Table of Contents

⮲

Majjhimapaṇṇāsapāḷi

Edit
123
6. Upālisuttaṃ
6. Upāli Sutta
6. Kinh Upāli
124
56. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā nāḷandāyaṃ viharati pāvārikambavane.
56. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was staying in Nāḷandā, in Pāvārika’s Mango Grove.
56. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Nāḷandā, trong vườn xoài Pāvārika.
Tena kho pana samayena nigaṇṭho nāṭaputto* nāḷandāyaṃ paṭivasati mahatiyā nigaṇṭhaparisāya saddhiṃ.
Now at that time Nigaṇṭha Nāṭaputta was residing in Nāḷandā with a large assembly of Nigaṇṭhas.
Lúc bấy giờ, vị Nigaṇṭha Nāṭaputta đang cư trú tại Nāḷandā cùng với một đại hội chúng Nigaṇṭha.
Atha kho dīghatapassī nigaṇṭho nāḷandāyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena pāvārikambavanaṃ yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi.
Then Dīghatapasī the Nigaṇṭha, having wandered for alms in Nāḷandā, and having returned from his almsround after his meal, approached the Pāvārika Mango Grove, and approached the Blessed One; having approached, he exchanged greetings with the Blessed One.
Rồi vị Nigaṇṭha Dīghatapassī, sau khi khất thực ở Nāḷandā và trở về sau bữa ăn, đi đến vườn xoài Pāvārika, đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, vị ấy chào hỏi Thế Tôn.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhāsi.
Having exchanged courteous and amiable talk, he stood to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, vị ấy đứng sang một bên.
Ekamantaṃ ṭhitaṃ kho dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘saṃvijjanti kho, tapassi* , āsanāni; sace ākaṅkhasi nisīdā’’ti.
The Blessed One said to Dīghatapassī the Nigaṇṭha, who was standing to one side, “Indeed, Tapassi, there are seats; if you wish, sit down.”
Đức Thế Tôn nói với Ni-kiền-đà Dīghatapassī đang đứng một bên rằng: "Này Tapassī, có chỗ ngồi đấy; nếu ông muốn, hãy ngồi xuống."
Evaṃ vutte, dīghatapassī nigaṇṭho aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi.
When this was said, Dīghatapassī the Nigaṇṭha took a certain low seat and sat down to one side.
Khi được nói như vậy, Ni-kiền-đà Dīghatapassī liền lấy một chỗ ngồi thấp và ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kati pana, tapassi, nigaṇṭho nāṭaputto kammāni paññapeti pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā’’ti?
The Blessed One said to Dīghatapassī the Nigaṇṭha, who was seated to one side, “How many kinds of kamma does the Nigaṇṭha Nāṭaputta declare, Tapassi, for the doing of evil kamma and for the continuation of evil kamma?”
Đức Thế Tôn hỏi Ni-kiền-đà Dīghatapassī đang ngồi một bên rằng: "Này Tapassī, Ni-kiền-đà Nāṭaputta quy định bao nhiêu loại nghiệp (kamma) để làm các nghiệp ác, để khởi lên các nghiệp ác?"
125
‘‘Na kho, āvuso gotama, āciṇṇaṃ nigaṇṭhassa nāṭaputtassa ‘kammaṃ, kamma’nti paññapetuṃ; ‘daṇḍaṃ, daṇḍa’nti kho, āvuso gotama, āciṇṇaṃ nigaṇṭhassa nāṭaputtassa paññapetu’’nti.
“It is not the custom, Reverend Gotama, for the Nigaṇṭha Nāṭaputta to declare ‘kamma, kamma’; it is the custom, Reverend Gotama, for the Nigaṇṭha Nāṭaputta to declare ‘punishment, punishment’.”
"Này Hiền giả Gotama, Ni-kiền-đà Nāṭaputta không có thói quen quy định 'nghiệp, nghiệp'. Này Hiền giả Gotama, Ni-kiền-đà Nāṭaputta có thói quen quy định 'hình phạt, hình phạt' (daṇḍa)."
126
‘‘Kati pana, tapassi, nigaṇṭho nāṭaputto daṇḍāni paññapeti pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā’’ti?
“How many kinds of punishment, then, Tapassi, does the Nigaṇṭha Nāṭaputta declare for the doing of evil kamma and for the continuation of evil kamma?”
"Này Tapassī, Ni-kiền-đà Nāṭaputta quy định bao nhiêu loại hình phạt (daṇḍa) để làm các nghiệp ác, để khởi lên các nghiệp ác?"
127
‘‘Tīṇi kho, āvuso gotama, nigaṇṭho nāṭaputto daṇḍāni paññapeti pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyāti, seyyathidaṃ – kāyadaṇḍaṃ, vacīdaṇḍaṃ, manodaṇḍa’’nti.
“The Nigaṇṭha Nāṭaputta, Reverend Gotama, declares three kinds of punishment for the doing of evil kamma and for the continuation of evil kamma, namely: bodily punishment, verbal punishment, and mental punishment.”
"Này Hiền giả Gotama, Ni-kiền-đà Nāṭaputta quy định ba loại hình phạt để làm các nghiệp ác, để khởi lên các nghiệp ác, đó là: thân hình phạt (kāyadaṇḍa), khẩu hình phạt (vacīdaṇḍa), và ý hình phạt (manodaṇḍa)."
128
‘‘Kiṃ pana, tapassi, aññadeva kāyadaṇḍaṃ, aññaṃ vacīdaṇḍaṃ, aññaṃ manodaṇḍa’’nti?
“Are bodily punishment, verbal punishment, and mental punishment different things, Tapassi?”
"Này Tapassī, thân hình phạt là khác, khẩu hình phạt là khác, ý hình phạt là khác ư?"
129
‘‘Aññadeva, āvuso gotama, kāyadaṇḍaṃ, aññaṃ vacīdaṇḍaṃ, aññaṃ manodaṇḍa’’nti.
“Bodily punishment, Reverend Gotama, is indeed one thing; verbal punishment is another; mental punishment is another.”
"Này Hiền giả Gotama, thân hình phạt là khác, khẩu hình phạt là khác, ý hình phạt là khác."
130
‘‘Imesaṃ pana, tapassi, tiṇṇaṃ daṇḍānaṃ evaṃ paṭivibhattānaṃ evaṃ paṭivisiṭṭhānaṃ katamaṃ daṇḍaṃ nigaṇṭho nāṭaputto mahāsāvajjataraṃ paññapeti pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, yadi vā kāyadaṇḍaṃ, yadi vā vacīdaṇḍaṃ, yadi vā manodaṇḍa’’nti?
“Among these three punishments, Tapassi, thus distinguished and thus differentiated, which punishment does the Nigaṇṭha Nāṭaputta declare to be most blameworthy for the doing of evil kamma and for the continuation of evil kamma—is it bodily punishment, or verbal punishment, or mental punishment?”
"Này Tapassī, trong ba loại hình phạt này, đã được phân biệt và khác biệt như vậy, Ni-kiền-đà Nāṭaputta quy định loại hình phạt nào là có tội lỗi lớn nhất để làm các nghiệp ác, để khởi lên các nghiệp ác? Đó là thân hình phạt, hay khẩu hình phạt, hay ý hình phạt?"
131
‘‘Imesaṃ kho, āvuso gotama, tiṇṇaṃ daṇḍānaṃ evaṃ paṭivibhattānaṃ evaṃ paṭivisiṭṭhānaṃ kāyadaṇḍaṃ nigaṇṭho nāṭaputto mahāsāvajjataraṃ paññapeti pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacīdaṇḍaṃ, no tathā manodaṇḍa’’nti.
“Among these three punishments, Reverend Gotama, thus distinguished and thus differentiated, the Nigaṇṭha Nāṭaputta declares bodily punishment to be most blameworthy for the doing of evil kamma and for the continuation of evil kamma, not so verbal punishment, not so mental punishment.”
"Này Hiền giả Gotama, trong ba loại hình phạt này, đã được phân biệt và khác biệt như vậy, Ni-kiền-đà Nāṭaputta quy định thân hình phạt là có tội lỗi lớn nhất để làm các nghiệp ác, để khởi lên các nghiệp ác, không phải khẩu hình phạt như vậy, không phải ý hình phạt như vậy."
132
‘‘Kāyadaṇḍanti, tapassi, vadesi’’?
“You say bodily punishment, Tapassi?”
"Này Tapassī, ông nói là thân hình phạt ư?"
133
‘‘Kāyadaṇḍanti, āvuso gotama, vadāmi’’.
“I say bodily punishment, Reverend Gotama.”
"Này Hiền giả Gotama, tôi nói là thân hình phạt."
134
‘‘Kāyadaṇḍanti, tapassi, vadesi’’?
“You say bodily punishment, Tapassi?”
"Này Tapassī, ông nói là thân hình phạt ư?"
135
‘‘Kāyadaṇḍanti, āvuso gotama, vadāmi’’.
“I say bodily punishment, Reverend Gotama.”
"Này Hiền giả Gotama, tôi nói là thân hình phạt."
136
‘‘Kāyadaṇḍanti, tapassi, vadesi’’?
“You say bodily punishment, Tapassi?”
"Này Tapassī, ông nói là thân hình phạt ư?"
137
‘‘Kāyadaṇḍanti, āvuso gotama, vadāmī’’ti.
“I say bodily punishment, Reverend Gotama.”
"Này Hiền giả Gotama, tôi nói là thân hình phạt."
138
Itiha bhagavā dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ imasmiṃ kathāvatthusmiṃ yāvatatiyakaṃ patiṭṭhāpesi.
Thus, the Blessed One established Dīghatapassī the Nigaṇṭha three times in this discussion.
Như vậy, Đức Thế Tôn đã ba lần xác nhận Ni-kiền-đà Dīghatapassī trong vấn đề thảo luận này.
139
57. Evaṃ vutte, dīghatapassī nigaṇṭho bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘tvaṃ panāvuso gotama, kati daṇḍāni paññapesi pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā’’ti?
When this was said, Dīghatapassī the Nigaṇṭha said to the Blessed One, “And you, Reverend Gotama, how many kinds of punishment do you declare for the doing of evil kamma and for the continuation of evil kamma?”
Khi được nói như vậy, Ni-kiền-đà Dīghatapassī hỏi Đức Thế Tôn rằng: "Còn Hiền giả Gotama, Ngài quy định bao nhiêu loại hình phạt để làm các nghiệp ác, để khởi lên các nghiệp ác?"
140
‘‘Na kho, tapassi, āciṇṇaṃ tathāgatassa ‘daṇḍaṃ, daṇḍa’nti paññapetuṃ; ‘kammaṃ, kamma’nti kho, tapassi, āciṇṇaṃ tathāgatassa paññapetu’’nti?
“It is not the custom, Tapassi, for the Tathāgata to declare ‘punishment, punishment’; it is the custom, Tapassi, for the Tathāgata to declare ‘kamma, kamma’.”
"Này Tapassī, Như Lai không có thói quen quy định 'hình phạt, hình phạt'. Này Tapassī, Như Lai có thói quen quy định 'nghiệp, nghiệp'."
141
‘‘Tvaṃ panāvuso gotama, kati kammāni paññapesi pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā’’ti?
“And you, Reverend Gotama, how many kinds of kamma do you declare for the doing of evil kamma and for the continuation of evil kamma?”
"Còn Hiền giả Gotama, Ngài quy định bao nhiêu loại nghiệp để làm các nghiệp ác, để khởi lên các nghiệp ác?"
142
‘‘Tīṇi kho ahaṃ, tapassi, kammāni paññapemi pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, seyyathidaṃ – kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokamma’’nti.
“I, Tapassi, declare three kinds of kamma for the doing of evil kamma and for the continuation of evil kamma, namely: bodily kamma, verbal kamma, and mental kamma.”
"Này Tapassī, tôi quy định ba loại nghiệp để làm các nghiệp ác, để khởi lên các nghiệp ác, đó là: thân nghiệp (kāyakamma), khẩu nghiệp (vacīkamma), và ý nghiệp (manokamma)."
143
‘‘Kiṃ panāvuso gotama, aññadeva kāyakammaṃ, aññaṃ vacīkammaṃ, aññaṃ manokamma’’nti?
“Are bodily kamma, verbal kamma, and mental kamma different things, Reverend Gotama?”
"Này Hiền giả Gotama, thân nghiệp là khác, khẩu nghiệp là khác, ý nghiệp là khác ư?"
144
‘‘Aññadeva, tapassi, kāyakammaṃ, aññaṃ vacīkammaṃ, aññaṃ manokamma’’nti.
“Bodily kamma, Tapassi, is indeed one thing; verbal kamma is another; mental kamma is another.”
"Này Tapassī, thân nghiệp là khác, khẩu nghiệp là khác, ý nghiệp là khác."
145
‘‘Imesaṃ panāvuso gotama, tiṇṇaṃ kammānaṃ evaṃ paṭivibhattānaṃ evaṃ paṭivisiṭṭhānaṃ katamaṃ kammaṃ mahāsāvajjataraṃ paññapesi pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, yadi vā kāyakammaṃ, yadi vā vacīkammaṃ, yadi vā manokamma’’nti?
“Among these three kinds of kamma, Reverend Gotama, thus distinguished and thus differentiated, which kamma do you declare to be most blameworthy for the doing of evil kamma and for the continuation of evil kamma—is it bodily kamma, or verbal kamma, or mental kamma?”
"Này Hiền giả Gotama, trong ba loại nghiệp này, đã được phân biệt và khác biệt như vậy, Ngài quy định loại nghiệp nào là có tội lỗi lớn nhất để làm các nghiệp ác, để khởi lên các nghiệp ác? Đó là thân nghiệp, hay khẩu nghiệp, hay ý nghiệp?"
146
‘‘Imesaṃ kho ahaṃ, tapassi, tiṇṇaṃ kammānaṃ evaṃ paṭivibhattānaṃ evaṃ paṭivisiṭṭhānaṃ manokammaṃ mahāsāvajjataraṃ paññapemi pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā kāyakammaṃ, no tathā vacīkamma’’nti.
“Among these three kinds of kamma, Tapassi, thus distinguished and thus differentiated, I declare mental kamma to be most blameworthy for the doing of evil kamma and for the continuation of evil kamma, not so bodily kamma, not so verbal kamma.”
"Này Tapassī, trong ba loại nghiệp này, đã được phân biệt và khác biệt như vậy, tôi quy định ý nghiệp là có tội lỗi lớn nhất để làm các nghiệp ác, để khởi lên các nghiệp ác, không phải thân nghiệp như vậy, không phải khẩu nghiệp như vậy."
147
‘‘Manokammanti, āvuso gotama, vadesi’’?
“You say mental kamma, Reverend Gotama?”
"Này Hiền giả Gotama, Ngài nói là ý nghiệp ư?"
148
‘‘Manokammanti, tapassi, vadāmi’’.
“I say mental kamma, Tapassi.”
"Này Tapassī, tôi nói là ý nghiệp."
149
‘‘Manokammanti, āvuso gotama, vadesi’’?
“You say mental kamma, Reverend Gotama?”
"Này Hiền giả Gotama, Ngài nói là ý nghiệp ư?"
150
‘‘Manokammanti, tapassi, vadāmi’’.
“I say mental kamma, Tapassi.”
"Này Tapassī, tôi nói là ý nghiệp."
151
‘‘Manokammanti, āvuso gotama, vadesi’’?
“You say mental kamma, Reverend Gotama?”
"Này Hiền giả Gotama, Ngài nói là ý nghiệp ư?"
152
‘‘Manokammanti, tapassi, vadāmī’’ti.
“I say mental kamma, Tapassi.”
"Này Tapassī, tôi nói là ý nghiệp."
153
Itiha dīghatapassī nigaṇṭho bhagavantaṃ imasmiṃ kathāvatthusmiṃ yāvatatiyakaṃ patiṭṭhāpetvā uṭṭhāyāsanā yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami.
Thus, Dīghatapassī the Nigaṇṭha, having established the Blessed One three times in this discussion, rose from his seat and approached the Nigaṇṭha Nāṭaputta.
Như vậy, Ni-kiền-đà Dīghatapassī đã ba lần xác nhận Đức Thế Tôn trong vấn đề thảo luận này, rồi đứng dậy khỏi chỗ ngồi và đi đến chỗ Ni-kiền-đà Nāṭaputta.
154
58. Tena kho pana samayena nigaṇṭho nāṭaputto mahatiyā gihiparisāya saddhiṃ nisinno hoti bālakiniyā parisāya upālipamukhāya.
Now at that time, the Nigaṇṭha Nāṭaputta was seated with a large assembly of householders, an assembly from Bālakā headed by Upāli.
Vào lúc đó, Ni-kiền-đà Nāṭaputta đang ngồi với một hội chúng gia chủ đông đảo, một hội chúng của những người Balaka, với Upāli đứng đầu.
Addasā kho nigaṇṭho nāṭaputto dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ dūratova āgacchantaṃ; disvāna dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ etadavoca – ‘‘handa, kuto nu tvaṃ, tapassi, āgacchasi divā divassā’’ti?
The Nigaṇṭha Nāṭaputta saw Dīghatapassī the Nigaṇṭha coming from afar; seeing Dīghatapassī the Nigaṇṭha, he said, “Well, Tapassi, from where are you coming at this time of day?”
Ni-kiền-đà Nāṭaputta thấy Ni-kiền-đà Dīghatapassī từ xa đi đến; thấy vậy, liền nói với Ni-kiền-đà Dīghatapassī rằng: "Này Tapassī, này ông, giữa ban ngày ban mặt, ông từ đâu đến vậy?"
‘‘Ito hi kho ahaṃ, bhante, āgacchāmi samaṇassa gotamassa santikā’’ti.
“I am coming, Venerable Sir, from the presence of the recluse Gotama.”
"Kính bạch Tôn giả, tôi từ chỗ Sa-môn Gotama đến đây."
‘‘Ahu pana te, tapassi, samaṇena gotamena saddhiṃ kocideva kathāsallāpo’’ti?
“Did you have any conversation at all with the recluse Gotama, Tapassi?”
"Này Tapassī, ông có cuộc nói chuyện nào với Sa-môn Gotama không?"
‘‘Ahu kho me, bhante, samaṇena gotamena saddhiṃ kocideva kathāsallāpo’’ti.
“I did indeed have some conversation with the recluse Gotama, Venerable Sir.”
"Kính bạch Tôn giả, tôi có cuộc nói chuyện với Sa-môn Gotama."
‘‘Yathā kathaṃ pana te, tapassi, ahu samaṇena gotamena saddhiṃ kocideva kathāsallāpo’’ti?
“And how, Tapassi, did that conversation take place with the recluse Gotama?”
"Này Tapassī, cuộc nói chuyện của ông với Sa-môn Gotama diễn ra như thế nào?"
Atha kho dīghatapassī nigaṇṭho yāvatako ahosi bhagavatā saddhiṃ kathāsallāpo taṃ sabbaṃ nigaṇṭhassa nāṭaputtassa ārocesi.
Then Dīghatapassī the Nigaṇṭha reported to the Nigaṇṭha Nāṭaputta all the conversation he had had with the Blessed One.
Rồi Ni-kiền-đà Dīghatapassī thuật lại tất cả cuộc nói chuyện của mình với Đức Thế Tôn cho Ni-kiền-đà Nāṭaputta nghe.
Evaṃ vutte, nigaṇṭho nāṭaputto dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ etadavoca – ‘‘sādhu sādhu, tapassi!
When this was said, the Nigaṇṭha Nāṭaputta said to Dīghatapassī the Nigaṇṭha, “Excellent, excellent, Tapassi!
Khi được nói như vậy, Ni-kiền-đà Nāṭaputta nói với Ni-kiền-đà Dīghatapassī rằng: "Hay lắm, hay lắm, Tapassī!
Yathā taṃ sutavatā sāvakena sammadeva satthusāsanaṃ ājānantena evameva dīghatapassinā nigaṇṭhena samaṇassa gotamassa byākataṃ.
Just as a discerning disciple, who has heard much, would correctly understand the teacher’s teaching, so has Dīghatapassī the Nigaṇṭha answered the recluse Gotama.
Giống như một đệ tử có học thức, hiểu rõ lời dạy của bậc Đạo sư một cách đúng đắn, thì Ni-kiền-đà Dīghatapassī cũng đã trả lời Sa-môn Gotama như vậy.
Kiñhi sobhati chavo manodaṇḍo imassa evaṃ oḷārikassa kāyadaṇḍassa upanidhāya!
What significance does a puny mental punishment have in comparison to such a gross bodily punishment!
Ý hình phạt yếu kém thì có đáng gì so với thân hình phạt thô trọng như thế này!
Atha kho kāyadaṇḍova mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacīdaṇḍo, no tathā manodaṇḍo’’ti.
Indeed, bodily punishment is most blameworthy for the doing of evil kamma and for the continuation of evil kamma, not so verbal punishment, not so mental punishment.”
Chắc chắn thân hình phạt là có tội lỗi lớn nhất để làm các nghiệp ác, để khởi lên các nghiệp ác, không phải khẩu hình phạt như vậy, không phải ý hình phạt như vậy."
155
59. Evaṃ vutte, upāli gahapati nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘sādhu sādhu, bhante dīghatapassī* !
When this was said, Upāli the householder said to the Nigaṇṭha Nāṭaputta, “Excellent, excellent, Venerable Dīghatapassī!
Khi được nói như vậy, gia chủ Upāli nói với Ni-kiền-đà Nāṭaputta rằng: "Hay lắm, hay lắm, Tôn giả Dīghatapassī!
Yathā taṃ sutavatā sāvakena sammadeva satthusāsanaṃ ājānantena evamevaṃ bhadantena tapassinā samaṇassa gotamassa byākataṃ.
Just as a discerning disciple, who has heard much, would correctly understand the teacher’s teaching, so has Venerable Tapassī answered the recluse Gotama.
Giống như một đệ tử có học thức, hiểu rõ lời dạy của bậc Đạo sư một cách đúng đắn, thì Tôn giả Tapassī cũng đã trả lời Sa-môn Gotama như vậy.
Kiñhi sobhati chavo manodaṇḍo imassa evaṃ oḷārikassa kāyadaṇḍassa upanidhāya!
What significance does a puny mental punishment have in comparison to such a gross bodily punishment!
Ý hình phạt yếu kém thì có đáng gì so với thân hình phạt thô trọng như thế này!
Atha kho kāyadaṇḍova mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacīdaṇḍo, no tathā manodaṇḍo.
Then, only the bodily action is much more blameworthy for the doing of an evil kamma, for the occurrence of an evil kamma; not so the verbal action, not so the mental action.
Vậy thì, thân nghiệp (kāyadaṇḍa) là nặng tội hơn cả trong việc làm ác nghiệp, trong sự diễn tiến của ác nghiệp, không phải như khẩu nghiệp (vacīdaṇḍa), không phải như ý nghiệp (manodaṇḍa).
Handa cāhaṃ, bhante, gacchāmi samaṇassa gotamassa imasmiṃ kathāvatthusmiṃ vādaṃ āropessāmi.
"Now then, Venerable Sir, I shall go and engage in a debate with the recluse Gotama regarding this matter.
Thưa Ngài, giờ đây tôi sẽ đến và tranh luận với Sa-môn Gotama về vấn đề này.
Sace me samaṇo gotamo tathā patiṭṭhahissati yathā bhadantena tapassinā patiṭṭhāpitaṃ; seyyathāpi nāma balavā puriso dīghalomikaṃ eḷakaṃ lomesu gahetvā ākaḍḍheyya parikaḍḍheyya samparikaḍḍheyya, evamevāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ vādena vādaṃ ākaḍḍhissāmi parikaḍḍhissāmi samparikaḍḍhissāmi.
If the recluse Gotama agrees with me in the same way that Venerable Dīghatapassī has agreed, just as a strong man might grasp a long-fleeced ram by its fleece and drag it, pull it, and thoroughly drag it around, even so will I drag, pull, and thoroughly drag around the recluse Gotama in debate after debate.
Nếu Sa-môn Gotama chấp nhận như Ngài Tapassī đáng kính đã chấp nhận, thì cũng như một người khỏe mạnh nắm lông con cừu lông dài mà kéo, lôi, giật mạnh, tôi cũng sẽ kéo, lôi, giật mạnh Sa-môn Gotama trong cuộc tranh luận này.
Seyyathāpi nāma balavā soṇḍikākammakāro mahantaṃ soṇḍikākilañjaṃ gambhīre udakarahade pakkhipitvā kaṇṇe gahetvā ākaḍḍheyya parikaḍḍheyya samparikaḍḍheyya, evamevāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ vādena vādaṃ ākaḍḍhissāmi parikaḍḍhissāmi samparikaḍḍhissāmi.
Just as a strong toddy-shop worker might throw a large toddy-mat into a deep pool of water, grasp it by its edge, and drag it, pull it, and thoroughly drag it around, even so will I drag, pull, and thoroughly drag around the recluse Gotama in debate after debate.
Cũng như một người làm nghề bán rượu khỏe mạnh ném một tấm thảm lớn dùng trong quán rượu vào một hồ nước sâu, rồi nắm mép mà kéo, lôi, giật mạnh, tôi cũng sẽ kéo, lôi, giật mạnh Sa-môn Gotama trong cuộc tranh luận này.
Seyyathāpi nāma balavā soṇḍikādhutto vālaṃ* kaṇṇe gahetvā odhuneyya niddhuneyya nipphoṭeyya* , evamevāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ vādena vādaṃ odhunissāmi niddhunissāmi nipphoṭessāmi.
Just as a strong drunkard might grasp a filter-cloth by its corner and shake it down, shake it out, and thoroughly shake it off, even so will I shake down, shake out, and thoroughly shake off the recluse Gotama in debate after debate.
Cũng như một kẻ nghiện rượu khỏe mạnh nắm mép túi lọc rượu mà lắc, giũ, vỗ mạnh, tôi cũng sẽ lắc, giũ, vỗ mạnh Sa-môn Gotama trong cuộc tranh luận này.
Seyyathāpi nāma kuñjaro saṭṭhihāyano gambhīraṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā sāṇadhovikaṃ nāma kīḷitajātaṃ kīḷati, evamevāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ sāṇadhovikaṃ maññe kīḷitajātaṃ kīḷissāmi.
Just as a sixty-year-old elephant might descend into a deep pond and engage in a type of sport called 'washing the hemp-cloth', even so will I engage the recluse Gotama in a debate like that type of sport.
Cũng như một con voi sáu mươi tuổi xuống một hồ sen sâu mà chơi trò giặt vải gai, tôi cũng sẽ chơi trò giặt vải gai với Sa-môn Gotama.
Handa cāhaṃ, bhante, gacchāmi samaṇassa gotamassa imasmiṃ kathāvatthusmiṃ vādaṃ āropessāmī’’ti.
Now then, Venerable Sir, I shall go and engage in a debate with the recluse Gotama regarding this matter."
Thưa Ngài, giờ đây tôi sẽ đến và tranh luận với Sa-môn Gotama về vấn đề này.”
‘‘Gaccha tvaṃ, gahapati, samaṇassa gotamassa imasmiṃ kathāvatthusmiṃ vādaṃ āropehi.
"Go then, householder, and engage in a debate with the recluse Gotama regarding this matter.
“Này gia chủ, ông hãy đến và tranh luận với Sa-môn Gotama về vấn đề này.
Ahaṃ vā hi, gahapati, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropeyyaṃ, dīghatapassī vā nigaṇṭho, tvaṃ vā’’ti.
Either I, householder, or the ascetic Dīghatapassī, or you might engage the recluse Gotama in debate."
Này gia chủ, hoặc tôi, hoặc Nigaṇṭha Dīghatapassī, hoặc ông, có thể tranh luận với Sa-môn Gotama.”
156
60. Evaṃ vutte, dīghatapassī nigaṇṭho nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘na kho metaṃ, bhante, ruccati yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa vādaṃ āropeyya.
60. When this was said, the ascetic Dīghatapassī said to Nigaṇṭha Nāṭaputta: "Venerable Sir, I do not approve of Upāli the householder engaging the recluse Gotama in debate.
60. Khi được nói vậy, Nigaṇṭha Dīghatapassī nói với Nigaṇṭha Nāṭaputta: “Thưa Ngài, tôi không hài lòng việc gia chủ Upāli sẽ tranh luận với Sa-môn Gotama.
Samaṇo hi, bhante, gotamo māyāvī āvaṭṭaniṃ māyaṃ jānāti yāya aññatitthiyānaṃ sāvake āvaṭṭetī’’ti.
For, Venerable Sir, the recluse Gotama is a magician; he knows an alluring magic by which he entices the disciples of other sects."
Thưa Ngài, Sa-môn Gotama là kẻ xảo quyệt, biết phép ảo thuật lôi kéo, nhờ đó mà ông ấy lôi kéo các đệ tử của các ngoại đạo khác.”
‘‘Aṭṭhānaṃ kho etaṃ, tapassi, anavakāso yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagaccheyya.
"It is impossible, ascetic, there is no occasion for Upāli the householder to become a disciple of the recluse Gotama.
“Này Tapassī, việc gia chủ Upāli trở thành đệ tử của Sa-môn Gotama là điều không thể, không có cơ hội xảy ra.
Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ samaṇo gotamo upālissa gahapatissa sāvakattaṃ upagaccheyya.
But there is an occasion for the recluse Gotama to become a disciple of Upāli the householder.
Nhưng việc Sa-môn Gotama trở thành đệ tử của gia chủ Upāli thì có thể xảy ra.
Gaccha, tvaṃ, gahapati, samaṇassa gotamassa imasmiṃ kathāvatthusmiṃ vādaṃ āropehi.
Go then, householder, and engage in a debate with the recluse Gotama regarding this matter.
Này gia chủ, ông hãy đến và tranh luận với Sa-môn Gotama về vấn đề này.
Ahaṃ vā hi, gahapati, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropeyyaṃ, dīghatapassī vā nigaṇṭho, tvaṃ vā’’ti.
Either I, householder, or the ascetic Dīghatapassī, or you might engage the recluse Gotama in debate."
Này gia chủ, hoặc tôi, hoặc Nigaṇṭha Dīghatapassī, hoặc ông, có thể tranh luận với Sa-môn Gotama.”
Dutiyampi kho dīghatapassī…pe… tatiyampi kho dīghatapassī nigaṇṭho nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘na kho metaṃ, bhante, ruccati yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa vādaṃ āropeyya.
A second time too, Dīghatapassī… and a third time too, the ascetic Dīghatapassī said to Nigaṇṭha Nāṭaputta: "Venerable Sir, I do not approve of Upāli the householder engaging the recluse Gotama in debate.
Lần thứ hai, Nigaṇṭha Dīghatapassī… (như trên)… Lần thứ ba, Nigaṇṭha Dīghatapassī nói với Nigaṇṭha Nāṭaputta: “Thưa Ngài, tôi không hài lòng việc gia chủ Upāli sẽ tranh luận với Sa-môn Gotama.
Samaṇo hi, bhante, gotamo māyāvī āvaṭṭaniṃ māyaṃ jānāti yāya aññatitthiyānaṃ sāvake āvaṭṭetī’’ti.
For, Venerable Sir, the recluse Gotama is a magician; he knows an alluring magic by which he entices the disciples of other sects."
Thưa Ngài, Sa-môn Gotama là kẻ xảo quyệt, biết phép ảo thuật lôi kéo, nhờ đó mà ông ấy lôi kéo các đệ tử của các ngoại đạo khác.”
‘‘Aṭṭhānaṃ kho etaṃ, tapassi, anavakāso yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagaccheyya.
"It is impossible, ascetic, there is no occasion for Upāli the householder to become a disciple of the recluse Gotama.
“Này Tapassī, việc gia chủ Upāli trở thành đệ tử của Sa-môn Gotama là điều không thể, không có cơ hội xảy ra.
Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ samaṇo gotamo upālissa gahapatissa sāvakattaṃ upagaccheyya.
But there is an occasion for the recluse Gotama to become a disciple of Upāli the householder.
Nhưng việc Sa-môn Gotama trở thành đệ tử của gia chủ Upāli thì có thể xảy ra.
Gaccha tvaṃ, gahapati, samaṇassa gotamassa imasmiṃ kathāvatthusmiṃ vādaṃ āropehi.
Go then, householder, and engage in a debate with the recluse Gotama regarding this matter.
Này gia chủ, ông hãy đến và tranh luận với Sa-môn Gotama về vấn đề này.
Ahaṃ vā hi, gahapati, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropeyyaṃ, dīghatapassī vā nigaṇṭho, tvaṃ vā’’ti.
Either I, householder, or the ascetic Dīghatapassī, or you might engage the recluse Gotama in debate."
Này gia chủ, hoặc tôi, hoặc Nigaṇṭha Dīghatapassī, hoặc ông, có thể tranh luận với Sa-môn Gotama.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho upāli gahapati nigaṇṭhassa nāṭaputtassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena pāvārikambavanaṃ yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
"Yes, Venerable Sir," said Upāli the householder, acknowledging Nigaṇṭha Nāṭaputta. Then, rising from his seat, he paid homage to Nigaṇṭha Nāṭaputta, circumambulated him respectfully, and went to the Pāvārika Mango Grove, to the Blessed One; having approached, he paid homage to the Blessed One and sat down to one side.
“Vâng, thưa Ngài,” gia chủ Upāli đáp lời Nigaṇṭha Nāṭaputta, rồi đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đảnh lễ Nigaṇṭha Nāṭaputta, đi nhiễu bên phải, rồi đến khu rừng xoài Pāvārika, đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho upāli gahapati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘āgamā nu khvidha, bhante, dīghatapassī nigaṇṭho’’ti?
Seated to one side, Upāli the householder said to the Blessed One: "Did the ascetic Dīghatapassī, Venerable Sir, come here?"
Ngồi xuống một bên rồi, gia chủ Upāli bạch Thế Tôn rằng: “Thưa Ngài, Nigaṇṭha Dīghatapassī có đến đây không ạ?”
157
‘‘Āgamā khvidha, gahapati, dīghatapassī nigaṇṭho’’ti.
"Yes, householder, the ascetic Dīghatapassī came here."
“Này gia chủ, Nigaṇṭha Dīghatapassī có đến đây.”
158
‘‘Ahu kho pana te, bhante, dīghatapassinā nigaṇṭhena saddhiṃ kocideva kathāsallāpo’’ti?
"And, Venerable Sir, did you have any conversation with the ascetic Dīghatapassī?"
“Thưa Ngài, Ngài có cuộc đàm luận nào với Nigaṇṭha Dīghatapassī không ạ?”
159
‘‘Ahu kho me, gahapati, dīghatapassinā nigaṇṭhena saddhiṃ kocideva kathāsallāpo’’ti.
"Yes, householder, I did have some conversation with the ascetic Dīghatapassī."
“Này gia chủ, Ta có một cuộc đàm luận với Nigaṇṭha Dīghatapassī.”
160
‘‘Yathā kathaṃ pana te, bhante, ahu dīghatapassinā nigaṇṭhena saddhiṃ kocideva kathāsallāpo’’ti?
"How then, Venerable Sir, did your conversation with the ascetic Dīghatapassī take place?"
“Thưa Ngài, cuộc đàm luận đó với Nigaṇṭha Dīghatapassī diễn ra như thế nào ạ?”
161
Atha kho bhagavā yāvatako ahosi dīghatapassinā nigaṇṭhena saddhiṃ kathāsallāpo taṃ sabbaṃ upālissa gahapatissa ārocesi.
Then the Blessed One related to Upāli the householder the entirety of the conversation that had taken place with the ascetic Dīghatapassī.
Rồi Thế Tôn kể lại tất cả cuộc đàm luận mà Ngài đã có với Nigaṇṭha Dīghatapassī cho gia chủ Upāli nghe.
162
61. Evaṃ vutte, upāli gahapati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sādhu sādhu, bhante tapassī!
61. When this was said, Upāli the householder said to the Blessed One: "Excellent, excellent, Venerable ascetic!
61. Khi được nói vậy, gia chủ Upāli bạch Thế Tôn rằng: “Lành thay, lành thay, thưa Ngài Tapassī!
Yathā taṃ sutavatā sāvakena sammadeva satthusāsanaṃ ājānantena evamevaṃ dīghatapassinā nigaṇṭhena bhagavato byākataṃ.
Just as a well-instructed disciple, rightly understanding the Teacher's teaching, so has the ascetic Dīghatapassī declared it to the Blessed One.
Cũng như một đệ tử có nghe pháp, hiểu đúng lời dạy của bậc Đạo sư, Nigaṇṭha Dīghatapassī đã giải thích cho Thế Tôn đúng như vậy.
Kiñhi sobhati chavo manodaṇḍo imassa evaṃ oḷārikassa kāyadaṇḍassa upanidhāya?
For how can a trivial mental action be compared to such a gross bodily action?
Ý nghiệp hèn mọn thì có gì đáng kể so với thân nghiệp thô trọng như vậy?
Atha kho kāyadaṇḍova mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacīdaṇḍo, no tathā manodaṇḍo’’ti.
Indeed, bodily action is much more blameworthy for the doing of an evil kamma, for the occurrence of an evil kamma; not so verbal action, not so mental action."
Vậy thì, thân nghiệp là nặng tội hơn cả trong việc làm ác nghiệp, trong sự diễn tiến của ác nghiệp, không phải như khẩu nghiệp, không phải như ý nghiệp.”
‘‘Sace kho tvaṃ, gahapati, sacce patiṭṭhāya manteyyāsi siyā no ettha kathāsallāpo’’ti.
"If, householder, you were to speak establishing yourself in truth, then we might have a discussion about this."
“Này gia chủ, nếu ông đứng vững trên sự thật mà tranh luận, chúng ta có thể có một cuộc đàm luận ở đây.”
‘‘Sacce ahaṃ, bhante, patiṭṭhāya mantessāmi; hotu no ettha kathāsallāpo’’ti.
"I shall speak, Venerable Sir, establishing myself in truth; let us have a discussion about this."
“Thưa Ngài, tôi sẽ đứng vững trên sự thật mà tranh luận; xin hãy có một cuộc đàm luận ở đây giữa chúng ta.”
163
62. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, idhassa nigaṇṭho ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno sītodakapaṭikkhitto uṇhodakapaṭisevī.
62. "What do you think, householder? Suppose there was an ascetic here, afflicted, suffering, gravely ill, who has rejected cold water and habitually partakes of hot water.
62. “Này gia chủ, ông nghĩ sao, nếu có một Nigaṇṭha ở đây bị bệnh, đau đớn, ốm nặng, đã từ bỏ nước lạnh và chỉ dùng nước nóng.
So sītodakaṃ alabhamāno kālaṅkareyya.
Not getting cold water, he might die.
Nếu người ấy không tìm được nước lạnh mà qua đời.
Imassa pana, gahapati, nigaṇṭho nāṭaputto katthūpapattiṃ paññapetī’’ti?
Into what existence, householder, would Nigaṇṭha Nāṭaputta declare this ascetic to be reborn?"
Này gia chủ, Nigaṇṭha Nāṭaputta tuyên bố sự tái sinh của Nigaṇṭha ấy vào đâu?”
164
‘‘Atthi, bhante, manosattā nāma devā tattha so upapajjati’’.
"There are, Venerable Sir, deities called 'Mind-Beings' (Manosattā); he would be reborn there."
“Thưa Ngài, có những vị trời gọi là Manosatta (chúng sinh do ý tạo ra), người ấy sẽ tái sinh vào đó.”
165
‘‘Taṃ kissa hetu’’?
"For what reason?"
“Vì lý do gì?”
166
‘‘Asu hi, bhante, manopaṭibaddho kālaṅkarotī’’ti.
"Because, Venerable Sir, that ascetic dies with his mind bound to it."
“Thưa Ngài, vì người ấy qua đời với ý nghĩ gắn bó.”
167
‘‘Manasi karohi, gahapati* , manasi karitvā kho, gahapati, byākarohi.
"Pay attention, householder, pay attention, and then declare, householder.
“Này gia chủ, hãy chú ý! Này gia chủ, hãy chú ý rồi giải thích.
Na kho te sandhiyati purimena vā pacchimaṃ, pacchimena vā purimaṃ.
Your former statement does not cohere with your later, nor your later with your former.
Lời nói trước của ông không khớp với lời nói sau, lời nói sau cũng không khớp với lời nói trước.
Bhāsitā kho pana te, gahapati, esā vācā – ‘sacce ahaṃ, bhante, patiṭṭhāya mantessāmi, hotu no ettha kathāsallāpo’’’ti.
But that statement, householder, was spoken by you: 'I shall speak, Venerable Sir, establishing myself in truth; let us have a discussion about this.'"
Này gia chủ, ông đã nói lời này: ‘Thưa Ngài, tôi sẽ đứng vững trên sự thật mà tranh luận; xin hãy có một cuộc đàm luận ở đây giữa chúng ta.’”
‘‘Kiñcāpi, bhante, bhagavā evamāha, atha kho kāyadaṇḍova mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacīdaṇḍo, no tathā manodaṇḍo’’ti.
“Even though, Venerable Sir, the Blessed One says so, physical action is much more blameworthy for the doing of an evil deed, for the arising of an evil deed, not so is verbal action, not so is mental action.”
“Bạch Thế Tôn, mặc dù Thế Tôn đã nói như vậy, nhưng quả thật thân nghiệp là có tội nặng hơn nhiều trong việc làm ác nghiệp, trong việc phát sinh ác nghiệp, không phải như khẩu nghiệp, không phải như ý nghiệp.”
168
63. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, idhassa nigaṇṭho nāṭaputto cātuyāmasaṃvarasaṃvuto sabbavārivārito sabbavāriyutto sabbavāridhuto sabbavāriphuṭo.
63. “What do you think, householder? Here, a Nigaṇṭha Nāṭaputta might be endowed with the Cātuyāmasaṃvara, restrained from all water, associated with all water, purified by all water, touched by all water.
63. “Này gia chủ, ông nghĩ sao? Ở đây có một Nigaṇṭha Nāṭaputta giữ giới cātuyāmasaṃvara, hoàn toàn tránh nước lạnh, hoàn toàn tránh điều ác, hoàn toàn được thanh lọc khỏi điều ác, hoàn toàn được giải thoát khỏi điều ác.
So abhikkamanto paṭikkamanto bahū khuddake pāṇe saṅghātaṃ āpādeti.
As he walks forward and backward, he causes many small creatures to be destroyed.
Khi đi tới, đi lui, vị ấy làm tổn hại nhiều sinh vật nhỏ bé. Này gia chủ, Nigaṇṭha Nāṭaputta ấy tuyên bố quả báo nào cho việc này?”
Imassa pana, gahapati, nigaṇṭho nāṭaputto kaṃ vipākaṃ paññapetī’’ti?
For this, householder, what result does the Nigaṇṭha Nāṭaputta declare?”
Này gia chủ, Nigaṇṭha Nāṭaputta này tuyên bố quả báo gì?”
169
‘‘Asañcetanikaṃ, bhante, nigaṇṭho nāṭaputto no mahāsāvajjaṃ paññapetī’’ti.
“The Nigaṇṭha Nāṭaputta, Venerable Sir, does not declare unintentional action to be greatly blameworthy.”
“Bạch Thế Tôn, Nigaṇṭha Nāṭaputta tuyên bố rằng nếu không có chủ ý thì không có tội nặng.”
170
‘‘Sace pana, gahapati, cetetī’’ti?
“But, householder, if he intends it?”
“Nhưng nếu có chủ ý thì sao, này gia chủ?”
171
‘‘Mahāsāvajjaṃ, bhante, hotī’’ti.
“It is greatly blameworthy, Venerable Sir.”
“Bạch Thế Tôn, sẽ là tội nặng.”
172
‘‘Cetanaṃ pana, gahapati, nigaṇṭho nāṭaputto kismiṃ paññapetī’’ti?
“But, householder, to what does the Nigaṇṭha Nāṭaputta attribute intention?”
“Nhưng này gia chủ, Nigaṇṭha Nāṭaputta tuyên bố chủ ý thuộc về cái gì?”
173
‘‘Manodaṇḍasmiṃ, bhante’’ti.
“To mental action, Venerable Sir.”
“Bạch Thế Tôn, thuộc về ý nghiệp.”
174
‘‘Manasi karohi, gahapati, manasi karitvā kho, gahapati, byākarohi.
“Reflect, householder; reflect, householder, and then declare.
“Này gia chủ, hãy chú ý. Này gia chủ, hãy chú ý rồi trả lời.
Na kho te sandhiyati purimena vā pacchimaṃ, pacchimena vā purimaṃ.
Your earlier statement does not cohere with your later, nor your later with your earlier.
Lời nói trước của ông không khớp với lời nói sau, và lời nói sau cũng không khớp với lời nói trước.
Bhāsitā kho pana te, gahapati, esā vācā – ‘sacce ahaṃ, bhante, patiṭṭhāya mantessāmi; hotu no ettha kathāsallāpo’’’ti.
For indeed, householder, you spoke this word: ‘I, Venerable Sir, shall speak grounded in truth; let there be a discussion between us here.’”
Này gia chủ, ông đã nói lời này: ‘Bạch Thế Tôn, con sẽ nói dựa trên sự thật; chúng ta hãy cùng đàm luận về điều này.’”
‘‘Kiñcāpi, bhante, bhagavā evamāha, atha kho kāyadaṇḍova mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacīdaṇḍo, no tathā manodaṇḍo’’ti.
“Even though, Venerable Sir, the Blessed One says so, physical action is much more blameworthy for the doing of an evil deed, for the arising of an evil deed, not so is verbal action, not so is mental action.”
“Bạch Thế Tôn, mặc dù Thế Tôn đã nói như vậy, nhưng quả thật thân nghiệp là có tội nặng hơn nhiều trong việc làm ác nghiệp, trong việc phát sinh ác nghiệp, không phải như khẩu nghiệp, không phải như ý nghiệp.”
175
64. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, ayaṃ nāḷandā iddhā ceva phītā ca bahujanā ākiṇṇamanussā’’ti?
64. “What do you think, householder? Is this Nāḷandā prosperous, abundant, with many people, crowded with humans?”
64. “Này gia chủ, ông nghĩ sao? Nālāndā này có phải là một nơi thịnh vượng, đông dân, và có nhiều người qua lại không?”
176
‘‘Evaṃ, bhante, ayaṃ nāḷandā iddhā ceva phītā ca bahujanā ākiṇṇamanussā’’ti.
“Yes, Venerable Sir, this Nāḷandā is prosperous, abundant, with many people, crowded with humans.”
“Bạch Thế Tôn, đúng vậy, Nālāndā này là một nơi thịnh vượng, đông dân, và có nhiều người qua lại.”
177
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, idha puriso āgaccheyya ukkhittāsiko.
“What do you think, householder? Suppose a man with a raised sword were to come here.
“Này gia chủ, ông nghĩ sao? Ở đây có một người đàn ông cầm kiếm đến.
So evaṃ vadeyya – ‘ahaṃ yāvatikā imissā nāḷandāya pāṇā te ekena khaṇena ekena muhuttena ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ karissāmī’ti.
He might say: ‘All the living beings in this Nāḷandā, I shall turn into one mass of flesh, one heap of flesh, in a single moment, in a single instant.’
Người ấy nói rằng: ‘Ta sẽ biến tất cả sinh vật ở Nālāndā này thành một đống thịt, một khối thịt chỉ trong một khoảnh khắc, trong một chốc lát.’
Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, pahoti nu kho so puriso yāvatikā imissā nāḷandāya pāṇā te ekena khaṇena ekena muhuttena ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kātu’’nti?
What do you think, householder? Is that man able to turn all the living beings in this Nāḷandā into one mass of flesh, one heap of flesh, in a single moment, in a single instant?”
Này gia chủ, ông nghĩ sao? Người đàn ông ấy có thể biến tất cả sinh vật ở Nālāndā này thành một đống thịt, một khối thịt chỉ trong một khoảnh khắc, trong một chốc lát không?”
178
‘‘Dasapi, bhante, purisā, vīsampi, bhante, purisā, tiṃsampi, bhante, purisā, cattārīsampi, bhante, purisā, paññāsampi, bhante, purisā nappahonti yāvatikā imissā nāḷandāya pāṇā te ekena khaṇena ekena muhuttena ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kātuṃ.
“Ten men, Venerable Sir, twenty men, Venerable Sir, thirty men, Venerable Sir, forty men, Venerable Sir, fifty men, Venerable Sir, are not able to turn all the living beings in this Nāḷandā into one mass of flesh, one heap of flesh, in a single moment, in a single instant.
“Bạch Thế Tôn, mười người, hai mươi người, ba mươi người, bốn mươi người, năm mươi người cũng không thể biến tất cả sinh vật ở Nālāndā này thành một đống thịt, một khối thịt chỉ trong một khoảnh khắc, trong một chốc lát.
Kiñhi sobhati eko chavo puriso’’ti!
What indeed can one insignificant man accomplish?”
Một người đàn ông yếu ớt thì làm được gì!”
179
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, idha āgaccheyya samaṇo vā brāhmaṇo vā iddhimā cetovasippatto.
“What do you think, householder? Suppose a recluse or a brahmin endowed with psychic power, having mastery over the mind, were to come here.
“Này gia chủ, ông nghĩ sao? Ở đây có một Sa-môn hay Bà-la-môn có thần thông, đạt được sự làm chủ tâm ý đến.
So evaṃ vadeyya – ‘ahaṃ imaṃ nāḷandaṃ ekena manopadosena bhasmaṃ karissāmī’ti.
He might say: ‘I shall reduce this Nāḷandā to ashes with a single hostile thought.’
Vị ấy nói rằng: ‘Ta sẽ biến Nālāndā này thành tro bụi chỉ bằng một ý niệm ác.’
Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, pahoti nu kho so samaṇo vā brāhmaṇo vā iddhimā cetovasippatto imaṃ nāḷandaṃ ekena manopadosena bhasmaṃ kātu’’nti?
What do you think, householder? Is that recluse or brahmin, endowed with psychic power, having mastery over the mind, able to reduce this Nāḷandā to ashes with a single hostile thought?”
Này gia chủ, ông nghĩ sao? Vị Sa-môn hay Bà-la-môn có thần thông, đạt được sự làm chủ tâm ý ấy có thể biến Nālāndā này thành tro bụi chỉ bằng một ý niệm ác không?”
180
‘‘Dasapi, bhante, nāḷandā, vīsampi nāḷandā, tiṃsampi nāḷandā, cattārīsampi nāḷandā, paññāsampi nāḷandā pahoti so samaṇo vā brāhmaṇo vā iddhimā cetovasippatto ekena manopadosena bhasmaṃ kātuṃ.
“Ten Nāḷandās, Venerable Sir, twenty Nāḷandās, thirty Nāḷandās, forty Nāḷandās, fifty Nāḷandās – that recluse or brahmin, endowed with psychic power, having mastery over the mind, is able to reduce them to ashes with a single hostile thought.
“Bạch Thế Tôn, mười Nālāndā, hai mươi Nālāndā, ba mươi Nālāndā, bốn mươi Nālāndā, năm mươi Nālāndā, vị Sa-môn hay Bà-la-môn có thần thông, đạt được sự làm chủ tâm ý ấy vẫn có thể biến thành tro bụi chỉ bằng một ý niệm ác.
Kiñhi sobhati ekā chavā nāḷandā’’ti!
What indeed can one insignificant Nāḷandā accomplish?”
Một Nālāndā yếu ớt thì làm được gì!”
181
‘‘Manasi karohi, gahapati, manasi karitvā kho, gahapati, byākarohi.
“Reflect, householder; reflect, householder, and then declare.
“Này gia chủ, hãy chú ý. Này gia chủ, hãy chú ý rồi trả lời.
Na kho te sandhiyati purimena vā pacchimaṃ, pacchimena vā purimaṃ.
Your earlier statement does not cohere with your later, nor your later with your earlier.
Lời nói trước của ông không khớp với lời nói sau, và lời nói sau cũng không khớp với lời nói trước.
Bhāsitā kho pana te, gahapati, esā vācā – ‘sacce ahaṃ, bhante, patiṭṭhāya mantessāmi; hotu no ettha kathāsallāpo’’’ti.
For indeed, householder, you spoke this word: ‘I, Venerable Sir, shall speak grounded in truth; let there be a discussion between us here.’”
Này gia chủ, ông đã nói lời này: ‘Bạch Thế Tôn, con sẽ nói dựa trên sự thật; chúng ta hãy cùng đàm luận về điều này.’”
182
‘‘Kiñcāpi, bhante, bhagavā evamāha, atha kho kāyadaṇḍova mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacīdaṇḍo, no tathā manodaṇḍo’’ti.
“Even though, Venerable Sir, the Blessed One says so, physical action is much more blameworthy for the doing of an evil deed, for the arising of an evil deed, not so is verbal action, not so is mental action.”
“Bạch Thế Tôn, mặc dù Thế Tôn đã nói như vậy, nhưng quả thật thân nghiệp là có tội nặng hơn nhiều trong việc làm ác nghiệp, trong việc phát sinh ác nghiệp, không phải như khẩu nghiệp, không phải như ý nghiệp.”
183
65. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, sutaṃ te daṇḍakīraññaṃ* kāliṅgāraññaṃ majjhāraññaṃ* mātaṅgāraññaṃ araññaṃ araññabhūta’’nti?
65. “What do you think, householder? Have you heard of the Daṇḍakī forest, the Kāliṅga forest, the Majjhā forest, the Mātaṅga forest, which became wilderness?”
65. “Này gia chủ, ông có nghe nói về rừng Daṇḍakī, rừng Kāliṅga, rừng Majjha, rừng Mātaṅga đã trở thành rừng hoang không?”
184
‘‘Evaṃ, bhante, sutaṃ me daṇḍakīraññaṃ kāliṅgāraññaṃ majjhāraññaṃ mātaṅgāraññaṃ araññaṃ araññabhūta’’nti.
“Yes, Venerable Sir, I have heard of the Daṇḍakī forest, the Kāliṅga forest, the Majjhā forest, the Mātaṅga forest, which became wilderness.”
“Bạch Thế Tôn, vâng, con có nghe nói về rừng Daṇḍakī, rừng Kāliṅga, rừng Majjha, rừng Mātaṅga đã trở thành rừng hoang.”
185
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, kinti te sutaṃ kena taṃ daṇḍakīraññaṃ kāliṅgāraññaṃ majjhāraññaṃ mātaṅgāraññaṃ araññaṃ araññabhūta’’nti?
“What do you think, householder? How have you heard, by whom did that Daṇḍakī forest, Kāliṅga forest, Majjhā forest, Mātaṅga forest become wilderness?”
“Này gia chủ, ông nghĩ sao? Ông nghe nói như thế nào, do đâu mà rừng Daṇḍakī, rừng Kāliṅga, rừng Majjha, rừng Mātaṅga đã trở thành rừng hoang?”
186
‘‘Sutaṃ metaṃ, bhante, isīnaṃ manopadosena taṃ daṇḍakīraññaṃ kāliṅgāraññaṃ majjhāraññaṃ mātaṅgāraññaṃ araññaṃ araññabhūta’’nti.
“I have heard, Venerable Sir, that by the hostile thought of ascetics, that Daṇḍakī forest, Kāliṅga forest, Majjhā forest, Mātaṅga forest became wilderness.”
“Bạch Thế Tôn, con nghe nói rằng do ý niệm ác của các vị ẩn sĩ mà rừng Daṇḍakī, rừng Kāliṅga, rừng Majjha, rừng Mātaṅga đã trở thành rừng hoang.”
187
‘‘Manasi karohi, gahapati, manasi karitvā kho, gahapati, byākarohi.
“Reflect, householder; reflect, householder, and then declare.
“Này gia chủ, hãy chú ý. Này gia chủ, hãy chú ý rồi trả lời.
Na kho te sandhiyati purimena vā pacchimaṃ, pacchimena vā purimaṃ.
Your earlier statement does not cohere with your later, nor your later with your earlier.
Lời nói trước của ông không khớp với lời nói sau, và lời nói sau cũng không khớp với lời nói trước.
Bhāsitā kho pana te, gahapati, esā vācā – ‘sacce ahaṃ, bhante, patiṭṭhāya mantessāmi; hotu no ettha kathāsallāpo’’’ti.
For indeed, householder, you spoke this word: ‘I, Venerable Sir, shall speak grounded in truth; let there be a discussion between us here.’”
Này gia chủ, ông đã nói lời này: ‘Bạch Thế Tôn, con sẽ nói dựa trên sự thật; chúng ta hãy cùng đàm luận về điều này.’”
188
66. ‘‘Purimenevāhaṃ, bhante, opammena bhagavato attamano abhiraddho.
66. “Venerable Sir, I am delighted and highly pleased with the Blessed One by the first simile alone.
66. “Bạch Thế Tôn, con đã rất hoan hỷ và kính tin Thế Tôn chỉ với ví dụ trước đó.
Api cāhaṃ imāni bhagavato vicitrāni pañhapaṭibhānāni sotukāmo, evāhaṃ bhagavantaṃ paccanīkaṃ kātabbaṃ amaññissaṃ.
Nevertheless, being desirous of hearing these varied and ready answers of the Blessed One, I considered it fitting to oppose the Blessed One.
Tuy nhiên, con muốn nghe những câu hỏi và câu trả lời đa dạng của Thế Tôn, nên con đã nghĩ mình nên chống đối Thế Tôn.
Abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante!
Excellent, Venerable Sir! Excellent, Venerable Sir!
Thật tuyệt vời, bạch Thế Tôn! Thật tuyệt vời, bạch Thế Tôn!
Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito.
Just as, Venerable Sir, one might set upright what was overturned, or reveal what was hidden, or point out the way to one who was lost, or hold up a lamp in the darkness so that those with eyes might see forms; in the same way, the Dhamma has been made clear by the Blessed One in many ways.
Ví như, bạch Thế Tôn, có người dựng đứng cái bị úp, mở ra cái bị che kín, chỉ đường cho người lạc lối, hoặc cầm đèn dầu trong bóng tối để những người có mắt có thể thấy các hình sắc; cũng vậy, Thế Tôn đã thuyết giảng Dhamma bằng nhiều phương cách.
Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca.
I go for refuge to the Blessed One, Venerable Sir, and to the Dhamma and to the Saṅgha of bhikkhus.
Bạch Thế Tôn, con xin quy y Thế Tôn, Dhamma và Tăng chúng.
Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
May the Blessed One remember me as a lay follower who has gone for refuge from today onward as long as life lasts.”
Xin Thế Tôn hãy nhận con làm cư sĩ, từ nay cho đến trọn đời con xin quy y.”
189
67. ‘‘Anuviccakāraṃ kho, gahapati, karohi, anuviccakāro tumhādisānaṃ ñātamanussānaṃ sādhu hotī’’ti.
67. “Think it over carefully, householder, for careful deliberation is good for well-known persons like you.”
67. “Này gia chủ, hãy suy xét kỹ lưỡng, việc suy xét kỹ lưỡng là tốt cho những người nổi tiếng như ông.”
‘‘Imināpāhaṃ, bhante, bhagavato bhiyyosomattāya attamano abhiraddho yaṃ maṃ bhagavā evamāha – ‘anuviccakāraṃ kho, gahapati, karohi, anuviccakāro tumhādisānaṃ ñātamanussānaṃ sādhu hotī’ti.
“By this, Venerable Sir, I am even more delighted and highly pleased with the Blessed One, that the Blessed One tells me: ‘Think it over carefully, householder, for careful deliberation is good for well-known persons like you.’
“Bạch Thế Tôn, chính vì điều này mà con càng hoan hỷ và kính tin Thế Tôn hơn nữa, vì Thế Tôn đã nói với con rằng: ‘Này gia chủ, hãy suy xét kỹ lưỡng, việc suy xét kỹ lưỡng là tốt cho những người nổi tiếng như ông.’
Mañhi, bhante, aññatitthiyā sāvakaṃ labhitvā kevalakappaṃ nāḷandaṃ paṭākaṃ parihareyyuṃ – ‘upāli amhākaṃ gahapati sāvakattaṃ upagato’ti.
Other ascetics, Venerable Sir, if they had gained a disciple like me, would carry a banner throughout the entire Nāḷandā, proclaiming: ‘Upāli the householder has become our disciple.’
Bạch Thế Tôn, nếu những ngoại đạo khác có được một đệ tử như con, họ sẽ giương cờ khắp Nālāndā mà tuyên bố: ‘Cư sĩ Upāli đã trở thành đệ tử của chúng ta.’
Atha ca pana maṃ bhagavā evamāha – ‘anuviccakāraṃ kho, gahapati, karohi, anuviccakāro tumhādisānaṃ ñātamanussānaṃ sādhu hotī’ti.
But the Blessed One tells me: ‘Think it over carefully, householder, for careful deliberation is good for well-known persons like you.’
Thế mà Thế Tôn lại nói với con rằng: ‘Này gia chủ, hãy suy xét kỹ lưỡng, việc suy xét kỹ lưỡng là tốt cho những người nổi tiếng như ông.’
Esāhaṃ, bhante, dutiyampi bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca.
For a second time, Venerable Sir, I go for refuge to the Blessed One, and to the Dhamma and to the Saṅgha of bhikkhus.
Bạch Thế Tôn, lần thứ hai con xin quy y Thế Tôn, Dhamma và Tăng chúng.
Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
May the Blessed One remember me as a lay follower who has gone for refuge from today onward as long as life lasts.”
Xin Thế Tôn hãy nhận con làm cư sĩ, từ nay cho đến trọn đời con xin quy y.”
190
68. ‘‘Dīgharattaṃ kho te, gahapati, nigaṇṭhānaṃ opānabhūtaṃ kulaṃ yena nesaṃ upagatānaṃ piṇḍakaṃ dātabbaṃ maññeyyāsī’’ti.
68. ‘‘Householder, for a long time your house has been like a well for the Nigaṇṭhas; you should consider giving alms food to those Nigaṇṭhas who approach you.’’
68. “Này gia chủ, nhà ông từ lâu đã là một giếng nước cho các Nigantha, nên ông hãy nghĩ rằng cần phải cúng dường thức ăn cho họ khi họ đến.”
‘‘Imināpāhaṃ, bhante, bhagavato bhiyyosomattāya attamano abhiraddho yaṃ maṃ bhagavā evamāha – ‘dīgharattaṃ kho te, gahapati, nigaṇṭhānaṃ opānabhūtaṃ kulaṃ yena nesaṃ upagatānaṃ piṇḍakaṃ dātabbaṃ maññeyyāsī’ti.
‘‘Venerable Sir, by this I am even more pleased and gladdened with the Blessed One, that the Blessed One has told me thus: ‘Householder, for a long time your house has been like a well for the Nigaṇṭhas; you should consider giving alms food to those Nigaṇṭhas who approach you.’
“Bạch Thế Tôn, chính vì điều này mà con càng thêm hoan hỷ và rất hài lòng với Thế Tôn, vì Thế Tôn đã nói với con như vậy: ‘Này gia chủ, nhà ông từ lâu đã là một giếng nước cho các Nigantha, nên ông hãy nghĩ rằng cần phải cúng dường thức ăn cho họ khi họ đến.’
Sutaṃ metaṃ, bhante, samaṇo gotamo evamāha – ‘mayhameva dānaṃ dātabbaṃ, nāññesaṃ dānaṃ dātabbaṃ; mayhameva sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ; mayhameva dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ; mayhameva sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphala’nti.
Venerable Sir, I have heard that the ascetic Gotama says: ‘Alms should be given only to me, alms should not be given to others; alms should be given only to my disciples, alms should not be given to the disciples of others; what is given to me is greatly fruitful, what is given to others is not greatly fruitful; what is given to my disciples is greatly fruitful, what is given to the disciples of others is not greatly fruitful.’
Bạch Thế Tôn, con đã từng nghe rằng Sa-môn Gotama nói: ‘Chỉ nên cúng dường cho ta, không nên cúng dường cho người khác; chỉ nên cúng dường cho các đệ tử của ta, không nên cúng dường cho các đệ tử của người khác; cúng dường cho ta thì có quả lớn, cúng dường cho người khác thì không có quả lớn; cúng dường cho các đệ tử của ta thì có quả lớn, cúng dường cho các đệ tử của người khác thì không có quả lớn.’
Atha ca pana maṃ bhagavā nigaṇṭhesupi dāne samādapeti.
And yet, the Blessed One encourages me in giving alms even to the Nigaṇṭhas.
Thế mà Thế Tôn lại khuyến khích con bố thí cho cả các Nigantha.
Api ca, bhante, mayamettha kālaṃ jānissāma.
Moreover, Venerable Sir, we will know the proper time for this.
Hơn nữa, bạch Thế Tôn, chúng con sẽ biết thời điểm thích hợp cho việc này.
Esāhaṃ, bhante, tatiyampi bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca.
Venerable Sir, for the third time I go for refuge to the Blessed One, to the Dhamma, and to the Saṅgha of bhikkhus.
Bạch Thế Tôn, lần thứ ba này con xin quy y Thế Tôn, quy y Pháp, và quy y Tăng đoàn.
Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
May the Blessed One remember me as a lay follower who has gone for refuge from this day forth as long as life lasts.’’
Xin Thế Tôn hãy nhận con là một cận sự nam đã quy y từ nay cho đến trọn đời.”
191
69. Atha kho bhagavā upālissa gahapatissa anupubbiṃ kathaṃ* kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ, kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi.
69. Then the Blessed One gave Upāli the householder a gradual discourse, that is to say, a discourse on giving (dāna), a discourse on morality (sīla), a discourse on heaven (sagga), he explained the drawbacks, degradation, and defilement of sensual pleasures, and the benefits of renunciation.
69. Rồi Thế Tôn đã thuyết giảng cho gia chủ Upāli một bài pháp tuần tự, tức là bài pháp về bố thí, bài pháp về giới đức, bài pháp về cõi trời; Ngài đã chỉ rõ sự nguy hiểm, sự thấp kém, sự ô nhiễm của các dục vọng, và lợi ích của sự xuất ly.
Yadā bhagavā aññāsi upāliṃ gahapatiṃ kallacittaṃ muducittaṃ vinīvaraṇacittaṃ udaggacittaṃ pasannacittaṃ, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā taṃ pakāsesi – dukkhaṃ, samudayaṃ, nirodhaṃ, maggaṃ.
When the Blessed One perceived Upāli the householder to have a ready mind, a supple mind, a mind free from hindrances, an uplifted mind, a confident mind, then he expounded the teaching peculiar to the Buddhas: suffering (dukkha), its origin (samudaya), its cessation (nirodha), and the path (magga).
Khi Thế Tôn biết rằng tâm của gia chủ Upāli đã sẵn sàng, mềm mại, không còn chướng ngại, phấn khởi và thanh tịnh, Ngài liền thuyết giảng bài pháp cao siêu đặc biệt của chư Phật – về Khổ, Khổ Tập, Khổ Diệt, và Con Đường.
Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva upālissa gahapatissa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’nti.
Just as a clean cloth, free from stains, would perfectly absorb dye, so too, right there on that seat, Upāli the householder developed the Stainless, Dustless Eye of Dhamma: ‘Whatever is of the nature to arise, all that is of the nature to cease.’
Ví như một tấm vải sạch, không vết bẩn, sẽ dễ dàng thấm thuốc nhuộm, cũng vậy, ngay tại chỗ ngồi ấy, Pháp nhãn vô cấu, ly trần đã khởi lên nơi gia chủ Upāli: ‘Bất cứ cái gì có tính chất khởi lên, tất cả cái đó đều có tính chất diệt đi.’
Atha kho upāli gahapati diṭṭhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāḷhadhammo tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘handa ca dāni mayaṃ, bhante, gacchāma, bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā’’ti.
Then Upāli the householder, having seen the Dhamma, attained the Dhamma, known the Dhamma, penetrated the Dhamma, having crossed over doubt, having no more perplexity, having gained full confidence, and being independent of others in the Teacher’s Dispensation, addressed the Blessed One: ‘‘Venerable Sir, now we depart; we have many duties and much to do.’’
Rồi gia chủ Upāli, người đã thấy Pháp, đã đạt Pháp, đã biết Pháp, đã thấu hiểu Pháp, đã vượt qua nghi ngờ, đã không còn hoài nghi, đã đạt đến sự tự tin, không còn phụ thuộc vào người khác trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư, đã bạch với Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, bây giờ chúng con xin đi, chúng con có nhiều việc cần làm, nhiều bổn phận phải thực hiện.”
‘‘Yassadāni tvaṃ, gahapati, kālaṃ maññasī’’ti.
‘‘Do as you deem fit, householder.’’
“Này gia chủ, ông hãy làm điều mà ông cho là thích hợp.”
192
70. Atha kho upāli gahapati bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena sakaṃ nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā dovārikaṃ āmantesi – ‘‘ajjatagge, samma dovārika, āvarāmi dvāraṃ nigaṇṭhānaṃ nigaṇṭhīnaṃ, anāvaṭaṃ dvāraṃ bhagavato bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ.
70. Then Upāli the householder, having rejoiced in and appreciated the Blessed One’s words, rose from his seat, saluted the Blessed One, and circumambulated him respectfully, then he approached his own dwelling; having approached, he addressed the doorkeeper: ‘‘From today onwards, my friend doorkeeper, I close the door to the Nigaṇṭhas and Nigaṇṭhīs, but the door is open to the Blessed One, to the bhikkhus, bhikkhunīs, laymen, and laywomen.
70. Rồi gia chủ Upāli, hoan hỷ và tùy hỷ với lời Thế Tôn đã dạy, đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đảnh lễ Thế Tôn, đi nhiễu hữu rồi đến nhà mình; đến nơi, ông gọi người gác cổng và nói: “Này người gác cổng, từ nay trở đi, ta đóng cửa với các Nigantha và Niganthī, nhưng cửa luôn mở rộng cho Thế Tôn, chư Tỳ-khưu, chư Tỳ-khưu-ni, các cận sự nam và các cận sự nữ.
Sace koci nigaṇṭho āgacchati tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘tiṭṭha, bhante, mā pāvisi.
If any Nigaṇṭha comes, you should tell him thus: ‘Stop, venerable sir, do not enter.
Nếu có Nigantha nào đến, ngươi hãy nói với họ như vầy: ‘Thưa ngài, xin hãy đứng lại, đừng vào.
Ajjatagge upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato.
From today onwards, Upāli the householder has become a disciple of the ascetic Gotama.
Từ hôm nay, gia chủ Upāli đã trở thành đệ tử của Sa-môn Gotama.
Āvaṭaṃ dvāraṃ nigaṇṭhānaṃ nigaṇṭhīnaṃ, anāvaṭaṃ dvāraṃ bhagavato bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ.
The door is closed to the Nigaṇṭhas and Nigaṇṭhīs, but the door is open to the Blessed One, to the bhikkhus, bhikkhunīs, laymen, and laywomen.
Cửa đã đóng với các Nigantha và Niganthī, nhưng cửa luôn mở rộng cho Thế Tôn, chư Tỳ-khưu, chư Tỳ-khưu-ni, các cận sự nam và các cận sự nữ.
Sace te, bhante, piṇḍakena attho, ettheva tiṭṭha, ettheva te āharissantī’’’ti.
If you, venerable sir, desire alms food, wait right here, they will bring it to you right here.’’’
Thưa ngài, nếu ngài cần thức ăn, xin hãy đứng lại đây, họ sẽ mang đến cho ngài tại đây.’”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho dovāriko upālissa gahapatissa paccassosi.
‘‘Yes, venerable sir,’’ replied the doorkeeper to Upāli the householder.
“Vâng, thưa ngài,” người gác cổng đã đáp lời gia chủ Upāli.
193
71. Assosi kho dīghatapassī nigaṇṭho – ‘‘upāli kira gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato’’ti.
71. Now the Nigaṇṭha Dīghatapasī heard: ‘‘It is said that Upāli the householder has become a disciple of the ascetic Gotama.’’
71. Nigantha Dīghatapassī đã nghe rằng: “Gia chủ Upāli đã trở thành đệ tử của Sa-môn Gotama.”
Atha kho dīghatapassī nigaṇṭho yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante, upāli kira gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato’’ti.
Then the Nigaṇṭha Dīghatapasī approached the Nigaṇṭha Nāṭaputta; having approached, he said to the Nigaṇṭha Nāṭaputta: ‘‘Venerable Sir, I have heard that Upāli the householder has become a disciple of the ascetic Gotama.’’
Rồi Nigantha Dīghatapassī đi đến chỗ Nigantha Nāṭaputta; đến nơi, ông nói với Nigantha Nāṭaputta rằng: “Bạch Thế Tôn, con đã nghe rằng gia chủ Upāli đã trở thành đệ tử của Sa-môn Gotama.”
‘‘Aṭṭhānaṃ kho etaṃ, tapassi, anavakāso yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagaccheyya.
‘‘That is impossible, Tapasī, there is no chance that Upāli the householder would become a disciple of the ascetic Gotama.
“Này Tapassī, điều đó không thể xảy ra, không có lý do gì mà gia chủ Upāli lại trở thành đệ tử của Sa-môn Gotama.
Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ samaṇo gotamo upālissa gahapatissa sāvakattaṃ upagaccheyyā’’ti.
It is possible, however, that the ascetic Gotama might become a disciple of Upāli the householder.’’
Mà điều có thể xảy ra là Sa-môn Gotama sẽ trở thành đệ tử của gia chủ Upāli.”
Dutiyampi kho dīghatapassī nigaṇṭho…pe… tatiyampi kho dīghatapassī nigaṇṭho nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante …pe… upālissa gahapatissa sāvakattaṃ upagaccheyyā’’ti.
A second time the Nigaṇṭha Dīghatapasī… A third time the Nigaṇṭha Dīghatapasī said to the Nigaṇṭha Nāṭaputta: ‘‘Venerable Sir, I have heard… might become a disciple of Upāli the householder.’’
Lần thứ hai, Nigantha Dīghatapassī… (như trên)… lần thứ ba, Nigantha Dīghatapassī nói với Nigantha Nāṭaputta rằng: “Bạch Thế Tôn, con đã nghe… (như trên)… sẽ trở thành đệ tử của gia chủ Upāli.”
‘‘Handāhaṃ, bhante, gacchāmi yāva jānāmi yadi vā upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato yadi vā no’’ti.
‘‘Well then, Venerable Sir, I will go to find out whether Upāli the householder has become a disciple of the ascetic Gotama or not.’’
“Bạch Thế Tôn, xin cho con đi để tìm hiểu xem liệu gia chủ Upāli có trở thành đệ tử của Sa-môn Gotama hay không.”
‘‘Gaccha tvaṃ, tapassi, jānāhi yadi vā upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato yadi vā no’’ti.
‘‘Go, Tapasī, and find out whether Upāli the householder has become a disciple of the ascetic Gotama or not.’’
“Này Tapassī, ngươi hãy đi và tìm hiểu xem liệu gia chủ Upāli có trở thành đệ tử của Sa-môn Gotama hay không.”
194
72. Atha kho dīghatapassī nigaṇṭho yena upālissa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami.
72. Then the Nigaṇṭha Dīghatapasī approached the dwelling of Upāli the householder.
72. Rồi Nigantha Dīghatapassī đi đến nhà của gia chủ Upāli.
Addasā kho dovāriko dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ dūratova āgacchantaṃ.
The doorkeeper saw the Nigaṇṭha Dīghatapasī approaching from afar.
Người gác cổng thấy Nigantha Dīghatapassī đang đến từ xa.
Disvāna dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ etadavoca – ‘‘tiṭṭha, bhante, mā pāvisi.
Having seen the Nigaṇṭha Dīghatapasī, he said to him: ‘‘Stop, venerable sir, do not enter.
Thấy Nigantha Dīghatapassī, người gác cổng nói: “Thưa ngài, xin hãy đứng lại, đừng vào.
Ajjatagge upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato.
From today onwards, Upāli the householder has become a disciple of the ascetic Gotama.
Từ hôm nay, gia chủ Upāli đã trở thành đệ tử của Sa-môn Gotama.
Āvaṭaṃ dvāraṃ nigaṇṭhānaṃ nigaṇṭhīnaṃ, anāvaṭaṃ dvāraṃ bhagavato bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ.
The door is closed to the Nigaṇṭhas and Nigaṇṭhīs, but the door is open to the Blessed One, to the bhikkhus, bhikkhunīs, laymen, and laywomen.
Cửa đã đóng với các Nigantha và Niganthī, nhưng cửa luôn mở rộng cho Thế Tôn, chư Tỳ-khưu, chư Tỳ-khưu-ni, các cận sự nam và các cận sự nữ.
Sace te, bhante, piṇḍakena attho, ettheva tiṭṭha, ettheva te āharissantī’’ti.
If you, venerable sir, desire alms food, wait right here, they will bring it to you right here.’’
Thưa ngài, nếu ngài cần thức ăn, xin hãy đứng lại đây, họ sẽ mang đến cho ngài tại đây.”
‘‘Na me, āvuso, piṇḍakena attho’’ti vatvā tato paṭinivattitvā yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘saccaṃyeva kho, bhante, yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato.
‘‘I have no need for alms food, friend,’’ he said, and turning back from there, he approached the Nigaṇṭha Nāṭaputta; having approached, he said to the Nigaṇṭha Nāṭaputta: ‘‘It is indeed true, Venerable Sir, that Upāli the householder has become a disciple of the ascetic Gotama.
“Này bạn, ta không cần thức ăn,” nói xong, ông quay trở lại và đi đến chỗ Nigantha Nāṭaputta; đến nơi, ông nói với Nigantha Nāṭaputta rằng: “Bạch Thế Tôn, quả thật gia chủ Upāli đã trở thành đệ tử của Sa-môn Gotama.
Etaṃ kho te ahaṃ, bhante, nālatthaṃ na kho me, bhante, ruccati yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa vādaṃ āropeyya.
Venerable Sir, I could not prevent you from hearing this, nor, Venerable Sir, do I approve that Upāli the householder should impose a view upon the ascetic Gotama.
Bạch Thế Tôn, con đã không thể thuyết phục được ngài, con không đồng ý với việc gia chủ Upāli lại trở thành đệ tử của Sa-môn Gotama.
Samaṇo hi, bhante, gotamo māyāvī āvaṭṭaniṃ māyaṃ jānāti yāya aññatitthiyānaṃ sāvake āvaṭṭetīti.
For, Venerable Sir, the ascetic Gotama is a magician who knows a converting magic by which he converts the disciples of other sects.
Bạch Thế Tôn, Sa-môn Gotama là một bậc ảo thuật, Ngài biết một loại ảo thuật mê hoặc, nhờ đó Ngài có thể thu hút các đệ tử của các giáo phái khác.
Āvaṭṭo kho te, bhante, upāli gahapati samaṇena gotamena āvaṭṭaniyā māyāyā’’ti.
Venerable Sir, Upāli the householder has been converted by the ascetic Gotama with his converting magic.’’
Bạch Thế Tôn, gia chủ Upāli đã bị Sa-môn Gotama mê hoặc bằng loại ảo thuật mê hoặc đó rồi.”
‘‘Aṭṭhānaṃ kho etaṃ, tapassi, anavakāso yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagaccheyya.
‘‘That is impossible, Tapasī, there is no chance that Upāli the householder would become a disciple of the ascetic Gotama.
“Này Tapassī, điều đó không thể xảy ra, không có lý do gì mà gia chủ Upāli lại trở thành đệ tử của Sa-môn Gotama.
Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ samaṇo gotamo upālissa gahapatissa sāvakattaṃ upagaccheyyā’’ti.
It is possible, however, that the ascetic Gotama might become a disciple of Upāli the householder.’’
Mà điều có thể xảy ra là Sa-môn Gotama sẽ trở thành đệ tử của gia chủ Upāli.”
Dutiyampi kho dīghatapassī nigaṇṭho nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘saccaṃyeva, bhante…pe… upālissa gahapatissa sāvakattaṃ upagaccheyyā’’ti.
A second time the Nigaṇṭha Dīghatapasī said to the Nigaṇṭha Nāṭaputta: ‘‘It is indeed true, Venerable Sir… might become a disciple of Upāli the householder.’’
Lần thứ hai, Nigantha Dīghatapassī nói với Nigantha Nāṭaputta rằng: “Quả thật, bạch Thế Tôn… (như trên)… sẽ trở thành đệ tử của gia chủ Upāli.”
Tatiyampi kho dīghatapassī nigaṇṭho nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘saccaṃyeva kho, bhante…pe… upālissa gahapatissa sāvakattaṃ upagaccheyyā’’ti.
For the third time, Dīghatapasī the Nigaṇṭha said to Nigaṇṭha Nāṭaputta: “Indeed, venerable sir… Upāli the householder has become a disciple of the ascetic Gotama.”
Lần thứ ba, Nigaṇṭha Dīghatapassī nói với Nigaṇṭha Nāṭaputta rằng: “Thật vậy, bạch Ngài...* đã quy y làm đệ tử.”
‘‘Handa cāhaṃ, tapassi, gacchāmi yāva cāhaṃ sāmaṃyeva jānāmi yadi vā upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato yadi vā no’’ti.
*: “Well then, ascetic, I shall go, and by myself, I shall know whether Upāli the householder has become a disciple of the ascetic Gotama or not.”
“Này khổ hạnh giả, vậy ta sẽ đi để tự mình biết rõ xem Upāli gia chủ đã quy y làm đệ tử của Sa-môn Gotama hay chưa.”
195
Atha kho nigaṇṭho nāṭaputto mahatiyā nigaṇṭhaparisāya saddhiṃ yena upālissa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami.
Then Nigaṇṭha Nāṭaputta, together with a large assembly of Nigaṇṭhas, approached Upāli the householder’s dwelling.
Rồi Nigaṇṭha Nāṭaputta cùng với một đoàn Nigaṇṭha lớn đi đến nhà của Upāli gia chủ.
Addasā kho dovāriko nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ dūratova āgacchantaṃ.
The doorkeeper saw Nigaṇṭha Nāṭaputta approaching from afar.
Người gác cổng nhìn thấy Nigaṇṭha Nāṭaputta đang đi đến từ đằng xa.
Disvāna nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘tiṭṭha, bhante, mā pāvisi.
Having seen Nigaṇṭha Nāṭaputta, he said to him: “Wait, venerable sir, do not enter.
Thấy vậy, người gác cổng nói với Nigaṇṭha Nāṭaputta: “Bạch Ngài, xin dừng lại, đừng vào.
Ajjatagge upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato.
From today onwards, Upāli the householder has become a disciple of the ascetic Gotama.
Từ hôm nay, Upāli gia chủ đã quy y làm đệ tử của Sa-môn Gotama.
Āvaṭaṃ dvāraṃ nigaṇṭhānaṃ nigaṇṭhīnaṃ, anāvaṭaṃ dvāraṃ bhagavato bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ.
The door is closed to Nigaṇṭhas and Nigaṇṭhīs; the door is open to the Blessed One’s bhikkhus, bhikkhunīs, male lay followers, and female lay followers.
Cổng đã đóng đối với các Nigaṇṭha nam và Nigaṇṭha nữ, cổng đã mở đối với các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu-ni, Ưu-bà-tắc, Ưu-bà-di của Đức Thế Tôn.
Sace te, bhante, piṇḍakena attho, ettheva tiṭṭha, ettheva te āharissantī’’ti.
If, venerable sir, you desire alms-food, remain right here; they will bring it to you right here.”
Bạch Ngài, nếu Ngài cần vật thực, xin hãy đứng đó, họ sẽ mang đến cho Ngài ở đó.”
‘‘Tena hi, samma dovārika, yena upāli gahapati tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā upāliṃ gahapatiṃ evaṃ vadehi – ‘nigaṇṭho, bhante, nāṭaputto mahatiyā nigaṇṭhaparisāya saddhiṃ bahidvārakoṭṭhake ṭhito; so te dassanakāmo’’’ti.
*: “In that case, my good doorkeeper, go to Upāli the householder; having approached Upāli the householder, say to him: ‘Venerable sir, Nigaṇṭha Nāṭaputta is standing outside the gatehouse with a large assembly of Nigaṇṭhas; he wishes to see you.’”
“Vậy thì, này người gác cổng, hãy đi đến chỗ Upāli gia chủ; sau khi đến, hãy nói với Upāli gia chủ như sau: ‘Bạch Ngài, Nigaṇṭha Nāṭaputta cùng với một đoàn Nigaṇṭha lớn đang đứng ở cổng ngoài; Ngài ấy muốn gặp Ngài.’”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho dovāriko nigaṇṭhassa nāṭaputtassa paṭissutvā yena upāli gahapati tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā upāliṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘nigaṇṭho, bhante, nāṭaputto mahatiyā nigaṇṭhaparisāya saddhiṃ bahidvārakoṭṭhake ṭhito; so te dassanakāmo’’ti.
“Yes, venerable sir,” the doorkeeper replied to Nigaṇṭha Nāṭaputta, and having approached Upāli the householder, he said to Upāli the householder: “Venerable sir, Nigaṇṭha Nāṭaputta is standing outside the gatehouse with a large assembly of Nigaṇṭhas; he wishes to see you.”
“Vâng, bạch Ngài,” người gác cổng vâng lời Nigaṇṭha Nāṭaputta, đi đến chỗ Upāli gia chủ; sau khi đến, nói với Upāli gia chủ rằng: “Bạch Ngài, Nigaṇṭha Nāṭaputta cùng với một đoàn Nigaṇṭha lớn đang đứng ở cổng ngoài; Ngài ấy muốn gặp Ngài.”
‘‘Tena hi, samma dovārika, majjhimāya dvārasālāya āsanāni paññapehī’’ti.
*: “In that case, my good doorkeeper, prepare seats in the middle gate hall.”
“Vậy thì, này người gác cổng, hãy sắp đặt chỗ ngồi trong sảnh giữa của cổng.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho dovāriko upālissa gahapatissa paṭissutvā majjhimāya dvārasālāya āsanāni paññapetvā yena upāli gahapati tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā upāliṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘paññattāni kho, bhante, majjhimāya dvārasālāya āsanāni.
“Yes, venerable sir,” the doorkeeper replied to Upāli the householder, and having prepared seats in the middle gate hall, he approached Upāli the householder; having approached Upāli the householder, he said to him: “Venerable sir, seats have been prepared in the middle gate hall.
“Vâng, bạch Ngài,” người gác cổng vâng lời Upāli gia chủ, sau khi sắp đặt chỗ ngồi trong sảnh giữa của cổng, đi đến chỗ Upāli gia chủ; sau khi đến, nói với Upāli gia chủ rằng: “Bạch Ngài, chỗ ngồi đã được sắp đặt trong sảnh giữa của cổng.
Yassadāni kālaṃ maññasī’’ti.
Now is the time, venerable sir, as you deem fit.”
Giờ đây, Ngài thấy lúc nào thích hợp thì làm.”
196
73. Atha kho upāli gahapati yena majjhimā dvārasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā yaṃ tattha āsanaṃ aggañca seṭṭhañca uttamañca paṇītañca tattha sāmaṃ nisīditvā dovārikaṃ āmantesi – ‘‘tena hi, samma dovārika, yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ evaṃ vadehi – ‘upāli, bhante, gahapati evamāha – pavisa kira, bhante, sace ākaṅkhasī’’’ti.
73. Then Upāli the householder approached the middle gate hall; having approached it, he sat down himself on the best, chief, supreme, and excellent seat there, and addressed the doorkeeper: “In that case, my good doorkeeper, go to Nigaṇṭha Nāṭaputta; having approached Nigaṇṭha Nāṭaputta, say to him: ‘Venerable sir, Upāli the householder says: Please enter, venerable sir, if you wish.’”
73. Rồi Upāli gia chủ đi đến sảnh giữa của cổng; sau khi đến, ông tự mình ngồi xuống chỗ ngồi cao quý nhất, tốt nhất, tối thượng nhất và trang trọng nhất ở đó, rồi gọi người gác cổng: “Vậy thì, này người gác cổng, hãy đi đến chỗ Nigaṇṭha Nāṭaputta; sau khi đến, hãy nói với Nigaṇṭha Nāṭaputta rằng: ‘Bạch Ngài, Upāli gia chủ nói rằng: Bạch Ngài, nếu Ngài muốn, xin hãy vào.’”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho dovāriko upālissa gahapatissa paṭissutvā yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘upāli, bhante, gahapati evamāha – ‘pavisa kira, bhante, sace ākaṅkhasī’’’ti.
“Yes, venerable sir,” the doorkeeper replied to Upāli the householder, and having approached Nigaṇṭha Nāṭaputta, he said to Nigaṇṭha Nāṭaputta: “Venerable sir, Upāli the householder says: ‘Please enter, venerable sir, if you wish.’”
“Vâng, bạch Ngài,” người gác cổng vâng lời Upāli gia chủ, đi đến chỗ Nigaṇṭha Nāṭaputta; sau khi đến, nói với Nigaṇṭha Nāṭaputta rằng: “Bạch Ngài, Upāli gia chủ nói rằng: ‘Bạch Ngài, nếu Ngài muốn, xin hãy vào.’”
Atha kho nigaṇṭho nāṭaputto mahatiyā nigaṇṭhaparisāya saddhiṃ yena majjhimā dvārasālā tenupasaṅkami.
Then Nigaṇṭha Nāṭaputta, together with a large assembly of Nigaṇṭhas, approached the middle gate hall.
Rồi Nigaṇṭha Nāṭaputta cùng với một đoàn Nigaṇṭha lớn đi đến sảnh giữa của cổng.
Atha kho upāli gahapati – yaṃ sudaṃ pubbe yato passati nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ dūratova āgacchantaṃ disvāna tato paccuggantvā yaṃ tattha āsanaṃ aggañca seṭṭhañca uttamañca paṇītañca taṃ uttarāsaṅgena sammajjitvā* pariggahetvā nisīdāpeti so – dāni yaṃ tattha āsanaṃ aggañca seṭṭhañca uttamañca paṇītañca tattha sāmaṃ nisīditvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘saṃvijjanti kho, bhante, āsanāni; sace ākaṅkhasi, nisīdā’’ti.
Then Upāli the householder—who previously, when he saw Nigaṇṭha Nāṭaputta approaching from afar, would go forth to meet him from that place, sweep and wipe with his upper robe, and take possession of the best, chief, supreme, and excellent seat there, and seat him—now, having himself sat down on the best, chief, supreme, and excellent seat there, said to Nigaṇṭha Nāṭaputta: “Venerable sir, seats are available; if you wish, please be seated.”
Rồi Upāli gia chủ – người mà trước đây, hễ thấy Nigaṇṭha Nāṭaputta đang đi đến từ đằng xa thì liền đi ra đón, rồi dùng áo choàng trên vai phủi sạch và giữ chỗ ngồi cao quý nhất, tốt nhất, tối thượng nhất và trang trọng nhất ở đó, rồi mời Ngài ngồi – giờ đây, ông tự mình ngồi xuống chỗ ngồi cao quý nhất, tốt nhất, tối thượng nhất và trang trọng nhất ở đó, rồi nói với Nigaṇṭha Nāṭaputta: “Bạch Ngài, có những chỗ ngồi; nếu Ngài muốn, xin hãy ngồi.”
Evaṃ vutte, nigaṇṭho nāṭaputto upāliṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘ummattosi tvaṃ, gahapati, dattosi tvaṃ, gahapati!
When this was said, Nigaṇṭha Nāṭaputta said to Upāli the householder: “You are mad, householder! You are foolish, householder!
Khi được nói như vậy, Nigaṇṭha Nāṭaputta nói với Upāli gia chủ: “Này gia chủ, ông bị điên rồi, này gia chủ, ông bị ngu rồi!
‘Gacchāmahaṃ, bhante, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropessāmī’ti gantvā mahatāsi vādasaṅghāṭena paṭimukko āgato.
‘Venerable sir, I shall go to refute the ascetic Gotama’s doctrine,’ you went, and you have returned completely overwhelmed by a great onslaught of doctrine.
Ông nói: ‘Bạch Ngài, tôi sẽ đi tranh luận với Sa-môn Gotama,’ nhưng sau khi đi, ông lại trở về với một cái mũ tranh luận lớn trên đầu.
Seyyathāpi, gahapati, puriso aṇḍahārako gantvā ubbhatehi aṇḍehi āgaccheyya, seyyathā vā pana gahapati puriso akkhikahārako gantvā ubbhatehi akkhīhi āgaccheyya; evameva kho tvaṃ, gahapati, ‘gacchāmahaṃ, bhante, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropessāmī’ti gantvā mahatāsi vādasaṅghāṭena paṭimukko āgato.
Just as, householder, a man who went to have his testicles removed would return with his testicles removed; or just as, householder, a man who went to have his eyes removed would return with his eyes removed; even so, householder, ‘Venerable sir, I shall go to refute the ascetic Gotama’s doctrine,’ you went, and you have returned completely overwhelmed by a great onslaught of doctrine.
Này gia chủ, ví như một người đàn ông đi lấy tinh hoàn, rồi trở về với tinh hoàn đã bị cắt bỏ; hoặc ví như một người đàn ông đi lấy mắt, rồi trở về với mắt đã bị móc ra; cũng vậy, này gia chủ, ông nói: ‘Bạch Ngài, tôi sẽ đi tranh luận với Sa-môn Gotama,’ nhưng sau khi đi, ông lại trở về với một cái mũ tranh luận lớn trên đầu.
Āvaṭṭosi kho tvaṃ, gahapati, samaṇena gotamena āvaṭṭaniyā māyāyā’’ti.
You have been swayed, householder, by the ascetic Gotama’s swaying magic.”
Này gia chủ, ông đã bị Sa-môn Gotama mê hoặc bằng một loại ma thuật mê hoặc.”
197
74. ‘‘Bhaddikā, bhante, āvaṭṭanī māyā; kalyāṇī, bhante, āvaṭṭanī māyā; piyā me, bhante, ñātisālohitā imāya āvaṭṭaniyā āvaṭṭeyyuṃ; piyānampi me assa ñātisālohitānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya; sabbe cepi, bhante, khattiyā imāya āvaṭṭaniyā āvaṭṭeyyuṃ; sabbesānampissa khattiyānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya; sabbe cepi, bhante, brāhmaṇā…pe… vessā…pe… suddā imāya āvaṭṭaniyā āvaṭṭeyyuṃ; sabbesānampissa suddānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya; sadevako cepi, bhante, loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā imāya āvaṭṭaniyā āvaṭṭeyyuṃ; sadevakassapissa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti.
74. “Venerable sir, it is a fine swaying magic! Venerable sir, it is an excellent swaying magic! Venerable sir, if my beloved relatives and kinsmen were to be swayed by this swaying magic, it would be for the long-term benefit and happiness of my beloved relatives and kinsmen. And if all khattiyas, venerable sir, were to be swayed by this swaying magic, it would be for the long-term benefit and happiness of all khattiyas. And if all brahmins… if all vessas… if all suddas were to be swayed by this swaying magic, it would be for the long-term benefit and happiness of all suddas. And if the entire world, venerable sir, with its Māras, Brahmas, with its ascetics and brahmins, its gods and humans, were to be swayed by this swaying magic, it would be for the long-term benefit and happiness of the entire world with its Māras, Brahmas, with its ascetics and brahmins, its gods and humans.
74. “Bạch Ngài, ma thuật mê hoặc ấy thật tốt đẹp; bạch Ngài, ma thuật mê hoặc ấy thật thiện lành; bạch Ngài, nếu bà con thân quyến của con bị mê hoặc bởi ma thuật mê hoặc này, thì điều đó sẽ mang lại lợi ích và hạnh phúc lâu dài cho bà con thân quyến của con; bạch Ngài, nếu tất cả các Sát-đế-lỵ bị mê hoặc bởi ma thuật mê hoặc này, thì điều đó sẽ mang lại lợi ích và hạnh phúc lâu dài cho tất cả các Sát-đế-lỵ; bạch Ngài, nếu tất cả các Bà-la-môn... các Phệ-xá... các Thủ-đà bị mê hoặc bởi ma thuật mê hoặc này, thì điều đó sẽ mang lại lợi ích và hạnh phúc lâu dài cho tất cả các Thủ-đà; bạch Ngài, nếu toàn bộ thế giới này cùng với chư Thiên, Ma-vương, Phạm Thiên, cùng với chư Sa-môn, Bà-la-môn, loài người và chư Thiên bị mê hoặc bởi ma thuật mê hoặc này, thì điều đó sẽ mang lại lợi ích và hạnh phúc lâu dài cho toàn bộ thế giới này cùng với chư Thiên, Ma-vương, Phạm Thiên, cùng với chư Sa-môn, Bà-la-môn, loài người và chư Thiên.
Tena hi, bhante, upamaṃ te karissāmi.
In that case, venerable sir, I shall give you a simile.
Vậy thì, bạch Ngài, con sẽ đưa ra một ví dụ cho Ngài.
Upamāya pidhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti.
By a simile, some discerning persons here understand the meaning of what is said.
Bằng ví dụ, một số người thông minh hiểu được ý nghĩa của lời nói.”
198
75. ‘‘Bhūtapubbaṃ, bhante, aññatarassa brāhmaṇassa jiṇṇassa vuḍḍhassa mahallakassa daharā māṇavikā pajāpatī ahosi gabbhinī upavijaññā.
75. “Once upon a time, venerable sir, a certain brahmin, old, aged, advanced in years, had a young maiden as a wife, who was pregnant and close to childbirth.
75. “Bạch Ngài, thuở xưa, có một Bà-la-môn già, lớn tuổi, cao niên, có một người vợ trẻ đang mang thai, sắp sinh nở.
Atha kho, bhante, sā māṇavikā taṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘gaccha tvaṃ, brāhmaṇa, āpaṇā makkaṭacchāpakaṃ kiṇitvā ānehi, yo me kumārakassa kīḷāpanako bhavissatī’ti.
Then, venerable sir, that maiden said to that brahmin: ‘Go, brahmin, and buy a monkey cub from the market and bring it, for it will be a plaything for my baby boy.’
Rồi, bạch Ngài, người phụ nữ trẻ đó nói với Bà-la-môn ấy: ‘Này Bà-la-môn, ông hãy đi chợ mua một con khỉ con về, nó sẽ là đồ chơi cho con trai của tôi.’
Evaṃ vutte, so brāhmaṇo taṃ māṇavikaṃ etadavoca – ‘āgamehi tāva, bhoti, yāva vijāyati.
When this was said, that brahmin said to that maiden: ‘Wait, my lady, until you give birth.
Khi được nói như vậy, Bà-la-môn ấy nói với người phụ nữ trẻ đó: ‘Này cô, hãy đợi một chút cho đến khi cô sinh nở.
Sace tvaṃ, bhoti, kumārakaṃ vijāyissasi, tassā te ahaṃ āpaṇā makkaṭacchāpakaṃ kiṇitvā ānessāmi, yo te kumārakassa kīḷāpanako bhavissati.
If, my lady, you give birth to a boy, I will buy a monkey cub from the market and bring it for you, which will be a plaything for your boy.
Nếu cô sinh một bé trai, tôi sẽ đi chợ mua một con khỉ con về cho cô, nó sẽ là đồ chơi cho con trai của cô.
Sace pana tvaṃ, bhoti, kumārikaṃ vijāyissasi, tassā te ahaṃ āpaṇā makkaṭacchāpikaṃ kiṇitvā ānessāmi, yā te kumārikāya kīḷāpanikā bhavissatī’ti.
But if, my lady, you give birth to a girl, I will buy a female monkey cub from the market and bring it for you, which will be a plaything for your girl.’
Còn nếu cô sinh một bé gái, tôi sẽ đi chợ mua một con khỉ con cái về cho cô, nó sẽ là đồ chơi cho con gái của cô.’
Dutiyampi kho, bhante, sā māṇavikā…pe… tatiyampi kho, bhante, sā māṇavikā taṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘gaccha tvaṃ, brāhmaṇa, āpaṇā makkaṭacchāpakaṃ kiṇitvā ānehi, yo me kumārakassa kīḷāpanako bhavissatī’ti.
For the second time, venerable sir, that maiden… and for the third time, venerable sir, that maiden said to that brahmin: ‘Go, brahmin, and buy a monkey cub from the market and bring it, for it will be a plaything for my baby boy.’
Lần thứ hai, bạch Ngài, người phụ nữ trẻ đó... lần thứ ba, bạch Ngài, người phụ nữ trẻ đó nói với Bà-la-môn ấy: ‘Này Bà-la-môn, ông hãy đi chợ mua một con khỉ con về, nó sẽ là đồ chơi cho con trai của tôi.’”
Atha kho, bhante, so brāhmaṇo tassā māṇavikāya sāratto paṭibaddhacitto āpaṇā makkaṭacchāpakaṃ kiṇitvā ānetvā taṃ māṇavikaṃ etadavoca – ‘ayaṃ te, bhoti, āpaṇā makkaṭacchāpako kiṇitvā ānīto, yo te kumārakassa kīḷāpanako bhavissatī’ti.
Then, Venerable Sir, that brahmin, deeply enamoured of that young woman, with his mind bound to her, bought a baby monkey from the market, brought it, and said to that young woman: ‘Here, lady, this baby monkey has been bought from the market and brought for you; it will be a plaything for your son.’
Thưa Tôn giả, rồi thì vị Bà-la-môn ấy, vì say đắm và tâm trí bị ràng buộc bởi cô gái trẻ ấy, đã mua một con khỉ con từ chợ mang về và nói với cô gái trẻ ấy rằng: ‘Này cô, đây là con khỉ con tôi đã mua từ chợ mang về cho cô, nó sẽ là đồ chơi cho đứa con trai của cô.’
Evaṃ vutte, bhante, sā māṇavikā taṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘gaccha tvaṃ, brāhmaṇa, imaṃ makkaṭacchāpakaṃ ādāya yena rattapāṇi rajataputto tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā rattapāṇiṃ rajakaputtaṃ evaṃ vadehi – icchāmahaṃ, samma rattapāṇi, imaṃ makkaṭacchāpakaṃ pītāvalepanaṃ nāma raṅgajātaṃ rajitaṃ ākoṭitapaccākoṭitaṃ ubhatobhāgavimaṭṭha’nti.
When this was said, Venerable Sir, that young woman said to that brahmin: ‘Go, brahmin, take this baby monkey and approach Rattapāṇi, the washerman’s son. Having approached Rattapāṇi, the washerman’s son, say to him thus: “Friend Rattapāṇi, I wish for this baby monkey to be dyed with a dye-stuff called pītāvalepana, beaten and re-beaten, and smoothed on both sides.”’
Thưa Tôn giả, khi được nói vậy, cô gái trẻ ấy liền nói với vị Bà-la-môn ấy rằng: ‘Này Bà-la-môn, ông hãy mang con khỉ con này đến chỗ người thợ nhuộm Rattapāṇi. Đến nơi, ông hãy nói với người thợ nhuộm Rattapāṇi rằng: “Này Rattapāṇi hiền hữu, tôi muốn con khỉ con này được nhuộm bằng loại thuốc nhuộm tên là pītāvalepana, được giặt giũ kỹ càng, được chà xát sạch sẽ cả hai mặt.”’
199
‘‘Atha kho, bhante, so brāhmaṇo tassā māṇavikāya sāratto paṭibaddhacitto taṃ makkaṭacchāpakaṃ ādāya yena rattapāṇi rajakaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā rattapāṇiṃ rajakaputtaṃ etadavoca – ‘icchāmahaṃ, samma rattapāṇi, imaṃ makkaṭacchāpakaṃ pītāvalepanaṃ nāma raṅgajātaṃ rajitaṃ ākoṭitapaccākoṭitaṃ ubhatobhāgavimaṭṭha’nti.
‘‘Then, Venerable Sir, that brahmin, deeply enamoured of that young woman, with his mind bound to her, took that baby monkey and approached Rattapāṇi, the washerman’s son. Having approached Rattapāṇi, the washerman’s son, he said to him: ‘Friend Rattapāṇi, I wish for this baby monkey to be dyed with a dye-stuff called pītāvalepana, beaten and re-beaten, and smoothed on both sides.’
“Thưa Tôn giả, rồi thì vị Bà-la-môn ấy, vì say đắm và tâm trí bị ràng buộc bởi cô gái trẻ ấy, đã mang con khỉ con ấy đến chỗ người thợ nhuộm Rattapāṇi. Đến nơi, ông ta nói với người thợ nhuộm Rattapāṇi rằng: ‘Này Rattapāṇi hiền hữu, tôi muốn con khỉ con này được nhuộm bằng loại thuốc nhuộm tên là pītāvalepana, được giặt giũ kỹ càng, được chà xát sạch sẽ cả hai mặt.’
Evaṃ vutte, bhante, rattapāṇi rajakaputto taṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘ayaṃ kho te, makkaṭacchāpako raṅgakkhamo hi kho, no ākoṭanakkhamo, no vimajjanakkhamo’ti.
When this was said, Venerable Sir, Rattapāṇi, the washerman’s son, said to that brahmin: ‘This baby monkey of yours is suitable for dyeing, but it is not suitable for beating, nor is it suitable for smoothing.’
Thưa Tôn giả, khi được nói vậy, người thợ nhuộm Rattapāṇi liền nói với vị Bà-la-môn ấy rằng: ‘Này Bà-la-môn, con khỉ con này của ông chỉ thích hợp để nhuộm, nhưng không thích hợp để giặt giũ, không thích hợp để chà xát.’
Evameva kho, bhante, bālānaṃ nigaṇṭhānaṃ vādo raṅgakkhamo hi kho bālānaṃ no paṇḍitānaṃ, no anuyogakkhamo, no vimajjanakkhamo.
Just so, Venerable Sir, the doctrine of the foolish Nigaṇṭhas is indeed suitable for dyeing for the foolish, but not for the wise; it is not suitable for examination, nor is it suitable for smoothing.
Cũng vậy, thưa Tôn giả, lời nói của các Nigaṇṭha ngu muội chỉ thích hợp với những người ngu muội chứ không thích hợp với những người trí tuệ; không thích hợp để thẩm tra, không thích hợp để chà xát.
Atha kho, bhante, so brāhmaṇo aparena samayena navaṃ dussayugaṃ ādāya yena rattapāṇi rajakaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā rattapāṇiṃ rajakaputtaṃ etadavoca – ‘icchāmahaṃ, samma rattapāṇi, imaṃ navaṃ dussayugaṃ pītāvalepanaṃ nāma raṅgajātaṃ rajitaṃ ākoṭitapaccākoṭitaṃ ubhatobhāgavimaṭṭha’nti.
Then, Venerable Sir, that brahmin, at another time, took a new set of cloths and approached Rattapāṇi, the washerman’s son. Having approached Rattapāṇi, the washerman’s son, he said to him: ‘Friend Rattapāṇi, I wish for this new set of cloths to be dyed with a dye-stuff called pītāvalepana, beaten and re-beaten, and smoothed on both sides.’
Thưa Tôn giả, rồi thì một thời gian sau, vị Bà-la-môn ấy mang một cặp vải mới đến chỗ người thợ nhuộm Rattapāṇi. Đến nơi, ông ta nói với người thợ nhuộm Rattapāṇi rằng: ‘Này Rattapāṇi hiền hữu, tôi muốn cặp vải mới này được nhuộm bằng loại thuốc nhuộm tên là pītāvalepana, được giặt giũ kỹ càng, được chà xát sạch sẽ cả hai mặt.’
Evaṃ vutte, bhante, rattapāṇi rajakaputto taṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘idaṃ kho te, bhante, navaṃ dussayugaṃ raṅgakkhamañceva ākoṭanakkhamañca vimajjanakkhamañcā’ti.
When this was said, Venerable Sir, Rattapāṇi, the washerman’s son, said to that brahmin: ‘This new set of cloths of yours, Venerable Sir, is suitable for dyeing, suitable for beating, and suitable for smoothing.’
Thưa Tôn giả, khi được nói vậy, người thợ nhuộm Rattapāṇi liền nói với vị Bà-la-môn ấy rằng: ‘Này Bà-la-môn, cặp vải mới này của ông vừa thích hợp để nhuộm, vừa thích hợp để giặt giũ, vừa thích hợp để chà xát.’
Evameva kho, bhante, tassa bhagavato vādo arahato sammāsambuddhassa raṅgakkhamo ceva paṇḍitānaṃ no bālānaṃ, anuyogakkhamo ca vimajjanakkhamo cā’’ti.
Just so, Venerable Sir, the doctrine of that Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, is suitable for dyeing for the wise, but not for the foolish; it is suitable for examination and suitable for smoothing.’’
Cũng vậy, thưa Tôn giả, lời nói của Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, vừa thích hợp với những người trí tuệ chứ không thích hợp với những người ngu muội; vừa thích hợp để thẩm tra, vừa thích hợp để chà xát.”
200
‘‘Sarājikā kho, gahapati, parisā evaṃ jānāti – ‘upāli gahapati nigaṇṭhassa nāṭaputtassa sāvako’ti.
‘‘The assembly with the king, householder, knows thus: ‘Upāli the householder is a disciple of Nigaṇṭha Nāṭaputta.’
“Này gia chủ, hội chúng cùng với nhà vua đều biết rằng: ‘Gia chủ Upāli là đệ tử của Nigaṇṭha Nāṭaputta.’
Kassa taṃ, gahapati, sāvakaṃ dhāremā’’ti?
Whose disciple, householder, shall we regard you to be?’’
Này gia chủ, chúng ta nên xem ông là đệ tử của ai đây?”
Evaṃ vutte, upāli gahapati uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘tena hi, bhante, suṇohi yassāhaṃ sāvako’’ti –
When this was said, Upāli the householder rose from his seat, arranged his upper robe over one shoulder, and, having raised his joined palms towards the Blessed One, said to Nigaṇṭha Nāṭaputta: ‘‘Then, Venerable Sir, listen to whose disciple I am’’—
Thưa Tôn giả, khi được nói vậy, gia chủ Upāli đứng dậy từ chỗ ngồi, vắt y thượng qua một bên vai, chắp tay hướng về phía Đức Thế Tôn, rồi nói với Nigaṇṭha Nāṭaputta rằng: “Vậy thì, thưa Tôn giả, xin hãy lắng nghe con là đệ tử của ai đây.” –
201
76.
76.
76.
202
‘‘Dhīrassa vigatamohassa, pabhinnakhīlassa vijitavijayassa;
‘‘I am a disciple of that Blessed One who is wise, devoid of delusion, whose five mental fetters are broken, who has conquered all victories;
Con là đệ tử của bậc Trí tuệ, đã đoạn trừ si mê, đã phá tan năm chướng ngại tâm, đã chiến thắng mọi chiến thắng;
203
Anīghassa susamacittassa, vuddhasīlassa sādhupaññassa;
who is free from suffering, whose mind is perfectly composed, whose virtue is perfected, whose wisdom is excellent;
bậc không khổ não, tâm ý an tịnh, giới đức tăng trưởng, trí tuệ thù thắng;
204
Vesamantarassa* vimalassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.
who has crossed over uneven passions, who is stainless. I am a disciple of that Blessed One.
bậc vượt qua mọi chướng ngại, không cấu uế, Đức Thế Tôn ấy.
205
‘‘Akathaṃkathissa tusitassa, vantalokāmisassa muditassa;
‘‘I am a disciple of that Blessed One who is free from doubt, whose mind is delighted, who has renounced worldly allurements, who is joyful;
Con là đệ tử của bậc không nghi hoặc, an lạc, đã nhổ bỏ mọi tham đắm thế gian, hoan hỷ;
206
Katasamaṇassa manujassa, antimasārīrassa narassa;
who has accomplished the ascetic life, who is a true human being, whose body is the last, who is the best of men;
bậc đã hoàn thành đời sống Sa-môn, là con người chân thật, mang thân cuối cùng, là bậc nam nhân;
207
Anopamassa virajassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.
who is incomparable, who is dust-free. I am a disciple of that Blessed One.
bậc vô song, không trần cấu, Đức Thế Tôn ấy.
208
‘‘Asaṃsayassa kusalassa, venayikassa sārathivarassa;
‘‘I am a disciple of that Blessed One who is free from uncertainty, who is skilled, who is a discipliner of beings, who is the supreme charioteer;
Con là đệ tử của bậc không hoài nghi, thiện xảo, bậc điều ngự chúng sinh, là người đánh xe tối thượng;
209
Anuttarassa ruciradhammassa, nikkaṅkhassa pabhāsakassa* ;
who is unsurpassed, whose Dhamma is pure, who is free from doubt, who illuminates;
bậc vô thượng, có Pháp đẹp, không do dự, là bậc chiếu sáng;
210
Mānacchidassa vīrassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.
who has cut off conceit, who is heroic. I am a disciple of that Blessed One.
bậc đã đoạn trừ kiêu mạn, là bậc anh hùng, Đức Thế Tôn ấy.
211
‘‘Nisabhassa appameyyassa, gambhīrassa monapattassa;
‘‘I am a disciple of that Blessed One who is a bull (foremost), immeasurable, profound, who has attained the silent wisdom;
Con là đệ tử của bậc Ni-sabhà (vĩ đại), vô lượng, thâm sâu, đã đạt được sự tịch tịnh;
212
Khemaṅkarassa vedassa, dhammaṭṭhassa saṃvutattassa;
who brings security, who possesses knowledge, who is established in Dhamma, whose self is restrained;
bậc mang lại an ổn, đầy đủ trí tuệ, an trú trong Chánh Pháp, có tự ngã được chế ngự;
213
Saṅgātigassa muttassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.
who has gone beyond attachment, who is liberated. I am a disciple of that Blessed One.
bậc đã vượt qua mọi ràng buộc, đã giải thoát, Đức Thế Tôn ấy.
214
‘‘Nāgassa pantasenassa, khīṇasaṃyojanassa muttassa;
‘‘I am a disciple of that Blessed One who is an elephant (noble), whose army of defilements is dispersed, whose fetters are destroyed, who is liberated;
Con là đệ tử của bậc Nāga (vĩ đại), có quân đội đã lui tan, đã đoạn trừ mọi kiết sử, đã giải thoát;
215
Paṭimantakassa* dhonassa, pannadhajassa vītarāgassa;
who can refute all opposing views, who is cleansed (of defilements), whose banner of conceit is lowered, who is free from passion;
bậc có thể phản bác mọi tà kiến, đã gột rửa mọi cấu uế, đã hạ cờ kiêu mạn, đã ly tham;
216
Dantassa nippapañcassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.
who is tamed, who is free from proliferation. I am a disciple of that Blessed One.
bậc đã điều phục, không hý luận, Đức Thế Tôn ấy.
217
‘‘Isisattamassa akuhassa, tevijjassa brahmapattassa;
‘‘I am a disciple of that Blessed One who is the seventh sage, who is without guile, who possesses the three knowledges, who has attained the Brahma-state;
Con là đệ tử của bậc hiền triết thứ bảy, không xảo trá, có Tam Minh, đã đạt được Phạm Hạnh;
218
Nhātakassa* padakassa, passaddhassa viditavedassa;
who is purified, who is skilled in words, who is tranquil, who knows what is known;
bậc đã gột rửa mọi phiền não, thiện xảo trong ngôn ngữ, đã an tịnh, đã thấu hiểu mọi điều cần biết;
219
Purindadassa sakkassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.
who is the chief giver of the highest Dhamma. I am a disciple of that Blessed One.
bậc Purindada (ban tặng đầu tiên), Sakkā (có khả năng), Đức Thế Tôn ấy.
220
‘‘Ariyassa bhāvitattassa, pattipattassa veyyākaraṇassa;
‘‘I am a disciple of that Blessed One who is noble, whose mind is developed, who has attained attainment, who is an expounder;
Con là đệ tử của bậc Thánh, có tự ngã được tu tập, đã đạt được thành tựu, là bậc giảng giải;
221
Satimato vipassissa, anabhinatassa no apanatassa;
who is mindful, who sees insight, who is neither biased nor alienated;
bậc có chánh niệm, có tuệ quán, không thiên vị, không xa lánh;
222
Anejassa vasippattassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.
who is free from craving, who has attained mastery. I am a disciple of that Blessed One.
bậc không dao động, đã đạt được quyền năng, Đức Thế Tôn ấy.
223
‘‘Samuggatassa* jhāyissa, ananugatantarassa suddhassa;
‘‘I am a disciple of that Blessed One who is thoroughly arisen, who is a meditator, whose internal defilements are not followed, who is pure;
Con là đệ tử của bậc đã xuất hiện hoàn toàn, có thiền định, không có sự khác biệt bên trong, thanh tịnh;
224
Asitassa hitassa* , pavivittassa aggappattassa;
who is unattached, who brings benefit, who is secluded, who has attained the supreme;
bậc không bị ràng buộc, là lợi ích, sống độc cư, đã đạt được tối thượng;
225
Tiṇṇassa tārayantassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.
who has crossed over and helps others cross over. I am a disciple of that Blessed One.
bậc đã vượt qua (khổ), đang cứu độ (chúng sinh), Đức Thế Tôn ấy.
226
‘‘Santassa bhūripaññassa, mahāpaññassa vītalobhassa;
‘‘I am a disciple of that Blessed One who is tranquil, of vast wisdom, of great wisdom, who is free from greed;
Con là đệ tử của bậc an tịnh, có quảng đại trí tuệ, có đại trí tuệ, đã ly tham;
227
Tathāgatassa sugatassa, appaṭipuggalassa asamassa;
who is the Tathāgata, the Sugata, an incomparable person, unequalled;
bậc Như Lai, Thiện Thệ, là người vô song, không sánh bằng;
228
Visāradassa nipuṇassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.
who is confident, who is subtle. I am a disciple of that Blessed One.
bậc tự tin, tinh tế, Đức Thế Tôn ấy.
229
‘‘Taṇhacchidassa buddhassa, vītadhūmassa anupalittassa;
‘‘I am a disciple of that Blessed One who has cut off craving, who is the Buddha, who is free from the smoke of defilements, who is unsoiled;
Con là đệ tử của bậc đã đoạn trừ ái, bậc Giác Ngộ, đã ly khói (phiền não), không bị ô nhiễm;
230
Āhuneyyassa yakkhassa, uttamapuggalassa atulassa;
who is worthy of offerings, who manifests power, who is the supreme person, unequalled;
bậc đáng được cúng dường, là Yakkha (có thần lực), là bậc tối thượng, không thể so sánh;
231
Mahato yasaggapattassa, bhagavato tassa sāvakohamasmī’’ti.
who has attained the pinnacle of great fame. I am a disciple of that Blessed One.’’
bậc có đại danh tiếng đã đạt đến đỉnh cao, Đức Thế Tôn ấy.”
232
77. ‘‘Kadā saññūḷhā pana te, gahapati, ime samaṇassa gotamassa vaṇṇā’’ti?
77. ‘‘When, householder, were these praises of the ascetic Gotama composed by you?’’
77. “Này gia chủ, những lời tán thán Sa-môn Gotama này, ông đã tổng hợp lại từ khi nào?”
‘‘Seyyathāpi, bhante, nānāpupphānaṃ mahāpuppharāsi, tamenaṃ dakkho mālākāro vā mālākārantevāsī vā vicittaṃ mālaṃ gantheyya; evameva kho, bhante, so bhagavā anekavaṇṇo anekasatavaṇṇo.
‘‘Just as, Venerable Sir, there is a great heap of various flowers, and a skilled garland-maker or a garland-maker’s apprentice might weave an exquisite garland from it; even so, Venerable Sir, that Blessed One has many qualities, hundreds of qualities.
“Thưa Tôn giả, ví như một đống hoa lớn gồm nhiều loại hoa khác nhau, một người thợ kết hoa khéo léo hoặc một người học việc của thợ kết hoa sẽ kết thành một vòng hoa rực rỡ; cũng vậy, thưa Tôn giả, Đức Thế Tôn ấy có vô vàn phẩm chất, có hàng trăm phẩm chất.
Ko hi, bhante, vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ na karissatī’’ti?
Who, Venerable Sir, would not praise one worthy of praise?’’
Thưa Tôn giả, ai lại không ca ngợi bậc đáng ca ngợi?”
Atha kho nigaṇṭhassa nāṭaputtassa bhagavato sakkāraṃ asahamānassa tattheva uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggacchīti* .
Then, because he could not bear the honor shown to the Blessed One, hot blood gushed from Nigaṇṭha Nāṭaputta’s mouth right there.
Rồi thì, Nigaṇṭha Nāṭaputta, không thể chịu đựng được sự tôn kính dành cho Đức Thế Tôn, đã nôn ra máu nóng ngay tại chỗ.
233
Upālisuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
The Upālisuttaṃ, the sixth, is finished.
Kinh Upāli, thứ sáu, chấm dứt.
234
7. Kukkuravatikasuttaṃ
7. Kukkuravatikasuttaṃ
7. Kinh Kukkuravatika
235
78. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā koliyesu viharati haliddavasanaṃ nāma koliyānaṃ nigamo.
78. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was staying in the Koliya country, at a Koliya market town called Haliddavasana.
78. Tôi nghe như vầy: Một thời, Đức Thế Tôn trú tại làng Haliddavasana, một thị trấn của người Koliya.
Atha kho puṇṇo ca koliyaputto govatiko acelo ca seniyo kukkuravatiko yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā puṇṇo koliyaputto govatiko bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Puṇṇa the Koliyan, a cow-duty ascetic, and Seniya the naked dog-duty ascetic approached the Blessed One. Having approached, Puṇṇa the Koliyan, the cow-duty ascetic, saluted the Blessed One and sat down to one side.
Rồi thì, Puṇṇa, con trai của người Koliya, người thực hành hạnh bò, và Seniya, người khỏa thân thực hành hạnh chó, đã đến chỗ Đức Thế Tôn. Đến nơi, Puṇṇa, con trai của người Koliya, người thực hành hạnh bò, đã đảnh lễ Đức Thế Tôn và ngồi xuống một bên.
Acelo pana seniyo kukkuravatiko bhagavatā saddhiṃ sammodi.
But Seniya the naked dog-duty ascetic exchanged greetings with the Blessed One.
Còn Seniya, người khỏa thân thực hành hạnh chó, đã chào hỏi Đức Thế Tôn.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā kukkurova palikujjitvā* ekamantaṃ nisīdi.
Having exchanged courteous and amiable talk, he crouched down like a dog and sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật và đáng nhớ, ông ta đã nằm cuộn tròn như một con chó và ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho puṇṇo koliyaputto govatiko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, bhante, acelo seniyo kukkuravatiko dukkarakārako chamānikkhittaṃ bhojanaṃ bhuñjati.
Then Puṇṇa the Koliyan, the ox-practitioner, having sat down to one side, said to the Blessed One, ‘‘Venerable Sir, this naked Seniya, the dog-practitioner, performs difficult deeds, eating food placed on the ground.
Lúc ấy, Puṇṇa, con trai của dòng Kolīya, người giữ giới bò, ngồi sang một bên và bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, Seniya, người khỏa thân giữ giới chó này, thực hành hạnh khó làm, ăn thức ăn đặt dưới đất.
Tassa taṃ kukkuravataṃ dīgharattaṃ samattaṃ samādinnaṃ.
That dog-practice has been fully undertaken by him for a long time.
Giới chó đó của người ấy đã được thọ trì trọn vẹn trong một thời gian dài.
Tassa kā gati, ko abhisamparāyo’’ti?
What will be his destination? What will be his future state?’’
Người ấy sẽ có đường tái sinh nào, cảnh giới sau khi chết ra sao?”
‘‘Alaṃ, puṇṇa, tiṭṭhatetaṃ; mā maṃ etaṃ pucchī’’ti.
‘‘Enough, Puṇṇa, let that be; do not ask me about this.’’
“Đủ rồi, Puṇṇa, hãy để việc đó qua một bên; đừng hỏi Ta về điều đó.”
Dutiyampi kho puṇṇo koliyaputto govatiko…pe… tatiyampi kho puṇṇo koliyaputto govatiko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, bhante, acelo seniyo kukkuravatiko dukkarakārako chamānikkhittaṃ bhojanaṃ bhuñjati.
A second time too Puṇṇa the Koliyan, the ox-practitioner… A third time too Puṇṇa the Koliyan, the ox-practitioner, said to the Blessed One, ‘‘Venerable Sir, this naked Seniya, the dog-practitioner, performs difficult deeds, eating food placed on the ground.
Lần thứ hai, Puṇṇa, con trai của dòng Kolīya, người giữ giới bò… Lần thứ ba, Puṇṇa, con trai của dòng Kolīya, người giữ giới bò, bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, Seniya, người khỏa thân giữ giới chó này, thực hành hạnh khó làm, ăn thức ăn đặt dưới đất.
Tassa taṃ kukkuravataṃ dīgharattaṃ samattaṃ samādinnaṃ.
That dog-practice has been fully undertaken by him for a long time.
Giới chó đó của người ấy đã được thọ trì trọn vẹn trong một thời gian dài.
Tassa kā gati, ko abhisamparāyo’’ti?
What will be his destination? What will be his future state?’’
Người ấy sẽ có đường tái sinh nào, cảnh giới sau khi chết ra sao?”
236
79. ‘‘Addhā kho te ahaṃ, puṇṇa, na labhāmi.
79. ‘‘Indeed, Puṇṇa, I cannot prevent you.
79. “Thật vậy, này Puṇṇa, Ta không thể ngăn ngươi.
Alaṃ, puṇṇa, tiṭṭhatetaṃ; mā maṃ etaṃ pucchīti; api ca tyāhaṃ byākarissāmi.
Enough, Puṇṇa, let that be; do not ask me about this; nevertheless, I will explain it to you.
Đủ rồi, Puṇṇa, hãy để việc đó qua một bên; đừng hỏi Ta về điều đó; tuy nhiên, Ta sẽ giải thích cho ngươi.
Idha, puṇṇa, ekacco kukkuravataṃ bhāveti paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ, kukkurasīlaṃ bhāveti paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ, kukkuracittaṃ bhāveti paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ, kukkurākappaṃ bhāveti paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ.
Here, Puṇṇa, some individual develops the dog-practice completely and uninterruptedly, develops the dog-habit completely and uninterruptedly, develops the dog-mind completely and uninterruptedly, develops the dog-demeanor completely and uninterruptedly.
Ở đây, này Puṇṇa, một số người tu tập giới chó một cách trọn vẹn, không gián đoạn; tu tập oai nghi của chó một cách trọn vẹn, không gián đoạn; tu tập tâm của chó một cách trọn vẹn, không gián đoạn; tu tập tư thế của chó một cách trọn vẹn, không gián đoạn.
So kukkuravataṃ bhāvetvā paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ, kukkurasīlaṃ bhāvetvā paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ, kukkuracittaṃ bhāvetvā paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ, kukkurākappaṃ bhāvetvā paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā kukkurānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
Having developed the dog-practice completely and uninterruptedly, having developed the dog-habit completely and uninterruptedly, having developed the dog-mind completely and uninterruptedly, having developed the dog-demeanor completely and uninterruptedly, at the breaking up of the body, after death, he reappears in companionship with dogs.
Người ấy sau khi tu tập giới chó một cách trọn vẹn, không gián đoạn; tu tập oai nghi của chó một cách trọn vẹn, không gián đoạn; tu tập tâm của chó một cách trọn vẹn, không gián đoạn; tu tập tư thế của chó một cách trọn vẹn, không gián đoạn, do thân hoại mạng chung, sẽ tái sinh vào cảnh giới đồng loại với loài chó.
Sace kho panassa evaṃdiṭṭhi hoti – ‘imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vā’ti, sāssa* hoti micchādiṭṭhi.
However, if he holds the view, ‘By this virtue, or by this ascetic practice, or by this austerity, or by this holy life, I shall become a deity or one of the deities,’ that is his wrong view.
Nếu người ấy có tà kiến như vầy: ‘Với giới hạnh này, hay với giới nguyện này, hay với khổ hạnh này, hay với phạm hạnh này, ta sẽ trở thành một vị trời, hay một vị nào đó trong số các vị trời,’ thì đó là tà kiến của người ấy.
Micchādiṭṭhissa* kho ahaṃ, puṇṇa, dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā.
For one with wrong view, Puṇṇa, I declare one of two destinations: either hell or the animal realm.
Này Puṇṇa, đối với người có tà kiến, Ta nói một trong hai đường tái sinh: hoặc địa ngục, hoặc súc sinh.
Iti kho, puṇṇa, sampajjamānaṃ kukkuravataṃ kukkurānaṃ sahabyataṃ upaneti, vipajjamānaṃ niraya’’nti.
Thus, Puṇṇa, a dog-practice that is successfully carried out leads to companionship with dogs; one that fails leads to hell.’’
Như vậy, này Puṇṇa, giới chó nếu thành tựu thì đưa đến cảnh giới đồng loại với loài chó; nếu thất bại thì đưa đến địa ngục.”
Evaṃ vutte, acelo seniyo kukkuravatiko parodi, assūni pavattesi.
When this was said, the naked Seniya, the dog-practitioner, wept and shed tears.
Khi được nói như vậy, Seniya, người khỏa thân giữ giới chó, khóc, nước mắt tuôn rơi.
237
Atha kho bhagavā puṇṇaṃ koliyaputtaṃ govatikaṃ etadavoca – ‘‘etaṃ kho te ahaṃ, puṇṇa, nālatthaṃ.
Then the Blessed One said to Puṇṇa the Koliyan, the ox-practitioner, ‘‘This, Puṇṇa, is what I could not prevent you from asking.
Rồi Thế Tôn nói với Puṇṇa, con trai của dòng Kolīya, người giữ giới bò, rằng: “Này Puṇṇa, Ta đã không thể ngăn ngươi điều đó.
Alaṃ, puṇṇa, tiṭṭhatetaṃ; mā maṃ etaṃ pucchī’’ti.
Enough, Puṇṇa, let that be; do not ask me about this.’’
Đủ rồi, Puṇṇa, hãy để việc đó qua một bên; đừng hỏi Ta về điều đó.”
‘‘Nāhaṃ, bhante, etaṃ rodāmi yaṃ maṃ bhagavā evamāha; api ca me idaṃ, bhante, kukkuravataṃ dīgharattaṃ samattaṃ samādinnaṃ.
‘‘Venerable Sir, I do not weep because the Blessed One said this to me; but, Venerable Sir, this dog-practice has been fully undertaken by me for a long time.
“Bạch Thế Tôn, con không khóc vì Thế Tôn đã nói với con như vậy; nhưng bạch Thế Tôn, giới chó này của con đã được thọ trì trọn vẹn trong một thời gian dài.
Ayaṃ, bhante, puṇṇo koliyaputto govatiko.
Venerable Sir, this is Puṇṇa the Koliyan, the ox-practitioner.
Bạch Thế Tôn, đây là Puṇṇa, con trai của dòng Kolīya, người giữ giới bò.
Tassa taṃ govataṃ dīgharattaṃ samattaṃ samādinnaṃ.
That ox-practice has been fully undertaken by him for a long time.
Giới bò đó của người ấy đã được thọ trì trọn vẹn trong một thời gian dài.
Tassa kā gati, ko abhisamparāyo’’ti?
What will be his destination? What will be his future state?’’
Người ấy sẽ có đường tái sinh nào, cảnh giới sau khi chết ra sao?”
‘‘Alaṃ, seniya, tiṭṭhatetaṃ; mā maṃ etaṃ pucchī’’ti.
‘‘Enough, Seniya, let that be; do not ask me about this.’’
“Đủ rồi, Seniya, hãy để việc đó qua một bên; đừng hỏi Ta về điều đó.”
Dutiyampi kho acelo seniyo…pe… tatiyampi kho acelo seniyo kukkuravatiko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, bhante, puṇṇo koliyaputto govatiko.
A second time too the naked Seniya… A third time too the naked Seniya, the dog-practitioner, said to the Blessed One, ‘‘Venerable Sir, this is Puṇṇa the Koliyan, the ox-practitioner.
Lần thứ hai, Seniya, người khỏa thân… Lần thứ ba, Seniya, người khỏa thân giữ giới chó, bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, đây là Puṇṇa, con trai của dòng Kolīya, người giữ giới bò.
Tassa taṃ govataṃ dīgharattaṃ samattaṃ samādinnaṃ.
That ox-practice has been fully undertaken by him for a long time.
Giới bò đó của người ấy đã được thọ trì trọn vẹn trong một thời gian dài.
Tassa kā gati, ko abhisamparāyo’’ti?
What will be his destination? What will be his future state?’’
Người ấy sẽ có đường tái sinh nào, cảnh giới sau khi chết ra sao?”
238
80. ‘‘Addhā kho te ahaṃ, seniya, na labhāmi.
80. ‘‘Indeed, Seniya, I cannot prevent you.
80. “Thật vậy, này Seniya, Ta không thể ngăn ngươi.
Alaṃ, seniya, tiṭṭhatetaṃ; mā maṃ etaṃ pucchīti; api ca tyāhaṃ byākarissāmi.
Enough, Seniya, let that be; do not ask me about this; nevertheless, I will explain it to you.
Đủ rồi, Seniya, hãy để việc đó qua một bên; đừng hỏi Ta về điều đó; tuy nhiên, Ta sẽ giải thích cho ngươi.
Idha, seniya, ekacco govataṃ bhāveti paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ, gosīlaṃ bhāveti paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ, gocittaṃ bhāveti paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ, gavākappaṃ* bhāveti paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ.
Here, Seniya, some individual develops the ox-practice completely and uninterruptedly, develops the ox-habit completely and uninterruptedly, develops the ox-mind completely and uninterruptedly, develops the ox-demeanor completely and uninterruptedly.
Ở đây, này Seniya, một số người tu tập giới bò một cách trọn vẹn, không gián đoạn; tu tập oai nghi của bò một cách trọn vẹn, không gián đoạn; tu tập tâm của bò một cách trọn vẹn, không gián đoạn; tu tập tư thế của bò một cách trọn vẹn, không gián đoạn.
So govataṃ bhāvetvā paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ, gosīlaṃ bhāvetvā paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ, gocittaṃ bhāvetvā paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ, gavākappaṃ bhāvetvā paripuṇṇaṃ abbokiṇṇaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā gunnaṃ sahabyataṃ upapajjati.
Having developed the ox-practice completely and uninterruptedly, having developed the ox-habit completely and uninterruptedly, having developed the ox-mind completely and uninterruptedly, having developed the ox-demeanor completely and uninterruptedly, at the breaking up of the body, after death, he reappears in companionship with oxen.
Người ấy sau khi tu tập giới bò một cách trọn vẹn, không gián đoạn; tu tập oai nghi của bò một cách trọn vẹn, không gián đoạn; tu tập tâm của bò một cách trọn vẹn, không gián đoạn; tu tập tư thế của bò một cách trọn vẹn, không gián đoạn, do thân hoại mạng chung, sẽ tái sinh vào cảnh giới đồng loại với loài bò.
Sace kho panassa evaṃdiṭṭhi hoti – ‘imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vā’ti, sāssa hoti micchādiṭṭhi.
However, if he holds the view, ‘By this virtue, or by this ascetic practice, or by this austerity, or by this holy life, I shall become a deity or one of the deities,’ that is his wrong view.
Nếu người ấy có tà kiến như vầy: ‘Với giới hạnh này, hay với giới nguyện này, hay với khổ hạnh này, hay với phạm hạnh này, ta sẽ trở thành một vị trời, hay một vị nào đó trong số các vị trời,’ thì đó là tà kiến của người ấy.
Micchādiṭṭhissa kho ahaṃ, seniya, dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā.
For one with wrong view, Seniya, I declare one of two destinations: either hell or the animal realm.
Này Seniya, đối với người có tà kiến, Ta nói một trong hai đường tái sinh: hoặc địa ngục, hoặc súc sinh.
Iti kho, seniya, sampajjamānaṃ govataṃ gunnaṃ sahabyataṃ upaneti, vipajjamānaṃ niraya’’nti.
Thus, Seniya, an ox-practice that is successfully carried out leads to companionship with oxen; one that fails leads to hell.’’
Như vậy, này Seniya, giới bò nếu thành tựu thì đưa đến cảnh giới đồng loại với loài bò; nếu thất bại thì đưa đến địa ngục.”
Evaṃ vutte, puṇṇo koliyaputto govatiko parodi, assūni pavattesi.
When this was said, Puṇṇa the Koliyan, the ox-practitioner, wept and shed tears.
Khi được nói như vậy, Puṇṇa, con trai của dòng Kolīya, người giữ giới bò, khóc, nước mắt tuôn rơi.
239
Atha kho bhagavā acelaṃ seniyaṃ kukkuravatikaṃ etadavoca – ‘‘etaṃ kho te ahaṃ, seniya, nālatthaṃ.
Then the Blessed One said to the naked Seniya, the dog-practitioner, ‘‘This, Seniya, is what I could not prevent you from asking.
Rồi Thế Tôn nói với Seniya, người khỏa thân giữ giới chó, rằng: “Này Seniya, Ta đã không thể ngăn ngươi điều đó.
Alaṃ, seniya, tiṭṭhatetaṃ; mā maṃ etaṃ pucchī’’ti.
Enough, Seniya, let that be; do not ask me about this.’’
Đủ rồi, Seniya, hãy để việc đó qua một bên; đừng hỏi Ta về điều đó.”
‘‘Nāhaṃ, bhante, etaṃ rodāmi yaṃ maṃ bhagavā evamāha; api ca me idaṃ, bhante, govataṃ dīgharattaṃ samattaṃ samādinnaṃ.
‘‘Venerable Sir, I do not weep because the Blessed One said this to me; but, Venerable Sir, this ox-practice has been fully undertaken by me for a long time.
“Bạch Thế Tôn, con không khóc vì Thế Tôn đã nói với con như vậy; nhưng bạch Thế Tôn, giới bò này của con đã được thọ trì trọn vẹn trong một thời gian dài.
Evaṃ pasanno ahaṃ, bhante, bhagavati; pahoti bhagavā tathā dhammaṃ desetuṃ yathā ahaṃ cevimaṃ govataṃ pajaheyyaṃ, ayañceva acelo seniyo kukkuravatiko taṃ kukkuravataṃ pajaheyyā’’ti.
Venerable Sir, I am thus devoted to the Blessed One; the Blessed One is capable of teaching the Dhamma in such a way that I would abandon this ox-practice, and this naked Seniya, the dog-practitioner, would abandon his dog-practice.’’
Bạch Thế Tôn, con có niềm tịnh tín đối với Thế Tôn như vầy: Thế Tôn có khả năng thuyết pháp sao cho con có thể từ bỏ giới bò này, và Seniya, người khỏa thân giữ giới chó này, có thể từ bỏ giới chó đó.”
‘‘Tena hi, puṇṇa, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmī’’ti.
‘‘In that case, Puṇṇa, listen, attend carefully, I will speak.’’
“Vậy thì, này Puṇṇa, hãy lắng nghe, hãy chú tâm kỹ lưỡng, Ta sẽ thuyết giảng.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho puṇṇo koliyaputto govatiko bhagavato paccassosi.
‘‘Yes, Venerable Sir,’’ Puṇṇa the Koliyan, the ox-practitioner, replied to the Blessed One.
“Vâng, bạch Thế Tôn,” Puṇṇa, con trai của dòng Kolīya, người giữ giới bò, vâng lời Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Thế Tôn nói như vầy:
240
81. ‘‘Cattārimāni, puṇṇa, kammāni mayā sayaṃ abhiññā sacchikatvā paveditāni.
81. ‘‘Puṇṇa, these four kinds of kamma have been declared by me after directly knowing and realizing them for myself.
81. “Này Puṇṇa, có bốn loại nghiệp này do Ta tự mình chứng ngộ và tuyên bố.
Katamāni cattāri?
What are these four?
Bốn loại nào?
Atthi, puṇṇa, kammaṃ kaṇhaṃ kaṇhavipākaṃ; atthi, puṇṇa, kammaṃ sukkaṃ sukkavipākaṃ; atthi, puṇṇa, kammaṃ kaṇhasukkaṃ kaṇhasukkavipākaṃ; atthi, puṇṇa, kammaṃ akaṇhaṃ asukkaṃ akaṇhaasukkavipākaṃ, kammakkhayāya saṃvattati.
There is, Puṇṇa, kamma that is dark and has a dark result; there is, Puṇṇa, kamma that is bright and has a bright result; there is, Puṇṇa, kamma that is dark and bright and has a dark and bright result; there is, Puṇṇa, kamma that is neither dark nor bright and has neither a dark nor a bright result, leading to the exhaustion of kamma.
Này Puṇṇa, có nghiệp đen đưa đến quả báo đen; có nghiệp trắng đưa đến quả báo trắng; có nghiệp đen trắng xen kẽ đưa đến quả báo đen trắng xen kẽ; có nghiệp không đen không trắng đưa đến quả báo không đen không trắng, dẫn đến sự diệt trừ nghiệp.
241
‘‘Katamañca, puṇṇa, kammaṃ kaṇhaṃ kaṇhavipākaṃ?
‘‘And what, Puṇṇa, is kamma that is dark and has a dark result?
“Và này Puṇṇa, nghiệp đen đưa đến quả báo đen là gì?
Idha, puṇṇa, ekacco sabyābajjhaṃ* kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, sabyābajjhaṃ vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, sabyābajjhaṃ manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti.
Here, Puṇṇa, some individual forms a bodily volition that is harmful, forms a verbal volition that is harmful, forms a mental volition that is harmful.
Ở đây, này Puṇṇa, một số người tạo tác các hành thân gây khổ, tạo tác các hành khẩu gây khổ, tạo tác các hành ý gây khổ.
So sabyābajjhaṃ kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā, sabyābajjhaṃ vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā, sabyābajjhaṃ manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā, sabyābajjhaṃ lokaṃ upapajjati.
Having formed a bodily volition that is harmful, having formed a verbal volition that is harmful, having formed a mental volition that is harmful, he is reborn in a harmful world.
Người ấy sau khi tạo tác các hành thân gây khổ, tạo tác các hành khẩu gây khổ, tạo tác các hành ý gây khổ, sẽ tái sinh vào cảnh giới gây khổ.
Tamenaṃ sabyābajjhaṃ lokaṃ upapannaṃ samānaṃ sabyābajjhā phassā phusanti.
When he is reborn in a harmful world, harmful contacts touch him.
Khi đã tái sinh vào cảnh giới gây khổ đó, người ấy bị xúc chạm bởi các xúc gây khổ.
So sabyābajjhehi phassehi phuṭṭho samāno sabyābajjhaṃ vedanaṃ vedeti ekantadukkhaṃ, seyyathāpi sattā nerayikā.
Being touched by harmful contacts, he experiences a harmful feeling, exclusively painful, just like the beings in hell.
Do bị xúc chạm bởi các xúc gây khổ, người ấy cảm nhận thọ hoàn toàn khổ, giống như các chúng sinh trong địa ngục.
Iti kho, puṇṇa, bhūtā bhūtassa upapatti hoti; yaṃ karoti tena upapajjati, upapannamenaṃ phassā phusanti.
Thus, Puṇṇa, there is the rebirth of a being that is a being; whatever he does, by that he is reborn, and being reborn, contacts touch him.
Như vậy, này Puṇṇa, sự tái sinh của chúng sinh là do nghiệp đã tạo; người ấy tái sinh do nghiệp đã làm, và khi đã tái sinh, người ấy bị xúc chạm bởi các xúc.
Evaṃpāhaṃ, puṇṇa, ‘kammadāyādā sattā’ti vadāmi.
Thus, Puṇṇa, I declare, ‘Beings are heirs to kamma.’
Như vậy, này Puṇṇa, Ta nói rằng ‘chúng sinh là người thừa kế nghiệp’.”
Idaṃ vuccati, puṇṇa, kammaṃ kaṇhaṃ kaṇhavipākaṃ.
This, Puṇṇa, is called kamma that is dark and has a dark result.
Này Puṇṇa, đây được gọi là nghiệp đen với quả báo đen.
242
‘‘Katamañca, puṇṇa, kammaṃ sukkaṃ sukkavipākaṃ?
“And what, Puṇṇa, is white kamma with white result?
“Này Puṇṇa, thế nào là nghiệp trắng, có quả báo trắng?
Idha, puṇṇa, ekacco abyābajjhaṃ kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, abyābajjhaṃ vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, abyābajjhaṃ manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti.
Here, Puṇṇa, some individual forms an unharmful bodily volition, forms an unharmful verbal volition, forms an unharmful mental volition.
Ở đây, này Puṇṇa, một số người tạo tác hành động thân không gây hại, tạo tác hành động lời không gây hại, tạo tác hành động ý không gây hại.
So abyābajjhaṃ kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā, abyābajjhaṃ vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā, abyābajjhaṃ manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā abyābajjhaṃ lokaṃ upapajjati.
Having formed an unharmful bodily volition, having formed an unharmful verbal volition, having formed an unharmful mental volition, he is reborn in an unharmful world.
Người ấy, sau khi tạo tác hành động thân không gây hại, tạo tác hành động lời không gây hại, tạo tác hành động ý không gây hại, được tái sinh vào cõi không gây hại.
Tamenaṃ abyābajjhaṃ lokaṃ upapannaṃ samānaṃ abyābajjhā phassā phusanti.
Having been reborn in that unharmful world, unharmful contacts touch him.
Khi đã tái sinh vào cõi không gây hại, người ấy được xúc chạm bởi những xúc không gây hại.
So abyābajjhehi phassehi phuṭṭho samāno abyābajjhaṃ vedanaṃ vedeti ekantasukhaṃ, seyyathāpi devā subhakiṇhā.
Touched by unharmful contacts, he experiences unharmful feeling, exclusively pleasant, just like the Subhakiṇhā devas.
Người ấy, khi được xúc chạm bởi những xúc không gây hại, cảm thọ một cảm giác không gây hại, hoàn toàn là lạc, ví như chư thiên Subhakiṇhā.
Iti kho, puṇṇa, bhūtā bhūtassa upapatti hoti; yaṃ karoti tena upapajjati, upapannamenaṃ phassā phusanti.
Thus, Puṇṇa, there is the rebirth of what has come into being; by what one does, by that one is reborn, and once reborn, contacts touch one.
Như vậy, này Puṇṇa, sự tái sinh của chúng sinh đã được tạo tác là có; người ấy tái sinh do những gì mình đã làm, và khi đã tái sinh, người ấy được xúc chạm bởi những xúc.
Evaṃpāhaṃ, puṇṇa, ‘kammadāyādā sattā’ti vadāmi.
In this way, Puṇṇa, I say that beings are heirs to their kamma.
Vì vậy, này Puṇṇa, Ta nói rằng ‘chúng sinh là kẻ thừa tự nghiệp’.
Idaṃ vuccati, puṇṇa, kammaṃ sukkaṃ sukkavipākaṃ.
This, Puṇṇa, is called white kamma with white result.
Đây, này Puṇṇa, được gọi là nghiệp trắng, có quả báo trắng.
243
‘‘Katamañca, puṇṇa, kammaṃ kaṇhasukkaṃ kaṇhasukkavipākaṃ?
“And what, Puṇṇa, is mixed kamma with mixed result?
“Này Puṇṇa, thế nào là nghiệp đen trắng, có quả báo đen trắng?
Idha, puṇṇa, ekacco sabyābajjhampi abyābajjhampi kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, sabyābajjhampi abyābajjhampi vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, sabyābajjhampi abyābajjhampi manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti.
Here, Puṇṇa, some individual forms a harmful as well as an unharmful bodily volition, forms a harmful as well as an unharmful verbal volition, forms a harmful as well as an unharmful mental volition.
Ở đây, này Puṇṇa, một số người tạo tác hành động thân vừa gây hại vừa không gây hại, tạo tác hành động lời vừa gây hại vừa không gây hại, tạo tác hành động ý vừa gây hại vừa không gây hại.
So sabyābajjhampi abyābajjhampi kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā, sabyābajjhampi abyābajjhampi vacīsaṅkhāraṃ abhiṅkharitvā, sabyābajjhampi abyābajjhampi manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā sabyābajjhampi abyābajjhampi lokaṃ upapajjati.
Having formed a harmful as well as an unharmful bodily volition, having formed a harmful as well as an unharmful verbal volition, having formed a harmful as well as an unharmful mental volition, he is reborn in a harmful as well as an unharmful world.
Người ấy, sau khi tạo tác hành động thân vừa gây hại vừa không gây hại, tạo tác hành động lời vừa gây hại vừa không gây hại, tạo tác hành động ý vừa gây hại vừa không gây hại, được tái sinh vào cõi vừa gây hại vừa không gây hại.
Tamenaṃ sabyābajjhampi abyābajjhampi lokaṃ upapannaṃ samānaṃ sabyābajjhāpi abyābajjhāpi phassā phusanti.
Having been reborn in that harmful as well as unharmful world, harmful as well as unharmful contacts touch him.
Khi đã tái sinh vào cõi vừa gây hại vừa không gây hại, người ấy được xúc chạm bởi những xúc vừa gây hại vừa không gây hại.
So sabyābajjhehipi abyābajjhehipi phassehi phuṭṭho samāno sabyābajjhampi abyābajjhampi vedanaṃ vedeti vokiṇṇasukhadukkhaṃ, seyyathāpi manussā ekacce ca devā ekacce ca vinipātikā.
Touched by harmful as well as unharmful contacts, he experiences harmful as well as unharmful feeling, a mixture of pleasure and pain, just like human beings, some devas, and some denizens of the lower realms.
Người ấy, khi được xúc chạm bởi những xúc vừa gây hại vừa không gây hại, cảm thọ một cảm giác vừa gây hại vừa không gây hại, trộn lẫn lạc và khổ, ví như loài người, một số chư thiên và một số chúng sinh trong cõi đọa xứ.
Iti kho, puṇṇa, bhūtā bhūtassa upapatti hoti; yaṃ karoti tena upapajjati.
Thus, Puṇṇa, there is the rebirth of what has come into being; by what one does, by that one is reborn.
Như vậy, này Puṇṇa, sự tái sinh của chúng sinh đã được tạo tác là có; người ấy tái sinh do những gì mình đã làm.
Upapannamenaṃ phassā phusanti.
Once reborn, contacts touch him.
Khi đã tái sinh, người ấy được xúc chạm bởi những xúc.
Evaṃpāhaṃ, puṇṇa, ‘kammadāyādā sattā’ti vadāmi.
In this way, Puṇṇa, I say that beings are heirs to their kamma.
Vì vậy, này Puṇṇa, Ta nói rằng ‘chúng sinh là kẻ thừa tự nghiệp’.
Idaṃ vuccati, puṇṇa, kammaṃ kaṇhasukkaṃ kaṇhasukkavipākaṃ.
This, Puṇṇa, is called mixed kamma with mixed result.
Đây, này Puṇṇa, được gọi là nghiệp đen trắng, có quả báo đen trắng.
244
‘‘Katamañca, puṇṇa, kammaṃ akaṇhaṃ asukkaṃ akaṇhaasukkavipākaṃ, kammakkhayāya saṃvattati?
“And what, Puṇṇa, is neither dark nor bright kamma with neither dark nor bright result, which leads to the exhaustion of kamma?
“Này Puṇṇa, thế nào là nghiệp không đen không trắng, có quả báo không đen không trắng, đưa đến sự diệt tận nghiệp?
Tatra, puṇṇa, yamidaṃ kammaṃ kaṇhaṃ kaṇhavipākaṃ tassa pahānāya yā cetanā, yamidaṃ* kammaṃ sukkaṃ sukkavipākaṃ tassa pahānāya yā cetanā, yamidaṃ* kammaṃ kaṇhasukkaṃ kaṇhasukkavipākaṃ tassa pahānāya yā cetanā – idaṃ vuccati, puṇṇa, kammaṃ akaṇhaṃ asukkaṃ akaṇhaasukkavipākaṃ, kammakkhayāya saṃvattatīti.
Here, Puṇṇa, the volition for the abandonment of dark kamma with dark result, the volition for the abandonment of white kamma with white result, and the volition for the abandonment of mixed kamma with mixed result – this, Puṇṇa, is called neither dark nor bright kamma with neither dark nor bright result, which leads to the exhaustion of kamma.
Ở đây, này Puṇṇa, ý chí (cetanā) hướng đến sự từ bỏ nghiệp đen có quả báo đen, ý chí hướng đến sự từ bỏ nghiệp trắng có quả báo trắng, ý chí hướng đến sự từ bỏ nghiệp đen trắng có quả báo đen trắng – đây, này Puṇṇa, được gọi là nghiệp không đen không trắng, có quả báo không đen không trắng, đưa đến sự diệt tận nghiệp.
Imāni kho, puṇṇa, cattāri kammāni mayā sayaṃ abhiññā sacchikatvā paveditānī’’ti.
These, Puṇṇa, are the four kinds of kamma declared by me, having realized and personally experienced them.”
Này Puṇṇa, đây là bốn loại nghiệp do Ta tự mình chứng ngộ và tuyên bố.”
245
82. Evaṃ vutte, puṇṇo koliyaputto govatiko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante!
82. When this was said, Puṇṇa, the Koliyan, a cow-duty ascetic, said to the Blessed One: “Excellent, Venerable Sir, excellent, Venerable Sir!
82. Khi được nói như vậy, Puṇṇa Koliyaputta, người giữ giới bò, bạch Thế Tôn rằng: “Thật vi diệu thay, bạch Thế Tôn! Thật vi diệu thay, bạch Thế Tôn!
Seyyathāpi, bhante…pe… upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
Just as, Venerable Sir… Let the Blessed One remember me as a lay follower who has taken refuge from this day forth as long as life lasts.”
Bạch Thế Tôn, ví như… (văn tắt)… xin Thế Tôn hãy nhận con là một cư sĩ đã quy y từ nay cho đến trọn đời!”
Acelo pana seniyo kukkuravatiko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante!
Then Seniya, the naked dog-duty ascetic, said to the Blessed One: “Excellent, Venerable Sir, excellent, Venerable Sir!
Còn Seniya, người khỏa thân giữ giới chó, bạch Thế Tôn rằng: “Thật vi diệu thay, bạch Thế Tôn! Thật vi diệu thay, bạch Thế Tôn!
Seyyathāpi, bhante…pe… pakāsito.
Just as, Venerable Sir… has been made clear.
Ví như, bạch Thế Tôn… (văn tắt)… đã được tuyên bố.
Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca.
Venerable Sir, I go for refuge to the Blessed One, to the Dhamma, and to the Saṅgha of bhikkhus.
Bạch Thế Tôn, con xin quy y Thế Tôn, quy y Pháp và quy y Tăng.
Labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti.
May I receive the going forth (pabbajjā) in the Blessed One’s presence, may I receive the full ordination (upasampadā).”
Bạch Thế Tôn, con xin được xuất gia dưới sự hướng dẫn của Thế Tôn, xin được thọ đại giới.”
‘‘Yo kho, seniya, aññatitthiyapubbo imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhati pabbajjaṃ, ākaṅkhati upasampadaṃ so cattāro māse parivasati.
“Seniya, whoever was formerly a follower of another sect and desires the going forth, desires the full ordination, in this Dhamma and Discipline, he undergoes a probationary period of four months.
“Này Seniya, người nào trước đây là ngoại đạo mà mong muốn xuất gia, mong muốn thọ đại giới trong Pháp và Luật này thì người ấy phải sống thử bốn tháng.
Catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti, upasampādenti bhikkhubhāvāya.
After the passing of four months, if the bhikkhus are satisfied, they give him the going forth, they give him the full ordination for the state of a bhikkhu.
Sau bốn tháng, các tỳ khưu với tâm hoan hỷ sẽ cho xuất gia, cho thọ đại giới để trở thành tỳ khưu.
Api ca mettha puggalavemattatā viditā’’ti.
However, I know the distinction among persons in this regard.”
Tuy nhiên, Ta biết có sự khác biệt giữa các cá nhân ở đây.”
246
‘‘Sace, bhante, aññatitthiyapubbā imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhantā pabbajjaṃ ākaṅkhantā upasampadaṃ te cattāro māse parivasanti catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya, ahaṃ cattāri vassāni parivasissāmi.
“Venerable Sir, if those who were formerly followers of another sect, desiring the going forth and desiring the full ordination in this Dhamma and Discipline, undergo a probationary period of four months, and after the passing of four months, if the bhikkhus are satisfied, they give them the going forth and the full ordination for the state of a bhikkhu, then I will undergo a probationary period of four years.
“Bạch Thế Tôn, nếu những người trước đây là ngoại đạo mà mong muốn xuất gia, mong muốn thọ đại giới trong Pháp và Luật này phải sống thử bốn tháng, và sau bốn tháng, các tỳ khưu với tâm hoan hỷ sẽ cho xuất gia, cho thọ đại giới để trở thành tỳ khưu, thì con sẽ sống thử bốn năm.
Catunnaṃ vassānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājentu, upasampādentu bhikkhubhāvāyā’’ti.
After the passing of four years, may the bhikkhus give me the going forth, may they give me the full ordination for the state of a bhikkhu.”
Sau bốn năm, xin các tỳ khưu với tâm hoan hỷ hãy cho con xuất gia, cho thọ đại giới để trở thành tỳ khưu!”
Alattha kho acelo seniyo kukkuravatiko bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ.
Then Seniya, the naked dog-duty ascetic, received the going forth in the Blessed One’s presence, and he received the full ordination.
Thật vậy, Seniya, người khỏa thân giữ giới chó, đã được xuất gia dưới sự hướng dẫn của Thế Tôn, đã được thọ đại giới.
Acirūpasampanno kho panāyasmā seniyo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi.
Not long after his full ordination, Venerable Seniya, dwelling alone, secluded, diligent, ardent, and resolute, in no long time realized for himself with direct knowledge, in this very life, that unsurpassed culmination of the holy life, for the sake of which clansmen rightly go forth from home to homelessness, and abided in it.
Không lâu sau khi thọ đại giới, Tôn giả Seniya sống một mình, ẩn dật, không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần; không bao lâu, ngài đã tự mình chứng ngộ và an trú trong sự hoàn mãn tối thượng của đời sống Phạm hạnh, vì mục đích mà các thiện nam tử xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsi.
He understood: ‘Destroyed is birth, the holy life has been lived, what had to be done has been done, there is no more for this state of being.’
Ngài biết rõ: ‘Sự tái sinh đã tận, đời sống Phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn trở lại trạng thái này nữa.’
Aññataro kho panāyasmā seniyo arahataṃ ahosīti.
And Venerable Seniya became one of the Arahants.
Và Tôn giả Seniya đã trở thành một trong các vị A-la-hán.
247
Kukkuravatikasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
The Kukkuravatika Sutta is finished, the seventh.
Kukkuravatikasuttaṃ, bài kinh về người giữ giới chó, thứ bảy, đã chấm dứt.
248
8. Abhayarājakumārasuttaṃ
8. The Abhayarājakumāra Sutta
8. Abhayarājakumārasuttaṃ
249
83. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe.
83. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling at Rājagaha in the Bamboo Grove, the Squirrels’ Feeding Ground.
83. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Rājagaha, trong Veluvana, khu nuôi sóc Kalandaka.
Atha kho abhayo rājakumāro yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Prince Abhaya approached Nigaṇṭha Nātaputta; having approached and paid homage to Nigaṇṭha Nātaputta, he sat down to one side.
Rồi Abhaya Rājākumāra (Hoàng tử Abhaya) đi đến chỗ Nigaṇṭha Nāṭaputta; sau khi đến, đảnh lễ Nigaṇṭha Nāṭaputta rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho abhayaṃ rājakumāraṃ nigaṇṭho nāṭaputto etadavoca – ‘‘ehi tvaṃ, rājakumāra, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropehi.
Nigaṇṭha Nātaputta said to Prince Abhaya, who was sitting to one side: “Come, Prince, fasten an accusation upon the recluse Gotama.
Khi Hoàng tử Abhaya đã ngồi xuống một bên, Nigaṇṭha Nāṭaputta nói với người ấy rằng: “Này Hoàng tử, hãy đi và buộc tội Sa-môn Gotama.
Evaṃ te kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchissati – ‘abhayena rājakumārena samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādo āropito’’’ti.
Thus a good report will arise concerning you: ‘Prince Abhaya has fastened an accusation upon the recluse Gotama, who is so mighty, so powerful.’”
Như vậy, tiếng tốt của ngươi sẽ được lan rộng: ‘Hoàng tử Abhaya đã buộc tội Sa-môn Gotama, người có đại thần thông, đại uy lực như vậy’.”
‘‘Yathā kathaṃ panāhaṃ, bhante, samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādaṃ āropessāmī’’ti?
“But how, Venerable Sir, can I fasten an accusation upon the recluse Gotama, who is so mighty, so powerful?”
“Bạch Ngài, làm sao con có thể buộc tội Sa-môn Gotama, người có đại thần thông, đại uy lực như vậy?”
‘‘Ehi tvaṃ, rājakumāra, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā samaṇaṃ gotamaṃ evaṃ vadehi – ‘bhāseyya nu kho, bhante, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti?
“Come, Prince, approach the recluse Gotama; having approached, say to the recluse Gotama: ‘Venerable Sir, would a Tathāgata utter such a speech that is unliked and disagreeable to others?’
“Này Hoàng tử, hãy đi đến chỗ Sa-môn Gotama; sau khi đến, hãy nói với Sa-môn Gotama như vầy: ‘Bạch Thế Tôn, liệu Như Lai có nói những lời mà người khác không thích, không vừa ý không?’
Sace te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – ‘bhāseyya, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘atha kiñcarahi te, bhante, puthujjanena nānākaraṇaṃ?
If the recluse Gotama, when asked thus, answers thus: ‘A Tathāgata, Prince, would utter such a speech that is unliked and disagreeable to others,’ then you should say to him: ‘Then what, Venerable Sir, is the difference between you and an ordinary person?
Nếu Sa-môn Gotama, khi được hỏi như vậy, trả lời như vầy: ‘Này Hoàng tử, Như Lai có nói những lời mà người khác không thích, không vừa ý’, thì ngươi hãy nói với người ấy như vầy: ‘Vậy thì, bạch Thế Tôn, Ngài có gì khác với phàm nhân?
Puthujjanopi hi taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti.
For an ordinary person also would utter such a speech that is unliked and disagreeable to others.’”
Vì phàm nhân cũng nói những lời mà người khác không thích, không vừa ý’.”
Sace pana te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – ‘na, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘atha kiñcarahi te, bhante, devadatto byākato – ‘‘āpāyiko devadatto, nerayiko devadatto, kappaṭṭho devadatto, atekiccho devadatto’’ti?
But if, when questioned thus, the recluse Gotama answers thus: ‘No, prince, a Tathāgata would not speak such a word as is unpleasant and disagreeable to others,’ then you should say to him: ‘Then, Venerable Sir, how was Devadatta declared by you as ‘Devadatta is destined for a woeful state, Devadatta is destined for hell, Devadatta will remain for an eon, Devadatta is incurable’?
Nếu Sa-môn Gotama, khi được hỏi như vậy, trả lời như vầy: ‘Này hoàng tử, Như Lai sẽ không nói lời nào mà lời ấy không được người khác ưa thích, không vừa lòng’, thì hoàng tử hãy nói với Ngài ấy như vầy: ‘Vậy thì, thưa Tôn giả, tại sao Tôn giả lại tuyên bố về Devadatta rằng: ‘‘Devadatta sẽ đọa vào khổ cảnh, Devadatta sẽ đọa vào địa ngục, Devadatta sẽ trụ một kiếp (trong địa ngục A-tỳ), Devadatta là kẻ không thể cứu chữa’’?
Tāya ca pana te vācāya devadatto kupito ahosi anattamano’ti.
And Devadatta became angry and displeased by that speech of yours.’
Và chính vì lời nói ấy mà Devadatta đã nổi giận, không vừa lòng’.
Imaṃ kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilituṃ.
When questioned with this two-pronged question, prince, the recluse Gotama will be unable to either swallow it or spit it out.
Này hoàng tử, khi được hỏi câu hỏi lưỡng đầu nan này, Sa-môn Gotama sẽ không thể nhả ra cũng không thể nuốt vào được.
Seyyathāpi nāma purisassa ayosiṅghāṭakaṃ kaṇṭhe vilaggaṃ, so neva sakkuṇeyya uggilituṃ na sakkuṇeyya ogilituṃ; evameva kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo imaṃ ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilitu’’nti.
Just as if an iron spike were stuck in a man’s throat, he would be unable to either swallow it or spit it out; even so, prince, when questioned with this two-pronged question, the recluse Gotama will be unable to either swallow it or spit it out.’’
Ví như một người bị cục sắt mắc kẹt trong cổ họng, người ấy không thể nhả ra cũng không thể nuốt vào được; cũng vậy, này hoàng tử, khi được hỏi câu hỏi lưỡng đầu nan này, Sa-môn Gotama sẽ không thể nhả ra cũng không thể nuốt vào được.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho abhayo rājakumāro nigaṇṭhassa nāṭaputtassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
“Yes, Venerable Sir,” Abhaya the prince replied to Nigaṇṭha Nāṭaputta, and rising from his seat, he saluted Nigaṇṭha Nāṭaputta, circumambulated him respectfully, and then approached the Blessed One. Having approached, he saluted the Blessed One and sat down to one side.
“Thưa Tôn giả, vâng”, Abhaya hoàng tử đã vâng lời Ni-kiền tử Nāṭaputta, rồi đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đảnh lễ Ni-kiền tử Nāṭaputta, đi nhiễu hữu rồi đi đến chỗ Thế Tôn đang ở; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
250
84. Ekamantaṃ nisinnassa kho abhayassa rājakumārassa sūriyaṃ* ulloketvā etadahosi – ‘‘akālo kho ajja bhagavato vādaṃ āropetuṃ.
84. As Abhaya the prince sat to one side, he looked at the sun and thought: “It is not the right time today to engage the Blessed One in a debate.
84. Khi Abhaya hoàng tử đang ngồi một bên, nhìn mặt trời và nghĩ rằng: “Hôm nay không phải là lúc để tranh luận với Thế Tôn.
Sve dānāhaṃ sake nivesane bhagavato vādaṃ āropessāmī’’ti bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā svātanāya attacatuttho bhatta’’nti.
Tomorrow, I shall engage the Blessed One in a debate at my own residence.” He then said to the Blessed One: “Venerable Sir, may the Blessed One accept tomorrow’s meal from me, with four in total including the Blessed One.”
Ngày mai, tôi sẽ tranh luận với Thế Tôn tại tư dinh của mình.” Rồi hoàng tử nói với Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn và ba vị khác nhận lời thọ thực vào ngày mai tại nhà con.”
Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
The Blessed One accepted by remaining silent.
Thế Tôn đã chấp thuận bằng sự im lặng.
Atha kho abhayo rājakumāro bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.
Then Abhaya the prince, knowing that the Blessed One had accepted, rose from his seat, saluted the Blessed One, circumambulated him respectfully, and departed.
Sau đó, Abhaya hoàng tử biết Thế Tôn đã chấp thuận, liền đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đảnh lễ Thế Tôn, đi nhiễu hữu rồi rời đi.
Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena abhayassa rājakumārassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then, after the night had passed, the Blessed One dressed in the forenoon, took his bowl and robe, and went to Abhaya the prince’s residence. Having arrived, he sat down on the prepared seat.
Rồi Thế Tôn, sau khi đêm ấy trôi qua, vào buổi sáng đắp y, cầm bát và y, đi đến tư dinh của Abhaya hoàng tử; sau khi đến, Ngài ngồi xuống chỗ đã được sắp đặt.
Atha kho abhayo rājakumāro bhagavantaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi.
Then Abhaya the prince personally satisfied and served the Blessed One with delicious hard and soft food.
Sau đó, Abhaya hoàng tử đã tự tay dâng cúng Thế Tôn các món ăn cứng và mềm thượng vị, làm Ngài hoan hỷ và no đủ.
Atha kho abhayo rājakumāro bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then, when the Blessed One had finished eating and had removed his hand from the bowl, Abhaya the prince took another low seat and sat down to one side.
Sau đó, Abhaya hoàng tử, khi Thế Tôn đã dùng bữa xong và tay đã rời bát, liền lấy một chỗ ngồi thấp hơn rồi ngồi xuống một bên.
251
85. Ekamantaṃ nisinno kho abhayo rājakumāro bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘bhāseyya nu kho, bhante, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’’ti?
85. Sitting to one side, Abhaya the prince said to the Blessed One: “Venerable Sir, would a Tathāgata speak a word that is unpleasant and disagreeable to others?”
85. Khi Abhaya hoàng tử đang ngồi một bên, liền hỏi Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, Như Lai có nói lời nào mà lời ấy không được người khác ưa thích, không vừa lòng không?”
‘‘Na khvettha, rājakumāra, ekaṃsenā’’ti.
“Not in every case, prince.”
“Này hoàng tử, ở đây không phải là một cách dứt khoát.”
‘‘Ettha, bhante, anassuṃ nigaṇṭhā’’ti.
“In this matter, Venerable Sir, the Nigaṇṭhas are utterly destroyed!”
“Bạch Thế Tôn, ở đây các Ni-kiền tử đã bị thất bại.”
‘‘Kiṃ pana tvaṃ, rājakumāra, evaṃ vadesi – ‘ettha, bhante, anassuṃ nigaṇṭhā’’’ti?
“But why, prince, do you say, ‘In this matter, Venerable Sir, the Nigaṇṭhas are utterly destroyed’?”
“Này hoàng tử, tại sao con lại nói như vậy: ‘Bạch Thế Tôn, ở đây các Ni-kiền tử đã bị thất bại’?”
‘‘Idhāhaṃ, bhante, yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃ.
“Here, Venerable Sir, I approached Nigaṇṭha Nāṭaputta. Having approached, I saluted Nigaṇṭha Nāṭaputta and sat down to one side.
“Bạch Thế Tôn, ở đây con đã đi đến chỗ Ni-kiền tử Nāṭaputta; sau khi đến, con đảnh lễ Ni-kiền tử Nāṭaputta rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho maṃ, bhante, nigaṇṭho nāṭaputto etadavoca – ‘ehi tvaṃ, rājakumāra, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropehi.
As I sat to one side, Venerable Sir, Nigaṇṭha Nāṭaputta said to me: ‘Come, prince, engage the recluse Gotama in a debate.
Khi con đang ngồi một bên, bạch Thế Tôn, Ni-kiền tử Nāṭaputta đã nói với con rằng: ‘Này hoàng tử, hãy đến và tranh luận với Sa-môn Gotama.
Evaṃ te kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchissati – abhayena rājakumārena samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādo āropito’ti.
Thus, a good reputation will spread concerning you: “Abhaya the prince has engaged in a debate with the recluse Gotama, who is so mighty and so powerful.”’
Khi ấy, tiếng tốt lành này sẽ lan truyền về con: ‘Hoàng tử Abhaya đã tranh luận với Sa-môn Gotama, người có đại thần thông và đại uy lực như vậy’.
Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavocaṃ – ‘yathā kathaṃ panāhaṃ, bhante, samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādaṃ āropessāmī’ti?
When this was said, Venerable Sir, I said to Nigaṇṭha Nāṭaputta: ‘How, Venerable Sir, shall I engage in a debate with the recluse Gotama, who is so mighty and so powerful?’
Khi được nói như vậy, bạch Thế Tôn, con đã nói với Ni-kiền tử Nāṭaputta rằng: ‘Thưa Tôn giả, làm sao con có thể tranh luận với Sa-môn Gotama, người có đại thần thông và đại uy lực như vậy?’
‘Ehi tvaṃ, rājakumāra, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā samaṇaṃ gotamaṃ evaṃ vadehi – bhāseyya nu kho, bhante, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti?
‘Come, prince, approach the recluse Gotama. Having approached, say this to the recluse Gotama: “Venerable Sir, would a Tathāgata speak a word that is unpleasant and disagreeable to others?”
‘Này hoàng tử, hãy đến chỗ Sa-môn Gotama đang ở; sau khi đến, hãy nói với Sa-môn Gotama như vầy: ‘Bạch Thế Tôn, Như Lai có nói lời nào mà lời ấy không được người khác ưa thích, không vừa lòng không?’
Sace te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – bhāseyya, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – atha kiñcarahi te, bhante, puthujjanena nānākaraṇaṃ?
If, when questioned thus, the recluse Gotama answers thus: “Yes, prince, a Tathāgata would speak such a word as is unpleasant and disagreeable to others,” then you should say to him: “Then, Venerable Sir, what difference is there between you and an ordinary person?
Nếu Sa-môn Gotama, khi được hỏi như vậy, trả lời như vầy: ‘Này hoàng tử, Như Lai có nói lời nào mà lời ấy không được người khác ưa thích, không vừa lòng’, thì hoàng tử hãy nói với Ngài ấy như vầy: ‘Vậy thì, thưa Tôn giả, Ngài có gì khác biệt với phàm nhân?
Puthujjanopi hi taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti.
For an ordinary person also would speak such a word as is unpleasant and disagreeable to others.”
Vì phàm nhân cũng nói lời mà lời ấy không được người khác ưa thích, không vừa lòng’.
Sace pana te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – na, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – atha kiñcarahi te, bhante, devadatto byākato – āpāyiko devadatto, nerayiko devadatto, kappaṭṭho devadatto, atekiccho devadattoti?
But if, when questioned thus, the recluse Gotama answers thus: “No, prince, a Tathāgata would not speak such a word as is unpleasant and disagreeable to others,” then you should say to him: “Then, Venerable Sir, how was Devadatta declared by you as ‘Devadatta is destined for a woeful state, Devadatta is destined for hell, Devadatta will remain for an eon, Devadatta is incurable’?
Nếu Sa-môn Gotama, khi được hỏi như vậy, trả lời như vầy: ‘Này hoàng tử, Như Lai sẽ không nói lời nào mà lời ấy không được người khác ưa thích, không vừa lòng’, thì hoàng tử hãy nói với Ngài ấy như vầy: ‘Vậy thì, thưa Tôn giả, tại sao Tôn giả lại tuyên bố về Devadatta rằng: ‘Devadatta sẽ đọa vào khổ cảnh, Devadatta sẽ đọa vào địa ngục, Devadatta sẽ trụ một kiếp (trong địa ngục A-tỳ), Devadatta là kẻ không thể cứu chữa’?
Tāya ca pana te vācāya devadatto kupito ahosi anattamanoti.
And Devadatta became angry and displeased by that speech of yours.”
Và chính vì lời nói ấy mà Devadatta đã nổi giận, không vừa lòng’.
Imaṃ kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilituṃ.
When questioned with this two-pronged question, prince, the recluse Gotama will be unable to either swallow it or spit it out.
Này hoàng tử, khi được hỏi câu hỏi lưỡng đầu nan này, Sa-môn Gotama sẽ không thể nhả ra cũng không thể nuốt vào được.
Seyyathāpi nāma purisassa ayosiṅghāṭakaṃ kaṇṭhe vilaggaṃ, so neva sakkuṇeyya uggilituṃ na sakkuṇeyya ogilituṃ; evameva kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo imaṃ ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilitu’’’nti.
Just as if an iron spike were stuck in a man’s throat, he would be unable to either swallow it or spit it out; even so, prince, when questioned with this two-pronged question, the recluse Gotama will be unable to either swallow it or spit it out.’”
Ví như một người bị cục sắt mắc kẹt trong cổ họng, người ấy không thể nhả ra cũng không thể nuốt vào được; cũng vậy, này hoàng tử, khi được hỏi câu hỏi lưỡng đầu nan này, Sa-môn Gotama sẽ không thể nhả ra cũng không thể nuốt vào được’.”
252
86. Tena kho pana samayena daharo kumāro mando uttānaseyyako abhayassa rājakumārassa aṅke nisinno hoti.
86. Now at that time, a young, foolish, infant boy was sitting on Abhaya the prince’s lap.
86. Lúc bấy giờ, một đứa trẻ sơ sinh, còn yếu ớt, đang nằm ngửa, ngồi trên lòng của Abhaya hoàng tử.
Atha kho bhagavā abhayaṃ rājakumāraṃ etadavoca – ‘‘taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, sacāyaṃ kumāro tuyhaṃ vā pamādamanvāya dhātiyā vā pamādamanvāya kaṭṭhaṃ vā kaṭhalaṃ* vā mukhe āhareyya, kinti naṃ kareyyāsī’’ti?
Then the Blessed One said to Abhaya the prince: “What do you think, prince, if this child, through your negligence or the wet nurse’s negligence, were to put a stick or a shard of pottery into his mouth, what would you do to him?”
Rồi Thế Tôn nói với Abhaya hoàng tử rằng: “Này hoàng tử, con nghĩ sao, nếu đứa trẻ này, do sự lơ đễnh của con hoặc do sự lơ đễnh của vú nuôi, mà đưa một khúc gỗ hay một mảnh sành vào miệng, con sẽ làm gì với nó?”
‘‘Āhareyyassāhaṃ, bhante.
“I would take it out, Venerable Sir.
“Bạch Thế Tôn, con sẽ lấy nó ra.
Sace, bhante, na sakkuṇeyyaṃ ādikeneva āhattuṃ* , vāmena hatthena sīsaṃ pariggahetvā* dakkhiṇena hatthena vaṅkaṅguliṃ karitvā salohitampi āhareyyaṃ.
If, Venerable Sir, I could not take it out easily, I would hold his head with my left hand and, making my right hand into a bent finger, I would take it out even if it meant drawing blood.
Bạch Thế Tôn, nếu con không thể lấy ra ngay lập tức, con sẽ dùng tay trái giữ đầu nó, dùng ngón tay phải uốn cong lại và lấy ra, dù có dính máu cũng vậy.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Atthi me, bhante, kumāre anukampā’’ti.
Because, Venerable Sir, I have compassion for the child.”
Bạch Thế Tôn, con có lòng từ bi đối với đứa trẻ.”
‘‘Evameva kho, rājakumāra, yaṃ tathāgato vācaṃ jānāti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ appiyā amanāpā, na taṃ tathāgato vācaṃ bhāsati.
“Even so, prince, when a Tathāgata knows a word to be untrue, incorrect, and unbeneficial, and it is unpleasant and disagreeable to others, he does not speak that word.
“Cũng vậy, này hoàng tử, lời nói nào mà Như Lai biết là không thật, không đúng, không mang lại lợi ích, và lời ấy không được người khác ưa thích, không vừa lòng, Như Lai sẽ không nói lời ấy.
Yampi tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ appiyā amanāpā, tampi tathāgato vācaṃ na bhāsati.
When a Tathāgata knows a word to be true, correct, but unbeneficial, and it is unpleasant and disagreeable to others, he also does not speak that word.
Lời nói nào mà Như Lai biết là thật, đúng, không mang lại lợi ích, và lời ấy không được người khác ưa thích, không vừa lòng, Như Lai cũng không nói lời ấy.
Yañca kho tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ appiyā amanāpā, tatra kālaññū tathāgato hoti tassā vācāya veyyākaraṇāya.
But when a Tathāgata knows a word to be true, correct, and beneficial, even if it is unpleasant and disagreeable to others, he knows the proper time to explain that word.
Còn lời nói nào mà Như Lai biết là thật, đúng, mang lại lợi ích, và lời ấy không được người khác ưa thích, không vừa lòng, thì Như Lai biết thời điểm thích hợp để nói lời ấy.”
Yaṃ tathāgato vācaṃ jānāti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ piyā manāpā, na taṃ tathāgato vācaṃ bhāsati.
The speech that the Tathāgata knows to be false, untrue, and unbeneficial, and which is pleasant and agreeable to others—that speech the Tathāgata does not utter.
Lời nói nào Như Lai biết là không thật, không đúng, không lợi ích, và lời nói đó được người khác yêu thích, vừa lòng, thì Như Lai không nói lời nói đó.
Yampi tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ piyā manāpā tampi tathāgato vācaṃ na bhāsati.
Also, the speech that the Tathāgata knows to be true, factual, and unbeneficial, and which is pleasant and agreeable to others—that speech the Tathāgata does not utter.
Lời nói nào Như Lai biết là thật, đúng, nhưng không lợi ích, và lời nói đó được người khác yêu thích, vừa lòng, thì Như Lai cũng không nói lời nói đó.
Yañca tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ piyā manāpā, tatra kālaññū tathāgato hoti tassā vācāya veyyākaraṇāya.
However, if the Tathāgata knows a speech to be true, factual, and beneficial, and which is pleasant and agreeable to others, then the Tathāgata is one who knows the proper time for uttering that speech.
Lời nói nào Như Lai biết là thật, đúng, và lợi ích, và lời nói đó được người khác yêu thích, vừa lòng, thì Như Lai biết thời điểm để nói lời nói đó.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Atthi, rājakumāra, tathāgatassa sattesu anukampā’’ti.
“There is, Prince, compassion for beings in the Tathāgata.”
Thưa Thái tử, Như Lai có lòng từ bi đối với chúng sanh.”
253
87. ‘‘Yeme, bhante, khattiyapaṇḍitāpi brāhmaṇapaṇḍitāpi gahapatipaṇḍitāpi samaṇapaṇḍitāpi pañhaṃ abhisaṅkharitvā tathāgataṃ upasaṅkamitvā pucchanti, pubbeva nu kho, etaṃ, bhante, bhagavato cetaso parivitakkitaṃ hoti ‘ye maṃ upasaṅkamitvā evaṃ pucchissanti tesāhaṃ evaṃ puṭṭho evaṃ byākarissāmī’ti, udāhu ṭhānasovetaṃ tathāgataṃ paṭibhātī’’ti?
87. “Venerable Sir, when these learned Khattiyas, learned Brahmins, learned householders, and learned ascetics formulate questions and approach the Tathāgata to ask them, is it, Venerable Sir, previously contemplated in the Blessed One’s mind: ‘Those who approach me and ask thus, being asked thus, I shall answer thus’? Or does it spontaneously occur to the Tathāgata?”
87. “Bạch Thế Tôn, những vị học giả dòng Sát-đế-lợi, học giả Bà-la-môn, học giả gia chủ, học giả sa-môn này, sau khi chuẩn bị câu hỏi, đến gặp Thế Tôn để hỏi. Bạch Thế Tôn, có phải Thế Tôn đã suy nghĩ trước trong tâm rằng ‘những ai đến gặp Ta và hỏi như vậy, khi được hỏi như vậy, Ta sẽ trả lời như vậy’ chăng, hay là câu trả lời đó tự phát khởi nơi Như Lai ngay lúc đó?”
254
‘‘Tena hi, rājakumāra, taññevettha paṭipucchissāmi, yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi.
“Well then, Prince, I will question you in return about this. You may answer it as you deem fit.
“Vậy thì, Thái tử, Như Lai sẽ hỏi lại con về điều này, con hãy trả lời theo cách con thấy phù hợp.
Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, kusalo tvaṃ rathassa aṅgapaccaṅgāna’’nti?
What do you think, Prince, are you skilled in the parts and accessories of a chariot?”
Thái tử nghĩ sao, con có thiện xảo về các bộ phận của cỗ xe không?”
255
‘‘Evaṃ, bhante, kusalo ahaṃ rathassa aṅgapaccaṅgāna’’nti.
“Yes, Venerable Sir, I am skilled in the parts and accessories of a chariot.”
“Bạch Thế Tôn, con thiện xảo về các bộ phận của cỗ xe ạ.”
256
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, ye taṃ upasaṅkamitvā evaṃ puccheyyuṃ – ‘kiṃ nāmidaṃ rathassa aṅgapaccaṅga’nti?
“What do you think, Prince, if someone were to approach you and ask: ‘What is this part or accessory of a chariot called?’
“Thái tử nghĩ sao, những ai đến gặp con và hỏi như vầy – ‘Bộ phận này của cỗ xe tên là gì?’
Pubbeva nu kho te etaṃ cetaso parivitakkitaṃ assa ‘ye maṃ upasaṅkamitvā evaṃ pucchissanti tesāhaṃ evaṃ puṭṭho evaṃ byākarissāmī’ti, udāhu ṭhānasovetaṃ paṭibhāseyyā’’ti?
Would it have been contemplated in your mind beforehand: ‘Those who approach me and ask thus, being asked thus, I shall answer thus’? Or would it spontaneously occur to you?”
Có phải con đã suy nghĩ trước trong tâm rằng ‘những ai đến gặp ta và hỏi như vậy, khi được hỏi như vậy, ta sẽ trả lời như vậy’ chăng, hay là câu trả lời đó tự phát khởi nơi con ngay lúc đó?”
257
‘‘Ahañhi, bhante, rathiko saññāto kusalo rathassa aṅgapaccaṅgānaṃ.
“Venerable Sir, I am known as a charioteer, skilled in the parts and accessories of a chariot.
“Bạch Thế Tôn, con là một người lái xe nổi tiếng, thiện xảo về các bộ phận của cỗ xe.
Sabbāni me rathassa aṅgapaccaṅgāni suviditāni.
All the parts and accessories of a chariot are well known to me.
Tất cả các bộ phận của cỗ xe đều được con biết rõ.
Ṭhānasovetaṃ maṃ paṭibhāseyyā’’ti.
It would spontaneously occur to me.”
Câu trả lời đó tự phát khởi nơi con ngay lúc đó ạ.”
258
‘‘Evameva kho, rājakumāra, ye te khattiyapaṇḍitāpi brāhmaṇapaṇḍitāpi gahapatipaṇḍitāpi samaṇapaṇḍitāpi pañhaṃ abhisaṅkharitvā tathāgataṃ upasaṅkamitvā pucchanti, ṭhānasovetaṃ tathāgataṃ paṭibhāti.
“Indeed, Prince, when these learned Khattiyas, learned Brahmins, learned householders, and learned ascetics formulate questions and approach the Tathāgata to ask them, it spontaneously occurs to the Tathāgata.
“Cũng vậy, thưa Thái tử, những vị học giả dòng Sát-đế-lợi, học giả Bà-la-môn, học giả gia chủ, học giả sa-môn này, sau khi chuẩn bị câu hỏi, đến gặp Như Lai để hỏi, thì câu trả lời đó tự phát khởi nơi Như Lai ngay lúc đó.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Sā hi, rājakumāra, tathāgatassa dhammadhātu suppaṭividdhā yassā dhammadhātuyā suppaṭividdhattā ṭhānasovetaṃ tathāgataṃ paṭibhātī’’ti.
Because, Prince, the Dhamma-element has been perfectly penetrated by the Tathāgata, and due to the perfect penetration of that Dhamma-element, it spontaneously occurs to the Tathāgata.”
Thưa Thái tử, bởi vì Pháp giới (dhammadhātu) ấy của Như Lai đã được thấu hiểu hoàn toàn, do sự thấu hiểu hoàn toàn Pháp giới ấy mà câu trả lời đó tự phát khởi nơi Như Lai ngay lúc đó.”
259
Evaṃ vutte, abhayo rājakumāro bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante…pe… ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
When this was said, Prince Abhaya said to the Blessed One: “Excellent, Venerable Sir! Excellent, Venerable Sir! ... From this day forth, I go for refuge for as long as I live.”
Khi được nói như vậy, Thái tử Abhaya bạch Thế Tôn rằng: “Tuyệt diệu thay, bạch Thế Tôn! Tuyệt diệu thay, bạch Thế Tôn! …(v.v.)… Từ nay cho đến trọn đời, con xin quy y Ngài với hơi thở cuối cùng.”
260
Abhayarājakumārasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
The Discourse to Prince Abhaya, the eighth, is concluded.
Kinh Abhayarājakumāra (Thái tử Abhaya) chấm dứt, phẩm thứ tám.
261
9. Bahuvedanīyasuttaṃ
9. The Discourse on Many Feelings
9. Kinh Bahuvedanīya (Đa Thọ)
262
88. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
88. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
88. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Atha kho pañcakaṅgo thapati yenāyasmā udāyī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ udāyiṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Pañcakaṅga the carpenter approached the Venerable Udāyī; having approached and greeted the Venerable Udāyī, he sat down to one side.
Bấy giờ, thợ mộc Pañcakaṅga đi đến chỗ Tôn giả Udāyī; sau khi đến, đảnh lễ Tôn giả Udāyī rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘kati nu kho, bhante udāyi, vedanā vuttā bhagavatā’’ti?
Seated to one side, Pañcakaṅga the carpenter said to the Venerable Udāyī: “How many feelings, Venerable Udāyī, have been declared by the Blessed One?”
Ngồi xuống một bên, thợ mộc Pañcakaṅga bạch Tôn giả Udāyī rằng: “Bạch Tôn giả Udāyī, Thế Tôn đã nói có bao nhiêu loại cảm thọ (vedanā)?”
‘‘Tisso kho, thapati* , vedanā vuttā bhagavatā.
“Three feelings, carpenter, have been declared by the Blessed One:
“Thưa thợ mộc, Thế Tôn đã nói có ba loại cảm thọ.
Sukhā vedanā, dukkhā vedanā, adukkhamasukhā vedanā – imā kho, thapati, tisso vedanā vuttā bhagavatā’’ti.
pleasant feeling, painful feeling, and neither-pleasant-nor-painful feeling. These, carpenter, are the three feelings declared by the Blessed One.”
Cảm thọ lạc (sukhā vedanā), cảm thọ khổ (dukkhā vedanā), cảm thọ không khổ không lạc (adukkhamasukhā vedanā) – thưa thợ mộc, Thế Tôn đã nói có ba loại cảm thọ này.”
Evaṃ vutte, pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘na kho, bhante udāyi, tisso vedanā vuttā bhagavatā; dve vedanā vuttā bhagavatā – sukhā vedanā, dukkhā vedanā.
When this was said, Pañcakaṅga the carpenter said to the Venerable Udāyī: “No, Venerable Udāyī, three feelings have not been declared by the Blessed One; two feelings have been declared by the Blessed One: pleasant feeling and painful feeling.
Khi được nói như vậy, thợ mộc Pañcakaṅga bạch Tôn giả Udāyī rằng: “Bạch Tôn giả Udāyī, Thế Tôn đã không nói có ba loại cảm thọ; Thế Tôn đã nói có hai loại cảm thọ – cảm thọ lạc, cảm thọ khổ.
Yāyaṃ, bhante, adukkhamasukhā vedanā santasmiṃ esā paṇīte sukhe vuttā bhagavatā’’ti.
As for this neither-pleasant-nor-painful feeling, Venerable Sir, it has been declared by the Blessed One as a peaceful, refined pleasure.”
Bạch Tôn giả, cảm thọ không khổ không lạc này, Thế Tôn đã nói đó là một loại lạc cao thượng, an tịnh.”
Dutiyampi kho āyasmā udāyī pañcakaṅgaṃ thapatiṃ etadavoca – ‘‘na kho, gahapati, dve vedanā vuttā bhagavatā; tisso vedanā vuttā bhagavatā.
A second time the Venerable Udāyī said to Pañcakaṅga the carpenter: “No, householder, two feelings have not been declared by the Blessed One; three feelings have been declared by the Blessed One:
Lần thứ hai, Tôn giả Udāyī bạch thợ mộc Pañcakaṅga rằng: “Thưa gia chủ, Thế Tôn đã không nói có hai loại cảm thọ; Thế Tôn đã nói có ba loại cảm thọ.
Sukhā vedanā, dukkhā vedanā, adukkhamasukhā vedanā – imā kho, thapati, tisso vedanā vuttā bhagavatā’’ti.
pleasant feeling, painful feeling, and neither-pleasant-nor-painful feeling. These, carpenter, are the three feelings declared by the Blessed One.”
Cảm thọ lạc, cảm thọ khổ, cảm thọ không khổ không lạc – thưa thợ mộc, Thế Tôn đã nói có ba loại cảm thọ này.”
Dutiyampi kho pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘na kho, bhante udāyi, tisso vedanā vuttā bhagavatā; dve vedanā vuttā bhagavatā – sukhā vedanā, dukkhā vedanā.
A second time Pañcakaṅga the carpenter said to the Venerable Udāyī: “No, Venerable Udāyī, three feelings have not been declared by the Blessed One; two feelings have been declared by the Blessed One: pleasant feeling and painful feeling.
Lần thứ hai, thợ mộc Pañcakaṅga bạch Tôn giả Udāyī rằng: “Bạch Tôn giả Udāyī, Thế Tôn đã không nói có ba loại cảm thọ; Thế Tôn đã nói có hai loại cảm thọ – cảm thọ lạc, cảm thọ khổ.
Yāyaṃ, bhante, adukkhamasukhā vedanā santasmiṃ esā paṇīte sukhe vuttā bhagavatā’’ti.
As for this neither-pleasant-nor-painful feeling, Venerable Sir, it has been declared by the Blessed One as a peaceful, refined pleasure.”
Bạch Tôn giả, cảm thọ không khổ không lạc này, Thế Tôn đã nói đó là một loại lạc cao thượng, an tịnh.”
Tatiyampi kho āyasmā udāyī pañcakaṅgaṃ thapatiṃ etadavoca – ‘‘na kho, thapati, dve vedanā vuttā bhagavatā; tisso vedanā vuttā bhagavatā.
A third time the Venerable Udāyī said to Pañcakaṅga the carpenter: “No, carpenter, two feelings have not been declared by the Blessed One; three feelings have been declared by the Blessed One:
Lần thứ ba, Tôn giả Udāyī bạch thợ mộc Pañcakaṅga rằng: “Thưa thợ mộc, Thế Tôn đã không nói có hai loại cảm thọ; Thế Tôn đã nói có ba loại cảm thọ.
Sukhā vedanā, dukkhā vedanā, adukkhamasukhā vedanā – imā kho, thapati, tisso vedanā vuttā bhagavatā’’ti.
pleasant feeling, painful feeling, and neither-pleasant-nor-painful feeling. These, carpenter, are the three feelings declared by the Blessed One.”
Cảm thọ lạc, cảm thọ khổ, cảm thọ không khổ không lạc – thưa thợ mộc, Thế Tôn đã nói có ba loại cảm thọ này.”
Tatiyampi kho pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘na kho, bhante udāyi, tisso vedanā vuttā bhagavatā, dve vedanā vuttā bhagavatā – sukhā vedanā, dukkhā vedanā.
A third time Pañcakaṅga the carpenter said to the Venerable Udāyī: “No, Venerable Udāyī, three feelings have not been declared by the Blessed One; two feelings have been declared by the Blessed One: pleasant feeling and painful feeling.
Lần thứ ba, thợ mộc Pañcakaṅga bạch Tôn giả Udāyī rằng: “Bạch Tôn giả Udāyī, Thế Tôn đã không nói có ba loại cảm thọ, Thế Tôn đã nói có hai loại cảm thọ – cảm thọ lạc, cảm thọ khổ.
Yāyaṃ, bhante, adukkhamasukhā vedanā santasmiṃ esā paṇīte sukhe vuttā bhagavatā’’ti.
As for this neither-pleasant-nor-painful feeling, Venerable Sir, it has been declared by the Blessed One as a peaceful, refined pleasure.”
Bạch Tôn giả, cảm thọ không khổ không lạc này, Thế Tôn đã nói đó là một loại lạc cao thượng, an tịnh.”
Neva kho sakkhi āyasmā udāyī pañcakaṅgaṃ thapatiṃ saññāpetuṃ na panāsakkhi pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ udāyiṃ saññāpetuṃ.
The Venerable Udāyī was unable to convince Pañcakaṅga the carpenter, and Pañcakaṅga the carpenter was unable to convince the Venerable Udāyī.
Tôn giả Udāyī không thể thuyết phục được thợ mộc Pañcakaṅga, và thợ mộc Pañcakaṅga cũng không thể thuyết phục được Tôn giả Udāyī.
263
89. Assosi kho āyasmā ānando āyasmato udāyissa pañcakaṅgena thapatinā saddhiṃ imaṃ kathāsallāpaṃ.
89. The Venerable Ānanda overheard this discussion between the Venerable Udāyī and Pañcakaṅga the carpenter.
89. Tôn giả Ānanda nghe được cuộc đàm thoại này giữa Tôn giả Udāyī và thợ mộc Pañcakaṅga.
Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then the Venerable Ānanda approached the Blessed One; having approached and greeted the Blessed One, he sat down to one side.
Bấy giờ, Tôn giả Ānanda đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando yāvatako ahosi āyasmato udāyissa pañcakaṅgena thapatinā saddhiṃ kathāsallāpo taṃ sabbaṃ bhagavato ārocesi.
Seated to one side, the Venerable Ānanda reported to the Blessed One the entire discussion that had taken place between the Venerable Udāyī and Pañcakaṅga the carpenter.
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Ānanda thuật lại tất cả cuộc đàm thoại giữa Tôn giả Udāyī và thợ mộc Pañcakaṅga cho Thế Tôn nghe.
Evaṃ vutte, bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘santaññeva kho, ānanda, pariyāyaṃ pañcakaṅgo thapati udāyissa nābbhanumodi, santaññeva ca pana pariyāyaṃ udāyī pañcakaṅgassa thapatissa nābbhanumodi.
When this was said, the Blessed One said to the Venerable Ānanda: “Indeed, Ānanda, Pañcakaṅga the carpenter did not approve of Udāyī’s way of reasoning, and Udāyī did not approve of Pañcakaṅga the carpenter’s way of reasoning.
Khi được nói như vậy, Thế Tôn bạch Tôn giả Ānanda rằng: “Này Ānanda, thợ mộc Pañcakaṅga đã không tán đồng cách nói của Udāyī, và Udāyī cũng không tán đồng cách nói của thợ mộc Pañcakaṅga.
Dvepānanda, vedanā vuttā mayā pariyāyena, tissopi vedanā vuttā mayā pariyāyena, pañcapi vedanā vuttā mayā pariyāyena, chapi vedanā vuttā mayā pariyāyena, aṭṭhārasapi vedanā vuttā mayā pariyāyena, chattiṃsapi vedanā vuttā mayā pariyāyena, aṭṭhasatampi vedanā vuttā mayā pariyāyena.
Ānanda, two feelings have been declared by me in one way, three feelings have been declared by me in another way, five feelings have been declared by me in another way, six feelings have been declared by me in another way, eighteen feelings have been declared by me in another way, thirty-six feelings have been declared by me in another way, and one hundred eight feelings have been declared by me in another way.
Này Ānanda, Ta đã nói về hai loại cảm thọ theo một phương diện, Ta cũng đã nói về ba loại cảm thọ theo một phương diện, Ta cũng đã nói về năm loại cảm thọ theo một phương diện, Ta cũng đã nói về sáu loại cảm thọ theo một phương diện, Ta cũng đã nói về mười tám loại cảm thọ theo một phương diện, Ta cũng đã nói về ba mươi sáu loại cảm thọ theo một phương diện, Ta cũng đã nói về một trăm lẻ tám loại cảm thọ theo một phương diện.
Evaṃ pariyāyadesito kho, ānanda, mayā dhammo.
Thus, Ānanda, the Dhamma has been taught by me in various ways.”
Này Ānanda, Pháp đã được Ta thuyết giảng theo nhiều phương diện như vậy.”
Evaṃ pariyāyadesite kho, ānanda, mayā dhamme ye aññamaññassa subhāsitaṃ sulapitaṃ na samanujānissanti na samanumaññissanti na samanumodissanti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ – bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharissanti.
Indeed, Ānanda, when the Dhamma is taught by me in this way, those who do not approve, agree with, or rejoice in the well-spoken and well-uttered words of one another, it is to be expected that they will live quarrelsome, contentious, and disputatious, piercing each other with verbal daggers.
Này Ānanda, khi Pháp được Ta thuyết giảng bằng phương pháp này, những ai không chấp nhận, không đồng ý, không hoan hỷ với lời nói hay, lời nói khéo của nhau, thì điều này có thể được mong đợi nơi họ – họ sẽ sống trong tranh cãi, cãi vã, bất đồng, đâm chọc nhau bằng những mũi giáo từ miệng.
Evaṃ pariyāyadesito kho, ānanda, mayā dhammo.
Indeed, Ānanda, the Dhamma has been taught by me in this way.
Này Ānanda, Pháp đã được Ta thuyết giảng bằng phương pháp này.
Evaṃ pariyāyadesite kho, ānanda, mayā dhamme ye aññamaññassa subhāsitaṃ sulapitaṃ samanujānissanti samanumaññissanti samanumodissanti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ – samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharissanti’’.
Indeed, Ānanda, when the Dhamma is taught by me in this way, those who approve, agree with, and rejoice in the well-spoken and well-uttered words of one another, it is to be expected that they will live in harmony, rejoicing, without dispute, like milk and water mixed together, looking at each other with loving eyes.”
Này Ānanda, khi Pháp được Ta thuyết giảng bằng phương pháp này, những ai chấp nhận, đồng ý, hoan hỷ với lời nói hay, lời nói khéo của nhau, thì điều này có thể được mong đợi nơi họ – họ sẽ sống hòa hợp, hoan hỷ, không tranh cãi, như sữa với nước, nhìn nhau bằng ánh mắt thân ái.”
264
90. ‘‘Pañca kho ime, ānanda, kāmaguṇā.
“90. There are, Ānanda, these five cords of sensual pleasure.
90. “Này Ānanda, có năm dục lạc này.
Katame pañca?
Which five?
Năm nào?
Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā…pe… jivhāviññeyyā rasā…pe… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā – ime kho, ānanda, pañca kāmaguṇā.
Forms cognizable by the eye, desirable, agreeable, charming, lovely, connected with sensual pleasure, exciting lust; sounds cognizable by the ear…pe… odours cognizable by the nose…pe… tastes cognizable by the tongue…pe… tactile objects cognizable by the body, desirable, agreeable, charming, lovely, connected with sensual pleasure, exciting lust. These, Ānanda, are the five cords of sensual pleasure.
Sắc do mắt nhận biết, đáng ưa, khả ái, khả ý, có hình tướng đáng yêu, liên hệ đến dục, gây say đắm; tiếng do tai nhận biết… (v.v.)… mùi do mũi nhận biết… (v.v.)… vị do lưỡi nhận biết… (v.v.)… xúc do thân nhận biết, đáng ưa, khả ái, khả ý, có hình tướng đáng yêu, liên hệ đến dục, gây say đắm – này Ānanda, đây là năm dục lạc.
Yaṃ kho, ānanda, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati kāmasukhaṃ.
That happiness and joy, Ānanda, which arises dependent on these five cords of sensual pleasure, is called sensual pleasure.
Này Ānanda, hạnh phúc và hoan hỷ nào khởi lên do duyên năm dục lạc này, điều đó được gọi là dục lạc.
265
‘‘Yo kho, ānanda, evaṃ vadeyya – ‘etaparamaṃ sattā sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentī’ti, idamassa nānujānāmi.
“If, Ānanda, someone were to say, ‘Beings experience happiness and joy to this extent only,’ I do not acknowledge that.
“Này Ānanda, nếu ai nói rằng: ‘Chúng sinh chỉ cảm nghiệm hạnh phúc và hoan hỷ đến mức này’, thì Ta không chấp nhận điều đó.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Atthānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
There is, Ānanda, another happiness more excellent and sublime than that happiness.
Này Ānanda, có một hạnh phúc khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này.
Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca?
And what, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness?
Này Ānanda, hạnh phúc nào khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này?
Idhānanda, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Here, Ānanda, a bhikkhu, secluded from sensual pleasures, secluded from unwholesome states, enters and abides in the first jhāna, which is accompanied by vitakka and vicāra, with piti and sukha born of seclusion.
Này Ānanda, ở đây, một Tỳ-kheo ly dục, ly bất thiện pháp, chứng và trú Thiền thứ nhất, một trạng thái hỷ lạc do ly dục sinh, có tầm có tứ.
Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
This, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness.
Này Ānanda, đây là một hạnh phúc khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này.
266
‘‘Yo kho, ānanda, evaṃ vadeyya – ‘etaparamaṃ sattā sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentī’ti, idamassa nānujānāmi.
“If, Ānanda, someone were to say, ‘Beings experience happiness and joy to this extent only,’ I do not acknowledge that.
“Này Ānanda, nếu ai nói rằng: ‘Chúng sinh chỉ cảm nghiệm hạnh phúc và hoan hỷ đến mức này’, thì Ta không chấp nhận điều đó.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Atthānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
There is, Ānanda, another happiness more excellent and sublime than that happiness.
Này Ānanda, có một hạnh phúc khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này.
Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca?
And what, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness?
Này Ānanda, hạnh phúc nào khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này?
Idhānanda, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Here, Ānanda, a bhikkhu, with the calming of vitakka and vicāra…pe… enters and abides in the second jhāna.
Này Ānanda, ở đây, một Tỳ-kheo làm lắng dịu tầm và tứ… (v.v.)… chứng và trú Thiền thứ hai.
Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
This, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness.
Này Ānanda, đây là một hạnh phúc khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này.
267
‘‘Yo kho, ānanda, evaṃ vadeyya…pe….
“If, Ānanda, someone were to say…pe….
“Này Ānanda, nếu ai nói rằng… (v.v.)….
Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca?
And what, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness?
Này Ānanda, hạnh phúc nào khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này?
Idhānanda, bhikkhu pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Here, Ānanda, a bhikkhu, with the fading of piti…pe… enters and abides in the third jhāna.
Này Ānanda, ở đây, một Tỳ-kheo ly hỷ… (v.v.)… chứng và trú Thiền thứ ba.
Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
This, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness.
Này Ānanda, đây là một hạnh phúc khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này.
268
‘‘Yo kho, ānanda, evaṃ vadeyya…pe….
“If, Ānanda, someone were to say…pe….
“Này Ānanda, nếu ai nói rằng… (v.v.)….
Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca?
And what, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness?
Này Ānanda, hạnh phúc nào khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này?
Idhānanda, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Here, Ānanda, a bhikkhu, with the abandoning of sukha…pe… enters and abides in the fourth jhāna.
Này Ānanda, ở đây, một Tỳ-kheo xả lạc… (v.v.)… chứng và trú Thiền thứ tư.
Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
This, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness.
Này Ānanda, đây là một hạnh phúc khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này.
269
‘‘Yo kho, ānanda, evaṃ vadeyya…pe….
“If, Ānanda, someone were to say…pe….
“Này Ānanda, nếu ai nói rằng… (v.v.)….
Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca?
And what, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness?
Này Ānanda, hạnh phúc nào khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này?
Idhānanda, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā, paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā, nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati.
Here, Ānanda, a bhikkhu, by completely surmounting perceptions of form, by the passing away of perceptions of sensory impact, by not attending to perceptions of diversity, thinking, ‘Space is infinite,’ enters and abides in the base of infinite space (ākāsānañcāyatana).
Này Ānanda, ở đây, một Tỳ-kheo hoàn toàn vượt qua các tưởng về sắc, các tưởng về xung đột diệt mất, không tác ý các tưởng về sai biệt, chứng và trú Không Vô Biên Xứ, nghĩ rằng: ‘Không gian là vô biên’.
Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
This, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness.
Này Ānanda, đây là một hạnh phúc khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này.
270
‘‘Yo kho, ānanda, evaṃ vadeyya…pe….
“If, Ānanda, someone were to say…pe….
“Này Ānanda, nếu ai nói rằng… (v.v.)….
Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca?
And what, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness?
Này Ānanda, hạnh phúc nào khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này?
Idhānanda, bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati.
Here, Ānanda, a bhikkhu, by completely surmounting the base of infinite space, thinking, ‘Consciousness is infinite,’ enters and abides in the base of infinite consciousness (viññāṇañcāyatana).
Này Ānanda, ở đây, một Tỳ-kheo hoàn toàn vượt qua Không Vô Biên Xứ, chứng và trú Thức Vô Biên Xứ, nghĩ rằng: ‘Thức là vô biên’.
Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
This, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness.
Này Ānanda, đây là một hạnh phúc khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này.
271
‘‘Yo kho, ānanda, evaṃ vadeyya…pe….
“If, Ānanda, someone were to say…pe….
“Này Ānanda, nếu ai nói rằng… (v.v.)….
Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca?
And what, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness?
Này Ānanda, hạnh phúc nào khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này?
Idhānanda, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati.
Here, Ānanda, a bhikkhu, by completely surmounting the base of infinite consciousness, thinking, ‘There is nothing,’ enters and abides in the base of nothingness (ākiñcaññāyatana).
Này Ānanda, ở đây, một Tỳ-kheo hoàn toàn vượt qua Thức Vô Biên Xứ, chứng và trú Vô Sở Hữu Xứ, nghĩ rằng: ‘Không có gì cả’.
Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
This, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness.
Này Ānanda, đây là một hạnh phúc khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này.
272
‘‘Yo kho, ānanda, evaṃ vadeyya…pe….
“If, Ānanda, someone were to say…pe….
“Này Ānanda, nếu ai nói rằng… (v.v.)….
Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca?
And what, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness?
Này Ānanda, hạnh phúc nào khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này?
Idhānanda, bhikkhu sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati.
Here, Ānanda, a bhikkhu, by completely surmounting the base of nothingness, enters and abides in the base of neither perception nor non-perception (nevasaññānāsaññāyatana).
Này Ānanda, ở đây, một Tỳ-kheo hoàn toàn vượt qua Vô Sở Hữu Xứ, chứng và trú Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ.
Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
This, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness.
Này Ānanda, đây là một hạnh phúc khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này.
273
‘‘Yo kho, ānanda, evaṃ vadeyya – ‘etaparamaṃ sattā sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentī’ti, idamassa nānujānāmi.
“If, Ānanda, someone were to say, ‘Beings experience happiness and joy to this extent only,’ I do not acknowledge that.
“Này Ānanda, nếu ai nói rằng: ‘Chúng sinh chỉ cảm nghiệm hạnh phúc và hoan hỷ đến mức này’, thì Ta không chấp nhận điều đó.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao?
Atthānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
There is, Ānanda, another happiness more excellent and sublime than that happiness.
Này Ānanda, có một hạnh phúc khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này.
Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca?
And what, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness?
Này Ānanda, hạnh phúc nào khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này?
Idhānanda, bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati.
Here, Ānanda, a bhikkhu, by completely surmounting the base of neither perception nor non-perception, enters and abides in the cessation of perception and feeling (saññāvedayitanirodha).
Này Ānanda, ở đây, một Tỳ-kheo hoàn toàn vượt qua Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ, chứng và trú Diệt Thọ Tưởng Định.
Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
This, Ānanda, is that other happiness more excellent and sublime than that happiness.
Này Ānanda, đây là một hạnh phúc khác cao siêu hơn và vi diệu hơn hạnh phúc này.
274
91. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, ānanda, vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘saññāvedayitanirodhaṃ samaṇo gotamo āha; tañca sukhasmiṃ paññapeti.
91. “Indeed, Ānanda, there is a possibility that ascetics of other sects might say this: ‘The recluse Gotama speaks of the cessation of perception and feeling; and he describes it as happiness.
91. “Này Ānanda, có trường hợp các du sĩ ngoại đạo có thể nói như sau: ‘Sa-môn Gotama nói về Diệt Thọ Tưởng Định; và Ngài tuyên bố đó là hạnh phúc.
Tayidaṃ kiṃsu, tayidaṃ kathaṃsū’ti?
What is that? How is that?’
Thế thì cái đó là gì, cái đó như thế nào?’
Evaṃvādino, ānanda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘na kho, āvuso, bhagavā sukhaṃyeva vedanaṃ sandhāya sukhasmiṃ paññapeti; api ca, āvuso, yattha yattha sukhaṃ upalabbhati yahiṃ yahiṃ taṃ taṃ tathāgato sukhasmiṃ paññapetī’’’ti.
When they speak thus, Ānanda, ascetics of other sects should be told: ‘Friends, the Blessed One does not describe happiness with reference to feeling alone; rather, friends, wherever happiness is found, there the Tathāgata describes it as happiness.’”
Này Ānanda, những du sĩ ngoại đạo nói như vậy nên được trả lời như thế này: ‘Này các hiền giả, Đức Thế Tôn không chỉ tuyên bố hạnh phúc khi nói về thọ lạc; mà này các hiền giả, ở bất cứ nơi nào, bất cứ lúc nào có thể nhận thấy hạnh phúc, thì ở đó Như Lai tuyên bố đó là hạnh phúc.’”
275
Idamavoca bhagavā.
This is what the Blessed One said.
Đức Thế Tôn đã nói như vậy.
Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
Venerable Ānanda, delighted, rejoiced in the Blessed One’s words.
Tôn giả Ānanda hoan hỷ, tùy hỷ lời Đức Thế Tôn dạy.
276
Bahuvedanīyasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
The Bahuvedanīya Sutta, the ninth, is finished.
Kinh Bahuvedanīya (Nhiều Thọ) chấm dứt, phẩm thứ chín.
277
10. Apaṇṇakasuttaṃ
10. The Apaṇṇaka Sutta
10. Kinh Apaṇṇaka
278
92. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena sālā nāma kosalānaṃ brāhmaṇagāmo tadavasari.
92. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was wandering in the Kosala country with a large community of bhikkhus, and he arrived at Sālā, a brāhmaṇa village of the Kosalans.
92. Tôi nghe như vầy: Một thời, Đức Thế Tôn đang du hành trong xứ Kosala cùng với đại chúng Tỳ-kheo, đến làng Bà-la-môn tên Sālā của dân Kosala.
Assosuṃ kho sāleyyakā brāhmaṇagahapatikā – ‘‘samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ sālaṃ anuppatto.
Then the brāhmaṇa householders of Sālā heard: “The recluse Gotama, a son of the Sakyas, who has gone forth from the Sakya clan, is wandering in the Kosala country with a large community of bhikkhus, and has arrived at Sālā.
Các gia chủ Bà-la-môn ở Sālā nghe tin: “Thưa chư vị, Sa-môn Gotama, người xuất gia từ dòng dõi Sakya, đang du hành trong xứ Kosala cùng với đại chúng Tỳ-kheo, đã đến Sālā.
Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti.
Indeed, concerning that Venerable Gotama, such a beautiful reputation has arisen: ‘Truly, that Blessed One is an Arahant, a Perfectly Self-Awakened One, accomplished in knowledge and conduct, a Fortunate One, Knower of the world, the unsurpassed trainer of tamable people, Teacher of devas and humans, the Awakened One, the Blessed One.’
Và tiếng lành đồn xa về Tôn giả Gotama như sau: ‘Đức Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán, Bậc Chánh Đẳng Giác, đầy đủ Minh Hạnh, Thiện Thệ, Bậc Liễu Tri Thế Gian, Vô Thượng Sĩ Điều Ngự Trượng Phu, Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn’."
So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti.
He, having directly known and realized this world—with its devas, with its Māras, with its Brahmās, with its population of recluses and brahmins, with its devas and humans—proclaims it.
Ngài đã tự mình chứng ngộ và tuyên bố thế giới này cùng với chư Thiên, Ma vương, Phạm Thiên, cùng với quần chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài người.
So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti.
He teaches the Dhamma, which is beautiful in the beginning, beautiful in the middle, and beautiful in the end, with both meaning and expression, and proclaims the entirely complete and purified holy life.
Ngài thuyết giảng Dhamma tốt đẹp ở phần đầu, tốt đẹp ở phần giữa, tốt đẹp ở phần cuối, đầy đủ ý nghĩa và văn tự, tuyên bố Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn và thanh tịnh.
Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti.
Indeed, it is good to see such Arahants.”
Thật tốt lành khi được chiêm ngưỡng những bậc A-la-hán như vậy!”
Atha kho sāleyyakā brāhmaṇagahapatikā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then the householder brahmins of Sālā approached the Blessed One; some, having approached, bowed down to the Blessed One and sat to one side.
Rồi các gia chủ Bà-la-môn Saleyyaka đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, một số người đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu; sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Some exchanged greetings with the Blessed One; having concluded their courteous and amiable talk, they sat to one side.
Một số người chào hỏi Đức Thế Tôn; sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, họ ngồi xuống một bên.
Appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Some, having raised their joined palms towards the Blessed One, sat to one side.
Một số người chắp tay hướng về Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Appekacce bhagavato santike nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Some announced their name and clan to the Blessed One and sat to one side.
Một số người xưng tên và dòng họ của mình trước Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Some remained silent and sat to one side.
Một số người im lặng ngồi xuống một bên.
279
93. Ekamantaṃ nisinne kho sāleyyake brāhmaṇagahapatike bhagavā etadavoca – ‘‘atthi pana vo, gahapatayo, koci manāpo satthā yasmiṃ vo ākāravatī saddhā paṭiladdhā’’ti?
93. When the householder brahmins of Sālā were seated to one side, the Blessed One spoke to them thus: “Householders, do you have any pleasing teacher in whom you have gained well-founded faith?”
93. Khi các gia chủ Bà-la-môn Saleyyaka đã ngồi xuống một bên, Đức Thế Tôn nói với họ: “Này các gia chủ, quý vị có vị Đạo sư nào đáng kính mà quý vị đã có được niềm tin vững chắc không?”
‘‘Natthi kho no, bhante, koci manāpo satthā yasmiṃ no ākāravatī saddhā paṭiladdhā’’ti.
“No, Venerable Sir, we do not have any pleasing teacher in whom we have gained well-founded faith.”
“Bạch Ngài, chúng con không có vị Đạo sư nào đáng kính mà chúng con đã có được niềm tin vững chắc.”
‘‘Manāpaṃ vo, gahapatayo, satthāraṃ alabhantehi ayaṃ apaṇṇako dhammo samādāya vattitabbo.
“Householders, since you do not find a pleasing teacher, this incontrovertible Dhamma should be undertaken and practiced.
“Này các gia chủ, khi không tìm được vị Đạo sư đáng kính, quý vị nên thực hành Pháp không sai lầm này.
Apaṇṇako hi, gahapatayo, dhammo samatto samādinno, so vo bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāya.
For, householders, this incontrovertible Dhamma, being complete and well-undertaken, will lead to your welfare and happiness for a long time.
Vì này các gia chủ, Pháp không sai lầm này, khi được thực hành một cách trọn vẹn, sẽ mang lại lợi ích và hạnh phúc lâu dài cho quý vị.
Katamo ca, gahapatayo, apaṇṇako dhammo’’?
And what, householders, is this incontrovertible Dhamma?”
Và này các gia chủ, Pháp không sai lầm đó là gì?”
280
94. ‘‘Santi, gahapatayo, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ; natthi sukatadukkaṭānaṃ* kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko; natthi mātā, natthi pitā; natthi sattā opapātikā; natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā* sammā paṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti.
94. “Householders, there are some recluses and brahmins who hold such a doctrine and view: ‘There is no gift, no offering, no sacrifice; there is no fruit or result of good and bad deeds; there is no this world, no other world; there is no mother, no father; there are no spontaneously arisen beings; there are no recluses and brahmins in the world who are rightly gone, rightly practicing, and who, having directly known and realized this world and the other world, proclaim them.’
94. “Này các gia chủ, có một số Sa-môn, Bà-la-môn chủ trương như thế này, có quan điểm như thế này: ‘Không có bố thí, không có cúng dường, không có tế lễ; không có quả báo của các nghiệp thiện ác; không có thế giới này, không có thế giới khác; không có mẹ, không có cha; không có chúng sinh hóa sinh; không có các Sa-môn, Bà-la-môn chân chánh đi, chân chánh thực hành trên đời này, những người tự mình chứng ngộ thế giới này và thế giới khác rồi tuyên bố.’
Tesaṃyeva kho, gahapatayo, samaṇabrāhmaṇānaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ujuvipaccanīkavādā.
Householders, there are other recluses and brahmins who are directly opposed to the teachings of those recluses and brahmins.
Và này các gia chủ, có một số Sa-môn, Bà-la-môn khác lại nói ngược lại hoàn toàn với những Sa-môn, Bà-la-môn ấy.
Te evamāhaṃsu – ‘atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ, atthi hutaṃ; atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko; atthi ayaṃ loko, atthi paro loko; atthi mātā, atthi pitā; atthi sattā opapātikā; atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammā paṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti.
They speak thus: ‘There is gift, there is offering, there is sacrifice; there is fruit and result of good and bad deeds; there is this world, there is the other world; there is mother, there is father; there are spontaneously arisen beings; there are recluses and brahmins in the world who are rightly gone, rightly practicing, and who, having directly known and realized this world and the other world, proclaim them.’
Họ nói như thế này: ‘Có bố thí, có cúng dường, có tế lễ; có quả báo của các nghiệp thiện ác; có thế giới này, có thế giới khác; có mẹ, có cha; có chúng sinh hóa sinh; có các Sa-môn, Bà-la-môn chân chánh đi, chân chánh thực hành trên đời này, những người tự mình chứng ngộ thế giới này và thế giới khác rồi tuyên bố.’
Taṃ kiṃ maññatha, gahapatayo – ‘nanume samaṇabrāhmaṇā aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā’’’ti?
What do you think, householders? Are these recluses and brahmins not directly opposed to each other’s teachings?”
Quý vị nghĩ sao, này các gia chủ – ‘Há những Sa-môn, Bà-la-môn này không nói ngược lại nhau hoàn toàn sao?’”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, Venerable Sir.”
“Bạch Ngài, đúng vậy.”
281
95. ‘‘Tatra, gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ…pe… ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ?
95. “Therein, householders, concerning those recluses and brahmins who hold such a doctrine and view: ‘There is no gift, no offering... (etc.)... and who, having directly known and realized this world and the other world, proclaim them’—what can be expected of them?
95. “Trong trường hợp đó, này các gia chủ, những Sa-môn, Bà-la-môn nào chủ trương như thế này, có quan điểm như thế này: ‘Không có bố thí, không có cúng dường… cho đến… những người tự mình chứng ngộ thế giới này và thế giới khác rồi tuyên bố,’ thì điều này có thể xảy ra:
Yamidaṃ* kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme abhinivajjetvā* yamidaṃ* kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme samādāya vattissanti.
That, having abandoned wholesome actions of body, speech, and mind—these three wholesome dhammas—they will undertake and practice unwholesome actions of body, speech, and mind—these three unwholesome dhammas.
Họ sẽ từ bỏ ba pháp thiện là thân thiện hành, khẩu thiện hành, ý thiện hành, và sẽ thực hành ba pháp bất thiện là thân ác hành, khẩu ác hành, ý ác hành.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for this?
Vì sao vậy?
Na hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā passanti akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ.
Because those venerable recluses and brahmins do not see the danger, degradation, and defilement in unwholesome dhammas, nor the advantage of renunciation and the aspect of purification in wholesome dhammas.
Vì những Sa-môn, Bà-la-môn ấy không thấy được sự nguy hiểm, sự thấp kém, sự ô nhiễm của các pháp bất thiện, và không thấy được lợi ích của sự xuất ly, sự thanh tịnh của các pháp thiện.
Santaṃyeva pana paraṃ lokaṃ ‘natthi paro loko’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti micchādiṭṭhi.
Even though there is another world, the view ‘there is no other world’ arises for him; that is his wrong view.
Trong khi thế giới khác có thật, thì họ lại có quan điểm ‘không có thế giới khác’; đó là tà kiến của họ.
Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘natthi paro loko’ti saṅkappeti; svāssa hoti micchāsaṅkappo.
Even though there is another world, he conceives ‘there is no other world’; that is his wrong intention.
Trong khi thế giới khác có thật, thì họ lại suy nghĩ ‘không có thế giới khác’; đó là tà tư duy của họ.
Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘natthi paro loko’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti micchāvācā.
Even though there is another world, he utters the speech ‘there is no other world’; that is his wrong speech.
Trong khi thế giới khác có thật, thì họ lại nói lời ‘không có thế giới khác’; đó là tà ngữ của họ.
Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘natthi paro loko’ti āha; ye te arahanto paralokaviduno tesamayaṃ paccanīkaṃ karoti.
Even though there is another world, he says ‘there is no other world’; thereby he opposes those Arahants who are knowers of the other world.
Trong khi thế giới khác có thật, thì họ lại nói ‘không có thế giới khác’; điều này là chống đối với những bậc A-la-hán đã biết về thế giới khác.
Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘natthi paro loko’ti paraṃ saññāpeti* ; sāssa hoti asaddhammasaññatti* .
Even though there is another world, he instructs another, ‘there is no other world’; that is his teaching of the false Dhamma.
Trong khi thế giới khác có thật, thì họ lại thuyết phục người khác rằng ‘không có thế giới khác’; đó là sự thuyết giảng phi Chánh pháp của họ.
Tāya ca pana asaddhammasaññattiyā attānukkaṃseti, paraṃ vambheti.
And by that teaching of the false Dhamma, he extols himself and disparages others.
Và bởi sự thuyết giảng phi Chánh pháp ấy, họ tự tán dương mình, và khinh chê người khác.
Iti pubbeva kho panassa susīlyaṃ pahīnaṃ hoti, dussīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā ariyānaṃ paccanīkatā asaddhammasaññatti attukkaṃsanā paravambhanā.
Thus, his good conduct is already abandoned, and misconduct is established—and this wrong view, wrong intention, wrong speech, opposition to the noble ones, teaching of the false Dhamma, self-exaltation, and disparagement of others.
Như vậy, trước hết giới hạnh của người ấy đã bị đoạn trừ, ác giới đã hiện hữu – và đây là tà kiến, tà tư duy, tà ngữ, sự chống đối các bậc Thánh, sự thuyết giảng phi Chánh pháp, sự tự tán dương, sự khinh chê người khác.
Evamassime* aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti micchādiṭṭhipaccayā.
In this way, many evil, unwholesome dhammas arise for him, conditioned by wrong view.
Như vậy, nhiều pháp bất thiện, ác pháp này phát sinh nơi người ấy do duyên tà kiến.
282
‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho natthi paro loko evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā sotthimattānaṃ karissati; sace kho atthi paro loko evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati.
“Therein, householders, a discerning person reflects thus: ‘If, indeed, there is no other world, then this venerable person will make himself safe after the breakup of the body; but if, indeed, there is another world, then this venerable person, after the breakup of the body, after death, will be reborn in a state of deprivation, a bad destination, a downfall, in hell.
“Trong trường hợp đó, này các gia chủ, một người có trí tuệ sẽ suy xét như thế này: ‘Nếu quả thật không có thế giới khác, thì vị nam nhân này sau khi thân hoại sẽ được an toàn; nhưng nếu quả thật có thế giới khác, thì vị nam nhân này sau khi thân hoại, sau khi chết sẽ tái sinh vào cõi khổ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.
Kāmaṃ kho pana māhu paro loko, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho – dussīlo purisapuggalo micchādiṭṭhi natthikavādo’ti.
Granting that there may be no other world, and that the word of those venerable recluses and brahmins may be true; yet this venerable person is blameworthy by the discerning ones in this very life—as a person of misconduct, having wrong view, and an annihilationist.’
Dù cho không có thế giới khác đi nữa, và lời nói của các Sa-môn, Bà-la-môn ấy là sự thật; tuy nhiên, vị nam nhân này ngay trong đời này cũng bị những người có trí tuệ khiển trách – ‘vị nam nhân này là người ác giới, có tà kiến, chủ trương không có gì’.
Sace kho attheva paro loko, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaliggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati.
If, indeed, there is another world, then this venerable person has a losing hand in both respects—both in being blameworthy by the discerning ones in this very life, and in being reborn, after the breakup of the body, after death, in a state of deprivation, a bad destination, a downfall, in hell.
Nếu quả thật có thế giới khác, thì vị nam nhân này sẽ gặp phải sự bất lợi ở cả hai nơi – vừa bị những người có trí tuệ khiển trách ngay trong đời này, vừa sau khi thân hoại, sau khi chết sẽ tái sinh vào cõi khổ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.
Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo dussamatto samādinno, ekaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati kusalaṃ ṭhānaṃ.
Thus, this incontrovertible Dhamma, badly undertaken and practiced by him, stands as a certain misfortune, devoid of any wholesome footing.
Như vậy, Pháp không sai lầm này của người ấy đã bị thực hành sai lầm, hoàn toàn bị sai lầm, và đánh mất vị trí của thiện pháp.
283
96. ‘‘Tatra, gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi dinnaṃ…pe… ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ?
96. “Therein, householders, concerning those recluses and brahmins who hold such a doctrine and view: ‘There is gift... (etc.)... and who, having directly known and realized this world and the other world, proclaim them’—what can be expected of them?
96. “Trong trường hợp đó, này các gia chủ, những Sa-môn, Bà-la-môn nào chủ trương như thế này, có quan điểm như thế này: ‘Có bố thí… cho đến… những người tự mình chứng ngộ thế giới này và thế giới khác rồi tuyên bố,’ thì điều này có thể xảy ra:
Yamidaṃ kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme abhinivajjetvā yamidaṃ kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme samādāya vattissanti.
Rejecting this bodily misconduct, verbal misconduct, and mental misconduct—these three unwholesome qualities—they will undertake and live by this bodily good conduct, verbal good conduct, and mental good conduct—these three wholesome qualities.
Họ sẽ từ bỏ ba pháp bất thiện này—thân ác hạnh, khẩu ác hạnh, ý ác hạnh—và thọ trì, thực hành ba pháp thiện này—thân thiện hạnh, khẩu ác hạnh, ý thiện hạnh.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Passanti hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ.
Indeed, those venerable ascetics and brahmins perceive the danger, the degradation, the defilement of unwholesome qualities, and the advantage of wholesome qualities, which are conducive to purification, in renunciation.
Vì các vị Sa-môn, Bà-la-môn ấy thấy rõ sự nguy hiểm, sự ô uế, sự nhiễm ô của các pháp bất thiện; và thấy rõ lợi ích của sự xuất ly, sự thanh tịnh của các pháp thiện.
Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘atthi paro loko’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti sammādiṭṭhi.
Since there truly is a next world, the view ‘There is a next world’ arises in him; that becomes his right view.
Thế giới khác có thật, người ấy có chánh kiến rằng ‘có thế giới khác’; đó là chánh kiến của người ấy.
Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘atthi paro loko’ti saṅkappeti; svāssa hoti sammāsaṅkappo.
Since there truly is a next world, he resolves ‘There is a next world’; that becomes his right intention.
Thế giới khác có thật, người ấy tư duy rằng ‘có thế giới khác’; đó là chánh tư duy của người ấy.
Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘atthi paro loko’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti sammāvācā.
Since there truly is a next world, he speaks the word ‘There is a next world’; that becomes his right speech.
Thế giới khác có thật, người ấy nói lời rằng ‘có thế giới khác’; đó là chánh ngữ của người ấy.
Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘atthi paro loko’ti āha; ye te arahanto paralokaviduno tesamayaṃ na paccanīkaṃ karoti.
Since there truly is a next world, he says ‘There is a next world’; he does not oppose those Arahants who know the next world.
Thế giới khác có thật, người ấy nói rằng ‘có thế giới khác’; điều này không đối nghịch với các bậc A-la-hán, những người thấu suốt thế giới khác.
Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘atthi paro loko’ti paraṃ saññāpeti; sāssa hoti saddhammasaññatti.
Since there truly is a next world, he convinces others ‘There is a next world’; that becomes his instruction in the Good Dhamma.
Thế giới khác có thật, người ấy thuyết phục người khác rằng ‘có thế giới khác’; đó là sự thuyết phục chánh pháp của người ấy.
Tāya ca pana saddhammasaññattiyā nevattānukkaṃseti, na paraṃ vambheti.
And through that instruction in the Good Dhamma, he neither exalts himself nor disparages others.
Và nhờ sự thuyết phục chánh pháp ấy, người ấy không tự tán thán, không chê bai người khác.
Iti pubbeva kho panassa dussīlyaṃ pahīnaṃ hoti, susīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā ariyānaṃ apaccanīkatā saddhammasaññatti anattukkaṃsanā aparavambhanā.
Thus, his misconduct is already abandoned, and good conduct is established—this right view, right intention, right speech, non-opposition to the Noble Ones, instruction in the Good Dhamma, non-exaltation of self, and non-disparagement of others.
Như vậy, trước hết, ác giới của người ấy đã được đoạn trừ, thiện giới đã hiện hữu—và đây là chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, không đối nghịch với các bậc Thánh, sự thuyết phục chánh pháp, không tự tán thán, không chê bai người khác.
Evamassime aneke kusalā dhammā sambhavanti sammādiṭṭhipaccayā.
In this way, many wholesome qualities arise in him, conditioned by right view.
Nhờ chánh kiến mà nhiều pháp thiện này phát sinh cho người ấy như vậy.
284
‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho atthi paro loko, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati.
“Here, householders, a discerning person reflects thus: ‘If there is indeed a next world, then this venerable individual, with the breaking up of the body, after death, will reappear in a good destination, a heavenly world.
“Này các gia chủ, ở đây, một người có trí suy xét như sau: ‘Nếu quả thật có thế giới khác, thì vị nam nhân này, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ sanh vào thiện thú, cõi trời.
Kāmaṃ kho pana māhu paro loko, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso – sīlavā purisapuggalo sammādiṭṭhi atthikavādo’ti.
And even if there is no next world, let the words of those venerable ascetics and brahmins be true; yet, this venerable individual is praised by the discerning in this very life as ‘an ethical individual, one of right view, one who affirms existence.’
Giả sử không có thế giới khác, nhưng lời nói của các vị Sa-môn, Bà-la-môn ấy là sự thật; thì vị nam nhân này vẫn được những người có trí tán thán ngay trong đời này—là một người có giới đức, có chánh kiến, tin vào sự hiện hữu (của nghiệp và quả).’
Sace kho attheva paro loko, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaṭaggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati.
If there truly is a next world, then this venerable individual has a firm grip on both sides—that which is praised by the discerning in this very life, and that by which, with the breaking up of the body, after death, he reappears in a good destination, a heavenly world.
Nếu quả thật có thế giới khác, thì vị nam nhân này có được lợi ích ở cả hai mặt—vừa được những người có trí tán thán ngay trong đời này, vừa sau khi thân hoại mạng chung sẽ sanh vào thiện thú, cõi trời.
Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo susamatto samādinno, ubhayaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati akusalaṃ ṭhānaṃ.
Thus, this unassailable Dhamma is well-completed, well-undertaken, it embraces both aspects, and it avoids unwholesome positions.
Như vậy, pháp không nghi ngờ này của người ấy được thực hành hoàn hảo, được thọ trì đúng đắn, bao trùm cả hai mặt, và thoát ly khỏi trạng thái bất thiện.
285
97. ‘‘Santi, gahapatayo, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato* , adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato; karoto na karīyati pāpaṃ.
97. “There are, householders, some ascetics and brahmins who hold such a doctrine, who hold such a view: ‘To act or make others act, to cut or make others cut, to burn or make others burn, to cause sorrow or make others cause sorrow, to exhaust or make others exhaust, to tremble or make others tremble, to take life, to take what is not given, to break into houses, to plunder property, to commit highway robbery, to stand at the crossroads, to commit adultery, to speak falsehood—by doing such, one commits no evil.
97. “Này các gia chủ, có một số Sa-môn, Bà-la-môn có quan điểm, chủ trương như sau: ‘Khi một người hành động hay khiến người khác hành động, cắt xẻo hay khiến người khác cắt xẻo, thiêu đốt hay khiến người khác thiêu đốt, làm sầu muộn hay khiến người khác sầu muộn, làm mệt mỏi hay khiến người khác mệt mỏi, làm dao động hay khiến người khác dao động, sát hại sinh vật, lấy của không cho, cắt đứt sự liên kết, cướp bóc, làm kẻ trộm một nhà, đứng chặn đường, tà dâm, nói dối; thì khi làm như vậy, không có ác nghiệp được tạo ra.
Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo.
Even if one were to make all living beings on this earth into a single heap of flesh with a razor-edged disc, there is no evil from that cause, no accumulation of evil.
Dù có dùng bánh xe có lưỡi bén như dao cạo để biến các sinh vật trên trái đất này thành một đống thịt, một khối thịt, thì không có ác nghiệp nào từ đó, không có sự tích lũy ác nghiệp.
Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento, chindanto chedāpento, pacanto pācento; natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo.
Even if one were to go to the south bank of the Ganges, killing and making others kill, cutting and making others cut, burning and making others burn; there is no evil from that cause, no accumulation of evil.
Dù có đi đến bờ sông Hằng phía nam, giết hại, chém giết, cắt xẻo, khiến cắt xẻo, thiêu đốt, khiến thiêu đốt; thì không có ác nghiệp nào từ đó, không có sự tích lũy ác nghiệp.
Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento; natthi tatonidānaṃ puññaṃ, natthi puññassa āgamo.
Even if one were to go to the north bank of the Ganges, giving and making others give, sacrificing and making others sacrifice; there is no merit from that cause, no accumulation of merit.
Dù có đi đến bờ sông Hằng phía bắc, bố thí, khiến bố thí, cúng dường, khiến cúng dường; thì không có công đức nào từ đó, không có sự tích lũy công đức.
Dānena damena saṃyamena saccavajjena* natthi puññaṃ, natthi puññassa āgamo’ti.
Through giving, self-control, restraint, and truthfulness, there is no merit, no accumulation of merit,’ so they say.
Bằng sự bố thí, sự chế ngự, sự tự kiềm chế, sự nói lời chân thật, không có công đức, không có sự tích lũy công đức.’
Tesaṃyeva kho, gahapatayo, samaṇabrāhmaṇānaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ujuvipaccanīkavādā te evamāhaṃsu – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato; karoto karīyati pāpaṃ.
However, householders, some ascetics and brahmins directly oppose those ascetics and brahmins, and they say thus: ‘To act or make others act, to cut or make others cut, to burn or make others burn, to cause sorrow or make others cause sorrow, to exhaust or make others exhaust, to tremble or make others tremble, to take life, to take what is not given, to break into houses, to plunder property, to commit highway robbery, to stand at the crossroads, to commit adultery, to speak falsehood—by doing such, one commits evil.
Này các gia chủ, một số Sa-môn, Bà-la-môn khác lại đối nghịch trực tiếp với các Sa-môn, Bà-la-môn ấy, và họ nói như sau: ‘Khi một người hành động hay khiến người khác hành động, cắt xẻo hay khiến người khác cắt xẻo, thiêu đốt hay khiến người khác thiêu đốt, làm sầu muộn hay khiến người khác sầu muộn, làm mệt mỏi hay khiến người khác mệt mỏi, làm dao động hay khiến người khác dao động, sát hại sinh vật, lấy của không cho, cắt đứt sự liên kết, cướp bóc, làm kẻ trộm một nhà, đứng chặn đường, tà dâm, nói dối; thì khi làm như vậy, có ác nghiệp được tạo ra.
Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo.
Even if one were to make all living beings on this earth into a single heap of flesh with a razor-edged disc, there is evil from that cause, there is an accumulation of evil.
Dù có dùng bánh xe có lưỡi bén như dao cạo để biến các sinh vật trên trái đất này thành một đống thịt, một khối thịt, thì có ác nghiệp từ đó, có sự tích lũy ác nghiệp.
Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento, chindanto chedāpento, pacanto pācento; atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo.
Even if one were to go to the south bank of the Ganges, killing and making others kill, cutting and making others cut, burning and making others burn; there is evil from that cause, there is an accumulation of evil.
Dù có đi đến bờ sông Hằng phía nam, giết hại, chém giết, cắt xẻo, khiến cắt xẻo, thiêu đốt, khiến thiêu đốt; thì có ác nghiệp từ đó, có sự tích lũy ác nghiệp.
Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento; atthi tatonidānaṃ puññaṃ, atthi puññassa āgamo.
Even if one were to go to the north bank of the Ganges, giving and making others give, sacrificing and making others sacrifice; there is merit from that cause, there is an accumulation of merit.
Dù có đi đến bờ sông Hằng phía bắc, bố thí, khiến bố thí, cúng dường, khiến cúng dường; thì có công đức từ đó, có sự tích lũy công đức.
Dānena damena saṃyamena saccavajjena atthi puññaṃ, atthi puññassa āgamo’ti.
Through giving, self-control, restraint, and truthfulness, there is merit, there is an accumulation of merit,’ so they say.
Bằng sự bố thí, sự chế ngự, sự tự kiềm chế, sự nói lời chân thật, có công đức, có sự tích lũy công đức.’
Taṃ kiṃ maññatha, gahapatayo, nanume samaṇabrāhmaṇā aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā’’ti?
What do you think, householders, are not these ascetics and brahmins directly opposed to each other in their doctrines?”
Này các gia chủ, các ông nghĩ sao, những Sa-môn, Bà-la-môn này có phải là những người đối nghịch trực tiếp với nhau không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Indeed, venerable sir.”
“Thưa Đại đức, đúng vậy.”
286
98. ‘‘Tatra, gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato; karoto na karīyati pāpaṃ.
98. “Here, householders, those ascetics and brahmins who hold such a doctrine, who hold such a view—‘To act or make others act, to cut or make others cut, to burn or make others burn, to cause sorrow or make others cause sorrow, to exhaust or make others exhaust, to tremble or make others tremble, to take life, to take what is not given, to break into houses, to plunder property, to commit highway robbery, to stand at the crossroads, to commit adultery, to speak falsehood—by doing such, one commits no evil.
98. “Này các gia chủ, ở đây, những Sa-môn, Bà-la-môn có quan điểm, chủ trương như sau: ‘Khi một người hành động hay khiến người khác hành động, cắt xẻo hay khiến người khác cắt xẻo, thiêu đốt hay khiến người khác thiêu đốt, làm sầu muộn hay khiến người khác sầu muộn, làm mệt mỏi hay khiến người khác mệt mỏi, làm dao động hay khiến người khác dao động, sát hại sinh vật, lấy của không cho, cắt đứt sự liên kết, cướp bóc, làm kẻ trộm một nhà, đứng chặn đường, tà dâm, nói dối; thì khi làm như vậy, không có ác nghiệp được tạo ra.
Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo.
Even if one were to make all living beings on this earth into a single heap of flesh with a razor-edged disc, there is no evil from that cause, no accumulation of evil.
Dù có dùng bánh xe có lưỡi bén như dao cạo để biến các sinh vật trên trái đất này thành một đống thịt, một khối thịt, thì không có ác nghiệp nào từ đó, không có sự tích lũy ác nghiệp.
Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento…pe… dānena damena saṃyamena saccavajjena natthi puññaṃ, natthi puññassa āgamo’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ?
Even if one were to go to the south bank of the Ganges, killing and making others kill... through giving, self-control, restraint, and truthfulness, there is no merit, no accumulation of merit’—for them, what is to be expected?
Dù có đi đến bờ sông Hằng phía nam, giết hại, chém giết… cho đến… bằng sự bố thí, sự chế ngự, sự tự kiềm chế, sự nói lời chân thật, không có công đức, không có sự tích lũy công đức.’ – Điều này có thể được mong đợi từ họ.
Yamidaṃ kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme abhinivajjetvā yamidaṃ kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme samādāya vattissanti.
Having rejected this bodily good conduct, verbal good conduct, and mental good conduct—these three wholesome qualities—they will undertake and live by this bodily misconduct, verbal misconduct, and mental misconduct—these three unwholesome qualities.
Họ sẽ từ bỏ ba pháp thiện này—thân thiện hạnh, khẩu thiện hạnh, ý thiện hạnh—và thọ trì, thực hành ba pháp bất thiện này—thân ác hạnh, khẩu ác hạnh, ý ác hạnh.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Na hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā passanti akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ.
Because those venerable ascetics and brahmins do not perceive the danger, the degradation, the defilement of unwholesome qualities, nor the advantage of wholesome qualities, which are conducive to purification, in renunciation.
Vì các vị Sa-môn, Bà-la-môn ấy không thấy sự nguy hiểm, sự ô uế, sự nhiễm ô của các pháp bất thiện; và không thấy lợi ích của sự xuất ly, sự thanh tịnh của các pháp thiện.
Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘natthi kiriyā’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti micchādiṭṭhi.
Though action truly exists, the view ‘There is no action’ arises in him; that becomes his wrong view.
Hành động có thật, nhưng người ấy có tà kiến rằng ‘không có hành động’; đó là tà kiến của người ấy.
Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘natthi kiriyā’ti saṅkappeti; svāssa hoti micchāsaṅkappo.
Though action truly exists, he resolves ‘There is no action’; that becomes his wrong intention.
Hành động có thật, nhưng người ấy tư duy rằng ‘không có hành động’; đó là tà tư duy của người ấy.
Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘natthi kiriyā’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti micchāvācā.
But action that truly exists, he speaks of as ‘there is no action’; that is wrong speech for him.
Khi có hành động (kiriya) mà lại nói ‘không có hành động’, đó là lời nói sai lầm (micchāvācā) của người ấy.
Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘natthi kiriyā’ti āha, ye te arahanto kiriyavādā tesamayaṃ paccanīkaṃ karoti.
But action that truly exists, he says ‘there is no action’; he opposes those Arahants who affirm action.
Khi có hành động (kiriya) mà lại nói ‘không có hành động’, người ấy đối nghịch với các vị A-la-hán là những bậc chủ trương về hành động (kiriyavādā).
Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘natthi kiriyā’ti paraṃ saññāpeti; sāssa hoti asaddhammasaññatti.
But action that truly exists, he convinces another that ‘there is no action’; that is an unrighteous instruction for him.
Khi có hành động (kiriya) mà lại thuyết phục người khác rằng ‘không có hành động’, đó là sự thuyết giảng phi Chánh pháp (asaddhammasaññatti) của người ấy.
Tāya ca pana asaddhammasaññattiyā attānukkaṃseti, paraṃ vambheti.
And by that unrighteous instruction, he exalts himself and disparages others.
Và với sự thuyết giảng phi Chánh pháp đó, người ấy tự tán dương mình, chê bai người khác.
Iti pubbeva kho panassa susīlyaṃ pahīnaṃ hoti, dussīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā ariyānaṃ paccanīkatā asaddhammasaññatti attukkaṃsanā paravambhanā.
Thus, indeed, beforehand his good conduct is abandoned, bad conduct is established – and this is wrong view, wrong intention, wrong speech, opposition to the Noble Ones, unrighteous instruction, self-exaltation, disparagement of others.
Như vậy, trước hết, giới hạnh tốt đẹp (susīlya) của người ấy đã bị đoạn trừ, giới hạnh xấu xa (dussīlya) đã hiện hữu – và đây là tà kiến (micchādiṭṭhi), tà tư duy (micchāsaṅkappo), tà ngữ (micchāvācā), sự đối nghịch với các bậc Thánh (ariyānaṃ paccanīkatā), sự thuyết giảng phi Chánh pháp (asaddhammasaññatti), sự tự tán dương (attukkaṃsanā), sự chê bai người khác (paravambhanā).
Evamassime aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti micchādiṭṭhipaccayā.
In this way, many such evil unwholesome qualities arise for him, conditioned by wrong view.
Như thế, vô số pháp bất thiện (akusalā dhammā) xấu ác này phát sinh nơi người ấy do duyên tà kiến (micchādiṭṭhi).
287
‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho natthi kiriyā, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā sotthimattānaṃ karissati; sace kho atthi kiriyā evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati.
“There, householders, a discerning person reflects thus: ‘If action truly does not exist, then this venerable person will make himself safe at the breaking up of the body; but if action truly does exist, then this venerable person, at the breaking up of the body, after death, will reappear in a state of deprivation, a bad destination, a downfall, in hell.
“Này các gia chủ, ở đây, một người có trí suy xét như sau: ‘Nếu quả thật không có hành động (kiriya), thì người phàm phu này sau khi thân hoại sẽ tự tạo sự an lành cho mình; nếu quả thật có hành động (kiriya), thì người phàm phu này sau khi thân hoại, sau khi chết sẽ tái sinh vào cõi đọa xứ (apāya), ác thú (duggati), cảnh giới sa đọa (vinipāta), địa ngục (niraya).
Kāmaṃ kho pana māhu kiriyā, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho – dussīlo purisapuggalo micchādiṭṭhi akiriyavādo’ti.
Let there be no action, let the word of those venerable ascetics and brahmins be true; yet this venerable person is blameworthy in this very life by the discerning – "an ill-conducted person, one with wrong view, an affirmer of non-action".’
Mong rằng không có hành động (kiriya), mong rằng lời nói của các vị Sa-môn, Bà-la-môn ấy là đúng; nhưng người phàm phu này ngay trong hiện tại đã bị những người có trí chê trách – ‘người phàm phu này là người ác giới (dussīlo), có tà kiến (micchādiṭṭhi), chủ trương không có hành động (akiriyavādo)’.
Sace kho attheva kiriyā, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaliggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati.
But if action truly does exist, then this venerable person has a losing wager on both counts – that he is blameworthy in this very life by the discerning, and that at the breaking up of the body, after death, he will reappear in a state of deprivation, a bad destination, a downfall, in hell.
Nếu quả thật có hành động (kiriya), thì người phàm phu này sẽ gặp tai họa ở cả hai nơi – vừa bị những người có trí chê trách ngay trong hiện tại, vừa sau khi thân hoại, sau khi chết sẽ tái sinh vào cõi đọa xứ (apāya), ác thú (duggati), cảnh giới sa đọa (vinipāta), địa ngục (niraya).
Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo dussamatto samādinno, ekaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati kusalaṃ ṭhānaṃ.
Thus, this unproven teaching of his, ill-resolved and adopted, stands as a certainty, relinquishing the wholesome state.
Như vậy, pháp không thể xác quyết (apaṇṇako dhammo) này của người ấy được nắm giữ một cách sai lầm, chỉ đứng về một phía, bỏ lỡ cơ hội thiện lành.
288
99. ‘‘Tatra, gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato; karoto karīyati pāpaṃ.
“There, householders, those ascetics and brahmins who speak thus and hold such views – ‘For one who acts and causes to act, cuts and causes to cut, burns and causes to burn, grieves and causes to grieve, wearies and causes to weary, trembles and causes to tremble, slays living beings, takes what is not given, breaks into houses, plunders wealth, commits burglary, stands on the highway, goes with another’s wife, speaks falsehoods; no evil is done by acting.
99. “Này các gia chủ, ở đây, những Sa-môn, Bà-la-môn nào có lời nói như vậy, có quan điểm như vậy – ‘Khi làm, khi sai khiến làm; khi cắt, khi sai khiến cắt; khi nấu, khi sai khiến nấu; khi làm đau khổ, khi sai khiến làm đau khổ; khi làm mệt mỏi, khi sai khiến làm mệt mỏi; khi làm dao động, khi sai khiến làm dao động; khi sát sinh, khi lấy của không cho, khi chặt phá nhà cửa, khi cướp bóc, khi đốt nhà, khi đứng chặn đường, khi tà dâm, khi nói dối; khi làm thì tội lỗi (pāpa) được làm.
Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo.
Even if, with a razor-edged disc, one were to make the living beings on this earth into one mass of flesh, one heap of flesh, there would be no evil from that, no accrual of evil.
Dù cho với bánh xe có lưỡi bén như dao, người nào biến các sinh vật trên trái đất này thành một đống thịt, một khối thịt, thì có tội lỗi phát sinh từ đó, có sự tích lũy tội lỗi.
Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento, chindanto chedāpento, pacanto pācento, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo.
Even if one were to go to the south bank of the Ganges, killing and causing to kill, cutting and causing to cut, burning and causing to burn, there would be no evil from that, no accrual of evil.
Dù cho đi về phía bờ sông Hằng ở phía Nam, vừa giết hại, vừa sai khiến giết hại; vừa cắt, vừa sai khiến cắt; vừa nấu, vừa sai khiến nấu, thì có tội lỗi phát sinh từ đó, có sự tích lũy tội lỗi.
Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento, atthi tatonidānaṃ puññaṃ, atthi puññassa āgamo.
Even if one were to go to the north bank of the Ganges, giving and causing to give, sacrificing and causing to sacrifice, there would be merit from that, an accrual of merit.
Dù cho đi về phía bờ sông Hằng ở phía Bắc, vừa bố thí, vừa sai khiến bố thí; vừa cúng dường, vừa sai khiến cúng dường, thì có phước đức (puñña) phát sinh từ đó, có sự tích lũy phước đức.
Dānena damena saṃyamena saccavajjena atthi puññaṃ, atthi puññassa āgamo’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ?
Through giving, self-restraint, control, and truthfulness, there is merit, there is an accrual of merit’ – for such people, what is to be expected?
Với sự bố thí (dāna), sự chế ngự (dama), sự tự kiềm chế (saṃyama), sự nói thật (saccavajja), thì có phước đức (puñña), có sự tích lũy phước đức’ – thì điều này có thể mong đợi gì ở họ?
Yamidaṃ kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme abhinivajjetvā yamidaṃ kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme samādāya vattissanti.
Having utterly avoided misconduct in body, misconduct in speech, and misconduct in mind – these three unwholesome qualities – they will undertake and live in good conduct in body, good conduct in speech, and good conduct in mind – these three wholesome qualities.
Đó là họ sẽ từ bỏ ba pháp bất thiện (akusala dhamma) này: thân ác hạnh (kāyaduccarita), khẩu ác hạnh (vacīduccarita), ý ác hạnh (manoduccarita) – và sẽ thực hành ba pháp thiện (kusala dhamma) này: thân thiện hạnh (kāyasucarita), khẩu thiện hạnh (vacīsucarita), ý thiện hạnh (manosucarita).
Taṃ kissa hetu?
And why is that?
Vì sao vậy?
Passanti hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ.
Because those venerable ascetics and brahmins see the danger, degradation, and defilement of unwholesome qualities, and the benefit of renunciation and the purification aspect of wholesome qualities.
Vì các vị Sa-môn, Bà-la-môn ấy thấy được sự nguy hiểm (ādīnava), sự thấp kém (okāra), sự ô nhiễm (saṃkilesa) của các pháp bất thiện (akusala dhamma), và thấy được lợi ích (ānisaṃsa) của sự ly dục (nekkhamma), sự thanh tịnh (vodānapakkhā) của các pháp thiện (kusala dhamma).
Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘atthi kiriyā’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti sammādiṭṭhi.
But action that truly exists, his view is ‘there is action’; that is right view for him.
Khi có hành động (kiriya) mà lại có quan điểm ‘có hành động’, đó là chánh kiến (sammādiṭṭhi) của người ấy.
Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘atthi kiriyā’ti saṅkappeti; svāssa hoti sammāsaṅkappo.
But action that truly exists, he intends ‘there is action’; that is right intention for him.
Khi có hành động (kiriya) mà lại tư duy ‘có hành động’, đó là chánh tư duy (sammāsaṅkappo) của người ấy.
Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘atthi kiriyā’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti sammāvācā.
But action that truly exists, he speaks of as ‘there is action’; that is right speech for him.
Khi có hành động (kiriya) mà lại nói ‘có hành động’, đó là chánh ngữ (sammāvācā) của người ấy.
Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘atthi kiriyā’ti āha; ye te arahanto kiriyavādā tesamayaṃ na paccanīkaṃ karoti.
But action that truly exists, he says ‘there is action’; he does not oppose those Arahants who affirm action.
Khi có hành động (kiriya) mà lại nói ‘có hành động’, người ấy không đối nghịch với các vị A-la-hán là những bậc chủ trương về hành động (kiriyavādā).
Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘atthi kiriyā’ti paraṃ saññāpeti; sāssa hoti saddhammasaññatti.
But action that truly exists, he convinces another that ‘there is action’; that is righteous instruction for him.
Khi có hành động (kiriya) mà lại thuyết phục người khác rằng ‘có hành động’, đó là sự thuyết giảng Chánh pháp (saddhammasaññatti) của người ấy.
Tāya ca pana saddhammasaññattiyā nevattānukkaṃseti, na paraṃ vambheti.
And by that righteous instruction, he neither exalts himself nor disparages others.
Và với sự thuyết giảng Chánh pháp đó, người ấy không tự tán dương mình, không chê bai người khác.
Iti pubbeva kho panassa dussīlyaṃ pahīnaṃ hoti, susīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā ariyānaṃ apaccanīkatā saddhammasaññatti anattukkaṃsanā aparavambhanā.
Thus, indeed, beforehand his bad conduct is abandoned, good conduct is established – and this is right view, right intention, right speech, non-opposition to the Noble Ones, righteous instruction, non-self-exaltation, non-disparagement of others.
Như vậy, trước hết, giới hạnh xấu xa (dussīlya) của người ấy đã bị đoạn trừ, giới hạnh tốt đẹp (susīlya) đã hiện hữu – và đây là chánh kiến (sammādiṭṭhi), chánh tư duy (sammāsaṅkappo), chánh ngữ (sammāvācā), sự không đối nghịch với các bậc Thánh (ariyānaṃ apaccanīkatā), sự thuyết giảng Chánh pháp (saddhammasaññatti), sự không tự tán dương (anattukkaṃsanā), sự không chê bai người khác (aparavambhanā).
Evamassime aneke kusalā dhammā sambhavanti sammādiṭṭhipaccayā.
In this way, many such wholesome qualities arise for him, conditioned by right view.
Như thế, vô số pháp thiện (kusala dhamma) này phát sinh nơi người ấy do duyên chánh kiến (sammādiṭṭhipaccayā).
289
‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho atthi kiriyā, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati.
“There, householders, a discerning person reflects thus: ‘If action truly does exist, then this venerable person, at the breaking up of the body, after death, will reappear in a good destination, a heavenly world.
“Này các gia chủ, ở đây, một người có trí suy xét như sau: ‘Nếu quả thật có hành động (kiriya), thì người phàm phu này sau khi thân hoại, sau khi chết sẽ tái sinh vào cõi thiện thú (sugati), cõi trời (sagga loka).
Kāmaṃ kho pana māhu kiriyā, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso – sīlavā purisapuggalo sammādiṭṭhi kiriyavādo’ti.
Let there be no action, let the word of those venerable ascetics and brahmins be true; yet this venerable person is praised in this very life by the discerning – "a virtuous person, one with right view, an affirmer of action".’
Mong rằng không có hành động (kiriya), mong rằng lời nói của các vị Sa-môn, Bà-la-môn ấy là đúng; nhưng người phàm phu này ngay trong hiện tại đã được những người có trí tán thán – ‘người phàm phu này là người trì giới (sīlavā), có chánh kiến (sammādiṭṭhi), chủ trương về hành động (kiriyavādo)’.
Sace kho attheva kiriyā, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaṭaggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati.
But if action truly does exist, then this venerable person has a winning wager on both counts – that he is praised in this very life by the discerning, and that at the breaking up of the body, after death, he will reappear in a good destination, a heavenly world.
Nếu quả thật có hành động (kiriya), thì người phàm phu này sẽ gặt hái thành quả ở cả hai nơi – vừa được những người có trí tán thán ngay trong hiện tại, vừa sau khi thân hoại, sau khi chết sẽ tái sinh vào cõi thiện thú (sugati), cõi trời (sagga loka).
Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo susamatto samādinno, ubhayaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati akusalaṃ ṭhānaṃ.
Thus, this unproven teaching of his, well-resolved and adopted, stands covering both aspects, relinquishing the unwholesome state.
Như vậy, pháp không thể xác quyết (apaṇṇako dhammo) này của người ấy được nắm giữ một cách đúng đắn, đứng về cả hai phía, bỏ lỡ cơ hội bất thiện.
290
100. ‘‘Santi, gahapatayo, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; ahetū appaccayā sattā saṃkilissanti.
“There are, householders, some ascetics and brahmins who speak thus and hold such views: ‘There is no cause, no condition for the defilement of beings; beings are defiled without cause and without condition.
100. “Này các gia chủ, có một số Sa-môn, Bà-la-môn có lời nói như vậy, có quan điểm như vậy – ‘Không có nhân (hetu), không có duyên (paccayo) cho sự ô nhiễm của chúng sinh; chúng sinh bị ô nhiễm không do nhân, không do duyên.
Natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; ahetū appaccayā sattā visujjhanti.
There is no cause, no condition for the purification of beings; beings are purified without cause and without condition.
Không có nhân (hetu), không có duyên (paccayo) cho sự thanh tịnh của chúng sinh; chúng sinh được thanh tịnh không do nhân, không do duyên.
Natthi balaṃ, natthi vīriyaṃ* , natthi purisathāmo, natthi purisaparakkamo; sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā avīriyā niyatisaṃgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedentī’ti.
There is no power, no energy, no human strength, no human endeavor; all beings, all creatures, all existent things, all life are powerless, without strength, without energy, determined by destiny, chance, and nature, experiencing pleasure and pain in only six classes of birth.’
Không có sức mạnh (bala), không có tinh tấn (vīriya), không có sự kiên cường của người nam (purisathāmo), không có sự nỗ lực của người nam (purisaparakkamo); tất cả chúng sinh (sabba sattā), tất cả loài hữu tình (sabba pāṇā), tất cả loài sinh vật (sabba bhūtā), tất cả loài có sự sống (sabba jīvā) đều vô chủ (avasā), yếu ớt (abalā), không tinh tấn (avīriyā), được định đoạt bởi số phận (niyatisaṃgatibhāvapariṇatā), cảm nhận khổ và lạc trong sáu loại tái sinh (abhijātīsu) mà thôi’.
Tesaṃyeva kho, gahapatayo, samaṇabrāhmaṇānaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ujuvipaccanīkavādā.
Regarding these very ascetics and brahmins, householders, some other ascetics and brahmins speak in direct opposition.
Này các gia chủ, một số Sa-môn, Bà-la-môn khác lại có lời nói đối nghịch thẳng thắn với những Sa-môn, Bà-la-môn ấy.
Te evamāhaṃsu – ‘atthi hetu, atthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; sahetū sappaccayā sattā saṃkilissanti.
They say: ‘There is a cause, there is a condition for the defilement of beings; beings are defiled with cause and with condition.
Họ nói như sau: ‘Có nhân (hetu), có duyên (paccayo) cho sự ô nhiễm của chúng sinh; chúng sinh bị ô nhiễm là do nhân, do duyên.
Atthi hetu, atthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; sahetū sappaccayā sattā visujjhanti.
There is a cause, there is a condition for the purification of beings; beings are purified with cause and with condition.
Có nhân (hetu), có duyên (paccayo) cho sự thanh tịnh của chúng sinh; chúng sinh được thanh tịnh là do nhân, do duyên.
Atthi balaṃ, atthi vīriyaṃ, atthi purisathāmo, atthi purisaparakkamo; na sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā avīriyā* niyatisaṃgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedentī’ti.
There is strength, there is energy, there is human might, there is human endeavor; not all beings, all creatures, all existent things, all living beings are without power, without strength, without energy, predetermined by fate, destiny, and nature, experiencing pleasure and pain in only six classes of birth.
“Có sức mạnh, có tinh tấn, có ý chí của người, có nỗ lực của người; không phải tất cả chúng sinh, tất cả sinh vật, tất cả loài hữu tình, tất cả sinh linh đều không tự chủ, không sức mạnh, không tinh tấn, mà bị chi phối bởi định mệnh, sự kết hợp và bản chất, kinh nghiệm khổ và lạc trong sáu loại tái sinh.”
Taṃ kiṃ maññatha, gahapatayo, nanume samaṇabrāhmaṇā aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā’ti?
What do you think, householders, are not these ascetics and brahmins in direct opposition to one another in their teachings?
Này các gia chủ, các ông nghĩ sao, chẳng phải những sa-môn, bà-la-môn này nói lời đối nghịch trực tiếp lẫn nhau sao?
‘Evaṃ, bhante’.
‘Yes, venerable sir’.
“Thưa vâng, bạch Thế Tôn.”
291
101. ‘‘Tatra, gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; ahetū appaccayā sattā saṃkilissanti.
101. ‘‘In that case, householders, for those ascetics and brahmins who hold such a view and declare such a doctrine: ‘There is no cause, there is no condition for the defilement of beings; beings are defiled without cause, without condition.
101. “Này các gia chủ, trong số đó, những sa-môn, bà-la-môn nào có lời nói như vậy, có quan điểm như vậy: ‘Không có nhân, không có duyên cho sự ô nhiễm của chúng sinh; chúng sinh bị ô nhiễm không do nhân, không do duyên.
Natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; ahetū appaccayā sattā visujjhanti.
There is no cause, there is no condition for the purification of beings; beings are purified without cause, without condition.
Không có nhân, không có duyên cho sự thanh tịnh của chúng sinh; chúng sinh được thanh tịnh không do nhân, không do duyên.
Natthi balaṃ, natthi vīriyaṃ, natthi purisathāmo, natthi purisaparakkamo; sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā avīriyā niyatisaṃgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedentī’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ?
There is no strength, there is no energy, there is no human might, there is no human endeavor; all beings, all creatures, all existent things, all living beings are without power, without strength, without energy, predetermined by fate, destiny, and nature, experiencing pleasure and pain in only six classes of birth’—for them, this is to be expected:
Không có sức mạnh, không có tinh tấn, không có ý chí của người, không có nỗ lực của người; tất cả chúng sinh, tất cả sinh vật, tất cả loài hữu tình, tất cả sinh linh đều không tự chủ, không sức mạnh, không tinh tấn, bị chi phối bởi định mệnh, sự kết hợp và bản chất, kinh nghiệm khổ và lạc trong sáu loại tái sinh’—thì điều này có thể mong đợi:
Yamidaṃ kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme abhinivajjetvā yamidaṃ kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme samādāya vattissanti.
that having rejected good conduct in body, good conduct in speech, good conduct in mind—these three wholesome deeds—they will undertake and practice bad conduct in body, bad conduct in speech, bad conduct in mind—these three unwholesome deeds.
Sau khi từ bỏ thân thiện hạnh, khẩu thiện hạnh, ý thiện hạnh—ba thiện pháp này—họ sẽ thực hành thân ác hạnh, khẩu ác hạnh, ý ác hạnh—ba bất thiện pháp này.
Taṃ kissa hetu?
Why is that?
Vì sao vậy?
Na hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā passanti akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ.
Because those venerable ascetics and brahmins do not see the danger, the degradation, the defilement in unwholesome deeds, nor the benefit of renunciation leading to purity in wholesome deeds.
Vì những sa-môn, bà-la-môn ấy không thấy được sự nguy hiểm, sự thấp kém, sự ô nhiễm của các bất thiện pháp, và không thấy được lợi ích của sự xuất ly, sự thanh tịnh của các thiện pháp.
Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘natthi hetū’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti micchādiṭṭhi.
When there is indeed a cause, his view is ‘there is no cause’; that is his wrong view.
Trong khi nhân đang hiện hữu, họ lại có tà kiến rằng ‘không có nhân’; đó là tà kiến của họ.
Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘natthi hetū’ti saṅkappeti; svāssa hoti micchāsaṅkappo.
When there is indeed a cause, he conceives ‘there is no cause’; that is his wrong thought.
Trong khi nhân đang hiện hữu, họ lại tư duy rằng ‘không có nhân’; đó là tà tư duy của họ.
Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘natthi hetū’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti micchāvācā.
When there is indeed a cause, he speaks the word ‘there is no cause’; that is his wrong speech.
Trong khi nhân đang hiện hữu, họ lại nói lời rằng ‘không có nhân’; đó là tà ngữ của họ.
Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘natthi hetū’ti āha; ye te arahanto hetuvādā tesamayaṃ paccanīkaṃ karoti.
When there is indeed a cause, he says ‘there is no cause’; thereby he opposes the Arahants who affirm cause.
Trong khi nhân đang hiện hữu, họ lại nói rằng ‘không có nhân’; điều này đối nghịch với các vị A-la-hán là những người nói về nhân.
Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘natthi hetū’ti paraṃ saññāpeti; sāssa hoti asaddhammasaññatti.
When there is indeed a cause, he convinces another ‘there is no cause’; that is his teaching of non-Dhamma.
Trong khi nhân đang hiện hữu, họ lại thuyết phục người khác rằng ‘không có nhân’; đó là sự thuyết giáo phi Chánh pháp của họ.
Tāya ca pana asaddhammasaññattiyā attānukkaṃseti, paraṃ vambheti.
And through that teaching of non-Dhamma, he exalts himself and disparages others.
Và với sự thuyết giáo phi Chánh pháp đó, họ tự tán thán mình, khinh miệt người khác.
Iti pubbeva kho panassa susīlyaṃ pahīnaṃ hoti, dussīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā ariyānaṃ paccanīkatā asaddhammasaññatti attānukkaṃsanā paravambhanā.
Thus, his good conduct is already abandoned, his bad conduct is present—and this wrong view, wrong thought, wrong speech, opposition to the noble ones, teaching of non-Dhamma, self-exaltation, and disparagement of others.
Như vậy, trước hết, sự thiện giới của người ấy đã bị từ bỏ, sự ác giới đã hiện hữu—và đây là tà kiến, tà tư duy, tà ngữ, sự đối nghịch với các bậc thánh, sự thuyết giáo phi Chánh pháp, sự tự tán thán, sự khinh miệt người khác.
Evamassime aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti micchādiṭṭhipaccayā.
In this way, many such evil and unwholesome qualities arise in him, conditioned by wrong view.
Như vậy, nhiều bất thiện pháp xấu xa này phát sinh nơi người ấy do duyên tà kiến.
292
‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho natthi hetu, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sotthimattānaṃ karissati; sace kho atthi hetu, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati.
‘‘In that case, householders, an intelligent person reflects thus: ‘If there is indeed no cause, then this venerable person will make himself secure after the breakdown of the body, after death; but if there is indeed a cause, then this venerable person will be reborn in a state of deprivation, a bad destination, a downfall, hell after the breakdown of the body, after death.
“Này các gia chủ, trong trường hợp đó, một người có trí suy xét như sau: ‘Nếu quả thật không có nhân, thì vị này, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ tự làm cho mình được an lành; nếu quả thật có nhân, thì vị này, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ tái sinh vào cõi đọa xứ, ác thú, khổ cảnh, địa ngục.
Kāmaṃ kho pana māhu hetu, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho – dussīlo purisapuggalo micchādiṭṭhi ahetukavādo’ti.
Let there indeed be no cause, let the words of those venerable ascetics and brahmins be true; yet this venerable person is blameworthy in this very life by the discerning—a person of bad conduct, with wrong view, an advocate of no-cause’.
Thôi được, giả sử không có nhân, lời nói của các sa-môn, bà-la-môn ấy là đúng; nhưng vị này vẫn bị những người có trí quở trách ngay trong hiện tại—một người ác giới, tà kiến, chủ trương vô nhân.’
Sace kho attheva hetu, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaliggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati.
If there is indeed a cause, then this venerable person has a losing gamble in both respects—in that he is blameworthy in this very life by the discerning, and in that he will be reborn in a state of deprivation, a bad destination, a downfall, hell after the breakdown of the body, after death.
Nếu quả thật có nhân, thì vị này sẽ gặp thất bại ở cả hai phương diện—cả việc bị những người có trí quở trách ngay trong hiện tại, và việc sau khi thân hoại mạng chung sẽ tái sinh vào cõi đọa xứ, ác thú, khổ cảnh, địa ngục.
Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo dussamatto samādinno, ekaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati kusalaṃ ṭhānaṃ.
Thus, this unproven teaching of his is badly adopted and undertaken, it stands spreading in one direction, it deviates from the wholesome path.
Như vậy, pháp apaṇṇaka này của người ấy đã bị nắm giữ một cách sai lầm, đã bị chấp thủ một cách không đúng đắn, chắc chắn sẽ dẫn đến thất bại, mất đi địa vị thiện lành.
293
102. ‘‘Tatra, gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi hetu, atthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; sahetū sappaccayā sattā saṃkilissanti.
102. ‘‘In that case, householders, for those ascetics and brahmins who hold such a view and declare such a doctrine: ‘There is cause, there is condition for the defilement of beings; beings are defiled with cause, with condition.
102. “Này các gia chủ, trong số đó, những sa-môn, bà-la-môn nào có lời nói như vậy, có quan điểm như vậy: ‘Có nhân, có duyên cho sự ô nhiễm của chúng sinh; chúng sinh bị ô nhiễm do nhân, do duyên.
Atthi hetu, atthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; sahetū sappaccayā sattā visujjhanti.
There is cause, there is condition for the purification of beings; beings are purified with cause, with condition.
Có nhân, có duyên cho sự thanh tịnh của chúng sinh; chúng sinh được thanh tịnh do nhân, do duyên.
Atthi balaṃ, atthi vīriyaṃ, atthi purisathāmo, atthi purisaparakkamo; na sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā avīriyā niyatisaṃgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedentī’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ?
There is strength, there is energy, there is human might, there is human endeavor; not all beings, all creatures, all existent things, all living beings are without power, without strength, without energy, predetermined by fate, destiny, and nature, experiencing pleasure and pain in only six classes of birth’—for them, this is to be expected:
Có sức mạnh, có tinh tấn, có ý chí của người, có nỗ lực của người; không phải tất cả chúng sinh, tất cả sinh vật, tất cả loài hữu tình, tất cả sinh linh đều không tự chủ, không sức mạnh, không tinh tấn, mà bị chi phối bởi định mệnh, sự kết hợp và bản chất, kinh nghiệm khổ và lạc trong sáu loại tái sinh’—thì điều này có thể mong đợi:
Yamidaṃ kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme abhinivajjetvā yamidaṃ kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme samādāya vattissanti.
that having rejected bad conduct in body, bad conduct in speech, bad conduct in mind—these three unwholesome deeds—they will undertake and practice good conduct in body, good conduct in speech, good conduct in mind—these three wholesome deeds.
Sau khi từ bỏ thân ác hạnh, khẩu ác hạnh, ý ác hạnh—ba bất thiện pháp này—họ sẽ thực hành thân thiện hạnh, khẩu thiện hạnh, ý thiện hạnh—ba thiện pháp này.
Taṃ kissa hetu?
Why is that?
Vì sao vậy?
Passanti hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ.
Because those venerable ascetics and brahmins see the danger, the degradation, the defilement in unwholesome deeds, and the benefit of renunciation leading to purity in wholesome deeds.
Vì những sa-môn, bà-la-môn ấy thấy được sự nguy hiểm, sự thấp kém, sự ô nhiễm của các bất thiện pháp, và thấy được lợi ích của sự xuất ly, sự thanh tịnh của các thiện pháp.
Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘atthi hetū’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti sammādiṭṭhi.
When there is indeed a cause, his view is ‘there is cause’; that is his right view.
Trong khi nhân đang hiện hữu, họ lại có chánh kiến rằng ‘có nhân’; đó là chánh kiến của họ.
Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘atthi hetū’ti saṅkappeti; svāssa hoti sammāsaṅkappo.
When there is indeed a cause, he conceives ‘there is cause’; that is his right thought.
Trong khi nhân đang hiện hữu, họ lại tư duy rằng ‘có nhân’; đó là chánh tư duy của họ.
Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘atthi hetū’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti sammāvācā.
When there is indeed a cause, he speaks the word ‘there is cause’; that is his right speech.
Trong khi nhân đang hiện hữu, họ lại nói lời rằng ‘có nhân’; đó là chánh ngữ của họ.
Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘atthi hetū’ti āha, ye te arahanto hetuvādā tesamayaṃ na paccanīkaṃ karoti.
When there is indeed a cause, he says ‘there is cause’; thereby he does not oppose the Arahants who affirm cause.
Trong khi nhân đang hiện hữu, họ lại nói rằng ‘có nhân’; điều này không đối nghịch với các vị A-la-hán là những người nói về nhân.
Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘atthi hetū’ti paraṃ saññāpeti; sāssa hoti saddhammasaññatti.
When there is indeed a cause, he convinces another ‘there is cause’; that is his teaching of Dhamma.
Trong khi nhân đang hiện hữu, họ lại thuyết phục người khác rằng ‘có nhân’; đó là sự thuyết giáo Chánh pháp của họ.
Tāya ca pana saddhammasaññattiyā nevattānukkaṃseti, na paraṃ vambheti.
And through that teaching of Dhamma, he neither exalts himself nor disparages others.
Và với sự thuyết giáo Chánh pháp đó, họ không tự tán thán mình, không khinh miệt người khác.
Iti pubbeva kho panassa dussīlyaṃ pahīnaṃ hoti, susīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā ariyānaṃ apaccanīkatā saddhammasaññatti anattukkaṃsanā aparavambhanā.
Thus, his bad conduct is already abandoned, his good conduct is present—and this right view, right thought, right speech, non-opposition to the noble ones, teaching of Dhamma, non-self-exaltation, and non-disparagement of others.
Như vậy, trước hết, sự ác giới của người ấy đã bị từ bỏ, sự thiện giới đã hiện hữu—và đây là chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, sự không đối nghịch với các bậc thánh, sự thuyết giáo Chánh pháp, sự không tự tán thán, sự không khinh miệt người khác.
Evamassime aneke kusalā dhammā sambhavanti sammādiṭṭhipaccayā.
In this way, many such wholesome qualities arise in him, conditioned by right view.
Như vậy, nhiều thiện pháp này phát sinh nơi người ấy do duyên chánh kiến.
294
‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho atthi hetu, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati.
‘‘In that case, householders, an intelligent person reflects thus: ‘If there is indeed a cause, then this venerable person will be reborn in a good destination, a heavenly world after the breakdown of the body, after death.
“Này các gia chủ, trong trường hợp đó, một người có trí suy xét như sau: ‘Nếu quả thật có nhân, thì vị này, sau khi thân hoại mạng chung, sẽ tái sinh vào thiện thú, cõi trời.
Kāmaṃ kho pana māhu hetu, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso – sīlavā purisapuggalo sammādiṭṭhi hetuvādo’ti.
Let there indeed be no cause, let the words of those venerable ascetics and brahmins be true; yet this venerable person is praised in this very life by the discerning—a person of virtue, with right view, an advocate of cause’.
Thôi được, giả sử không có nhân, lời nói của các sa-môn, bà-la-môn ấy là đúng; nhưng vị này vẫn được những người có trí ca ngợi ngay trong hiện tại—một người có giới hạnh, chánh kiến, chủ trương có nhân.’
Sace kho atthi hetu, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaṭaggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati.
If there is indeed a cause, then this venerable person has a winning gamble in both respects—in that he is praised in this very life by the discerning, and in that he will be reborn in a good destination, a heavenly world after the breakdown of the body, after death.
Nếu quả thật có nhân, thì vị này sẽ gặp thành công ở cả hai phương diện—cả việc được những người có trí ca ngợi ngay trong hiện tại, và việc sau khi thân hoại mạng chung sẽ tái sinh vào thiện thú, cõi trời.
Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo susamatto samādinno, ubhayaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati akusalaṃ ṭhānaṃ.
This unfailing Dhamma, perfectly undertaken, established, and fully accomplished, embraces both sides, and it abandons unwholesome states.
Như vậy, giáo pháp không sai lầm này được thực hành hoàn hảo, bao trùm cả hai khía cạnh, từ bỏ vị trí bất thiện.
295
103. ‘‘Santi, gahapatayo, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso āruppā’ti.
103. "Householders, there are some ascetics and brahmins who speak thus and hold such a view: ‘There are absolutely no āruppas (formless attainments).’
103. “Này các gia chủ, có một số Sa-môn, Bà-la-môn có chủ trương, quan điểm như vầy: ‘Hoàn toàn không có các cõi vô sắc.’
Tesaṃyeva kho, gahapatayo, samaṇabrāhmaṇānaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ujuvipaccanīkavādā.
Householders, some ascetics and brahmins directly contradict those very ascetics and brahmins.
Tuy nhiên, này các gia chủ, trong số các Sa-môn, Bà-la-môn ấy, lại có một số Sa-môn, Bà-la-môn có chủ trương đối nghịch trực tiếp.
Te evamāhaṃsu – ‘atthi sabbaso āruppā’ti.
They say this: ‘There are absolutely āruppas (formless attainments).’
Họ nói như vầy: ‘Hoàn toàn có các cõi vô sắc.’
Taṃ kiṃ maññatha, gahapatayo, nanume samaṇabrāhmaṇā aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā’’ti?
What do you think, householders, aren’t these ascetics and brahmins directly contradicting each other?"
Này các gia chủ, các ông nghĩ sao, phải chăng các Sa-môn, Bà-la-môn này có chủ trương đối nghịch trực tiếp với nhau?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
"Yes, Venerable Sir."
“Thưa vâng, bạch Thế Tôn.”
‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso āruppā’ti, idaṃ me adiṭṭhaṃ; yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi sabbaso āruppā’ti, idaṃ me aviditaṃ.
"Householders, a discerning person reflects thus: ‘Those venerable ascetics and brahmins who speak thus and hold such a view: “There are absolutely no āruppas,” this is something I have not seen. And those venerable ascetics and brahmins who speak thus and hold such a view: “There are absolutely āruppas,” this is something I have not known.
“Này các gia chủ, ở đây, một người có trí suy xét như vầy: ‘Những vị Sa-môn, Bà-la-môn có chủ trương, quan điểm như vầy: “Hoàn toàn không có các cõi vô sắc,” điều này tôi chưa thấy; và những vị Sa-môn, Bà-la-môn có chủ trương, quan điểm như vầy: “Hoàn toàn có các cõi vô sắc,” điều này tôi chưa biết.
Ahañceva* kho pana ajānanto apassanto ekaṃsena ādāya vohareyyaṃ – idameva saccaṃ, moghamaññanti, na metaṃ assa patirūpaṃ.
If I, not knowing and not seeing, were to wholeheartedly assert: “This alone is true, anything else is false,” that would not be proper for me.
Nếu tôi, khi chưa biết, chưa thấy, lại khăng khăng chấp nhận và nói: “Chỉ đây là sự thật, các điều khác đều vô nghĩa,” thì điều đó không phù hợp với tôi.
Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso āruppā’ti, sace tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ, ṭhānametaṃ vijjati – ye te devā rūpino manomayā, apaṇṇakaṃ me tatrūpapatti bhavissati.
Those venerable ascetics and brahmins who speak thus and hold such a view: “There are absolutely no āruppas”—if the word of those venerable ascetics and brahmins is true, there is indeed this possibility: that those devas who are corporeal and mind-made, in their realm my rebirth will be unfailing.
Nếu những vị Sa-môn, Bà-la-môn có chủ trương, quan điểm như vầy: “Hoàn toàn không có các cõi vô sắc,” lời nói của các vị Sa-môn, Bà-la-môn ấy là sự thật, thì có khả năng rằng tôi sẽ tái sinh không sai lầm vào cõi của các vị trời có sắc, do tâm tạo.
Ye pana te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi sabbaso āruppā’ti, sace tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ, ṭhānametaṃ vijjati – ye te devā arūpino saññāmayā, apaṇṇakaṃ me tatrūpapatti bhavissati.
But those venerable ascetics and brahmins who speak thus and hold such a view: “There are absolutely āruppas”—if the word of those venerable ascetics and brahmins is true, there is indeed this possibility: that those devas who are formless and perception-made, in their realm my rebirth will be unfailing.
Nếu những vị Sa-môn, Bà-la-môn có chủ trương, quan điểm như vầy: “Hoàn toàn có các cõi vô sắc,” lời nói của các vị Sa-môn, Bà-la-môn ấy là sự thật, thì có khả năng rằng tôi sẽ tái sinh không sai lầm vào cõi của các vị trời vô sắc, do tưởng tạo.
Dissanti kho pana rūpādhikaraṇaṃ* daṇḍādāna-satthādāna-kalaha-viggaha-vivāda-tuvaṃtuvaṃ-pesuñña-musāvādā.
However, on account of form, there are seen staff-taking, sword-taking, quarrels, contentions, disputes, altercations, slander, and false speech.
Tuy nhiên, do duyên với sắc, người ta thấy có sự cầm gậy, cầm khí giới, cãi cọ, tranh chấp, tranh luận, nói qua nói lại, nói lời đâm thọc, nói dối.
‘Natthi kho panetaṃ sabbaso arūpe’’’ti.
‘But this is absolutely not in the formless realm.’"
‘Nhưng hoàn toàn không có điều này trong vô sắc giới.’”
So iti paṭisaṅkhāya rūpānaṃyeva nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
So, having reflected thus, he becomes one who has entered the path for the disillusionment, dispassion, and cessation of forms themselves.
Do suy xét như vậy, người ấy thực hành để nhàm chán, ly tham, đoạn diệt sắc.
296
104. ‘‘Santi, gahapatayo, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso bhavanirodho’ti.
104. "Householders, there are some ascetics and brahmins who speak thus and hold such a view: ‘There is absolutely no cessation of existence.’
104. “Này các gia chủ, có một số Sa-môn, Bà-la-môn có chủ trương, quan điểm như vầy: ‘Hoàn toàn không có sự diệt tận của hữu.’
Tesaṃyeva kho, gahapatayo, samaṇabrāhmaṇānaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ujuvipaccanīkavādā.
Householders, some ascetics and brahmins directly contradict those very ascetics and brahmins.
Tuy nhiên, này các gia chủ, trong số các Sa-môn, Bà-la-môn ấy, lại có một số Sa-môn, Bà-la-môn có chủ trương đối nghịch trực tiếp.
Te evamāhaṃsu – ‘atthi sabbaso bhavanirodho’ti.
They say this: ‘There is absolutely cessation of existence.’
Họ nói như vầy: ‘Hoàn toàn có sự diệt tận của hữu.’
Taṃ kiṃ maññatha, gahapatayo, nanume samaṇabrāhmaṇā aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā’’ti?
What do you think, householders, aren’t these ascetics and brahmins directly contradicting each other?"
Này các gia chủ, các ông nghĩ sao, phải chăng các Sa-môn, Bà-la-môn này có chủ trương đối nghịch trực tiếp với nhau?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
"Yes, Venerable Sir."
“Thưa vâng, bạch Thế Tôn.”
‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso bhavanirodho’ti, idaṃ me adiṭṭhaṃ; yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi sabbaso bhavanirodho’ti, idaṃ me aviditaṃ.
"Householders, a discerning person reflects thus: ‘Those venerable ascetics and brahmins who speak thus and hold such a view: “There is absolutely no cessation of existence,” this is something I have not seen. And those venerable ascetics and brahmins who speak thus and hold such a view: “There is absolutely cessation of existence,” this is something I have not known.
“Này các gia chủ, ở đây, một người có trí suy xét như vầy: ‘Những vị Sa-môn, Bà-la-môn có chủ trương, quan điểm như vầy: “Hoàn toàn không có sự diệt tận của hữu,” điều này tôi chưa thấy; và những vị Sa-môn, Bà-la-môn có chủ trương, quan điểm như vầy: “Hoàn toàn có sự diệt tận của hữu,” điều này tôi chưa biết.
Ahañceva kho pana ajānanto apassanto ekaṃsena ādāya vohareyyaṃ – idameva saccaṃ, moghamaññanti, na metaṃ assa patirūpaṃ.
If I, not knowing and not seeing, were to wholeheartedly assert: “This alone is true, anything else is false,” that would not be proper for me.
Nếu tôi, khi chưa biết, chưa thấy, lại khăng khăng chấp nhận và nói: “Chỉ đây là sự thật, các điều khác đều vô nghĩa,” thì điều đó không phù hợp với tôi.
Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso bhavanirodho’ti, sace tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ, ṭhānametaṃ vijjati – ye te devā arūpino saññāmayā apaṇṇakaṃ me tatrūpapatti bhavissati.
Those venerable ascetics and brahmins who speak thus and hold such a view: “There is absolutely no cessation of existence”—if the word of those venerable ascetics and brahmins is true, there is indeed this possibility: that those devas who are formless and perception-made, in their realm my rebirth will be unfailing.
Nếu những vị Sa-môn, Bà-la-môn có chủ trương, quan điểm như vầy: “Hoàn toàn không có sự diệt tận của hữu,” lời nói của các vị Sa-môn, Bà-la-môn ấy là sự thật, thì có khả năng rằng tôi sẽ tái sinh không sai lầm vào cõi của các vị trời vô sắc, do tưởng tạo.
Ye pana te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi sabbaso bhavanirodho’ti, sace tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ, ṭhānametaṃ vijjati – yaṃ diṭṭheva dhamme parinibbāyissāmi.
But those venerable ascetics and brahmins who speak thus and hold such a view: “There is absolutely cessation of existence”—if the word of those venerable ascetics and brahmins is true, there is indeed this possibility: that I shall attain final Nibbāna in this very life.
Nếu những vị Sa-môn, Bà-la-môn có chủ trương, quan điểm như vầy: “Hoàn toàn có sự diệt tận của hữu,” lời nói của các vị Sa-môn, Bà-la-môn ấy là sự thật, thì có khả năng rằng tôi sẽ đạt Niết-bàn ngay trong hiện tại.
Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso bhavanirodho’ti, tesamayaṃ diṭṭhi sārāgāya* santike, saṃyogāya santike, abhinandanāya santike, ajjhosānāya santike, upādānāya santike.
Those venerable ascetics and brahmins who speak thus and hold such a view: “There is absolutely no cessation of existence”—this view of theirs is close to passion, close to bondage, close to delight, close to clinging, close to grasping.
Những vị Sa-môn, Bà-la-môn có chủ trương, quan điểm như vầy: “Hoàn toàn không có sự diệt tận của hữu,” thì quan điểm của họ gần với sự tham ái, gần với sự trói buộc, gần với sự hoan hỷ, gần với sự chấp thủ, gần với sự bám víu.
Ye pana te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi sabbaso bhavanirodho’ti, tesamayaṃ diṭṭhi asārāgāya santike, asaṃyogāya santike, anabhinandanāya santike, anajjhosānāya santike, anupādānāya santike’’’ti.
But those venerable ascetics and brahmins who speak thus and hold such a view: “There is absolutely cessation of existence”—this view of theirs is close to dispassion, close to disbondage, close to non-delight, close to non-clinging, close to non-grasping.’"
Những vị Sa-môn, Bà-la-môn có chủ trương, quan điểm như vầy: “Hoàn toàn có sự diệt tận của hữu,” thì quan điểm của họ gần với sự không tham ái, gần với sự không trói buộc, gần với sự không hoan hỷ, gần với sự không chấp thủ, gần với sự không bám víu.’”
So iti paṭisaṅkhāya bhavānaṃyeva nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
So, having reflected thus, he becomes one who has entered the path for the disillusionment, dispassion, and cessation of existences themselves.
Do suy xét như vậy, người ấy thực hành để nhàm chán, ly tham, đoạn diệt các hữu.
297
105. ‘‘Cattārome, gahapatayo, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
105. "Householders, there are these four individuals present and found in the world.
105. “Này các gia chủ, có bốn hạng người hiện hữu, đang tồn tại trên đời.
Katame cattāro?
What are these four?
Bốn hạng người nào?
Idha, gahapatayo, ekacco puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto.
Here, householders, a certain individual torments himself and is devoted to the practice of self-torment.
Này các gia chủ, ở đây, có một người tự hành khổ, chuyên tâm vào việc tự hành hạ.
Idha, gahapatayo, ekacco puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogamanuyutto.
Here, householders, a certain individual torments others and is devoted to the practice of tormenting others.
Này các gia chủ, ở đây, có một người hành khổ người khác, chuyên tâm vào việc hành hạ người khác.
Idha, gahapatayo, ekacco puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto.
Here, householders, a certain individual both torments himself and is devoted to the practice of self-torment, and torments others and is devoted to the practice of tormenting others.
Này các gia chủ, ở đây, có một người vừa tự hành khổ, chuyên tâm vào việc tự hành hạ, vừa hành khổ người khác, chuyên tâm vào việc hành hạ người khác.
Idha, gahapatayo, ekacco puggalo nevattantapo hoti nāttaparitāpanānuyogamanuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto; so anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati.
Here, householders, a certain individual neither torments himself nor is devoted to the practice of self-torment, nor torments others nor is devoted to the practice of tormenting others; being neither a self-tormentor nor an other-tormentor, he is, in this very life, quenched, extinguished, cooled, experiencing bliss, dwelling with a Brahma-like self.
Này các gia chủ, ở đây, có một người không tự hành khổ, không chuyên tâm vào việc tự hành hạ, cũng không hành khổ người khác, không chuyên tâm vào việc hành hạ người khác; người ấy không tự hành khổ, không hành khổ người khác, ngay trong hiện tại đã được giải thoát, tịch tịnh, mát mẻ, kinh nghiệm hạnh phúc, sống với tâm Phạm thiên.
298
106. ‘‘Katamo ca, gahapatayo, puggalo attantapo attaparitāpanānuyogamanuyutto?
106. "And what kind of individual, householders, is a self-tormentor, devoted to the practice of self-torment?
106. “Và này các gia chủ, hạng người nào là tự hành khổ, chuyên tâm vào việc tự hành hạ?
Idha, gahapatayo, ekacco puggalo acelako hoti muttācāro hatthāpalekhano…pe…* iti evarūpaṃ anekavihitaṃ kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogamanuyutto viharati.
Here, householders, a certain individual is naked, of loose conduct, licking his hands... (details in Ma. Ni. 2.6-7, Kandaraka Sutta)... thus he dwells devoted to various kinds of torment and torture of the body.
Này các gia chủ, ở đây, có một người sống trần truồng, có hạnh buông thả, liếm tay… (chi tiết trong kinh Kandarakā, Trung Bộ 2.6-7)… như vậy, người ấy chuyên tâm vào nhiều loại hành hạ, làm khổ thân thể.
Ayaṃ vuccati, gahapatayo, puggalo attantapo attaparitāpanānuyogamanuyutto.
This individual, householders, is called a self-tormentor, devoted to the practice of self-torment.
Này các gia chủ, hạng người này được gọi là tự hành khổ, chuyên tâm vào việc tự hành hạ.
299
‘‘Katamo ca, gahapatayo, puggalo parantapo paraparitāpanānuyogamanuyutto?
"And what kind of individual, householders, is an other-tormentor, devoted to the practice of tormenting others?
“Và này các gia chủ, hạng người nào là hành khổ người khác, chuyên tâm vào việc hành hạ người khác?
Idha, gahapatayo, ekacco puggalo orabbhiko hoti sūkariko…pe… ye vā panaññepi keci kurūrakammantā.
Here, householders, a certain individual is a sheep butcher, a pig butcher... or any other cruel occupation.
Này các gia chủ, ở đây, có một người là đồ tể giết cừu, đồ tể giết heo… (chi tiết)… hoặc bất kỳ ai khác có những nghề nghiệp tàn ác.
Ayaṃ vuccati, gahapatayo, puggalo parantapo paraparitāpanānuyogamanuyutto.
This individual, householders, is called an other-tormentor, devoted to the practice of tormenting others.
Này các gia chủ, hạng người này được gọi là hành khổ người khác, chuyên tâm vào việc hành hạ người khác.
300
‘‘Katamo ca, gahapatayo, puggalo attantapo ca attaparitāpanānuyogamanuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto?
"And what kind of individual, householders, both torments himself and is devoted to the practice of self-torment, and torments others and is devoted to the practice of tormenting others?
“Và này các gia chủ, hạng người nào là vừa tự hành khổ, chuyên tâm vào việc tự hành hạ, vừa hành khổ người khác, chuyên tâm vào việc hành hạ người khác?
Idha, gahapatayo, ekacco puggalo rājā vā hoti khattiyo muddhāvasitto…pe… tepi daṇḍatajjitā bhayatajjitā assumukhā rudamānā parikammāni karonti.
Here, householders, a certain individual is a king, a consecrated Khattiya... (details omitted)... and these, threatened with sticks, threatened with fear, tearful, weeping, perform their duties.
Này các gia chủ, ở đây, có một người là vua Sát-đế-lợi đã được xức dầu đăng quang… (chi tiết)… những người ấy bị gậy đánh, bị sợ hãi, mặt đẫm lệ, khóc lóc, làm các công việc phục dịch.
Ayaṃ vuccati, gahapatayo, puggalo attantapo ca attaparitāpanānuyogamanuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto.
This individual, householders, is called one who both torments himself and is devoted to the practice of self-torment, and torments others and is devoted to the practice of tormenting others.
Này các gia chủ, hạng người này được gọi là vừa tự hành khổ, chuyên tâm vào việc tự hành hạ, vừa hành khổ người khác, chuyên tâm vào việc hành hạ người khác.
301
‘‘Katamo ca, gahapatayo, puggalo nevattantapo nāttaparitāpanānuyogamanuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto; so anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati?
"And what kind of person, householders, is not addicted to the practice of self-mortification, nor to the practice of afflicting others; being unafflicting to self and unafflicting to others, he is cooled, extinguished, and has become cool, experiencing bliss in this very life, dwelling with a divine self?
“Này các gia chủ, thế nào là một người không tự hành khổ, không chuyên tâm hành khổ mình, không hành khổ người khác, không chuyên tâm hành khổ người khác; người ấy không tự hành khổ, không hành khổ người khác, ngay trong hiện tại đã dập tắt, đã tịch tịnh, đã mát lạnh, cảm nhận được an lạc, sống với tự ngã đã trở thành Phạm thiên?
Idha, gahapatayo, tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho…pe… so ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Here, householders, a Tathāgata arises in the world, an Arahant, a Fully Self-Enlightened One... Having abandoned these five hindrances, defilements of the mind, which weaken wisdom, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unwholesome states, he enters upon and abides in the first jhāna, which is accompanied by initial application and sustained application, born of seclusion, with rapture and happiness.
Này các gia chủ, ở đây, một Như Lai xuất hiện trên đời, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác…pe… vị ấy từ bỏ năm triền cái này, những cấu uế của tâm làm suy yếu trí tuệ, ly dục, ly các pháp bất thiện, chứng đạt và an trú thiền thứ nhất, một trạng thái hỷ lạc do viễn ly sinh, có tầm có tứ.
Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
With the subsiding of initial and sustained application, he achieves internal pacification and unification of mind, and enters upon and abides in the second jhāna, which is without initial and sustained application, born of concentration, with rapture and happiness... the third jhāna... the fourth jhāna.
Với sự lắng dịu của tầm và tứ, nội tâm thanh tịnh, tâm an định nhất tâm, vị ấy chứng đạt và an trú thiền thứ hai, một trạng thái hỷ lạc do định sinh, không tầm không tứ…pe… thiền thứ ba… thiền thứ tư.
302
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti.
"When his mind is thus concentrated, purified, cleansed, unblemished, rid of defilements, malleable, wieldy, steady, and attained to imperturbability, he directs his mind to the knowledge of recollecting past lives.
Với tâm đã định như vậy, thanh tịnh, trong sạch, không cấu uế, không phiền não, mềm dẻo, dễ sử dụng, vững chắc, đã đạt đến bất động, vị ấy hướng tâm đến Túc mạng trí.
So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
He recollects his manifold past lives, that is, one birth, two births... thus he recollects his manifold past lives in their modes and details.
Vị ấy nhớ lại nhiều đời sống quá khứ, như một đời, hai đời…pe… như vậy, vị ấy nhớ lại nhiều đời sống quá khứ với đầy đủ chi tiết và đặc điểm.
So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti.
When his mind is thus concentrated, purified, cleansed, unblemished, rid of defilements, malleable, wieldy, steady, and attained to imperturbability, he directs his mind to the knowledge of the passing away and reappearance of beings.
Với tâm đã định như vậy, thanh tịnh, trong sạch, không cấu uế, không phiền não, mềm dẻo, dễ sử dụng, vững chắc, đã đạt đến bất động, vị ấy hướng tâm đến Sinh tử trí của các loài hữu tình.
So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate…pe… yathākammūpage satte pajānāti.
With the divine eye, purified and surpassing that of humans, he sees beings passing away and reappearing, inferior and superior, beautiful and ugly, fortunate and unfortunate... he understands beings as they fare according to their kamma.
Với thiên nhãn thanh tịnh, vượt xa phàm nhãn, vị ấy thấy các loài hữu tình chết đi, sinh lại, thấp kém, cao sang, tốt đẹp, xấu xí, sinh vào cảnh thiện, sinh vào cảnh khổ…pe… vị ấy biết rõ các loài hữu tình tùy theo nghiệp của chúng.
So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti.
When his mind is thus concentrated, purified, cleansed, unblemished, rid of defilements, malleable, wieldy, steady, and attained to imperturbability, he directs his mind to the knowledge of the destruction of the asavas.
Với tâm đã định như vậy, thanh tịnh, trong sạch, không cấu uế, không phiền não, mềm dẻo, dễ sử dụng, vững chắc, đã đạt đến bất động, vị ấy hướng tâm đến Lậu tận trí.
So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti.
He directly knows 'This is suffering' as it actually is... 'This is the path leading to the cessation of the asavas' as it actually is.
Vị ấy biết rõ ‘đây là Khổ’…pe… ‘đây là con đường đưa đến sự diệt trừ các lậu hoặc’.
Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati.
When he thus knows and sees, his mind is liberated from the asava of sensuality, his mind is liberated from the asava of becoming, and his mind is liberated from the asava of ignorance.
Khi vị ấy biết như vậy, thấy như vậy, tâm của vị ấy giải thoát khỏi dục lậu, giải thoát khỏi hữu lậu, giải thoát khỏi vô minh lậu.
Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti.
When liberated, the knowledge arises: 'It is liberated.'
Khi đã giải thoát, trí biết rằng đã giải thoát khởi lên.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
He understands: 'Birth is destroyed, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no more for this state of being.'
Vị ấy biết: ‘Sự sinh đã tận, Phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn trở lại trạng thái này nữa.’
Ayaṃ vuccati, gahapatayo, puggalo nevattantapo nāttaparitāpanānuyogamanuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto; so anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharatī’’ti.
This, householders, is called a person who is not addicted to the practice of self-mortification, nor to the practice of afflicting others; being unafflicting to self and unafflicting to others, he is cooled, extinguished, and has become cool, experiencing bliss in this very life, dwelling with a divine self."
Này các gia chủ, người này được gọi là người không tự hành khổ, không chuyên tâm hành khổ mình, không hành khổ người khác, không chuyên tâm hành khổ người khác; người ấy không tự hành khổ, không hành khổ người khác, ngay trong hiện tại đã dập tắt, đã tịch tịnh, đã mát lạnh, cảm nhận được an lạc, sống với tự ngã đã trở thành Phạm thiên.”
303
Evaṃ vutte, sāleyyakā brāhmaṇagahapatikā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama!
When this was said, the householders of Sālā said to the Blessed One: "Excellent, good Gotama, excellent, good Gotama!
Khi được nói như vậy, các gia chủ Bà-la-môn Saleyyaka thưa với Thế Tôn: “Tuyệt diệu thay, Tôn giả Gotama! Tuyệt diệu thay, Tôn giả Gotama!
Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito.
Just as, good Gotama, one might right what was overturned, or reveal what was hidden, or point out the path to one who was lost, or carry a lamp in the darkness so that those with eyes might see forms; in the same way, the Dhamma has been made clear by the good Gotama in many ways.
Ví như, Tôn giả Gotama, lật ngửa cái bị úp, phơi bày cái bị che kín, chỉ đường cho người lạc lối, hoặc cầm đèn trong bóng tối để những người có mắt có thể thấy các sắc; cũng vậy, Tôn giả Gotama đã thuyết giảng Chánh pháp bằng nhiều phương cách.
Ete mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca.
We go for refuge to the good Gotama, and to the Dhamma, and to the Sangha of bhikkhus.
Chúng con xin quy y Tôn giả Gotama, quy y Pháp và quy y Tăng chúng.
Upāsake no bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gate’’ti.
May the good Gotama remember us as lay followers who have taken refuge from this day forth as long as life lasts."
Xin Tôn giả Gotama nhận chúng con làm cận sự nam, kể từ hôm nay cho đến trọn đời, đã quy y.”
304
Apaṇṇakasuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
The Apaṇṇakasutta is finished, the tenth.
Kinh Apaṇṇaka (Không Sai Lầm) chấm dứt, phẩm thứ mười.
305
Tassuddānaṃ –
Its summary:
Tóm tắt phẩm đó:
306
Kandaranāgarasekhavato ca, potaliyo puna jīvakabhacco;
Kandara, Nagarasekhavata, and Potaliya, then Jīvaka the foster-child;
Kandara, Nāgarasekhavata, Potaliya, rồi Jīvaka Bhacca;
307
Upālidamatho kukkuraabhayo, bahuvedanīyāpaṇṇakato dasamo.
Upāli, then Kukkura, Abhaya, Bahuvedanīya, Apaṇṇaka are the ten.
Upāli, Abhaya Kukkura, Bahuvedanīya, Apaṇṇaka là thứ mười.
308

2. Bhikkhuvaggo

2. Bhikkhuvagga

2. Phẩm Tỳ khưu

309
1. Ambalaṭṭhikarāhulovādasuttaṃ
1. Ambalaṭṭhikarāhulovādasutta
1. Kinh Ambalaṭṭhikārāhulovāda (Lời Khuyên Rāhula tại Ambalaṭṭhikā)
310
107. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe.
107. Thus have I heard – At one time the Blessed One was dwelling in Rājagaha, in Veḷuvana, the Squirrels' Feeding Ground.
107. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Rājagaha (Vương Xá), trong Trúc Lâm, tại chỗ nuôi dưỡng sóc.
Tena kho pana samayena āyasmā rāhulo ambalaṭṭhikāyaṃ viharati.
Now at that time, Venerable Rāhula was dwelling at Ambalaṭṭhikā.
Lúc bấy giờ, Tôn giả Rāhula trú tại Ambalaṭṭhikā.
Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena ambalaṭṭhikā yenāyasmā rāhulo tenupasaṅkami.
Then, in the evening, having risen from seclusion, the Blessed One approached Ambalaṭṭhikā, where Venerable Rāhula was.
Rồi Thế Tôn, vào buổi chiều, từ thiền định đứng dậy, đi đến Ambalaṭṭhikā, đến chỗ Tôn giả Rāhula.
Addasā kho āyasmā rāhulo bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ.
Venerable Rāhula saw the Blessed One approaching from afar.
Tôn giả Rāhula thấy Thế Tôn từ xa đi đến.
Disvāna āsanaṃ paññāpesi, udakañca pādānaṃ.
Having seen him, he prepared a seat and water for the feet.
Thấy vậy, Tôn giả Rāhula sửa soạn chỗ ngồi và nước rửa chân.
Nisīdi bhagavā paññatte āsane.
The Blessed One sat down on the prepared seat.
Thế Tôn ngồi xuống chỗ đã sửa soạn.
Nisajja pāde pakkhālesi.
Having sat down, he washed his feet.
Ngồi xuống xong, Thế Tôn rửa chân.
Āyasmāpi kho rāhulo bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Venerable Rāhula, too, having saluted the Blessed One, sat down to one side.
Tôn giả Rāhula cũng đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
311
108. Atha kho bhagavā parittaṃ udakāvasesaṃ udakādhāne ṭhapetvā āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘passasi no tvaṃ, rāhula, imaṃ parittaṃ udakāvasesaṃ udakādhāne ṭhapita’’nti?
108. Then the Blessed One, having left a little water remaining in the water-vessel, addressed Venerable Rāhula: "Do you see, Rāhula, this little water remaining in the water-vessel?"
108. Rồi Thế Tôn, để lại một ít nước còn sót trong bình nước, gọi Tôn giả Rāhula và hỏi: “Này Rāhula, con có thấy một ít nước còn sót lại trong bình này không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
"Yes, Venerable Sir."
“Bạch Thế Tôn, có ạ.”
‘‘Evaṃ parittakaṃ kho, rāhula, tesaṃ sāmaññaṃ yesaṃ natthi sampajānamusāvāde lajjā’’ti.
"So little, Rāhula, is the recluseship of those who have no shame concerning intentional falsehood."
“Này Rāhula, những người không biết hổ thẹn khi cố ý nói dối, phạm hạnh của họ cũng ít ỏi như vậy.”
Atha kho bhagavā parittaṃ udakāvasesaṃ chaḍḍetvā āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘passasi no tvaṃ, rāhula, parittaṃ udakāvasesaṃ chaḍḍita’’nti?
Then the Blessed One, having thrown away that little water remaining, addressed Venerable Rāhula: "Do you see, Rāhula, that little water remaining has been thrown away?"
Rồi Thế Tôn đổ bỏ một ít nước còn sót lại, gọi Tôn giả Rāhula và hỏi: “Này Rāhula, con có thấy một ít nước còn sót lại đã bị đổ bỏ không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
"Yes, Venerable Sir."
“Bạch Thế Tôn, có ạ.”
‘‘Evaṃ chaḍḍitaṃ kho, rāhula, tesaṃ sāmaññaṃ yesaṃ natthi sampajānamusāvāde lajjā’’ti.
"So thrown away, Rāhula, is the recluseship of those who have no shame concerning intentional falsehood."
“Này Rāhula, những người không biết hổ thẹn khi cố ý nói dối, phạm hạnh của họ cũng bị đổ bỏ như vậy.”
Atha kho bhagavā taṃ udakādhānaṃ nikkujjitvā āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘passasi no tvaṃ, rāhula, imaṃ udakādhānaṃ nikkujjita’’nti?
Then the Blessed One, having overturned that water-vessel, addressed Venerable Rāhula: "Do you see, Rāhula, this water-vessel overturned?"
Rồi Thế Tôn úp ngược bình nước, gọi Tôn giả Rāhula và hỏi: “Này Rāhula, con có thấy cái bình nước này bị úp ngược không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
"Yes, Venerable Sir."
“Bạch Thế Tôn, có ạ.”
‘‘Evaṃ nikkujjitaṃ kho, rāhula, tesaṃ sāmaññaṃ yesaṃ natthi sampajānamusāvāde lajjā’’ti.
"So overturned, Rāhula, is the recluseship of those who have no shame concerning intentional falsehood."
“Này Rāhula, những người không biết hổ thẹn khi cố ý nói dối, phạm hạnh của họ cũng bị úp ngược như vậy.”
Atha kho bhagavā taṃ udakādhānaṃ ukkujjitvā āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘passasi no tvaṃ, rāhula, imaṃ udakādhānaṃ rittaṃ tuccha’’nti?
Then the Blessed One, having righted that water-vessel, addressed Venerable Rāhula: "Do you see, Rāhula, this water-vessel empty and void?"
Rồi Thế Tôn lật ngửa bình nước lên, gọi Tôn giả Rāhula và hỏi: “Này Rāhula, con có thấy cái bình nước này trống rỗng, không có gì không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
"Yes, Venerable Sir."
“Bạch Thế Tôn, có ạ.”
‘‘Evaṃ rittaṃ tucchaṃ kho, rāhula, tesaṃ sāmaññaṃ yesaṃ natthi sampajānamusāvāde lajjāti.
"So empty and void, Rāhula, is the recluseship of those who have no shame concerning intentional falsehood.
“Này Rāhula, những người không biết hổ thẹn khi cố ý nói dối, phạm hạnh của họ cũng trống rỗng, không có gì như vậy.”
Seyyathāpi, rāhula, rañño nāgo īsādanto urūḷhavā* abhijāto saṅgāmāvacaro saṅgāmagato purimehipi pādehi kammaṃ karoti, pacchimehipi pādehi kammaṃ karoti, purimenapi kāyena kammaṃ karoti, pacchimenapi kāyena kammaṃ karoti, sīsenapi kammaṃ karoti, kaṇṇehipi kammaṃ karoti, dantehipi kammaṃ karoti, naṅguṭṭhenapi kammaṃ karoti; rakkhateva soṇḍaṃ.
Just as, Rāhula, a king's elephant, with tusks like plough-poles, of noble breed, accustomed to battle, engaged in battle, performs actions with its front feet, performs actions with its hind feet, performs actions with its front body, performs actions with its hind body, performs actions with its head, performs actions with its ears, performs actions with its tusks, performs actions with its tail; but protects its trunk.
Này Rāhula, ví như một con voi của vua, có ngà như trục xe, đã được huấn luyện, quen chiến trường, khi ra trận, nó dùng cả chân trước, dùng cả chân sau, dùng cả thân trước, dùng cả thân sau, dùng cả đầu, dùng cả tai, dùng cả ngà, dùng cả đuôi để hành động; nhưng nó vẫn giữ gìn vòi của mình.
Tattha hatthārohassa evaṃ hoti – ‘ayaṃ kho rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro saṅgāmagato purimehipi pādehi kammaṃ karoti, pacchimehipi pādehi kammaṃ karoti…pe… naṅguṭṭhenapi kammaṃ karoti; rakkhateva soṇḍaṃ.
Then the elephant-driver thinks: 'This king's elephant, with tusks like plough-poles, of noble breed, accustomed to battle, engaged in battle, performs actions with its front feet, performs actions with its hind feet... performs actions with its tail; but protects its trunk.
Lúc đó, người quản tượng nghĩ: ‘Con voi của vua này, có ngà như trục xe, đã được huấn luyện, quen chiến trường, khi ra trận, nó dùng cả chân trước, dùng cả chân sau…pe… dùng cả đuôi để hành động; nhưng nó vẫn giữ gìn vòi của mình.
Apariccattaṃ kho rañño nāgassa jīvita’nti.
The life of the king's elephant is not yet sacrificed.'"
Mạng sống của con voi vua vẫn chưa bị bỏ mặc.’
Yato kho, rāhula, rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro saṅgāmagato purimehipi pādehi kammaṃ karoti, pacchimehipi pādehi kammaṃ karoti…pe… naṅguṭṭhenapi kammaṃ karoti, soṇḍāyapi kammaṃ karoti, tattha hatthārohassa evaṃ hoti – ‘ayaṃ kho rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro saṅgāmagato purimehipi pādehi kammaṃ karoti, pacchimehipi pādehi kammaṃ karoti, purimenapi kāyena kammaṃ karoti, pacchimenapi kāyena kammaṃ karoti, sīsenapi kammaṃ karoti, kaṇṇehipi kammaṃ karoti, dantehipi kammaṃ karoti, naṅguṭṭhenapi kammaṃ karoti, soṇḍāyapi kammaṃ karoti.
For, Rahula, when a king's elephant, with tusks like ploughshares, fully grown, of noble birth, accustomed to battle, has gone into battle, it performs actions with its front feet, it performs actions with its hind feet… it performs actions with its tail, it performs actions with its trunk. Then the mahout thinks thus: 'This king's elephant, with tusks like ploughshares, fully grown, of noble birth, accustomed to battle, has gone into battle; it performs actions with its front feet, it performs actions with its hind feet, it performs actions with its front body, it performs actions with its hind body, it performs actions with its head, it performs actions with its ears, it performs actions with its tusks, it performs actions with its tail, it performs actions with its trunk.
Này Rāhula, khi con voi của vua, một con voi có ngà như trục xe, to lớn, dòng dõi tốt, quen chiến trận, đã vào trận, nó dùng cả hai chân trước hành động, dùng cả hai chân sau hành động… (v.v.)… nó dùng cả đuôi hành động, dùng cả vòi hành động. Lúc đó, người điều khiển voi nghĩ rằng: ‘Con voi của vua này, một con voi có ngà như trục xe, to lớn, dòng dõi tốt, quen chiến trận, đã vào trận, nó dùng cả hai chân trước hành động, dùng cả hai chân sau hành động, dùng cả phần thân trước hành động, dùng cả phần thân sau hành động, dùng cả đầu hành động, dùng cả tai hành động, dùng cả ngà hành động, dùng cả đuôi hành động, dùng cả vòi hành động.
Pariccattaṃ kho rañño nāgassa jīvitaṃ.
The king's elephant has given up its life.
Mạng sống của con voi vua đã được buông bỏ.
Natthi dāni kiñci rañño nāgassa akaraṇīya’nti.
There is nothing left undone by the king's elephant.'
Giờ đây, không còn bất cứ điều gì con voi vua không thể làm nữa.’
Evameva kho, rāhula, yassa kassaci sampajānamusāvāde natthi lajjā, nāhaṃ tassa kiñci pāpaṃ akaraṇīyanti vadāmi.
Even so, Rahula, of whosoever has no shame in intentional lying, I say there is no evil deed that such a person will not do.
Cũng vậy, này Rāhula, ta nói rằng, đối với bất kỳ ai không biết hổ thẹn trong việc cố ý nói dối, không có bất cứ điều ác nào mà người đó không thể làm.
Tasmātiha te, rāhula, ‘hassāpi na musā bhaṇissāmī’ti – evañhi te, rāhula, sikkhitabbaṃ.
Therefore, Rahula, you should train yourself thus: 'Even in jest, I will not speak a lie.'
Do đó, này Rāhula, con phải học tập như vầy: ‘Ngay cả khi nói đùa, ta cũng sẽ không nói dối.’
312
109. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, rāhula, kimatthiyo ādāso’’ti?
109. "What do you think, Rahula, for what purpose is a mirror?"
109. ‘‘Này Rāhula, con nghĩ sao, gương dùng để làm gì?’’
‘‘Paccavekkhaṇattho, bhante’’ti.
"For reflection, Venerable Sir," he replied.
‘‘Bạch Thế Tôn, dùng để quán xét.’’
‘‘Evameva kho, rāhula, paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyena kammaṃ kattabbaṃ, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vācāya kammaṃ kattabbaṃ, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manasā kammaṃ kattabbaṃ.
"Even so, Rahula, having reflected again and again, bodily action should be performed; having reflected again and again, verbal action should be performed; having reflected again and again, mental action should be performed.
‘‘Cũng vậy, này Rāhula, sau khi quán xét kỹ lưỡng, sau khi quán xét kỹ lưỡng, hành động bằng thân phải được thực hiện; sau khi quán xét kỹ lưỡng, sau khi quán xét kỹ lưỡng, hành động bằng lời phải được thực hiện; sau khi quán xét kỹ lưỡng, sau khi quán xét kỹ lưỡng, hành động bằng ý phải được thực hiện.
Yadeva tvaṃ, rāhula, kāyena kammaṃ kattukāmo ahosi, tadeva te kāyakammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ kattukāmo idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ* dukkhavipāka’nti?
When you, Rahula, desire to perform a bodily action, that bodily action should be reflected upon: 'Will this bodily action I intend to perform lead to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both? Is this an unwholesome bodily action with a painful outcome and painful result?'
Này Rāhula, bất cứ hành động nào con muốn thực hiện bằng thân, hành động thân đó phải được con quán xét: ‘Hành động thân này mà ta muốn thực hiện đây, liệu hành động thân này có đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai? Đây có phải là hành động thân bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau không?’
Sace tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ kattukāmo idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, kāyena kammaṃ sasakkaṃ na karaṇīyaṃ* .
If, Rahula, reflecting, you should know thus: 'This bodily action I intend to perform will lead to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both; it is an unwholesome bodily action with a painful outcome and painful result,' then such a bodily action, Rahula, should by no means be done by you.
Nếu, này Rāhula, khi quán xét con biết rằng: ‘Hành động thân này mà ta muốn thực hiện đây, hành động thân này sẽ đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai; đây là hành động thân bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau,’ thì, này Rāhula, con không nên thực hiện hành động thân như vậy.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ kattukāmo idaṃ me kāyakammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvatteyya, na parabyābādhāyapi saṃvatteyya, na ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – kusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, kāyena kammaṃ karaṇīyaṃ.
But if, Rahula, reflecting, you should know thus: 'This bodily action I intend to perform will lead neither to my own harm, nor to the harm of others, nor to the harm of both; it is a wholesome bodily action with a pleasant outcome and pleasant result,' then such a bodily action, Rahula, should be done by you.
Nhưng nếu, này Rāhula, khi quán xét con biết rằng: ‘Hành động thân này mà ta muốn thực hiện đây, hành động thân này sẽ không đưa đến sự tổn hại cho bản thân, cũng không đưa đến sự tổn hại cho người khác, cũng không đưa đến sự tổn hại cho cả hai; đây là hành động thân thiện, có kết quả an lạc, có quả dị thục an lạc,’ thì, này Rāhula, con nên thực hiện hành động thân như vậy.
313
‘‘Karontenapi te, rāhula, kāyena kammaṃ tadeva te kāyakammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ karomi idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
"Even while performing a bodily action, Rahula, that bodily action should be reflected upon: 'Is this bodily action I am performing leading to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both? Is this an unwholesome bodily action with a painful outcome and painful result?'
‘‘Này Rāhula, ngay cả khi đang thực hiện hành động thân, hành động thân đó phải được con quán xét: ‘Hành động thân này mà ta đang thực hiện đây, liệu hành động thân này có đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai? Đây có phải là hành động thân bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau không?’
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ karomi idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, paṭisaṃhareyyāsi tvaṃ, rāhula, evarūpaṃ kāyakammaṃ.
If, Rahula, reflecting, you should know thus: 'This bodily action I am performing is leading to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both; it is an unwholesome bodily action with a painful outcome and painful result,' then, Rahula, you should withdraw from such a bodily action.
Nhưng nếu, này Rāhula, khi quán xét con biết rằng: ‘Hành động thân này mà ta đang thực hiện đây, hành động thân này sẽ đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai; đây là hành động thân bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau,’ thì, này Rāhula, con phải dừng lại hành động thân như vậy.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ karomi idaṃ me kāyakammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, anupadajjeyyāsi tvaṃ, rāhula, evarūpaṃ kāyakammaṃ.
But if, Rahula, reflecting, you should know thus: 'This bodily action I am performing is leading neither to my own harm, nor to the harm of others, nor to the harm of both; it is a wholesome bodily action with a pleasant outcome and pleasant result,' then, Rahula, you should continue with such a bodily action.
Nhưng nếu, này Rāhula, khi quán xét con biết rằng: ‘Hành động thân này mà ta đang thực hiện đây, hành động thân này sẽ không đưa đến sự tổn hại cho bản thân, cũng không đưa đến sự tổn hại cho người khác, cũng không đưa đến sự tổn hại cho cả hai; đây là hành động thân thiện, có kết quả an lạc, có quả dị thục an lạc,’ thì, này Rāhula, con phải tiếp tục thực hiện hành động thân như vậy.
314
‘‘Katvāpi te, rāhula, kāyena kammaṃ tadeva te kāyakammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ akāsiṃ idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati* , parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
"Even after performing a bodily action, Rahula, that bodily action should be reflected upon: 'Did this bodily action I performed lead to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both? Was this an unwholesome bodily action with a painful outcome and painful result?'
‘‘Này Rāhula, ngay cả sau khi đã thực hiện hành động thân, hành động thân đó phải được con quán xét: ‘Hành động thân này mà ta đã thực hiện đây, liệu hành động thân này có đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai? Đây có phải là hành động thân bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau không?’
Sace kho tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ akāsiṃ, idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, kāyakammaṃ satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu desetabbaṃ, vivaritabbaṃ, uttānīkātabbaṃ; desetvā vivaritvā uttānīkatvā āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjitabbaṃ.
If, Rahula, reflecting, you should know thus: 'This bodily action I performed led to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both; it was an unwholesome bodily action with a painful outcome and painful result,' then, Rahula, such a bodily action should be confessed, revealed, and made manifest to the Teacher or to the discerning noble companions in the Dhamma; having confessed, revealed, and made it manifest, you should undertake future restraint.
Nếu, này Rāhula, khi quán xét con biết rằng: ‘Hành động thân này mà ta đã thực hiện đây, hành động thân này đã đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai; đây là hành động thân bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau,’ thì, này Rāhula, con phải trình bày, công khai, và làm sáng tỏ hành động thân như vậy với Bậc Đạo Sư, hoặc với những người có trí, hoặc với các vị đồng Phạm hạnh; sau khi đã trình bày, công khai, làm sáng tỏ, con phải thực hành sự phòng hộ trong tương lai.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ akāsiṃ idaṃ me kāyakammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, teneva tvaṃ, rāhula, pītipāmojjena vihareyyāsi ahorattānusikkhī kusalesu dhammesu.
But if, Rahula, reflecting, you should know thus: 'This bodily action I performed led neither to my own harm, nor to the harm of others, nor to the harm of both; it was a wholesome bodily action with a pleasant outcome and pleasant result,' then, Rahula, you should abide with that joy and gladness, constantly training yourself in wholesome states day and night.
Nhưng nếu, này Rāhula, khi quán xét con biết rằng: ‘Hành động thân này mà ta đã thực hiện đây, hành động thân này đã không đưa đến sự tổn hại cho bản thân, cũng không đưa đến sự tổn hại cho người khác, cũng không đưa đến sự tổn hại cho cả hai; đây là hành động thân thiện, có kết quả an lạc, có quả dị thục an lạc,’ thì, này Rāhula, con hãy an trú trong niềm hoan hỷ và hân hoan đó, ngày đêm tinh cần tu tập các thiện pháp.
315
110. ‘‘Yadeva tvaṃ, rāhula, vācāya kammaṃ kattukāmo ahosi, tadeva te vacīkammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ kattukāmo idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
110. "When you, Rahula, desire to perform a verbal action, that verbal action should be reflected upon: 'Will this verbal action I intend to perform lead to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both? Is this an unwholesome verbal action with a painful outcome and painful result?'
110. ‘‘Này Rāhula, bất cứ hành động nào con muốn thực hiện bằng lời, hành động lời đó phải được con quán xét: ‘Hành động lời này mà ta muốn thực hiện đây, liệu hành động lời này có đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai? Đây có phải là hành động lời bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau không?’
Sace tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ kattukāmo idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, vācāya kammaṃ sasakkaṃ na karaṇīyaṃ.
If, Rahula, reflecting, you should know thus: 'This verbal action I intend to perform will lead to my own harm, or to the harm of others, or to the harm of both; it is an unwholesome verbal action with a painful outcome and painful result,' then such a verbal action, Rahula, should by no means be done by you.
Nếu, này Rāhula, khi quán xét con biết rằng: ‘Hành động lời này mà ta muốn thực hiện đây, hành động lời này sẽ đưa đến sự tổn hại cho bản thân, hay đưa đến sự tổn hại cho người khác, hay đưa đến sự tổn hại cho cả hai; đây là hành động lời bất thiện, có kết quả khổ đau, có quả dị thục khổ đau,’ thì, này Rāhula, con không nên thực hiện hành động lời như vậy.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ kattukāmo idaṃ me vacīkammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvatteyya, na parabyābādhāyapi saṃvatteyya – kusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, vācāya kammaṃ karaṇīyaṃ.
But if, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This verbal kamma that I intend to perform would not lead to my own affliction, nor to the affliction of others—this is wholesome verbal kamma with a pleasant outcome and pleasant result,’ then, Rāhula, such verbal kamma should be done by you.
Nhưng này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động lời nói mà ta muốn thực hiện này, hành động lời nói này của ta sẽ không dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, cũng không dẫn đến sự tổn hại cho người khác – hành động lời nói này là thiện (kusala), có kết quả tốt đẹp, có sự chín muồi an lạc’, thì này Rāhula, con nên thực hiện hành động lời nói như vậy.
316
‘‘Karontenapi, rāhula, vācāya kammaṃ tadeva te vacīkammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ karomi idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
‘‘Even while performing, Rāhula, verbal kamma, that same verbal kamma should be reviewed by you: ‘Is this verbal kamma that I am performing leading to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—is this unwholesome verbal kamma with a painful outcome and painful result?’
“Này Rāhula, ngay cả khi đang thực hiện hành động lời nói, con cũng nên quán xét hành động lời nói đó: ‘Hành động lời nói mà ta đang thực hiện này, hành động lời nói này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai không – hành động lời nói này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’?
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ karomi idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, paṭisaṃhareyyāsi tvaṃ, rāhula, evarūpaṃ vacīkammaṃ.
But if, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This verbal kamma that I am performing is leading to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—this is unwholesome verbal kamma with a painful outcome and painful result,’ then, Rāhula, you should withdraw from such verbal kamma.
Nhưng này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động lời nói mà ta đang thực hiện này, hành động lời nói này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động lời nói này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’, thì này Rāhula, con nên dừng lại hành động lời nói như vậy.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ karomi idaṃ me vacīkammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, anupadajjeyyāsi, tvaṃ rāhula, evarūpaṃ vacīkammaṃ.
But if, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This verbal kamma that I am performing is not leading to my own affliction, nor to the affliction of others, nor to the affliction of both—this is wholesome verbal kamma with a pleasant outcome and pleasant result,’ then, Rāhula, you should continue with such verbal kamma.
Nhưng này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động lời nói mà ta đang thực hiện này, hành động lời nói này của ta sẽ không dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, không dẫn đến sự tổn hại cho người khác, không dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động lời nói này là thiện (kusala), có kết quả tốt đẹp, có sự chín muồi an lạc’, thì này Rāhula, con nên tiếp tục hành động lời nói như vậy.
317
‘‘Katvāpi te, rāhula, vācāya kammaṃ tadeva te vacīkammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ akāsiṃ idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati* , parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
‘‘Even after performing, Rāhula, verbal kamma, that same verbal kamma should be reviewed by you: ‘Did this verbal kamma that I performed lead to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—was this unwholesome verbal kamma with a painful outcome and painful result?’
“Này Rāhula, ngay cả sau khi đã thực hiện hành động lời nói, con cũng nên quán xét hành động lời nói đó: ‘Hành động lời nói mà ta đã thực hiện này, hành động lời nói này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai không – hành động lời nói này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’?
Sace kho tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ akāsiṃ idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, vacīkammaṃ satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu desetabbaṃ, vivaritabbaṃ, uttānīkattabbaṃ; desetvā vivaritvā uttānīkatvā āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjitabbaṃ.
If, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This verbal kamma that I performed did lead to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—this was unwholesome verbal kamma with a painful outcome and painful result,’ then, Rāhula, such verbal kamma should be confessed, revealed, and made plain to the Teacher, or to discerning fellow practitioners; and having confessed, revealed, and made it plain, you should undertake restraint for the future.
Này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động lời nói mà ta đã thực hiện này, hành động lời nói này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động lời nói này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’, thì này Rāhula, con nên trình bày, phơi bày, làm cho rõ ràng hành động lời nói như vậy với Bậc Đạo Sư, hoặc với những người bạn đồng Phạm hạnh có trí tuệ; sau khi đã trình bày, phơi bày, làm cho rõ ràng, con nên thực hiện sự phòng hộ trong tương lai.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ akāsiṃ idaṃ me vacīkammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, teneva tvaṃ, rāhula, pītipāmojjena vihareyyāsi ahorattānusikkhī kusalesu dhammesu.
But if, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This verbal kamma that I performed did not lead to my own affliction, nor to the affliction of others, nor to the affliction of both—this was wholesome verbal kamma with a pleasant outcome and pleasant result,’ then, Rāhula, you should abide with that joy and gladness, training yourself day and night in wholesome states.
Nhưng này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động lời nói mà ta đã thực hiện này, hành động lời nói này của ta sẽ không dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, không dẫn đến sự tổn hại cho người khác, không dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động lời nói này là thiện (kusala), có kết quả tốt đẹp, có sự chín muồi an lạc’, thì này Rāhula, con nên an trú trong niềm hỷ lạc đó, ngày đêm tinh tấn tu tập trong các thiện pháp.
318
111. ‘‘Yadeva tvaṃ, rāhula, manasā kammaṃ kattukāmo ahosi, tadeva te manokammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ kattukāmo idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
111. ‘‘The mental kamma that you intend to perform, Rāhula, that very mental kamma should be reviewed by you: ‘Would this mental kamma that I intend to perform lead to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—would this be unwholesome mental kamma with a painful outcome and painful result?’
111. “Này Rāhula, bất cứ hành động ý (manokamma) nào con muốn thực hiện, con nên quán xét hành động ý đó: ‘Hành động ý mà ta muốn thực hiện này, hành động ý này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai không – hành động ý này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’?
Sace tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ kattukāmo idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, manasā kammaṃ sasakkaṃ na karaṇīyaṃ.
If, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This mental kamma that I intend to perform would lead to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—this is unwholesome mental kamma with a painful outcome and painful result,’ then, Rāhula, such mental kamma should definitely not be done by you.
Này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động ý mà ta muốn thực hiện này, hành động ý này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động ý này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’, thì này Rāhula, con tuyệt đối không nên thực hiện hành động ý như vậy.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ kattukāmo idaṃ me manokammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvatteyya, na parabyābādhāyapi saṃvatteyya, na ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – kusalaṃ idaṃ manokammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, manasā kammaṃ karaṇīyaṃ.
But if, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This mental kamma that I intend to perform would not lead to my own affliction, nor to the affliction of others, nor to the affliction of both—this is wholesome mental kamma with a pleasant outcome and pleasant result,’ then, Rāhula, such mental kamma should be done by you.
Nhưng này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động ý mà ta muốn thực hiện này, hành động ý này của ta sẽ không dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, không dẫn đến sự tổn hại cho người khác, không dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động ý này là thiện (kusala), có kết quả tốt đẹp, có sự chín muồi an lạc’, thì này Rāhula, con nên thực hiện hành động ý như vậy.
319
‘‘Karontenapi te, rāhula, manasā kammaṃ tadeva te manokammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ karomi idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
‘‘Even while performing, Rāhula, mental kamma, that very mental kamma should be reviewed by you: ‘Is this mental kamma that I am performing leading to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—is this unwholesome mental kamma with a painful outcome and painful result?’
“Này Rāhula, ngay cả khi đang thực hiện hành động ý, con cũng nên quán xét hành động ý đó: ‘Hành động ý mà ta đang thực hiện này, hành động ý này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai không – hành động ý này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’?
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ karomi idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, paṭisaṃhareyyāsi tvaṃ, rāhula, evarūpaṃ manokammaṃ.
But if, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This mental kamma that I am performing is leading to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—this is unwholesome mental kamma with a painful outcome and painful result,’ then, Rāhula, you should withdraw from such mental kamma.
Này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động ý mà ta đang thực hiện này, hành động ý này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động ý này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’, thì này Rāhula, con nên dừng lại hành động ý như vậy.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ karomi idaṃ me manokammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ manokammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, anupadajjeyyāsi tvaṃ, rāhula, evarūpaṃ manokammaṃ.
But if, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This mental kamma that I am performing is not leading to my own affliction, nor to the affliction of others, nor to the affliction of both—this is wholesome mental kamma with a pleasant outcome and pleasant result,’ then, Rāhula, you should continue with such mental kamma.
Nhưng này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động ý mà ta đang thực hiện này, hành động ý này của ta sẽ không dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, không dẫn đến sự tổn hại cho người khác, không dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động ý này là thiện (kusala), có kết quả tốt đẹp, có sự chín muồi an lạc’, thì này Rāhula, con nên tiếp tục hành động ý như vậy.
320
‘‘Katvāpi te, rāhula, manasā kammaṃ tadeva te manokammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ akāsiṃ idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati* , parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti?
‘‘Even after performing, Rāhula, mental kamma, that very mental kamma should be reviewed by you: ‘Did this mental kamma that I performed lead to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—was this unwholesome mental kamma with a painful outcome and painful result?’
“Này Rāhula, ngay cả sau khi đã thực hiện hành động ý, con cũng nên quán xét hành động ý đó: ‘Hành động ý mà ta đã thực hiện này, hành động ý này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai không – hành động ý này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’?
Sace kho tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ akāsiṃ idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ pana* te, rāhula, manokammaṃ* aṭṭīyitabbaṃ harāyitabbaṃ jigucchitabbaṃ; aṭṭīyitvā harāyitvā jigucchitvā āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjitabbaṃ.
If, Rāhula, while reviewing, you should know thus: ‘This mental kamma that I performed did lead to my own affliction, or to the affliction of others, or to the affliction of both—this was unwholesome mental kamma with a painful outcome and painful result,’ then, Rāhula, you should be disgusted, ashamed, and repelled by such mental kamma; and having been disgusted, ashamed, and repelled, you should undertake restraint for the future.
Này Rāhula, nếu con quán xét và biết rõ như vầy: ‘Hành động ý mà ta đã thực hiện này, hành động ý này của ta có dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, có dẫn đến sự tổn hại cho người khác, có dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động ý này là bất thiện (akusala), có kết quả khổ đau, có sự chín muồi đau khổ’, thì này Rāhula, con nên ghê tởm, hổ thẹn, chán ghét hành động ý như vậy; sau khi đã ghê tởm, hổ thẹn, chán ghét, con nên thực hiện sự phòng hộ trong tương lai.
Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ akāsiṃ idaṃ me manokammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ manokammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, teneva tvaṃ, rāhula, pītipāmojjena vihareyyāsi ahorattānusikkhī kusalesu dhammesu.
But if you, Rāhula, reflecting, thus come to know: ‘This mental action that I performed does not lead to my own affliction, nor to the affliction of others, nor to the affliction of both – this mental action is wholesome, with a pleasant consequence, with a pleasant result,’ then, Rāhula, you should dwell in joy and gladness, training day and night in wholesome states.
Nhưng nếu con, Rāhula, khi quán xét, biết rõ như sau: ‘Hành động ý này mà ta đã thực hiện, hành động ý này của ta không dẫn đến sự tổn hại cho bản thân, cũng không dẫn đến sự tổn hại cho người khác, cũng không dẫn đến sự tổn hại cho cả hai – hành động ý này là thiện, mang lại kết quả an lạc, quả báo an lạc,’ thì con, Rāhula, hãy an trú trong niềm hỷ lạc và hoan hỷ, ngày đêm tinh tấn tu tập các pháp thiện.
321
112. ‘‘Ye hi keci, rāhula, atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyakammaṃ parisodhesuṃ, vacīkammaṃ parisodhesuṃ, manokammaṃ parisodhesuṃ, sabbe te evamevaṃ paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaṃ parisodhesuṃ, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacīkammaṃ parisodhesuṃ, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaṃ parisodhesuṃ.
112. “Indeed, Rāhula, whatever ascetics or brahmins in the past purified their bodily action, purified their verbal action, purified their mental action, all of them did so by repeatedly reflecting thus, purifying their bodily action, by repeatedly reflecting thus, purifying their verbal action, by repeatedly reflecting thus, purifying their mental action.
112. “Này Rāhula, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào trong quá khứ đã thanh lọc thân nghiệp, thanh lọc khẩu nghiệp, thanh lọc ý nghiệp, tất cả những vị ấy đều đã quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc thân nghiệp, quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc khẩu nghiệp, quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc ý nghiệp.
Yepi hi keci, rāhula, anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyakammaṃ parisodhessanti, vacīkammaṃ parisodhessanti, manokammaṃ parisodhessanti, sabbe te evamevaṃ paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaṃ parisodhessanti, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacīkammaṃ parisodhessanti, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaṃ parisodhessanti.
And indeed, Rāhula, whatever ascetics or brahmins in the future will purify their bodily action, will purify their verbal action, will purify their mental action, all of them will do so by repeatedly reflecting thus, purifying their bodily action, by repeatedly reflecting thus, purifying their verbal action, by repeatedly reflecting thus, purifying their mental action.
Và này Rāhula, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào trong tương lai sẽ thanh lọc thân nghiệp, thanh lọc khẩu nghiệp, thanh lọc ý nghiệp, tất cả những vị ấy đều sẽ quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc thân nghiệp, quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc khẩu nghiệp, quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc ý nghiệp.
Yepi hi keci, rāhula, etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyakammaṃ parisodhenti, vacīkammaṃ parisodhenti, manokammaṃ parisodhenti, sabbe te evamevaṃ paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaṃ parisodhenti, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacīkammaṃ parisodhenti, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaṃ parisodhenti.
And indeed, Rāhula, whatever ascetics or brahmins at present purify their bodily action, purify their verbal action, purify their mental action, all of them do so by repeatedly reflecting thus, purifying their bodily action, by repeatedly reflecting thus, purifying their verbal action, by repeatedly reflecting thus, purifying their mental action.
Và này Rāhula, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào hiện tại đang thanh lọc thân nghiệp, thanh lọc khẩu nghiệp, thanh lọc ý nghiệp, tất cả những vị ấy đều đang quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc thân nghiệp, quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc khẩu nghiệp, quán xét như vậy, quán xét như vậy mà thanh lọc ý nghiệp.
Tasmātiha, rāhula, ‘paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaṃ parisodhessāmi, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacīkammaṃ parisodhessāmi, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaṃ parisodhessāmī’ti – evañhi te, rāhula, sikkhitabba’’nti.
Therefore, Rāhula, ‘I shall purify my bodily action by repeatedly reflecting, I shall purify my verbal action by repeatedly reflecting, I shall purify my mental action by repeatedly reflecting’ – it is in this way, Rāhula, that you should train yourselves.”
Do đó, này Rāhula, con phải học tập như sau: ‘Ta sẽ quán xét, quán xét mà thanh lọc thân nghiệp; ta sẽ quán xét, quán xét mà thanh lọc khẩu nghiệp; ta sẽ quán xét, quán xét mà thanh lọc ý nghiệp.’”
322
Idamavoca bhagavā.
This is what the Blessed One said.
Thế Tôn đã thuyết giảng điều này.
Attamano āyasmā rāhulo bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
Venerable Rāhula, delighted, rejoiced in the Blessed One’s words.
Tôn giả Rāhula hoan hỷ, tùy hỷ lời Thế Tôn dạy.
323
Ambalaṭṭhikarāhulovādasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.
The Discourse on Exhortation to Rāhula at Ambalaṭṭhikā is concluded, the first.
Kinh Ambalaṭṭhikārāhulovāda chấm dứt, phẩm thứ nhất.
324
2. Mahārāhulovādasuttaṃ
2. The Greater Discourse on Exhortation to Rāhula
2. Kinh Mahārāhulovāda
325
113. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
113. Thus have I heard – at one time the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s Monastery.
113. Tôi nghe như vầy: Một thời Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong rừng Jetavana, tại tịnh xá của ông Anāthapiṇḍika.
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisi.
Then, in the forenoon, the Blessed One dressed, took his bowl and robe, and entered Sāvatthī for alms.
Rồi Thế Tôn vào buổi sáng, đắp y, mang bát, đi vào Sāvatthī để khất thực.
Āyasmāpi kho rāhulo pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhi.
Venerable Rāhula also, in the forenoon, dressed, took his bowl and robe, and followed close behind the Blessed One.
Tôn giả Rāhula cũng vào buổi sáng, đắp y, mang bát, đi theo sau lưng Thế Tôn.
Atha kho bhagavā apaloketvā āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘yaṃ kiñci, rāhula, rūpaṃ – atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā – sabbaṃ rūpaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabba’’nti.
Then the Blessed One, turning back, addressed Venerable Rāhula: “Whatever form there is, Rāhula – past, future, or present; internal or external; coarse or subtle; inferior or excellent; far or near – all form should be seen as it actually is with right wisdom thus: ‘This is not mine, this I am not, this is not my self.’”
Rồi Thế Tôn ngoảnh lại, gọi Tôn giả Rāhula và nói: “Này Rāhula, bất cứ sắc nào – quá khứ, vị lai, hiện tại, nội phần hay ngoại phần, thô hay tế, thấp kém hay thù thắng, xa hay gần – tất cả sắc ấy cần phải được thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi.’”
‘‘Rūpameva nu kho, bhagavā, rūpameva nu kho, sugatā’’ti?
“Is it only form, Blessed One? Is it only form, Sugata?”
“Bạch Thế Tôn, chỉ có sắc thôi sao? Bạch Thiện Thệ, chỉ có sắc thôi sao?”
‘‘Rūpampi, rāhula, vedanāpi, rāhula, saññāpi, rāhula, saṅkhārāpi, rāhula, viññāṇampi, rāhulā’’ti.
“Form, Rāhula, and feeling, Rāhula, and perception, Rāhula, and mental formations, Rāhula, and consciousness, Rāhula.”
“Cả sắc nữa, này Rāhula; cả thọ nữa, này Rāhula; cả tưởng nữa, này Rāhula; cả hành nữa, này Rāhula; cả thức nữa, này Rāhula.”
Atha kho āyasmā rāhulo ‘‘ko najja* bhagavatā sammukhā ovādena ovadito gāmaṃ piṇḍāya pavisissatī’’ti tato paṭinivattitvā aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Then Venerable Rāhula, thinking, “Who today will enter the village for alms, having received such an exhortation from the Blessed One himself?” turned back from there and sat down at the foot of a certain tree, cross-legged, holding his body erect, and establishing mindfulness in front of him.
Rồi Tôn giả Rāhula nghĩ: “Ai mà hôm nay được Thế Tôn trực tiếp giáo huấn như vậy, còn đi vào làng khất thực nữa!” Liền quay trở lại, ngồi dưới một gốc cây, xếp chân kiết già, giữ thân thẳng, an trú niệm trước mặt.
Addasā kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ rāhulaṃ aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Venerable Sāriputta saw Venerable Rāhula seated at the foot of a certain tree, cross-legged, holding his body erect, and establishing mindfulness in front of him.
Tôn giả Sāriputta thấy Tôn giả Rāhula đang ngồi dưới một gốc cây, xếp chân kiết già, giữ thân thẳng, an trú niệm trước mặt.
Disvāna āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘ānāpānassatiṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
Having seen him, he addressed Venerable Rāhula: “Develop the meditation of mindfulness of breathing, Rāhula.
Thấy vậy, Tôn giả Sāriputta gọi Tôn giả Rāhula và nói: “Này Rāhula, hãy tu tập pháp tu niệm hơi thở vào ra (ānāpānassati).
Ānāpānassati, rāhula, bhāvanā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā’’ti.
Mindfulness of breathing, Rāhula, when developed and extensively practiced, is of great fruit and great benefit.”
Này Rāhula, pháp tu niệm hơi thở vào ra được tu tập, được làm cho sung mãn sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn.”
326
114. Atha kho āyasmā rāhulo sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
114. Then Venerable Rāhula, having emerged from seclusion in the evening, approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
114. Rồi Tôn giả Rāhula vào buổi chiều, từ thiền tịnh đứng dậy, đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā rāhulo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kathaṃ bhāvitā nu kho, bhante, ānāpānassati, kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā’’ti?
Seated to one side, Venerable Rāhula said to the Blessed One: “How, Bhante, when developed, when extensively practiced, is mindfulness of breathing of great fruit and great benefit?”
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Rāhula bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, niệm hơi thở vào ra được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào mà mang lại quả lớn, lợi ích lớn?”
‘‘Yaṃ kiñci, rāhula, ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru* aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, rāhula, ajjhattikā pathavīdhātu* .
“Whatever, Rāhula, is internal, personal, hard, solid, and appropriated – that is to say, hair of the head, hair of the body, nails, teeth, skin, flesh, tendons, bones, bone marrow, kidneys, heart, liver, diaphragm, spleen, lungs, intestines, intestinal membranes, stomach contents, feces, or whatever else is internal, personal, hard, solid, and appropriated – this, Rāhula, is called the internal earth element.
“Này Rāhula, bất cứ cái gì nội phần, thuộc về bản thân, thô cứng, rắn chắc, bị chấp thủ, tức là – tóc, lông, móng, răng, da, thịt, gân, xương, tủy xương, thận, tim, gan, hoành cách mô, lá lách, phổi, ruột, màng ruột, dạ dày, phân, hoặc bất cứ cái gì khác nội phần, thuộc về bản thân, thô cứng, rắn chắc, bị chấp thủ – cái này, này Rāhula, được gọi là địa đại nội phần.
Yā ceva kho pana ajjhattikā pathavīdhātu yā ca bāhirā pathavīdhātu, pathavīdhāturevesā.
Both the internal earth element and the external earth element are simply the earth element.
Địa đại nội phần và địa đại ngoại phần, tất cả đều là địa đại.
Taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
That should be seen as it actually is with right wisdom thus: ‘This is not mine, this I am not, this is not my self.’
Cái đó cần phải được thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi.’
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā pathavīdhātuyā nibbindati, pathavīdhātuyā cittaṃ virājeti’’.
Having seen it as it actually is with right wisdom, one becomes disenchanted with the earth element, and the mind becomes dispassionate towards the earth element.”
Khi đã thấy cái đó bằng chánh trí như thật như vậy, người ấy sẽ nhàm chán địa đại, tâm sẽ ly tham đối với địa đại.”
327
115. ‘‘Katamā ca, rāhula, āpodhātu?
115. “And what, Rāhula, is the water element?
115. “Và này Rāhula, thủy đại là gì?
Āpodhātu siyā ajjhattikā, siyā bāhirā.
The water element may be internal, it may be external.
Thủy đại có thể là nội phần, có thể là ngoại phần.
Katamā ca, rāhula, ajjhattikā āpodhātu?
And what, Rāhula, is the internal water element?
Và này Rāhula, thủy đại nội phần là gì?
Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ āpo āpogataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā muttaṃ, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ āpo āpogataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, rāhula, ajjhattikā āpodhātu.
Whatever is internal, personal, water, watery, and appropriated – that is to say, bile, phlegm, pus, blood, sweat, fat, tears, grease, saliva, snot, joint-oil, urine, or whatever else is internal, personal, water, watery, and appropriated – this, Rāhula, is called the internal water element.
Bất cứ cái gì nội phần, thuộc về bản thân, là nước, có tính chất nước, bị chấp thủ, tức là – mật, đàm, mủ, máu, mồ hôi, mỡ, nước mắt, mỡ da, nước bọt, nước mũi, dịch khớp, nước tiểu, hoặc bất cứ cái gì khác nội phần, thuộc về bản thân, là nước, có tính chất nước, bị chấp thủ – cái này, này Rāhula, được gọi là thủy đại nội phần.
Yā ceva kho pana ajjhattikā āpodhātu yā ca bāhirā āpodhātu āpodhāturevesā.
Both the internal water element and the external water element are simply the water element.
Thủy đại nội phần và thủy đại ngoại phần, tất cả đều là thủy đại.
Taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
That should be seen as it actually is with right wisdom thus: ‘This is not mine, this I am not, this is not my self.’
Cái đó cần phải được thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi.’
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āpodhātuyā nibbindati, āpodhātuyā cittaṃ virājeti.
Having seen it as it actually is with right wisdom, one becomes disenchanted with the water element, and the mind becomes dispassionate towards the water element.
Khi đã thấy cái đó bằng chánh trí như thật như vậy, người ấy sẽ nhàm chán thủy đại, tâm sẽ ly tham đối với thủy đại.
328
116. ‘‘Katamā ca, rāhula, tejodhātu?
116. “And what, Rāhula, is the fire element?
116. “Và này Rāhula, hỏa đại là gì?
Tejodhātu siyā ajjhattikā, siyā bāhirā.
The fire element may be internal, it may be external.
Hỏa đại có thể là nội phần, có thể là ngoại phần.
Katamā ca, rāhula, ajjhattikā tejodhātu?
And what, Rāhula, is the internal fire element?
Và này Rāhula, hỏa đại nội phần là gì?
Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ tejo tejogataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – yena ca santappati yena ca jīrīyati yena ca pariḍayhati yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ sammā pariṇāmaṃ gacchati, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ tejo tejogataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, rāhula, ajjhattikā tejodhātu.
That which, internally and personally, is fire, belonging to the fire element, and is appropriated—namely, that by which one is warmed, by which one ages, by which one is consumed (by fever), by which what is eaten, drunk, chewed, and tasted is properly digested; or whatever else internal and personal is fire, belonging to the fire element, and is appropriated—this, Rahula, is called the internal fire element.
Cái gì bên trong, thuộc về bản thân, là yếu tố lửa (tejo), thuộc về lửa, bị chấp thủ, tức là – cái gì làm cho nóng lên, cái gì làm cho già đi, cái gì làm cho nóng cháy, cái gì làm cho thức ăn, đồ uống, đồ nhai, đồ nếm được tiêu hóa đúng cách, hoặc bất cứ yếu tố lửa nào khác bên trong, thuộc về bản thân, thuộc về lửa, bị chấp thủ – này Rāhula, cái đó được gọi là nội giới lửa (ajjhattikā tejodhātu).
Yā ceva kho pana ajjhattikā tejodhātu yā ca bāhirā tejodhātu tejodhāturevesā.
And whatever internal fire element there is, and whatever external fire element there is—that is simply the fire element.
Tuy nhiên, cái gì là nội giới lửa và cái gì là ngoại giới lửa, tất cả đều là giới lửa (tejodhātu) mà thôi.
Taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
This should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái đó – ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi’ – phải được thấy như vậy bằng chánh trí (sammappaññāya) đúng như thật.
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā tejodhātuyā nibbindati, tejodhātuyā cittaṃ virājeti.
Having seen this as it actually is with right wisdom, one becomes disenchanted with the fire element, one’s mind becomes dispassionate towards the fire element.
Khi đã thấy như vậy bằng chánh trí đúng như thật, người ấy sẽ nhàm chán giới lửa, tâm sẽ ly tham đối với giới lửa.
329
117. ‘‘Katamā ca, rāhula, vāyodhātu?
117. “And what, Rahula, is the air element?
117. "Này Rāhula, giới gió (vāyodhātu) là gì?
Vāyodhātu siyā ajjhattikā, siyā bāhirā.
The air element can be internal, it can be external.
Giới gió có thể là nội giới, có thể là ngoại giới.
Katamā ca, rāhula, ajjhattikā vāyodhātu?
And what, Rahula, is the internal air element?
Này Rāhula, nội giới gió là gì?
Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ vāyo vāyogataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – uddhaṅgamā vātā, adhogamā vātā, kucchisayā vātā, koṭṭhāsayā* vātā, aṅgamaṅgānusārino vātā, assāso passāso, iti yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ vāyo vāyogataṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati, rāhula, ajjhattikā vāyodhātu.
That which, internally and personally, is air, belonging to the air element, and is appropriated—namely, upward-going winds, downward-going winds, winds in the abdomen, winds in the bowels, winds coursing through the limbs, in-breathing and out-breathing; or whatever else internal and personal is air, belonging to the air element, and is appropriated—this, Rahula, is called the internal air element.
Cái gì bên trong, thuộc về bản thân, là yếu tố gió (vāyo), thuộc về gió, bị chấp thủ, tức là – gió đi lên, gió đi xuống, gió trong bụng, gió trong ruột, gió lưu chuyển khắp các chi phần, hơi thở vào, hơi thở ra, hoặc bất cứ yếu tố gió nào khác bên trong, thuộc về bản thân, thuộc về gió, bị chấp thủ – này Rāhula, cái đó được gọi là nội giới gió (ajjhattikā vāyodhātu).
Yā ceva kho pana ajjhattikā vāyodhātu yā ca bāhirā vāyodhātu vāyodhāturevesā.
And whatever internal air element there is, and whatever external air element there is—that is simply the air element.
Tuy nhiên, cái gì là nội giới gió và cái gì là ngoại giới gió, tất cả đều là giới gió mà thôi.
Taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
This should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái đó – ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi’ – phải được thấy như vậy bằng chánh trí đúng như thật.
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā vāyodhātuyā nibbindati, vāyodhātuyā cittaṃ virājeti.
Having seen this as it actually is with right wisdom, one becomes disenchanted with the air element, one’s mind becomes dispassionate towards the air element.
Khi đã thấy như vậy bằng chánh trí đúng như thật, người ấy sẽ nhàm chán giới gió, tâm sẽ ly tham đối với giới gió.
330
118. ‘‘Katamā ca, rāhula, ākāsadhātu?
118. “And what, Rahula, is the space element?
118. "Này Rāhula, giới không gian (ākāsadhātu) là gì?
Ākāsadhātu siyā ajjhattikā, siyā bāhirā.
The space element can be internal, it can be external.
Giới không gian có thể là nội giới, có thể là ngoại giới.
Katamā ca, rāhula, ajjhattikā ākāsadhātu?
And what, Rahula, is the internal space element?
Này Rāhula, nội giới không gian là gì?
Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ ākāsaṃ ākāsagataṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – kaṇṇacchiddaṃ nāsacchiddaṃ mukhadvāraṃ, yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ ajjhoharati, yattha ca asitapītakhāyitasāyitaṃ santiṭṭhati, yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ adhobhāgaṃ* nikkhamati, yaṃ vā panaññampi kiñci ajjhattaṃ paccattaṃ ākāsaṃ ākāsagataṃ, aghaṃ aghagataṃ, vivaraṃ vivaragataṃ, asamphuṭṭhaṃ, maṃsalohitehi upādinnaṃ* – ayaṃ vuccati, rāhula, ajjhattikā ākāsadhātu.
That which, internally and personally, is space, belonging to the space element, and is appropriated—namely, the ear-hole, the nostril-holes, the mouth-opening, that by which one takes in what is eaten, drunk, chewed, and tasted, that where what is eaten, drunk, chewed, and tasted stays, that by which what is eaten, drunk, chewed, and tasted goes out from the lower part; or whatever else internal and personal is space, belonging to the space element, constricted, belonging to the constricted, a cavity, belonging to a cavity, uncontacted by flesh and blood, and is appropriated—this, Rahula, is called the internal space element.
Cái gì bên trong, thuộc về bản thân, là không gian (ākāsa), thuộc về không gian, bị chấp thủ, tức là – lỗ tai, lỗ mũi, cửa miệng, cái gì để nuốt thức ăn, đồ uống, đồ nhai, đồ nếm, cái gì để thức ăn, đồ uống, đồ nhai, đồ nếm lưu lại, cái gì để thức ăn, đồ uống, đồ nhai, đồ nếm đi xuống phần dưới, hoặc bất cứ không gian nào khác bên trong, thuộc về bản thân, thuộc về không gian, trống rỗng, thuộc về trống rỗng, kẽ hở, thuộc về kẽ hở, không tiếp xúc, bị chấp thủ cùng với thịt và máu – này Rāhula, cái đó được gọi là nội giới không gian (ajjhattikā ākāsadhātu).
Yā ceva kho pana ajjhattikā ākāsadhātu yā ca bāhirā ākāsadhātu ākāsadhāturevesā.
And whatever internal space element there is, and whatever external space element there is—that is simply the space element.
Tuy nhiên, cái gì là nội giới không gian và cái gì là ngoại giới không gian, tất cả đều là giới không gian mà thôi.
Taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
This should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái đó – ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi’ – phải được thấy như vậy bằng chánh trí đúng như thật.
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā ākāsadhātuyā cittaṃ nibbindati, ākāsadhātuyā cittaṃ virājeti.
Having seen this as it actually is with right wisdom, one’s mind becomes disenchanted with the space element, one’s mind becomes dispassionate towards the space element.
Khi đã thấy như vậy bằng chánh trí đúng như thật, tâm sẽ nhàm chán giới không gian, tâm sẽ ly tham đối với giới không gian.
331
119. ‘‘Pathavīsamaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
119. “Develop a meditation like the earth, Rahula.
119. "Này Rāhula, hãy tu tập sự phát triển tâm (bhāvana) giống như đất.
Pathavīsamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like the earth, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như đất, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
Seyyathāpi, rāhula, pathaviyā sucimpi nikkhipanti, asucimpi nikkhipanti, gūthagatampi nikkhipanti, muttagatampi nikkhipanti, kheḷagatampi nikkhipanti, pubbagatampi nikkhipanti, lohitagatampi nikkhipanti, na ca tena pathavī aṭṭīyati vā harāyati vā jigucchati vā; evameva kho tvaṃ, rāhula, pathavīsamaṃ bhāvanaṃ bhāvehi.
Just as, Rahula, people deposit both clean and unclean things on the earth—excrement, urine, saliva, pus, and blood—yet the earth is not annoyed, humiliated, or disgusted by it; in the same way, Rahula, develop a meditation like the earth.
Này Rāhula, ví như trên đất, người ta đổ cả cái sạch lẫn cái dơ, đổ cả phân, đổ cả nước tiểu, đổ cả đờm, đổ cả mủ, đổ cả máu, nhưng đất không vì thế mà ghê tởm, xấu hổ hay chán ghét; cũng vậy, này Rāhula, con hãy tu tập sự phát triển tâm giống như đất.
Pathavīsamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like the earth, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như đất, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
332
‘‘Āposamaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
“Develop a meditation like water, Rahula.
"Này Rāhula, hãy tu tập sự phát triển tâm giống như nước.
Āposamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like water, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như nước, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
Seyyathāpi, rāhula, āpasmiṃ sucimpi dhovanti, asucimpi dhovanti, gūthagatampi dhovanti, muttagatampi dhovanti, kheḷagatampi dhovanti, pubbagatampi dhovanti, lohitagatampi dhovanti, na ca tena āpo aṭṭīyati vā harāyati vā jigucchati vā; evameva kho tvaṃ, rāhula, āposamaṃ bhāvanaṃ bhāvehi.
Just as, Rahula, people wash both clean and unclean things in water—excrement, urine, saliva, pus, and blood—yet water is not annoyed, humiliated, or disgusted by it; in the same way, Rahula, develop a meditation like water.
Này Rāhula, ví như trong nước, người ta rửa cả cái sạch lẫn cái dơ, rửa cả phân, rửa cả nước tiểu, rửa cả đờm, rửa cả mủ, rửa cả máu, nhưng nước không vì thế mà ghê tởm, xấu hổ hay chán ghét; cũng vậy, này Rāhula, con hãy tu tập sự phát triển tâm giống như nước.
Āposamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like water, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như nước, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
333
‘‘Tejosamaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
“Develop a meditation like fire, Rahula.
"Này Rāhula, hãy tu tập sự phát triển tâm giống như lửa.
Tejosamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like fire, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như lửa, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
Seyyathāpi, rāhula, tejo sucimpi dahati, asucimpi dahati, gūthagatampi dahati, muttagatampi dahati, kheḷagatampi dahati, pubbagatampi dahati, lohitagatampi dahati, na ca tena tejo aṭṭīyati vā harāyati vā jigucchati vā; evameva kho tvaṃ, rāhula, tejosamaṃ bhāvanaṃ bhāvehi.
Just as, Rahula, fire burns both clean and unclean things—excrement, urine, saliva, pus, and blood—yet fire is not annoyed, humiliated, or disgusted by it; in the same way, Rahula, develop a meditation like fire.
Này Rāhula, ví như lửa đốt cả cái sạch lẫn cái dơ, đốt cả phân, đốt cả nước tiểu, đốt cả đờm, đốt cả mủ, đốt cả máu, nhưng lửa không vì thế mà ghê tởm, xấu hổ hay chán ghét; cũng vậy, này Rāhula, con hãy tu tập sự phát triển tâm giống như lửa.
Tejosamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like fire, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như lửa, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
334
‘‘Vāyosamaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
“Develop a meditation like wind, Rahula.
"Này Rāhula, hãy tu tập sự phát triển tâm giống như gió.
Vāyosamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like wind, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như gió, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
Seyyathāpi, rāhula, vāyo sucimpi upavāyati, asucimpi upavāyati, gūthagatampi upavāyati, muttagatampi upavāyati, kheḷagatampi upavāyati, pubbagatampi upavāyati, lohitagatampi upavāyati, na ca tena vāyo aṭṭīyati vā harāyati vā jigucchati vā; evameva kho tvaṃ, rāhula, vāyosamaṃ bhāvanaṃ bhāvehi.
Just as, Rahula, wind blows over both clean and unclean things—excrement, urine, saliva, pus, and blood—yet wind is not annoyed, humiliated, or disgusted by it; in the same way, Rahula, develop a meditation like wind.
Này Rāhula, ví như gió thổi cả cái sạch lẫn cái dơ, thổi cả phân, thổi cả nước tiểu, thổi cả đờm, thổi cả mủ, thổi cả máu, nhưng gió không vì thế mà ghê tởm, xấu hổ hay chán ghét; cũng vậy, này Rāhula, con hãy tu tập sự phát triển tâm giống như gió.
Vāyosamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like wind, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như gió, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
335
‘‘Ākāsasamaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
“Develop a meditation like space, Rahula.
"Này Rāhula, hãy tu tập sự phát triển tâm giống như không gian.
Ākāsasamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like space, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như không gian, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
Seyyathāpi, rāhula, ākāso na katthaci patiṭṭhito; evameva kho tvaṃ, rāhula, ākāsasamaṃ bhāvanaṃ bhāvehi.
Just as, Rahula, space is not established anywhere; in the same way, Rahula, develop a meditation like space.
Này Rāhula, ví như không gian không nương tựa vào bất cứ đâu; cũng vậy, này Rāhula, con hãy tu tập sự phát triển tâm giống như không gian.
Ākāsasamañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassanti.
For when you develop a meditation like space, Rahula, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.
Vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như không gian, các xúc chạm đáng ưa và không đáng ưa khởi lên sẽ không chiếm đoạt tâm con.
336
120. ‘‘Mettaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
120. “Develop the meditation of loving-kindness, Rahula.
120. "Này Rāhula, hãy tu tập tâm từ (mettā).
Mettañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato yo byāpādo so pahīyissati.
For when you develop the meditation of loving-kindness, Rahula, ill will will be abandoned.
Vì này Rāhula, khi con tu tập tâm từ, sự ác ý (byāpādo) sẽ được đoạn trừ.
Karuṇaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
Develop the meditation of compassion, Rahula.
Này Rāhula, hãy tu tập tâm bi (karuṇā).
Karuṇañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato yā vihesā sā pahīyissati.
For when you develop the meditation of compassion, Rahula, cruelty will be abandoned.
Vì này Rāhula, khi con tu tập tâm bi, sự làm hại (vihesā) sẽ được đoạn trừ.
Muditaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
Develop the meditation of appreciative joy, Rahula.
Này Rāhula, hãy tu tập tâm hỷ (muditā).
Muditañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato yā arati sā pahīyissati.
For when you develop the meditation of appreciative joy, Rahula, aversion will be abandoned.
Vì này Rāhula, khi con tu tập tâm hỷ, sự không hoan hỷ (arati) sẽ được đoạn trừ.
Upekkhaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
Cultivate the development of equanimity, Rāhula.
Này Rāhula, hãy tu tập sự tu tập xả.
Upekkhañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato yo paṭigho so pahīyissati.
For indeed, Rāhula, as you cultivate the development of equanimity, whatever resentment you have will be abandoned.
Này Rāhula, vì khi con tu tập sự tu tập xả, thì sự sân hận ấy sẽ được đoạn trừ.
Asubhaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
Cultivate the development of foulness, Rāhula.
Này Rāhula, hãy tu tập sự tu tập bất tịnh.
Asubhañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato yo rāgo so pahīyissati.
For indeed, Rāhula, as you cultivate the development of foulness, whatever lust you have will be abandoned.
Này Rāhula, vì khi con tu tập sự tu tập bất tịnh, thì sự tham ái ấy sẽ được đoạn trừ.
Aniccasaññaṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
Cultivate the development of the perception of impermanence, Rāhula.
Này Rāhula, hãy tu tập sự tu tập vô thường tưởng.
Aniccasaññañhi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato yo asmimāno so pahīyissati.
For indeed, Rāhula, as you cultivate the development of the perception of impermanence, whatever 'I am' conceit you have will be abandoned.
Này Rāhula, vì khi con tu tập sự tu tập vô thường tưởng, thì ngã mạn (asmimāna) ấy sẽ được đoạn trừ.
337
121. ‘‘Ānāpānassatiṃ, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi.
121. ‘‘Cultivate the development of mindfulness of breathing, Rāhula.
121. ‘‘Này Rāhula, hãy tu tập sự tu tập hơi thở vào ra (ānāpānassati).
Ānāpānassati hi te, rāhula, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā.
For indeed, Rāhula, mindfulness of breathing, when cultivated and developed, is of great fruit and great benefit.
Này Rāhula, khi hơi thở vào ra được con tu tập và làm cho sung mãn, nó sẽ có đại quả và đại lợi ích.
Kathaṃ bhāvitā ca, rāhula, ānāpānassati, kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā?
And how, Rāhula, is mindfulness of breathing cultivated, how is it developed, so that it is of great fruit and great benefit?
Này Rāhula, hơi thở vào ra được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào mà có đại quả và đại lợi ích?
Idha, rāhula, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Here, Rāhula, a bhikkhu, having gone to the forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, sits down, having folded his legs crosswise, set his body erect, and established mindfulness in front of him.
Này Rāhula, ở đây, một Tỳ-kheo đi vào rừng, hoặc đến gốc cây, hoặc đến ngôi nhà trống, ngồi kiết già, giữ thân ngay thẳng, thiết lập niệm trước mặt.
So satova assasati satova* passasati.
Mindful, he breathes in; mindful, he breathes out.
Vị ấy chánh niệm khi thở vào, chánh niệm khi thở ra.
338
‘‘Dīghaṃ vā assasanto ‘dīghaṃ assasāmī’ti pajānāti, dīghaṃ vā passasanto ‘dīghaṃ passasāmī’ti pajānāti; rassaṃ vā assasanto ‘rassaṃ assasāmī’ti pajānāti, rassaṃ vā passasanto ‘rassaṃ passasāmī’ti pajānāti.
Breathing in long, he understands, ‘I breathe in long’; breathing out long, he understands, ‘I breathe out long’; breathing in short, he understands, ‘I breathe in short’; breathing out short, he understands, ‘I breathe out short.’
Khi thở vào dài, vị ấy biết: ‘Tôi thở vào dài’; khi thở ra dài, vị ấy biết: ‘Tôi thở ra dài’; khi thở vào ngắn, vị ấy biết: ‘Tôi thở vào ngắn’; khi thở ra ngắn, vị ấy biết: ‘Tôi thở ra ngắn’.
‘Sabbakāyappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati; ‘sabbakāyappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ assasissāmī’ti sikkhati; ‘passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ passasissāmī’ti sikkhati.
He trains himself, ‘I shall breathe in experiencing the whole body’; he trains himself, ‘I shall breathe out experiencing the whole body’; he trains himself, ‘I shall breathe in tranquillizing the bodily formation’; he trains himself, ‘I shall breathe out tranquillizing the bodily formation.’
Vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở vào cảm nhận toàn thân’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở ra cảm nhận toàn thân’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở vào làm lắng dịu thân hành’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở ra làm lắng dịu thân hành’.
339
‘‘‘Pītippaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati; ‘pītippaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘sukhappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati; ‘sukhappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘cittasaṅkhārappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati; ‘cittasaṅkhārappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ assasissāmī’ti sikkhati; ‘passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ passasissāmī’ti sikkhati.
‘‘He trains himself, ‘I shall breathe in experiencing rapture’; he trains himself, ‘I shall breathe out experiencing rapture’; he trains himself, ‘I shall breathe in experiencing pleasure’; he trains himself, ‘I shall breathe out experiencing pleasure’; he trains himself, ‘I shall breathe in experiencing the mental formation’; he trains himself, ‘I shall breathe out experiencing the mental formation’; he trains himself, ‘I shall breathe in tranquillizing the mental formation’; he trains himself, ‘I shall breathe out tranquillizing the mental formation.’
Vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở vào cảm nhận hỷ’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở ra cảm nhận hỷ’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở vào cảm nhận lạc’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở ra cảm nhận lạc’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở vào cảm nhận tâm hành’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở ra cảm nhận tâm hành’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở vào làm lắng dịu tâm hành’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở ra làm lắng dịu tâm hành’.
340
‘‘‘Cittappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati; ‘cittappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘abhippamodayaṃ cittaṃ assasissāmī’ti sikkhati; ‘abhippamodayaṃ cittaṃ passasissāmī’ti sikkhati; ‘samādahaṃ cittaṃ assasissāmī’ti sikkhati; ‘samādahaṃ cittaṃ passasissāmī’ti sikkhati; ‘vimocayaṃ cittaṃ assasissāmī’ti sikkhati; ‘vimocayaṃ cittaṃ passasissāmī’ti sikkhati.
‘‘He trains himself, ‘I shall breathe in experiencing the mind’; he trains himself, ‘I shall breathe out experiencing the mind’; he trains himself, ‘I shall breathe in gladdening the mind’; he trains himself, ‘I shall breathe out gladdening the mind’; he trains himself, ‘I shall breathe in concentrating the mind’; he trains himself, ‘I shall breathe out concentrating the mind’; he trains himself, ‘I shall breathe in liberating the mind’; he trains himself, ‘I shall breathe out liberating the mind.’
Vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở vào cảm nhận tâm’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở ra cảm nhận tâm’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở vào làm cho tâm hoan hỷ’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở ra làm cho tâm hoan hỷ’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở vào làm cho tâm định tĩnh’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở ra làm cho tâm định tĩnh’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở vào giải thoát tâm’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở ra giải thoát tâm’.
341
‘‘‘Aniccānupassī assasissāmī’ti sikkhati; ‘aniccānupassī passasissāmī’ti sikkhati; ‘virāgānupassī assasissāmī’ti sikkhati; ‘virāgānupassī passasissāmī’ti sikkhati; ‘nirodhānupassī assasissāmī’ti sikkhati; ‘nirodhānupassī passasissāmī’ti sikkhati; ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati; ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati.
‘‘He trains himself, ‘I shall breathe in contemplating impermanence’; he trains himself, ‘I shall breathe out contemplating impermanence’; he trains himself, ‘I shall breathe in contemplating dispassion’; he trains himself, ‘I shall breathe out contemplating dispassion’; he trains himself, ‘I shall breathe in contemplating cessation’; he trains himself, ‘I shall breathe out contemplating cessation’; he trains himself, ‘I shall breathe in contemplating relinquishment’; he trains himself, ‘I shall breathe out contemplating relinquishment.’
Vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở vào quán vô thường’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở ra quán vô thường’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở vào quán ly tham’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở ra quán ly tham’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở vào quán đoạn diệt’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở ra quán đoạn diệt’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở vào quán xả ly’; vị ấy tập: ‘Tôi sẽ thở ra quán xả ly’.
342
‘‘Evaṃ bhāvitā kho, rāhula, ānāpānassati, evaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā.
‘‘Thus cultivated, Rāhula, thus developed, mindfulness of breathing is of great fruit and great benefit.
Này Rāhula, hơi thở vào ra được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ có đại quả và đại lợi ích.
Evaṃ bhāvitāya, rāhula, ānāpānassatiyā, evaṃ bahulīkatāya yepi te carimakā assāsā tepi viditāva nirujjhanti no aviditā’’ti.
When mindfulness of breathing is thus cultivated and thus developed, Rāhula, even your final in-breaths and out-breaths cease with your full knowledge, not without your knowledge.’’
Này Rāhula, khi hơi thở vào ra được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, ngay cả những hơi thở cuối cùng của con cũng sẽ chấm dứt một cách được biết rõ, chứ không phải không được biết rõ’.
343
Idamavoca bhagavā.
The Blessed One said this.
Thế Tôn đã nói điều này.
Attamano āyasmā rāhulo bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
Venerable Rāhula, delighted, rejoiced in the Blessed One’s words.
Tôn giả Rāhula hoan hỷ, tùy hỷ lời Thế Tôn dạy.
344
Mahārāhulovādasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
The Greater Discourse of Advice to Rāhula, the second, is concluded.
Kinh Đại Rāhulovāda chấm dứt, thứ hai.
345
3. Cūḷamālukyasuttaṃ
3. The Shorter Discourse to Mālukya
3. Kinh Tiểu Mālukya
346
122. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
122. Thus have I heard – At one time the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, at Jetavana, in Anāthapiṇḍika’s monastery.
122. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Sāvatthī, ở Jetavana, tịnh xá của ông Anāthapiṇḍika.
Atha kho āyasmato mālukyaputtassa* rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘yānimāni diṭṭhigatāni bhagavatā abyākatāni ṭhapitāni paṭikkhittāni – ‘sassato loko’tipi, ‘asassato loko’tipi, ‘antavā loko’tipi, ‘anantavā loko’tipi, ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’ntipi, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’ntipi, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi, ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi – tāni me bhagavā na byākaroti.
Then, as Venerable Mālukyaputta was in solitary retreat, a thought arose in his mind thus: ‘‘These speculative views that the Blessed One has left undeclared, set aside, and rejected – such as ‘the world is eternal,’ ‘the world is not eternal,’ ‘the world is finite,’ ‘the world is infinite,’ ‘the soul and the body are the same,’ ‘the soul is one thing and the body another,’ ‘the Tathāgata exists after death,’ ‘the Tathāgata does not exist after death,’ ‘the Tathāgata both exists and does not exist after death,’ ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’ – these the Blessed One does not declare to me.
Rồi Tôn giả Mālukyaputta, khi đang ở một mình, nhập tịnh, tâm tư khởi lên suy nghĩ này: ‘‘Những kiến chấp này đã được Thế Tôn không tuyên bố, gác lại và từ khước – như ‘thế gian thường còn’ hay ‘thế gian vô thường’, ‘thế gian có giới hạn’ hay ‘thế gian vô hạn’, ‘sinh mạng và thân thể là một’ hay ‘sinh mạng và thân thể là khác’, ‘Như Lai tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không tồn tại sau khi chết’, ‘Như Lai vừa tồn tại vừa không tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’ – Thế Tôn không tuyên bố những điều ấy cho tôi.
Yāni me bhagavā na byākaroti taṃ me na ruccati, taṃ me nakkhamati.
What the Blessed One does not declare to me, that I do not approve of, that I do not accept.
Những điều mà Thế Tôn không tuyên bố cho tôi, tôi không thích, tôi không chấp nhận.
Sohaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ pucchissāmi.
So I will go to the Blessed One and ask him about this matter.
Vậy tôi sẽ đến gặp Thế Tôn và hỏi về vấn đề này.
Sace me bhagavā byākarissati – ‘sassato loko’ti vā ‘asassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā – evāhaṃ bhagavati brahmacariyaṃ carissāmi; no ce me bhagavā byākarissati – ‘sassato loko’ti vā ‘asassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā – evāhaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattissāmī’’ti.
If the Blessed One declares to me that ‘the world is eternal’ or ‘the world is not eternal’… or ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’ – then I will lead the spiritual life under the Blessed One; but if the Blessed One does not declare to me that ‘the world is eternal’ or ‘the world is not eternal’… or ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’ – then I will renounce the training and revert to a lower life.’’
Nếu Thế Tôn tuyên bố cho tôi – như ‘thế gian thường còn’ hay ‘thế gian vô thường’… (lược bỏ)… hay ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’ – thì tôi sẽ sống Phạm hạnh dưới sự hướng dẫn của Thế Tôn; nếu Thế Tôn không tuyên bố cho tôi – như ‘thế gian thường còn’ hay ‘thế gian vô thường’… (lược bỏ)… hay ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’ – thì tôi sẽ từ bỏ học pháp và trở lại đời sống thấp kém’’.
347
123. Atha kho āyasmā mālukyaputto sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
123. Then, in the evening, Venerable Mālukyaputta arose from his solitary retreat and went to the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
123. Rồi Tôn giả Mālukyaputta, vào buổi chiều, từ tịnh thất đứng dậy, đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā mālukyaputto bhagavantaṃ etadavoca –
Sitting to one side, Venerable Mālukyaputta said to the Blessed One:
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Mālukyaputta bạch Thế Tôn rằng:
348
124. ‘‘Idha mayhaṃ, bhante, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – yānimāni diṭṭhigatāni bhagavatā abyākatāni ṭhapitāni paṭikkhittāni – ‘sassato loko’tipi, ‘asassato loko’tipi…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi – tāni me bhagavā na byākaroti.
124. ‘‘Here, venerable sir, as I was in solitary retreat, a thought arose in my mind thus: These speculative views that the Blessed One has left undeclared, set aside, and rejected – such as ‘the world is eternal’ or ‘the world is not eternal’… or ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’ – these the Blessed One does not declare to me.
124. ‘‘Bạch Thế Tôn, khi con đang ở một mình, nhập tịnh, tâm tư khởi lên suy nghĩ này: Những kiến chấp này đã được Thế Tôn không tuyên bố, gác lại và từ khước – như ‘thế gian thường còn’ hay ‘thế gian vô thường’… (lược bỏ)… hay ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’ – Thế Tôn không tuyên bố những điều ấy cho con.
Yāni me bhagavā na byākaroti taṃ me na ruccati, taṃ me nakkhamati.
What the Blessed One does not declare to me, that I do not approve of, that I do not accept.
Những điều mà Thế Tôn không tuyên bố cho con, con không thích, con không chấp nhận.
Sohaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ pucchissāmi.
So I will go to the Blessed One and ask him about this matter.
Vậy con sẽ đến gặp Thế Tôn và hỏi về vấn đề này.
Sace me bhagavā byākarissati – ‘sassato loko’ti vā, ‘asassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā – evāhaṃ bhagavati, brahmacariyaṃ carissāmi.
If the Blessed One declares to me that ‘the world is eternal’ or ‘the world is not eternal’… or ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’ – then I will lead the spiritual life, venerable sir, under the Blessed One.
Bạch Thế Tôn, nếu Thế Tôn tuyên bố cho con – như ‘thế gian thường còn’ hay ‘thế gian vô thường’… (lược bỏ)… hay ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’ – thì con sẽ sống Phạm hạnh dưới sự hướng dẫn của Thế Tôn.
No ce me bhagavā byākarissati – ‘sassato loko’ti vā, ‘asassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā – evāhaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattissāmīti.
But if the Blessed One does not declare to me that ‘the world is eternal’ or ‘the world is not eternal’… or ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’ – then I will renounce the training and revert to a lower life.
Nếu Thế Tôn không tuyên bố cho con – như ‘thế gian thường còn’ hay ‘thế gian vô thường’… (lược bỏ)… hay ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’ – thì con sẽ từ bỏ học pháp và trở lại đời sống thấp kém.
Sace bhagavā jānāti – ‘sassato loko’ti, ‘sassato loko’ti me bhagavā byākarotu; sace bhagavā jānāti – ‘asassato loko’ti, ‘asassato loko’ti me bhagavā byākarotu.
If the Blessed One knows that ‘the world is eternal,’ let the Blessed One declare to me that ‘the world is eternal’; if the Blessed One knows that ‘the world is not eternal,’ let the Blessed One declare to me that ‘the world is not eternal.’
Nếu Thế Tôn biết – ‘thế gian thường còn’ – thì xin Thế Tôn tuyên bố cho con là ‘thế gian thường còn’; nếu Thế Tôn biết – ‘thế gian vô thường’ – thì xin Thế Tôn tuyên bố cho con là ‘thế gian vô thường’.
No ce bhagavā jānāti – ‘sassato loko’ti vā, ‘asassato loko’ti vā, ajānato kho pana apassato etadeva ujukaṃ hoti yadidaṃ – ‘na jānāmi, na passāmī’ti.
If the Blessed One does not know—whether 'the world is eternal' or 'the world is not eternal'—then for one who does not know and does not see, it would be straightforward to say: 'I do not know, I do not see.'
Nếu Thế Tôn không biết – ‘thế gian là thường còn’ hay ‘thế gian là vô thường’, thì đối với người không biết, không thấy, điều thẳng thắn là nói – ‘tôi không biết, tôi không thấy’.
Sace bhagavā jānāti – ‘antavā loko’ti, ‘anantavā loko’ti me bhagavā byākarotu; sace bhagavā jānāti – ‘anantavā loko’ti, ‘anantavā loko’ti me bhagavā byākarotu.
If the Blessed One knows—'the world is finite'—let the Blessed One declare to me 'the world is finite'; if the Blessed One knows—'the world is infinite'—let the Blessed One declare to me 'the world is infinite.'
Nếu Thế Tôn biết – ‘thế gian là hữu hạn’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘thế gian là hữu hạn’; nếu Thế Tôn biết – ‘thế gian là vô hạn’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘thế gian là vô hạn’.
No ce bhagavā jānāti – ‘antavā loko’ti vā, ‘anantavā loko’ti vā, ajānato kho pana apassato etadeva ujukaṃ hoti yadidaṃ – ‘na jānāmi, na passāmī’ti.
If the Blessed One does not know—whether 'the world is finite' or 'the world is infinite'—then for one who does not know and does not see, it would be straightforward to say: 'I do not know, I do not see.'
Nếu Thế Tôn không biết – ‘thế gian là hữu hạn’ hay ‘thế gian là vô hạn’, thì đối với người không biết, không thấy, điều thẳng thắn là nói – ‘tôi không biết, tôi không thấy’.
Sace bhagavā jānāti – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti, ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti me bhagavā byākarotu; sace bhagavā jānāti – ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti me bhagavā byākarotu.
If the Blessed One knows—'the soul is the same as the body'—let the Blessed One declare to me 'the soul is the same as the body'; if the Blessed One knows—'the soul is one thing, the body another'—let the Blessed One declare to me 'the soul is one thing, the body another.'
Nếu Thế Tôn biết – ‘sinh mạng ấy là thân thể ấy’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘sinh mạng ấy là thân thể ấy’; nếu Thế Tôn biết – ‘sinh mạng khác thân thể khác’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘sinh mạng khác thân thể khác’.
No ce bhagavā jānāti – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vā, ajānato kho pana apassato etadeva ujukaṃ hoti yadidaṃ – ‘na jānāmi, na passāmī’ti.
If the Blessed One does not know—whether 'the soul is the same as the body' or 'the soul is one thing, the body another'—then for one who does not know and does not see, it would be straightforward to say: 'I do not know, I do not see.'
Nếu Thế Tôn không biết – ‘sinh mạng ấy là thân thể ấy’ hay ‘sinh mạng khác thân thể khác’, thì đối với người không biết, không thấy, điều thẳng thắn là nói – ‘tôi không biết, tôi không thấy’.
Sace bhagavā jānāti – ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti me bhagavā byākarotu; sace bhagavā jānāti – ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti me bhagavā byākarotu.
If the Blessed One knows—'a Tathāgata exists after death'—let the Blessed One declare to me 'a Tathāgata exists after death'; if the Blessed One knows—'a Tathāgata does not exist after death'—let the Blessed One declare to me 'a Tathāgata does not exist after death.'
Nếu Thế Tôn biết – ‘Như Lai còn tồn tại sau khi chết’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘Như Lai còn tồn tại sau khi chết’; nếu Thế Tôn biết – ‘Như Lai không còn tồn tại sau khi chết’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘Như Lai không còn tồn tại sau khi chết’.
No ce bhagavā jānāti – ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ajānato kho pana apassato etadeva ujukaṃ hoti yadidaṃ – ‘na jānāmi na passāmī’ti.
If the Blessed One does not know—whether 'a Tathāgata exists after death' or 'a Tathāgata does not exist after death'—then for one who does not know and does not see, it would be straightforward to say: 'I do not know, I do not see.'
Nếu Thế Tôn không biết – ‘Như Lai còn tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không còn tồn tại sau khi chết’, thì đối với người không biết, không thấy, điều thẳng thắn là nói – ‘tôi không biết, tôi không thấy’.
Sace bhagavā jānāti – ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti me bhagavā byākarotu; sace bhagavā jānāti – ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti me bhagavā byākarotu.
If the Blessed One knows—'a Tathāgata both exists and does not exist after death'—let the Blessed One declare to me 'a Tathāgata both exists and does not exist after death'; if the Blessed One knows—'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death'—let the Blessed One declare to me 'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death.'
Nếu Thế Tôn biết – ‘Như Lai vừa còn vừa không còn tồn tại sau khi chết’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘Như Lai vừa còn vừa không còn tồn tại sau khi chết’; nếu Thế Tôn biết – ‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’, xin Thế Tôn hãy tuyên bố với tôi rằng ‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’.
No ce bhagavā jānāti – ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ajānato kho pana apassato etadeva ujukaṃ hoti yadidaṃ – ‘na jānāmi, na passāmī’’’ti.
If the Blessed One does not know—whether 'a Tathāgata both exists and does not exist after death' or 'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death'—then for one who does not know and does not see, it would be straightforward to say: 'I do not know, I do not see.'""
Nếu Thế Tôn không biết – ‘Như Lai vừa còn vừa không còn tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’, thì đối với người không biết, không thấy, điều thẳng thắn là nói – ‘tôi không biết, tôi không thấy’’’.
349
125. ‘‘Kiṃ nu* tāhaṃ, mālukyaputta, evaṃ avacaṃ – ‘ehi tvaṃ, mālukyaputta, mayi brahmacariyaṃ cara, ahaṃ te byākarissāmi – ‘sassato loko’ti vā, ‘asassato loko’ti vā, ‘antavā loko’ti vā, ‘anantavā loko’ti vā, ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vā, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā’’ti?
125. "Mālukyaputta, did I ever say to you: 'Come, Mālukyaputta, lead the holy life under me, and I will declare to you whether 'the world is eternal' or 'the world is not eternal,' or 'the world is finite' or 'the world is infinite,' or 'the soul is the same as the body' or 'the soul is one thing, the body another,' or 'a Tathāgata exists after death' or 'a Tathāgata does not exist after death,' or 'a Tathāgata both exists and does not exist after death' or 'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death'?"
125. ‘‘Này Mālukyaputta, Ta có bao giờ nói với con rằng – ‘Này Mālukyaputta, hãy đến, sống Phạm hạnh với Ta, Ta sẽ tuyên bố cho con biết – ‘thế gian là thường còn’ hay ‘thế gian là vô thường’, hay ‘thế gian là hữu hạn’ hay ‘thế gian là vô hạn’, hay ‘sinh mạng ấy là thân thể ấy’ hay ‘sinh mạng khác thân thể khác’, hay ‘Như Lai còn tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không còn tồn tại sau khi chết’, hay ‘Như Lai vừa còn vừa không còn tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’’’?
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
"No, Venerable Sir."
‘‘Bạch Thế Tôn, không phải vậy’’.
‘‘Tvaṃ vā pana maṃ evaṃ avaca – ahaṃ, bhante, bhagavati brahmacariyaṃ carissāmi, bhagavā me byākarissati – ‘sassato loko’ti vā, ‘asassato loko’ti vā, ‘antavā loko’ti vā, ‘anantavā loko’ti vā, ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vā, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā’’ti?
"Or did you ever say to me: 'Venerable Sir, I will lead the holy life under the Blessed One, and the Blessed One will declare to me whether 'the world is eternal' or 'the world is not eternal,' or 'the world is finite' or 'the world is infinite,' or 'the soul is the same as the body' or 'the soul is one thing, the body another,' or 'a Tathāgata exists after death' or 'a Tathāgata does not exist after death,' or 'a Tathāgata both exists and does not exist after death' or 'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death'?"
‘‘Hay con có bao giờ nói với Ta rằng – ‘Bạch Thế Tôn, con sẽ sống Phạm hạnh với Thế Tôn, Thế Tôn sẽ tuyên bố cho con biết – ‘thế gian là thường còn’ hay ‘thế gian là vô thường’, hay ‘thế gian là hữu hạn’ hay ‘thế gian là vô hạn’, hay ‘sinh mạng ấy là thân thể ấy’ hay ‘sinh mạng khác thân thể khác’, hay ‘Như Lai còn tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không còn tồn tại sau khi chết’, hay ‘Như Lai vừa còn vừa không còn tồn tại sau khi chết’ hay ‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’’’?
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
"No, Venerable Sir."
‘‘Bạch Thế Tôn, không phải vậy’’.
‘‘Iti kira, mālukyaputta, nevāhaṃ taṃ vadāmi – ehi tvaṃ, mālukyaputta, mayi brahmacariyaṃ cara, ahaṃ te byākarissāmi – ‘sassato loko’ti vā, ‘asassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā’ti; napi kira maṃ tvaṃ vadesi – ahaṃ, bhante, bhagavati brahmacariyaṃ carissāmi, bhagavā me byākarissati – ‘sassato loko’ti vā ‘asassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā’’ti.
"Thus, Mālukyaputta, neither did I say to you: 'Come, Mālukyaputta, lead the holy life under me, and I will declare to you whether 'the world is eternal' or 'the world is not eternal'… or 'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death''; nor did you say to me: 'Venerable Sir, I will lead the holy life under the Blessed One, and the Blessed One will declare to me whether 'the world is eternal' or 'the world is not eternal'… or 'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death'.'"
‘‘Như vậy, này Mālukyaputta, Ta không nói với con rằng – ‘Này Mālukyaputta, hãy đến, sống Phạm hạnh với Ta, Ta sẽ tuyên bố cho con biết – ‘thế gian là thường còn’ hay ‘thế gian là vô thường’... cho đến... ‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’’’; và con cũng không nói với Ta rằng – ‘Bạch Thế Tôn, con sẽ sống Phạm hạnh với Thế Tôn, Thế Tôn sẽ tuyên bố cho con biết – ‘thế gian là thường còn’ hay ‘thế gian là vô thường’... cho đến... ‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’’’.
Evaṃ sante, moghapurisa, ko santo kaṃ paccācikkhasi?
"That being the case, foolish man, who are you, to rebuke whom?"
Trong trường hợp đó, này kẻ si mê, ai là ai mà con lại chỉ trích ai?
350
126. ‘‘Yo kho, mālukyaputta, evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ bhagavati brahmacariyaṃ carissāmi yāva me bhagavā na byākarissati – ‘‘sassato loko’’ti vā, ‘‘asassato loko’’ti vā…pe… ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti vāti, abyākatameva taṃ, mālukyaputta, tathāgatena assa, atha so puggalo kālaṃ kareyya.
126. "Mālukyaputta, if anyone were to say: 'I will not lead the holy life under the Blessed One until the Blessed One declares to me whether 'the world is eternal' or 'the world is not eternal'… or 'a Tathāgata neither exists nor does not exist after death',' that would remain undeclared by the Tathāgata, and yet that person would die.
126. ‘‘Này Mālukyaputta, nếu có người nào nói rằng – ‘Tôi sẽ không sống Phạm hạnh với Thế Tôn cho đến khi Thế Tôn tuyên bố cho tôi biết – ‘‘thế gian là thường còn’’ hay ‘‘thế gian là vô thường’’... cho đến... ‘‘Như Lai không còn cũng không không còn tồn tại sau khi chết’’’, thì điều đó, này Mālukyaputta, sẽ không được Như Lai tuyên bố, và người đó sẽ chết đi.
Seyyathāpi, mālukyaputta, puriso sallena viddho assa savisena gāḷhapalepanena.
Just as, Mālukyaputta, a man might be wounded by an arrow smeared with strong poison and firmly embedded.
Ví như, này Mālukyaputta, một người bị trúng mũi tên có độc, được bôi chất dính dày.
Tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhapeyyuṃ.
His friends and companions, relatives and kinsmen would bring him a physician, a surgeon.
Bạn bè, thân quyến, bà con của người ấy sẽ mời thầy thuốc phẫu thuật đến.
So evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ purisaṃ jānāmi yenamhi viddho, khattiyo vā brāhmaṇo vā vesso vā suddo vā’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ purisaṃ jānāmi yenamhi viddho, evaṃnāmo evaṃgotto iti vā’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ purisaṃ jānāmi yenamhi viddho, dīgho vā rasso vā majjhimo vā’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ purisaṃ jānāmi yenamhi viddho, kāḷo vā sāmo vā maṅguracchavī vā’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ purisaṃ jānāmi yenamhi viddho, amukasmiṃ gāme vā nigame vā nagare vā’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ dhanuṃ jānāmi yenamhi viddho, yadi vā cāpo yadi vā kodaṇḍo’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ jiyaṃ jānāmi yāyamhi viddho, yadi vā akkassa yadi vā saṇhassa* yadi vā nhārussa yadi vā maruvāya yadi vā khīrapaṇṇino’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ kaṇḍaṃ jānāmi yenamhi viddho, yadi vā gacchaṃ yadi vā ropima’nti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ kaṇḍaṃ jānāmi yenamhi viddho, yassa pattehi vājitaṃ* yadi vā gijjhassa yadi vā kaṅkassa yadi vā kulalassa yadi vā morassa yadi vā sithilahanuno’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ kaṇḍaṃ jānāmi yenamhi viddho, yassa nhārunā parikkhittaṃ yadi vā gavassa yadi vā mahiṃsassa yadi vā bheravassa* yadi vā semhārassā’ti; so evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ imaṃ sallaṃ āharissāmi yāva na taṃ sallaṃ jānāmi yenamhi viddho, yadi vā sallaṃ yadi vā khurappaṃ yadi vā vekaṇḍaṃ yadi vā nārācaṃ yadi vā vacchadantaṃ yadi vā karavīrapatta’nti – aññātameva taṃ, mālukyaputta, tena purisena assa, atha so puriso kālaṃ kareyya.
He might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the man who shot me—whether he is a khattiya, a brāhmaṇa, a vessa, or a sudda’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the man who shot me—whether he is named thus-and-so, or belongs to such-and-such a clan’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the man who shot me—whether he is tall, short, or of medium height’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the man who shot me—whether he is dark-skinned, brownish, or with a coarse complexion’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the man who shot me—whether he is from such-and-such a village, town, or city’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the bow with which I was shot—whether it is a longbow or a crossbow’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the bowstring by which I was shot—whether it is made of akka bark, saṇha fiber, sinew, maruvā creeper, or khīrapaṇṇī plant’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the arrow with which I was shot—whether it is naturally growing or cultivated’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the arrow with which I was shot—whose feathers are from a vulture, a heron, an owl, a peacock, or a soft-jawed bird’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the arrow with which I was shot—whose shaft is bound with sinew from an ox, a buffalo, a fearful animal, or a semhārassa’; he might say: ‘I will not pull out this arrow until I know the arrow with which I was shot—whether it is a barbed arrow, a razor-headed arrow, a fork-headed arrow, an iron arrow, a calf-tooth-shaped arrow, or a karavīra-leaf-shaped arrow’—That man, Mālukyaputta, would die without having known these things.
Người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết người đã bắn tôi là ai, là Sát-đế-lợi, Bà-la-môn, Phệ-xá, hay Thủ-đà’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết người đã bắn tôi tên gì, thuộc dòng họ nào’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết người đã bắn tôi cao, thấp, hay trung bình’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết người đã bắn tôi da đen, da ngăm, hay da vàng’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết người đã bắn tôi ở làng nào, thị trấn nào, hay thành phố nào’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết cây cung đã bắn tôi, là cung thường hay cung lớn’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết dây cung đã bắn tôi, là dây tơ, dây sợi, dây gân, dây tre, hay dây cây sữa’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết mũi tên đã bắn tôi, là loại mọc tự nhiên hay loại được trồng’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết mũi tên đã bắn tôi, được gắn lông của loài nào, là kền kền, diều hâu, cú, công, hay chim có hàm lỏng’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết mũi tên đã bắn tôi, được quấn bằng gân của loài nào, là bò, trâu, voi, hay nai’; người ấy có thể nói: ‘Tôi sẽ không rút mũi tên này ra cho đến khi tôi biết mũi tên đã bắn tôi, là mũi tên thường, mũi tên lưỡi dao, mũi tên chẻ ba, mũi tên sắt, mũi tên răng bò con, hay mũi tên lá trúc đào’ – thì người ấy, Mālukyaputta, sẽ chết mà không biết gì.
Evameva kho, mālukyaputta, yo evaṃ vadeyya – ‘na tāvāhaṃ bhagavati brahmacariyaṃ carissāmi yāva me bhagavā na byākarissati – ‘‘sassato loko’’ti vā ‘‘asassato loko’’ti vā…pe… ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti vāti – abyākatameva taṃ, mālukyaputta, tathāgatena assa, atha so puggalo kālaṅkareyya.
Even so, Mālukyaputta, if one were to say: ‘I will not lead the holy life under the Blessed One until the Blessed One declares to me whether ‘‘the world is eternal’’ or ‘‘the world is not eternal’’…pe… or ‘‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’’’—that, Mālukyaputta, would remain undeclared by the Tathāgata, and that person would die.
Cũng vậy, Mālukyaputta, người nào nói: ‘Tôi sẽ không thực hành Phạm hạnh với Thế Tôn cho đến khi Thế Tôn giải thích cho tôi – ‘‘Thế gian là thường còn’’ hay ‘‘Thế gian là vô thường’’… cho đến ‘‘Như Lai không hiện hữu và cũng không không hiện hữu sau khi chết’’’ – thì điều đó, Mālukyaputta, sẽ không được Như Lai giải thích, và người ấy sẽ chết.
351
127. ‘‘‘Sassato loko’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evaṃ ‘no asassato loko’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evampi ‘no sassato loko’ti vā, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati, ‘asassato loko’ti vā diṭṭhiyā sati attheva jāti, atthi jarā, atthi maraṇaṃ, santi sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā; yesāhaṃ diṭṭheva dhamme nighātaṃ paññapemi.
127. ‘‘Mālukyaputta, if there were the view ‘the world is eternal,’ would the holy life be lived? Or, Mālukyaputta, if there were the view ‘the world is not eternal,’ would the holy life be lived? Even so, Mālukyaputta, whether there is the view ‘the world is eternal’ or the view ‘the world is not eternal,’ there is birth, there is old age, there is death, there are sorrow, lamentation, pain, dejection, and despair; for these I declare the destruction here and now.
127. ‘‘Này Mālukyaputta, nếu có quan điểm ‘Thế gian là thường còn’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành; nếu có quan điểm ‘Thế gian là vô thường’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành. Dù có quan điểm ‘Thế gian là thường còn’ hay ‘Thế gian là vô thường’, này Mālukyaputta, vẫn có sinh, có già, có chết, có sầu, bi, khổ, ưu, não; mà Ta tuyên bố sự diệt trừ của chúng ngay trong hiện tại.
‘Antavā loko’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evaṃ ‘no anantavā loko’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evampi ‘no antavā loko’ti vā, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati, ‘anantavā loko’ti vā diṭṭhiyā sati attheva jāti, atthi jarā, atthi maraṇaṃ, santi sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā; yesāhaṃ diṭṭheva dhamme nighātaṃ paññapemi.
Mālukyaputta, if there were the view ‘the world is finite,’ would the holy life be lived? Or, Mālukyaputta, if there were the view ‘the world is infinite,’ would the holy life be lived? Even so, Mālukyaputta, whether there is the view ‘the world is finite’ or the view ‘the world is infinite,’ there is birth, there is old age, there is death, there are sorrow, lamentation, pain, dejection, and despair; for these I declare the destruction here and now.
Này Mālukyaputta, nếu có quan điểm ‘Thế gian là hữu hạn’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành; nếu có quan điểm ‘Thế gian là vô hạn’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành. Dù có quan điểm ‘Thế gian là hữu hạn’ hay ‘Thế gian là vô hạn’, này Mālukyaputta, vẫn có sinh, có già, có chết, có sầu, bi, khổ, ưu, não; mà Ta tuyên bố sự diệt trừ của chúng ngay trong hiện tại.
‘Taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evaṃ ‘no aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evampi ‘no taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vā diṭṭhiyā sati attheva jāti…pe… nighātaṃ paññapemi.
Mālukyaputta, if there were the view ‘the soul and the body are the same,’ would the holy life be lived? Or, Mālukyaputta, if there were the view ‘the soul is one thing and the body is another,’ would the holy life be lived? Even so, Mālukyaputta, whether there is the view ‘the soul and the body are the same’ or the view ‘the soul is one thing and the body is another,’ there is birth…pe… I declare the destruction.
Này Mālukyaputta, nếu có quan điểm ‘Sinh mạng và thân thể là một’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành; nếu có quan điểm ‘Sinh mạng và thân thể là khác’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành. Dù có quan điểm ‘Sinh mạng và thân thể là một’ hay ‘Sinh mạng và thân thể là khác’, này Mālukyaputta, vẫn có sinh… Ta tuyên bố sự diệt trừ của chúng ngay trong hiện tại.
‘Hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evaṃ ‘no na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evampi ‘no hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā diṭṭhiyā sati attheva jāti…pe… yesāhaṃ diṭṭheva dhamme nighātaṃ paññapemi.
Mālukyaputta, if there were the view ‘the Tathāgata exists after death,’ would the holy life be lived? Or, Mālukyaputta, if there were the view ‘the Tathāgata does not exist after death,’ would the holy life be lived? Even so, Mālukyaputta, whether there is the view ‘the Tathāgata exists after death’ or the view ‘the Tathāgata does not exist after death,’ there is birth…pe… for these I declare the destruction here and now.
Này Mālukyaputta, nếu có quan điểm ‘Như Lai hiện hữu sau khi chết’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành; nếu có quan điểm ‘Như Lai không hiện hữu sau khi chết’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành. Dù có quan điểm ‘Như Lai hiện hữu sau khi chết’ hay ‘Như Lai không hiện hữu sau khi chết’, này Mālukyaputta, vẫn có sinh… mà Ta tuyên bố sự diệt trừ của chúng ngay trong hiện tại.
‘Hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evaṃ ‘no neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti, evampi ‘no hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti, mālukyaputta, diṭṭhiyā sati, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā diṭṭhiyā sati attheva jāti…pe… yesāhaṃ diṭṭheva dhamme nighātaṃ paññapemi.
Mālukyaputta, if there were the view ‘the Tathāgata both exists and does not exist after death,’ would the holy life be lived? Or, Mālukyaputta, if there were the view ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death,’ would the holy life be lived? Even so, Mālukyaputta, whether there is the view ‘the Tathāgata both exists and does not exist after death,’ or Mālukyaputta, the view ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death,’ there is birth…pe… for these I declare the destruction here and now.
Này Mālukyaputta, nếu có quan điểm ‘Như Lai hiện hữu và không hiện hữu sau khi chết’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành; nếu có quan điểm ‘Như Lai không hiện hữu và cũng không không hiện hữu sau khi chết’ thì Phạm hạnh sẽ được thực hành. Dù có quan điểm ‘Như Lai hiện hữu và không hiện hữu sau khi chết’ hay ‘Như Lai không hiện hữu và cũng không không hiện hữu sau khi chết’, này Mālukyaputta, vẫn có sinh… mà Ta tuyên bố sự diệt trừ của chúng ngay trong hiện tại.
352
128. ‘‘Tasmātiha, mālukyaputta, abyākatañca me abyākatato dhāretha; byākatañca me byākatato dhāretha.
128. ‘‘Therefore, Mālukyaputta, what I have left undeclared, consider as undeclared; and what I have declared, consider as declared.
128. ‘‘Do đó, này Mālukyaputta, những điều Ta không giải thích, hãy ghi nhớ là không giải thích; và những điều Ta đã giải thích, hãy ghi nhớ là đã giải thích.
Kiñca, mālukyaputta, mayā abyākataṃ?
And what, Mālukyaputta, have I left undeclared?
Này Mālukyaputta, những điều gì Ta không giải thích?
‘Sassato loko’ti mālukyaputta, mayā abyākataṃ; ‘asassato loko’ti – mayā abyākataṃ; ‘antavā loko’ti – mayā abyākataṃ; ‘anantavā loko’ti – mayā abyākataṃ; ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti – mayā abyākataṃ; ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti – mayā abyākataṃ; ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti – mayā abyākataṃ; ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti – mayā abyākataṃ; ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti – mayā abyākataṃ; ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti – mayā abyākataṃ.
‘The world is eternal’—that, Mālukyaputta, I have left undeclared; ‘the world is not eternal’—that I have left undeclared; ‘the world is finite’—that I have left undeclared; ‘the world is infinite’—that I have left undeclared; ‘the soul and the body are the same’—that I have left undeclared; ‘the soul is one thing and the body is another’—that I have left undeclared; ‘the Tathāgata exists after death’—that I have left undeclared; ‘the Tathāgata does not exist after death’—that I have left undeclared; ‘the Tathāgata both exists and does not exist after death’—that I have left undeclared; ‘the Tathāgata neither exists nor does not exist after death’—that I have left undeclared.
‘Thế gian là thường còn’, này Mālukyaputta, Ta không giải thích; ‘Thế gian là vô thường’ – Ta không giải thích; ‘Thế gian là hữu hạn’ – Ta không giải thích; ‘Thế gian là vô hạn’ – Ta không giải thích; ‘Sinh mạng và thân thể là một’ – Ta không giải thích; ‘Sinh mạng và thân thể là khác’ – Ta không giải thích; ‘Như Lai hiện hữu sau khi chết’ – Ta không giải thích; ‘Như Lai không hiện hữu sau khi chết’ – Ta không giải thích; ‘Như Lai hiện hữu và không hiện hữu sau khi chết’ – Ta không giải thích; ‘Như Lai không hiện hữu và cũng không không hiện hữu sau khi chết’ – Ta không giải thích.
Kasmā cetaṃ, mālukyaputta, mayā abyākataṃ?
And why, Mālukyaputta, have I left these undeclared?
Vì sao, này Mālukyaputta, Ta không giải thích những điều này?
Na hetaṃ, mālukyaputta, atthasaṃhitaṃ na ādibrahmacariyakaṃ na* nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati.
Because, Mālukyaputta, this is not connected with the goal, not fundamental to the holy life, does not lead to disenchantment, to dispassion, to cessation, to peace, to direct knowledge, to awakening, to Nibbāna.
Vì những điều này, này Mālukyaputta, không liên quan đến lợi ích, không phải là căn bản của Phạm hạnh, không dẫn đến sự nhàm chán, không dẫn đến sự ly tham, không dẫn đến sự đoạn diệt, không dẫn đến sự an tịnh, không dẫn đến thắng trí, không dẫn đến giác ngộ, không dẫn đến Nibbāna.
Tasmā taṃ mayā abyākataṃ.
Therefore, that has been undeclared by me.
Do đó, điều ấy đã không được Ta tuyên bố.
Kiñca, mālukyaputta, mayā byākataṃ?
And what, Mālukyaputta, has been declared by me?
Này Mālukyaputta, điều gì đã được Ta tuyên bố?
‘Idaṃ dukkha’nti, mālukyaputta, mayā byākataṃ; ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti – mayā byākataṃ; ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti – mayā byākataṃ; ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti – mayā byākataṃ.
‘This is suffering’ – Mālukyaputta, has been declared by me; ‘this is the origin of suffering’ – has been declared by me; ‘this is the cessation of suffering’ – has been declared by me; ‘this is the path leading to the cessation of suffering’ – has been declared by me.
Này Mālukyaputta, ‘Đây là Khổ’ – điều ấy đã được Ta tuyên bố; ‘Đây là Khổ tập’ – điều ấy đã được Ta tuyên bố; ‘Đây là Khổ diệt’ – điều ấy đã được Ta tuyên bố; ‘Đây là con đường đưa đến Khổ diệt’ – điều ấy đã được Ta tuyên bố.
Kasmā cetaṃ, mālukyaputta, mayā byākataṃ?
And why, Mālukyaputta, has this been declared by me?
Này Mālukyaputta, vì sao điều ấy đã được Ta tuyên bố?
Etañhi, mālukyaputta, atthasaṃhitaṃ etaṃ ādibrahmacariyakaṃ nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.
For this, Mālukyaputta, is connected with the goal, this pertains to the fundamentals of the holy life, it conduces to disenchantment, dispassion, cessation, peace, direct knowledge, full enlightenment, Nibbāna.
Này Mālukyaputta, bởi vì điều ấy có lợi ích, điều ấy thuộc về căn bản của Phạm hạnh, đưa đến sự nhàm chán, ly tham, đoạn diệt, an tịnh, thắng trí, giác ngộ, Nibbāna.
Tasmā taṃ mayā byākataṃ.
Therefore, that has been declared by me.
Do đó, điều ấy đã được Ta tuyên bố.
Tasmātiha, mālukyaputta, abyākatañca me abyākatato dhāretha; byākatañca me byākatato dhārethā’’ti.
Therefore, Mālukyaputta, consider what I have left undeclared as undeclared; and what I have declared, consider as declared.’’
Do vậy, này Mālukyaputta, những gì Ta không tuyên bố thì hãy ghi nhớ là không tuyên bố; những gì Ta đã tuyên bố thì hãy ghi nhớ là đã tuyên bố.”
353
Idamavoca bhagavā.
Thus spoke the Blessed One.
Thế Tôn đã nói lời này.
Attamano āyasmā mālukyaputto bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
Satisfied, Venerable Mālukyaputta rejoiced in the Blessed One’s words.
Tôn giả Mālukyaputta hoan hỷ, tùy hỷ với lời Thế Tôn dạy.
354
Cūḷamālukyasuttaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ.
The Shorter Discourse to Mālukyaputta, the Third, is finished.
Tiểu Kinh Mālukya chấm dứt, thứ ba.
355
4. Mahāmālukyasuttaṃ
4. The Longer Discourse to Mālukyaputta
4. Đại Kinh Mālukya
356
129. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
Thus have I heard – At one time the Blessed One was staying at Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
129. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Sāvatthī, ở Jetavana, khu vườn của Anāthapiṇḍika.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There, the Blessed One addressed the bhikkhus: ‘‘Bhikkhus.’’
Tại đấy, Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo: “Này các Tỳ-kheo!”
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
‘‘Venerable Sir,’’ those bhikkhus replied to the Blessed One.
“Bạch Thế Tôn,” các Tỳ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca – ‘‘dhāretha no tumhe, bhikkhave, mayā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti?
The Blessed One said this: ‘‘Do you, bhikkhus, remember the five lower fetters taught by me?’’
Thế Tôn nói lời này: “Này các Tỳ-kheo, các ông có ghi nhớ năm hạ phần kiết sử đã được Ta thuyết giảng không?”
357
Evaṃ vutte, āyasmā mālukyaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, dhāremi bhagavatā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti.
When this was said, Venerable Mālukyaputta said to the Blessed One: ‘‘I, venerable sir, remember the five lower fetters taught by the Blessed One.’’
Khi được nói vậy, Tôn giả Mālukyaputta bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, con ghi nhớ năm hạ phần kiết sử đã được Thế Tôn thuyết giảng.”
‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, mālukyaputta, dhāresi mayā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti?
‘‘And how, Mālukyaputta, do you remember the five lower fetters taught by me?’’
“Này Mālukyaputta, nhưng ông ghi nhớ năm hạ phần kiết sử đã được Ta thuyết giảng như thế nào?”
‘‘Sakkāyadiṭṭhiṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; vicikicchaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; sīlabbataparāmāsaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; kāmacchandaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; byāpādaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi.
‘‘I, venerable sir, remember identity view as a lower fetter taught by the Blessed One; I, venerable sir, remember doubt as a lower fetter taught by the Blessed One; I, venerable sir, remember clinging to rules and vows as a lower fetter taught by the Blessed One; I, venerable sir, remember sensual desire as a lower fetter taught by the Blessed One; I, venerable sir, remember ill will as a lower fetter taught by the Blessed One.
“Bạch Thế Tôn, con ghi nhớ thân kiến là hạ phần kiết sử đã được Thế Tôn thuyết giảng; con ghi nhớ hoài nghi là hạ phần kiết sử đã được Thế Tôn thuyết giảng; con ghi nhớ giới cấm thủ là hạ phần kiết sử đã được Thế Tôn thuyết giảng; con ghi nhớ dục tham là hạ phần kiết sử đã được Thế Tôn thuyết giảng; con ghi nhớ sân hận là hạ phần kiết sử đã được Thế Tôn thuyết giảng.
Evaṃ kho ahaṃ, bhante, dhāremi bhagavatā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti.
It is in this way, venerable sir, that I remember the five lower fetters taught by the Blessed One.’’
Bạch Thế Tôn, con ghi nhớ năm hạ phần kiết sử đã được Thế Tôn thuyết giảng như vậy.”
358
‘‘Kassa kho nāma tvaṃ, mālukyaputta, imāni evaṃ pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni desitāni dhāresi?
‘‘To whom, Mālukyaputta, do you remember these five lower fetters as having been taught?
“Này Mālukyaputta, ông ghi nhớ những hạ phần kiết sử này đã được thuyết giảng là của ai?
Nanu, mālukyaputta, aññatitthiyā paribbājakā iminā taruṇūpamena upārambhena upārambhissanti?
Won’t, Mālukyaputta, ascetics of other sects rebuke you with this simile of a young child?
Này Mālukyaputta, há không phải các du sĩ ngoại đạo sẽ chỉ trích ông với ví dụ về đứa trẻ thơ này sao?
Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sakkāyotipi na hoti, kuto panassa uppajjissati sakkāyadiṭṭhi?
For a young, foolish, infant child lying on its back, Mālukyaputta, there is no ‘identity’; so how could identity view arise in it?
Này Mālukyaputta, đối với một đứa trẻ sơ sinh, yếu ớt, nằm ngửa, thậm chí không có khái niệm về ‘thân’, thì làm sao thân kiến có thể khởi lên cho nó?
Anusetvevassa* sakkāyadiṭṭhānusayo.
Yet the underlying tendency to identity view lies latent in it.
Tuy nhiên, tùy miên thân kiến vẫn tiềm ẩn trong nó.
Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa dhammātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati dhammesu vicikicchā?
For a young, foolish, infant child lying on its back, Mālukyaputta, there is no ‘Dhamma’; so how could doubt about the Dhamma arise in it?
Này Mālukyaputta, đối với một đứa trẻ sơ sinh, yếu ớt, nằm ngửa, thậm chí không có khái niệm về ‘Pháp’, thì làm sao hoài nghi về các Pháp có thể khởi lên cho nó?
Anusetvevassa vicikicchānusayo.
Yet the underlying tendency to doubt lies latent in it.
Tuy nhiên, tùy miên hoài nghi vẫn tiềm ẩn trong nó.
Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sīlātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati sīlesu sīlabbataparāmāso?
For a young, foolish, infant child lying on its back, Mālukyaputta, there are no ‘virtues’; so how could clinging to rules and vows regarding virtues arise in it?
Này Mālukyaputta, đối với một đứa trẻ sơ sinh, yếu ớt, nằm ngửa, thậm chí không có khái niệm về ‘giới’, thì làm sao giới cấm thủ về các giới có thể khởi lên cho nó?
Anusetvevassa sīlabbataparāmāsānusayo.
Yet the underlying tendency to clinging to rules and vows lies latent in it.
Tuy nhiên, tùy miên giới cấm thủ vẫn tiềm ẩn trong nó.
Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa kāmātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati kāmesu kāmacchando?
For a young, foolish, infant child lying on its back, Mālukyaputta, there are no ‘sensual pleasures’; so how could sensual desire for sensual pleasures arise in it?
Này Mālukyaputta, đối với một đứa trẻ sơ sinh, yếu ớt, nằm ngửa, thậm chí không có khái niệm về ‘dục’, thì làm sao dục tham về các dục có thể khởi lên cho nó?
Anusetvevassa kāmarāgānusayo.
Yet the underlying tendency to sensual lust lies latent in it.
Tuy nhiên, tùy miên dục ái vẫn tiềm ẩn trong nó.
Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sattātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati sattesu byāpādo?
For a young, foolish, infant child lying on its back, Mālukyaputta, there are no ‘beings’; so how could ill will towards beings arise in it?
Này Mālukyaputta, đối với một đứa trẻ sơ sinh, yếu ớt, nằm ngửa, thậm chí không có khái niệm về ‘chúng sanh’, thì làm sao sân hận đối với chúng sanh có thể khởi lên cho nó?
Anusetvevassa byāpādānusayo.
Yet the underlying tendency to ill will lies latent in it.
Tuy nhiên, tùy miên sân hận vẫn tiềm ẩn trong nó.
Nanu, mālukyaputta, aññatitthiyā paribbājakā iminā taruṇūpamena upārambhena upārambhissantī’’ti?
Won’t, Mālukyaputta, ascetics of other sects rebuke you with this simile of a young child?’’
Này Mālukyaputta, há không phải các du sĩ ngoại đạo sẽ chỉ trích ông với ví dụ về đứa trẻ thơ này sao?”
Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etassa, bhagavā, kālo, etassa, sugata, kālo yaṃ bhagavā pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni deseyya.
When this was said, Venerable Ānanda said to the Blessed One: ‘‘It is time, Blessed One, it is time, Sugata, for the Blessed One to teach the five lower fetters.
Khi được nói vậy, Tôn giả Ānanda bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, đã đến lúc rồi, bạch Thiện Thệ, đã đến lúc rồi để Thế Tôn thuyết giảng năm hạ phần kiết sử.
Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.
Having heard from the Blessed One, the bhikkhus will remember them.’’
Sau khi nghe Thế Tôn, các Tỳ-kheo sẽ ghi nhớ.”
‘‘Tena hānanda, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti.
‘‘Then, Ānanda, listen and pay close attention; I shall speak.’’
“Vậy thì, này Ānanda, hãy lắng nghe, hãy khéo tác ý; Ta sẽ nói.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi.
‘‘Yes, venerable sir,’’ Venerable Ānanda replied to the Blessed One.
“Vâng, bạch Thế Tôn,” Tôn giả Ānanda vâng đáp Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Thế Tôn nói lời này:
359
130. ‘‘Idhānanda, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto sakkāyadiṭṭhipariyuṭṭhitena cetasā viharati sakkāyadiṭṭhiparetena; uppannāya ca sakkāyadiṭṭhiyā nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti.
‘‘Here, Ānanda, an uninstructed ordinary person, who is not a seer of the noble ones, not skilled in the Dhamma of the noble ones, not disciplined in the Dhamma of the noble ones, who is not a seer of the true persons, not skilled in the Dhamma of the true persons, not disciplined in the Dhamma of the true persons, dwells with a mind obsessed by identity view, overcome by identity view; and when identity view has arisen, he does not truly understand the escape from it.
130. “Này Ānanda, ở đây, phàm phu không được nghe, không thấy các bậc Thánh, không thuần thục trong Pháp của bậc Thánh, không được huấn luyện trong Pháp của bậc Thánh; không thấy các bậc Chân nhân, không thuần thục trong Pháp của bậc Chân nhân, không được huấn luyện trong Pháp của bậc Chân nhân – người ấy sống với tâm bị thân kiến bao vây, bị thân kiến chi phối; và không như thật biết sự thoát ly khỏi thân kiến đã khởi lên.
Tassa sā sakkāyadiṭṭhi thāmagatā appaṭivinītā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ.
That identity view of his becomes strong, uneradicated, a lower fetter.
Thân kiến ấy của người ấy trở nên kiên cố, không bị đoạn trừ, là hạ phần kiết sử.
Vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchāparetena; uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti.
He dwells with a mind obsessed by doubt, overcome by doubt; and when doubt has arisen, he does not truly understand the escape from it.
Người ấy sống với tâm bị hoài nghi bao vây, bị hoài nghi chi phối; và không như thật biết sự thoát ly khỏi hoài nghi đã khởi lên.
Tassa sā vicikicchā thāmagatā appaṭivinītā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ.
That doubt of his becomes strong, uneradicated, a lower fetter.
Hoài nghi ấy của người ấy trở nên kiên cố, không bị đoạn trừ, là hạ phần kiết sử.
Sīlabbataparāmāsapariyuṭṭhitena cetasā viharati sīlabbataparāmāsaparetena; uppannassa ca sīlabbataparāmāsassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti.
He dwells with a mind obsessed by clinging to rules and vows, overcome by clinging to rules and vows; and when clinging to rules and vows has arisen, he does not truly understand the escape from it.
Người ấy sống với tâm bị giới cấm thủ bao vây, bị giới cấm thủ chi phối; và không như thật biết sự thoát ly khỏi giới cấm thủ đã khởi lên.
Tassa so sīlabbataparāmāso thāmagato appaṭivinīto orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ.
That clinging to rules and vows of his becomes strong, uneradicated, a lower fetter.
Giới cấm thủ ấy của người ấy trở nên kiên cố, không bị đoạn trừ, là hạ phần kiết sử.
Kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena; uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti.
He dwells with a mind obsessed by sensual lust, overcome by sensual lust; and when sensual lust has arisen, he does not truly understand the escape from it.
Người ấy sống với tâm bị dục tham bao vây, bị dục tham chi phối; và không như thật biết sự thoát ly khỏi dục tham đã khởi lên.
Tassa so kāmarāgo thāmagato appaṭivinīto orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ.
That sensual lust of his becomes strong, uneradicated, a lower fetter.
Dục tham ấy của người ấy trở nên kiên cố, không bị đoạn trừ, là hạ phần kiết sử.
Byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati byāpādaparetena; uppannassa ca byāpādassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti.
He dwells with a mind obsessed by ill will, overcome by ill will; and when ill will has arisen, he does not truly understand the escape from it.
Người ấy sống với tâm bị sân hận bao vây, bị sân hận chi phối; và không như thật biết sự thoát ly khỏi sân hận đã khởi lên.
Tassa so byāpādo thāmagato appaṭivinīto orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ.
That ill will of his becomes strong, uneradicated, a lower fetter.
Sân hận ấy của người ấy trở nên kiên cố, không bị đoạn trừ, là hạ phần kiết sử.
360
131. ‘‘Sutavā ca kho, ānanda, ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na sakkāyadiṭṭhipariyuṭṭhitena cetasā viharati na sakkāyadiṭṭhiparetena; uppannāya ca sakkāyadiṭṭhiyā nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti.
But, Ānanda, a well-instructed noble disciple, who is a seer of the noble ones, skilled in the Dhamma of the noble ones, well-disciplined in the Dhamma of the noble ones, who is a seer of the true persons, skilled in the Dhamma of the true persons, well-disciplined in the Dhamma of the true persons, does not dwell with a mind obsessed by identity view, not overcome by identity view; and when identity view has arisen, he truly understands the escape from it.
131. Này Ānanda, còn vị Thánh đệ tử được nghe, thấy các bậc Thánh, thuần thục trong Pháp của bậc Thánh, được huấn luyện trong Pháp của bậc Thánh; thấy các bậc Chân nhân, thuần thục trong Pháp của bậc Chân nhân, được huấn luyện trong Pháp của bậc Chân nhân – vị ấy không sống với tâm bị thân kiến bao vây, không bị thân kiến chi phối; và vị ấy như thật biết sự thoát ly khỏi thân kiến đã khởi lên.
Tassa sā sakkāyadiṭṭhi sānusayā pahīyati.
That identity view of his, with its underlying tendency, is abandoned.
Thân kiến ấy của vị ấy được đoạn trừ cùng với tùy miên.
Na vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati na vicikicchāparetena; uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti.
He does not dwell with a mind obsessed by doubt, not overcome by doubt; and when doubt has arisen, he truly understands the escape from it.
Vị ấy không sống với tâm bị hoài nghi bao vây, không bị hoài nghi chi phối; và vị ấy như thật biết sự thoát ly khỏi hoài nghi đã khởi lên.
Tassa sā vicikicchā sānusayā pahīyati.
That doubt of his, with its underlying tendency, is abandoned.
Hoài nghi ấy của vị ấy được đoạn trừ cùng với tùy miên.
Na sīlabbataparāmāsapariyuṭṭhitena cetasā viharati na sīlabbataparāmāsaparetena; uppannassa ca sīlabbataparāmāsassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti.
He does not dwell with a mind obsessed by clinging to rules and vows, not overcome by clinging to rules and vows; and when clinging to rules and vows has arisen, he truly understands the escape from it.
Vị ấy không sống với tâm bị giới cấm thủ bao vây, không bị giới cấm thủ chi phối; và vị ấy như thật biết sự thoát ly khỏi giới cấm thủ đã khởi lên.
Tassa so sīlabbataparāmāso sānusayo pahīyati.
For him, that attachment to rites and rituals, with its underlying tendency, is abandoned.
Giới cấm thủ cùng với tùy miên của người ấy được đoạn trừ.
Na kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati na kāmarāgaparetena; uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti.
He does not dwell with a mind beset by sensual lust, nor overwhelmed by sensual lust; and he understands, as it really is, the escape from sensual lust that has arisen.
Vị ấy không an trú với tâm bị dục ái vây hãm, không bị dục ái chi phối; và biết rõ như thật sự thoát ly khỏi dục ái đã sanh.
Tassa so kāmarāgo sānusayo pahīyati.
For him, that sensual lust, with its underlying tendency, is abandoned.
Dục ái cùng với tùy miên của người ấy được đoạn trừ.
Na byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati na byāpādaparetena; uppannassa ca byāpādassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti.
He does not dwell with a mind beset by ill will, nor overwhelmed by ill will; and he understands, as it really is, the escape from ill will that has arisen.
Vị ấy không an trú với tâm bị sân hận vây hãm, không bị sân hận chi phối; và biết rõ như thật sự thoát ly khỏi sân hận đã sanh.
Tassa so byāpādo sānusayo pahīyati.
For him, that ill will, with its underlying tendency, is abandoned.
Sân hận cùng với tùy miên của người ấy được đoạn trừ.
361
132. ‘‘Yo, ānanda, maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ anāgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
132. “Ananda, that a person would know, see, or abandon the five lower fetters without having come to that path, that practice, for the abandoning of the five lower fetters – this is impossible.
132. “Này Ānanda, con đường nào, đạo lộ nào để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, nếu không nương tựa con đường đó, đạo lộ đó mà có thể biết, thấy, hay đoạn trừ năm hạ phần kiết sử thì điều đó không thể có.
Seyyathāpi, ānanda, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato tacaṃ acchetvā phegguṃ acchetvā sāracchedo bhavissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; evameva kho, ānanda, yo maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ anāgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
Just as, Ananda, while a great, solid tree stands, for one to cut off the heartwood without cutting off the bark, without cutting off the sapwood – this is impossible; in the same way, Ananda, that a person would know, see, or abandon the five lower fetters without having come to that path, that practice, for the abandoning of the five lower fetters – this is impossible.
Ví như, này Ānanda, một cây cổ thụ đứng vững chắc, có lõi cây, nếu không lột vỏ, không bóc giác mà có thể chặt được lõi cây thì điều đó không thể có; cũng vậy, này Ānanda, con đường nào, đạo lộ nào để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, nếu không nương tựa con đường đó, đạo lộ đó mà có thể biết, thấy, hay đoạn trừ năm hạ phần kiết sử thì điều đó không thể có.
362
‘‘Yo ca kho, ānanda, maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ āgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – ṭhānametaṃ vijjati.
However, Ananda, that a person would know, see, or abandon the five lower fetters having come to that path, that practice, for the abandoning of the five lower fetters – this is possible.
“Nhưng này Ānanda, con đường nào, đạo lộ nào để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, nếu nương tựa con đường đó, đạo lộ đó mà có thể biết, thấy, hay đoạn trừ năm hạ phần kiết sử thì điều đó có thể có.
Seyyathāpi, ānanda, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato tacaṃ chetvā phegguṃ chetvā sāracchedo bhavissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; evameva kho, ānanda, yo maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ āgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – ṭhānametaṃ vijjati.
Just as, Ananda, while a great, solid tree stands, for one to cut off the heartwood having cut off the bark, having cut off the sapwood – this is possible; in the same way, Ananda, that a person would know, see, or abandon the five lower fetters having come to that path, that practice, for the abandoning of the five lower fetters – this is possible.
Ví như, này Ānanda, một cây cổ thụ đứng vững chắc, có lõi cây, nếu lột vỏ, bóc giác mà có thể chặt được lõi cây thì điều đó có thể có; cũng vậy, này Ānanda, con đường nào, đạo lộ nào để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, nếu nương tựa con đường đó, đạo lộ đó mà có thể biết, thấy, hay đoạn trừ năm hạ phần kiết sử thì điều đó có thể có.
Seyyathāpi, ānanda, gaṅgā nadī pūrā udakassa samatittikā kākapeyyā.
Just as, Ananda, the river Gangā is full of water, brimful, crow-drinkable.
Ví như, này Ānanda, sông Gaṅgā đầy nước, ngập bờ, chim quạ có thể uống.
Atha dubbalako puriso āgaccheyya – ‘ahaṃ imissā gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gacchissāmī’ti* ; so na sakkuṇeyya gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gantuṃ.
Then a weak man might come and say, ‘I will cut across the current of this river Gangā with my arms and safely reach the other shore’; he would not be able to cut across the current of the river Gangā with his arms and safely reach the other shore.
Sau đó, một người yếu ớt đến và nói: ‘Tôi sẽ dùng tay vượt qua dòng sông Gaṅgā này và an toàn sang bờ bên kia’; người ấy sẽ không thể dùng tay vượt qua dòng sông Gaṅgā và an toàn sang bờ bên kia.
Evameva kho, ānanda, yesaṃ kesañci* sakkāyanirodhāya dhamme desiyamāne cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati; seyyathāpi so dubbalako puriso evamete daṭṭhabbā.
In the same way, Ananda, those in whom, when the Dhamma is taught for the cessation of sakkāya, the mind does not incline, is not clarified, does not settle, is not liberated; such persons should be seen as that weak man.
Cũng vậy, này Ānanda, đối với bất kỳ ai mà tâm không hướng đến, không tịnh tín, không an trú, không giải thoát khi Pháp được thuyết giảng để diệt trừ thân kiến; những người này nên được xem như người yếu ớt đó.
Seyyathāpi, ānanda, gaṅgā nadī pūrā udakassa samatittikā kākapeyyā.
Just as, Ananda, the river Gangā is full of water, brimful, crow-drinkable.
Ví như, này Ānanda, sông Gaṅgā đầy nước, ngập bờ, chim quạ có thể uống.
Atha balavā puriso āgaccheyya – ‘ahaṃ imissā gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gacchissāmī’ti; so sakkuṇeyya gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gantuṃ.
Then a strong man might come and say, ‘I will cut across the current of this river Gangā with my arms and safely reach the other shore’; he would be able to cut across the current of the river Gangā with his arms and safely reach the other shore.
Sau đó, một người mạnh mẽ đến và nói: ‘Tôi sẽ dùng tay vượt qua dòng sông Gaṅgā này và an toàn sang bờ bên kia’; người ấy sẽ có thể dùng tay vượt qua dòng sông Gaṅgā và an toàn sang bờ bên kia.
Evameva kho, ānanda, yesaṃ kesañci sakkāyanirodhāya dhamme desiyamāne cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati; seyyathāpi so balavā puriso evamete daṭṭhabbā.
In the same way, Ananda, those in whom, when the Dhamma is taught for the cessation of sakkāya, the mind inclines, is clarified, settles, is liberated; such persons should be seen as that strong man.
Cũng vậy, này Ānanda, đối với bất kỳ ai mà tâm hướng đến, tịnh tín, an trú, giải thoát khi Pháp được thuyết giảng để diệt trừ thân kiến; những người này nên được xem như người mạnh mẽ đó.
363
133. ‘‘Katamo cānanda, maggo, katamā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya?
133. “And what, Ananda, is the path, what is the practice for the abandoning of the five lower fetters?
133. “Này Ānanda, con đường nào, đạo lộ nào để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử?
Idhānanda, bhikkhu upadhivivekā akusalānaṃ dhammānaṃ pahānā sabbaso kāyaduṭṭhullānaṃ paṭippassaddhiyā vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Here, Ananda, a bhikkhu, secluded from defilements, having abandoned unwholesome states, with all bodily grossness tranquillized, enters and dwells in the first jhāna, which is accompanied by initial application and sustained application, born of seclusion, with rapture and pleasure, being quite secluded from sensual pleasures, secluded from unwholesome states.
Ở đây, này Ānanda, một Tỳ-kheo, nhờ ly dục, ly bất thiện pháp, hoàn toàn làm lắng dịu các thân thô trược, ly dục, ly bất thiện pháp, chứng và an trú Thiền thứ nhất, một trạng thái hỷ lạc do ly dục sanh, có tầm có tứ.
So yadeva tattha hoti rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ te dhamme aniccato dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhato parato palokato suññato anattato samanupassati.
Whatever form, feeling, perception, volitional formations, or consciousness there is therein, he regards those states as impermanent, as suffering, as a disease, as a boil, as a dart, as an affliction, as an illness, as alien, as disintegrating, as empty, as not self.
Vị ấy quán sát các pháp thuộc sắc, thuộc thọ, thuộc tưởng, thuộc hành, thuộc thức có mặt trong đó là vô thường, là khổ, là bệnh, là ung nhọt, là mũi tên, là tai họa, là bệnh hoạn, là của người khác, là tan hoại, là không, là vô ngã.
So tehi dhammehi cittaṃ paṭivāpeti* .
He turns his mind away from those states.
Vị ấy quay tâm ra khỏi các pháp đó.
So tehi dhammehi cittaṃ paṭivāpetvā amatāya dhātuyā cittaṃ upasaṃharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbāna’nti.
Having turned his mind away from those states, he directs his mind to the Deathless element: ‘This is peaceful, this is sublime, namely, the stilling of all formations, the relinquishing of all clinging, the destruction of craving, dispassion, cessation, Nibbāna.’
Sau khi quay tâm ra khỏi các pháp đó, vị ấy hướng tâm đến yếu tố bất tử (amata-dhātu) rằng: ‘Đây là tịch tịnh, đây là vi diệu, tức là sự an tịnh tất cả hành, sự xả bỏ tất cả chấp thủ, sự diệt tận khát ái, ly tham, đoạn diệt, Niết-bàn’.
So tattha ṭhito āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇāti; no ce āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇāti teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī, anāvattidhammo tasmā lokā.
Standing firm therein, he attains the destruction of the asavas; if he does not attain the destruction of the asavas, then, through that Dhamma-passion, through that Dhamma-delight, with the destruction of the five lower fetters, he is an automatic rebeborn, one who attains Nibbāna there, not liable to return from that world.
An trú tại đó, vị ấy đạt đến sự diệt tận các lậu hoặc; nếu không đạt đến sự diệt tận các lậu hoặc, thì do sự ưa thích Pháp đó, do sự hoan hỷ Pháp đó, với sự diệt trừ năm hạ phần kiết sử, vị ấy trở thành bậc hóa sanh (opapātika), đạt Niết-bàn tại đó, không còn trở lại thế giới đó nữa.
Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.
This, too, Ananda, is the path, this is the practice for the abandoning of the five lower fetters.
Đây cũng là, này Ānanda, con đường, là đạo lộ để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử.
364
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, Ananda, a bhikkhu, with the calming of initial application and sustained application… he enters and dwells in the second jhāna… the third jhāna… he enters and dwells in the fourth jhāna.
“Lại nữa, này Ānanda, một Tỳ-kheo, với sự lắng dịu tầm và tứ… (văn tắt)… chứng và an trú Thiền thứ hai… Thiền thứ ba… chứng và an trú Thiền thứ tư.
So yadeva tattha hoti rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ… anāvattidhammo tasmā lokā.
Whatever form, feeling, perception, volitional formations, or consciousness there is therein… not liable to return from that world.
Vị ấy quán sát các pháp thuộc sắc, thuộc thọ, thuộc tưởng, thuộc hành, thuộc thức có mặt trong đó… không còn trở lại thế giới đó nữa.
Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.
This, too, Ananda, is the path, this is the practice for the abandoning of the five lower fetters.
Đây cũng là, này Ānanda, con đường, là đạo lộ để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử.
365
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, Ananda, a bhikkhu, by transcending all perceptions of form, by the disappearance of perceptions of sensory impact, by not attending to perceptions of diversity, thinking, ‘Space is infinite,’ enters and dwells in the base of infinite space.
“Lại nữa, này Ānanda, một Tỳ-kheo, hoàn toàn vượt qua các tưởng về sắc, diệt trừ các tưởng về đối ngại, không tác ý các tưởng về sai biệt, chứng và an trú Không vô biên xứ với ý nghĩ: ‘Không gian là vô biên’.
So yadeva tattha hoti vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ…pe… anāvattidhammo tasmā lokā.
Whatever feeling, perception, volitional formations, or consciousness there is therein… not liable to return from that world.
Vị ấy quán sát các pháp thuộc thọ, thuộc tưởng, thuộc hành, thuộc thức có mặt trong đó… (văn tắt)… không còn trở lại thế giới đó nữa.
Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.
This, too, Ananda, is the path, this is the practice for the abandoning of the five lower fetters.
Đây cũng là, này Ānanda, con đường, là đạo lộ để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử.
366
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, Ananda, a bhikkhu, by transcending the base of infinite space, thinking, ‘Consciousness is infinite,’ enters and dwells in the base of infinite consciousness.
“Lại nữa, này Ānanda, một Tỳ-kheo, hoàn toàn vượt qua Không vô biên xứ, chứng và an trú Thức vô biên xứ với ý nghĩ: ‘Thức là vô biên’.
So yadeva tattha hoti vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ…pe… anāvattidhammo tasmā lokā.
Whatever feeling, perception, volitional formations, or consciousness there is therein… not liable to return from that world.
Vị ấy quán sát các pháp thuộc thọ, thuộc tưởng, thuộc hành, thuộc thức có mặt trong đó… (văn tắt)… không còn trở lại thế giới đó nữa.
Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.
This, too, Ananda, is the path, this is the practice for the abandoning of the five lower fetters.
Đây cũng là, này Ānanda, con đường, là đạo lộ để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử.
367
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, Ananda, a bhikkhu, by transcending the base of infinite consciousness, thinking, ‘There is nothing,’ enters and dwells in the base of nothingness.
“Lại nữa, này Ānanda, một Tỳ-kheo, hoàn toàn vượt qua Thức vô biên xứ, chứng và an trú Vô sở hữu xứ với ý nghĩ: ‘Không có gì cả’.
So yadeva tattha hoti vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ…pe… anāvattidhammo tasmā lokā.
Whatever feeling, perception, volitional formations, or consciousness there is therein… not liable to return from that world.
Vị ấy quán sát các pháp thuộc thọ, thuộc tưởng, thuộc hành, thuộc thức có mặt trong đó… (văn tắt)… không còn trở lại thế giới đó nữa.
Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāyā’’ti.
This, too, Ananda, is the path, this is the practice for the abandoning of the five lower fetters.”
Đây cũng là, này Ānanda, con đường, là đạo lộ để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử.”
368
‘‘Eso ce, bhante, maggo esā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya, atha kiñcarahi idhekacce bhikkhū cetovimuttino ekacce bhikkhū paññāvimuttino’’ti?
"If, venerable sir, this is the path, this is the practice for the abandonment of the five lower fetters, then why are some bhikkhus freed through the mind and some bhikkhus freed through wisdom?"
“Bạch Thế Tôn, nếu đây là con đường, đây là lộ trình để đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, vậy tại sao có một số tỳ khưu là tâm giải thoát, một số tỳ khưu là tuệ giải thoát?”
‘‘Ettha kho panesāhaṃ* , ānanda, indriyavemattataṃ vadāmī’’ti.
"It is here, Ānanda, that I declare the difference in faculties."
“Này Ānanda, chính ở đây Ta nói về sự khác biệt của các căn.”
369
Idamavoca bhagavā.
The Blessed One said this.
Thế Tôn đã nói điều này.
Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
Satisfied, Venerable Ānanda rejoiced in the Blessed One's words.
Tôn giả Ānanda hoan hỷ, tùy hỷ lời Thế Tôn đã dạy.
370
Mahāmālukyasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
The Mahāmālukyasutta, the fourth, is finished.
Kinh Mahāmālukya chấm dứt, thứ tư.
371
5. Bhaddālisuttaṃ
5. The Bhaddāli Sutta
5. Kinh Bhaddāli
372
134. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
134. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, at Jeta's Grove, in Anāthapiṇḍika's Park.
134. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There the Blessed One addressed the bhikkhus: "Bhikkhus."
Tại đấy, Thế Tôn gọi các tỳ khưu: “Này các tỳ khưu!”
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
"Venerable sir," those bhikkhus replied to the Blessed One.
“Bạch Thế Tôn,” các tỳ khưu ấy vâng đáp Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhikkhave, ekāsanabhojanaṃ bhuñjāmi; ekāsanabhojanaṃ kho, ahaṃ, bhikkhave, bhuñjamāno appābādhatañca sañjānāmi appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca.
The Blessed One said this: "I, bhikkhus, eat a single-session meal; by eating a single-session meal, bhikkhus, I experience good health, freedom from affliction, lightness, strength, and a comfortable abiding.
Thế Tôn nói như sau: “Này các tỳ khưu, Ta dùng bữa một lần (ekāsana). Này các tỳ khưu, khi Ta dùng bữa một lần, Ta cảm thấy ít bệnh, ít khổ, nhẹ nhàng, có sức lực và sống an lạc.
Etha, tumhepi, bhikkhave, ekāsanabhojanaṃ bhuñjatha; ekāsanabhojanaṃ kho, bhikkhave, tumhepi bhuñjamānā appābādhatañca sañjānissatha appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañcā’’ti.
Come, bhikkhus, you too eat a single-session meal; by eating a single-session meal, bhikkhus, you too will experience good health, freedom from affliction, lightness, strength, and a comfortable abiding."
Này các tỳ khưu, hãy đến, các con cũng hãy dùng bữa một lần; này các tỳ khưu, khi các con dùng bữa một lần, các con cũng sẽ cảm thấy ít bệnh, ít khổ, nhẹ nhàng, có sức lực và sống an lạc.”
Evaṃ vutte, āyasmā bhaddāli bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, na ussahāmi ekāsanabhojanaṃ bhuñjituṃ; ekāsanabhojanañhi me, bhante, bhuñjato siyā kukkuccaṃ, siyā vippaṭisāro’’ti.
When this was said, Venerable Bhaddāli said to the Blessed One: "Venerable sir, I am unable to eat a single-session meal; if I, venerable sir, were to eat a single-session meal, remorse and regret might arise in me."
Khi được nói như vậy, Tôn giả Bhaddāli bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, con không thể dùng bữa một lần; bạch Thế Tôn, nếu con dùng bữa một lần, con sẽ có sự hối hận, sẽ có sự ăn năn.”
‘‘Tena hi tvaṃ, bhaddāli, yattha nimantito assasi tattha ekadesaṃ bhuñjitvā ekadesaṃ nīharitvāpi bhuñjeyyāsi.
"Then, Bhaddāli, if you are invited, you may eat a portion there and then eat another portion after taking it away.
“Vậy thì này Bhaddāli, nếu con được mời thọ thực ở đâu, con có thể dùng một phần rồi mang một phần ra ngoài mà dùng.
Evampi kho tvaṃ, bhaddāli, bhuñjamāno ekāsano yāpessasī’’ti* .
Even by eating in this way, Bhaddāli, you will maintain a single-session."
Này Bhaddāli, ngay cả khi con dùng bữa như vậy, con vẫn sẽ sống với bữa ăn một lần.”
‘‘Evampi kho ahaṃ, bhante, na ussahāmi bhuñjituṃ; evampi hi me, bhante, bhuñjato siyā kukkuccaṃ, siyā vippaṭisāro’’ti.
"Even in this way, venerable sir, I am unable to eat; for even by eating in this way, venerable sir, remorse and regret might arise in me."
“Bạch Thế Tôn, ngay cả như vậy con cũng không thể dùng bữa; bạch Thế Tôn, nếu con dùng bữa như vậy, con sẽ có sự hối hận, sẽ có sự ăn năn.”
Atha kho āyasmā bhaddāli bhagavatā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesi.
Then Venerable Bhaddāli, while the Blessed One was laying down a training rule and the Saṅgha of bhikkhus was undertaking the training, revealed his reluctance.
Khi Thế Tôn đang chế định học giới, và Tăng đoàn đang thọ trì học giới, Tôn giả Bhaddāli đã bày tỏ sự thiếu tinh tấn.
Atha kho āyasmā bhaddāli sabbaṃ taṃ temāsaṃ na bhagavato sammukhībhāvaṃ adāsi, yathā taṃ satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī.
Then Venerable Bhaddāli, for that entire three-month period, did not appear before the Blessed One, being one who did not perfectly fulfill the training in the Teacher's dispensation.
Sau đó, Tôn giả Bhaddāli, vì là người không hoàn thành việc tu học trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư, đã không hiện diện trước Thế Tôn trong suốt ba tháng ấy.
373
135. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū bhagavato cīvarakammaṃ karonti – niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaṃ pakkamissatīti.
135. Now at that time, many bhikkhus were making robes for the Blessed One—thinking, "Once the Blessed One has finished his robes, he will set out on tour after three months."
135. Lúc bấy giờ, nhiều tỳ khưu đang làm y cho Thế Tôn – “Thế Tôn sẽ hoàn tất y, sau ba tháng sẽ du hành.”
Atha kho āyasmā bhaddāli yena te bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā tehi bhikkhūhi saddhiṃ sammodi.
Then Venerable Bhaddāli approached those bhikkhus; having approached, he exchanged greetings with those bhikkhus.
Sau đó, Tôn giả Bhaddāli đi đến chỗ các tỳ khưu ấy; sau khi đến, ngài chào hỏi các tỳ khưu ấy.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.
Having exchanged courteous and amiable talk, he sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật và đáng ghi nhớ, ngài ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ bhaddāliṃ te bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘idaṃ kho, āvuso bhaddāli, bhagavato cīvarakammaṃ karīyati* .
To Venerable Bhaddāli, sitting to one side, those bhikkhus said: "This, friend Bhaddāli, is the robe-making of the Blessed One that is being done.
Khi Tôn giả Bhaddāli ngồi xuống một bên, các tỳ khưu ấy nói với ngài: “Này hiền giả Bhaddāli, đây là việc làm y cho Thế Tôn.
Niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaṃ pakkamissati.
Once the Blessed One has finished his robes, he will set out on tour after three months.
Thế Tôn sẽ hoàn tất y, sau ba tháng sẽ du hành.
Iṅghāvuso bhaddāli, etaṃ dosakaṃ sādhukaṃ manasi karohi, mā te pacchā dukkarataraṃ ahosī’’ti.
Come, friend Bhaddāli, carefully consider this fault, lest it become harder for you later."
Này hiền giả Bhaddāli, hãy khéo tác ý về lỗi lầm này, kẻo sau này việc đó sẽ khó khăn hơn cho hiền giả.”
‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā bhaddāli tesaṃ bhikkhūnaṃ paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
"Yes, friends," Venerable Bhaddāli replied to those bhikkhus, and then approached the Blessed One; having approached, he paid homage to the Blessed One and sat down to one side.
“Thưa các hiền giả,” Tôn giả Bhaddāli vâng lời các tỳ khưu ấy, rồi đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, ngài đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā bhaddāli bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ bhagavatā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesiṃ.
Sitting to one side, Venerable Bhaddāli said to the Blessed One: "An offense has overtaken me, venerable sir, just like a fool, like a deluded person, like an unskillful person, in that I revealed my reluctance when the Blessed One was laying down a training rule and the Saṅgha of bhikkhus was undertaking the training.
Khi ngồi xuống một bên, Tôn giả Bhaddāli bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, con đã phạm lỗi, như một kẻ ngu si, như một kẻ mê muội, như một kẻ bất thiện, khi Thế Tôn chế định học giới, và Tăng đoàn đang thọ trì học giới, con đã bày tỏ sự thiếu tinh tấn.
Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti.
May the Blessed One, venerable sir, accept this offense of mine as an offense for future restraint."
Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn chấp nhận lỗi lầm ấy của con như một lỗi lầm, để con có thể tự chế ngự trong tương lai.”
374
‘‘Taggha tvaṃ, bhaddāli, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yaṃ tvaṃ mayā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesi.
"Indeed, Bhaddāli, an offense has overtaken you, just like a fool, like a deluded person, like an unskillful person, in that you revealed your reluctance when I was laying down a training rule and the Saṅgha of bhikkhus was undertaking the training.
“Này Bhaddāli, quả thật con đã phạm lỗi, như một kẻ ngu si, như một kẻ mê muội, như một kẻ bất thiện, khi Ta chế định học giới, và Tăng đoàn đang thọ trì học giới, con đã bày tỏ sự thiếu tinh tấn.
Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘bhagavā kho sāvatthiyaṃ viharati, bhagavāpi maṃ jānissati – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti.
Also, Bhaddāli, you failed to discern the proper time: 'The Blessed One is dwelling in Sāvatthī; the Blessed One will know about me — that Bhaddāli is a bhikkhu who does not perfectly fulfill the training in the Teacher's dispensation.'
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm: ‘Thế Tôn đang trú tại Sāvatthī, Thế Tôn cũng sẽ biết ta – tỳ khưu tên Bhaddāli là người không hoàn thành việc tu học trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư.’
Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosi.
This, too, Bhaddāli, was a failure to discern the proper time on your part.
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm này.
Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘sambahulā kho bhikkhu sāvatthiyaṃ vassaṃ upagatā, tepi maṃ jānissanti – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti.
Also, Bhaddāli, you failed to discern the proper time: 'Many bhikkhus have entered the Rains retreat in Sāvatthī; they too will know about me — that Bhaddāli is a bhikkhu who does not perfectly fulfill the training in the Teacher's dispensation.'
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm: ‘Nhiều tỳ khưu đang an cư mùa mưa tại Sāvatthī, họ cũng sẽ biết ta – tỳ khưu tên Bhaddāli là người không hoàn thành việc tu học trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư.’
Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosi.
This, too, Bhaddāli, was a failure to discern the proper time on your part.
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm này.
Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘sambahulā kho bhikkhuniyo sāvatthiyaṃ vassaṃ upagatā, tāpi maṃ jānissanti – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti.
Also, Bhaddāli, you failed to discern the proper time: 'Many bhikkhunīs have entered the Rains retreat in Sāvatthī; they too will know about me — that Bhaddāli is a bhikkhu who does not perfectly fulfill the training in the Teacher's dispensation.'
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm: ‘Nhiều tỳ khưu ni đang an cư mùa mưa tại Sāvatthī, họ cũng sẽ biết ta – tỳ khưu tên Bhaddāli là người không hoàn thành việc tu học trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư.’
Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosi.
This, too, Bhaddāli, was a failure to discern the proper time on your part.
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm này.
Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘sambahulā kho upāsakā sāvatthiyaṃ paṭivasanti, tepi maṃ jānissanti – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti.
Also, Bhaddāli, you failed to discern the proper time: 'Many laymen are dwelling in Sāvatthī; they too will know about me — that Bhaddāli is a bhikkhu who does not perfectly fulfill the training in the Teacher's dispensation.'
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm: ‘Nhiều cư sĩ nam đang trú tại Sāvatthī, họ cũng sẽ biết ta – tỳ khưu tên Bhaddāli là người không hoàn thành việc tu học trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư.’
Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosi.
This, too, Bhaddāli, was a failure to discern the proper time on your part.
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm này.
Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘sambahulā kho upāsikā sāvatthiyaṃ paṭivasanti, tāpi maṃ jānissanti – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti.
Also, Bhaddāli, you failed to discern the proper time: 'Many laywomen are dwelling in Sāvatthī; they too will know about me — that Bhaddāli is a bhikkhu who does not perfectly fulfill the training in the Teacher's dispensation.'
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm: ‘Nhiều cư sĩ nữ đang trú tại Sāvatthī, họ cũng sẽ biết ta – tỳ khưu tên Bhaddāli là người không hoàn thành việc tu học trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư.’
Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosi.
This, too, Bhaddāli, was a failure to discern the proper time on your part.
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm này.
Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘sambahulā kho nānātitthiyā samaṇabrāhmaṇā sāvatthiyaṃ vassaṃ upagatā, tepi maṃ jānissanti – bhaddāli nāma bhikkhu samaṇassa gotamassa sāvako theraññataro bhikkhu sāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti.
Also, Bhaddāli, you failed to discern the proper time: 'Many ascetics and brahmins of other sects have entered the Rains retreat in Sāvatthī; they too will know about me — that Bhaddāli is a bhikkhu, a disciple of the ascetic Gotama, an elder bhikkhu who does not perfectly fulfill the training in the dispensation.'
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm: ‘Nhiều sa môn, bà la môn thuộc các giáo phái khác đang an cư mùa mưa tại Sāvatthī, họ cũng sẽ biết ta – tỳ khưu tên Bhaddāli, một đệ tử của sa môn Gotama, một tỳ khưu trưởng lão là người không hoàn thành việc tu học trong giáo pháp.’
Ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosī’’ti.
This, too, Bhaddāli, was a failure to discern the proper time on your part."
Này Bhaddāli, con cũng đã không nhận thức được thời điểm này.”
375
‘‘Accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ bhagavatā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesiṃ.
"An offense has overtaken me, venerable sir, just like a fool, like a deluded person, like an unskillful person, in that I revealed my reluctance when the Blessed One was laying down a training rule and the Saṅgha of bhikkhus was undertaking the training.
“Bạch Thế Tôn, con đã phạm lỗi, như một kẻ ngu si, như một kẻ mê muội, như một kẻ bất thiện, khi Thế Tôn chế định học giới, và Tăng đoàn đang thọ trì học giới, con đã bày tỏ sự thiếu tinh tấn.
Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti.
May the Blessed One, venerable sir, accept this offense of mine as an offense for future restraint."
Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn chấp nhận lỗi lầm ấy của con như một lỗi lầm, để con có thể tự chế ngự trong tương lai.”
‘‘Taggha tvaṃ, bhaddāli, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yaṃ tvaṃ mayā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesi’’.
"Indeed, Bhaddāli, an offense has overtaken you, just like a fool, like a deluded person, like an unskillful person, in that you revealed your reluctance when I was laying down a training rule and the Saṅgha of bhikkhus was undertaking the training."
“Này Bhaddāli, quả thật con đã phạm lỗi, như một kẻ ngu si, như một kẻ mê muội, như một kẻ bất thiện, khi Ta chế định học giới, và Tăng đoàn đang thọ trì học giới, con đã bày tỏ sự thiếu tinh tấn.”
376
136. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, bhaddāli, idhassa bhikkhu ubhatobhāgavimutto, tamahaṃ evaṃ vadeyyaṃ – ‘ehi me tvaṃ, bhikkhu, paṅke saṅkamo hohī’ti, api nu kho so saṅkameyya vā aññena vā kāyaṃ sannāmeyya, ‘no’ti vā vadeyyā’’ti?
136. “What do you think, Bhaddāli, if there were a bhikkhu here who was liberated in both ways (ubhatobhāgavimutto), and I were to say to him, ‘Come, bhikkhu, be a crossing-place in the mud for me’—would he cross, or would he incline his body otherwise, or would he say, ‘No’?”
136. “Này Bhaddāli, ông nghĩ sao, nếu có một Tỳ-khưu đã giải thoát cả hai phần (ubhatobhāgavimutto) ở đây, tôi sẽ nói với vị ấy rằng: ‘Này Tỳ-khưu, hãy đến và lội bùn cho Ta,’ liệu vị ấy có lội bùn hay uốn mình theo cách khác, hay vị ấy sẽ nói ‘không’ chăng?”
377
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, Venerable Sir.”
“Không phải vậy, bạch Thế Tôn.”
378
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, bhaddāli, idhassa bhikkhu paññāvimutto… kāyasakkhi… diṭṭhippatto… saddhāvimutto… dhammānusārī… saddhānusārī, tamahaṃ evaṃ vadeyyaṃ – ‘ehi me tvaṃ, bhikkhu, paṅke saṅkamo hohī’ti, api nu kho so saṅkameyya vā aññena vā kāyaṃ sannāmeyya, ‘no’ti vā vadeyyā’’ti?
“What do you think, Bhaddāli, if there were a bhikkhu here who was liberated by wisdom (paññāvimutto)… a bodily witness (kāyasakkhi)… one attained to view (diṭṭhippatto)… one liberated by faith (saddhāvimutto)… a Dhamma-follower (dhammānusārī)… a faith-follower (saddhānusārī), and I were to say to him, ‘Come, bhikkhu, be a crossing-place in the mud for me’—would he cross, or would he incline his body otherwise, or would he say, ‘No’?”
“Này Bhaddāli, ông nghĩ sao, nếu có một Tỳ-khưu đã giải thoát bằng trí tuệ (paññāvimutto)… chứng nghiệm bằng thân (kāyasakkhi)… đạt được kiến (diṭṭhippatto)… giải thoát bằng đức tin (saddhāvimutto)… tùy pháp hành (dhammānusārī)… tùy tín hành (saddhānusārī) ở đây, tôi sẽ nói với vị ấy rằng: ‘Này Tỳ-khưu, hãy đến và lội bùn cho Ta,’ liệu vị ấy có lội bùn hay uốn mình theo cách khác, hay vị ấy sẽ nói ‘không’ chăng?”
379
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, Venerable Sir.”
“Không phải vậy, bạch Thế Tôn.”
380
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, bhaddāli, api nu tvaṃ, bhaddāli, tasmiṃ samaye ubhatobhāgavimutto vā hosi paññāvimutto vā kāyasakkhi vā diṭṭhippatto vā saddhāvimutto vā dhammānusārī vā saddhānusārī vā’’ti?
“What do you think, Bhaddāli, at that time were you, Bhaddāli, liberated in both ways, or liberated by wisdom, or a bodily witness, or one attained to view, or one liberated by faith, or a Dhamma-follower, or a faith-follower?”
“Này Bhaddāli, ông nghĩ sao, vào lúc đó, ông có phải là người đã giải thoát cả hai phần, hay giải thoát bằng trí tuệ, hay chứng nghiệm bằng thân, hay đạt được kiến, hay giải thoát bằng đức tin, hay tùy pháp hành, hay tùy tín hành chăng?”
381
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, Venerable Sir.”
“Không phải vậy, bạch Thế Tôn.”
382
‘‘Nanu tvaṃ, bhaddāli, tasmiṃ samaye ritto tuccho aparaddho’’ti?
“Weren’t you, Bhaddāli, at that time empty, void, and mistaken?”
“Này Bhaddāli, vào lúc đó, chẳng phải ông trống rỗng, hư không, thiếu sót sao?”
383
‘‘Evaṃ, bhante.
“Yes, Venerable Sir.
“Vâng, bạch Thế Tôn.
Accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ bhagavatā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesiṃ.
An offense, Venerable Sir, overcame me, as one foolish, as one deluded, as one unskilled, that when the training rule was being laid down by the Bhagavā, and the Sangha of bhikkhus was undertaking the training, I declared my lack of effort.
Bạch Thế Tôn, tôi đã phạm lỗi lầm như một kẻ ngu si, như một kẻ mê muội, như một kẻ bất thiện, khi Thế Tôn chế định học giới, và Tăng đoàn đang thọ trì học giới, mà tôi đã tỏ ra không có nhiệt tâm.
Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti.
Therefore, Venerable Sir, may the Bhagavā accept my offense as an offense for future restraint.”
Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn chấp nhận lỗi lầm của tôi như một lỗi lầm, để tôi có thể tự chế ngự trong tương lai.”
‘‘Taggha tvaṃ, bhaddāli, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yaṃ tvaṃ mayā sikkhāpade paññāpiyamāne bhikkhusaṅghe sikkhaṃ samādiyamāne anussāhaṃ pavedesi.
“Indeed, Bhaddāli, an offense overcame you, as one foolish, as one deluded, as one unskilled, that when the training rule was being laid down by me, and the Sangha of bhikkhus was undertaking the training, you declared your lack of effort.
“Này Bhaddāli, đúng vậy, ông đã phạm lỗi lầm như một kẻ ngu si, như một kẻ mê muội, như một kẻ bất thiện, khi tôi chế định học giới, và Tăng đoàn đang thọ trì học giới, mà ông đã tỏ ra không có nhiệt tâm.
Yato ca kho tvaṃ, bhaddāli, accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi, taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāma.
But since you, Bhaddāli, see the offense as an offense and rectify it in accordance with the Dhamma, we accept it from you.
Nhưng này Bhaddāli, vì ông đã thấy lỗi lầm là lỗi lầm và đã sửa chữa theo Pháp, nên chúng tôi chấp nhận điều đó.
Vuddhihesā, bhaddāli, ariyassa vinaye yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjati’’.
This is growth, Bhaddāli, in the discipline of the noble ones, when one sees an offense as an offense, rectifies it in accordance with the Dhamma, and undertakes future restraint.”
Này Bhaddāli, đây là sự tiến bộ trong Giới luật của bậc Thánh, khi thấy lỗi lầm là lỗi lầm và sửa chữa theo Pháp, để tự chế ngự trong tương lai.”
384
137. ‘‘Idha, bhaddāli, ekacco bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī hoti.
137. “Here, Bhaddāli, some bhikkhu is not a complete fulfiller of the training in the Teacher’s Dispensation.
137. “Này Bhaddāli, ở đây, có một Tỳ-khưu không hoàn thành đầy đủ việc tu học theo lời dạy của Bậc Đạo Sư.
Tassa evaṃ hoti – ‘yaṃnūnāhaṃ vivittaṃ senāsanaṃ bhajeyyaṃ araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ.
It occurs to him: ‘What if I were to resort to a secluded lodging—a wilderness, a root of a tree, a mountain, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a forest grove, an open-air dwelling, a heap of straw?
Vị ấy nghĩ rằng: ‘Ước gì ta có thể sống ở chỗ ở thanh vắng, như rừng cây, gốc cây, núi non, khe núi, hang động, nghĩa địa, rừng sâu, nơi trống trải, đống rơm.
Appeva nāmāhaṃ uttari* manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikareyya’nti.
Perhaps I might realize a superior human Dhamma, a distinction of noble knowledge and vision.’
Ước gì ta có thể chứng đạt được sự siêu việt của trí tuệ và cái thấy của bậc Thánh, vượt trên pháp của loài người.’
So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ.
So he resorts to a secluded lodging—a wilderness, a root of a tree, a mountain, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a forest grove, an open-air dwelling, a heap of straw.
Vị ấy sống ở chỗ ở thanh vắng, như rừng cây, gốc cây, núi non, khe núi, hang động, nghĩa địa, rừng sâu, nơi trống trải, đống rơm.
Tassa tathāvūpakaṭṭhassa viharato satthāpi upavadati, anuviccapi viññū sabrahmacārī upavadanti, devatāpi upavadanti, attāpi attānaṃ upavadati.
While he dwells thus secluded, the Teacher criticizes him, discerning fellow bhikkhus criticize him after examination, devas criticize him, and he himself criticizes himself.
Khi vị ấy sống ẩn dật như vậy, Bậc Đạo Sư cũng quở trách, các vị đồng Phạm hạnh có trí cũng quở trách, các vị trời cũng quở trách, và chính bản thân vị ấy cũng tự quở trách.
So satthārāpi upavadito, anuviccapi viññūhi sabrahmacārīhi upavadito, devatāhipi upavadito, attanāpi attānaṃ upavadito na uttari manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikaroti.
Criticized by the Teacher, criticized by discerning fellow bhikkhus after examination, criticized by devas, and criticized by himself, he does not realize a superior human Dhamma, a distinction of noble knowledge and vision.
Bị Bậc Đạo Sư quở trách, bị các vị đồng Phạm hạnh có trí quở trách, bị các vị trời quở trách, và tự bản thân quở trách, vị ấy không chứng đạt được sự siêu việt của trí tuệ và cái thấy của bậc Thánh, vượt trên pháp của loài người.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for that?
Vì sao vậy?
Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya aparipūrakārissa.
This is how it is, Bhaddāli, for one who is not a complete fulfiller of the training in the Teacher’s Dispensation.
Này Bhaddāli, quả thật là như vậy đối với người không hoàn thành đầy đủ việc tu học theo lời dạy của Bậc Đạo Sư.
385
138. ‘‘Idha pana, bhaddāli, ekacco bhikkhu satthusāsane sikkhāya paripūrakārī hoti.
138. “But here, Bhaddāli, some bhikkhu is a complete fulfiller of the training in the Teacher’s Dispensation.
138. “Nhưng này Bhaddāli, ở đây, có một Tỳ-khưu hoàn thành đầy đủ việc tu học theo lời dạy của Bậc Đạo Sư.
Tassa evaṃ hoti – ‘yaṃnūnāhaṃ vivittaṃ senāsanaṃ bhajeyyaṃ araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ.
It occurs to him: ‘What if I were to resort to a secluded lodging—a wilderness, a root of a tree, a mountain, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a forest grove, an open-air dwelling, a heap of straw?
Vị ấy nghĩ rằng: ‘Ước gì ta có thể sống ở chỗ ở thanh vắng, như rừng cây, gốc cây, núi non, khe núi, hang động, nghĩa địa, rừng sâu, nơi trống trải, đống rơm.
Appeva nāmāhaṃ uttari manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikareyya’nti.
Perhaps I might realize a superior human Dhamma, a distinction of noble knowledge and vision.’
Ước gì ta có thể chứng đạt được sự siêu việt của trí tuệ và cái thấy của bậc Thánh, vượt trên pháp của loài người.’
So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ.
So he resorts to a secluded lodging—a wilderness, a root of a tree, a mountain, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a forest grove, an open-air dwelling, a heap of straw.
Vị ấy sống ở chỗ ở thanh vắng, như rừng cây, gốc cây, núi non, khe núi, hang động, nghĩa địa, rừng sâu, nơi trống trải, đống rơm.
Tassa tathāvūpakaṭṭhassa viharato satthāpi na upavadati, anuviccapi viññū sabrahmacārī na upavadanti, devatāpi na upavadanti, attāpi attānaṃ na upavadati.
While he dwells thus secluded, the Teacher does not criticize him, discerning fellow bhikkhus do not criticize him after examination, devas do not criticize him, and he himself does not criticize himself.
Khi vị ấy sống ẩn dật như vậy, Bậc Đạo Sư không quở trách, các vị đồng Phạm hạnh có trí không quở trách, các vị trời không quở trách, và chính bản thân vị ấy cũng không tự quở trách.
So satthārāpi anupavadito, anuviccapi viññūhi sabrahmacārīhi anupavadito, devatāhipi anupavadito, attanāpi attānaṃ anupavadito uttari manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikaroti.
Not criticized by the Teacher, not criticized by discerning fellow bhikkhus after examination, not criticized by devas, and not criticized by himself, he realizes a superior human Dhamma, a distinction of noble knowledge and vision.
Không bị Bậc Đạo Sư quở trách, không bị các vị đồng Phạm hạnh có trí quở trách, không bị các vị trời quở trách, và không tự bản thân quở trách, vị ấy chứng đạt được sự siêu việt của trí tuệ và cái thấy của bậc Thánh, vượt trên pháp của loài người.
So vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Having quite secluded himself from sensual pleasures, secluded from unwholesome states, he enters upon and abides in the first jhāna, which is accompanied by initial application and sustained application, born of seclusion, filled with rapture and happiness.
Vị ấy ly dục, ly bất thiện pháp, chứng và trú Sơ thiền, một trạng thái hỷ lạc do ly dục sinh, có tầm có tứ.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for that?
Vì sao vậy?
Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissa.
This is how it is, Bhaddāli, for one who is a complete fulfiller of the training in the Teacher’s Dispensation.
Này Bhaddāli, quả thật là như vậy đối với người hoàn thành đầy đủ việc tu học theo lời dạy của Bậc Đạo Sư.
386
139. ‘‘Puna caparaṃ, bhaddāli, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
139. “Furthermore, Bhaddāli, with the subsiding of initial application and sustained application, through the inner tranquillity and unification of mind, he enters upon and abides in the second jhāna, which is without initial application and sustained application, born of concentration, filled with rapture and happiness.
139. “Lại nữa, này Bhaddāli, Tỳ-khưu diệt tầm và tứ, nội tâm thanh tịnh, tâm chuyên nhất, chứng và trú Nhị thiền, một trạng thái hỷ lạc do định sinh, không tầm không tứ.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for that?
Vì sao vậy?
Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissa.
This is how it is, Bhaddāli, for one who is a complete fulfiller of the training in the Teacher’s Dispensation.
Này Bhaddāli, quả thật là như vậy đối với người hoàn thành đầy đủ việc tu học theo lời dạy của Bậc Đạo Sư.
387
‘‘Puna caparaṃ, bhaddāli, bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati, sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, Bhaddāli, with the fading away of rapture, he abides in equanimity, mindful and clearly comprehending, and he experiences happiness with the body, of which the noble ones declare: ‘He abides in happiness with equanimity and mindfulness’—he enters upon and abides in the third jhāna.
“Lại nữa, này Bhaddāli, Tỳ-khưu ly hỷ trú xả, chánh niệm tỉnh giác, thân cảm thọ lạc mà các bậc Thánh gọi là ‘người trú xả, chánh niệm, an lạc,’ chứng và trú Tam thiền.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for that?
Vì sao vậy?
Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissa.
This is how it is, Bhaddāli, for one who is a complete fulfiller of the training in the Teacher’s Dispensation.
Này Bhaddāli, quả thật là như vậy đối với người hoàn thành đầy đủ việc tu học theo lời dạy của Bậc Đạo Sư.
388
‘‘Puna caparaṃ, bhaddāli, bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, Bhaddāli, with the abandoning of pleasure and pain, and with the previous disappearance of joy and sorrow, he enters upon and abides in the fourth jhāna, which is neither painful nor pleasant, and purified by equanimity and mindfulness.
“Lại nữa, này Bhaddāli, Tỳ-khưu xả lạc, xả khổ, diệt hỷ ưu đã có trước, chứng và trú Tứ thiền, không khổ không lạc, xả niệm thanh tịnh.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for that?
Vì sao vậy?
Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissa.
This is how it is, Bhaddāli, for one who is a complete fulfiller of the training in the Teacher’s Dispensation.
Này Bhaddāli, quả thật là như vậy đối với người hoàn thành đầy đủ việc tu học theo lời dạy của Bậc Đạo Sư.
389
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti.
“With his mind thus concentrated, purified, bright, unblemished, rid of defilements, pliable, workable, steady, and attained to imperturbability, he directs it to the knowledge of previous existences.
“Với tâm định tĩnh như vậy, thanh tịnh, trong sáng, không cấu uế, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bất động, vị ấy hướng tâm đến Túc mạng trí (pubbenivāsānussatiñāṇa).
So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
He recollects his manifold previous existences, that is, one birth, two births… and so on, he recollects his manifold previous existences with their aspects and details.
Vị ấy nhớ lại nhiều đời sống quá khứ khác nhau, như một đời, hai đời… (v.v.)… như vậy, vị ấy nhớ lại nhiều đời sống quá khứ khác nhau với đầy đủ chi tiết và đặc điểm.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for that?
Vì sao vậy?
Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissa.
This is how it is, Bhaddāli, for one who is a complete fulfiller of the training in the Teacher’s Dispensation.
Này Bhaddāli, quả thật là như vậy đối với người hoàn thành đầy đủ việc tu học theo lời dạy của Bậc Đạo Sư.
390
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti.
“With his mind thus concentrated, purified, bright, unblemished, rid of defilements, pliable, workable, steady, and attained to imperturbability, he directs it to the knowledge of the passing away and rebirth of beings.
“Với tâm định tĩnh như vậy, thanh tịnh, trong sáng, không cấu uế, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bất động, vị ấy hướng tâm đến trí tuệ về sự sinh tử của chúng sinh (sattānaṃ cutūpapātañāṇa).
So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā…pe… vinipātaṃ nirayaṃ upapannā; ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā…pe… sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena…pe… yathākammūpage satte pajānāti.
He, with the divine eye, purified and surpassing that of humans, sees beings passing away and reappearing, inferior and superior, beautiful and ugly, fortunate and unfortunate. He understands beings according to their kamma: ‘These indeed, venerable sirs, are beings endowed with bodily misconduct… (and so on) … have reappeared in a state of loss, in hell; these other venerable sirs, are beings endowed with bodily good conduct… (and so on) … have reappeared in a good destination, in a heavenly world.’ Thus, with the divine eye, purified and surpassing that of humans… (and so on) … he understands beings according to their kamma.
Vị ấy với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người, nhìn thấy các chúng sanh đang chết đi và đang tái sanh; kẻ hạ liệt, người cao sang, kẻ đẹp đẽ, người xấu xí, kẻ may mắn, người bất hạnh; vị ấy biết rõ các chúng sanh tùy theo nghiệp của mình – ‘Chư vị chúng sanh này, thật vậy, đã thành tựu thân ác hạnh… (vân vân)… đã tái sanh vào cõi đọa xứ, địa ngục; hoặc chư vị chúng sanh này đã thành tựu thân thiện hạnh… (vân vân)… đã tái sanh vào cõi thiện thú, cõi trời’ – như vậy, với thiên nhãn thanh tịnh, siêu việt loài người… (vân vân)… vị ấy biết rõ các chúng sanh tùy theo nghiệp của mình.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for that?
Vì lý do gì?
Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissa.
For it is so, Bhaddāli, for one who fully carries out the training in the Teacher's Dispensation.
Này Bhaddāli, quả thật là như vậy đối với người hoàn thành đầy đủ sự học tập trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư.
391
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti.
With his mind thus concentrated, purified, cleansed, without blemish, rid of defilements, pliable, workable, steady, and attained to imperturbability, he directs his mind to the knowledge of the destruction of the āsavas.
Vị ấy, khi tâm đã định như vậy, thanh tịnh, trong sáng, không cấu uế, không phiền não, mềm dẻo, dễ sử dụng, vững chắc, bất động, hướng tâm đến tuệ tri sự đoạn tận các lậu hoặc.
So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti; ‘ime āsavā’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti.
He understands 'This is suffering' as it actually is; he understands 'This is the origin of suffering' as it actually is; he understands 'This is the cessation of suffering' as it actually is; he understands 'This is the path leading to the cessation of suffering' as it actually is. He understands 'These are the āsavas' as they actually are; he understands 'This is the origin of the āsavas' as it actually is; he understands 'This is the cessation of the āsavas' as it actually is; he understands 'This is the path leading to the cessation of the āsavas' as it actually is.
Vị ấy như thật biết: ‘Đây là khổ’; như thật biết: ‘Đây là nguyên nhân của khổ’; như thật biết: ‘Đây là sự diệt khổ’; như thật biết: ‘Đây là con đường đưa đến sự diệt khổ’; như thật biết: ‘Đây là các lậu hoặc’; như thật biết: ‘Đây là nguyên nhân của các lậu hoặc’; như thật biết: ‘Đây là sự diệt các lậu hoặc’; như thật biết: ‘Đây là con đường đưa đến sự diệt các lậu hoặc’.
Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati.
For him, thus knowing, thus seeing, his mind is liberated from the āsava of sensuality, his mind is liberated from the āsava of becoming, his mind is liberated from the āsava of ignorance.
Khi vị ấy biết như vậy, thấy như vậy, tâm được giải thoát khỏi lậu hoặc dục, tâm được giải thoát khỏi lậu hoặc hữu, tâm được giải thoát khỏi lậu hoặc vô minh.
Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti.
When liberated, there arises the knowledge: ‘It is liberated.’
Trong sự giải thoát, tri kiến về sự giải thoát khởi lên.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
He understands: ‘Birth is destroyed, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no more for this state of being.’
Vị ấy biết: ‘Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn trở lại trạng thái này nữa’.
Taṃ kissa hetu?
What is the reason for that?
Vì lý do gì?
Evañhi taṃ, bhaddāli, hoti yathā taṃ satthusāsane sikkhāya paripūrakārissā’’ti.
For it is so, Bhaddāli, for one who fully carries out the training in the Teacher's Dispensation.”
Này Bhaddāli, quả thật là như vậy đối với người hoàn thành đầy đủ sự học tập trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư.”
392
140. Evaṃ vutte, āyasmā bhaddāli bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ko nu kho, bhante, hetu, ko paccayo yena midhekaccaṃ bhikkhuṃ pasayha pasayha* kāraṇaṃ karonti?
When this was said, Venerable Bhaddāli said to the Blessed One: “What now, Venerable Sir, is the reason, what is the cause, that in this case some bhikkhus are coerced, coerced again, to perform an act?
Khi được nói như vậy, Tôn giả Bhaddāli bạch Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, nguyên nhân nào, duyên nào mà ở đây một số Tỳ-khưu bị kỷ luật một cách mạnh mẽ, bị kỷ luật một cách mạnh mẽ?
Ko pana, bhante, hetu, ko paccayo yena midhekaccaṃ bhikkhuṃ no tathā pasayha pasayha kāraṇaṃ karontī’’ti?
And what, Venerable Sir, is the reason, what is the cause, that in this case some bhikkhus are not coerced, not coerced again, to perform an act?”
Và bạch Thế Tôn, nguyên nhân nào, duyên nào mà ở đây một số Tỳ-khưu không bị kỷ luật một cách mạnh mẽ, không bị kỷ luật một cách mạnh mẽ?”
‘‘Idha, bhaddāli, ekacco bhikkhu abhiṇhāpattiko hoti āpattibahulo.
“Here, Bhaddāli, a certain bhikkhu frequently falls into offenses, is abundant in offenses.
“Này Bhaddāli, ở đây, một Tỳ-khưu nào đó thường xuyên phạm lỗi, phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaṃ pāteti, na netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti nāha.
When addressed by the bhikkhus, he prevaricates, he diverts the conversation outwards, he displays anger, ill will, and discontent, he does not conduct himself properly, he does not yield, he does not seek reconciliation, he does not say, ‘I will do what makes the Saṅgha pleased.’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy trả lời lạc đề, lái câu chuyện sang chuyện khác, biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, không hành xử đúng đắn, không hạ mình, không chịu nghe theo, không nói: ‘Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng’.
Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu abhiṇhāpattiko āpattibahulo.
In that case, Bhaddāli, the bhikkhus think thus: ‘This bhikkhu, friends, frequently falls into offenses, is abundant in offenses.
Này Bhaddāli, trong trường hợp đó, các Tỳ-khưu nghĩ: ‘Này chư Hiền giả, Tỳ-khưu này thường xuyên phạm lỗi, phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaṃ pāteti, na netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti nāha.
When addressed by the bhikkhus, he prevaricates, he diverts the conversation outwards, he displays anger, ill will, and discontent, he does not conduct himself properly, he does not yield, he does not seek reconciliation, he does not say, “I will do what makes the Saṅgha pleased.”’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy trả lời lạc đề, lái câu chuyện sang chuyện khác, biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, không hành xử đúng đắn, không hạ mình, không chịu nghe theo, không nói: “Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng”.
Sādhu vatāyasmanto imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathāssidaṃ* adhikaraṇaṃ na khippameva vūpasameyyāti.
‘Good it is, Venerables, that you investigate this bhikkhu in such a way that this dispute does not quickly subside.’
Này chư Hiền giả, thật tốt lành nếu các vị xem xét kỹ vụ việc này của Tỳ-khưu ấy bằng mọi cách để vụ việc này không được dàn xếp nhanh chóng’.
Tassa kho evaṃ, bhaddāli, bhikkhuno bhikkhū tathā tathā upaparikkhanti yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ na khippameva vūpasammati.
In such a case, Bhaddāli, the bhikkhus investigate that bhikkhu in such a way that this dispute does not quickly subside.
Này Bhaddāli, các Tỳ-khưu xem xét kỹ vụ việc của Tỳ-khưu ấy bằng mọi cách để vụ việc này không được dàn xếp nhanh chóng.
393
141. ‘‘Idha pana, bhaddāli, ekacco bhikkhu abhiṇhāpattiko hoti āpattibahulo.
Here, on the other hand, Bhaddāli, a certain bhikkhu frequently falls into offenses, is abundant in offenses.
“Nhưng này Bhaddāli, ở đây, một Tỳ-khưu nào đó thường xuyên phạm lỗi, phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno nāññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ na apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, sammā vattati, lomaṃ pāteti, netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti āha.
When addressed by the bhikkhus, he does not prevaricate, he does not divert the conversation outwards, he does not display anger, ill will, or discontent, he conducts himself properly, he yields, he seeks reconciliation, he says, ‘I will do what makes the Saṅgha pleased.’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy không trả lời lạc đề, không lái câu chuyện sang chuyện khác, không biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, hành xử đúng đắn, hạ mình, chịu nghe theo, nói: ‘Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng’.
Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu abhiṇhāpattiko āpattibahulo.
In that case, Bhaddāli, the bhikkhus think thus: ‘This bhikkhu, friends, frequently falls into offenses, is abundant in offenses.
Này Bhaddāli, trong trường hợp đó, các Tỳ-khưu nghĩ: ‘Này chư Hiền giả, Tỳ-khưu này thường xuyên phạm lỗi, phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno nāññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ na apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, sammā vattati, lomaṃ pāteti, netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti āha.
When addressed by the bhikkhus, he does not prevaricate, he does not divert the conversation outwards, he does not display anger, ill will, or discontent, he conducts himself properly, he yields, he seeks reconciliation, he says, “I will do what makes the Saṅgha pleased.”’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy không trả lời lạc đề, không lái câu chuyện sang chuyện khác, không biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, hành xử đúng đắn, hạ mình, chịu nghe theo, nói: “Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng”.
Sādhu vatāyasmanto, imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ khippameva vūpasameyyāti.
‘Good it is, Venerables, that you investigate this bhikkhu in such a way that this dispute quickly subsides.’
Này chư Hiền giả, thật tốt lành nếu các vị xem xét kỹ vụ việc này của Tỳ-khưu ấy bằng mọi cách để vụ việc này được dàn xếp nhanh chóng’.
Tassa kho evaṃ, bhaddāli, bhikkhuno bhikkhū tathā tathā upaparikkhanti yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ khippameva vūpasammati.
In such a case, Bhaddāli, the bhikkhus investigate that bhikkhu in such a way that this dispute quickly subsides.
Này Bhaddāli, các Tỳ-khưu xem xét kỹ vụ việc của Tỳ-khưu ấy bằng mọi cách để vụ việc này được dàn xếp nhanh chóng.
394
142. ‘‘Idha, bhaddāli, ekacco bhikkhu adhiccāpattiko hoti anāpattibahulo.
Here, Bhaddāli, a certain bhikkhu commits an offense unintentionally, he is not abundant in offenses.
“Này Bhaddāli, ở đây, một Tỳ-khưu nào đó thỉnh thoảng phạm lỗi, không phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaṃ pāteti, na netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti nāha.
When addressed by the bhikkhus, he prevaricates, he diverts the conversation outwards, he displays anger, ill will, and discontent, he does not conduct himself properly, he does not yield, he does not seek reconciliation, he does not say, ‘I will do what makes the Saṅgha pleased.’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy trả lời lạc đề, lái câu chuyện sang chuyện khác, biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, không hành xử đúng đắn, không hạ mình, không chịu nghe theo, không nói: ‘Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng’.
Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu adhiccāpattiko anāpattibahulo.
In that case, Bhaddāli, the bhikkhus think thus: ‘This bhikkhu, friends, commits an offense unintentionally, he is not abundant in offenses.
Này Bhaddāli, trong trường hợp đó, các Tỳ-khưu nghĩ: ‘Này chư Hiền giả, Tỳ-khưu này thỉnh thoảng phạm lỗi, không phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaṃ pāteti, na netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti nāha.
When addressed by the bhikkhus, he prevaricates, he diverts the conversation outwards, he displays anger, ill will, and discontent, he does not conduct himself properly, he does not yield, he does not seek reconciliation, he does not say, “I will do what makes the Saṅgha pleased.”’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy trả lời lạc đề, lái câu chuyện sang chuyện khác, biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, không hành xử đúng đắn, không hạ mình, không chịu nghe theo, không nói: “Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng”.
Sādhu vatāyasmanto, imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ na khippameva vūpasameyyāti.
‘Good it is, Venerables, that you investigate this bhikkhu in such a way that this dispute does not quickly subside.’
Này chư Hiền giả, thật tốt lành nếu các vị xem xét kỹ vụ việc này của Tỳ-khưu ấy bằng mọi cách để vụ việc này không được dàn xếp nhanh chóng’.
Tassa kho evaṃ, bhaddāli, bhikkhuno bhikkhū tathā tathā upaparikkhanti yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ na khippameva vūpasammati.
In such a case, Bhaddāli, the bhikkhus investigate that bhikkhu in such a way that this dispute does not quickly subside.
Này Bhaddāli, các Tỳ-khưu xem xét kỹ vụ việc của Tỳ-khưu ấy bằng mọi cách để vụ việc này không được dàn xếp nhanh chóng.
395
143. ‘‘Idha pana, bhaddāli, ekacco bhikkhu adhiccāpattiko hoti anāpattibahulo.
Here, on the other hand, Bhaddāli, a certain bhikkhu commits an offense unintentionally, he is not abundant in offenses.
“Nhưng này Bhaddāli, ở đây, một Tỳ-khưu nào đó thỉnh thoảng phạm lỗi, không phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno nāññenaññaṃ paṭicarati, na bahiddhā kathaṃ apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, sammā vattati, lomaṃ pāteti, netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti āha.
When addressed by the bhikkhus, he does not prevaricate, he does not divert the conversation outwards, he does not display anger, ill will, or discontent, he conducts himself properly, he yields, he seeks reconciliation, he says, ‘I will do what makes the Saṅgha pleased.’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy không trả lời lạc đề, không lái câu chuyện sang chuyện khác, không biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, hành xử đúng đắn, hạ mình, chịu nghe theo, nói: ‘Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng’.
Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu adhiccāpattiko anāpattibahulo.
In that case, Bhaddāli, the bhikkhus think thus: ‘This bhikkhu, friends, commits an offense unintentionally, he is not abundant in offenses.
Này Bhaddāli, trong trường hợp đó, các Tỳ-khưu nghĩ: ‘Này chư Hiền giả, Tỳ-khưu này thỉnh thoảng phạm lỗi, không phạm nhiều lỗi.
So bhikkhūhi vuccamāno nāññenaññaṃ paṭicarati, na bahiddhā kathaṃ apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, sammā vattati, lomaṃ pāteti, netthāraṃ vattati, ‘yena saṅgho attamano hoti taṃ karomī’ti āha.
When addressed by the bhikkhus, he does not prevaricate, he does not divert the conversation outwards, he does not display anger, ill will, or discontent, he conducts himself properly, he yields, he seeks reconciliation, he says, “I will do what makes the Saṅgha pleased.”’
Khi được các Tỳ-khưu nhắc nhở, vị ấy không trả lời lạc đề, không lái câu chuyện sang chuyện khác, không biểu lộ sự tức giận, bất mãn và không hài lòng, hành xử đúng đắn, hạ mình, chịu nghe theo, nói: “Tôi sẽ làm điều khiến Tăng đoàn hài lòng”.
Sādhu vatāyasmanto, imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ khippameva vūpasameyyāti.
‘Good it is, Venerables, that you investigate this bhikkhu in such a way that this dispute quickly subsides.’
Này chư Hiền giả, thật tốt lành nếu các vị xem xét kỹ vụ việc này của Tỳ-khưu ấy bằng mọi cách để vụ việc này được dàn xếp nhanh chóng’.
Tassa kho evaṃ, bhaddāli, bhikkhuno bhikkhū tathā tathā upaparikkhanti yathāssidaṃ adhikaraṇaṃ khippameva vūpasammati.
Such a bhikkhu, Bhaddāli, the bhikkhus investigate in such a way that this dispute is quickly settled.
Này Bhaddāli, các Tỳ-khưu dò xét vị Tỳ-khưu ấy như vậy, như vậy, để vụ việc ấy được nhanh chóng lắng xuống.
396
144. ‘‘Idha, bhaddāli, ekacco bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena.
144. “Here, Bhaddāli, a certain bhikkhu continues by faith alone, by affection alone.
144. ‘‘Này Bhaddāli, ở đây có một Tỳ-khưu chỉ sống với chút ít lòng tin, với chút ít lòng yêu mến.
Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ‘ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena.
In that case, Bhaddāli, the bhikkhus think thus: ‘This bhikkhu, friends, continues by faith alone, by affection alone.
Này Bhaddāli, trong trường hợp ấy, các Tỳ-khưu nghĩ rằng: ‘Này chư Hiền, vị Tỳ-khưu này chỉ sống với chút ít lòng tin, với chút ít lòng yêu mến.
Sace mayaṃ imaṃ bhikkhuṃ pasayha pasayha kāraṇaṃ karissāma – mā yampissa taṃ saddhāmattakaṃ pemamattakaṃ tamhāpi parihāyī’ti.
If we were to press him with an offense again and again, his mere faith, his mere affection might also diminish from him.’
Nếu chúng ta cưỡng bách, cưỡng bách vị Tỳ-khưu này làm việc, thì e rằng ngay cả chút ít lòng tin, chút ít lòng yêu mến ấy của vị ấy cũng sẽ bị tổn thất.’
Seyyathāpi, bhaddāli, purisassa ekaṃ cakkhuṃ, tassa mittāmaccā ñātisālohitā taṃ ekaṃ cakkhuṃ rakkheyyuṃ – ‘mā yampissa taṃ ekaṃ cakkhuṃ tamhāpi parihāyī’ti; evameva kho, bhaddāli, idhekacco bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena.
Just as, Bhaddāli, a man has one eye, and his friends, associates, relatives, and kinsmen would protect that one eye—‘Lest his one eye should also perish from him’; in the same way, Bhaddāli, a certain bhikkhu here continues by faith alone, by affection alone.
Này Bhaddāli, ví như một người đàn ông chỉ có một mắt, bạn bè, quyến thuộc, bà con thân thích của người ấy sẽ bảo vệ con mắt duy nhất ấy: ‘E rằng ngay cả con mắt duy nhất ấy của người ấy cũng sẽ bị tổn thất.’ Cũng vậy, này Bhaddāli, ở đây có một Tỳ-khưu chỉ sống với chút ít lòng tin, với chút ít lòng yêu mến.
Tatra, bhaddāli, bhikkhūnaṃ evaṃ hoti – ‘ayaṃ kho, āvuso, bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena.
In that case, Bhaddāli, the bhikkhus think thus: ‘This bhikkhu, friends, continues by faith alone, by affection alone.
Này Bhaddāli, trong trường hợp ấy, các Tỳ-khưu nghĩ rằng: ‘Này chư Hiền, vị Tỳ-khưu này chỉ sống với chút ít lòng tin, với chút ít lòng yêu mến.
Sace mayaṃ imaṃ bhikkhuṃ pasayha pasayha kāraṇaṃ karissāma – mā yampissa taṃ saddhāmattakaṃ pemamattakaṃ tamhāpi parihāyī’ti.
If we were to press him with an offense again and again, his mere faith, his mere affection might also diminish from him.’
Nếu chúng ta cưỡng bách, cưỡng bách vị Tỳ-khưu này làm việc, thì e rằng ngay cả chút ít lòng tin, chút ít lòng yêu mến ấy của vị ấy cũng sẽ bị tổn thất.’
Ayaṃ kho, bhaddāli, hetu ayaṃ paccayo yena midhekaccaṃ bhikkhuṃ pasayha pasayha kāraṇaṃ karonti.
This, Bhaddāli, is the reason, this is the cause, why a certain bhikkhu is pressed with an offense again and again.
Này Bhaddāli, đây là lý do, đây là nguyên nhân khiến một số Tỳ-khưu bị cưỡng bách, cưỡng bách làm việc.
Ayaṃ pana, bhaddāli, hetu ayaṃ paccayo, yena midhekaccaṃ bhikkhuṃ no tathā pasayha pasayha kāraṇaṃ karontī’’ti.
But this, Bhaddāli, is the reason, this is the cause, why a certain bhikkhu is not pressed with an offense again and again.”
Còn đây, này Bhaddāli, là lý do, là nguyên nhân khiến một số Tỳ-khưu không bị cưỡng bách, cưỡng bách làm việc.’’
397
145. ‘‘‘Ko nu kho, bhante, hetu, ko paccayo yena pubbe appatarāni ceva sikkhāpadāni ahesuṃ bahutarā ca bhikkhū aññāya saṇṭhahiṃsu?
145. “‘What, venerable sir, is the reason, what is the cause why formerly there were fewer training rules and more bhikkhus became established in profound knowledge?
145. ‘‘‘Bạch Thế Tôn, lý do nào, nguyên nhân nào mà trước đây các giới luật thì ít hơn, nhưng các Tỳ-khưu lại an trú trong Tuệ Giác nhiều hơn?
Ko pana, bhante, hetu, ko paccayo yena etarahi bahutarāni ceva sikkhāpadāni honti appatarā ca bhikkhū aññāya saṇṭhahantī’ti?
But what, venerable sir, is the reason, what is the cause why nowadays there are more training rules and fewer bhikkhus become established in profound knowledge?’
Còn bây giờ, bạch Thế Tôn, lý do nào, nguyên nhân nào mà các giới luật thì nhiều hơn, nhưng các Tỳ-khưu lại an trú trong Tuệ Giác ít hơn?’
‘‘Evametaṃ, bhaddāli, hoti sattesu hāyamānesu, saddhamme antaradhāyamāne, bahutarāni ceva sikkhāpadāni honti appatarā ca bhikkhū aññāya saṇṭhahantīti.
“It is thus, Bhaddāli, when beings are deteriorating and the Dhamma is disappearing, there are more training rules and fewer bhikkhus become established in profound knowledge.
‘‘Này Bhaddāli, điều này xảy ra khi chúng sanh suy đồi, khi Chánh Pháp biến mất, các giới luật thì nhiều hơn, nhưng các Tỳ-khưu lại an trú trong Tuệ Giác ít hơn.
Na tāva, bhaddāli, satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññāpeti yāva na idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti.
The Teacher, Bhaddāli, does not yet lay down a training rule for the disciples until certain defiling things (āsavaṭṭhānīyā dhammā) appear in the Sangha.
Này Bhaddāli, Đạo Sư chưa chế định giới luật cho các đệ tử cho đến khi một số pháp gây ô nhiễm xuất hiện trong Tăng đoàn.
Yato ca kho, bhaddāli, idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti, atha satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññāpeti tesaṃyeva āsavaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya.
But when, Bhaddāli, certain defiling things appear in the Sangha, then the Teacher lays down a training rule for the disciples, for the prevention of those very defiling things.
Nhưng khi, này Bhaddāli, một số pháp gây ô nhiễm xuất hiện trong Tăng đoàn, thì Đạo Sư chế định giới luật cho các đệ tử để ngăn chặn chính những pháp gây ô nhiễm ấy.
Na tāva, bhaddāli, idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti yāva na saṅgho mahattaṃ patto hoti.
Certain defiling things, Bhaddāli, do not yet appear in the Sangha until the Sangha has attained greatness.
Này Bhaddāli, một số pháp gây ô nhiễm chưa xuất hiện trong Tăng đoàn cho đến khi Tăng đoàn đạt đến sự lớn mạnh.
Yato ca kho, bhaddāli, saṅgho mahattaṃ patto hoti, atha idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti.
But when, Bhaddāli, the Sangha has attained greatness, then certain defiling things appear in the Sangha.
Nhưng khi, này Bhaddāli, Tăng đoàn đạt đến sự lớn mạnh, thì một số pháp gây ô nhiễm xuất hiện trong Tăng đoàn.
Atha satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññāpeti tesaṃyeva āsavaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya.
Then the Teacher lays down a training rule for the disciples, for the prevention of those very defiling things.
Khi ấy, Đạo Sư chế định giới luật cho các đệ tử để ngăn chặn chính những pháp gây ô nhiễm ấy.
Na tāva, bhaddāli, idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti yāva na saṅgho lābhaggaṃ patto hoti, yasaggaṃ patto hoti, bāhusaccaṃ patto hoti, rattaññutaṃ patto hoti.
Certain defiling things, Bhaddāli, do not yet appear in the Sangha until the Sangha has attained eminence in gains, attained eminence in renown, attained eminence in learning, attained eminence in long experience.
Này Bhaddāli, một số pháp gây ô nhiễm chưa xuất hiện trong Tăng đoàn cho đến khi Tăng đoàn đạt đến sự thù thắng về lợi lộc, đạt đến sự thù thắng về danh tiếng, đạt đến sự thù thắng về đa văn, đạt đến sự thù thắng về thâm niên.
Yato ca kho, bhaddāli, saṅgho rattaññutaṃ patto hoti, atha idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti, atha satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññāpeti tesaṃyeva āsavaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya.
But when, Bhaddāli, the Sangha has attained eminence in long experience, then certain defiling things appear in the Sangha, then the Teacher lays down a training rule for the disciples, for the prevention of those very defiling things.
Nhưng khi, này Bhaddāli, Tăng đoàn đạt đến sự thù thắng về thâm niên, thì một số pháp gây ô nhiễm xuất hiện trong Tăng đoàn, khi ấy Đạo Sư chế định giới luật cho các đệ tử để ngăn chặn chính những pháp gây ô nhiễm ấy.
398
146. ‘‘Appakā kho tumhe, bhaddāli, tena samayena ahuvattha yadā vo ahaṃ ājānīyasusūpamaṃ dhammapariyāyaṃ desesiṃ.
146. “You were few, Bhaddāli, at that time when I taught you the discourse on the simile of the thoroughbred colt.
146. ‘‘Này Bhaddāli, các ông khi ấy còn ít người, khi Ta đã thuyết giảng pháp thoại ví như con ngựa thuần chủng cho các ông.
Taṃ sarasi* bhaddālī’’ti?
Do you remember that, Bhaddāli?”
Này Bhaddāli, ông có nhớ điều đó không?’’
399
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, venerable sir.”
‘‘Bạch Thế Tôn, không nhớ.’’
400
‘‘Tatra, bhaddāli, kaṃ hetuṃ paccesī’’ti?
“In that case, Bhaddāli, what reason do you attribute to it?”
‘‘Này Bhaddāli, trong trường hợp ấy, ông quy kết lý do nào?’’
401
‘‘So hi nūnāhaṃ, bhante, dīgharattaṃ satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī ahosi’’nti.
“It must be, venerable sir, that for a long time I was not one who fully fulfilled the training in the Teacher’s Dispensation.”
‘‘Bạch Thế Tôn, chắc hẳn con đã lâu ngày không hoàn thành sự học tập trong giáo pháp của Đạo Sư.’’
402
‘‘Na kho, bhaddāli, eseva hetu, esa paccayo.
“That is not, Bhaddāli, the only reason, the only cause.
‘‘Này Bhaddāli, đó không phải là lý do duy nhất, không phải là nguyên nhân duy nhất.
Api ca me tvaṃ, bhaddāli, dīgharattaṃ cetasā cetoparicca vidito – ‘na cāyaṃ moghapuriso mayā dhamme desiyamāne aṭṭhiṃ katvā manasi katvā sabbacetaso* samannāharitvā ohitasoto dhammaṃ suṇātī’ti.
Moreover, Bhaddāli, for a long time I have known you by mind-penetration: ‘This foolish person, when the Dhamma is being taught by me, does not listen to the Dhamma with attention, with a mind concentrated, with all his heart directed, with attentive ear.’
Nhưng này Bhaddāli, Ta đã biết rõ tâm ý của ông từ lâu: ‘Kẻ vô ích này không chú tâm, không để ý, không tập trung toàn bộ tâm trí, không lắng tai nghe pháp khi Ta thuyết giảng.’
Api ca te ahaṃ, bhaddāli, ājānīyasusūpamaṃ dhammapariyāyaṃ desessāmi.
Moreover, Bhaddāli, I shall teach you the discourse on the simile of the thoroughbred colt.
Tuy nhiên, này Bhaddāli, Ta sẽ thuyết giảng cho ông pháp thoại ví như con ngựa thuần chủng.
Taṃ suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti.
Listen to it, pay careful attention; I will speak.”
Hãy lắng nghe, hãy chú ý kỹ; Ta sẽ nói.’’
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā bhaddāli bhagavato paccassosi.
“Yes, venerable sir,” replied Venerable Bhaddāli to the Blessed One.
‘‘Vâng, bạch Thế Tôn,’’ Tôn giả Bhaddāli đã đáp lời Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Thế Tôn đã nói điều này:
403
147. ‘‘Seyyathāpi, bhaddāli, dakkho assadamako bhadraṃ assājānīyaṃ labhitvā paṭhameneva mukhādhāne kāraṇaṃ kāreti.
147. “Just as, Bhaddāli, a skilled horse trainer, having obtained a noble thoroughbred horse, first trains it in the mouth-bit.
147. ‘‘Này Bhaddāli, ví như một người huấn luyện ngựa khéo léo, khi có được một con ngựa thuần chủng tốt, trước hết huấn luyện nó về việc ngậm dây cương.
Tassa mukhādhāne kāraṇaṃ kāriyamānassa hontiyeva visūkāyitāni visevitāni vipphanditāni kānici kānici, yathā taṃ akāritapubbaṃ kāraṇaṃ kāriyamānassa.
As it is being trained in the mouth-bit, there are indeed various squirming, twisting, and struggling movements, as it is being trained in something it has not been trained in before.
Khi được huấn luyện về việc ngậm dây cương, nó có thể có những cử động lộn xộn, những sự vặn vẹo, những sự vùng vẫy, như một con ngựa chưa từng được huấn luyện mà đang được huấn luyện.
So abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbāyati.
Through frequent training and gradual training, it becomes settled in that skill.
Nó dần dần được thuần thục tại vị trí đó nhờ sự huấn luyện thường xuyên, huấn luyện từng bước.
Yato kho, bhaddāli, bhadro assājānīyo abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbuto hoti, tamenaṃ assadamako uttari kāraṇaṃ kāreti yugādhāne.
When, Bhaddāli, the noble thoroughbred horse, through frequent training and gradual training, has become settled in that skill, the horse trainer then trains it further in the harness.
Khi, này Bhaddāli, con ngựa thuần chủng tốt đã được thuần thục tại vị trí đó nhờ sự huấn luyện thường xuyên, huấn luyện từng bước, thì người huấn luyện ngựa tiếp tục huấn luyện nó về việc mang ách.
Tassa yugādhāne kāraṇaṃ kāriyamānassa hontiyeva visūkāyitāni visevitāni vipphanditāni kānici kānici, yathā taṃ akāritapubbaṃ kāraṇaṃ kāriyamānassa.
As it is being trained in the harness, there are indeed various squirming, twisting, and struggling movements, as it is being trained in something it has not been trained in before.
Khi được huấn luyện về việc mang ách, nó có thể có những cử động lộn xộn, những sự vặn vẹo, những sự vùng vẫy, như một con ngựa chưa từng được huấn luyện mà đang được huấn luyện.
So abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbāyati.
Through frequent training and gradual training, it becomes settled in that skill.
Nó dần dần được thuần thục tại vị trí đó nhờ sự huấn luyện thường xuyên, huấn luyện từng bước.
Yato kho, bhaddāli, bhadro assājānīyo abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbuto hoti, tamenaṃ assadamako uttari kāraṇaṃ kāreti anukkame maṇḍale khurakāse* dhāve davatte* rājaguṇe rājavaṃse uttame jave uttame haye uttame sākhalye.
When, Bhaddāli, the noble thoroughbred horse, through frequent training and gradual training, has become settled in that skill, the horse trainer then trains it further in the gradual circle, in the gallop, in the run, in the royal qualities, in the royal lineage, in supreme speed, in supreme horsemanship, in supreme gentleness.
Khi, này Bhaddāli, con ngựa thuần chủng tốt đã được thuần thục tại vị trí đó nhờ sự huấn luyện thường xuyên, huấn luyện từng bước, thì người huấn luyện ngựa tiếp tục huấn luyện nó về việc đi theo thứ tự, về việc đi vòng tròn, về việc chạy trên đường mòn, về việc chạy nước kiệu, về phẩm chất của vua, về dòng dõi hoàng gia, về tốc độ tối thượng, về sự nhanh nhẹn tối thượng, về sự thuần thục tối thượng.
Tassa uttame jave uttame haye uttame sākhalye kāraṇaṃ kāriyamānassa hontiyeva visūkāyitāni visevitāni vipphanditāni kānici kānici, yathā taṃ akāritapubbaṃ kāraṇaṃ kāriyamānassa.
As it is being trained in supreme speed, in supreme horsemanship, in supreme gentleness, there are indeed various squirming, twisting, and struggling movements, as it is being trained in something it has not been trained in before.
Khi được huấn luyện về tốc độ tối thượng, về sự nhanh nhẹn tối thượng, về sự thuần thục tối thượng, nó có thể có những cử động lộn xộn, những sự vặn vẹo, những sự vùng vẫy, như một con ngựa chưa từng được huấn luyện mà đang được huấn luyện.
So abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbāyati.
Through frequent training and gradual training, it becomes settled in that skill.
Nó dần dần được thuần thục tại vị trí đó nhờ sự huấn luyện thường xuyên, huấn luyện từng bước.
Yato kho, bhaddāli, bhadro assājānīyo abhiṇhakāraṇā anupubbakāraṇā tasmiṃ ṭhāne parinibbuto hoti, tamenaṃ assadamako uttari vaṇṇiyañca pāṇiyañca* anuppavecchati.
When, Bhaddāli, the noble thoroughbred horse, through frequent training and gradual training, has become settled in that skill, the horse trainer then provides it with grooming and water.
Khi, này Bhaddāli, con ngựa thuần chủng tốt đã được thuần thục tại vị trí đó nhờ sự huấn luyện thường xuyên, huấn luyện từng bước, thì người huấn luyện ngựa tiếp tục cho nó ăn thức ăn và nước uống.
Imehi kho, bhaddāli, dasahaṅgehi samannāgato bhadro assājānīyo rājāraho hoti rājabhoggo rañño aṅganteva saṅkhyaṃ gacchati.
Endowed with these ten qualities, Bhaddāli, a noble thoroughbred horse is worthy of a king, fit for a king, reckoned as a limb of the king.
Này Bhaddāli, một con ngựa thuần chủng tốt được đầy đủ mười chi phần này thì xứng đáng với vua, là tài sản của vua, được xem là một bộ phận của nhà vua.
404
‘‘Evameva kho, bhaddāli, dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.
“In the same way, Bhaddāli, a bhikkhu endowed with ten qualities is worthy of offerings, worthy of hospitality, worthy of gifts, worthy of reverential salutation, an unsurpassed field of merit for the world.
‘‘Cũng vậy, này Bhaddāli, một Tỳ-khưu được đầy đủ mười pháp thì xứng đáng được cúng dường, xứng đáng được tiếp đón, xứng đáng được dâng lễ, xứng đáng được chắp tay, là ruộng phước vô thượng của thế gian.
Katamehi dasahi?
With which ten?
Mười pháp ấy là gì?
Idha, bhaddāli, bhikkhu asekhāya sammādiṭṭhiyā samannāgato hoti, asekhena sammāsaṅkappena samannāgato hoti, asekhāya sammāvācāya samannāgato hoti, asekhena sammākammantena samannāgato hoti, asekhena sammāājīvena samannāgato hoti, asekhena sammāvāyāmena samannāgato hoti, asekhāya sammāsatiyā samannāgato hoti, asekhena sammāsamādhinā samannāgato hoti, asekhena sammāñāṇena samannāgato hoti, asekhāya sammāvimuttiyā samannāgato hoti – imehi kho, bhaddāli, dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’’ti.
Here, Bhaddāli, a bhikkhu is endowed with consummate right view, endowed with consummate right intention, endowed with consummate right speech, endowed with consummate right action, endowed with consummate right livelihood, endowed with consummate right effort, endowed with consummate right mindfulness, endowed with consummate right concentration, endowed with consummate right knowledge, endowed with consummate right liberation. A bhikkhu, Bhaddāli, endowed with these ten qualities, is worthy of offerings, worthy of hospitality, worthy of gifts, worthy of reverential salutation, an unsurpassed field of merit for the world.”
Này Bhaddāli, ở đây, một tỳ khưu thành tựu chánh kiến vô học, thành tựu chánh tư duy vô học, thành tựu chánh ngữ vô học, thành tựu chánh nghiệp vô học, thành tựu chánh mạng vô học, thành tựu chánh tinh tấn vô học, thành tựu chánh niệm vô học, thành tựu chánh định vô học, thành tựu chánh trí vô học, thành tựu chánh giải thoát vô học. Này Bhaddāli, một tỳ khưu thành tựu mười pháp này là bậc đáng được cúng dường, đáng được đón tiếp, đáng được bố thí, đáng được chắp tay cung kính, là ruộng phước vô thượng của đời.”
405
Idamavoca bhagavā.
The Blessed One spoke this.
Thế Tôn đã nói điều này.
Attamano āyasmā bhaddāli bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
Venerable Bhaddāli was delighted and rejoiced in the Blessed One’s words.
Tôn giả Bhaddāli hoan hỷ, tùy hỷ lời Thế Tôn đã dạy.
406
Bhaddālisuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
The Bhaddāli Sutta, the fifth, is finished.
Kinh Bhaddāli chấm dứt, thứ năm.
407
6. Laṭukikopamasuttaṃ
6. The Laṭukikopama Sutta
6. Kinh Laṭukikopama (Ví Dụ Chim Cút)
Next Page →

Settings