339. Evaṃ pucchānukkamena sabbapañhe vissajjetvā idāni ‘‘āpattikkhandhā ca bhavanti sattā’’ti ettha saṅgahitaāpattikkhandhānaṃ paccekaṃ nibbacanamattaṃ dassento pārājikantiādimāha.
339. Having thus answered all questions in the order of inquiry, he now, intending to show the etymological meaning of each of the groups of offenses included in "āpattikkhandhā ca bhavanti satta" (there are seven groups of offenses), said, "pārājikaṃ", and so on.
339. Sau khi giải đáp tất cả các vấn đề theo thứ tự câu hỏi, giờ đây, để chỉ ra ý nghĩa riêng của từng nhóm tội được bao gồm trong "āpattikkhandhā ca bhavanti sattā" (có bảy nhóm tội),* đã nói pārājika và những điều tương tự.
Tattha pārājikanti gāthāya ayamattho – yadidaṃ puggalāpattisikkhāpadapārājikesu āpattipārājikaṃ nāma vuttaṃ, taṃ āpajjanto puggalo yasmā parājito parājayamāpanno saddhammā cuto paraddho bhaṭṭho niraṅkato ca hoti, anihate tasmiṃ puggale puna uposathappavāraṇādibhedo saṃvāso natthi.
Therein, the meaning of the verse "pārājikaṃ" is this: because the individual who commits the offense called "āpattipārājikaṃ" (offense of defeat), which is stated among the pārājikā of individuals, offenses, and training rules, is defeated, fallen into defeat, fallen from the Good Dhamma, astray, lost, and ruined, there is no communal living (saṃvāsa), differentiated by Uposatha, Pavāraṇā, etc., with that individual unless he is expelled from the Saṅgha.
Trong đó, ý nghĩa của câu kệ về pārājika là: khi một người phạm phải điều được gọi là āpattipārājika (tội pārājika) trong số các pārājika về cá nhân, về tội, về giới luật, thì người đó bị đánh bại, bị thất bại, bị rời khỏi Chánh pháp, bị lạc lối, bị sa ngã, và bị loại bỏ; nếu người đó không bị trục xuất, thì không có sự sống chung (saṃvāsa) dưới hình thức Uposatha, Pavāraṇā, v.v. nữa.
Tenetaṃ iti vuccatīti tena kāraṇena etaṃ āpattipārājikanti vuccati.
"Tenetaṃ iti vuccatī" means that for that reason, this offense is called "āpattipārājikaṃ".
Tenetaṃ iti vuccatī (vì thế điều này được gọi là như vậy) có nghĩa là vì lý do đó, tội này được gọi là āpattipārājika.
Ayañhettha saṅkhepattho – yasmā parājito hoti tena, tasmā etaṃ pārājikanti vuccati.
This is the brief meaning here: because one is defeated by it, it is called "pārājikaṃ".
Đây là ý nghĩa tóm tắt: vì người đó bị đánh bại, nên điều này được gọi là pārājika.
Dutiyagāthāyapi byañjanaṃ anādiyitvā atthamattameva dassetuṃ saṅghova deti parivāsantiādi vuttaṃ.
Also, in the second verse, "saṅghova deti parivāsaṃ" (the Saṅgha alone grants probation), and so on, was stated to show only the meaning, without dwelling on the literal expression.
Trong câu kệ thứ hai, để chỉ ra ý nghĩa mà không cần chú ý đến từ ngữ,* đã nói saṅghova deti parivāsa (Tăng đoàn ban Parivāsa) và những điều tương tự.
Ayaṃ panettha attho – imaṃ āpattiṃ āpajjitvā vuṭṭhātukāmassa yaṃ taṃ āpattivuṭṭhānaṃ tassa ādimhi ceva parivāsadānatthāya ādito sese majjhe mānattadānatthāya mūlāyapaṭikassanena vā saha mānattadānatthāya, avasāne abbhānatthāya ca saṅgho icchitabbo, na hettha ekampi kammaṃ vinā saṅghena sakkā kātunti saṅgho, ādimhi ceva sese ca icchitabbo assāti saṅghādiseso.
The meaning here is this: for one who desires to emerge from this offense, the Saṅgha is to be wished for at the beginning for the granting of probation, and for the granting of mānatta in the middle of the remainder from the beginning, or for the granting of mānatta together with mūlāyapaṭikassana (relegation to the beginning of the period of probation), and at the end for abbhāna (reinstatement); for not even one of these acts can be performed without the Saṅgha. Therefore, the Saṅgha is to be wished for at the beginning and in the remainder. Thus, it is "saṅghādisesa".
Ý nghĩa ở đây là: đối với người muốn thoát khỏi tội này sau khi đã phạm phải, Tăng đoàn phải được mong muốn để ban Parivāsa lúc bắt đầu sự thoát tội, để ban Mānattā ở giữa phần còn lại, hoặc để ban Mānattā cùng với Mūlāyapaṭikassana, và để ban Abbhāna vào cuối cùng; vì ở đây không một pháp yết-ma nào có thể được thực hiện nếu không có Tăng đoàn, nên Tăng đoàn phải được mong muốn ở cả phần đầu và phần còn lại – do đó là saṅghādisesa (tội cần sự trợ giúp của Tăng đoàn).
Tatiyagāthāya aniyato na niyatoti yasmā na niyato, tasmā aniyato ayamāpattikkhandhoti attho.
In the third verse, "aniyato na niyato" means that because it is not fixed, therefore this group of offenses is "aniyato" (undetermined).
Trong câu kệ thứ ba, aniyato na niyato (không xác định, không cố định) có nghĩa là: vì không cố định, nên nhóm tội này là aniyata (không xác định).
Kiṃ kāraṇā na niyatoti?
For what reason is it not fixed?
Tại sao lại không cố định?
Anekaṃsikataṃ padaṃ, yasmā idaṃ sikkhāpadaṃ anekaṃsena katanti attho.
"Anekaṃsikataṃ padaṃ" means that this training rule is made in an undetermined way.
Anekaṃsikataṃ padaṃ, có nghĩa là điều giới này được thiết lập một cách không dứt khoát.
Kathaṃ anekaṃsena?
How in an undetermined way? "Tiṇṇamaññataraṃ ṭhānaṃ" (one of three positions); for it is stated there that it is to be dealt with by one of the three Dhamma, therefore it is called "aniyato", that group of offenses is called "aniyato".
Không dứt khoát như thế nào?
Tiṇṇamaññataraṃ ṭhānaṃ, tiṇṇaṃ dhammānaṃ aññatarena kāretabboti hi tattha vuttaṃ, tasmā ‘‘aniyato’’ti pavuccati, so āpattikkhandho aniyatoti vuccati.
And just as it is one of three positions, so too, where it is stated to be one of two Dhamma, that too is "aniyato" (undetermined).
Tiṇṇamaññataraṃ ṭhānaṃ, (một trong ba trường hợp), vì ở đó đã nói rằng phải xử lý bằng một trong ba pháp, nên nó được gọi là "aniyato" (không xác định), nhóm tội đó được gọi là aniyata.
Yathā ca tiṇṇaṃ aññataraṃ ṭhānaṃ, evaṃ dvinnaṃ dhammānaṃ aññataraṃ ṭhānaṃ yattha vuttaṃ, sopi aniyato eva.
There is no empty translation line.
Và cũng như trường hợp một trong ba pháp, thì trường hợp một trong hai pháp cũng là aniyata.
Dukkaṭagāthāya aparaddhaṃ viraddhañca khalitanti sabbametaṃ ‘‘yañca dukkaṭa’’nti ettha vuttassa dukkaṭassa pariyāyavacanaṃ.
In the Dukkata verse, "aparaddhaṃ viraddhañca khalitaṃ" (offended, erred, and slipped) are all synonyms for the dukkata (wrongdoing) mentioned in "yañca dukkaṭaṃ" (and whatever is a wrongdoing).
Trong câu kệ về Dukkaṭa, aparaddhaṃ viraddhañca khalita (phạm lỗi, sai lầm và vấp ngã) tất cả những điều này là những từ đồng nghĩa của dukkaṭa được nói đến trong "yañca dukkaṭaṃ" (và điều dukkaṭa).
Yañhi duṭṭhu kataṃ virūpaṃ vā kataṃ, taṃ dukkaṭaṃ.
For whatever is badly done or disfigured, that is "dukkaṭaṃ".
Thật vậy, điều được làm một cách xấu xa hoặc được làm một cách sai trái thì là dukkaṭaṃ (tội làm sai).
Taṃ panetaṃ yathā satthārā vuttaṃ; evaṃ akatattā aparaddhaṃ, kusalaṃ virajjhitvā pavattattā viraddhaṃ, ariyavattapaṭipadaṃ anāruḷhattā khalitaṃ.
And this dukkata, because it was not done as taught by the Teacher, is "aparaddhaṃ" (offended); because it occurred by erring from wholesome conduct, it is "viraddhaṃ" (erred); and because one did not ascend the noble practice and path, it is "khalitaṃ" (slipped).
Và điều đó, vì không được làm như Đức Đạo Sư đã dạy, nên là aparaddhaṃ (phạm lỗi); vì đã hành động sai lầm với thiện pháp, nên là viraddhaṃ (sai lầm); vì không đạt được con đường hành trì theo hạnh của bậc Thánh, nên là khalitaṃ (vấp ngã).
Yaṃ manusso kareti idaṃ panassa opammanidassanaṃ.
"Yaṃ manusso kare" (what a human does) is an illustrative simile for it.
Và yaṃ manusso kare (điều mà con người làm) này là một ví dụ minh họa của nó.
Tassattho – yathā hi yaṃ loke manusso āvi vā yadi vā raho pāpaṃ karoti, taṃ dukkaṭanti pavedenti; evamidampi buddhappaṭikuṭṭhena lāmakabhāvena pāpaṃ, tasmā dukkaṭanti veditabbaṃ.
Its meaning is: just as people in the world declare any evil a human does, whether openly or secretly, to be a wrongdoing; so too, this is evil due to its contemptible nature, reproached by the Buddha; therefore, it should be understood as "dukkaṭaṃ".
Ý nghĩa của nó là: cũng như điều mà con người làm điều ác công khai hay bí mật trên thế gian, người ta gọi đó là dukkaṭa; thì điều này cũng là ác vì tính chất thấp kém bị Đức Phật khiển trách, do đó cần phải hiểu là dukkaṭa.
Dubbhāsitagāthāya dubbhāsitaṃ durābhaṭṭhanti duṭṭhu ābhaṭṭhaṃ bhāsitaṃ lapitanti durābhaṭṭhaṃ.
In the verse on ill-spoken words, dubbhāsitaṃ durābhaṭṭhaṃ means that which is badly spoken, uttered, or expressed, thus it is durābhaṭṭhaṃ.
Trong kệ về lời nói xấu (dubbhāsita), dubbhāsitaṃ durābhaṭṭhaṃ có nghĩa là lời nói xấu được nói ra (ābhaṭṭhaṃ), được phát biểu (bhāsitaṃ), được thốt ra (lapitaṃ) một cách tệ hại (duṭṭhu), do đó là durābhaṭṭhaṃ.
Yaṃ durābhaṭṭhaṃ, taṃ dubbhāsitanti attho.
That which is badly spoken is dubbhāsita. This is the meaning.
Nghĩa là, điều gì được nói ra một cách tệ hại (durābhaṭṭhaṃ), điều đó là dubbhāsita (lời nói xấu).
Kiñca bhiyyo?
What more (is to be said)?
Và hơn nữa là gì?
Saṃkiliṭṭhañca yaṃ padaṃ, saṃkiliṭṭhaṃ yasmā taṃ padaṃ hotīti attho.
" And that word which is defiled" means because that word is defiled.
Và lời nói nào bị ô nhiễm (saṃkiliṭṭhañca yaṃ padaṃ), nghĩa là bởi vì lời nói đó bị ô nhiễm.
Tathā yañca viññū garahanti, yasmā ca naṃ viññū garahantīti attho.
Likewise, " and which the wise censure" means because the wise censure it.
Tương tự, và điều mà người trí chỉ trích (yañca viññū garahanti), nghĩa là bởi vì người trí chỉ trích điều đó.
Tenetaṃ iti vuccatīti tena saṃkiliṭṭhabhāvena ca viññugarahanenāpi ca etaṃ iti vuccati; ‘‘dubbhāsita’’nti evaṃ vuccatīti attho.
" Therefore it is called thus" means that due to its defiled nature and the censure of the wise, it is called "dubbhāsita." This is the meaning.
Do đó, điều này được gọi là (tenetaṃ iti vuccatīti) do sự ô nhiễm và sự chỉ trích của người trí, điều này được gọi như vậy; nghĩa là được gọi là “dubbhāsita” (lời nói xấu).
Channamativassatītiādimhipi eseva nayo.
The same applies to the passage beginning with "Channaṃ ativassati" (It rains through the covered*).
Trong câu “Channaṃ ativassati” (nhà bị dột) và các câu tương tự, cũng theo cách này.
Tattha channamativassatīti gehaṃ tāva tiṇādīhi acchannaṃ ativassati.
There, "channaṃ ativassati" means that a house, if uncovered by thatch etc., is rained through.
Ở đó, channaṃ ativassati (nhà bị dột) nghĩa là một ngôi nhà không được che chắn bằng cỏ và các vật liệu khác thì bị dột.
Idaṃ pana āpattisaṅkhātaṃ gehaṃ channaṃ ativassati; mūlāpattiñhi chādento aññaṃ navaṃ āpattiṃ āpajjati.
However, this house, which is an offense, rains through when covered; for one who conceals a fundamental offense incurs another new offense.
Còn ngôi nhà được gọi là vi phạm (āpatti) này thì bị dột (ativassati) khi được che đậy (channaṃ); quả thực, một người tỳ khưu che giấu lỗi lầm gốc (mūlāpatti) sẽ phạm một lỗi lầm mới.
Vivaṭaṃ nātivassatīti gehaṃ tāva avivaṭaṃ succhannaṃ nātivassati.
"Vivaṭaṃ nātivassati" (It does not rain through the uncovered*) means that a house, if well-covered, is not rained through.
Vivaṭaṃ nātivassati (nhà không bị dột khi mở ra) nghĩa là một ngôi nhà không bị dột khi được che chắn kỹ lưỡng.
Idaṃ pana āpattisaṅkhātaṃ gehaṃ vivaṭaṃ nātivassati; mūlāpattiñhi vivaranto desanāgāminiṃ desetvā vuṭṭhānagāminito vuṭṭhahitvā suddhante patiṭṭhāti.
However, this house, which is an offense, is not rained through when uncovered; for one who uncovers a fundamental offense, by confessing a desanāgāminī, emerges from the vuṭṭhānagāminī and becomes established among the pure.
Còn ngôi nhà được gọi là vi phạm này thì không bị dột (nātivassati) khi được mở ra (vivaṭaṃ); quả thực, một người tỳ khưu khi mở lỗi lầm gốc của mình ra, sau khi sám hối lỗi lầm thuộc về sự sám hối (desanāgāminiṃ) và thoát khỏi lỗi lầm thuộc về sự phục hồi (vuṭṭhānagāminito), sẽ an trú trong sự thanh tịnh.
Āyatiṃ saṃvaranto aññaṃ āpattiṃ nāpajjati.
By restraining oneself in the future, one does not incur another offense.
Trong tương lai, nếu giữ giới, vị ấy sẽ không phạm lỗi lầm nào khác.
Tasmā channaṃ vivarethāti tena kāraṇena desanāgāminiṃ desento vuṭṭhānagāminito ca vuṭṭhahanto channaṃ vivaretha.
"Tasmā channaṃ vivarethā" (Therefore, one should uncover what is covered) means that for this reason, one who confesses a desanāgāminī and emerges from a vuṭṭhānagāminī should uncover what is covered.
Tasmā channaṃ vivarethā (Do đó, hãy mở ra điều đã che giấu) nghĩa là vì lý do đó, khi sám hối lỗi lầm thuộc về sự sám hối và thoát khỏi lỗi lầm thuộc về sự phục hồi, hãy mở ra điều đã che giấu.
Evaṃ taṃ nātivassatīti evañcetaṃ vivaṭaṃ nātivassatīti attho.
"Evaṃ taṃ nātivassatī" (Thus it is not rained through) means that when thus uncovered, it is not rained through.
Evaṃ taṃ nātivassati (Như vậy, điều đó sẽ không bị dột) nghĩa là khi được mở ra như vậy, điều đó sẽ không bị dột.
Gati migānaṃ pavananti ajjhokāse byagghādīhi paripātiyamānānaṃ migānaṃ pavanaṃ rukkhādigahanaṃ araññaṃ gati paṭisaraṇaṃ hoti, taṃ patvā te assāsanti.
"Gati migānaṃ pavanaṃ" (The refuge of animals is the thicket): For deer being pursued by tigers and other beasts in an open space, the thicket—a forest dense with trees and so on—is their refuge; having reached it, they find relief.
Gati migānaṃ pavanaṃ (Rừng là nơi nương tựa của loài thú) nghĩa là đối với loài thú bị hổ và các loài khác săn đuổi ở nơi trống trải, rừng cây rậm rạp là nơi chúng nương tựa (gati), là nơi chúng tìm về (paṭisaraṇaṃ), khi đến đó chúng sẽ được an ủi.
Eteneva nayena ākāso pakkhīnaṃ gati.
In the same way, "ākāso pakkhīnaṃ gati" (the sky is the refuge of birds).
Theo cách tương tự, ākāso pakkhīnaṃ gati (bầu trời là nơi nương tựa của loài chim).
Avassaṃ upagamanaṭṭhena pana vibhavo gati dhammānaṃ, sabbesampi saṅkhatadhammānaṃ vināsova tesaṃ gati.
However, due to the meaning of inevitable reaching, "vibhavo gati dhammānaṃ" (dissolution is the destination of phenomena); for all conditioned phenomena, their destruction is their destination.
Tuy nhiên, vì ý nghĩa của sự chắc chắn phải đi đến, vibhavo gati dhammānaṃ (sự hoại diệt là nơi đi đến của các pháp); đối với tất cả các pháp hữu vi (saṅkhatadhammānaṃ), sự hoại diệt chính là nơi đi đến của chúng.
Na hi te vināsaṃ agacchantā ṭhātuṃ sakkonti.
Indeed, they cannot endure without going to dissolution.
Quả thực, chúng không thể tồn tại nếu không đi đến sự hoại diệt.
Sucirampi ṭhatvā pana nibbānaṃ arahato gati, khīṇāsavassa arahato anupādisesanibbānadhātu ekaṃsena gatīti attho.
And having endured for a very long time, "Nibbānaṃ arahato gati" (Nibbāna is the destination of the Arahant), means that the anupādisesa Nibbāna-dhātu is definitively the destination for the Arahant whose taints are destroyed.
Và sau khi tồn tại rất lâu, nibbānaṃ arahato gati (Nibbāna là nơi đi đến của bậc A-la-hán), nghĩa là đối với bậc A-la-hán đã diệt trừ các lậu hoặc (khīṇāsavassa), Niết-bàn vô dư y (anupādisesanibbānadhātu) chắc chắn là nơi đi đến.
340. Adhikaraṇabhede ime dasa ukkoṭāti adhikaraṇānaṃ ukkoṭetvā puna adhikaraṇaukkoṭena samathānaṃ ukkoṭaṃ dassetuṃ ‘‘vivādādhikaraṇaṃ ukkoṭento kati samathe ukkoṭetī’’tiādimāha.
In the section on the divisions of adhikaraṇa, to show the ten types of ukkoṭa (objection) of adhikaraṇas and then the ukkoṭa of samathas (settlement procedures) by the ukkoṭa of adhikaraṇas, it states: "How many samathas does one object to when objecting to a vivādādhikaraṇa?" and so on.
340. Trong phần Các loại tranh chấp (Adhikaraṇabhede), để chỉ ra sự phản đối (ukkoṭaṃ) của các tranh chấp và sự phản đối các phương pháp giải quyết (samatha) bằng cách phản đối các tranh chấp, câu “ime dasa ukkoṭā” (mười sự phản đối này) và các câu tương tự được nói ra, cũng như câu “Một người phản đối tranh chấp (vivādādhikaraṇaṃ) sẽ phản đối bao nhiêu phương pháp giải quyết?” và các câu tương tự.
Tattha vivādādhikaraṇaṃ ukkoṭento dve samathe ukkoṭetīti sammukhāvinayañca yebhuyyasikañca ime dve ukkoṭeti, paṭisedheti; paṭikkosatīti attho.
There, "vivādādhikaraṇaṃ ukkoṭento dve samathe ukkoṭeti" (one who objects to a vivādādhikaraṇa objects to two samathas) means one objects to and rejects these two: Sammukhāvinaya and Yebhuyyasikā. This is the meaning.
Ở đó, vivādādhikaraṇaṃ ukkoṭento dve samathe ukkoṭeti (Một người phản đối tranh chấp sẽ phản đối hai phương pháp giải quyết) nghĩa là vị ấy phản đối, từ chối hai phương pháp giải quyết này là Sammukhāvinaya (giải quyết trước mặt) và Yebhuyyasika (giải quyết theo đa số).
Anuvādādhikaraṇaṃ ukkoṭento cattāroti sammukhāvinayaṃ, sativinayaṃ, amūḷhavinayaṃ, tassapāpiyasikanti ime cattāro samathe ukkoṭeti.
"Anuvādādhikaraṇaṃ ukkoṭento cattāro" (one who objects to an anuvādādhikaraṇa objects to four) means one objects to these four samathas: Sammukhāvinaya, Sativinaya, Amūḷhavinaya, and Tassapāpiyasikā.
Anuvādādhikaraṇaṃ ukkoṭento cattāro (Một người phản đối tranh chấp về sự buộc tội sẽ phản đối bốn phương pháp giải quyết) nghĩa là vị ấy phản đối bốn phương pháp giải quyết này là Sammukhāvinaya, Sativinaya (giải quyết bằng sự ghi nhớ), Amūḷhavinaya (giải quyết bằng sự không mê muội) và Tassapāpiyasika (giải quyết bằng sự thừa nhận tội lỗi).
Āpattādhikaraṇaṃ ukkoṭento tayoti sammukhāvinayaṃ, paṭiññātakaraṇaṃ, tiṇavatthārakanti ime tayo samathe ukkoṭeti.
"Āpattādhikaraṇaṃ ukkoṭento tayo" (one who objects to an āpattādhikaraṇa objects to three) means one objects to these three samathas: Sammukhāvinaya, Paṭiññātakaraṇa, and Tiṇavatthāraka.
Āpattādhikaraṇaṃ ukkoṭento tayo (Một người phản đối tranh chấp về lỗi sẽ phản đối ba phương pháp giải quyết) nghĩa là vị ấy phản đối ba phương pháp giải quyết này là Sammukhāvinaya, Paṭiññātakaraṇa (giải quyết bằng sự thừa nhận) và Tiṇavatthāraka (giải quyết bằng cách phủ cỏ).
Kiccādhikaraṇaṃ ukkoṭento ekanti sammukhāvinayaṃ imaṃ ekaṃ samathaṃ ukkoṭeti.
"Kiccādhikaraṇaṃ ukkoṭento ekaṃ" (one who objects to a kiccādhikaraṇa objects to one) means one objects to this one samatha: Sammukhāvinaya.
Kiccādhikaraṇaṃ ukkoṭento ekaṃ (Một người phản đối tranh chấp về việc hành động sẽ phản đối một phương pháp giải quyết) nghĩa là vị ấy phản đối một phương pháp giải quyết này là Sammukhāvinaya.
341. Kati ukkoṭātiādipucchānaṃ vissajjane pana dvādasasu ukkoṭesu akataṃ kammantiādayo tāva tayo ukkoṭā visesato dutiye anuvādādhikaraṇe labbhanti.
However, in the answers to the questions "Kati ukkoṭā" (How many ukkoṭas) and so on, the three ukkoṭas, "akataṃ kammaṃ" (the act not done) and others, are primarily found in the second, anuvādādhikaraṇa.
341. Trong phần trả lời các câu hỏi như Kati ukkoṭā (có bao nhiêu sự phản đối), ba sự phản đối như akataṃ kamma (hành động chưa được thực hiện) và các câu tương tự được tìm thấy đặc biệt trong tranh chấp buộc tội (anuvādādhikaraṇa) thứ hai.
Anihataṃ kammantiādayo tayo paṭhame vivādādhikaraṇe labbhanti.
The three, "anihataṃ kammaṃ" (the act not removed) and others, are found in the first, vivādādhikaraṇa.
Ba sự phản đối như anihataṃ kamma (hành động chưa được giải quyết) và các câu tương tự được tìm thấy trong tranh chấp (vivādādhikaraṇa) đầu tiên.
Avinicchitantiādayo tayo tatiye āpattādhikaraṇe labbhanti.
The three, "avinicchitaṃ" (undecided) and others, are found in the third, āpattādhikaraṇa.
Ba sự phản đối như avinicchitaṃ (chưa được quyết định) và các câu tương tự được tìm thấy trong tranh chấp về lỗi (āpattādhikaraṇa) thứ ba.
Avūpasantantiādayo tayo catutthe kiccādhikaraṇe labbhanti; apica dvādasāpi ca ekekasmiṃ adhikaraṇe labbhantiyeva.
The three, "avūpasantaṃ" (unsettled) and others, are found in the fourth, kiccādhikaraṇa; furthermore, all twelve are found in each adhikaraṇa.
Ba sự phản đối như avūpasantaṃ (chưa được giải quyết) và các câu tương tự được tìm thấy trong tranh chấp về việc hành động (kiccādhikaraṇa) thứ tư; hơn nữa, cả mười hai sự phản đối cũng được tìm thấy trong mỗi tranh chấp.
Tatthajātakaṃ adhikaraṇaṃ ukkoṭetīti yasmiṃ vihāre ‘‘mayhaṃ iminā patto gahito, cīvaraṃ gahita’’ntiādinā nayena pattacīvarādīnaṃ atthāya adhikaraṇaṃ uppannaṃ hoti, tasmiṃyeva ca naṃ vihāre āvāsikā sannipatitvā ‘‘alaṃ āvuso’’ti attapaccatthike saññāpetvā pāḷimuttakavinicchayeneva vūpasamenti, idaṃ tatthajātakaṃ adhikaraṇaṃ nāma.
"Tatthajātakaṃ adhikaraṇaṃ ukkoṭeti" (one who objects to an adhikaraṇa arisen there): In a monastery where an adhikaraṇa has arisen concerning bowls, robes, etc., in the manner of "my bowl was taken by him, my robe was taken by him," and the resident bhikkhus gather in that very monastery, admonish the parties involved, saying "Enough, venerable sirs," and settle it solely by a decision external to the Pāli; this is called a tatthajātaka adhikaraṇa.
Tatthajātakaṃ adhikaraṇaṃ ukkoṭeti (phản đối tranh chấp phát sinh tại chỗ) nghĩa là trong ngôi tịnh xá nào mà một tranh chấp phát sinh vì mục đích bát (patto), y (cīvaraṃ), v.v., theo cách như “bát của tôi đã bị người này lấy, y của tôi đã bị lấy”, và các vị tỳ khưu cư trú tại đó đã tập hợp lại, nói “Đủ rồi, thưa các hiền giả”, làm cho các bên tranh chấp hiểu rõ, và giải quyết tranh chấp đó chỉ bằng một sự quyết định theo Vinaya không nằm trong Paḷi, thì tranh chấp này được gọi là tatthajātakaṃ adhikaraṇaṃ (tranh chấp phát sinh tại chỗ).
Yenāpi vinicchayena samitaṃ, sopi eko samathoyeva.
The decision by which it was settled is also a samatha.
Sự quyết định nào đã giải quyết tranh chấp đó, đó cũng là một phương pháp giải quyết (samatha).
Imaṃ ukkoṭentassāpi pācittiyaṃ.
For one who objects to this, too, there is a pācittiya.
Người nào phản đối điều này cũng phạm tội pācittiya.
Antarāmagge vūpasantanti na heva kho pana aññamaññaṃ saññattiyā vā sabhāgabhikkhunijjhāpanena vā vūpasantaṃ hoti; apica kho paṭipathaṃ āgacchanto eko vinayadharo disvā ‘‘kattha āvuso gacchathā’’ti pucchitvā ‘‘asukaṃ nāma gāmaṃ, iminā nāma kāraṇenā’’ti vutte ‘‘alaṃ, āvuso, kiṃ tattha gatenā’’ti tattheva dhammena vinayena taṃ adhikaraṇaṃ vūpasameti, idaṃ antarāmagge vūpasantaṃ nāma.
"Antarāmagge vūpasantaṃ" (settled on the way): It is not necessarily settled by mutual persuasion or by the reflection induced by like-minded bhikkhus; but rather, a Vinaya-holder coming along the path sees them and asks, "Venerable sirs, where are you going?" When told, "To such-and-such a village, for such-and-such a reason," he says, "Enough, venerable sirs, what is the point of going there?" and settles that adhikaraṇa right there according to Dhamma and Vinaya. This is called an antarāmagge vūpasantaṃ.
Antarāmagge vūpasantaṃ (tranh chấp đã được giải quyết trên đường đi) nghĩa là tranh chấp đó không phải được giải quyết bằng sự hòa giải lẫn nhau hoặc bằng sự hiểu rõ của các vị tỳ khưu đồng giới; mà là một vị Vinayadhara đang đi trên đường gặp họ, hỏi: “Thưa các hiền giả, quý vị đi đâu?” Khi họ trả lời: “Chúng tôi đi đến làng tên là X, vì lý do tên là Y”, vị ấy nói: “Đủ rồi, thưa các hiền giả, đến đó có ích gì?” và giải quyết tranh chấp đó ngay tại chỗ bằng Dhamma (pháp) và Vinaya (luật). Tranh chấp này được gọi là antarāmagge vūpasantaṃ (tranh chấp đã được giải quyết trên đường đi).
Etaṃ ukkoṭentassāpi pācittiyameva.
For one who objects to this, too, there is a pācittiya.
Người nào phản đối điều này cũng phạm tội pācittiya.
Tattha gatanti sace pana ‘‘alaṃ, āvuso, kiṃ tattha gatenā’’ti vuccamānāpi ‘‘mayaṃ tattheva gantvā vinicchayaṃ pāpessāmā’’ti vinayadharassa vacanaṃ anādiyitvā gacchantiyeva, gantvā sabhāgānaṃ bhikkhūnaṃ etamatthaṃ ārocenti.
"Tattha gataṃ" (gone there): If, however, even when told, "Enough, venerable sirs, what is the point of going there?" they disregard the Vinaya-holder's words and continue to go, saying, "We will go there and reach a decision," and having gone, they report the matter to like-minded bhikkhus.
Tattha gataṃ (đã đến đó) nghĩa là nếu, mặc dù được nói “Đủ rồi, thưa các hiền giả, đến đó có ích gì?”, họ vẫn không chấp nhận lời của vị Vinayadhara và tiếp tục đi, đến nơi và trình bày sự việc cho các vị tỳ khưu đồng giới.
Sabhāgā bhikkhū ‘‘alaṃ, āvuso, saṅghasannipātaṃ nāma garuka’’nti tattheva nisīdāpetvā vinicchinitvā saññāpenti, idampi vūpasantameva hoti.
The like-minded bhikkhus say, "Enough, venerable sirs, a Sangha assembly is indeed a serious matter," and having made them sit down right there, they decide and persuade them; this, too, becomes settled.
Các vị tỳ khưu đồng giới nói: “Đủ rồi, thưa các hiền giả, việc tập hợp Tăng đoàn là một việc quan trọng”, và sau đó cho họ ngồi xuống ngay tại đó, quyết định và hòa giải họ. Điều này cũng được giải quyết.
Evaṃ vūpasantaṃ tattha gataṃ adhikaraṇaṃ ukkoṭeti yo, tassāpi pācittiyameva.
If anyone reopens an adhikaraṇa that has thus been settled after having reached that place, he too commits a pācittiya.
Vị nào làm phiền nhiễu một vụ việc đã được giải quyết như vậy, đã đến đó, thì vị ấy cũng phạm tội pācittiya.
Chandāgatiṃ gacchanto adhikaraṇaṃ ukkoṭetīti vinayadharo hutvā attano upajjhāyādīnaṃ atthāya ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādīni dīpetvā pubbe vinicchitaṃ adhikaraṇaṃ dvādasasu ukkoṭesu yena kenaci ukkoṭento chandāgatiṃ gacchanto adhikaraṇaṃ ukkoṭeti nāma.
Reopens an adhikaraṇa, swayed by desire: This means that a vinayadhara, for the benefit of his preceptor or others, declares "what is not Dhamma is Dhamma" and so on, and reopens an adhikaraṇa previously decided, by any of the twelve ways of reopening, being swayed by desire.
Chandāgatiṃ gacchanto adhikaraṇaṃ ukkoṭetī (làm phiền nhiễu vụ việc do thiên vị): Một vị vinayadhara (trì luật), vì lợi ích của thầy tế độ hoặc những người khác của mình, mà tuyên bố “phi pháp là pháp,” v.v., và làm phiền nhiễu một vụ việc đã được quyết định trước đó bằng bất kỳ một trong mười hai cách làm phiền nhiễu nào, thì vị ấy được gọi là làm phiền nhiễu vụ việc do thiên vị.
Dvīsu pana attapaccatthikesu ekasmiṃ ‘‘anatthaṃ me acarī’’tiādinā nayena samuppannāghāto, tassa parājayaṃ āropanatthaṃ ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādīni dīpetvā pubbe vinicchitaṃ adhikaraṇaṃ dvādasasu ukkoṭesu yena kenaci ukkoṭento dosāgatiṃ gacchanto adhikaraṇaṃ ukkoṭeti nāma.
If, however, among two litigants, one has accumulated ill-will (āghāto) thinking, "he acted against my interest," and to bring about that person's defeat, the vinayadhara declares "what is not Dhamma is Dhamma" and so on, and reopens an adhikaraṇa previously decided, by any of the twelve ways of reopening, being swayed by aversion, he reopens an adhikaraṇa.
Tuy nhiên, nếu trong hai bên tranh chấp, một bên có ác ý phát sinh theo cách “người này đã làm hại tôi,” v.v., và để kết tội người đó, vị ấy tuyên bố “phi pháp là pháp,” v.v., và làm phiền nhiễu một vụ việc đã được quyết định trước đó bằng bất kỳ một trong mười hai cách làm phiền nhiễu nào, thì vị ấy được gọi là làm phiền nhiễu vụ việc do ác ý.
Mando pana momūho momūhattā eva ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādīni dīpetvā vuttanayeneva ukkoṭento mohāgatiṃ gacchanto adhikaraṇaṃ ukkoṭeti nāma.
But if a foolish, utterly deluded person, out of utter delusion, declares "what is not Dhamma is Dhamma" and so on, and reopens it in the manner described, he reopens an adhikaraṇa, being swayed by delusion.
Nhưng một người ngu dốt và rất mê muội, do sự mê muội của mình, tuyên bố “phi pháp là pháp,” v.v., và làm phiền nhiễu theo cách đã nói, thì vị ấy được gọi là làm phiền nhiễu vụ việc do si mê.
Sace pana dvīsu attapaccatthikesu eko visamāni kāyakammādīni gahanamicchādiṭṭhiṃ balavante ca pakkhantariye abhiññāte bhikkhū nissitattā visamanissito gahananissito balavanissito ca hoti, tassa bhayena ‘‘ayaṃ me jīvitantarāyaṃ vā brahmacariyantarāyaṃ vā kareyyā’’ti ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādīni dīpetvā vuttanayeneva ukkoṭento bhayāgatiṃ gacchanto adhikaraṇaṃ ukkoṭeti nāma.
If, however, among two litigants, one has deviant bodily actions, etc., and a deep wrong view, and relies on powerful, well-known bhikkhus of another faction, and is therefore reliant on deviancy, reliant on complexity, and reliant on power, and out of fear of him—thinking "this one might cause me loss of life or loss of brahmacariya"—declares "what is not Dhamma is Dhamma" and so on, and reopens it in the manner described, he reopens an adhikaraṇa, being swayed by fear.
Nếu trong hai bên tranh chấp, một bên có hành vi thân và khẩu không đúng đắn, có tà kiến sâu sắc, và nương tựa vào các tỳ khưu có thế lực và nổi tiếng ở phe đối lập, do đó trở thành người nương tựa vào sự không đúng đắn, nương tựa vào sự sâu sắc, và nương tựa vào thế lực, thì do sợ hãi vị ấy, nghĩ rằng “vị này có thể gây nguy hiểm đến mạng sống hoặc phạm hạnh của tôi,” vị ấy tuyên bố “phi pháp là pháp,” v.v., và làm phiền nhiễu theo cách đã nói, thì vị ấy được gọi là làm phiền nhiễu vụ việc do sợ hãi.
Tadahupasampannoti eko sāmaṇero byatto hoti bahussuto, so vinicchaye parājayaṃ patvā maṅkubhūte bhikkhū disvā pucchati ‘‘kasmā maṅkubhūtātthā’’ti?
A recently ordained (bhikkhu): A certain novice is clever and well-versed in the Dhamma. Having faced defeat in a decision, he sees bhikkhus looking dejected and asks, "Why are you dejected?"
Tadahupasampanno (người mới thọ giới): Một sa-di thông minh và học rộng, sau khi thua trong một vụ việc, thấy các tỳ khưu đang buồn bã, liền hỏi: “Tại sao các vị lại buồn bã?”
Te tassa taṃ adhikaraṇaṃ ārocenti.
They report the adhikaraṇa to him.
Họ kể cho sa-di đó nghe về vụ việc đó.
So te evaṃ vadeti ‘‘hotu, bhante, maṃ upasampādetha, ahaṃ taṃ adhikaraṇaṃ vūpasamessāmī’’ti.
He says to them, "Please, Venerable Sirs, ordain me, and I will settle that adhikaraṇa."
Sa-di đó nói với họ: “Thưa các ngài, xin hãy cho con thọ giới tỳ khưu, con sẽ giải quyết vụ việc đó.”
Te taṃ upasampādenti.
They ordain him.
Họ cho sa-di đó thọ giới.
So dutiyadivase bheriṃ paharitvā saṅghaṃ sannipāteti.
The next day, he strikes a drum and assembles the Saṅgha.
Ngày hôm sau, vị tỳ khưu mới đó đánh trống và triệu tập Tăng chúng.
Tato bhikkhūhi ‘‘kena saṅgho sannipātito’’ti vutte ‘‘mayā’’ti vadati.
When the bhikkhus ask, "By whom was the Saṅgha assembled?", he says, "By me."
Khi các tỳ khưu hỏi: “Ai đã triệu tập Tăng chúng?”, vị ấy đáp: “Là con.”
‘‘Kasmā sannipātito’’ti?
"Why was it assembled?"
“Tại sao lại triệu tập?”
‘‘Hiyyo adhikaraṇaṃ dubbinicchitaṃ, tamahaṃ vinicchinissāmī’’ti.
"Yesterday, the adhikaraṇa was wrongly decided; I will decide it (anew)."
“Hôm qua vụ việc đã được quyết định sai, con sẽ quyết định lại.”
‘‘Tvaṃ pana hiyyo kuhiṃ gato’’ti?
"But where were you yesterday?"
“Vậy hôm qua ông ở đâu?”
‘‘Anupasampannomhi, bhante, ajja pana upasampannomhī’’ti.
"I was not yet ordained, Venerable Sirs, but today I have been ordained."
“Thưa các ngài, con chưa thọ giới, nhưng hôm nay con đã thọ giới rồi.”
So vattabbo ‘‘idaṃ āvuso tumhādisānaṃ bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ, ‘tadahupasampanno ukkoṭeti, ukkoṭanakaṃ pācittiya’nti, gaccha āpattiṃ desehī’’ti.
He should be told, "Friend, the Blessed One has laid down this training rule for those like you: 'If one recently ordained reopens (an adhikaraṇa), it is a pācittiya for reopening it.' Go and confess your offense."
Vị ấy nên được nói: “Này hiền giả, Đức Thế Tôn đã chế định giới luật này cho những người như hiền giả, rằng ‘người mới thọ giới làm phiền nhiễu, thì phạm tội pācittiya.’ Hãy đi xưng tội đi.”
Āgantukepi eseva nayo.
The same method applies to an arriving bhikkhu.
Cũng nguyên tắc này áp dụng cho vị khách tăng.
Kārakoti ekaṃ saṅghena saddhiṃ adhikaraṇaṃ vinicchinitvā pariveṇagataṃ parājitā bhikkhū vadanti ‘‘kissa, bhante, tumhehi evaṃ vinicchitaṃ adhikaraṇaṃ, nanu evaṃ vinicchinitabba’’nti.
The actor (kārako): A certain bhikkhu, having decided an adhikaraṇa together with the Saṅgha, and gone to his residence, is told by the defeated bhikkhus, "Venerable Sir, why did you decide the adhikaraṇa thus? Should it not have been decided differently?"
Kārako (người hành động): Một vị tỳ khưu đã cùng Tăng chúng quyết định một vụ việc, sau đó trở về tịnh xá. Các tỳ khưu thua cuộc đến nói: “Thưa các ngài, tại sao các ngài lại quyết định vụ việc như vậy? Chẳng phải nên quyết định như thế này sao?”
So ‘‘kasmā paṭhamaṃyeva evaṃ na vaditthā’’ti taṃ adhikaraṇaṃ ukkoṭeti.
He asks, "Why did you not say so earlier?" and reopens that adhikaraṇa.
Vị ấy hỏi: “Tại sao các vị không nói như vậy ngay từ đầu?” và làm phiền nhiễu vụ việc đó.
Evaṃ yo kārako ukkoṭeti, tassāpi ukkoṭanakaṃ pācittiyaṃ.
Thus, for any kārako who reopens, it is a pācittiya for reopening.
Như vậy, vị nào là người hành động mà làm phiền nhiễu, thì vị ấy cũng phạm tội pācittiya do làm phiền nhiễu.
Chandadāyakoti eko adhikaraṇavinicchaye chandaṃ datvā sabhāge bhikkhū parājayaṃ patvā āgate maṅkubhūte disvā ‘‘sve dāni ahaṃ vinicchinissāmī’’ti saṅghaṃ sannipātetvā ‘‘kasmā sannipātesī’’ti vutte ‘‘hiyyo adhikaraṇaṃ dubbinicchitaṃ, tamahaṃ ajja vinicchinissāmī’’ti.
The giver of a vote (chandadāyako): A certain bhikkhu, having given his vote in the decision of an adhikaraṇa, sees his like-minded bhikkhus return defeated and dejected, and says, "Tomorrow, I will decide it now." He assembles the Saṅgha, and when asked "Why did you assemble it?", he replies, "Yesterday, the adhikaraṇa was wrongly decided; I will decide it today."
Chandadāyako (người đã bỏ phiếu): Một vị tỳ khưu đã bỏ phiếu trong việc quyết định một vụ việc. Sau đó, thấy các tỳ khưu đồng phái đã thua cuộc trở về với vẻ mặt buồn bã, liền nói: “Ngày mai ta sẽ quyết định lại.” Vị ấy triệu tập Tăng chúng. Khi được hỏi: “Tại sao lại triệu tập?”, vị ấy đáp: “Hôm qua vụ việc đã được quyết định sai, hôm nay ta sẽ quyết định lại.”
‘‘Hiyyo pana tvaṃ kattha gato’’ti.
"But where were you yesterday?"
“Vậy hôm qua ông ở đâu?”
‘‘Chandaṃ datvā nisinnomhī’’ti.
"I was sitting after having given my vote."
“Con đã bỏ phiếu và ngồi đó.”
So vattabbo ‘‘idaṃ āvuso tumhādisānaṃ bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ, ‘chandadāyako ukkoṭeti, ukkoṭanakaṃ pācittiya’nti, gaccha āpattiṃ desehī’’ti.
He should be told, "Friend, the Blessed One has laid down this training rule for those like you: 'If one who has given a vote reopens (an adhikaraṇa), it is a pācittiya for reopening it.' Go and confess your offense."
Vị ấy nên được nói: “Này hiền giả, Đức Thế Tôn đã chế định giới luật này cho những người như hiền giả, rằng ‘người đã bỏ phiếu làm phiền nhiễu, thì phạm tội pācittiya.’ Hãy đi xưng tội đi.”
342. Vivādādhikaraṇaṃ kiṃnidānantiādīsu kiṃ nidānamassāti kiṃnidānaṃ.
In vivādādhikaraṇaṃ kiṃnidānaṃ (what is the cause of the dispute-adhikaraṇa) and so on, kiṃnidānaṃ means "what is its origin?"
342. Trong Vivādādhikaraṇaṃ kiṃnidānaṃ (vụ việc tranh cãi có nguồn gốc từ đâu?), v.v., kiṃnidānaṃ (nguồn gốc từ đâu?) có nghĩa là “nguồn gốc của nó là gì?”
Ko samudayo assāti kiṃsamudayaṃ.
Kiṃsamudayaṃ means "what is its origin?"
Kiṃsamudayaṃ (có nguyên nhân từ đâu?) có nghĩa là “nguyên nhân của nó là gì?”
Kā jāti assāti kiṃjātikaṃ.
Kiṃjātikaṃ means "what is its nature?"
Kiṃjātikaṃ (có loại gì?) có nghĩa là “loại của nó là gì?”
Ko pabhavo assāti kiṃpabhavaṃ.
Kiṃpabhavaṃ means "what is its source?"
Kiṃpabhavaṃ (có phát sinh từ đâu?) có nghĩa là “sự phát sinh của nó là gì?”
Ko sambhāro assāti kiṃsambhāraṃ.
Kiṃsambhāraṃ means "what is its constituent?"
Kiṃsambhāraṃ (có yếu tố gì?) có nghĩa là “yếu tố của nó là gì?”
Kiṃ samuṭṭhānaṃ assāti kiṃsamuṭṭhānaṃ.
Kiṃsamuṭṭhānaṃ means "what is its arising-cause?"
Kiṃsamuṭṭhānaṃ (có khởi nguồn từ đâu?) có nghĩa là “sự khởi nguồn của nó là gì?”
Sabbānetāni kāraṇavevacanāniyeva.
All these are synonyms for "cause."
Tất cả những từ này đều là các từ đồng nghĩa của từ “nguyên nhân” (kāraṇa).
Vivādanidānantiādīsupi aṭṭhārasabhedakaravatthusaṅkhāto vivādo nidānametassāti vivādanidānaṃ.
In vivādanidānaṃ (dispute-nidāna) and so on, vivādanidānaṃ means the dispute, which consists of eighteen types of bases of dispute, is its nidāna.
Trong Vivādanidānaṃ (có nguồn gốc từ tranh cãi), v.v., vivādanidānaṃ (có nguồn gốc từ tranh cãi) có nghĩa là “tranh cãi, được gọi là mười tám loại căn bản của sự tranh chấp, là nguồn gốc của nó.”
Vivādaṃ nissāya uppajjanakavivādavasenetaṃ vuttaṃ.
This is said in terms of a dispute arising dependent on a dispute.
Điều này được nói theo cách tranh cãi phát sinh do nương tựa vào tranh cãi.
Anuvādo nidānaṃ assāti anuvādanidānaṃ.
Anuvādanidānaṃ means that anuvāda (accusation) is its nidāna.
Anuvādanidānaṃ (có nguồn gốc từ cáo buộc) có nghĩa là “cáo buộc là nguồn gốc của nó.”
Idampi anuvādaṃ nissāya uppajjanakaanuvādavasena vuttaṃ.
This is also said in terms of an anuvāda arising dependent on an anuvāda.
Điều này cũng được nói theo cách cáo buộc phát sinh do nương tựa vào cáo buộc.
Āpatti nidānaṃ assāti āpattinidānaṃ.
Āpattinidānaṃ means that an offense is its nidāna.
Āpattinidānaṃ (có nguồn gốc từ tội lỗi) có nghĩa là “tội lỗi là nguồn gốc của nó.”
Āpattādhikaraṇapaccayā catasso āpattiyo āpajjatīti evaṃ āpattiṃ nissāya uppajjanakaāpattivasenetaṃ vuttaṃ.
This is said in terms of an offense arising dependent on an offense, as one incurs four offenses due to an offense-adhikaraṇa.
Điều này được nói theo cách tội lỗi phát sinh do nương tựa vào tội lỗi, tức là do duyên với āpattādhikaraṇa (vụ việc liên quan đến tội lỗi) mà bốn loại tội lỗi được phạm.
Kiccayaṃ nidānamassāti kiccayanidānaṃ; catubbidhaṃ saṅghakammaṃ kāraṇamassāti attho.
Kiccayanidānaṃ means that an act is its nidāna; the meaning is that the four kinds of Saṅgha-acts are its cause.
Kiccayanidānaṃ (có nguồn gốc từ việc làm) có nghĩa là “việc làm là nguồn gốc của nó”; tức là bốn loại Tăng sự là nguyên nhân của nó.
Ukkhittānuvattikāya bhikkhuniyā yāvatatiyaṃ samanubhāsanādīnaṃ kiccaṃ nissāya uppajjanakakiccānaṃ vasenetaṃ vuttaṃ.
This is said in terms of acts arising dependent on the act of admonishing a suspended bhikkhunī up to the third time, and so on.
Điều này được nói theo cách các việc làm phát sinh do nương tựa vào việc làm, như sự khiển trách ba lần đối với một tỳ khưu-ni theo phe người bị khai trừ.
Ayaṃ catunnampi adhikaraṇānaṃ vissajjanapakkhe ekapadayojanā.
This is a one-word explanation for the side of answering all four adhikaraṇas.
Đây là cách giải thích một từ cho phần trả lời của cả bốn loại vụ việc.
Etenānusārena sabbapadāni yojetabbāni.
All words should be joined according to this guideline.
Theo cách này, tất cả các từ nên được giải thích.
343. Mūlapucchāya vissajjane dvādasa mūlānīti kodhaupanāhayugaḷakādīni cha vivādāmūlāni, lobhadosamohā tayo, alobhādosāmohā tayoti imāni ajjhattasantānappavattāni dvādasa mūlāni.
In the answer to the original question, dvādasa mūlāni (twelve roots) are the six roots of dispute such as the pairs of anger and resentment, and the three of greed, hatred, and delusion, and the three of non-greed, non-hatred, and non-delusion. These are the twelve roots that arise in one's own internal continuum.
343. Trong phần trả lời câu hỏi gốc, dvādasa mūlāni (mười hai căn bản) là sáu căn bản của tranh cãi như cặp sân hận và oán hờn, ba căn bản tham, sân, si, và ba căn bản vô tham, vô sân, vô si. Đây là mười hai căn bản phát sinh trong dòng tâm thức nội tại.
Cuddasa mūlānīti tāneva dvādasa kāyavācāhi saddhiṃ cuddasa honti.
Cuddasa mūlāni (fourteen roots) means those same twelve become fourteen with body and speech.
Cuddasa mūlāni (mười bốn căn bản) là mười hai căn bản đó, cùng với thân và khẩu, trở thành mười bốn.
Cha mūlānīti kāyādīni cha samuṭṭhānāni.
Cha mūlāni (six roots) means the six arising-causes such as body.
Cha mūlāni (sáu căn bản) là sáu sự khởi nguồn như thân, v.v.
352. Kiṃnidānoti pucchāvissajjane nidānaṃ nidānamassāti nidānanidāno.
352. In answering the question "What is the origin?", it means that its origin is an origin, thus it is nidānanidāno. There, the presence of the Saṅgha, the presence of the Dhamma, the presence of the Vinaya, and the presence of the individual — this is the origin of sammukhāvinaya.
352. Trong câu trả lời cho câu hỏi Kiṃnidāno (nguồn gốc là gì), nidāna (nguyên nhân) là nidānanidāno (nguyên nhân của nguyên nhân) của nó.
Tattha saṅghasammukhatā, dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, puggalasammukhatāti idaṃ sammukhāvinayassa nidānaṃ.
A Arahant (khīṇāsava) who has attained full awareness (sativepullapatto) and has been reproached (laddhupavādo) is the origin of sativinaya.
Ở đây, sự hiện diện của Tăng-già (saṅghasammukhatā), sự hiện diện của Pháp (dhammasammukhatā), sự hiện diện của Luật (vinayasammukhatā), sự hiện diện của cá nhân (puggalasammukhatā) là nguồn gốc của sammukhāvinaya.
Sativepullapatto khīṇāsavo laddhupavādo sativinayassa nidānaṃ.
A mad bhikkhu is the origin of amūḷhavinaya.
Một vị A-la-hán (khīṇāsava) đã đạt đến sự rộng lớn của niệm (sativepullapatta), đã nhận được sự tố cáo (laddhupavāda) là nguồn gốc của sativinaya.
Ummattako bhikkhu amūḷhavinayassa nidānaṃ.
The one who confesses and the one to whom it is confessed, the presence of both, is the origin of paṭiññātakaraṇa.
Một tỳ-khưu điên loạn (ummattako bhikkhu) là nguồn gốc của amūḷhavinaya.
Yo ca deseti, yassa ca deseti, ubhinnaṃ sammukhībhāvo paṭiññātakaraṇassa nidānaṃ.
The inability to settle an adhikaraṇa among those who are contentious is the origin of yebhuyyasikā.
Sự hiện diện của cả hai người, người thuyết giảng và người được thuyết giảng, là nguồn gốc của paṭiññātakaraṇa.
Bhaṇḍanajātānaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ asakkuṇeyyatā yebhuyyasikāya nidānaṃ.
An individual steeped in evil is the origin of tassapāpiyasikā.
Sự bất lực trong việc giải quyết tranh chấp (adhikaraṇa) của những người gây gổ (bhaṇḍanajātānaṃ) là nguồn gốc của yebhuyyasikā.
Pāpussanno puggalo tassapāpiyasikāya nidānaṃ.
Many unmonk-like transgressions among those who are contentious is the origin of tiṇavatthāraka.
Một cá nhân đầy tội lỗi (pāpussanno puggalo) là nguồn gốc của tassapāpiyasikā.
Bhaṇḍanajātānaṃ bahu assāmaṇakaajjhācāro tiṇavatthārakassa nidānaṃ.
The Hetupaccayavārā are as explained.
Nhiều hành vi phi Sa-môn (assāmaṇakaajjhācāra) của những người gây gổ là nguồn gốc của tiṇavatthāraka.
Hetupaccayavārā vuttanayā eva.
The chapters on causes and conditions are just as explained.
Các Hetupaccayavārā (các chương về nhân và duyên) cũng theo cách đã nói.
353. Mūlapucchāya vissajjanaṃ uttānameva.
353. The answer to the root question is self-evident.
353. Câu trả lời cho câu hỏi gốc đã rõ ràng.
Samuṭṭhānapucchāya kiñcāpi ‘‘sattannaṃ samathānaṃ katame chattiṃsa samuṭṭhānā’’ti vuttaṃ, sammukhāvinayassa pana kammasaṅgahābhāvena samuṭṭhānābhāvato channaṃyeva samathānaṃ cha samuṭṭhānāni vibhattāni.
Although it is said in the samuṭṭhāna question, "what are the thirty-six origins of the seven samathas?", due to the absence of inclusion of sammukhāvinaya in the acts (kamma-saṅgaha), and thus the absence of its origin, the six origins of only the six samathas are explained.
Mặc dù trong câu hỏi về nguồn gốc có nói “trong bảy samatha, có bao nhiêu là ba mươi sáu nguồn gốc”, nhưng vì sammukhāvinaya không nằm trong sự thu thập của nghiệp (kamma) nên không có nguồn gốc, chỉ có sáu nguồn gốc của sáu samatha được phân loại.
Tattha kammassa kiriyāti ñatti veditabbā.
There, "kammassa kiriyā" should be understood as the ñatti (motion).
Ở đây, kammassa kiriyā (hành động của nghiệp) cần được hiểu là ñatti (tuyên bố).
Karaṇanti tassāyeva ñattiyā ṭhapetabbakāle ṭhapanaṃ.
"Karaṇa" means the establishment of that very ñatti at the time it should be established.
Karaṇaṃ (sự thực hiện) là sự thiết lập ñatti đó vào thời điểm cần thiết.
Upagamananti sayaṃ upagamanaṃ; attanāyeva tassa kammassa karaṇanti attho.
"Upagamana" means approaching by oneself; the meaning is doing that act by oneself.
Upagamanaṃ (sự tiếp cận) là tự mình tiếp cận; nghĩa là tự mình thực hiện nghiệp đó.
Ajjhupagamananti ajjhesanupagamanaṃ; aññaṃ saddhivihārikādikaṃ ‘‘idaṃ kammaṃ karohī’’ti ajjhesananti attho.
"Ajjhupagamana" means approaching by invitation; the meaning is inviting another, such as a saddhivihārika, saying, "perform this act."
Ajjhupagamanaṃ (sự chấp nhận lời thỉnh cầu) là sự tiếp cận lời thỉnh cầu; nghĩa là thỉnh cầu một người khác như saddhivihārika (đồng phạm hạnh) v.v. rằng “hãy thực hiện nghiệp này”.
Adhivāsanāti ‘‘ruccati me etaṃ, karotu saṅgho’’ti evaṃ adhivāsanā; chandadānanti attho.
"Adhivāsanā" means consenting thus: "This pleases me; may the Saṅgha do it"; the meaning is giving consent (chanda).
Adhivāsanā (sự chấp thuận) là sự chấp thuận như “Tôi hài lòng với điều này, Tăng-già hãy thực hiện”; nghĩa là sự cho phép (chanda).
Appaṭikkosanāti ‘‘na metaṃ khamati, mā evaṃ karothā’’ti appaṭisedhanā.
"Appaṭikkosanā" means not refusing, saying, "This does not please me; do not do it thus."
Appaṭikkosanā (sự không từ chối) là sự không ngăn cản như “Tôi không hài lòng với điều này, xin đừng làm như vậy”.
Iti channaṃ chakkānaṃ vasena chattiṃsa samuṭṭhānā veditabbā.
Thus, the thirty-six origins should be understood in terms of six sets of six.
Như vậy, ba mươi sáu nguồn gốc cần được hiểu theo sáu nhóm sáu.
354. Nānātthapucchāvissajjanaṃ uttānameva.
354. The answer to the Nānāttha question is self-evident.
354. Câu trả lời cho câu hỏi về các ý nghĩa khác nhau đã rõ ràng.
Adhikaraṇapucchāvissajjane ayaṃ vivādo no adhikaraṇanti ayaṃ mātāputtādīnaṃ vivādo viruddhavādattā vivādo nāma hoti, samathehi pana adhikaraṇīyatāya abhāvato adhikaraṇaṃ na hoti.
In answering the Adhikaraṇa question, "This is a dispute, not an adhikaraṇa" means that a dispute among a mother and son, etc., is called a vivāda because it is a contradictory statement, but it is not an adhikaraṇa because it is not subject to being settled by the samathas.
Trong câu trả lời cho câu hỏi về adhikaraṇa, ayaṃ vivādo no adhikaraṇaṃ (tranh chấp này không phải là adhikaraṇa) nghĩa là tranh chấp giữa mẹ và con v.v. được gọi là vivāda vì là lời nói đối nghịch, nhưng không phải là adhikaraṇa vì không phải là đối tượng cần được giải quyết bằng các samatha.
Anuvādādīsupi eseva nayo.
The same method applies to anuvāda and so on.
Tương tự trong anuvāda v.v.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is self-evident everywhere.
Phần còn lại đều rõ ràng ở mọi nơi.
Codanā sāraṇatthāyāti vuttappakārā codanā, tena cuditakapuggalena codakadosasāraṇatthāya.
"Codanā is for the purpose of sāraṇā" means that a charge (codanā) of the aforementioned kind is for the purpose of reminding the charged individual (cuditaka) of the fault he committed.
Codanā sāraṇatthāyā (sự tố cáo vì mục đích nhắc nhở) nghĩa là sự tố cáo theo cách đã nói, là để nhắc nhở cá nhân bị tố cáo về lỗi đã phạm.
Niggahatthāya sāraṇāti dosasāraṇā pana tassa puggalassa niggahatthāya.
"Sāraṇā is for the purpose of suppression" means that reminding of the fault is for the purpose of suppressing that individual.
Niggahatthāya sāraṇā (sự nhắc nhở vì mục đích khiển trách) nghĩa là sự nhắc nhở về lỗi là để khiển trách cá nhân đó.
Saṅgho pariggahatthāyāti tattha sannipatito saṅgho vinicchayapariggahaṇatthāya; dhammādhammaṃ tulanatthāya suvinicchitadubbinicchitaṃ jānanatthāyāti attho.
"The Saṅgha is for the purpose of thorough investigation" means that the Saṅgha gathered there is for the purpose of apprehending the decision; the meaning is, for the purpose of weighing what is Dhamma and what is not Dhamma, and for knowing what is well-decided and what is ill-decided.
Saṅgho pariggahatthāyā (Tăng-già vì mục đích xác định) nghĩa là Tăng-già tập hợp ở đó là để xác định một phán quyết; nghĩa là để cân nhắc đúng sai, để biết điều gì đã được phán quyết đúng hay sai.
Matikammaṃ pana pāṭiyekkanti suttantikattherānañca vinayadharattherānañca mantaggahaṇaṃ pāṭekkaṃ pāṭekkaṃ vinicchayasanniṭṭhāpanatthaṃ.
"But matikamma is for individuals" means that the taking of counsel by the Suttantika Elders and the Vinayadhara Elders is individually for the purpose of finalizing the decision.
Matikammaṃ pana pāṭiyekkaṃ (nhưng matikamma là riêng biệt) nghĩa là sự tiếp nhận lời khuyên của các vị trưởng lão thông thạo Suttanta và các vị trưởng lão thông thạo Vinaya là để hoàn tất các phán quyết một cách riêng biệt.
Viggāhikanti ‘‘na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsī’’tiādinayappavattaṃ.
"Viggāhika" refers to that which proceeds in the manner of "You do not understand this Dhamma-Vinaya," and so on.
Viggāhikaṃ (lời nói tranh cãi) là lời nói phát sinh theo cách như “ông không hiểu Dhamma-Vinaya này”.
Anatthasaṃhitanti yā anatthaṃ janayati, parisaṃ khobhetvā uṭṭhāpeti, evarūpiṃ kathaṃ mā abhaṇi.
"Anatthasaṃhita" means: do not utter such a speech that generates harm, agitates the assembly, and makes them get up and leave.
Anatthasaṃhitaṃ (không có lợi ích) nghĩa là đừng nói những lời gây hại, làm xáo trộn và khiến hội chúng giải tán.
Sutte vinaye vātiādīsu suttaṃ nāma ubhatovibhaṅgo.
Among "in Sutta or Vinaya," etc., Sutta refers to the Ubhatovibhaṅga.
Trong sutte vinaye vā (trong Sutta hay Vinaya) v.v., suttaṃ (Kinh) là cả hai Vibhaṅga.
Vinayo nāma khandhako.
Vinaya refers to the Khandhaka.
Vinayo (Luật) là Khandhaka.
Anulomo nāma parivāro.
Anuloma refers to the Parivāra.
Anulomo (thuận theo) là Parivāra.
Paññattaṃ nāma sakalaṃ vinayapiṭakaṃ.
Paññatta refers to the entire Vinaya Piṭaka.
Paññattaṃ (điều đã được chế định) là toàn bộ Vinaya Piṭaka.
Anulomikaṃ nāma cattāro mahāpadesā.
Anulomika refers to the Four Great References (Mahāpadesa).
Anulomikaṃ (phù hợp) là bốn Mahāpadesa (Đại giáo điều).
Anuyogavattaṃ nisāmayāti anuyuñjanavattaṃ nisāmehi.
"Anuyogavattaṃ nisāmayā" means contemplate the proper procedure for interrogation.
Anuyogavattaṃ nisāmayā (hãy lắng nghe quy tắc thẩm tra) nghĩa là hãy lắng nghe quy tắc thẩm tra.
Kusalena buddhimatā katanti chekena paṇḍitena ñāṇapāramippattena bhagavatā nīharitvā ṭhapitaṃ.
"Established by the skillful and intelligent one" means extracted and laid down by the Buddha, who was adept, wise, and had attained the perfection of knowledge.
Kusalena buddhimatā kataṃ (được thực hiện bởi bậc thiện xảo, trí tuệ) nghĩa là được Đức Thế Tôn, bậc thiện xảo, trí tuệ, đạt đến sự viên mãn của trí tuệ, đã đưa ra và thiết lập.
Suvuttanti supaññāpitaṃ.
"Suvutta" means well-expounded.
Suvuttaṃ (được nói tốt) nghĩa là được chế định tốt.
Sikkhāpadānulomikanti sikkhāpadānaṃ anulomaṃ.
"Sikkhāpadānulomika" means in accordance with the training rules.
Sikkhāpadānulomikaṃ (phù hợp với các giới luật) nghĩa là phù hợp với các giới luật.
Ayaṃ tāva padattho, ayaṃ panettha sādhippāyasaṅkhepavaṇṇanā – ‘‘sace tvaṃ anuvijjako, mā sahasā bhaṇi, mā anatthasaṃhitaṃ viggāhikakathaṃ bhaṇi.
This is the literal meaning of the words. This is a concise explanation of the implied meaning here: "If you are an investigator, do not speak rashly, do not utter contentious speech that is not conducive to welfare.
Đây là ý nghĩa của từng từ, và đây là lời giải thích tóm tắt có ý định: “Nếu ông là người thẩm tra, đừng nói vội vàng, đừng nói lời tranh cãi vô ích.
Yaṃ pana kusalena buddhimatā lokanāthena etesu suttādīsu anuyogavattaṃ kathaṃ supaññattaṃ sabbasikkhāpadānaṃ anulomaṃ, taṃ nisāmaya taṃ upadhārehī’’ti.
But listen to, heed, that procedure for interrogation which the skillful, intelligent Lord of the world has well-expounded in these Suttas, etc., and which is in accordance with all the training rules."
Mà hãy lắng nghe, hãy suy xét kỹ quy tắc thẩm tra đã được Đức Thế Tôn, bậc thiện xảo, trí tuệ, bậc dẫn dắt thế gian, chế định tốt đẹp trong các kinh điển này, phù hợp với tất cả các giới luật.”
Gatiṃ na nāsento samparāyikanti attano samparāye sugatinibbattiṃ anāsento anuyogavattaṃ nisāmaya.
"Without destroying your future destiny" means contemplate the procedure for interrogation without destroying the arising of a good destiny for yourself in the future.
Gatiṃ na nāsento samparāyikaṃ (không hủy hoại vận mệnh tương lai) nghĩa là hãy lắng nghe quy tắc thẩm tra mà không hủy hoại sự tái sinh tốt đẹp của chính mình trong kiếp sau.
Yo hi taṃ anisāmetvā anuyuñjati, so samparāyikaṃ attano gatiṃ nāseti, tasmā tvaṃ anāsento nisāmayāti attho.
For one who interrogates without contemplating it destroys his future destiny. Therefore, the meaning is, "You, without destroying it, should contemplate."
Thật vậy, người nào thẩm tra mà không lắng nghe điều đó, người đó sẽ hủy hoại vận mệnh tương lai của chính mình; do đó, ông hãy lắng nghe mà không hủy hoại.
Idāni taṃ anuyogavattaṃ dassetuṃ hitesītiādimāha.
Now, in order to explain that rule of interrogation, it states "hitesī" and so forth.
Giờ đây, để trình bày về anuyogavatta (phép tra vấn) đó, (Đức Phật) đã nói câu bắt đầu bằng hitesī (người có lòng từ ái).
Tattha hitesīti hitaṃ esanto gavesanto; mettañca mettāpubbabhāgañca upaṭṭhapetvāti attho.
Therein, "hitesī" means seeking, searching for what is beneficial; the meaning is, having established mettā and the preliminary stage of mettā.
Ở đó, hitesī có nghĩa là người tìm kiếm, mong cầu lợi ích; tức là người thiết lập tâm từ (mettā) và phần sơ khởi của tâm từ (mettāpubbabhāga).
Kālenāti yuttapattakālena; ajjhesitakāleyeva tava bhāre kate anuyuñjāti attho.
"Kālena" means at the proper and suitable time; the meaning is, only when the responsibility is undertaken at the time of being requested, should one interrogate.
Kālena (đúng lúc) có nghĩa là vào thời điểm thích hợp; tức là chỉ nên tra vấn khi đã nhận trách nhiệm vào đúng thời điểm được thỉnh cầu.
Paṭiññānusandhitena kārayeti ettha anusandhitanti kathānusandhi vuccati, tasmā paṭiññānusandhinā kāraye; kathānusandhiṃ sallakkhetvā paṭiññāya kārayeti attho.
In "Paṭiññānusandhitena kāraye", "anusandhitaṃ" refers to the connection of speech; therefore, one should make them act by means of the connection of their admission; the meaning is, one should make them act by their admission, having considered the connection of speech.
Paṭiññānusandhitena kāraye (hãy làm theo lời hứa và sự liên kết) ở đây, anusandhita được gọi là sự liên kết lời nói. Do đó, hãy làm theo lời hứa và sự liên kết lời nói; tức là hãy quan sát sự liên kết của lời nói và làm theo lời hứa.
Atha vā paṭiññāya ca anusandhitena ca kāraye, lajjiṃ paṭiññāya kāraye; alajjiṃ vattānusandhināti attho.
Alternatively, one should make them act by admission and by connection; a conscientious person should be made to act by admission; an unconscientious person by the connection of conduct.
Hoặc, hãy làm theo lời hứa và sự liên kết. Đối với người có lòng hổ thẹn (lajji), hãy làm theo lời hứa; đối với người không có lòng hổ thẹn (alajji), hãy làm theo sự liên kết của giới hạnh (vatta).
Tasmā eva paṭiññā lajjīsūti gāthamāha.
For this very reason, the verse "Paṭiññā lajjīsu" is stated.
Vì lý do đó, (Trưởng lão Upāli) đã nói bài kệ paṭiññā lajjīsū (lời hứa đối với người có lòng hổ thẹn).
Tattha vattānusandhitena kārayeti vattānusandhinā kāraye, yā assa vattena saddhiṃ paṭiññā sandhiyati, tāya paṭiññāya kārayeti attho.
Therein, "vattānusandhitena kāraye" means, one should make them act by the connection of conduct; the meaning is, one should make them act by an admission that is consistent with their conduct.
Ở đó, vattānusandhitena kāraye có nghĩa là hãy làm theo sự liên kết của giới hạnh (vattānusandhinā kāraye), tức là hãy làm theo lời hứa liên kết với giới hạnh của người ấy.
Sīlavipattiyā codetīti dvīhi āpattikkhandhehi codeti.
"Sīlavipattiyā codeti" means one reproaches by two groups of offenses.
Sīlavipattiyā codeti (khiển trách về sự hư hỏng giới hạnh) có nghĩa là khiển trách về hai nhóm tội (āpattikkhandha).
Ācāradiṭṭhiyāti ācāravipattiyā ceva diṭṭhivipattiyā ca.
"Ācāradiṭṭhiyā" means by misconduct and by wrong view.
Ācāradiṭṭhiyā (về sự hư hỏng hành vi và tà kiến) có nghĩa là về sự hư hỏng hành vi (ācāravipatti) và sự hư hỏng tà kiến (diṭṭhivipatti).
Ācāravipattiyā codento pañcahāpattikkhandhehi codeti, diṭṭhivipattiyā codento micchādiṭṭhiyā ceva antaggāhikadiṭṭhiyā ca codeti.
One who reproaches by misconduct reproaches by five groups of offenses; one who reproaches by wrong view reproaches by micchādiṭṭhi and antaggāhikadiṭṭhi.
Khi khiển trách về sự hư hỏng hành vi, (người ấy) khiển trách về năm nhóm tội. Khi khiển trách về sự hư hỏng tà kiến, (người ấy) khiển trách về tà kiến (micchādiṭṭhi) và kiến chấp cực đoan (antaggāhikadiṭṭhi).
Ājīvenapi codetīti ājīvahetupaññattehi chahi sikkhāpadehi codeti.
"Ājīvenapi codeti" means one reproaches by the six training rules laid down concerning livelihood.
Ājīvenapi codeti (cũng khiển trách về sinh kế) có nghĩa là khiển trách về sáu học giới (sikkhāpada) đã được chế định vì lý do sinh kế.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear everywhere.
Phần còn lại đều rõ ràng ở khắp mọi nơi.
360-361. Idāni evaṃ uppannāya codanāya vinayadharena kattabbakiccaṃ dassetuṃ anuvijjakenātiādi āraddhaṃ.
Now, to explain the duty to be performed by a Vinaya-holder when such a reproach has arisen, "anuvijjakenā" and so forth is commenced.
360-361. Giờ đây, để trình bày phận sự mà một người thông hiểu Vinaya (vinayadhara) phải làm khi có sự khiển trách (codanā) phát sinh như vậy, (văn bản) đã bắt đầu bằng anuvijjakenā (bởi người điều tra) và các từ tiếp theo.
Tattha diṭṭhaṃ diṭṭhenāti gāthāya ayamattho – ekeneko mātugāmena saddhiṃ ekaṭṭhānato nikkhamanto vā pavisanto vā diṭṭho, so taṃ pārājikena codeti, itaro tassa dassanaṃ anujānāti.
Therein, the meaning of the verse "Diṭṭhaṃ diṭṭhenā" is this: A monk has been seen coming out of or entering a certain place with a woman, and someone reproaches him with a pārājika offense; the other admits to having been seen.
Ở đó, ý nghĩa của bài kệ diṭṭhaṃ diṭṭhenā (điều đã thấy với điều đã thấy) là: một tỳ-khưu đã thấy một tỳ-khưu khác đi ra hoặc đi vào cùng một chỗ với một người nữ. Vị ấy khiển trách tỳ-khưu kia về tội Pārājika, và tỳ-khưu kia thừa nhận việc đã thấy đó.
Taṃ pana dassanaṃ paṭicca pārājikaṃ na upeti, na paṭijānāti.
However, he does not incur a pārājika on account of that seeing, nor does he admit to it.
Tuy nhiên, dựa vào việc đã thấy đó, (tỳ-khưu kia) không phạm tội Pārājika, và không thừa nhận (tội đó).
Evamettha yaṃ tena diṭṭhaṃ, taṃ tassa ‘‘diṭṭho mayā’’ti iminā diṭṭhavacanena sameti.
In this case, what was seen by that person corresponds with the statement of seeing, "I saw him," made by that person.
Trong trường hợp này, điều mà vị ấy đã thấy phù hợp với lời nói đã thấy của vị ấy, rằng "tôi đã thấy".
Yasmā pana itaro taṃ dassanaṃ paṭicca dosaṃ na paṭijānāti, tasmā asuddhaparisaṅkito hoti; amūlakaparisaṅkitoti attho.
But because the other does not admit to an offense on account of that seeing, he is suspected of impurity; the meaning is, he is suspected without a basis.
Tuy nhiên, vì người kia không thừa nhận lỗi dựa vào việc đã thấy đó, nên người ấy bị nghi ngờ là không thanh tịnh; tức là bị nghi ngờ không có căn cứ.
Tassa puggalassa ‘‘suddho aha’’nti paṭiññāya tena saddhiṃ uposatho kātabbo.
The Uposatha should be performed with that person based on his declaration, "I am pure."
Với người ấy, cần phải cử hành lễ Uposatha cùng với người kia, dựa trên lời tuyên bố "tôi thanh tịnh".
Sesagāthādvayepi eseva nayo.
The same method applies to the remaining two verses.
Tương tự như vậy đối với hai bài kệ còn lại.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear everywhere.
Phần còn lại đều rõ ràng ở khắp mọi nơi.
362-363. Codanāya ko ādītiādipucchānaṃ vissajjane sacce ca akuppe cāti sacce patiṭṭhātabbaṃ akuppe ca.
In answering the questions starting with "Codanāya ko ādī", one should be established in truth and non-anger.
362-363. Trong phần trả lời các câu hỏi bắt đầu bằng Codanāya ko ādī (điều gì là khởi đầu của sự khiển trách), sacce ca akuppe cā (nên giữ vững sự thật và không giận dữ).
Yaṃ kataṃ vā na kataṃ vā, tadeva vattabbaṃ, na ca codake vā anuvijjake vā saṅghe vā kopo uppādetabbo.
Whatever has been done or not done, that alone should be stated, and no anger should be aroused towards the reproacher, the interrogator, or the Saṅgha.
Điều gì đã làm hay chưa làm, chỉ nên nói điều đó, và không nên để sự giận dữ phát sinh đối với người khiển trách, người điều tra, hay Tăng đoàn.
Otiṇṇānotiṇṇaṃ jānitabbanti otiṇṇañca anotiṇṇañca vacanaṃ jānitabbaṃ.
"Otiṇṇānotiṇṇaṃ jānitabbaṃ" means that words that are relevant and not relevant should be known.
Otiṇṇānotiṇṇaṃ jānitabbaṃ (nên biết lời đã xảy ra và chưa xảy ra) có nghĩa là nên biết lời nói đã xảy ra và lời nói chưa xảy ra.
Tatrāyaṃ jānanavidhi – ettakā codakassa pubbakathā, ettakā pacchimakathā, ettakā cuditakassa pubbakathā, ettakā pacchimakathāti jānitabbā.
The method of knowing here is this: it should be known how much is the reproacher's previous statement, how much is the subsequent statement, how much is the reproached one's previous statement, and how much is the subsequent statement.
Đây là cách để biết điều đó: nên biết rằng đây là lời nói trước của người khiển trách, đây là lời nói sau; đây là lời nói trước của người bị khiển trách, đây là lời nói sau.
Codakassa pamāṇaṃ gaṇhitabbaṃ, cuditakassa pamāṇaṃ gaṇhitabbaṃ, anuvijjakassa pamāṇaṃ gaṇhitabbaṃ, anuvijjako appamattakampi ahāpento ‘‘āvuso samannāharitvā ujuṃ katvā āharā’’ti vattabbo, saṅghena evaṃ paṭipajjitabbaṃ.
The measure of the reproacher should be taken, the measure of the reproached should be taken, the measure of the interrogator should be taken, and the interrogator, without omitting even a small thing, should be told, "Friend, recollect and make it straight"; the Saṅgha should act in this way.
Nên ghi nhận lời của người khiển trách, lời của người bị khiển trách, lời của người điều tra. Người điều tra, không bỏ sót dù chỉ một chút, nên được nói rằng: "Thưa Tôn giả, hãy suy xét kỹ lưỡng, hãy làm cho đúng đắn và trình bày." Tăng đoàn nên hành xử như vậy.
Yena dhammena yena vinayena yena satthusāsanena taṃ adhikaraṇaṃ vūpasammatīti ettha dhammoti bhūtaṃ vatthu.
In "Yena dhammena yena vinayena yena satthusāsanena taṃ adhikaraṇaṃ vūpasammati", "dhammo" refers to the true matter.
Yena dhammena yena vinayena yena satthusāsanena taṃ adhikaraṇaṃ vūpasammatī (nhờ pháp, nhờ luật, nhờ giáo huấn của Đức Bổn Sư mà tranh chấp đó được giải quyết) ở đây, dhammo (pháp) là sự việc có thật.
Vinayoti codanā ceva sāraṇā ca.
"Vinayo" refers to both reproach and reminder.
Vinayo (luật) là sự khiển trách (codanā) và sự nhắc nhở (sāraṇā).
Satthusāsananti ñattisampadā ceva anussāvanasampadā ca.
"Satthusāsanaṃ" refers to both the completeness of the motion (ñatti) and the completeness of the proclamation (anussāvanā).
Satthusāsana (giáo huấn của Đức Bổn Sư) là sự hoàn hảo của yết-ma (ñattisampadā) và sự hoàn hảo của ba lần tuyên bố (anussāvanasampadā).
Etena hi dhammena ca vinayena ca satthusāsanena ca adhikaraṇaṃ vūpasamati, tasmā anuvijjakena bhūtena vatthunā codetvā āpattiṃ sāretvā ñattisampadāya ceva anussāvanasampadāya ca taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametabbaṃ, anuvijjakena evaṃ paṭipajjitabbaṃ.
Indeed, by this Dhamma, by this Vinaya, and by this Teaching of the Master, the case is settled; therefore, the interrogator, having reproached by the true matter, having reminded of the offense, should settle that case by the completeness of the ñatti and the completeness of the anussāvanā; the interrogator should act in this way.
Thật vậy, nhờ pháp, nhờ luật, và nhờ giáo huấn của Đức Bổn Sư mà tranh chấp được giải quyết. Do đó, người điều tra nên khiển trách bằng sự việc có thật, nhắc nhở về tội, và giải quyết tranh chấp đó bằng sự hoàn hảo của yết-ma và sự hoàn hảo của ba lần tuyên bố. Người điều tra nên hành xử như vậy.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
364. Uposatho kimatthāyātiādipucchāvissajjanampi uttānameva.
The explanation of questions and answers starting with "Uposatho kimatthāyā" is also clear.
364. Các câu hỏi và trả lời bắt đầu bằng Uposatho kimatthāyā (Uposatha vì mục đích gì) cũng đều rõ ràng.
Avasānagāthāsu there ca paribhāsatīti avamaññaṃ karonto ‘‘kiṃ ime jānantī’’ti paribhāsati.
In the concluding verses, "there ca paribhāsati" means one insults, thinking, "What do these elders know?"
Trong các bài kệ cuối cùng, there ca paribhāsati (cũng phỉ báng các trưởng lão) có nghĩa là (người ấy) khinh thường và phỉ báng rằng: "Những vị này biết gì đâu?".
Khato upahatindriyoti tāya chandādigāmitāya tena ca paribhāsanena attanā attano khatattā khato.
"Khato upahatindriyo" means "khato" due to having ruined oneself by that partiality and so forth, and by that insult.
Khato upahatindriyo (người bị tổn hại, các căn bị phá hủy) có nghĩa là khato (người bị tổn hại) vì tự mình đã tự làm hại mình bởi việc đi theo ý muốn (chandāgati) và các điều khác, và bởi sự phỉ báng đó.
Saddhādīnañca indriyānaṃ upahatattā upahatindriyo.
And "upahatindriyo" due to the destruction of the faculties of faith and so forth.
Và upahatindriyo (các căn bị phá hủy) vì các căn như tín (saddhā) đã bị phá hủy.
Nirayaṃ gacchati dummedho, na ca sikkhāya gāravoti so khato upahatindriyo paññāya abhāvato dummedho tīsu sikkhāsu asikkhanato na ca sikkhāya gāravo kāyassa bhedā nirayameva upagacchati, tasmā na ca āmisaṃ nissāya…pe… yathā dhammo tathā kareti.
"Nirayaṃ gacchati dummedho, na ca sikkhāya gāravo" means that foolish person, who is ruined and whose faculties are destroyed, due to the absence of wisdom, and due to not practicing the three trainings, having no respect for the training, indeed goes to hell after the breaking up of the body; therefore, "na ca āmisaṃ nissāya…pe… yathā dhammo tathā kare."
Nirayaṃ gacchati dummedho, na ca sikkhāya gāravo (kẻ ngu si đi vào địa ngục, không tôn trọng học giới) có nghĩa là người bị tổn hại, các căn bị phá hủy đó, vì thiếu trí tuệ nên là kẻ ngu si, và vì không thực hành ba học giới nên không tôn trọng học giới; sau khi thân hoại mạng chung, người ấy chắc chắn sẽ đi vào địa ngục. Do đó, na ca āmisaṃ nissāya…pe… yathā dhammo tathā kare (không dựa vào vật chất… và hãy làm theo đúng pháp).
Tassattho na ca āmisaṃ nissāya kare, cuditakacodakesu hi aññatarena dinnaṃ cīvarādiāmisaṃ gaṇhanto āmisaṃ nissāya karoti, evaṃ na kareyya.
Its meaning is, one should not act relying on material gain; indeed, one who accepts material gain such as robes given by either the reproached or the reproacher acts relying on material gain; one should not act in this way.
Ý nghĩa của câu đó là không nên làm dựa vào vật chất (āmisa). Thật vậy, người nhận y phục và các vật chất khác do một trong hai người, người bị khiển trách hoặc người khiển trách, dâng cúng là làm dựa vào vật chất. Không nên làm như vậy.
Na ca nissāya puggalanti ‘‘ayaṃ me upajjhāyo vā ācariyo vā’’tiādinā nayena chandādīhi gacchanto puggalaṃ nissāya karoti, evaṃ na kareyya.
"Na ca nissāya puggalaṃ" means one who acts with partiality, thinking, "This is my upajjhāya or ācariya," acts relying on a person; one should not act in this way.
Na ca nissāya puggalaṃ (không dựa vào cá nhân) có nghĩa là người đi theo ý muốn và các điều khác, theo cách như "người này là thầy tế độ của tôi" hoặc "người này là vị thầy của tôi", là làm dựa vào cá nhân. Không nên làm như vậy.
Atha kho ubhopete vivajjetvā yathā dhammo ṭhito, tatheva kareyyāti.
But rather, "ubhopete vivajjetvā," having abandoned both these, one should act exactly as the Dhamma stands.
Mà phải ubhopete vivajjetvā (tránh cả hai điều đó), và làm đúng như pháp đã được thiết lập.
365. Cūḷasaṅgāme saṅgāmāvacarena bhikkhunāti saṅgāmo vuccati adhikaraṇavinicchayatthāya saṅghasannipāto.
365. In the Cūḷasaṅgāma, regarding the phrase "by a bhikkhu who frequents the assembly (saṅgāma)", the word saṅgāma is used to mean an assembly of the Saṅgha for the purpose of settling a legal issue (adhikaraṇa).
365. Trong Cūḷasaṅgāma, cụm từ saṅgāmāvacarena bhikkhunā có nghĩa là saṅgāma được gọi là một cuộc họp của Tăng đoàn vì mục đích giải quyết tranh chấp.
Tatra hi attapaccatthikā ceva sāsanapaccatthikā ca uddhammaṃ ubbinayaṃ satthu sāsanaṃ dīpentā samosaranti vesālikā vajjiputtakā viya.
Indeed, in that assembly, bhikkhus who are enemies to themselves and enemies to the Dispensation, exposing the Teacher's Dispensation as being beyond Dhamma and beyond Vinaya, gather, like the Vajjiputtaka bhikkhus of Vesāli.
Thật vậy, tại đó, những tỳ-khưu thù địch với chính mình và những tỳ-khưu thù địch với Giáo pháp, khi trình bày Giáo pháp của Đức Phật đã bị lệch lạc Dhamma và lệch lạc Vinaya, họ tụ tập lại, giống như các tỳ-khưu Vajjiputtaka ở Vesālī.
Yo bhikkhu tesaṃ paccatthikānaṃ laddhiṃ madditvā sakavādadīpanatthāya tattha avacarati, ajjhogāhetvā vinicchayaṃ pavatteti, so saṅgāmāvacaro nāma yasatthero viya.
That bhikkhu who, having crushed the views of those enemies and for the purpose of expounding his own doctrine, enters that assembly and, having plunged in, carries out the legal decision, is called a saṅgāmāvacara, like Thera Yasa.
Tỳ-khưu nào, sau khi đánh đổ tà kiến của những kẻ thù địch đó, đi vào nơi đó để trình bày giáo nghĩa của mình, và dấn thân vào việc giải quyết tranh chấp, thì vị ấy được gọi là saṅgāmāvacara, giống như Trưởng lão Yasa.
Tena saṅgāmāvacarena bhikkhunā saṅghaṃ upasaṅkamantena nīcacittena saṅgho upasaṅkamitabbo.
That bhikkhu, the saṅgāmāvacara, when approaching the Saṅgha, should approach the Saṅgha with a humble mind.
Tỳ-khưu saṅgāmāvacara đó khi đến gần Tăng đoàn phải đến gần Tăng đoàn với tâm khiêm hạ.
Nīcacittenāti mānaddhajaṃ nipātetvā nihatamānacittena.
"With a humble mind" means with the banner of conceit lowered, with a mind in which pride is overcome.
Nīcacittena có nghĩa là với tâm đã hạ cờ kiêu mạn, với tâm đã dẹp bỏ kiêu mạn.
Rajoharaṇasamenāti pādapuñchanasamena; yathā rajoharaṇassa saṃkiliṭṭhe vā asaṃkiliṭṭhe vā pāde puñchiyamāne neva rāgo na doso; evaṃ iṭṭhāniṭṭhesu arajjantena adussantenāti attho.
"Like a foot-wiper" means like a foot-wiping cloth; just as when a foot-wiping cloth wipes feet, whether they are dirty or clean, there is neither attachment nor aversion; in this way, it means not clinging or being averse to agreeable and disagreeable things.
Rajoharaṇasamena có nghĩa là giống như một miếng giẻ lau chân; giống như khi lau chân, dù dơ hay không dơ, miếng giẻ lau chân không có tham ái cũng không có sân hận; cũng vậy, có nghĩa là không tham đắm và không sân hận đối với những điều vừa ý và không vừa ý.
Yathāpatirūpe āsaneti yathāpatirūpaṃ āsanaṃ ñatvā attano pāpuṇanaṭṭhāne therānaṃ bhikkhūnaṃ piṭṭhiṃ adassetvā nisīditabbaṃ.
"On a suitable seat" means having known what is a suitable seat, one should sit in one's proper place, without showing one's back to the elder bhikkhus.
Yathāpatirūpe āsane có nghĩa là sau khi biết chỗ ngồi nào thích hợp, phải ngồi ở vị trí của mình mà không quay lưng về phía các tỳ-khưu trưởng lão.
Anānākathikenāti nānāvidhaṃ taṃ taṃ anatthakathaṃ akathentena.
"Without diverse talk" means not speaking various irrelevant talks.
Anānākathikena có nghĩa là không nói những lời vô ích khác nhau.
Atiracchānakathikenāti diṭṭhasutamutampi rājakathādikaṃ tiracchānakathaṃ akathentena.
"Without common talk" means not speaking common talk, such as talk about kings, even concerning what has been seen, heard, or perceived.
Atiracchānakathikena có nghĩa là không nói những lời tầm thường như chuyện vua chúa, dù đã thấy, đã nghe, đã biết.
Sāmaṃ vā dhammo bhāsitabboti saṅghasannipātaṭṭhāne kappiyākappiyanissitā vā rūpārūpaparicchedasamathācāravipassanācāraṭṭhānanisajjavattādinissitā vā kathā dhammo nāma.
"Or Dhamma should be taught by oneself": At the place of the Saṅgha assembly, talk pertaining to what is allowable and unallowable, or talk pertaining to the analysis of rūpa and arūpa, samatha practice, vipassanā practice, standing, sitting, duties, and so forth, is called Dhamma.
Sāmaṃ vā dhammo bhāsitabbo có nghĩa là lời nói liên quan đến điều nên làm và không nên làm, hoặc liên quan đến sự phân biệt sắc và vô sắc, sự thực hành samatha và vipassanā, sự thực hành đứng, ngồi, v.v., tại nơi hội họp của Tăng đoàn, được gọi là Dhamma.
Evarūpo dhammo sayaṃ vā bhāsitabbo, paro vā ajjhesitabbo.
Such Dhamma should either be taught by oneself, or another should be invited to teach it.
Dhamma như vậy hoặc tự mình phải thuyết giảng, hoặc phải thỉnh cầu người khác.
Yo bhikkhu tathārūpiṃ kathaṃ kathetuṃ pahoti, so vattabbo – ‘‘āvuso saṅghamajjhamhi pañhe uppanne tvaṃ katheyyāsī’’ti.
A bhikkhu who is able to speak such talk should be told: "Friend, when questions arise in the midst of the Saṅgha, you should speak."
Vị tỳ-khưu nào có khả năng thuyết giảng lời nói như vậy, thì phải nói: “Thưa Tôn giả, khi có vấn đề phát sinh giữa Tăng đoàn, Tôn giả hãy thuyết giảng.”
Ariyo vā tuṇhībhāvo nātimaññitabboti ariyā tuṇhī nisīdantā na bālaputhujjanā viya nisīdanti.
"Or noble silence should not be despised": Noble ones, when sitting in silence, do not sit like foolish ordinary people.
Ariyo vā tuṇhībhāvo nātimaññitabbo có nghĩa là các bậc Thánh khi ngồi im lặng không ngồi như những phàm nhân ngu si.
Aññataraṃ kammaṭṭhānaṃ gahetvāva nisīdanti.
They sit having taken up some meditation subject.
Họ chỉ ngồi sau khi đã chọn một đề mục thiền định nào đó.
Iti kammaṭṭhānamanasikāravasena tuṇhībhāvo ariyo tuṇhībhāvo nāma, so nātimaññitabbo, kiṃ kammaṭṭhānānuyogenāti nāvajānitabbo; attano patirūpaṃ kammaṭṭhānaṃ gahetvāva nisīditabbanti attho.
Thus, silence in the manner of attending to a meditation subject is called noble silence; it should not be despised, meaning one should not think, "What benefit is there in diligent meditation practice?"; it means one should sit having taken up one's appropriate meditation subject.
Vì vậy, sự im lặng do chú tâm vào đề mục thiền định được gọi là sự im lặng của bậc Thánh (ariya tuṇhībhāva), không nên coi thường, không nên khinh miệt rằng: “Việc thực hành đề mục thiền định có ích gì?” Có nghĩa là phải ngồi sau khi đã chọn một đề mục thiền định thích hợp cho mình.
Na upajjhāyo pucchitabboti ‘‘ko nāmo tuyhaṃ upajjhāyo’’ti na pucchitabbo.
"His preceptor should not be asked": "What is the name of your preceptor?" should not be asked.
Na upajjhāyo pucchitabbo có nghĩa là không nên hỏi: “Thầy tế độ của Tôn giả tên gì?”
Esa nayo sabbattha.
This method applies everywhere.
Điều này cũng áp dụng cho tất cả các trường hợp khác.
Na jātīti ‘‘khattiyajātiyo tvaṃ brāhmaṇajātiyo’’ti evaṃ jāti na pucchitabbā.
"Nor his birth": His birth should not be asked, such as "Are you of the warrior caste? Are you of the brahmin caste?"
Na jātī có nghĩa là không nên hỏi về dòng dõi như: “Tôn giả thuộc dòng Sát-đế-lợi hay dòng Bà-la-môn?”
Na āgamoti ‘‘dīghabhāṇakosi tvaṃ majjhimabhāṇako’’ti evaṃ āgamo na pucchitabbo.
"Nor his acquisition": His acquisition (of knowledge) should not be asked, such as "Are you a reciter of the Dīgha Nikāya? Are you a reciter of the Majjhima Nikāya?"
Na āgamo có nghĩa là không nên hỏi về truyền thống như: “Tôn giả là người tụng đọc Trường Bộ hay Trung Bộ?”
Kulapadesoti khattiyakulādivaseneva veditabbo.
"Family designation" should be understood in terms of castes like the warrior caste.
Kulapadeso phải được hiểu theo nghĩa dòng dõi như dòng Sát-đế-lợi, v.v.
Atrassa pemaṃ vā doso vāti atra puggale etesaṃ kāraṇānaṃ aññataravasena pemaṃ vā bhaveyya doso vā.
"Liking or aversion should not arise in him concerning this": Due to any of these reasons concerning that person, liking or aversion might arise.
Atrassa pemaṃ vā doso vā có nghĩa là đối với người đó, có thể có yêu thích hoặc ghét bỏ do một trong những lý do này.
Atthaṃ anuvidhiyantenāti vinicchayapaṭivedhameva sallakkhentena ‘‘idaṃ suttaṃ upalabbhati, imasmiṃ vinicchaye idaṃ vakkhāmī’’ti evaṃ paritulayantena nisīditabbanti attho.
"By one who follows the meaning": It means one should sit reflecting only on the penetration of the legal decision, considering, "This Sutta is found; in this legal decision, I will say this."
Atthaṃ anuvidhiyantena có nghĩa là phải ngồi với tâm chỉ chú ý đến việc quyết định tranh chấp, suy xét rằng: “Kinh này được tìm thấy, trong việc quyết định này, tôi sẽ nói điều này.”
Na ca āsanā vuṭṭhātabbanti na āsanā vuṭṭhāya sannipātamaṇḍale vicaritabbaṃ, vinayadhare uṭṭhite sabbā parisā uṭṭhahati.
"And one should not rise from one's seat": One should not rise from one's seat and wander around the assembly hall; if a Vinayadhara rises, the entire assembly rises.
Na ca āsanā vuṭṭhātabbaṃ có nghĩa là không nên đứng dậy khỏi chỗ ngồi và đi lại trong vòng tròn hội họp, vì khi vị trì luật đứng dậy, toàn bộ hội chúng cũng đứng dậy.
Na vītihātabbanti na vinicchayo hāpetabbo.
"One should not let the decision lapse": The legal decision should not be let to lapse.
Na vītihātabbaṃ có nghĩa là không nên bỏ qua việc quyết định.
Na kummaggo sevitabboti na āpatti dīpetabbā.
"One should not take the wrong path": An offense should not be exposed (improperly).
Na kummaggo sevitabbo có nghĩa là không nên chỉ ra lỗi lầm sai trái.
Asāhasikena bhavitabbanti na sahasākārinā bhavitabbaṃ; sahasā duruttavacanaṃ na kathetabbanti attho.
"One should be without rashness": One should not act rashly; it means one should not speak harsh words impulsively.
Asāhasikena bhavitabbaṃ có nghĩa là không nên hành động vội vàng; có nghĩa là không nên nói những lời thô lỗ một cách vội vã.
Vacanakkhamenāti duruttavācaṃ khamanasīlena.
"Tolerant of words" means one who is accustomed to enduring harsh words.
Vacanakkhamena có nghĩa là người có thói quen chịu đựng những lời nói thô lỗ.
Hitaparisakkināti hitesinā hitagavesinā karuṇā ca karuṇāpubbabhāgo ca upaṭṭhāpetabboti ayaṃ padadvayepi adhippāyo.
"Seeking welfare": This is the meaning in both terms: one should be a well-wisher, seeking welfare, and one should generate compassion and the preliminary stage of compassion.
Hitaparisakkinā có nghĩa là người tìm kiếm lợi ích, người mong muốn lợi ích, và từ bi cùng với tiền phần của từ bi phải được thiết lập; đây là ý nghĩa trong cả hai từ này.
Anasuruttenāti na asuruttena.
"Not with rude speech": Not with rude speech.
Anasuruttena có nghĩa là không phải là người nói năng không tốt.
Asuruttaṃ vuccati viggāhikakathāsaṅkhātaṃ asundaravacanaṃ; taṃ na kathetabbanti attho.
Rude speech (asurutta) is called unsightly speech, which is contention-talk; it means such talk should not be spoken.
Asurutta được gọi là lời nói không hay, tức là lời nói tranh cãi; có nghĩa là không nên nói lời đó.
Attā pariggahetabboti ‘‘vinicchinituṃ vūpasametuṃ sakkhissāmi nu kho no’’ti evaṃ attā pariggahetabbo; attano pamāṇaṃ jānitabbanti attho.
"One's self should be considered": One's self should be considered thus: "Shall I be able to decide and settle this, or not?" It means one should know one's own measure.
Attā pariggahetabbo có nghĩa là phải tự mình xem xét: “Liệu tôi có thể quyết định và làm dịu đi không?” Có nghĩa là phải biết giới hạn của mình.
Paro pariggahetabboti ‘‘lajjiyā nu kho ayaṃ parisā, sakkā saññāpetuṃ udāhu no’’ti evaṃ paro pariggahetabbo.
"The other should be considered": The other should be considered thus: "Is this assembly conscientious, can it be persuaded, or not?"
Paro pariggahetabbo có nghĩa là phải xem xét người khác: “Hội chúng này có biết hổ thẹn không? Có thể làm cho họ hiểu được không?”
Codako pariggahetabboti ‘‘dhammacodako nu kho no’’ti evaṃ pariggahetabbo.
"The accuser should be considered": The accuser should be considered thus: "Is he an accuser according to Dhamma, or not?"
Codako pariggahetabbo có nghĩa là phải xem xét: “Đây có phải là người khiển trách đúng Dhamma không?”
Cuditako pariggahetabboti ‘‘dhammacuditako nu kho no’’ti evaṃ pariggahetabbo.
"The accused should be considered": The accused should be considered thus: "Is he one accused according to Dhamma, or not?"
Cuditako pariggahetabbo có nghĩa là phải xem xét: “Đây có phải là người bị khiển trách đúng Dhamma không?”
Adhammacodako pariggahetabboti tassa pamāṇaṃ jānitabbaṃ.
"The accuser not according to Dhamma should be considered": His measure should be known.
Adhammacodako pariggahetabbo có nghĩa là phải biết giới hạn của người khiển trách sai Dhamma.
Sesesupi eseva nayo.
The same method applies to the rest.
Điều này cũng áp dụng cho các trường hợp còn lại.
Vuttaṃ ahāpentenāti codakacuditakehi vuttavacanaṃ ahāpentena.
"Not abandoning what has been said": Not abandoning the words spoken by the accuser and accused.
Vuttaṃ ahāpentena có nghĩa là không làm suy giảm lời đã nói bởi người khiển trách và người bị khiển trách.
Avuttaṃ apakāsentenāti anosaṭaṃ vatthuṃ appakāsentena.
"Not bringing to light what has not been said": Not bringing to light a matter that has not been brought forward.
Avuttaṃ apakāsentena có nghĩa là không tiết lộ điều chưa được đưa ra.
Mando hāsetabboti mando momūho paggaṇhitabbo, ‘‘nanu tvaṃ kulaputto’’ti uttejetvā anuyogavattaṃ kathāpetvā tassa anuyogo gaṇhitabbo.
"The dull one should be uplifted": The dull and bewildered person should be uplifted; having roused him by saying, "Are you not a son of a good family?", and having him speak the method of questioning, his confession should be taken.
Mando hāsetabbo có nghĩa là người ngu si, rất mê muội, phải được nâng đỡ, nói rằng: “Này Tôn giả, Tôn giả không phải là con nhà thiện tín sao?” sau khi khích lệ như vậy, phải yêu cầu người đó nói theo quy tắc thẩm vấn và ghi nhận lời khai của người đó.
Bhīrū assāsetabboti yassa saṅghamajjhaṃ vā gaṇamajjhaṃ vā anosaṭapubbattā sārajjaṃ uppajjati, tādiso ‘‘mā bhāyi, vissaṭṭho kathehi, mayaṃ te upatthambhā bhavissāmā’’ti vatvāpi anuyogavattaṃ kathāpetabbo.
"The fearful one should be reassured": One who experiences embarrassment due to not having previously entered an assembly of the Saṅgha or a group, such a person should be told, "Do not fear, speak freely; we will be your supporters," and thus made to speak the method of questioning.
Bhīrū assāsetabbo có nghĩa là người nào do chưa từng đi vào giữa Tăng đoàn hay giữa nhóm mà sinh lòng e ngại, thì người như vậy phải được an ủi rằng: “Đừng sợ hãi, hãy nói một cách tự do, chúng tôi sẽ là người hỗ trợ Tôn giả”, và sau khi nói như vậy, phải yêu cầu người đó nói theo quy tắc thẩm vấn.
Caṇḍo nisedhetabboti apasādetabbo tajjetabbo.
"The fierce one should be restrained": He should be rebuked and threatened.
Caṇḍo nisedhetabbo có nghĩa là phải quở trách, phải đe dọa.
Asuci vibhāvetabboti alajjiṃ pakāsetvā āpattiṃ desāpetabbo.
"The impure one should be made manifest": The shameless person should be exposed, and made to confess his offense.
Asuci vibhāvetabbo có nghĩa là phải làm cho người không biết hổ thẹn lộ rõ, và phải yêu cầu người đó sám hối tội lỗi.
Ujumaddavenāti yo bhikkhu uju sīlavā kāyavaṅkādirahito, so maddaveneva upacaritabbo.
"With upright gentleness": A bhikkhu who is upright, virtuous, and free from bodily crookedness and so forth, should be treated with gentleness.
Ujumaddavena có nghĩa là tỳ-khưu nào là người ngay thẳng, có giới hạnh, không có sự quanh co về thân, v.v., thì phải đối xử với vị ấy một cách nhẹ nhàng.
Dhammesu ca puggalesu cāti ettha yo dhammagaruko hoti na puggalagaruko, ayameva dhammesu ca puggalesu ca majjhattoti veditabbo.
"In matters of Dhamma and of persons": Here, one who is reverent towards Dhamma and not towards persons is to be understood as impartial in matters of Dhamma and of persons.
Dhammesu ca puggalesu cā Ở đây, vị trì luật nào tôn trọng Dhamma chứ không tôn trọng người, thì vị ấy phải được hiểu là người trung lập đối với Dhamma và đối với người.
366. Suttaṃ saṃsandanatthāyātiādīsu tena ca pana evaṃ sabrahmacārīnaṃ piyamanāpagarubhāvanīyena anuvijjakena samudāhaṭesu suttādīsu suttaṃ saṃsandanatthāya; āpattānāpattīnaṃ saṃsandanatthanti veditabbaṃ.
366. In "Suttas for comparison" and so forth: among the Suttas and so forth brought forward by that Vinayadhara who is dear, pleasing, respected, and revered by his co-brahmacārīs, the Sutta is for the purpose of comparing; it should be understood as for the purpose of comparing offenses and non-offenses.
366. Trong Suttaṃ saṃsandanatthāya v.v., trong các kinh điển v.v. đã được vị thẩm tra viên đáng kính trọng, đáng yêu mến, đáng kính trọng của các đồng Phạm hạnh trình bày như vậy, thì sutta (kinh) là để so sánh; phải hiểu là để so sánh các lỗi và phi lỗi.
Opammaṃ nidassanatthāyāti opammaṃ atthadassanatthāya.
"Analogy for demonstration": Analogy is for the purpose of demonstrating the meaning.
Opammaṃ nidassanatthāya có nghĩa là ví dụ là để hiển thị ý nghĩa.
Attho viññāpanatthāyāti attho jānāpanatthāya.
"Meaning for understanding": Meaning is for the purpose of making (the Sangha) understand.
Attho viññāpanatthāya có nghĩa là ý nghĩa là để làm cho hiểu rõ.
Paṭipucchā ṭhapanatthāyāti pucchā puggalassa ṭhapanatthāya.
"Questioning for establishing": Questioning is for the purpose of establishing the person.
Paṭipucchā ṭhapanatthāya có nghĩa là câu hỏi là để thiết lập người.
Okāsakammaṃ codanatthāyāti vatthunā vā āpattiyā vā codanatthāya.
"Asking permission for accusing": Asking permission is for the purpose of accusing with regard to a matter or an offense.
Okāsakammaṃ codanatthāya có nghĩa là việc xin phép là để khiển trách bằng sự việc hoặc bằng tội lỗi.
Codanā sāraṇatthāyāti dosādosaṃ sarāpanatthāya.
"Accusation for reminding": Accusation is for the purpose of reminding (him) of his fault or blamelessness.
Codanā sāraṇatthāya có nghĩa là sự khiển trách là để nhắc nhở về lỗi và phi lỗi.
Sāraṇā savacanīyatthāyāti dosādosasāraṇā savacanīyakaraṇatthāya.
"Reminding for making liable to speak": Reminding of fault or blamelessness is for the purpose of making him liable to speak.
Sāraṇā savacanīyatthāya có nghĩa là sự nhắc nhở về lỗi và phi lỗi là để làm cho người có thể nói được.
Savacanīyaṃ palibodhatthāyāti savacanīyaṃ ‘‘imamhā āvāsā paraṃ mā pakkamī’’ti evaṃ palibodhatthāya.
"Savacanīyaṃ palibodhatthāyā" (hindrance for one to be admonished) means for the purpose of hindering the person to be admonished by saying, "Do not go beyond this dwelling."
Để ngăn cản người đáng được khuyên răn là ngăn cản người đáng được khuyên răn bằng cách nói: “Đừng rời khỏi trú xứ này mà đi nơi khác.”
Palibodho vinicchayatthāyāti vinicchayaṃ pāpanatthāya.
"Palibodho vinicchayatthāyā" (hindrance is for the purpose of decision) means for the purpose of leading to a decision.
Sự ngăn cản là để đưa đến quyết định là để đưa đến sự quyết định.
Vinicchayo santīraṇatthāyāti dosādosaṃ santīraṇatthāya tulanatthāya.
"Vinicchayo santīraṇatthāyā" (decision is for the purpose of careful deliberation) means for the purpose of carefully deliberating and weighing the fault or faultlessness.
Sự quyết định là để cân nhắc là để cân nhắc, so sánh lỗi lầm và không lỗi lầm.
Santīraṇaṃ ṭhānāṭṭhānagamanatthāyāti āpattianāpattigarukalahukāpattijānanatthāya.
"Santīraṇaṃ ṭhānāṭṭhānagamanatthāyā" (careful deliberation is for the purpose of knowing the proper and improper) means for the purpose of knowing offenses, non-offenses, serious offenses, and light offenses.
Sự cân nhắc là để biết đúng sai là để biết về āpatti (tội lỗi) và anāpatti (không tội lỗi), garukāpatti (tội nặng) và lahukāpatti (tội nhẹ).
Saṅgho sampariggahasampaṭicchanatthāyāti vinicchayasampaṭiggahaṇatthāya ca; suvinicchitadubbinicchitabhāvajānanatthāya cāti attho.
"Saṅgho sampariggahasampaṭicchanatthāyā" (the Saṅgha is for the purpose of acceptance and receiving) means for the purpose of accepting the decision and for knowing whether it is well-decided or ill-decided.
Tăng đoàn là để chấp nhận và đón nhận là để chấp nhận sự quyết định; và để biết được điều đã được quyết định đúng hay sai, đó là ý nghĩa.
Paccekaṭṭhāyino avisaṃvādakaṭṭhāyinoti issariyādhipaccajeṭṭhakaṭṭhāne ca avisaṃvādakaṭṭhāne ca ṭhitā; na te apasādetabbāti attho.
"Paccekaṭṭhāyino avisaṃvādakaṭṭhāyino" (standing individually, standing as not contradicting) means that they stand in a position of authority, supremacy, or seniority, and in a position where they do not contradict; the meaning is that they should not be disparaged.
Những người đứng ở vị trí riêng biệt, những người đứng ở vị trí không sai lệch là những người đứng ở vị trí quyền lực, chủ tể, trưởng lão và ở vị trí không sai lệch; ý nói rằng không nên phỉ báng họ.
Idāni ye mandā mandabuddhino evaṃ vadeyyuṃ ‘‘vinayo nāma kimatthāyā’’ti tesaṃ vacanokāsapidahanatthamattaṃ dassetuṃ vinayo saṃvaratthāyātiādimāha.
Now, to prevent those who are dull and slow-witted from saying, "What is the purpose of Vinaya?", he states, "Vinayo saṃvaratthāyā" (Vinaya is for the purpose of restraint) and so on.
Bây giờ, để chỉ ra rằng lời nói của những người ngu dốt, kém trí tuệ, có thể nói: “Vinaya (Luật) để làm gì?”, chỉ là để bịt miệng họ, nên đã nói: Vinaya là để phòng hộ và tiếp theo.
Tattha vinayo saṃvaratthāyāti sakalāpi vinayapaññatti kāyavacīdvārasaṃvaratthāya.
Therein, "Vinayo saṃvaratthāyā" (Vinaya is for the purpose of restraint) means that all Vinaya rules are for the purpose of restraint of the bodily and verbal doors.
Trong đó, Vinaya là để phòng hộ có nghĩa là tất cả các giới luật Vinaya đều nhằm mục đích phòng hộ qua ba cửa thân và khẩu.
Ājīvavisuddhipariyosānassa sīlassa upanissayo hoti; paccayo hotīti attho.
It serves as a strong support and condition for morality that culminates in purity of livelihood.
Nó là upanissaya (duyên hỗ trợ mạnh mẽ) và paccaya (duyên) cho sīla (giới) mà kết thúc bằng sự thanh tịnh của sinh kế (ājīvavisuddhi).
Esa nayo sabbattha.
This method applies everywhere.
Nguyên tắc này áp dụng cho tất cả.
Apicettha avippaṭisāroti pāpapuññānaṃ katākatavasena cittavippaṭisārābhāvo.
Moreover, "avippaṭisāro" (non-remorse) refers to the absence of mental remorse regarding good and bad deeds, whether done or not done.
Hơn nữa, ở đây, không hối hận (avippaṭisāro) là không có sự hối hận trong tâm về việc đã làm hay chưa làm các việc thiện ác.
Pāmujjanti dubbalā taruṇapīti.
"Pāmujjaṃ" (joy) is weak, nascent rapture (pīti).
Hoan hỷ (pāmujjaṃ) là niềm pīti (hỷ) yếu ớt, non trẻ.
Pītīti balavā bahalapīti.
"Pīti" (rapture) is strong, abundant rapture.
Hỷ (pīti) là niềm pīti mạnh mẽ, dồi dào.
Passaddhīti kāyacittadarathapaṭippassaddhi.
"Passaddhī" (tranquillity) is the calming of bodily and mental distress.
Khinh an (passaddhī) là sự khinh an, lắng dịu của sự phiền não về thân và tâm.
Sukhanti kāyikacetasikasukhaṃ.
"Sukhaṃ" (happiness) is bodily and mental happiness.
Lạc (sukhaṃ) là sự lạc về thân và tâm.
Tañhi duvidhampi samādhissa upanissayapaccayo hoti.
Both types of happiness are a strong support and condition for samādhi.
Cả hai loại lạc này đều là upanissaya-paccaya (duyên hỗ trợ mạnh mẽ) cho samādhi (định).
Samādhīti cittekaggatā.
"Samādhī" (concentration) is one-pointedness of mind.
Định (samādhi) là sự nhất tâm (cittekaggatā).
Yathābhūtañāṇadassananti taruṇavipassanā; udayabbayañāṇassetaṃ adhivacanaṃ.
"Yathābhūtañāṇadassanaṃ" (knowledge and vision of reality as it is) is nascent insight; it is a term for knowledge of rise and fall (udayabbayañāṇa).
Tri kiến như thật (yathābhūtañāṇadassanaṃ) là vipassanā (tuệ quán) non trẻ; đây là tên gọi khác của udayabbayañāṇa (trí tuệ về sự sinh diệt).
Cittekaggatā hi taruṇavipassanāya upanissayapaccayo hoti.
For one-pointedness of mind is a strong support and condition for nascent insight.
Sự nhất tâm là upanissaya-paccaya cho vipassanā non trẻ.
Nibbidāti sikhāpattā vuṭṭhānagāminibalavavipassanā.
"Nibbidā" (disenchantment) is strong insight that has reached its peak and leads to emergence.
Chán nản (nibbidā) là vipassanā mạnh mẽ, đạt đến đỉnh cao, dẫn đến sự thoát ly.
Virāgoti ariyamaggo.
"Virāgo" (dispassion) is the Noble Path (ariyamagga).
Ly tham (virāgo) là ariyamagga (đạo Thánh).
Vimuttīti arahattaphalaṃ.
"Vimuttī" (deliverance) is the fruition of Arahantship (arahattaphala).
Giải thoát (vimuttī) là arahattaphala (quả A-la-hán).
Catubbidhopi hi ariyamaggo arahattaphalassa upanissayapaccayo hoti.
For all four types of Noble Path are a strong support and condition for the fruition of Arahantship.
Tất cả bốn loại ariyamagga đều là upanissaya-paccaya cho arahattaphala.
Vimuttiñāṇadassananti paccavekkhaṇāñāṇaṃ.
"Vimuttiñāṇadassanaṃ" (knowledge and vision of deliverance) is the knowledge of reviewing (paccavekkhaṇāñāṇa).
Tri kiến giải thoát (vimuttiñāṇadassanaṃ) là paccavekkhaṇāñāṇa (trí tuệ quán xét).
Vimuttiñāṇadassanaṃ anupādāparinibbānatthāyāti apaccayaparinibbānatthāya.
"Vimuttiñāṇadassanaṃ anupādāparinibbānatthāyā" (knowledge and vision of deliverance is for the purpose of Nibbāna without clinging) means for the purpose of unconditioned Nibbāna.
Tri kiến giải thoát là để parinibbāna (Niết Bàn) không còn chấp thủ là để parinibbāna không còn duyên.
Apaccayaparinibbānassa hi taṃ paccayo hoti, tasmiṃ anuppatte avassaṃ parinibbāyitabbatoti.
For it is a condition for unconditioned Nibbāna; when it is attained, one is bound to attain Nibbāna.
Thật vậy, đó là duyên cho parinibbāna không còn duyên, khi điều đó đạt được thì nhất định phải parinibbāna.
Etadatthā kathāti ayaṃ vinayakathā nāma etadatthā.
"Etadatthā kathā" (this discourse is for this purpose) means this discourse on Vinaya has this purpose.
Câu chuyện này có mục đích đó có nghĩa là câu chuyện về Vinaya này có mục đích đó.
Mantanāti vinayamantanā eva.
"Mantanā" (deliberation) is indeed deliberation on Vinaya.
Sự bàn bạc (mantanā) chính là sự bàn bạc về Vinaya.
Upanisāti ayaṃ ‘‘vinayo saṃvaratthāyā’’tiādikā paramparapaccayatāpi etadatthāya.
"Upanisā" (prerequisite/causal connection) means this sequential causality, beginning with "Vinaya is for the purpose of restraint," also has this purpose.
Sự hỗ trợ (upanisā) là sự liên tục duyên hỗ trợ này, bắt đầu từ “Vinaya là để phòng hộ”, cũng có mục đích đó.
Sotāvadhānanti imissā paramparapaccayakathāya sotāvadhānaṃ.
"Sotāvadhānaṃ" (attention) means giving attention to this discourse on sequential causality.
Sự lắng nghe (sotāvadhānaṃ) là sự lắng nghe câu chuyện về duyên hỗ trợ liên tục này.
Imaṃ kathaṃ sutvā yaṃ uppajjati ñāṇaṃ, tampi etadatthāya.
The knowledge that arises from hearing this discourse also has this purpose.
Trí tuệ phát sinh sau khi nghe câu chuyện này cũng có mục đích đó.
Yadidaṃ anupādā cittassa vimokkhoti yo ayaṃ catūhi upādānehi anupādiyitvā cittassa arahattaphalasaṅkhāto vimokkho, sopi etadatthāya; apaccayaparinibbānatthāya evāti attho.
"Yadidaṃ anupādā cittassa vimokkho" (that which is the deliverance of the mind without clinging) means that this deliverance of the mind, which is called the fruition of Arahantship, without clinging to the four clingings (upādāna), also has this purpose; that is, for the purpose of unconditioned Nibbāna.
Đó là sự giải thoát của tâm không chấp thủ có nghĩa là sự giải thoát của tâm, được gọi là quả A-la-hán, không chấp thủ vào bốn loại chấp thủ, cũng có mục đích đó; ý nói là chỉ để đạt được parinibbāna không còn duyên.
Vatthuṃ vipattiṃ āpattiṃ, nidānaṃ ākāraakovido pubbāparaṃ na jānātīti ‘‘vatthu’’ntiādīni ‘‘na jānātī’’ti padena sambandho.
"Vatthuṃ vipattiṃ āpattiṃ, nidānaṃ ākāraakovido pubbāparaṃ na jānātī" (He does not know the basis, the transgression, the offense, the origin, the circumstances, the earlier or later) – the terms "basis" and so on are connected with the phrase "does not know."
Không biết về vatthu (cơ sở), vipatti (sự vi phạm), āpatti (tội), nidāna (nguyên nhân), không khéo léo về ākāra (phương cách), không biết trước sau – các từ “vatthu” và tiếp theo liên quan đến từ “không biết”.
‘‘Akovido’’ti padassa ‘‘sa ve tādisako’’ti iminā sambandho.
The word "akovido" (unskilled) is connected with "sa ve tādisako" (such a one).
Từ “không khéo léo” liên quan đến câu “người như vậy”.
Tasmā ayamettha yojanā – yo bhikkhu pārājikādīnaṃ vatthuṃ na jānāti, catubbidhaṃ vipattiṃ na jānāti, sattavidhaṃ āpattiṃ na jānāti, ‘‘idaṃ sikkhāpadaṃ asukasmiṃ nāma nagare paññatta’’nti evaṃ nidānaṃ na jānāti, ‘‘idaṃ purimavacanaṃ idaṃ pacchimavacana’’nti pubbāparaṃ na jānāti, ‘‘idaṃ kataṃ idaṃ akata’’nti katākataṃ na jānāti.
Therefore, the explanation here is: a bhikkhu who does not know the basis of Pārājikā and other offenses, does not know the four types of transgressions, does not know the seven types of offenses, does not know the origin (nidāna) of a training rule, for example, "This training rule was laid down in such and such a city," does not know the earlier and later statements, for example, "This is an earlier statement, this is a later statement," and does not know what is done and what is not done, for example, "This is done, this is not done."
Vì vậy, đây là cách kết nối ở đây – một bhikkhu không biết về vatthu của pārājika và các tội khác, không biết về bốn loại vipatti, không biết về bảy loại āpatti, không biết về nidāna (nguyên nhân) như “giới luật này được chế định ở thành phố tên là X”, không biết trước sau như “đây là lời nói trước, đây là lời nói sau”, không biết việc đã làm hay chưa làm như “điều này đã làm, điều này chưa làm”.
Samena cāti teneva pubbāparaṃ ajānanassa samena aññāṇena, ‘‘katākataṃ na jānātī’’ti vuttaṃ hoti; evaṃ tāva najānāti-padena saddhiṃ sambandho veditabbo.
"Samena cā" (and by equality) means that by that very same ignorance of not knowing the earlier and later, it is said that "he does not know what is done and not done"; thus, this connection with the phrase "does not know" should be understood.
Và một cách công bằng có nghĩa là do sự thiếu hiểu biết tương tự về việc không biết trước sau, đã được nói là “không biết việc đã làm hay chưa làm”; như vậy, sự liên quan với từ najānāti (không biết) cần được hiểu.
Yaṃ panetaṃ ‘‘ākāraakovido’’ti vuttaṃ, tattha ākāraakovidoti kāraṇākāraṇe akovido.
As for what is said as "ākāraakovido" (unskilled in circumstances), there, "ākāraakovido" means unskilled in what is a cause and what is not a cause.
Còn về điều đã nói là “ākāraakovido” (không khéo léo về phương cách), ở đó, ākāraakovido có nghĩa là không khéo léo về các lý do và phi lý do.
Iti yvāyaṃ vatthuādīnipi na jānāti, ākārassa ca akovido, sa ve tādisako bhikkhu apaṭikkhoti vuccati.
Thus, a bhikkhu who does not know the basis and so on, and is unskilled in circumstances, such a one is called an apaṭikkhita (one not to be regarded).
Vì vậy, bhikkhu nào không biết về vatthu và các điều khác, và không khéo léo về ākāra, người như vậy được gọi là apaṭikkha.
Kammañca adhikaraṇañcāti imesampi padānaṃ ‘‘na jānātī’’ti padeneva sambandho.
The terms "kammañca adhikaraṇañcā" (and the act and the legal question) are also connected with the phrase "does not know."
Các từ kamma (hành động) và adhikaraṇa (tranh chấp) cũng liên quan đến từ “không biết”.
Ayaṃ panettha yojanā – tatheva iti yvāyaṃ kammañca na jānāti, adhikaraṇañca na jānāti, sattappakāre samathe cāpi akovido, rāgādīhi pana ratto duṭṭho ca mūḷho ca, bhayena bhayā gacchati, sammohena mohā gacchati, rattattā pana duṭṭhattā ca chandā dosā ca gacchati, paraṃ saññāpetuṃ asamatthatāya na ca saññattikusalo, kāraṇākāraṇadassane asamatthatāya nijjhattiyā ca akovido attano sadisāya parisāya laddhattā laddhapakkho, hiriyā paribāhirattā ahiriko, kāḷakehi kammehi samannāgatattā kaṇhakammo, dhammādariyapuggalādariyānaṃ abhāvato anādaro, sa ve tādisako bhikkhu apaṭikkhoti vuccati, na paṭikkhitabbo na oloketabbo, na sammannitvā issariyādhipaccajeṭṭhakaṭṭhāne ṭhapetabboti attho.
The explanation here is: just as before, a bhikkhu who does not know the act, does not know the legal question, is unskilled in the seven types of settlement (samatha), is defiled by lust and so on, is corrupted and deluded, acts out of fear, acts out of delusion, acts out of partiality and aversion due to being defiled by lust and corrupted, is not skilled in convincing others due to inability to convince, is unskilled in discerning (nijjhatti) due to inability to show what is a cause and what is not a cause, has found a faction similar to himself and is therefore partisan, is shameless due to being outside of shame (hiri), is of dark karma due to being endowed with dark deeds, and is disrespectful due to lack of reverence for the Dhamma and for individuals—such a bhikkhu is indeed called an apaṭikkhita, meaning he should not be looked upon, not watched, and not appointed to a position of authority, supremacy, or seniority after being commissioned.
Đây là cách kết nối ở đây – cũng như vậy, bhikkhu nào không biết về kamma, không biết về adhikaraṇa, và không khéo léo về bảy loại samatha (phương pháp giải quyết tranh chấp), nhưng lại bị tham ái (rāga) và các phiền não khác làm cho say đắm, bị sân hận (dosa) làm cho ô nhiễm, và bị si mê (moha) làm cho lầm lạc, đi theo sự sợ hãi (bhaya), đi theo sự si mê (sammoha), do sự say đắm và ô nhiễm mà đi theo chanda (ái dục) và dosa (sân hận), không có khả năng thuyết phục người khác nên không khéo léo trong việc thuyết phục, không có khả năng chỉ ra lý do và phi lý do nên không khéo léo trong việc giải thích, do đã có được một phe phái giống mình nên có phe phái, do không có hirī (tàm) nên không có lòng hổ thẹn, do có các kamma (nghiệp) đen tối nên có kamma đen tối, do không có sự tôn trọng Dhamma và tôn trọng puggalā (người) nên không có sự tôn trọng, người bhikkhu như vậy được gọi là apaṭikkha, không nên nhìn đến, không nên xem xét, không nên bổ nhiệm vào vị trí quyền lực, chủ tể, trưởng lão.
Sukkapakkhagāthānampi yojanānayo vuttanayeneva veditabboti.
The method of explanation for the verses of the White Faction (Sukkapakkha) should also be understood in the same way as described.
Cách kết nối các bài kệ thuộc sukkapakkha (phe trắng) cũng nên được hiểu theo cách đã giải thích.
368-374. Mahāsaṅgāme – vatthuto vā vatthuṃ saṅkamatīti ‘‘paṭhamapārājikavatthu mayā diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā’’ti vatvā puna pucchiyamāno nighaṃsiyamāno ‘‘na mayā paṭhamapārājikassa vatthu diṭṭhaṃ, na sutaṃ; dutiyapārājikassa vatthu diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā’’ti vadati.
368-374. In the Mahāsaṅgāma – "vatthuto vā vatthuṃ saṅkamatī" (from one basis, he shifts to another basis) means that after saying, "I have seen or heard the basis of the first Pārājikā offense," and then being questioned and pressed, he says, "I have not seen or heard the basis of the first Pārājikā; I have seen or heard the basis of the second Pārājikā."
368-374. Trong Mahāsaṅgāma – chuyển từ vatthu này sang vatthu khác có nghĩa là sau khi nói “tôi đã thấy hoặc đã nghe về vatthu của pārājika thứ nhất”, khi được hỏi lại và bị chất vấn, lại nói “tôi chưa thấy, chưa nghe về vatthu của pārājika thứ nhất; tôi đã thấy hoặc đã nghe về vatthu của pārājika thứ hai”.
Eteneva nayena sesavatthusaṅkamanaṃ, vipattito vipattisaṅkamanaṃ āpattito āpattisaṅkamanañca veditabbaṃ.
In the same manner, the shifting from one basis to another, from one transgression to another, and from one offense to another should be understood.
Theo cách này, sự chuyển đổi vatthu còn lại, sự chuyển đổi vipatti từ vipatti này sang vipatti khác, và sự chuyển đổi āpatti từ āpatti này sang āpatti khác cũng nên được hiểu.
Yo pana ‘‘neva mayā diṭṭhaṃ, na suta’’nti vatvā pacchā ‘‘mayāpetaṃ diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā’’ti vadati, ‘‘diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā’’ti vatvā pacchā ‘‘na diṭṭhaṃ vā na sutaṃ vā’’ti vadati, ayaṃ avajānitvā paṭijānāti, paṭijānitvā avajānātīti veditabbo.
But if someone says, "I have neither seen nor heard it," and later says, "I have seen or heard this," or after saying, "I have seen or heard it," later says, "I have neither seen nor heard it," this person is to be understood as "avajānitvā paṭijānāti, paṭijānitvā avajānātī" (denying after acknowledging, and acknowledging after denying).
Còn người nào nói “tôi chưa từng thấy, chưa từng nghe”, sau đó lại nói “tôi cũng đã thấy hoặc đã nghe điều này”, hoặc nói “tôi đã thấy hoặc đã nghe”, sau đó lại nói “tôi chưa thấy, chưa nghe”, người này được hiểu là chối bỏ sau khi đã nhận, và nhận sau khi đã chối bỏ.
Eseva aññenaññaṃ paṭicarati nāma.
This very one is called "aññenaññaṃ paṭicarati" (dealing with one thing as another).
Chính người này được gọi là aññenaññaṃ paṭicarati (trả lời điều này bằng điều khác).
379. Bahujanaahitāya paṭipanno hotīti vinayadharena hi evaṃ chandādigatiyā adhikaraṇe vinicchite tasmiṃ vihāre saṅgho dvidhā bhijjati.
379. He acts for the disadvantage of many people means that when a Vinaya expert resolves a legal question (adhikaraṇa) by following the wrong paths (agati), such as chanda, the Saṅgha in that monastery splits into two factions.
379. Bahujanaahitāya paṭipanno hotīti (nghĩa là) khi một vị trì luật (Vinayadhara) đã phán quyết một tranh chấp (adhikaraṇa) theo cách như vậy, do đi theo các nẻo đường sai trái (agati) như thiên vị (chanda) và các điều khác, thì Tăng đoàn trong tu viện đó sẽ bị chia thành hai phần.
Ovādūpajīviniyo bhikkhuniyopi dve bhāgā honti.
The bhikkhunis who rely on advice also become two groups.
Các Tỳ-khưu-ni sống nhờ sự giáo huấn cũng bị chia thành hai phe.
Upāsakāpi upāsikāyopi dārakāpi dārikāyopi tesaṃ ārakkhadevatāpi tatheva dvidhā bhijjanti.
Likewise, male lay followers, female lay followers, boys, girls, and their guardian devas also split into two factions.
Các nam cư sĩ, nữ cư sĩ, các nam thí chủ, nữ thí chủ, và các vị thiên bảo hộ của họ cũng bị chia thành hai phe như vậy.
Tato bhummadevatā ādiṃ katvā yāva akaniṭṭhabrahmāno dvidhāva honti.
Therefore, starting from the earth-dwelling devas up to the Akaniṭṭha Brahmās, they too become divided into two.
Do đó, từ các vị địa thiên (Bhummadevatā) trở đi cho đến các vị Phạm thiên Akaniṭṭha cũng bị chia thành hai phe.
Tena vuttaṃ – ‘‘bahujanaahitāya paṭipanno hoti…pe… dukkhāya devamanussāna’’nti.
That is why it is said, "He acts for the disadvantage of many people… for the suffering of devas and humans."
Vì vậy, đã nói: “bahujanaahitāya paṭipanno hoti…pe… dukkhāya devamanussāna” (nghĩa là) “người ấy đi theo con đường gây bất lợi cho số đông…pe… gây đau khổ cho chư thiên và loài người.”
404. Payogassāti cīvaradhovanādino sattavidhassa pubbakaraṇassatthāya yo udakāharaṇādiko payogo kayirati, tassa payogassa.
404. Payogassa (of the effort) means for the purpose of the sevenfold preliminary action (pubbakaraṇa), such as washing the robe, that effort (payoga) which is made, such as fetching water; it is for that effort.
404. Payogassāti (nghĩa là) cho mục đích của bảy loại việc chuẩn bị (pubbakaraṇa) như giặt y v.v… tức là cho nỗ lực (payoga) được thực hiện như mang nước v.v…
Katame dhammā anantarapaccayena paccayoti anāgatavasena anantarā hutvā katame dhammā paccayā hontīti attho.
Katame dhammā anantarapaccayena paccayo (Which dhammas are conditions by way of immediate condition?) means which dhammas become conditions by being immediate in the future sense.
Katame dhammā anantarapaccayena paccayoti (nghĩa là) những pháp nào là duyên (paccaya) do trở thành vô gián (anantarā) theo nghĩa vị lai?
Samanantarapaccayenāti suṭṭhu anantarapaccayena, anantarapaccayameva āsannataraṃ katvā pucchati.
Samanantarapaccayenā (by way of truly immediate condition) means by a truly immediate condition; it asks about the immediate condition itself, making it more proximate.
Samanantarapaccayenāti (nghĩa là) do duyên tương ưng vô gián (samanantarapaccaya), hỏi bằng cách làm cho duyên vô gián (anantarapaccaya) trở nên gần gũi hơn.
Nissayapaccayenāti uppajjamānassa payogassa nissayaṃ ādhārabhāvaṃ upagatā viya hutvā katame dhammā paccayā hontīti attho.
Nissayapaccayenā (by way of support condition) means which dhammas become conditions by having attained, as it were, the state of support (nissaya), the basis, for the effort that is arising.
Nissayapaccayenāti (nghĩa là) những pháp nào là duyên do trở thành như là chỗ nương tựa (nissaya), là nền tảng (ādhārabhāva) cho nỗ lực (payoga) đang phát sinh?
Upanissayapaccayenāti upetena nissayapaccayena; nissayapaccayameva upagatataraṃ katvā pucchati.
Upanissayapaccayenā (by way of strong support condition) means by an attained strong support condition; it asks about the support condition itself, making it more strongly attained.
Upanissayapaccayenāti (nghĩa là) do duyên cận y (upanissayapaccaya); hỏi bằng cách làm cho duyên nương tựa (nissayapaccaya) trở nên gần gũi hơn.
Purejātapaccayenāti iminā paṭhamaṃ uppannassa paccayabhāvaṃ pucchati.
Purejātapaccayenā (by way of pre-arising condition) — by this, it asks about the conditionality of that which arose first.
Purejātapaccayenāti (nghĩa là) bằng cách này, hỏi về tính chất duyên của pháp đã sinh trước.
Pacchājātapaccayenāti iminā pacchā uppajjanakassa paccayabhāvaṃ pucchati.
Pacchājātapaccayenā (by way of post-arising condition) — by this, it asks about the conditionality of that which arises later.
Pacchājātapaccayenāti (nghĩa là) bằng cách này, hỏi về tính chất duyên của pháp sẽ sinh sau.
Sahajātapaccayenāti iminā apubbaṃ acarimaṃ uppajjamānānaṃ paccayabhāvaṃ pucchati.
Sahajātapaccayenā (by way of co-arising condition) — by this, it asks about the conditionality of those which arise neither before nor after.
Sahajātapaccayenāti (nghĩa là) bằng cách này, hỏi về tính chất duyên của các pháp cùng sinh không trước không sau.
Pubbakaraṇassāti dhovanādino pubbakaraṇassa.
Pubbakaraṇassā (for the preliminary action) means for the preliminary action such as washing.
Pubbakaraṇassāti (nghĩa là) cho việc chuẩn bị (pubbakaraṇa) như giặt giũ v.v…
Paccuddhārassāti purāṇasaṅghāṭiādīnaṃ paccuddharaṇassa.
Paccuddhārassā (for the withdrawal) means for the withdrawal of old saṅghāṭis and so on.
Paccuddhārassāti (nghĩa là) cho việc hoàn trả (paccuddharana) các y cũ như y saṅghāṭī v.v…
Adhiṭṭhānassāti kathinacīvarādhiṭṭhānassa.
Adhiṭṭhānassā (for the determination) means for the determination of the kathina robe.
Adhiṭṭhānassāti (nghĩa là) cho việc tác ý (adhiṭṭhāna) y kathina v.v…
Atthārassāti kathinatthārassa.
Atthārassā (for the laying) means for the laying of the kathina.
Atthārassāti (nghĩa là) cho việc trải kathina.
Mātikānañca palibodhānañcāti aṭṭhannaṃ mātikānaṃ dvinnañca palibodhānaṃ.
Mātikānañca palibodhānañcā (and for the mātikās and impediments) means for the eight mātikās and the two palibodhas.
Mātikānañca palibodhānañcāti (nghĩa là) cho tám mātikā và hai palibodha.
Vatthussāti saṅghāṭiādino kathinavatthussa; sesaṃ vuttanayameva.
Vatthussā (for the object) means for the object of the kathina, such as the saṅghāṭi; the rest is as explained.
Vatthussāti (nghĩa là) cho vật kathina (kathinavatthu) như y saṅghāṭī v.v…; phần còn lại cũng theo cách đã nói.
Evaṃ yañca labbhati yañca na labbhati, sabbaṃ pucchitvā idāni yaṃ yassa labbhati, tadeva dassento pubbakaraṇaṃ payogassātiādinā nayena vissajjanamāha.
Having thus inquired about everything that is obtained and not obtained, now, showing what is obtained for which, he gives the answer in the manner of pubbakaraṇaṃ payogassā and so on.
Sau khi hỏi tất cả những gì được và không được, bây giờ, để chỉ ra cái gì được cho cái gì, Ngài đã đưa ra câu trả lời theo cách bắt đầu bằng pubbakaraṇaṃ payogassāti v.v…
Tassattho – yaṃ vuttaṃ ‘‘payogassa katame dhammā’’tiādi, tattha vuccate, pubbakaraṇaṃ payogassa anantarapaccayena paccayo, samanantaranissayaupanissayapaccayena paccayo.
Its meaning is: what was said "payogassa katame dhammā" and so on – there it is stated: the preliminary action is a condition for the effort by way of immediate condition; it is a condition by way of immediate, close support, and strong support conditions.
Ý nghĩa của nó là: Đối với điều đã nói “payogassa katame dhammā” v.v…, ở đó được nói rằng, việc chuẩn bị (pubbakaraṇa) là duyên cho nỗ lực (payoga) bằng duyên vô gián (anantarapaccaya), là duyên bằng duyên tương ưng vô gián (samanantarapaccaya), duyên nương tựa (nissayapaccaya), duyên cận y (upanissayapaccaya).
Payogassa hi sattavidhampi pubbakaraṇaṃ yasmā tena payogena nipphādetabbassa pubbakaraṇassatthāya so payogo kayirati, tasmā imehi catūhi paccayehi paccayo hoti.
For the sevenfold preliminary action (pubbakaraṇa) is a condition for the effort (payoga) by these four conditions, because that effort is made for the purpose of the preliminary action that is to be accomplished by that effort.
Thật vậy, tất cả bảy loại việc chuẩn bị (pubbakaraṇa) là duyên bằng bốn loại duyên này, bởi vì nỗ lực đó được thực hiện vì lợi ích của việc chuẩn bị phải được hoàn thành bởi nỗ lực đó.
Purejātapaccaye panesa uddiṭṭhadhammesu ekadhammampi na labhati, aññadatthu pubbakaraṇassa sayaṃ purejātapaccayo hoti, payoge sati pubbakaraṇassa nipphajjanato.
However, in the purejāta condition, this (effort) does not obtain even one of the specified dhammas; rather, the effort itself is a purejāta condition for the preliminary action, because the preliminary action is accomplished when there is effort.
Tuy nhiên, trong duyên tiền sinh (purejātapaccaya), nỗ lực này không nhận được dù chỉ một pháp trong số các pháp đã được chỉ định, mà chính nỗ lực đó là duyên tiền sinh cho việc chuẩn bị, vì việc chuẩn bị được hoàn thành khi có nỗ lực.
Tena vuttaṃ – ‘‘payogo pubbakaraṇassa purejātapaccayena paccayo’’ti.
That is why it is said, "The effort is a condition for the preliminary action by way of purejāta condition."
Vì vậy, đã nói: “payogo pubbakaraṇassa purejātapaccayena paccayo” (nghĩa là) “nỗ lực là duyên cho việc chuẩn bị bằng duyên tiền sinh.”
Pacchājātapaccayaṃ pana labhati, tena vuttaṃ – ‘‘pubbakaraṇaṃ payogassa pacchājātapaccayena paccayo’’ti.
However, it does obtain the pacchājāta condition; that is why it is said, "The preliminary action is a condition for the effort by way of pacchājāta condition."
Tuy nhiên, nó nhận được duyên hậu sinh (pacchājātapaccaya), vì vậy đã nói: “pubbakaraṇaṃ payogassa pacchājātapaccayena paccayo” (nghĩa là) “việc chuẩn bị là duyên cho nỗ lực bằng duyên hậu sinh.”
Pacchā uppajjanakassa hi pubbakaraṇassa atthāya so payogo kayirati.
Indeed, that effort is made for the purpose of the preliminary action that will arise later.
Thật vậy, nỗ lực đó được thực hiện vì lợi ích của việc chuẩn bị sẽ phát sinh sau.
Sahajātapaccayaṃ pana mātikāpalibodhānisaṃsasaṅkhāte pannarasa dhamme ṭhapetvā añño payogādīsu ekopi dhammo na labhati, te eva hi pannarasa dhammā saha kathinatthārena ekato nipphajjantīti aññamaññaṃ sahajātapaccayā honti.
However, no other dhamma among the efforts and so on obtains the sahajāta condition, except for the fifteen dhammas reckoned as mātikās, palibodhas, and benefits; for these fifteen dhammas arise together with the laying of the kathina, and thus are co-arising conditions for each other.
Tuy nhiên, ngoại trừ mười lăm pháp được gọi là mātikā, palibodha và ānisaṃsa, không có pháp nào khác trong số payoga v.v… nhận được duyên cùng sinh (sahajātapaccaya), vì mười lăm pháp đó cùng với việc trải kathina phát sinh đồng thời, nên chúng là duyên cùng sinh cho nhau.
Tena vuttaṃ – ‘‘pannarasa dhammā sahajātapaccayena paccayo’’ti.
That is why it is said, "The fifteen dhammas are conditions by way of sahajāta condition."
Vì vậy, đã nói: “pannarasa dhammā sahajātapaccayena paccayo” (nghĩa là) “mười lăm pháp là duyên bằng duyên cùng sinh.”
Etenupāyena sabbapadavissajjanāni veditabbāni.
By this method, all the explanations of terms should be understood.
Theo cách này, tất cả các câu trả lời cho các từ ngữ đều phải được hiểu.
406-7. ‘‘Payogo kiṃnidāno’’tiādīsu pucchādvayavissajjanesu hetunidāno paccayanidānoti ettha cha cīvarāni hetu ceva paccayo cāti veditabbāni.
406-7. In the answers to the two questions, "Payogo kiṃnidāno" (What is the origin of the effort?) and so on, here, at hetunidāno paccayanidāno, the six kinds of robes should be understood as both cause (hetu) and condition (paccaya).
406-7. Trong hai câu hỏi và trả lời bắt đầu bằng “Payogo kiṃnidāno” v.v… ở đây, trong “hetunidāno paccayanidāno”, sáu loại y (cīvara) phải được hiểu là cả nhân (hetu) và duyên (paccaya).
Pubbapayogādīnañhi sabbesaṃ tāniyeva hetu, tāni paccayo.
Indeed, for all preliminary actions and efforts, these (six robes) are the cause, and these are the condition.
Thật vậy, chính chúng là nhân và duyên cho tất cả các việc chuẩn bị (pubbapayoga) v.v…
Na hi chabbidhe cīvare asati payogo atthi, na pubbakaraṇādīni, tasmā ‘‘payogo hetunidāno’’tiādi vuttaṃ.
For if there were no six kinds of robes, there would be no effort, nor preliminary actions and so on; therefore, it is said, "The effort has a cause," and so on.
Vì khi không có sáu loại y, thì không có nỗ lực (payoga), cũng không có các việc chuẩn bị (pubbakaraṇa) v.v…; do đó, đã nói “payogo hetunidāno” v.v…
416. Ekuppādā ekanirodhāti uppajjamānāpi ekato uppajjanti, nirujjhamānāpi ekato nirujjhanti.
416. Ekuppādā ekanirodhā means they arise together at one time, and cease together at one time.
416. Ekuppādā ekanirodhāti (nghĩa là) khi phát sinh thì cùng phát sinh, khi diệt thì cùng diệt.
Ekuppādā nānānirodhāti uppajjamānā ekato uppajjanti, nirujjhamānā nānā nirujjhanti.
Ekuppādā nānānirodhā means they arise together at one time, but cease separately.
Ekuppādā nānānirodhāti (nghĩa là) khi phát sinh thì cùng phát sinh, khi diệt thì diệt khác nhau.
Kiṃ vuttaṃ hoti?
What is meant?
Ý nghĩa là gì?
Sabbepi atthārena saddhiṃ ekato uppajjanti, atthāre hi sati uddhāro nāma.
All removals arise together with the Kathina. For when the Kathina exists, there is a removal.
Tất cả các sự hủy Kathina (Kathina-uddhāra) đều đồng thời phát sinh cùng với sự trải Kathina (Kathina-atthāra); vì khi có sự trải Kathina thì mới có sự hủy bỏ.
Nirujjhamānā panettha purimā dve atthārena saddhiṃ ekato nirujjhanti, uddhārabhāvaṃ pāpuṇanti.
However, when ceasing, the first two among these cease together with the Kathina, attaining the state of removal.
Khi chúng diệt, trong số này, hai sự hủy bỏ đầu tiên đồng thời diệt cùng với sự trải Kathina, và chúng đạt đến trạng thái bị hủy bỏ.
Atthārassa hi nirodho etesañca uddhārabhāvo ekakkhaṇe hoti, itare nānā nirujjhanti.
For the cessation of the Kathina and the removal of these occur at the same moment; the others cease separately.
Thật vậy, sự diệt của Kathina-atthāra và trạng thái bị hủy bỏ của hai sự hủy bỏ này xảy ra trong cùng một khoảnh khắc; những cái khác thì diệt riêng rẽ.
Tesu uddhārabhāvaṃ pattesupi atthāro tiṭṭhatiyeva.
Even when those (other removals) have reached the state of removal, the Kathina remains.
Ngay cả khi chúng đạt đến trạng thái bị hủy bỏ, sự trải Kathina vẫn tồn tại.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear everywhere.
Phần còn lại ở khắp mọi nơi đều đã được giải thích rõ ràng.
417. Upālipañhesu katihi nu kho bhanteti pucchāya ayaṃ sambandho.
In Upāli's questions, this is the connection to the query, "How many, venerable sir...?"
Trong năm câu hỏi của Tôn giả Upāli, câu hỏi “Bạch Thế Tôn, với bao nhiêu điều?” có mối liên hệ như sau:
Thero kira rahogato sabbāni imāni pañcakāni āvajjetvā ‘‘bhagavantaṃ dāni pucchitvā imesaṃ nissāya vasanakādīnaṃ atthāya tantiṃ ṭhapessāmī’’ti bhagavantaṃ upasaṅkamitvā ‘‘katihi nu kho bhante’’tiādinā nayena pañhe pucchi.
It is said that the Elder, having gone to a solitary place, reflected on all these pentads, and thinking, "Now I will question the Blessed One and establish a tradition for the sake of those who live dependently on these and so forth," he approached the Blessed One and asked questions in the manner beginning with "How many, venerable sir...?"
Thật vậy, vị Trưởng lão đã đến nơi thanh vắng, suy xét tất cả năm bộ câu hỏi này, rồi nghĩ: “Bây giờ ta sẽ hỏi Đức Thế Tôn và thiết lập giáo điển vì lợi ích của những vị sống nương tựa vào những điều này,” rồi đến gần Đức Thế Tôn và hỏi các câu hỏi theo cách “Bạch Thế Tôn, với bao nhiêu điều?” và cứ thế.
Tesaṃ vissajjane uposathaṃ na jānātīti navavidhaṃ uposathaṃ na jānāti.
In answering these, "He does not know the Uposatha" means he does not know the nine kinds of Uposatha.
Trong phần giải đáp các câu hỏi đó, “không biết Uposatha” nghĩa là không biết chín loại Uposatha.
Uposathakammaṃ na jānātīti adhammenavaggādibhedaṃ catubbidhaṃ uposathakammaṃ na jānāti.
"He does not know the Uposatha ceremony" means he does not know the four kinds of Uposatha ceremony, such as those differentiated by adhammena vagga (category by unrighteousness).
“Không biết Uposathakamma (nghiệp Uposatha)” nghĩa là không biết bốn loại nghiệp Uposatha, được phân loại theo ‘adhammena vagga’ và các loại khác.
Pātimokkhaṃ na jānātīti dve mātikā na jānāti.
"He does not know the Pātimokkha" means he does not know the two matrices.
“Không biết Pātimokkha” nghĩa là không biết hai bản Pātimokkha (mātikā).
Pātimokkhuddesaṃ na jānātīti bhikkhūnaṃ pañcavidhaṃ bhikkhunīnaṃ catubbidhanti navavidhaṃ pātimokkhuddesaṃ na jānāti.
"He does not know the recitation of the Pātimokkha" means he does not know the nine kinds of Pātimokkha recitation—five for bhikkhus and four for bhikkhunīs.
“Không biết Pātimokkhuddesa (sự tụng đọc Pātimokkha)” nghĩa là không biết chín loại Pātimokkhuddesa, gồm năm loại cho tỳ khưu và bốn loại cho tỳ khưu ni.
421. Sace upāli saṅgho samaggakaraṇīyāni kammāni karotīti sace samaggehi karaṇīyāni uposathādīni kammāni karoti, uposathapavāraṇādīsu hi ṭhitāsu upatthambho na dātabbo.
"If, Upāli, the Saṅgha performs communal acts": This means that if the Saṅgha performs communal acts like Uposatha, which should be performed by a harmonious group, then when Uposatha and Pavāraṇā are suspended, no support should be given (to disrupt the harmony).
421. “Nếu Upāli, Tăng đoàn thực hiện các yết-ma hòa hợp” có nghĩa là nếu Tăng đoàn thực hiện các yết-ma như Uposatha, v.v., cần được thực hiện bởi Tăng đoàn hòa hợp, thì không nên hỗ trợ khi Uposatha và Pavāraṇā, v.v., bị đình chỉ.
Sace hi saṅgho accayaṃ desāpetvā saṅghasāmaggiṃ karoti, tiṇavatthārakasamathaṃ vā katvā uposathapavāraṇaṃ karoti, evarūpaṃ samaggakaraṇīyaṃ nāma kammaṃ hoti.
For if the Saṅgha, having had an offense confessed, restores harmony to the Saṅgha, or performs Uposatha and Pavāraṇā after performing the tiṇavatthārakasamatha, such an act is called a communal act.
Nếu Tăng đoàn, sau khi đã sám hối lỗi lầm, thiết lập sự hòa hợp của Tăng đoàn, hoặc sau khi đã thực hiện Tilavatthārakasamatha (phương pháp giải quyết tranh chấp bằng cách trải cỏ), thực hiện Uposatha và Pavāraṇā, thì yết-ma như vậy được gọi là yết-ma hòa hợp.
Tatra ceti sace tādise kamme bhikkhuno nakkhamati, diṭṭhāvikammampi katvā tathārūpā sāmaggī upetabbā, evaṃ vilomaggāho na gaṇhitabbo.
"But if there" means that if a bhikkhu is displeased with such an act, he should make his view clear and still approach such a harmonious gathering; he should not grasp a contrary view.
“Và nếu ở đó” nghĩa là nếu trong yết-ma như vậy, một tỳ khưu không đồng ý, thì ngay cả khi đã công bố quan điểm của mình, vị ấy cũng nên tham gia vào sự hòa hợp đó; không nên giữ thái độ chống đối như vậy.
Yatra pana uddhammaṃ ubbinayaṃ satthu sāsanaṃ dīpenti, tattha diṭṭhāvikammaṃ na vaṭṭati, paṭibāhitvā pakkamitabbaṃ.
However, where they expound a teaching that deviates from the Dhamma or the Vinaya, making the Teacher's dispensation appear contrary, then making one's view clear is not appropriate; one should reject it and depart.
Tuy nhiên, ở nơi nào họ giảng dạy giáo pháp của Đức Phật một cách sai trái (uddhammaṃ) và trái với Luật (ubbinayaṃ), thì không nên công bố quan điểm của mình, mà nên từ chối và rời đi.
Ussitamantī cāti lobhadosamohamānussannaṃ vācaṃ bhāsitā kaṇhavāco anatthakadīpano.
"One who speaks with inflated pride" means one who speaks with abundant greed, hatred, delusion, and conceit; one who speaks dark words, pointing to what is unbeneficial.
“Và là người có lời nói kiêu căng” nghĩa là người nói những lời đầy tham, sân, si, kiêu mạn, lời nói đen tối, và chỉ ra những điều vô ích.
Nissitajappīti attano dhammatāya ussadayuttaṃ bhāsituṃ na sakkoti; atha kho ‘‘mayā saddhiṃ rājā evaṃ kathesi, asukamahāmatto evaṃ kathesi, asuko nāma mayhaṃ ācariyo vā upajjhāyo vā tepiṭako mayā saddhiṃ evaṃ kathesī’’ti evaṃ aññaṃ nissāya jappati.
"One who chatters dependently" means one who cannot speak with enthusiasm by his own nature, but instead chatters by relying on others, saying things like, "The king spoke to me thus, that great minister spoke thus, my teacher or preceptor, such-and-such a Tepiṭaka master, spoke to me thus."
“Nói dựa dẫm” nghĩa là không thể nói một cách tự nhiên theo bản chất của mình với những lời lẽ kiêu ngạo; mà lại nói dựa dẫm vào người khác, như: “Đức vua đã nói với tôi như thế này, vị đại thần kia đã nói với tôi như thế này, vị thầy hoặc vị bổn sư tam tạng kinh điển của tôi đã nói với tôi như thế này.”
Na ca bhāsānusandhikusaloti kathānusandhivacane ca vinicchayānusandhivacane ca akusalo hoti.
"And one who is unskilled in linking speech" means one who is unskilled in connecting a discourse and in connecting a judgment.
“Và không khéo léo trong việc liên kết lời nói” nghĩa là không khéo léo trong việc liên kết các câu chuyện và trong việc liên kết các phán quyết.
Na yathādhamme yathāvinayeti na bhūtena vatthunā āpattiṃ sāretvā codetā hoti.
"Not in accordance with Dhamma and Vinaya" means one who does not admonish or accuse an offender based on a true incident.
“Không đúng Pháp, không đúng Luật” nghĩa là không phải là người khiển trách và cáo buộc tội lỗi dựa trên sự thật.
Ussādetā hotīti ‘‘amhākaṃ ācariyo mahātepiṭako paramadhammakathiko’’tiādinā nayena ekaccaṃ ussādeti.
"One who exalts" means one who exalts a certain individual by saying, for instance, "Our teacher is a great Tepiṭaka master, an excellent Dhamma speaker."
“Là người đề cao” nghĩa là đề cao một số người theo cách như: “Vị thầy của chúng ta là một vị tam tạng kinh điển vĩ đại, một bậc thuyết pháp tối thượng.”
Dutiyapade ‘‘āpattiṃ kiṃ so na jānātī’’tiādinā ekaccaṃ apasādeti.
In the second clause, "Does he not know the offense?" he disparages a certain individual.
Trong đoạn thứ hai, “có phải người đó không biết tội lỗi sao?” nghĩa là hạ thấp một số người.
Adhammaṃ gaṇhātīti aniyyānikapakkhaṃ gaṇhāti.
"He adopts what is not Dhamma" means he adopts the non-emancipatory side.
“Nắm giữ phi Pháp (adhammaṃ)” nghĩa là nắm giữ phe phái không dẫn đến sự giải thoát.
Dhammaṃ paṭibāhatīti niyyānikapakkhaṃ paṭibāhati.
"He rejects the Dhamma" means he rejects the emancipatory side.
“Chống lại Pháp (dhammaṃ)” nghĩa là chống lại phe phái dẫn đến sự giải thoát.
Samphañca bahuṃ bhāsatīti bahuṃ niratthakakathaṃ katheti.
"He speaks much vain talk" means he engages in much useless chatter.
“Và nói nhiều lời vô ích” nghĩa là nói nhiều lời chuyện phiếm vô nghĩa.
Pasayha pavattā hotīti anajjhiṭṭho bhāre anāropite kevalaṃ mānaṃ nissāya ajjhottharitvā anadhikāre kathetā hoti.
"One who acts forcefully" means one who, without being invited or assigned a task, merely out of conceit, overrides (others) and speaks on matters beyond his authority.
“Là người nói một cách cưỡng bức” nghĩa là không được thỉnh cầu, không được giao trách nhiệm, chỉ vì kiêu mạn mà lấn át và nói những điều không thuộc thẩm quyền của mình.
Anokāsakammaṃ kāretvāti okāsakammaṃ akāretvā pavattā hoti.
"Having performed a non-asking-for-permission act" means one who speaks without having an asking-for-permission act performed.
“Sau khi không thực hiện Okāsakamma” nghĩa là nói mà không yêu cầu được phép.
Na yathādiṭṭhiyā byākatā hotīti yassa attano diṭṭhi taṃ purakkhatvā na byākatā; laddhiṃ nikkhipitvā ayathābhuccaṃ adhammādīsu dhammādiladdhiko hutvā kathetā hotīti attho.
"He does not declare according to his own view" means he does not declare according to his own cherished view; it means, having abandoned his own doctrine, he speaks untruthfully, holding the view of Dhamma (where there is) non-Dhamma, and so forth.
“Không tuyên bố theo quan điểm của mình” nghĩa là không tuyên bố theo quan điểm mà mình nắm giữ; mà từ bỏ quan điểm của mình, nói sai sự thật, và có quan điểm về Pháp, v.v., trong những điều phi Pháp, v.v.
424. Āpattiyā payogaṃ na jānātīti ‘‘ayaṃ āpatti kāyappayogā, ayaṃ vacīpayogā’’ti na jānāti.
"He does not know the application of an offense" means he does not know whether "this offense has a bodily application, or a verbal application."
424. “Không biết cách phạm tội” nghĩa là không biết “tội này được phạm bằng thân, tội này được phạm bằng lời nói.”
Āpattiyā vūpasamaṃ na jānātīti ‘‘ayaṃ āpatti desanāya vūpasamati, ayaṃ vuṭṭhānena, ayaṃ neva desanāya na vuṭṭhānenā’’ti na jānāti.
"He does not know the appeasement of an offense" means he does not know whether "this offense is appeased by confession, this one by rehabilitation, and this one neither by confession nor by rehabilitation."
“Không biết cách chấm dứt tội” nghĩa là không biết “tội này được chấm dứt bằng cách sám hối, tội này được chấm dứt bằng cách phục hồi, tội này không được chấm dứt bằng sám hối cũng không bằng phục hồi.”
Āpattiyā na vinicchayakusalo hotīti ‘‘imasmiṃ vatthusmiṃ ayaṃ āpattī’’ti na jānāti, dosānurūpaṃ āpattiṃ uddharitvā patiṭṭhāpetuṃ na sakkoti.
"He is not skilled in judging an offense" means he does not know that "this is an offense in this matter"; he is unable to identify and establish the offense appropriate to the fault.
“Không khéo léo trong việc phân định tội lỗi” nghĩa là không biết “tội này xảy ra trong trường hợp này,” không thể chỉ ra tội lỗi tương ứng với lỗi lầm và thiết lập nó.
Adhikaraṇasamuṭṭhānaṃ na jānātīti ‘‘idaṃ adhikaraṇaṃ aṭṭhārasa bhedakaravatthūni nissāya samuṭṭhāti, idaṃ catasso vipattiyo, idaṃ pañca vā satta vā āpattikkhandhe, idaṃ cattāri saṅghakiccāni nissāya samuṭṭhātī’’ti na jānāti.
"He does not know the origin of a dispute" means he does not know whether "this dispute arises based on the eighteen divisive issues, this one on the four failures, this one on five or seven groups of offenses, or this one on the four Saṅgha duties."
“Không biết nguồn gốc của tranh chấp (adhikaraṇa)” nghĩa là không biết “tranh chấp này phát sinh dựa trên mười tám điều gây chia rẽ, tranh chấp này dựa trên bốn sự thất bại, tranh chấp này dựa trên năm hoặc bảy nhóm tội lỗi, tranh chấp này dựa trên bốn việc của Tăng đoàn.”
Payogaṃ na jānātīti ‘‘idaṃ adhikaraṇaṃ dvādasamūlappayogaṃ, idaṃ cuddasamūlappayogaṃ, idaṃ chamūlapayogaṃ, idaṃ ekamūlapayoga’’nti na jānāti.
"He does not know the application" means he does not know whether "this dispute has an application with twelve roots, this one with fourteen roots, this one with six roots, or this one with one root."
“Không biết phương pháp (payoga)” nghĩa là không biết “tranh chấp này có mười hai phương pháp gốc, tranh chấp này có mười bốn phương pháp gốc, tranh chấp này có sáu phương pháp gốc, tranh chấp này có một phương pháp gốc.”
Adhikaraṇānañhi yathāsakaṃmūlameva payogā nāma honti, taṃ sabbampi na jānātīti attho.
For the respective roots of disputes are called their applications, and he does not know all of that.
Thật vậy, chính gốc rễ của từng tranh chấp được gọi là phương pháp (payoga); có nghĩa là vị ấy không biết tất cả những điều đó.
Vūpasamaṃ na jānātīti ‘‘idaṃ adhikaraṇaṃ dvīhi samathehi vūpasamati, idaṃ tīhi, idaṃ catūhi, idaṃ ekena samathena vūpasamatī’’ti na jānāti.
"He does not know the appeasement" means he does not know whether "this dispute is appeased by two methods of settlement, this one by three, this one by four, or this one by one method of settlement."
“Không biết cách chấm dứt” nghĩa là không biết “tranh chấp này được chấm dứt bằng hai phương pháp hòa giải (samatha), tranh chấp này bằng ba, tranh chấp này bằng bốn, tranh chấp này bằng một phương pháp hòa giải.”
Na vinicchayakusalo hotīti adhikaraṇaṃ vinicchinitvā samathaṃ pāpetuṃ na jānāti.
"He is not skilled in judgment" means he does not know how to resolve a dispute and bring it to settlement.
“Không khéo léo trong việc phân định” nghĩa là không biết cách phân định tranh chấp và đưa nó đến sự hòa giải.
Kammaṃ na jānātīti tajjanīyādi sattavidhaṃ kammaṃ na jānāti.
"He does not know the formal act" means he does not know the seven kinds of formal acts, such as tajjanīyakamma (act of censure).
“Không biết Yết-ma (kamma)” nghĩa là không biết bảy loại Yết-ma như Tajjanīya, v.v.
Kammassa karaṇaṃ na jānātīti ‘‘idaṃ kammaṃ iminā nīhārena kātabba’’nti na jānāti.
"He does not know the performance of a formal act" means he does not know how "this formal act should be performed in this manner."
“Không biết cách thực hiện Yết-ma” nghĩa là không biết “Yết-ma này phải được thực hiện theo cách này.”
Kammassa vatthuṃ na jānātīti ‘‘idaṃ tajjanīyassa vatthu, idaṃ niyassādīna’’nti na jānāti.
"He does not know the basis for a formal act" means he does not know that "this is the basis for tajjanīyakamma, and this for niyassa and so forth."
“Không biết đối tượng của Yết-ma” nghĩa là không biết “đây là đối tượng của Tajjanīya, đây là của Niyassa, v.v.”
Vattanti sattasu kammesu heṭṭhā catunnaṃ kammānaṃ aṭṭhārasavidhaṃ tividhassa ca ukkhepanīyakammassa tecattālīsavidhaṃ vattaṃ na jānāti.
"Observances" means he does not know the eighteen kinds of observances for the four lower formal acts among the seven formal acts, and the forty-three kinds of observances for the three kinds of ukkhepanīyakamma (act of suspension).
“Bổn phận (vatta)” nghĩa là không biết mười tám loại bổn phận của bốn Yết-ma dưới đây trong bảy Yết-ma, và bốn mươi ba loại bổn phận của ba loại Ukkhepanīyakamma.
Kammassa vūpasamaṃ na jānātīti ‘‘yo bhikkhu vatte vattitvā yācati, tassa kammaṃ paṭippassambhetabbaṃ, accayo desāpetabbo’’ti na jānāti.
Kammassa vūpasamaṃ na jānāti (does not know the appeasement of the kamma) means he does not know that 'if a bhikkhu, having practiced the proper conduct, asks, his kamma should be appeased, his offense should be confessed'.
Không biết sự lắng dịu của nghiệp nghĩa là không biết rằng: "Tỳ khưu nào đã thực hành bổn phận rồi thỉnh cầu, thì nghiệp của vị ấy cần phải được làm cho lắng dịu, tội lỗi cần phải được vị ấy sám hối."
Vatthuṃ na jānātīti sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ vatthuṃ na jānāti.
Vatthuṃ na jānāti (does not know the basis) means he does not know the basis of the seven groups of offenses.
Không biết căn bản nghĩa là không biết căn bản của bảy nhóm tội.
Nidānaṃ na jānātīti ‘‘idaṃ sikkhāpadaṃ imasmiṃ nagare paññattaṃ, idaṃ imasmi’’nti na jānāti.
Nidānaṃ na jānāti (does not know the origin) means he does not know that 'this training rule was laid down in this town, and this one in this (town)' .
Không biết nguyên nhân nghĩa là không biết rằng: "Giới điều này được chế định ở thành phố này, giới điều kia ở thành phố kia."
Paññattiṃ na jānātīti paññattianupaññattianuppannapaññattivasena tividhaṃ paññattiṃ na jānāti.
Paññattiṃ na jānāti (does not know the paññatti) means he does not know the three kinds of paññatti by way of paññatti, anupaññatti, and anuppannapaññatti.
Không biết sự chế định nghĩa là không biết sự chế định ba loại: paññatti (giới điều chính), anupaññatti (giới điều phụ), anuppannapaññatti (giới điều chưa được chế định).
Padapaccābhaṭṭhaṃ na jānātīti sammukhā kātabbaṃ padaṃ na jānāti.
Padapaccābhaṭṭhaṃ na jānāti (does not know a reversed word) means he does not know the word that should be made directly (in its proper order).
Không biết sự đảo ngược từ ngữ nghĩa là không biết từ ngữ cần phải được thực hiện một cách trực tiếp.
‘‘Buddho bhagavā’’ti vattabbe ‘‘bhagavā buddho’’ti heṭṭhupariyaṃ katvā padaṃ yojeti.
When it should be said "Buddho Bhagavā," he reverses the order, saying "Bhagavā Buddho," and connects the words.
Khi đáng lẽ phải nói "Đức Phật là Thế Tôn" thì lại đảo ngược thành "Thế Tôn là Đức Phật", sắp xếp từ ngữ ngược trên xuống dưới.
Ñattiṃ na jānātīti saṅkhepato hi duvidhā ñatti – ‘‘esā ñattī’’ti evaṃ niddiṭṭhā ca aniddiṭṭhā ca.
Ñattiṃ na jānāti (does not know the ñatti): In brief, there are two kinds of ñatti: one that is explicitly stated, 'this is a ñatti', and one that is not.
Không biết ñatti (tuyên ngôn) nghĩa là ñatti tóm tắt có hai loại: loại đã được chỉ rõ là "đây là ñatti" và loại chưa được chỉ rõ.
Tattha yā evaṃ aniddiṭṭhā, sā ‘‘kammañatti’’ nāma hoti.
Among them, that which is not explicitly stated thus is called a "kamma-ñatti."
Trong đó, loại chưa được chỉ rõ như vậy được gọi là "kammañatti" (tuyên ngôn của nghiệp).
Yā niddiṭṭhā, sā ‘‘kammapādañatti’’ nāma, taṃ sabbena sabbaṃ ñattiṃ na jānāti.
That which is explicitly stated is called a "kamma-pāda-ñatti"; he does not know that entire ñatti.
Loại đã được chỉ rõ được gọi là "kammapādañatti" (tuyên ngôn của căn bản nghiệp), vị ấy hoàn toàn không biết ñatti đó.
Ñattiyā karaṇaṃ na jānātīti navasu ṭhānesu kammañattiyā karaṇaṃ na jānāti, dvīsu ṭhānesu kammapādañattiyā.
Ñattiyā karaṇaṃ na jānāti (does not know the making of the ñatti) means he does not know the making of a kamma-ñatti in nine instances, and of a kamma-pāda-ñatti in two instances.
Không biết cách thực hiện ñatti nghĩa là không biết cách thực hiện kammañatti ở chín trường hợp, và kammapādañatti ở hai trường hợp.
Ñattiyā anussāvananti ‘‘imissā ñattiyā ekā anussāvanā, imissā tisso’’ti na jānāti.
Ñattiyā anussāvanaṃ (the announcement for the ñatti) means he does not know that 'for this ñatti there is one announcement, for this (ñatti) there are three'.
Sự tuyên đọc ñatti nghĩa là không biết rằng: "ñatti này có một lần tuyên đọc, ñatti kia có ba lần tuyên đọc."
Ñattiyā samathaṃ na jānātīti yvāyaṃ sativinayo, amūḷhavinayo, tassapāpiyasikā, tiṇavatthārakoti catubbidho samatho ñattiyā vinā na hoti, taṃ ñattiyā samathoti na jānāti.
Ñattiyā samathaṃ na jānāti (does not know the settlement by ñatti) means he does not know that this fourfold settlement—namely, sativinaya, amūḷhavinaya, tassapāpiyasikā, and tiṇavatthāraka—does not occur without a ñatti, and thus does not know it as the settlement by ñatti.
Không biết sự dàn xếp bằng ñatti nghĩa là bốn loại dàn xếp này, tức là sativinaya (tấn cử chánh niệm), amūḷhavinaya (tấn cử người không si mê), tassapāpiyasikā (tấn cử tội ác), tiṇavatthāraka (phép trải cỏ), không thể có nếu không có ñatti. Vị ấy không biết sự dàn xếp đó là dàn xếp bằng ñatti.
Ñattiyā vūpasamaṃ na jānātīti yaṃ adhikaraṇaṃ iminā catubbidhena ñattisamathena vūpasamati, tassa taṃ vūpasamaṃ ‘‘ayaṃ ñattiyā vūpasamo kato’’ti na jānāti.
Ñattiyā vūpasamaṃ na jānāti (does not know the appeasement by ñatti) means he does not know the appeasement of a case (adhikaraṇa) that is appeased by this fourfold ñatti-samatha, as 'this appeasement has been made by ñatti'.
Không biết sự lắng dịu bằng ñatti nghĩa là đối với adhikaraṇa (tranh chấp) nào được dàn xếp bằng bốn loại ñatti-samatha (dàn xếp bằng tuyên ngôn) này, vị ấy không biết sự lắng dịu đó là "sự lắng dịu này được thực hiện bằng ñatti".
Dhammaṃ na jānātīti ṭhapetvā vinayapiṭakaṃ avasesaṃ piṭakadvayaṃ na jānāti.
Dhammaṃ na jānāti (does not know the Dhamma) means he does not know the remaining two Piṭakas, excluding the Vinaya Piṭaka.
Không biết Dhamma nghĩa là không biết hai Tạng còn lại, ngoại trừ Luật tạng.
Dhammānulomaṃ na jānātīti suttantike cattāro mahāpadese na jānāti.
Dhammānulomaṃ na jānāti (does not know what is in conformity with the Dhamma) means he does not know the four Great References found in the Suttanta.
Không biết Dhammānuloma nghĩa là không biết bốn Đại giáo pháp trong các bài kinh.
Vinayaṃ na jānātīti khandhakaparivārameva na jānāti.
Vinayaṃ na jānāti (does not know the Vinaya) means he does not know the Khandhakas and Parivāra only.
Không biết Vinaya nghĩa là chỉ không biết Khandhaka và Parivāra.
Vinayānulomaṃ na jānātīti cattāro mahāpadese na jānāti.
Vinayānulomaṃ na jānāti (does not know what is in conformity with the Vinaya) means he does not know the four Great References.
Không biết Vinayānuloma nghĩa là không biết bốn Đại giáo pháp.
Ubhatovibhaṅgā panettha asaṅgahitā honti, tasmāyaṃ kurundiyaṃ vuttaṃ – ‘‘vinayanti sakalaṃ vinayapiṭakaṃ na jānātī’’ti taṃ na gahetabbaṃ.
The Ubhatovibhaṅga is not included here. Therefore, what is said in the Kurundī, that "vinaya means he does not know the entire Vinaya Piṭaka," should not be taken.
Ở đây, Ubhatovibhaṅga không được bao gồm. Do đó, điều được nói trong Kurundī là "không biết toàn bộ Luật tạng" thì không nên chấp nhận.
Na ca pubbāparakusalo hotīti purekathāya ca pacchākathāya ca akusalo hoti.
Na ca pubbāparakusalo hoti (and is not skilled in former and latter matters) means he is unskilled in what should be spoken first and what should be spoken later.
Và không khéo léo về trước và sau nghĩa là không khéo léo về lời nói trước và lời nói sau.
Sesaṃ sabbattha vuttapaṭipakkhavasena ñeyyattā pubbe pakāsitattā ca uttānamevāti.
The rest is clear, as it is to be understood everywhere according to the opposite of what has been said, and as it has been explained earlier.
Phần còn lại là rõ ràng vì có thể hiểu theo nghĩa đối lập với những gì đã nói ở mọi nơi và đã được giải thích trước đó.
425. Diṭṭhāvikammavagge – diṭṭhāvikammāti diṭṭhīnaṃ āvikammāni; laddhippakāsanāni āpattidesanāsaṅkhātānaṃ vinayakammānametaṃ adhivacanaṃ.
In the Diṭṭhāvikammavagga: Diṭṭhāvikammā means the making manifest of views; the revealing of doctrines; this is a term for Vinaya actions such as the confession of offenses.
Trong Diṭṭhāvikammavagga – Diṭṭhāvikammā nghĩa là sự bày tỏ các quan điểm; đó là từ đồng nghĩa với các hành vi Luật được gọi là sự tuyên bố các quan điểm, tức là sự sám hối tội lỗi.
Anāpattiyā diṭṭhiṃ āvi karotīti anāpattimeva āpattīti desetīti attho.
Anāpattiyā diṭṭhiṃ āvi karoti (he makes known a view concerning what is not an offense) means he confesses what is not an offense as an offense.
Bày tỏ quan điểm về điều không phải tội nghĩa là chỉ sám hối điều không phải tội như là tội.
Adesanāgāminiyāti garukāpattiyā diṭṭhiṃ āvikaroti; saṅghādisesañca pārājikañca desetīti attho.
Adesanāgāminiyā (concerning what does not lead to confession) means he makes known a view concerning a grave offense; that is, he confesses a Saṅghādisesa or a Pārājika.
Về điều không đáng sám hối nghĩa là bày tỏ quan điểm về trọng tội; tức là sám hối tội Saṅghādisesa và Pārājika.
Desitāyāti lahukāpattiyāpi desitāya diṭṭhiṃ āvikaroti; desitaṃ puna desetīti attho.
Desitāya (concerning what has been confessed) means he makes known a view even concerning a light offense that has been confessed; that is, he confesses again what has already been confessed.
Về điều đã sám hối nghĩa là bày tỏ quan điểm về điều đã sám hối, ngay cả đối với khinh tội; tức là sám hối lại điều đã sám hối.
Nānāsaṃvāsakassāti laddhinānāsaṃvāsakassa vā kammanānāsaṃvāsakassa vā santike diṭṭhiṃ āvikaroti; āpattiṃ desetīti attho.
Nānāsaṃvāsakassa (to one with different communion) means he makes known a view, i.e., confesses an offense, to one who has different communion by doctrine or different communion by kamma.
Với vị có sự hòa hợp khác nhau nghĩa là bày tỏ quan điểm với vị có sự hòa hợp khác nhau về quan điểm hoặc có sự hòa hợp khác nhau về nghiệp; tức là sám hối tội lỗi.
Nānāsīmāyāti samānasaṃvāsakassāpi nānāsīmāya ṭhitassa santike āvikaroti.
Nānāsīmāya (in a different sīmā) means he makes it known even to one who has the same communion but is situated in a different sīmā.
Trong các sīmā khác nhau nghĩa là bày tỏ quan điểm với vị tuy có sự hòa hợp giống nhau nhưng đang ở trong các sīmā khác nhau.
Māḷakasīmāya hi ṭhitena sīmantarikāya ṭhitassa sīmantarikāya vā ṭhitena avippavāsasīmāya ṭhitassāpi āpattiṃ desetuṃ na vaṭṭati.
Indeed, it is not permissible for one standing outside the māḷaka sīmā to confess an offense to one standing inside the sīmantarika, or for one standing in the sīmantarika to one standing outside the avippavāsa sīmā.
Thật vậy, vị đang ở trong sīmā māḷaka không được phép sám hối tội lỗi với vị đang ở trong sīmantarika, hoặc vị đang ở trong sīmantarika cũng không được phép sám hối với vị đang ở trong sīmā avippavāsa.
Apakatattassāti ukkhittakassa vā, yassa vā uposathapavāraṇā ṭhapitā honti, tassa santike desetīti attho.
Apakatattassa (to one who is not in good standing) means he confesses to one who has been suspended (ukkhitta), or to whom the Uposatha and Pavāraṇā have been withheld.
Với vị đã bị đình chỉ nghĩa là sám hối với vị đã bị trục xuất, hoặc với vị mà lễ Uposatha và Pavāraṇā đã bị đình chỉ.
432. Mandattā momūhattāti mandabhāvena momūhabhāvena vissajjitampi jānituṃ asamattho, kevalaṃ attano momūhabhāvaṃ pakāsentoyeva pucchati ummattako viya.
Mandattā momūhattā (due to dullness and delusion) means, due to dullness and profound delusion, he is unable to understand even what has been explained; he asks merely revealing his own delusion, like a madman.
Do ngu dốt và si mê nghĩa là do ngu dốt và si mê, không thể hiểu được ngay cả điều đã được giải thích, chỉ hỏi để bày tỏ sự si mê của mình như một người điên.
Pāpicchoti ‘‘evaṃ maṃ jano sambhāvessatī’’ti pāpikāya icchāya pucchati.
Pāpiccho (with evil desires) means he asks with an evil desire, thinking, "In this way, people will regard me (highly)."
Người có ý đồ xấu nghĩa là hỏi với ý đồ xấu, nghĩ rằng: "Mọi người sẽ kính trọng ta như vậy."
Paribhavāti paribhavaṃ āropetukāmo hutvā pucchati.
Paribhavā (due to scorn) means he asks intending to impute scorn.
Do khinh thường nghĩa là hỏi với ý muốn khinh thường.
Aññabyākaraṇesupi eseva nayo.
The same method applies to other explanations.
Trong các trường hợp giải thích khác cũng theo cùng một phương pháp.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is all clear.
Phần còn lại là rõ ràng ở mọi nơi.
Attādānavagge ca dhutaṅgavagge ca yaṃ vattabbaṃ siyā, taṃ sabbaṃ heṭṭhā vuttameva.
Whatever needs to be said in the Attādānavagga and the Dhutaṅgavagga has all been said earlier.
Bất cứ điều gì cần nói trong Attādānavagga và Dhutaṅgavagga đều đã được nói ở phần dưới.
444. Musāvādavagge – pārājikaṃ gacchatīti pārājikagāmī; pārājikāpattibhāvaṃ pāpuṇātīti attho.
In the Musāvādavagga: Pārājikagāmī means one who incurs a pārājika; that is, he reaches the state of a pārājika offense.
Trong Musāvādavagga – pārājikagāmī nghĩa là dẫn đến tội Pārājika; tức là đạt đến trạng thái của tội Pārājika.
Itaresupi eseva nayo.
The same method applies to the others.
Trong các trường hợp khác cũng theo cùng một phương pháp.
Tattha asantauttarimanussadhammārocanamusāvādo pārājikagāmī, amūlakena pārājikena anuddhaṃsanamusāvādo saṅghādisesagāmī, ‘‘yo te vihāre vasatī’’tiādinā pariyāyena jānantassa vuttamusāvādo thullaccayagāmī, ajānantassa dukkaṭagāmī, ‘‘sampajānamusāvāde pācittiya’’nti āgato pācittiyagāmīti veditabbo.
Among these, a falsehood concerning the declaration of a superior human quality (uttarimanussadhamma) which is not present is to be understood as pārājikagāmī; a falsehood of slandering another with an unfounded pārājika offense as saṅghādisesagāmī; a falsehood spoken to one who knows through implication, as in 'the one who resides in your monastery (is an Arahant)', as thullaccayagāmī; to one who does not know, as dukkaṭagāmī; and a falsehood that has been stated, 'there is a pācittiya in intentional falsehood', as pācittiyagāmī.
Trong đó, lời nói dối về việc tuyên bố pháp thượng nhân không có thật là pārājikagāmī (dẫn đến tội Pārājika), lời nói dối vu khống tội Pārājika vô căn cứ là saṅghādisesagāmī (dẫn đến tội Saṅghādisesa), lời nói dối được nói bằng cách ám chỉ với người biết, như "vị nào đang trú trong tịnh xá của ông" là thullaccayagāmī (dẫn đến tội Thullaccaya), với người không biết là dukkaṭagāmī (dẫn đến tội Dukkaṭa), và lời nói dối được đề cập trong "sampajānamusāvāde pācittiya" là pācittiyagāmī (dẫn đến tội Pācittiya) cần phải được hiểu.
Adassanenāti vinayadharassa adassanena.
Adassanena (by not seeing) means by not seeing the Vinayadhara.
Do không gặp nghĩa là do không gặp vị Trì Luật.
Kappiyākappiyesu hi kukkucce uppanne vinayadharaṃ disvā kappiyākappiyabhāvaṃ paṭipucchitvā akappiyaṃ pahāya kappiyaṃ kareyya, taṃ apassanto pana akappiyampi kappiyanti karonto āpajjati.
Indeed, when doubt (kukkuccha) arises concerning what is permissible (kappiya) and what is not permissible (akappiya), one should see a Vinayadhara, inquire about what is permissible and impermissible, abandon what is impermissible, and do what is permissible. But not seeing him, if one does what is impermissible, thinking it permissible, one incurs an offense.
Thật vậy, khi có sự hối hận (kukkucce) phát sinh về những điều nên làm và không nên làm, nếu gặp vị Trì Luật, hỏi về tính hợp lệ và không hợp lệ, rồi từ bỏ điều không hợp lệ và thực hiện điều hợp lệ. Nhưng nếu không gặp vị đó, thì lại phạm tội khi thực hiện điều không hợp lệ như là hợp lệ.
Evaṃ āpajjitabbaṃ āpattiṃ vinayadharassa dassanena nāpajjati, adassaneneva āpajjati, tena vuttaṃ ‘‘adassanenā’’ti.
One does not incur an offense that should thus be incurred by seeing a Vinayadhara; one incurs it only by not seeing. Therefore, it is said, " Adassanena."
Như vậy, tội đáng phải phạm thì không phạm do gặp vị Trì Luật, mà chỉ phạm do không gặp. Vì thế mới nói "do không gặp".
Assavanenāti ekavihārepi vasanto pana vinayadharassa upaṭṭhānaṃ gantvā kappiyākappiyaṃ apucchitvā vā aññesañca vuccamānaṃ asuṇanto āpajjatiyeva, tena vuttaṃ ‘‘assavanenā’’ti.
But by not listening: even while residing in the same monastery, if one does not go to attend upon a Vinaya-expert and either does not personally ask about what is allowable and unallowable, or does not hear it being spoken to others, one incurs an offense. Therefore, it is said, "by not listening."
Do không lắng nghe (assavanena): Tuy sống trong cùng một tu viện, nhưng nếu không đến hầu một vị trì luật (Vinayadhara) để hỏi về điều hợp luật (kappiya) và không hợp luật (akappiya), hoặc không lắng nghe điều được nói với người khác, thì vẫn phạm giới. Do đó, đã nói là ‘‘do không lắng nghe’’.
Pasuttakatāti pasuttakatāya.
By being asleep means due to the state of being asleep.
Do ngủ say (pasuttakatā): là do tình trạng ngủ say.
Sahagāraseyyañhi pasuttakabhāvenapi āpajjati.
Indeed, one incurs the offense of sahagāraseyya even by being asleep.
Quả thật, người ta cũng phạm tội ngủ chung (sahagāraseyya) do tình trạng ngủ say.
Akappiye kappiyasaññitāya āpajjanto pana tathāsaññī āpajjati.
But one who incurs an offense by perceiving what is unallowable as allowable incurs it with such a perception.
Tuy nhiên, người phạm giới trong điều không hợp luật, do nhận thức đó là điều hợp luật, thì phạm giới do tưởng như vậy (tathāsaññī).
Satisammosā ekarattātikkamādivasena āpajjitabbaṃ āpajjati.
Through loss of mindfulness, one incurs an offense that should be incurred, such as by allowing one night to pass.
Do thất niệm (satisammosā) thì phạm giới đáng phải phạm, ví dụ như do vượt quá một đêm.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear everywhere.
Phần còn lại ở khắp mọi nơi đều rõ ràng.
450. Bhikkhunivagge – alābhāyāti catunnaṃ paccayānaṃ alābhatthāya; yathā paccaye na labhanti, tathā parisakkati vāyamatīti attho.
In the Bhikkhunī Section: for the sake of loss means for the sake of loss of the four requisites; the meaning is that one endeavors and strives so that they do not obtain requisites.
450. Trong chương Tỳ-khưu-ni – vì không lợi lộc (alābhāya): là vì không được bốn vật dụng; nghĩa là, người ấy cố gắng, nỗ lực để các vật dụng không được thọ nhận.
Anatthāyāti anatthaṃ kalisāsanaṃ āropento parisakkati.
For ruin means one strives to bring about ruin, a dispute in the Sāsana.
Vì bất lợi (anatthāya): là người ấy cố gắng gieo rắc sự bất lợi, sự bất hòa trong giáo pháp.
Avāsāyāti avāsatthāya; yasmiṃ gāmakhette vasanti, tato nīharaṇatthāya.
For non-residence means for the sake of non-residence; for the sake of expelling them from the village tract where they reside.
Vì không trú ngụ (avāsāya): là vì không được trú ngụ; nghĩa là, để trục xuất họ khỏi khu vực làng mạc mà họ đang sống.
Sampayojetīti asaddhammapaṭisevanatthāya sampayojeti.
Engages means one engages them for the purpose of practicing unwholesome Dhamma.
Làm cho liên hệ (sampayojeti): là làm cho liên hệ đến việc thực hành phi pháp.
454. Na sākacchātabboti kappiyākappiyanāmarūpaparicchedasamathavipassanādibhedo kathāmaggo na kathetabbo.
Should not be conversed with means that the path of discussion, which includes the discernment of allowable and unallowable, name-and-form, samatha- and vipassanā-meditation, should not be spoken.
454. Không nên đàm luận (na sākacchātabbo): là không nên nói về con đường pháp thoại bao gồm sự phân biệt điều hợp luật và không hợp luật, danh sắc, định chỉ và quán chiếu, v.v.
Yasmā pana khīṇāsavo bhikkhu na visaṃvādeti, tathārūpassa kathāmaggassa sāmī hutvā katheti, na itaro; tasmā paṭhamapañcake ‘‘na asekkhenā’’ti paṭikkhipitvā dutiyapañcake ‘‘asekkhenā’’tiādi vuttaṃ.
However, since a khīṇāsava bhikkhu does not deceive, he speaks, being the master of such a path of discussion, but not another; therefore, after prohibiting "not by one who is no longer a learner" in the first pañcaka, "by one who is no longer a learner," and so on, is stated in the second pañcaka.
Tuy nhiên, vì một tỳ-khưu đã tận trừ lậu hoặc (khīṇāsava) không nói sai sự thật, nên vị ấy là chủ nhân của con đường pháp thoại như vậy và thuyết giảng, còn người khác thì không; do đó, trong nhóm năm điều đầu tiên, đã bác bỏ bằng ‘‘không với bậc hữu học’’ (na asekkhena), và trong nhóm năm điều thứ hai, đã nói ‘‘với bậc vô học’’ (asekkhena), v.v.
Na atthapaṭisambhidāpattoti aṭṭhakathāya paṭisambhidāpatto pabhedagatañāṇappatto na hoti.
Not attained to the analytical knowledge of meaning means not having attained to the analytical knowledge in the Aṭṭhakathā; not having attained to the knowledge of distinguishing categories.
Không đạt đến nghĩa vô ngại giải (na atthapaṭisambhidāpatto): là không đạt đến vô ngại giải trong chú giải; không đạt đến tuệ phân biệt.
Na dhammapaṭisambhidāpattoti pāḷidhamme paṭisambhidāpatto na hoti.
Not attained to the analytical knowledge of Dhamma means not having attained to the analytical knowledge of the Pāli Dhamma.
Không đạt đến pháp vô ngại giải (na dhammapaṭisambhidāpatto): là không đạt đến vô ngại giải trong giáo pháp Pāḷi.
Na niruttipaṭisambhidāpattoti vohāraniruttiyaṃ paṭisambhidāpatto na hoti.
Not attained to the analytical knowledge of language means not having attained to the analytical knowledge of the language of communication.
Không đạt đến ngữ vô ngại giải (na niruttipaṭisambhidāpatto): là không đạt đến vô ngại giải trong ngữ pháp thông thường.
Na paṭibhānapaṭisambhidāpattoti yāni tāni paṭibhānasaṅkhātāni atthapaṭisambhidādīni ñāṇāni, tesu paṭisambhidāpatto na hoti.
Not attained to the analytical knowledge of ready wit means not having attained to the analytical knowledge in those knowledges such as the analytical knowledge of meaning, which are termed ready wit.
Không đạt đến biện tài vô ngại giải (na paṭibhānapaṭisambhidāpatto): là không đạt đến vô ngại giải trong những trí tuệ được gọi là biện tài, như nghĩa vô ngại giải, v.v.
Yathāvimuttaṃ cittaṃ na paccavekkhitāti catunnaṃ phalavimuttīnaṃ vasena yathāvimuttaṃ cittaṃ ekūnavīsatibhedāya paccavekkhaṇāya na paccavekkhitā hoti.
Not having reviewed her mind as it was liberated means not having reviewed her mind as it was liberated in terms of the four fruit-liberations, with the nineteenfold knowledge of reviewing.
Tâm đã giải thoát như thế nào thì không quán sát như thế đó (yathāvimuttaṃ cittaṃ na paccavekkhitā): là tâm đã giải thoát như thế nào theo bốn loại giải thoát quả, thì không quán sát với trí quán sát gồm mười chín loại.
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear everywhere.
Phần còn lại ở khắp mọi nơi đều rõ ràng.
455. Ubbāhikavagge – na atthakusaloti na aṭṭhakathākusalo; atthuddhāre cheko na hoti.
In the Ubbāhika Section: not skilled in meaning means not skilled in the Aṭṭhakathā; not adept at extracting the meaning.
455. Trong chương Ubbāhika – không thiện xảo về nghĩa (na atthakusalo): là không thiện xảo về chú giải; không thành thạo trong việc trích dẫn nghĩa.
Na dhammakusaloti ācariyamukhato anuggahitattā pāḷiyaṃ na kusalo, na pāḷisūro.
Not skilled in Dhamma means not skilled in Pāli, not brave in Pāli, because one has not learned directly from a teacher.
Không thiện xảo về pháp (na dhammakusalo): là không thiện xảo về Pāḷi, không giỏi về Pāḷi, do không được học từ miệng thầy.
Na niruttikusaloti bhāsantaravohāre na kusalo.
Not skilled in language means not skilled in the terminology of other languages.
Không thiện xảo về ngữ pháp (na niruttikusalo): là không thiện xảo trong việc sử dụng các ngôn ngữ khác.
Na byañjanakusaloti sithiladhanitādivasena parimaṇḍalabyañjanāropane kusalo na hoti; na akkharaparicchede nipuṇoti attho.
Not skilled in syllables means not skilled in applying perfect syllables in terms of soft and hard sounds, and so on; the meaning is, not expert in the discernment of letters.
Không thiện xảo về văn tự (na byañjanakusalo): là không thiện xảo trong việc tạo ra các văn tự hoàn hảo theo cách phát âm nhẹ (sithila) và mạnh (dhanita), v.v.; nghĩa là, không tinh thông trong việc phân biệt các chữ cái.
Na pubbāparakusaloti atthapubbāpare dhammapubbāpare niruttipubbāpare byañjanapubbāpare purekathāpacchākathāsu ca na kusalo hoti.
Not skilled in sequence means not skilled in the sequence of meaning, the sequence of Dhamma, the sequence of language, the sequence of syllables, and in prior and subsequent discourses.
Không thiện xảo về trước sau (na pubbāparakusalo): là không thiện xảo về trước sau của nghĩa, trước sau của pháp, trước sau của ngữ pháp, trước sau của văn tự, và trong những lời nói trước và lời nói sau.
457. Adhikaraṇavūpasamavagge – puggalagaru hotīti ‘‘ayaṃ me upajjhāyo, ayaṃ me ācariyo’’tiādīni cintetvā tassa jayaṃ ākaṅkhamāno ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti dīpeti.
In the Adhikaraṇavūpasama Section: reveres individuals means thinking, "This is my preceptor, this is my teacher," and so on, desiring his victory, he declares unrighteousness as righteousness.
457. Trong chương Điều phục tranh chấp – tôn trọng cá nhân (puggalagaru hoti): là suy nghĩ ‘‘vị này là thầy tế độ của tôi, vị này là thầy truyền giới của tôi’’, v.v. và mong muốn chiến thắng cho người đó, nên giải thích ‘‘phi pháp là pháp’’.
Saṅghagaru hotīti dhammañca vinayañca amuñcitvā vinicchinanto saṅghagaruko nāma hoti.
Reveres the Saṅgha means one who decides without abandoning Dhamma and Vinaya is called one who reveres the Saṅgha.
Tôn trọng Tăng đoàn (saṅghagaru hoti): là người phân định không bỏ qua pháp và luật, được gọi là người tôn trọng Tăng đoàn.
Cīvarādīni gahetvā vinicchinanto āmisagaruko nāma hoti, tāni aggahetvā yathādhammaṃ vinicchinanto saddhammagaruko nāma hoti.
One who decides after accepting robes and other gifts is called one who reveres material gain, and one who decides according to Dhamma without accepting them is called one who reveres the True Dhamma.
Người phân định mà nhận y phục, v.v. được gọi là người tôn trọng vật chất (āmisagaruko), còn người phân định đúng pháp mà không nhận những thứ đó được gọi là người tôn trọng diệu pháp (saddhammagaruko).
458. Pañcahupāli ākārehīti pañcahi kāraṇehi saṅgho bhijjati – kammena, uddesena, voharanto, anussāvanena, salākaggāhenāti.
By five modes, Upāli means the Saṅgha splits for five reasons: by kamma, by recitation, by declaration, by persuasion, by taking the voting sticks.
458. Do năm cách thức, này Upāli (pañcahupāli ākārehi): Tăng đoàn bị chia rẽ do năm nguyên nhân – do hành động (kammena), do tuyên đọc (uddesena), do tuyên bố (voharanto), do khuyến dụ (anussāvanena), do nhận phiếu (salākaggāhena).
Ettha kammenāti apalokanādīsu catūsu kammesu aññatarena kammena.
Here, by kamma means by any one of the four kamma such as apalokana.
Ở đây, do hành động (kammena): là do một trong bốn loại hành động như bãi bỏ, v.v.
Uddesenāti pañcasu pātimokkhuddesesu aññatarena uddesena.
By recitation means by any one of the five recitations of the Pātimokkha.
Do tuyên đọc (uddesena): là do một trong năm cách tuyên đọc Pātimokkha.
Voharantoti kathayanto; tāhi tāhi upapattīhi ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādīni aṭṭhārasa bhedakaravatthūni dīpento.
By declaration means speaking; proclaiming the eighteen divisive issues such as "the unrighteous is righteous" through various appropriate reasons.
Do tuyên bố (voharanto): là do nói ra; do trình bày mười tám điều gây chia rẽ như ‘‘phi pháp là pháp’’, v.v. bằng những lý lẽ phù hợp.
Anussāvanenāti ‘‘nanu tumhe jānātha mayhaṃ uccākulā pabbajitabhāvaṃ bahussutabhāvañca, mādiso nāma uddhammaṃ ubbinayaṃ satthu sāsanaṃ gāheyyāti cittampi uppādetuṃ tumhākaṃ yuttaṃ, kiṃ mayhaṃ avīci nīluppalavanamiva sītalo, kimahaṃ apāyato na bhāyāmī’’tiādinā nayena kaṇṇamūle vacībhedaṃ katvā anussāvanena.
By persuasion means by causing a verbal division in the ear, in such a way as, "Do you not know, Venerable Sirs, my noble birth and extensive learning? Is it proper for you to even conceive the thought that one like me would uphold a teaching of the Master that is contrary to Dhamma and Vinaya? Is Avīci hell as cool as a blue lotus pond for me? Do I not fear the states of woe?" and so on.
Do khuyến dụ (anussāvanena): là do khuyến dụ bằng cách nói nhỏ vào tai, tạo ra sự chia rẽ trong lời nói theo cách này: ‘‘Chẳng phải các vị biết rằng tôi đã xuất gia từ một gia đình cao quý và là một người đa văn sao? Chẳng phải các vị nên nghĩ rằng một người như tôi không thể chấp nhận một giáo pháp của Bậc Đạo Sư là phi pháp, phi luật sao? Chẳng phải địa ngục Avīci đối với tôi lạnh lẽo như rừng hoa sen xanh sao? Chẳng phải tôi không sợ các ác đạo sao?’’
Salākaggāhenāti evaṃ anussāvetvā tesaṃ cittaṃ upatthambhetvā anivattidhamme katvā ‘‘gaṇhatha imaṃ salāka’’nti salākaggāhena.
By taking the voting sticks means having thus persuaded them, having strengthened their minds, and having made them firm in their conviction, saying, "Take this voting stick," by taking the voting sticks.
Do nhận phiếu (salākaggāhena): là do khuyến dụ như vậy, củng cố tâm ý của họ và làm cho họ không thể thay đổi, rồi nói ‘‘Hãy nhận phiếu này’’, và do việc nhận phiếu.
Ettha ca kammameva uddeso vā pamāṇaṃ, vohārānussāvanasalākaggāhā pana pubbabhāgā.
Here, only kamma or recitation is the criterion; declaration, persuasion, and taking the voting sticks are preliminary stages.
Ở đây, chỉ có hành động (kamma) hoặc tuyên đọc (uddesa) là tiêu chuẩn, còn việc tuyên bố (vohāra), khuyến dụ (anussāvana) và nhận phiếu (salākaggāha) là những phần sơ khởi.
Aṭṭhārasavatthudīpanavasena hi voharante tattha rucijananatthaṃ anussāvetvā salākāya gāhitāyapi abhinnova hoti saṅgho.
Indeed, even if one declares by way of the eighteen issues, then persuades to generate agreement in that matter, and voting sticks are taken, the Saṅgha is still not split.
Quả thật, khi một người tuyên bố bằng cách trình bày mười tám điều, rồi khuyến dụ để tạo sự yêu thích trong đó, và phiếu được nhận, thì Tăng đoàn vẫn chưa bị chia rẽ.
Yadā pana evaṃ cattāro vā atireke vā salākaṃ gāhetvā āveṇikaṃ kammaṃ vā uddesaṃ vā karoti, tadā saṅgho bhinno nāma hoti.
But when four or more bhikkhus, having taken the voting sticks, perform a separate kamma or recitation, then the Saṅgha is said to be split.
Tuy nhiên, khi bốn hoặc hơn bốn vị tỳ-khưu đã nhận phiếu như vậy và thực hiện một hành động (kamma) hoặc tuyên đọc (uddesa) riêng biệt, thì Tăng đoàn được gọi là đã bị chia rẽ.
Iti yaṃ saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanāyaṃ avocumhā ‘‘evaṃ aṭṭhārasasu vatthūsu yaṃkiñci ekampi vatthuṃ dīpetvā tena tena kāraṇena ‘imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti saññāpetvā salākaṃ gāhetvā visuṃ saṅghakamme kate saṅgho bhinno hoti.
Thus, what we stated in the Commentary on the Khandhaka on Schism: "When any one of the eighteen issues is declared, and bhikkhus are convinced by various reasons, 'take this, approve this,' and after the voting sticks are taken, a separate Saṅgha-kamma is performed, the Saṅgha is split.
Vì vậy, điều chúng tôi đã nói trong Phần giải thích chương Chia rẽ Tăng đoàn là ‘‘Khi một trong mười tám điều được trình bày, và bằng những lý lẽ đó, người ta được thuyết phục rằng ‘hãy chấp nhận điều này, hãy tán thành điều này’, rồi phiếu được nhận, và một hành động Tăng đoàn riêng biệt được thực hiện, thì Tăng đoàn bị chia rẽ.
Parivāre pana ‘pañcahi, upāli, ākārehi saṅgho bhijjatī’tiādi vuttaṃ.
However, in the Parivāra, it is said, 'Upāli, the Saṅgha is split by five modes,' and so on.
Tuy nhiên, trong Parivāra, đã nói ‘Này Upāli, Tăng đoàn bị chia rẽ do năm cách thức’, v.v.
Tassa iminā idha vuttena saṅghabhedalakkhaṇena atthato nānākaraṇaṃ natthi.
There is no difference in meaning between that and the definition of Saṅgha-schism stated here.
Không có sự khác biệt về ý nghĩa giữa lời nói đó và đặc điểm chia rẽ Tăng đoàn được nói ở đây.
Taṃ panassa nānākaraṇābhāvaṃ tattheva pakāsayissāmā’’ti, svāyaṃ pakāsito hoti.
That non-difference will be explained there," and thus it has been explained here.
Chúng tôi sẽ giải thích sự không khác biệt đó ngay tại đó’’, thì điều này đã được giải thích.
Paññattetanti paññattaṃ etaṃ.
It is laid down means this is laid down.
Điều này đã được chế định (paññattetaṃ): là điều này đã được chế định.
Kva paññattaṃ?
Where is it laid down?
Đã được chế định ở đâu?
Vattakkhandhake.
In the Vatta-khandhaka.
Trong chương về các phận sự (Vattakkhandhaka).
Tatra hi cuddasa khandhakavattāni paññattāni.
There, fourteen khandhaka duties are laid down.
Ở đó, mười bốn phận sự của các chương đã được chế định.
Tenāha – ‘‘paññattetaṃ, upāli, mayā āgantukānaṃ bhikkhūnaṃ āgantukavatta’’ntiādi.
Therefore, it is said: "This, Upāli, is what I have laid down: the duty for incoming bhikkhus, the āgantukavatta," and so on.
Do đó, đã nói – ‘‘Này Upāli, điều này đã được Ta chế định, phận sự của các tỳ-khưu khách’’, v.v.
Evampi kho upāli saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedoti ettāvatā hi saṅgharājimattameva hoti, na tāva saṅghabhedo; anupubbena pana ayaṃ saṅgharāji vaḍḍhamānā saṅghabhedāya saṃvattatīti attho.
"Thus, Upāli, there is only a split in the Saṅgha, but not a schism in the Saṅgha." By this much, indeed, there is only a mere split in the Saṅgha, not yet a schism in the Saṅgha; but gradually, this split, growing, leads to a schism in the Saṅgha – this is the meaning.
Thật vậy, Upāli, sự chia rẽ Tăng đoàn (saṅgharāji) xảy ra, nhưng không phải là phá hòa hợp Tăng (saṅghabhedo). Bởi vì, với chừng mực này, chỉ có sự chia rẽ Tăng đoàn mà thôi, chưa phải là phá hòa hợp Tăng; nhưng dần dần, sự chia rẽ Tăng đoàn này khi tăng trưởng sẽ dẫn đến phá hòa hợp Tăng.
Yathārattanti rattiparimāṇānurūpaṃ; yathātheranti attho.
Yathāratta means "in accordance with the measure of the night"; it means "according to seniority."
Yathāratta có nghĩa là tương ứng với số lượng đêm; tức là tùy theo bậc Trưởng lão (yathāthera).
Āvenibhāvaṃ karitvāti visuṃ vavatthānaṃ karitvā.
Āvenibhāvaṃ karitvā means "having made a separate arrangement."
Āvenibhāvaṃ karitvā có nghĩa là tạo ra sự phân biệt riêng rẽ.
Kammākammāni karontīti aparāparaṃ saṅghakammaṃ upādāya khuddakāni ceva mahantāni ca kammāni karonti.
Kammākammāni karontī means "performing deeds, both small and great, by taking on successive Saṅgha-kamma."
Kammākammāni karontī có nghĩa là thực hiện các Tăng sự lớn nhỏ, tùy theo từng Tăng sự kế tiếp.
Sesametthāpi adhikaraṇavūpasamavagge uttānameva.
The rest here is also clear in the section on the pacification of disputes (Adhikaraṇavūpasamavagga).
Các phần còn lại ở đây cũng đã được giải thích rõ ràng trong Adhikaraṇavūpasamavagga.
459. Saṅghabhedavaggadvaye – vinidhāya diṭṭhiṃ kammenāti tesu adhammādīsu adhammādayo eteti evaṃdiṭṭhikova hutvā taṃ diṭṭhiṃ vinidhāya te dhammādivasena dīpetvā visuṃ kammaṃ karoti.
459. In the two sections on schism-makers – vinidhāya diṭṭhiṃ kammenā means: becoming one who holds such a view as "these are un-Dhamma, etc., among those un-Dhamma, etc.," he obscures that view, explicates them as Dhamma, etc., and performs a separate kamma.
459. Trong hai phẩm Saṅghabheda – vinidhāya diṭṭhiṃ kammenā có nghĩa là, đối với những điều phi pháp (adhammādīsu) đó, vị ấy có tà kiến rằng "đây là những điều phi pháp, v.v.", rồi che giấu tà kiến đó, trình bày chúng như là pháp (dhammādivasena) và thực hiện một Tăng sự riêng biệt.
Iti yaṃ vinidhāya diṭṭhiṃ kammaṃ karoti, tena evaṃ katena vinidhāya diṭṭhiṃ kammena saddhiṃ pañcaṅgāni honti, ‘‘imehi kho upāli pañcahaṅgehī’’ti ayamekasmiṃ pañcake atthayojanā.
Thus, the kamma performed by obscuring the view, when so performed, constitutes the five factors with "these five factors, Upāli." This is the way of applying the meaning in one pentad.
Như vậy, khi thực hiện Tăng sự bằng cách che giấu tà kiến, thì với Tăng sự đã được thực hiện bằng cách che giấu tà kiến đó, sẽ có năm chi phần, như trong câu "Này Upāli, với năm chi phần này" – đây là cách giải thích ý nghĩa trong một nhóm năm chi phần.
Etena nayena sabbapañcakāni veditabbāni.
By this method, all the pentads are to be understood.
Theo cách này, tất cả các nhóm năm chi phần đều phải được hiểu.
Etthāpi ca vohārādi aṅgattayaṃ pubbabhāgavaseneva vuttaṃ.
Here, too, the three factors such as the term (vohāra) are stated only in terms of preliminary aspects.
Ở đây, ba chi phần như lời nói (vohārādi) cũng được đề cập theo khía cạnh sơ khởi.
Kammuddesavasena pana atekicchatā veditabbā.
However, the incurable nature is to be understood in terms of the intention for kamma.
Tuy nhiên, theo khía cạnh chỉ định Tăng sự, thì phải hiểu là không thể chữa trị được (atekicchatā).
Sesaṃ sabbattha uttānameva.
The rest is clear everywhere.
Các phần còn lại ở khắp mọi nơi đều rõ ràng.
Na hettha kiñci atthi yaṃ pubbe avuttanayaṃ.
There is nothing here that has not been stated before.
Ở đây không có điều gì mà chưa được nói đến trước đây.
467. Kathinatthāravagge – otamasikoti andhakāragato; tañhi vandantassa mañcapādādīsupi nalāṭaṃ paṭihaññeyya.
467. In the section on robe-making – otamasiko means "one who has gone into darkness"; for if one were to pay homage to such a one, one's forehead might strike a bed-leg or similar object.
467. Trong phẩm Kathinatthārava – otamasiko có nghĩa là người đang ở trong bóng tối; nếu đảnh lễ người đó, trán có thể va vào chân giường, v.v.
Asamannāharantoti kiccayapasutattā vandanaṃ asamannāharanto.
Asamannāharanto means "one who does not pay attention to the homage due to being absorbed in other duties."
Asamannāharanto có nghĩa là không chú tâm đến việc đảnh lễ vì đang bận rộn với công việc khác.
Suttoti niddaṃ okkanto.
Sutto means "one who has fallen asleep."
Sutto có nghĩa là người đang ngủ.
Ekāvattoti ekato āvatto sapattapakkhe ṭhito verī visabhāgapuggalo vuccati; ayaṃ avandiyo.
Ekāvatto means "one who has turned to one side," "one who stands with the enemy faction," "an enemy," "a disagreeable person" – such a one is not to be honored.
Ekāvatto có nghĩa là kẻ thù, người đứng về phía đối địch, người có tư tưởng khác biệt; người này không nên đảnh lễ.
Ayañhi vandiyamāno pādenapi pahareyya.
For if this one were honored, he might even kick.
Vì nếu đảnh lễ người này, họ có thể dùng chân đá.
Aññavihitoti aññaṃ cintayamāno.
Aññavihito means "one who is thinking of something else."
Aññavihito có nghĩa là người đang suy nghĩ về điều khác.
Khādantoti piṭṭhakhajjakādīni khādanto.
Khādanto means "one who is eating snacks or other food."
Khādanto có nghĩa là người đang ăn bánh ngọt, v.v.
Uccārañca passāvañca karonto anokāsagatattā avandiyo.
Uccārañca passāvañca karonto means "one who is urinating and defecating," such a one is not to be honored because he is not in a suitable place.
Uccārañca passāvañca karonto (người đang đại tiện và tiểu tiện) không nên đảnh lễ vì đang ở nơi không thích hợp.
Ukkhittakoti tividhenapi ukkhepanīyakammena ukkhittako avandiyo.
Ukkhittako means "one who has been suspended by any of the three types of suspension kamma," such a one is not to be honored.
Ukkhittako (người bị Tăng đoàn trục xuất) không nên đảnh lễ vì đã bị trục xuất bằng một trong ba loại Tăng sự trục xuất.
Tajjanīyādikammakatā pana cattāro vanditabbā.
However, the four bhikkhus upon whom acts such as tajjanīya-kamma have been performed are to be honored.
Tuy nhiên, bốn người đã bị thực hiện Tăng sự như Tajjanīya, v.v., thì vẫn nên đảnh lễ.
Uposathapavāraṇāpi tehi saddhiṃ labbhanti.
Uposatha and Pavāraṇā may also be performed with them.
Cũng có thể thực hiện Uposatha và Pavāraṇā cùng với họ.
Ādito paṭṭhāya ca vuttesu avandiyesu naggañca ukkhittakañca vandantasseva āpatti.
Among those not to be honored mentioned from the beginning, an offense (āpatti) is incurred only by one who honors a naked bhikkhu or a suspended bhikkhu.
Trong số những người không nên đảnh lễ được nêu từ đầu, chỉ có người đảnh lễ người trần truồng (nagga) và người bị trục xuất (ukkhittaka) mới phạm lỗi.
Itaresaṃ pana asāruppaṭṭhena ca antarā vuttakāraṇena ca vandanā paṭikkhittā.
As for the others, homage is prohibited because it is inappropriate and for the reasons stated in between.
Đối với những người khác, việc đảnh lễ bị cấm vì không phù hợp và vì lý do đã nêu ở giữa.
Ito paraṃ pacchāupasampannādayo dasapi āpattivatthubhāveneva avandiyā.
Henceforth, the other ten, such as those who were ordained later (pacchāupasampannā), are not to be honored solely on the grounds of being a basis for an offense.
Từ đây trở đi, mười hạng người như pacchāupasampannādayo (những người thọ giới sau) không nên đảnh lễ chỉ vì họ là đối tượng phạm giới.
Te vandantassa hi niyameneva āpatti.
Indeed, one who honors them certainly incurs an offense.
Nếu đảnh lễ họ, chắc chắn sẽ phạm lỗi.
Iti imesu pañcasu pañcakesu terasa jane vandantassa anāpatti, dvādasannaṃ vandanāya āpatti.
Thus, in these five pentads, honoring thirteen individuals incurs no offense, but honoring twelve incurs an offense.
Như vậy, trong năm nhóm năm chi phần này, đảnh lễ mười ba người thì không phạm lỗi, còn đảnh lễ mười hai người thì phạm lỗi.
470. Acittako āpajjatītiādīsu sahaseyyādipaṇṇattivajjaṃ asañcicca āpajjanto acittako āpajjati, desento sacittako vuṭṭhāti.
470. In Acittako āpajjatīti, etc., one who incurs an offense of designation (paññattivajja) such as sleeping together (sahaseyya) unintentionally, incurs it without citta (acittako); one who confesses it, emerges with citta (sacittako).
470. Trong các câu như Acittako āpajjatī (người vô tâm phạm lỗi), người phạm lỗi do vô ý đối với các lỗi thuộc giới luật như ngủ chung (sahaseyyā) thì phạm lỗi một cách vô tâm (acittako āpajjati), nhưng khi sám hối thì sám hối một cách hữu tâm (sacittako vuṭṭhāti). Người phạm bất kỳ lỗi nào do cố ý thì phạm lỗi một cách hữu tâm (sacittako āpajjati), nhưng khi sám hối bằng Tăng sự tiṇavatthāraka (phủ cỏ) thì sám hối một cách vô tâm (acittako vuṭṭhāti).
Yaṃkiñci sañcicca āpajjanto sacittako āpajjati, tiṇavatthārakena vuṭṭhahanto acittako vuṭṭhāti.
One who incurs any offense intentionally, incurs it with citta; one who emerges by the act of covering with grass (tiṇavatthārakena), emerges without citta.
Người sám hối bằng Tăng sự tiṇavatthāraka đối với lỗi đã nói ở trên thì phạm lỗi một cách vô tâm (acittako āpajjati), và sám hối một cách vô tâm (acittako vuṭṭhāti).
Pubbe vuttameva tiṇavatthārakena vuṭṭhahanto acittako āpajjati, acittako vuṭṭhāti.
It has been stated before that one who emerges by the act of covering with grass incurs an offense without citta and emerges without citta.
Người sám hối bằng Tăng sự tiṇavatthāraka đối với lỗi đã nói ở trên thì phạm lỗi một cách vô tâm (acittako āpajjati), và sám hối một cách vô tâm (acittako vuṭṭhāti).
Itaraṃ desento sacittako āpajjati, sacittako vuṭṭhāti.
The other one who confesses incurs an offense with citta and emerges with citta.
Còn người sám hối khác thì phạm lỗi một cách hữu tâm (sacittako āpajjati), và sám hối một cách hữu tâm (sacittako vuṭṭhāti).
‘‘Dhammadānaṃ karomī’’ti padasodhammādīni karonto kusalacitto āpajjati, ‘‘buddhānaṃ anusāsaniṃ karomī’’ti udaggacitto desento kusalacitto vuṭṭhāti.
One who performs Dhamma, etc., line by line, thinking "I am giving the gift of Dhamma," incurs an offense with wholesome citta (kusalacitto); one who confesses with an uplifted mind, thinking "I am carrying out the instruction of the Buddhas," emerges with wholesome citta.
Người thực hiện các việc như dâng pháp từng câu, v.v., với ý nghĩ "tôi đang bố thí pháp" thì phạm lỗi với tâm thiện (kusalacitto āpajjati); người sám hối với tâm hoan hỷ, với ý nghĩ "tôi đang thực hiện lời giáo huấn của chư Phật" thì sám hối với tâm thiện (kusalacitto vuṭṭhāti).
Domanassiko hutvā desento akusalacitto vuṭṭhāti, tiṇavatthārakena niddāgatova vuṭṭhahanto abyākatacitto vuṭṭhāti.
One who confesses with unwholesome citta, being displeased, emerges with unwholesome citta; one who emerges from the offense while asleep, through the act of covering with grass, emerges with indeterminate citta (abyākatacitto).
Người sám hối với tâm buồn rầu thì sám hối với tâm bất thiện (akusalacitto vuṭṭhāti); người sám hối bằng Tăng sự tiṇavatthāraka trong khi đang ngủ thì sám hối với tâm vô ký (abyākatacitto vuṭṭhāti).
Bhiṃsāpanādīni katvā ‘‘buddhānaṃ sāsanaṃ karomī’’ti somanassiko desento akusalacitto āpajjati, kusalacitto vuṭṭhāti.
One who performs acts such as intimidation, thinking "I am carrying out the teaching of the Buddhas," with pleasant citta (somanassiko), incurs an offense with unwholesome citta, and emerges with wholesome citta.
Người thực hiện các hành vi như hù dọa, v.v., rồi sám hối với tâm hoan hỷ, với ý nghĩ "tôi đang thực hiện giáo pháp của chư Phật" thì phạm lỗi với tâm bất thiện (akusalacitto āpajjati), và sám hối với tâm thiện (kusalacitto vuṭṭhāti).
Domanassikova desento akusalacitto vuṭṭhāti, vuttanayeneva tiṇavatthārakena vuṭṭhahanto abyākatacitto vuṭṭhāti.
One who confesses while displeased emerges with unwholesome citta; one who emerges by the act of covering with grass in the manner stated, emerges with indeterminate citta.
Người sám hối với tâm buồn rầu thì sám hối với tâm bất thiện (akusalacitto vuṭṭhāti); người sám hối bằng Tăng sự tiṇavatthāraka theo cách đã nói thì sám hối với tâm vô ký (abyākatacitto vuṭṭhāti).
Niddokkantasamaye sahagāraseyyaṃ āpajjanto abyākatacitto āpajjati, vuttanayeneva panettha ‘‘kusalacitto vuṭṭhātī’’tiādi veditabbaṃ.
One who incurs the offense of sleeping together at the time of falling asleep incurs it with indeterminate citta; here, "emerges with wholesome citta," etc., is to be understood in the manner stated.
Vào lúc ngủ say, người phạm lỗi ngủ chung (sahagāraseyyaṃ) thì phạm lỗi với tâm vô ký (abyākatacitto āpajjati); ở đây, các điều như "sám hối với tâm thiện (kusalacitto vuṭṭhāti)" cũng phải được hiểu theo cách đã nói.
474. ‘‘Kati āpattiyo kāyikā’’tiādigāthānaṃ vissajjane cha āpattiyo kāyikāti antarapeyyāle catutthena āpattisamuṭṭhānena cha āpattiyo āpajjati, ‘‘bhikkhu methunaṃ dhammaṃ paṭisevati, āpatti pārājikassā’’tiādinā nayena vuttāpattiyo.
474. In the explanation of the verses starting with "How many offenses are bodily?" ( Kati āpattiyo kāyikāti), cha āpattiyo kāyikā means that six offenses are incurred by the fourth origin of offense in the intermediate section of ellipses (antarapeyyāla), these are the offenses stated in the manner beginning "A bhikkhu engages in sexual intercourse, an offense of pārājika."
474. Trong phần giải đáp các kệ ngôn như "Kati āpattiyo kāyikā" (Có bao nhiêu lỗi thuộc thân?), sáu lỗi thuộc thân (cha āpattiyo kāyikā) là sáu lỗi được phạm do nguồn gốc lỗi thứ tư (tức là tâm) trong phần giữa, như đã nói trong các câu "Tỳ-khưu giao cấu, phạm pārājika", v.v.
Kāyadvāre samuṭṭhitattā hi etā kāyikāti vuccanti.
Indeed, these are called bodily because they arise through the bodily door.
Chúng được gọi là lỗi thuộc thân (kāyikā) vì chúng phát sinh từ cửa thân (kāyadvāra).
Cha vācasikāti tasmiṃyeva antarapeyyāle pañcamena āpattisamuṭṭhānena cha āpattiyo āpajjati, ‘‘bhikkhu pāpiccho icchāpakato’’tiādinā nayena vuttāpattiyo.
Cha vācasikā means that six offenses are incurred by the fifth origin of offense in that same intermediate section of ellipses, these are the offenses stated in the manner beginning "A bhikkhu, being evil-wishing and overcome by desire."
Sáu lỗi thuộc lời nói (cha vācasikā) là sáu lỗi được phạm do nguồn gốc lỗi thứ năm trong cùng phần giữa, như đã nói trong các câu "Tỳ-khưu có ác dục, bị dục vọng chi phối", v.v.
Chādentassa tissoti vajjapaṭicchādikāya bhikkhuniyā pārājikaṃ, bhikkhussa saṅghādisesapaṭicchādane pācittiyaṃ, attano duṭṭhullāpattipaṭicchādane dukkaṭaṃ.
Chādentassa tisso means a pārājika for a bhikkhunī who conceals a fault, a pācittiya for a bhikkhu who conceals a saṅghādisesa, and a dukkaṭa for concealing one's own gross offense (duṭṭhullāpatti).
Ba lỗi của người che giấu (chādentassa tisso) là: pārājika của Tỳ-khưu-ni che giấu lỗi; pācittiya của Tỳ-khưu che giấu saṅghādisesa; dukkaṭa khi che giấu lỗi nặng của chính mình.
Pañca saṃsaggapaccayāti bhikkhuniyā kāyasaṃsagge pārājikaṃ, bhikkhuno saṅghādiseso, kāyena kāyapaṭibaddhe thullaccayaṃ, nissaggiyena kāyapaṭibaddhe dukkaṭaṃ, aṅgulipatodake pācittiyanti imā kāyasaṃsaggapaccayā pañcāpattiyo.
Pañca saṃsaggapaccayā means these five offenses that arise due to contact: a pārājika for a bhikkhunī due to bodily contact, a saṅghādisesa for a bhikkhu (due to bodily contact), a thullaccaya due to contact with something attached to the body, a dukkaṭa due to contact with something relinquished (nissaggiya) and attached to the body, and a pācittiya due to poking with a finger.
Năm lỗi do sự tiếp xúc (pañca saṃsaggapaccayā) là: pārājika của Tỳ-khưu-ni khi tiếp xúc thân thể; saṅghādisesa của Tỳ-khưu (khi tiếp xúc thân thể); thullaccaya khi thân thể tiếp xúc với vật có liên quan đến thân thể; dukkaṭa khi vật nisaggiya tiếp xúc với vật có liên quan đến thân thể; pācittiya khi dùng ngón tay chọc ghẹo – đây là năm lỗi do sự tiếp xúc thân thể.
Aruṇugge tissoti ekarattachārattasattāhadasāhamāsātikkamavasena nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, bhikkhuniyā rattivippavāse saṅghādiseso, ‘‘paṭhamampi yāmaṃ chādeti, dutiyampi tatiyampi yāmaṃ chādeti, uddhaste aruṇe channā hoti āpatti, yo chādeti so dukkaṭaṃ desāpetabbo’’ti imā aruṇugge tisso āpattiyo āpajjati.
Three at dawn (aruṇugge tisso): a Nissaggiya Pācittiya by exceeding (the limit of) one night, six nights, seven days, ten days, (or) one month; for a bhikkhunī, a Saṅghādisesa for staying apart (from an escort) at night; (and the offences related to the statement) ‘‘if one conceals* throughout the first watch, also throughout the second watch, and throughout the third watch, and it is concealed when dawn breaks, an offence is incurred; whoever conceals it should be made to confess a Dukkaṭa’’—these three offences are incurred at dawn.
Ba (lỗi) khi bình minh ló dạng (Aruṇugge tisso) là: một pācittiya có tính chất nissaggiya do vi phạm giới hạn một đêm, sáu đêm, bảy ngày, mười ngày, một tháng; một saṅghādisesa đối với tỳ-khưu-ni khi ở lại một mình vào ban đêm. "Nếu che đậy trong canh đầu, canh hai, canh ba, và khi bình minh ló dạng mà vẫn còn che đậy, thì có āpatti. Vị nào che đậy thì phải sám hối dukkaṭa." Đây là ba āpatti phát sinh khi bình minh ló dạng.
Dve yāvatatiyakāti ekādasa yāvatatiyakā nāma, paññattivasena pana dve honti bhikkhūnaṃ yāvatatiyakā bhikkhunīnaṃ yāvatatiyakāti.
Two Yāvatatiyakas (dve yāvatatiyakā): there are eleven Yāvatatiyaka offences, but by way of their promulgation, there are two, namely, the Yāvatatiyakas for bhikkhus and the Yāvatatiyakas for bhikkhunīs.
Hai (lỗi) yāvatatiyaka (Dve yāvatatiyakā) là mười một yāvatatiyaka, nhưng theo sự chế định thì có hai loại: yāvatatiyaka của các tỳ-khưu và yāvatatiyaka của các tỳ-khưu-ni.
Ekettha aṭṭhavatthukāti bhikkhunīnaṃyeva ekā ettha imasmiṃ sāsane aṭṭhavatthukā nāma.
One of these has eight matters (ekettha aṭṭhavatthukā): only one (offence), the Aṭṭhavatthuka, in this Dispensation (sāsana), belongs to bhikkhunīs.
Một (lỗi) aṭṭhavatthukā ở đây (Ekettha aṭṭhavatthukā) là một āpatti aṭṭhavatthukā chỉ dành cho các tỳ-khưu-ni trong giáo pháp này.
Ekena sabbasaṅgahoti ‘‘yassa siyā āpatti, so āvikareyyā’’ti iminā ekena nidānuddesena sabbasikkhāpadānañca sabbapātimokkhuddesānañca saṅgaho hoti.
By one, everything is included (ekena sabbasaṅgaho): by this one statement of the nidāna-uddesa, ‘‘Whoever has an offence, should reveal it,’’ all training rules and all Pātimokkha recitations are included.
Tất cả được bao gồm bởi một (Ekena sabbasaṅgaho) là: với một nidānuddesa này, "vị nào có āpatti, vị ấy hãy bày tỏ", tất cả các học giới và tất cả các bài tụng Pātimokkha đều được bao gồm.
Gāmantare catassoti ‘‘bhikkhu bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidahati, dukkaṭaṃ; aññassa gāmassa upacāraṃ okkamati, pācittiyaṃ; bhikkhuniyā gāmantaraṃ gacchantiyā parikkhitte gāme paṭhamapāde thullaccayaṃ, dutiyapāde saṅghādiseso; aparikkhittassa paṭhamapāde upacārokkamane thullaccayaṃ, dutiyapāde saṅghādiseso’’ti imā gāmantare dukkaṭapācittiyathullaccayasaṅghaādisesavasena catasso āpattiyo.
Four concerning another village (gāmantare catasso): ‘‘if a bhikkhu conspires with a bhikkhunī, a Dukkaṭa; if he enters the precincts of another village, a Pācittiya; for a bhikkhunī going to another village, if it is a walled village, on the first step, a Thullaccaya; on the second step, a Saṅghādisesa; if it is an unwalled village, on the first step of entering the precincts, a Thullaccaya; on the second step, a Saṅghādisesa’’—these are the four offences concerning another village, namely Dukkaṭa, Pācittiya, Thullaccaya, and Saṅghādisesa.
Bốn (lỗi) khi đi giữa các làng (Gāmantare catasso) là: "tỳ-khưu đồng ý với tỳ-khưu-ni, dukkaṭa; bước vào khu vực phụ cận của làng khác, pācittiya; khi tỳ-khưu-ni đi giữa các làng, nếu là làng có rào chắn, thullaccaya ở bước chân đầu tiên, saṅghādisesa ở bước chân thứ hai; nếu là làng không có rào chắn, thullaccaya khi bước vào khu vực phụ cận ở bước chân đầu tiên, saṅghādisesa ở bước chân thứ hai". Đây là bốn āpatti theo thứ tự dukkaṭa, pācittiya, thullaccaya, saṅghādisesa khi đi giữa các làng.
Catasso nadipārapaccayāti ‘‘bhikkhu bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidahati, dukkaṭaṃ; nāvaṃ abhiruhati, pācittiyaṃ; bhikkhuniyā nadipāraṃ gacchantiyā uttaraṇakāle paṭhamapāde thullaccayaṃ, dutiyapāde saṅghādiseso’’ti imā catasso.
Four concerning crossing a river (catasso nadipārapaccayā): ‘‘if a bhikkhu conspires with a bhikkhunī, a Dukkaṭa; if he boards a boat, a Pācittiya; for a bhikkhunī crossing a river, at the time of disembarking, on the first step, a Thullaccaya; on the second step, a Saṅghādisesa’’—these are the four.
Bốn (lỗi) liên quan đến việc qua sông (Catasso nadipārapaccayā) là: "tỳ-khưu đồng ý với tỳ-khưu-ni, dukkaṭa; lên thuyền, pācittiya; khi tỳ-khưu-ni qua sông, lúc lên bờ, thullaccaya ở bước chân đầu tiên, saṅghādisesa ở bước chân thứ hai". Đây là bốn āpatti đó.
Ekamaṃse thullaccayanti manussamaṃse.
One kind of meat incurs a Thullaccaya (ekamaṃse thullaccayaṃ): human flesh.
Thullaccaya với một loại thịt (Ekamaṃse thullaccayaṃ) là thịt người.
Navamaṃsesu dukkaṭanti sesaakappiyamaṃsesu.
Nine kinds of meat incur a Dukkaṭa (navamaṃsesu dukkaṭaṃ): the remaining unallowable meats.
Dukkaṭa với chín loại thịt (Navamaṃsesu dukkaṭaṃ) là các loại thịt không hợp lệ còn lại.
Dve vācasikā rattinti bhikkhunī rattandhakāre appadīpe purisena saddhiṃ hatthapāse ṭhitā sallapati, pācittiyaṃ; hatthapāsaṃ vijahitvā ṭhitā sallapati, dukkaṭaṃ.
Two verbal offences at night (dve vācasikā rattiṃ): if a bhikkhunī, in the dark of night, without a lamp, stands within arm’s reach of a man and speaks with him, a Pācittiya; if she stands outside arm’s reach and speaks with him, a Dukkaṭa.
Hai (lỗi) lời nói vào ban đêm (Dve vācasikā rattiṃ) là: tỳ-khưu-ni nói chuyện với một người đàn ông trong bóng tối ban đêm không có đèn, trong tầm tay, pācittiya; nói chuyện sau khi rời khỏi tầm tay, dukkaṭa.
Dve vācasikā divāti bhikkhunī divā paṭicchanne okāse purisena saddhiṃ hatthapāse ṭhitā sallapati, pācittiyaṃ; hatthapāsaṃ vijahitvā sallapati, dukkaṭaṃ.
Two verbal offences by day (dve vācasikā divā): if a bhikkhunī, by day, in a secluded place, stands within arm’s reach of a man and speaks with him, a Pācittiya; if she stands outside arm’s reach and speaks with him, a Dukkaṭa.
Hai (lỗi) lời nói vào ban ngày (Dve vācasikā divā) là: tỳ-khưu-ni nói chuyện với một người đàn ông vào ban ngày ở một nơi kín đáo, trong tầm tay, pācittiya; nói chuyện sau khi rời khỏi tầm tay, dukkaṭa.
Dadamānassa tissoti maraṇādhippāyo manussassa visaṃ deti, so ce tena marati, pārājikaṃ; yakkhapetānaṃ deti, te ce maranti, thullaccayaṃ; tiracchānagatassa deti, so ce marati, pācittiyaṃ; aññātikāya bhikkhuniyā cīvaradāne pācittiyanti evaṃ dadamānassa tisso āpattiyo.
Three when giving (dadamānassa tisso): if one gives poison to a person with the intention to kill, and that person dies because of it, a Pārājika; if one gives it to yakkhas or petas, and they die, a Thullaccaya; if one gives it to an animal, and it dies, a Pācittiya; also, a Pācittiya for giving a robe to a bhikkhunī who is not a relative—thus, these are the three offences incurred by giving.
Ba (lỗi) khi cho (Dadamānassa tisso) là: nếu với ý định giết người mà cho độc, nếu người đó chết vì độc, pārājika; nếu cho quỷ Dạ-xoa, ngạ quỷ, nếu chúng chết, thullaccaya; nếu cho động vật, nếu nó chết, pācittiya; pācittiya khi cho y phục cho tỳ-khưu-ni không phải bà con. Như vậy, có ba āpatti khi cho.
Cattāro ca paṭiggaheti hatthaggāha-veṇiggāhesu saṅghādiseso, mukhena aṅgajātaggahaṇe pārājikaṃ, aññātikāya bhikkhuniyā cīvarapaṭiggahaṇe nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, avassutāya avassutassa hatthato khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiggaṇhantiyā thullaccayaṃ; evaṃ paṭiggahe cattāro āpattikkhandhā honti.
And four in receiving (cattāro ca paṭiggahe): a Saṅghādisesa for grasping the hand or grasping the hair; a Pārājika for sucking the private parts with the mouth; a Nissaggiya Pācittiya for receiving a robe from a bhikkhunī who is not a relative; a Thullaccaya for a lustful bhikkhunī receiving solid or soft food from a lustful man’s hand—thus, there are four categories of offences concerning receiving.
Và bốn (lỗi) khi nhận (Cattāro ca paṭiggahe) là: saṅghādisesa khi nắm tay hoặc nắm tóc; pārājika khi ngậm bộ phận sinh dục bằng miệng; nissaggiya pācittiya khi nhận y phục từ tỳ-khưu-ni không phải bà con; thullaccaya khi tỳ-khưu-ni có dục vọng nhận đồ ăn, thức uống từ tay người đàn ông có dục vọng. Như vậy, có bốn nhóm āpatti khi nhận.
Vinayagarukā dve vuttāti pārājikañceva saṅghādisesañca.
Two grave in Vinaya are stated (vinayagarukā dve vuttā): Pārājika and Saṅghādisesa.
Hai (lỗi) nghiêm trọng trong Vinaya đã được nói đến (Vinayagarukā dve vuttā) là pārājika và saṅghādisesa.
Kāyavācasikāni cāti sabbāneva sikkhāpadāni kāyavācasikāni, manodvāre paññattaṃ ekasikkhāpadampi natthi.
And those that are bodily and verbal (kāyavācasikāni cā): all training rules (sikkhāpadas) are bodily and verbal; there is not a single training rule promulgated through the mind-door.
Và các (lỗi) thuộc thân và khẩu (Kāyavācasikāni cā) là tất cả các học giới đều thuộc thân và khẩu; không có một học giới nào được chế định qua ý môn.
Eko vikāle dhaññarasoti loṇasovīrakaṃ.
One grain juice at the wrong time (eko vikāle dhaññaraso): is salt-sour gruel (loṇasovīrakaṃ).
Một loại nước ngũ cốc vào phi thời (Eko vikāle dhaññaraso) là loṇasovīrakaṃ (nước muối chua).
Ayameva hi eko dhaññaraso vikāle vaṭṭati.
Indeed, this one grain juice is allowable at the wrong time.
Chỉ có loại nước ngũ cốc này được phép dùng vào phi thời.
Ekā ñatticatutthena sammutīti bhikkhunovādakasammuti.
One appointment by ñatti-catuttha (ekā ñatticatutthena sammutī): is the appointment of a bhikkhunī instructor (bhikkhunovādaka-sammuti).
Một sự chấp thuận bằng ñatticatuttha (Ekā ñatticatutthena sammutī) là sự chấp thuận cho tỳ-khưu-ni giáo giới.
Ayameva hi ekā ñatticatutthakammena sammuti anuññātā.
Indeed, this one appointment alone is permitted by an act consisting of a ñatti and three announcements.
Chỉ có một sự chấp thuận này được cho phép bằng nghi thức ñatticatuttha.
Pārājikā kāyikā dveti bhikkhūnaṃ methunapārājikaṃ bhikkhunīnañca kāyasaṃsaggapārājikaṃ.
Two bodily Pārājikas (pārājikā kāyikā dve): are the Pārājika for sexual intercourse for bhikkhus, and the Pārājika for bodily contact for bhikkhunīs.
Hai (lỗi) pārājika thuộc thân (Pārājikā kāyikā dve) là pārājika về tà dâm của tỳ-khưu và pārājika về thân xúc chạm của tỳ-khưu-ni.
Dve saṃvāsabhūmiyoti attanā vā attānaṃ samānasaṃvāsakaṃ karoti, samaggo vā saṅgho ukkhittaṃ osāreti.
Two grounds of communion (dve saṃvāsabhūmiyo): either one makes oneself of common communion, or the Sangha, being in harmony, reinstates one who was expelled.
Hai nền tảng của sự chung sống (Dve saṃvāsabhūmiyo) là: tự mình làm cho mình trở thành người chung sống, hoặc Tăng-già hòa hợp phục hồi vị đã bị cử tội.
Kurundiyaṃ pana ‘‘samānasaṃvāsakabhūmi ca nānāsaṃvāsakabhūmi cā’’ti evaṃ dve saṃvāsabhūmiyo vuttā.
However, in the Kurundī, the two grounds of communion are stated as: the ground of common communion (samānasaṃvāsakabhūmi) and the ground of diverse communion (nānāsaṃvāsakabhūmi).
Tuy nhiên, trong Kurundī, hai nền tảng của sự chung sống được nói đến là: nền tảng của sự chung sống bình đẳng (samānasaṃvāsakabhūmi) và nền tảng của sự chung sống không bình đẳng (nānāsaṃvāsakabhūmi).
Dvinnaṃ ratticchedoti pārivāsikassa ca mānattacārikassa ca paññattā.
Cutting off of night for two (dvinnaṃ ratticchedo): is promulgated for one undergoing parivāsa and for one undergoing mānatta.
Hai (lỗi) cắt đêm (Dvinnaṃ ratticchedo) được chế định cho vị đang thọ Pārivāsa và vị đang thọ Mānatta.
Dvaṅgulā duveti dve dvaṅgulapaññattiyo, ‘‘dvaṅgulapabbaparamaṃ ādātabba’’nti ayamekā, ‘‘dvaṅgulaṃ vā dvemāsaṃ vā’’ti ayamekā.
Two of two fingerbreadths (dvaṅgulā duve): there are two rules of two fingerbreadths: ‘‘one should take up to two fingerbreadths of a joint’’ is one; ‘‘two fingerbreadths or two months’’ is the other.
Hai (lỗi) hai ngón tay (Dvaṅgulā duve) là hai chế định về hai ngón tay: "chỉ được lấy tối đa bằng hai đốt ngón tay" là một, "hai ngón tay hoặc hai tháng" là một.
Dve attānaṃ vadhitvānāti bhikkhunī attānaṃ vadhitvā dve āpattiyo āpajjati; vadhati rodati, āpatti pācittiyassa; vadhati na rodati, āpatti dukkaṭassa.
Two after striking oneself (dve attānaṃ vadhitvānā): a bhikkhunī who strikes herself incurs two offences; if she strikes herself and cries, it is a Pācittiya; if she strikes herself and does not cry, it is a Dukkaṭa.
Hai (lỗi) do tỳ-khưu-ni tự đánh mình (Dve attānaṃ vadhitvānā) là: tỳ-khưu-ni tự đánh mình và khóc, phạm pācittiya; tự đánh mình mà không khóc, phạm dukkaṭa.
Dvīhi saṅgho bhijjatīti kammena ca salākaggāhena ca.
The Saṅgha splits by two (dvīhi saṅgho bhijjatī): by an act (kamma) and by taking votes (salākaggāha).
Tăng-già bị chia rẽ bởi hai (điều) (Dvīhi saṅgho bhijjatī) là do hành động (kamma) và do bỏ phiếu (salākaggāha).
Dvettha paṭhamāpattikāti ettha sakalepi vinaye dve paṭhamāpattikā ubhinnaṃ paññattivasena.
Two here are first offences (dvettha paṭhamāpattikā): here in the entire Vinaya, there are two paṭhamāpattika offences by way of their promulgation for both (bhikkhus and bhikkhunīs).
Hai (lỗi) sơ phạm ở đây (Dvettha paṭhamāpattikā) là hai āpatti sơ phạm được chế định cho cả hai giới (tỳ-khưu và tỳ-khưu-ni) trong toàn bộ Vinaya này.
Itarathā pana nava bhikkhūnaṃ nava bhikkhunīnanti aṭṭhārasa honti.
Otherwise, there are nine for bhikkhus and nine for bhikkhunīs, making eighteen.
Nếu không thì, có chín āpatti sơ phạm cho tỳ-khưu và chín cho tỳ-khưu-ni, tổng cộng là mười tám.
Ñattiyā karaṇā duveti dve ñattikiccāni – kammañca kammapādakā ca.
Two things done by ñatti (ñattiyā karaṇā duve): are the ñatti (announcement) itself and the foundation of the kamma (kammapādaka).
Hai việc cần làm của ñatti (Ñattiyā karaṇā duve) là kamma (nghi thức) và kammapādaka (lời tuyên bố ñatti làm nền tảng cho kamma).
Navasu ṭhānesu kammaṃ hoti, dvīsu kammapādabhāvena tiṭṭhati.
In nine instances, it is an act (kamma); in two instances, it serves as the foundation of the act (kammapāda).
Kamma được thực hiện trong chín trường hợp, và ñatti đóng vai trò nền tảng cho kamma trong hai trường hợp.
Pāṇātipāte tissoti ‘‘anodissa opātaṃ khaṇati, sace manusso marati, pārājikaṃ; yakkhapetānaṃ maraṇe thullaccayaṃ; tiracchānagatassa maraṇe pācittiya’’nti imā tisso honti.
Three in life-taking (pāṇātipāte tisso): ‘‘if one digs a pit without specific intent, and a human dies, a Pārājika; if yakkhas or petas die, a Thullaccaya; if an animal dies, a Pācittiya’’—these are the three.
Ba (lỗi) trong việc sát sinh (Pāṇātipāte tisso) là: "nếu đào hố mà không có ý định cụ thể, nếu người rơi vào chết, pārājika; nếu Dạ-xoa hoặc ngạ quỷ chết, thullaccaya; nếu động vật chết, pācittiya". Đây là ba āpatti.
Vācā pārājikā tayoti vajjapaṭicchādikāya ukkhittānuvattikāya aṭṭhavatthukāyāti.
Three verbal Pārājikas (vācā pārājikā tayo): are those of a bhikkhunī who conceals a grave offence (vajjapaṭicchādikā), a bhikkhunī who follows an expelled bhikkhu (ukkhittānuvattikā), and a bhikkhunī with eight matters (aṭṭhavatthukā).
Ba (lỗi) pārājika bằng lời nói (Vācā pārājikā tayo) là: của tỳ-khưu-ni che giấu lỗi lầm, của tỳ-khưu-ni ủng hộ vị bị cử tội, và của tỳ-khưu-ni có tám sự việc.
Kurundiyaṃ pana ‘‘āṇattiyā adinnādāne, manussamaraṇe, uttarimanussadhammaullapane cā’’ti evaṃ tayo vuttā.
However, in the Kurundī, three are stated as: by instigation in taking what is not given, in causing a human to die, and in boasting of a superior human state (uttarimanussadhamma-ullapana).
Tuy nhiên, trong Kurundī, ba (lỗi) được nói đến là: pārājika do sai khiến trộm cắp, do giết người, và do tuyên bố pháp thượng nhân.
Obhāsanā tayoti vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇāvaṇṇabhāsane saṅghādiseso, vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ṭhapetvā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇāvaṇṇabhaṇane thullaccayaṃ, ubbhakkhakaṃ adhojāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇāvaṇṇabhaṇane dukkaṭaṃ.
Three kinds of praising/blaming (obhāsanā tayo): a Saṅghādisesa for speaking praise or blame referring to the anus or urethra; a Thullaccaya for speaking praise or blame referring to the area below the collarbones and above the kneecaps, excluding the anus and urethra; a Dukkaṭa for speaking praise or blame referring to the area above the collarbones and below the kneecaps.
Ba (lỗi) khinh thị (Obhāsanā tayo) là: saṅghādisesa khi nói lời khen ngợi hoặc chê bai nhắm vào đường đại tiện hoặc đường tiểu tiện; thullaccaya khi nói lời khen ngợi hoặc chê bai nhắm vào phần dưới xương đòn và trên đầu gối, trừ đường đại tiện và đường tiểu tiện; dukkaṭa khi nói lời khen ngợi hoặc chê bai nhắm vào phần trên xương đòn và dưới đầu gối.
Sañcarittena vā tayoti paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharati, āpatti saṅghādisesassa; paṭiggaṇhāti vīmaṃsati na paccāharati, āpatti thullaccayassa; paṭiggaṇhāti na vīmaṃsati na paccāharati, āpatti dukkaṭassāti ime sañcarittena kāraṇabhūtena tayo āpattikkhandhā honti.
Or three by way of mediating (sañcarittena vā tayo): if one receives, investigates, and brings back (a message), a Saṅghādisesa; if one receives and investigates, but does not bring back, a Thullaccaya; if one receives, but does not investigate and does not bring back, a Dukkaṭa—these are the three categories of offences caused by mediating.
Hoặc ba (lỗi) thông qua việc môi giới (Sañcarittena vā tayo) là: nhận, điều tra, và mang về, phạm saṅghādisesa; nhận, điều tra, nhưng không mang về, phạm thullaccaya; nhận, không điều tra, không mang về, phạm dukkaṭa. Đây là ba nhóm āpatti phát sinh do việc môi giới làm nguyên nhân.
Tayo puggalā na upasampādetabbāti addhānahīno aṅgahīno vatthuvipanno ca tesaṃ nānākaraṇaṃ vuttameva.
Three individuals are not to be given upasampadā: one deficient in age, one deficient in limbs, and one whose basis is corrupted. Their distinction has already been stated.
Ba hạng người không được thọ Cụ túc giới là: người thiếu thời gian (tu tập), người thiếu chi phần (thân thể), và người có giới thể hư hỏng. Sự phân biệt giữa họ đã được nói đến rồi.
Apicettha yo pattacīvarena aparipūro, paripūro ca na yācati, imepi aṅgahīneneva saṅgahitā.
Furthermore, here, whoever is not complete with bowl and robes, or is complete but does not request (ordination), these too are included under those deficient in limbs.
Hơn nữa, ở đây, người không đầy đủ y bát, hoặc người đầy đủ nhưng không yêu cầu (thọ giới), những người này cũng được bao gồm trong hạng người thiếu chi phần.
Mātughātakādayo ca karaṇadukkaṭakā paṇḍakaubhatobyañjanakatiracchānagatasaṅkhātena vatthuvipanneneva saṅgahitāti veditabbā.
And those who have committed evil deeds such as matricide, intersex persons, and animals are to be understood as included under those whose basis is corrupted.
Và những người phạm tội nặng như giết mẹ, v.v., những người phạm dukkata do hành động, những người paṇḍaka (người không có khả năng tình dục), ubhatobyañjanaka (người có hai giới tính), và những người thuộc loài súc sanh, được hiểu là thuộc hạng người có giới thể hư hỏng.
Esa nayo kurundiyaṃ vutto.
This method is stated in the Kurundi.
Phương pháp này đã được nói trong bộ Kurundī.
Tayo kammānaṃ saṅgahāti ñattikappanā, vippakatapaccattaṃ, atītakaraṇanti.
There are three ways of collecting kammas: the arrangement of the ñatti, the action not yet completed for each individual, and the past action.
Ba cách tập hợp các kamma là: thiết lập ñatti (yết-ma), hành động riêng lẻ chưa hoàn tất, và hành động đã qua.
Tattha ‘‘dadeyya kareyyā’’tiādibhedā ñattikappanā; ‘‘deti karotī’’tiādibhedaṃ vippakatapaccattaṃ; ‘‘dinnaṃ kata’’ntiādibhedaṃ atītakaraṇaṃ nāmāti imehi tīhi kammāni saṅgayhanti.
Among these, the arrangement of the ñatti is divided into "may give, may do," and so on; the action not yet completed for each individual is divided into "gives, does," and so on; and the past action is called "given, done," and so on. By these three, kammas are collected.
Trong đó, việc thiết lập ñatti có các loại như “nên cho, nên làm”; hành động riêng lẻ chưa hoàn tất có các loại như “đang cho, đang làm”; và hành động đã qua có các loại như “đã cho, đã làm”. Các kamma được tập hợp bởi ba điều này.
Aparehipi tīhi kammāni saṅgayhanti – vatthunā, ñattiyā, anussāvanāyāti.
By three others, kammas are also collected: by the basis, by the ñatti, and by the anussāvanā.
Các kamma cũng được tập hợp bởi ba điều khác: bởi giới thể, bởi ñatti, và bởi anussāvana (tuyên bố).
Vatthusampannañhi ñattisampannaṃ anussāvanasampannañca kammaṃ nāma hoti, tena vuttaṃ ‘‘tayo kammānaṃ saṅgahā’’ti.
For indeed, a kamma is one that is complete in its basis, complete in its ñatti, and complete in its anussāvanā. Therefore, it is said, "There are three ways of collecting kammas."
Thật vậy, một kamma được gọi là kamma khi giới thể đầy đủ, ñatti đầy đủ, và anussāvana đầy đủ. Vì thế mới nói: “Ba cách tập hợp các kamma”.
Nāsitakā tayo nāma mettiyaṃ bhikkhuniṃ nāsetha, dūsako nāsetabbo, dasahaṅgehi samannāgato sāmaṇero nāsetabbo, kaṇṭakaṃ samaṇuddesaṃ nāsethāti evaṃ liṅgasaṃvāsadaṇḍakammanāsanāvasena tayo nāsitakā veditabbā.
Three persons to be expelled: That is, a bhikkhunī named Mettiyā is to be expelled, a defiler is to be expelled, a sāmaṇera endowed with ten qualities is to be expelled, a samaṇuddesa named Kaṇṭaka is to be expelled. Thus, three persons to be expelled are to be known by way of expulsion from the monastic lineage, from co-residence, and by way of punitive action.
Ba hạng người bị trục xuất được hiểu là ba hạng người bị trục xuất theo cách thức liṅgasaṃvāsa (trục xuất khỏi tăng đoàn), daṇḍakamma (trục xuất bằng hình phạt) và nāsanā (trục xuất hoàn toàn), như trong các trường hợp: “Hãy trục xuất tỳ khưu ni Mettiyā”, “Sa-di Dūsaka nên bị trục xuất”, “Sa-di có mười chi phần nên bị trục xuất”, “Hãy trục xuất sa-di Kaṇṭaka”.
Tiṇṇannaṃ ekavācikāti ‘‘anujānāmi bhikkhave dve tayo ekānussāvane kātu’’nti vacanato tiṇṇaṃ janānaṃ ekupajjhāyena nānācariyena ekānussāvanā vaṭṭati.
One anussāvanā for three: By the saying, "Monks, I allow two or three to be ordained with a single anussāvanā," one anussāvanā is permissible for three persons with one Upajjhāya and different teachers.
Một kamma cho ba người là: theo lời dạy “Này các Tỳ khưu, Ta cho phép hai hoặc ba người được làm lễ anussāvana cùng một lúc”, thì ba người có thể được thọ giới với một vị Upajjhāya (yết-ma a-xà-lê) và nhiều vị ācariya (giáo thọ) khác nhau trong cùng một lễ anussāvana.
Adinnādāne tissoti pāde vā atirekapāde vā pārājikaṃ, atirekamāsake thullaccayaṃ, māsake vā ūnamāsake vā dukkaṭaṃ.
Three offenses for taking what is not given: a Pārājika for a quarter (pāda) or more than a quarter; a Thullaccaya for more than a māsa; and a Dukkaṭa for a māsa or less than a māsa.
Ba tội trong adinnādāna (trộm cắp) là: pārājika nếu giá trị bằng hoặc hơn một pāda (một đơn vị tiền tệ), thullaccaya nếu giá trị hơn một māsaka (một đơn vị tiền tệ nhỏ hơn), dukkata nếu giá trị bằng hoặc ít hơn một māsaka.
Catasso methunapaccayāti akkhayite pārājikaṃ, yebhuyyena khayite thullaccayaṃ, vivaṭakate mukhe dukkaṭaṃ, jatumaṭṭhake pācittiyaṃ.
Four on account of sexual intercourse: a Pārājika for an unconsumed (corpse), a Thullaccaya for one mostly consumed, a Dukkaṭa for an open mouth, and a Pācittiya for a smooth artificial male organ.
Bốn tội liên quan đến methuna (hành vi phi phạm hạnh) là: pārājika đối với xác chết chưa bị chó rừng, chó nhà ăn; thullaccaya đối với xác chết đã bị ăn phần lớn; dukkata đối với miệng đã mở; pācittiya đối với jatumaṭṭhaka (một loại dụng cụ bằng sáp trơn).
Chindantassa tissoti vanappatiṃ chindantassa pārājikaṃ, bhūtagāme pācittiyaṃ, aṅgajāte thullaccayaṃ.
Three for cutting: a Pārājika for cutting a large tree (vanappati), a Pācittiya for a living plant, and a Thullaccaya for a sexual organ.
Ba tội khi chặt (cây) là: pārājika khi chặt cây lớn (vanappati), pācittiya khi chặt cây có sinh vật (bhūtagāma), thullaccaya khi chặt aṅgajāta (cây có chồi non).
Pañca chaḍḍitapaccayāti anodissa visaṃ chaḍḍeti, sace tena manusso marati, pārājikaṃ; yakkhapetesu thullaccayaṃ; tiracchānagate pācittiyaṃ; vissaṭṭhichaḍḍane saṅghādiseso; sekhiyesu harite uccārapassāvachaḍḍane dukkaṭaṃ – imā chaḍḍitapaccayā pañcāpattiyo honti.
Five on account of discarding: If one discards poison without specifying (the target), and a human dies by it, it is a Pārājika; for yakkhas and petas, a Thullaccaya; for animals, a Pācittiya; for discarding semen, a Saṅghādisesa; and for discarding feces or urine on green vegetation among the Sekhiyas, a Dukkaṭa — these are the five offenses on account of discarding.
Năm tội liên quan đến việc vứt bỏ là: nếu vứt bỏ chất độc mà không có mục đích cụ thể, và nếu có người chết vì nó, thì đó là pārājika; thullaccaya đối với yakkha (quỷ) và peta (ngạ quỷ); pācittiya đối với súc sanh; saṅghādisesa đối với việc phóng tinh; dukkata đối với việc vứt bỏ phân và nước tiểu trên cây xanh trong các giới sekhiya – đây là năm tội liên quan đến việc vứt bỏ.
Pācittiyena dukkaṭā katāti bhikkhunovādakavaggasmiṃ dasasu sikkhāpadesu pācittiyena saddhiṃ dukkaṭā katā evāti attho.
Dukkaṭas committed with Pācittiya: This means that in the Bhikkhunovādaka Vagga, Dukkaṭas are committed along with Pācittiyas in the ten training rules.
Các tội dukkata được quy định cùng với pācittiya có nghĩa là trong mười giới học của phần Bhikkhunovādaka (khuyên dạy Tỳ khưu ni), các tội dukkata được quy định cùng với pācittiya.
Caturettha navakā vuttāti paṭhamasikkhāpadamhiyeva adhammakamme dve, dhammakamme dveti evaṃ cattāro navakā vuttāti attho.
Four novaka are stated here: This means that in the first training rule alone, two novaka are stated for unrighteous acts, and two for righteous acts, making a total of four novaka.
Bốn navaka (cửu phẩm) được nói ở đây có nghĩa là chỉ trong giới học đầu tiên, có hai navaka trong adhammakamma (yết-ma phi pháp) và hai navaka trong dhammakamma (yết-ma hợp pháp), tổng cộng là bốn navaka được nói đến.
Dvinnaṃ cīvarena cāti bhikkhūnaṃ santike upasampannāya cīvaraṃ dentassa pācittiyaṃ, bhikkhunīnaṃ santike upasampannāya dentassa dukkaṭanti evaṃ dvinnaṃ bhikkhunīnaṃ cīvaraṃ dentassa cīvarena kāraṇabhūtena āpatti hotīti attho.
And for two with robes: This means that a bhikkhu who gives robes to a bhikkhunī who has received upasampadā from bhikkhus incurs a Pācittiya, and one who gives robes to a bhikkhunī who has received upasampadā from bhikkhunīs incurs a Dukkaṭa. Thus, for two bhikkhunīs, by means of the robes that are the cause, an offense is incurred.
Và y phục cho hai người có nghĩa là: nếu một Tỳ khưu cho y phục một Tỳ khưu ni đã thọ Cụ túc giới trước mặt các Tỳ khưu, thì phạm pācittiya; nếu cho y phục một Tỳ khưu ni đã thọ Cụ túc giới trước mặt các Tỳ khưu ni, thì phạm dukkata. Như vậy, việc cho y phục cho hai hạng Tỳ khưu ni này là nguyên nhân phát sinh āpatti.
Gacchantassa catassoti bhikkhuniyā vā mātugāmena vā saddhiṃ saṃvidhāya gacchantassa dukkaṭaṃ, gāmūpacārokkamane pācittiyaṃ, yā bhikkhunī ekā gāmantaraṃ gacchati, tassā gāmūpacāraṃ okkamantiyā paṭhamapāde thullaccayaṃ, dutiyapāde saṅghādisesoti gacchantassa imā catasso āpattiyo honti.
Four for one who is walking: This means that for a bhikkhu who walks in agreement with a bhikkhunī or a woman, it is a Dukkaṭa; for entering the village precincts, a Pācittiya; for a bhikkhunī who walks alone to another village, a Thullaccaya on the first step upon entering the village precincts, and a Saṅghādisesa on the second step. These are the four offenses for one who is walking.
Bốn tội khi đi là: nếu Tỳ khưu đi cùng với Tỳ khưu ni hoặc phụ nữ (mātugāma) theo sự sắp xếp, thì phạm dukkata; nếu bước vào khu vực làng (gāmūpacāra) thì phạm pācittiya; nếu một Tỳ khưu ni đi một mình đến làng khác, khi bước vào khu vực làng đó, bước chân đầu tiên phạm thullaccaya, bước chân thứ hai phạm saṅghādisesa. Đây là bốn tội phát sinh khi đi.
Ṭhitassa cāpi tattakāti ṭhitassapi catasso evāti attho.
And the same for one who is standing: This means that there are also four for one who is standing.
Tương tự khi đứng có nghĩa là: khi đứng cũng có bốn tội như vậy.
Bhikkhunī andhakāre vā paṭicchanne vā okāse mittasanthavavasena purisassa hatthapāse tiṭṭhati, pācittiyaṃ; hatthapāsaṃ vijahitvā tiṭṭhati, dukkaṭaṃ; aruṇuggamanakāle dutiyikāya hatthapāsaṃ vijahantī tiṭṭhati, thullaccayaṃ; vijahitvā tiṭṭhati, saṅghādisesoti nisinnassa catasso āpattiyo.
If a bhikkhunī stands within arm's reach of a man in the dark or in a secluded place, out of friendship, it is a Pācittiya; if she stands having gone beyond arm's reach, it is a Dukkaṭa; if at dawn, she stands having gone beyond arm's reach of her companion, it is a Thullaccaya; if she stands having gone beyond, it is a Saṅghādisesa. So there are four offenses for one who is sitting.
Nếu một Tỳ khưu ni đứng trong bóng tối hoặc ở nơi che khuất, trong tầm tay của một người đàn ông do tình bạn, thì phạm pācittiya; nếu đứng ngoài tầm tay, thì phạm dukkata; nếu vào lúc bình minh, cô ấy đứng ngoài tầm tay của một người bạn đồng hành nữ, thì phạm thullaccaya; nếu đứng ngoài tầm tay, thì phạm saṅghādisesa. Như vậy, khi ngồi cũng có bốn tội.
Nipannassāpi tattakāti sacepi hi sā nisīdati vā nipajjati vā, etāyeva catasso āpattiyo āpajjati.
And the same for one who is lying down: If she sits or lies down, she incurs these same four offenses.
Tương tự khi nằm có nghĩa là: nếu Tỳ khưu ni đó ngồi hoặc nằm, thì cũng phạm bốn tội này.
Nava pācittiyānīti yo bhikkhu nava paṇītabhojanāni viññāpetvā tehi saddhiṃ ekato ekaṃ kabaḷaṃ omadditvā mukhe pakkhipitvā paragaḷaṃ atikkāmeti, ayaṃ nava pācittiyāni sabbāni nānāvatthukāni ekakkhaṇe āpajjati ‘‘imaṃ paṭhamaṃ āpanno, imaṃ pacchā’’ti na vattabbo.
Nine Pācittiyas: If a bhikkhu requests nine kinds of exquisite food and, mixing them together, puts one mouthful into his mouth and causes it to pass beyond the collarbone, he incurs all nine Pācittiyas, each having a different basis, at one moment. It should not be said, "He incurred this one first, this one later."
Chín tội pācittiya có nghĩa là: nếu một Tỳ khưu xin chín loại thức ăn ngon, trộn chúng lại với nhau, rồi bỏ một miếng vào miệng và nuốt qua cổ họng, thì vị này sẽ phạm cả chín tội pācittiya cùng một lúc, mỗi tội có một giới thể khác nhau. Không thể nói rằng “tội này phạm trước, tội kia phạm sau”.
Ekavācāya deseyyāti ‘‘ahaṃ, bhante, pañca bhesajjāni paṭiggahetvā sattāhaṃ atikkāmetvā pañca āpattiyo āpanno, tā tumhamūle paṭidesemī’’ti evaṃ ekavācāya deseyya, desitāva honti, dvīhi tīhi vācāhi kiccaṃ nāma natthi.
Should confess with one statement: He should confess with one statement, saying, "Venerable Sir, I received five kinds of medicine, exceeded the seven-day limit, and incurred five offenses; I confess them to you." They are considered confessed; there is no need for two or three statements.
Nên sám hối bằng một lời có nghĩa là: nên sám hối bằng một lời như “Bạch Đại đức, con đã nhận năm loại thuốc và giữ quá bảy ngày, con đã phạm năm tội, con xin sám hối trước chư Đại đức”. Như vậy là đã sám hối, không cần đến hai hay ba lời.
Dutiyavissajjanepi ‘‘ahaṃ, bhante, nava paṇītabhojanāni viññāpetvā bhuñjitvā nava āpattiyo āpanno, tā tumhamūle paṭidesemī’’ti vattabbaṃ.
In the second answer too, it should be said, "Venerable Sir, I requested and ate nine kinds of exquisite food and incurred nine offenses; I confess them to you."
Trong câu trả lời thứ hai cũng nên nói: “Bạch Đại đức, con đã xin chín loại thức ăn ngon và đã ăn, con đã phạm chín tội, con xin sám hối trước chư Đại đức”.
Vatthuṃ kittetvā deseyyāti ‘‘ahaṃ, bhante, pañca bhesajjāni paṭiggahetvā sattāhaṃ atikkāmesiṃ, yathāvatthukaṃ taṃ tumhamūle paṭidesemī’’ti evaṃ vatthuṃ kittetvā deseyya, desitāva honti āpattiyo, āpattiyā nāmaggahaṇena kiccaṃ natthi.
Should confess by stating the basis: He should confess by stating the basis, saying, "Venerable Sir, I received five kinds of medicine and exceeded the seven-day limit; I confess that to you according to the basis." The offenses are considered confessed; there is no need to mention the name of the offense.
Nên sám hối bằng cách kể rõ giới thể có nghĩa là: nên sám hối bằng cách kể rõ giới thể như “Bạch Đại đức, con đã nhận năm loại thuốc và giữ quá bảy ngày, con xin sám hối tội đó đúng theo giới thể trước chư Đại đức”. Như vậy là đã sám hối các tội, không cần phải nêu tên từng tội.
Dutiyavissajjanepi ‘‘ahaṃ, bhante, nava paṇītabhojanāni viññāpetvā bhutto, yathāvatthukaṃ taṃ tumhamūle paṭidesemī’’ti vattabbaṃ.
In the second answer too, it should be said, "Venerable Sir, I requested and ate nine kinds of exquisite food; I confess that to you according to the basis."
Trong câu trả lời thứ hai cũng nên nói: “Bạch Đại đức, con đã xin chín loại thức ăn ngon và đã ăn, con xin sám hối tội đó đúng theo giới thể trước chư Đại đức”.
Yāvatatiyake tissoti ukkhittānuvattikāya pārājikaṃ bhedakānuvattakānaṃ kokālikādīnaṃ saṅghādisesaṃ, pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge caṇḍakāḷikāya ca bhikkhuniyā pācittiyanti imā yāvatatiyakā tisso āpattiyo.
Three offenses in the "up to the third time" rule: These are a Pārājika for a bhikkhunī who follows an expelled bhikkhu, a Saṅghādisesa for those who follow a schismatic like Kokālika and others, and a Pācittiya for the bhikkhunī Caṇḍakāḷī for not relinquishing a wicked view. These are the three offenses in the "up to the third time" rule.
Ba tội yāvatatiyaka (phạm đến lần thứ ba) là: pārājika đối với Tỳ khưu ni theo phe bị trục xuất; saṅghādisesa đối với Kokālika và những người khác theo phe chia rẽ Tăng đoàn; và pācittiya đối với Tỳ khưu ni Caṇḍakāḷī vì không từ bỏ tà kiến. Đây là ba tội yāvatatiyaka.
Cha vohārapaccayāti payuttavācāpaccayā cha āpattiyo āpajjatīti attho.
Six on account of communication: This means that six offenses are incurred on account of spoken words connected with a request.
Sáu tội do vohāra (lời nói) có nghĩa là: do lời nói có viññatti (ý định), sáu āpatti được phạm phải.
Ājīvahetu ājīvakāraṇā pāpiccho icchāpakato asantaṃ abhūtaṃ uttarimanussadhammaṃ ullapati, āpatti pārājikassa.
On account of livelihood, due to livelihood, with evil wishes, swayed by desire, one speaks about a superhuman dharma that does not exist and is not true, incurring a Pārājika offense.
Vì sinh kế, vì nguyên nhân sinh kế, với ý đồ xấu, do sự thúc đẩy của dục vọng, vị ấy nói lời khoác lác về một uttarimanussadhamma (pháp thượng nhân) không có thật, không đúng sự thật, thì phạm pārājika.
Ājīvahetu ājīvakāraṇā sañcarittaṃ samāpajjati, āpatti saṅghādisesassa.
On account of livelihood, due to livelihood, one acts as a go-between, incurring a Saṅghādisesa offense.
Vì sinh kế, vì nguyên nhân sinh kế, vị ấy làm mai mối (sañcaritta), thì phạm saṅghādisesa.
Ājīvahetu ājīvakāraṇā yo te vihāre vasati so arahāti vadati, āpatti thullaccayassa.
On account of livelihood, due to livelihood, one says, "The one who lives in your monastery is an Arahant," incurring a Thullaccaya offense.
Vì sinh kế, vì nguyên nhân sinh kế, vị ấy nói rằng “người đang trú trong tịnh xá của ông là một A-la-hán”, thì phạm thullaccaya.
Ājīvahetu ājīvakāraṇā bhikkhu paṇītabhojanāni attano atthāya viññāpetvā bhuñjati, āpatti pācittiyassa.
If a bhikkhu, for the sake of livelihood, on account of livelihood, requests and eats exquisite food for himself, there is an offense of pācittiya.
Vì kế sinh nhai, vì lý do sinh nhai, một tỳ khưu thỉnh cầu các món ăn ngon vì lợi ích của mình rồi thọ dụng, phạm tội pācittiya.
Ājīvahetu ājīvakāraṇā bhikkhunī paṇītabhojanāni attano atthāya viññāpetvā bhuñjati, āpatti pāṭidesanīyassa.
If a bhikkhunī, for the sake of livelihood, on account of livelihood, requests and eats exquisite food for herself, there is an offense of pāṭidesanīya.
Vì kế sinh nhai, vì lý do sinh nhai, một tỳ khưu-ni thỉnh cầu các món ăn ngon vì lợi ích của mình rồi thọ dụng, phạm tội pāṭidesanīya.
Ājīvahetu ājīvakāraṇā sūpaṃ vā odanaṃ vā agilāno attano atthāya viññāpetvā bhuñjati, āpatti dukkaṭassāti.
If, for the sake of livelihood, on account of livelihood, one who is not sick requests and eats soup or rice for oneself, there is an offense of dukkaṭa.
Vì kế sinh nhai, vì lý do sinh nhai, nếu không bệnh mà thỉnh cầu canh hoặc cơm vì lợi ích của mình rồi thọ dụng, phạm tội dukkaṭa.
Khādantassa tissoti manussamaṃse thullaccayaṃ, avasesesu akappiyamaṃsesu dukkaṭaṃ, bhikkhuniyā lasuṇe pācittiyaṃ.
Regarding three offenses for one who eats: there is a thullaccaya offense for human flesh, a dukkaṭa offense for other unallowable meats, and a pācittiya offense for a bhikkhunī eating garlic.
Ba tội khi ăn: Thullaccaya đối với thịt người, dukkaṭa đối với các loại thịt không hợp lệ còn lại, pācittiya đối với tỳ khưu-ni ăn tỏi.
Pañca bhojanapaccayāti avassutā avassutassa purisassa hatthato bhojanaṃ gahetvā tattheva manussamaṃsaṃ lasuṇaṃ attano atthāya viññāpetvā gahitapaṇītabhojanāni avasesañca akappiyamaṃsaṃ pakkhipitvā vomissakaṃ omadditvā ajjhoharamānā saṅghādisesaṃ, thullaccayaṃ, pācittiyaṃ, pāṭidesanīyaṃ, dukkaṭanti imā pañca āpattiyo bhojanapaccayā āpajjati.
Regarding five offenses due to food: A bhikkhunī with lust, having received food from a lustful man's hand, requests human flesh, garlic, exquisite food already received, and other unallowable meat for herself, then mixes and consumes it, thereby incurring these five offenses: saṅghādisesa, thullaccaya, pācittiya, pāṭidesanīya, and dukkaṭa, due to food.
Năm tội liên quan đến thức ăn: Một tỳ khưu-ni có tâm dục vọng, nhận thức ăn từ tay một người nam có tâm dục vọng, rồi ngay tại đó thỉnh cầu thịt người hoặc tỏi vì lợi ích của mình, sau đó bỏ vào các món ăn ngon đã nhận và các loại thịt không hợp lệ còn lại, trộn lẫn và ăn, thì phạm năm tội này liên quan đến thức ăn: saṅghādisesa, thullaccaya, pācittiya, pāṭidesanīya, dukkaṭa.
Pañca ṭhānānīti ‘‘ukkhittānuvattikāya bhikkhuniyā yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya appaṭinissajjantiyā ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayaṃ, kammavācāpariyosāne āpatti pārājikassa, saṅghabhedāya parakkamanādīsu saṅghādiseso, pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge pācittiya’’nti evaṃ sabbā yāvatatiyakā pañca ṭhānāni gacchanti.
Regarding five occasions: "For a bhikkhunī who follows an expelled bhikkhu, if she does not desist after the third admonition, there is a dukkaṭa offense due to the ñatti (motion), a thullaccaya offense due to the two kammavācās (formal announcements), and at the conclusion of the kammavācā, a pārājika offense; in striving for a schism of the Saṅgha, there is a saṅghādisesa offense; for not relinquishing a wrong view, there is a pācittiya offense." Thus, all these five occasions occur up to the third admonition.
Năm trường hợp là: “Một tỳ khưu-ni theo người bị khai trừ, khi được nhắc nhở đến lần thứ ba mà không từ bỏ, phạm dukkaṭa với ñatti, thullaccaya với hai kammavācā, và phạm pārājika khi kammavācā kết thúc; saṅghādisesa trong các trường hợp như cố gắng chia rẽ Tăng đoàn; pācittiya khi không từ bỏ tà kiến”. Như vậy, tất cả năm trường hợp này đều là yāvatatiya (đến lần thứ ba).
Pañcannañceva āpattīti āpatti nāma pañcannaṃ sahadhammikānaṃ hoti, tattha dvinnaṃ nippariyāyena āpattiyeva, sikkhāmānasāmaṇerisāmaṇerānaṃ pana akappiyattā na vaṭṭati.
Regarding five kinds of offenses: The term 'offense' (āpatti) applies to five kinds of co-practitioners. Among them, for two (bhikkhus and bhikkhunīs), it is an offense in the direct sense. However, for sikkhamānās, sāmaṇerīs, and sāmaṇeras, it is not allowable due to their unsuitability.
Năm tội là: Tội chỉ dành cho năm hạng đồng phạm hạnh, trong đó, hai hạng (tỳ khưu và tỳ khưu-ni) là phạm tội trực tiếp, còn đối với sikkhamānā, sāmaṇerī và sāmaṇera thì không hợp lệ nên không được phép.
Iminā pariyāyena tesaṃ āpatti na desāpetabbā, daṇḍakammaṃ pana tesaṃ kātabbaṃ.
By this method, their offenses should not be confessed, but disciplinary action should be taken against them.
Theo cách này, tội của họ không cần phải xám hối, nhưng họ phải chịu hình phạt.
Pañcannaṃ adhikaraṇena cāti adhikaraṇañca pañcannamevāti attho.
Regarding by means of a legal question for five: The meaning is that a legal question (adhikaraṇa) is also for five only.
Và năm sự tranh chấp có nghĩa là sự tranh chấp cũng chỉ dành cho năm hạng này.
Etesaṃyeva hi pañcannaṃ pattacīvarādīnaṃ atthāya vinicchayavohāro adhikaraṇanti vuccati, gihīnaṃ pana aḍḍakammaṃ nāma hoti.
Indeed, a judgment or dispute concerning the bowls and robes of these five (co-practitioners) is called a legal question (adhikaraṇa); for laypeople, however, it is called a lawsuit.
Thật vậy, việc giải quyết tranh chấp liên quan đến y phục, bình bát, v.v., của năm hạng này mới được gọi là adhikaraṇa; còn đối với cư sĩ thì gọi là vụ kiện.
Pañcannaṃ vinicchayo hotīti pañcannaṃ sahadhammikānaṃyeva vinicchayo nāma hoti.
Regarding judgment is for five: A judgment is only for five kinds of co-practitioners.
Năm sự phân xử có nghĩa là sự phân xử chỉ dành cho năm hạng đồng phạm hạnh này.
Pañcannaṃ vūpasamena cāti etesaṃyeva pañcannaṃ adhikaraṇaṃ vinicchitaṃ vūpasantaṃ nāma hotīti attho.
Regarding by the settlement for five: The meaning is that a legal question settled for these five is called resolved.
Và năm sự an định có nghĩa là sự tranh chấp của năm hạng này sau khi được phân xử thì được gọi là an định.
Pañcannañceva anāpattīti etesaṃyeva pañcannaṃ anāpatti nāma hotīti attho.
Regarding five kinds of non-offenses: The meaning is that the term 'non-offense' (anāpatti) applies only to these five.
Và năm sự không phạm tội có nghĩa là sự không phạm tội chỉ dành cho năm hạng này.
Tīhi ṭhānehi sobhatīti saṅghādīhi tīhi kāraṇehi sobhati.
Regarding shines in three ways: It shines due to three reasons, such as the Saṅgha.
Đẹp ở ba phương diện có nghĩa là đẹp ở ba lý do như Tăng đoàn.
Katavītikkamo hi puggalo sappaṭikammaṃ āpattiṃ saṅghamajjhe gaṇamajjhe puggalasantike vā paṭikaritvā abbhuṇhasīlo pākatiko hoti, tasmā tīhi ṭhānehi sobhatīti vuccati.
Indeed, a person who has committed a transgression, having remedied the offense in the midst of the Saṅgha, in the midst of a group, or in the presence of an individual, becomes one whose sīla is fresh and natural; therefore, it is said to shine in three ways.
Thật vậy, một người đã phạm giới, sau khi sửa chữa lỗi lầm của mình giữa Tăng đoàn, giữa nhóm, hoặc trước một cá nhân, thì trở nên có giới hạnh mới mẻ và bình thường. Vì vậy, người ấy được gọi là đẹp ở ba phương diện.
Dve kāyikā rattinti bhikkhunī rattandhakāre purisassa hatthapāse ṭhānanisajjasayanāni kappayamānā pācittiyaṃ, hatthapāsaṃ vijahitvā ṭhānādīni kappayamānā dukkaṭanti dve kāyadvārasambhavā āpattiyo rattiṃ āpajjati.
Regarding two bodily offenses at night: If a bhikkhunī, in the darkness of night, engages in standing, sitting, or lying down within arm's reach of a man, there is a pācittiya offense; if she engages in standing, etc., having avoided arm's reach, there is a dukkaṭa offense. These are two offenses arising from the bodily door, incurred at night.
Hai tội thân nghiệp vào ban đêm là: Một tỳ khưu-ni vào đêm tối, ở trong tầm tay của một người nam, thực hiện việc đứng, ngồi, nằm, thì phạm pācittiya; nếu tránh xa tầm tay mà thực hiện việc đứng, v.v., thì phạm dukkaṭa. Đây là hai tội phát sinh từ thân nghiệp vào ban đêm.
Dve kāyikā divāti eteneva upāyena divā paṭicchanne okāse dve āpattiyo āpajjati.
Regarding two bodily offenses by day: By this same method, two offenses are incurred by day in a secluded place.
Hai tội thân nghiệp vào ban ngày là: Theo cách tương tự, vào ban ngày ở nơi kín đáo, phạm hai tội.
Nijjhāyantassa ekā āpattīti ‘‘na ca, bhikkhave, sārattena mātugāmassa aṅgajātaṃ upanijjhāyitabbaṃ.
Regarding one offense for one who gazes: "Bhikkhus, one should not gaze with lust at a woman's private parts. If anyone were to gaze with lust, there is an offense of dukkaṭa." This is the one offense for one who gazes.
Một tội khi nhìn chằm chằm là: “Này các tỳ khưu, không nên nhìn chằm chằm vào bộ phận sinh dục của phụ nữ với tâm tham ái. Ai nhìn chằm chằm, phạm tội dukkaṭa.” Đây là một tội khi nhìn chằm chằm.
Yo upanijjhāyeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (pārā. 266) nijjhāyantassa ayamekā āpatti.
Here is this one offense for one who gazes.
Đây là một tội khi nhìn chằm chằm.
Ekā piṇḍapātapaccayāti ‘‘na ca, bhikkhave, bhikkhādāyikāya mukhaṃ oloketabba’’nti (cūḷava. 366) ettha dukkaṭāpatti, antamaso yāguṃ vā byañjanaṃ vā dentassa sāmaṇerassāpi hi mukhaṃ ullokayato dukkaṭameva.
Regarding one offense due to almsfood: In the statement, "Bhikkhus, one should not look at the face of the woman giving alms," the offense here is dukkaṭa. Indeed, even if one looks up at the face of a sāmaṇera giving so much as gruel or relish, it is a dukkaṭa offense.
Một tội liên quan đến vật thực là: Trong câu “Này các tỳ khưu, không nên nhìn mặt của người nữ dâng thức ăn,” thì phạm tội dukkaṭa. Ngay cả khi dâng cháo hoặc thức ăn cho một sāmaṇera, nếu nhìn mặt người ấy thì cũng phạm dukkaṭa.
Kurundiyaṃ pana ‘‘ekā piṇḍapātapaccayāti bhikkhuniparipācitaṃ piṇḍapātaṃ bhuñjantassa pācittiya’’nti vuttaṃ.
However, in the Kurundī commentary, it is said: "Regarding one offense due to almsfood: there is a pācittiya offense for one who eats almsfood prepared by a bhikkhunī."
Tuy nhiên, trong Kurundī, có nói: “ Một tội liên quan đến vật thực là: Tỳ khưu ăn vật thực do tỳ khưu-ni nấu thì phạm pācittiya.”
Pañcaṭhāne musāvādoti pārājikasaṅghādisesathullaccayapācittiyadukkaṭasaṅkhāte pañcaṭṭhāne musāvādo gacchati.
Regarding false speech in five instances: False speech leads to five instances, namely, pārājika, saṅghādisesa, thullaccaya, pācittiya, and dukkaṭa.
Nói dối ở năm trường hợp là: Nói dối rơi vào năm trường hợp được gọi là pārājika, saṅghādisesa, thullaccaya, pācittiya và dukkaṭa.
Cuddasa paramanti vuccatīti dasāhaparamādinayena heṭṭhā vuttaṃ.
Regarding fourteen is called the maximum: It was mentioned below in the manner of the ten-day maximum.
Mười bốn là tối đa đã được nói ở phần dưới theo cách mười ngày tối đa, v.v.
Dvādasa pāṭidesanīyāti bhikkhūnaṃ cattāri bhikkhunīnaṃ aṭṭha.
Regarding twelve pāṭidesanīya offenses: Four for bhikkhus and eight for bhikkhunīs.
Mười hai pāṭidesanīya là: Bốn cho các tỳ khưu và tám cho các tỳ khưu-ni.
Catunnaṃ desanāya cāti catunnaṃ accayadesanāyāti attho.
Regarding by confession for four: The meaning is the confession of offenses for four individuals.
Và sự xám hối của bốn người có nghĩa là sự xám hối về lỗi lầm của bốn người.
Katamā pana sāti?
What, then, is it?
Vậy đó là gì?
Devadattena payojitānaṃ abhimārānaṃ accayadesanā, anuruddhattherassa upaṭṭhāyikāya accayadesanā, vaḍḍhassa licchavino accayadesanā, vāsabhagāmiyattherassa ukkhepanīyakammaṃ katvā āgatānaṃ bhikkhūnaṃ accayadesanāti ayaṃ catunnaṃ accayadesanā nāma.
This is called the confession of offenses for four: the confession of offenses by the assassins incited by Devadatta, the confession of offenses by the attendant of Venerable Anuruddha, the confession of offenses by the Licchavi prince Vaḍḍha, and the confession of offenses by the bhikkhus who had imposed the act of expulsion on Venerable Vāsabhagāmiya.
Đó là sự xám hối về lỗi lầm của những cung thủ do Devadatta sai khiến, sự xám hối về lỗi lầm của người hầu cận của Trưởng lão Anuruddha, sự xám hối về lỗi lầm của Licchavi Vaḍḍha, và sự xám hối về lỗi lầm của các tỳ khưu đã thực hiện ukkhepanīyakamma đối với Trưởng lão Vāsabhagāmiya rồi trở về. Đây được gọi là sự xám hối của bốn người.
Aṭṭhaṅgiko musāvādoti ‘‘pubbevassa hoti musā bhaṇissa’’nti ādiṃ katvā ‘‘vinidhāya sañña’’nti pariyosānehi (pāci. 4-5; pari. 459) aṭṭhahi aṅgehi aṭṭhaṅgiko.
Regarding false speech with eight factors: It has eight factors, starting with "He thinks beforehand, 'I will speak falsely'" and ending with "altering his perception."
Nói dối có tám chi phần là: Có tám chi phần, bắt đầu từ “Trước đó, người ấy có ý định nói dối” và kết thúc bằng “vinidhāya sañña” (che giấu nhận thức).
Uposathaṅgānipi pāṇaṃ na hanetiādinā nayena vuttāneva.
The Uposatha factors also are stated in the manner beginning with "not to kill living beings."
Các chi phần của Uposatha cũng đã được nói theo cách “không sát sinh”, v.v.
Aṭṭha dūteyyaṅgānīti ‘‘idha, bhikkhave, bhikkhu sotā ca hoti sāvetā cā’’tiādinā (cūḷava. 347) nayena saṅghabhedake vuttāni.
Regarding eight factors of a messenger: These were stated in the Saṅghabhedaka chapter in the manner beginning with "Here, bhikkhus, a bhikkhu is both a listener and one who makes others listen."
Tám chi phần của người đưa tin đã được nói trong Saṅghabhedaka theo cách “Này các tỳ khưu, ở đây, một tỳ khưu vừa là người nghe vừa là người nói”, v.v.
Aṭṭha titthiyavattāni mahākhandhake vuttāni.
The eight practices of sectarians were stated in the Mahākhandhaka.
Tám hạnh của ngoại đạo đã được nói trong Mahākhandhaka.
Ekassa chejjanti gāthāya navasu janesu yo salākaṃ gāhetvā saṅghaṃ bhindati, tasseva chejjaṃ hoti, devadatto viya pārājikaṃ āpajjati.
Regarding excommunication for one: Among the nine individuals mentioned in the verse, the one who takes the voting-stick and causes a schism in the Saṅgha, for him alone there is excommunication; he incurs a pārājika offense, like Devadatta.
Một người bị cắt đứt có nghĩa là trong bài kệ, trong số chín người, ai lấy phiếu và chia rẽ Tăng đoàn, thì người đó bị cắt đứt, phạm pārājika như Devadatta.
Bhedakānuvattakānaṃ catunnaṃ thullaccayaṃ kokālikādīnaṃ viya, dhammavādīnaṃ catunnaṃ anāpatti.
For the four followers of the schismatic, there is a thullaccaya offense, like Kokālika and others; for the four proponents of the Dhamma, there is no offense.
Bốn người theo kẻ chia rẽ thì phạm thullaccaya, như Kokālika, v.v., và bốn người nói pháp thì không phạm tội.
Imā pana āpattiyo ca anāpattiyo ca sabbesaṃ ekavatthukā saṅghabhedavatthukā eva.
However, these offenses and non-offenses all have the same basis, namely, the basis of causing a schism in the Saṅgha.
Tuy nhiên, những tội và không tội này của tất cả đều có cùng một căn bản, đó là căn bản chia rẽ Tăng đoàn.
477. Dasa puggalā nābhivādetabbāti senāsanakkhandhake vuttā dasa janā.
Regarding ten individuals not to be greeted: These are the ten persons mentioned in the Senāsanakkhandhaka.
477. Mười người không nên đảnh lễ là mười người đã được nói trong Senāsanakkhandhaka.
Añjali sāmīcena cāti sāmīcikammena saddhiṃ añjali ca tesaṃ na kātabbo, neva pānīyāpucchanatālavaṇṭaggahaṇādi khandhakavattaṃ tesaṃ dassetabbaṃ, na añjali paggaṇhitabboti attho.
And the Añjali along with respectful acts, means that the añjali (homage with joined hands) should not be performed for them in conjunction with respectful acts. The practices of the Khandhaka such as asking about drinking water or taking a fan should not be shown to them, nor should the añjali be raised. This is the meaning.
Añjali sāmīcena cā (chắp tay và cử chỉ kính trọng) nghĩa là không nên chắp tay và cử chỉ kính trọng đối với họ; không nên thể hiện các bổn phận của Khandhaka như hỏi về nước uống, cầm quạt lá v.v. đối với họ, cũng không nên chắp tay.
Dasannaṃ dukkaṭanti tesaṃyeva dasannaṃ evaṃ karontassa dukkaṭaṃ hoti.
An offense of wrong-doing (Dukkaṭa) for ten, means that for those very ten persons, an offense of wrong-doing arises for one who acts in such a way.
Dasannaṃ dukkaṭa (mười điều dukkaṭa) nghĩa là đối với mười người ấy, nếu làm như vậy thì sẽ phạm dukkaṭa.
Dasa cīvaradhāraṇāti dasa divasāni atirekacīvarassa dhāraṇā anuññātāti attho.
Bearing the robe for ten (days) means that the bearing of an extra robe for ten days is permitted.
Dasa cīvaradhāraṇā (mười ngày giữ y) nghĩa là được phép giữ y dư trong mười ngày.
Pañcannaṃ vassaṃvuṭṭhānaṃ, dātabbaṃ idha cīvaranti pañcannaṃ sahadhammikānaṃ sammukhāva dātabbaṃ.
A robe should be given here to five who have completed the Rains Retreat, means that it should be given in the presence of five fellow practitioners.
Pañcannaṃ vassaṃvuṭṭhānaṃ, dātabbaṃ idha cīvara (y nên được trao cho năm vị đã an cư mùa mưa ở đây) nghĩa là nên trao y trước mặt năm vị đồng Phạm hạnh.
Sattannaṃ santeti disāpakkantaummattakakhittacittavedanāṭṭānaṃ tiṇṇañca ukkhittakānanti imesaṃ sattannaṃ sante patirūpe gāhake parammukhāpi dātabbaṃ.
When seven are present, means that for these seven—those who have departed to another region, the insane, the deranged, those afflicted by painful feelings, and the three who have been suspended (ukkhittaka)—it should be given even in their absence if there is a suitable recipient.
Sattannaṃ sante (khi có bảy vị) nghĩa là khi có người xứng đáng nhận thay cho bảy vị này: ba vị bị trục xuất và ba vị rời bỏ phương hướng, bị điên loạn, tâm trí rối loạn, bị bệnh nặng. Có thể trao y cho họ dù họ không có mặt.
Soḷasannaṃ na dātabbanti sesānaṃ cīvarakkhandhake vuttānaṃ paṇḍakādīnaṃ soḷasannaṃ na dātabbaṃ.
It should not be given to sixteen, means that it should not be given to the remaining sixteen, such as paṇḍakas, mentioned in the Robe (Cīvara) Khandhaka.
Soḷasannaṃ na dātabba (không nên trao cho mười sáu vị) nghĩa là không nên trao y cho mười sáu hạng người còn lại được đề cập trong Khandhaka về y, như người ái nam ái nữ (paṇḍaka) v.v.
Katisataṃ rattisataṃ, āpattiyo chādayitvānāti katisataṃ āpattiyo rattisataṃ chādayitvāna.
How many hundreds, for a hundred nights, having concealed offenses? means how many hundreds of offenses, having concealed them for a hundred nights.
Katisataṃ rattisataṃ, āpattiyo chādayitvānā (bao nhiêu lỗi, che giấu trong một trăm đêm) nghĩa là che giấu bao nhiêu lỗi trong một trăm đêm.
Dasasataṃ rattisataṃ, āpattiyo chādayitvānāti dasasataṃ āpattiyo rattisataṃ chādayitvāna.
A thousand, for a hundred nights, having concealed offenses? means a thousand offenses, having concealed them for a hundred nights.
Dasasataṃ rattisataṃ, āpattiyo chādayitvānā (một ngàn lỗi, che giấu trong một trăm đêm) nghĩa là che giấu một ngàn lỗi trong một trăm đêm.
Ayañhettha saṅkhepattho – yo divase sataṃ sataṃ saṅghādisesāpattiyo āpajjitvā dasa dasa divase paṭicchādeti, tena rattisataṃ āpattisahassaṃ paṭicchāditaṃ hoti, so sabbāva tā āpattiyo dasāhapaṭicchannāti parivāsaṃ yācitvā dasa rattiyo vasitvāna mucceyya pārivāsikoti.
Herein, this is the abridged meaning: if a bhikkhu incurs a hundred Saṅghādisesa offenses each day and conceals them for ten days at a time, he has concealed a thousand offenses for a hundred nights. Such a bhikkhu, being a pārivāsika, having requested the period of probation (parivāsa) for all those offenses concealed for ten days, would be absolved after residing for ten nights.
Đây là ý nghĩa tóm tắt: Vị tỳ khưu nào mỗi ngày phạm một trăm tội saṅghādisesa và che giấu mỗi tội trong mười ngày, thì vị ấy đã che giấu một ngàn tội trong một trăm đêm. Vị ấy phải xin parivāsa (thời gian thử thách) cho tất cả những tội đã che giấu trong mười ngày, sống mười đêm parivāsa, rồi sẽ được giải thoát. Đó là ý nghĩa của Pārivāsika.
Cha kammānīti adhammenavaggakammaṃ, adhammenasamaggakammaṃ, dhammapatirūpakenavaggakammaṃ, dhammapatirūpakenasamaggakammaṃ, dhammenavaggakammaṃ, dhammenasamaggakammanti evaṃ cha kammāni vuttāni.
Six kammas means that six kammas are stated thus: an act performed improperly by a divided Saṅgha, an act performed improperly by a united Saṅgha, an act resembling Dhamma performed by a divided Saṅgha, an act resembling Dhamma performed by a united Saṅgha, an act performed properly by a divided Saṅgha, and an act performed properly by a united Saṅgha.
Cha kammānī (sáu hành động) nghĩa là: hành động bất hợp pháp và chia rẽ, hành động bất hợp pháp và hòa hợp, hành động tương tự pháp và chia rẽ, hành động tương tự pháp và hòa hợp, hành động hợp pháp và chia rẽ, hành động hợp pháp và hòa hợp. Như vậy, sáu hành động đã được nói đến.
Ekettha dhammikā katāti ekaṃ dhammena samaggakammamevettha dhammikaṃ katanti attho.
One of these is made lawful, means that only the act performed properly by a united Saṅgha is made lawful here.
Ekettha dhammikā katā (một điều trong đó được coi là hợp pháp) nghĩa là chỉ có một hành động hợp pháp và hòa hợp trong số này được coi là hợp pháp.
Dutiyagāthāvissajjanepi etadeva dhammikaṃ.
In the explanation of the second verse, this same act is lawful.
Trong phần giải thích của câu kệ thứ hai, điều này cũng là hợp pháp.
Yaṃ desitāti yāni desitāni vuttāni pakāsitāni.
What has been taught, means what has been taught, stated, or revealed.
Yaṃ desitā (những gì đã được thuyết giảng) nghĩa là những gì đã được thuyết giảng, đã được nói, đã được công bố.
Anantajinenātiādīsu pariyantaparicchedabhāvarahitattā anantaṃ vuccati nibbānaṃ, taṃ bhagavatā raññā sapattagaṇaṃ abhimadditvā rajjaṃ viya kilesagaṇaṃ abhimadditvā jitaṃ vijitaṃ adhigataṃ sampattaṃ, tasmā bhagavā ‘‘anantajino’’ti vuccati.
Regarding by the Buddha, the Infinite Conqueror, etc.: Nibbāna is called "infinite" due to being devoid of limit or boundary. The Fortunate One attained and realized it, having conquered the host of defilements, just as a king conquers his enemies and attains sovereignty. Therefore, the Fortunate One is called "the Infinite Conqueror."
Trong các câu như Anantajinenā (do bậc Chiến thắng vô biên), Niết Bàn được gọi là vô biên vì không có giới hạn hay sự phân chia. Niết Bàn đó đã được Thế Tôn chiến thắng, chinh phục, đạt được, chứng đắc, giống như một vị vua chiến thắng kẻ thù và giành lấy vương quốc. Do đó, Thế Tôn được gọi là "Anantajina" (bậc Chiến thắng vô biên).
Sveva iṭṭhāniṭṭhesu nibbikāratāya tādi, vikkhambhanatadaṅgasamucchedapaṭipassaddhinissaraṇavivekasaṅkhātaṃ vivekapañcakaṃ addasāti vivekadassī; tena anantajinena tādinā vivekadassinā yāni āpattikkhandhāni desitāni vuttāni.
He is also called Tādī because of His imperturbable nature amidst desirable and undesirable objects, and Viveka-dassī because He saw the fivefold detachment (viveka) comprising temporary detachment (tadaṅga-viveka), extirpating detachment (vikkhambhana-viveka), eradication detachment (samuccheda-viveka), tranquilizing detachment (paṭipassaddhi-viveka), and escape detachment (nissaraṇa-viveka). By that Infinite Conqueror, the Tādī, the Viveka-dassī, the aggregates of offenses were taught and spoken of.
Chính Ngài là Tādī (bậc như vậy) vì không dao động trước điều mong muốn và không mong muốn; Ngài là Vivekadassī (bậc thấy sự ly dục) vì đã thấy năm loại ly dục (viveka) được gọi là tadaṅgaviveka (ly dục từng phần), vikkhambhanaviveka (ly dục bằng cách trấn áp), samucchedaviveka (ly dục bằng cách đoạn tận), paṭipassaddhiviveka (ly dục bằng cách an tịnh), và nissaraṇaviveka (ly dục bằng cách thoát ly). Do đó, những nhóm tội (āpattikkhandha) này đã được bậc Chiến thắng vô biên, bậc Tādī, bậc thấy sự ly dục thuyết giảng.
Ekettha sammati vinā samathehīti ayamettha padasambandho, yāni satthārā satta āpattikkhandhāni desitāni, tattha ekāpi āpatti vinā samathehi na sammati, atha kho cha samathā cattāri adhikaraṇānīti sabbepime dhammā sammukhāvinayena sammanti, samāyogaṃ gacchanti.
One here is settled without the methods of settlement (samatha): This is the connection of words here. Among the seven aggregates of offenses taught by the Teacher, not a single offense is settled without the methods of settlement. Rather, all these phenomena—the six methods of settlement and the four cases (adhikaraṇas)—are settled by way of settlement in presence (sammukhāvinaya); they reach a state of concord.
Ekettha sammati vinā samathehī (một điều trong đó được an tịnh mà không cần phương pháp an tịnh) – đây là sự liên kết các từ trong câu này. Trong bảy nhóm tội đã được Đức Đạo Sư thuyết giảng, không một tội nào được an tịnh mà không cần các phương pháp an tịnh (samatha). Thật vậy, sáu phương pháp an tịnh (samatha) và bốn vấn đề tranh chấp (adhikaraṇa) – tất cả những pháp này đều được an tịnh bằng phương pháp Sammukhāvinaya (an tịnh trước mặt), chúng đi đến sự hòa hợp.
Ettha pana eko sammukhāvinayova vinā samathehi sammati, samathabhāvaṃ gacchati.
However, here, one of these, the sammukhāvinaya itself, is settled without the samathas; it becomes a samatha.
Tuy nhiên, ở đây, một Sammukhāvinaya tự nó được an tịnh mà không cần các phương pháp an tịnh khác, nó trở thành một phương pháp an tịnh.
Na hi tassa aññena samathena vinā anipphatti nāma atthi.
Indeed, there is no such thing as its non-completion without another samatha.
Thật vậy, không có việc nó không thể hoàn thành mà không có một phương pháp an tịnh khác.
Tena vuttaṃ – ‘‘ekettha sammati vinā samathehī’’ti.
Therefore, it is said: "One here is settled without the methods of settlement."
Do đó, đã nói: “Ekettha sammati vinā samathehī” (một điều trong đó được an tịnh mà không cần phương pháp an tịnh).
Iminā tāva adhippāyena aṭṭhakathāsu attho vutto.
This meaning has been stated in the Aṭṭhakathās with this intention.
Với ý nghĩa này, ý nghĩa đã được giải thích trong các bản Chú giải.
Mayaṃ pana ‘‘vinā’’ti nipātassa paṭisedhanamattamatthaṃ gahetvā ‘‘ekettha sammati vinā samathehī’’ti etesu sattasu āpattikkhandhesu eko pārājikāpattikkhandho vinā samathehi sammatīti etamatthaṃ roceyyāma.
But we would prefer the meaning that, taking the particle "vinā" as merely denoting negation, among these seven aggregates of offenses, the Pārājika aggregate of offenses is settled without the samathas.
Tuy nhiên, chúng tôi sẽ chấp nhận ý nghĩa của từ “vinā” (không có) chỉ là phủ định, và giải thích câu “Ekettha sammati vinā samathehī” (một điều trong đó được an tịnh mà không cần phương pháp an tịnh) là: trong bảy nhóm tội này, nhóm tội Pārājika được an tịnh mà không cần các phương pháp an tịnh.
Vuttampi cetaṃ ‘‘yā sā āpatti anavasesā, sā āpatti na katamena adhikaraṇena katamamhi ṭhāne na katamena samathena sammatī’’ti.
It is also said: "Which offense is complete, that offense is not settled by which case (adhikaraṇa), in which place, or by which method of settlement?"
Cũng đã nói rằng: “Tội đó là vô dư, tội đó không được an tịnh bởi vấn đề tranh chấp nào, ở nơi nào, bởi phương pháp an tịnh nào?”
Chaūnadiyaḍḍhasatāti ‘‘idha, upāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti, tasmiṃ adhammadiṭṭhi bhede adhammadiṭṭhi, tasmiṃ adhammadiṭṭhi bhede dhammadiṭṭhi, tasmiṃ adhammadiṭṭhi bhede vematiko, tasmiṃ dhammadiṭṭhi bhede adhammadiṭṭhi, tasmiṃ dhammadiṭṭhi bhede vematiko, tasmiṃ vematiko bhede adhammadiṭṭhi, tasmiṃ vematiko bhede dhammadiṭṭhi, tasmiṃ vematiko bhede vematiko’’ti evaṃ yāni aṭṭhārasannaṃ bhedakaravatthūnaṃ vasena aṭṭhārasa aṭṭhakāni saṅghabhedakakkhandhake vuttāni, tesaṃ vasena chaūnadiyaḍḍhasataṃ āpāyikā veditabbā.
One hundred and ninety-four means that the one hundred and ninety-four destinies to the lower realms (āpāyikā) should be understood according to the eighteen eights (aṭṭhaka) stated in the Saṅghabheda-khandhaka, based on the eighteen grounds for division, as follows: "Here, Upāli, a bhikkhu declares what is not Dhamma to be Dhamma. Regarding that Dhamma declared as not Dhamma, there is a perception of not Dhamma in the division; regarding that not Dhamma declared as not Dhamma, there is a perception of Dhamma in the division; regarding that not Dhamma declared as not Dhamma, there is doubt in the division; regarding that Dhamma declared as Dhamma, there is a perception of not Dhamma in the division; regarding that Dhamma declared as Dhamma, there is doubt in the division; regarding that doubt in the division, there is a perception of not Dhamma; regarding that doubt in the division, there is a perception of Dhamma; regarding that doubt in the division, there is doubt."
Chaūnadiyaḍḍhasatā (một trăm chín mươi tư) nghĩa là: “Ở đây, Upāli, một tỳ khưu tuyên bố điều phi pháp là pháp, trong sự chia rẽ về quan điểm phi pháp, có quan điểm phi pháp; trong sự chia rẽ về quan điểm phi pháp, có quan điểm pháp; trong sự chia rẽ về quan điểm phi pháp, có sự nghi ngờ; trong sự chia rẽ về quan điểm pháp, có quan điểm phi pháp; trong sự chia rẽ về quan điểm pháp, có sự nghi ngờ; trong sự chia rẽ về sự nghi ngờ, có quan điểm phi pháp; trong sự chia rẽ về sự nghi ngờ, có quan điểm pháp; trong sự chia rẽ về sự nghi ngờ, có sự nghi ngờ.” Như vậy, một trăm chín mươi bốn người sẽ đọa vào các cõi khổ (apāya) được biết đến theo mười tám nhóm (aṭṭhaka) đã được đề cập trong Khandhaka về sự chia rẽ Tăng đoàn (Saṅghabhedakakkhandhaka), dựa trên mười tám nguyên nhân gây chia rẽ.
Aṭṭhārasa anāpāyikāti ‘‘idha, upāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti, tasmiṃ dhammadiṭṭhi bhede dhammadiṭṭhi avinidhāya diṭṭhiṃ avinidhāya khantiṃ avinidhāya ruciṃ avinidhāya bhāvaṃ anussāveti, salākaṃ gāheti ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti, ayampi kho, upāli, saṅghabhedako na āpāyiko na nerayiko na kappaṭṭho na atekiccho’’ti evaṃ ekekasmiṃ vatthusmiṃ ekekaṃ katvā saṅghabhedakakkhandhakāvasāne vuttā aṭṭhārasa janā.
Eighteen non-āpāyika persons refers to the eighteen individuals mentioned at the end of the Saṅghabheda-khandhaka, by taking one for each instance: "Here, Upāli, a bhikkhu declares what is not Dhamma to be Dhamma. Regarding that not Dhamma where there is a perception of Dhamma in the division, he proclaims it without giving up his view, without giving up his inclination, without giving up his preference, without giving up his disposition, and collects votes saying, 'This is Dhamma, this is Vinaya, this is the Teacher's Dispensation; accept this, approve this.' This, Upāli, is also a divider of the Saṅgha, but he is not destined for the lower realms (na āpāyiko), not destined for hell (na nerayiko), not destined to remain for an eon (na kappaṭṭho), and not incurable (na atekiccho)."
Aṭṭhārasa anāpāyikā (mười tám vị không đọa vào cõi khổ) nghĩa là: “Ở đây, Upāli, một tỳ khưu tuyên bố điều phi pháp là pháp, trong sự chia rẽ về quan điểm pháp, có quan điểm pháp, không che giấu quan điểm, không che giấu sự chấp nhận, không che giấu sự ưa thích, không che giấu ý định, và tuyên bố, lấy phiếu bầu (salākaṃ gāheti): ‘Đây là pháp, đây là giới luật, đây là lời dạy của Đức Đạo Sư, hãy chấp nhận điều này, hãy ưa thích điều này.’ Vị này, Upāli, cũng là người gây chia rẽ Tăng đoàn, nhưng không đọa vào cõi khổ, không đọa vào địa ngục, không trụ trong kiếp (kappaṭṭho), không phải là người không thể cứu chữa.” Như vậy, mười tám người đã được đề cập ở cuối Saṅghabhedakakkhandhaka, mỗi người một loại trong mỗi trường hợp.
Aṭṭhārasa aṭṭhakā chaūnadiyaḍḍhasatavissajjane vuttāyeva.
The eighteen eights have already been stated in the explanation of the one hundred and ninety-four.
Mười tám nhóm (aṭṭhaka) đã được nói đến trong phần giải thích về một trăm chín mươi bốn.
479. Sedamocanagāthāsu asaṃvāsoti uposathapavāraṇādinā saṃvāsena asaṃvāso.
In the Sedamocana verses, non-cohabitation means non-cohabitation in terms of uposatha, pavāraṇā, etc.
479. Trong các câu kệ Sedamocana, asaṃvāso (không chung sống) nghĩa là không chung sống theo các nghi thức Uposatha, Pavāraṇā v.v.
Sambhogo ekacco tahiṃ na labbhatīti akappiyasambhogo na labbhati, nahāpanabhojanādipaṭijagganaṃ pana mātarāyeva kātuṃ labbhati.
Improper joint use is not permitted there, means that improper sharing is not allowed. However, acts of care such as bathing and feeding are permitted for the mother (bhikkhunī) alone.
Sambhogo ekacco tahiṃ na labbhatī (không được hưởng thụ một số thứ ở đó) nghĩa là không được hưởng thụ những thứ không phù hợp. Tuy nhiên, việc chăm sóc như tắm rửa, cho ăn v.v. chỉ được phép do người mẹ thực hiện.
Avippavāsena anāpattīti sahagāraseyyāya anāpatti.
No offense by non-separation means no offense by cohabiting in the same dwelling.
Avippavāsena anāpattī (không phạm tội do không xa rời) nghĩa là không phạm tội khi ngủ chung trong cùng một nhà.
Pañhā mesā kusalehi cintitāti esā pañhā kusalehi paṇḍitehi cintitā.
This question was considered by the skillful ones, means that this question was pondered by the skillful and wise.
Pañhā mesā kusalehi cintitā (vấn đề này đã được những người thiện xảo suy xét) nghĩa là vấn đề này đã được những người thiện xảo, những người thông thái suy xét.
Assā vissajjanaṃ dārakamātuyā bhikkhuniyā veditabbaṃ, tassā hi puttaṃ sandhāyetaṃ vuttanti.
Its explanation should be understood as given to the bhikkhunī who is the mother of a child, for this was stated with her son in mind.
Phần giải thích của vấn đề này nên được biết bởi tỳ khưu ni là mẹ của đứa trẻ, vì điều này được nói đến để chỉ đứa con của bà.
Vācāti vācāya anālapanto.
"Vācā" means: not speaking with the voice.
Lời nói nghĩa là không nói bằng lời.
Giraṃ no ca pare bhaṇeyyāti ‘‘iti ime sossantī’’ti parapuggale sandhāya saddampi na nicchāreyya.
"Giraṃ no ca pare bhaṇeyyā" means: "these will hear it," thinking thus, he should not utter any sound in reference to other individuals.
Không nên nói lời với người khác nghĩa là không nên phát ra âm thanh, nghĩ rằng "những người này sẽ nghe thấy".
Ayaṃ pañhā ‘‘santiṃ āpattiṃ nāvikareyya, sampajānamusāvādassa hotī’’ti imaṃ musāvādaṃ sandhāya vuttā.
This question was stated in reference to the false speech, "He should not reveal an existing offense; it is a deliberate lie."
Câu hỏi này được nói đến liên quan đến lời nói dối "không nên bày tỏ tội lỗi hiện có, sẽ là nói dối có ý thức".
Tassa hi bhikkhuno adhammikāya paṭiññāya tuṇhībhūtassa nisinnassa manodvāre āpatti nāma natthi.
For that bhikkhu, having accepted unrighteously, sitting in silence, there is no offense at the mind-door.
Thật vậy, khi vị Tỳ-khưu ấy im lặng ngồi với lời hứa không đúng Pháp, thì không có tội lỗi nào trong ý môn.
Yasmā pana āvikātabbaṃ na āvikaroti, tenassa vacīdvāre akiriyato ayaṃ āpatti samuṭṭhātīti veditabbā.
However, since he does not reveal what should be revealed, this offense arises for him due to inaction at the speech-door.
Nhưng vì vị ấy không bày tỏ điều đáng bày tỏ, nên cần biết rằng tội lỗi này phát sinh do sự không hành động ở ngữ môn của vị ấy.