113. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘dhātusova, bhikkhave, sattā saṃsandanti samenti.
113. Resides at Sāvatthī…pe… “It is by way of elements, bhikkhus, that beings associate and come together.
113. Tại Sāvatthī trú xứ… “Này các Tỳ-khưu, chúng sinh hòa hợp, kết giao theo giới.
Micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikehi saddhiṃ saṃsandanti samenti; micchāsaṅkappā…pe… micchāvācā… micchākammantā… micchāājīvā… micchāvāyāmā… micchāsatino … micchāsamādhino micchāsamādhīhi saddhiṃ saṃsandanti samenti; micchāñāṇino micchāñāṇīhi saddhiṃ saṃsandanti samenti; micchāvimuttino micchāvimuttīhi saddhiṃ saṃsandanti samenti’’.
Those with wrong view associate and come together with those with wrong view; those with wrong intention…pe… wrong speech… wrong action… wrong livelihood… wrong effort… wrong mindfulness… those with wrong concentration associate and come together with those with wrong concentration; those with wrong knowledge associate and come together with those with wrong knowledge; those with wrong liberation associate and come together with those with wrong liberation.”
Những người có tà kiến thì hòa hợp, kết giao với những người có tà kiến; những người có tà tư duy… những người có tà ngữ… những người có tà nghiệp… những người có tà mạng… những người có tà tinh tấn… những người có tà niệm… những người có tà định thì hòa hợp, kết giao với những người có tà định; những người có tà trí thì hòa hợp, kết giao với những người có tà trí; những người có tà giải thoát thì hòa hợp, kết giao với những người có tà giải thoát.”
114. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme…pe… ‘‘catasso imā, bhikkhave, dhātuyo.
114. At one time the Bhagavā was residing at Sāvatthī in Jetavana, Anāthapiṇḍika’s monastery…pe… “These, bhikkhus, are four elements.
114. Một thời Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong rừng Jetavana, tại vườn của Anāthapiṇḍika… “Này các Tỳ-khưu, có bốn đại giới này.
Katamā catasso?
Which four?
Thế nào là bốn?
Pathavīdhātu, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu – imā kho, bhikkhave, catasso dhātuyo’’ti.
The earth element, the water element, the fire element, the air element—these, bhikkhus, are the four elements.”
Địa đại, Thủy đại, Hỏa đại, Phong đại – Này các Tỳ-khưu, đây là bốn đại giới.”
Paṭhamaṃ.
The First.
Thứ nhất.
115. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘pubbeva me, bhikkhave, sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi – ‘ko nu kho pathavīdhātuyā assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ; ko āpodhātuyā assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ; ko tejodhātuyā assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ; ko vāyodhātuyā assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇa’’’nti?
115. Resides at Sāvatthī…pe… “Before my enlightenment, bhikkhus, while I was still a Bodhisatta, not yet fully enlightened, it occurred to me: ‘What is the gratification of the earth element, what is the danger, what is the escape; what is the gratification of the water element, what is the danger, what is the escape; what is the gratification of the fire element, what is the danger, what is the escape; what is the gratification of the air element, what is the danger, what is the escape?’”
115. Tại Sāvatthī trú xứ… “Này các Tỳ-khưu, trước khi ta giác ngộ, khi ta còn là Bồ-tát chưa chứng Chánh Đẳng Giác, ta đã nghĩ: ‘Vị ngọt của địa đại là gì, sự nguy hiểm là gì, sự xuất ly là gì? Vị ngọt của thủy đại là gì, sự nguy hiểm là gì, sự xuất ly là gì? Vị ngọt của hỏa đại là gì, sự nguy hiểm là gì, sự xuất ly là gì? Vị ngọt của phong đại là gì, sự nguy hiểm là gì, sự xuất ly là gì?’”
‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘yaṃ kho pathavīdhātuṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ pathavīdhātuyā assādo; yaṃ* pathavīdhātu aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā, ayaṃ pathavīdhātuyā ādīnavo; yo pathavīdhātuyā chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ, idaṃ pathavīdhātuyā nissaraṇaṃ.
“Then, bhikkhus, it occurred to me: ‘The happiness and joy that arise dependent on the earth element—that is its gratification; that the earth element is impermanent, unsatisfactory, subject to change—that is its danger; the subduing of desire and passion for the earth element, the abandoning of desire and passion—that is its escape.
“Này các Tỳ-khưu, ta đã nghĩ: ‘Sự an lạc và hỷ lạc khởi lên do duyên địa đại, đó là vị ngọt của địa đại; địa đại là vô thường, khổ, có pháp biến hoại, đó là sự nguy hiểm của địa đại; sự điều phục dục tham, sự đoạn trừ dục tham đối với địa đại, đó là sự xuất ly khỏi địa đại.
Yaṃ āpodhātuṃ paṭicca…pe… yaṃ tejodhātuṃ paṭicca…pe… yaṃ vāyodhātuṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ vāyodhātuyā assādo; yaṃ vāyodhātu aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā, ayaṃ vāyodhātuyā ādīnavo; yo vāyodhātuyā chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ, idaṃ vāyodhātuyā nissaraṇaṃ’’’.
The happiness and joy that arise dependent on the water element…pe… dependent on the fire element…pe… dependent on the air element—that is its gratification; that the air element is impermanent, unsatisfactory, subject to change—that is its danger; the subduing of desire and passion for the air element, the abandoning of desire and passion—that is its escape.’”
Sự an lạc và hỷ lạc khởi lên do duyên thủy đại… do duyên hỏa đại… do duyên phong đại, đó là vị ngọt của phong đại; phong đại là vô thường, khổ, có pháp biến hoại, đó là sự nguy hiểm của phong đại; sự điều phục dục tham, sự đoạn trừ dục tham đối với phong đại, đó là sự xuất ly khỏi phong đại.’”
‘‘Yāvakīvañcāhaṃ, bhikkhave, imāsaṃ catunnaṃ dhātūnaṃ evaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ na abbhaññāsiṃ, neva tāvāhaṃ, bhikkhave, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti* paccaññāsiṃ.
“As long as, bhikkhus, I did not fully understand these four elements as they really are—their gratification as gratification, their danger as danger, their escape as escape—I did not claim, bhikkhus, to have awakened to the unexcelled perfect self-enlightenment in this world with its devas, Māra, and Brahmā, among the recluses and brahmins, and among this generation with its devas and humans.
“Này các Tỳ-khưu, chừng nào ta chưa như thật thấu hiểu vị ngọt là vị ngọt, sự nguy hiểm là sự nguy hiểm, và sự xuất ly là sự xuất ly của bốn đại giới này, chừng đó, này các Tỳ-khưu, ta chưa tuyên bố rằng ta đã chứng đắc Vô Thượng Chánh Đẳng Giác trong thế gian này cùng với chư Thiên, Ma vương, Phạm Thiên, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài người.”
‘‘Yato ca khvāhaṃ, bhikkhave, imāsaṃ catunnaṃ dhātūnaṃ evaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, athāhaṃ, bhikkhave, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti paccaññāsiṃ.
“But when, bhikkhus, I fully understood these four elements as they really are—their gratification as gratification, their danger as danger, their escape as escape—then, bhikkhus, I claimed to have awakened to the unexcelled perfect self-enlightenment in this world with its devas, Māra, and Brahmā, among the recluses and brahmins, and among this generation with its devas and humans.
“Nhưng khi nào, này các Tỳ-khưu, ta đã như thật thấu hiểu vị ngọt là vị ngọt, sự nguy hiểm là sự nguy hiểm, và sự xuất ly là sự xuất ly của bốn đại giới này, bấy giờ, này các Tỳ-khưu, ta đã tuyên bố rằng ta đã chứng đắc Vô Thượng Chánh Đẳng Giác trong thế gian này cùng với chư Thiên, Ma vương, Phạm Thiên, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài người.
Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi – ‘akuppā me vimutti* , ayamantimā jāti, natthi dāni punabbhavo’’’ti.
And knowledge and vision arose in me: ‘My liberation is unshakeable; this is my last birth; there is no more renewed existence.’”
Và tri kiến đã khởi lên nơi ta: ‘Sự giải thoát của ta là bất động, đây là đời sống cuối cùng, không còn tái sinh nữa.’”
Dutiyaṃ.
The Second.
Thứ hai.
116. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘pathavīdhātuyāhaṃ, bhikkhave, assādapariyesanaṃ acariṃ, yo pathavīdhātuyā assādo tadajjhagamaṃ, yāvatā pathavīdhātuyā assādo paññāya me so sudiṭṭho.
116. Resides at Sāvatthī…pe… “I sought the gratification of the earth element, bhikkhus, and I apprehended that which is the gratification of the earth element; as far as there is gratification in the earth element, that was well seen by me with wisdom.
116. Tại Sāvatthī trú xứ… “Này các Tỳ-khưu, ta đã tìm cầu vị ngọt của địa đại, ta đã đạt được vị ngọt của địa đại, và vị ngọt của địa đại đã được ta thấy rõ bằng tuệ.
Pathavīdhātuyāhaṃ, bhikkhave, ādīnavapariyesanaṃ acariṃ, yo pathavīdhātuyā ādīnavo tadajjhagamaṃ, yāvatā pathavīdhātuyā ādīnavo paññāya me so sudiṭṭho.
I sought the danger of the earth element, bhikkhus, and I apprehended that which is the danger of the earth element; as far as there is danger in the earth element, that was well seen by me with wisdom.
Này các Tỳ-khưu, ta đã tìm cầu sự nguy hiểm của địa đại, ta đã đạt được sự nguy hiểm của địa đại, và sự nguy hiểm của địa đại đã được ta thấy rõ bằng tuệ.
Pathavīdhātuyāhaṃ, bhikkhave, nissaraṇapariyesanaṃ acariṃ, yaṃ pathavīdhātuyā nissaraṇaṃ tadajjhagamaṃ, yāvatā pathavīdhātuyā nissaraṇaṃ paññāya me taṃ sudiṭṭhaṃ’’.
I sought the escape from the earth element, bhikkhus, and I apprehended that which is the escape from the earth element; as far as there is escape from the earth element, that was well seen by me with wisdom.”
Này các Tỳ-khưu, ta đã tìm cầu sự xuất ly khỏi địa đại, ta đã đạt được sự xuất ly khỏi địa đại, và sự xuất ly khỏi địa đại đã được ta thấy rõ bằng tuệ.”
‘‘Āpodhātuyāhaṃ, bhikkhave…pe… tejodhātuyāhaṃ, bhikkhave… vāyodhātuyāhaṃ, bhikkhave, assādapariyesanaṃ acariṃ, yo vāyodhātuyā assādo tadajjhagamaṃ, yāvatā vāyodhātuyā assādo paññāya me so sudiṭṭho.
“I sought the gratification of the water element, bhikkhus…pe… of the fire element, bhikkhus… of the air element, bhikkhus, and I apprehended that which is the gratification of the air element; as far as there is gratification in the air element, that was well seen by me with wisdom.
“Này các Tỳ-khưu, ta đã tìm cầu vị ngọt của thủy đại… của hỏa đại… của phong đại, ta đã đạt được vị ngọt của phong đại, và vị ngọt của phong đại đã được ta thấy rõ bằng tuệ.
Vāyodhātuyāhaṃ, bhikkhave, ādīnavapariyesanaṃ acariṃ, yo vāyodhātuyā ādīnavo tadajjhagamaṃ, yāvatā vāyodhātuyā ādīnavo paññāya me so sudiṭṭho.
Bhikkhus, I sought out the disadvantage of the air element; I comprehended the disadvantage of the air element. To the extent that there is disadvantage in the air element, that was well seen by me with wisdom.
Này các Tỳ khưu, Ta đã tìm cầu sự nguy hại của phong đại, Ta đã liễu tri được sự nguy hại của phong đại là gì. Trong chừng mực nào có sự nguy hại của phong đại, điều đó đã được Ta thấy rõ bằng trí tuệ.
Vāyodhātuyāhaṃ, bhikkhave, nissaraṇapariyesanaṃ acariṃ, yaṃ vāyodhātuyā nissaraṇaṃ tadajjhagamaṃ, yāvatā vāyodhātuyā nissaraṇaṃ paññāya me taṃ sudiṭṭhaṃ.
Bhikkhus, I sought out the escape from the air element; I comprehended the escape from the air element. To the extent that there is escape from the air element, that was well seen by me with wisdom.
Này các Tỳ khưu, Ta đã tìm cầu sự xuất ly khỏi phong đại, Ta đã liễu tri được sự xuất ly khỏi phong đại là gì. Trong chừng mực nào có sự xuất ly khỏi phong đại, điều đó đã được Ta thấy rõ bằng trí tuệ.
‘‘Yāvakīvañcāhaṃ, bhikkhave, imāsaṃ catunnaṃ dhātūnaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ na abbhaññāsiṃ, neva tāvāhaṃ, bhikkhave, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti paccaññāsiṃ.
“Bhikkhus, as long as I did not truly understand, as they really are, the gratification as gratification, the disadvantage as disadvantage, and the escape as escape of these four elements, I did not declare, O bhikkhus, in this world with its devas, Māras, and Brahmās, among this generation of recluses and brahmins, with its devas and humans, that I had awakened to unsurpassed perfect self-awakening.
“Này các Tỳ khưu, cho đến khi nào Ta chưa thắng tri như thật về vị ngọt là vị ngọt, sự nguy hại là sự nguy hại, và sự thoát ly là sự thoát ly của bốn giới này, thì này các Tỳ khưu, cho đến khi ấy Ta vẫn chưa xác nhận rằng Ta đã chứng đắc Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác trong thế giới cùng với chư Thiên, Ma vương, Phạm thiên, trong quần chúng cùng với Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài người.
‘‘Yato ca khvāhaṃ, bhikkhave, imāsaṃ catunnaṃ dhātūnaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, athāhaṃ, bhikkhave, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti paccaññāsiṃ.
“But, bhikkhus, when I truly understood, as they really are, the gratification as gratification, the disadvantage as disadvantage, and the escape as escape of these four elements, then, O bhikkhus, I declared in this world with its devas, Māras, and Brahmās, among this generation of recluses and brahmins, with its devas and humans, that I had awakened to unsurpassed perfect self-awakening.
“Và này các Tỳ khưu, khi nào Ta đã thắng tri như thật về vị ngọt là vị ngọt, sự nguy hại là sự nguy hại, và sự thoát ly là sự thoát ly của bốn giới này, thì này các Tỳ khưu, bấy giờ Ta mới xác nhận rằng Ta đã chứng đắc Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác trong thế giới cùng với chư Thiên, Ma vương, Phạm thiên, trong quần chúng cùng với Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài người.
Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi – ‘akuppā me vimutti, ayamantimā jāti, natthi dāni punabbhavo’’’ti.
And knowledge and vision arose in me: ‘My liberation is unshakeable; this is my last birth; there is now no more renewed existence.’”
Và tri kiến đã khởi lên nơi Ta: ‘Sự giải thoát của Ta là bất động, đây là đời sống cuối cùng, nay không còn tái sanh nữa.’”
Tatiyaṃ.
The Third.
Kinh thứ ba.
117. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘no cedaṃ, bhikkhave, pathavīdhātuyā assādo abhavissa, nayidaṃ sattā pathavīdhātuyā sārajjeyyuṃ.
117. Residing at Sāvatthī… “Bhikkhus, if there were no gratification in the earth element, beings would not be enamored of the earth element.
117. Trú ở Sāvatthī… … “Này các Tỳ khưu, nếu không có vị ngọt của địa giới, thì chúng sanh đã không tham đắm trong địa giới.
Yasmā ca kho, bhikkhave, atthi pathavīdhātuyā assādo, tasmā sattā pathavīdhātuyā sārajjanti.
But because, bhikkhus, there is gratification in the earth element, beings are enamored of the earth element.
Và này các Tỳ khưu, vì có vị ngọt của địa giới, nên chúng sanh tham đắm trong địa giới.
No cedaṃ, bhikkhave, pathavīdhātuyā ādīnavo abhavissa, nayidaṃ sattā pathavīdhātuyā nibbindeyyuṃ.
If there were no disadvantage in the earth element, beings would not be dispassionate towards the earth element.
Này các Tỳ khưu, nếu không có sự nguy hại của địa giới, thì chúng sanh đã không nhàm chán địa giới.
Yasmā ca kho, bhikkhave, atthi pathavīdhātuyā ādīnavo, tasmā sattā pathavīdhātuyā nibbindanti.
But because, bhikkhus, there is disadvantage in the earth element, beings are dispassionate towards the earth element.
Và này các Tỳ khưu, vì có sự nguy hại của địa giới, nên chúng sanh nhàm chán địa giới.
No cedaṃ, bhikkhave, pathavīdhātuyā nissaraṇaṃ abhavissa, nayidaṃ sattā pathavīdhātuyā nissareyyuṃ.
If there were no escape from the earth element, beings would not escape from the earth element.
Này các Tỳ khưu, nếu không có sự thoát ly khỏi địa giới, thì chúng sanh đã không thể thoát ly khỏi địa giới.
Yasmā ca kho, bhikkhave, atthi pathavīdhātuyā nissaraṇaṃ, tasmā sattā pathavīdhātuyā nissaranti’’.
But because, bhikkhus, there is escape from the earth element, beings escape from the earth element.”
Và này các Tỳ khưu, vì có sự thoát ly khỏi địa giới, nên chúng sanh thoát ly khỏi địa giới.”
‘‘No cedaṃ, bhikkhave, āpodhātuyā assādo abhavissa…pe… no cedaṃ, bhikkhave, tejodhātuyā…pe… no cedaṃ, bhikkhave, vāyodhātuyā assādo abhavissa, nayidaṃ sattā vāyodhātuyā sārajjeyyuṃ.
“Bhikkhus, if there were no gratification in the water element… Bhikkhus, if there were no gratification in the fire element… Bhikkhus, if there were no gratification in the air element, beings would not be enamored of the air element.
“Này các Tỳ khưu, nếu không có vị ngọt của thủy giới… … nếu không có của hỏa giới… … Này các Tỳ khưu, nếu không có vị ngọt của phong giới, thì chúng sanh đã không tham đắm trong phong giới.
Yasmā ca kho, bhikkhave, atthi vāyodhātuyā assādo, tasmā sattā vāyodhātuyā sārajjanti.
But because, bhikkhus, there is gratification in the air element, beings are enamored of the air element.
Và này các Tỳ khưu, vì có vị ngọt của phong giới, nên chúng sanh tham đắm trong phong giới.
No cedaṃ, bhikkhave, vāyodhātuyā ādīnavo abhavissa, nayidaṃ sattā vāyodhātuyā nibbindeyyuṃ.
If there were no disadvantage in the air element, beings would not be dispassionate towards the air element.
Này các Tỳ khưu, nếu không có sự nguy hại của phong giới, thì chúng sanh đã không nhàm chán phong giới.
Yasmā ca kho, bhikkhave, atthi vāyodhātuyā ādīnavo, tasmā sattā vāyodhātuyā nibbindanti.
But because, bhikkhus, there is disadvantage in the air element, beings are dispassionate towards the air element.
Và này các Tỳ khưu, vì có sự nguy hại của phong giới, nên chúng sanh nhàm chán phong giới.
No cedaṃ, bhikkhave, vāyodhātuyā nissaraṇaṃ abhavissa, nayidaṃ sattā vāyodhātuyā nissareyyuṃ.
If there were no escape from the air element, beings would not escape from the air element.
Này các Tỳ khưu, nếu không có sự thoát ly khỏi phong giới, thì chúng sanh đã không thể thoát ly khỏi phong giới.
Yasmā ca kho, bhikkhave, atthi vāyodhātuyā nissaraṇaṃ, tasmā sattā vāyodhātuyā nissaranti.
But because, bhikkhus, there is escape from the air element, beings escape from the air element.
Và này các Tỳ khưu, vì có sự thoát ly khỏi phong giới, nên chúng sanh thoát ly khỏi phong giới.
‘‘Yāvakīvañcime, bhikkhave, sattā imāsaṃ catunnaṃ dhātūnaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ na abbhaññaṃsu, neva tāvime bhikkhave, sattā sadevakā lokā samārakā sabrahmakā sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya nissaṭā visaṃyuttā vippamuttā vimariyādikatena cetasā vihariṃsu.
“Bhikkhus, as long as these beings did not truly understand, as they really are, the gratification as gratification, the disadvantage as disadvantage, and the escape as escape of these four elements, so long, O bhikkhus, these beings did not live detached, unyoked, liberated from the world with its devas, Māras, and Brahmās, from this generation of recluses and brahmins, with its devas and humans, with a mind unbound by limitations.
“Này các Tỳ khưu, cho đến khi nào các chúng sanh này chưa thắng tri như thật về vị ngọt là vị ngọt, sự nguy hại là sự nguy hại, và sự thoát ly là sự thoát ly của bốn giới này, thì này các Tỳ khưu, cho đến khi ấy, các chúng sanh này vẫn chưa thoát khỏi, chưa tách lìa, chưa giải thoát khỏi thế giới cùng với chư Thiên, Ma vương, Phạm thiên, khỏi quần chúng cùng với Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài người, và họ vẫn chưa an trú với tâm không còn giới hạn.
‘‘Yato ca kho, bhikkhave, sattā imāsaṃ catunnaṃ dhātūnaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ abbhaññaṃsu, atha, bhikkhave, sattā sadevakā lokā samārakā sabrahmakā sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya nissaṭā visaṃyuttā vippamuttā vimariyādikatena cetasā viharantī’’ti.
“But, bhikkhus, when beings truly understood, as they really are, the gratification as gratification, the disadvantage as disadvantage, and the escape as escape of these four elements, then, O bhikkhus, beings live detached, unyoked, liberated from the world with its devas, Māras, and Brahmās, from this generation of recluses and brahmins, with its devas and humans, with a mind unbound by limitations.”
“Và này các Tỳ khưu, khi nào các chúng sanh đã thắng tri như thật về vị ngọt là vị ngọt, sự nguy hại là sự nguy hại, và sự thoát ly là sự thoát ly của bốn giới này, thì này các Tỳ khưu, bấy giờ các chúng sanh mới thoát khỏi, tách lìa, giải thoát khỏi thế giới cùng với chư Thiên, Ma vương, Phạm thiên, khỏi quần chúng cùng với Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài người, và họ an trú với tâm không còn giới hạn.”
Catutthaṃ.
The Fourth.
Kinh thứ tư.
118. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘pathavīdhātu ce* hidaṃ, bhikkhave, ekantadukkhā abhavissa dukkhānupatitā dukkhāvakkantā anavakkantā sukhena, nayidaṃ sattā pathavīdhātuyā sārajjeyyuṃ.
118. Residing at Sāvatthī… “Bhikkhus, if the earth element were exclusively suffering, beset by suffering, pervaded by suffering, and not pervaded by pleasure, beings would not be enamored of the earth element.
118. Trú ở Sāvatthī… … “Này các Tỳ khưu, nếu địa giới này hoàn toàn là khổ, bị khổ theo sau, bị khổ xâm chiếm, không bị lạc xâm chiếm, thì chúng sanh đã không tham đắm trong địa giới.
Yasmā ca kho, bhikkhave, pathavīdhātu sukhā sukhānupatitā sukhāvakkantā anavakkantā dukkhena, tasmā sattā pathavīdhātuyā sārajjanti’’.
But because, bhikkhus, the earth element is pleasant, beset by pleasure, pervaded by pleasure, and not pervaded by suffering, beings are enamored of the earth element.”
Và này các Tỳ khưu, vì địa giới là lạc, bị lạc theo sau, bị lạc xâm chiếm, không bị khổ xâm chiếm, nên chúng sanh tham đắm trong địa giới.”
‘‘Āpodhātu ce hidaṃ, bhikkhave…pe… tejodhātu ce hidaṃ, bhikkhave… vāyodhātu ce hidaṃ, bhikkhave, ekantadukkhā abhavissa dukkhānupatitā dukkhāvakkantā anavakkantā sukhena, nayidaṃ sattā vāyodhātuyā sārajjeyyuṃ.
“Bhikkhus, if the water element… Bhikkhus, if the fire element… Bhikkhus, if the air element were exclusively suffering, beset by suffering, pervaded by suffering, and not pervaded by pleasure, beings would not be enamored of the air element.
“Này các Tỳ khưu, nếu thủy giới… … Này các Tỳ khưu, nếu hỏa giới… Này các Tỳ khưu, nếu phong giới hoàn toàn là khổ, bị khổ theo sau, bị khổ xâm chiếm, không bị lạc xâm chiếm, thì chúng sanh đã không tham đắm trong phong giới.
Yasmā ca kho, bhikkhave, vāyodhātu sukhā sukhānupatitā sukhāvakkantā anavakkantā dukkhena, tasmā sattā vāyodhātuyā sārajjanti.
But because, bhikkhus, the air element is pleasant, beset by pleasure, pervaded by pleasure, and not pervaded by suffering, beings are enamored of the air element.
Và này các Tỳ khưu, vì phong giới là lạc, bị lạc theo sau, bị lạc xâm chiếm, không bị khổ xâm chiếm, nên chúng sanh tham đắm trong phong giới.
‘‘Pathavīdhātu ce hidaṃ, bhikkhave, ekantasukhā abhavissa sukhānupatitā sukhāvakkantā anavakkantā dukkhena, nayidaṃ sattā pathavīdhātuyā nibbindeyyuṃ.
“Bhikkhus, if the earth element were exclusively pleasant, beset by pleasure, pervaded by pleasure, and not pervaded by suffering, beings would not be dispassionate towards the earth element.
“Này các Tỳ khưu, nếu địa giới này hoàn toàn là lạc, bị lạc theo sau, bị lạc xâm chiếm, không bị khổ xâm chiếm, thì chúng sanh đã không nhàm chán địa giới.
Yasmā ca kho, bhikkhave, pathavīdhātu dukkhā dukkhānupatitā dukkhāvakkantā anavakkantā sukhena, tasmā sattā pathavīdhātuyā nibbindanti.
But because, bhikkhus, the earth element is suffering, beset by suffering, pervaded by suffering, and not pervaded by pleasure, beings are dispassionate towards the earth element.
Và này các Tỳ khưu, vì địa giới là khổ, bị khổ theo sau, bị khổ xâm chiếm, không bị lạc xâm chiếm, nên chúng sanh nhàm chán địa giới.
‘‘Āpodhātu ce hidaṃ, bhikkhave…pe… tejodhātu ce hidaṃ, bhikkhave… vāyodhātu ce hidaṃ, bhikkhave, ekantasukhā abhavissa sukhānupatitā sukhāvakkantā anavakkantā dukkhena, nayidaṃ sattā vāyodhātuyā nibbindeyyuṃ.
“Bhikkhus, if the water element… Bhikkhus, if the fire element… Bhikkhus, if the air element were exclusively pleasant, beset by pleasure, pervaded by pleasure, and not pervaded by suffering, beings would not be dispassionate towards the air element.
“Này các Tỳ khưu, nếu thủy giới… … Này các Tỳ khưu, nếu hỏa giới… Này các Tỳ khưu, nếu phong giới hoàn toàn là lạc, bị lạc theo sau, bị lạc xâm chiếm, không bị khổ xâm chiếm, thì chúng sanh đã không nhàm chán phong giới.
Yasmā ca kho, bhikkhave, vāyodhātu dukkhā dukkhānupatitā dukkhāvakkantā anavakkantā sukhena, tasmā sattā vāyodhātuyā nibbindantī’’ti.
But because, bhikkhus, the air element is suffering, beset by suffering, pervaded by suffering, and not pervaded by pleasure, beings are dispassionate towards the air element.”
Và này các Tỳ khưu, vì phong giới là khổ, bị khổ theo sau, bị khổ xâm chiếm, không bị lạc xâm chiếm, nên chúng sanh nhàm chán phong giới.”
Pañcamaṃ.
The Fifth.
Kinh thứ năm.
119. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘yo, bhikkhave, pathavīdhātuṃ abhinandati, dukkhaṃ so abhinandati.
119. Residing at Sāvatthī… “Bhikkhus, whoever delights in the earth element, delights in suffering.
119. Trú ở Sāvatthī… … “Này các Tỳ khưu, người nào hoan hỷ trong địa giới, người ấy hoan hỷ trong khổ.
Yo dukkhaṃ abhinandati, aparimutto so dukkhasmāti vadāmi.
Whoever delights in suffering, I declare, is not liberated from suffering.
Người nào hoan hỷ trong khổ, Ta nói rằng người ấy không giải thoát khỏi khổ.
Yo āpodhātuṃ abhinandati…pe… yo tejodhātuṃ… yo vāyodhātuṃ abhinandati, dukkhaṃ so abhinandati.
Whoever delights in the water element… whoever delights in the fire element… whoever delights in the air element, delights in suffering.
Người nào hoan hỷ trong thủy giới… … người nào trong hỏa giới… người nào hoan hỷ trong phong giới, người ấy hoan hỷ trong khổ.
Yo dukkhaṃ abhinandati, aparimutto so dukkhasmāti vadāmi’’.
Whoever delights in suffering, I declare, is not liberated from suffering.”
Người nào hoan hỷ trong khổ, Ta nói rằng người ấy không giải thoát khỏi khổ.”
‘‘Yo ca kho, bhikkhave, pathavīdhātuṃ nābhinandati, dukkhaṃ so nābhinandati.
“But, bhikkhus, whoever does not delight in the earth element, does not delight in suffering.
“Và này các Tỳ khưu, người nào không hoan hỷ trong địa giới, người ấy không hoan hỷ trong khổ.
Yo dukkhaṃ nābhinandati, parimutto so dukkhasmāti vadāmi.
Whoever does not delight in suffering, I declare, is liberated from suffering.
Người nào không hoan hỷ trong khổ, Ta nói rằng người ấy đã giải thoát khỏi khổ.
Yo āpodhātuṃ…pe… yo tejodhātuṃ… yo vāyodhātuṃ nābhinandati, dukkhaṃ so nābhinandati.
Whoever does not delight in the water element… whoever does not delight in the fire element… whoever does not delight in the air element, does not delight in suffering.
Người nào không hoan hỷ trong thủy giới… … người nào trong hỏa giới… người nào không hoan hỷ trong phong giới, người ấy không hoan hỷ trong khổ.
Yo dukkhaṃ nābhinandati, parimutto so dukkhasmāti vadāmī’’ti.
Whoever does not delight in suffering, I declare, is liberated from suffering.”
Người nào không hoan hỷ trong khổ, Ta nói rằng người ấy đã giải thoát khỏi khổ.”
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Kinh thứ sáu.
120. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘yo, bhikkhave, pathavīdhātuyā uppādo ṭhiti abhinibbatti pātubhāvo, dukkhasseso uppādo rogānaṃ ṭhiti jarāmaraṇassa pātubhāvo.
120. The Blessed One was living in Sāvatthī… “Monks, whatever is the arising, persistence, manifestation, and appearance of the earth element, that is the arising of suffering, the persistence of diseases, and the appearance of old age and death.
120. Trú tại Sāvatthī… này các Tỳ-kheo, sự khởi lên, sự tồn tại, sự phát sinh, sự hiển lộ của địa đại (pathavīdhātu) chính là sự khởi lên của khổ, sự tồn tại của bệnh tật, sự hiển lộ của già chết.
Yo āpodhātuyā…pe… yo tejodhātuyā… yo vāyodhātuyā uppādo ṭhiti abhinibbatti pātubhāvo, dukkhasseso uppādo rogānaṃ ṭhiti jarāmaraṇassa pātubhāvo’’.
Whatever is the arising, persistence, manifestation, and appearance of the water element…pe… of the fire element… of the air element, that is the arising of suffering, the persistence of diseases, and the appearance of old age and death.”
Sự khởi lên của thủy đại (āpodhātu)…pe… của hỏa đại (tejodhātu)… của phong đại (vāyodhātu), sự tồn tại, sự phát sinh, sự hiển lộ của chúng chính là sự khởi lên của khổ, sự tồn tại của bệnh tật, sự hiển lộ của già chết.”
‘‘Yo ca kho, bhikkhave, pathavīdhātuyā nirodho vūpasamo atthaṅgamo, dukkhasseso nirodho rogānaṃ vūpasamo jarāmaraṇassa atthaṅgamo.
“But, monks, whatever is the cessation, appeasement, and disappearance of the earth element, that is the cessation of suffering, the appeasement of diseases, and the disappearance of old age and death.
“Này các Tỳ-kheo, sự diệt trừ, sự lắng dịu, sự chấm dứt của địa đại (pathavīdhātu) chính là sự diệt trừ của khổ, sự lắng dịu của bệnh tật, sự chấm dứt của già chết.
Yo āpodhātuyā…pe… yo tejodhātuyā… yo vāyodhātuyā nirodho vūpasamo atthaṅgamo, dukkhasseso nirodho rogānaṃ vūpasamo jarāmaraṇassa atthaṅgamo’’ti.
Whatever is the cessation, appeasement, and disappearance of the water element…pe… of the fire element… of the air element, that is the cessation of suffering, the appeasement of diseases, and the disappearance of old age and death.”
Sự diệt trừ của thủy đại (āpodhātu)…pe… của hỏa đại (tejodhātu)… của phong đại (vāyodhātu), sự lắng dịu, sự chấm dứt của chúng chính là sự diệt trừ của khổ, sự lắng dịu của bệnh tật, sự chấm dứt của già chết.”
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ bảy.
121. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘catasso imā, bhikkhave, dhātuyo.
121. The Blessed One was living in Sāvatthī… “Monks, there are these four elements.
121. Trú tại Sāvatthī…pe… “Này các Tỳ-kheo, có bốn đại này.
Katamā catasso?
What are the four?
Thế nào là bốn?
Pathavīdhātu, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu.
The earth element, the water element, the fire element, and the air element.
Địa đại (pathavīdhātu), thủy đại (āpodhātu), hỏa đại (tejodhātu), phong đại (vāyodhātu).
Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā imāsaṃ catunnaṃ dhātūnaṃ assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānanti, na me te, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu vā samaṇasammatā brāhmaṇesu vā brāhmaṇasammatā; na ca pana te āyasmanto sāmaññatthaṃ vā brahmaññatthaṃ vā diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti’’.
Monks, whatever recluses or brahmins do not truly understand the gratification, the danger, and the escape in regard to these four elements, they are not regarded by me, monks, as recluses among recluses, or as brahmins among brahmins; nor do those venerable ones, having realized for themselves with direct knowledge, enter upon and abide in the goal of recluseship or the goal of brahminship in this very life.”
Này các Tỳ-kheo, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào không như thật hiểu rõ sự vị ngọt (assāda), sự nguy hiểm (ādīnava) và sự thoát ly (nissaraṇa) của bốn đại này, thì này các Tỳ-kheo, Ta không xem họ là Sa-môn trong số các Sa-môn, cũng không xem họ là Bà-la-môn trong số các Bà-la-môn; và các vị ấy không tự mình chứng ngộ, đạt được và an trú trong mục đích của Sa-môn hạnh hay Bà-la-môn hạnh ngay trong hiện tại.”
‘‘Ye ca kho keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā imāsaṃ catunnaṃ dhātūnaṃ assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānanti, te ca kho me, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu ceva samaṇasammatā brāhmaṇesu ca brāhmaṇasammatā; te ca panāyasmanto sāmaññatthañca brahmaññatthañca diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantī’’ti.
“But, monks, whatever recluses or brahmins truly understand the gratification, the danger, and the escape in regard to these four elements, they are regarded by me, monks, as recluses among recluses, and as brahmins among brahmins; and those venerable ones, having realized for themselves with direct knowledge, enter upon and abide in the goal of recluseship and the goal of brahminship in this very life.”
“Này các Tỳ-kheo, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào như thật hiểu rõ sự vị ngọt (assāda), sự nguy hiểm (ādīnava) và sự thoát ly (nissaraṇa) của bốn đại này, thì này các Tỳ-kheo, Ta xem họ là Sa-môn trong số các Sa-môn, và là Bà-la-môn trong số các Bà-la-môn; và các vị ấy tự mình chứng ngộ, đạt được và an trú trong mục đích của Sa-môn hạnh và Bà-la-môn hạnh ngay trong hiện tại.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Thứ tám.
122. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘catasso imā, bhikkhave, dhātuyo.
122. The Blessed One was living in Sāvatthī… “Monks, there are these four elements.
122. Trú tại Sāvatthī…pe… “Này các Tỳ-kheo, có bốn đại này.
Katamā catasso?
What are the four?
Thế nào là bốn?
Pathavīdhātu, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu.
The earth element, the water element, the fire element, and the air element.
Địa đại (pathavīdhātu), thủy đại (āpodhātu), hỏa đại (tejodhātu), phong đại (vāyodhātu).
Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā imāsaṃ catunnaṃ dhātūnaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānanti…pe… pajānanti…pe… sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantī’’ti.
Monks, whatever recluses or brahmins do not truly understand the origin, the disappearance, the gratification, the danger, and the escape in regard to these four elements…pe… understand…pe… having realized for themselves with direct knowledge, enter upon and abide.”
Này các Tỳ-kheo, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào không như thật hiểu rõ sự tập khởi (samudaya), sự chấm dứt (atthaṅgama), sự vị ngọt (assāda), sự nguy hiểm (ādīnava) và sự thoát ly (nissaraṇa) của bốn đại này…pe… hiểu rõ…pe… tự mình chứng ngộ, đạt được và an trú trong hiện tại.”
Navamaṃ.
The Ninth.
Thứ chín.
123. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā pathavīdhātuṃ nappajānanti, pathavīdhātusamudayaṃ nappajānanti, pathavīdhātunirodhaṃ nappajānanti, pathavīdhātunirodhagāminiṃ paṭipadaṃ nappajānanti…pe… āpodhātuṃ nappajānanti… tejodhātuṃ nappajānanti… vāyodhātuṃ nappajānanti, vāyodhātusamudayaṃ nappajānanti, vāyodhātunirodhaṃ nappajānanti, vāyodhātunirodhagāminiṃ paṭipadaṃ nappajānanti, na me te, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu vā samaṇasammatā brāhmaṇesu vā brāhmaṇasammatā; na ca pana te āyasmanto sāmaññatthaṃ vā brahmaññatthaṃ vā diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti’’.
123. The Blessed One was living in Sāvatthī… “Monks, whatever recluses or brahmins do not understand the earth element, do not understand the origin of the earth element, do not understand the cessation of the earth element, do not understand the path leading to the cessation of the earth element…pe… do not understand the water element… do not understand the fire element… do not understand the air element, do not understand the origin of the air element, do not understand the cessation of the air element, do not understand the path leading to the cessation of the air element, they are not regarded by me, monks, as recluses among recluses, or as brahmins among brahmins; nor do those venerable ones, having realized for themselves with direct knowledge, enter upon and abide in the goal of recluseship or the goal of brahminship in this very life.”
123. Trú tại Sāvatthī…pe… “Này các Tỳ-kheo, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào không hiểu rõ địa đại (pathavīdhātu), không hiểu rõ sự tập khởi của địa đại, không hiểu rõ sự diệt trừ của địa đại, không hiểu rõ con đường đưa đến sự diệt trừ của địa đại…pe… không hiểu rõ thủy đại (āpodhātu)… không hiểu rõ hỏa đại (tejodhātu)… không hiểu rõ phong đại (vāyodhātu), không hiểu rõ sự tập khởi của phong đại, không hiểu rõ sự diệt trừ của phong đại, không hiểu rõ con đường đưa đến sự diệt trừ của phong đại, thì này các Tỳ-kheo, Ta không xem họ là Sa-môn trong số các Sa-môn, cũng không xem họ là Bà-la-môn trong số các Bà-la-môn; và các vị ấy không tự mình chứng ngộ, đạt được và an trú trong mục đích của Sa-môn hạnh hay Bà-la-môn hạnh ngay trong hiện tại.”
‘‘Ye ca kho keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā pathavīdhātuṃ pajānanti, pathavīdhātusamudayaṃ pajānanti, pathavīdhātunirodhaṃ pajānanti, pathavīdhātunirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānanti… ye ca kho keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā…pe… āpodhātuṃ pajānanti… tejodhātuṃ pajānanti… vāyodhātuṃ pajānanti, vāyodhātusamudayaṃ pajānanti, vāyodhātunirodhaṃ pajānanti, vāyodhātunirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānanti, te ca kho me, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu ceva samaṇasammatā brāhmaṇesu ca brāhmaṇasammatā; te ca panāyasmanto sāmaññatthañca brahmaññatthañca diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantī’’ti.
“But, monks, whatever recluses or brahmins understand the earth element, understand the origin of the earth element, understand the cessation of the earth element, understand the path leading to the cessation of the earth element… whatever recluses or brahmins…pe… understand the water element… understand the fire element… understand the air element, understand the origin of the air element, understand the cessation of the air element, understand the path leading to the cessation of the air element, they are regarded by me, monks, as recluses among recluses, and as brahmins among brahmins; and those venerable ones, having realized for themselves with direct knowledge, enter upon and abide in the goal of recluseship and the goal of brahminship in this very life.”
“Này các Tỳ-kheo, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào hiểu rõ địa đại (pathavīdhātu), hiểu rõ sự tập khởi của địa đại, hiểu rõ sự diệt trừ của địa đại, hiểu rõ con đường đưa đến sự diệt trừ của địa đại… bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào…pe… hiểu rõ thủy đại (āpodhātu)… hiểu rõ hỏa đại (tejodhātu)… hiểu rõ phong đại (vāyodhātu), hiểu rõ sự tập khởi của phong đại, hiểu rõ sự diệt trừ của phong đại, hiểu rõ con đường đưa đến sự diệt trừ của phong đại, thì này các Tỳ-kheo, Ta xem họ là Sa-môn trong số các Sa-môn, và là Bà-la-môn trong số các Bà-la-môn; và các vị ấy tự mình chứng ngộ, đạt được và an trú trong mục đích của Sa-môn hạnh và Bà-la-môn hạnh ngay trong hiện tại.”
Dasamaṃ.
The Tenth.
Thứ mười.
124. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
124. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was living in Sāvatthī, at Jetavana, Anāthapiṇḍika’s Park.
124. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There the Blessed One addressed the bhikkhus: “Bhikkhus!”
Tại đấy, Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo:
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
“Venerable sir!” those bhikkhus replied to the Blessed One.
“Này các Tỳ-kheo!” Các Tỳ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn!”
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Thế Tôn nói như sau:
‘‘Anamataggoyaṃ* bhikkhave, saṃsāro.
“Monks, this saṃsāra is without a discoverable beginning.
“Này các Tỳ-kheo, luân hồi (saṃsāra) là vô thủy vô chung (anamatagga).
Pubbā koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarataṃ.
A first point is not discerned of beings roaming and transmigrating, hindered by ignorance and fettered by craving.
Không thể biết được điểm khởi đầu của các chúng sanh bị vô minh che lấp, bị ái dục trói buộc, phải lưu chuyển, luân hồi.
Seyyathāpi, bhikkhave, puriso yaṃ imasmiṃ jambudīpe tiṇakaṭṭhasākhāpalāsaṃ taṃ chetvā* ekajjhaṃ saṃharitvā caturaṅgulaṃ caturaṅgulaṃ ghaṭikaṃ katvā nikkhipeyya – ‘ayaṃ me mātā, tassā me mātu ayaṃ mātā’ti, apariyādinnāva* bhikkhave, tassa purisassa mātumātaro assu, atha imasmiṃ jambudīpe tiṇakaṭṭhasākhāpalāsaṃ parikkhayaṃ pariyādānaṃ gaccheyya.
Suppose, monks, a man were to cut down all the grass, wood, branches, and foliage in this continent of Jambudīpa, gather them together into one pile, and then make them into four-inch pieces, laying them aside, saying, ‘This is my mother, and this is the mother of that mother of mine’—the mothers and grandmothers of that man would not be exhausted, yet the grass, wood, branches, and foliage in this continent of Jambudīpa would be exhausted and finished.
Này các Tỳ-kheo, ví như có một người chặt hết cỏ, củi, cành cây, lá cây trên đảo Jambudīpa này, rồi gom lại thành một đống, và làm thành từng que dài bốn ngón tay, rồi đặt chúng xuống mà nói: ‘Đây là mẹ của tôi, đây là mẹ của mẹ tôi’, thì này các Tỳ-kheo, các bà mẹ của người ấy vẫn chưa hết, nhưng cỏ, củi, cành cây, lá cây trên đảo Jambudīpa này sẽ cạn kiệt, sẽ hết.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro.
This saṃsāra, monks, is without a discoverable beginning.
Này các Tỳ-kheo, luân hồi là vô thủy vô chung.
Pubbā koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarataṃ.
A first point is not discerned of beings roaming and transmigrating, hindered by ignorance and fettered by craving.
Không thể biết được điểm khởi đầu của các chúng sanh bị vô minh che lấp, bị ái dục trói buộc, phải lưu chuyển, luân hồi.
Evaṃ dīgharattaṃ vo, bhikkhave, dukkhaṃ paccanubhūtaṃ tibbaṃ paccanubhūtaṃ byasanaṃ paccanubhūtaṃ, kaṭasī* vaḍḍhitā.
For a long time, monks, have you experienced suffering, experienced severe suffering, experienced misfortune, and increased the cemetery.
Này các Tỳ-kheo, các ông đã phải trải qua khổ đau dữ dội, trải qua tai họa, chất chồng mồ mả trong một thời gian rất dài như vậy.
Yāvañcidaṃ, bhikkhave, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ alaṃ virajjituṃ alaṃ vimuccitu’’nti.
To this extent, monks, it is enough to become disenchanted with all conditioned phenomena, enough to become dispassionate, enough to be liberated.”
Này các Tỳ-kheo, bấy nhiêu đó cũng đủ để nhàm chán tất cả các hành (saṅkhāra), đủ để ly tham, đủ để giải thoát.”
Paṭhamaṃ.
The First.
Thứ nhất.
125. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro.
125. The Blessed One was living in Sāvatthī…pe… “Monks, this saṃsāra is without a discoverable beginning.
125. Trú tại Sāvatthī…pe… “Này các Tỳ-kheo, luân hồi là vô thủy vô chung.
Pubbā koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarataṃ.
A first point is not discerned of beings roaming and transmigrating, hindered by ignorance and fettered by craving.
Không thể biết được điểm khởi đầu của các chúng sanh bị vô minh che lấp, bị ái dục trói buộc, phải lưu chuyển, luân hồi.
Seyyathāpi, bhikkhave, puriso imaṃ mahāpathaviṃ kolaṭṭhimattaṃ kolaṭṭhimattaṃ mattikāguḷikaṃ karitvā nikkhipeyya – ‘ayaṃ me pitā, tassa me pitu ayaṃ pitā’ti, apariyādinnāva bhikkhave, tassa purisassa pitupitaro assu, athāyaṃ mahāpathavī parikkhayaṃ pariyādānaṃ gaccheyya.
Bhikkhus, it is as if a man were to make clod-balls of this great earth, each the size of a jujube seed, and lay them down, saying: ‘This is my father, and this is the father of my father.’ Bhikkhus, the fathers and grandfathers of that man would not be exhausted, but this great earth would come to an end, would be exhausted.
Này các Tỳ-khưu, ví như có người, sau khi làm những viên đất sét nhỏ bằng hạt táo trên trái đất lớn này, rồi đặt chúng xuống mà nói: ‘Đây là cha tôi, đây là cha của cha tôi’, thì này các Tỳ-khưu, những người cha của người cha ấy vẫn chưa hết, trong khi trái đất lớn này đã tiêu mòn, cạn kiệt.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for that?
Vì sao thế?
Anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro.
This saṃsāra, bhikkhus, is without discoverable beginning.
Này các Tỳ-khưu, luân hồi (saṃsāra) này không có điểm khởi đầu được biết đến.
Pubbā koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarataṃ.
A first point is not discerned for beings hindered by ignorance and fettered by craving, who are transmigrating and wandering on.
Không thể nhận ra điểm khởi đầu của các chúng sinh bị vô minh che chướng, bị ái dục trói buộc, đang trôi lăn, luân chuyển.
Evaṃ dīgharattaṃ vo, bhikkhave, dukkhaṃ paccanubhūtaṃ tibbaṃ paccanubhūtaṃ byasanaṃ paccanubhūtaṃ, kaṭasī vaḍḍhitā.
For a long time, bhikkhus, you have experienced suffering, experienced intense suffering, experienced misfortune, and increased the charnel ground.
Này các Tỳ-khưu, các ông đã chịu đựng khổ đau mãnh liệt, đã chịu đựng tai ương trong một thời gian dài như vậy, đã chất chồng những nấm mồ.
Yāvañcidaṃ, bhikkhave, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ, alaṃ virajjituṃ, alaṃ vimuccitu’’nti.
This is enough, bhikkhus, to become disenchanted with all formations, enough to become dispassionate, enough to be liberated."
Này các Tỳ-khưu, chừng đó là đủ để các ông chán ghét tất cả các hành (saṅkhāra), đủ để ly tham, đủ để giải thoát.”
Dutiyaṃ.
The Second.
Thứ hai.
126. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro.
126. Dwelling at Sāvatthī…pe… "This saṃsāra, bhikkhus, is without discoverable beginning.
126. Trú tại Sāvatthī… này các Tỳ-khưu, luân hồi này không có điểm khởi đầu được biết đến.
Pubbā koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarataṃ.
A first point is not discerned for beings hindered by ignorance and fettered by craving, who are transmigrating and wandering on.
Không thể nhận ra điểm khởi đầu của các chúng sinh bị vô minh che chướng, bị ái dục trói buộc, đang trôi lăn, luân chuyển.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, katamaṃ nu kho bahutaraṃ, yaṃ vā vo iminā dīghena addhunā sandhāvataṃ saṃsarataṃ amanāpasampayogā manāpavippayogā kandantānaṃ rodantānaṃ* assu passannaṃ* paggharitaṃ, yaṃ vā catūsu mahāsamuddesu udaka’’nti?
“What do you think, bhikkhus, which is more: the tears you have shed, flowing and streaming, weeping and wailing, in this long journey of transmigration, when you were joined with what is disagreeable and separated from what is agreeable, or the water in the four great oceans?”
Này các Tỳ-khưu, các ông nghĩ sao, cái nào nhiều hơn: nước mắt mà các ông đã đổ ra, đã chảy tràn khi than khóc, kêu gào vì sự gặp gỡ những điều không vừa ý và sự chia lìa những điều vừa ý trong suốt thời gian dài trôi lăn, luân chuyển này, hay nước trong bốn biển lớn?
‘‘Yathā kho mayaṃ, bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāma, etadeva, bhante, bahutaraṃ yaṃ no iminā dīghena addhunā sandhāvataṃ saṃsarataṃ amanāpasampayogā manāpavippayogā kandantānaṃ rodantānaṃ assu passannaṃ paggharitaṃ, na tveva catūsu mahāsamuddesu udaka’’nti.
“As we understand the Dhamma taught by the Blessed One, Venerable Sir, that is indeed more: the tears we have shed, flowing and streaming, weeping and wailing, in this long journey of transmigration, when we were joined with what is disagreeable and separated from what is agreeable; not the water in the four great oceans.”
“Bạch Thế Tôn, như chúng con đã hiểu Pháp được Thế Tôn thuyết giảng, thì bạch Thế Tôn, nước mắt mà chúng con đã đổ ra, đã chảy tràn khi than khóc, kêu gào vì sự gặp gỡ những điều không vừa ý và sự chia lìa những điều vừa ý trong suốt thời gian dài trôi lăn, luân chuyển này, chính là nhiều hơn. Nước trong bốn biển lớn không thể nhiều bằng.”
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhave, sādhu kho me tumhe, bhikkhave, evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānātha.
“Good, good, bhikkhus! It is good, bhikkhus, that you understand the Dhamma taught by me in this way.
“Lành thay, lành thay, này các Tỳ-khưu! Này các Tỳ-khưu, các ông đã hiểu Pháp được Ta thuyết giảng như vậy là rất tốt.
Etadeva, bhikkhave, bahutaraṃ yaṃ vo iminā dīghena addhunā sandhāvataṃ saṃsarataṃ amanāpasampayogā manāpavippayogā kandantānaṃ rodantānaṃ assu passannaṃ paggharitaṃ, na tveva catūsu mahāsamuddesu udakaṃ.
That is indeed more, bhikkhus: the tears you have shed, flowing and streaming, weeping and wailing, in this long journey of transmigration, when you were joined with what is disagreeable and separated from what is agreeable; not the water in the four great oceans.
Này các Tỳ-khưu, nước mắt mà các ông đã đổ ra, đã chảy tràn khi than khóc, kêu gào vì sự gặp gỡ những điều không vừa ý và sự chia lìa những điều vừa ý trong suốt thời gian dài trôi lăn, luân chuyển này, chính là nhiều hơn. Nước trong bốn biển lớn không thể nhiều bằng.
Dīgharattaṃ vo, bhikkhave, mātumaraṇaṃ paccanubhūtaṃ; tesaṃ vā mātumaraṇaṃ paccanubhontānaṃ amanāpasampayogā manāpavippayogā kandantānaṃ rodantānaṃ assu passannaṃ paggharitaṃ, na tveva catūsu mahāsamuddesu udakaṃ.
For a long time, bhikkhus, you have experienced the death of a mother; the tears you have shed, flowing and streaming, weeping and wailing, experiencing the death of a mother, when you were joined with what is disagreeable and separated from what is agreeable, are more than the water in the four great oceans.
Này các Tỳ-khưu, trong một thời gian dài, các ông đã trải qua cái chết của mẹ; khi trải qua cái chết của mẹ, nước mắt các ông đã đổ ra, đã chảy tràn khi than khóc, kêu gào vì sự gặp gỡ những điều không vừa ý và sự chia lìa những điều vừa ý, không thể nhiều bằng nước trong bốn biển lớn.
Dīgharattaṃ vo, bhikkhave, pitumaraṇaṃ paccanubhūtaṃ …pe… bhātumaraṇaṃ paccanubhūtaṃ… bhaginimaraṇaṃ paccanubhūtaṃ… puttamaraṇaṃ paccanubhūtaṃ… dhītumaraṇaṃ paccanubhūtaṃ… ñātibyasanaṃ paccanubhūtaṃ… bhogabyasanaṃ paccanubhūtaṃ.
For a long time, bhikkhus, you have experienced the death of a father… the death of a brother… the death of a sister… the death of a son… the death of a daughter… the loss of relatives… the loss of wealth.
Này các Tỳ-khưu, trong một thời gian dài, các ông đã trải qua cái chết của cha… của anh em… của chị em… của con trai… của con gái… tai ương về thân quyến… tai ương về tài sản.
Dīgharattaṃ vo, bhikkhave, rogabyasanaṃ paccanubhūtaṃ, tesaṃ vo rogabyasanaṃ paccanubhontānaṃ amanāpasampayogā manāpavippayogā kandantānaṃ rodantānaṃ assu passannaṃ paggharitaṃ, na tveva catūsu mahāsamuddesu udakaṃ.
For a long time, bhikkhus, you have experienced the calamity of illness; the tears you have shed, flowing and streaming, weeping and wailing, experiencing the calamity of illness, when you were joined with what is disagreeable and separated from what is agreeable, are more than the water in the four great oceans.
Này các Tỳ-khưu, trong một thời gian dài, các ông đã trải qua tai ương bệnh tật; khi trải qua tai ương bệnh tật, nước mắt các ông đã đổ ra, đã chảy tràn khi than khóc, kêu gào vì sự gặp gỡ những điều không vừa ý và sự chia lìa những điều vừa ý, không thể nhiều bằng nước trong bốn biển lớn.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao thế?
Anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro …pe… yāvañcidaṃ, bhikkhave, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ, alaṃ virajjituṃ, alaṃ vimuccitu’’nti.
This saṃsāra, bhikkhus, is without a discernible beginning… It is enough, bhikkhus, to be disenchanted with all conditioned phenomena, enough to become dispassionate, enough to be liberated.”
Này các Tỳ-khưu, luân hồi này không có điểm khởi đầu được biết đến… chừng đó là đủ để các ông chán ghét tất cả các hành, đủ để ly tham, đủ để giải thoát.”
Tatiyaṃ.
The Third.
Thứ ba.
127. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro.
127. Residing at Sāvatthī… “This saṃsāra, bhikkhus, is without a discernible beginning.
127. Trú tại Sāvatthī… này các Tỳ-khưu, luân hồi này không có điểm khởi đầu được biết đến.
Pubbā koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarataṃ.
A first point is not discerned for beings hindered by ignorance and fettered by craving, who are transmigrating and wandering on.
Không thể nhận ra điểm khởi đầu của các chúng sinh bị vô minh che chướng, bị ái dục trói buộc, đang trôi lăn, luân chuyển.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, katamaṃ nu kho bahutaraṃ, yaṃ vā vo iminā dīghena addhunā sandhāvataṃ saṃsarataṃ mātuthaññaṃ pītaṃ, yaṃ vā catūsu mahāsamuddesu udaka’’nti?
What do you think, bhikkhus, which is more: the mother’s milk you have drunk in this long journey of transmigration, or the water in the four great oceans?”
Này các Tỳ-khưu, các ông nghĩ sao, cái nào nhiều hơn: sữa mẹ mà các ông đã uống trong suốt thời gian dài trôi lăn, luân chuyển này, hay nước trong bốn biển lớn?
‘‘Yathā kho mayaṃ, bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāma, etadeva, bhante, bahutaraṃ yaṃ no iminā dīghena addhunā sandhāvataṃ saṃsarataṃ mātuthaññaṃ pītaṃ, na tveva catūsu mahāsamuddesu udaka’’nti.
“As we understand the Dhamma taught by the Blessed One, Venerable Sir, that is indeed more: the mother’s milk we have drunk in this long journey of transmigration; not the water in the four great oceans.”
“Bạch Thế Tôn, như chúng con đã hiểu Pháp được Thế Tôn thuyết giảng, thì bạch Thế Tôn, sữa mẹ mà chúng con đã uống trong suốt thời gian dài trôi lăn, luân chuyển này, chính là nhiều hơn. Nước trong bốn biển lớn không thể nhiều bằng.”
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhave, sādhu kho me tumhe, bhikkhave, evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānātha.
“Good, good, bhikkhus! It is good, bhikkhus, that you understand the Dhamma taught by me in this way.
“Lành thay, lành thay, này các Tỳ-khưu! Này các Tỳ-khưu, các ông đã hiểu Pháp được Ta thuyết giảng như vậy là rất tốt.
Etadeva, bhikkhave, bahutaraṃ yaṃ vo iminā dīghena addhunā sandhāvataṃ saṃsarataṃ mātuthaññaṃ pītaṃ, na tveva catūsu mahāsamuddesu udakaṃ.
That is indeed more, bhikkhus: the mother’s milk you have drunk in this long journey of transmigration; not the water in the four great oceans.
Này các Tỳ-khưu, sữa mẹ mà các ông đã uống trong suốt thời gian dài trôi lăn, luân chuyển này, chính là nhiều hơn. Nước trong bốn biển lớn không thể nhiều bằng.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao thế?
Anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro…pe… alaṃ vimuccitu’’nti.
This saṃsāra, bhikkhus, is without a discernible beginning… enough to be liberated.”
Này các Tỳ-khưu, luân hồi này không có điểm khởi đầu được biết đến… đủ để giải thoát.”
Catutthaṃ.
The Fourth.
Thứ tư.
128. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ārāme.
128. Residing at Sāvatthī… in the monastery.
128. Trú tại Sāvatthī… trong khu vườn.
Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then a certain bhikkhu approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi một Tỳ-khưu khác đến gần Thế Tôn; sau khi đến gần, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kīvadīgho nu kho, bhante, kappo’’ti?
Sitting to one side, that bhikkhu said to the Blessed One: “How long, Venerable Sir, is a kappa?”
Khi đã ngồi xuống một bên, Tỳ-khưu ấy bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, một kiếp (kappa) dài bao lâu?”
‘‘Dīgho kho, bhikkhu, kappo.
“A kappa, bhikkhu, is long.
“Này Tỳ-khưu, một kiếp dài lắm.
So na sukaro saṅkhātuṃ ettakāni vassāni iti vā, ettakāni vassasatāni iti vā, ettakāni vassasahassāni iti vā, ettakāni vassasatasahassāni iti vā’’ti.
It is not easy to calculate it as so many years, or so many hundreds of years, or so many thousands of years, or so many hundreds of thousands of years.”
Không dễ để tính toán rằng ‘là bấy nhiêu năm’, hay ‘là bấy nhiêu trăm năm’, hay ‘là bấy nhiêu ngàn năm’, hay ‘là bấy nhiêu trăm ngàn năm’.”
‘‘Sakkā pana, bhante, upamaṃ kātu’’nti?
“Is it possible, Venerable Sir, to make a comparison?”
“Bạch Thế Tôn, có thể đưa ra một ví dụ được không?”
‘‘Sakkā, bhikkhū’’ti bhagavā avoca.
“It is possible, bhikkhu,” the Blessed One said.
“Có thể, này Tỳ-khưu,” Thế Tôn nói.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhu, mahāselo pabbato yojanaṃ āyāmena yojanaṃ vitthārena yojanaṃ ubbedhena acchinno asusiro ekagghano.
“Bhikkhu, just as there might be a great mountain of rock, one yojana in length, one yojana in width, one yojana in height, unbroken, without fissures, a solid mass.
“Này Tỳ-khưu, ví như có một ngọn núi đá lớn, dài một do-tuần, rộng một do-tuần, cao một do-tuần, không bị nứt nẻ, không có lỗ hổng, là một khối đặc.
Tamenaṃ puriso vassasatassa vassasatassa accayena kāsikena vatthena sakiṃ sakiṃ parimajjeyya.
If a man were to rub it once every hundred years with a Kāsī cloth.
Sau mỗi trăm năm, có người dùng một tấm vải Ka-sī lau chùi một lần.
Khippataraṃ kho so, bhikkhu, mahāselo pabbato iminā upakkamena parikkhayaṃ pariyādānaṃ gaccheyya, na tveva kappo.
That great mountain of rock, bhikkhu, would wear away and come to an end sooner by this effort, but not the kalpa.
Này Tỳ-khưu, ngọn núi đá lớn ấy sẽ tiêu mòn, cạn kiệt nhanh hơn bằng cách này, chứ một kiếp thì chưa hết.
Evaṃ dīgho, bhikkhu, kappo.
So long, bhikkhu, is a kalpa.
Này Tỳ-khưu, một kiếp dài như vậy.
Evaṃ dīghānaṃ kho, bhikkhu, kappānaṃ neko kappo saṃsito, nekaṃ kappasataṃ saṃsitaṃ, nekaṃ kappasahassaṃ saṃsitaṃ, nekaṃ kappasatasahassaṃ saṃsitaṃ.
Of such long kalpas, bhikkhu, it is not just one kalpa that has been traversed, not just a hundred kalpas, not just a thousand kalpas, not just a hundred thousand kalpas.
Này Tỳ-khưu, không phải chỉ một kiếp, không phải chỉ một trăm kiếp, không phải chỉ một ngàn kiếp, không phải chỉ một trăm ngàn kiếp mà các ông đã luân chuyển trong những kiếp dài như vậy.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao thế?
Anamataggoyaṃ, bhikkhu, saṃsāro.
This Saṃsāra, bhikkhu, is without a discernible beginning.
Này Tỳ-khưu, luân hồi này không có điểm khởi đầu được biết đến… chừng đó là đủ để các ông chán ghét tất cả các hành, đủ để ly tham, đủ để giải thoát.”
Pubbā koṭi…pe… yāvañcidaṃ, bhikkhu, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ, alaṃ virajjituṃ, alaṃ vimuccitu’’nti.
The foremost point…pe… So much so, bhikkhu, that it is enough to be disenchanted with all conditioned phenomena, enough to become dispassionate, enough to be liberated.”
Thứ năm.
Pañcamaṃ.
The fifth.
Thứ năm.
129. Sāvatthiyaṃ viharati.
129. Dwelling at Sāvatthī.
129. Trú tại Sāvatthī.
Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā…pe… ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kīvadīgho, nu kho, bhante, kappo’’ti?
Then a certain bhikkhu approached the Blessed One…pe… Seated to one side, that bhikkhu said to the Blessed One: “How long, Venerable Sir, is a kalpa?”
Rồi một Tỳ-khưu khác đến gần Thế Tôn… sau khi ngồi xuống một bên, Tỳ-khưu ấy bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, một kiếp dài bao lâu?”
‘‘Dīgho kho, bhikkhu, kappo.
“Long, bhikkhu, is a kalpa.
“Này Tỳ-khưu, một kiếp dài lắm.
So na sukaro saṅkhātuṃ ettakāni vassāni iti vā…pe… ettakāni vassasatasahassāni iti vā’’ti.
It is not easy to calculate it as ‘so many years’…pe… or ‘so many hundreds of thousands of years’.”
Không dễ để tính toán rằng ‘là bấy nhiêu năm’… hay ‘là bấy nhiêu trăm ngàn năm’.”
‘‘Sakkā pana, bhante, upamaṃ kātu’’nti?
“Is it possible, Venerable Sir, to make a comparison?”
“Bạch Thế Tôn, có thể đưa ra một ví dụ được không?”
‘‘Sakkā, bhikkhū’’ti bhagavā avoca.
“It is possible, bhikkhu,” the Blessed One said.
“Có thể, này Tỳ-khưu,” Thế Tôn nói.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhu, āyasaṃ nagaraṃ yojanaṃ āyāmena yojanaṃ vitthārena yojanaṃ ubbedhena, puṇṇaṃ sāsapānaṃ guḷikābaddhaṃ* .
“Bhikkhu, just as there might be an iron city, one yojana in length, one yojana in width, one yojana in height, filled with mustard seeds, bound together like a single lump.
Này Tỳ-kheo, ví như một thành phố bằng sắt, dài một do-tuần, rộng một do-tuần, cao một do-tuần, đầy ắp hạt cải, kết thành một khối.
Tato puriso vassasatassa vassasatassa accayena ekamekaṃ sāsapaṃ uddhareyya.
If a man were to take out one mustard seed every hundred years.
Sau đó, một người cứ mỗi một trăm năm lại lấy ra một hạt cải.
Khippataraṃ kho so, bhikkhu mahāsāsaparāsi iminā upakkamena parikkhayaṃ pariyādānaṃ gaccheyya, na tveva kappo.
That great heap of mustard seeds, bhikkhu, would wear away and come to an end sooner by this effort, but not the kalpa.
Này Tỳ-kheo, đống hạt cải lớn ấy sẽ bị tiêu hao, cạn kiệt nhanh hơn với cách làm này, chứ không phải là một kiếp.
Evaṃ dīgho kho, bhikkhu, kappo.
So long, bhikkhu, is a kalpa.
Này Tỳ-kheo, một kiếp dài đến như vậy đấy.
Evaṃ dīghānaṃ kho, bhikkhu, kappānaṃ neko kappo saṃsito, nekaṃ kappasataṃ saṃsitaṃ, nekaṃ kappasahassaṃ saṃsitaṃ, nekaṃ kappasatasahassaṃ saṃsitaṃ.
Of such long kalpas, bhikkhu, it is not just one kalpa that has been traversed, not just a hundred kalpas, not just a thousand kalpas, not just a hundred thousand kalpas.
Này Tỳ-kheo, trong những kiếp dài như vậy, không phải chỉ một kiếp đã trôi qua, không phải chỉ một trăm kiếp đã trôi qua, không phải chỉ một ngàn kiếp đã trôi qua, không phải chỉ một trăm ngàn kiếp đã trôi qua.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Anamataggoyaṃ, bhikkhu, saṃsāro …pe… alaṃ vimuccitu’’nti.
This Saṃsāra, bhikkhu, is without a discernible beginning…pe… enough to be liberated.”
Này Tỳ-kheo, luân hồi (saṃsāra) này không có điểm khởi đầu được biết đến… đủ để giải thoát.
Chaṭṭhaṃ.
The sixth.
Thứ sáu.
130. Sāvatthiyaṃ viharati.
130. Dwelling at Sāvatthī.
130. Trú tại Sāvatthī.
Atha kho sambahulā bhikkhū yena bhagavā…pe… ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘kīvabahukā nu kho, bhante, kappā abbhatītā atikkantā’’ti?
Then many bhikkhus approached the Blessed One…pe… Seated to one side, those bhikkhus said to the Blessed One: “How many kalpas, Venerable Sir, have passed and gone?”
Rồi nhiều Tỳ-kheo đến chỗ Thế Tôn… ngồi xuống một bên, các Tỳ-kheo ấy bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, có bao nhiêu kiếp đã trôi qua, đã vượt qua?”
‘‘Bahukā kho, bhikkhave, kappā abbhatītā atikkantā.
“Many kalpas, bhikkhus, have passed and gone.
“Này các Tỳ-kheo, có rất nhiều kiếp đã trôi qua, đã vượt qua.
Te na sukarā saṅkhātuṃ – ‘ettakā kappā iti vā, ettakāni kappasatāni iti vā, ettakāni kappasahassāni iti vā, ettakāni kappasatasahassāni iti vā’’’ti.
It is not easy to calculate them as ‘so many kalpas,’ or ‘so many hundreds of kalpas,’ or ‘so many thousands of kalpas,’ or ‘so many hundreds of thousands of kalpas’.”
Không dễ để đếm chúng – ‘có bấy nhiêu kiếp’, hay ‘có bấy nhiêu trăm kiếp’, hay ‘có bấy nhiêu ngàn kiếp’, hay ‘có bấy nhiêu trăm ngàn kiếp’.”
‘‘Sakkā pana, bhante, upamaṃ kātu’’nti?
“Is it possible, Venerable Sir, to make a comparison?”
“Bạch Thế Tôn, có thể đưa ra ví dụ được không?”
‘‘Sakkā, bhikkhave’’ti bhagavā avoca.
“It is possible, bhikkhus,” the Blessed One said.
“Này các Tỳ-kheo, có thể được,” Thế Tôn nói.
‘‘Idhassu, bhikkhave, cattāro sāvakā vassasatāyukā vassasatajīvino.
“Suppose, bhikkhus, there were four disciples, living for a hundred years, with a lifespan of a hundred years.
“Ở đây, này các Tỳ-kheo, có bốn vị đệ tử sống một trăm năm, thọ một trăm năm.
Te divase divase kappasatasahassaṃ kappasatasahassaṃ anussareyyuṃ.
They would recall a hundred thousand kalpas, a hundred thousand kalpas, day after day.
Họ mỗi ngày quán niệm một trăm ngàn kiếp, một trăm ngàn kiếp.
Ananussaritāva bhikkhave, tehi kappā assu, atha kho te cattāro sāvakā vassasatāyukā vassasatajīvino vassasatassa accayena kālaṃ kareyyuṃ.
Even then, bhikkhus, the kalpas would not be fully recalled by them, and those four disciples, living for a hundred years, with a lifespan of a hundred years, would pass away after a hundred years.
Này các Tỳ-kheo, các kiếp ấy vẫn chưa được quán niệm hết, mà bốn vị đệ tử sống một trăm năm, thọ một trăm năm ấy sẽ qua đời sau một trăm năm.
Evaṃ bahukā kho, bhikkhave, kappā abbhatītā atikkantā.
So many kalpas, bhikkhus, have passed and gone.
Này các Tỳ-kheo, có rất nhiều kiếp đã trôi qua, đã vượt qua như vậy.
Te na sukarā saṅkhātuṃ – ‘ettakā kappā iti vā, ettakāni kappasatāni iti vā, ettakāni kappasahassāni iti vā, ettakāni kappasatasahassāni iti vā’ti.
It is not easy to calculate them as ‘so many kalpas,’ or ‘so many hundreds of kalpas,’ or ‘so many thousands of kalpas,’ or ‘so many hundreds of thousands of kalpas’.”
Không dễ để đếm chúng – ‘có bấy nhiêu kiếp’, hay ‘có bấy nhiêu trăm kiếp’, hay ‘có bấy nhiêu ngàn kiếp’, hay ‘có bấy nhiêu trăm ngàn kiếp’.”
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro…pe… alaṃ vimuccitu’’nti.
This Saṃsāra, bhikkhus, is without a discernible beginning…pe… enough to be liberated.”
Này các Tỳ-kheo, luân hồi (saṃsāra) này không có điểm khởi đầu được biết đến… đủ để giải thoát.”
Sattamaṃ.
The seventh.
Thứ bảy.
131. Rājagahe viharati veḷuvane.
131. Dwelling at Rājagaha, in the Bamboo Grove.
131. Trú tại Rājagaha, trong rừng tre (Veḷuvana).
Atha kho aññataro brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi.
Then a certain brahmin approached the Blessed One; having approached, he exchanged greetings with the Blessed One.
Rồi một Bà-la-môn đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, ông ta chào hỏi Thế Tôn.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.
After exchanging courteous and amiable talk, he sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, ông ta ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho so brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kīvabahukā nu kho, bho gotama, kappā abbhatītā atikkantā’’ti?
Then that brahmin, sitting to one side, said to the Blessed One: ‘How many aeons, good Gotama, have passed, have gone by?’
Ngồi xuống một bên, Bà-la-môn ấy bạch Thế Tôn: “Thưa Tôn giả Gotama, có bao nhiêu kiếp đã trôi qua, đã vượt qua?”
‘‘Bahukā kho, brāhmaṇa, kappā abbhatītā atikkantā.
“Many aeons, brahmin, have passed, have gone by.
“Này Bà-la-môn, có rất nhiều kiếp đã trôi qua, đã vượt qua.
Te na sukarā saṅkhātuṃ – ‘ettakā kappā iti vā, ettakāni kappasatāni iti vā, ettakāni kappasahassāni iti vā, ettakāni kappasatasahassāni iti vā’’’ti.
It is not easy to count them as ‘so many aeons,’ or ‘so many hundreds of aeons,’ or ‘so many thousands of aeons,’ or ‘so many hundreds of thousands of aeons.’ ”
Không dễ để đếm chúng – ‘có bấy nhiêu kiếp’, hay ‘có bấy nhiêu trăm kiếp’, hay ‘có bấy nhiêu ngàn kiếp’, hay ‘có bấy nhiêu trăm ngàn kiếp’.”
‘‘Sakkā pana, bho gotama, upamaṃ kātu’’nti?
“Is it possible, good Gotama, to make a comparison?”
“Thưa Tôn giả Gotama, có thể đưa ra ví dụ được không?”
‘‘Sakkā, brāhmaṇā’’ti bhagavā avoca.
“It is possible, brahmin,” the Blessed One said.
“Này Bà-la-môn, có thể được,” Thế Tôn nói.
‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, yato cāyaṃ gaṅgā nadī pabhavati yattha ca mahāsamuddaṃ appeti, yā etasmiṃ antare vālikā sā na sukarā saṅkhātuṃ – ‘ettakā vālikā iti vā, ettakāni vālikasatāni iti vā, ettakāni vālikasahassāni iti vā, ettakāni vālikasatasahassāni iti vā’ti.
“Brahmin, just as the sand in the stretch between where the river Gaṅgā originates and where it empties into the great ocean is not easy to count as ‘so many grains of sand,’ or ‘so many hundreds of grains of sand,’ or ‘so many thousands of grains of sand,’ or ‘so many hundreds of thousands of grains of sand’—
“Này Bà-la-môn, ví như con sông Gaṅgā này, từ nơi nó phát nguyên cho đến nơi nó đổ vào đại dương, số cát trong khoảng giữa ấy không dễ để đếm – ‘có bấy nhiêu hạt cát’, hay ‘có bấy nhiêu trăm hạt cát’, hay ‘có bấy nhiêu ngàn hạt cát’, hay ‘có bấy nhiêu trăm ngàn hạt cát’.
Tato bahutarā kho, brāhmaṇa, kappā abbhatītā atikkantā.
even more numerous, brahmin, are the aeons that have passed, that have gone by.
Này Bà-la-môn, số kiếp đã trôi qua, đã vượt qua còn nhiều hơn thế nữa.
Te na sukarā saṅkhātuṃ – ‘ettakā kappā iti vā, ettakāni kappasatāni iti vā, ettakāni kappasahassāni iti vā, ettakāni kappasatasahassāni iti vā’ti.
It is not easy to count them as ‘so many aeons,’ or ‘so many hundreds of aeons,’ or ‘so many thousands of aeons,’ or ‘so many hundreds of thousands of aeons.’
Không dễ để đếm chúng – ‘có bấy nhiêu kiếp’, hay ‘có bấy nhiêu trăm kiếp’, hay ‘có bấy nhiêu ngàn kiếp’, hay ‘có bấy nhiêu trăm ngàn kiếp’.”
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Anamataggoyaṃ, brāhmaṇa, saṃsāro.
This saṃsāra, brahmin, is without discoverable beginning.
Này Bà-la-môn, luân hồi (saṃsāra) này không có điểm khởi đầu được biết đến.
Pubbā koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarataṃ.
The first point is not discernible for beings hindered by ignorance and fettered by craving, who are transmigrating and wandering on.
Không thể nhận ra điểm khởi đầu của chúng sanh bị vô minh che chướng, bị khát ái trói buộc, cứ mãi lang thang, trôi lăn trong luân hồi.
Evaṃ dīgharattaṃ kho, brāhmaṇa, dukkhaṃ paccanubhūtaṃ tibbaṃ paccanubhūtaṃ byasanaṃ paccanubhūtaṃ, kaṭasī vaḍḍhitā.
For such a long time, brahmin, have you experienced suffering, experienced pain, experienced misfortune, and increased the charnel ground.
Này Bà-la-môn, trong một thời gian dài như vậy, khổ đau đã được trải nghiệm, khổ đau mãnh liệt đã được trải nghiệm, tai ương đã được trải nghiệm, nghĩa địa đã được chất cao.
Yāvañcidaṃ, brāhmaṇa, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ, alaṃ virajjituṃ, alaṃ vimuccitu’’nti.
This is enough, brahmin, to become disenchanted with all conditioned phenomena, enough to become dispassionate, enough to be liberated.”
Này Bà-la-môn, chừng ấy là đủ để nhàm chán tất cả các hành (saṅkhāra), đủ để ly tham, đủ để giải thoát.”
132. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro.
132. Residing at Sāvatthī … “Bhikkhus, this saṃsāra is without discoverable beginning.
132. Trú tại Sāvatthī… “Này các Tỳ-kheo, luân hồi (saṃsāra) này không có điểm khởi đầu được biết đến.
Pubbā koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarataṃ.
The first point is not discernible for beings hindered by ignorance and fettered by craving, who are transmigrating and wandering on.
Không thể nhận ra điểm khởi đầu của chúng sanh bị vô minh che chướng, bị khát ái trói buộc, cứ mãi lang thang, trôi lăn trong luân hồi.
Seyyathāpi, bhikkhave, daṇḍo uparivehāsaṃ khitto sakimpi mūlena nipatati, sakimpi majjhena nipatati, sakimpi antena nipatati; evameva kho, bhikkhave, avijjānīvaraṇā sattā taṇhāsaṃyojanā sandhāvantā saṃsarantā sakimpi asmā lokā paraṃ lokaṃ gacchanti, sakimpi parasmā lokā imaṃ lokaṃ āgacchanti.
Bhikkhus, just as a stick thrown up into the air sometimes falls on its root, sometimes on its middle, sometimes on its tip; in the same way, bhikkhus, beings hindered by ignorance and fettered by craving, transmigrating and wandering on, sometimes go from this world to another world, and sometimes come from another world to this world.
Này các Tỳ-kheo, ví như một cây gậy được ném lên không trung, có lúc nó rơi xuống bằng gốc, có lúc nó rơi xuống bằng giữa, có lúc nó rơi xuống bằng ngọn; cũng vậy, này các Tỳ-kheo, chúng sanh bị vô minh che chướng, bị khát ái trói buộc, cứ mãi lang thang, trôi lăn trong luân hồi, có lúc họ đi từ thế giới này sang thế giới khác, có lúc họ đến thế giới này từ thế giới khác.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro…pe… alaṃ vimuccitu’’nti.
This saṃsāra, bhikkhus, is without discoverable beginning … enough to be liberated.”
Này các Tỳ-kheo, luân hồi (saṃsāra) này không có điểm khởi đầu được biết đến… đủ để giải thoát.”
Navamaṃ.
The ninth.
Thứ chín.
133. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate.
133. On one occasion the Blessed One was residing at Rājagaha, on Gijjhakūṭa Mountain.
133. Một thời, Thế Tôn trú tại Rājagaha, trên núi Gijjhakūṭa.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There the Blessed One addressed the bhikkhus, saying: “Bhikkhus.”
Tại đó, Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo: “Này các Tỳ-kheo!”
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
“Venerable sir,” they replied to the Blessed One.
“Bạch Thế Tôn,” các Tỳ-kheo ấy đáp lời Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Thế Tôn nói:
‘‘Anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro…pe… ekapuggalassa, bhikkhave, kappaṃ sandhāvato saṃsarato siyā evaṃ mahā aṭṭhikaṅkalo aṭṭhipuñjo aṭṭhirāsi yathāyaṃ vepullo pabbato, sace saṃhārako assa, sambhatañca na vinasseyya.
“Bhikkhus, this saṃsāra is without discoverable beginning … Bhikkhus, for a single person transmigrating and wandering on for an aeon, there would be a great heap of bones, a pile of bones, a mound of bones as large as this Vepulla Mountain, if it were collected and the collected material were not destroyed.
“Này các Tỳ-kheo, luân hồi (saṃsāra) này không có điểm khởi đầu được biết đến… Này các Tỳ-kheo, nếu xương cốt của một người, trong khi lang thang, trôi lăn trong luân hồi suốt một kiếp, được thu gom lại và không bị hư hoại, thì đống xương, đống hài cốt, đống xương ấy có thể lớn bằng núi Vepulla này.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro…pe… alaṃ vimuccitu’’nti.
This saṃsāra, bhikkhus, is without discoverable beginning … enough to be liberated.”
Này các Tỳ-kheo, luân hồi (saṃsāra) này không có điểm khởi đầu được biết đến… đủ để giải thoát.”
134. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati.
134. At one time the Blessed One was dwelling in Sāvatthī.
134. Một thời, Thế Tôn trú tại Sāvatthī.
Tatra kho bhagavā bhikkhu āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There the Blessed One addressed the bhikkhus, saying, "Bhikkhus."
Tại đấy, Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu: “Này các Tỳ-khưu!”
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
"Bhante," those bhikkhus replied to the Blessed One.
“Bạch Thế Tôn”, các Tỳ-khưu ấy vâng đáp Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca – ‘‘anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro.
The Blessed One said this: "Without discoverable beginning, bhikkhus, is this saṃsāra.
Thế Tôn nói như sau: “Này các Tỳ-khưu, luân hồi (saṃsāra) này không có điểm khởi đầu được biết đến (anamatagga).
Pubbā koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarataṃ.
A first point is not discerned of beings roaming and wandering on, hindered by ignorance and fettered by craving.
Không thể tìm thấy điểm khởi đầu của các chúng sinh bị vô minh che lấp, bị tham ái trói buộc, phải trôi lăn, luân chuyển.
Yaṃ, bhikkhave, passeyyātha duggataṃ durūpetaṃ niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘amhehipi evarūpaṃ paccanubhūtaṃ iminā dīghena addhunā’ti.
Bhikkhus, if you should see any person who is wretched and ill-favored, you should conclude thus: 'We too have experienced such a state throughout this long journey.'
Này các Tỳ-khưu, bất cứ ai các ông thấy đang trong tình trạng khốn cùng, bất hạnh, thì các ông nên kết luận rằng: ‘Chúng ta cũng đã từng trải qua những điều như vậy trong thời gian dài này’.
Taṃ kissa hetu…pe… yāvañcidaṃ, bhikkhave, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ alaṃ virajjituṃ alaṃ vimuccitu’’nti.
For what reason? ...Even so, bhikkhus, it is enough to become disenchanted with all conditioned phenomena, enough to become dispassionate, enough to be liberated."
Vì lý do gì… (lược)… Này các Tỳ-khưu, chừng đó là đủ để chán ghét tất cả các hành (saṅkhāra), đủ để ly tham, đủ để giải thoát.”
Paṭhamaṃ.
The first.
Thứ nhất.
135. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro…pe… yaṃ, bhikkhave, passeyyātha sukhitaṃ susajjitaṃ, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘amhehipi evarūpaṃ paccanubhūtaṃ iminā dīghena addhunā’ti.
135. Dwelling in Sāvatthī... "Without discoverable beginning, bhikkhus, is this saṃsāra... Bhikkhus, if you should see any person who is happy and well-adorned, you should conclude thus: 'We too have experienced such a state throughout this long journey.'"
135. Trú tại Sāvatthī… (lược)… “Này các Tỳ-khưu, luân hồi này không có điểm khởi đầu được biết đến… (lược)… Này các Tỳ-khưu, bất cứ ai các ông thấy đang trong tình trạng hạnh phúc, được trang hoàng lộng lẫy, thì các ông nên kết luận rằng: ‘Chúng ta cũng đã từng trải qua những điều như vậy trong thời gian dài này’.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro.
"Without discoverable beginning, bhikkhus, is this saṃsāra.
Này các Tỳ-khưu, luân hồi này không có điểm khởi đầu được biết đến.
Pubbā koṭi na paññāyati…pe… alaṃ vimuccitu’’nti.
A first point is not discerned... enough to be liberated."
Không thể tìm thấy điểm khởi đầu… (lược)… đủ để giải thoát.”
Dutiyaṃ.
The second.
Thứ hai.
136. Rājagahe viharati veḷuvane.
136. Dwelling in Rājagaha, in the Veluvana.
136. Trú tại Rājagaha, trong rừng Veḷuvana.
Atha kho tiṃsamattā pāveyyakā* bhikkhū sabbe āraññikā sabbe piṇḍapātikā sabbe paṃsukūlikā sabbe tecīvarikā sabbe sasaṃyojanā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then thirty bhikkhus from Pāveyya, all forest-dwellers, all alms-food eaters, all rag-robe wearers, all triple-robed, all with fetters, approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, they sat down to one side.
Rồi ba mươi Tỳ-khưu người Pāveyya, tất cả đều ở rừng, tất cả đều khất thực, tất cả đều mặc y phấn tảo, tất cả đều có ba y, tất cả đều còn các kiết sử (saṃyojana), đã đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘ime kho tiṃsamattā pāveyyakā bhikkhū sabbe āraññikā sabbe piṇḍapātikā sabbe paṃsukūlikā sabbe tecīvarikā sabbe sasaṃyojanā.
Then this thought occurred to the Blessed One: "These thirty bhikkhus from Pāveyya, all forest-dwellers, all alms-food eaters, all rag-robe wearers, all triple-robed, all with fetters.
Rồi Thế Tôn nghĩ: “Ba mươi Tỳ-khưu người Pāveyya này, tất cả đều ở rừng, tất cả đều khất thực, tất cả đều mặc y phấn tảo, tất cả đều có ba y, tất cả đều còn các kiết sử.
Yaṃnūnāhaṃ imesaṃ tathā dhammaṃ deseyyaṃ yathā nesaṃ imasmiṃyeva āsane anupādāya āsavehi cittāni vimucceyyu’’nti.
What if I were to teach them the Dhamma in such a way that their minds might be liberated from the asavas without clinging, right in this very seat?"
Vậy ta hãy thuyết pháp cho họ theo cách mà tâm của họ có thể giải thoát khỏi các lậu hoặc (āsava) ngay tại chỗ ngồi này, không còn chấp thủ (anupādāya).”
Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
Then the Blessed One addressed the bhikkhus, saying, "Bhikkhus."
Rồi Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu: “Này các Tỳ-khưu!”
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
"Bhante," those bhikkhus replied to the Blessed One.
“Bạch Thế Tôn”, các Tỳ-khưu ấy vâng đáp Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Thế Tôn nói như sau:
‘‘Anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro.
"Without discoverable beginning, bhikkhus, is this saṃsāra.
“Này các Tỳ-khưu, luân hồi này không có điểm khởi đầu được biết đến.
Pubbā koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarataṃ.
A first point is not discerned of beings roaming and wandering on, hindered by ignorance and fettered by craving.
Không thể tìm thấy điểm khởi đầu của các chúng sinh bị vô minh che lấp, bị tham ái trói buộc, phải trôi lăn, luân chuyển.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, katamaṃ nu kho bahutaraṃ, yaṃ vā vo iminā dīghena addhunā sandhāvataṃ saṃsarataṃ sīsacchinnānaṃ lohitaṃ passannaṃ paggharitaṃ, yaṃ vā catūsu mahāsamuddesu udaka’’nti?
What do you think, bhikkhus? Which is more: the blood that has flowed and oozed from your severed heads as you roamed and wandered on throughout this long journey, or the water in the four great oceans?"
Này các Tỳ-khưu, các ông nghĩ sao, cái nào nhiều hơn: máu của các ông đã chảy ra khi bị chặt đầu trong thời gian dài trôi lăn, luân chuyển này, hay nước trong bốn đại dương?”
‘‘Yathā kho mayaṃ, bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāma, etadeva, bhante, bahutaraṃ, yaṃ no iminā dīghena addhunā sandhāvataṃ saṃsarataṃ sīsacchinnānaṃ lohitaṃ passannaṃ paggharitaṃ, na tveva catūsu mahāsamuddesu udaka’’nti.
"As we understand the Dhamma taught by the Blessed One, Bhante, it is this that is more: the blood that has flowed and oozed from our severed heads as we roamed and wandered on throughout this long journey, not the water in the four great oceans."
“Bạch Thế Tôn, theo như chúng con hiểu từ lời Thế Tôn thuyết pháp, thì máu của chúng con đã chảy ra khi bị chặt đầu trong thời gian dài trôi lăn, luân chuyển này là nhiều hơn, chứ không phải nước trong bốn đại dương.”
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhave, sādhu kho me tumhe, bhikkhave, evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānātha.
"Good, good, bhikkhus! It is good, bhikkhus, that you understand the Dhamma thus taught by me.
“Lành thay, lành thay, này các Tỳ-khưu! Lành thay, này các Tỳ-khưu, các ông hiểu lời ta thuyết pháp như vậy.
Etadeva, bhikkhave, bahutaraṃ, yaṃ vo iminā dīghena addhunā sandhāvataṃ saṃsarataṃ sīsacchinnānaṃ lohitaṃ passannaṃ paggharitaṃ, na tveva catūsu mahāsamuddesu udakaṃ.
It is this that is more, bhikkhus: the blood that has flowed and oozed from your severed heads as you roamed and wandered on throughout this long journey, not the water in the four great oceans.
Này các Tỳ-khưu, máu của các ông đã chảy ra khi bị chặt đầu trong thời gian dài trôi lăn, luân chuyển này là nhiều hơn, chứ không phải nước trong bốn đại dương.
Dīgharattaṃ vo, bhikkhave, gunnaṃ sataṃ gobhūtānaṃ sīsacchinnānaṃ lohitaṃ passannaṃ paggharitaṃ, na tveva catūsu mahāsamuddesu udakaṃ.
For a long time, bhikkhus, the blood has flowed and oozed from your severed heads when you were a hundred cows and had become cows; not the water in the four great oceans.
Này các Tỳ-khưu, trong thời gian dài, khi các ông là một trăm con bò, bị chặt đầu, máu đã chảy ra là nhiều hơn, chứ không phải nước trong bốn đại dương.
Dīgharattaṃ vo, bhikkhave, mahiṃsānaṃ* sataṃ mahiṃsabhūtānaṃ sīsacchinnānaṃ lohitaṃ passannaṃ paggharitaṃ …pe… dīgharattaṃ vo, bhikkhave, urabbhānaṃ sataṃ urabbhabhūtānaṃ…pe… ajānaṃ sataṃ ajabhūtānaṃ… migānaṃ sataṃ migabhūtānaṃ… kukkuṭānaṃ sataṃ kukkuṭabhūtānaṃ… sūkarānaṃ sataṃ sūkarabhūtānaṃ… dīgharattaṃ vo, bhikkhave, corā gāmaghātāti gahetvā sīsacchinnānaṃ lohitaṃ passannaṃ paggharitaṃ.
For a long time, bhikkhus, the blood has flowed and oozed from your severed heads when you were a hundred buffaloes and had become buffaloes... for a long time, bhikkhus, when you were a hundred sheep and had become sheep... when you were a hundred goats and had become goats... when you were a hundred deer and had become deer... when you were a hundred chickens and had become chickens... when you were a hundred pigs and had become pigs... for a long time, bhikkhus, the blood has flowed and oozed from your severed heads when you were seized as village-destroying bandits.
Này các Tỳ-khưu, trong thời gian dài, khi các ông là một trăm con trâu, bị chặt đầu, máu đã chảy ra… (lược)… Này các Tỳ-khưu, trong thời gian dài, khi các ông là một trăm con cừu… (lược)… một trăm con dê… một trăm con nai… một trăm con gà… một trăm con heo… Này các Tỳ-khưu, trong thời gian dài, khi các ông bị bắt làm cướp phá làng mạc và bị chặt đầu, máu đã chảy ra.
Dīgharattaṃ vo, bhikkhave, corā pāripanthikāti gahetvā sīsacchinnānaṃ lohitaṃ passannaṃ paggharitaṃ.
For a long time, bhikkhus, the blood has flowed and oozed from your severed heads when you were seized as highway robbers.
Này các Tỳ-khưu, trong thời gian dài, khi các ông bị bắt làm cướp đường và bị chặt đầu, máu đã chảy ra.
Dīgharattaṃ vo, bhikkhave, corā pāradārikāti gahetvā sīsacchinnānaṃ lohitaṃ passannaṃ paggharitaṃ, na tveva catūsu mahāsamuddesu udakaṃ.
For a long time, bhikkhus, the blood has flowed and oozed from your severed heads when you were seized as adulterers, not the water in the four great oceans.
Này các Tỳ-khưu, trong thời gian dài, khi các ông bị bắt làm kẻ tà dâm và bị chặt đầu, máu đã chảy ra, chứ không phải nước trong bốn đại dương.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro…pe… alaṃ vimuccitu’’nti.
Without discoverable beginning, bhikkhus, is this saṃsāra... enough to be liberated."
Này các Tỳ-khưu, luân hồi này không có điểm khởi đầu được biết đến… (lược)… đủ để giải thoát.”
137. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro…pe… na so, bhikkhave, satto sulabharūpo yo namātābhūtapubbo iminā dīghena addhunā.
137. Dwelling in Sāvatthī... "Without discoverable beginning, bhikkhus, is this saṃsāra... Bhikkhus, that being is not easily found who has not been one's mother throughout this long journey."
137. Trú tại Sāvatthī… (lược)… “Này các Tỳ-khưu, luân hồi này không có điểm khởi đầu được biết đến… (lược)… Này các Tỳ-khưu, không dễ tìm thấy một chúng sinh nào mà chưa từng làm mẹ trong thời gian dài này.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro…pe… alaṃ vimuccitu’’nti.
"Without discoverable beginning, bhikkhus, is this saṃsāra... enough to be liberated."
Này các Tỳ-khưu, luân hồi này không có điểm khởi đầu được biết đến… (lược)… đủ để giải thoát.”
Catutthaṃ.
The fourth.
Thứ tư.
142. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro.
142. Dwelling in Sāvatthī... "Without discoverable beginning, bhikkhus, is this saṃsāra.
142. Trú tại Sāvatthī… (lược)… “Này các Tỳ-khưu, luân hồi này không có điểm khởi đầu được biết đến.
Pubbā koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarataṃ.
A first point is not discerned of beings roaming and wandering on, hindered by ignorance and fettered by craving.
Không thể tìm thấy điểm khởi đầu của các chúng sinh bị vô minh che lấp, bị tham ái trói buộc, phải trôi lăn, luân chuyển.
Na so, bhikkhave, satto sulabharūpo yo na dhītābhūtapubbo iminā dīghena addhunā.
Bhikkhus, that being is not easily found who has not been one's daughter throughout this long journey.
Này các Tỳ-khưu, không dễ tìm thấy một chúng sinh nào mà chưa từng làm con gái trong thời gian dài này.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro.
Without discoverable beginning, bhikkhus, is this saṃsāra.
Này các Tỳ-khưu, luân hồi này không có điểm khởi đầu được biết đến.
Pubbā koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarataṃ.
A first point is not discerned of beings roaming and wandering on, hindered by ignorance and fettered by craving.
Không thể tìm thấy điểm khởi đầu của các chúng sinh bị vô minh che lấp, bị tham ái trói buộc, phải trôi lăn, luân chuyển.
Evaṃ dīgharattaṃ vo, bhikkhave, dukkhaṃ paccanubhūtaṃ tibbaṃ paccanubhūtaṃ byasanaṃ paccanubhūtaṃ, kaṭasī vaḍḍhitā.
Thus for a long time, bhikkhus, have you experienced suffering, experienced pain, experienced misfortune, and the charnel ground has piled up.
Này các Tỳ-khưu, các ông đã trải qua đau khổ (dukkha) dữ dội, trải qua tai ương (byasana) dữ dội trong thời gian dài như vậy, đã chất chồng mồ mả.
Yāvañcidaṃ, bhikkhave, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ, alaṃ virajjituṃ, alaṃ vimuccitu’’nti.
Even so, bhikkhus, it is enough to become disenchanted with all conditioned phenomena, enough to become dispassionate, enough to be liberated."
Này các Tỳ-khưu, chừng đó là đủ để chán ghét tất cả các hành, đủ để ly tham, đủ để giải thoát.”
Navamaṃ.
The ninth.
Thứ chín.
143. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate.
On one occasion the Blessed One was dwelling in Rājagaha, on Vulture Peak Mountain.
143. Một thời, Thế Tôn trú ở Rājagaha, tại núi Gijjhakūṭa.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There the Blessed One addressed the bhikkhus, saying: “Bhikkhus.”
Tại đấy, Thế Tôn gọi các Tỷ-kheo: “Này các Tỷ-kheo!”
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
“Venerable sir,” those bhikkhus replied to the Blessed One.
“Bạch Thế Tôn”, các Tỷ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Thế Tôn nói như sau:
‘‘Anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro.
“Bhikkhus, this saṃsāra is without a discernible beginning.
“Này các Tỷ-kheo, luân hồi này là vô thủy.
Pubbā koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarataṃ.
A first point is not to be perceived of beings who, obstructed by ignorance and fettered by craving, are transmigrating and wandering on.
Không thể tìm thấy điểm khởi đầu của những chúng sanh bị vô minh che chướng, bị khát ái trói buộc, phải lưu chuyển, phải luân hồi.
Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, imassa vepullassa pabbatassa ‘pācīnavaṃso’tveva samaññā udapādi.
In the past, bhikkhus, this Vepulla Mountain was known as ‘Pācīnavaṃsa.’
Này các Tỷ-kheo, trong quá khứ, ngọn núi Vepulla này có tên là Pācīnavaṃsa.
Tena kho pana, bhikkhave, samayena manussānaṃ ‘tivarā’tveva samaññā udapādi.
At that time, bhikkhus, humans were known as ‘Tivarā.’
Này các Tỷ-kheo, vào thời ấy, loài người có tên là Tivarā.
Tivarānaṃ, bhikkhave, manussānaṃ cattārīsa vassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi.
The lifespan of those Tivarā humans, bhikkhus, was forty thousand years.
Này các Tỷ-kheo, tuổi thọ của loài người Tivarā là bốn mươi ngàn năm.
Tivarā, bhikkhave, manussā pācīnavaṃsaṃ pabbataṃ catūhena ārohanti, catūhena orohanti.
Those Tivarā humans, bhikkhus, would ascend Pācīnavaṃsa Mountain in four days, and descend in four days.
Này các Tỷ-kheo, loài người Tivarā leo lên núi Pācīnavaṃsa mất bốn ngày, và xuống núi mất bốn ngày.
Tena kho pana, bhikkhave, samayena kakusandho bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke uppanno hoti.
At that time, bhikkhus, the Blessed One Kakusandha, Arahant, Perfectly Self-Enlightened One, appeared in the world.
Này các Tỷ-kheo, vào thời ấy, Thế Tôn Kakusandha, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đã xuất hiện trên đời.
Kakusandhassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa vidhurasañjīvaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ.
The Blessed One Kakusandha, Arahant, Perfectly Self-Enlightened One, bhikkhus, had a pair of chief disciples named Vidhurasañjīva, an excellent and fortunate pair.
Này các Tỷ-kheo, Thế Tôn Kakusandha, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, có cặp đệ tử ưu tú nhất, cặp đệ tử tốt lành nhất tên là Vidhurasañjīva.
Passatha, bhikkhave, sā cevimassa pabbatassa samaññā antarahitā, te ca manussā kālaṅkatā, so ca bhagavā parinibbuto.
See, bhikkhus, that name of this mountain has vanished, those humans have passed away, and that Blessed One has attained parinibbāna.
Này các Tỷ-kheo, hãy xem, tên của ngọn núi này đã biến mất, những người ấy đã qua đời, và Thế Tôn ấy đã nhập Niết-bàn.
Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā; evaṃ addhuvā, bhikkhave, saṅkhārā; evaṃ anassāsikā, bhikkhave, saṅkhārā.
Such is the impermanence of formations, bhikkhus; such is the instability of formations, bhikkhus; such is the unreliability of formations, bhikkhus.
Này các Tỷ-kheo, các hành là vô thường như vậy; này các Tỷ-kheo, các hành là không bền vững như vậy; này các Tỷ-kheo, các hành là không đáng tin cậy như vậy.
Yāvañcidaṃ, bhikkhave, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ, alaṃ virajjituṃ, alaṃ vimuccituṃ.
To that extent, bhikkhus, it is enough to be disenchanted with all formations, enough to become dispassionate, enough to be liberated.
Này các Tỷ-kheo, đủ để chán ghét tất cả các hành, đủ để ly tham, đủ để giải thoát.
‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, imassa vepullassa pabbatassa ‘vaṅkako’tveva samaññā udapādi.
In the past, bhikkhus, this Vepulla Mountain was known as ‘Vaṅkaka.’
“Này các Tỷ-kheo, trong quá khứ, ngọn núi Vepulla này có tên là Vaṅkaka.
Tena kho pana, bhikkhave, samayena manussānaṃ ‘rohitassā’tveva samaññā udapādi.
At that time, bhikkhus, humans were known as ‘Rohitassā.’
Này các Tỷ-kheo, vào thời ấy, loài người có tên là Rohitassā.
Rohitassānaṃ, bhikkhave, manussānaṃ tiṃsavassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi.
The lifespan of those Rohitassā humans, bhikkhus, was thirty thousand years.
Này các Tỷ-kheo, tuổi thọ của loài người Rohitassā là ba mươi ngàn năm.
Rohitassā, bhikkhave, manussā vaṅkakaṃ pabbataṃ tīhena ārohanti, tīhena orohanti.
Those Rohitassā humans, bhikkhus, would ascend Vaṅkaka Mountain in three days, and descend in three days.
Này các Tỷ-kheo, loài người Rohitassā leo lên núi Vaṅkaka mất ba ngày, và xuống núi mất ba ngày.
Tena kho pana, bhikkhave, samayena koṇāgamano bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke uppanno hoti.
At that time, bhikkhus, the Blessed One Koṇāgamana, Arahant, Perfectly Self-Enlightened One, appeared in the world.
Này các Tỷ-kheo, vào thời ấy, Thế Tôn Koṇāgamana, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đã xuất hiện trên đời.
Koṇāgamanassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa bhiyyosuttaraṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ.
The Blessed One Koṇāgamana, Arahant, Perfectly Self-Enlightened One, bhikkhus, had a pair of chief disciples named Bhiyyosuttara, an excellent and fortunate pair.
Này các Tỷ-kheo, Thế Tôn Koṇāgamana, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, có cặp đệ tử ưu tú nhất, cặp đệ tử tốt lành nhất tên là Bhiyyosuttara.
Passatha, bhikkhave, sā cevimassa pabbatassa samaññā antarahitā, te ca manussā kālaṅkatā, so ca bhagavā parinibbuto.
See, bhikkhus, that name of this mountain has vanished, those humans have passed away, and that Blessed One has attained parinibbāna.
Này các Tỷ-kheo, hãy xem, tên của ngọn núi này đã biến mất, những người ấy đã qua đời, và Thế Tôn ấy đã nhập Niết-bàn.
Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
Such is the impermanence of formations, bhikkhus… enough to be liberated.
Này các Tỷ-kheo, các hành là vô thường như vậy... đủ để giải thoát.
‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, imassa vepullassa pabbatassa ‘supasso’tveva* samaññā udapādi.
In the past, bhikkhus, this Vepulla Mountain was known as ‘Supassa.’
“Này các Tỷ-kheo, trong quá khứ, ngọn núi Vepulla này có tên là Supassa.
Tena kho pana, bhikkhave, samayena manussānaṃ ‘suppiyā’tveva* samaññā udapādi.
At that time, bhikkhus, humans were known as ‘Suppiyā.’
Này các Tỷ-kheo, vào thời ấy, loài người có tên là Suppiyā.
Suppiyānaṃ, bhikkhave, manussānaṃ vīsativassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi.
The lifespan of those Suppiyā humans, bhikkhus, was twenty thousand years.
Này các Tỷ-kheo, tuổi thọ của loài người Suppiyā là hai mươi ngàn năm.
Suppiyā, bhikkhave, manussā supassaṃ pabbataṃ dvīhena ārohanti, dvīhena orohanti.
Those Suppiyā humans, bhikkhus, would ascend Supassa Mountain in two days, and descend in two days.
Này các Tỷ-kheo, loài người Suppiyā leo lên núi Supassa mất hai ngày, và xuống núi mất hai ngày.
Tena kho pana, bhikkhave, samayena kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke uppanno hoti.
At that time, bhikkhus, the Blessed One Kassapa, Arahant, Perfectly Self-Enlightened One, appeared in the world.
Này các Tỷ-kheo, vào thời ấy, Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đã xuất hiện trên đời.
Kassapassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tissabhāradvājaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ.
The Blessed One Kassapa, Arahant, Perfectly Self-Enlightened One, bhikkhus, had a pair of chief disciples named Tissabhāradvāja, an excellent and fortunate pair.
Này các Tỷ-kheo, Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, có cặp đệ tử ưu tú nhất, cặp đệ tử tốt lành nhất tên là Tissabhāradvāja.
Passatha, bhikkhave, sā cevimassa pabbatassa samaññā antarahitā, te ca manussā kālaṅkatā, so ca bhagavā parinibbuto.
See, bhikkhus, that name of this mountain has vanished, those humans have passed away, and that Blessed One has attained parinibbāna.
Này các Tỷ-kheo, hãy xem, tên của ngọn núi này đã biến mất, những người ấy đã qua đời, và Thế Tôn ấy đã nhập Niết-bàn.
Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā; evaṃ addhuvā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
Such is the impermanence of formations, bhikkhus; such is the instability of formations, bhikkhus… enough to be liberated.
Này các Tỷ-kheo, các hành là vô thường như vậy; này các Tỷ-kheo, các hành là không bền vững như vậy... đủ để giải thoát.
‘‘Etarahi kho pana, bhikkhave, imassa vepullassa pabbatassa ‘vepullo’tveva samaññā udapādi.
But now, bhikkhus, this Vepulla Mountain is known as ‘Vepulla.’
“Này các Tỷ-kheo, hiện nay, ngọn núi Vepulla này có tên là Vepulla.
Etarahi kho pana, bhikkhave, imesaṃ manussānaṃ ‘māgadhakā’tveva samaññā udapādi.
But now, bhikkhus, these humans are known as ‘Māgadhakā.’
Này các Tỷ-kheo, hiện nay, những người này có tên là Māgadhaka.
Māgadhakānaṃ, bhikkhave, manussānaṃ appakaṃ āyuppamāṇaṃ parittaṃ lahukaṃ* ; yo ciraṃ jīvati so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo.
The lifespan of these Māgadhakā humans, bhikkhus, is short, meager, fleeting; whoever lives long, lives a hundred years or a little more.
Này các Tỷ-kheo, tuổi thọ của loài người Māgadhaka là ít ỏi, ngắn ngủi, chóng vánh; ai sống lâu thì được một trăm năm, hoặc hơn một chút.
Māgadhakā, bhikkhave, manussā vepullaṃ pabbataṃ muhuttena ārohanti muhuttena orohanti.
These Māgadhakā humans, bhikkhus, ascend Vepulla Mountain in a moment, and descend in a moment.
Này các Tỷ-kheo, loài người Māgadhaka leo lên núi Vepulla trong một khoảnh khắc, và xuống núi trong một khoảnh khắc.
Etarahi kho panāhaṃ, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho loke uppanno.
But now, bhikkhus, I, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, have appeared in the world.
Này các Tỷ-kheo, hiện nay, Ta, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đã xuất hiện trên đời.
Mayhaṃ kho pana, bhikkhave, sāriputtamoggallānaṃ nāma sāvakayugaṃ aggaṃ bhaddayugaṃ.
And I, bhikkhus, have a pair of chief disciples named Sāriputta and Moggallāna, an excellent and fortunate pair.
Này các Tỷ-kheo, Ta có cặp đệ tử ưu tú nhất, cặp đệ tử tốt lành nhất tên là Sāriputta và Moggallāna.
Bhavissati, bhikkhave, so samayo yā ayañcevimassa pabbatassa samaññā antaradhāyissati, ime ca manussā kālaṃ karissanti, ahañca parinibbāyissāmi.
The time will come, bhikkhus, when this name of this mountain will vanish, and these humans will pass away, and I too shall attain parinibbāna.
Này các Tỷ-kheo, sẽ có lúc tên của ngọn núi này biến mất, và những người này sẽ qua đời, và Ta sẽ nhập Niết-bàn.
Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā; evaṃ addhuvā, bhikkhave, saṅkhārā; evaṃ anassāsikā, bhikkhave, saṅkhārā.
Such is the impermanence of formations, bhikkhus; such is the instability of formations, bhikkhus; such is the unreliability of formations, bhikkhus.
Này các Tỷ-kheo, các hành là vô thường như vậy; này các Tỷ-kheo, các hành là không bền vững như vậy; này các Tỷ-kheo, các hành là không đáng tin cậy như vậy.
Yāvañcidaṃ, bhikkhave, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ, alaṃ virajjituṃ, alaṃ vimuccitu’’nti.
To that extent, bhikkhus, it is enough to be disenchanted with all formations, enough to become dispassionate, enough to be liberated.”
Này các Tỷ-kheo, đủ để chán ghét tất cả các hành, đủ để ly tham, đủ để giải thoát.”
144. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘santuṭṭhāyaṃ* , bhikkhave, kassapo itarītarena cīvarena, itarītaracīvarasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī; na ca cīvarahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjati; aladdhā ca cīvaraṃ na paritassati; laddhā ca cīvaraṃ agadhito* amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati’’.
Dwelling in Sāvatthī… “Bhikkhus, Kassapa is content with any kind of robe, and he praises contentment with any kind of robe; he does not engage in unseemly improper seeking on account of robes; not having obtained a robe, he does not fret; having obtained a robe, he uses it without being attached, uninfatuated, unabsorbed, seeing its danger, discerning the escape.”
144. Trú ở Sāvatthī... “Này các Tỷ-kheo, Kassapa này biết đủ với y phục bất cứ loại nào, và tán thán sự biết đủ với y phục bất cứ loại nào; không vì y phục mà tìm kiếm không thích hợp; không được y phục thì không lo lắng; được y phục thì không tham đắm, không mê muội, không chấp trước, thấy rõ sự nguy hiểm, có trí tuệ thoát ly, và thọ dụng.
‘‘Santuṭṭhāyaṃ, bhikkhave, kassapo itarītarena piṇḍapātena, itarītarapiṇḍapātasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī; na ca piṇḍapātahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjati; aladdhā ca piṇḍapātaṃ na paritassati; laddhā ca piṇḍapātaṃ agadhito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati.
“Bhikkhus, Kassapa is content with any kind of almsfood, and he praises contentment with any kind of almsfood; he does not engage in unseemly improper seeking on account of almsfood; not having obtained almsfood, he does not fret; having obtained almsfood, he uses it without being attached, uninfatuated, unabsorbed, seeing its danger, discerning the escape.
Này các Tỷ-kheo, Kassapa này biết đủ với vật thực khất thực bất cứ loại nào, và tán thán sự biết đủ với vật thực khất thực bất cứ loại nào; không vì vật thực khất thực mà tìm kiếm không thích hợp; không được vật thực khất thực thì không lo lắng; được vật thực khất thực thì không tham đắm, không mê muội, không chấp trước, thấy rõ sự nguy hiểm, có trí tuệ thoát ly, và thọ dụng.
‘‘Santuṭṭhāyaṃ, bhikkhave, kassapo itarītarena senāsanena, itarītarasenāsanasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī; na ca senāsanahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjati; aladdhā ca senāsanaṃ na paritassati; laddhā ca senāsanaṃ agadhito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati.
“Bhikkhus, Kassapa is content with any kind of lodging, and he praises contentment with any kind of lodging; he does not engage in unseemly improper seeking on account of lodging; not having obtained lodging, he does not fret; having obtained lodging, he uses it without being attached, uninfatuated, unabsorbed, seeing its danger, discerning the escape.
Này các Tỷ-kheo, Kassapa này biết đủ với chỗ ở bất cứ loại nào, và tán thán sự biết đủ với chỗ ở bất cứ loại nào; không vì chỗ ở mà tìm kiếm không thích hợp; không được chỗ ở thì không lo lắng; được chỗ ở thì không tham đắm, không mê muội, không chấp trước, thấy rõ sự nguy hiểm, có trí tuệ thoát ly, và thọ dụng.
‘‘Santuṭṭhāyaṃ, bhikkhave, kassapo itarītarena gilānappaccayabhesajjaparikkhārena, itarītaragilānappaccayabhesajjaparikkhārasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī; na ca gilānappaccayabhesajjaparikkhārahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjati; aladdhā ca gilānappaccayabhesajjaparikkhāraṃ na paritassati; laddhā ca gilānappaccayabhesajjaparikkhāraṃ agadhito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati.
“Bhikkhus, Kassapa is content with whatever medicinal requisites for the sick, and praises contentment with whatever medicinal requisites for the sick; he does not engage in an improper search on account of medicinal requisites for the sick; not having obtained medicinal requisites for the sick, he does not worry; having obtained medicinal requisites for the sick, he consumes them unattached, uninfatuated, not indulging, seeing their danger, with wisdom of escape.
‘‘Này các Tỳ khưu, Kassapa là người biết đủ với bất kỳ dược phẩm và vật dụng trị bệnh nào, và là người tán thán sự biết đủ với bất kỳ dược phẩm và vật dụng trị bệnh nào; vị ấy không sa vào việc tìm kiếm không thích hợp, không xứng đáng vì duyên cớ dược phẩm và vật dụng trị bệnh; khi không nhận được dược phẩm và vật dụng trị bệnh, vị ấy không lo lắng; và khi nhận được dược phẩm và vật dụng trị bệnh, vị ấy sử dụng mà không tham luyến, không say đắm, không bị trói buộc, thấy rõ sự nguy hại và có trí tuệ về sự thoát ly.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘santuṭṭhā bhavissāma itarītarena cīvarena, itarītaracīvarasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādino; na ca cīvarahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjissāma; aladdhā ca cīvaraṃ na ca paritassissāma; laddhā ca cīvaraṃ agadhitā amucchitā anajjhāpannā ādīnavadassāvino nissaraṇapaññā paribhuñjissāma’’’.(Evaṃ sabbaṃ kātabbaṃ).
“Therefore, bhikkhus, you should train yourselves thus: ‘We will be content with whatever robes, and praise contentment with whatever robes; we will not engage in an improper search on account of robes; not having obtained robes, we will not worry; having obtained robes, we will consume them unattached, uninfatuated, not indulging, seeing their danger, with wisdom of escape.’” (All should be done in this manner).
‘‘Do đó, này các Tỳ khưu, các con phải học tập như sau: ‘Chúng ta sẽ là người biết đủ với bất kỳ y phục nào, và là người tán thán sự biết đủ với bất kỳ y phục nào; chúng ta sẽ không sa vào việc tìm kiếm không thích hợp, không xứng đáng vì duyên cớ y phục; khi không nhận được y phục, chúng ta sẽ không lo lắng; và khi nhận được y phục, chúng ta sẽ sử dụng mà không tham luyến, không say đắm, không bị trói buộc, thấy rõ sự nguy hại và có trí tuệ về sự thoát ly’.’’ (Phải thực hành như vậy đối với tất cả).
‘‘‘Santuṭṭhā bhavissāma itarītarena piṇḍapātena…pe… santuṭṭhā bhavissāma itarītarena senāsanena…pe… santuṭṭhā bhavissāma itarītarena gilānappaccayabhesajjaparikkhārena, itarītaragilānappaccayabhesajjaparikkhārasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādino; na ca gilānappaccayabhesajjaparikkhārahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjissāma aladdhā ca gilānappaccayabhesajjaparikkhāraṃ na paritassissāma; laddhā ca gilānappaccayabhesajjaparikkhāraṃ agadhitā amucchitā anajjhāpannā ādīnavadassāvino nissaraṇapaññā paribhuñjissāmā’ti.
“‘We will be content with whatever almsfood… We will be content with whatever dwelling… We will be content with whatever medicinal requisites for the sick, and praise contentment with whatever medicinal requisites for the sick; we will not engage in an improper search on account of medicinal requisites for the sick; not having obtained medicinal requisites for the sick, we will not worry; having obtained medicinal requisites for the sick, we will consume them unattached, uninfatuated, not indulging, seeing their danger, with wisdom of escape’—
‘‘‘Chúng ta sẽ là người biết đủ với bất kỳ vật thực khất thực nào…này… chúng ta sẽ là người biết đủ với bất kỳ sàng tọa nào…này… chúng ta sẽ là người biết đủ với bất kỳ dược phẩm và vật dụng trị bệnh nào, và là người tán thán sự biết đủ với bất kỳ dược phẩm và vật dụng trị bệnh nào; chúng ta sẽ không sa vào việc tìm kiếm không thích hợp, không xứng đáng vì duyên cớ dược phẩm và vật dụng trị bệnh; khi không nhận được dược phẩm và vật dụng trị bệnh, chúng ta sẽ không lo lắng; và khi nhận được dược phẩm và vật dụng trị bệnh, chúng ta sẽ sử dụng mà không tham luyến, không say đắm, không bị trói buộc, thấy rõ sự nguy hại và có trí tuệ về sự thoát ly’.
Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
thus, bhikkhus, you should train yourselves.
Này các Tỳ khưu, các con phải học tập như vậy.
Kassapena vā hi vo, bhikkhave, ovadissāmi yo vā panassa* kassapasadiso, ovaditehi ca pana vo tathattāya paṭipajjitabba’’nti.
Bhikkhus, I will advise you either with Kassapa’s example or with that of one who is like Kassapa; and having been advised, you must practice accordingly.”
Này các Tỳ khưu, Ta sẽ giáo huấn các con bằng ví dụ về Kassapa, hoặc về người nào tương tự như Kassapa, và khi đã được giáo huấn, các con phải thực hành để được như vậy’’.
Paṭhamaṃ.
The First.
Kinh thứ nhất.
145. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ āyasmā ca mahākassapo āyasmā ca sāriputto bārāṇasiyaṃ viharanti isipatane migadāye.
145. Thus have I heard: On one occasion the Venerable Mahākassapa and the Venerable Sāriputta were dwelling in Bārāṇasī, in Isipatana at Migadāya.
145. Tôi nghe như vầy—một thời, Tôn giả Mahākassapa và Tôn giả Sāriputta đang trú tại Bārāṇasī, ở Isipatana, Migadāya.
Atha kho āyasmā sāriputto sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā mahākassapo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā mahākassapena saddhiṃ sammodi.
Then, in the evening, the Venerable Sāriputta rose from seclusion and approached the Venerable Mahākassapa; having approached, he exchanged greetings with the Venerable Mahākassapa.
Khi ấy, vào buổi chiều, Tôn giả Sāriputta ra khỏi nơi độc cư, đi đến chỗ Tôn giả Mahākassapa; sau khi đến, ngài đã cùng Tôn giả Mahākassapa chào hỏi thăm hỏi.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.
When they had concluded their courteous and amiable talk, he sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân tình, ngài ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ mahākassapaṃ etadavoca – ‘‘vuccati hidaṃ, āvuso kassapa, anātāpī anottappī abhabbo sambodhāya abhabbo nibbānāya abhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya; ātāpī ca kho ottappī bhabbo sambodhāya bhabbo nibbānāya bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāyā’’ti.
Seated to one side, the Venerable Sāriputta said to the Venerable Mahākassapa: “It is said, friend Kassapa, that one who is not ardent and not conscientious is incapable of awakening, incapable of Nibbāna, incapable of attaining the unsurpassed security from bondage; but one who is ardent and conscientious is capable of awakening, capable of Nibbāna, capable of attaining the unsurpassed security from bondage.”
Ngồi một bên, Tôn giả Sāriputta nói với Tôn giả Mahākassapa điều này: ‘‘Thưa hiền giả Kassapa, có lời dạy rằng: ‘Người không có tinh cần, không có tàm quý thì không thể giác ngộ, không thể đạt Niết-bàn, không thể chứng đắc sự an ổn vô thượng khỏi các ách phược; còn người có tinh cần, có tàm quý thì có thể giác ngộ, có thể đạt Niết-bàn, có thể chứng đắc sự an ổn vô thượng khỏi các ách phược’’’.
‘‘Kittāvatā nu kho, āvuso, anātāpī hoti anottappī abhabbo sambodhāya abhabbo nibbānāya abhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya; kittāvatā ca panāvuso, ātāpī hoti ottappī bhabbo sambodhāya bhabbo nibbānāya bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāyā’’ti?
“To what extent, friend, is one not ardent and not conscientious, incapable of awakening, incapable of Nibbāna, incapable of attaining the unsurpassed security from bondage? And to what extent, friend, is one ardent and conscientious, capable of awakening, capable of Nibbāna, capable of attaining the unsurpassed security from bondage?”
‘‘Thưa hiền giả, thế nào là người không có tinh cần, không có tàm quý, không thể giác ngộ, không thể đạt Niết-bàn, không thể chứng đắc sự an ổn vô thượng khỏi các ách phược; và thưa hiền giả, thế nào là người có tinh cần, có tàm quý, có thể giác ngộ, có thể đạt Niết-bàn, có thể chứng đắc sự an ổn vô thượng khỏi các ách phược?’’.
‘‘Idhāvuso, bhikkhu ‘anuppannā me pāpakā akusalā dhammā uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ātappaṃ karoti, ‘uppannā me pāpakā akusalā dhammā appahīyamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ātappaṃ karoti, ‘anuppannā me kusalā dhammānuppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ātappaṃ karoti, ‘uppannā me kusalā dhammā nirujjhamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ātappaṃ karoti.
“Here, friend, a bhikkhu does not make an effort, thinking: ‘If unarisen evil unwholesome states were to arise in me, they would lead to my disadvantage.’ He does not make an effort, thinking: ‘If arisen evil unwholesome states were not to be abandoned in me, they would lead to my disadvantage.’ He does not make an effort, thinking: ‘If unarisen wholesome states were not to arise in me, they would lead to my disadvantage.’ He does not make an effort, thinking: ‘If arisen wholesome states were to cease in me, they would lead to my disadvantage.’
‘‘Này hiền giả, ở đây, vị Tỳ khưu không nỗ lực tinh cần với ý nghĩ: ‘Các pháp ác, bất thiện chưa sanh khởi trong ta, nếu sanh khởi, sẽ dẫn đến bất lợi’; không nỗ lực tinh cần với ý nghĩ: ‘Các pháp ác, bất thiện đã sanh khởi trong ta, nếu không được từ bỏ, sẽ dẫn đến bất lợi’; không nỗ lực tinh cần với ý nghĩ: ‘Các pháp thiện chưa sanh khởi trong ta, nếu không sanh khởi, sẽ dẫn đến bất lợi’; không nỗ lực tinh cần với ý nghĩ: ‘Các pháp thiện đã sanh khởi trong ta, nếu bị đoạn diệt, sẽ dẫn đến bất lợi’.
Evaṃ kho, āvuso, anātāpī hoti’’.
It is in this way, friend, that one is not ardent.”
Này hiền giả, như vậy là người không có tinh cần’’.
‘‘Kathañcāvuso, anottappī hoti?
“And how, friend, is one not conscientious?
‘‘Và này hiền giả, thế nào là người không có tàm quý?
Idhāvuso, bhikkhu ‘anuppannā me pāpakā akusalā dhammā uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ottappati, ‘uppannā me pāpakā akusalā dhammā appahīyamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ottappati, ‘anuppannā me kusalā dhammānuppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ottappati, ‘uppannā me kusalā dhammā nirujjhamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ottappati.
Here, friend, a bhikkhu does not feel dread, thinking: ‘If unarisen evil unwholesome states were to arise in me, they would lead to my disadvantage.’ He does not feel dread, thinking: ‘If arisen evil unwholesome states were not to be abandoned in me, they would lead to my disadvantage.’ He does not feel dread, thinking: ‘If unarisen wholesome states were not to arise in me, they would lead to my disadvantage.’ He does not feel dread, thinking: ‘If arisen wholesome states were to cease in me, they would lead to my disadvantage.’
Này hiền giả, ở đây, vị Tỳ khưu không có tàm quý với ý nghĩ: ‘Các pháp ác, bất thiện chưa sanh khởi trong ta, nếu sanh khởi, sẽ dẫn đến bất lợi’; không có tàm quý với ý nghĩ: ‘Các pháp ác, bất thiện đã sanh khởi trong ta, nếu không được từ bỏ, sẽ dẫn đến bất lợi’; không có tàm quý với ý nghĩ: ‘Các pháp thiện chưa sanh khởi trong ta, nếu không sanh khởi, sẽ dẫn đến bất lợi’; không có tàm quý với ý nghĩ: ‘Các pháp thiện đã sanh khởi trong ta, nếu bị đoạn diệt, sẽ dẫn đến bất lợi’.
Evaṃ kho, āvuso, anottappī hoti.
It is in this way, friend, that one is not conscientious.
Này hiền giả, như vậy là người không có tàm quý.
Evaṃ kho, āvuso, anātāpī anottappī abhabbo sambodhāya abhabbo nibbānāya abhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya.
It is in this way, friend, that one who is not ardent and not conscientious is incapable of awakening, incapable of Nibbāna, incapable of attaining the unsurpassed security from bondage.”
Này hiền giả, như vậy là người không có tinh cần, không có tàm quý, không thể giác ngộ, không thể đạt Niết-bàn, không thể chứng đắc sự an ổn vô thượng khỏi các ách phược.
‘‘Kathañcāvuso, ātāpī hoti?
“And how, friend, is one ardent?
‘‘Và này hiền giả, thế nào là người có tinh cần?
Idhāvuso, bhikkhu ‘anuppannā me pāpakā akusalā dhammā uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti ātappaṃ karoti, ‘uppannā me pāpakā akusalā dhammā appahīyamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti ātappaṃ karoti, anuppannā me kusalā dhammā…pe… ātappaṃ karoti.
Here, friend, a bhikkhu makes an effort, thinking: ‘If unarisen evil unwholesome states were to arise in me, they would lead to my disadvantage.’ He makes an effort, thinking: ‘If arisen evil unwholesome states were not to be abandoned in me, they would lead to my disadvantage.’ He makes an effort, thinking: ‘If unarisen wholesome states… —(the same as before)—… he makes an effort.’
Này hiền giả, ở đây, vị Tỳ khưu nỗ lực tinh cần với ý nghĩ: ‘Các pháp ác, bất thiện chưa sanh khởi trong ta, nếu sanh khởi, sẽ dẫn đến bất lợi’; nỗ lực tinh cần với ý nghĩ: ‘Các pháp ác, bất thiện đã sanh khởi trong ta, nếu không được từ bỏ, sẽ dẫn đến bất lợi’; nỗ lực tinh cần với ý nghĩ: ‘Các pháp thiện chưa sanh khởi…này….
Evaṃ kho, āvuso, ātāpī hoti.
It is in this way, friend, that one is ardent.”
Này hiền giả, như vậy là người có tinh cần.
‘‘Kathañcāvuso, ottappī hoti?
“And how, friend, is one conscientious?
‘‘Và này hiền giả, thế nào là người có tàm quý?
Idhāvuso, bhikkhu ‘anuppannā me pāpakā akusalā dhammā uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti ottappati, ‘uppannā me pāpakā akusalā dhammā appahīyamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti ottappati, ‘anuppannā me kusalā dhammā anuppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti ottappati, ‘uppannā me kusalā dhammā nirujjhamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti ottappati.
Here, friend, a bhikkhu feels dread, thinking: ‘If unarisen evil unwholesome states were to arise in me, they would lead to my disadvantage.’ He feels dread, thinking: ‘If arisen evil unwholesome states were not to be abandoned in me, they would lead to my disadvantage.’ He feels dread, thinking: ‘If unarisen wholesome states were not to arise in me, they would lead to my disadvantage.’ He feels dread, thinking: ‘If arisen wholesome states were to cease in me, they would lead to my disadvantage.’
Này hiền giả, ở đây, vị Tỳ khưu có tàm quý với ý nghĩ: ‘Các pháp ác, bất thiện chưa sanh khởi trong ta, nếu sanh khởi, sẽ dẫn đến bất lợi’; có tàm quý với ý nghĩ: ‘Các pháp ác, bất thiện đã sanh khởi trong ta, nếu không được từ bỏ, sẽ dẫn đến bất lợi’; có tàm quý với ý nghĩ: ‘Các pháp thiện chưa sanh khởi trong ta, nếu không sanh khởi, sẽ dẫn đến bất lợi’; có tàm quý với ý nghĩ: ‘Các pháp thiện đã sanh khởi trong ta, nếu bị đoạn diệt, sẽ dẫn đến bất lợi’.
Evaṃ kho, āvuso, ottappī hoti.
It is in this way, friend, that one is conscientious.
Này hiền giả, như vậy là người có tàm quý.
Evaṃ kho, āvuso, ātāpī ottappī bhabbo sambodhāya bhabbo nibbānāya bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāyā’’ti.
It is in this way, friend, that one who is ardent and conscientious is capable of awakening, capable of Nibbāna, capable of attaining the unsurpassed security from bondage.”
Này hiền giả, như vậy là người có tinh cần, có tàm quý, có thể giác ngộ, có thể đạt Niết-bàn, có thể chứng đắc sự an ổn vô thượng khỏi các ách phược’’.
Dutiyaṃ.
The Second.
Kinh thứ hai.
146. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘candūpamā, bhikkhave, kulāni upasaṅkamatha – apakasseva kāyaṃ, apakassa cittaṃ, niccanavakā kulesu appagabbhā* .
146. (The Blessed One was dwelling) in Sāvatthī… “Bhikkhus, approach families like the moon – withdrawing your body, withdrawing your mind, always new in families and unassuming.
146. Trú tại Sāvatthī…này… ‘‘Này các Tỳ khưu, hãy đến gần các gia đình như mặt trăng—luôn giữ thân xa cách, giữ tâm xa cách, luôn là người mới trong các gia đình, không suồng sã.
Seyyathāpi, bhikkhave, puriso jarudapānaṃ vā olokeyya pabbatavisamaṃ vā nadīviduggaṃ vā – apakasseva kāyaṃ, apakassa cittaṃ; evameva kho, bhikkhave, candūpamā kulāni upasaṅkamatha – apakasseva kāyaṃ, apakassa cittaṃ, niccanavakā kulesu appagabbhā’’.
Just as, bhikkhus, a person would look into an old well or at a dangerous mountain slope or a river ford – withdrawing their body, withdrawing their mind; even so, bhikkhus, approach families like the moon – withdrawing your body, withdrawing your mind, always new in families and unassuming.”
Này các Tỳ khưu, ví như một người nhìn xuống giếng cạn, hoặc vách núi cheo leo, hoặc bờ sông hiểm trở—người ấy giữ thân xa cách, giữ tâm xa cách; cũng vậy, này các Tỳ khưu, hãy đến gần các gia đình như mặt trăng—luôn giữ thân xa cách, giữ tâm xa cách, luôn là người mới trong các gia đình, không suồng sã’’.
‘‘Kassapo, bhikkhave, candūpamo kulāni upasaṅkamati – apakasseva kāyaṃ, apakassa cittaṃ, niccanavako kulesu appagabbho.
“Bhikkhus, Kassapa approaches families like the moon – withdrawing his body, withdrawing his mind, always new in families and unassuming.
‘‘Này các Tỳ khưu, Kassapa đến gần các gia đình như mặt trăng—luôn giữ thân xa cách, giữ tâm xa cách, luôn là người mới trong các gia đình, không suồng sã.
Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, kathaṃrūpo bhikkhu arahati kulāni upasaṅkamitu’’nti?
What do you think, bhikkhus, what kind of bhikkhu is fit to approach families?”
Này các Tỳ khưu, các con nghĩ sao, một vị Tỳ khưu như thế nào thì xứng đáng đến gần các gia đình?’’.
‘‘Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā bhagavaṃnettikā bhagavaṃpaṭisaraṇā.
“Venerable sir, our teachings are rooted in the Blessed One, guided by the Blessed One, have the Blessed One as their refuge.
‘‘Bạch Thế Tôn, các pháp của chúng con có Thế Tôn là cội nguồn, có Thế Tôn là người dẫn dắt, có Thế Tôn là nơi nương tựa.
Sādhu vata, bhante, bhagavantaṃyeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho.
It would be excellent, Venerable sir, if the Blessed One would clarify the meaning of this statement.
Lành thay, bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn hãy giải thích ý nghĩa của lời dạy này.
Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.
Having heard it from the Blessed One, the bhikkhus will bear it in mind.”
Sau khi nghe từ Thế Tôn, các Tỳ khưu sẽ ghi nhớ’’.
Atha kho bhagavā ākāse pāṇiṃ cālesi.
Then the Blessed One waved his hand in the air.
Lúc bấy giờ, Đức Thế Tôn vẫy tay trên không.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, ayaṃ ākāse pāṇi na sajjati na gayhati na bajjhati; evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci bhikkhuno kulāni upasaṅkamato kulesu cittaṃ na sajjati na gayhati na bajjhati – ‘labhantu lābhakāmā, puññakāmā karontu puññānī’ti; yathāsakena lābhena attamano hoti sumano, evaṃ paresaṃ lābhena attamano hoti sumano; evarūpo kho, bhikkhave, bhikkhu arahati kulāni upasaṅkamituṃ.
“Monks, just as this hand in the air does not cling, is not grasped, is not bound; just so, Monks, for whichever bhikkhu, when approaching families, his mind does not cling, is not grasped, is not bound among families – ‘May those desirous of gain obtain gain, may those desirous of merit perform meritorious deeds’; just as he is gladdened and delighted by his own gains, so too is he gladdened and delighted by the gains of others; such a bhikkhu, Monks, is worthy to approach families.
“Này các Tỳ-khưu, ví như bàn tay này không dính mắc, không bị nắm giữ, không bị trói buộc trong không trung; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, bất cứ Tỳ-khưu nào khi đến các gia đình, tâm của vị ấy không dính mắc, không bị nắm giữ, không bị trói buộc vào các gia đình – với ý nghĩ: ‘Mong những ai muốn lợi lộc sẽ được lợi lộc, mong những ai muốn phước thiện sẽ làm phước thiện’; vị ấy hoan hỷ, vui vẻ với lợi lộc của chính mình như thế nào, thì cũng hoan hỷ, vui vẻ với lợi lộc của người khác như thế ấy. Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu như vậy xứng đáng đến các gia đình.
‘‘Kassapassa, bhikkhave, kulāni upasaṅkamato kulesu cittaṃ na sajjati na gayhati na bajjhati – ‘labhantu lābhakāmā, puññakāmā karontu puññānī’ti; yathāsakena lābhena attamano hoti sumano; evaṃ paresaṃ lābhena attamano hoti sumano.
“When Kassapa, Monks, approaches families, his mind does not cling, is not grasped, is not bound among families – ‘May those desirous of gain obtain gain, may those desirous of merit perform meritorious deeds’; just as he is gladdened and delighted by his own gains, so too is he gladdened and delighted by the gains of others.
Này các Tỳ-khưu, khi Kassapa đến các gia đình, tâm của vị ấy không dính mắc, không bị nắm giữ, không bị trói buộc vào các gia đình – với ý nghĩ: ‘Mong những ai muốn lợi lộc sẽ được lợi lộc, mong những ai muốn phước thiện sẽ làm phước thiện’; vị ấy hoan hỷ, vui vẻ với lợi lộc của chính mình như thế nào, thì cũng hoan hỷ, vui vẻ với lợi lộc của người khác như thế ấy.
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, kathaṃrūpassa bhikkhuno aparisuddhā dhammadesanā hoti, kathaṃrūpassa bhikkhuno parisuddhā dhammadesanā hotī’’ti?
“What do you think, Monks, of what kind of bhikkhu is the teaching of Dhamma impure, and of what kind of bhikkhu is the teaching of Dhamma pure?”
“Này các Tỳ-khưu, các ông nghĩ sao, một Tỳ-khưu như thế nào thì sự thuyết Pháp không thanh tịnh, một Tỳ-khưu như thế nào thì sự thuyết Pháp thanh tịnh?”
‘‘Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā bhagavaṃnettikā bhagavaṃpaṭisaraṇā.
“For us, Venerable Sir, the teachings have the Blessed One as their root, the Blessed One as their guide, the Blessed One as their refuge.
“Bạch Thế Tôn, các pháp của chúng con có Đức Thế Tôn làm gốc, có Đức Thế Tôn dẫn dắt, có Đức Thế Tôn làm nơi nương tựa.
Sādhu vata, bhante, bhagavantaṃyeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho.
It would be good, Venerable Sir, if the meaning of this statement would occur to the Blessed One himself.
Lành thay, bạch Thế Tôn, mong Đức Thế Tôn tự mình giải thích ý nghĩa của lời nói này.
Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.
Having heard from the Blessed One, the bhikkhus will remember it.”
Sau khi nghe từ Đức Thế Tôn, các Tỳ-khưu sẽ ghi nhớ.”
‘‘Tena hi, bhikkhave, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti.
“Then, Monks, listen, pay careful attention; I will speak,” said the Blessed One.
“Vậy thì, này các Tỳ-khưu, hãy lắng nghe, hãy chú ý kỹ; Ta sẽ nói.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
“Yes, Venerable Sir,” those bhikkhus replied to the Blessed One.
“Vâng, bạch Thế Tôn,” các Tỳ-khưu ấy đáp lời Đức Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Đức Thế Tôn nói như sau:
‘‘Yo hi koci, bhikkhave, bhikkhu evaṃcitto paresaṃ dhammaṃ deseti – ‘aho vata me dhammaṃ suṇeyyuṃ, sutvā ca pana dhammaṃ pasīdeyyuṃ, pasannā ca me pasannākāraṃ kareyyu’nti; evarūpassa kho, bhikkhave, bhikkhuno aparisuddhā dhammadesanā hoti.
“When, Monks, any bhikkhu teaches Dhamma to others with such a thought – ‘Oh, if only they would listen to my Dhamma, and having listened, if only they would become clear in faith concerning the Dhamma, and having become clear in faith, if only they would show their clear faith to me’; the teaching of Dhamma by such a bhikkhu, Monks, is impure.
“Này các Tỳ-khưu, bất cứ Tỳ-khưu nào với tâm ý như sau mà thuyết Pháp cho người khác – ‘Ôi, mong họ sẽ nghe Pháp của ta, sau khi nghe Pháp họ sẽ tịnh tín, và sau khi tịnh tín họ sẽ biểu lộ sự tịnh tín đối với ta’; này các Tỳ-khưu, sự thuyết Pháp của Tỳ-khưu như vậy là không thanh tịnh.
‘‘Yo ca kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃcitto paresaṃ dhammaṃ deseti – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhīti* .
“But when, Monks, a bhikkhu teaches Dhamma to others with such a thought – ‘The Dhamma has been well proclaimed by the Blessed One, it is visible here and now, timeless, inviting inspection, onward-leading, to be personally experienced by the wise.
“Tuy nhiên, này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào với tâm ý như sau mà thuyết Pháp cho người khác – ‘Pháp do Đức Thế Tôn thuyết giảng là khéo thuyết, thiết thực hiện tại, không có thời gian, đến để mà thấy, có khả năng hướng thượng, được người trí tự mình chứng nghiệm.
Aho, vata me dhammaṃ suṇeyyuṃ, sutvā ca pana dhammaṃ ājāneyyuṃ, ājānitvā ca pana tathattāya paṭipajjeyyu’nti.
Oh, if only they would listen to my Dhamma, and having listened, if only they would understand the Dhamma, and having understood, if only they would practice according to that truth.’
Ôi, mong họ sẽ nghe Pháp của ta, sau khi nghe Pháp họ sẽ hiểu biết, và sau khi hiểu biết họ sẽ thực hành đúng theo sự thật ấy.’
Iti dhammasudhammataṃ paṭicca paresaṃ dhammaṃ deseti, kāruññaṃ paṭicca anuddayaṃ* paṭicca anukampaṃ upādāya paresaṃ dhammaṃ deseti.
Thus, he teaches Dhamma to others out of regard for the excellence of the Dhamma, he teaches Dhamma to others out of compassion, out of sympathy, out of pity.
Như vậy, vị ấy thuyết Pháp cho người khác vì sự tốt lành của Pháp, vị ấy thuyết Pháp cho người khác vì lòng bi mẫn, vì lòng thương xót, vì lòng trắc ẩn.
Evarūpassa kho, bhikkhave, bhikkhuno parisuddhā dhammadesanā hoti.
The teaching of Dhamma by such a bhikkhu, Monks, is pure.
Này các Tỳ-khưu, sự thuyết Pháp của Tỳ-khưu như vậy là thanh tịnh.
‘‘Kassapo, bhikkhave, evaṃcitto paresaṃ dhammaṃ deseti – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhīti.
“Kassapa, Monks, teaches Dhamma to others with such a thought – ‘The Dhamma has been well proclaimed by the Blessed One, it is visible here and now, timeless, inviting inspection, onward-leading, to be personally experienced by the wise.
“Này các Tỳ-khưu, Kassapa với tâm ý như vậy mà thuyết Pháp cho người khác – ‘Pháp do Đức Thế Tôn thuyết giảng là khéo thuyết, thiết thực hiện tại, không có thời gian, đến để mà thấy, có khả năng hướng thượng, được người trí tự mình chứng nghiệm.
Aho, vata me dhammaṃ suṇeyyuṃ, sutvā ca pana dhammaṃ ājāneyyuṃ, ājānitvā ca pana tathattāya paṭipajjeyyu’nti.
Oh, if only they would listen to my Dhamma, and having listened, if only they would understand the Dhamma, and having understood, if only they would practice according to that truth.’
Ôi, mong họ sẽ nghe Pháp của ta, sau khi nghe Pháp họ sẽ hiểu biết, và sau khi hiểu biết họ sẽ thực hành đúng theo sự thật ấy.’
Iti dhammasudhammataṃ paṭicca paresaṃ dhammaṃ deseti, kāruññaṃ paṭicca anuddayaṃ paṭicca anukampaṃ upādāya paresaṃ dhammaṃ deseti.
Thus, he teaches Dhamma to others out of regard for the excellence of the Dhamma, he teaches Dhamma to others out of compassion, out of sympathy, out of pity.
Như vậy, vị ấy thuyết Pháp cho người khác vì sự tốt lành của Pháp, vị ấy thuyết Pháp cho người khác vì lòng bi mẫn, vì lòng thương xót, vì lòng trắc ẩn.
Kassapena vā hi vo, bhikkhave, ovadissāmi yo vā panassa kassapasadiso, ovaditehi ca pana vo tathattāya paṭipajjitabba’’nti.
Therefore, Monks, I will advise you either with Kassapa or with one who is like Kassapa, and having been advised, you should practice according to the truth.”
Này các Tỳ-khưu, Ta sẽ khuyên dạy các ông bằng Kassapa, hoặc bằng người nào giống như Kassapa; và sau khi được khuyên dạy, các ông phải thực hành đúng theo sự thật ấy.”
Tatiyaṃ.
The Third.
Bài kinh thứ ba.
147. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, kathaṃrūpo bhikkhu arahati kulūpako hotuṃ, kathaṃrūpo bhikkhu na arahati kulūpako hotu’’nti?
147. While dwelling at Sāvatthī… etc… “What do you think, Monks, of what kind of bhikkhu is one worthy to be an frequenter of families, and of what kind of bhikkhu is one not worthy to be an frequenter of families?”
147. Trú tại Sāvatthī… (như trên)… “Này các Tỳ-khưu, các ông nghĩ sao, Tỳ-khưu như thế nào thì xứng đáng thường đến gia đình, Tỳ-khưu như thế nào thì không xứng đáng thường đến gia đình?”
Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā…pe… bhagavā etadavoca –
“For us, Venerable Sir, the teachings have the Blessed One as their root… etc… The Blessed One said this:
Bạch Thế Tôn, các pháp của chúng con có Đức Thế Tôn làm gốc… (như trên)… Đức Thế Tôn nói như sau:
‘‘Yo hi koci, bhikkhave, bhikkhu evaṃcitto kulāni upasaṅkamati – ‘dentuyeva me, mā nādaṃsu; bahukaññeva me dentu, mā thokaṃ; paṇītaññeva me dentu, mā lūkhaṃ; sīghaññeva me dentu, mā dandhaṃ; sakkaccaññeva me dentu, mā asakkacca’nti.
“When, Monks, any bhikkhu approaches families with such a thought – ‘May they give to me, may they not fail to give; may they give much to me, may they not give little; may they give choice food to me, may they not give coarse food; may they give quickly to me, may they not give slowly; may they give respectfully to me, may they not give disrespectfully.’
“Này các Tỳ-khưu, bất cứ Tỳ-khưu nào với tâm ý như sau mà đến các gia đình – ‘Mong họ sẽ cúng dường cho ta, đừng không cúng dường; mong họ sẽ cúng dường nhiều cho ta, đừng ít; mong họ sẽ cúng dường vật phẩm tinh xảo cho ta, đừng thô xấu; mong họ sẽ cúng dường nhanh chóng cho ta, đừng chậm trễ; mong họ sẽ cúng dường một cách cung kính cho ta, đừng không cung kính.’
Tassa ce, bhikkhave, bhikkhuno evaṃcittassa kulāni upasaṅkamato na denti, tena bhikkhu sandīyati; so tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati.
If, Monks, when such a bhikkhu approaches families with such a thought, they do not give, then that bhikkhu becomes dejected; he experiences suffering and dejection on that account.
Nếu, này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy với tâm ý như vậy mà đến các gia đình, nếu họ không cúng dường, thì Tỳ-khưu ấy buồn rầu; do đó, vị ấy cảm thọ khổ và ưu.
Thokaṃ denti, no bahukaṃ…pe… lūkhaṃ denti, no paṇītaṃ… dandhaṃ denti, no sīghaṃ, tena bhikkhu sandīyati; so tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati.
If they give little, not much… etc… if they give coarse food, not choice food… if they give slowly, not quickly, then that bhikkhu becomes dejected; he experiences suffering and dejection on that account.
Nếu họ cúng dường ít, không nhiều… (như trên)… nếu họ cúng dường thô xấu, không tinh xảo… nếu họ cúng dường chậm trễ, không nhanh chóng, thì Tỳ-khưu ấy buồn rầu; do đó, vị ấy cảm thọ khổ và ưu.
Asakkaccaṃ denti, no sakkaccaṃ; tena bhikkhu sandīyati; so tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati.
If they give disrespectfully, not respectfully; then that bhikkhu becomes dejected; he experiences suffering and dejection on that account.
Nếu họ cúng dường không cung kính, không cung kính; thì Tỳ-khưu ấy buồn rầu; do đó, vị ấy cảm thọ khổ và ưu.
Evarūpo kho, bhikkhave, bhikkhu na arahati kūlūpako hotuṃ.
Such a bhikkhu, Monks, is not worthy to be a frequenter of families.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu như vậy không xứng đáng thường đến gia đình.
‘‘Yo ca kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃcitto kulāni upasaṅkamati – ‘taṃ kutettha labbhā parakulesu – dentuyeva me, mā nādaṃsu; bahukaññeva me dentu, mā thokaṃ; paṇītaññeva me dentu, mā lūkhaṃ; dīghaññeva me dentu, mā dandhaṃ; sakkaccaññeva me dentu, mā asakkacca’nti.
“But when, Monks, a bhikkhu approaches families with such a thought – ‘How can it be expected in other people’s families – may they give to me, may they not fail to give; may they give much to me, may they not give little; may they give choice food to me, may they not give coarse food; may they give quickly to me, may they not give slowly; may they give respectfully to me, may they not give disrespectfully.’
“Tuy nhiên, này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào với tâm ý như sau mà đến các gia đình – ‘Làm sao có thể được điều này ở các gia đình người khác – mong họ sẽ cúng dường cho ta, đừng không cúng dường; mong họ sẽ cúng dường nhiều cho ta, đừng ít; mong họ sẽ cúng dường vật phẩm tinh xảo cho ta, đừng thô xấu; mong họ sẽ cúng dường nhanh chóng cho ta, đừng chậm trễ; mong họ sẽ cúng dường một cách cung kính cho ta, đừng không cung kính.’
Tassa ce, bhikkhave, bhikkhuno evaṃcittassa kulāni upasaṅkamato na denti; tena bhikkhu na sandīyati; so na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati.
If, Monks, when such a bhikkhu approaches families with such a thought, they do not give; then that bhikkhu does not become dejected; he does not experience suffering and dejection on that account.
Nếu, này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy với tâm ý như vậy mà đến các gia đình, nếu họ không cúng dường; thì Tỳ-khưu ấy không buồn rầu; do đó, vị ấy không cảm thọ khổ và ưu.
Thokaṃ denti, no bahukaṃ; tena bhikkhu na sandīyati; so na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati.
If they give little, not much; then that bhikkhu does not become dejected; he does not experience suffering and dejection on that account.
Nếu họ cúng dường ít, không nhiều; thì Tỳ-khưu ấy không buồn rầu; do đó, vị ấy không cảm thọ khổ và ưu.
Lūkhaṃ denti, no paṇītaṃ; tena bhikkhu na sandīyati; so na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati.
If they give coarse food, not choice food; then that bhikkhu does not become dejected; he does not experience suffering and dejection on that account.
Nếu họ cúng dường thô xấu, không tinh xảo; thì Tỳ-khưu ấy không buồn rầu; do đó, vị ấy không cảm thọ khổ và ưu.
Dandhaṃ denti, no sīghaṃ; tena bhikkhu na sandīyati; so na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati.
If they give slowly, not quickly; then that bhikkhu does not become dejected; he does not experience suffering and dejection on that account.
Nếu họ cúng dường chậm trễ, không nhanh chóng; thì Tỳ-khưu ấy không buồn rầu; do đó, vị ấy không cảm thọ khổ và ưu.
Asakkaccaṃ denti, no sakkaccaṃ; tena bhikkhu na sandīyati; so na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati.
If they give disrespectfully, not respectfully; then that bhikkhu does not become dejected; he does not experience suffering and dejection on that account.
Nếu họ cúng dường không cung kính, không cung kính; thì Tỳ-khưu ấy không buồn rầu; do đó, vị ấy không cảm thọ khổ và ưu.
Evarūpo kho, bhikkhave, bhikkhu arahati kulūpako hotuṃ.
Such a bhikkhu, Monks, is worthy to be a frequenter of families.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu như vậy xứng đáng thường đến gia đình.
‘‘Kassapo, bhikkhave, evaṃcitto kulāni upasaṅkamati – ‘taṃ kutettha labbhā parakulesu – dentuyeva me, mā nādaṃsu; bahukaññeva me dentu, mā thokaṃ; paṇītaññeva me dentu, mā lūkhaṃ; sīghaññeva me dentu, mā dandhaṃ; sakkaccaññeva me dentu, mā asakkacca’nti.
“Kassapa, Monks, approaches families with such a thought – ‘How can it be expected in other people’s families – may they give to me, may they not fail to give; may they give much to me, may they not give little; may they give choice food to me, may they not give coarse food; may they give quickly to me, may they not give slowly; may they give respectfully to me, may they not give disrespectfully.’
“Này các Tỳ-khưu, Kassapa với tâm ý như vậy mà đến các gia đình – ‘Làm sao có thể được điều này ở các gia đình người khác – mong họ sẽ cúng dường cho ta, đừng không cúng dường; mong họ sẽ cúng dường nhiều cho ta, đừng ít; mong họ sẽ cúng dường vật phẩm tinh xảo cho ta, đừng thô xấu; mong họ sẽ cúng dường nhanh chóng cho ta, đừng chậm trễ; mong họ sẽ cúng dường một cách cung kính cho ta, đừng không cung kính.’
Tassa ce, bhikkhave, kassapassa evaṃcittassa kulāni upasaṅkamato na denti; tena kassapo na sandīyati; so na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati.
If, Monks, when Kassapa approaches families with such a thought, they do not give; then Kassapa does not become dejected; he does not experience suffering and dejection on that account.
Nếu, này các Tỳ-khưu, Kassapa với tâm ý như vậy mà đến các gia đình, nếu họ không cúng dường; thì Kassapa không buồn rầu; do đó, vị ấy không cảm thọ khổ và ưu.
Thokaṃ denti, no bahukaṃ; tena kassapo na sandīyati; so na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati.
If they give little, not much; then Kassapa does not become dejected; he does not experience suffering and dejection on that account.
Nếu họ cúng dường ít, không nhiều; thì Kassapa không buồn rầu; do đó, vị ấy không cảm thọ khổ và ưu.
Lūkhaṃ denti, no paṇītaṃ; tena kassapo na sandīyati; so na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati.
If they give coarse food, not choice food; then Kassapa does not become dejected; he does not experience suffering and dejection on that account.
Nếu họ cúng dường thô xấu, không tinh xảo; thì Kassapa không buồn rầu; do đó, vị ấy không cảm thọ khổ và ưu.
Dandhaṃ denti, no sīghaṃ; tena kassapo na sandīyati; so na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati.
They give slowly, not quickly; therefore Kassapa is not distressed; he does not experience suffering and displeasure on that account.
Họ cho chậm, không cho nhanh; do đó, Kassapa không bị tổn thương; vị ấy không cảm nhận khổ đau, ưu phiền từ nguyên nhân đó.
Asakkaccaṃ denti, no sakkaccaṃ; tena kassapo na sandīyati; so na tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati.
They give disrespectfully, not respectfully; therefore Kassapa is not distressed; he does not experience suffering and displeasure on that account.
Họ cho không cung kính, không cho cung kính; do đó, Kassapa không bị tổn thương; vị ấy không cảm nhận khổ đau, ưu phiền từ nguyên nhân đó.
Kassapena vā hi vo, bhikkhave, ovadissāmi yo vā panassa kassapasadiso.
Either I shall instruct you, bhikkhus, through Kassapa, or through one who is like Kassapa.
Này các Tỳ-khưu, Ta sẽ khuyên dạy các con bằng (cách của) Kassapa, hoặc bằng (cách của) bất cứ ai giống như Kassapa.
Ovaditehi ca pana vo tathattāya paṭipajjitabba’’nti.
And having been instructed, you must practice accordingly.”
Và khi đã được khuyên dạy, các con phải thực hành theo như vậy.”
Catutthaṃ.
The Fourth.
Thứ tư.
148. Evaṃ me sutaṃ…pe… rājagahe veḷuvane.
148. Thus have I heard… at Veḷuvana in Rājagaha.
148. Tôi nghe như vầy…pe… tại Trúc Lâm, Rājagaha.
Atha kho āyasmā mahākassapo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Venerable Mahākassapa approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Tôn giả Mahā Kassapa đi đến chỗ Thế Tôn, sau khi đảnh lễ Thế Tôn, vị ấy ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ mahākassapaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘jiṇṇosi dāni tvaṃ, kassapa, garukāni ca te imāni sāṇāni paṃsukūlāni nibbasanāni.
To Venerable Mahākassapa, who was sitting to one side, the Blessed One said this: “You are now old, Kassapa, and these coarse rag-robes are heavy for you.
Thế Tôn nói với Tôn giả Mahā Kassapa đang ngồi một bên rằng: “Này Kassapa, bây giờ ông đã già rồi, và những tấm y phấn tảo bằng vải gai này của ông thật nặng nề.
Tasmātiha tvaṃ, kassapa, gahapatāni* ceva cīvarāni dhārehi, nimantanāni ca bhuñjāhi, mama ca santike viharāhī’’ti.
Therefore, Kassapa, wear robes offered by householders, eat invited meals, and dwell near me.”
Do đó, này Kassapa, ông hãy mặc những tấm y của gia chủ cúng dường, thọ dụng những bữa ăn được thỉnh mời, và hãy ở gần Ta.”
‘‘Dve khvāhaṃ, bhante, atthavase sampassamāno dīgharattaṃ āraññiko ceva āraññikattassa ca vaṇṇavādī, piṇḍapātiko ceva…pe… paṃsukūliko ceva… tecīvariko ceva… appiccho ceva… santuṭṭho ceva… pavivitto ceva… asaṃsaṭṭho ceva… āraddhavīriyo ceva vīriyārambhassa ca vaṇṇavādī.
“Venerable Sir, seeing two purposes, I have for a long time been a forest dweller and one who praises forest dwelling; a receiver of almsfood… a rag-robe wearer… a three-robe wearer… one of few wishes… content… secluded… unentangled… one with aroused energy and one who praises the arousal of energy.
“Bạch Thế Tôn, con đã thấy được hai lợi ích mà từ lâu con là một người sống ở rừng và tán thán việc sống ở rừng; là một người khất thực…pe… là một người mặc y phấn tảo… là một người chỉ có ba y… là một người thiểu dục… là một người tri túc… là một người sống viễn ly… là một người không giao du… là một người tinh tấn và tán thán sự tinh tấn.
Attano ca diṭṭhadhammasukhavihāraṃ sampassamāno, pacchimañca janataṃ anukampamāno – ‘appeva nāma pacchimā janatā diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ’* .
Seeing my own comfortable dwelling in this present life, and out of compassion for future generations—‘May future generations follow this example.’
Con thấy được sự an lạc trong hiện tại của chính mình, và con thương xót những thế hệ sau – ‘Mong rằng những thế hệ sau sẽ noi theo gương tốt’.
‘Ye kira te ahesuṃ buddhānubuddhasāvakā te dīgharattaṃ āraññikā ceva ahesuṃ āraññikattassa ca vaṇṇavādino…pe… piṇḍapātikā ceva ahesuṃ …pe… paṃsukūlikā ceva ahesuṃ… tecīvarikā ceva ahesuṃ… appicchā ceva ahesuṃ… santuṭṭhā ceva ahesuṃ… pavivittā ceva ahesuṃ… asaṃsaṭṭhā ceva ahesuṃ… āraddhavīriyā ceva ahesuṃ vīriyārambhassa ca vaṇṇavādino’ti.
‘Indeed, those disciples of the Buddha, the enlightened ones, were for a long time forest dwellers and praised forest dwelling… receivers of almsfood… rag-robe wearers… three-robe wearers… ones of few wishes… content… secluded… unentangled… ones with aroused energy and praised the arousal of energy.’
‘Chắc chắn rằng những vị đệ tử của Phật và các vị Phật Độc Giác ấy đã từ lâu là những người sống ở rừng và tán thán việc sống ở rừng…pe… là những người khất thực…pe… là những người mặc y phấn tảo… là những người chỉ có ba y… là những người thiểu dục… là những người tri túc… là những người sống viễn ly… là những người không giao du… là những người tinh tấn và tán thán sự tinh tấn.’
Te tathattāya paṭipajjissanti, tesaṃ taṃ bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāya.
They will practice accordingly, and that will be for their long-term welfare and happiness.
Họ sẽ thực hành như vậy, điều đó sẽ mang lại lợi ích và hạnh phúc lâu dài cho họ.”
‘‘Sādhu sādhu, kassapa.
“Excellent, excellent, Kassapa.
“Lành thay, lành thay, Kassapa.
Bahujanahitāya kira tvaṃ, kassapa, paṭipanno bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.
Indeed, Kassapa, you practice for the welfare of many, for the happiness of many, out of compassion for the world, for the good, welfare, and happiness of devas and humans.
Này Kassapa, ông đã thực hành vì lợi ích của nhiều người, vì hạnh phúc của nhiều người, vì lòng từ bi đối với thế gian, vì lợi ích, vì hạnh phúc của chư thiên và loài người.
Tasmātiha tvaṃ, kassapa, sāṇāni ceva paṃsukūlāni dhārehi nibbasanāni, piṇḍāya ca carāhi, araññe ca viharāhī’’ti.
Therefore, Kassapa, wear robes made of coarse hemp and rags, go for alms, and dwell in the wilderness.”
Do đó, này Kassapa, ông hãy mặc những tấm y phấn tảo bằng vải gai, hãy đi khất thực, và hãy sống ở rừng.”
Pañcamaṃ.
The fifth.
Thứ năm.