230. Codanādivinicchayoti ettha (pārā. aṭṭha. 2.385-6) pana codetuṃ ko labhati, ko na labhati?
Now, in this Decision on Accusation and so forth, who is allowed to accuse and who is not?
230. Trong phân định sự khiển trách, v.v. ở đây, ai được phép khiển trách, ai không được phép?
Dubbalacodakavacanaṃ tāva gahetvā koci na labhati.
Firstly, no one is allowed to accuse based on the words of a weak accuser.
Trước hết, không ai được phép khiển trách dựa trên lời nói của một người khiển trách yếu kém.
Dubbalacodako nāma sambahulesu kathāsallāpena nisinnesu eko ekaṃ ārabbha anodissakaṃ katvā pārājikavatthuṃ katheti, añño taṃ sutvā itarassa gantvā āroceti, so taṃ upasaṅkamitvā ‘‘tvaṃ kira maṃ idañcidañca vadasī’’ti bhaṇati, so ‘‘nāhaṃ evarūpaṃ jānāmi, kathāpavattiyaṃ pana mayā anodissakaṃ katvā vuttamatthi.
A weak accuser is one who, when many bhikkhus are gathered in conversation, talks about a pārājika offence without naming anyone in particular, concerning one bhikkhu. Another bhikkhu hears this and reports it to the first bhikkhu. The first bhikkhu approaches the speaker and asks, ‘‘Is it true that you said such and such about me?’’ The speaker replies, ‘‘I do not know of any such thing; however, during the course of conversation, I did say something without naming anyone. If I had known that this would cause you distress, I would not have said even that much.’’
Một người khiển trách yếu kém là khi nhiều Tỳ-khưu đang ngồi đàm đạo, một người nói về một sự việc pārajika mà không chỉ đích danh ai, rồi một người khác nghe được điều đó, đi nói lại cho người kia, người kia đến gặp người nói và hỏi: “Nghe nói ông nói tôi điều này điều nọ?” Người nói đáp: “Tôi không biết điều như vậy, nhưng trong lúc đàm đạo, tôi đã nói một điều gì đó mà không chỉ đích danh ai.
Sace ahaṃ tava imaṃ dukkhuppattiṃ jāneyyaṃ, ettakampi na katheyya’’nti.
This is a weak accuser.
Nếu tôi biết điều đau khổ này của ông, tôi đã không nói dù chỉ một chút.”
Ayaṃ dubbalacodako.
This is a weak accuser.
Người này là một người khiển trách yếu kém.
Tassetaṃ kathāsallāpaṃ gahetvā taṃ bhikkhuṃ koci codetuṃ na labhati, etaṃ pana aggahetvā sīlasampanno bhikkhu bhikkhuṃ vā bhikkhuniṃ vā, sīlasampannā ca bhikkhunī bhikkhunīmeva codetuṃ labhatīti mahāpadumatthero āha.
No one is allowed to accuse that bhikkhu based on the weak accuser's conversation. However, leaving that aside, a bhikkhu endowed with sīla may accuse a bhikkhu or a bhikkhunī; and a bhikkhunī endowed with sīla may accuse only another bhikkhunī, so said Mahāpadumatthera.
Không ai được phép khiển trách Tỳ-khưu đó dựa trên cuộc đàm đạo này của người ấy. Tuy nhiên, Trưởng lão Mahāpaduma nói rằng, không dựa vào điều này, một Tỳ-khưu có giới hạnh có thể khiển trách một Tỳ-khưu hoặc một Tỳ-khưu-ni, và một Tỳ-khưu-ni có giới hạnh chỉ có thể khiển trách một Tỳ-khưu-ni.
Mahāsumatthero pana ‘‘pañcapi sahadhammikā labhantī’’ti āha.
Mahāsumatthera, however, said, ‘‘All five fellow-Dhamma practitioners are allowed to accuse.’’
Trưởng lão Mahāsuma lại nói: “Năm vị đồng phạm hạnh đều được phép.”
Godattatthero ‘‘na koci na labhatī’’ti vatvā ‘‘bhikkhussa sutvā codeti, bhikkhuniyā sutvā…pe… titthiyasāvakānaṃ sutvā codetī’’ti idaṃ suttaṃ āhari.
Godattatthera said, ‘‘No one is not allowed to accuse,’’ and he cited the Sutta that says, ‘‘One accuses after hearing from a bhikkhu, ...from a bhikkhunī... from disciples of other sects.’’
Trưởng lão Godatta nói: “Không ai là không được phép,” rồi dẫn kinh: “Nghe Tỳ-khưu nói thì khiển trách, nghe Tỳ-khưu-ni nói… v.v… nghe đệ tử ngoại đạo nói thì khiển trách.”
Tiṇṇampi therānaṃ vāde cuditakasseva paṭiññāya kāretabbo.
In the views of all three Elders, the accused person should be dealt with only according to his own confession.
Trong quan điểm của cả ba vị trưởng lão, người bị khiển trách phải được yêu cầu chấp nhận lời thú tội của mình.
Aparāpi catubbidhā hoti vatthusandassanā āpattisandassanā saṃvāsapaṭikkhepo sāmīcipaṭikkhepoti.
There are also four other kinds: pointing out the basis, pointing out the offence, rejection of communion, and rejection of respectful conduct.
Ngoài ra, còn có bốn loại: chỉ ra sự việc (vatthusandassanā), chỉ ra tội (āpattisandassanā), từ chối chung sống (saṃvāsapaṭikkhepo), và từ chối lễ nghi (sāmīcipaṭikkhepo).
Tattha vatthusandassanā nāma ‘‘tvaṃ methunaṃ dhammaṃ paṭisevi, adinnaṃ ādiyi, manussaṃ ghātayittha, abhūtaṃ ārocayitthā’’ti evaṃ pavattā.
Among these, pointing out the basis is, for example, saying, ‘‘You engaged in sexual intercourse, you took what was not given, you killed a human being, you falsely claimed superhuman attainments.’’
Trong đó, chỉ ra sự việc là những lời nói như: “Ông đã hành dâm, ông đã lấy của không cho, ông đã giết người, ông đã nói điều không thật.”
Āpattisandassanā nāma ‘‘tvaṃ methunadhammapārājikāpattiṃ āpanno’’tievamādinayappavattā.
Pointing out the offence is, for example, saying, ‘‘You have incurred the pārājika offence of sexual intercourse.’’
Chỉ ra tội là những lời nói bắt đầu như: “Ông đã phạm tội pārajika về hành dâm.”
Saṃvāsapaṭikkhepo nāma ‘‘natthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā’’ti evaṃ pavatto.
Rejection of communion is, for example, saying, ‘‘There is no uposatha, no pavāraṇā, no Saṅgha-kamma with you.’’
Từ chối chung sống là những lời nói như: “Không có lễ Bố-tát (Uposatha), lễ Tự-tứ (Pavāraṇā), hay Tăng-sự (Saṅghakamma) nào với ông.”
Sāmīcipaṭikkhepo nāma abhivādanapaccuṭṭhānaañjalīkammabījanādikammānaṃ akaraṇaṃ.
Rejection of respectful conduct is the non-performance of acts such as salutation, rising to greet, respectful gestures (añjalī-kamma), and fanning.
Từ chối lễ nghi là việc không thực hiện các hành động như chào hỏi, đứng dậy đón tiếp, chắp tay, quạt, v.v.
Taṃ paṭipāṭiyā vandanādīni karonto ekassa akatvā sesānaṃ karaṇakāle veditabbaṃ.
This should be understood as occurring when, while performing acts of respect such as salutations in due order for others, one does not perform them for a particular individual.
Điều đó cần được hiểu là khi một người đang thực hiện các hành động như đảnh lễ theo thứ tự, nhưng không làm cho một người nào đó mà lại làm cho những người còn lại.
Ettāvatāpi codanā nāma hoti.
Even by this much, it constitutes an accusation.
Ngay cả như vậy cũng được gọi là khiển trách.
Yāgubhattādinā pana yaṃ icchati, taṃ āpucchati, na tāvatā codanā hoti.
However, merely asking for whatever one desires, such as gruel or rice, does not by itself constitute an accusation.
Tuy nhiên, việc hỏi xin cháo, cơm, v.v., những gì mình muốn, thì chưa phải là khiển trách.
Aparā pātimokkhaṭṭhapanakkhandhake (cūḷava. 387) ‘‘ekaṃ, bhikkhave, adhammikaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ, ekaṃ dhammika’’ntiādiṃ katvā yāva dasa adhammikāni pātimokkhaṭṭhapanāni, dasa dhammikānīti evaṃ adhammikā pañcapaññāsa, dhammikā pañcapaññāsāti dasuttarasataṃ codanā vuttā.
Furthermore, in the Chapter on Suspension of the Pātimokkha (Cūḷava. 387), starting with ‘‘Bhikkhus, there is one unrighteous suspension of the Pātimokkha, and one righteous,’’ up to ‘‘ten unrighteous suspensions of the Pātimokkha and ten righteous,’’ thus are described fifty-five unrighteous and fifty-five righteous accusations, totalling one hundred and ten accusations.
Ngoài ra, trong phần về đình chỉ Pātimokkha có đề cập đến một trăm mười sự khiển trách, bắt đầu bằng: “Này các Tỳ-khưu, có một sự đình chỉ Pātimokkha không hợp pháp, có một sự đình chỉ hợp pháp,” cho đến mười sự đình chỉ Pātimokkha không hợp pháp và mười sự đình chỉ hợp pháp, như vậy có năm mươi lăm sự không hợp pháp và năm mươi lăm sự hợp pháp.
Tā diṭṭhena codentassa dasuttarasataṃ, sutena codentassa dasuttarasataṃ, parisaṅkāya codentassa dasuttarasatanti tiṃsādhikāni tīṇi satāni honti.
These are one hundred and ten for one who accuses by sight, one hundred and ten for one who accuses by hearing, and one hundred and ten for one who accuses by suspicion, making a total of three hundred and thirty.
Đối với người khiển trách bằng mắt thấy, có một trăm mười sự; đối với người khiển trách bằng tai nghe, có một trăm mười sự; đối với người khiển trách bằng sự nghi ngờ, có một trăm mười sự; như vậy tổng cộng là ba trăm ba mươi sự.
Tāni kāyena codentassa, vācāya codentassa, kāyavācāya codentassāti tiguṇāni katāni navutādhikāni nava satāni honti.
These, when multiplied by three for one who accuses by body, one who accuses by speech, and one who accuses by body and speech, become nine hundred and ninety.
Khi nhân ba số đó lên theo việc khiển trách bằng thân, bằng lời, hoặc bằng cả thân và lời, thì sẽ có chín trăm chín mươi sự.
Tāni attanā codentassapi parena codāpentassapi tattakānevāti vīsatiūnāni dve sahassāni honti.
These are also the same number whether one accuses oneself or causes another to accuse, thus making one thousand nine hundred and eighty.
Khi tự mình khiển trách hoặc để người khác khiển trách, số lượng cũng tương tự, tổng cộng là một ngàn chín trăm tám mươi sự.
Puna diṭṭhādibhede samūlikāmūlikavasena anekasahassā codanā hontīti veditabbā.
Moreover, it should be understood that there are many thousands of accusations based on categories such as seen, etc., and whether they are with or without a basis.
Hơn nữa, cần phải hiểu rằng có hàng ngàn sự khiển trách khác nhau dựa trên các loại như thấy, v.v., và dựa trên việc có căn cứ hay không có căn cứ.
231. Vuttappabhedāsu pana imāsu codanāsu yāya kāyaci codanāya vasena saṅghamajjhe osaṭe vatthusmiṃ cuditakacodakā vattabbā ‘‘tumhe amhākaṃ vinicchayena tuṭṭhā bhavissathā’’ti.
231. However, among these various types of accusations, when a matter is brought into the Saṅgha through any accusation, the accused and the accuser should be asked, ‘‘Will you be satisfied with our decision?’’
231. Tuy nhiên, trong số các loại khiển trách đã nêu, khi một sự việc được đưa ra giữa Tăng đoàn theo bất kỳ loại khiển trách nào, thì người bị khiển trách và người khiển trách phải được hỏi: “Các ông có hài lòng với phán quyết của chúng tôi không?”
Sace ‘‘bhavissāmā’’ti vadanti, saṅghena taṃ adhikaraṇaṃ sampaṭicchitabbaṃ.
If they say, ‘‘We will be satisfied,’’ the Saṅgha should accept that legal issue.
Nếu họ nói: “Chúng tôi sẽ hài lòng,” thì Tăng đoàn phải chấp nhận vụ việc đó.
Atha pana ‘‘vinicchinatha tāva, bhante, sace amhākaṃ khamissati, gaṇhissāmā’’ti vadanti, ‘‘cetiyaṃ tāva vandathā’’tiādīni vatvā dīghasuttaṃ katvā vissajjitabbaṃ.
But if they say, ‘‘Venerables, please make a decision first; if it is agreeable to us, we will accept it,’’ then after saying things like ‘‘First pay homage to the cetiya,’’ the matter should be dismissed by prolonging the discussion.
Nếu họ nói: “Thưa Tôn giả, xin hãy phán quyết trước, nếu chúng tôi chấp nhận được thì chúng tôi sẽ nhận,” thì nên nói: “Trước hết hãy đảnh lễ tháp,” v.v., rồi kéo dài thời gian và giải tán.
Te ce cirarattaṃ kilantā pakkantaparisā upacchinnapakkhā hutvā puna yācanti, yāvatatiyaṃ paṭikkhipitvā yadā nimmadā honti, tadā nesaṃ adhikaraṇaṃ vinicchinitabbaṃ.
If they, having become exhausted after a long time, or with the assembly dispersed, or with their faction broken, request again, the legal issue should be decided for them after rejecting their request up to three times, when they have become subdued.
Nếu họ, sau một thời gian dài mệt mỏi, với hội chúng đã rời đi và phe phái bị chia cắt, lại cầu xin, thì sau khi từ chối đến lần thứ ba và khi họ đã không còn kiêu ngạo, thì vụ việc của họ nên được phán quyết.
Vinicchinantehi ca sace alajjussannā hoti parisā, ubbāhikāya taṃ adhikaraṇaṃ vinicchinitabbaṃ.
And if the assembly is numerous with shameless ones, that legal question should be settled by a vote (ubbāhikā).
Và khi những vị xét xử, nếu hội chúng có nhiều người vô liêm sỉ (alajjī), thì việc tranh chấp đó phải được xét xử bằng cách bỏ phiếu (ubbāhikā).
Sace bālussannā hoti parisā, ‘‘tumhākaṃ sabhāge vinayadhare pariyesathā’’ti vinayadhare pariyesāpetvā yena dhammena yena vinayena yena satthusāsanena taṃ adhikaraṇaṃ vūpasammati, tathā taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametabbaṃ.
If the assembly is numerous with fools, one should have Vinaya-experts sought out, saying, “Seek out Vinaya-experts who are of your own kind.” Then, that legal question should be settled in the way it is settled by the Dhamma, by the Vinaya, by the Teacher’s Dispensation.
Nếu hội chúng có nhiều người ngu si (bāla), thì sau khi nói: “Các ông hãy tìm những bậc trì luật (vinayadhara) cùng đẳng cấp với mình,” và cho tìm các bậc trì luật, thì việc tranh chấp đó phải được giải quyết bằng Pháp (Dhamma), bằng Luật (Vinaya), bằng Giáo huấn của Đức Bổn Sư (Satthusāsana) nào mà việc tranh chấp đó được lắng dịu.
Tattha ca dhammoti bhūtaṃ vatthu.
Here, Dhamma refers to the factual matter.
Ở đây, Pháp (Dhamma) là sự việc có thật.
Vinayoti codanā ceva sāraṇā ca.
Vinaya refers to both admonition (codanā) and reminding (sāraṇā).
Luật (Vinaya) là cả sự khiển trách (codanā) và sự nhắc nhở (sāraṇā).
Satthusāsananti ñattisampadā ca anussāvanasampadā ca.
Teacher’s Dispensation refers to both the perfection of the motion (ñattisampadā) and the perfection of the announcement (anussāvanasampadā).
Giáo huấn của Đức Bổn Sư (Satthusāsana) là sự viên mãn của yết-ma (ñattisampadā) và sự viên mãn của ba lần tuyên bố (anussāvanasampadā).
Tasmā codakena vatthusmiṃ ārocite cuditako pucchitabbo ‘‘santametaṃ, no’’ti.
Therefore, when the accuser has reported the matter, the accused should be asked, “Is this true, or not?”
Do đó, khi người tố cáo trình bày sự việc, người bị tố cáo phải được hỏi: “Điều này có thật không, hay không?”
Evaṃ vatthuṃ upaparikkhitvā bhūtena vatthunā codetvā sāretvā ñattisampadāya ca anussāvanasampadāya ca taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametabbaṃ.
Having thus examined the matter, and having admonished and reminded with the factual matter, and with the perfection of the motion and the perfection of the announcement, that legal question should be settled.
Sau khi điều tra sự việc như vậy, và sau khi khiển trách và nhắc nhở bằng sự việc có thật, và bằng sự viên mãn của yết-ma và sự viên mãn của ba lần tuyên bố, việc tranh chấp đó phải được giải quyết.
Tatra ce alajjī lajjiṃ codeti, so ca alajjī bālo hoti abyatto, nāssa nayo dātabbo, evaṃ pana vattabbo ‘‘kimhi naṃ codesī’’ti.
If, in that situation, a shameless one (alajjī) accuses a conscientious one (lajjī), and that shameless one is foolish and unskilled, no guidance should be given to him. He should simply be told, “Of what do you accuse him?”
Và nếu ở đó, một người vô liêm sỉ (alajjī) tố cáo một người có liêm sỉ (lajjī), và người vô liêm sỉ đó là người ngu si (bāla), không có kinh nghiệm (abyatta), thì không nên chỉ dẫn cho người đó, mà chỉ nên nói như thế này: “Ông tố cáo người đó về điều gì?”
Addhā so vakkhati ‘‘kimidaṃ, bhante, kimhi naṃ nāmā’’ti.
Certainly, he will say, “Venerable Sir, what is this ‘of what’?”
Chắc chắn người đó sẽ nói: “Bạch Đại đức, ‘về điều gì’ này là gì?”
‘‘Tvaṃ kimhi nampi na jānāsi, na yuttaṃ tayā evarūpena bālena paraṃ codetu’’nti uyyojetabbo, nāssa anuyogo dātabbo.
He should be dismissed with the words, “You do not even know ‘of what’; it is not proper for a fool like you to accuse another.” No further inquiry should be given to him.
Người đó phải bị đuổi đi, nói rằng: “Ông không biết ngay cả ‘về điều gì’ ư? Một người ngu si như ông không thích hợp để tố cáo người khác,” và không nên cho phép người đó chất vấn.
Sace pana so alajjī paṇḍito hoti byatto, diṭṭhena vā sutena vā ajjhottharitvā sampādetuṃ sakkoti, etassa anuyogaṃ datvā lajjisseva paṭiññāya kammaṃ kātabbaṃ.
But if that shameless one is wise and skilled, and is able to overpower and demonstrate by what he has seen or heard, then, having given him an inquiry, the action should be performed according to the admission of the conscientious one.
Tuy nhiên, nếu người vô liêm sỉ đó là người thông thái (paṇḍita), có kinh nghiệm (byatta), có thể chứng minh bằng những gì đã thấy hoặc đã nghe, thì sau khi cho phép người đó chất vấn, việc xét xử phải được thực hiện theo sự thú nhận của chính người có liêm sỉ.
Sace lajjī alajjiṃ codeti, so ca lajjī bālo hoti abyatto, na sakkoti anuyogaṃ dātuṃ, tassa nayo dātabbo ‘‘kimhi naṃ codesi sīlavipattiyā vā ācāravipattiādīsu vā ekissā’’ti.
If a conscientious one accuses a shameless one, and that conscientious one is foolish and unskilled, and unable to give an inquiry, guidance should be given to him: “Of what do you accuse him? Of an offense against morality (sīlavipatti), or one of the offenses against conduct (ācāravipatti), and so on?”
Nếu người có liêm sỉ (lajjī) tố cáo một người vô liêm sỉ (alajjī), và người có liêm sỉ đó là người ngu si (bāla), không có kinh nghiệm (abyatta), không thể chất vấn, thì phải chỉ dẫn cho người đó: “Ông tố cáo người đó về điều gì? Về sự sa đọa giới hạnh (sīlavipatti) hay một trong các sự sa đọa về oai nghi (ācāravipatti) v.v.?”
Kasmā pana imasseva evaṃ nayo dātabbo, na itarassāti, nanu na yuttaṃ vinayadharānaṃ agatigamananti?
Why should guidance be given only to him in this way, and not to the other? Is it not improper for Vinaya-experts to act with partiality?
Tại sao chỉ nên chỉ dẫn cho người này như vậy, mà không phải cho người kia? Chẳng phải là không thích hợp cho các bậc trì luật (vinayadhara) hành xử thiên vị sao?
Na yuttameva.
It is indeed improper.
Thật sự là không thích hợp.
Idaṃ pana agatigamanaṃ na hoti, dhammānuggaho nāma eso.
But this is not partiality; this is called support for the Dhamma.
Tuy nhiên, điều này không phải là hành xử thiên vị; đây được gọi là sự ủng hộ Pháp (Dhamma).
Alajjiniggahatthāya hi lajjipaggahatthāya ca sikkhāpadaṃ paññattaṃ.
For the training rule was laid down for the suppression of the shameless and for the exaltation of the conscientious.
Giới luật đã được ban hành để trừng phạt người vô liêm sỉ (alajjī) và để nâng đỡ người có liêm sỉ (lajjī).
Tatra alajjī nayaṃ labhitvā ajjhottharanto ehiti, lajjī pana nayaṃ labhitvā diṭṭhe diṭṭhasantānena sute sutasantānena patiṭṭhāya kathessati, tasmā tassa dhammānuggaho vaṭṭati.
In that case, the shameless one, having received guidance, will come to overpower (the conscientious one). However, the conscientious one, having received guidance, will stand firm and speak of what was seen as seen, and what was heard as heard. Therefore, support for the Dhamma is appropriate for him.
Ở đó, người vô liêm sỉ (alajjī) sau khi nhận được sự chỉ dẫn sẽ đến và áp đảo; còn người có liêm sỉ (lajjī) sau khi nhận được sự chỉ dẫn sẽ nói ra sự thật dựa trên những gì đã thấy bằng chuỗi sự kiện đã thấy, và những gì đã nghe bằng chuỗi sự kiện đã nghe. Do đó, sự ủng hộ Pháp (Dhamma) là thích hợp cho người đó.
Sace pana so lajjī paṇḍito hoti byatto, patiṭṭhāya katheti, alajjī ca ‘‘etampi natthi, etampi natthī’’ti paṭiññaṃ na deti, alajjissa paṭiññāya eva kātabbaṃ.
But if that conscientious one is wise and skilled, and speaks, standing firm, and the shameless one gives no admission, saying, “This is not so, this is not so,” then the action should be performed according to the admission of the shameless one.
Tuy nhiên, nếu người có liêm sỉ (lajjī) đó là người thông thái (paṇḍita), có kinh nghiệm (byatta), và trình bày sự thật một cách vững chắc, còn người vô liêm sỉ (alajjī) không thú nhận, nói rằng: “Điều này cũng không có, điều kia cũng không có,” thì việc xét xử phải được thực hiện theo sự thú nhận của chính người vô liêm sỉ.
Tadatthadīpanatthañca idaṃ vatthu veditabbaṃ – tipiṭakacūḷābhayatthero kira lohapāsādassa heṭṭhā bhikkhūnaṃ vinayaṃ kathetvā sāyanhasamaye vuṭṭhāti, tassa vuṭṭhānasamaye dve attapaccatthikā kathaṃ pavattesuṃ.
And for the purpose of clarifying this matter, the following story should be known: It is said that the Elder Tipiṭakacūḷābhayatthera, after teaching the Vinaya to bhikkhus below the Lohapāsāda, rose up in the evening. At the time of his rising, two opposing parties started a discussion.
Và để làm sáng tỏ ý nghĩa đó, câu chuyện này cần được biết: Nghe nói, Đại Trưởng lão Cūḷābhaya, vị thông thạo Tam tạng, sau khi giảng Luật cho các Tỳ-khưu dưới Loha Pāsāda (Lâu đài Đồng) vào buổi chiều, đã đứng dậy. Vào lúc Ngài đứng dậy, hai vị Tỳ-khưu đối địch đã bắt đầu tranh cãi.
Eko ‘‘etampi natthi, etampi natthī’’ti paṭiññaṃ na deti, atha appāvasese paṭhamayāme therassa tasmiṃ puggale ‘‘ayaṃ patiṭṭhāya katheti, ayaṃ pana paṭiññaṃ na deti, bahūni ca vatthūni osaṭāni, addhā etaṃ kataṃ bhavissatī’’ti asuddhaladdhi uppannā.
One of them gave no admission, saying, “This is not so, this is not so.” Then, when the first watch of the night was almost over, an impure notion arose in the mind of the Elder regarding that person: “This one speaks, standing firm, but this one gives no admission, and many matters have been brought forward. This (offense) must have been committed.”
Một vị không thú nhận, nói: “Điều này cũng không có, điều kia cũng không có.” Rồi vào cuối canh đầu, một quan điểm không trong sạch đã nảy sinh trong tâm của Trưởng lão đối với người đó: “Người này nói một cách vững chắc, nhưng người kia không thú nhận, và nhiều sự việc đã được đưa ra. Chắc chắn điều này đã được thực hiện.”
Tato bījanīdaṇḍakena pādakathalikāya saññaṃ datvā ‘‘ahaṃ, āvuso, vinicchinituṃ ananucchaviko, aññena vinicchināpehī’’ti āha.
Thereupon, giving a signal with a fan handle at the base of the foot, he said, “Friends, I am unfit to settle this; have someone else settle it.”
Sau đó, Ngài dùng cán quạt ra hiệu vào bàn chân và nói: “Này các hiền giả, tôi không thích hợp để xét xử. Hãy để người khác xét xử.”
‘‘Kasmā, bhante’’ti?
“Why, Venerable Sir?”
“Bạch Đại đức, tại sao?”
Thero tamatthaṃ ārocesi.
The Elder reported the reason.
Trưởng lão đã trình bày lý do đó.
Cuditakapuggalassa kāye ḍāho uṭṭhito, tato so theraṃ vanditvā ‘‘bhante, vinicchinituṃ anurūpena vinayadharena nāma tumhādiseneva bhavituṃ vaṭṭati, codakena ca īdiseneva bhavituṃ vaṭṭatī’’ti vatvā setakāni nivāsetvā ‘‘ciraṃ kilamitāttha mayā’’ti khamāpetvā pakkāmi.
A burning sensation arose in the body of the accused person. Then he bowed to the Elder and, saying, “Venerable Sir, a Vinaya-expert fit to settle such matters should indeed be like your venerable self, and an accuser should also be like this bhikkhu,” he put on white clothes, and saying, “I have troubled you for a long time,” he sought forgiveness and departed.
Một cảm giác nóng rát đã nổi lên trong thân của người bị tố cáo. Rồi người đó đảnh lễ Trưởng lão và nói: “Bạch Đại đức, một vị trì luật thích hợp để xét xử phải là một người như Ngài. Và một người tố cáo cũng phải là một người như vị Tỳ-khưu này.” Sau khi nói vậy, người đó mặc y trắng và nói: “Tôi đã làm Ngài mệt mỏi lâu rồi,” rồi xin Ngài tha thứ và rời đi.
Evaṃ lajjinā codiyamāno alajjī bahūsupi vatthūsu uppannesu paṭiññaṃ na deti, so neva ‘‘suddho’’ti vattabbo, na ‘‘asuddho’’ti, jīvamatako nāma āmakapūtiko nāma cesa.
Thus, when a shameless one, being accused by a conscientious one, gives no admission even when many matters arise, he should not be declared “pure” nor “impure.” Such a one is called a living dead man or an unripe rotten one.
Như vậy, một người vô liêm sỉ (alajjī) bị người có liêm sỉ (lajjī) tố cáo, dù nhiều sự việc đã xảy ra, nhưng không thú nhận, thì người đó không nên được gọi là “thanh tịnh” cũng không nên được gọi là “không thanh tịnh”; người đó được gọi là “người chết sống” hay “người thối rữa còn tươi”.
Sace panassa aññampi tādisaṃ vatthu uppajjati, na vinicchinitabbaṃ, tathā nāsitako bhavissati.
If another such matter arises for him, it should not be settled; he will thus be undone.
Tuy nhiên, nếu một sự việc tương tự khác xảy ra với người đó, thì không nên xét xử, và người đó sẽ bị coi là đã bị hủy hoại như vậy.
Sace pana alajjīyeva alajjiṃ codeti, so vattabbo ‘‘āvuso, tava vacanenāyaṃ kiṃ sakkā vattu’’nti.
But if a shameless one accuses another shameless one, the accused should be told, “Friend, by your word, what can be said of this one?”
Tuy nhiên, nếu chính người vô liêm sỉ (alajjī) tố cáo một người vô liêm sỉ (alajjī) khác, thì người đó phải được nói: “Này hiền giả, dựa vào lời nói của ông, người này có thể nói gì?”
Itarampi tatheva vatvā ‘‘ubhopi ekasambhogaparibhogā hutvā jīvathā’’ti uyyojetabbā.
The other, too, having been told the same, both should be dismissed with the words, “Live having equal use and enjoyment.”
Người kia cũng phải được nói tương tự, rồi cả hai phải được đuổi đi, nói: “Cả hai ông hãy sống chung hưởng thụ và sử dụng.”
Sīlatthāya nesaṃ vinicchayo na kātabbo, pattacīvarapariveṇādiatthāya pana patirūpaṃ sakkhiṃ labhitvā kātabboti.
No settlement should be made for them concerning morality (sīla). However, for matters concerning bowls, robes, monasteries, and so on, it should be made after finding a suitable witness.
Không nên xét xử họ vì lợi ích của giới hạnh (sīla), nhưng vì lợi ích của bát, y, tu viện, v.v., thì phải tìm một nhân chứng thích hợp rồi xét xử.
Atha lajjī lajjiṃ codeti, vivādo ca nesaṃ kismiñcideva appamattako hoti, saññāpetvā ‘‘mā evaṃ karothā’’ti accayaṃ desāpetvā uyyojetabbā.
Now, if a conscientious one accuses another conscientious one, and their dispute is a trivial one, they should be made to understand, told, “Do not act in this way,” made to confess their transgression, and then dismissed.
Nếu một người có liêm sỉ (lajjī) tố cáo một người có liêm sỉ (lajjī) khác, và sự tranh cãi của họ chỉ là nhỏ nhặt, thì sau khi khuyên nhủ: “Đừng làm như vậy,” và bảo họ thú tội, thì họ phải được đuổi đi.
Atha panettha cuditakena sahasā viraddhaṃ hoti, ādito paṭṭhāya alajjī nāma natthi.
But if the accused here has quickly erred, from the very beginning he is not a shameless one.
Tuy nhiên, nếu ở đây người bị tố cáo đã phạm lỗi một cách vội vàng, thì ngay từ đầu không có người vô liêm sỉ (alajjī) nào cả.
So ca pakkhānurakkhaṇatthāya paṭiññaṃ na deti, ‘‘mayaṃ saddahāma, mayaṃ saddahāmā’’ti bahū uṭṭhahanti, so tesaṃ paṭiññāya ekavāraṃ dvevāraṃ suddho hotu, atha pana viraddhakālato paṭṭhāya ṭhāne na tiṭṭhati, vinicchayo na dātabbo.
And if he gives no admission to protect his faction, and many rise up saying, “We believe, we believe,” he may be pure once or twice by their admission, but thereafter, from the time of the error, if he does not remain in his position (as a conscientious one), no settlement should be given.
Và người đó không thú nhận để bảo vệ phe cánh của mình, nhiều người đứng lên nói: “Chúng tôi tin, chúng tôi tin.” Người đó có thể được coi là thanh tịnh một hoặc hai lần theo lời thú nhận của những người đó, nhưng nếu sau đó người đó không giữ vững vị trí của mình kể từ khi phạm lỗi, thì không nên xét xử.
Tattha vatthunti bhaṇḍaṃ.
Here, object refers to the stolen item.
Ở đây, vật (vatthu) là món đồ.
Avahārakena hi ‘‘mayā idaṃ nāma avahaṭa’’nti vuttepi āpattiṃ anāropetvāva taṃ bhaṇḍaṃ ‘‘sasāmikaṃ vā asāmikaṃ vā’’ti upaparikkhitabbaṃ.
Even when the thief says, “I stole this item,” no offense should be immediately imputed. Instead, that item should be examined to see if it is “owned or unowned.”
Ngay cả khi người trộm cắp nói: “Tôi đã trộm món đồ này,” thì không nên vội vàng buộc tội, mà phải điều tra món đồ đó là “có chủ hay không có chủ”.
Sasāmikepi sāmikānaṃ sālayabhāvo vā nirālayabhāvo vā upaparikkhitabbo.
Even if it is owned, the owners’ attachment or detachment should be examined.
Ngay cả khi có chủ, thì phải điều tra xem chủ nhân có sự gắn bó hay không có sự gắn bó với món đồ đó.
Sace tesaṃ sālayakāle avahaṭaṃ, bhaṇḍaṃ agghāpetvā āpatti kātabbā.
If it was stolen at a time when they were attached, the item should be valued and an offense imputed.
Nếu món đồ bị trộm vào lúc chủ nhân có sự gắn bó, thì phải định giá món đồ và buộc tội.
Sace nirālayakāle, pārājikena na kātabbā.
If it was stolen at a time when they were detached, a Pārājika offense should not be imputed.
Nếu vào lúc không có sự gắn bó, thì không nên buộc tội Pārājika.
Bhaṇḍasāmikesu pana bhaṇḍaṃ āharāpentesu bhaṇḍaṃ dātabbaṃ.
However, if the owners of the item demand the item, it should be given to them.
Tuy nhiên, khi chủ nhân của món đồ yêu cầu trả lại món đồ, thì món đồ phải được trả lại.
Ayamettha sāmīci.
This is the proper procedure here.
Đây là lẽ phải trong trường hợp này.
Imassa panatthassa dīpanatthamidaṃ vatthu – bhātiyarājakāle kira mahācetiyapūjāya dakkhiṇadisato eko bhikkhu sattahatthaṃ paṇḍukāsāvaṃ aṃse karitvā cetiyaṅgaṇaṃ pāvisi.
And to illustrate this matter, the following story should be known: During the time of King Bhātiya, a bhikkhu from the south, carrying a yellowish-brown robe seven cubits long on his shoulder, entered the cetiya compound for the great cetiya offering.
Để làm sáng tỏ ý nghĩa này, câu chuyện sau đây cần được biết: Vào thời vua Bhātiya, một vị Tỳ-khưu từ phía nam, mang một tấm y màu vàng nhạt dài bảy cánh tay trên vai, đã bước vào sân đại tháp để cúng dường đại tháp.
Taṅkhaṇameva ca rājāpi cetiyavandanatthaṃ āgato.
At that very moment, the king also arrived to venerate the cetiya.
Ngay lúc đó, nhà vua cũng đến để đảnh lễ tháp.
Tato ussāraṇāya vattamānāya mahājanasammaddo ahosi.
Then, as the crowd was being dispersed, there was a great multitude of people.
Vì vậy, khi lễ hội đang diễn ra, có một đám đông lớn.
Atha so bhikkhu janasammaddapīḷito aṃsato patantaṃ kāsāvaṃ adisvāva nikkhanto, nikkhamitvā kāsāvaṃ apassanto ‘‘ko īdise janasammadde kāsāvaṃ lacchati, na dāni taṃ mayha’’nti dhuranikkhepaṃ katvā gato.
That bhikkhu, crushed by the crowd, departed without seeing his robe fall from his shoulder. Having departed and not seeing his robe, he resolved, “Who will find a robe in such a crowd? It is no longer mine,” and he went away.
Rồi vị Tỳ-khưu đó, bị đám đông chen lấn, đã đi ra mà không nhìn thấy tấm y rơi khỏi vai mình. Sau khi đi ra và không thấy tấm y, Ngài nghĩ: “Ai có thể lấy được tấm y trong một đám đông như vậy? Giờ thì nó không còn là của tôi nữa,” rồi Ngài từ bỏ ý định tìm kiếm và rời đi.
Athañño bhikkhu pacchā āgacchanto taṃ kāsāvaṃ disvā theyyacittena gahetvā puna vippaṭisārī hutvā ‘‘assamaṇo dānimhi, vibbhamissāmī’’ti citte uppanne ‘‘vinayadhare pucchitvā ñassāmī’’ti cintesi.
Then another bhikkhu, arriving later, saw that robe, took it with a thieving intention, and later, feeling remorse, thought, “Now I am no longer a recluse, I shall fall away.” When this thought arose, he considered, “I will ask those who are learned in the Vinaya and find out.”
Sau đó, một tỳ khưu khác đến sau, thấy tấm y đó, với ý nghĩ trộm cắp, đã lấy nó. Sau đó, vị ấy hối hận, nghĩ rằng: “Bây giờ ta không còn là Sa-môn nữa, ta sẽ thoái hóa!” Khi ý nghĩ đó khởi lên, vị ấy suy nghĩ: “Ta sẽ hỏi các vị trì luật để biết.”
Tena samayena cūḷasumanatthero nāma sabbapariyattidharo vinayācariyapāmokkho mahāvihāre paṭivasati.
At that time, a thera named Cūḷasumana, who mastered the entire canon and was pre-eminent among Vinaya teachers, resided in the Mahāvihāra.
Vào thời đó, trưởng lão Cūḷasumanatthera, bậc thông suốt tất cả kinh điển, vị đứng đầu các vị thầy Vinaya, đang trú tại Đại Tự viện.
So bhikkhu theraṃ upasaṅkamitvā vanditvā okāsaṃ kāretvā attano kukkuccaṃ pucchi.
That bhikkhu approached the thera, paid homage, sought permission, and asked about his misdeed.
Vị tỳ khưu ấy đến gần vị Trưởng lão, đảnh lễ, xin phép rồi hỏi về sự hối hận của mình.
Thero tena bhaṭṭhe janakāye pacchā āgantvā gahitabhāvaṃ ñatvā ‘‘atthi dāni ettha okāso’’ti cintetvā āha ‘‘sace kāsāvasāmikaṃ bhikkhuṃ āneyyāsi, sakkā bhaveyya tava patiṭṭhā kātu’’nti.
The thera, knowing that the robe had been taken by that bhikkhu after the crowd had dispersed, thought, “There is now an opportunity here,” and said, “If you can bring the bhikkhu who owns the robe, it might be possible to re-establish your standing.”
Vị Trưởng lão biết rằng vị tỳ khưu kia đã đến sau khi đám đông tan rã và nhặt được tấm y, bèn nghĩ: “Bây giờ có cơ hội rồi,” rồi nói: “Nếu con có thể đưa vị tỳ khưu chủ nhân của tấm y đến đây, thì có thể thiết lập lại sự vững chắc cho con.”
Kathāhaṃ, bhante, taṃ dakkhissāmīti.
“How, Venerable Sir, shall I see him?”
“Bạch Ngài, làm sao con có thể gặp được vị ấy?”
Tahiṃ tahiṃ gantvā olokehīti.
“Go to various places and look for him,” he said.
“Hãy đi khắp nơi mà tìm kiếm!”
So pañcapi mahāvihāre oloketvā neva addakkhi.
He searched all five great monasteries but did not see him.
Vị ấy đã tìm kiếm khắp năm Đại Tự viện nhưng không thấy.
Tato naṃ thero pucchi ‘‘katarāya disāya bahū bhikkhū āgacchantī’’ti?
Thereupon, the thera asked him, “From which direction do many bhikkhus come?”
Sau đó, vị Trưởng lão hỏi vị ấy: “Có nhiều tỳ khưu từ hướng nào đến?”
‘‘Dakkhiṇadisāya, bhante’’ti.
“From the southern direction, Venerable Sir,” he replied.
“Bạch Ngài, từ hướng Nam.”
Tena hi kāsāvaṃ dīghato ca tiriyañca minitvā ṭhapehi, ṭhapetvā dakkhiṇadisāya vihārapaṭipāṭiyā vicinitvā taṃ bhikkhuṃ ānehīti.
“Then measure that robe lengthwise and breadthwise, put it aside, and search for that bhikkhu in the sequence of monasteries in the southern direction, and bring him here,” he said.
“Vậy thì hãy đo chiều dài và chiều rộng của tấm y rồi đặt nó xuống, sau đó đi tìm vị tỳ khưu ấy theo thứ tự các tự viện từ hướng Nam và đưa vị ấy đến đây.”
So tathā katvā taṃ bhikkhuṃ disvā therassa santikaṃ ānesi.
He did so, found that bhikkhu, and brought him to the thera.
Vị ấy làm theo lời, thấy vị tỳ khưu kia và đưa đến chỗ vị Trưởng lão.
Thero pucchi ‘‘tavedaṃ kāsāva’’nti?
The thera asked, “Is this robe yours?”
Vị Trưởng lão hỏi: “Tấm y này là của Ngài phải không?”
‘‘Āma, bhante’’ti.
“Yes, Venerable Sir,” he replied.
“Vâng, bạch Ngài.”
Kuhiṃ te pātitanti?
“Where did you drop it?”
“Nó đã rơi ở đâu?”
So sabbaṃ ācikkhi.
He explained everything.
Vị ấy kể lại tất cả.
Thero tena kataṃ dhuranikkhepaṃ sutvā itaraṃ pucchi ‘‘tayā idaṃ kuhiṃ disvā gahita’’nti?
The thera, having heard about his relinquishment of responsibility, asked the other bhikkhu, “Where did you see and take this?”
Vị Trưởng lão nghe vị ấy từ bỏ trách nhiệm (không còn tìm y nữa), bèn hỏi vị tỳ khưu kia (người nhặt y): “Ngài đã thấy và nhặt tấm y này ở đâu?”
Sopi sabbaṃ ārocesi.
He also reported everything.
Vị ấy cũng kể lại tất cả.
Tato taṃ thero āha ‘‘sace te suddhacittena gahitaṃ abhavissa, anāpattiyeva te assa, theyyacittena pana gahitattā dukkaṭaṃ āpannosi, taṃ desetvā anāpattiko hoti, idañca kāsāvaṃ attano santakaṃ katvā etasseva bhikkhuno dehī’’ti.
Then the thera said to him, “If you had taken it with a pure mind, there would have been no offense for you. But since you took it with a thieving intention, you have incurred a dukkaṭa offense. Confess that, and you will be free from offense. And make this robe your own property and give it to that very bhikkhu.”
Sau đó, vị Trưởng lão nói với vị tỳ khưu (nhặt y) ấy: “Nếu con nhặt nó với tâm trong sạch thì con sẽ không phạm tội, nhưng vì con đã nhặt nó với tâm trộm cắp nên con đã phạm tội dukkaṭa. Con hãy sám hối tội ấy thì sẽ không còn phạm tội nữa. Còn tấm y này, con hãy xem nó là của mình rồi trao lại cho chính vị tỳ khưu này.”
So bhikkhu amateneva abhisitto varamassāsappatto ahosi.
That bhikkhu felt as if he had been sprinkled with nectar and attained supreme reassurance.
Vị tỳ khưu ấy (người nhặt y) như được rưới nước cam lồ, đạt được sự an ủi lớn lao.
Evaṃ vatthu oloketabbaṃ.
Thus, the item must be considered.
Sự việc cần được xem xét như vậy.
Imassapi ca atthassa dīpanatthamidaṃ vatthu – antarasamudde kira eko bhikkhu susaṇṭhānaṃ nāḷikeraṃ labhitvā bhamaṃ āropetvā saṅkhathālakasadisaṃ manoramaṃ pānīyathālakaṃ katvā tattheva ṭhapetvā cetiyagiriṃ agamāsi.
To elucidate this point further, there is this story: Once, a bhikkhu in the midst of the ocean obtained a well-formed coconut, placed it on a potter’s wheel, and made a beautiful drinking cup resembling a conch shell, which he left there before going to Cetiyagiri.
Để giải thích ý nghĩa này, có một câu chuyện như sau: Có một tỳ khưu ở giữa biển, nhặt được một trái dừa có hình dáng đẹp, đặt lên bàn xoay, làm thành một cái chén uống nước xinh xắn như chén vỏ ốc, rồi để ở đó và đi đến Cetiyagiri. Một tỳ khưu khác đến giữa biển, trú tại tịnh xá đó, thấy cái chén liền với ý nghĩ trộm cắp, lấy nó và đến Cetiyagiri.
Añño bhikkhu antarasamuddaṃ gantvā tasmiṃ vihāre paṭivasanto taṃ thālakaṃ disvā theyyacittena gahetvā cetiyagirimeva āgato.
Another bhikkhu went to the midst of the ocean, resided in that monastery, saw the cup, took it with a thieving intention, and came to Cetiyagiri.
Khi vị tỳ khưu ấy đang uống cháo ở đó, vị tỳ khưu chủ nhân của cái chén thấy nó liền hỏi: “Ngài có được cái này từ đâu?”
Tassa tattha yāguṃ pivantassa taṃ thālakaṃ disvā thālakasāmiko bhikkhu āha ‘‘kuto te idaṃ laddha’’nti.
While he was drinking gruel there, the owner of the cup saw it and asked, “Where did you get this?”
“Tôi mang từ giữa biển về.”
Antarasamuddato me ānītanti.
“I brought it from the midst of the ocean,” he replied.
Vị ấy (chủ nhân cái chén) nói: “Cái này không phải của Ngài, Ngài đã lấy trộm nó,” rồi kéo vị tỳ khưu kia đến giữa Tăng đoàn.
So taṃ ‘‘netaṃ tava santakaṃ, theyyāya te gahita’’nti saṅghamajjhaṃ ākaḍḍhi.
The cup-owner then dragged that bhikkhu to the midst of the Saṅgha, saying, “This cup is not yours; you took it by theft.”
Ở đó, không thể phân xử được, họ bèn đến Đại Tự viện, ở đó họ cho đánh trống tập hợp Tăng chúng gần Đại Tháp, rồi bắt đầu phân xử.
Tattha ca vinicchayaṃ alabhitvā mahāvihāraṃ agamiṃsu, tattha ca bheriṃ paharāpetvā mahācetiyasamīpe sannipātaṃ katvā vinicchayaṃ ārabhiṃsu.
As they could not reach a decision there, they went to the Mahāvihāra, where they had a drum beaten, convened an assembly near the Mahācetiya, and began the deliberation.
Các vị Trưởng lão trì luật đã xác định đó là hành vi trộm cắp.
Vinayadharattherā avahāraṃ saññāpesuṃ.
The Vinaya-holding theras declared it an act of theft.
Trong cuộc họp đó, có một vị Trưởng lão tên là Ābhidhammika Godattatthera, rất tinh thông Vinaya. Vị ấy nói: “Cái chén này đã bị vị tỳ khưu này trộm ở đâu?”
Tasmiñca sannipāte ābhidhammikagodattatthero nāma vinayakusalo hoti, so evamāha ‘‘iminā idaṃ thālakaṃ kuhiṃ avahaṭa’’nti?
In that assembly, a thera named Abhidhammika Godatta, skilled in Vinaya, said, “Where did this bhikkhu take this cup?”
“Đã bị trộm ở giữa biển.”
‘‘Antarasamudde avahaṭa’’nti.
“It was taken in the midst of the ocean.”
“Ở đó nó đáng giá bao nhiêu?”
Tattha taṃ kiṃ agghatīti.
“What is its value there?”
“Không đáng giá gì cả.”
Na kiñci agghati.
“It is worth nothing.”
“Ở đó, người ta đập dừa ăn cùi rồi vứt vỏ đi, nhưng nó có thể dùng làm củi.”
Tatra hi nāḷikeraṃ bhinditvā miñjaṃ khāditvā kapālaṃ chaḍḍeti, dāruatthaṃ pana pharatīti.
“There, people break open coconuts, eat the kernel, and discard the shell. But it serves as firewood.”
“Vậy thì công sức làm ra cái chén này của vị tỳ khưu ấy đáng giá bao nhiêu?”
Imassa bhikkhuno ettha hatthakammaṃ kiṃ agghatīti?
“What is the value of this bhikkhu’s craftsmanship here?”
“Một māsaka hoặc ít hơn một māsaka.”
Māsakaṃ vā ūnamāsakaṃ vāti.
“A māsaka or less than a māsaka.”
“Nhưng có chỗ nào Đức Chánh Đẳng Giác đã quy định tội pārājika đối với một māsaka hoặc ít hơn một māsaka không?”
Atthi pana katthaci sammāsambuddhena māsake vā ūnamāsake vā pārājikaṃ paññattanti.
“But has the Perfectly Enlightened One ever laid down a pārājika offense for a māsaka or less than a māsaka?”
Khi nói như vậy, có một tiếng vỗ tay đồng thanh: “Lành thay, lành thay, nói hay lắm, phân xử đúng lắm!”
Evaṃ vutte ‘‘sādhu sādhu, sukathitaṃ suvinicchita’’nti ekasādhukāro ahosi.
When this was said, there was a unanimous exclamation of “Excellent! Excellent! Well-spoken, well-judged!”
Vào thời đó, vua Bhātiya cũng rời thành phố để đảnh lễ tháp, nghe tiếng đó liền hỏi: “Chuyện gì vậy?” Sau khi nghe mọi chuyện theo thứ tự, nhà vua cho đánh trống khắp thành phố rằng: “Khi ta còn tại vị, mọi tranh chấp của các tỳ khưu, tỳ khưu ni và cư sĩ đều được Ābhidhammika Godattatthera phân xử đúng đắn. Ai không tuân theo phán quyết của vị ấy, ta sẽ xử theo lệnh vua.”
Tena ca samayena bhātiyarājāpi cetiyavandanatthaṃ nagarato nikkhanto taṃ saddaṃ sutvā ‘‘kiṃ ida’’nti pucchitvā sabbaṃ paṭipāṭiyā sutvā nagare bheriṃ carāpesi ‘‘mayi sante bhikkhūnampi bhikkhunīnampi gihīnampi adhikaraṇaṃ ābhidhammikagodattattherena vinicchitaṃ suvinicchitaṃ, tassa vinicchaye atiṭṭhamānaṃ rājāṇāya ṭhapemī’’ti.
At that time, King Bhātiya, who had also left the city to pay homage to the cetiya, heard that sound, asked, “What is this?” and having heard everything in detail, had a drum beaten in the city, proclaiming: “While I am present, any legal dispute concerning bhikkhus, bhikkhunīs, or laypeople, decided by the Abhidhammika Godatta Thera, is well-judged. Whoever does not abide by his judgment, I shall punish by royal decree.”
Địa điểm cần được xem xét như vậy.
Evaṃ deso oloketabbo.
Thus, the place must be considered.
Giá trị (Aggha) là giá trị của món đồ.
Paribhogoti bhaṇḍaparibhogo.
Use means the use of the object.
Do sự sử dụng, giá trị của các món đồ như dao rựa cũng giảm đi.
Paribhogenapi hi vāsiādibhaṇḍassa aggho parihāyati.
Even by use, the value of an object like an axe, etc., diminishes.
Do đó, cần phải xem xét kỹ lưỡng như sau: Nếu có ai đó trộm một cây dao rựa trị giá một pāda của người khác, thì phải hỏi chủ nhân của cây dao rựa đó: “Ngài đã mua cây dao rựa này với giá bao nhiêu?”
Tasmā evaṃ upaparikkhitabbaṃ – sace koci kassaci pādagghanakaṃ vāsiṃ harati, tatra vāsisāmiko pucchitabbo ‘‘tayā ayaṃ vāsi kittakena kītā’’ti?
Therefore, it must be examined thus: If someone steals an axe worth a quarter, the owner of the axe should be asked, “How much did you pay for this axe?”
“Bạch Ngài, một pāda.”
‘‘Pādena, bhante’’ti.
“A quarter, Venerable Sir,” he replies.
“Ngài đã mua rồi để đó, hay đã dùng nó?”
Kiṃ pana te kiṇitvāva ṭhapitā, udāhu naṃ vaḷañjesīti?
“But did you just buy it and keep it, or have you used it?”
Nếu vị ấy nói: “Tôi đã dùng nó một ngày để chặt cành cây đánh răng, hoặc vỏ cây nhuộm y, hoặc củi để nấu bát, hoặc đã mài dũa nó,” thì phải biết rằng giá trị ban đầu của nó đã giảm.
Sace vadati ‘‘ekadivasaṃ me dantakaṭṭhaṃ vā rajanachalli vā pattapacanakadāru vā chinnaṃ, ghaṃsitvā vā nisitā’’ti, athassa porāṇako aggho bhaṭṭhoti veditabbo.
If he says, “I once cut a tooth-stick, or dye-bark, or firewood for cooking rice, or sharpened it,” then it should be understood that its original value has decreased.
Cũng như dao rựa, giá trị của hộp thuốc mắt, que thuốc mắt, chìa khóa, hoặc rơm, trấu, bột gạch cũng giảm đi chỉ sau một lần chà xát và rửa sạch.
Yathā ca vāsiyā, evaṃ añjaniyā vā añjanisalākāya vā kuñcikāya vā palālena vā thusehi vā iṭṭhakacuṇṇena vā ekavāraṃ ghaṃsitvā dhovitamattenapi aggho bhassati.
Just as with an axe, so too with an ointment box, an eye-salve stick, a key, or even by merely rubbing once with straw, husks, or brick powder and washing it, the value diminishes.
Giá trị của một miếng thiếc tròn cũng giảm đi chỉ sau một lần cắt bằng răng cá mập hoặc chỉ cần lau chùi. Giá trị của áo tắm cũng giảm đi chỉ sau một lần mặc hoặc choàng, hoặc chỉ cần đặt lên vai hoặc đầu do sự sử dụng. Giá trị của gạo và các loại hạt khác cũng giảm đi chỉ sau một lần sàng sảy hoặc chỉ cần lấy đi một hoặc hai hạt. Thậm chí, chỉ cần nhặt một viên sỏi nhỏ lên rồi vứt đi, giá trị cũng giảm. Giá trị của dầu bơ và các loại dầu khác cũng giảm đi chỉ sau một lần đổ từ bình này sang bình khác, hoặc chỉ cần nhặt một con ruồi hay một con kiến ra rồi vứt đi. Giá trị của một cục đường thốt nốt cũng giảm đi chỉ sau một lần dùng móng tay chọc vào và lấy một chút để biết vị ngọt.
Tipumaṇḍalassa makaradantacchedanenapi parimajjanamattenapi, udakasāṭakassa sakiṃ nivāsanapārupanenapi paribhogasīsena aṃse vā sīse vā ṭhapanamattenapi, taṇḍulādīnaṃ papphoṭanenapi tato ekaṃ vā dve vā apanayanenapi antamaso ekaṃ pāsāṇasakkharaṃ uddharitvā chaḍḍitamattenapi, sappitelādīnaṃ bhājanantarapaavattanenapi antamaso tato makkhikaṃ vā kipillikaṃ vā uddharitvā chaḍḍitamattenapi, guḷapiṇḍakassa madhurabhāvajānanatthaṃ nakhena vijjhitvā aṇumattaṃ gahitamattenapi aggho bhassati.
With a tin plate, even by merely cutting a design of a sea-monster’s tooth or by merely polishing it, the value diminishes. With a bathing cloth, even by merely wearing or wrapping it once, or by merely placing it on the shoulder or head as a form of use, the value diminishes. With rice, etc., even by merely blowing away dust or by removing one or two grains from it, or at least by merely picking up and discarding one small stone or pebble, the value diminishes. With ghee, oil, etc., even by merely transferring it to another container, or at least by merely picking out and discarding a fly or an ant from it, the value diminishes. With a lump of jaggery, even by merely piercing it with a fingernail to test its sweetness and taking a tiny bit, the value diminishes.
Do đó, bất cứ món đồ nào trị giá một pāda mà chủ nhân đã làm giảm giá trị bằng cách sử dụng theo cách đã nói, thì vị tỳ khưu trộm cắp món đồ đó không bị định tội pārājika.
Tasmā yaṃ kiñci pādagghanakaṃ vuttanayeneva sāmikehi paribhogena ūnaṃ kataṃ hoti, na taṃ avahaṭo bhikkhu pārājikena kātabboti.
Therefore, if any object worth a quarter has been diminished in value by its owners through use in the manner described, the bhikkhu who stole it should not be considered to have committed a pārājika offense.
Giá trị cần được xem xét như vậy.
Evaṃ aggho oloketabbo.
Thus, the value must be considered.
Giá trị phải được xem xét như vậy.
233. Uttarimanussadhammārocanaṃ vinicchinantena (pārā. aṭṭha. 2.197) pana ‘‘kiṃ te adhigataṃ.
However, when investigating a declaration of a superhuman state, these six points should be purified: “What have you attained? How have you attained it? When have you attained it? Where have you attained it? Which defilements have you abandoned? Of which phenomena are you a recipient?”
Còn khi phán xét lời tuyên bố về pháp thượng nhân, sáu điều sau đây phải được thanh lọc:
Kinti te adhigataṃ, kadā te adhigataṃ, kattha te adhigataṃ, katame te kilesā pahīnā, katamesaṃ tvaṃ dhammānaṃ lābhī’’ti imāni cha ṭhānāni visodhetabbāni.
For if any bhikkhu declares the attainment of a superhuman state, he should not be honored merely for that; but in order to purify these six points, he should be asked thus: “What have you attained? Is it jhāna, or one of the liberations and so forth?”
“Ông đã chứng đắc điều gì? Ông đã chứng đắc như thế nào? Ông đã chứng đắc khi nào? Ông đã chứng đắc ở đâu? Những phiền não nào của ông đã được đoạn trừ? Ông là người đạt được những pháp nào?”
Sace hi koci bhikkhu uttarimanussadhammādhigamaṃ byākareyya, na so ettāvatā sakkāro kātabbo, imesaṃ pana channaṃ ṭhānānaṃ sodhanatthaṃ evaṃ vattabbo ‘‘kiṃ te adhigataṃ, kiṃ jhānaṃ udāhu vimokkhādīsu aññatara’’nti.
For the dhamma that one has attained is manifest to oneself.
Nếu có một tỳ-khưu nào đó tuyên bố đã chứng đắc pháp thượng nhân, thì không nên tôn kính vị ấy ngay lập tức; mà để thanh lọc sáu điều này, nên hỏi như sau: “Ông đã chứng đắc điều gì? Đó là thiền định hay một trong các giải thoát, v.v.?”
Yo hi yena adhigato dhammo, so tassa pākaṭo hoti.
If he says, “I have attained such and such,” then he should be asked, “How have you attained it?” that is, “Which characteristic, impermanence and so forth, did you make primary, or which of the thirty-eight objects, or which of the dhammas distinguished as internal, external, material, immaterial and so forth, did you penetrate by what method?”
Bởi vì pháp mà một người đã chứng đắc thì hiển nhiên đối với người ấy.
Sace ‘‘idaṃ nāma me adhigata’’nti vadati, tato ‘‘kinti te adhigata’’nti pucchitabbo, ‘‘aniccalakkhaṇādīsu kiṃ dhuraṃ katvā aṭṭhatiṃsāya vā ārammaṇesu rūpārūpaajjhattabahiddhādibhedesu vā dhammesu kena mukhena abhinivisitvā’’ti.
For the method of penetration is manifest to oneself.
Nếu vị ấy nói: “Tôi đã chứng đắc pháp này,” thì nên hỏi: “Ông đã chứng đắc như thế nào?” Tức là: “Ông đã nhập vào pháp bằng cách nào, lấy gì làm trọng tâm trong các đặc tính vô thường, v.v., hoặc trong 38 đối tượng thiền định, hoặc trong các pháp được phân loại thành sắc, vô sắc, nội, ngoại, v.v.?”
Yo hi yassābhiniveso, so tassa pākaṭo hoti.
If he says, “This is my method of penetration; I have attained it thus,” then he should be asked, “When have you attained it?” that is, “In the forenoon, or at midday, or at any other time?”
Bởi vì cách nhập vào pháp của một người thì hiển nhiên đối với người ấy.
Sace ‘‘ayaṃ nāma me abhiniveso, evaṃ mayā adhigata’’nti vadati, tato ‘‘kadā te adhigata’’nti pucchitabbo, ‘‘kiṃ pubbaṇhe, udāhu majjhanhikādīsu aññatarasmiṃ kāle’’ti.
For the time of one’s attainment is manifest to everyone.
Nếu vị ấy nói: “Tôi đã nhập vào pháp này, tôi đã chứng đắc như thế này,” thì nên hỏi: “Ông đã chứng đắc khi nào? Có phải vào buổi sáng, hay vào buổi trưa, v.v.?”
Sabbesañhi attanā adhigatakālo pākaṭo hoti.
If he says, “I attained it at such and such a time,” then he should be asked, “Where have you attained it?” that is, “In the daytime abode, or in any other place, such as a night abode?”
Bởi vì thời điểm chứng đắc của mỗi người thì hiển nhiên đối với người ấy.
Sace ‘‘amukasmiṃ nāma kāle adhigaka’’nti vadati, tato ‘‘kattha te adhigata’’nti pucchitabbo, ‘‘kiṃ divāṭṭhāne, udāhu rattiṭṭhānādīsu aññatarasmiṃ okāse’’ti.
For the place of one’s attainment is manifest to everyone.
Nếu vị ấy nói: “Tôi đã chứng đắc vào thời điểm này,” thì nên hỏi: “Ông đã chứng đắc ở đâu? Có phải ở nơi trú ngụ ban ngày, hay ở nơi trú ngụ ban đêm, v.v.?”
Sabbesañhi attanā adhigatokāso pākaṭo hoti.
If he says, “I attained it in such and such a place,” then he should be asked, “Which defilements have you abandoned?” that is, “Are they those abandoned by the first path, or by the second and higher paths?”
Bởi vì địa điểm chứng đắc của mỗi người thì hiển nhiên đối với người ấy.
Sace ‘‘amukasmiṃ nāma me okāse adhigata’’nti vadati, tato ‘‘katame te kilesā pahīnā’’ti pucchitabbo, ‘‘kiṃ paṭhamamaggavajjhā, udāhu dutiyādimaggavajjhā’’ti.
For the defilements abandoned by the path one has attained are manifest to everyone.
Nếu vị ấy nói: “Tôi đã chứng đắc ở nơi này,” thì nên hỏi: “Những phiền não nào của ông đã được đoạn trừ? Có phải những phiền não bị đoạn trừ bởi Đạo thứ nhất, hay bởi Đạo thứ hai, v.v.?”
Sabbesañhi attanā adhigatamaggena pahīnā kilesā pākaṭā honti.
If he says, “I have abandoned these defilements,” then he should be asked, “Of which phenomena are you a recipient?” that is, “Are you a recipient of the Stream-entry path, or of one of the Once-return path and so forth?”
Bởi vì những phiền não bị đoạn trừ bởi Đạo mà một người đã chứng đắc thì hiển nhiên đối với người ấy.
Sace ‘‘ime nāma me kilesā pahīnā’’ti vadati, tato ‘‘katamesaṃ tvaṃ dhammānaṃ lābhī’’ti pucchitabbo, ‘‘kiṃ sotāpattimaggassa, udāhu sakadāgāmimaggādīsu aññatarassā’’ti.
For the dhamma one has attained is manifest to oneself.
Nếu vị ấy nói: “Những phiền não này của tôi đã được đoạn trừ,” thì nên hỏi: “Ông là người đạt được những pháp nào? Có phải là Đạo Nhập Lưu, hay một trong các Đạo Nhất Lai, v.v.?”
Sabbesañhi attanā adhigatadhammo pākaṭo hoti.
If he says, “I am a recipient of these phenomena,” even then his statement should not be trusted.
Bởi vì pháp mà một người đã chứng đắc thì hiển nhiên đối với người ấy.
Sace ‘‘imesaṃ nāmāhaṃ dhammānaṃ lābhī’’ti vadati, ettāvatāpissa vacanaṃ na saddhātabbaṃ.
For bhikkhus who are learned and skilled in comprehension and inquiry are able to purify these six points.
Nếu vị ấy nói: “Tôi là người đạt được những pháp này,” thì lời nói của vị ấy vẫn không nên tin ngay.
Bahussutā hi uggahaparipucchākusalā bhikkhū imāni cha ṭhānāni sodhetuṃ sakkonti, imassa pana bhikkhuno āgamanapaṭipadā sodhetabbā.
But the course of practice of this bhikkhu should be purified.
Bởi vì chỉ những tỳ-khưu đa văn, thiện xảo trong việc học hỏi và vấn đáp mới có thể thanh lọc sáu điều này; còn đối với tỳ-khưu này, con đường thực hành (paṭipadā) của vị ấy phải được thanh lọc.
Yadi āgamanapaṭipadā na sujjhati, ‘‘imāya paṭipadāya lokuttaradhammo nāma na labbhatī’’ti apanetabbo.
If his course of practice is not purified, he should be dismissed with the statement, “The supra-mundane dhamma is not attained by this practice.”
Nếu con đường thực hành không trong sạch, thì nên loại bỏ vị ấy bằng cách nói: “Với con đường thực hành này, pháp siêu thế không thể đạt được.”
Yadi panassa āgamanapaṭipadā sujjhati, dīgharattaṃ tīsu sikkhāsu appamatto jāgariyamanuyutto catūsu paccayesu alaggo ākāse pāṇisamena cetasā viharatīti paññāyati, tassa bhikkhuno byākaraṇaṃ paṭipadāya saddhiṃ saṃsandati.
But if his course of practice is purified, it should be recognized that he lives diligently, devoted to wakefulness in the three trainings for a long time, unattached to the four requisites, with a mind like a hand in the sky; then the bhikkhu’s declaration corresponds with his practice.
Nhưng nếu con đường thực hành của vị ấy trong sạch, và rõ ràng là vị ấy đã sống không xao lãng trong ba học pháp trong một thời gian dài, tinh tấn giữ sự tỉnh thức, không chấp trước vào bốn vật dụng thiết yếu, sống với tâm bình thản như bàn tay giữa hư không, thì lời tuyên bố của tỳ-khưu ấy sẽ phù hợp với con đường thực hành.
‘‘Seyyathāpi nāma gaṅgodakaṃ yamunodakena saṃsandati sameti, evameva supaññattā tena bhagavatā sāvakānaṃ nibbānagāminī paṭipadā, saṃsandati nibbānañca paṭipadā cā’’ti (dī. ni. 2.296) vuttasadisaṃ hoti.
It becomes like what is said: “Just as the water of the Gaṅgā mingles and meets with the water of the Yamunā, so too, the practice leading to Nibbāna, well-proclaimed by the Blessed One for his disciples, mingles and meets with Nibbāna and the practice.”
Điều này giống như lời đã nói: “Như nước sông Hằng hòa lẫn và đồng nhất với nước sông Yamunā, cũng vậy, con đường thực hành đưa đến Nibbāna đã được Đức Thế Tôn khéo tuyên bố cho các đệ tử, Nibbāna và con đường thực hành hòa hợp với nhau.”
Apica kho na ettakenapi sakkāro kātabbo.
Moreover, he should not be honored even for this.
Tuy nhiên, ngay cả với điều này, cũng không nên tôn kính vị ấy.
Ekaccassa hi puthujjanassapi sato khīṇāsavassa paṭipattisadisā paṭipatti hoti, tasmā so bhikkhu tehi tehi upāyehi uttāsetabbo.
Because the practice of some ordinary people is similar to that of one whose taints are destroyed; therefore, that bhikkhu should be tested by various means.
Bởi vì, ngay cả một phàm nhân cũng có thể có con đường thực hành tương tự như một vị A-la-hán; do đó, vị tỳ-khưu ấy nên được thử thách bằng nhiều cách khác nhau.
Khīṇāsavassa nāma asaniyāpi matthake patamānāya bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā lomahaṃso vā na hoti, puthujjanassa appamattakenapi hoti.
For an Arahant, even if a thunderbolt strikes his head, there is no fear, agitation, or horripilation; for an ordinary person, there is, even at a slight cause.
Một vị A-la-hán, ngay cả khi sét đánh vào đầu, cũng không có sợ hãi, bối rối hay dựng tóc gáy; còn một phàm nhân thì chỉ một chút thôi cũng có thể bị như vậy.
Candamukhatissarājakāle pana mahāvihāre saṅghatthero khīṇāsavo dubbalacakkhuko vihāreyeva acchati.
During the reign of King Candamukhatissa, the Saṅghatthera in the Great Monastery, who was an Arahant with poor eyesight, stayed only in the monastery.
Vào thời vua Candamukhatissa, vị Trưởng lão của Tăng đoàn ở Đại Tự viện là một vị A-la-hán, nhưng mắt yếu nên chỉ ở trong tự viện.
Rājā ‘‘theraṃ pariggaṇhissāmī’’ti bhikkhūsu bhikkhācāraṃ gatesu appasaddo upasaṅkamitvā sappo viya pāde aggahesi.
The king, wishing to test the elder, approached silently when the bhikkhus had gone for alms and, like a snake, grabbed his feet.
Nhà vua muốn thử thách vị Trưởng lão, nên khi các tỳ-khưu đi khất thực, ngài lặng lẽ đến gần và nắm lấy chân vị ấy như một con rắn.
Thero silāthambho viya niccalo hutvā ‘‘ko etthā’’ti āha.
The elder remained motionless like a stone pillar and said, “Who is here?”
Vị Trưởng lão bất động như một cột đá và hỏi: “Ai đó?”
‘‘Ahaṃ, bhante, tisso’’ti?
“It is I, Bhante, Tissa,” (said the king).
“Bạch Ngài, con là Tissa.”
‘‘Sugandhaṃ vāyasi no tissā’’ti.
“You are indeed very playful, Tissa,” (said the elder).
“Tissa, con có mùi thơm đó sao?”
Evaṃ khīṇāsavassa bhayaṃ nāma natthi.
Thus, an Arahant has no fear.
Như vậy, một vị A-la-hán không có sự sợ hãi.
Ekacco pana puthujjanopi atisūro hoti nibbhayo.
However, some ordinary people are also very brave and fearless.
Tuy nhiên, đôi khi một phàm nhân cũng rất dũng cảm và không sợ hãi.
So rajanīyena ārammaṇena pariggaṇhitabbo.
Such a one should be tested with an attractive object.
Vị ấy nên được thử thách bằng một đối tượng gây ham muốn.
Vasabharājāpi ekaṃ theraṃ pariggaṇhamāno ghare nisīdāpetvā tassa santike badarasāḷavaṃ maddamāno nisīdi.
King Vasabha also, wishing to test a certain elder, had him sit in his palace and sat before him, mashing jujube fruit.
Vua Vasabha cũng muốn thử thách một vị Trưởng lão, nên mời vị ấy ngồi trong cung và ngồi trước mặt vị ấy, nghiền nát quả táo tàu.
Mahātherassa kheḷo calito, therassa puthujjanabhāvo āvibhūto.
The elder’s saliva flowed, and the fact that he was an ordinary person was revealed.
Nước bọt của Đại Trưởng lão chảy ra, và tính chất phàm nhân của vị Trưởng lão đã hiển lộ.
Khīṇāsavassa hi rasataṇhā nāma suppahīnā, dibbesupi rasesu nikanti nāma na hoti, tasmā imehi upāyehi pariggahetvā sacassa bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā rasataṇhā vā uppajjati, ‘‘na ca tvaṃ arahā’’ti apanetabbo.
For an Arahant, craving for taste is completely abandoned; there is no delight even in divine tastes. Therefore, having tested him with these means, if he experiences fear, agitation, or craving for taste, he should be dismissed with the statement, “You are not an Arahant.”
Đối với một vị A-la-hán, tham ái vị giác đã được đoạn trừ hoàn toàn, không có sự ham muốn đối với ngay cả những vị ngon của chư thiên; do đó, sau khi thử thách bằng những phương pháp này, nếu vị ấy có sự sợ hãi, bối rối, hoặc tham ái vị giác phát sinh, thì nên loại bỏ vị ấy bằng cách nói: “Ngươi không phải là A-la-hán.”
Sace pana abhīru acchambhī anutrāsī hutvā sīho viya nisīdati, dibbārammaṇepi nikantiṃ na janeti, ayaṃ bhikkhu sampannaveyyākaraṇo samantā rājarājamahāmattādīhi pesitaṃ sakkāraṃ arahatīti veditabbo.
However, if he sits like a lion, fearless, unagitated, and unafraid, and generates no delight even in divine objects, then this bhikkhu should be known as one whose declaration is complete and worthy of honor sent by kings, great ministers, and so forth from all directions.
Nhưng nếu vị ấy ngồi như một con sư tử, không sợ hãi, không bối rối, không run sợ, và không phát sinh ham muốn ngay cả đối với đối tượng của chư thiên, thì tỳ-khưu này được biết là có lời tuyên bố hoàn hảo và xứng đáng nhận sự cúng dường do các vua chúa, đại thần, v.v., từ mọi phía gửi đến.
Evaṃ tāva uttarimanussadhammārocanaṃ vinicchinitabbaṃ.
Thus, a declaration of a superhuman state should be investigated.
Như vậy, lời tuyên bố về pháp thượng nhân nên được phán xét.
Katamaṃ catubbidhaṃ?
What is this fourfold (Vinaya)?
Tứ phần đó là gì?
Suttaṃ suttānulomaṃ ācariyavādaṃ attanomatinti.
It is Sutta, Suttānuloma, Ācariyavāda, and Attanomati.
Sutta (Kinh), Suttānuloma (Tùy thuận Kinh), Ācariyavāda (Lời dạy của các vị Thầy), và Attanomati (Ý kiến riêng).
Yaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘āhaccapadena kho, mahārāja, rasena ācariyavaṃsena adhippāyā’’ti (mi. pa. 4.2.3).
It is with reference to this that it was said, “By direct statement, O great king, by meaning, by the tradition of teachers, by one’s own opinion.”
Liên quan đến điều này, đã có lời dạy rằng: “Thưa Đại vương, với từ ngữ trực tiếp (āhaccapada), với hương vị (rasa), với truyền thống của các vị Thầy (ācariyavaṃsa), và với ý kiến riêng (adhippāya).”
Ettha hi āhaccapadanti suttaṃ adhippetaṃ.
Here, āhaccapada means the Sutta.
Ở đây, āhaccapada được hiểu là Sutta.
Rasoti suttānulomaṃ.
Rasa means Suttānuloma.
Rasa là Suttānuloma.
Ācariyavaṃsoti ācariyavādo.
Ācariyavaṃsa means Ācariyavāda.
Ācariyavaṃsa là Ācariyavāda.
Adhippāyoti attanomati.
Adhippāya means Attanomati.
Adhippāya là Attanomati.
‘‘Yaṃ, bhikkhave, mayā ‘idaṃ na kappatī’ti appaṭikkhittaṃ, tañce akappiyaṃ anulometi, kappiyaṃ paṭibāhati, taṃ vo na kappati.
“Monks, that which has not been prohibited by me as ‘this is not allowable,’ if it accords with what is not allowable and rejects what is allowable, that is not allowable for you.
“Này các Tỳ-khưu, điều gì Ta không cấm ‘điều này không hợp lệ’, nếu điều đó tương ứng với điều không hợp lệ và loại bỏ điều hợp lệ, thì điều đó không hợp lệ đối với các ông.
Yaṃ, bhikkhave, mayā ‘idaṃ na kappatī’ti appaṭikkhittaṃ, tañce kappiyaṃ anulometi, akappiyaṃ paṭibāhati, taṃ vo kappati.
Monks, that which has not been prohibited by me as ‘this is not allowable,’ if it accords with what is allowable and rejects what is not allowable, that is allowable for you.
Này các Tỳ-khưu, điều gì Ta không cấm ‘điều này không hợp lệ’, nếu điều đó tương ứng với điều hợp lệ và loại bỏ điều không hợp lệ, thì điều đó hợp lệ đối với các ông.
Yaṃ, bhikkhave, mayā ‘idaṃ kappatī’ti ananuññātaṃ, taṃ ce akappiyaṃ anulometi, kappiyaṃ paṭibāhati, taṃ vo na kappati.
Monks, that which has not been permitted by me as ‘this is allowable,’ if it accords with what is not allowable and rejects what is allowable, that is not allowable for you.
Này các Tỳ-khưu, điều gì Ta không cho phép ‘điều này hợp lệ’, nếu điều đó tương ứng với điều không hợp lệ và loại bỏ điều hợp lệ, thì điều đó không hợp lệ đối với các ông.
Yaṃ, bhikkhave, mayā ‘idaṃ kappatī’ti ananuññātaṃ, tañce kappiyaṃ anulometi, akappiyaṃ paṭibāhati, taṃ vo kappatī’’ti (mahāva. 305).
Monks, that which has not been permitted by me as ‘this is allowable,’ if it accords with what is allowable and rejects what is not allowable, that is allowable for you.”
Này các Tỳ-khưu, điều gì Ta không cho phép ‘điều này hợp lệ’, nếu điều đó tương ứng với điều hợp lệ và loại bỏ điều không hợp lệ, thì điều đó hợp lệ đối với các ông.”
Apica suttantābhidhammavinayaṭṭhakathāsu āgato sabbopi theravādo attanomati nāma.
Furthermore, all the Theravāda teachings found in the Suttanta, Abhidhamma, and Vinaya Aṭṭhakathās are called Attanomati.
Hơn nữa, tất cả các lời dạy của các Trưởng lão (Theravāda) có trong các chú giải Suttanta, Abhidhamma và Vinaya đều được gọi là Attanomati.
Taṃ pana attanomatiṃ gahetvā kathentena na daḷhaggāhaṃ gahetvā voharitabbaṃ, kāraṇaṃ sallakkhetvā atthena pāḷiṃ, pāḷiyā ca atthaṃ saṃsanditvā kathetabbaṃ, attanomati ācariyavāde otāretabbā.
However, when one speaks, taking this Attanomati, one should not speak with a firm grasp, but should consider the reason, compare the meaning with the Pāli and the Pāli with the meaning, and apply Attanomati to Ācariyavāda.
Tuy nhiên, khi nói dựa trên Attanomati, không nên nói với sự cố chấp, mà phải suy xét nguyên nhân, so sánh ý nghĩa với Pāḷi và Pāḷi với ý nghĩa, rồi trình bày, và Attanomati phải được đưa vào Ācariyavāda.
Sace tattha otarati ceva sameti ca, gahetabbā.
If it descends there and corresponds, it should be taken.
Nếu nó phù hợp và tương ứng với Ācariyavāda, thì nên chấp nhận.
Sace neva otarati na sameti, na gahetabbā.
If it neither descends nor corresponds, it should not be taken.
Nếu không phù hợp và không tương ứng, thì không nên chấp nhận.
Ayañhi attanomati nāma sabbadubbalā, attanomatito ācariyavādo balavataro.
For this Attanomati is the weakest of all; Ācariyavāda is stronger than Attanomati.
Attanomati này là yếu kém nhất, Ācariyavāda mạnh hơn Attanomati.
Suttānulomampi sutte otāretabbaṃ.
Suttānuloma should also be applied to Sutta.
Suttānuloma cũng phải được đưa vào Sutta.
Tattha otarantaṃ samentameva gahetabbaṃ, itaraṃ na gahetabbaṃ.
If it descends there and corresponds, it should be taken; otherwise, it should not be taken.
Nếu nó phù hợp và tương ứng với Sutta, thì nên chấp nhận, nếu không thì không nên chấp nhận.
Suttānulomato hi suttameva balavataraṃ.
For Sutta is stronger than Suttānuloma.
Sutta mạnh hơn Suttānuloma.
Suttañhi appaṭivattiyaṃ kārakasaṅghasadisaṃ buddhānaṃ ṭhitakālasadisaṃ.
Sutta is unalterable, like the Sangha performing a Vinaya act, like the time when the Buddhas were established.
Sutta là bất khả nghịch, giống như Tăng đoàn đã kiết tập, giống như thời kỳ Đức Phật còn tại thế.
Tasmā yadā dve bhikkhū sākacchanti, sakavādī suttaṃ gahetvā katheti, paravādī suttānulomaṃ.
Therefore, when two bhikkhus discuss, if one's side speaks, taking the Sutta, and the other's side speaks, taking the Suttānuloma,
Do đó, khi hai Tỳ-khưu tranh luận, người nói theo quan điểm của mình dựa vào Sutta, còn người khác dựa vào Suttānuloma.
Tehi aññamaññaṃ khepaṃ vā garahaṃ vā akatvā suttānulomaṃ sutte otāretabbaṃ.
they should, without blaming or censuring each other, apply the Suttānuloma to the Sutta.
Họ không nên chỉ trích hay khiển trách lẫn nhau, mà Suttānuloma phải được đưa vào Sutta.
Sace otarati sameti, gahetabbaṃ, no ce, na gahetabbaṃ, suttasmiṃyeva ṭhātabbaṃ.
If it descends and corresponds, it should be taken; if not, it should not be taken, and one should remain with the Sutta.
Nếu nó phù hợp và tương ứng, thì nên chấp nhận, nếu không thì không nên chấp nhận, mà phải giữ vững Sutta.
Athāyaṃ suttaṃ gahetvā katheti, paro ācariyavādaṃ.
If one speaks, taking the Sutta, and the other speaks, taking the Ācariyavāda,
Nếu người này nói dựa vào Sutta, còn người kia nói dựa vào Ācariyavāda.
Tehipi aññamaññaṃ khepaṃ vā garahaṃ vā akatvā ācariyavādo sutte otāretabbo.
they too, without blaming or censuring each other, should apply the Ācariyavāda to the Sutta.
Họ cũng không nên chỉ trích hay khiển trách lẫn nhau, mà Ācariyavāda phải được đưa vào Sutta.
Sace otarati sameti, gahetabbo.
If it descends and corresponds, it should be taken.
Nếu nó phù hợp và tương ứng, thì nên chấp nhận.
Anotaranto asamento ca gārayhācariyavādo na gahetabbo, suttasmiṃyeva ṭhātabbaṃ.
If it does not descend or correspond, the blameworthy Ācariyavāda should not be taken, and one should remain with the Sutta.
Nếu không phù hợp và không tương ứng, thì Ācariyavāda đáng bị khiển trách không nên chấp nhận, mà phải giữ vững Sutta.
Athāyaṃ suttaṃ gahetvā katheti, paro attanomatiṃ.
If one speaks, taking the Sutta, and the other speaks, taking the Attanomati,
Nếu người này nói dựa vào Sutta, còn người kia nói dựa vào Attanomati.
Tehipi aññamaññaṃ khepaṃ vā garahaṃ vā akatvā attanomati sutte otāretabbā.
they too, without blaming or censuring each other, should apply the Attanomati to the Sutta.
Họ cũng không nên chỉ trích hay khiển trách lẫn nhau, mà Attanomati phải được đưa vào Sutta.
Sace otarati sameti, gahetabbā, no ce, na gahetabbā, suttasmiṃyeva ṭhātabbaṃ.
If it descends and corresponds, it should be taken; if not, it should not be taken, and one should remain with the Sutta.
Nếu nó phù hợp và tương ứng, thì nên chấp nhận, nếu không thì không nên chấp nhận, mà phải giữ vững Sutta.
Athāyaṃ suttānulomaṃ gahetvā katheti, paro suttaṃ, suttānulome otāretabbaṃ.
If one speaks, taking the Suttānuloma, and the other speaks, taking the Sutta, the Sutta should be applied to the Suttānuloma.
Nếu người này nói dựa vào Suttānuloma, còn người kia nói dựa vào Sutta, thì Sutta phải được đưa vào Suttānuloma.
Sace otarati sameti, tisso saṅgītiyo āruḷhaṃ pāḷiāgataṃ paññāyati, gahetabbaṃ, no ce tathā paññāyati, na otarati na sameti, bāhirakasuttaṃ vā hoti siloko vā aññaṃ vā gārayhasuttaṃ guḷhavessantaraguḷhavinayavedallādīnaṃ aññatarato ābhataṃ, na gahetabbaṃ, suttānulomasmiṃyeva ṭhātabbaṃ.
If it descends and corresponds, and is recognized as Pāli found in the three recitations (saṅgītiyo), it should be taken; if it is not so recognized, does not descend, and does not correspond, or if it is an external Sutta, or a verse, or another blameworthy Sutta brought from sources such as Guḷhavessantara, Guḷhavinaya, Vedalla, etc., it should not be taken, and one should remain with the Suttānuloma.
Nếu nó phù hợp và tương ứng, và được biết là Pāḷi đã được kiết tập trong ba kỳ kiết tập, thì nên chấp nhận. Nếu không được biết như vậy, không phù hợp và không tương ứng, hoặc là một Sutta bên ngoài, hoặc một bài kệ, hoặc một Sutta đáng bị khiển trách khác được lấy từ Guḷhavessantara, Guḷhavinaya, Vedalla, v.v., thì không nên chấp nhận, mà phải giữ vững Suttānuloma.
Athāyaṃ suttānulomaṃ gahetvā katheti, paro ācariyavādaṃ.
If one speaks, taking the Suttānuloma, and the other speaks, taking the Ācariyavāda,
Nếu người này nói dựa vào Suttānuloma, còn người kia nói dựa vào Ācariyavāda.
Ācariyavādo suttānulome otāretabbo.
the Ācariyavāda should be applied to the Suttānuloma.
Ācariyavāda phải được đưa vào Suttānuloma.
Sace otarati sameti, gahetabbo.
If it descends and corresponds, it should be taken.
Nếu nó phù hợp và tương ứng, thì nên chấp nhận.
No ce, na gahetabbo, suttānulomeyeva ṭhātabbaṃ.
If not, it should not be taken, and one should remain with the Suttānuloma.
Nếu không, thì không nên chấp nhận, mà phải giữ vững Suttānuloma.
Athāyaṃ suttānulomaṃ gahetvā katheti, paro attanomatiṃ.
If one speaks, taking the Suttānuloma, and the other speaks, taking the Attanomati,
Nếu người này nói dựa vào Suttānuloma, còn người kia nói dựa vào Attanomati.
Attanomati suttānulome otāretabbā.
the Attanomati should be applied to the Suttānuloma.
Attanomati phải được đưa vào Suttānuloma.
Sace otarati sameti, gahetabbā.
If it descends and corresponds, it should be taken.
Nếu nó phù hợp và tương ứng, thì nên chấp nhận.
No ce, na gahetabbā, suttānulomeyeva ṭhātabbaṃ.
If not, it should not be taken, and one should remain with the Suttānuloma.
Nếu không, thì không nên chấp nhận, mà phải giữ vững Suttānuloma.
Athāyaṃ ācariyavādaṃ gahetvā katheti, paro suttaṃ.
If one speaks, taking the Ācariyavāda, and the other speaks, taking the Sutta,
Nếu người này nói dựa vào Ācariyavāda, còn người kia nói dựa vào Sutta.
Suttaṃ ācariyavāde otāretabbaṃ.
the Sutta should be applied to the Ācariyavāda.
Sutta phải được đưa vào Ācariyavāda.
Sace otarati sameti, gahetabbaṃ.
If it descends and corresponds, it should be taken.
Nếu nó phù hợp và tương ứng, thì nên chấp nhận.
Itaraṃ gārayhasuttaṃ na gahetabbaṃ, ācariyavādeyeva ṭhātabbaṃ.
Otherwise, the blameworthy Sutta should not be taken, and one should remain with the Ācariyavāda.
Sutta đáng bị khiển trách khác không nên chấp nhận, mà phải giữ vững Ācariyavāda.
Athāyaṃ ācariyavādaṃ gahetvā katheti, paro suttānulomaṃ.
If one speaks, taking the Ācariyavāda, and the other speaks, taking the Suttānuloma,
Nếu người này nói dựa vào Ācariyavāda, còn người kia nói dựa vào Suttānuloma.
Suttānulomaṃ ācariyavāde otāretabbaṃ.
the Suttānuloma should be applied to the Ācariyavāda.
Suttānuloma phải được đưa vào Ācariyavāda.
Otarantaṃ samentameva gahetabbaṃ, itaraṃ na gahetabbaṃ, ācariyavādeyeva ṭhātabbaṃ.
If it descends and corresponds, it should be taken; otherwise, it should not be taken, and one should remain with the Ācariyavāda.
Nếu nó phù hợp và tương ứng, thì nên chấp nhận, nếu không thì không nên chấp nhận, mà phải giữ vững Ācariyavāda.
Athāyaṃ ācariyavādaṃ gahetvā katheti, paro attanomatiṃ.
If one speaks, taking the Ācariyavāda, and the other speaks, taking the Attanomati,
Nếu người này nói dựa vào Ācariyavāda, còn người kia nói dựa vào Attanomati.
Attanomati ācariyavāde otāretabbā.
the Attanomati should be applied to the Ācariyavāda.
Attanomati phải được đưa vào Ācariyavāda.
Sace otarati sameti, gahetabbā.
If it descends and corresponds, it should be taken.
Nếu nó phù hợp và tương ứng, thì nên chấp nhận.
No ce, na gahetabbā, ācariyavādeyeva ṭhātabbaṃ.
If not, it should not be taken, and one should remain with the Ācariyavāda.
Nếu không, thì không nên chấp nhận, mà phải giữ vững Ācariyavāda.
Atha panāyaṃ attanomatiṃ gahetvā katheti, paro suttaṃ.
If one speaks, taking the Attanomati, and the other speaks, taking the Sutta,
Nếu người này nói dựa vào Attanomati, còn người kia nói dựa vào Sutta.
Suttaṃ attanomatiyaṃ otāretabbaṃ.
the Sutta should be applied to the Attanomati.
Sutta phải được đưa vào Attanomati.
Sace otarati sameti, gahetabbaṃ.
If it descends and corresponds, it should be taken.
Nếu nó phù hợp và tương ứng, thì nên chấp nhận.
Itaraṃ gārayhasuttaṃ na gahetabbaṃ, attanomatiyameva ṭhātabbaṃ.
Otherwise, the blameworthy Sutta should not be taken, and one should remain with the Attanomati.
Sutta đáng bị khiển trách khác không nên chấp nhận, mà phải giữ vững Attanomati.
Athāyaṃ attanomatiṃ gahetvā katheti, paro suttānulomaṃ.
If one speaks, taking the Attanomati, and the other speaks, taking the Suttānuloma,
Nếu người này nói dựa vào Attanomati, còn người kia nói dựa vào Suttānuloma.
Suttānulomaṃ attanomatiyaṃ otāretabbaṃ.
the Suttānuloma should be applied to the Attanomati.
Suttānuloma phải được đưa vào Attanomati.
Otarantaṃ samentameva gahetabbaṃ, itaraṃ na gahetabbaṃ, attanomatiyameva ṭhātabbaṃ.
If it descends and corresponds, it should be taken; otherwise, it should not be taken, and one should remain with the Attanomati.
Nếu nó phù hợp và tương ứng, thì nên chấp nhận, nếu không thì không nên chấp nhận, mà phải giữ vững Attanomati.
Athāyaṃ attanomatiṃ gahetvā katheti, paro ācariyavādaṃ.
If one speaks, taking the Attanomati, and the other speaks, taking the Ācariyavāda,
Nếu người này nói dựa vào Attanomati, còn người kia nói dựa vào Ācariyavāda.
Ācariyavādo attanomatiyaṃ otāretabbo.
the Ācariyavāda should be applied to the Attanomati.
Ācariyavāda phải được đưa vào Attanomati.
Sace otarati sameti, gahetabbo.
If it descends and corresponds, it should be taken.
Nếu nó phù hợp và tương ứng, thì nên chấp nhận.
Itaro gārayhācariyavādo na gahetabbo, attanomatiyameva ṭhātabbaṃ, attano gahaṇameva baliyaṃ kātabbaṃ.
Otherwise, the blameworthy Ācariyavāda should not be taken, and one should remain with the Attanomati, and one’s own acceptance should be made firm.
Ācariyavāda đáng bị khiển trách khác không nên chấp nhận, mà phải giữ vững Attanomati, và phải xem sự chấp nhận của chính mình là mạnh mẽ.
Sabbaṭṭhānesu ca khepo vā garahā vā na kātabbāti.
And in all cases, neither blame nor censure should be made.
Và ở tất cả các trường hợp, không nên chỉ trích hay khiển trách.
Atha panāyaṃ kappiyanti gahetvā katheti, paro akappiyanti, sutte ca suttānulome ca otāretabbaṃ.
If one speaks, taking something as allowable, and the other as not allowable, it should be applied to the Sutta and Suttānuloma.
Hơn nữa, nếu người này nói dựa vào điều hợp lệ, còn người kia nói dựa vào điều không hợp lệ, thì phải đưa vào Sutta và Suttānuloma.
Sace kappiyaṃ hoti, kappiye ṭhātabbaṃ.
If it is allowable, one should remain with what is allowable.
Nếu là điều hợp lệ, thì phải giữ vững điều hợp lệ.
Sace akappiyaṃ, akappiye ṭhātabbaṃ.
If it is not allowable, one should remain with what is not allowable.
Nếu là điều không hợp lệ, thì phải giữ vững điều không hợp lệ.
Athāyaṃ tassa kappiyabhāvasādhakaṃ suttato bahuṃ kāraṇañca vinicchayañca dasseti, paro kāraṇaṃ na vindati, kappiyeva ṭhātabbaṃ.
If one presents many reasons and judgments from the Sutta that prove its allowability, and the other cannot find any reason, then one should remain with what is allowable.
Nếu người này trình bày nhiều lý do và phán quyết từ Sutta để chứng minh tính hợp lệ của điều đó, còn người kia không tìm được lý do, thì phải giữ vững điều hợp lệ.
Atha paro tassa akappiyabhāvasādhakaṃ suttato bahuṃ kāraṇañca vinicchayañca dasseti, anena attano gahaṇanti katvā daḷhaṃ ādāya na ṭhātabbaṃ, ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā akappiye eva ṭhātabbaṃ.
Then another shows from the Sutta much reason and decision establishing its unallowable nature; one should not, thinking “this is my view,” hold to it firmly, but having accepted it with “Good,” one should stand on the side of the unallowable.
Nếu người kia trình bày nhiều lý do và phán quyết từ kinh điển chứng minh tính không hợp pháp của điều đó, thì không nên kiên quyết giữ lấy quan điểm của mình, cho rằng đó là sự chấp thủ của mình, mà nên chấp nhận: “Lành thay,” và giữ vững quan điểm không hợp pháp.
Atha dvinnampi kāraṇacchāyā dissati, paṭikkhittabhāvoyeva sādhu, akappiye ṭhātabbaṃ.
If for both a shadow of a reason appears, the state of being rejected is better; one should stand on the side of the unallowable.
Nếu cả hai bên đều có vẻ hợp lý, thì việc bác bỏ là tốt nhất, nên giữ vững quan điểm không hợp pháp.
Vinayañhi patvā kappiyākappiyavicāraṇaṃ āgamma rundhitabbaṃ, gāḷhaṃ kattabbaṃ, sotaṃ pacchinditabbaṃ, garukabhāveyeva ṭhātabbaṃ.
For when it comes to the Vinaya, with regard to investigating what is allowable and unallowable, one should restrain, one should be strict, the stream should be cut off; one should stand on the side of what is weighty.
Vì khi đối mặt với Vinaya, dựa vào sự xem xét hợp pháp hay không hợp pháp, phải ngăn chặn, phải kiên quyết, phải cắt đứt dòng chảy, và phải giữ vững quan điểm nghiêm trọng.
Atha panāyaṃ akappiyanti gahetvā katheti, paro kappiyanti, sutte ca suttānulome ca otāretabbaṃ.
Furthermore, if one, taking it to be unallowable, speaks, and another, taking it to be allowable, speaks, it should be brought down to the Sutta and what is in conformity with the Sutta.
Hơn nữa, nếu vị này cho là không hợp pháp (akappiya) và nói, còn vị kia cho là hợp pháp (kappiya) và nói, thì phải đưa vào kinh (sutta) và các điều phù hợp với kinh (suttānuloma) để xem xét.
Sace kappiyaṃ hoti, kappiye ṭhātabbaṃ.
If it is allowable, one should stand on the side of the allowable.
Nếu là hợp pháp, thì phải giữ theo điều hợp pháp.
Sace akappiyaṃ, akappiye ṭhātabbaṃ.
If it is unallowable, one should stand on the side of the unallowable.
Nếu là không hợp pháp, thì phải giữ theo điều không hợp pháp.
Athāyaṃ bahūhi suttavinicchayakāraṇehi akappiyabhāvaṃ dasseti, paro kāraṇaṃ na vindati, akappiye ṭhātabbaṃ.
If one demonstrates its unallowable nature with many reasons from the Sutta and its judgments, and the other does not find a reason, one should stand on the side of the unallowable.
Nếu vị này trình bày tính không hợp pháp bằng nhiều lý lẽ quyết định từ kinh, mà vị kia không tìm thấy lý lẽ (để phản bác), thì phải giữ theo điều không hợp pháp.
Atha paro bahūhi suttavinicchayakāraṇehi kappiyabhāvaṃ dasseti, ayaṃ kāraṇaṃ na vindati, kappiye ṭhātabbaṃ.
If the other demonstrates its allowable nature with many reasons from the Sutta and its judgments, and one does not find a reason, one should stand on the side of the allowable.
Nếu vị kia trình bày tính hợp pháp bằng nhiều lý lẽ quyết định từ kinh, mà vị này không tìm thấy lý lẽ (để phản bác), thì phải giữ theo điều hợp pháp.
Atha dvinnampi kāraṇacchāyā dissati, attano gahaṇaṃ na vissajjetabbaṃ.
If for both a shadow of a reason appears, one's own view should not be abandoned.
Nếu cả hai bên đều có vẻ có lý lẽ, thì không nên từ bỏ quan điểm của mình.
Yathā cāyaṃ kappiyākappiye akappiyakappiye ca vinicchayo vutto, evaṃ anāpattiāpattivāde āpattānāpattivāde ca, lahukagarukāpattivāde garukalahukāpattivāde cāpi vinicchayo veditabbo.
And just as this method of judgment has been stated for allowable and unallowable, and for unallowable and allowable, so too should the judgment be understood in debates about no-offense and offense, offense and no-offense, and in debates about light and grave offenses, and grave and light offenses.
Như sự quyết định này được nói về điều hợp pháp và không hợp pháp, điều không hợp pháp và hợp pháp, thì sự quyết định cũng phải được hiểu tương tự đối với tranh luận về không phạm và có phạm, có phạm và không phạm, và tranh luận về tội nhẹ và tội nặng, tội nặng và tội nhẹ.
Nāmamatteyeva hi ettha nānaṃ, yojanānaye nānaṃ natthi, tasmā na vitthāritaṃ.
For here the difference is in name only; there is no difference in the method of application, therefore it is not elaborated upon.
Vì ở đây chỉ khác nhau về tên gọi, không khác nhau về cách áp dụng, nên không cần giải thích thêm.
Imañca pana catubbidhaṃ vinayaṃ ñatvāpi vinayadharena puggalena tilakkhaṇasamannāgatena bhavitabbaṃ.
But even having known this fourfold Vinaya, a person who is a Vinayadhara should be endowed with three characteristics.
Sau khi đã biết bốn loại Vinaya này, người giữ Vinaya phải là một cá nhân có ba đặc điểm.
Tīṇi hi vinayadharassa lakkhaṇāni icchitabbāni.
Three indeed are the desired characteristics of a Vinayadhara.
Thật vậy, ba đặc điểm của người giữ Vinaya là những điều mong muốn.
Katamāni tīṇi?
What are the three?
Ba điều đó là gì?
Suttañcassa svāgataṃ hoti suppavatti suvinicchitaṃ suttato anubyañjanasoti idamekaṃ lakkhaṇaṃ.
The Sutta has been well-received by him, is well-practiced, well-judged according to the text and according to the secondary details—this is the first characteristic.
Kinh điển đối với vị ấy được tiếp thu tốt, được truyền tụng tốt, được quyết định rõ ràng từ văn bản và từ các chi tiết – đây là một đặc điểm.
Vinaye kho pana ṭhito hoti asaṃhīroti idaṃ dutiyaṃ.
Furthermore, he is established in the Vinaya, unshakeable—this is the second.
Vị ấy vững vàng trong Vinaya, không bị lung lay – đây là đặc điểm thứ hai.
Ācariyaparamparā kho panassa suggahitā hoti sumanasikatā sūpadhāritāti idaṃ tatiyaṃ.
And the lineage of teachers has been well-grasped by him, well-reflected upon, well-considered—this is the third.
Truyền thống của các vị thầy đối với vị ấy được nắm giữ tốt, được chú tâm tốt, được ghi nhớ kỹ lưỡng – đây là đặc điểm thứ ba.
Tattha suttaṃ nāma sakalaṃ vinayapiṭakaṃ.
Therein, Sutta means the entire Vinaya Piṭaka.
Trong đó, kinh (sutta) là toàn bộ Tạng Luật (Vinayapiṭaka).
Tadassa svāgataṃ hotīti suṭṭhu āgataṃ.
That it has been well-received by him means it has come down to him well.
“Được tiếp thu tốt” (svāgataṃ hoti) nghĩa là được tiếp thu một cách hoàn hảo.
Suppavattīti suṭṭhu pavattaṃ paguṇaṃ vācuggataṃ.
Well-practiced means well-versed, proficient, committed to memory.
“Được truyền tụng tốt” (suppavattī) nghĩa là được truyền tụng một cách hoàn hảo, được thông thạo, nằm lòng.
Suvinicchitaṃ suttaso anubyañjanasoti pāḷito ca paripucchato ca aṭṭhakathāto ca suvinicchitaṃ hoti kaṅkhāchedanaṃ katvā uggahitaṃ.
Well-judged according to the text and according to the secondary details means that it is well-judged from the Pāḷi and from the commentary that has been inquired into, having been grasped after cutting off doubt.
“Được quyết định rõ ràng từ văn bản và từ các chi tiết” (suvinicchitaṃ suttaso anubyañjanaso) nghĩa là được quyết định rõ ràng từ Pāḷi, từ các câu hỏi và từ các chú giải, được học thuộc lòng sau khi đã giải tỏa mọi nghi ngờ.
Vinaye kho pana ṭhito hotīti vinaye lajjibhāvena patiṭṭhito hoti.
Furthermore, he is established in the Vinaya means he is established in the Vinaya through the state of being conscientious.
“Vững vàng trong Vinaya” (vinaye kho pana ṭhito hoti) nghĩa là vững vàng trong Vinaya với tâm hổ thẹn (lajjībhāva).
Alajjī hi bahussutopi samāno lābhagarukatāya tantiṃ visaṃvādetvā uddhammaṃ ubbinayaṃ satthusāsanaṃ dīpetvā sāsane mahantaṃ upaddavaṃ karoti, saṅghabhedampi saṅgharājimpi uppādeti.
For a shameless one, even though learned, out of regard for gain, misrepresents the textual tradition, and by expounding non-Dhamma and non-Vinaya as the Teacher’s Dispensation, he causes a great disturbance in the Dispensation; he can even cause a schism in the Saṅgha or a crisis in the Saṅgha.
Thật vậy, người không có tâm hổ thẹn (alajjī), dù có học rộng, vì quá coi trọng lợi lộc mà xuyên tạc giáo pháp (tantiṃ visaṃvādetvā), giảng dạy những điều phi pháp (uddhamma), phi luật (ubbinaya) trái với lời dạy của Đức Phật, gây ra tai họa lớn cho giáo pháp, thậm chí còn gây chia rẽ Tăng đoàn (saṅghabheda) và tranh chấp trong Tăng đoàn (saṅgharāja).
Lajjī pana kukkuccako sikkhākāmo jīvitahetupi tantiṃ avisaṃvādetvā dhammameva vinayameva dīpeti, satthusāsanaṃ garukaṃ katvā ṭhapeti.
But a conscientious one, being scrupulous and eager to train, does not misrepresent the textual tradition even for the sake of his life, but expounds only the Dhamma, only the Vinaya; he establishes the Teacher’s Dispensation, holding it in high esteem.
Còn người có tâm hổ thẹn (lajjī), có lòng hối hận, khao khát học hỏi, dù vì mạng sống cũng không xuyên tạc giáo pháp, chỉ giảng dạy đúng Pháp và đúng Luật, giữ gìn lời dạy của Đức Phật một cách trân trọng.
Tathā hi pubbe mahātherā tikkhattuṃ vācaṃ nicchāresuṃ ‘‘anāgate lajjī rakkhissati, lajjī rakkhissati, lajjī rakkhissatī’’ti (pārā. aṭṭha. 1.45).
Indeed, thus the great elders of the past uttered the words three times: “In the future, the conscientious one will protect it, the conscientious one will protect it, the conscientious one will protect it.”
Thật vậy, các vị Đại Trưởng lão xưa kia đã ba lần thốt lên: “Trong tương lai, người có tâm hổ thẹn sẽ bảo vệ, người có tâm hổ thẹn sẽ bảo vệ, người có tâm hổ thẹn sẽ bảo vệ!”
Evaṃ yo lajjī, so vinayaṃ avijahanto avokkamanto lajjibhāveneva vinaye ṭhito hoti suppatiṭṭhitoti.
Thus, whoever is conscientious, not abandoning the Vinaya, not departing from it, is established, well-established in the Vinaya precisely through the state of being conscientious.
Như vậy, người có tâm hổ thẹn, không từ bỏ, không vi phạm Vinaya, chỉ bằng tâm hổ thẹn mà vững vàng trong Vinaya, tức là được an lập vững chắc.
Asaṃhīroti saṃhīro nāma yo pāḷiyaṃ vā aṭṭhakathāyaṃ vā heṭṭhato vā uparito vā padapaṭipāṭiyā vā pucchiyamāno vitthunati vipphandati santiṭṭhituṃ na sakkoti, yaṃ yaṃ parena vuccati, taṃ taṃ anujānāti, sakavādaṃ chaḍḍetvā paravādaṃ gaṇhāti.
Unshakeable: ‘Shakeable’ is one who, when questioned on the Pāḷi or the commentary, from the bottom or the top, or on the order of the words, falters, wavers, and is unable to stand firm; whatever is said by others, he agrees to it, and abandoning his own position, he accepts the position of others.
“Không bị lung lay” (asaṃhīro) nghĩa là người bị lung lay (saṃhīro) là người khi được hỏi về Pāḷi hay Chú giải, từ trên xuống dưới hay theo thứ tự từng từ, thì ấp úng, lúng túng, không thể đứng vững (trong một nghĩa), chấp nhận bất cứ điều gì người khác nói, từ bỏ quan điểm của mình và chấp nhận quan điểm của người khác.
Yo pana pāḷiyaṃ vā aṭṭhakathāyaṃ vā heṭṭhupariyena vā padapaṭipāṭiyā vā pucchiyamāno na vitthunati na vipphandati, ekekalomaṃ saṇḍāsena gaṇhanto viya ‘‘evaṃ mayaṃ vadāma, evaṃ no ācariyā vadantī’’ti vissajjeti, yamhi pāḷi ca pāḷivinicchayo ca suvaṇṇabhājane pakkhittasīhavasā viya parikkhayaṃ pariyādānaṃ agacchanto tiṭṭhati, ayaṃ vuccati ‘‘asaṃhīro’’ti.
But one who, when questioned on the Pāḷi or the commentary, from top to bottom, or on the order of the words, does not falter, does not waver, but replies as if seizing each and every hair with tweezers, saying, “Thus we say, thus our teachers say”; in whom the Pāḷi and the judgment on the Pāḷi stand without reaching exhaustion or depletion, like lion’s fat placed in a golden bowl—this one is called “unshakeable.”
Còn người khi được hỏi về Pāḷi hay Chú giải, từ trên xuống dưới hay theo thứ tự từng từ, thì không ấp úng, không lúng túng, mà giải thích như thể đang nhổ từng sợi lông bằng nhíp, nói rằng: “Chúng tôi nói như vậy, các vị thầy của chúng tôi nói như vậy,” và nơi vị ấy, Pāḷi và sự quyết định Pāḷi tồn tại mà không bị hao mòn hay cạn kiệt, như mỡ sư tử được đặt trong chén vàng. Người như vậy được gọi là “không bị lung lay” (asaṃhīro).
Ācariyaparamparā kho panassa suggahitā hotīti theraparamparā vaṃsaparamparā assa suṭṭhu gahitā hoti.
And the lineage of teachers has been well-grasped by him means that the succession of elders, the succession of the lineage, has been well-grasped by him.
“Truyền thống của các vị thầy đối với vị ấy được nắm giữ tốt” (ācariyaparamparā kho panassa suggahitā hoti) nghĩa là truyền thống của các vị Trưởng lão, truyền thống dòng dõi, đối với vị ấy được nắm giữ một cách hoàn hảo.
Sumanasikatāti suṭṭhu manasikatā, āvajjitamatte ujjalitapadīpo viya hoti.
Well-reflected upon means it is so well-attended to that it is like a lamp lit up at the very moment of adverting to it.
“Được chú tâm tốt” (sumanasikatā) nghĩa là được chú tâm một cách hoàn hảo; như ngọn đèn bừng sáng ngay khi được thắp lên.
Sūpadhāritāti suṭṭhu upadhāritā pubbāparānusandhito atthato kāraṇato ca upadhāritā.
Well-considered means it is well-borne in mind from the connection of what comes before and after, considered in terms of meaning and reason.
“Được ghi nhớ kỹ lưỡng” (sūpadhāritā) nghĩa là được ghi nhớ một cách hoàn hảo, được ghi nhớ từ sự liên kết trước sau, từ ý nghĩa và từ lý do.
Attanomatiṃ pahāya ācariyasuddhiyā vattā hoti, ‘‘mayhaṃ ācariyo asukācariyassa santike uggaṇhi, so asukassā’’ti evaṃ sabbaṃ ācariyaparamparaṃ theravādaṅgaṃ haritvā yāva upālitthero sammāsambuddhassa santike uggaṇhīti pāpetvā ṭhapeti, tatopi āharitvā upālitthero sammāsambuddhassa santike uggaṇhi, dāsakatthero attano upajjhāyassa upālittherassa, soṇatthero attano upajjhāyassa dāsakattherassa, siggavatthero attano upajjhāyassa soṇattherassa, moggaliputtatissatthero attano upajjhāyassa siggavattherassa caṇḍavajjittherassa cāti evaṃ sabbaṃ ācariyaparamparaṃ theravādaṅgaṃ āharitvā attano ācariyaṃ pāpetvā ṭhapeti.
Having abandoned his own opinion, he is one who speaks with the purity of his teachers. He establishes the entire lineage of teachers, the Theravāda tradition, by tracing it back: “My teacher learned from such-and-such a teacher, and he from such-and-such,” until it reaches, “The Elder Upāli learned in the presence of the Perfectly Enlightened One.” Then, tracing it forward from there, he establishes it: “The Elder Upāli learned in the presence of the Perfectly Enlightened One; the Elder Dāsaka from his own preceptor, the Elder Upāli; the Elder Soṇa from his own preceptor, the Elder Dāsaka; the Elder Siggava from his own preceptor, the Elder Soṇa; the Elder Moggaliputtatissa from his own preceptors, the Elder Siggava and the Elder Caṇḍavajji,” and in this way, tracing the entire lineage of teachers, the Theravāda tradition, he brings it up to his own teacher.
Vị ấy từ bỏ ý kiến riêng của mình và nói theo sự thanh tịnh của các vị thầy, nói: “Thầy của tôi đã học từ vị thầy kia, vị ấy học từ vị thầy kia,” như vậy, vị ấy truyền lại toàn bộ truyền thống của các vị thầy, tức là dòng Theravāda, cho đến khi Trưởng lão Upāli học từ Đức Chánh Đẳng Giác. Từ đó, vị ấy cũng truyền lại rằng Trưởng lão Upāli học từ Đức Chánh Đẳng Giác, Trưởng lão Dāsaka học từ thầy mình là Trưởng lão Upāli, Trưởng lão Soṇa học từ thầy mình là Trưởng lão Dāsaka, Trưởng lão Siggava học từ thầy mình là Trưởng lão Soṇa, Trưởng lão Moggaliputtatissa học từ thầy mình là Trưởng lão Siggava và Trưởng lão Caṇḍavajjī. Như vậy, vị ấy truyền lại toàn bộ truyền thống của các vị thầy, tức là dòng Theravāda, cho đến thầy của mình.
Evaṃ uggahitā hi ācariyaparamparā suggahitā hoti.
For a lineage of teachers grasped in this way is well-grasped.
Một truyền thống của các vị thầy được học như vậy mới là được nắm giữ tốt.
Evaṃ asakkontena pana avassaṃ dve tayo parivaṭṭā uggahetabbā.
But one who is unable to do so should definitely learn from two or three successive teachers.
Tuy nhiên, nếu không thể làm được như vậy, thì nhất định phải học hai hoặc ba thế hệ (thầy).
Sabbapacchimena hi nayena yathā ācariyo ācariyācariyo ca pāḷiñca paripucchañca vadanti, tathā ñātuṃ vaṭṭati.
Indeed, at the very least, it is proper to know it in the way that one's teacher and one's teacher's teacher recite both the Pāḷi and the inquiry.
Thật vậy, theo phương pháp cuối cùng, cần phải biết Pāḷi và các câu hỏi như vị thầy và thầy của thầy đã nói.
Yo hi bhikkhu catubbidhavinayakovido tilakkhaṇasampanno imāni cha ṭhānāni oloketvā adhikaraṇaṃ vūpasamessati, tassa vinicchayo appaṭivattiyo buddhena sayaṃ nisīditvā vinicchitasadiso hoti.
Indeed, if a bhikkhu who is skilled in the fourfold Vinaya, endowed with the three characteristics, examines these six sources and settles a legal issue, his judgment is unalterable, being like one decided by the Buddha himself.
Quả thật, một tỳ khưu thông thạo Tứ Phần Vinaya, đầy đủ Tam Pháp Ấn, khi xem xét sáu căn cứ này để dàn xếp adhikaraṇa, thì phán quyết của vị ấy không thể bị bác bỏ, giống như được chính Đức Phật phán quyết.
Taṃ ce evaṃ vinicchayakusalaṃ bhikkhuṃ koci katasikkhāpadavītikkamo bhikkhu upasaṅkamitvā attano kukkuccaṃ puccheyya, tena sādhukaṃ sallakkhetvā sace anāpatti hoti, ‘‘anāpattī’’ti vattabbaṃ.
If a bhikkhu who has transgressed a training rule were to approach such a bhikkhu, skilled in judgment, and ask about his remorse (kukkucca), that bhikkhu should consider it carefully. If it is a non-offence, he should say, "It is a non-offence."
Nếu có một tỳ khưu nào đó đã phạm giới đến hỏi vị tỳ khưu thiện xảo trong việc phán quyết như vậy về sự hối hận của mình, thì vị ấy phải xem xét kỹ lưỡng. Nếu là anāpatti, phải nói: “Không phạm lỗi.”
Sace pana āpatti hoti, sā desanāgāminī ce, ‘‘desanāgāminī’’ti vattabbaṃ.
But if it is an offence, and it is curable by declaration, he should say, "It is curable by declaration."
Nếu là āpatti mà có thể sám hối được, phải nói: “Có thể sám hối được.”
Vuṭṭhānagāminī ce, ‘‘vuṭṭhānagāminī’’ti vattabbaṃ.
If it is curable by rehabilitation, he should say, "It is curable by rehabilitation."
Nếu có thể phục hồi được, phải nói: “Có thể phục hồi được.”
Athassa pārājikacchāyā dissati, ‘‘pārājikāpattī’’ti na vattabbaṃ.
But if there appears to be a hint of pārājika for him, he should not say, "It is a pārājika offence."
Còn nếu thấy có dấu hiệu của pārājika, thì không được nói: “Phạm āpatti pārājika.”
Methunadhammavītikkamo hi uttarimanussadhammavītikkamo ca oḷāriko, adinnādānamanaussaviggahavītikkamā pana sukhumā cittalahukā.
For sexual intercourse (methunadhamma) and transgression of a superhuman state (uttarimanussadhamma) are gross, whereas transgressions of taking what is not given (adinnādāna) and killing a human being (manussaviggaha) are subtle and light in mind.
Vì lỗi vi phạm hành vi tà dâm và lỗi vi phạm pháp thượng nhân là những lỗi thô thiển, còn lỗi trộm cắp và lỗi giết người là những lỗi vi tế, tâm nhẹ nhàng.
Te sukhumeneva āpajjati, sukhumena rakkhati, tasmā visesena taṃvatthukaṃ kukkuccaṃ pucchiyamāno ‘‘āpattī’’ti avatvā sacassa ācariyo dharati, tato tena so bhikkhu ‘‘amhākaṃ ācariyaṃ pucchā’’ti pesetabbo.
They are committed subtly and guarded subtly. Therefore, specifically, when asked about remorse concerning such an act, without saying "It is an offence," if his teacher is alive, that bhikkhu should send him, saying, "Go and ask our teacher."
Những lỗi vi tế đó dễ phạm và dễ giữ gìn; do đó, khi được hỏi về sự hối hận liên quan đến những lỗi đó, không nên nói “phạm lỗi” mà nếu vị ấy có một vị ācariya (thầy) còn tại thế, thì vị tỳ khưu đó nên được gửi đến với lời dặn: “Hãy hỏi ācariya của chúng tôi.”
Sace so puna āgantvā ‘‘tumhākaṃ ācariyo suttato nayato oloketvā ‘satekiccho’ti maṃ āhā’’ti vadati, tato tena so ‘‘sādhu suṭṭhu yaṃ ācariyo bhaṇati, taṃ karohī’’ti vattabbo.
If that bhikkhu returns again and says, "Your teacher, having examined it by Sutta and by principle, told me it is redeemable (satekiccho)," then he should say to that bhikkhu, "Good, excellent! Do what the teacher says."
Nếu vị ấy trở lại và nói: “Ācariya của quý vị đã xem xét theo Sutta và Nayā (phương pháp) và bảo tôi là ‘có thể sửa chữa’,” thì vị ấy phải được nói: “Tốt lắm, hãy làm đúng như ācariya đã dạy.”
Atha panassa ācariyo natthi, saddhiṃ uggahitatthero pana atthi, tassa santikaṃ pesetabbo ‘‘amhehi saha uggahitatthero gaṇapāmokkho, taṃ gantvā pucchā’’ti.
But if he has no teacher, but there is an elder with whom he studied, he should be sent to that elder, saying, "Go and ask the elder who studied with us, the leader of the group."
Nếu vị ấy không có ācariya, nhưng có một vị trưởng lão cùng học, thì vị ấy nên được gửi đến vị đó với lời dặn: “Vị trưởng lão cùng học của chúng tôi là vị đứng đầu hội chúng, hãy đến hỏi vị đó.”
Tenapi ‘‘satekiccho’’ti vinicchite ‘‘sādhu suṭṭhu tassa vacanaṃ karohī’’ti vattabbo.
If he too judges it to be redeemable, he should be told, "Good, excellent! Do as that elder says."
Nếu vị đó cũng phán quyết là “có thể sửa chữa,” thì phải nói: “Tốt lắm, hãy làm đúng theo lời của vị đó.”
Atha tassa saddhiṃ uggahitattheropi natthi, antevāsiko paṇḍito atthi, tassa santikaṃ pesetabbo ‘‘asukadaharaṃ gantvā pucchā’’ti.
But if he has no elder with whom he studied, but there is a wise pupil (antevāsika), he should be sent to him, saying, "Go and ask such-and-such a junior bhikkhu."
Nếu vị ấy không có cả vị trưởng lão cùng học, nhưng có một đệ tử thông thái, thì vị ấy nên được gửi đến vị đó với lời dặn: “Hãy đến hỏi vị tỳ khưu trẻ tuổi tên là A.”
Tenapi ‘‘satekiccho’’ti vinicchite ‘‘sādhu suṭṭhu tassa vacanaṃ karohī’’ti vattabbo.
If he too judges it to be redeemable, he should be told, "Good, excellent! Do as that junior bhikkhu says."
Nếu vị đó cũng phán quyết là “có thể sửa chữa,” thì phải nói: “Tốt lắm, hãy làm đúng theo lời của vị đó.”
Atha daharassapi pārājikacchāyāva upaṭṭhāti, tenapi ‘‘pārājikosī’’ti na vattabbo.
But if even for the junior bhikkhu, a hint of pārājika arises, he should also not say, "You are a pārājika."
Nếu ngay cả đối với vị tỳ khưu trẻ tuổi đó cũng chỉ thấy dấu hiệu của pārājika, thì cũng không được nói: “Ngươi đã phạm pārājika.”
Dullabho hi buddhuppādo, tato dullabhatarā pabbajjā ca upasampadā ca.
For the arising of a Buddha is rare, and even rarer are going forth (pabbajjā) and full ordination (upasampadā).
Vì sự xuất hiện của một vị Phật là hiếm có, và sự xuất gia cùng thọ giới tỳ khưu còn hiếm có hơn.
Evaṃ pana vattabbo ‘‘vivittaṃ okāsaṃ sammajjitvā divāvihāraṃ nisīditvā sīlāni visodhetvā dvattiṃsākāraṃ tāva manasikarohī’’ti.
Rather, he should be told, "Sweep a secluded place, sit for your daytime meditation, purify your virtues, and first attend to the thirty-two bodily parts."
Thay vào đó, phải nói: “Hãy quét dọn một nơi thanh vắng, ngồi thiền tịnh vào ban ngày, thanh lọc giới hạnh, và hãy tác ý ba mươi hai thể trược trước đã.”
Sace tassa arogaṃ sīlaṃ, kammaṭṭhānaṃ ghaṭayati, saṅkhārā pākaṭā hutvā upaṭṭhahanti, upacārappanāppattaṃ viya cittaṃ ekaggaṃ hoti, divasaṃ atikkantampi na jānāti, so divasātikkame upaṭṭhānaṃ āgato evaṃ vattabbo ‘‘kīdisā te cittappavattī’’ti.
If his virtue is faultless, and the meditation object takes hold, and formations (saṅkhārā) become manifest and present themselves, and his mind becomes one-pointed as if having attained access or absorption, and he does not even know that the day has passed, then when he comes for his attendance at the end of the day, he should be asked, "How is the course of your mind?"
Nếu giới hạnh của vị ấy không bị tổn hại, đề mục thiền sẽ phù hợp, các hành sẽ hiện rõ và an trú, tâm sẽ trở nên nhất tâm như đã đạt đến cận định và an chỉ định, vị ấy sẽ không biết cả thời gian đã trôi qua. Khi vị ấy đến vào buổi chiều, phải hỏi: “Tâm hành của ngươi thế nào?”
Ārocitāya ca cittapavattiyā vattabbo ‘‘pabbajjā nāma cittavisuddhatthāya, appamatto samaṇadhammaṃ karohī’’ti.
And when the course of his mind has been reported, he should be told, "Going forth is for the purification of mind. Be diligent and fulfill the duties of a recluse."
Sau khi nghe tâm hành của vị ấy, phải nói: “Sự xuất gia là để thanh lọc tâm, hãy tinh tấn thực hành pháp Sa-môn.”
Yassa pana sīlaṃ bhinnaṃ hoti, tassa kammaṭṭhānaṃ na ghaṭayati, patodābhitunnaṃ viya cittaṃ vikampati, vippaṭisāragginā ḍayhati, tattapāsāṇe nisinno viya taṅkhaṇeyeva vuṭṭhāti.
But for whom virtue is broken, the meditation object does not take hold, his mind trembles as if struck by a goad, he is burned by the fire of remorse, and he rises immediately as if sitting on a hot stone.
Còn nếu giới hạnh của vị ấy bị phá vỡ, đề mục thiền sẽ không phù hợp, tâm sẽ dao động như bị đâm bằng mũi nhọn, bị thiêu đốt bởi ngọn lửa hối hận, và vị ấy sẽ đứng dậy ngay lập tức như ngồi trên tảng đá nóng.
So āgato ‘‘kā te cittapavattī’’ti pucchitabbo.
When he arrives, he should be asked, "What is the course of your mind?"
Khi vị ấy đến, phải hỏi: “Tâm hành của ngươi thế nào?”
Ārocitāya cittapavattiyā ‘‘natthi loke raho nāma pāpakammaṃ pakubbato.
And when the course of his mind has been reported, he should be told, "There is no secret place in the world for one who commits evil deeds.
Sau khi nghe tâm hành của vị ấy, phải nói: “Không có nơi nào bí mật trên thế gian này đối với người đang làm điều ác.
Sabbapaṭhamañhi pāpaṃ karonto attanā jānāti.
Indeed, when one first commits an evil deed, one knows it oneself.
Vì trước hết, khi làm điều ác, chính mình biết.
Athassa ārakkhadevatā paracittavidū samaṇabrāhmaṇā aññā ca devatā jānanti, tvaṃyeva dāni tava sotthiṃ pariyesāhī’’ti vattabbo.
Then his guardian deities, recluses and brahmins who know the minds of others, and other deities know it. Now you yourself should seek your own welfare."
Sau đó, các vị thiên thần hộ mệnh, các vị Sa-môn, Bà-la-môn biết tâm người khác, và các vị chư thiên khác đều biết. Bây giờ, chính ngươi hãy tự tìm kiếm sự an lành cho mình.”
Evaṃ katavītikkameneva bhikkhunā sayameva āgantvā ārocite paṭipajjitabbaṃ.
Thus, when the bhikkhu himself, having committed a transgression, comes and reports it, he should be dealt with accordingly.
Như vậy, một tỳ khưu đã phạm lỗi phải tự mình đến trình bày và hành xử theo đó.
235. Idāni yā sā pubbe vuttappabhedā codanā, tassāyeva sampattivipattijānanatthaṃ ādimajjhapariyosānādīnaṃ vasena vinicchayo veditabbo.
Now, in order to know the success or failure of the aforementioned kinds of accusation (codanā), its determination should be understood in terms of its beginning, middle, and end, and so forth.
235. Bây giờ, để biết sự thành tựu và thất bại của sự khiển trách (codanā) đã được nói đến trước đây, cần phải hiểu rõ sự phán quyết theo các khía cạnh như ban đầu, giữa và cuối.
Seyyathidaṃ, codanāya ko ādi, kiṃ majjhe, kiṃ pariyosānaṃ?
That is to say, what is the beginning of an accusation, what is its middle, and what is its end?
Cụ thể là, đâu là khởi đầu của sự khiển trách, đâu là phần giữa, và đâu là phần kết thúc?
Codanāya ‘‘ahaṃ taṃ vattukāmo, karotu me āyasmā okāsa’’nti evaṃ okāsakammaṃ ādi.
The beginning of an accusation is the act of asking for permission (okāsakamma), such as, "I want to speak to you, Venerable Sir, please grant me permission."
Khởi đầu của sự khiển trách là việc xin phép, như: “Tôi muốn nói với Tôn giả, xin Tôn giả cho phép tôi.”
Otiṇṇena vatthunā codetvā sāretvā vinicchayo majjhe.
The middle is the determination after accusing and reminding with the matter that has arisen.
Phần giữa là sự phán quyết sau khi khiển trách và nhắc nhở về sự việc đã xảy ra.
Āpattiyaṃ vā anāpattiyaṃ vā patiṭṭhāpanena samatho pariyosānaṃ.
The end is the settlement (samatha) by establishing whether there is an offence or a non-offence.
Phần kết thúc là sự dàn xếp bằng cách xác định là phạm lỗi (āpatti) hay không phạm lỗi (anāpatti).
Codanāya kati mūlāni, kati vatthūni, kati bhūmiyo?
How many roots does an accusation have? How many grounds? How many bases?
Sự khiển trách có bao nhiêu căn nguyên (mūla), bao nhiêu sự việc (vatthu), bao nhiêu căn cứ (bhūmi)?
Codanāya dve mūlāni samūlikā vā amūlikā vā.
An accusation has two roots: with root (samūlikā) or without root (amūlikā).
Sự khiển trách có hai căn nguyên: có căn nguyên hoặc không có căn nguyên.
Tīṇi vatthūni diṭṭhaṃ sutaṃ parisaṅkitaṃ.
It has three grounds: seen, heard, and suspected.
Ba sự việc: đã thấy, đã nghe, đã nghi ngờ.
Pañca bhūmiyo kālena vakkhāmi, no akālena, bhūtena vakkhāmi, no abhūtena, saṇhena vakkhāmi, no pharusena, atthasaṃhitena vakkhāmi, no anatthasaṃhitena, mettacitto vakkhāmi, no dosantaroti.
It has five bases: 'I will speak at the right time, not at the wrong time; I will speak what is factual, not what is not factual; I will speak gently, not harshly; I will speak what is beneficial, not what is unbeneficial; I will speak with a mind of loving-kindness, not with a mind of ill-will.'
Năm căn cứ: Tôi sẽ nói đúng lúc, không nói sai lúc; tôi sẽ nói sự thật, không nói điều không thật; tôi sẽ nói nhẹ nhàng, không nói thô bạo; tôi sẽ nói điều có lợi ích, không nói điều vô ích; tôi sẽ nói với tâm từ, không với tâm sân hận.
Imāya ca pana codanāya codakena puggalena ‘‘parisuddhakāyasamācāro nu khomhī’’tiādinā (pari. 436) nayena upālipañcakesu vuttesu pannarasasu dhammesu patiṭṭhātabbaṃ.
And in this accusation, the accuser (codaka) should be established in the fifteen qualities mentioned in the Upāli-pañcaka, such as, "Am I of pure bodily conduct?"
Tuy nhiên, với sự cáo buộc này, người cáo buộc (codaka) phải an trú trong mười lăm pháp đã được nói đến trong Upālipañcaka, bắt đầu bằng câu: "Phải chăng ta có thân hành thanh tịnh?".
Cuditakena dvīsu dhammesu patiṭṭhātabbaṃ sacce ca akuppe cāti.
The accused (cuditaka) should be established in two qualities: in truthfulness and in not being angry.
Người bị cáo buộc (cuditaka) phải an trú trong hai pháp: sự thật (sacca) và không giận dữ (akuppa).
Anuvijjakena (pari. 360) ca codako pucchitabbo ‘‘yaṃ kho tvaṃ, āvuso, imaṃ bhikkhuṃ codesi, kimhi naṃ codesi, sīlavipattiyā codesi, ācāravipattiyā codesi, diṭṭhivipattiyā codesī’’ti.
And the examiner (anuvijjaka) should question the accuser: "Friend, regarding this monk you are accusing, for what are you accusing him? Are you accusing him of a transgression of sīla, a transgression of conduct, or a transgression of view?"
Và người điều tra (anuvijjaka) phải hỏi người cáo buộc: "Này hiền giả, hiền giả đã cáo buộc Tỳ-khưu này về điều gì? Hiền giả đã cáo buộc vị ấy về sự suy đồi giới hạnh (sīlavipatti), sự suy đồi oai nghi (ācāravipatti), hay sự suy đồi tà kiến (diṭṭhivipatti)?"
So ce evaṃ vadeyya ‘‘sīlavipattiyā vā codemi, ācāravipattiyā vā codemi, diṭṭhivipattiyā vā codemī’’ti.
If he should say this: "I am accusing him of a transgression of sīla, or a transgression of conduct, or a transgression of view."
Nếu người ấy nói: "Tôi cáo buộc về sự suy đồi giới hạnh, hoặc tôi cáo buộc về sự suy đồi oai nghi, hoặc tôi cáo buộc về sự suy đồi tà kiến."
So evamassa vacanīyo ‘‘jānāsi panāyasmā sīlavipattiṃ, jānāsi ācāravipattiṃ, jānāsi diṭṭhivipatti’’nti.
He should then be told this: "Does the venerable one know what a transgression of sīla is, does he know what a transgression of conduct is, does he know what a transgression of view is?"
Người ấy phải được hỏi: "Này Tôn giả, hiền giả có biết sự suy đồi giới hạnh không? Hiền giả có biết sự suy đồi oai nghi không? Hiền giả có biết sự suy đồi tà kiến không?"
So ce evaṃ vadeyya ‘‘jānāmi kho ahaṃ, āvuso, sīlavipattiṃ, jānāmi ācāravipattiṃ, jānāmi diṭṭhivipatti’’nti.
If he should say this: "Indeed, friend, I know what a transgression of sīla is, I know what a transgression of conduct is, I know what a transgression of view is."
Nếu người ấy nói: "Này hiền giả, tôi biết sự suy đồi giới hạnh, tôi biết sự suy đồi oai nghi, tôi biết sự suy đồi tà kiến."
So evamassa vacanīyo ‘‘katamā panāvuso, sīlavipatti, katamā ācāravipatti, katamā diṭṭhivipattī’’ti?
He should then be told this: "But, friend, what is a transgression of sīla? What is a transgression of conduct? What is a transgression of view?"
Người ấy phải được hỏi: "Này hiền giả, sự suy đồi giới hạnh là gì? Sự suy đồi oai nghi là gì? Sự suy đồi tà kiến là gì?"
So ce evaṃ vadeyya ‘‘cattāri pārājikāni terasa saṅghādisesā, ayaṃ sīlavipatti.
If he should say this: "The four Pārājikas and the thirteen Saṅghādisesas — this is a transgression of sīla.
Nếu người ấy nói: "Bốn Ba-la-di (pārājika), mười ba Tăng-già-bà-thi-sa (saṅghādisesa), đây là sự suy đồi giới hạnh.
Thullaccayaṃ pācittiyaṃ pāṭidesanīyaṃ dukkaṭaṃ dubbhāsitaṃ, ayaṃ ācāravipatti.
A Thullaccaya, Pācittiya, Pāṭidesanīya, Dukkaṭa, Dubbhāsita — this is a transgression of conduct.
Thô-la-chi (thullaccaya), Ba-dật-đề (pācittiya), Ba-la-đề-đề-tát-ni (pāṭidesanīya), Đột-cát-la (dukkaṭa), Ác-thuyết (dubbhāsita), đây là sự suy đồi oai nghi.
Micchādiṭṭhi antaggāhikā diṭṭhi, ayaṃ diṭṭhivipattī’’ti.
Wrong view, grasping at extremes (antaggāhika diṭṭhi) — this is a transgression of view."
Tà kiến (micchādiṭṭhi), kiến chấp cực đoan (antaggāhikā diṭṭhi), đây là sự suy đồi tà kiến."
So evamassa vacanīyo ‘‘yaṃ kho tvaṃ, āvuso, imaṃ bhikkhuṃ codesi, diṭṭhena vā codesi, sutena vā codesi, parisaṅkāya vā codesī’’ti.
He should then be told this: "Friend, are you accusing this monk based on what you have seen, or on what you have heard, or on suspicion?"
Người ấy phải được hỏi: "Này hiền giả, hiền giả cáo buộc Tỳ-khưu này là do thấy, hay do nghe, hay do nghi ngờ?"
So ce evaṃ vadeyya ‘‘diṭṭhena vā codemi, sutena vā codemi, parisaṅkāya vā codemī’’ti.
If he should say this: "I am accusing him based on what I have seen, or on what I have heard, or on suspicion."
Nếu người ấy nói: "Tôi cáo buộc là do thấy, hoặc do nghe, hoặc do nghi ngờ."
So evamassa vacanīyo ‘‘yaṃ kho tvaṃ, āvuso, imaṃ bhikkhuṃ diṭṭhena codesi, kiṃ te diṭṭhaṃ, kinti te diṭṭhaṃ, kadā te diṭṭhaṃ, kattha te diṭṭhaṃ, pārājikaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho, saṅghādisesaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho, thullaccayaṃ pācittiyaṃ pāṭidesanīyaṃ dukkaṭaṃ dubbhāsitaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho, kattha cāyaṃ bhikkhu ahosi, kattha ca tvaṃ karosi, kiñca tvaṃ karosi, kiṃ ayaṃ bhikkhu karotī’’ti?
He should then be told this: "Friend, if you are accusing this monk based on what you have seen, what have you seen? How have you seen it? When have you seen it? Where have you seen it? Was he seen committing a Pārājika? Was he seen committing a Saṅghādisesa? Was he seen committing a Thullaccaya, Pācittiya, Pāṭidesanīya, Dukkaṭa, or Dubbhāsita? Where was this monk, and where were you, and what were you doing, and what was this monk doing?"
Người ấy phải được hỏi: "Này hiền giả, hiền giả cáo buộc Tỳ-khưu này là do thấy, hiền giả đã thấy gì? Hiền giả đã thấy như thế nào? Hiền giả đã thấy khi nào? Hiền giả đã thấy ở đâu? Hiền giả có thấy vị ấy đang phạm Ba-la-di không? Có thấy đang phạm Tăng-già-bà-thi-sa không? Có thấy đang phạm Thô-la-chi, Ba-dật-đề, Ba-la-đề-đề-tát-ni, Đột-cát-la, Ác-thuyết không? Vị Tỳ-khưu này ở đâu? Hiền giả đang làm gì? Vị Tỳ-khưu này đang làm gì?"
So ce evaṃ vadeyya ‘‘na kho ahaṃ, āvuso, imaṃ bhikkhuṃ diṭṭhena codemi, apica sutena codemī’’ti.
If he should say this: "Indeed, friend, I am not accusing this monk based on what I have seen, but rather based on what I have heard."
Nếu người ấy nói: "Này hiền giả, tôi không cáo buộc Tỳ-khưu này là do thấy, nhưng tôi cáo buộc là do nghe."
So evamassa vacanīyo ‘‘yaṃ kho tvaṃ, āvuso, imaṃ bhikkhuṃ sutena codesi, kiṃ te sutaṃ, kinti te sutaṃ, kadā te sutaṃ, kattha te sutaṃ, pārājikaṃ ajjhāpannoti sutaṃ, saṅghādisesaṃ ajjhāpannoti sutaṃ, thullaccayaṃ pācittiyaṃ pāṭidesanīyaṃ dukkaṭaṃ dubbhāsitaṃ ajjhāpannoti sutaṃ, bhikkhussa sutaṃ, bhikkhuniyā sutaṃ, sikkhamānāya sutaṃ, sāmaṇerassa sutaṃ, sāmaṇeriyā sutaṃ, upāsakassa sutaṃ, upāsikāya sutaṃ, rājūnaṃ sutaṃ, rājamahāmattānaṃ sutaṃ, titthiyānaṃ sutaṃ, titthiyasāvakānaṃ suta’’nti.
He should then be told this: "Friend, if you are accusing this monk based on what you have heard, what have you heard? How have you heard it? When have you heard it? Where have you heard it? Have you heard that he committed a Pārājika? Have you heard that he committed a Saṅghādisesa? Have you heard that he committed a Thullaccaya, Pācittiya, Pāṭidesanīya, Dukkaṭa, or Dubbhāsita? Did you hear it from a bhikkhu, from a bhikkhunī, from a sikkhamānā, from a sāmaṇera, from a sāmaṇerī, from a lay follower (upāsaka), from a laywoman (upāsikā), from kings, from royal ministers, from sectarians (titthiya), or from disciples of sectarians?"
Người ấy phải được hỏi: "Này hiền giả, hiền giả cáo buộc Tỳ-khưu này là do nghe, hiền giả đã nghe gì? Hiền giả đã nghe như thế nào? Hiền giả đã nghe khi nào? Hiền giả đã nghe ở đâu? Hiền giả có nghe nói vị ấy đã phạm Ba-la-di không? Có nghe nói đã phạm Tăng-già-bà-thi-sa không? Có nghe nói đã phạm Thô-la-chi, Ba-dật-đề, Ba-la-đề-đề-tát-ni, Đột-cát-la, Ác-thuyết không? Nghe từ Tỳ-khưu nào? Nghe từ Tỳ-khưu-ni nào? Nghe từ Thức-xoa-ma-na nào? Nghe từ Sa-di nào? Nghe từ Sa-di-ni nào? Nghe từ cư sĩ nam nào? Nghe từ cư sĩ nữ nào? Nghe từ các vị vua nào? Nghe từ các vị đại thần vương gia nào? Nghe từ các ngoại đạo nào? Nghe từ các đệ tử ngoại đạo nào?"
So ce evaṃ vadeyya ‘‘na kho ahaṃ, āvuso, imaṃ bhikkhuṃ sutena codemi, apica parisaṅkāya codemī’’ti.
If he should say this: "Indeed, friend, I am not accusing this monk based on what I have heard, but rather based on suspicion."
Nếu người ấy nói: "Này hiền giả, tôi không cáo buộc Tỳ-khưu này là do nghe, nhưng tôi cáo buộc là do nghi ngờ."
So evamassa vacanīyo ‘‘yaṃ kho tvaṃ, āvuso, imaṃ bhikkhuṃ parisaṅkāya codesi, kiṃ parisaṅkasi, kinti parisaṅkasi, kadā parisaṅkasi, kattha parisaṅkasi?
He should then be told this: "Friend, if you are accusing this monk based on suspicion, what do you suspect? How do you suspect? When do you suspect? Where do you suspect?
Người ấy phải được hỏi: "Này hiền giả, hiền giả cáo buộc Tỳ-khưu này là do nghi ngờ, hiền giả nghi ngờ gì? Hiền giả nghi ngờ như thế nào? Hiền giả nghi ngờ khi nào? Hiền giả nghi ngờ ở đâu?
Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannoti parisaṅkasi, saṅghādisesaṃ thullaccayaṃ pācittiyaṃ pāṭidesanīyaṃ dukkaṭaṃ dubbhāsitaṃ ajjhāpannoti parisaṅkasi, bhikkhussa sutvā parisaṅkasi, bhikkhuniyā sutvā…pe… titthiyasāvakānaṃ sutvā parisaṅkasī’’ti.
Do you suspect that he has committed a Pārājika offense? Do you suspect that he has committed a Saṅghādisesa, Thullaccaya, Pācittiya, Pāṭidesanīya, Dukkaṭa, or Dubbhāsita? Do you suspect after hearing it from a bhikkhu, from a bhikkhunī...from disciples of sectarians?"
Hiền giả nghi ngờ vị ấy đã phạm pháp Ba-la-di không? Nghi ngờ đã phạm Tăng-già-bà-thi-sa, Thô-la-chi, Ba-dật-đề, Ba-la-đề-đề-tát-ni, Đột-cát-la, Ác-thuyết không? Hiền giả nghi ngờ sau khi nghe từ Tỳ-khưu nào? Sau khi nghe từ Tỳ-khưu-ni nào?... Sau khi nghe từ các đệ tử ngoại đạo nào?"
Saṅghena anumatena puggalena anuvijjakena anuvijjitukāmena na upajjhāyo pucchitabbo, na ācariyo pucchitabbo, na saddhivihāriko pucchitabbo, na antevāsiko pucchitabbo, na samānupajjhāyako pucchitabbo, na samānācariyako pucchitabbo, na jāti pucchitabbā, na nāmaṃ pucchitabbaṃ, na gottaṃ pucchitabbaṃ, na āgamo pucchitabbo, na kulapadeso pucchitabbo, na jātibhūmi pucchitabbā.
A person, authorized by the Saṅgha, desiring to examine as an examiner (anuvijjaka), should not question the upajjhāya, should not question the ācariya, should not question the saddhivihārika, should not question the antevāsika, should not question one with the same upajjhāya, should not question one with the same ācariya, should not question about birth, should not question about name, should not question about clan, should not question about learning (āgama), should not question about family lineage, should not question about birthplace.
Người được Tăng-già cho phép làm người điều tra, khi muốn điều tra, không được hỏi vị Upajjhāya (Thầy bổn sư), không được hỏi vị Ācariya (Thầy giáo thọ), không được hỏi Saddhivihārika (đồng học), không được hỏi Antevāsika (đệ tử), không được hỏi người có cùng Upajjhāya, không được hỏi người có cùng Ācariya, không được hỏi về dòng tộc, không được hỏi về tên, không được hỏi về họ, không được hỏi về truyền thống, không được hỏi về xuất xứ gia đình, không được hỏi về nơi sinh.
Taṃ kiṃkāraṇā?
For what reason?
Tại sao vậy?
Atrassa pemaṃ vā doso vā, peme vā sati dose vā chandāpi gaccheyya dosāpi gaccheyya mohāpi gaccheyya bhayāpi gaccheyyāti.
Because there might be affection or aversion in him; and if there is affection or aversion, he might go astray due to partiality (chanda), due to aversion (dosa), due to delusion (moha), or due to fear (bhaya).
Vì khi đó có thể có tình cảm hoặc ác cảm, và khi có tình cảm hoặc ác cảm, người ấy có thể hành động theo dục vọng, theo ác cảm, theo si mê, hoặc theo sợ hãi.
Saṅghena anumatena puggalena anuvijjakena anuvijjitukāmena saṅghagarukena bhavitabbaṃ, no puggalagarukena, saddhammagarukena bhavitabbaṃ, no āmisagarukena, atthavasikena bhavitabbaṃ, no parisakappikena, kālena anuvijjitabbaṃ, no akālena, bhūtena anuvijjitabbaṃ, no abhūtena, saṇhena anuvijjitabbaṃ, no pharusena, atthasaṃhitena anuvijjitabbaṃ, no anatthasaṃhitena, mettacittena anuvijjitabbaṃ, no dosantarena, na upakaṇṇakajappinā bhavitabbaṃ, na jimhaṃ pekkhitabbaṃ, na akkhi nikhaṇitabbaṃ, na bhamukaṃ ukkhipitabbaṃ, na sīsaṃ ukkhipitabbaṃ, na hatthavikāro kātabbo, na hatthamuddā dassetabbā.
A person, authorized by the Saṅgha, desiring to examine as an examiner, should be respectful of the Saṅgha, not respectful of individuals; should be respectful of the Saddhamma, not respectful of material gain (āmisa); should be devoted to the aim (attha-vasika), not calculating (parisakappika); should examine at the proper time, not at an improper time; should examine with what is true, not with what is untrue; should examine gently, not harshly; should examine with what is beneficial, not with what is unbeneficial; should examine with a mind of loving-kindness, not with a mind of ill-will; should not be a whisperer in the ear, should not look askance, should not wink, should not raise the eyebrows, should not raise the head, should not make hand gestures, should not show closed fists.
Người được Tăng-già cho phép làm người điều tra, khi muốn điều tra, phải tôn trọng Tăng-già, không tôn trọng cá nhân; phải tôn trọng Chánh pháp, không tôn trọng vật chất; phải dựa trên ý nghĩa, không dựa trên sự suy đoán của hội chúng; phải điều tra đúng lúc, không sai lúc; phải điều tra bằng sự thật, không bằng điều không thật; phải điều tra bằng lời lẽ nhẹ nhàng, không bằng lời lẽ thô lỗ; phải điều tra bằng điều có lợi ích, không bằng điều không có lợi ích; phải điều tra với tâm từ ái, không với tâm thù hận; không được thì thầm vào tai, không được nhìn nghiêng, không được nháy mắt, không được nhíu mày, không được ngẩng đầu, không được làm cử chỉ bằng tay, không được ra hiệu bằng tay.
Āsanakusalena bhavitabbaṃ nisajjakusalena, yugamattaṃ pekkhantena atthaṃ anuvidhiyantena sake āsane nisīditabbaṃ, na ca āsanā vuṭṭhātabbaṃ, na vītihātabbaṃ, na kummaggo sevitabbo, na bāhāvikkhepakaṃ bhaṇitabbaṃ, aturitena bhavitabbaṃ asāhasikena, acaṇḍikatena bhavitabbaṃ vacanakkhamena, mettacittena bhavitabbaṃ hitānukampinā, kāruṇikena bhavitabbaṃ hitaparisakkinā, asamphappalāpinā bhavitabbaṃ pariyantabhāṇinā, averavasikena bhavitabbaṃ anasuruttena, attā pariggahetabbo, paro pariggahetabbo, codako pariggahetabbo, cuditako pariggahetabbo, adhammacodako pariggahetabbo, adhammacuditako pariggahetabbo, dhammacodako pariggahetabbo, dhammacuditako pariggahetabbo, vuttaṃ ahāpentena avuttaṃ appakāsentena otiṇṇāni padabyañjanāni sādhukaṃ uggahetvā paro paripucchitvā yathāpaṭiññāya kāretabbo, mando hāsetabbo, bhīru assāsetabbo, caṇḍo nisedhetabbo, asuci vibhāvetabbo, ujumaddavena na chandāgati gantabbā, na dosāgati gantabbā, na mohāgati gantabbā, na bhayāgati gantabbā, majjhattena bhavitabbaṃ dhammesu ca puggalesu ca, evañca pana anuvijjako anuvijjamāno satthu ceva sāsanakaro hoti, viññūnañca sabrahmacārīnaṃ piyo ca hoti manāpo ca garu ca bhāvanīyo cāti.
One should be skilled in seating, skilled in sitting. Looking just a yoke-length, discerning the meaning, one should sit in one's own seat. One should not rise from the seat, nor diminish the resolution, nor resort to a wrong path, nor speak with flailing arms. One should be unhurried and not reckless. One should be unaggressive and patient in speech. One should be endowed with a mind of loving-kindness and be concerned for welfare. One should be compassionate and seek for benefit. One should be free from idle talk and speak concisely. One should be free from following hatred and be not quarrelsome. One's self should be thoroughly examined, another should be thoroughly examined, the accuser should be thoroughly examined, the accused should be thoroughly examined, the accuser in accordance with unrighteousness should be thoroughly examined, the accused in accordance with unrighteousness should be thoroughly examined, the accuser in accordance with righteousness should be thoroughly examined, the accused in accordance with righteousness should be thoroughly examined. Without diminishing what has been said, without revealing what has not been said, having properly grasped the words and phrases that have come up, one should question another and proceed according to the acknowledgment. The dull-witted should be made to rejoice, the timid should be comforted, the fierce should be restrained, the impure should be exposed. With straightforwardness and gentleness, one should not go according to desire, not go according to hatred, not go according to delusion, not go according to fear. One should be impartial regarding both the Dhamma and individuals. And thus, the interrogator, when investigating, becomes one who acts according to the Teacher's dispensation, and is dear, pleasing, respected, and esteemed by wise fellow monks.
Phải khéo léo trong việc ngồi, khéo léo trong việc sắp xếp chỗ ngồi. Phải ngồi vào chỗ ngồi của mình, nhìn xa khoảng một ách xe, ghi nhớ ý nghĩa đã được quyết định hoặc cân nhắc hoặc giữ trong tâm. Không được đứng dậy khỏi chỗ ngồi, không được làm giảm bớt quyết định, không được đi sai đường, không được nói lời vung tay múa chân. Phải không vội vã, không hành động hấp tấp, không thô bạo, phải kiên nhẫn với lời nói không hay. Phải có tâm từ, có lòng trắc ẩn vì lợi ích, có lòng bi mẫn, tìm kiếm lợi ích. Phải không nói lời phù phiếm, phải nói lời có giới hạn. Phải không theo ý muốn của kẻ thù, không nói lời tranh cãi hoặc không có lời nói gây tranh cãi hoặc không có lời nói xấu gây tranh cãi. Phải tự xét mình, xét người khác, xét người cáo buộc, xét người bị cáo buộc, xét người cáo buộc phi pháp, xét người bị cáo buộc phi pháp, xét người cáo buộc đúng pháp, xét người bị cáo buộc đúng pháp. Không làm giảm bớt lời đã nói, không tiết lộ lời chưa nói, phải khéo léo nắm vững các từ ngữ và câu văn đã được trình bày, hỏi lại người khác và hành động đúng như lời đã hứa. Phải làm cho người ngu si vui vẻ hoặc khuyến khích, phải an ủi người nhút nhát hoặc làm cho họ được yên ổn, phải ngăn cản người hung bạo hoặc quở trách, phải làm rõ người bất tịnh hoặc làm cho họ sám hối. Phải đối xử với người ngay thẳng, mềm mỏng, không được đi theo thiên vị do dục vọng, không được đi theo thiên vị do sân hận, không được đi theo thiên vị do si mê, không được đi theo thiên vị do sợ hãi. Phải giữ thái độ trung lập đối với pháp và đối với các cá nhân. Và như vậy, người thẩm tra khi thẩm tra sẽ là người vâng lời bậc Đạo Sư, và sẽ được các bậc đồng Phạm hạnh trí tuệ yêu mến, hài lòng, đáng kính và đáng tu tập.