37. ‘‘Sattahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu mitto sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo api panujjamānenapi* .
37. ‘‘Bhikkhus, a bhikkhu friend endowed with seven qualities should be associated with, frequented, and attended upon, even if one is pushed away.
37. "Này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo có bảy pháp này thì nên kết giao, nên thân cận, nên phụng sự, ngay cả khi bị xua đuổi.
Katamehi sattahi?
With which seven?
Bảy pháp đó là gì?
Piyo ca hoti manāpo ca garu ca bhāvanīyo ca vattā ca vacanakkhamo ca gambhīrañca kathaṃ kattā hoti, no ca aṭṭhāne niyojeti.
He is dear, agreeable, respected, worthy of cultivation, a speaker, patient of speech, and a speaker of profound talk, and he does not urge one to inappropriate actions.
Vị ấy được yêu mến và vừa ý, được tôn kính và đáng được tôn trọng, là người biết nói và dễ nghe lời, là người nói những câu chuyện sâu sắc, và không sai khiến vào những việc không đúng chỗ.
Imehi kho, bhikkhave, sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu mitto sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo api panujjamānenapī’’ti.
Bhikkhus, a bhikkhu friend endowed with these seven qualities should be associated with, frequented, and attended upon, even if one is pushed away.’’
Này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo có bảy pháp này thì nên kết giao, nên thân cận, nên phụng sự, ngay cả khi bị xua đuổi."
38. ‘‘Sattahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu nacirasseva catasso paṭisambhidā sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya.
38. “Bhikkhus, a bhikkhu endowed with seven qualities will not long hence realize and abide in the four paṭisambhidā by his own direct knowledge.
38. "Này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo có bảy pháp này thì không bao lâu sẽ tự mình chứng ngộ, chứng đạt, an trú vào bốn Paṭisambhidā (Phân Tích Nghĩa).
Katamehi sattahi?
With which seven?
Bảy pháp đó là gì?
Idha, bhikkhave, bhikkhu ‘idaṃ me cetaso līnatta’nti yathābhūtaṃ pajānāti; ajjhattaṃ saṃkhittaṃ vā cittaṃ ‘ajjhattaṃ me saṃkhittaṃ citta’nti yathābhūtaṃ pajānāti; bahiddhā vikkhittaṃ vā cittaṃ ‘bahiddhā me vikkhittaṃ citta’nti yathābhūtaṃ pajānāti; tassa viditā vedanā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti; viditā saññā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti; viditā vitakkā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti; sappāyāsappāyesu kho panassa dhammesu hīnappaṇītesu kaṇhasukkasappatibhāgesu nimittaṃ suggahitaṃ hoti sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ suppaṭividdhaṃ paññāya.
Here, bhikkhus, a bhikkhu understands as it actually is, ‘This is the sluggishness of my mind’; he understands as it actually is, ‘My mind is internally contracted’ when it is internally contracted; he understands as it actually is, ‘My mind is externally distracted’ when it is externally distracted; for him, feelings arise known, they persist known, they cease known; perceptions arise known, they persist known, they cease known; thoughts arise known, they persist known, they cease known; and for him, the sign in wholesome and unwholesome states, in inferior and superior states, in states that are dark and bright and their counterparts, is well-grasped, well-attended, well-considered, and well-penetrated by wisdom.
Ở đây, này các Tỳ-kheo, một Tỳ-kheo như thật tuệ tri: 'Đây là sự chùng xuống của tâm ta'; tâm bên trong bị co rút, vị ấy như thật tuệ tri: 'Tâm bên trong của ta bị co rút'; tâm bên ngoài bị phân tán, vị ấy như thật tuệ tri: 'Tâm bên ngoài của ta bị phân tán'; những cảm thọ khởi lên được vị ấy biết rõ, an trú được vị ấy biết rõ, diệt đi được vị ấy biết rõ; những tưởng khởi lên được vị ấy biết rõ, an trú được vị ấy biết rõ, diệt đi được vị ấy biết rõ; những tầm khởi lên được vị ấy biết rõ, an trú được vị ấy biết rõ, diệt đi được vị ấy biết rõ; hơn nữa, đối với các pháp thích hợp và không thích hợp, thấp kém và cao thượng, thuộc phần đen và phần trắng, vị ấy nắm giữ dấu hiệu một cách tốt đẹp, tác ý một cách tốt đẹp, quán sát một cách tốt đẹp, thâm nhập một cách tốt đẹp bằng trí tuệ.
Imehi kho, bhikkhave, sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu nacirasseva catasso paṭisambhidā sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’’ti.
Bhikkhus, a bhikkhu endowed with these seven qualities will not long hence realize and abide in the four paṭisambhidā by his own direct knowledge.”
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu đầy đủ bảy pháp này, không bao lâu sẽ tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú bốn Tuệ phân tích.
Sattamaṃ.
The Seventh.
Phẩm thứ Bảy.
39. ‘‘Sattahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato sāriputto catasso paṭisambhidā sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.
39. “Bhikkhus, Sāriputta, endowed with seven qualities, realizes and abides in the four paṭisambhidā by his own direct knowledge.
39. Này các Tỳ-khưu, Xá-lợi-phất đầy đủ bảy pháp này, tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú bốn Tuệ phân tích.
Katamehi sattahi?
With which seven?
Bảy pháp nào?
Idha, bhikkhave, sāriputto ‘idaṃ me cetaso līnatta’nti yathābhūtaṃ pajānāti; ajjhattaṃ saṃkhittaṃ vā cittaṃ ‘ajjhattaṃ me saṃkhittaṃ citta’nti yathābhūtaṃ pajānāti; bahiddhā vikkhittaṃ vā cittaṃ ‘bahiddhā me vikkhittaṃ citta’nti yathābhūtaṃ pajānāti; tassa viditā vedanā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti; viditā saññā…pe… vitakkā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti; sappāyāsappāyesu kho panassa dhammesu hīnappaṇītesu kaṇhasukkasappatibhāgesu nimittaṃ suggahitaṃ sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ suppaṭividdhaṃ paññāya.
Here, bhikkhus, Sāriputta understands as it actually is, ‘This is the sluggishness of my mind’; he understands as it actually is, ‘My mind is internally contracted’ when it is internally contracted; he understands as it actually is, ‘My mind is externally distracted’ when it is externally distracted; for him, feelings arise known, they persist known, they cease known; perceptions… thoughts arise known, they persist known, they cease known; and for him, the sign in wholesome and unwholesome states, in inferior and superior states, in states that are dark and bright and their counterparts, is well-grasped, well-attended, well-considered, and well-penetrated by wisdom.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, Xá-lợi-phất như thật biết: ‘Đây là sự co rút của tâm tôi’; hoặc tâm bị co rút bên trong, như thật biết: ‘Tâm tôi bị co rút bên trong’; hoặc tâm bị tán loạn bên ngoài, như thật biết: ‘Tâm tôi bị tán loạn bên ngoài’; đối với vị ấy, các cảm thọ khởi lên được biết rõ, an trú được biết rõ, biến mất được biết rõ; các tưởng…pe… các tầm khởi lên được biết rõ, an trú được biết rõ, biến mất được biết rõ; và đối với vị ấy, các pháp thích hợp và không thích hợp, thấp kém và cao thượng, thuộc phần đen và phần trắng, được nắm giữ tốt, được tác ý tốt, được quán sát tốt, được thâm nhập tốt bằng tuệ.
Imehi kho, bhikkhave, sattahi dhammehi samannāgato sāriputto catasso paṭisambhidā sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī’’ti.
Bhikkhus, Sāriputta, endowed with these seven qualities, realizes and abides in the four paṭisambhidā by his own direct knowledge.”
Này các Tỳ-khưu, Xá-lợi-phất đầy đủ bảy pháp này, tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú bốn Tuệ phân tích.
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Phẩm thứ Tám.
40. ‘‘Sattahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu cittaṃ vase* vatteti, no ca bhikkhu cittassa vasena vattati.
40. “Bhikkhus, a bhikkhu endowed with seven qualities controls his mind, and is not controlled by his mind.
40. Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu đầy đủ bảy pháp này, điều khiển tâm theo ý mình, chứ không phải Tỳ-khưu bị tâm điều khiển.
Katamehi sattahi?
With which seven?
Bảy pháp nào?
Idha, bhikkhave, bhikkhu samādhikusalo hoti, samādhissa samāpattikusalo hoti, samādhissa ṭhitikusalo hoti, samādhissa vuṭṭhānakusalo hoti, samādhissa kalyāṇakusalo hoti, samādhissa gocarakusalo hoti, samādhissa abhinīhārakusalo hoti.
Here, bhikkhus, a bhikkhu is skilled in samādhi, skilled in entering samādhi, skilled in maintaining samādhi, skilled in emerging from samādhi, skilled in the welfare of samādhi, skilled in the range of samādhi, skilled in the application of samādhi.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu khéo léo trong thiền định (samādhi), khéo léo trong việc nhập thiền định, khéo léo trong việc an trú thiền định, khéo léo trong việc xuất thiền định, khéo léo trong việc làm cho thiền định trở nên tốt đẹp, khéo léo trong cảnh giới của thiền định, khéo léo trong việc hướng tâm đến thiền định.
Imehi kho, bhikkhave, sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu cittaṃ vase vatteti, no ca bhikkhu cittassa vasena vattatī’’ti.
Bhikkhus, a bhikkhu endowed with these seven qualities controls his mind, and is not controlled by his mind.”
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu đầy đủ bảy pháp này, điều khiển tâm theo ý mình, chứ không phải Tỳ-khưu bị tâm điều khiển.
Navamaṃ.
The Ninth.
Phẩm thứ Chín.
41. ‘‘Sattahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato sāriputto cittaṃ vase vatteti, no ca sāriputto cittassa vasena vattati.
41. “Bhikkhus, Sāriputta, endowed with seven qualities, controls his mind, and Sāriputta is not controlled by his mind.
41. Này các Tỳ-khưu, Xá-lợi-phất đầy đủ bảy pháp này, điều khiển tâm theo ý mình, chứ không phải Xá-lợi-phất bị tâm điều khiển.
Katamehi sattahi?
With which seven?
Bảy pháp nào?
Idha, bhikkhave, sāriputto samādhikusalo hoti, samādhissa samāpattikusalo, samādhissa ṭhitikusalo, samādhissa vuṭṭhānakusalo, samādhissa kalyāṇakusalo, samādhissa gocarakusalo, samādhissa abhinīhārakusalo hoti.
Here, bhikkhus, Sāriputta is skilled in samādhi, skilled in entering samādhi, skilled in maintaining samādhi, skilled in emerging from samādhi, skilled in the welfare of samādhi, skilled in the range of samādhi, skilled in the application of samādhi.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, Xá-lợi-phất khéo léo trong thiền định, khéo léo trong việc nhập thiền định, khéo léo trong việc an trú thiền định, khéo léo trong việc xuất thiền định, khéo léo trong việc làm cho thiền định trở nên tốt đẹp, khéo léo trong cảnh giới của thiền định, khéo léo trong việc hướng tâm đến thiền định.
Imehi kho, bhikkhave, sattahi dhammehi samannāgato sāriputto cittaṃ vase vatteti, no ca sāriputto cittassa vasena vattatī’’ti.
"Bhikkhus, endowed with these seven qualities, Sāriputta controls his mind, and Sāriputta is not controlled by his mind."
Này các Tỳ-khưu, Xá-lợi-phất đầy đủ bảy pháp này, điều khiển tâm theo ý mình, chứ không phải Xá-lợi-phất bị tâm điều khiển.
Dasamaṃ.
The Tenth.
Phẩm thứ Mười.
42. Atha kho āyasmā sāriputto pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisi.
42. Then, in the morning, Venerable Sāriputta dressed, took his bowl and robe, and entered Sāvatthī for alms.
42. Rồi Tôn giả Xá-lợi-phất, vào buổi sáng, đắp y, cầm bát và y, đi vào Xá-vệ để khất thực.
Atha kho āyasmato sāriputtassa etadahosi – ‘‘atippago kho tāva sāvatthiyaṃ piṇḍāya carituṃ.
Then it occurred to Venerable Sāriputta: "It is too early to wander for alms in Sāvatthī.
Rồi Tôn giả Xá-lợi-phất nghĩ: “Bây giờ còn quá sớm để khất thực ở Xá-vệ.
Yaṃnūnāhaṃ yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkameyya’’nti.
What if I were to approach the park of the wanderers of other sects?"
Vậy ta hãy đi đến tịnh xá của các du sĩ ngoại đạo thì sao?”
Atha kho āyasmā sāriputto yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṃ sammodi.
Then Venerable Sāriputta approached the park of the wanderers of other sects; having approached, he exchanged greetings with those wanderers of other sects.
Rồi Tôn giả Xá-lợi-phất đi đến tịnh xá của các du sĩ ngoại đạo; sau khi đến, Tôn giả chào hỏi các du sĩ ngoại đạo ấy.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.
Having exchanged courteous and memorable talk, he sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, Tôn giả ngồi xuống một bên.
Tena kho pana samayena tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘yo hi koci, āvuso, dvādasavassāni paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati, ‘niddaso bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
Now, at that time, while those wanderers of other sects were seated and assembled, this discussion arose among them: "Whoever, friends, practices the complete and pure brahmacariya for twelve years, he is fit to be called a 'niddasa bhikkhu'."
Vào lúc ấy, các du sĩ ngoại đạo ấy đang tụ tập, hội họp và giữa cuộc nói chuyện của họ, có lời này được nói ra: “Này các bạn, bất cứ ai thực hành Phạm hạnh thanh tịnh trọn vẹn trong mười hai năm, thì đủ để gọi là một Tỳ-khưu vô nhiễm (niddaso bhikkhu).”
Atha kho āyasmā sāriputto tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ bhāsitaṃ neva abhinandi nappaṭikkosi.
Then Venerable Sāriputta neither approved nor disapproved of the statement of those wanderers of other sects.
Rồi Tôn giả Xá-lợi-phất không hoan hỷ cũng không phản đối lời nói của các du sĩ ngoại đạo ấy.
Anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi – ‘‘bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmī’’ti.
Without approving or disapproving, he rose from his seat and departed, thinking: "I shall learn the meaning of this statement from the Blessed One."
Không hoan hỷ, không phản đối, Tôn giả đứng dậy rời chỗ ngồi và nghĩ: “Ta sẽ tìm hiểu ý nghĩa của lời nói này từ Đức Thế Tôn.”
Atha kho āyasmā sāriputto sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Venerable Sāriputta, having wandered for alms in Sāvatthī and returned from his alms round after his meal, approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Tôn giả Xá-lợi-phất, sau khi khất thực ở Xá-vệ và trở về sau bữa ăn, đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, Tôn giả đảnh lễ Đức Thế Tôn và ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca –
Seated to one side, Venerable Sāriputta said to the Blessed One:
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Xá-lợi-phất bạch Đức Thế Tôn:
‘‘Idhāhaṃ, bhante, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisiṃ.
"Here, Bhante, in the morning, I dressed, took my bowl and robe, and entered Sāvatthī for alms.
“Bạch Đức Thế Tôn, vào buổi sáng, con đắp y, cầm bát và y, đi vào Xá-vệ để khất thực.
Tassa mayhaṃ, bhante, etadahosi – ‘atippago kho tāva sāvatthiyaṃ piṇḍāya carituṃ.
Then it occurred to me, Bhante: 'It is too early to wander for alms in Sāvatthī.
Bạch Đức Thế Tôn, con nghĩ: ‘Bây giờ còn quá sớm để khất thực ở Xá-vệ.
Yaṃnūnāhaṃ yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkameyya’nti.
What if I were to approach the park of the wanderers of other sects?'"
Vậy ta hãy đi đến tịnh xá của các du sĩ ngoại đạo thì sao?’
Atha khvāhaṃ, bhante, yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṃ sammodiṃ.
"Then, Bhante, I approached the park of the wanderers of other sects; having approached, I exchanged greetings with those wanderers of other sects.
Rồi bạch Đức Thế Tôn, con đi đến tịnh xá của các du sĩ ngoại đạo; sau khi đến, con chào hỏi các du sĩ ngoại đạo ấy.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ.
Having exchanged courteous and memorable talk, I sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, con ngồi xuống một bên.
Tena kho pana, bhante, samayena tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘yo hi koci, āvuso, dvādasavassāni paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati, niddaso bhikkhūti alaṃ vacanāyā’ti.
Now, at that time, Bhante, while those wanderers of other sects were seated and assembled, this discussion arose among them: 'Whoever, friends, practices the complete and pure brahmacariya for twelve years, he is fit to be called a niddasa bhikkhu.'
Vào lúc ấy, bạch Đức Thế Tôn, các du sĩ ngoại đạo ấy đang tụ tập, hội họp và giữa cuộc nói chuyện của họ, có lời này được nói ra: ‘Này các bạn, bất cứ ai thực hành Phạm hạnh thanh tịnh trọn vẹn trong mười hai năm, thì đủ để gọi là một Tỳ-khưu vô nhiễm.’
Atha khvāhaṃ, bhante, tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ.
Then, Bhante, I neither approved nor disapproved of the statement of those wanderers of other sects.
Rồi bạch Đức Thế Tôn, con không hoan hỷ cũng không phản đối lời nói của các du sĩ ngoại đạo ấy.
Anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃ* – ‘bhagavato santike etassa atthaṃ ājānissāmī’ti.
Without approving or disapproving, I rose from my seat and departed, thinking: 'I shall learn the meaning of this from the Blessed One.'
Không hoan hỷ, không phản đối, con đứng dậy rời chỗ ngồi và nghĩ: ‘Ta sẽ tìm hiểu ý nghĩa của lời này từ Đức Thế Tôn.’
Sakkā nu kho, bhante, imasmiṃ dhammavinaye kevalaṃ vassagaṇanamattena niddaso bhikkhu paññāpetu’’nti?
Is it possible, Bhante, to declare a bhikkhu as niddasa in this Dhamma-Vinaya merely by the number of years?"
Bạch Đức Thế Tôn, có thể nào trong Pháp và Luật này, một Tỳ-khưu vô nhiễm được xác định chỉ bằng số năm được không?”
* ‘‘Katamāni satta?
"What are these seven?
* “Bảy căn bản nào?
Idha, sāriputta, bhikkhu sikkhāsamādāne tibbacchando hoti āyatiñca sikkhāsamādāne avigatapemo, dhammanisantiyā tibbacchando hoti āyatiñca dhammanisantiyā avigatapemo, icchāvinaye tibbacchando hoti āyatiñca icchāvinaye avigatapemo, paṭisallāne tibbacchando hoti āyatiñca paṭisallāne avigatapemo, vīriyārambhe tibbacchando hoti āyatiñca vīriyārambhe avigatapemo, satinepakke tibbacchando hoti āyatiñca satinepakke avigatapemo, diṭṭhipaṭivedhe tibbacchando hoti āyatiñca diṭṭhipaṭivedhe avigatapemo.
Here, Sāriputta, a bhikkhu has keen desire in undertaking the training and unceasing affection for undertaking the training in the future; he has keen desire in understanding the Dhamma and unceasing affection for understanding the Dhamma in the future; he has keen desire in suppressing desires and unceasing affection for suppressing desires in the future; he has keen desire in seclusion and unceasing affection for seclusion in the future; he has keen desire in arousing energy and unceasing affection for arousing energy in the future; he has keen desire in mindfulness and discernment and unceasing affection for mindfulness and discernment in the future; he has keen desire in penetrating views and unceasing affection for penetrating views in the future.
Này Xá-lợi-phất, ở đây, một Tỳ-kheo có ý chí mãnh liệt trong việc thọ trì giới luật, và không mất đi lòng yêu mến trong việc thọ trì giới luật trong tương lai; có ý chí mãnh liệt trong việc quán sát Pháp, và không mất đi lòng yêu mến trong việc quán sát Pháp trong tương lai; có ý chí mãnh liệt trong việc loại bỏ dục vọng, và không mất đi lòng yêu mến trong việc loại bỏ dục vọng trong tương lai; có ý chí mãnh liệt trong việc độc cư, và không mất đi lòng yêu mến trong việc độc cư trong tương lai; có ý chí mãnh liệt trong việc tinh tấn, và không mất đi lòng yêu mến trong việc tinh tấn trong tương lai; có ý chí mãnh liệt trong việc chánh niệm và trí tuệ, và không mất đi lòng yêu mến trong việc chánh niệm và trí tuệ trong tương lai; có ý chí mãnh liệt trong việc thể nhập Chánh kiến, và không mất đi lòng yêu mến trong việc thể nhập Chánh kiến trong tương lai.
Imāni kho, sāriputta, satta niddasavatthūni mayā sayaṃ abhiññā sacchikatvā paveditāni.
These seven grounds for designation, Sāriputta, have been declared by me after directly knowing and realizing them myself.
Này Xá-lợi-phất, đây là bảy yếu tố chỉ dẫn mà Như Lai đã tự mình chứng ngộ, thể nhập và tuyên bố.
Imehi kho, sāriputta, sattahi niddasavatthūhi samannāgato bhikkhu dvādasa cepi vassāni paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati, ‘niddaso bhikkhū’ti alaṃ vacanāya; catubbīsati cepi vassāni paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati, ‘niddaso bhikkhū’ti alaṃ vacanāya; chattiṃsati cepi vassāni paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati, ‘niddaso bhikkhū’ti alaṃ vacanāya, aṭṭhacattārīsaṃ cepi vassāni paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati, ‘niddaso bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
A bhikkhu endowed with these seven grounds for designation, Sāriputta, even if he has lived the complete, utterly pure holy life for twelve years, is fit to be called 'a designated bhikkhu'; even if he has lived the complete, utterly pure holy life for twenty-four years, he is fit to be called 'a designated bhikkhu'; even if he has lived the complete, utterly pure holy life for thirty-six years, he is fit to be called 'a designated bhikkhu'; even if he has lived the complete, utterly pure holy life for forty-eight years, he is fit to be called 'a designated bhikkhu'.''
Này Xá-lợi-phất, một Tỳ-kheo đầy đủ bảy yếu tố chỉ dẫn này, dù cho vị ấy sống phạm hạnh hoàn toàn thanh tịnh suốt mười hai năm, cũng đủ để được gọi là ‘Tỳ-kheo Niddasa’; dù cho vị ấy sống phạm hạnh hoàn toàn thanh tịnh suốt hai mươi bốn năm, cũng đủ để được gọi là ‘Tỳ-kheo Niddasa’; dù cho vị ấy sống phạm hạnh hoàn toàn thanh tịnh suốt ba mươi sáu năm, cũng đủ để được gọi là ‘Tỳ-kheo Niddasa’; dù cho vị ấy sống phạm hạnh hoàn toàn thanh tịnh suốt bốn mươi tám năm, cũng đủ để được gọi là ‘Tỳ-kheo Niddasa’.”
Ekādasamaṃ.
The eleventh.
Kinh thứ mười một.
43. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosambiyaṃ viharati ghositārāme.
Thus have I heard: At one time the Bhagavā was staying in Kosambī, in Ghositārāma.
43. Tôi nghe như vầy: Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Kosambī, ở Ghositārāma.
Atha kho āyasmā ānando pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya kosambiṃ piṇḍāya pāvisi.
Then, in the morning, Venerable Ānanda dressed, took his bowl and robe, and entered Kosambī for alms.
Rồi Tôn giả Ānanda vào buổi sáng, đắp y, mang bát, đi vào Kosambī để khất thực.
Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘atippago kho tāva kosambiyaṃ piṇḍāya carituṃ.
Then it occurred to Venerable Ānanda, "It is still too early to wander for alms in Kosambī.
Rồi Tôn giả Ānanda nghĩ rằng: “Bây giờ còn quá sớm để khất thực ở Kosambī.
Yaṃnūnāhaṃ yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkameyya’’nti.
What if I were to approach the park of the other sect ascetics?"
Vậy ta hãy đi đến khu vườn của các du sĩ ngoại đạo.”
Atha kho āyasmā ānando yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṃ sammodi.
Then Venerable Ānanda approached the park of the other sect ascetics; having approached, he exchanged greetings with those other sect ascetics.
Rồi Tôn giả Ānanda đi đến khu vườn của các du sĩ ngoại đạo; sau khi đến, Tôn giả chào hỏi các du sĩ ngoại đạo ấy.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.
Having exchanged polite and cordial talk, he sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, Tôn giả ngồi xuống một bên.
Atha kho āyasmā ānando tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ bhāsitaṃ neva abhinandi nappaṭikkosi.
Then Venerable Ānanda neither approved nor disapproved of the statement of those other sect ascetics.
Rồi Tôn giả Ānanda không hoan hỷ cũng không phản đối lời nói của các du sĩ ngoại đạo ấy.
Anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi – ‘‘bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmī’’ti.
Without approving or disapproving, he rose from his seat and departed, thinking: "I shall learn the meaning of this statement in the presence of the Bhagavā."
Không hoan hỷ, không phản đối, Tôn giả đứng dậy khỏi chỗ ngồi và ra đi, nghĩ rằng: “Ta sẽ tìm hiểu ý nghĩa của lời nói này từ Đức Thế Tôn.”
Atha kho āyasmā ānando kosambiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Venerable Ānanda, having wandered for alms in Kosambī and returned from his alms round after the meal, approached the Bhagavā; having approached, he paid homage to the Bhagavā and sat down to one side.
Rồi Tôn giả Ānanda sau khi khất thực ở Kosambī, và sau bữa ăn, trở về từ chuyến khất thực, đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, Tôn giả đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca –
As he sat to one side, Venerable Ānanda said to the Bhagavā:
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Ānanda bạch Đức Thế Tôn rằng:
‘‘Idhāhaṃ, bhante, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya kosambiṃ piṇḍāya pāvisiṃ.
"Here, bhante, in the morning, I dressed, took my bowl and robe, and entered Kosambī for alms.
“Bạch Ngài, vào buổi sáng, con đắp y, mang bát, đi vào Kosambī để khất thực.
Tassa mayhaṃ, bhante, etadahosi – ‘atippago kho tāva kosambiyaṃ piṇḍāya carituṃ.
Then, bhante, it occurred to me: 'It is still too early to wander for alms in Kosambī.
Bạch Ngài, con nghĩ rằng: ‘Bây giờ còn quá sớm để khất thực ở Kosambī.
Yaṃnūnāhaṃ yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkameyya’nti…pe… tehi saddhiṃ sammodiṃ.
What if I were to approach the park of the other sect ascetics?'… (as before) … I exchanged greetings with them.
Vậy ta hãy đi đến khu vườn của các du sĩ ngoại đạo’… (văn tắt)… Con đã chào hỏi các vị ấy.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ.
Having exchanged polite and cordial talk, I sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, con ngồi xuống một bên.
‘‘Tena kho pana, bhante, samayena tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘yo hi koci, āvuso, dvādasavassāni paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati, niddaso bhikkhūti alaṃ vacanāyā’ti.
"Now at that time, bhante, as those other sect ascetics were sitting together, assembled, this discussion arose among them: 'Whoever, friends, lives the complete, utterly pure holy life for twelve years, is fit to be called 'a designated bhikkhu'.'
Bạch Ngài, vào lúc ấy, giữa các du sĩ ngoại đạo đang tụ họp, câu chuyện này khởi lên: ‘Này chư hiền, bất cứ ai sống phạm hạnh hoàn toàn thanh tịnh suốt mười hai năm, cũng đủ để được gọi là Tỳ-kheo Niddasa’.
Atha khvāhaṃ, bhante, tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ.
Then, bhante, I neither approved nor disapproved of the statement of those other sect ascetics.
Bạch Ngài, con không hoan hỷ cũng không phản đối lời nói của các du sĩ ngoại đạo ấy.
Anabhinanditvā, appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃ – ‘bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmī’ti.
Not delighting, not rejecting, I rose from my seat and departed, thinking: ‘I will understand the meaning of this statement in the presence of the Blessed One.’
Không hoan hỷ, không phản đối, con đứng dậy khỏi chỗ ngồi và ra đi, nghĩ rằng: ‘Ta sẽ tìm hiểu ý nghĩa của lời nói này từ Đức Thế Tôn’.
Sakkā nu kho, bhante, imasmiṃ dhammavinaye kevalaṃ vassagaṇanamattena niddaso bhikkhu paññāpetu’’nti?
"Is it possible, Venerable Sir, in this Dhamma and Discipline, to designate a bhikkhu as ‘niddasa’ merely by the number of years?"
Bạch Ngài, trong Pháp và Luật này, có thể tuyên bố một Tỳ-kheo là Niddasa chỉ bằng cách đếm số năm không?”
‘‘Katamāni satta?
"Which seven?
“Bảy yếu tố nào?
Idhānanda, bhikkhu, saddho hoti, hirīmā hoti, ottappī hoti, bahussuto hoti, āraddhavīriyo hoti, satimā hoti, paññavā hoti.
Here, Ānanda, a bhikkhu is endowed with faith, is conscientious, is scrupulous, is learned, has aroused energy, is mindful, and is wise.
Này Ānanda, ở đây, một Tỳ-kheo có đức tin (saddho), có lòng hổ thẹn (hirīmā), có lòng ghê sợ (ottappī), có học rộng (bahussuto), có tinh tấn dũng mãnh (āraddhavīriyo), có chánh niệm (satimā), có trí tuệ (paññavā).
Imāni kho, ānanda, satta niddasavatthūni mayā sayaṃ abhiññā sacchikatvā paveditāni.
Indeed, Ānanda, these are the seven niddasa-factors declared by me after having directly known and realized them for myself.
Này Ānanda, đây là bảy yếu tố chỉ dẫn mà Như Lai đã tự mình chứng ngộ, thể nhập và tuyên bố.
Imehi kho, ānanda, sattahi niddasavatthūhi samannāgato bhikkhu dvādasa cepi vassāni paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati, ‘niddaso bhikkhū’ti alaṃ vacanāya; catubbīsati cepi vassāni paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati, ‘niddaso bhikkhū’ti alaṃ vacanāya; chattiṃsati cepi vassāni paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati, ‘niddaso bhikkhū’ti alaṃ vacanāya, aṭṭhacattārīsaṃ cepi vassāni paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati, ‘niddaso bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
Ānanda, a bhikkhu endowed with these seven niddasa-factors, even if he leads the perfectly pure holy life for twelve years, is fit to be called a ‘niddasa bhikkhu’; even if he leads the perfectly pure holy life for twenty-four years, he is fit to be called a ‘niddasa bhikkhu’; even if he leads the perfectly pure holy life for thirty-six years, he is fit to be called a ‘niddasa bhikkhu’; even if he leads the perfectly pure holy life for forty-eight years, he is fit to be called a ‘niddasa bhikkhu’."
Này Ānanda, một Tỳ-kheo đầy đủ bảy yếu tố chỉ dẫn này, dù cho vị ấy sống phạm hạnh hoàn toàn thanh tịnh suốt mười hai năm, cũng đủ để được gọi là ‘Tỳ-kheo Niddasa’; dù cho vị ấy sống phạm hạnh hoàn toàn thanh tịnh suốt hai mươi bốn năm, cũng đủ để được gọi là ‘Tỳ-kheo Niddasa’; dù cho vị ấy sống phạm hạnh hoàn toàn thanh tịnh suốt ba mươi sáu năm, cũng đủ để được gọi là ‘Tỳ-kheo Niddasa’; dù cho vị ấy sống phạm hạnh hoàn toàn thanh tịnh suốt bốn mươi tám năm, cũng đủ để được gọi là ‘Tỳ-kheo Niddasa’.”
Dvādasamaṃ.
The Twelfth.
Kinh thứ mười hai.
44.* ‘‘Sattimā, bhikkhave, viññāṇaṭṭhitiyo.
44. "Monks, there are these seven stations of consciousness.
44. “Này các Tỳ-kheo, có bảy trú xứ của thức này.
Katamā satta?
Which seven?
Thế nào là bảy?
Santi, bhikkhave, sattā nānattakāyā nānattasaññino, seyyathāpi manussā, ekacce ca devā, ekacce ca vinipātikā.
Monks, there are beings with diverse bodies and diverse perceptions, such as humans, some devas, and some fallen ones.
Này các Tỳ-kheo, có những chúng sinh thân khác nhau, tưởng khác nhau, ví như loài người, một số chư thiên, và một số loài đọa xứ.
Ayaṃ paṭhamā viññāṇaṭṭhiti.
This is the first station of consciousness.
Đây là trú xứ của thức thứ nhất.
45. ‘‘Sattime, bhikkhave, samādhiparikkhārā.
45. "Monks, there are these seven requisites for samādhi.
45. “Này các Tỳ-khưu, có bảy yếu tố hỗ trợ cho Định (samādhi).
Katame satta?
Which seven?
Bảy yếu tố nào?
Sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati.
Right view, right intention, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness.
Chánh kiến (sammādiṭṭhi), chánh tư duy (sammāsaṅkappo), chánh ngữ (sammāvācā), chánh nghiệp (sammākammanto), chánh mạng (sammāājīvo), chánh tinh tấn (sammāvāyāmo), chánh niệm (sammāsati).
Yā kho, bhikkhave, imehi sattahaṅgehi cittassekaggatā parikkhatā* , ayaṃ vuccati, bhikkhave, ariyo sammāsamādhi* saupaniso itipi saparikkhāro itipī’’ti.
Monks, the one-pointedness of mind that is furnished by these seven factors is called noble right samādhi, with its supports, with its requisites."
Này các Tỳ-khưu, sự nhất tâm được hỗ trợ bởi bảy chi phần này, được gọi là chánh định (sammāsamādhi) cao thượng, có điều kiện hỗ trợ, và có các yếu tố hỗ trợ.”
Dutiyaṃ.
The Second.
Bài kinh thứ hai.
46. ‘‘Sattime, bhikkhave, aggī.
46. "Monks, there are these seven fires.
46. “Này các Tỳ-khưu, có bảy loại lửa.
Katame satta?
Which seven?
Bảy loại nào?
Rāgaggi, dosaggi, mohaggi, āhuneyyaggi, gahapataggi, dakkhiṇeyyaggi, kaṭṭhaggi – ime kho, bhikkhave, satta aggī’’ti.
The fire of lust, the fire of hatred, the fire of delusion, the fire worthy of offerings (āhuneyya-aggi), the householder's fire (gahapataggi), the fire worthy of gifts (dakkhiṇeyya-aggi), and the wood fire (kaṭṭhaggi) – these, monks, are the seven fires."
Lửa tham (rāgaggi), lửa sân (dosaggi), lửa si (mohaggi), lửa đáng được cúng dường (āhuneyyaggi), lửa gia chủ (gahapataggi), lửa đáng được bố thí (dakkhiṇeyyaggi), lửa củi (kaṭṭhaggi) – Này các Tỳ-khưu, đây là bảy loại lửa ấy.”
Tatiyaṃ.
The Third.
Bài kinh thứ ba.
47. Tena kho pana samayena uggatasarīrassa brāhmaṇassa mahāyañño upakkhaṭo hoti.
47. At that time, a great sacrifice had been prepared by the brahmin Uggatasarīra.
47. Vào lúc ấy, một đại lễ tế tự đã được chuẩn bị cho Bà-la-môn Uggatasarīra.
Pañca usabhasatāni thūṇūpanītāni honti yaññatthāya, pañca vacchatarasatāni thūṇūpanītāni honti yaññatthāya, pañca vacchatarisatāni thūṇūpanītāni honti yaññatthāya, pañca ajasatāni thūṇūpanītāni honti yaññatthāya, pañca urabbhasatāni thūṇūpanītāni honti yaññatthāya.
Five hundred bulls were led to the sacrificial post for the sacrifice, five hundred young steers were led to the sacrificial post for the sacrifice, five hundred young cows were led to the sacrificial post for the sacrifice, five hundred goats were led to the sacrificial post for the sacrifice, five hundred rams were led to the sacrificial post for the sacrifice.
Năm trăm con bò đực được cột vào trụ tế để làm lễ tế, năm trăm con bò tơ đực được cột vào trụ tế để làm lễ tế, năm trăm con bò tơ cái được cột vào trụ tế để làm lễ tế, năm trăm con dê được cột vào trụ tế để làm lễ tế, năm trăm con cừu được cột vào trụ tế để làm lễ tế.
Atha kho uggatasarīro brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi.
Then the brahmin Uggatasarīra approached the Blessed One; having approached, he exchanged greetings with the Blessed One.
Rồi Bà-la-môn Uggatasarīra đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, ông chào hỏi Đức Thế Tôn.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.
Having concluded the courteous and memorable talk, he sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, đáng ghi nhớ, ông ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho uggatasarīro brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca –
Seated to one side, the brahmin Uggatasarīra said to the Blessed One:
Ngồi xuống một bên, Bà-la-môn Uggatasarīra bạch Đức Thế Tôn điều này:
‘‘Sutaṃ metaṃ, bho gotama, aggissa ādānaṃ* yūpassa ussāpanaṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsa’’nti.
“I have heard, good Gotama, that the kindling of fire and the setting up of a sacrificial post is of great fruit and great benefit.”
“Thưa Tôn giả Gotama, tôi đã nghe rằng việc nhóm lửa và dựng trụ tế có quả lớn, lợi ích lớn.”
‘‘Mayāpi kho etaṃ, brāhmaṇa, sutaṃ aggissa ādānaṃ yūpassa ussāpanaṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsa’’nti.
“I too, brahmin, have heard that the kindling of fire and the setting up of a sacrificial post is of great fruit and great benefit.”
“Này Bà-la-môn, Ta cũng đã nghe rằng việc nhóm lửa và dựng trụ tế có quả lớn, lợi ích lớn.”
Dutiyampi kho uggatasarīro brāhmaṇo…pe… tatiyampi kho uggatasarīro brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bho gotama, aggissa ādānaṃ yūpassa ussāpanaṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsa’’nti.
A second time too, the brahmin Uggatasarīra… A third time too, the brahmin Uggatasarīra said to the Blessed One: “I have heard, good Gotama, that the kindling of fire and the setting up of a sacrificial post is of great fruit and great benefit.”
Lần thứ hai, Bà-la-môn Uggatasarīra… Lần thứ ba, Bà-la-môn Uggatasarīra bạch Đức Thế Tôn điều này: “Thưa Tôn giả Gotama, tôi đã nghe rằng việc nhóm lửa và dựng trụ tế có quả lớn, lợi ích lớn.”
‘‘Mayāpi kho etaṃ, brāhmaṇa, sutaṃ aggissa ādānaṃ yūpassa ussāpanaṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsa’’nti.
“I too, brahmin, have heard that the kindling of fire and the setting up of a sacrificial post is of great fruit and great benefit.”
“Này Bà-la-môn, Ta cũng đã nghe rằng việc nhóm lửa và dựng trụ tế có quả lớn, lợi ích lớn.”
‘‘Tayidaṃ, bho gotama, sameti bhoto ceva gotamassa amhākañca, yadidaṃ sabbena sabbaṃ’’.
“This, good Gotama, is in agreement, both for the good Gotama and for us, in every respect.”
“Thưa Tôn giả Gotama, điều này hoàn toàn phù hợp giữa Tôn giả Gotama và chúng tôi.”
Evaṃ vutte āyasmā ānando uggatasarīraṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘na kho, brāhmaṇa, tathāgatā evaṃ pucchitabbā – ‘sutaṃ metaṃ, bho gotama, aggissa ādānaṃ yūpassa ussāpanaṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsa’nti.
When this was said, Venerable Ānanda said to the brahmin Uggatasarīra: “Indeed, brahmin, Tathāgatas should not be asked thus: ‘I have heard, good Gotama, that the kindling of fire and the setting up of a sacrificial post is of great fruit and great benefit.’
Khi được nói như vậy, Tôn giả Ānanda nói với Bà-la-môn Uggatasarīra: “Này Bà-la-môn, các Như Lai không nên được hỏi như thế này: ‘Thưa Tôn giả Gotama, tôi đã nghe rằng việc nhóm lửa và dựng trụ tế có quả lớn, lợi ích lớn.’
Evaṃ kho, brāhmaṇa, tathāgatā pucchitabbā – ‘ahañhi, bhante, aggiṃ* ādātukāmo,* yūpaṃ ussāpetukāmo.
Indeed, brahmin, Tathāgatas should be asked thus: ‘Venerable sir, I wish to kindle a fire, I wish to set up a sacrificial post.
Này Bà-la-môn, các Như Lai nên được hỏi như thế này: ‘Bạch Thế Tôn, con muốn nhóm lửa, muốn dựng trụ tế.
Ovadatu maṃ, bhante, bhagavā.
Let the Blessed One instruct me, venerable sir.
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy khuyên dạy con.
Anusāsatu maṃ, bhante, bhagavā yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’’ti.
Let the Blessed One advise me, venerable sir, for my long-term welfare and happiness.’”
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy giáo huấn con, để điều đó mang lại lợi ích và hạnh phúc lâu dài cho con.’”
‘‘Aggiṃ, brāhmaṇa, ādento* yūpaṃ ussāpento pubbeva yaññā tīṇi satthāni ussāpeti akusalāni dukkhudrayāni* dukkhavipākāni.
“Brahmin, one who kindles a fire and sets up a sacrificial post, even before the sacrifice, raises three weapons that are unwholesome, fraught with suffering, and result in suffering.
“Này Bà-la-môn, khi nhóm lửa và dựng trụ tế, trước lễ tế, ông đã dựng lên ba cây giáo bất thiện, mang lại đau khổ, với quả báo đau khổ.
Katamāni tīṇi?
Which three?
Ba cây giáo nào?
Kāyasatthaṃ, vacīsatthaṃ, manosatthaṃ.
The weapon of body, the weapon of speech, the weapon of mind.
Cây giáo thân, cây giáo khẩu, cây giáo ý.
Aggiṃ, brāhmaṇa, ādento yūpaṃ ussāpento pubbeva yaññā evaṃ cittaṃ uppādesi – ‘ettakā usabhā haññantu yaññatthāya, ettakā vacchatarā haññantu yaññatthāya, ettakā vacchatariyo haññantu yaññatthāya, ettakā ajā haññantu yaññatthāya, ettakā urabbhā haññantu yaññatthāyā’ti.
Brahmin, one who kindles a fire and sets up a sacrificial post, even before the sacrifice, generates such a thought: ‘Let so many bulls be killed for the sacrifice, let so many young steers be killed for the sacrifice, let so many young cows be killed for the sacrifice, let so many goats be killed for the sacrifice, let so many rams be killed for the sacrifice.’
Này Bà-la-môn, khi nhóm lửa và dựng trụ tế, trước lễ tế, ông đã khởi lên ý nghĩ này: ‘Chừng ấy con bò đực sẽ bị giết để làm lễ tế, chừng ấy con bò tơ đực sẽ bị giết để làm lễ tế, chừng ấy con bò tơ cái sẽ bị giết để làm lễ tế, chừng ấy con dê sẽ bị giết để làm lễ tế, chừng ấy con cừu sẽ bị giết để làm lễ tế.’
So ‘puññaṃ karomī’ti apuññaṃ karoti, ‘kusalaṃ karomī’ti akusalaṃ karoti, ‘sugatiyā maggaṃ pariyesāmī’ti duggatiyā maggaṃ pariyesati.
Thinking ‘I am doing merit,’ he does demerit; thinking ‘I am doing wholesome action,’ he does unwholesome action; thinking ‘I am seeking the path to a good destination,’ he seeks the path to a bad destination.
Ông nghĩ ‘tôi đang làm phước’ nhưng lại làm điều bất thiện, nghĩ ‘tôi đang làm điều thiện’ nhưng lại làm điều bất thiện, nghĩ ‘tôi đang tìm con đường đến thiện thú’ nhưng lại tìm con đường đến ác thú.
Aggiṃ, brāhmaṇa, ādento yūpaṃ ussāpento pubbeva yaññā idaṃ paṭhamaṃ manosatthaṃ ussāpeti akusalaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipākaṃ.
Brahmin, one who kindles a fire and sets up a sacrificial post, even before the sacrifice, raises this first weapon of mind, which is unwholesome, fraught with suffering, and results in suffering.
Này Bà-la-môn, khi nhóm lửa và dựng trụ tế, trước lễ tế, đây là cây giáo ý thứ nhất mà ông đã dựng lên, bất thiện, mang lại đau khổ, với quả báo đau khổ.
‘‘Puna caparaṃ, brāhmaṇa, aggiṃ ādento yūpaṃ ussāpento pubbeva yaññā evaṃ vācaṃ bhāsati – ‘ettakā usabhā haññantu yaññatthāya, ettakā vacchatarā haññantu yaññatthāya, ettakā vacchatariyo haññantu yaññatthāya, ettakā ajā haññantu yaññatthāya, ettakā urabbhā haññantu yaññatthāyā’ti.
“Furthermore, brahmin, one who kindles a fire and sets up a sacrificial post, even before the sacrifice, utters such speech: ‘Let so many bulls be killed for the sacrifice, let so many young steers be killed for the sacrifice, let so many young cows be killed for the sacrifice, let so many goats be killed for the sacrifice, let so many rams be killed for the sacrifice.’
“Hơn nữa, này Bà-la-môn, khi nhóm lửa và dựng trụ tế, trước lễ tế, ông đã nói lời này: ‘Chừng ấy con bò đực sẽ bị giết để làm lễ tế, chừng ấy con bò tơ đực sẽ bị giết để làm lễ tế, chừng ấy con bò tơ cái sẽ bị giết để làm lễ tế, chừng ấy con dê sẽ bị giết để làm lễ tế, chừng ấy con cừu sẽ bị giết để làm lễ tế.’
So ‘puññaṃ karomī’ti apuññaṃ karoti, ‘kusalaṃ karomī’ti akusalaṃ karoti, ‘sugatiyā maggaṃ pariyesāmī’ti duggatiyā maggaṃ pariyesati.
That person, thinking 'I am doing merit,' actually does demerit; thinking 'I am doing wholesome action,' actually does unwholesome action; thinking 'I am seeking the path to a good destination,' actually seeks the path to a bad destination.
Ông nghĩ ‘tôi đang làm phước’ nhưng lại làm điều bất thiện, nghĩ ‘tôi đang làm điều thiện’ nhưng lại làm điều bất thiện, nghĩ ‘tôi đang tìm con đường đến thiện thú’ nhưng lại tìm con đường đến ác thú.
Aggiṃ, brāhmaṇa, ādento yūpaṃ ussāpento pubbeva yaññā idaṃ dutiyaṃ vacīsatthaṃ ussāpeti akusalaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipākaṃ.
Brāhmaṇa, when he takes up the fire and erects the sacrificial post, even before the sacrifice, he raises this second weapon of speech, which is unwholesome, productive of suffering, and results in suffering.
Này Bà-la-môn, khi nhóm lửa và dựng trụ tế, trước lễ tế, đây là cây giáo khẩu thứ hai mà ông đã dựng lên, bất thiện, mang lại đau khổ, với quả báo đau khổ.
‘‘Puna caparaṃ, brāhmaṇa, aggiṃ ādento yūpaṃ ussāpento pubbeva yaññā sayaṃ paṭhamaṃ samārambhati* usabhā hantuṃ* yaññatthāya, sayaṃ paṭhamaṃ samārambhati vacchatarā hantuṃ yaññatthāya, sayaṃ paṭhamaṃ samārambhati vacchatariyo hantuṃ yaññatthāya, sayaṃ paṭhamaṃ samārambhati ajā hantuṃ yaññatthāya, sayaṃ paṭhamaṃ samārambhati urabbhā hantuṃ yaññatthāya* .
Furthermore, Brāhmaṇa, when he takes up the fire and erects the sacrificial post, even before the sacrifice, he himself first undertakes to kill bulls for the sacrifice; he himself first undertakes to kill young steers for the sacrifice; he himself first undertakes to kill young heifers for the sacrifice; he himself first undertakes to kill goats for the sacrifice; he himself first undertakes to kill rams for the sacrifice.
“Hơn nữa, này Bà-la-môn, khi nhóm lửa và dựng trụ tế, trước lễ tế, chính ông là người đầu tiên bắt đầu giết những con bò đực để làm lễ tế, chính ông là người đầu tiên bắt đầu giết những con bò tơ đực để làm lễ tế, chính ông là người đầu tiên bắt đầu giết những con bò tơ cái để làm lễ tế, chính ông là người đầu tiên bắt đầu giết những con dê để làm lễ tế, chính ông là người đầu tiên bắt đầu giết những con cừu để làm lễ tế.
So ‘puññaṃ karomī’ti apuññaṃ karoti, ‘kusalaṃ karomī’ti akusalaṃ karoti, ‘sugatiyā maggaṃ pariyesāmī’ti duggatiyā maggaṃ pariyesati.
That person, thinking 'I am doing merit,' actually does demerit; thinking 'I am doing wholesome action,' actually does unwholesome action; thinking 'I am seeking the path to a good destination,' actually seeks the path to a bad destination.
Ông nghĩ ‘tôi đang làm phước’ nhưng lại làm điều bất thiện, nghĩ ‘tôi đang làm điều thiện’ nhưng lại làm điều bất thiện, nghĩ ‘tôi đang tìm con đường đến thiện thú’ nhưng lại tìm con đường đến ác thú.
Aggiṃ, brāhmaṇa, ādento yūpaṃ ussāpento pubbeva yaññā idaṃ tatiyaṃ kāyasatthaṃ ussāpeti akusalaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipākaṃ.
Brāhmaṇa, when he takes up the fire and erects the sacrificial post, even before the sacrifice, he raises this third weapon of bodily action, which is unwholesome, productive of suffering, and results in suffering.
Này Bà-la-môn, khi nhóm lửa và dựng trụ tế, trước lễ tế, đây là cây giáo thân thứ ba mà ông đã dựng lên, bất thiện, mang lại đau khổ, với quả báo đau khổ.
Aggiṃ, brāhmaṇa, ādento yūpaṃ ussāpento pubbeva yaññā imāni tīṇi satthāni ussāpeti akusalāni dukkhudrayāni dukkhavipākāni.
Brāhmaṇa, when he takes up the fire and erects the sacrificial post, even before the sacrifice, he raises these three weapons, which are unwholesome, productive of suffering, and result in suffering.
Này Bà-la-môn, người nhóm lửa, dựng trụ tế, ngay trước lễ tế, đã dựng lên ba loại vũ khí bất thiện này, có nguồn gốc là khổ đau và quả báo là khổ đau.
‘‘Kasmā cāyaṃ, brāhmaṇa, rāgaggi pahātabbo parivajjetabbo, na sevitabbo?
“Why, Brāhmaṇa, should this fire of lust be abandoned, avoided, and not cultivated?
Này Bà-la-môn, vì sao lửa tham này cần phải đoạn trừ, cần phải tránh xa, không nên gần gũi?
Ratto kho, brāhmaṇa, rāgena abhibhūto pariyādinnacitto kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati.
Brāhmaṇa, one who is infatuated, overcome by lust, with a mind seized by it, performs misconduct by body, performs misconduct by speech, performs misconduct by mind.
Này Bà-la-môn, người bị tham ái chi phối, tâm bị tham ái xâm chiếm, hành ác hạnh bằng thân, hành ác hạnh bằng lời, hành ác hạnh bằng ý.
So kāyena duccaritaṃ caritvā, vācāya duccaritaṃ caritvā, manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.
Having performed misconduct by body, by speech, and by mind, upon the breakup of the body, after death, he reappears in a state of deprivation, a bad destination, a downfall, in hell.
Người ấy, sau khi hành ác hạnh bằng thân, hành ác hạnh bằng lời, hành ác hạnh bằng ý, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ sanh vào cõi đọa xứ, ác thú, đọa lạc, địa ngục.
Tasmāyaṃ rāgaggi pahātabbo parivajjetabbo, na sevitabbo.
Therefore, this fire of lust should be abandoned, avoided, and not cultivated.
Vì vậy, lửa tham này cần phải đoạn trừ, cần phải tránh xa, không nên gần gũi.
‘‘Kasmā cāyaṃ, brāhmaṇa, dosaggi pahātabbo parivajjetabbo, na sevitabbo?
“Why, Brāhmaṇa, should this fire of hatred be abandoned, avoided, and not cultivated?
Này Bà-la-môn, vì sao lửa sân này cần phải đoạn trừ, cần phải tránh xa, không nên gần gũi?
Duṭṭho kho, brāhmaṇa, dosena abhibhūto pariyādinnacitto kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati.
Brāhmaṇa, one who is hateful, overcome by hatred, with a mind seized by it, performs misconduct by body, performs misconduct by speech, performs misconduct by mind.
Này Bà-la-môn, người bị sân hận chi phối, tâm bị sân hận xâm chiếm, hành ác hạnh bằng thân, hành ác hạnh bằng lời, hành ác hạnh bằng ý.
So kāyena duccaritaṃ caritvā, vācāya duccaritaṃ caritvā, manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.
Having performed misconduct by body, by speech, and by mind, upon the breakup of the body, after death, he reappears in a state of deprivation, a bad destination, a downfall, in hell.
Người ấy, sau khi hành ác hạnh bằng thân, hành ác hạnh bằng lời, hành ác hạnh bằng ý, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ sanh vào cõi đọa xứ, ác thú, đọa lạc, địa ngục.
Tasmāyaṃ dosaggi pahātabbo parivajjetabbo, na sevitabbo.
Therefore, this fire of hatred should be abandoned, avoided, and not cultivated.
Vì vậy, lửa sân này cần phải đoạn trừ, cần phải tránh xa, không nên gần gũi.
‘‘Kasmā cāyaṃ, brāhmaṇa, mohaggi pahātabbo parivajjetabbo, na sevitabbo?
“Why, Brāhmaṇa, should this fire of delusion be abandoned, avoided, and not cultivated?
Này Bà-la-môn, vì sao lửa si này cần phải đoạn trừ, cần phải tránh xa, không nên gần gũi?
Mūḷho kho, brāhmaṇa, mohena abhibhūto pariyādinnacitto kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati.
Brāhmaṇa, one who is deluded, overcome by delusion, with a mind seized by it, performs misconduct by body, performs misconduct by speech, performs misconduct by mind.
Này Bà-la-môn, người bị si mê chi phối, tâm bị si mê xâm chiếm, hành ác hạnh bằng thân, hành ác hạnh bằng lời, hành ác hạnh bằng ý.
So kāyena duccaritaṃ caritvā, vācāya duccaritaṃ caritvā, manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.
Having performed misconduct by body, by speech, and by mind, upon the breakup of the body, after death, he reappears in a state of deprivation, a bad destination, a downfall, in hell.
Người ấy, sau khi hành ác hạnh bằng thân, hành ác hạnh bằng lời, hành ác hạnh bằng ý, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ sanh vào cõi đọa xứ, ác thú, đọa lạc, địa ngục.
Tasmāyaṃ mohaggi pahātabbo parivajjetabbo, na sevitabbo.
Therefore, this fire of delusion should be abandoned, avoided, and not cultivated.
Vì vậy, lửa si này cần phải đoạn trừ, cần phải tránh xa, không nên gần gũi.
Ime kho tayo, brāhmaṇa, aggī pahātabbā parivajjetabbā, na sevitabbā.
These three fires, Brāhmaṇa, should be abandoned, avoided, and not cultivated.
Này Bà-la-môn, ba loại lửa này cần phải đoạn trừ, cần phải tránh xa, không nên gần gũi.
‘‘Katamo ca, brāhmaṇa, āhuneyyaggi?
“And what, Brāhmaṇa, is the fire worthy of offerings?
Này Bà-la-môn, thế nào là lửa đáng được cúng dường?
Idha, brāhmaṇa, yassa te honti mātāti vā pitāti vā, ayaṃ vuccati, brāhmaṇa, āhuneyyaggi.
Here, Brāhmaṇa, those who are your mother or your father, this, Brāhmaṇa, is called the fire worthy of offerings.
Này Bà-la-môn, ở đây, cha mẹ của người ấy, được gọi là lửa đáng được cúng dường.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao lại như vậy?
Atohayaṃ* , brāhmaṇa, āhuto sambhūto, tasmāyaṃ āhuneyyaggi sakkatvā garuṃ katvā mānetvā pūjetvā sammā sukhaṃ parihātabbo.
From them, Brāhmaṇa, one is born, one comes into being; therefore, this fire worthy of offerings should be properly cared for with respect, reverence, honor, and veneration, for one's happiness.
Này Bà-la-môn, từ đó mà người này được sinh ra, được tạo thành. Vì vậy, lửa đáng được cúng dường này cần phải tôn kính, trọng thị, quý trọng, cúng dường, và chăm sóc đúng đắn để được an lạc.
‘‘Katamo ca, brāhmaṇa, gahapataggi?
“And what, Brāhmaṇa, is the householder's fire?
Này Bà-la-môn, thế nào là lửa gia chủ?
Idha, brāhmaṇa, yassa te honti puttāti vā dārāti vā dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā, ayaṃ vuccati, brāhmaṇa, gahapataggi.
Here, brahmin, whoever has children, wives, slaves, servants, or workers—this, brahmin, is called the gahapataggi (householder's fire).
Này Bà-la-môn, ở đây, con cái, vợ, nô lệ, người giúp việc, người làm công của người ấy, được gọi là lửa gia chủ.
Tasmāyaṃ gahapataggi sakkatvā garuṃ katvā mānetvā pūjetvā sammā sukhaṃ parihātabbo.
Therefore, this gahapataggi should be properly cared for, respected, honored, revered, and worshipped, for one's well-being.
Vì vậy, lửa gia chủ này cần phải tôn kính, trọng thị, quý trọng, cúng dường, và chăm sóc đúng đắn để được an lạc.
‘‘Katamo ca, brāhmaṇa, dakkhiṇeyyaggi?
"And what, brahmin, is the dakkhiṇeyyaggi (fire worthy of offerings)?
Này Bà-la-môn, thế nào là lửa đáng được bố thí?
Idha, brāhmaṇa, ye te samaṇabrāhmaṇā parappavādā paṭiviratā khantisoracce niviṭṭhā ekamattānaṃ damenti, ekamattānaṃ samenti, ekamattānaṃ parinibbāpenti, ayaṃ vuccati, brāhmaṇa, dakkhiṇeyyaggi.
Here, brahmin, those recluses and brahmins who have abstained from other doctrines, who are established in patience and gentleness, who tame themselves, calm themselves, and attain Nibbāna for themselves—this, brahmin, is called the dakkhiṇeyyaggi.
Này Bà-la-môn, ở đây, những Sa-môn, Bà-la-môn đã từ bỏ những lời nói sai trái, an trú trong sự nhẫn nại và ôn hòa, tự mình chế ngự, tự mình an tịnh, tự mình tịch diệt các phiền não, được gọi là lửa đáng được bố thí.
Tasmāyaṃ dakkhiṇeyyaggi sakkatvā garuṃ katvā mānetvā pūjetvā sammā sukhaṃ parihātabbo.
Therefore, this dakkhiṇeyyaggi should be properly cared for, respected, honored, revered, and worshipped, for one's well-being.
Vì vậy, lửa đáng được bố thí này cần phải tôn kính, trọng thị, quý trọng, cúng dường, và chăm sóc đúng đắn để được an lạc.
Ime kho, brāhmaṇa, tayo aggī sakkatvā garuṃ katvā mānetvā pūjetvā sammā sukhaṃ parihātabbā.
These three fires, brahmin, should be properly cared for, respected, honored, revered, and worshipped, for one's well-being.
Này Bà-la-môn, ba loại lửa này cần phải tôn kính, trọng thị, quý trọng, cúng dường, và chăm sóc đúng đắn để được an lạc.
Evaṃ vutte uggatasarīro brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama; abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti.
When this was said, the brahmin Uggatasarīra said to the Blessed One: "Excellent, Venerable Gotama! Excellent, Venerable Gotama!…pe… May the Venerable Gotama accept me as a lay follower who has taken refuge for life, from today onwards.
Khi được nói như vậy, Bà-la-môn Uggatasarīra bạch Thế Tôn rằng: “Thật tuyệt diệu thay, Tôn giả Gotama! Thật tuyệt diệu thay, Tôn giả Gotama!… Kính xin Tôn giả Gotama nhận con làm cận sự nam, từ nay cho đến trọn đời, con xin quy y.
Esāhaṃ, bho gotama, pañca usabhasatāni muñcāmi jīvitaṃ demi, pañca vacchatarasatāni muñcāmi jīvitaṃ demi, pañca vacchatarisatāni muñcāmi jīvitaṃ demi, pañca ajasatāni muñcāmi jīvitaṃ demi, pañca urabbhasatāni muñcāmi jīvitaṃ demi.
Venerable Gotama, I release five hundred bulls, I grant them life; I release five hundred young steers, I grant them life; I release five hundred young cows, I grant them life; I release five hundred goats, I grant them life; I release five hundred rams, I grant them life.
Bạch Tôn giả Gotama, con xin phóng thích năm trăm con bò đực, xin ban cho chúng sự sống; con xin phóng thích năm trăm con bê đực, xin ban cho chúng sự sống; con xin phóng thích năm trăm con bê cái, xin ban cho chúng sự sống; con xin phóng thích năm trăm con dê, xin ban cho chúng sự sống; con xin phóng thích năm trăm con cừu, xin ban cho chúng sự sống.
Haritāni ceva tiṇāni khādantu, sītāni ca pānīyāni pivantu, sīto ca nesaṃ vāto upavāyata’’nti* .
Let them eat fresh grass, drink cool water, and let a cool breeze blow upon them."
Mong cho chúng được ăn cỏ xanh tươi, được uống nước mát lạnh, và được gió mát thổi đến.”
Catutthaṃ.
The Fourth.
Thứ tư.
‘‘Katamā satta?
"Which seven?
Thế nào là bảy?
Asubhasaññā, maraṇasaññā, āhāre paṭikūlasaññā, sabbaloke anabhiratasaññā, aniccasaññā, anicce dukkhasaññā, dukkhe anattasaññā.
The perception of foulness (asubhasaññā), the perception of death (maraṇasaññā), the perception of disgust in food (āhāre paṭikūlasaññā), the perception of non-delight in the entire world (sabbaloke anabhiratasaññā), the perception of impermanence (aniccasaññā), the perception of suffering in impermanence (anicce dukkhasaññā), the perception of non-self in suffering (dukkhe anattasaññā).
Tưởng về sự bất tịnh (asubhasaññā), tưởng về cái chết (maraṇasaññā), tưởng về sự ghê tởm của thức ăn (āhāre paṭikūlasaññā), tưởng về sự không hoan hỷ trong tất cả các cõi (sabbaloke anabhiratasaññā), tưởng về sự vô thường (aniccasaññā), tưởng về khổ trong vô thường (anicce dukkhasaññā), tưởng về vô ngã trong khổ (dukkhe anattasaññā).
Imā kho, bhikkhave, satta saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’’ti.
These seven perceptions, monks, when developed and frequently practiced, are of great fruit, of great benefit, steeped in the Deathless, ending in the Deathless."
Này các Tỳ-kheo, bảy loại tưởng này, khi được tu tập và làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, thâm nhập vào Bất tử, và kết thúc ở Bất tử.”
Pañcamaṃ.
The Fifth.
Thứ năm.
49. ‘‘Sattimā, bhikkhave, saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā.
49. "Monks, these seven perceptions, when developed and frequently practiced, are of great fruit, of great benefit, steeped in the Deathless, ending in the Deathless.
“Này các Tỳ-kheo, có bảy loại tưởng này, khi được tu tập và làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, thâm nhập vào Bất tử, và kết thúc ở Bất tử.
Katamā satta?
Which seven?
Thế nào là bảy?
Asubhasaññā, maraṇasaññā, āhāre paṭikūlasaññā, sabbaloke anabhiratasaññā, aniccasaññā, anicce dukkhasaññā, dukkhe anattasaññā.
The perception of foulness (asubhasaññā), the perception of death (maraṇasaññā), the perception of disgust in food (āhāre paṭikūlasaññā), the perception of non-delight in the entire world (sabbaloke anabhiratasaññā), the perception of impermanence (aniccasaññā), the perception of suffering in impermanence (anicce dukkhasaññā), the perception of non-self in suffering (dukkhe anattasaññā).
Tưởng về sự bất tịnh, tưởng về cái chết, tưởng về sự ghê tởm của thức ăn, tưởng về sự không hoan hỷ trong tất cả các cõi, tưởng về sự vô thường, tưởng về khổ trong vô thường, tưởng về vô ngã trong khổ.
Imā kho, bhikkhave, satta saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānāti.
These seven perceptions, monks, when developed and frequently practiced, are of great fruit, of great benefit, steeped in the Deathless, ending in the Deathless."
Này các Tỳ-kheo, bảy loại tưởng này, khi được tu tập và làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, thâm nhập vào Bất tử, và kết thúc ở Bất tử.”
‘‘‘Asubhasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti.
"'Monks, the perception of foulness, when developed and frequently practiced, is of great fruit, of great benefit, steeped in the Deathless, ending in the Deathless.'
“Này các Tỳ-kheo, tưởng về sự bất tịnh, khi được tu tập và làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, thâm nhập vào Bất tử, và kết thúc ở Bất tử.”
Iti kho panetaṃ vuttaṃ.
Thus it has been said.
Điều này đã được nói như vậy.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
With reference to what has this been said?
Vì lý do gì mà điều này được nói như vậy?
Asubhasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato methunadhammasamāpattiyā cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
When a monk, monks, dwells frequently with a mind familiar with the perception of foulness, his mind recoils, shrinks back, and turns away from engaging in sexual intercourse; it does not expand, and either equanimity or aversion is established.
Này các Tỳ-kheo, khi một Tỳ-kheo thường xuyên an trú với tâm đã quen thuộc với tưởng về sự bất tịnh, tâm của vị ấy co rút lại, ghê tởm, quay lưng lại với sự hòa hợp của pháp dâm dục, không mở rộng ra, và sự xả hoặc sự ghê tởm được thiết lập.
Seyyathāpi, bhikkhave, kukkuṭapattaṃ vā nhārudaddulaṃ vā aggimhi pakkhittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati.
Just as, monks, a hen's feather or a sinew-strip, when thrown into a fire, recoils, shrinks back, and turns away; it does not expand.
Ví như, này các Tỳ-kheo, lông gà hoặc gân bò bị ném vào lửa thì co rút lại, ghê tởm, quay lưng lại, không mở rộng ra.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno asubhasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato methunadhammasamāpattiyā cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
Even so, monks, when a monk dwells frequently with a mind familiar with the perception of foulness, his mind recoils, shrinks back, and turns away from engaging in sexual intercourse; it does not expand, and either equanimity or aversion is established.
Cũng vậy, này các Tỳ-kheo, khi một Tỳ-kheo thường xuyên an trú với tâm đã quen thuộc với tưởng về sự bất tịnh, tâm của vị ấy co rút lại, ghê tởm, quay lưng lại với sự hòa hợp của pháp dâm dục, không mở rộng ra, và sự xả hoặc sự ghê tởm được thiết lập.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhuno asubhasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato methunadhammasamāpattiyā cittaṃ anusandahati* appaṭikulyatā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘abhāvitā me asubhasaññā, natthi me pubbenāparaṃ viseso, appattaṃ me bhāvanābala’nti.
“Monks, if a bhikkhu, dwelling much with a mind accustomed to the perception of impurity (asubhasaññā), finds his mind inclining towards the practice of sexual intercourse, and an absence of revulsion becomes established; then, monks, that bhikkhu should understand: ‘My perception of impurity has not been developed, there is no distinction for me compared to before, the power of development has not been attained by me.’
“Này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu sống nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng về sự bất tịnh (asubhasaññā), mà tâm của vị ấy lại hướng đến sự giao hợp, sự không ghê tởm khởi lên; thì này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu ấy cần phải biết: ‘Tưởng về sự bất tịnh của ta chưa được tu tập, ta không có sự khác biệt nào so với trước, năng lực tu tập của ta chưa đạt được’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending in that regard.
Khi ấy, vị ấy có sự hiểu biết rõ ràng về điều đó.
Sace pana, bhikkhave, bhikkhuno asubhasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato methunadhammasamāpattiyā cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘subhāvitā me asubhasaññā, atthi me pubbenāparaṃ viseso, pattaṃ me bhāvanābala’nti.
But if, monks, a bhikkhu, dwelling much with a mind accustomed to the perception of impurity, finds his mind shrinking back, recoiling, turning away from the practice of sexual intercourse, not expanding, and equanimity or revulsion becomes established; then, monks, that bhikkhu should understand: ‘My perception of impurity has been well developed, there is a distinction for me compared to before, the power of development has been attained by me.’
Nhưng này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu sống nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng về sự bất tịnh, mà tâm của vị ấy lại co rút, ghê tởm, quay lại, không lan rộng đối với sự giao hợp, hoặc sự xả ly hay ghê tởm khởi lên; thì này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu ấy cần phải biết: ‘Tưởng về sự bất tịnh của ta đã được tu tập tốt, ta có sự khác biệt so với trước, năng lực tu tập của ta đã đạt được’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending in that regard.
Khi ấy, vị ấy có sự hiểu biết rõ ràng về điều đó.
‘Asubhasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
That which was said: ‘The perception of impurity, monks, when developed and cultivated, is of great fruit, of great benefit, has the Deathless as its basis, and the Deathless as its culmination’—it was said with reference to this.
“Này các Tỳ-khưu, tưởng về sự bất tịnh, khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, có chỗ nương tựa là bất tử, có cứu cánh là bất tử”— điều đã được nói ấy là do liên quan đến điều này mà được nói.
‘‘‘Maraṇasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
“That which was said: ‘The perception of death (maraṇasaññā), monks, when developed and cultivated, is of great fruit, of great benefit, has the Deathless as its basis, and the Deathless as its culmination’—with reference to what was this said?
“Này các Tỳ-khưu, ‘tưởng về cái chết (maraṇasaññā), khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, có chỗ nương tựa là bất tử, có cứu cánh là bất tử’— điều đã được nói ấy là do liên quan đến điều gì mà được nói?
Maraṇasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato jīvitanikantiyā cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
Monks, when a bhikkhu dwells much with a mind accustomed to the perception of death, his mind shrinks back, recoils, turns away from the craving for life, not expanding; and equanimity or revulsion becomes established.
Này các Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu sống nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng về cái chết, tâm của vị ấy co rút, ghê tởm, quay lại, không lan rộng đối với sự khao khát cuộc sống, hoặc sự xả ly hay ghê tởm khởi lên.
Seyyathāpi, bhikkhave, kukkuṭapattaṃ vā nhārudaddulaṃ vā aggimhi pakkhittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati.
Just as, monks, a chicken feather or a piece of sinew, when thrown into a fire, shrinks back, recoils, turns away, not expanding.
Ví như, này các Tỳ-khưu, một chiếc lông gà hay một miếng gân đã khô, khi được ném vào lửa, sẽ co rút, ghê tởm, quay lại, không lan rộng.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno maraṇasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato jīvitanikantiyā cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
Even so, monks, when a bhikkhu dwells much with a mind accustomed to the perception of death, his mind shrinks back, recoils, turns away from the craving for life, not expanding; and equanimity or revulsion becomes established.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu sống nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng về cái chết, tâm của vị ấy co rút, ghê tởm, quay lại, không lan rộng đối với sự khao khát cuộc sống, hoặc sự xả ly hay ghê tởm khởi lên.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhuno maraṇasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato jīvitanikantiyā cittaṃ anusandahati appaṭikulyatā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘abhāvitā me maraṇasaññā, natthi me pubbenāparaṃ viseso, appattaṃ me bhāvanābala’nti.
“Monks, if a bhikkhu, dwelling much with a mind accustomed to the perception of death, finds his mind inclining towards the craving for life, and an absence of revulsion becomes established; then, monks, that bhikkhu should understand: ‘My perception of death has not been developed, there is no distinction for me compared to before, the power of development has not been attained by me.’
“Này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu sống nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng về cái chết, mà tâm của vị ấy lại hướng đến sự khao khát cuộc sống, sự không ghê tởm khởi lên; thì này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu ấy cần phải biết: ‘Tưởng về cái chết của ta chưa được tu tập, ta không có sự khác biệt nào so với trước, năng lực tu tập của ta chưa đạt được’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending in that regard.
Khi ấy, vị ấy có sự hiểu biết rõ ràng về điều đó.
Sace pana, bhikkhave, bhikkhuno maraṇasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato jīvitanikantiyā cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘subhāvitā me maraṇasaññā, atthi me pubbenāparaṃ viseso, pattaṃ me bhāvanābala’nti.
But if, monks, a bhikkhu, dwelling much with a mind accustomed to the perception of death, finds his mind shrinking back, recoiling, turning away from the craving for life, not expanding, and equanimity or revulsion becomes established; then, monks, that bhikkhu should understand: ‘My perception of death has been well developed, there is a distinction for me compared to before, the power of development has been attained by me.’
Nhưng này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu sống nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng về cái chết, mà tâm của vị ấy lại co rút, ghê tởm, quay lại, không lan rộng đối với sự khao khát cuộc sống, hoặc sự xả ly hay ghê tởm khởi lên; thì này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu ấy cần phải biết: ‘Tưởng về cái chết của ta đã được tu tập tốt, ta có sự khác biệt so với trước, năng lực tu tập của ta đã đạt được’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending in that regard.
Khi ấy, vị ấy có sự hiểu biết rõ ràng về điều đó.
‘Maraṇasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
That which was said: ‘The perception of death, monks, when developed and cultivated, is of great fruit, of great benefit, has the Deathless as its basis, and the Deathless as its culmination’—it was said with reference to this.
“Này các Tỳ-khưu, ‘tưởng về cái chết, khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, có chỗ nương tựa là bất tử, có cứu cánh là bất tử’— điều đã được nói ấy là do liên quan đến điều này mà được nói.
‘‘‘Āhāre paṭikūlasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
“That which was said: ‘The perception of revulsion in food (āhāre paṭikūlasaññā), monks, when developed and cultivated, is of great fruit, of great benefit, has the Deathless as its basis, and the Deathless as its culmination’—with reference to what was this said?
“Này các Tỳ-khưu, ‘tưởng về sự ghê tởm trong thức ăn (āhāre paṭikūlasaññā), khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, có chỗ nương tựa là bất tử, có cứu cánh là bất tử’— điều đã được nói ấy là do liên quan đến điều gì mà được nói?
Āhāre paṭikūlasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato rasataṇhāya cittaṃ patilīyati …pe… upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
Monks, when a bhikkhu dwells much with a mind accustomed to the perception of revulsion in food, his mind shrinks back… and equanimity or revulsion becomes established towards the craving for tastes.
Này các Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu sống nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng về sự ghê tởm trong thức ăn, tâm của vị ấy co rút… hoặc sự xả ly hay ghê tởm khởi lên đối với sự thèm khát hương vị.
Seyyathāpi, bhikkhave, kukkuṭapattaṃ vā nhārudaddulaṃ vā aggimhi pakkhittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati.
Just as, monks, a chicken feather or a piece of sinew, when thrown into a fire, shrinks back, recoils, turns away, not expanding.
Ví như, này các Tỳ-khưu, một chiếc lông gà hay một miếng gân đã khô, khi được ném vào lửa, sẽ co rút, ghê tởm, quay lại, không lan rộng.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno āhāre paṭikūlasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato rasataṇhāya cittaṃ patilīyati…pe… upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
Even so, monks, when a bhikkhu dwells much with a mind accustomed to the perception of revulsion in food, his mind shrinks back… and equanimity or revulsion becomes established towards the craving for tastes.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu sống nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng về sự ghê tởm trong thức ăn, tâm của vị ấy co rút… hoặc sự xả ly hay ghê tởm khởi lên đối với sự thèm khát hương vị.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhuno āhāre paṭikūlasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato rasataṇhāya cittaṃ anusandahati appaṭikulyatā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘abhāvitā me āhāre paṭikūlasaññā, natthi me pubbenāparaṃ viseso, appattaṃ me bhāvanābala’nti.
“Monks, if a bhikkhu, dwelling frequently with a mind familiarized with the perception of loathsomeness in food, finds his mind flowing on towards craving for taste, and non-loathsomeness or pleasantness stands firm; then, monks, that bhikkhu should understand: ‘My perception of loathsomeness in food has not been developed, there is no distinction for me between before and after, the power of development has not been attained by me.’
“Này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu sống nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng về sự ghê tởm trong thức ăn, mà tâm của vị ấy lại hướng đến sự thèm khát hương vị, sự không ghê tởm khởi lên; thì này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu ấy cần phải biết: ‘Tưởng về sự ghê tởm trong thức ăn của ta chưa được tu tập, ta không có sự khác biệt nào so với trước, năng lực tu tập của ta chưa đạt được’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending in that regard.
Khi ấy, vị ấy có sự hiểu biết rõ ràng về điều đó.
Sace pana, bhikkhave, bhikkhuno āhāre paṭikūlasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato rasataṇhāya cittaṃ patilīyati…pe… upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘subhāvitā me āhāre paṭikūlasaññā, atthi me pubbenāparaṃ viseso, pattaṃ me bhāvanābala’nti.
But if, monks, a bhikkhu, dwelling frequently with a mind familiarized with the perception of loathsomeness in food, finds his mind shrinking away from craving for taste…pe… and equanimity or loathsomeness stands firm; then, monks, that bhikkhu should understand: ‘My perception of loathsomeness in food has been well developed, there is a distinction for me between before and after, the power of development has been attained by me.’
Nhưng này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu sống nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng về sự ghê tởm trong thức ăn, mà tâm của vị ấy lại co rút… hoặc sự xả ly hay ghê tởm khởi lên đối với sự thèm khát hương vị; thì này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu ấy cần phải biết: ‘Tưởng về sự ghê tởm trong thức ăn của ta đã được tu tập tốt, ta có sự khác biệt so với trước, năng lực tu tập của ta đã đạt được’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending in that regard.
Khi ấy, vị ấy có sự hiểu biết rõ ràng về điều đó.
‘Āhāre paṭikūlasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
That which was said: ‘Monks, the perception of loathsomeness in food, when developed and frequently practiced, is of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless’—it was said with reference to this.
“Này các Tỳ-khưu, ‘tưởng về sự ghê tởm trong thức ăn, khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, có chỗ nương tựa là bất tử, có cứu cánh là bất tử’— điều đã được nói ấy là do liên quan đến điều này mà được nói.
‘‘‘Sabbaloke anabhiratasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ.
“‘Monks, the perception of non-delight in the entire world, when developed and frequently practiced, is of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless’—this was said.
“Này các Tỳ-khưu, ‘tưởng về sự không hoan hỷ trong tất cả thế gian (sabbaloke anabhiratasaññā), khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, có chỗ nương tựa là bất tử, có cứu cánh là bất tử’— điều đã được nói ấy.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
With reference to what was this said?
Là do liên quan đến điều gì mà được nói?
Sabbaloke anabhiratasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato lokacitresu cittaṃ patilīyati…pe… seyyathāpi bhikkhave…pe… patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati.
Monks, if a bhikkhu dwells frequently with a mind familiarized with the perception of non-delight in the entire world, his mind shrinks away from the world’s attractions…pe… just as, monks…pe… it shrinks, shrivels, turns back, and does not expand.
Này các Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu sống nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng về sự không hoan hỷ trong tất cả thế gian, tâm của vị ấy co rút… ví như, này các Tỳ-khưu… co rút, ghê tởm, quay lại, không lan rộng đối với những điều trang hoàng của thế gian.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno sabbaloke anabhiratasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato lokacitresu cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
Even so, monks, when a bhikkhu dwells frequently with a mind familiarized with the perception of non-delight in the entire world, his mind shrinks, shrivels, turns back, and does not expand from the world’s attractions, and equanimity or loathsomeness stands firm.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu sống nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng về sự không hoan hỷ trong tất cả thế gian, tâm của vị ấy co rút, ghê tởm, quay lại, không lan rộng đối với những điều trang hoàng của thế gian, hoặc sự xả ly hay ghê tởm khởi lên.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhuno sabbaloke anabhiratasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato lokacitresu cittaṃ anusandahati appaṭikulyatā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘abhāvitā me sabbaloke anabhiratasaññā, natthi me pubbenāparaṃ viseso, appattaṃ me bhāvanābala’nti.
If, monks, a bhikkhu, dwelling frequently with a mind familiarized with the perception of non-delight in the entire world, finds his mind flowing on towards the world’s attractions, and non-loathsomeness stands firm; then, monks, that bhikkhu should understand: ‘My perception of non-delight in the entire world has not been developed, there is no distinction for me between before and after, the power of development has not been attained by me.’
“Này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu sống nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng về sự không hoan hỷ trong tất cả thế gian, mà tâm của vị ấy lại hướng đến những điều trang hoàng của thế gian, sự không ghê tởm khởi lên; thì này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu ấy cần phải biết: ‘Tưởng về sự không hoan hỷ trong tất cả thế gian của ta chưa được tu tập, ta không có sự khác biệt nào so với trước, năng lực tu tập của ta chưa đạt được’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending in that regard.
Khi ấy, vị ấy có sự hiểu biết rõ ràng về điều đó.
Sace pana, bhikkhave, bhikkhuno sabbaloke anabhiratasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato lokacitresu cittaṃ patilīyati…pe… upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘subhāvitā me sabbaloke anabhiratasaññā, atthi me pubbenāparaṃ viseso, pattaṃ me bhāvanābala’nti.
But if, monks, a bhikkhu, dwelling frequently with a mind familiarized with the perception of non-delight in the entire world, finds his mind shrinking away from the world’s attractions…pe… and equanimity or loathsomeness stands firm; then, monks, that bhikkhu should understand: ‘My perception of non-delight in the entire world has been well developed, there is a distinction for me between before and after, the power of development has been attained by me.’
Nhưng này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu sống nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng về sự không hoan hỷ trong tất cả thế gian, mà tâm của vị ấy lại co rút… hoặc sự xả ly hay ghê tởm khởi lên đối với những điều trang hoàng của thế gian; thì này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu ấy cần phải biết: ‘Tưởng về sự không hoan hỷ trong tất cả thế gian của ta đã được tu tập tốt, ta có sự khác biệt so với trước, năng lực tu tập của ta đã đạt được’.
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending in that regard.
Khi ấy, vị ấy có sự hiểu biết rõ ràng về điều đó.
‘Sabbaloke anabhiratasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
That which was said: ‘Monks, the perception of non-delight in the entire world, when developed and frequently practiced, is of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless’—it was said with reference to this.
“Này các Tỳ-khưu, ‘tưởng về sự không hoan hỷ trong tất cả thế gian, khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, có chỗ nương tựa là bất tử, có cứu cánh là bất tử’— điều đã được nói ấy là do liên quan đến điều này mà được nói.
‘‘‘Aniccasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ.
“‘Monks, the perception of impermanence, when developed and frequently practiced, is of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless’—this was said.
“Này chư Tỳ-khưu, tưởng vô thường (aniccasāññā) được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, đi đến chỗ bất tử, chấm dứt ở chỗ bất tử.” Lời này đã được nói ra như vậy.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
With reference to what was this said?
Lời này được nói ra dựa vào điều gì?
Aniccasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato lābhasakkārasiloke cittaṃ patilīyati…pe… upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
Monks, if a bhikkhu dwells frequently with a mind familiarized with the perception of impermanence, his mind shrinks away from gain, honor, and fame…pe… and equanimity or loathsomeness stands firm.
Này chư Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu an trú nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng vô thường, thì tâm sẽ co rút lại khỏi lợi lộc, sự cung kính và danh tiếng…pe… hoặc sự xả ly hoặc sự chán ghét sẽ được thiết lập.
Seyyathāpi, bhikkhave, kukkuṭapattaṃ vā nhārudaddulaṃ vā aggimhi pakkhittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati na sampasāriyati.
Just as, monks, a chicken feather or a piece of sinew, when thrown into a fire, shrinks, shrivels, turns back, and does not expand.
Này chư Tỳ-khưu, ví như một sợi lông gà hoặc một sợi gân bị ném vào lửa sẽ co rút lại, quăn lại, cuộn lại, không giãn ra.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno aniccasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato lābhasakkārasiloke cittaṃ patilīyati…pe… upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti.
Even so, monks, when a bhikkhu dwells frequently with a mind familiarized with the perception of impermanence, his mind shrinks away from gain, honor, and fame…pe… and equanimity or loathsomeness stands firm.
Cũng vậy, này chư Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu an trú nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng vô thường, thì tâm sẽ co rút lại khỏi lợi lộc, sự cung kính và danh tiếng…pe… hoặc sự xả ly hoặc sự chán ghét sẽ được thiết lập.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhuno aniccasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato lābhasakkārasiloke cittaṃ anusandahati appaṭikulyatā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘abhāvitā me aniccasaññā, natthi me pubbenāparaṃ viseso, appattaṃ me bhāvanābala’nti.
If, monks, a bhikkhu, dwelling frequently with a mind familiarized with the perception of impermanence, finds his mind flowing on towards gain, honor, and fame, and non-loathsomeness stands firm; then, monks, that bhikkhu should understand: ‘My perception of impermanence has not been developed, there is no distinction for me between before and after, the power of development has not been attained by me.’
Này chư Tỳ-khưu, nếu khi một Tỳ-khưu an trú nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng vô thường, mà tâm vẫn dính mắc vào lợi lộc, sự cung kính và danh tiếng, không có sự chán ghét được thiết lập; thì Tỳ-khưu ấy, này chư Tỳ-khưu, cần phải biết rằng: ‘Tưởng vô thường của ta chưa được tu tập, ta không có sự tiến bộ nào so với trước đây, năng lực tu tập của ta chưa đạt được.’
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending in that regard.
Như vậy, vị ấy có sự hiểu biết rõ ràng trong trường hợp đó.
Sace pana, bhikkhave, bhikkhuno aniccasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato lābhasakkārasiloke cittaṃ patilīyati patikuṭati pativattati, na sampasāriyati upekkhā vā pāṭikulyatā vā saṇṭhāti; veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘subhāvitā me aniccasaññā, atthi me pubbenāparaṃ viseso, pattaṃ me bhāvanābala’nti.
But if, bhikkhus, while a bhikkhu dwells much with a mind familiar with the perception of impermanence (aniccasaññā), his mind shrinks back, recoils, and turns away from gain, honor, and fame, and does not expand, and equanimity or revulsion is established; then, bhikkhus, that bhikkhu should understand: ‘My perception of impermanence is well-developed, there is a distinction for me compared to before, I have attained the power of development.’
Nhưng nếu, này chư Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu an trú nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng vô thường, mà tâm co rút lại, quăn lại, cuộn lại, không giãn ra khỏi lợi lộc, sự cung kính và danh tiếng, hoặc sự xả ly hoặc sự chán ghét được thiết lập; thì Tỳ-khưu ấy, này chư Tỳ-khưu, cần phải biết rằng: ‘Tưởng vô thường của ta đã được tu tập tốt, ta có sự tiến bộ so với trước đây, năng lực tu tập của ta đã đạt được.’
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending in that regard.
Như vậy, vị ấy có sự hiểu biết rõ ràng trong trường hợp đó.
‘Aniccasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘The perception of impermanence, bhikkhus, when developed and frequently practiced, is of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless’—what was said thus, was said with reference to this.
“Này chư Tỳ-khưu, tưởng vô thường được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, đi đến chỗ bất tử, chấm dứt ở chỗ bất tử” – lời đã nói đó là dựa vào điều này mà nói.
‘‘‘Anicce dukkhasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ.
‘‘‘The perception of suffering in the impermanent, bhikkhus, when developed and frequently practiced, is of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless’—thus it has been said.
“Này chư Tỳ-khưu, tưởng khổ trong vô thường (anicce dukkhasaññā) được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, đi đến chỗ bất tử, chấm dứt ở chỗ bất tử.” Lời này đã được nói ra như vậy.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
With reference to what was this said?
Lời này được nói ra dựa vào điều gì?
Anicce dukkhasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato ālasye kosajje vissaṭṭhiye pamāde ananuyoge apaccavekkhaṇāya tibbā bhayasaññā paccupaṭṭhitā hoti, seyyathāpi, bhikkhave, ukkhittāsike vadhake.
Bhikkhus, when a bhikkhu dwells much with a mind familiar with the perception of suffering in the impermanent, a strong perception of fear arises for him regarding idleness, laziness, slackness, heedlessness, non-application, and non-reflection, just as, bhikkhus, in the case of a murderer with an upraised sword.
Này chư Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu an trú nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng khổ trong vô thường, thì một tưởng sợ hãi mãnh liệt hiện hữu đối với sự lười biếng, sự biếng nhác, sự buông thả, sự phóng dật, sự không chuyên cần, sự không quán xét, ví như, này chư Tỳ-khưu, đối với một kẻ sát nhân với thanh kiếm đã giương lên.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhuno anicce dukkhasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato ālasye kosajje vissaṭṭhiye pamāde ananuyoge apaccavekkhaṇāya tibbā bhayasaññā, na paccupaṭṭhitā hoti, seyyathāpi, bhikkhave, ukkhittāsike vadhake.
‘‘If, bhikkhus, while a bhikkhu dwells much with a mind familiar with the perception of suffering in the impermanent, a strong perception of fear does not arise for him regarding idleness, laziness, slackness, heedlessness, non-application, and non-reflection, just as, bhikkhus, in the case of a murderer with an upraised sword,
Này chư Tỳ-khưu, nếu khi một Tỳ-khưu an trú nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng khổ trong vô thường, mà một tưởng sợ hãi mãnh liệt không hiện hữu đối với sự lười biếng, sự biếng nhác, sự buông thả, sự phóng dật, sự không chuyên cần, sự không quán xét, ví như, này chư Tỳ-khưu, đối với một kẻ sát nhân với thanh kiếm đã giương lên.
Veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘abhāvitā me anicce dukkhasaññā, natthi me pubbenāparaṃ viseso, appattaṃ me bhāvanābala’nti.
then, bhikkhus, that bhikkhu should understand: ‘My perception of suffering in the impermanent is undeveloped, there is no distinction for me compared to before, I have not attained the power of development.’
Tỳ-khưu ấy, này chư Tỳ-khưu, cần phải biết rằng: ‘Tưởng khổ trong vô thường của ta chưa được tu tập, ta không có sự tiến bộ nào so với trước đây, năng lực tu tập của ta chưa đạt được.’
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending in that regard.
Như vậy, vị ấy có sự hiểu biết rõ ràng trong trường hợp đó.
Sace pana, bhikkhave, bhikkhuno anicce dukkhasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato ālasye kosajje vissaṭṭhiye pamāde ananuyoge apaccavekkhaṇāya tibbā bhayasaññā paccupaṭṭhitā hoti, seyyathāpi, bhikkhave, ukkhittāsike vadhake.
But if, bhikkhus, while a bhikkhu dwells much with a mind familiar with the perception of suffering in the impermanent, a strong perception of fear does arise for him regarding idleness, laziness, slackness, heedlessness, non-application, and non-reflection, just as, bhikkhus, in the case of a murderer with an upraised sword,
Nhưng nếu, này chư Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu an trú nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng khổ trong vô thường, mà một tưởng sợ hãi mãnh liệt hiện hữu đối với sự lười biếng, sự biếng nhác, sự buông thả, sự phóng dật, sự không chuyên cần, sự không quán xét, ví như, này chư Tỳ-khưu, đối với một kẻ sát nhân với thanh kiếm đã giương lên.
Veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘subhāvitā me anicce dukkhasaññā, atthi me pubbenāparaṃ viseso, pattaṃ me bhāvanābala’nti.
then, bhikkhus, that bhikkhu should understand: ‘My perception of suffering in the impermanent is well-developed, there is a distinction for me compared to before, I have attained the power of development.’
Tỳ-khưu ấy, này chư Tỳ-khưu, cần phải biết rằng: ‘Tưởng khổ trong vô thường của ta đã được tu tập tốt, ta có sự tiến bộ so với trước đây, năng lực tu tập của ta đã đạt được.’
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending in that regard.
Như vậy, vị ấy có sự hiểu biết rõ ràng trong trường hợp đó.
‘Anicce dukkhasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘The perception of suffering in the impermanent, bhikkhus, when developed and frequently practiced, is of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless’—what was said thus, was said with reference to this.
“Này chư Tỳ-khưu, tưởng khổ trong vô thường được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, đi đến chỗ bất tử, chấm dứt ở chỗ bất tử” – lời đã nói đó là dựa vào điều này mà nói.
‘‘‘Dukkhe anattasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ.
‘‘‘The perception of non-self in suffering, bhikkhus, when developed and frequently practiced, is of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless’—thus it has been said.
“Này chư Tỳ-khưu, tưởng vô ngã trong khổ (dukkhe anattasaññā) được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, đi đến chỗ bất tử, chấm dứt ở chỗ bất tử.” Lời này đã được nói ra như vậy.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
With reference to what was this said?
Lời này được nói ra dựa vào điều gì?
Dukkhe anattasaññāparicitena, bhikkhave, bhikkhuno cetasā bahulaṃ viharato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānāpagataṃ mānasaṃ hoti vidhāsamatikkantaṃ santaṃ suvimuttaṃ.
Bhikkhus, when a bhikkhu dwells much with a mind familiar with the perception of non-self in suffering, his mind becomes free from the notions of ‘I’ and ‘mine’ and conceit, transcending all measures, peaceful, and well-liberated regarding this conscious body and all external signs.
Này chư Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu an trú nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng vô ngã trong khổ, thì tâm của vị ấy, đối với thân có thức này và đối với tất cả các tướng bên ngoài, sẽ không còn chấp ngã, chấp của ta, không còn kiêu mạn, vượt qua mọi sự so sánh, an tịnh và giải thoát hoàn toàn.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhuno dukkhe anattasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu na ahaṅkāramamaṅkāramānāpagataṃ mānasaṃ hoti vidhāsamatikkantaṃ santaṃ suvimuttaṃ.
‘‘If, bhikkhus, while a bhikkhu dwells much with a mind familiar with the perception of non-self in suffering, his mind does not become free from the notions of ‘I’ and ‘mine’ and conceit, transcending all measures, peaceful, and well-liberated regarding this conscious body and all external signs,
Này chư Tỳ-khưu, nếu khi một Tỳ-khưu an trú nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng vô ngã trong khổ, mà tâm của vị ấy, đối với thân có thức này và đối với tất cả các tướng bên ngoài, vẫn còn chấp ngã, chấp của ta, còn kiêu mạn, chưa vượt qua mọi sự so sánh, chưa an tịnh và chưa giải thoát hoàn toàn.
Veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘abhāvitā me dukkhe anattasaññā, natthi me pubbenāparaṃ viseso, appattaṃ me bhāvanābala’nti.
then, bhikkhus, that bhikkhu should understand: ‘My perception of non-self in suffering is undeveloped, there is no distinction for me compared to before, I have not attained the power of development.’
Tỳ-khưu ấy, này chư Tỳ-khưu, cần phải biết rằng: ‘Tưởng vô ngã trong khổ của ta chưa được tu tập, ta không có sự tiến bộ nào so với trước đây, năng lực tu tập của ta chưa đạt được.’
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending in that regard.
Như vậy, vị ấy có sự hiểu biết rõ ràng trong trường hợp đó.
‘‘Sace pana, bhikkhave, bhikkhuno dukkhe anattasaññāparicitena cetasā bahulaṃ viharato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānāpagataṃ mānasaṃ hoti vidhāsamatikkantaṃ santaṃ suvimuttaṃ.
‘‘But if, bhikkhus, while a bhikkhu dwells much with a mind familiar with the perception of non-self in suffering, his mind does become free from the notions of ‘I’ and ‘mine’ and conceit, transcending all measures, peaceful, and well-liberated regarding this conscious body and all external signs,
Nhưng nếu, này chư Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu an trú nhiều với tâm đã quen thuộc với tưởng vô ngã trong khổ, mà tâm của vị ấy, đối với thân có thức này và đối với tất cả các tướng bên ngoài, không còn chấp ngã, chấp của ta, không còn kiêu mạn, vượt qua mọi sự so sánh, an tịnh và giải thoát hoàn toàn.
Veditabbametaṃ, bhikkhave, bhikkhunā ‘subhāvitā me dukkhe anattasaññā, atthi me pubbenāparaṃ viseso, pattaṃ me bhāvanābala’nti.
then, bhikkhus, that bhikkhu should understand: ‘My perception of non-self in suffering is well-developed, there is a distinction for me compared to before, I have attained the power of development.’
Tỳ-khưu ấy, này chư Tỳ-khưu, cần phải biết rằng: ‘Tưởng vô ngã trong khổ của ta đã được tu tập tốt, ta có sự tiến bộ so với trước đây, năng lực tu tập của ta đã đạt được.’
Itiha tattha sampajāno hoti.
Thus, he is clearly comprehending in that regard.
Như vậy, vị ấy có sự hiểu biết rõ ràng trong trường hợp đó.
‘Dukkhe anattasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘The perception of non-self in suffering, monks, when developed and cultivated, is of great fruit, of great benefit, leading to the Deathless, culminating in the Deathless.’ Thus, what was said was said with reference to this.
“Này chư Tỳ-khưu, tưởng vô ngã trong khổ được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, đi đến chỗ bất tử, chấm dứt ở chỗ bất tử” – lời đã nói đó là dựa vào điều này mà nói.
50. Atha kho jāṇussoṇi brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi.
50. Then Jāṇussoṇi the brahmin approached the Blessed One; having approached, he exchanged greetings with the Blessed One.
50. Bấy giờ, Bà-la-môn Jāṇussoṇī đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, ông chào hỏi Thế Tôn.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.
Having exchanged courteous and amiable talk, he sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, ông ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho jāṇussoṇi brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘bhavampi no gotamo brahmacārī paṭijānātī’’ti?
Seated to one side, Jāṇussoṇi the brahmin said to the Blessed One: “Does Master Gotama also claim to be a celibate?”
Ngồi xuống một bên, Bà-la-môn Jāṇussoṇī bạch Thế Tôn rằng: “Tôn giả Gotama có tuyên bố mình là người sống phạm hạnh không?”
‘‘Yañhi taṃ, brāhmaṇa, sammā vadamāno vadeyya – ‘akhaṇḍaṃ acchiddaṃ asabalaṃ akammāsaṃ paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ caratī’ti, mameva taṃ, brāhmaṇa, sammā vadamāno vadeyya – ‘ahañhi, brāhmaṇa, akhaṇḍaṃ acchiddaṃ asabalaṃ akammāsaṃ paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carāmī’’’ti.
“If, brahmin, one were to speak rightly, one would say: ‘He lives the pure life, unbroken, unblemished, unspotted, unblotched, complete, and pure.’ It is I, brahmin, of whom one would rightly say: ‘He lives the pure life, unbroken, unblemished, unspotted, unblotched, complete, and pure.’”
“Này Bà-la-môn, nếu ai nói đúng, thì người ấy nên nói về Ta rằng: ‘Vị ấy sống phạm hạnh không bị sứt mẻ, không bị thủng, không bị lốm đốm, không bị ô uế, hoàn toàn viên mãn, hoàn toàn thanh tịnh.’ Chính Ta, này Bà-la-môn, nói đúng rằng: ‘Ta sống phạm hạnh không bị sứt mẻ, không bị thủng, không bị lốm đốm, không bị ô uế, hoàn toàn viên mãn, hoàn toàn thanh tịnh.’”
‘‘Kiṃ pana, bho gotama, brahmacariyassa khaṇḍampi chiddampi sabalampi kammāsampī’’ti?
“But what, good Gotama, is a broken, blemished, spotted, or blotched pure life?”
“Thưa Tôn giả Gotama, thế nào là phạm hạnh bị sứt mẻ, bị thủng, bị lốm đốm, bị ô uế?”
‘‘Idha, brāhmaṇa, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā sammā brahmacārī paṭijānamāno na heva kho mātugāmena saddhiṃ dvayaṃdvayasamāpattiṃ samāpajjati; api ca kho mātugāmassa ucchādanaparimaddananhāpanasambāhanaṃ sādiyati.
“Here, brahmin, some recluse or brahmin, claiming to be a celibate, does not indeed engage in sexual intercourse with a woman; but he enjoys massage, rubbing, bathing, and kneading a woman.
“Này Bà-la-môn, ở đây, có một số Sa-môn hay Bà-la-môn tự xưng là người sống phạm hạnh chân chính, không quan hệ tình dục với nữ giới; nhưng lại chấp nhận việc xoa bóp, đấm bóp, tắm rửa, và xoa dầu cho nữ giới.
So taṃ assādeti* , taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati.
He relishes it, delights in it, and finds satisfaction in it.
Người ấy hoan hỷ với điều đó, ưa thích điều đó, và từ điều đó mà khởi lên sự thỏa mãn.
Idampi kho, brāhmaṇa, brahmacariyassa khaṇḍampi chiddampi sabalampi kammāsampi.
This, too, brahmin, is a broken, blemished, spotted, or blotched pure life.
Này Bà-la-môn, đây cũng là một phần bị sứt mẻ, bị thủng, bị vết bẩn, bị hoen ố của Phạm hạnh.
Ayaṃ vuccati, brāhmaṇa, aparisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati, saṃyutto methunena saṃyogena na parimuccati jātiyā jarāya maraṇena* sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccati dukkhasmāti vadāmi.
This, brahmin, is called living an impure pure life, bound by the fetter of sexual intercourse, not liberated from birth, aging, death, sorrows, lamentations, pains, griefs, and despairs; I say he is not liberated from suffering.
Này Bà-la-môn, người này được gọi là sống Phạm hạnh không thanh tịnh, bị trói buộc bởi sự kết hợp tà dâm, không thoát khỏi sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não; Ta nói rằng người ấy không thoát khỏi khổ.
‘‘Puna caparaṃ, brāhmaṇa, idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā sammā brahmacārī paṭijānamāno na heva kho mātugāmena saddhiṃ dvayaṃdvayasamāpattiṃ samāpajjati, napi mātugāmassa ucchādanaparimaddananhāpanasambāhanaṃ sādiyati; api ca kho mātugāmena saddhiṃ sañjagghati saṃkīḷati saṃkelāyati…pe… napi mātugāmena saddhiṃ sañjagghati saṃkīḷati saṃkelāyati; api ca kho mātugāmassa cakkhunā cakkhuṃ upanijjhāyati pekkhati…pe… napi mātugāmassa cakkhunā cakkhuṃ upanijjhāyati pekkhati; api ca kho mātugāmassa saddaṃ suṇāti tirokuṭṭaṃ vā tiropākāraṃ vā hasantiyā vā bhaṇantiyā vā gāyantiyā vā rodantiyā vā…pe… napi mātugāmassa saddaṃ suṇāti tirokuṭṭaṃ vā tiropākāraṃ vā hasantiyā vā bhaṇantiyā vā gāyantiyā vā rodantiyā vā; api ca kho yānissa tāni pubbe mātugāmena saddhiṃ hasitalapitakīḷitāni tāni anussarati…pe… napi yānissa tāni pubbe mātugāmena saddhiṃ hasitalapitakīḷitāni tāni anussarati; api ca kho passati gahapatiṃ vā gahapatiputtaṃ vā pañcahi kāmaguṇehi samappitaṃ samaṅgībhūtaṃ paricārayamānaṃ…pe… napi passati gahapatiṃ vā gahapatiputtaṃ vā pañcahi kāmaguṇehi samappitaṃ samaṅgībhūtaṃ paricārayamānaṃ; api ca kho aññataraṃ devanikāyaṃ paṇidhāya brahmacariyaṃ carati imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vāti.
“Furthermore, brahmin, here some recluse or brahmin, claiming to be a celibate, does not indeed engage in sexual intercourse with a woman, nor does he enjoy massage, rubbing, bathing, and kneading a woman; but he jokes, plays, and sports with a woman…pe… nor does he joke, play, and sport with a woman; but he looks at a woman eye to eye, gazing at her…pe… nor does he look at a woman eye to eye, gazing at her; but he listens to a woman’s voice from behind a wall or a fence, whether she is laughing, speaking, singing, or weeping…pe… nor does he listen to a woman’s voice from behind a wall or a fence, whether she is laughing, speaking, singing, or weeping; but he recalls the laughter, speech, and play he had with women in the past…pe… nor does he recall the laughter, speech, and play he had with women in the past; but he sees a householder or a householder’s son endowed and furnished with the five strands of sensual pleasure, enjoying them…pe… nor does he see a householder or a householder’s son endowed and furnished with the five strands of sensual pleasure, enjoying them; but he lives the pure life with the aspiration, ‘By this virtue, or vow, or ascetic practice, or pure life, I shall become a deva or one of the devas.’
“Lại nữa, này Bà-la-môn, ở đây, một số Sa-môn hay Bà-la-môn tự xưng là sống Phạm hạnh chân chính, không thực sự giao hợp với nữ giới trong sự kết hợp đôi lứa, cũng không hoan hỷ việc xoa bóp, đấm bóp, tắm rửa, hay chà xát cho nữ giới; nhưng lại cười đùa, vui chơi, và đùa cợt với nữ giới…pe… cũng không cười đùa, vui chơi, hay đùa cợt với nữ giới; nhưng lại nhìn chằm chằm vào mắt nữ giới…pe… cũng không nhìn chằm chằm vào mắt nữ giới; nhưng lại nghe tiếng nữ giới cười, nói, hát, hay khóc từ sau bức tường hay hàng rào…pe… cũng không nghe tiếng nữ giới cười, nói, hát, hay khóc từ sau bức tường hay hàng rào; nhưng lại hồi tưởng những tiếng cười đùa, nói chuyện, vui chơi trước đây của mình với nữ giới…pe… cũng không hồi tưởng những tiếng cười đùa, nói chuyện, vui chơi trước đây của mình với nữ giới; nhưng lại thấy một gia chủ hay con trai gia chủ đang tận hưởng năm dục lạc một cách đầy đủ và trọn vẹn…pe… cũng không thấy một gia chủ hay con trai gia chủ đang tận hưởng năm dục lạc một cách đầy đủ và trọn vẹn; nhưng lại sống Phạm hạnh với mong muốn được sinh vào một cõi trời nào đó, nghĩ rằng: ‘Với giới hạnh này, với cấm hạnh này, với khổ hạnh này, hay với Phạm hạnh này, ta sẽ trở thành một vị trời, hay một vị trời nào đó’.
So taṃ assādeti, taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati.
He relishes it, delights in it, and finds satisfaction in it.
Người ấy hoan hỷ với điều đó, ưa thích điều đó, và từ điều đó mà khởi lên sự thỏa mãn.
Idampi kho, brāhmaṇa, brahmacariyassa khaṇḍampi chiddampi sabalampi kammāsampi.
This, too, brahmin, is a broken, blemished, spotted, or blotched pure life.
Này Bà-la-môn, đây cũng là một phần bị sứt mẻ, bị thủng, bị vết bẩn, bị hoen ố của Phạm hạnh.
Ayaṃ vuccati, brāhmaṇa, aparisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati saṃyutto methunena saṃyogena, na parimuccati jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccati dukkhasmāti vadāmi.
“This, brahmin, is called practicing an impure holy life, bound by sexual union. He is not freed from birth, aging, death, sorrows, lamentations, pains, displeasures, and despair. He is not freed from suffering, I say.”
Này Bà-la-môn, người này được gọi là sống Phạm hạnh không thanh tịnh, bị trói buộc bởi sự kết hợp tà dâm, không thoát khỏi sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não; Ta nói rằng người ấy không thoát khỏi khổ.”
‘‘Yato ca khohaṃ, brāhmaṇa, imesaṃ sattannaṃ methunasaṃyogānaṃ aññataraññataramethunasaṃyogaṃ attani appahīnaṃ na samanupassiṃ, athāhaṃ, brāhmaṇa, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti paccaññāsiṃ.
“But when, brahmin, I did not see any one of these seven kinds of sexual unions as not yet abandoned in myself, then, brahmin, I declared that I had attained unsurpassed perfect self-awakening in this world with devas, Māra, Brahmā, with ascetics and brahmins, with devas and humans.
“Nhưng này Bà-la-môn, khi Ta không còn thấy bất kỳ sự kết hợp tà dâm nào trong bảy loại kết hợp tà dâm này chưa được đoạn trừ trong tự thân, bấy giờ, này Bà-la-môn, Ta mới tự tuyên bố rằng mình đã chứng đắc Vô Thượng Chánh Đẳng Giác trong thế gian này cùng với chư Thiên, Ma vương, Phạm Thiên, cùng với hàng Sa-môn, Bà-la-môn, cùng với loài người và chư Thiên.
‘Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi, akuppā me vimutti* , ayamantimā jāti, natthi dāni punabbhavo’’’ti.
And knowledge and vision arose in me: ‘My liberation is unshakeable; this is my last birth; now there is no more renewed existence.’”
Và tri kiến về sự giải thoát đã khởi lên nơi Ta: ‘Sự giải thoát của Ta là bất động. Đây là lần sinh cuối cùng. Không còn tái sinh nữa.’”
‘‘Itthī, bhikkhave, ajjhattaṃ itthindriyaṃ manasi karoti – itthikuttaṃ itthākappaṃ itthividhaṃ itthicchandaṃ itthissaraṃ itthālaṅkāraṃ.
“A woman, monks, attends to her own female faculty—her female characteristics, female demeanor, female ways, female desires, female voice, female adornments.
“Này các Tỳ-khưu, một người nữ quán tưởng đến nữ căn của chính mình – hình dáng nữ giới, cử chỉ nữ giới, phong thái nữ giới, mong muốn nữ giới, giọng nói nữ giới, trang sức nữ giới.
Sā tattha rajjati tatrābhiramati.
She becomes infatuated there, she delights there.
Người ấy bị tham đắm vào đó, hoan hỷ trong đó.
Sā tattha rattā tatrābhiratā bahiddhā purisindriyaṃ manasi karoti – purisakuttaṃ purisākappaṃ purisavidhaṃ purisacchandaṃ purisassaraṃ purisālaṅkāraṃ.
Infatuated there, delighting there, she attends to the male faculty outside—his male characteristics, male demeanor, male ways, male desires, male voice, male adornments.
Khi bị tham đắm vào đó, hoan hỷ trong đó, người ấy quán tưởng đến nam căn bên ngoài – hình dáng nam giới, cử chỉ nam giới, phong thái nam giới, mong muốn nam giới, giọng nói nam giới, trang sức nam giới.
Sā tattha rajjati tatrābhiramati.
She becomes infatuated there, she delights there.
Người ấy bị tham đắm vào đó, hoan hỷ trong đó.
Sā tattha rattā tatrābhiratā bahiddhā saṃyogaṃ ākaṅkhati.
Infatuated there, delighting there, she longs for union outside.
Khi bị tham đắm vào đó, hoan hỷ trong đó, người ấy mong muốn sự kết hợp bên ngoài.
Yañcassā saṃyogapaccayā uppajjati sukhaṃ somanassaṃ tañca ākaṅkhati.
And she longs for the pleasure and happiness that arises for her due to that union.
Và người ấy mong muốn niềm vui, sự hoan hỷ phát sinh từ sự kết hợp đó.
Itthatte, bhikkhave, abhiratā sattā purisesu saṃyogaṃ gatā.
Beings, monks, delighting in their female nature, enter into union with men.
Này các Tỳ-khưu, chúng sanh hoan hỷ trong nữ tính thì bị trói buộc vào nam giới.
Evaṃ kho, bhikkhave, itthī itthattaṃ nātivattati.
Thus, monks, a woman does not transcend her female nature.
Này các Tỳ-khưu, như vậy, người nữ không vượt qua được nữ tính.
‘‘Puriso, bhikkhave, ajjhattaṃ purisindriyaṃ manasi karoti – purisakuttaṃ purisākappaṃ purisavidhaṃ purisacchandaṃ purisassaraṃ purisālaṅkāraṃ.
“A man, monks, attends to his own male faculty—his male characteristics, male demeanor, male ways, male desires, male voice, male adornments.
“Này các Tỳ-khưu, một người nam quán tưởng đến nam căn của chính mình – hình dáng nam giới, cử chỉ nam giới, phong thái nam giới, mong muốn nam giới, giọng nói nam giới, trang sức nam giới.
So tattha rajjati tatrābhiramati.
He becomes infatuated there, he delights there.
Người ấy bị tham đắm vào đó, hoan hỷ trong đó.
So tattha ratto tatrābhirato bahiddhā itthindriyaṃ manasi karoti – itthikuttaṃ itthākappaṃ itthividhaṃ itthicchandaṃ itthissaraṃ itthālaṅkāraṃ.
Infatuated there, delighting there, he attends to the female faculty outside—her female characteristics, female demeanor, female ways, female desires, female voice, female adornments.
Khi bị tham đắm vào đó, hoan hỷ trong đó, người ấy quán tưởng đến nữ căn bên ngoài – hình dáng nữ giới, cử chỉ nữ giới, phong thái nữ giới, mong muốn nữ giới, giọng nói nữ giới, trang sức nữ giới.
So tattha rajjati tatrābhiramati.
He becomes infatuated there, he delights there.
Người ấy bị tham đắm vào đó, hoan hỷ trong đó.
So tattha ratto tatrābhirato bahiddhā saṃyogaṃ ākaṅkhati.
Infatuated there, delighting there, he longs for union outside.
Khi bị tham đắm vào đó, hoan hỷ trong đó, người ấy mong muốn sự kết hợp bên ngoài.
Yañcassa saṃyogapaccayā uppajjati sukhaṃ somanassaṃ tañca ākaṅkhati.
And he longs for the pleasure and happiness that arises for him due to that union.
Và người ấy mong muốn niềm vui, sự hoan hỷ phát sinh từ sự kết hợp đó.
Purisatte, bhikkhave, abhiratā sattā itthīsu saṃyogaṃ gatā.
Beings, monks, delighting in their male nature, enter into union with women.
Này các Tỳ-khưu, chúng sanh hoan hỷ trong nam tính thì bị trói buộc vào nữ giới.
Evaṃ kho, bhikkhave, puriso purisattaṃ nātivattati.
Thus, monks, a man does not transcend his male nature.
Này các Tỳ-khưu, như vậy, người nam không vượt qua được nam tính.
Evaṃ kho, bhikkhave, saṃyogo hoti.
Thus, monks, there is union.
Này các Tỳ-khưu, như vậy là sự trói buộc.
‘‘Kathañca, bhikkhave, visaṃyogo hoti?
“And how, monks, is there disunion?
“Và này các Tỳ-khưu, sự giải thoát khỏi trói buộc là như thế nào?
Itthī, bhikkhave, ajjhattaṃ itthindriyaṃ na manasi karoti – itthikuttaṃ itthākappaṃ itthividhaṃ itthicchandaṃ itthissaraṃ itthālaṅkāraṃ.
A woman, monks, does not attend to her own female faculty—her female characteristics, female demeanor, female ways, female desires, female voice, female adornments.
Này các Tỳ-khưu, một người nữ không quán tưởng đến nữ căn của chính mình – hình dáng nữ giới, cử chỉ nữ giới, phong thái nữ giới, mong muốn nữ giới, giọng nói nữ giới, trang sức nữ giới.
Sā tattha na rajjati, sā tatra nābhiramati.
She does not become infatuated there, she does not delight there.
Người ấy không bị tham đắm vào đó, không hoan hỷ trong đó.
Sā tattha arattā tatra anabhiratā bahiddhā purisindriyaṃ na manasi karoti – purisakuttaṃ purisākappaṃ purisavidhaṃ purisacchandaṃ purisassaraṃ purisālaṅkāraṃ.
Not infatuated there, not delighting there, she does not attend to the male faculty outside—his male characteristics, male demeanor, male ways, male desires, male voice, male adornments.
Khi không bị tham đắm vào đó, không hoan hỷ trong đó, người ấy không quán tưởng đến nam căn bên ngoài – hình dáng nam giới, cử chỉ nam giới, phong thái nam giới, mong muốn nam giới, giọng nói nam giới, trang sức nam giới.
Sā tattha na rajjati, tatra nābhiramati.
She does not become infatuated there, she does not delight there.
Người ấy không bị tham đắm vào đó, không hoan hỷ trong đó.
Sā tattha arattā tatra anabhiratā bahiddhā saṃyogaṃ nākaṅkhati.
She, unattached there, not delighting there, does not long for external union.
Khi không bị tham đắm vào đó, không hoan hỷ trong đó, người ấy không mong muốn sự kết hợp bên ngoài.
Yañcassā saṃyogapaccayā uppajjati sukhaṃ somanassaṃ tañca nākaṅkhati.
And whatever happiness and joy arise for her due to that union, she does not long for that either.
Và người ấy không mong muốn niềm vui, sự hoan hỷ phát sinh từ sự kết hợp đó.
Itthatte, bhikkhave, anabhiratā sattā purisesu visaṃyogaṃ gatā.
Mendicants, beings who do not delight in womanhood have become disjoined from men.
Này các Tỳ-khưu, chúng sanh không hoan hỷ trong nữ tính thì được giải thoát khỏi trói buộc vào nam giới.
Evaṃ kho, bhikkhave, itthī itthattaṃ ativattati.
This is how, mendicants, a woman transcends womanhood.
Này các Tỳ-khưu, như vậy, người nữ vượt qua được nữ tính.
‘‘Puriso, bhikkhave, ajjhattaṃ purisindriyaṃ na manasi karoti – purisakuttaṃ purisākappaṃ purisavidhaṃ purisacchandaṃ purisassaraṃ purisālaṅkāraṃ.
Mendicants, a man does not attend to his own male faculty—his male form, male appearance, male manner, male desire, male voice, male adornment.
“Này các Tỳ-khưu, một người đàn ông không chú tâm đến nam căn bên trong – tức là cử chỉ của đàn ông, phong thái của đàn ông, dáng vẻ của đàn ông, ý muốn của đàn ông, giọng nói của đàn ông, trang sức của đàn ông.
So tattha na rajjati, so tatra nābhiramati.
He does not become attached there, he does not delight there.
Người ấy không đắm nhiễm vào đó, không hoan hỷ trong đó.
So tattha aratto tatra anabhirato bahiddhā itthindriyaṃ na manasi karoti – itthikuttaṃ itthākappaṃ itthividhaṃ itthicchandaṃ itthissaraṃ itthālaṅkāraṃ.
Unattached there, not delighting there, he does not attend to the female faculty externally—female form, female appearance, female manner, female desire, female voice, female adornment.
Không đắm nhiễm trong đó, không hoan hỷ trong đó, người ấy không chú tâm đến nữ căn bên ngoài – tức là cử chỉ của phụ nữ, phong thái của phụ nữ, dáng vẻ của phụ nữ, ý muốn của phụ nữ, giọng nói của phụ nữ, trang sức của phụ nữ.
So tattha na rajjati, tatra nābhiramati.
He does not become attached there, he does not delight there.
Người ấy không đắm nhiễm vào đó, không hoan hỷ trong đó.
So tattha aratto tatra anabhirato bahiddhā saṃyogaṃ nākaṅkhati.
Unattached there, not delighting there, he does not long for external union.
Không đắm nhiễm trong đó, không hoan hỷ trong đó, người ấy không mong cầu sự kết hợp bên ngoài.
Yañcassa saṃyogapaccayā uppajjati sukhaṃ somanassaṃ tañca nākaṅkhati.
And whatever happiness and joy arise for him due to that union, he does not long for that either.
Người ấy cũng không mong cầu niềm vui và sự hoan hỷ phát sinh do sự kết hợp đó.
Purisatte, bhikkhave, anabhiratā sattā itthīsu visaṃyogaṃ gatā.
Mendicants, beings who do not delight in manhood have become disjoined from women.
Này các Tỳ-khưu, những chúng sanh không hoan hỷ trong thân phận đàn ông thì đã đạt đến sự đoạn lìa đối với phụ nữ.
Evaṃ kho, bhikkhave, puriso purisattaṃ ativattati.
This is how, mendicants, a man transcends manhood.
Này các Tỳ-khưu, một người đàn ông vượt qua thân phận đàn ông là như thế đó.
Evaṃ kho, bhikkhave, visaṃyogo hoti.
This is how, mendicants, disjunction occurs.
Này các Tỳ-khưu, sự đoạn lìa là như thế đó.
Ayaṃ kho, bhikkhave, saṃyogo visaṃyogo dhammapariyāyo’’ti.
This, mendicants, is the discourse on conjunction and disjunction.”
Này các Tỳ-khưu, đây là Pháp môn về sự kết hợp và đoạn lìa.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Thứ Tám.
52. Ekaṃ samayaṃ bhagavā campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre.
52. At one time the Blessed One was staying in Campā, on the bank of the Gaggarā lotus pond.
Một thời, Thế Tôn trú tại Campā, bên bờ hồ Gaggarā.
Atha kho sambahulā campeyyakā upāsakā yena āyasmā sāriputto tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then a number of lay followers from Campā approached Venerable Sāriputta; having approached and paid homage to Venerable Sāriputta, they sat down to one side.
Rồi nhiều thiện nam tín nữ ở Campā đi đến chỗ Tôn giả Sāriputta; sau khi đến, đảnh lễ Tôn giả Sāriputta rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho campeyyakā upāsakā āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘cirassutā no, bhante* , bhagavato sammukhā dhammīkathā.
Seated to one side, the lay followers from Campā said to Venerable Sāriputta: “It has been a long time, venerable sir, since we heard a Dhamma talk directly from the Blessed One.
Ngồi xuống một bên, các thiện nam tín nữ ở Campā bạch Tôn giả Sāriputta rằng: “Bạch Ngài, đã lâu rồi chúng con chưa được nghe Pháp thoại từ Thế Tôn.
Sādhu mayaṃ, bhante, labheyyāma bhagavato sammukhā dhammiṃ kathaṃ* savanāyā’’ti.
It would be good, venerable sir, if we could hear a Dhamma talk directly from the Blessed One.”
Bạch Ngài, thật tốt lành nếu chúng con được nghe một Pháp thoại từ Thế Tôn.”
‘‘Tenahāvuso, tadahuposathe āgaccheyyātha, appeva nāma labheyyātha bhagavato sammukhā* dhammiṃ kathaṃ savanāyā’’ti.
“In that case, friends, you should come on the Uposatha day; perhaps you might get to hear a Dhamma talk directly from the Blessed One.”
“Vậy thì này các Hiền giả, vào ngày trai giới đó, hãy đến đây, có thể các Hiền giả sẽ được nghe một Pháp thoại từ Thế Tôn.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho campeyyakā upāsakā āyasmato sāriputtassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā āyasmantaṃ sāriputtaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkamiṃsu.
“Yes, venerable sir,” the lay followers from Campā replied to Venerable Sāriputta, then rose from their seats, paid homage to Venerable Sāriputta, circumambulated him keeping their right side towards him, and departed.
“Thưa vâng, bạch Ngài,” các thiện nam tín nữ ở Campā vâng lời Tôn giả Sāriputta, rồi từ chỗ ngồi đứng dậy, đảnh lễ Tôn giả Sāriputta, đi nhiễu hữu rồi ra đi.
Atha kho campeyyakā upāsakā tadahuposathe yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu.
Then, on that Uposatha day, the lay followers from Campā approached Venerable Sāriputta; having approached and paid homage to Venerable Sāriputta, they stood to one side.
Rồi vào ngày trai giới đó, các thiện nam tín nữ ở Campā đi đến chỗ Tôn giả Sāriputta; sau khi đến, đảnh lễ Tôn giả Sāriputta rồi đứng một bên.
Atha kho āyasmā sāriputto tehi campeyyakehi upāsakehi saddhiṃ yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Venerable Sāriputta, together with those lay followers from Campā, approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Tôn giả Sāriputta cùng với các thiện nam tín nữ ở Campā đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca –
Seated to one side, Venerable Sāriputta said to the Blessed One:
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Sāriputta bạch Thế Tôn rằng:
‘‘Siyā nu kho, bhante, idhekaccassa tādisaṃyeva dānaṃ dinnaṃ na mahapphalaṃ hoti na mahānisaṃsaṃ; siyā pana, bhante, idhekaccassa tādisaṃyeva dānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsa’’nti?
“Is it possible, venerable sir, that in some cases a gift given in the same way is not of great fruit and great benefit; and is it possible, venerable sir, that in some cases a gift given in the same way is of great fruit and great benefit?”
“Bạch Ngài, có thể nào một số người dâng cúng một loại bố thí như nhau mà không mang lại đại quả, không mang lại đại lợi ích; nhưng bạch Ngài, có thể nào một số người khác dâng cúng một loại bố thí như nhau lại mang lại đại quả, mang lại đại lợi ích không?”
‘‘Siyā, sāriputta, idhekaccassa tādisaṃyeva dānaṃ dinnaṃ na mahapphalaṃ hoti na mahānisaṃsaṃ; siyā pana, sāriputta, idhekaccassa tādisaṃyeva dānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsa’’nti.
“It is possible, Sāriputta, that in some cases a gift given in the same way is not of great fruit and great benefit; and it is possible, Sāriputta, that in some cases a gift given in the same way is of great fruit and great benefit.”
“Này Sāriputta, có thể một số người dâng cúng một loại bố thí như nhau mà không mang lại đại quả, không mang lại đại lợi ích; nhưng này Sāriputta, có thể một số người khác dâng cúng một loại bố thí như nhau lại mang lại đại quả, mang lại đại lợi ích.”
‘‘Ko nu kho, bhante, hetu ko paccayo yena midhekaccassa tādisaṃyeva dānaṃ dinnaṃ na mahapphalaṃ hoti na mahānisaṃsaṃ; ko nu kho, bhante, hetu ko paccayo yena midhekaccassa tādisaṃyeva dānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsa’’nti?
“What, venerable sir, is the reason, what is the cause, why in some cases a gift given in the same way is not of great fruit and great benefit; and what, venerable sir, is the reason, what is the cause, why in some cases a gift given in the same way is of great fruit and great benefit?”
“Bạch Ngài, nguyên nhân nào, duyên cớ nào mà một số người dâng cúng một loại bố thí như nhau lại không mang lại đại quả, không mang lại đại lợi ích; nguyên nhân nào, duyên cớ nào mà một số người khác dâng cúng một loại bố thí như nhau lại mang lại đại quả, mang lại đại lợi ích?”
‘‘Idha, sāriputta, ekacco sāpekho* dānaṃ deti, patibaddhacitto* dānaṃ deti, sannidhipekho dānaṃ deti, ‘imaṃ pecca paribhuñjissāmī’ti dānaṃ deti.
“Here, Sāriputta, someone gives a gift with expectation, with an attached mind, with a desire for accumulation, thinking: ‘I will enjoy this in the next life.’
“Này Sāriputta, ở đây, có người bố thí với tâm mong cầu, bố thí với tâm chấp trước, bố thí với tâm tích trữ, bố thí với ý nghĩ ‘sau khi chết, ta sẽ hưởng thụ cái này’.
So taṃ dānaṃ deti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ.
He gives that gift to a recluse or a brahmin: food, drink, clothing, vehicles, garlands, perfumes, unguents, beds, dwellings, and lamps.
Người ấy bố thí thức ăn, đồ uống, y phục, xe cộ, vòng hoa, hương liệu, dầu xức, giường nằm, nhà cửa, đèn đóm cho Sa-môn hay Bà-la-môn.
Taṃ kiṃ maññasi, sāriputta, dadeyya idhekacco evarūpaṃ dāna’’nti?
"What do you think, Sāriputta, would someone give such a gift?"
Này Sāriputta, ông nghĩ sao, có người nào đó bố thí một loại bố thí như vậy không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
"Yes, Venerable Sir."
“Thưa vâng, bạch Ngài.”
‘‘Tatra, sāriputta, yvāyaṃ sāpekho dānaṃ deti, patibaddhacitto dānaṃ deti, sannidhipekho dānaṃ deti, ‘imaṃ pecca paribhuñjissāmī’ti dānaṃ deti.
"In this case, Sāriputta, if someone gives a gift with expectation, gives a gift with a mind bound (to the result), gives a gift with a mind seeking accumulation, gives a gift thinking, 'I will enjoy this after death'.
“Này Sāriputta, ở đây, người nào bố thí với tâm mong cầu, bố thí với tâm chấp trước, bố thí với tâm tích trữ, bố thí với ý nghĩ ‘sau khi chết, ta sẽ hưởng thụ cái này’.
So taṃ dānaṃ datvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā cātumahārājikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
Having given that gift, at the breaking up of the body, after death, he reappears in the company of the devas of the Cātumahārājika realm.
Sau khi bố thí như vậy, do thân hoại mạng chung, người ấy sanh vào cõi chư Thiên Tứ Đại Thiên Vương.
So taṃ kammaṃ khepetvā taṃ iddhiṃ taṃ yasaṃ taṃ ādhipaccaṃ āgāmī hoti āgantā itthattaṃ.
Having exhausted that kamma, that power, that renown, that dominion, he is one who will return, he is one who will come back to this state.
Sau khi tiêu hết nghiệp ấy, tiêu hết thần thông, tiêu hết danh vọng, tiêu hết quyền lực ấy, người ấy sẽ trở lại trạng thái này, sẽ trở lại thế giới này.
‘‘Idha pana, sāriputta, ekacco na heva kho sāpekho dānaṃ deti, na patibaddhacitto dānaṃ deti, na sannidhipekho dānaṃ deti, na ‘imaṃ pecca paribhuñjissāmī’ti dānaṃ deti; api ca kho ‘sāhu dāna’nti dānaṃ deti…pe… napi ‘sāhu dāna’nti dānaṃ deti; api ca kho ‘dinnapubbaṃ katapubbaṃ pitupitāmahehi na arahāmi porāṇaṃ kulavaṃsaṃ hāpetu’nti dānaṃ deti…pe… napi ‘dinnapubbaṃ katapubbaṃ pitupitāmahehi na arahāmi porāṇaṃ kulavaṃsaṃ hāpetu’nti dānaṃ deti; api ca kho ‘ahaṃ pacāmi, ime na pacanti, nārahāmi pacanto apacantānaṃ dānaṃ adātu’nti dānaṃ deti…pe… napi ‘ahaṃ pacāmi, ime na pacanti, nārahāmi pacanto apacantānaṃ dānaṃ adātu’nti dānaṃ deti; api ca kho ‘yathā tesaṃ pubbakānaṃ isīnaṃ tāni mahāyaññāni ahesuṃ, seyyathidaṃ – aṭṭhakassa vāmakassa vāmadevassa vessāmittassa yamadaggino aṅgīrasassa bhāradvājassa vāseṭṭhassa kassapassa bhaguno, evaṃ me ayaṃ dānasaṃvibhāgo bhavissatī’ti dānaṃ deti…pe… napi ‘yathā tesaṃ pubbakānaṃ isīnaṃ tāni mahāyaññāni ahesuṃ, seyyathidaṃ – aṭṭhakassa vāmakassa vāmadevassa vessāmittassa yamadaggino aṅgīrasassa bhāradvājassa vāseṭṭhassa kassapassa bhaguno, evaṃ me ayaṃ dānasaṃvibhāgo bhavissatī’ti dānaṃ deti; api ca kho ‘imaṃ me dānaṃ dadato cittaṃ pasīdati, attamanatā somanassaṃ upajāyatī’ti dānaṃ deti…pe… napi ‘imaṃ me dānaṃ dadato cittaṃ pasīdati, attamanatā somanassaṃ upajāyatī’ti dānaṃ deti; api ca kho cittālaṅkāracittaparikkhāraṃ dānaṃ deti.
"Here, Sāriputta, someone does not give a gift with expectation; does not give a gift with a mind bound (to the result); does not give a gift with a mind seeking accumulation; does not give a gift thinking, 'I will enjoy this after death'; but rather gives a gift thinking, 'Giving is good'…pe… nor does he give a gift thinking, 'Giving is good'; but rather gives a gift thinking, 'It was given before, it was done before by my fathers and grandfathers; I am not worthy to abandon the ancient family tradition'…pe… nor does he give a gift thinking, 'It was given before, it was done before by my fathers and grandfathers; I am not worthy to abandon the ancient family tradition'; but rather gives a gift thinking, 'I cook, these do not cook; I am not worthy, while cooking, to not give a gift to those who do not cook'…pe… nor does he give a gift thinking, 'I cook, these do not cook; I am not worthy, while cooking, to not give a gift to those who do not cook'; but rather gives a gift thinking, 'Just as those great sacrifices were made by the ancient seers, namely, Aṭṭhaka, Vāmaka, Vāmadeva, Vessāmitta, Yamadaggi, Aṅgīrasa, Bhāradvāja, Vāseṭṭha, Kassapa, Bhagu, so will this distribution of gifts be for me'…pe… nor does he give a gift thinking, 'Just as those great sacrifices were made by the ancient seers, namely, Aṭṭhaka, Vāmaka, Vāmadeva, Vessāmitta, Yamadaggi, Aṅgīrasa, Bhāradvāja, Vāseṭṭha, Kassapa, Bhagu, so will this distribution of gifts be for me'; but rather gives a gift thinking, 'When I give this gift, my mind becomes clear; delight and joy arise'…pe… nor does he give a gift thinking, 'When I give this gift, my mind becomes clear; delight and joy arise'; but rather gives a gift as an adornment of the mind, as a requisite for the mind.
Này Sāriputta, trái lại, ở đây, có người không bố thí với tâm mong cầu, không bố thí với tâm chấp trước, không bố thí với tâm tích trữ, không bố thí với ý nghĩ ‘sau khi chết, ta sẽ hưởng thụ cái này’; nhưng người ấy bố thí với ý nghĩ ‘bố thí là tốt’… (lược bỏ)… cũng không phải bố thí với ý nghĩ ‘bố thí là tốt’; nhưng người ấy bố thí với ý nghĩ ‘cha ông ta đã từng bố thí, ta không nên làm suy yếu truyền thống gia đình cổ xưa’… (lược bỏ)… cũng không phải bố thí với ý nghĩ ‘cha ông ta đã từng bố thí, ta không nên làm suy yếu truyền thống gia đình cổ xưa’; nhưng người ấy bố thí với ý nghĩ ‘ta nấu ăn, những người này không nấu ăn, ta không nên là người nấu ăn mà không bố thí cho những người không nấu ăn’… (lược bỏ)… cũng không phải bố thí với ý nghĩ ‘ta nấu ăn, những người này không nấu ăn, ta không nên là người nấu ăn mà không bố thí cho những người không nấu ăn’; nhưng người ấy bố thí với ý nghĩ ‘cũng như các vị Tiên cổ xưa đã có những đại lễ cúng dường, như Aṭṭhaka, Vāmaka, Vāmadeva, Vessāmitta, Yamadaggi, Aṅgīrasa, Bhāradvāja, Vāseṭṭha, Kassapa, Bhagu, thì sự phân chia bố thí của ta cũng sẽ như vậy’… (lược bỏ)… cũng không phải bố thí với ý nghĩ ‘cũng như các vị Tiên cổ xưa đã có những đại lễ cúng dường, như Aṭṭhaka, Vāmaka, Vāmadeva, Vessāmitta, Yamadaggi, Aṅgīrasa, Bhāradvāja, Vāseṭṭha, Kassapa, Bhagu, thì sự phân chia bố thí của ta cũng sẽ như vậy’; nhưng người ấy bố thí với ý nghĩ ‘khi ta bố thí, tâm ta thanh tịnh, sự hoan hỷ và niềm vui sanh khởi’… (lược bỏ)… cũng không phải bố thí với ý nghĩ ‘khi ta bố thí, tâm ta thanh tịnh, sự hoan hỷ và niềm vui sanh khởi’; nhưng người ấy bố thí để trang nghiêm tâm, để hỗ trợ tâm.
So taṃ dānaṃ deti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ.
He gives that gift to a recluse or a brahmin: food, drink, clothing, vehicles, garlands, perfumes, unguents, beds, dwellings, and lamps.
Người ấy bố thí thức ăn, đồ uống, y phục, xe cộ, vòng hoa, hương liệu, dầu xức, giường nằm, nhà cửa, đèn đóm cho Sa-môn hay Bà-la-môn.
Taṃ kiṃ maññasi, sāriputta, dadeyya idhekacco evarūpaṃ dāna’’nti?
"What do you think, Sāriputta, would someone give such a gift?"
Này Sāriputta, ông nghĩ sao, có người nào đó bố thí một loại bố thí như vậy không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
"Yes, Venerable Sir."
“Thưa vâng, bạch Ngài.”
‘‘Tatra, sāriputta, yvāyaṃ na heva* sāpekho dānaṃ deti; na patibaddhacitto dānaṃ deti; na sannidhipekho dānaṃ deti; na ‘imaṃ pecca paribhuñjissāmī’ti dānaṃ deti; napi ‘sāhu dāna’nti dānaṃ deti; napi ‘dinnapubbaṃ katapubbaṃ pitupitāmahehi na arahāmi porāṇaṃ kulavaṃsaṃ hāpetu’nti dānaṃ deti; napi ‘ahaṃ pacāmi, ime na pacanti, nārahāmi pacanto apacantānaṃ dānaṃ adātu’nti dānaṃ deti; napi ‘yathā tesaṃ pubbakānaṃ isīnaṃ tāni mahāyaññāni ahesuṃ, seyyathidaṃ – aṭṭhakassa vāmakassa vāmadevassa vessāmittassa yamadaggino aṅgīrasassa bhāradvājassa vāseṭṭhassa kassapassa bhaguno, evaṃ me ayaṃ dānasaṃvibhāgo bhavissatī’ti dānaṃ deti; napi ‘imaṃ me dānaṃ dadato cittaṃ pasīdati, attamanatā somanassaṃ upajāyatī’ti dānaṃ deti; api ca kho cittālaṅkāracittaparikkhāraṃ dānaṃ deti.
"In this case, Sāriputta, someone does not give a gift with expectation; does not give a gift with a mind bound (to the result); does not give a gift with a mind seeking accumulation; does not give a gift thinking, 'I will enjoy this after death'; nor does he give a gift thinking, 'Giving is good'; nor does he give a gift thinking, 'It was given before, it was done before by my fathers and grandfathers; I am not worthy to abandon the ancient family tradition'; nor does he give a gift thinking, 'I cook, these do not cook; I am not worthy, while cooking, to not give a gift to those who do not cook'; nor does he give a gift thinking, 'Just as those great sacrifices were made by the ancient seers, namely, Aṭṭhaka, Vāmaka, Vāmadeva, Vessāmitta, Yamadaggi, Aṅgīrasa, Bhāradvāja, Vāseṭṭha, Kassapa, Bhagu, so will this distribution of gifts be for me'; nor does he give a gift thinking, 'When I give this gift, my mind becomes clear; delight and joy arise'; but rather gives a gift as an adornment of the mind, as a requisite for the mind.
Này Sāriputta, trong trường hợp này, có người bố thí không phải vì mong cầu; không phải vì tâm bị ràng buộc; không phải vì mong muốn tích trữ; không phải vì ‘sau khi chết, ta sẽ hưởng thụ cái này’; cũng không phải vì ‘bố thí là tốt’; cũng không phải vì ‘cha ông ta đã từng bố thí, ta không nên làm suy yếu dòng dõi gia tộc cổ xưa’; cũng không phải vì ‘ta nấu ăn, họ không nấu ăn, ta không nên không bố thí cho những người không nấu ăn’; cũng không phải vì ‘như những vị ẩn sĩ thời xưa là Aṭṭhaka, Vāmaka, Vāmadeva, Vessāmitta, Yamadaggi, Aṅgīrasa, Bhāradvāja, Vāseṭṭha, Kassapa, Bhagu đã có những đại lễ tế, bố thí của ta cũng sẽ như vậy’; cũng không phải vì ‘khi ta bố thí, tâm ta thanh tịnh, sự hoan hỷ, hân hoan khởi lên’; mà là bố thí để trang nghiêm tâm, để làm vật tùy tùng cho tâm.
So taṃ dānaṃ datvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā brahmakāyikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
Having given that gift, at the breaking up of the body, after death, he reappears in the company of the Brahmakāyika devas.
Người ấy sau khi đã bố thí như vậy, sau khi thân hoại mạng chung, được tái sinh vào cõi chư thiên Phạm Thiên (Brahmakāyika devā).
So taṃ kammaṃ khepetvā taṃ iddhiṃ taṃ yasaṃ taṃ ādhipaccaṃ anāgāmī hoti anāgantā itthattaṃ.
Having exhausted that kamma, that power, that glory, that sovereignty, he becomes an Anāgāmī, not returning to this state.
Người ấy sau khi đã tiêu hết nghiệp ấy, hết thần thông ấy, hết uy danh ấy, hết quyền lực ấy, trở thành bậc Bất Lai (Anāgāmī), không còn trở lại trạng thái này nữa.
Ayaṃ kho, sāriputta, hetu ayaṃ paccayo yena midhekaccassa tādisaṃyeva dānaṃ dinnaṃ na mahapphalaṃ hoti na mahānisaṃsaṃ.
This, Sāriputta, is the cause, this is the condition, by which when a similar gift is given by some person, it is not of great fruit, nor of great benefit.
Này Sāriputta, đây là lý do, đây là nguyên nhân tại sao sự bố thí như vậy của một số người ở đây không mang lại quả lớn, không mang lại lợi ích lớn.
Ayaṃ pana, sāriputta, hetu ayaṃ paccayo yena midhekaccassa tādisaṃyeva dānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsa’’nti.
But this, Sāriputta, is the cause, this is the condition, by which when a similar gift is given by some person, it is of great fruit, and of great benefit.”
Còn đây, này Sāriputta, là lý do, là nguyên nhân tại sao sự bố thí như vậy của một số người ở đây lại mang lại quả lớn, mang lại lợi ích lớn.”
Navamaṃ.
The Ninth.
Thứ chín.
Atha kho nandamātā upāsikā pārāyanaṃ sarena bhāsitvā tuṇhī ahosi.
Then Nandamātā the female lay follower, having recited the Pārāyana with a sweet voice, became silent.
Rồi nữ cư sĩ Nandamātā sau khi ngâm tụng Pārāyana xong thì im lặng.
Atha kho vessavaṇo mahārājā nandamātāya upāsikāya kathāpariyosānaṃ viditvā abbhānumodi – ‘‘sādhu bhagini, sādhu bhaginī’’ti!
Then King Vessavaṇa, knowing that Nandamātā the female lay follower had concluded her recitation, applauded: “Excellent, sister! Excellent, sister!”
Rồi Đại vương Vessavaṇa, sau khi biết nữ cư sĩ Nandamātā đã kết thúc bài tụng, liền hoan hỷ tán thán: “Lành thay, chị! Lành thay, chị!”
‘‘Ko paneso, bhadramukhā’’ti?
“Who is this, good sir?”
“Thưa ngài thiện nhân, ai vậy?”
‘‘Ahaṃ te, bhagini, bhātā vessavaṇo, mahārājā’’ti.
“I am your brother, sister, King Vessavaṇa.”
“Thưa chị, tôi là anh trai của chị, Đại vương Vessavaṇa.”
‘‘Sādhu, bhadramukha, tena hi yo me ayaṃ dhammapariyāyo bhaṇito idaṃ te hotu ātitheyya’’nti.
“Excellent, good sir. Then let this Dhamma recitation that I have recited be your hospitality.”
“Lành thay, thưa ngài thiện nhân, vậy thì, bài pháp mà tôi vừa tụng này xin hãy là món quà tiếp đãi của ngài.”
‘‘Sādhu, bhagini, etañceva me hotu ātitheyyaṃ.
“Excellent, sister, let that indeed be my hospitality.
“Lành thay, thưa chị, đây chính là món quà tiếp đãi của tôi.
Sveva* sāriputtamoggallānappamukho bhikkhusaṅgho akatapātarāso veḷukaṇḍakaṃ āgamissati, tañca bhikkhusaṅghaṃ parivisitvā mama dakkhiṇaṃ ādiseyyāsi.
Tomorrow, the Saṅgha of bhikkhus, led by Sāriputta and Moggallāna, not having had their morning meal, will come to Veḷukaṇḍaka. Having served that Saṅgha of bhikkhus, you should dedicate the merit to me.
Ngày mai, Tăng đoàn do Sāriputta và Moggallāna dẫn đầu sẽ đến Veḷukaṇḍaka trước khi ăn sáng, chị hãy cúng dường Tăng đoàn ấy và hồi hướng phước đức cho tôi.
Etañceva* me bhavissati ātitheyya’’nti.
That will indeed be my hospitality.”
Đây chính là món quà tiếp đãi của tôi.”
Atha kho nandamātā upāsikā tassā rattiyā accayena sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpesi.
Then Nandamātā the female lay follower, on the morrow of that night, had choice hard and soft food prepared in her own residence.
Rồi nữ cư sĩ Nandamātā, sau đêm ấy, đã chuẩn bị thức ăn và đồ uống ngon lành tại nhà mình.
Atha kho sāriputtamoggallānappamukho bhikkhusaṅgho akatapātarāso yena veḷukaṇḍako tadavasari.
Then the Saṅgha of bhikkhus, led by Sāriputta and Moggallāna, not having had their morning meal, arrived at Veḷukaṇḍaka.
Rồi Tăng đoàn do Sāriputta và Moggallāna dẫn đầu, trước khi ăn sáng, đã đến Veḷukaṇḍaka.
Atha kho nandamātā upāsikā aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ambho purisa, ārāmaṃ gantvā bhikkhusaṅghassa kālaṃ ārocehi – ‘kālo, bhante, ayyāya nandamātuyā nivesane niṭṭhitaṃ bhatta’’’nti.
Then Nandamātā the female lay follower addressed a certain man: “Come, my good man, go to the monastery and announce the time to the Saṅgha of bhikkhus: ‘It is time, venerable sirs, the meal is ready at the residence of the noble lady Nandamātā.’”
Rồi nữ cư sĩ Nandamātā gọi một người đàn ông và nói: “Này anh, hãy đi đến tịnh xá và báo giờ cho Tăng đoàn: ‘Thưa các Tôn giả, đã đến giờ, bữa ăn đã sẵn sàng tại nhà của nữ cư sĩ Nandamātā’.”
‘‘Evaṃ, ayye’’ti kho so puriso nandamātāya upāsikāya paṭissutvā ārāmaṃ gantvā bhikkhusaṅghassa kālaṃ ārocesi – ‘‘kālo, bhante, ayyāya nandamātuyā nivesane niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.
“Yes, noble lady,” replied that man to Nandamātā the female lay follower, and having gone to the monastery, he announced the time to the Saṅgha of bhikkhus: “It is time, venerable sirs, the meal is ready at the residence of the noble lady Nandamātā.”
“Vâng, thưa bà,” người đàn ông ấy vâng lời nữ cư sĩ Nandamātā, đi đến tịnh xá và báo giờ cho Tăng đoàn: “Thưa các Tôn giả, đã đến giờ, bữa ăn đã sẵn sàng tại nhà của nữ cư sĩ Nandamātā.”
Atha kho sāriputtamoggallānappamukho bhikkhusaṅgho pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena nandamātāya upāsikāya nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then the Saṅgha of bhikkhus, led by Sāriputta and Moggallāna, having dressed in the forenoon, took their bowls and robes and approached the residence of Nandamātā the female lay follower; having approached, they sat down on the seats prepared.
Rồi Tăng đoàn do Sāriputta và Moggallāna dẫn đầu, vào buổi sáng, đắp y, mang bát và y, đi đến nhà của nữ cư sĩ Nandamātā; sau khi đến, liền ngồi vào những chỗ đã được sắp sẵn.
Atha kho nandamātā upāsikā sāriputtamoggallānappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi.
Then Nandamātā the female lay follower personally satisfied and served the Saṅgha of bhikkhus, led by Sāriputta and Moggallāna, with choice hard and soft food.
Rồi nữ cư sĩ Nandamātā tự tay cúng dường và làm cho Tăng đoàn do Sāriputta và Moggallāna dẫn đầu được no đủ với thức ăn và đồ uống ngon lành.
‘‘Idhāhaṃ, bhante, rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya pārāyanaṃ sarena bhāsitvā tuṇhī ahosiṃ.
“Here, venerable sir, at dawn, having risen early, I recited the Pārāyana with a sweet voice and then became silent.
“Thưa Tôn giả, tôi đã dậy sớm vào lúc rạng đông đêm qua và ngâm tụng Pārāyana với giọng du dương, rồi tôi im lặng.
Atha kho, bhante, vessavaṇo mahārājā mama kathāpariyosānaṃ viditvā abbhānumodi – ‘sādhu, bhagini, sādhu, bhaginī’ti!
Then, venerable sir, King Vessavaṇa, knowing that I had concluded my recitation, applauded: ‘Excellent, sister! Excellent, sister!’
Rồi, thưa Tôn giả, Đại vương Vessavaṇa, sau khi biết tôi đã kết thúc bài tụng, liền hoan hỷ tán thán: ‘Lành thay, chị! Lành thay, chị!’
‘Ko paneso, bhadramukhā’ti?
‘Who is this, good sir?’
‘Thưa ngài thiện nhân, ai vậy?’
‘Ahaṃ te, bhagini, bhātā vessavaṇo, mahārājā’ti.
‘Sister, I am your brother, Vessavaṇa, the Great King.’
‘Thưa chị, tôi là anh trai của chị, Đại vương Vessavaṇa.’
‘Sādhu, bhadramukha, tena hi yo me ayaṃ dhammapariyāyo bhaṇito idaṃ te hotu ātitheyya’nti.
‘Good, good sir, if that is so, then may this discourse on the Dhamma that I have recited be your hospitality.’
‘Lành thay, thưa ngài thiện nhân, vậy thì, bài pháp mà tôi vừa tụng này xin hãy là món quà tiếp đãi của ngài.’
‘Sādhu, bhagini, etañceva me hotu ātitheyyaṃ.
‘Good, sister, let this indeed be my hospitality.
‘Lành thay, thưa chị, đây chính là món quà tiếp đãi của tôi.
Sveva sāriputtamoggallānappamukho bhikkhusaṅgho akatapātarāso veḷukaṇḍakaṃ āgamissati, tañca bhikkhusaṅghaṃ parivisitvā mama dakkhiṇaṃ ādiseyyāsi.
Tomorrow, the Saṅgha of bhikkhus, led by Sāriputta and Moggallāna, who have not yet taken their morning meal, will come to Veḷukaṇḍaka; having served that Saṅgha of bhikkhus, you should dedicate the merit to me.
Ngày mai, Tăng đoàn do Sāriputta và Moggallāna dẫn đầu sẽ đến Veḷukaṇḍaka trước khi ăn sáng, chị hãy cúng dường Tăng đoàn ấy và hồi hướng phước đức cho tôi.
Etañceva* me bhavissati ātitheyya’nti.
This indeed will be my hospitality.’
Đây chính là món quà tiếp đãi của tôi.’
Yadidaṃ* , bhante, dāne* puññañca puññamahī ca taṃ* vessavaṇassa mahārājassa sukhāya hotū’’ti.
‘Bhante, may whatever merit and great merit there is in this offering be for the happiness of Vessavaṇa, the Great King.’
Thưa Tôn giả, phước đức và công đức của sự bố thí này xin hãy mang lại hạnh phúc cho Đại vương Vessavaṇa.”
‘‘Na kho me, bhante, eseva acchariyo abbhuto dhammo.
“Bhante, this is not the only amazing and wonderful quality I possess.
“Thưa Tôn giả, đây không phải là điều kỳ diệu hay phi thường duy nhất đối với tôi.
Atthi me aññopi acchariyo abbhuto dhammo.
I have another amazing and wonderful quality.
Tôi còn có một điều kỳ diệu và phi thường khác nữa.
Idha me, bhante, nando nāma ekaputtako piyo manāpo.
Here, bhante, I have a beloved and dear only son named Nanda.
Ở đây, thưa Tôn giả, tôi có một đứa con trai duy nhất tên Nanda, rất yêu quý và dễ thương.
Taṃ rājāno kismiñcideva pakaraṇe okassa pasayha jīvitā voropesuṃ.
On some occasion, the kings seized him and forcibly deprived him of his life.
Các vị vua đã cướp đi mạng sống của nó một cách tàn bạo trong một vụ việc nào đó.
Tasmiṃ kho panāhaṃ, bhante, dārake gahite vā gayhamāne vā vadhe vā vajjhamāne vā hate vā haññamāne vā nābhijānāmi cittassa aññathatta’’nti.
Regarding that child, bhante, whether he was seized or being seized, killed or being killed, slain or being slain, I do not recall any alteration of my mind.”
Bạch Thế Tôn, khi đứa con trai ấy bị bắt hoặc đang bị bắt, bị hành hạ hoặc đang bị hành hạ, bị giết hoặc đang bị giết, con không hề biết đến sự xáo động nào của tâm.”
‘‘Acchariyaṃ, nandamāte, abbhutaṃ nandamāte!
“It is amazing, Nandamātā! It is wonderful, Nandamātā!
“Thật kỳ diệu thay, Nandamātā! Thật hy hữu thay, Nandamātā!
Yatra hi nāma cittuppādampi* parisodhessasī’’ti.
That you should purify even the arising of a thought!”
Tại sao con lại có thể thanh lọc cả sự khởi lên của tâm (cittuppāda) như vậy?”
‘‘Na kho me, bhante, eseva acchariyo abbhuto dhammo.
“Bhante, this is not the only amazing and wonderful quality I possess.
“Bạch Thế Tôn, đây không phải là điều kỳ diệu và hy hữu duy nhất của con.
Atthi me aññopi acchariyo abbhuto dhammo.
I have another amazing and wonderful quality.
Con còn có một điều kỳ diệu và hy hữu khác nữa.
Idha me, bhante, sāmiko kālaṅkato aññataraṃ yakkhayoniṃ upapanno.
Here, bhante, my husband passed away and was reborn in a certain yakkha realm.
Bạch Thế Tôn, chồng con đã qua đời và tái sinh vào một loài Dạ Xoa (Yakkha).
So me teneva purimena attabhāvena uddassesi.
He revealed himself to me in that same former body.
Ông ấy đã hiện hình cho con thấy với thân tướng cũ của mình.
Na kho panāhaṃ, bhante, abhijānāmi tatonidānaṃ cittassa aññathatta’’nti.
But, bhante, I do not recall any alteration of my mind due to that.”
Tuy nhiên, bạch Thế Tôn, con không hề biết đến sự xáo động nào của tâm từ nguyên nhân đó.”
‘‘Acchariyaṃ, nandamāte, abbhutaṃ, nandamāte!
“It is amazing, Nandamātā! It is wonderful, Nandamātā!
“Thật kỳ diệu thay, Nandamātā! Thật hy hữu thay, Nandamātā!
Yatra hi nāma cittuppādampi parisodhessasī’’ti.
That you should purify even the arising of a thought!”
Tại sao con lại có thể thanh lọc cả sự khởi lên của tâm như vậy?”
‘‘Na kho me, bhante, eseva acchariyo abbhuto dhammo.
“Bhante, this is not the only amazing and wonderful quality I possess.
“Bạch Thế Tôn, đây không phải là điều kỳ diệu và hy hữu duy nhất của con.
Atthi me aññopi acchariyo abbhuto dhammo.
I have another amazing and wonderful quality.
Con còn có một điều kỳ diệu và hy hữu khác nữa.
Yatohaṃ, bhante, sāmikassa daharasseva daharā ānītā nābhijānāmi sāmikaṃ manasāpi aticaritā* , kuto pana kāyenā’’ti!
Since I, bhante, was brought to my husband while still young, I do not recall having transgressed against my husband even in thought, much less in body!”
Bạch Thế Tôn, từ khi con còn trẻ đã được đưa về làm vợ cho chồng con khi anh ấy cũng còn trẻ, con không hề biết mình đã ngoại tình với chồng ngay cả trong tâm ý, huống chi là bằng thân thể!”
‘‘Acchariyaṃ, nandamāte, abbhutaṃ, nandamāte!
“It is amazing, Nandamātā! It is wonderful, Nandamātā!
“Thật kỳ diệu thay, Nandamātā! Thật hy hữu thay, Nandamātā!
Yatra hi nāma cittuppādampi parisodhessasī’’ti.
That you should purify even the arising of a thought!”
Tại sao con lại có thể thanh lọc cả sự khởi lên của tâm như vậy?”
‘‘Na kho me, bhante, eseva acchariyo abbhuto dhammo.
“Bhante, this is not the only amazing and wonderful quality I possess.
“Bạch Thế Tôn, đây không phải là điều kỳ diệu và hy hữu duy nhất của con.
Atthi me aññopi acchariyo abbhuto dhammo.
I have another amazing and wonderful quality.
Con còn có một điều kỳ diệu và hy hữu khác nữa.
Yadāhaṃ, bhante, upāsikā paṭidesitā nābhijānāmi kiñci sikkhāpadaṃ sañcicca vītikkamitā’’ti.
Since I, bhante, became a declared lay follower, I do not recall having intentionally transgressed any training rule.”
Bạch Thế Tôn, từ khi con là một nữ cư sĩ đã thọ giới, con không hề biết mình đã cố ý vi phạm bất kỳ giới luật nào.”
‘‘Acchariyaṃ, nandamāte, abbhutaṃ, nandamāte’’ti!
“It is amazing, Nandamātā! It is wonderful, Nandamātā!”
“Thật kỳ diệu thay, Nandamātā! Thật hy hữu thay, Nandamātā!”
‘‘Na kho me, bhante, eseva acchariyo abbhuto dhammo.
“Bhante, this is not the only amazing and wonderful quality I possess.
“Bạch Thế Tôn, đây không phải là điều kỳ diệu và hy hữu duy nhất của con.
Atthi me aññopi acchariyo abbhuto dhammo.
I have another amazing and wonderful quality.
Con còn có một điều kỳ diệu và hy hữu khác nữa.
Idhāhaṃ, bhante, yāvadeva* ākaṅkhāmi vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi.
Here, bhante, whenever I wish, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unwholesome states, I enter and dwell in the first jhāna, which is accompanied by directed thought and sustained thought, with rapture and pleasure born of seclusion.
Bạch Thế Tôn, ở đây, bất cứ khi nào con muốn, con ly dục, ly bất thiện pháp, chứng và trú thiền thứ nhất, một trạng thái hỷ lạc do ly dục sinh, có tầm có tứ.
Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi.
With the subsiding of directed thought and sustained thought, I enter and dwell in the second jhāna, which has internal assurance and unification of mind, is without directed thought and sustained thought, and has rapture and pleasure born of concentration.
Với sự lắng dịu của tầm và tứ, con chứng và trú thiền thứ hai, một trạng thái hỷ lạc do định sinh, nội tĩnh nhất tâm, không tầm không tứ.
Pītiyā ca virāgā upekkhikā ca viharāmi satā ca sampajānā sukhañca kāye paṭisaṃvedemi, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi.
With the fading away of rapture, I dwell in equanimity, mindful and clearly comprehending, and I experience pleasure with the body; I enter and dwell in the third jhāna, of which the noble ones declare: ‘He is equanimous, mindful, and dwells in pleasure.’
Với sự ly hỷ, con trú xả, chánh niệm tỉnh giác, thân cảm lạc thọ, mà các bậc Thánh gọi là ‘xả niệm lạc trú’, con chứng và trú thiền thứ ba.
Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmī’’ti.
and by the abandoning of pleasure and pain, and by the prior passing away of joy and sorrow, I enter and dwell in the fourth jhāna, which is neither painful nor pleasant, and is purified by equanimity and mindfulness."
Với sự đoạn diệt lạc và đoạn diệt khổ, cùng với sự diệt trừ hỷ và ưu trước đây, con chứng và trú thiền thứ tư, một trạng thái không khổ không lạc, hoàn toàn thanh tịnh bởi xả và niệm.”
‘‘Acchariyaṃ, nandamāte, abbhutaṃ, nandamāte’’ti!
“It is wonderful, Nandamātā, it is amazing, Nandamātā!”
“Thật kỳ diệu thay, Nandamātā! Thật hy hữu thay, Nandamātā!”
‘‘Na kho me, bhante, eseva acchariyo abbhuto dhammo.
“This, Venerable Sir, is not the only wonderful and amazing quality I possess.
“Bạch Thế Tôn, đây không phải là điều kỳ diệu và hy hữu duy nhất của con.
Atthi me aññopi acchariyo abbhuto dhammo.
I have another wonderful and amazing quality.
Con còn có một điều kỳ diệu và hy hữu khác nữa.
Yānimāni, bhante, bhagavatā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni nāhaṃ tesaṃ kiñci attani appahīnaṃ samanupassāmī’’ti.
Venerable Sir, as for these five lower fetters taught by the Blessed One, I do not see any of them as not abandoned within myself.”
Bạch Thế Tôn, năm hạ phần kiết sử (orambhāgiyāni saṃyojanāni) mà Thế Tôn đã thuyết giảng, con không thấy bất kỳ kiết sử nào trong số đó còn chưa được đoạn trừ nơi tự thân con.”
‘‘Acchariyaṃ, nandamāte, abbhutaṃ, nandamāte’’ti!
“It is wonderful, Nandamātā, it is amazing, Nandamātā!”
“Thật kỳ diệu thay, Nandamātā! Thật hy hữu thay, Nandamātā!”
‘‘Diṭṭhinirodhā kho, bhikkhu, sutavato ariyasāvakassa vicikicchā nuppajjati abyākatavatthūsu.
“Due to the cessation of views, bhikkhu, doubt does not arise in a well-taught noble disciple concerning the undetermined points.
“Này Tỳ-khưu, do sự đoạn diệt của kiến chấp (diṭṭhi), vị Thánh đệ tử đa văn không còn nghi ngờ về các vấn đề vô ký.
‘Hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti kho, bhikkhu, diṭṭhigatametaṃ; ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti kho, bhikkhu, diṭṭhigatametaṃ; ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti kho, bhikkhu, diṭṭhigatametaṃ; ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti kho, bhikkhu, diṭṭhigatametaṃ.
‘The Tathāgata exists after death’—this, bhikkhu, is a view; ‘the Tathāgata does not exist after death’—this, bhikkhu, is a view; ‘the Tathāgata both exists and does not exist after death’—this, bhikkhu, is a view; ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’—this, bhikkhu, is a view.
Này Tỳ-khưu, ‘Như Lai tồn tại sau khi chết’ là một kiến chấp; ‘Như Lai không tồn tại sau khi chết’ là một kiến chấp; ‘Như Lai vừa tồn tại vừa không tồn tại sau khi chết’ là một kiến chấp; ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’ là một kiến chấp.
Assutavā, bhikkhu, puthujjano diṭṭhiṃ nappajānāti, diṭṭhisamudayaṃ nappajānāti, diṭṭhinirodhaṃ nappajānāti, diṭṭhinirodhagāminiṃ paṭipadaṃ nappajānāti.
An untaught ordinary person, bhikkhu, does not understand views, does not understand the origin of views, does not understand the cessation of views, does not understand the path leading to the cessation of views.
Này Tỳ-khưu, phàm phu vô văn không hiểu rõ kiến chấp, không hiểu rõ sự tập khởi của kiến chấp, không hiểu rõ sự đoạn diệt của kiến chấp, không hiểu rõ con đường đưa đến sự đoạn diệt của kiến chấp.
Tassa sā diṭṭhi pavaḍḍhati, so na parimuccati jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccati dukkhasmāti vadāmi.
His views proliferate, and he is not freed from birth, aging, death, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair; he is not freed from suffering, I say.
Kiến chấp ấy của người ấy tăng trưởng, người ấy không giải thoát khỏi sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não; Ta nói rằng người ấy không giải thoát khỏi khổ đau.
‘‘Sutavā ca kho, bhikkhu, ariyasāvako diṭṭhiṃ pajānāti, diṭṭhisamudayaṃ pajānāti, diṭṭhinirodhaṃ pajānāti, diṭṭhinirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti.
But a well-taught noble disciple, bhikkhu, understands views, understands the origin of views, understands the cessation of views, understands the path leading to the cessation of views.
“Này Tỳ-khưu, vị Thánh đệ tử đa văn hiểu rõ kiến chấp, hiểu rõ sự tập khởi của kiến chấp, hiểu rõ sự đoạn diệt của kiến chấp, hiểu rõ con đường đưa đến sự đoạn diệt của kiến chấp.
Tassa sā diṭṭhi nirujjhati, so parimuccati jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimuccati dukkhasmāti vadāmi.
His views cease, and he is freed from birth, aging, death, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair; he is freed from suffering, I say.
Kiến chấp ấy của người ấy đoạn diệt, người ấy giải thoát khỏi sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não; Ta nói rằng người ấy giải thoát khỏi khổ đau.
Evaṃ jānaṃ kho, bhikkhu, sutavā ariyasāvako evaṃ passaṃ ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi na byākaroti; ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi na byākaroti; ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi na byākaroti; ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi na byākaroti.
Knowing thus, bhikkhu, seeing thus, a well-taught noble disciple does not declare ‘the Tathāgata exists after death’; nor does he declare ‘the Tathāgata does not exist after death’; nor does he declare ‘the Tathāgata both exists and does not exist after death’; nor does he declare ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’.
Này Tỳ-khưu, khi biết như vậy, khi thấy như vậy, vị Thánh đệ tử đa văn không tuyên bố ‘Như Lai tồn tại sau khi chết’; cũng không tuyên bố ‘Như Lai không tồn tại sau khi chết’; cũng không tuyên bố ‘Như Lai vừa tồn tại vừa không tồn tại sau khi chết’; cũng không tuyên bố ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’.
Evaṃ jānaṃ kho, bhikkhu, sutavā ariyasāvako evaṃ passaṃ evaṃ abyākaraṇadhammo hoti abyākatavatthūsu.
Knowing thus, bhikkhu, seeing thus, a well-taught noble disciple is thus one who does not declare concerning the undetermined points.
Này Tỳ-khưu, khi biết như vậy, khi thấy như vậy, vị Thánh đệ tử đa văn là người có pháp vô ký về các vấn đề vô ký.
Evaṃ jānaṃ kho, bhikkhu, sutavā ariyasāvako evaṃ passaṃ na chambhati, na kampati, na vedhati, na santāsaṃ āpajjati abyākatavatthūsu.
Knowing thus, bhikkhu, seeing thus, a well-taught noble disciple does not tremble, does not waver, does not shake, does not fall into fear concerning the undetermined points.
Này Tỳ-khưu, khi biết như vậy, khi thấy như vậy, vị Thánh đệ tử đa văn không hoảng sợ, không run rẩy, không dao động, không kinh hãi về các vấn đề vô ký.
‘‘‘Hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti kho, bhikkhu, taṇhāgatametaṃ…pe… saññāgatametaṃ …pe… maññitametaṃ…pe… papañcitametaṃ…pe… upādānagatametaṃ…pe… ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti kho, bhikkhu, vippaṭisāro eso; ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti kho, bhikkhu, vippaṭisāro eso; ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti kho, bhikkhu, vippaṭisāro eso; ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti kho, bhikkhu, vippaṭisāro eso.
‘The Tathāgata exists after death’—this, bhikkhu, is born of craving…pe… this is born of perception…pe… this is born of conceiving…pe… this is born of proliferation…pe… this is born of clinging…pe… ‘the Tathāgata exists after death’—this, bhikkhu, is remorse; ‘the Tathāgata does not exist after death’—this, bhikkhu, is remorse; ‘the Tathāgata both exists and does not exist after death’—this, bhikkhu, is remorse; ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’—this, bhikkhu, is remorse.
“Này Tỳ-khưu, ‘Như Lai tồn tại sau khi chết’ là sự chấp thủ do tham ái (taṇhāgata)… (tương tự như vậy đối với) do tưởng (saññāgata) … do kiến chấp (maññitametaṃ) … do hý luận (papañcitametaṃ) … do chấp thủ (upādānagatametaṃ) … Này Tỳ-khưu, ‘Như Lai tồn tại sau khi chết’ là sự hối tiếc (vippaṭisāro eso); ‘Như Lai không tồn tại sau khi chết’ là sự hối tiếc; ‘Như Lai vừa tồn tại vừa không tồn tại sau khi chết’ là sự hối tiếc; ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’ là sự hối tiếc.
Assutavā, bhikkhu, puthujjano vippaṭisāraṃ nappajānāti, vippaṭisārasamudayaṃ nappajānāti, vippaṭisāranirodhaṃ nappajānāti, vippaṭisāranirodhagāminiṃ paṭipadaṃ nappajānāti.
An uninstructed ordinary person, bhikkhus, does not understand remorse, does not understand the origin of remorse, does not understand the cessation of remorse, does not understand the path leading to the cessation of remorse.
Này các Tỳ-khưu, phàm phu vô văn không biết sự hối tiếc (vippaṭisāra), không biết nguyên nhân của sự hối tiếc, không biết sự diệt trừ hối tiếc, không biết con đường đưa đến sự diệt trừ hối tiếc.
Tassa so vippaṭisāro pavaḍḍhati, so na parimuccati jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccati dukkhasmāti vadāmi.
For him, that remorse grows, and he is not freed from birth, aging, death, sorrows, lamentations, pains, griefs, and despair; I say he is not freed from suffering.
Sự hối tiếc ấy của người ấy tăng trưởng, người ấy không thoát khỏi sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não; Ta nói rằng người ấy không thoát khỏi khổ đau.
‘‘Sutavā ca kho, bhikkhu, ariyasāvako vippaṭisāraṃ pajānāti, vippaṭisārasamudayaṃ pajānāti, vippaṭisāranirodhaṃ pajānāti, vippaṭisāranirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti.
But an instructed noble disciple, bhikkhus, understands remorse, understands the origin of remorse, understands the cessation of remorse, understands the path leading to the cessation of remorse.
Tuy nhiên, này các Tỳ-khưu, bậc Thánh đệ tử hữu văn biết sự hối tiếc, biết nguyên nhân của sự hối tiếc, biết sự diệt trừ hối tiếc, biết con đường đưa đến sự diệt trừ hối tiếc.
Tassa so vippaṭisāro nirujjhati, so parimuccati jātiyā…pe… dukkhasmāti vadāmi.
For him, that remorse ceases, and he is freed from birth… I say he is freed from suffering.
Sự hối tiếc ấy của người ấy được diệt trừ, người ấy thoát khỏi sinh…pe… Ta nói rằng người ấy thoát khỏi khổ đau.
Evaṃ jānaṃ kho, bhikkhu, sutavā ariyasāvako evaṃ passaṃ ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi na byākaroti…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi na byākaroti.
Knowing thus, bhikkhus, seeing thus, an instructed noble disciple does not declare ‘the Tathāgata exists after death’… nor does he declare ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’.
Này các Tỳ-khưu, bậc Thánh đệ tử hữu văn, khi biết như vậy, khi thấy như vậy, cũng không tuyên bố rằng ‘Như Lai tồn tại sau khi chết’…pe… cũng không tuyên bố rằng ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’.
Evaṃ jānaṃ kho, bhikkhu, sutavā ariyasāvako evaṃ passaṃ evaṃ abyākaraṇadhammo hoti abyākatavatthūsu.
Knowing thus, bhikkhus, seeing thus, an instructed noble disciple is of the nature not to declare concerning the undeclared points.
Này các Tỳ-khưu, bậc Thánh đệ tử hữu văn, khi biết như vậy, khi thấy như vậy, trở thành người có pháp không tuyên bố về các vấn đề bất khả thuyết (abyākata).
Evaṃ jānaṃ kho, bhikkhu, sutavā ariyasāvako evaṃ passaṃ na chambhati, na kampati, na vedhati, na santāsaṃ āpajjati abyākatavatthūsu.
Knowing thus, bhikkhus, seeing thus, an instructed noble disciple does not tremble, does not waver, does not shake, does not fall into terror concerning the undeclared points.
Này các Tỳ-khưu, bậc Thánh đệ tử hữu văn, khi biết như vậy, khi thấy như vậy, không run sợ, không dao động, không chao đảo, không kinh hãi về các vấn đề bất khả thuyết.
Ayaṃ kho, bhikkhu, hetu ayaṃ paccayo yena sutavato ariyasāvakassa vicikicchā nuppajjati abyākatavatthūsū’’ti.
This, bhikkhus, is the reason, this is the cause, why doubt does not arise in an instructed noble disciple concerning the undeclared points.”
Này các Tỳ-khưu, đây là nguyên nhân, đây là duyên do mà sự nghi ngờ (vicikicchā) không khởi lên nơi bậc Thánh đệ tử hữu văn về các vấn đề bất khả thuyết.”
Paṭhamaṃ.
First.
Pháp thứ nhất.
55. ‘‘Satta ca* , bhikkhave, purisagatiyo desessāmi anupādā ca parinibbānaṃ* .
“Bhikkhus, I will teach you seven destinations of persons and unattached final Nibbāna.
“Này các Tỳ-khưu, Ta sẽ thuyết giảng bảy loại người tái sinh và sự Niết-bàn không chấp thủ (anupādā parinibbāna).
Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti.
Listen to that, attend carefully; I will speak.”
Hãy lắng nghe điều đó, hãy chú tâm cẩn thận; Ta sẽ thuyết giảng.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
“Yes, Venerable Sir,” those bhikkhus replied to the Blessed One.
“Thưa vâng, bạch Thế Tôn,” các Tỳ-khưu ấy đáp lời Đức Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca – ‘‘katamā ca, bhikkhave, satta purisagatiyo?
The Blessed One said this: “What, bhikkhus, are the seven destinations of persons?
Đức Thế Tôn thuyết rằng: “Này các Tỳ-khưu, thế nào là bảy loại người tái sinh?
‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – ‘no cassa no ca me siyā, na bhavissati na me bhavissati, yadatthi yaṃ bhūtaṃ taṃ pajahāmī’ti upekkhaṃ paṭilabhati.
“Here, bhikkhus, a bhikkhu practices thus: ‘May it not be, and may it not be mine; it will not be, and it will not be mine; what exists, what has come to be, that I abandon’—thus he obtains equanimity.
“Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thực hành như sau: ‘Mong rằng không có, mong rằng không phải của tôi; sẽ không có, sẽ không phải của tôi; những gì đang có, những gì đã sinh, tôi từ bỏ chúng,’ và người ấy đạt được sự xả (upekkha).
So bhave na rajjati, sambhave na rajjati, atthuttari padaṃ santaṃ sammappaññāya passati.
He does not delight in existence, he does not delight in becoming; he sees with right wisdom the supreme peaceful state.
Người ấy không đắm nhiễm vào sự tồn tại (bhava), không đắm nhiễm vào sự tái sinh (sambhava), người ấy thấy bằng chánh trí một trạng thái an tịnh tối thượng.
Tañca khvassa padaṃ na sabbena sabbaṃ sacchikataṃ hoti, tassa na sabbena sabbaṃ mānānusayo pahīno hoti, na sabbena sabbaṃ bhavarāgānusayo pahīno hoti, na sabbena sabbaṃ avijjānusayo pahīno hoti.
But that state is not fully realized by him in all respects, his underlying tendency to conceit is not fully abandoned in all respects, his underlying tendency to craving for existence is not fully abandoned in all respects, his underlying tendency to ignorance is not fully abandoned in all respects.
Nhưng trạng thái ấy của người ấy chưa được chứng đắc hoàn toàn, tùy miên mạn (māna) của người ấy chưa được đoạn trừ hoàn toàn, tùy miên tham ái hữu (bhavarāga) của người ấy chưa được đoạn trừ hoàn toàn, tùy miên vô minh (avijjā) của người ấy chưa được đoạn trừ hoàn toàn.
So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā antarāparinibbāyī hoti.
With the destruction of the five lower fetters, he is one who attains Nibbāna in the interim.
Do sự đoạn trừ năm hạ phần kiết sử (orambhāgiyā saṃyojanā), người ấy nhập Niết-bàn ở khoảng giữa (antarāparinibbāyī).
Seyyathāpi, bhikkhave, divasaṃsantatte* ayokapāle haññamāne papaṭikā nibbattitvā nibbāyeyya.
Just as, bhikkhus, when an iron plate heated all day is struck, a scale forms and extinguishes.
Ví như, này các Tỳ-khưu, khi một tấm sắt nung nóng cả ngày được đập, một lớp vảy sinh ra rồi tắt đi.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – ‘no cassa no ca me siyā, na bhavissati na me bhavissati, yadatthi yaṃ bhūtaṃ taṃ pajahāmī’ti upekkhaṃ paṭilabhati.
Even so, bhikkhus, a bhikkhu practices thus: ‘May it not be, and may it not be mine; it will not be, and it will not be mine; what exists, what has come to be, that I abandon’—thus he obtains equanimity.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thực hành như sau: ‘Mong rằng không có, mong rằng không phải của tôi; sẽ không có, sẽ không phải của tôi; những gì đang có, những gì đã sinh, tôi từ bỏ chúng,’ và người ấy đạt được sự xả.
So bhave na rajjati, sambhave na rajjati, atthuttari padaṃ santaṃ sammappaññāya passati.
He does not delight in existence, he does not delight in becoming; he sees with right wisdom the supreme peaceful state.
Người ấy không đắm nhiễm vào sự tồn tại, không đắm nhiễm vào sự tái sinh, người ấy thấy bằng chánh trí một trạng thái an tịnh tối thượng.
Tañca khvassa padaṃ na sabbena sabbaṃ sacchikataṃ hoti, tassa na sabbena sabbaṃ mānānusayo pahīno hoti, na sabbena sabbaṃ bhavarāgānusayo pahīno hoti, na sabbena sabbaṃ avijjānusayo pahīno hoti.
But that state is not fully realized by him in all respects, his underlying tendency to conceit is not fully abandoned in all respects, his underlying tendency to craving for existence is not fully abandoned in all respects, his underlying tendency to ignorance is not fully abandoned in all respects.
Nhưng trạng thái ấy của người ấy chưa được chứng đắc hoàn toàn, tùy miên mạn của người ấy chưa được đoạn trừ hoàn toàn, tùy miên tham ái hữu của người ấy chưa được đoạn trừ hoàn toàn, tùy miên vô minh của người ấy chưa được đoạn trừ hoàn toàn.
So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā antarāparinibbāyī hoti.
With the destruction of the five lower fetters, he is one who attains Nibbāna in the interim.
Do sự đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, người ấy nhập Niết-bàn ở khoảng giữa.
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – ‘no cassa no ca me siyā, na bhavissati na me bhavissati, yadatthi yaṃ bhūtaṃ taṃ pajahāmī’ti upekkhaṃ paṭilabhati.
“Again, bhikkhus, a bhikkhu practices thus: ‘May it not be, and may it not be mine; it will not be, and it will not be mine; what exists, what has come to be, that I abandon’—thus he obtains equanimity.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thực hành như sau: ‘Mong rằng không có, mong rằng không phải của tôi; sẽ không có, sẽ không phải của tôi; những gì đang có, những gì đã sinh, tôi từ bỏ chúng,’ và người ấy đạt được sự xả.
So bhave na rajjati, sambhave na rajjati, atthuttari padaṃ santaṃ sammappaññāya passati.
He does not delight in existence, he does not delight in becoming; he sees with right wisdom the supreme peaceful state.
Người ấy không đắm nhiễm vào sự tồn tại, không đắm nhiễm vào sự tái sinh, người ấy thấy bằng chánh trí một trạng thái an tịnh tối thượng.
Tañca khvassa padaṃ na sabbena sabbaṃ sacchikataṃ hoti, tassa na sabbena sabbaṃ mānānusayo pahīno hoti, na sabbena sabbaṃ bhavarāgānusayo pahīno hoti, na sabbena sabbaṃ avijjānusayo pahīno hoti.
But that Nibbāna is not fully realized by him in every respect; for him, the latent tendency of conceit is not completely abandoned in every respect, the latent tendency of craving for existence is not completely abandoned in every respect, and the latent tendency of ignorance is not completely abandoned in every respect.
Nhưng trạng thái ấy của người ấy chưa được chứng đắc hoàn toàn, tùy miên mạn của người ấy chưa được đoạn trừ hoàn toàn, tùy miên tham ái hữu của người ấy chưa được đoạn trừ hoàn toàn, tùy miên vô minh của người ấy chưa được đoạn trừ hoàn toàn.
So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā antarāparinibbāyī hoti.
Having destroyed the five lower fetters, he is an antarāparinibbāyī.
Do sự đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, người ấy nhập Niết-bàn ở khoảng giữa.
Seyyathāpi, bhikkhave, divasaṃsantatte ayokapāle haññamāne papaṭikā nibbattitvā uppatitvā nibbāyeyya.
Just as, bhikkhus, when an iron plate heated all day is struck, a spark is produced, flies up, and is extinguished.
Ví như, này các Tỳ-khưu, khi một tấm sắt nung nóng cả ngày được đập, một lớp vảy sinh ra, bay lên rồi tắt đi.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – no cassa no ca me siyā…pe… so pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā antarāparinibbāyī hoti.
Even so, bhikkhus, a bhikkhu who practices thus—‘May it not be, may it not be mine’…pe… having destroyed the five lower fetters, he is an antarāparinibbāyī.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thực hành như sau: ‘Mong rằng không có, mong rằng không phải của tôi’…pe… do sự đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, người ấy nhập Niết-bàn ở khoảng giữa.
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – no cassa no ca me siyā…pe… so pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā antarāparinibbāyī hoti.
Here again, bhikkhus, a bhikkhu practices thus—‘May it not be, may it not be mine’…pe… having destroyed the five lower fetters, he is an antarāparinibbāyī.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thực hành như sau: ‘Mong rằng không có, mong rằng không phải của tôi’…pe… do sự đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, người ấy nhập Niết-bàn ở khoảng giữa.
Seyyathāpi, bhikkhave, divasaṃsantatte ayokapāle haññamāne papaṭikā nibbattitvā uppatitvā anupahacca talaṃ nibbāyeyya.
Just as, bhikkhus, when an iron plate heated all day is struck, a spark is produced, flies up, and is extinguished without touching the ground.
Ví như, này các Tỳ-khưu, khi một tấm sắt nung nóng cả ngày được đập, một lớp vảy sinh ra, bay lên mà không chạm vào mặt đất rồi tắt đi.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – no cassa no ca me siyā…pe… so pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā antarāparinibbāyī hoti.
Even so, bhikkhus, a bhikkhu who practices thus—‘May it not be, may it not be mine’…pe… having destroyed the five lower fetters, he is an antarāparinibbāyī.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thực hành như sau: ‘Mong rằng không có, mong rằng không phải của tôi’…pe… do sự đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, người ấy nhập Niết-bàn ở khoảng giữa.
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – no cassa no ca me siyā…pe… so pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā upahaccaparinibbāyī hoti.
Here again, bhikkhus, a bhikkhu practices thus—‘May it not be, may it not be mine’…pe… having destroyed the five lower fetters, he is an upahaccaparinibbāyī.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thực hành như sau: ‘Mong rằng không có, mong rằng không phải của tôi’…pe… do sự đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, người ấy nhập Niết-bàn khi đã chạm đến (upahaccaparinibbāyī).
Seyyathāpi, bhikkhave, divasaṃsantatte ayokapāle haññamāne papaṭikā nibbattitvā uppatitvā upahacca talaṃ nibbāyeyya.
Just as, bhikkhus, when an iron plate heated all day is struck, a spark is produced, flies up, and is extinguished after touching the ground.
Ví như, này các Tỳ-khưu, khi một tấm sắt nung nóng cả ngày được đập, một lớp vảy sinh ra, bay lên và chạm vào mặt đất rồi tắt đi.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – no cassa no ca me siyā…pe… so pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā upahaccaparinibbāyī hoti.
Even so, bhikkhus, a bhikkhu who practices thus—‘May it not be, may it not be mine’…pe… having destroyed the five lower fetters, he is an upahaccaparinibbāyī.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thực hành như sau: ‘Mong rằng không có, mong rằng không phải của tôi’…pe… do sự đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, người ấy nhập Niết-bàn khi đã chạm đến.
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – no cassa no ca me siyā…pe… so pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā asaṅkhāraparinibbāyī hoti.
Here again, bhikkhus, a bhikkhu practices thus—‘May it not be, may it not be mine’…pe… having destroyed the five lower fetters, he is an asaṅkhāraparinibbāyī.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thực hành như sau: ‘Mong rằng không có, mong rằng không phải của tôi’…pe… do sự đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, người ấy nhập Niết-bàn không cần nỗ lực (asaṅkhāraparinibbāyī).
Seyyathāpi, bhikkhave, divasaṃsantatte ayokapāle haññamāne papaṭikā nibbattitvā uppatitvā paritte tiṇapuñje vā kaṭṭhapuñje vā nipateyya.
Just as, bhikkhus, when an iron plate heated all day is struck, a spark is produced, flies up, and falls onto a small heap of grass or wood.
Ví như, này các Tỳ-khưu, khi một tấm sắt nung nóng cả ngày được đập, một lớp vảy sinh ra, bay lên và rơi vào một đống cỏ hay một đống củi nhỏ.
Sā tattha aggimpi janeyya, dhūmampi janeyya, aggimpi janetvā dhūmampi janetvā tameva parittaṃ tiṇapuñjaṃ vā kaṭṭhapuñjaṃ vā pariyādiyitvā anāhārā nibbāyeyya.
There it generates fire and smoke, and having generated fire and smoke, it consumes that small heap of grass or wood and is extinguished without fuel.
Nó có thể tạo ra lửa ở đó, có thể tạo ra khói ở đó, sau khi tạo ra lửa và khói, nó tiêu thụ hết đống cỏ hay đống củi nhỏ ấy, rồi tắt đi vì không còn nhiên liệu.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – no cassa no ca me siyā…pe… so pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā asaṅkhāraparinibbāyī hoti.
Even so, bhikkhus, a bhikkhu who practices thus—‘May it not be, may it not be mine’…pe… having destroyed the five lower fetters, he is an asaṅkhāraparinibbāyī.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thực hành như sau: ‘Mong rằng không có, mong rằng không phải của tôi’…pe… do sự đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, người ấy nhập Niết-bàn không cần nỗ lực.
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – no cassa no ca me siyā…pe… so pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sasaṅkhāraparinibbāyī hoti.
Here again, bhikkhus, a bhikkhu practices thus—‘May it not be, may it not be mine’…pe… having destroyed the five lower fetters, he is a sasaṅkhāraparinibbāyī.
Này các Tỳ-khưu, ở đây một Tỳ-khưu thực hành như sau: “Không có cái đó, và không có cái đó cho ta”…(v.v.)… do sự đoạn tận năm hạ phần kiết sử, vị ấy là bậc Sasaṅkhāraparinibbāyī (nhập Niết-bàn với nỗ lực).
Seyyathāpi, bhikkhave, divasaṃsantatte ayokapāle haññamāne papaṭikā nibbattitvā uppatitvā vipule tiṇapuñje vā kaṭṭhapuñje vā nipateyya.
Just as, bhikkhus, when an iron plate heated all day is struck, a spark is produced, flies up, and falls onto a large heap of grass or wood.
Này các Tỳ-khưu, ví như một mảnh sắt vụn bắn ra từ một tấm sắt nung đỏ suốt ngày bị đập, bay lên và rơi vào một đống cỏ hay đống củi lớn.
Sā tattha aggimpi janeyya, dhūmampi janeyya, aggimpi janetvā dhūmampi janetvā tameva vipulaṃ tiṇapuñjaṃ vā kaṭṭhapuñjaṃ vā pariyādiyitvā anāhārā nibbāyeyya.
There it generates fire and smoke, and having generated fire and smoke, it consumes that large heap of grass or wood and is extinguished without fuel.
Nó có thể tạo ra lửa và khói ở đó; sau khi tạo ra lửa và khói, nó sẽ đốt cháy hết đống cỏ hay đống củi lớn đó, rồi không còn nhiên liệu nữa mà tắt đi.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – no cassa no ca me siyā…pe… so pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sasaṅkhāraparinibbāyī hoti.
Even so, bhikkhus, a bhikkhu who practices thus—‘May it not be, may it not be mine’…pe… having destroyed the five lower fetters, he is a sasaṅkhāraparinibbāyī.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thực hành như sau: “Không có cái đó, và không có cái đó cho ta”…(v.v.)… do sự đoạn tận năm hạ phần kiết sử, vị ấy là bậc Sasaṅkhāraparinibbāyī (nhập Niết-bàn với nỗ lực).
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – ‘no cassa no ca me siyā, na bhavissati na me bhavissati, yadatthi yaṃ bhūtaṃ taṃ pajahāmī’ti upekkhaṃ paṭilabhati.
Here again, bhikkhus, a bhikkhu practices thus—‘May it not be, may it not be mine; it will not be, it will not be mine; I abandon what exists, what has come into being’—and he attains equanimity.
Này các Tỳ-khưu, ở đây một Tỳ-khưu thực hành như sau: ‘Không có cái đó, và không có cái đó cho ta; sẽ không có, và sẽ không có cho ta; những gì hiện hữu, những gì đã trở thành, ta từ bỏ chúng,’ vị ấy đạt được xả.
So bhave na rajjati, sambhave na rajjati, atthuttari padaṃ santaṃ sammapaññāya passati.
He is not attached to existence, he is not attached to future existence, and he sees with right wisdom the peaceful, supreme state.
Vị ấy không đắm nhiễm vào sự hiện hữu (bhave), không đắm nhiễm vào sự tái sinh (sambhave), và với trí tuệ đúng đắn, vị ấy thấy được trạng thái tịch tịnh tối thượng.
Tañca khvassa padaṃ na sabbena sabbaṃ sacchikataṃ hoti, tassa na sabbena sabbaṃ mānānusayo pahīno hoti, na sabbena sabbaṃ bhavarāgānusayo pahīno hoti, na sabbena sabbaṃ avijjānusayo pahīno hoti.
But that state is not fully realized by him in every way; for him, the latent tendency of conceit is not completely abandoned, the latent tendency of craving for existence is not completely abandoned, the latent tendency of ignorance is not completely abandoned.
Tuy nhiên, trạng thái ấy chưa được vị ấy chứng ngộ hoàn toàn, phiền não tùy miên ngã mạn (mānānusayo) của vị ấy chưa được đoạn trừ hoàn toàn, phiền não tùy miên tham ái hữu (bhavarāgānusayo) của vị ấy chưa được đoạn trừ hoàn toàn, phiền não tùy miên vô minh (avijjānusayo) của vị ấy chưa được đoạn trừ hoàn toàn.
So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā uddhaṃsoto hoti akaniṭṭhagāmī.
Having destroyed the five lower fetters, he is one who ascends upstream, bound for the Akanittha realm.
Do sự đoạn tận năm hạ phần kiết sử, vị ấy là bậc Uddhaṃsoto (thượng lưu), Akaniṭṭhagāmī (đến cõi Akaniṭṭha).
Seyyathāpi, bhikkhave, divasaṃsantatte ayokapāle haññamāne papaṭikā nibbattitvā uppatitvā mahante tiṇapuñje vā kaṭṭhapuñje vā nipateyya.
Just as, bhikkhus, when a small iron rod, heated all day, is struck, a spark arises and flies up, falling onto a large heap of grass or a large heap of wood.
Này các Tỳ-khưu, ví như một mảnh sắt vụn bắn ra từ một tấm sắt nung đỏ suốt ngày bị đập, bay lên và rơi vào một đống cỏ hay đống củi lớn.
Sā tattha aggimpi janeyya, dhūmampi janeyya, aggimpi janetvā dhūmampi janetvā tameva mahantaṃ tiṇapuñjaṃ vā kaṭṭhapuñjaṃ vā pariyādiyitvā gacchampi daheyya* , dāyampi daheyya, gacchampi dahitvā dāyampi dahitvā haritantaṃ vā pathantaṃ vā* selantaṃ vā udakantaṃ vā ramaṇīyaṃ vā bhūmibhāgaṃ āgamma anāhārā nibbāyeyya.
There, it might generate fire and smoke, and having generated fire and smoke, it might consume that entire large heap of grass or wood, burning both what is going and what is standing, and having burned both what is going and what is standing, it might, upon reaching a green border, a path's edge, a rock's edge, or a water's edge, or a pleasant piece of ground, become without fuel and be extinguished.
Nó có thể tạo ra lửa và khói ở đó; sau khi tạo ra lửa và khói, nó sẽ đốt cháy hết đống cỏ hay đống củi lớn đó, rồi đốt cháy cả rừng cây và khu rừng, sau khi đốt cháy cả rừng cây và khu rừng, nó đến một vùng đất xanh tươi, một con đường, một ngọn núi, một dòng nước, hay một khu vực dễ chịu, rồi không còn nhiên liệu nữa mà tắt đi.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – no cassa no ca me siyā…pe… so pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā uddhaṃsoto hoti akaniṭṭhagāmī.
In the same way, bhikkhus, a bhikkhu who practices thus—‘May it not be, may it not be mine…pe… having destroyed the five lower fetters, he is one who ascends upstream, bound for the Akanittha realm.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thực hành như sau: “Không có cái đó, và không có cái đó cho ta”…(v.v.)… do sự đoạn tận năm hạ phần kiết sử, vị ấy là bậc Uddhaṃsoto (thượng lưu), Akaniṭṭhagāmī (đến cõi Akaniṭṭha).
Imā kho, bhikkhave, satta purisagatiyo.
These, bhikkhus, are the seven destinations of persons.
Này các Tỳ-khưu, đây là bảy loại người tiến hóa.
‘‘Katamañca, bhikkhave, anupādāparinibbānaṃ?
‘‘And what, bhikkhus, is ungrasped Nibbāna?
Và này các Tỳ-khưu, Anupādāparinibbāna (Niết-bàn không còn chấp thủ) là gì?
Idha, bhikkhave, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – ‘no cassa no ca me siyā, na bhavissati na me bhavissati, yadatthi yaṃ bhūtaṃ taṃ pajahāmī’ti upekkhaṃ paṭilabhati.
Here, bhikkhus, a bhikkhu practices thus: ‘May it not be, may it not be mine; it will not be, it will not be mine; what exists, what has come to be, that I abandon,’ and he attains equanimity.
Này các Tỳ-khưu, ở đây một Tỳ-khưu thực hành như sau: ‘Không có cái đó, và không có cái đó cho ta; sẽ không có, và sẽ không có cho ta; những gì hiện hữu, những gì đã trở thành, ta từ bỏ chúng,’ vị ấy đạt được xả.
So bhave na rajjati, sambhave na rajjati, atthuttari padaṃ santaṃ sammappaññāya passati.
He does not delight in existence, he does not delight in re-existence, he sees with right wisdom the further, peaceful state.
Vị ấy không đắm nhiễm vào sự hiện hữu (bhave), không đắm nhiễm vào sự tái sinh (sambhave), và với trí tuệ đúng đắn, vị ấy thấy được trạng thái tịch tịnh tối thượng.
Tañca khvassa padaṃ sabbena sabbaṃ sacchikataṃ hoti, tassa sabbena sabbaṃ mānānusayo pahīno hoti, sabbena sabbaṃ bhavarāgānusayo pahīno hoti, sabbena sabbaṃ avijjānusayo pahīno hoti.
And that state is fully realized by him in every way; for him, the latent tendency of conceit is completely abandoned, the latent tendency of craving for existence is completely abandoned, the latent tendency of ignorance is completely abandoned.
Trạng thái ấy đã được vị ấy chứng ngộ hoàn toàn; phiền não tùy miên ngã mạn (mānānusayo) của vị ấy đã được đoạn trừ hoàn toàn, phiền não tùy miên tham ái hữu (bhavarāgānusayo) của vị ấy đã được đoạn trừ hoàn toàn, phiền não tùy miên vô minh (avijjānusayo) của vị ấy đã được đoạn trừ hoàn toàn.
So āsavānaṃ khayā…pe… sacchikatvā upasampajja viharati.
Having destroyed the taints…pe… having realized it for himself, he abides therein.
Do sự đoạn tận các lậu hoặc…(v.v.)… vị ấy chứng ngộ và an trú.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, anupādāparinibbānaṃ.
This, bhikkhus, is called ungrasped Nibbāna.
Này các Tỳ-khưu, đây được gọi là Anupādāparinibbāna (Niết-bàn không còn chấp thủ).
Imā kho, bhikkhave, satta purisagatiyo anupādā ca parinibbāna’’nti.
These, bhikkhus, are the seven destinations of persons and ungrasped Nibbāna.’’
Này các Tỳ-khưu, đây là bảy loại người tiến hóa và Niết-bàn không còn chấp thủ.
Dutiyaṃ.
The Second.
Bài thứ hai.
56. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate.
56. Thus have I heard—On one occasion the Blessed One was dwelling in Rājagaha, on Gijjhakūṭa Mountain.
Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Rājagaha, trên núi Gijjhakūṭa.
Atha kho dve devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ gijjhakūṭaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu.
Then, when the night was far advanced, two devatās, of stunning beauty, illuminating the entire Gijjhakūṭa, approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, they stood to one side.
Rồi hai vị thiên nhân, khi đêm đã khuya, với dung sắc thù thắng, chiếu sáng khắp núi Gijjhakūṭa, đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đảnh lễ Thế Tôn, họ đứng sang một bên.
Ekamantaṃ ṭhitā kho ekā devatā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etā, bhante, bhikkhuniyo vimuttā’’ti.
Standing to one side, one devatā said to the Blessed One: ‘‘These bhikkhunīs, Venerable Sir, are liberated.’’
Một vị thiên nhân đứng sang một bên, bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, các Tỳ-khưu-ni này đã được giải thoát.”
Aparā devatā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etā, bhante, bhikkhuniyo anupādisesā suvimuttā’’ti.
The other devatā said to the Blessed One: ‘‘These bhikkhunīs, Venerable Sir, are well-liberated, with no remainder of clinging.’’
Vị thiên nhân khác bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, các Tỳ-khưu-ni này đã được giải thoát hoàn toàn, không còn dư sót chấp thủ.”
Idamavocuṃ tā devatā.
These devatās spoke thus.
Các vị thiên nhân ấy đã nói như vậy.
Samanuñño satthā ahosi.
The Teacher approved.
Vị Đạo Sư đã hoan hỷ.
Atha kho tā devatā ‘‘samanuñño satthā’’ti bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsu.
Then those devatās, knowing that ‘‘The Teacher has approved,’’ paid homage to the Blessed One, circumambulated him, and vanished right there.
Rồi các vị thiên nhân ấy, khi biết “Vị Đạo Sư đã hoan hỷ,” sau khi đảnh lễ Thế Tôn, đi nhiễu hữu ba vòng, liền biến mất tại chỗ.
Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi – ‘‘imaṃ, bhikkhave, rattiṃ dve devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ gijjhakūṭaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu.
Then, when that night had passed, the Blessed One addressed the bhikkhus: ‘‘This night, bhikkhus, two devatās, when the night was far advanced, of stunning beauty, illuminating the entire Gijjhakūṭa, approached me; having approached and paid homage to me, they stood to one side.
Rồi Thế Tôn, sau khi đêm ấy đã qua, gọi các Tỳ-khưu và nói: “Này các Tỳ-khưu, đêm nay hai vị thiên nhân, khi đêm đã khuya, với dung sắc thù thắng, chiếu sáng khắp núi Gijjhakūṭa, đi đến chỗ Ta; sau khi đảnh lễ Ta, họ đứng sang một bên.
Ekamantaṃ ṭhitā kho, bhikkhave, ekā devatā maṃ etadavoca – ‘etā, bhante, bhikkhuniyo vimuttā’ti.
Standing to one side, bhikkhus, one devatā said to me: ‘These bhikkhunīs, Venerable Sir, are liberated.’
Này các Tỳ-khưu, một vị thiên nhân đứng sang một bên, bạch Ta rằng: ‘Bạch Thế Tôn, các Tỳ-khưu-ni này đã được giải thoát.’
Aparā devatā maṃ etadavoca – ‘etā, bhante, bhikkhuniyo anupādisesā suvimuttā’ti.
The other devatā said to me: ‘These bhikkhunīs, Venerable Sir, are well-liberated, with no remainder of clinging.’
Vị thiên nhân khác bạch Ta rằng: ‘Bạch Thế Tôn, các Tỳ-khưu-ni này đã được giải thoát hoàn toàn, không còn dư sót chấp thủ.’
Idamavocuṃ, bhikkhave, tā devatā.
These devatās, bhikkhus, spoke thus.
Này các Tỳ-khưu, các vị thiên nhân ấy đã nói như vậy.
Idaṃ vatvā maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsū’’ti.
Having said this, they paid homage to me, circumambulated me, and vanished right there.’’
Sau khi nói điều đó, họ đảnh lễ Ta, đi nhiễu hữu ba vòng, liền biến mất tại chỗ.”
Tena kho pana samayena āyasmā mahāmoggallāno bhagavato avidūre nisinno hoti.
Now, at that time, Venerable Mahāmoggallāna was seated not far from the Blessed One.
Vào lúc ấy, Tôn giả Mahāmoggallāna đang ngồi không xa Thế Tôn.
Atha kho āyasmato mahāmoggallānassa etadahosi – ‘‘katamesānaṃ kho devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘saupādisese vā saupādisesoti, anupādisese vā anupādiseso’’’ti?
Then it occurred to Venerable Mahāmoggallāna: ‘‘Which devas have such knowledge: ‘This one is with residue of clinging,’ or ‘This one is without residue of clinging’?”
Rồi Tôn giả Mahāmoggallāna suy nghĩ: “Các vị thiên nhân nào có trí tuệ như vậy – ‘có dư sót chấp thủ là có dư sót chấp thủ, không dư sót chấp thủ là không dư sót chấp thủ’?”
Tena kho pana samayena tisso nāma bhikkhu adhunākālaṅkato aññataraṃ brahmalokaṃ upapanno hoti.
Now, at that time, a bhikkhu named Tissa had recently passed away and was reborn in a certain brahmaloka.
Vào lúc ấy, Tỳ-khưu Tissa vừa mới viên tịch và tái sinh vào một cõi Phạm thiên.
Tatrāpi naṃ evaṃ jānanti – ‘‘tisso brahmā mahiddhiko mahānubhāvo’’ti.
There too, they knew him thus: ‘‘Brahmā Tissa is mighty and powerful.”
Ở đó, vị ấy cũng được biết đến là: “Phạm thiên Tissa có đại thần lực, có đại uy đức.”
Atha kho āyasmā mahāmoggallāno – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evamevaṃ – gijjhakūṭe pabbate antarahito tasmiṃ brahmaloke pāturahosi.
Then Venerable Mahāmoggallāna, just as a strong man might extend his flexed arm or flex his extended arm, vanished from Vulture Peak Mountain and appeared in that brahmaloka.
Rồi Tôn giả Mahāmoggallāna, ví như một người lực sĩ co cánh tay đang duỗi ra, hoặc duỗi cánh tay đang co lại, cũng vậy, biến mất trên núi Gijjhakūṭa và hiện ra trong cõi Phạm thiên ấy.
Addasā kho tisso brahmā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ dūratova āgacchantaṃ.
Brahmā Tissa saw Venerable Mahāmoggallāna approaching from afar.
Phạm thiên Tissa thấy Tôn giả Mahāmoggallāna từ xa đang đến.
Disvā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca – ‘‘ehi kho, mārisa moggallāna; svāgataṃ, mārisa moggallāna!
Having seen Venerable Mahāmoggallāna, he said to him: ‘‘Come, Venerable Moggallāna; welcome, Venerable Moggallāna!
Sau khi thấy, Phạm thiên Tissa nói với Tôn giả Mahāmoggallāna: “Xin mời đến, hiền giả Moggallāna; hoan nghênh, hiền giả Moggallāna!
Cirassaṃ kho, mārisa moggallāna, imaṃ pariyāyamakāsi, yadidaṃ idhāgamanāya.
It has been a long time, Venerable Moggallāna, since you undertook this journey, that is, to come here.
Đã lâu lắm rồi, hiền giả Moggallāna mới có chuyến đi này, tức là đến đây.
Nisīda, mārisa moggallāna, idamāsanaṃ paññatta’’nti.
Please sit, Venerable Moggallāna, this seat is prepared.”
Xin mời ngồi, hiền giả Moggallāna, chỗ ngồi này đã được sắp đặt.”
Nisīdi kho āyasmā mahāmoggallāno paññatte āsane.
Venerable Mahāmoggallāna sat down on the prepared seat.
Tôn giả Mahāmoggallāna ngồi xuống chỗ ngồi đã được sắp đặt.
Tissopi kho brahmā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Brahmā Tissa, too, having paid homage to Venerable Mahāmoggallāna, sat down to one side.
Phạm thiên Tissa cũng đảnh lễ Tôn giả Mahāmoggallāna rồi ngồi sang một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho tissaṃ brahmānaṃ āyasmā mahāmoggallāno etadavoca – ‘‘katamesānaṃ kho, tissa, devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘saupādisese vā saupādisesoti, anupādisese vā anupādiseso’’’ti?
Venerable Mahāmoggallāna then said to Brahmā Tissa, who was seated to one side: ‘‘Which devas, Tissa, have such knowledge: ‘This one is with residue of clinging,’ or ‘This one is without residue of clinging’?”
Tôn giả Mahāmoggallāna nói với Phạm thiên Tissa đang ngồi sang một bên: “Này Tissa, các vị thiên nhân nào có trí tuệ như vậy – ‘có dư sót chấp thủ là có dư sót chấp thủ, không dư sót chấp thủ là không dư sót chấp thủ’?”
‘‘Brahmakāyikānaṃ kho, mārisa moggallāna, devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘saupādisese vā saupādisesoti, anupādisese vā anupādiseso’’’ti.
‘‘The Brahmakāyika devas, Venerable Moggallāna, have such knowledge: ‘This one is with residue of clinging,’ or ‘This one is without residue of clinging’.”
“Thưa Tôn giả Moggallāna, chư thiên thuộc cõi Phạm thiên có sự hiểu biết này: ‘Người có dư y thì có dư y, người không dư y thì không dư y.’”
‘‘Ye kho te, mārisa moggallāna, brahmakāyikā devā brahmena āyunā santuṭṭhā brahmena vaṇṇena brahmena sukhena brahmena yasena brahmena ādhipateyyena santuṭṭhā, te uttari nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānanti.
‘‘Those Brahmakāyika devas, Venerable Moggallāna, who are content with their brahmic lifespan, content with their brahmic beauty, content with their brahmic happiness, content with their brahmic fame, content with their brahmic dominion, they do not truly understand the further escape.
“Thưa Tôn giả Moggallāna, những vị chư thiên thuộc cõi Phạm thiên nào mãn túc với tuổi thọ Phạm thiên, mãn túc với sắc tướng Phạm thiên, mãn túc với lạc thú Phạm thiên, mãn túc với uy danh Phạm thiên, mãn túc với quyền lực Phạm thiên, thì họ không như thật hiểu biết sự xuất ly cao thượng hơn.
Tesaṃ na evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘saupādisese vā saupādisesoti, anupādisese vā anupādiseso’ti.
They do not have such knowledge: ‘This one is with residue of clinging,’ or ‘This one is without residue of clinging’.
Họ không có sự hiểu biết này: ‘Người có dư y thì có dư y, người không dư y thì không dư y.’
Ye ca kho te, mārisa moggallāna, brahmakāyikā devā brahmena āyunā asantuṭṭhā, brahmena vaṇṇena brahmena sukhena brahmena yasena brahmena ādhipateyyena asantuṭṭhā, te ca uttari nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānanti.
But those Brahmakāyika devas, Venerable Moggallāna, who are not content with their brahmic lifespan, not content with their brahmic beauty, not content with their brahmic happiness, not content with their brahmic fame, not content with their brahmic dominion, they do truly understand the further escape.
Còn những vị chư thiên thuộc cõi Phạm thiên nào không mãn túc với tuổi thọ Phạm thiên, không mãn túc với sắc tướng Phạm thiên, không mãn túc với lạc thú Phạm thiên, không mãn túc với uy danh Phạm thiên, không mãn túc với quyền lực Phạm thiên, thì họ như thật hiểu biết sự xuất ly cao thượng hơn.
Tesaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘saupādisese vā saupādisesoti, anupādisese vā anupādiseso’’’ti.
They have such knowledge: ‘This one is with residue of clinging,’ or ‘This one is without residue of clinging’.”
Họ có sự hiểu biết này: ‘Người có dư y thì có dư y, người không dư y thì không dư y.’”
‘‘Idha, mārisa moggallāna, bhikkhu ubhatobhāgavimutto hoti.
‘‘Here, Venerable Moggallāna, a bhikkhu is liberated in both ways (ubhatobhāgavimutto).
“Thưa Tôn giả Moggallāna, ở đây, một Tỳ-kheo là bậc giải thoát cả hai phương diện (ubhatobhāgavimutta).
Tamenaṃ te devā evaṃ jānanti – ‘ayaṃ kho āyasmā ubhatobhāgavimutto.
Those devas know him thus: ‘This venerable one is liberated in both ways.
Chư thiên biết vị ấy như sau: ‘Vị Tôn giả này là bậc giải thoát cả hai phương diện.
Yāvassa kāyo ṭhassati tāva naṃ dakkhanti devamanussā.
As long as his body remains, devas and humans will see him.
Chừng nào thân của vị ấy còn tồn tại, chư thiên và loài người sẽ còn thấy vị ấy.
Kāyassa bhedā na naṃ dakkhanti devamanussā’ti.
Upon the breaking up of the body, devas and humans will not see him’.
Sau khi thân hoại mạng chung, chư thiên và loài người sẽ không còn thấy vị ấy nữa.’
Evampi kho, mārisa moggallāna, tesaṃ devānaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘saupādisese vā saupādisesoti, anupādisese vā anupādiseso’’’ti.
In this way too, Venerable Moggallāna, those devas have knowledge: ‘This one is with residue of clinging,’ or ‘This one is without residue of clinging’.”
Thưa Tôn giả Moggallāna, chư thiên có sự hiểu biết này: ‘Người có dư y thì có dư y, người không dư y thì không dư y.’”
‘‘Idha pana, mārisa moggallāna, bhikkhu paññāvimutto hoti.
‘‘Here again, Venerable Moggallāna, a bhikkhu is liberated by wisdom (paññāvimutto).
“Thưa Tôn giả Moggallāna, ở đây, một Tỳ-kheo là bậc giải thoát bằng trí tuệ (paññāvimutta).
Tamenaṃ te devā evaṃ jānanti – ‘ayaṃ kho āyasmā paññāvimutto.
Those devas know him thus: ‘This venerable one is liberated by wisdom.
Chư thiên biết vị ấy như sau: ‘Vị Tôn giả này là bậc giải thoát bằng trí tuệ.
Yāvassa kāyo ṭhassati tāva naṃ dakkhanti devamanussā.
As long as his body remains, devas and humans will see him.
Chừng nào thân của vị ấy còn tồn tại, chư thiên và loài người sẽ còn thấy vị ấy.
Kāyassa bhedā na naṃ dakkhanti devamanussā’ti.
Upon the breaking up of the body, devas and humans will not see him’.
Sau khi thân hoại mạng chung, chư thiên và loài người sẽ không còn thấy vị ấy nữa.’
Evampi kho, mārisa moggallāna, tesaṃ devānaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘saupādisese vā saupādisesoti, anupādisese vā anupādiseso’’’ti.
In this way too, Venerable Moggallāna, those devas have knowledge: ‘This one is with residue of clinging,’ or ‘This one is without residue of clinging’.”
Thưa Tôn giả Moggallāna, chư thiên có sự hiểu biết này: ‘Người có dư y thì có dư y, người không dư y thì không dư y.’”
‘‘Idha pana, mārisa moggallāna, bhikkhu kāyasakkhī hoti.
‘‘Here again, Venerable Moggallāna, a bhikkhu is a body-witness (kāyasakkhī).
“Thưa Tôn giả Moggallāna, ở đây, một Tỳ-kheo là bậc thân chứng (kāyasakkhī).
Tamenaṃ devā evaṃ jānanti – ‘ayaṃ kho āyasmā kāyasakkhī.
Those devas know him thus: ‘This venerable one is a body-witness.
Chư thiên biết vị ấy như sau: ‘Vị Tôn giả này là bậc thân chứng.
Appeva nāma ayamāyasmā anulomikāni senāsanāni paṭisevamāno kalyāṇamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti.
Perhaps this venerable one, by resorting to suitable abodes, associating with good friends, and balancing his faculties—that unsurpassed culmination of the holy life, for the sake of which noble sons rightly go forth from home into homelessness—might himself realize, directly experience, and abide in it in this very life.
Mong rằng vị Tôn giả này, khi thực hành các chỗ ở thích hợp, thân cận thiện hữu, và điều hòa các căn, sẽ tự mình chứng ngộ và an trú trong sự hoàn mãn tối thượng của Phạm hạnh, vì mục đích mà các thiện nam tử xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình, ngay trong hiện tại.’
Evampi kho, mārisa moggallāna, tesaṃ devānaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘saupādisese vā saupādisesoti, anupādisese vā anupādiseso’’’ti.
Thus, too, friend Moggallāna, that knowledge arises in those devas: ‘This one is with residual clinging’ or ‘This one is without residual clinging.’
Thưa Tôn giả Moggallāna, chư thiên có sự hiểu biết này: ‘Người có dư y thì có dư y, người không dư y thì không dư y.’”
‘‘Idha pana, mārisa moggallāna, bhikkhu diṭṭhippatto hoti…pe… saddhāvimutto hoti…pe… dhammānusārī hoti.
Here, again, friend Moggallāna, a bhikkhu is one attained to view…pe… one liberated by faith…pe… one who follows the Dhamma.
“Thưa Tôn giả Moggallāna, ở đây, một Tỳ-kheo là bậc đạt kiến (diṭṭhippatta)… là bậc giải thoát bằng niềm tin (saddhāvimutta)… là bậc tùy pháp hành (dhammānusārī).
Tamenaṃ te devā evaṃ jānanti – ‘ayaṃ kho āyasmā dhammānusārī.
Those devas know him thus: ‘This venerable one is one who follows the Dhamma.
Chư thiên biết vị ấy như sau: ‘Vị Tôn giả này là bậc tùy pháp hành.
Appeva nāma ayamāyasmā anulomikāni senāsanāni paṭisevamāno kalyāṇamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti.
Perhaps this venerable one, by resorting to suitable abodes, associating with good friends, and balancing his faculties—that unsurpassed culmination of the holy life, for the sake of which noble sons rightly go forth from home into homelessness—might himself realize, directly experience, and abide in it in this very life.’
Mong rằng vị Tôn giả này, khi thực hành các chỗ ở thích hợp, thân cận thiện hữu, và điều hòa các căn, sẽ tự mình chứng ngộ và an trú trong sự hoàn mãn tối thượng của Phạm hạnh, vì mục đích mà các thiện nam tử xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình, ngay trong hiện tại.’
Evampi kho, mārisa moggallāna, tesaṃ devānaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘saupādisese vā saupādisesoti, anupādisese vā anupādiseso’’’ti.
Thus, too, friend Moggallāna, that knowledge arises in those devas: ‘This one is with residual clinging’ or ‘This one is without residual clinging.’
Thưa Tôn giả Moggallāna, chư thiên có sự hiểu biết này: ‘Người có dư y thì có dư y, người không dư y thì không dư y.’”
Atha kho āyasmā mahāmoggallāno tissassa brahmuno bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evamevaṃ – brahmaloke antarahito gijjhakūṭe pabbate pāturahosi.
Then, having delighted in and approved of the words of Tissa Brahmā, Venerable Mahāmoggallāna, just as a strong man might extend his flexed arm or flex his extended arm, vanished from the Brahmā-world and reappeared on Gijjhakūṭa Mountain.
Rồi Tôn giả Mahāmoggallāna, hoan hỷ và tùy hỷ với lời nói của Phạm thiên Tissa, như một người lực sĩ co cánh tay đang duỗi ra, hoặc duỗi cánh tay đang co lại, liền biến mất khỏi cõi Phạm thiên và hiện ra trên núi Linh Thứu.
Atha kho āyasmā mahāmoggallāno yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Venerable Mahāmoggallāna approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Tôn giả Mahāmoggallāna đi đến chỗ Thế Tôn, sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā mahāmoggallāno yāvatako ahosi tissena brahmunā saddhiṃ kathāsallāpo taṃ sabbaṃ bhagavato ārocesi.
Seated to one side, Venerable Mahāmoggallāna reported to the Blessed One the entire conversation he had had with Tissa Brahmā.
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Mahāmoggallāna thuật lại tất cả cuộc đàm luận của mình với Phạm thiên Tissa cho Thế Tôn nghe.
‘‘Na hi pana te, moggallāna, tisso brahmā sattamaṃ animittavihāriṃ puggalaṃ deseti’’.
“But, Moggallāna, Tissa Brahmā did not describe the seventh person, the one abiding in the signless.”
“Này Moggallāna, Phạm thiên Tissa đã không giảng về hạng người thứ bảy là bậc an trú vô tướng.”
‘‘Etassa, bhagavā, kālo; etassa, sugata, kālo!
“Now is the time for this, Blessed One; now is the time for this, Sugata!
“Bạch Thế Tôn, đã đến lúc; bạch Thiện Thệ, đã đến lúc!
Yaṃ bhagavā sattamaṃ animittavihāriṃ puggalaṃ deseyya.
May the Blessed One describe the seventh person, the one abiding in the signless.
Thế Tôn nên giảng về hạng người thứ bảy là bậc an trú vô tướng.
Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.
Having heard from the Blessed One, the bhikkhus will remember it.”
Sau khi nghe Thế Tôn giảng, các Tỳ-kheo sẽ ghi nhớ.”
‘‘Tena hi, moggallāna, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti.
“In that case, Moggallāna, listen, attend carefully; I shall speak.”
“Vậy thì, này Moggallāna, hãy lắng nghe, hãy chú ý kỹ, Ta sẽ giảng.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā mahāmoggallāno bhagavato paccassosi.
“Yes, Venerable Sir,” Venerable Mahāmoggallāna replied to the Blessed One.
“Thưa vâng, bạch Thế Tôn,” Tôn giả Mahāmoggallāna đáp lời Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Thế Tôn nói như sau:
‘‘Idha, moggallāna, bhikkhu sabbanimittānaṃ amanasikārā animittaṃ cetosamādhiṃ upasampajja viharati.
“Here, Moggallāna, a bhikkhu, by not attending to any signs, enters and abides in the signless concentration of mind.
“Này Moggallāna, ở đây, một Tỳ-kheo an trú trong vô tướng tâm định do không tác ý đến tất cả các tướng.
Tamenaṃ te devā evaṃ jānanti – ‘ayaṃ kho āyasmā sabbanimittānaṃ amanasikārā animittaṃ cetosamādhiṃ upasampajja viharati.
Those devas know him thus: ‘This venerable one, by not attending to any signs, enters and abides in the signless concentration of mind.
Chư thiên biết vị ấy như sau: ‘Vị Tôn giả này an trú trong vô tướng tâm định do không tác ý đến tất cả các tướng.
Appeva nāma ayamāyasmā anulomikāni senāsanāni paṭisevamāno kalyāṇamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti.
Perhaps this venerable one, by resorting to suitable abodes, associating with good friends, and balancing his faculties—that unsurpassed culmination of the holy life, for the sake of which noble sons rightly go forth from home into homelessness—might himself realize, directly experience, and abide in it in this very life.’
Mong rằng vị Tôn giả này, khi thực hành các chỗ ở thích hợp, thân cận thiện hữu, và điều hòa các căn, sẽ tự mình chứng ngộ và an trú trong sự hoàn mãn tối thượng của Phạm hạnh, vì mục đích mà các thiện nam tử xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình, ngay trong hiện tại.’
Evaṃ kho, moggallāna, tesaṃ devānaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘saupādisese vā saupādisesoti, anupādisese vā anupādiseso’’’ti.
Thus, Moggallāna, that knowledge arises in those devas: ‘This one is with residual clinging’ or ‘This one is without residual clinging.’
Này Moggallāna, chư thiên có sự hiểu biết này: ‘Người có dư y thì có dư y, người không dư y thì không dư y.’”
Tatiyaṃ.
The Third.
Thứ ba.
57. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ.
57. Thus have I heard: At one time the Blessed One was dwelling in Vesālī, in the Great Wood, in the Gabled Hall.
57. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Vesālī, trong Đại Lâm, tại giảng đường có nóc nhọn.
Atha kho sīho senāpati yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Sīha the general approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Sīha, vị tướng quân, đi đến chỗ Thế Tôn, sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho sīho senāpati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sakkā nu kho, bhante, sandiṭṭhikaṃ dānaphalaṃ paññāpetu’’nti?
Seated to one side, Sīha the general said to the Blessed One: “Is it possible, Venerable Sir, to declare the fruit of giving as visible here and now?”
Ngồi xuống một bên, Sīha, vị tướng quân, bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, có thể tuyên bố quả báo của sự bố thí ngay trong hiện tại chăng?”
‘‘Tena hi, sīha, taññevettha paṭipucchissāmi, yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi.
“In that case, Sīha, I will question you about this, and you should answer as you deem fit.
“Vậy thì, này Sīha, Ta sẽ hỏi lại ông về điều này, ông hãy trả lời tùy theo ý ông đồng ý.
Taṃ kiṃ maññasi, sīha, idha dve purisā – eko puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, eko puriso saddho dānapati anuppadānarato.
“What do you think, Sīha, there are two men here—one man is faithless, stingy, miserly, and abusive; the other man is faithful, a donor, and devoted to giving repeatedly.
Này Sīha, ông nghĩ sao? Ở đây có hai người – một người không có đức tin, keo kiệt, bủn xỉn, hay chê bai; một người có đức tin, là thí chủ, ưa thích bố thí.
Taṃ kiṃ maññasi, sīha, kaṃ nu kho* arahanto paṭhamaṃ anukampantā anukampeyyuṃ – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti?
What do you think, Sīha, which of these would the Arahants first show compassion to—‘that man who is faithless, stingy, miserly, and abusive, or that man who is faithful, a donor, and devoted to giving repeatedly’?”
Này Sīha, ông nghĩ sao, các vị A-la-hán, khi thương xót, sẽ thương xót ai trước tiên – ‘người nào là kẻ không có lòng tin, keo kiệt, bủn xỉn, hay phỉ báng, hay người nào là kẻ có lòng tin, là thí chủ, hoan hỷ bố thí liên tục’?”
‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kintaṃ* arahanto paṭhamaṃ anukampantā anukampissanti!
“Bhante, that man who is faithless, stingy, miserly, and abusive—how could the Arahants first show compassion to him!
“Bạch Thế Tôn, người nào là kẻ không có lòng tin, keo kiệt, bủn xỉn, hay phỉ báng, các vị A-la-hán, khi thương xót, sẽ thương xót người ấy trước tiên làm gì!
Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato taṃyeva arahanto paṭhamaṃ anukampantā anukampeyyuṃ’’.
But that man, Bhante, who is faithful, a donor, and devoted to giving repeatedly—the Arahants would first show compassion to him.”
Còn người nào, bạch Thế Tôn, là kẻ có lòng tin, là thí chủ, hoan hỷ bố thí liên tục, các vị A-la-hán, khi thương xót, sẽ thương xót chính người ấy trước tiên.”
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, kaṃ nu kho arahanto paṭhamaṃ upasaṅkamantā upasaṅkameyyuṃ – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti?
“What do you think, Sīha, which of these would the Arahants first approach—‘that man who is faithless, stingy, miserly, and abusive, or that man who is faithful, a donor, and devoted to giving repeatedly’?”
“Này Sīha, ông nghĩ sao, các vị A-la-hán, khi đến thăm, sẽ đến thăm ai trước tiên – ‘người nào là kẻ không có lòng tin, keo kiệt, bủn xỉn, hay phỉ báng, hay người nào là kẻ có lòng tin, là thí chủ, hoan hỷ bố thí liên tục’?”
‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kintaṃ arahanto paṭhamaṃ upasaṅkamantā upasaṅkamissanti!
“Bhante, that man who is faithless, stingy, miserly, and abusive—how could the Arahants first approach him!
“Bạch Thế Tôn, người nào là kẻ không có lòng tin, keo kiệt, bủn xỉn, hay phỉ báng, các vị A-la-hán, khi đến thăm, sẽ đến thăm người ấy trước tiên làm gì!
Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato taṃyeva arahanto paṭhamaṃ upasaṅkamantā upasaṅkameyyuṃ’’.
But that man, Bhante, who is faithful, a donor, and devoted to giving repeatedly—the Arahants would first approach him.”
Còn người nào, bạch Thế Tôn, là kẻ có lòng tin, là thí chủ, hoan hỷ bố thí liên tục, các vị A-la-hán, khi đến thăm, sẽ đến thăm chính người ấy trước tiên.”
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, kassa nu kho arahanto paṭhamaṃ paṭiggaṇhantā paṭiggaṇheyyuṃ – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti?
“What do you think, Sīha, from which of these would the Arahants first accept offerings—‘that man who is faithless, stingy, miserly, and abusive, or that man who is faithful, a donor, and devoted to giving repeatedly’?”
“Này Sīha, ông nghĩ sao, các vị A-la-hán, khi thọ nhận, sẽ thọ nhận của ai trước tiên – ‘người nào là kẻ không có lòng tin, keo kiệt, bủn xỉn, hay phỉ báng, hay người nào là kẻ có lòng tin, là thí chủ, hoan hỷ bố thí liên tục’?”
‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kintaṃ tassa arahanto paṭhamaṃ paṭiggaṇhantā paṭiggaṇhissanti!
“Bhante, that man who is faithless, stingy, miserly, and abusive—how could the Arahants first accept offerings from him!
“Bạch Thế Tôn, người nào là kẻ không có lòng tin, keo kiệt, bủn xỉn, hay phỉ báng, các vị A-la-hán, khi thọ nhận, sẽ thọ nhận của người ấy trước tiên làm gì!
Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato tasseva arahanto paṭhamaṃ paṭiggaṇhantā paṭiggaṇheyyuṃ’’’.
But that man, Bhante, who is faithful, a donor, and devoted to giving repeatedly—the Arahants would first accept offerings from him.”
Còn người nào, bạch Thế Tôn, là kẻ có lòng tin, là thí chủ, hoan hỷ bố thí liên tục, các vị A-la-hán, khi thọ nhận, sẽ thọ nhận của chính người ấy trước tiên.”
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, kassa nu kho arahanto paṭhamaṃ dhammaṃ desentā deseyyuṃ – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti?
“What do you think, Sīha, to which of these would the Arahants first teach the Dhamma—‘that man who is faithless, stingy, miserly, and abusive, or that man who is faithful, a donor, and devoted to giving repeatedly’?”
“Này Sīha, ông nghĩ sao, các vị A-la-hán, khi thuyết pháp, sẽ thuyết pháp cho ai trước tiên – ‘người nào là kẻ không có lòng tin, keo kiệt, bủn xỉn, hay phỉ báng, hay người nào là kẻ có lòng tin, là thí chủ, hoan hỷ bố thí liên tục’?”
‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kintaṃ tassa arahanto paṭhamaṃ dhammaṃ desentā desessanti!
“Bhante, that man who is faithless, stingy, miserly, and abusive—how could the Arahants first teach the Dhamma to him!
“Bạch Thế Tôn, người nào là kẻ không có lòng tin, keo kiệt, bủn xỉn, hay phỉ báng, các vị A-la-hán, khi thuyết pháp, sẽ thuyết pháp cho người ấy trước tiên làm gì!
Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato tasseva arahanto paṭhamaṃ dhammaṃ desentā deseyyuṃ’’.
But that man, Bhante, who is faithful, a donor, and devoted to giving repeatedly—the Arahants would first teach the Dhamma to him.”
Còn người nào, bạch Thế Tôn, là kẻ có lòng tin, là thí chủ, hoan hỷ bố thí liên tục, các vị A-la-hán, khi thuyết pháp, sẽ thuyết pháp cho chính người ấy trước tiên.”
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, kassa nu kho kalyāṇo kittisaddo abbhuggaccheyya – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti?
“What do you think, Sīha, for which of these would a good reputation arise—‘that man who is faithless, stingy, miserly, and abusive, or that man who is faithful, a donor, and devoted to giving repeatedly’?”
“Này Sīha, ông nghĩ sao, tiếng tốt lành sẽ nổi lên cho ai – ‘người nào là kẻ không có lòng tin, keo kiệt, bủn xỉn, hay phỉ báng, hay người nào là kẻ có lòng tin, là thí chủ, hoan hỷ bố thí liên tục’?”
‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kintaṃ tassa kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchissati!
“Bhante, that man who is faithless, stingy, miserly, and abusive—how could a good reputation arise for him!
“Bạch Thế Tôn, người nào là kẻ không có lòng tin, keo kiệt, bủn xỉn, hay phỉ báng, tiếng tốt lành sẽ nổi lên cho người ấy làm gì!
Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato tasseva kalyāṇo kittisaddo abbhuggaccheyya’’.
But that man, Bhante, who is faithful, a donor, and devoted to giving repeatedly—a good reputation would arise for him.”
Còn người nào, bạch Thế Tôn, là kẻ có lòng tin, là thí chủ, hoan hỷ bố thí liên tục, tiếng tốt lành sẽ nổi lên cho chính người ấy.”
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, ko nu kho yaṃyadeva parisaṃ upasaṅkameyya, yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkameyya amaṅkubhūto – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti?
“What do you think, Sīha, which of these would approach any assembly whatsoever—be it an assembly of khattiyas, an assembly of brahmins, an assembly of householders, or an assembly of recluses—with confidence and without embarrassment—‘that man who is faithless, stingy, miserly, and abusive, or that man who is faithful, a donor, and devoted to giving repeatedly’?”
“Này Sīha, ông nghĩ sao, ai sẽ tự tin đến thăm bất cứ hội chúng nào, dù là hội chúng Sát-đế-lợi, dù là hội chúng Bà-la-môn, dù là hội chúng gia chủ, dù là hội chúng Sa-môn, không hề lúng túng – ‘người nào là kẻ không có lòng tin, keo kiệt, bủn xỉn, hay phỉ báng, hay người nào là kẻ có lòng tin, là thí chủ, hoan hỷ bố thí liên tục’?”
‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kiṃ so yaṃyadeva parisaṃ upasaṅkamissati, yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkamissati amaṅkubhūto!
“Bhante, that man who is faithless, stingy, miserly, and abusive—how could he approach any assembly whatsoever—be it an assembly of khattiyas, an assembly of brahmins, an assembly of householders, or an assembly of recluses—with confidence and without embarrassment!
“Bạch Thế Tôn, người nào là kẻ không có lòng tin, keo kiệt, bủn xỉn, hay phỉ báng, người ấy sẽ tự tin đến thăm bất cứ hội chúng nào, dù là hội chúng Sát-đế-lợi, dù là hội chúng Bà-la-môn, dù là hội chúng gia chủ, dù là hội chúng Sa-môn, không hề lúng túng làm gì!
Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato so yaṃyadeva parisaṃ upasaṅkameyya, yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkameyya amaṅkubhūto’’.
“And indeed, venerable sir, that person who is faithful, a donor, delighting in giving repeatedly, he, whatever assembly he approaches—whether an assembly of khattiyas, or an assembly of brahmins, or an assembly of householders, or an assembly of recluses—he approaches confidently, without embarrassment.”
Còn người nào, bạch Thế Tôn, là kẻ có lòng tin, là thí chủ, hoan hỷ bố thí liên tục, người ấy sẽ tự tin đến thăm bất cứ hội chúng nào, dù là hội chúng Sát-đế-lợi, dù là hội chúng Bà-la-môn, dù là hội chúng gia chủ, dù là hội chúng Sa-môn, không hề lúng túng.”
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, ko nu kho kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti?
“What do you think, Sīha, who, after the dissolution of the body, after death, would reappear in a good destination, a heavenly world – ‘that person who is faithless, stingy, mean, and abusive, or that person who is faithful, a donor, delighting in giving repeatedly’?”
“Này Sīha, ông nghĩ sao, ai sẽ sau khi thân hoại mạng chung, được tái sinh vào cõi thiện, cảnh giới thiên giới – ‘người nào là kẻ không có lòng tin, keo kiệt, bủn xỉn, hay phỉ báng, hay người nào là kẻ có lòng tin, là thí chủ, hoan hỷ bố thí liên tục’?”
‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kiṃ so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati!
“That person, venerable sir, who is faithless, stingy, mean, and abusive – how could he, after the dissolution of the body, after death, reappear in a good destination, a heavenly world!
“Bạch Thế Tôn, người nào là kẻ không có lòng tin, keo kiệt, bủn xỉn, hay phỉ báng, người ấy sẽ sau khi thân hoại mạng chung, được tái sinh vào cõi thiện, cảnh giới thiên giới làm gì!
Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya’’.
But that person, venerable sir, who is faithful, a donor, delighting in giving repeatedly, he would, after the dissolution of the body, after death, reappear in a good destination, a heavenly world.”
Còn người nào, bạch Thế Tôn, là kẻ có lòng tin, là thí chủ, hoan hỷ bố thí liên tục, người ấy sẽ sau khi thân hoại mạng chung, được tái sinh vào cõi thiện, cảnh giới thiên giới.”
‘‘Yānimāni, bhante, bhagavatā sandiṭṭhikāni dānaphalāni akkhātāni, nāhaṃ ettha bhagavato saddhāya gacchāmi.
“Venerable sir, as for these visible fruits of giving declared by the Blessed One, I do not go by the Blessed One’s faith here.
“Bạch Thế Tôn, những quả báu bố thí hiện tại này mà Thế Tôn đã thuyết giảng, con không tin Thế Tôn về điều đó.
Ahampi etāni jānāmi.
I myself know these things.
Con cũng biết những điều này.
Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati, maṃ arahanto paṭhamaṃ anukampantā anukampanti.
Venerable sir, I am a giver, a donor; the Arahants, when showing compassion, show compassion to me first.
Bạch Thế Tôn, con là người bố thí, là thí chủ, các vị A-la-hán thương xót con trước tiên.
Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati, maṃ arahanto paṭhamaṃ upasaṅkamantā upasaṅkamanti.
Venerable sir, I am a giver, a donor; the Arahants, when approaching, approach me first.
Bạch Thế Tôn, con là người bố thí, là thí chủ, các vị A-la-hán đến thăm con trước tiên.
Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati, mayhaṃ arahanto paṭhamaṃ paṭiggaṇhantā paṭiggaṇhanti.
Venerable sir, I am a giver, a donor; the Arahants, when accepting, accept from me first.
Bạch Thế Tôn, con là người bố thí, là thí chủ, các vị A-la-hán thọ nhận của con trước tiên.
Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati, mayhaṃ arahanto paṭhamaṃ dhammaṃ desentā desenti.
Venerable sir, I am a giver, a donor; the Arahants, when teaching the Dhamma, teach it to me first.
Bạch Thế Tôn, con là người bố thí, là thí chủ, các vị A-la-hán thuyết pháp cho con trước tiên.
Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati, mayhaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘sīho senāpati dāyako kārako saṅghupaṭṭhāko’ti.
Venerable sir, I am a giver, a donor; a good report of me has arisen: ‘Sīha, the general, is a giver, a doer, a supporter of the Saṅgha.’
Bạch Thế Tôn, con là người bố thí, là thí chủ, tiếng tốt lành của con đã nổi lên – ‘Tướng quân Sīha là người bố thí, người làm việc thiện, người hộ trì Tăng chúng’.
Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati yaṃyadeva parisaṃ upasaṅkamāmi, yadi khattiyaparisaṃ…pe… yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkamāmi amaṅkubhūto.
Venerable sir, I am a giver, a donor; whatever assembly I approach—whether an assembly of khattiyas…or an assembly of recluses—I approach confidently, without embarrassment.
Bạch Thế Tôn, con là người bố thí, là thí chủ, con tự tin đến thăm bất cứ hội chúng nào, dù là hội chúng Sát-đế-lợi…pe… dù là hội chúng Sa-môn, không hề lúng túng.
Yānimāni, bhante, bhagavatā sandiṭṭhikāni dānaphalāni akkhātāni, nāhaṃ ettha bhagavato saddhāya gacchāmi.
Venerable sir, as for these visible fruits of giving declared by the Blessed One, I do not go by the Blessed One’s faith here.
Những quả báu bố thí hiện tại này mà Thế Tôn đã thuyết giảng, con không tin Thế Tôn về điều đó.
Ahampi etāni jānāmi.
I myself know these things.
Con cũng biết những điều này.
Yañca kho maṃ, bhante, bhagavā evamāha – ‘dāyako, sīha, dānapati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjatī’ti.
But as for what the Blessed One tells me: ‘Sīha, a giver, a donor, after the dissolution of the body, after death, reappears in a good destination, a heavenly world’—
Còn điều này, bạch Thế Tôn, Thế Tôn nói với con rằng – ‘Này Sīha, người bố thí, thí chủ, sau khi thân hoại mạng chung, được tái sinh vào cõi thiện, cảnh giới thiên giới’.
Etāhaṃ na jānāmi, ettha ca panāhaṃ, bhagavato saddhāya gacchāmī’’ti.
This I do not know, but in this, I go by the Blessed One’s faith.”
Điều này con không biết, nhưng về điều này, con tin Thế Tôn.”
‘‘Evametaṃ, sīha; evametaṃ, sīha!
“It is so, Sīha; it is so, Sīha!
“Đúng vậy, này Sīha; đúng vậy, này Sīha!
Dāyako, sīha, dānapati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjatī’’ti.
A giver, Sīha, a donor, after the dissolution of the body, after death, reappears in a good destination, a heavenly world.”
Này Sīha, người bố thí, thí chủ, sau khi thân hoại mạng chung, được tái sinh vào cõi thiện, cảnh giới thiên giới.”
Catutthaṃ.
The Fourth.
Thứ tư.
58. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, tathāgatassa arakkheyyāni, tīhi ca anupavajjo.
“Monks, there are these four things not to be guarded by the Tathāgata, and three things for which he is irreproachable.
58. “Này các Tỳ-khưu, có bốn điều không cần bảo vệ của Như Lai, và ba điều không bị chỉ trích.
Katamāni cattāri tathāgatassa arakkheyyāni?
What are the four things not to be guarded by the Tathāgata?
Thế nào là bốn điều không cần bảo vệ của Như Lai?
Parisuddhakāyasamācāro, bhikkhave, tathāgato; natthi tathāgatassa kāyaduccaritaṃ yaṃ tathāgato rakkheyya – ‘mā me idaṃ paro aññāsī’ti.
The Tathāgata, monks, has purified bodily conduct; there is no bodily misconduct of the Tathāgata that he would guard, thinking: ‘Lest another should know this of me.’
Này các Tỳ-khưu, Như Lai có thân hành thanh tịnh; Như Lai không có ác hạnh về thân mà Như Lai phải bảo vệ – ‘kẻ khác chớ biết điều này về ta’.
Parisuddhavacīsamācāro, bhikkhave, tathāgato; natthi tathāgatassa vacīduccaritaṃ yaṃ tathāgato rakkheyya – ‘mā me idaṃ paro aññāsī’ti.
The Tathāgata, monks, has purified verbal conduct; there is no verbal misconduct of the Tathāgata that he would guard, thinking: ‘Lest another should know this of me.’
Này các Tỳ-khưu, Như Lai có khẩu hành thanh tịnh; Như Lai không có ác hạnh về lời nói mà Như Lai phải bảo vệ – ‘kẻ khác chớ biết điều này về ta’.
Parisuddhamanosamācāro, bhikkhave, tathāgato; natthi tathāgatassa manoduccaritaṃ yaṃ tathāgato rakkheyya – ‘mā me idaṃ paro aññāsī’ti.
The Tathāgata, monks, has purified mental conduct; there is no mental misconduct of the Tathāgata that he would guard, thinking: ‘Lest another should know this of me.’
Này các Tỳ-khưu, Như Lai có tâm hành thanh tịnh; Như Lai không có ác hạnh ý nào mà Như Lai phải che giấu – ‘mong rằng người khác đừng biết điều này của ta’.
Parisuddhājīvo, bhikkhave, tathāgato; natthi tathāgatassa micchāājīvo yaṃ tathāgato rakkheyya – ‘mā me idaṃ paro aññāsī’ti.
The Tathāgata, monks, has purified livelihood; there is no wrong livelihood of the Tathāgata that he would guard, thinking: ‘Lest another should know this of me.’
Này các Tỳ-khưu, Như Lai có sinh kế thanh tịnh; Như Lai không có tà mạng nào mà Như Lai phải che giấu – ‘mong rằng người khác đừng biết điều này của ta’.
Imāni cattāri tathāgatassa arakkheyyāni.
These are the four things not to be guarded by the Tathāgata.
Đây là bốn điều không cần che giấu của Như Lai.
‘‘Katamehi tīhi anupavajjo?
“What are the three things for which he is irreproachable?
“Do ba điều gì mà không đáng bị chê trách?
Svākkhātadhammo, bhikkhave, tathāgato.
The Dhamma, monks, has been well-proclaimed by the Tathāgata.
Này các Tỳ-khưu, Như Lai có Pháp được thuyết giảng đúng đắn.
Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessati – ‘itipi tvaṃ na svākkhātadhammo’ti.
No recluse or brahmin, no deva, Māra, Brahmā, or anyone in the world, could rightly accuse me, saying: ‘You are not one whose Dhamma is well-proclaimed.’
Về điều này, không một Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên, Ma vương, Phạm Thiên, hay bất cứ ai trên thế gian này có thể chỉ trích ta một cách hợp Pháp rằng: ‘Ngươi không có Pháp được thuyết giảng đúng đắn như vậy’.
Nimittametaṃ, bhikkhave, na samanupassāmi.
I do not see, monks, any such ground.
Này các Tỳ-khưu, ta không thấy có dấu hiệu nào như vậy.
Etamahaṃ* , bhikkhave, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
Not seeing any such ground, monks, I dwell having attained security, having attained fearlessness, having attained confidence.
Này các Tỳ-khưu, khi không thấy dấu hiệu này, ta an trú trong sự an ổn, không sợ hãi, và đạt được sự tự tin tuyệt đối (vesārajja).
‘‘Supaññattā kho pana me, bhikkhave, sāvakānaṃ nibbānagāminī paṭipadā.
“And, monks, the path leading to Nibbāna for my disciples has been well-expounded by me.
“Này các Tỳ-khưu, con đường đưa đến Nibbāna của các đệ tử ta đã được ta tuyên bố đúng đắn.
Yathāpaṭipannā mama sāvakā āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti.
My disciples, having practiced accordingly, by the destruction of the āsavas, having realized for themselves with direct knowledge and attained the taintless liberation of mind and liberation by wisdom in this very life, dwell therein.
Các đệ tử của ta, những người thực hành đúng đắn, do sự đoạn tận các lậu hoặc, đã tự mình chứng ngộ và an trú trong tâm giải thoát không lậu hoặc, tuệ giải thoát trong ngay hiện tại.
Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessati – ‘itipi te na supaññattā sāvakānaṃ nibbānagāminī paṭipadā.
Therein, truly, no recluse or brahmin, no deity or Māra or Brahmā, or anyone else in the world, could justly reproach me, saying: ‘Your path to Nibbāna for disciples is not well-proclaimed.
Về điều này, không một Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên, Ma vương, Phạm Thiên, hay bất cứ ai trên thế gian này có thể chỉ trích ta một cách hợp Pháp rằng: ‘Con đường đưa đến Nibbāna của các đệ tử ngươi đã không được tuyên bố đúng đắn như vậy.
Yathāpaṭipannā tava sāvakā āsavānaṃ khayā…pe… sacchikatvā upasampajja viharantī’ti.
Your disciples, having practiced accordingly, by the destruction of the āsavas…pe… having realized for themselves and attained, dwell therein.’
Các đệ tử của ngươi, những người thực hành đúng đắn, do sự đoạn tận các lậu hoặc… đã tự mình chứng ngộ và an trú’.
Nimittametaṃ, bhikkhave, na samanupassāmi.
This occasion, bhikkhus, I do not perceive.
Này các Tỳ-khưu, ta không thấy có dấu hiệu nào như vậy.
Etamahaṃ, bhikkhave, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
Not perceiving this occasion, bhikkhus, I dwell having attained security, having attained fearlessness, having attained confidence.
Này các Tỳ-khưu, khi không thấy dấu hiệu này, ta an trú trong sự an ổn, không sợ hãi, và đạt được sự tự tin tuyệt đối.
‘‘Anekasatā kho pana me, bhikkhave, sāvakaparisā āsavānaṃ khayā…pe… sacchikatvā upasampajja viharanti.
Furthermore, bhikkhus, my assembly of disciples, numbering many hundreds, by the destruction of the āsavas…pe… having realized for themselves and attained, dwell therein.
“Này các Tỳ-khưu, có hàng trăm đệ tử của ta, do sự đoạn tận các lậu hoặc… đã tự mình chứng ngộ và an trú.
Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessati – ‘itipi te na anekasatā sāvakaparisā āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantī’ti.
Therein, truly, no recluse or brahmin, no deity or Māra or Brahmā, or anyone else in the world, could justly reproach me, saying: ‘Your assembly of disciples, numbering many hundreds, by the destruction of the āsavas, do not realize for themselves with direct knowledge and attain the taintless liberation of mind and liberation by wisdom in this very life, and dwell therein.’
Về điều này, không một Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên, Ma vương, Phạm Thiên, hay bất cứ ai trên thế gian này có thể chỉ trích ta một cách hợp Pháp rằng: ‘Ngươi không có hàng trăm đệ tử như vậy, những người do sự đoạn tận các lậu hoặc, đã tự mình chứng ngộ và an trú trong tâm giải thoát không lậu hoặc, tuệ giải thoát trong ngay hiện tại’.
Nimittametaṃ, bhikkhave, na samanupassāmi.
This occasion, bhikkhus, I do not perceive.
Này các Tỳ-khưu, ta không thấy có dấu hiệu nào như vậy.
Etamahaṃ, bhikkhave, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
Not perceiving this occasion, bhikkhus, I dwell having attained security, having attained fearlessness, having attained confidence.
Này các Tỳ-khưu, khi không thấy dấu hiệu này, ta an trú trong sự an ổn, không sợ hãi, và đạt được sự tự tin tuyệt đối.
Imehi tīhi anupavajjo.
By these three, I am irreproachable.”
Đây là ba điều không đáng bị chê trách.”
59. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kimilāyaṃ viharati niculavane* .
59. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Kimilā, in the Niculavana.
59. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Kimilā, trong rừng Niculavane.
Atha kho āyasmā kimilo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Venerable Kimila approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Tôn giả Kimila đi đến chỗ Thế Tôn, sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā kimilo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ko nu kho, bhante, hetu ko paccayo yena tathāgate parinibbute saddhammo na ciraṭṭhitiko hotī’’ti?
Seated to one side, Venerable Kimila said to the Blessed One: “What, Bhante, is the reason, what is the cause, why the True Dhamma does not last long after the Tathāgata has attained parinibbāna?”
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Kimila bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, do nhân gì, do duyên gì mà sau khi Như Lai nhập Niết-bàn, Chánh Pháp không tồn tại lâu dài?”
‘‘Idha, kimila, tathāgate parinibbute bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo satthari agāravā viharanti appatissā, dhamme agāravā viharanti appatissā, saṅghe agāravā viharanti appatissā, sikkhāya agāravā viharanti appatissā, samādhismiṃ agāravā viharanti appatissā, appamāde agāravā viharanti appatissā, paṭisanthāre agāravā viharanti appatissā.
“Here, Kimila, after the Tathāgata has attained parinibbāna, bhikkhus, bhikkhunīs, male lay followers, and female lay followers dwell without respect and reverence for the Teacher; without respect and reverence for the Dhamma; without respect and reverence for the Saṅgha; without respect and reverence for the training; without respect and reverence for concentration; without respect and reverence for heedfulness; without respect and reverence for hospitality.
“Này Kimila, ở đây, sau khi Như Lai nhập Niết-bàn, các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu-ni, cận sự nam, cận sự nữ sống không tôn kính, không cung kính bậc Đạo Sư; sống không tôn kính, không cung kính Pháp; sống không tôn kính, không cung kính Tăng; sống không tôn kính, không cung kính Giới học; sống không tôn kính, không cung kính Định; sống không tôn kính, không cung kính sự không phóng dật; sống không tôn kính, không cung kính sự tiếp đón.
Ayaṃ kho, kimila, hetu ayaṃ paccayo yena tathāgate parinibbute saddhammo na ciraṭṭhitiko hotī’’ti.
This, Kimila, is the reason, this is the cause, why the True Dhamma does not last long after the Tathāgata has attained parinibbāna.”
Này Kimila, đây là nhân, đây là duyên mà sau khi Như Lai nhập Niết-bàn, Chánh Pháp không tồn tại lâu dài.”
‘‘Ko pana, bhante, hetu ko paccayo yena tathāgate parinibbute saddhammo ciraṭṭhitiko hotī’’ti?
“But what, Bhante, is the reason, what is the cause, why the True Dhamma lasts long after the Tathāgata has attained parinibbāna?”
“Bạch Thế Tôn, vậy do nhân gì, do duyên gì mà sau khi Như Lai nhập Niết-bàn, Chánh Pháp tồn tại lâu dài?”
‘‘Idha, kimila, tathāgate parinibbute bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo satthari sagāravā viharanti sappatissā, dhamme sagāravā viharanti sappatissā, saṅghe sagāravā viharanti sappatissā, sikkhāya sagāravā viharanti sappatissā, samādhismiṃ sagāravā viharanti sappatissā, appamāde sagāravā viharanti sappatissā, paṭisanthāre sagāravā viharanti sappatissā.
“Here, Kimila, after the Tathāgata has attained parinibbāna, bhikkhus, bhikkhunīs, male lay followers, and female lay followers dwell with respect and reverence for the Teacher; with respect and reverence for the Dhamma; with respect and reverence for the Saṅgha; with respect and reverence for the training; with respect and reverence for concentration; with respect and reverence for heedfulness; with respect and reverence for hospitality.
“Này Kimila, ở đây, sau khi Như Lai nhập Niết-bàn, các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu-ni, cận sự nam, cận sự nữ sống có tôn kính, có cung kính bậc Đạo Sư; sống có tôn kính, có cung kính Pháp; sống có tôn kính, có cung kính Tăng; sống có tôn kính, có cung kính Giới học; sống có tôn kính, có cung kính Định; sống có tôn kính, có cung kính sự không phóng dật; sống có tôn kính, có cung kính sự tiếp đón.
Ayaṃ kho, kimila, hetu ayaṃ paccayo yena tathāgate parinibbute saddhammo ciraṭṭhitiko hotī’’ti.
This, Kimila, is the reason, this is the cause, why the True Dhamma lasts long after the Tathāgata has attained parinibbāna.”
Này Kimila, đây là nhân, đây là duyên mà sau khi Như Lai nhập Niết-bàn, Chánh Pháp tồn tại lâu dài.”
Chaṭṭhaṃ.
Sixth.
Bài kinh thứ sáu.
60. ‘‘Sattahi, bhikkhave, dhammehi samannāgato bhikkhu nacirasseva āsavānaṃ khayā…pe… sacchikatvā upasampajja vihareyya.
60. “Bhikkhus, a bhikkhu endowed with seven qualities would, before long, by the destruction of the āsavas…pe… realize for himself and attain, and dwell therein.
60. “Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào thành tựu bảy Pháp thì không bao lâu sẽ đoạn tận các lậu hoặc… và an trú.
Katamehi sattahi?
With which seven?
Bảy Pháp ấy là gì?
Idha, bhikkhave, bhikkhu saddho hoti, sīlavā hoti, bahussuto hoti, paṭisallīno hoti, āraddhavīriyo hoti, satimā hoti, paññavā hoti.
Here, bhikkhus, a bhikkhu is endowed with faith, is virtuous, is learned, is secluded, is energetic, is mindful, is wise.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, Tỳ-khưu có lòng tin, có giới hạnh, có học rộng, sống ẩn dật, có tinh tấn dũng mãnh, có niệm, có tuệ.
Imehi kho, bhikkhave, sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu nacirasseva āsavānaṃ khayā…pe… sacchikatvā upasampajja vihareyyā’’ti.
Bhikkhus, a bhikkhu endowed with these seven qualities would, before long, by the destruction of the āsavas…pe… realize for himself and attain, and dwell therein.”
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu nào thành tựu bảy Pháp này thì không bao lâu sẽ đoạn tận các lậu hoặc… và an trú.”
Sattamaṃ.
Seventh.
Bài kinh thứ bảy.
61. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā bhaggesu viharati susumāragire bhesakaḷāvane migadāye.
61. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in the Bhagga country, near Susumāragira, in the Bhesakaḷāvana, the deer park.
61. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Bhagga, trên núi Susumāragira, trong rừng Bhesakaḷāva, tại vườn Nai.
Tena kho pana samayena āyasmā mahāmoggallāno magadhesu kallavāḷaputtagāme* pacalāyamāno nisinno hoti.
At that time, Venerable Mahāmoggallāna was sitting drowsy in the village of Kallavāḷaputta in Magadha.
Lúc bấy giờ, Tôn giả Mahā Moggallāna đang ngồi ngủ gật tại làng Kallavāḷaputta, xứ Magadha.
Addasā kho bhagavā dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ magadhesu kallavāḷaputtagāme pacalāyamānaṃ nisinnaṃ.
Then the Blessed One, with his divine eye, purified and surpassing that of humans, saw Venerable Mahāmoggallāna sitting drowsy in the village of Kallavāḷaputta in Magadha.
Thế Tôn với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, thấy Tôn giả Mahā Moggallāna đang ngồi ngủ gật tại làng Kallavāḷaputta, xứ Magadha.
Disvā – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evamevaṃ – bhaggesu susumāragire bhesakaḷāvane migadāye antarahito magadhesu kallavāḷaputtagāme āyasmato mahāmoggallānassa sammukhe pāturahosi.
Having seen him—just as a strong man might extend his flexed arm or flex his extended arm—the Blessed One vanished from the Bhesakaḷāvana, the deer park, near Susumāragira in the Bhagga country, and appeared before Venerable Mahāmoggallāna in the village of Kallavāḷaputta in Magadha.
Sau khi thấy, cũng như một người lực sĩ co cánh tay đang duỗi ra, hoặc duỗi cánh tay đang co vào, Thế Tôn biến mất khỏi Bhagga, núi Susumāragira, rừng Bhesakaḷāva, vườn Nai, và hiện ra trước mặt Tôn giả Mahā Moggallāna tại làng Kallavāḷaputta, xứ Magadha.
Nisīdi bhagavā paññatte āsane.
The Blessed One sat down on the seat that had been prepared.
Thế Tôn ngồi xuống trên chỗ đã trải sẵn.
Nisajja kho bhagavā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca –
Having sat down, the Blessed One said to Venerable Mahāmoggallāna:
Sau khi ngồi xuống, Thế Tôn nói với Tôn giả Mahā Moggallāna rằng:
‘‘Pacalāyasi no tvaṃ, moggallāna, pacalāyasi no tvaṃ, moggallānā’’ti?
“Are you drowsy, Moggallāna? Are you drowsy, Moggallāna?”
“Ngươi đang ngủ gật phải không, Moggallāna? Ngươi đang ngủ gật phải không, Moggallāna?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, Venerable Sir.”
“Vâng, bạch Thế Tôn.”
‘‘Tasmātiha, moggallāna, yathāsaññissa te viharato taṃ middhaṃ okkamati, taṃ saññaṃ mā manasākāsi* , taṃ saññaṃ mā bahulamakāsi* .
“Therefore, Moggallāna, when that drowsiness comes upon you while you are dwelling with a certain perception, do not attend to that perception, do not dwell much on that perception.
“Vậy thì, Moggallāna, khi ngươi an trú với tâm tưởng nào mà sự ngủ gật ấy xâm chiếm, ngươi đừng tác ý đến tâm tưởng ấy, đừng thường xuyên tác ý đến tâm tưởng ấy.
Ṭhānaṃ kho panetaṃ, moggallāna, vijjati yaṃ te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha’’.
It is possible, Moggallāna, that by dwelling thus, that drowsiness might be dispelled.”
Này Moggallāna, có trường hợp khi ngươi an trú như vậy thì sự ngủ gật ấy sẽ biến mất.”
‘‘No ce te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha, tato tvaṃ, moggallāna, uṭṭhāyāsanā udakena akkhīni anumajjitvā* disā anuvilokeyyāsi, nakkhattāni tārakarūpāni ullokeyyāsi.
“If, while you are dwelling thus, that drowsiness is not dispelled, then, Moggallāna, you should get up from your seat, wash your eyes with water, look around in all directions, and gaze at the stars and constellations.
“Này Moggallāna, nếu khi ngươi sống như vậy mà sự hôn trầm ấy không được đoạn trừ, thì này Moggallāna, ngươi hãy đứng dậy khỏi chỗ ngồi, dùng nước xoa mắt, nhìn khắp các phương, và ngắm nhìn các vì sao, các chòm sao.
Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha.
It is possible that by dwelling thus, that drowsiness might be dispelled.”
Chắc chắn có trường hợp khi ngươi sống như vậy mà sự hôn trầm ấy được đoạn trừ.
‘‘No ce te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha, tato tvaṃ, moggallāna, ālokasaññaṃ manasi kareyyāsi, divāsaññaṃ adhiṭṭhaheyyāsi – yathā divā tathā rattiṃ yathā rattiṃ tathā divā.
“If, while you are dwelling thus, that drowsiness is not dispelled, then, Moggallāna, you should attend to the perception of light, and firmly establish the perception of day—as it is by day, so it is by night; as it is by night, so it is by day.
“Này Moggallāna, nếu khi ngươi sống như vậy mà sự hôn trầm ấy không được đoạn trừ, thì này Moggallāna, ngươi hãy tác ý tưởng ánh sáng, an trú tưởng ban ngày – như ban ngày thì ban đêm, như ban đêm thì ban ngày.
Iti vivaṭena* cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittaṃ bhāveyyāsi.
Thus, with an open and unclouded mind, you should cultivate a mind full of radiance.
Như vậy, với tâm rộng mở, không bị che chướng, ngươi hãy tu tập tâm có ánh sáng.
Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha.
It is possible that by dwelling thus, that drowsiness might be dispelled.”
Chắc chắn có trường hợp khi ngươi sống như vậy mà sự hôn trầm ấy được đoạn trừ.
‘‘No ce te evaṃ viharato taṃ middhaṃ pahīyetha, tato tvaṃ, moggallāna, dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappeyyāsi pāde pādaṃ accādhāya sato sampajāno uṭṭhānasaññaṃ manasi karitvā.
“If, while you are dwelling thus, that drowsiness is not dispelled, then, Moggallāna, you should lie down on your right side in the lion’s posture, placing one foot on the other, mindful and clearly comprehending, having fixed in mind the perception of rising.”
“Này Moggallāna, nếu khi ngươi sống như vậy mà sự hôn trầm ấy không được đoạn trừ, thì này Moggallāna, ngươi hãy nằm xuống theo tư thế nằm của sư tử, với chân này gác lên chân kia, tỉnh giác, chánh niệm, tác ý về tưởng đứng dậy.
Paṭibuddhena ca* te, moggallāna, khippaññeva paccuṭṭhātabbaṃ – ‘na seyyasukhaṃ na passasukhaṃ na middhasukhaṃ anuyutto viharissāmī’ti.
And, Moggallāna, having awakened, you should quickly rise, reflecting: ‘I will not dwell devoted to the pleasure of lying down, nor to the pleasure of turning on the side, nor to the pleasure of drowsiness.’
Và này Moggallāna, khi đã thức giấc, ngươi phải nhanh chóng đứng dậy – ‘Ta sẽ không sống buông thả theo sự an lạc của giấc ngủ, sự an lạc của việc nằm, sự an lạc của sự hôn trầm’.
Evañhi te, moggallāna, sikkhitabbaṃ.
Thus, Moggallāna, you should train.
Này Moggallāna, ngươi phải học tập như vậy.
‘‘Tasmātiha, moggallāna, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na uccāsoṇḍaṃ paggahetvā kulāni upasaṅkamissāmī’ti.
“Therefore, Moggallāna, you should train thus: ‘I will not approach families with my head held high.’
“Do đó, này Moggallāna, ngươi phải học tập như vậy: ‘Ta sẽ không đến các gia đình với thái độ ngẩng đầu cao ngạo’.
Evañhi te, moggallāna, sikkhitabbaṃ.
Thus, Moggallāna, you should train.
Này Moggallāna, ngươi phải học tập như vậy.
Sace, moggallāna, bhikkhu uccāsoṇḍaṃ paggahetvā kulāni upasaṅkamati, santi hi, moggallāna, kulesu kiccakaraṇīyāni.
For if, Moggallāna, a bhikkhu approaches families with his head held high, there are, Moggallāna, duties to be done in those families.
Này Moggallāna, nếu một tỳ-khưu đến các gia đình với thái độ ngẩng đầu cao ngạo, thì này Moggallāna, trong các gia đình ấy có những công việc cần làm.
Yehi manussā āgataṃ bhikkhuṃ na manasi karonti, tatra bhikkhussa evaṃ hoti – ‘kosu nāma idāni maṃ imasmiṃ kule paribhindi, virattarūpā dānime mayi manussā’ti.
And when people do not pay attention to the bhikkhu who has arrived, the bhikkhu thinks: ‘Who now in this family has alienated them from me? These people are now disaffected with me.’
Những người ấy không để ý đến tỳ-khưu đã đến, lúc đó tỳ-khưu ấy nghĩ: ‘Ai đã làm cho ta bị khinh rẻ trong gia đình này? Nay những người này đã trở nên chán ghét ta’.
Itissa alābhena maṅkubhāvo, maṅkubhūtassa uddhaccaṃ, uddhatassa asaṃvaro, asaṃvutassa ārā cittaṃ samādhimhā.
Thus, from not receiving, he becomes disheartened; being disheartened, he becomes agitated; being agitated, he becomes unrestrained; being unrestrained, his mind is far from concentration.
Do đó, vì không được lợi lộc, vị ấy trở nên buồn bã; khi buồn bã, vị ấy trở nên phóng dật; khi phóng dật, vị ấy trở nên không phòng hộ; khi không phòng hộ, tâm của vị ấy xa rời định.
‘‘Tasmātiha, moggallāna, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na viggāhikakathaṃ kathessāmī’ti.
“Therefore, Moggallāna, you should train thus: ‘I will not engage in contentious talk.’
“Do đó, này Moggallāna, ngươi phải học tập như vậy: ‘Ta sẽ không nói lời tranh luận’.
Evañhi te, moggallāna, sikkhitabbaṃ.
Thus, Moggallāna, you should train.
Này Moggallāna, ngươi phải học tập như vậy.
Viggāhikāya, moggallāna, kathāya sati kathābāhullaṃ pāṭikaṅkhaṃ, kathābāhulle sati uddhaccaṃ, uddhatassa asaṃvaro, asaṃvutassa ārā cittaṃ samādhimhā* .
When there is contentious talk, Moggallāna, an abundance of talk is to be expected; when there is an abundance of talk, there is agitation; being agitated, there is unrestraint; being unrestrained, the mind is far from concentration.
Này Moggallāna, khi có lời tranh luận, sự nói nhiều được mong đợi; khi nói nhiều, sự phóng dật được mong đợi; khi phóng dật, sự không phòng hộ được mong đợi; khi không phòng hộ, tâm của vị ấy xa rời định.
Nāhaṃ, moggallāna, sabbeheva saṃsaggaṃ vaṇṇayāmi.
I do not commend association with all, Moggallāna.
Này Moggallāna, Ta không tán thán sự giao du với tất cả mọi người.
Na panāhaṃ, moggallāna, sabbeheva saṃsaggaṃ na vaṇṇayāmi.
Nor do I not commend association with all, Moggallāna.
Nhưng Ta cũng không phải không tán thán sự giao du với tất cả mọi người.
Sagahaṭṭhapabbajitehi kho ahaṃ, moggallāna, saṃsaggaṃ na vaṇṇayāmi* .
I do not commend association with householders and monastics, Moggallāna.
Này Moggallāna, Ta không tán thán sự giao du với hàng cư sĩ và xuất gia.
Yāni ca kho tāni senāsanāni appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni* paṭisallānasāruppāni tathārūpehi senāsanehi saṃsaggaṃ* vaṇṇayāmī’’ti.
But I do commend association with such dwellings that are quiet, free from noise, secluded, suitable for human seclusion, and conducive to retreat.”
Nhưng này Moggallāna, Ta tán thán sự giao du với những trú xứ vắng lặng, ít tiếng động, ít tiếng ồn ào, nơi vắng vẻ, thích hợp cho sự độc cư.”
‘‘Idha, moggallāna, bhikkhuno sutaṃ hoti – ‘sabbe dhammā nālaṃ abhinivesāyā’ti; evañcetaṃ, moggallāna, bhikkhuno sutaṃ hoti – ‘sabbe dhammā nālaṃ abhinivesāyā’ti.
“Here, Moggallāna, a bhikkhu hears: ‘All phenomena are not to be clung to.’ When a bhikkhu hears this: ‘All phenomena are not to be clung to,’
“Này Moggallāna, ở đây, một tỳ-khưu nghe rằng: ‘Tất cả các pháp không đáng để chấp thủ’; và này Moggallāna, khi tỳ-khưu ấy nghe rằng: ‘Tất cả các pháp không đáng để chấp thủ’.
So sabbaṃ dhammaṃ abhijānāti, sabbaṃ dhammaṃ abhiññāya sabbaṃ dhammaṃ parijānāti.
he comprehends all phenomena; having comprehended all phenomena, he fully understands all phenomena.
Vị ấy thấu hiểu tất cả các pháp, sau khi thấu hiểu tất cả các pháp, vị ấy hoàn toàn biết rõ tất cả các pháp.
Sabbaṃ dhammaṃ pariññāya yaṃkiñci vedanaṃ vediyati sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā.
Having fully understood all phenomena, whatever feeling he experiences—pleasant, painful, or neither-painful-nor-pleasant—
Sau khi hoàn toàn biết rõ tất cả các pháp, vị ấy cảm nhận bất kỳ cảm thọ nào – lạc thọ, khổ thọ, hay bất khổ bất lạc thọ.
So tāsu vedanāsu aniccānupassī viharati, virāgānupassī viharati, nirodhānupassī viharati, paṭinissaggānupassī viharati.
he dwells contemplating impermanence in those feelings, he dwells contemplating dispassion, he dwells contemplating cessation, he dwells contemplating relinquishment.
Vị ấy sống quán vô thường trong các cảm thọ ấy, sống quán ly tham trong các cảm thọ ấy, sống quán đoạn diệt trong các cảm thọ ấy, sống quán xả bỏ trong các cảm thọ ấy.
So tāsu vedanāsu aniccānupassī viharanto virāgānupassī viharanto nirodhānupassī viharanto paṭinissaggānupassī viharanto na kiñci* loke upādiyati, anupādiyaṃ na paritassati, aparitassaṃ paccattaṃyeva parinibbāyati.
Dwelling thus contemplating impermanence in those feelings, dwelling contemplating dispassion, dwelling contemplating cessation, dwelling contemplating relinquishment, he clings to nothing in the world; not clinging, he is not agitated; not agitated, he personally attains Nibbāna.
Vị ấy sống quán vô thường, sống quán ly tham, sống quán đoạn diệt, sống quán xả bỏ trong các cảm thọ ấy, không chấp thủ bất cứ điều gì trên đời, không chấp thủ nên không lo sợ, không lo sợ nên tự mình nhập Niết-bàn.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
He understands: ‘Birth is destroyed, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no more for this state of being.’
Vị ấy biết rõ: ‘Sự sinh đã tận, phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn tái sinh vào trạng thái này nữa’.
Ettāvatā kho, moggallāna, bhikkhu saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimutto hoti accantaniṭṭho accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussāna’’nti.
To this extent, Moggallāna, a bhikkhu, in brief, is liberated by the destruction of craving, having reached the ultimate goal, the ultimate security from bondage, the ultimate holy life, the ultimate culmination, the best among devas and humans.”
Này Moggallāna, một tỳ-khưu được giải thoát bằng sự đoạn trừ tham ái một cách tóm tắt, đạt đến cứu cánh, đạt đến sự an ổn tuyệt đối, đạt đến phạm hạnh tối thượng, đạt đến sự chấm dứt tối hậu, là bậc tối thắng trong chư thiên và loài người, là như vậy đấy.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Bài kinh thứ Tám.