4. Bhāvanāya paṭisaṅkhārakammabhūtā, ādikammabhūtā vā pubbabhāgabhāvanā parikammabhāvanā nāma.4. The initial development (pubbabhāgabhāvanā) which is the preparatory action for development, or the preliminary action, is called preparatory development (parikammabhāvanā).4. Parikammabhāvanā (tu tập sơ khởi) là sự tu tập ở giai đoạn đầu, là hành vi chuẩn bị cho sự tu tập, hoặc là sự tu tập ở giai đoạn đầu tiên của sự tu tập.5. Parikammassa nimittaṃ ārammaṇattāti parikammanimittaṃ, kasiṇamaṇḍalādi.5. The sign which is the object of preparatory practice is called preparatory sign (parikammanimitta), such as an earth-kasiṇa disk.5. Parikammanimittaṃ (sơ tướng) là đối tượng, dấu hiệu của parikamma, như vòng tròn kasiṇa, v.v.6. Pathavīyeva kasiṇaṃ ekadese aṭṭhatvā anantassa pharitabbatāya sakalaṭṭhenāti pathavīkasiṇaṃ, kasiṇamaṇḍalaṃ.6. Earth kasiṇa (pathavīkasiṇa) is the earth itself, as a kasiṇa, because it is to be pervaded throughout without remaining in a single part, meaning in its entirety; it is the kasiṇa disk.6. Pathavīkasiṇaṃ (địa kasiṇa) là chính đất, không dừng lại ở một phần mà trải rộng vô tận, theo nghĩa toàn bộ, tức là vòng tròn kasiṇa.7. Uddhaṃ dhumātaṃ sūnaṃ chavasarīraṃ uddhumātaṃ, tadeva kucchitaṭṭhena uddhumātakaṃ.7. A swollen, bloated corpse that is puffed up after death is bloated (uddhumātaka). It is called uddhumātaka due to its repulsive nature.7. Uddhumātakaṃ (thi thể sưng phồng) là thi thể đã sưng phồng, chính nó là ghê tởm.8. Anu anu saraṇaṃ anussati, arahatādibuddhaguṇārammaṇā anussati buddhānussati.8. Continual recollection is anussati. Recollection of the Buddha's qualities, such as arahant, etc., is recollection of the Buddha (buddhānussati).8. Anussati (niệm) là sự ghi nhớ lặp đi lặp lại. Buddhānussati (niệm Phật) là sự ghi nhớ lặp đi lặp lại các phẩm chất của Đức Phật như Arahanta, v.v.9. Mijjati siniyhatīti mettā, mittesu bhavāti vā mettā, sā sattānaṃ hitasukhūpasaṃharaṇalakkhaṇā.9. It is called loving-kindness (mettā) because it softens and becomes tender. Or it is called mettā because it exists towards friends. Its characteristic is bringing about the welfare and happiness of beings.9. Mettā (từ bi) là sự yêu thương, dịu dàng, hoặc là trạng thái tồn tại đối với bạn bè. Nó có đặc tính là mang lại lợi ích và hạnh phúc cho chúng sinh.10. Gamanapariyesanaparibhogādipaccavekkhaṇavasena kabaḷīkārāhāre paṭikūlanti pavattā saññā āhāre paṭikūlasaññā.10. The perception that food is repulsive, arising from reflecting on activities such as going, seeking, and consuming a morsel of food, is perception of the repulsiveness in food (āhāre paṭikūlasaññā).10. Āhāre paṭikūlasaññā (tưởng ghê tởm thức ăn) là tưởng phát sinh về sự ghê tởm đối với thức ăn vật chất, qua việc quán xét sự tìm kiếm, thọ dụng, v.v.11. Pathavīdhātuādīnaṃ catunnaṃ dhātūnaṃ salakkhaṇato kesādisasambhārādito ca vavatthānaṃ catudhātuvavatthānaṃ.11. The discerning of the four elements such as the earth element, by way of their own characteristics and by way of their constituents such as hair, is the discerning of the four elements (catudhātuvavatthānaṃ).11. Sự phân biệt bốn đại giới, bắt đầu từ địa đại (pathavīdhātu), theo tự tướng (salakkhaṇa) của chúng và theo các thành phần như tóc, v.v., được gọi là Tứ Đại Phân Biệt (catudhātuvavatthāna).12. Arūpe ārammaṇe pavattā āruppā.12. Those that arise concerning formless objects are arūpā (formless attainments).12. Những pháp phát sinh trong cảnh giới vô sắc (arūpa ārammaṇa) được gọi là Vô Sắc Thiền (āruppā).13. Idāni tassa tassa puggalassa caritānukūlakammaṭṭhānaṃ dassetuṃ ‘‘caritāsu panā’’tyādimāha.13. Now, to show the meditation object suitable for each individual's character, it is said, " Among the characters (caritāsu pana)..." and so forth.13. Bây giờ, để chỉ ra đề mục thiền (kammaṭṭhāna) phù hợp với tập khí (carita) của từng người, Luận sư nói đoạn bắt đầu bằng “caritāsu pana” (về các tập khí).17. Maraṇaupasamasaññāvavatthānāni buddhicaritassa sappāyāni gambhīrabhāvato buddhiyā eva visayattā.17. The recollections of death, peace, the perception of the repulsiveness of food, and the discerning of the four elements are suitable for one of intellectual character (buddhicaritassa) because of their profundity (gambhīrabhāvato) and because they are objects solely for wisdom (buddhiyā eva visayattā).17. Niệm chết (maraṇānussati), niệm tịch tịnh (upasamanussati) và tứ đại phân biệt (catudhātuvavatthāna) là thích hợp cho người có tập khí tuệ (buddhicarita), vì chúng sâu xa và chỉ là đối tượng của tuệ.18. Sesānīti catubbidhabhūtakasiṇaākāsaālokakasiṇaāruppacatukkavasena dasavidhāni.18. The remaining ones (sesāni) are tenfold, comprising the four great elements kasiṇas, the space kasiṇa, the light kasiṇa, and the four arūppas.18. Các đề mục còn lại (sesāni) là mười loại: bốn loại địa đại kasiṇa, không gian kasiṇa, ánh sáng kasiṇa và bốn vô sắc thiền (āruppa).19. Sabbatthāpīti cattālīsakammaṭṭhānesupi natthi appanā, buddhaguṇādīnaṃ paramatthabhāvato, anekavidhattā, ekassapi gambhīrabhāvato ca.19. In all (sabbatthāpi), even in the forty meditation objects, there is no absorption (appanā), because the qualities of the Buddha and so forth are ultimate realities (paramatthabhāvato), because they are of various kinds (anekavidhattā), and because even a single one is profound (ekassapi gambhīrabhāvato).19. Trong tất cả (sabbatthāpi), tức là trong bốn mươi đề mục thiền, không có an chỉ (appanā) đối với các đề mục như niệm ân đức Phật, v.v., vì chúng là pháp chân đế (paramattha), có nhiều loại và mỗi loại đều sâu xa.21. Pañcapi jhānāni etesamatthi, tattha niyuttānīti vā pañcakajjhānikāni.21. Those in which all five jhānas exist, or those that are associated with them, are called pañcakajjhānikāni (five-jhāna meditation objects).21. Năm thiền đều có trong các đề mục này, hoặc các đề mục này được áp dụng trong đó, nên chúng được gọi là thiền năm bậc (pañcakajjhānikāni).22. Asubhabhāvanāya paṭikūlārammaṇattā caṇḍasotāya nadiyā arittabalena nāvā viya vitakkabaleneva tattha cittaṃ pavattatīti asubhakammaṭṭhāne avitakkajjhānāsambhavato ‘‘paṭhamajjhānikā’’ti vuttaṃ.22. In the development of repulsiveness (asubhabhāvanāya), because the object is repulsive (paṭikūlārammaṇattā), the mind operates only by the power of initial application (vitakka), like a boat in a turbulent river propelled by a pole. Hence, since a jhāna without initial application (avitakkajjhāna) is not possible in the meditation on repulsiveness (asubhakammaṭṭhāne), it is said to be ''paṭhamajjhānikā'' (of the first jhāna).22. Vì pháp tu bất tịnh (asubhabhāvanā) có đối tượng ghê tởm, và tâm chỉ có thể vận hành ở đó nhờ sức mạnh của tầm (vitakka), giống như một chiếc thuyền trên dòng sông chảy xiết nhờ sức mạnh của cây sào, và vì không thể có thiền không tầm (avitakkajjhāna) trong đề mục bất tịnh, nên được nói là “thuộc sơ thiền” (paṭhamajjhānikā).23. Mettākaruṇāmuditānaṃ domanassasahagatabyāpādavihiṃsānabhiratīnaṃ pahāyakattā domanassappaṭipakkhena somanasseneva sahagatatā yuttāti ‘‘mettādayo tayo catukkajjhānikā’’ti vuttā.23. As loving-kindness, compassion, and appreciative joy eliminate ill-will, harming, and discontent accompanied by displeasure (domanassasahagatabyāpādavihiṃsānabhiratīnaṃ pahāyakattā), and because it is appropriate for them to be accompanied only by mental pleasure (somanassena sahagatatā yuttāti) as the opposite of displeasure (domanassappaṭipakkhena), it is said that "mettā and the other two (karuṇā and muditā) are of four jhānas (catukkajjhānikā)".23. Vì từ bi hỷ (mettākaruṇāmuditā) loại bỏ sự ác ý (byāpāda), sự làm hại (vihiṃsā) và sự không hoan hỷ (anabhiratī) đi kèm với ưu (domanassa), nên sự đi kèm với hỷ (somanassa) là thích hợp vì nó đối nghịch với ưu, do đó được nói là “ba pháp từ, v.v., thuộc tứ thiền” (mettādayo tayo catukkajjhānikā).24. ‘‘Sabbe sattā sukhitā hontu, dukkhā muccantu, laddhasukhasampattito mā vigacchantū’’ti mettādivasappavattabyāpārattayaṃ pahāya kammassakatādassanena sattesu majjhattākārappavattabhāvanānibbattāya tatramajjhattupekkhāya balavatarattā upekkhābrahmavihārassa sukhasahagatāsambhavato ‘‘upekkhā pañcamajjhānikā’’ti vuttā.24. Having abandoned the three kinds of engagement arising from loving-kindness and the others, such as "May all beings be happy, may they be free from suffering, may they not be separated from the happiness and prosperity they have attained" (‘‘Sabbe sattā sukhitā hontu, dukkhā muccantu, laddhasukhasampattito mā vigacchantū’’ti mettādivasappavattabyāpārattayaṃ pahāya), and by seeing that beings own their kamma (kammassakatādassanena), the equanimity of the Brahmavihāras (upekkhābrahmavihārassa) is called ''pañcamajjhānikā'' (of the fifth jhāna) because that equanimity, born from development that proceeds with an attitude of impartiality towards beings (sattesu majjhattākārappavattabhāvanānibbattāya tatramajjhattupekkhāya), is extremely powerful (balavatarattā), and because it cannot be accompanied by happiness (sukhasahagatāsambhavato).24. Xả (upekkhā) được nói là “thuộc ngũ thiền” (pañcamajjhānikā) vì nó loại bỏ ba hoạt động phát sinh từ từ, v.v., là “mong tất cả chúng sinh được an lạc, thoát khỏi khổ đau, không lìa tài sản hạnh phúc đã đạt được”, và nhờ thấy nghiệp là của riêng mình, sự xả trung lập (tatramajjhattupekkhā) phát sinh từ pháp tu vận hành với thái độ trung lập đối với chúng sinh là mạnh mẽ hơn, và vì không thể có hỷ đi kèm với xả Phạm trú (upekkhābrahmavihāra).26. Yathārahanti taṃtaṃārammaṇānurūpato.26. Yathārahaṃ (as appropriate) means in accordance with that particular object.26. Tùy theo sự thích hợp (yathārahaṃ) là tùy theo đối tượng đó.27. Kasiṇāsubhakoṭṭhāsānāpānassatīsveva hi paribyattanimittasambhavoti.27. Indeed, a distinct nimitta arises only in the kasiṇas, asubhas, body parts, and Anāpānasati.27. Thật vậy, chỉ trong các kasiṇa, bất tịnh (asubha), các phần thân thể (koṭṭhāsa) và niệm hơi thở vào ra (ānāpānassatī) mới có thể có tướng rõ ràng.28. Pathavīmaṇḍalādīsu nimittaṃ uggaṇhantassāti ādimhi tāva catupārisuddhisīlaṃ visodhetvā dasavidhaṃ palibodhaṃ upacchinditvā piyagarubhāvanīyādiguṇasamannāgataṃ kalyāṇamittaṃ upasaṅkamitvā attano cariyānukūlaṃ kammaṭṭhānaṃ gahetvā aṭṭhārasavidhaṃ ananurūpavihāraṃ pahāya pañcaṅgasamannāgate anurūpavihāre viharantassa kesanakhaharaṇādikhuddakapalibodhupacchedaṃ katvā kasiṇamaṇḍalādīni purato katvā ānāpānakoṭṭhāsādīsu cittaṃ ṭhapetvā nisīditvā ‘‘pathavī pathavī’’tyādinā taṃtaṃbhāvanānukkamena pathavīkasiṇādīsu taṃtadārammaṇesu nimittaṃ uggaṇhantassa.28. For one who grasps the nimitta in the earth disc and so forth (pathavīmaṇḍalādīsu nimittaṃ uggaṇhantassā): First, having purified the four kinds of purity of sīla (catupārisuddhisīlaṃ visodhetvā), having cut off the ten kinds of impediments (dasavidhaṃ palibodhaṃ upacchinditvā), having approached a noble friend (kalyāṇamittaṃ upasaṅkamitvā) endowed with qualities such as being dear, venerable, and worthy of development (piyagarubhāvanīyādiguṇasamannāgataṃ), having taken a meditation object suitable for one's character (attano cariyānukūlaṃ kammaṭṭhānaṃ gahetvā), having abandoned the eighteen unsuitable abodes (aṭṭhārasavidhaṃ ananurūpavihāraṃ pahāya), and dwelling in a suitable abode (anurūpavihāre viharantassa) endowed with five factors (pañcaṅgasamannāgate), having cut off minor impediments such as cutting hair and nails (kesanakhaharaṇādikhuddakapalibodhupacchedaṃ katvā), having placed the kasiṇa disc and so forth in front (kasiṇamaṇḍalādīni purato katvā), having fixed the mind on Anāpāna, body parts, and so forth (ānāpānakoṭṭhāsādīsu cittaṃ ṭhapetvā), and having sat down (nisīditvā), for such a yogi, who grasps the nimitta in the earth kasiṇa and so forth, in those respective objects, by means of that respective sequence of development, such as "earth, earth" (‘‘pathavī pathavī’’tyādinā taṃtaṃbhāvanānukkamena pathavīkasiṇādīsu taṃtadārammaṇesu nimittaṃ uggaṇhantassa).28. Đối với người đang nắm giữ tướng (nimittaṃ uggaṇhantassā) trong địa luân (pathavīmaṇḍala), v.v.: Ban đầu, sau khi thanh tịnh hóa tứ thanh tịnh giới (catupārisuddhisīla) và đoạn trừ mười chướng ngại (palibodha), người ấy đến gần một thiện hữu (kalyāṇamitta) có các đức tính như đáng yêu, đáng kính, đáng tôn trọng, v.v., nhận một đề mục thiền phù hợp với tập khí của mình, từ bỏ mười tám loại chỗ ở không phù hợp và ở trong chỗ ở phù hợp có năm chi. Sau khi đoạn trừ các chướng ngại nhỏ như cắt tóc, móng tay, v.v., người ấy đặt các kasiṇa luân, v.v., trước mặt, đặt tâm vào các đề mục như hơi thở vào ra, các phần thân thể, v.v., ngồi xuống và nắm giữ tướng trong các đối tượng đó của địa kasiṇa, v.v., theo thứ tự các pháp tu đó bằng cách niệm “đất, đất” (pathavī pathavī), v.v.29. Samādhiyatīti visesato cittekaggatāpattiyā samāhitā hoti.29. Is concentrated (samādhiyatīti) means it is well-placed (samāhitā hoti) due to the attainment of single-pointedness of mind in a special way (visesato cittekaggatāpattiyā).29. Được định tĩnh (samādhiyatīti) tức là tâm được an trụ đặc biệt nhờ đạt đến trạng thái nhất tâm.30. Cittasamādhānavasena puggalopi samāhitoyevāti vuttaṃ ‘‘tathā samāhitassā’’ti.30. It is said "thus concentrated (tathā samāhitassā)" because, by way of the mind's concentration, the individual is also concentrated.30. Vì người cũng được định tĩnh nhờ tâm được định tĩnh, nên được nói là “người đã định tĩnh như vậy” (tathā samāhitassā).31. Tato paṭṭhāyāti paṭibhāganimittuppattito paṭṭhāya.31. From that point onwards (tato paṭṭhāyā) means from the arising of the Paṭibhāga-nimitta.31. Từ đó trở đi (tato paṭṭhāyā) là từ khi tướng đối phần (paṭibhāganimitta) xuất hiện.33. Pañcasu jhānaṅgesu ekekārammaṇe uppannāvajjanānantaraṃ catupañcajavanakatipayabhavaṅgato paraṃ agantvā aparāparaṃ jhānaṅgāvajjanasamatthatā āvajjanavasitā nāma.33. Mastery in advertence (āvajjanavasitā) is the ability to repeatedly advert to the jhāna factors (aparāparaṃ jhānaṅgāvajjanasamatthatā), after the advertence has arisen in each of the five jhāna factors (pañcasu jhānaṅgesu ekekārammaṇe uppannāvajjanānantaraṃ), without further proceeding beyond four or five javanas and a few bhavaṅgas (catupañcajavanakatipayabhavaṅgato paraṃ agantvā).33. Thành thạo quán sát (āvajjanavasitā) là khả năng quán sát các chi thiền liên tục, không vượt quá bốn hoặc năm tâm tốc hành và một vài tâm hộ kiếp (bhavaṅga) sau khi tâm quán sát (āvajjanā) phát sinh trong từng đối tượng của năm chi thiền.36. Ākāsakasiṇassa ugghāṭetuṃ asakkuṇeyyattā vuttaṃ ‘‘ākāsavajjitesū’’ti.36. Vì kasiṇa không gian (ākāsakasiṇa) không thể bị loại bỏ, nên đã nói “trong các kasiṇa trừ không gian”.39. ‘‘Santametaṃ, paṇītameta’’nti parikammaṃ karontassāti abhāvamattārammaṇatāya ‘‘etaṃ santaṃ, etaṃ paṇīta’’nti bhāventassa.39. Khi thực hiện công phu chuẩn bị với ý niệm “cái này là tịch tịnh, cái này là thù thắng” (santametaṃ, paṇītametaṃ parikammaṃ karontassā) có nghĩa là khi tu tập với ý niệm “cái này là tịch tịnh, cái này là thù thắng” vì đối tượng chỉ là sự không có mặt.40. Avasesesu cāti kasiṇādīhi saha appanāvahakammaṭṭhānato avasesesu buddhānussatiādīsu aṭṭhasu, saññāvavatthānesu cāti dasasu kammaṭṭhānesu.40. Và trong các đề mục còn lại (avasesesu cā) có nghĩa là trong tám đề mục còn lại ngoài các đề mục thiền định dẫn đến an chỉ (appanā) như kasiṇa, v.v., tức là Phật tùy niệm (buddhānussati) và các đề mục khác, và trong hai đề mục phân biệt tưởng (saññāvavatthāna), tổng cộng là mười đề mục.41. Abhiññāvasena pavattamānanti abhivisesato jānanaṭṭhena abhiññāsaṅkhātaṃ iddhividhādipañcalokiyābhiññāvasena pavattamānaṃ, abhiññāpādakapañcamajjhānā vuṭṭhahitvāti kasiṇānulomādīhi cuddasahākārehi (visuddhi. 2.365) cittaṃ paridametvā abhinīhārakkhamaṃ katvā upekkhekaggatāyogato anurūpattā ca rūpāvacarapañcamajjhānameva abhiññānaṃ pādakaṃ patiṭṭhābhūtaṃ pathavādikasiṇārammaṇaṃ pañcamajjhānaṃ, taṃ samāpajjitvā tato vuṭṭhāya.41. Diễn tiến theo cách thức của thắng trí (abhiññāvasena pavattamānaṃ) có nghĩa là diễn tiến theo năm thắng trí thế gian như thần thông (iddhividhā), v.v., được gọi là thắng trí vì có nghĩa là biết một cách đặc biệt. Sau khi xuất khỏi thiền thứ năm là nền tảng của thắng trí (abhiññāpādakapañcamajjhānā vuṭṭhahitvā) có nghĩa là sau khi điều phục tâm bằng mười bốn cách như thuận theo kasiṇa, v.v., làm cho tâm có khả năng hướng đến thắng trí, và vì thiền thứ năm sắc giới phù hợp với sự phối hợp của xả và nhất tâm, nên chính thiền thứ năm sắc giới, có đối tượng là các kasiṇa như đất, v.v., là nền tảng, là chỗ nương tựa của các thắng trí. Sau khi nhập thiền đó và xuất ra.42. Idāni ārammaṇānaṃ bhedena abhiññābhedaṃ dassetuṃ ‘‘iddhividhā’’tyādimāha.42. Bây giờ, để trình bày sự phân loại của thắng trí theo sự phân loại của các đối tượng, Đức Phật đã nói “thần thông,” v.v.43. Aniccādivasena vividhākārena passatīti vipassanā, aniccānupassanādikā bhāvanāpaññā.43. Vipassanā (insight) is that which sees in various ways, such as impermanence (anicca), and it is the wisdom of development (bhāvanāpaññā) beginning with aniccānupassanā (contemplation of impermanence).43. Thấy (passati) theo nhiều cách khác nhau (vividhākārena) như vô thường (aniccādivasena), nên gọi là tuệ quán (vipassanā), tức là tuệ thiền định (bhāvanāpaññā) như vô thường quán (aniccānupassanā).44. Aniccatāyeva lakkhaṇaṃ lakkhitabbaṃ, lakkhīyati anenāti vā aniccalakkhaṇaṃ.44. Impermanence itself is the characteristic (lakkhaṇa), that which is to be characterized, or that by which something is characterized; thus it is aniccalakkhaṇa (characteristic of impermanence).44. Chính vô thường (aniccatā) là đặc tính (lakkhaṇa) cần được nhận biết, hoặc nhờ đó mà được nhận biết, nên gọi là vô thường tướng (aniccalakkhaṇa).45. Tiṇṇaṃ lakkhaṇānaṃ anu anu passanā aniccānupassanādikā.45. The repeated seeing of the three characteristics (lakkhaṇas) is aniccānupassanādikā (contemplation of impermanence, etc.).45. Sự quán sát lặp đi lặp lại (anu anu passanā) ba tướng (lakkhaṇa) được gọi là vô thường quán (aniccānupassanā), v.v.46. Khandhādīnaṃ kalāpato sammasanavasappavattaṃ ñāṇaṃ sammasanañāṇaṃ.46. The knowledge that arises through the way of comprehensively apprehending the aggregates (khandhas) and so forth in groups is sammasanañāṇa (comprehension knowledge).46. Trí tuệ phát sinh do sự quán sát các uẩn (khandha) v.v. theo cách tập hợp được gọi là Tư Duy Tuệ (sammasanañāṇa).47. Attasuññatāya suññato.47. It is suññato (void) due to the voidness of self (attā).47. Vì không có tự ngã (attasuññatā), nên gọi là Không (suññato).49. Yo naṃ pāti, taṃ mokkheti apāyādīhi dukkhehīti pātimokkhaṃ, tadeva kāyaduccaritādīhi saṃvaraṇato saṃvaro, samādhānopadhāraṇaṭṭhena sīlañcāti pātimokkhasaṃvarasīlaṃ.49. That which protects the one who observes it and liberates that observer from sufferings such as states of woe (apāya) is pātimokkha; that same thing, through restraint from unwholesome bodily actions (kāyaduccarita) and so forth, is restraint (saṃvara); and in the sense of establishing and upholding, it is morality (sīla); thus, pātimokkhasaṃvarasīla (morality of Pātimokkha restraint).49. Pháp nào bảo hộ (pāti) người giữ nó, giải thoát (mokkheti) người ấy khỏi các khổ đau như ác đạo (apāya) v.v., nên gọi là Ba-la-đề-mộc-xoa (pātimokkha). Chính sự chế ngự (saṃvara) ấy, do sự chế ngự các ác hạnh thân (kāyaduccarita) v.v., và vì là giới (sīla) theo nghĩa giữ gìn và duy trì sự định tâm, nên gọi là Giới Ba-la-đề-mộc-xoa (pātimokkhasaṃvarasīla).50. Cittavisuddhi nāma cittassa vinīvaraṇabhāvāpādanavasena visodhanato, cittasīsena niddiṭṭhattā, visuddhattā cāti vā katvā.50. Cittavisuddhi (purification of mind) is so called because it purifies the mind by bringing about a state free from hindrances (nīvaraṇa), or because it is designated by the term 'mind' and is purified.50. Tâm Thanh Tịnh (cittavisuddhi) được gọi như vậy vì sự thanh lọc tâm (citta) bằng cách loại bỏ các triền cái (nivaraṇa), hoặc vì được chỉ định bằng từ tâm (citta), và vì sự thanh tịnh.51. ‘‘Dhammānaṃ sāmaññasabhāvo lakkhaṇaṃ, kiccasampattiyo raso, upaṭṭhānākāro, phalañca paccupaṭṭhāna’’nti evaṃ vuttānaṃ lakkhaṇādīnaṃ ‘‘phusanalakkhaṇo phasso, kakkhaḷalakkhaṇā pathavī’’tyādinā vitthārato, ‘‘namanalakkhaṇaṃ nāmaṃ, ruppanalakkhaṇaṃ rūpa’’ntyādinā saṅkhepato ca pariggaho paccattalakkhaṇādivasena paricchijja gahaṇaṃ dukkhasaccavavatthānaṃ diṭṭhivisuddhi nāma ‘‘nāmarūpato attā natthī’’ti dassanato diṭṭhi ca attadiṭṭhimalavisodhanato visuddhi cāti katvā.51. The comprehensive apprehension (pariggaho) of characteristics and so forth—such as "The common nature of phenomena is the characteristic, the accomplishment of function is the essence, the mode of manifestation, and the result is the proximate cause"—as explained in detail, for instance, "contact has the characteristic of touching," "earth has the characteristic of hardness," and in brief, "mind (nāma) has the characteristic of bending," "matter (rūpa) has the characteristic of being afflicted," which means apprehending by distinguishing them in terms of their individual characteristics (paccattalakkhaṇa) and so forth, is the delineation of the suffering noble truth (dukkhasaccavavatthāna) and is called diṭṭhivisuddhi (purification of view), because it is a view seeing "there is no self (attā) apart from mind and matter (nāmarūpa)," and it is a purification due to the cleansing of the defilement of self-view (attadiṭṭhi).51. Sự nhận thức (pariggaho) các đặc tính (lakkhaṇa) v.v. đã được nói đến như “đặc tính là bản chất chung của các pháp, vị là sự thành tựu của chức năng, hiện khởi là trạng thái hiện hữu, và quả là sự hiện hữu gần”, một cách chi tiết như “xúc có đặc tính chạm, địa đại có đặc tính cứng”, v.v., và một cách tóm tắt như “danh có đặc tính nghiêng, sắc có đặc tính biến hoại”, v.v., tức là sự nhận thức bằng cách phân định theo các đặc tính riêng biệt v.v., sự phân định khổ đế (dukkhasaccavavatthāna) được gọi là Kiến Thanh Tịnh (diṭṭhivisuddhi), vì là kiến (diṭṭhi) do thấy “không có tự ngã (attā) ngoài danh sắc (nāmarūpa)”, và là thanh tịnh (visuddhi) do thanh lọc cấu uế tà kiến về tự ngã (attadiṭṭhimala).52. Paccayapariggahoti nāmañca rūpañca paṭisandhiyaṃ tāva avijjātaṇhāupādānakammahetuvasena nibbattati.52. Paccayapariggaho (Discernment of Conditions): Mind (nāma) and matter (rūpa) first arise at the moment of relinking (paṭisandhi) due to the conditions of ignorance (avijjā), craving (taṇhā), clinging (upādāna), and karma (kamma).52. Nhân Duyên Quán (paccayapariggaho) là, trước hết, danh (nāma) và sắc (rūpa) phát sinh trong tái tục (paṭisandhi) do các nhân như vô minh (avijjā), ái (taṇhā), thủ (upādāna), và nghiệp (kamma).53. Tato paccayapariggahato paraṃ tathāpariggahitesu paccattalakkhaṇādivavatthānavasena, paccayavavatthānavasena ca pariggahitesu lokuttaravajjesu tibhūmipariyāpannesu nāmarūpesu atītādibhedabhinnesu khandhādinayamārabbha pañcakkhandhachadvārachaḷārammaṇachadvārappavattadhammādivasena āgataṃ khandhādinayaṃ ārabbha kalāpavasena piṇḍavasena saṅkhipitvā yaṃ atīte jātaṃ rūpaṃ, taṃ atīteva niruddhaṃ.53. Tato (From that) paccayapariggahato paraṃ (after the discernment of conditions), tathāpariggahitesu (regarding those thus discerned) mind and matter (nāmarūpesu) which are included in the three realms (tibhūmipariyāpannesu), excluding the supramundane (lokuttaravajjesu), and are divided by distinctions such as past (atītādibhedabhinnesu), by commencing with the method of aggregates (khandhādinayamārabbha) as taught in terms of the five aggregates, six doors, six objects, phenomena arising at the six doors, and so forth, and saṅkhipitvā kalāpavasena (summarizing them in groups): whatever matter arose in the past, it ceased in the past.53. Sau đó (tato), tức là sau Nhân Duyên Quán, trong các danh sắc thuộc ba cõi (tibhūmi) trừ các pháp siêu thế (lokuttara), đã được nhận thức theo cách đã được nhận thức (tathāpariggahitesu), tức là theo cách phân định các đặc tính riêng biệt và theo cách phân định các duyên, đã được phân chia theo các loại như quá khứ v.v., bắt đầu từ phương pháp uẩn (khandhādinayamārabbha), tức là bắt đầu từ phương pháp uẩn v.v. đã được đề cập theo cách năm uẩn, sáu căn, sáu đối tượng, sáu pháp phát sinh trong sáu căn v.v., tóm tắt (saṅkhipitvā) theo cách tập hợp (kalāpavasena), sắc đã sinh trong quá khứ thì đã diệt trong quá khứ.54. Yāvānulomāti yāva saccānulomañāṇā.54. Cho đến tùy thuận (Yāvānulomā) nghĩa là cho đến tuệ tùy thuận các chân lý (saccānulomañāṇa).55. Vipassanāya paripāko vipassanāparipāko, saṅkhārupekkhāñāṇaṃ.55. Sự chín mùi của tuệ quán là sự chín mùi của tuệ quán, tức tuệ xả hành.56. Vipassanāya matthakappattiyā sikhāppattā.56. Đạt đến đỉnh cao (sikhāppattā) là đạt đến đỉnh cao của tuệ quán.57. Abhisambhontanti pāpuṇantaṃ.57. Đang đạt được (abhisambhontaṃ) nghĩa là đang đạt đến.58. Parijānantoti ‘‘ettakaṃ dukkhaṃ, na ito ūnādhika’’nti paricchijja jānanto.58. Hiểu rõ (parijānanto) nghĩa là biết rõ bằng cách phân định rằng “đây là khổ, không hơn không kém”.59. Dve tīṇi phalacittāni pavattitvāti magguppattiyā anurūpato dve vā tīṇi vā phalacittāni apanītaggimhi ṭhāne uṇhattanibbāpanatthāya ghaṭehi abhisiñcamānamudakaṃ viya samucchinnakilesepi santāne darathapaṭippassambhakāni hutvā pavattitvā, tesaṃ pavattiyāti vuttaṃ hoti.59. Having arisen as two or three fruit-consciousnesses means that, in accordance with the arising of the path, two or three fruit-consciousnesses, like water poured from pots to extinguish the heat in a place where fire has been removed, having become assuagers of distress in the continuum, even of one whose defilements have been utterly eradicated, have arisen. This is said to be due to their arising.59. Hai hoặc ba tâm quả khởi lên có nghĩa là, tùy theo sự khởi lên của đạo, hai hoặc ba tâm quả khởi lên như nước được tưới bằng những chum để làm nguội cái nóng ở nơi lửa đã được dập tắt, làm cho sự bức bách được lắng dịu trong dòng tâm thức của bậc đã đoạn trừ hết phiền não. Đó là ý nghĩa của cụm từ “do sự khởi lên của chúng (tâm quả)”.60. Idāni paccavekkhaṇāya bhūmiṃ dassetuṃ ‘‘maggaṃ phalañcā’’tyādi vuttaṃ.60. Now, to show the sphere of reviewing, "the path, and the fruition," etc., has been stated.60. Để trình bày cảnh giới của sự quán xét, bây giờ đã nói: “Đạo và quả,” v.v.61. Tattha tasmiṃ uddese.61. Therein means in that section.61. Trong đó là trong phần trình bày đó.62. Saṅkhāresu ‘‘anicca’’nti pavattā anupassanā anicce ‘‘nicca’’nti (a. ni. 4.49; paṭi. ma. 1.236; vibha. 939) pavattaṃ saññācittadiṭṭhivipallāsasaṅkhātaṃ vipallāsanimittaṃ muñcantī pajahantī vipallāsanimittarahitākārānupassanato animittānupassanā nāma vimokkhamukhaṃ hotīti sambandho.62. The Anupassanā that proceeds as "impermanent" in the formations, by freeing from and abandoning the sign of perversion (vipallāsanimittaṃ)—the perversion of perception, thought, and view that proceeds as "permanent" in the impermanent—due to its repeatedly contemplating the aspect free from the sign of perversion, is called Signless Anupassanā (animittānupassanā). This is the connection.62. Sự quán chiếu khởi lên là “vô thường” (anicca) trong các hành, buông bỏ hay từ bỏ tướng điên đảo (vipallāsanimitta) được gọi là sự điên đảo về tưởng, tâm, kiến, khởi lên là “thường” (nicca) trong cái vô thường, do quán chiếu khía cạnh không có tướng điên đảo, được gọi là cửa giải thoát Vô tướng quán (animittānupassanā).63. ‘‘Dukkha’’nti pavattānupassanā saṅkhāresu ‘‘etaṃ mama, etaṃ sukha’’ntyādinā nayena pavattaṃ kāmabhavataṇhāsaṅkhātaṃ taṇhāpaṇidhiṃ taṇhāpatthanaṃ muñcantī dukkhākāradassanena pariccajantī paṇidhirahitākārānupassanato appaṇihitānupassanā nāma.63. The Anupassanā that proceeds as "suffering," by freeing from and abandoning the aspiration of craving (taṇhāpaṇidhiṃ)—the craving for sensual existence and rebirth that proceeds in the formations by such an approach as "This is mine, this is happiness"—by seeing the aspect of suffering, and due to its repeatedly contemplating the aspect free from aspiration, is called Unaspired Anupassanā (appaṇihitānupassanā).63. Sự quán chiếu khởi lên là “khổ” (dukkha) trong các hành, buông bỏ sự ước muốn tham ái (taṇhāpaṇidhi) được gọi là tham ái cõi dục (kāmabhava) và tham ái cõi hữu (bhavataṇhā), khởi lên theo cách “cái này là của tôi, cái này là hạnh phúc,” v.v., từ bỏ bằng cách thấy khía cạnh khổ, do quán chiếu khía cạnh không có sự ước muốn, được gọi là Vô nguyện quán (appaṇihitānupassanā).64. Tasmāti yasmā etāsaṃ tissannaṃ etāni tīṇi nāmāni, tasmā yadi vuṭṭhānagāminivipassanā anattato vipassati.64. Therefore, since these are the three names for these three (Anupassanās), if the insight leading to emergence (vuṭṭhānagāminivipassanā) discerns from the perspective of not-self,64. Do đó, vì ba quán chiếu này có ba tên gọi này, nên nếu tuệ quán xuất ly (vuṭṭhānagāminivipassanā) quán chiếu theo khía cạnh vô ngã,66. Vipassanāgamanavasenāti vipassanāsaṅkhātāgamanavasena.66. By way of the insight's arising means by way of the arising designated as insight.66. Theo cách khởi lên của thiền quán là theo cách khởi lên được gọi là thiền quán.67. Yathāvuttanayenāti pubbe vuttaanattānupassanādivasena.67. By the aforementioned method means by way of the not-self anupassanā and so forth, as stated before.67. Theo phương pháp đã nói là theo cách quán chiếu vô ngã, v.v., đã nói ở trước.68. Sattakkhattuṃ sattasu vāresu kāmasugatiyaṃ paṭisandhiggahaṇaṃ paramaṃ etassāti sattakkhattuparamo na pana aṭṭhamādikāmabhavagāmītyadhippāyo.68. One with a maximum of seven rebirths (sattakkhattuparamo) means that taking rebirth in the sensual realms for seven times is the maximum for this individual. The intention is that such an individual will not go to an eighth sensual existence or beyond.68. Bậc tối đa bảy lần tái sinh (sattakkhattuparama) có nghĩa là, đối với vị này, sự tái sinh trong cõi dục thiện (kāmasugati) tối đa là bảy lần; ý nghĩa là vị ấy sẽ không tái sinh lần thứ tám trở đi trong cõi dục.69. Rāgadosamohānanti mohaggahaṇaṃ rāgadosekaṭṭhamohaṃ sandhāyāti daṭṭhabbaṃ.69. Regarding passion, hatred, and delusion, it should be understood that the mention of delusion refers to delusion co-existent with passion and hatred in a single mind.69. Tham, sân và si (rāgadosamohānaṃ): cần hiểu rằng việc đề cập đến si (moha) là để chỉ si (moha) đi kèm với tham và sân trong cùng một tâm.70. Khīṇā cattāro āsavā etassāti khīṇāsavo.70. One whose taints are destroyed (khīṇāsavo) means one whose four taints (āsavā) are destroyed.70. Bậc lậu tận (khīṇāsavo) là vị đã diệt trừ bốn lậu hoặc (āsava).72. Sabbesampīti catunnampi ariyapuggalānaṃ.72. For all means for all four types of Noble Ones.72. Của tất cả là của cả bốn bậc Thánh nhân (ariyapuggala).73. Cittacetasikānaṃ appavattisaṅkhātassa nirodhassa samāpatti nirodhasamāpatti, diṭṭheva dhamme cittanirodhaṃ patvā viharaṇaṃ.73. The attainment of cessation, which means the non-arising of consciousness and mental factors, is Cessation Attainment (nirodhasamāpatti), dwelling having reached the cessation of consciousness in this very life.73. Diệt tận định (nirodhasamāpatti) là sự nhập định vào sự diệt trừ được gọi là sự không khởi lên của tâm và các tâm sở (cittacetasika), tức là an trú trong sự diệt trừ tâm ngay trong đời này.75. Paṭipattirasassādanti jhānasukhaphalasukhādibhedaṃ samathavipassanāpaṭipattirasassādaṃ.75. The savor of practice (paṭipattirasassādaṃ) means the savor of the practice of samatha and vipassanā, which has the distinctions of the bliss of jhāna, the bliss of fruition, and so forth.75. Hương vị của sự thực hành (paṭipattirasassāda) là hương vị của sự thực hành thiền chỉ và thiền quán, có các loại như hạnh phúc của thiền định (jhānasukha) và hạnh phúc của quả (phalasukha), v.v.