Saṃyuttanikāya (pu-vi)

231

Uppalavaṇṇāsutta

Kinh Uppalavaṇṇā

232

Pucchā – tatthāvuso porāṇehi saṃgītikāramahātheravarehi saṃgītaṃ uppalavaṇṇasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – There, friends, where was the Uppalavaṇṇāsutta, chanted by the great elders who compiled the Dhamma in ancient times, spoken, concerning whom, on what occasion, and by whom and how?

Hỏi – Thưa chư Hiền giả, Kinh Uppalavaṇṇā được các Trưởng lão vĩ đại kết tập Kinh điển thời xưa kết tập, được thuyết ở đâu, đề cập đến ai, trong trường hợp nào, do ai và như thế nào?

233

Vissajjanā – sāvatthiyaṃyeva bhante andhavane māraṃ pāpimantaṃ ārabbha uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Answer – There, venerable sir, at Sāvatthī, in the Andhavana, it was spoken by the bhikkhuni Uppalavaṇṇā, concerning Māra the Evil One.

Đáp – Thưa chư Tôn giả, Kinh này được Tỳ-khưu-ni Uppalavaṇṇā thuyết tại Sāvatthī, trong rừng Andhavana, đề cập đến ác ma Māra.

Māro bhante pāpimā uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃsaṃ uppādetukāmo samādhimhā cāvetukāmo uppalavaṇṇaṃ bhikkhuniṃ gāthāya ajjhabhāsi–

Māra the Evil One, venerable sir, desiring to arouse fear, terror, and goosebumps in the bhikkhuni Uppalavaṇṇā, desiring to dislodge her from concentration, addressed the bhikkhuni Uppalavaṇṇā with a verse—

Thưa chư Tôn giả, ác ma Māra muốn gây sợ hãi, run rẩy, dựng tóc gáy cho Tỳ-khưu-ni Uppalavaṇṇā, muốn làm cho cô ấy rời khỏi định, nên đã nói với Tỳ-khưu-ni Uppalavaṇṇā bằng bài kệ:

234

‘‘Supupphitaggaṃ upagamma bhikkhuni, ekā tuvaṃ tiṭṭhasi sālamūle.

"Approaching a blossoming tree, bhikkhuni, you stand alone at the foot of a sala tree.

“Này Tỳ-khưu-ni, ngươi một mình đứng dưới gốc cây Sala với ngọn hoa nở rộ.

Na catthi te dutiyā vaṇṇadhātu, bāle na tvaṃ bhāyasi dhuttakāna’’nti.

You have no companion with your excellent beauty; foolish one, do you not fear the ruffians?"

Ngươi không có người bạn nào, hỡi kẻ ngu dại, ngươi không sợ những kẻ du côn sao?”

235

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that regard, venerable sir—

Thưa chư Tôn giả, trong trường hợp đó –

236

‘‘Sataṃ sahassānipi dhuttakānaṃ,

"Even a hundred thousand ruffians,

“Dù một trăm ngàn kẻ du côn,

237

Idhāgatā tādisakā bhaveyyuṃ;

If they were to come here, of such a kind;

Đến đây, những kẻ như vậy;

238

Lomaṃ na iñjāmi na santasāmi,

I do not stir a hair, I do not tremble,

Tôi không run sợ, không khiếp đảm,

239

Na māra bhāyāmi tamekikāpi.

I do not fear you, Māra, even alone.

Này Māra, tôi không sợ hãi dù chỉ một mình.

240

Esā antaradhāyāmi, kucchiṃ vā pavisāmi te;

I can disappear, or I can enter your belly;

Tôi sẽ biến mất, hoặc đi vào bụng của ngươi;

241

Pakhumantarikāyampi, tiṭṭhantiṃ maṃ na dakkhasi.

You will not see me even standing between your eyelashes.

Dù tôi đứng giữa lông mi, ngươi cũng không thấy tôi.

242

Cittasmiṃ vasībhūtāmhi, iddhipādā subhāvitā;

My mind is mastered, the bases of psychic power are well developed;

Tâm tôi đã được làm chủ, các căn bản thần thông đã được tu tập tốt đẹp;

243

Sabbabandhanamuttāmhi, na taṃ bhāyāmi āvuso’’ti.

I am freed from all bonds, I do not fear you, friend."

Tôi đã thoát khỏi mọi ràng buộc, tôi không sợ hãi ngươi, này Hiền giả.”

244

Evaṃ kho bhante uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Thus, venerable sir, was it spoken by the bhikkhuni Uppalavaṇṇā.

Thưa chư Tôn giả, Tỳ-khưu-ni Uppalavaṇṇā đã nói như vậy.

245

Cālāsutta

Kinh Cālā

246

Pucchā – tatthāvuso cālāsuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – There, friends, where was the Cālāsutta spoken, concerning whom, on what occasion, and by whom and how?

Hỏi – Thưa chư Hiền giả, Kinh Cālā được thuyết ở đâu, đề cập đến ai, trong trường hợp nào, do ai và như thế nào?

247

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante andhavane māraṃyeva pāpimantaṃ ārabbha cālāya bhikkhuniyā ariyasāvikāya bhāsitaṃ.

Answer – There, venerable sir, at Sāvatthī, in the Andhavana, it was spoken by the noble disciple, the bhikkhuni Cālā, concerning Māra the Evil One.

Đáp – Thưa chư Tôn giả, Kinh này được Thánh đệ tử Tỳ-khưu-ni Cālā thuyết tại Sāvatthī, trong rừng Andhavana, đề cập đến ác ma Māra.

Māro bhante pāpimā cālaṃ bhikkhuniṃ upasaṅkamitvā etadavoca ‘‘kiṃ nu tvaṃ bhikkhuni na rocesī’’ti.

Māra the Evil One, venerable sir, approached the bhikkhuni Cālā and said, "Why, bhikkhuni, do you not delight?"

Thưa chư Tôn giả, ác ma Māra đến gần Tỳ-khưu-ni Cālā và nói: “Này Tỳ-khưu-ni, tại sao ngươi không thích (sự tái sinh)?”

Jātiṃ khvāhaṃ āvuso na rocemī’’ti.

"Friend, I do not delight in birth."

“Này Hiền giả, tôi không thích sự tái sinh.”

248

Kiṃ nu jātiṃ na rocesi, jāto kāmāni bhuñjati;

Why do you not delight in birth? One who is born enjoys sensual pleasures;

“Tại sao ngươi không thích sự tái sinh? Kẻ đã sinh ra hưởng thụ các dục lạc;

249

Ko nu taṃ idamādapayi, jātiṃ mā roca bhikkhunīti.

Who taught you this, 'Bhikkhuni, do not delight in birth'?

Ai đã khuyên ngươi điều này, ‘Này Tỳ-khưu-ni, đừng thích sự tái sinh’?”

250

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that regard, venerable sir—

Thưa chư Tôn giả, trong trường hợp đó –

251

Jātassa maraṇaṃ hoti, jāto dukkhāni phussati;

For one who is born, there is death; one who is born experiences suffering;

“Kẻ đã sinh ra phải chết, kẻ đã sinh ra phải chịu khổ đau;

252

Bandhaṃ vadhaṃ pariklesaṃ, tasmā jātiṃ na rocaye.

Bondage, slaughter, affliction—therefore I do not delight in birth.

Bị trói buộc, bị giết hại, bị phiền não, vì thế tôi không thích sự tái sinh.

253

Buddho dhammamadesesi, jātiyā samatikkamaṃ;

The Buddha taught the Dhamma, the transcending of birth;

Đức Phật đã thuyết giảng Pháp, về sự vượt qua sự tái sinh;

254

Sabbadukkhappahānāya, so maṃ sacce nivesayi.

For the abandoning of all suffering, he established me in the truth.

Vì sự đoạn trừ mọi khổ đau, Ngài đã đặt tôi vào Chân lý.

255

Ye ca rūpūpagā sattā, ye ca arūpaṭṭhāyino;

Those beings who adhere to form, and those who abide in formlessness;

Những chúng sinh thuộc sắc giới, và những chúng sinh an trú trong vô sắc giới;

256

Nirodhaṃ appajānantā, āgantāro punabbhavanti.

Not knowing cessation, they will return to renewed existence.

Không biết sự diệt tận, họ sẽ trở lại tái sinh.”

257

Evaṃ kho bhante cālāya bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Thus, venerable sir, was it spoken by the bhikkhuni Cālā.

Thưa chư Tôn giả, Tỳ-khưu-ni Cālā đã nói như vậy.

258

Kiṃ nu jātiṃ na rocesi, jāto kāmāni bhuñjati;

Why do you not delight in birth? One who is born enjoys sensual pleasures;

Tại sao ngươi không thích sự tái sinh? Kẻ đã sinh ra hưởng thụ các dục lạc;

259

Ko nu taṃ idamādapayi, jātiṃ mā roca bhikkhunī.

Who taught you this, 'Bhikkhuni, do not delight in birth'?

Ai đã khuyên ngươi điều này, ‘Này Tỳ-khưu-ni, đừng thích sự tái sinh’?

260

Jātassa maraṇaṃ hoti, jāto dukkhāni phussati;

For one who is born, there is death; one who is born experiences suffering;

Kẻ đã sinh ra phải chết, kẻ đã sinh ra phải chịu khổ đau;

261

Bandhaṃ vadhaṃ pariklesaṃ, tasmā jātiṃ na rocaye.

Bondage, slaughter, affliction—therefore I do not delight in birth.

Bị trói buộc, bị giết hại, bị phiền não, vì thế tôi không thích sự tái sinh.

262

Buddho dhammamadesesi, jātiyā samatikkamaṃ,

The Buddha taught the Dhamma, the transcending of birth,

Đức Phật đã thuyết giảng Pháp, về sự vượt qua sự tái sinh,

263

Sabbadukkhappahānāya, so maṃ sacce nivesayi.

For the abandoning of all suffering, he established me in the truth.

Vì sự đoạn trừ mọi khổ đau, Ngài đã đặt tôi vào Chân lý.

264

Selāsutta

Kinh Selā

265

Pucchā – tatthāvuso selāsuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – There, friends, where was the Selāsutta spoken, concerning whom, on what occasion, and by whom and how?

Hỏi – Thưa chư Hiền giả, Kinh Selā được thuyết ở đâu, đề cập đến ai, trong trường hợp nào, do ai và như thế nào?

266

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante māraṃyeva pāpimantaṃ ārabbbha selāya bhikkhuniyā ariyasāvikāya bhāsitaṃ.

Answer – There, venerable sir, at Sāvatthī, it was spoken by the noble disciple, the bhikkhuni Selā, concerning Māra the Evil One.

Đáp – Thưa chư Tôn giả, Kinh này được Thánh đệ tử Tỳ-khưu-ni Selā thuyết tại Sāvatthī, đề cập đến ác ma Māra.

Māro bhante pāpimā selāya bhikkhuniyā bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃsaṃ uppādetukāmo samādhimhā cāvetukāmo selaṃ bhikkhuniṃ gāthāya ajjhabhāsi–

Māra the Evil One, venerable sir, desiring to arouse fear, terror, and goosebumps in the bhikkhuni Selā, desiring to dislodge her from concentration, addressed the bhikkhuni Selā with a verse—

Thưa chư Tôn giả, ác ma Māra muốn gây sợ hãi, run rẩy, dựng tóc gáy cho Tỳ-khưu-ni Selā, muốn làm cho cô ấy rời khỏi định, nên đã nói với Tỳ-khưu-ni Selā bằng bài kệ:

267

Kenidaṃ pakataṃ bimbaṃ, kvanu bimbassa kārako;

"By whom was this image made? And where is the maker of this image?

“Ai đã tạo ra hình hài này? Ai là người tạo ra hình hài?”

268

Kvanu bimbaṃ samuppannaṃ, kvanu bimbaṃ nirujjhatīti.

“Where did the image arise? Where does the image cease?”

Hình hài này từ đâu sanh khởi, hình hài này diệt đi về đâu?

269

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

Regarding that matter, Venerable Sir—

Thưa Tôn giả, trong trường hợp đó—

270

Nayidaṃ attakataṃ bimbaṃ, nayidaṃ parakataṃ aghaṃ;

“This image is not self-made; this suffering is not made by another;

Hình hài này chẳng phải tự tạo, khổ đau này chẳng phải người khác tạo;

271

Hetuṃ paṭicca sambhūtaṃ, hetubhaṅgā nirujjhatīti.

It arises in dependence on a cause, and ceases with the cessation of the cause.”

Do duyên mà sanh khởi, do duyên diệt mà chấm dứt.

272

Evamādinā bhante selāya bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable Sir, was it spoken by the bhikkhunī Selā.

Thưa Tôn giả, Tỳ-kheo-ni Selā đã nói như vậy.

273

Kenidaṃ pakataṃ bimbaṃ, kvanu bimbassa kārako;

By whom was this image made? Where is the maker of the image?

Hình hài này do ai tạo ra, ai là người tạo ra hình hài?

274

Kvanu bimbaṃ samuppannaṃ, kvanu bimbaṃ nirujjhati-hu–

Where did the image arise? Where does the image cease?

Hình hài này từ đâu sanh khởi, hình hài này diệt đi về đâu?

275

Nayidaṃ attakataṃ bimbaṃ, nayidaṃ parakataṃ aghaṃ;

This image is not self-made; this suffering is not made by another;

Hình hài này chẳng phải tự tạo, khổ đau này chẳng phải người khác tạo;

276

Hetuṃ paṭicca sambhūtaṃ, hetubhaṅgā nirujjhati.

It arises in dependence on a cause, and ceases with the cessation of the cause.

Do duyên mà sanh khởi, do duyên diệt mà chấm dứt.

277

Vajirāsutta

Vajirā Sutta

Kinh Vajirā

278

Pucchā – tatthāvuso porāṇakehi mahākassapādīhi dhammasaṃgāhakatheravarehi saṃgītaṃ vajirāsuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable Sir, where, concerning whom, by whom, and in what manner was the Vajirā Sutta, which was recited by the ancient chief Theras who compiled the Dhamma, such as Mahākassapa and others, spoken?

Hỏi – Thưa chư Hiền, Kinh Vajirā được các bậc Trưởng lão kiệt xuất kết tập Pháp như Đại Ca-diếp và các vị khác đã kết tập lần thứ hai, được nói ở đâu, liên quan đến ai, do ai và như thế nào?

279

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante māraṃ pāpimantaṃ ārabbha vajirāya theriyā bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Answer – In Sāvatthī, Venerable Sir, it was spoken by the elder bhikkhunī Vajirā, concerning Māra the Evil One.

Đáp – Thưa Tôn giả, tại Sāvatthī, liên quan đến ác ma Māra, được Tỳ-kheo-ni Trưởng lão-ni Vajirā nói.

Māro bhante pāpimā purimanayeneva vajiraṃ bhikkhuniṃ gāthāya ajjhabhāsi–

Venerable Sir, Māra the Evil One addressed the bhikkhunī Vajirā in verse, in the same manner as before—

Thưa Tôn giả, ác ma Māra đã dùng kệ ngôn hỏi Tỳ-kheo-ni Vajirā như cách đã nói trước—

280

Kenāyaṃ pakato satto, kuvaṃ sattassa kārako,

“By whom was this being made? Where is the maker of the being?

Chúng sanh này do ai tạo ra, ai là người tạo ra chúng sanh?

281

Kuvaṃ satto samuppanno, kuvaṃ satto nirujjhatīti.

Where did the being arise? Where does the being cease?”

Chúng sanh này từ đâu sanh khởi, chúng sanh này diệt đi về đâu?

282

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

Regarding that matter, Venerable Sir—

Thưa Tôn giả, trong trường hợp đó—

283

Kiṃ nu sattoti paccesi, māradiṭṭhigataṃ nu te;

“Why do you assume ‘a being’? Is it a view held by Māra?

Ngươi cho rằng có một chúng sanh sao, hay đó là tà kiến của Māra?

284

Suddhasaṅkhārapuñjoyaṃ, nayidha sattupalabbhati.

This is but a heap of pure mental formations; no being is found here.

Đây chỉ là một khối hành thuần túy, ở đây không tìm thấy chúng sanh nào.

285

Yathā hi aṅgasambhārā, hoti saddo ratho iti;

Just as with an assemblage of parts, the word ‘chariot’ is used;

Như khi các bộ phận được ráp lại, có tiếng gọi là “cỗ xe”;

286

Evaṃ khandhesu santesu, hoti sattoti sammuti.

Even so, when the aggregates exist, ‘a being’ is a mere convention.

Cũng vậy, khi các uẩn hiện hữu, có quy ước gọi là “chúng sanh”.

287

Dukkhameva hi sambhoti, dukkhaṃ tiṭṭhati veti ca,

Only suffering arises, suffering endures and passes away;

Chỉ có khổ sanh khởi, khổ tồn tại và diệt đi,

288

Nāññatra dukkhā sambhoti, nāññaṃ dukkhā nirujjhatīti.

Nothing but suffering arises, nothing but suffering ceases.”

Không gì khác khổ sanh khởi, không gì khác khổ diệt đi.

289

Evaṃ kho bhante vajirāya bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable Sir, was it spoken by the bhikkhunī Vajirā.

Thưa Tôn giả, Tỳ-kheo-ni Vajirā đã nói như vậy.

290

Kenāyaṃ pakato satto, kuvaṃ sattassakārako;

By whom was this being made? Where is the maker of the being?

Chúng sanh này do ai tạo ra, ai là người tạo ra chúng sanh?

291

Kuvaṃ satto samuppanno, kuvaṃ satto nirujjhati-hu–

Where did the being arise? Where does the being cease?

Chúng sanh này từ đâu sanh khởi, chúng sanh này diệt đi về đâu?

292

Kiṃ nu sattoti paccesi, māra diṭṭhigataṃ nu te;

Why do you assume ‘a being’? Is it a view held by Māra?

Ngươi cho rằng có một chúng sanh sao, hay đó là tà kiến của Māra?

293

Suddhasaṅkhārapuñjoyaṃ, nayidha sattupalabbhati.

This is but a heap of pure mental formations; no being is found here.

Đây chỉ là một khối hành thuần túy, ở đây không tìm thấy chúng sanh nào.

294

Brahmasaṃyutta

Brahma Saṃyutta

Tương Ưng Phạm Thiên

295

Gāravasutta

Gārava Sutta

Kinh Gārava

296

Pucchā – brahmasaṃyutte āvuso porāṇehi mahākassapatherādīhi dhammasaṃgāhakatheravarehi dutiyaṃ saṃgītaṃ gāravasuttaṃ kattha kathañca samuppannaṃ.

Question – Venerable Sir, where and in what manner did the Gārava Sutta, which was the second to be recited by the ancient chief Theras who compiled the Dhamma, such as Mahākassapa and others, arise in the Brahma Saṃyutta?

Hỏi – Thưa chư Hiền, trong Tương Ưng Phạm Thiên, Kinh Gārava được các bậc Trưởng lão kiệt xuất kết tập Pháp như Đại Ca-diếp và các vị khác đã kết tập lần thứ hai, sanh khởi ở đâu và như thế nào?

297

Vissajjanā – uruvelāyaṃ bhante samuppannaṃ.

Answer – It arose in Uruvelā, Venerable Sir.

Đáp – Thưa Tôn giả, sanh khởi tại Uruvelā.

Bhagavā bhante uruvelāyaṃ viharati najjā nerañjarāya tīre ajapālanigrodhamūle paṭhamābhisambuddho.

Venerable Sir, the Blessed One was dwelling in Uruvelā, on the bank of the Nerañjarā River, at the foot of the Ajapāla Banyan tree, having just attained full enlightenment.

Thưa Tôn giả, Đức Thế Tôn trú tại Uruvelā, bên bờ sông Nerañjarā, dưới gốc cây Ajapāla-nigrodha, sau khi thành tựu Chánh Đẳng Giác lần đầu.

Atha kho bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi ‘‘dukkhaṃ kho agāravo viharati appatisso, kaṃ nu khvāhaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyya’’nti.

Then, Venerable Sir, while the Blessed One was in solitary retreat, a thought arose in his mind thus: “It is painful to dwell without respect, without deference. Whom could I honor, revere, and depend on, whether a recluse or a brahmin, and dwell?”

Bấy giờ, khi Đức Thế Tôn đang ở một mình, nhập thiền tịnh, ý nghĩ này khởi lên trong tâm Ngài: “Thật khổ thay khi sống không kính trọng, không tôn kính. Ta nên tôn kính, kính trọng và nương tựa vào vị Sa-môn hay Bà-la-môn nào mà sống?”

298

Atha kho bhante bhagavato etadahosi ‘‘aparipuṇṇassa kho sīlakkhandhassa pāripūriyā aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyuṃ, na kho panāhaṃ passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya attanā sīlasampannataraṃ aññaṃ samaṇaṃ vā

Then, Venerable Sir, this thought occurred to the Blessed One: “To complete an unperfected aggregate of virtue, one might honor, revere, and depend on another recluse or brahmin. But I do not see any other recluse or

Thưa Tôn giả, bấy giờ Đức Thế Tôn nghĩ: “Để viên mãn giới uẩn chưa viên mãn, người ta nên tôn kính, kính trọng và nương tựa vào một Sa-môn hay Bà-la-môn khác mà sống. Nhưng ta không thấy trong thế giới chư thiên, Māra, Phạm thiên, trong quần chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư thiên và loài người, có một Sa-môn hay Bà-la-môn nào khác

299

Brāhmaṇaṃ vā, yamahaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyuṃ.

Brahmin in this world with its devas, Māras, and Brahmās, among the generation of recluses and brahmins, devas and humans, who is more accomplished in virtue than myself, whom I could honor, revere, and depend on.

có giới hạnh viên mãn hơn mình, mà ta có thể tôn kính, kính trọng và nương tựa vào mà sống.

300

Aparipuṇṇassa kho samādhikkhandhassa;

For the completion of an unperfected aggregate of concentration;

Để viên mãn định uẩn chưa viên mãn;

301

Aparipuṇṇassa kho paññākkhandhassa;

For the completion of an unperfected aggregate of wisdom;

Để viên mãn tuệ uẩn chưa viên mãn;

302

Aparipuṇṇassa kho vimuttikkhandhassa.

For the completion of an unperfected aggregate of liberation.

Để viên mãn giải thoát uẩn chưa viên mãn.

303

Aparipuṇṇassa kho vimuttiñāṇadassanakkhandhassa pāripūriyā aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā upaninissāya vihareyyaṃ.

For the completion of an unperfected aggregate of knowledge and vision of liberation, I might honor, revere, and depend on another recluse or brahmin.

Để viên mãn giải thoát tri kiến uẩn chưa viên mãn, ta nên tôn kính, kính trọng và nương tựa vào một Sa-môn hay Bà-la-môn khác mà sống.

Na kho panāhaṃ passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya attanā vimuttiñāṇadassanasampannataraṃ aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā, yamahaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ.

But I do not see any other recluse or brahmin in this world with its devas, Māras, and Brahmās, among the generation of recluses and brahmins, devas and humans, who is more accomplished in knowledge and vision of liberation than myself, whom I could honor, revere, and depend on.

Nhưng ta không thấy trong thế giới chư thiên, Māra, Phạm thiên, trong quần chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư thiên và loài người, có một Sa-môn hay Bà-la-môn nào khác có giải thoát tri kiến viên mãn hơn mình, mà ta có thể tôn kính, kính trọng và nương tựa vào mà sống.

Yaṃnūnāhaṃ yvāyaṃ dhammo mayā abhisambuddho, tameva dhammaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyya’’nti.

What if I were to honor, revere, and depend on this very Dhamma which I have directly comprehended?”

Vậy thì, ta hãy tôn kính, kính trọng và nương tựa vào Pháp mà ta đã chứng ngộ mà sống.”

Evaṃ kho bhante bhagavato cetaso parivitakkavasena uppannaṃ.

Thus, Venerable Sir, this thought arose in the Blessed One’s mind.

Thưa Tôn giả, ý nghĩ này đã khởi lên trong tâm Đức Thế Tôn như vậy.

304

Ye ca atītā sambuddhā, ye ca buddhā anāgatā;

Those fully enlightened ones of the past, and those Buddhas of the future;

Chư Phật quá khứ, chư Phật vị lai,

305

Yo cetarahi sambuddho, bahūnaṃ sokanāsano;

And the one who is fully enlightened now, the dispeller of sorrow for many;

Và Đức Phật hiện tại, Đấng diệt trừ sầu khổ cho nhiều người;

306

Sabbe saddhammagaruno, vihaṃsu viharanti ca;

All of them lived, and live, with respect for the good Dhamma;

Tất cả đều tôn kính Chánh Pháp mà sống, đã sống và sẽ sống;

307

Tathāpi viharissanti, esā buddhāna dhammatā.

So too will they live, this is the nature of Buddhas.

Đó là quy luật của chư Phật.

308

Tasmā hi attakāmena, mahattamabhikaṅkhatā;

Therefore, one who desires good for themselves, aspiring to greatness,

Vì vậy, người mong muốn tự lợi, mong cầu sự vĩ đại;

309

Saddhammo garukātabbo, saraṃ buddhāna sāsanaṃ.

Should revere the good Dhamma, remembering the Buddhas’ teaching.

Hãy tôn kính Chánh Pháp, ghi nhớ lời dạy của chư Phật.

310

Aññaratabrahmasutta

Aññatarabrahma Sutta

Kinh Một Vị Phạm Thiên

311

Pucchā- tatthāvuso porāṇakehi mahākassapādīhi dhammasaṃgāhakatheravarehi paṭhamaṃ saṃgītaṃ aññatarabrahmasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable Sir, where, concerning whom, in what context, by whom, and in what manner was the Aññatarabrahma Sutta, which was the first to be recited by the ancient chief Theras who compiled the Dhamma, such as Mahākassapa and others, spoken?

Hỏi – Thưa chư Hiền, trong Tương Ưng Phạm Thiên, Kinh Một Vị Phạm Thiên được các bậc Trưởng lão kiệt xuất kết tập Pháp như Đại Ca-diếp và các vị khác đã kết tập lần thứ nhất, được nói ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào, do ai và như thế nào?

312

Vissajjanā – brahmaloke bhante aññataraṃ brahmānaṃ ārabbha āyasmatā mahāmoggallānattherena bhāsitaṃ.

Answer – In the Brahma-world, Venerable Sir, it was spoken by the Venerable Mahāmoggallāna Thera concerning a certain Brahmā.

Đáp – Thưa Tôn giả, tại cõi Phạm thiên, liên quan đến một vị Phạm thiên, được Trưởng lão Mahāmoggallāna nói.

Aññatarassa bhante brahmuno evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti ‘‘natthi so samaṇo vā brāhmaṇo vā, yo idha āgaccheyyā’’ti.

Venerable Sir, a certain Brahmā had developed such an evil view: “There is no recluse or brahmin who would come here.”

Thưa Tôn giả, một vị Phạm thiên đã khởi lên tà kiến xấu xa như vậy: “Không có Sa-môn hay Bà-la-môn nào có thể đến đây.”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

Regarding that matter, Venerable Sir—

Thưa Tôn giả, trong trường hợp đó—

313

Ajjāpi te āvuso sā diṭṭhi, yā te diṭṭhi pure ahu;

“Venerable Sir, do you still hold that view which you held before?

Này Hiền giả, hôm nay ngươi vẫn còn tà kiến cũ, tà kiến mà ngươi đã có trước đây ư?

314

Passasi vītivattantaṃ, brahmaloke pabhassaranti;

Do you see me surpassing in radiance in the Brahma-world?”

Ngươi có thấy sự vượt qua, sự rực rỡ trong cõi Phạm thiên không?

315

Evaṃ kho bhante āyasmatā mahāmoggallānattherena bhāsitaṃ.

Thus, Venerable Sir, was it spoken by the Venerable Mahāmoggallāna Thera.

Thưa Tôn giả, Trưởng lão Mahāmoggallāna đã nói như vậy.

316

Ajjāpi te āvuso sā diṭṭhi, yā te diṭṭhi pure ahu;

Venerable Sir, do you still hold that view which you held before?

Này Hiền giả, hôm nay ngươi vẫn còn tà kiến cũ, tà kiến mà ngươi đã có trước đây ư?

317

Passasi vītivattanta, brahmaloke pabhassaraṃ-hu–

Do you see me surpassing in radiance in the Brahma-world?

Ngươi có thấy sự vượt qua, sự rực rỡ trong cõi Phạm thiên không?

318

Na me mārisa sā diṭṭhi, yā me diṭṭhi pure ahu;

“No, friend, I no longer hold that view which I held before;

Thưa Đại Đức, tôi không còn tà kiến cũ, tà kiến mà tôi đã có trước đây nữa.

319

Passāmi vītivattantaṃ, brahmaloke pabhassaraṃ;

I see you surpassing in radiance in the Brahma-world;

Tôi thấy sự vượt qua, sự rực rỡ trong cõi Phạm thiên;

320

Svāhaṃ ajja kathaṃ vajjaṃ, ahaṃ niccomhi sassato hu–

How could I now say, ‘I am permanent, I am eternal’?”

Vậy hôm nay làm sao tôi có thể nói rằng tôi là thường hằng, vĩnh cửu?

321

Tevijjā iddhipattā ca, cetopariyāya kovidā;

“Many are the Buddha’s disciples who possess the three knowledges, are skilled in psychic powers, are expert in knowing others’ minds,

Có nhiều đệ tử của Đức Phật đã chứng Tam Minh, có thần thông, tinh thông về tâm;

322

Khīṇāsavā arahanto, bahū buddhassa sāvakā-hu–

And are Arahants with defilements destroyed.”

Các vị A-la-hán đã đoạn tận các lậu hoặc.

323

Aruṇavatīsutta

Aruṇavatī Sutta

Kinh Aruṇavatī

324

Pucchā – tatthāvuso aruṇavatīsuttaṃ bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable Sir, where, concerning whom, and in what manner was the Aruṇavatī Sutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa chư Hiền, Kinh Aruṇavatī được Đức Thế Tôn nói ở đâu, liên quan đến ai và như thế nào?

325

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante sambahule bhikkhū ārabbha ‘‘bhūtapubbaṃ bhikkhave rājā ahosi aruṇavā nāma.

Answer – In Sāvatthī, Venerable Sir, it was spoken by the Blessed One concerning many bhikkhus, with such words as: “Bhikkhus, in the past there was a king named Aruṇavā.

Đáp – Thưa Tôn giả, tại Sāvatthī, liên quan đến nhiều Tỳ-kheo, Đức Thế Tôn đã nói Kinh Aruṇavatī như sau: “Này các Tỳ-kheo, thuở xưa có vị vua tên là Aruṇavā.

Rañño kho pana bhikkhave aruṇavato aruṇavatī nāma rājadhānī ahosī’’ti evamādinā bhante bhagavatā aruṇavatī suttaṃ bhāsitaṃ.

Bhikkhus, King Aruṇavā had a royal capital named Aruṇavatī.” Thus, Venerable Sir, the Aruṇavatī Sutta was spoken by the Blessed One.

Này các Tỳ-kheo, kinh đô của vua Aruṇavā tên là Aruṇavatī.”

326

Ārambhatha nikkamatha, yuñjatha buddhasāsane;

Undertake, set forth, and engage in the Buddha’s teaching;

Hãy bắt đầu, hãy xuất ly, hãy tinh tấn trong giáo pháp của Đức Phật;

327

Dhunātha maccuno senaṃ, naḷāgāraṃva kuñjaro;

Shake off Māra’s army, as an elephant shakes a reed hut;

Hãy đánh tan quân đội của tử thần, như voi phá nhà tranh;

328

Yo imasmiṃ dhammavinaye, appamatto vihassati;

Whoever dwells heedfully in this Dhamma and Discipline,

Ai sống không phóng dật trong Pháp và Luật này;

329

Pahāya jāti saṃsāraṃ, dukkhassantaṃ karissati-hu–

Having abandoned birth and saṃsāra, will make an end to suffering.

Sẽ từ bỏ sanh tử luân hồi, sẽ chấm dứt khổ đau.

330

Brāhmaṇasaṃyutta

Brāhmaṇa Saṃyutta

Tương Ưng Bà-la-môn

331

Dhanañjānīsutta

Dhanañjānī Sutta

Kinh Dhanañjānī

332

Pucchā – brāhmaṇasaṃyutte āvuso paṭhamaṃ saṃgītaṃ dhanañjānīsuttaṃ bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable Sir, where, concerning whom, in what context, and in what manner was the Dhanañjānī Sutta, which was the first to be recited in the Brāhmaṇa Saṃyutta, spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa chư Hiền, trong Tương Ưng Bà-la-môn, Kinh Dhanañjānī được kết tập lần thứ nhất, được Đức Thế Tôn nói ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào và như thế nào?

333

Vissajjanā – rājagahe bhante bhāradvājagottaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In Rājagaha, Venerable Sir, it was spoken concerning a brahmin of the Bhāradvāja clan.

Đáp – Thưa Tôn giả, tại Rājagaha, liên quan đến Bà-la-môn thuộc dòng Bhāradvāja, được nói.

Bhāradvājagotto bhante brāhmaṇo bhagavantaṃ upasaṅkamitvā gāthāya ajjhabhāsi.

Venerable Sir, the brahmin of the Bhāradvāja clan approached the Blessed One and addressed him in verse.

Thưa Tôn giả, Bà-la-môn thuộc dòng Bhāradvāja đã đến gặp Đức Thế Tôn và hỏi bằng kệ ngôn.

334

‘‘Kiṃ su chetvā sukhaṃ seti,

"What, having cut off, does one sleep happily?

“Cắt bỏ điều gì, người ta ngủ an vui?

335

Kiṃ su chetvā na socati;

What, having cut off, does one not sorrow?

Cắt bỏ điều gì, người ta không sầu muộn?

336

Kissassu ekadhammassa,

Of what one phenomenon

Cái chết của một pháp duy nhất nào,

337

Vadhaṃ rocesi gotamā’’ti–

do you approve the destruction, Gotama?"

Gotama tán thành?”

338

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that matter, Venerable Sir—

Bạch Thế Tôn, trong trường hợp đó—

339

‘‘Kodhaṃ chetvā sukhaṃ seti;

"Having cut off anger, one sleeps happily;

“Cắt bỏ sân hận, người ta ngủ an vui;

340

Kodhaṃ chetvā na socati;

having cut off anger, one does not sorrow.

Cắt bỏ sân hận, người ta không sầu muộn;

341

Kodhassa visamūlassa,

Of anger, which has a poisonous root,

Sân hận có gốc rễ độc hại,

342

Madhuraggassa brāhmaṇa;

and a sweet tip, brahmin;

Nhưng ngọn ngọt ngào, này Bà-la-môn;

343

Vadhaṃ ariyā pasaṃsanti,

the Noble Ones praise the destruction.

Chư Thánh tán thán sự diệt trừ^*,

344

Tañhi chetvā na socatī’’ti;

For having cut that off, one does not sorrow."

Thật vậy, cắt bỏ nó, người ta không sầu muộn.”

345

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable Sir, was it spoken by the Blessed One.

Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

346

Kiṃ su chetvā sukhaṃseti, kiṃ su chetvā na socati;

What, having cut off, does one sleep happily? What, having cut off, does one not sorrow?

Cắt bỏ điều gì, người ta ngủ an vui? Cắt bỏ điều gì, người ta không sầu muộn?

347

Kissassu ekadhammassa, vadhaṃ rocesi gotama–

Of what one phenomenon do you approve the destruction, Gotama?

Cái chết của một pháp duy nhất nào, Gotama tán thành?

348

Pucchā – imañca panāvuso dhammadesanaṃ sutvā bhāradvājagotto brāhmaṇo imasmiṃ dhammavinaye pasanno kīdisaṃ pasannākāramakāsi, kīvattakañca atthaṃ sampādesi.

Question – And Venerable Sir, having heard this discourse on Dhamma, what kind of expression of confidence did the brahmin of Bhāradvāja clan make, being confident in this Dhamma and Discipline? And to what extent did he achieve the goal?

Câu hỏi – Này chư Hiền, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Bharadvajagotta đã thể hiện sự tín tâm như thế nào vào Pháp và Luật này, và đã đạt được lợi ích bao nhiêu?

349

Vissajjanā – imañca pana bhante dhammadesanaṃ sutvā bhāradvājagotto brāhmaṇo ‘‘abhikkantaṃ bho gotama, abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantī’’ti evamādinā bhante imasmiṃ dhammavinaye pasanno pasannākāramakāsi.

Answer – And Venerable Sir, having heard this discourse on Dhamma, the brahmin of Bhāradvāja clan, being confident in this Dhamma and Discipline, made an expression of confidence saying: "Excellent, Venerable Gotama! Excellent, Venerable Gotama! Just as, Venerable Gotama, one might set upright what was overturned, or reveal what was hidden, or point out the way to one who was lost, or carry an oil lamp into the darkness so that those with eyes might see forms."

Trả lời – Bạch Thế Tôn, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Bharadvajagotta đã thể hiện sự tín tâm vào Pháp và Luật này bằng cách nói: “Thật tuyệt diệu thay, Tôn giả Gotama! Thật tuyệt diệu thay, Tôn giả Gotama! Giống như người ta dựng đứng cái bị lật úp, phơi bày cái bị che giấu, chỉ đường cho người lạc lối, hay cầm đèn trong bóng tối để những người có mắt có thể thấy các sắc tướng,” v.v., bạch Thế Tôn, ông đã thể hiện sự tín tâm như vậy vào Pháp và Luật này.

Imañca pana bhante dhammadesanaṃ sutvā bhāradvājagotto brāhmaṇo bhagavato santike pabbajjaṃ upasampadaṃ yācitvā acirūpasampanno yāva arahattaṃ sampādesi.

And Venerable Sir, having heard this discourse on Dhamma, the brahmin of Bhāradvāja clan requested admission to the monastic order and full ordination from the Blessed One, and having been ordained not long before, he attained arahantship.

Bạch Thế Tôn, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Bharadvajagotta đã xin Thế Tôn xuất gia và thọ giới Tỳ-kheo, và không lâu sau khi thọ giới, ông đã đạt đến A-la-hán quả.

350

Akkosasutta

The Akkosa Sutta

Kinh Akkosa

351

Pucchā – akkosakabhāradvājasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable Sir, where, concerning whom, in what matter, and how was the Akkosakabhāradvāja Sutta spoken by the Blessed One, the Knower... the Perfectly Self-Enlightened One?

Câu hỏi – Này chư Hiền, Kinh Akkosa Bharadvaja đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào và như thế nào?

352

Vissajjanā – rājagahe bhante akkosakabhāradvājaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In Rājagaha, Venerable Sir, it was spoken concerning the brahmin Akkosakabhāradvāja.

Trả lời – Bạch Thế Tôn,^* được thuyết giảng tại Rajagaha, liên quan đến Bà-la-môn Akkosa Bharadvaja.

Akkosakabhāradvājo bhante brāhmaṇo bhagavantaṃ upasaṅkamitvā asabbhāhi pharusāhi vācāhi bhagavantaṃ akkosati paribhāsati.

Akkosakabhāradvāja the brahmin, Venerable Sir, approached the Blessed One and abused and reviled the Blessed One with rude and harsh words.

Bạch Thế Tôn, Bà-la-môn Akkosa Bharadvaja đã đến gặp Thế Tôn và dùng những lời lẽ thô tục, không đúng đắn để lăng mạ, phỉ báng Thế Tôn.

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘taṃ kiṃ maññasi brāhmaṇa, api nukho te āgacchanti mittāmaccā ñātisālohitā atitiyo’’ti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

In that matter, Venerable Sir, it was spoken by the Blessed One saying: "What do you think, brahmin? Do your friends, acquaintances, relatives, kinsmen, and guests come to you?" and so on.

Bạch Thế Tôn, trong trường hợp đó, Thế Tôn đã thuyết giảng bằng cách nói: “Này Bà-la-môn, ông nghĩ sao, bạn bè, quyến thuộc, bà con, khách của ông có đến thăm ông không?” v.v.

353

Akkodhassa kuto kodho,

For one who is without anger,

Từ đâu sân hận đến,

354

Dantassa samajīvino;

tamed, living righteously;

Với người không sân hận,

355

Sammadaññā vimuttassa,

rightly liberated through full knowledge,

Với người tự điều phục,

356

Upasantassa tādino.

calm and steadfast—from where can anger arise?

Với bậc tịch tịnh, như vậy?

357

Tasseva tena pāpiyo,

It is worse for him,

Kẻ nào nổi giận trả đũa,

358

Yo kuddhaṃ paṭikujjhati;

who returns anger to one who is angry;

Kẻ ấy còn tệ hơn;

359

Kuddhaṃ appaṭikujjhanto,

but one who does not return anger to an angry person,

Không nổi giận trả đũa kẻ nổi giận,

360

Saṅgāmaṃ jeti dujjayaṃ.

wins a battle hard to win.

Người ấy chiến thắng trận chiến khó thắng.

361

Ubhinnamatthaṃ carati,

He acts for the welfare of both,

Người ấy hành động vì lợi ích của cả hai,

362

Attano ca parassa ca;

his own and the other's;

Của chính mình và của người khác;

363

Paraṃ saṅkupitaṃ ñatvā,

who, knowing the other to be angry,

Biết người khác đang nổi giận,

364

Yo sato upasammati.

calms himself mindfully.

Người ấy có chánh niệm và tự làm lắng dịu.

365

Ubhinnaṃ tikicchantānaṃ,

People consider them foolish,

Kẻ ngu si không hiểu biết Pháp,

366

Attano ca parassa ca;

who are treating both—

Cho rằng những người chữa lành cho cả hai,

367

Janā maññanti bāloti,

their own and the other's—

Cho chính mình và cho người khác,

368

Ye dhammassa akovidā.

if they are not skilled in the Dhamma.

Là kẻ khờ dại.

369

Pucchā – imañca panāvuso dhammadesanaṃ sutvā akkosakabhāradvājo brāhmaṇo imasmiṃ dhammavinaye pasanno kīdisaṃ pasannākāramakāsi.

Question – And Venerable Sir, having heard this discourse on Dhamma, what kind of expression of confidence did Akkosakabhāradvāja the brahmin make, being confident in this Dhamma and Discipline?

Câu hỏi – Này chư Hiền, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Akkosa Bharadvaja đã thể hiện sự tín tâm như thế nào vào Pháp và Luật này?

Kīvattakañca atthaṃ sampādesi.

And to what extent did he achieve the goal?

Và đã đạt được lợi ích bao nhiêu?

370

Vissajjanā – imañca pana bhante dhammadesanaṃ sutvā akkosakabhāradvājo brāhmaṇo ‘‘abhikkantaṃ bho gotama, abhikkantaṃ bho gotamā’’ti evamādinā imasmiṃ dhammavinaye pasanno pasannākāramakāsi.

Answer – And Venerable Sir, having heard this discourse on Dhamma, Akkosakabhāradvāja the brahmin, being confident in this Dhamma and Discipline, made an expression of confidence saying: "Excellent, Venerable Gotama! Excellent, Venerable Gotama!" and so on.

Trả lời – Bạch Thế Tôn, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Akkosa Bharadvaja đã thể hiện sự tín tâm vào Pháp và Luật này bằng cách nói: “Thật tuyệt diệu thay, Tôn giả Gotama! Thật tuyệt diệu thay, Tôn giả Gotama!” v.v.

Yāva arahattā ca pana mahantaṃ atthaṃ sampādesi.

And he achieved a great goal, even arahantship.

Và ông đã đạt được lợi ích lớn lao cho đến A-la-hán quả.

371

Bahudhītarasutta

The Bahudhītara Sutta

Kinh Bahudhītara

372

Pucchā – tenāvuso bhagavatā jānatā…pe… sammāsambuddhena brāhmaṇasaṃyutte bahudhītarasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable Sir, where, concerning whom, in what matter, and how was the Bahudhītara Sutta in the Saṃyutta of brahmins spoken by the Blessed One, the Knower... the Perfectly Self-Enlightened One?

Câu hỏi – Này chư Hiền, Kinh Bahudhītara trong Tương Ưng Bà-la-môn đã được Thế Tôn, bậc Toàn Giác, người biết… (v.v.)… thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào và như thế nào?

373

Vissajjanā – kosalesu bhante aññatarasmiṃ vanasaṇḍe aññataraṃ bhāradvājagottaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In Kosala, Venerable Sir, it was spoken in a certain forest thicket concerning a certain brahmin of the Bhāradvāja clan.

Trả lời – Bạch Thế Tôn,^* được thuyết giảng ở một khu rừng tại xứ Kosala, liên quan đến một Bà-la-môn thuộc dòng Bharadvaja.

Aññataro bhante bhāradvājagotto brāhmaṇo goṇe naṭṭhe pariyesanto bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi.

A certain brahmin of the Bhāradvāja clan, Venerable Sir, searching for his lost oxen, uttered these verses in the presence of the Blessed One:

Bạch Thế Tôn, một Bà-la-môn thuộc dòng Bharadvaja, đang tìm kiếm những con bò bị mất, đã đọc những bài kệ sau trước Thế Tôn:

374

‘‘Na hi nūnimassa samaṇassa, balībaddā catuddasa;

"Surely this recluse does not have fourteen bulls,

“Chắc chắn vị Sa-môn này không có mười bốn con bò đực,

375

Ajjasaṭṭhiṃ na dissanti, tenāyaṃ samaṇo sukhī;

they are not seen today, therefore this recluse is happy.

Không thấy sáu mươi con bò cái, nên vị Sa-môn này an vui;

376

Na hi nūnimassa samaṇassa, tilākhettasmi pāpakā;

Surely this recluse does not have weeds in his sesame field,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có những kẻ xấu trong ruộng mè,

377

Ekapaṇṇā dupaṇṇā ca, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

single-leaved or double-leaved, therefore this recluse is happy."

Một lá hay hai lá, nên vị Sa-môn này an vui.

378

(Peyyāla)

(And so on)

(V.v.)

379

Na hi nūnimassa samaṇassa, paccūsamhi iṇāyikā;

"Surely this recluse does not have debtors at dawn,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có những chủ nợ vào lúc rạng đông,

380

Detha dethāti codenti, tenāyaṃ samaṇo sukhī’’ti.

demanding 'Give! Give!', therefore this recluse is happy."

Đòi ‘Hãy trả! Hãy trả!’, nên vị Sa-môn này an vui.”

381

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that matter, Venerable Sir—

Bạch Thế Tôn, trong trường hợp đó—

382

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, balībaddā catuddasa;

"I do not have, brahmin, fourteen bulls;

“Này Bà-la-môn, ta không có mười bốn con bò đực;

383

Ajjasaṭṭhiṃ na dissanti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī;

they are not seen today, therefore I, brahmin, am happy.

Không thấy sáu mươi con bò cái, nên này Bà-la-môn, ta an vui;

384

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, tilākhettasmi pāpakā;

I do not have, brahmin, weeds in my sesame field,

Này Bà-la-môn, ta không có những kẻ xấu trong ruộng mè;

385

Ekapaṇṇā dupaṇṇā ca, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

single-leaved or double-leaved, therefore I, brahmin, am happy."

Một lá hay hai lá, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

386

(Peyyāla)

(And so on)

(V.v.)

387

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, paccūsamhi iṇāyikā;

"I do not have, brahmin, debtors at dawn,

Này Bà-la-môn, ta không có những chủ nợ vào lúc rạng đông;

388

Detha dethāti codenti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhīti.

demanding 'Give! Give!', therefore I, brahmin, am happy."

Đòi ‘Hãy trả! Hãy trả!’, nên này Bà-la-môn, ta an vui.”

389

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable Sir, was it spoken by the Blessed One.

Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

390

(1)

391

Na hi nūnimassa samaṇassa, balībaddā catuddasa;

Surely this recluse does not have fourteen bulls;

Chắc chắn vị Sa-môn này không có mười bốn con bò đực,

392

Ajjasaṭṭhiṃ na dissanti, tenāhaṃ samaṇo sukhī.

they are not seen today, therefore this recluse is happy.

Không thấy sáu mươi con bò cái, nên vị Sa-môn này an vui.

393

(2)

394

Na hi nūnimassa samaṇassa, tilākhettasmi pāpakā;

Surely this recluse does not have weeds in his sesame field,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có những kẻ xấu trong ruộng mè,

395

Ekapaṇṇā dupaṇṇā ca, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

single-leaved or double-leaved, therefore this recluse is happy.

Một lá hay hai lá, nên vị Sa-môn này an vui.

396

(3)

397

Na hi nūnimassa samaṇassa, tucchakoṭṭhasmi mūsikā;

Surely this recluse does not have mice in an empty granary,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có chuột trong kho trống,

398

Ussoḷhikāya naccanti, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

dancing with glee, therefore this recluse is happy.

Nhảy múa rộn ràng, nên vị Sa-môn này an vui.

399

(4)

400

Na hi nūnimassa samaṇassa, santhāro sattamāsiko;

Surely this recluse does not have a seven-month-old mat,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có tấm thảm bảy tháng,

401

Uppāṭakehi sañchanno, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

infested with bugs, therefore this recluse is happy.

Bị bọ chét phủ đầy, nên vị Sa-môn này an vui.

402

(5)

403

Na hi nūnimassa samaṇassa, vidhavā satta dhītaro;

Surely this recluse does not have seven widowed daughters,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có bảy cô con gái góa bụa,

404

Ekaputtā duputtā ca, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

with one child or two children, therefore this recluse is happy.

Một con hay hai con, nên vị Sa-môn này an vui.

405

(6)

406

Na hi nūnimassa samaṇassa, piṅgalā tilakāhatā;

Surely this recluse does not have a tawny cow, struck with a sesame disease,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có con bò cái vàng bị ruồi cắn,

407

Sottaṃ pādena bodheti, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

waking the calf with its foot, therefore this recluse is happy.

Đang dùng chân gãi tai, nên vị Sa-môn này an vui.

408

(7)

409

Na hi nūnimassa samaṇassa, paccūsami iṇāyikā;

Surely this recluse does not have debtors at dawn,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có những chủ nợ vào lúc rạng đông,

410

Detha dethāti codenti, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

demanding 'Give! Give!', therefore this recluse is happy.

Đòi ‘Hãy trả! Hãy trả!’, nên vị Sa-môn này an vui.

411

(1)

412

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, balībaddā catuddasa;

I do not have, brahmin, fourteen bulls;

Này Bà-la-môn, ta không có mười bốn con bò đực;

413

Ajjasaṭṭhiṃ na dissanti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

they are not seen today, therefore I, brahmin, am happy.

Không thấy sáu mươi con bò cái, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

414

(2)

415

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, tilākhettasmi pāpakā;

I do not have, brahmin, weeds in my sesame field,

Này Bà-la-môn, ta không có những kẻ xấu trong ruộng mè;

416

Ekapaṇṇā dupaṇṇā ca, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

single-leaved or double-leaved, therefore I, brahmin, am happy.

Một lá hay hai lá, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

417

(3)

418

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, tucchakoṭṭhasmi mūsikā;

I do not have, brahmin, mice in an empty granary,

Này Bà-la-môn, ta không có chuột trong kho trống;

419

Ussoḷhīkāya naccanti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

dancing with glee, therefore I, brahmin, am happy.

Nhảy múa rộn ràng, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

420

(4)

421

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, santhāro sattamāsiko;

I do not have, brahmin, a seven-month-old mat,

Này Bà-la-môn, ta không có tấm thảm bảy tháng;

422

Uppāṭakehi sañchanno, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

infested with bugs, therefore I, brahmin, am happy.

Bị bọ chét phủ đầy, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

423

(5)

424

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, vidhavā satta dhītaro;

I do not have, brahmin, seven widowed daughters,

Này Bà-la-môn, ta không có bảy cô con gái góa bụa;

425

Ekaputtā duputtā ca, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

with one child or two children, therefore I, brahmin, am happy.

Một con hay hai con, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

426

(6)

427

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, piṅgalā tilakāhatā;

I do not have, brahmin, a tawny cow, struck with a sesame disease,

Này Bà-la-môn, ta không có con bò cái vàng bị ruồi cắn;

428

Sottaṃ pādena bodheti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

waking the calf with its foot, therefore I, brahmin, am happy.

Đang dùng chân gãi tai, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

429

(7)

430

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, paccūsamhi iṇāyikā;

I do not have, brahmin, debtors at dawn,

Này Bà-la-môn, ta không có những chủ nợ vào lúc rạng đông;

431

Detha dethāti codenti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

demanding 'Give! Give!', therefore I, brahmin, am happy.

Đòi ‘Hãy trả! Hãy trả!’, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

432

Pucchā – imañca panāvuso dhammadesanaṃ sutvā so bhāradvājagotto brāhmaṇo imasmiṃ dhammavinaye pasanno kīdisaṃ pasannākāramakāsi.

Question – And Venerable Sir, having heard this discourse on Dhamma, what kind of expression of confidence did that brahmin of Bhāradvāja clan make, being confident in this Dhamma and Discipline?

Câu hỏi – Này chư Hiền, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Bharadvajagotta đó đã thể hiện sự tín tâm như thế nào vào Pháp và Luật này?

Kīva mahantañca imasmiṃ dhammavinaye atthaṃ sampādesi.

And how great a goal did he achieve in this Dhamma and Discipline?

Và đã đạt được lợi ích lớn lao bao nhiêu trong Pháp và Luật này?

433

Vissajjanā – imañca pana bhante dhammadesanaṃ sutvā so bhāradvājagotto brāhmaṇo ‘‘abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bhogotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dukkhantī’’ti evamādinā imasmi dhammavinaye pasanno pasannākāramakāsi.

Explanation – Having heard this discourse, Venerable sir, that brahmin of the Bhāradvāja clan, being pleased with this Dhamma and Vinaya, expressed his pleasure with words such as, "Excellent, Venerable Gotama! Excellent, Venerable Gotama! Just as, Venerable Gotama, one might set upright what was overturned, reveal what was hidden, point out the way to one who was lost, or hold up a lamp in the darkness so that those with eyes might see forms."

Lời giải đáp – Bạch ngài, sau khi nghe bài pháp này, vị Bà-la-môn thuộc dòng họ Bhāradvāja đã tỏ lòng tín thành trong Pháp và Luật này bằng những lời như sau: “Thật vi diệu, thưa Tôn giả Gotama! Thật vi diệu, thưa Tôn giả Gotama! Ví như, thưa Tôn giả Gotama, người ta lật ngửa vật bị úp, mở ra vật bị che đậy, chỉ đường cho người bị lạc, hay đem đèn dầu vào trong bóng tối để những ai có mắt có thể thấy các sắc”.

Bhagavato ca santike ‘‘labheyyāhaṃ bhoto gotamassa santike pabbajaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti evamādinā pabbajjaṃ upasampadaṃ yācitvā acirūpasampanno yāva arahattā mahantaṃ visesaṃ sampādesi.

And having requested ordination (pabbajjā) and full admission (upasampadā) from the Blessed One with words such as, "May I receive ordination and full admission from Venerable Gotama," he, having been fully admitted not long before, attained a great distinction, even up to Arahantship.

Và tại nơi Đức Thế Tôn, sau khi xin xuất gia và cụ túc giới bằng những lời như: “Mong rằng con được xuất gia nơi Tôn giả Gotama, mong rằng con được thọ cụ túc giới”, không lâu sau khi thọ cụ túc giới, vị ấy đã chứng đắc sự thù thắng to lớn cho đến quả A-la-hán.

434

Kasibhāradvājasutta

Kasibhāradvāja Sutta

Kinh Kasibhāradvāja

435

Pucchā – tatthāvuso ekādasamaṃ mahākassapādīhi porāṇadhammasaṃgāhakatherehi saṃgītaṃ kasibhāradvājasuttaṃ bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Kasibhāradvāja Sutta, the eleventh (sutta) collected by the elder compilers of the ancient Dhamma, such as Mahākassapa, spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, kinh Kasibhāradvāja thứ mười một, được các vị trưởng lão kết tập Pháp thời xưa như ngài Mahākassapa kết tập, đã được Đức Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì và như thế nào?

436

Vissajjanā – magadhesu bhante dakkhiṇāgirismiṃ ekanāḷāyaṃ brāhmaṇagāme kasibhāradvājaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Explanation – Venerable sir, it was spoken by the Blessed One in Magadha, at Ekanaḷā, a brahmin village in Dakkhināgiri, concerning the brahmin Kasibhāradvāja.

Lời giải đáp – Bạch ngài, kinh được thuyết tại làng Bà-la-môn Ekanālā ở Dakkhiṇāgiri trong xứ Magadha, liên quan đến Bà-la-môn Kasibhāradvāja.

Kasibhāradvājo bhante brāhmaṇo bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi.

Venerable sir, the brahmin Kasibhāradvāja addressed the Blessed One with a verse:

Bạch ngài, Bà-la-môn Kasibhāradvāja đã thưa với Đức Thế Tôn bằng một bài kệ.

437

‘‘Kassako paṭijānāsi, na ca passāmi te kasiṃ.

"You declare yourself a farmer, but I see no farming of yours.

“Ngài tự nhận là người cày ruộng, nhưng tôi chẳng thấy việc cày của ngài.

Kassako pucchito brūhi, kathaṃ jānemu taṃ kasi’’nti.

You are called a farmer, tell us, how are we to know your farming?"

Là người cày, khi được hỏi, xin hãy nói rõ, làm sao chúng tôi biết được việc cày ấy của ngài?”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that context, Venerable sir—

Bạch ngài, trong sự việc ấy–

438

‘‘Saddhā bījaṃ tapo vuṭṭhi, paññā me yuganaṅgalaṃ;

"Faith is the seed, austerity is the rain, wisdom is my yoke and plough;

“Niềm tin là hạt giống, khổ hạnh là mưa, trí tuệ đối với ta là ách và cày;

439

Hirī īsā mano yottaṃ, sati me phālapācanaṃ.

Conscience is the pole, mind is the harness, mindfulness is my ploughshare and goad.

Tàm là cán cày, tâm là dây ách, niệm đối với ta là lưỡi cày và roi thúc.

440

Kāyagutto vacīgutto, āhāre udare yato;

Protected in body, protected in speech, restrained in food and the belly;

Thân được phòng hộ, lời được phòng hộ, tiết độ trong ăn uống, bụng dạ;

441

Saccaṃ karomi niddānaṃ, soraccaṃ me pamocanaṃ.

I make truth my weeding, gentleness my release.

Ta lấy sự chân thật làm sự nhổ cỏ, sự nhu hòa là sự giải thoát của ta.

442

Vīriyaṃ me dhuradhorayhaṃ, yogakkhemādhivāhanaṃ;

Vigour is my draught-animal, bearing towards security from bondage;

Tinh tấn đối với ta là con bò mang ách, chuyên chở đến an ổn khỏi các khổ ách;

443

Gacchati anivattantaṃ, yattha gantvā na socati.

It goes on, never turning back, to where, having gone, one does not sorrow.

Nó đi không quay lại, đến nơi nào không còn sầu muộn.

444

Evamesā kasī kaṭṭhā, sā hoti amatapphalā;

Thus is this farming cultivated, which yields the fruit of Immortality (amata);

Việc cày như vậy đã được cày, nó cho quả bất tử;

445

Etaṃ kasiṃ kasitvāna, sabbadukkhā pamuccatī’’ti.

Having cultivated this farming, one is released from all suffering."

Cày xong vụ cày này, người ta thoát khỏi mọi khổ đau.”

446

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable sir, was it spoken by the Blessed One.

Bạch ngài, Đức Thế Tôn đã thuyết như vậy.

447

Kassako paṭijānāsi, na ca passāmi te kasiṃ;

You declare yourself a farmer, but I see no farming of yours;

Ngài tự nhận là người cày ruộng, nhưng tôi chẳng thấy việc cày của ngài;

448

Kassako pucchito brūhi, kathaṃ jānemu taṃ kasiṃ.

You are called a farmer, tell us, how are we to know your farming?

Là người cày, khi được hỏi, xin hãy nói rõ, làm sao chúng tôi biết được việc cày ấy của ngài.

449

Saddhā bījaṃ tapo vuṭṭhi, paññā me yuganaṅgalaṃ;

Faith is the seed, austerity is the rain, wisdom is my yoke and plough;

Niềm tin là hạt giống, khổ hạnh là mưa, trí tuệ đối với ta là ách và cày;

450

Hirī īsā mano yottaṃ, sati me phālapācanaṃ.

Conscience is the pole, mind is the harness, mindfulness is my ploughshare and goad.

Tàm là cán cày, tâm là dây ách, niệm đối với ta là lưỡi cày và roi thúc.

451

Pucchā – imañca panāvuso dhammadesanaṃ sutvā so kasibhāradvājo brāhmaṇo imasmiṃ dhammavinaye pasanno kīdisaṃ pasannākāramakāsi.

Question – Venerable sir, having heard this discourse, what kind of expression of pleasure did that brahmin Kasibhāradvāja make, being pleased with this Dhamma and Vinaya?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Kasibhāradvāja ấy đã tỏ lòng tín thành trong Pháp và Luật này như thế nào?

452

Vissajjanā – imañca pana bhante dhammadesanaṃ sutvā kasibhāradvājo brāhmaṇo ‘‘abhikkantaṃ bho gotama, abhikkantaṃ bho gotamā’’tievamādinā imasmiṃ dhammavinaye pasanno pasannākāramakāsi.

Explanation – Having heard this discourse, Venerable sir, the brahmin Kasibhāradvāja, being pleased with this Dhamma and Vinaya, expressed his pleasure with words such as, "Excellent, Venerable Gotama! Excellent, Venerable Gotama!"

Lời giải đáp – Bạch ngài, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Kasibhāradvāja đã tỏ lòng tín thành trong Pháp và Luật này bằng những lời như: “Thật vi diệu, thưa Tôn giả Gotama! Thật vi diệu, thưa Tôn giả Gotama!”.

453

Seyyathāpi bho gotama ukkujjitaṃ vā nikkujjeyya.

Just as, Venerable Gotama, one might set upright what was overturned.

Ví như, thưa Tôn giả Gotama, người ta lật ngửa vật bị úp.

454

Udayasutta

Udaya Sutta

Kinh Udaya

455

Pucchā – udayasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Udaya Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, kinh Udaya đã được Đức Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì và như thế nào?

456

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante udayaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Explanation – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning the brahmin Udaya.

Lời giải đáp – Bạch ngài, kinh được thuyết tại Sāvatthī, liên quan đến Bà-la-môn Udaya.

Udayo bhante brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca ‘‘pakaṭṭhakoyaṃ samaṇo gotamo punappunaṃ āgacchatī’’ti.

Venerable sir, the brahmin Udaya said this to the Blessed One, "This recluse Gotama comes again and again, persevering."

Bạch ngài, Bà-la-môn Udaya đã nói với Đức Thế Tôn rằng: “Sa-môn Gotama này cứ đến đi đến lại hoài”.

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that context, Venerable sir—

Bạch ngài, trong sự việc ấy–

457

Punappunañceva vapanti bījaṃ, punappunaṃ vassati devarājā;

Again and again they sow the seed; again and again the king of gods rains;

Họ gieo hạt giống luôn luôn, trời mưa xuống luôn luôn;

458

Punappunaṃ khettaṃ kasanti kassakā, punappunaṃ dhaññamupeti raṭṭhaṃ.

Again and again farmers plough the field; again and again grain comes to the country.

Người nông phu cày ruộng luôn luôn, lúa gạo đến cho xứ sở luôn luôn.

459

Evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable sir, was it spoken by the Blessed One.

Bạch ngài, Đức Thế Tôn đã thuyết bằng những lời như vậy.

460

Punappunaṃ ceva vapanti bījaṃ, punappunaṃ vassati deva rājā;

Again and again they sow the seed; again and again the king of gods rains;

Họ gieo hạt giống luôn luôn, trời mưa xuống luôn luôn;

461

Punappunaṃ khettaṃ kasanti kassakā, punappunaṃ dhaññamupeti raṭṭhaṃ.

Again and again farmers plough the field; again and again grain comes to the country.

Người nông phu cày ruộng luôn luôn, lúa gạo đến cho xứ sở luôn luôn.

462

Punappunaṃ yācakā yācayanti, punappunaṃ dānapatī dadanti;

Again and again beggars beg; again and again donors give;

Người ăn xin xin luôn luôn, thí chủ cho luôn luôn;

463

Punappunaṃ dānapatī daditvā, punappunaṃ saggamupeti ṭhānaṃ.

Again and again donors, having given, again and again go to a heavenly realm.

Thí chủ sau khi cho luôn luôn, sẽ đến cảnh giới trời luôn luôn.

464

Punappunaṃ khīranikā duhanti, punappunaṃ vaccho upeti mātaraṃ;

Again and again milkers milk; again and again the calf approaches its mother;

Người vắt sữa vắt luôn luôn, con bê tìm đến mẹ luôn luôn;

465

Punappunaṃ kilamati phandati ca, punappunaṃ gabbhamupeti mando.

Again and again the foolish one toils and struggles, again and again enters the womb.

Kẻ ngu mệt mỏi và vùng vẫy luôn luôn, rồi lại vào thai luôn luôn.

466

Punappunaṃ jāyati mīyati ca, punappunaṃ sivathikaṃ haranti;

Again and again he is born and dies; again and again he is carried to the charnel ground;

Người ta sinh ra và chết đi luôn luôn, người ta mang đến nghĩa địa luôn luôn;

467

Maggañca laddhā apunabbhavāya, na punappunaṃ jāyati bhūripañño-hu–

But having found the path to non-rebirth, the greatly wise one is not born again and again.

Khi đã tìm thấy con đường không còn tái sinh, người có trí tuệ rộng lớn không còn sinh ra luôn luôn nữa.

468

Mātuposakasutta

Mātuposaka Sutta

Kinh Mātuposaka

469

Pucchā – mātuposakasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Mātuposaka Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, kinh Mātuposaka đã được Đức Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì và như thế nào?

470

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante mātuposakaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Explanation – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning the brahmin Mātuposaka.

Lời giải đáp – Bạch ngài, kinh được thuyết tại Sāvatthī, liên quan đến Bà-la-môn Mātuposaka (người nuôi mẹ).

Mātuposako bhante brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca ‘‘ahañhi bho gotama dhammena bhikkhaṃ pariyesāmi, dhammena bhikkhaṃ pariyesitvā mātāpitaro posemi, kaccāhaṃ bho gotama evaṃkārī kiccakārī homī’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘taggha tvaṃ brāhmaṇa evaṃkārī kiccakārī hosi, yo kho brāhmaṇa dhammena bhikkhaṃ pariyesati, dhammena bhikkhaṃ pariyesitvā mātāpitaro poseti, bahuṃ so puññaṃ pasavatī’’ti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitā.

Venerable sir, the brahmin Mātuposaka said this to the Blessed One: "Indeed, Venerable Gotama, I seek alms righteously; having sought alms righteously, I support my mother and father. Am I, Venerable Gotama, doing what should be done, performing my duty?" In that context, Venerable sir, the Blessed One spoke thus: "Indeed, brahmin, you are doing what should be done, performing your duty. For, brahmin, whoever seeks alms righteously, and having sought alms righteously, supports his mother and father, accumulates much merit."

Bạch ngài, Bà-la-môn Mātuposaka đã thưa với Đức Thế Tôn rằng: “Thưa Tôn giả Gotama, tôi tìm kiếm vật thực một cách đúng pháp, và sau khi tìm kiếm vật thực một cách đúng pháp, tôi nuôi dưỡng cha mẹ. Thưa Tôn giả Gotama, khi làm như vậy, liệu tôi có làm điều phải làm không?”. Bạch ngài, trong sự việc ấy, Đức Thế Tôn đã thuyết rằng: “Chắc chắn rồi, này Bà-la-môn, khi làm như vậy, ông đã làm điều phải làm. Này Bà-la-môn, người nào tìm kiếm vật thực một cách đúng pháp, và sau khi tìm kiếm vật thực một cách đúng pháp, người ấy nuôi dưỡng cha mẹ, thì người ấy tạo ra nhiều phước báu”.

471

Yo mātaraṃ vā pitaraṃ vā, macco dhammena posati;

The mortal who supports mother or father righteously;

Người thế gian nào nuôi dưỡng mẹ hoặc cha một cách đúng pháp;

472

Tāya naṃ pāricariyāya, mātāpitūsu paṇḍitā;

Because of that care for them, the wise ones;

Nhờ sự phụng dưỡng cha mẹ ấy, các bậc hiền trí;

473

Idheva naṃ pasaṃsanti, pecca sagge pamodati–

Praise him here, and after death he rejoices in heaven.

Tán thán người ấy ngay tại đời này, sau khi chết, người ấy hoan hỷ ở cõi trời.

474

Khomadussasutta

Khomadussa Sutta

Kinh Khomadussa

475

Pucchā – tenāvuso bhagavatā…pe… sammāsambuddhena brāhmaṇasaṃyutte khomadussasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Khomadussa Sutta spoken by the Blessed One, the Perfectly Enlightened One… in the Brāhmaṇa Saṃyutta?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, Đức Thế Tôn… Chánh Đẳng Giác ấy đã thuyết kinh Khomadussa trong Tương Ưng Bà-la-môn ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì và như thế nào?

476

Vissajjanā – sakkesu bhante khomadusse nāma sakyānaṃ nigame khomadussake brāhmaṇagahapatike ārabbha bhāsita, khomadussakā bhante brāhmaṇagahapatikā bhagavantaṃ etadavocuṃ ‘‘ke ca muṇḍakā samaṇakā, ke ca sabhādhammaṃ jānissantī’’ti.

Explanation – Venerable sir, it was spoken among the Sakyans, in the Sakyan village named Khomadussa, concerning the brahmin householders of Khomadussa. Venerable sir, the brahmin householders of Khomadussa said this to the Blessed One: "Who are these shaven-headed ascetics, and who will understand the Dhamma of the assembly?"

Lời giải đáp – Bạch ngài, kinh được thuyết tại một thị trấn của dòng họ Sakya tên là Khomadussa trong xứ Sakka, liên quan đến các vị Bà-la-môn và gia chủ ở Khomadussa. Bạch ngài, các vị Bà-la-môn và gia chủ ở Khomadussa đã thưa với Đức Thế Tôn rằng: “Bọn đầu trọc, bọn sa-môn kia thì làm sao mà biết được Pháp của hội chúng?”.

477

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that context, Venerable sir—

Bạch ngài, trong sự việc ấy–

478

‘‘Nesā sabhā yattha na santi santo,

That is no assembly where there are no good people (santo);

“Nơi nào không có người hiền thiện, đó không phải là hội chúng,

479

Santo na te ye na vadanti dhammaṃ;

They are not good people who do not speak the Dhamma;

Những ai không nói Pháp, họ không phải là người hiền thiện;

480

Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ,

Having abandoned lust, hatred, and delusion,

Sau khi từ bỏ tham, sân và si,

481

Dhammaṃ vadantā ca bhavanti santo’’ti.

Those who speak the Dhamma are indeed good people.

Những người nói Pháp chính là người hiền thiện.”

482

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable sir, was it spoken by the Blessed One.

Bạch ngài, Đức Thế Tôn đã thuyết như vậy.

483

Nesā sabhā yattha nasanti santo,

That is no assembly where there are no good people;

Nơi nào không có người hiền thiện, đó không phải là hội chúng,

484

Santo na te ye na vadanti dhammaṃ;

They are not good people who do not speak the Dhamma;

Những ai không nói Pháp, họ không phải là người hiền thiện;

485

Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ,

Having abandoned lust, hatred, and delusion,

Sau khi từ bỏ tham, sân và si,

486

Dhammaṃ vadantā ca bhavanti santo–

Those who speak the Dhamma are indeed good people.

Những người nói Pháp chính là người hiền thiện.

487

Table of Contents

Uppalavaṇṇāsutta

Uppalavaṇṇāsutta

Kinh Uppalavaṇṇā

Cālāsutta

Cālāsutta

Kinh Cālā

Selāsutta

Selāsutta

Kinh Selā

Vajirāsutta

Vajirā Sutta

Kinh Vajirā

Brahmasaṃyutta

Brahma Saṃyutta

Tương Ưng Phạm Thiên

Gāravasutta

Gārava Sutta

Kinh Gārava

Aññaratabrahmasutta

Aññatarabrahma Sutta

Kinh Một Vị Phạm Thiên

Aruṇavatīsutta

Aruṇavatī Sutta

Kinh Aruṇavatī

Brāhmaṇasaṃyutta

Brāhmaṇa Saṃyutta

Tương Ưng Bà-la-môn

Dhanañjānīsutta

Dhanañjānī Sutta

Kinh Dhanañjānī

Akkosasutta

The Akkosa Sutta

Kinh Akkosa

Bahudhītarasutta

The Bahudhītara Sutta

Kinh Bahudhītara

Kasibhāradvājasutta

Kasibhāradvāja Sutta

Kinh Kasibhāradvāja

Udayasutta

Udaya Sutta

Kinh Udaya

Mātuposakasutta

Mātuposaka Sutta

Kinh Mātuposaka

Khomadussasutta

Khomadussa Sutta

Kinh Khomadussa

Vaṅgīsasaṃyutta

Vaṅgīsa Saṃyutta

Tương Ưng Vaṅgīsa

Settings