‘‘Ahamasmi, bhante, jiṇṇo vuḍḍho mahallako addhagato vayoanuppatto āturakāyo abhikkhaṇātaṅko.
“Venerable Sir, I am old, aged, an elder, advanced in years, having reached the end of my life’s journey, my body is ailing, and I am constantly afflicted.
“Bạch Thế Tôn, con đã già yếu, lớn tuổi, đã đi hết con đường đời, đã đến tuổi xế chiều, thân bệnh tật, thường xuyên đau ốm.
Aniccadassāvī kho panāhaṃ, bhante, bhagavato manobhāvanīyānañca bhikkhūnaṃ.
Moreover, Venerable Sir, I rarely see the Blessed One and the bhikkhus who are pleasing to the mind.
Bạch Thế Tôn, con cũng không thường được thấy Đức Thế Tôn và các Tỳ-kheo đáng kính.
Ovadatu maṃ, bhante, bhagavā; anusāsatu maṃ, bhante, bhagavā; yaṃ mamassa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti.
May the Blessed One advise me, Venerable Sir; may the Blessed One instruct me, Venerable Sir; that it may be for my long-term welfare and happiness.”
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy giáo huấn con, xin Đức Thế Tôn hãy khuyên dạy con, để điều ấy sẽ là lợi ích và an lạc lâu dài cho con.”
‘‘Evametaṃ, gahapati, evametaṃ, gahapati!
“Indeed, householder, indeed, householder!
“Đúng vậy, này gia chủ, đúng vậy, này gia chủ!
Āturo hāyaṃ, gahapati, kāyo aṇḍabhūto pariyonaddho.
For this body, householder, is ailing, like an egg, enshrouded.
Này gia chủ, thân này bệnh tật, như một quả trứng, bị bao bọc.
Yo hi, gahapati, imaṃ kāyaṃ pariharanto muhuttampi ārogyaṃ paṭijāneyya, kimaññatra bālyā?
Whoever, householder, carrying this body, would claim even a moment of health, what could that be but folly?
Này gia chủ, ai mà giữ gìn thân này dù chỉ một khoảnh khắc mà lại tuyên bố là khỏe mạnh, thì đó không phải là gì khác ngoài sự ngu si.
Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘āturakāyassa me sato cittaṃ anāturaṃ bhavissatī’ti.
Therefore, householder, you should train yourself thus: ‘Though my body is ailing, my mind shall be free from ailment.’
Do vậy, này gia chủ, ông phải học tập như sau: ‘Dù thân tôi bệnh tật, tâm tôi sẽ không bệnh tật.’
Evañhi te, gahapati, sikkhitabba’’nti.
Thus, householder, should you train yourself.”
Này gia chủ, ông phải học tập như vậy.”
Atha kho nakulapitā gahapati bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Nakulapitā the householder, having rejoiced in and approved of the Blessed One's words, rose from his seat, paid homage to the Blessed One, circumambulated him respectfully, and approached Venerable Sāriputta. Having approached and paid homage to Venerable Sāriputta, he sat down to one side.
Rồi gia chủ Nakulapitā hoan hỷ và tùy hỷ lời Đức Thế Tôn dạy, đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đảnh lễ Đức Thế Tôn, đi nhiễu hữu rồi đi đến chỗ Tôn giả Sāriputta; sau khi đến, đảnh lễ Tôn giả Sāriputta rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho nakulapitaraṃ gahapatiṃ āyasmā sāriputto etadavoca – ‘‘vippasannāni kho te, gahapati, indriyāni; parisuddho mukhavaṇṇo pariyodāto.
Venerable Sāriputta said to Nakulapitā the householder, who was seated to one side: “Your faculties, householder, are clear; your complexion is pure and bright.
Khi gia chủ Nakulapitā ngồi xuống một bên, Tôn giả Sāriputta nói với ông: “Này gia chủ, các căn của ông thật trong sáng; sắc mặt ông thanh tịnh, rạng rỡ.
Alattha no ajja bhagavato sammukhā dhammiṃ kathaṃ savanāyā’’ti?
Did you, then, today receive a discourse on the Dhamma directly from the Blessed One?”
Hôm nay, ông đã được nghe pháp thoại từ Đức Thế Tôn chăng?”
‘‘Kathañhi no siyā, bhante!
“How could it not be so, Venerable Sir!
“Thưa Tôn giả, làm sao con lại không được!
Idānāhaṃ, bhante, bhagavatā dhammiyā kathāya amatena abhisitto’’ti.
Just now, Venerable Sir, I was sprinkled with the nectar of the Dhamma by the Blessed One.”
Thưa Tôn giả, vừa rồi con đã được Đức Thế Tôn tưới tắm bằng cam lồ pháp thoại.”
‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, gahapati, bhagavatā dhammiyā kathāya amatena abhisitto’’ti?
“In what way, then, householder, were you sprinkled with the nectar of the Dhamma by the Blessed One?”
“Thưa gia chủ, Đức Thế Tôn đã tưới tắm ông bằng cam lồ pháp thoại như thế nào?”
‘‘Idhāhaṃ, bhante, yena bhagavā tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃ.
“Here, Venerable Sir, I approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, I sat down to one side.
“Thưa Tôn giả, vừa rồi con đã đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno khvāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ etadavocaṃ – ‘ahamasmi, bhante, jiṇṇo vuḍḍho mahallako addhagato vayoanuppatto āturakāyo abhikkhaṇātaṅko.
Seated to one side, Venerable Sir, I said to the Blessed One: ‘Venerable Sir, I am old, aged, an elder, advanced in years, having reached the end of my life’s journey, my body is ailing, and I am constantly afflicted.
Ngồi xuống một bên, thưa Tôn giả, con đã bạch Đức Thế Tôn: ‘Bạch Thế Tôn, con đã già yếu, lớn tuổi, đã đi hết con đường đời, đã đến tuổi xế chiều, thân bệnh tật, thường xuyên đau ốm.
Aniccadassāvī kho panāhaṃ, bhante, bhagavato manobhāvanīyānañca bhikkhūnaṃ.
Moreover, Venerable Sir, I rarely see the Blessed One and the bhikkhus who are pleasing to the mind.
Bạch Thế Tôn, con cũng không thường được thấy Đức Thế Tôn và các Tỳ-kheo đáng kính.
Ovadatu maṃ, bhante, bhagavā; anusāsatu maṃ, bhante, bhagavā; yaṃ mamassa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’’ti.
May the Blessed One advise me, Venerable Sir; may the Blessed One instruct me, Venerable Sir; that it may be for my long-term welfare and happiness.’”
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy giáo huấn con, xin Đức Thế Tôn hãy khuyên dạy con, để điều ấy sẽ là lợi ích và an lạc lâu dài cho con.’”
‘‘Evaṃ vutte, maṃ, bhante, bhagavā etadavoca – ‘evametaṃ, gahapati, evametaṃ, gahapati!
“When I said this, Venerable Sir, the Blessed One told me: ‘Indeed, householder, indeed, householder!
“Thưa Tôn giả, khi con nói như vậy, Đức Thế Tôn đã nói với con: ‘Đúng vậy, này gia chủ, đúng vậy, này gia chủ!
Āturo hāyaṃ, gahapati, kāyo aṇḍabhūto pariyonaddho.
For this body, householder, is ailing, like an egg, enshrouded.
Này gia chủ, thân này bệnh tật, như một quả trứng, bị bao bọc.
Yo hi, gahapati, imaṃ kāyaṃ pariharanto muhuttampi ārogyaṃ paṭijāneyya, kimaññatra bālyā?
Whoever, householder, carrying this body, would claim even a moment of health, what could that be but folly?
Này gia chủ, ai mà giữ gìn thân này dù chỉ một khoảnh khắc mà lại tuyên bố là khỏe mạnh, thì đó không phải là gì khác ngoài sự ngu si.
Tasmātiha te gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – āturakāyassa me sato cittaṃ anāturaṃ bhavissatīti.
Therefore, householder, you should train yourself thus: “Though my body is ailing, my mind shall be free from ailment.”
Do vậy, này gia chủ, ông phải học tập như sau: ‘Dù thân tôi bệnh tật, tâm tôi sẽ không bệnh tật.’
Evañhi te, gahapati, sikkhitabba’nti.
Thus, householder, should you train yourself.’
Này gia chủ, ông phải học tập như vậy.’
Evaṃ khvāhaṃ, bhante, bhagavatā dhammiyā kathāya amatena abhisitto’’ti.
It was in this way, Venerable Sir, that I was sprinkled with the nectar of the Dhamma by the Blessed One.”
Thưa Tôn giả, con đã được Đức Thế Tôn tưới tắm bằng cam lồ pháp thoại như vậy.”
‘‘Na hi pana taṃ, gahapati, paṭibhāsi bhagavantaṃ* uttariṃ paṭipucchituṃ – ‘kittāvatā nu kho, bhante, āturakāyo ceva hoti āturacitto ca, kittāvatā ca pana āturakāyo hi kho hoti no ca āturacitto’’’ti?
“Did it not occur to you, householder, to question the Blessed One further: ‘To what extent, Venerable Sir, does one have an ailing body and an ailing mind? And to what extent does one have an ailing body but not an ailing mind?’”
“Này gia chủ, ông đã không nghĩ đến việc hỏi thêm Đức Thế Tôn rằng: ‘Bạch Thế Tôn, cho đến mức độ nào thì thân bệnh tật và tâm cũng bệnh tật? Và cho đến mức độ nào thì thân bệnh tật nhưng tâm không bệnh tật?’”
‘‘Dūratopi kho mayaṃ, bhante, āgaccheyyāma āyasmato sāriputtassa santike etassa bhāsitassa atthamaññātuṃ.
“From afar, Venerable Sir, we would come to Venerable Sāriputta to learn the meaning of this statement.
“Thưa Tôn giả, chúng con dù từ xa cũng sẽ đến gần Tôn giả Sāriputta để hiểu ý nghĩa của lời dạy này.
Sādhu vatāyasmantaṃyeva sāriputtaṃ paṭibhātu etassa bhāsitassa attho’’ti.
It would be good if Venerable Sāriputta himself would elucidate the meaning of this statement.”
Thật tốt lành nếu chính Tôn giả Sāriputta giải thích ý nghĩa của lời dạy này.”
‘‘Kathañca, gahapati, āturakāyo ceva hoti, āturacitto ca?
“And how, householder, does one have an ailing body and an ailing mind?
“Này gia chủ, thế nào là thân bệnh tật và tâm cũng bệnh tật?
Idha, gahapati, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ.
Here, householder, an uninstructed ordinary person, who is not seeing the noble ones, unskilled in the Dhamma of the noble ones, not trained in the Dhamma of the noble ones, not seeing the true men, unskilled in the Dhamma of the true men, not trained in the Dhamma of the true men, regards form as self, or self as possessing form; or form as in self, or self as in form.
Này gia chủ, ở đây, một phàm phu không được nghe giáo pháp, không thấy các bậc Thánh, không thông hiểu Thánh pháp, không được huấn luyện trong Thánh pháp; không thấy các bậc chân nhân, không thông hiểu pháp của bậc chân nhân, không được huấn luyện trong pháp của bậc chân nhân, người ấy xem sắc là tự ngã, hoặc tự ngã có sắc; hoặc sắc ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong sắc.
‘Ahaṃ rūpaṃ, mama rūpa’nti pariyuṭṭhaṭṭhāyī hoti.
He dwells obsessed with the thought: ‘I am form, form is mine.’
Người ấy bị phiền não bao vây với ý nghĩ: ‘Sắc là của tôi, sắc là tự ngã của tôi.’
Tassa ‘ahaṃ rūpaṃ, mama rūpa’nti pariyuṭṭhaṭṭhāyino taṃ rūpaṃ vipariṇamati aññathā hoti.
As he dwells obsessed with the thought: ‘I am form, form is mine,’ that form changes and becomes otherwise.
Khi người ấy bị phiền não bao vây với ý nghĩ: ‘Sắc là của tôi, sắc là tự ngã của tôi,’ thì sắc ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa rūpavipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
With the change and alteration of form, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair arise in him.
Do sự biến đổi, trở thành khác của sắc ấy, người ấy khởi lên sầu, bi, khổ, ưu, não.
‘‘Vedanaṃ attato samanupassati, vedanāvantaṃ vā attānaṃ; attani vā vedanaṃ, vedanāya vā attānaṃ.
He regards feeling as self, or self as possessing feeling; or feeling as in self, or self as in feeling.
Người ấy xem thọ là tự ngã, hoặc tự ngã có thọ; hoặc thọ ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong thọ.
‘Ahaṃ vedanā, mama vedanā’ti pariyuṭṭhaṭṭhāyī hoti.
He dwells obsessed with the thought: ‘I am feeling, feeling is mine.’
Người ấy bị phiền não bao vây với ý nghĩ: ‘Thọ là của tôi, thọ là tự ngã của tôi.’
Tassa ‘ahaṃ vedanā, mama vedanā’ti pariyuṭṭhaṭṭhāyino, sā vedanā vipariṇamati aññathā hoti.
As he dwells obsessed with the thought: ‘I am feeling, feeling is mine,’ that feeling changes and becomes otherwise.
Khi người ấy bị phiền não bao vây với ý nghĩ: ‘Thọ là của tôi, thọ là tự ngã của tôi,’ thì thọ ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa vedanāvipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
With the change and alteration of feeling, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair arise in him.
Do sự biến đổi, trở thành khác của thọ ấy, người ấy khởi lên sầu, bi, khổ, ưu, não.
‘‘Saññaṃ attato samanupassati, saññāvantaṃ vā attānaṃ; attani vā saññaṃ, saññāya vā attānaṃ.
He regards perception as self, or self as possessing perception; or perception as in self, or self as in perception.
Người ấy xem tưởng là tự ngã, hoặc tự ngã có tưởng; hoặc tưởng ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong tưởng.
‘Ahaṃ saññā, mama saññā’ti pariyuṭṭhaṭṭhāyī hoti.
He dwells obsessed with the thought: ‘I am perception, perception is mine.’
Người ấy bị phiền não bao vây với ý nghĩ: ‘Tưởng là của tôi, tưởng là tự ngã của tôi.’
Tassa ‘ahaṃ saññā, mama saññā’ti pariyuṭṭhaṭṭhāyino, sā saññā vipariṇamati aññathā hoti.
As he dwells obsessed with the thought: ‘I am perception, perception is mine,’ that perception changes and becomes otherwise.
Khi người ấy bị phiền não bao vây với ý nghĩ: ‘Tưởng là của tôi, tưởng là tự ngã của tôi,’ thì tưởng ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa saññāvipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
With the change and alteration of perception, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair arise in him.
Do sự biến đổi, trở thành khác của tưởng ấy, người ấy khởi lên sầu, bi, khổ, ưu, não.
‘‘Saṅkhāre attato samanupassati, saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ; attani vā saṅkhāre, saṅkhāresu vā attānaṃ.
He regards volitional formations as self, or self as possessing volitional formations; or volitional formations as in self, or self as in volitional formations.
Người ấy xem các hành là tự ngã, hoặc tự ngã có các hành; hoặc các hành ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong các hành.
‘Ahaṃ saṅkhārā, mama saṅkhārā’ti pariyuṭṭhaṭṭhāyī hoti.
He dwells obsessed with the thought: ‘I am volitional formations, volitional formations are mine.’
Người ấy bị phiền não bao vây với ý nghĩ: ‘Các hành là của tôi, các hành là tự ngã của tôi.’
Tassa ‘ahaṃ saṅkhārā, mama saṅkhārā’ti pariyuṭṭhaṭṭhāyino, te saṅkhārā vipariṇamanti aññathā honti.
As he dwells obsessed with the thought: ‘I am volitional formations, volitional formations are mine,’ those volitional formations change and become otherwise.
Khi người ấy bị phiền não bao vây với ý nghĩ: ‘Các hành là của tôi, các hành là tự ngã của tôi,’ thì các hành ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa saṅkhāravipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
With the change and alteration of volitional formations, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair arise in him.
Do sự biến đổi, trở thành khác của các hành ấy, người ấy khởi lên sầu, bi, khổ, ưu, não.
‘‘Viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ.
He regards consciousness as self, or self as possessing consciousness; or consciousness as in self, or self as in consciousness.
Người ấy xem thức là tự ngã, hoặc tự ngã có thức; hoặc thức ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong thức.
‘Ahaṃ viññāṇaṃ, mama viññāṇa’nti pariyuṭṭhaṭṭhāyī hoti.
He dwells obsessed with the thought: ‘I am consciousness, consciousness is mine.’
Người ấy bị phiền não bao vây với ý nghĩ: ‘Thức là của tôi, thức là tự ngã của tôi.’
Tassa ‘ahaṃ viññāṇaṃ, mama viññāṇa’nti pariyuṭṭhaṭṭhāyino, taṃ viññāṇaṃ vipariṇamati aññathā hoti.
As he dwells obsessed with the thought: ‘I am consciousness, consciousness is mine,’ that consciousness changes and becomes otherwise.
Khi người ấy bị phiền não bao vây với ý nghĩ: ‘Thức là của tôi, thức là tự ngã của tôi,’ thì thức ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa viññāṇavipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
With the change and alteration of consciousness, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair arise in him.
Do sự biến đổi, trở thành khác của thức ấy, người ấy khởi lên sầu, bi, khổ, ưu, não.
Evaṃ kho, gahapati, āturakāyo ceva hoti āturacitto ca.
It is in this way, householder, that one is both afflicted in body and afflicted in mind.
Này gia chủ, như vậy là thân bệnh và tâm cũng bệnh.
‘‘Kathañca, gahapati, āturakāyo hi kho hoti no ca āturacitto?
And how, householder, is one afflicted in body, but not afflicted in mind?
“Này gia chủ, thế nào là thân bệnh nhưng tâm không bệnh?
Idha, gahapati, sutavā ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ vā attānaṃ; na attani vā rūpaṃ, na rūpasmiṃ vā attānaṃ.
Here, householder, a well-taught noble disciple, who sees the noble ones, is skilled in the noble Dhamma, well-trained in the noble Dhamma, who sees the good persons, is skilled in the Dhamma of the good persons, well-trained in the Dhamma of the good persons, does not regard rūpa as self, nor self as possessing rūpa; nor rūpa as in self, nor self as in rūpa.
Này gia chủ, ở đây, một đệ tử thánh đã nghe pháp, đã thấy các bậc Thánh, thông hiểu Pháp của các bậc Thánh, được huấn luyện tốt trong Pháp của các bậc Thánh; đã thấy các bậc Chân nhân, thông hiểu Pháp của các bậc Chân nhân, được huấn luyện tốt trong Pháp của các bậc Chân nhân, không quán sắc là tự ngã, cũng không quán tự ngã có sắc; không quán sắc ở trong tự ngã, cũng không quán tự ngã ở trong sắc.
‘Ahaṃ rūpaṃ, mama rūpa’nti na pariyuṭṭhaṭṭhāyī hoti.
He does not become obsessed with ‘I am rūpa, rūpa is mine’.
Người ấy không bị phiền não xâm chiếm bởi ý nghĩ ‘sắc là của tôi, sắc là tự ngã của tôi’.
Tassa ‘ahaṃ rūpaṃ, mama rūpa’nti apariyuṭṭhaṭṭhāyino, taṃ rūpaṃ vipariṇamati aññathā hoti.
For him, who is not obsessed with ‘I am rūpa, rūpa is mine’, that rūpa changes and becomes otherwise.
Khi người ấy không bị phiền não xâm chiếm bởi ý nghĩ ‘sắc là của tôi, sắc là tự ngã của tôi’, thì sắc ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa rūpavipariṇāmaññathābhāvā nuppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
From the changing and becoming otherwise of that rūpa, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair do not arise.
Do sự biến đổi và trở thành khác của sắc ấy, những sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng không khởi lên nơi người ấy.
‘‘Na vedanaṃ attato samanupassati, na vedanāvantaṃ vā attānaṃ; na attani vā vedanaṃ, na vedanāya vā attānaṃ.
He does not regard vedanā as self, nor self as possessing vedanā; nor vedanā as in self, nor self as in vedanā.
Người ấy không quán thọ là tự ngã, cũng không quán tự ngã có thọ; không quán thọ ở trong tự ngã, cũng không quán tự ngã ở trong thọ.
‘Ahaṃ vedanā, mama vedanā’ti na pariyuṭṭhaṭṭhāyī hoti.
He does not become obsessed with ‘I am vedanā, vedanā is mine’.
Người ấy không bị phiền não xâm chiếm bởi ý nghĩ ‘thọ là của tôi, thọ là tự ngã của tôi’.
Tassa ‘ahaṃ vedanā, mama vedanā’ti apariyuṭṭhaṭṭhāyino, sā vedanā vipariṇamati aññathā hoti.
For him, who is not obsessed with ‘I am vedanā, vedanā is mine’, that vedanā changes and becomes otherwise.
Khi người ấy không bị phiền não xâm chiếm bởi ý nghĩ ‘thọ là của tôi, thọ là tự ngã của tôi’, thì thọ ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa vedanāvipariṇāmaññathābhāvā nuppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
From the changing and becoming otherwise of that vedanā, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair do not arise.
Do sự biến đổi và trở thành khác của thọ ấy, những sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng không khởi lên nơi người ấy.
‘‘Na saññaṃ attato samanupassati, na saññāvantaṃ vā attānaṃ; na attani vā saññaṃ, na saññāya vā attānaṃ.
He does not regard saññā as self, nor self as possessing saññā; nor saññā as in self, nor self as in saññā.
Người ấy không quán tưởng là tự ngã, cũng không quán tự ngã có tưởng; không quán tưởng ở trong tự ngã, cũng không quán tự ngã ở trong tưởng.
‘Ahaṃ saññā, mama saññā’ti na pariyuṭṭhaṭṭhāyī hoti.
He does not become obsessed with ‘I am saññā, saññā is mine’.
Người ấy không bị phiền não xâm chiếm bởi ý nghĩ ‘tưởng là của tôi, tưởng là tự ngã của tôi’.
Tassa ‘ahaṃ saññā, mama saññā’ti apariyuṭṭhaṭṭhāyino, sā saññā vipariṇamati aññathā hoti.
For him, who is not obsessed with ‘I am saññā, saññā is mine’, that saññā changes and becomes otherwise.
Khi người ấy không bị phiền não xâm chiếm bởi ý nghĩ ‘tưởng là của tôi, tưởng là tự ngã của tôi’, thì tưởng ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa saññāvipariṇāmaññathābhāvā nuppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
From the changing and becoming otherwise of that saññā, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair do not arise.
Do sự biến đổi và trở thành khác của tưởng ấy, những sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng không khởi lên nơi người ấy.
He does not regard saṅkhārā as self, nor self as possessing saṅkhārā; nor saṅkhārā as in self, nor self as in saṅkhārā.
Người ấy không quán các hành là tự ngã, cũng không quán tự ngã có các hành; không quán các hành ở trong tự ngã, cũng không quán tự ngã ở trong các hành.
‘Ahaṃ saṅkhārā, mama saṅkhārā’ti na pariyuṭṭhaṭṭhāyī hoti.
He does not become obsessed with ‘I am saṅkhārā, saṅkhārā are mine’.
Người ấy không bị phiền não xâm chiếm bởi ý nghĩ ‘các hành là của tôi, các hành là tự ngã của tôi’.
Tassa ‘ahaṃ saṅkhārā, mama saṅkhārā’ti apariyuṭṭhaṭṭhāyino, te saṅkhārā vipariṇamanti aññathā honti.
For him, who is not obsessed with ‘I am saṅkhārā, saṅkhārā are mine’, those saṅkhārā change and become otherwise.
Khi người ấy không bị phiền não xâm chiếm bởi ý nghĩ ‘các hành là của tôi, các hành là tự ngã của tôi’, thì các hành ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa saṅkhāravipariṇāmaññathābhāvā nuppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
From the changing and becoming otherwise of those saṅkhārā, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair do not arise.
Do sự biến đổi và trở thành khác của các hành ấy, những sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng không khởi lên nơi người ấy.
‘‘Na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; na attani vā viññāṇaṃ, na viññāṇasmiṃ vā attānaṃ.
He does not regard viññāṇa as self, nor self as possessing viññāṇa; nor viññāṇa as in self, nor self as in viññāṇa.
Người ấy không quán thức là tự ngã, cũng không quán tự ngã có thức; không quán thức ở trong tự ngã, cũng không quán tự ngã ở trong thức.
‘Ahaṃ viññāṇaṃ, mama viññāṇa’nti na pariyuṭṭhaṭṭhāyī hoti.
He does not become obsessed with ‘I am viññāṇa, viññāṇa is mine’.
Người ấy không bị phiền não xâm chiếm bởi ý nghĩ ‘thức là của tôi, thức là tự ngã của tôi’.
Tassa ‘ahaṃ viññāṇaṃ, mama viññāṇa’nti apariyuṭṭhaṭṭhāyino, taṃ viññāṇaṃ vipariṇamati aññathā hoti.
For him, who is not obsessed with ‘I am viññāṇa, viññāṇa is mine’, that viññāṇa changes and becomes otherwise.
Khi người ấy không bị phiền não xâm chiếm bởi ý nghĩ ‘thức là của tôi, thức là tự ngã của tôi’, thì thức ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa viññāṇavipariṇāmaññathābhāvā nuppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
From the changing and becoming otherwise of that viññāṇa, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair do not arise.
Do sự biến đổi và trở thành khác của thức ấy, những sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng không khởi lên nơi người ấy.
Evaṃ kho, gahapati, āturakāyo hoti no ca āturacitto’’ti.
It is in this way, householder, that one is afflicted in body, but not afflicted in mind.”
Này gia chủ, như vậy là thân bệnh nhưng tâm không bệnh.”
2. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu* viharati devadahaṃ nāma sakyānaṃ nigamo.
Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling among the Sakyans, at a Sakyan town called Devadaha.
2. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Devadaha, một thị trấn của dân Sākyā.
Atha kho sambahulā pacchābhūmagamikā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then, a number of bhikkhus who were going to the western regions approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, they sat down to one side.
Rồi nhiều Tỳ khưu từ vùng đất phía Tây đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘icchāma mayaṃ, bhante, pacchābhūmaṃ janapadaṃ gantuṃ, pacchābhūme janapade nivāsaṃ kappetu’’nti.
Having sat down to one side, those bhikkhus said to the Blessed One: “Venerable sir, we wish to go to the western regions, to settle down and reside in the western regions.”
Ngồi xuống một bên, các Tỳ khưu ấy bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, chúng con muốn đi đến vùng đất phía Tây, muốn an cư tại vùng đất phía Tây.”
‘‘Apalokito pana vo, bhikkhave, sāriputto’’ti?
“Have you, bhikkhus, announced it to Sāriputta?”
“Này các Tỳ khưu, các con đã xin phép Sāriputta chưa?”
‘‘Na kho no, bhante, apalokito āyasmā sāriputto’’ti.
“No, Venerable sir, we have not announced it to Venerable Sāriputta.”
“Bạch Thế Tôn, chúng con chưa xin phép Tôn giả Sāriputta.”
‘‘Apaloketha, bhikkhave, sāriputtaṃ.
“Announce it, bhikkhus, to Sāriputta.
“Này các Tỳ khưu, các con hãy xin phép Sāriputta.
Sāriputto, bhikkhave, paṇḍito, bhikkhūnaṃ anuggāhako sabrahmacārīna’’nti.
Sāriputta, bhikkhus, is wise; he is a helper of bhikkhus, of fellow brahmacārīs.”
Này các Tỳ khưu, Sāriputta là bậc hiền trí, là người giúp đỡ các Tỳ khưu, các vị đồng Phạm hạnh.”
‘‘Evaṃ bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
“Yes, Venerable sir,” those bhikkhus replied to the Blessed One.
“Vâng, bạch Thế Tôn,” các Tỳ khưu ấy vâng lời Thế Tôn.
Tena kho pana samayena āyasmā sāriputto bhagavato avidūre aññatarasmiṃ eḷagalāgumbe nisinno hoti.
Now at that time, Venerable Sāriputta was seated not far from the Blessed One, in a certain eḷagalāgumba thicket.
Lúc bấy giờ, Tôn giả Sāriputta đang ngồi gần Thế Tôn, tại một bụi cây eḷagalā.
Atha kho te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodiṃsu.
Then, those bhikkhus, having rejoiced in and approved the Blessed One’s words, rose from their seats, paid homage to the Blessed One, circumambulated him clockwise, and approached Venerable Sāriputta; having approached, they exchanged greetings with Venerable Sāriputta.
Rồi các Tỳ khưu ấy hoan hỷ, tùy hỷ lời Thế Tôn dạy, đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đảnh lễ Thế Tôn, đi nhiễu hữu rồi đi đến chỗ Tôn giả Sāriputta; sau khi đến, họ chào hỏi Tôn giả Sāriputta.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ* vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Having concluded their courteous and amiable talk, they sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, họ ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘icchāma mayaṃ, āvuso sāriputta, pacchābhūmaṃ janapadaṃ gantuṃ, pacchābhūme janapade nivāsaṃ kappetuṃ.
Having sat down to one side, those bhikkhus said to Venerable Sāriputta: “Friend Sāriputta, we wish to go to the western regions, to settle down and reside in the western regions.
Ngồi xuống một bên, các Tỳ khưu ấy bạch Tôn giả Sāriputta rằng: “Thưa Hiền giả Sāriputta, chúng tôi muốn đi đến vùng đất phía Tây, muốn an cư tại vùng đất phía Tây.
Apalokito no satthā’’ti.
We have announced it to the Teacher.”
Chúng tôi đã xin phép Bậc Đạo Sư rồi.”
‘‘Santi hāvuso, nānāverajjagataṃ bhikkhuṃ pañhaṃ pucchitāro – khattiyapaṇḍitāpi brāhmaṇapaṇḍitāpi gahapatipaṇḍitāpi samaṇapaṇḍitāpi.
“Friends, there are those who will question a bhikkhu who has gone to various regions—wise khattiyas, wise brāhmaṇas, wise householders, wise ascetics.
“Thưa các Hiền giả, có những người sẽ hỏi các Tỳ khưu đi đến các quốc độ khác nhau—những nhà trí thức Sát đế lỵ, những nhà trí thức Bà la môn, những nhà trí thức gia chủ, những nhà trí thức Sa môn.
Paṇḍitā hāvuso, manussā vīmaṃsakā – ‘kiṃvādī panāyasmantānaṃ* satthā kimakkhāyīti, kacci vo āyasmantānaṃ dhammā sussutā suggahitā sumanasikatā sūpadhāritā suppaṭividdhā paññāya, yathā byākaramānā āyasmanto vuttavādino ceva bhagavato assatha, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkheyyātha, dhammassa cānudhammaṃ byākareyyātha, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo* gārayhaṃ ṭhānaṃ āgaccheyyā’’’ti?
Friends, human beings are discerning and will investigate: ‘What does your Teacher proclaim? What does he explain? Have you, venerable sirs, listened well, grasped well, attended well, pondered well, and penetrated well with wisdom the Dhamma, so that in explaining it, you would speak in accordance with what the Blessed One said, not misrepresent the Blessed One with what is untrue, explain the Dhamma in accordance with the Dhamma, and no co-Dhammic disputant would find cause for reproach?’”
Thưa các Hiền giả, những người trí thức là những người tra cứu—‘Đạo Sư của các Hiền giả thuyết giảng điều gì, tuyên bố điều gì? Liệu các Hiền giả có nghe Pháp, nắm giữ Pháp, quán niệm Pháp, thấu triệt Pháp bằng trí tuệ một cách tốt đẹp không, để khi các Hiền giả giải thích, các Hiền giả sẽ nói đúng lời của Thế Tôn, không vu khống Thế Tôn bằng điều không có thật, giải thích Pháp đúng với Pháp, và không có bất kỳ tranh luận nào đúng Pháp có thể bị chê trách không?’”
‘‘Dūratopi kho mayaṃ, āvuso, āgaccheyyāma āyasmato sāriputtassa santike etassa bhāsitassa atthamaññātuṃ.
“Friend, we would come from afar to Venerable Sāriputta to understand the meaning of this statement.
“Thưa Hiền giả, chúng tôi đã đi từ xa đến để tìm hiểu ý nghĩa của lời nói này từ Tôn giả Sāriputta.
Sādhu vatāyasmantaṃyeva sāriputtaṃ paṭibhātu etassa bhāsitassa attho’’ti.
It would be good if Venerable Sāriputta himself would explain the meaning of this statement.”
Thật tốt lành nếu chính Tôn giả Sāriputta có thể giải thích ý nghĩa của lời nói này.”
‘‘Tena hāvuso, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti.
“Then, friends, listen, attend carefully, I shall speak.”
“Vậy thì, thưa các Hiền giả, hãy lắng nghe, hãy chú ý kỹ; tôi sẽ nói.”
‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ.
“Yes, friend,” those bhikkhus replied to Venerable Sāriputta.
“Vâng, thưa Hiền giả,” các Tỳ khưu ấy vâng lời Tôn giả Sāriputta.
Āyasmā sāriputto etadavoca –
Venerable Sāriputta said this:
Tôn giả Sāriputta nói như sau:
‘‘Santi hāvuso, nānāverajjagataṃ bhikkhuṃ pañhaṃ pucchitāro – khattiyapaṇḍitāpi …pe… samaṇapaṇḍitāpi.
“Friends, there are those who will question a bhikkhu who has gone to various regions—wise khattiyas… wise ascetics.
“Thưa các Hiền giả, có những người sẽ hỏi các Tỳ khưu đi đến các quốc độ khác nhau—những nhà trí thức Sát đế lỵ… những nhà trí thức Sa môn.
Paṇḍitā hāvuso, manussā vīmaṃsakā – ‘kiṃvādī panāyasmantānaṃ satthā kimakkhāyī’ti?
Friends, human beings are discerning and will investigate: ‘What does your Teacher proclaim? What does he explain?’
Thưa các Hiền giả, những người trí thức là những người tra cứu—‘Đạo Sư của các Hiền giả thuyết giảng điều gì, tuyên bố điều gì?’
Evaṃ puṭṭhā tumhe, āvuso, evaṃ byākareyyātha – ‘chandarāgavinayakkhāyī kho no, āvuso, satthā’’’ti.
When questioned thus, friends, you should explain it thus: ‘Friends, our Teacher proclaims the removal of desire and lust.’”
Khi được hỏi như vậy, thưa các Hiền giả, các vị hãy trả lời như sau: ‘Thưa các Hiền giả, Đạo Sư của chúng tôi thuyết giảng về sự đoạn trừ lòng tham ái và dục vọng.’”
‘‘Evaṃ byākatepi kho, āvuso, assuyeva uttariṃ pañhaṃ pucchitāro – khattiyapaṇḍitāpi…pe… samaṇapaṇḍitāpi.
“When explained thus, friends, there might still be those who question further—wise khattiyas… wise ascetics.
“Thưa các Hiền giả, ngay cả khi được giải thích như vậy, vẫn sẽ có những người hỏi thêm—những nhà trí thức Sát đế lỵ… những nhà trí thức Sa môn.
Paṇḍitā hāvuso, manussā vīmaṃsakā – ‘kismiṃ panāyasmantānaṃ chandarāgavinayakkhāyī satthā’ti?
Friends, human beings are discerning and will investigate: ‘In what does your Teacher proclaim the removal of desire and lust?’”
Thưa các Hiền giả, những người trí thức là những người tra cứu—‘Đạo Sư của các Hiền giả thuyết giảng về sự đoạn trừ lòng tham ái và dục vọng trong điều gì?’”
Evaṃ puṭṭhā tumhe, āvuso, evaṃ byākareyyātha – ‘rūpe kho, āvuso, chandarāgavinayakkhāyī satthā, vedanāya… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe chandarāgavinayakkhāyī satthā’’’ti.
When thus asked, friends, you should explain thus: ‘Friends, the Teacher declares the removal of desire and lust for form, for feeling… for perception… for volitional formations… for consciousness.’
Này các bạn, khi được hỏi như vậy, các bạn hãy trả lời như thế này: ‘Này các bạn, Bậc Đạo Sư là người thuyết giảng về sự đoạn trừ dục ái và tham ái đối với sắc, đối với thọ… đối với tưởng… đối với các hành… đối với thức.’
‘‘Evaṃ byākatepi kho, āvuso, assuyeva uttariṃ pañhaṃ pucchitāro – khattiyapaṇḍitāpi…pe… samaṇapaṇḍitāpi.
“Even when thus explained, friends, there would still be others who ask further questions—wise nobles… and wise ascetics.
Này các bạn, ngay cả khi đã trả lời như vậy, vẫn sẽ có những người hỏi thêm những câu hỏi khác – những bậc trí giả dòng Sát-đế-lợi… (tương tự như trên)… những bậc trí giả dòng Sa-môn.
Paṇḍitā hāvuso, manussā vīmaṃsakā – ‘kiṃ panāyasmantānaṃ ādīnavaṃ disvā rūpe chandarāgavinayakkhāyī satthā, vedanāya… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe chandarāgavinayakkhāyī satthā’ti?
For, friends, people are wise, they are investigators: ‘What danger, venerable sirs, did the Teacher see in form that He declares the removal of desire and lust for it, and for feeling… for perception… for volitional formations… for consciousness?’
Này các bạn, con người là những bậc trí giả, họ là những người thẩm tra – ‘Bạch các Tôn giả, Bậc Đạo Sư đã thấy sự nguy hiểm nào mà Ngài thuyết giảng về sự đoạn trừ dục ái và tham ái đối với sắc, đối với thọ… đối với tưởng… đối với các hành… đối với thức?’
Evaṃ puṭṭhā tumhe, āvuso, evaṃ byākareyyātha – ‘rūpe kho, āvuso, avigatarāgassa* avigatachandassa avigatapemassa avigatapipāsassa avigatapariḷāhassa avigatataṇhassa tassa rūpassa vipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
When thus asked, friends, you should explain thus: ‘Friends, for one whose lust is not dispelled, whose desire is not dispelled, whose affection is not dispelled, whose thirst is not dispelled, whose fever is not dispelled, whose craving is not dispelled for that form, when that form changes and alters, sorrows, lamentations, pains, displeasures, and despair arise.
Này các bạn, khi được hỏi như vậy, các bạn hãy trả lời như thế này: ‘Này các bạn, đối với người chưa đoạn trừ tham ái, chưa đoạn trừ dục vọng, chưa đoạn trừ ái luyến, chưa đoạn trừ khát khao, chưa đoạn trừ phiền não thiêu đốt, chưa đoạn trừ ái dục đối với sắc, thì do sự biến đổi, sự khác biệt của sắc ấy mà sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng khởi lên.
Vedanāya… saññāya… saṅkhāresu avigatarāgassa…pe… avigatataṇhassa tesaṃ saṅkhārānaṃ vipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
For one whose lust is not dispelled for feeling… for perception… for volitional formations… whose craving is not dispelled for those volitional formations, when those volitional formations change and alter, sorrows, lamentations, pains, displeasures, and despair arise.
Đối với thọ… đối với tưởng… đối với các hành, đối với người chưa đoạn trừ tham ái… (tương tự như trên)… chưa đoạn trừ ái dục, thì do sự biến đổi, sự khác biệt của các hành ấy mà sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng khởi lên.
Viññāṇe avigatarāgassa avigatachandassa avigatapemassa avigatapipāsassa avigatapariḷāhassa avigatataṇhassa tassa viññāṇassa vipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
For one whose lust is not dispelled, whose desire is not dispelled, whose affection is not dispelled, whose thirst is not dispelled, whose fever is not dispelled, whose craving is not dispelled for consciousness, when that consciousness changes and alters, sorrows, lamentations, pains, displeasures, and despair arise.
Đối với thức, đối với người chưa đoạn trừ tham ái, chưa đoạn trừ dục vọng, chưa đoạn trừ ái luyến, chưa đoạn trừ khát khao, chưa đoạn trừ phiền não thiêu đốt, chưa đoạn trừ ái dục, thì do sự biến đổi, sự khác biệt của thức ấy mà sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng khởi lên.
Idaṃ kho no, āvuso, ādīnavaṃ disvā rūpe chandarāgavinayakkhāyī satthā, vedanāya… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe chandarāgavinayakkhāyī satthā’’’ti.
Friends, it is seeing this danger that our Teacher declares the removal of desire and lust for form, for feeling… for perception… for volitional formations… for consciousness.’
Này các bạn, đã thấy sự nguy hiểm này mà Bậc Đạo Sư thuyết giảng về sự đoạn trừ dục ái và tham ái đối với sắc, đối với thọ… đối với tưởng… đối với các hành… đối với thức.’
‘‘Evaṃ byākatepi kho, āvuso, assuyeva uttariṃ pañhaṃ pucchitāro – khattiyapaṇḍitāpi brāhmaṇapaṇḍitāpi gahapatipaṇḍitāpi samaṇapaṇḍitāpi.
“Even when thus explained, friends, there would still be others who ask further questions—wise nobles, wise brahmins, wise householders, wise ascetics.
Này các bạn, ngay cả khi đã trả lời như vậy, vẫn sẽ có những người hỏi thêm những câu hỏi khác – những bậc trí giả dòng Sát-đế-lợi, những bậc trí giả Bà-la-môn, những bậc trí giả gia chủ, những bậc trí giả Sa-môn.
Paṇḍitā hāvuso, manussā vīmaṃsakā – ‘kiṃ panāyasmantānaṃ ānisaṃsaṃ disvā rūpe chandarāgavinayakkhāyī satthā, vedanāya… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe chandarāgavinayakkhāyī satthā’ti?
For, friends, people are wise, they are investigators: ‘What benefit, venerable sirs, did the Teacher see in form that He declares the removal of desire and lust for it, and for feeling… for perception… for volitional formations… for consciousness?’
Này các bạn, con người là những bậc trí giả, họ là những người thẩm tra – ‘Bạch các Tôn giả, Bậc Đạo Sư đã thấy lợi ích nào mà Ngài thuyết giảng về sự đoạn trừ dục ái và tham ái đối với sắc, đối với thọ… đối với tưởng… đối với các hành… đối với thức?’
Evaṃ puṭṭhā tumhe, āvuso, evaṃ byākareyyātha – ‘rūpe kho, āvuso, vigatarāgassa vigatachandassa vigatapemassa vigatapipāsassa vigatapariḷāhassa vigatataṇhassa tassa rūpassa vipariṇāmaññathābhāvā nuppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
When thus asked, friends, you should explain thus: ‘Friends, for one whose lust is dispelled, whose desire is dispelled, whose affection is dispelled, whose thirst is dispelled, whose fever is dispelled, whose craving is dispelled for that form, when that form changes and alters, sorrows, lamentations, pains, displeasures, and despair do not arise.
Này các bạn, khi được hỏi như vậy, các bạn hãy trả lời như thế này: ‘Này các bạn, đối với người đã đoạn trừ tham ái, đã đoạn trừ dục vọng, đã đoạn trừ ái luyến, đã đoạn trừ khát khao, đã đoạn trừ phiền não thiêu đốt, đã đoạn trừ ái dục đối với sắc, thì do sự biến đổi, sự khác biệt của sắc ấy mà sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng không khởi lên.
Vedanāya… saññāya… saṅkhāresu vigatarāgassa vigatachandassa vigatapemassa vigatapipāsassa vigatapariḷāhassa vigatataṇhassa tesaṃ saṅkhārānaṃ vipariṇāmaññathābhāvā nuppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
For one whose lust is dispelled for feeling… for perception… for volitional formations, whose craving is dispelled for those volitional formations, when those volitional formations change and alter, sorrows, lamentations, pains, displeasures, and despair do not arise.
Đối với thọ… đối với tưởng… đối với các hành, đối với người đã đoạn trừ tham ái, đã đoạn trừ dục vọng, đã đoạn trừ ái luyến, đã đoạn trừ khát khao, đã đoạn trừ phiền não thiêu đốt, đã đoạn trừ ái dục, thì do sự biến đổi, sự khác biệt của các hành ấy mà sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng không khởi lên.
Viññāṇe vigatarāgassa vigatachandassa vigatapemassa vigatapipāsassa vigatapariḷāhassa vigatataṇhassa tassa viññāṇassa vipariṇāmaññathābhāvā nuppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
For one whose lust is dispelled, whose desire is dispelled, whose affection is dispelled, whose thirst is dispelled, whose fever is dispelled, whose craving is dispelled for consciousness, when that consciousness changes and alters, sorrows, lamentations, pains, displeasures, and despair do not arise.
Đối với thức, đối với người đã đoạn trừ tham ái, đã đoạn trừ dục vọng, đã đoạn trừ ái luyến, đã đoạn trừ khát khao, đã đoạn trừ phiền não thiêu đốt, đã đoạn trừ ái dục, thì do sự biến đổi, sự khác biệt của thức ấy mà sầu bi, khổ ưu, tuyệt vọng không khởi lên.
Idaṃ kho no, āvuso, ānisaṃsaṃ disvā rūpe chandarāgavinayakkhāyī satthā, vedanāya… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe chandarāgavinayakkhāyī satthā’’’ti.
Friends, it is seeing this benefit that our Teacher declares the removal of desire and lust for form, for feeling… for perception… for volitional formations… for consciousness.’
Này các bạn, đã thấy lợi ích này mà Bậc Đạo Sư thuyết giảng về sự đoạn trừ dục ái và tham ái đối với sắc, đối với thọ… đối với tưởng… đối với các hành… đối với thức.’
‘‘Akusale cāvuso, dhamme upasampajja viharato diṭṭhe ceva dhamme sukho vihāro abhavissa avighāto anupāyāso apariḷāho, kāyassa ca bhedā paraṃ maraṇā sugati pāṭikaṅkhā, nayidaṃ bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ vaṇṇeyya.
“Friends, if for one who lives having entered upon unwholesome states, there were to be a pleasant abiding in this very life, without vexation, without distress, without fever, and after the breakup of the body, after death, a good destination could be expected, then the Blessed One would not commend the abandonment of unwholesome states.
Này các bạn, nếu một người sống an trú trong các pháp bất thiện mà có sự an lạc, không phiền não, không khổ lụy, không thiêu đốt trong hiện tại, và sau khi thân hoại mạng chung được tái sinh vào cõi thiện, thì Đức Thế Tôn sẽ không ca ngợi sự đoạn trừ các pháp bất thiện.
Yasmā ca kho, āvuso, akusale dhamme upasampajja viharato diṭṭhe ceva dhamme dukkho vihāro savighāto saupāyāso sapariḷāho, kāyassa ca bhedā paraṃ maraṇā duggati pāṭikaṅkhā, tasmā bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ vaṇṇeti.
But because, friends, for one who lives having entered upon unwholesome states, there is a painful abiding in this very life, with vexation, with distress, with fever, and after the breakup of the body, after death, a bad destination can be expected, therefore the Blessed One commends the abandonment of unwholesome states.
Nhưng này các bạn, vì một người sống an trú trong các pháp bất thiện mà có sự khổ đau, có phiền não, có khổ lụy, có thiêu đốt trong hiện tại, và sau khi thân hoại mạng chung được tái sinh vào cõi ác, nên Đức Thế Tôn mới ca ngợi sự đoạn trừ các pháp bất thiện.
‘‘Kusale cāvuso, dhamme upasampajja viharato diṭṭhe ceva dhamme dukkho vihāro abhavissa savighāto saupāyāso sapariḷāho, kāyassa ca bhedā paraṃ maraṇā duggati pāṭikaṅkhā, nayidaṃ bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ vaṇṇeyya.
“Friends, if for one who lives having entered upon wholesome states, there were to be a painful abiding in this very life, with vexation, with distress, with fever, and after the breakup of the body, after death, a bad destination could be expected, then the Blessed One would not commend the entering upon wholesome states.
Này các bạn, nếu một người sống an trú trong các pháp thiện mà có sự khổ đau, có phiền não, có khổ lụy, có thiêu đốt trong hiện tại, và sau khi thân hoại mạng chung được tái sinh vào cõi ác, thì Đức Thế Tôn sẽ không ca ngợi sự an trú trong các pháp thiện.
Yasmā ca kho, āvuso, kusale dhamme upasampajja viharato diṭṭhe ceva dhamme sukho vihāro avighāto anupāyāso apariḷāho, kāyassa ca bhedā paraṃ maraṇā sugati pāṭikaṅkhā, tasmā bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ vaṇṇetī’’ti.
But because, friends, for one who lives having entered upon wholesome states, there is a pleasant abiding in this very life, without vexation, without distress, without fever, and after the breakup of the body, after death, a good destination can be expected, therefore the Blessed One commends the entering upon wholesome states.”
Nhưng này các bạn, vì một người sống an trú trong các pháp thiện mà có sự an lạc, không phiền não, không khổ lụy, không thiêu đốt trong hiện tại, và sau khi thân hoại mạng chung được tái sinh vào cõi thiện, nên Đức Thế Tôn mới ca ngợi sự an trú trong các pháp thiện.”
‘‘Rūpadhātu kho, gahapati, viññāṇassa oko.
“Householder, the rūpa-dhātu is the home of consciousness.
“Này gia chủ, sắc giới là nơi nương tựa của thức.
Rūpadhāturāgavinibandhañca* pana viññāṇaṃ ‘okasārī’ti vuccati.
And consciousness bound by lust for the rūpa-dhātu is called ‘one who frequents a home’.
Thức bị ràng buộc bởi tham ái đối với sắc giới được gọi là ‘nương tựa vào nơi nương tựa’ (okasārī).
Vedanādhātu kho, gahapati, viññāṇassa oko.
Householder, the vedanā-dhātu is the home of consciousness.
Này gia chủ, thọ giới là nơi nương tựa của thức.
Vedanādhāturāgavinibandhañca pana viññāṇaṃ ‘okasārī’ti vuccati.
And consciousness bound by lust for the vedanā-dhātu is called ‘one who frequents a home’.
Thức bị ràng buộc bởi tham ái đối với thọ giới được gọi là ‘nương tựa vào nơi nương tựa’.
Saññādhātu kho, gahapati, viññāṇassa oko.
Householder, the saññā-dhātu is the home of consciousness.
Này gia chủ, tưởng giới là nơi nương tựa của thức.
Saññādhāturāgavinibandhañca pana viññāṇaṃ ‘okasārī’ti vuccati.
And consciousness bound by lust for the saññā-dhātu is called ‘one who frequents a home’.
Thức bị ràng buộc bởi tham ái đối với tưởng giới được gọi là ‘nương tựa vào nơi nương tựa’.
Saṅkhāradhātu kho, gahapati, viññāṇassa oko.
Householder, the saṅkhāra-dhātu is the home of consciousness.
Này gia chủ, hành giới là nơi nương tựa của thức.
Saṅkhāradhāturāgavinibandhañca pana viññāṇaṃ ‘okasārī’ti vuccati.
And consciousness bound by lust for the saṅkhāra-dhātu is called ‘one who frequents a home’.
Thức bị ràng buộc bởi tham ái đối với hành giới được gọi là ‘nương tựa vào nơi nương tựa’.
Evaṃ kho, gahapati, okasārī hoti.
Thus, householder, one is ‘one who frequents a home’.
Này gia chủ, như vậy là ‘nương tựa vào nơi nương tựa’.
‘‘Kathañca, gahapati, anokasārī hoti?
“And how, householder, is one ‘one who does not frequent a home’?
Này gia chủ, làm sao là ‘không nương tựa vào nơi nương tựa’ (anokasārī)?
Rūpadhātuyā kho, gahapati, yo chando yo rāgo yā nandī* yā taṇhā ye upayupādānā* cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā te tathāgatassa pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā* āyatiṃ anuppādadhammā.
Householder, whatever desire, whatever lust, whatever delight, whatever craving, whatever attachments, mental determinations, adherence, and underlying tendencies there are regarding the rūpa-dhātu, they have been abandoned by the Tathāgata, cut off at the root, made like a palm stump, brought to non-existence, not liable to future arising.
Này gia chủ, bất cứ dục vọng, tham ái, hỷ lạc, khát ái, những sự chấp thủ, sự an trú và tiềm ẩn của tâm đối với sắc giới, tất cả những điều đó đã được Như Lai đoạn trừ, nhổ tận gốc, làm cho như gốc cây thốt nốt bị chặt, không còn khả năng tái sinh, không còn khả năng khởi lên trong tương lai.
Tasmā tathāgato ‘anokasārī’ti vuccati.
Therefore, the Tathāgata is called 'anokasārī' (one who does not resort to a dwelling).
Do đó, Như Lai được gọi là ‘người không nương tựa chốn nương thân’ (anokasārī).
Vedanādhātuyā kho, gahapati… saññādhātuyā kho, gahapati… saṅkhāradhātuyā kho, gahapati… viññāṇadhātuyā kho, gahapati, yo chando yo rāgo yā nandī yā taṇhā ye upayupādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā te tathāgatassa pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā.
Householder, regarding the element of feeling... Householder, regarding the element of perception... Householder, regarding the element of formations... Householder, regarding the element of consciousness, whatever desire, whatever lust, whatever delight, whatever craving, whatever attachments and clinging, whatever mental determinations, inclinations, and underlying tendencies there are, these have been abandoned by the Tathāgata, cut off at the root, made like a palm tree stump, brought to non-existence, not liable to arise again in the future.
Này gia chủ, đối với yếu tố thọ (vedanādhātu)… này gia chủ, đối với yếu tố tưởng (saññādhātu)… này gia chủ, đối với yếu tố hành (saṅkhāradhātu)… này gia chủ, đối với yếu tố thức (viññāṇadhātu), những dục vọng, tham ái, hoan hỷ, khát khao, những sự chấp thủ, bám víu, sự an trú, sự bám chặt và những tùy miên của tâm, tất cả những điều đó đã được Như Lai đoạn trừ, nhổ tận gốc rễ, làm cho như thân cây thốt nốt bị chặt đứt, không còn khả năng tái sinh, không thể phát sinh trong tương lai.
Tasmā tathāgato ‘anokasārī’ti vuccati.
Therefore, the Tathāgata is called 'anokasārī' (one who does not resort to a dwelling).
Do đó, Như Lai được gọi là ‘người không nương tựa chốn nương thân’ (anokasārī).
Evaṃ kho, gahapati, anokasārī hoti.
It is in this way, householder, that one is anokasārī.
Này gia chủ, như vậy là ‘người không nương tựa chốn nương thân’.
‘‘Kathañca, gahapati, niketasārī hoti?
“And how, householder, is one niketasārī (one who resorts to a dwelling)?
“Này gia chủ, thế nào là ‘người nương tựa chốn nương thân’ (niketasārī)?
Rūpanimittaniketavisāravinibandhā kho, gahapati, ‘niketasārī’ti vuccati.
Householder, being bound by diffusion and entanglement with the 'dwelling' of the sign of form, one is called 'niketasārī'.
Này gia chủ, sự bám víu vào các dấu hiệu của sắc (rūpanimitta), sự nương tựa và sự ràng buộc, đó được gọi là ‘người nương tựa chốn nương thân’.
Saddanimitta…pe… gandhanimitta… rasanimitta… phoṭṭhabbanimitta… dhammanimittaniketavisāravinibandhā kho, gahapati, ‘niketasārī’ti vuccati.
Regarding the sign of sound...pe... the sign of smell... the sign of taste... the sign of touch... Householder, being bound by diffusion and entanglement with the 'dwelling' of the sign of mental phenomena, one is called 'niketasārī'.
Dấu hiệu của tiếng (saddanimitta)… này gia chủ, dấu hiệu của mùi (gandhanimitta)… dấu hiệu của vị (rasanimitta)… dấu hiệu của xúc chạm (phoṭṭhabbanimitta)… dấu hiệu của pháp (dhammanimitta), sự nương tựa và sự ràng buộc, đó được gọi là ‘người nương tựa chốn nương thân’.
Evaṃ kho, gahapati, niketasārī hoti.
It is in this way, householder, that one is niketasārī.
Này gia chủ, như vậy là ‘người nương tựa chốn nương thân’.
‘‘Kathañca, gahapati, aniketasārī hoti?
“And how, householder, is one aniketasārī (one who does not resort to a dwelling)?
“Này gia chủ, thế nào là ‘người không nương tựa chốn nương thân’ (aniketasārī)?
Rūpanimittaniketavisāravinibandhā kho, gahapati, tathāgatassa pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā.
Householder, the Tathāgata's diffusion and entanglement with the 'dwelling' of the sign of form have been abandoned, cut off at the root, made like a palm tree stump, brought to non-existence, not liable to arise again in the future.
Này gia chủ, đối với Như Lai, sự bám víu vào các dấu hiệu của sắc (rūpanimitta), sự nương tựa và sự ràng buộc, tất cả những điều đó đã được đoạn trừ, nhổ tận gốc rễ, làm cho như thân cây thốt nốt bị chặt đứt, không còn khả năng tái sinh, không thể phát sinh trong tương lai.
Tasmā tathāgato ‘aniketasārī’ti vuccati.
Therefore, the Tathāgata is called 'aniketasārī'.
Do đó, Như Lai được gọi là ‘người không nương tựa chốn nương thân’.
Saddanimitta… gandhanimitta… rasanimitta… phoṭṭhabbanimitta… dhammanimittaniketavisāravinibandhā kho, gahapati, tathāgatassa pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā.
Regarding the sign of sound... the sign of smell... the sign of taste... the sign of touch... Householder, the Tathāgata's diffusion and entanglement with the 'dwelling' of the sign of mental phenomena have been abandoned, cut off at the root, made like a palm tree stump, brought to non-existence, not liable to arise again in the future.
Dấu hiệu của tiếng (saddanimitta)… dấu hiệu của mùi (gandhanimitta)… dấu hiệu của vị (rasanimitta)… dấu hiệu của xúc chạm (phoṭṭhabbanimitta)… dấu hiệu của pháp (dhammanimitta), sự nương tựa và sự ràng buộc, tất cả những điều đó đã được Như Lai đoạn trừ, nhổ tận gốc rễ, làm cho như thân cây thốt nốt bị chặt đứt, không còn khả năng tái sinh, không thể phát sinh trong tương lai.
Tasmā tathāgato ‘aniketasārī’ti vuccati.
Therefore, the Tathāgata is called 'aniketasārī'.
Do đó, Như Lai được gọi là ‘người không nương tựa chốn nương thân’.
Evaṃ kho, gahapati, aniketasārī hoti.
It is in this way, householder, that one is aniketasārī.
Này gia chủ, như vậy là ‘người không nương tựa chốn nương thân’.
‘‘Kathañca, gahapati, gāme santhavajāto* hoti?
“And how, householder, does one have familiarity in the village?
“Này gia chủ, thế nào là ‘người kết giao trong làng’?
Idha, gahapati, ekacco gihīhi* saṃsaṭṭho viharati sahanandī sahasokī, sukhitesu sukhito, dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraṇīyesu attanā tesu yogaṃ āpajjati.
Here, householder, a certain individual dwells associated with laypeople, rejoicing with them, sorrowing with them; happy when they are happy, unhappy when they are unhappy; engaging himself in their affairs when duties arise.
Này gia chủ, ở đây, một số người sống chung đụng với các gia chủ, cùng vui cùng buồn, vui khi họ vui, buồn khi họ buồn, và tự mình tham gia vào các công việc khi chúng phát sinh.
Evaṃ kho, gahapati, gāme santhavajāto hoti.
It is in this way, householder, that one has familiarity in the village.
Này gia chủ, như vậy là ‘người kết giao trong làng’.
‘‘Kathañca, gahapati, gāme na santhavajāto hoti?
“And how, householder, does one not have familiarity in the village?
“Này gia chủ, thế nào là ‘người không kết giao trong làng’?
Idha, gahapati, bhikkhu gihīhi* asaṃsaṭṭho viharati na sahanandī na sahasokī na sukhitesu sukhito na dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraṇīyesu na attanā tesu yogaṃ āpajjati.
Here, householder, a bhikkhu dwells unassociated with laypeople; he does not rejoice with them nor sorrow with them; he is not happy when they are happy, nor unhappy when they are unhappy; he does not engage himself in their affairs when duties arise.
Này gia chủ, ở đây, một Tỳ-kheo sống không chung đụng với các gia chủ, không cùng vui cùng buồn, không vui khi họ vui, không buồn khi họ buồn, và không tự mình tham gia vào các công việc khi chúng phát sinh.
Evaṃ kho, gahapati, gāme na santhavajāto hoti.
It is in this way, householder, that one does not have familiarity in the village.
Này gia chủ, như vậy là ‘người không kết giao trong làng’.
‘‘Kathañca, gahapati, kāmehi aritto hoti?
“And how, householder, is one not empty of sensual pleasures?
“Này gia chủ, thế nào là ‘người chưa thoát khỏi các dục’?
Idha, gahapati, ekacco kāmesu avigatarāgo hoti avigatachando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho.
Here, householder, a certain individual has not abandoned lust for sensual pleasures, has not abandoned desire, has not abandoned affection, has not abandoned thirst, has not abandoned burning passion, has not abandoned craving.
Này gia chủ, ở đây, một số người chưa thoát khỏi tham ái đối với các dục, chưa thoát khỏi dục vọng, chưa thoát khỏi sự yêu thích, chưa thoát khỏi cơn khát, chưa thoát khỏi sự thiêu đốt, chưa thoát khỏi ái dục.
Evaṃ kho, gahapati, kāmehi aritto hoti.
It is in this way, householder, that one is not empty of sensual pleasures.
Này gia chủ, như vậy là ‘người chưa thoát khỏi các dục’.
‘‘Kathañca, gahapati, kāmehi ritto hoti?
“And how, householder, is one empty of sensual pleasures?
“Này gia chủ, thế nào là ‘người đã thoát khỏi các dục’?
Idha, gahapati, ekacco kāmesu vigatarāgo hoti vigatachando vigatapemo vigatapipāso vigatapariḷāho vigatataṇho.
Here, householder, a certain individual has abandoned lust for sensual pleasures, has abandoned desire, has abandoned affection, has abandoned thirst, has abandoned burning passion, has abandoned craving.
Này gia chủ, ở đây, một số người đã thoát khỏi tham ái đối với các dục, đã thoát khỏi dục vọng, đã thoát khỏi sự yêu thích, đã thoát khỏi cơn khát, đã thoát khỏi sự thiêu đốt, đã thoát khỏi ái dục.
Evaṃ kho, gahapati, kāmehi ritto hoti.
It is in this way, householder, that one is empty of sensual pleasures.
Này gia chủ, như vậy là ‘người đã thoát khỏi các dục’.
‘‘Kathañca, gahapati, purakkharāno hoti?
“And how, householder, does one strive for the future?
“Này gia chủ, thế nào là ‘người hướng về tương lai’?
Idha, gahapati, ekaccassa evaṃ hoti – ‘evaṃrūpo siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃvedano siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃsañño siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃsaṅkhāro siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃviññāṇo siyaṃ anāgatamaddhāna’nti.
Here, householder, a certain individual thinks thus: ‘May I be of such form in the future; may I be of such feeling in the future; may I be of such perception in the future; may I be of such formations in the future; may I be of such consciousness in the future.’
Này gia chủ, ở đây, một số người nghĩ rằng: ‘Mong rằng trong tương lai tôi sẽ có hình sắc như thế này, mong rằng trong tương lai tôi sẽ có cảm thọ như thế này, mong rằng trong tương lai tôi sẽ có tưởng như thế này, mong rằng trong tương lai tôi sẽ có hành như thế này, mong rằng trong tương lai tôi sẽ có thức như thế này’.
Evaṃ kho, gahapati, purakkharāno hoti.
It is in this way, householder, that one strives for the future.
Này gia chủ, như vậy là ‘người hướng về tương lai’.
‘‘Kathañca, gahapati, apurakkharāno hoti?
“And how, householder, does one not strive for the future?
“Này gia chủ, thế nào là ‘người không hướng về tương lai’?
Idha, gahapati, ekaccassa na evaṃ hoti – ‘evaṃrūpo siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃvedano siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃsañño siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃsaṅkhāro siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃviññāṇo siyaṃ anāgatamaddhāna’nti.
Here, householder, a certain individual does not think thus: ‘May I be of such form in the future; may I be of such feeling in the future; may I be of such perception in the future; may I be of such formations in the future; may I be of such consciousness in the future.’
Này gia chủ, ở đây, một số người không nghĩ rằng: ‘Mong rằng trong tương lai tôi sẽ có hình sắc như thế này, mong rằng trong tương lai tôi sẽ có cảm thọ như thế này, mong rằng trong tương lai tôi sẽ có tưởng như thế này, mong rằng trong tương lai tôi sẽ có hành như thế này, mong rằng trong tương lai tôi sẽ có thức như thế này’.
Evaṃ kho, gahapati, apurakkharāno hoti.
It is in this way, householder, that one does not strive for the future.
Này gia chủ, như vậy là ‘người không hướng về tương lai’.
‘‘Kathañca, gahapati, kathaṃ viggayha janena kattā hoti?
“And how, householder, does one engage in disputatious talk with people?
“Này gia chủ, thế nào là ‘người tranh cãi với mọi người’?
Idha, gahapati, ekacco evarūpiṃ kathaṃ kattā hoti – ‘na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi; ahaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāmi.
Here, householder, a certain individual engages in such talk: ‘You don't understand this Dhamma and Discipline; I understand this Dhamma and Discipline.
Này gia chủ, ở đây, một số người nói những lời như thế này: ‘Ngươi không hiểu Pháp và Luật này; ta hiểu Pháp và Luật này.
Kiṃ tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānissasi?
How could you understand this Dhamma and Discipline?
Làm sao ngươi có thể hiểu Pháp và Luật này?
Micchāpaṭipanno tvamasi; ahamasmi sammāpaṭipanno.
You are practicing wrongly; I am practicing rightly.
Ngươi đã hành sai; ta đã hành đúng.
Pure vacanīyaṃ pacchā avaca; pacchā vacanīyaṃ pure avaca.
You said what should be said last, first; you said what should be said first, last.
Ngươi đã nói điều đáng nói sau cùng trước, và nói điều đáng nói trước sau cùng.
Sahitaṃ me, asahitaṃ te.
What I said is coherent, what you said is not coherent.
Lời ta có ý nghĩa, lời ngươi không có ý nghĩa.
Adhiciṇṇaṃ te viparāvattaṃ.
Your accustomed argument has been overturned.
Điều ngươi đã quen thuộc đã bị đảo lộn.
Āropito te vādo; cara vādappamokkhāya.
Your point has been refuted; go and seek release from your argument.
Luận điểm của ngươi đã bị bác bỏ; hãy tìm cách giải thoát luận điểm của ngươi đi.
Niggahitosi; nibbeṭhehi vā sace pahosī’ti.
You are defeated; if you can, disentangle yourself!’
Ngươi đã bị đánh bại; hãy giải thích nếu ngươi có thể’.
Evaṃ kho, gahapati, kathaṃ viggayha janena kattā hoti.
It is in this way, householder, that one engages in disputatious talk with people.
Này gia chủ, như vậy là ‘người tranh cãi với mọi người’.
4. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ āyasmā mahākaccāno avantīsu viharati kuraraghare papāte pabbate.
Thus have I heard: On one occasion, Venerable Mahākaccāna was dwelling in the Avanti country, in Kuraraghara, on Precipice Mountain.
4. Tôi nghe như vầy: Một thời, Tôn giả Mahākaccāna cư trú ở xứ Avanti, tại núi Papāta, trong làng Kuraraghara.
Atha kho hāliddikāni gahapati yenāyasmā mahākaccāno…pe… ekamantaṃ nisinno kho hāliddikāni gahapati āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavoca – ‘‘vuttamidaṃ, bhante, bhagavatā sakkapañhe – ‘ye te samaṇabrāhmaṇā taṇhāsaṅkhayavimuttā, te accantaniṭṭhā accantayogakkhemino accantabrahmacārino accantapariyosānā seṭṭhā devamanussāna’’’nti.
Then Hāliddikāni the householder approached Venerable Mahākaccāna...pe... Hāliddikāni the householder, seated to one side, said to Venerable Mahākaccāna: “Bhante, the Blessed One said in the Sakkapañha: ‘Those ascetics and brahmins who are liberated by the destruction of craving, they are utterly finished, utterly secure from bondage, utterly pure in conduct, utterly complete, foremost among devas and humans.’”
Rồi gia chủ Hāliddikāni đi đến chỗ Tôn giả Mahākaccāna… ngồi xuống một bên, gia chủ Hāliddikāni bạch Tôn giả Mahākaccāna rằng: “Bạch Tôn giả, Đức Thế Tôn đã dạy trong kinh Sakkapañha rằng: ‘Những Sa-môn, Bà-la-môn nào đã giải thoát do diệt tận ái dục, họ là những người đạt đến cứu cánh, đạt đến sự an ổn tối thượng khỏi các trói buộc (yogakkhema) tối thượng, đạt đến Phạm hạnh tối thượng, đạt đến mục đích tối thượng, là bậc tối thượng giữa chư thiên và loài người’.”
‘‘Rūpadhātuyā kho, gahapati, yo chando yo rāgo yā nandī yā taṇhā ye upayupādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā, tesaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā cittaṃ suvimuttanti vuccati.
“Householder, whatever desire, whatever lust, whatever delight, whatever craving, whatever attachments and clinging, whatever mental determinations, inclinations, and underlying tendencies there are in the rūpadhātu (element of form)—with their destruction, dispassion, cessation, relinquishment, and letting go, the mind is said to be well-liberated.
“Này gia chủ, đối với yếu tố sắc (rūpadhātu), những dục vọng, tham ái, hoan hỷ, khát khao, những sự chấp thủ, bám víu, sự an trú, sự bám chặt và những tùy miên của tâm, do sự đoạn diệt, ly tham, chấm dứt, từ bỏ, xả bỏ những điều đó, tâm được gọi là hoàn toàn giải thoát (suvimutta).”
‘‘Vedanādhātuyā kho, gahapati… saññādhātuyā kho, gahapati… saṅkhāradhātuyā kho, gahapati… viññāṇadhātuyā kho, gahapati, yo chando yo rāgo yā nandī yā taṇhā ye upayupādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā, tesaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā cittaṃ suvimuttanti vuccati.
“Householder, regarding the vedanādhātu (element of feeling)... Householder, regarding the saññādhātu (element of perception)... Householder, regarding the saṅkhāradhātu (element of formations)... Householder, regarding the viññāṇadhātu (element of consciousness), whatever desire, whatever lust, whatever delight, whatever craving, whatever attachments and clinging, whatever mental determinations, inclinations, and underlying tendencies there are—with their destruction, dispassion, cessation, relinquishment, and letting go, the mind is said to be well-liberated.”
“Này gia chủ, đối với yếu tố thọ (vedanādhātu)… này gia chủ, đối với yếu tố tưởng (saññādhātu)… này gia chủ, đối với yếu tố hành (saṅkhāradhātu)… này gia chủ, đối với yếu tố thức (viññāṇadhātu), những dục vọng, tham ái, hoan hỷ, khát khao, những sự chấp thủ, bám víu, sự an trú, sự bám chặt và những tùy miên của tâm, do sự đoạn diệt, ly tham, chấm dứt, từ bỏ, xả bỏ những điều đó, tâm được gọi là hoàn toàn giải thoát.”
5. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
5. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, at Jetavana, Anāthapiṇḍika’s Park.
5. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There the Blessed One addressed the bhikkhus thus: ‘‘Bhikkhus!’’
Tại đấy, Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu và nói: “Này các Tỳ-khưu!”
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
‘‘Venerable Sir!’’ those bhikkhus replied to the Blessed One.
“Bạch Thế Tôn,” các Tỳ-khưu ấy vâng lời Thế Tôn đáp lại.
Bhagavā etadavoca – ‘‘samādhiṃ, bhikkhave, bhāvetha; samāhito, bhikkhave, bhikkhu yathābhūtaṃ pajānāti.
The Blessed One said this: ‘‘Develop samādhi, bhikkhus; a bhikkhu who is concentrated, bhikkhus, understands things as they actually are.
Thế Tôn nói như sau: “Này các Tỳ-khưu, hãy tu tập định; này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu có định sẽ thấu hiểu mọi sự như thật.
Kiñca yathābhūtaṃ pajānāti?
And what does he understand as it actually is?
Thấu hiểu mọi sự như thật là gì?
Rūpassa samudayañca atthaṅgamañca, vedanāya samudayañca atthaṅgamañca, saññāya samudayañca atthaṅgamañca, saṅkhārānaṃ samudayañca atthaṅgamañca, viññāṇassa samudayañca atthaṅgamañca’’.
The origin and passing away of form, the origin and passing away of feeling, the origin and passing away of perception, the origin and passing away of mental formations, the origin and passing away of consciousness.’’
Là thấu hiểu sự khởi lên và sự diệt tận của sắc, sự khởi lên và sự diệt tận của thọ, sự khởi lên và sự diệt tận của tưởng, sự khởi lên và sự diệt tận của các hành, sự khởi lên và sự diệt tận của thức.”
‘‘Ko ca, bhikkhave, rūpassa samudayo, ko vedanāya samudayo, ko saññāya samudayo, ko saṅkhārānaṃ samudayo, ko viññāṇassa samudayo?
‘‘And what, bhikkhus, is the origin of form, what is the origin of feeling, what is the origin of perception, what is the origin of mental formations, what is the origin of consciousness?
“Này các Tỳ-khưu, thế nào là sự khởi lên của sắc, thế nào là sự khởi lên của thọ, thế nào là sự khởi lên của tưởng, thế nào là sự khởi lên của các hành, thế nào là sự khởi lên của thức?
Idha, bhikkhave, bhikkhu abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati.
Here, bhikkhus, a bhikkhu delights in, speaks highly of, and clings to things.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu hoan hỷ, tán thán, và chấp thủ vào các pháp.
‘‘Kiñca abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati?
‘‘And what does he delight in, speak highly of, and cling to?
“Hoan hỷ, tán thán, và chấp thủ vào điều gì?
Rūpaṃ abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati.
He delights in, speaks highly of, and clings to form.
Hoan hỷ, tán thán, và chấp thủ vào sắc.
Tassa rūpaṃ abhinandato abhivadato ajjhosāya tiṭṭhato uppajjati nandī.
When he delights in, speaks highly of, and clings to form, delight arises in him.
Khi người ấy hoan hỷ, tán thán, và chấp thủ vào sắc, sự hoan hỷ (ái) khởi lên trong sắc.
Yā rūpe nandī tadupādānaṃ.
The delight that is in form is clinging.
Sự hoan hỷ (ái) trong sắc ấy chính là sự chấp thủ (upādāna).
Tassupādānapaccayā bhavo; bhavapaccayā jāti; jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti.
From the condition of clinging, there is existence; from the condition of existence, there is birth; from the condition of birth, old age and death, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair arise.
Do duyên chấp thủ (upādāna) mà có hữu (bhava); do duyên hữu mà có sinh (jāti); do duyên sinh mà già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não khởi lên.
Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
Thus is the origin of this whole mass of suffering.
Như vậy là sự khởi lên của toàn bộ khối khổ này.”
‘‘Vedanaṃ abhinandati…pe… saññaṃ abhinandati… saṅkhāre abhinandati… viññāṇaṃ abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati.
‘‘He delights in feeling…pe… he delights in perception… he delights in mental formations… he delights in, speaks highly of, and clings to consciousness.
“Hoan hỷ vào thọ… hoan hỷ vào tưởng… hoan hỷ vào các hành… hoan hỷ, tán thán, và chấp thủ vào thức.
Tassa viññāṇaṃ abhinandato abhivadato ajjhosāya tiṭṭhato uppajjati nandī.
When he delights in, speaks highly of, and clings to consciousness, delight arises in him.
Khi người ấy hoan hỷ, tán thán, và chấp thủ vào thức, sự hoan hỷ (ái) khởi lên trong thức.
Yā viññāṇe nandī tadupādānaṃ.
The delight that is in consciousness is clinging.
Sự hoan hỷ (ái) trong thức ấy chính là sự chấp thủ.
Tassupādānapaccayā bhavo; bhavapaccayā jāti; jātipaccayā…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
From the condition of clinging, there is existence; from the condition of existence, there is birth; from the condition of birth…pe… thus is the origin of this whole mass of suffering.
Do duyên chấp thủ mà có hữu; do duyên hữu mà có sinh… như vậy là sự khởi lên của toàn bộ khối khổ này.”
‘‘Kiñca nābhinandati nābhivadati nājjhosāya tiṭṭhati?
‘‘And what does he not delight in, not speak highly of, not cling to?
“Không hoan hỷ, không tán thán, không chấp thủ vào điều gì?
Rūpaṃ nābhinandati nābhivadati nājjhosāya tiṭṭhati.
He does not delight in, does not speak highly of, and does not cling to form.
Không hoan hỷ, không tán thán, không chấp thủ vào sắc.
Tassa rūpaṃ anabhinandato anabhivadato anajjhosāya tiṭṭhato yā rūpe nandī sā nirujjhati.
When he does not delight in, does not speak highly of, and does not cling to form, the delight that is in form ceases.
Khi người ấy không hoan hỷ, không tán thán, không chấp thủ vào sắc, sự hoan hỷ (ái) trong sắc ấy diệt trừ.
Tassa nandīnirodhā upādānanirodho; upādānanirodhā bhavanirodho…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
With the cessation of delight, there is the cessation of clinging; with the cessation of clinging, there is the cessation of existence…pe… thus is the cessation of this whole mass of suffering.
Do sự diệt trừ của hoan hỷ (ái) mà có sự diệt trừ của chấp thủ; do sự diệt trừ của chấp thủ mà có sự diệt trừ của hữu… như vậy là sự diệt trừ của toàn bộ khối khổ này.”
6. Sāvatthinidānaṃ.
6. Sāvatthī-nidānaṃ.
6. Tại Sāvatthī.
‘‘Paṭisallāṇe, bhikkhave, yogamāpajjatha.
‘‘Engage, bhikkhus, in seclusion.
“Này các Tỳ-khưu, hãy tinh tấn độc cư.
Paṭisallīṇo, bhikkhave, bhikkhu yathābhūtaṃ pajānāti.
A bhikkhu who is secluded, bhikkhus, understands things as they actually are.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu độc cư sẽ thấu hiểu mọi sự như thật.
Kiñca yathābhūtaṃ pajānāti?
And what does he understand as it actually is?
Thấu hiểu mọi sự như thật là gì?
Rūpassa samudayañca atthaṅgamañca, vedanāya samudayañca atthaṅgamañca, saññāya samudayañca atthaṅgamañca, saṅkhārānaṃ samudayañca atthaṅgamañca, viññāṇassa samudayañca atthaṅgamañca’’…pe… (yathā paṭhamasutte tathā vitthāretabbo.) Chaṭṭhaṃ.
The origin and passing away of form, the origin and passing away of feeling, the origin and passing away of perception, the origin and passing away of mental formations, the origin and passing away of consciousness’’…pe… (it should be elaborated as in the first sutta.) The Sixth.
Là thấu hiểu sự khởi lên và sự diệt tận của sắc, sự khởi lên và sự diệt tận của thọ, sự khởi lên và sự diệt tận của tưởng, sự khởi lên và sự diệt tận của các hành, sự khởi lên và sự diệt tận của thức”… (phải được trình bày chi tiết như trong kinh thứ nhất). Thứ sáu.
‘‘Kathañca, bhikkhave, upādāparitassanā hoti?
‘‘And how, bhikkhus, is there clinging and anxiety?
“Và này các Tỳ-khưu, thế nào là sự sợ hãi do chấp thủ?
Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ.
Here, bhikkhus, an uninstructed ordinary person, who is not a seer of the noble ones, not skilled in the Dhamma of the noble ones, not disciplined in the Dhamma of the noble ones, who is not a seer of the true persons, not skilled in the Dhamma of the true persons, not disciplined in the Dhamma of the true persons, regards form as self, or self as possessing form; or form as in self, or self as in form.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một phàm phu không được nghe giáo pháp, không thấy các bậc Thánh, không thông hiểu Pháp của các bậc Thánh, không được huấn luyện trong Pháp của các bậc Thánh; không thấy các thiện nhân, không thông hiểu Pháp của các thiện nhân, không được huấn luyện trong Pháp của các thiện nhân, người ấy quán sắc là tự ngã, hoặc tự ngã có sắc; hoặc sắc ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong sắc.
Tassa taṃ rūpaṃ vipariṇamati aññathā hoti.
That form of his changes and becomes otherwise.
Sắc ấy của người ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa rūpavipariṇāmaññathābhāvā rūpavipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti.
From the change and alteration of that form, his consciousness follows the change of form.
Do sự biến đổi và trở thành khác của sắc, thức của người ấy cũng biến đổi theo sắc.
Tassa rūpavipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti.
From that consciousness following the change of form, anxieties and states of mental turmoil arise, taking over his mind.
Do thức biến đổi theo sắc mà các sự sợ hãi (ái) và các pháp bất thiện khởi lên, bao trùm tâm trí.
Cetaso pariyādānā uttāsavā ca hoti vighātavā ca apekkhavā ca upādāya ca paritassati.
With his mind thus taken over, he becomes agitated, distressed, yearning, and with clinging he becomes anxious.
Do tâm trí bị bao trùm, người ấy trở nên sợ hãi, phiền não, bám víu và sợ hãi do chấp thủ.
‘‘Vedanaṃ attato samanupassati, vedanāvantaṃ vā attānaṃ; attani vā vedanaṃ, vedanāya vā attānaṃ.
‘‘He regards feeling as self, or self as possessing feeling; or feeling as in self, or self as in feeling.
Người ấy quán thọ là tự ngã, hoặc tự ngã có thọ; hoặc thọ ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong thọ.
Tassa sā vedanā vipariṇamati aññathā hoti.
That feeling of his changes and becomes otherwise.
Thọ ấy của người ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa vedanāvipariṇāmaññathābhāvā vedanāvipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti.
From the change and alteration of that feeling, his consciousness follows the change of feeling.
Do sự biến đổi và trở thành khác của thọ, thức của người ấy cũng biến đổi theo thọ.
Tassa vedanāvipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti.
From that consciousness following the change of feeling, anxieties and states of mental turmoil arise, taking over his mind.
Do thức biến đổi theo thọ mà các sự sợ hãi và các pháp bất thiện khởi lên, bao trùm tâm trí.
Cetaso pariyādānā uttāsavā ca hoti vighātavā ca apekkhavā ca upādāya ca paritassati.
With his mind thus taken over, he becomes agitated, distressed, yearning, and with clinging he becomes anxious.
Do tâm trí bị bao trùm, người ấy trở nên sợ hãi, phiền não, bám víu và sợ hãi do chấp thủ.
‘‘Saññaṃ attato samanupassati…pe… saṅkhāre attato samanupassati, saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ; attani vā saṅkhāre, saṅkhāresu vā attānaṃ.
“He regards perception as self…pe… he regards formations as self, or self as possessing formations; or formations as in self, or self as in formations.
‘‘Người ấy quán tưởng tưởng là tự ngã…pe… quán tưởng các hành là tự ngã, hoặc tự ngã có các hành; hoặc các hành ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong các hành.
Tassa te saṅkhārā vipariṇamanti aññathā honti.
To him, those formations change and become otherwise.
Các hành ấy của người ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa saṅkhāravipariṇāmaññathābhāvā saṅkhāravipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti.
Due to the change and alteration of those formations, his consciousness becomes subject to the change of formations.
Do sự biến đổi và trở thành khác của các hành ấy, thức của người ấy trở nên tùy thuộc vào sự biến đổi của các hành.
Tassa saṅkhāravipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti.
Born of that consciousness subject to the change of formations, anxieties and mental states arise, overcoming his mind.
Do sự tùy thuộc vào sự biến đổi của các hành ấy, các pháp sinh khởi sự lo âu, chiếm đoạt tâm của người ấy.
Cetaso pariyādānā uttāsavā ca hoti vighātavā ca apekkhavā ca upādāya ca paritassati.
With his mind overcome, he becomes frightened, distressed, and clinging, and he is anxious due to clinging.
Do tâm bị chiếm đoạt, người ấy trở nên kinh hãi, khổ não, lo lắng, và lo âu do chấp thủ.
‘‘Viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ.
“He regards consciousness as self, or self as possessing consciousness; or consciousness as in self, or self as in consciousness.
‘‘Người ấy quán tưởng thức là tự ngã, hoặc tự ngã có thức; hoặc thức ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong thức.
Tassa taṃ viññāṇaṃ vipariṇamati aññathā hoti.
To him, that consciousness changes and becomes otherwise.
Thức ấy của người ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa viññāṇavipariṇāmaññathābhāvā viññāṇavipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti.
Due to the change and alteration of that consciousness, his consciousness becomes subject to the change of consciousness.
Do sự biến đổi và trở thành khác của thức ấy, thức của người ấy trở nên tùy thuộc vào sự biến đổi của thức.
Tassa viññāṇavipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti.
Born of that consciousness subject to the change of consciousness, anxieties and mental states arise, overcoming his mind.
Do sự tùy thuộc vào sự biến đổi của thức ấy, các pháp sinh khởi sự lo âu, chiếm đoạt tâm của người ấy.
Cetaso pariyādānā uttāsavā ca hoti vighātavā ca apekkhavā ca upādāya ca paritassati.
With his mind overcome, he becomes frightened, distressed, and clinging, and he is anxious due to clinging.
Do tâm bị chiếm đoạt, người ấy trở nên kinh hãi, khổ não, lo lắng, và lo âu do chấp thủ.
Evaṃ kho, bhikkhave, upādāparitassanā hoti.
This is how, bhikkhus, there is anxiety due to clinging.
Này các Tỳ-kheo, sự lo âu do chấp thủ là như vậy.
‘‘Kathañca, bhikkhave, anupādāaparitassanā hoti?
“And how, bhikkhus, is there no anxiety due to non-clinging?
‘‘Và này các Tỳ-kheo, sự không lo âu do không chấp thủ là như thế nào?
Idha, bhikkhave, sutavā ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ vā attānaṃ; na attani vā rūpaṃ, na rūpasmiṃ vā attānaṃ.
Here, bhikkhus, a well-taught noble disciple, who sees the noble ones, is skilled in the noble Dhamma, and well-disciplined in the noble Dhamma; who sees the good persons, is skilled in the Dhamma of the good persons, and well-disciplined in the Dhamma of the good persons—he does not regard form as self, nor self as possessing form; nor form as in self, nor self as in form.
Ở đây, này các Tỳ-kheo, vị Thánh đệ tử có nghe, thấy các bậc Thánh, thiện xảo trong Chánh pháp của các bậc Thánh, được huấn luyện tốt trong Chánh pháp của các bậc Thánh; thấy các bậc Chân nhân, thiện xảo trong Chánh pháp của các bậc Chân nhân, được huấn luyện tốt trong Chánh pháp của các bậc Chân nhân, không quán tưởng sắc là tự ngã, không quán tưởng tự ngã có sắc; không quán tưởng sắc ở trong tự ngã, không quán tưởng tự ngã ở trong sắc.
Tassa taṃ rūpaṃ vipariṇamati aññathā hoti.
To him, that form changes and becomes otherwise.
Sắc ấy của người ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa rūpavipariṇāmaññathābhāvā na rūpavipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti.
Due to the change and alteration of that form, his consciousness does not become subject to the change of form.
Do sự biến đổi và trở thành khác của sắc ấy, thức của người ấy không tùy thuộc vào sự biến đổi của sắc.
Tassa na rūpavipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti.
Born of that consciousness not subject to the change of form, anxieties and mental states do not arise, overcoming his mind.
Do sự không tùy thuộc vào sự biến đổi của sắc ấy, các pháp sinh khởi sự lo âu không chiếm đoạt tâm của người ấy.
Cetaso apariyādānā na cevuttāsavā* hoti na ca vighātavā na ca apekkhavā, anupādāya ca na paritassati.
With his mind not overcome, he is neither frightened nor distressed nor clinging, and he is not anxious due to non-clinging.
Do tâm không bị chiếm đoạt, người ấy không kinh hãi, không khổ não, không lo lắng, và không lo âu do không chấp thủ.
‘‘Na vedanaṃ attato samanupassati, na vedanāvantaṃ vā attānaṃ; na attani vā vedanaṃ, na vedanāya vā attānaṃ.
“He does not regard feeling as self, nor self as possessing feeling; nor feeling as in self, nor self as in feeling.
‘‘Người ấy không quán tưởng thọ là tự ngã, không quán tưởng tự ngã có thọ; không quán tưởng thọ ở trong tự ngã, không quán tưởng tự ngã ở trong thọ.
Tassa sā vedanā vipariṇamati aññathā hoti.
To him, that feeling changes and becomes otherwise.
Thọ ấy của người ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa vedanāvipariṇāmaññathābhāvā na vedanāvipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti.
Due to the change and alteration of that feeling, his consciousness does not become subject to the change of feeling.
Do sự biến đổi và trở thành khác của thọ ấy, thức của người ấy không tùy thuộc vào sự biến đổi của thọ.
Tassa na vedanāvipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti.
Born of that consciousness not subject to the change of feeling, anxieties and mental states do not arise, overcoming his mind.
Do sự không tùy thuộc vào sự biến đổi của thọ ấy, các pháp sinh khởi sự lo âu không chiếm đoạt tâm của người ấy.
Cetaso apariyādānā na cevuttāsavā hoti na ca vighātavā na ca apekkhavā, anupādāya ca na paritassati.
With his mind not overcome, he is neither frightened nor distressed nor clinging, and he is not anxious due to non-clinging.
Do tâm không bị chiếm đoạt, người ấy không kinh hãi, không khổ não, không lo lắng, và không lo âu do không chấp thủ.
‘‘Na saññaṃ…pe… na saṅkhāre attato samanupassati, na saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ; na attani vā saṅkhāre, na saṅkhāresu vā attānaṃ.
“He does not regard perception…pe… he does not regard formations as self, nor self as possessing formations; nor formations as in self, nor self as in formations.
‘‘Người ấy không quán tưởng tưởng…pe… không quán tưởng các hành là tự ngã, không quán tưởng tự ngã có các hành; không quán tưởng các hành ở trong tự ngã, không quán tưởng tự ngã ở trong các hành.
Tassa te saṅkhārā vipariṇamanti aññathā honti.
To him, those formations change and become otherwise.
Các hành ấy của người ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa saṅkhāravipariṇāmaññathābhāvā na saṅkhāravipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti.
Due to the change and alteration of those formations, his consciousness does not become subject to the change of formations.
Do sự biến đổi và trở thành khác của các hành ấy, thức của người ấy không tùy thuộc vào sự biến đổi của các hành.
Tassa na saṅkhāravipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti.
Born of that consciousness not subject to the change of formations, anxieties and mental states do not arise, overcoming his mind.
Do sự không tùy thuộc vào sự biến đổi của các hành ấy, các pháp sinh khởi sự lo âu không chiếm đoạt tâm của người ấy.
Cetaso apariyādānā na cevuttāsavā hoti na ca vighātavā na ca apekkhavā, anupādāya ca na paritassati.
With his mind not overcome, he is neither frightened nor distressed nor clinging, and he is not anxious due to non-clinging.
Do tâm không bị chiếm đoạt, người ấy không kinh hãi, không khổ não, không lo lắng, và không lo âu do không chấp thủ.
‘‘Na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ…pe… tassa taṃ viññāṇaṃ vipariṇamati aññathā hoti.
“He does not regard consciousness as self, nor self as possessing consciousness…pe… to him, that consciousness changes and becomes otherwise.
‘‘Người ấy không quán tưởng thức là tự ngã, không quán tưởng tự ngã có thức…pe… thức ấy của người ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa viññāṇavipariṇāmaññathābhāvā na viññāṇavipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti.
Due to the change and alteration of that consciousness, his consciousness does not become subject to the change of consciousness.
Do sự biến đổi và trở thành khác của thức ấy, thức của người ấy không tùy thuộc vào sự biến đổi của thức.
Tassa na viññāṇavipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti.
Born of that consciousness not subject to the change of consciousness, anxieties and mental states do not arise, overcoming his mind.
Do sự không tùy thuộc vào sự biến đổi của thức ấy, các pháp sinh khởi sự lo âu không chiếm đoạt tâm của người ấy.
Cetaso apariyādānā na cevuttāsavā hoti na ca vighātavā na ca apekkhavā, anupādāya ca na paritassati.
With his mind not overcome, he is neither frightened nor distressed nor clinging, and he is not anxious due to non-clinging.
Do tâm không bị chiếm đoạt, người ấy không kinh hãi, không khổ não, không lo lắng, và không lo âu do không chấp thủ.
Evaṃ kho, bhikkhave, anupādā aparitassanaṃ hotī’’ti.
This is how, bhikkhus, there is no anxiety due to non-clinging.”
Này các Tỳ-kheo, sự không lo âu do không chấp thủ là như vậy’’.
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ bảy.
8. Sāvatthinidānaṃ.
Sāvatthī.
8. Tại Sāvatthī.
‘‘Upādāparitassanañca vo, bhikkhave, desessāmi anupādāaparitassanañca.
“I will teach you, bhikkhus, anxiety due to clinging and no anxiety due to non-clinging.
‘‘Này các Tỳ-kheo, Ta sẽ thuyết giảng cho các ông về sự lo âu do chấp thủ và sự không lo âu do không chấp thủ.
Taṃ suṇātha…pe… kathañca, bhikkhave, upādāparitassanā hoti?
Listen to that…pe… And how, bhikkhus, is there anxiety due to clinging?
Hãy lắng nghe…pe… Và này các Tỳ-kheo, sự lo âu do chấp thủ là như thế nào?
Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano rūpaṃ ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’ti samanupassati.
Here, bhikkhus, an untaught ordinary person regards form as ‘This is mine, this I am, this is my self’.
Ở đây, này các Tỳ-kheo, phàm phu vô văn không nghe pháp quán tưởng sắc: ‘Đây là của tôi, đây là tôi, đây là tự ngã của tôi’.
Tassa taṃ rūpaṃ vipariṇamati aññathā hoti.
To him, that form changes and becomes otherwise.
Sắc ấy của người ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa rūpavipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
Due to the change and alteration of that form, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair arise.
Do sự biến đổi và trở thành khác của sắc ấy, sầu, bi, khổ, ưu, não khởi lên.
Vedanaṃ etaṃ mama…pe… saññaṃ etaṃ mama… saṅkhāre etaṃ mama… viññāṇaṃ ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’ti samanupassati.
He regards feeling as ‘This is mine’…pe… perception as ‘This is mine’… formations as ‘This is mine’… consciousness as ‘This is mine, this I am, this is my self’.
Người ấy quán tưởng thọ: ‘Đây là của tôi’…pe… tưởng: ‘Đây là của tôi’… các hành: ‘Đây là của tôi’… thức: ‘Đây là của tôi, đây là tôi, đây là tự ngã của tôi’.
Tassa taṃ viññāṇaṃ vipariṇamati aññathā hoti.
To him, that consciousness changes and becomes otherwise.
Thức ấy của người ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa viññāṇavipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
Due to the change and alteration of that consciousness, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair arise.
Do sự biến đổi và trở thành khác của thức ấy, sầu, bi, khổ, ưu, não khởi lên.
Evaṃ kho, bhikkhave, upādāparitassanā hoti.
This is how, bhikkhus, there is anxiety due to clinging.
Này các Tỳ-kheo, sự lo âu do chấp thủ là như vậy.
‘‘Kathañca, bhikkhave, anupādāaparitassanā hoti?
“And how, bhikkhus, is there no anxiety due to non-clinging?
‘‘Và này các Tỳ-kheo, sự không lo âu do không chấp thủ là như thế nào?
Idha, bhikkhave, sutavā ariyasāvako rūpaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti samanupassati.
Here, bhikkhus, a well-taught noble disciple regards form as ‘This is not mine, this I am not, this is not my self’.
Ở đây, này các Tỳ-kheo, vị Thánh đệ tử có nghe pháp không quán tưởng sắc: ‘Đây không phải của tôi, đây không phải tôi, đây không phải tự ngã của tôi’.
Tassa taṃ rūpaṃ vipariṇamati aññathā hoti.
To him, that form changes and becomes otherwise.
Sắc ấy của người ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa rūpavipariṇāmaññathābhāvā nuppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
Due to the change and alteration of that form, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair do not arise.
Do sự biến đổi và trở thành khác của sắc ấy, sầu, bi, khổ, ưu, não không khởi lên.
Vedanaṃ netaṃ mama… saññaṃ netaṃ mama… saṅkhāre netaṃ mama… viññāṇaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti samanupassati.
He regards feeling as ‘This is not mine’… perception as ‘This is not mine’… formations as ‘This is not mine’… consciousness as ‘This is not mine, this I am not, this is not my self’.
Người ấy không quán tưởng thọ: ‘Đây không phải của tôi’… tưởng: ‘Đây không phải của tôi’… các hành: ‘Đây không phải của tôi’… thức: ‘Đây không phải của tôi, đây không phải tôi, đây không phải tự ngã của tôi’.
Tassa taṃ viññāṇaṃ vipariṇamati aññathā hoti.
To him, that consciousness changes and becomes otherwise.
Thức ấy của người ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa viññāṇavipariṇāmaññathābhāvā nuppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
Due to the change and alteration of that consciousness, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair do not arise.
Do sự biến đổi và trở thành khác của thức ấy, sầu, bi, khổ, ưu, não không khởi lên.
Evaṃ kho, bhikkhave, anupādāaparitassanā hotī’’ti.
This is how, bhikkhus, there is no anxiety due to non-clinging.”
Này các Tỳ-kheo, sự không lo âu do không chấp thủ là như vậy’’.
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Thứ tám.
9. Sāvatthinidānaṃ.
Sāvatthī.
9. Tại Sāvatthī.
‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, aniccaṃ atītānāgataṃ; ko pana vādo paccuppannassa!
“Form, bhikkhus, past and future, is impermanent; what then of the present!
‘‘Này các Tỳ-kheo, sắc là vô thường trong quá khứ và vị lai; huống chi là hiện tại!
Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako atītasmiṃ rūpasmiṃ anapekkho hoti; anāgataṃ rūpaṃ nābhinandati; paccuppannassa rūpassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
Seeing thus, bhikkhus, a well-taught noble disciple is not attached to past form; he does not delight in future form; he is committed to disenchantment, dispassion, and cessation with regard to present form.
Này các Tỳ-kheo, khi thấy như vậy, vị Thánh đệ tử có nghe pháp không còn mong cầu sắc trong quá khứ; không hoan hỷ sắc trong vị lai; và thực hành để nhàm chán, ly tham, đoạn diệt sắc hiện tại.
Vedanā aniccā…pe… saññā aniccā… saṅkhārā aniccā atītānāgatā; ko pana vādo paccuppannānaṃ!
Feeling is impermanent…pe… perception is impermanent… formations, past and future, are impermanent; what then of present formations!
Thọ là vô thường…pe… tưởng là vô thường… các hành là vô thường trong quá khứ và vị lai; huống chi là hiện tại!
Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako atītesu saṅkhāresu anapekkho hoti; anāgate saṅkhāre nābhinandati; paccuppannānaṃ saṅkhārānaṃ nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
Seeing thus, bhikkhus, a well-taught noble disciple is not attached to past formations; he does not delight in future formations; he is committed to disenchantment, dispassion, and cessation with regard to present formations.
Này các Tỳ-kheo, khi thấy như vậy, vị Thánh đệ tử có nghe pháp không còn mong cầu các hành trong quá khứ; không hoan hỷ các hành trong vị lai; và thực hành để nhàm chán, ly tham, đoạn diệt các hành hiện tại.
Viññāṇaṃ aniccaṃ atītānāgataṃ; ko pana vādo paccuppannassa!
Consciousness, past and future, is impermanent; what then of the present!
Thức là vô thường trong quá khứ và vị lai; huống chi là hiện tại!
Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako atītasmiṃ viññāṇasmiṃ anapekkho hoti; anāgataṃ viññāṇaṃ nābhinandati; paccuppannassa viññāṇassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hotī’’ti.
Seeing thus, bhikkhus, a well-taught noble disciple is not attached to past consciousness; he does not delight in future consciousness; he is committed to disenchantment, dispassion, and cessation with regard to present consciousness.”
Này các Tỳ-kheo, khi thấy như vậy, vị Thánh đệ tử có nghe pháp không còn mong cầu thức trong quá khứ; không hoan hỷ thức trong vị lai; và thực hành để nhàm chán, ly tham, đoạn diệt thức hiện tại’’.
Navamaṃ.
The Ninth.
Thứ chín.
10. Sāvatthinidānaṃ.
10. At Sāvatthī.
10. Khởi nguyên tại Sāvatthī.
‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, dukkhaṃ atītānāgataṃ; ko pana vādo paccuppannassa!
“Form, bhikkhus, is suffering in the past and future; how much more so in the present!
"Này các Tỳ-khưu, sắc là khổ trong quá khứ và vị lai; huống chi là hiện tại!
Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako atītasmiṃ rūpasmiṃ anapekkho hoti; anāgataṃ rūpaṃ nābhinandati; paccuppannassa rūpassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
Seeing thus, bhikkhus, the instructed noble disciple is not attached to past form; he does not delight in future form; he practices for the disillusionment, dispassion, and cessation of present form.
Này các Tỳ-khưu, thấy như vậy, một đệ tử thánh đã nghe giáo pháp không còn mong cầu sắc trong quá khứ; không hoan hỷ sắc trong vị lai; thực hành để nhàm chán, ly tham, đoạn diệt sắc hiện tại.
Vedanā dukkhā… saññā dukkhā… saṅkhārā dukkhā… viññāṇaṃ dukkhaṃ atītānāgataṃ; ko pana vādo paccuppannassa!
Feeling is suffering… perception is suffering… volitional formations are suffering… consciousness is suffering in the past and future; how much more so in the present!
Thọ là khổ… Tưởng là khổ… Hành là khổ… Thức là khổ trong quá khứ và vị lai; huống chi là hiện tại!
Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako atītasmiṃ viññāṇasmiṃ anapekkho hoti; anāgataṃ viññāṇaṃ nābhinandati; paccuppannassa viññāṇassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hotī’’ti.
Seeing thus, bhikkhus, the instructed noble disciple is not attached to past consciousness; he does not delight in future consciousness; he practices for the disillusionment, dispassion, and cessation of present consciousness.”
Này các Tỳ-khưu, thấy như vậy, một đệ tử thánh đã nghe giáo pháp không còn mong cầu thức trong quá khứ; không hoan hỷ thức trong vị lai; thực hành để nhàm chán, ly tham, đoạn diệt thức hiện tại."
Dasamaṃ.
The Tenth.
Thứ Mười.
11. Sāvatthinidānaṃ.
11. At Sāvatthī.
11. Khởi nguyên tại Sāvatthī.
‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, anattā atītānāgataṃ; ko pana vādo paccuppannassa!
“Form, bhikkhus, is not-self in the past and future; how much more so in the present!
"Này các Tỳ-khưu, sắc là vô ngã trong quá khứ và vị lai; huống chi là hiện tại!
Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako atītasmiṃ rūpasmiṃ anapekkho hoti; anāgataṃ rūpaṃ nābhinandati; paccuppannassa rūpassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
Seeing thus, bhikkhus, the instructed noble disciple is not attached to past form; he does not delight in future form; he practices for the disillusionment, dispassion, and cessation of present form.
Này các Tỳ-khưu, thấy như vậy, một đệ tử thánh đã nghe giáo pháp không còn mong cầu sắc trong quá khứ; không hoan hỷ sắc trong vị lai; thực hành để nhàm chán, ly tham, đoạn diệt sắc hiện tại.
Vedanā anattā… saññā anattā… saṅkhārā anattā… viññāṇaṃ anattā atītānāgataṃ; ko pana vādo paccuppannassa!
Feeling is not-self… perception is not-self… volitional formations are not-self… consciousness is not-self in the past and future; how much more so in the present!
Thọ là vô ngã… Tưởng là vô ngã… Hành là vô ngã… Thức là vô ngã trong quá khứ và vị lai; huống chi là hiện tại!
Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako atītasmiṃ viññāṇasmiṃ anapekkho hoti; anāgataṃ viññāṇaṃ nābhinandati; paccuppannassa viññāṇassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hotī’’ti.
Seeing thus, bhikkhus, the instructed noble disciple is not attached to past consciousness; he does not delight in future consciousness; he practices for the disillusionment, dispassion, and cessation of present consciousness.”
Này các Tỳ-khưu, thấy như vậy, một đệ tử thánh đã nghe giáo pháp không còn mong cầu thức trong quá khứ; không hoan hỷ thức trong vị lai; thực hành để nhàm chán, ly tham, đoạn diệt thức hiện tại."
Ekādasamaṃ.
The Eleventh.
Thứ Mười Một.
12. Evaṃ me sutaṃ – sāvatthiyaṃ.
12. Thus have I heard – at Sāvatthī.
12. Tôi nghe như vầy – tại Sāvatthī.
Tatra kho…pe… ‘‘rūpaṃ, bhikkhave, aniccaṃ, vedanā aniccā, saññā aniccā, saṅkhārā aniccā, viññāṇaṃ aniccaṃ.
There indeed…pe… “Form, bhikkhus, is impermanent, feeling is impermanent, perception is impermanent, volitional formations are impermanent, consciousness is impermanent.
Tại đó… (như trên)… "Này các Tỳ-khưu, sắc là vô thường, thọ là vô thường, tưởng là vô thường, hành là vô thường, thức là vô thường.
Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako rūpasmimpi nibbindati, vedanāyapi nibbindati, saññāyapi nibbindati, saṅkhāresupi nibbindati, viññāṇasmimpi nibbindati.
Seeing thus, bhikkhus, the instructed noble disciple becomes disenchanted with form, disenchanted with feeling, disenchanted with perception, disenchanted with volitional formations, disenchanted with consciousness.
Này các Tỳ-khưu, thấy như vậy, một đệ tử thánh đã nghe giáo pháp nhàm chán sắc, nhàm chán thọ, nhàm chán tưởng, nhàm chán hành, nhàm chán thức.
Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati.
Being disenchanted, he becomes dispassionate; through dispassion, he is liberated.
Nhàm chán thì ly tham; ly tham thì giải thoát.
Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti.
When liberated, there is the knowledge: ‘It is liberated.’
Trong sự giải thoát, có trí tuệ rằng: 'Đã giải thoát'.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.
He understands: ‘Birth is destroyed, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no more for this state of being.’”
'Sự tái sinh đã tận, đời sống Phạm hạnh đã hoàn thành, việc cần làm đã làm xong, không còn trở lại trạng thái này nữa' – vị ấy biết rõ như vậy."
Paṭhamaṃ.
The First.
Thứ nhất.
14. Sāvatthinidānaṃ.
14. At Sāvatthī.
14. Khởi nguyên tại Sāvatthī.
‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, anattā, vedanā anattā, saññā anattā, saṅkhārā anattā, viññāṇaṃ anattā.
“Form, bhikkhus, is not-self, feeling is not-self, perception is not-self, volitional formations are not-self, consciousness is not-self.
"Này các Tỳ-khưu, sắc là vô ngã, thọ là vô ngã, tưởng là vô ngã, hành là vô ngã, thức là vô ngã.
Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako rūpasmimpi nibbindati, vedanāyapi nibbindati, saññāyapi nibbindati, saṅkhāresupi nibbindati, viññāṇasmimpi nibbindati.
Seeing thus, bhikkhus, the instructed noble disciple becomes disenchanted with form, disenchanted with feeling, disenchanted with perception, disenchanted with volitional formations, disenchanted with consciousness.
Này các Tỳ-khưu, thấy như vậy, một đệ tử thánh đã nghe giáo pháp nhàm chán sắc, nhàm chán thọ, nhàm chán tưởng, nhàm chán hành, nhàm chán thức.
Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati.
Being disenchanted, he becomes dispassionate; through dispassion, he is liberated.
Nhàm chán thì ly tham; ly tham thì giải thoát.
Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti.
When liberated, there is the knowledge: ‘It is liberated.’
Trong sự giải thoát, có trí tuệ rằng: 'Đã giải thoát'.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.
He understands: ‘Birth is destroyed, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no more for this state of being.’”
'Sự tái sinh đã tận, đời sống Phạm hạnh đã hoàn thành, việc cần làm đã làm xong, không còn trở lại trạng thái này nữa' – vị ấy biết rõ như vậy."
Tatiyaṃ.
The Third.
Thứ ba.
15. Sāvatthinidānaṃ.
15. At Sāvatthī.
15. Khởi nguyên tại Sāvatthī.
‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, aniccaṃ.
“Form, bhikkhus, is impermanent.
"Này các Tỳ-khưu, sắc là vô thường.
Yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ; yaṃ dukkhaṃ tadanattā; yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is impermanent is suffering; what is suffering is not-self; what is not-self should be seen as it actually is with right wisdom thus: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ; cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã; cái gì là vô ngã thì phải thấy cái đó bằng chánh trí tuệ đúng như thật rằng: 'Cái này không phải của tôi, cái này không phải tôi, cái này không phải tự ngã của tôi'.
Vedanā aniccā.
Feeling is impermanent.
Thọ là vô thường.
Yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ; yaṃ dukkhaṃ tadanattā; yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is impermanent is suffering; what is suffering is not-self; what is not-self should be seen as it actually is with right wisdom thus: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ; cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã; cái gì là vô ngã thì phải thấy cái đó bằng chánh trí tuệ đúng như thật rằng: 'Cái này không phải của tôi, cái này không phải tôi, cái này không phải tự ngã của tôi'.
Saññā aniccā…pe… saṅkhārā aniccā… viññāṇaṃ aniccaṃ.
Perception is impermanent…pe… volitional formations are impermanent… consciousness is impermanent.
Tưởng là vô thường… Hành là vô thường… Thức là vô thường.
Yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ; yaṃ dukkhaṃ tadanattā; yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is impermanent is suffering; what is suffering is not-self; what is not-self should be seen as it actually is with right wisdom thus: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ; cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã; cái gì là vô ngã thì phải thấy cái đó bằng chánh trí tuệ đúng như thật rằng: 'Cái này không phải của tôi, cái này không phải tôi, cái này không phải tự ngã của tôi'.
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus…pe… he understands: ‘there is no more for this state of being.’”
Thấy như vậy… (như trên)… biết rõ 'không còn trở lại trạng thái này nữa'."
Catutthaṃ.
The Fourth.
Thứ tư.
16. Sāvatthinidānaṃ.
16. At Sāvatthī.
16. Khởi nguyên tại Sāvatthī.
‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, dukkhaṃ.
“Form, bhikkhus, is suffering.
"Này các Tỳ-khưu, sắc là khổ.
Yaṃ dukkhaṃ tadanattā; yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is suffering is not-self; what is not-self should be seen as it actually is with right wisdom thus: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã; cái gì là vô ngã thì phải thấy cái đó bằng chánh trí tuệ đúng như thật rằng: 'Cái này không phải của tôi, cái này không phải tôi, cái này không phải tự ngã của tôi'.
Vedanā dukkhā… saññā dukkhā… saṅkhārā dukkhā… viññāṇaṃ dukkhaṃ.
Feeling is suffering… perception is suffering… volitional formations are suffering… consciousness is suffering.
Thọ là khổ… Tưởng là khổ… Hành là khổ… Thức là khổ.
Yaṃ dukkhaṃ tadanattā; yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is suffering is not-self; what is not-self should be seen as it actually is with right wisdom thus: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã; cái gì là vô ngã thì phải thấy cái đó bằng chánh trí tuệ đúng như thật rằng: 'Cái này không phải của tôi, cái này không phải tôi, cái này không phải tự ngã của tôi'.
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus…pe… he understands: ‘there is no more for this state of being.’”
Thấy như vậy… (như trên)… biết rõ 'không còn trở lại trạng thái này nữa'."
Pañcamaṃ.
The Fifth.
Thứ năm.
17. Sāvatthinidānaṃ.
17. At Sāvatthī.
17. Khởi nguyên tại Sāvatthī.
‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, anattā.
“Form, bhikkhus, is not-self.
"Này các Tỳ-khưu, sắc là vô ngã.
Yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is not-self should be seen as it actually is with right wisdom thus: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái gì là vô ngã thì phải thấy cái đó bằng chánh trí tuệ đúng như thật rằng: 'Cái này không phải của tôi, cái này không phải tôi, cái này không phải tự ngã của tôi'.
Vedanā anattā… saññā anattā… saṅkhārā anattā… viññāṇaṃ anattā.
Feeling is not-self… perception is not-self… volitional formations are not-self… consciousness is not-self.
Thọ là vô ngã… Tưởng là vô ngã… Hành là vô ngã… Thức là vô ngã.
Yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is not-self should be seen as it actually is with right wisdom thus: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái gì là vô ngã thì phải thấy cái đó bằng chánh trí tuệ đúng như thật rằng: 'Cái này không phải của tôi, cái này không phải tôi, cái này không phải tự ngã của tôi'.
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus…pe… he understands: ‘there is no more for this state of being.’”
Thấy như vậy… (như trên)… biết rõ 'không còn trở lại trạng thái này nữa'."
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Thứ sáu.
18. Sāvatthinidānaṃ.
18. At Sāvatthī.
18. Khởi nguyên tại Sāvatthī.
‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, aniccaṃ.
“Form, bhikkhus, is impermanent.
"Này các Tỳ-khưu, sắc là vô thường.
Yopi hetu, yopi paccayo rūpassa uppādāya, sopi anicco.
Whatever cause, whatever condition there is for the arising of form, that too is impermanent.
Cái gì là nhân, cái gì là duyên cho sắc sinh khởi, cái đó cũng vô thường.
Aniccasambhūtaṃ, bhikkhave, rūpaṃ kuto niccaṃ bhavissati!
Since form, bhikkhus, arises from what is impermanent, how can it be permanent?
Này các Tỳ-khưu, sắc được sinh ra từ cái vô thường thì làm sao có thể thường hằng được!
Vedanā aniccā.
Feeling is impermanent.
Thọ là vô thường.
Yopi hetu, yopi paccayo vedanāya uppādāya, sopi anicco.
Whatever cause, whatever condition there is for the arising of feeling, that too is impermanent.
Cái gì là nhân, cái gì là duyên cho thọ sinh khởi, cái đó cũng vô thường.
Aniccasambhūtā, bhikkhave, vedanā kuto niccā bhavissati!
Since feeling, bhikkhus, arises from what is impermanent, how can it be permanent?
Này các Tỳ-khưu, thọ được sinh ra từ cái vô thường thì làm sao có thể thường hằng được!
Saññā aniccā… saṅkhārā aniccā.
Perception is impermanent… volitional formations are impermanent.
Tưởng là vô thường… Hành là vô thường.
Yopi hetu yopi paccayo saṅkhārānaṃ uppādāya, sopi anicco.
Whatever cause, whatever condition there is for the arising of volitional formations, that too is impermanent.
Cái gì là nhân, cái gì là duyên cho hành sinh khởi, cái đó cũng vô thường.
Aniccasambhūtā, bhikkhave, saṅkhārā kuto niccā bhavissanti!
Since volitional formations, bhikkhus, arise from what is impermanent, how can they be permanent?
Này các Tỳ-khưu, hành được sinh ra từ cái vô thường thì làm sao có thể thường hằng được!
Viññāṇaṃ aniccaṃ.
Consciousness is impermanent.
Thức là vô thường.
Yopi hetu yopi paccayo viññāṇassa uppādāya, sopi anicco.
Whatever cause, whatever condition there is for the arising of consciousness, that too is impermanent.
Cái gì là nhân, cái gì là duyên cho thức sinh khởi, cái đó cũng vô thường.
Aniccasambhūtaṃ, bhikkhave, viññāṇaṃ kuto niccaṃ bhavissati!
Since consciousness, bhikkhus, arises from what is impermanent, how can it be permanent?
Này các Tỳ-khưu, thức được sinh ra từ cái vô thường thì làm sao có thể thường hằng được!
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus…pe… he understands: ‘there is no more for this state of being.’”
Thấy như vậy… (như trên)… biết rõ 'không còn trở lại trạng thái này nữa'."
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ bảy.
19. Sāvatthinidānaṃ.
19. At Sāvatthī.
19. Khởi nguyên tại Sāvatthī.
‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, dukkhaṃ.
“Form, bhikkhus, is suffering.
"Này các Tỳ-khưu, sắc là khổ.
Yopi hetu yopi paccayo rūpassa uppādāya, sopi dukkho.
Whatever cause, whatever condition there is for the arising of form, that too is suffering.
Cái gì là nhân, cái gì là duyên cho sắc sinh khởi, cái đó cũng là khổ.
Dukkhasambhūtaṃ, bhikkhave, rūpaṃ kuto sukhaṃ bhavissati!
Since form, bhikkhus, arises from what is suffering, how can it be pleasant?
Này các Tỳ-khưu, sắc được sinh ra từ cái khổ thì làm sao có thể an lạc được!
Vedanā dukkhā… saññā dukkhā… saṅkhārā dukkhā… viññāṇaṃ dukkhaṃ.
Feeling is suffering… perception is suffering… volitional formations are suffering… consciousness is suffering.
Thọ là khổ… Tưởng là khổ… Hành là khổ… Thức là khổ.
Yopi hetu yopi paccayo viññāṇassa uppādāya, sopi dukkho.
Whatever cause, whatever condition there is for the arising of consciousness, that too is suffering.
Cái gì là nhân, cái gì là duyên cho thức sinh khởi, cái đó cũng là khổ.
Dukkhasambhūtaṃ, bhikkhave, viññāṇaṃ kuto sukhaṃ bhavissati!
Monks, how can consciousness, originating from suffering, be happiness?
Này các Tỳ-khưu, thức sinh khởi từ khổ, làm sao có thể là lạc?
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus… he understands: ‘There is no further state of being thus.’
Khi thấy như vậy… (v.v.)… vị ấy biết rõ không còn tái sinh vào trạng thái này nữa.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Bài kinh thứ Tám.
20. Sāvatthinidānaṃ.
20. At Sāvatthī.
20. Tại Sāvatthī.
‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, anattā.
“Form, monks, is non-self.
“Này các Tỳ-khưu, sắc là vô ngã.
Yopi hetu yopi paccayo rūpassa uppādāya, sopi anattā.
Whatever cause, whatever condition there is for the arising of form, that too is non-self.
Bất cứ nhân nào, bất cứ duyên nào khiến sắc sinh khởi, cái đó cũng là vô ngã.
Anattasambhūtaṃ, bhikkhave, rūpaṃ kuto attā bhavissati!
Monks, how can form, originating from non-self, be self?
Này các Tỳ-khưu, sắc sinh khởi từ vô ngã, làm sao có thể là ngã?
Vedanā anattā… saññā anattā… saṅkhārā anattā… viññāṇaṃ anattā.
Feeling is non-self… perception is non-self… volitional formations are non-self… consciousness is non-self.
Thọ là vô ngã… Tưởng là vô ngã… Các hành là vô ngã… Thức là vô ngã.
Yopi hetu yopi paccayo viññāṇassa uppādāya, sopi anattā.
Whatever cause, whatever condition there is for the arising of consciousness, that too is non-self.
Bất cứ nhân nào, bất cứ duyên nào khiến thức sinh khởi, cái đó cũng là vô ngã.
Anattasambhūtaṃ, bhikkhave, viññāṇaṃ kuto attā bhavissati!
Monks, how can consciousness, originating from non-self, be self?
Này các Tỳ-khưu, thức sinh khởi từ vô ngã, làm sao có thể là ngã?
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus… he understands: ‘There is no further state of being thus.’
Khi thấy như vậy… (v.v.)… vị ấy biết rõ không còn tái sinh vào trạng thái này nữa.”
Navamaṃ.
The Ninth.
Bài kinh thứ Chín.
21. Sāvatthiyaṃ … ārāme.
21. At Sāvatthī… in the monastery.
21. Tại Sāvatthī… trong tinh xá.
Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Venerable Ānanda approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Tôn giả Ānanda đi đến chỗ Thế Tôn, sau khi đảnh lễ Thế Tôn, vị ấy ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘‘nirodho nirodho’ti, bhante, vuccati.
Seated to one side, Venerable Ānanda said to the Blessed One: “‘Cessation, cessation,’ it is said, venerable sir.
Khi ngồi xuống một bên, Tôn giả Ānanda bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, người ta nói ‘diệt tận, diệt tận’.
Katamesānaṃ kho, bhante, dhammānaṃ nirodho* ‘nirodho’ti vuccatī’’ti?
Of which phenomena, venerable sir, is the cessation called ‘cessation’?”
Bạch Thế Tôn, diệt tận của các pháp nào được gọi là ‘diệt tận’?”
‘‘Rūpaṃ kho, ānanda, aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammaṃ.
“Form, Ānanda, is impermanent, conditioned, dependently originated, subject to destruction, subject to fading away, subject to dispassion, subject to cessation.
“Này Ānanda, sắc là vô thường, là pháp hữu vi, là pháp duyên sinh, là pháp có tính chất hoại diệt, có tính chất biến mất, có tính chất ly tham, có tính chất diệt tận.
Tassa nirodho* ‘nirodho’ti vuccati.
Its cessation is called ‘cessation.’
Sự diệt tận của nó được gọi là ‘diệt tận’.
Vedanā aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā.
Feeling is impermanent, conditioned, dependently originated, subject to destruction, subject to fading away, subject to dispassion, subject to cessation.
Thọ là vô thường, là pháp hữu vi, là pháp duyên sinh, là pháp có tính chất hoại diệt, có tính chất biến mất, có tính chất ly tham, có tính chất diệt tận.
Tassā nirodho ‘nirodho’ti vuccati.
Its cessation is called ‘cessation.’
Sự diệt tận của nó được gọi là ‘diệt tận’.
Saññā… saṅkhārā aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā.
Perception… volitional formations are impermanent, conditioned, dependently originated, subject to destruction, subject to fading away, subject to dispassion, subject to cessation.
Tưởng… Các hành là vô thường, là pháp hữu vi, là pháp duyên sinh, là pháp có tính chất hoại diệt, có tính chất biến mất, có tính chất ly tham, có tính chất diệt tận.
Tesaṃ nirodho ‘nirodho’ti vuccati.
Their cessation is called ‘cessation.’
Sự diệt tận của chúng được gọi là ‘diệt tận’.
Viññāṇaṃ aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammaṃ.
Consciousness is impermanent, conditioned, dependently originated, subject to destruction, subject to fading away, subject to dispassion, subject to cessation.
Thức là vô thường, là pháp hữu vi, là pháp duyên sinh, là pháp có tính chất hoại diệt, có tính chất biến mất, có tính chất ly tham, có tính chất diệt tận.
Tassa nirodho ‘nirodho’ti vuccati.
Its cessation is called ‘cessation.’
Sự diệt tận của nó được gọi là ‘diệt tận’.
Imesaṃ kho, ānanda, dhammānaṃ nirodho ‘nirodho’ti vuccatī’’ti.
Of these phenomena, Ānanda, the cessation is called ‘cessation’.”
Này Ānanda, sự diệt tận của các pháp này được gọi là ‘diệt tận’.”
Dasamaṃ.
The Tenth.
Bài kinh thứ Mười.
22. Sāvatthiyaṃ … tatra kho … ‘‘bhārañca vo, bhikkhave, desessāmi bhārahārañca bhārādānañca bhāranikkhepanañca.
22. At Sāvatthī… There, indeed… “I will teach you, monks, the burden, the burden-bearer, the taking up of the burden, and the laying down of the burden.
22. Tại Sāvatthī… ở đó… “Này các Tỳ-khưu, Ta sẽ giảng cho các ông về gánh nặng, người mang gánh nặng, sự vác gánh nặng và sự đặt gánh nặng xuống.
Taṃ suṇātha.
Listen to that.
Hãy lắng nghe điều đó.
Katamo ca, bhikkhave, bhāro?
And what, monks, is the burden?
Này các Tỳ-khưu, thế nào là gánh nặng?
Pañcupādānakkhandhā tissa vacanīyaṃ.
It is to be said that it is the five aggregates subject to clinging.
Năm uẩn chấp thủ là câu trả lời.
Katame pañca?
Which five?
Năm uẩn nào?
Rūpupādānakkhandho, vedanupādānakkhandho, saññupādānakkhandho, saṅkhārupādānakkhandho, viññāṇupādānakkhandho; ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhāro’’.
The form aggregate subject to clinging, the feeling aggregate subject to clinging, the perception aggregate subject to clinging, the volitional formations aggregate subject to clinging, the consciousness aggregate subject to clinging. This, monks, is called the burden.”
Sắc uẩn chấp thủ, thọ uẩn chấp thủ, tưởng uẩn chấp thủ, hành uẩn chấp thủ, thức uẩn chấp thủ; này các Tỳ-khưu, đây được gọi là gánh nặng.”
‘‘Katamañca, bhikkhave, bhārādānaṃ?
“And what, monks, is the taking up of the burden?
“Này các Tỳ-khưu, thế nào là sự vác gánh nặng?
Yāyaṃ taṇhā ponobhavikā* nandīrāgasahagatā* tatratatrābhinandinī, seyyathidaṃ – kāmataṇhā, bhavataṇhā, vibhavataṇhā.
It is that craving which leads to renewed existence, accompanied by delight and lust, delighting in this and that; that is, craving for sensual pleasures, craving for existence, craving for non-existence.
Chính là ái dục dẫn đến tái sinh, đi kèm với hỷ và tham, tìm cầu sự hoan lạc ở khắp nơi, tức là: dục ái, hữu ái, phi hữu ái.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, bhārādānaṃ.
This, monks, is called the taking up of the burden.
Này các Tỳ-khưu, đây được gọi là sự vác gánh nặng.
23. Sāvatthinidānaṃ.
23. At Sāvatthī.
Bài kinh thứ nhất.
‘‘Pariññeyye ca, bhikkhave, dhamme desessāmi pariññañca.
“Monks, I will teach you the phenomena to be fully understood and full understanding.
23. Tại Sāvatthī.
Taṃ suṇātha.
Listen to that.
“Này các Tỳ-khưu, Ta sẽ giảng cho các ông về các pháp cần phải liễu tri và sự liễu tri.
Katame ca, bhikkhave, pariññeyyā dhammā?
And what, monks, are the phenomena to be fully understood?
Hãy lắng nghe điều đó.
Rūpaṃ, bhikkhave, pariññeyyo dhammo, vedanā pariññeyyo dhammo, saññā pariññeyyo dhammo, saṅkhārā pariññeyyo dhammo, viññāṇaṃ pariññeyyo dhammo.
Form, monks, is a phenomenon to be fully understood; feeling is a phenomenon to be fully understood; perception is a phenomenon to be fully understood; volitional formations are a phenomenon to be fully understood; consciousness is a phenomenon to be fully understood.
Này các Tỳ-khưu, thế nào là các pháp cần phải liễu tri?
Ime vuccanti, bhikkhave, pariññeyyā dhammā.
These, monks, are called the phenomena to be fully understood.
Này các Tỳ-khưu, sắc là pháp cần phải liễu tri, thọ là pháp cần phải liễu tri, tưởng là pháp cần phải liễu tri, hành là pháp cần phải liễu tri, thức là pháp cần phải liễu tri.
Katamā ca, bhikkhave, pariññā?
And what, monks, is full understanding?
Này các Tỳ-khưu, đây được gọi là các pháp cần phải liễu tri.
Yo, bhikkhave, rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo.
Whatever, monks, is the destruction of lust, the destruction of hatred, the destruction of delusion.
Này các Tỳ-khưu, thế nào là sự liễu tri?
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, pariññā’’ti.
This, monks, is called full understanding.”
Này các Tỳ-khưu, đó là sự diệt tận của tham, sự diệt tận của sân, sự diệt tận của si.
Dutiyaṃ.
The Second.
Này các Tỳ-khưu, đây được gọi là sự liễu tri.”
24. Sāvatthinidānaṃ.
24. At Sāvatthī.
3. Kinh Liễu Tri (Abhijāna Sutta)
‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, anabhijānaṃ aparijānaṃ avirājayaṃ appajahaṃ abhabbo dukkhakkhayāya; vedanaṃ anabhijānaṃ aparijānaṃ avirājayaṃ appajahaṃ abhabbo dukkhakkhayāya; saññaṃ anabhijānaṃ… saṅkhāre anabhijānaṃ aparijānaṃ avirājayaṃ appajahaṃ abhabbo dukkhakkhayāya; viññāṇaṃ anabhijānaṃ aparijānaṃ avirājayaṃ appajahaṃ abhabbo dukkhakkhayāya.
“Monks, not directly knowing, not fully understanding, not dispassionately observing, not abandoning form, one is incapable of the destruction of suffering; not directly knowing, not fully understanding, not dispassionately observing, not abandoning feeling, one is incapable of the destruction of suffering; not directly knowing… perception… not directly knowing… volitional formations… not directly knowing, not fully understanding, not dispassionately observing, not abandoning consciousness, one is incapable of the destruction of suffering.
24. Tại Sāvatthī.
Rūpañca kho, bhikkhave, abhijānaṃ parijānaṃ virājayaṃ pajahaṃ bhabbo dukkhakkhayāya; vedanaṃ abhijānaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ abhijānaṃ parijānaṃ virājayaṃ pajahaṃ bhabbo dukkhakkhayāyā’’ti.
However, monks, directly knowing, fully understanding, dispassionately observing, abandoning form, one is capable of the destruction of suffering; directly knowing… feeling… perception… volitional formations… directly knowing, fully understanding, dispassionately observing, abandoning consciousness, one is capable of the destruction of suffering.”
“Này các Tỳ-khưu, không liễu tri, không nhận biết, không ly tham, không từ bỏ sắc thì không có khả năng diệt khổ; không liễu tri, không nhận biết, không ly tham, không từ bỏ thọ thì không có khả năng diệt khổ; không liễu tri tưởng… không liễu tri, không nhận biết, không ly tham, không từ bỏ các hành thì không có khả năng diệt khổ; không liễu tri, không nhận biết, không ly tham, không từ bỏ thức thì không có khả năng diệt khổ.
Tatiyaṃ.
The Third.
Nhưng này các Tỳ-khưu, liễu tri, nhận biết, ly tham, từ bỏ sắc thì có khả năng diệt khổ; liễu tri thọ… tưởng… các hành… liễu tri, nhận biết, ly tham, từ bỏ thức thì có khả năng diệt khổ.”
25. Sāvatthinidānaṃ.
25. At Sāvatthī.
4. Kinh Dục Tham (Chandarāga Sutta)
‘‘Yo, bhikkhave, rūpasmiṃ chandarāgo taṃ pajahatha.
“Whatever lust and desire there is for form, monks, abandon that.
25. Tại Sāvatthī.
Evaṃ taṃ rūpaṃ pahīnaṃ bhavissati ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvaṃkataṃ āyatiṃ anuppādadhammaṃ.
Thus that form will be abandoned, cut off at the root, made like a palm tree stump, brought to non-existence, not liable to future arising.
“Này các Tỳ-khưu, dục tham nào đối với sắc, hãy từ bỏ dục tham đó.
Yo vedanāya chandarāgo taṃ pajahatha.
Whatever lust and desire there is for feeling, abandon that.
Như vậy, sắc đó sẽ được từ bỏ, bị cắt đứt tận gốc rễ, bị làm cho như gốc cây thốt nốt, bị làm cho không còn hiện hữu, không còn có thể sinh khởi trong tương lai.
Evaṃ sā vedanā pahīnā bhavissati ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā.
Thus that feeling will be abandoned, cut off at the root, made like a palm tree stump, brought to non-existence, not liable to future arising.
Dục tham nào đối với thọ, hãy từ bỏ dục tham đó.
Yo saññāya chandarāgo taṃ pajahatha.
Whatever lust and desire there is for perception, abandon that.
Như vậy, thọ đó sẽ được từ bỏ, bị cắt đứt tận gốc rễ, bị làm cho như gốc cây thốt nốt, bị làm cho không còn hiện hữu, không còn có thể sinh khởi trong tương lai.
Evaṃ sā saññā pahīnā bhavissati ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā.
Thus that perception will be abandoned, cut off at the root, made like a palm tree stump, brought to non-existence, not liable to future arising.
Dục tham nào đối với tưởng, hãy từ bỏ dục tham đó.
Yo saṅkhāresu chandarāgo taṃ pajahatha.
Whatever lust and desire there is for volitional formations, abandon that.
Như vậy, tưởng đó sẽ được từ bỏ, bị cắt đứt tận gốc rễ, bị làm cho như gốc cây thốt nốt, bị làm cho không còn hiện hữu, không còn có thể sinh khởi trong tương lai.
Evaṃ te saṅkhārā pahīnā bhavissanti ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā.
Thus those volitional formations will be abandoned, cut off at the root, made like a palm tree stump, brought to non-existence, not liable to future arising.
Dục tham nào đối với các hành, hãy từ bỏ dục tham đó.
Yo viññāṇasmiṃ chandarāgo taṃ pajahatha.
Whatever lust and desire there is for consciousness, abandon that.
Như vậy, các hành đó sẽ được từ bỏ, bị cắt đứt tận gốc rễ, bị làm cho như gốc cây thốt nốt, bị làm cho không còn hiện hữu, không còn có thể sinh khởi trong tương lai.
Evaṃ taṃ viññāṇaṃ pahīnaṃ bhavissati ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvaṃkataṃ āyatiṃ anuppādadhamma’’nti.
Thus that consciousness will be abandoned, cut off at the root, made like a palm tree stump, brought to non-existence, not liable to future arising.”
Dục tham nào đối với thức, hãy từ bỏ dục tham đó.
Catutthaṃ.
The Fourth.
Như vậy, thức đó sẽ được từ bỏ, bị cắt đứt tận gốc rễ, bị làm cho như gốc cây thốt nốt, bị làm cho không còn hiện hữu, không còn có thể sinh khởi trong tương lai.”
26. Sāvatthinidānaṃ.
26. At Sāvatthī.
5. Kinh Vị Ngọt (Assāda Sutta)
‘‘Pubbeva* me, bhikkhave, sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva* sato etadahosi – ‘ko nu kho rūpassa assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ?
“Before my enlightenment, monks, while I was still an unenlightened Bodhisatta, it occurred to me: ‘What is the gratification in form, what is its danger, what is the escape from it?
26. Tại Sāvatthī.
Ko vedanāya assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ?
What is the gratification in feeling, what is its danger, what is the escape from it?
“Này các Tỳ-khưu, trước khi Ta giác ngộ, khi Ta còn là Bồ-tát chưa chứng quả Chánh Đẳng Giác, Ta đã nghĩ rằng: ‘Vị ngọt của sắc là gì, sự nguy hiểm là gì, lối thoát là gì?
Ko saññāya assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ?
What is the gratification in perception, what is the danger, what is the escape?
Cái gì là vị ngọt (assāda) của tưởng (saññā)? Cái gì là sự nguy hiểm (ādīnava) của tưởng? Cái gì là sự thoát ly (nissaraṇa) khỏi tưởng?
Ko saṅkhārānaṃ assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ?
What is the gratification in formations, what is the danger, what is the escape?
Cái gì là vị ngọt của các hành (saṅkhāra)? Cái gì là sự nguy hiểm của các hành? Cái gì là sự thoát ly khỏi các hành?
Ko viññāṇassa assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇa’nti?
What is the gratification in consciousness, what is the danger, what is the escape?’
Cái gì là vị ngọt của thức (viññāṇa)? Cái gì là sự nguy hiểm của thức? Cái gì là sự thoát ly khỏi thức?”
Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘yaṃ kho rūpaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ rūpassa assādo.
To me, bhikkhus, this thought occurred: ‘Whatever happiness and joy arise conditioned by rūpa, that is the gratification in rūpa.
Này các Tỳ-khưu, ý nghĩ đó đã khởi lên trong Ta: “Phàm cái gì là lạc (sukha) và hỷ (somanassa) khởi lên do duyên sắc (rūpa), đó là vị ngọt của sắc.
Yaṃ rūpaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, ayaṃ rūpassa ādīnavo.
That rūpa is impermanent, unsatisfactory, subject to change—that is the danger in rūpa.
Phàm sắc là vô thường (anicca), khổ (dukkha), có pháp biến hoại (vipariṇāmadhamma), đó là sự nguy hiểm của sắc.
Yo rūpasmiṃ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ, idaṃ rūpassa nissaraṇaṃ.
The removal of desire and lust for rūpa, the abandonment of desire and lust—that is the escape from rūpa.
Phàm cái gì là sự điều phục dục tham (chandarāga), sự từ bỏ dục tham trong sắc, đó là sự thoát ly khỏi sắc.
Yaṃ vedanaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ vedanāya assādo* .
Whatever happiness and joy arise conditioned by feeling, that is the gratification in feeling.
Phàm cái gì là lạc và hỷ khởi lên do duyên thọ (vedanā), đó là vị ngọt của thọ.
Yaṃ vedanā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā, ayaṃ vedanāya ādīnavo.
That feeling is impermanent, unsatisfactory, subject to change—that is the danger in feeling.
Phàm thọ là vô thường, khổ, có pháp biến hoại, đó là sự nguy hiểm của thọ.
Yo vedanāya chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ, idaṃ vedanāya nissaraṇaṃ.
The removal of desire and lust for feeling, the abandonment of desire and lust—that is the escape from feeling.
Phàm cái gì là sự điều phục dục tham, sự từ bỏ dục tham trong thọ, đó là sự thoát ly khỏi thọ.
Yaṃ saññaṃ paṭicca uppajjati…pe… yaṃ saṅkhāre paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ saṅkhārānaṃ assādo.
Whatever happiness and joy arise conditioned by perception… Whatever happiness and joy arise conditioned by formations, that is the gratification in formations.
Phàm cái gì là lạc và hỷ khởi lên do duyên tưởng (saññā)… (như trên)… Phàm cái gì là lạc và hỷ khởi lên do duyên các hành (saṅkhāra), đó là vị ngọt của các hành.
Yaṃ* saṅkhārā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā, ayaṃ saṅkhārānaṃ ādīnavo.
Those formations are impermanent, unsatisfactory, subject to change—that is the danger in formations.
Phàm các hành là vô thường, khổ, có pháp biến hoại, đó là sự nguy hiểm của các hành.
Yo saṅkhāresu chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ, idaṃ saṅkhārānaṃ nissaraṇaṃ.
The removal of desire and lust for formations, the abandonment of desire and lust—that is the escape from formations.
Phàm cái gì là sự điều phục dục tham, sự từ bỏ dục tham trong các hành, đó là sự thoát ly khỏi các hành.
Yaṃ viññāṇaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ viññāṇassa assādo.
Whatever happiness and joy arise conditioned by consciousness, that is the gratification in consciousness.
Phàm cái gì là lạc và hỷ khởi lên do duyên thức (viññāṇa), đó là vị ngọt của thức.
Yaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, ayaṃ viññāṇassa ādīnavo.
That consciousness is impermanent, unsatisfactory, subject to change—that is the danger in consciousness.
Phàm thức là vô thường, khổ, có pháp biến hoại, đó là sự nguy hiểm của thức.
Yo viññāṇasmiṃ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ, idaṃ viññāṇassa nissaraṇaṃ’’’.
The removal of desire and lust for consciousness, the abandonment of desire and lust—that is the escape from consciousness.’
Phàm cái gì là sự điều phục dục tham, sự từ bỏ dục tham trong thức, đó là sự thoát ly khỏi thức.”
‘‘Yāvakīvañcāhaṃ, bhikkhave, imesaṃ pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ evaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ nābbhaññāsiṃ, neva tāvāhaṃ, bhikkhave, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti paccaññāsiṃ* .
‘As long as, bhikkhus, I had not truly understood, as they really are, the gratification in these five aggregates of clinging as gratification, the danger as danger, and the escape as escape, so long, bhikkhus, I did not acknowledge myself to be fully awakened to unsurpassed perfect self-awakening in this world with its devas, Māra, and Brahmā, among this generation with its ascetics, brahmins, devas, and humans.
“Này các Tỳ-khưu, chừng nào Ta chưa như thật giác ngộ được vị ngọt của năm thủ uẩn này là vị ngọt, sự nguy hiểm là sự nguy hiểm, sự thoát ly là sự thoát ly, thì chừng đó, này các Tỳ-khưu, Ta chưa tuyên bố rằng Ta đã chứng ngộ Vô Thượng Chánh Đẳng Giác trong thế giới với chư Thiên, Ma-vương, Phạm Thiên, với quần chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài người.
Yato ca khvāhaṃ, bhikkhave, imesaṃ pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ evaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ; athāhaṃ, bhikkhave, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti paccaññāsiṃ.
But when, bhikkhus, I had truly understood, as they really are, the gratification in these five aggregates of clinging as gratification, the danger as danger, and the escape as escape; then, bhikkhus, I acknowledged myself to be fully awakened to unsurpassed perfect self-awakening in this world with its devas, Māra, and Brahmā, among this generation with its ascetics, brahmins, devas, and humans.
Nhưng này các Tỳ-khưu, khi Ta đã như thật giác ngộ được vị ngọt của năm thủ uẩn này là vị ngọt, sự nguy hiểm là sự nguy hiểm, sự thoát ly là sự thoát ly, thì chừng đó, này các Tỳ-khưu, Ta mới tuyên bố rằng Ta đã chứng ngộ Vô Thượng Chánh Đẳng Giác trong thế giới với chư Thiên, Ma-vương, Phạm Thiên, với quần chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài người.
Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi – ‘akuppā me vimutti* ; ayamantimā jāti; natthi dāni punabbhavo’’’ti.
And knowledge and vision arose in me: “My liberation is unshakeable; this is my last birth; there is now no further existence.”’
Và tri kiến khởi lên nơi Ta: ‘Sự giải thoát của Ta là bất động (akuppā); đây là đời sống cuối cùng; nay không còn tái sanh nữa.’”
Pañcamaṃ.
Fifth.
Thứ năm.
27. Sāvatthinidānaṃ.
27. Sāvatthī. The Buddha said:
27. Tại Sāvatthī.
‘‘Rūpassāhaṃ, bhikkhave, assādapariyesanaṃ acariṃ.
‘Bhikkhus, I sought the gratification in rūpa.
“Này các Tỳ-khưu, Ta đã đi tìm vị ngọt của sắc.
Yo rūpassa assādo tadajjhagamaṃ.
Whatever gratification there is in rūpa, that I attained.
Ta đã đạt được vị ngọt của sắc.
Yāvatā rūpassa assādo paññāya me so sudiṭṭho.
As far as the gratification in rūpa extends, that has been well seen by me with wisdom.
Vị ngọt của sắc, Ta đã thấy rõ bằng trí tuệ của mình.
Rūpassāhaṃ, bhikkhave, ādīnavapariyesanaṃ acariṃ.
Bhikkhus, I sought the danger in rūpa.
Này các Tỳ-khưu, Ta đã đi tìm sự nguy hiểm của sắc.
Yo rūpassa ādīnavo tadajjhagamaṃ.
Whatever danger there is in rūpa, that I attained.
Ta đã đạt được sự nguy hiểm của sắc.
Yāvatā rūpassa ādīnavo paññāya me so sudiṭṭho.
As far as the danger in rūpa extends, that has been well seen by me with wisdom.
Sự nguy hiểm của sắc, Ta đã thấy rõ bằng trí tuệ của mình.
Rūpassāhaṃ, bhikkhave, nissaraṇapariyesanaṃ acariṃ.
Bhikkhus, I sought the escape from rūpa.
Này các Tỳ-khưu, Ta đã đi tìm sự thoát ly khỏi sắc.
Yaṃ rūpassa nissaraṇaṃ tadajjhagamaṃ.
Whatever escape there is from rūpa, that I attained.
Ta đã đạt được sự thoát ly khỏi sắc.
Yāvatā rūpassa nissaraṇaṃ paññāya me taṃ sudiṭṭhaṃ.
As far as the escape from rūpa extends, that has been well seen by me with wisdom.
Sự thoát ly khỏi sắc, Ta đã thấy rõ bằng trí tuệ của mình.
Vedanāyāhaṃ, bhikkhave… saññāyāhaṃ, bhikkhave… saṅkhārānāhaṃ, bhikkhave… viññāṇassāhaṃ, bhikkhave, assādapariyesanaṃ acariṃ.
Bhikkhus, I sought the gratification in feeling… Bhikkhus, I sought the gratification in perception… Bhikkhus, I sought the gratification in formations… Bhikkhus, I sought the gratification in consciousness.
Này các Tỳ-khưu, Ta đã đi tìm vị ngọt của thọ… của tưởng… của các hành… của thức.
Yo viññāṇassa assādo tadajjhagamaṃ.
Whatever gratification there is in consciousness, that I attained.
Ta đã đạt được vị ngọt của thức.
Yāvatā viññāṇassa assādo paññāya me so sudiṭṭho.
As far as the gratification in consciousness extends, that has been well seen by me with wisdom.
Vị ngọt của thức, Ta đã thấy rõ bằng trí tuệ của mình.
Viññāṇassāhaṃ, bhikkhave, ādīnavapariyesanaṃ acariṃ.
Bhikkhus, I sought the danger in consciousness.
Này các Tỳ-khưu, Ta đã đi tìm sự nguy hiểm của thức.
Yo viññāṇassa ādīnavo tadajjhagamaṃ.
Whatever danger there is in consciousness, that I attained.
Ta đã đạt được sự nguy hiểm của thức.
Yāvatā viññāṇassa ādīnavo paññāya me so sudiṭṭho.
As far as the danger in consciousness extends, that has been well seen by me with wisdom.
Sự nguy hiểm của thức, Ta đã thấy rõ bằng trí tuệ của mình.
Viññāṇassāhaṃ, bhikkhave, nissaraṇapariyesanaṃ acariṃ.
Bhikkhus, I sought the escape from consciousness.
Này các Tỳ-khưu, Ta đã đi tìm sự thoát ly khỏi thức.
Yaṃ viññāṇassa nissaraṇaṃ tadajjhagamaṃ.
Whatever escape there is from consciousness, that I attained.
Ta đã đạt được sự thoát ly khỏi thức.
Yāvatā viññāṇassa nissaraṇaṃ paññāya me taṃ sudiṭṭhaṃ.
As far as the escape from consciousness extends, that has been well seen by me with wisdom.
Sự thoát ly khỏi thức, Ta đã thấy rõ bằng trí tuệ của mình.
Yāvakīvañcāhaṃ, bhikkhave, imesaṃ pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ nābbhaññāsiṃ…pe… abbhaññāsiṃ.
As long as, bhikkhus, I had not truly understood, as they really are, the gratification in these five aggregates of clinging as gratification, the danger as danger, and the escape as escape… I had understood.
Này các Tỳ-khưu, chừng nào Ta chưa như thật giác ngộ được vị ngọt của năm thủ uẩn này là vị ngọt, sự nguy hiểm là sự nguy hiểm, sự thoát ly là sự thoát ly… (như trên)… Ta đã giác ngộ.
Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi – ‘akuppā me vimutti* ; ayamantimā jāti; natthi dāni punabbhavo’’’ti.
And knowledge and vision arose in me: ‘My liberation is unshakeable; this is my last birth; there is now no further existence.’
Và tri kiến khởi lên nơi Ta: ‘Sự giải thoát của Ta là bất động; đây là đời sống cuối cùng; nay không còn tái sanh nữa.’”
Chaṭṭhaṃ.
Sixth.
Thứ sáu.
28. Sāvatthinidānaṃ.
28. Sāvatthī. The Buddha said:
28. Tại Sāvatthī.
‘‘No cedaṃ, bhikkhave, rūpassa assādo abhavissa nayidaṃ sattā rūpasmiṃ sārajjeyyuṃ.
‘If, bhikkhus, there were no gratification in rūpa, beings would not be enamored of rūpa.
“Này các Tỳ-khưu, nếu không có vị ngọt của sắc, thì các chúng sanh đã không say đắm sắc.
Yasmā ca kho, bhikkhave, atthi rūpassa assādo, tasmā sattā rūpasmiṃ sārajjanti.
But because there is gratification in rūpa, bhikkhus, beings are enamored of rūpa.
Vì này các Tỳ-khưu, có vị ngọt của sắc, nên các chúng sanh say đắm sắc.
No cedaṃ, bhikkhave, rūpassa ādīnavo abhavissa nayidaṃ sattā rūpasmiṃ nibbindeyyuṃ.
If, bhikkhus, there were no danger in rūpa, beings would not be dispassionate towards rūpa.
Này các Tỳ-khưu, nếu không có sự nguy hiểm của sắc, thì các chúng sanh đã không nhàm chán sắc.
Yasmā ca kho, bhikkhave, atthi rūpassa ādīnavo, tasmā sattā rūpasmiṃ nibbindanti.
But because there is danger in rūpa, bhikkhus, beings are dispassionate towards rūpa.
Vì này các Tỳ-khưu, có sự nguy hiểm của sắc, nên các chúng sanh nhàm chán sắc.
No cedaṃ, bhikkhave, rūpassa nissaraṇaṃ abhavissa nayidaṃ sattā rūpasmā nissareyyuṃ.
If, bhikkhus, there were no escape from rūpa, beings would not escape from rūpa.
Này các Tỳ-khưu, nếu không có sự thoát ly khỏi sắc, thì các chúng sanh đã không thoát ly khỏi sắc.
Yasmā ca kho, bhikkhave, atthi rūpassa nissaraṇaṃ, tasmā sattā rūpasmā nissaranti.
But because there is escape from rūpa, bhikkhus, beings escape from rūpa.
Vì này các Tỳ-khưu, có sự thoát ly khỏi sắc, nên các chúng sanh thoát ly khỏi sắc.
No cedaṃ, bhikkhave, vedanāya…pe… no cedaṃ, bhikkhave, saññāya… no cedaṃ, bhikkhave, saṅkhārānaṃ nissaraṇaṃ abhavissa, nayidaṃ sattā saṅkhārehi nissareyyuṃ.
If, bhikkhus, there were no… in feeling… If, bhikkhus, there were no… in perception… If, bhikkhus, there were no escape from formations, beings would not escape from formations.
Này các Tỳ-khưu, nếu không có sự thoát ly khỏi thọ… (như trên)… nếu không có sự thoát ly khỏi tưởng… nếu không có sự thoát ly khỏi các hành, thì các chúng sanh đã không thoát ly khỏi các hành.
Yasmā ca kho, bhikkhave, atthi saṅkhārānaṃ nissaraṇaṃ, tasmā sattā saṅkhārehi nissaranti.
But because there is escape from formations, bhikkhus, beings escape from formations.
Vì này các Tỳ-khưu, có sự thoát ly khỏi các hành, nên các chúng sanh thoát ly khỏi các hành.
No cedaṃ, bhikkhave, viññāṇassa assādo abhavissa, nayidaṃ sattā viññāṇasmiṃ sārajjeyyuṃ.
If, bhikkhus, there were no gratification in consciousness, beings would not be enamored of consciousness.
Này các Tỳ-khưu, nếu không có vị ngọt của thức, thì các chúng sanh đã không say đắm thức.
Yasmā ca kho, bhikkhave, atthi viññāṇassa assādo, tasmā sattā viññāṇasmiṃ sārajjanti.
But because there is gratification in consciousness, bhikkhus, beings are enamored of consciousness.
Vì này các Tỳ-khưu, có vị ngọt của thức, nên các chúng sanh say đắm thức.
No cedaṃ, bhikkhave, viññāṇassa ādīnavo abhavissa, nayidaṃ sattā viññāṇasmiṃ nibbindeyyuṃ.
If, bhikkhus, there were no danger in consciousness, beings would not be dispassionate towards consciousness.
Này các Tỳ-khưu, nếu không có sự nguy hiểm của thức, thì các chúng sanh đã không nhàm chán thức.
Yasmā ca kho, bhikkhave, atthi viññāṇassa ādīnavo, tasmā sattā viññāṇasmiṃ nibbindanti.
But because there is danger in consciousness, bhikkhus, beings are dispassionate towards consciousness.
Vì này các Tỳ-khưu, có sự nguy hiểm của thức, nên các chúng sanh nhàm chán thức.
No cedaṃ, bhikkhave, viññāṇassa nissaraṇaṃ abhavissa, nayidaṃ sattā viññāṇasmā nissareyyuṃ.
If, bhikkhus, there were no escape from consciousness, beings would not escape from consciousness.
Này các Tỳ-khưu, nếu không có sự thoát ly khỏi thức, thì các chúng sanh đã không thoát ly khỏi thức.
Yasmā ca kho, bhikkhave, atthi viññāṇassa nissaraṇaṃ, tasmā sattā viññāṇasmā nissaranti.
But because there is escape from consciousness, bhikkhus, beings escape from consciousness.
Vì này các Tỳ-khưu, có sự thoát ly khỏi thức, nên các chúng sanh thoát ly khỏi thức.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, sattā imesaṃ pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ nābbhaññaṃsu* ; neva tāva, bhikkhave, sattā sadevakā lokā samārakā sabrahmakā sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya nissaṭā visaṃyuttā vippamuttā vimariyādīkatena cetasā vihariṃsu.
As long as, bhikkhus, beings had not truly understood, as they really are, the gratification in these five aggregates of clinging as gratification, the danger as danger, and the escape as escape; so long, bhikkhus, beings did not live detached, disjoined, and liberated with an unconfined mind from the world with its devas, Māra, and Brahmā, among the generation with its ascetics, brahmins, devas, and humans.
“Này các Tỳ-khưu, chừng nào các chúng sanh chưa như thật giác ngộ được vị ngọt của năm thủ uẩn này là vị ngọt, sự nguy hiểm là sự nguy hiểm, sự thoát ly là sự thoát ly; thì chừng đó, này các Tỳ-khưu, các chúng sanh trong thế giới với chư Thiên, Ma-vương, Phạm Thiên, với quần chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài người, chưa thoát ly, chưa giải thoát, chưa được giải thoát hoàn toàn với tâm không còn giới hạn.
Yato ca kho, bhikkhave, sattā imesaṃ pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ abbhaññaṃsu; atha, bhikkhave, sattā sadevakā lokā samārakā sabrahmakā sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya nissaṭā visaṃyuttā vippamuttā vimariyādīkatena cetasā viharanti’’.
But when, monks, beings comprehended, as it really is, the gratification of these five aggregates of clinging as gratification, the danger as danger, and the escape as escape; then, monks, beings are released, disjoined, liberated from the world with devas, with Māra, with Brahmā, from the generation of recluses and brahmins, with devas and humans, and dwell with an unbounded mind.
"Và này các Tỳ khưu, khi nào các chúng sanh đã thắng tri như thật vị ngọt là vị ngọt, sự nguy hiểm là sự nguy hiểm, sự xuất ly là sự xuất ly của năm thủ uẩn này; khi ấy, này các Tỳ khưu, các chúng sanh đã xuất ly, không còn bị ràng buộc, đã giải thoát khỏi thế gian cùng với chư thiên, cùng với ma vương, cùng với phạm thiên, khỏi chúng sanh cùng với sa-môn và bà-la-môn, cùng với chư thiên và loài người, họ trú với tâm không còn giới hạn."
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ bảy.
29. Sāvatthinidānaṃ.
At Sāvatthī.
29. Nhân ở Sāvatthī.
‘‘Yo, bhikkhave, rūpaṃ abhinandati, dukkhaṃ so abhinandati.
“Monks, whoever delights in form, he delights in suffering.
"Này các Tỳ khưu, người nào hoan hỷ sắc, người ấy hoan hỷ khổ.
Yo dukkhaṃ abhinandati, aparimutto so dukkhasmāti vadāmi.
Whoever delights in suffering, I say he is not freed from suffering.
Người nào hoan hỷ khổ, Ta nói rằng người ấy chưa giải thoát khỏi khổ.
Yo vedanaṃ abhinandati… yo saññaṃ abhinandati… yo saṅkhāre abhinandati… yo viññāṇaṃ abhinandati, dukkhaṃ so abhinandati.
Whoever delights in feeling… whoever delights in perception… whoever delights in volitional formations… whoever delights in consciousness, he delights in suffering.
Người nào hoan hỷ thọ... người nào hoan hỷ tưởng... người nào hoan hỷ các hành... người nào hoan hỷ thức, người ấy hoan hỷ khổ.
Yo dukkhaṃ abhinandati, aparimutto so dukkhasmāti vadāmi.
Whoever delights in suffering, I say he is not freed from suffering.
Người nào hoan hỷ khổ, Ta nói rằng người ấy chưa giải thoát khỏi khổ.
Yo ca kho, bhikkhave, rūpaṃ nābhinandati, dukkhaṃ so nābhinandati.
But, monks, whoever does not delight in form, he does not delight in suffering.
Và này các Tỳ khưu, người nào không hoan hỷ sắc, người ấy không hoan hỷ khổ.
Yo dukkhaṃ nābhinandati, parimutto so dukkhasmāti vadāmi.
Whoever does not delight in suffering, I say he is freed from suffering.
Người nào không hoan hỷ khổ, Ta nói rằng người ấy đã giải thoát khỏi khổ.
Yo vedanaṃ nābhinandati… yo saññaṃ nābhinandati… yo saṅkhāre nābhinandati… yo viññāṇaṃ nābhinandati, dukkhaṃ so nābhinandati.
Whoever does not delight in feeling… whoever does not delight in perception… whoever does not delight in volitional formations… whoever does not delight in consciousness, he does not delight in suffering.
Người nào không hoan hỷ thọ... người nào không hoan hỷ tưởng... người nào không hoan hỷ các hành... người nào không hoan hỷ thức, người ấy không hoan hỷ khổ.
Yo dukkhaṃ nābhinandati, parimutto so dukkhasmāti vadāmī’’ti.
Whoever does not delight in suffering, I say he is freed from suffering.”
Người nào không hoan hỷ khổ, Ta nói rằng người ấy đã giải thoát khỏi khổ."
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Thứ tám.
30. Sāvatthinidānaṃ.
At Sāvatthī.
30. Nhân ở Sāvatthī.
‘‘Yo, bhikkhave, rūpassa uppādo ṭhiti abhinibbatti pātubhāvo, dukkhasseso uppādo rogānaṃ ṭhiti jarāmaraṇassa pātubhāvo.
“Monks, whatever is the arising, the continuance, the manifestation, the appearance of form, that is the arising of suffering, the continuance of diseases, the appearance of old age and death.
"Này các Tỳ khưu, sự sanh khởi, sự tồn tại, sự hình thành, sự biểu hiện của sắc, đó là sự sanh khởi của khổ, sự tồn tại của bệnh tật, sự biểu hiện của già và chết.
Yo vedanāya…pe… yo saññāya…pe… yo saṅkhārānaṃ…pe… yo viññāṇassa uppādo ṭhiti abhinibbatti pātubhāvo, dukkhasseso uppādo rogānaṃ ṭhiti jarāmaraṇassa pātubhāvo.
Whatever is the arising… continuance… manifestation… appearance of feeling… of perception… of volitional formations… of consciousness, that is the arising of suffering, the continuance of diseases, the appearance of old age and death.
Sự sanh khởi, sự tồn tại, sự hình thành, sự biểu hiện của thọ... của tưởng... của các hành... của thức, đó là sự sanh khởi của khổ, sự tồn tại của bệnh tật, sự biểu hiện của già và chết.
Yo ca kho, bhikkhave, rūpassa nirodho vūpasamo atthaṅgamo, dukkhasseso nirodho rogānaṃ vūpasamo jarāmaraṇassa atthaṅgamo.
But, monks, whatever is the cessation, the subsiding, the disappearance of form, that is the cessation of suffering, the subsiding of diseases, the disappearance of old age and death.
Và này các Tỳ khưu, sự đoạn diệt, sự lắng dịu, sự chấm dứt của sắc, đó là sự đoạn diệt của khổ, sự lắng dịu của bệnh tật, sự chấm dứt của già và chết.
Yo vedanāya …pe… yo saññāya… yo saṅkhārānaṃ… yo viññāṇassa nirodho vūpasamo atthaṅgamo, dukkhasseso nirodho rogānaṃ vūpasamo jarāmaraṇassa atthaṅgamo’’ti.
Whatever is the cessation… subsiding… disappearance of feeling… of perception… of volitional formations… of consciousness, that is the cessation of suffering, the subsiding of diseases, the disappearance of old age and death.”
Sự đoạn diệt, sự lắng dịu, sự chấm dứt của thọ... của tưởng... của các hành... của thức, đó là sự đoạn diệt của khổ, sự lắng dịu của bệnh tật, sự chấm dứt của già và chết."
Navamaṃ.
The Ninth.
Thứ chín.
31. Sāvatthinidānaṃ.
At Sāvatthī.
31. Nhân ở Sāvatthī.
‘‘Aghañca, bhikkhave, desessāmi aghamūlañca.
“Monks, I shall teach you misery and the root of misery.
"Này các Tỳ khưu, Ta sẽ giảng về bất hạnh và gốc rễ của bất hạnh.
Taṃ suṇātha.
Listen to it.
Hãy lắng nghe điều đó.
Katamañca bhikkhave aghaṃ?
And what, monks, is misery?
Và này các Tỳ khưu, thế nào là bất hạnh?
Rūpaṃ, bhikkhave, aghaṃ, vedanā aghaṃ, saññā aghaṃ, saṅkhārā aghaṃ, viññāṇaṃ aghaṃ.
Form, monks, is misery; feeling is misery; perception is misery; volitional formations are misery; consciousness is misery.
Này các Tỳ khưu, sắc là bất hạnh, thọ là bất hạnh, tưởng là bất hạnh, các hành là bất hạnh, thức là bất hạnh.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, aghaṃ.
This, monks, is called misery.
Này các Tỳ khưu, đây được gọi là bất hạnh.
Katamañca, bhikkhave, aghamūlaṃ?
And what, monks, is the root of misery?
Và này các Tỳ khưu, thế nào là gốc rễ của bất hạnh?
Yāyaṃ taṇhā ponobhavikā nandīrāgasahagatā* tatratatrābhinandinī; seyyathidaṃ – kāmataṇhā, bhavataṇhā, vibhavataṇhā.
It is this craving which leads to renewed existence, accompanied by delight and lust, seeking delight here and there; that is, craving for sensual pleasures, craving for existence, craving for non-existence.
Chính cái ái này là cái đưa đến tái sinh (ponobhavikā), đi kèm với hỷ và tham (nandīrāgasahagatā), tìm sự hoan lạc ở chỗ này chỗ kia (tatratatrābhinandinī); tức là: dục ái (kāmataṇhā), hữu ái (bhavataṇhā), và phi hữu ái (vibhavataṇhā).
Idaṃ vuccati, bhikkhave, aghamūla’’nti.
This, monks, is called the root of misery.”
Này các Tỳ-khưu, đây được gọi là cội rễ của khổ đau (aghamūla).”
Dasamaṃ.
The Tenth.
Thứ mười.
32. Sāvatthinidānaṃ.
At Sāvatthī.
32. Tại Sāvatthī.
‘‘Pabhaṅguñca, bhikkhave, desessāmi appabhaṅguñca.
“Monks, I shall teach you the perishable and the imperishable.
“Này các Tỳ-khưu, Ta sẽ thuyết giảng về cái bị hoại diệt (pabhaṅgu) và cái không bị hoại diệt (appabhaṅgu).
Taṃ suṇātha.
Listen to it.
Hãy lắng nghe điều đó.
Kiñca, bhikkhave, pabhaṅgu, kiṃ appabhaṅgu?
And what, monks, is the perishable, what the imperishable?
Này các Tỳ-khưu, cái gì là bị hoại diệt, cái gì là không bị hoại diệt?
Rūpaṃ, bhikkhave, pabhaṅgu.
Form, monks, is perishable.
Này các Tỳ-khưu, sắc (rūpa) là bị hoại diệt.
Yo tassa nirodho vūpasamo atthaṅgamo, idaṃ appabhaṅgu.
Whatever is its cessation, its subsiding, its disappearance—this is imperishable.
Sự diệt trừ, sự lắng dịu, sự chấm dứt của nó, đó là không bị hoại diệt.
Vedanā pabhaṅgu.
Feeling is perishable.
Thọ (vedanā) là bị hoại diệt.
Yo tassā nirodho vūpasamo atthaṅgamo, idaṃ appabhaṅgu.
Whatever is its cessation, its subsiding, its disappearance—this is imperishable.
Sự diệt trừ, sự lắng dịu, sự chấm dứt của nó, đó là không bị hoại diệt.
Saññā pabhaṅgu… saṅkhārā pabhaṅgu.
Perception is perishable… volitional formations are perishable.
Tưởng (saññā) là bị hoại diệt… các hành (saṅkhārā) là bị hoại diệt.
Yo tesaṃ nirodho vūpasamo atthaṅgamo, idaṃ appabhaṅgu.
Whatever is their cessation, their subsiding, their disappearance—this is imperishable.
Sự diệt trừ, sự lắng dịu, sự chấm dứt của chúng, đó là không bị hoại diệt.
Viññāṇaṃ pabhaṅgu.
Consciousness is perishable.
Thức (viññāṇa) là bị hoại diệt.
Yo tassa nirodho vūpasamo atthaṅgamo, idaṃ appabhaṅgū’’ti.
Whatever is its cessation, its subsiding, its disappearance—this is imperishable.”
Sự diệt trừ, sự lắng dịu, sự chấm dứt của nó, đó là không bị hoại diệt.”
Ekādasamaṃ.
The Eleventh.
Thứ mười một.
33. Sāvatthinidānaṃ.
At Sāvatthī.
33. Tại Sāvatthī.
‘‘Yaṃ, bhikkhave, na tumhākaṃ, taṃ pajahatha.
“Monks, what is not yours, that you should abandon.
“Này các Tỳ-khưu, cái gì không phải của các ông, hãy từ bỏ nó.
Taṃ vo pahīnaṃ hitāya sukhāya bhavissati.
Its abandonment will be for your welfare and happiness.
Cái đã được từ bỏ đó sẽ đưa đến lợi ích và hạnh phúc cho các ông.
Kiñca, bhikkhave, na tumhākaṃ?
And what, monks, is not yours?
Này các Tỳ-khưu, cái gì không phải của các ông?
Rūpaṃ, bhikkhave, na tumhākaṃ, taṃ pajahatha.
Form, monks, is not yours, that you should abandon.
Này các Tỳ-khưu, sắc (rūpa) không phải của các ông, hãy từ bỏ nó.
Taṃ vo pahīnaṃ hitāya sukhāya bhavissati.
Its abandonment will be for your welfare and happiness.
Cái đã được từ bỏ đó sẽ đưa đến lợi ích và hạnh phúc cho các ông.
Vedanā na tumhākaṃ, taṃ pajahatha.
Feeling is not yours, that you should abandon.
Thọ (vedanā) không phải của các ông, hãy từ bỏ nó.
Sā vo pahīnā hitāya sukhāya bhavissati.
Its abandonment will be for your welfare and happiness.
Cái đã được từ bỏ đó sẽ đưa đến lợi ích và hạnh phúc cho các ông.
Saññā na tumhākaṃ… saṅkhārā na tumhākaṃ, te pajahatha.
Perception is not yours… volitional formations are not yours, those you should abandon.
Tưởng (saññā) không phải của các ông… các hành (saṅkhārā) không phải của các ông, hãy từ bỏ chúng.
Te vo pahīnā hitāya sukhāya bhavissanti.
Their abandonment will be for your welfare and happiness.
Cái đã được từ bỏ đó sẽ đưa đến lợi ích và hạnh phúc cho các ông.
Viññāṇaṃ na tumhākaṃ, taṃ pajahatha.
Consciousness is not yours, that you should abandon.
Thức (viññāṇa) không phải của các ông, hãy từ bỏ nó.
Taṃ vo pahīnaṃ hitāya sukhāya bhavissati’’.
Its abandonment will be for your welfare and happiness.”
Cái đã được từ bỏ đó sẽ đưa đến lợi ích và hạnh phúc cho các ông.”
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, yaṃ imasmiṃ jetavane tiṇakaṭṭhasākhāpalāsaṃ taṃ jano hareyya vā ḍaheyya vā yathāpaccayaṃ vā kareyya.
“Monks, just as if people were to carry away, burn, or do with it as they wish, the grass, sticks, branches, and leaves in this Jeta Grove.
“Này các Tỳ-khưu, ví như có người mang đi, đốt cháy, hoặc làm bất cứ điều gì tùy theo nhu cầu với cỏ, củi, cành, lá trong khu vườn Jetavana này.
Api nu tumhākaṃ evamassa – ‘amhe jano harati vā ḍahati vā yathāpaccayaṃ vā karotī’’’ti?
Would it occur to you, ‘People are carrying us away, burning us, or doing with us as they wish’?”
Liệu các ông có nghĩ rằng: ‘Người ta mang chúng tôi đi, đốt chúng tôi, hoặc làm bất cứ điều gì tùy theo nhu cầu với chúng tôi’ không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, venerable sir.”
“Bạch Đức Thế Tôn, không phải vậy.”
‘‘Taṃ kissa hetu’’?
“For what reason?”
“Vì lý do gì?”
‘‘Na hi no etaṃ, bhante, attā vā attaniyaṃ vā’’ti.
“Because, venerable sir, that is not our self, nor what belongs to a self.”
“Bạch Đức Thế Tôn, vì đó không phải là tự ngã (attā) của chúng con, cũng không phải là cái thuộc về tự ngã của chúng con.”
‘‘Evameva kho, bhikkhave, rūpaṃ na tumhākaṃ, taṃ pajahatha.
“Even so, monks, form is not yours, that you should abandon.
“Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, sắc (rūpa) không phải của các ông, hãy từ bỏ nó.
Taṃ vo pahīnaṃ hitāya sukhāya bhavissati.
Its abandonment will be for your welfare and happiness.
Cái đã được từ bỏ đó sẽ đưa đến lợi ích và hạnh phúc cho các ông.
Vedanā na tumhākaṃ, taṃ pajahatha.
Feeling is not yours, that you should abandon.
Thọ (vedanā) không phải của các ông, hãy từ bỏ nó.
Sā vo pahīnā hitāya sukhāya bhavissati.
Its abandonment will be for your welfare and happiness.
Cái đã được từ bỏ đó sẽ đưa đến lợi ích và hạnh phúc cho các ông.
Saññā na tumhākaṃ… saṅkhārā na tumhākaṃ… viññāṇaṃ na tumhākaṃ, taṃ pajahatha.
Perception is not yours… volitional formations are not yours… consciousness is not yours, that you should abandon.
Tưởng (saññā) không phải của các ông… các hành (saṅkhārā) không phải của các ông… thức (viññāṇa) không phải của các ông, hãy từ bỏ nó.
Taṃ vo pahīnaṃ hitāya sukhāya bhavissatī’’ti.
Its abandonment will be for your welfare and happiness.”
Cái đã được từ bỏ đó sẽ đưa đến lợi ích và hạnh phúc cho các ông.”
Paṭhamaṃ.
The First.
Thứ nhất.
34. Sāvatthinidānaṃ.
At Sāvatthī.
34. Tại Sāvatthī.
‘‘Yaṃ, bhikkhave, na tumhākaṃ, taṃ pajahatha.
“Monks, what is not yours, that you should abandon.
“Này các Tỳ-khưu, cái gì không phải của các ông, hãy từ bỏ nó.
Taṃ vo pahīnaṃ hitāya sukhāya bhavissati.
Its abandonment will be for your welfare and happiness.
Cái đã được từ bỏ đó sẽ đưa đến lợi ích và hạnh phúc cho các ông.
Kiñca, bhikkhave, na tumhākaṃ?
And what, monks, is not yours?
Này các Tỳ-khưu, cái gì không phải của các ông?
Rūpaṃ, bhikkhave, na tumhākaṃ, taṃ pajahatha.
Form, monks, is not yours, that you should abandon.
Này các Tỳ-khưu, sắc (rūpa) không phải của các ông, hãy từ bỏ nó.
Taṃ vo pahīnaṃ hitāya sukhāya bhavissati.
Its abandonment will be for your welfare and happiness.
Cái đã được từ bỏ đó sẽ đưa đến lợi ích và hạnh phúc cho các ông.
Vedanā na tumhākaṃ… saññā na tumhākaṃ… saṅkhārā na tumhākaṃ… viññāṇaṃ na tumhākaṃ, taṃ pajahatha.
Feeling is not yours… perception is not yours… volitional formations are not yours… consciousness is not yours, that you should abandon.
Thọ (vedanā) không phải của các ông… tưởng (saññā) không phải của các ông… các hành (saṅkhārā) không phải của các ông… thức (viññāṇa) không phải của các ông, hãy từ bỏ nó.
Taṃ vo pahīnaṃ hitāya sukhāya bhavissati.
Its abandonment will be for your welfare and happiness.
Cái đã được từ bỏ đó sẽ đưa đến lợi ích và hạnh phúc cho các ông.
Yaṃ, bhikkhave, na tumhākaṃ taṃ pajahatha.
Monks, what is not yours, that you should abandon.
Này các Tỳ-khưu, cái gì không phải của các ông, hãy từ bỏ nó.
Taṃ vo pahīnaṃ hitāya sukhāya bhavissatī’’ti.
Its abandonment will be for your welfare and happiness.”
Cái đã được từ bỏ đó sẽ đưa đến lợi ích và hạnh phúc cho các ông.”
Dutiyaṃ.
The Second.
Thứ hai.
35. Sāvatthinidānaṃ.
At Sāvatthī.
35. Tại Sāvatthī.
Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then a certain monk approached the Blessed One, and having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi một Tỳ-khưu khác đi đến chỗ Thế Tôn, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sādhu me, bhante, bhagavā saṃkhittena dhammaṃ desetu; yamahaṃ bhagavato dhammaṃ sutvā eko vūpakaṭṭho, appamatto ātāpī pahitatto vihareyya’’nti.
Seated to one side, that monk said to the Blessed One: “It would be good, venerable sir, if the Blessed One would teach me the Dhamma in brief, so that, having heard the Dhamma from the Blessed One, I might dwell alone, secluded, diligent, ardent, and resolute.”
Ngồi xuống một bên, Tỳ-khưu ấy thưa với Thế Tôn: “Bạch Đức Thế Tôn, thật tốt lành nếu Đức Thế Tôn thuyết giảng giáo pháp tóm tắt cho con, để sau khi nghe giáo pháp của Đức Thế Tôn, con có thể sống một mình, ẩn dật, không phóng dật, nhiệt tâm, và tinh cần.”
‘‘Yaṃ kho, bhikkhu, anuseti, tena saṅkhaṃ gacchati; yaṃ nānuseti, na tena saṅkhaṃ gacchatī’’ti.
“Bhikkhu, whatever one clings to, by that one is designated; whatever one does not cling to, by that one is not designated.”
“Này Tỳ-khưu, cái gì mà nó tiềm ẩn (anuseti), thì được gọi tên theo đó; cái gì mà nó không tiềm ẩn, thì không được gọi tên theo đó.”
‘‘Aññātaṃ, bhagavā; aññātaṃ, sugatā’’ti.
“Understood, Blessed One! Understood, Fortunate One!”
“Bạch Đức Thế Tôn, con đã hiểu; Bạch Thiện Thệ, con đã hiểu.”
‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, mayā saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ ājānāsī’’ti?
“How, bhikkhu, do you understand in detail the meaning of what I have stated in brief?”
“Này Tỳ-khưu, làm sao ông hiểu được ý nghĩa chi tiết của lời Ta đã nói tóm tắt?”
‘‘Rūpaṃ ce, bhante, anuseti tena saṅkhaṃ gacchati.
“Venerable sir, if one clings to form, by that one is designated.
“Bạch Đức Thế Tôn, nếu ái tiềm ẩn đối với sắc (rūpa), thì được gọi tên theo đó.
Vedanaṃ ce anuseti tena saṅkhaṃ gacchati.
If one has a latent tendency for feeling, one is reckoned by that.
Nếu một người có khuynh hướng tiềm ẩn đối với thọ (vedanā), thì người ấy được tính là thuộc về điều đó.
Saññaṃ ce anuseti tena saṅkhaṃ gacchati.
If one has a latent tendency for perception, one is reckoned by that.
Nếu một người có khuynh hướng tiềm ẩn đối với tưởng (saññā), thì người ấy được tính là thuộc về điều đó.
Saṅkhāre ce anuseti tena saṅkhaṃ gacchati.
If one has a latent tendency for volitional formations, one is reckoned by that.
Nếu một người có khuynh hướng tiềm ẩn đối với hành (saṅkhāra), thì người ấy được tính là thuộc về điều đó.
Viññāṇaṃ ce anuseti tena saṅkhaṃ gacchati.
If one has a latent tendency for consciousness, one is reckoned by that.
Nếu một người có khuynh hướng tiềm ẩn đối với thức (viññāṇa), thì người ấy được tính là thuộc về điều đó.
Rūpaṃ ce, bhante, nānuseti na tena saṅkhaṃ gacchati.
“Venerable sir, if one does not have a latent tendency for form, one is not reckoned by that.
Bạch Thế Tôn, nếu một người không có khuynh hướng tiềm ẩn đối với sắc (rūpa), thì người ấy không được tính là thuộc về điều đó.
Vedanaṃ ce… saññaṃ ce… saṅkhāre ce… viññāṇaṃ ce nānuseti na tena saṅkhaṃ gacchati.
If one does not have a latent tendency for feeling… perception… volitional formations… consciousness, one is not reckoned by that.
Nếu một người không có khuynh hướng tiềm ẩn đối với thọ… tưởng… hành… thức, thì người ấy không được tính là thuộc về điều đó.
Imassa khvāhaṃ, bhante, bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmī’’ti.
Venerable sir, I understand the meaning of this brief statement by the Blessed One in detail in this way.”
Bạch Thế Tôn, con hiểu ý nghĩa lời dạy vắn tắt này của Thế Tôn một cách rộng rãi như vậy.”
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu!
“Excellent, excellent, bhikkhu!
“Lành thay, lành thay, này Tỳ-kheo!
Sādhu kho tvaṃ, bhikkhu, mayā saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ ājānāsi.
It is excellent, bhikkhu, that you understand the meaning of my brief statement in detail.
Này Tỳ-kheo, thật lành thay, ông hiểu ý nghĩa lời dạy vắn tắt của Ta một cách rộng rãi như vậy.
Rūpaṃ ce, bhikkhu, anuseti tena saṅkhaṃ gacchati.
Bhikkhu, if one has a latent tendency for form, one is reckoned by that.
Này Tỳ-kheo, nếu một người có khuynh hướng tiềm ẩn đối với sắc, thì người ấy được tính là thuộc về điều đó.
Vedanaṃ ce… saññaṃ ce… saṅkhāre ce… viññāṇaṃ ce anuseti tena saṅkhaṃ gacchati.
If one has a latent tendency for feeling… perception… volitional formations… consciousness, one is reckoned by that.
Nếu một người có khuynh hướng tiềm ẩn đối với thọ… tưởng… hành… thức, thì người ấy được tính là thuộc về điều đó.
Rūpaṃ ce, bhikkhu, nānuseti na tena saṅkhaṃ gacchati.
Bhikkhu, if one does not have a latent tendency for form, one is not reckoned by that.
Này Tỳ-kheo, nếu một người không có khuynh hướng tiềm ẩn đối với sắc, thì người ấy không được tính là thuộc về điều đó.
Vedanaṃ ce… saññaṃ ce… saṅkhāre ce… viññāṇaṃ ce nānuseti na tena saṅkhaṃ gacchati.
If one does not have a latent tendency for feeling… perception… volitional formations… consciousness, one is not reckoned by that.
Nếu một người không có khuynh hướng tiềm ẩn đối với thọ… tưởng… hành… thức, thì người ấy không được tính là thuộc về điều đó.
Imassa kho, bhikkhu, mayā saṃkhittena, bhāsitassa evaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti.
The meaning of this brief statement by me, bhikkhu, should be seen in detail in this way.”
Này Tỳ-kheo, ý nghĩa lời dạy vắn tắt của Ta cần được thấy một cách rộng rãi như vậy.”
Atha kho so bhikkhu eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi.
Then that bhikkhu, dwelling alone, secluded, diligent, ardent, and resolute, in no long time realized for himself with direct knowledge, in this very life, that unexcelled culmination of the holy life for the sake of which clansmen rightly go forth from home to homelessness.
Sau đó, Tỳ-kheo ấy, sống một mình, viễn ly, tinh cần, nhiệt tâm, tự mình nỗ lực, không bao lâu đã chứng đạt và an trú trong mục đích tối thượng của đời sống Phạm hạnh—điều mà các thiện gia nam tử xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình—ngay trong đời này, với thắng trí của chính mình.
‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti abbhaññāsi.
He knew: “Destroyed is birth, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no more any state of being for this world.”
Vị ấy biết rõ: “Sự sinh đã tận, đời Phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn tái sinh vào trạng thái này nữa.”
Aññataro ca pana so bhikkhu arahataṃ ahosīti.
And that bhikkhu was one of the Arahants.
Và Tỳ-kheo ấy trở thành một trong các vị A-la-hán.
Tatiyaṃ.
The Third.
Thứ ba.
36. Sāvatthinidānaṃ.
36. Sāvatthī.
Tại Sāvatthī.
Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā…pe… ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sādhu me, bhante, bhagavā saṃkhittena dhammaṃ desetu yamahaṃ bhagavato dhammaṃ sutvā eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto vihareyya’’nti.
Then a certain bhikkhu approached the Blessed One… having sat down to one side, that bhikkhu said to the Blessed One: “Venerable sir, may the Blessed One teach me the Dhamma in brief, so that, having heard the Dhamma from the Blessed One, I may dwell alone, secluded, diligent, ardent, and resolute.”
Sau đó, một Tỳ-kheo khác đi đến chỗ Thế Tôn… ngồi xuống một bên, Tỳ-kheo ấy bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn hãy thuyết pháp vắn tắt cho con, để sau khi nghe pháp từ Thế Tôn, con có thể sống một mình, viễn ly, tinh cần, nhiệt tâm, tự mình nỗ lực.”
‘‘Yaṃ kho, bhikkhu, anuseti taṃ anumīyati; yaṃ anumīyati tena saṅkhaṃ gacchati.
“Bhikkhu, that for which one has a latent tendency, that is reckoned; by that which is reckoned, one is designated.
“Này Tỳ-kheo, điều gì có khuynh hướng tiềm ẩn (anuseti), điều đó được suy ra (anumīyati); điều gì được suy ra, thì người ấy được tính là thuộc về điều đó.
Yaṃ nānuseti na taṃ anumīyati; yaṃ nānumīyati na tena saṅkhaṃ gacchatī’’ti.
That for which one has no latent tendency, that is not reckoned; by that which is not reckoned, one is not designated.”
Điều gì không có khuynh hướng tiềm ẩn, điều đó không được suy ra; điều gì không được suy ra, thì người ấy không được tính là thuộc về điều đó.”
‘‘Aññātaṃ, bhagavā; aññātaṃ, sugatā’’ti.
“Understood, Blessed One; understood, Fortunate One,” he said.
“Bạch Thế Tôn, con đã hiểu; bạch Thiện Thệ, con đã hiểu!”
‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, mayā saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ ājānāsī’’ti?
“But how, bhikkhu, do you understand in detail the meaning of my brief statement?”
“Này Tỳ-kheo, ông hiểu ý nghĩa lời dạy vắn tắt của Ta một cách rộng rãi như thế nào?”
‘‘Rūpaṃ ce, bhante, anuseti taṃ anumīyati; yaṃ anumīyati tena saṅkhaṃ gacchati.
“Venerable sir, if one has a latent tendency for form, that is reckoned; by that which is reckoned, one is designated.
“Bạch Thế Tôn, nếu một người có khuynh hướng tiềm ẩn đối với sắc, điều đó được suy ra; điều gì được suy ra, thì người ấy được tính là thuộc về điều đó.
Vedanaṃ ce anuseti… saññaṃ ce anuseti… saṅkhāre ce anuseti… viññāṇaṃ ce anuseti taṃ anumīyati; yaṃ anumīyati tena saṅkhaṃ gacchati.
If one has a latent tendency for feeling… for perception… for volitional formations… for consciousness, that is reckoned; by that which is reckoned, one is designated.
Nếu một người có khuynh hướng tiềm ẩn đối với thọ… đối với tưởng… đối với hành… đối với thức, điều đó được suy ra; điều gì được suy ra, thì người ấy được tính là thuộc về điều đó.
Rūpaṃ ce, bhante, nānuseti na taṃ anumīyati; yaṃ nānumīyati na tena saṅkhaṃ gacchati.
If one has no latent tendency for form, that is not reckoned; by that which is not reckoned, one is not designated.
Bạch Thế Tôn, nếu một người không có khuynh hướng tiềm ẩn đối với sắc, điều đó không được suy ra; điều gì không được suy ra, thì người ấy không được tính là thuộc về điều đó.
Vedanaṃ ce nānuseti… saññaṃ ce nānuseti… saṅkhāre ce nānuseti… viññāṇaṃ ce nānuseti na taṃ anumīyati; yaṃ nānumīyati na tena saṅkhaṃ gacchati.
If one has no latent tendency for feeling… for perception… for volitional formations… for consciousness, that is not reckoned; by that which is not reckoned, one is not designated.
Nếu một người không có khuynh hướng tiềm ẩn đối với thọ… đối với tưởng… đối với hành… đối với thức, điều đó không được suy ra; điều gì không được suy ra, thì người ấy không được tính là thuộc về điều đó.
Imassa khvāhaṃ, bhante, bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmī’’ti.
Venerable sir, I understand the meaning of this brief statement by the Blessed One in detail in this way.”
Bạch Thế Tôn, con hiểu ý nghĩa lời dạy vắn tắt này của Thế Tôn một cách rộng rãi như vậy.”
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu!
“Excellent, excellent, bhikkhu!
“Lành thay, lành thay, này Tỳ-kheo!
Sādhu kho tvaṃ, bhikkhu, mayā saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ ājānāsi.
It is excellent, bhikkhu, that you understand the meaning of my brief statement in detail.
Này Tỳ-kheo, thật lành thay, ông hiểu ý nghĩa lời dạy vắn tắt của Ta một cách rộng rãi như vậy.
Rūpaṃ ce, bhikkhu, anuseti taṃ anumīyati; yaṃ anumīyati tena saṅkhaṃ gacchati.
Bhikkhu, if one has a latent tendency for form, that is reckoned; by that which is reckoned, one is designated.
Này Tỳ-kheo, nếu một người có khuynh hướng tiềm ẩn đối với sắc, điều đó được suy ra; điều gì được suy ra, thì người ấy được tính là thuộc về điều đó.
Vedanaṃ ce, bhikkhu… saññaṃ ce, bhikkhu… saṅkhāre ce, bhikkhu… viññāṇaṃ ce, bhikkhu, anuseti taṃ anumīyati; yaṃ anumīyati tena saṅkhaṃ gacchati.
Bhikkhu, if one has a latent tendency for feeling… bhikkhu, for perception… bhikkhu, for volitional formations… bhikkhu, for consciousness, that is reckoned; by that which is reckoned, one is designated.
Này Tỳ-kheo, nếu một người có khuynh hướng tiềm ẩn đối với thọ… đối với tưởng… đối với hành… đối với thức, điều đó được suy ra; điều gì được suy ra, thì người ấy được tính là thuộc về điều đó.
Rūpaṃ ce, bhikkhu, nānuseti na taṃ anumīyati; yaṃ nānumīyati na tena saṅkhaṃ gacchati.
Bhikkhu, if one has no latent tendency for form, that is not reckoned; by that which is not reckoned, one is not designated.
Này Tỳ-kheo, nếu một người không có khuynh hướng tiềm ẩn đối với sắc, điều đó không được suy ra; điều gì không được suy ra, thì người ấy không được tính là thuộc về điều đó.
Vedanaṃ ce nānuseti… saññaṃ ce nānuseti… saṅkhāre ce nānuseti… viññāṇaṃ ce nānuseti na taṃ anumīyati; yaṃ nānumīyati na tena saṅkhaṃ gacchati.
If one has no latent tendency for feeling… for perception… for volitional formations… for consciousness, that is not reckoned; by that which is not reckoned, one is not designated.
Nếu một người không có khuynh hướng tiềm ẩn đối với thọ… đối với tưởng… đối với hành… đối với thức, điều đó không được suy ra; điều gì không được suy ra, thì người ấy không được tính là thuộc về điều đó.
Imassa kho, bhikkhu, mayā saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti…pe… aññataro ca pana so bhikkhu arahataṃ ahosīti.
The meaning of this brief statement by me, bhikkhu, should be seen in detail in this way”… and that bhikkhu was one of the Arahants.
Này Tỳ-kheo, ý nghĩa lời dạy vắn tắt của Ta cần được thấy một cách rộng rãi như vậy”… và Tỳ-kheo ấy trở thành một trong các vị A-la-hán.
Catutthaṃ.
The Fourth.
Thứ tư.
‘‘Sace taṃ, ānanda, evaṃ puccheyyuṃ – ‘katamesaṃ, āvuso ānanda, dhammānaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa* aññathattaṃ paññāyatī’ti?
“Ānanda, if they were to ask you: ‘Friend Ānanda, for which dhammas is an arising discernible, a passing away discernible, an alteration of that which persists discernible?’
“Này Ānanda, nếu có người hỏi ông rằng: ‘Này Hiền giả Ānanda, sự sinh khởi của các pháp nào được nhận biết, sự hoại diệt của các pháp nào được nhận biết, sự biến dị của các pháp đang tồn tại được nhận biết?’
Evaṃ puṭṭho tvaṃ, ānanda, kinti byākareyyāsī’’ti?
When thus asked, Ānanda, how would you explain?”
Này Ānanda, khi được hỏi như vậy, ông sẽ trả lời như thế nào?”
‘‘Sace maṃ, bhante, evaṃ puccheyyuṃ – ‘katamesaṃ, āvuso ānanda, dhammānaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyatī’ti?
“Venerable sir, if they were to ask me: ‘Friend Ānanda, for which dhammas is an arising discernible, a passing away discernible, an alteration of that which persists discernible?’
“Bạch Thế Tôn, nếu có người hỏi con rằng: ‘Này Hiền giả Ānanda, sự sinh khởi của các pháp nào được nhận biết, sự hoại diệt của các pháp nào được nhận biết, sự biến dị của các pháp đang tồn tại được nhận biết?’
Evaṃ puṭṭhohaṃ, bhante, evaṃ byākareyyaṃ – ‘rūpassa kho, āvuso, uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati.
When thus asked, venerable sir, I would explain in this way: ‘Friend, for form, an arising is discernible, a passing away is discernible, an alteration of that which persists is discernible.
Bạch Thế Tôn, khi được hỏi như vậy, con sẽ trả lời như thế này: ‘Này Hiền giả, sự sinh khởi của sắc (rūpa) được nhận biết, sự hoại diệt của sắc được nhận biết, sự biến dị của sắc đang tồn tại được nhận biết.
Vedanāya… saññāya… saṅkhārānaṃ… viññāṇassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati.
For feeling… for perception… for volitional formations… for consciousness, an arising is discernible, a passing away is discernible, an alteration of that which persists is discernible.
Sự sinh khởi của thọ (vedanā)… của tưởng (saññā)… của hành (saṅkhāra)… của thức (viññāṇa) được nhận biết, sự hoại diệt của chúng được nhận biết, sự biến dị của chúng đang tồn tại được nhận biết.
Imesaṃ kho, āvuso, dhammānaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyatī’ti.
Friends, for these dhammas, an arising is discernible, a passing away is discernible, an alteration of that which persists is discernible.’
Này Hiền giả, sự sinh khởi của các pháp này được nhận biết, sự hoại diệt của chúng được nhận biết, sự biến dị của chúng đang tồn tại được nhận biết.’
Evaṃ puṭṭhohaṃ, bhante, evaṃ byākareyya’’nti.
When thus asked, venerable sir, I would explain in this way.”
Bạch Thế Tôn, khi được hỏi như vậy, con sẽ trả lời như thế đó.”
‘‘Sādhu sādhu, ānanda!
“Excellent, excellent, Ānanda!
“Lành thay, lành thay, này Ānanda!
Rūpassa kho, ānanda, uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati.
Ānanda, for form, an arising is discernible, a passing away is discernible, an alteration of that which persists is discernible.
Này Ānanda, sự sinh khởi của sắc được nhận biết, sự hoại diệt của sắc được nhận biết, sự biến dị của sắc đang tồn tại được nhận biết.
Vedanāya… saññāya… saṅkhārānaṃ… viññāṇassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati.
For feeling… for perception… for volitional formations… for consciousness, an arising is discernible, a passing away is discernible, an alteration of that which persists is discernible.
Sự sinh khởi của thọ… của tưởng… của hành… của thức được nhận biết, sự hoại diệt của chúng được nhận biết, sự biến dị của chúng đang tồn tại được nhận biết.
Imesaṃ kho, ānanda, dhammānaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyatīti.
Ānanda, for these dhammas, an arising is discernible, a passing away is discernible, an alteration of that which persists is discernible.
Này Ānanda, sự sinh khởi của các pháp này được nhận biết, sự hoại diệt của chúng được nhận biết, sự biến dị của chúng đang tồn tại được nhận biết.
Evaṃ puṭṭho tvaṃ, ānanda, evaṃ byākareyyāsī’’ti.
When thus asked, Ānanda, you should explain in this way.”
Này Ānanda, khi được hỏi như vậy, ông nên trả lời như thế đó.”
Pañcamaṃ.
The Fifth.
Thứ năm.
‘‘Sace taṃ, ānanda, evaṃ puccheyyuṃ – ‘katamesaṃ, āvuso ānanda, dhammānaṃ uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha?
“Ānanda, if they were to ask you: ‘Friend Ānanda, for which dhammas was an arising discernible, a passing away discernible, an alteration of that which persisted discernible?
“Này Ānanda, nếu có người hỏi ông rằng: ‘Này Hiền giả Ānanda, sự sinh khởi của các pháp nào đã được nhận biết, sự hoại diệt của các pháp nào đã được nhận biết, sự biến dị của các pháp đã tồn tại đã được nhận biết?
Katamesaṃ dhammānaṃ uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati?
For which dhammas will an arising be discernible, a passing away be discernible, an alteration of that which will persist be discernible?
Sự sinh khởi của các pháp nào sẽ được nhận biết, sự hoại diệt của các pháp nào sẽ được nhận biết, sự biến dị của các pháp sẽ tồn tại sẽ được nhận biết?
Katamesaṃ dhammānaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyatī’ti?
For which dhammas is an arising discernible, a passing away discernible, an alteration of that which persists is discernible?’”
Sự sinh khởi của các pháp nào đang được nhận biết, sự hoại diệt của các pháp nào đang được nhận biết, sự biến dị của các pháp đang tồn tại đang được nhận biết?’”
Evaṃ puṭṭho tvaṃ, ānanda, kinti byākareyyāsī’’ti?
"Being asked thus, Ānanda, how would you answer?"
Này Ānanda, nếu được hỏi như vậy, con sẽ trả lời thế nào?”
‘‘Sace maṃ, bhante, evaṃ puccheyyuṃ – ‘katamesaṃ, āvuso ānanda, dhammānaṃ uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha?
"'If, Venerable Sir, they were to ask me thus: 'Of which phenomena, friend Ānanda, was the arising discerned, was the passing away discerned, was the alteration of what has stood discerned?
“Bạch Thế Tôn, nếu họ hỏi con như vầy: ‘Này hiền giả Ānanda, sự sinh khởi của những pháp nào đã được nhận biết, sự hoại diệt đã được nhận biết, sự biến đổi của cái đã tồn tại đã được nhận biết?
Katamesaṃ dhammānaṃ uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati?
Of which phenomena will the arising be discerned, will the passing away be discerned, will the alteration of what has stood be discerned?
Sự sinh khởi của những pháp nào sẽ được nhận biết, sự hoại diệt sẽ được nhận biết, sự biến đổi của cái sẽ tồn tại sẽ được nhận biết?
Katamesaṃ dhammānaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyatī’ti?
Of which phenomena is the arising discerned, is the passing away discerned, is the alteration of what has stood discerned?'
Sự sinh khởi của những pháp nào đang được nhận biết, sự hoại diệt đang được nhận biết, sự biến đổi của cái đang tồn tại đang được nhận biết?’
Evaṃ puṭṭhohaṃ, bhante, evaṃ byākareyyaṃ – ‘yaṃ kho, āvuso, rūpaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ; tassa uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha.
Being asked thus, Venerable Sir, I would answer thus: 'Friend, concerning whichever form is past, ceased, and transformed; its arising was discerned, its passing away was discerned, its alteration from its standing state was discerned.
Bạch Thế Tôn, nếu được hỏi như vậy, con sẽ trả lời như vầy: ‘Này hiền giả, sắc nào đã thuộc về quá khứ, đã diệt, đã biến đổi; sự sinh khởi của nó đã được nhận biết, sự hoại diệt đã được nhận biết, sự biến đổi của cái đã tồn tại đã được nhận biết.
Yā vedanā atītā niruddhā vipariṇatā; tassā uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitāya aññathattaṃ paññāyittha.
Concerning whichever feeling is past, ceased, and transformed; its arising was discerned, its passing away was discerned, its alteration from its standing state was discerned.
Thọ nào đã thuộc về quá khứ, đã diệt, đã biến đổi; sự sinh khởi của nó đã được nhận biết, sự hoại diệt đã được nhận biết, sự biến đổi của cái đã tồn tại đã được nhận biết.
Yā saññā… ye saṅkhārā atītā niruddhā vipariṇatā; tesaṃ uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha.
Concerning whichever perception... whichever volitional formations are past, ceased, and transformed; their arising was discerned, their passing away was discerned, their alteration from their standing state was discerned.
Tưởng nào… các hành nào đã thuộc về quá khứ, đã diệt, đã biến đổi; sự sinh khởi của chúng đã được nhận biết, sự hoại diệt đã được nhận biết, sự biến đổi của cái đã tồn tại đã được nhận biết.
Yaṃ viññāṇaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ; tassa uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha.
Concerning whichever consciousness is past, ceased, and transformed; its arising was discerned, its passing away was discerned, its alteration from its standing state was discerned.
Thức nào đã thuộc về quá khứ, đã diệt, đã biến đổi; sự sinh khởi của nó đã được nhận biết, sự hoại diệt đã được nhận biết, sự biến đổi của cái đã tồn tại đã được nhận biết.
Imesaṃ kho, āvuso, dhammānaṃ uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha’’’.
Of these phenomena, friend, the arising was discerned, the passing away was discerned, the alteration of what has stood was discerned.' "
Này hiền giả, sự sinh khởi của những pháp này đã được nhận biết, sự hoại diệt đã được nhận biết, sự biến đổi của cái đã tồn tại đã được nhận biết.’
‘‘Yaṃ kho, āvuso, rūpaṃ ajātaṃ apātubhūtaṃ; tassa uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati.
"'Friend, concerning whichever form has not yet arisen, has not yet manifested; its arising will be discerned, its passing away will be discerned, its alteration from its standing state will be discerned.
Này hiền giả, sắc nào chưa sinh, chưa hiện khởi; sự sinh khởi của nó sẽ được nhận biết, sự hoại diệt sẽ được nhận biết, sự biến đổi của cái sẽ tồn tại sẽ được nhận biết.
Yā vedanā ajātā apātubhūtā; tassā uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitāya aññathattaṃ paññāyissati.
Concerning whichever feeling has not yet arisen, has not yet manifested; its arising will be discerned, its passing away will be discerned, its alteration from its standing state will be discerned.
Thọ nào chưa sinh, chưa hiện khởi; sự sinh khởi của nó sẽ được nhận biết, sự hoại diệt sẽ được nhận biết, sự biến đổi của cái sẽ tồn tại sẽ được nhận biết.
Yā saññā…pe… ye saṅkhārā ajātā apātubhūtā; tesaṃ uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati.
Concerning whichever perception... whichever volitional formations have not yet arisen, have not yet manifested; their arising will be discerned, their passing away will be discerned, their alteration from their standing state will be discerned.
Tưởng nào… các hành nào chưa sinh, chưa hiện khởi; sự sinh khởi của chúng sẽ được nhận biết, sự hoại diệt sẽ được nhận biết, sự biến đổi của cái sẽ tồn tại sẽ được nhận biết.
Yaṃ viññāṇaṃ ajātaṃ apātubhūtaṃ; tassa uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati.
Concerning whichever consciousness has not yet arisen, has not yet manifested; its arising will be discerned, its passing away will be discerned, its alteration from its standing state will be discerned.
Thức nào chưa sinh, chưa hiện khởi; sự sinh khởi của nó sẽ được nhận biết, sự hoại diệt sẽ được nhận biết, sự biến đổi của cái sẽ tồn tại sẽ được nhận biết.
Imesaṃ kho, āvuso, dhammānaṃ uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati.
Of these phenomena, friend, the arising will be discerned, the passing away will be discerned, the alteration of what has stood will be discerned.
Này hiền giả, sự sinh khởi của những pháp này sẽ được nhận biết, sự hoại diệt sẽ được nhận biết, sự biến đổi của cái sẽ tồn tại sẽ được nhận biết.
‘‘Yaṃ kho, āvuso, rūpaṃ jātaṃ pātubhūtaṃ; tassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati.
"'Friend, concerning whichever form has arisen, has manifested; its arising is discerned, its passing away is discerned, its alteration from its standing state is discerned.
Này hiền giả, sắc nào đã sinh, đã hiện khởi; sự sinh khởi của nó đang được nhận biết, sự hoại diệt đang được nhận biết, sự biến đổi của cái đang tồn tại đang được nhận biết.
Yā vedanā jātā pātubhūtā…pe… yā saññā… ye saṅkhārā jātā pātubhūtā; tesaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati.
Concerning whichever feeling has arisen, has manifested... whichever perception... whichever volitional formations have arisen, have manifested; their arising is discerned, their passing away is discerned, their alteration from their standing state is discerned.
Thọ nào đã sinh, đã hiện khởi… Tưởng nào… các hành nào đã sinh, đã hiện khởi; sự sinh khởi của chúng đang được nhận biết, sự hoại diệt đang được nhận biết, sự biến đổi của cái đang tồn tại đang được nhận biết.
Yaṃ viññāṇaṃ jātaṃ pātubhūtaṃ tassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati.
Concerning whichever consciousness has arisen, has manifested; its arising is discerned, its passing away is discerned, its alteration from its standing state is discerned.
Thức nào đã sinh, đã hiện khởi; sự sinh khởi của nó đang được nhận biết, sự hoại diệt đang được nhận biết, sự biến đổi của cái đang tồn tại đang được nhận biết.
Imesaṃ kho, āvuso, dhammānaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyatī’ti.
Of these phenomena, friend, the arising is discerned, the passing away is discerned, the alteration of what has stood is discerned.'
Này hiền giả, sự sinh khởi của những pháp này đang được nhận biết, sự hoại diệt đang được nhận biết, sự biến đổi của cái đang tồn tại đang được nhận biết.’
Evaṃ puṭṭhohaṃ, bhante, evaṃ byākareyya’’nti.
Being asked thus, Venerable Sir, I would answer thus."
Bạch Thế Tôn, nếu được hỏi như vậy, con sẽ trả lời như vậy.”
‘‘Sādhu, sādhu, ānanda!
"Excellent, excellent, Ānanda!
“Lành thay, lành thay, Ānanda!
Yaṃ kho, ānanda, rūpaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ; tassa uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha.
Concerning whichever form, Ānanda, is past, ceased, and transformed; its arising was discerned, its passing away was discerned, its alteration from its standing state was discerned.
Này Ānanda, sắc nào đã thuộc về quá khứ, đã diệt, đã biến đổi; sự sinh khởi của nó đã được nhận biết, sự hoại diệt đã được nhận biết, sự biến đổi của cái đã tồn tại đã được nhận biết.
Yā vedanā … yā saññā… ye saṅkhārā… yaṃ viññāṇaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ; tassa uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha.
Concerning whichever feeling... whichever perception... whichever volitional formations... whichever consciousness is past, ceased, and transformed; its arising was discerned, its passing away was discerned, its alteration from its standing state was discerned.
Thọ nào… tưởng nào… các hành nào… thức nào đã thuộc về quá khứ, đã diệt, đã biến đổi; sự sinh khởi của nó đã được nhận biết, sự hoại diệt đã được nhận biết, sự biến đổi của cái đã tồn tại đã được nhận biết.
Imesaṃ kho, ānanda, dhammānaṃ uppādo paññāyittha, vayo paññāyittha, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyittha.
Of these phenomena, Ānanda, the arising was discerned, the passing away was discerned, the alteration of what has stood was discerned.
Này Ānanda, sự sinh khởi của những pháp này đã được nhận biết, sự hoại diệt đã được nhận biết, sự biến đổi của cái đã tồn tại đã được nhận biết.
‘‘Yaṃ kho, ānanda, rūpaṃ ajātaṃ apātubhūtaṃ; tassa uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati.
Concerning whichever form, Ānanda, has not yet arisen, has not yet manifested; its arising will be discerned, its passing away will be discerned, its alteration from its standing state will be discerned.
Này Ānanda, sắc nào chưa sinh, chưa hiện khởi; sự sinh khởi của nó sẽ được nhận biết, sự hoại diệt sẽ được nhận biết, sự biến đổi của cái sẽ tồn tại sẽ được nhận biết.
Yā vedanā… yā saññā… ye saṅkhārā… yaṃ viññāṇaṃ ajātaṃ apātubhūtaṃ; tassa uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati.
Concerning whichever feeling... whichever perception... whichever volitional formations... whichever consciousness has not yet arisen, has not yet manifested; its arising will be discerned, its passing away will be discerned, its alteration from its standing state will be discerned.
Thọ nào… tưởng nào… các hành nào… thức nào chưa sinh, chưa hiện khởi; sự sinh khởi của nó sẽ được nhận biết, sự hoại diệt sẽ được nhận biết, sự biến đổi của cái sẽ tồn tại sẽ được nhận biết.
Imesaṃ kho, ānanda, dhammānaṃ uppādo paññāyissati, vayo paññāyissati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyissati.
Of these phenomena, Ānanda, the arising will be discerned, the passing away will be discerned, the alteration of what has stood will be discerned.
Này Ānanda, sự sinh khởi của những pháp này sẽ được nhận biết, sự hoại diệt sẽ được nhận biết, sự biến đổi của cái sẽ tồn tại sẽ được nhận biết.
‘‘Yaṃ kho, ānanda, rūpaṃ jātaṃ pātubhūtaṃ; tassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati.
Concerning whichever form, Ānanda, has arisen, has manifested; its arising is discerned, its passing away is discerned, its alteration from its standing state is discerned.
Này Ānanda, sắc nào đã sinh, đã hiện khởi; sự sinh khởi của nó đang được nhận biết, sự hoại diệt đang được nhận biết, sự biến đổi của cái đang tồn tại đang được nhận biết.
Yā vedanā jātā pātubhūtā… yā saññā… ye saṅkhārā… yaṃ viññāṇaṃ jātaṃ pātubhūtaṃ; tassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati.
Concerning whichever feeling has arisen, has manifested... whichever perception... whichever volitional formations... whichever consciousness has arisen, has manifested; its arising is discerned, its passing away is discerned, its alteration from its standing state is discerned.
Thọ nào đã sinh, đã hiện khởi… tưởng nào… các hành nào… thức nào đã sinh, đã hiện khởi; sự sinh khởi của nó đang được nhận biết, sự hoại diệt đang được nhận biết, sự biến đổi của cái đang tồn tại đang được nhận biết.
Imesaṃ kho, ānanda, dhammānaṃ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyatīti.
Of these phenomena, Ānanda, the arising is discerned, the passing away is discerned, the alteration of what has stood is discerned.
Này Ānanda, sự sinh khởi của những pháp này đang được nhận biết, sự hoại diệt đang được nhận biết, sự biến đổi của cái đang tồn tại đang được nhận biết.
Evaṃ puṭṭho tvaṃ, ānanda, evaṃ byākareyyāsī’’ti.
Being asked thus, Ānanda, you should answer thus."
Này Ānanda, nếu được hỏi như vậy, con hãy trả lời như vậy.”
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Thứ Sáu.
39. Sāvatthinidānaṃ.
39. Occasion at Sāvatthī.
39. Tại Sāvatthī.
‘‘Dhammānudhammappaṭipannassa, bhikkhave, bhikkhuno ayamanudhammo hoti yaṃ rūpe nibbidābahulo* vihareyya, vedanāya nibbidābahulo vihareyya, saññā nibbidābahulo vihareyya, saṅkhāresu nibbidābahulo vihareyya, viññāṇe nibbidābahulo vihareyya.
"For a bhikkhu practicing in conformity with the Dhamma, bhikkhus, this is the proper conduct: that he should dwell much on disenchantment with form, he should dwell much on disenchantment with feeling, he should dwell much on disenchantment with perception, he should dwell much on disenchantment with volitional formations, he should dwell much on disenchantment with consciousness.
“Này các Tỳ-khưu, đây là pháp tùy thuận cho một Tỳ-khưu thực hành pháp tùy thuận, đó là vị ấy an trú với tâm nhàm chán đối với sắc, an trú với tâm nhàm chán đối với thọ, an trú với tâm nhàm chán đối với tưởng, an trú với tâm nhàm chán đối với các hành, an trú với tâm nhàm chán đối với thức.
Yo rūpe nibbidābahulo viharanto, vedanāya… saññāya… saṅkhāresu nibbidābahulo viharanto, viññāṇe nibbidābahulo viharanto rūpaṃ parijānāti, vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ parijānāti, so rūpaṃ parijānaṃ, vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ parijānaṃ parimuccati rūpamhā, parimuccati vedanā, parimuccati saññāya, parimuccati saṅkhārehi, parimuccati viññāṇamhā, parimuccati jātiyā jarāmaraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimuccati dukkhasmāti vadāmī’’ti.
When one dwells much on disenchantment with form, when one dwells much on disenchantment with feeling... with perception... with volitional formations, when one dwells much on disenchantment with consciousness, one fully understands form, one fully understands feeling... perception... volitional formations... consciousness. Having fully understood form, having fully understood feeling... perception... volitional formations... consciousness, one is liberated from form, one is liberated from feeling, one is liberated from perception, one is liberated from volitional formations, one is liberated from consciousness. One is liberated from birth, aging, and death, from sorrows, lamentations, pains, displeasures, and despair. I say that one is liberated from suffering."
Vị nào an trú với tâm nhàm chán đối với sắc, an trú với tâm nhàm chán đối với thọ… đối với tưởng… đối với các hành, an trú với tâm nhàm chán đối với thức, vị ấy thấu triệt sắc, thấu triệt thọ… tưởng… các hành… thức. Vị ấy thấu triệt sắc, thấu triệt thọ… tưởng… các hành… thức thì được giải thoát khỏi sắc, được giải thoát khỏi thọ, được giải thoát khỏi tưởng, được giải thoát khỏi các hành, được giải thoát khỏi thức, được giải thoát khỏi sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não. Ta nói vị ấy được giải thoát khỏi khổ.”
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ Bảy.
42. Sāvatthinidānaṃ.
42. Occasion at Sāvatthī.
42. Tại Sāvatthī.
‘‘Dhammānudhammappaṭipannassa, bhikkhave, bhikkhuno ayamanudhammo hoti yaṃ rūpe anattānupassī vihareyya, vedanāya… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe anattānupassī vihareyya.
"For a bhikkhu practicing in conformity with the Dhamma, bhikkhus, this is the proper conduct: that he should dwell contemplating non-self in form, in feeling... in perception... in volitional formations... in consciousness.
“Này các Tỳ-khưu, đây là pháp tùy thuận cho một Tỳ-khưu thực hành pháp tùy thuận, đó là vị ấy an trú quán vô ngã đối với sắc, quán vô ngã đối với thọ… đối với tưởng… đối với các hành… đối với thức.
Yo rūpe anattānupassī viharanto…pe… rūpaṃ parijānāti, vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ parijānāti, so rūpaṃ parijānaṃ, vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ parijānaṃ parimuccati rūpamhā, parimuccati vedanāya, parimuccati saññāya, parimuccati saṅkhārehi, parimuccati viññāṇamhā, parimuccati jātiyā jarāmaraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimuccati dukkhasmāti vadāmī’’ti.
One who dwells seeing form as not-self… understands form, feeling, perception, volitional formations, consciousness. That person, understanding form, feeling, perception, volitional formations, consciousness, is liberated from form, liberated from feeling, liberated from perception, liberated from volitional formations, liberated from consciousness; is liberated from birth, old age, death, sorrows, lamentations, pains, griefs, and despair. I declare that he is liberated from suffering.”
Ai an trú quán sát sắc là vô ngã... người ấy thấu triệt sắc, thọ... tưởng... hành... thức. Người ấy, do thấu triệt sắc, do thấu triệt thọ... tưởng... hành... thức, được giải thoát khỏi sắc, được giải thoát khỏi thọ, được giải thoát khỏi tưởng, được giải thoát khỏi hành, được giải thoát khỏi thức. Người ấy được giải thoát khỏi sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não; Ta nói, người ấy được giải thoát khỏi khổ.”
Dasamaṃ.
The Tenth.
Bài kinh thứ mười.
43. Sāvatthinidānaṃ.
43. At Sāvatthī.
43. Tại Sāvatthī.
‘‘Attadīpā, bhikkhave, viharatha attasaraṇā anaññasaraṇā, dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā.
“Dwell, bhikkhus, with yourselves as an isle, yourselves as a refuge, having no other refuge; with the Dhamma as an isle, the Dhamma as a refuge, having no other refuge.
“Này các Tỳ-kheo, hãy sống với chính mình là hải đảo, chính mình là nơi nương tựa, không nương tựa ai khác; với Dhamma là hải đảo, Dhamma là nơi nương tựa, không nương tựa ai khác.
Attadīpānaṃ, bhikkhave, viharataṃ attasaraṇānaṃ anaññasaraṇānaṃ, dhammadīpānaṃ dhammasaraṇānaṃ anaññasaraṇānaṃ yoni upaparikkhitabbā.
For bhikkhus who dwell with themselves as an isle, themselves as a refuge, having no other refuge, with the Dhamma as an isle, the Dhamma as a refuge, having no other refuge—the origin must be investigated.
Này các Tỳ-kheo, khi sống với chính mình là hải đảo, chính mình là nơi nương tựa, không nương tựa ai khác; với Dhamma là hải đảo, Dhamma là nơi nương tựa, không nương tựa ai khác, cần phải xem xét nguồn gốc của chúng.
Kiṃjātikā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā, kiṃpahotikā’’ti?
From what are sorrows, lamentations, pains, griefs, and despair born? From what do they arise?”
Sầu, bi, khổ, ưu, não từ đâu sinh ra, từ đâu phát xuất?”
‘‘Kiṃjātikā ca, bhikkhave, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā, kiṃpahotikā?
“From what are sorrows, lamentations, pains, griefs, and despair born, bhikkhus? From what do they arise?
“Này các Tỳ-kheo, sầu, bi, khổ, ưu, não từ đâu sinh ra, từ đâu phát xuất?
Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto, rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ.
Here, bhikkhus, an untaught ordinary person, who is not a seer of the Noble Ones, unskilled in the Noble Dhamma, undisciplined in the Noble Dhamma; who is not a seer of the True Persons, unskilled in the Dhamma of the True Persons, undisciplined in the Dhamma of the True Persons—regards form as self, or self as possessing form; or form as in self, or self as in form.
Ở đây, này các Tỳ-kheo, một phàm phu không được nghe giáo pháp, không thấy các bậc Thánh, không thông thạo Dhamma của các bậc Thánh, không được huấn luyện trong Dhamma của các bậc Thánh; không thấy các bậc Thiện sĩ, không thông thạo Dhamma của các bậc Thiện sĩ, không được huấn luyện trong Dhamma của các bậc Thiện sĩ, quán sát sắc là tự ngã, hoặc tự ngã có sắc; hoặc sắc ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong sắc.
Tassa taṃ rūpaṃ vipariṇamati, aññathā ca hoti.
For him, that form changes, it becomes otherwise.
Sắc ấy của người ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa rūpavipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
Due to the change and alteration of that form, sorrows, lamentations, pains, griefs, and despair arise.
Do sự biến đổi và trở thành khác của sắc ấy, sầu, bi, khổ, ưu, não phát sinh.
Vedanaṃ attato samanupassati, vedanāvantaṃ vā attānaṃ; attani vā vedanaṃ, vedanāya vā attānaṃ.
He regards feeling as self, or self as possessing feeling; or feeling as in self, or self as in feeling.
Người ấy quán sát thọ là tự ngã, hoặc tự ngã có thọ; hoặc thọ ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong thọ.
Tassa sā vedanā vipariṇamati, aññathā ca hoti.
For him, that feeling changes, it becomes otherwise.
Thọ ấy của người ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa vedanāvipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
Due to the change and alteration of that feeling, sorrows, lamentations, pains, griefs, and despair arise.
Do sự biến đổi và trở thành khác của thọ ấy, sầu, bi, khổ, ưu, não phát sinh.
Saññaṃ attato samanupassati… saṅkhāre attato samanupassati… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ.
He regards perception as self… volitional formations as self… consciousness as self, or self as possessing consciousness; or consciousness as in self, or self as in consciousness.
Người ấy quán sát tưởng là tự ngã... quán sát hành là tự ngã... quán sát thức là tự ngã, hoặc tự ngã có thức; hoặc thức ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong thức.
Tassa taṃ viññāṇaṃ vipariṇamati, aññathā ca hoti.
For him, that consciousness changes, it becomes otherwise.
Thức ấy của người ấy biến đổi, trở thành khác.
Tassa viññāṇavipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
Due to the change and alteration of that consciousness, sorrows, lamentations, pains, griefs, and despair arise.
Do sự biến đổi và trở thành khác của thức ấy, sầu, bi, khổ, ưu, não phát sinh.
‘‘Rūpassa tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ* , pubbe ceva rūpaṃ etarahi ca sabbaṃ rūpaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammanti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti.
However, bhikkhus, for one who, having understood the impermanence, change, fading away, and cessation of form, correctly sees this form as it really is with right wisdom, that is, ‘all form, both past and present, is impermanent, unsatisfactory, and subject to change,’ then those sorrows, lamentations, pains, griefs, and despair are abandoned.
Này các Tỳ-kheo, khi đã biết sắc là vô thường, là biến hoại, là ly tham, là đoạn diệt, và quán sát sắc này như thật với chánh trí rằng: “Trước đây sắc và hiện tại tất cả sắc đều vô thường, khổ, có pháp biến hoại”, thì những sầu, bi, khổ, ưu, não ấy được đoạn trừ.
Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccati.
With their abandonment, he does not tremble; not trembling, he dwells happily; a bhikkhu dwelling happily is called ‘temporarily extinguished’.
Do sự đoạn trừ ấy, người ấy không còn lo sợ, không lo sợ thì sống an lạc, Tỳ-kheo sống an lạc được gọi là ‘tadaṅganibbuto’ (Niết-bàn từng phần).
Vedanāya tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ, pubbe ceva vedanā etarahi ca sabbā vedanā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammāti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti.
However, bhikkhus, for one who, having understood the impermanence, change, fading away, and cessation of feeling, correctly sees this feeling as it really is with right wisdom, that is, ‘all feeling, both past and present, is impermanent, unsatisfactory, and subject to change,’ then those sorrows, lamentations, pains, griefs, and despair are abandoned.
Này các Tỳ-kheo, khi đã biết thọ là vô thường, là biến hoại, là ly tham, là đoạn diệt, và quán sát thọ này như thật với chánh trí rằng: “Trước đây thọ và hiện tại tất cả thọ đều vô thường, khổ, có pháp biến hoại”, thì những sầu, bi, khổ, ưu, não ấy được đoạn trừ.
Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccati.
With their abandonment, he does not tremble; not trembling, he dwells happily; a bhikkhu dwelling happily is called ‘temporarily extinguished’.
Do sự đoạn trừ ấy, người ấy không còn lo sợ, không lo sợ thì sống an lạc, Tỳ-kheo sống an lạc được gọi là ‘tadaṅganibbuto’.
Saññāya… saṅkhārānaṃ tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ, pubbe ceva saṅkhārā etarahi ca sabbe saṅkhārā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammāti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti.
However, bhikkhus, for one who, having understood the impermanence, change, fading away, and cessation of perception… of volitional formations, correctly sees these volitional formations as they really are with right wisdom, that is, ‘all volitional formations, both past and present, are impermanent, unsatisfactory, and subject to change,’ then those sorrows, lamentations, pains, griefs, and despair are abandoned.
Này các Tỳ-kheo, khi đã biết tưởng... hành là vô thường, là biến hoại, là ly tham, là đoạn diệt, và quán sát hành này như thật với chánh trí rằng: “Trước đây hành và hiện tại tất cả hành đều vô thường, khổ, có pháp biến hoại”, thì những sầu, bi, khổ, ưu, não ấy được đoạn trừ.
Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccati.
With their abandonment, he does not tremble; not trembling, he dwells happily; a bhikkhu dwelling happily is called ‘temporarily extinguished’.
Do sự đoạn trừ ấy, người ấy không còn lo sợ, không lo sợ thì sống an lạc, Tỳ-kheo sống an lạc được gọi là ‘tadaṅganibbuto’.
Viññāṇassa tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ, pubbe ceva viññāṇaṃ etarahi ca sabbaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammanti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti.
However, bhikkhus, for one who, having understood the impermanence, change, fading away, and cessation of consciousness, correctly sees this consciousness as it really is with right wisdom, that is, ‘all consciousness, both past and present, is impermanent, unsatisfactory, and subject to change,’ then those sorrows, lamentations, pains, griefs, and despair are abandoned.
Này các Tỳ-kheo, khi đã biết thức là vô thường, là biến hoại, là ly tham, là đoạn diệt, và quán sát thức này như thật với chánh trí rằng: “Trước đây thức và hiện tại tất cả thức đều vô thường, khổ, có pháp biến hoại”, thì những sầu, bi, khổ, ưu, não ấy được đoạn trừ.
Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccatī’’ti.
With their abandonment, he does not tremble; not trembling, he dwells happily; a bhikkhu dwelling happily is called ‘temporarily extinguished’.”
Do sự đoạn trừ ấy, người ấy không còn lo sợ, không lo sợ thì sống an lạc, Tỳ-kheo sống an lạc được gọi là ‘tadaṅganibbuto’.”
Paṭhamaṃ.
The First.
Bài kinh thứ nhất.
44. Sāvatthinidānaṃ.
44. At Sāvatthī.
44. Tại Sāvatthī.
‘‘Sakkāyasamudayagāminiñca vo, bhikkhave, paṭipadaṃ desessāmi, sakkāyanirodhagāminiñca paṭipadaṃ.
“I shall teach you, bhikkhus, the path leading to the origination of sakkāya and the path leading to the cessation of sakkāya.
“Này các Tỳ-kheo, Ta sẽ giảng cho các ông con đường dẫn đến sự tập khởi của Sakkāya và con đường dẫn đến sự đoạn diệt của Sakkāya.
Taṃ suṇātha.
Listen to that.
Hãy lắng nghe điều đó.
Katamā ca, bhikkhave, sakkāyasamudayagāminī paṭipadā?
And what, bhikkhus, is the path leading to the origination of sakkāya?
Và này các Tỳ-kheo, thế nào là con đường dẫn đến sự tập khởi của Sakkāya?
Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto, rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ.
Here, bhikkhus, an untaught ordinary person, who is not a seer of the Noble Ones, unskilled in the Noble Dhamma, undisciplined in the Noble Dhamma; who is not a seer of the True Persons, unskilled in the Dhamma of the True Persons, undisciplined in the Dhamma of the True Persons—regards form as self, or self as possessing form; or form as in self, or self as in form.
Ở đây, này các Tỳ-kheo, một phàm phu không được nghe giáo pháp, không thấy các bậc Thánh, không thông thạo Dhamma của các bậc Thánh, không được huấn luyện trong Dhamma của các bậc Thánh; không thấy các bậc Thiện sĩ, không thông thạo Dhamma của các bậc Thiện sĩ, không được huấn luyện trong Dhamma của các bậc Thiện sĩ, quán sát sắc là tự ngã, hoặc tự ngã có sắc; hoặc sắc ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong sắc.
Vedanaṃ attato… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ.
He regards feeling as self… perception… volitional formations… consciousness as self, or self as possessing consciousness; or consciousness as in self, or self as in consciousness.
Người ấy quán sát thọ là tự ngã... tưởng... hành... thức là tự ngã, hoặc tự ngã có thức; hoặc thức ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong thức.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ‘sakkāyasamudayagāminī paṭipadā, sakkāyasamudayagāminī paṭipadā’ti.
This, bhikkhus, is called ‘the path leading to the origination of sakkāya, the path leading to the origination of sakkāya.’
Này các Tỳ-kheo, đây được gọi là ‘con đường dẫn đến sự tập khởi của Sakkāya, con đường dẫn đến sự tập khởi của Sakkāya’.
Iti hidaṃ, bhikkhave, vuccati ‘dukkhasamudayagāminī samanupassanā’ti.
Thus, bhikkhus, this is called ‘the perception leading to the origination of suffering.’
Và này các Tỳ-kheo, điều này được gọi là ‘sự quán sát dẫn đến sự tập khởi của khổ’.
Ayamevettha attho’’.
This is its meaning here.”
Đây chính là ý nghĩa ở đây.”
‘‘Katamā ca, bhikkhave, sakkāyanirodhagāminī paṭipadā?
“And what, bhikkhus, is the path leading to the cessation of sakkāya?
“Và này các Tỳ-kheo, thế nào là con đường dẫn đến sự đoạn diệt của Sakkāya?
Idha, bhikkhave, sutavā ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto, na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ vā attānaṃ; na attani vā rūpaṃ, na rūpasmiṃ vā attānaṃ.
Here, bhikkhus, a well-taught noble disciple, who is a seer of the Noble Ones, skilled in the Noble Dhamma, well-disciplined in the Noble Dhamma; who is a seer of the True Persons, skilled in the Dhamma of the True Persons, well-disciplined in the Dhamma of the True Persons—does not regard form as self, nor self as possessing form; nor form as in self, nor self as in form.
Ở đây, này các Tỳ-kheo, một đệ tử thánh đã được nghe giáo pháp, thấy các bậc Thánh, thông thạo Dhamma của các bậc Thánh, được huấn luyện tốt trong Dhamma của các bậc Thánh; thấy các bậc Thiện sĩ, thông thạo Dhamma của các bậc Thiện sĩ, được huấn luyện tốt trong Dhamma của các bậc Thiện sĩ, không quán sát sắc là tự ngã, không tự ngã có sắc; không sắc ở trong tự ngã, không tự ngã ở trong sắc.
Na vedanaṃ attato… na saññaṃ… na saṅkhāre… na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; na attani vā viññāṇaṃ, na viññāṇasmiṃ vā attānaṃ.
He does not regard feeling as self… perception… volitional formations… consciousness as self, nor self as possessing consciousness; nor consciousness as in self, nor self as in consciousness.
Người ấy không quán sát thọ là tự ngã... không tưởng... không hành... không thức là tự ngã, không tự ngã có thức; không thức ở trong tự ngã, không tự ngã ở trong thức.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ‘sakkāyanirodhagāminī paṭipadā, sakkāyanirodhagāminī paṭipadā’ti.
This, bhikkhus, is called ‘the path leading to the cessation of sakkāya, the path leading to the cessation of sakkāya.’
Này các Tỳ-kheo, đây được gọi là ‘con đường dẫn đến sự đoạn diệt của Sakkāya, con đường dẫn đến sự đoạn diệt của Sakkāya’.
Iti hidaṃ, bhikkhave, vuccati ‘dukkhanirodhagāminī samanupassanā’ti.
Thus, bhikkhus, this is called ‘the perception leading to the cessation of suffering.’
Và này các Tỳ-kheo, điều này được gọi là ‘sự quán sát dẫn đến sự đoạn diệt của khổ’.
Ayamevettha attho’’ti.
This is its meaning here.”
Đây chính là ý nghĩa ở đây.”
Dutiyaṃ.
The Second.
Bài kinh thứ hai.
45. Sāvatthinidānaṃ.
45. At Sāvatthī.
45. Tại Sāvatthī.
‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, aniccaṃ.
“Form, bhikkhus, is impermanent.
“Này các Tỳ-kheo, sắc là vô thường.
Yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ; yaṃ dukkhaṃ tadanattā; yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is impermanent is suffering; what is suffering is non-self; what is non-self should be seen with right wisdom as it really is: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ; cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã. Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí tuệ như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi.’
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato cittaṃ virajjati vimuccati anupādāya āsavehi.
For one who sees thus, as it really is, with right wisdom, the mind becomes dispassionate and is liberated from the asavas without clinging.
Khi quán thấy như thật bằng chánh trí tuệ như vậy, tâm sẽ ly tham, giải thoát khỏi các lậu hoặc mà không chấp thủ.
Vedanā aniccā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ aniccaṃ.
Feeling is impermanent… perception… formations… consciousness is impermanent.
Thọ là vô thường… Tưởng… Hành… Thức là vô thường.
Yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ; yaṃ dukkhaṃ tadanattā; yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is impermanent is suffering; what is suffering is non-self; what is non-self should be seen with right wisdom as it really is: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ; cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã. Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí tuệ như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi.’
Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato cittaṃ virajjati vimuccati anupādāya āsavehi.
For one who sees thus, as it really is, with right wisdom, the mind becomes dispassionate and is liberated from the asavas without clinging.
Khi quán thấy như thật bằng chánh trí tuệ như vậy, tâm sẽ ly tham, giải thoát khỏi các lậu hoặc mà không chấp thủ.
Rūpadhātuyā ce, bhikkhave, bhikkhuno cittaṃ virattaṃ vimuttaṃ hoti anupādāya āsavehi, vedanādhātuyā…pe… saññādhātuyā… saṅkhāradhātuyā… viññāṇadhātuyā ce, bhikkhave, bhikkhuno cittaṃ virattaṃ vimuttaṃ hoti anupādāya āsavehi.
If, bhikkhus, a bhikkhu’s mind is dispassionate and liberated from the asavas without clinging in the rūpadhātu, and in the vedanādhātu…pe… in the saññādhātu… in the saṅkhāradhātu… and in the viññāṇadhātu, his mind is dispassionate and liberated from the asavas without clinging.
Này các Tỳ-khưu, nếu tâm của một Tỳ-khưu đã ly tham, đã giải thoát khỏi các lậu hoặc mà không chấp thủ đối với sắc giới, đối với thọ giới… (tưởng giới… hành giới…) đối với thức giới, thì tâm vị ấy đã ly tham, đã giải thoát khỏi các lậu hoặc mà không chấp thủ.
Vimuttattā ṭhitaṃ.
Being liberated, it is stable.
Do được giải thoát nên an trú.
Ṭhitattā santusitaṃ* .
Being stable, it is contented.
Do an trú nên hoan hỷ.
Santusitattā na paritassati.
Being contented, one is not agitated.
Do hoan hỷ nên không hoảng sợ.
Aparitassaṃ paccattaññeva parinibbāyati.
Being unagitated, one attains Parinibbāna for oneself.
Không hoảng sợ nên tự mình chứng Niết Bàn.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.
One understands: ‘Birth is destroyed, the holy life has been lived, what had to be done has been done, there is no more for this state of being.’”
Vị ấy biết rõ: ‘Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn trở lại trạng thái này nữa’”.
Tatiyaṃ.
The third.
Bài kinh thứ ba.
46. Sāvatthinidānaṃ.
46. Residing at Sāvatthī.
46. Tại Sāvatthī.
‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, aniccaṃ.
“Form, bhikkhus, is impermanent.
“Này các Tỳ-khưu, sắc là vô thường.
Yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ; yaṃ dukkhaṃ tadanattā; yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is impermanent is suffering; what is suffering is non-self; what is non-self should be seen with right wisdom as it really is: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ; cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã. Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí tuệ như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi.’
Vedanā aniccā… saññā aniccā… saṅkhārā aniccā… viññāṇaṃ aniccaṃ.
Feeling is impermanent… perception is impermanent… formations are impermanent… consciousness is impermanent.
Thọ là vô thường… Tưởng là vô thường… Hành là vô thường… Thức là vô thường.
Yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ; yaṃ dukkhaṃ tadanattā; yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ’’.
What is impermanent is suffering; what is suffering is non-self; what is non-self should be seen with right wisdom as it really is: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’”
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ; cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã. Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí tuệ như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi.’”
‘‘Evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato pubbantānudiṭṭhiyo na honti.
“For one who sees thus, as it really is, with right wisdom, views regarding the past do not arise.
“Khi quán thấy như thật bằng chánh trí tuệ như vậy, các kiến chấp về quá khứ sẽ không khởi lên.
Pubbantānudiṭṭhīnaṃ asati, aparantānudiṭṭhiyo na honti.
When views regarding the past are absent, views regarding the future do not arise.
Khi không có các kiến chấp về quá khứ, các kiến chấp về vị lai sẽ không khởi lên.
Aparantānudiṭṭhīnaṃ asati, thāmaso* parāmāso na hoti.
When views regarding the future are absent, there is no firm grasp.
Khi không có các kiến chấp về vị lai, sự chấp thủ một cách kiên cố sẽ không có.
Thāmase* parāmāse asati rūpasmiṃ… vedanāya … saññāya… saṅkhāresu… viññāṇasmiṃ cittaṃ virajjati vimuccati anupādāya āsavehi.
When there is no firm grasp, the mind becomes dispassionate and is liberated from the asavas without clinging in form… in feeling… in perception… in formations… in consciousness.
Khi không có sự chấp thủ một cách kiên cố, tâm sẽ ly tham, giải thoát khỏi các lậu hoặc mà không chấp thủ đối với sắc… thọ… tưởng… hành… thức.
Vimuttattā ṭhitaṃ.
Being liberated, it is stable.
Do được giải thoát nên an trú.
Ṭhitattā santusitaṃ.
Being stable, it is contented.
Do an trú nên hoan hỷ.
Santusitattā na paritassati.
Being contented, one is not agitated.
Do hoan hỷ nên không hoảng sợ.
Aparitassaṃ paccattaññeva parinibbāyati.
Being unagitated, one attains Parinibbāna for oneself.
Không hoảng sợ nên tự mình chứng Niết Bàn.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.
One understands: ‘Birth is destroyed, the holy life has been lived, what had to be done has been done, there is no more for this state of being.’”
Vị ấy biết rõ: ‘Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn trở lại trạng thái này nữa’”.
Catutthaṃ.
The fourth.
Bài kinh thứ tư.
47. Sāvatthinidānaṃ.
47. Residing at Sāvatthī.
47. Tại Sāvatthī.
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā anekavihitaṃ attānaṃ samanupassamānā samanupassanti, sabbete pañcupādānakkhandhe samanupassanti, etesaṃ vā aññataraṃ.
“Whatever recluses or brahmins, bhikkhus, surveying the self in various ways, survey all these five aggregates subject to clinging, or one of them.
“Này các Tỳ-khưu, bất cứ Sa-môn hay Bà-la-môn nào quán sát tự ngã theo nhiều cách khác nhau, tất cả đều quán sát năm uẩn chấp thủ này, hoặc một trong số đó.
Katame pañca?
Which five?
Năm uẩn đó là gì?
Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ.
Here, bhikkhus, an uninstructed ordinary person, who is not a seer of the noble ones, not skilled in the Dhamma of the noble ones, not trained in the Dhamma of the noble ones, not a seer of the true persons, not skilled in the Dhamma of the true persons, not trained in the Dhamma of the true persons, surveys form as self, or self as possessing form; or form as in self, or self as in form.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một phàm phu không được học hỏi, không thấy các bậc Thánh, không thông hiểu Chánh pháp của bậc Thánh, không được huấn luyện trong Chánh pháp của bậc Thánh; không thấy các bậc chân nhân, không thông hiểu Chánh pháp của bậc chân nhân, không được huấn luyện trong Chánh pháp của bậc chân nhân, quán sắc là tự ngã, hoặc tự ngã có sắc; hoặc sắc ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong sắc.
Vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ’’.
He surveys feeling… perception… formations… consciousness as self, or self as possessing consciousness; or consciousness as in self, or self as in consciousness.”
Vị ấy quán thọ… tưởng… hành… thức là tự ngã, hoặc tự ngã có thức; hoặc thức ở trong tự ngã, hoặc tự ngã ở trong thức.”
‘‘Iti ayañceva samanupassanā ‘asmī’ti cassa avigataṃ* hoti.
“Thus, both this surveying and the notion ‘I am’ remain undissipated in him.
“Khi quán sát như vậy, ý niệm ‘ta là’ vẫn chưa rời khỏi vị ấy.
‘Asmī’ti kho pana, bhikkhave, avigate pañcannaṃ indriyānaṃ avakkanti hoti – cakkhundriyassa sotindriyassa ghānindriyassa jivhindriyassa kāyindriyassa.
When, bhikkhus, the notion ‘I am’ remains undissipated, there is the advent of the five faculties—the faculty of eye, the faculty of ear, the faculty of nose, the faculty of tongue, the faculty of body.
Này các Tỳ-khưu, khi ý niệm ‘ta là’ vẫn chưa rời khỏi, sự xuất hiện của năm căn sẽ có: nhãn căn, nhĩ căn, tỷ căn, thiệt căn, thân căn.
Atthi, bhikkhave, mano, atthi dhammā, atthi avijjādhātu.
There is, bhikkhus, mind; there are phenomena; there is the element of ignorance.
Này các Tỳ-khưu, có ý (mano), có các pháp (dhammā), có giới vô minh (avijjādhātu).
Avijjāsamphassajena, bhikkhave, vedayitena phuṭṭhassa assutavato puthujjanassa ‘asmī’tipissa hoti; ‘ayamahamasmī’tipissa hoti; ‘bhavissa’ntipissa hoti; ‘na bhavissa’ntipissa hoti; ‘rūpī bhavissa’ntipissa hoti; ‘arūpī bhavissa’ntipissa hoti; ‘saññī bhavissa’ntipissa hoti; ‘asaññī bhavissa’ntipissa hoti; ‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’ntipissa hoti’’.
For an uninstructed ordinary person touched by feeling born of contact with ignorance, bhikkhus, the notion ‘I am’ arises; the notion ‘I am this’ arises; the notion ‘I shall be’ arises; the notion ‘I shall not be’ arises; the notion ‘I shall be with form’ arises; the notion ‘I shall be formless’ arises; the notion ‘I shall be percipient’ arises; the notion ‘I shall be non-percipient’ arises; the notion ‘I shall be neither percipient nor non-percipient’ arises.”
Này các Tỳ-khưu, khi một phàm phu không được học hỏi bị xúc chạm bởi cảm thọ do xúc vô minh sanh, ý niệm ‘ta là’ khởi lên nơi vị ấy; ý niệm ‘ta là cái này’ khởi lên nơi vị ấy; ý niệm ‘ta sẽ có’ khởi lên nơi vị ấy; ý niệm ‘ta sẽ không có’ khởi lên nơi vị ấy; ý niệm ‘ta sẽ có sắc’ khởi lên nơi vị ấy; ý niệm ‘ta sẽ không có sắc’ khởi lên nơi vị ấy; ý niệm ‘ta sẽ có tưởng’ khởi lên nơi vị ấy; ý niệm ‘ta sẽ không có tưởng’ khởi lên nơi vị ấy; ý niệm ‘ta sẽ không tưởng cũng không phi tưởng’ khởi lên nơi vị ấy.”
‘‘Tiṭṭhanteva kho* , bhikkhave, tattheva* pañcindriyāni.
“Indeed, bhikkhus, these five faculties remain right there.
“Này các Tỳ-khưu, năm căn đó vẫn còn tồn tại ở đó.
Athettha sutavato ariyasāvakassa avijjā pahīyati, vijjā uppajjati.
But then, in this regard, ignorance is abandoned in the instructed noble disciple, and true knowledge arises.
Thế rồi, đối với vị Thánh đệ tử đã được học hỏi, vô minh được đoạn trừ, minh khởi lên.
Tassa avijjāvirāgā vijjuppādā ‘asmī’tipissa na hoti; ‘ayamahamasmī’tipissa na hoti; ‘bhavissa’nti… ‘na bhavissa’nti… rūpī… arūpī … saññī… asaññī… ‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’ntipissa na hotī’’ti.
With the fading away of ignorance and the arising of true knowledge, the notion ‘I am’ does not arise in him; the notion ‘I am this’ does not arise; ‘I shall be’… ‘I shall not be’… ‘with form’… ‘formless’… ‘percipient’… ‘non-percipient’… the notion ‘I shall be neither percipient nor non-percipient’ does not arise in him.”
Do vô minh được đoạn trừ, do minh khởi lên, ý niệm ‘ta là’ sẽ không khởi lên nơi vị ấy; ý niệm ‘ta là cái này’ sẽ không khởi lên nơi vị ấy; ý niệm ‘ta sẽ có’… ‘ta sẽ không có’… ‘có sắc’… ‘không có sắc’… ‘có tưởng’… ‘không có tưởng’… ý niệm ‘ta sẽ không tưởng cũng không phi tưởng’ sẽ không khởi lên nơi vị ấy.”
Pañcamaṃ.
The fifth.
Bài kinh thứ năm.
48. Sāvatthinidānaṃ.
48. Residing at Sāvatthī.
48. Tại Sāvatthī.
‘‘Pañca, bhikkhave, khandhe desessāmi, pañcupādānakkhandhe ca.
“Bhikkhus, I shall teach you the five aggregates and the five aggregates subject to clinging.
“Này các Tỳ-khưu, Ta sẽ thuyết giảng về năm uẩn và năm uẩn chấp thủ.
Taṃ suṇātha.
Listen to that.
Hãy lắng nghe điều đó.
Katame ca, bhikkhave, pañcakkhandhā?
And what, bhikkhus, are the five aggregates?
Này các Tỳ-khưu, thế nào là năm uẩn?
Yaṃ kiñci, bhikkhave, rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, ayaṃ vuccati rūpakkhandho.
Whatever form, bhikkhus, is past, future, or present; internal or external; gross or subtle; inferior or superior; far or near: this is called the form aggregate.
Này các Tỳ-khưu, bất cứ sắc nào, dù quá khứ, vị lai hay hiện tại; dù nội hay ngoại; dù thô hay tế; dù hạ liệt hay thù thắng; dù xa hay gần, đó được gọi là sắc uẩn.
Yā kāci vedanā…pe… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā atītānāgatapaccuppannā ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikā vā sukhumā vā…pe… ayaṃ vuccati saṅkhārakkhandho.
Whatever feeling…pe… whatever perception… whatever formations, past, future, or present; internal or external; gross or subtle…pe… this is called the formations aggregate.
Bất cứ thọ nào… (tưởng nào… hành nào,) dù quá khứ, vị lai hay hiện tại; dù nội hay ngoại; dù thô hay tế… đó được gọi là hành uẩn.
Yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, ayaṃ vuccati viññāṇakkhandho.
Whatever consciousness, past, future, or present; internal or external; gross or subtle; inferior or superior; far or near: this is called the consciousness aggregate.
Bất cứ thức nào, dù quá khứ, vị lai hay hiện tại; dù nội hay ngoại; dù thô hay tế; dù hạ liệt hay thù thắng; dù xa hay gần, đó được gọi là thức uẩn.
Ime vuccanti, bhikkhave, pañcakkhandhā’’.
These, bhikkhus, are called the five aggregates.”
Này các Tỳ-khưu, đây được gọi là năm uẩn.”
‘‘Katame ca, bhikkhave, pañcupādānakkhandhā?
“And what, bhikkhus, are the five aggregates subject to clinging?
“Này các Tỳ-khưu, thế nào là năm uẩn chấp thủ?
Yaṃ kiñci, bhikkhave, rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ…pe… yaṃ dūre santike vā sāsavaṃ upādāniyaṃ, ayaṃ vuccati rūpupādānakkhandho.
Whatever form, bhikkhus, is past, future, or present…pe… far or near, tainted and subject to clinging: this is called the form aggregate subject to clinging.
Này các Tỳ-khưu, bất cứ sắc nào, dù quá khứ, vị lai hay hiện tại… dù xa hay gần, có lậu hoặc, là đối tượng của chấp thủ, đó được gọi là sắc uẩn chấp thủ.
Yā kāci vedanā…pe… yā dūre santike vā sāsavā upādāniyā, ayaṃ vuccati vedanupādānakkhandho.
Whatever feeling…pe… far or near, tainted and subject to clinging: this is called the feeling aggregate subject to clinging.
Bất cứ thọ nào… dù xa hay gần, có lậu hoặc, là đối tượng của chấp thủ, đó được gọi là thọ uẩn chấp thủ.
Yā kāci saññā…pe… yā dūre santike vā sāsavā upādāniyā, ayaṃ vuccati saññupādānakkhandho.
Whatever perception…pe… far or near, tainted and subject to clinging: this is called the perception aggregate subject to clinging.
Bất cứ tưởng nào… dù xa hay gần, có lậu hoặc, là đối tượng của chấp thủ, đó được gọi là tưởng uẩn chấp thủ.
Ye keci saṅkhārā…pe… sāsavā upādāniyā, ayaṃ vuccati saṅkhārupādānakkhandho.
Whatever formations…pe… tainted and subject to clinging: this is called the formations aggregate subject to clinging.
Bất cứ hành nào… có lậu hoặc, là đối tượng của chấp thủ, đó được gọi là hành uẩn chấp thủ.
Yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ…pe… yaṃ dūre santike vā sāsavaṃ upādāniyaṃ, ayaṃ vuccati viññāṇupādānakkhandho.
Whatever consciousness, past, future, or present…pe… far or near, tainted and subject to clinging: this is called the consciousness aggregate subject to clinging.
Bất cứ thức nào, dù quá khứ, vị lai hay hiện tại… dù xa hay gần, có lậu hoặc, là đối tượng của chấp thủ, đó được gọi là thức uẩn chấp thủ.
Ime vuccanti, bhikkhave, pañcupādānakkhandhā’’ti.
These, bhikkhus, are called the five aggregates subject to clinging.”
Này các Tỳ-khưu, đây được gọi là năm uẩn chấp thủ.”
Chaṭṭhaṃ.
The sixth.
Bài kinh thứ sáu.
‘‘Ye hi keci, soṇa, samaṇā vā brāhmaṇā vā aniccena rūpena dukkhena vipariṇāmadhammena ‘seyyohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘sadisohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘hīnohamasmī’ti vā samanupassanti; kimaññatra yathābhūtassa adassanā?
“Soṇa, any monastics or brahmins who perceive by form that is impermanent, suffering, and subject to change, thinking ‘I am superior,’ or thinking ‘I am equal,’ or thinking ‘I am inferior’—what is this other than not seeing things as they truly are?
“Này Soṇa, những Sa-môn hay Bà-la-môn nào quán chiếu sắc là vô thường, khổ, có pháp biến hoại, và cho rằng ‘ta hơn’ hoặc cho rằng ‘ta bằng’ hoặc cho rằng ‘ta kém’, thì điều đó không phải do không thấy biết sự thật là gì sao?
Aniccāya vedanāya dukkhāya vipariṇāmadhammāya ‘seyyohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘sadisohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘hīnohamasmī’ti vā samanupassanti; kimaññatra yathābhūtassa adassanā?
They perceive by feeling that is impermanent, suffering, and subject to change, thinking ‘I am superior,’ or thinking ‘I am equal,’ or thinking ‘I am inferior’—what is this other than not seeing things as they truly are?
Quán chiếu thọ là vô thường, khổ, có pháp biến hoại, và cho rằng ‘ta hơn’ hoặc cho rằng ‘ta bằng’ hoặc cho rằng ‘ta kém’, thì điều đó không phải do không thấy biết sự thật là gì sao?
Aniccāya saññāya… aniccehi saṅkhārehi dukkhehi vipariṇāmadhammehi ‘seyyohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘sadisohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘hīnohamasmī’ti vā samanupassanti; kimaññatra yathābhūtassa adassanā?
They perceive by perception that is impermanent… by mental formations that are impermanent, suffering, and subject to change, thinking ‘I am superior,’ or thinking ‘I am equal,’ or thinking ‘I am inferior’—what is this other than not seeing things as they truly are?
Quán chiếu tưởng là vô thường… các hành là khổ, có pháp biến hoại, và cho rằng ‘ta hơn’ hoặc cho rằng ‘ta bằng’ hoặc cho rằng ‘ta kém’, thì điều đó không phải do không thấy biết sự thật là gì sao?
Aniccena viññāṇena dukkhena vipariṇāmadhammena ‘seyyohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘sadisohamasmī’ti vā samanupassanti; ‘hīnohamasmī’ti vā samanupassanti; kimaññatra yathābhūtassa adassanā?
They perceive by consciousness that is impermanent, suffering, and subject to change, thinking ‘I am superior,’ or thinking ‘I am equal,’ or thinking ‘I am inferior’—what is this other than not seeing things as they truly are?
Quán chiếu thức là vô thường, khổ, có pháp biến hoại, và cho rằng ‘ta hơn’ hoặc cho rằng ‘ta bằng’ hoặc cho rằng ‘ta kém’, thì điều đó không phải do không thấy biết sự thật là gì sao?
‘‘Ye ca kho keci, soṇa, samaṇā vā brāhmaṇā vā aniccena rūpena dukkhena vipariṇāmadhammena ‘seyyohamasmī’tipi na samanupassanti; ‘sadisohamasmī’tipi na samanupassanti; ‘hīnohamasmī’tipi na samanupassanti; kimaññatra yathābhūtassa dassanā?
“But, Soṇa, any monastics or brahmins who do not perceive by form that is impermanent, suffering, and subject to change, thinking ‘I am superior,’ or thinking ‘I am equal,’ or thinking ‘I am inferior’—what is this other than seeing things as they truly are?
Này Soṇa, những Sa-môn hay Bà-la-môn nào không quán chiếu sắc là vô thường, khổ, có pháp biến hoại, và không cho rằng ‘ta hơn’ cũng không cho rằng ‘ta bằng’ cũng không cho rằng ‘ta kém’, thì điều đó không phải do thấy biết sự thật là gì sao?
Aniccāya vedanāya… aniccāya saññāya… aniccehi saṅkhārehi… aniccena viññāṇena dukkhena vipariṇāmadhammena ‘seyyohamasmī’tipi na samanupassanti; ‘sadisohamasmī’tipi na samanupassanti; ‘hīnohamasmī’tipi na samanupassanti; kimaññatra yathābhūtassa dassanā?
They do not perceive by feeling that is impermanent… by perception that is impermanent… by mental formations that are impermanent… by consciousness that is impermanent, suffering, and subject to change, thinking ‘I am superior,’ or thinking ‘I am equal,’ or thinking ‘I am inferior’—what is this other than seeing things as they truly are?
Thọ là vô thường… tưởng là vô thường… các hành… thức là vô thường, khổ, có pháp biến hoại, và không cho rằng ‘ta hơn’ cũng không cho rằng ‘ta bằng’ cũng không cho rằng ‘ta kém’, thì điều đó không phải do thấy biết sự thật là gì sao?
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, soṇa, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
“What do you think, Soṇa, is form permanent or impermanent?”
Này Soṇa, ông nghĩ thế nào, sắc là thường hay vô thường?”
‘‘Aniccaṃ, bhante’’.
“Impermanent, bhante.”
“Bạch Thế Tôn, vô thường.”
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
“That which is impermanent, is it suffering or happiness?”
“Cái gì vô thường thì khổ hay lạc?”
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
“Suffering, bhante.”
“Bạch Thế Tôn, khổ.”
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
“That which is impermanent, suffering, and subject to change, is it proper to perceive it as ‘This is mine, this I am, this is my self’?”
“Cái gì vô thường, khổ, có pháp biến hoại, có hợp lý không khi quán chiếu rằng: ‘Cái này là của tôi, cái này là tôi, cái này là tự ngã của tôi’?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, bhante.”
“Bạch Thế Tôn, không hợp lý.”
‘‘Vedanā niccā vā aniccā vā’’ti?
“Is feeling permanent or impermanent?”
“Thọ là thường hay vô thường?”
‘‘Aniccā, bhante’’… ‘‘saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
“Impermanent, bhante”… “Is perception… mental formations… consciousness permanent or impermanent?”
“Bạch Thế Tôn, vô thường”… “Tưởng… các hành… thức là thường hay vô thường?”
‘‘Aniccaṃ, bhante’’.
“Impermanent, bhante.”
“Bạch Thế Tôn, vô thường.”
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
“That which is impermanent, is it suffering or happiness?”
“Cái gì vô thường thì khổ hay lạc?”
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
“Suffering, bhante.”
“Bạch Thế Tôn, khổ.”
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
“That which is impermanent, suffering, and subject to change, is it proper to perceive it as ‘This is mine, this I am, this is my self’?”
“Cái gì vô thường, khổ, có pháp biến hoại, có hợp lý không khi quán chiếu rằng: ‘Cái này là của tôi, cái này là tôi, cái này là tự ngã của tôi’?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, bhante.”
“Bạch Thế Tôn, không hợp lý.”
‘‘Evaṃ passaṃ, soṇa, sutavā ariyasāvako rūpasmimpi nibbindati, vedanāyapi nibbindati, saññāyapi nibbindati, saṅkhāresupi nibbindati, viññāṇasmimpi nibbindati.
“Seeing thus, Soṇa, a well-taught noble disciple becomes disenchanted with form, disenchanted with feeling, disenchanted with perception, disenchanted with mental formations, disenchanted with consciousness.
“Này Soṇa, khi thấy như vậy, bậc Thánh đệ tử đã nghe pháp trở nên nhàm chán đối với sắc, nhàm chán đối với thọ, nhàm chán đối với tưởng, nhàm chán đối với các hành, nhàm chán đối với thức.
Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati.
Being disenchanted, he becomes dispassionate; through dispassion, he is liberated.
Khi nhàm chán, vị ấy ly tham; do ly tham, vị ấy được giải thoát.
Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti.
When liberated, there arises the knowledge: ‘Liberated.’
Khi được giải thoát, vị ấy có trí tuệ rằng ‘đã giải thoát’.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.
He understands: ‘Birth is destroyed, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no more for this state of being.’”
Vị ấy biết: ‘Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn trở lại trạng thái này nữa’.”
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ bảy.
‘‘Ye hi keci, soṇa, samaṇā vā brāhmaṇā vā rūpaṃ nappajānanti, rūpasamudayaṃ nappajānanti, rūpanirodhaṃ nappajānanti, rūpanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ nappajānanti; vedanaṃ nappajānanti, vedanāsamudayaṃ nappajānanti, vedanānirodhaṃ nappajānanti, vedanānirodhagāminiṃ paṭipadaṃ nappajānanti; saññaṃ nappajānanti…pe… saṅkhāre nappajānanti, saṅkhārasamudayaṃ nappajānanti, saṅkhāranirodhaṃ nappajānanti, saṅkhāranirodhagāminiṃ paṭipadaṃ nappajānanti; viññāṇaṃ nappajānanti, viññāṇasamudayaṃ nappajānanti, viññāṇanirodhaṃ nappajānanti, viññāṇanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ nappajānanti.
“Soṇa, any monastics or brahmins who do not understand form, do not understand the origin of form, do not understand the cessation of form, do not understand the path leading to the cessation of form; who do not understand feeling, do not understand the origin of feeling, do not understand the cessation of feeling, do not understand the path leading to the cessation of feeling; who do not understand perception… who do not understand mental formations, do not understand the origin of mental formations, do not understand the cessation of mental formations, do not understand the path leading to the cessation of mental formations; who do not understand consciousness, do not understand the origin of consciousness, do not understand the cessation of consciousness, do not understand the path leading to the cessation of consciousness.
“Này Soṇa, những Sa-môn hay Bà-la-môn nào không biết sắc, không biết sự tập khởi của sắc, không biết sự diệt trừ của sắc, không biết con đường đưa đến sự diệt trừ của sắc; không biết thọ, không biết sự tập khởi của thọ, không biết sự diệt trừ của thọ, không biết con đường đưa đến sự diệt trừ của thọ; không biết tưởng… (tóm tắt)… không biết các hành, không biết sự tập khởi của các hành, không biết sự diệt trừ của các hành, không biết con đường đưa đến sự diệt trừ của các hành; không biết thức, không biết sự tập khởi của thức, không biết sự diệt trừ của thức, không biết con đường đưa đến sự diệt trừ của thức.
Na me te, soṇa, samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu vā samaṇasammatā brāhmaṇesu vā brāhmaṇasammatā, na ca pana te āyasmanto sāmaññatthaṃ vā brahmaññatthaṃ vā diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti.
Such monastics or brahmins, Soṇa, are not considered monastics among monastics, nor brahmins among brahmins by me; nor do these venerable ones, having realized for themselves with direct knowledge, dwell having entered upon the goal of recluseship or the goal of brahminhood in this very life.
Này Soṇa, những Sa-môn hay Bà-la-môn ấy không được Ta xem là Sa-môn giữa các Sa-môn, cũng không được xem là Bà-la-môn giữa các Bà-la-môn, và các vị Tôn giả ấy cũng không thể tự mình chứng ngộ, chứng đạt và an trú trong mục đích Sa-môn hay mục đích Bà-la-môn ngay trong hiện tại.”
‘‘Ye ca kho keci, soṇa, samaṇā vā brāhmaṇā vā rūpaṃ pajānanti, rūpasamudayaṃ pajānanti, rūpanirodhaṃ pajānanti, rūpanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānanti; vedanaṃ pajānanti…pe… saññaṃ pajānanti… saṅkhāre pajānanti… viññāṇaṃ pajānanti, viññāṇasamudayaṃ pajānanti, viññāṇanirodhaṃ pajānanti, viññāṇanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānanti.
“But, Soṇa, any monastics or brahmins who do understand form, understand the origin of form, understand the cessation of form, understand the path leading to the cessation of form; who do understand feeling… perception… mental formations… consciousness, understand the origin of consciousness, understand the cessation of consciousness, understand the path leading to the cessation of consciousness.
“Này Soṇa, những Sa-môn hay Bà-la-môn nào biết sắc, biết sự tập khởi của sắc, biết sự diệt trừ của sắc, biết con đường đưa đến sự diệt trừ của sắc; biết thọ… (tóm tắt)… biết tưởng… biết các hành… biết thức, biết sự tập khởi của thức, biết sự diệt trừ của thức, biết con đường đưa đến sự diệt trừ của thức.
Te ca kho me, soṇa, samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu ceva samaṇasammatā brāhmaṇesu ca brāhmaṇasammatā, te ca panāyasmanto sāmaññatthañca brahmaññatthañca diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantī’’ti.
Such monastics or brahmins, Soṇa, are considered monastics among monastics, and brahmins among brahmins by me; and these venerable ones, having realized for themselves with direct knowledge, dwell having entered upon the goal of recluseship and the goal of brahminhood in this very life.”
Này Soṇa, những Sa-môn hay Bà-la-môn ấy được Ta xem là Sa-môn giữa các Sa-môn, và được xem là Bà-la-môn giữa các Bà-la-môn, và các vị Tôn giả ấy tự mình chứng ngộ, chứng đạt và an trú trong mục đích Sa-môn và mục đích Bà-la-môn ngay trong hiện tại.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Thứ tám.
51. Sāvatthinidānaṃ.
51. At Sāvatthī.
Tại Sāvatthī.
‘‘Aniccaññeva, bhikkhave, bhikkhu rūpaṃ aniccanti passati.
“Monks, a bhikkhu sees form as impermanent, indeed as impermanent.
“Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu quán chiếu sắc là vô thường.
Sāssa hoti sammādiṭṭhi.
That is his right view.
Đó là chánh kiến của vị ấy.
Sammā passaṃ nibbindati.
Seeing rightly, he becomes disenchanted.
Quán chiếu đúng đắn, vị ấy nhàm chán.
Nandikkhayā rāgakkhayo, rāgakkhayā nandikkhayo.
With the destruction of delight, there is the destruction of lust; with the destruction of lust, there is the destruction of delight.
Do sự diệt tận của hoan hỷ, nên có sự diệt tận của tham ái; do sự diệt tận của tham ái, nên có sự diệt tận của hoan hỷ.
Nandirāgakkhayā cittaṃ vimuttaṃ suvimuttanti vuccati.
With the destruction of delight-lust, the mind is said to be liberated, well-liberated.
Do sự diệt tận của hoan hỷ và tham ái, tâm được gọi là giải thoát hoàn toàn.
Aniccaññeva, bhikkhave, bhikkhu vedanaṃ aniccanti passati.
Monks, a bhikkhu sees feeling as impermanent, indeed as impermanent.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu quán chiếu thọ là vô thường.
Sāssa hoti sammādiṭṭhi.
That is his right view.
Đó là chánh kiến của vị ấy.
Sammā passaṃ nibbindati.
Seeing rightly, he becomes disenchanted.
Quán chiếu đúng đắn, vị ấy nhàm chán.
Nandikkhayā rāgakkhayo, rāgakkhayā nandikkhayo.
With the destruction of delight comes the destruction of lust; with the destruction of lust comes the destruction of delight.
Do hỷ tận diệt nên tham tận diệt, do tham tận diệt nên hỷ tận diệt.
Nandirāgakkhayā cittaṃ vimuttaṃ suvimuttanti vuccati.
With the destruction of delight and lust, the mind is said to be released, perfectly released.
Do hỷ và tham tận diệt, tâm được giải thoát, được gọi là khéo giải thoát.
Anicceyeva, bhikkhave, bhikkhu saññaṃ aniccanti passati…pe… anicceyeva bhikkhave, bhikkhu saṅkhāre aniccāti passati.
“Bhikkhus, a bhikkhu sees perception as impermanent… A bhikkhu, bhikkhus, sees volitional formations as impermanent.
Này các Tỳ khưu, Tỳ khưu thấy tưởng là vô thường... này các Tỳ khưu, Tỳ khưu thấy các hành là vô thường.
Sāssa hoti sammādiṭṭhi.
That is his right view.
Đó là chánh kiến của vị ấy.
Sammā passaṃ nibbindati.
Seeing rightly, he becomes disenchanted.
Thấy một cách chân chánh, vị ấy nhàm chán.
Nandikkhayā rāgakkhayo, rāgakkhayā nandikkhayo.
With the destruction of delight comes the destruction of lust; with the destruction of lust comes the destruction of delight.
Do hỷ tận diệt nên tham tận diệt, do tham tận diệt nên hỷ tận diệt.
Nandirāgakkhayā cittaṃ vimuttaṃ suvimuttanti vuccati.
With the destruction of delight and lust, the mind is said to be released, perfectly released.
Do hỷ và tham tận diệt, tâm được giải thoát, được gọi là khéo giải thoát.
Aniccaññeva, bhikkhave, bhikkhu viññāṇaṃ aniccanti passati.
“Bhikkhus, a bhikkhu sees consciousness as impermanent.
Này các Tỳ khưu, Tỳ khưu thấy thức là vô thường.
Sāssa hoti sammādiṭṭhi.
That is his right view.
Đó là chánh kiến của vị ấy.
Sammā passaṃ nibbindati.
Seeing rightly, he becomes disenchanted.
Thấy một cách chân chánh, vị ấy nhàm chán.
Nandikkhayā rāgakkhayo, rāgakkhayā nandikkhayo.
With the destruction of delight comes the destruction of lust; with the destruction of lust comes the destruction of delight.
Do hỷ tận diệt nên tham tận diệt, do tham tận diệt nên hỷ tận diệt.
Nandirāgakkhayā cittaṃ vimuttaṃ suvimuttanti vuccatī’’ti.
With the destruction of delight and lust, the mind is said to be released, perfectly released.”
Do hỷ và tham tận diệt, tâm được giải thoát, được gọi là khéo giải thoát.”
Navamaṃ.
The Ninth.
Kinh thứ chín.