1. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, at Jetavana, Anāthapiṇḍika’s Monastery.
1. Tôi nghe như vầy: Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong khu vườn của ông Anāthapiṇḍika, tại Jetavana.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There the Blessed One addressed the bhikkhus, “Bhikkhus!”
Tại đấy, Đức Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu: "Này các Tỳ-khưu!"
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
“Venerable Sir,” those bhikkhus replied to the Blessed One.
"Bạch Thế Tôn," các Tỳ-khưu ấy vâng đáp Đức Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Đức Thế Tôn nói như sau:
‘‘Pañcimāni, bhikkhave, sekhabalāni* .
“Bhikkhus, there are these five powers of a trainee.
"Này các Tỳ-khưu, có năm lực của bậc Hữu học (sekhabalāni) này.
Katamāni pañca?
Which five?
Thế nào là năm?
Saddhābalaṃ, hirībalaṃ* , ottappabalaṃ, vīriyabalaṃ* , paññābalaṃ – imāni kho, bhikkhave, pañca sekhabalāni.
The power of faith (saddhābala), the power of moral shame (hirībala), the power of moral dread (ottappabala), the power of energy (vīriyabala), the power of wisdom (paññābala)—these, bhikkhus, are the five powers of a trainee.
Lực Tín (saddhābalaṃ), lực Tàm (hirībalaṃ), lực Quý (ottappabalaṃ), lực Tinh tấn (vīriyabalaṃ), lực Tuệ (paññābalaṃ). Này các Tỳ-khưu, đây là năm lực của bậc Hữu học."
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘saddhābalena samannāgatā bhavissāma sekhabalena, hirībalena samannāgatā bhavissāma sekhabalena, ottappabalena samannāgatā bhavissāma sekhabalena, vīriyabalena samannāgatā bhavissāma sekhabalena, paññābalena samannāgatā bhavissāma sekhabalenā’ti.
“Therefore, bhikkhus, you should train yourselves thus: ‘We will be endowed with the power of faith, the power of a trainee; we will be endowed with the power of moral shame, the power of a trainee; we will be endowed with the power of moral dread, the power of a trainee; we will be endowed with the power of energy, the power of a trainee; we will be endowed with the power of wisdom, the power of a trainee.’
"Do vậy, này các Tỳ-khưu, các con phải học tập như sau: ‘Chúng ta sẽ thành tựu lực Tín, là lực của bậc Hữu học; chúng ta sẽ thành tựu lực Tàm, là lực của bậc Hữu học; chúng ta sẽ thành tựu lực Quý, là lực của bậc Hữu học; chúng ta sẽ thành tựu lực Tinh tấn, là lực của bậc Hữu học; chúng ta sẽ thành tựu lực Tuệ, là lực của bậc Hữu học’.
Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabba’’nti.
That is how you should train yourselves, bhikkhus.”
Này các Tỳ-khưu, các con phải học tập như vậy."
Idamavoca bhagavā.
This is what the Blessed One said.
Đức Thế Tôn đã nói như vậy.
Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
The bhikkhus were delighted and rejoiced in the Blessed One’s words.
Các Tỳ-khưu ấy hoan hỷ, tùy hỷ lời Đức Thế Tôn dạy.
Paṭhamaṃ.
The First.
Thứ nhất.
2. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, sekhabalāni.
“Bhikkhus, there are these five powers of a trainee.
2. "Này các Tỳ-khưu, có năm lực của bậc Hữu học.
Katamāni pañca?
Which five?
Thế nào là năm?
Saddhābalaṃ, hirībalaṃ, ottappabalaṃ, vīriyabalaṃ, paññābalaṃ.
The power of faith, the power of moral shame, the power of moral dread, the power of energy, the power of wisdom.
Lực Tín, lực Tàm, lực Quý, lực Tinh tấn, lực Tuệ.
Katamañca, bhikkhave, saddhābalaṃ?
And what, bhikkhus, is the power of faith?
Và thế nào, này các Tỳ-khưu, là lực Tín?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako saddho hoti, saddahati tathāgatassa bodhiṃ – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti.
Here, bhikkhus, a noble disciple is endowed with faith; he places faith in the Tathāgata’s enlightenment,*: ‘Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Self-Enlightened, accomplished in knowledge and conduct, fortunate, knower of the world, unsurpassed leader of persons to be tamed, teacher of devas and humans, Buddha, Blessed One.’
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một vị Thánh đệ tử có lòng tin, tin tưởng vào sự giác ngộ của Như Lai: ‘Đức Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đầy đủ Minh Hạnh, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật, Thế Tôn’.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, saddhābalaṃ.
This, bhikkhus, is called the power of faith.
Này các Tỳ-khưu, điều này được gọi là lực Tín.
‘‘Katamañca, bhikkhave, hirībalaṃ?
“And what, bhikkhus, is the power of moral shame?
"Và thế nào, này các Tỳ-khưu, là lực Tàm?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako hirimā hoti, hirīyati kāyaduccaritena vacīduccaritena manoduccaritena, hirīyati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā.
Here, bhikkhus, a noble disciple is morally ashamed; he is ashamed of misconduct by body, misconduct by speech, misconduct by mind; he is ashamed of falling into evil, unwholesome states.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một vị Thánh đệ tử có lòng Tàm, hổ thẹn với thân ác hạnh, với khẩu ác hạnh, với ý ác hạnh, hổ thẹn khi phạm vào các pháp bất thiện, các pháp ác.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, hirībalaṃ.
This, bhikkhus, is called the power of moral shame.
Này các Tỳ-khưu, điều này được gọi là lực Tàm.
‘‘Katamañca, bhikkhave, ottappabalaṃ?
“And what, bhikkhus, is the power of moral dread?
"Và thế nào, này các Tỳ-khưu, là lực Quý?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako ottappī hoti, ottappati kāyaduccaritena vacīduccaritena manoduccaritena, ottappati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā.
Here, bhikkhus, a noble disciple is morally dread-filled; he dreads misconduct by body, misconduct by speech, misconduct by mind; he dreads falling into evil, unwholesome states.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một vị Thánh đệ tử có lòng Quý, sợ hãi với thân ác hạnh, với khẩu ác hạnh, với ý ác hạnh, sợ hãi khi phạm vào các pháp bất thiện, các pháp ác.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, ottappabalaṃ.
This, bhikkhus, is called the power of moral dread.
Này các Tỳ-khưu, điều này được gọi là lực Quý.
‘‘Katamañca, bhikkhave, vīriyabalaṃ?
“And what, bhikkhus, is the power of energy?
"Và thế nào, này các Tỳ-khưu, là lực Tinh tấn?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako āraddhavīriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya, thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu.
Here, bhikkhus, a noble disciple dwells with aroused energy for the abandonment of unwholesome states and for the acquisition of wholesome states; he is steadfast, firm in his exertion, not casting off the burden in wholesome states.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một vị Thánh đệ tử sống với tinh tấn đã được khởi lên, để đoạn trừ các pháp bất thiện, để thành tựu các pháp thiện, kiên cường, vững chắc trong nỗ lực, không từ bỏ gánh nặng trong các pháp thiện.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, vīriyabalaṃ.
This, bhikkhus, is called the power of energy.
Này các Tỳ-khưu, điều này được gọi là lực Tinh tấn.
‘‘Katamañca, bhikkhave, paññābalaṃ?
“And what, bhikkhus, is the power of wisdom?
"Và thế nào, này các Tỳ-khưu, là lực Tuệ?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā.
Here, bhikkhus, a noble disciple is wise; he is endowed with wisdom that discerns rise and fall, noble, penetrative, leading to the right destruction of suffering.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một vị Thánh đệ tử có trí tuệ, thành tựu trí tuệ thấy rõ sự sanh diệt, trí tuệ Thánh, trí tuệ xuyên thấu, đưa đến sự diệt tận khổ đau một cách chân chánh.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, paññābalaṃ.
This, bhikkhus, is called the power of wisdom.
Này các Tỳ-khưu, điều này được gọi là lực Tuệ.
Imāni kho, bhikkhave, pañca sekhabalāni.
These, bhikkhus, are the five powers of a trainee.
Này các Tỳ-khưu, đây là năm lực của bậc Hữu học."
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘saddhābalena samannāgatā bhavissāma sekhabalena, hirībalena… ottappabalena … vīriyabalena… paññābalena samannāgatā bhavissāma sekhabalenā’ti.
“Therefore, bhikkhus, you should train yourselves thus: ‘We will be endowed with the power of faith, the power of a trainee; with the power of moral shame… with the power of moral dread… with the power of energy… with the power of wisdom, the power of a trainee.’
"Do vậy, này các Tỳ-khưu, các con phải học tập như sau: ‘Chúng ta sẽ thành tựu lực Tín, là lực của bậc Hữu học; lực Tàm... lực Quý... lực Tinh tấn... chúng ta sẽ thành tựu lực Tuệ, là lực của bậc Hữu học’.
Evañhi kho, bhikkhave, sikkhitabba’’nti.
That is how you should train yourselves, bhikkhus.”
Này các Tỳ-khưu, các con phải học tập như vậy."
Dutiyaṃ.
The Second.
Thứ hai.
3. ‘‘Pañcahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu diṭṭheva dhamme dukkhaṃ viharati savighātaṃ saupāyāsaṃ sapariḷāhaṃ, kāyassa ca bhedā paraṃ maraṇā duggati pāṭikaṅkhā.
“Bhikkhus, a bhikkhu endowed with five qualities dwells in suffering in this very life, with vexation, with despair, with fever; and at the breakup of the body, after death, a bad destination can be expected.
3. "Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thành tựu năm pháp, ngay trong hiện tại sống khổ, với chướng ngại, với ưu phiền, với nhiệt não; và sau khi thân hoại mạng chung, ác thú được mong đợi.
Katamehi pañcahi?
With which five?
Thế nào là năm?
Idha, bhikkhave, bhikkhu assaddho hoti, ahiriko hoti, anottappī hoti, kusīto hoti, duppañño hoti.
Here, bhikkhus, a bhikkhu is without faith, without moral shame, without moral dread, lazy, and unwise.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu không có lòng tin, không có lòng Tàm, không có lòng Quý, biếng nhác, kém trí tuệ.
Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu diṭṭheva dhamme dukkhaṃ viharati savighātaṃ saupāyāsaṃ sapariḷāhaṃ, kāyassa ca bhedā paraṃ maraṇā duggati pāṭikaṅkhā.
Monks, a bhikkhu endowed with these five qualities lives in suffering, with vexation, with tribulation, with fever in this very life; and after the breakup of the body, after death, a state of woe is to be expected.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thành tựu năm pháp này, ngay trong hiện tại sống khổ, với chướng ngại, với ưu phiền, với nhiệt não; và sau khi thân hoại mạng chung, ác thú được mong đợi.
‘‘Pañcahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu diṭṭheva dhamme sukhaṃ viharati avighātaṃ anupāyāsaṃ apariḷāhaṃ, kāyassa ca bhedā paraṃ maraṇā sugati pāṭikaṅkhā.
“Monks, a bhikkhu endowed with five qualities lives in happiness, without vexation, without tribulation, without fever in this very life; and after the breakup of the body, after death, a happy destination is to be expected.
"Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thành tựu năm pháp, ngay trong hiện tại sống an lạc, không chướng ngại, không ưu phiền, không nhiệt não; và sau khi thân hoại mạng chung, thiện thú được mong đợi.
Katamehi pañcahi?
Which five?
Thế nào là năm?
Idha, bhikkhave, bhikkhu saddho hoti, hirīmā hoti, ottappī hoti, āraddhavīriyo hoti, paññavā hoti.
Here, monks, a bhikkhu is endowed with faith, is conscientious, is scrupulous, has aroused energy, and is wise.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có lòng tin, có lòng Tàm, có lòng Quý, có tinh tấn đã được khởi lên, có trí tuệ.
Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu diṭṭheva dhamme sukhaṃ viharati avighātaṃ anupāyāsaṃ apariḷāhaṃ, kāyassa ca bhedā paraṃ maraṇā sugati pāṭikaṅkhā’’ti.
Monks, a bhikkhu endowed with these five qualities lives in happiness, without vexation, without tribulation, without fever in this very life; and after the breakup of the body, after death, a happy destination is to be expected.”
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thành tựu năm pháp này, ngay trong hiện tại sống an lạc, không chướng ngại, không ưu phiền, không nhiệt não; và sau khi thân hoại mạng chung, thiện thú được mong đợi."
Tatiyaṃ.
The Third.
Thứ ba.
4. ‘‘Pañcahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
4. “Monks, a bhikkhu endowed with five qualities is consigned to hell just as if he were carried there.
4. "Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thành tựu năm pháp, bị đặt vào địa ngục như thể bị mang đi đặt xuống.
Katamehi pañcahi?
Which five?
Thế nào là năm?
Idha, bhikkhave, bhikkhu assaddho hoti, ahiriko hoti, anottappī hoti, kusīto hoti, duppañño hoti.
Here, monks, a bhikkhu is without faith, is not conscientious, is not scrupulous, is lazy, and is unwise.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu không có lòng tin, không có lòng Tàm, không có lòng Quý, biếng nhác, kém trí tuệ.
Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
Monks, a bhikkhu endowed with these five qualities is consigned to hell just as if he were carried there.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thành tựu năm pháp này, bị đặt vào địa ngục như thể bị mang đi đặt xuống.
‘‘Pañcahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.
“Monks, a bhikkhu endowed with five qualities is consigned to heaven just as if he were carried there.
"Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thành tựu năm pháp, bị đặt vào cõi trời như thể bị mang đi đặt xuống.
Katamehi pañcahi?
Which five?
Thế nào là năm?
Idha, bhikkhave, bhikkhu saddho hoti, hirīmā hoti, ottappī hoti, āraddhavīriyo hoti, paññavā hoti.
Here, monks, a bhikkhu is endowed with faith, is conscientious, is scrupulous, has aroused energy, and is wise.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có lòng tin, có lòng Tàm, có lòng Quý, có tinh tấn đã được khởi lên, có trí tuệ.
Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge’’ti.
Monks, a bhikkhu endowed with these five qualities is consigned to heaven just as if he were carried there.”
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thành tựu năm pháp này, bị đặt vào cõi trời như thể bị mang đi đặt xuống."
Catutthaṃ.
The Fourth.
Thứ tư.
5. ‘‘Yo hi koci, bhikkhave, bhikkhu vā bhikkhunī vā sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati, tassa diṭṭheva* dhamme pañca sahadhammikā vādānupātā* gārayhā ṭhānā āgacchanti.
5. “Monks, any bhikkhu or bhikkhunī who, having renounced the training, reverts to a lower state, for them, in this very life, five blameworthy grounds for criticism with good reasons arise.
5. "Này các Tỳ-khưu, bất cứ Tỳ-khưu hay Tỳ-khưu-ni nào từ bỏ học pháp, quay trở lại đời sống thấp kém, thì ngay trong hiện tại, năm trường hợp bị khiển trách, có liên quan đến Pháp, sẽ đến với người ấy.
Katame pañca?
Which five?
Thế nào là năm?
Saddhāpi nāma te nāhosi kusalesu dhammesu, hirīpi nāma te nāhosi kusalesu dhammesu, ottappampi nāma te nāhosi kusalesu dhammesu, vīriyampi nāma te nāhosi kusalesu dhammesu, paññāpi nāma te nāhosi kusalesu dhammesu.
‘You had no faith in wholesome qualities! You had no conscientiousness in wholesome qualities! You had no scrupulousness in wholesome qualities! You had no energy in wholesome qualities! You had no wisdom in wholesome qualities!’
Người ấy không có lòng tin vào các pháp thiện, không có lòng Tàm vào các pháp thiện, không có lòng Quý vào các pháp thiện, không có tinh tấn vào các pháp thiện, không có trí tuệ vào các pháp thiện.
Yo hi koci, bhikkhave, bhikkhu vā bhikkhunī vā sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati, tassa diṭṭheva dhamme ime pañca sahadhammikā vādānupātā gārayhā ṭhānā āgacchanti.
Monks, any bhikkhu or bhikkhunī who, having renounced the training, reverts to a lower state, for them, in this very life, these five blameworthy grounds for criticism with good reasons arise.
Này các Tỳ-khưu, bất cứ Tỳ-khưu hay Tỳ-khưu-ni nào từ bỏ học pháp, quay trở lại đời sống thấp kém, thì ngay trong hiện tại, năm trường hợp bị khiển trách, có liên quan đến Pháp này, sẽ đến với người ấy.
‘‘Yo hi koci, bhikkhave, bhikkhu vā bhikkhunī vā sahāpi dukkhena sahāpi domanassena assumukho* rudamāno paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati, tassa diṭṭheva dhamme pañca sahadhammikā pāsaṃsā ṭhānā* āgacchanti.
“Monks, any bhikkhu or bhikkhunī who, even with suffering, even with distress, with tearful face, weeping, practices the complete and pure holy life, for them, in this very life, five praiseworthy grounds with good reasons arise.
“Này các Tỳ-khưu, bất cứ Tỳ-khưu hay Tỳ-khưu-ni nào, dù với khổ đau, dù với sầu muộn, với gương mặt đẫm lệ, khóc lóc mà thực hành Phạm hạnh một cách viên mãn và thanh tịnh, thì năm điều đáng khen ngợi này sẽ đến với người ấy ngay trong hiện tại.
Katame pañca?
Which five?
Năm điều ấy là gì?
Saddhāpi nāma te ahosi kusalesu dhammesu, hirīpi nāma te ahosi kusalesu dhammesu, ottappampi nāma te ahosi kusalesu dhammesu, vīriyampi nāma te ahosi kusalesu dhammesu, paññāpi nāma te ahosi kusalesu dhammesu.
‘You had faith in wholesome qualities! You had conscientiousness in wholesome qualities! You had scrupulousness in wholesome qualities! You had energy in wholesome qualities! You had wisdom in wholesome qualities!’
Tín (saddhā) đã có nơi các pháp thiện, Tàm (hirī) đã có nơi các pháp thiện, Quý (ottappa) đã có nơi các pháp thiện, Tinh tấn (vīriya) đã có nơi các pháp thiện, Tuệ (paññā) đã có nơi các pháp thiện.
Yo hi koci, bhikkhave, bhikkhu vā bhikkhunī vā sahāpi dukkhena sahāpi domanassena assumukho rudamāno paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati, tassa diṭṭheva dhamme ime pañca sahadhammikā pāsaṃsā ṭhānā āgacchantī’’ti.
Monks, any bhikkhu or bhikkhunī who, even with suffering, even with distress, with tearful face, weeping, practices the complete and pure holy life, for them, in this very life, these five praiseworthy grounds with good reasons arise.”
Này các Tỳ-khưu, bất cứ Tỳ-khưu hay Tỳ-khưu-ni nào, dù với khổ đau, dù với sầu muộn, với gương mặt đẫm lệ, khóc lóc mà thực hành Phạm hạnh một cách viên mãn và thanh tịnh, thì năm điều đáng khen ngợi này sẽ đến với người ấy ngay trong hiện tại.”
Pañcamaṃ.
The Fifth.
Thứ năm.
6. ‘‘Na tāva, bhikkhave, akusalassa samāpatti hoti yāva saddhā paccupaṭṭhitā hoti kusalesu dhammesu.
6. “Monks, there is no entering into unwholesome states as long as faith is present in wholesome qualities.
“Này các Tỳ-khưu, sự thành tựu của bất thiện chưa xảy ra chừng nào Tín còn hiện hữu nơi các pháp thiện.
Yato ca kho, bhikkhave, saddhā antarahitā hoti, asaddhiyaṃ pariyuṭṭhāya tiṭṭhati; atha akusalassa samāpatti hoti.
But, monks, when faith has disappeared, when faithlessness stands having overwhelmed, then there is entering into unwholesome states.
Nhưng này các Tỳ-khưu, khi Tín đã biến mất, sự vô tín (asaddhiya) bao trùm; bấy giờ sự thành tựu của bất thiện xảy ra.”
‘‘Na tāva, bhikkhave, akusalassa samāpatti hoti yāva hirī paccupaṭṭhitā hoti kusalesu dhammesu.
“Monks, there is no entering into unwholesome states as long as conscientiousness is present in wholesome qualities.
“Này các Tỳ-khưu, sự thành tựu của bất thiện chưa xảy ra chừng nào Tàm còn hiện hữu nơi các pháp thiện.
Yato ca kho, bhikkhave, hirī antarahitā hoti, ahirikaṃ pariyuṭṭhāya tiṭṭhati; atha akusalassa samāpatti hoti.
But when, bhikkhus, moral shame (hiri) has disappeared, and lack of moral shame (ahirika) has arisen and remains, then there is the attainment of unwholesome states.
Nhưng này các Tỳ-khưu, khi Tàm đã biến mất, sự vô tàm (ahirikaṃ) bao trùm; bấy giờ sự thành tựu của bất thiện xảy ra.”
‘‘Na tāva, bhikkhave, akusalassa samāpatti hoti yāva ottappaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti kusalesu dhammesu.
“Bhikkhus, there is no attainment of unwholesome states as long as moral dread (ottappa) is present in wholesome states.
“Này các Tỳ-khưu, sự thành tựu của bất thiện chưa xảy ra chừng nào Quý còn hiện hữu nơi các pháp thiện.
Yato ca kho, bhikkhave, ottappaṃ antarahitaṃ hoti, anottappaṃ pariyuṭṭhāya tiṭṭhati; atha akusalassa samāpatti hoti.
But when, bhikkhus, moral dread (ottappa) has disappeared, and lack of moral dread (anottappa) has arisen and remains, then there is the attainment of unwholesome states.
Nhưng này các Tỳ-khưu, khi Quý đã biến mất, sự vô quý (anottappaṃ) bao trùm; bấy giờ sự thành tựu của bất thiện xảy ra.”
‘‘Na tāva, bhikkhave, akusalassa samāpatti hoti yāva vīriyaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti kusalesu dhammesu.
“Bhikkhus, there is no attainment of unwholesome states as long as energy (vīriya) is present in wholesome states.
“Này các Tỳ-khưu, sự thành tựu của bất thiện chưa xảy ra chừng nào Tinh tấn còn hiện hữu nơi các pháp thiện.
Yato ca kho, bhikkhave, vīriyaṃ antarahitaṃ hoti, kosajjaṃ pariyuṭṭhāya tiṭṭhati; atha akusalassa samāpatti hoti.
But when, bhikkhus, energy (vīriya) has disappeared, and laziness (kosajja) has arisen and remains, then there is the attainment of unwholesome states.
Nhưng này các Tỳ-khưu, khi Tinh tấn đã biến mất, sự biếng nhác (kosajjaṃ) bao trùm; bấy giờ sự thành tựu của bất thiện xảy ra.”
‘‘Na tāva, bhikkhave, akusalassa samāpatti hoti yāva paññā paccupaṭṭhitā hoti kusalesu dhammesu.
“Bhikkhus, there is no attainment of unwholesome states as long as wisdom (paññā) is present in wholesome states.
“Này các Tỳ-khưu, sự thành tựu của bất thiện chưa xảy ra chừng nào Tuệ còn hiện hữu nơi các pháp thiện.
Yato ca kho, bhikkhave, paññā antarahitā hoti, duppaññā* pariyuṭṭhāya tiṭṭhati; atha akusalassa samāpatti hotī’’ti.
But when, bhikkhus, wisdom (paññā) has disappeared, and lack of wisdom (duppaññā) has arisen and remains, then there is the attainment of unwholesome states.”
Nhưng này các Tỳ-khưu, khi Tuệ đã biến mất, sự kém tuệ (duppaññā) bao trùm; bấy giờ sự thành tựu của bất thiện xảy ra.”
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Thứ sáu.
7. ‘‘Yebhuyyena, bhikkhave, sattā kāmesu laḷitā* .
7. “Bhikkhus, beings are mostly infatuated with sensual pleasures (kāma).
“Này các Tỳ-khưu, phần lớn chúng sanh đều đắm chìm trong các dục.
Asitabyābhaṅgiṃ* , bhikkhave, kulaputto ohāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti, ‘saddhāpabbajito kulaputto’ti alaṃ vacanāya.
If, bhikkhus, a young man, having abandoned the scythe and the carrying pole, has gone forth from the home life into homelessness, it is fitting to say, ‘This young man has gone forth out of faith.’
Này các Tỳ-khưu, một thiện nam tử đã từ bỏ lưỡi hái cắt cỏ và đòn gánh cỏ, xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình, thì có thể nói rằng ‘người thiện nam tử ấy đã xuất gia vì tín’.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Labbhā* , bhikkhave, yobbanena kāmā te ca kho yādisā vā tādisā vā.
It is possible, bhikkhus, for one in the prime of youth to obtain sensual pleasures, of whatever kind they may be.
Này các Tỳ-khưu, những dục vọng có thể đạt được trong tuổi trẻ, dù chúng là loại nào đi nữa.
Ye ca, bhikkhave, hīnā kāmā ye ca majjhimā kāmā ye ca paṇītā kāmā, sabbe kāmā ‘kāmā’tveva saṅkhaṃ gacchanti.
Bhikkhus, whether they are inferior sensual pleasures, or middling sensual pleasures, or excellent sensual pleasures, all sensual pleasures are reckoned as ‘sensual pleasures’.
Này các Tỳ-khưu, những dục thấp kém, những dục trung bình, và những dục cao thượng, tất cả đều được gọi là ‘dục’.
Seyyathāpi, bhikkhave, daharo kumāro mando uttānaseyyako dhātiyā pamādamanvāya kaṭṭhaṃ vā kaṭhalaṃ* vā mukhe āhareyya.
Just as, bhikkhus, a young, foolish, infant child lying on its back, through the negligence of its wet nurse, might put a piece of wood or a potsherd into its mouth.
Ví như, này các Tỳ-khưu, một đứa bé thơ dại, nằm ngửa, do sự lơ đễnh của người vú nuôi mà đưa một mảnh gỗ hay một mảnh sành vào miệng.
Tamenaṃ dhāti sīghaṃ sīghaṃ* manasi kareyya; sīghaṃ sīghaṃ manasi karitvā sīghaṃ sīghaṃ āhareyya.
Then the wet nurse should quickly become aware; having quickly become aware, she should quickly take it out.
Người vú nuôi ấy phải nhanh chóng nhận ra; nhanh chóng nhận ra rồi, phải nhanh chóng lấy ra.
No ce sakkuṇeyya sīghaṃ sīghaṃ āharituṃ, vāmena hatthena sīsaṃ pariggahetvā dakkhiṇena hatthena vaṅkaṅguliṃ karitvā salohitampi āhareyya.
If she cannot take it out quickly, she should grasp the child’s head with her left hand, and with her right hand, she should make her finger crooked and take it out, even if it means drawing blood.
Nếu không thể nhanh chóng lấy ra, thì phải dùng tay trái giữ đầu đứa bé, dùng tay phải uốn cong ngón tay mà lấy ra, dù có dính máu đi nữa.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
‘Atthesā, bhikkhave, kumārassa vihesā; nesā natthī’ti vadāmi.
‘There is harm for this child, bhikkhus; it is not that there is no harm,’ I say.
Này các Tỳ-khưu, ta nói rằng có sự nguy hiểm cho đứa bé; không phải là không có.
Karaṇīyañca kho etaṃ* , bhikkhave, dhātiyā atthakāmāya hitesiniyā anukampikāya, anukampaṃ upādāya.
And this, bhikkhus, is what the wet nurse, desiring the child’s welfare, seeking its good, and out of compassion, should do, moved by compassion.
Và này các Tỳ-khưu, điều đó là việc cần làm của người vú nuôi mong muốn lợi ích, mong muốn hạnh phúc, có lòng thương xót, vì lòng thương xót.
Yato ca kho, bhikkhave, so kumāro vuddho hoti alaṃpañño, anapekkhā dāni* , bhikkhave, dhāti tasmiṃ kumāre hoti – ‘attagutto dāni kumāro nālaṃ pamādāyā’ti.
But when, bhikkhus, that child has grown up and is capable of understanding, then, bhikkhus, the wet nurse has no concern for that child—‘The child is now self-protected; there is no room for negligence.’
Nhưng này các Tỳ-khưu, khi đứa bé ấy đã lớn khôn, có đủ trí tuệ, thì người vú nuôi không còn phải lo lắng về đứa bé ấy nữa—‘Bây giờ đứa bé đã tự bảo vệ mình, không còn cần sự lơ đễnh nữa’.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, yāvakīvañca bhikkhuno saddhāya akataṃ hoti kusalesu dhammesu, hiriyā akataṃ hoti kusalesu dhammesu, ottappena akataṃ hoti kusalesu dhammesu, vīriyena akataṃ hoti kusalesu dhammesu, paññāya akataṃ hoti kusalesu dhammesu, anurakkhitabbo tāva me so, bhikkhave, bhikkhu hoti.
“In the same way, bhikkhus, as long as a bhikkhu has not yet accomplished what needs to be done with faith in wholesome states, has not yet accomplished what needs to be done with moral shame (hiri) in wholesome states, has not yet accomplished what needs to be done with moral dread (ottappa) in wholesome states, has not yet accomplished what needs to be done with energy (vīriya) in wholesome states, has not yet accomplished what needs to be done with wisdom (paññā) in wholesome states, that bhikkhu is to be watched over by me.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, chừng nào Tín của một Tỳ-khưu chưa được thực hiện nơi các pháp thiện, Tàm chưa được thực hiện nơi các pháp thiện, Quý chưa được thực hiện nơi các pháp thiện, Tinh tấn chưa được thực hiện nơi các pháp thiện, Tuệ chưa được thực hiện nơi các pháp thiện, thì chừng ấy, này các Tỳ-khưu, ta vẫn phải bảo vệ Tỳ-khưu ấy.
Yato ca kho, bhikkhave, bhikkhuno saddhāya kataṃ hoti kusalesu dhammesu, hiriyā kataṃ hoti kusalesu dhammesu, ottappena kataṃ hoti kusalesu dhammesu, vīriyena kataṃ hoti kusalesu dhammesu, paññāya kataṃ hoti kusalesu dhammesu, anapekkho dānāhaṃ, bhikkhave* , tasmiṃ bhikkhusmiṃ homi – ‘attagutto dāni bhikkhu nālaṃ pamādāyā’’’ti.
But when, bhikkhus, a bhikkhu has accomplished what needs to be done with faith in wholesome states, has accomplished what needs to be done with moral shame (hiri) in wholesome states, has accomplished what needs to be done with moral dread (ottappa) in wholesome states, has accomplished what needs to be done with energy (vīriya) in wholesome states, has accomplished what needs to be done with wisdom (paññā) in wholesome states, then, bhikkhus, I have no concern for that bhikkhu—‘The bhikkhu is now self-protected; there is no room for negligence.’”
Nhưng này các Tỳ-khưu, khi Tín của một Tỳ-khưu đã được thực hiện nơi các pháp thiện, Tàm đã được thực hiện nơi các pháp thiện, Quý đã được thực hiện nơi các pháp thiện, Tinh tấn đã được thực hiện nơi các pháp thiện, Tuệ đã được thực hiện nơi các pháp thiện, thì bấy giờ, này các Tỳ-khưu, ta không còn lo lắng về Tỳ-khưu ấy nữa—‘Bây giờ Tỳ-khưu ấy đã tự bảo vệ mình, không còn cần sự lơ đễnh nữa’”.
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ bảy.
8. ‘‘Pañcahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu cavati, nappatiṭṭhāti saddhamme.
8. “Bhikkhus, a bhikkhu endowed with five qualities falls away and does not become established in the True Dhamma.
“Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có đủ năm pháp này thì suy đồi, không an trú trong Chánh pháp.
Katamehi pañcahi?
Which five?
Năm pháp ấy là gì?
Asaddho, bhikkhave, bhikkhu cavati, nappatiṭṭhāti saddhamme.
A bhikkhu who is faithless, bhikkhus, falls away and does not become established in the True Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu không có tín thì suy đồi, không an trú trong Chánh pháp.
Ahiriko, bhikkhave, bhikkhu cavati, nappatiṭṭhāti saddhamme.
A bhikkhu who is shameless, bhikkhus, falls away and does not become established in the True Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu không có tàm thì suy đồi, không an trú trong Chánh pháp.
Anottappī, bhikkhave, bhikkhu cavati, nappatiṭṭhāti saddhamme.
A bhikkhu who is without moral dread, bhikkhus, falls away and does not become established in the True Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu không có quý thì suy đồi, không an trú trong Chánh pháp.
Kusīto, bhikkhave, bhikkhu cavati, nappatiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a lazy bhikkhu falls away and is not established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu lười biếng thì suy đồi, không an trú trong Chánh pháp.
Duppañño, bhikkhave, bhikkhu cavati, nappatiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu of poor discernment falls away and is not established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu kém tuệ thì suy đồi, không an trú trong Chánh pháp.
Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu cavati, nappatiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu endowed with these five qualities falls away and is not established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có đủ năm pháp này thì suy đồi, không an trú trong Chánh pháp.
‘‘Pañcahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu na cavati, patiṭṭhāti saddhamme.
“Monks, a bhikkhu endowed with five qualities does not fall away, but is established in the good Dhamma.
“Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có đủ năm pháp này thì không suy đồi, an trú trong Chánh pháp.
Katamehi pañcahi?
Which five?
Năm pháp ấy là gì?
Saddho, bhikkhave, bhikkhu na cavati, patiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu who has faith does not fall away, but is established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có tín thì không suy đồi, an trú trong Chánh pháp.
Hirīmā, bhikkhave, bhikkhu na cavati, patiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu who is conscientious does not fall away, but is established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có tàm thì không suy đồi, an trú trong Chánh pháp.
Ottappī, bhikkhave, bhikkhu na cavati, patiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu who is scrupulous does not fall away, but is established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có quý thì không suy đồi, an trú trong Chánh pháp.
Āraddhavīriyo, bhikkhave, bhikkhu na cavati, patiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu who has aroused energy does not fall away, but is established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có tinh tấn đã khởi lên thì không suy đồi, an trú trong Chánh pháp.
Paññavā, bhikkhave, bhikkhu na cavati, patiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu who has discernment does not fall away, but is established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có tuệ thì không suy đồi, an trú trong Chánh pháp.
Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu na cavati, patiṭṭhāti saddhamme’’ti.
Monks, a bhikkhu endowed with these five qualities does not fall away, but is established in the good Dhamma.”
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có đủ năm pháp này thì không suy đồi, an trú trong Chánh pháp.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Thứ tám.
9. ‘‘Pañcahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu agāravo appatisso cavati, nappatiṭṭhāti saddhamme.
9. “Monks, a bhikkhu endowed with five qualities, being disrespectful and uncompliant, falls away and is not established in the good Dhamma.
“Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có đủ năm pháp này thì không tôn kính, không vâng lời, suy đồi, không an trú trong Chánh pháp.
Katamehi pañcahi?
Which five?
Năm pháp ấy là gì?
Assaddho, bhikkhave, bhikkhu agāravo appatisso cavati, nappatiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu who is faithless, being disrespectful and uncompliant, falls away and is not established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu không có tín thì không tôn kính, không vâng lời, suy đồi, không an trú trong Chánh pháp.
Ahiriko, bhikkhave, bhikkhu agāravo appatisso cavati, nappatiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu who is shameless, being disrespectful and uncompliant, falls away and is not established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu không biết hổ thẹn, không tôn kính, không có lòng kính trọng thì bị thoái đọa, không an trú trong Chánh pháp.
Anottappī, bhikkhave, bhikkhu agāravo appatisso cavati, nappatiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu who is fearless of wrongdoing, being disrespectful and uncompliant, falls away and is not established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu không biết ghê sợ, không tôn kính, không có lòng kính trọng thì bị thoái đọa, không an trú trong Chánh pháp.
Kusīto, bhikkhave, bhikkhu agāravo appatisso cavati, nappatiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu who is lazy, being disrespectful and uncompliant, falls away and is not established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu biếng nhác, không tôn kính, không có lòng kính trọng thì bị thoái đọa, không an trú trong Chánh pháp.
Duppañño, bhikkhave, bhikkhu agāravo appatisso cavati, nappatiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu of poor discernment, being disrespectful and uncompliant, falls away and is not established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu kém trí tuệ, không tôn kính, không có lòng kính trọng thì bị thoái đọa, không an trú trong Chánh pháp.
Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu agāravo appatisso cavati, nappatiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu endowed with these five qualities, being disrespectful and uncompliant, falls away and is not established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào đầy đủ năm pháp này thì không tôn kính, không có lòng kính trọng, bị thoái đọa, không an trú trong Chánh pháp.
‘‘Pañcahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu sagāravo sappatisso na cavati, patiṭṭhāti saddhamme.
“Monks, a bhikkhu endowed with five qualities, being respectful and compliant, does not fall away, but is established in the good Dhamma.
“Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào đầy đủ năm pháp thì có lòng tôn kính, có lòng kính trọng, không bị thoái đọa, an trú trong Chánh pháp.
Katamehi pañcahi?
Which five?
Năm pháp nào?
Saddho, bhikkhave, bhikkhu sagāravo sappatisso na cavati, patiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu who has faith, being respectful and compliant, does not fall away, but is established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu có lòng tin, có lòng tôn kính, có lòng kính trọng thì không bị thoái đọa, an trú trong Chánh pháp.
Hirimā, bhikkhave, bhikkhu sagāravo sappatisso na cavati, patiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu who is conscientious, being respectful and compliant, does not fall away, but is established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu biết hổ thẹn, có lòng tôn kính, có lòng kính trọng thì không bị thoái đọa, an trú trong Chánh pháp.
Ottappī, bhikkhave, bhikkhu sagāravo sappatisso na cavati, patiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu who is scrupulous, being respectful and compliant, does not fall away, but is established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu biết ghê sợ, có lòng tôn kính, có lòng kính trọng thì không bị thoái đọa, an trú trong Chánh pháp.
Āraddhavīriyo, bhikkhave, bhikkhu sagāravo sappatisso na cavati, patiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu who has aroused energy, being respectful and compliant, does not fall away, but is established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu tinh tấn dõng mãnh, có lòng tôn kính, có lòng kính trọng thì không bị thoái đọa, an trú trong Chánh pháp.
Paññavā, bhikkhave, bhikkhu sagāravo sappatisso na cavati, patiṭṭhāti saddhamme.
Monks, a bhikkhu who has discernment, being respectful and compliant, does not fall away, but is established in the good Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu có trí tuệ, có lòng tôn kính, có lòng kính trọng thì không bị thoái đọa, an trú trong Chánh pháp.
Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu sagāravo sappatisso na cavati, patiṭṭhāti saddhamme’’ti.
Monks, a bhikkhu endowed with these five qualities, being respectful and compliant, does not fall away, but is established in the good Dhamma.”
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào đầy đủ năm pháp này thì có lòng tôn kính, có lòng kính trọng, không bị thoái đọa, an trú trong Chánh pháp.”
Navamaṃ.
The Ninth.
Thứ chín.
10. ‘‘Pañcahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu agāravo appatisso abhabbo imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjituṃ.
10. “Monks, a bhikkhu endowed with five qualities, being disrespectful and uncompliant, is incapable of growth, increase, and abundance in this Dhamma and Discipline.
10. “Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào đầy đủ năm pháp thì không tôn kính, không có lòng kính trọng, không thể tăng trưởng, phát triển, đạt đến sự rộng lớn trong Pháp và Luật này.
Katamehi pañcahi?
Which five?
Năm pháp nào?
Assaddho, bhikkhave, bhikkhu agāravo appatisso abhabbo imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjituṃ.
Monks, a bhikkhu who is faithless, being disrespectful and uncompliant, is incapable of growth, increase, and abundance in this Dhamma and Discipline.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu không có lòng tin, không tôn kính, không có lòng kính trọng thì không thể tăng trưởng, phát triển, đạt đến sự rộng lớn trong Pháp và Luật này.
Ahiriko, bhikkhave, bhikkhu agāravo appatisso abhabbo imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjituṃ.
Monks, a bhikkhu who is shameless, being disrespectful and uncompliant, is incapable of growth, increase, and abundance in this Dhamma and Discipline.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu không biết hổ thẹn, không tôn kính, không có lòng kính trọng thì không thể tăng trưởng, phát triển, đạt đến sự rộng lớn trong Pháp và Luật này.
Anottappī, bhikkhave, bhikkhu agāravo appatisso abhabbo imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjituṃ.
Monks, a bhikkhu who is fearless of wrongdoing, being disrespectful and uncompliant, is incapable of growth, increase, and abundance in this Dhamma and Discipline.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu không biết ghê sợ, không tôn kính, không có lòng kính trọng thì không thể tăng trưởng, phát triển, đạt đến sự rộng lớn trong Pháp và Luật này.
Kusīto, bhikkhave, bhikkhu agāravo appatisso abhabbo imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjituṃ.
Monks, a bhikkhu who is lazy, being disrespectful and uncompliant, is incapable of growth, increase, and abundance in this Dhamma and Discipline.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu biếng nhác, không tôn kính, không có lòng kính trọng thì không thể tăng trưởng, phát triển, đạt đến sự rộng lớn trong Pháp và Luật này.
Duppañño, bhikkhave, bhikkhu agāravo appatisso abhabbo imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjituṃ.
Monks, a bhikkhu of poor discernment, being disrespectful and uncompliant, is incapable of growth, increase, and abundance in this Dhamma and Discipline.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu kém trí tuệ, không tôn kính, không có lòng kính trọng thì không thể tăng trưởng, phát triển, đạt đến sự rộng lớn trong Pháp và Luật này.
Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu agāravo appatisso abhabbo imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjituṃ.
Monks, a bhikkhu endowed with these five qualities, being disrespectful and uncompliant, is incapable of growth, increase, and abundance in this Dhamma and Discipline.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào đầy đủ năm pháp này thì không tôn kính, không có lòng kính trọng, không thể tăng trưởng, phát triển, đạt đến sự rộng lớn trong Pháp và Luật này.
‘‘Pañcahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu sagāravo sappatisso bhabbo imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjituṃ.
“Monks, a bhikkhu endowed with five qualities, respectful and deferential, is capable of attaining growth, increase, and fullness in this Dhamma-Vinaya.
“Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào đầy đủ năm pháp thì có lòng tôn kính, có lòng kính trọng, có thể tăng trưởng, phát triển, đạt đến sự rộng lớn trong Pháp và Luật này.
Katamehi pañcahi?
Which five?
Năm pháp nào?
Saddho, bhikkhave, bhikkhu sagāravo sappatisso bhabbo imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjituṃ.
Monks, a bhikkhu who is endowed with faith, respectful and deferential, is capable of attaining growth, increase, and fullness in this Dhamma-Vinaya.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu có lòng tin, có lòng tôn kính, có lòng kính trọng thì có thể tăng trưởng, phát triển, đạt đến sự rộng lớn trong Pháp và Luật này.
Hirīmā, bhikkhave, bhikkhu…pe… ottappī, bhikkhave, bhikkhu…pe… āraddhavīriyo, bhikkhave, bhikkhu…pe… paññavā, bhikkhave, bhikkhu sagāravo sappatisso bhabbo imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjituṃ.
Monks, a bhikkhu who is conscientious... Monks, a bhikkhu who is scrupulous... Monks, a bhikkhu who has aroused energy... Monks, a bhikkhu who is wise, respectful and deferential, is capable of attaining growth, increase, and fullness in this Dhamma-Vinaya.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu biết hổ thẹn… này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu biết ghê sợ… này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu tinh tấn dõng mãnh… này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu có trí tuệ, có lòng tôn kính, có lòng kính trọng thì có thể tăng trưởng, phát triển, đạt đến sự rộng lớn trong Pháp và Luật này.
Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu sagāravo sappatisso bhabbo imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjitu’’nti.
Indeed, Monks, a bhikkhu endowed with these five qualities, respectful and deferential, is capable of attaining growth, increase, and fullness in this Dhamma-Vinaya.”
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào đầy đủ năm pháp này thì có lòng tôn kính, có lòng kính trọng, có thể tăng trưởng, phát triển, đạt đến sự rộng lớn trong Pháp và Luật này.”
Dasamaṃ.
The tenth.
Thứ mười.
11. ‘‘Pubbāhaṃ, bhikkhave, ananussutesu dhammesu abhiññāvosānapāramippatto paṭijānāmi.
11. “Monks, I declare that in the past, regarding Dhammas unheard before, I attained the culmination of higher knowledge.
11. “Này các Tỳ-khưu, trước khi (chưa giác ngộ), Ta đã tuyên bố rằng Ta đã đạt đến sự hoàn mãn về thắng trí đối với các pháp chưa từng được nghe.
Pañcimāni, bhikkhave, tathāgatassa tathāgatabalāni, yehi balehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
Monks, there are these five Tathāgata powers, endowed with which the Tathāgata claims the foremost state, roars the lion’s roar in assemblies, and sets rolling the Wheel of Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, có năm Như Lai lực này của Như Lai, nhờ những lực này mà Như Lai tuyên bố vị trí tối thượng, rống tiếng sư tử giữa các hội chúng, và chuyển vận bánh xe Chánh pháp.
Katamāni pañca?
Which five?
Năm lực nào?
Saddhābalaṃ, hirībalaṃ, ottappabalaṃ, vīriyabalaṃ, paññābalaṃ – imāni kho, bhikkhave, pañca tathāgatassa tathāgatabalāni yehi balehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavattetī’’ti.
The power of faith, the power of conscientiousness, the power of scrupulousness, the power of energy, the power of wisdom – these, Monks, are the five Tathāgata powers, endowed with which the Tathāgata claims the foremost state, roars the lion’s roar in assemblies, and sets rolling the Wheel of Dhamma.”
Lực tín, lực hổ thẹn, lực ghê sợ, lực tinh tấn, lực trí tuệ – Này các Tỳ-khưu, đây là năm Như Lai lực của Như Lai, nhờ những lực này mà Như Lai tuyên bố vị trí tối thượng, rống tiếng sư tử giữa các hội chúng, và chuyển vận bánh xe Chánh pháp.”
Paṭhamaṃ.
The first.
Thứ nhất.
12. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, sekhabalāni.
12. “Monks, there are these five powers of a Sekha.
12. “Này các Tỳ-khưu, có năm học lực này.
Katamāni pañca?
Which five?
Năm nào?
Saddhābalaṃ, hirībalaṃ, ottappabalaṃ, vīriyabalaṃ, paññābalaṃ – imāni kho, bhikkhave, pañca sekhabalāni.
The power of faith, the power of conscientiousness, the power of scrupulousness, the power of energy, the power of wisdom – these, Monks, are the five powers of a Sekha.
Lực tín, lực hổ thẹn, lực ghê sợ, lực tinh tấn, lực trí tuệ – Này các Tỳ-khưu, đây là năm học lực.
Imesaṃ kho, bhikkhave, pañcannaṃ sekhabalānaṃ etaṃ aggaṃ etaṃ saṅgāhikaṃ etaṃ saṅghātaniyaṃ, yadidaṃ paññābalaṃ.
Among these five powers of a Sekha, Monks, this is the chief, this is the gathering, this is the unifying, namely, the power of wisdom.
Này các Tỳ-khưu, trong năm học lực này, trí tuệ lực là tối thượng, là bao hàm, là kết hợp.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, kūṭāgārassa etaṃ aggaṃ etaṃ saṅgāhikaṃ etaṃ saṅghātaniyaṃ, yadidaṃ kūṭaṃ.
“Just as, Monks, of a peaked house, the peak is the chief, it is the gathering, it is the unifying.
“Này các Tỳ-khưu, ví như đối với một ngôi nhà có chóp nhọn, chóp nhọn là tối thượng, là bao hàm, là kết hợp.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, imesaṃ pañcannaṃ sekhabalānaṃ etaṃ aggaṃ etaṃ saṅgāhikaṃ etaṃ saṅghātaniyaṃ, yadidaṃ paññābalaṃ.
Even so, Monks, among these five powers of a Sekha, this is the chief, this is the gathering, this is the unifying, namely, the power of wisdom.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, trong năm học lực này, trí tuệ lực là tối thượng, là bao hàm, là kết hợp.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘saddhābalena samannāgatā bhavissāma sekhabalena, hirībalena… ottappabalena… vīriyabalena… paññābalena samannāgatā bhavissāma sekhabalenā’ti.
“Therefore, Monks, you should train yourselves thus: ‘We will be endowed with the power of faith, the power of a Sekha; we will be endowed with the power of conscientiousness... the power of scrupulousness... the power of energy... the power of wisdom, the power of a Sekha.’
“Do đó, này các Tỳ-khưu, các ông phải học tập như sau: ‘Chúng ta sẽ đầy đủ tín lực là học lực, đầy đủ hổ thẹn lực… ghê sợ lực… tinh tấn lực… đầy đủ trí tuệ lực là học lực.’
Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabba’’nti.
Thus, Monks, you should train yourselves.”
Này các Tỳ-khưu, các ông phải học tập như vậy.”
Dutiyaṃ.
The second.
Thứ hai.
13. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, balāni.
13. “Monks, there are these five powers.
13. “Này các Tỳ-khưu, có năm lực này.
Katamāni pañca?
Which five?
Năm lực nào?
Saddhābalaṃ, vīriyabalaṃ, satibalaṃ, samādhibalaṃ, paññābalaṃ – imāni kho, bhikkhave, pañca balānī’’ti.
The power of faith, the power of energy, the power of mindfulness, the power of concentration, the power of wisdom – these, Monks, are the five powers.”
Lực tín, lực tinh tấn, lực niệm, lực định, lực trí tuệ – Này các Tỳ-khưu, đây là năm lực.”
Tatiyaṃ.
The third.
Thứ ba.
14. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, balāni.
14. “Monks, there are these five powers.
14. “Này các Tỳ-khưu, có năm lực này.
Katamāni pañca?
Which five?
Năm lực nào?
Saddhābalaṃ, vīriyabalaṃ, satibalaṃ, samādhibalaṃ, paññābalaṃ.
The power of faith, the power of energy, the power of mindfulness, the power of concentration, the power of wisdom.
Lực tín, lực tinh tấn, lực niệm, lực định, lực trí tuệ.
‘‘Katamañca, bhikkhave, saddhābalaṃ?
“And what, Monks, is the power of faith?
“Và này các Tỳ-khưu, thế nào là lực tín?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako saddho hoti, saddahati tathāgatassa bodhiṃ – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti.
Here, Monks, a noble disciple is endowed with faith; he has faith in the Tathāgata’s enlightenment: ‘Indeed, that Blessed One is Arahant, Perfectly Self-Enlightened, accomplished in knowledge and conduct, fortunate, knower of the world, unsurpassed trainer of persons to be tamed, teacher of devas and humans, Buddha, Blessed One.’
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Thánh đệ tử có lòng tin, tin vào sự giác ngộ của Như Lai: ‘Thật vậy, Đức Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đầy đủ Minh Hạnh, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật, Thế Tôn.’
Idaṃ vuccati, bhikkhave, saddhābalaṃ.
This, Monks, is called the power of faith.
Này các Tỳ-khưu, đây gọi là lực tín.
‘‘Katamañca, bhikkhave, vīriyabalaṃ?
“And what, Monks, is the power of energy?
“Và này các Tỳ-khưu, thế nào là lực tinh tấn?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako āraddhavīriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu.
Here, Monks, a noble disciple dwells with aroused energy for the abandoning of unwholesome qualities and for the acquisition of wholesome qualities, steadfast, firm in exertion, not casting off the burden in wholesome qualities.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Thánh đệ tử sống tinh tấn dõng mãnh để đoạn trừ các pháp bất thiện, để thành tựu các pháp thiện, kiên cường, vững chắc trong nỗ lực, không từ bỏ gánh nặng trong các pháp thiện.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, vīriyabalaṃ.
This, Monks, is called the power of energy.
Này các Tỳ-khưu, đây gọi là lực tinh tấn.
‘‘Katamañca, bhikkhave, satibalaṃ?
“And what, Monks, is the power of mindfulness?
“Và này các Tỳ-khưu, thế nào là lực niệm?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato, cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā.
Here, bhikkhus, a noble disciple is mindful, endowed with supreme mindfulness and discretion, remembering what was done long ago and said long ago, recalling it.
Ở đây này chư Tỳ-khưu, một vị Thánh đệ tử có niệm, được trang bị sự khôn khéo tột bậc về niệm, có thể nhớ lại và hồi tưởng những gì đã làm từ lâu, đã nói từ lâu.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, satibalaṃ.
This, bhikkhus, is called the power of mindfulness.
Này chư Tỳ-khưu, đây được gọi là niệm lực (satibala).
‘‘Katamañca, bhikkhave, samādhibalaṃ?
‘‘And what, bhikkhus, is the power of concentration?
“Và này chư Tỳ-khưu, thế nào là định lực (samādhibala)?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Here, bhikkhus, a noble disciple, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unwholesome states, enters and dwells in the first jhāna, which is accompanied by vitakka and vicāra, born of seclusion, with rapture and pleasure. With the subsiding of vitakka and vicāra, he enters and dwells in the second jhāna, which has internal assurance and unification of mind, is without vitakka and vicāra, born of concentration, with rapture and pleasure. And with the fading away of rapture, he dwells in equanimity, mindful and clearly comprehending, and experiences pleasure with the body, of which the noble ones declare: ‘He dwells in equanimity, mindful, and at ease’—he enters and dwells in the third jhāna. With the abandoning of pleasure and pain, and with the prior disappearance of joy and sorrow, he enters and dwells in the fourth jhāna, which is neither painful nor pleasant, and is purified by equanimity and mindfulness.
Ở đây này chư Tỳ-khưu, một vị Thánh đệ tử, ly dục, ly bất thiện pháp, chứng và trú Sơ thiền, một trạng thái hỷ lạc do viễn ly sinh, có tầm có tứ; làm lắng dịu tầm và tứ, nội tâm thanh tịnh, tâm an định nhất tâm, chứng và trú Nhị thiền, một trạng thái hỷ lạc do định sinh, không tầm không tứ; ly hỷ trú xả, chánh niệm tỉnh giác, thân cảm sự lạc thọ mà các bậc Thánh gọi là ‘xả niệm lạc trú’, chứng và trú Tam thiền; xả lạc, xả khổ, diệt hỷ ưu đã cảm thọ trước đây, chứng và trú Tứ thiền, một trạng thái không khổ không lạc, xả niệm thanh tịnh.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, samādhibalaṃ.
This, bhikkhus, is called the power of concentration.
Này chư Tỳ-khưu, đây được gọi là định lực (samādhibala).
‘‘Katamañca, bhikkhave, paññābalaṃ?
‘‘And what, bhikkhus, is the power of wisdom?
“Và này chư Tỳ-khưu, thế nào là tuệ lực (paññābala)?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā.
Here, bhikkhus, a noble disciple is wise, endowed with wisdom that discerns rise and fall, noble and penetrative, leading to the complete destruction of suffering.
Ở đây này chư Tỳ-khưu, một vị Thánh đệ tử có trí tuệ, được trang bị trí tuệ quán chiếu sự sanh diệt, trí tuệ Thánh xuyên thấu, đưa đến sự diệt tận khổ đau một cách chân chánh.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, paññābalaṃ.
This, bhikkhus, is called the power of wisdom.
Này chư Tỳ-khưu, đây được gọi là tuệ lực (paññābala).
Imāni kho, bhikkhave, pañca balānī’’ti.
These, bhikkhus, are the five powers.’’
Này chư Tỳ-khưu, đây là năm lực ấy.”
Catutthaṃ.
The Fourth.
Thứ tư.
15. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, balāni.
15. ‘‘There are, bhikkhus, these five powers.
15. “Này chư Tỳ-khưu, có năm lực này.
Katamāni pañca?
Which five?
Năm lực nào?
Saddhābalaṃ, vīriyabalaṃ, satibalaṃ, samādhibalaṃ, paññābalaṃ.
The power of faith, the power of energy, the power of mindfulness, the power of concentration, the power of wisdom.
Tín lực (saddhābala), Tinh tấn lực (vīriyabala), Niệm lực (satibala), Định lực (samādhibala), Tuệ lực (paññābala).
Kattha ca, bhikkhave, saddhābalaṃ daṭṭhabbaṃ?
Where, bhikkhus, should the power of faith be seen?
Này chư Tỳ-khưu, tín lực cần được thấy ở đâu?
Catūsu sotāpattiyaṅgesu.
In the four factors of stream-entry.
Ở bốn chi của bậc Dự lưu (sotāpattiyaṅga).
Ettha saddhābalaṃ daṭṭhabbaṃ.
Here, the power of faith should be seen.
Tín lực cần được thấy ở đây.
Kattha ca, bhikkhave, vīriyabalaṃ daṭṭhabbaṃ?
Where, bhikkhus, should the power of energy be seen?
Này chư Tỳ-khưu, tinh tấn lực cần được thấy ở đâu?
Catūsu sammappadhānesu.
In the four right exertions.
Ở bốn chánh cần (sammappadhāna).
Ettha vīriyabalaṃ daṭṭhabbaṃ.
Here, the power of energy should be seen.
Tinh tấn lực cần được thấy ở đây.
Kattha ca, bhikkhave, satibalaṃ daṭṭhabbaṃ?
Where, bhikkhus, should the power of mindfulness be seen?
Này chư Tỳ-khưu, niệm lực cần được thấy ở đâu?
Catūsu satipaṭṭhānesu.
In the four foundations of mindfulness.
Ở bốn niệm xứ (satipaṭṭhāna).
Ettha satibalaṃ daṭṭhabbaṃ.
Here, the power of mindfulness should be seen.
Niệm lực cần được thấy ở đây.
Kattha ca, bhikkhave, samādhibalaṃ daṭṭhabbaṃ?
Where, bhikkhus, should the power of concentration be seen?
Này chư Tỳ-khưu, định lực cần được thấy ở đâu?
Catūsu jhānesu.
In the four jhānas.
Ở bốn thiền (jhāna).
Ettha samādhibalaṃ daṭṭhabbaṃ.
Here, the power of concentration should be seen.
Định lực cần được thấy ở đây.
Kattha ca, bhikkhave, paññābalaṃ daṭṭhabbaṃ?
Where, bhikkhus, should the power of wisdom be seen?
Này chư Tỳ-khưu, tuệ lực cần được thấy ở đâu?
Catūsu ariyasaccesu.
In the four Noble Truths.
Ở bốn Thánh đế (ariyasacca).
Ettha paññābalaṃ daṭṭhabbaṃ.
Here, the power of wisdom should be seen.
Tuệ lực cần được thấy ở đây.
Imāni kho, bhikkhave, pañca balānī’’ti.
These, bhikkhus, are the five powers.’’
Này chư Tỳ-khưu, đây là năm lực ấy.”
Pañcamaṃ.
The Fifth.
Thứ năm.
16. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, balāni.
16. ‘‘There are, bhikkhus, these five powers.
16. “Này chư Tỳ-khưu, có năm lực này.
Katamāni pañca?
Which five?
Năm lực nào?
Saddhābalaṃ, vīriyabalaṃ, satibalaṃ, samādhibalaṃ, paññābalaṃ – imāni kho, bhikkhave, pañca balāni.
The power of faith, the power of energy, the power of mindfulness, the power of concentration, the power of wisdom—these, bhikkhus, are the five powers.
Tín lực, Tinh tấn lực, Niệm lực, Định lực, Tuệ lực – này chư Tỳ-khưu, đây là năm lực ấy.
Imesaṃ kho, bhikkhave, pañcannaṃ balānaṃ etaṃ aggaṃ etaṃ saṅgāhikaṃ etaṃ saṅghātaniyaṃ, yadidaṃ paññābalaṃ.
Among these five powers, bhikkhus, the power of wisdom is the chief, the gatherer, the unifier.
Trong số năm lực này, này chư Tỳ-khưu, tuệ lực là tối thượng, là bao trùm, là kết hợp.
Seyyathāpi, bhikkhave, kūṭāgārassa etaṃ aggaṃ etaṃ saṅgāhikaṃ etaṃ saṅghātaniyaṃ, yadidaṃ kūṭaṃ.
Just as, bhikkhus, the gable is the chief, the gatherer, the unifier of a gabled house.
Ví như này chư Tỳ-khưu, trong một ngôi nhà có nóc nhọn, cái nóc nhọn là tối thượng, là bao trùm, là kết hợp.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, imesaṃ pañcannaṃ balānaṃ etaṃ aggaṃ etaṃ saṅgāhikaṃ etaṃ saṅghātaniyaṃ, yadidaṃ paññābala’’nti.
Even so, bhikkhus, among these five powers, the power of wisdom is the chief, the gatherer, the unifier.’’
Cũng vậy này chư Tỳ-khưu, trong số năm lực này, tuệ lực là tối thượng, là bao trùm, là kết hợp.”
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Thứ sáu.
17. ‘‘Pañcahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu attahitāya paṭipanno hoti, no parahitāya.
17. ‘‘Endowed with five qualities, bhikkhus, a bhikkhu practices for his own welfare, not for the welfare of others.
17. “Này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu được trang bị năm pháp thì thực hành vì lợi ích của chính mình, không vì lợi ích của người khác.
Katamehi pañcahi?
With which five?
Năm pháp nào?
Idha, bhikkhave, bhikkhu attanā sīlasampanno hoti, no paraṃ sīlasampadāya samādapeti; attanā samādhisampanno hoti, no paraṃ samādhisampadāya samādapeti; attanā paññāsampanno hoti, no paraṃ paññāsampadāya samādapeti; attanā vimuttisampanno hoti, no paraṃ vimuttisampadāya samādapeti; attanā vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, no paraṃ vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti.
Here, bhikkhus, a bhikkhu is himself accomplished in virtue, but does not encourage others to be accomplished in virtue; he is himself accomplished in concentration, but does not encourage others to be accomplished in concentration; he is himself accomplished in wisdom, but does not encourage others to be accomplished in wisdom; he is himself accomplished in liberation, but does not encourage others to be accomplished in liberation; he is himself accomplished in the knowledge and vision of liberation, but does not encourage others to be accomplished in the knowledge and vision of liberation.
Ở đây này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu tự mình thành tựu giới (sīlasampanna), nhưng không khuyến khích người khác thành tựu giới; tự mình thành tựu định (samādhisampanna), nhưng không khuyến khích người khác thành tựu định; tự mình thành tựu tuệ (paññāsampanna), nhưng không khuyến khích người khác thành tựu tuệ; tự mình thành tựu giải thoát (vimuttisampanna), nhưng không khuyến khích người khác thành tựu giải thoát; tự mình thành tựu giải thoát tri kiến (vimuttiñāṇadassanasampanna), nhưng không khuyến khích người khác thành tựu giải thoát tri kiến.
Imehi kho, bhikkhave, pañcahi aṅgehi samannāgato bhikkhu attahitāya paṭipanno hoti, no parahitāyā’’ti.
Endowed with these five qualities, bhikkhus, a bhikkhu practices for his own welfare, not for the welfare of others.’’
Này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu được trang bị năm pháp này thì thực hành vì lợi ích của chính mình, không vì lợi ích của người khác.”
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ bảy.
18. ‘‘Pañcahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu parahitāya paṭipanno hoti, no attahitāya.
18. ‘‘Monks, a bhikkhu endowed with five qualities practices for the welfare of others, not for his own welfare.
18. “Này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu được trang bị năm pháp thì thực hành vì lợi ích của người khác, không vì lợi ích của chính mình.
Katamehi pañcahi?
With which five?
Năm pháp nào?
Idha, bhikkhave, bhikkhu attanā na sīlasampanno hoti, paraṃ sīlasampadāya samādapeti; attanā na samādhisampanno hoti, paraṃ samādhisampadāya samādapeti; attanā na paññāsampanno hoti, paraṃ paññāsampadāya samādapeti; attanā na vimuttisampanno hoti, paraṃ vimuttisampadāya samādapeti; attanā na vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, paraṃ vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti.
Here, monks, a bhikkhu is not himself endowed with sīla, but he encourages others to be endowed with sīla; he is not himself endowed with samādhi, but he encourages others to be endowed with samādhi; he is not himself endowed with paññā, but he encourages others to be endowed with paññā; he is not himself endowed with liberation, but he encourages others to be endowed with liberation; he is not himself endowed with the knowledge and vision of liberation, but he encourages others to be endowed with the knowledge and vision of liberation.
Ở đây này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu tự mình không thành tựu giới, nhưng khuyến khích người khác thành tựu giới; tự mình không thành tựu định, nhưng khuyến khích người khác thành tựu định; tự mình không thành tựu tuệ, nhưng khuyến khích người khác thành tựu tuệ; tự mình không thành tựu giải thoát, nhưng khuyến khích người khác thành tựu giải thoát; tự mình không thành tựu giải thoát tri kiến, nhưng khuyến khích người khác thành tựu giải thoát tri kiến.
Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu parahitāya paṭipanno hoti, no attahitāyā’’ti.
Monks, a bhikkhu endowed with these five qualities practices for the welfare of others, not for his own welfare.’’
Này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu được trang bị năm pháp này thì thực hành vì lợi ích của người khác, không vì lợi ích của chính mình.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Thứ tám.
19. ‘‘Pañcahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu neva attahitāya paṭipanno hoti, no parahitāya.
19. ‘‘Monks, a bhikkhu endowed with five qualities practices neither for his own welfare nor for the welfare of others.
19. “Này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu được trang bị năm pháp thì không thực hành vì lợi ích của chính mình, cũng không vì lợi ích của người khác.
Katamehi pañcahi?
With which five?
Năm pháp nào?
Idha, bhikkhave, bhikkhu attanā na sīlasampanno hoti, no paraṃ sīlasampadāya samādapeti; attanā na samādhisampanno hoti, no paraṃ samādhisampadāya samādapeti; attanā na paññāsampanno hoti, no paraṃ paññāsampadāya samādapeti; attanā na vimuttisampanno hoti, no paraṃ vimuttisampadāya samādapeti; attanā na vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, no paraṃ vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti.
Here, monks, a bhikkhu is not himself endowed with sīla, nor does he encourage others to be endowed with sīla; he is not himself endowed with samādhi, nor does he encourage others to be endowed with samādhi; he is not himself endowed with paññā, nor does he encourage others to be endowed with paññā; he is not himself endowed with liberation, nor does he encourage others to be endowed with liberation; he is not himself endowed with the knowledge and vision of liberation, nor does he encourage others to be endowed with the knowledge and vision of liberation.
Ở đây này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu tự mình không thành tựu giới, cũng không khuyến khích người khác thành tựu giới; tự mình không thành tựu định, cũng không khuyến khích người khác thành tựu định; tự mình không thành tựu tuệ, cũng không khuyến khích người khác thành tựu tuệ; tự mình không thành tựu giải thoát, cũng không khuyến khích người khác thành tựu giải thoát; tự mình không thành tựu giải thoát tri kiến, cũng không khuyến khích người khác thành tựu giải thoát tri kiến.
Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu neva attahitāya paṭipanno hoti, no parahitāyā’’ti.
Monks, a bhikkhu endowed with these five qualities practices neither for his own welfare nor for the welfare of others.’’
Này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu được trang bị năm pháp này thì không thực hành vì lợi ích của chính mình, cũng không vì lợi ích của người khác.”
Navamaṃ.
The Ninth.
Thứ chín.
20. ‘‘Pañcahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu attahitāya ca paṭipanno hoti parahitāya ca.
20. ‘‘Monks, a bhikkhu endowed with five qualities practices both for his own welfare and for the welfare of others.
20. “Này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu được trang bị năm pháp thì thực hành vì lợi ích của chính mình và vì lợi ích của người khác.
Katamehi pañcahi?
With which five?
Năm pháp nào?
Idha, bhikkhave, bhikkhu attanā ca sīlasampanno hoti, parañca sīlasampadāya samādapeti; attanā ca samādhisampanno hoti, parañca samādhisampadāya samādapeti, attanā ca paññāsampanno hoti, parañca paññāsampadāya samādapeti; attanā ca vimuttisampanno hoti, parañca vimuttisampadāya samādapeti; attanā ca vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, parañca vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti.
Here, monks, a bhikkhu is himself endowed with sīla, and he encourages others to be endowed with sīla; he is himself endowed with samādhi, and he encourages others to be endowed with samādhi; he is himself endowed with paññā, and he encourages others to be endowed with paññā; he is himself endowed with liberation, and he encourages others to be endowed with liberation; he is himself endowed with the knowledge and vision of liberation, and he encourages others to be endowed with the knowledge and vision of liberation.
Ở đây này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu tự mình thành tựu giới và khuyến khích người khác thành tựu giới; tự mình thành tựu định và khuyến khích người khác thành tựu định; tự mình thành tựu tuệ và khuyến khích người khác thành tựu tuệ; tự mình thành tựu giải thoát và khuyến khích người khác thành tựu giải thoát; tự mình thành tựu giải thoát tri kiến và khuyến khích người khác thành tựu giải thoát tri kiến.
Imehi kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu attahitāya ca paṭipanno hoti parahitāya cā’’ti.
Monks, a bhikkhu endowed with these five qualities practices both for his own welfare and for the welfare of others.’’
Này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu được trang bị năm pháp này thì thực hành vì lợi ích của chính mình và vì lợi ích của người khác.”
Dasamaṃ.
The Tenth.
Thứ mười.
21. ‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu agāravo appatisso asabhāgavuttiko ‘sabrahmacārīsu ābhisamācārikaṃ dhammaṃ paripūressatī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
21. ‘‘Monks, for a bhikkhu who is disrespectful, irreverent, and not harmonious in conduct among his companions in the holy life, it is not possible that he will fulfill the conduct proper to a recluse.
21. Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu không cung kính, không biết hổ thẹn, không có đời sống hòa hợp với các vị đồng Phạm hạnh, thì việc vị ấy ‘sẽ hoàn thành pháp hành đúng đắn’ là điều không thể có.
‘Ābhisamācārikaṃ dhammaṃ aparipūretvā sekhaṃ* dhammaṃ paripūressatī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
It is not possible that, without fulfilling the conduct proper to a recluse, he will fulfill the training of a trainee.
Việc vị ấy ‘không hoàn thành pháp hành đúng đắn mà sẽ hoàn thành pháp học’ là điều không thể có.
‘Sekhaṃ dhammaṃ aparipūretvā sīlāni paripūressatī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
It is not possible that, without fulfilling the training of a trainee, he will fulfill sīla.
Việc vị ấy ‘không hoàn thành pháp học mà sẽ hoàn thành các giới’ là điều không thể có.
‘Sīlāni aparipūretvā sammādiṭṭhiṃ paripūressatī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
It is not possible that, without fulfilling sīla, he will fulfill right view.
Việc vị ấy ‘không hoàn thành các giới mà sẽ hoàn thành chánh kiến’ là điều không thể có.
‘Sammādiṭṭhiṃ aparipūretvā sammāsamādhiṃ paripūressatī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
It is not possible that, without fulfilling right view, he will fulfill right samādhi.
Việc vị ấy ‘không hoàn thành chánh kiến mà sẽ hoàn thành chánh định’ là điều không thể có.
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu sagāravo sappatisso sabhāgavuttiko ‘sabrahmacārīsu ābhisamācārikaṃ dhammaṃ paripūressatī’ti ṭhānametaṃ vijjati.
‘‘Monks, for a bhikkhu who is respectful, reverent, and harmonious in conduct among his companions in the holy life, it is possible that he will fulfill the conduct proper to a recluse.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có cung kính, biết hổ thẹn, có đời sống hòa hợp với các vị đồng Phạm hạnh, thì việc vị ấy ‘sẽ hoàn thành pháp hành đúng đắn’ là điều có thể có.
‘Ābhisamācārikaṃ dhammaṃ paripūretvā sekhaṃ dhammaṃ paripūressatī’ti ṭhānametaṃ vijjati.
It is possible that, having fulfilled the conduct proper to a recluse, he will fulfill the training of a trainee.
Việc vị ấy ‘hoàn thành pháp hành đúng đắn và sẽ hoàn thành pháp học’ là điều có thể có.
‘Sekhaṃ dhammaṃ paripūretvā sīlāni paripūressatī’ti ṭhānametaṃ vijjati.
It is possible that, having fulfilled the training of a trainee, he will fulfill sīla.
Việc vị ấy ‘hoàn thành pháp học và sẽ hoàn thành các giới’ là điều có thể có.
‘Sīlāni paripūretvā sammādiṭṭhiṃ paripūressatī’ti ṭhānametaṃ vijjati.
It is possible that, having fulfilled sīla, he will fulfill right view.
Việc vị ấy ‘hoàn thành các giới và sẽ hoàn thành chánh kiến’ là điều có thể có.
‘Sammādiṭṭhiṃ paripūretvā sammāsamādhiṃ paripūressatī’ti ṭhānametaṃ vijjatī’’ti.
It is possible that, having fulfilled right view, he will fulfill right samādhi.’’
Việc vị ấy ‘hoàn thành chánh kiến và sẽ hoàn thành chánh định’ là điều có thể có.”
Paṭhamaṃ.
The First.
Bài kinh thứ nhất.
22. ‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu agāravo appatisso asabhāgavuttiko ‘sabrahmacārīsu ābhisamācārikaṃ dhammaṃ paripūressatī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
22. ‘‘Indeed, monks, it is not possible that a monk who is disrespectful, disobedient, and of disagreeable conduct among his fellow monks will fulfill the ābhisamācārika Dhamma.
22. Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu không cung kính, không biết hổ thẹn, không có đời sống hòa hợp với các vị đồng Phạm hạnh, thì việc vị ấy ‘sẽ hoàn thành pháp hành đúng đắn’ là điều không thể có.
‘Ābhisamācārikaṃ dhammaṃ aparipūretvā sekhaṃ dhammaṃ paripūressatī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
It is not possible that, without fulfilling the ābhisamācārika Dhamma, he will fulfill the sekha Dhamma.
Việc vị ấy ‘không hoàn thành pháp hành đúng đắn mà sẽ hoàn thành pháp học’ là điều không thể có.
‘Sekhaṃ dhammaṃ aparipūretvā sīlakkhandhaṃ paripūressatī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
It is not possible that, without fulfilling the sekha Dhamma, he will fulfill the aggregate of morality.
Việc vị ấy ‘không hoàn thành pháp học mà sẽ hoàn thành giới uẩn’ là điều không thể có.
‘Sīlakkhandhaṃ aparipūretvā samādhikkhandhaṃ paripūressatī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
It is not possible that, without fulfilling the aggregate of morality, he will fulfill the aggregate of concentration.
Việc vị ấy ‘không hoàn thành giới uẩn mà sẽ hoàn thành định uẩn’ là điều không thể có.
‘Samādhikkhandhaṃ aparipūretvā paññākkhandhaṃ paripūressatī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
It is not possible that, without fulfilling the aggregate of concentration, he will fulfill the aggregate of wisdom.’’
Việc vị ấy ‘không hoàn thành định uẩn mà sẽ hoàn thành tuệ uẩn’ là điều không thể có.
‘‘So vata, bhikkhave, bhikkhu sagāravo sappatisso sabhāgavuttiko ‘sabrahmacārīsu ābhisamācārikaṃ dhammaṃ paripūressatī’ti ṭhānametaṃ vijjati.
‘‘Indeed, monks, it is possible that a monk who is respectful, obedient, and of agreeable conduct among his fellow monks will fulfill the ābhisamācārika Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có cung kính, biết hổ thẹn, có đời sống hòa hợp với các vị đồng Phạm hạnh, thì việc vị ấy ‘sẽ hoàn thành pháp hành đúng đắn’ là điều có thể có.
‘Ābhisamācārikaṃ dhammaṃ paripūretvā sekhaṃ dhammaṃ paripūressatī’ti ṭhānametaṃ vijjati.
It is possible that, having fulfilled the ābhisamācārika Dhamma, he will fulfill the sekha Dhamma.
Việc vị ấy ‘hoàn thành pháp hành đúng đắn và sẽ hoàn thành pháp học’ là điều có thể có.
Sekhaṃ dhammaṃ paripūretvā sīlakkhandhaṃ paripūressatī’ti ṭhānametaṃ vijjati.
It is possible that, having fulfilled the sekha Dhamma, he will fulfill the aggregate of morality.
Việc vị ấy ‘hoàn thành pháp học và sẽ hoàn thành giới uẩn’ là điều có thể có.
‘Sīlakkhandhaṃ paripūretvā samādhikkhandhaṃ paripūressatī’ti ṭhānametaṃ vijjati.
It is possible that, having fulfilled the aggregate of morality, he will fulfill the aggregate of concentration.
Việc vị ấy ‘hoàn thành giới uẩn và sẽ hoàn thành định uẩn’ là điều có thể có.
‘Samādhikkhandhaṃ paripūretvā paññākkhandhaṃ paripūressatī’ti ṭhānametaṃ vijjatī’’ti.
It is possible that, having fulfilled the aggregate of concentration, he will fulfill the aggregate of wisdom.’’
Việc vị ấy ‘hoàn thành định uẩn và sẽ hoàn thành tuệ uẩn’ là điều có thể có.”
Dutiyaṃ.
The Second.
Bài kinh thứ hai.
23. ‘‘Pañcime, bhikkhave, jātarūpassa upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhaṃ jātarūpaṃ na ceva mudu hoti na ca kammaniyaṃ na ca pabhassaraṃ pabhaṅgu ca na ca sammā upeti kammāya.
23. ‘‘Monks, there are these five defilements of gold, by which defilements defiled gold is neither soft nor workable, nor radiant, but brittle, and does not properly lend itself to craftsmanship.
23. Này các Tỳ-khưu, có năm cấu uế của vàng, do những cấu uế này mà vàng bị nhiễm ô, không mềm dẻo, không dễ uốn nắn, không sáng chói, dễ gãy và không thể dùng làm đồ trang sức một cách đúng đắn.
Katame pañca?
Which five?
Năm cấu uế ấy là gì?
Ayo, lohaṃ, tipu, sīsaṃ, sajjhaṃ* – ime kho, bhikkhave, pañca jātarūpassa upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhaṃ jātarūpaṃ na ceva mudu hoti na ca kammaniyaṃ na ca pabhassaraṃ pabhaṅgu ca na ca sammā upeti kammāya.
Iron, copper, tin, lead, and silver – these, monks, are the five defilements of gold, by which defilements defiled gold is neither soft nor workable, nor radiant, but brittle, and does not properly lend itself to craftsmanship.
Đó là sắt, đồng, thiếc, chì, bạc. Này các Tỳ-khưu, đây là năm cấu uế của vàng, do những cấu uế này mà vàng bị nhiễm ô, không mềm dẻo, không dễ uốn nắn, không sáng chói, dễ gãy và không thể dùng làm đồ trang sức một cách đúng đắn.
Yato ca kho, bhikkhave, jātarūpaṃ imehi pañcahi upakkilesehi vimuttaṃ* hoti, taṃ hoti jātarūpaṃ mudu ca kammaniyañca pabhassarañca na ca pabhaṅgu sammā upeti kammāya.
But when, monks, gold is freed from these five defilements, then that gold is soft, workable, radiant, not brittle, and properly lends itself to craftsmanship.
Này các Tỳ-khưu, khi vàng thoát khỏi năm cấu uế này, thì vàng trở nên mềm dẻo, dễ uốn nắn, sáng chói, không dễ gãy và có thể dùng làm đồ trang sức một cách đúng đắn.
Yassā yassā ca* piḷandhanavikatiyā ākaṅkhati – yadi muddikāya yadi kuṇḍalāya yadi gīveyyakāya* yadi suvaṇṇamālāya – tañcassa atthaṃ anubhoti.
Whatever kind of ornament it is desired to fashion – whether a ring, an earring, a necklace, or a golden garland – it serves that purpose.
Bất cứ loại trang sức nào mà người ta muốn làm – dù là nhẫn, bông tai, vòng cổ, hay chuỗi vàng – thì nó đều đạt được mục đích ấy.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, pañcime cittassa upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhaṃ cittaṃ na ceva mudu hoti na ca kammaniyaṃ na ca pabhassaraṃ pabhaṅgu ca na ca sammā samādhiyati āsavānaṃ khayāya.
‘‘In the same way, monks, there are these five defilements of the mind, by which defilements defiled mind is neither soft nor workable, nor radiant, but brittle, and does not properly become concentrated for the destruction of the āsavas.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, có năm cấu uế của tâm, do những cấu uế này mà tâm bị nhiễm ô, không mềm dẻo, không dễ uốn nắn, không sáng chói, dễ tan rã và không thể được định tâm đúng đắn để đoạn trừ các lậu hoặc.
Katame pañca?
Which five?
Năm cấu uế ấy là gì?
Kāmacchando, byāpādo, thinamiddhaṃ* , uddhaccakukkuccaṃ, vicikicchā – ime kho, bhikkhave, pañca cittassa upakkilesā yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhaṃ cittaṃ na ceva mudu hoti na ca kammaniyaṃ na ca pabhassaraṃ pabhaṅgu ca na ca sammā samādhiyati āsavānaṃ khayāya.
Sensual desire, ill will, sloth and torpor, restlessness and remorse, and doubt – these, monks, are the five defilements of the mind, by which defilements defiled mind is neither soft nor workable, nor radiant, but brittle, and does not properly become concentrated for the destruction of the āsavas.
Đó là tham dục (kāmacchanda), sân hận (byāpāda), hôn trầm thụy miên (thīnamiddha), trạo cử hối hận (uddhaccakukkucca), nghi ngờ (vicikicchā). Này các Tỳ-khưu, đây là năm cấu uế của tâm, do những cấu uế này mà tâm bị nhiễm ô, không mềm dẻo, không dễ uốn nắn, không sáng chói, dễ tan rã và không thể được định tâm đúng đắn để đoạn trừ các lậu hoặc.
Yato ca kho, bhikkhave, cittaṃ imehi pañcahi upakkilesehi vimuttaṃ hoti, taṃ hoti cittaṃ mudu ca kammaniyañca pabhassarañca na ca pabhaṅgu sammā samādhiyati āsavānaṃ khayāya.
But when, monks, the mind is freed from these five defilements, then that mind is soft, workable, radiant, not brittle, and properly becomes concentrated for the destruction of the āsavas.
Này các Tỳ-khưu, khi tâm thoát khỏi năm cấu uế này, thì tâm trở nên mềm dẻo, dễ uốn nắn, sáng chói, không dễ tan rã và được định tâm đúng đắn để đoạn trừ các lậu hoặc.
Yassa yassa ca abhiññāsacchikaraṇīyassa dhammassa cittaṃ abhininnāmeti abhiññāsacchikiriyāya tatra tatreva sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane.
To whatever state realizable by direct knowledge the mind inclines for direct knowledge, it attains the capacity to be a witness in that very state, provided the basis is present.
Với bất cứ pháp nào cần được chứng ngộ bằng thắng trí mà tâm hướng đến để chứng ngộ bằng thắng trí, thì tâm ấy đạt được khả năng chứng kiến trong từng lĩnh vực ấy.
‘‘So sace ākaṅkhati – ‘anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhaveyyaṃ – ekopi hutvā bahudhā assaṃ, bahudhāpi hutvā eko assaṃ; āvibhāvaṃ, tirobhāvaṃ; tirokuṭṭaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gaccheyyaṃ, seyyathāpi ākāse; pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ kareyyaṃ, seyyathāpi udake; udakepi abhijjamāno gaccheyyaṃ, seyyathāpi pathaviyaṃ; ākāsepi pallaṅkena kameyyaṃ, seyyathāpi pakkhī sakuṇo; imepi candimasūriye* evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parimaseyyaṃ* parimajjeyyaṃ yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteyya’nti, tatra tatreva sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane.
If he wishes, “May I experience manifold kinds of supernormal power (iddhi): having been one, may I become many; having been many, may I become one; may I appear and vanish; may I go unimpeded through walls, through ramparts, through mountains, as if through space; may I dive into and emerge from the earth as if in water; may I walk on water without sinking as if on earth; may I travel through the air sitting cross-legged, as if a winged bird; may I touch and stroke these moon and sun, so mighty, so powerful; may I exercise mastery with my body even up to the Brahma-world,” he attains the ability to witness that, in each and every sphere.
Nếu vị ấy mong muốn: ‘Tôi sẽ trải nghiệm nhiều loại thần thông – một thân hiện nhiều thân, nhiều thân hiện một thân; hiện hình, ẩn hình; đi xuyên tường, xuyên thành, xuyên núi như đi trong hư không; lặn hụp trong đất như trong nước; đi trên nước không chìm như đi trên đất; bay trên hư không trong tư thế kiết già như loài chim có cánh; dùng tay chạm và xoa mặt trời mặt trăng oai lực lớn, thần thông lớn này; làm chủ thân thể đến tận cõi Phạm thiên,’ thì vị ấy đạt được khả năng chứng kiến trong từng lĩnh vực ấy.
‘‘So sace ākaṅkhati – ‘parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajāneyyaṃ – sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajāneyyaṃ, vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajāneyyaṃ, sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajāneyyaṃ, vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajāneyyaṃ, samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajāneyyaṃ, vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajāneyyaṃ, saṃkhittaṃ vā cittaṃ saṃkhittaṃ cittanti pajāneyyaṃ, vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajāneyyaṃ, mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajāneyyaṃ, amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajāneyyaṃ, sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajāneyyaṃ, anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajāneyyaṃ, samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajāneyyaṃ, asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajāneyyaṃ, vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajāneyyaṃ, avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajāneyya’nti, tatra tatreva sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane.
If he wishes, “May I know the minds of other beings, other individuals, by comprehending them with my own mind: may I know a mind with lust as ‘a mind with lust’; a mind without lust as ‘a mind without lust’; a mind with hate as ‘a mind with hate’; a mind without hate as ‘a mind without hate’; a mind with delusion as ‘a mind with delusion’; a mind without delusion as ‘a mind without delusion’; a constricted mind as ‘a constricted mind’; a distracted mind as ‘a distracted mind’; an exalted mind as ‘an exalted mind’; an unexalted mind as ‘an unexalted mind’; a surpassable mind as ‘a surpassable mind’; an unsurpassable mind as ‘an unsurpassable mind’; a concentrated mind as ‘a concentrated mind’; an unconcentrated mind as ‘an unconcentrated mind’; a liberated mind as ‘a liberated mind’; an unliberated mind as ‘an unliberated mind’,” he attains the ability to witness that, in each and every sphere.
“Nếu vị ấy ước muốn – ‘Tôi sẽ dùng tâm của mình để thấu hiểu và phân biệt tâm của các chúng sinh khác, các cá nhân khác: biết tâm có tham là tâm có tham; biết tâm không tham là tâm không tham; biết tâm có sân là tâm có sân; biết tâm không sân là tâm không sân; biết tâm có si là tâm có si; biết tâm không si là tâm không si; biết tâm co rút là tâm co rút; biết tâm tán loạn là tâm tán loạn; biết tâm quảng đại là tâm quảng đại; biết tâm không quảng đại là tâm không quảng đại; biết tâm có bậc thượng là tâm có bậc thượng; biết tâm không bậc thượng là tâm không bậc thượng; biết tâm định tĩnh là tâm định tĩnh; biết tâm không định tĩnh là tâm không định tĩnh; biết tâm giải thoát là tâm giải thoát; biết tâm chưa giải thoát là tâm chưa giải thoát’ – thì khi có đủ điều kiện, vị ấy đạt đến khả năng tự chứng nghiệm điều đó trong mỗi trường hợp.
‘‘So sace ākaṅkhati – ‘anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussareyyaṃ, seyyathidaṃ* – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapannoti, iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussareyya’nti, tatra tatreva sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane.
If he wishes, “May I recollect my manifold past lives, that is, one birth, two births, three births, four births, five births, ten births, twenty births, thirty births, forty births, fifty births, a hundred births, a thousand births, a hundred thousand births, many eons of cosmic contraction, many eons of cosmic expansion, many eons of cosmic contraction and expansion: ‘There I was named thus, of such a clan, of such a complexion, fed on such food, experiencing such pleasure and pain, with such a lifespan. Having passed away from there, I reappeared yonder. There too I was named thus, of such a clan, of such a complexion, fed on such food, experiencing such pleasure and pain, with such a lifespan. Having passed away from there, I reappeared here’—thus may I recollect my manifold past lives, with their characteristics and details,” he attains the ability to witness that, in each and every sphere.
“Nếu vị ấy ước muốn – ‘Tôi sẽ nhớ lại nhiều loại đời sống quá khứ khác nhau, như một kiếp, hai kiếp, ba kiếp, bốn kiếp, năm kiếp, mười kiếp, hai mươi kiếp, ba mươi kiếp, bốn mươi kiếp, năm mươi kiếp, một trăm kiếp, một ngàn kiếp, một trăm ngàn kiếp, nhiều kiếp hoại kiếp, nhiều kiếp thành kiếp, nhiều kiếp hoại và thành kiếp – Tôi đã từng ở đó, mang tên như vậy, thuộc dòng dõi như vậy, có hình dáng như vậy, thức ăn như vậy, kinh nghiệm khổ lạc như vậy, tuổi thọ như vậy; rồi từ đó tôi chết và tái sinh ở kia; ở đó tôi cũng mang tên như vậy, thuộc dòng dõi như vậy, có hình dáng như vậy, thức ăn như vậy, kinh nghiệm khổ lạc như vậy, tuổi thọ như vậy; rồi từ đó tôi chết và tái sinh ở đây’, như vậy, vị ấy sẽ nhớ lại nhiều loại đời sống quá khứ với đầy đủ chi tiết và đặc điểm’ – thì khi có đủ điều kiện, vị ấy đạt đến khả năng tự chứng nghiệm điều đó trong mỗi trường hợp.
‘‘So sace ākaṅkhati – ‘dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passeyyaṃ cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajāneyyaṃ – ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā; ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannāti, iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passeyyaṃ cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajāneyya’nti, tatra tatreva sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane.
“If he wishes: ‘May I perceive beings with the divine eye, purified and surpassing human vision, as they pass away and reappear, as they are inferior and superior, beautiful and ugly, in good destinations and bad destinations; may I understand beings who fare according to their kamma: “Indeed, these beings, endowed with misconduct in body, misconduct in speech, misconduct in mind, revilers of noble ones, holding wrong views, undertaking actions based on wrong views, with the breaking up of the body, after death, have reappeared in a state of deprivation, a bad destination, a downfall, in hell; or indeed, these beings, endowed with good conduct in body, good conduct in speech, good conduct in mind, not revilers of noble ones, holding right views, undertaking actions based on right views, with the breaking up of the body, after death, have reappeared in a good destination, in a heavenly world,”’—thus may I perceive beings with the divine eye, purified and surpassing human vision, as they pass away and reappear, as they are inferior and superior, beautiful and ugly, in good destinations and bad destinations; may I understand beings who fare according to their kamma,’ then he attains the capacity to be a witness in each and every such case, as long as there is an occasion.
“Nếu vị ấy ước muốn – ‘Tôi sẽ dùng thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người để nhìn thấy các chúng sinh đang chết và đang tái sinh, kẻ thấp hèn, người cao quý, kẻ đẹp đẽ, người xấu xí, kẻ may mắn, người bất hạnh, và hiểu rõ các chúng sinh tùy theo nghiệp của họ – ‘Ôi, thật vậy, những chúng sinh này đã hành động ác bằng thân, ác bằng lời, ác bằng ý, phỉ báng các bậc Thánh, có tà kiến, và đã tạo nghiệp theo tà kiến. Do thân hoại mạng chung, họ đã tái sinh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục; còn những chúng sinh này đã hành động thiện bằng thân, thiện bằng lời, thiện bằng ý, không phỉ báng các bậc Thánh, có chánh kiến, và đã tạo nghiệp theo chánh kiến. Do thân hoại mạng chung, họ đã tái sinh vào cõi lành, cõi trời’ – như vậy, vị ấy sẽ dùng thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người để nhìn thấy các chúng sinh đang chết và đang tái sinh, kẻ thấp hèn, người cao quý, kẻ đẹp đẽ, người xấu xí, kẻ may mắn, người bất hạnh, và hiểu rõ các chúng sinh tùy theo nghiệp của họ’ – thì khi có đủ điều kiện, vị ấy đạt đến khả năng tự chứng nghiệm điều đó trong mỗi trường hợp.
24.* ‘‘Dussīlassa, bhikkhave, sīlavipannassa hatūpaniso hoti sammāsamādhi; sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipannassa hatūpanisaṃ hoti yathābhūtañāṇadassanaṃ; yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadassanavipannassa hatūpaniso hoti nibbidāvirāgo; nibbidāvirāge asati nibbidāvirāgavipannassa hatūpanisaṃ hoti vimuttiñāṇadassanaṃ.
“For an immoral person, bhikkhus, one deficient in sīla, right concentration has its support destroyed. When right concentration is absent, for one deficient in right concentration, knowledge and vision of things as they are has its support destroyed. When knowledge and vision of things as they are is absent, for one deficient in knowledge and vision of things as they are, disenchantment and dispassion have their support destroyed. When disenchantment and dispassion are absent, for one deficient in disenchantment and dispassion, knowledge and vision of liberation has its support destroyed.
“Này các Tỳ-khưu, đối với người phá giới, người bị hoại giới, chánh định bị mất căn bản. Khi không có chánh định, đối với người bị hoại chánh định, tri kiến như thật bị mất căn bản. Khi không có tri kiến như thật, đối với người bị hoại tri kiến như thật, sự nhàm chán và ly tham bị mất căn bản. Khi không có sự nhàm chán và ly tham, đối với người bị hoại sự nhàm chán và ly tham, tri kiến giải thoát bị mất căn bản.
Seyyathāpi, bhikkhave, rukkho sākhāpalāsavipanno.
Just as, bhikkhus, a tree whose branches and leaves are damaged.
Ví như, này các Tỳ-khưu, một cái cây bị hư hại cành lá.
Tassa papaṭikāpi na pāripūriṃ gacchati, tacopi na pāripūriṃ gacchati, pheggupi na pāripūriṃ gacchati, sāropi na pāripūriṃ gacchati; evamevaṃ kho, bhikkhave, dussīlassa sīlavipannassa hatūpaniso hoti sammāsamādhi; sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipannassa hatūpanisaṃ hoti yathābhūtañāṇadassanaṃ; yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadassanavipannassa hatūpaniso hoti nibbidāvirāgo; nibbidāvirāge asati nibbidāvirāgavipannassa hatūpanisaṃ hoti vimuttiñāṇadassanaṃ.
Its outer bark does not reach completion, its inner bark does not reach completion, its sapwood does not reach completion, its heartwood does not reach completion. In the same way, bhikkhus, for an immoral person, one deficient in sīla, right concentration has its support destroyed. When right concentration is absent, for one deficient in right concentration, knowledge and vision of things as they are has its support destroyed. When knowledge and vision of things as they are is absent, for one deficient in knowledge and vision of things as they are, disenchantment and dispassion have their support destroyed. When disenchantment and dispassion are absent, for one deficient in disenchantment and dispassion, knowledge and vision of liberation has its support destroyed.
Vỏ cây của nó cũng không thể phát triển đầy đủ, vỏ lụa cũng không thể phát triển đầy đủ, dác cây cũng không thể phát triển đầy đủ, lõi cây cũng không thể phát triển đầy đủ; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, đối với người phá giới, người bị hoại giới, chánh định bị mất căn bản. Khi không có chánh định, đối với người bị hoại chánh định, tri kiến như thật bị mất căn bản. Khi không có tri kiến như thật, đối với người bị hoại tri kiến như thật, sự nhàm chán và ly tham bị mất căn bản. Khi không có sự nhàm chán và ly tham, đối với người bị hoại sự nhàm chán và ly tham, tri kiến giải thoát bị mất căn bản.
‘‘Sīlavato, bhikkhave, sīlasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi; sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaṃ hoti yathābhūtañāṇadassanaṃ; yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo; nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaṃ hoti vimuttiñāṇadassanaṃ.
“For a virtuous person, bhikkhus, one endowed with sīla, right concentration is endowed with its support. When right concentration is present, for one endowed with right concentration, knowledge and vision of things as they are is endowed with its support. When knowledge and vision of things as they are is present, for one endowed with knowledge and vision of things as they are, disenchantment and dispassion are endowed with their support. When disenchantment and dispassion are present, for one endowed with disenchantment and dispassion, knowledge and vision of liberation is endowed with its support.
“Này các Tỳ-khưu, đối với người giữ giới, người đầy đủ giới, chánh định được đầy đủ căn bản. Khi có chánh định, đối với người đầy đủ chánh định, tri kiến như thật được đầy đủ căn bản. Khi có tri kiến như thật, đối với người đầy đủ tri kiến như thật, sự nhàm chán và ly tham được đầy đủ căn bản. Khi có sự nhàm chán và ly tham, đối với người đầy đủ sự nhàm chán và ly tham, tri kiến giải thoát được đầy đủ căn bản.
Seyyathāpi, bhikkhave, rukkho sākhāpalāsasampanno.
Just as, bhikkhus, a tree whose branches and leaves are complete.
Ví như, này các Tỳ-khưu, một cái cây đầy đủ cành lá.
Tassa papaṭikāpi pāripūriṃ gacchati, tacopi pāripūriṃ gacchati, pheggupi pāripūriṃ gacchati, sāropi pāripūriṃ gacchati; evamevaṃ kho, bhikkhave, sīlavato sīlasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi; sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaṃ hoti yathābhūtañāṇadassanaṃ; yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo; nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaṃ hoti vimuttiñāṇadassana’’nti.
Its outer bark reaches completion, its inner bark reaches completion, its sapwood reaches completion, its heartwood reaches completion. In the same way, bhikkhus, for a virtuous person, one endowed with sīla, right concentration is endowed with its support. When right concentration is present, for one endowed with right concentration, knowledge and vision of things as they are is endowed with its support. When knowledge and vision of things as they are is present, for one endowed with knowledge and vision of things as they are, disenchantment and dispassion are endowed with their support. When disenchantment and dispassion are present, for one endowed with disenchantment and dispassion, knowledge and vision of liberation is endowed with its support.”
Vỏ cây của nó cũng phát triển đầy đủ, vỏ lụa cũng phát triển đầy đủ, dác cây cũng phát triển đầy đủ, lõi cây cũng phát triển đầy đủ; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, đối với người giữ giới, người đầy đủ giới, chánh định được đầy đủ căn bản. Khi có chánh định, đối với người đầy đủ chánh định, tri kiến như thật được đầy đủ căn bản. Khi có tri kiến như thật, đối với người đầy đủ tri kiến như thật, sự nhàm chán và ly tham được đầy đủ căn bản. Khi có sự nhàm chán và ly tham, đối với người đầy đủ sự nhàm chán và ly tham, tri kiến giải thoát được đầy đủ căn bản.”
Catutthaṃ.
The Fourth.
Bài kinh thứ tư.
‘‘Katamehi pañcahi?
“Which five?
“Năm yếu tố nào?
Idha, bhikkhave, sammādiṭṭhi sīlānuggahitā ca hoti, sutānuggahitā ca hoti, sākacchānuggahitā ca hoti, samathānuggahitā ca hoti, vipassanānuggahitā ca hoti.
Here, monks, right view is aided by sīla, aided by learning, aided by discussion, aided by samatha, and aided by vipassanā.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, chánh kiến được hỗ trợ bởi giới, được hỗ trợ bởi sự học hỏi, được hỗ trợ bởi sự thảo luận, được hỗ trợ bởi thiền định (samatha), và được hỗ trợ bởi tuệ quán (vipassanā).
Imehi kho, bhikkhave, pañcahi aṅgehi anuggahitā sammādiṭṭhi cetovimuttiphalā ca hoti cetovimuttiphalānisaṃsā ca, paññāvimuttiphalā ca hoti paññāvimuttiphalānisaṃsā cā’’ti.
Monks, right view, when aided by these five factors, has the fruit of liberation of mind and its benefit, and has the fruit of liberation by wisdom and its benefit.”
Này các Tỳ-khưu, chánh kiến được hỗ trợ bởi năm yếu tố này sẽ có quả giải thoát tâm (cetovimutti) và lợi ích giải thoát tâm, có quả giải thoát tuệ (paññāvimutti) và lợi ích giải thoát tuệ.”
Pañcamaṃ.
The fifth.
Thứ năm.
26. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, vimuttāyatanāni yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaṃ vā cittaṃ vimuccati, aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
“Monks, there are these five liberation-bases (vimuttāyatanāni) where, for a bhikkhu who dwells heedfully, ardent, and resolute, his unliberated mind becomes liberated, or his unexhausted āsavas come to an end, or he attains the unexcelled security from bondage (yogakkhema) that has not yet been attained.
26. “Này các Tỳ-khưu, có năm căn cứ giải thoát này, nơi mà một Tỳ-khưu sống không phóng dật, tinh cần, chuyên tâm, thì tâm chưa được giải thoát sẽ được giải thoát, các lậu hoặc chưa đoạn tận sẽ được đoạn tận, và sự an ổn vô thượng khỏi các ràng buộc (yogakkhema) chưa đạt được sẽ đạt được.
‘‘Katamāni pañca?
“Which five?
“Năm căn cứ đó là gì?
Idha, bhikkhave, bhikkhuno satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī.
Here, monks, the Teacher teaches the Dhamma to a bhikkhu, or a certain venerable fellow-celibate teaches it.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, vị Đạo Sư thuyết pháp cho một Tỳ-khưu, hoặc một vị đồng phạm hạnh đáng kính.
Yathā yathā, bhikkhave, tassa bhikkhuno satthā dhammaṃ deseti, aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca.
Monks, in whatever way the Teacher teaches the Dhamma to that bhikkhu, or a certain venerable fellow-celibate teaches it, in that way he experiences the meaning and experiences the Dhamma in that teaching.
Này các Tỳ-khưu, tùy theo cách vị Đạo Sư thuyết pháp cho Tỳ-khưu đó, hoặc một vị đồng phạm hạnh đáng kính, Tỳ-khưu đó cảm nhận được ý nghĩa (atthapaṭisaṃvedī) và cảm nhận được Pháp (dhammapaṭisaṃvedī) trong Pháp ấy.
Tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ* jāyati.
As he experiences the meaning and experiences the Dhamma, joy arises in him.
Do cảm nhận được ý nghĩa và cảm nhận được Pháp, niềm hoan hỷ (pāmojja) khởi lên.
Pamuditassa pīti jāyati.
When joyful, rapture arises.
Khi hoan hỷ, hỷ (pīti) khởi lên.
Pītimanassa kāyo passambhati.
When his mind is filled with rapture, his body becomes tranquil.
Khi tâm tràn đầy hỷ, thân được an tịnh (passambhati).
Passaddhakāyo sukhaṃ vedeti* .
With a tranquil body, he experiences happiness.
Khi thân an tịnh, người ấy cảm nhận được lạc (sukha).
Sukhino cittaṃ samādhiyati.
When happy, his mind becomes concentrated.
Khi có lạc, tâm được định tĩnh (samādhiyati).
Idaṃ, bhikkhave, paṭhamaṃ vimuttāyatanaṃ yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaṃ vā cittaṃ vimuccati, aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
This, monks, is the first liberation-base where, for a bhikkhu who dwells heedfully, ardent, and resolute, his unliberated mind becomes liberated, or his unexhausted āsavas come to an end, or he attains the unexcelled security from bondage that has not yet been attained.
Này các Tỳ-khưu, đây là căn cứ giải thoát thứ nhất, nơi mà một Tỳ-khưu sống không phóng dật, tinh cần, chuyên tâm, thì tâm chưa được giải thoát sẽ được giải thoát, các lậu hoặc chưa đoạn tận sẽ được đoạn tận, và sự an ổn vô thượng khỏi các ràng buộc chưa đạt được sẽ đạt được.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno na heva kho satthā dhammaṃ deseti, aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, api ca kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti.
“Furthermore, monks, the Teacher does not teach the Dhamma to a bhikkhu, nor does a certain venerable fellow-celibate, but rather that bhikkhu teaches the Dhamma to others in detail as he has heard and learned it.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, vị Đạo Sư không thuyết pháp cho Tỳ-khưu đó, hoặc một vị đồng phạm hạnh đáng kính, nhưng Tỳ-khưu đó thuyết giảng rộng rãi Pháp đã nghe, đã học cho người khác.
Yathā yathā, bhikkhave, bhikkhu yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca.
Monks, in whatever way that bhikkhu teaches the Dhamma to others in detail as he has heard and learned it, in that way he experiences the meaning and experiences the Dhamma in that teaching.
Này các Tỳ-khưu, tùy theo cách Tỳ-khưu đó thuyết giảng rộng rãi Pháp đã nghe, đã học cho người khác, Tỳ-khưu đó cảm nhận được ý nghĩa và cảm nhận được Pháp trong Pháp ấy.
Tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ jāyati.
As he experiences the meaning and experiences the Dhamma, joy arises in him.
Do cảm nhận được ý nghĩa và cảm nhận được Pháp, niềm hoan hỷ khởi lên.
Pamuditassa pīti jāyati.
When joyful, rapture arises.
Khi hoan hỷ, hỷ khởi lên.
Pītimanassa kāyo passambhati.
When his mind is filled with rapture, his body becomes tranquil.
Khi tâm tràn đầy hỷ, thân được an tịnh.
Passaddhakāyo sukhaṃ vedeti.
With a tranquil body, he experiences happiness.
Khi thân an tịnh, người ấy cảm nhận được lạc.
Sukhino cittaṃ samādhiyati.
When happy, his mind becomes concentrated.
Khi có lạc, tâm được định tĩnh.
Idaṃ, bhikkhave, dutiyaṃ vimuttāyatanaṃ yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaṃ vā cittaṃ vimuccati, aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
This, monks, is the second liberation-base where, for a bhikkhu who dwells heedfully, ardent, and resolute, his unliberated mind becomes liberated, or his unexhausted āsavas come to an end, or he attains the unexcelled security from bondage that has not yet been attained.
Này các Tỳ-khưu, đây là căn cứ giải thoát thứ hai, nơi mà một Tỳ-khưu sống không phóng dật, tinh cần, chuyên tâm, thì tâm chưa được giải thoát sẽ được giải thoát, các lậu hoặc chưa đoạn tận sẽ được đoạn tận, và sự an ổn vô thượng khỏi các ràng buộc chưa đạt được sẽ đạt được.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno na heva kho satthā dhammaṃ deseti, aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti, api ca kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti.
“Furthermore, monks, the Teacher does not teach the Dhamma to a bhikkhu, nor does a certain venerable fellow-celibate, nor does he teach the Dhamma to others in detail as he has heard and learned it, but rather that bhikkhu recites the Dhamma in detail as he has heard and learned it.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, vị Đạo Sư không thuyết pháp cho Tỳ-khưu đó, hoặc một vị đồng phạm hạnh đáng kính; Tỳ-khưu đó cũng không thuyết giảng rộng rãi Pháp đã nghe, đã học cho người khác; nhưng Tỳ-khưu đó đọc tụng rộng rãi Pháp đã nghe, đã học.
Yathā yathā, bhikkhave, bhikkhu yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca.
Monks, in whatever way that bhikkhu recites the Dhamma in detail as he has heard and learned it, in that way he experiences the meaning and experiences the Dhamma in that teaching.
Này các Tỳ-khưu, tùy theo cách Tỳ-khưu đó đọc tụng rộng rãi Pháp đã nghe, đã học, Tỳ-khưu đó cảm nhận được ý nghĩa và cảm nhận được Pháp trong Pháp ấy.
Tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ jāyati.
As he experiences the meaning and experiences the Dhamma, joy arises in him.
Do cảm nhận được ý nghĩa và cảm nhận được Pháp, niềm hoan hỷ khởi lên.
Pamuditassa pīti jāyati.
When joyful, rapture arises.
Khi hoan hỷ, hỷ khởi lên.
Pītimanassa kāyo passambhati.
When his mind is filled with rapture, his body becomes tranquil.
Khi tâm tràn đầy hỷ, thân được an tịnh.
Passaddhakāyo sukhaṃ vedeti.
With a tranquil body, he experiences happiness.
Khi thân an tịnh, người ấy cảm nhận được lạc.
Sukhino cittaṃ samādhiyati.
When happy, his mind becomes concentrated.
Khi có lạc, tâm được định tĩnh.
Idaṃ, bhikkhave, tatiyaṃ vimuttāyatanaṃ yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino…pe… yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
This, monks, is the third liberation-base where, for a bhikkhu who dwells heedfully, ardent…he attains security from bondage.
Này các Tỳ-khưu, đây là căn cứ giải thoát thứ ba, nơi mà một Tỳ-khưu sống không phóng dật, tinh cần… đạt được sự an ổn khỏi các ràng buộc.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno na heva kho satthā dhammaṃ deseti, aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti; api ca kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakketi anuvicāreti manasānupekkhati.
‘‘Furthermore, bhikkhus, for a bhikkhu, the Teacher does not teach the Dhamma, nor does any respected fellow monastic; nor does he teach the Dhamma, as he has heard and learned it, in detail to others; nor does he recite the Dhamma, as he has heard and learned it, in detail; but rather, he contemplates, examines, and reflects upon the Dhamma, as he has heard and learned it, with his mind.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, vị Đạo Sư không thuyết pháp cho Tỳ-khưu đó, hoặc một vị đồng phạm hạnh đáng kính; Tỳ-khưu đó cũng không thuyết giảng rộng rãi Pháp đã nghe, đã học cho người khác; Tỳ-khưu đó cũng không đọc tụng rộng rãi Pháp đã nghe, đã học; nhưng Tỳ-khưu đó tư duy, quán sát, và quán chiếu bằng tâm Pháp đã nghe, đã học.
Yathā yathā, bhikkhave, bhikkhu yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakketi anuvicāreti manasānupekkhati tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca.
Bhikkhus, just as a bhikkhu contemplates, examines, and reflects upon the Dhamma, as he has heard and learned it, with his mind, so too does he experience the meaning and experience the Dhamma in that Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, tùy theo cách Tỳ-khưu đó tư duy, quán sát, và quán chiếu bằng tâm Pháp đã nghe, đã học, Tỳ-khưu đó cảm nhận được ý nghĩa và cảm nhận được Pháp trong Pháp ấy.
Tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ jāyati.
As he experiences the meaning and experiences the Dhamma, joy arises in him.
Do cảm nhận được ý nghĩa và cảm nhận được Pháp, niềm hoan hỷ khởi lên.
Pamuditassa pīti jāyati.
Being joyful, rapture arises.
Khi hoan hỷ, hỷ khởi lên.
Pītimanassa kāyo passambhati.
With a mind filled with rapture, his body becomes tranquil.
Khi tâm tràn đầy hỷ, thân được an tịnh.
Passaddhakāyo sukhaṃ vedeti.
With a tranquil body, he experiences happiness.
Khi thân an tịnh, người ấy cảm nhận được lạc.
Sukhino cittaṃ samādhiyati.
With a happy mind, his mind becomes concentrated.
Khi có lạc, tâm được định tĩnh.
Idaṃ, bhikkhave, catutthaṃ vimuttāyatanaṃ yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaṃ vā cittaṃ vimuccati, aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
This, bhikkhus, is the fourth ground for liberation, where, for a bhikkhu dwelling heedfully, ardently, and resolutely, an unliberated mind becomes liberated, or unexhausted defilements (āsavā) come to an end, or he attains the unexcelled security from bondage (yogakkhema) that has not yet been attained.
Này các Tỳ-khưu, đây là căn cứ giải thoát thứ tư, nơi mà một Tỳ-khưu sống không phóng dật, tinh cần, chuyên tâm, thì tâm chưa được giải thoát sẽ được giải thoát, các lậu hoặc chưa đoạn tận sẽ được đoạn tận, và sự an ổn vô thượng khỏi các ràng buộc chưa đạt được sẽ đạt được.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno na heva kho satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti, nāpi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakketi anuvicāreti manasānupekkhati; api ca khvassa aññataraṃ samādhinimittaṃ suggahitaṃ hoti sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ suppaṭividdhaṃ paññāya.
‘‘Furthermore, bhikkhus, for a bhikkhu, the Teacher does not teach the Dhamma, nor does any respected fellow monastic; nor does he teach the Dhamma, as he has heard and learned it, in detail to others; nor does he recite the Dhamma, as he has heard and learned it, in detail; nor does he contemplate, examine, or reflect upon the Dhamma, as he has heard and learned it, with his mind; but rather, some meditation object (samādhinimitta) is well-grasped, well-attended to, well-sustained, and well-penetrated by wisdom.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, vị Đạo Sư không thuyết pháp cho Tỳ-khưu đó, hoặc một vị đồng phạm hạnh đáng kính; Tỳ-khưu đó cũng không thuyết giảng rộng rãi Pháp đã nghe, đã học cho người khác; Tỳ-khưu đó cũng không đọc tụng rộng rãi Pháp đã nghe, đã học; Tỳ-khưu đó cũng không tư duy, quán sát, quán chiếu bằng tâm Pháp đã nghe, đã học; nhưng một tướng định (samādhinimitta) nào đó của Tỳ-khưu đó được nắm giữ tốt, được chú tâm tốt, được quán sát kỹ lưỡng, được thấu hiểu sâu sắc bằng trí tuệ.
Yathā yathā, bhikkhave, bhikkhuno aññataraṃ samādhinimittaṃ suggahitaṃ hoti sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ suppaṭividdhaṃ paññāya tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca.
Bhikkhus, just as some meditation object is well-grasped, well-attended to, well-sustained, and well-penetrated by wisdom for a bhikkhu, so too does he experience the meaning and experience the Dhamma in that Dhamma.
Này các Tỳ-khưu, tùy theo cách một tướng định nào đó của Tỳ-khưu đó được nắm giữ tốt, được chú tâm tốt, được quán sát kỹ lưỡng, được thấu hiểu sâu sắc bằng trí tuệ, Tỳ-khưu đó cảm nhận được ý nghĩa và cảm nhận được Pháp trong Pháp ấy.
Tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ jāyati.
As he experiences the meaning and experiences the Dhamma, joy arises in him.
Do cảm nhận được ý nghĩa và cảm nhận được Pháp, niềm hoan hỷ khởi lên.
Pamuditassa pīti jāyati.
Being joyful, rapture arises.
Khi hoan hỷ, hỷ khởi lên.
Pītimanassa kāyo passambhati.
With a mind filled with rapture, his body becomes tranquil.
Khi tâm tràn đầy hỷ, thân được an tịnh.
Passaddhakāyo sukhaṃ vedeti.
With a tranquil body, he experiences happiness.
Khi thân an tịnh, người ấy cảm nhận được lạc.
Sukhino cittaṃ samādhiyati.
With a happy mind, his mind becomes concentrated.
Khi có lạc, tâm được định tĩnh.
Idaṃ, bhikkhave, pañcamaṃ vimuttāyatanaṃ yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaṃ vā cittaṃ vimuccati, aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
This, bhikkhus, is the fifth ground for liberation, where, for a bhikkhu dwelling heedfully, ardently, and resolutely, an unliberated mind becomes liberated, or unexhausted defilements (āsavā) come to an end, or he attains the unexcelled security from bondage (yogakkhema) that has not yet been attained.
Này các Tỳ-khưu, đây là căn cứ giải thoát thứ năm, nơi mà một Tỳ-khưu sống không phóng dật, tinh cần, chuyên tâm, thì tâm chưa được giải thoát sẽ được giải thoát, các lậu hoặc chưa đoạn tận sẽ được đoạn tận, và sự an ổn vô thượng khỏi các ràng buộc chưa đạt được sẽ đạt được.
‘‘Imāni kho, bhikkhave, pañca vimuttāyatanāni yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaṃ vā cittaṃ vimuccati, aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaṃ gacchanti, ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇātī’’ti.
‘‘These, bhikkhus, are the five grounds for liberation, where, for a bhikkhu dwelling heedfully, ardently, and resolutely, an unliberated mind becomes liberated, or unexhausted defilements (āsavā) come to an end, or he attains the unexcelled security from bondage (yogakkhema) that has not yet been attained.’’
“Này các Tỳ-khưu, đây là năm căn cứ giải thoát, nơi mà một Tỳ-khưu sống không phóng dật, tinh cần, chuyên tâm, thì tâm chưa được giải thoát sẽ được giải thoát, các lậu hoặc chưa đoạn tận sẽ được đoạn tận, và sự an ổn vô thượng khỏi các ràng buộc chưa đạt được sẽ đạt được.”
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Thứ sáu.
27. ‘‘Samādhiṃ, bhikkhave, bhāvetha appamāṇaṃ nipakā patissatā.
27. ‘‘Bhikkhus, develop concentration (samādhi), boundless, discerning, and mindful.
27. “Này các Tỳ-khưu, hãy tu tập định (samādhi) vô lượng, với trí tuệ và chánh niệm.
Samādhiṃ, bhikkhave, bhāvayataṃ appamāṇaṃ nipakānaṃ patissatānaṃ pañca ñāṇāni paccattaññeva uppajjanti.
Bhikkhus, for those who develop boundless concentration, discerning and mindful, five kinds of knowledge arise within themselves.
Này chư Tỳ-khưu, khi những người trí tuệ, có chánh niệm, đang tu tập định vô lượng, năm loại tuệ quán xét sẽ tự thân khởi lên nơi họ.
Katamāni pañca?
Which five?
Năm loại đó là gì?
‘Ayaṃ samādhi paccuppannasukho ceva āyatiñca sukhavipāko’ti paccattaññeva ñāṇaṃ uppajjati, ‘ayaṃ samādhi ariyo nirāmiso’ti paccattaññeva ñāṇaṃ uppajjati, ‘ayaṃ samādhi akāpurisasevito’ti* paccattaññeva ñāṇaṃ uppajjati, ‘ayaṃ samādhi santo paṇīto paṭippassaddhaladdho ekodibhāvādhigato, na saṅkhāraniggayhavāritagato’ti* paccattaññeva ñāṇaṃ uppajjati, ‘sato kho panāhaṃ imaṃ samāpajjāmi sato vuṭṭhahāmī’ti* paccattaññeva ñāṇaṃ uppajjati.
‘This samādhi is pleasant in the present and has a pleasant result in the future’—this knowledge arises in oneself. ‘This samādhi is noble, unworldly’—this knowledge arises in oneself. ‘This samādhi is cultivated by noble persons’—this knowledge arises in oneself. ‘This samādhi is tranquil, sublime, attained through pacification, achieved through unification, not attained through forceful suppression of volitional formations’—this knowledge arises in oneself. ‘Mindful, I enter this samādhi; mindful, I emerge from it’—this knowledge arises in oneself.
Tuệ quán xét tự thân khởi lên rằng: ‘Định này hiện tại an lạc và tương lai cho quả an lạc’; tuệ quán xét tự thân khởi lên rằng: ‘Định này là bậc Thánh, không nhiễm ô’; tuệ quán xét tự thân khởi lên rằng: ‘Định này được những bậc đại nhân thực hành’; tuệ quán xét tự thân khởi lên rằng: ‘Định này là tịch tịnh, thù thắng, đạt được sự an tịnh, đạt được sự nhất tâm, không phải do sự cưỡng ép hay kìm nén các hành’; tuệ quán xét tự thân khởi lên rằng: ‘Ta nhập định này với chánh niệm, ta xuất định với chánh niệm’.
‘‘Samādhiṃ, bhikkhave, bhāvetha appamāṇaṃ nipakā patissatā.
“Develop, bhikkhus, immeasurable samādhi, being astute and mindful.
Này chư Tỳ-khưu, hãy tu tập định vô lượng, với trí tuệ, với chánh niệm.
Samādhiṃ, bhikkhave, bhāvayataṃ appamāṇaṃ nipakānaṃ patissatānaṃ imāni pañca ñāṇāni paccattaññeva uppajjantī’’ti.
When bhikkhus develop immeasurable samādhi, being astute and mindful, these five knowledges arise in themselves.”
Này chư Tỳ-khưu, khi những người trí tuệ, có chánh niệm, đang tu tập định vô lượng, năm loại tuệ quán xét này sẽ tự thân khởi lên nơi họ.”
Sattamaṃ.
The Seventh.
Bài kinh thứ bảy.
28. ‘‘Ariyassa, bhikkhave, pañcaṅgikassa sammāsamādhissa bhāvanaṃ desessāmi.
28. “Bhikkhus, I will teach you the development of the noble five-factored right samādhi.
“Này chư Tỳ-khưu, Ta sẽ thuyết giảng về sự tu tập chánh định năm chi của bậc Thánh.
Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti.
Listen to it, attend carefully; I will speak.”
Hãy lắng nghe điều đó, hãy chú ý kỹ; Ta sẽ thuyết giảng.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
“Yes, Venerable Sir,” those bhikkhus replied to the Blessed One.
“Vâng, bạch Ngài,” các Tỳ-khưu ấy đã đáp lời Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Thế Tôn đã nói như sau:
‘‘Katamā ca, bhikkhave, ariyassa pañcaṅgikassa sammāsamādhissa bhāvanā?
“And what, bhikkhus, is the development of the noble five-factored right samādhi?
“Này chư Tỳ-khưu, thế nào là sự tu tập chánh định năm chi của bậc Thánh?
Idha, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Here, bhikkhus, a bhikkhu, quite secluded from sensual pleasures…he enters and dwells in the first jhāna.
Ở đây, này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu ly dục… (v.v.)… chứng đạt và an trú Sơ thiền.
So imameva kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati; nāssa kiñci sabbāvato kāyassa vivekajena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
He drenches, saturates, fills, and pervades this very body with the rapture and pleasure born of seclusion; there is no part of his entire body that is not pervaded by the rapture and pleasure born of seclusion.
Vị ấy thấm nhuần, tràn ngập, làm đầy đủ, và lan tỏa thân này với hỷ lạc sanh từ sự ly dục; không có một phần nào trên khắp toàn thân này mà không được thấm nhuần bởi hỷ lạc sanh từ sự ly dục.
Seyyathāpi, bhikkhave, dakkho nhāpako* vā nhāpakantevāsī vā kaṃsathāle nhānīyacuṇṇāni* ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ sanneyya.
Just as, bhikkhus, a skilled bath attendant or his apprentice would sprinkle bathing powder into a bronze basin, moistening it repeatedly with water.
Ví như, này chư Tỳ-khưu, một người thợ tắm khéo léo hay một đệ tử của người thợ tắm, sau khi đổ bột tắm vào một cái bát đồng, sẽ nhào trộn với nước, rưới nước từng chút một.
Sāyaṃ nhānīyapiṇḍi* snehānugatā snehaparetā santarabāhirā phuṭā snehena, na ca paggharinī.
That ball of bathing powder would be saturated with moisture, permeated with moisture, moist inside and out, yet not oozing.
Cục bột tắm ấy sẽ thấm đẫm, tràn ngập chất lỏng, được thấm nhuần chất lỏng cả bên trong lẫn bên ngoài, nhưng không chảy rỉ ra.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu imameva kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati; nāssa kiñci sabbāvato kāyassa vivekajena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
Even so, bhikkhus, a bhikkhu drenches, saturates, fills, and pervades this very body with the rapture and pleasure born of seclusion; there is no part of his entire body that is not pervaded by the rapture and pleasure born of seclusion.
Cũng vậy, này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thấm nhuần, tràn ngập, làm đầy đủ, và lan tỏa thân này với hỷ lạc sanh từ sự ly dục; không có một phần nào trên khắp toàn thân này mà không được thấm nhuần bởi hỷ lạc sanh từ sự ly dục.
Ariyassa, bhikkhave, pañcaṅgikassa sammāsamādhissa ayaṃ paṭhamā bhāvanā.
This, bhikkhus, is the first development of the noble five-factored right samādhi.
Này chư Tỳ-khưu, đây là sự tu tập thứ nhất của chánh định năm chi của bậc Thánh.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, bhikkhus, with the subsiding of applied thought and sustained thought…he enters and dwells in the second jhāna.
“Lại nữa, này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy làm cho tầm và tứ lắng xuống… (v.v.)… chứng đạt và an trú Nhị thiền.
So imameva kāyaṃ samādhijena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati; nāssa kiñci sabbāvato kāyassa samādhijena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
He drenches, saturates, fills, and pervades this very body with the rapture and pleasure born of samādhi; there is no part of his entire body that is not pervaded by the rapture and pleasure born of samādhi.
Vị ấy thấm nhuần, tràn ngập, làm đầy đủ, và lan tỏa thân này với hỷ lạc sanh từ định; không có một phần nào trên khắp toàn thân này mà không được thấm nhuần bởi hỷ lạc sanh từ định.
Seyyathāpi, bhikkhave, udakarahado gambhīro ubbhidodako* .
Just as, bhikkhus, there might be a deep pond with a spring of water.
Ví như, này chư Tỳ-khưu, một hồ nước sâu, có nước tự trào lên.
Tassa nevassa puratthimāya disāya udakassa āyamukhaṃ, na pacchimāya disāya udakassa āyamukhaṃ, na uttarāya disāya udakassa āyamukhaṃ, na dakkhiṇāya disāya udakassa āyamukhaṃ, devo ca kālena kālaṃ sammā dhāraṃ nānuppaveccheyya* .
It would have no inlet for water from the east, no inlet for water from the west, no inlet for water from the north, no inlet for water from the south, and the sky would not supply a proper downpour from time to time.
Không có dòng nước chảy vào từ phía đông, không có dòng nước chảy vào từ phía tây, không có dòng nước chảy vào từ phía bắc, không có dòng nước chảy vào từ phía nam, và trời cũng không mưa đúng lúc.
Atha kho tamhāva udakarahadā sītā vāridhārā ubbhijjitvā tameva udakarahadaṃ sītena vārinā abhisandeyya parisandeyya paripūreyya paripphareyya; nāssa kiñci sabbāvato udakarahadassa sītena vārinā apphuṭaṃ assa.
Yet, cool streams of water would well up from that very pond, drenching, saturating, filling, and pervading that pond with cool water; there would be no part of the entire pond not pervaded by cool water.
Tuy nhiên, từ chính hồ nước ấy, những dòng nước mát lạnh trào lên, thấm nhuần, tràn ngập, làm đầy đủ, và lan tỏa khắp hồ nước ấy với nước mát; không có một phần nào trên khắp hồ nước ấy mà không được thấm nhuần bởi nước mát.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu imameva kāyaṃ samādhijena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati; nāssa kiñci sabbāvato kāyassa samādhijena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
Just as, bhikkhus, a bhikkhu drenches, steeps, fills, and pervades this very body with rapture and pleasure born of concentration; there is no part of his entire body that is not pervaded by rapture and pleasure born of concentration.
Cũng vậy, này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thấm nhuần, tràn ngập, làm đầy đủ, và lan tỏa thân này với hỷ lạc sanh từ định; không có một phần nào trên khắp toàn thân này mà không được thấm nhuần bởi hỷ lạc sanh từ định.
Ariyassa, bhikkhave, pañcaṅgikassa sammāsamādhissa ayaṃ dutiyā bhāvanā.
Bhikkhus, this is the second development of the noble five-factored right concentration.
Này chư Tỳ-khưu, đây là sự tu tập thứ hai của chánh định năm chi của bậc Thánh.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, bhikkhus, with the fading away of rapture… a bhikkhu enters and dwells in the third jhāna.
“Lại nữa, này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy ly hỷ… (v.v.)… chứng đạt và an trú Tam thiền.
So imameva kāyaṃ nippītikena sukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati; nāssa kiñci sabbāvato kāyassa nippītikena sukhena apphuṭaṃ hoti.
He drenches, steeps, fills, and pervades this very body with pleasure devoid of rapture; there is no part of his entire body that is not pervaded by pleasure devoid of rapture.
Vị ấy thấm nhuần, tràn ngập, làm đầy đủ, và lan tỏa thân này với lạc không hỷ; không có một phần nào trên khắp toàn thân này mà không được thấm nhuần bởi lạc không hỷ.
Seyyathāpi, bhikkhave, uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā puṇḍarīkiniyaṃ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānuggatāni anto nimuggaposīni.
Just as, bhikkhus, in a pond of blue lotuses, or red lotuses, or white lotuses, some blue lotuses, or red lotuses, or white lotuses, born in the water, grown in the water, remaining immersed in the water without rising above it, and nourished from within the water,
Ví như, này chư Tỳ-khưu, trong một hồ sen xanh, hay một hồ sen hồng, hay một hồ sen trắng, có một số hoa sen xanh, hay hoa sen hồng, hay hoa sen trắng, sanh trong nước, lớn lên trong nước, không vươn lên khỏi mặt nước, chìm sâu trong nước mà lớn lên.
Tāni yāva caggā yāva ca mūlā sītena vārinā abhisannāni parisannāni paripūrāni paripphuṭāni; nāssa kiñci sabbāvataṃ uppalānaṃ vā padumānaṃ vā puṇḍarīkānaṃ vā sītena vārinā apphuṭaṃ assa.
are drenched, steeped, filled, and pervaded by cool water from their tips to their roots; there would be no part of those blue lotuses, or red lotuses, or white lotuses, that is not pervaded by cool water.
Những hoa sen ấy, từ ngọn cho đến gốc, đều được thấm nhuần, tràn ngập, làm đầy đủ, và lan tỏa bởi nước mát; không có một phần nào trên khắp những hoa sen xanh, hay hoa sen hồng, hay hoa sen trắng ấy mà không được thấm nhuần bởi nước mát.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu imameva kāyaṃ nippītikena sukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati; nāssa kiñci sabbāvato kāyassa nippītikena sukhena apphuṭaṃ hoti.
Even so, bhikkhus, a bhikkhu drenches, steeps, fills, and pervades this very body with pleasure devoid of rapture; there is no part of his entire body that is not pervaded by pleasure devoid of rapture.
Cũng vậy, này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thấm nhuần, tràn ngập, làm đầy đủ, và lan tỏa thân này với lạc không hỷ; không có một phần nào trên khắp toàn thân này mà không được thấm nhuần bởi lạc không hỷ.
Ariyassa, bhikkhave, pañcaṅgikassa sammāsamādhissa ayaṃ tatiyā bhāvanā.
Bhikkhus, this is the third development of the noble five-factored right concentration.
Này chư Tỳ-khưu, đây là sự tu tập thứ ba của chánh định năm chi của bậc Thánh.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sukhassa ca pahānā …pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, bhikkhus, with the abandoning of pleasure… a bhikkhu enters and dwells in the fourth jhāna.
“Lại nữa, này chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy xả lạc… (v.v.)… chứng đạt và an trú Tứ thiền.
So imameva kāyaṃ parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti; nāssa kiñci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphuṭaṃ hoti.
He sits pervading this very body with a pure, bright mind; there is no part of his entire body that is not pervaded by a pure, bright mind.
Vị ấy an trú, bao trùm thân này với tâm thanh tịnh, trong sạch; không có một phần nào trên khắp toàn thân này mà không được bao trùm bởi tâm thanh tịnh, trong sạch.
Seyyathāpi, bhikkhave, puriso odātena vatthena sasīsaṃ pārupitvā nisinno assa; nāssa kiñci sabbāvato kāyassa odātena vatthena apphuṭaṃ assa.
Just as, bhikkhus, a man might sit, having enveloped his entire body, including his head, with a white cloth; there would be no part of his entire body that is not pervaded by the white cloth.
Ví như, này chư Tỳ-khưu, một người đàn ông ngồi trùm kín đầu bằng một tấm vải trắng; không có một phần nào trên khắp thân người ấy mà không được tấm vải trắng bao trùm.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu imameva kāyaṃ parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti; nāssa kiñci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphuṭaṃ hoti.
Even so, bhikkhus, a bhikkhu sits pervading this very body with a pure, bright mind; there is no part of his entire body that is not pervaded by a pure, bright mind.
Cũng vậy, này chư Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu an trú, bao trùm thân này với tâm thanh tịnh, trong sạch; không có một phần nào trên khắp toàn thân này mà không được bao trùm bởi tâm thanh tịnh, trong sạch.
Ariyassa, bhikkhave, pañcaṅgikassa sammāsamādhissa ayaṃ catutthā bhāvanā.
Bhikkhus, this is the fourth development of the noble five-factored right concentration.
Này chư Tỳ-khưu, đây là sự tu tập thứ tư của chánh định năm chi của bậc Thánh.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno paccavekkhaṇānimittaṃ suggahitaṃ hoti sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ suppaṭividdhaṃ paññāya.
“Furthermore, bhikkhus, the sign for reviewing is well-grasped, well-attended to, well-considered, and well-penetrated by wisdom for the bhikkhu.
“Lại nữa, này chư Tỳ-khưu, đối với Tỳ-khưu ấy, tướng quán xét đã được nắm giữ vững chắc, được chú ý kỹ lưỡng, được quán sát sâu sắc, được thấu hiểu rõ ràng bằng trí tuệ.
Seyyathāpi, bhikkhave, aññova aññaṃ* paccavekkheyya, ṭhito vā nisinnaṃ paccavekkheyya, nisinno vā nipannaṃ paccavekkheyya.
Just as, bhikkhus, one person might review another, one standing might review one sitting, or one sitting might review one lying down.
Này các Tỳ-kheo, ví như người này quán sát người kia, người đứng quán sát người ngồi, người ngồi quán sát người nằm.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno paccavekkhaṇānimittaṃ suggahitaṃ hoti sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ suppaṭividdhaṃ paññāya.
Even so, bhikkhus, the sign for reviewing is well-grasped, well-attended to, well-considered, and well-penetrated by wisdom for the bhikkhu.
Cũng vậy, này các Tỳ-kheo, dấu hiệu quán sát của Tỳ-kheo đã được nắm giữ vững chắc, được tác ý đúng đắn, được ghi nhớ kỹ càng, được thấu hiểu sâu sắc bằng trí tuệ.
Ariyassa, bhikkhave, pañcaṅgikassa sammāsamādhissa ayaṃ pañcamā* bhāvanā.
Bhikkhus, this is the fifth development of the noble five-factored right concentration.
Này các Tỳ-kheo, đây là sự tu tập thứ năm của chánh định năm chi của bậc Thánh.
Evaṃ bhāvite kho, bhikkhave, bhikkhu* ariye pañcaṅgike sammāsamādhimhi evaṃ bahulīkate yassa yassa abhiññāsacchikaraṇīyassa dhammassa cittaṃ abhininnāmeti abhiññāsacchikiriyāya, tatra tatreva sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane.
Bhikkhus, when the noble five-factored right concentration is thus developed, thus cultivated, to whatever state realizable by direct knowledge he inclines his mind for direct knowledge, he attains the capacity to be a witness to it, whenever there is an opportunity.
Này các Tỳ-kheo, khi chánh định năm chi của bậc Thánh được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, thì tâm của Tỳ-kheo hướng đến bất kỳ pháp nào cần được chứng ngộ bằng thắng trí, để chứng ngộ bằng thắng trí, thì Tỳ-kheo ấy đạt được khả năng làm chứng cho pháp ấy, tùy theo xứ sở có mặt.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, udakamaṇiko ādhāre ṭhapito pūro udakassa samatittiko kākapeyyo.
“Just as, bhikkhus, a water pot placed on a stand, full of water, brimful, so that a crow could drink from it.
“Này các Tỳ-kheo, ví như một bình nước đặt trên giá, đầy nước ngang miệng, chim quạ có thể uống được.
Tamenaṃ balavā puriso yato yato āvajjeyya* , āgaccheyya udaka’’nti?
If a strong man were to tilt it from whatever side, would water come out?”
Nếu một người có sức mạnh nghiêng bình nước ấy về phía nào, nước có chảy ra không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, Venerable Sir.”
“Bạch Thế Tôn, có ạ.”
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃ bhāvite ariye pañcaṅgike sammāsamādhimhi evaṃ bahulīkate yassa yassa abhiññāsacchikaraṇīyassa dhammassa cittaṃ abhininnāmeti abhiññāsacchikiriyāya, tatra tatreva sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane.
“Even so, bhikkhus, when a bhikkhu has thus developed and frequently practiced this noble five-factored right concentration, to whatever state realizable by direct knowledge he directs his mind for direct knowledge, he attains the capacity to be a witness to it, provided there is a basis.
“Cũng vậy, này các Tỳ-kheo, khi chánh định năm chi của bậc Thánh được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, thì tâm của Tỳ-kheo hướng đến bất kỳ pháp nào cần được chứng ngộ bằng thắng trí, để chứng ngộ bằng thắng trí, thì Tỳ-kheo ấy đạt được khả năng làm chứng cho pháp ấy, tùy theo xứ sở có mặt.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, same bhūmibhāge pokkharaṇī caturaṃsā ālibaddhā pūrā udakassa samatittikā kākapeyyā.
“Just as, bhikkhus, on a level piece of ground, there might be a four-sided pond with embankments, full of water, brimming to the edge, fit for a crow to drink from.
“Này các Tỳ-kheo, ví như một hồ nước vuông vắn, có bờ đắp kiên cố, trên một nền đất bằng phẳng, đầy nước ngang miệng, chim quạ có thể uống được.
Tamenaṃ balavā puriso yato yato āliṃ muñceyya, āgaccheyya udaka’’nti?
If a strong man were to release the embankment from wherever he wished, would the water come out?”
Nếu một người có sức mạnh phá vỡ bờ hồ ở phía nào, nước có chảy ra không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, Venerable Sir.”
“Bạch Thế Tôn, có ạ.”
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃ bhāvite ariye pañcaṅgike sammāsamādhimhi evaṃ bahulīkate yassa yassa abhiññāsacchikaraṇīyassa dhammassa…pe… sati sati āyatane.
“Even so, bhikkhus, when a bhikkhu has thus developed and frequently practiced this noble five-factored right concentration, to whatever state realizable by direct knowledge he directs his mind for direct knowledge…pe… he attains the capacity to be a witness to it, provided there is a basis.
“Cũng vậy, này các Tỳ-kheo, khi chánh định năm chi của bậc Thánh được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, thì tâm của Tỳ-kheo hướng đến bất kỳ pháp nào cần được chứng ngộ bằng thắng trí…pe… tùy theo xứ sở có mặt.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, subhūmiyaṃ catumahāpathe* ājaññaratho yutto assa ṭhito odhastapatodo.
“Just as, bhikkhus, at a crossroads on a good piece of ground, there might be a thoroughbred chariot yoked, standing with the goad laid down.
“Này các Tỳ-kheo, ví như một cỗ xe ngựa thuần chủng được thắng yên, đứng trên một nền đất tốt tại ngã tư đường, với roi ngựa đã được đặt sẵn.
Tamenaṃ dakkho yoggācariyo assadammasārathi abhiruhitvā vāmena hatthena rasmiyo gahetvā dakkhiṇena hatthena patodaṃ gahetvā yenicchakaṃ yadicchakaṃ sāreyyapi paccāsāreyyapi.
An experienced trainer of horses, a charioteer who tames horses, having mounted it, taking the reins with his left hand and the goad with his right hand, might drive it forward or turn it back wherever he wishes, however he wishes.
Người huấn luyện ngựa thiện xảo, bậc thầy thuần ngựa, sau khi leo lên, cầm dây cương bằng tay trái, cầm roi ngựa bằng tay phải, có thể điều khiển cỗ xe đi tới hay lùi lại theo ý muốn, theo tốc độ mong muốn.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃ bhāvite ariye pañcaṅgike sammāsamādhimhi evaṃ bahulīkate yassa yassa abhiññāsacchikaraṇīyassa dhammassa cittaṃ abhininnāmeti abhiññāsacchikiriyāya, tatra tatreva sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane.
Even so, bhikkhus, when a bhikkhu has thus developed and frequently practiced this noble five-factored right concentration, to whatever state realizable by direct knowledge he directs his mind for direct knowledge, he attains the capacity to be a witness to it, provided there is a basis.
Cũng vậy, này các Tỳ-kheo, khi chánh định năm chi của bậc Thánh được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, thì tâm của Tỳ-kheo hướng đến bất kỳ pháp nào cần được chứng ngộ bằng thắng trí, để chứng ngộ bằng thắng trí, thì Tỳ-kheo ấy đạt được khả năng làm chứng cho pháp ấy, tùy theo xứ sở có mặt.
29. ‘‘Pañcime, bhikkhave, caṅkame ānisaṃsā.
“Bhikkhus, there are these five benefits of walking meditation.
29. “Này các Tỳ-kheo, có năm lợi ích trong việc đi kinh hành.
Katame pañca?
Which five?
Năm điều ấy là gì?
Addhānakkhamo hoti, padhānakkhamo hoti, appābādho hoti, asitaṃ pītaṃ khāyitaṃ sāyitaṃ sammā pariṇāmaṃ gacchati, caṅkamādhigato samādhi ciraṭṭhitiko hoti.
One becomes able to endure journeys, able to endure exertion, one is rarely ill, what one has eaten, drunk, chewed, and savored is properly digested, and the concentration gained from walking meditation lasts for a long time.
Tỳ-kheo có khả năng chịu đựng đường dài, có khả năng chịu đựng sự tinh tấn, ít bệnh tật, thức ăn đã ăn, uống, nhai, nếm được tiêu hóa tốt, và sự định tĩnh đạt được nhờ đi kinh hành sẽ tồn tại lâu dài.
Ime kho, bhikkhave, pañca caṅkame ānisaṃsā’’ti.
"These, bhikkhus, are the five benefits of walking meditation."
Này các Tỳ-kheo, đây là năm lợi ích trong việc đi kinh hành.”
Navamaṃ.
The Ninth.
Bài thứ Chín.
30. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena icchānaṅgalaṃ nāma kosalānaṃ brāhmaṇagāmo tadavasari.
Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was touring through the Kosala country with a large Saṅgha of bhikkhus, and he arrived at a brahmin village of the Kosalans named Icchānaṅgala.
30. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn đang du hành trong xứ Kosala với một đại chúng Tỳ-kheo, Ngài đến một làng Bà-la-môn của dân Kosala tên là Icchānaṅgala.
Tatra sudaṃ bhagavā icchānaṅgale viharati icchānaṅgalavanasaṇḍe.
There the Blessed One dwelt in the Icchānaṅgala Wood.
Tại đó, Thế Tôn trú tại khu rừng Icchānaṅgala.
Assosuṃ kho icchānaṅgalakā* brāhmaṇagahapatikā – ‘‘samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito icchānaṅgalaṃ anuppatto; icchānaṅgale viharati icchānaṅgalavanasaṇḍe.
Then the brahmin householders of Icchānaṅgala heard, "It is said that the recluse Gotama, a son of the Sakyans who has gone forth from the Sakyan clan, has arrived at Icchānaṅgala and is dwelling in the Icchānaṅgala Wood.
Các Bà-la-môn gia chủ ở Icchānaṅgala nghe tin: “Sa-môn Gotama, con của dòng Sakya, xuất gia từ gia tộc Sakya, đã đến Icchānaṅgala; Ngài đang trú tại khu rừng Icchānaṅgala.
Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi, satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Indeed, a good report has spread about that Blessed One Gotama thus: 'That Blessed One is an Arahant, perfectly enlightened, accomplished in knowledge and conduct, fortunate, knower of the world, unsurpassed leader of persons to be tamed, teacher of devas and humans, the Buddha, the Blessed One.'
Tiếng lành về Tôn giả Gotama ấy đã vang xa như vầy: ‘Đó là Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đầy đủ Minh Hạnh, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhơn Sư, Phật, Thế Tôn’.
So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti.
He declares this world with its devas, Māras, and Brahmās, this generation with its recluses and brahmins, its devas and humans, having realized it for himself with direct knowledge.
Ngài tự mình chứng ngộ bằng thắng trí, rồi tuyên bố thế giới này cùng với chư thiên, Ma-vương, Phạm thiên, cùng với quần chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư thiên và loài người.
So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti.
He teaches the Dhamma that is good in the beginning, good in the middle, and good in the end, with the meaning and the letter, and he proclaims the perfectly complete and purified holy life.
Ngài thuyết pháp toàn hảo ở phần đầu, toàn hảo ở phần giữa, toàn hảo ở phần cuối, với ý nghĩa và văn tự đầy đủ, Ngài tuyên bố Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn và thanh tịnh.
Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti.
Indeed, it is good to see such Arahants."
Thật tốt lành khi được chiêm ngưỡng những bậc A-la-hán như vậy.”
Atha kho icchānaṅgalakā brāhmaṇagahapatikā tassā rattiyā accayena pahūtaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ ādāya yena icchānaṅgalavanasaṇḍo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bahidvārakoṭṭhake aṭṭhaṃsu uccāsaddamahāsaddā.
Then, after that night, the brahmin householders of Icchānaṅgala, taking abundant hard and soft food, went to the Icchānaṅgala Wood; having arrived, they stood outside the gatehouse, making a loud and great noise.
Rồi các Bà-la-môn và gia chủ làng Icchānaṅgala, sau đêm ấy, mang theo nhiều món ăn cứng và món ăn mềm, đi đến khu rừng Icchānaṅgala; sau khi đến, họ đứng bên ngoài cổng với tiếng ồn ào lớn.
Tena kho pana samayena āyasmā nāgito bhagavato upaṭṭhāko hoti.
Now on that occasion, Venerable Nāgita was the Blessed One's attendant.
Vào lúc ấy, Tôn giả Nāgita là thị giả của Thế Tôn.
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ nāgitaṃ āmantesi – ‘‘ke pana kho, nāgita, uccāsaddamahāsaddā, kevaṭṭā maññe macchavilope’’ti?
Then the Blessed One addressed Venerable Nāgita: "Who, Nāgita, are making such a loud and great noise? It seems as if they are plundering fish."
Rồi Thế Tôn gọi Tôn giả Nāgita và hỏi: “Này Nāgita, ai là những người ồn ào lớn tiếng kia? Chắc là những người đánh cá ở nơi bắt cá chăng?”
‘‘Ete, bhante, icchānaṅgalakā brāhmaṇagahapatikā pahūtaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ ādāya bahidvārakoṭṭhake ṭhitā bhagavantaññeva uddissa bhikkhusaṅghañcā’’ti.
"Bhante, these are the brahmin householders of Icchānaṅgala, who have brought abundant hard and soft food and are standing outside the gatehouse, intending to offer it to the Blessed One and the Saṅgha of bhikkhus."
“Bạch Thế Tôn, đó là các Bà-la-môn và gia chủ làng Icchānaṅgala. Họ đã mang theo nhiều món ăn cứng và món ăn mềm, đứng ở ngoài cổng, dành riêng cho Thế Tôn và Tăng đoàn.”
‘‘Māhaṃ, nāgita, yasena samāgamaṃ, mā ca mayā yaso.
"May I not associate with fame, Nāgita, nor fame with me.
“Này Nāgita, Ta không muốn gặp danh tiếng, và danh tiếng cũng không muốn gặp Ta.
Yo kho, nāgita, nayimassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī assa akicchalābhī akasiralābhī, yassāhaṃ nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī.
Indeed, Nāgita, whoever would not be a desirous obtainer, an easy obtainer, an unburdensome obtainer of this happiness of renunciation, happiness of seclusion, happiness of tranquillity, happiness of enlightenment—of which I am a desirous obtainer, an easy obtainer, an unburdensome obtainer—
Này Nāgita, ai là người không dễ dàng có được, không khó khăn có được, không vất vả có được niềm an lạc xuất ly, niềm an lạc viễn ly, niềm an lạc tịch tịnh, niềm an lạc giác ngộ này – mà Ta là người dễ dàng có được, không khó khăn có được, không vất vả có được niềm an lạc xuất ly, niềm an lạc viễn ly, niềm an lạc tịch tịnh, niềm an lạc giác ngộ này.
So taṃ* mīḷhasukhaṃ middhasukhaṃ lābhasakkārasilokasukhaṃ sādiyeyyā’’ti.
such a one might delight in that happiness of defilement, happiness of torpor, happiness of gains, honor, and renown."
Người ấy sẽ hoan hỷ với niềm an lạc dơ bẩn, niềm an lạc ngủ nghỉ, niềm an lạc danh vọng, lợi lộc, được tôn kính.”
‘‘Adhivāsetu dāni, bhante, bhagavā, adhivāsetu sugato; adhivāsanakālo dāni, bhante, bhagavato.
"Let the Blessed One assent now, Bhante, let the Fortunate One assent; now is the time for the Blessed One to assent, Bhante.
“Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn chấp thuận! Xin Thiện Thệ chấp thuận! Bạch Thế Tôn, bây giờ là lúc Thế Tôn chấp thuận.
Yena yeneva dāni bhagavā gamissati taṃninnāva gamissanti brāhmaṇagahapatikā negamā ceva jānapadā ca.
Wherever the Blessed One goes now, the brahmin householders, townspeople, and country folk will incline in that direction.
Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đi đến bất cứ nơi nào, các Bà-la-môn và gia chủ, cả cư dân thành thị lẫn nông thôn, sẽ hướng về nơi đó mà đi theo.
Seyyathāpi, bhante, thullaphusitake deve vassante yathāninnaṃ udakāni pavattanti; evamevaṃ kho, bhante, yena yeneva dāni bhagavā gamissati, taṃninnāva gamissanti brāhmaṇagahapatikā negamā ceva jānapadā ca.
Just as, Bhante, when a heavy rain falls, the waters flow according to the slope; even so, Bhante, wherever the Blessed One goes now, the brahmin householders, townspeople, and country folk will incline in that direction.
Bạch Thế Tôn, ví như khi trời mưa lớn, nước chảy theo chỗ trũng; cũng vậy, bạch Thế Tôn, Thế Tôn đi đến bất cứ nơi nào, các Bà-la-môn và gia chủ, cả cư dân thành thị lẫn nông thôn, sẽ hướng về nơi đó mà đi theo.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for this?
Vì lý do gì?
Tathā hi, bhante, bhagavato sīlapaññāṇa’’nti.
For such, Bhante, is the virtue and wisdom of the Blessed One."
Bạch Thế Tôn, vì giới hạnh và trí tuệ của Thế Tôn như vậy.”
‘‘Māhaṃ, nāgita, yasena samāgamaṃ, mā ca mayā yaso.
"May I not associate with fame, Nāgita, nor fame with me.
“Này Nāgita, Ta không muốn gặp danh tiếng, và danh tiếng cũng không muốn gặp Ta.
Yo kho, nāgita, nayimassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī assa akicchalābhī akasiralābhī, yassāhaṃ nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī.
Indeed, Nāgita, whoever would not be a desirous obtainer, an easy obtainer, an unburdensome obtainer of this happiness of renunciation, happiness of seclusion, happiness of tranquillity, happiness of enlightenment—of which I am a desirous obtainer, an easy obtainer, an unburdensome obtainer—
Này Nāgita, ai là người không dễ dàng có được, không khó khăn có được, không vất vả có được niềm an lạc xuất ly, niềm an lạc viễn ly, niềm an lạc tịch tịnh, niềm an lạc giác ngộ này – mà Ta là người dễ dàng có được, không khó khăn có được, không vất vả có được niềm an lạc xuất ly, niềm an lạc viễn ly, niềm an lạc tịch tịnh, niềm an lạc giác ngộ này.
So taṃ mīḷhasukhaṃ middhasukhaṃ lābhasakkārasilokasukhaṃ sādiyeyya.
such a one might delight in that happiness of defilement, happiness of torpor, happiness of gains, honor, and renown.
Người ấy sẽ hoan hỷ với niềm an lạc dơ bẩn, niềm an lạc ngủ nghỉ, niềm an lạc danh vọng, lợi lộc, được tôn kính.
Asitapītakhāyitasāyitassa kho, nāgita, uccārapassāvo – eso tassa nissando.
Indeed, Nāgita, urine and feces are the outflow of what has been eaten, drunk, chewed, and tasted.
Này Nāgita, chất thải là kết quả của những gì đã ăn, uống, nhai, nếm.
Piyānaṃ kho, nāgita, vipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā – eso tassa nissando.
“Indeed, Nāgita, from the alteration and change of loved ones arise sorrow, lamentation, pain, distress, and despair – this is its consequence.
Này Nāgita, từ sự biến đổi, khác biệt của những người thân yêu mà sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng phát sinh – đó là kết quả của nó.
Asubhanimittānuyogaṃ anuyuttassa kho, nāgita, subhanimitte pāṭikulyatā* saṇṭhāti – eso tassa nissando.
Indeed, Nāgita, for one who is devoted to the application of the sign of impurity, repugnance becomes established in the sign of beauty – this is its consequence.
Này Nāgita, đối với người chuyên tâm quán tưởng về tướng bất tịnh, sự ghê tởm đối với tướng tịnh sẽ được thiết lập – đó là kết quả của nó.
Chasu kho, nāgita, phassāyatanesu aniccānupassino viharato phasse pāṭikulyatā saṇṭhāti – eso tassa nissando.
Indeed, Nāgita, for one who dwells contemplating impermanence in the six sense bases, repugnance becomes established in contact – this is its consequence.
Này Nāgita, đối với người sống quán vô thường trên sáu xứ xúc, sự ghê tởm đối với xúc sẽ được thiết lập – đó là kết quả của nó.
Pañcasu kho, nāgita, upādānakkhandhesu udayabbayānupassino viharato upādāne pāṭikulyatā saṇṭhāti – eso tassa nissando’’ti.
Indeed, Nāgita, for one who dwells contemplating rise and fall in the five clinging-aggregates, repugnance becomes established in clinging – this is its consequence.”
Này Nāgita, đối với người sống quán sự sinh diệt trên năm uẩn bám chấp, sự ghê tởm đối với sự bám chấp sẽ được thiết lập – đó là kết quả của nó.”
Dasamaṃ.
The Tenth.
Phẩm thứ mười.
31. Ekaṃ samayaṃ…pe… anāthapiṇḍikassa ārāme.
31. At one time… in Anāthapiṇḍika’s monastery.
31. Một thời… tại tinh xá của Anāthapiṇḍika.
Atha kho sumanā rājakumārī pañcahi rathasatehi pañcahi rājakumārisatehi parivutā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Princess Sumanā, surrounded by five hundred chariots and five hundred princesses, approached the Blessed One; having approached, she paid homage to the Blessed One and sat down to one side.
Rồi công chúa Sumanā, cùng với năm trăm cỗ xe và năm trăm công chúa, đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, nàng đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho sumanā rājakumārī bhagavantaṃ etadavoca –
Seated to one side, Princess Sumanā said to the Blessed One:
Sau khi ngồi xuống một bên, công chúa Sumanā bạch Thế Tôn:
‘‘Idhassu, bhante, bhagavato dve sāvakā samasaddhā samasīlā samapaññā – eko dāyako, eko adāyako.
“Here, Venerable Sir, there are two disciples of the Blessed One who are equal in faith, equal in virtue, and equal in wisdom – one is a giver, one is not a giver.
“Bạch Thế Tôn, ở đây có hai đệ tử của Thế Tôn có cùng tín, cùng giới, cùng tuệ – một người là người bố thí, một người không bố thí.
Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyyuṃ.
After the breakup of the body, after death, they might be reborn in a good destination, a heavenly world.
Sau khi thân hoại mạng chung, họ tái sinh vào cõi thiện, cõi trời.
Devabhūtānaṃ pana nesaṃ* , bhante, siyā viseso, siyā nānākaraṇa’’nti?
Would there be, Venerable Sir, any distinction or difference between them when they have become devas?”
Bạch Thế Tôn, khi đã trở thành chư thiên, giữa họ có sự khác biệt, có sự sai khác chăng?”
‘‘Siyā, sumane’’ti bhagavā avoca – ‘‘yo so, sumane, dāyako so amuṃ adāyakaṃ devabhūto samāno pañcahi ṭhānehi adhigaṇhāti – dibbena āyunā, dibbena vaṇṇena, dibbena sukhena, dibbena yasena, dibbena ādhipateyyena.
“There would be, Sumanā,” the Blessed One said, “the one who is a giver, Sumanā, being a deva, would surpass that non-giver in five ways – in divine lifespan, in divine beauty, in divine happiness, in divine fame, and in divine authority.
“Này Sumanā, có chứ,” Thế Tôn đáp. “Này Sumanā, người bố thí ấy, khi đã trở thành chư thiên, sẽ vượt trội hơn người không bố thí kia ở năm phương diện: tuổi thọ của cõi trời, sắc đẹp của cõi trời, an lạc của cõi trời, danh tiếng của cõi trời, quyền lực của cõi trời.
Yo so, sumane, dāyako so amuṃ adāyakaṃ devabhūto samāno imehi pañcahi ṭhānehi adhigaṇhāti’’.
The one who is a giver, Sumanā, being a deva, would surpass that non-giver in these five ways.”
Này Sumanā, người bố thí ấy, khi đã trở thành chư thiên, sẽ vượt trội hơn người không bố thí kia ở năm phương diện này.”
‘‘Sace pana te, bhante, tato cutā itthattaṃ āgacchanti, manussabhūtānaṃ pana nesaṃ, bhante, siyā viseso, siyā nānākaraṇa’’nti?
“But if, Venerable Sir, having passed away from there, they return to this human state, would there be, Venerable Sir, any distinction or difference between them when they have become humans?”
“Bạch Thế Tôn, nếu sau đó họ chết từ cõi ấy và tái sinh làm người, bạch Thế Tôn, khi đã trở thành người, giữa họ có sự khác biệt, có sự sai khác chăng?”
‘‘Siyā, sumane’’ti bhagavā avoca – ‘‘yo so, sumane, dāyako so amuṃ adāyakaṃ manussabhūto samāno pañcahi ṭhānehi adhigaṇhāti – mānusakena āyunā, mānusakena vaṇṇena, mānusakena sukhena, mānusakena yasena, mānusakena ādhipateyyena.
“There would be, Sumanā,” the Blessed One said, “the one who is a giver, Sumanā, being a human, would surpass that non-giver in five ways – in human lifespan, in human beauty, in human happiness, in human fame, and in human authority.
“Này Sumanā, có chứ,” Thế Tôn đáp. “Này Sumanā, người bố thí ấy, khi đã trở thành người, sẽ vượt trội hơn người không bố thí kia ở năm phương diện: tuổi thọ của loài người, sắc đẹp của loài người, an lạc của loài người, danh tiếng của loài người, quyền lực của loài người.
Yo so, sumane, dāyako so amuṃ adāyakaṃ manussabhūto samāno imehi pañcahi ṭhānehi adhigaṇhāti’’.
The one who is a giver, Sumanā, being a human, would surpass that non-giver in these five ways.”
Này Sumanā, người bố thí ấy, khi đã trở thành người, sẽ vượt trội hơn người không bố thí kia ở năm phương diện này.”
‘‘Sace pana te, bhante, ubho agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, pabbajitānaṃ pana nesaṃ, bhante, siyā viseso, siyā nānākaraṇa’’nti?
“But if, Venerable Sir, both of them go forth from the household life into homelessness, would there be, Venerable Sir, any distinction or difference between them as monastics?”
“Bạch Thế Tôn, nếu cả hai người ấy đều xuất gia từ bỏ gia đình, bạch Thế Tôn, khi đã xuất gia, giữa họ có sự khác biệt, có sự sai khác chăng?”
‘‘Siyā, sumane’’ti bhagavā avoca – ‘‘yo so, sumane, dāyako so amuṃ adāyakaṃ pabbajito samāno pañcahi ṭhānehi adhigaṇhāti – yācitova bahulaṃ cīvaraṃ paribhuñjati appaṃ ayācito, yācitova bahulaṃ piṇḍapātaṃ paribhuñjati appaṃ ayācito, yācitova bahulaṃ senāsanaṃ paribhuñjati appaṃ ayācito, yācitova bahulaṃ gilānappaccayabhesajjaparikkhāraṃ paribhuñjati appaṃ ayācito.
“There would be, Sumanā,” the Blessed One said, “the one who is a giver, Sumanā, being a monastic, would surpass that non-giver in five ways – he would largely use robes when asked, rarely when not asked; he would largely use almsfood when asked, rarely when not asked; he would largely use lodgings when asked, rarely when not asked; he would largely use requisites for the sick and medicine when asked, rarely when not asked.
“Này Sumanā, có chứ,” Thế Tôn đáp. “Này Sumanā, người bố thí ấy, khi đã xuất gia, sẽ vượt trội hơn người không bố thí kia ở năm phương diện: y phục thường được cúng dường khi được thỉnh cầu, ít khi không được thỉnh cầu; thực phẩm khất thực thường được cúng dường khi được thỉnh cầu, ít khi không được thỉnh cầu; chỗ ở thường được cúng dường khi được thỉnh cầu, ít khi không được thỉnh cầu; thuốc men và vật dụng chữa bệnh thường được cúng dường khi được thỉnh cầu, ít khi không được thỉnh cầu.
Yehi kho pana sabrahmacārīhi saddhiṃ viharati tyassa manāpeneva bahulaṃ kāyakammena samudācaranti appaṃ amanāpena, manāpeneva bahulaṃ vacīkammena samudācaranti appaṃ amanāpena, manāpeneva bahulaṃ manokammena samudācaranti appaṃ amanāpena, manāpaṃyeva bahulaṃ upahāraṃ upaharanti appaṃ amanāpaṃ.
And the fellow monastics with whom he dwells would largely interact with him with pleasing bodily actions, rarely with displeasing ones; largely with pleasing verbal actions, rarely with displeasing ones; largely with pleasing mental actions, rarely with displeasing ones; they would largely offer him pleasing gifts, rarely displeasing ones.
Và những vị đồng phạm hạnh mà người ấy sống chung, thường hành xử với người ấy bằng thân nghiệp dễ chịu, ít khi bằng thân nghiệp khó chịu; thường hành xử bằng khẩu nghiệp dễ chịu, ít khi bằng khẩu nghiệp khó chịu; thường hành xử bằng ý nghiệp dễ chịu, ít khi bằng ý nghiệp khó chịu; thường dâng cúng những vật dễ chịu, ít khi dâng cúng những vật khó chịu.
Yo so, sumane, dāyako so amuṃ adāyakaṃ pabbajito samāno imehi pañcahi ṭhānehi adhigaṇhātī’’ti.
The one who is a giver, Sumanā, being a monastic, would surpass that non-giver in these five ways.”
Này Sumanā, người bố thí ấy, khi đã xuất gia, sẽ vượt trội hơn người không bố thí kia ở năm phương diện này.”
‘‘Sace pana te, bhante, ubho arahattaṃ pāpuṇanti, arahattappattānaṃ pana nesaṃ, bhante, siyā viseso, siyā nānākaraṇa’’nti?
“But if, Venerable Sir, both of them attain arahantship, would there be, Venerable Sir, any distinction or difference between them as arahants?”
“Bạch Thế Tôn, nếu cả hai người ấy đều đạt đến A-la-hán, bạch Thế Tôn, khi đã đạt A-la-hán, giữa họ có sự khác biệt, có sự sai khác chăng?”
‘‘Ettha kho panesāhaṃ, sumane, na kiñci nānākaraṇaṃ vadāmi, yadidaṃ vimuttiyā vimutti’’nti* .
“Sumana, regarding this liberation from liberation, I declare no difference whatsoever.”
“Này Sumanā, ở điểm này, Ta không nói có bất kỳ sự khác biệt nào, tức là sự giải thoát với sự giải thoát.”
‘‘Acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante!
“It is wonderful, Venerable Sir, it is amazing, Venerable Sir!
“Thật kỳ diệu thay, bạch Thế Tôn! Thật phi thường thay, bạch Thế Tôn!
Yāvañcidaṃ, bhante, alameva dānāni dātuṃ alaṃ puññāni kātuṃ; yatra hi nāma devabhūtassāpi upakārāni puññāni, manussabhūtassāpi upakārāni puññāni, pabbajitassāpi upakārāni puññānī’’ti.
Indeed, Venerable Sir, it is fitting to give gifts, it is fitting to perform meritorious deeds; for meritorious deeds are helpful even to devas, helpful even to humans, and helpful even to renunciants.”
Bạch Thế Tôn, cúng dường bố thí và làm các việc phước thiện thật đáng giá biết bao! Bởi lẽ, phước thiện là trợ duyên cho chúng sinh làm trời, là trợ duyên cho chúng sinh làm người, và cũng là trợ duyên cho người xuất gia.”
‘‘Evametaṃ, sumane!
“So it is, Sumana!
“Đúng vậy, Sumana!
Alañhi, sumane, dānāni dātuṃ alaṃ puññāni kātuṃ!
Indeed, Sumana, it is fitting to give gifts, it is fitting to perform meritorious deeds!
Thật đáng giá biết bao khi cúng dường bố thí và làm các việc phước thiện!
Devabhūtassāpi upakārāni puññāni, manussabhūtassāpi upakārāni puññāni, pabbajitassāpi upakārāni puññānī’’ti.
Meritorious deeds are helpful even to devas, helpful even to humans, and helpful even to renunciants.”
Phước thiện là trợ duyên cho chúng sinh làm trời, là trợ duyên cho chúng sinh làm người, và cũng là trợ duyên cho người xuất gia.”
32. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe.
32. On one occasion the Blessed One was staying at Rājagaha, in the Veḷuvana, the Squirrels’ Feeding Ground.
32. Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Rājagaha, trong Veluvana, khu nuôi sóc Kalandaka.
Atha kho cundī rājakumārī pañcahi rathasatehi pañcahi ca kumārisatehi parivutā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Princess Cundī, surrounded by five hundred chariots and five hundred princesses, approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, she sat down to one side.
Rồi Công chúa Cundī, cùng năm trăm cỗ xe và năm trăm công chúa khác vây quanh, đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, nàng đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho cundī rājakumārī bhagavantaṃ etadavoca –
Seated to one side, Princess Cundī said to the Blessed One:
Khi đã ngồi xuống một bên, Công chúa Cundī bạch với Đức Thế Tôn rằng:
‘‘Amhākaṃ, bhante, bhātā cundo nāma rājakumāro, so evamāha – ‘yadeva so hoti itthī vā puriso vā buddhaṃ saraṇaṃ gato, dhammaṃ saraṇaṃ gato, saṅghaṃ saraṇaṃ gato, pāṇātipātā paṭivirato, adinnādānā paṭivirato, kāmesumicchācārā paṭivirato, musāvādā paṭivirato, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃyeva upapajjati, no duggati’nti.
“Venerable Sir, our brother, Prince Cunda by name, says this: ‘Whoever, whether woman or man, has gone for refuge to the Buddha, gone for refuge to the Dhamma, gone for refuge to the Saṅgha, abstains from taking life, abstains from taking what is not given, abstains from sexual misconduct, abstains from false speech, abstains from intoxicating drinks and drugs that lead to heedlessness—that person, upon the breaking up of the body, after death, is reborn only in a good destination, not in a bad destination.’
“Bạch Thế Tôn, em trai của chúng con tên là Cunda, một vị vương tử, đã nói như thế này: ‘Bất cứ ai, dù là nam hay nữ, đã quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng, từ bỏ sát sinh, từ bỏ trộm cắp, từ bỏ tà hạnh trong các dục, từ bỏ nói dối, từ bỏ rượu và các chất say làm mất sự tỉnh táo, người ấy sau khi thân hoại mạng chung sẽ tái sinh vào cõi thiện, không phải cõi ác.’
Sāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ pucchāmi – ‘kathaṃrūpe kho, bhante, satthari pasanno kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃyeva upapajjati, no duggatiṃ?
“Venerable Sir, I ask the Blessed One: ‘In what kind of Teacher, Venerable Sir, being confident, does one, upon the breaking up of the body, after death, get reborn only in a good destination, not in a bad destination?
Bạch Thế Tôn, con xin hỏi Đức Thế Tôn: ‘Bạch Thế Tôn, quy y một vị Đạo Sư như thế nào thì sau khi thân hoại mạng chung sẽ tái sinh vào cõi thiện, không phải cõi ác?
Kathaṃrūpe dhamme pasanno kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃyeva upapajjati, no duggatiṃ?
In what kind of Dhamma being confident, does one, upon the breaking up of the body, after death, get reborn only in a good destination, not in a bad destination?
Quy y một giáo Pháp như thế nào thì sau khi thân hoại mạng chung sẽ tái sinh vào cõi thiện, không phải cõi ác?
Kathaṃrūpe saṅghe pasanno kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃyeva upapajjati, no duggatiṃ?
In what kind of Saṅgha being confident, does one, upon the breaking up of the body, after death, get reborn only in a good destination, not in a bad destination?
Quy y một Tăng đoàn như thế nào thì sau khi thân hoại mạng chung sẽ tái sinh vào cõi thiện, không phải cõi ác?
Kathaṃrūpesu sīlesu paripūrakārī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃyeva upapajjati, no duggati’’’nti?
In what kind of sīla, being a complete practitioner, does one, upon the breaking up of the body, after death, get reborn only in a good destination, not in a bad destination?’”
Thực hành viên mãn các giới như thế nào thì sau khi thân hoại mạng chung sẽ tái sinh vào cõi thiện, không phải cõi ác?’”
‘‘Yāvatā, cundi, sattā apadā vā dvipadā vā catuppadā vā bahuppadā vā* rūpino vā arūpino vā saññino vā asaññino vā nevasaññināsaññino vā, tathāgato tesaṃ aggamakkhāyati arahaṃ sammāsambuddho.
“Cundī, among all beings—footless or two-footed, four-footed or many-footed, corporeal or incorporeal, percipient or non-percipient or neither-percipient-nor-non-percipient—the Tathāgata, the Arahant, the Sammāsambuddha, is declared to be the foremost.
“Này Cundī, trong tất cả chúng sinh, dù không chân, hai chân, bốn chân hay nhiều chân, dù có sắc hay không sắc, dù có tưởng hay không tưởng, hay không tưởng cũng không phải không tưởng, Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, được xưng là tối thượng trong số đó.
Ye kho, cundi, buddhe pasannā, agge te pasannā.
Those, Cundī, who are confident in the Buddha, are confident in the foremost.
Này Cundī, những ai có niềm tin vào Đức Phật, họ có niềm tin vào bậc tối thượng.
Agge kho pana pasannānaṃ aggo vipāko hoti.
And for those confident in the foremost, the foremost result arises.
Và đối với những người có niềm tin vào bậc tối thượng, quả báo tối thượng sẽ đến.
‘‘Yāvatā, cundi, dhammā saṅkhatā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo tesaṃ aggamakkhāyati.
“Cundī, among all conditioned phenomena, the Noble Eightfold Path is declared to be the foremost.
“Này Cundī, trong tất cả các pháp hữu vi, Bát Chánh Đạo cao quý được xưng là tối thượng.
Ye, cundi, ariye aṭṭhaṅgike magge pasannā, agge te pasannā, agge kho pana pasannānaṃ aggo vipāko hoti.
Those, Cundī, who are confident in the Noble Eightfold Path, are confident in the foremost, and for those confident in the foremost, the foremost result arises.
Này Cundī, những ai có niềm tin vào Bát Chánh Đạo cao quý, họ có niềm tin vào bậc tối thượng, và đối với những người có niềm tin vào bậc tối thượng, quả báo tối thượng sẽ đến.
‘‘Yāvatā, cundi, dhammā saṅkhatā vā asaṅkhatā vā, virāgo tesaṃ* aggamakkhāyati, yadidaṃ – madanimmadano pipāsavinayo ālayasamugghāto vaṭṭupacchedo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ.
“Cundī, among all phenomena, whether conditioned or unconditioned, dispassion is declared to be the foremost, that is: the subduing of intoxication, the removal of thirst, the uprooting of attachment, the cutting off of the round of existence, the destruction of craving, dispassion, cessation, Nibbāna.
“Này Cundī, trong tất cả các pháp, dù hữu vi hay vô vi, sự ly tham được xưng là tối thượng, đó là: sự làm cho say đắm mất đi, sự diệt trừ khát ái, sự nhổ tận gốc chấp thủ, sự đoạn trừ vòng luân hồi, sự diệt tận tham ái, sự ly tham, sự đoạn diệt, Nibbāna.
Ye kho, cundi, virāge dhamme pasannā, agge te pasannā.
Cundi, those who have faith in the Dhamma of dispassion, they have faith in the supreme.
Này Cundī, những ai có niềm tin vào pháp ly tham, họ có niềm tin vào bậc tối thượng.
Agge kho pana pasannānaṃ aggo vipāko hoti.
And for those who have faith in the supreme, the supreme result comes to be.
Và đối với những người có niềm tin vào bậc tối thượng, quả báo tối thượng sẽ đến.
‘‘Yāvatā, cundi, saṅghā vā gaṇā vā, tathāgatasāvakasaṅgho tesaṃ aggamakkhāyati, yadidaṃ – cattāri purisayugāni aṭṭha purisapuggalā, esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.
“Cundi, among all communities or groups, the Sangha of the Tathāgata’s disciples is declared to be the supreme, that is—four pairs of men, eight individual noble ones. This Sangha of the Blessed One’s disciples is worthy of offerings, worthy of hospitality, worthy of gifts, worthy of reverential salutation, an unsurpassed field of merit for the world.
“Này Cundī, trong tất cả các Tăng đoàn hay đoàn thể, Tăng đoàn đệ tử của Như Lai được xưng là tối thượng, đó là: bốn đôi tám bậc thánh nhân, Tăng đoàn đệ tử của Đức Thế Tôn đáng được cúng dường, đáng được tiếp đón, đáng được dâng lễ, đáng được chắp tay cung kính, là ruộng phước vô thượng cho thế gian.
Ye kho, cundi, saṅghe pasannā, agge te pasannā.
Cundi, those who have faith in the Sangha, they have faith in the supreme.
Này Cundī, những ai có niềm tin vào Tăng đoàn, họ có niềm tin vào bậc tối thượng.
Agge kho pana pasannānaṃ aggo vipāko hoti.
And for those who have faith in the supreme, the supreme result comes to be.
Và đối với những người có niềm tin vào bậc tối thượng, quả báo tối thượng sẽ đến.
‘‘Yāvatā, cundi, sīlāni, ariyakantāni sīlāni tesaṃ* aggamakkhāyati, yadidaṃ – akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññuppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni.
“Cundi, among all virtues, the noble virtues are declared to be the supreme, that is—unbroken, untorn, unblemished, unspotted, liberating, praised by the wise, untainted, conducive to concentration.
“Này Cundī, trong tất cả các giới, các giới được bậc Thánh yêu thích được xưng là tối thượng, đó là: không bị đứt đoạn, không bị sứt mẻ, không bị pha tạp, không bị ô uế, mang lại sự tự do, được người trí khen ngợi, không bị chấp thủ, dẫn đến định tâm.
Ye kho, cundi, ariyakantesu sīlesu paripūrakārino, agge te paripūrakārino.
Cundi, those who are perfect in the noble virtues, they are perfect in the supreme.
Này Cundī, những ai thực hành viên mãn các giới được bậc Thánh yêu thích, họ là những người thực hành viên mãn bậc tối thượng.
Agge kho pana paripūrakārīnaṃ aggo vipāko hotī’’ti.
And for those who are perfect in the supreme, the supreme result comes to be.”
Và đối với những người thực hành viên mãn bậc tối thượng, quả báo tối thượng sẽ đến.”
33. Ekaṃ samayaṃ bhagavā bhaddiye viharati jātiyā vane.
33. On one occasion the Blessed One was staying in Bhaddiya, in the Jātiya Grove.
33. Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Bhaddiya, trong rừng Jātiyā.
Atha kho uggaho meṇḍakanattā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Uggaha, the grandson of Meṇḍaka, approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Uggaha, cháu của Meṇḍaka, đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, ông đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho uggaho meṇḍakanattā bhagavantaṃ etadavoca –
Seated to one side, Uggaha, the grandson of Meṇḍaka, said to the Blessed One:
Khi đã ngồi xuống một bên, Uggaha, cháu của Meṇḍaka, bạch với Đức Thế Tôn rằng:
‘‘Adhivāsetu me, bhante, bhagavā svātanāya attacatuttho bhatta’’nti.
“May the Blessed One, Venerable Sir, consent to accept tomorrow’s meal from me, with the Blessed One as the fourth.”
“Bạch Thế Tôn, mong Đức Thế Tôn chấp nhận lời mời của con dùng bữa vào ngày mai cùng với ba vị khác.”
Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
The Blessed One consented by remaining silent.
Đức Thế Tôn chấp nhận lời mời bằng sự im lặng.
Atha kho uggaho meṇḍakanattā bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.
Then Uggaha, the grandson of Meṇḍaka, understanding the Blessed One’s consent, rose from his seat, paid homage to the Blessed One, circumambulated him keeping his right side towards him, and departed.
Rồi Uggaha, cháu của Meṇḍaka, biết Đức Thế Tôn đã chấp nhận lời mời, liền đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đảnh lễ Đức Thế Tôn, đi nhiễu quanh rồi rời đi.
Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena uggahassa meṇḍakanattuno nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then, when that night had passed, in the morning, the Blessed One dressed, took his bowl and robe, and went to the residence of Uggaha, the grandson of Meṇḍaka; having arrived, he sat down on the prepared seat.
Rồi Đức Thế Tôn, sau khi đêm ấy trôi qua, vào buổi sáng đắp y, cầm bát, đi đến nhà của Uggaha, cháu của Meṇḍaka; sau khi đến, Ngài ngồi xuống chỗ đã được sắp đặt.
Atha kho uggaho meṇḍakanattā bhagavantaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi.
Then Uggaha, the grandson of Meṇḍaka, personally served and satisfied the Blessed One with exquisite hard and soft food.
Rồi Uggaha, cháu của Meṇḍaka, tự tay dâng cúng Đức Thế Tôn những món ăn uống thượng vị, làm Ngài hoan hỷ và no đủ.
Atha kho uggaho meṇḍakanattā bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdi.
Then, when the Blessed One had eaten and withdrawn his hand from the bowl, Uggaha, the grandson of Meṇḍaka, sat down to one side.
Rồi Uggaha, cháu của Meṇḍaka, sau khi Đức Thế Tôn đã dùng bữa và cất bát, ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho uggaho meṇḍakanattā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘imā me, bhante, kumāriyo patikulāni gamissanti.
Seated to one side, Uggaha, the grandson of Meṇḍaka, said to the Blessed One: “Venerable Sir, these daughters of mine will go to their husbands’ families.
Khi đã ngồi xuống một bên, Uggaha, cháu của Meṇḍaka, bạch với Đức Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, những cô con gái này của con sẽ về nhà chồng.
Ovadatu tāsaṃ, bhante, bhagavā; anusāsatu tāsaṃ, bhante, bhagavā, yaṃ tāsaṃ assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti.
May the Blessed One, Venerable Sir, advise them; may the Blessed One, Venerable Sir, instruct them, for their long-term welfare and happiness.”
Bạch Đức Thế Tôn, xin Ngài hãy giáo huấn cho các cô ấy; bạch Đức Thế Tôn, xin Ngài hãy chỉ dạy cho các cô ấy, điều đó sẽ là lợi ích và hạnh phúc lâu dài cho các cô ấy.”
Atha kho bhagavā tā kumāriyo etadavoca – ‘‘tasmātiha, kumāriyo, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘yassa vo* mātāpitaro bhattuno dassanti atthakāmā hitesino anukampakā anukampaṃ upādāya, tassa bhavissāma pubbuṭṭhāyiniyo pacchānipātiniyo kiṃkārapaṭissāviniyo manāpacāriniyo piyavādiniyo’ti.
Then the Blessed One said to those daughters: “Therefore, daughters, you should train yourselves thus: ‘To whomever your parents, desiring your welfare, being compassionate, out of compassion, give you as a husband, we will be early to rise, late to lie down, ready to do what is asked, pleasant in our conduct, and sweet in speech.’
Rồi Đức Thế Tôn nói với các cô gái ấy rằng: “Này các cô gái, do đó các con phải học tập như vầy: ‘Chúng ta sẽ là những người dậy sớm, ngủ muộn, sẵn sàng vâng lời, hành xử đẹp lòng, nói lời dễ thương với người chồng mà cha mẹ chúng ta, vì lợi ích, vì lòng từ mẫn, vì thương xót, đã gả gả cho.’
Evañhi vo, kumāriyo, sikkhitabbaṃ.
Thus, daughters, you should train yourselves.
Này các cô gái, các con phải học tập như vậy.
‘‘Tasmātiha, kumāriyo, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘ye te bhattu garuno* bhavissanti mātāti vā pitāti vā samaṇabrāhmaṇāti vā, te sakkarissāma garuṃ karissāma* mānessāma pūjessāma abbhāgate ca āsanodakena paṭipūjessāmā’ti* .
“Therefore, daughters, you should train yourselves thus: ‘Those who are respected by our husband—whether mother or father, or ascetics or brahmins—we will honor, respect, revere, and venerate, and we will honor arriving guests with seats and water.’
“Này các cô gái, do đó các con phải học tập như vầy: ‘Chúng ta sẽ tôn trọng, kính nể, cung kính, cúng dường những người đáng kính của chồng, dù là mẹ, là cha, là Sa-môn, hay là Bà-la-môn, và sẽ tiếp đãi những người khách đến bằng chỗ ngồi và nước uống.’
Evañhi vo, kumāriyo, sikkhitabbaṃ.
Thus, daughters, you should train yourselves.
Này các cô gái, các con phải học tập như vậy.
‘‘Tasmātiha, kumāriyo, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘ye te bhattu abbhantarā kammantā uṇṇāti vā kappāsāti vā, tattha dakkhā bhavissāma analasā, tatrupāyāya vīmaṃsāya samannāgatā, alaṃ kātuṃ alaṃ saṃvidhātu’nti.
“Therefore, young women, you should train yourselves thus: ‘Whatever household tasks of the husband there are, whether wool work or cotton work, in those we will be skillful and diligent, endowed with the wisdom to devise means for their completion, capable of doing them ourselves and capable of having them done by others.’
“Này các cô gái, do đó các con phải học tập như vầy: ‘Chúng ta sẽ khéo léo, không lười biếng trong các công việc nội trợ của chồng, dù là len hay bông vải, sẽ có sự tìm tòi khéo léo trong đó, đủ khả năng làm việc và đủ khả năng sắp đặt.’
Evañhi vo, kumāriyo, sikkhitabbaṃ.
This is how you, young women, should train yourselves.
Này các cô gái, các con phải học tập như vậy.
‘‘Tasmātiha, kumāriyo, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘yo so bhattu abbhantaro* antojano dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā, tesaṃ katañca katato jānissāma akatañca akatato jānissāma, gilānakānañca balābalaṃ jānissāma, khādanīyaṃ bhojanīyañcassa paccaṃsena* saṃvibhajissāmā’ti* .
“Therefore, young women, you should train yourselves thus: ‘Whatever household staff of the husband there are, whether servants, employees, or laborers, we will know what is done as done, and what is not done as not done; we will know the strength and weakness of the sick among them; and we will distribute food and drink to them according to their individual shares.’
“Này các cô gái, do đó các con phải học tập như vầy: ‘Chúng ta sẽ biết việc đã làm là đã làm, việc chưa làm là chưa làm, sẽ biết sức khỏe của những người bệnh trong gia đình của chồng, dù là nô tỳ, người làm công hay người giúp việc, và sẽ phân chia thức ăn, đồ uống cho họ theo phần của mỗi người.’
Evañhi vo, kumāriyo, sikkhitabbaṃ.
This is how you, young women, should train yourselves.
Này các cô gái, các con phải học tập như vậy.
‘‘Tasmātiha, kumāriyo, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘yaṃ bhattā āharissati dhanaṃ vā dhaññaṃ vā rajataṃ vā jātarūpaṃ vā, taṃ ārakkhena* guttiyā sampādessāma, tattha ca bhavissāma adhuttī athenī asoṇḍī avināsikāyo’ti.
“Therefore, young women, you should train yourselves thus: ‘Whatever wealth the husband brings home, whether money, grain, silver, or gold, we will protect it with care and security; and in regard to it, we will not be gamblers, thieves, drunkards, or destroyers.’
“Này các cô gái, do đó các con phải học tập như vầy: ‘Chúng ta sẽ bảo vệ, giữ gìn tài sản mà chồng mang về, dù là tiền bạc, ngũ cốc, bạc hay vàng, và chúng ta sẽ không phải là người cờ bạc, không phải là kẻ trộm cắp, không phải là người nghiện rượu, không phải là người phung phí.’
Evañhi vo, kumāriyo, sikkhitabbaṃ.
This is how you, young women, should train yourselves.
Này các cô gái, các con phải học tập như vậy.
Imehi kho, kumāriyo, pañcahi dhammehi samannāgato mātugāmo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manāpakāyikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’’ti.
Young women, a woman endowed with these five qualities, with the breaking up of the body, after death, reappears in the company of the devas of the Manāpakāyika group.”
Này các cô gái, người phụ nữ nào đầy đủ năm pháp này, sau khi thân hoại mạng chung sẽ tái sanh vào cõi chư thiên Manāpakāyika.”
34. Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ.
34. At one time the Blessed One was dwelling in Vesālī, in the Great Wood, at the Gabled Hall.
34. Một thời Đức Thế Tôn trú tại Vesālī, trong Đại Lâm, tại giảng đường có nóc nhọn.
Atha kho sīho senāpati yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Sīha the general approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Sīha Senāpati (Tướng quân Sư Tử) đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho sīho senāpati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sakkā nu kho, bhante, bhagavā sandiṭṭhikaṃ dānaphalaṃ paññāpetu’’nti?
Sitting to one side, Sīha the general said to the Blessed One: “Is it possible, Venerable Sir, for the Blessed One to declare a visible fruit of giving?”
Ngồi xuống một bên, Sīha Senāpati bạch Đức Thế Tôn: “Bạch Đức Thế Tôn, có thể nào Đức Thế Tôn tuyên bố quả báo của sự bố thí được thấy ngay trong hiện tại không?”
‘‘Sakkā, sīhā’’ti bhagavā avoca – ‘‘dāyako, sīha, dānapati bahuno janassa piyo hoti manāpo.
“It is possible, Sīha,” the Blessed One said. “A giver, Sīha, a donor, is dear and pleasing to many people.
“Này Sīha, có thể được,” Đức Thế Tôn nói. “Này Sīha, người bố thí, người chủ của bố thí, được nhiều người yêu mến, đẹp lòng.
Yampi, sīha, dāyako dānapati bahuno janassa piyo hoti manāpo, idampi sandiṭṭhikaṃ dānaphalaṃ.
That a giver, Sīha, a donor, is dear and pleasing to many people, this too is a visible fruit of giving.
Này Sīha, việc người bố thí, người chủ của bố thí, được nhiều người yêu mến, đẹp lòng, đây cũng là quả báo của sự bố thí được thấy ngay trong hiện tại.
‘‘Puna caparaṃ, sīha, dāyakaṃ dānapatiṃ santo sappurisā bhajanti.
“Furthermore, Sīha, good and virtuous people associate with a giver, a donor.
“Lại nữa, này Sīha, những bậc thiện sĩ, những bậc chân nhân, đến gần người bố thí, người chủ của bố thí.
Yampi, sīha, dāyakaṃ dānapatiṃ santo sappurisā bhajanti, idampi sandiṭṭhikaṃ dānaphalaṃ.
That good and virtuous people associate with a giver, Sīha, a donor, this too is a visible fruit of giving.
Này Sīha, việc những bậc thiện sĩ, những bậc chân nhân, đến gần người bố thí, người chủ của bố thí, đây cũng là quả báo của sự bố thí được thấy ngay trong hiện tại.
‘‘Puna caparaṃ, sīha, dāyakassa dānapatino kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchati.
“Furthermore, Sīha, a good reputation arises for a giver, a donor.
“Lại nữa, này Sīha, tiếng lành của người bố thí, người chủ của bố thí, vang dội khắp nơi.
Yampi, sīha, dāyakassa dānapatino kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchati, idampi sandiṭṭhikaṃ dānaphalaṃ.
That a good reputation arises for a giver, Sīha, a donor, this too is a visible fruit of giving.
Này Sīha, việc tiếng lành của người bố thí, người chủ của bố thí, vang dội khắp nơi, đây cũng là quả báo của sự bố thí được thấy ngay trong hiện tại.
‘‘Puna caparaṃ, sīha, dāyako dānapati yaṃ yadeva parisaṃ upasaṅkamati – yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ – visārado* upasaṅkamati amaṅkubhūto.
“Furthermore, Sīha, a giver, a donor, whatever assembly he approaches—whether an assembly of khattiyas, an assembly of brahmins, an assembly of householders, or an assembly of ascetics—he approaches confidently and unashamed.
“Lại nữa, này Sīha, người bố thí, người chủ của bố thí, khi đến bất cứ hội chúng nào – dù là hội chúng Sát-đế-lợi, hội chúng Bà-la-môn, hội chúng gia chủ, hay hội chúng Sa-môn – đều đến một cách tự tin, không nao núng.
Yampi, sīha, dāyako dānapati yaṃ yadeva parisaṃ upasaṅkamati – yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ – visārado upasaṅkamati amaṅkubhūto, idampi sandiṭṭhikaṃ dānaphalaṃ.
That a giver, Sīha, a donor, whatever assembly he approaches—whether an assembly of khattiyas, an assembly of brahmins, an assembly of householders, or an assembly of ascetics—he approaches confidently and unashamed, this too is a visible fruit of giving.
Này Sīha, việc người bố thí, người chủ của bố thí, khi đến bất cứ hội chúng nào – dù là hội chúng Sát-đế-lợi, hội chúng Bà-la-môn, hội chúng gia chủ, hay hội chúng Sa-môn – đều đến một cách tự tin, không nao núng, đây cũng là quả báo của sự bố thí được thấy ngay trong hiện tại.
‘‘Puna caparaṃ, sīha, dāyako dānapati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.
“Furthermore, Sīha, a giver, a donor, with the breaking up of the body, after death, reappears in a good destination, a heavenly world.
“Lại nữa, này Sīha, người bố thí, người chủ của bố thí, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ sanh vào cõi thiện, cõi trời.
Yampi, sīha, dāyako dānapati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati, idaṃ* samparāyikaṃ dānaphala’’nti.
And further, Sīha, when a giver, a lord of gifts, with the breaking up of the body, after death, reappears in a happy destination, in the heavenly world—this is a future benefit of giving.”
Này Sīha, việc người bố thí, người chủ của bố thí, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ sanh vào cõi thiện, cõi trời, đây là quả báo của sự bố thí trong đời sau.”
Evaṃ vutte sīho senāpati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yānimāni, bhante, bhagavatā cattāri sandiṭṭhikāni dānaphalāni akkhātāni, nāhaṃ ettha bhagavato saddhāya gacchāmi; ahaṃ petāni jānāmi.
When this was said, Sīha the general said to the Blessed One: “Bhante, as for these four immediate benefits of giving declared by the Blessed One, I do not accept them merely out of faith in the Blessed One; I know them myself.
Khi nghe nói vậy, Sīha Senāpati bạch Đức Thế Tôn: “Bạch Đức Thế Tôn, về bốn quả báo của sự bố thí được thấy ngay trong hiện tại mà Đức Thế Tôn đã thuyết giảng, con không cần tin vào lời Đức Thế Tôn; con biết rõ những điều này.
Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati bahuno janassa piyo manāpo.
Bhante, I am a giver, a lord of gifts, beloved and pleasing to many people.
Bạch Đức Thế Tôn, con là người bố thí, người chủ của bố thí, được nhiều người yêu mến, đẹp lòng.
Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati; maṃ santo sappurisā bhajanti.
Bhante, I am a giver, a lord of gifts; good and virtuous people associate with me.
Bạch Đức Thế Tôn, con là người bố thí, người chủ của bố thí; những bậc thiện sĩ, những bậc chân nhân, đến gần con.
Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati; mayhaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘sīho senāpati dāyako kārako saṅghupaṭṭhāko’ti.
Bhante, I am a giver, a lord of gifts; a good report of me has arisen: ‘Sīha the general is a giver, a doer of good deeds, a supporter of the Saṅgha.’
Bạch Đức Thế Tôn, con là người bố thí, người chủ của bố thí; tiếng lành của con vang dội khắp nơi: ‘Sīha Senāpati là người bố thí, người làm việc thiện, người hộ trì Tăng chúng.’
Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati yaṃ yadeva parisaṃ upasaṅkamāmi – yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ – visārado upasaṅkamāmi amaṅkubhūto.
Bhante, I am a giver, a lord of gifts; whatever assembly I approach—whether an assembly of khattiyas, an assembly of brahmins, an assembly of householders, or an assembly of recluses—I approach it with confidence, unashamed.
Bạch Đức Thế Tôn, con là người bố thí, người chủ của bố thí, khi con đến bất cứ hội chúng nào – dù là hội chúng Sát-đế-lợi, hội chúng Bà-la-môn, hội chúng gia chủ, hay hội chúng Sa-môn – con đều đến một cách tự tin, không nao núng.
Yānimāni, bhante, bhagavatā cattāri sandiṭṭhikāni dānaphalāni akkhātāni, nāhaṃ ettha bhagavato saddhāya gacchāmi; ahaṃ petāni jānāmi.
Bhante, as for these four immediate benefits of giving declared by the Blessed One, I do not accept them merely out of faith in the Blessed One; I know them myself.
Bạch Đức Thế Tôn, về bốn quả báo của sự bố thí được thấy ngay trong hiện tại mà Đức Thế Tôn đã thuyết giảng, con không cần tin vào lời Đức Thế Tôn; con biết rõ những điều này.
Yañca kho maṃ, bhante, bhagavā evamāha – ‘dāyako, sīha, dānapati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjatī’ti, etāhaṃ na jānāmi; ettha ca panāhaṃ bhagavato saddhāya gacchāmī’’ti.
But as for what the Blessed One tells me, Bhante, saying: ‘A giver, Sīha, a lord of gifts, with the breaking up of the body, after death, reappears in a happy destination, in the heavenly world’—that I do not know; and in this, I accept it out of faith in the Blessed One.”
Nhưng bạch Đức Thế Tôn, về điều Đức Thế Tôn nói rằng: ‘Này Sīha, người bố thí, người chủ của bố thí, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ sanh vào cõi thiện, cõi trời,’ điều này con không biết; về điều này, con tin vào lời Đức Thế Tôn.”
‘‘Evametaṃ, sīha, evametaṃ, sīha!
“It is so, Sīha! It is so, Sīha!
“Đúng vậy, này Sīha, đúng vậy, này Sīha!
Dāyako dānapati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjatī’’ti.
A giver, a lord of gifts, with the breaking up of the body, after death, reappears in a happy destination, in the heavenly world.”
Người bố thí, người chủ của bố thí, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ sanh vào cõi thiện, cõi trời.”
35. ‘‘Pañcime, bhikkhave, dāne ānisaṃsā.
35. “Monks, there are these five benefits in giving.
35. “Này các Tỳ-khưu, có năm lợi ích trong việc bố thí.
Katame pañca?
Which five?
Năm nào?
Bahuno janassa piyo hoti manāpo; santo sappurisā bhajanti; kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchati; gihidhammā anapagato* hoti; kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.
He becomes beloved and pleasing to many people; good and virtuous people associate with him; a good report of him arises; he does not deviate from the duties of a householder; with the breaking up of the body, after death, he reappears in a happy destination, in the heavenly world.
Người ấy được nhiều người yêu mến và ưa thích; những bậc chân nhân, thiện sĩ đến gần người ấy; tiếng tốt lành của người ấy được vang xa; người ấy không rời bỏ các phận sự của gia chủ; sau khi thân hoại mạng chung, người ấy tái sinh vào cõi thiện, cõi trời.
Ime kho, bhikkhave, pañca dāne ānisaṃsā’’ti.
These, monks, are the five benefits in giving.”
Này các Tỳ-khưu, đây là năm lợi ích trong việc bố thí.”
36. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, kāladānāni.
36. “Monks, there are these five timely gifts.
36. “Này các Tỳ-khưu, có năm loại bố thí đúng thời.
Katamāni pañca?
Which five?
Năm nào?
Āgantukassa dānaṃ deti; gamikassa dānaṃ deti; gilānassa dānaṃ deti; dubbhikkhe dānaṃ deti; yāni tāni navasassāni navaphalāni tāni paṭhamaṃ sīlavantesu patiṭṭhāpeti.
One gives a gift to an arriving guest; one gives a gift to a departing traveler; one gives a gift to the sick; one gives a gift during a famine; one first establishes new grains and new fruits among the virtuous.
Bố thí cho khách đến; bố thí cho người sắp đi xa; bố thí cho người bệnh; bố thí trong nạn đói; những loại ngũ cốc mới, trái cây mới, đầu tiên được dâng cúng cho những người có giới hạnh.
Imāni kho, bhikkhave, pañca kāladānānī’’ti.
These, monks, are the five timely gifts.”
Này các Tỳ-khưu, đây là năm loại bố thí đúng thời.”