Divāvihāragataṃ bhikkhunti idaṃ uttaramātupetivatthu.
Divāvihāragataṃ bhikkhu – this is the Uttarāmātupetīvatthu.
Divāvihāragataṃ bhikkhuṃ là câu chuyện về ngạ quỷ mẹ của Uttara.
Tatrāyaṃ atthavibhāvanā – satthari parinibbute paṭhamamahāsaṅgītiyā pavattitāya āyasmā mahākaccāyano dvādasahi bhikkhūhi saddhiṃ kosambiyā avidūre aññatarasmiṃ araññāyatane vihāsi.
Its meaning is here explained: When the Teacher had attained Parinibbāna and the First Great Council had taken place, Venerable Mahākaccāyana, together with twelve bhikkhus, resided in a certain forest hermitage not far from Kosambī.
Đây là phần giải thích ý nghĩa: Sau khi Đức Bổn Sư nhập Niết Bàn và Đại Hội Kết Tập Kinh Điển lần thứ nhất được cử hành, Tôn giả Mahākaccāyana cùng mười hai vị Tỳ-kheo trú tại một khu rừng không xa Kosambī.
Tena ca samayena rañño udenassa aññataro amacco kālamakāsi, tena ca pubbe nagare kammantā adhiṭṭhitā ahesuṃ.
At that time, a certain minister of King Udena passed away, and he had previously been in charge of city affairs.
Vào thời điểm đó, một vị đại thần của vua Udena đã qua đời, và trước đó, ông ta đã phụ trách các công việc trong thành phố.
Atha rājā tassa puttaṃ uttaraṃ nāma māṇavaṃ pakkosāpetvā ‘‘tvañca pitarā adhiṭṭhite kammante samanusāsā’’ti tena ṭhitaṭṭhāne ṭhapesi.
Then the king summoned a young man named Uttara, the son of that minister, and appointed him to his father's position, saying, "You too should supervise the affairs that your father was in charge of."
Sau đó, nhà vua cho gọi người con trai của ông ta tên là Uttara, một thanh niên, và nói: ‘‘Ngươi hãy tiếp tục quản lý các công việc mà cha ngươi đã phụ trách’’, rồi bổ nhiệm anh ta vào vị trí đó.
So ca sādhūti sampaṭicchitvā ekadivasaṃ nagarapaṭisaṅkharaṇiyānaṃ dārūnaṃ atthāya vaḍḍhakiyo gahetvā araññaṃ gato.
He assented, saying, "So be it," and one day, he took carpenters and went to the forest for timber to renovate the city.
Anh ta vâng lời chấp thuận, một ngày nọ, anh ta dẫn theo thợ mộc vào rừng để tìm gỗ sửa chữa thành phố.
Tattha āyasmato mahākaccāyanattherassa vasanaṭṭhānaṃ upagantvā theraṃ tattha paṃsukūlacīvaradharaṃ vivittaṃ nisinnaṃ disvā iriyāpatheyeva pasīditvā katapaṭisanthāro vanditvā ekamantaṃ nisīdi.
There he approached the dwelling place of Venerable Mahākaccāyana Thera, and seeing the Thera seated in solitude, clad in a paṃsukūla robe, he was pleased by his demeanor, exchanged greetings, paid homage, and sat down to one side.
Tại đó, anh ta đến nơi trú ngụ của Trưởng lão Mahākaccāyana, thấy Trưởng lão đang mặc y phấn tảo, ngồi một mình nơi vắng vẻ, anh ta liền sanh lòng tịnh tín chỉ qua oai nghi của Ngài, sau khi chào hỏi, anh ta đảnh lễ và ngồi xuống một bên.
Thero tassa dhammaṃ kathesi.
The Thera taught him the Dhamma.
Trưởng lão thuyết pháp cho anh ta nghe.
So dhammaṃ sutvā ratanattaye sañjātappasādo saraṇesu patiṭṭhāya theraṃ nimantesi – ‘‘adhivāsetha me, bhante, svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhūhi anukampaṃ upādāyā’’ti.
Having heard the Dhamma, he developed faith in the Three Jewels, took refuge, and invited the Thera, saying, “Venerable sir, may the Bhante, out of compassion for me, accept tomorrow’s meal together with the bhikkhus.”
Nghe pháp xong, anh ta sanh lòng tịnh tín nơi Tam Bảo, an trú vào Tam Quy, rồi thỉnh Trưởng lão: ‘‘Bạch Ngài, xin Ngài và chư Tỳ-kheo hoan hỷ thọ thực bữa cơm của con vào ngày mai, vì lòng từ bi’’.
Adhivāsesi thero tuṇhībhāvena.
The Thera accepted by remaining silent.
Trưởng lão im lặng chấp thuận.
So tato nikkhamitvā nagaraṃ gantvā aññesaṃ upāsakānaṃ ācikkhi – ‘‘thero mayā svātanāya nimantito, tumhehipi mama dānaggaṃ āgantabba’’nti.
He then left that place, went to the city, and informed other lay followers: "The Thera has been invited by me for tomorrow; you too should come to my almsgiving hall."
Anh ta từ đó trở về thành phố, báo cho các cư sĩ khác biết: ‘‘Tôi đã thỉnh Trưởng lão cho ngày mai, quý vị cũng nên đến nhà dâng cúng của tôi.’’
So dutiyadivase kālasseva paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā kālaṃ ārocāpetvā saddhiṃ bhikkhūhi āgacchantassa therassa paccuggamanaṃ katvā vanditvā purakkhatvā gehaṃ pavesesi.
So, on the second day, early in the morning, having prepared excellent hard food and soft food, and having announced the time, Uttara went forth to meet the Thera who was arriving with the bhikkhus, paid homage to him, placed him at the front, and had him enter his house.
Ngày hôm sau, anh ta dậy sớm chuẩn bị thức ăn, đồ uống tinh xảo, rồi cho người báo giờ, sau đó đi đón Trưởng lão cùng chư Tỳ-kheo đang đến, đảnh lễ, đi trước dẫn Ngài vào nhà.
Atha mahārahakappiyapaccattharaṇaatthatesu āsanesu there ca bhikkhūsu ca nisinnesu gandhapupphadhūpehi pūjaṃ katvā paṇītena annapānena te santappetvā sañjātappasādo katañjalī anumodanaṃ suṇitvā katabhattānumodane there gacchante pattaṃ gahetvā anugacchanto nagarato nikkhamitvā paṭinivattanto ‘‘bhante, tumhehi niccaṃ mama gehaṃ pavisitabba’’nti yācitvā therassa adhivāsanaṃ ñatvā nivatti.
Then, when the Thera and the bhikkhus were seated on the seats covered with suitable and excellent coverings, Uttara, having performed an offering with perfumes, flowers, and incense, and having satisfied them with excellent food and drink, with his devotion arisen, made an añjalī, and listened to the anumodanā. As the Thera was departing after the meal's anumodanā, Uttara, carrying the bowl, followed him, went out of the city, and as he turned back, he requested: "Bhante, you should always enter my house." Having known the Thera's acceptance, he returned.
Sau đó, khi Trưởng lão và chư Tỳ-kheo đã ngồi trên các chỗ ngồi trải sẵn những tấm trải xứng đáng cho bậc cao quý, anh ta dùng hương, hoa, trầm hương cúng dường, rồi dâng thức ăn thức uống tinh xảo làm cho các Ngài hoan hỷ, với tâm hoan hỷ và chắp tay, anh ta lắng nghe lời tùy hỷ. Khi Trưởng lão đã tùy hỷ xong và đang ra về, anh ta cầm bát đi theo tiễn ra khỏi thành phố, rồi quay trở lại, thỉnh cầu: ‘‘Bạch Ngài, xin Ngài thường xuyên ghé thăm nhà con’’. Sau khi biết Trưởng lão đã chấp thuận, anh ta quay về.
Evaṃ so theraṃ upaṭṭhahanto tassa ovāde patiṭṭhāya sotāpattiphalaṃ pāpuṇi, vihārañca kāresi, sabbe ca attano ñātake sāsane abhippasanne akāsi.
Thus, by attending to the Thera, and establishing himself in his admonition, he attained the fruit of stream-entry (sotāpattiphala), and he built a vihāra, and made all his relatives deeply devoted to the Dispensation.
Như vậy, Uttara đã hầu hạ Trưởng lão, an trú vào lời giáo huấn của Ngài, và chứng đắc quả Dự Lưu. Anh ta cũng xây dựng một tu viện, và làm cho tất cả bà con thân thuộc của mình đều có niềm tin sâu sắc vào giáo pháp.
Mātā panassa maccheramalapariyuṭṭhitacittā hutvā evaṃ paribhāsi – ‘‘yaṃ tvaṃ mama anicchantiyā eva samaṇānaṃ annapānaṃ desi, taṃ te paraloke lohitaṃ sampajjatū’’ti.
But his mother, with her mind enveloped by the defilement of avarice (macchera), spoke thus: "That food and drink which you give to the ascetics against my will, may that turn into blood for you in the other world."
Nhưng mẹ của anh ta, với tâm bị chi phối bởi cấu uế xan tham, đã nguyền rủa như sau: ‘‘Thức ăn và đồ uống mà con dâng cho các Sa-môn, dù mẹ không muốn, nguyện cho chúng biến thành máu cho con ở đời sau!’’
Ekaṃ pana morapiñchakalāpaṃ vihāramahadivase diyyamānaṃ anujāni.
However, she allowed one peacock-feather fan to be given on the day of the monastery's dedication.
Tuy nhiên, bà đã cho phép dâng một bó lông công vào ngày khánh thành tu viện.
Sā kālaṃ katvā petayoniyaṃ uppajji, morapiñchakalāpadānānumodanena panassā kesā nīlā siniddhā vellitaggā sukhumā dīghā ca ahesuṃ.
Having passed away, she was reborn in the realm of petas. But due to her approval of the donation of the peacock-feather fan, her hair was dark, soft, curly at the ends, fine, and long.
Sau khi qua đời, bà sanh vào cõi ngạ quỷ. Nhờ sự tùy hỷ đối với việc dâng bó lông công, tóc của bà trở nên xanh đen, bóng mượt, xoăn ở ngọn, mềm mại và dài.
Sā yadā gaṅgānadiṃ ‘‘pānīyaṃ pivissāmī’’ti otarati, tadā nadī lohitapūrā hoti.
When she descended into the Ganges River, thinking, "I will drink water," the river became full of blood.
Khi bà xuống sông Gaṅgā để uống nước, dòng sông liền biến thành máu.
Sā pañcapaṇṇāsa vassāni khuppipāsābhibhūtā vicaritvā ekadivasaṃ kaṅkhārevatattheraṃ gaṅgāya tīre divāvihāraṃ nisinnaṃ disvā attānaṃ attano kesehi paṭicchādetvā upasaṅkamitvā pānīyaṃ yāci.
Having wandered for fifty-five years, tormented by hunger and thirst, one day she saw Thera Kaṅkhārevata seated for his midday rest on the bank of the Ganges, covered herself with her hair, approached him, and begged for water.
Bà lang thang suốt năm mươi lăm năm, bị đói khát hành hạ. Một ngày nọ, bà thấy Trưởng lão Kaṅkhārevata đang ngồi thiền ban ngày bên bờ sông Gaṅgā, bà liền che thân bằng tóc của mình, đến gần và xin nước uống.
Taṃ sandhāya vuttaṃ –
Concerning this, it was said:
Để chỉ điều đó, đã nói rằng:
Tattha bhīrudassanāti bhayānakadassanā.
Here, bhīrudassanā means of fearful appearance.
Trong đó, bhīrudassanā có nghĩa là có vẻ ngoài đáng sợ.
‘‘Ruddadassanā’’ti vā pāṭho, bībhacchabhāriyadassanāti attho.
Or the reading is “ruddadassanā”, meaning of repulsive and formidable appearance.
Hoặc là pāṭha ‘‘ruddadassanā’’, có nghĩa là vẻ ngoài ghê tởm và đáng sợ.
Yāvabhūmāvalambareti yāva bhūmi, tāva olambanti.
Yāvabhūmāvalambare means they hang down as far as the ground.
Yāvabhūmāvalambare có nghĩa là rủ xuống đến đất.
Pubbe ‘‘bhikkhu’’nti ca pacchā ‘‘samaṇa’’nti ca kaṅkhārevatattherameva sandhāya vuttaṃ.
What was said before as "bhikkhu" and afterwards as "samaṇa" refers to Thera Kaṅkhārevata himself.
Trước là ‘‘bhikkhu’’ và sau là ‘‘samaṇa’’ đều được nói để chỉ Trưởng lão Kaṅkhārevata.
333. Tattha nābhijānāmi bhuttaṃ vāti evaṃ dīghamantare kāle bhojanaṃ bhuttaṃ vā pānīyaṃ pītaṃ vā nābhijānāmi, na bhuttaṃ na pītanti attho.
Here, nābhijānāmi bhuttaṃ vā means, for such a long period of time, I do not remember having eaten food or drunk water; the meaning is that I have neither eaten nor drunk.
333. Trong đó, nābhijānāmi bhuttaṃ vā có nghĩa là: trong khoảng thời gian dài như vậy, tôi không biết đã ăn thức ăn hay uống nước, tức là chưa từng ăn hay uống.
Tasitāti pipāsitā.
Tasitā means thirsty.
Tasitā có nghĩa là khát nước.
Pāniyāyāti pānīyatthāya āhiṇḍantiyā me pānīyaṃ dehi, bhanteti yojanā.
Pāniyāyā is to be construed as: "Bhante, give me water, who is thirsty and wandering for water."
Pāniyāyā là cách nối câu: Bạch Ngài, xin Ngài hãy ban nước cho con đang lang thang tìm nước uống.
334. Tattha himavantatoti mahato himassa atthitāya ‘‘himavā’’ti laddhanāmato pabbatarājato.
Here, himavantato means from the king of mountains, so named "Himavā" due to the presence of great snow.
334. Trong đó, himavantato có nghĩa là từ ngọn núi chúa được gọi là ‘‘Himavā’’ (Hy Mã Lạp Sơn) vì có nhiều tuyết.
Sandatīti pavattati.
Sandatī means it flows.
Sandatī có nghĩa là chảy.
Ettoti ito mahāgaṅgāto.
Etto means from this great Ganges.
Etto có nghĩa là từ sông Gaṅgā vĩ đại này.
Kinti kasmā maṃ yācasi pānīyaṃ, gaṅgānadiṃ otaritvā yathāruci pivāti dasseti.
Kiṃ means why do you beg me for water; it shows that she should descend into the Ganges River and drink as she wishes.
Kiṃ có nghĩa là tại sao ngươi lại xin nước từ ta? Hãy xuống sông Gaṅgā mà uống tùy thích, điều đó được chỉ ra.
337-40. Mayhaṃ akāmāyāti mama anicchantiyā.
Mayhaṃ akāmāyā means against my will.
337-40. Mayhaṃ akāmāya có nghĩa là khi tôi không muốn.
Pavecchatīti deti.
Pavecchatī means he gives.
Pavecchatī có nghĩa là dâng cúng.
Paccayanti gilānapaccayaṃ.
Paccayaṃ means medicine for the sick.
Paccayaṃ có nghĩa là thuốc men cho người bệnh.
Etanti yaṃ etaṃ cīvarādikaṃ paccayajātaṃ samaṇānaṃ pavecchasi desi, etaṃ te paralokasmiṃ lohitaṃ hotu uttarāti abhisapanavasena kataṃ pāpakammaṃ, tassa vipākenāti yojanā.
Etaṃ means that array of requisites, such as robes, which you give to the ascetics; this is the evil kamma performed by way of cursing, "May this turn into blood for you, Uttara, in the other world"; it is to be construed as "by the result of that."
Etaṃ có nghĩa là ác nghiệp đã được tạo ra bằng lời nguyền rủa: ‘‘Hỡi Uttara, những vật dụng như y phục, v.v., mà con đã dâng cúng cho các Sa-môn, nguyện cho chúng biến thành máu cho con ở đời sau’’. Cách nối câu là: do quả báo của nghiệp đó.
Athāyasmā revato taṃ petiṃ uddissa bhikkhusaṅghassa pānīyaṃ adāsi, piṇḍāya caritvā bhattaṃ gahetvā bhikkhūnamadāsi, saṅkārakūṭādito paṃsukūlaṃ gahetvā dhovitvā bhisiñca cimilikañca katvā bhikkhūnaṃ adāsi, tena cassā petiyā dibbasampattiyo ahesuṃ.
Then, out of compassion for that peta, Venerable Revata gave water to the community of bhikkhus. Having gone on alms-round and collected food, he gave it to the bhikkhus. Having taken a rag-robe from a refuse heap or similar place, washed it, and made a mat and a foot-wiper, he gave them to the bhikkhus. Due to this, divine enjoyments arose for that peta.
Bấy giờ, Tôn giả Revata đã dâng nước uống cho chư Tăng để hồi hướng cho người nữ ngạ quỷ ấy. Sau khi đi khất thực, ngài nhận thức ăn và dâng cho chư Tăng. Ngài lấy vải paṃsukūla từ đống rác và những nơi tương tự, giặt sạch, làm thành đệm và giẻ lau chân, rồi dâng cho chư Tăng. Nhờ đó, người nữ ngạ quỷ ấy đã có được những tài sản cõi trời.
Sā therassa santikaṃ gantvā attanā laddhadibbasampattiṃ therassa dassesi.
She went to the Thera and showed her attained divine enjoyments to the Thera.
Nàng ngạ quỷ ấy đến chỗ vị Trưởng lão và trình bày những tài sản cõi trời mà mình đã đạt được cho vị Trưởng lão.
Thero taṃ pavattiṃ attano santikaṃ upagatānaṃ catunnaṃ parisānaṃ pakāsetvā dhammakathaṃ kathesi.
The Thera, having revealed that event to the four assemblies who had come to him, taught the Dhamma.
Vị Trưởng lão đã kể lại câu chuyện ấy cho bốn hội chúng đến gặp ngài, rồi thuyết pháp.
Tena mahājano sañjātasaṃvego vigatamalamacchero hutvā dānasīlādikusaladhammābhirato ahosīti.
Due to this, the great multitude became filled with spiritual urgency, became free from the defilement of avarice, and became devoted to wholesome dhammas such as generosity and morality.
Nhờ đó, đại chúng đã khởi tâm xúc động, đoạn trừ sự keo kiệt và hoan hỷ trong các pháp thiện như bố thí, trì giới.
Idaṃ pana petavatthu dutiyasaṅgītiyaṃ saṅgahaṃ āruḷhanti daṭṭhabbaṃ.
And it should be understood that this Petavatthu was included in the second council.
Nên biết rằng, câu chuyện về ngạ quỷ này đã được kết tập trong kỳ Đại hội kết tập kinh điển lần thứ hai.
Ahaṃ pure pabbajitassa bhikkhunoti idaṃ suttapetavatthu.
“ Ahaṃ pure pabbajitassa bhikkhuno” – this is the Sutta Petavatthu.
“Ahaṃ pure pabbajitassa bhikkhuno” – đây là câu chuyện ngạ quỷ Sutta.
Tassa kā uppatti?
What is its origin?
Sự khởi nguyên của nó là gì?
Sāvatthiyā kira avidūre aññatarasmiṃ gāmake amhākaṃ satthari anuppanneyeva sattannaṃ vassasatānaṃ upari aññataro dārako ekaṃ paccekabuddhaṃ upaṭṭhahi.
It is said that in a certain village not far from Sāvatthī, more than seven hundred years before our Teacher arose, a certain boy attended to a Paccekabuddha.
Nghe nói, vào thời Đức Bổn Sư của chúng ta chưa xuất hiện trên thế gian, hơn bảy trăm năm trước, có một cậu bé ở một ngôi làng không xa Sāvatthī đã phụng sự một vị Paccekabuddha.
Tassa mātā tasmiṃ vayappatte tassatthāya samānakulato aññataraṃ kuladhītaraṃ ānesi.
When he reached maturity, his mother brought a maiden from a similar family for him.
Khi cậu bé đến tuổi trưởng thành, mẹ cậu đã cưới cho cậu một cô gái từ một gia đình môn đăng hộ đối.
Vivāhadivaseyeva ca so kumāro sahāyehi saddhiṃ nhāyituṃ gato ahinā daṭṭho kālamakāsi, ‘‘yakkhagāhenā’’tipi vadanti.
On the very day of the wedding, that young man, having gone to bathe with his friends, was bitten by a snake and died. Some say it was due to a yakkha's possession.
Ngay trong ngày cưới, cậu bé ấy cùng bạn bè đi tắm thì bị rắn cắn mà chết. Cũng có người nói rằng cậu bị quỷ bắt mà chết.
So paccekabuddhassa upaṭṭhānena bahuṃ kusalakammaṃ katvā ṭhitopi tassā dārikāya paṭibaddhacittatāya vimānapeto hutvā nibbatti, mahiddhiko pana ahosi mahānubhāvo.
Although he had accumulated much wholesome kamma through attending to the Paccekabuddha, he was reborn as a vimāna-peta due to his mind being attached to that maiden. He was, however, mighty and powerful.
Dù đã tạo nhiều thiện nghiệp nhờ phụng sự vị Paccekabuddha, nhưng vì tâm vẫn còn vướng bận với cô gái ấy, cậu đã tái sinh thành một vị ngạ quỷ vimāna (vimānapeta) với đại thần thông và đại uy lực.
Atha so taṃ dārikaṃ attano vimānaṃ netukāmo ‘‘kena nu kho upāyena esā diṭṭhadhammavedanīyakammaṃ katvā mayā saddhiṃ idha abhirameyyā’’ti tassā dibbabhogasampattiyā anubhavanahetuṃ vīmaṃsanto paccekabuddhaṃ cīvarakammaṃ karontaṃ disvā manussarūpena gantvā vanditvā ‘‘kiṃ, bhante, suttakena attho atthī’’ti āha.
Then that non-human, wishing to take that girl to his mansion, thinking, "By what means can this girl perform a deed whose fruit is experienced in this present life, so that she may greatly delight with me here?", and pondering the cause for her to experience divine wealth and splendor, saw a Paccekabuddha sewing robes. He went in human form, paid homage, and asked, "Venerable Sir, is there a need for thread?"
Bấy giờ, vị phi nhân ấy muốn đưa cô gái về cung điện của mình, nên tự hỏi: “Bằng cách nào mà cô ấy có thể tạo nghiệp quả được hưởng ngay trong hiện tại (diṭṭhadhammavedanīyakamma) để có thể tận hưởng cuộc sống ở đây cùng với ta?” Khi đang tìm kiếm nguyên nhân để cô gái có thể hưởng thụ tài sản cõi trời, vị phi nhân thấy một vị Paccekabuddha đang may y, liền hiện thân làm người, đến đảnh lễ và thưa: “Bạch Ngài, Ngài có cần chỉ không ạ?”
‘‘Cīvarakammaṃ karomi, upāsakā’’ti.
"Lay follower, I am sewing robes," he replied.
Vị Paccekabuddha đáp: “Này cư sĩ, Ta đang may y.”
‘‘Tena hi, bhante, asukasmiṃ ṭhāne suttabhikkhaṃ carathā’’ti tassā dārikāya gehaṃ dassesi.
"In that case, Venerable Sir, please seek alms for thread at such-and-such a place," he said, showing the girl's house.
Vị phi nhân nói: “Vậy thì, bạch Ngài, xin Ngài hãy đi khất thực chỉ ở nhà của cô gái tên là Devadattā ở chỗ kia.” Rồi vị phi nhân chỉ nhà của cô gái ấy.
Paccekabuddho tattha gantvā gharadvāre aṭṭhāsi.
The Paccekabuddha went there and stood at the house door.
Vị Paccekabuddha đến đó và đứng trước cửa nhà.
Atha sā paccekabuddhaṃ tattha ṭhitaṃ disvā pasannamānasā ‘‘suttakena me ayyo atthiko’’ti ñatvā ekaṃ suttaguḷaṃ adāsi.
Then she, seeing the Paccekabuddha standing there, with a joyful mind, knew, "The Noble One has a need for thread," and gave him a ball of thread.
Bấy giờ, cô gái ấy thấy vị Paccekabuddha đứng đó, tâm hoan hỷ, biết rằng “Vị Tôn giả của ta cần chỉ,” liền dâng một cuộn chỉ.
Atha so amanusso manussarūpena tassa dārikāya gharaṃ gantvā tassā mātaraṃ yācitvā tāya saddhiṃ katipāhaṃ vasitvā tassā mātuyā anuggahatthaṃ tasmiṃ gehe sabbabhājanāni hiraññasuvaṇṇassa pūretvā sabbattha upari nāmaṃ likhi ‘‘idaṃ devadattiyaṃ dhanaṃ na kenaci gahetabba’’nti, tañca dārikaṃ gahetvā attano vimānaṃ agamāsi.
Then that non-human, in human form, went to that girl's house, requested her mother, stayed with her for a few days, and to benefit her mother, filled all the vessels in that house with silver and gold, writing on top of each, "This wealth is given by a deity; it should not be taken by anyone." And taking that girl, he went to his own mansion.
Sau đó, vị phi nhân ấy, hiện thân làm người, đến nhà cô gái, xin mẹ cô gái cho cô ở lại vài ngày cùng với mình. Để giúp đỡ mẹ cô gái, vị phi nhân đã đổ đầy vàng bạc vào tất cả các vật dụng trong nhà, và viết tên lên trên tất cả: “Đây là tài sản do chư thiên ban tặng, không ai được lấy.” Rồi vị phi nhân đưa cô gái về cung điện của mình.
Tassā mātā pahūtaṃ dhanaṃ labhitvā attano ñātakānaṃ kapaṇaddhikādinañca datvā attanā ca paribhuñjitvā kālaṃ karontī ‘‘mama dhītā āgacchati ce, idaṃ dhanaṃ dassethā’’ti ñātakānaṃ kathetvā kālamakāsi.
Her mother, having received abundant wealth, gave it to her relatives and to the poor and needy, and also consumed it herself. When she was dying, she told her relatives, "If my daughter returns, give her this wealth," and then passed away.
Mẹ cô gái, sau khi nhận được tài sản dồi dào, đã chia cho bà con, người nghèo, người hành khất, v.v., và tự mình hưởng thụ. Khi lâm chung, bà nói với bà con: “Nếu con gái tôi trở về, hãy trao tài sản này cho nó,” rồi bà qua đời.
Tato sattannaṃ vassasatānaṃ accayena amhākaṃ bhagavati loke uppajjitvā pavattitavaradhammacakke anukkamena sāvatthiyaṃ viharante tassā itthiyā tena amanussena saddhiṃ vasantiyā ukkaṇṭhā uppajji.
Then, after seven hundred years, when our Bhagavā had arisen in the world, and the excellent Dhamma-wheel had been set in motion, and he was residing gradually in Sāvatthī, that woman, living with that non-human, felt weary.
Sau đó, bảy trăm năm trôi qua, Đức Thế Tôn của chúng ta xuất hiện trên thế gian, chuyển vận bánh xe Chánh pháp tối thượng, và tuần tự an trú tại Sāvatthī. Trong khi người phụ nữ ấy đang sống cùng vị phi nhân kia, nàng cảm thấy nhàm chán.
Sā taṃ ‘‘sādhu, ayyaputta, maṃ sakaññeva gehaṃ paṭinehī’’ti vadantī –
Saying to him, "Please, my dear, take me back to my own home"—
Nàng nói với vị phi nhân: “Thưa phu quân, xin hãy đưa thiếp trở về nhà của thiếp,” –
341. Tattha ‘‘pabbajitassa bhikkhuno’’ti idaṃ paccekabuddhaṃ saddhāya vuttaṃ.
341. In this regard, "to a monk who had gone forth" refers to a Paccekabuddha, spoken with faith.
341. Ở đây, “pabbajitassa bhikkhuno” (cho vị tỳ khưu xuất gia) được nói để chỉ vị Paccekabuddha.
So hi kāmādimalānaṃ attano santānato anavasesato pabbājitattā pahīnattā paramatthato ‘‘pabbajito’’ti, bhinnakilesattā ‘‘bhikkhū’’ti ca vattabbataṃ arahati.
For he, by casting off all defilements such as sensual pleasures from his continuum without residue, and by severing defilements, is truly worthy of being called "one who has gone forth" (pabbajita) and "monk" (bhikkhu).
Vì Ngài đã hoàn toàn từ bỏ, đã đoạn trừ mọi cấu uế như dục lạc khỏi dòng tâm thức của mình, nên xét về ý nghĩa tối hậu, Ngài xứng đáng được gọi là “pabbajita” (người xuất gia), và vì đã phá hủy các phiền não, Ngài xứng đáng được gọi là “bhikkhu” (tỳ khưu).
Suttanti kappāsiyasuttaṃ.
Sutta means cotton thread.
“Suttaṃ” là chỉ bông.
Upasaṅkammāti mayhaṃ gehaṃ upasaṅkamitvā.
Upasaṅkammā means having approached my house.
“Upasaṅkammā” có nghĩa là: “đến nhà của ta.”
Yācitāti ‘‘uddissa ariyā tiṭṭhanti, esā ariyāna yācanā’’ti (jā. 1.7.59) evaṃ vuttāya kāyaviññattipayogasaṅkhātāya bhikkhācariyāya yācitā.
Yācitā means having been asked by way of alms-round, which is characterized by the bodily intimation and effort, as stated, "The Noble Ones stand for a purpose; this is the asking of the Noble Ones."
“Yācitā” có nghĩa là: “được khất thực bởi vị Paccekabuddha tôn quý, người đã đến khất thực bằng hành động thân thể, như đã nói: ‘Các bậc Thánh đứng chờ, đó là sự khất thực của các bậc Thánh.’”
Tassāti tassa suttadānassa.
Tassā refers to that giving of thread.
“Tassā” là của việc bố thí chỉ đó.
Vipāko vipulaphalūpalabbhatīti vipulaphalo uḷāraudayo mahāudayo vipāko etarahi upalabbhati paccanubhavīyati.
Vipāko vipulaphalūpalabbhatī means the ripening, which is great and of immense arising, is currently obtained, or experienced.
“Vipāko vipulaphalūpalabbhatī” có nghĩa là: “Quả báo lớn, tức là sự hiện hữu của một kết quả to lớn, cao cả, vĩ đại, được hưởng thụ ngay bây giờ.”
Bahukāti anekā.
Bahukā means many.
“Bahukā” là vô số.
Vatthakoṭiyoti vatthānaṃ koṭiyo, anekasatasahassapabhedāni vatthānīti attho.
Vatthakoṭiyo means crores of garments, that is, garments of hundreds of thousands of varieties.
“Vatthakoṭiyo” là vô số y phục, tức là y phục có hàng trăm ngàn loại khác nhau.
342. Anekacittanti nānāvidhacittakammaṃ, anekehi vā muttāmaṇiādīhi ratanehi vicittarūpaṃ.
342. Anekacitta means having diverse artistic work, or being adorned with various jewels such as pearls and gems.
342. “Anekacittaṃ” có nghĩa là: “có nhiều loại hình vẽ trang trí khác nhau,” hoặc “có hình dáng đa dạng, được trang trí bằng nhiều loại ngọc quý như ngọc trai, ngọc báu, v.v.”
Naranārisevitanti paricārakabhūtehi narehi nārīhi ca upasevitaṃ.
Naranārisevita means attended by servant men and women.
“Naranārisevitaṃ” có nghĩa là: “được nam giới và nữ giới phục vụ như những người hầu cận.”
Sāhaṃ bhuñjāmīti sā ahaṃ taṃ vimānaṃ paribhuñjāmi.
Sāhaṃ bhuñjāmī means "I" enjoy that mansion.
“Sāhaṃ bhuñjāmī” có nghĩa là: “ta hưởng thụ cung điện ấy.”
Pārupāmīti anekāsu vatthakoṭīsu icchiticchitaṃ nivāsemi ceva paridahāmi ca.
Pārupāmī means I put on and wear any desired garment from the countless varieties of robes.
“Pārupāmī” có nghĩa là: “ta mặc và khoác lên người những y phục mong muốn trong vô số loại y phục.”
Pahūtavittāti pahūtavittūpakaraṇā mahaddhanā mahābhogā.
Pahūtavittā means possessing abundant wealth and provisions, being very rich and having many enjoyments.
“Pahūtavittā” có nghĩa là: “có nhiều tài sản và vật dụng, giàu có và sung túc.”
Na ca tāva khīyatīti tañca vittaṃ na khīyati, na parikkhayaṃ pariyādānaṃ gacchati.
Na ca tāva khīyatī means that wealth does not diminish, nor does it come to an end or exhaustion.
“Na ca tāva khīyatī” có nghĩa là: “và tài sản ấy không cạn kiệt, không hao mòn hay hết đi.”
343. Tasseva kammassa vipākamanvayāti tasseva suttadānamayapuññakammassa anvayā paccayā hetubhāvena vipākabhūtaṃ sukhaṃ, iṭṭhamadhurasaṅkhātaṃ sātañca idha imasmiṃ vimāne upalabbhati.
343. Tasseva kammassa vipākamanvayā means that due to the reason and condition of that very meritorious act of giving thread, sukhaṃ, happiness, and sātaṃ, delight, which is pleasant and agreeable, as a result, are obtained idha in this mansion.
343. “Tasseva kammassa vipākamanvayā” có nghĩa là: “do nhân duyên của thiện nghiệp bố thí chỉ ấy, quả báo là sự an lạc và hạnh phúc (sātaṃ), tức là cảnh giới đáng ưa và ngọt ngào, được hưởng thụ ở đây, trong cung điện này.”
Gantvā punadeva mānusanti puna eva manussalokaṃ upagantvā.
Gantvā punadeva mānusa means having gone back again to the human world.
“Gantvā punadeva mānusaṃ” có nghĩa là: “lại đi đến cõi người.”
Kāhāmi puññānīti mayhaṃ sukhavisesanipphādakāni puññāni karissāmi, yesaṃ vā mayā ayaṃ sampatti laddhāti adhippāyo.
Kāhāmi puññānī means "I shall perform meritorious deeds that bring me special happiness," or the intention is "by the power of which I have gained this prosperity."
“Kāhāmi puññānī” có nghĩa là: “ta sẽ tạo các công đức mang lại sự an lạc đặc biệt cho ta,” hoặc “nhờ những công đức ấy mà ta đã đạt được sự sung túc này.” Đó là ý nghĩa.
Nayayyaputta manti, ayyaputta, maṃ manussalokaṃ naya, nehīti attho.
Nayayyaputta ma means "My dear, lead me to the human world, take me," is the meaning.
“Nayayyaputta ma” có nghĩa là: “Thưa phu quân, xin hãy đưa ta đến cõi người.” Đó là ý nghĩa.
Gāthamāha.
He spoke this verse.
Vị phi nhân đã nói câu kệ này.
Tattha sattāti vibhattilopena niddeso, nissakke vā etaṃ paccattavacanaṃ.
In this regard, sattā is a statement by elision of the case ending, or it is a nominative word for the ablative sense.
Ở đây, “sattā” là cách dùng từ được rút gọn do bỏ đi một phần của từ, hoặc đây là một từ ở dạng số ít, chỉ ý nghĩa của số nhiều.
Vassasatāti vassasatato, sattahi vassasatehi uddhaṃ tuvaṃ idhāgatā imaṃ vimānaṃ āgatā, idhāgatāya tuyhaṃ satta vassasatāni hontīti attho.
Vassasatā means "from a hundred years" or "after seven hundred years, you have come here, to this mansion"; the meaning is that seven hundred years have passed since you came here.
“Vassasatā” có nghĩa là: “từ một trăm năm,” “nàng đã đến đây hơn bảy trăm năm,” “bảy trăm năm đã trôi qua kể từ khi nàng đến cung điện này.” Đó là ý nghĩa.
Jiṇṇā ca vuḍḍhā ca tahiṃ bhavissasīti idha dibbehi utuāhārehi upathambhitattabhāvā kammānubhāvena ettakaṃ kālaṃ daharākāreneva ṭhitā.
Jiṇṇā ca vuḍḍhā ca tahiṃ bhavissasī means here, due to the support of divine seasons and food, and the power of karma, you have remained young for this long period.
“Jiṇṇā ca vuḍḍhā ca tahiṃ bhavissasī” có nghĩa là: “ở đây, vì thân thể được nuôi dưỡng bằng thức ăn và khí hậu cõi trời, và nhờ uy lực của nghiệp, nàng đã giữ được hình dáng trẻ trung suốt thời gian dài như vậy.”
Ito pana gatā kammassa ca parikkhīṇattā manussānañca utuāhāravasena jarājiṇṇā vayovuḍḍhā ca tahiṃ manussaloke bhavissasi.
However, having gone from here, due to the exhaustion of karma and the seasons and food of humans, you will be old and decrepit in that human world.
“Nhưng nếu nàng rời khỏi đây, do nghiệp đã cạn kiệt và do ảnh hưởng của khí hậu và thức ăn của loài người, nàng sẽ trở nên già nua và yếu đuối ở cõi người đó.”
Kinti?
What is the point?
“Sao vậy?”
Sabbeva te kālakatā ca ñātakāti dīghassa addhuno gatattā tava ñātayopi sabbe eva matā, tasmā ito devalokato tattha manussalokaṃ gantvā kiṃ karissasi, avasesampi āyuñca idheva khepehi, idha vasāhīti adhippāyo.
Sabbeva te kālakatā ca ñātakā means, because a long time has passed, all your relatives have died. Therefore, having gone from this divine world to that human world, what will you do? Spend the rest of your life right here, stay here, is the intention.
Tất cả thân quyến của con đều đã qua đời – ý là: do thời gian đã trôi qua rất lâu, tất cả thân quyến của con đều đã chết cả rồi. Vì vậy, con đi từ cõi chư thiên này đến cõi người kia thì sẽ làm gì? Hãy sống ở đây và tận hưởng phần đời còn lại của con tại đây.
Gāthamāha.
She spoke this verse.
Nàng đã nói bài kệ.
Tattha satteva vassāni idhāgatāya meti, ayyaputta, mayhaṃ idhāgatāya satteva vassāni maññe vītivattāni.
In this regard, satteva vassāni idhāgatāya me means, "My dear, I think only seven years have passed since I came here."
Trong đó, satteva vassāni idhāgatāya me (tôi đã đến đây bảy năm rồi), ý là: “Hỡi con của bậc trưởng lão, tôi nghĩ rằng chỉ mới bảy năm trôi qua kể từ khi tôi đến đây.”
Satta vassasatāni dibbasukhasamappitāya bahumpi kālaṃ gataṃ asallakkhentī evamāha.
She spoke thus, not perceiving that seven hundred years had passed while she was endowed with divine happiness.
Nàng nói như vậy vì không nhận ra rằng đã bảy trăm năm trôi qua trong hạnh phúc chư thiên.
Evaṃ pana tāya vutto so vimānapeto nānappakāraṃ taṃ anusāsitvā ‘‘tvaṃ idāni sattāhato uttari tattha na jīvissasi, mātuyā te nikkhittaṃ mayā dinnaṃ dhanaṃ atthi, taṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ datvā idheva uppattiṃ patthehī’’ti vatvā taṃ bāhāyaṃ gahetvā gāmamajjhe ṭhapetvā ‘‘idhāgate aññepi jane ‘yathābalaṃ puññāni karothā’ti ovadeyyāsī’’ti vatvā gato.
Having been thus addressed by her, that vimāna-peta instructed her in various ways, saying, "You will not live beyond seven days in this human world. There is wealth deposited by your mother, which I gave. Give that wealth to recluses and brahmins, and aspire to be reborn in this realm." Having said this, he took her by the arm, placed her in the middle of the village, and said, "You should admonish other people who come here, saying, 'Perform merits according to your ability!'" Then he departed.
Khi được nàng nói như vậy, vị dạ-xoa cung điện đó đã khuyên bảo nàng bằng nhiều cách khác nhau và nói: “Bây giờ con sẽ không sống quá bảy ngày ở cõi người đó nữa. Có một số tài sản mẹ con đã chôn giấu mà ta đã cho con. Con hãy bố thí cho các sa-môn, bà-la-môn và cầu mong được tái sinh ở đây.” Sau khi nói vậy, ông ta nắm tay nàng, đặt nàng giữa làng và nói: “Con hãy khuyên bảo những người khác đến đây rằng ‘hãy làm phước thiện tùy theo khả năng của mình’.” Rồi ông ta bỏ đi.
Tena vuttaṃ –
Therefore, it is said:
Vì thế, đã được nói rằng:
Tattha soti so vimānapeto.
Therein, so means that vimāna-peta.
Trong đó, so (vị đó) là vị dạ-xoa cung điện đó.
Tanti taṃ itthiṃ.
Taṃ means that woman.
Taṃ (nàng) là người phụ nữ đó.
Gahetvāna pasayha bāhāyanti pasayha netā viya bāhāyaṃ taṃ gahetvā.
Gahetvāna pasayha bāhāyaṃ means having taken her by the arm as if by force.
Gahetvāna pasayha bāhāyaṃ (nắm tay một cách mạnh mẽ) là nắm tay nàng như thể bị ép buộc.
Paccānayitvānāti tassā jātasaṃvuḍḍhagāmaṃ punadeva ānayitvā.
Paccānayitvāna means having brought her back to the village where she was born and grew up.
Paccānayitvānā (đưa trở về) là đưa nàng trở lại ngôi làng nơi nàng đã sinh ra và lớn lên.
Therinti thāvariṃ, jiṇṇaṃ vuḍḍhanti attho.
Theriṃ means old, aged, decrepit.
Theriṃ (vị trưởng lão) có nghĩa là già yếu, lão suy.
Sudubbalanti jarājiṇṇatāya eva suṭṭhu dubbalaṃ.
Sudubbalaṃ means very feeble due to old age and decrepitude.
Sudubbalaṃ (rất yếu ớt) là rất yếu ớt do già nua.
Sā kira tato vimānato apagamanasamanantarameva jiṇṇā vuḍḍhā mahallikā addhagatā vayoanuppattā ahosi.
It is said that as soon as she left that vimāna, she became old, aged, an elderly woman, advanced in years, and reached that stage of life.
Nghe nói, ngay sau khi rời khỏi cung điện chư thiên, nàng đã trở nên già nua, lão suy, cao tuổi và đã đạt đến tuổi thọ cuối cùng.
Vajjesīti vadeyyāsi.
Vajjesī means you should say.
Vajjesī (bảo) là con hãy nói.
Vattabbavacanākārañca dassetuṃ ‘‘aññampi jana’’ntiādi vuttaṃ.
And to show the manner of speech to be uttered, the phrase ‘‘aññampi jana’’ and so on was stated.
Để chỉ ra cách thức của lời nói, đã được nói ‘‘aññampi jana’’ (những người khác) v.v.
Tassattho – bhadde, tvampi puññaṃ kareyyāsi, aññampi janaṃ idha tava dassanatthāya āgataṃ ‘‘bhadramukhā, ādittaṃ sīsaṃ vā celaṃ vā ajjhupekkhitvāpi dānasīlādīni puññāni karothāti, kate ca puññe ekaṃseneva tassa phalabhūtaṃ sukhaṃ upalabbhati, na ettha saṃsayo kātabbo’’ti vadeyyāsi ovadeyyāsīti.
Its meaning is: "Lady, you also should perform merit. And you should admonish other people who come here for your sight, saying, 'Good sirs, even if you disregard your head or your robe being on fire, perform merits such as generosity and morality. And when merit is done, happiness, which is its fruit, is certainly attained; no doubt should be entertained about this.'"
Ý nghĩa của nó là: “Này cô nương, con cũng hãy làm phước thiện. Con hãy khuyên bảo những người khác đến đây để gặp con rằng: ‘Này những người tốt bụng, ngay cả khi đầu hay áo đang cháy, hãy gác lại để làm các việc phước thiện như bố thí, giữ giới, v.v. Và khi phước thiện đã được thực hiện, chắc chắn sẽ đạt được hạnh phúc là quả của nó, không có gì phải nghi ngờ về điều này’.”
Evañca vatvā tasmiṃ gate sā itthī attano ñātakānaṃ vasanaṭṭhānaṃ gantvā tesaṃ attānaṃ jānāpetvā tehi niyyāditadhanaṃ gahetvā samaṇabrāhmaṇānaṃ dānaṃ dentī attano santikaṃ āgatāgatānaṃ –
And having said this, when he had departed, that woman went to the dwelling place of her relatives, made herself known to them, took the wealth entrusted by them, and while giving alms to recluses and brahmins, she gave advice to those who came to her, using this
Sau khi nói như vậy và vị dạ-xoa đã đi, người phụ nữ đó đến nơi ở của thân quyến mình, cho họ biết mình là ai, nhận lại tài sản đã được họ giao lại, rồi bố thí cho các sa-môn, bà-la-môn. Nàng đã khuyên bảo những người đến gặp mình bằng bài kệ:
Tattha akatenāti anibbattitena attanā anupacitena.
Therein, akatena means not produced, not accumulated by oneself.
Trong đó, akatenā (không làm) là không tạo ra, không tích lũy cho mình.
Sādhunāti kusalakammena, itthambhūtalakkhaṇe karaṇavacanaṃ.
Sādhunā means by wholesome kamma; this is an instrumental case for the meaning of "being in that state."
Sādhunā (điều thiện) là nghiệp thiện. Đây là cách dùng cách công cụ trong ý nghĩa của một đặc điểm.
Vihaññantīti vighātaṃ āpajjanti.
Vihaññanti means they suffer affliction.
Vihaññantī (bị khổ sở) là chịu đựng sự tàn phá.
Sukhavedanīyanti sukhavipākaṃ puññakammaṃ.
Sukhavedanīyaṃ means wholesome kamma which results in happiness.
Sukhavedanīyaṃ (đem lại cảm thọ an lạc) là nghiệp thiện có quả là an lạc.
Sukhe ṭhitāti sukhe patiṭṭhitā.
Sukhe ṭhitā means established in happiness.
Sukhe ṭhitā (an trú trong hạnh phúc) là an trú trong hạnh phúc.
‘‘Sukhedhitā’’ti vā pāṭho, sukhena abhivuḍḍhā phītāti attho.
Or the reading is ‘‘sukhedhitā,’’ meaning nourished and thriving with happiness.
Hoặc có bản đọc là “sukhedhitā”, có nghĩa là được nuôi dưỡng và phát triển bởi hạnh phúc.
Ayañhettha adhippāyo – yathā petā tatheva manussā akatena kusalena, katena ca akusalena vihaññamānā khuppipāsādinā vighātaṃ āpajjantā mahādukkhaṃ anubhavantā diṭṭhā mayā.
And here is the intention: I have seen how petas and also humans, being tormented by unperformed wholesome deeds and performed unwholesome deeds, suffering affliction from hunger, thirst, etc., experiencing great suffering.
Ý nghĩa ở đây là: “Tôi đã thấy ngạ quỷ và cả loài người, bị khổ sở do không làm điều thiện và do làm điều bất thiện, chịu đựng sự tàn phá bởi đói khát, v.v., và trải qua khổ đau lớn.”
Sukhavedanīyaṃ pana kammaṃ katvā tena katena kusalakammena, akatena ca akusalakammena devamanussapariyāpannā pajā sukhe ṭhitā diṭṭhā mayā, attapaccakkhametaṃ, tasmā pāpaṃ dūratova parivajjentā puññakiriyāya yuttapayuttā hothāti.
But I have seen how beings, comprising deities and humans, having performed kamma conducive to happiness, through that performed wholesome kamma and unperformed unwholesome kamma, are established in happiness. This is my direct experience. Therefore, you should assiduously avoid evil and be diligent in performing meritorious deeds.
“Còn những chúng sinh thuộc loài người và chư thiên, đã làm nghiệp đem lại cảm thọ an lạc, do nghiệp thiện đã làm và do không làm nghiệp bất thiện, thì an trú trong hạnh phúc. Tôi đã tự mình chứng kiến điều này. Vì vậy, hãy tránh xa điều ác và siêng năng làm các việc phước thiện.”
Evaṃ pana ovādaṃ dentī samaṇabrāhmaṇādīnaṃ sattāhaṃ mahādānaṃ pavattetvā sattame divase kālaṃ katvā tāvatiṃsesu nibbatti.
Thus giving admonition, she offered a great alms-giving for seven days to recluses, brahmins, etc. On the seventh day, she passed away and was reborn among the Tāvatiṃsa devas.
Sau khi khuyên bảo như vậy, nàng đã thực hiện một đại bố thí trong bảy ngày cho các sa-môn, bà-la-môn, v.v. Vào ngày thứ bảy, nàng qua đời và tái sinh vào cõi trời Tāvatiṃsa.
Bhikkhū taṃ pavattiṃ bhagavato ārocesuṃ.
The bhikkhus reported this event to the Blessed One.
Các Tỳ-kheo đã trình bày sự việc này lên Đức Phật.
Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya dhammaṃ desesi, visesato ca paccekabuddhesu pavattitadānassa mahapphalataṃ mahānisaṃsatañca pakāsesi.
The Blessed One, taking that matter as the occasion, expounded the Dhamma to the assembled congregation, and especially proclaimed the great fruitfulness and great benefit of alms-giving offered to Paccekabuddhas.
Đức Phật đã lấy sự việc đó làm căn bản để thuyết pháp cho hội chúng hiện diện, đặc biệt là Ngài đã tuyên bố về quả báo lớn và lợi ích to lớn của việc bố thí cho các vị Độc Giác Phật.
Taṃ sutvā mahājano vigatamalamacchero dānādipuññābhirato ahosīti.
Having heard that, the multitude became free from defilement and avarice, and delighted in meritorious deeds such as alms-giving.
Sau khi nghe điều đó, đại chúng đã loại bỏ sự keo kiệt và trở nên hoan hỷ trong các việc phước thiện như bố thí.
Soṇṇasopānaphalakāti idaṃ satthari sāvatthiyaṃ viharante kaṇṇamuṇḍapetiṃ ārabbha vuttaṃ.
Soṇṇasopānaphalakā and so on. This was spoken by the Teacher while dwelling in Sāvatthī, concerning Kaṇṇamuṇḍā Petī.
Soṇṇasopānaphalakā (có bậc thang vàng) – câu này được Đức Phật nói khi Ngài đang cư ngụ ở Sāvatthī, liên quan đến ngạ quỷ Kaṇṇamuṇḍapetī.
Atīte kira kassapabuddhakāle kimilanagare aññataro upāsako sotāpanno pañcahi upāsakasatehi saddhiṃ samānacchando hutvā ārāmaropanasetubandhanacaṅkamanakaraṇādīsu puññakammesu pasuto hutvā viharanto saṅghassa vihāraṃ kāretvā tehi saddhiṃ kālena kālaṃ vihāraṃ gacchati.
It is said that in the past, during the time of Kassapa Buddha, in the city of Kimila, a certain Upāsaka, who was a Stream-enterer, being of one mind with five hundred Upāsakas, resided there, devoted to meritorious deeds such as planting gardens, building bridges, and constructing walking paths. Having built a monastery for the Saṅgha, he would go to the monastery with them from time to time.
Nghe nói, vào thời Đức Phật Kassapa quá khứ, tại thành Kimila, có một cận sự nam đã chứng Sơ quả (Sotāpanna). Cùng với năm trăm cận sự nam khác, ông ta có cùng chí hướng, siêng năng làm các việc phước thiện như trồng vườn, xây cầu, làm đường kinh hành, v.v. Ông ta đã xây một tịnh xá cho Tăng đoàn và cùng với họ, thỉnh thoảng đến tịnh xá.
Tesaṃ bhariyāyopi upāsikā hutvā aññamaññaṃ samaggā mālāgandhavilepanādihatthā kālena kālaṃ vihāraṃ gacchantiyo antarāmagge ārāmasabhādīsu vissamitvā gacchanti.
Their wives, also Upāsikās, being in harmony with each other, would take garlands, perfumes, unguents, etc., in their hands, and go to the monastery from time to time, resting in rest-halls in the gardens and other places along the way.
Các bà vợ của họ cũng là cận sự nữ, hòa thuận với nhau, mang theo hoa, hương, dầu thơm, v.v., thỉnh thoảng đến tịnh xá. Trên đường đi, họ thường nghỉ ngơi tại các hội trường trong vườn, v.v.
Athekadivasaṃ katipayā dhuttā ekissā sabhāya sannisinnā tāsu tattha vissamitvā gatāsu tāsaṃ rūpasampattiṃ disvā paṭibaddhacittā hutvā tāsaṃ sīlācāraguṇasampannataṃ ñatvā kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘ko etāsu ekissāpi sīlabhedaṃ kātuṃ samattho’’ti.
Then one day, several rogues were gathered in a certain hall. When those Upāsikās had rested there and departed, the rogues, seeing their beauty, became infatuated. Knowing their perfection in morality, conduct, and virtue, they started a conversation: "Who among us is capable of corrupting the virtue of even one of these women?"
Một ngày nọ, một vài kẻ du đãng đang ngồi trong một hội trường. Khi các cận sự nữ đó đã nghỉ ngơi và đi khỏi, những kẻ du đãng này thấy vẻ đẹp của họ, tâm trí bị mê hoặc. Biết rằng các cận sự nữ đó có giới hạnh và phẩm chất tốt đẹp, chúng đã bắt đầu một cuộc nói chuyện: “Ai có thể phá vỡ giới hạnh của dù chỉ một trong số họ?”
Tattha aññataro ‘‘ahaṃ samattho’’ti āha.
Thereupon, one of them said, "I am capable."
Một kẻ trong số đó nói: “Tôi có thể.”
Te tena ‘‘sahassena abbhutaṃ karomā’’ti abbhutaṃ akaṃsu.
They then made a wager with him, saying, "Let us make a bet for a thousand."
Những kẻ còn lại đã đặt cược với hắn ta: “Chúng ta sẽ đặt cược một ngàn (đồng)!”
So anekehi upāyehi vāyamamāno tāsu sabhaṃ āgatāsu sumuñcitaṃ sattatantiṃ madhurassaraṃ vīṇaṃ vādento madhureneva sarena kāmapaṭisaṃyuttagītāni gāyanto gītasaddena tāsu aññataraṃ itthiṃ sīlabhedaṃ pāpento aticāriniṃ katvā te dhutte sahassaṃ parājesi.
He, striving with many stratagems, when the Upāsikās came near, played a well-tuned seven-stringed lute with a sweet sound, singing songs related to sensuality in a sweet voice. By the sound of his music, he caused one of those women to break her virtue, making her unfaithful, and thus defeated those rogues of a thousand.
Hắn ta đã cố gắng bằng nhiều cách. Khi các cận sự nữ đến hội trường, hắn ta chơi đàn vīṇā bảy dây có âm thanh du dương, ngọt ngào, và hát những bài ca liên quan đến dục vọng bằng giọng hát ngọt ngào. Bằng tiếng hát đó, hắn đã khiến một trong số các cận sự nữ đó phạm giới, trở thành một người ngoại tình, và hắn đã thắng một ngàn (đồng) từ những kẻ du đãng kia.
Te sahassaparājitā tassā sāmikassa ārocesuṃ.
Those who had lost a thousand reported it to her husband.
Những kẻ du đãng bị thua một ngàn (đồng) đã báo cho chồng của nàng.
Sāmiko taṃ pucchi – ‘‘kiṃ tvaṃ evarūpā, yathā te purisā avocu’’nti.
Her husband asked her, "Are you truly as those men said?"
Người chồng đã hỏi nàng: “Có phải nàng như những người đàn ông đó đã nói không?”
Sā ‘‘nāhaṃ īdisaṃ jānāmī’’ti paṭikkhipitvā tasmiṃ asaddahante samīpe ṭhitaṃ sunakhaṃ dassetvā sapathaṃ akāsi ‘‘sace mayā tādisaṃ pāpakammaṃ kataṃ, ayaṃ chinnakaṇṇo kāḷasunakho tattha tattha bhave jātaṃ maṃ khādatū’’ti.
She denied it, saying, "I do not know of such a thing," and when he did not believe her, she pointed to a dog standing nearby and made an oath, "If I have committed such an evil deed, may this black dog with severed ears devour me wherever I am reborn in any existence!"
Nàng phủ nhận: “Tôi không biết điều như vậy.” Khi người chồng không tin, nàng chỉ vào một con chó đang đứng gần đó và thề: “Nếu tôi đã làm điều ác như vậy, thì con chó đen tai cụt này hãy ăn thịt tôi ở bất cứ kiếp nào tôi tái sinh.”
Itarāpi pañcasatā itthiyo taṃ itthiṃ aticāriniṃ jānantī kiṃ ayaṃ tathārūpaṃ pāpaṃ akāsi, udāhu nākāsī’’ti coditā ‘‘na mayaṃ evarūpaṃ jānāmā’’ti musā vatvā ‘‘sace mayaṃ jānāma, bhave bhave etissāyeva dāsiyo bhaveyyāmā’’ti sapathaṃ akaṃsu.
The other five hundred women, though knowing that woman was unfaithful, when asked, "Did she commit such an evil, or did she not?" lied, saying, "We do not know of such a thing," and made an oath, "If we knew, may we be her servants in every existence!"
Năm trăm người phụ nữ còn lại, dù biết người phụ nữ kia đã ngoại tình, nhưng khi được hỏi: “Có phải người phụ nữ này đã làm điều ác đó không, hay không?” Họ đã nói dối: “Chúng tôi không biết điều như vậy.” Và họ đã thề: “Nếu chúng tôi biết, thì chúng tôi nguyện sẽ làm nô lệ cho chính người phụ nữ này trong mọi kiếp.”
Atha sā aticārinī itthī teneva vippaṭisārena ḍayhamānahadayā sussitvā na cireneva kālaṃ katvā himavati pabbatarāje sattannaṃ mahāsarānaṃ aññatarassa kaṇṇamuṇḍadahassa tīre vimānapetī hutvā nibbatti.
Then that unfaithful woman, her heart burning with remorse from that very act, withered away and soon after passing away, she was reborn as a vimāna-petī on the bank of Kaṇṇamuṇḍa Lake, one of the seven great lakes in the Himalaya mountain range.
Sau đó, người phụ nữ ngoại tình đó, với trái tim bị thiêu đốt bởi sự hối hận, đã héo mòn và không lâu sau thì qua đời. Nàng tái sinh thành một ngạ quỷ cung điện (vimānapetī) bên bờ hồ Kaṇṇamuṇḍa, một trong bảy hồ lớn trên dãy núi Himavā.
Vimānasāmantā cassā kammavipākānubhavanayoggā ekā pokkharaṇī nibbatti.
And near her vimāna, a pond suitable for experiencing the results of her kamma came into existence.
Gần cung điện của nàng, một hồ sen đã xuất hiện, phù hợp để nàng trải nghiệm quả báo của nghiệp.
Sesā ca pañcasatā itthiyo kālaṃ katvā sapathakammavasena tassāyeva dāsiyo hutvā nibbattiṃsu.
The other five hundred women also passed away and, due to their oath, were reborn as her servants.
Năm trăm người phụ nữ còn lại cũng qua đời và tái sinh thành nô lệ của chính nàng, do nghiệp lời thề của họ.
Sā tattha pubbe katassa puññakammassa phalena divasabhāgaṃ dibbasampattiṃ anubhavitvā aḍḍharatte pāpakammabalasañcoditā sayanato uṭṭhahitvā pokkharaṇitīraṃ gacchati.
She, in that vimāna, experienced divine pleasures for half the day due to the fruits of the meritorious deeds she had performed earlier. Then, in the middle of the night, impelled by the power of her unwholesome kamma, she would rise from her couch and go to the bank of the pond.
Ở đó, nàng (Vimānapetī), do quả của nghiệp thiện đã làm từ trước, hưởng thụ sự sung túc cõi trời vào ban ngày. Đến nửa đêm, bị thúc đẩy bởi sức mạnh của nghiệp ác, nàng rời giường đi đến bờ hồ.
Tattha gataṃ gajapotakappamāṇo eko kāḷasunakho bheravarūpo chinnakaṇṇo tikhiṇāyatakathinadāṭho suvipphulitakhadiraṅgārapuñjasadisanayano nirantarappavattavijjulatāsaṅghātasadisajivho kathinatikhiṇanakho kharāyatadubbaṇṇalomo tato āgantvā taṃ bhūmiyaṃ nipātetvā atisayajighacchābhibhūto viya pasayha khādanto aṭṭhisaṅkhalikamattaṃ katvā dantehi gahetvā pokkharaṇiyaṃ khipitvā antaradhāyati.
There, a black dog, the size of an elephant calf, terrifying in appearance, with severed ears, sharp, long, hard tusks, eyes like a heap of glowing catechu embers, a tongue like a continuous flash of lightning, hard, sharp claws, and coarse, long, ugly hair, came from that place, knocked her down on that ground, and as if overcome by extreme hunger, forcibly devoured her, reducing her to a mere skeleton. Then, taking her with its teeth, it threw her into the pond and disappeared.
Đến đó, một con chó đen to lớn như voi con, hình dạng đáng sợ, tai bị cắt, răng nanh dài và sắc nhọn, mắt giống như đống than gỗ khét, lưỡi giống như chùm tia chớp liên tục, móng cứng và sắc nhọn, lông thô dài và xấu xí, từ đó đến, vật nàng xuống đất, như thể bị đói khát cực độ, nó cưỡng bức ăn thịt nàng, chỉ còn lại bộ xương, rồi dùng răng ngậm quăng xuống hồ và biến mất.
Sā ca tattha pakkhittasamanantarameva pakatirūpadhārinī hutvā vimānaṃ abhiruyha sayane nipajjati.
And she, immediately after being thrown into it, having resumed her natural form, ascends to the mansion and lies down on her couch.
Và nàng, ngay sau khi bị quăng xuống đó, liền trở lại hình dạng ban đầu, leo lên cung điện và nằm trên giường.
Itarā pana tassā dāsabyameva dukkhaṃ anubhavanti.
The other women, however, experience only the suffering of servitude to her.
Còn những người khác thì chỉ chịu đựng khổ sở trong thân phận nô tỳ của nàng.
Evaṃ tāsaṃ tattha vasantīnaṃ paññāsādhikāni pañca vassasatāni vītivattāni.
Thus, while they resided there, five hundred and fifty years passed for them.
Cứ thế, năm trăm năm mươi năm đã trôi qua khi họ sống ở đó.
Atha tāsaṃ purisehi vinā dibbasampattiṃ anubhavantīnaṃ ukkaṇṭhā ahesuṃ.
Then, for these women, who were enjoying divine bliss without men, a feeling of discontent arose.
Sau đó, những người phụ nữ ấy, sống mà không có đàn ông để hưởng thụ sự sung túc cõi trời, cảm thấy chán nản.
Tattha ca kaṇṇamuṇḍadahato niggatā pabbatavivarena āgantvā gaṅgaṃ nadiṃ anupaviṭṭhā ekā nadī atthi.
And there is a river which, having issued from the Kaṇṇamuṇḍa Lake, passes through a mountain cave and enters the Gaṅgā River.
Ở đó có một con sông chảy ra từ hồ Kaṇṇamuṇḍa, qua khe núi rồi đổ vào sông Gaṅgā.
Tāsañca vasanaṭṭhānasamīpe eko dibbaphalehi ambarukkhehi panasalabujādīhi ca upasobhito ārāmasadiso araññappadeso atthi.
Near their dwelling place, there was a forest area resembling a pleasure grove, adorned with divine mango trees bearing fruit, and jackfruit and breadfruit trees.
Gần nơi họ ở có một khu rừng giống như khu vườn, được tô điểm bởi những cây xoài cho quả thần diệu, cây mít, cây sa kê, v.v.
Tā evaṃ samacintesuṃ – ‘‘handa, mayaṃ imāni ambaphalāni imissā nadiyā pakkhipissāma, appeva nāma imaṃ phalaṃ disvā phalalobhena kocideva puriso idhāgaccheyya, tena saddhiṃ ramissāmāti.
So they thought, "Come, let us throw these mango fruits into this river. Perhaps, seeing this fruit, some man might come here out of desire for fruit, and we shall sport with him."
Họ cùng nhau suy nghĩ: "Này, chúng ta hãy ném những quả xoài này xuống con sông này. Có lẽ sẽ có một người đàn ông nào đó đến đây vì ham muốn trái cây khi thấy quả này, rồi chúng ta sẽ vui vẻ với người ấy."
Tā tathā akaṃsu.
They did so.
Họ đã làm như vậy.
Tāhi pana pakkhittāni ambaphalāni kānici tāpasā gaṇhiṃsu, kānici vanacarakā, kānici kākā vilujjiṃsu, kānici tīre laggiṃsu.
Of the mango fruits thrown by them, some were taken by ascetics, some by forest-dwellers, some were seized by crows, and some got stuck on the bank.
Trong số những quả xoài họ ném xuống, một số được các ẩn sĩ nhặt, một số được những người sống trong rừng nhặt, một số bị quạ cắn xé, một số mắc kẹt ở bờ.
Ekaṃ pana gaṅgāya sotaṃ patvā anukkamena bārāṇasiṃ sampāpuṇi.
But one, having fallen into the current of the Gaṅgā, gradually reached Bārāṇasī.
Một quả thì trôi theo dòng sông Gaṅgā và dần dần đến Bārāṇasī.
Tena ca samayena bārāṇasirājā lohajālaparikkhitte gaṅgājale nhāyati.
At that time, the King of Bārāṇasī was bathing in the Gaṅgā river, which was enclosed by an iron net.
Vào thời điểm đó, vua Bārāṇasī đang tắm trong dòng nước sông Gaṅgā được bao quanh bởi lưới sắt.
Atha taṃ phalaṃ nadisotena vuyhamānaṃ anukkamena āgantvā lohajāle laggi.
Then that fruit, carried by the river current, gradually came and got caught in the iron net.
Sau đó, quả xoài trôi theo dòng sông dần dần đến mắc vào lưới sắt.
Taṃ vaṇṇagandharasasampannaṃ mahantaṃ dibbaṃ ambaphalaṃ disvā rājapurisā rañño upanesuṃ.
Seeing that large, divine mango fruit, rich in color, fragrance, and taste, the royal attendants presented it to the king.
Thấy quả xoài thần diệu to lớn, đầy đủ hương sắc vị ấy, các quan quân đã dâng lên vua.
Rājā tassa ekadesaṃ gahetvā vīmaṃsanatthāya ekassa bandhanāgāre ṭhapitassa vajjhacorassa khādituṃ adāsi.
The king took a portion of it and gave it to a condemned thief, who was held in prison, to eat for testing purposes.
Vua lấy một phần của quả ấy, ban cho một tên cướp tử tội đang bị giam trong ngục để thử nghiệm.
So taṃ khāditvā ‘‘deva, mayā evarūpaṃ na khāditapubbaṃ, dibbamidaṃ maññe ambaphala’’nti āha.
He ate it and said, "Your Majesty, I have never eaten such a fruit before; I believe this is a divine mango fruit."
Hắn ăn xong và thưa: "Đại vương, hạ thần chưa từng ăn loại quả như thế này bao giờ, thần nghĩ đây là quả xoài của chư thiên."
Rājā punapi tassa ekaṃ khaṇḍaṃ adāsi.
The king gave him another piece.
Vua lại ban cho hắn một miếng nữa.
So taṃ khāditvā vigatavalitapalito ativiya manohararūpo yobbane ṭhito viya ahosi.
After eating it, he became free of wrinkles and gray hair, exceedingly beautiful, as if he had returned to his youth.
Hắn ăn xong, hết nếp nhăn và tóc bạc, trở nên vô cùng xinh đẹp, như thể đang ở tuổi thanh xuân.
Taṃ disvā rājā acchariyabbhutajāto taṃ ambaphalaṃ paribhuñjitvā sarīre visesaṃ labhitvā manusse pucchi – ‘‘kattha evarūpāni dibbaambaphalāni saṃvijjantī’’ti?
Seeing him, the king was filled with wonder and amazement. After consuming the mango fruit himself and experiencing an improvement in his body, he asked his men, "Where can such divine mango fruits be found?"
Thấy vậy, vua vô cùng kinh ngạc, sau khi ăn quả xoài ấy và thân thể trở nên đặc biệt, vua hỏi mọi người: "Ở đâu có những quả xoài thần diệu như thế này?"
Manussā evamāhaṃsu – ‘‘himavante kira, deva, pabbatarāje’’ti.
The men said, "They are said to be, Your Majesty, in the Himavanta mountain range."
Mọi người thưa: "Thưa Đại vương, nghe nói là ở Himavanta, vua của các ngọn núi ạ."
‘‘Sakkā pana tāni ānetu’’nti?
"Is it possible to bring them?"
"Vậy có thể mang chúng về được không?"
‘‘Vanacarakā, deva, jānantī’’ti.
"The forest-dwellers, Your Majesty, know."
"Thưa Đại vương, những người sống trong rừng thì biết ạ."
Rājā vanacarake pakkosāpetvā tesaṃ tamatthaṃ ācikkhitvā tehi sammantetvā dinnassa ekassa vanacarakassa sahassaṃ datvā taṃ vissajjesi – ‘‘gaccha, sīghaṃ taṃ me ambaphalaṃ ānehī’’ti.
The king summoned the forest-dwellers, explained the matter to them, consulted with them, and giving a thousand coins to one of them, dismissed him, saying, "Go, quickly bring me that mango fruit!"
Vua cho gọi những người sống trong rừng, nói cho họ biết việc đó, rồi bàn bạc với họ, ban cho một người trong số đó một ngàn đồng và cho người ấy đi, dặn: "Hãy đi và mau chóng mang quả xoài đó về cho ta!"
So taṃ kahāpaṇasahassaṃ puttadārassa datvā pātheyyaṃ gahetvā paṭigaṅgaṃ kaṇṇamuṇḍadahābhimukho gantvā manussapathaṃ atikkamitvā kaṇṇamuṇḍadahato oraṃ saṭṭhiyojanappamāṇe padese ekaṃ tāpasaṃ disvā tena ācikkhitamaggena gacchanto puna tiṃsayojanappamāṇe padese ekaṃ tāpasaṃ disvā, tena ācikkhitamaggena gacchanto puna pannarasayojanappamāṇe ṭhāne aññaṃ tāpasaṃ disvā, tassa attano āgamanakāraṇaṃ kathesi.
He, giving the thousand coins to his wife and children and taking provisions, went upstream of the Gaṅgā towards the Kaṇṇamuṇḍa Lake. Having passed beyond human habitation, he saw an ascetic in a region about sixty yojanas from the Kaṇṇamuṇḍa Lake. Following the path indicated by him, he continued on and saw another ascetic in a region about thirty yojanas away. Following the path indicated by that one, he continued on and saw yet another ascetic at a place about fifteen yojanas away, to whom he explained the reason for his coming.
Người ấy đưa một ngàn đồng đó cho vợ con, mang theo lương thực, đi ngược dòng sông Gaṅgā về phía hồ Kaṇṇamuṇḍa, vượt qua đường mòn của con người, cách hồ Kaṇṇamuṇḍa khoảng sáu mươi dojana, gặp một vị ẩn sĩ. Đi theo con đường vị ẩn sĩ chỉ dẫn, lại đi ba mươi dojana nữa, gặp một vị ẩn sĩ khác. Đi theo con đường vị ẩn sĩ ấy chỉ dẫn, lại đi mười lăm dojana nữa, gặp một vị ẩn sĩ khác và kể cho vị ấy nghe lý do mình đến.
Tāpaso taṃ anusāsi – ‘‘ito paṭṭhāya imaṃ mahāgaṅgaṃ pahāya imaṃ khuddakanadiṃ nissāya paṭisotaṃ gacchanto yadā pabbatavivaraṃ passasi, tadā rattiyaṃ ukkaṃ gahetvā paviseyyāsi.
The ascetic instructed him, "From here, leave this great Gaṅgā and follow this small river upstream. When you see a mountain cave, enter it at night, taking a torch.
Vị ẩn sĩ khuyên người ấy: "Từ đây trở đi, hãy bỏ con sông Gaṅgā lớn này, nương theo con sông nhỏ này mà đi ngược dòng. Khi nào thấy khe núi, thì vào ban đêm hãy cầm đuốc mà vào.
Ayañca nadī rattiyaṃ nappavattati, tena te gamanayoggā hoti, katipayayojanātikkamena te ambe passissasī’’ti.
This river does not flow at night, so it will be suitable for your journey. After passing a few yojanas, you will see those mango trees."
Con sông này vào ban đêm không chảy, nên ngươi có thể đi được. Sau khi đi qua vài dojana, ngươi sẽ thấy những cây xoài."
So tathā katvā udayante sūriye vividharatanaraṃsijālapajjotitabhūmibhāgaṃ phalabhārāvanatasākhāvitānatarugaṇopasobhitaṃ nānāvidhavihaṅgagaṇūpakūjitaṃ ativiya manoharaṃ ambavanaṃ sampāpuṇi.
He did as instructed and, at sunrise, reached an exceedingly charming mango grove, whose ground was illuminated by dazzling networks of rays from various jewels, adorned by groups of trees with canopies of branches bent low with the burden of fruit, and filled with the cooing of various kinds of birds.
Người ấy làm theo lời, khi mặt trời mọc, đã đến được khu rừng xoài vô cùng đẹp đẽ, nơi mặt đất rực rỡ bởi vô số ánh sáng châu báu, được tô điểm bởi những hàng cây tán lá xum xuê trĩu quả, và vang vọng tiếng hót của vô vàn loài chim.
Atha naṃ tā amanussitthiyo dūratova āgacchantaṃ disvā ‘‘esa mama pariggaho, esa mama pariggaho’’ti upadhāviṃsu.
Then those non-human women, seeing him approaching from a distance, rushed towards him, exclaiming, "He is my consort! He is my consort!"
Khi những nữ phi nhân ấy thấy người ấy từ xa đến, họ liền chạy đến, nói: "Người này là của ta! Người này là của ta!"
So pana tāhi saddhiṃ tattha dibbasampattiṃ anubhavituṃ yoggassa puññakammassa akatattā tā disvāva bhīto viravanto palāyitvā anukkamena bārāṇasiṃ patvā taṃ pavattiṃ rañño ārocesi.
But he, not having performed the meritorious deeds suitable for enjoying divine bliss with them there, was terrified upon seeing them. Crying out, he fled and gradually reached Bārāṇasī, where he reported the incident to the king.
Nhưng người ấy, vì chưa từng tạo nghiệp phước xứng đáng để hưởng thụ sự sung túc cõi trời cùng với họ ở đó, chỉ vừa thấy họ đã sợ hãi, la hét bỏ chạy, rồi dần dần đến Bārāṇasī và kể lại sự việc cho vua.
Rājā taṃ sutvā tā itthiyo daṭṭhuṃ ambaphalāni ca paribhuñjituṃ sañjātābhilāso rajjabhāraṃ amaccesu āropetvā migavāpadesena sannaddhadhanukalāpo khaggaṃ bandhitvā katipayamanussaparivāro teneva vanacarakena dassitamaggena gantvā katipayayojanantare ṭhāne manussepi ṭhapetvā vanacarakameva gahetvā anukkamena gantvā tampi tato nivattāpetvā udayante divākare ambavanaṃ pāvisi.
The king, hearing this, conceived a desire to see those women and enjoy the mango fruits. Entrusting the burden of kingship to his ministers, he set out under the pretext of a hunting trip, girt with a sword and a quiver full of arrows. Accompanied by a few men, he followed the path shown by that same forest-dweller. After traveling a few yojanas, he left the men behind, taking only the forest-dweller with him. Gradually, he proceeded further, then sent the forest-dweller back from that point, and entered the mango grove at sunrise.
Nghe vậy, vua nảy sinh ý muốn gặp những người phụ nữ ấy và thưởng thức những quả xoài. Vua giao phó gánh nặng vương quốc cho các vị đại thần, lấy cớ đi săn, đeo cung tên và gươm, cùng với vài người tùy tùng, đi theo con đường mà người sống trong rừng đã chỉ dẫn. Đến một nơi cách đó vài dojana, vua để lại những người tùy tùng, chỉ mang theo người sống trong rừng. Dần dần đi tiếp, rồi cho người sống trong rừng quay về, và khi mặt trời mọc, vua bước vào khu rừng xoài.
Atha naṃ tā itthiyo abhinavauppannamiva devaputtaṃ disvā paccuggantvā ‘‘rājā’’ti ñatvā sañjātasinehabahumānā sakkaccaṃ nhāpetvā dibbehi vatthālaṅkāramālāgandhavilepanehi sumaṇḍitapasādhitaṃ katvā vimānaṃ āropetvā nānaggarasaṃ dibbabhojanaṃ bhojetvā tassa icchānurūpaṃ payirupāsiṃsu.
Then those women, seeing him as if a freshly appeared deity, went forth to meet him. Recognizing him as the king, they, filled with love and respect, reverently bathed him, adorned him beautifully with divine garments, ornaments, garlands, perfumes, and unguents, led him to the mansion, fed him divine food of excellent and varied flavors, and attended to him according to his wishes.
Sau đó, những nữ phi nhân ấy, thấy vua như một vị thiên tử mới sinh, liền ra đón. Nhận ra đó là vua, họ tràn đầy tình yêu thương và kính trọng, cẩn thận tắm rửa cho vua, trang điểm lộng lẫy với y phục, trang sức, vòng hoa, hương liệu và thuốc xức của chư thiên. Họ đưa vua lên cung điện, dâng vua những món ăn thần diệu với vô vàn hương vị tuyệt hảo, và hầu hạ vua theo ý muốn của ngài.
Atha diyaḍḍhavassasate atikkante rājā aḍḍharattisamaye uṭṭhahitvā nisinno taṃ aticāriniṃ petiṃ pokkharaṇitīraṃ gacchantiṃ disvā ‘‘kiṃ nu kho esā imāya velāya gacchatī’’ti vīmaṃsitukāmo anubandhi.
Then, after a hundred and fifty years had passed, the king arose at midnight and sat down. Seeing that wayward female ghost going towards the pond, he, wishing to investigate "Why is she going at this hour?", followed her.
Sau một trăm năm mươi năm trôi qua, một lần nọ, vào lúc nửa đêm, vua thức dậy và ngồi đó. Thấy vị ngạ quỷ nữ (Vimānapetī) ngoại tình ấy đi đến bờ hồ, vua muốn tìm hiểu: "Tại sao nàng lại đi vào giờ này?", và liền đi theo.
Atha naṃ tattha gataṃ sunakhena khajjamānaṃ disvā ‘‘kiṃ nu kho ida’’nti ajānanto tayo ca divase vīmaṃsitvā ‘‘eso etissā paccāmitto bhavissatī’’ti nisitena usunā vijjhitvā jīvitā voropetvā tañca itthiṃ pothetvā pokkharaṇiṃ otāretvā paṭiladdhapurimarūpaṃ disvā –
Then, seeing her there being devoured by the dog, and not knowing "What is this?", he investigated for three days. Thinking, "This will be her enemy," he pierced it with a sharpened arrow, depriving it of life. He also struck that woman, led her down into the pond, and seeing her restored to her former form, he uttered these verses:
Đến đó, thấy nàng bị con chó cắn xé, vua không hiểu "Chuyện gì đây?", và sau ba ngày tìm hiểu, vua nghĩ: "Con chó này chắc là kẻ thù của nàng." Vua dùng mũi tên sắc nhọn bắn chết con chó, rồi đánh đập người phụ nữ ấy và đưa nàng xuống hồ. Thấy nàng trở lại hình dạng ban đầu,
348. Tattha soṇṇasopānaphalakāti suvaṇṇamayasopānaphalakā.
348. There, soṇṇasopānaphalakā means golden stair-planks.
348. Ở đây, soṇṇasopānaphalakā có nghĩa là những bậc thang bằng vàng.
Soṇṇavālukasanthatāti samantato suvaṇṇamayāhi vālukāhi santhatā.
Soṇṇavālukasanthatā means covered all around with golden sand.
Soṇṇavālukasanthatā có nghĩa là được rải đầy cát vàng khắp xung quanh.
Tatthāti pokkharaṇiyaṃ.
Tatthā means in the pond.
Tatthā có nghĩa là trong hồ nước.
Sogandhiyāti sogandhikā.
Sogandhiyā means fragrant.
Sogandhiyā có nghĩa là thơm ngát.
Vaggūti sundarā rucirā.
Vaggū means beautiful, charming.
Vaggū có nghĩa là đẹp đẽ, duyên dáng.
Sucigandhāti manuññagandhā.
Sucigandhā means delightfully fragrant.
Sucigandhā có nghĩa là có mùi hương dễ chịu.
349. Nānāgandhasameritāti nānāvidhasurabhigandhavasena gandhavāyunā samantato eritā.
349. Nānāgandhasameritā means permeated all around by fragrant winds, by means of various sweet fragrances.
349. Nānāgandhasameritā có nghĩa là được gió mang hương thơm từ nhiều loại hương thơm khác nhau thổi khắp xung quanh.
Nānāpadumasañchannāti nānāvidharattapadumasañchāditasalilatalā.
Nānāpadumasañchannā means having its water surface completely covered with various red lotuses.
Nānāpadumasañchannā có nghĩa là mặt nước được che phủ bởi nhiều loại sen đỏ khác nhau.
Puṇḍarīkasamotatāti setapadumehi ca samokiṇṇā.
Puṇḍarīkasamotatā means also strewn with white lotuses.
Puṇḍarīkasamotatā có nghĩa là cũng được rải đầy sen trắng.
351. Nānādijagaṇākiṇṇāti nānādijagaṇākiṇṇā.
351. Nānādijagaṇākiṇṇā means teeming with various flocks of birds.
351. Nānādijagaṇākiṇṇā có nghĩa là đầy chim muông các loại.
Nānāsaragaṇāyutāti nānāvidhavihaṅgamābhirudasamūhayuttā.
Nānāsaragaṇāyutā means endowed with groups of various bird calls.
Nānāsaragaṇāyutā có nghĩa là có tiếng hót của nhiều loài chim khác nhau.
Nānāphaladharāti nānāvidhaphaladhārino sabbakālaṃ vividhaphalabhāranamitasākhattā.
Nānāphaladharā means bearing various fruits, having branches bent with the weight of various fruits at all times.
Nānāphaladharā có nghĩa là mang nhiều loại trái cây khác nhau, tức là cây cối luôn trĩu cành với đủ loại quả.
Nānāpupphadharā vanāti nānāvidhasurabhikusumadāyikāni vanānīti attho.
Nānāpupphadharā vanā means forests that yield various fragrant flowers; this is the meaning.
Nānāpupphadharā vanā có nghĩa là các khu rừng cho nhiều loại hoa thơm khác nhau.
Liṅgavipallāsena hi ‘‘vanā’’ti vuttaṃ.
Indeed, it is said vanā due to gender inversion.
Thật vậy, từ “vanā” được dùng do sự thay đổi giống.
352. Na manussesu īdisaṃ nagaranti yādisaṃ tava idaṃ nagaraṃ, īdisaṃ manussesu natthi, manussaloke na upalabbhatīti attho.
352. Na manussesu īdisaṃ nagaraṃ means such a city as yours does not exist among humans; it is not found in the human world; this is the meaning.
352. Na manussesu īdisaṃ nagaraṃ có nghĩa là thành phố của ngươi như thế nào, thì không có thành phố nào như vậy trong loài người, tức là không thể tìm thấy trong thế giới loài người.
Rūpiyamayāti rajatamayā.
Rūpiyamayā means made of silver.
Rūpiyamayā có nghĩa là làm bằng bạc.
Daddallamānāti ativiya virocamānā.
Daddallamānā means exceedingly resplendent.
Daddallamānā có nghĩa là tỏa sáng rực rỡ.
Ābhentīti sobhayanti.
Ābhentī means they illuminate.
Ābhentī có nghĩa là làm đẹp.
Samantā caturo disāti samantato catassopi disāyo.
Samantā caturo disā means all four directions all around.
Samantā caturo disā có nghĩa là khắp bốn phương.
353. Yā temāti yā te imā.
353. Yā temā means these which are yours.
353. Yā temā có nghĩa là những người này của ngươi.
Paricārikāti veyyāvaccakāriniyo.
Paricārikā means attendants who perform services.
Paricārikā có nghĩa là những người hầu gái.
Tāti tā paricārikāyo.
Tā means those attendants.
Tā có nghĩa là những người hầu gái đó.
Kambukāyūradharāti saṅkhavalayakāyūravibhūsitā.
Kambukāyūradharā means adorned with conch bracelets and armlets.
Kambukāyūradharā có nghĩa là được trang sức bằng vòng tay và vòng đeo tay bằng vỏ ốc.
Kañcanāveḷabhūsitāti suvaṇṇavaṭaṃsakasamalaṅkatakesahatthā.
Kañcanāveḷabhūsitā means having hair and hands adorned with golden topknots.
Kañcanāveḷabhūsitā có nghĩa là có mái tóc được trang điểm bằng trâm vàng.
354. Kadalimigasañchannāti kadalimigacammapaccattharaṇatthatā.
354. Kadalimigasañchannā means spread with kadalimiga deer skins.
354. Kadalimigasañchannā có nghĩa là được trải bằng da hươu Kadalī.
Sajjāti sajjitā sayituṃ yuttarūpā.
Sajjā means prepared, suitable for sleeping.
Sajjā có nghĩa là được chuẩn bị, thích hợp để nằm.
Gonakasanthatāti dīghalomakena kojavena santhatā.
Gonakasanthatā means spread with a long-haired rug.
Gonakasanthatā có nghĩa là được trải bằng thảm len dài.
355. Yatthāti yasmiṃ pallaṅke.
355. Yatthā means on which couch.
355. Yatthā có nghĩa là trên chiếc ghế dài nào.
Vāsūpagatāti vāsaṃ upagatā, sayitāti attho.
Vāsūpagatā means having gone to dwell, meaning having slept.
Vāsūpagatā có nghĩa là đã đến để ở, tức là đã nằm.
Sampattāyaḍḍharattāyāti aḍḍharattiyā upagatāya.
Sampattāyaḍḍharattāyā means when midnight had arrived.
Sampattāyaḍḍharattāyā có nghĩa là khi nửa đêm đã đến.
Tatoti pallaṅkato.
Tato means from the couch.
Tato có nghĩa là từ chiếc ghế dài đó.
356. Pokkharaññāti pokkharaṇiyā.
356. Pokkharaññā means of the pond.
356. Pokkharaññā có nghĩa là hồ nước.
Hariteti nīle.
Harite means green.
Harite có nghĩa là xanh biếc.
Saddaleti taruṇatiṇasañchanne.
Saddale means covered with tender grass.
Saddale có nghĩa là được phủ cỏ non.
Subheti suddhe.
Subhe means pure.
Subhe có nghĩa là trong sạch.
Subheti vā tassā ālapanaṃ.
Or Subhe is an address to her.
Hoặc Subhe là tiếng gọi nàng.
Bhadde, samantato harite saddale tassā pokkharaṇiyā tīre tvaṃ gantvāna ṭhāsi tiṭṭhasīti yojanā.
O beautiful one, you went and stood on the green, grassy bank of that pond all around; this is the syntactical connection.
Bhadde, ngươi đi đến đứng trên bờ hồ đó, giữa thảm cỏ non xanh tươi và trong sạch khắp xung quanh, đó là cách kết nối câu.
357. Kaṇṇamuṇḍoti khaṇḍitakaṇṇo chinnakaṇṇo.
357. Kaṇṇamuṇḍo means having a broken ear, a severed ear.
357. Kaṇṇamuṇḍo có nghĩa là tai bị cắt, tai bị đứt.
Khāyitā āsīti khāditā ahosi.
Khāyitā āsī means was eaten.
Khāyitā āsī có nghĩa là đã bị ăn.
Aṭṭhisaṅkhalikā katāti aṭṭhisaṅkhalikamattā katā.
Aṭṭhisaṅkhalikā katā means made into merely a chain of bones.
Aṭṭhisaṅkhalikā katā có nghĩa là chỉ còn lại bộ xương.
Yathā pureti sunakhena khādanato pubbe viya.
Yathā pure means as before being eaten by the dog.
Yathā pure có nghĩa là như trước khi bị chó ăn.
358. Tatoti pokkharaṇiṃ ogāhanato pacchā.
358. Tato means after entering the pond.
358. Tato có nghĩa là sau khi lặn xuống hồ.
Aṅgapaccaṅgīti paripuṇṇasabbaṅgapaccaṅgavatī.
Aṅgapaccaṅgī means possessing all perfect limbs and minor limbs.
Aṅgapaccaṅgī có nghĩa là có đầy đủ các bộ phận cơ thể.
Sucārūti suṭṭhu manoramā.
Sucārū means very charming.
Sucārū có nghĩa là rất đẹp đẽ.
Piyadassanāti dassanīyā.
Piyadassanā means lovely to behold.
Piyadassanā có nghĩa là đáng yêu.
Āyāsīti āgacchasi.
Āyāsī means you come.
Āyāsī có nghĩa là ngươi đến.
360-1. Tattha kimilāyanti evaṃnāmake nagare.
360-1. Therein, Kimilāyaṃ means in a city of that name.
360-1. Ở đây, kimilāyaṃ có nghĩa là ở thành phố tên là như vậy.
Aticārinīti bhariyā hi patiṃ atikkamma caraṇato ‘‘aticārinī’’ti vuccati.
Aticārinī (transgressing woman) is so called because a wife transgresses against her husband.
Aticārinī có nghĩa là người vợ được gọi là “aticārinī” vì đã vượt quá giới hạn với chồng.
Aticaramānāya mayi so sāmiko maṃ etadabravīti yojanā.
The construction is: ‘When I was transgressing, that husband said this to me.’
Cách kết nối câu là: Khi ta ngoại tình, người chồng đó đã nói với ta điều này.
Netaṃ channantiādi vuttākāradassanaṃ.
Netaṃ channaṃ and so on is a presentation of the stated manner.
Netaṃ channaṃ và các từ tương tự là cách diễn đạt về trạng thái đã nói.
Tattha netaṃ channanti na etaṃ yuttaṃ.
Therein, netaṃ channaṃ means ‘this is not proper’.
Ở đây, netaṃ channaṃ có nghĩa là điều này không phù hợp.
Na patirūpanti tasseva vevacanaṃ.
Na patirūpaṃ is a synonym for that very word.
Na patirūpaṃ là từ đồng nghĩa của từ đó.
Yanti kiriyāparāmasanaṃ.
Yaṃ refers to the action.
Yaṃ là từ chỉ hành động.
Aticarāsīti aticarasi, ayameva vā pāṭho.
Aticarāsīti means aticarasi (you transgress), or this is the reading itself.
Aticarāsī có nghĩa là ngươi ngoại tình, hoặc đây là cách đọc đúng.
Yaṃ maṃ tvaṃ aticarasi, tattha yaṃ aticaraṇaṃ, netaṃ channaṃ netaṃ patirūpanti attho.
‘That by which you transgress against me, that transgression is not proper, it is not fitting’ is the meaning.
Ý nghĩa là: Việc ngươi ngoại tình với ta, sự ngoại tình đó, điều này không phù hợp, điều này không đúng đắn.
362-4. Ghoranti dāruṇaṃ.
362-4. Ghoraṃ means terrible.
362-4. Ghoraṃ có nghĩa là khủng khiếp.
Sapathanti sapanaṃ.
Sapathaṃ means an oath.
Sapathaṃ có nghĩa là lời thề.
Bhāsisanti abhāsiṃ.
Bhāsisaṃ means I spoke.
Bhāsisaṃ có nghĩa là ta đã nói.
Sacāhanti sace ahaṃ.
Sacāhaṃ means if I.
Sacāhaṃ có nghĩa là nếu ta.
Tanti tvaṃ.
Taṃ means you.
Taṃ có nghĩa là ngươi.
Tassa kammassāti tassa pāpakammassa dussīlyakammassa.
Tassa kammassāti means of that evil deed, that deed of immorality.
Tassa kammassā có nghĩa là quả báo của nghiệp ác đó, nghiệp tà hạnh.
Musāvādassa cāti ‘‘nāhaṃ taṃ aticarāmī’’ti vuttamusāvādassa ca.
Musāvādassa cāti means and of the falsehood spoken, “I do not transgress against you.”
Musāvādassa cā có nghĩa là và quả báo của lời nói dối đã nói “ta không ngoại tình với ngươi”.
Ubhayanti ubhayassa vipākaṃ.
Ubhayaṃ means the result of both.
Ubhayaṃ có nghĩa là quả báo của cả hai.
Anubhūtanti anubhūyamānaṃ mayāti attho.
Anubhūtaṃ means ‘experienced by me’ is the meaning.
Anubhūtaṃ có nghĩa là ta đang chịu đựng.
Yatoti yato pāpakammato.
Yato means from which evil deed.
Yato có nghĩa là từ nghiệp ác nào.
Dve gāthā āha.
She spoke two verses.
Nàng nói hai bài kệ.
Tattha devāti rājānaṃ ālapati.
Therein, devāti addresses the king.
Ở đây, devā là tiếng gọi nhà vua.
Kaṇṇamuṇḍassāti kaṇṇamuṇḍato.
Kaṇṇamuṇḍassāti means from the earless dog.
Kaṇṇamuṇḍassā có nghĩa là từ con chó cụt tai.
Nissakke hi idaṃ sāmivacanaṃ.
Indeed, this is the genitive case used in the sense of the ablative.
Thật vậy, đây là cách dùng từ sở hữu cách mang nghĩa xuất xứ cách.
Atha rājā tattha vāsena nibbinnamānaso gamanajjhāsayaṃ pakāsesi.
Then the king, whose mind was weary of dwelling there, expressed his intention to depart.
Sau đó, nhà vua, tâm chán nản với việc ở lại đó, đã bày tỏ ý định ra đi.
Taṃ sutvā petī rañño paṭibaddhacittā tatthevassa vāsaṃ yācantī ‘‘tāhaṃ, deva, namassāmī’’ti gāthamāha.
Hearing that, the female yakkha, being devoted to the king, desiring him to dwell right there, recited the verse, "I salute you, O king."
Nghe vậy, nữ ngạ quỷ, với tâm gắn bó với nhà vua, đã nói bài kệ “tāhaṃ, deva, namassāmī” để cầu xin vua ở lại đó.
Osānagāthamāha.
He spoke the concluding verse.
Vua nói bài kệ cuối cùng.
Tattha tāhanti taṃ ahaṃ.
There, tāhaṃ means "that I".
Ở đây, tāhaṃ có nghĩa là ta ngươi.
Subhageti subhagayutte.
Subhage means "O endowed with beauty".
Subhage có nghĩa là người có vẻ đẹp.
Paṭinayāhi manti mayhaṃ nagarameva maṃ paṭinehi.
Paṭinayāhi maṃ means "Lead me back to my city".
Paṭinayāhi maṃ có nghĩa là hãy đưa ta trở về thành phố của ta.
Sesaṃ sabbattha pākaṭameva.
The rest is clear everywhere.
Phần còn lại đều rõ ràng ở khắp mọi nơi.
Atha sā vimānapetī rañño vacanaṃ sutvā viyogaṃ asahamānā sokāturatāya byākulahadayā vedhamānasarīrā nānāvidhehi upāyehi āyācitvāpi taṃ tattha vāsetuṃ asakkontī bahūhi mahārahehi ratanehi saddhiṃ rājānaṃ nagaraṃ netvā pāsādaṃ āropetvā kanditvā paridevitvā attano vasanaṭṭhānameva gatā.
Then, hearing the king's words, that mansion-yakkha, unable to endure the separation, distressed in heart with intense grief, her body trembling, although she implored him with various means, could not make him stay there. So, with many precious jewels, she escorted the king to the city, placed him in the palace, wept, lamented, and then returned to her own dwelling place.
Sau đó, nữ ngạ quỷ đó, nghe lời vua, không thể chịu đựng sự chia ly, với trái tim đau khổ vì sầu muộn và thân thể run rẩy, dù đã cầu xin bằng nhiều cách khác nhau nhưng không thể giữ vua ở lại đó, nàng đã đưa nhà vua trở về thành phố cùng với nhiều viên ngọc quý giá, đưa vua lên cung điện, khóc lóc và than vãn, rồi trở về nơi ở của mình. Nhà vua, thấy vậy, tâm sinh khởi sự xúc động, đã thực hiện các công đức như bố thí và trở thành người hướng về cõi trời.
Rājā pana taṃ disvā sañjātasaṃvego dānādīni puññakammāni katvā saggaparāyaṇo ahosi.
The king, seeing her, felt a great sense of urgency, performed meritorious deeds such as giving alms, and became destined for heaven.
Nhà vua, thấy vậy, tâm sinh khởi sự xúc động, đã thực hiện các công đức như bố thí và trở thành người hướng về cõi trời.
Atha amhākaṃ bhagavati loke uppajjitvā pavattitavaradhammacakke anukkamena sāvatthiyaṃ viharante ekadivasaṃ āyasmā mahāmoggallāno pabbatacārikaṃ caramāno taṃ itthiṃ saparivāraṃ disvā tāya katakammaṃ pucchi.
Then, after our Blessed One appeared in the world and set in motion the excellent Wheel of Dhamma, in due course, while dwelling in Sāvatthī, one day, the Venerable Mahāmoggallāna, while wandering in the mountains, saw that woman with her retinue and asked her about the kamma she had performed.
Sau đó, khi Đức Thế Tôn của chúng ta xuất hiện trên thế gian và Pháp luân tối thượng được vận hành, khi Ngài đang tuần tự trú tại Sāvatthī, một ngày nọ, Tôn giả Mahāmoggallāna, trong khi du hành trên núi, đã nhìn thấy người phụ nữ đó cùng với tùy tùng của cô ấy và hỏi về nghiệp mà cô ấy đã tạo. Cô ấy đã kể tất cả mọi chuyện cho Tôn giả từ đầu. Tôn giả đã thuyết pháp cho họ. Tôn giả đã báo cáo sự việc đó với Đức Thế Tôn. Đức Thế Tôn đã lấy sự việc đó làm nguyên nhân để thuyết pháp cho hội chúng đang hiện diện. Đại chúng đã nhận được sự xúc động, từ bỏ điều ác, thực hành các việc phước thiện như bố thí, và tái sinh vào cõi trời.
Sā ādito paṭṭhāya sabbaṃ therassa kathesi.
She recounted everything to the Elder from the beginning.
Cô ấy đã kể tất cả mọi chuyện cho Tôn giả từ đầu.
Thero tāsaṃ dhammaṃ desesi.
The Elder taught Dhamma to them.
Tôn giả đã thuyết pháp cho họ.
Taṃ pavattiṃ thero bhagavato ārocesi.
The Elder reported that occurrence to the Blessed One.
Tôn giả đã báo cáo sự việc đó với Đức Thế Tôn.
Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya dhammaṃ desesi.
The Blessed One, making that matter a point of origin, taught Dhamma to the assembled multitude.
Đức Thế Tôn đã lấy sự việc đó làm nguyên nhân để thuyết pháp cho hội chúng đang hiện diện.
Mahājano paṭiladdhasaṃvego pāpato oramitvā dānādīni puññakammāni katvā saggaparāyaṇo ahosīti.
The great multitude, having acquired a sense of urgency, refrained from evil, performed meritorious deeds such as giving alms, and became destined for heaven.
Đại chúng đã nhận được sự xúc động, từ bỏ điều ác, thực hành các việc phước thiện như bố thí, và tái sinh vào cõi trời.