), giới luật (sīlakathā), định (samādhikathā), tuệ (paññākathā), giải thoát (vimuttikathā), và tri kiến giải thoát (vimuttiñāṇadassanakathā) – vì những lời thuyết pháp như vậy, một đệ tử xứng đáng đi theo bậc Đạo Sư, dù bị xua đuổi.”
193. ‘‘Kathañcānanda, ācariyūpaddavo hoti?
193. “And how, Ānanda, is there a Teacher’s affliction?
193. “Này Ānanda, sự nguy hại cho vị Đạo Sư là gì?
Idhānanda, ekacco satthā vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ.
Here, Ānanda, a certain teacher resorts to a secluded dwelling – a forest, the foot of a tree, a mountain, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a jungle thicket, an open space, a heap of straw.
Này Ānanda, ở đây, có một số vị Đạo Sư tìm đến chỗ ở vắng vẻ: rừng, gốc cây, núi, khe núi, hang động, nghĩa địa, rừng sâu, nơi hoang vắng, đống rơm.
Tassa tathāvūpakaṭṭhassa viharato anvāvattanti* brāhmaṇagahapatikā negamā ceva jānapadā ca.
As he dwells thus secluded, householders and Brahmins, both townsfolk and countryfolk, follow after him.
Khi vị ấy an trú một mình như vậy, các Bà-la-môn, gia chủ, cư dân thành thị và thôn quê tìm đến theo.
So anvāvattantesu brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca mucchaṃ nikāmayati* , gedhaṃ āpajjati, āvattati bāhullāya.
As those householders and Brahmins, both townsfolk and countryfolk, follow after him, he desires infatuation, falls into greed, and turns towards an abundance of followers.
Khi các Bà-la-môn, gia chủ, cư dân thành thị và thôn quê tìm đến theo, vị ấy mong cầu sự mê đắm, rơi vào sự tham luyến, và trở lại với sự đông đúc.
Ayaṃ vuccatānanda, upaddavo* ācariyo.
This, Ānanda, is called an afflicted Teacher.
Này Ānanda, đây được gọi là sự nguy hại cho vị Đạo Sư.
Ācariyūpaddavena avadhiṃsu naṃ pāpakā akusalā dhammā saṃkilesikā ponobbhavikā* sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā.
By the Teacher’s affliction, unwholesome states that are defiling, leading to renewed existence, accompanied by distress, resulting in suffering, and leading to future birth, ageing, and death, overcome him.
Vì sự nguy hại cho vị Đạo Sư, các pháp bất thiện ô nhiễm, tái sinh, có khổ đau, có quả báo khổ, dẫn đến sinh, già, chết trong tương lai, đã trói buộc vị ấy.
Evaṃ kho, ānanda, ācariyūpaddavo hoti.
Thus, Ānanda, there is a Teacher’s affliction.
Này Ānanda, sự nguy hại cho vị Đạo Sư là như vậy.”
194. ‘‘Kathañcānanda, antevāsūpaddavo hoti?
194. “And how, Ānanda, is there a disciple’s affliction?
194. “Này Ānanda, sự nguy hại cho đệ tử là gì?
Tasseva kho panānanda, satthu sāvako tassa satthu vivekamanubrūhayamāno vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ.
A disciple of that very Teacher, Ānanda, emulating the Teacher’s seclusion, resorts to a secluded dwelling – a forest, the foot of a tree, a mountain, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a jungle thicket, an open space, a heap of straw.
Này Ānanda, một đệ tử của vị Đạo Sư ấy, noi theo sự độc cư của Đạo Sư, tìm đến chỗ ở vắng vẻ: rừng, gốc cây, núi, khe núi, hang động, nghĩa địa, rừng sâu, nơi hoang vắng, đống rơm.
Tassa tathāvūpakaṭṭhassa viharato anvāvattanti brāhmaṇagahapatikā negamā ceva jānapadā ca.
As he dwells thus secluded, householders and Brahmins, both townsfolk and countryfolk, follow after him.
Khi vị ấy an trú một mình như vậy, các Bà-la-môn, gia chủ, cư dân thành thị và thôn quê tìm đến theo.
So anvāvattantesu brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca mucchaṃ nikāmayati, gedhaṃ āpajjati, āvattati bāhullāya.
As those householders and Brahmins, both townsfolk and countryfolk, follow after him, he desires infatuation, falls into greed, and turns towards an abundance of followers.
Khi các Bà-la-môn, gia chủ, cư dân thành thị và thôn quê tìm đến theo, vị ấy mong cầu sự mê đắm, rơi vào sự tham luyến, và trở lại với sự đông đúc.
Ayaṃ vuccatānanda, upaddavo antevāsī.
This, Ānanda, is called an afflicted disciple.
Này Ānanda, đây được gọi là sự nguy hại cho đệ tử.
Antevāsūpaddavena avadhiṃsu naṃ pāpakā akusalā dhammā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā.
By the disciple’s affliction, unwholesome states that are defiling, leading to renewed existence, accompanied by distress, resulting in suffering, and leading to future birth, ageing, and death, overcome him.
Vì sự nguy hại cho đệ tử, các pháp bất thiện ô nhiễm, tái sinh, có khổ đau, có quả báo khổ, dẫn đến sinh, già, chết trong tương lai, đã trói buộc vị ấy.
Evaṃ kho, ānanda, antevāsūpaddavo hoti.
Thus, Ānanda, there is a disciple’s affliction.
Này Ānanda, sự nguy hại cho đệ tử là như vậy.”
195. ‘‘Kathañcānanda, brahmacārūpaddavo hoti?
195. “And how, Ānanda, is there an affliction to the holy life?
195. “Này Ānanda, sự nguy hại cho Phạm hạnh là gì?
Idhānanda, tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā.
Here, Ānanda, the Tathāgata arises in the world, an Arahant, a Fully Enlightened One, endowed with knowledge and conduct, a Fortunate One, knower of the world, an unsurpassed leader of persons to be tamed, a Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.
Này Ānanda, ở đây, một Như Lai xuất hiện trên đời, là bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đầy đủ Minh Hạnh, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật, Thế Tôn.
So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ.
He resorts to a secluded dwelling – a forest, the foot of a tree, a mountain, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a jungle thicket, an open space, a heap of straw.
Ngài tìm đến chỗ ở vắng vẻ: rừng, gốc cây, núi, khe núi, hang động, nghĩa địa, rừng sâu, nơi hoang vắng, đống rơm.
Tassa tathāvūpakaṭṭhassa viharato anvāvattanti brāhmaṇagahapatikā negamā ceva jānapadā ca.
As he dwells thus secluded, householders and Brahmins, both townsfolk and countryfolk, follow after him.
Khi Ngài an trú một mình như vậy, các Bà-la-môn, gia chủ, cư dân thành thị và thôn quê tìm đến theo.
So anvāvattantesu brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca na mucchaṃ nikāmayati, na gedhaṃ āpajjati, na āvattati bāhullāya.
As those householders and Brahmins, both townsfolk and countryfolk, follow after him, he does not desire infatuation, does not fall into greed, and does not turn towards an abundance of followers.
Khi các Bà-la-môn, gia chủ, cư dân thành thị và thôn quê tìm đến theo, Ngài không mong cầu sự mê đắm, không rơi vào sự tham luyến, và không trở lại với sự đông đúc.
Tasseva kho panānanda, satthu sāvako tassa satthu vivekamanubrūhayamāno vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ.
But Ananda, a disciple of that very teacher, desiring to increase that teacher's seclusion, resorts to a secluded dwelling: a wilderness, the root of a tree, a mountain, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a forest grove, the open air, a heap of straw.
Này Ānanda, một đệ tử của chính vị Thầy ấy, mong muốn tăng cường sự cô độc của vị Thầy ấy, tìm đến một trú xứ thanh vắng: rừng, gốc cây, núi, khe núi, hang động, bãi tha ma, rừng sâu, nơi trống trải, đống rơm.
Tassa tathāvūpakaṭṭhassa viharato anvāvattanti brāhmaṇagahapatikā negamā ceva jānapadā ca.
As that one dwells thus secluded, brahmins and householders, both city dwellers and country dwellers, follow after him.
Khi vị ấy sống ẩn dật như vậy, các Bà-la-môn, gia chủ, cư dân thành thị và nông thôn tìm đến với vị ấy.
So anvāvattantesu brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca mucchaṃ nikāmayati, gedhaṃ āpajjati, āvattati bāhullāya.
When brahmins and householders, both city dwellers and country dwellers, follow after him, he desires intoxication, falls into greed, and turns to abundance.
Khi các Bà-la-môn, gia chủ, cư dân thành thị và nông thôn tìm đến, vị ấy mong muốn sự say đắm, rơi vào tham lam, và quay trở lại với sự đông đúc.
Ayaṃ vuccatānanda, upaddavo brahmacārī.
Ananda, this is called the ruin of a practitioner of the holy life.
Này Ānanda, đây được gọi là một chướng ngại của người tu Phạm hạnh.
Brahmacārūpaddavena avadhiṃsu naṃ pāpakā akusalā dhammā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā.
Through this ruin of the practitioner of the holy life, evil unwholesome states — defiling, leading to renewed existence, with suffering, with painful results, and causing birth, aging, and death in the future — have overcome him.
Do chướng ngại của người tu Phạm hạnh này, các pháp bất thiện, bất thiện, gây ô nhiễm, dẫn đến tái sinh, gây khổ đau, có quả báo khổ, và dẫn đến sinh, già, chết trong tương lai, đã hủy hoại vị ấy.
Evaṃ kho, ānanda, brahmacārūpaddavo hoti.
Thus, Ananda, there is a ruin of the practitioner of the holy life.
Này Ānanda, chướng ngại của người tu Phạm hạnh là như vậy.
‘‘Kathañcānanda, satthāraṃ sāvakā sapattavatāya samudācaranti, no mittavatāya?
“And how, Ananda, do disciples behave towards the Teacher as an enemy, not as a friend?
“Này Ānanda, các đệ tử đối xử với vị Đạo sư như một kẻ thù, chứ không phải như một người bạn, là như thế nào?
Idhānanda, satthā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti anukampako hitesī anukampaṃ upādāya – ‘idaṃ vo hitāya, idaṃ vo sukhāyā’ti.
Here, Ananda, the Teacher teaches the Dhamma to his disciples out of compassion, out of concern, out of pity, thinking: ‘This is for your welfare, this is for your happiness.’
Ở đây, này Ānanda, vị Đạo sư thuyết pháp cho các đệ tử, vì lòng từ bi, vì lợi ích, do lòng từ bi – ‘Điều này là lợi ích cho các con, điều này là hạnh phúc cho các con’.
Tassa sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, vokkamma ca satthusāsanā vattanti.
But his disciples do not listen, do not apply their minds, do not establish their minds on knowledge, and they act contrary to the Teacher’s instruction.
Nhưng các đệ tử của vị ấy không lắng nghe, không chú tâm, không thiết lập tâm trí để hiểu biết, và hành xử trái với lời dạy của vị Đạo sư.
Evaṃ kho, ānanda, satthāraṃ sāvakā sapattavatāya samudācaranti, no mittavatāya.
It is in this way, Ananda, that disciples behave towards the Teacher as an enemy, not as a friend.
Này Ānanda, các đệ tử đối xử với vị Đạo sư như một kẻ thù, chứ không phải như một người bạn, là như vậy.
‘‘Kathañcānanda, satthāraṃ sāvakā mittavatāya samudācaranti, no sapattavatāya?
“And how, Ananda, do disciples behave towards the Teacher as a friend, not as an enemy?
“Này Ānanda, các đệ tử đối xử với vị Đạo sư như một người bạn, chứ không phải như một kẻ thù, là như thế nào?
Idhānanda, satthā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti anukampako hitesī anukampaṃ upādāya – ‘idaṃ vo hitāya, idaṃ vo sukhāyā’ti.
Here, Ananda, the Teacher teaches the Dhamma to his disciples out of compassion, out of concern, out of pity, thinking: ‘This is for your welfare, this is for your happiness.’
Ở đây, này Ānanda, vị Đạo sư thuyết pháp cho các đệ tử, vì lòng từ bi, vì lợi ích, do lòng từ bi – ‘Điều này là lợi ích cho các con, điều này là hạnh phúc cho các con’.
Tassa sāvakā sussūsanti, sotaṃ odahanti, aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, na ca vokkama satthusāsanā vattanti.
His disciples listen, apply their minds, establish their minds on knowledge, and they do not act contrary to the Teacher’s instruction.
Và các đệ tử của vị ấy lắng nghe, chú tâm, thiết lập tâm trí để hiểu biết, và không hành xử trái với lời dạy của vị Đạo sư.
Evaṃ kho, ānanda, satthāraṃ sāvakā mittavatāya samudācaranti, no sapattavatāya.
It is in this way, Ananda, that disciples behave towards the Teacher as a friend, not as an enemy.
Này Ānanda, các đệ tử đối xử với vị Đạo sư như một người bạn, chứ không phải như một kẻ thù, là như vậy.
‘‘Tasmātiha maṃ, ānanda, mittavatāya samudācaratha, mā sapattavatāya.
“Therefore, Ananda, behave towards me as a friend, not as an enemy.
“Do đó, này Ānanda, hãy đối xử với Ta như một người bạn, đừng như một kẻ thù.
Taṃ vo bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāya.
That will be for your long-term welfare and happiness.
Điều đó sẽ mang lại lợi ích và hạnh phúc lâu dài cho các con.
Na vo ahaṃ, ānanda, tathā parakkamissāmi yathā kumbhakāro āmake āmakamatte.
Ananda, I will not treat you as a potter treats raw or half-baked clay pots.
Này Ānanda, Ta sẽ không đối xử với các con như người thợ gốm đối với những chiếc bình còn sống, còn ẩm ướt.
Niggayha niggayhāhaṃ, ānanda, vakkhāmi; pavayha pavayha, ānanda, vakkhāmi* .
Ananda, I will speak, crushing and crushing; Ananda, I will speak, pushing away and pushing away.
Này Ānanda, Ta sẽ khiển trách, Ta sẽ khiển trách; Này Ānanda, Ta sẽ loại bỏ, Ta sẽ loại bỏ.
Yo sāro so ṭhassatī’’ti.
Whatever is essential will remain.”
Những gì là tinh túy sẽ còn lại.”
197. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
197. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Savatthi, at Jeta's Grove, Anathapindika's Park.
197. Tôi nghe như vầy: Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Atha kho sambahulānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ upaṭṭhānasālāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘acchariyaṃ, āvuso, abbhutaṃ, āvuso, tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā, yatra hi nāma tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jānissati* – ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ’ itipi, ‘evaṃnāmā te bhagavanto ahesuṃ’ itipi, ‘evaṃgottā te bhagavanto ahesuṃ’ itipi, ‘evaṃsīlā te bhagavanto ahesuṃ’ itipi, ‘evaṃdhammā te bhagavanto ahesuṃ’ itipi, ‘evaṃpaññā te bhagavanto ahesuṃ’ itipi, ‘evaṃvihārī te bhagavanto ahesuṃ’ itipi, ‘evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ’ itipī’’ti!
Then, after the meal, having returned from their alms-round, many bhikkhus were sitting together in the service hall when this discussion arose among them: "It is wonderful, friends, it is amazing, friends, the great power and great majesty of the Tathagata, that he knows the Tathagatas of the past who have attained final Nibbāna, whose proliferation has been cut off, whose circuits have been cut off, whose cycles have been exhausted, who have transcended all suffering — that 'those Blessed Ones were of such a birth,' 'those Blessed Ones were of such a name,' 'those Blessed Ones were of such a clan,' 'those Blessed Ones were of such virtue,' 'those Blessed Ones were of such Dhamma,' 'those Blessed Ones were of such wisdom,' 'those Blessed Ones dwelt in such a way,' 'those Blessed Ones were thus liberated'!"
Sau khi khất thực trở về và dùng bữa xong, một số đông Tỳ-kheo đã tụ họp và ngồi lại trong phòng lễ bái, và cuộc đàm luận này đã khởi lên giữa họ: “Thật kỳ diệu, thưa chư hiền, thật phi thường, thưa chư hiền, về đại thần thông và đại uy lực của Như Lai, đến nỗi Như Lai có thể biết về các vị Phật quá khứ đã nhập Niết-bàn, đã đoạn trừ mọi hý luận, đã chặt đứt mọi chướng ngại, đã chấm dứt mọi vòng luân hồi, đã vượt qua mọi khổ đau – rằng ‘các vị Thế Tôn ấy có dòng dõi như vậy’, ‘các vị Thế Tôn ấy có tên như vậy’, ‘các vị Thế Tôn ấy có họ như vậy’, ‘các vị Thế Tôn ấy có giới hạnh như vậy’, ‘các vị Thế Tôn ấy có pháp như vậy’, ‘các vị Thế Tôn ấy có trí tuệ như vậy’, ‘các vị Thế Tôn ấy sống như vậy’, ‘các vị Thế Tôn ấy giải thoát như vậy’!”
Evaṃ vutte, āyasmā ānando te bhikkhū etadavoca – ‘‘acchariyā ceva, āvuso, tathāgatā acchariyadhammasamannāgatā ca; abbhutā ceva, āvuso, tathāgatā abbhutadhammasamannāgatā cā’’ti.
When this was said, Venerable Ananda addressed those bhikkhus thus: “Wonderful indeed, friends, are the Tathagatas, and endowed with wonderful qualities; amazing indeed, friends, are the Tathagatas, and endowed with amazing qualities.”
Khi được nói như vậy, Tôn giả Ānanda đã nói với các Tỳ-kheo ấy: “Thật kỳ diệu, thưa chư hiền, các vị Như Lai thật kỳ diệu và được trang bị những pháp kỳ diệu; thật phi thường, thưa chư hiền, các vị Như Lai thật phi thường và được trang bị những pháp phi thường.”
Ayañca hidaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ antarākathā vippakatā hoti.
And this discussion of those bhikkhus remained unfinished.
Và cuộc đàm luận của các Tỳ-kheo ấy vẫn còn dang dở.
198. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenupaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
198. Then, in the evening, the Blessed One arose from his seclusion and went to the service hall; having approached, he sat down on the seat prepared.
198. Rồi Đức Thế Tôn, vào buổi chiều, sau khi xuất khỏi thiền định, đi đến phòng lễ bái; sau khi đến, Ngài ngồi xuống trên chỗ đã trải sẵn.
Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti?
Having sat down, the Blessed One addressed the bhikkhus: “Bhikkhus, what was the discussion you were sitting together for just now, and what was your unfinished discussion?”
Sau khi ngồi xuống, Đức Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo và hỏi: “Này các Tỳ-kheo, hiện giờ các con đang tụ họp để nói chuyện gì, và cuộc đàm luận của các con còn dang dở là gì?”
‘‘Idha, bhante, amhākaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ upaṭṭhānasālāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘acchariyaṃ, āvuso, abbhutaṃ, āvuso, tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā, yatra hi nāma tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jānissati – evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃnāmā… evaṃgottā… evaṃsīlā… evaṃdhammā..
“Venerable sir, after the meal, having returned from our alms-round, we were sitting together in the service hall when this discussion arose among us: ‘It is wonderful, friends, it is amazing, friends, the great power and great majesty of the Tathagata, that he knows the Tathagatas of the past who have attained final Nibbāna, whose proliferation has been cut off, whose circuits have been cut off, whose cycles have been exhausted, who have transcended all suffering — that “those Blessed Ones were of such a birth,” “of such a name,” “of such a clan,” “of such virtue,” “of such Dhamma,”
“Bạch Đức Thế Tôn, sau khi khất thực trở về và dùng bữa xong, chúng con đã tụ họp và ngồi lại trong phòng lễ bái, và cuộc đàm luận này đã khởi lên giữa chúng con: ‘Thật kỳ diệu, thưa chư hiền, thật phi thường, thưa chư hiền, về đại thần thông và đại uy lực của Như Lai, đến nỗi Như Lai có thể biết về các vị Phật quá khứ đã nhập Niết-bàn, đã đoạn trừ mọi hý luận, đã chặt đứt mọi chướng ngại, đã chấm dứt mọi vòng luân hồi, đã vượt qua mọi khổ đau – rằng ‘các vị Thế Tôn ấy có dòng dõi như vậy’, ‘các vị Thế Tôn ấy có tên như vậy’… ‘có họ như vậy’… ‘có giới hạnh như vậy’… ‘có pháp như vậy’…
evaṃpaññā… evaṃvihārī… evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’ti!
“of such wisdom,” “dwelt in such a way,” “were thus liberated”!’
‘có trí tuệ như vậy’… ‘sống như vậy’… ‘giải thoát như vậy’!’
Evaṃ vutte, bhante, āyasmā ānando amhe etadavoca – ‘acchariyā ceva, āvuso, tathāgatā acchariyadhammasamannāgatā ca, abbhutā ceva, āvuso, tathāgatā abbhutadhammasamannāgatā cā’ti.
When this was said, Venerable sir, Venerable Ananda addressed us thus: ‘Wonderful indeed, friends, are the Tathagatas, and endowed with wonderful qualities; amazing indeed, friends, are the Tathagatas, and endowed with amazing qualities.’
Bạch Đức Thế Tôn, khi được nói như vậy, Tôn giả Ānanda đã nói với chúng con: ‘Thật kỳ diệu, thưa chư hiền, các vị Như Lai thật kỳ diệu và được trang bị những pháp kỳ diệu; thật phi thường, thưa chư hiền, các vị Như Lai thật phi thường và được trang bị những pháp phi thường.’
Ayaṃ kho no, bhante, antarākathā vippakatā; atha bhagavā anuppatto’’ti.
This, Venerable sir, was our unfinished discussion; then the Blessed One arrived.”
Bạch Đức Thế Tôn, cuộc đàm luận của chúng con vẫn còn dang dở, và rồi Đức Thế Tôn đã đến.”
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘sato sampajāno, ānanda, bodhisatto tusitā, kāyā cavitvā mātukucchiṃ okkamī’ti.
‘‘This, Bhante, I heard directly from the Blessed One, and directly received: ‘Ānanda, the Bodhisatta, mindful and fully aware, descended from the Tusita realm and entered his mother’s womb.’
“Bạch Thế Tôn, con đã nghe trực tiếp từ Thế Tôn, đã thọ nhận trực tiếp từ Thế Tôn rằng: ‘Này Ānanda, Bồ tát đã từ cõi trời Tusita giáng xuống, nhập vào thai mẹ với chánh niệm và tỉnh giác.’
Yampi, bhante, sato sampajāno bodhisatto tusitā kāyā cavitvā mātukucchiṃ okkami idaṃpāhaṃ, bhante, bhagavato acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhāremi.
And this too, Bhante, that the Bodhisatta, mindful and fully aware, descended from the Tusita realm and entered his mother’s womb, this too, Bhante, I hold as a wonderful and marvelous phenomenon of the Blessed One.
Bạch Thế Tôn, việc Bồ tát đã từ cõi trời Tusita giáng xuống, nhập vào thai mẹ với chánh niệm và tỉnh giác, điều này con cũng ghi nhớ như một pháp kỳ diệu, phi thường của Thế Tôn.
201. ‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘yadā, ānanda, bodhisatto tusitā kāyā cavitvā mātukucchiṃ okkamati, atha sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya appamāṇo uḷāro obhāso loke pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ.
201. ‘‘This, Bhante, I heard directly from the Blessed One, and directly received: ‘Ānanda, when the Bodhisatta descends from the Tusita realm and enters his mother’s womb, then in this world with its devas, Māra, and Brahmā, among this generation with its ascetics and brahmins, devas and humans, an immeasurable, sublime radiance appears in the world, surpassing the divine splendor of devas.
201. “Bạch Thế Tôn, con đã nghe trực tiếp từ Thế Tôn, đã thọ nhận trực tiếp từ Thế Tôn rằng: ‘Này Ānanda, khi Bồ tát từ cõi trời Tusita giáng xuống, nhập vào thai mẹ, bấy giờ trong thế gian này, cùng với chư thiên, Māra, Phạm thiên, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, cùng với loài người và chư thiên, một ánh sáng rực rỡ, vô lượng xuất hiện trong thế gian, vượt xa uy lực của chư thiên.
Yāpi tā lokantarikā aghā asaṃvutā andhakārā andhakāratimisā, yatthapime candimasūriyā evaṃmahiddhikā evaṃmahānubhāvā ābhāya nānubhonti tatthapi appamāṇo uḷāro obhāso loke pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ.
Even in those inter-mundane hells, the dark, unconfined, intensely gloomy, and utterly dark places, where even these sun and moon, so mighty and powerful, cannot illuminate with their light, even there an immeasurable, sublime radiance appears in the world, surpassing the divine splendor of devas.
Ngay cả những khoảng không gian giữa các thế giới (lokantarikā) tối tăm, không có ánh sáng, u ám, nơi mà mặt trăng và mặt trời với đại thần lực, đại uy đức như vậy cũng không thể chiếu sáng tới, thì tại đó cũng xuất hiện một ánh sáng rực rỡ, vô lượng, vượt xa uy lực của chư thiên.
Yepi tattha sattā upapannā tepi tenobhāsena aññamaññaṃ sañjānanti – aññepi kira, bho, santi sattā idhūpapannāti.
And even the beings who are reborn there recognize one another by that radiance, saying: ‘Indeed, sirs, there are other beings reborn here!’
Những chúng sinh sinh ra ở đó cũng nhận ra nhau nhờ ánh sáng đó: ‘Ồ, còn có những chúng sinh khác sinh ra ở đây!’
Ayañca dasasahassī lokadhātu saṅkampati sampakampati sampavedhati appamāṇo ca uḷāro obhāso loke pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāva’nti.
And this ten-thousandfold world system quakes, trembles, and shakes violently, and an immeasurable, sublime radiance appears in the world, surpassing the divine splendor of devas.’
Và mười ngàn thế giới này rung chuyển, chấn động, lay động mạnh mẽ, và một ánh sáng rực rỡ, vô lượng xuất hiện trong thế gian, vượt xa uy lực của chư thiên.’
Yampi, bhante…pe… idaṃpāhaṃ, bhante, bhagavato acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhāremi.
And this too, Bhante… this too, Bhante, I hold as a wonderful and marvelous phenomenon of the Blessed One.
Bạch Thế Tôn, việc ấy… con cũng ghi nhớ như một pháp kỳ diệu, phi thường của Thế Tôn.
202. ‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘yadā, ānanda, bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, cattāro devaputtā catuddisaṃ ārakkhāya upagacchanti – mā naṃ bodhisattaṃ vā bodhisattamātaraṃ vā manusso vā amanusso vā koci vā viheṭhesī’ti.
202. ‘‘This, Bhante, I heard directly from the Blessed One, and directly received: ‘Ānanda, when the Bodhisatta has entered his mother’s womb, four devaputtas come from the four directions to guard him, thinking: “May no human or non-human, or anyone at all, harm the Bodhisatta or the Bodhisatta’s mother!”’
202. “Bạch Thế Tôn, con đã nghe trực tiếp từ Thế Tôn, đã thọ nhận trực tiếp từ Thế Tôn rằng: ‘Này Ānanda, khi Bồ tát đã nhập vào thai mẹ, bốn vị thiên tử từ bốn phương đến bảo vệ: ‘Đừng để bất kỳ ai, dù là người hay phi nhân, hay bất kỳ ai khác, quấy nhiễu Bồ tát hay mẫu thân của Bồ tát!’
Yampi, bhante…pe… idaṃpāhaṃ, bhante, bhagavato acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhāremi.
And this too, Bhante… this too, Bhante, I hold as a wonderful and marvelous phenomenon of the Blessed One.
Bạch Thế Tôn, việc ấy… con cũng ghi nhớ như một pháp kỳ diệu, phi thường của Thế Tôn.
203. ‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘yadā, ānanda, bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, pakatiyā sīlavatī bodhisattamātā hoti viratā pāṇātipātā viratā adinnādānā viratā kāmesumicchācārā viratā musāvādā viratā surāmerayamajjapamādaṭṭhānā’ti.
203. ‘‘This, Bhante, I heard directly from the Blessed One, and directly received: ‘Ānanda, when the Bodhisatta has entered his mother’s womb, his mother is naturally virtuous, abstaining from taking life, abstaining from taking what is not given, abstaining from sexual misconduct, abstaining from false speech, abstaining from alcoholic drinks and intoxicants, which are a basis for heedlessness.’
203. “Bạch Thế Tôn, con đã nghe trực tiếp từ Thế Tôn, đã thọ nhận trực tiếp từ Thế Tôn rằng: ‘Này Ānanda, khi Bồ tát đã nhập vào thai mẹ, mẫu thân của Bồ tát tự nhiên là người giữ giới, từ bỏ sát sinh, từ bỏ trộm cắp, từ bỏ tà hạnh trong các dục, từ bỏ nói dối, từ bỏ các chất say và rượu làm mất chánh niệm.’
Yampi, bhante…pe… idaṃpāhaṃ, bhante, bhagavato acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhāremi.
And this too, Bhante… this too, Bhante, I hold as a wonderful and marvelous phenomenon of the Blessed One.
Bạch Thế Tôn, việc ấy… con cũng ghi nhớ như một pháp kỳ diệu, phi thường của Thế Tôn.
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘yadā, ānanda, bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, na bodhisattamātu purisesu mānasaṃ uppajjati kāmaguṇūpasaṃhitaṃ, anatikkamanīyā ca bodhisattamātā hoti kenaci purisena rattacittenā’ti.
‘‘This, Bhante, I heard directly from the Blessed One, and directly received: ‘Ānanda, when the Bodhisatta has entered his mother’s womb, no desire for men, associated with sensual pleasures, arises in his mother’s mind, and the Bodhisatta’s mother is inviolable by any man with lustful intent.’
“Bạch Thế Tôn, con đã nghe trực tiếp từ Thế Tôn, đã thọ nhận trực tiếp từ Thế Tôn rằng: ‘Này Ānanda, khi Bồ tát đã nhập vào thai mẹ, trong tâm của mẫu thân Bồ tát không khởi lên ý nghĩ liên quan đến dục lạc đối với nam giới, và mẫu thân Bồ tát không thể bị bất kỳ người nam nào có tâm dục vọng xâm phạm.’
Yampi, bhante…pe… idaṃpāhaṃ, bhante, bhagavato acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhāremi.
And this too, Bhante… this too, Bhante, I hold as a wonderful and marvelous phenomenon of the Blessed One.
Bạch Thế Tôn, việc ấy… con cũng ghi nhớ như một pháp kỳ diệu, phi thường của Thế Tôn.
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘yadā, ānanda, bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, lābhinī bodhisattamātā hoti pañcannaṃ kāmaguṇānaṃ.
‘‘This, Bhante, I heard directly from the Blessed One, and directly received: ‘Ānanda, when the Bodhisatta has entered his mother’s womb, the Bodhisatta’s mother is endowed with the five strands of sensual pleasure.
“Bạch Thế Tôn, con đã nghe trực tiếp từ Thế Tôn, đã thọ nhận trực tiếp từ Thế Tôn rằng: ‘Này Ānanda, khi Bồ tát đã nhập vào thai mẹ, mẫu thân của Bồ tát được hưởng năm món dục lạc.
Sā pañcahi kāmaguṇehi samappitā samaṅgībhūtā paricāretī’ti.
She experiences and enjoys herself fully endowed with the five strands of sensual pleasure.’
Bà được đầy đủ và trọn vẹn với năm món dục lạc đó.’
Yampi, bhante…pe… idaṃpāhaṃ, bhante, bhagavato acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhāremi.
And this too, Bhante… this too, Bhante, I hold as a wonderful and marvelous phenomenon of the Blessed One.
Bạch Thế Tôn, việc ấy… con cũng ghi nhớ như một pháp kỳ diệu, phi thường của Thế Tôn.
204. ‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘yadā, ānanda, bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, na bodhisattamātu kocideva ābādho uppajjati; sukhinī bodhisattamātā hoti akilantakāyā; bodhisattañca bodhisattamātā tirokucchigataṃ passati sabbaṅgapaccaṅgaṃ ahīnindriyaṃ.
204. ‘‘This, Bhante, I heard directly from the Blessed One, and directly received: ‘Ānanda, when the Bodhisatta has entered his mother’s womb, no ailment whatsoever arises in the Bodhisatta’s mother; the Bodhisatta’s mother is happy and her body is unwearied; and the Bodhisatta’s mother sees the Bodhisatta within her womb, complete with all limbs and minor parts, with unimpaired faculties.
204. “Bạch Thế Tôn, con đã nghe trực tiếp từ Thế Tôn, đã thọ nhận trực tiếp từ Thế Tôn rằng: ‘Này Ānanda, khi Bồ tát đã nhập vào thai mẹ, mẫu thân của Bồ tát không hề có bất kỳ bệnh tật nào; mẫu thân của Bồ tát an lạc, thân thể không mệt mỏi; và mẫu thân của Bồ tát nhìn thấy Bồ tát trong bụng, với tất cả các chi phần đầy đủ, không thiếu sót bất kỳ căn nào.
Seyyathāpi, ānanda, maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato.
Just as, Ānanda, a beautiful, high-quality, eight-faceted, well-polished beryl gem.
Ví như, này Ānanda, một viên ngọc bích trong sáng, quý giá, tám cạnh, được chế tác tinh xảo.
Tatrāssa suttaṃ āvutaṃ nīlaṃ vā pītaṃ vā lohitaṃ vā odātaṃ vā paṇḍusuttaṃ vā.
And within it is threaded a string, blue or yellow or red or white or pale.
Trong đó có một sợi chỉ được xâu qua, hoặc màu xanh, hoặc màu vàng, hoặc màu đỏ, hoặc màu trắng, hoặc màu vàng nhạt.
Tamenaṃ cakkhumā puriso hatthe karitvā paccavekkheyya – ayaṃ kho maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato, tatridaṃ suttaṃ āvutaṃ nīlaṃ vā pītaṃ vā lohitaṃ vā odātaṃ vā paṇḍusuttaṃ vāti.
A man with good sight would take it in his hand and examine it, thinking: “This indeed is a beautiful, high-quality, eight-faceted, well-polished beryl gem, and within it is threaded this string, blue or yellow or red or white or pale.”
Một người có mắt cầm viên ngọc đó trên tay và quán sát: ‘Đây là viên ngọc bích trong sáng, quý giá, tám cạnh, được chế tác tinh xảo, và trong đó có sợi chỉ được xâu qua, hoặc màu xanh, hoặc màu vàng, hoặc màu đỏ, hoặc màu trắng, hoặc màu vàng nhạt.’
Evameva kho, ānanda, yadā bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, na bodhisattamātu kocideva ābādho uppajjati; sukhinī bodhisattamātā hoti akilantakāyā; bodhisattañca bodhisattamātā tirokucchigataṃ passati sabbaṅgapaccaṅgaṃ ahīnindriya’nti.
Even so, Ānanda, when the Bodhisatta has entered his mother’s womb, no ailment whatsoever arises in the Bodhisatta’s mother; the Bodhisatta’s mother is happy and her body is unwearied; and the Bodhisatta’s mother sees the Bodhisatta within her womb, complete with all limbs and minor parts, with unimpaired faculties.’
Cũng vậy, này Ānanda, khi Bồ tát đã nhập vào thai mẹ, mẫu thân của Bồ tát không hề có bất kỳ bệnh tật nào; mẫu thân của Bồ tát an lạc, thân thể không mệt mỏi; và mẫu thân của Bồ tát nhìn thấy Bồ tát trong bụng, với tất cả các chi phần đầy đủ, không thiếu sót bất kỳ căn nào.’
Yampi, bhante…pe… idaṃpāhaṃ, bhante, bhagavato acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhāremi.
And this too, Bhante… this too, Bhante, I hold as a wonderful and marvelous phenomenon of the Blessed One.
Bạch Thế Tôn, việc ấy… con cũng ghi nhớ như một pháp kỳ diệu, phi thường của Thế Tôn.
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘yathā kho panānanda, aññā itthikā nava vā dasa vā māse gabbhaṃ kucchinā pariharitvā vijāyanti, na hevaṃ bodhisattaṃ bodhisattamātā vijāyati.
‘‘This, Bhante, I heard directly from the Blessed One, and directly received: ‘Ānanda, just as other women carry the embryo in their womb for nine or ten months and then give birth, the Bodhisatta’s mother does not give birth to the Bodhisatta in that way.
“Bạch Thế Tôn, con đã nghe trực tiếp từ Thế Tôn, đã thọ nhận trực tiếp từ Thế Tôn rằng: ‘Này Ānanda, như những phụ nữ khác mang thai chín hay mười tháng rồi sinh con, mẫu thân của Bồ tát không sinh Bồ tát như vậy.
Daseva māsāni bodhisattaṃ bodhisattamātā kucchinā pariharitvā vijāyatī’ti.
The Bodhisatta’s mother carries the Bodhisatta in her womb for exactly ten months and then gives birth.’
Mẫu thân của Bồ tát chỉ mang thai Bồ tát mười tháng rồi sinh ra.’
Yampi, bhante…pe… idaṃpāhaṃ, bhante, bhagavato acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhāremi.
And this too, Bhante… this too, Bhante, I hold as a wonderful and marvelous phenomenon of the Blessed One.
Bạch Thế Tôn, việc ấy… con cũng ghi nhớ như một pháp kỳ diệu, phi thường của Thế Tôn.
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘yathā kho panānanda, aññā itthikā nisinnā vā nipannā vā vijāyanti, na hevaṃ bodhisattaṃ bodhisattamātā vijāyati.
‘‘This, Bhante, I heard directly from the Blessed One, and directly received: ‘Ānanda, just as other women give birth while seated or lying down, the Bodhisatta’s mother does not give birth to the Bodhisatta in that way.
“Bạch Thế Tôn, con đã nghe trực tiếp từ Thế Tôn, đã thọ nhận trực tiếp từ Thế Tôn rằng: ‘Này Ānanda, như những phụ nữ khác ngồi hoặc nằm khi sinh con, mẫu thân của Bồ tát không sinh Bồ tát như vậy.
Ṭhitāva bodhisattaṃ bodhisattamātā vijāyatī’ti.
The Bodhisatta’s mother gives birth to the Bodhisatta while standing.’
Mẫu thân của Bồ tát sinh Bồ tát khi đang đứng.’
Yampi, bhante…pe… idaṃpāhaṃ, bhante, bhagavato acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhāremi.
And this too, Bhante… this too, Bhante, I hold as a wonderful and marvelous phenomenon of the Blessed One.
Bạch Thế Tôn, việc ấy… con cũng ghi nhớ như một pháp kỳ diệu, phi thường của Thế Tôn.
206. ‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘yadā, ānanda, bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, appattova bodhisatto pathaviṃ hoti, cattāro naṃ devaputtā paṭiggahetvā mātu purato ṭhapenti – attamanā, devi, hohi; mahesakkho te putto uppanno’ti.
206. ‘‘This, Venerable Sir, I have heard directly from the Blessed One, directly received: ‘When, Ānanda, the Bodhisatta emerges from his mother’s womb, the Bodhisatta has not yet reached the earth. Four devaputtas receive him and place him before his mother, saying: “Be joyful, Queen; a son of great power has been born to you.”’
206. ‘‘Kính bạch Đức Thế Tôn, điều này con đã nghe trực tiếp từ Đức Thế Tôn, đã tiếp nhận trực tiếp từ Đức Thế Tôn – ‘Này Ānanda, khi Bồ Tát ra khỏi bụng mẹ, Bồ Tát chưa chạm đất, bốn vị thiên tử đỡ lấy Ngài, đặt trước mặt mẫu hậu và thưa rằng: ‘Hoàng hậu, xin hãy hoan hỷ; Hoàng tử của ngài đã đản sinh với đại uy lực’.
Yampi, bhante…pe… idaṃpāhaṃ, bhante, bhagavato acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhāremi.
This too, Venerable Sir…this too, Venerable Sir, I bear in mind as a wonder, an astonishing phenomenon of the Blessed One.
Kính bạch Đức Thế Tôn, điều này…v.v… điều phi thường, hy hữu này của Đức Thế Tôn con cũng ghi nhớ.
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘yadā, ānanda, bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, visadova nikkhamati amakkhito udena* amakkhito semhena amakkhito ruhirena amakkhito kenaci asucinā suddho visado* .
‘‘This, Venerable Sir, I have heard directly from the Blessed One, directly received: ‘When, Ānanda, the Bodhisatta emerges from his mother’s womb, he emerges pure, undefiled by water, undefiled by phlegm, undefiled by blood, undefiled by any impurity; clean and pure.
‘‘Kính bạch Đức Thế Tôn, điều này con đã nghe trực tiếp từ Đức Thế Tôn, đã tiếp nhận trực tiếp từ Đức Thế Tôn – ‘Này Ānanda, khi Bồ Tát ra khỏi bụng mẹ, Ngài ra một cách thanh tịnh, không bị dính nước, không bị dính đờm, không bị dính máu, không bị dính bất kỳ tạp uế nào, Ngài hoàn toàn trong sạch và thanh tịnh.
Seyyathāpi, ānanda, maṇiratanaṃ kāsike vatthe nikkhittaṃ neva maṇiratanaṃ kāsikaṃ vatthaṃ makkheti nāpi kāsikaṃ vatthaṃ maṇiratanaṃ makkheti.
Just as, Ānanda, a gem-jewel placed on a Kāsī cloth does not defile the Kāsī cloth, nor does the Kāsī cloth defile the gem-jewel.
Ví như, này Ānanda, một viên ngọc quý đặt trên tấm vải lụa Kāsi, viên ngọc quý không làm dơ tấm vải Kāsi, và tấm vải Kāsi cũng không làm dơ viên ngọc quý.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao như vậy?
Ubhinnaṃ suddhattā.
Because both are pure.
Vì cả hai đều trong sạch.
Evameva kho, ānanda, yadā bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, visadova nikkhamati amakkhito udena amakkhito semhena amakkhito ruhirena amakkhito kenaci asucinā suddho visado’ti.
Even so, Ānanda, when the Bodhisatta emerges from his mother’s womb, he emerges pure, undefiled by water, undefiled by phlegm, undefiled by blood, undefiled by any impurity; clean and pure.’
Cũng vậy, này Ānanda, khi Bồ Tát ra khỏi bụng mẹ, Ngài ra một cách thanh tịnh, không bị dính nước, không bị dính đờm, không bị dính máu, không bị dính bất kỳ tạp uế nào, Ngài hoàn toàn trong sạch và thanh tịnh’.
Yampi, bhante…pe… idaṃpāhaṃ, bhante, bhagavato acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhāremi.
This too, Venerable Sir…this too, Venerable Sir, I bear in mind as a wonder, an astonishing phenomenon of the Blessed One.
Kính bạch Đức Thế Tôn, điều này…v.v… điều phi thường, hy hữu này của Đức Thế Tôn con cũng ghi nhớ.
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘yadā, ānanda, bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, dve udakassa dhārā antalikkhā pātubhavanti – ekā sītassa, ekā uṇhassa; yena bodhisattassa udakakiccaṃ karonti mātu cā’ti.
‘‘This, Venerable Sir, I have heard directly from the Blessed One, directly received: ‘When, Ānanda, the Bodhisatta emerges from his mother’s womb, two streams of water appear from the sky—one cool, one warm—with which they perform the water ritual for the Bodhisatta and for his mother.’
‘‘Kính bạch Đức Thế Tôn, điều này con đã nghe trực tiếp từ Đức Thế Tôn, đã tiếp nhận trực tiếp từ Đức Thế Tôn – ‘Này Ānanda, khi Bồ Tát ra khỏi bụng mẹ, hai dòng nước từ hư không xuất hiện – một dòng nước lạnh, một dòng nước nóng; dùng để tắm rửa cho Bồ Tát và cho mẫu hậu’.
Yampi, bhante…pe… idaṃpāhaṃ, bhante, bhagavato acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhāremi.
This too, Venerable Sir…this too, Venerable Sir, I bear in mind as a wonder, an astonishing phenomenon of the Blessed One.
Kính bạch Đức Thế Tôn, điều này…v.v… điều phi thường, hy hữu này của Đức Thế Tôn con cũng ghi nhớ.
207. ‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘sampatijāto, ānanda, bodhisatto samehi pādehi pathaviyaṃ patiṭṭhahitvā uttarābhimukho sattapadavītihārena gacchati, setamhi chatte anudhāriyamāne, sabbā ca disā viloketi, āsabhiñca vācaṃ bhāsati – aggohamasmi lokassa, jeṭṭhohamasmi lokassa, seṭṭhohamasmi lokassa.
207. ‘‘This, Venerable Sir, I have heard directly from the Blessed One, directly received: ‘Immediately upon birth, Ānanda, the Bodhisatta stands firm on the earth with level feet and walks seven paces northwards, with a white parasol held over him, and surveys all directions, and utters the utterance of a bull: “I am the foremost in the world, I am the eldest in the world, I am the best in the world.
207. ‘‘Kính bạch Đức Thế Tôn, điều này con đã nghe trực tiếp từ Đức Thế Tôn, đã tiếp nhận trực tiếp từ Đức Thế Tôn – ‘Này Ānanda, ngay khi vừa đản sinh, Bồ Tát đứng vững trên mặt đất bằng đôi chân bằng phẳng, Ngài đi bảy bước về phía Bắc, trong khi lọng trắng được che, Ngài nhìn khắp các phương và tuyên bố lời của bậc hùng tráng: ‘Ta là bậc tối thượng của thế gian, Ta là bậc tối tôn của thế gian, Ta là bậc tối thắng của thế gian.
Ayamantimā jāti, natthi dāni punabbhavo’ti.
This is my final birth; there is no further becoming now.”’
Đây là lần sinh cuối cùng, không còn tái sinh nữa’.
Yampi, bhante…pe… idaṃpāhaṃ, bhante, bhagavato acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhāremi.
This too, Venerable Sir…this too, Venerable Sir, I bear in mind as a wonder, an astonishing phenomenon of the Blessed One.
Kính bạch Đức Thế Tôn, điều này…v.v… điều phi thường, hy hữu này của Đức Thế Tôn con cũng ghi nhớ.
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘yadā, ānanda, bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, atha sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya appamāṇo uḷāro obhāso loke pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ.
‘‘This, Venerable Sir, I have heard directly from the Blessed One, directly received: ‘When, Ānanda, the Bodhisatta emerges from his mother’s womb, then in this world with its devas, Māras, and Brahmās, with its ascetics and brahmins, its population of devas and humans, an immeasurable, magnificent radiance appears in the world, surpassing the divine splendor of the devas.
‘‘Kính bạch Đức Thế Tôn, điều này con đã nghe trực tiếp từ Đức Thế Tôn, đã tiếp nhận trực tiếp từ Đức Thế Tôn – ‘Này Ānanda, khi Bồ Tát ra khỏi bụng mẹ, một ánh sáng vô lượng, rực rỡ xuất hiện trong thế gian có chư thiên, có Ma vương, có Phạm thiên, cùng với chúng Sa-môn và Bà-la-môn, cùng với loài người và chư thiên, vượt qua uy lực của chư thiên.
Yāpi tā lokantarikā aghā asaṃvutā andhakārā andhakāratimisā yatthapime candimasūriyā evaṃmahiddhikā evaṃmahānubhāvā ābhāya nānubhonti tatthapi appamāṇo uḷāro obhāso loke pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ.
Even in those inter-world spaces, dark, unconfined, gloom and utter darkness, where these suns and moons, so mighty and powerful, cannot cast their light—even there an immeasurable, magnificent radiance appears in the world, surpassing the divine splendor of the devas.
Ngay cả những khoảng không gian giữa các thế giới, tối tăm, không có ánh sáng, u tối mịt mờ, nơi mà mặt trăng và mặt trời với đại thần lực, đại uy lực như vậy cũng không thể chiếu sáng, ở đó cũng xuất hiện một ánh sáng vô lượng, rực rỡ, vượt qua uy lực của chư thiên.
Yepi tattha sattā upapannā tepi tenobhāsena aññamaññaṃ sañjānanti – aññepi kira, bho, santi sattā idhūpapannāti.
And the beings reborn there recognize each other by that radiance, thinking: “Indeed, there are other beings reborn here!”
Và những chúng sinh được sinh ra ở đó cũng nhận biết lẫn nhau nhờ ánh sáng đó – ‘Ô kìa, có những chúng sinh khác cũng được sinh ra ở đây!’.
Ayañca dasasahassī lokadhātu saṅkampati sampakampati sampavedhati, appamāṇo ca uḷāro obhāso loke pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāva’nti.
And this ten-thousand-fold world system shakes, quivers, and trembles, and an immeasurable, magnificent radiance appears in the world, surpassing the divine splendor of the devas.’
Và mười ngàn thế giới chấn động, rung chuyển, lay động, và một ánh sáng vô lượng, rực rỡ xuất hiện trong thế gian, vượt qua uy lực của chư thiên’.
Yampi, bhante…pe… idaṃpāhaṃ, bhante, bhagavato acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhāremī’’ti.
This too, Venerable Sir…this too, Venerable Sir, I bear in mind as a wonder, an astonishing phenomenon of the Blessed One.’’
Kính bạch Đức Thế Tôn, điều này…v.v… điều phi thường, hy hữu này của Đức Thế Tôn con cũng ghi nhớ’’.
208. ‘‘Tasmātiha tvaṃ, ānanda, idampi tathāgatassa acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhārehi.
208. ‘‘Therefore, Ānanda, you should bear in mind this too as a wonder, an astonishing phenomenon of the Tathāgata.
208. ‘‘Do đó, này Ānanda, con hãy ghi nhớ điều phi thường, hy hữu này của Như Lai.
Idhānanda, tathāgatassa viditā vedanā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti; viditā saññā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti; viditā vitakkā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti.
Here, Ānanda, feelings arise in the Tathāgata with full awareness, they persist with full awareness, and they cease with full awareness; perceptions arise with full awareness, they persist with full awareness, and they cease with full awareness; thoughts arise with full awareness, they persist with full awareness, and they cease with full awareness.
Ở đây, này Ānanda, những cảm thọ của Như Lai khởi lên được biết rõ, an trú được biết rõ, và diệt đi được biết rõ; những tưởng của Như Lai khởi lên được biết rõ, an trú được biết rõ, và diệt đi được biết rõ; những tầm của Như Lai khởi lên được biết rõ, an trú được biết rõ, và diệt đi được biết rõ.
Idampi kho, tvaṃ, ānanda, tathāgatassa acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhārehī’’ti.
This too, Ānanda, you should bear in mind as a wonder, an astonishing phenomenon of the Tathāgata.’’
Này Ānanda, con hãy ghi nhớ điều phi thường, hy hữu này của Như Lai’’.
‘‘Yampi, bhante, bhagavato viditā vedanā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti; viditā saññā… viditā vitakkā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti.
‘‘This too, Venerable Sir—that feelings arise in the Blessed One with full awareness, persist with full awareness, and cease with full awareness; that perceptions…that thoughts arise with full awareness, persist with full awareness, and cease with full awareness.
‘‘Kính bạch Đức Thế Tôn, những cảm thọ của Đức Thế Tôn khởi lên được biết rõ, an trú được biết rõ, và diệt đi được biết rõ; những tưởng… những tầm của Đức Thế Tôn khởi lên được biết rõ, an trú được biết rõ, và diệt đi được biết rõ.
Idaṃpāhaṃ, bhante, bhagavato acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhāremī’’ti.
This too, Venerable Sir, I bear in mind as a wonder, an astonishing phenomenon of the Blessed One.’’
Điều phi thường, hy hữu này của Đức Thế Tôn con cũng ghi nhớ’’.
209. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ āyasmā bākulo* rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe.
209. Thus have I heard—On one occasion, Venerable Bākula was dwelling in Rājagaha, in the Veḷuvana, at the Kalandakanivāpa.
209. Tôi nghe như vầy – một thời, Trưởng lão Bākula trú tại Rājagaha, trong khu rừng Trúc Lâm, nơi cho chim sóc ăn.
Atha kho acelakassapo āyasmato bākulassa purāṇagihisahāyo yenāyasmā bākulo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā bākulena saddhiṃ sammodi.
Then Acelakassapa, an old householder friend of Venerable Bākula, approached Venerable Bākula; having approached, he exchanged greetings with Venerable Bākula.
Rồi Acelakassapa, người bạn cũ thời tại gia của Trưởng lão Bākula, đã đến chỗ Trưởng lão Bākula; sau khi đến, ông ta đã trao đổi những lời chào hỏi thân mật với Trưởng lão Bākula.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.
Having concluded their courteous and amiable conversation, he sat down to one side.
Sau khi nói xong những lời thân ái, đáng nhớ, ông ta ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho acelakassapo āyasmantaṃ bākulaṃ etadavoca –
Seated to one side, Acelakassapa said to Venerable Bākula:
Khi đã ngồi xuống một bên, Acelakassapa hỏi Trưởng lão Bākula rằng:
‘‘Kīvaciraṃ pabbajitosi, āvuso bākulā’’ti?
‘‘How long has it been since you went forth, friend Bākula?’’
‘‘Này Hiền giả Bākula, Hiền giả đã xuất gia bao lâu rồi?’’
‘‘Asīti me, āvuso, vassāni pabbajitassā’’ti.
‘‘It has been eighty years, friend, since I went forth.’’
‘‘Này Hiền giả, tôi đã xuất gia được tám mươi năm rồi’’.
‘‘Imehi pana te, āvuso bākula, asītiyā vassehi katikkhattuṃ methuno dhammo paṭisevito’’ti?
‘‘During these eighty years, friend Bākula, how many times have you engaged in sexual conduct?’’
‘‘Này Hiền giả Bākula, trong tám mươi năm này, Hiền giả đã hành dâm bao nhiêu lần?’’
‘‘Na kho maṃ, āvuso kassapa, evaṃ pucchitabbaṃ – ‘imehi pana te, āvuso bākula, asītiyā vassehi katikkhattuṃ methuno dhammo paṭisevito’ti.
‘‘It is not thus, friend Kassapa, that you should ask me: ‘During these eighty years, friend Bākula, how many times have you engaged in sexual conduct?’
‘‘Này Hiền giả Kassapa, không nên hỏi tôi như vậy – ‘Này Hiền giả Bākula, trong tám mươi năm này, Hiền giả đã hành dâm bao nhiêu lần?’.
Evañca kho maṃ, āvuso kassapa, pucchitabbaṃ – ‘imehi pana te, āvuso bākula, asītiyā vassehi katikkhattuṃ kāmasaññā uppannapubbā’’’ti?
Rather, friend Kassapa, you should ask me thus: ‘During these eighty years, friend Bākula, how many times has a perception of sensual desire arisen in you?’’’
Mà này Hiền giả Kassapa, nên hỏi tôi như vầy – ‘Này Hiền giả Bākula, trong tám mươi năm này, Hiền giả đã từng khởi lên ý nghĩ dục vọng bao nhiêu lần?’’’.
( )*
But, friend Bakkula, in these eighty years, how many times has the perception of sensuality arisen in you before?
( )
212. ‘‘Labheyyāhaṃ, āvuso bākula, imasmiṃ dhammavinaye pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti.
212. “May I, Venerable Bākula, obtain ordination in this Dhamma and Discipline; may I obtain the Upasampadā!”
212. “Thưa Tôn giả Bākula, con xin được xuất gia trong Giáo pháp và Giới luật này, xin được thọ giới Cụ túc.”
Alattha kho acelakassapo imasmiṃ dhammavinaye pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ.
Then Acelakassapa obtained ordination in this Dhamma and Discipline, and he obtained the Upasampadā.
Rồi Acelakassapa đã được xuất gia trong Giáo pháp và Giới luật này, đã được thọ giới Cụ túc.
Acirūpasampanno panāyasmā kassapo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi.
Not long after his Upasampadā, the Venerable Kassapa, dwelling alone, secluded, diligent, ardent, and resolute, not long thereafter, by directly knowing and realizing for himself in this very life, entered upon and abode in that unsurpassed culmination of the holy life, for the sake of which clansmen rightly go forth from home to homelessness.
Không lâu sau khi thọ giới Cụ túc, Tôn giả Kassapa sống một mình, viễn ly, không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, và không lâu sau đó, Ngài đã chứng đạt ngay trong hiện tại mục đích tối thượng của đời sống Phạm hạnh mà các thiện nam tử xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình, đó là tự mình với thắng trí chứng ngộ và an trú.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsi.
He directly knew: ‘Destroyed is birth, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no more for this state of being.’
Ngài đã biết rõ: ‘Sự sinh đã tận, đời sống Phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn tái sinh vào trạng thái này nữa.’
Aññataro kho panāyasmā kassapo arahataṃ ahosi.
And the Venerable Kassapa became one of the Arahants.
Và Tôn giả Kassapa đã trở thành một trong các vị A-la-hán.
Atha kho āyasmā bākulo aparena samayena avāpuraṇaṃ* ādāya vihārena vihāraṃ upasaṅkamitvā evamāha – ‘‘abhikkamathāyasmanto, abhikkamathāyasmanto.
Then, at a later time, the Venerable Bākula, taking a door-bolt, went from monastery to monastery and said, “Come forth, venerable ones! Come forth, venerable ones!
Rồi Tôn giả Bākula, một thời gian sau, cầm chìa khóa đi từ tịnh xá này sang tịnh xá khác và nói: “Này chư Tôn giả, hãy đến! Này chư Tôn giả, hãy đến!”
Ajja me parinibbānaṃ bhavissatī’’ti.
Today my Parinibbāna will occur.”
“Hôm nay tôi sẽ nhập Niết-bàn.”
‘‘Yaṃpāyasmā bākulo avāpuraṇaṃ ādāya vihārena vihāraṃ upasaṅkamitvā evamāha – ‘abhikkamathāyasmanto, abhikkamathāyasmanto; ajja me parinibbānaṃ bhavissatī’ti, idampi mayaṃ āyasmato bākulassa acchariyaṃ abbhutadhammaṃ dhārema’’.
“That the Venerable Bākula, taking a door-bolt, went from monastery to monastery and said: ‘Come forth, venerable ones! Come forth, venerable ones! Today my Parinibbāna will occur’ – this too we hold to be a wonder, an astonishing quality of the Venerable Bākula.”
Việc Tôn giả Bākula cầm chìa khóa đi từ tịnh xá này sang tịnh xá khác và nói: ‘Này chư Tôn giả, hãy đến! Này chư Tôn giả, hãy đến! Hôm nay tôi sẽ nhập Niết-bàn,’ điều này chúng tôi ghi nhận là một pháp hy hữu, vi diệu của Tôn giả Bākula.