Mahāvaggapāḷi

1123

8. Sakkapañhasuttaṃ

8. Sakkapañhasutta

8. Kinh Sakkapañha

1124

344. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā magadhesu viharati, pācīnato rājagahassa ambasaṇḍā nāma brāhmaṇagāmo, tassuttarato vediyake pabbate indasālaguhāyaṃ.

Thus have I heard. On one occasion the Blessed One was dwelling among the Magadhans, to the east of Rājagaha, at a brahman village named Ambasaṇḍā, on the Vediyaka mountain, to the north of it, in the Indasāla Cave.

Như vầy tôi nghe: Một thời Thế Tôn đang trú tại xứ Magadha, ở hang Indasāla, trên núi Vediyaka, phía bắc làng Bà-la-môn Ambasaṇḍā, phía đông Rājagaha.

Tena kho pana samayena sakkassa devānamindassa ussukkaṃ udapādi bhagavantaṃ dassanāya.

Now on that occasion, Sakka, king of the deities, became eager to see the Blessed One.

Vào thời điểm ấy, một sự khao khát muốn gặp Thế Tôn đã khởi lên nơi Sakka, vua của chư thiên.

Atha kho sakkassa devānamindassa etadahosi – ‘‘kahaṃ nu kho bhagavā etarahi viharati arahaṃ sammāsambuddho’’ti?

Then this thought occurred to Sakka, king of the deities: “Where indeed is the Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, now dwelling?”

Rồi Sakka, vua của chư thiên, nghĩ rằng: "Hiện giờ, Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác đang trú ở đâu?"

Addasā kho sakko devānamindo bhagavantaṃ magadhesu viharantaṃ pācīnato rājagahassa ambasaṇḍā nāma brāhmaṇagāmo, tassuttarato vediyake pabbate indasālaguhāyaṃ.

Sakka, king of the deities, saw the Blessed One dwelling among the Magadhans, to the east of Rājagaha, at a brahman village named Ambasaṇḍā, on the Vediyaka mountain, to the north of it, in the Indasāla Cave.

Sakka, vua của chư thiên, đã thấy Thế Tôn đang trú tại xứ Magadha, ở hang Indasāla, trên núi Vediyaka, phía bắc làng Bà-la-môn Ambasaṇḍā, phía đông Rājagaha.

Disvāna deve tāvatiṃse āmantesi – ‘‘ayaṃ, mārisā, bhagavā magadhesu viharati, pācīnato rājagahassa ambasaṇḍā nāma brāhmaṇagāmo, tassuttarato vediyake pabbate indasālaguhāyaṃ.

Having seen him, he addressed the Tāvatiṃsa deities: “Friends, the Blessed One is dwelling among the Magadhans, to the east of Rājagaha, at a brahman village named Ambasaṇḍā, on the Vediyaka mountain, to the north of it, in the Indasāla Cave.

Sau khi thấy, ngài nói với các vị thần Tāvatiṃsa: "Này các hiền giả, Thế Tôn đang trú tại xứ Magadha, ở hang Indasāla, trên núi Vediyaka, phía bắc làng Bà-la-môn Ambasaṇḍā, phía đông Rājagaha.

Yadi pana, mārisā, mayaṃ taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkameyyāma arahantaṃ sammāsambuddha’’nti?

What if, friends, we were to approach that Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, for an audience?”

Vậy thì, này các hiền giả, chúng ta hãy đến gặp vị Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác ấy chăng?"

‘‘Evaṃ bhaddantavā’’ti kho devā tāvatiṃsā sakkassa devānamindassa paccassosuṃ.

“Yes, good sir,” replied the Tāvatiṃsa deities to Sakka, king of the deities.

"Thưa vâng, thưa ngài," các vị thần Tāvatiṃsa đã đáp lời Sakka, vua của chư thiên.

1125

345. Atha kho sakko devānamindo pañcasikhaṃ gandhabbadevaputtaṃ^* āmantesi – ‘‘ayaṃ, tāta pañcasikha, bhagavā magadhesu viharati pācīnato rājagahassa ambasaṇḍā nāma brāhmaṇagāmo, tassuttarato vediyake pabbate indasālaguhāyaṃ.

345. Then Sakka, king of the deities, addressed Pañcasikha, the gandhabba deity: “Pañcasikha, my dear, the Blessed One is dwelling among the Magadhans, to the east of Rājagaha, at a brahman village named Ambasaṇḍā, on the Vediyaka mountain, to the north of it, in the Indasāla Cave.

345. Rồi Sakka, vua của chư thiên, gọi vị thần Gandhabba Pañcasikha và nói: "Này con Pañcasikha, Thế Tôn đang trú tại xứ Magadha, ở hang Indasāla, trên núi Vediyaka, phía bắc làng Bà-la-môn Ambasaṇḍā, phía đông Rājagaha.

Yadi pana, tāta pañcasikha, mayaṃ taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkameyyāma arahantaṃ sammāsambuddha’’nti?

“What if, my dear Pañcasikha, we were to approach that Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Awakened One, for an audience?”

Này Pañcasikha con, nếu chúng ta đến yết kiến Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác ấy thì sao?

‘‘Evaṃ bhaddantavā’’ti kho pañcasikho gandhabbadevaputto sakkassa devānamindassa paṭissutvā beluvapaṇḍuvīṇaṃ ādāya sakkassa devānamindassa anucariyaṃ upāgami.

“Yes, venerable sir,” Pañcasikha, the Gandhabba devaputta, replied to Sakka, king of the devas. Then, taking his Beluvapaṇḍu lute, he followed behind Sakka, king of the devas.

"Thưa vâng, bạch ngài," Pañcasikha, vị thiên tử Càn-thát-bà, vâng lời Sakka, vua của chư thiên, rồi cầm cây đàn tì bà bằng gỗ beluva đi theo sau Sakka, vua của chư thiên.

1126

346. Atha kho sakko devānamindo devehi tāvatiṃsehi parivuto pañcasikhena gandhabbadevaputtena purakkhato seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya; evameva devesu tāvatiṃsesu antarahito magadhesu pācīnato rājagahassa ambasaṇḍā nāma brāhmaṇagāmo, tassuttarato vediyake pabbate paccuṭṭhāsi.

346. Then Sakka, king of the devas, surrounded by the Tāvatiṃsa devas and with Pañcasikha, the Gandhabba devaputta, in front, vanished from among the Tāvatiṃsa devas just as a strong man might extend a flexed arm or flex an extended arm, and reappeared on Vediyaka Mountain, north of the brahmin village named Ambasaṇḍā, to the east of Rājagaha in Magadha.

346. Rồi Sakka, vua của chư thiên, được chư thiên Tam Thập Tam vây quanh, với Pañcasikha, vị thiên tử Càn-thát-bà, đi trước, giống như một người lực sĩ co cánh tay đang duỗi ra, hoặc duỗi cánh tay đang co lại, liền biến mất khỏi cõi trời Tam Thập Tam và hiện ra ở núi Vediyaka, phía bắc làng Bà-la-môn Ambasaṇḍā, về phía đông Rājagaha, trong xứ Magadha.

Tena kho pana samayena vediyako pabbato atiriva obhāsajāto hoti ambasaṇḍā ca brāhmaṇagāmo yathā taṃ devānaṃ devānubhāvena.

Now, at that time, Vediyaka Mountain and the brahmin village of Ambasaṇḍā were exceedingly resplendent, as is fitting due to the power of the devas.

Vào lúc ấy, núi Vediyaka và làng Bà-la-môn Ambasaṇḍā bừng sáng lạ thường, do oai lực của chư thiên.

Apissudaṃ parito gāmesu manussā evamāhaṃsu – ‘‘ādittassu nāmajja vediyako pabbato jhāyatisu^* nāmajja vediyako pabbato jalatisu^* nāmajja vediyako pabbato kiṃsu nāmajja vediyako pabbato atiriva obhāsajāto ambasaṇḍā ca brāhmaṇagāmo’’ti saṃviggā lomahaṭṭhajātā ahesuṃ.

And the people in the surrounding villages said, “Vediyaka Mountain is surely on fire today! Vediyaka Mountain is surely ablaze today! Vediyaka Mountain is surely burning brightly today! Why is Vediyaka Mountain and the brahmin village of Ambasaṇḍā so exceedingly resplendent today?” They were agitated and their hair stood on end.

Và những người dân ở các làng xung quanh nói rằng: "Núi Vediyaka hôm nay cháy rồi! Núi Vediyaka hôm nay bùng cháy rồi! Núi Vediyaka hôm nay rực sáng rồi! Tại sao núi Vediyaka và làng Bà-la-môn Ambasaṇḍā hôm nay lại bừng sáng lạ thường như vậy?" Họ kinh hãi, lông tóc dựng đứng.

1127

347. Atha kho sakko devānamindo pañcasikhaṃ gandhabbadevaputtaṃ āmantesi – ‘‘durupasaṅkamā kho, tāta pañcasikha, tathāgatā mādisena, jhāyī jhānaratā, tadantaraṃ^* paṭisallīnā.

347. Then Sakka, king of the devas, addressed Pañcasikha, the Gandhabba devaputta, “It is difficult, my dear Pañcasikha, for one like me to approach the Tathāgatas, who are meditators, delighting in meditation, and secluded.

347. Rồi Sakka, vua của chư thiên, nói với Pañcasikha, vị thiên tử Càn-thát-bà: "Này Pañcasikha con, các bậc Như Lai khó tiếp cận đối với người như ta, các Ngài là những bậc thiền giả, ưa thích thiền định, đang nhập thất ẩn cư."

Yadi pana tvaṃ, tāta pañcasikha, bhagavantaṃ paṭhamaṃ pasādeyyāsi, tayā, tāta, paṭhamaṃ pasāditaṃ pacchā mayaṃ taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkameyyāma arahantaṃ sammāsambuddha’’nti.

What if you, my dear Pañcasikha, were to first gain the favor of the Blessed One? After you, my dear, have first gained his favor, we will then approach that Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Awakened One, for an audience.”

"Này Pañcasikha con, nếu con có thể làm cho Đức Thế Tôn hoan hỷ trước, sau khi con đã làm cho Ngài hoan hỷ trước, chúng ta sẽ đến yết kiến Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác ấy."

‘‘Evaṃ bhaddantavā’’ti kho pañcasikho gandhabbadevaputto sakkassa devānamindassa paṭissutvā beluvapaṇḍuvīṇaṃ ādāya yena indasālaguhā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ‘‘ettāvatā me bhagavā neva atidūre bhavissati nāccāsanne, saddañca me sossatī’’ti ekamantaṃ aṭṭhāsi.

“Yes, venerable sir,” Pañcasikha, the Gandhabba devaputta, replied to Sakka, king of the devas. Then, taking his Beluvapaṇḍu lute, he went to the Indasāla Cave. Having gone there, he stood to one side, thinking, “The Blessed One will not be too far nor too close to me here, and he will hear my sound.”

"Thưa vâng, bạch ngài," Pañcasikha, vị thiên tử Càn-thát-bà, vâng lời Sakka, vua của chư thiên, rồi cầm cây đàn tì bà bằng gỗ beluva đi đến hang Indasāla; sau khi đến, ông đứng sang một bên và nghĩ: "Như vậy, Đức Thế Tôn sẽ không quá xa cũng không quá gần đối với ta, và Ngài sẽ nghe được tiếng của ta."

1128

Pañcasikhagītagāthā

Pañcasikha’s Song Verses

Những bài kệ ca ngợi của Pañcasikha

1129

348. Ekamantaṃ ṭhito kho pañcasikho gandhabbadevaputto beluvapaṇḍuvīṇaṃ^* assāvesi, imā ca gāthā abhāsi buddhūpasañhitā dhammūpasañhitā saṅghūpasañhitā arahantūpasañhitā kāmūpasañhitā –

348. Standing to one side, Pañcasikha, the Gandhabba devaputta, played his Beluvapaṇḍu lute and sang these verses, which were associated with the Buddha, associated with the Dhamma, associated with the Saṅgha, associated with Arahants, and associated with sensual pleasures:

348. Đứng sang một bên, Pañcasikha, vị thiên tử Càn-thát-bà, gảy cây đàn tì bà bằng gỗ beluva, và ông đã xướng lên những bài kệ này, có liên quan đến Đức Phật, có liên quan đến Giáo Pháp, có liên quan đến Tăng đoàn, có liên quan đến các bậc A-la-hán, có liên quan đến dục lạc:

1130

‘‘Vande te pitaraṃ bhadde, timbaruṃ sūriyavacchase;

“I bow to your father, lovely one, Timbara, O sun-complexioned one;

"Con xin kính lễ phụ thân của nàng, hỡi nàng Sūriyavacchasā xinh đẹp,

1131

Yena jātāsi kalyāṇī, ānandajananī mama.

By whom you were born, O beautiful one, my bringer of joy.

Ông Timbaru, nhờ ông mà nàng đã sinh ra, hỡi nàng thiện mỹ, nàng là niềm hoan hỷ của con.

1132

‘‘Vātova sedataṃ kanto, pānīyaṃva pipāsato;

“Like a pleasant breeze to one sweating, like water to one thirsty,

Như gió đối với người đổ mồ hôi, như nước đối với người khát,

1133

Aṅgīrasi piyāmesi, dhammo arahatāmiva.

You are dear to me, Aṅgīrasī, like the Dhamma to Arahants.

Hỡi nàng Aṅgīrasī, nàng làm con vui thích, như Giáo Pháp đối với các bậc A-la-hán.

1134

‘‘Āturasseva bhesajjaṃ, bhojanaṃva jighacchato;

“Like medicine to the sick, like food to the hungry,

Như thuốc đối với người bệnh, như thức ăn đối với người đói,

1135

Parinibbāpaya maṃ bhadde, jalantamiva vārinā.

Extinguish me, lovely one, like water quenching a fire.

Hỡi nàng xinh đẹp, hãy làm dịu mát con, như nước làm dịu ngọn lửa đang cháy.

1136

‘‘Sītodakaṃ pokkharaṇiṃ, yuttaṃ kiñjakkhareṇunā;

“Like an elephant scorched by heat into a cool pond,

Một hồ sen nước mát lạnh, phủ đầy phấn hoa sen,

1137

Nāgo ghammābhitattova, ogāhe te thanūdaraṃ.

Filled with pollen dust, I would plunge into your breasts and belly.

Như voi rừng bị nắng nóng hành hạ, con muốn đắm mình vào ngực và bụng của nàng.

1138

‘‘Accaṅkusova nāgova, jitaṃ me tuttatomaraṃ;

“Like an elephant, unrestrained by the goad, my control, my prod, my spear, is conquered;

Như con voi đã bị thuần phục bởi gậy điều khiển, con đã bị chinh phục bởi đùi của nàng,

1139

Kāraṇaṃ nappajānāmi, sammatto lakkhaṇūruyā.

I do not understand the cause, infatuated by your shapely thighs.

Con không biết lý do, con đã bị say đắm bởi đùi có dấu hiệu tốt lành của nàng.

1140

‘‘Tayi gedhitacittosmi, cittaṃ vipariṇāmitaṃ;

“My mind is ensnared by you, my mind is transformed;

Tâm con đã bị mê đắm bởi nàng, tâm con đã thay đổi;

1141

Paṭigantuṃ na sakkomi, vaṅkaghastova ambujo.

I cannot turn back, like a fish hooked by a curved bait.

Con không thể quay lại, như cá bị mắc vào lưới cong.

1142

‘‘Vāmūru saja maṃ bhadde, saja maṃ mandalocane;

“O lovely-thighed one, embrace me, O gentle-eyed one, embrace me;

Hỡi nàng có đùi đẹp, hãy ôm con, hỡi nàng có đôi mắt dịu dàng;

1143

Palissaja maṃ kalyāṇi, etaṃ me abhipatthitaṃ.

O beautiful one, hug me tightly, this is my ardent wish.

Hỡi nàng xinh đẹp, hãy ôm con, đây là điều con mong muốn.

1144

‘‘Appako vata me santo, kāmo vellitakesiyā;

“How small was my desire for the curly-haired maiden at first;

Dục lạc của con đối với nàng có mái tóc xoăn, thật nhỏ bé,

1145

Anekabhāvo samuppādi, arahanteva dakkhiṇā.

But it has multiplied manifold, like an offering to Arahants.

Nhưng nó đã sinh ra nhiều trạng thái, như sự cúng dường cho các bậc A-la-hán.

1146

‘‘Yaṃ me atthi kataṃ puññaṃ, arahantesu tādisu;

“Whatever merit I have accumulated through such Arahants,

Phước báu nào con đã tạo, đối với các bậc A-la-hán như vậy,

1147

Taṃ me sabbaṅgakalyāṇi, tayā saddhiṃ vipaccataṃ.

May all that, O beauty of all limbs, ripen with you.

Hỡi nàng toàn thân xinh đẹp, nguyện phước báu ấy được kết trái cùng với nàng.

1148

‘‘Yaṃ me atthi kataṃ puññaṃ, asmiṃ pathavimaṇḍale;

“Whatever merit I have accumulated in this earthly realm,

Phước báu nào con đã tạo, trên cõi đất này,

1149

Taṃ me sabbaṅgakalyāṇi, tayā saddhiṃ vipaccataṃ.

May all that, O beauty of all limbs, ripen with you.

Hỡi nàng toàn thân xinh đẹp, nguyện phước báu ấy được kết trái cùng với nàng.

1150

‘‘Sakyaputtova jhānena, ekodi nipako sato;

“Like a son of Sakya, intent, mindful, and astute in jhāna;

Như con trai dòng Thích, nhờ thiền định, nhất tâm, tỉnh giác và khéo léo,

1151

Amataṃ muni jigīsāno^* , tamahaṃ sūriyavacchase.

A sage desiring Nibbāna, such am I, O sun-complexioned one.

Vị ẩn sĩ mong cầu Niết bàn, con cũng vậy, hỡi nàng Sūriyavacchasā.

1152

‘‘Yathāpi muni nandeyya, patvā sambodhimuttamaṃ;

“Just as a sage would rejoice, having attained supreme enlightenment;

Như vị ẩn sĩ sẽ hoan hỷ, khi đạt được giác ngộ tối thượng,

1153

Evaṃ nandeyyaṃ kalyāṇi, missībhāvaṃ gato tayā.

So would I rejoice, O beautiful one, having united with you.

Con cũng sẽ hoan hỷ như vậy, hỡi nàng xinh đẹp, khi được hòa hợp với nàng.

1154

‘‘Sakko ce me varaṃ dajjā, tāvatiṃsānamissaro;

“If Sakka, lord of the Tāvatiṃsa devas, were to grant me a boon;

Nếu Sakka, chúa tể của Tam Thập Tam thiên, ban cho con một điều ước,

1155

Tāhaṃ bhadde vareyyāhe, evaṃ kāmo daḷho mama.

I would choose you, O lovely one, so strong is my desire.

Hỡi nàng xinh đẹp, con sẽ chọn nàng, dục vọng của con mãnh liệt như vậy.

1156

‘‘Sālaṃva na ciraṃ phullaṃ, pitaraṃ te sumedhase;

“Like a sala tree, not long in bloom, I pay homage and worship your father,

Như một cây Sāla vừa nở hoa, hỡi nàng có trí tuệ sáng suốt,

1157

Vandamāno namassāmi, yassā setādisī pajā’’ti.

O wise one, whose offspring is like you.”

Con xin đảnh lễ và tôn kính phụ thân của nàng, người có một người con như vậy."

1158

349. Evaṃ vutte bhagavā pañcasikhaṃ gandhabbadevaputtaṃ etadavoca – ‘‘saṃsandati kho te, pañcasikha, tantissaro gītassarena, gītassaro ca tantissarena; na ca pana^* te pañcasikha, tantissaro gītassaraṃ ativattati, gītassaro ca tantissaraṃ.

349. When this was said, the Blessed One said to Pañcasikha, the Gandhabba devaputta, “Your lute’s sound, Pañcasikha, harmonizes with your singing voice, and your singing voice with your lute’s sound; neither, Pañcasikha, does the lute’s sound overpower your singing voice, nor your singing voice the lute’s sound.

349. Khi được nói như vậy, Đức Thế Tôn nói với Pañcasikha, vị thiên tử Càn-thát-bà: "Này Pañcasikha, tiếng đàn của con hòa hợp với tiếng hát, và tiếng hát hòa hợp với tiếng đàn; này Pañcasikha, tiếng đàn của con không lấn át tiếng hát, và tiếng hát cũng không lấn át tiếng đàn.

Kadā saṃyūḷhā pana te, pañcasikha, imā gāthā buddhūpasañhitā dhammūpasañhitā saṅghūpasañhitā arahantūpasañhitā kāmūpasañhitā’’ti?

When, Pañcasikha, were these verses, associated with the Buddha, associated with the Dhamma, associated with the Saṅgha, associated with Arahants, and associated with sensual pleasures, composed by you?”

Này Pañcasikha, những bài kệ này, có liên quan đến Đức Phật, có liên quan đến Giáo Pháp, có liên quan đến Tăng đoàn, có liên quan đến các bậc A-la-hán, có liên quan đến dục lạc, đã được con sáng tác khi nào?"

‘‘Ekamidaṃ, bhante, samayaṃ bhagavā uruvelāyaṃ viharati najjā nerañjarāya tīre ajapālanigrodhe paṭhamābhisambuddho.

“Once, venerable sir, when the Blessed One was staying in Uruvelā, on the bank of the Nerañjarā River, at the Ajapāla Nigrodha tree, having just attained full enlightenment.

"Bạch Đức Thế Tôn, có một lần Đức Thế Tôn trú tại Uruvelā, bên bờ sông Nerañjarā, dưới gốc cây Ajapāla-nigrodha, sau khi Ngài mới chứng Chánh Đẳng Giác.

Tena kho panāhaṃ, bhante, samayena bhaddā nāma sūriyavacchasā timbaruno gandhabbarañño dhītā, tamabhikaṅkhāmi.

At that time, venerable sir, I desired Bhaddā Sūriyavacchasā, the daughter of Timbara, the Gandhabba king.

Vào lúc ấy, bạch Đức Thế Tôn, có một cô gái tên là Bhaddā Sūriyavacchasā, con gái của vua Càn-thát-bà Timbaru, con đã say mê cô ấy.

Sā kho pana, bhante, bhaginī parakāminī hoti; sikhaṇḍī nāma mātalissa saṅgāhakassa putto, tamabhikaṅkhati.

But, venerable sir, that sister was in love with another; she desired Sikhaṇḍī, the son of Mātali, the charioteer.

Nhưng cô ấy, bạch Đức Thế Tôn, đã yêu người khác; cô ấy yêu Sikhaṇḍī, con trai của người đánh xe Mātali.

Yato kho ahaṃ, bhante, taṃ bhaginiṃ nālatthaṃ kenaci pariyāyena.

Since, venerable sir, I could not win that sister by any means.

Bạch Đức Thế Tôn, vì con không thể có được cô ấy bằng bất kỳ cách nào.

Athāhaṃ beluvapaṇḍuvīṇaṃ ādāya yena timbaruno gandhabbarañño nivesanaṃ tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā beluvapaṇḍuvīṇaṃ assāvesiṃ, imā ca gāthā abhāsiṃ buddhūpasañhitā dhammūpasañhitā saṅghūpasañhitā arahantūpasañhitā kāmūpasañhitā –

So I took my Beluvapaṇḍu lute and went to the dwelling of Timbara, the Gandhabba king. Having gone there, I played my Beluvapaṇuḍu lute and sang these verses, which were associated with the Buddha, associated with the Dhamma, associated with the Saṅgha, associated with Arahants, and associated with sensual pleasures—

Thế rồi, con cầm cây đàn tì bà bằng gỗ beluva đi đến nhà của vua Càn-thát-bà Timbaru; sau khi đến, con gảy cây đàn tì bà bằng gỗ beluva, và con đã xướng lên những bài kệ này, có liên quan đến Đức Phật, có liên quan đến Giáo Pháp, có liên quan đến Tăng đoàn, có liên quan đến các bậc A-la-hán, có liên quan đến dục lạc:

1159

‘‘Vande te pitaraṃ bhadde, timbaruṃ sūriyavacchase;

“I bow to your father, lovely one, Timbara, O sun-complexioned one;

"Con xin kính lễ phụ thân của nàng, hỡi nàng Sūriyavacchasā xinh đẹp,

1160

Yena jātāsi kalyāṇī, ānandajananī mama.

By whom you were born, O beautiful one, my bringer of joy.

Nhờ ông mà nàng đã sinh ra, hỡi nàng thiện mỹ, nàng là niềm hoan hỷ của con.

…pe…

…(The verses are repeated) …

... (như trên) ...

1161

Sālaṃva na ciraṃ phullaṃ, pitaraṃ te sumedhase;

Like a sala tree, not long in bloom, I pay homage and worship your father,

Như một cây Sāla vừa nở hoa, hỡi nàng có trí tuệ sáng suốt,

1162

Vandamāno namassāmi, yassā setādisī pajā’’ti.

O wise one, whose offspring is like you.”

Con xin đảnh lễ và tôn kính phụ thân của nàng, người có một người con như vậy."

1163

‘‘Evaṃ vutte, bhante, bhaddā sūriyavacchasā maṃ etadavoca – ‘na kho me, mārisa, so bhagavā sammukhā diṭṭho api ca sutoyeva me so bhagavā devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sudhammāyaṃ sabhāyaṃ upanaccantiyā.

“When this was said, venerable sir, Bhaddā Sūriyavacchasā said to me, ‘Sir, I have not seen that Blessed One face-to-face, but I have heard about him while dancing in the Sudhammā assembly hall of the Tāvatiṃsa devas.

Bạch Đức Thế Tôn, khi được nói như vậy, Bhaddā Sūriyavacchasā nói với con: 'Thưa ngài, Đức Thế Tôn ấy con chưa từng thấy mặt, nhưng con đã nghe nói về Ngài khi con đang ca múa ở hội trường Sudhammā của chư thiên Tam Thập Tam.

Yato kho tvaṃ, mārisa, taṃ bhagavantaṃ kittesi, hotu no ajja samāgamo’ti.

Since, sir, you praise that Blessed One, let us have a union today.’

Thưa ngài, vì ngài đã ca ngợi Đức Thế Tôn ấy, vậy thì hôm nay chúng ta hãy gặp gỡ nhau.'

Soyeva no, bhante, tassā bhaginiyā saddhiṃ samāgamo ahosi.

That, venerable sir, was our union with that sister.

Bạch Đức Thế Tôn, đó là lần duy nhất con gặp gỡ cô ấy.

Na ca dāni tato pacchā’’ti.

And there has been none since then.”

Và từ đó về sau thì không còn nữa."

1164

Sakkūpasaṅkama

Sakka’s Approach

Sakka đến yết kiến

1165

350. Atha kho sakkassa devānamindassa etadahosi – ‘‘paṭisammodati pañcasikho gandhabbadevaputto bhagavatā, bhagavā ca pañcasikhenā’’ti.

350. Then it occurred to Sakka, king of devas: “Pañcasikha the gandhabba-deva is exchanging greetings with the Blessed One, and the Blessed One with Pañcasikha.”

350. Bấy giờ, Sakka, vua của chư thiên, khởi lên ý nghĩ này: "Pañcasikha, thiên tử Gandhabba, đang hoan hỷ chào hỏi với Đức Thế Tôn, và Đức Thế Tôn cũng (hoan hỷ chào hỏi) với Pañcasikha."

Atha kho sakko devānamindo pañcasikhaṃ gandhabbadevaputtaṃ āmantesi – ‘‘abhivādehi me tvaṃ, tāta pañcasikha, bhagavantaṃ – ‘sakko, bhante, devānamindo sāmacco saparijano bhagavato pāde sirasā vandatī’ti’’.

Then Sakka, king of devas, addressed Pañcasikha the gandhabba-deva: “Pañcasikha, dear boy, convey my greetings to the Blessed One thus: ‘Venerable Sir, Sakka, king of devas, together with his ministers and retinue, bows his head at the feet of the Blessed One.’”

Bấy giờ, Sakka, vua của chư thiên, gọi Pañcasikha, thiên tử Gandhabba: "Này hiền giả Pañcasikha, ngươi hãy thay ta đảnh lễ Đức Thế Tôn rằng: 'Bạch Thế Tôn, Sakka, vua của chư thiên, cùng với các đại thần và quyến thuộc, cúi đầu đảnh lễ dưới chân Đức Thế Tôn'."

‘‘Evaṃ bhaddantavā’’ti kho pañcasikho gandhabbadevaputto sakkassa devānamindassa paṭissutvā bhagavantaṃ abhivādeti – ‘‘sakko, bhante, devānamindo sāmacco saparijano bhagavato pāde sirasā vandatī’’ti.

“Yes, venerable sir,” replied Pañcasikha the gandhabba-deva to Sakka, king of devas, and then he greeted the Blessed One: “Venerable Sir, Sakka, king of devas, together with his ministers and retinue, bows his head at the feet of the Blessed One.”

"Vâng, thưa ngài," Pañcasikha, thiên tử Gandhabba, vâng lời Sakka, vua của chư thiên, và đảnh lễ Đức Thế Tôn: "Bạch Thế Tôn, Sakka, vua của chư thiên, cùng với các đại thần và quyến thuộc, cúi đầu đảnh lễ dưới chân Đức Thế Tôn."

‘‘Evaṃ sukhī hotu, pañcasikha, sakko devānamindo sāmacco saparijano; sukhakāmā hi devā manussā asurā nāgā gandhabbā ye caññe santi puthukāyā’’ti.

“May Sakka, king of devas, together with his ministers and retinue, be happy, Pañcasikha; for devas, humans, asuras, nāgas, gandhabbas, and all other diverse beings desire happiness.”

"Này Pañcasikha, mong rằng Sakka, vua của chư thiên, cùng với các đại thần và quyến thuộc, được an lạc; vì chư thiên, loài người, asura, nāga, gandhabba, và những chúng sanh thuộc các loài khác đều mong cầu an lạc."

1166

351. Evañca pana tathāgatā evarūpe mahesakkhe yakkhe abhivadanti.

351. It is in this manner that Tathāgatas greet such powerful yakkhas.

351. Và các vị Như Lai thường chào đón các vị yakkha có đại quyền lực như vậy.

Abhivadito sakko devānamindo bhagavato indasālaguhaṃ pavisitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi.

Having been greeted, Sakka, king of devas, entered the Indasāla Cave of the Blessed One, greeted the Blessed One, and stood to one side.

Được Đức Thế Tôn chào đón, Sakka, vua của chư thiên, bước vào hang Indasāla, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi đứng sang một bên.

Devāpi tāvatiṃsā indasālaguhaṃ pavisitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu.

The devas of Tāvatiṃsa also entered the Indasāla Cave, greeted the Blessed One, and stood to one side.

Chư thiên Tāvatiṃsā cũng bước vào hang Indasāla, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi đứng sang một bên.

Pañcasikhopi gandhabbadevaputto indasālaguhaṃ pavisitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi.

Pañcasikha the gandhabba-deva also entered the Indasāla Cave, greeted the Blessed One, and stood to one side.

Pañcasikha, thiên tử Gandhabba, cũng bước vào hang Indasāla, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi đứng sang một bên.

1167

Tena kho pana samayena indasālaguhā visamā santī samā samapādi, sambādhā santī urundā^* samapādi, andhakāro guhāyaṃ antaradhāyi, āloko udapādi yathā taṃ devānaṃ devānubhāvena.

At that time, the Indasāla Cave, which was uneven, became even; what was cramped became spacious; the darkness in the cave disappeared, and light appeared, by the divine power of the devas.

Vào lúc ấy, hang Indasāla vốn không bằng phẳng nay trở nên bằng phẳng, vốn chật hẹp nay trở nên rộng rãi, bóng tối trong hang tan biến, ánh sáng phát sinh, như thường lệ do oai lực của chư thiên.

1168

352. Atha kho bhagavā sakkaṃ devānamindaṃ etadavoca – ‘‘acchariyamidaṃ āyasmato kosiyassa, abbhutamidaṃ āyasmato kosiyassa tāva bahukiccassa bahukaraṇīyassa yadidaṃ idhāgamana’’nti.

352. Then the Blessed One said to Sakka, king of devas: “It is wonderful for the Venerable Kosīya, it is astonishing for the Venerable Kosīya, that with so much to do, so many duties, he has come here.”

352. Bấy giờ, Đức Thế Tôn nói với Sakka, vua của chư thiên: "Thật là kỳ diệu, này hiền giả Kosiya, thật là vi diệu, này hiền giả Kosiya, dù rất nhiều công việc, rất nhiều phận sự, ngài vẫn đến được đây."

‘‘Cirapaṭikāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamitukāmo; api ca devānaṃ tāvatiṃsānaṃ kehici kehici^* kiccakaraṇīyehi byāvaṭo; evāhaṃ nāsakkhiṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ.

“For a long time, Venerable Sir, I have desired to approach the Blessed One for an audience; but I have been occupied with various duties of the Tāvatiṃsa devas, so I could not approach the Blessed One for an audience.

"Bạch Thế Tôn, từ lâu con đã muốn đến yết kiến Đức Thế Tôn; nhưng vì bận rộn với các công việc và phận sự của chư thiên Tāvatiṃsā, nên con đã không thể đến yết kiến Đức Thế Tôn."

Ekamidaṃ, bhante, samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati salaḷāgārake.

Once, Venerable Sir, the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, in Salaḷāgāraka.

"Bạch Thế Tôn, có một lần, Đức Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong Salaḷāgāraka (Tịnh xá Cây Sala)."

Atha khvāhaṃ, bhante, sāvatthiṃ agamāsiṃ bhagavantaṃ dassanāya.

Then, Venerable Sir, I went to Sāvatthī for an audience with the Blessed One.

"Bạch Thế Tôn, bấy giờ, con đã đến Sāvatthī để yết kiến Đức Thế Tôn."

Tena kho pana, bhante, samayena bhagavā aññatarena samādhinā nisinno hoti, bhūjati^* ca nāma vessavaṇassa mahārājassa paricārikā bhagavantaṃ paccupaṭṭhitā hoti, pañjalikā namassamānā tiṭṭhati.

At that time, Venerable Sir, the Blessed One was seated in a certain samādhi, and a female attendant of King Vessavaṇa named Bhūjati was attending upon the Blessed One, standing with clasped hands, paying homage.

"Bạch Thế Tôn, vào lúc ấy, Đức Thế Tôn đang ngồi nhập một loại định nào đó, và một nữ tỳ của đại vương Vessavaṇa tên là Bhūjati đang hầu cận Đức Thế Tôn, đứng chắp tay cung kính."

Atha khvāhaṃ, bhante, bhūjatiṃ etadavocaṃ – ‘abhivādehi me tvaṃ, bhagini, bhagavantaṃ – ‘‘sakko, bhante, devānamindo sāmacco saparijano bhagavato pāde sirasā vandatī’’ti.

Then, Venerable Sir, I said to Bhūjati: ‘Sister, convey my greetings to the Blessed One thus: “Venerable Sir, Sakka, king of devas, together with his ministers and retinue, bows his head at the feet of the Blessed One.”’

"Bạch Thế Tôn, bấy giờ, con đã nói với Bhūjati rằng: 'Này chị, chị hãy thay tôi đảnh lễ Đức Thế Tôn rằng: "Bạch Thế Tôn, Sakka, vua của chư thiên, cùng với các đại thần và quyến thuộc, cúi đầu đảnh lễ dưới chân Đức Thế Tôn".'"

Evaṃ vutte, bhante, sā bhūjati maṃ etadavoca – ‘akālo kho, mārisa, bhagavantaṃ dassanāya; paṭisallīno bhagavā’ti.

When I said this, Venerable Sir, Bhūjati replied to me: ‘Sir, it is not the time to see the Blessed One; the Blessed One is in retreat.’

"Bạch Thế Tôn, khi được nói vậy, cô Bhūjati ấy đã nói với con rằng: 'Thưa ngài, bây giờ không phải lúc để yết kiến Đức Thế Tôn; Đức Thế Tôn đang độc cư thiền tịnh'."

‘Tena hī, bhagini, yadā bhagavā tamhā samādhimhā vuṭṭhito hoti, atha mama vacanena bhagavantaṃ abhivādehi – ‘‘sakko, bhante, devānamindo sāmacco saparijano bhagavato pāde sirasā vandatī’’ti.

‘In that case, Sister, when the Blessed One has arisen from that samādhi, then convey my message to the Blessed One: “Venerable Sir, Sakka, king of devas, together with his ministers and retinue, bows his head at the feet of the Blessed One.”’

"'Vậy thì, này chị, khi nào Đức Thế Tôn xả định, chị hãy thay lời tôi đảnh lễ Đức Thế Tôn rằng: "Bạch Thế Tôn, Sakka, vua của chư thiên, cùng với các đại thần và quyến thuộc, cúi đầu đảnh lễ dưới chân Đức Thế Tôn".'"

Kacci me sā, bhante, bhaginī bhagavantaṃ abhivādesi?

Did that sister greet the Blessed One on my behalf?

"Bạch Thế Tôn, không biết người chị ấy đã đảnh lễ Đức Thế Tôn chưa?"

Sarati bhagavā tassā bhaginiyā vacana’’nti?

Does the Blessed One remember the message of that sister?”

"Đức Thế Tôn có nhớ lời của người chị ấy không?"

‘‘Abhivādesi maṃ sā, devānaminda, bhaginī, sarāmahaṃ tassā bhaginiyā vacanaṃ.

“That sister greeted me, king of devas, and I remember the message of that sister.

"Này vua của chư thiên, người chị ấy đã đảnh lễ ta, ta nhớ lời của người chị ấy."

Api cāhaṃ āyasmato nemisaddena^* tamhā samādhimhā vuṭṭhito’’ti.

Furthermore, I arose from that samādhi due to the sound of your chariot wheel, Venerable Sir.”

"Và ta cũng đã xả định vì tiếng bánh xe của hiền giả."

‘‘Ye te, bhante, devā amhehi paṭhamataraṃ tāvatiṃsakāyaṃ upapannā, tesaṃ me sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘yadā tathāgatā loke uppajjanti arahanto sammāsambuddhā, dibbā kāyā paripūrenti, hāyanti asurakāyā’ti.

“Those devas, Venerable Sir, who were reborn into the Tāvatiṃsa realm before us, I heard and received directly from them: ‘When Tathāgatas, Arahants, Perfectly Self-Enlightened Ones, arise in the world, the divine hosts become full, and the asura hosts decline.’

"Bạch Thế Tôn, những vị chư thiên đã sanh lên cõi Tāvatiṃsā trước chúng con, con đã trực tiếp nghe từ họ, trực tiếp ghi nhận từ họ rằng: 'Khi các vị Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác xuất hiện ở đời, các thân chư thiên được sung mãn, các thân asura bị suy giảm'."

Taṃ me idaṃ, bhante, sakkhidiṭṭhaṃ yato tathāgato loke uppanno arahaṃ sammāsambuddho, dibbā kāyā paripūrenti, hāyanti asurakāyāti.

This I have seen for myself, Venerable Sir: since the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, has arisen in the world, the divine hosts become full, and the asura hosts decline.”

"Bạch Thế Tôn, điều đó con đã tận mắt chứng kiến: kể từ khi Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác xuất hiện ở đời, các thân chư thiên được sung mãn, các thân asura bị suy giảm."

1169

Gopakavatthu

The Story of Gopaka

Câu chuyện Gopaka

1170

353. ‘‘Idheva, bhante, kapilavatthusmiṃ gopikā nāma sakyadhītā ahosi buddhe pasannā dhamme pasannā saṅghe pasannā sīlesu paripūrakārinī.

353. “Here in Kapilavatthu, Venerable Sir, there was a Sakya maiden named Gopikā, who was confident in the Buddha, confident in the Dhamma, confident in the Saṅgha, and perfectly fulfilled in the precepts.

353. "Bạch Thế Tôn, chính tại Kapilavatthu này, có một người con gái dòng Sakya tên là Gopikā, có niềm tin nơi Đức Phật, có niềm tin nơi Pháp, có niềm tin nơi Tăng, và là người viên mãn trong các giới."

Sā itthittaṃ^* virājetvā purisattaṃ^* bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā.

She relinquished her female state, cultivated the male state, and after the dissolution of the body, beyond death, she was reborn in a good destination, the heavenly world.

"Cô ấy, sau khi nhàm chán thân nữ, tu tập tâm nam, sau khi thân hoại mạng chung, đã sanh về thiện thú, thiên giới."

Devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sahabyataṃ amhākaṃ puttattaṃ ajjhupagatā.

She attained companionship with the Tāvatiṃsa devas, becoming our son.

"Cô ấy được sanh làm quyến thuộc của chư thiên Tāvatiṃsā, trở thành con của chúng con."

Tatrapi naṃ evaṃ jānanti – ‘gopako devaputto, gopako devaputto’ti.

There, too, they know her thus: ‘Gopaka the deva-son, Gopaka the deva-son.’

"Ở đó, họ biết đến vị ấy là: 'Thiên tử Gopaka, thiên tử Gopaka'."

Aññepi, bhante, tayo bhikkhū bhagavati brahmacariyaṃ caritvā hīnaṃ gandhabbakāyaṃ upapannā.

And three other bhikkhus, Venerable Sir, having lived the holy life in the Blessed One’s presence, were reborn into the inferior gandhabba realm.

"Bạch Thế Tôn, còn có ba vị tỳ khưu khác, sau khi thực hành phạm hạnh dưới sự chỉ dạy của Đức Thế Tôn, đã sanh vào thân Gandhabba thấp kém."

Te pañcahi kāmaguṇehi samappitā samaṅgībhūtā paricārayamānā amhākaṃ upaṭṭhānaṃ āgacchanti amhākaṃ pāricariyaṃ.

United and endowed with the five sense pleasures, they served and came to attend upon us, to serve us.

"Họ, được cung phụng, được đầy đủ năm dục công đức, trong khi hưởng thụ, đã đến hầu cận chúng con, phục vụ chúng con."

Te amhākaṃ upaṭṭhānaṃ āgate amhākaṃ pāricariyaṃ gopako devaputto paṭicodesi – ‘kutomukhā nāma tumhe, mārisā, tassa bhagavato dhammaṃ assuttha^* – ahañhi nāma itthikā samānā buddhe pasannā dhamme pasannā saṅghe pasannā sīlesu paripūrakārinī itthittaṃ virājetvā purisattaṃ bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā, devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sahabyataṃ sakkassa devānamindassa puttattaṃ ajjhupagatā.

When they came to attend upon us, to serve us, Gopaka the deva-son reproached them: ‘From what source, sirs, did you hear the Dhamma of that Blessed One – that I, being a woman, confident in the Buddha, confident in the Dhamma, confident in the Saṅgha, and perfectly fulfilled in the precepts, relinquished the female state, cultivated the male state, and after the dissolution of the body, beyond death, was reborn in a good destination, the heavenly world, attained companionship with the Tāvatiṃsa devas, becoming the son of Sakka, king of devas.

"Khi họ đến hầu cận chúng con, phục vụ chúng con, thiên tử Gopaka đã quở trách họ: 'Thưa các ngài, các ngài đã nghe giáo pháp của Đức Thế Tôn ấy từ đâu vậy? – Tôi đây, vốn là một người nữ, có niềm tin nơi Đức Phật, có niềm tin nơi Pháp, có niềm tin nơi Tăng, và là người viên mãn trong các giới, sau khi nhàm chán thân nữ, tu tập tâm nam, sau khi thân hoại mạng chung, đã sanh về thiện thú, thiên giới, làm quyến thuộc của chư thiên Tāvatiṃsā, trở thành con của Sakka, vua của chư thiên."

Idhāpi maṃ evaṃ jānanti ‘‘gopako devaputto gopako devaputto’ti.

Even here they know me thus: “Gopaka the deva-son, Gopaka the deva-son.”

"Ngay cả ở đây, họ cũng biết đến tôi là 'thiên tử Gopaka, thiên tử Gopaka'."

Tumhe pana, mārisā, bhagavati brahmacariyaṃ caritvā hīnaṃ gandhabbakāyaṃ upapannā.

But you, sirs, having lived the holy life in the Blessed One’s presence, were reborn into the inferior gandhabba realm.

"Còn các ngài, sau khi thực hành phạm hạnh dưới sự chỉ dạy của Đức Thế Tôn, lại sanh vào thân Gandhabba thấp kém."

Duddiṭṭharūpaṃ vata, bho, addasāma, ye mayaṃ addasāma sahadhammike hīnaṃ gandhabbakāyaṃ upapanne’ti.

Indeed, sirs, what an ill sight we have seen, we who have seen our companions in the holy life reborn into the inferior gandhabba realm!’

"Thật là một cảnh tượng không hay mà chúng tôi đã thấy, khi chúng tôi thấy những người bạn đồng phạm hạnh sanh vào thân Gandhabba thấp kém'."

Tesaṃ, bhante, gopakena devaputtena paṭicoditānaṃ dve devā diṭṭheva dhamme satiṃ paṭilabhiṃsu kāyaṃ brahmapurohitaṃ, eko pana devo kāme ajjhāvasi.

Reproached by Gopaka the deva-son, Venerable Sir, two of those devas attained mindfulness in this very life, becoming Brahma’s personal attendants; but one deva remained immersed in sensual pleasures.”

"Bạch Thế Tôn, trong số họ, sau khi bị thiên tử Gopaka quở trách, hai vị chư thiên đã phục hồi chánh niệm ngay trong hiện tại, (hướng đến) thân Phạm Chúng Thiên, còn một vị chư thiên thì vẫn đắm chìm trong các dục."

1171

354.‘‘‘Upāsikā cakkhumato ahosiṃ,

354. “‘I was a female lay follower of the Seeing One,

354. "Con từng là nữ cận sự của bậc có mắt,

1172

Nāmampi mayhaṃ ahu ‘gopikā’ti;

And my name was ‘Gopikā’;

Tên của con là 'Gopikā';

1173

Buddhe ca dhamme ca abhippasannā,

I was thoroughly confident in the Buddha and the Dhamma,

Hoàn toàn tin tưởng nơi Phật và Pháp,

1174

Saṅghañcupaṭṭhāsiṃ pasannacittā.

And with a confident heart, I served the Saṅgha.

Với tâm hoan hỷ, con hầu cận Tăng.

1175

‘‘‘Tasseva buddhassa sudhammatāya,

“‘Because of that Buddha’s excellent Dhamma,

"Nhờ diệu pháp của chính Đức Phật ấy,

1176

Sakkassa puttomhi mahānubhāvo;

I am a son of Sakka, of great power;

Con trở thành con của Sakka, có đại oai lực;

1177

Mahājutīko tidivūpapanno,

Of great splendor, reborn in the heavens,

Có hào quang lớn, sanh về cõi trời Tam Thập Tam,

1178

Jānanti maṃ idhāpi ‘gopako’ti.

Even here they know me as ‘Gopaka.’

Ngay cả ở đây, họ cũng biết con là 'Gopaka'.

1179

‘‘‘Athaddasaṃ bhikkhavo diṭṭhapubbe,

“‘Then I saw bhikkhus, seen before,

"Rồi con thấy các vị tỳ khưu đã từng thấy trước đây,

1180

Gandhabbakāyūpagate vasīne;

Ascetics reborn into the gandhabba realm;

Những bậc tự chủ đã sanh vào thân Gandhabba;

1181

Imehi te gotamasāvakāse,

These are those disciples of Gotama,

Những vị này là đệ tử của Gotama,

1182

Ye ca mayaṃ pubbe manussabhūtā.

And those who were previously human like us.

Cũng như chúng con, trước kia từng là người.

1183

‘‘‘Annena pānena upaṭṭhahimhā,

“‘We attended to them with food and drink,

"Chúng con đã hầu cận bằng đồ ăn thức uống,

1184

Pādūpasaṅgayha sake nivesane;

Greeting them at their feet in our own homes;

Đảnh lễ dưới chân tại nhà riêng của mình;

1185

Kutomukhā nāma ime bhavanto,

From what source, sirs,

Các ngài đã nghe giáo pháp từ đâu vậy,

1186

Buddhassa dhammāni paṭiggahesuṃ^* .

They accepted the teachings of the Buddha.

Họ đã chấp nhận các pháp của Đức Phật.

1187

‘‘‘Paccattaṃ veditabbo hi dhammo,

‘“Indeed, the Dhamma is to be realized personally,

‘Quả thật, Pháp cần phải được tự mình chứng ngộ,

1188

Sudesito cakkhumatānubuddho;

Well-expounded and comprehended by the One with Vision;

được bậc có mắt (Đức Phật) thuyết giảng khéo léo và thấu triệt;

1189

Ahañhi tumheva upāsamāno,

I, having served you,

quả thật tôi, khi phụng sự chính các vị,

1190

Sutvāna ariyāna subhāsitāni.

Listened to the excellent sayings of the Noble Ones.

đã nghe những lời nói hay của các bậc Thánh.

1191

‘‘‘Sakkassa puttomhi mahānubhāvo,

‘“I am a son of Sakka, mighty and greatly resplendent,

‘Ta là con của Sakka, có đại oai lực,

1192

Mahājutīko tidivūpapanno;

Reborn in the Tāvatiṃsa heaven;

có đại hào quang, đã tái sinh lên cõi trời.

1193

Tumhe pana seṭṭhamupāsamānā,

But you, having served the Exalted One,

Còn các vị, khi phụng sự bậc tối thượng,

1194

Anuttaraṃ brahmacariyaṃ caritvā.

And lived the unsurpassed holy life—

đã thực hành Phạm hạnh vô thượng.

1195

‘‘‘Hīnaṃ kāyaṃ upapannā bhavanto,

‘“You, venerable sirs, are reborn in a lower realm;

‘Các vị đã tái sinh vào thân phận thấp kém,

1196

Anānulomā bhavatūpapatti;

May this rebirth not be suitable for you!

sự tái sinh này thật không tương xứng.

1197

Duddiṭṭharūpaṃ vata addasāma,

Indeed, we have seen a pitiable sight:

Ôi, thật là một cảnh tượng khó coi mà chúng ta đã thấy:

1198

Sahadhammike hīnakāyūpapanne.

Companions in the Dhamma reborn in a lower realm.

những đồng Phạm hạnh lại tái sinh vào thân phận thấp kém.

1199

‘‘‘Gandhabbakāyūpagatā bhavanto,

‘“You, venerable sirs, reborn in the gandhabba realm,

‘Các vị đã tái sinh vào thân phận càn-thát-bà,

1200

Devānamāgacchatha pāricariyaṃ;

Come to attend upon the devas;

đến để phục vụ các vị trời.

1201

Agāre vasato mayhaṃ,

Living in a home, look at this distinction

Hãy xem sự khác biệt này của tôi,

1202

Imaṃ passa visesataṃ.

Of mine.

khi tôi sống tại gia.

1203

‘‘‘Itthī hutvā svajja pumomhi devo,

‘“Once a woman, today I am a male deva,

‘Hôm nay, từ một người nữ, tôi đã trở thành một vị trời nam,

1204

Dibbehi kāmehi samaṅgibhūto’;

Endowed with divine sensual pleasures’;

thành tựu các dục lạc chư thiên’;

1205

Te coditā gotamasāvakena,

Thus admonished by the disciple of Gotama,

Được đệ tử của Gotama khích lệ,

1206

Saṃvegamāpādu samecca gopakaṃ.

They felt spiritual urgency upon meeting Gopaka.

họ cảm thấy xúc động khi gặp Gopaka.

1207

‘‘‘Handa viyāyāma^* byāyāma^* ,

‘“Come, let us strive, let us exert ourselves,

‘Hãy nỗ lực, hãy cố gắng,

1208

Mā no mayaṃ parapessā ahumhā’;

Lest we become servants of others’;

chớ để chúng ta trở thành kẻ phục dịch người khác’;

1209

Tesaṃ duve vīriyamārabhiṃsu,

Of those, two began to exert effort,

Trong số họ, hai vị đã khởi sự tinh tấn,

1210

Anussaraṃ gotamasāsanāni.

Recalling the teachings of Gotama.

nhớ lại những lời dạy của Gotama.

1211

‘‘Idheva cittāni virājayitvā,

Having here dispassionately abandoned their minds,

Ngay tại đây, họ đã làm cho tâm mình ly tham,

1212

Kāmesu ādīnavamaddasaṃsu;

They saw the danger in sensual pleasures;

đã thấy được sự nguy hiểm trong các dục lạc;

1213

Te kāmasaṃyojanabandhanāni,

They broke those fetters of sensual attachment,

Họ đã chặt đứt những trói buộc của dục lạc,

1214

Pāpimayogāni duraccayāni.

The ties of Māra, hard to overcome.

những xiềng xích khó vượt qua của ác ma.

1215

‘‘Nāgova sannāni guṇāni^* chetvā,

Like an elephant breaking its strong bonds,

Như voi chúa chặt đứt những sợi dây trói,

1216

Deve tāvatiṃse atikkamiṃsu;

They surpassed the Tāvatiṃsa devas;

họ đã vượt qua các vị trời Đao-lợi;

1217

Saindā devā sapajāpatikā,

With Sakka and Pajāpati,

Các vị trời cùng với Indra và Pajāpati,

1218

Sabbe sudhammāya sabhāyupaviṭṭhā.

All devas were assembled in Sudhammā Hall.

tất cả đều đang ngồi trong hội trường Sudhammā.

1219

‘‘Tesaṃ nisinnānaṃ abhikkamiṃsu,

They approached those who were seated,

Khi họ đang ngồi, các vị ấy đã đến,

1220

Vīrā virāgā virajaṃ karontā;

Heroes, dispassionate, making themselves stainless;

những bậc anh hùng, ly tham, làm cho vô nhiễm.

1221

Te disvā saṃvegamakāsi vāsavo,

Seeing them, Vāsava felt spiritual urgency,

Thấy họ, Vāsava cảm thấy xúc động,

1222

Devābhibhū devagaṇassa majjhe.

Overwhelmed among the assembly of devas.

bị các vị trời vượt qua giữa chúng thiên.

1223

‘‘‘Imehi te hīnakāyūpapannā,

‘“These, though reborn in a lower realm,

‘Những vị này, vốn tái sinh vào thân phận thấp kém,

1224

Deve tāvatiṃse abhikkamanti’;

Are surpassing the Tāvatiṃsa devas’;

lại vượt qua các vị trời Đao-lợi’;

1225

Saṃvegajātassa vaco nisamma,

Having heard the words of the one filled with spiritual urgency,

Nghe lời nói của vị đã cảm thấy xúc động,

1226

So gopako vāsavamajjhabhāsi.

Gopaka addressed Vāsava.

Gopaka đã nói với Vāsava.

1227

‘‘‘Buddho janindatthi manussaloke,

‘“There is the Buddha, Lord of Beings, in the human world,

‘Thưa Thiên chủ, có một vị Phật ở thế gian loài người,

1228

Kāmābhibhū sakyamunīti ñāyati;

Known as Sakyamuni, who has overcome sensual pleasures;

bậc Sa-môn Thích-ca đã vượt qua dục lạc, được biết đến;

1229

Tasseva te puttā satiyā vihīnā,

These are his sons, who had lost their mindfulness;

Đó chính là các con của Ngài, vốn thiếu chánh niệm,

1230

Coditā mayā te satimajjhalatthuṃ.

Admonished by me, they regained mindfulness.

được tôi khích lệ, họ đã đạt được chánh niệm.

1231

‘‘‘Tiṇṇaṃ tesaṃ āvasinettha^* eko,

‘“Of those three, one remained here,

‘Trong số ba vị ấy, một vị vẫn còn ở đây,

1232

Gandhabbakāyūpagato vasīno;

Reborn in the gandhabba realm, a master of himself;

đã tái sinh vào thân phận càn-thát-bà, có khả năng chế ngự;

1233

Dve ca sambodhipathānusārino,

And two, followers of the path to awakening,

Hai vị đã theo con đường giác ngộ,

1234

Devepi hīḷenti samāhitattā.

Though mindful, scorn the devas too.

với tâm định tĩnh, còn khinh thường cả chư thiên.

1235

‘‘‘Etādisī dhammappakāsanettha,

‘“Such is the proclamation of the Dhamma here,

‘Sự thuyết giảng Pháp ở đây là như vậy,

1236

Na tattha kiṃkaṅkhati koci sāvako;

No disciple there has any doubt;

không một đệ tử nào còn nghi ngờ gì;

1237

Nitiṇṇaoghaṃ vicikicchachinnaṃ,

We pay homage to the Buddha, the Conqueror, the Lord of Beings,

Chúng con xin đảnh lễ Đức Phật, bậc đã vượt qua dòng nước lũ, đã đoạn trừ nghi ngờ,

1238

Buddhaṃ namassāma jinaṃ janindaṃ’.

Who has crossed the flood, whose perplexity is cut off’.”

bậc Chiến thắng, Thiên chủ của loài người’.

1239

‘‘Yaṃ te dhammaṃ idhaññāya,

“Because of the Dhamma they realized here,

‘Pháp mà các vị ấy đã hiểu ở đây,

1240

Visesaṃ ajjhagaṃsu^* te;

They attained distinction;

nhờ đó các vị ấy đã đạt được sự thù thắng;

1241

Kāyaṃ brahmapurohitaṃ,

The realm of Brahmā’s attendants,

Hai vị trong số họ đã đạt được sự thù thắng

1242

Duve tesaṃ visesagū.

Two of them were experts in distinctions.

với thân phận Phạm thiên.

1243

‘‘Tassa dhammassa pattiyā,

“For the attainment of that Dhamma,

‘Thưa ngài, chúng tôi đã đến

1244

Āgatamhāsi mārisa;

We have come, venerable sir;

để đạt được Pháp ấy;

1245

Katāvakāsā bhagavatā,

Having been granted permission by the Bhagavā,

Được Thế Tôn cho phép,

1246

Pañhaṃ pucchemu mārisā’’ti.

We will ask questions, venerable sir.”

thưa ngài, chúng tôi xin hỏi một câu hỏi’.”

1247

355. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘dīgharattaṃ visuddho kho ayaṃ yakkho^* , yaṃ kiñci maṃ pañhaṃ pucchissati, sabbaṃ taṃ atthasañhitaṃyeva pucchissati, no anatthasañhitaṃ.

Then it occurred to the Bhagavā: “This yakkha has been pure for a long time. Whatever question he asks me, all of it will be related to meaning, not to meaninglessness.

355. Bấy giờ, Đức Thế Tôn nghĩ rằng: “Vị Dạ-xoa này đã thanh tịnh từ lâu. Bất cứ câu hỏi nào mà vị ấy hỏi ta, tất cả đều sẽ là những câu hỏi có lợi ích, không phải là những câu hỏi vô ích.

Yañcassāhaṃ puṭṭho byākarissāmi, taṃ khippameva ājānissatī’’ti.

And when I am asked, I will explain it, and he will quickly understand.”

Và khi ta trả lời câu hỏi của vị ấy, vị ấy sẽ nhanh chóng hiểu rõ.”

1248

356. Atha kho bhagavā sakkaṃ devānamindaṃ gāthāya ajjhabhāsi –

Then the Bhagavā addressed Sakka, lord of devas, with a verse:

356. Bấy giờ, Đức Thế Tôn đã nói với Sakka, Thiên chủ, bằng kệ:

1249

‘‘Puccha vāsava maṃ pañhaṃ, yaṃ kiñci manasicchasi;

“Ask me, Vāsava, any question you wish in your mind;

“Này Vāsava, hãy hỏi ta bất cứ câu hỏi nào ngươi muốn;

1250

Tassa tasseva pañhassa, ahaṃ antaṃ karomi te’’ti.

Of each such question, I will make an end for you.”

Đối với từng câu hỏi đó, ta sẽ chấm dứt cho ngươi.”

1251

Paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.

The first recitation section is finished.

Phần tụng thứ nhất đã kết thúc.

1252

357. Katāvakāso sakko devānamindo bhagavatā imaṃ bhagavantaṃ^* paṭhamaṃ pañhaṃ apucchi –

Having been granted permission by the Bhagavā, Sakka, lord of devas, asked the Bhagavā this first question:

357. Được Đức Thế Tôn cho phép, Sakka, Thiên chủ, đã hỏi Đức Thế Tôn câu hỏi đầu tiên này:

1253

‘‘Kiṃ saṃyojanā nu kho, mārisa, devā manussā asurā nāgā gandhabbā ye caññe santi puthukāyā, te – ‘averā adaṇḍā asapattā abyāpajjā viharemu averino’ti iti ca nesaṃ hoti, atha ca pana saverā sadaṇḍā sasapattā sabyāpajjā viharanti saverino’’ti?

“By what fetter, venerable sir, are devas, humans, asuras, nāgas, gandhabbas, and whatever other various beings there are—though it occurs to them: ‘May we live without enmity, without violence, without adversaries, without affliction, free from animosity’—yet they live with enmity, with violence, with adversaries, with affliction, with animosity?”

“Thưa ngài, do những trói buộc nào mà chư thiên, loài người, A-tu-la, Na-ga, Càn-thát-bà, và những loài thân khác, dù họ có ý nghĩ ‘Chúng ta hãy sống không oán thù, không hình phạt, không thù địch, không làm hại, không có oán hận’, nhưng họ lại sống với oán thù, với hình phạt, với thù địch, với sự làm hại, với oán hận?”

Itthaṃ sakko devānamindo bhagavantaṃ pañhaṃ^* apucchi.

Thus Sakka, lord of devas, asked the Bhagavā a question.

Như vậy, Sakka, Thiên chủ, đã hỏi Đức Thế Tôn câu hỏi này.

Tassa bhagavā pañhaṃ puṭṭho byākāsi –

The Bhagavā, being asked the question, explained it:

Được hỏi câu hỏi đó, Đức Thế Tôn đã trả lời:

1254

‘‘Issāmacchariyasaṃyojanā kho, devānaminda, devā manussā asurā nāgā gandhabbā ye caññe santi puthukāyā, te – ‘averā adaṇḍā asapattā abyāpajjā viharemu averino’ti iti ca nesaṃ hoti, atha ca pana saverā sadaṇḍā sasapattā sabyāpajjā viharanti saverino’’ti.

“It is by the fetter of envy and stinginess, O lord of devas, that devas, humans, asuras, nāgas, gandhabbas, and whatever other various beings there are—though it occurs to them: ‘May we live without enmity, without violence, without adversaries, without affliction, free from animosity’—yet they live with enmity, with violence, with adversaries, with affliction, with animosity.”

“Thưa Thiên chủ, do những trói buộc của sự đố kỵ và keo kiệt mà chư thiên, loài người, A-tu-la, Na-ga, Càn-thát-bà, và những loài thân khác, dù họ có ý nghĩ ‘Chúng ta hãy sống không oán thù, không hình phạt, không thù địch, không làm hại, không có oán hận’, nhưng họ lại sống với oán thù, với hình phạt, với thù địch, với sự làm hại, với oán hận.”

Itthaṃ bhagavā sakkassa devānamindassa pañhaṃ puṭṭho byākāsi.

Thus the Bhagavā, being asked the question by Sakka, lord of devas, explained it.

Như vậy, Đức Thế Tôn đã trả lời câu hỏi của Sakka, Thiên chủ.

Attamano sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinandi anumodi – ‘‘evametaṃ, bhagavā, evametaṃ, sugata.

Sakka, lord of devas, delighted and rejoiced in the Bhagavā’s words: “So it is, Bhagavā! So it is, Sugata!

Sakka, Thiên chủ, hoan hỷ, tán thán và tùy hỷ lời Đức Thế Tôn đã nói: “Đúng vậy, bạch Thế Tôn! Đúng vậy, bạch Thiện Thệ!

Tiṇṇā mettha kaṅkhā vigatā kathaṃkathā bhagavato pañhaveyyākaraṇaṃ sutvā’’ti.

My doubt about this has crossed over, my perplexity is removed, having heard the Bhagavā’s explanation of the question.”

Nghe Đức Thế Tôn giải đáp câu hỏi, con đã vượt qua nghi ngờ, đã đoạn trừ sự do dự.”

1255

358. Itiha sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ^* pañhaṃ apucchi –

Then Sakka, lord of devas, having delighted and rejoiced in the Bhagavā’s words, asked the Bhagavā a further question:

358. Như vậy, Sakka, Thiên chủ, sau khi hoan hỷ và tùy hỷ lời Đức Thế Tôn đã nói, đã hỏi Đức Thế Tôn câu hỏi tiếp theo:

1256

‘‘Issāmacchariyaṃ pana, mārisa, kiṃnidānaṃ kiṃsamudayaṃ kiṃjātikaṃ kiṃpabhavaṃ; kismiṃ sati issāmacchariyaṃ hoti; kismiṃ asati issāmacchariyaṃ na hotī’’ti?

“Envy and stinginess, venerable sir, what is their source, what is their origin, what are they born of, what are they produced from; when what exists, do envy and stinginess exist; when what does not exist, do envy and stinginess not exist?”

“Thưa ngài, đố kỵ và keo kiệt có nguyên nhân từ đâu, khởi lên từ đâu, sinh ra từ đâu, phát sinh từ đâu? Khi có gì thì có đố kỵ và keo kiệt? Khi không có gì thì đố kỵ và keo kiệt không có?”

‘‘Issāmacchariyaṃ kho, devānaminda, piyāppiyanidānaṃ piyāppiyasamudayaṃ piyāppiyajātikaṃ piyāppiyapabhavaṃ; piyāppiye sati issāmacchariyaṃ hoti, piyāppiye asati issāmacchariyaṃ na hotī’’ti.

“Envy and stinginess, O lord of devas, have pleasant and unpleasant things as their source, their origin, their birth, their production; when pleasant and unpleasant things exist, envy and stinginess exist; when pleasant and unpleasant things do not exist, envy and stinginess do not exist.”

“Thưa Thiên chủ, đố kỵ và keo kiệt có nguyên nhân từ sự yêu thích và không yêu thích, khởi lên từ sự yêu thích và không yêu thích, sinh ra từ sự yêu thích và không yêu thích, phát sinh từ sự yêu thích và không yêu thích; khi có sự yêu thích và không yêu thích thì có đố kỵ và keo kiệt; khi không có sự yêu thích và không yêu thích thì đố kỵ và keo kiệt không có.”

1257

‘‘Piyāppiyaṃ kho pana, mārisa, kiṃnidānaṃ kiṃsamudayaṃ kiṃjātikaṃ kiṃpabhavaṃ; kismiṃ sati piyāppiyaṃ hoti; kismiṃ asati piyāppiyaṃ na hotī’’ti?

“Pleasant and unpleasant things, venerable sir, what is their source, what is their origin, what are they born of, what are they produced from; when what exists, do pleasant and unpleasant things exist; when what does not exist, do pleasant and unpleasant things not exist?”

“Thưa ngài, sự yêu thích và không yêu thích có nguyên nhân từ đâu, khởi lên từ đâu, sinh ra từ đâu, phát sinh từ đâu? Khi có gì thì có sự yêu thích và không yêu thích? Khi không có gì thì sự yêu thích và không yêu thích không có?”

‘‘Piyāppiyaṃ kho, devānaminda, chandanidānaṃ chandasamudayaṃ chandajātikaṃ chandapabhavaṃ; chande sati piyāppiyaṃ hoti; chande asati piyāppiyaṃ na hotī’’ti.

“Pleasant and unpleasant things, O lord of devas, have desire as their source, their origin, their birth, their production; when desire exists, pleasant and unpleasant things exist; when desire does not exist, pleasant and unpleasant things do not exist.”

“Thưa Thiên chủ, sự yêu thích và không yêu thích có nguyên nhân từ dục vọng (chanda), khởi lên từ dục vọng, sinh ra từ dục vọng, phát sinh từ dục vọng; khi có dục vọng thì có sự yêu thích và không yêu thích; khi không có dục vọng thì sự yêu thích và không yêu thích không có.”

1258

‘‘Chando kho pana, mārisa, kiṃnidāno kiṃsamudayo kiṃjātiko kiṃpabhavo; kismiṃ sati chando hoti; kismiṃ asati chando na hotī’’ti?

“Desire, venerable sir, what is its source, what is its origin, what is it born of, what is it produced from; when what exists, does desire exist; when what does not exist, does desire not exist?”

“Thưa ngài, dục vọng có nguyên nhân từ đâu, khởi lên từ đâu, sinh ra từ đâu, phát sinh từ đâu? Khi có gì thì có dục vọng? Khi không có gì thì dục vọng không có?”

‘‘Chando kho, devānaminda, vitakkanidāno vitakkasamudayo vitakkajātiko vitakkapabhavo; vitakke sati chando hoti; vitakke asati chando na hotī’’ti.

“Desire, O lord of devas, has thought as its source, its origin, its birth, its production; when thought exists, desire exists; when thought does not exist, desire does not exist.”

“Thưa Thiên chủ, dục vọng có nguyên nhân từ tầm (vitakka), khởi lên từ tầm, sinh ra từ tầm, phát sinh từ tầm; khi có tầm thì có dục vọng; khi không có tầm thì dục vọng không có.”

1259

‘‘Vitakko kho pana, mārisa, kiṃnidāno kiṃsamudayo kiṃjātiko kiṃpabhavo; kismiṃ sati vitakko hoti; kismiṃ asati vitakko na hotī’’ti?

“Thought, venerable sir, what is its source, what is its origin, what is it born of, what is it produced from; when what exists, does thought exist; when what does not exist, does thought not exist?”

“Thưa ngài, tầm có nguyên nhân từ đâu, khởi lên từ đâu, sinh ra từ đâu, phát sinh từ đâu? Khi có gì thì có tầm? Khi không có gì thì tầm không có?”

‘‘Vitakko kho, devānaminda, papañcasaññāsaṅkhānidāno papañcasaññāsaṅkhāsamudayo papañcasaññāsaṅkhājātiko papañcasaññāsaṅkhāpabhavo; papañcasaññāsaṅkhāya sati vitakko hoti; papañcasaññāsaṅkhāya asati vitakko na hotī’’ti.

“Thought, O lord of devas, has proliferation of perceptions and notions as its source, its origin, its birth, its production; when proliferation of perceptions and notions exists, thought exists; when proliferation of perceptions and notions does not exist, thought does not exist.”

“Thưa Thiên chủ, tầm có nguyên nhân từ sự phân biệt khái niệm (papañcasaññāsaṅkhā), khởi lên từ sự phân biệt khái niệm, sinh ra từ sự phân biệt khái niệm, phát sinh từ sự phân biệt khái niệm; khi có sự phân biệt khái niệm thì có tầm; khi không có sự phân biệt khái niệm thì tầm không có.”

1260

‘‘Kathaṃ paṭipanno pana, mārisa, bhikkhu papañcasaññāsaṅkhānirodhasāruppagāminiṃ paṭipadaṃ paṭipanno hotī’’ti?

“How, venerable sir, does a bhikkhu, practicing the path, practice the path leading to the cessation of the proliferation of perceptions and notions?”

“Thưa ngài, một Tỳ-kheo thực hành như thế nào thì được gọi là đang thực hành con đường thích hợp dẫn đến sự chấm dứt sự phân biệt khái niệm?”

1261

Vedanākammaṭṭhānaṃ

The meditation subject of feeling

Đề mục thiền về cảm thọ

1262

359. ‘‘Somanassaṃpāhaṃ^* , devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi.

359. ‘‘And I declare, king of devas, that joy (somanassa) is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated."

359. "Này vua của chư thiên, ta nói về hỷ có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành.

Domanassaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi.

"And I declare, king of devas, that sorrow (domanassa) is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated."

Này vua của chư thiên, ta nói về ưu có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành.

Upekkhaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi.

"And I declare, king of devas, that equanimity (upekkhā) is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated."

Này vua của chư thiên, ta nói về xả có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành.

1263

360. ‘‘Somanassaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi, asevitabbampīti iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?

360. ‘‘As to what I declared, king of devas, that joy is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated—in reference to what was this said?

360. "Này vua của chư thiên, ta nói về hỷ có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành. Điều này đã được nói như vậy, vậy điều này được nói dựa trên cái gì?

Tattha yaṃ jaññā somanassaṃ ‘imaṃ kho me somanassaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpaṃ somanassaṃ na sevitabbaṃ.

In this regard, if one knows of a joy: ‘By cultivating this joy, unwholesome states increase and wholesome states decline,’ such joy should not be cultivated.

Ở đây, hỷ nào mà người ta biết rằng: ‘Khi ta thực hành hỷ này, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm’, thì loại hỷ như vậy không nên thực hành.

Tattha yaṃ jaññā somanassaṃ ‘imaṃ kho me somanassaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpaṃ somanassaṃ sevitabbaṃ.

But if one knows of a joy: ‘By cultivating this joy, unwholesome states decline and wholesome states increase,’ such joy should be cultivated.

Ở đây, hỷ nào mà người ta biết rằng: ‘Khi ta thực hành hỷ này, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng’, thì loại hỷ như vậy nên thực hành.

Tattha yaṃ ce savitakkaṃ savicāraṃ, yaṃ ce avitakkaṃ avicāraṃ, ye avitakke avicāre, te^* paṇītatare.

Among these, that which is with initial thought (savitakka) and sustained thought (savicāra), and that which is without initial thought and without sustained thought (avitakka avicāra)—those without initial thought and without sustained thought are more excellent.

Ở đây, điều gì có tầm có tứ, điều gì không tầm không tứ; những gì không tầm không tứ thì vi diệu hơn.

Somanassaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi, asevitabbampīti.

And I declare, king of devas, that joy is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated.

Này vua của chư thiên, ta nói về hỷ có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành.

Iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

That which was said was said in reference to this.

Điều đã được nói đó, là được nói dựa trên điều này.

1264

361. ‘‘Domanassaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi, asevitabbampīti.

361. ‘‘And I declare, king of devas, that sorrow is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated.

361. "Này vua của chư thiên, ta nói về ưu có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành.

Iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?

As to what was said, in reference to what was this said?

Điều này đã được nói như vậy, vậy điều này được nói dựa trên cái gì?

Tattha yaṃ jaññā domanassaṃ ‘imaṃ kho me domanassaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpaṃ domanassaṃ na sevitabbaṃ.

In this regard, if one knows of a sorrow: ‘By cultivating this sorrow, unwholesome states increase and wholesome states decline,’ such sorrow should not be cultivated.

Ở đây, ưu nào mà người ta biết rằng: ‘Khi ta thực hành ưu này, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm’, thì loại ưu như vậy không nên thực hành.

Tattha yaṃ jaññā domanassaṃ ‘imaṃ kho me domanassaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpaṃ domanassaṃ sevitabbaṃ.

But if one knows of a sorrow: ‘By cultivating this sorrow, unwholesome states decline and wholesome states increase,’ such sorrow should be cultivated.

Ở đây, ưu nào mà người ta biết rằng: ‘Khi ta thực hành ưu này, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng’, thì loại ưu như vậy nên thực hành.

Tattha yaṃ ce savitakkaṃ savicāraṃ, yaṃ ce avitakkaṃ avicāraṃ, ye avitakke avicāre, te paṇītatare.

Among these, that which is with initial thought and sustained thought, and that which is without initial thought and without sustained thought—those without initial thought and without sustained thought are more excellent.

Ở đây, điều gì có tầm có tứ, điều gì không tầm không tứ; những gì không tầm không tứ thì vi diệu hơn.

Domanassaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi, asevitabbampī’ti iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

And I declare, king of devas, that sorrow is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated.’ That which was said was said in reference to this.

Này vua của chư thiên, ta nói về ưu có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành. Điều đã được nói đó, là được nói dựa trên điều này.

1265

362. ‘‘Upekkhaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi, asevitabbampīti iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?

362. ‘‘As to what I declared, king of devas, that equanimity is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated—in reference to what was this said?

362. "Này vua của chư thiên, ta nói về xả có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành. Điều này đã được nói như vậy, vậy điều này được nói dựa trên cái gì?

Tattha yaṃ jaññā upekkhaṃ ‘imaṃ kho me upekkhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpā upekkhā na sevitabbā.

In this regard, if one knows of an equanimity: ‘By cultivating this equanimity, unwholesome states increase and wholesome states decline,’ such equanimity should not be cultivated.

Ở đây, xả nào mà người ta biết rằng: ‘Khi ta thực hành xả này, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm’, thì loại xả như vậy không nên thực hành.

Tattha yaṃ jaññā upekkhaṃ ‘imaṃ kho me upekkhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpā upekkhā sevitabbā.

But if one knows of an equanimity: ‘By cultivating this equanimity, unwholesome states decline and wholesome states increase,’ such equanimity should be cultivated.

Ở đây, xả nào mà người ta biết rằng: ‘Khi ta thực hành xả này, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng’, thì loại xả như vậy nên thực hành.

Tattha yaṃ ce savitakkaṃ savicāraṃ, yaṃ ce avitakkaṃ avicāraṃ, ye avitakke avicāre, te paṇītatare.

Among these, that which is with initial thought and sustained thought, and that which is without initial thought and without sustained thought—those without initial thought and without sustained thought are more excellent.

Ở đây, điều gì có tầm có tứ, điều gì không tầm không tứ; những gì không tầm không tứ thì vi diệu hơn.

Upekkhaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi, asevitabbampīti iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

And I declare, king of devas, that equanimity is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated.’ That which was said was said in reference to this.

Này vua của chư thiên, ta nói về xả có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành. Điều đã được nói đó, là được nói dựa trên điều này.

1266

363. ‘‘Evaṃ paṭipanno kho, devānaminda, bhikkhu papañcasaññāsaṅkhānirodhasāruppagāminiṃ paṭipadaṃ paṭipanno hotī’’ti.

363. ‘‘Indeed, king of devas, a bhikkhu who practices thus is practicing the path conducive to the cessation of the proliferation of perceptions (papañcasaññāsaṅkhā).’’

363. "Này vua của chư thiên, tỳ khưu thực hành như vậy là đang thực hành con đường đưa đến sự chấm dứt các tri giác và khái niệm về hý luận (papañcasaññāsaṅkhānirodha)."

Itthaṃ bhagavā sakkassa devānamindassa pañhaṃ puṭṭho byākāsi.

Thus did the Bhagavā answer the question posed by Sakka, king of devas.

Như vậy, Thế Tôn đã trả lời câu hỏi của Sakka, vua của chư thiên.

Attamano sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinandi anumodi – ‘‘evametaṃ, bhagavā, evametaṃ, sugata, tiṇṇā mettha kaṅkhā vigatā kathaṃkathā bhagavato pañhaveyyākaraṇaṃ sutvā’’ti.

Sakka, king of devas, was delighted and approved of the Bhagavā’s words: ‘‘So it is, Bhagavā! So it is, Sugata! My doubts have been overcome and my perplexity has vanished upon hearing the Bhagavā’s explanation of the problem.’’

Sakka, vua của chư thiên, hoan hỷ và tán thán lời dạy của Thế Tôn: "Đúng vậy, bạch Thế Tôn, đúng vậy, bạch Thiện Thệ! Con đã vượt qua mọi nghi ngờ, mọi sự do dự đã biến mất sau khi nghe Thế Tôn giải đáp câu hỏi."

1267

Pātimokkhasaṃvaro

The Preceptual Restraint (Pātimokkha-saṃvara)

Giới bổn (Pātimokkha) được chế định

1268

364. Itiha sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –

364. Thereupon, Sakka, king of devas, having delighted in and approved of the Bhagavā’s words, asked the Bhagavā a further question:

364. Rồi Sakka, vua của chư thiên, sau khi hoan hỷ và tán thán lời dạy của Thế Tôn, đã hỏi Thế Tôn một câu hỏi khác:

1269

‘‘Kathaṃ paṭipanno pana, mārisa, bhikkhu pātimokkhasaṃvarāya paṭipanno hotī’’ti?

‘‘How, venerable sir, does a bhikkhu practice for the restraint of the Pātimokkha?’’

"Bạch Đại Đức, tỳ khưu thực hành như thế nào thì được gọi là thực hành để giữ gìn giới bổn (Pātimokkha)?"

‘‘Kāyasamācāraṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi.

‘‘And I declare, king of devas, that bodily conduct (kāyasamācāra) is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated.

"Này vua của chư thiên, ta nói về thân hành có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành.

Vacīsamācāraṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi.

And I declare, king of devas, that verbal conduct (vacīsamācāra) is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated.

Này vua của chư thiên, ta nói về khẩu hành có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành.

Pariyesanaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabba’’mpi.

And I declare, king of devas, that seeking (pariyesanā) is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated.’’

Này vua của chư thiên, ta nói về sự tìm cầu (pariyesanā) có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành."

1270

‘‘Kāyasamācāraṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?

‘‘As to what I declared, king of devas, that bodily conduct is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated—in reference to what was this said?

"Này vua của chư thiên, ta nói về thân hành có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành. Điều này đã được nói như vậy, vậy điều này được nói dựa trên cái gì?

Tattha yaṃ jaññā kāyasamācāraṃ ‘imaṃ kho me kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpo kāyasamācāro na sevitabbo.

In this regard, if one knows of a bodily conduct: ‘By cultivating this bodily conduct, unwholesome states increase and wholesome states decline,’ such bodily conduct should not be cultivated.

Ở đây, thân hành nào mà người ta biết rằng: ‘Khi ta thực hành thân hành này, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm’, thì loại thân hành như vậy không nên thực hành.

Tattha yaṃ jaññā kāyasamācāraṃ ‘imaṃ kho me kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpo kāyasamācāro sevitabbo.

But if one knows of a bodily conduct: ‘By cultivating this bodily conduct, unwholesome states decline and wholesome states increase,’ such bodily conduct should be cultivated.

Ở đây, thân hành nào mà người ta biết rằng: ‘Khi ta thực hành thân hành này, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng’, thì loại thân hành như vậy nên thực hành.

Kāyasamācāraṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampīti iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

And I declare, king of devas, that bodily conduct is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated.’ That which was said was said in reference to this.

Này vua của chư thiên, ta nói về thân hành có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành. Điều đã được nói đó, là được nói dựa trên điều này.

1271

‘‘Vacīsamācāraṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti.

‘‘And I declare, king of devas, that verbal conduct is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated.’

"Này vua của chư thiên, ta nói về khẩu hành có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành.

Iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?

As to what was said, in reference to what was this said?

Điều này đã được nói như vậy, vậy điều này được nói dựa trên cái gì?

Tattha yaṃ jaññā vacīsamācāraṃ ‘imaṃ kho me vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpo vacīsamācāro na sevitabbo.

In this regard, if one knows of a verbal conduct: ‘By cultivating this verbal conduct, unwholesome states increase and wholesome states decline,’ such verbal conduct should not be cultivated.

Ở đây, khẩu hành nào mà người ta biết rằng: ‘Khi ta thực hành khẩu hành này, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm’, thì loại khẩu hành như vậy không nên thực hành.

Tattha yaṃ jaññā vacīsamācāraṃ ‘imaṃ kho me vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpo vacīsamācāro sevitabbo.

But if one knows of a verbal conduct: ‘By cultivating this verbal conduct, unwholesome states decline and wholesome states increase,’ such verbal conduct should be cultivated.

Ở đây, khẩu hành nào mà người ta biết rằng: ‘Khi ta thực hành khẩu hành này, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng’, thì loại khẩu hành như vậy nên thực hành.

Vacīsamācāraṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampīti iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

And I declare, king of devas, that verbal conduct is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated.’ That which was said was said in reference to this.

Này vua của chư thiên, ta nói về khẩu hành có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành. Điều đã được nói đó, là được nói dựa trên điều này.

1272

‘‘Pariyesanaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampīti iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?

‘‘As to what I declared, king of devas, that seeking is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated—in reference to what was this said?

"Này vua của chư thiên, ta nói về sự tìm cầu có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành. Điều này đã được nói như vậy, vậy điều này được nói dựa trên cái gì?

Tattha yaṃ jaññā pariyesanaṃ ‘imaṃ kho me pariyesanaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpā pariyesanā na sevitabbā.

In this regard, if one knows of a seeking: ‘By cultivating this seeking, unwholesome states increase and wholesome states decline,’ such seeking should not be cultivated.

Ở đây, sự tìm cầu nào mà người ta biết rằng: ‘Khi ta thực hành sự tìm cầu này, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm’, thì loại sự tìm cầu như vậy không nên thực hành.

Tattha yaṃ jaññā pariyesanaṃ ‘imaṃ kho me pariyesanaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpā pariyesanā sevitabbā.

But if one knows of a seeking: ‘By cultivating this seeking, unwholesome states decline and wholesome states increase,’ such seeking should be cultivated.

Ở đây, sự tìm cầu nào mà người ta biết rằng: ‘Khi ta thực hành sự tìm cầu này, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng’, thì loại sự tìm cầu như vậy nên thực hành.

Pariyesanaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampīti iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

And I declare, king of devas, that seeking is of two kinds—to be cultivated and not to be cultivated.’ That which was said was said in reference to this.

Này vua của chư thiên, ta nói về sự tìm cầu có hai loại: nên thực hành và không nên thực hành. Điều đã được nói đó, là được nói dựa trên điều này.

1273

‘‘Evaṃ paṭipanno kho, devānaminda, bhikkhu pātimokkhasaṃvarāya paṭipanno hotī’’ti.

‘‘Indeed, king of devas, a bhikkhu who practices thus is practicing for the restraint of the Pātimokkha.’’

"Này vua của chư thiên, tỳ khưu thực hành như vậy là đang thực hành để giữ gìn giới bổn (Pātimokkha)."

Itthaṃ bhagavā sakkassa devānamindassa pañhaṃ puṭṭho byākāsi.

Thus did the Bhagavā answer the question posed by Sakka, king of devas.

Như vậy, Thế Tôn đã trả lời câu hỏi của Sakka, vua của chư thiên.

Attamano sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinandi anumodi – ‘‘evametaṃ, bhagavā, evametaṃ, sugata.

Delighted, Sakka, king of devas, approved and rejoiced in the Blessed One's discourse: "So it is, Blessed One, so it is, Sugata.

Vua chư thiên Sakka hoan hỷ, tùy hỷ với lời Đức Thế Tôn đã nói: “Đúng vậy, bạch Thế Tôn, đúng vậy, Thiện Thệ.

Tiṇṇā mettha kaṅkhā vigatā kathaṃkathā bhagavato pañhaveyyākaraṇaṃ sutvā’’ti.

My doubts here are overcome, my indecision has vanished, having heard the Blessed One's explanation of the question."

Sau khi nghe lời giải đáp câu hỏi của Đức Thế Tôn, nghi ngờ của tôi đã vượt qua, sự do dự đã biến mất.”

1274

Indriyasaṃvaro

Sense-Restraint

Hộ Trì Các Căn

1275

365. Itiha sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –

365. Then Sakka, king of devas, having approved and rejoiced in the Blessed One's discourse, asked the Blessed One a further question:

365. Như vậy, vua chư thiên Sakka, sau khi hoan hỷ và tùy hỷ với lời Đức Thế Tôn đã nói, lại hỏi Đức Thế Tôn một câu hỏi nữa:

1276

‘‘Kathaṃ paṭipanno pana, mārisa, bhikkhu indriyasaṃvarāya paṭipanno hotī’’ti?

"How, venerable sir, is a bhikkhu practicing for sense-restraint?"

“Bạch Thế Tôn, tỳ khưu thực hành như thế nào thì được gọi là thực hành hộ trì các căn?”

‘‘Cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi.

"Visual objects, king of devas, I declare to be of two kinds: to be engaged with, and not to be engaged with.

“Này vua chư thiên, đối với các sắc do mắt nhận biết, Ta nói có hai loại: nên hành trì và không nên hành trì.

Sotaviññeyyaṃ saddaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi.

Auditory objects, king of devas, I declare to be of two kinds: to be engaged with, and not to be engaged with.

Này vua chư thiên, đối với các tiếng do tai nhận biết, Ta nói có hai loại: nên hành trì và không nên hành trì.

Ghānaviññeyyaṃ gandhaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi.

Olfactory objects, king of devas, I declare to be of two kinds: to be engaged with, and not to be engaged with.

Này vua chư thiên, đối với các mùi do mũi nhận biết, Ta nói có hai loại: nên hành trì và không nên hành trì.

Jivhāviññeyyaṃ rasaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi.

Gustatory objects, king of devas, I declare to be of two kinds: to be engaged with, and not to be engaged with.

Này vua chư thiên, đối với các vị do lưỡi nhận biết, Ta nói có hai loại: nên hành trì và không nên hành trì.

Kāyaviññeyyaṃ phoṭṭhabbaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi.

Tactile objects, king of devas, I declare to be of two kinds: to be engaged with, and not to be engaged with.

Này vua chư thiên, đối với các xúc do thân nhận biết, Ta nói có hai loại: nên hành trì và không nên hành trì.

Manoviññeyyaṃ dhammaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’’ti.

Mental objects, king of devas, I declare to be of two kinds: to be engaged with, and not to be engaged with."

Này vua chư thiên, đối với các pháp do ý nhận biết, Ta nói có hai loại: nên hành trì và không nên hành trì.”

1277

Evaṃ vutte, sakko devānamindo bhagavantaṃ etadavoca –

When this was said, Sakka, king of devas, said to the Blessed One:

Khi được nói như vậy, vua chư thiên Sakka bạch Đức Thế Tôn rằng:

1278

‘‘Imassa kho ahaṃ, bhante, bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi.

"I understand the meaning of this brief statement by the Blessed One in detail thus, venerable sir:

“Bạch Thế Tôn, con hiểu ý nghĩa rộng rãi của lời Đức Thế Tôn đã nói một cách vắn tắt như sau:

Yathārūpaṃ, bhante, cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpaṃ cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ na sevitabbaṃ.

Whatever kind of visual object, venerable sir, when engaged with, unskillful qualities increase and skillful qualities decline, such a visual object should not be engaged with.

Bạch Thế Tôn, loại sắc do mắt nhận biết nào mà khi hành trì thì các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm, thì loại sắc do mắt nhận biết ấy không nên hành trì.

Yathārūpañca kho, bhante, cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpaṃ cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevitabbaṃ.

But whatever kind of visual object, venerable sir, when engaged with, unskillful qualities decline and skillful qualities increase, such a visual object should be engaged with.

Bạch Thế Tôn, loại sắc do mắt nhận biết nào mà khi hành trì thì các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng, thì loại sắc do mắt nhận biết ấy nên hành trì.

Yathārūpañca kho, bhante, sotaviññeyyaṃ saddaṃ sevato…pe… ghānaviññeyyaṃ gandhaṃ sevato… jivhāviññeyyaṃ rasaṃ sevato… kāyaviññeyyaṃ phoṭṭhabbaṃ sevato… manoviññeyyaṃ dhammaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpo manoviññeyyo dhammo na sevitabbo.

And whatever kind of auditory object, venerable sir, when engaged with… olfactory object when engaged with… gustatory object when engaged with… tactile object when engaged with… mental object when engaged with, unskillful qualities increase and skillful qualities decline, such a mental object should not be engaged with.

Bạch Thế Tôn, loại tiếng do tai nhận biết nào mà khi hành trì… loại mùi do mũi nhận biết nào mà khi hành trì… loại vị do lưỡi nhận biết nào mà khi hành trì… loại xúc do thân nhận biết nào mà khi hành trì… loại pháp do ý nhận biết nào mà khi hành trì thì các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm, thì loại pháp do ý nhận biết ấy không nên hành trì.

Yathārūpañca kho, bhante, manoviññeyyaṃ dhammaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpo manoviññeyyo dhammo sevitabbo.

And whatever kind of mental object, venerable sir, when engaged with, unskillful qualities decline and skillful qualities increase, such a mental object should be engaged with."

Bạch Thế Tôn, loại pháp do ý nhận biết nào mà khi hành trì thì các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng, thì loại pháp do ý nhận biết ấy nên hành trì.

1279

‘‘Imassa kho me, bhante, bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānato tiṇṇā mettha kaṅkhā vigatā kathaṃkathā bhagavato pañhaveyyākaraṇaṃ sutvā’’ti.

"As I thus understand in detail the meaning of this brief statement by the Blessed One, venerable sir, my doubts here are overcome, my indecision has vanished, having heard the Blessed One's explanation of the question."

Bạch Thế Tôn, sau khi nghe lời giải đáp câu hỏi của Đức Thế Tôn, con hiểu ý nghĩa rộng rãi của lời Đức Thế Tôn đã nói một cách vắn tắt như vậy, nghi ngờ của con đã vượt qua, sự do dự đã biến mất.”

1280

366. Itiha sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –

366. Then Sakka, king of devas, having approved and rejoiced in the Blessed One's discourse, asked the Blessed One a further question:

366. Như vậy, vua chư thiên Sakka, sau khi hoan hỷ và tùy hỷ với lời Đức Thế Tôn đã nói, lại hỏi Đức Thế Tôn một câu hỏi nữa:

1281

‘‘Sabbeva nu kho, mārisa, samaṇabrāhmaṇā ekantavādā ekantasīlā ekantachandā ekantaajjhosānā’’ti?

"Are all ascetics and brahmins, venerable sir, of a single doctrine, of single conduct, of a single aspiration, of a single resolve?"

“Bạch Thế Tôn, tất cả các sa-môn, bà-la-môn đều có chung một quan điểm, chung một giới hạnh, chung một ý muốn, chung một sự chấp thủ ư?”

‘‘Na kho, devānaminda, sabbe samaṇabrāhmaṇā ekantavādā ekantasīlā ekantachandā ekantaajjhosānā’’ti.

"No, king of devas, not all ascetics and brahmins are of a single doctrine, of single conduct, of a single aspiration, of a single resolve."

“Này vua chư thiên, không phải tất cả các sa-môn, bà-la-môn đều có chung một quan điểm, chung một giới hạnh, chung một ý muốn, chung một sự chấp thủ.”

1282

‘‘Kasmā pana, mārisa, na sabbe samaṇabrāhmaṇā ekantavādā ekantasīlā ekantachandā ekantaajjhosānā’’ti?

"Why then, venerable sir, are not all ascetics and brahmins of a single doctrine, of single conduct, of a single aspiration, of a single resolve?"

“Bạch Thế Tôn, vì sao không phải tất cả các sa-môn, bà-la-môn đều có chung một quan điểm, chung một giới hạnh, chung một ý muốn, chung một sự chấp thủ?”

‘‘Anekadhātu nānādhātu kho, devānaminda, loko.

"The world, king of devas, is of various elements, of diverse elements.

“Này vua chư thiên, thế gian này có nhiều giới, khác nhau về giới.

Tasmiṃ anekadhātunānādhātusmiṃ loke yaṃ yadeva sattā dhātuṃ abhinivisanti, taṃ tadeva thāmasā parāmāsā abhinivissa voharanti – ‘idameva saccaṃ moghamañña’nti.

In this world of various elements, of diverse elements, whatever element beings strongly adhere to, grasping firmly, they declare: 'This alone is truth; anything else is false.'

Trong thế gian có nhiều giới, khác nhau về giới ấy, chúng sinh chấp thủ vào giới nào, thì họ kiên cố chấp thủ vào giới ấy và tuyên bố: ‘Chỉ điều này là sự thật, những điều khác là sai lầm.’

Tasmā na sabbe samaṇabrāhmaṇā ekantavādā ekantasīlā ekantachandā ekantaajjhosānā’’ti.

That is why not all ascetics and brahmins are of a single doctrine, of single conduct, of a single aspiration, of a single resolve."

Vì vậy, không phải tất cả các sa-môn, bà-la-môn đều có chung một quan điểm, chung một giới hạnh, chung một ý muốn, chung một sự chấp thủ.”

1283

‘‘Sabbeva nu kho, mārisa, samaṇabrāhmaṇā accantaniṭṭhā accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosānā’’ti?

"Are all ascetics and brahmins, venerable sir, of ultimate accomplishment, of ultimate security from bondage, of ultimate holy life, of ultimate finality?"

“Bạch Thế Tôn, tất cả các sa-môn, bà-la-môn đều đạt đến mục đích tối hậu, an ổn tối thượng khỏi các ách, phạm hạnh tối thượng, kết thúc tối thượng ư?”

‘‘Na kho, devānaminda, sabbe samaṇabrāhmaṇā accantaniṭṭhā accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosānā’’ti.

"No, king of devas, not all ascetics and brahmins are of ultimate accomplishment, of ultimate security from bondage, of ultimate holy life, of ultimate finality."

“Này vua chư thiên, không phải tất cả các sa-môn, bà-la-môn đều đạt đến mục đích tối hậu, an ổn tối thượng khỏi các ách, phạm hạnh tối thượng, kết thúc tối thượng.”

1284

‘‘Kasmā pana, mārisa, na sabbe samaṇabrāhmaṇā accantaniṭṭhā accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosānā’’ti?

"Why then, venerable sir, are not all ascetics and brahmins of ultimate accomplishment, of ultimate security from bondage, of ultimate holy life, of ultimate finality?"

“Bạch Thế Tôn, vì sao không phải tất cả các sa-môn, bà-la-môn đều đạt đến mục đích tối hậu, an ổn tối thượng khỏi các ách, phạm hạnh tối thượng, kết thúc tối thượng?”

‘‘Ye kho, devānaminda, bhikkhū taṇhāsaṅkhayavimuttā te accantaniṭṭhā accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosānā.

"Those bhikkhus, king of devas, who are liberated through the destruction of craving, they are of ultimate accomplishment, of ultimate security from bondage, of ultimate holy life, of ultimate finality.

“Này vua chư thiên, những tỳ khưu nào đã giải thoát do diệt tận tham ái, thì họ đạt đến mục đích tối hậu, an ổn tối thượng khỏi các ách, phạm hạnh tối thượng, kết thúc tối thượng.

Tasmā na sabbe samaṇabrāhmaṇā accantaniṭṭhā accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosānā’’ti.

That is why not all ascetics and brahmins are of ultimate accomplishment, of ultimate security from bondage, of ultimate holy life, of ultimate finality."

Vì vậy, không phải tất cả các sa-môn, bà-la-môn đều đạt đến mục đích tối hậu, an ổn tối thượng khỏi các ách, phạm hạnh tối thượng, kết thúc tối thượng.”

1285

Itthaṃ bhagavā sakkassa devānamindassa pañhaṃ puṭṭho byākāsi.

Thus did the Blessed One answer the question posed by Sakka, king of devas.

Như vậy, Đức Thế Tôn đã trả lời câu hỏi của vua chư thiên Sakka.

Attamano sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinandi anumodi – ‘‘evametaṃ, bhagavā, evametaṃ, sugata.

Delighted, Sakka, king of devas, approved and rejoiced in the Blessed One's discourse: "So it is, Blessed One, so it is, Sugata.

Vua chư thiên Sakka hoan hỷ, tùy hỷ với lời Đức Thế Tôn đã nói: “Đúng vậy, bạch Thế Tôn, đúng vậy, Thiện Thệ.

Tiṇṇā mettha kaṅkhā vigatā kathaṃkathā bhagavato pañhaveyyākaraṇaṃ sutvā’’ti.

My doubts here are overcome, my indecision has vanished, having heard the Blessed One's explanation of the question."

Sau khi nghe lời giải đáp câu hỏi của Đức Thế Tôn, nghi ngờ của tôi đã vượt qua, sự do dự đã biến mất.”

1286

367. Itiha sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ etadavoca –

367. Then Sakka, king of devas, having approved and rejoiced in the Blessed One's discourse, said to the Blessed One:

367. Như vậy, vua chư thiên Sakka, sau khi hoan hỷ và tùy hỷ với lời Đức Thế Tôn đã nói, bạch Đức Thế Tôn rằng:

1287

‘‘Ejā, bhante, rogo, ejā gaṇḍo, ejā sallaṃ, ejā imaṃ purisaṃ parikaḍḍhati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā.

"Agitation, venerable sir, is a disease; agitation is a boil; agitation is a dart; agitation drags this person along to the arising of this or that existence.

“Bạch Thế Tôn, sự rung động (ejā) là bệnh tật, sự rung động là mụn nhọt, sự rung động là mũi tên, sự rung động kéo người này đến sự tái sinh trong các cõi khác nhau.

Tasmā ayaṃ puriso uccāvacamāpajjati.

Therefore, this person undergoes various states.

Vì vậy, người này trải qua những thăng trầm.

Yesāhaṃ, bhante, pañhānaṃ ito bahiddhā aññesu samaṇabrāhmaṇesu okāsakammampi nālatthaṃ, te me bhagavatā byākatā.

Those questions, venerable sir, for which I could not even find an opportunity for discussion among other ascetics and brahmins outside this teaching, have been explained by the Blessed One.

Bạch Thế Tôn, những câu hỏi mà con không có cơ hội hỏi các sa-môn, bà-la-môn khác bên ngoài giáo pháp này, thì Đức Thế Tôn đã giải đáp cho con.

Dīgharattānusayitañca pana^* me vicikicchākathaṃkathāsallaṃ, tañca bhagavatā abbuḷha’’nti.

And the dart of my long-lying doubt and indecision has been pulled out by the Blessed One."

Bạch Thế Tôn, mũi tên nghi ngờ và do dự đã ghim sâu trong con từ lâu, thì Đức Thế Tôn đã nhổ bỏ.”

1288

‘‘Abhijānāsi no tvaṃ, devānaminda, ime pañhe aññe samaṇabrāhmaṇe pucchitā’’ti?

"Do you recall, king of devas, having asked these questions of other ascetics and brahmins?"

“Này vua chư thiên, ông có nhớ đã từng hỏi những câu hỏi này với các sa-môn, bà-la-môn khác không?”

‘‘Abhijānāmahaṃ, bhante, ime pañhe aññe samaṇabrāhmaṇe pucchitā’’ti.

"I do recall, venerable sir, having asked these questions of other ascetics and brahmins."

“Bạch Thế Tôn, con nhớ đã từng hỏi những câu hỏi này với các sa-môn, bà-la-môn khác.”

‘‘Yathā kathaṃ pana te, devānaminda, byākaṃsu?

"How then, king of devas, did they answer you?

“Này vua chư thiên, họ đã trả lời ông như thế nào?

Sace te agaru bhāsassū’’ti.

If it is not burdensome for you, speak."

Nếu ông không ngại, hãy nói ra.”

‘‘Na kho me, bhante, garu yatthassa bhagavā nisinno bhagavantarūpo vā’’ti.

"It is not burdensome for me, venerable sir, where the Blessed One is seated, or one like the Blessed One."

“Bạch Thế Tôn, con không ngại khi có Đức Thế Tôn ngồi đây hoặc khi có hình ảnh của Đức Thế Tôn.”

‘‘Tena hi, devānaminda, bhāsassū’’ti.

"Then, king of devas, speak."

“Vậy thì, này vua chư thiên, hãy nói ra.”

‘‘Yesvāhaṃ^* , bhante, maññāmi samaṇabrāhmaṇā āraññikā pantasenāsanāti, tyāhaṃ upasaṅkamitvā ime pañhe pucchāmi, te mayā puṭṭhā na sampāyanti, asampāyantā mamaṃyeva paṭipucchanti – ‘ko nāmo āyasmā’ti?

"Those ascetics and brahmins, venerable sir, whom I considered to be forest-dwellers, frequenters of secluded abodes, I approached them and asked these questions, but being questioned by me, they could not make them clear; being unable to make them clear, they questioned me in return: 'What is your name, venerable sir?'

“Bạch Thế Tôn, những sa-môn, bà-la-môn nào mà con nghĩ là sống trong rừng, ở nơi thanh vắng, thì con đến hỏi họ những câu hỏi này. Khi con hỏi, họ không thể trả lời, và không trả lời được nên họ hỏi ngược lại con: ‘Thưa ngài, quý vị tên gì?’

Tesāhaṃ puṭṭho byākaromi – ‘ahaṃ kho, mārisa, sakko devānamindo’ti.

When questioned, I replied: 'I am Sakka, king of devas, venerable sirs.'

Khi được hỏi, con trả lời: ‘Thưa ngài, tôi là Sakka, vua chư thiên.’

Te mamaṃyeva uttari paṭipucchanti – ‘kiṃ panāyasmā, devānaminda^* , kammaṃ katvā imaṃ ṭhānaṃ patto’ti?

They then questioned me further: 'What deed, venerable sir, did you perform to attain this state as king of devas?'

Họ lại hỏi ngược lại con: ‘Thưa ngài, vua chư thiên, ngài đã làm nghiệp gì mà đạt được địa vị này?’

Tesāhaṃ yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ desemi.

To them I taught the Dhamma as I had heard and learned it.

Con liền thuyết pháp cho họ nghe theo những gì con đã nghe, đã học.

Te tāvatakeneva attamanā honti – ‘sakko ca no devānamindo diṭṭho, yañca no apucchimhā, tañca no byākāsī’ti.

They were delighted by that much: 'We have seen Sakka, king of devas, and he has explained what we asked him.'

Họ chỉ vì thế mà hoan hỷ: ‘Chúng ta đã được thấy Sakka, vua chư thiên, và ngài ấy đã trả lời những gì chúng ta đã hỏi.’

Te aññadatthu mamaṃyeva sāvakā sampajjanti, na cāhaṃ tesaṃ.

They, in fact, became my disciples, and I was not theirs."

Họ trở thành đệ tử của con, chứ con không phải là đệ tử của họ.”

Ahaṃ kho pana, bhante, bhagavato sāvako sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’ti.

Indeed, Venerable Sir, I am a disciple of the Blessed One, a stream-entrant, not subject to falling into lower realms, assured^*, bound for full enlightenment.”

Bạch Thế Tôn, con là đệ tử của Thế Tôn, đã chứng Sơ quả (Sotāpanna), không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ giác ngộ."

1289

Table of Contents

8. Sakkapañhasuttaṃ

8. Sakkapañhasutta

8. Kinh Sakkapañha

Pañcasikhagītagāthā

Pañcasikha’s Song Verses

Những bài kệ ca ngợi của Pañcasikha

Sakkūpasaṅkama

Sakka’s Approach

Sakka đến yết kiến

Gopakavatthu

The Story of Gopaka

Câu chuyện Gopaka

Vedanākammaṭṭhānaṃ

The meditation subject of feeling

Đề mục thiền về cảm thọ

Pātimokkhasaṃvaro

The Preceptual Restraint (Pātimokkha-saṃvara)

Giới bổn (Pātimokkha) được chế định

Indriyasaṃvaro

Sense-Restraint

Hộ Trì Các Căn

Somanassapaṭilābhakathā

Discourse on the Attainment of Joy

Câu chuyện về sự đạt được niềm hoan hỷ

Table of Contents

Mahāvaggapāḷi

8. Sakkapañhasuttaṃ

8. Sakkapañhasutta

8. Kinh Sakkapañha

Pañcasikhagītagāthā

Pañcasikha’s Song Verses

Những bài kệ ca ngợi của Pañcasikha

Sakkūpasaṅkama

Sakka’s Approach

Sakka đến yết kiến

Gopakavatthu

The Story of Gopaka

Câu chuyện Gopaka

Vedanākammaṭṭhānaṃ

The meditation subject of feeling

Đề mục thiền về cảm thọ

Pātimokkhasaṃvaro

The Preceptual Restraint (Pātimokkha-saṃvara)

Giới bổn (Pātimokkha) được chế định

Indriyasaṃvaro

Sense-Restraint

Hộ Trì Các Căn

Somanassapaṭilābhakathā

Discourse on the Attainment of Joy

Câu chuyện về sự đạt được niềm hoan hỷ

Settings