Table of Contents

⮲

Padarūpasiddhi

Edit
1981

4. Samāsakaṇḍa

4. Chapter on Compounds

4. Phần Samāsa (ghép từ)

1982
Atha nāmameva aññamaññasambandhīnaṃ samāsoti nāmanissitattā, sayañca nāmikattā nāmānantaraṃ samāso vuccate.
Now, the compound (samāso) is explained immediately after the nominal stem (nāma), because it pertains to the nominal stem itself, and because it is nominal in nature, as it is the combination of mutually related nominal stems.
Bây giờ, Samāsa được nói đến sau Nāmā (danh từ) vì nó liên quan đến danh từ, và bản thân nó cũng là danh từ. Samāsa là sự kết hợp của các danh từ có mối quan hệ với nhau.
1983
So ca saññāvasena chabbidho abyayībhāvo kammadhārayo digu tappuriso bahubbīhi dvando cāti.
And it is sixfold according to its designation: abyayībhāvo, kammadhārayo, digu, tappuriso, bahubbīhi, and dvando.
Và nó có sáu loại theo quy ước: Abyayībhāva, Kammadhāraya, Digu, Tappurisa, Bahubbīhi và Dvanda.
1984
Abyayībhāvasamāsa
Abyayībhāva Compound
Abyayībhāvasamāsa (ghép từ trạng từ)
1985
Tatra paṭhamaṃ abyayībhāvasamāso vuccate;
Among these, the abyayībhāva compound is explained first;
Trước hết, Abyayībhāvasamāsa được nói đến;
1986
So ca niccasamāsoti assapadaviggaho.
And it is a permanent compound (niccasamāsa), meaning it has no independent word analysis (assapadaviggaho).
Và nó là một niccasamāsa (ghép từ thường xuyên), tức là không có từ riêng biệt trong cách giải thích.
1987
‘‘Upanagaraṃ’’itīdha – upasaddato paṭhamekavacanaṃ si, tassa upasaggaparattā ‘‘sabbāsamāvusopasagganipātādīhi cā’’ti lopo, nagarasaddato chaṭṭhekavacanaṃ sa, nagarassa samīpanti aññapadena viggahe –
In "upanagaraṃ", here – the first singular case ending si is applied to the word upa; this si is dropped due to its position after a prefix (upasagga), by the rule "all case endings after prefixes, particles, etc., are dropped"; from the word nagara, the sixth singular case ending sa is applied; in the analysis (viggahe) with another word, "nagara is near (nagarassa samīpaṃ)" –
Trong ‘‘Upanagaraṃ’’ – từ upa là cách một số ít si, do đứng sau upasagga nên có sự lược bỏ theo quy tắc ‘‘sabbāsamāvusopasagganipātādīhi cā’’ (tất cả các upasagga, nipāta, v.v.), từ nagara là cách sáu số ít sa, trong cách giải thích với từ khác là nagarassa samīpaṃ (gần thành phố) –
1988
‘‘Nāmānaṃ samāso yuttattho’’ti samāsavidhāne sabbattha vattate.
"The combination of nominal stems that yields a united meaning (yuttattho) is a compound" applies everywhere in the rules for compounding.
‘‘Sự kết hợp của các danh từ có nghĩa hợp lý’’ được áp dụng khắp nơi trong quy tắc Samāsa.
1989
330. Upasagganipātapubbako abyayībhāvo.
330. An Abyayībhāva compound has a prefix or a particle as its first member.
330. Abyayībhāva có tiền tố là upasagga hoặc nipāta.
1990
Upasaggapubbako, nipātapubbako ca nāmiko yuttattho teheva attapubbakehi upasagganipātehi saha niccaṃ samasīyate, so ca samāso abyayībhāvasañño hoti.
A nominal stem, having a prefix (upasagga) or a particle (nipāta) as its first member, is permanently compounded with those prefixes or particles that precede it, producing a united meaning; and that compound is designated as abyayībhāva.
Một danh từ có tiền tố là upasagga hoặc nipāta và có nghĩa hợp lý, được kết hợp thường xuyên với các upasagga và nipāta làm tiền tố đó, và sự kết hợp đó được gọi là abyayībhāva.
Idha abyayībhāvādisaññāvidhāyakasuttāneva vā saññāvidhānamukhena samāsavidhāyakānīti daṭṭhabbāni.
Here, it should be understood that the suttas that define the designations of abyayībhāva and so forth are themselves the suttas that define compounding, through the method of defining designations.
Ở đây, các quy tắc định nghĩa Abyayībhāva, v.v., nên được xem là các quy tắc định nghĩa Samāsa thông qua việc định nghĩa các thuật ngữ.
1991
Tattha abyayamiti upasagganipātānaṃ saññā, liṅgavacanabhedepi byayarahitattā, abyayānaṃ atthaṃ vibhāvayatīti abyayībhāvo abyayatthapubbaṅgamattā, anabyayaṃ abyayaṃ bhavatīti vā abyayībhāvo.
Among these, abyaya is the designation for prefixes and particles, because they are free from change in terms of gender and number (liṅgavacanabhedepi byayarahitattā). Abyayībhāvo (lit. 'becoming an abyaya') clarifies the meaning of the abyaya because it has the meaning of the abyaya as its first member, or it is abyayībhāvo because that which is not an abyaya becomes an abyaya.
Trong đó, abyaya là tên gọi của upasagga và nipāta, vì chúng không thay đổi theo sự biến đổi của giống và số; abyayībhāva là thứ biểu thị ý nghĩa của abyaya, vì nó có ý nghĩa abyaya làm tiền tố, hoặc là thứ không phải abyaya trở thành abyaya.
Pubbapadatthappadhāno hi abyayībhāvo, ettha ca ‘‘upasagganipātapubbako’’ti vuttattā upasagganipātānameva pubbanipāto.
Indeed, an abyayībhāva compound is predominated by the meaning of its first member (pubbapadatthappadhāno); and here, because it is stated "having a prefix or a particle as its first member", the prefix or particle itself is placed first.
Abyayībhāva ưu tiên nghĩa của từ đầu tiên, và ở đây, vì đã nói ‘‘có tiền tố là upasagga hoặc nipāta’’, nên upasagga và nipāta đứng ở vị trí đầu tiên.
1992
331. Nāmānaṃ samāso yuttattho.
331. The combination of nominal stems that yields a united meaning is a compound.
331. Sự kết hợp của các danh từ có nghĩa hợp lý.
1993
Tesaṃ nāmānaṃ payujjamānapadatthānaṃ yo yuttattho, so samāsasañño hoti, tadaññaṃ vākyamiti ruḷhaṃ.
That united meaning (yuttattho) of those applied nominal word-meanings (payujjamānapadatthānaṃ) is designated as a compound (samāsasañño hoti); any other is known as a sentence (vākyaṃ).
Ý nghĩa hợp lý của các danh từ đang được sử dụng được gọi là Samāsa, và điều khác được gọi là Vākya (câu) theo thông lệ.
1994
Nāmāni syādivibhatyantāni, samassateti samāso, saṅkhipiyatīti attho.
Nominal stems (nāmāni) are those ending in sī and other case endings (syādivibhatyantāni); that which is compounded (samassateti) is a compound (samāso), meaning that which is condensed.
Các danh từ kết thúc bằng các cách như syā, samassateti là samāso, nghĩa là được rút gọn.
1995
Vuttañhi
As it has been said:
Đã nói rằng:
1996
‘‘Samāso padasaṅkhepo, padappaccayasaṃhitaṃ;
"A compound is a condensation of words, a nominal derivative (taddhitaṃ) involves a word ending;
‘‘Samāsa là sự rút gọn từ, là sự kết hợp của từ và hậu tố;
1997
Taddhitaṃ nāma hotevaṃ, viññeyyaṃ tesamantara’’nti.
Thus should their difference be understood."
Taddhita là một danh từ, nên cần phải hiểu sự khác biệt giữa chúng.’’
1998
Duvidhañcassa samasanaṃ saddasamasanamatthasamasanañca, tadubhayampi luttasamāse paripuṇṇameva labbhati.
And its compounding is twofold: a compounding of sounds (saddasamasanaṃ) and a compounding of meanings (atthasamasanañca); both of these are found complete in an elided compound (luttasamāse).
Sự kết hợp của nó có hai loại: kết hợp âm thanh và kết hợp ý nghĩa, cả hai đều được tìm thấy đầy đủ trong luttasamāsa (ghép từ có lược bỏ).
Aluttasamāse pana atthasamasanameva vibhattilopābhāvato, tatthāpi vā ekapadattūpagamanato duvidhampi labbhateva.
However, in an unelided compound (aluttasamāse), there is only the compounding of meanings, due to the absence of case ending elision; yet even there, both are found because it attains the state of a single word.
Trong aluttasamāsa (ghép từ không lược bỏ), chỉ có sự kết hợp ý nghĩa do không có sự lược bỏ cách, tuy nhiên, do chúng trở thành một từ, cả hai loại đều có thể được tìm thấy.
Dve hi samāsassa payojanāni ekapadattamekavibhattittañcāti.
For there are two purposes of a compound: the state of a single word (ekapadattaṃ) and the state of a single case ending (ekavibhattittaṃ).
Samāsa có hai mục đích: trở thành một từ và trở thành một cách.
1999
Yutto attho yuttatto, atha vā yutto saṅgato, sambandho vā attho yassa soyaṃ yuttattho, etena saṅgatatthena yuttatthavacanena bhinnatthānaṃ ekatthībhāvo samāsalakkhaṇanti vuttaṃ hoti.
A united meaning is yuttattho; or yuttattho is that of which the meaning is united, joined, or related. By this word yuttattha, signifying a united meaning, it is stated that the characteristic of a compound is the unification of meanings of distinct words into a single meaning.
Ý nghĩa được kết hợp là yuttatto, hoặc yuttattho là thứ có ý nghĩa được kết hợp, được liên kết. Với từ yuttattha này, có nghĩa là đã nói rằng sự hợp nhất của các ý nghĩa khác nhau thành một ý nghĩa là đặc điểm của Samāsa.
Ettha ca ‘‘nāmāna’’nti vacanena ‘‘devadatto pacatī’’tiādīsu ākhyātena samāso na hotīti dasseti.
And here, by the statement "nāmānaṃ" (of nominal stems), it shows that there is no compounding with a finite verb (ākhyāta), as in "devadatto pacatī" (Devadatta cooks), and so on.
Và ở đây, với từ ‘‘nāmānaṃ’’ (của các danh từ), nó cho thấy rằng không có Samāsa với động từ trong các trường hợp như ‘‘devadatto pacatī’’ (Devadatta đang nấu ăn), v.v.
Sambandhatthena pana yuttatthaggahaṇena ‘‘bhaṭo rañño putto devadattassā’’tiādīsu aññamaññānapekkhesu, ‘‘devadattassa kaṇhā dantā’’tiādīsu ca aññasāpekkhesu ayuttatthatāya samāso na hotīti dīpeti.
However, by taking "connected meaning" (yuttattha) in the sense of relation, it is shown that a compound does not occur in cases like "bhaṭo rañño putto devadattassā" (the servant, the king's son, Devadatta's) where there is no mutual expectation, or in cases like "devadattassa kaṇhā dantā" (Devadatta's black teeth) where there is expectation for one term, due to the unsuitably connected meaning.
Nhưng với nghĩa liên hệ, bằng cách nắm giữ nghĩa tương ứng (yuttattha), nó chỉ ra rằng không có hợp từ trong các trường hợp như “người hầu của vua, con trai của Devadatta” (bhaṭo rañño putto devadattassa) mà các từ không liên quan lẫn nhau, và trong các trường hợp như “răng đen của Devadatta” (devadattassa kaṇhā dantā) mà các từ có liên quan đến nhau nhưng không có nghĩa phù hợp.
2000
‘‘Atthavasā vibhattivipariṇāmo’’ti vipariṇāmena ‘‘yuttatthāna’’nti vattate.
"Yuttatthānaṃ" is understood by transformation from the phrase "Atthavasā vibhattivipariṇāmo" (case-ending transformation according to meaning).
Bằng sự biến đổi theo quy tắc “sự biến đổi biến cách tùy theo nghĩa” (atthavasā vibhattivipariṇāmo), từ “của những từ có nghĩa phù hợp” (yuttatthānaṃ) được tiếp nối.
2001
332. Tesaṃ vibhattiyo lopā ca.
332. And their case endings are dropped.
332. Các biến cách của chúng và sự lược bỏ.
2002
Idha padantarena vā taddhitappaccayehi vā āyādippaccayehi vā ekatthībhūtā yuttatthā nāma, tena ‘‘tesaṃ yuttatthānaṃ samāsānaṃ, taddhitā yādippaccayantānañca vibhattiyo lopanīyā hontī’’ti attho.
Here, "connected meanings" (yuttatthā) are those that have become unified in meaning with another word, or with taddhita suffixes, or with āyā-etc. suffixes. Thus, the meaning is: "The case endings of those connected meanings in compounds, and of words ending in taddhita and āyā-etc. suffixes, are to be dropped."
Ở đây, những từ có nghĩa phù hợp (yuttattha) là những từ đã trở thành một nghĩa với một từ khác, hoặc với các hậu tố taddhita, hoặc với các hậu tố āyādi. Do đó, nghĩa là “các biến cách của những hợp từ có nghĩa phù hợp đó, và của những từ tận cùng bằng hậu tố taddhita, āyādi, v.v., phải được lược bỏ”.
Samāsaggahaṇādhikāre pana sati tesaṃgahaṇena vā taddhitā yādippaccayanta vibhattilopo.
Alternatively, with the samāsa-taking authority, the dropping of case endings of words ending in taddhita and āyā-etc. suffixes is by means of the word tesaṃ.
Tuy nhiên, khi có sự chi phối của việc nắm giữ từ samāsa, thì sự lược bỏ biến cách của những từ tận cùng bằng hậu tố taddhita, āyādi, v.v., là do sự nắm giữ từ tesaṃ.
Caggahaṇaṃ ‘‘pabhaṅkaro’’tiādīsu lopanivattanatthaṃ.
The word ca is for preventing the dropping in "pabhaṅkaro" and similar words.
Từ ca là để ngăn cản sự lược bỏ trong các trường hợp như “pabhaṅkaro” (người tạo ra ánh sáng).
2003
Vipariṇāmena ‘‘luttāsu, vibhattīsū’’ti vattate, yuttatthaggahaṇañca.
"Luttāsu, vibhattīsū" (when case endings are dropped) is understood by transformation, and also the term "yuttattha".
Bằng sự biến đổi, từ “khi các biến cách đã được lược bỏ” (luttāsu, vibhattīsū) được tiếp nối, và cả từ yuttattha nữa.
2004
333. Pakati cassa sarantassa.
333. And its vowel-ending remains in its natural state.
333. Và bản chất của từ tận cùng bằng nguyên âm.
2005
Luttāsu vibhattīsu sarantassa assa yuttatthabhūtassa tividhassapi liṅgassa pakatibhāvo hoti.
When case endings are dropped, the vowel-ending of that connected meaning, belonging to all three genders, remains in its natural state.
Khi các biến cách đã được lược bỏ, tất cả ba loại giống (liṅga) của từ có nghĩa phù hợp tận cùng bằng nguyên âm sẽ trở về trạng thái bản chất (pakati).
Casaddena kiṃsamudaya idappaccayatādīsu niggahītantassapi.
By the word ca, this also applies to words ending in niggahīta in expressions like "kiṃsamudaya idappaccayatā."
Với từ ca, điều này cũng áp dụng cho từ tận cùng bằng niggahīta trong các trường hợp như kiṃsamudaya idappaccayatā.
Nimittābhāve nemittakābhāvassa idha anicchitattā ayamatideso.
This is an extended rule because the non-occurrence of the consequent in the absence of the antecedent is not desired here.
Vì ở đây không mong muốn sự vắng mặt của kết quả khi không có nguyên nhân, nên đây là một sự áp dụng mở rộng (atidesa).
2006
Sakatthavirahenidha samāsassa ca liṅgabhāvābhāvā vibhattuppattiyamasampattāyaṃ nāmabyapadesātidesamāha.
Since compounding here lacks its own meaning and is not a gender, and thus case endings cannot properly arise, it states an extended rule for nominal designation.
Vì sự thiếu vắng nghĩa riêng của nó, và sự thiếu vắng trạng thái giống (liṅga) của hợp từ ở đây, sự phát sinh biến cách không được hoàn thành, nên quy tắc này nói về sự áp dụng mở rộng của danh từ.
2007
334. Taddhitasamāsakitakā nāmaṃvā’tavetunādīsu ca.
334. Taddhita-, samāsa-, and kita-words are like nouns, except for those in tavetuna and so on.
334. Taddhita, samāsa, kitaka là danh từ, và trong tavetu, v.v..
2008
Taddhitantā, kitantā, samāsā ca nāmamiva daṭṭhabbā tavetuna tvāna tvādippaccayante vajjetvā.
Words ending in taddhita suffixes, words ending in kita suffixes, and compounds are to be regarded as nouns, excluding those ending in tavetuṇa, tvāna, tvā-etc. suffixes.
Các từ tận cùng bằng taddhita, các từ tận cùng bằng kita, và các hợp từ (samāsa) phải được xem như danh từ, ngoại trừ những từ tận cùng bằng các hậu tố tavetu, tvāna, tvādi.
Caggahaṇaṃ kiccappaccaya āīinīitthippaccayantādissapi nāmabyapadesatthaṃ.
The word ca is for the nominal designation of kicca suffixes and āīinī-feminine suffixes, and so on.
Từ ca là để áp dụng danh từ cho các từ tận cùng bằng hậu tố kiccappaccaya, āīinīitthippaccaya, v.v.
Idha samāsaggahaṇaṃ atthavataṃ samudāyānaṃ nāmabyapadeso samāsassevāti niyamatthanti apare.
Others say that the word samāsa here is for the rule that only meaningful groups of words within a compound receive nominal designation.
Ở đây, một số người khác nói rằng việc nắm giữ từ samāsa là để quy định rằng chỉ các tập hợp có nghĩa mới được gọi là danh từ của hợp từ.
2009
‘‘Abyayībhāvo’’ti vattate.
"Abyayībhāva" is understood.
“Abyayībhāva” được tiếp nối.
2010
335. So napuṃsakaliṅgo.
335. It is of neuter gender.
335. Nó là giống trung tính.
2011
So abyayībhāvasamāso napuṃsakaliṅgova daṭṭhabboti napuṃsakaliṅgattaṃ.
That abyayībhāva compound should be understood as being of neuter gender, hence its neuter gender.
Hợp từ abyayībhāva đó phải được xem là giống trung tính (napuṃsakaliṅga).
Ettha hi satipi liṅgātidese ‘‘adhipañña’’ntiādīsu ‘‘adhiñāṇaṃ’’ntiādi rūpappasaṅgo na hoti saddantarattā, ‘‘tipañña’’ntiādīsu viyāti daṭṭhabbaṃ, na cāyaṃ atideso, sutte atidesaliṅgassa ivasaddassa adassanato.
Even with an extended rule for gender here, there is no undesirable consequence of forms like "adhiñāṇaṃ" instead of "adhipaññaṃ" and so on, because they are different words, similar to cases like "tipaññaṃ." This should be understood. And this is not an extended rule, as the word iva (like) for extended gender is not seen in the Sutta.
Dù có sự áp dụng mở rộng về giống ở đây, sẽ không có sự sai lầm về hình thức như “adhiñāṇaṃ” trong các trường hợp như “adhipaññaṃ”, vì chúng là những từ khác nhau, như trong “tipaññaṃ”, v.v., phải hiểu như vậy, và đây không phải là một sự áp dụng mở rộng, vì từ iva (như) chỉ giống không được thấy trong kinh văn.
Pure viya syādyuppatti.
The generation of syā-etc. occurs as before.
Sự phát sinh syādi như trước.
2012
‘‘Kvacī’’ti vattate.
"Kvacī" (sometimes) is understood.
“Kvacī” (đôi khi) được tiếp nối.
2013
336. Aṃ vibhattīnamakārantā abyayībhāvā.
336. Abyayībhāva compounds ending in -a sometimes have -aṃ for their case endings.
336. Aṃ cho các biến cách của abyayībhāva tận cùng bằng a.
2014
Tasmā akārantā abyayībhāvā parāsaṃ vibhattīnaṃ kvaci aṃ hoti, sesaṃ neyyaṃ.
Therefore, for abyayībhāva compounds ending in -a, the subsequent case endings sometimes become aṃ; the rest should be understood.
Do đó, đôi khi aṃ thay thế các biến cách theo sau các hợp từ abyayībhāva tận cùng bằng âm a; phần còn lại phải được biết.
2015
Taṃ upanagaraṃ, nagarassa samīpaṃ tiṭṭhatīti attho.
That "upanagaraṃ" means "it stands near the city."
Taṃ upanagaraṃ (cái đó gần thành phố), nghĩa là nagarassa samīpaṃ tiṭṭhatīti (nó nằm gần thành phố).
Tāni upanagaraṃ, ālapanepevaṃ, taṃ upanagaraṃ passa, tāni upanagaraṃ.
Those "upanagaraṃ." In vocative too, "taṃ upanagaraṃ passa" (see that upanagaraṃ), "tāni upanagaraṃ."
Tāni upanagaraṃ (những cái đó gần thành phố), cũng vậy trong hô cách, taṃ upanagaraṃ passa (hãy nhìn cái gần thành phố đó), tāni upanagaraṃ (hãy nhìn những cái gần thành phố đó).
2016
Na pañcamyāyamambhāvo, kvacīti adhikārato;
The change to aṃ does not occur in the fifth case, due to the authority of kvacī (sometimes);
Không có sự thay thế aṃ cho biến cách thứ năm, do sự chi phối của “kvacī” (đôi khi);
2017
Tatiyāsattamīchaṭṭhī-nantu hoti vikappato.
It occurs optionally in the third, seventh, and sixth cases.
Nhưng nó xảy ra tùy chọn cho biến cách thứ ba, thứ bảy và thứ sáu.
2018
Tena upanagaraṃ kataṃ, upanagarena vā, tehi upanagaraṃ, upanagarehi vā, tassa upanagaraṃ dehi, tesaṃ upanagaraṃ, upanagarā ānaya, upanagaramhā upanagarasmā, upanagarehi, upanagaraṃ santakaṃ, upanagarassa vā, tesaṃ upanagaraṃ, upanagarānaṃ vā, upanagaraṃ nidhehi, upanagaramhi upanagarasmiṃ, upanagaraṃ upanagaresu vā.
Thus, "upanagaraṃ kataṃ" (made upanagaraṃ), or "upanagarena"; "tehi upanagaraṃ", or "upanagarehi"; "tassa upanagaraṃ dehi" (give him upanagaraṃ), "tesaṃ upanagaraṃ"; "upanagarā ānaya" (bring from upanagaraṃ), "upanagaramhā", "upanagarasmā", "upanagarehi"; "upanagaraṃ santakaṃ", or "upanagarassa", "tesaṃ upanagaraṃ", or "upanagarānaṃ"; "upanagaraṃ nidhehi" (put upanagaraṃ), "upanagaramhi", "upanagarasmiṃ", or "upanagaraṃ upanagaresu."
Do đó, upanagaraṃ kataṃ (cái gần thành phố đã được làm), hoặc upanagarena (bởi cái gần thành phố), tehi upanagaraṃ (bởi những cái đó gần thành phố), hoặc upanagarehi (bởi những cái gần thành phố), tassa upanagaraṃ dehi (hãy đưa cái gần thành phố cho nó), tesaṃ upanagaraṃ (của những cái đó gần thành phố), upanagarā ānaya (hãy mang từ cái gần thành phố), upanagaramhā upanagarasmā (từ cái gần thành phố), upanagarehi (bởi những cái gần thành phố), upanagaraṃ santakaṃ (cái gần thành phố thuộc về), hoặc upanagarassa (của cái gần thành phố), tesaṃ upanagaraṃ (của những cái đó gần thành phố), hoặc upanagarānaṃ (của những cái gần thành phố), upanagaraṃ nidhehi (hãy đặt cái gần thành phố), upanagaramhi upanagarasmiṃ (trong cái gần thành phố), hoặc upanagaraṃ upanagaresu (trong những cái gần thành phố).
Evaṃ upakumbhaṃ.
Similarly, "upakumbhaṃ."
Tương tự, upakumbhaṃ (gần cái bình).
2019
Abhāve – darathānaṃ abhāvo niddarathaṃ, nimmasakaṃ.
In the sense of absence (abhāve) – the absence of suffering is "niddarathaṃ" (without suffering); "nimmasakaṃ" (without flies).
Trong nghĩa thiếu vắng (abhāve) – sự thiếu vắng của sự lo lắng là niddarathaṃ (không lo lắng), nimmasakaṃ (không có ruồi).
2020
Pacchāatthe – rathassa pacchā anurathaṃ, anuvātaṃ.
In the sense of after (pacchāatthe) – after the chariot is "anurathaṃ" (following the chariot); "anuvātaṃ" (following the wind).
Trong nghĩa phía sau (pacchaatthe) – phía sau cỗ xe là anurathaṃ (theo cỗ xe), anuvātaṃ (thuận gió).
2021
Yoggatāyaṃ – yathāsarūpaṃ, anurūpaṃ, rūpayogganti attho.
In the sense of suitability (yoggatāyaṃ) – "yathāsarūpaṃ" (according to its nature), "anurūpaṃ" (suitable); the meaning is "suitable for its nature."
Trong nghĩa phù hợp (yoggatāyaṃ) – yathāsarūpaṃ (tùy theo hình dạng), anurūpaṃ (phù hợp), nghĩa là rūpayogganti (phù hợp với hình dạng).
2022
Vicchāyaṃ – attānamattānaṃ pati paccattaṃ, addhamāsaṃ addhamāsaṃ anu anvaddhamāsaṃ.
In the sense of pervasion (vicchāyaṃ) – "paccattaṃ" (individually, each one oneself); "anvaddhamāsaṃ" (each half-month, half-month by half-month).
Trong nghĩa mỗi (vicchāyaṃ) – mỗi tự ngã là paccattaṃ (riêng từng cái), mỗi nửa tháng là anvaddhamāsaṃ (mỗi nửa tháng).
2023
Anupubbiyaṃ – jeṭṭhānaṃ anupubbo anujeṭṭhaṃ.
In the sense of succession (anupubbiyaṃ) – the succession of elders is "anujeṭṭhaṃ" (after the eldest).
Trong nghĩa theo thứ tự (anupubbiyaṃ) – thứ tự của những người lớn tuổi là anujeṭṭhaṃ (theo thứ tự lớn tuổi).
2024
Paṭilome – sotassa paṭilomaṃ paṭisotaṃ, paṭipathaṃ, pativātaṃ, attānaṃ adhikicca pavattā ajjhattaṃ.
In the sense of opposition (paṭilome) – against the current is "paṭisotaṃ" (against the stream); "paṭipathaṃ" (against the path); "pativātaṃ" (against the wind); "ajjhattaṃ" (in oneself, focusing on oneself).
Trong nghĩa ngược lại (paṭilome) – ngược dòng nước là paṭisotaṃ (ngược dòng), paṭipathaṃ (ngược đường), paṭivātaṃ (ngược gió), ajjhattaṃ (nội tại), được thực hiện liên quan đến tự ngã.
2025
Pariyādābhividhīsu āpāṇakoṭiyā āpāṇakoṭikaṃ, ‘‘kvaci samāsantagatānamakāranto’’ti kappaccayo, ākumārehi yaso kaccāyanassa ākumāraṃ.
In the sense of extent/inclusion (pariyādābhividhīsu) – up to the limit of life is "āpāṇakoṭikaṃ"; the ka suffix occurs by the rule "kvaci samāsantagatānamakāranto" (sometimes an -a ending for compound parts). "Ākumāraṃ" (from childhood) for "yaso kaccāyanassa ākumārehi" (Kaccāyana's fame from childhood).
Trong nghĩa bao trùm và bao gồm (pariyādābhividhīsu) – cho đến điểm cuối của hơi thở là āpāṇakoṭikaṃ, hậu tố ka là do “kvaci samāsantagatānamakāranto” (đôi khi tận cùng bằng a cho các từ nằm trong hợp từ), danh tiếng của Kaccāyana từ khi còn là trẻ con là ākumāraṃ.
2026
Samiddhiyaṃ – bhikkhāya samiddhīti atthe samāseva napuṃsakaliṅgatte ca kate –
In the sense of prosperity (samiddhiyaṃ) – when "subhikkhaṃ" (abundance of alms) is formed as a compound in the neuter gender –
Trong nghĩa thịnh vượng (samiddhiyaṃ) – khi hợp từ và giống trung tính được thực hiện trong nghĩa “sự thịnh vượng cho việc khất thực” –
2027
‘‘Samāsassa, anto’’ti ca vattate.
"Samāsassa, anto" (of the compound, its end) is understood.
“Của hợp từ, tận cùng” cũng được tiếp nối.
2028
337. Saro rasso napuṃsake.
337. The vowel at the end of a neuter word is shortened.
337. Nguyên âm ngắn trong giống trung tính.
2029
Napuṃsake vattamānassa samāsassa anto saro rasso hoti.
The final vowel of a compound that is in the neuter gender becomes short.
Nguyên âm cuối của hợp từ đang ở giống trung tính trở thành ngắn.
Ettha ca abyayībhāvaggahaṇaṃ nānuvattetabbaṃ, tena digudvandabahubbīhīsupi napuṃsake vattamānassa samāsantassarassa rassattaṃ siddhaṃ hoti.
Here, the term abyayībhāva need not be extended, thus the shortening of the final vowel of a compound in the neuter gender is established even in digusamāsa, dvandvasamāsa, and bahubbīhisamāsa.
Ở đây, việc nắm giữ từ abyayībhāva không nên được tiếp nối, nhờ đó, sự ngắn hóa nguyên âm cuối của hợp từ đang ở giống trung tính cũng được thành tựu trong digu, dvanda và bahubbīhi.
‘‘Aṃ vibhattīna’’miccādinā amādeso, subhikkhaṃ.
The substitution of aṃ occurs by "Aṃ vibhattīnaṃ" (aṃ for case endings), resulting in "subhikkhaṃ."
Sự thay thế am do “Aṃ vibhattīnaṃ” v.v., là subhikkhaṃ (khất thực dễ dàng).
Gaṅgāya samīpe vattatīti upagaṅgaṃ, maṇikāya samīpaṃ upamaṇikaṃ.
"Upagaṅgaṃ" (near the Gaṅgā) means "it is near the Gaṅgā"; "upamaṇikaṃ" (near the jewel) means "near the jewel."
Nó nằm gần sông Gaṅgā là upagaṅgaṃ (gần Gaṅgā), gần viên ngọc là upamaṇikaṃ (gần viên ngọc).
2030
Itthīsu amikiccāti atthe samāsanapuṃsakarassattādīsu katesu –
When compound formation, neuter gender, shortening, and so on, have occurred in the sense of "among women there is no work" –
Khi hợp từ, giống trung tính, sự ngắn hóa, v.v., được thực hiện trong nghĩa “trong số những người phụ nữ, không có việc làm” –
2031
‘‘Abyayībhāvā, vibhattīna’’nti ca vattate.
"Abyayībhāvā, vibhattīnaṃ" (from abyayībhāva, of case endings) is understood.
“Abyayībhāva, của các biến cách” cũng được tiếp nối.
2032
338. Aññasmā lopo ca.
338. And there is dropping from others.
338. Và sự lược bỏ từ cái khác.
2033
Akārantato aññasmā abyayībhāvasamāsā parāsaṃ vibhattīnaṃ lopo ca hoti.
And the case endings following an abyayībhāva compound that does not end in -a are dropped.
Và sự lược bỏ các biến cách theo sau hợp từ abyayībhāva khác với cái tận cùng bằng akāra cũng xảy ra.
Adhitti, itthīsu adhikicca kathā pavattatīti attho.
"Adhitti" means "a talk concerning women is current among women."
Adhitti (liên quan đến phụ nữ), nghĩa là một câu chuyện được thực hiện liên quan đến phụ nữ.
Adhitthi passa, adhitthi kataṃ iccādi, evaṃ adhikumāri, vadhuyā samīpaṃ upavadhu, gunnaṃ samīpaṃ upagu, okārassa rassattaṃ ukāro.
"Adhitti passa" (see the adhitti), "Adhitti kataṃ" (the adhitti is done), and so on. Similarly, "adhikumāri" (concerning young girls), "upavadhu" (near the bride), "upagu" (near the cows); the o vowel is shortened to u.
Adhitti passa (hãy nhìn phụ nữ), adhitti kataṃ (đã được làm liên quan đến phụ nữ), v.v., tương tự, adhikumāri (liên quan đến thiếu nữ), gần cô dâu là upavadhu (gần cô dâu), gần những con bò là upagu (gần bò), nguyên âm o trở thành u do sự ngắn hóa.
Evaṃ upasaggapubbako.
Similarly, upasaggapubbako.
Tương tự, upasaggapubbako (có tiền tố upasagga).
2034
Nipātapubbako yathā – vuḍḍhānaṃ paṭipāṭi, ye ye vuḍḍhā vā yathāvuḍḍhaṃ, padatthānatikkame – yathākkamaṃ, yathāsatti, yathābalaṃ karoti, balamanatikkamitvā karotīti attho.
Nipātapubbako (having a particle as the first word) – for example, "yathāvuḍḍhaṃ" (according to age, i.e., in the order of elders); padatthānatikkame (without transgressing the meaning of the word) – "yathākkamaṃ" (in due order), "yathāsatti" (according to strength), "yathābalaṃ karoti" (acts according to strength); the meaning is "acts without transgressing strength."
Nipātapubbako (có tiền tố nipāta) như – hàng ngũ của những người lớn tuổi, những người lớn tuổi nào là yathāvuḍḍhaṃ (tùy theo tuổi), trong nghĩa không vượt quá giới hạn của từ (padatthānatikkame) – yathākkamaṃ (theo thứ tự), yathāsatti (tùy theo khả năng), yathābalaṃ karoti (làm tùy theo sức lực), nghĩa là balamanatikkamitvā karotīti (làm mà không vượt quá sức lực).
Jīvassa yattako paricchedo yāvajīvaṃ, yāvatāyukaṃ, kappaccayo.
"Yāvajīvaṃ" (as long as life lasts), "yāvatāyukaṃ" (as long as life lasts), meaning "whatever is the extent of life"; the ka suffix.
Giới hạn của sự sống là yāvajīvaṃ (suốt đời), yāvatāyukaṃ (suốt tuổi thọ), hậu tố ka.
Yattakena attho yāvadatthaṃ, pabbatassa parabhāgo tiropabbataṃ, tiropākāraṃ, tirokuṭṭaṃ, pāsādassa anto antopāsādaṃ, antonagaraṃ, antovassaṃ, nagarassa bahi bahinagaraṃ, pāsādassa upari uparipāsādaṃ, uparimañcaṃ, mañcassa heṭṭhā heṭṭhāmañcaṃ, heṭṭhāpāsādaṃ, bhattassa pure purebhattaṃ, evaṃ pacchābhattaṃ.
"Yāvadatthaṃ" (as much as needed) means "whatever is needed"; "tiropabbataṃ" (across the mountain), "tiropākāraṃ" (across the wall), "tirokuṭṭaṃ" (across the house) meaning "the part beyond the mountain"; "antopāsādaṃ" (inside the palace), "antonagaraṃ" (inside the city), "antovassaṃ" (within the rainy season) meaning "inside the palace"; "bahinagaraṃ" (outside the city) meaning "outside the city"; "uparipāsādaṃ" (above the palace), "uparimañcaṃ" (above the couch) meaning "above the palace"; "heṭṭhāmañcaṃ" (below the couch), "heṭṭhāpāsādaṃ" (below the palace) meaning "below the couch"; "purebhattaṃ" (before a meal) meaning "before the meal." Similarly, "pacchābhattaṃ" (after a meal).
Cái gì cần là yāvadatthaṃ (tùy theo nhu cầu), phía bên kia núi là tiropabbataṃ (phía bên kia núi), tiropākāraṃ (phía bên kia tường thành), tirokuṭṭaṃ (phía bên kia bức tường), bên trong cung điện là antopāsādaṃ (nội cung), antonagaraṃ (nội thành), antovassaṃ (trong mùa mưa), bên ngoài thành phố là bahinagaraṃ (ngoại thành), phía trên cung điện là uparipāsādaṃ (thượng cung), uparimañcaṃ (thượng sàng), phía dưới giường là heṭṭhāmañcaṃ (hạ sàng), heṭṭhāpāsādaṃ (hạ cung), trước bữa ăn là purebhattaṃ (trước bữa ăn), tương tự, pacchābhattaṃ (sau bữa ăn).
2035
Sākallatthe – saha makkhikāya samakkhikaṃ bhuñjati, na kiñci parivajjetīti attho.
In the sense of completeness (sākallatthe) – "samakkhikaṃ bhuñjati" (eats together with flies) means "eats without omitting anything."
Trong nghĩa toàn bộ (sākallatthe) – ăn cùng với ruồi là samakkhikaṃ bhuñjati (ăn cùng ruồi), nghĩa là không bỏ sót bất cứ thứ gì.
‘‘Tesu vuddhī’’tiādinā sahasaddassa sādeso.
The substitution of sā for the word saha occurs by "Tesu vuddhī" and so on.
Sự thay thế sā cho từ saha là do “Tesu vuddhī” v.v.
Gaṅgāya oraṃ oragaṅgamiccādi.
"Oragaṅgaṃ" (this side of the Gaṅgā) and so on.
Bờ bên này sông Gaṅgā là oragaṅgamiccādi (bờ này sông Gaṅgā), v.v.
2036
Abyayībhāvasamāso niṭṭhito.
The abyayībhāva compound is finished.
Hợp từ Abyayībhāva đã hoàn tất.
2037
Kammadhārayasamāsa
Kammadhāraya Compound
Hợp từ Kammadhāraya
2038
Atha kammadhārayasamāso vuccate.
Now, the Kammadhāraya compound is explained.
Bây giờ, hợp từ kammadhāraya được trình bày.
2039
So ca navavidho visesanapubbapado visesanuttarapado visesanobhayapado upamānuttarapado sambhāvanāpubbapado avadhāraṇapubbapado nanipātapubbapado kupubbapado pādipubbapado cāti.
It is of nine kinds: having an adjective as the first word, having an adjective as the last word, having adjectives as both words, having a simile as the last word, having an assumption as the first word, having a restrictive modifier as the first word, having the particle na as the first word, having ku as the first word, and having pā-etc. as the first word.
Và nó có chín loại: có tiền tố là từ bổ nghĩa (visesanapubbapado), có hậu tố là từ bổ nghĩa (visesanuttarapado), có cả hai từ là từ bổ nghĩa (visesanobhayapado), có hậu tố là từ so sánh (upamānuttarapado), có tiền tố là từ giả định (sambhāvanāpubbapado), có tiền tố là từ xác định (avadhāraṇapubbapado), có tiền tố là nipāta na (nanipātapubbapado), có tiền tố là ku (kupubbapado), và có tiền tố là pādi (pādipubbapado).
2040
Tattha visesanapubbapado tāva – ‘‘mahanta purisa’’itīdha ubhayattha paṭhamekavacanaṃ si, tulyādhikaraṇabhāvappasiddhatthaṃ casadda tasaddappayogo, mahanto ca so puriso cāti viggahe –
Among them, first, regarding the adjective as the prior member – here, in 'mahanta purisa' (great man), 'si' is the first singular case ending in both (words), and the use of the word 'ca' and the word 'ta' is for the purpose of establishing the state of being in apposition. In the analysis 'mahanto ca so puriso ca' (he is great and he is a man) –
Trước hết, về từ định ngữ đứng trước – ở đây, trong trường hợp ‘‘mahanta purisa’’ (người vĩ đại), số ít chủ cách si được dùng cho cả hai từ, và việc sử dụng từ ca và từ ta là để làm rõ trạng thái đồng đẳng (tulyādhikaraṇa). Trong phân tích ngữ pháp là mahanto ca so puriso ca (người ấy vĩ đại và người ấy là đàn ông) –
2041
Ito paraṃ ‘‘vibhāsā rukkhatiṇa’’iccādito ‘‘vibhāsā’’ti samāsavidhāne sabbattha vattate.
From this point onwards, the term 'vibhāsā' (optionally), beginning with 'vibhāsā rukkhatiṇa' and so on, applies everywhere in the rules for compounding.
Từ đây trở đi, quy tắc hợp từ ‘‘vibhāsā’’ (tùy chọn) trong ‘‘vibhāsā rukkhatiṇa’’ (tùy chọn cây cỏ) v.v... được áp dụng khắp nơi.
2042
339. Dvipade tulyādhikaraṇe kammadhārayo.
339. When two words are in apposition, it is a Kammadhāraya compound.
339. Khi hai từ đồng đẳng thì là Kammadhāraya.
2043
Dve padāni nāmikāni tulyādhikaraṇāni aññamaññena saha vibhāsā samasyante, tasmiṃ dvipade tulyādhikaraṇe sati so samāso kammadhārayasañño ca hoti.
Two nominal words in apposition are optionally compounded with each other. When these two words are in apposition, that compound is called a Kammadhāraya compound.
Hai danh từ đồng đẳng được hợp lại với nhau một cách tùy chọn. Khi có hai từ đồng đẳng như vậy, hợp từ đó được gọi là Kammadhāraya.
2044
Dve padāni dvipadaṃ, tulyaṃ samānaṃ adhikaraṇaṃ attho yassa padadvayassa taṃ tulyādhikaraṇaṃ, tasmiṃ dvipade tulyādhikaraṇe.
Two words are dvipadaṃ (two-word); that pair of words whose adhikaraṇa (referent/meaning) is tulya (the same) is tulyādhikaraṇaṃ (in apposition); in that two-word compound in apposition.
Hai từ là dvipadaṃ (hai từ); tulyādhikaraṇaṃ (đồng đẳng) là trạng thái mà ý nghĩa của hai từ là như nhau; khi hai từ đồng đẳng (tasmiṃ dvipade tulyādhikaraṇe).
Bhinnappavattinimittānaṃ dvinnaṃ padānaṃ visesanavisesitabbabhāvena ekasmiṃ atthe pavatti tulyādhikaraṇatā.
The occurrence of two words, having different bases of application, referring to one and the same object by way of being qualifying and qualified, is tulyādhikaraṇatā (apposition).
Sự hiện hữu của hai từ có nguyên nhân phát sinh khác nhau trong cùng một ý nghĩa, thông qua mối quan hệ định ngữ và được định ngữ, được gọi là tulyādhikaraṇatā (trạng thái đồng đẳng).
Kammamiva dvayaṃ dhārayatīti kammadhārayo.
It holds two things like kamma (action), hence Kammadhāraya.
Vì nó mang hai thứ như nghiệp (kamma) nên gọi là kammadhārayo.
Yathā hi kammaṃ kriyañca payojanañca dvayaṃ dhārayati, kamme sati kriyāya, payojanassa ca sambhavato, tathā ayaṃ samāso ekassa atthassa dve nāmāni dhārayati, tasmiṃ samāse sati ekatthajotakassa nāmadvayassa sambhavato.
Just as kamma holds both action and purpose, as action and purpose are possible when there is kamma, so this compound holds two names for one meaning, as the two names indicating a single meaning are possible when there is this compound.
Cũng như nghiệp (kamma) mang cả hành động (kriyā) và mục đích (payojana) – vì khi có nghiệp thì hành động và mục đích đều có thể xảy ra – tương tự, hợp từ này mang hai danh từ cho cùng một ý nghĩa, vì khi có hợp từ này thì hai danh từ biểu thị một ý nghĩa đều có thể xảy ra.
2045
Pure viya samāsasaññāvibhattilopapakatibhāvā, samāseneva tulyādhikaraṇabhāvassa vuttattā ‘‘vuttatthānamappayogo’’ti casadda tasaddānamappayogo.
As before, there is the compound designation, deletion of case endings, and natural state; and since the state of being in apposition has been expressed by the compound itself, the words 'ca' and 'ta' are not used, according to the rule "What has been expressed is not to be used".
Như trước, sự gọi tên hợp từ, sự rơi bỏ biến cách và trạng thái tự nhiên (của từ) được áp dụng. Vì trạng thái đồng đẳng đã được diễn đạt bởi chính hợp từ, nên theo quy tắc ‘‘vuttatthānamappayogo’’ (không dùng những gì đã được nói), từ ca và từ ta không được sử dụng.
2046
340. Mahataṃ mahā tulyādhikaraṇe pade.
340. 'Mahanta' becomes 'mahā' in a word in apposition.
340. Mahanta trở thành mahā khi có từ đồng đẳng theo sau.
2047
Mahanta saddassa mahā hoti tulyādhikaraṇe uttarapade pare.
The word mahanta becomes mahā when a subsequent word in apposition follows.
Từ mahanta trở thành mahā khi có một từ đồng đẳng theo sau.
Mahatanti bahuvacanaggahaṇena kvaci mahaādeso ca, ettha ca visesanassa pubbanipāto visesanabhūtassa pubbapadassa mahādesavidhānatova viññāyati.
By the plural formation 'mahantaṃ', in some cases there is also the substitution maha; and here, the prior placement of the adjective is understood from the very rule that ordains the substitution mahā for the prior adjectival word.
Việc dùng số nhiều mahantaṃ đôi khi cũng là lệnh thay thế maha. Ở đây, việc định ngữ đứng trước được hiểu từ quy tắc thay thế mahā cho từ đứng trước là định ngữ.
2048
‘‘Kammadhārayo, digū’’ti ca vattate.
"Kammadhāraya, Digu" also applies.
‘‘Kammadhārayo, digū’’ (Kammadhāraya, Digu) cũng được áp dụng.
2049
341. Ubhe tappurisā.
341. Both are Tappurisa.
341. Cả hai đều là Tappurisa.
2050
Ubhe kammadhārayadigusamāsā tappurisasaññā honti.
Both Kammadhāraya and Digu compounds are called Tappurisa.
Cả hai hợp từ Kammadhāraya và Digu đều được gọi là Tappurisa.
2051
Tassa puriso tappuriso, tappurisasadisattā ayampi samāso anvatthasaññāya tappurisoti vutto.
"His man" is tappuriso; being similar to tappuriso, this compound is also called tappuriso by an appropriate designation.
Người của ông ấy là tappurisa; do tương tự với tappurisa, hợp từ này cũng được gọi là tappurisa theo tên gọi phù hợp với ý nghĩa.
Yathā hi tappurisasaddo guṇamativatto, tathā ayaṃ samāsopi.
Just as the word tappurisa surpasses quality, so too does this compound.
Cũng như từ tappurisa vượt lên trên phẩm tính, hợp từ này cũng vậy.
Uttarapadatthappadhāno hi tappurisoti.
For tappurisa is that which is dominant in the meaning of the subsequent word.
Vì Tappurisa là hợp từ mà ý nghĩa của từ sau là chính.
Tato nāmabyapadeso syādyuppatti.
From that, there is the designation of the noun and the origin of syā and so on.
Từ đó có sự gọi tên danh từ và sự phát sinh syā (biến cách) v.v...
Ayaṃ pana tappuriso abhidheyyavacano, paraliṅgo ca.
This tappurisa, however, is a term referring to the denoted object, and it takes the gender of the latter member.
Tappurisa này là từ chỉ đối tượng và có giới tính của từ sau.
2052
Mahāpuriso, mahāpurisā iccādi purisasaddasamaṃ, evaṃ mahāvīro, mahāmuni, mahantañca taṃ balañcāti mahābalaṃ, mahabbhayaṃ, mahaādeso.
Mahāpuriso, mahāpurisā, and so on, are like the word purisa; similarly, mahāvīro, mahāmuni, mahantañca taṃ balañcāti mahābalaṃ (great power, that which is great and power), mahabbhayaṃ (great fear), with the substitution maha.
Mahāpuriso (người vĩ đại), mahāpurisā (những người vĩ đại) v.v... giống như từ purisa (người đàn ông). Tương tự, mahāvīro (anh hùng vĩ đại), mahāmuni (bậc ẩn sĩ vĩ đại), mahantañca taṃ balañcāti mahābalaṃ (sức mạnh vĩ đại), mahabbhayaṃ (sự sợ hãi lớn), mahaādeso (lệnh thay thế maha).
Santo ca so puriso cāti sappuriso, ‘‘santasaddassa so bhe bo cante’’ti ettha casaddena santasaddassa samāse a bhakārepi sādeso, tathā pubbapuriso, parapuriso, paṭhamapuriso, majjhimapuriso, uttamapuriso, dantapuriso, paramapuriso, vīrapuriso, setahatthī, kaṇhasappo, nīluppalaṃ, lohitacandanaṃ.
Santo ca so puriso cāti sappuriso (a good man, he is good and he is a man); in 'santasaddassa so bhe bo cante', by the word 'ca', even when 'bha' is added to santa in a compound, the substitution sā occurs; similarly pubbapuriso (former man), parapuriso (other man), paṭhamapuriso (first man), majjhimapuriso (middle man), uttamapuriso (best man), dantapuriso (tamed man), paramapuriso (supreme man), vīrapuriso (heroic man), setahatthī (white elephant), kaṇhasappo (black snake), nīluppalaṃ (blue lotus), lohitacandanaṃ (red sandalwood).
Santo ca so puriso cāti sappuriso (người tốt). Trong quy tắc ‘‘santasaddassa so bhe bo cante’’ (từ santa trở thành so, bha, bo, ca và anta), từ ca cũng chỉ sự thay thế sā cho từ santa trong hợp từ khi có phụ âm bha. Tương tự, pubbapuriso (người đàn ông trước), parapuriso (người đàn ông khác), paṭhamapuriso (người đàn ông đầu tiên), majjhimapuriso (người đàn ông trung bình), uttamapuriso (người đàn ông tối thượng), dantapuriso (người đàn ông đã được thuần hóa), paramapuriso (người đàn ông tối cao), vīrapuriso (người đàn ông dũng cảm), setahatthī (voi trắng), kaṇhasappo (rắn đen), nīluppalaṃ (hoa sen xanh), lohitacandanaṃ (gỗ đàn hương đỏ).
2053
Kvaci vibhāsādhikārato na bhavati, yathā – puṇṇo mantāniputto, citto gahapati, sakko devarājāti.
In some cases, due to the rule of option (vibhāsādhikāra), it does not occur, as in puṇṇo mantāniputto (Puṇṇa, son of Mantāṇī), citto gahapati (Citta, the householder), sakko devarājā (Sakka, king of devas).
Đôi khi, do quyền hạn của vibhāsā (tùy chọn), nó không xảy ra, ví dụ: puṇṇo mantāniputto (Puṇṇa, con trai của Mantāni), citto gahapati (Citta, gia chủ), sakko devarājāti (Sakko, vua trời).
2054
Pumā ca so kokilo cāti atthe samāse kate –
When a compound is formed in the sense of 'he is a male and he is a cuckoo' –
Khi hợp từ được tạo thành với ý nghĩa pumā ca so kokilo cāti (cô ấy là chim cu và cô ấy là chim cu đực) –
2055
‘‘Lopa’’nti vattate.
"Lopa" (deletion) applies.
‘‘Lopa’’ (rơi bỏ) được áp dụng.
2056
342. Pumassa liṅgādīsu samāsesu.
342. For 'puma' in compounds like 'liṅgādi'.
342. Của từ puma trong các hợp từ có liṅga v.v...
2057
Pumaiccetassa anto akāro lopamāpajjate liṅgādīsu parapadesu samāsesu, ‘‘aṃmo niggahītaṃ jhalapehī’’ti makārassa niggahītaṃ.
The final vowel a of the word puma undergoes deletion when liṅga and other subsequent words follow in a compound; the ma sound becomes a niggahīta (nasalization) by "aṃmo niggahītaṃ jhalapehī".
Nguyên âm a cuối cùng của từ puma bị rơi bỏ khi có các từ liṅga v.v... theo sau trong các hợp từ; makāra trở thành niggahīta theo quy tắc ‘‘aṃmo niggahītaṃ jhalapehī’’.
Puṅkokilo.
Puṅkokilo (male cuckoo).
Puṅkokilo (chim cu đực).
Evaṃ punnāgo.
Similarly, punnāgo (male nāga).
Tương tự, punnāgo (cây nāga).
2058
Khattiyā ca sā kaññā cāti viggayha samāse kate –
When a compound is formed after analyzing 'she is a khattiyā and she is a virgin' –
Khi hợp từ được tạo thành với phân tích khattiyā ca sā kaññā cāti (cô ấy là một thiếu nữ khattiya và cô ấy là một thiếu nữ) –
2059
‘‘Tulyādhikaraṇe, pade, itthiyaṃ bhāsitapumitthī pumāva ce’’ti ca vattate.
"In apposition, in a word, if a feminine word has been previously used as masculine, it becomes masculine" also applies.
‘‘Tulyādhikaraṇe, pade, itthiyaṃ bhāsitapumitthī pumāva ce’’ (trong từ đồng đẳng, khi là giống cái, nếu từ giống cái đã từng được nói đến như giống đực, thì nó giống như giống đực) cũng được áp dụng.
2060
343. Kammadhārayasaññe ca.
343. And in a Kammadhāraya compound.
343. Và trong hợp từ Kammadhāraya.
2061
Kammadhārayasaññe ca samāse itthiyaṃ vattamāne tulyādhikaraṇe uttarapade pare pubbabhūto itthivācako saddo pubbe bhāsitapumā ce, so pumā iva daṭṭhabboti pubbapade itthippaccayassa nivatti hoti.
And in a Kammadhāraya compound, when a feminine word is in use and a subsequent word in apposition follows, if the preceding word denoting a female has been previously used as masculine, it is to be regarded as masculine; thus, the feminine suffix in the prior word is removed.
Và trong hợp từ Kammadhāraya, khi từ đứng trước chỉ giống cái và có từ đồng đẳng theo sau, nếu từ chỉ giống cái đó trước đây đã được nói đến như giống đực, thì nó được xem như giống đực, và biến cách giống cái của từ đứng trước bị loại bỏ.
2062
Khattiyakaññā, khattiyakaññāyo iccādi.
Khattiyakaññā (Khattiya virgin), khattiyakaññāyo and so on.
Khattiyakaññā (thiếu nữ khattiya), khattiyakaññāyo (những thiếu nữ khattiya) v.v...
Evaṃ rattalatā, dutiyabhikkhā, brāhmaṇī ca sā dārikā cāti brāhmaṇadārikā, nāgamāṇavikā.
Similarly, rattalatā (red creeper), dutiyabhikkhā (second alms-food), brāhmaṇī ca sā dārikā cāti brāhmaṇadārikā (Brahmin girl, she is a Brāhmaṇī and she is a girl), nāgamāṇavikā (Nāga maiden).
Tương tự, rattalatā (dây leo đỏ), dutiyabhikkhā (bữa ăn khất thực thứ hai), brāhmaṇī ca sā dārikā cāti brāhmaṇadārikā (cô gái Bà-la-môn), nāgamāṇavikā (thiếu nữ nāga).
2063
Pubbapadassevāyaṃ pumbhāvātideso, tena ‘‘khattiyakumārī kumārasamaṇī taruṇabrāhmaṇī’’tiādīsu uttarapadesu itthippaccayassa na nivatti hoti.
This assimilation to masculine gender applies only to the prior word; hence, in khattiyakumārī (Khattiya princess), kumārasamaṇī (young nun), taruṇabrāhmaṇī (young Brāhmaṇī), and so on, the feminine suffix in the subsequent word is not removed.
Đây là sự gán giống đực cho từ đứng trước, do đó trong các trường hợp như ‘‘khattiyakumārī, kumārasamaṇī, taruṇabrāhmaṇī’’ v.v..., biến cách giống cái của từ đứng sau không bị loại bỏ.
2064
Itthiyamicceva kiṃ?
Why "itthiyaṃ" (in the feminine)?
Tại sao lại là itthiyaṃ (khi là giống cái)?
Kumārīratanaṃ, samaṇīpadumaṃ.
Kumārīratanaṃ (a jewel of a princess), samaṇīpadumaṃ (a lotus-like nun).
Kumārīratanaṃ (viên ngọc thiếu nữ), samaṇīpadumaṃ (hoa sen nữ sa-môn).
2065
Bhāsitapumāti kiṃ?
Why "bhāsitapumā" (previously used as masculine)?
Tại sao lại là bhāsitapumā (đã từng được nói đến như giống đực)?
Gaṅgānadī, taṇhānadī, pathavīdhātu.
Gaṅgānadī (the Gaṅgā river), taṇhānadī (the river of craving), pathavīdhātu (the earth element).
Gaṅgānadī (sông Hằng), taṇhānadī (sông ái dục), pathavīdhātu (địa đại).
‘‘Nandāpokkharaṇī, nandādevī’’tiādīsu pana saññāsaddattā na hoti.
In nandāpokkharaṇī (Nandā pond), nandādevī (Goddess Nandā), and so on, however, it does not occur because they are proper nouns.
Tuy nhiên, trong các trường hợp như ‘‘Nandāpokkharaṇī, Nandādevī’’ v.v..., nó không xảy ra vì đó là danh từ riêng.
2066
Tathā puratthimo ca so kāyo cāti puratthimakāyo, ettha ca kāyekadeso kāyasaddo.
Similarly, puratthimo ca so kāyo cāti puratthimakāyo (eastern part of the body, it is eastern and it is a body); here, the word kāya refers to a part of the body.
Tương tự, puratthimo ca so kāyo cāti puratthimakāyo (phần thân phía đông), ở đây từ kāya là một phần của thân.
Evaṃ pacchimakāyo, heṭṭhimakāyo, uparimakāyo, sabbakāyo, purāṇavihāro, navāvāso, kataranikāyo, katamanikāyo, hetuppaccayo, abahulaṃ bahulaṃ katanti bahulīkataṃ, jīvitappadhānaṃ navakaṃ jīvitanavakaṃ iccādi.
Similarly, pacchimakāyo (western part of the body), heṭṭhimakāyo (lower part of the body), uparimakāyo (upper part of the body), sabbakāyo (whole body), purāṇavihāro (old monastery), navāvāso (new dwelling), kataranikāyo (which collection), katamanikāyo (what collection), hetuppaccayo (root cause), abahulaṃ bahulaṃ katanti bahulīkataṃ (made abundant from not abundant, made abundant), jīvitappadhānaṃ navakaṃ jīvitanavakaṃ (the ninefold vital principle, the ninefold life principle) and so on.
Tương tự, pacchimakāyo (phần thân phía tây), heṭṭhimakāyo (phần thân phía dưới), uparimakāyo (phần thân phía trên), sabbakāyo (toàn bộ thân), purāṇavihāro (tu viện cũ), navāvāso (chỗ ở mới), kataranikāyo (tập hợp nào), katamanikāyo (tập hợp nào), hetuppaccayo (duyên nhân), abahulaṃ bahulaṃ katanti bahulīkataṃ (đã làm cho không ít trở nên nhiều), jīvitappadhānaṃ navakaṃ jīvitanavakaṃ (chín yếu tố quan trọng về sinh mạng) v.v...
2067
Visesanuttarapade jinavacanānuparodhato therācariyapaṇḍitādi visesanaṃ parañca bhavati.
In adjective as the subsequent member, for the sake of not contradicting the Buddha's words, the adjective such as thera, ācariya, paṇḍita, etc., can be placed subsequently.
Trong trường hợp định ngữ đứng sau, để không trái với lời Phật, các định ngữ như therācariya, paṇḍita v.v... cũng có thể đứng sau.
Yathā – sāriputto ca so thero cāti sāriputtatthero.
For example, sāriputto ca so thero cāti sāriputtatthero (Elder Sāriputta, he is Sāriputta and he is an elder).
Ví dụ: sāriputto ca so thero cāti sāriputtatthero (trưởng lão Sāriputta).
Evaṃ mahāmoggallānatthero, mahākassapatthero, buddhaghosācariyo, dhammapālācariyo, ācariyaguttiloti vā, mahosadho ca so paṇḍito cāti mahosadhapaṇḍito.
Similarly, mahāmoggallānatthero (Elder Mahāmoggallāna), mahākassapatthero (Elder Mahākassapa), buddhaghosācariyo (Teacher Buddhaghosa), dhammapālācariyo (Teacher Dhammapāla), or ācariyaguttilo (Teacher Guttila); mahantoca so paṇḍito cāti mahosadhapaṇḍito (Wise Mahosadha, he is Mahosadha and he is wise).
Tương tự, mahāmoggallānatthero (trưởng lão Mahāmoggallāna), mahākassapatthero (trưởng lão Mahākassapa), buddhaghosācariyo (đạo sư Buddhaghosa), dhammapālācariyo (đạo sư Dhammapāla), hoặc ācariyaguttilo (đạo sư Guttila), mahosadho ca so paṇḍito cāti mahosadhapaṇḍito (hiền giả Mahosadha).
Evaṃ vidhurapaṇḍito, vatthuviseso.
Similarly, vidhurapaṇḍito (Wise Vidhura), vatthuviseso (specific object).
Tương tự, vidhurapaṇḍito (hiền giả Vidhura), vatthuviseso (vật đặc biệt).
2068
Visesanobhayapado yathā – sītañca taṃ uṇhañcāti sītuṇhaṃ, siniddho ca so uṇho cāti siniddhuṇho, māso.
Both members as adjectives, for example, sītañca taṃ uṇhañcāti sītuṇhaṃ (cold and hot, it is cold and it is hot), siniddho ca so uṇho cāti siniddhuṇho (smooth and warm, it is smooth and it is warm), māso (mass).
Hai từ đều là định ngữ ví dụ: sītañca taṃ uṇhañcāti sītuṇhaṃ (lạnh và nóng), siniddho ca so uṇho cāti siniddhuṇho (mịn và nóng), māso (tháng).
Khañjo ca so khujjo cāti khañjakhujjo.
Khañjo ca so khujjo cāti khañjakhujjo (lame and hunchbacked, he is lame and he is hunchbacked).
Khañjo ca so khujjo cāti khañjakhujjo (què và gù).
Evaṃ andhabadhiro, katākataṃ, chiddāvachiddaṃ, uccāvacaṃ, chinnabhinnaṃ, sittasammaṭṭhaṃ, gatapaccāgataṃ.
Similarly, andhabadhiro (blind and deaf), katākataṃ (done and undone), chiddāvachiddaṃ (full of holes), uccāvacaṃ (high and low, various), chinnabhinnaṃ (torn and broken), sittasammaṭṭhaṃ (sprinkled and swept), gatapaccāgataṃ (gone and returned).
Tương tự, andhabadhiro (mù và điếc), katākataṃ (đã làm và chưa làm), chiddāvachiddaṃ (lỗ hổng chồng lỗ hổng), uccāvacaṃ (cao thấp), chinnabhinnaṃ (cắt và xé), sittasammaṭṭhaṃ (tưới và quét), gatapaccāgataṃ (đi và trở lại).
2069
Upamānuttarapade abhidhānānurodhato upamānabhūtaṃ visesanaṃ paraṃ bhavati.
In similie as the subsequent member, according to common usage, the adjective which is a simile is placed subsequently.
Trong trường hợp từ so sánh đứng sau, theo quy ước, định ngữ là từ so sánh đứng sau.
Yathā – sīho viya sīho, muni ca so sīho cāti munisīho.
For example, sīho viya sīho (a lion like a lion), muni ca so sīho cāti munisīho (a sage-lion, he is a sage and he is a lion).
Ví dụ: sīho viya sīho (sư tử như sư tử), muni ca so sīho cāti munisīho (bậc ẩn sĩ là sư tử).
Evaṃ munivasabho, munipuṅgavo, buddhanāgo, buddhādicco, raṃsi viya raṃsi, saddhammo ca so raṃsi cāti saddhammaraṃsi.
Similarly, munivasabho (sage-bull), munipuṅgavo (sage-chieftain), buddhanāgo (Buddha-elephant), buddhādicco (Buddha-sun), raṃsi viya raṃsi (a ray like a ray), saddhammo ca so raṃsi cāti saddhammaraṃsi (the Dhamma-ray, the good Dhamma and it is a ray).
Tương tự, munivasabho (bậc ẩn sĩ là bò đực), munipuṅgavo (bậc ẩn sĩ là bò tót), buddhanāgo (Phật là voi chúa), buddhādicco (Phật là mặt trời), raṃsi viya raṃsi (tia sáng như tia sáng), saddhammo ca so raṃsi cāti saddhammaraṃsi (Chánh pháp là tia sáng).
Evaṃ vinayasāgaro, puṇḍarīkamiva puṇḍarīko, samaṇo ca so puṇḍarīko cāti samaṇapuṇḍarīko, samaṇapadumo.
Similarly, vinayasāgaro (ocean of Vinaya), puṇḍarīkamiva puṇḍarīko (a lotus like a lotus), samaṇo ca so puṇḍarīko cāti samaṇapuṇḍarīko (a samaṇa-lotus, he is a samaṇa and he is a lotus), samaṇapadumo (samaṇa-lotus).
Tương tự, vinayasāgaro (biển Luật), puṇḍarīkamiva puṇḍarīko (hoa sen trắng như hoa sen trắng), samaṇo ca so puṇḍarīko cāti samaṇapuṇḍarīko (sa-môn là hoa sen trắng), samaṇapadumo (sa-môn là hoa sen).
Cando viya cando, mukhañca taṃ cando cāti mukhacando.
Cando viya cando (a moon like a moon), mukhañca taṃ cando cāti mukhacando (a moon-face, it is a face and it is a moon).
Cando viya cando (mặt trăng như mặt trăng), mukhañca taṃ cando cāti mukhacando (mặt là mặt trăng).
Evaṃ mukhapadumaṃ iccādi.
Similarly, mukhapadumaṃ (lotus-face) and so on.
Tương tự, mukhapadumaṃ (mặt hoa sen) v.v...
2070
Sambhāvanāpubbapado yathā – dhammo iti buddhi dhammabuddhi.
Conceptualization as the prior member, for example, dhammo iti buddhi dhammabuddhi (the perception of Dhamma, a notion of Dhamma).
Từ đứng trước biểu thị sự giả định ví dụ: dhammo iti buddhi (ý nghĩ là pháp) là dhammabuddhi (ý nghĩ về pháp).
Evaṃ dhammasaññā, dhammasaṅkhāto, dhammasammato, pāṇasaññitā, asubhasaññā, aniccasaññā, anattasaññā, dhātusaññā, dhītusaññā, attasaññā, atthisaññā, attadiṭṭhi iccādi.
Similarly, dhammasaññā (perception of Dhamma), dhammasaṅkhāto (reckoned as Dhamma), dhammasammato (approved as Dhamma), pāṇasaññitā (perception of life), asubhasaññā (perception of impurity), aniccasaññā (perception of impermanence), anattasaññā (perception of non-self), dhātusaññā (perception of elements), dhītusaññā (perception of daughters), attasaññā (perception of self), atthisaññā (perception of existence), attadiṭṭhi (view of self) and so on.
Tương tự, dhammasaññā (nhận thức về pháp), dhammasaṅkhāto (được gọi là pháp), dhammasammato (được chấp nhận là pháp), pāṇasaññitā (nhận thức về sinh vật), asubhasaññā (nhận thức về bất tịnh), aniccasaññā (nhận thức về vô thường), anattasaññā (nhận thức về vô ngã), dhātusaññā (nhận thức về yếu tố), dhītusaññā (nhận thức về con gái), attasaññā (nhận thức về tự ngã), atthisaññā (nhận thức về sự tồn tại), attadiṭṭhi (tà kiến về tự ngã) v.v...
2071
Avadhāraṇapubbapado yathā – guṇo eva dhanaṃ guṇadhanaṃ.
Delimitation as the prior member, for example, guṇo eva dhanaṃ guṇadhanaṃ (virtue itself is wealth, virtue-wealth).
Từ đứng trước biểu thị sự xác định ví dụ: guṇo eva dhanaṃ (phẩm hạnh chính là tài sản) là guṇadhanaṃ (tài sản là phẩm hạnh).
Evaṃ saddhādhanaṃ, sīladhanaṃ, paññādhanaṃ, cakkhu eva indriyaṃ cakkhundriyaṃ.
Thus, the wealth of faith, the wealth of virtue, the wealth of wisdom; the eye itself is the faculty, the eye-faculty.
Như vậy, tài sản tín, tài sản giới, tài sản tuệ, con mắt chính là quyền năng, gọi là nhãn quyền.
Evaṃ cakkhāyatanaṃ, cakkhudhātu, cakkhudvāraṃ, rūpārammaṇamiccādi.
Similarly, the eye-base, the eye-element, the eye-door, the visible object, and so on.
Như vậy, nhãn xứ, nhãn giới, nhãn môn, đối tượng sắc, v.v...
2072
Nanipātapubbapado yathā – na brāhmaṇoti atthe kammadhārayasamāse, vibhattilopādimhi ca kate –
Prefixing particle na, for example – in the sense of 'not a brāhmaṇa' (na brāhmaṇa), when the kammadhāraya compound is formed and cases are elided, etc. –
Tiền tố là tiểu từ Na ví dụ như – trong nghĩa không phải Bà-la-môn (na brāhmaṇa), sau khi đã tạo thành hợp thể Kammadhāraya và xóa bỏ các biến cách, v.v... –
2073
‘‘Ubhe tappurisā’’ti tappurisasaññā.
By 'both are tappurisa' (Ubhe tappurisā), it is a tappurisa designation.
“Cả hai đều là Tappurisa” là Tappurisa-saññā.
2074
344. Attaṃ nassa tappurise.
344. 'Na' becomes 'a' in a tappurisa compound.
344. Chữ Na trong Tappurisa trở thành A.
2075
Nassa nipātapadassa tappurise uttarapade pare sabbasseva attaṃ hoti.
When a subsequent word in a tappurisa compound follows the particle na, the entire na becomes a.
Trong hợp thể Tappurisa, khi có hậu tố đứng sau tiểu từ Na, toàn bộ tiểu từ Na trở thành A.
Tappurisekadesattā tappuriso, abrāhmaṇo.
It is a tappurisa compound because it is part of a tappurisa; for example, abrāhmaṇa ('not a brāhmaṇa').
Tappurisa, vì là một phần của Tappurisa, là abrāhmaṇa (không phải Bà-la-môn).
2076
Na nisedho sato yutto,
Prohibition is not suitable for what exists,
Sự phủ định một cái đang hiện hữu không hợp lý,
2077
Desādiniyamaṃ vinā;
Without specification of place, etc.;
Nếu không có quy định về nơi chốn, v.v...;
2078
Asato cāphalo tasmā,
And it is fruitless for what does not exist; therefore,
Và nó vô ích đối với cái không hiện hữu, vậy thì,
2079
Kathamabrāhmaṇoti ce?
If one asks, "How can it be abrāhmaṇa?"
Làm thế nào có abrāhmaṇa (phi Bà-la-môn) được?
2080
Nisedhatthānuvādena, paṭisedhavidhi kvaci;
Sometimes, the rule of prohibition is conveyed by explaining the prohibitive meaning;
Bằng cách diễn giải ý nghĩa phủ định, sự quy định phủ định đôi khi;
2081
Parassa micchāñāṇattā-khyāpanāyopapajjate.
It occurs to declare the false notion of another.
Được giải thích là để công bố sự hiểu lầm của người khác.
2082
Duvidho cassattho pasajjappaṭisedhapariyudāsavasena.
Its meaning is twofold: pasajjappaṭisedha (explicit negation) and pariyudāsa (implicit negation).
Và ý nghĩa của nó có hai loại, tùy theo Pasajjappaṭisedha và Pariyudāsa.
2083
Tattha yo ‘‘asūriyapassā rājadārā’’tiādīsu viya uttarapadatthassa sabbathā abhāvaṃ dīpeti, so pasajjappaṭisedhavācī nāma.
Among these, that which indicates the complete absence of the meaning of the subsequent word, as in 'royal consorts not seeing the sun' (asūriyapassā rājadārā) and so on, is called pasajjappaṭisedhavācī.
Trong đó, cái nào diễn tả sự không hiện hữu hoàn toàn của ý nghĩa hậu tố, như trong “asūriyapassā rājadārā” (các công chúa không thấy mặt trời), thì được gọi là Pasajjappaṭisedhavācī (biểu thị sự phủ định hoàn toàn).
Yo pana ‘‘abrāhmaṇa amanussā’’tiādīsu viya uttarapadatthaṃ pariyudāsitvā taṃsadise vatthumhi kāriyaṃ paṭipādayati, so pariyudāsavācī nāma.
However, that which, after negating the meaning of the subsequent word, conveys an action regarding an object similar to it, as in 'not a brāhmaṇa' (abrāhmaṇa) or 'not a human' (amanussā) and so on, is called pariyudāsavācī.
Còn cái nào phủ định ý nghĩa hậu tố và thực hiện hành động trên một đối tượng tương tự, như trong “abrāhmaṇa amanussā” (không phải Bà-la-môn, không phải loài người), thì được gọi là Pariyudāsavācī (biểu thị sự loại trừ).
2084
Vuttañca
And it is said:
Và đã được nói:
2085
‘‘Pasajjappaṭisedhassa, lakkhaṇaṃ vatthunatthitā;
"The characteristic of pasajjappaṭisedha is the non-existence of the object;
“Đặc điểm của Pasajjappaṭisedha là sự không hiện hữu của đối tượng;
2086
Vatthuto aññatra vutti, pariyudāsalakkhaṇa’’nti.
Its occurrence in something other than the object is the characteristic of pariyudāsa."
Sự hiện hữu ở một nơi khác ngoài đối tượng là đặc điểm của Pariyudāsa.”
2087
Nanvevaṃ santepi ‘‘abrāhmaṇo’’tiādīsu kathamuttarapadatthappadhānatā siyāti?
If this is so, how can there be a predominance of the subsequent word's meaning in 'abrāhmaṇa' and so on?
Nanvevaṃ santepi “abrāhmaṇo”tiādīsu kathamuttarapadatthappadhānatā siyāti? – Nếu vậy, thì trong các từ như “abrāhmaṇa”, làm sao ý nghĩa của hậu tố lại là chính yếu được?
2088
Vuccate – brāhmaṇādisaddānaṃ brāhmaṇādiatthasseva taṃsadisādiatthassāpi vācakattā, brāhmaṇādisaddā hi kevalābrāhmaṇādiatthesveva pākaṭā, bhūsaddo viyasattāyaṃ, yadā te pana aññena sadisādivācakena naiti nipātena yujjanti, tadā taṃsadisatadaññatabbiruddhatadabhāvesupi vattanti, bhūsaddo viya anvabhiyādiyoge anubhavanaabhibhavanādīsu, tasmā uttarapadatthajotakoyevettha naiti nipātoti na doso, tena abrāhmaṇoti brāhmaṇasadisoti vuttaṃ hoti.
It is stated thus: Because words like brāhmaṇa not only denote the meaning of brāhmaṇa but also meanings such as 'similar to it'; indeed, words like brāhmaṇa are well-known primarily in the sense of brāhmaṇa and so on, just as the word bhū is known in the sense of existence. But when these are combined with the particle na, which denotes 'similar to', 'other than', 'contrary to', or 'absence of', they can refer to meanings such as 'similar to it', 'other than it', 'contrary to it', or 'absence of it', just as the word bhū in combination with anvabhi and so on, refers to 'experiencing', 'overcoming', etc. Therefore, there is no fault in saying that the particle na here merely elucidates the meaning of the subsequent word. Thus, abrāhmaṇa means 'similar to a brāhmaṇa'.
Được nói rằng – vì các từ như brāhmaṇa không chỉ biểu thị ý nghĩa Bà-la-môn, v.v... mà còn biểu thị ý nghĩa tương tự, v.v... Các từ brāhmaṇa, v.v... chỉ rõ ràng trong các ý nghĩa không phải Bà-la-môn, v.v... giống như từ bhū trong ý nghĩa hiện hữu. Nhưng khi chúng kết hợp với một tiểu từ như na, biểu thị sự tương tự, v.v..., thì chúng cũng được dùng trong các ý nghĩa tương tự, khác biệt, đối lập và không hiện hữu, giống như từ bhū khi kết hợp với anvabhi, v.v... trong các ý nghĩa như trải nghiệm (anubhavana), chinh phục (abhibhavana), v.v... Do đó, tiểu từ na ở đây chỉ làm nổi bật ý nghĩa của hậu tố, nên không có lỗi. Vì vậy, abrāhmaṇa có nghĩa là tương tự Bà-la-môn.
Evaṃ amanusso, assamaṇo.
Similarly, amanussa (not a human), assamaṇa (not an ascetic).
Tương tự, amanusso (phi nhân), assamaṇo (phi Sa-môn).
2089
Aññatthe – na byākatā abyākatā, asaṃkiliṭṭhā, apariyāpannā.
In the sense of 'other': na byākatā means abyākatā (undetermined), asaṃkiliṭṭhā (untainted), apariyāpannā (not included).
Trong nghĩa khác – na byākatā (không được giải thích) là abyākatā (vô ký), asaṃkiliṭṭhā (không ô nhiễm), apariyāpannā (không bao gồm).
2090
Viruddhatthe – na kusalā akusalā, kusalapaṭipakkhāti attho.
In the sense of 'contrary': na kusalā means akusalā (unwholesome), i.e., the opposite of wholesome.
Trong nghĩa đối lập – na kusalā (không thiện) là akusalā (bất thiện), nghĩa là đối nghịch với thiện.
Evaṃ alobho, amitto.
Similarly, alobho (non-greed), amitto (an enemy).
Tương tự, alobho (vô tham), amitto (kẻ thù).
2091
Pasajjappaṭisedhe – na katvā akatvā, akātuna puññaṃ akaronto.
In pasajjappaṭisedha: na katvā means akatvā (not having done), akaronto (not doing) merit.
Trong Pasajjappaṭisedha – na katvā (không làm) là akatvā (chưa làm), akātuna puññaṃ akaronto (không làm phước, không thực hiện).
2092
‘‘Nassa, tappurise’’ti ca vattate.
"Of na, in a tappurisa compound" also continues.
“Nassa, tappurise” cũng được áp dụng.
2093
345. Sare ana.
345. Before a vowel, 'ana'.
345. Trước nguyên âm, thành Ana.
2094
Naiccetassa padassa tappurise uttarapade ana hoti sare pare.
The word na becomes ana when a vowel follows in a tappurisa compound.
Tiểu từ Na trong hợp thể Tappurisa trở thành Ana khi có nguyên âm đứng sau.
2095
Na asso anasso, na ariyo anariyo.
Na asso becomes anasso (not a horse); na ariyo becomes anariyo (not noble).
Na asso (không ngựa) là anasso (phi mã), na ariyo (không thánh) là anariyo (phàm phu).
Evaṃ anissaro, aniṭṭho, anupavādo, na ādāya anādāya, anoloketvā iccādi.
Similarly, anissaro (not a lord), aniṭṭho (undesirable), anupavādo (not blaming), na ādāya becomes anādāya (not having taken), anoloketvā (without looking), and so on.
Tương tự, anissaro (không chủ tể), aniṭṭho (không mong muốn), anupavādo (không khiển trách), na ādāya (không lấy) là anādāya (không chấp thủ), anoloketvā (không nhìn), v.v...
2096
Kupubbapado yathā – kucchitamannanti niccasamāsattā aññapadena viggaho, kammadhārayasamāse kate –
Prefixing particle ku, for example – kucchitamannaṃ (bad food), due to being a permanent compound, its separation is with another word; when the kammadhāraya compound is formed –
Tiền tố Ku ví dụ như – kucchitamannaṃ (thức ăn xấu) vì là hợp thể thường xuyên, nên được phân tích bằng một từ khác, sau khi đã tạo thành hợp thể Kammadhāraya –
2097
‘‘Tappurise, sare’’ti ca vattate.
"In a tappurisa compound, before a vowel" also continues.
“Tappurise, sare” cũng được áp dụng.
2098
346. Kadada kussa.
346. 'Ku' becomes 'kada'.
346. Ku thành Kada.
2099
Kuiccetassa nipātassa tappurise uttarapade kada hoti sare pare.
The particle ku becomes kada when a vowel follows in a tappurisa compound.
Tiểu từ Ku trong hợp thể Tappurisa trở thành Kada khi có nguyên âm đứng sau.
Kadannaṃ.
Kadannaṃ (bad food).
Kadannaṃ (thức ăn xấu).
Evaṃ kadasanaṃ.
Similarly, kadasanaṃ (bad eating).
Tương tự, kadasanaṃ (thức ăn xấu).
2100
Sareti kiṃ?
What if "before a vowel"?
“Sare” (trước nguyên âm) có nghĩa gì?
Kudārā, kuputtā, kudāsā, kudiṭṭhi.
Kudārā (bad wives), kuputtā (bad sons), kudāsā (bad slaves), kudiṭṭhi (wrong view).
Kudārā (vợ xấu), kuputtā (con trai xấu), kudāsā (nô lệ xấu), kudiṭṭhi (tà kiến).
2101
‘‘Kussā’’ti vattate.
"Of ku" continues.
“Kussā” (của Ku) cũng được áp dụng.
2102
347. Kāppatthesu ca.
347. And in the sense of 'small'.
347. Và trong nghĩa ít.
2103
Kuiccetassa appatthe vattamānassa kā hoti tappurise uttarapade pare.
The particle ku, when it expresses the sense of 'small', becomes kā when a subsequent word follows in a tappurisa compound.
Tiểu từ Ku khi được dùng trong nghĩa ít, trở thành Kā trong hợp thể Tappurisa khi có hậu tố đứng sau.
Bahuvacanuccāraṇato kucchitatthe ca kvaci tappurise.
Due to the mention of the plural, sometimes in a tappurisa compound, it is also in the sense of 'bad'.
Do cách phát âm số nhiều, đôi khi trong hợp thể Tappurisa cũng có nghĩa xấu.
Appakaṃ lavaṇaṃ kālavaṇaṃ.
Appakaṃ lavaṇaṃ means kālavaṇaṃ (little salt).
Appakaṃ lavaṇaṃ (ít muối) là kālavaṇaṃ (muối ít).
Evaṃ kāpupphaṃ, kucchito puriso kāpuriso, kupuriso vā.
Similarly, kāpupphaṃ (small flower); kucchito puriso means kāpuriso (bad person) or kupuriso (bad person).
Tương tự, kāpupphaṃ (hoa xấu), kucchito puriso (người xấu) là kāpuriso hoặc kupuriso.
2104
Pādipubbapado ca niccasamāsova, padhānaṃ vacanaṃ pāvacanaṃ, bhusaṃ vaddhaṃ pavaddhaṃ, sarīraṃ, samaṃ, sammā vā ādhānaṃ samādhānaṃ, vividhā mati vimati, vividho kappo vikappo, visiṭṭho vā kappo vikappo, adhiko devo atidevo.
Prefixing particle pādi is also a permanent compound: padhānaṃ vacanaṃ means pāvacanaṃ (excellent speech); bhusaṃ vaddhaṃ means pavaddhaṃ (greatly increased); sarīraṃ, samaṃ, or sammā vā ādhānaṃ means samādhānaṃ (concentration); vividhā mati means vimati (doubt); vividho kappo means vikappo (alternation, doubt), or visiṭṭho vā kappo means vikappo (excellent arrangement); adhiko devo means atidevo (supreme deity).
Tiền tố Pādi cũng là hợp thể thường xuyên: padhānaṃ vacanaṃ (lời nói chính yếu) là pāvacanaṃ (giáo pháp), bhusaṃ vaddhaṃ (tăng trưởng nhiều) là pavaddhaṃ (sự tăng trưởng), sarīraṃ (thân), samaṃ (bình đẳng), hoặc sammā vā ādhānaṃ (sự đặt đúng đắn) là samādhānaṃ (định), vividhā mati (trí tuệ đa dạng) là vimati (nghi ngờ), vividho kappo (sự suy nghĩ đa dạng) là vikappo (phân biệt), hoặc visiṭṭho vā kappo (sự suy nghĩ đặc biệt) là vikappo (phân biệt), adhiko devo (vị trời vượt trội) là atidevo (siêu thiên).
Evaṃ adhidevo, adhisīlaṃ, sundaro gandho sugandho, kucchito gandho duggandho, sobhanaṃ kataṃ sukataṃ, asobhanaṃ kataṃ dukkaṭaṃ iccādi.
Similarly, adhidevo (supreme deity), adhisīlaṃ (higher morality); sundaro gandho means sugandho (pleasant smell); kucchito gandho means duggandho (foul smell); sobhanaṃ kataṃ means sukataṃ (well done); asobhanaṃ kataṃ means dukkaṭaṃ (badly done), and so on.
Tương tự, adhidevo (vị trời tối thượng), adhisīlaṃ (giới học cao), sundaro gandho (mùi hương tốt) là sugandho (hương thơm), kucchito gandho (mùi hôi) là duggandho (mùi hôi), sobhanaṃ kataṃ (việc làm tốt) là sukataṃ (thiện nghiệp), asobhanaṃ kataṃ (việc làm xấu) là dukkaṭaṃ (ác nghiệp), v.v...
2105
Ye idha avihitalakkhaṇā nāmanipātopasaggā, tesaṃ ‘‘nāmānaṃ samāso’’ti yogavibhāgena samāso daṭṭhabbo.
For those nouns, particles, and prefixes whose characteristics are not explicitly defined here, a compound should be understood by the division of the rule "compounding of nouns" (nāmānaṃ samāso).
Những danh từ, tiểu từ, tiền tố mà không có quy định đặc biệt ở đây, thì hợp thể của chúng phải được hiểu theo cách phân chia ngữ pháp “nāmānaṃ samāso” (hợp thể của các danh từ).
Yathā – apunageyyā gāthā, acandamullokikāni mukhāni, assaddhabhojī, alavaṇabhojītiādīsu ayuttatthattā nāññena samāso.
For example, in apunageyyā gāthā (verses not to be sung again), acandamullokikāni mukhāni (faces not to be looked at with moon-like beauty), assaddhabhojī (one who eats without faith), alavaṇabhojī (one who eats without salt), etc., the compound is not with another word due to the inappropriate meaning.
Ví dụ, apunageyyā gāthā (kệ không thể hát lại), acandamullokikāni mukhāni (những khuôn mặt không nhìn trăng), assaddhabhojī (người ăn không có tín tâm), alavaṇabhojī (người ăn không muối), v.v... không kết hợp với từ khác vì ý nghĩa không phù hợp.
2106
Tathā diṭṭho pubbanti diṭṭhapubbo tathāgataṃ.
Likewise, diṭṭho pubbaṃ means diṭṭhapubbo (seen before) the Tathāgata.
Cũng vậy, diṭṭho pubbaṃ (đã thấy trước) là diṭṭhapubbo tathāgataṃ (vị Như Lai đã được thấy trước).
Evaṃ sutapubbo dhammaṃ, gatapubbo maggaṃ, kammani diṭṭhā pubbanti diṭṭhapubbā devā tena.
Similarly, sutapubbo dhammaṃ (heard the Dhamma before), gatapubbo maggaṃ (traveled the path before); in the active voice: diṭṭhā pubbanti means diṭṭhapubbā devā tena (gods seen before by him).
Tương tự, sutapubbo dhammaṃ (đã nghe pháp trước), gatapubbo maggaṃ (đã đi đường trước), trong nghĩa nghiệp diṭṭhā pubbanti (đã được thấy trước) là diṭṭhapubbā devā tena (các vị trời đã được người ấy thấy trước).
Evaṃ sutapubbā dhammā, gatapubbā disā, pahāro, parābhavo, vihāro, āhāro, upahāro iccādi.
Similarly, sutapubbā dhammā (Dhammas heard before), gatapubbā disā (directions traveled before); pahāro (strike), parābhavo (defeat), vihāro (dwelling), āhāro (food), upahāro (offering), and so on.
Tương tự, sutapubbā dhammā (các pháp đã được nghe trước), gatapubbā disā (các phương hướng đã được đi trước), pahāro (sự đánh), parābhavo (sự suy bại), vihāro (trú xứ), āhāro (vật thực), upahāro (sự cúng dường), v.v...
2107
Kammadhārayasamāso.
Kammadhāraya Compound.
Hợp thể Kammadhāraya.
2108
Digusamāsa
Digusamāsa
Hợp thể Digusamāsa
2109
Atha digusamāso vuccate.
Now the digusaṁāsa is explained.
Bây giờ, hợp thể Digusamāsa được giải thích.
2110
Tayo lokā samāhaṭā cittena sampiṇḍitā, tiṇṇaṃ lokānaṃ samāhāroti vā atthe –
In the sense of 'the three worlds collected, gathered by the mind' (tayo lokā samāhaṭā cittena sampiṇḍitā), or 'a collection of three worlds' (tiṇṇaṃ lokānaṃ samāhāro) –
Trong nghĩa ba cõi được tập hợp lại, được gom tụ lại bằng tâm, hoặc sự tập hợp của ba cõi –
2111
‘‘Nāmānaṃ samāso yuttattho’’ti vattamāne ‘‘dvipade’’tiādinā kammadhārayasamāso, tato samāsasaññāyaṃ, vibhattilope, pakatibhāve ca kate –
While "compounding of nouns in an appropriate sense" (Nāmānaṃ samāso yuttattho) continues, the kammadhāraya compound is formed by "with two words" (dvipade) and so on; then, after the compound designation, elision of cases, and restoration to natural form –
Khi “nāmānaṃ samāso yuttattho” (hợp thể của các danh từ có ý nghĩa phù hợp) được áp dụng, hợp thể Kammadhāraya được tạo thành bởi “dvipade”, v.v..., sau đó, khi tên hợp thể, sự bỏ biến cách và trạng thái tự nhiên đã được thực hiện –
2112
‘‘Kammadhārayo’’ti vattate.
"A kammadhāraya compound" continues.
“Kammadhārayo” (hợp thể Kammadhāraya) được áp dụng.
2113
348. Saṅkhyāpubbo digu.
348. A digu compound is one prefixed by a numeral.
348. Tiền tố là số từ, là Digu.
2114
Saṅkhyāpubbo kammadhārayasamāso digusañño hoti.
A kammadhāraya compound prefixed by a numeral is designated as a digu compound.
Hợp thể Kammadhāraya có số từ làm tiền tố được gọi là Digu.
2115
Dve gāvo digu, digusadisattā ayampi samāso digūti vutto.
Dve gāvo becomes digu (two cows); this compound is also called digu because it is similar to digu.
Dve gāvo (hai con bò) là digu, hợp thể này cũng được gọi là digū vì tương tự như digu.
Atha vā saṅkhyāpubbattanapuṃsakekattasaṅkhātehi dvīhi lakkhaṇehi gato avagatoti digūti vuccati, dvīhi vā lakkhaṇehi gacchati pavattatīti digu.
Alternatively, it is called digu because it is understood (gato avagato) by two characteristics: being prefixed by a numeral (saṅkhyāpubbatta) and being neuter singular (napuṃsakekattasaṅkhātehi), or it proceeds (gacchati pavattati) by two characteristics.
Hoặc, digu được gọi là đã đạt được, đã hiểu rõ bằng hai đặc điểm là có số từ làm tiền tố và ở dạng giống trung số ít; hoặc digu là cái tiến hành, hoạt động bằng hai đặc điểm.
Ettha ca ‘‘saṅkhyāpubbo’’ti vuttattā saṅkhyāsaddasseva pubbanipāto, ‘‘ubhe tappurisā’’ti tappurisasaññā.
And here, because "prefixed by a numeral" (saṅkhyāpubbo) is stated, only the numeral word is placed first; by "both are tappurisa" (ubhe tappurisā), it is a tappurisa designation.
Và ở đây, vì đã nói “saṅkhyāpubbo” (có số từ làm tiền tố), nên số từ là tiền tố, “ubhe tappurisā” (cả hai đều là Tappurisa) là Tappurisa-saññā.
2116
‘‘Napuṃsakaliṅgo’’ti vattate.
"Neuter gender" (Napuṃsakaliṅgo) continues.
“Napuṃsakaliṅgo” (giống trung) được áp dụng.
2117
349. Digussekattaṃ.
349. A digu compound is singular.
349. Digu có số ít.
2118
Digussa samāsassa ekattaṃ hoti, napuṃsakaliṅgattañca.
A digu compound is singular and in the neuter gender.
Hợp thể Digu có số ít, và ở giống trung.
2119
Samāhāradigussetaṃ gahaṇaṃ, tattha sabbatthekavacanameva hoti, aññatra pana bahuvacanampi, nāmabyapadesasyādyuppatti amādesādi.
This refers to the samāhāra-digu (collective digu); in that case, only the singular form is used in all instances, but in other cases, the plural can also be used. The initial formation of noun inflection is the substitution of a with am, etc.
Đây là sự chấp nhận cho Samāhāradigu (hợp thể tập hợp), trong đó chỉ có số ít được dùng cho tất cả các trường hợp, còn ở các trường hợp khác thì cũng có số nhiều, sự hình thành ban đầu của danh xưng là biến cách am, v.v...
2120
Tilokaṃ, he tiloka, tilokaṃ, tilokena, tilokassa, tilokā tilokasmā tilokamhā, tilokassa, tiloke tilokamhi tilokasmiṃ.
Tilokaṃ (three worlds), he tiloka (O three worlds), tilokaṃ (the three worlds), tilokena (by the three worlds), tilokassa (to/for the three worlds), tilokā tilokasmā tilokamhā (from the three worlds), tilokassa (of the three worlds), tiloke tilokamhi tilokasmiṃ (in/on the three worlds).
Tilokaṃ (ba cõi), he tiloka (hỡi ba cõi), tilokaṃ (ba cõi), tilokena (bằng ba cõi), tilokassa (của ba cõi), tilokā tilokasmā tilokamhā (từ ba cõi), tilokassa (của ba cõi), tiloke tilokamhi tilokasmiṃ (trong ba cõi).
2121
Evaṃ tayo daṇḍā tidaṇḍaṃ, tīṇi malāni samāhaṭāni, tiṇṇaṃ malānaṃ samāhāroti vā timalaṃ, tilakkhaṇaṃ, catussaccaṃ, catasso disā catuddisaṃ, ‘‘saro rasso napuṃsake’’ti rassattaṃ, pañcasikkhāpadaṃ, saḷāyatanaṃ, sattāhaṃ, aṭṭhasīlaṃ, navalokuttaraṃ, dasasīlaṃ, satayojanaṃ.
Similarly, tayo daṇḍā becomes tidaṇḍaṃ (three staves); tīṇi malāni samāhaṭāni, or tiṇṇaṃ malānaṃ samāhāro becomes timalaṃ (collection of three defilements); tilakkhaṇaṃ (three characteristics); catussaccaṃ (four noble truths); catasso disā becomes catuddisaṃ (four directions), by "a short vowel in the neuter gender" (saro rasso napuṃsake); pañcasikkhāpadaṃ (five precepts); saḷāyatanaṃ (six sense-bases); sattāhaṃ (seven days); aṭṭhasīlaṃ (eight precepts); navalokuttaraṃ (nine supramundane states); dasasīlaṃ (ten precepts); satayojanaṃ (hundred leagues).
Tương tự, tayo daṇḍā (ba cây gậy) là tidaṇḍaṃ (tam trượng), tīṇi malāni samāhaṭāni (ba cấu uế được tập hợp), hoặc tiṇṇaṃ malānaṃ samāhāro (sự tập hợp của ba cấu uế) là timalaṃ (tam cấu), tilakkhaṇaṃ (tam tướng), catussaccaṃ (tứ diệu đế), catasso disā (bốn phương) là catuddisaṃ (tứ phương), “saro rasso napuṃsake” (nguyên âm ngắn trong giống trung) là sự rút ngắn, pañcasikkhāpadaṃ (ngũ giới), saḷāyatanaṃ (lục xứ), sattāhaṃ (bảy ngày), aṭṭhasīlaṃ (bát giới), navalokuttaraṃ (cửu siêu thế), dasasīlaṃ (thập giới), satayojanaṃ (trăm do-tuần).
2122
Tathā – dve rattiyo dvirattaṃ, tisso rattiyo tirattaṃ, dve aṅguliyo dvaṅgulaṃ, satta godāvariyo, tāsaṃ samāhāroti vā sattagodāvaraṃ.
Likewise, dve rattiyo becomes dvirattaṃ (two nights); tisso rattiyo becomes tirattaṃ (three nights); dve aṅguliyo becomes dvaṅgulaṃ (two inches); satta godāvariyo, or tāsaṃ samāhāro becomes sattagodāvaraṃ (collection of seven Godavari rivers).
Cũng vậy – dve rattiyo (hai đêm) là dvirattaṃ (hai đêm), tisso rattiyo (ba đêm) là tirattaṃ (ba đêm), dve aṅguliyo (hai ngón tay) là dvaṅgulaṃ (hai ngón), satta godāvariyo (bảy sông Godāvarī), hoặc tāsaṃ samāhāro (sự tập hợp của chúng) là sattagodāvaraṃ (bảy sông Godāvarī).
2123
Ettha ca ratti aṅguli godāvarīnamantassa –
Here, the final vowel of ratti, aṅguli, and godāvarī –
Ở đây, đối với các từ tận cùng của ratti, aṅguli, godāvarī –
2124
350. Kvaci samāsantagatānamakāranto.
350. Sometimes, the final vowel of compounded words becomes 'a'.
350. Đôi khi các từ tận cùng của hợp thể trở thành Akāranta.
2125
Rājādigaṇassetaṃ gahaṇaṃ, tena samāsantagatānaṃ rājādīnaṃ nāmānaṃ anto kvaci akāro hotīti attho.
This is the inclusion of the rāja group, and thus it means that sometimes the letter 'a' appears at the end of names like rājādi etc., when they are at the end of a compound.
Đây là sự nắm bắt của nhóm rājādi, do đó, đôi khi âm a xuất hiện ở cuối các danh từ rājādi đã đạt đến cuối hợp từ (samāsa), đó là ý nghĩa.
Kāraggahaṇena bahubbīhādimhi samāsante kvaci kappaccayo hoti, surabhi su du pūtīhi gandhantassikāro ca.
By the inclusion of kāra, sometimes the suffix ka occurs at the end of Bahubbīhi and similar compounds, and the vowel i for gandha when it follows surabhi, su, du, pūti.
Bằng việc nắm bắt kāra, đôi khi hậu tố ka xuất hiện ở cuối hợp từ (samāsa) trong bahubbīha, v.v., và âm i ở cuối gandha sau các từ surabhi, su, du, pūtī.
2126
Atha vā a ca ko ca akā, rakāro padasandhikaro, tena kvaci samāsantagatānamanto hutvā a ka iccete paccayā hontīti attho.
Or alternatively, a and ka form aka; the letter ra serves as a word connector. Therefore, it means that sometimes these suffixes, a and ka, occur at the end of words that are at the end of compounds.
Hoặc là, a và ka là akā, ra là âm nối từ, do đó, đôi khi các hậu tố a, ka này xuất hiện ở cuối các từ đã đạt đến cuối hợp từ (samāsa), đó là ý nghĩa.
Tena pañca gāvo samāhaṭāti atthe samāsādiṃ katvā samāsante appaccaye, ‘‘o sare cā’’ti avādese ca kate ‘‘pañcagava’’ntiādi ca sijjhati.
Therefore, in the sense of 'five cows collected' (pañca gāvo samāhaṭā), after forming the compound and applying the suffix a at the end of the compound, and also applying the substitution of ava by "o sare cā" (o before a vowel), pañcagava etc. are formed.
Do đó, trong ý nghĩa “năm con bò được tập hợp” (pañca gāvo samāhaṭā), sau khi tạo hợp từ (samāsa), v.v., và sau khi thêm hậu tố a và sự thay thế avā bằng “o sare cā”, thì các từ như “pañcagava” cũng được thành lập.
‘‘Dviratta’’ntiādīsu pana appaccaye kate pubbasarassa ‘‘saralopo’’tiādinā lopo.
However, in dviratta etc., after applying the suffix a, the preceding vowel is dropped by "saralopo" etc.
Trong các từ như “dviratta”, v.v., sau khi thêm hậu tố a, thì nguyên âm trước bị loại bỏ bằng “saralopo”, v.v.
2127
Asamāhāradigu yathā – eko ca so puggalo cāti ekapuggalo.
An example of a non-samāhāra Digusamāsa is: one and that person is ekapuggalo (single person).
Digusamāsa không tập hợp (asamāhāradigu) như: Một người đó là ekapuggalo (người duy nhất).
Evaṃ ekadhammo, ekaputto, tayo bhavā tibhavā, catasso disā catuddisā, dasasahassacakkavāḷāni iccādi.
Similarly, ekadhammo (single dhamma), ekaputto (single son), three existences are tibhavā (three existences), four directions are catuddisā (four directions), dasasahassacakkavāḷāni (ten-thousand world-systems) etc.
Tương tự: ekadhammo (pháp duy nhất), ekaputto (con trai duy nhất), tayo bhavā tibhavā (ba cõi), catasso disā catuddisā (bốn phương), dasasahassacakkavāḷāni (mười ngàn vũ trụ), v.v.
2128
Digusamāso.
The Digusamāsa.
Hợp từ Digusamāsa.
2129
Tappurisasamāsa
Tappurisasamāsa
Hợp từ Tappurisasamāsa
Next Page →

Settings