Tattha pātimokkhanti paatimokkhaṃ atipamokkhaṃ atiseṭṭhaṃ atiuttamanti attho.
Therein, pātimokkha means "that which is most excellent, most supreme, most exalted."
Trong đó, Pātimokkha có nghĩa là Pātimokkha (giới bổn), atipamokkha (tối thượng giải thoát), atiseṭṭha (tối cao), atiuttama (vô thượng). Theo nghĩa này, nó có hai loại theo sự phân biệt giữa giới và kinh văn. Thật vậy, trong các đoạn như "vị ấy sống được chế ngự bởi sự chế ngự của Pātimokkha" và "đây là khởi đầu, đây là cửa ngõ, đây là điều tối thượng của các pháp thiện, vì thế gọi là Pātimokkha," thì giới được gọi là Pātimokkha. Còn trong các đoạn như "hai Pātimokkha của vị ấy được truyền tụng rộng rãi," thì kinh văn được gọi là Pātimokkha.
Iti iminā vacanatthena ekavidhampi sīlaganthabhedato duvidhaṃ hoti.
Thus, by this verbal meaning, though it is of one kind, it becomes twofold through the distinction of the Sīla text.
Trong đó, giới (sīla) là Pātimokkha vì nó bảo vệ người giữ giới và giải thoát họ khỏi những khổ đau trong các cõi thấp (apāya) và những nỗi sợ hãi như sự tự khiển trách.
Tathā hi ‘‘pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharatī’’ti (ma. ni. 1.69; 3.75; vibha. 508) ca ‘‘ādimetaṃ mukhametaṃ pamukhametaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ, tena vuccati pātimokkha’’nti (mahāva. 135) ca ādīsu sīlaṃ pātimokkhanti vuccati, ‘‘ubhayāni kho panassa pātimokkhāni vitthārena svāgatāni hontī’’tiādīsu (pāci. 147; a. ni. 8.52; 10.33) gantho pātimokkhanti vuccati.
Indeed, in passages such as, "He dwells restrained by the restraint of the Pātimokkha" and "This is the beginning, this is the mouth, this is the chief of wholesome states, therefore it is called Pātimokkha," Sīla is called Pātimokkha; in passages such as, "But for him, both Pātimokkhas are well-mastered in detail," the text is called Pātimokkha.
Còn kinh văn (gantho) được gọi là Pātimokkha vì nó làm sáng tỏ Pātimokkha (giới).
Tattha sīlaṃ yo naṃ pāti rakkhati, taṃ mokkheti mocayati āpāyikādīhi dukkhehi, attānuvādādīhi vā bhayehīti pātimokkhaṃ.
Therein, Sīla is called Pātimokkha because he who protects it, it delivers, it liberates him from sufferings such as those of the lower realms, or from fears such as self-reproach.
Tuy nhiên, ý nghĩa của từ được nói đến ở phần đầu thì phổ biến cho cả hai (giới và kinh văn).
Gantho pana tassa pātimokkhassa jotakattā pātimokkhanti vuccati.
The text, on the other hand, is called Pātimokkha because it illuminates that Pātimokkha (Sīla).
Trong đó, phần chú giải này phù hợp cho cả giới Pātimokkha và kinh văn Pātimokkha, vì khi kinh văn được chú giải, ý nghĩa của nó cũng đã được chú giải.
Ādimhi pana vutto vacanattho ubhinnampi sādhāraṇo hoti.
However, the verbal meaning stated at the beginning is common to both.
Kinh văn Pātimokkha này có hai loại: Bhikkhu Pātimokkha và Bhikkhunī Pātimokkha.
Tatthāyaṃ vaṇṇanā sīlapātimokkhassāpi yujjati ganthapātimokkhassāpi, ganthe hi vaṇṇite tassa attho vaṇṇitova hoti.
Therein, this commentary is appropriate for the Sīla Pātimokkha as well as for the Text Pātimokkha, for when the text is commented upon, its meaning is indeed commented upon.
Trong đó, Bhikkhu Pātimokkha là phần được quy định bởi năm phần tụng đọc, bắt đầu bằng "Suṇātu me, bhante, Saṅgho" (Bạch Đại đức Tăng hãy lắng nghe con). Bhikkhunī Pātimokkha là phần được quy định bởi bốn phần tụng đọc, bắt đầu bằng "Suṇātu me, ayye, Saṅgho" (Bạch Tôn giả Tăng hãy lắng nghe con).
Taṃ panetaṃ ganthapātimokkhaṃ bhikkhupātimokkhaṃ bhikkhunipātimokkhanti duvidhaṃ hoti.
Furthermore, this Text Pātimokkha is of two kinds: the Bhikkhu Pātimokkha and the Bhikkhunī Pātimokkha.
Trong Bhikkhu Pātimokkha, năm phần tụng đọc là: phần Duyên khởi (Nidānuddesa), phần Pārājika (Pārājikuddesa), phần Saṅghādisesa (Saṅghādisesuddesa), phần Aniyata (Aniyatuddesa), và phần Chi tiết (Vitthāruddesa).
Tattha ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho’’tiādikaṃ (mahāva. 134) pañcahi uddesaparicchedehi vavatthitaṃ bhikkhupātimokkhaṃ, ‘‘suṇātu me, ayye, saṅgho’’tiādikaṃ catūhi uddesaparicchedehi vavatthitaṃ bhikkhunipātimokkhaṃ.
Therein, that which begins with "Let the Saṅgha listen to me, venerable sirs," and is defined by five recitation sections, is the Bhikkhu Pātimokkha. That which begins with "Let the Saṅgha listen to me, venerable ladies," and is defined by four recitation sections, is the Bhikkhunī Pātimokkha.
Trong đó, phần Duyên khởi là phần tụng đọc đầu tiên.
Tattha bhikkhupātimokkhe pañca uddesā nāma nidānuddeso, pārājikuddeso, saṅghādisesuddeso, aniyatuddeso, vitthāruddesoti.
Therein, in the Bhikkhu Pātimokkha, the five recitations are named: the recitation of the introduction, the recitation of the Pārājikas, the recitation of the Saṅghādisesas, the recitation of the Aniyatas, and the recitation in detail.
Các phần tụng đọc còn lại là phần Pārājika, phần Saṅghādisesa, phần Aniyata và phần Chi tiết.
Tattha nidānuddeso tāva ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho…pe… āvikatā hissa phāsu hoti, tatthāyasmante pucchāmi, kaccittha parisuddhā, dutiyampi pucchāmi, kaccittha parisuddhā, tatiyampi pucchāmi, kaccittha parisuddhā, parisuddhetthāyasmanto, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti vatvā ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’’ntiādinā nayena avasese sutena sāvite uddiṭṭho hoti.
Therein, the Nidānuddesa (Introduction Recitation), after saying: "May the Saṅgha, Venerable Sirs, listen to me... pe... when revealed, it is comfortable for him. There I ask the venerable ones, are you pure in this regard? I ask a second time, are you pure in this regard? I ask a third time, are you pure in this regard? The venerable ones are pure in this regard, therefore be silent; thus do I hold this," then, by the method beginning with "The Introduction, venerable ones, has been recited," the remaining parts are recited by being heard.
Trong đó, phần trình bày Niddāna (Nidānuddesa) được đọc bằng cách nói: “Bạch chư Tăng, xin Tăng chúng lắng nghe con… (v.v.)… việc công bố sẽ khiến cho vị ấy được an ổn. Ở đây, con xin hỏi chư Tôn giả: Chư Tôn giả có thanh tịnh không? Lần thứ hai con xin hỏi: Chư Tôn giả có thanh tịnh không? Lần thứ ba con xin hỏi: Chư Tôn giả có thanh tịnh không? Chư Tôn giả ở đây đã thanh tịnh, vì vậy hãy im lặng. Con xin ghi nhận điều này như vậy.” Rồi sau khi đã trình bày các phần còn lại bằng cách nghe theo phương pháp bắt đầu bằng “Này chư Tôn giả, phần Niddāna đã được trình bày”.
Pārājikuddesādīnaṃ paricchedā nidānassa ādito paṭṭhāya pārājikādīni osāpetvā yojetabbā.
The divisions of the Pārājikuddesa and so on should be joined by concluding the Pārājika and other sections, starting from the beginning of the Nidāna.
Các phần trình bày Pārājika (Pārājikuddesa) và các phần khác phải được sắp xếp sau khi hoàn tất các Pārājika và các phần khác, bắt đầu từ phần Niddāna.
Vitthāro vitthāroyeva.
The Vitthāra (Detailed Recitation) is indeed the detailed recitation.
Phần trình bày chi tiết (Vitthāruddesa) thì là phần trình bày chi tiết.
‘‘Avasesaṃ sutena sāvetabba’’nti (mahāva. 150; pari. 325) vacanato pana pārājikuddesādīsu yasmiṃ vippakate antarāyo uppajjati, tena saddhiṃ avasesaṃ sutena sāvetabbaṃ.
However, according to the statement "the remainder should be caused to be heard by listening," if an obstacle arises while the Pārājikuddesa or other recitations are incomplete, then the remainder should be caused to be heard by listening along with that incomplete part.
Tuy nhiên, theo lời dạy “phần còn lại phải được trình bày bằng cách nghe”, nếu có chướng ngại phát sinh khi phần trình bày Pārājika hoặc các phần khác chưa hoàn tất, thì phần còn lại phải được trình bày bằng cách nghe cùng với phần chưa hoàn tất đó.
Nidānuddese pana aniṭṭhite sutena sāvetabbaṃ nāma natthi.
But in the Nidānuddesa, there is no such thing as "causing to be heard by listening" when it is incomplete.
Nhưng trong phần trình bày Niddāna, không có việc nào gọi là trình bày bằng cách nghe khi chưa hoàn tất.
Bhikkhunipātimokkhe pana aniyatuddeso parihāyati, sesaṃ vuttanayameva.
In the Bhikkhunīpātimokkha, however, the Aniyatuddesa is omitted; the rest is as stated.
Trong Bhikkhunī Pātimokkha, phần trình bày Aniyata bị lược bỏ, phần còn lại thì theo cách đã nói.
Evametesaṃ pañcahi ceva catūhi ca uddesaparicchedehi vavatthitānaṃ dvinnampi pātimokkhānaṃ ayaṃ vaṇṇanā bhavissati.
Thus, this commentary will be for both Pātimokkhas, arranged by five and four recitation divisions respectively.
Như vậy, lời giải thích này sẽ dành cho cả hai Pātimokkha, được phân định bởi năm và bốn phần trình bày.
Yasmā panettha bhikkhupātimokkhaṃ paṭhamaṃ, tasmā tassa tāva vaṇṇanatthamidaṃ vuccati.
Since the Bhikkhupātimokkha comes first here, this is said for the purpose of commenting on it first.
Vì Bhikkhu Pātimokkha được đặt trước trong số này, nên điều này được nói ra trước để giải thích về nó.
Ettha hi suṇātūtiidaṃ savanāṇattivacanaṃ.
Here, suṇātu is a word of instruction for listening.
Ở đây, từ suṇātu (xin hãy lắng nghe) là một từ ra lệnh cho việc lắng nghe.
Meti yo sāveti, tassa attaniddesavacanaṃ.
Me is a word indicating the self of the one who recites.
Từ me (con) là từ chỉ bản thân của người thuyết giảng.
Bhanteti sagāravasappatissavacanaṃ.
Bhante is a respectful and deferential term.
Từ bhante (bạch chư Tôn giả) là từ thể hiện sự tôn kính và cung kính.
Saṅghoti puggalasamūhavacanaṃ.
Saṅgho is a word for an assembly of individuals.
Từ saṅgho (Tăng chúng) là từ chỉ một nhóm người.
Sabbameva cetaṃ pātimokkhuddesakena paṭhamaṃ vattabbavacanaṃ.
All of this is to be said first by the reciter of the Pātimokkha.
Tất cả những từ này là những từ mà người thuyết Pātimokkha phải nói trước tiên.
Bhagavatā hi pātimokkhuddesaṃ anujānantena rājagahe vuttaṃ, tasmā yo pātimokkhaṃ uddisati, tena sace saṅghatthero hoti, ‘‘āvuso’’ti vattabbaṃ.
For the Blessed One, when allowing the recitation of the Pātimokkha, said it in Rājagaha, therefore, if the one who recites the Pātimokkha is a Saṅghatthera, he should say "āvuso."
Vì Đức Thế Tôn đã cho phép thuyết Pātimokkha và đã nói điều này ở Rājagaha, nên người thuyết Pātimokkha, nếu là Tăng trưởng lão, phải nói “āvuso” (này Hiền giả).
Sace navakataro hoti, pāḷiyaṃ (mahāva. 134) āgatanayeneva ‘‘bhante’’ti vattabbaṃ.
If he is a younger bhikkhu, he should say "bhante" in the manner found in the Pāḷi.
Nếu là vị trẻ hơn, thì phải nói “bhante” (bạch chư Tôn giả) theo cách đã được nói trong Pāḷi.
Saṅghatthero vā hi pātimokkhaṃ uddiseyya ‘‘therādhikaṃ pātimokkha’’ntivacanato (mahāva. 154), navakataro vā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, yo tattha bhikkhu byatto paṭibalo, tassādheyyaṃ pātimokkha’’ntivacanato (mahāva. 155).
For either the Saṅghatthera may recite the Pātimokkha, as stated by "The Pātimokkha belongs to the senior monks," or a younger bhikkhu may, as stated by "I allow, bhikkhus, that whichever bhikkhu there is skilled and capable, he may recite the Pātimokkha."
Vì Pātimokkha có thể được thuyết bởi một Tăng trưởng lão, theo lời dạy “Pātimokkha do các trưởng lão chủ trì”, hoặc bởi một vị trẻ hơn, theo lời dạy “Này chư Tỳ-khưu, Ta cho phép vị Tỳ-khưu nào có trí tuệ, có khả năng ở đó, thuyết Pātimokkha”.
‘‘Saṅgho’’tiiminā pana padena kiñcāpi avisesato puggalasamūho vutto, atha kho so dakkhiṇeyyasaṅgho, sammutisaṅgho cāti duvidho hoti.
Even though the word "Saṅgha" here generally refers to an assembly of individuals, this Saṅgha is of two kinds: the Dakkhiṇeyya Saṅgha and the Sammuti Saṅgha.
Mặc dù từ “ Saṅgho” (Tăng chúng) ở đây chỉ một nhóm người nói chung, nhưng Tăng chúng đó có hai loại: Tăng chúng đáng cúng dường (dakkhiṇeyyasaṅgha) và Tăng chúng hòa hợp (sammutisaṅgha).
Tattha dakkhiṇeyyasaṅghoti aṭṭha ariyapuggalasamūho vuccati.
Among these, the Dakkhiṇeyya Saṅgha is called the assembly of the eight Noble Individuals.
Trong đó, Tăng chúng đáng cúng dường (dakkhiṇeyyasaṅgha) được gọi là nhóm tám bậc Thánh nhân.
Sammutisaṅghoti avisesena bhikkhusamūho, so idha adhippeto.
The Sammuti Saṅgha is generally an assembly of bhikkhus, and this is what is intended here.
Tăng chúng hòa hợp (sammutisaṅgha) là nhóm Tỳ-khưu nói chung, và đây là điều được đề cập ở đây.
So panesa kammavasena pañcavidho (mahāva. 388) hoti – catuvaggo pañcavaggo dasavaggo vīsativaggo atirekavīsativaggoti.
This (Sammuti Saṅgha), depending on the kamma, is of five kinds: the four-bhikkhu Saṅgha, the five-bhikkhu Saṅgha, the ten-bhikkhu Saṅgha, the twenty-bhikkhu Saṅgha, and the Saṅgha of more than twenty bhikkhus.
Tăng chúng này, tùy theo việc làm, có năm loại: Tăng chúng bốn vị, Tăng chúng năm vị, Tăng chúng mười vị, Tăng chúng hai mươi vị, và Tăng chúng hơn hai mươi vị.
Tattha catuvaggena ṭhapetvā upasampadapavāraṇaabbhānāni sabbaṃ saṅghakammaṃ kātuṃ vaṭṭati.
Among these, with a four-bhikkhu Saṅgha, all Saṅgha-kamma may be performed, except for upasampadā (ordination), pavāraṇā (invitation), and abbhāna (rehabilitation).
Trong đó, với Tăng chúng bốn vị, tất cả các Tăng sự đều có thể được thực hiện, ngoại trừ việc thọ giới Tỳ-khưu (upasampadā), thỉnh tội (pavāraṇā) và phục hồi (abbhāna).
Pañcavaggena ṭhapetvā majjhimesu janapadesu upasampadañca abbhānakammañca sabbaṃ saṅghakammaṃ kātuṃ vaṭṭati.
With a five-bhikkhu Saṅgha, all Saṅgha-kamma may be performed, except for upasampadā and abbhāna in the central regions.
Với Tăng chúng năm vị, tất cả các Tăng sự đều có thể được thực hiện, ngoại trừ việc thọ giới Tỳ-khưu ở các vùng trung tâm và việc phục hồi.
Dasavaggena abbhānakammamattaṃ ṭhapetvā sabbaṃ saṅghakammaṃ kātuṃ vaṭṭati.
With a ten-bhikkhu Saṅgha, all Saṅgha-kamma may be performed, except for abbhāna-kamma alone.
Với Tăng chúng mười vị, tất cả các Tăng sự đều có thể được thực hiện, ngoại trừ việc phục hồi.
Vīsativaggena na kiñci saṅghakammaṃ kātuṃ na vaṭṭati, tathā atirekavīsativaggena.So pana catuvaggādinā saṅghena kattabbaṃ kammaṃ ūnakatarena kātuṃ na vaṭṭati, atirekena pana vaṭṭatīti dassanatthaṃ vutto.
With a twenty-bhikkhu Saṅgha, there is no Saṅgha-kamma that may not be performed, and similarly with a Saṅgha of more than twenty bhikkhus. However, this is stated to show that a kamma that should be performed by a four-bhikkhu Saṅgha and so on, may not be performed by a lesser number, but may be performed by a greater number.
Với Tăng chúng hai mươi vị, không có Tăng sự nào không được thực hiện; và cũng vậy với Tăng chúng hơn hai mươi vị. Tuy nhiên, điều này được nói ra để chỉ ra rằng một Tăng sự phải được thực hiện bởi Tăng chúng bốn vị trở lên thì không được thực hiện bởi Tăng chúng ít hơn, nhưng có thể được thực hiện bởi Tăng chúng nhiều hơn.
Imasmiṃ panatthe catuvaggaṃ upādāya sabbopi sammutisaṅgho adhippeto.
In this context, all of the Sammuti Saṅgha, beginning with the four-bhikkhu Saṅgha, is intended.
Trong trường hợp này, tất cả Tăng chúng hòa hợp, bắt đầu từ Tăng chúng bốn vị, đều được đề cập.
Ajjuposathoti ajja uposathadivaso, etena anuposathadivasaṃ paṭikkhipati.
"Ajjuposatho" means "Today is the Uposatha day"; by this, a non-Uposatha day is precluded.
Ajjuposatho (hôm nay là ngày Uposatha) nghĩa là hôm nay là ngày Uposatha; điều này loại trừ những ngày không phải là ngày Uposatha.
Pannarasoti iminā aññaṃ uposathadivasaṃ paṭikkhipati.
By "pannaraso" (fifteenth day), another Uposatha day is precluded.
Với từ Pannaraso (ngày mười lăm), loại trừ ngày Uposatha khác.
Divasavasena hi tayo uposathā cātuddasiko pannarasiko sāmaggiuposathoti, evaṃ tayo uposathā vuttā.
There are three types of Uposatha based on the day: the fourteenth-day Uposatha, the fifteenth-day Uposatha, and the unity Uposatha; thus, these three Uposathas are stated.
Theo ngày, có ba loại Uposatha đã được nói đến: cātuddasiko (ngày mười bốn), pannarasiko (ngày mười lăm), và sāmaggiuposatho (Uposatha hòa hợp).
Tattha hemantagimhavassānānaṃ tiṇṇaṃ utūnaṃ tatiyasattamapakkhesu dve dve katvā cha cātuddasikā, avasesā aṭṭhārasa pannarasikāti evaṃ ekasaṃvacchare catuvīsati uposathā, idaṃ tāva pakaticārittaṃ.
Among these, six are fourteenth-day Uposathas, two each in the third and seventh fortnights of the three seasons—winter, summer, and rainy season—and the remaining eighteen are fifteenth-day Uposathas; thus, there are twenty-four Uposathas in a year. This is the normal practice.
Trong đó, có sáu ngày cātuddasikā (mười bốn) bằng cách tính hai ngày cho mỗi nửa tháng thứ ba và thứ bảy của ba mùa đông, hè, mưa; và mười tám ngày còn lại là pannarasikā (mười lăm). Như vậy, trong một năm có hai mươi bốn ngày Uposatha. Đây là thông lệ tự nhiên.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, sakiṃ pakkhassa cātuddase vā pannarase vā pātimokkhaṃ uddisitu’’nti (mahāva. 136) vacanato pana ‘‘āgantukehi āvāsikānaṃ anuvattitabba’’ntiādivacanato (mahāva. 178) ca tathārūpapaccaye sati aññasmimpi cātuddase uposathaṃ kātuṃ vaṭṭati.
However, according to the statement "I allow, bhikkhus, to recite the Pātimokkha once a fortnight, either on the fourteenth or fifteenth day," and the statement "Visiting bhikkhus should follow the resident bhikkhus," if there is such an occasion, it is permissible to perform the Uposatha even on another fourteenth day.
Tuy nhiên, theo lời dạy “Này chư Tỳ-khưu, Ta cho phép thuyết Pātimokkha một lần trong nửa tháng vào ngày mười bốn hoặc mười lăm”, và theo lời dạy “người đến phải tuân theo người ở”, nếu có lý do thích hợp, Uposatha có thể được cử hành vào một ngày mười bốn khác.
Purimavassaṃvuṭṭhānaṃ pana pubbakattikapuṇṇamā vā, tesaṃyeva sace bhaṇḍanakārakehi upaddutā pavāraṇaṃ paccukkaḍḍhanti, atha pubbakattikamāsassa kāḷapakkhacātuddaso vā, pacchimakattikapuṇṇamā vā, pacchimavassaṃvuṭṭhānañca pacchimakattikapuṇṇamā evāti ime tayo pavāraṇādivasāpi honti, idampi pakaticārittameva.
For those who completed the vassa in the previous year, the full moon of the first Kattika month, or if they postpone the pavāraṇā due to disturbance by quarrelsome bhikkhus, then the fourteenth day of the dark half of the first Kattika month, or the full moon of the second Kattika month; and for those who completed the vassa in the latter year, it is only the full moon of the second Kattika month. These three are also the days for pavāraṇā; this too is normal practice.
Đối với những vị đã an cư mùa mưa trước, có thể là ngày trăng tròn tháng Kattika đầu tiên, hoặc nếu những vị đó bị quấy rầy bởi những người gây tranh chấp và họ hoãn Pavāraṇā (tự tứ), thì có thể là ngày mười bốn của nửa tháng đen tháng Kattika đầu tiên, hoặc ngày trăng tròn tháng Kattika cuối cùng. Và đối với những vị đã an cư mùa mưa cuối cùng, thì đó là ngày trăng tròn tháng Kattika cuối cùng. Đây là ba ngày Pavāraṇā này, và đây cũng là thông lệ tự nhiên.
Tathārūpapaccaye pana sati dvinnaṃ kattikapuṇṇamānaṃ purimesu cātuddasesupi pavāraṇaṃ kātuṃ vaṭṭati.
However, if there is such an occasion, it is permissible to perform the pavāraṇā even on the fourteenth days preceding both full moons of Kattika.
Tuy nhiên, nếu có lý do thích hợp, Pavāraṇā cũng có thể được cử hành vào các ngày mười bốn trước của hai ngày trăng tròn tháng Kattika.
Yadā pana kosambakakkhandhake (mahāva. 451) āgatanayena bhinne saṅghe osārite tasmiṃ bhikkhusmiṃ saṅgho tassa vatthussa vūpasamāya saṅghassa sāmaggiṃ karoti, tadā ‘‘tāvadeva uposatho kātabbo, pātimokkhaṃ uddisitabba’’nti (mahāva. 475) vacanato ṭhapetvā cātuddasapannarase, aññopi yo koci divaso sāmaggiuposathadivaso nāma hoti, purimavassaṃvuṭṭhānaṃ pana kattikamāsabbhantare ayameva sāmaggipavāraṇādivaso nāma hoti.
But when, in the manner described in the Kosambaka Khandhaka, after the Saṅgha has been divided and that bhikkhu has been reintegrated, the Saṅgha brings about unity for the resolution of that matter, then, according to the statement "the Uposatha should be performed immediately, the Pātimokkha should be recited," any other day apart from the fourteenth or fifteenth becomes a "unity Uposatha day." For those who completed the vassa in the previous year, within the Kattika month, this very day of unity becomes the "unity Pavāraṇā day."
Tuy nhiên, khi Tăng chúng bị chia rẽ theo cách đã nói trong Kosambakakkhandhaka, và vị Tỳ-khưu đó đã được phục hồi, Tăng chúng thực hiện sự hòa hợp để giải quyết vấn đề đó, thì theo lời dạy “Uposatha phải được cử hành ngay lập tức, Pātimokkha phải được thuyết”, bất kỳ ngày nào khác ngoài ngày mười bốn và mười lăm cũng được gọi là ngày Uposatha hòa hợp (sāmaggiuposathadivasa). Đối với những vị đã an cư mùa mưa trước, trong tháng Kattika, ngày hòa hợp này chính là ngày Pavāraṇā hòa hợp.
Iti imesu tīsu divasesu ‘‘pannaraso’’tiiminā aññaṃ uposathadivasaṃ paṭikkhipati.
Thus, among these three days, by "pannaraso," another Uposatha day is precluded.
Như vậy, trong ba ngày này, từ “pannaraso” (mười lăm) loại trừ ngày Uposatha khác.
Tasmā yvāyaṃ ‘‘ajjuposatho’’tivacanena anuposathadivaso paṭikkhitto, tasmiṃ uposatho na kātabboyeva.
Therefore, the day that is not an Uposatha day, which is precluded by the statement "ajjuposatho," should indeed not have the Uposatha performed on it.
Do đó, ngày không phải Uposatha đã bị loại trừ bởi từ “ajjuposatho” (hôm nay là ngày Uposatha) thì không được cử hành Uposatha.
Yo panāyaṃ añño uposathadivaso, tasmiṃ uposatho kātabbo.
However, if there is another Uposatha day, the Uposatha should be performed on that day.
Nhưng ngày Uposatha khác thì phải được cử hành Uposatha.
Karontena pana sace cātuddasiko hoti, ‘‘ajjuposatho cātuddaso’’ti vattabbaṃ.
If it is a fourteenth-day Uposatha, the performer should say, "Today is the fourteenth-day Uposatha."
Khi cử hành, nếu là ngày mười bốn (cātuddasiko), thì phải nói “ajjuposatho cātuddaso” (hôm nay là Uposatha ngày mười bốn).
Sace pannarasiko hoti, ‘‘ajjuposatho pannaraso’’ti vattabbaṃ.
If it is a fifteenth-day Uposatha, he should say, "Today is the fifteenth-day Uposatha."
Nếu là ngày mười lăm (pannarasiko), thì phải nói “ajjuposatho pannaraso” (hôm nay là Uposatha ngày mười lăm).
Sace sāmaggiuposatho hoti, ‘‘ajjuposatho sāmaggī’’ti vattabbaṃ.
If it is a unity Uposatha, he should say, "Today is the unity Uposatha."
Nếu là Uposatha hòa hợp (sāmaggiuposatho), thì phải nói “ajjuposatho sāmaggī” (hôm nay là Uposatha hòa hợp).
Sīmā ca nāmesā baddhasīmā abaddhasīmāti duvidhā hoti.
Now, this sīmā is of two kinds: baddhasīmā (consecrated boundary) and abaddhasīmā (unconsecrated boundary).
Sīmā (khu vực giới hạn) này có hai loại: baddhasīmā (khu vực giới hạn đã được kết giới) và abaddhasīmā (khu vực giới hạn chưa được kết giới).
Tattha ekādasa vipattisīmāyo atikkamitvā tividhasampattiyuttā nimittena nimittaṃ sambandhitvā sammatā sīmā baddhasīmā nāma, ‘‘atikhuddakā, atimahatī, khaṇḍanimittā, chāyānimittā, animittā, bahisīme ṭhitā sammatā, nadiyā sammatā, samudde sammatā, jātassare sammatā, sīmāya sīmaṃ sambhindantena sammatā, sīmāya sīmaṃ ajjhottharantena sammatā’’ti imā hi ‘‘ekādasahi ākārehi sīmato kammāni vipajjantī’’ti (pari. 486) vacanato ekādasa vipattisīmāyo nāma.
Among these, a sīmā is called baddhasīmā when it has been consecrated by connecting one mark to another, avoiding the eleven types of invalid sīmā, and being endowed with the three kinds of completeness. The eleven types of invalid sīmā are: "too small, too large, with broken marks, with shadow marks, without marks, consecrated by one standing outside the sīmā, consecrated in a river, consecrated in the ocean, consecrated in a natural lake, consecrated by infringing upon another sīmā, consecrated by overlapping another sīmā," for it is said that "acts become invalid in eleven ways due to the sīmā."
Trong đó, baddhasīmā là sīmā được kết giới hợp lệ bằng cách nối các dấu hiệu với nhau, vượt qua mười một loại sīmā bị lỗi và có ba sự thành tựu. Mười một loại sīmā bị lỗi này được gọi là mười một sīmā thất bại, như đã nói: "Các nghi lễ bị thất bại trong sīmā do mười một trường hợp: quá nhỏ, quá lớn, dấu hiệu bị đứt đoạn, dấu hiệu là bóng, không có dấu hiệu, được kết giới khi đứng bên ngoài sīmā, được kết giới trên sông, trên biển, trong hồ tự nhiên, được kết giới bằng cách nối sīmā này với sīmā khác, được kết giới bằng cách chồng sīmā này lên sīmā khác."
Tattha atikhuddakā nāma yattha ekavīsati bhikkhū nisīdituṃ na sakkonti.
Among these, too small means one where twenty-one bhikkhus cannot sit.
Trong đó, quá nhỏ (atikhuddakā) nghĩa là nơi mà hai mươi mốt tỳ-khưu không thể ngồi được.
Atimahatī nāma yā antamaso kesaggamattenāpi tiyojanaṃ atikkamitvā sammatā.
Too large means one that is consecrated extending beyond three yojanas, even by the tip of a hair.
Quá lớn (atimahatī) nghĩa là sīmā được kết giới vượt quá ba yojana, dù chỉ bằng một sợi tóc.
Khaṇḍanimittā nāma aghaṭitanimittā vuccati, puratthimāya disāya nimittaṃ kittetvā anukkameneva dakkhiṇāya pacchimāya uttarāya disāya kittetvā puna puratthimāya disāya pubbakittitaṃ paṭikittetvā ṭhapetuṃ vaṭṭati, evaṃ akkhaṇḍanimittā hoti.
With broken marks means a sīmā with unconnected marks. It is permissible to declare a mark in the eastern direction, then sequentially in the southern, western, and northern directions, and then to declare the previously declared mark in the eastern direction again, thus making the marks unbroken.
Dấu hiệu bị đứt đoạn (khaṇḍanimittā) được gọi là dấu hiệu không liền mạch. Có thể nói dấu hiệu ở hướng đông, sau đó tuần tự ở hướng nam, tây, bắc, rồi lại nói lại dấu hiệu đã nói ở hướng đông để kết thúc, như vậy sẽ là dấu hiệu không đứt đoạn (akkhaṇḍanimittā).
Sace pana anukkamena āharitvā uttarāya disāya nimittaṃ kittetvā tattheva ṭhapeti, khaṇḍanimittā nāma hoti.
However, if one proceeds sequentially, declares a mark in the northern direction, and stops there, it is called a sīmā with broken marks.
Nhưng nếu tuần tự nói dấu hiệu đến hướng bắc rồi dừng lại ở đó, thì đó là dấu hiệu bị đứt đoạn (khaṇḍanimittā).
Aparāpi khaṇḍanimittā nāma yā animittupagaṃ tacasārarukkhaṃ vā khāṇukaṃ vā paṃsupuñjavālukapuñjānaṃ vā aññataraṃ antarā ekaṃ nimittaṃ katvā sammatā.
Another type of sīmā with broken marks is one consecrated by making a single mark in between, such as a tree with sapwood that is not fit as a mark, or a stump, or a pile of earth or sand.
Một loại dấu hiệu bị đứt đoạn khác là sīmā được kết giới bằng cách đặt một dấu hiệu ở giữa, như một cây có vỏ cứng không thích hợp làm dấu hiệu, một gốc cây khô, hoặc một đống đất, đống cát.
Chāyānimittā nāma pabbatacchāyādīnaṃ yaṃ kiñci chāyaṃ nimittaṃ katvā sammatā.
With shadow marks means one consecrated by making any shadow, such as a mountain's shadow, a mark.
Dấu hiệu là bóng (chāyānimittā) nghĩa là sīmā được kết giới bằng cách lấy bất kỳ bóng nào làm dấu hiệu, như bóng núi.
Animittā nāma sabbena sabbaṃ nimittāni akittetvā sammatā.
Without marks means one consecrated without declaring any marks at all.
Không có dấu hiệu (animittā) nghĩa là sīmā được kết giới mà không nói bất kỳ dấu hiệu nào cả.
Bahisīme ṭhitasammatā nāma nimittāni kittetvā nimittānaṃ bahiṭhitena sammatā.
Consecrated by one standing outside the sīmā means one consecrated by a bhikkhu standing outside the marks after declaring the marks.
Được kết giới khi đứng bên ngoài sīmā (bahisīme ṭhitasammatā) nghĩa là sīmā được kết giới bởi người đứng bên ngoài các dấu hiệu sau khi đã nói các dấu hiệu.
Nadiyā samudde jātassare sammatā nāma etesu nadiādīsu sammatā.
Consecrated in a river, ocean, or natural lake means one consecrated in these rivers and so forth.
Được kết giới trên sông, trên biển, trong hồ tự nhiên (nadiyā samudde jātassare sammatā) nghĩa là sīmā được kết giới trên sông, biển, hồ tự nhiên đó.
Sā hi evaṃ sammatāpi ‘‘sabbā, bhikkhave, nadī asīmā, sabbo samuddo asīmo, sabbo jātassaro asīmo’’ti (mahāva. 147) vacanato asammatāva hoti.
Even if such a sīmā is consecrated in this manner, it is considered unconsecrated by the saying, "Bhikkhus, every river is without a sīmā; every ocean is without a sīmā; every natural lake is without a sīmā."
Mặc dù sīmā được kết giới như vậy, nhưng theo lời dạy: “Này các tỳ-khưu, tất cả sông đều không có sīmā, tất cả biển đều không có sīmā, tất cả hồ tự nhiên đều không có sīmā,” thì sīmā đó vẫn được xem là không được kết giới hợp lệ.
Sīmāya sīmaṃ sambhindantena sammatā nāma attano sīmāya paresaṃ sīmaṃ sambhindantena sammatā.
Consecrated by infringing upon another sīmā means one consecrated by one's own sīmā infringing upon another's sīmā.
Được kết giới bằng cách nối sīmā này với sīmā khác (sīmāya sīmaṃ sambhindantena sammatā) nghĩa là sīmā được kết giới bằng cách nối sīmā của mình với sīmā của người khác.
Sace hi porāṇakassa vihārassa puratthimāya disāya ambo ceva jambū cāti dve rukkhā aññamaññaṃ saṃsaṭṭhaviṭapā honti, tesu ambassa pacchimadisābhāge jambū, vihārasīmā ca jambuṃ anto katvā ambaṃ kittetvā baddhā hoti, atha pacchā tassa vihārassa puratthimāya disāya vihāre kate sīmaṃ bandhantā bhikkhū taṃ ambaṃ anto katvā jambuṃ kittetvā bandhanti, sīmāya sīmaṃ sambhinnā hoti.
For instance, if in the eastern direction of an old monastery there are two trees, a mango tree and a rose-apple tree, with their branches intertwined; and the sīmā of the monastery was established by including the rose-apple tree and declaring the mango tree as a mark. Then, later, bhikkhus building a new monastery in the eastern direction of that old monastery, while consecrating a sīmā, include that mango tree and declare the rose-apple tree as a mark, then the sīmā infringes upon another sīmā.
Nếu ở hướng đông của một tu viện cũ có hai cây xoài và cây mận rừng mà cành lá của chúng xen kẽ nhau, và sīmā của tu viện được kết giới bao gồm cây mận rừng và nói dấu hiệu là cây xoài; sau đó, các tỳ-khưu kết giới sīmā cho một tu viện mới được xây dựng ở hướng đông của tu viện cũ đó, bằng cách bao gồm cây xoài đã được nói dấu hiệu và nói dấu hiệu là cây mận rừng, thì sīmā này đã bị nối với sīmā kia.
Sīmāya sīmaṃ ajjhottharantena sammatā nāma attano sīmāya paresaṃ sīmaṃ ajjhottharantena sammatā.
Consecrated by overlapping another sīmā means one consecrated by one's own sīmā overlapping another's sīmā.
Được kết giới bằng cách chồng sīmā này lên sīmā khác (sīmāya sīmaṃ ajjhottharantena sammatā) nghĩa là sīmā được kết giới bằng cách chồng sīmā của mình lên sīmā của người khác.
Sace hi paresaṃ baddhasīmaṃ sakalaṃ vā tassā padesaṃ vā anto katvā attano sīmaṃ sammannati, sīmāya sīmaṃ ajjhottharitā nāma hoti.
For instance, if one consecrates one's own sīmā by including the whole of another's baddhasīmā or a part of it, it is called overlapping another sīmā with one's own sīmā.
Nếu một người kết giới sīmā của mình bằng cách bao gồm toàn bộ hoặc một phần sīmā đã được kết giới của người khác, thì sīmā này được gọi là đã bị chồng lên sīmā kia.
Iti imā ekādasa vipattisīmāyo atikkamitvā sammatā.
Thus, a sīmā consecrated by avoiding these eleven types of invalid sīmā.
Như vậy, sīmā được kết giới hợp lệ là sīmā đã vượt qua mười một loại sīmā bị lỗi này.
Tividhasampattiyuttāti nimittasampattiyā parisāsampattiyā kammavācāsampattiyā ca yuttā.
Endowed with three kinds of completeness means endowed with the completeness of marks (nimitta-sampatti), the completeness of the assembly (parisā-sampatti), and the completeness of the formal act (kammavācā-sampatti).
Tividhasampattiyuttā (có ba sự thành tựu) nghĩa là có sự thành tựu về dấu hiệu (nimittasampatti), sự thành tựu về hội chúng (parisāsampatti), và sự thành tựu về lời tuyên bố nghi lễ (kammavācāsampatti).
Tattha nimittasampattiyā yuttā nāma pabbatanimittaṃ, pāsāṇanimittaṃ, vananimittaṃ, rukkhanimittaṃ, magganimittaṃ, vammikanimittaṃ, nadinimittaṃ, udakanimittanti evaṃ vuttesu aṭṭhasu nimittesu tasmiṃ tasmiṃ disābhāge yathāladdhāni nimittupagāni nimittāni ‘‘puratthimāya disāya kiṃ nimittaṃ, pabbato, bhante, eso pabbato nimitta’’ntiādinā nayena sammā kittetvā sammatā.
Among these, endowed with the completeness of marks means a sīmā correctly consecrated by declaring the appropriate marks found in each direction, which are fit as marks, among the eight types of marks mentioned as mountain marks, rock marks, forest marks, tree marks, road marks, anthill marks, river marks, and water marks, in the manner of "What is the mark in the eastern direction? Venerable Sir, that is a mountain, that mountain is the mark."
Trong đó, có sự thành tựu về dấu hiệu (nimittasampattiyā yuttā) nghĩa là sīmā được kết giới bằng cách nói đúng đắn các dấu hiệu thích hợp, có thể làm dấu hiệu, đã được tìm thấy ở từng hướng, trong số tám loại dấu hiệu đã được nêu: dấu hiệu là núi, dấu hiệu là đá, dấu hiệu là rừng, dấu hiệu là cây, dấu hiệu là đường, dấu hiệu là gò mối, dấu hiệu là sông, dấu hiệu là nước, theo cách nói: “Thưa Tôn giả, dấu hiệu ở hướng đông là gì? Là núi. Núi đó là dấu hiệu.”
Tatrevaṃ saṅkhepato nimittupagatā veditabbā – suddhapaṃsusuddhapāsāṇaubhayamissakavasena hi tividhopi pabbato hatthippamāṇato paṭṭhāya uddhaṃ nimittupago, tato omakataro na vaṭṭati.
Therein, the fitness of marks should be understood briefly as follows: A mountain of three kinds—of pure earth, pure rock, or a mixture of both—is fit as a mark if it is at least the size of an elephant (seven cubits) or taller; anything smaller is not permissible.
Ở đây, cần biết về sự thích hợp làm dấu hiệu một cách tóm tắt như sau: Núi có ba loại (núi đất thuần túy, núi đá thuần túy, và núi hỗn hợp cả hai) đều thích hợp làm dấu hiệu nếu cao từ một tầm tay voi trở lên; nhỏ hơn thì không được.
Pāsāṇanimitte ayoguḷampi pāsāṇasaṅkhameva gacchati, tasmā yo koci pāsāṇo ukkaṃsavasena hatthippamāṇato omakataraṃ ādiṃ katvā heṭṭhimaparicchedena dvattiṃsapalaguḷapiṇḍaparimāṇo nimittupago, na tato khuddakataro.
In the case of a rock mark, even a lump of iron is considered a rock. Therefore, any rock, from the maximum size of an elephant (seven cubits) downwards, with the minimum limit being a lump of jaggery weighing thirty-two palas, is fit as a mark; anything smaller is not permissible.
Trong dấu hiệu là đá, cục sắt cũng được tính là đá. Do đó, bất kỳ loại đá nào, từ loại nhỏ nhất như một viên kẹo đường nặng ba mươi hai pala, cho đến loại lớn nhất như một tầm tay voi, đều thích hợp làm dấu hiệu; nhỏ hơn thì không được.
Piṭṭhipāsāṇo pana atimahantopi vaṭṭati.
However, a flat rock, even if very large, is permissible.
Tuy nhiên, một tảng đá lớn cũng được chấp nhận.
Vananimitte antosārehi vā antosāramissakehi vā rukkhehi catupañcarukkhamattampi vanaṃ nimittupagaṃ, tato ūnakataraṃ na vaṭṭati.
In the case of a forest mark, a forest of four or five trees, either with heartwood or mixed with heartwood, is fit as a mark; anything smaller is not permissible.
Trong dấu hiệu là rừng, một khu rừng có bốn hoặc năm cây trở lên, dù là cây có lõi cứng bên trong hay cây hỗn hợp có lõi cứng, đều thích hợp làm dấu hiệu; ít hơn thì không được.
Rukkho jīvantoyeva antosāro bhūmiyaṃ patiṭṭhito, antamaso ubbedhato aṭṭhaṅgulo, pariṇāhato sūcidaṇḍakappamāṇopi nimittupago, tato omakataro na vaṭṭati.
A tree that is alive, with heartwood, rooted in the ground, and at least eight finger-breadths in height and the size of a needle-handle in girth, is fit as a mark; anything smaller is not permissible.
Cây phải là cây sống, có lõi cứng bên trong, mọc trên đất, ít nhất phải cao tám ngón tay và có chu vi bằng một cán kim; nhỏ hơn thì không được.
Maggo jaṅghamaggo vā hotu sakaṭamaggo vā, yo vinivijjhitvā dve tīṇi gāmakhettāni gacchati, tādiso jaṅghasatthasakaṭasatthehi valañjiyamānoyeva nimittupago, avalañjito na vaṭṭati.
A road, whether a foot-path or a cart-track, which cuts through two or three village lands, is fit as a mark only if it is regularly used by pedestrians and cart-caravans; an unused road is not permissible.
Đường có thể là đường mòn hoặc đường xe, nếu nó xuyên qua hai hoặc ba làng hoặc cánh đồng, và được người đi bộ hoặc xe cộ sử dụng, thì đó là dấu hiệu thích hợp; đường không được sử dụng thì không được.
Vammiko pana heṭṭhimaparicchedena taṃdivasaṃjāto aṭṭhaṅgulubbedho govisāṇamattopi vammiko nimittupago, tato omakataro na vaṭṭati.
An anthill, whose minimum limit is one that originated on that very day, is eight finger-breadths high and the size of a cow's horn, is fit as a mark; anything smaller is not permissible.
Gò mối (vammiko), ít nhất phải cao tám ngón tay và lớn bằng sừng bò, được hình thành trong ngày đó, đều thích hợp làm dấu hiệu; nhỏ hơn thì không được.
Yaṃ pana abaddhasīmālakkhaṇe nadiṃ vakkhāma, sā nimittupagā, aññā na vaṭṭati.
The river that we shall describe in the characteristics of an unconsecrated sīmā is fit as a mark; other rivers are not permissible.
Sông mà chúng ta sẽ nói đến trong phần đặc điểm của abaddhasīmā thì thích hợp làm dấu hiệu, những sông khác thì không được.
Udakaṃ yaṃ asandamānaṃ āvāṭapokkharaṇītaḷākajātassaraloṇisamuddādīsu ṭhitaṃ, taṃ ādiṃ katvā antamaso taṅkhaṇeyeva pathaviyaṃ khaṇite āvāṭake ghaṭehi āharitvā pūritampi yāva kammavācāpariyosānā saṇṭhamānakaṃ nimittupagaṃ, itaraṃ sandamānaṃ vā vuttaparicchedakālaṃ atiṭṭhantaṃ vā bhājanagataṃ vā na vaṭṭatīti.
Water that is stagnant, found in wells, ponds, tanks, natural lakes, saline seas, etc., or even water freshly dug from a well in the ground and filled with pots, is fit as a mark if it remains (stagnant) until the completion of the formal act; flowing water or water that does not remain for the specified period or water contained in vessels is not permissible.
Nước là nước không chảy, nằm trong giếng, ao, hồ, hồ tự nhiên, biển mặn, v.v., bắt đầu từ đó, cho đến nước được đổ vào một cái hố mới đào trên đất ngay lập tức bằng gáo, miễn là nó đứng yên cho đến khi kết thúc lời tuyên bố nghi lễ, thì đều thích hợp làm dấu hiệu; nước chảy hoặc không đứng yên trong khoảng thời gian quy định hoặc nước trong bình thì không được.
Abaddhasīmā pana gāmasīmā, sattabbhantarasīmā, udakukkhepasīmāti tividhā.
Unbound sīmā (abaddhasīmā), however, is of three types: village sīmā (gāmasīmā), seven-abbhantara sīmā (sattabbhantarasīmā), and water-casting sīmā (udakukkhepasīmā).
Còn abaddhasīmā (biên giới chưa được thiết lập) thì có ba loại: gāmasīmā (biên giới làng), sattabbhantarasīmā (biên giới bảy tầm), và udakukkhepasīmā (biên giới ném nước).
Tattha yāvatā ekaṃ gāmakkhettaṃ, ayaṃ gāmasīmā nāma.
Among these, the extent of a single village area is called a village sīmā.
Trong số đó, phạm vi một khu vực làng được gọi là gāmasīmā.
Agāmake araññe samantā sattabbhantarā sattabbhantarasīmā nāma.
In a forest without a village, seven abbhantaras all around constitute a seven-abbhantara sīmā.
Trong rừng không có làng, phạm vi bảy tầm xung quanh được gọi là sattabbhantarasīmā.
Tattha agāmakaṃ nāma araññaṃ viñjhāṭaviādīsu vā samuddamajjhe vā macchabandhānaṃ agamanapathesu dīpakesu labbhati.
Here, a forest without a village is found in places like the Vindhya forest or on islands in the middle of the ocean, in areas where fishermen do not go for a day trip.
Ở đây, rừng không có làng được tìm thấy ở những nơi như rừng Viñjhaṭavī và các đảo nhỏ giữa biển, nơi ngư dân không thể đến được.
Samantā sattabbhantarāti majjhe ṭhitānaṃ sabbadisāsu sattabbhantarā vinibbedhena cuddasa honti.
Seven abbhantaras all around means that from those standing in the middle, there are fourteen abbhantaras extending through in all directions.
Samantā sattabbhantarā (bảy tầm xung quanh) có nghĩa là mười bốn tầm xuyên suốt về mọi hướng đối với những người đứng ở giữa.
Tattha ekaṃ abbhantaraṃ aṭṭhavīsatihatthappamāṇaṃ hoti, ayañca sīmā parisāvasena vaḍḍhati, tasmā samantā parisāpariyantato paṭṭhāya abbhantaraparicchedo kātabbo.
Here, one abbhantara measures twenty-eight cubits, and this sīmā expands according to the assembly; therefore, the abbhantara boundary should be established starting from the periphery of the assembly.
Trong đó, một tầm có kích thước hai mươi tám cubits (aṭṭhavīsatihatthappamāṇaṃ), và sīmā này mở rộng tùy theo hội chúng; do đó, việc xác định tầm phải được thực hiện từ ranh giới của hội chúng xung quanh.
Sace pana dve saṅghā visuṃ uposathaṃ karonti, dvinnaṃ sattabbhantarānaṃ antare aññamekaṃ sattabbhantaraṃ upacāratthāya ṭhapetabbaṃ.
If, however, two Saṅghas perform the Uposatha separately, another abbhantara should be set aside between the two seven-abbhantara sīmās for the purpose of the upacāra.
Tuy nhiên, nếu hai Tăng đoàn làm lễ Uposatha riêng biệt, thì một tầm khác phải được để trống giữa hai tầm bảy tầm đó cho mục đích upacāra (phạm vi gần).
Yā panesā ‘‘sabbā, bhikkhave, nadī asīmā’’tiādinā (mahāva. 147) nayena nadiādīnaṃ sīmabhāvaṃ paṭikkhipitvā puna ‘‘nadiyā vā, bhikkhave, samudde vā jātassare vā yaṃ majjhimassa purisassa samantā udakukkhepā, ayaṃ tattha samānasaṃvāsā ekūposathā’’ti vuttā ayaṃ udakukkhepasīmā nāma.
That which is stated by rejecting rivers and the like as sīmās in the manner beginning with "All rivers, bhikkhus, are not sīmās," and then again stated as "Bhikkhus, in a river, an ocean, or a natural lake, the area where a medium-built man can cast water all around, that is where there is common residence (samānasaṃvāsā) and common Uposatha (ekūposathā)" – this is called a water-casting sīmā (udakukkhepasīmā).
Còn sīmā được nói rằng "Này các Tỳ-khưu, tất cả các con sông đều không có sīmā" và tương tự, nhưng sau đó lại nói: "Này các Tỳ-khưu, trên sông, trên biển, hoặc trên hồ tự nhiên, nơi mà một người đàn ông trung bình ném nước ra xung quanh, đó là nơi có sự chung sinh hoạt (samānasaṃvāsā) và chung lễ Uposatha (ekūposathā)", sīmā này được gọi là udakukkhepasīmā.
Tattha yassā dhammikānaṃ rājūnaṃ kāle anvaḍḍhamāsaṃ anudasāhaṃ anupañcāhaṃ anatikkamitvā deve vassante valāhakesu vigatamattesu sotaṃ pacchijjati, ayaṃ nadisaṅkhyaṃ na gacchati.
Among these, if a customarily named river dries up when the rain clouds disperse, after it has rained by the devas without fail every fortnight, every ten days, or every five days in the time of righteous kings, it does not count as a river.
Trong số đó, một con sông mà dòng chảy của nó bị cắt đứt khi mây tan sau khi trời mưa vào mỗi nửa tháng, mỗi mười ngày, hoặc mỗi năm ngày trong thời của các vị vua công chính, thì không được tính là sông.
Yassā pana īdise suvuṭṭhikāle vassānassa catumāse sotaṃ na pacchijjati, yattha titthena vā atitthena vā sikkhākaraṇīye āgatalakkhaṇena timaṇḍalaṃ paṭicchādetvā antaravāsakaṃ anukkhipitvā uttarantiyā bhikkhuniyā ekadvaṅgulamattampi antaravāsako temiyati, ayaṃ samuddaṃ vā pavisatu taḷākaṃ vā, pabhavato paṭṭhāya nadī nāma.
However, if its current does not dry up for four months during the rainy season in such a period of good rainfall, and if a bhikkhunī crossing it, whether at a ford or not, with the three regions of the body covered as required by the training rules, and without raising her inner robe, gets her inner robe wet by even one or two finger-breadths, then this river, whether it flows into the ocean or a lake, is called a river from its source onwards.
Nhưng một con sông mà dòng chảy của nó không bị cắt đứt trong bốn tháng mùa mưa vào thời tiết tốt như vậy, nơi mà một Tỳ-khưu-ni, sau khi che ba vòng (timaṇḍalaṃ) theo cách thức đã nói trong các học giới (sikkhākaraṇīya) và không vén y nội (antaravāsaka) lên khi vượt qua, làm ướt y nội dù chỉ một hoặc hai đốt ngón tay, thì con sông này, dù chảy vào biển hay hồ, từ nguồn của nó trở đi, được gọi là nadī (sông).
Samuddo pākaṭoyeva.
The ocean is well-known.
Samuddo (biển) thì rõ ràng.
Yo pana kenaci khaṇitvā akato sayaṃjāto sobbho samantato āgatena udakena pūrito tiṭṭhati, yattha nadiyaṃ vuttappakāre vassakāle udakaṃ santiṭṭhati, ayaṃ jātassaro nāma.
An un-dug, naturally formed pool, filled with water coming from all sides, where water remains during the rainy season in the manner described for a river, is called a natural lake (jātassaro).
Còn cái hố tự nhiên không do ai đào mà tự sinh, được lấp đầy bởi nước chảy đến từ khắp nơi, nơi nước đọng lại trong mùa mưa theo cách đã nói về sông, thì được gọi là jātassaro (hồ tự nhiên).
Yopi nadiṃ vā samuddaṃ vā bhinditvā nikkhantaudakena khato sobbho etaṃ lakkhaṇaṃ pāpuṇāti, ayampi jātassaroyeva.
Even a pool dug by water that has broken out from a river or an ocean, and which attains these characteristics, is also a natural lake.
Ngay cả một cái hố được đào bởi nước chảy ra sau khi phá vỡ một con sông hoặc biển mà đạt được đặc điểm này cũng là jātassaro.
Ayaṃ tattha samānasaṃvāsā ekūposathāti ayaṃ tesu nadiādīsu udakukkhepaparicchinnā sīmā samānasaṃvāsā ceva ekūposathā ca, ayaṃ pana etesaṃ nadiādīnaṃ antoyeva labbhati, na bahi.
“That is where there is common residence and common Uposatha” means that this sīmā, delimited by a water-cast in those rivers and so forth, has common residence and common Uposatha. This sīmā is found only within these rivers and so forth, not outside them.
Ayaṃ tattha samānasaṃvāsā ekūposathā (Đó là nơi có sự chung sinh hoạt và chung lễ Uposatha) có nghĩa là sīmā được giới hạn bởi việc ném nước đó trên các con sông, v.v., có sự chung sinh hoạt và chung lễ Uposatha. Tuy nhiên, sīmā này chỉ được thiết lập bên trong các con sông, v.v., chứ không phải bên ngoài.
Tasmā nadiyā vā jātassare vā yattakaṃ padesaṃ pakativassakāle catūsu māsesu udakaṃ ottharati, samudde yasmiṃ padese pakativīciyo ottharitvā saṇṭhahanti, tato paṭṭhāya kappiyabhūmi, tattha ṭhatvā uposathādikammaṃ kātuṃ vaṭṭati.
Therefore, in a river or a natural lake, as much area as water covers for four months during the normal rainy season, and in the ocean, the area where normal waves spread and settle—that is kappiya-bhūmi. It is permissible to perform the Uposatha and other acts standing there.
Do đó, trên sông hoặc hồ tự nhiên, phạm vi mà nước bao phủ trong bốn tháng mùa mưa thông thường, và trên biển, nơi mà sóng biển thông thường tràn vào và dừng lại, từ đó trở đi là đất hợp lệ (kappiyabhūmi). Việc thực hiện các nghi thức Uposatha, v.v., trên đất đó là hợp pháp.
Dubbuṭṭhikāle vā gimhe vā nadijātassaresu sukkhesupi sā eva kappiyabhūmi, sace pana sukkhe jātassare vāpiṃ vā khaṇanti, vappaṃ vā karonti, taṃ ṭhānaṃ gāmakkhettaṃ hoti.
Even if rivers and natural lakes dry up during a drought or in summer, that same area remains kappiya-bhūmi. If, however, they dig a well or cultivate in a dried-up natural lake, that place becomes a village field.
Trong thời kỳ hạn hán hoặc mùa hè, ngay cả khi các con sông và hồ tự nhiên khô cạn, đó vẫn là đất hợp lệ. Tuy nhiên, nếu họ đào giếng hoặc làm ruộng trên hồ tự nhiên đã khô cạn, thì nơi đó trở thành khu vực làng.
Yā panesā ‘‘kappiyabhūmī’’ti vuttā, tato bahi udakukkhepasīmā na gacchati, antoyeva gacchati, tasmā tesaṃ anto parisāpariyantato paṭṭhāya samantā udakukkhepaparicchedo kātabbo.
However, this area referred to as “kappiya-bhūmi”—the water-casting sīmā does not extend beyond it, it only extends within it. Therefore, within that area, the water-casting boundary should be established all around, starting from the periphery of the assembly.
Sīmā ném nước không vượt ra ngoài khu vực đất hợp lệ đã nói, mà chỉ ở bên trong. Do đó, việc giới hạn phạm vi ném nước phải được thực hiện từ ranh giới của hội chúng bên trong đó.
Sace pana dve saṅghā visuṃ visuṃ uposathādikammaṃ karonti, dvinnaṃ udakukkhepānaṃ antare añño eko udakukkhepo upacāratthāya ṭhapetabbo.
If, however, two Saṅghas perform the Uposatha and other acts separately, another water-cast area should be set aside between the two water-cast areas for the purpose of the upacāra.
Tuy nhiên, nếu hai Tăng đoàn riêng biệt thực hiện các nghi thức Uposatha, v.v., thì một phạm vi ném nước khác phải được để trống giữa hai phạm vi ném nước đó cho mục đích upacāra.
Ayañhi sattabbhantarasīmā ca udakukkhepasīmā ca bhikkhūnaṃ ṭhitokāsato paṭṭhāya labbhati.
Indeed, this seven-abbhantara sīmā and water-casting sīmā are established starting from the place where the bhikkhus stand.
Sīmā bảy tầm và sīmā ném nước này được tính từ vị trí đứng của các Tỳ-khưu.
Paricchedabbhantare hatthapāsaṃ vijahitvā ṭhitopi paricchedato bahi aññaṃ tattakaṃyeva paricchedaṃ anatikkamitvā ṭhitopi kammaṃ kopeti, idaṃ sabbaaṭṭhakathāsu (mahāva. aṭṭha. 147) sanniṭṭhānaṃ.
Even a bhikkhu standing outside the arm’s reach (hatthapāsa) within the delimited area, or a bhikkhu standing outside the delimited area but not beyond an equal extent of another delimited area, invalidates the act. This is the conclusion in all the Aṭṭhakathās.
Ngay cả một Tỳ-khưu đứng bên trong phạm vi giới hạn nhưng ngoài tầm tay, hoặc đứng bên ngoài phạm vi giới hạn nhưng không vượt quá một phạm vi tương tự, cũng làm hỏng nghi thức. Đây là kết luận trong tất cả các bản chú giải.
Evaṃ abaddhasīmā veditabbā.
Thus, the unbound sīmā should be understood.
Như vậy, abaddhasīmā phải được hiểu.
Iti imaṃ baddhasīmābaddhasīmāvasena duvidhaṃ sīmaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ ‘‘te ca kho hatthapāsaṃ avijahitvā ekasīmāyaṃ ṭhitā’’ti.
Thus, it is with reference to these two types of sīmā—bound sīmā and unbound sīmā—that it was said, “and they are standing within one sīmā without forsaking arm’s reach.”
Vì vậy, khi đề cập đến hai loại sīmā này, baddhasīmā và abaddhasīmā, đã nói rằng: "Và các vị đó đứng trong một sīmā mà không rời xa tầm tay."
Tesu hi catūsu bhikkhūsu ekasīmāyaṃ hatthapāsaṃ avijahitvā ṭhitesvevetaṃ saṅghassa uposathakammaṃ pattakallaṃ nāma hoti, na itarathā.
For, only when those four bhikkhus are standing within one sīmā without forsaking arm’s reach, is that Uposatha act of the Saṅgha called ‘proper and suitable’; otherwise, it is not.
Chỉ khi bốn Tỳ-khưu đó đứng trong một sīmā mà không rời xa tầm tay, thì nghi thức Uposatha của Tăng đoàn mới được coi là hợp lệ (pattakallaṃ), nếu không thì không.
Yathāha ‘‘anujānāmi, bhikkhave, catunnaṃ pātimokkhaṃ uddisitu’’nti (mahāva. 168).
As it was said, “Bhikkhus, I allow you to recite the Pātimokkha for four (bhikkhus).”
Như đã nói: "Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép tụng Pātimokkha cho bốn vị."
Sabhāgāpattiyo ca na vijjantīti ettha yaṃ sabbo saṅgho vikālabhojanādinā sabhāgavatthunā lahukāpattiṃ āpajjati, evarūpā vatthusabhāgā ‘‘sabhāgā’’ti vuccati, vikālabhojanapaccayā āpannaṃ pana āpattisabhāgaṃ anatirittabhojanapaccayā āpannassa santike desetuṃ vaṭṭati.
In “and there are no common offenses,” a light offense that the entire Saṅgha incurs due to a common cause, such as eating at the wrong time (vikālabhojana), is called a "common cause" offense (vatthusabhāgā), and an offense that is common in nature, incurred due to eating at the wrong time, is suitable to be confessed to one who incurred an offense due to eating food without leftover. However, if there is a common offense, one bhikkhu should be immediately sent from the nearby residence, saying, “Go, friend, rectify that offense and come back. We will rectify the offense to you.” If this can be obtained, then it is good. If it cannot be obtained, a skilled and capable bhikkhu should inform the Saṅgha, saying, “May the Saṅgha hear me, venerable sirs. This entire Saṅgha has incurred a common offense. When it sees another pure bhikkhu who has not incurred an offense, it will rectify that offense to him.” Having said this, the Uposatha should be performed.
Trong cụm từ Sabhāgāpattiyo ca na vijjantī (và không có các lỗi tương đồng), "sabhāgā" (tương đồng) có nghĩa là một lỗi nhẹ mà toàn thể Tăng đoàn mắc phải do một vật tương đồng, ví dụ như ăn phi thời (vikālabhojana). Tuy nhiên, một lỗi tương đồng do ăn phi thời có thể được sám hối trước một Tỳ-khưu mắc lỗi do ăn không đúng lượng (anatirittabhojana).
Sabhāgāpattiyā pana sati tehi bhikkhūhi eko bhikkhu sāmantā āvāsā sajjukaṃ pāhetabbo ‘‘gacchāvuso, taṃ āpattiṃ paṭikaritvā āgaccha, mayaṃ te santike āpattiṃ paṭikarissāmā’’ti, evañcetaṃ labhetha, iccetaṃ kusalaṃ, no ce labhetha, byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, ayaṃ sabbo saṅgho sabhāgaṃ āpattiṃ āpanno, yadā aññaṃ bhikkhuṃ suddhaṃ anāpattikaṃ passissati, tadā tassa santike taṃ āpattiṃ paṭikarissatī’’ti (mahāva. 171) vatvā uposatho kātabbo.
If the Saṅgha is in doubt regarding a common offense (sabhāgāpatti), it should be informed by a competent bhikkhu, saying, “May the Saṅgha hear me, venerable sirs. This entire Saṅgha is in doubt regarding a common offense. When it is no longer in doubt, it will rectify that offense.” Having said this, the Uposatha should be performed. If any bhikkhu among those who have incurred a common offense thinks it proper to confess that common offense to another and does so, the confessed offense is well-confessed. However, both the bhikkhu who confesses and the bhikkhu who receives the confession incur an offense of dukkaṭa due to the act of confessing and receiving. If the causes of the offenses are different (nānāvatthukaṃ), then they can confess to each other. By such confession, those two bhikkhus become free from offense. The remaining bhikkhus can confess or declare their common offenses to them. If they perform the Uposatha without doing so, they incur a dukkaṭa offense, as prescribed for one who performs the Uposatha while being with offense, in the manner beginning with “Venerable sirs, declare your purity.” If the entire Saṅgha performs the Uposatha without following the prescribed procedure when there is a common offense, then the entire Saṅgha incurs an offense in the manner stated. Therefore, when there is a common offense, the act of the Saṅgha is not called ‘proper and suitable.’ For this reason, it is stated, “and there are no common offenses.” It is true that if there are no common offenses, even if there are different offenses (visabhāgāpattīsu), it is still considered proper and suitable.
Nếu có một lỗi tương đồng, các Tỳ-khưu phải nhanh chóng cử một Tỳ-khưu đến một trú xứ gần đó và dặn rằng: "Này hiền giả, hãy đi sám hối lỗi đó rồi trở về, chúng tôi sẽ sám hối lỗi trước hiền giả." Nếu điều này có thể thực hiện được, thì đó là điều tốt. Nếu không thể thực hiện được, một Tỳ-khưu khéo léo và có khả năng phải thông báo cho Tăng đoàn rằng: "Bạch Đại đức Tăng, xin Tăng chúng lắng nghe. Toàn thể Tăng đoàn này đã mắc lỗi tương đồng. Khi nào thấy một Tỳ-khưu khác thanh tịnh, không mắc lỗi, thì sẽ sám hối lỗi đó trước vị ấy" và sau đó thực hiện lễ Uposatha.
Sace pana vematiko hoti, ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, ayaṃ sabbo saṅgho sabhāgāya āpattiyā vematiko, yadā nibbematiko bhavissati, tadā taṃ āpattiṃ paṭikarissatī’’ti vatvā uposatho kātabbo.
However, if there is doubt, one should say: ‘‘Bhante, may the Saṅgha listen to me. This entire Saṅgha is in doubt concerning a shared offense. When it becomes free from doubt, it will rectify that offense,’’ and then the Uposatha should be performed.
Nếu Tăng chúng nghi ngờ, rằng: “Bạch chư Đại đức, xin Tăng chúng lắng nghe lời con, toàn thể Tăng chúng này đang nghi ngờ về tỳ tội đồng loại (sabhāga āpatti); khi nào hết nghi ngờ, khi ấy sẽ sám hối tỳ tội ấy,” rồi nên cử hành lễ Uposatha.
Sace panettha koci taṃ sabhāgaṃ āpattiṃ desetuṃ vaṭṭatīti maññamāno ekassa santike deseti, desitā sudesitāva.
However, if someone in this assembly, thinking that it is allowable to confess that shared offense, confesses it to one monk, the confession is indeed well-made.
Nếu trong trường hợp này, có ai đó nghĩ rằng có thể sám hối tỳ tội đồng loại ấy và sám hối với một vị Tỳ-khưu, thì sự sám hối ấy là đã được sám hối tốt.
Aññaṃ pana desanāpaccayā desako, paṭiggahaṇapaccayā paṭiggāhako cāti ubhopi dukkaṭaṃ āpajjanti, taṃ nānāvatthukaṃ hoti, tasmā aññamaññaṃ desetabbaṃ.
Yet, due to the act of confession, the confessor, and due to the act of receiving the confession, the recipient, both incur an offense of dukkaṭa, which arises from various grounds. Therefore, it should be confessed to each other.
Tuy nhiên, do sự sám hối, vị sám hối; và do sự tiếp nhận, vị tiếp nhận — cả hai đều mắc tội dukkaṭa; điều đó là do nhiều sự việc khác nhau. Vì vậy, nên sám hối lẫn nhau.
Ettāvatā te dve nirāpattikā honti, tesaṃ santike sesehi sabhāgāpattiyo desetabbā vā ārocetabbā vā.
By this much, those two become free from offense. To them, the remaining monks should confess or declare their shared offenses.
Đến đây, hai vị ấy trở thành không có tỳ tội. Các tỳ tội đồng loại còn lại nên được sám hối hoặc thông báo với hai vị ấy.
Sace te evaṃ akatvā uposathaṃ karonti, ‘‘pārisuddhiṃ āyasmanto ārocethā’’tiādinā (mahāva. 134) nayena sāpattikassa uposathakaraṇe paññattaṃ dukkaṭaṃ āpajjanti.
If they perform the Uposatha without doing so, they incur the dukkaṭa offense prescribed for performing Uposatha while being culpable, in the manner stated in the phrase ‘‘Venerables, declare your purity,’’ and so on.
Nếu hai vị ấy không làm như vậy mà cử hành lễ Uposatha, thì họ mắc tội dukkaṭa đã được chế định khi một người có tỳ tội cử hành Uposatha theo cách đã nói, như trong câu “Thưa chư Tôn giả, xin hãy thông báo sự thanh tịnh” và vân vân.
Sace sabbo saṅgho sabhāgāpattiyā sati vuttavidhiṃ akatvā uposathaṃ karoti, vuttanayeneva sabbo saṅgho āpattiṃ āpajjati, tasmā sabhāgāpattiyā sati saṅghassa pattakallaṃ nāma na hoti, tena vuttaṃ ‘‘sabhāgāpattiyo ca na vijjantī’’ti.
If the entire Saṅgha, when there is a shared offense, performs the Uposatha without following the prescribed method, the entire Saṅgha incurs an offense in the manner stated. Therefore, when there is a shared offense, the Saṅgha is not in a suitable state for action, hence it is said, ‘‘and there are no shared offenses.’’
Nếu toàn thể Tăng chúng có tỳ tội đồng loại mà không làm theo phương pháp đã nói và cử hành lễ Uposatha, thì toàn thể Tăng chúng mắc tỳ tội theo cách đã nói. Do đó, khi có tỳ tội đồng loại, thì không có cái gọi là pattakalla (phù hợp) cho Tăng chúng. Vì vậy, đã nói rằng “và không có các tỳ tội đồng loại.”
Etāsu hi sabhāgāpattīsu avijjamānāsu visabhāgāpattīsu vijjamānāsupi pattakallaṃ hotiyeva.
Indeed, even if there are divergent offenses present but no shared offenses, the state is still suitable for action.
Thật vậy, khi không có các tỳ tội đồng loại này, thì dù có các tỳ tội khác loại, vẫn là pattakalla.
Vajjanīyā ca puggalā tasmiṃ na hontīti ‘‘na, bhikkhave, sagahaṭṭhāya parisāya pātimokkhaṃ uddisitabbaṃ, yo uddiseyya āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 154) vacanato gahaṭṭho, ‘‘na, bhikkhave, bhikkhuniyā nisinnaparisāya pātimokkhaṃ uddisitabba’’ntiādinā (mahāva. 183) nayena vuttā bhikkhunī, sikkhamānā, sāmaṇero, sāmaṇerī, sikkhāpaccakkhātako, antimavatthuajjhāpannako, āpattiyā adassane ukkhittako, āpattiyā appaṭikamme ukkhittako, pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge ukkhittako, paṇḍako, theyyasaṃvāsako, titthiyapakkantako, tiracchānagato, mātughātako, pitughātako arahantaghātako, bhikkhunidūsako, saṅghabhedako, lohituppādako, ubhatobyañjanakoti ime vīsati cāti ekavīsati puggalā vajjanīyā nāma, te hatthapāsato bahikaraṇavasena vajjetabbā.
And there are no objectionable individuals within it. This refers to twenty-one types of objectionable individuals to be excluded from arm's reach: a householder (as stated by: ‘‘Monks, the Pātimokkha should not be recited to an assembly including a householder; whoever recites it incurs an offense of dukkaṭa’’); a bhikkhunī mentioned in the manner of: ‘‘Monks, the Pātimokkha should not be recited to an assembly of seated bhikkhunīs,’’ and so on; a sikkhamānā, a sāmaṇera, a sāmaṇerī, one who has renounced the training, one who has fallen into a fundamental offense, one suspended for not seeing an offense, one suspended for not making amends for an offense, one suspended for not renouncing a wrong view, a paṇḍaka, a theyyasaṃvāsaka, one who has gone over to another sect, one born as an animal (tiracchānagata), a matricide, a parricide, a slayer of an Arahant, one who defiles a bhikkhunī, a schismatic, one who sheds the Buddha’s blood, and a hermaphrodite (ubhatobyañjanaka).
Và không có những cá nhân đáng tránh trong đó — theo lời dạy: “Này chư Tỳ-khưu, không nên tụng Pātimokkha trước hội chúng cư sĩ; ai tụng thì mắc tội dukkaṭa,” là cư sĩ; và theo cách đã nói trong câu “Này chư Tỳ-khưu, không nên tụng Pātimokkha trước hội chúng Tỳ-khưu-ni đang ngồi” và vân vân, là Tỳ-khưu-ni, Saikkhāmānā, Sāmaṇera, Sāmaṇerī, người đã từ bỏ giới học, người đã phạm giới trọng cuối cùng, người bị yết-ma cử tội do không thấy tỳ tội, người bị yết-ma cử tội do không sám hối tỳ tội, người bị yết-ma cử tội do không từ bỏ tà kiến, paṇḍaka (người ái nam ái nữ), theyyasaṃvāsaka (người sống chung giới với ý đồ trộm cắp), titthiyapakkantaka (người đã chuyển sang ngoại đạo), tiracchānagata (người tái sinh làm súc vật), mātughātaka (kẻ giết mẹ), pitughātaka (kẻ giết cha), arahantaghātaka (kẻ giết A-la-hán), bhikkhunīdūsaka (kẻ làm ô uế Tỳ-khưu-ni), saṅghabhedaka (kẻ phá hòa hợp Tăng), lohituppādaka (kẻ làm chảy máu Phật), ubhatobyañjanaka (người có hai bộ phận sinh dục) — hai mươi mốt hạng người này được gọi là những người đáng tránh, họ nên được tránh bằng cách loại ra khỏi tầm tay.
Etesu hi tividhe ukkhittake sati uposathaṃ karonto saṅgho pācittiyaṃ āpajjati, sesesu dukkaṭaṃ.
If the Saṅgha performs the Uposatha when these three types of suspended individuals are present, it incurs a pācittiya offense. If other objectionable individuals are present, it incurs a dukkaṭa offense.
Thật vậy, khi có ba loại người bị yết-ma cử tội này, Tăng chúng cử hành Uposatha thì mắc tội pācittiya; khi có những người còn lại, thì mắc tội dukkaṭa.
Ettha ca tiracchānagatoti yassa upasampadā paṭikkhittā, titthiyā gahaṭṭheneva saṅgahitā.
Here, tiracchānagata refers to one whose higher ordination (upasampadā) has been forbidden, and adherents of other sects (titthiyā) are included under the term ‘householder’.
Ở đây, tiracchānagata là người mà sự thọ giới đã bị cấm. Những người ngoại đạo được bao gồm trong từ cư sĩ.
Etepi hi vajjanīyā nāma.
Indeed, these too are called objectionable individuals.
Thật vậy, những người này cũng được gọi là đáng tránh.
Evaṃ pattakallaṃ imehi catūhi aṅgehi saṅgahitanti veditabbaṃ.
Thus, it should be understood that suitability for action is comprised of these four factors.
Như vậy, cần phải hiểu rằng pattakalla được bao gồm bởi bốn yếu tố này.
Ye pana itare dve uposathā, tesu pārisuddhiuposatho tāva aññesañca santike, aññamaññañca ārocanavasena duvidho.
As for the other two Uposathas, the Purity Uposatha is twofold: by declaring to others and by declaring to each other.
Còn hai loại Uposatha kia, trước hết, Uposatha thanh tịnh (pārisuddhiuposatha) có hai loại: thông báo với người khác và thông báo lẫn nhau.
Tattha yvāyaṃ aññesaṃ santike karīyati, sopi pavāritānañca appavāritānañca santike karaṇavasena duvidho.
Among these, the one performed by declaring to others is also twofold: performed to those who have observed Pavāraṇā and to those who have not observed Pavāraṇā.
Trong đó, cái được thực hiện với người khác cũng có hai loại: thực hiện với những vị đã mãn Pavāraṇā và những vị chưa mãn Pavāraṇā.
Tattha mahāpavāraṇāya pavāritānaṃ santike pacchimikāya upagatena vā anupagatena vā chinnavassena vā cātumāsiniyaṃ pana pavāritānaṃ santike purimikāya upagatena vā anupagatena vā chinnavassena vā kāyasāmaggiṃ datvā ‘‘parisuddho ahaṃ, bhante, ‘parisuddho’ti maṃ dhārethā’’ti tikkhattuṃ vatvā kātabbo, ṭhapetvā ca pana pavāraṇādivasaṃ aññasmiṃ kāle āvāsikehi uddiṭṭhamatte pātimokkhe avuṭṭhitāya vā ekaccāya vuṭṭhitāya vā sabbāya vā vuṭṭhitāya parisāya ye aññe samasamā vā thokatarā vā āgacchanti, tehi tesaṃ santike vuttanayeneva pārisuddhi ārocetabbā.
Among these, to those who have observed the Mahāpavāraṇā, it should be done by a monk who has entered the latter vassa, or who has not entered it, or who has broken it, after establishing bodily unity and saying three times, ‘‘Bhante, I am pure; consider me pure.’’ To those who have observed Pavāraṇā at the end of the four months (Cātumāsinī), it should be done by a monk who has entered the former vassa, or who has not entered it, or who has broken it, after establishing bodily unity and saying three times, ‘‘Bhante, I am pure; consider me pure.’’ And apart from the day of Pavāraṇā, at another time, when the Pātimokkha has just been recited by the resident monks, or while the assembly has not yet risen, or while some of the assembly have risen, or while the entire assembly has risen, any other arriving monks, whether equal in number or fewer, should declare their purity to them in the manner described.
Trong đó, đối với những vị đã mãn Pavāraṇā vào ngày Đại Pavāraṇā, thì vị Tỳ-khưu đã nhập hạ sau hoặc chưa nhập hạ, hoặc đã mãn hạ, nên thực hiện bằng cách dâng cúng thân hòa hợp (kāyasāmaggiṃ) và nói ba lần: “Bạch chư Đại đức, con đã thanh tịnh, xin chư Đại đức ghi nhận con là ‘thanh tịnh’”. Còn đối với những vị đã mãn Pavāraṇā vào ngày cuối cùng của bốn tháng mưa (cātumāsiniyaṃ), thì vị Tỳ-khưu đã nhập hạ trước hoặc chưa nhập hạ, hoặc đã mãn hạ, nên thực hiện bằng cách dâng cúng thân hòa hợp và nói ba lần như đã nói. Ngoài ra, vào một thời điểm khác ngoài ngày Pavāraṇā, khi Pātimokkha vừa được tụng bởi các vị Tỳ-khưu cư trú, và hội chúng chưa đứng dậy, hoặc một phần hội chúng đã đứng dậy, hoặc toàn bộ hội chúng đã đứng dậy, thì các vị Tỳ-khưu khác đến, dù bằng số lượng hay ít hơn, nên thông báo sự thanh tịnh của mình cho họ theo cách đã nói.
Yo panāyaṃ aññamaññaṃ ārocanavasena karīyati, so ñattiṃ ṭhapetvā ca aṭṭhapetvā ca karaṇavasena duvidho.
As for the one performed by declaring to each other, it is twofold: performed with a ñatti and performed without a ñatti.
Còn cái được thực hiện bằng cách thông báo lẫn nhau, thì có hai loại: có đặt ñatti (tuyên ngôn) và không đặt ñatti.
Tattha yasmiṃ āvāse tayo bhikkhū viharanti, tesu uposathadivase sannipatitesu ekena bhikkhunā ‘‘suṇantu me āyasmantā ajjuposatho cātuddaso’’ti vā ‘‘pannaraso’’ti vā vatvā ‘‘yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ mayaṃ aññamaññaṃ pārisuddhiuposathaṃ kareyyāmā’’ti ñattiyā ṭhapitāya therena bhikkhunā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā ‘‘parisuddho ahaṃ, āvuso, ‘parisuddho’ti maṃ dhārethā’’ti (mahāva. 168) tikkhattuṃ vattabbaṃ.
Among these, in an abode where three monks dwell, when they are assembled on the Uposatha day, one monk should say, ‘‘May the Venerables listen to me. Today is the fourteenth Uposatha’’ or ‘‘the fifteenth Uposatha,’’ and having made the ñatti, ‘‘If it is suitable for the Venerables, we will perform the Purity Uposatha to each other,’’ the elder monk should put his upper robe over one shoulder, sit squatting, raise his hands in añjali, and say three times, ‘‘Avuso, I am pure; consider me pure.’’
Trong đó, ở nơi có ba vị Tỳ-khưu trú ngụ, khi họ đã tập hợp vào ngày Uposatha, một vị Tỳ-khưu nên nói: “Xin chư Tôn giả lắng nghe, hôm nay là ngày Uposatha mười bốn” hoặc “mười lăm,” và sau khi ñatti đã được đặt: “Nếu chư Tôn giả thấy phù hợp, chúng ta sẽ cử hành Uposatha thanh tịnh lẫn nhau,” thì vị Tỳ-khưu trưởng lão nên khoác y saṅghāṭi một bên vai, ngồi xổm, chắp tay và nói ba lần: “Thưa chư Hiền, con đã thanh tịnh, xin chư Hiền ghi nhận con là ‘thanh tịnh’.”
Itarehi ‘‘bhante’’ti vatvā evameva vattabbaṃ.
The others should say, ‘‘Bhante,’’ and speak in the same way.
Các vị khác cũng nên nói như vậy sau khi nói “Bạch Đại đức.”
Evaṃ ñattiṃ ṭhapetvā kātabbo.
This is how it should be done after establishing a ñatti.
Như vậy, nên thực hiện bằng cách đặt ñatti.
Yattha pana dve bhikkhū viharanti, tatra ñattiṃ aṭṭhapetvā vuttanayeneva pārisuddhi ārocetabbāti ayaṃ pārisuddhiuposatho.
However, where two monks dwell, purity should be declared in the manner described without establishing a ñatti. This is the Purity Uposatha.
Còn ở nơi có hai vị Tỳ-khưu trú ngụ, thì nên thông báo sự thanh tịnh theo cách đã nói mà không đặt ñatti. Đây là Uposatha thanh tịnh.
Sace pana ekova bhikkhu hoti, sabbaṃ pubbakaraṇīyaṃ katvā aññesaṃ anāgamanaṃ ñatvā ‘‘ajja me uposatho cātuddaso’’ti vā ‘‘pannaraso’’ti vā vatvā ‘‘adhiṭṭhāmī’’ti vattabbaṃ.
However, if there is only one monk, after completing all the preliminary duties and knowing that no other monks are coming, he should say, ‘‘Today is my fourteenth Uposatha’’ or ‘‘fifteenth Uposatha,’’ and then say, ‘‘I determine it.’’
Nếu chỉ có một vị Tỳ-khưu, sau khi đã hoàn thành tất cả các việc chuẩn bị và biết rằng không có vị Tỳ-khưu nào khác đến, thì nên nói: “Hôm nay là ngày Uposatha mười bốn của con” hoặc “mười lăm của con,” rồi nói: “Con xin tác ý.”
Ayaṃ adhiṭṭhānuposathoti evaṃ kattabbākāravasena tayo uposathāti veditabbā.
This is the Determination Uposatha. Thus, it should be understood that there are three types of Uposatha based on the mode of performance.
Đây là Uposatha tác ý. Như vậy, cần phải hiểu rằng có ba loại Uposatha theo cách thực hành.
Ettāvatā nava uposathā dīpitā honti.
By this much, nine Uposathas have been clarified.
Đến đây, chín loại Uposatha đã được trình bày.
Tesu divasavasena pannarasiko, kārakavasena saṅghuposatho, kattabbākāravasena suttuddesoti evaṃ tilakkhaṇasampanno uposatho idha niddiṭṭhoti veditabbo.
Among these, it should be understood that the Uposatha indicated here is endowed with three characteristics: the fifteenth based on the day, the Saṅgha-Uposatha based on the performer, and the recitation of the Suttas based on the mode of performance.
Trong số đó, cần phải hiểu rằng Uposatha được đề cập ở đây là Uposatha có ba đặc điểm: mười lăm ngày theo ngày, Uposatha của Tăng chúng theo người thực hiện, và tụng suttuddesa theo cách thực hành.
Tasmiṃ pavattamāne uposathaṃ akatvā tadahuposathe aññaṃ abhikkhukaṃ nānāsaṃvāsakehi vā sabhikkhukaṃ āvāsaṃ vā anāvāsaṃ vā vāsatthāya aññatra saṅghena, aññatra antarāyā gacchantassa dukkaṭaṃ hoti.
While that Saṅgha Uposatha is being held within the monastery, if a bhikkhu, without having performed the Uposatha on that Uposatha day, goes for the purpose of staying to another dwelling without bhikkhus, or to a dwelling with bhikkhus of different saṃvāsa, or to a non-dwelling place, apart from the Saṅgha, or apart from an obstacle, a dukkata is incurred.
Trong khi Uposatha đó đang được cử hành, nếu một Tỳ-khưu không làm lễ Uposatha, rồi vào ngày Uposatha đó, đi đến một trú xứ khác không có Tỳ-khưu, hoặc một trú xứ có Tỳ-khưu nhưng có những Tỳ-khưu khác giới (nānāsaṃvāsaka), hoặc một nơi không phải trú xứ để ở qua đêm, mà không có sự cho phép của Tăng-già hay không có chướng ngại, thì phạm tội Dukkaṭa.
Chandapārisuddhīti ettha uposathakaraṇatthaṃ sannipatite saṅghe bahi uposathaṃ katvā āgatena sannipatitaṭṭhānaṃ gantvā kāyasāmaggiṃ adentena chando dātabbo.
Regarding asking for consent and purity: in the Saṅgha assembled for the performance of Uposatha, a bhikkhu who has performed Uposatha outside and has come to the place of assembly should give his consent if he does not wish to give physical presence. Any bhikkhu who is sick or busy should also give his consent when giving his purity.
Sự thanh tịnh của ý muốn (chanda-pārisuddhi) — Ở đây, trong Tăng-già đã tụ họp để cử hành Uposatha, một Tỳ-khưu đã cử hành Uposatha bên ngoài, khi đến nơi tụ họp, nếu không muốn cho Kāyasāmaggi (sự hòa hợp về thân), thì phải cho Chanda (ý muốn).
Yopi gilāno vā hoti kiccappasuto vā, tenāpi pārisuddhiṃ dentena chandopi dātabbo.
Any bhikkhu who is sick or busy should also give his consent when giving his purity.
Vị nào bệnh hoặc bận việc, vị ấy cũng phải cho Pārisuddhi (sự thanh tịnh) và cũng phải cho Chanda.
Kathaṃ dātabbo?
How should it be given?
Cho như thế nào?
Ekassa bhikkhuno santike ‘‘chandaṃ dammi, chandaṃ me hara, chandaṃ me ārocehī’’ti (mahāva. 165) ayaṃ attho kāyena vā vācāya vā ubhayena vā viññāpetabbo, evaṃ dinno hoti chando.
To one bhikkhu, this meaning should be conveyed by body, or by speech, or by both: "I give my consent; carry my consent; announce my consent." Thus, consent is given. However, a bhikkhu who has not performed the Uposatha, whether sick or busy, should give his purity.
Trước một Tỳ-khưu, ý nghĩa này phải được trình bày bằng thân, lời nói, hoặc cả hai: “Con xin cho Chanda. Xin hãy mang Chanda của con đi. Xin hãy thông báo Chanda của con.” Chanda được cho như vậy.
Akatūposathena pana gilānena vā kiccappasutena vā pārisuddhi dātabbā.
However, a bhikkhu who has not performed the Uposatha, whether sick or busy, should give his purity.
Còn một Tỳ-khưu chưa cử hành Uposatha, dù bệnh hay bận việc, phải cho Pārisuddhi.
Kathaṃ dātabbā?
How should it be given?
Cho như thế nào?
Ekassa bhikkhuno santike ‘‘pārisuddhiṃ dammi, pārisuddhiṃ me hara, pārisuddhiṃ me ārocehī’’ti (mahāva. 164) ayaṃ attho kāyena vā vācāya vā ubhayena vā viññāpetabbo, evaṃ dinnā hoti pārisuddhi, taṃ pana dentena chandopi dātabbo.
To one bhikkhu, this meaning should be conveyed by body, or by speech, or by both: "I give my purity; carry my purity; announce my purity." Thus, purity is given. When giving this purity, one should also give consent. For it was said by the Blessed One: "Bhikkhus, I permit that one who gives purity on the Uposatha day should also give consent, for the Saṅgha has duties to perform."
Trước một Tỳ-khưu, ý nghĩa này phải được trình bày bằng thân, lời nói, hoặc cả hai: “Con xin cho Pārisuddhi. Xin hãy mang Pārisuddhi của con đi. Xin hãy thông báo Pārisuddhi của con.” Pārisuddhi được cho như vậy. Khi cho Pārisuddhi, vị ấy cũng phải cho Chanda.
Vuttañhetaṃ bhagavatā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tadahuposathe pārisuddhiṃ dentena chandampi dātuṃ, santi saṅghassa karaṇīya’’nti (mahāva. 165).
For it was said by the Blessed One: "Bhikkhus, I permit that one who gives purity on the Uposatha day should also give consent, for the Saṅgha has duties to perform."
Điều này đã được Đức Thế Tôn nói: “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép khi cho Pārisuddhi vào ngày Uposatha, cũng nên cho Chanda, vì Tăng-già còn có những việc cần làm.”
Tattha pārisuddhidānaṃ saṅghassapi attanopi uposathakaraṇaṃ sampādeti, na avasesaṃ saṅghakiccaṃ.
Among these two, the giving of purity completes the Uposatha for the Saṅgha and for oneself, but not other Saṅgha duties. The giving of consent completes the Uposatha and other duties only for the Saṅgha; but for oneself, the Uposatha remains unperformed.
Ở đó, việc cho Pārisuddhi hoàn tất việc cử hành Uposatha của cả Tăng-già và của chính mình, nhưng không hoàn tất các việc khác của Tăng-già.
Chandadānaṃ saṅghasseva uposathakaraṇañca sesakiccañca sampādeti, attano pana uposatho akatoyeva hoti.
The giving of consent completes the Uposatha and other duties only for the Saṅgha; but for oneself, the Uposatha remains unperformed.
Việc cho Chanda hoàn tất việc cử hành Uposatha và các việc khác của riêng Tăng-già, nhưng Uposatha của chính mình vẫn chưa được cử hành.
Tasmā pārisuddhiṃ dentena chandopi dātabbo.
Therefore, one who gives purity should also give consent.
Vì vậy, khi cho Pārisuddhi, cũng phải cho Chanda.
Pubbe vuttaṃ pana suddhikacchandaṃ vā imaṃ vā chandapārisuddhiṃ ekena bahūnampi āharituṃ vaṭṭati.
However, it is permissible for one bhikkhu to convey the mere consent mentioned before, or this consent-purity, for many bhikkhus.
Chanda thuần túy đã nói trước đây, hoặc Chanda-Pārisuddhi này, một Tỳ-khưu có thể mang cho nhiều vị.
Sace pana so antarāmagge aññaṃ bhikkhuṃ passitvā yesaṃ tena chando vā pārisuddhi vā gahitā, tesañca attano ca chandapārisuddhiṃ deti, tasseva sā āgacchati, itarā pana biḷālasaṅkhalikā chandapārisuddhi nāma hoti, sā nāgacchati, tasmā sayameva sannipatitaṭṭhānaṃ gantvā ārocetabbaṃ.
But if he, meeting another bhikkhu on the way, gives the consent or purity he had taken for them and for himself, that* comes to that bhikkhu. The other, however, is called biḷālasaṅkhalikā chandapārisuddhi (cat-chain consent-purity), and that does not come (to the Saṅgha). Therefore, he himself should go to the place of assembly and announce it.
Tuy nhiên, nếu vị ấy trên đường gặp một Tỳ-khưu khác và cho Chanda hoặc Pārisuddhi của những vị mà vị ấy đã nhận, cùng với của chính mình, thì chỉ của chính vị ấy mới đến nơi. Còn những cái khác được gọi là Chanda-Pārisuddhi dây chuyền mèo (biḷālasaṅkhalikā chandapārisuddhi), và chúng không đến nơi. Do đó, chính vị ấy phải tự mình đến nơi tụ họp và thông báo.
Sace pana sañcicca nāroceti, dukkaṭaṃ āpajjati.
If he does not announce it intentionally, he incurs a dukkata.
Nếu vị ấy cố ý không thông báo, thì phạm tội Dukkaṭa.
Chandapārisuddhi pana tasmiṃ hatthapāsaṃ upagatamatteyeva āgatā hoti.
However, the consent-purity is considered as having arrived as soon as the bearer comes within arm's reach.
Tuy nhiên, Chanda-Pārisuddhi được xem là đã đến ngay khi vị ấy vừa đến trong tầm tay.
Utukkhānanti ‘‘hemantādīnaṃ utūnaṃ ettakaṃ atikkantaṃ, ettakaṃ avasiṭṭha’’nti evaṃ utūnaṃ ācikkhanaṃ.
Announcement of the season means the declaration of the seasons like "so much of the winter, etc., has passed, and so much remains."
Thông báo mùa (Utukkhāna) là việc thông báo các mùa như “Mùa đông đã qua bao nhiêu, còn lại bao nhiêu.”
Bhikkhugaṇanāti ‘‘ettakā bhikkhū uposathagge sannipatitā’’ti bhikkhūnaṃ gaṇanā.
Counting of bhikkhus means counting the bhikkhus present in the Uposatha hall: "so many bhikkhus are assembled in the Uposatha hall."
Đếm Tỳ-khưu (Bhikkhugaṇanā) là việc đếm số Tỳ-khưu như “Có bấy nhiêu Tỳ-khưu đã tụ họp tại Uposathāgāra.”
Idampi hi ubhayaṃ katvāva uposatho kātabbo.
Indeed, the Uposatha should be performed only after both of these have been done.
Thật vậy, cả hai việc này đều phải được làm trước khi cử hành Uposatha.
Ovādoti bhikkhunovādo.
Admonition means the admonition to bhikkhunīs. Indeed, it is not permissible to perform the Uposatha without announcing the admonition requested by the bhikkhunīs. Bhikkhunīs, after coming on the day before, saying "Tomorrow is Uposatha," and asking, "Is this Uposatha the fourteenth or the fifteenth?", then come again on the Uposatha day and request admonition thus: "Venerable sir, the Saṅgha of bhikkhunīs pays homage at the feet of the Saṅgha of bhikkhus and requests to approach for admonition. May the Saṅgha of bhikkhunīs, venerable sir, receive the opportunity to approach for admonition."
Giáo huấn (Ovāda) là lời giáo huấn dành cho các Tỳ-khưu-ni.
Na hi bhikkhunīhi yācitaṃ ovādaṃ anārocetvā uposathaṃ kātuṃ vaṭṭati.
Indeed, it is not permissible to perform the Uposatha without announcing the admonition requested by the bhikkhunīs.
Thật vậy, không được cử hành Uposatha mà không thông báo lời giáo huấn đã được các Tỳ-khưu-ni thỉnh cầu.
Bhikkhuniyo hi ‘‘sve uposatho’’ti āgantvā ‘‘ayaṃ uposatho cātuddaso pannaraso’’ti pucchitvā puna uposathadivase āgantvā ‘‘bhikkhunisaṅgho, ayya, bhikkhusaṅghassa pāde vandati, ovādūpasaṅkamanañca yācati, labhatu kira, ayya, bhikkhunisaṅgho ovādūpasaṅkamana’’nti (cūḷava. 413) evaṃ ovādaṃ yācanti.
Bhikkhunīs, after coming on the day before, saying "Tomorrow is Uposatha," and asking, "Is this Uposatha the fourteenth or the fifteenth?", then come again on the Uposatha day and request admonition thus: "Venerable sir, the Saṅgha of bhikkhunīs pays homage at the feet of the Saṅgha of bhikkhus and requests to approach for admonition. May the Saṅgha of bhikkhunīs, venerable sir, receive the opportunity to approach for admonition."
Các Tỳ-khưu-ni đến vào ngày nên nói “Ngày mai là Uposatha”, hỏi “Uposatha này là ngày mười bốn hay mười lăm?”, rồi lại đến vào ngày Uposatha và thỉnh cầu giáo huấn như sau: “Bạch Đại đức, Tỳ-khưu-ni Tăng-già đảnh lễ chân Tỳ-khưu Tăng-già và thỉnh cầu được đến thọ giáo huấn. Xin cho Tỳ-khưu-ni Tăng-già được đến thọ giáo huấn, bạch Đại đức.”
Taṃ ṭhapetvā bālagilānagamiye añño sacepi āraññiko hoti, apaṭiggahetuṃ na labhati, tasmā yena so paṭiggahito, tena bhikkhunā uposathagge pātimokkhuddesako bhikkhu evaṃ vattabbo ‘‘bhikkhunisaṅgho, bhante, bhikkhusaṅghassa pāde vandati, ovādūpasaṅkamanañca yācati, labhatu kira, bhante, bhikkhunisaṅgho ovādūpasaṅkamana’’nti.
Excluding a foolish, sick, or traveling bhikkhu, no one else, even if he is an forest dweller, is allowed not to accept it. Therefore, the bhikkhu who has accepted it should say to the reciter of the Pātimokkha in the Uposatha hall, "Venerable sir, the Saṅgha of bhikkhunīs pays homage at the feet of the Saṅgha of bhikkhus and requests to approach for admonition. May the Saṅgha of bhikkhunīs, venerable sir, receive the opportunity to approach for admonition."
Ngoại trừ những vị Tỳ-khưu-ni trẻ, bệnh hoặc đang đi đường, không ai được từ chối lời thỉnh cầu đó, ngay cả khi vị ấy là một Tỳ-khưu ở rừng. Do đó, vị Tỳ-khưu đã chấp nhận lời thỉnh cầu phải nói với vị Tỳ-khưu tụng Pātimokkha tại Uposathāgāra như sau: “Bạch Đại đức, Tỳ-khưu-ni Tăng-già đảnh lễ chân Tỳ-khưu Tăng-già và thỉnh cầu được đến thọ giáo huấn. Xin cho Tỳ-khưu-ni Tăng-già được đến thọ giáo huấn, bạch Đại đức.”
Pātimokkhuddesakena vattabbaṃ ‘‘atthi koci bhikkhu bhikkhunovādako sammato’’ti.
The reciter of the Pātimokkha should say, "Is there any bhikkhu appointed as an admonisher of bhikkhunīs?"
Vị Tỳ-khưu tụng Pātimokkha phải hỏi: “Có vị Tỳ-khưu nào được cử làm vị giáo huấn Tỳ-khưu-ni không?”
Sace hoti koci bhikkhu bhikkhunovādako sammato, tato tena so vattabbo ‘‘itthannāmo bhikkhu bhikkhunovādako sammato, taṃ bhikkhunisaṅgho upasaṅkamatū’’ti (cūḷava. 413).
If there is a bhikkhu appointed as an admonisher of bhikkhunīs, then he should say to that bhikkhu, "Bhikkhu so-and-so is appointed as an admonisher of bhikkhunīs. May the Saṅgha of bhikkhunīs approach him."
Nếu có một Tỳ-khưu nào đó được cử làm vị giáo huấn Tỳ-khưu-ni, thì vị ấy phải nói với vị Tỳ-khưu đã thỉnh cầu: “Vị Tỳ-khưu tên là X đã được cử làm vị giáo huấn Tỳ-khưu-ni. Tỳ-khưu-ni Tăng-già hãy đến gặp vị ấy.”
Sace natthi, tato tena pucchitabbaṃ ‘‘ko āyasmā ussahati bhikkhuniyo ovaditu’’nti.
If there is none, then he should ask, "Which Venerable one is able to admonish the bhikkhunīs?"
Nếu không có, thì vị ấy phải hỏi: “Vị Tôn giả nào có thể giáo huấn các Tỳ-khưu-ni?”
Sace koci ussahati, sopi ca aṭṭhahi aṅgehi samannāgato, taṃ tattheva sammannitvā ovādapaṭiggāhako vattabbo ‘‘itthannāmo bhikkhu bhikkhunovādako sammato, taṃ bhikkhunisaṅgho upasaṅkamatū’’ti (cuḷava. 413).
If someone is able, and if he is endowed with eight qualities, then, having appointed him right there, the one who is to receive the admonition should be told, "Bhikkhu so-and-so is appointed as an admonisher of bhikkhunīs. May the Saṅgha of bhikkhunīs approach him."
Nếu có vị nào đó có thể, và vị ấy lại đầy đủ tám chi phần, thì sau khi cử vị ấy ngay tại đó, vị đã thỉnh cầu giáo huấn phải nói: “Vị Tỳ-khưu tên là X đã được cử làm vị giáo huấn Tỳ-khưu-ni. Tỳ-khưu-ni Tăng-già hãy đến gặp vị ấy.”
Sace pana koci na ussahati, pātimokkhuddesakena vattabbaṃ ‘‘natthi koci bhikkhu bhikkhunovādako sammato, pāsādikena bhikkhunisaṅgho sampādetū’’ti.
However, if no one is able, the reciter of the Pātimokkha should say, "There is no bhikkhu appointed as an admonisher of bhikkhunīs. May the Saṅgha of bhikkhunīs fulfill it with proper conduct."
Nếu không có vị nào có thể, thì vị Tỳ-khưu tụng Pātimokkha phải nói: “Không có vị Tỳ-khưu nào được cử làm vị giáo huấn Tỳ-khưu-ni. Tỳ-khưu-ni Tăng-già hãy tự hoàn thiện mình bằng cách sống trang nghiêm.”
Ettāvatā hi sikkhattayasaṅgahitaṃ sakalaṃ sāsanaṃ ārocitaṃ hoti.
By this much, the entire Dispensation, which encompasses the three trainings, is proclaimed.
Đến đây, toàn bộ giáo pháp bao gồm ba học pháp đã được thông báo.
Tena bhikkhunā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā pāṭipadadivase bhikkhunīnaṃ ārocetabbaṃ.
That bhikkhu, having accepted it with "Very well," should announce it to the bhikkhunīs on the first day of the half-month.
Vị Tỳ-khưu đó phải chấp nhận bằng cách nói “Lành thay”, rồi thông báo cho các Tỳ-khưu-ni vào ngày sau Uposatha.
Bhikkhunisaṅghenāpi tā bhikkhuniyo pesetabbā, gacchatha, ayyā, pucchatha ‘‘kiṃ, ayya, labhati bhikkhunisaṅgho ovādūpasaṅkamana’’nti, tāhi ‘‘sādhu, ayye’’ti sampaṭicchitvā taṃ bhikkhuṃ upasaṅkamitvā evaṃ vattabbaṃ ‘‘kiṃ, ayya, labhati bhikkhunisaṅgho ovādūpasaṅkamana’’nti.
The Saṅgha of bhikkhunīs should also send those bhikkhunīs, saying, "Go, Venerable ones, ask, 'Venerable sir, does the Saṅgha of bhikkhunīs receive the opportunity to approach for admonition?'" Having accepted with "Very well, Venerable sirs," they should approach that bhikkhu and say, "Venerable sir, does the Saṅgha of bhikkhunīs receive the opportunity to approach for admonition?"
Tỳ-khưu-ni Tăng-già cũng phải cử những Tỳ-khưu-ni đó đi, nói: “Này các Sư cô, hãy đi và hỏi: ‘Bạch Đại đức, Tỳ-khưu-ni Tăng-già có được đến thọ giáo huấn không?’” Các vị đó phải chấp nhận bằng cách nói “Lành thay, Sư cô”, rồi đến gặp vị Tỳ-khưu đó và nói: “Bạch Đại đức, Tỳ-khưu-ni Tăng-già có được đến thọ giáo huấn không?”
Tena vattabbaṃ ‘‘natthi koci bhikkhu bhikkhunovādako sammato, pāsādikena bhikkhunisaṅgho sampādetū’’ti, tāhi ‘‘sādhu ayyā’’ti sampaṭicchitabbaṃ.
He should say, "There is no bhikkhu appointed as an admonisher of bhikkhunīs. May the Saṅgha of bhikkhunīs fulfill it with proper conduct." They should accept with "Very well, Venerable sirs."
Vị ấy phải nói: “Không có vị Tỳ-khưu nào được cử làm vị giáo huấn Tỳ-khưu-ni. Tỳ-khưu-ni Tăng-già hãy tự hoàn thiện mình bằng cách sống trang nghiêm.” Các vị đó phải chấp nhận bằng cách nói “Lành thay, Đại đức.”
Idañca ekato āgatānaṃ dvinnaṃ tiṇṇaṃ vā vasena vuttaṃ.
And this has been said in terms of two or three bhikkhunīs coming together.
Điều này được nói đến trong trường hợp có hai hoặc ba vị đến cùng nhau.
Tāsu pana ekāya bhikkhuniyā vattabbañceva sampaṭicchitabbañca, itarā tassā sahāyikā.
Among them, one bhikkhunī should both speak and accept, while the others are her companions.
Trong số các vị đó, một Tỳ-khưu-ni phải nói và chấp nhận, còn những vị khác là bạn đồng hành của vị ấy.
Sace pana bhikkhusaṅgho vā bhikkhunisaṅgho vā na pūrati, ubhayatopi vā gaṇamattameva puggalamattaṃ vā hoti.
However, if either the Bhikkhu Saṅgha or the Bhikkhunī Saṅgha is not complete, or if in both cases there is only a group or only an individual.
Tuy nhiên, nếu Tăng đoàn Tỳ-khưu hoặc Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni không đủ số lượng, hoặc nếu cả hai bên chỉ có một nhóm nhỏ hoặc chỉ một cá nhân.
Tatrāyaṃ vacanakkamo – ‘‘bhikkhuniyo, ayya, bhikkhusaṅghassa pādevandanti, ovādūpasaṅkamanañca yācanti, labhantu kira, ayya, bhikkhuniyo ovādūpasaṅkamana’’nti, ‘‘ahaṃ, ayya, bhikkhusaṅghassa pāde vandāmi, ovādūpasaṅkamanañca yācāmi, labhāmahaṃ, ayya, ovādūpasaṅkamana’’nti, ‘‘bhikkhunisaṅgho, ayyā, ayyānaṃ pāde vandati, ovādūpasaṅkamanañca yācati, labhatu kira, ayyā, bhikkhunisaṅgho ovādūpasaṅkamana’’nti.
In that case, this is the order of speaking: ‘‘Venerable sirs, the bhikkhunīs bow at the feet of the Bhikkhu Saṅgha and ask for the exhortation; may the bhikkhunīs, Venerable sirs, receive the exhortation.’’ Or: ‘‘Venerable sir, I bow at the feet of the Bhikkhu Saṅgha and ask for the exhortation; may I, Venerable sir, receive the exhortation.’’ Or: ‘‘Venerable sirs, the Bhikkhunī Saṅgha bows at the feet of the venerable ones and asks for the exhortation; may the Bhikkhunī Saṅgha, Venerable sirs, receive the exhortation.’’
Trong trường hợp đó, đây là cách nói: ‘Thưa quý ngài, các Tỳ-khưu-ni đảnh lễ chân của Tăng đoàn Tỳ-khưu, và cầu xin được đến nhận lời giáo huấn. Kính mong quý ngài, các Tỳ-khưu-ni được đến nhận lời giáo huấn.’ ‘Thưa quý ngài, con đảnh lễ chân của Tăng đoàn Tỳ-khưu, và cầu xin được đến nhận lời giáo huấn. Kính mong quý ngài, con được đến nhận lời giáo huấn.’ ‘Thưa quý ngài, Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni đảnh lễ chân của quý ngài, và cầu xin được đến nhận lời giáo huấn. Kính mong quý ngài, Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni được đến nhận lời giáo huấn.’
‘‘Bhikkhuniyo, ayyā, ayyānaṃ pāde vandanti, ovādūpasaṅkamanañca yācanti, labhantu kira, ayyā, bhikkhuniyo ovādūpasaṅkamana’’nti, ‘‘ahaṃ, ayyā, ayyānaṃ pāde vandāmi, ovādūpasaṅkamanañca yācāmi, labhāmahaṃ, ayyā, ovādūpasaṅkamana’’nti, ‘‘bhikkhunisaṅgho, ayya, ayyassa pāde vandati, ovādūpasaṅkamanañca yācati, labhatu kira, ayya, bhikkhunisaṅgho ovādūpasaṅkamana’’nti.
‘‘Venerable sirs, the bhikkhunīs bow at the feet of the venerable ones and ask for the exhortation; may the bhikkhunīs, Venerable sirs, receive the exhortation.’’ Or: ‘‘Venerable sirs, I bow at the feet of the venerable ones and ask for the exhortation; may I, Venerable sirs, receive the exhortation.’’ Or: ‘‘Venerable sir, the Bhikkhunī Saṅgha bows at the feet of the venerable one and asks for the exhortation; may the Bhikkhunī Saṅgha, Venerable sir, receive the exhortation.’’
‘Thưa quý ngài, các Tỳ-khưu-ni đảnh lễ chân của quý ngài, và cầu xin được đến nhận lời giáo huấn. Kính mong quý ngài, các Tỳ-khưu-ni được đến nhận lời giáo huấn.’ ‘Thưa quý ngài, con đảnh lễ chân của quý ngài, và cầu xin được đến nhận lời giáo huấn. Kính mong quý ngài, con được đến nhận lời giáo huấn.’ ‘Thưa quý ngài, Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni đảnh lễ chân của ngài, và cầu xin được đến nhận lời giáo huấn. Kính mong quý ngài, Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni được đến nhận lời giáo huấn.’
‘‘Bhikkhuniyo, ayya, ayyassa pāde vandanti, ovādūpasaṅkamanañca yācanti, labhantu kira, ayya, bhikkhuniyo ovādūpasaṅkamana’’nti, ‘‘ahaṃ, ayya, ayyassa pāde vandāmi, ovādūpasaṅkamanañca yācāmi, labhāmahaṃ, ayya, ovādūpasaṅkamana’’nti.
‘‘Venerable sir, the bhikkhunīs bow at the feet of the venerable one and ask for the exhortation; may the bhikkhunīs, Venerable sir, receive the exhortation.’’ Or: ‘‘Venerable sir, I bow at the feet of the venerable one and ask for the exhortation; may I, Venerable sir, receive the exhortation.’’
‘Thưa quý ngài, các Tỳ-khưu-ni đảnh lễ chân của ngài, và cầu xin được đến nhận lời giáo huấn. Kính mong quý ngài, các Tỳ-khưu-ni được đến nhận lời giáo huấn.’ ‘Thưa quý ngài, con đảnh lễ chân của ngài, và cầu xin được đến nhận lời giáo huấn. Kính mong quý ngài, con được đến nhận lời giáo huấn.’
Tenāpi bhikkhunā uposathakāle evaṃ vattabbaṃ ‘‘bhikkhuniyo, bhante, bhikkhusaṅghassa pāde vandanti, ovādūpasaṅkamanañca yācanti, labhantu kira, bhante, bhikkhuniyo ovādūpasaṅkamana’’nti, ‘‘bhikkhunī, bhante, bhikkhusaṅghassa pāde vandati, ovādūpasaṅkamanañca yācati, labhatu kira, bhante, bhikkhunī ovādūpasaṅkamana’’nti.
That bhikkhu also should say this at the Uposatha: ‘‘Venerable sir, the bhikkhunīs bow at the feet of the Bhikkhu Saṅgha and ask for the exhortation; may the bhikkhunīs, Venerable sir, receive the exhortation.’’ Or: ‘‘Venerable sir, the bhikkhunī bows at the feet of the Bhikkhu Saṅgha and asks for the exhortation; may the bhikkhunī, Venerable sir, receive the exhortation.’’
Vị Tỳ-khưu đó cũng phải nói như vậy vào lúc Uposatha: ‘Bạch chư Đại đức, các Tỳ-khưu-ni đảnh lễ chân của Tăng đoàn Tỳ-khưu, và cầu xin được đến nhận lời giáo huấn. Kính mong chư Đại đức, các Tỳ-khưu-ni được đến nhận lời giáo huấn.’ ‘Bạch chư Đại đức, Tỳ-khưu-ni đảnh lễ chân của Tăng đoàn Tỳ-khưu, và cầu xin được đến nhận lời giáo huấn. Kính mong chư Đại đức, Tỳ-khưu-ni được đến nhận lời giáo huấn.’
‘‘Bhikkhunisaṅgho, bhante, bhikkhuniyo, bhante, bhikkhunī bhante āyasmantānaṃ pāde vandati, vandanti, vandati, ovādūpasaṅkamanañca yācati, yācanti, yācati, labhatu kira, bhante, bhikkhunisaṅgho, labhantu kira, bhante, bhikkhuniyo, labhatu kira, bhante, bhikkhunī ovādūpasaṅkamana’’nti.
‘‘Venerable sir, the Bhikkhunī Saṅgha, Venerable sir, the bhikkhunīs, Venerable sir, the bhikkhunī bows at the feet of the venerable ones, bows, bows, asks for the exhortation, asks, asks; may the Bhikkhunī Saṅgha, Venerable sir, may the bhikkhunīs, Venerable sir, may the bhikkhunī, Venerable sir, receive the exhortation.’’
‘Bạch chư Đại đức, Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni, bạch chư Đại đức, các Tỳ-khưu-ni, bạch chư Đại đức, Tỳ-khưu-ni đảnh lễ chân của chư Đại đức, đảnh lễ, đảnh lễ, và cầu xin được đến nhận lời giáo huấn, cầu xin, cầu xin. Kính mong chư Đại đức, Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni được đến nhận lời giáo huấn, kính mong chư Đại đức, các Tỳ-khưu-ni được đến nhận lời giáo huấn, kính mong chư Đại đức, Tỳ-khưu-ni được đến nhận lời giáo huấn.’
Uposathaggepi pātimokkhuddesakena vā ñattiṭṭhapakena vā itarena vā bhikkhunā sace sammato bhikkhu atthi, purimanayeneva ‘‘taṃ bhikkhunisaṅgho, taṃ bhikkhuniyo, taṃ bhikkhunī upasaṅkamatu, upasaṅkamantu, upasaṅkamatū’’ti vattabbaṃ.
Even at the Uposatha hall, if there is a bhikkhu who has been appointed by the reciter of the Pātimokkha, or by the one who lays down the ñatti, or by another bhikkhu, then by the former method it should be said: ‘‘May that Bhikkhunī Saṅgha, may those bhikkhunīs, may that bhikkhunī approach.’’
Tại nơi Uposatha, nếu có một vị Tỳ-khưu đã được chấp thuận, thì người xướng Pātimokkha hoặc người trình bạch yết-ma hoặc một Tỳ-khưu khác phải nói theo cách cũ: ‘Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni đó, các Tỳ-khưu-ni đó, Tỳ-khưu-ni đó hãy đến, hãy đến, hãy đến.’
Sace natthi, ‘‘pāsādikena bhikkhunisaṅgho, bhikkhuniyo, bhikkhunī sampādetu, sampādentu, sampādetū’’ti vattabbaṃ.
If there is none, it should be said: ‘‘May the Bhikkhunī Saṅgha, the bhikkhunīs, the bhikkhunī arrange it pleasantly.’’
Nếu không có, thì phải nói: ‘Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni, các Tỳ-khưu-ni, Tỳ-khưu-ni hãy sắp xếp một cách trang nghiêm.’
Ovādappaṭiggāhakena pāṭipade taṃ paccāharitvā tatheva vattabbaṃ, ayamettha saṅkhepavinicchayo.
On the first day of the month, the bhikkhu who receives the exhortation should refer to that and speak likewise; this is the summary of the decision here.
Vị Tỳ-khưu nhận lời giáo huấn phải lặp lại lời giáo huấn đó vào ngày hôm sau và nói y như vậy. Đây là quyết định tóm tắt trong trường hợp này.
Evaṃ bhikkhunīhi yācitaṃ ovādaṃ ārocetvāva uposatho kātabbo.
Thus, the Uposatha should be performed only after announcing the exhortation requested by the bhikkhunīs.
Như vậy, Uposatha phải được thực hiện sau khi đã thông báo lời giáo huấn mà các Tỳ-khưu-ni đã cầu xin.
Tena vuttaṃ –
Therefore it has been said:
Vì vậy, đã nói rằng:
Pārisuddhiṃ āyasmanto ārocethāti attano parisuddhabhāvaṃ ārocetha, ‘‘pātimokkhaṃ uddisissāmī’’tiidaṃ pārisuddhiārocanassa kāraṇavacanaṃ.
Venerable sirs, declare your purity means, declare your state of being pure. ‘‘I shall recite the Pātimokkha’’—this is the reason for declaring purity.
Thưa chư Đại đức, hãy thông báo sự thanh tịnh có nghĩa là hãy thông báo tình trạng thanh tịnh của mình. ‘Tôi sẽ xướng Pātimokkha’ là lời giải thích lý do cho việc thông báo sự thanh tịnh.
‘‘Na ca, bhikkhave, sāpattikena pātimokkhaṃ sotabbaṃ, yo suṇeyya āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 386) hi vacanato aparisuddhehi pātimokkhaṃ sotuṃ na vaṭṭati.
For it is said, ‘‘Monks, one who has an offense should not listen to the Pātimokkha; whoever listens incurs an offense of wrong-doing,’’ thus it is not proper for impure ones to listen to the Pātimokkha.
Vì theo lời dạy: “Này các Tỳ-khưu, người có tội không nên nghe Pātimokkha; ai nghe sẽ phạm tội Dukkata,” nên những người không thanh tịnh không được phép nghe Pātimokkha.
Tena vuttaṃ – pārisuddhiṃ āyasmanto ārocetha, pātimokkhaṃ uddisissāmīti.
Therefore it is said, ‘‘Venerable sirs, declare your purity; I shall recite the Pātimokkha.’’
Vì vậy, đã nói: Thưa chư Đại đức, hãy thông báo sự thanh tịnh, tôi sẽ xướng Pātimokkha.
Ettha siyā ‘‘saṅgho uposathaṃ kareyya, pātimokkhaṃ uddiseyyā’’ti (mahāva. 134) vuttattā idhāpi ‘‘pātimokkhaṃ uddisissatī’’ti vattabbaṃ, evañhi sati pubbenāparaṃ sandhiyatīti.
Here one might say, ‘‘Since it is said, ‘the Saṅgha should perform the Uposatha, should recite the Pātimokkha,’ here too it should be said, ‘he will recite the Pātimokkha’; for then the earlier and later parts would connect.’’
Ở đây có thể có người nói: vì đã nói “Tăng đoàn nên thực hiện Uposatha, nên xướng Pātimokkha,” nên ở đây cũng phải nói “sẽ xướng Pātimokkha.” Như vậy thì lời trước và lời sau sẽ liên kết với nhau.
Vuccate, vacanamattamevetaṃ na sandhiyati, lakkhaṇato pana sameti, saṅghassa sāmaggiyā, gaṇassa sāmaggiyā, puggalassa uddesā saṅghassa uddiṭṭhaṃ hoti pātimokkhanti idañhettha lakkhaṇaṃ, tasmā ‘‘pātimokkhaṃ uddisissāmī’’ti idamevettha vattabbaṃ.
It is said: this is merely a matter of wording and does not connect (grammatically), but it agrees in meaning. The meaning here is that by the unity of the Saṅgha, by the unity of the group, by the recitation of an individual, the Pātimokkha is considered recited by the Saṅgha. Therefore, ‘‘I shall recite the Pātimokkha’’—this is what should be said here.
Được nói rằng, đây chỉ là lời nói mà không liên kết, nhưng về mặt đặc tính thì phù hợp. Bởi vì sự hòa hợp của Tăng đoàn, sự hòa hợp của nhóm, sự xướng của một cá nhân, thì Pātimokkha được xướng cho Tăng đoàn. Đó là đặc tính ở đây. Vì vậy, chỉ nên nói “Tôi sẽ xướng Pātimokkha” ở đây.
Taṃ sabbeva santā sādhukaṃ suṇoma manasi karomāti nti pātimokkhaṃ.
Being all present, let us listen well and pay attention refers to the Pātimokkha.
Tất cả chúng ta hãy lắng nghe kỹ và ghi nhớ điều đó có nghĩa là Pātimokkha.
Sabbeva santāti yāvatikā tassā parisāya therā ca navā ca majjhimā ca.
Being all present means, all those present in that assembly, whether elders, new bhikkhus, or middle-aged ones.
Tất cả chúng ta có nghĩa là tất cả những ai có mặt trong hội chúng đó, dù là trưởng lão, trung niên hay tân Tỳ-khưu.
Sādhukaṃ suṇomāti aṭṭhiṃ katvā manasi karitvā sotadvāravasena sabbacetasā samannāharāma.
Let us listen well means, let us gather it completely with all our minds, making it a matter of earnest attention through the ear-door.
Hãy lắng nghe kỹ có nghĩa là chúng ta hãy tập trung toàn tâm ý, ghi nhớ và chú ý qua cửa tai.
Manasi karomāti ekaggacittā hutvā citte ṭhapeyyāma.
And pay attention means, let us become one-pointed in mind and establish it in our minds.
Hãy ghi nhớ có nghĩa là chúng ta hãy giữ tâm ý tập trung và an trú trong tâm.
Ettha ca kiñcāpi ‘‘pātimokkhaṃ uddisissāmī’’ti vuttattā ‘‘suṇotha manasi karothā’’ti vattuṃ yuttaṃ viya dissati, ‘‘saṅgho uposathaṃ kareyyā’’tiiminā pana na sameti.
Here, although it seems appropriate to say ‘‘listen and pay attention’’ since it is stated ‘‘I shall recite the Pātimokkha’’, it does not agree with ‘‘the Saṅgha should perform the Uposatha.’’
Và ở đây, mặc dù vì đã nói “Tôi sẽ xướng Pātimokkha” nên có vẻ như thích hợp khi nói “quý vị hãy lắng nghe và ghi nhớ,” nhưng điều này không phù hợp với câu “Tăng đoàn nên thực hiện Uposatha.”
Samaggassa hi saṅghassetaṃ uposathakaraṇaṃ, pātimokkhuddesako ca saṅghapariyāpannova, iccassa saṅghapariyāpannattā ‘‘suṇoma manasi karomā’’ti idameva vattuṃ yuttaṃ.
For this performance of the Uposatha belongs to the united Saṅgha, and the reciter of the Pātimokkha is included within the Saṅgha. Therefore, because he is included within the Saṅgha, it is appropriate to say, ‘‘we listen and we pay attention.’’
Vì việc thực hiện Uposatha này là của một Tăng đoàn hòa hợp, và vị Tỳ-khưu xướng Pātimokkha cũng thuộc về Tăng đoàn. Do vị ấy thuộc về Tăng đoàn, nên chỉ nói “chúng ta hãy lắng nghe và ghi nhớ” là thích hợp.
So āvikareyyāti so taṃ āpattiṃ desetu vā pakāsetu vāti vuttaṃ hoti.
He should declare it: This means that the bhikkhu should either confess or make known that offense.
So āvikareyyā (vị ấy nên trình bày) nghĩa là vị ấy nên trình bày hay công bố tội ấy.
Asantiyā āpattiyāti yassa pana evaṃ anāpannā vā āpattiṃ āpajjitvā ca pana vuṭṭhitā vā desitā vā ārocitā vā āpatti, tassa sā āpatti asantī nāma hoti, evaṃ asantiyā āpattiyā tuṇhī bhavitabbaṃ.
When there is no offense: If, however, a bhikkhu has not incurred an offense, or, having incurred an offense, has already recovered from it, or has confessed it, or has made it known, then that offense is called "non-existent." When there is no such offense, one should remain silent.
Asantiyā āpattiyā (nếu không có tội): Nếu một vị tỳ khưu không phạm tội theo cách đã nói, hoặc đã phạm tội nhưng đã ra khỏi tội, hoặc đã trình bày hay công bố tội, thì tội đó được gọi là không tồn tại (asantī). Như vậy, nếu không có tội, thì nên im lặng.
Tuṇhībhāvena kho panāyasmante ‘‘parisuddhā’’ti vedissāmīti tuṇhībhāvenāpi hi kāraṇena ahaṃ āyasmante ‘‘parisuddhā’’icceva jānissāmīti.
By your silence, friends, I shall understand that you are purified: For by the fact of your silence, I shall understand, friends, that you are indeed purified.
Tuṇhībhāvena kho panāyasmante ‘‘parisuddhā’’ti vedissāmī (chư Tôn giả, do sự im lặng của quý vị, tôi sẽ biết quý vị là thanh tịnh) nghĩa là, do sự im lặng này, tôi sẽ biết chư Tôn giả là thanh tịnh.
Yathā kho pana paccekapuṭṭhassa veyyākaraṇaṃ hotīti yathā ekeneko puṭṭho byākareyya, yathā ekeneko paccekapuṭṭho ‘‘maṃ esa pucchatī’’ti ñatvā byākareyyāti vuttaṃ hoti.
Just as there is a reply from each one who is questioned: This means that just as each person questioned would reply, or just as each one questioned would know, "He is asking me," and then reply.
Yathā kho pana paccekapuṭṭhassa veyyākaraṇaṃ hotī (như mỗi người được hỏi riêng lẻ sẽ trả lời) nghĩa là, như mỗi người được hỏi riêng lẻ nên trả lời, như mỗi người được hỏi riêng lẻ nên biết rằng "người này đang hỏi tôi" rồi trả lời.
Evamevaṃ evarūpāya parisāya yāvatatiyaṃ anusāvitaṃ hotīti ettha ekacce tāva ācariyā evaṃ vadanti ‘‘evamevaṃ imissāya bhikkhuparisāya yadetaṃ ‘yassa siyā āpatti, so āvikareyya, asantiyā āpattiyā tuṇhī bhavitabbaṃ, tuṇhībhāvena kho panāyasmante parisuddhāti vedissāmī’ti tikkhattuṃ anusāvitaṃ, taṃ ekamekena ‘maṃ esa pucchatī’ti evaṃ jānitabbaṃ hotīti attho’’ti.
Thus, for such an assembly, the announcement is made up to the third time: In this regard, some teachers indeed say, "It means that whatever is announced three times to this assembly of bhikkhus—'If anyone has an offense, he should declare it; if there is no offense, he should remain silent; by your silence, friends, I shall understand that you are purified'—each one should understand that 'he is asking me.'"
Evamevaṃ evarūpāya parisāya yāvatatiyaṃ anusāvitaṃ hotī (cũng vậy, đối với hội chúng như thế này, đã được thông báo đến lần thứ ba). Ở đây, một số vị thầy nói như sau: "Cũng vậy, đối với hội chúng tỳ khưu này, lời thông báo 'Nếu ai có tội, vị ấy nên trình bày; nếu không có tội, nên im lặng; chư Tôn giả, do sự im lặng của quý vị, tôi sẽ biết quý vị là thanh tịnh' đã được thông báo ba lần, thì mỗi vị nên biết rằng 'người này đang hỏi tôi'."
Taṃ na yujjati, kasmā?
That is not appropriate. Why?
Điều đó không hợp lý, tại sao?
Atthabyañjanabhedato.
Because of the difference in meaning and expression.
Vì sự khác biệt về nghĩa và văn tự.
Anussāvanañhi nāma atthato ca byañjanato ca abhinnaṃ hoti ‘‘dutiyampi etamatthaṃ vadāmī’’tiādīsu (mahāva. 72; cūḷava. 3) viya, ‘‘yassa siyā’’tiādivacanattayaṃ pana atthatopi byañjanatopi bhinnaṃ, tenassa anussāvanattayaṃ na yujjati.
For an announcement, in terms of meaning and expression, is undivided, as in "I speak this matter a second time," and so on. But these three utterances starting with "If anyone has" are different in both meaning and expression; therefore, their being a three-fold announcement is not appropriate.
Sự thông báo (anussāvana) về nghĩa và văn tự không khác biệt, như trong các câu "Tôi nói điều này lần thứ hai" v.v. Nhưng ba câu "Nếu ai có tội" v.v. thì khác biệt cả về nghĩa và văn tự. Do đó, việc coi đó là ba lần thông báo là không hợp lý.
Yadi cetaṃ yāvatatiyānussāvanaṃ siyā, nidānuddese aniṭṭhitepi āpatti siyā.
And if this were a third announcement, an offense would be incurred even before the introduction (nidāna) is completed.
Và nếu đó là sự thông báo đến lần thứ ba, thì tội có thể phát sinh ngay cả khi phần nidāna (duyên khởi) chưa được trình bày xong.
Na ca yuttaṃ anāpattikkhette āpattiṃ āpajjituṃ.
And it is not proper to incur an offense in a non-offense area.
Và việc phạm tội trong khu vực không có tội là không hợp lý.
Apare ‘‘anusāvita’’ntipadassa anusāvetabbanti atthaṃ vikappetvā ‘‘yāvatatiya’’ntiidaṃ upari uddesāvasāne ‘‘kaccittha parisuddhā…pe… tatiyampi pucchāmī’’ti etaṃ sandhāya vuttanti āhu.
Others interpret the word "anusāvitaṃ" as "should be announced" and say that this "yāvatatiyaṃ" refers to the statement "Are you, venerable sirs, pure...? ...I ask a third time," at the end of the uddesa (recitation) later on.
Các vị khác, giải thích từ "anusāvitaṃ" là "nên thông báo" (anusāvetabbaṃ), nói rằng "yāvatatiyaṃ" (đến lần thứ ba) này được nói để chỉ đến lời nói "Kaccittha parisuddhā...pe... tatiyampi pucchāmī" (Quý vị có thanh tịnh không?...pe... tôi hỏi lần thứ ba) ở cuối phần trình bày (uddesa) sau này.
Tampi na yujjati, kasmā?
That too is not appropriate. Why?
Điều đó cũng không hợp lý, tại sao?
Atthayuttīnaṃ abhāvato.
Due to the absence of logical consistency in meaning.
Vì không có sự hợp lý về nghĩa.
Idañhi padaṃ keci ‘‘anusāveta’’nti sajjhāyanti, keci ‘‘anusāveta’’nti, taṃ ubhayaṃ vāpi atītakālameva dīpeti, na anāgataṃ.
Some recite this word as "anusāvitaṃ," and some as "anusāveta." Both indicate only the past tense, not the future.
Một số người đọc từ này là "anusāvitaṃ", một số đọc là "anusāvetaṃ", cả hai đều chỉ thời quá khứ, không phải thời tương lai.
Yadi cassa ayaṃ attho siyā, ‘‘anusāvitaṃ hessatī’’ti vadeyya, evaṃ tāva atthābhāvato na yujjati.
If this were its meaning, it would have said "anusāvitaṃ hessati" (it will be announced). Thus, it is not appropriate due to the absence of such a meaning.
Và nếu nghĩa của nó là như vậy, thì lẽ ra phải nói "anusāvitaṃ hessatī" (sẽ được thông báo). Như vậy, trước hết là không hợp lý vì không có nghĩa.
Yadi cetaṃ uddesāvasāne vacanaṃ sandhāya vuttaṃ siyā, ‘‘na āvikarissāmī’’ti cittaṃ uppādentassa nidāne samattepi vuttamusāvādo na siyā, kasmā?
And if this statement referred to the utterance at the end of the uddesa, then for one who generates the thought, "I will not declare it," the conscious falsehood would not occur even when the nidāna is completed. Why?
Và nếu lời nói này được nói để chỉ đến lời nói ở cuối phần trình bày, thì đối với người khởi tâm "tôi sẽ không trình bày", thì lời nói dối có ý thức (sampajānamusāvāda) sẽ không phát sinh ngay cả khi phần duyên khởi đã hoàn tất, tại sao?
‘‘Yāvatatiyaṃ anussāviyamāne’’tivacanato (mahāva. 134) ‘‘yāvatatiya’’nti idaṃ vacanameva niratthakaṃ siyā, kasmā?
Because of the statement "when announced a third time," this very word "yāvatatiyaṃ" would be meaningless. Why?
Vì lời nói "yāvatatiyaṃ anussāviyamāne" (khi được thông báo đến lần thứ ba), thì lời "yāvatatiyaṃ" này sẽ trở nên vô nghĩa, tại sao?
Nidānuddese yāvatatiyānussāvanassa abhāvatoti evaṃ yuttiabhāvato tampi na yujjati.
Because there is no three-fold announcement in the uddesa of the nidāna. Thus, due to the absence of this logical consistency, that interpretation is also not appropriate.
Vì không có sự thông báo đến lần thứ ba trong phần trình bày duyên khởi. Như vậy, điều đó cũng không hợp lý vì không có sự hợp lý.
‘‘Yāvatatiyaṃ anusāvitaṃ hotī’’ti idaṃ pana lakkhaṇavacanamattaṃ, tena imamatthaṃ dasseti – idaṃ pātimokkhaṃ nāma yāvatatiyaṃ anussāviyati, tasmiṃ yāvatatiyaṃ anussāviyamāne yo saramāno santiṃ āpattiṃ nāvikaroti, tassa yāvatatiyānussāvanāvasāne sampajānamusāvādo hotīti.
However, this phrase, "yāvatatiyaṃ anusāvitaṃ hoti" (the announcement is made up to the third time), is merely a characteristic statement. By it, it shows this meaning: this Pātimokkha is announced up to three times. When it is thus announced up to three times, if a bhikkhu, remembering a present offense, does not declare it, then at the end of the third announcement, he incurs an offense of conscious falsehood.
Nhưng "yāvatatiyaṃ anusāvitaṃ hotī" (đã được thông báo đến lần thứ ba) chỉ là một lời nói biểu thị đặc điểm. Với lời này, nó chỉ ra nghĩa này: Pātimokkha này được thông báo đến lần thứ ba. Khi Pātimokkha này được thông báo đến lần thứ ba, nếu một vị nào nhớ có tội nhưng không trình bày, thì khi kết thúc việc thông báo lần thứ ba, vị ấy sẽ phạm tội nói dối có ý thức (sampajānamusāvāda).
Tadetaṃ yathā anusāvitaṃ yāvatatiyaṃ anusāvitaṃ nāma hoti, taṃ dassetuṃ tatthāyasmante pucchāmītiādi vuttaṃ.
To show how that announcement is an announcement made up to the third time, the words "Tatthāyasmante pucchāmi" (Venerable sirs, I ask you about this) and so on, are spoken.
Để chỉ ra rằng điều đó được thông báo đến lần thứ ba như thế nào, lời nói Tatthāyasmante pucchāmī (ở đó tôi hỏi chư Tôn giả) v.v. đã được nói.
Taṃ panetaṃ pārājikādīnaṃ avasāne dissati, na nidānāvasāne.
However, this is found at the end of the Pārājika rules and so on, not at the end of the Nidāna.
Tuy nhiên, điều này được thấy ở cuối các pārājika v.v., chứ không phải ở cuối phần duyên khởi.
Kiñcāpi na dissati, atha kho uddesakāle ‘‘āvikatā hissa phāsu hotī’’ti vatvā ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidānaṃ, tatthāyasmante pucchāmī’’tiādinā nayena vattabbameva.
Although it is not explicitly found, nevertheless, at the time of recitation, after saying "For declared, it is comfortable for him," it should indeed be said in the manner of "Venerable sirs, the introduction has been recited; I ask you about this," and so on.
Mặc dù không được thấy, nhưng trong lúc trình bày (uddesa), sau khi nói "āvikatā hissa phāsu hotī" (việc trình bày giúp vị ấy được an ổn), thì vẫn phải nói theo cách "uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidānaṃ, tatthāyasmante pucchāmī" (chư Tôn giả, phần duyên khởi đã được trình bày, ở đó tôi hỏi chư Tôn giả) v.v.
Evañhi nidānaṃ suuddiṭṭhaṃ hoti, aññathā duuddiṭṭhaṃ.
For thus, the Nidāna is well-recited; otherwise, it is ill-recited.
Làm như vậy thì phần duyên khởi mới được trình bày tốt, nếu không thì sẽ được trình bày không tốt.
Imameva ca atthaṃ sandhāya uposathakkhandhake vuttaṃ ‘‘yāvatatiyaṃ anusāvitaṃ hotīti sakimpi anusāvitaṃ hoti, dutiyampi anusāvitaṃ hoti, tatiyampi anusāvitaṃ hotī’’ti (mahāva. 134).
And it is referring to this very meaning that it is said in the Uposatha-khandhaka: "‘yāvatatiyaṃ anusāvitaṃ hoti’ means it is announced once, it is announced a second time, it is announced a third time."
Và chính để chỉ nghĩa này mà trong Uposathakkhandhaka đã nói: "yāvatatiyaṃ anusāvitaṃ hotīti sakimpi anusāvitaṃ hoti, dutiyampi anusāvitaṃ hoti, tatiyampi anusāvitaṃ hotī" (đã được thông báo đến lần thứ ba nghĩa là đã được thông báo một lần, đã được thông báo lần thứ hai, đã được thông báo lần thứ ba).
Ayamettha ācariyaparamparābhato vinicchayo.
This is the authoritative decision handed down through the lineage of teachers here.
Đây là quyết định theo truyền thống của các vị thầy ở đây.
Antarāyikoti vippaṭisāravatthutāya pāmojjādisambhavaṃ nivāretvā paṭhamajjhānādīnaṃ adhigamāya antarāyaṃ karoti.
Antarāyiko (an obstacle): It prevents the arising of joy and so on, due to its nature as a cause of remorse, and thus creates an obstacle to the attainment of the first jhāna and so on.
Antarāyiko (gây chướng ngại) nghĩa là, do là nguyên nhân của sự hối hận (vippaṭisāra), nó ngăn cản sự phát sinh của niềm vui (pāmojja) v.v., và gây chướng ngại cho sự chứng đắc sơ thiền v.v.
Tasmāti yasmā ayaṃ anāvikaraṇasaṅkhāto sampajānamusāvādo antarāyiko hoti, tasmā.
Tasmā (Therefore): Since this conscious falsehood, which is a failure to declare, is an obstacle, therefore (it should be declared).
Tasmā (do đó) nghĩa là, vì lời nói dối có ý thức dưới dạng không trình bày này là gây chướng ngại, do đó.
Saramānenāti attani santiṃ āpattiṃ jānantena.
Saramānenā (by one who remembers): By one who knows an existing offense within oneself.
Saramānenā (bởi người có chánh niệm) nghĩa là, bởi người biết tội hiện hữu trong mình.
Visuddhāpekkhenāti vuṭṭhātukāmena visujjhitukāmena.
Visuddhāpekkhenā (by one desiring purity): By one who wishes to recover from the offense, by one who wishes to become pure.
Visuddhāpekkhenā (bởi người mong muốn thanh tịnh) nghĩa là, bởi người mong muốn thoát khỏi tội, mong muốn được thanh tịnh.
Santī āpattīti āpajjitvā avuṭṭhitā āpatti.
Santī āpattī (an existing offense): An offense that has been incurred and from which one has not yet recovered.
Santī āpattī (tội hiện hữu) nghĩa là, tội đã phạm nhưng chưa được thoát khỏi.
Āvikātabbāti saṅghamajjhe vā gaṇamajjhe vā ekapuggale vā pakāsetabbā, antamaso anantarassāpi bhikkhuno ‘‘ahaṃ, āvuso, itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno, ito vuṭṭhahitvā taṃ āpattiṃ paṭikarissāmī’’ti (mahāva. 170) vattabbaṃ.
Āvikātabbā (should be declared): It should be made known in the midst of the Saṅgha, or in the midst of a group (of bhikkhus), or to a single individual. At the very least, it should be said to the next bhikkhu, "Friend, I have incurred such and such an offense; having recovered from this, I will remedy that offense."
Āvikātabbā (nên trình bày) nghĩa là, nên công bố trước Tăng chúng, hoặc trước một nhóm, hoặc trước một cá nhân, hoặc ít nhất cũng nên nói với một vị tỳ khưu gần nhất rằng: "Thưa Đại đức, tôi đã phạm tội tên là X, sau khi thoát khỏi đây, tôi sẽ sửa chữa tội đó."
Sacepi vematiko hoti, ‘‘ahaṃ, āvuso, itthannāmāya āpattiyā vematiko, yadā nibbematiko bhavissāmi, tadā taṃ āpattiṃ paṭikarissāmī’’ti (mahāva. 169) vattabbaṃ.
Even if he is in doubt, he should say, "Friend, I am in doubt about such and such an offense; when I am no longer in doubt, I will remedy that offense."
Ngay cả khi có nghi ngờ, cũng nên nói: "Thưa Đại đức, tôi nghi ngờ về tội tên là X, khi nào hết nghi ngờ, tôi sẽ sửa chữa tội đó."
Āvikatā hissa phāsu hotītiettha āvikatāti āvikatāya, pakāsitāyāti attho.
Āvikatā hissa phāsu hoti (For declared, it is comfortable for him): In this phrase, āvikatā means "by being declared," or "by being made known."
Trong câu Āvikatā hissa phāsu hotī (việc trình bày giúp vị ấy được an ổn), āvikatā có nghĩa là do sự trình bày, do sự công bố.
Alajjitātiādīsu (pari. 295) viya hi idampi karaṇatthe paccattavacanaṃ.
For here too, like in "alajjitā" (shamelessly), this is a word in the nominative case with the meaning of the instrumental case.
Cũng như trong các từ alajjitā v.v., đây là một từ ở cách thứ nhất mang nghĩa công cụ.
Hīti nipātamattaṃ.
Hī is merely a particle.
Hī chỉ là một giới từ.
Assāti etassa bhikkhuno.
Assa (for him): For that bhikkhu.
Assā (của vị ấy) nghĩa là, của vị tỳ khưu này.
Phāsu hotīti paṭhamajjhānādīnaṃ adhigamāya phāsu hoti, avippaṭisāramūlakānaṃ pāmojjādīnaṃ vasena sukhappaṭipadā sampajjatīti attho.
Phāsu hoti (it is comfortable): It is comfortable for the attainment of the first jhāna and so on; it means that an easy practice is accomplished through the joy and so on, rooted in freedom from remorse.
Phāsu hotī (được an ổn) nghĩa là, được an ổn để chứng đắc sơ thiền v.v., nghĩa là, một con đường thực hành dễ dàng sẽ thành tựu nhờ niềm vui (pāmojja) v.v. có nguồn gốc từ việc không hối hận.
Yo panāti rassadīghādinā liṅgādibhedena yo koci.
Yo pana (Whatever) refers to any bhikkhu, regardless of distinctions such as being short or tall, or differences in gender and so on.
Yo pana (Tỳ-kheo nào) có nghĩa là bất cứ ai, với sự khác biệt về hình tướng, v.v., như ngắn hay dài.
Bhikkhūti ehibhikkhuupasampadā, saraṇagamanūpasampadā, ovādappaṭiggahaṇūpasampadā, pañhābyākaraṇūpasampadā, aṭṭhagarudhammappaṭiggahaṇūpasampadā, dūtenūpasampadā, aṭṭhavācikūpasampadā, ñatticatutthakammūpasampadāti imāsu aṭṭhasu upasampadāsu ñatticatutthena upasampadākammena akuppena ṭhānārahena upasampanno.
Bhikkhūti refers to one who has been ordained through an irreproachable and valid formal act of ordination by motion and three announcements (ñatticatutthakamma), among these eight kinds of ordination: ordination by the words ‘ehi bhikkhu’, ordination by going for refuge, ordination by accepting the exhortation, ordination by answering a question, ordination by accepting the eight weighty rules, ordination by a messenger, ordination by eight pronouncements, and ordination by a motion and three announcements.
Bhikkhū (Tỳ-kheo) là người đã được thọ đại giới (upasampanno) bằng nghi thức thọ giới ñatticatutthakamma không bị hủy hoại và hợp lệ, trong số tám loại thọ giới sau: Ehi-bhikkhu-upasampadā, Saraṇagamana-upasampadā, Ovādappaṭiggahaṇa-upasampadā, Pañhābyākaraṇa-upasampadā, Aṭṭhagarudhammappaṭiggahaṇa-upasampadā, Dūtenūpasampadā, Aṭṭhavācikūpasampadā, và Ñatticatutthakammūpasampadā.
Tassa pana kammassa vatthuñattianussāvana sīmā parisāsampattivasena akuppatā veditabbā.
The irreproachability of that formal act is to be understood in terms of the perfection of the candidate (vatthu), the motion (ñatti), the announcements (anussāvana), the boundary (sīmā), and the assembly (parisā).
Sự không bị hủy hoại của nghi thức ấy cần được hiểu theo sự đầy đủ của vatthu (đối tượng), ñatti (tuyên ngôn), anussāvana (tuyên bố), sīmā (giới hạn) và parisā (hội chúng).
Tattha vatthūti upasampadāpekkho puggalo, so ṭhapetvā ūnavīsativassaṃ antimavatthuajjhāpannapubbaṃ, paṇḍakādayo ca ekādasa abhabbapuggale veditabbo.
Therein, vatthu refers to the person seeking ordination. He should be understood as being exclusive of a person under twenty years of age, one who has previously committed a terminal offense, and the eleven types of disqualified individuals, such as a paṇḍaka.
Trong số đó, vatthu (đối tượng) là người cầu thọ đại giới, và người này cần được hiểu là không bao gồm người chưa đủ hai mươi tuổi, người đã từng phạm tội pārājika cuối cùng, và mười một hạng người bất khả thọ giới như paṇḍaka (người ái nam ái nữ), v.v.
Tattha ūnavīsativasso nāma paṭisandhiggahaṇato paṭṭhāya aparipuṇṇavīsativasso.
Therein, a person under twenty years of age is one who has not completed twenty years since taking rebirth-linking.
Trong số đó, ūnavīsativasso (người chưa đủ hai mươi tuổi) là người chưa đủ hai mươi tuổi kể từ khi tái sinh (paṭisandhi).
Antimavatthuajjhāpannapubbo nāma catunnaṃ pārājikānaṃ aññataraṃ ajjhāpannapubbo.
One who has previously committed a terminal offense is one who has previously committed any of the four pārājika offenses.
Antimavatthuajjhāpannapubbo (người đã từng phạm tội pārājika cuối cùng) là người đã từng phạm một trong bốn tội pārājika.
Paṇḍakādayo vajjanīyapuggalakathāyaṃ vuttā.
The paṇḍakas and others have been mentioned in the discourse on individuals to be excluded.
Paṇḍakā (người ái nam ái nữ), v.v., đã được nói đến trong phần về những người cần tránh.
Tesu āsittapaṇḍakañca usūyapaṇḍakañca ṭhapetvā opakkamikapaṇḍako napuṃsakapaṇḍako paṇḍakabhāvapakkhe ṭhito pakkhapaṇḍako ca idha adhippeto.
Among them, excluding the āsittapaṇḍaka and the usūyapaṇḍaka, the opakkamikapaṇḍaka, the napuṃsakapaṇḍaka, and the pakkhapaṇḍaka who is in the phase of being a paṇḍaka are intended here.
Trong số đó, ngoại trừ āsittapaṇḍaka (người ái nam ái nữ do xuất tinh) và usūyapaṇḍaka (người ái nam ái nữ do ganh tị), ở đây ý nói đến opakkamikapaṇḍako (người ái nam ái nữ do nghiệp), napuṃsakapaṇḍako (người ái nam ái nữ bẩm sinh), và pakkhapaṇḍako (người ái nam ái nữ theo chu kỳ) khi họ ở trong trạng thái paṇḍaka.
Theyyasaṃvāsako pana tividho liṅgatthenako saṃvāsatthenako ubhayatthenakoti.
A theyyasaṃvāsaka (one who lives in communion by theft) is of three kinds: liṅgatthenaka, saṃvāsatthenaka, and ubhayatthenaka.
Theyyasaṃvāsako (người sống chung trộm cắp) thì có ba loại: liṅgatthenako (trộm y phục), saṃvāsatthenako (trộm sự sống chung), và ubhayatthenako (trộm cả hai).
Tattha yo sayaṃ pabbajitvā na bhikkhuvassāni gaṇeti, na yathāvuḍḍhaṃ bhikkhūnaṃ vā sāmaṇerānaṃ vā vandanaṃ sādiyati, na āsanena paṭibāhati, na uposathādīsu sandissati, ayaṃ asuddhacittatāya liṅgamattasseva thenitattā liṅgatthenako nāma.
Therein, one who ordains himself, does not count the years as a bhikkhu, does not consent to being paid homage by bhikkhus or sāmaṇeras according to seniority, does not prevent them from taking a seat, and does not appear at the uposatha and other ceremonies, is called a liṅgatthenaka (one who steals the guise) because, due to his impure intention, he has stolen only the guise.
Trong số đó, người tự mình xuất gia nhưng không tính tuổi hạ Tỳ-kheo, không chấp nhận sự đảnh lễ của Tỳ-kheo hay Sa-di theo thứ tự tuổi hạ, không từ chối chỗ ngồi, không tham gia vào các nghi lễ Uposatha, v.v., người này được gọi là liṅgatthenako (trộm y phục) vì chỉ trộm hình tướng do tâm bất tịnh của mình.
Yo pana bhikkhūhi pabbajito sāmaṇero samāno kāsāyāni apanetvā tesu saussāhova methunaṃ dhammaṃ paṭisevitvā puna nivāsetvā sāmaṇerabhāvaṃ paṭijānāti, ayaṃ bhikkhūhi dinnaliṅgassa apariccattattā na liṅgatthenako, na liṅgānurūpassa saṃvāsassa sāditattā nāpi saṃvāsatthenako.
However, a sāmaṇera who, having been ordained by bhikkhus, removes his saffron robes while still intending to wear them again, engages in sexual intercourse, and then puts them back on and acknowledges his status as a sāmaṇera—this person is not a liṅgatthenaka, because he has not abandoned the guise given by the bhikkhus; nor is he a saṃvāsatthenaka, because he has not consented to a communion befitting the guise.
Còn người vốn là Sa-di được các Tỳ-kheo cho xuất gia, sau khi cởi bỏ y kāṣāya, lại có ý định mặc lại chúng và phạm hạnh dâm dục, rồi lại mặc y trở lại và tự nhận mình là Sa-di, người này không phải là liṅgatthenako vì không từ bỏ hình tướng được các Tỳ-kheo ban cho, cũng không phải là saṃvāsatthenako vì không chấp nhận sự sống chung phù hợp với hình tướng.
Antimavatthuajjhāpannakepi eseva nayo.
The same principle applies to one who has committed a terminal offense.
Tương tự cũng áp dụng cho người đã từng phạm tội pārājika cuối cùng.
Yo ca kho sāmaṇero samāno videsaṃ gantvā bhikkhuvassāni gaṇeti, yathāvuḍḍhaṃ vandanaṃ sādiyati, āsanena paṭibāhati, uposathādīsu sandissati, ayaṃ saṃvāsamattasseva thenitattā saṃvāsatthenako nāma.
But a sāmaṇera who goes to a foreign country, counts the years as a bhikkhu, consents to being paid homage according to seniority, prevents others from taking a seat, and appears at the uposatha and other ceremonies, is called a saṃvāsatthenaka (one who steals the communion) because he has stolen only the communion.
Còn người vốn là Sa-di, sau khi đi đến một xứ khác, tính tuổi hạ Tỳ-kheo, chấp nhận sự đảnh lễ theo thứ tự tuổi hạ, từ chối chỗ ngồi, tham gia vào các nghi lễ Uposatha, v.v., người này được gọi là saṃvāsatthenako (trộm sự sống chung) vì chỉ trộm sự sống chung.
Bhikkhuvassagaṇanādiko hi sabbopi kiriyabhedo imasmiṃ atthe ‘‘saṃvāso’’ti veditabbo.
Indeed, every type of action, such as counting the years as a bhikkhu, is to be understood as "communion" in this context.
Tất cả các hành vi như tính tuổi hạ Tỳ-kheo, v.v., trong trường hợp này đều được hiểu là “saṃvāsa” (sống chung).
Sikkhaṃ paccakkhāya ‘‘na maṃ koci jānātī’’ti puna evaṃ paṭipajjantepi eseva nayo.
The same principle applies to one who, after giving up the training, thinking, "No one knows me," acts in this way again.
Tương tự cũng áp dụng cho người đã từ bỏ giới học (sikkhā) và hành xử như vậy trở lại, nghĩ rằng “không ai biết mình”.
Yo pana sayaṃ pabbajitvā vihāraṃ gantvā yathāvuḍḍhaṃ vandanaṃ sādiyati, āsanena paṭibāhati, bhikkhuvassāni gaṇeti, uposathādīsu sandissati, ayaṃ liṅgassa ceva saṃvāsassa ca thenitattā ubhayatthenako nāma.
One who ordains himself, goes to a monastery, consents to being paid homage according to seniority, prevents others from taking a seat, counts the years as a bhikkhu, and appears at the uposatha and other ceremonies, is called an ubhayatthenaka (one who steals both) because he has stolen both the guise and the communion.
Còn người tự mình xuất gia, đến một tu viện, chấp nhận sự đảnh lễ theo thứ tự tuổi hạ, từ chối chỗ ngồi, tính tuổi hạ Tỳ-kheo, tham gia vào các nghi lễ Uposatha, v.v., người này được gọi là ubhayatthenako (trộm cả hai) vì trộm cả hình tướng và sự sống chung.
Dhuranikkhepavasena kāsāyāni apanetvā antimavatthuṃ ajjhāpajjitvā puna tāni acchādetvā evaṃ paṭipajjantepi eseva nayo, ayaṃ tividhopi theyyasaṃvāsako idha adhippeto.
The same principle applies to one who, having put aside the robes with the intention of abandoning the burden, commits a terminal offense, and then puts them on again and acts in this way. All three types of theyyasaṃvāsaka are intended here.
Tương tự cũng áp dụng cho người đã cởi bỏ y kāṣāya với ý định từ bỏ gánh nặng (dhura), phạm tội pārājika cuối cùng, rồi lại mặc y trở lại và hành xử như vậy; cả ba loại theyyasaṃvāsako này đều được đề cập ở đây.
Ṭhapetvā pana imaṃ tividhaṃ.
However, this is excluding these three types.
Tuy nhiên, ngoại trừ ba loại này.
Yo pana upasampanno titthiyabhāvaṃ patthayamāno sayaṃ vā kusacīrādikaṃ titthiyaliṅgaṃ ādiyati, tesaṃ vā santike pabbajati, naggo vā hutvā ājīvakānaṃ santikaṃ gantvā tesaṃ vatāni ādiyati, ayaṃ titthiyapakkantako nāma.
But an ordained person who, aspiring to the state of a heretic, either himself takes up the heretical guise of grass-cloth and so on, or goes forth in their presence, or, being naked, goes to the Ājīvakas and adopts their practices, is called a titthiyapakkantaka (one who has gone over to the heretics).
Còn người đã thọ đại giới, mong muốn trở thành ngoại đạo, tự mình mặc y phục của ngoại đạo như áo cỏ, v.v., hoặc xuất gia với họ, hoặc trở thành người trần truồng và đến với các Ājīvaka để thực hành các khổ hạnh của họ, người này được gọi là titthiyapakkantako (người đã rời bỏ để theo ngoại đạo).
Ṭhapetvā pana manussajātikaṃ avaseso sabbopi tiracchānagato nāma.
Excluding a human being, all the rest are called tiracchānagata (an animal).
Tuy nhiên, ngoại trừ loài người, tất cả các loài khác đều được gọi là tiracchānagato (bàng sinh).
Yena manussajātikā janetti sayampi manussabhūteneva sañcicca jīvitā voropitā, ayaṃ mātughātako nāma.
One who, being a human himself, has intentionally deprived his own human mother of life, is called a mātughātaka (a matricide).
Người nào, tự mình cũng là con người, đã cố ý giết mẹ ruột của mình, người này được gọi là mātughātako (kẻ giết mẹ).
Pitughātakepi eseva nayo.
The same principle applies to a pitughātaka (a parricide).
Tương tự cũng áp dụng cho pitughātake (kẻ giết cha).
Yena antamaso gihiliṅge ṭhitopi manussajātiko khīṇāsavo sañcicca jīvitā voropito, ayaṃ arahantaghātako nāma.
One who, even while in the lay guise, has intentionally deprived a human Arahant of life, is called an arahantaghātaka (a killer of an Arahant).
Người nào, dù ở trong hình tướng cư sĩ, đã cố ý giết một vị A-la-hán là con người, người này được gọi là arahantaghātako (kẻ giết A-la-hán).
Yo pana pakatattaṃ bhikkhuniṃ tiṇṇaṃ maggānaṃ aññatarasmiṃ magge dūseti, ayaṃ bhikkhunidūsako nāma.
One who violates an ordinary bhikkhunī in any of the three orifices is called a bhikkhunidūsaka (a defiler of a bhikkhunī).
Người nào làm ô uế một Tỳ-kheo-ni bình thường trên một trong ba con đường (mắt, tai, mũi), người này được gọi là bhikkhunidūsako (kẻ làm ô uế Tỳ-kheo-ni).
Yo devadatto viya sāsanaṃ uddhammaṃ ubbinayaṃ katvā catunnaṃ kammānaṃ aññataravasena saṅghaṃ bhindati, ayaṃ saṅghabhedako nāma.
One who, like Devadatta, having rendered the teaching contrary to the Dhamma and Vinaya, splits the Saṅgha by means of one of the four formal acts, is called a saṅghabhedaka (a schismatic).
Người nào, giống như Devadatta, đã làm cho Giáo pháp trở thành phi pháp, phi luật, và chia rẽ Tăng đoàn bằng một trong bốn nghi thức (kamma), người này được gọi là saṅghabhedako (kẻ phá hòa hợp Tăng).
Yo devadatto viya duṭṭhacittena vadhakacittena tathāgatassa jīvamānakasarīre khuddakamakkhikāya pivanamattampi lohitaṃ uppādeti, ayaṃ lohituppādako nāma.
One who, like Devadatta, with a malevolent and murderous mind, causes even a drop of blood—enough for a tiny fly to drink—to be shed from the living body of the Tathāgata, is called a lohituppādaka (one who wounds a Buddha).
Người nào, giống như Devadatta, với tâm ác độc, với ý định giết hại, đã làm cho một lượng máu dù chỉ bằng một con ruồi nhỏ uống được chảy ra từ thân thể còn sống của Đức Như Lai, người này được gọi là lohituppādako (kẻ làm chảy máu Như Lai).
Yassa itthinimittuppādanakammato ca purisanimittuppādanakammato ca ubhato duvidhampi byañjanaṃ atthi, ayaṃ ubhatobyañjanako nāma.
One who has sexual characteristics of both types, arising from kamma that produces the female characteristic and from kamma that produces the male characteristic, is called an ubhatobyañjanaka (one with both sexes).
Người nào có cả hai loại dấu hiệu (byañjana) do nghiệp tạo ra dấu hiệu nữ và nghiệp tạo ra dấu hiệu nam, người này được gọi là ubhatobyañjanako (người lưỡng tính).
Iti ime terasa puggalā upasampadāya avatthū, ime pana ṭhapetvā aññasmiṃ upasampadāpekkhe sati upasampadākammaṃ vatthusampattivasena akuppaṃ hoti.
Thus, these thirteen individuals are not a valid basis (avatthu) for ordination. However, excluding these, when there is another candidate for ordination, the formal act of ordination is irreproachable due to the perfection of the candidate (vatthusampatti).
Như vậy, mười ba hạng người này không phải là đối tượng (vatthu) để thọ đại giới; tuy nhiên, ngoại trừ mười ba hạng người này, khi có một người cầu thọ đại giới khác, nghi thức thọ đại giới sẽ không bị hủy hoại nhờ sự đầy đủ của đối tượng (vatthusampatti).
Kathaṃ ñattisampattivasena akuppaṃ hoti?
How is it irreproachable due to the perfection of the motion (ñattisampatti)?
Làm thế nào mà nó không bị hủy hoại nhờ ñattisampattivasena (sự đầy đủ của tuyên ngôn)?
Vatthusaṅghapuggalañattīnaṃ aparāmasanāni, pacchā ñattiṭṭhapanañcāti ime tāva pañca ñattidosā.
First, there are these five defects of the motion: not referring to the candidate, the Saṅgha, the preceptor, and the motion, and placing the motion afterwards.
Năm lỗi về ñatti này là: không đề cập đến đối tượng, Tăng đoàn, người, ñatti, và việc đặt ñatti sau.
Tattha ‘‘ayaṃ itthannāmo’’ti upasampadāpekkhassa akittanaṃ vatthuaparāmasanaṃ nāma.
Therein, not mentioning the ordination candidate by stating, "This person, of such and such a name," is called not referring to the candidate (vatthuaparāmasana).
Trong số đó, việc không nêu tên của người cầu thọ đại giới là “người tên là này” được gọi là vatthuaparāmasanaṃ (không đề cập đối tượng).
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho’’tiettha ‘‘suṇātu me, bhante’’ti vatvā ‘‘saṅgho’’ti abhaṇanaṃ saṅghaaparāmasanaṃ nāma.
In the phrase, "Venerable sirs, let the Saṅgha listen to me," saying, "Venerable sirs, let me listen," but not saying, "the Saṅgha," is called not referring to the Saṅgha (saṅghaaparāmasana).
Trong câu “Suṇātu me, bhante, saṅgho” (Bạch chư Tăng, xin Tăng hãy lắng nghe con), việc nói “Suṇātu me, bhante” nhưng không nói “saṅgho” được gọi là saṅghaaparāmasanaṃ (không đề cập Tăng đoàn).
‘‘Itthannāmassa upasampadāpekkho’’ti upajjhāyassa akittanaṃ puggalaaparāmasanaṃ nāma.
Not mentioning the preceptor by stating, "the ordination candidate of so-and-so," is called not referring to the individual (puggalaaparāmasana).
Việc không nêu tên của vị Upajjhāya (Thầy tế độ) là “người cầu thọ đại giới của vị tên là này” được gọi là puggalaaparāmasanaṃ (không đề cập người).
Sabbena sabbaṃ ñattiyā anuccāraṇaṃ ñattiaparāmasanaṃ nāma.
Not reciting the motion at all is called not referring to the motion (ñattiaparāmasana).
Việc hoàn toàn không tuyên đọc ñatti được gọi là ñattiaparāmasanaṃ (không đề cập ñatti).
Paṭhamaṃ kammavācaṃ niṭṭhāpetvā ‘‘esā ñattī’’ti vatvā ‘‘khamati saṅghassā’’ti evaṃ ñattikittanaṃ pacchā ñattiṭṭhapanaṃ nāma.
First concluding the procedural text (kammavācā) and then stating the motion by saying, "This is the motion," and "The Saṅgha consents," is called placing the motion afterwards (pacchā ñattiṭṭhapana).
Việc hoàn tất lời tuyên ngôn (kammavācā) trước, rồi nói “Đây là ñatti” và sau đó tuyên bố ñatti như “khamati saṅghassā” (Tăng đồng ý) được gọi là pacchā ñattiṭṭhapanaṃ (đặt ñatti sau).
Iti imehi dosehi vimuttāya ñattiyā sampannaṃ ñattisampattivasena akuppaṃ hoti.
Thus, being perfected with a motion that is free from these defects, it is irreproachable due to the perfection of the motion.
Như vậy, nghi thức thọ đại giới đầy đủ với ñatti không có những lỗi này sẽ không bị hủy hoại nhờ sự đầy đủ của ñatti.
Anussāvanavasena akuppatāyapi vatthusaṅghapuggalānaṃ aparāmasanāni, sāvanāya hāpanaṃ, akāle sāvananti ime pañca anussāvanadosā.
Regarding the proclamation, the five faults of proclamation are: not considering the object, the Saṅgha, and the individual, even when it is unshakeable; neglecting the proclamation; and proclaiming at an improper time.
Do sự tuyên ngôn (anussāvanā), các lỗi không xem xét đến các vật, Tăng, và cá nhân (vatthusaṅghapuggalānaṃ aparāmasanāni) dù không bị hủy bỏ; việc bỏ sót lời tuyên ngôn (sāvanāya hāpanaṃ); và việc tuyên ngôn không đúng lúc (akāle sāvanaṃ) – đây là năm lỗi của sự tuyên ngôn.
Tattha vatthādīnaṃ aparāmasanāni ñattiyaṃ vuttasadisāneva.
Among these, the not considering of the object and so on is exactly like the not considering mentioned in the ñatti.
Trong số đó, việc không xem xét đến các vật, v.v., giống như việc không xem xét đã nói trong phần ñatti (bạch).
Tīsu pana anussāvanāsu yattha katthaci etesaṃ aparāmasanaṃ aparāmasanameva.
However, not considering these (object and individual) in any one of the three proclamations is indeed a not considering.
Tuy nhiên, trong ba lần tuyên ngôn, việc không xem xét đến những điều này trong bất kỳ lần nào cũng là một sự không xem xét.
Sabbena sabbaṃ pana kammavācaṃ avatvā catukkhattuṃ ñattikittanameva, atha vā pana kammavācābbhantare akkharassa vā padassa vā anuccāraṇaṃ vā duruccāraṇaṃ vā sāvanāya hāpanaṃ nāma.
But when the kammavācā is not recited at all, and only the ñatti is recited four times, or when an अक्षर (letter) or a पद (word) within the kammavācā is not recited, or is recited incorrectly, this is called neglecting the proclamation.
Tuy nhiên, hoàn toàn không nói kammavācā (lời tuyên yết) mà chỉ lặp lại ñatti bốn lần, hoặc không đọc hay đọc sai một chữ hoặc một từ trong kammavācā thì gọi là bỏ sót lời tuyên ngôn (sāvanāya hāpanaṃ).
Sāvanāya anokāse paṭhamaṃ ñattiṃ aṭṭhapetvā anussāvanakaraṇaṃ akāle sāvanaṃ nāma.
Proclaiming when there is no proper occasion for the proclamation, without first establishing the ñatti, is called proclaiming at an improper time.
Việc tuyên ngôn khi chưa thiết lập ñatti trước đó vào thời điểm không thích hợp cho lời tuyên ngôn thì gọi là tuyên ngôn không đúng lúc (akāle sāvanaṃ).
Iti imehi dosehi vimuttāya anussāvanāya sampannaṃ anussāvanasampattivasena akuppaṃ hoti.
Thus, an ordination ceremony made with a proclamation free from these faults becomes akuppa by reason of the completeness of the proclamation.
Như vậy, một lễ upasampadā được thực hiện với lời tuyên ngôn hoàn hảo, không có những lỗi này, sẽ trở nên không bị hủy bỏ do sự hoàn hảo của lời tuyên ngôn.
Pubbe vuttaṃ vipattisīmālakkhaṇaṃ samatikkantāya pana sīmāya kataṃ sīmāsampattivasena akuppaṃ hoti.
However, an ordination ceremony performed in a sīmā that has surpassed the characteristics of a faulty sīmā mentioned earlier, becomes akuppa by reason of the completeness of the sīmā.
Tuy nhiên, một lễ upasampadā được thực hiện trong một sīmā (giới trường) đã vượt qua các đặc điểm của vipattisīmā (giới trường sai phạm) đã nói trước đó, sẽ trở nên không bị hủy bỏ do sự hoàn hảo của giới trường (sīmāsampattivasena).
Yāvatikā bhikkhū kammappattā, tesaṃ anāgamanaṃ, chandārahānaṃ chandassa anāharaṇaṃ, sammukhībhūtānaṃ paṭikkosananti ime pana tayo parisādosā, tehi vimuttāya parisāya kataṃ parisāsampattivasena akuppaṃ hoti.
But the three faults of the assembly are: the non-attendance of bhikkhus who are qualified for the act, the non-bringing of consent from those who are entitled to give consent, and the rejection by those who are present. An ordination ceremony performed with an assembly free from these faults becomes akuppa by reason of the completeness of the assembly.
Tuy nhiên, việc các Tỳ-khưu đủ điều kiện tham gia kamma (tăng sự) không đến, việc không thỉnh cầu chanda (sự ưng thuận) của những vị đáng được thỉnh cầu, và việc những vị hiện diện phản đối – đây là ba lỗi của hội chúng (parisādosā). Một kamma được thực hiện bởi một hội chúng không có những lỗi này sẽ trở nên không bị hủy bỏ do sự hoàn hảo của hội chúng (parisāsampattivasena).
Kāraṇārahattā pana satthu sāsanārahattā ṭhānārahaṃ nāma hoti.
It is called appropriate to the occasion by reason of being appropriate for the cause and appropriate for the Teacher's dispensation.
Tuy nhiên, do đủ điều kiện để thực hiện kamma và đủ điều kiện để nhận lời giáo huấn của Đức Phật, nên nó được gọi là xứng đáng về mặt địa vị (ṭhānārahaṃ).
Iti yo iminā evaṃ akuppena ṭhānārahena ñatticatutthena upasampadākammena upasampanno, ayaṃ idha ‘‘bhikkhū’’ti adhippeto.
Thus, whoever has been ordained by this unshakeable, appropriate, ñatti-cattuttha ordination ceremony, is here intended as a "bhikkhu".
Như vậy, người đã thọ upasampadā bằng nghi thức ñatticatuttha (bạch tứ yết-ma) không bị hủy bỏ và xứng đáng về mặt địa vị như thế này, thì ở đây được hiểu là “Tỳ-khưu”.
Paṇṇattivajjesu pana aññepi saṅgahaṃ gacchanti.
However, others are also included in the offenses by designation (paññattivajjesu).
Tuy nhiên, đối với các lỗi thuộc paññatti (chế định), những người khác cũng được bao gồm.
Bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpannoti yā bhikkhūnaṃ adhisīlasaṅkhātā sikkhā, tañca, yattha cete saha jīvanti, ekajīvikā sabhāgavuttino honti, taṃ bhagavatā paññattaṃ sikkhāpadasaṅkhātaṃ sājīvañca, tattha sikkhanabhāvena samāpannoti bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamaāpanno.
Bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno means one who has entered the training and livelihood of bhikkhus, meaning one who has entered the training (sikkhā), which is called the higher morality (adhisīla) of bhikkhus, and the livelihood (sājīva), which is called the training rules (sikkhāpada) designated by the Blessed One, where these (bhikkhus) live together, have the same livelihood, and a common mode of conduct, by practicing therein.
Bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno (người đã đạt được giới và sinh kế của Tỳ-khưu) nghĩa là: giới (sikkhā) của Tỳ-khưu, tức là adhisīla (giới tăng thượng), và sinh kế (sājīva) được Đức Thế Tôn chế định, tức là các giới điều (sikkhāpada) mà các vị này cùng sống chung, có cùng lối sống, có cùng sự tu tập. Người đã đạt được giới và sinh kế của Tỳ-khưu là người đã thành tựu trong việc tu học các điều đó.
Samāpannoti sikkhañca paripūrento sājīvañca avītikkamanto hutvā tadubhayaṃ upagatoti attho.
Samāpanno means having fulfilled the training and not transgressed the livelihood, having thus undertaken both.
Samāpanno (người đã đạt được) nghĩa là đã thực hành trọn vẹn giới và không vi phạm sinh kế, tức là đã thành tựu cả hai điều đó.
Sikkhaṃ apaccakkhāya dubbalyaṃ anāvikatvāti yaṃ sikkhaṃ samāpanno, taṃ apaṭikkhipitvā, yañca sājīvaṃ samāpanno, tasmiṃ dubbalabhāvaṃ appakāsetvā.
Sikkhaṃ apaccakkhāya dubbalyaṃ anāvikatvā means not having rejected the training that one has undertaken, and not having revealed any weakness in the livelihood that one has undertaken.
Sikkhaṃ apaccakkhāya dubbalyaṃ anāvikatvā (không từ bỏ giới và không tỏ lộ sự yếu kém) nghĩa là không từ bỏ giới mà mình đã thọ, và không tỏ lộ sự yếu kém trong sinh kế mà mình đã thọ.
Tattha cittakhettakālapayogapuggalavijānanavasena sikkhāya paccakkhānaṃ ñatvā tadabhāvena apaccakkhānaṃ veditabbaṃ.
Here, the rejection of the training (sikkhā paccakkhāna) should be understood as determined by the mind, field, time, effort, individual, and knowledge, and the non-rejection by their absence.
Ở đây, việc từ bỏ giới cần được hiểu dựa trên ý muốn, đối tượng, thời gian, phương tiện, người và sự nhận biết, và việc không từ bỏ là do không có những yếu tố đó.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Upasampannabhāvato cavitukāmatācitteneva hi sikkhāpaccakkhānaṃ hoti, na davā vā ravā vā bhaṇantassa.
Indeed, the rejection of the training occurs only with the intention to fall away from the state of having received upasampadā, not when one speaks playfully or carelessly.
Việc từ bỏ giới chỉ xảy ra khi có ý muốn từ bỏ trạng thái upasampanna (thọ đại giới), chứ không phải do nói đùa hay nói lầm.
Evaṃ cittavasena sikkhāpaccakkhānaṃ hoti, na tadabhāvena.
Thus, the rejection of the training occurs by way of the mind, not by its absence.
Như vậy, việc từ bỏ giới xảy ra do ý muốn (cittavasena), chứ không phải do không có ý muốn.
Tathā ‘‘buddhaṃ paccakkhāmi, dhammaṃ paccakkhāmi, saṅghaṃ paccakkhāmi, sikkhaṃ, vinayaṃ, pātimokkhaṃ, uddesaṃ, upajjhāyaṃ, ācariyaṃ, saddhivihārikaṃ, antevāsikaṃ, samānupajjhāyakaṃ, samānācariyakaṃ, sabrahmacāriṃ paccakkhāmī’’ti evaṃ vuttānaṃ buddhādīnaṃ cuddasannaṃ, ‘‘gihīti maṃ dhārehi, upāsako, ārāmiko, sāmaṇero, titthiyo, titthiyasāvako, asamaṇo, ‘asakyaputtiyo’ti maṃ dhārehī’’ti evaṃ vuttānaṃ gihiādīnaṃ aṭṭhannañcāti imesaṃ dvāvīsatiyā khettapadānaṃ yassa kassaci savevacanassa vasena tesu yaṃkiñci vattukāmassa yaṃkiñci vadato sikkhāpaccakkhānaṃ hoti, na rukkhādīnaṃ aññatarassa nāmaṃ gahetvā paccācikkhantassa.
Similarly, the rejection of the training occurs when one wishes to say something among the twenty-two field-terms, namely the fourteen such as "I reject the Buddha, I reject the Dhamma, I reject the Saṅgha, I reject the training, the Vinaya, the Pātimokkha, the recitation, the Upajjhāya, the Ācariya, the saddhivihārika, the antevāsika, one who has the same Upajjhāya, one who has the same Ācariya, the co-celibate," and the eight such as "Regard me as a layman, as a lay follower, as an āramika, as a sāmaṇera, as a Tīrthiya, as a Tīrthiya's disciple, as a non-ascetic, regard me as not a son of the Sakyas," by using any of their synonyms, but not when one rejects by naming a tree or some other object.
Tương tự, việc từ bỏ giới xảy ra khi một người muốn nói điều gì đó trong số hai mươi hai đối tượng (khettapada) này, bao gồm mười bốn đối tượng như “tôi từ bỏ Phật, tôi từ bỏ Pháp, tôi từ bỏ Tăng, tôi từ bỏ giới, tôi từ bỏ Luật, tôi từ bỏ Pātimokkha, tôi từ bỏ Uddesa, tôi từ bỏ Upajjhāya (Thầy Yết-ma), tôi từ bỏ Ācariya (Thầy giáo thọ), tôi từ bỏ Saddhivihārika (Đệ tử đồng trú), tôi từ bỏ Antevāsika (Đệ tử cận trú), tôi từ bỏ Samānupajjhāyaka (Người có cùng Thầy Yết-ma), tôi từ bỏ Samānācariyaka (Người có cùng Thầy giáo thọ), tôi từ bỏ Sabrahmacārī (Phạm hạnh đồng hành)”, và tám đối tượng như “hãy xem tôi là người tại gia, là upāsaka (cư sĩ), là người coi sóc tự viện (ārāmika), là sāmaṇera (Sa-di), là titthiya (ngoại đạo), là đệ tử ngoại đạo, là người không phải Sa-môn, hãy xem tôi là người không phải con của Thích Ca”, khi nói bất cứ điều gì có cùng ý nghĩa với những từ đó, chứ không phải khi nói từ bỏ bằng cách gọi tên một cái cây hay vật gì khác.
Evaṃ khettavasena paccakkhānaṃ hoti, na tadabhāvena.
Thus, the rejection occurs by way of the field, not by its absence.
Như vậy, việc từ bỏ xảy ra do đối tượng (khettavasena), chứ không phải do không có đối tượng.
Puggalo pana duvidho – yo ca paccakkhāti, yassa ca paccakkhāti.
The individual (puggala) is twofold: the one who rejects, and the one to whom one rejects.
Người (puggalo) có hai loại: người từ bỏ và người mà mình từ bỏ.
Tattha yo paccakkhāti, so sace ummattakakhittacittavedanāṭṭānaṃ aññataro na hoti.
Here, if the one who rejects is not among the insane, those with deranged minds, or those afflicted by pain.
Ở đây, người từ bỏ nếu không phải là một trong số những người điên loạn, mất trí, hoặc bị bệnh.
Yassa pana paccakkhāti, so sace manussajātiko hoti, na ca ummattakādīnaṃ aññataro, sammukhībhūto ca sikkhāpaccakkhānaṃ hoti.
But if the one to whom one rejects is of human birth, and not among the insane and so on, and is present, then there is a rejection of the training.
Tuy nhiên, người mà mình từ bỏ, nếu là người thuộc loài người, không phải là một trong số những người điên loạn, v.v., và đang hiện diện, thì việc từ bỏ giới mới có hiệu lực.
Na hi asammukhībhūtassa dūtena vā paṇṇena vā ārocanaṃ ruhati.
Indeed, announcing it to someone not present, either by a messenger or by letter, is not valid.
Thật vậy, việc báo tin qua sứ giả hoặc thư từ cho người không hiện diện thì không có giá trị.
Evaṃ yathāvuttapuggalavasena paccakkhānaṃ hoti, na tadabhāvena.
Thus, the rejection occurs by way of the individual as stated, not by its absence.
Như vậy, việc từ bỏ xảy ra do người được nói đến, chứ không phải do không có người đó.
Vijānanampi niyamitāniyamitavasena duvidhaṃ.
Knowing (vijānana) is also twofold: specified and unspecified.
Sự nhận biết (vijānana) cũng có hai loại: có quy định và không quy định.
Tattha yassa yesaṃ vā niyametvā ‘‘imassa, imesaṃ vā ārocemī’’ti vadati, sace te yathā pakatiyā loke manussā vacanaṃ sutvā āvajjanasamaye jānanti, evaṃ tassa vacanānantarameva tassa ‘‘ayaṃ ukkaṇṭhito’’ti vā ‘‘gihibhāvaṃ patthayatī’’ti vā yena kenaci ākārena sikkhāpaccakkhānabhāvaṃ jānanti, paccakkhātāva hoti sikkhā.
Here, if one specifies to whom one will speak, saying, "I will announce to this person or these people," and if those people, hearing the statement, understand at the moment of attention, just as people in the world normally do, and immediately after the statement, they understand the fact of the rejection of the training, in some way, such as "This person is discontented" or "This person desires the state of a layman," then the training is indeed rejected.
Ở đây, nếu người ấy quy định cho một hoặc nhiều người và nói “tôi sẽ báo cho người này, hoặc những người này”, và nếu họ, giống như người bình thường trên thế gian nghe lời nói và hiểu ngay lúc chú ý, thì ngay sau lời nói đó, họ nhận biết rằng “người này đã chán nản” hoặc “người này mong muốn trở thành người tại gia” bằng một cách nào đó, thì giới đã được từ bỏ.
Atha aparabhāge ‘‘kiṃ iminā vutta’’nti cintetvā jānanti, aññe vā jānanti, apaccakkhātāva hoti sikkhā.
But if they understand after some time, thinking, "What did this person say?", or if others understand, then the training is not rejected.
Nếu sau đó họ suy nghĩ “người này đã nói gì?” rồi mới hiểu, hoặc người khác hiểu, thì giới vẫn chưa được từ bỏ.
Aniyametvā ārocentassa pana sace vuttanayena yo koci manussajātiko vacanatthaṃ jānāti, paccakkhātāva hoti sikkhā.
However, if one announces without specifying, and any person of human birth understands the meaning of the words as described, then the training is indeed rejected.
Tuy nhiên, đối với người báo tin mà không quy định, nếu bất kỳ ai thuộc loài người hiểu được ý nghĩa của lời nói theo cách đã nói, thì giới đã được từ bỏ.
Evaṃ vijānanavasena paccakkhānaṃ hoti, na tadabhāvena.
Thus, rejection occurs by way of knowing, not by its absence.
Như vậy, việc từ bỏ xảy ra do sự nhận biết, chứ không phải do không có sự nhận biết đó.
Yo pana antamaso davāyapi paccakkhāti, tena apaccakkhātāva hoti sikkhā.
But if one rejects even playfully, then the training is not rejected by that person.
Tuy nhiên, người từ bỏ dù chỉ là nói đùa, thì giới vẫn chưa được từ bỏ.
Iti imesaṃ vuttappakārānaṃ cittādīnaṃ vā vasena, sabbaso vā pana apaccakkhānena sikkhaṃ apaccakkhāya sikkhāpaccakkhānasseva ca atthabhūtaṃ ekaccaṃ dubbalyaṃ anāvikatvā.
Thus, by not rejecting the training through the absence of these aforementioned factors such as mind, or by the complete absence of rejection, and without revealing any weakness that is inherent in the rejection of the training itself.
Như vậy, bằng cách không từ bỏ giới do không có ý muốn, v.v., như đã nói, hoặc hoàn toàn không từ bỏ, và không tỏ lộ sự yếu kém nào đó là ý nghĩa của việc từ bỏ giới.
Methunaṃ dhammaṃ paṭiseveyyāti ettha methunaṃ dhammanti rāgapariyuṭṭhānena sadisānaṃ ubhinnaṃ dhammaṃ.
Methunaṃ dhammaṃ paṭiseveyyāti: Here, methunaṃ dhammaṃ refers to the practice of two similar beings, arising from passionate desire.
Methunaṃ dhammaṃ paṭiseveyyā (thực hành pháp dâm dục): Ở đây, pháp dâm dục (methunaṃ dhammaṃ) là hành vi của hai người giống nhau do sự chi phối của dục vọng.
Paṭiseveyyāti paṭiseveyya ajjhāpajjeyya.
Paṭiseveyyāti: should indulge, should transgress.
Paṭiseveyyā nghĩa là hưởng dùng, hay phạm vào.
Antamasoti sabbantimena paricchedena.
Antamasoti: up to the very least extent.
Antamaso nghĩa là với giới hạn cuối cùng.
Tiracchānagatāyapīti paṭisandhivasena tiracchānesu gatāyapi, ayamettha anupaññatti.
Tiracchānagatāyapīti: even in the path of an animal by way of rebirth. This is the supplementary rule (anupaññatti) here.
Tiracchānagatāyapī nghĩa là do sự tái sinh mà đi vào loài súc sanh; đây là một anupaññatti (giới bổ sung) trong trường hợp này.
Pārājiko hotīti parājito hoti, parājayaṃ āpanno.
Pārājiko hotīti: is defeated, has incurred defeat.
Pārājiko hoti nghĩa là đã bị đánh bại, đã rơi vào thất bại.
Asaṃvāsoti pakatattā bhikkhū saha vasanti etthāti ekakammādikova tividhopi vidhi saṃvāso nāma, so tena saddhiṃ natthīti asaṃvāso.
Asaṃvāsoti: In this context, living together, meaning performing common acts (ekakammādi) etc., is called saṃvāsa, which consists of three types. Since this (saṃvāsa) does not exist with him, it is asaṃvāsa.
Asaṃvāso nghĩa là không có sự chung sống. Sự chung sống (saṃvāsa) là ba loại nghi thức như ekakamma (cùng một hành động) mà các tỳ khưu bình thường sống chung với nhau; vì không có điều đó với người ấy, nên gọi là asaṃvāsa.
Saṅghakammesu hi esa gaṇapūrakopi na hoti, ayaṃ tāva padavaṇṇanā.
Indeed, such a one does not even complete the quorum for Sangha acts. This is the explanation of the terms so far.
Quả thật, người ấy không đủ số lượng để tham gia các hành động của Tăng đoàn. Đây là phần giải thích từ ngữ.
Ayaṃ panettha vinicchayo – manussāmanussatiracchānagatavasena hi tisso itthiyo, tāsaṃ vaccamaggapassāvamaggamukhamaggavasena tayo tayo katvā nava maggā, tathā ubhatobyañjanakānaṃ.
Now, this is the determination here: There are three types of females based on humans, non-humans, and animals. For these, there are nine orifices, formed by taking three each for the anus, urinary tract, and mouth. The same applies to hermaphrodites.
Tuy nhiên, đây là sự phân định trong trường hợp này: Có ba loại phụ nữ theo cách là người, phi nhân và súc sanh. Đối với họ, có chín đường (maggā) bằng cách lấy ba đường cho mỗi loại, đó là đường đại tiện, đường tiểu tiện và đường miệng. Tương tự đối với người lưỡng tính (ubhatobyañjanakā).
Purisānaṃ pana vaccamaggamukhamaggavasena dve dve katvā cha maggā, tathā paṇḍakānanti evaṃ tiṃsa maggā.
For males, there are six orifices, formed by taking two each for the anus and mouth. The same applies to paṇḍakas (eunuchs or sexually impotent persons), thus totaling thirty orifices.
Đối với nam giới, có sáu đường bằng cách lấy hai đường cho mỗi loại, đó là đường đại tiện và đường miệng. Tương tự đối với người ái nam ái nữ (paṇḍakā). Như vậy, có ba mươi đường.
Tesu attano vā paresaṃ vā yassa kassaci maggassa santhatassa vā asanthatassa vā, paresaṃ pana matānampi akkhāyitassa vā yebhuyyena akkhāyitassa vā pakativātena asaṃphuṭṭhe allokāse yo bhikkhu ekatilabījamattampi attano aṅgajātaṃ santhataṃ vā asanthataṃ vā sevanacittena paveseti, parena vā pavesiyamāne pavesanapaviṭṭhaṭṭhitauddharaṇesu yaṃkiñci sādiyati, ayaṃ pārājikāpattiṃ āpanno nāma hoti, ayaṃ tāvettha asādhāraṇavinicchayo.
Among these, if a bhikkhu, with the intention of indulging (sevanacitta), inserts even a single sesame seed's worth of his own organ, whether covered or uncovered, into any orifice of his own or of another, whether covered or uncovered, or into the orifices of dead persons, whether completely devoured by dogs or jackals, or mostly undevoured, in a fresh, moist place untouched by natural wind; or if, when another is inserting, he approves of any action in the course of insertion, insertion being completed, remaining, or withdrawal—such a one is said to have incurred a pārājika offense. This is the specific determination here.
Trong số đó, nếu một tỳ khưu với ý định hành dâm, đưa bộ phận sinh dục của mình, dù đã được che phủ hay chưa được che phủ, vào bất kỳ đường nào của mình hay của người khác, dù đã được che phủ hay chưa được che phủ, hoặc của người chết mà chưa bị chó hay cáo ăn thịt hoàn toàn hay phần lớn, ở một nơi ẩm ướt chưa bị gió tự nhiên chạm vào, dù chỉ bằng hạt mè, hoặc nếu người ấy chấp nhận bất cứ điều gì trong quá trình đưa vào, đã đưa vào, đã ở lại hoặc đã rút ra khi người khác đưa vào, thì người ấy đã phạm tội Pārājika. Đây là sự phân định không phổ biến trong trường hợp này.
Sabbasikkhāpadānaṃ pana sādhāraṇavinicchayatthaṃ ayaṃ mātikā –
Now, for the general determination of all training rules, this is the mātikā:
Tuy nhiên, để phân định chung cho tất cả các giới điều, đây là mātikā (bảng tóm tắt):
Tattha nidānaṃ nāma vesāli-rājagaha-sāvatthi-āḷavi-kosambi-sagga-bhaggānaṃ vasena sattavidhaṃ paññattiṭṭhānaṃ, idañhi sabbasikkhāpadānaṃ nidānaṃ.
Among these, nidāna refers to the seven places of promulgation, namely Vesālī, Rājagaha, Sāvatthī, Āḷavi, Kosambī, Sakka, and Bhagga. This is indeed the origin of all training rules.
Trong đó, nidāna là nơi giới được chế định, có bảy loại theo Vesālī, Rājagaha, Sāvatthī, Āḷavī, Kosambī, Sakka và Bhaggā. Đây là nidāna của tất cả các giới điều.
Puggalo nāma yaṃ yaṃ ārabbha taṃ taṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ.
Puggala refers to the particular person concerning whom a particular training rule was promulgated.
Puggala là người mà giới điều đó được chế định dựa vào.
Vatthu nāma tassa tassa puggalassa ajjhācāro vuccati.
Vatthu refers to the transgression of that particular person.
Vatthu là hành vi sai trái của người đó.
Paññattividhinti paññattianupaññattianuppannapaññattisabbatthapaññattipadesapaññattisādhāraṇapaññatti asādhāraṇapaññattiekatopaññattiubhatopaññattivasena navavidhā paññatti.
Paññattividhi refers to the nine types of promulgation: paññatti (original promulgation), anupaññatti (supplementary promulgation), anuppannapaññatti (promulgation before an offense occurs), sabbatthapaññatti (universal promulgation), padesapaññatti (local promulgation), sādhāraṇapaññatti (common promulgation), asādhāraṇapaññatti (uncommon promulgation), ekatopaññatti (one-sided promulgation), and ubhatopaññatti (two-sided promulgation).
Paññattividhi là sự chế định có chín loại: paññatti (giới gốc), anupaññatti (giới bổ sung), anuppannapaññatti (giới chế định trước khi lỗi phát sinh), sabbatthapaññatti (giới áp dụng khắp nơi), padesapaññatti (giới áp dụng ở một vùng), sādhāraṇapaññatti (giới phổ biến), asādhāraṇapaññatti (giới không phổ biến), ekatopaññatti (giới cho một bên), ubhatopaññatti (giới cho cả hai bên).
Tattha anuppannapaññatti nāma anuppanne dose paññattā, sā aṭṭhagarudhammappaṭiggahaṇavasena (cūḷava. 403) bhikkhunīnaṃyeva āgatā, aññatra natthi.
Among these, anuppannapaññatti is promulgated before a transgression occurs; it appears only for bhikkhunīs in the context of accepting the eight Garudhammas, and nowhere else.
Trong đó, anuppannapaññatti là giới được chế định trước khi lỗi phát sinh, chỉ áp dụng cho các tỳ khưu ni liên quan đến việc chấp nhận tám giới trọng (garudhamma), không có ở nơi khác.
Vinayadharapañcamena (mahāva. 259) gaṇena upasampadā, gaṇaṅgaṇūpāhanā (mahāva. 259) dhuvanhānaṃ cammattharaṇanti etesaṃ vasena catubbidhā padesapaññatti nāma.
Padesapaññatti consists of four types: upasampadā by a Sangha of at least five Vinayadharas, wearing multiple-layered sandals, bathing frequently, and using an animal hide mat.
Padesapaññatti có bốn loại liên quan đến việc thọ giới với một nhóm năm vị tỳ khưu có một vị tinh thông Vinaya, mang giày nhiều lớp, tắm thường xuyên và dùng tấm trải bằng da.
Majjhimadeseyeva hi etehi āpatti hoti, tesupi dhuvanhānaṃ paṭikkhepamattameva pātimokkhe āgataṃ, tato aññā padesapaññatti nāma natthi.
Indeed, an offense is incurred by these only in the Majjhima country. Among these, only the prohibition of frequent bathing is mentioned in the Pātimokkha. There is no other padesapaññatti.
Thật vậy, lỗi chỉ phát sinh ở vùng Majjhima đối với những giới này. Trong số đó, chỉ có sự cấm tắm thường xuyên được đề cập trong Pātimokkha; không có padesapaññatti nào khác.
Sabbāni sabbatthapaññattiyeva honti, sādhāraṇapaññattidukañca ekatopaññattidukañca atthato ekaṃ, tasmā anuppannapaññattiñca sabbatthapaññattidukañca ekatopaññattidukañca ṭhapetvā sesānaṃ catassannaṃ paññattīnaṃ vasena sabbattha vinicchayo veditabbo.
All (rules) are sabbatthapaññatti. The pair of sādhāraṇapaññatti and the pair of ekatopaññatti are one in meaning. Therefore, excluding anuppannapaññatti, the pair of sabbatthapaññatti, and the pair of ekatopaññatti, the determination for all (rules) should be understood according to the remaining four types of paññatti.
Tất cả đều là sabbatthapaññatti. Cặp sādhāraṇapaññatti và cặp ekatopaññatti là một về mặt ý nghĩa. Do đó, trừ anuppannapaññatti, cặp sabbatthapaññatti và cặp ekatopaññatti, sự phân định nên được hiểu theo bốn loại paññatti còn lại.
Āṇattāpattināpattivipattintiettha āṇattītiāṇāpanā vuccati.
In āṇattāpattināpattivipatti, āṇatti refers to issuing an order.
Trong Āṇattāpattināpattivipatti, āṇatti nghĩa là sự ra lệnh.
Āpattīti pubbappayogādivasena āpattibhedo.
Āpatti refers to the different types of offenses, such as those arising from initial effort (pubbappayoga).
Āpatti là sự phân loại lỗi theo pubbappayoga (lỗi sơ khởi) và các loại khác.
Anāpattīti ajānanādivasena anāpatti.
Anāpatti refers to non-offense, such as due to not knowing (ajānanā).
Anāpatti là không phạm lỗi do không biết và các lý do khác.
Vipattīti sīlaācāradiṭṭhiājīvavipattīnaṃ aññatarā.
Vipatti refers to one of the transgressions of sīla, ācāra, diṭṭhi, or ājīva.
Vipatti là một trong các sự hư hoại về sīla (đạo đức), ācāra (hạnh kiểm), diṭṭhi (quan điểm) hoặc ājīva (phương tiện sinh sống).
Iti imāsaṃ āṇattādīnampi vasena sabbattha vinicchayo veditabbo.
Thus, the determination for all (rules) should also be understood according to these āṇatti and so forth.
Như vậy, sự phân định cũng nên được hiểu theo āṇatti và các loại khác.
Aṅganti sabbasikkhāpadesu āpattīnaṃ aṅgaṃ veditabbaṃ.
Aṅga refers to the constituent factors of offenses in all training rules.
Aṅga là yếu tố của các lỗi trong tất cả các giới điều cần được biết.
Samuṭṭhānavidhinti sabbāpattīnaṃ kāyo vācā kāyavācā kāyacittaṃ vācācittaṃ kāyavācācittanti imāni ekaṅgikadvaṅgikativaṅgikāni.
Samuṭṭhānavidhi refers to the six modes of origination for all offenses, which are: body, speech, body and speech, body and mind, speech and mind, and body, speech, and mind. These are classified as one-factored, two-factored, and three-factored.
Samuṭṭhānavidhi là sáu nguồn gốc (samuṭṭhāna) của tất cả các lỗi: thân, lời, thân và lời, thân và ý, lời và ý, thân, lời và ý. Chúng là một yếu tố, hai yếu tố hoặc ba yếu tố.
Cha samuṭṭhānāni nāma yāni ‘‘sikkhāpadasamauṭṭhānānī’’tipi vuccanti.
These six modes are also called "Sikkhāpada Samuṭṭhānas" (modes of origination of training rules).
Chúng cũng được gọi là “nguồn gốc của giới điều” (sikkhāpadasamuṭṭhānāni).
Tattha purimāni tīṇi acittakāni, pacchimāni sacittakāni.
Among these, the first three are without mind (acittaka), and the latter three are with mind (sacittaka).
Trong đó, ba nguồn gốc đầu tiên là không có ý (acittaka), ba nguồn gốc sau là có ý (sacittaka).
Tesu ekena vā dvīhi vā tīhi vā catūhi vā chahi vā samuṭṭhānehi āpattiyo samuṭṭhahanti, pañcasamuṭṭhānā nāma natthi.
Offenses arise from one, two, three, four, or six of these modes; there is no such thing as a five-mode origination.
Các lỗi phát sinh từ một, hai, ba, bốn hoặc sáu nguồn gốc; không có lỗi nào có năm nguồn gốc.
Tattha ekasamuṭṭhānā nāma catutthena ca pañcamena ca chaṭṭhena ca samuṭṭhānena samuṭṭhāti, na aññena.
Among these, ekasamuṭṭhānā (one-mode origination) arises from the fourth, fifth, and sixth modes, but not from others.
Trong đó, ekasamuṭṭhānā (một nguồn gốc) là lỗi phát sinh từ nguồn gốc thứ tư, thứ năm hoặc thứ sáu, không phải từ các nguồn gốc khác.
Dvisamuṭṭhānā nāma paṭhamacatutthehi ca dutiyapañcamehi ca tatiyachaṭṭhehi ca catutthachaṭṭhehi ca pañcamachaṭṭhehi ca samuṭṭhānehi, samuṭṭhāti, na aññehi.
Dvisamuṭṭhānā (two-mode origination) arises from the first and fourth, the second and fifth, the third and sixth, the fourth and sixth, and the fifth and sixth modes, but not from others.
Dvisamuṭṭhānā (hai nguồn gốc) là lỗi phát sinh từ nguồn gốc thứ nhất và thứ tư, thứ hai và thứ năm, thứ ba và thứ sáu, thứ tư và thứ sáu, hoặc thứ năm và thứ sáu, không phải từ các nguồn gốc khác.
Tisamuṭṭhānā nāma paṭhamehi ca tīhi, pacchimehi ca tīhi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti, na aññehi.
Tisamuṭṭhānā (three-mode origination) arises from the first three and the last three modes, but not from others.
Tisamuṭṭhānā (ba nguồn gốc) là lỗi phát sinh từ ba nguồn gốc đầu tiên hoặc ba nguồn gốc cuối cùng, không phải từ các nguồn gốc khác.
Catusamuṭṭhānā nāma paṭhamatatiyacatutthachaṭṭhehi ca dutiyatatiyapañcamachaṭṭhehi ca samuṭṭhānehi samuṭṭhāti, na aññehi.
Catusamuṭṭhānā (four-mode origination) arises from the first, third, fourth, and sixth modes, and from the second, third, fifth, and sixth modes, but not from others.
Catusamuṭṭhānā (bốn nguồn gốc) là lỗi phát sinh từ nguồn gốc thứ nhất, thứ ba, thứ tư và thứ sáu, hoặc thứ hai, thứ ba, thứ năm và thứ sáu, không phải từ các nguồn gốc khác.
Cha samuṭṭhānā nāma chahipi samuṭṭhāti.
Chasamuṭṭhānā (six-mode origination) arises from all six modes.
Cha samuṭṭhānā (sáu nguồn gốc) là lỗi phát sinh từ tất cả sáu nguồn gốc.
Samuṭṭhānavasena sabbāva terasa āpattiyo honti (cūḷava. 165 ādayo), tā paṭhamapaññattisikkhāpadavasena samuṭṭhānato terasa nāmāni labhanti paṭhamapārājikasamuṭṭhānā, adinnādāna-sañcaritta-samanubhāsana-kathina-eḷakaloma-padasodhamma-addhāna-theyyasattha-dhammadesanābhūtārocana-corivuṭṭhāpana-ananuññātasamuṭṭhānāti.
By way of origination, there are thirteen types of offenses. These take thirteen names from their modes of origination based on the first promulgated training rule: Paṭhamapārājikasamuṭṭhānā, Adinnādānasamuṭṭhānā, Sañcarittasamuṭṭhānā, Samanubhāsanasamuṭṭhānā, Kathinasamuṭṭhānā, Eḷakalomasamuṭṭhānā, Padasodhammasamuṭṭhānā, Addhānasamuṭṭhānā, Theyyasatthasamuṭṭhānā, Dhammadesanāsamuṭṭhānā, Bhūtārocanasamuṭṭhānā, Corivuṭṭhāpanasamuṭṭhānā, and Ananuññātasamuṭṭhānā.
Theo samuṭṭhāna, tất cả có mười ba lỗi. Những lỗi này nhận được mười ba tên theo samuṭṭhāna của giới điều paññatti đầu tiên: paṭhamapārājikasamuṭṭhānā, adinnādāna-sañcaritta-samanubhāsana-kathina-eḷakaloma-padasodhamma-addhāna-theyyasattha-dhammadesanābhūtārocana-corivuṭṭhāpana-ananuññātasamuṭṭhānā.
Tattha yā kāyacittato samuṭṭhāti, ayaṃ paṭhamapārājikasamuṭṭhānā nāma.
Among these, the offense that arises from body and mind (kāyacitta) is called Paṭhamapārājikasamuṭṭhānā.
Trong đó, lỗi phát sinh từ thân và ý được gọi là paṭhamapārājikasamuṭṭhānā.
Yā sacittakehi tīhi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti, ayaṃ adinnādānasamuṭṭhānā nāma.
The offense that arises from the three modes with mind (sacittaka) is called Adinnādānasamuṭṭhānā.
Lỗi phát sinh từ ba nguồn gốc có ý được gọi là adinnādānasamuṭṭhānā.
Yā chahipi samuṭṭhāti, ayaṃ sañcarittasamuṭṭhānā nāma.
The offense that arises from all six modes is called Sañcarittasamuṭṭhānā.
Lỗi phát sinh từ cả sáu nguồn gốc được gọi là sañcarittasamuṭṭhānā.
Yā chaṭṭheneva samuṭṭhāti, ayaṃ samanubhāsanasamuṭṭhānā nāma.
The offense that arises solely from the sixth mode is called Samanubhāsanasamuṭṭhānā.
Lỗi phát sinh chỉ từ nguồn gốc thứ sáu được gọi là samanubhāsanasamuṭṭhānā.
Yā tatiyachaṭṭhehi samuṭṭhāti, ayaṃ kathinasamuṭṭhānā nāma.
The offense that arises from the third and sixth modes is called Kathinasamuṭṭhānā.
Lỗi phát sinh từ nguồn gốc thứ ba và thứ sáu được gọi là kathinasamuṭṭhānā.
Yā paṭhamacatutthehi samuṭṭhāti, ayaṃ eḷakalomasamuṭṭhānā nāma.
The offense that arises from the first and fourth modes is called Eḷakalomasamuṭṭhānā.
Lỗi phát sinh từ nguồn gốc thứ nhất và thứ tư được gọi là eḷakalomasamuṭṭhānā.
Yā dutiyapañcamehi samuṭṭhāti, ayaṃ padasodhammasamuṭṭhānā nāma.
The offense that arises from the second and fifth modes is called Padasodhammasamuṭṭhānā.
Lỗi phát sinh từ nguồn gốc thứ hai và thứ năm được gọi là padasodhammasamuṭṭhānā.
Yā paṭhamatatiyacatutthachaṭṭhehi samuṭṭhāti, ayaṃ addhānasamuṭṭhānā nāma.
The offense that arises from the first, third, fourth, and sixth modes is called Addhānasamuṭṭhānā.
Lỗi phát sinh từ nguồn gốc thứ nhất, thứ ba, thứ tư và thứ sáu được gọi là addhānasamuṭṭhānā.
Yā catutthachaṭṭhehi samuṭṭhāti, ayaṃ theyyasatthasamuṭṭhānā nāma.
The offense that arises from the fourth and sixth modes is called Theyyasatthasamuṭṭhānā.
Lỗi phát sinh từ nguồn gốc thứ tư và thứ sáu được gọi là theyyasatthasamuṭṭhānā.
Yā pañcameneva samuṭṭhāti, ayaṃ dhammadesanāsamuṭṭhānā nāma.
The offense that arises solely from the fifth mode is called Dhammadesanāsamuṭṭhānā.
Lỗi phát sinh chỉ từ nguồn gốc thứ năm được gọi là dhammadesanāsamuṭṭhānā.
Yā acittakehi tīhi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti, ayaṃ bhūtārocanasamuṭṭhānā nāma.
That which arises from three non-mental origins is called bhūtārocanasamuṭṭhānā (the origin of declaring a human state).
Giới nào khởi lên do ba nguyên nhân không có tâm (acittakehi tīhi samuṭṭhānehi), giới này được gọi là Bhūtārocanasamuṭṭhānā (khởi do báo cáo sự thật).
Yā pañcamachaṭṭhehi samuṭṭhāti, ayaṃ corivuṭṭhāpanasamuṭṭhānā nāma.
That which arises from the fifth and sixth origins is called corivuṭṭhāpanasamuṭṭhānā (the origin of banishing a thief).
Giới nào khởi lên do nguyên nhân thứ năm và thứ sáu, giới này được gọi là Corivuṭṭhāpanasamuṭṭhānā (khởi do làm cho kẻ trộm đứng dậy).
Yā dutiyatatiyapañcamachaṭṭhehi samuṭṭhāti, ayaṃ ananuññātasamuṭṭhānā nāmāti.
That which arises from the second, third, fifth, and sixth origins is called ananuññātasamuṭṭhānā (the origin of unauthorized action).
Giới nào khởi lên do nguyên nhân thứ hai, thứ ba, thứ năm và thứ sáu, giới này được gọi là Ananuññātasamuṭṭhānā (khởi do không được cho phép).
Iti imassa samuṭṭhānavidhinopi vasena sabbattha vinicchayo veditabbo.
Thus, the determination in all cases should be understood also by means of this method of origin.
Như vậy, sự phân định phải được biết ở mọi nơi theo phương pháp khởi nguyên này.
Kiriyāsaññācittehi nānattanti etehi kiriyādīhi sabbāpattīnaṃ nānābhāvaṃ ñatvā sabbattha vinicchayo veditabbo.
Differences in action, perception, and thought — knowing the various differences of all offenses through these actions, etc., the determination in all cases should be understood.
Kiriyāsaññācittehi nānattaṃ (Sự khác biệt về hành vi, tưởng và tâm) – sau khi biết sự khác biệt của tất cả các giới do các hành vi này, sự phân định phải được biết ở mọi nơi.
Sabbāpattiyo hi kiriyāvasena pañcavidhā honti, seyyathidaṃ – atthāpatti kiriyato samuṭṭhāti, atthi akiriyato, atthi kiriyākiriyato, atthi siyā kiriyato siyā akiriyato, atthi siyā kiriyato siyā kiriyākiriyatoti.
Indeed, all offenses are of five kinds by way of action, namely: there is an offense that arises from action, there is one from non-action, there is one from action and non-action, there is one that may be from action or may be from non-action, and there is one that may be from action or may be from action and non-action.
Quả thật, tất cả các giới có năm loại theo hành vi, đó là: có giới khởi lên do hành vi (kiriya), có giới do không hành vi (akiriyā), có giới do cả hành vi và không hành vi (kiriyākiriyā), có giới có thể do hành vi hoặc có thể do không hành vi (siyā kiriyato siyā akiriyato), có giới có thể do hành vi hoặc có thể do cả hành vi và không hành vi (siyā kiriyato siyā kiriyākiriyato).
Tattha yā kāyena vā vācāya vā pathavikhaṇanādīsu (paci. 84) viya vītikkamaṃ karontassa hoti, ayaṃ kiriyato samuṭṭhāti nāma.
Among these, that which occurs to one who commits a transgression by body or speech, as in the digging of earth, etc., is called arising from action.
Trong đó, giới nào xảy ra khi người phạm giới thực hiện hành vi vi phạm bằng thân hoặc khẩu, như việc đào đất, giới này được gọi là khởi lên do hành vi (kiriyato samuṭṭhāti).
Yā kāyavācāhi kattabbaṃ akarontassa hoti paṭhamakathināpatti (pārā. 459 ādayo) viya, ayaṃ akiriyato samuṭṭhāti nāma.
That which occurs to one who fails to do what should be done by body and speech, like the first Kathina offense, is called arising from non-action.
Giới nào xảy ra khi người phạm giới không thực hiện điều phải làm bằng thân hoặc khẩu, như giới đầu tiên về Kathina, giới này được gọi là khởi lên do không hành vi (akiriyato samuṭṭhāti).
Yā karontassa ca akarontassa ca hoti aññātikāya bhikkhuniyā hatthato cīvarappaṭiggahaṇāpatti (pārā. 508-511) viya, ayaṃ kiriyākiriyato samuṭṭhāti nāma.
That which occurs both to one who acts and to one who fails to act, like the offense of receiving a robe from a bhikkhunī who is not a relative, is called arising from action and non-action.
Giới nào xảy ra khi người phạm giới vừa thực hiện vừa không thực hiện, như giới nhận y từ tỳ khưu ni không phải bà con, giới này được gọi là khởi lên do cả hành vi và không hành vi (kiriyākiriyato samuṭṭhāti).
Yā siyā karontassa ca, siyā akarontassa ca hoti rūpiyappaṭiggahaṇāpatti (pārā. 582) viya, ayaṃ siyā kiriyato siyā akiriyato samuṭṭhāti nāma.
That which may occur to one who acts or may occur to one who fails to act, like the offense of receiving money, is called arising from action or non-action.
Giới nào có thể xảy ra khi người phạm giới thực hiện hoặc có thể xảy ra khi người phạm giới không thực hiện, như giới nhận tiền bạc, giới này được gọi là khởi lên có thể do hành vi hoặc có thể do không hành vi (siyā kiriyato siyā akiriyato samuṭṭhāti).
Yā siyā karontassa ca siyā karontākarontassa ca hoti kuṭikārāpatti (pārā. 342 ādayo) viya, ayaṃ siyā kiriyato siyā kiriyākiriyato samuṭṭhāti nāma.
That which may occur to one who acts or may occur to one who acts and fails to act, like the offense of building a hut, is called arising from action or action and non-action.
Giới nào có thể xảy ra khi người phạm giới thực hiện hoặc có thể xảy ra khi người phạm giới vừa thực hiện vừa không thực hiện, như giới xây cất cốc, giới này được gọi là khởi lên có thể do hành vi hoặc có thể do cả hành vi và không hành vi (siyā kiriyato siyā kiriyākiriyato samuṭṭhāti).
Vajjakammappabhedanti ettha sabbāpattiyo vajjavasena duvidhā honti lokavajjā paṇṇattivajjā cāti.
Here, in divisions of blameworthy actions, all offenses are of two kinds by way of blameworthiness: blameworthy by common consent (lokavajjā) and blameworthy by monastic rule (paṇṇattivajjā).
Ở đây, Vajjakammappabheda (Sự phân loại về lỗi và nghiệp) – tất cả các giới có hai loại theo lỗi: lokavajjā (lỗi thế gian) và paṇṇattivajjā (lỗi do giới luật).
Tattha yassā sacittakapakkhe cittaṃ akusalameva hoti, ayaṃ lokavajjā, sesā paṇṇattivajjā.
Among these, that offense for which, in the mental aspect, the mind is solely unwholesome, is lokavajjā; the rest are paṇṇattivajjā.
Trong đó, giới nào trong phần có tâm, tâm chỉ là bất thiện, giới này là lokavajjā (lỗi thế gian), các giới còn lại là paṇṇattivajjā (lỗi do giới luật).
Sabbā ca kāyakammavacīkammatadubhayavasena tividhā honti.
All are of three kinds by way of body action, speech action, and both.
Và tất cả các giới có ba loại theo thân nghiệp (kāyakamma), khẩu nghiệp (vacīkamma) và cả hai.
Tattha kāyadvāre āpajjitabbā kāyakammanti vuccati, vacīdvāre āpajjitabbā vacīkammanti vuccati, ubhayattha āpajjitabbā kāyakammaṃ vacīkammañcāti, manodvāre āpatti nāma natthi.
Among these, that which is to be incurred through the body door is called kāyakamma (body action); that which is to be incurred through the speech door is called vacīkamma (speech action); and that which is to be incurred through both is called kāyakamma and vacīkamma; there is no offense incurred through the mind door.
Trong đó, giới phải phạm qua cửa thân được gọi là thân nghiệp (kāyakamma), giới phải phạm qua cửa khẩu được gọi là khẩu nghiệp (vacīkamma), giới phải phạm qua cả hai được gọi là thân nghiệp và khẩu nghiệp (kāyakammaṃ vacīkammañcā), không có giới nào được gọi là phạm qua cửa ý (manodvāra).
Iti iminā vajjakammappabhedenāpi sabbattha vinicchayo veditabbo.
Thus, the determination in all cases should be understood also by means of this division of blameworthy actions.
Như vậy, sự phân định phải được biết ở mọi nơi theo sự phân loại về lỗi và nghiệp này.
Tikadvayavidhinti kusalattikavedanāttikavidhiṃ.
Method of the two triads means the method of the wholesome triad and the feeling triad.
Tikadvayavidhi (Phương pháp hai bộ ba) – là phương pháp bộ ba về thiện (kusalattika) và bộ ba về thọ (vedanāttika).
Āpattiṃ āpajjamāno hi akusalacitto vā āpajjati kusalābyākatacitto vā, tathā dukkhavedanāsamaṅgī vā itaravedanādvayasamaṅgī vā.
Indeed, one who incurs an offense does so with an unwholesome mind, or with a wholesome-or-indeterminate mind; similarly, one does so accompanied by painful feeling, or accompanied by the other two feelings.
Khi phạm giới, người phạm giới hoặc có tâm bất thiện, hoặc có tâm thiện và vô ký; cũng vậy, hoặc có thọ khổ, hoặc có hai thọ còn lại.
Evaṃ santepi sabbasikkhāpadesu akusalacittavasena ekaṃ cittaṃ, kusalābyākatacittavasena dve cittāni, sabbesaṃ vasena tīṇi cittāni.
Even so, among all training rules, there is one mind by way of unwholesome mind, two minds by way of wholesome-or-indeterminate mind, and three minds by way of all of them.
Dù vậy, trong tất cả các giới, có một tâm theo tâm bất thiện, có hai tâm theo tâm thiện và vô ký, và có ba tâm theo tất cả các loại.
Dukkhavedanāvasena ekā vedanā, sukhaupekkhāvasena dve, sabbāsaṃ vasena tisso vedanāti.
There is one feeling by way of painful feeling, two by way of pleasant and indifferent feelings, and three feelings by way of all of them.
Có một thọ theo thọ khổ, có hai thọ theo thọ lạc và thọ xả, và có ba thọ theo tất cả các loại.
Ayameva pabhedo labbhati, na añño.
Only this division is obtained, not another.
Chỉ có sự phân loại này được chấp nhận, không có sự phân loại nào khác.
Idha panassa ayaṃ yojanā – idaṃ vesāliyaṃ sudinnattheraṃ ārabbha methunavītikkamavatthusmiṃ paññattaṃ.
Here, however, its application is as follows: This (training rule) was promulgated in Vesāli concerning the elder Sudinna regarding the act of sexual transgression.
Ở đây, cách áp dụng của nó là: giới này được chế định tại Vesālī, liên quan đến Tôn giả Sudinna, về sự việc vi phạm tà hạnh (methuna).
‘‘Methunaṃ dhammaṃ paṭiseveyyā’’ti ayamettha paññatti, ‘‘sikkhaṃ apaccakkhāyā’’ti ca ‘‘antamaso tiracchānagatāyapī’’ti ca dve anupaññattiyo.
“Should engage in sexual intercourse” is the basic rule (paññatti) here, and “without having renounced the training” and “even with an animal” are the two supplementary rules (anupaññattiyo).
“Methunaṃ dhammaṃ paṭiseveyyā” (nên thực hành pháp dâm dục) là giới căn bản (paññatti) ở đây; và “sikkhaṃ apaccakkhāyā” (không từ bỏ học giới) và “antamaso tiracchānagatāyapī” (cho đến cả loài súc sanh) là hai giới phụ (anupaññatti).
Anupaññatti ca nāmesā āpattikarā ca hoti aññavādakasikkhāpadādīsu (pāci. 95 ādayo) viya, anāpattikarā ca aññatra supinantātiādīsu (pārā. 236-237) viya, āpattiupatthambhakarā ca adinnādānādīsu (pārā. 91) viya, idha pana upatthambhakarāti veditabbā.
This supplementary rule (anupaññatti) can be a cause for an offense, as in the training rule concerning false accusation (aññavādakasikkhāpada), etc.; it can be a cause for non-offense, as in the cases of dreams, etc.; and it can be supportive of an offense, as in the case of taking what is not given (adinnādānā), etc. Here, however, it should be understood as supportive.
Và giới phụ (anupaññatti) này có thể là nguyên nhân gây ra tội (āpattikarā) như trong các giới luật về vu khống (aññavādakasikkhāpadādīsu), hoặc không phải là nguyên nhân gây ra tội (anāpattikarā) như trong các trường hợp ngoại trừ giấc mơ (supinantātiādīsu), hoặc là yếu tố hỗ trợ cho tội (āpattiupatthambhakarā) như trong các giới luật về trộm cắp (adinnādānādīsu); nhưng ở đây, nó phải được hiểu là yếu tố hỗ trợ.
Ito paraṃ pana yattha anupaññatti atthi, tattha ‘‘ayaṃ anupaññattī’’ti ettakameva dassayissāma.
Henceforth, where there is a supplementary rule, we will indicate only this much: “This is a supplementary rule.”
Từ đây trở đi, ở đâu có giới phụ, chúng tôi sẽ chỉ trình bày “đây là giới phụ” (ayaṃ anupaññattīti) mà thôi.
Ṭhapetvā pana anupaññattiṃ avasesā paññattiyevāti sabbattha vinicchayo veditabbo.
And setting aside the supplementary rule, the rest is always the basic rule; thus, the determination should be understood in all cases.
Tuy nhiên, ngoại trừ giới phụ, các giới còn lại đều là giới căn bản (paññatti) – sự phân định phải được biết ở mọi nơi như vậy.
Bhikkhuṃ ārabbha uppannavatthusmiṃyeva ‘‘yā pana bhikkhunī chandaso methunaṃ dhammaṃ paṭiseveyyā’’ti evaṃ bhikkhunīnampi paññattito sādhāraṇapaññatti.
This is a common rule (sādhāraṇapaññatti), promulgated for bhikkhunīs as well, with the words “Whatever bhikkhunī should wilfully engage in sexual intercourse,” based on an incident that arose concerning a bhikkhu.
Giới này là giới căn bản chung (sādhāraṇapaññatti) được chế định cho cả tỳ khưu ni, như “yā pana bhikkhunī chandaso methunaṃ dhammaṃ paṭiseveyyā” (tỳ khưu ni nào tự ý thực hành pháp dâm dục), trong sự việc phát sinh liên quan đến tỳ khưu.
Āṇattiyā anāpajjanato anāṇattikaṃ.
It is anāṇattika (not to be incurred by command) because it is not incurred by giving an order.
Vì không phạm giới do ra lệnh, nên đây là giới không liên quan đến việc ra lệnh (anāṇattikaṃ).
Bhikkhuṃ pana āṇāpento akappiyasamādānāpattito na muccati, methunarāgena kāyasaṃsagge dukkaṭaṃ, jīvamānakasarīrassa vuttappakāre magge sacepi tacādīni anavasesetvā sabbaso chinne nimittasaṇṭhānamattaṃ paññāyati, tattha antamaso aṅgajāte uṭṭhitaṃ anaṭṭhakāyappasādaṃ pīḷakaṃ vā cammakhilaṃ vā pavesentassāpi sevanacitte sati pārājikaṃ, naṭṭhakāyappasādaṃ sukkhapīḷakaṃ vā matacammaṃ vā lomaṃ vā pavesentassa dukkaṭaṃ, sace nimittasaṇṭhānamattampi anavasesetvā sabbaso maggo uppāṭito, tattha upakkamato vaṇasaṅkhepavasena thullaccayaṃ, tathā manussānaṃ akkhināsākaṇṇacchiddavatthikosesu satthakena katavaṇe vā, hatthiassādīnañca tiracchānānaṃ vatthikosanāsāpuṭesu thullaccayaṃ.
However, a bhikkhu who commands another bhikkhu is not free from the offense of akappiyasamādāna-dukkaṭa; by physical contact due to sexual passion, a dukkaṭa is incurred. If in the path (genital opening) of a living body, which is as described, even after all the skin and so on have been cut away, only the mere shape of the orifice remains visible, then if one inserts a pus sore with intact sensory faculty, a growth, or a skin tag that has arisen on one's own organ, with the intention of sexual indulgence, it is a Pārājika. If one inserts a dry sore with damaged sensory faculty, or dead skin, or hair, it is a dukkaṭa. If the path is entirely removed, leaving not even the mere shape of the orifice, then by the attempt to join the wound, it is a thullaccaya. Similarly, it is a thullaccaya for humans in wounds made by a knife in the eye, nose, ear holes, or perineum, and for elephants, horses, and other animals in their perineum and nostrils.
Tuy nhiên, một tỳ khưu ra lệnh cho người khác thì không thoát khỏi tội dukkaṭa do chấp nhận điều không phù hợp (akappiyasamādānāpatti); do sự giao cấu thân thể với lòng dục tình, thì phạm tội dukkaṭa. Nếu trên thân thể còn sống, ở đường đã nói (tức là ba mươi đường) mà dù cho tất cả da thịt và các thứ khác đã bị cắt bỏ hoàn toàn không còn sót lại, nhưng vẫn còn dấu hiệu của bộ phận sinh dục, thì dù cho người phạm giới có tâm giao cấu mà đưa một mụn nhọt có thân thể chưa hoại, hoặc một mụn cơm da nổi lên trên bộ phận sinh dục của mình vào đó, thì phạm tội pārājika. Nếu đưa một mụn nhọt khô có thân thể đã hoại, hoặc da chết, hoặc lông vào đó, thì phạm tội dukkaṭa. Nếu đường đã bị nhổ bỏ hoàn toàn không còn sót lại dấu hiệu của bộ phận sinh dục, thì do sự cố gắng đưa vào đó, theo cách làm cho vết thương bị thu hẹp lại, thì phạm tội thullaccaya. Tương tự, đối với con người, nếu có vết thương do dao gây ra ở mắt, mũi, lỗ tai, bọc tinh hoàn, thì phạm tội thullaccaya. Đối với các loài súc sanh như voi, ngựa, v.v., nếu ở bọc tinh hoàn, lỗ mũi, thì phạm tội thullaccaya.
Tiracchānānaṃ pana akkhikaṇṇanāsāvaṇesu ahimacchādīnaṃ pavesanappamāṇavirahite aṇunimitte sabbesañca upakacchakādīsu sesasarīresu dukkaṭaṃ.
However, for animals, both large and small, in the eye, ear, nose, or mouth openings, if it is a small orifice where there is no space for inserting a snake, fish, etc., and for all living beings in other parts of the body such as the armpits, it is a dukkaṭa.
Tuy nhiên, đối với các loài súc sanh, nếu ở các vết thương ở mắt, tai, mũi, miệng, có một dấu hiệu nhỏ không đủ kích thước để đưa rắn, cá, v.v. vào, và ở các phần còn lại của cơ thể như nách, v.v. của tất cả các loài, thì phạm tội dukkaṭa.
Matasarīre nimitte upaḍḍhakkhāyitato paṭṭhāya yāva na kuthitaṃ hoti, tāva thullaccayaṃ.
In a dead body, if the orifice is half-eaten by dogs or foxes and has not yet decomposed, it is a thullaccaya.
Trên thân xác chết, ở bộ phận sinh dục, từ khi bị chó, cáo ăn mất một nửa cho đến khi chưa bị thối rữa, thì phạm tội thullaccaya.
Kuthite dukkaṭaṃ, tathā vaṭṭakate mukhe acchupantaṃ aṅgajātaṃ pavesentassa dukkaṭaṃ.
If it has decomposed, it is a dukkaṭa. Similarly, if one inserts one's organ into a round mouth without touching it, it is a dukkaṭa.
Nếu đã bị thối rữa, thì phạm tội dukkaṭa. Tương tự, nếu đưa bộ phận sinh dục vào miệng đã được làm tròn mà không chạm vào năm chỗ (trên, dưới, hai bên, giữa), thì phạm tội dukkaṭa.
Oṭṭhato bahi nikkhantajivhāya vā dantesu vā thullaccayaṃ.
If it is in a tongue protruding outside the lips or in the teeth, it is a thullaccaya.
Nếu ở lưỡi thè ra ngoài môi hoặc ở răng, thì phạm tội thullaccaya.
Nimittato bahi patitamaṃsapesiyaṃ dukkaṭanti ayamettha āpattibhedo.
In the case of a piece of flesh fallen outside the male organ, it is a dukkata. This is the classification of offenses here.
Đối với miếng thịt rơi ra bên ngoài bộ phận sinh dục, thì là tội dukkaṭa. Đây là sự phân loại tội trong giới này.
Ajānantassa asādiyantassa ummattakassa khittacittassa vedanāṭṭassa ādikammikānañca anāpatti.
There is no offense for one who does not know, who does not consent, who is insane, who is deranged, who is suffering from pain, or for the initial offenders.
Đối với người không biết, người không chấp nhận, người điên, người loạn trí, người bị bệnh nặng, và người phạm tội đầu tiên thì không có tội.
Ettha pana yo niddaṃ okkantattā parena katampi upakkamaṃ na jānāti, so ajānanto.
Here, whoever, having fallen asleep, does not know of any attempt made by another, is considered one who does not know.
Ở đây, người nào vì chìm vào giấc ngủ mà không biết hành động do người khác thực hiện, người đó là người không biết.
Yo jānitvāpi na sādiyati, so asādiyanto.
One who, even though knowing, does not consent, is considered one who does not consent.
Người nào dù biết mà không chấp nhận, người đó là người không chấp nhận.
Yo pittavasena atekicchaṃ ummādaṃ patto, so ummattako.
One who has fallen into incurable madness due to bile, is considered insane (ummattaka).
Người nào bị điên không thể chữa trị do bệnh mật, người đó là người điên.
Yakkhehi katacittavikkhepo khittacitto.
One whose mind is disturbed by yakkhas (demons), is considered deranged (khittacitta).
Người có tâm bị quỷ làm cho rối loạn là người loạn trí.
Dvinnampi ca etesaṃ aggisuvaṇṇagūthacandanādīsu samappavattibhāvena ajānanabhāvova pamāṇaṃ.
For both of these, their state of not knowing is the criterion, as exemplified by their equal engagement with fire and gold, or feces and sandalwood.
Đối với cả hai người này, việc không biết là tiêu chuẩn, do sự giống nhau trong hành vi đối với lửa, vàng, phân và gỗ đàn hương, v.v.
Yo adhimattavedanāya āturattā kiñci na jānāti, so vedanāṭṭo.
One who knows nothing due to being afflicted by extreme pain, is considered one suffering from pain.
Người nào vì quá đau đớn mà không biết gì, người đó là người bị bệnh nặng.
Yo tasmiṃ tasmiṃ vatthusmiṃ ādibhūto, so ādikammiko.
One who is the first to transgress in that particular matter, is considered the initial offender (ādikammika).
Người nào là người đầu tiên phạm tội trong từng trường hợp đó là người phạm tội đầu tiên.
Ayaṃ pana anāpatti.
However, for these, there is no offense.
Tuy nhiên, đây là trường hợp không có tội.
Catūsu vipattīsu sīlavipatti.
Among the four kinds of failures, this is a failure of morality (sīlavipatti).
Trong bốn sự thất bại (vipatti), đây là sự thất bại về giới (sīlavipatti).
Tassā dve aṅgāni sevanacittañca maggena maggapaṭipādanañcāti.
It has two components: the intention to indulge and the insertion of the private part into the path.
Có hai yếu tố của nó là: ý muốn giao cấu và việc đưa vào đường giao cấu bằng chính đường của mình.
Samuṭṭhānādito idaṃ sikkhāpadaṃ paṭhamapārājikasamuṭṭhānaṃ, kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, akusalacittaṃ, dvivedananti, imāni ca samuṭṭhānādīni nāma āpattiyā honti, na sikkhāpadassa.
Regarding its origin and so forth, this training rule originates from the first Pārājika, it is a kamma (action), it is liberated by perception, it is intentional (sacittaka), it is blameworthy by the world, it is a bodily action (kāyakamma), it arises from an unwholesome mind (akusalacitta), and it involves two kinds of feeling (dvivedana). These origins and so forth apply to the offense, not to the training rule itself.
Về nguồn gốc, v.v., giới này có nguồn gốc từ tội pārājika thứ nhất, là hành động, là sự giải thoát khỏi tưởng tri, có tâm, là lỗi thế gian, là thân nghiệp, là tâm bất thiện, và có hai loại cảm thọ. Tuy nhiên, những nguồn gốc này, v.v., thuộc về tội, chứ không phải thuộc về giới.
Vohārasukhatthaṃ pana sabbaṭṭhakathāsu sikkhāpadasīsena desanā āgatā, tasmā aññesupi evarūpesu ṭhānesu byañjane ādaraṃ akatvā adhippetameva gahetabbaṃ.
However, for ease of expression, in all Aṭṭhakathās, the teaching is presented under the heading of the training rule. Therefore, in similar instances elsewhere, one should not adhere strictly to the letter, but grasp the intended meaning.
Tuy nhiên, vì sự tiện lợi trong cách gọi, trong tất cả các bản chú giải, lời thuyết giảng được trình bày dưới tiêu đề của giới luật, do đó, ở những trường hợp tương tự khác, không nên chú trọng vào văn tự mà chỉ nên nắm lấy ý nghĩa chính.
Dutiye gāmā vā araññāvāti ettha sabbopi ekakuṭikādibhedo parikkhitto vā aparikkhitto vā samanusso vā amanusso vā antamaso atirekacātumāsaniviṭṭho yo koci satthopi ‘‘gāmo’’ti veditabbo.
In the second*, in the phrase " from a village or from a forest," any settlement, whether classified as a single hut or otherwise, enclosed or unenclosed, inhabited or uninhabited, or even merely a group of traders who have settled for more than four months, is to be understood as a "village."
Trong giới thứ hai, về cụm từ gāmā vā araññāvā (từ làng hoặc từ rừng), tất cả các loại làng, dù là một túp lều hay nhiều, dù có hàng rào hay không, dù có người ở hay không, thậm chí là nơi cư trú của một đoàn thương nhân đã ở quá bốn tháng, đều được hiểu là "làng" (gāmo).
Ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañca avasesaṃ araññaṃ nāma.
Everything else apart from a village and its immediate surroundings (gāmūpacāra) is called a forest (arañña).
Ngoài làng và khu vực lân cận làng, phần còn lại được gọi là rừng (araññaṃ).
Tattha asammohatthaṃ gharaṃ gharūpacāro gāmo gāmūpacāroti ayaṃ vibhāgo veditabbo.
There, for clarity, the distinctions of house (ghara), house surroundings (gharūpacāra), village (gāma), and village surroundings (gāmūpacāra) should be understood.
Ở đây, để tránh nhầm lẫn, cần hiểu rõ sự phân biệt giữa nhà, khu vực lân cận nhà, làng và khu vực lân cận làng.
Nibbakosassa hi udakapatanaṭṭhānabbhantaraṃ gharaṃ nāma.
The interior area where water falls from the eaves of an unwalled house is called a house (ghara).
Nhà (gharaṃ) là khu vực bên trong nơi nước từ mái hiên rơi xuống.
Yaṃ pana dvāre ṭhito mātugāmo bhājanadhovanaudakaṃ chaḍḍeti, tassa patanaṭṭhānañca mātugāmeneva antogehe ṭhitena pakatiyā bahi khittassa suppassa vā saṃmuñjaniyā vā patanaṭṭhānañca gharassa purato dvīsu koṇesu sambandhitvā majjhe rukkhasūcidvāraṃ ṭhapetvā gorūpānaṃ pavesananivāraṇatthaṃ kataparikkhepo ca ayaṃ sabbopi gharūpacāro nāma.
The area where a woman standing at the doorway throws out dish-washing water, or where a winnowing basket or broom naturally thrown out by a woman standing inside the house falls, and the fenced area in front of the house, connected at two corners, with a gate made of crossed logs in the middle to prevent cattle from entering – all of this is called the house surroundings (gharūpacāra).
Khu vực mà người phụ nữ đứng ở cửa đổ nước rửa chén, nơi nước rơi xuống, và nơi người phụ nữ đứng trong nhà ném cái sàng hoặc cái chổi ra ngoài một cách tự nhiên, và khu vực được rào lại ở hai góc phía trước nhà, có cửa chốt cây ở giữa để ngăn gia súc vào, tất cả những nơi này đều được gọi là khu vực lân cận nhà (gharūpacāro).
Yaṃ pana sabbantimaṃ gharaṃ hoti, tassa gharassa tādise gharūpacāre ṭhitassa thāmamajjhimassa purisassa yathā taruṇamanussā attano balaṃ dassento bāhuṃ pasāretvā leḍḍuṃ khipanti, evaṃ khittassa leḍḍussa patanaṭṭhānabbhantaraṃ gāmo nāma.
In the case of the outermost house, the area within which a clod of earth thrown by a man of moderate strength (like young men demonstrating their strength by stretching out their arm and throwing a clod) falls, from the house surroundings of that house, is called a village (gāma).
Làng (gāmo) là khu vực bên trong nơi một cục đất ném ra rơi xuống, do một người đàn ông có sức lực trung bình đứng trong khu vực lân cận của ngôi nhà cuối cùng của làng ném ra, giống như những người trẻ tuổi thể hiện sức mạnh của mình bằng cách vươn tay ném cục đất.
Tato aññassa leḍḍupātassa abbhantaraṃ gāmūpacāro nāma.
The area within which another clod of earth falls, beyond that, is called the village surroundings (gāmūpacāra).
Khu vực bên trong nơi một cục đất khác rơi xuống được gọi là khu vực lân cận làng (gāmūpacāro).
Patitassa pana leḍḍuno pavattitvā gataṭṭhānaṃ na gahetabbaṃ.
However, the place where the fallen clod rolls to should not be included.
Tuy nhiên, không nên tính khu vực mà cục đất đã rơi xuống và lăn đi.
Parikkhittassa pana gāmassa parikkhepoyeva gāmassa paricchedo, tassa sace dve indakhilā honti abbhantarime indakhile ṭhitassa leḍḍupātabbhantaraṃ gāmūpacāro nāma.
For an enclosed village, the enclosure itself defines the boundary of the village. If it has two main gates (indakhila), then the area within which a clod thrown by a person standing at the inner gate falls, is called the village surroundings (gāmūpacāra).
Đối với một ngôi làng có hàng rào, hàng rào đó chính là ranh giới của làng; nếu có hai trụ cổng, thì khu vực bên trong nơi cục đất rơi xuống khi ném từ trụ cổng bên trong được gọi là khu vực lân cận làng.
Padabhājanepi (pārā. 92) hi imināva nayena attho veditabbo.
In the word-analysis (padabhājana) too, the meaning should be understood in this way.
Trong phần phân tích từ ngữ (padabhājana) cũng cần hiểu ý nghĩa theo cách này.
Tattha yvāyaṃ aparikkhittassa gāmassa upacāro dassito, tassa vasena vikāle gāmappavesanādīsu āpatti paricchinditabbā.
There, the definition of the surroundings of an unenclosed village is given, and according to this, offenses concerning entering a village at improper times and so forth should be determined.
Ở đó, sự phân loại tội trong các trường hợp như vào làng vào thời gian không thích hợp, v.v., nên được xác định theo khu vực lân cận của làng không có hàng rào đã được chỉ ra.
Iti imaṃ ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañca avasesaṃ imasmiṃ sikkhāpade araññaṃ nāma.
Thus, excluding this village and its village surroundings, the remaining area in this training rule is called a forest (arañña).
Do đó, ngoài làng và khu vực lân cận làng, phần còn lại trong giới luật này được gọi là rừng.
Desanāmattameva cetaṃ ‘‘gāmā vā araññāvā’’ti.
And this phrase, "from a village or from a forest," is merely a teaching in itself.
Và cụm từ "từ làng hoặc từ rừng" này chỉ là một cách thuyết giảng.
Ye pana imesaṃ paricchedadassanatthaṃ gharagharūpacāragāmūpacārā vuttā, tatopi pārājikavatthuṃ avaharantassa pārājikaṃ hotiyeva.
However, even from the house, house surroundings, and village surroundings that are mentioned to show the boundaries of these, a monk who takes an object of pārājika incurs a pārājika offense.
Tuy nhiên, ngay cả từ những khu vực như nhà, khu vực lân cận nhà, khu vực lân cận làng đã được đề cập để chỉ ra ranh giới của chúng, nếu một người mang vật phẩm pārājika ra khỏi đó, người đó vẫn phạm tội pārājika.
Adinnanti aññassa manussajātikassa santakaṃ.
Not given means something belonging to another human being.
Không được cho (adinnaṃ) là tài sản của một người thuộc loài người khác.
Theyyasaṅkhātanti ettha thenoti coro, thenassa bhāvo theyyaṃ, avaharaṇacittassetaṃ nāmaṃ.
With the intention of theft (theyyasaṅkhāta): here, theno means a thief; theyya is the state of being a thief, which is a name for the intention to steal.
Về cụm từ theo cách trộm cắp (theyyasaṅkhātaṃ), theno là kẻ trộm. Trạng thái của kẻ trộm là theyyaṃ, đây là tên gọi của tâm trộm cắp.
Saṅkhā saṅkhātanti atthato ekaṃ, koṭṭhāsassetaṃ nāmaṃ ‘‘saññānidānā hi papañcasaṅkhā’’tiādīsu (su. ni. 880; mahāni. 109) viya.
Saṅkhā and saṅkhāta are the same in meaning; this is a term for an aggregate, as in "papañcasaṅkhā are rooted in perception."
Saṅkhā và saṅkhāta có cùng ý nghĩa, đây là tên gọi của một phần, như trong các câu "papañcasaṅkhā có nguồn gốc từ saññā" (Su. Ni. 880; Mahāni. 109).
Theyyañca taṃ saṅkhātañcāti theyyasaṅkhātaṃ, theyyacittasaṅkhāto eko cittakoṭṭhāsoti attho.
Theyyasaṅkhāta means it is theft and it is an aggregate, meaning a component of the mind called the intention to steal.
Theyyaṃ và saṅkhātaṃ là theyyasaṅkhātaṃ, có nghĩa là một phần của tâm được gọi là tâm trộm cắp.
Karaṇatthe cetaṃ paccattavacanaṃ, tasmā theyyasaṅkhātenāti atthato daṭṭhabbaṃ.
This nominative case (paccattavacana) is used in the sense of the instrument, so it should be understood as "by means of the intention of theft."
Đây là từ ở cách thứ nhất nhưng có ý nghĩa của cách công cụ, do đó nên hiểu là "bằng cách trộm cắp".
Yo ca theyyasaṅkhātena ādiyati, so yasmā theyyacitto hoti, tasmā byañjanaṃ anādiyitvā atthameva dassetuṃ ‘‘theyyacitto avaharaṇacitto’’ti (pārā. 92) evamassa padabhājanaṃ vuttanti veditabbaṃ.
And since one who takes with the intention of theft has the intention of stealing, it should be understood that the word-analysis for this term is given as "with the intention of theft, with the intention of appropriating" to show the meaning itself, without adhering to the literal word.
Người nào lấy trộm cắp, vì người đó có tâm trộm cắp, nên cần hiểu rằng phần phân tích từ ngữ của nó đã được nói là "tâm trộm cắp, tâm lấy trộm" (Pārā. 92) để chỉ rõ ý nghĩa mà không cần chú trọng vào văn tự.
Ādiyeyyāti pañcavīsatiyā avahārānaṃ aññataravasena hareyya.
Ādiyeyya (should take) means should take away in one of twenty-five ways of appropriation.
Ādiyeyyā (nên lấy) có nghĩa là nên lấy đi theo một trong hai mươi lăm cách lấy trộm.
Te pana avahārā pañca pañcakāni samodhānetvā sādhukaṃ sallakkhetabbā.
These appropriations should be carefully noted by combining five groups of five.
Năm nhóm hành vi lấy trộm đó cần được xem xét kỹ lưỡng bằng cách kết hợp chúng lại.
Pañca pañcakāni nāma nānābhaṇḍapañcakaṃ ekabhaṇḍapañcakaṃ sāhatthikapañcakaṃ pubbapayogapañcakaṃ theyyāvahārapañcakanti.
The five groups of five are: the five of various goods, the five of a single good, the five of personal action, the five of prior planning, and the five of actual theft (theyyāvahāra).
Năm nhóm đó là: nhóm năm loại vật phẩm khác nhau, nhóm năm loại vật phẩm giống nhau, nhóm năm loại hành động tự tay, nhóm năm loại hành động chuẩn bị trước, và nhóm năm loại hành vi trộm cắp.
Tattha purimāni dve pañcakāni etasseva padassa padabhājane vuttānaṃ ‘‘ādiyeyya hareyya avahareyya iriyāpathaṃ vikopeyya ṭhānā cāveyyā’’ti imesaṃ padānaṃ vasena labbhanti.
The first two groups of five are obtained from the words "ādiyeyya (should take), hareyya (should carry away), avahareyya (should appropriate), iriyāpathaṃ vikopeyya (should disturb the deportment), ṭhānā cāveyya (should move from its place)" as mentioned in the word-analysis of this very term.
Trong đó, hai nhóm đầu tiên được tìm thấy trong phần phân tích từ ngữ của chính từ này, qua các từ "ādiyeyya (nên lấy), hareyya (nên mang đi), avahareyya (nên lấy trộm), iriyāpathaṃ vikopeyya (nên làm thay đổi tư thế), ṭhānā cāveyya (nên di chuyển khỏi vị trí)".
Tattha nānābhaṇḍapañcakaṃ saviññāṇakāviññāṇakavasena daṭṭhabbaṃ, itaraṃ saviññāṇakavaseneva.
Among these, the five of various goods should be understood in terms of animate and inanimate objects, while the other is only in terms of animate objects.
Trong đó, nhóm năm loại vật phẩm khác nhau cần được hiểu theo khía cạnh có sinh mạng và không có sinh mạng, còn nhóm kia (nhóm năm loại vật phẩm giống nhau) thì chỉ theo khía cạnh có sinh mạng.
Ādiyeyyāti ārāmaṃ abhiyuñjati, āpatti dukkaṭassa.
Regarding ādiyeyya (should take): if one makes a claim to a garden, one incurs a dukkata offense.
Ādiyeyyā (nên lấy): Nếu một vị tỳ khưu kiện tụng về một khu vườn, vị ấy phạm tội dukkaṭa.
Sāmikassa vimatiṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa.
If one causes doubt in the owner, one incurs a thullaccaya.
Nếu vị ấy làm chủ sở hữu nghi ngờ, vị ấy phạm tội thullaccaya.
Sāmiko ‘‘na mayhaṃ bhavissatī’’ti dhuraṃ nikkhipati, āpatti pārājikassa.
If the owner abandons their claim, thinking, "It will not be mine," one incurs a pārājika.
Nếu chủ sở hữu từ bỏ quyền sở hữu vì nghĩ "nó sẽ không thuộc về mình nữa", vị ấy phạm tội pārājika.
Hareyyāti aññassa bhaṇḍaṃ haranto sīse bhāraṃ theyyacitto āmasati, dukkaṭaṃ.
Regarding hareyya (should carry away): if one touches a load of another's goods on one's head with the intention of theft, it is a dukkata.
Hareyyā (nên mang đi): Khi một vị tỳ khưu mang tài sản của người khác, với tâm trộm cắp, vị ấy chạm vào gánh nặng trên đầu, thì là tội dukkaṭa.
Phandāpeti, thullaccayaṃ.
If one makes it waver, it is a thullaccaya.
Nếu vị ấy làm cho nó rung chuyển, thì là tội thullaccaya.
Khandhaṃ oropeti, pārājikaṃ.
If one places it on one's shoulder, it is a pārājika.
Nếu vị ấy đặt nó xuống vai, thì là tội pārājika.
Avahareyyāti upanikkhittaṃ bhaṇḍaṃ ‘‘dehi me bhaṇḍa’’nti vuccamāno ‘‘nāhaṃ gaṇhāmī’’ti bhaṇati, dukkaṭaṃ.
Regarding avahareyya (should appropriate): if, when asked, "Give me the entrusted goods," one replies, "I did not take them," it is a dukkata.
Avahareyyā (nên lấy trộm): Khi được yêu cầu "hãy trả lại tài sản của tôi", một vị tỳ khưu phủ nhận "tôi không lấy", thì là tội dukkaṭa.
Sāmikassa vimatiṃ uppādeti, thullaccayaṃ.
If one causes doubt in the owner, it is a thullaccaya.
Nếu vị ấy làm chủ sở hữu nghi ngờ, thì là tội thullaccaya.
Sāmiko ‘‘na mayhaṃ bhavissatī’’ti dhuraṃ nikkhipati, pārājikaṃ.
If the owner abandons their claim, thinking, "It will not be mine," it is a pārājika.
Nếu chủ sở hữu từ bỏ quyền sở hữu vì nghĩ "nó sẽ không thuộc về mình nữa", thì là tội pārājika.
Iriyāpathaṃ vikopeyyāti ‘‘saha bhaṇḍahārakaṃ nessāmī’’ti paṭhamaṃ pādaṃ atikkāmeti, thullaccayaṃ.
Regarding iriyāpathaṃ vikopeyya (should disturb the deportment): if one takes the first step intending, "I will take the carrier of the goods along," it is a thullaccaya.
Iriyāpathaṃ vikopeyyā (nên làm thay đổi tư thế): Nếu một vị tỳ khưu, với ý định "tôi sẽ mang người mang vật phẩm đi cùng", vị ấy bước chân đầu tiên vượt qua, thì là tội thullaccaya.
Dutiyaṃ pādaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ.
If one takes the second step, it is a pārājika.
Nếu vị ấy bước chân thứ hai vượt qua, thì là tội pārājika.
Ṭhānā cāveyyāti thalaṭṭhaṃ bhaṇḍaṃ theyyacitto āmasati, dukkaṭaṃ.
Regarding ṭhānā cāveyya (should move from its place): if one touches a movable item on the ground with the intention of theft, it is a dukkata.
Ṭhānā cāveyyā (nên di chuyển khỏi vị trí): Nếu một vị tỳ khưu, với tâm trộm cắp, chạm vào vật phẩm đang ở trên mặt đất, thì là tội dukkaṭa.
Phandāpeti, thullaccayaṃ.
If one makes it waver, it is a thullaccaya.
Nếu vị ấy làm cho nó rung chuyển, thì là tội thullaccaya.
Ṭhānā cāveti, pārājikaṃ.
If one moves it from its place, it is a pārājika.
Nếu vị ấy di chuyển nó khỏi vị trí, thì là tội pārājika.
Evaṃ tāva nānābhaṇḍapañcakaṃ veditabbaṃ.
Thus, the five of various goods should be understood.
Như vậy, nhóm năm loại vật phẩm khác nhau cần được hiểu.
Sasāmikassa pana dāsassa vā tiracchānagatassa vā yathāvuttena abhiyogādinā nayena ādiyanaharaṇaavaharaṇairiyāpathavikopanaṭhānācāvanavasena ekabhaṇḍapañcakaṃ veditabbaṃ.
However, the ekabhaṇḍapañcaka (fivefold single property offense) should be understood regarding a slave or an animal with an owner, through the aforementioned methods of legal suit and the like: taking with an intention to steal, taking deposited property, altering its posture, or moving it from its place.
Tuy nhiên, đối với nô lệ hoặc súc vật có chủ, cần hiểu năm loại vật phẩm đơn lẻ (ekabhaṇḍapañcakaṃ) theo cách thức đã nêu, bao gồm việc kiện cáo (abhiyoga), lấy đi (ādiyanaharaṇa), cướp đoạt (avaharaṇa), làm xáo trộn tư thế (iriyāpathavikopana) và di chuyển khỏi chỗ (ṭhānācāvana).
Katamaṃ sāhatthikapañcakaṃ?
What is the sāhatthikapañcaka (fivefold personal taking offense)?
Thế nào là năm loại tự tay trộm cắp (sāhatthikapañcakaṃ)?
Sāhatthiko āṇattiko nissaggiyo atthasādhako dhuranikkhepoti.
It is personal taking, instigated taking, abandoned taking, fulfilling the purpose, and abandoning one’s burden.
Đó là: tự tay trộm cắp (sāhatthiko), ra lệnh trộm cắp (āṇattiko), vứt bỏ để trộm cắp (nissaggiyo), trộm cắp để đạt được mục đích (atthasādhako), và từ bỏ trách nhiệm (dhuranikkhepo).
Tattha sāhatthiko nāma parassa bhaṇḍaṃ sahatthā avaharati.
Among these, sāhatthiko (personal taking) is when one takes another’s property with one’s own hand.
Trong đó, tự tay trộm cắp (sāhatthiko) nghĩa là tự tay lấy cắp tài sản của người khác.
Āṇattiko nāma ‘‘asukassa bhaṇḍaṃ avaharā’’ti aññaṃ āṇāpeti.
Āṇattiko (instigated taking) is when one instructs another, “Steal such and such a person’s property.”
Ra lệnh trộm cắp (āṇattiko) nghĩa là ra lệnh cho người khác: “Hãy lấy cắp tài sản của người kia”.
Nissaggiyo nāma suṅkaghātakaparikappitokāsānaṃ anto ṭhatvā bahi pātanaṃ.
Nissaggiyo (abandoned taking) is when, standing within the bounds prescribed for customs posts, one throws property outside.
Vứt bỏ để trộm cắp (nissaggiyo) nghĩa là đứng bên trong khu vực đã được định trước của những kẻ thu thuế hoặc những kẻ có ý định cướp bóc, rồi ném vật phẩm ra ngoài.
Atthasādhako nāma ‘‘asukassa bhaṇḍaṃ yadā sakkoti, tadā taṃ avaharā’’ti aññaṃ āṇāpeti.
Atthasādhako (fulfilling the purpose) is when one instructs another, “Steal such and such a person’s property whenever you can.”
Trộm cắp để đạt được mục đích (atthasādhako) nghĩa là ra lệnh cho người khác: “Khi nào có thể, hãy lấy cắp tài sản của người kia”.
Tattha sace paro anantarāyiko hutvā taṃ avaharati, āṇāpakassa āṇattikkhaṇeyeva pārājikaṃ.
In this case, if the other person, being free from obstacles, steals it, the one who gave the instruction incurs a pārājika offense at the very moment of giving the instruction.
Trong trường hợp này, nếu người kia lấy cắp mà không gặp trở ngại, thì người ra lệnh đã phạm tội pārājika ngay tại thời điểm ra lệnh.
Parassa vā pana telakumbhiyā pādagghanakatelaṃ avassaṃ pivanakāni upāhanādīni pakkhipati, hatthato muttamatteyeva pārājikaṃ.
Or if one throws sandals or other things that will certainly absorb the oil, worth a quarter (of a maṭṭha), into another’s oil jar, a pārājika is incurred at the very moment it leaves one’s hand.
Hoặc nếu người đó bỏ những đôi dép hay vật phẩm khác chắc chắn sẽ bị uống dầu trị giá một phần tư đồng tiền vào bình dầu của người khác, thì người đó đã phạm tội pārājika ngay khi vật phẩm rời khỏi tay.
Dhuranikkhepo pana ārāmābhiyogaupanikkhittabhaṇḍavasena veditabbo.
Dhuranikkhepo (abandoning one’s burden) should be understood in terms of laying claim to a monastery (ārāma) or deposited property.
Từ bỏ trách nhiệm (dhuranikkhepo) cần được hiểu theo cách kiện cáo khu vườn hoặc tài sản được ký gửi.
Tāvakālikabhaṇḍadeyyāni adentassāpi esevanayoti idaṃ sāhatthikapañcakaṃ.
This sāhatthikapañcaka is incurred even for one who does not give temporary or compensatory property, following the same principle.
Ngay cả khi không trả lại tài sản tạm thời hoặc tài sản phải bồi thường, thì đây cũng là cách hiểu tương tự. Đây là năm loại tự tay trộm cắp.
Katamaṃ pubbapayogapañcakaṃ?
What is the pubbapayogapañcaka (fivefold prior application offense)?
Thế nào là năm loại trộm cắp có chuẩn bị trước (pubbapayogapañcakaṃ)?
Pubbapayogo sahapayogo saṃvidhāvahāro saṅketakammaṃ nimittakammanti.
It is prior application, joint application, agreed-upon theft, making a signal, and making a sign.
Đó là: chuẩn bị trước (pubbapayogo), cùng nhau trộm cắp (sahapayogo), trộm cắp theo thỏa thuận (saṃvidhāvahāro), trộm cắp theo ám hiệu (saṅketakammaṃ), và trộm cắp theo dấu hiệu (nimittakammaṃ).
Tattha āṇattivasena pubbapayogo veditabbo.
Among these, pubbapayogo (prior application) should be understood as instruction.
Trong đó, chuẩn bị trước (pubbapayogo) cần được hiểu theo nghĩa ra lệnh.
Ṭhānā cāvanavasena, khilādīni saṅkāmetvā khettādiggahaṇavasena ca sahapayogo veditabbo.
Sahapayogo (joint application) should be understood as moving from a place, or taking fields and the like by removing boundary marks (khila) and so on.
Cùng nhau trộm cắp (sahapayogo) cần được hiểu theo nghĩa di chuyển khỏi chỗ, hoặc di chuyển các cọc ranh giới và chiếm đoạt ruộng đất, v.v.
Saṃvidhāvahāro nāma ‘‘asukaṃ nāma bhaṇḍaṃ avaharissāmā’’ti saṃvidahitvā saṃmantayitvā avaharaṇaṃ.
Saṃvidhāvahāro (agreed-upon theft) means agreeing and consulting together to steal, saying, “We will steal such and such property.”
Trộm cắp theo thỏa thuận (saṃvidhāvahāro) nghĩa là sau khi thỏa thuận và bàn bạc: “Chúng ta sẽ lấy cắp vật phẩm này”, rồi thực hiện hành vi trộm cắp.
Evaṃ saṃvidahitvā gatesu hi ekenāpi tasmiṃ bhaṇḍe ṭhānā cāvite sabbesaṃ avahārā honti.
Indeed, if, after having thus agreed, even one of them moves that property from its place, all incur the offense of theft.
Nếu họ đã thỏa thuận như vậy và đi, thì dù chỉ một người di chuyển vật phẩm đó khỏi chỗ, tất cả đều bị coi là trộm cắp.
Saṅketakammaṃ nāma sañjānanakammaṃ.
Saṅketakammaṃ (making a signal) means making a recognizable signal.
Trộm cắp theo ám hiệu (saṅketakammaṃ) nghĩa là hành vi tạo ra sự nhận biết.
Sace hi purebhattādīsu yaṃkiñci kālaṃ paricchinditvā ‘‘asukasmiṃ kāle itthannāmaṃ bhaṇḍaṃ avaharā’’ti vutto saṅketato apacchā apure taṃ avaharati, saṅketakārakassa saṅketakaraṇakkhaṇeyeva avahāro.
If, after having specified a certain time, such as before mealtime, one is told, “Steal such and such property at that time,” and one steals it precisely at the signaled time, the one who made the signal incurs the offense of theft at the moment the signal was made.
Nếu sau khi định một thời gian nào đó như trước bữa ăn, v.v., người được bảo: “Vào thời điểm đó, hãy lấy cắp vật phẩm này”, rồi người đó lấy cắp vật phẩm đó ngay tại thời điểm ám hiệu (không sớm hơn, không muộn hơn), thì người tạo ám hiệu đã phạm tội trộm cắp ngay tại thời điểm tạo ám hiệu.
Nimittakammaṃ nāma saññuppādanatthaṃ akkhinikkhaṇādinimittakaraṇaṃ.
Nimittakammaṃ (making a sign) means making a sign, such as winking, to produce understanding.
Trộm cắp theo dấu hiệu (nimittakammaṃ) nghĩa là hành vi tạo dấu hiệu như nháy mắt, v.v., để tạo ra sự nhận biết.
Sace hi evaṃ katanimittato apacchā apure ‘‘yaṃ avaharā’’ti vutto, taṃ avaharati, nimittakārakassa nimittakaraṇakkhaṇeyeva avahāroti idaṃ pubbapayogapañcakaṃ.
If, after such a sign has been made, one is told, “Steal it,” and one steals it precisely at that time, the one who made the sign incurs the offense of theft at the moment the sign was made; this is the pubbapayogapañcaka.
Nếu sau khi tạo dấu hiệu như vậy, người được bảo: “Hãy lấy cắp vật phẩm nào đó”, rồi người đó lấy cắp vật phẩm đó ngay tại thời điểm dấu hiệu (không sớm hơn, không muộn hơn), thì người tạo dấu hiệu đã phạm tội trộm cắp ngay tại thời điểm tạo dấu hiệu. Đây là năm loại trộm cắp có chuẩn bị trước.
Katamaṃ theyyāvahārapañcakaṃ?
What is the theyyāvahārapañcaka (fivefold theft offense)?
Thế nào là năm loại trộm cắp (theyyāvahārapañcakaṃ)?
Theyyāvahāro pasayhāvahāro parikappāvahāro paṭicchannāvahāro kusāvahāroti.
It is furtive theft, forceful theft, planned theft, concealed theft, and boundary-mark theft.
Đó là: trộm cắp lén lút (theyyāvahāro), trộm cắp bằng vũ lực (pasayhāvahāro), trộm cắp theo dự tính (parikappāvahāro), trộm cắp che giấu (paṭicchannāvahāro), và trộm cắp bằng cách di chuyển cọc ranh giới (kusāvahāro).
Tattha yo sandhicchedādīni katvā adissamāno avaharati, kūṭamānakūṭakahāpaṇādīhi vā vañcetvā gaṇhāti, tassevaṃ gaṇhato avahāro theyyāvahāroti veditabbo.
Among these, theyyāvahāro (furtive theft) should be understood as the theft of one who, after having breached a wall and the like, steals unseen, or one who takes by deceiving with false measures or false coins.
Trong đó, người nào phá tường, v.v., rồi lấy cắp mà không để lộ diện, hoặc lừa gạt bằng cân đong giả, tiền giả, v.v., rồi lấy, thì hành vi lấy cắp của người đó được gọi là trộm cắp lén lút (theyyāvahāro).
Yo pana pasayha balakkārena paresaṃ santakaṃ gaṇhāti gāmaghātakādayo viya, attano pattabalito vā vuttanayeneva adhikaṃ gaṇhāti rājabhaṭādayo viya, tassevaṃ gaṇhato avahāro pasayhāvahāroti veditabbo.
Pasayhāvahāro (forceful theft) should be understood as the theft of one who forcibly takes another’s property, like village robbers, or one who takes more than due, like royal officials, acting from their attained power in the manner described.
Còn người nào dùng vũ lực, cưỡng đoạt tài sản của người khác, như những kẻ cướp làng, v.v., hoặc như các quan lại, v.v., lấy nhiều hơn số thuế được phép theo cách đã nói, thì hành vi lấy cắp của người đó được gọi là trộm cắp bằng vũ lực (pasayhāvahāro).
Parikappetvā gahaṇaṃ pana parikappāvahāro nāma.
Taking by planning is called parikappāvahāro (planned theft).
Việc lấy cắp theo dự tính được gọi là trộm cắp theo dự tính (parikappāvahāro).
So bhaṇḍokāsavasena duvidho.
It is twofold, based on property and place.
Có hai loại: theo vật phẩm và theo địa điểm.
Tatrāyaṃ bhaṇḍaparikappo – sāṭakatthiko antogabbhaṃ pavisitvā ‘‘sace sāṭako bhavissati, gaṇhissāmi, sace suttaṃ, na gaṇhissāmī’’ti parikappetvā andhakāre pasibbakaṃ gaṇhāti, tatra ce sāṭako hoti, uddhāreyeva pārājikaṃ.
Here is bhaṇḍaparikappo (property-based planning): A monk desiring a cloth enters a room, plans, "If it's a cloth, I'll take it; if it's thread, I won't," and in the dark, takes a basket. If there is a cloth in it, a pārājika is incurred immediately upon lifting it.
Đây là dự tính theo vật phẩm: Một người muốn có y phục, đi vào một căn phòng bên trong, dự tính: “Nếu là y phục, tôi sẽ lấy; nếu là sợi chỉ, tôi sẽ không lấy”, rồi trong bóng tối, người đó lấy một cái túi. Nếu trong đó có y phục, thì người đó phạm tội pārājika ngay khi nhấc lên.
Suttaṃ ce hoti, rakkhati.
If it is thread, he is safe.
Nếu là sợi chỉ, người đó được miễn tội.
Bahi nīharitvā muñcitvā ‘‘sutta’’nti ñatvā puna āharitvā ṭhapeti, rakkhatiyeva.
He brings it out, opens it, realizes it is thread, then brings it back and puts it down; he is still safe.
Nếu người đó mang ra ngoài, mở ra, biết là sợi chỉ, rồi mang vào đặt lại, thì vẫn được miễn tội.
‘‘Sutta’’nti ñatvāpi ‘‘yaṃ laddhaṃ, taṃ gahetabba’’nti gacchati, padavārena kāretabbo.
If, even after realizing it is thread, he goes away thinking, "What is obtained should be taken," he incurs an offense step by step.
Nếu biết là sợi chỉ nhưng vẫn nghĩ: “Đã tìm thấy thì phải lấy”, rồi bỏ đi, thì người đó phải chịu tội theo từng bước chân.
Bhūmiyaṃ ṭhapetvā gaṇhāti, uddhāre pārājikaṃ.
If he puts it on the ground and then takes it, a pārājika is incurred upon lifting it.
Nếu đặt xuống đất rồi lấy, thì phạm tội pārājika ngay khi nhấc lên.
‘‘Coro coro’’ti anubandho chaṭṭetvā palāyati, rakkhati.
If he is pursued by cries of "Thief! Thief!" and abandons it and flees, he is safe.
Nếu bị chủ đuổi theo la: “Kẻ trộm! Kẻ trộm!”, người đó vứt bỏ rồi bỏ chạy, thì được miễn tội.
Sāmikā disvā gaṇhanti, rakkhati yeva.
If the owners see and take it, he is still safe.
Nếu chủ thấy rồi lấy lại, thì người đó vẫn được miễn tội.
Añño ce koci gaṇhāti, bhaṇḍadeyyaṃ.
If someone else takes it, it is a bhaṇḍadeyyaṃ offense (compensation for property).
Nếu có người khác lấy, thì phải bồi thường vật phẩm.
Sāmikesu nivattesu sayaṃ disvā paṃsukūlasaññāya ‘‘pagevetaṃ mayā gahitaṃ, mama dāni santaka’’nti gaṇhantassāpi bhaṇḍadeyyameva.
Even if the owners have left, and he sees it himself and, with the perception of a rag (paṃsukūla), thinks, "This was taken by me long ago; it is now my property," and takes it, it is still a bhaṇḍadeyyaṃ offense.
Nếu chủ đã quay đi, người đó tự thấy, rồi với ý nghĩ đó là vật phẩm bỏ đi (paṃsukūla), nghĩ: “Cái này tôi đã lấy từ trước, bây giờ là tài sản của tôi”, rồi lấy, thì cũng phải bồi thường vật phẩm.
Tattha yvāyaṃ ‘‘sace sāṭako bhavissati, gaṇhissāmī’’tiādinā nayena pavatto parikappo, ayaṃ bhaṇḍaparikappo nāma.
Among these, the planning that occurred with the thought, “If it is a cloth, I will take it,” and so on, is called bhaṇḍaparikappo.
Trong đó, dự tính theo cách “Nếu là y phục, tôi sẽ lấy”, v.v., được gọi là dự tính theo vật phẩm.
Okāsaparikappo pana evaṃ veditabbo – ekacco pana parapariveṇādīni paviṭṭho kiñci lobhaneyyaṃ bhaṇḍaṃ disvā gabbhadvārapamukhaheṭṭhāpāsādadvārakoṭṭhakarukkhamūlādivasena paricchedaṃ katvā ‘‘sace maṃ etthantare passissanti, daṭṭhukāmatāya gahetvā vicaranto viya dassāmi, no ce passissanti, harissāmī’’ti parikappeti, tassa taṃ ādāya parikappitaparicchedaṃ atikkantamatte avahāro hoti.
Okāsaparikappo (place-based planning) should be understood as follows: Some monk, having entered another’s precinct or similar place, sees some desirable property and, defining a boundary by the door of the room, the entrance to the portico, below the palace entrance, the gatehouse, the root of a tree, or similar locations, plans, “If they see me within this boundary, I will pretend to be looking at it and hand it back; if they don’t see me, I will take it.” For such a person, theft occurs at the very moment they carry it beyond the planned boundary.
Dự tính theo địa điểm cần được hiểu như sau: Một người vào khu vực của người khác, v.v., thấy một vật phẩm đáng thèm muốn, rồi định ranh giới theo cửa phòng, lối vào tiền sảnh, tầng dưới của cung điện, cổng thành, gốc cây, v.v., rồi dự tính: “Nếu họ thấy tôi trong khu vực này, tôi sẽ giả vờ như đang cầm đi chơi vì muốn ngắm; nếu họ không thấy, tôi sẽ lấy cắp”. Khi người đó mang vật phẩm đó đi và vượt qua ranh giới đã định, thì người đó đã phạm tội trộm cắp.
Iti yvāyaṃ vuttanayeneva pavatto parikappo, ayaṃ okāsaparikappo nāma.
Thus, this planning, occurring in the manner described, is called okāsaparikappo.
Như vậy, dự tính theo cách đã nói trên được gọi là dự tính theo địa điểm.
Evamimesaṃ dvinnampi parikappānaṃ vasena parikappetvā gaṇhato avahāro ‘‘parikappāvahāro’’ti veditabbo.
Therefore, the offense of taking property by planning, based on both of these types of planning, should be understood as parikappāvahāro.
Theo hai loại dự tính này, hành vi lấy cắp theo dự tính được gọi là “trộm cắp theo dự tính” (parikappāvahāro).
Paṭicchādetvā pana avaharaṇaṃ paṭicchannāvahāro nāma.
Concealing and taking property is called paṭicchannāvahāro (concealed theft).
Việc lấy cắp bằng cách che giấu được gọi là trộm cắp che giấu (paṭicchannāvahāro).
So evaṃ veditabbo – yo bhikkhu uyyānādīsu paresaṃ omuñcitvā ṭhapitaaṅgulimuddikādīni disvā ‘‘pacchā gaṇhissāmī’’ti paṃsunā vā paṇṇena vā paṭicchādeti, tassa ettāvatā uddhāro natthīti na tāva avahāro hoti.
It should be understood as follows: If a bhikkhu sees another’s rings or similar items that have been removed and placed in gardens or other places, and, thinking “I will take them later,” covers them with dust or leaves, merely this covering does not constitute taking, and thus it is not yet an offense.
Điều này cần được hiểu như sau: Tỳ-khưu nào thấy nhẫn, v.v., của người khác đã tháo ra và đặt ở công viên, v.v., rồi nghĩ: “Tôi sẽ lấy sau”, và che giấu bằng đất hoặc lá cây, thì hành vi đó chưa phải là trộm cắp, vì chưa nhấc lên.
Yadā pana sāmikā vicinantā apassitvā ‘‘sve jānissāmā’’ti sālayāva gatā honti, athassa taṃ uddharato uddhāre avahāro.
However, when the owners, having searched and not found it, have left with the intention of knowing about it tomorrow, then the act of lifting it constitutes an offense of theft at the moment of lifting.
Nhưng khi chủ tìm kiếm mà không thấy, rồi nghĩ: “Ngày mai chúng ta sẽ biết”, và đã bỏ đi với lòng tiếc nuối, thì khi người đó nhấc vật phẩm lên, hành vi đó là trộm cắp.
Paṭicchannakāleyeva ‘‘etaṃ mama santaka’’nti sakasaññāya vā ‘‘gatā dāni te, chaṭṭitabhaṇḍaṃ ida’’nti paṃsukūlasaññāya vā gaṇhantassa pana bhaṇḍadeyyaṃ.
But if, at the time of concealment, one takes it with the perception that "this is my property," or with the perception of a discarded rag, thinking "they have gone now, this property is discarded," it is a bhaṇḍadeyyaṃ offense.
Tuy nhiên, nếu người đó lấy vật phẩm ngay trong lúc che giấu, với ý nghĩ đó là tài sản của mình, hoặc với ý nghĩ đó là vật phẩm bỏ đi (paṃsukūla) vì “họ đã đi rồi, đây là vật phẩm bị bỏ lại”, thì người đó phải bồi thường vật phẩm.
Tesu dutiyatatiyadivase āgantvā vicinitvā adisvā dhuranikkhepaṃ katvā gatesupi gahitaṃ bhaṇḍadeyyameva.
Even if the owners return on the second or third day, search, do not find it, and abandon their claim and leave, the taken property is still a bhaṇḍadeyyaṃ offense.
Ngay cả khi chủ đến tìm vào ngày thứ hai hoặc thứ ba mà không thấy, rồi từ bỏ trách nhiệm và bỏ đi, thì vật phẩm đã lấy vẫn phải bồi thường.
Pacchā ñatvā codiyamānassa adadato sāmikānaṃ dhuranikkhepe avahāro hoti.
If, having later learned and been accused, he does not give it back, an offense of theft occurs for the owners when they abandon their claim.
Về sau, khi biết và bị chất vấn mà không trả lại, thì người đó phạm tội trộm cắp vào lúc chủ từ bỏ trách nhiệm.
Yasmā tassa payogena tehi na diṭṭhaṃ.
Because it was not seen by them due to his action.
Vì do hành vi của người đó mà chủ không thấy được vật phẩm.
Yo pana tathārūpaṃ bhaṇḍaṃ yathāṭhāne ṭhitaṃyeva appaṭicchādetvā theyyacitto pādena akkamitvā kaddame vā vālukāya vā paveseti, tassa pavesitamatteyeva avahāro.
But if a bhikkhu, with the intention of theft, does not conceal such an object where it lies, but steps on it with his foot and pushes it into mud or sand, an offense of theft occurs at the very moment it is pushed in.
Còn người nào, với ý định trộm cắp, không che giấu vật phẩm như vậy đang ở đúng vị trí của nó, mà dùng chân dẫm lên rồi vùi xuống bùn hoặc cát, thì người đó đã phạm tội trộm cắp ngay khi vùi xuống.
Kusaṃ saṅkāmetvā pana avaharaṇaṃ kusāvahāro nāma.
Moving a boundary-mark (kusa) and taking property is called kusāvahāro (boundary-mark theft).
Việc lấy cắp bằng cách di chuyển cọc ranh giới (kusaṃ saṅkāmetvā) được gọi là trộm cắp bằng cọc ranh giới (kusāvahāro).
Sopi evaṃ veditabbo – yo bhikkhu vilīvamayaṃ vā tālapaṇṇamayaṃ vā katasaññāṇaṃ yaṃkiñci kusaṃ pātetvā cīvare bhājīyamāne attano koṭṭhāsassa samīpe ṭhitaṃ appagghataraṃ vā mahagghataraṃ vā samasamaṃ vā agghena parassa koṭṭhāsaṃ haritukāmo attano koṭṭhāse patitaṃ kusaṃ parassa koṭṭhāse pātetukāmatāya uddharati, rakkhati tāva.
And this should be understood as follows: if a bhikkhu, having dropped a reed lot-stick, or a palm-leaf lot-stick, or any marked lot-stick, while robes are being distributed, desiring to take the portion of another, which is near his own portion, whether it be of lesser value, greater value, or equal in value, lifts up the lot-stick that has fallen into his own portion with the intention of dropping it into the other's portion, he is still safe (from offence).
Cũng vậy, cần phải hiểu rằng: Tỳ-khưu nào, khi y phục được phân chia, đã thả bất kỳ một thẻ tre (kusa) nào làm bằng tre đan hoặc lá cọ đã được đánh dấu, và muốn lấy phần của người khác có giá trị thấp hơn, cao hơn hoặc ngang bằng với giá trị phần của mình, thì vì muốn thả thẻ tre của mình đã rơi vào phần của mình sang phần của người khác, mà nhấc nó lên, thì lúc đó vẫn chưa phạm tội Pārājika.
Parassa koṭṭhāse pātite rakkhateva.
Even when it is dropped into the other's portion, he is still safe.
Khi thẻ tre của người khác đã được thả xuống, thì vẫn chưa phạm tội Pārājika.
Yadā pana tasmiṃ patite parassa koṭṭhāsato parassa kusaṃ uddharati, uddhatamatte avahāro.
However, when that lot-stick has fallen, and he lifts up the other's lot-stick from the other's portion, as soon as it is lifted, it is an act of theft.
Tuy nhiên, khi thẻ tre đó đã rơi xuống, nếu vị ấy nhấc thẻ tre của người khác ra khỏi phần của người khác, thì ngay khi nhấc lên là phạm tội chiếm đoạt.
Sace paṭhamataraṃ parakoṭṭhāsato parassa kusaṃ uddharati, attano koṭṭhāse pātetukāmatāya uddhāre rakkhati, pātanepi rakkhati, attano koṭṭhāsato pana attano kusaṃ uddharato uddhāreyeva rakkhati, taṃ uddharitvā parakoṭṭhāse pātentassa hatthato muttamatte avahāro.
If, earlier, he lifts up the other's lot-stick from the other's portion with the intention of dropping it into his own portion, he is safe at the lifting; he is also safe at the dropping; but if he lifts up his own lot-stick from his own portion, he is safe only at the lifting. When, having lifted it, he drops it into the other's portion, as soon as it leaves his hand, it is an act of theft.
Nếu trước tiên vị ấy nhấc thẻ tre của người khác ra khỏi phần của người khác, với ý muốn thả nó vào phần của mình, thì khi nhấc lên vẫn chưa phạm tội Pārājika, khi thả xuống cũng chưa phạm tội Pārājika; nhưng nếu vị ấy nhấc thẻ tre của mình ra khỏi phần của mình, thì ngay khi nhấc lên vẫn chưa phạm tội Pārājika, còn khi nhấc thẻ tre đó rồi thả vào phần của người khác, thì ngay khi rời tay là phạm tội chiếm đoạt.
Ayaṃ kusāvahāro.
This is the theft of a lot-stick (kusāvahāra).
Đây là sự chiếm đoạt thẻ tre.
Iti yaṃ vuttaṃ ‘‘ādiyeyyāti pañcavīsatiyā avahārānaṃ aññataravasena hareyyā’’ti, tassattho pakāsito hoti.
Thus, the meaning of what was said: "should take" means "should carry away by one of the twenty-five methods of theft" has been explained.
Vì vậy, ý nghĩa của câu nói “ādiyeyyāti pañcavīsatiyā avahārānaṃ aññataravasena hareyyā” (lấy đi, tức là chiếm đoạt bằng một trong hai mươi lăm cách chiếm đoạt) đã được làm rõ.
Yathārūpeti yādise.
Yathārūpe means 'of what kind'.
Yathārūpe (như thế nào): Tức là loại nào.
Adinnādāneti adinnassa parasantakassa gahaṇe.
Adinnādāne means 'taking what is not given, belonging to another'.
Adinnādāne (trong việc lấy của không cho): Tức là việc lấy tài sản của người khác mà không được cho.
Rājānotiidaṃ bimbisāraṃyeva sandhāya vuttaṃ, aññe pana tathā kareyyuṃ vā na kareyyuṃ vāti te nappamāṇaṃ.
Rājāno (Kings): this was said referring to King Bimbisāra only; other kings may or may not act in that way, so they are not the standard.
Rājāno (các vị vua): Lời này được nói đến chỉ riêng Vua Bimbisāra, còn các vị vua khác có thể làm hoặc không làm như vậy, nên họ không phải là tiêu chuẩn.
Haneyyuṃ vāti hatthādīhi vā potheyyuṃ, satthena vā chindeyyuṃ.
Haneyyuṃ vā means 'they might strike him with their hands and so on, or they might cut him with a weapon'.
Haneyyuṃ vā (hoặc có thể đánh): Hoặc có thể đánh bằng tay, v.v., hoặc có thể cắt bằng vũ khí.
Bandheyyuṃ vāti rajjubandhanādīhi bandheyyuṃ vā.
Bandheyyuṃ vā means 'they might bind him with ropes and so on'.
Bandheyyuṃ vā (hoặc có thể trói): Hoặc có thể trói bằng dây, v.v.
Pabbājeyyuṃ vāti nīhareyyuṃ vā.
Pabbājeyyuṃ vā means 'they might banish him'.
Pabbājeyyuṃ vā (hoặc có thể trục xuất): Hoặc có thể trục xuất.
Corosi bālosi mūḷhosi thenosīti imehi vacanehi paribhāseyyuṃ.
Corosi bālosi mūḷhosi thenosīti (You are a thief, you are foolish, you are deluded, you are a robber) means 'they might revile him with these words'.
Corosi bālosi mūḷhosi thenosī (ngươi là kẻ trộm, ngươi là kẻ ngu, ngươi là kẻ si mê, ngươi là kẻ cắp): Có thể mắng chửi bằng những lời này.
Kīdisassa pana adinnassa ādāne rājāno evaṃ karonti?
For the taking of what kind of un-given thing do kings act in this manner?
Nhưng các vị vua làm như vậy khi lấy của không cho loại nào?
Pādassa vā pādārahassa vā.
Of a quarter (of a coin) or what is worth a quarter.
Là một phần tư (pāda) hoặc vật có giá trị một phần tư (pādāraha).
Tathārūpaṃ bhikkhu adinnaṃ ādiyamānoti tādisaṃ bhikkhu porāṇakassa kahāpaṇassa pādaṃ vā pādārahaṃ vā bhaṇḍaṃ adinnaṃ bhūmiādīsu yattha katthaci ṭhitaṃ yaṃkiñci sajīvanijjīvaṃ vuttappakārānaṃ avahārānaṃ yena kenaci avahārena avaharanto pārājiko hoti, ko pana vādo tato atirekatarasminti.
Tathārūpaṃ bhikkhu adinnaṃ ādiyamāno (A bhikkhu taking such an un-given thing): a bhikkhu who steals such an un-given thing, whether animate or inanimate, worth a quarter or more of an ancient kahāpaṇa, or any object worth a quarter, situated anywhere on the ground or otherwise, by any of the aforementioned modes of theft, becomes one who has incurred a pārajika offence; how much more so for anything exceeding that value?
Tathārūpaṃ bhikkhu adinnaṃ ādiyamāno (Tỳ-khưu nào lấy của không cho như vậy): Tỳ-khưu nào lấy tài sản không được cho, dù là vật có sinh mạng hay không có sinh mạng, đang ở bất cứ đâu trên đất, v.v., có giá trị một phần tư đồng tiền cổ (kahāpaṇa) hoặc vật có giá trị một phần tư đồng tiền cổ, bằng bất kỳ cách chiếm đoạt nào trong các cách đã nêu, thì vị ấy phạm tội Pārājika. Huống hồ là khi lấy vật có giá trị lớn hơn thế nữa.
Rājagahe dhaniyattheraṃ ārabbha rañño dārūni adinnaṃ ādiyanavatthusmiṃ paññattaṃ, ‘‘gāmā vā araññā vā’’ti ayamettha anupaññatti, sādhāraṇapaññatti, sāṇattikaṃ, haraṇatthāya gamanādike pubbappayoge dukkaṭaṃ, āmasane dukkaṭaṃ, pārājikavatthuno phandāpane thullaccayaṃ.
This rule was laid down at Rājagaha concerning the Elder Dhaniya, who took wood belonging to the king without it being given. Here, the phrase "from a village or from the forest" is an additional enactment, a general enactment, and one involving instruction. A dukkaṭa offence is incurred for preparatory actions such as going to steal, and a dukkaṭa for touching. A thullaccaya offence is incurred for unsettling the object of a pārajika offence.
Giới luật này được chế định tại Rājagaha (Vương Xá) liên quan đến Trưởng lão Dhaniya, về việc lấy gỗ không được cho của nhà vua. Câu “gāmā vā araññā vā” (từ làng hay từ rừng) là một giới luật bổ sung (anupaññatti) ở đây, là một giới luật chung (sādhāraṇapaññatti), có sự sai khiến (sāṇattikaṃ). Việc đi lại, v.v., để trộm cắp là một hành vi phạm Dukkaṭa (ác tác), việc chạm vào là Dukkaṭa, việc làm lung lay vật Pārājika là Thullaccaya (trọng tội).
Ādiyantassa māsake vā ūnamāsake vā dukkaṭaṃ, atirekamāsake vā ūnapañcamāsake vā thullaccayaṃ, pañcamāsake vā atirekapañcamāsake vā pārājikaṃ.
For taking one māsaka or less than a māsaka, a dukkaṭa; for taking more than one māsaka but less than five māsakas, a thullaccaya; for taking five māsakas or more than five māsakas, a pārajika offence.
Đối với người lấy, nếu là một đồng māsa hoặc ít hơn một đồng māsa thì phạm Dukkaṭa, nếu hơn một đồng māsa hoặc ít hơn năm đồng māsa thì phạm Thullaccaya, nếu là năm đồng māsa hoặc hơn năm đồng māsa thì phạm Pārājika.
Sabbattha gahaṇakālavasena ca gahaṇadesavasena ca paribhogabhājanaparivattanādīhi ca parihīnāparihīnavasena vinicchayo veditabbo.
In all cases, the determination should be understood based on the time of taking, the place of taking, and whether there is loss or no loss due to use, changing containers, and so on.
Ở mọi trường hợp, việc phân định cần được hiểu theo thời điểm lấy, địa điểm lấy, và theo việc có giảm giá trị hay không do việc sử dụng, thay đổi vật chứa, v.v.
Sakasaññissa, vissāsaggāhe, tāvakālike, petapariggahe, tiracchānagatapariggahe, paṃsukūlasaññissa, ummattakādīnañca anāpatti.
There is no offence for one who mistakes it for their own, for one who takes it through trust, for a temporary taking, for things taken possession of by petas, for things taken possession of by animals, for one who mistakes it for a paṃsukūla (rag-robe), or for insane persons and so on.
Không phạm tội đối với người có ý nghĩ là của mình, việc lấy do tin tưởng, việc lấy tạm thời, tài sản của ngạ quỷ, tài sản của súc sinh, người có ý nghĩ là y phấn tảo (paṃsukūla), và những người điên, v.v.
Sīlavipatti, aññassa manussajātikassa vasena parapariggahitaṃ, parapariggahitasaññitā, garuparikkhāro, theyyacittaṃ, vuttappakārānaṃ avahārānaṃ vasena avaharaṇañcāti imānettha pañca aṅgāni.
Here, the five constituent factors are: transgression of morality, something taken possession of by another person of human birth, the perception that it belongs to another, a valuable requisite, the intention to steal, and the act of stealing by the aforementioned modes of theft.
Ở đây có năm yếu tố: sự vi phạm giới, tài sản do người khác sở hữu (không phải của mình), ý nghĩ là tài sản của người khác, tài sản có giá trị lớn, ý định trộm cắp, và việc chiếm đoạt bằng các cách chiếm đoạt đã nêu.
Adinnādānasamuṭṭhānaṃ, kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, tivedananti.
It arises from taking what is not given, it is an action, it is liberation by perception, it is intentional, it is censurable by the world, it is a bodily action, it is a verbal action, it is an unwholesome thought, and it has three feelings.
Tội lấy của không cho (adinnādāna) phát sinh do hành động, sự giải thoát khỏi tưởng (saññāvimokkhaṃ), có ý thức, bị thế gian khiển trách, là hành động thân, hành động lời, là tâm bất thiện, và có ba loại cảm thọ.
Tatiye sañciccāti saṃcetetvā saddhiṃ cetetvā.
In the third, sañcicca means 'having deliberated, having considered together'.
Trong giới thứ ba, sañciccā (cố ý): Tức là đã suy nghĩ kỹ, đã cùng nhau suy nghĩ.
‘‘Pāṇo’’tisaññāya saddhiṃyeva ‘‘vadhāmi na’’nti vadhakacetanāya cetetvā pakappetvā.
With the perception 'it is a living being', and with the intention to kill 'I will kill it', having deliberated and planned.
Với ý niệm “sinh vật” và ý nghĩ “ta sẽ giết nó”, vị ấy đã suy nghĩ và sắp đặt với ý định giết hại.
Manussaviggahanti kalalato paṭṭhāya jīvamānakamanussajātikasarīraṃ.
Manussaviggahaṃ means 'the living body of a human being, starting from the kalala (embryonic fluid) stage'.
Manussaviggahaṃ (thân người): Tức là thân thể của một chúng sinh loài người đang sống, từ giai đoạn kalala (hợp chất đầu tiên).
Jīvitā voropeyyāti kalalakālepi tāpanamaddanehi vā bhesajjasampadānena vā tato vā uddhampi tadanurūpena upakkamena jīvitā viyojeyya.
Jīvitā voropeyyā means 'he might deprive of life even at the kalala stage by heating or crushing, or by administering medicine, or at any stage beyond that, by a corresponding effort'.
Jīvitā voropeyyā (tước đoạt mạng sống): Tức là tước đoạt mạng sống bằng cách đốt nóng, nghiền nát, hoặc cho thuốc phá thai ngay cả trong giai đoạn kalala, hoặc bằng các phương pháp tương tự sau đó.
Imassa panatthassa āvibhāvatthaṃ pāṇo veditabbo, pāṇātipāto veditabbo, pāṇātipātī veditabbo, pāṇātipātassa payogo veditabbo.
For the clarification of this meaning, the living being (pāṇa) should be understood, the destruction of life (pāṇātipāta) should be understood, the destroyer of life (pāṇātipātī) should be understood, and the methods of destroying life (pāṇātipātassa payoga) should be understood.
Để làm rõ ý nghĩa này, cần phải hiểu về pāṇa (sinh vật), pāṇātipāta (sát sinh), pāṇātipātī (người sát sinh), và payogā (phương tiện) của pāṇātipāta.
Tattha pāṇoti vohārato satto, paramatthato jīvitindriyaṃ.
Among these, pāṇa means 'a sentient being' by conventional usage, and 'the life faculty' in ultimate reality.
Trong đó, pāṇo (sinh vật): Theo cách gọi thông thường là chúng sinh, theo nghĩa tối hậu là sinh mạng căn (jīvitindriyaṃ).
Pāṇātipātoti yāya cetanāya jīvitindriyupacchedakapayogaṃ samuṭṭhāpeti, sā cetanā.
Pāṇātipāto is that volition by which one initiates the act of cutting off the life faculty.
Pāṇātipāto (sát sinh): Là ý chí (cetanā) mà nhờ đó người ta khởi lên hành vi cắt đứt sinh mạng căn.
Pāṇātipātīti vuttacetanāya samaṅgipuggalo.
Pāṇātipātī is the person endowed with the aforementioned volition.
Pāṇātipātī (người sát sinh): Là người có ý chí đã nêu.
Pāṇātipātassa payogoti pāṇātipātassa cha payogā sāhatthiko nissaggiyo āṇattiko thāvaro vijjāmayo iddhimayoti.
Pāṇātipātassa payogā means the six methods of destroying life: by one's own hand, by casting, by command, by a fixed contrivance, by magic, and by psychic power.
Pāṇātipātassa payogā (các phương tiện của sát sinh): Có sáu phương tiện của sát sinh là: sāhatthika (tự tay), nissaggiya (ném), āṇattika (sai khiến), thāvara (cố định), vijjāmaya (bằng thần chú), iddhimaya (bằng thần thông).
Tattha sāhatthikoti sayaṃ mārentassa kāyena vā kāyappaṭibaddhena vā paharaṇaṃ.
Among these, sāhatthiko means 'striking with one's own body or with something connected to one's body by one who is killing personally'.
Trong đó, sāhatthiko (tự tay): Là việc tự mình đánh đập bằng thân hoặc bằng vật gắn liền với thân để giết.
Nissaggiyoti dūre ṭhitaṃ māretukāmassa kāyena vā kāyappaṭibaddhena vā ususattiyantapāsāṇādīnaṃ nissajjanaṃ.
Nissaggiyo means 'the throwing of arrows, spears, stones from a machine, etc., by one who desires to kill someone standing far away, with one's body or with something connected to one's body'.
Nissaggiyo (ném): Là việc ném tên, giáo, máy móc, đá, v.v., bằng thân hoặc bằng vật gắn liền với thân, với ý muốn giết người ở xa.
Tattha ekeko uddissānuddissabhedato duvidho.
Each of these is twofold, by the distinction of being aimed at a specific target or not aimed at a specific target.
Trong đó, mỗi loại được chia thành hai theo sự phân biệt giữa uddissa (có mục tiêu) và anuddissa (không có mục tiêu).
Tattha uddissake yaṃ uddissa paharati, tasseva maraṇena kammabaddho.
There, in the case of being aimed at a specific target, one is bound by kamma only by the death of the one at whom one strikes.
Trong đó, đối với uddissa, người đánh vào ai với mục tiêu là người đó, thì nghiệp sẽ gắn liền với cái chết của chính người đó.
‘‘Yo koci maratū’’ti evaṃ anuddissake pahārappaccayā yassa kassaci maraṇena kammabaddho.
In the case of not being aimed at a specific target, with the thought "Let anyone die!", one is bound by kamma by the death of whosoever dies as a result of the striking.
Đối với anuddissa, nếu đánh với ý nghĩ “ai chết thì chết”, thì nghiệp sẽ gắn liền với cái chết của bất kỳ ai do hành vi đánh đó.
Ubhayatthāpi ca paharitamatte vā maratu, pacchā vā teneva rogena, paharitakkhaṇeyeva kammabaddho.
In both cases, whether one dies immediately upon being struck, or later due to that same illness, one is bound by kamma at the very moment of striking.
Trong cả hai trường hợp, dù chết ngay sau khi bị đánh hay chết sau đó do chính bệnh đó, thì nghiệp vẫn gắn liền ngay tại thời điểm bị đánh.
Āṇattikoti ‘‘asukaṃ nāma mārehī’’ti aññaṃ āṇāpentassa āṇāpanaṃ.
Āṇattiko means 'the command of one who commands another, saying: "Kill so-and-so!"'.
Āṇattiko (sai khiến): Là việc sai khiến người khác, nói “hãy giết người tên là A”.
Tattha vatthūti puggalo.
Among these, vatthu means 'a person'.
Hành vi đặc biệt – đây là sáu yếu tố quy định sự sai khiến.
Yañhi puggalaṃ ‘‘mārehī’’ti āṇatto sace tameva māreti, āṇāpakassa āpatti.
Indeed, if the commanded person kills the very person for whom the command "Kill!" was given, the one who commanded incurs an offence.
Trong đó, vatthū (đối tượng): Là người.
Atha aññaṃ māreti, taṃmaññamāno vā aññaṃ māreti, āṇāpako muccati.
But if he kills another, or if he kills another thinking it to be the intended person, the one who commanded is absolved.
Nếu người được sai khiến “hãy giết người này” mà giết đúng người đó, thì người sai khiến phạm tội.
‘‘Imaṃ mārehī’’ti āṇatte pana āṇāpakassa dukkaṭaṃ.
However, if the command "Kill this person!" was given, the one who commanded incurs a dukkaṭa.
Nếu người đó giết người khác, hoặc giết người khác vì lầm tưởng là người được chỉ định, thì người sai khiến được miễn tội. Tuy nhiên, khi sai khiến “hãy giết người này”, người sai khiến phạm Dukkaṭa.
Kāloti purebhattādikālo.
Kālo means 'the time before eating and so on'.
Kālo (thời gian): Tức là thời gian trước bữa ăn, v.v.
Sace hi ‘‘purebhattaṃ mārehī’’ti āṇatto purebhattameva māreti, āṇāpakassa āpatti.
Indeed, if the commanded person kills before eating as commanded "Kill before eating!", the one who commanded incurs an offence.
Nếu người được sai khiến “hãy giết trước bữa ăn” mà giết đúng trước bữa ăn, thì người sai khiến phạm tội.
Atha yaṃ purebhattaṃ niyāmitaṃ, tato pacchā vā pure vā māreti, āṇāpako muccati.
But if he kills after or before the specified time before eating, the one who commanded is absolved.
Nếu người đó giết sau hoặc trước thời gian đã định trước bữa ăn, thì người sai khiến được miễn tội.
Iminā nayena sabbattha vinicchayo veditabbo.
In this manner, the determination should be understood in all cases.
Theo cách này, cần phải hiểu sự phân định trong mọi trường hợp.
Thāvaroti asaṃhārimena upakaraṇena māretukāmassa opātakkhaṇanaṃ apassenasaṃvidhānaṃ asiādīnaṃ upanikkhipanaṃ taḷākādīsu visasampayojanaṃ rūpūpahārotievamādi.
Thāvaro means 'the digging of a pit, the arrangement of a resting place, the placement of swords and so on nearby, the mixing of poison in tanks and so on, the presenting of a beautiful form, and so forth, by one who intends to kill by an immovable contrivance'.
Thāvaro (cố định): Tức là việc đào hố, sắp đặt chỗ ẩn nấp, đặt kiếm, v.v., gần đó, bỏ thuốc độc vào ao, v.v., dâng hình nộm, v.v., đối với người muốn giết bằng phương tiện không thể di chuyển được.
Vuttanayeneva cetthāpi uddissānuddissabhedo veditabbo.
Here also, the distinction between being aimed at a specific target or not aimed at a specific target should be understood in the manner described.
Ở đây cũng vậy, sự phân biệt giữa uddissa và anuddissa cần được hiểu theo cách đã nêu.
Vijjāmayoti māraṇatthaṃ vijjāparijappanaṃ.
Vijjāmayo means 'the chanting of magic spells for the purpose of killing'.
Vijjāmayo (bằng thần chú): Tức là việc niệm thần chú để giết hại.
Iddhimayoti kammavipākajāya iddhiyā payojanaṃ.
Iddhimayo means 'the employment of psychic power arisen from the ripening of kamma'.
Iddhimayo (bằng thần thông): Tức là việc sử dụng thần thông do quả báo nghiệp sinh ra.
Satthahārakaṃ vāssa pariyeseyyāti ettha haratīti hārakaṃ, kiṃ harati?
Regarding Satthahārakaṃ vāssa pariyeseyyā (Or he might seek for him a weapon-bearer): here, harati means 'carries away', and hārakaṃ means 'one who carries'. What does it carry away?
Satthahārakaṃ vāssa pariyeseyyā (hoặc tìm kiếm vũ khí cho người đó): Trong câu này, harati (mang đi) nên hārakaṃ (vật mang đi). Mang đi cái gì? Mạng sống.
Jīvitaṃ.
Life.
Hoặc, haritabbaṃ (nên được mang đi) nên hārakaṃ, nghĩa là upanikkhipitabbaṃ (nên được đặt gần).
Atha vā haritabbanti hārakaṃ, upanikkhipitabbanti attho.
Alternatively, haritabbaṃ means 'that which should be carried', which means 'that which should be placed near'.
Sattha (vũ khí) và hāraka (vật mang đi) là satthahārakaṃ.
Satthañca taṃ hārakañcāti satthahārakaṃ.
Satthañca taṃ hārakañcāti satthahārakaṃ means 'it is both a weapon and that which carries away life, hence satthahārakaṃ'.
Assā (cho người đó): Tức là cho thân người.
Assāti manussaviggahassa.
Assā means "of the human being."
Assā có nghĩa là của thân người.
Pariyeseyyāti yathā labhati, tathā kareyya, upanikkhipeyyāti attho.
Pariyeseyyā means he should act in such a way that he obtains it, or he should place it nearby.
Pariyeseyya có nghĩa là phải làm sao để có được, phải đặt gần.
Etena thāvarapayogaṃ dasseti.
By this, the unchanging means of application is shown.
Với điều này, (Đức Phật) chỉ ra sự ứng dụng lâu dài (thāvarapayoga).
Itarathā hi pariyiṭṭhimatteyeva pārājiko bhaveyya, na cetaṃ yuttaṃ.
Otherwise, one would incur a pārājika merely by searching, and this is not appropriate.
Nếu không thì chỉ với việc tìm kiếm (pariyiṭṭhi) thôi đã phạm pārājika, điều này không hợp lý.
Padabhājane panassa byañjanaṃ anādiyitvā yaṃ ettha thāvarapayogasaṅgahitaṃ satthaṃ, tadeva dassetuṃ ‘‘asiṃ vā’’tiādi vuttaṃ.
But in its word-division, without taking the grammatical form into account, the statement ‘‘asiṃ vā’’ and so on was made to show only the weapon that is included in the unchanging means of application.
Trong phần phân tích từ (padabhājana) của nó, không chú trọng đến cấu trúc ngữ pháp (byañjana) mà chỉ để chỉ ra loại vũ khí được bao gồm trong sự ứng dụng lâu dài (thāvarapayoga), nên câu ‘‘asiṃ vā’’ v.v. đã được nói.
Maraṇavaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyyāti vācāya vā tālapaṇṇādīsu likhitvā vā ‘‘yo evaṃ marati, so dhanaṃ vā labhatī’’tiādinā nayena maraṇe guṇaṃ pakāseyya.
Maraṇavaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyyā means he should praise death, either by speech or by writing on palm-leaves and so on, in a way such as, "Whoever dies in this manner obtains wealth" and so on.
Maraṇavaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyya có nghĩa là, hoặc bằng lời nói, hoặc bằng cách viết trên lá cọ v.v., phải ca ngợi cái chết theo cách như ‘‘ai chết như thế này sẽ đạt được tài sản’’ v.v.
Etena yathā ‘‘adinnādāne ādiyeyyā’’ti vuttattā pariyāyakathāya muccati, nayidha, evaṃ ‘‘saṃvaṇṇeyyā’’ti vacanato pana idha pariyāyakathāyapi na muccatīti ayamattho veditabbo.
By this, it should be understood that just as one is exempt from an offense for indirect speech in the case of "takes what is not given" (adinnādāne ādiyeyyā), here, it is not so; but because of the phrase "saṃvaṇṇeyyā," here one is not exempt even for indirect speech.
Với điều này, cần phải hiểu rằng trong giới luật về adinnādāna (lấy của không cho), người ta được miễn tội nếu nói một cách gián tiếp, nhưng ở đây, với lời ‘‘saṃvaṇṇeyya’’ (ca ngợi), người ta không được miễn tội ngay cả khi nói một cách gián tiếp.
Maraṇāya vā samādapeyyāti ‘‘satthaṃ vā āharā’’tiādinā (pārā. 172) nayena maraṇatthāya upāyaṃ gāhāpeyya.
Maraṇāya vā samādapeyyā means he should encourage a means for death, in a way such as, "Bring a weapon," and so on.
Maraṇāya vā samādapeyya có nghĩa là phải khiến người khác chấp nhận một phương tiện để chết, theo cách như ‘‘hãy mang vũ khí đến’’ v.v.
Etena āṇattikappayogaṃ dasseti.
By this, the means of instigation is shown.
Với điều này, (Đức Phật) chỉ ra sự ứng dụng theo lệnh (āṇattikappayoga).
Ambho purisāti ālapanametaṃ.
Ambho purisā is an address.
Ambho purisā là lời gọi.
Kiṃ tuyhiminātiādi saṃvaṇṇanākāranidassanaṃ.
Kiṃ tuyhiminā and so on is an illustration of the manner of praise.
Kiṃ tuyhiminā v.v. là sự minh họa cách ca ngợi.
Iti cittamanoti iti citto iti mano.
Iti cittamano means "thus minded, thus intending."
Iti cittamano có nghĩa là tâm như thế, ý như thế.
‘‘Mataṃ te jīvitā seyyo’’tiettha vuttamaraṇacitto maraṇamanoti attho.
The meaning is "one whose mind is set on death, whose intention is death," as stated in "Mataṃ te jīvitā seyyo" (Death is better for you than life).
Trong câu ‘‘Mataṃ te jīvitā seyyo’’ (chết còn hơn sống), có nghĩa là tâm hướng về cái chết, ý hướng về cái chết.
Ettha ca ‘‘mano’’tiidaṃ cittassa atthadīpanatthaṃ vuttaṃ.
And here, "mano" is stated to illustrate the meaning of "citta."
Ở đây, từ ‘‘mano’’ được nói để làm rõ ý nghĩa của từ citta.
Tenevassa padabhājane ‘‘yaṃ cittaṃ taṃ mano’’ti (pārā. 172) āha.
Therefore, in its word-division, it says, "Yaṃ cittaṃ taṃ mano" (What is citta is mano).
Chính vì thế, trong phần phân tích từ (padabhājana) của nó, (Đức Phật) nói ‘‘cái gì là tâm (citta) thì đó là ý (mano)’’. (pārā. 172)
Cittasaṅkappoti vicittasaṅkappo.
Cittasaṅkappo means a diverse intention.
Cittasaṅkappo có nghĩa là tư duy đa dạng.
Etthāpi iti-saddo āharitabbo.
Here too, the word "iti" (thus) should be included.
Ở đây, cũng phải thêm từ iti.
‘‘Saṅkappo’’ti ca saṃvidahanamattassetaṃ nāmaṃ, na vitakkasseva.
And "saṅkappo" is a name for mere planning, not just for vitakka.
Và ‘‘saṅkappo’’ là tên gọi của sự sắp đặt nói chung, không chỉ riêng cho vitakka.
Tañca saṃvidahanaṃ imasmiṃ atthe saññācetanādhippāyehi saṅgahaṃ gacchati, tasmā ‘‘iti cittasaṅkappo’’ti ‘‘mataṃ te jīvitā seyyo’’tiettha vuttamaraṇasaññī maraṇacetano maraṇādhippāyoti evamettha attho daṭṭhabbo.
And that planning, in this context, is included by saññā (perception), cetanā (volition), and adhippāya (intention); therefore, in "iti cittasaṅkappo" here, the meaning should be understood as "one who has the perception of death, the volition for death, and the intention for death" as stated in "mataṃ te jīvitā seyyo."
Và sự sắp đặt đó, trong ý nghĩa này, được bao gồm bởi saññā (tưởng), cetanā (tư) và adhippāya (ý định). Do đó, ở đây, ý nghĩa của ‘‘iti cittasaṅkappo’’ là ‘‘tưởng về cái chết, tư về cái chết, ý định về cái chết’’ như đã nói trong câu ‘‘chết còn hơn sống’’.
Padabhājanepi hi ayameva nayo dassito.
Indeed, the same method is shown in the word-division.
Trong phần phân tích từ (padabhājana) cũng đã chỉ ra cách này.
Etena maraṇacittādīhi vinā ‘‘ekāhaṃ jīvitaṃ seyyo, vīriyamārabhato daḷha’’ntiādinā (dha. pa. 112) nayena dhammaṃ bhāsantassa saṃvaṇṇanā nāma na hotīti dasseti.
By this, it is shown that when one teaches Dhamma in a way such as "One day of life is better for one who makes a firm effort" and so on, without a mind set on death, it is not considered an act of praising death.
Với điều này, (Đức Phật) chỉ ra rằng nếu không có tâm hướng về cái chết v.v., thì việc thuyết pháp theo cách như ‘‘một ngày sống với sự tinh tấn kiên cố còn hơn’’ v.v. không được gọi là ca ngợi (cái chết).
Anekapariyāyenāti nānappakārena uccāvacena kāraṇena.
Anekapariyāyenā means by various kinds of lofty and low reasons.
Anekapariyāyena có nghĩa là bằng nhiều cách, với nhiều lý do cao thấp khác nhau.
Puna maraṇavaṇṇantiādi nigamanavacanaṃ.
Again, maraṇavaṇṇaṃ and so on is a concluding statement.
Lại nữa, maraṇavaṇṇaṃ v.v. là lời kết luận.
Pārājiko hotīti taṅkhaṇūpapannampi manussaviggahaṃ vuttanayena jīvitā voropento pārājiko hotīti.
Pārājiko hoti means that by depriving a human being who has arisen in that very moment of life in the manner described, one incurs a pārājika.
Pārājiko hoti có nghĩa là người nào hủy hoại sinh mạng của một thân người xuất hiện ngay lúc đó theo cách đã nói thì phạm tội pārājika.
Vesāliyaṃ sambahule bhikkhū ārabbha aññamaññaṃ jīvitā voropanavatthusmiṃ paññattaṃ, ‘‘maraṇavaṇṇaṃ vā’’ti ayamettha anupaññatti, sādhāraṇapaññatti, sāṇattikaṃ, māraṇatthāya opātakkhaṇanādīsu dukkaṭaṃ, anodissa khate opāte yassa kassaci patanepi dukkaṭaṃ, yakkhapetatiracchānagatamanussaviggahānaṃ tiracchānagatassa ca dukkhuppattiyaṃ dukkaṭameva, manussajātikassa dukkhuppattiyaṃ thullaccayaṃ, tathā yakkhādīnaṃ maraṇe, tiracchānagatamaraṇe pana pācittiyaṃ, manussamaraṇe pārājikanti.
It was laid down in Vesālī concerning many bhikkhus who deprived each other of life. Here, "or praises death" is an additional rule (anupaññatti), a common rule (sādhāraṇapaññatti), and includes instigation. There is an offense of dukkata for digging a pit and so on with the intention of killing, and an offense of dukkata even if anyone falls into a pit dug without specifying for whom. There is an offense of dukkata for causing suffering to yakkhā, pettā, or animals in human form, or to animals. There is an offense of thullaccaya for causing suffering to a human being. Similarly, for the death of yakkhā and so on, but for the death of an animal it is a pācittiya, and for the death of a human being it is a pārājika.
Giới luật này được chế định tại Vesālī liên quan đến việc nhiều tỳ-khưu tự hủy hoại sinh mạng của nhau. ‘‘Maraṇavaṇṇaṃ vā’’ ở đây là một giới luật bổ sung (anupaññatti), là một giới luật chung (sādhāraṇapaññatti), có tính chất ra lệnh (sāṇattikaṃ). Do các hành động như đào hố để giết người, phạm dukkaṭa. Nếu ai đó rơi vào hố đã đào mà không có chủ ý, cũng phạm dukkaṭa. Nếu gây đau khổ cho thân người là dạ-xoa, ngạ quỷ, súc sinh, hoặc súc sinh, thì phạm dukkaṭa. Nếu gây đau khổ cho người thuộc loài người, thì phạm thullaccaya. Tương tự, nếu dạ-xoa v.v. chết, thì phạm thullaccaya. Nếu súc sinh chết, thì phạm pācittiya. Nếu người chết, thì phạm pārājika.
Iminā nayena sabbattha payogabhedavasena āpattibhedo veditabbo.
In this manner, the distinction of offenses due to the distinction in application should be understood everywhere.
Theo cách này, cần phải hiểu sự khác biệt về tội (āpattibheda) tùy theo sự khác biệt về hành động (payogabheda) ở mọi nơi.
Asañcicca mārentassa ajānantassa namaraṇādhippāyassa ummattakādīnañca anāpatti.
There is no offense for one who kills unintentionally, unknowingly, without the intention to kill, or for the insane and so on.
Người giết mà không cố ý, người không biết, người không có ý định giết, và người điên v.v. thì không phạm tội (anāpatti).
Tattha asañciccāti ‘‘iminā upakkamena imaṃ māremī’’ti acetetvā katena upakkamena musalussāpanavatthusmiṃ (pārā. 180 ādayo) viya pare matepi anāpatti.
Therein, asañciccā means that even if another dies through an action done without intending "I will kill this person by this means," as in the incident of lifting the pestle, there is no offense.
Trong đó, asañcicca có nghĩa là không có ý định ‘‘tôi sẽ giết người này bằng phương tiện này’’. Ngay cả khi người khác chết do hành động được thực hiện mà không có ý định như vậy, giống như trong câu chuyện về việc nâng chày, thì cũng không phạm tội (anāpatti).
Ajānantassāti ‘‘iminā ayaṃ marissatī’’ti ajānantassa upakkamena visagatapiṇḍapātavatthusmiṃ (pārā. 181) viya pare matepi anāpatti.
Ajānantassā means that even if another dies through an action done by one who does not know "this person will die by this," as in the incident of the poisoned alms-food, there is no offense.
Ajānantassa có nghĩa là không biết ‘‘người này sẽ chết vì điều này’’. Ngay cả khi người khác chết do hành động được thực hiện mà không biết như vậy, giống như trong câu chuyện về việc cúng dường thức ăn có độc, thì cũng không phạm tội (anāpatti).
Namaraṇādhippāyassāti maraṇaṃ anicchantassa upakkamena bhesajjavatthusmiṃ (pārā. 187) viya pare matepi anāpatti.
Namaraṇādhippāyassā means that even if another dies through an action done by one who does not wish for death, as in the incident of the medicine, there is no offense.
Namaraṇādhippāyassa có nghĩa là không mong muốn cái chết của người khác. Ngay cả khi người khác chết do hành động được thực hiện mà không có ý định giết, giống như trong câu chuyện về thuốc men, thì cũng không phạm tội (anāpatti).
Evaṃ asañciccātiādīsu vinicchayo veditabbo.
Thus, the determination regarding "unintentionally" and so on should be understood.
Như vậy, cần phải hiểu sự phân định trong các trường hợp asañcicca v.v.
Sīlavipatti, manussajātikapāṇo, pāṇasaññitā, vadhakacittaṃ, upakkamo, tena maraṇanti imānettha pañca aṅgāni.
Violation of morality, a living being of human species, perception of it as a living being, intention to kill, means of application, and death by that means—these are the five factors here.
Ở đây có năm yếu tố: sự vi phạm giới (sīlavipatti), sinh vật thuộc loài người (manussajātikapāṇo), sự nhận biết là sinh vật (pāṇasaññitā), tâm giết hại (vadhakacittaṃ), hành động (upakkamo), và cái chết do hành động đó (tena maraṇaṃ).
Adinnādānasamauṭṭhānaṃ, kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
It originates from taking what is not given, is an action, has a cessation of perception, is volitional, is blameworthy in the world, is an action of body, an action of speech, has unwholesome consciousness, and results in painful feeling.
Giới luật này phát sinh từ adinnādāna, là một hành động (kiriyaṃ), có sự giải thoát về tưởng (saññāvimokkhaṃ), có tâm (sacittakaṃ), bị thế gian chỉ trích (lokavajjaṃ), là hành động thân (kāyakammaṃ), hành động lời nói (vacīkammaṃ), tâm bất thiện (akusalacittaṃ), và có cảm thọ khổ (dukkhavedanā).
Catutthe anabhijānanti sakasantāne anuppannattā attani atthibhāvaṃ ajānanto.
In the fourth, anabhijānaṃ means not knowing that it exists in oneself, due to its not having arisen in one's own continuum.
Trong (pārājika) thứ tư, anabhijānaṃ có nghĩa là không biết sự hiện hữu của nó trong dòng tương tục của mình vì nó chưa phát sinh trong bản thân.
Uttarimanussadhammanti uttarimanussānaṃ jhāyīnañceva ariyānañca dhammaṃ.
Uttarimanussadhammaṃ means the quality of superior human beings, i.e., those who have attained jhāna and the Noble Ones.
Uttarimanussadhamma có nghĩa là pháp của những người siêu phàm, tức là của những người nhập thiền và của các bậc Thánh.
Attupanāyikanti attani taṃ upaneti ‘‘mayi atthī’’ti samudācaranto, attānaṃ vā tattha upaneti ‘‘ahaṃ ettha sandissāmī’’ti samudācarantoti attupanāyiko, taṃ attupanāyikaṃ.
Attupanāyikaṃ means bringing it to oneself, asserting "it exists in me"; or, it means bringing oneself to it, asserting "I am seen in this," thus attupanāyika, and that attupanāyika.
Attupanāyikaṃ có nghĩa là người tự mang điều đó vào mình bằng cách nói ‘‘điều đó có trong tôi’’, hoặc người tự mang mình vào điều đó bằng cách nói ‘‘tôi được thấy trong điều này’’, do đó là attupanāyika, và điều đó là attupanāyikaṃ.
Evaṃ katvā samudācareyyāti sambandho.
The connection is that one should make such an assertion.
Mối liên hệ là ‘‘phải nói như vậy sau khi đã làm như thế’’.
Alamariyañāṇadassanantiettha mahaggatalokuttarapaññā jānanaṭṭhena ñāṇaṃ, cakkhunā ca diṭṭhamiva dhammaṃ paccakkhakaraṇato dassanatthena dassananti ñāṇadassanaṃ, ariyaṃ visuddhaṃ uttamaṃ ñāṇadassananti ariyañāṇadassanaṃ, alaṃ pariyattaṃ kilesaviddhaṃsanasamatthaṃ ariyañāṇadassanamettha jhānādibhede uttarimanussadhamme, alaṃ vā ariyañāṇadassanamassāti alamariyañāṇadassano, taṃ alamariyañāṇadassanaṃ.
Regarding alamariyañāṇadassanaṃ, great and supramundane wisdom is "ñāṇa" in the sense of knowing, and "dassana" in the sense of seeing, by making the Dhamma manifest as if seen with the eye, thus ñāṇadassana. A noble, pure, supreme ñāṇadassana is ariyañāṇadassana. Alamariyañāṇadassana means a noble ñāṇadassana that is sufficient and capable of destroying defilements among these superior human qualities, such as jhāna. Or, one who has a sufficient noble ñāṇadassana is alamariyañāṇadassano; that alamariyañāṇadassana (quality).
Trong câu alamariyañāṇadassanaṃ, paññā (trí tuệ) thuộc cõi đại hành (mahaggata) và siêu thế (lokuttara) được gọi là ñāṇa (tuệ) vì có chức năng nhận biết, và được gọi là dassana (kiến) vì có chức năng chứng ngộ pháp như thể đã được thấy bằng mắt. Do đó là ñāṇadassana. Ñāṇadassana thanh tịnh và tối thượng được gọi là ariyañāṇadassana. Trong uttarimanussadhamma (pháp siêu phàm) thuộc các loại thiền v.v., có ariyañāṇadassana đủ (alaṃ), tức là có khả năng diệt trừ các phiền não. Hoặc, ariyañāṇadassana đủ có trong người đó, nên người đó là alamariyañāṇadassana, và điều đó là alamariyañāṇadassanaṃ.
Samudācareyyāti vuttappakārametaṃ uttarimanussadhammaṃ attupanāyikaṃ katvā kāyena vā vācāya vā tadubhayena vā viññussa manussajātikassa āroceyya.
Samudācareyyā means he should declare this superior human quality, described as bringing it to oneself, to an intelligent human being, either by body, speech, or both.
Samudācareyya có nghĩa là phải tuyên bố pháp siêu phàm đã nói, tự quy về mình (attupanāyikaṃ), bằng thân, bằng lời nói, hoặc cả hai, cho một người có trí thuộc loài người.
Iti jānāmi iti passāmīti samudācaraṇākāradassanametaṃ, attupanāyikañhi katvā vinā aññāpadesena samudācaranto evaṃ samudācarati, tasmā yvāyaṃ padabhājane (pārā. 209) ‘‘paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjiṃ, samāpajjāmi, samāpanno’’tiādibhedo vutto, so sabbo idheva saṅgahaṃ gacchatīti veditabbo.
Iti jānāmi iti passāmi is an illustration of the manner of declaring. Indeed, one who declares, bringing it to oneself, without referring to another, declares in this way. Therefore, all the distinctions mentioned in the word-division—"I attained the first jhāna, I am attaining it, I have attained it," and so on—should be understood as being included here.
Iti jānāmi iti passāmi là sự minh họa cách tuyên bố. Vì người tuyên bố tự quy về mình mà không dùng cách quy chiếu khác thì sẽ tuyên bố như vậy. Do đó, tất cả các loại khác nhau được nói trong phần phân tích từ (pārā. 209) như ‘‘tôi đã nhập sơ thiền, tôi đang nhập sơ thiền, tôi đã nhập sơ thiền’’ v.v. đều được bao gồm ở đây.
‘‘Iti jānāmi iti passāmī’’ti hi vadanto na yidaṃ vacanamattameva vadati, atha kho ‘‘iminā ca iminā ca kāraṇena ayaṃ dhammo mayi atthī’’ti dīpeti, ‘‘samāpajji’’ntiādīni ca vadantena hi samāpajjanādīhi kāraṇehi atthitā dīpitā hoti, tena vuttaṃ ‘‘yvāyaṃ padabhājane paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjiṃ, samāpajjāmi, samāpannotiādibhedo vutto, so sabbo idheva saṅgahaṃ gacchatī’’ti.
Indeed, by saying "Iti jānāmi iti passāmi," one does not merely utter these words, but rather indicates, "This Dhamma exists in me for this and that reason." And by saying "samāpajjiṃ" and so on, the existence is indicated by reasons such as attainment. Thus, it is said, "all the distinctions mentioned in the word-division—'I attained the first jhāna, I am attaining it, I have attained it,' and so on—are included here."
Khi nói ‘‘iti jānāmi iti passāmi’’, người đó không chỉ nói lời nói suông, mà còn chỉ ra rằng ‘‘pháp này có trong tôi vì lý do này và lý do kia’’. Và khi nói ‘‘samāpajjiṃ’’ v.v., người đó đã chỉ ra sự hiện hữu của pháp thông qua việc nhập thiền v.v. Do đó, (Đức Phật) đã nói ‘‘tất cả các loại khác nhau được nói trong phần phân tích từ như ‘tôi đã nhập sơ thiền, tôi đang nhập sơ thiền, tôi đã nhập sơ thiền’ v.v. đều được bao gồm ở đây’’.
Tato aparena samayenāti tato ārocitakālato aññatarasmiṃ kāle.
Tato aparena samayenā means at some other time after that time of declaration.
Tato aparena samayena có nghĩa là vào một thời điểm khác sau thời điểm tuyên bố đó.
Iti āpattipaṭijānanakāladassanametaṃ, ayaṃ pana ārocitakkhaṇeva āpattiṃ āpajjati.
This is an illustration of the time of confessing the offense, but this bhikkhu incurs the offense at the very moment of declaration.
Đây là sự minh họa thời điểm thú nhận tội. Nhưng người này phạm tội ngay khi tuyên bố.
Āpattiṃ pana āpanno yasmā parena codito vā acodito vā paṭijānāti, tasmā ‘‘samanuggāhīyamāno vā asamanuggāhīyamāno vā’’ti vuttaṃ.
However, since one who has incurred an offense admits it, whether admonished by others or not, therefore it is said, “whether admonished or not.”
Tuy nhiên, vì tỳ khưu đã phạm giới nhận lỗi dù bị người khác khiển trách hay không bị khiển trách, nên đã nói ‘dù được khuyên bảo hay không được khuyên bảo’.
Āpannoti ārocitakkhaṇeyeva pārājikaṃ āpanno.
Āpanno means having incurred a pārājika at the very moment of declaration.
‘ Āpanno’ (đã phạm) có nghĩa là đã phạm giới pārājika ngay khi được trình bày.
Visuddhāpekkhoti attano gihibhāvādikaṃ visuddhiṃ apekkhamāno icchamāno.
Visuddhāpekkho means wishing for purity, desiring purity such as one's state as a householder.
‘ Visuddhāpekkho’ (mong cầu sự thanh tịnh) có nghĩa là mong muốn, khát khao sự thanh tịnh của mình, như trở thành cư sĩ, v.v.
Ayañhi yasmā pārājikaṃ āpanno, tasmā bhikkhubhāve ṭhatvā abhabbo jhānādīni adhigantuṃ, iccassa bhikkhubhāvo visuddhi nāma na hoti.
Indeed, since this person has incurred a pārājika, remaining in the state of a bhikkhu, he is incapable of attaining jhāna and so forth, thus his state as a bhikkhu is not called purity.
Vì người này đã phạm giới pārājika, nên khi còn ở trong trạng thái tỳ khưu, người ấy không thể đạt được các pháp thiền định (jhāna) v.v.; do đó, trạng thái tỳ khưu của người ấy không được gọi là sự thanh tịnh.
Yasmā pana gihi vā upāsakārāmikasāmaṇerānaṃ vā aññataro hutvā dānādīhi saggamaggaṃ vā jhānādīhi mokkhamaggaṃ vā ārādhetuṃ bhabbo hoti, tasmāssa gihiādibhāvo visuddhi nāma hoti.
However, since one who becomes a householder, or one of the lay followers, temple attendants, or sāmaṇeras, is capable of attaining the path to heaven through giving and so forth, or the path to liberation through jhāna and so forth, therefore his state as a householder and so forth is called purity.
Tuy nhiên, vì người ấy có thể trở thành cư sĩ, hoặc một trong số các cận sự nam, người giữ vườn, hay sa-di, và nhờ bố thí v.v. có thể đạt được con đường tái sinh vào cõi trời, hoặc nhờ thiền định v.v. có thể đạt được con đường giải thoát, nên trạng thái cư sĩ v.v. của người ấy được gọi là sự thanh tịnh.
Tena vuttaṃ ‘‘gihibhāvādikaṃ visuddhiṃ apekkhamāno’’ti.
Thus it is said, “wishing for purity, such as the state of a householder.”
Vì vậy, đã nói ‘mong cầu sự thanh tịnh như trở thành cư sĩ, v.v.’.
Evaṃ vadeyyāti evaṃ bhaṇeyya, kathaṃ?
Evaṃ vadeyyā means he should speak thus. How?
‘ Evaṃ vadeyyā’ (nên nói như vậy) có nghĩa là nên nói như thế nào?
‘‘Ajānamevaṃ, āvuso’’tiādiṃ.
“Unknowing this, friend,” and so forth.
‘Thưa chư hiền, tôi không biết như vậy’ v.v.
Tattha ajānanti ajānanto.
Therein, ajānan means not knowing.
Trong đó, ‘ ajānan’ (không biết) có nghĩa là không biết.
Apassanti apassanto.
Apassan means not seeing.
‘ Apassan’ (không thấy) có nghĩa là không thấy.
Tucchaṃ musā vilapinti ahaṃ vacanatthavirahato tucchaṃ, vañcanādhippāyato musā vilapiṃ abhaṇinti vuttaṃ hoti.
Tucchaṃ musā vilapiṃ means, “I spoke idly, being devoid of meaning, and falsely, with the intention of deceiving.”
‘ Tucchaṃ musā vilapin’ (tôi đã nói lời trống rỗng và dối trá) có nghĩa là ‘tôi đã nói lời trống rỗng vì thiếu ý nghĩa của lời nói, và dối trá vì ý định lừa gạt’.
Aññatra adhimānāti yvāyaṃ tilakkhaṇaṃ āropetvā saṅkhāre sammasantassa āraddhavipassakassa apatte pattasaññitāsaṅkhāto adhimāno uppajjati, taṃ adhimānaṃ ṭhapetvā kevalaṃ pāpicchatāya yo samudācareyya, ayampi pārājiko hotīti attho.
Aññatra adhimānā means, setting aside that adhimāna, which arises as a misperception of what is not attained as attained for a meditator who has commenced vipassanā, contemplating formations by applying the three characteristics; this also means that one who acts purely out of evil desire incurs a pārājika.
‘ Aññatra adhimānā’ (ngoại trừ do sự kiêu mạn) có nghĩa là nếu một tỳ khưu nào đó, ngoài sự kiêu mạn phát sinh nơi một hành giả vipassanā đang tinh tấn quán sát các pháp hữu vi (saṅkhāra) bằng cách áp dụng ba đặc tính (tilakkhaṇa), tức là sự nhận thức về điều đã đạt được khi chưa đạt được, mà chỉ vì ác dục mà nói lời như vậy, thì người ấy cũng phạm giới pārājika.
Vesāliyaṃ vaggumudātīriye bhikkhū ārabbha tesaṃ uttarimanussadhammārocanavatthusmiṃ paññattaṃ, ‘‘aññatra adhimānā’’ti ayamettha anupaññatti, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, ‘‘paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajji’’ntiādinā nayena vuttappakāraṃ asantaṃ jhānādidhammaṃ ārocentassa sace yassa kassaci āroceti, so manussajātiko hoti, anantarameva ‘‘ayaṃ jhānalābhī’’ti vā ‘‘ariyo’’ti vā yena kenaci ākārena tamatthaṃ jānāti, pārājikaṃ.
This rule was laid down concerning the bhikkhus living on the bank of the Vaggumudā River in Vesālī, regarding their declaration of a superhuman state. The phrase “aññatra adhimānā” here is an anupaññatti, a general rule, not an ordination. If a bhikkhu who declares a non-existent jhāna and so forth, of the type mentioned in “I attained the first jhāna” and so forth, declares it to any human being, and that person immediately understands the matter in any way, saying “This one is a jhānalābhī” or “an Ariya,” it is a pārājika.
Giới này đã được chế định tại Vesālī liên quan đến các tỳ khưu sống bên bờ sông Vaggumudā, vì họ đã tuyên bố pháp thượng nhân. Trong giới này, ‘ngoại trừ do sự kiêu mạn’ là một giới bổ sung (anupaññatti), một giới chung (sādhāraṇapaññatti), và không có sự ra lệnh (anāṇattika). Nếu một tỳ khưu tuyên bố một pháp thiền định v.v. không có thật, như ‘tôi đã nhập sơ thiền’ v.v., và người mà tỳ khưu đó tuyên bố là một người phàm, và người đó ngay lập tức biết được điều đó theo bất kỳ cách nào, như ‘người này đã đạt được thiền định’ hoặc ‘người này là một bậc Thánh’, thì tỳ khưu đó phạm giới pārājika.
Sace na jānāti, thullaccayaṃ.
If he does not understand, it is a thullaccaya.
Nếu người đó không biết, thì phạm giới thullaccaya.
Sace pana ‘‘yo te vihāre vasi, so bhikkhu paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjī’’tiādinā (pārā. 220) nayena aññāpadesena ārocentassa jānāti, thullaccayaṃ.
But if one declares it by way of an indirect statement, such as “The bhikkhu who lived in your monastery attained the first jhāna,” and he understands, it is a thullaccaya.
Tuy nhiên, nếu tỳ khưu đó tuyên bố bằng cách ám chỉ người khác, như ‘tỳ khưu sống trong tịnh xá của anh đã nhập sơ thiền’ v.v., và người đó biết được, thì phạm giới thullaccaya.
Sace na jānāti, dukkaṭaṃ.
If he does not understand, it is a dukkaṭa.
Nếu người đó không biết, thì phạm giới dukkaṭa.
Adhimānena ārocentassa, anullapanādhippāyassa, ummattakādīnañca anāpatti.
There is no offense for one who declares it due to adhimāna, one who has no intention of self-praise, or for a mad person and so forth.
Không phạm giới đối với người tuyên bố do kiêu mạn (adhimāna), người không có ý định khoe khoang, và người bị điên loạn v.v.
Sīlavipatti, uttarimanussadhammassa attani asantatā, pāpicchatāya tassa ārocanaṃ, anaññāpadeso, yassa āroceti, tassa manussajātikatā, taṅkhaṇavijānananti imānettha pañca aṅgāni.
There are five factors here: transgression of sīla, the non-existence of a superhuman state in oneself, the declaration of it out of evil desire, not making an indirect statement, the recipient being human, and the understanding occurring at that very moment.
Trong giới này, có năm yếu tố: sự vi phạm giới luật (sīlavipatti), pháp thượng nhân không có trong tự thân, sự tuyên bố pháp đó do ác dục, không ám chỉ người khác, người được tuyên bố là người phàm, và sự biết được ngay lúc đó.
Samuṭṭhānādīni adinnādāne vuttasadisānevāti.
The origins and so forth are similar to what was stated for taking what is not given.
Các yếu tố về nguồn gốc (samuṭṭhāna) v.v. thì tương tự như đã nói trong giới adinnādāna.
Uddiṭṭhā kho āyasmanto cattāro pārājikā dhammātiidaṃ idha uddiṭṭhapārājikaparidīpanameva.
Uddiṭṭhā kho āyasmanto cattāro pārājikā dhammā—this here is merely an elaboration of the pārājikas already enumerated.
‘ Uddiṭṭhā kho āyasmanto cattāro pārājikā dhammā’ (Thưa chư Tôn giả, bốn giới pārājika đã được tụng đọc) câu này chỉ là để làm rõ các giới pārājika đã được tụng đọc ở đây.
Samodhānetvā pana sabbāneva catuvīsati pārājikāni veditabbāni.
By combining them all, twenty-four pārājikas should be understood.
Tuy nhiên, cần phải biết rằng tổng cộng có hai mươi bốn giới pārājika.
Katamāni catuvīsati?
Which twenty-four?
Hai mươi bốn giới đó là gì?
Pāḷiyaṃ āgatāni tāva bhikkhūnaṃ cattāri bhikkhunīnaṃ asādhāraṇāni cattārīti aṭṭha, tāni ekādasannaṃ paṇḍakādīnaṃ abhabbabhāvasaṅkhātehi ekādasahi pārājikehi saddhiṃ ekūnavīsati, gihibhāvaṃ patthayamānāya bhikkhuniyā vibbhantabhāvapārājikena saddhiṃ vīsati, aparānipi lambī, mudupiṭṭhiko, parassa aṅgajātaṃ mukhena gaṇhāti, parassa aṅgajāte abhinisīdatīti imesaṃ catunnaṃ vasena ‘‘cattāri anulomapārājikānī’’ti vadanti, iti imāni ca cattāri, purimāni ca vīsatīti samodhānetvā sabbāneva catuvīsati pārājikāni veditabbāni.
First, there are four for bhikkhus mentioned in the Pāḷi, and four exclusive to bhikkhunīs, making eight. These eight, together with the eleven pārājikas related to the incapacity of eleven types of persons such as paṇḍakas, make nineteen. Adding the pārājika of a bhikkhunī desiring the state of a householder and having fallen away, it makes twenty. Additionally, there are four that are called “anuloma pārājikas” based on these four: one who has a long genital organ, one with a soft back, one who takes another's genital organ into the mouth, and one who sits upon another's genital organ. Thus, these four, plus the previous twenty, combine to make a total of twenty-four pārājikas that should be understood.
Trước hết, có tám giới: bốn giới pārājika dành cho tỳ khưu được đề cập trong Pāḷi, và bốn giới pārājika không chung cho tỳ khưu-ni. Tám giới này, cùng với mười một giới pārājika liên quan đến sự không đủ tư cách xuất gia của mười một loại người như paṇḍaka v.v., tổng cộng là mười chín. Thêm giới pārājika của tỳ khưu-ni mong muốn trở thành cư sĩ và từ bỏ giới hạnh, tổng cộng là hai mươi. Ngoài ra, người ta còn nói về bốn giới anulomapārājika (giới pārājika phụ thuộc) liên quan đến người có dương vật dài (lambī), người có lưng mềm (mudupiṭṭhiko), người ngậm dương vật của người khác bằng miệng, và người ngồi đè lên dương vật của người khác. Như vậy, bốn giới này cộng với hai mươi giới trước, tổng cộng là hai mươi bốn giới pārājika cần phải biết.
Na labhati bhikkhūhi saddhiṃ saṃvāsanti uposathādibhedaṃ saṃvāsaṃ bhikkhūhi saddhiṃ na labhati.
Na labhati bhikkhūhi saddhiṃ saṃvāsan means he does not obtain communal life with bhikkhus, of the type such as Uposatha.
‘ Na labhati bhikkhūhi saddhiṃ saṃvāsan’ (không được sống chung với các tỳ khưu) có nghĩa là không được sống chung với các tỳ khưu dưới hình thức uposatha v.v.
Yathā pure, tathā pacchāti yathā pubbe gihikāle anupasampannakāle ca, pacchā pārājikaṃ āpannopi tatheva asaṃvāso hoti, natthi tassa bhikkhūhi saddhiṃ uposathādibhedo saṃvāsoti.
Yathā pure, tathā pacchā means just as he was in his previous lay state or unordained state, so too after incurring the pārājika, he is without communal life; there is no communal life with bhikkhus for him, such as Uposatha and so forth.
‘ Yathā pure, tathā pacchā’ (như trước, như sau) có nghĩa là như trong thời kỳ còn là cư sĩ và chưa thọ giới, sau khi phạm giới pārājika, người ấy cũng không được sống chung như vậy; không có sự sống chung như uposatha v.v. với các tỳ khưu đối với người ấy.
Tatthāyasmante pucchāmīti tesu catūsu pārājikesu āyasmante ‘‘kaccittha parisuddhā’’ti pucchāmi.
Tatthāyasmante pucchāmī means, “Regarding those four pārājikas, I ask the venerable ones, 'Are you pure in this regard?'”
‘ Tatthāyasmante pucchāmī’ (tôi xin hỏi chư Tôn giả về những điều đó) có nghĩa là ‘tôi hỏi chư Tôn giả: chư vị có thanh tịnh trong bốn giới pārājika đó không?’
Kaccitthāti kacci ettha, etesu catūsu pārājikesu kacci parisuddhāti attho.
Kaccitthā means, “Are you pure in this, in these four pārājikas?” This is the meaning.
‘ Kaccitthā’ có nghĩa là ‘kacci ettha’ (có phải ở đây). Ý nghĩa là ‘có phải ở đây, trong bốn giới pārājika này, chư vị có thanh tịnh không?’
Atha vā kaccittha parisuddhāti kacci parisuddhā attha, bhavathāti attho.
Alternatively, kaccittha parisuddhā means, “Are you pure, venerable ones?” This is the meaning.
Hoặc ‘ kaccittha parisuddhā’ có nghĩa là ‘có phải chư vị thanh tịnh không, chư vị có thanh tịnh không?’
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
The rest is clear everywhere.
Phần còn lại đều rõ ràng ở khắp nơi.