Table of Contents

⮲

Jātakapāḷi-2

Edit
6
521. Tesakuṇajātakaṃ (1)
521. The Tesa Bird Jātaka (1)
521. Chuyện Tesakuṇa (1)
7
1.
1.
1.
8
‘‘Vessantaraṃ taṃ pucchāmi, sakuṇa bhaddamatthu te;
“Vessantara, I ask you, O bird, may there be well-being for you;
“Hỡi chim Vessantara, ta hỏi ngươi, cầu chúc ngươi an lành;
9
Rajjaṃ kāretukāmena, kiṃ su kiccaṃ kataṃ varaṃ’’.
By one desiring to rule a kingdom, what excellent deed should be done?”
Người muốn trị vì vương quốc, việc gì là việc tốt nhất nên làm?”
10
2.
2.
2.
11
‘‘Cirassaṃ vata maṃ tāto, kaṃso bārāṇasiggaho;
“After a long time, indeed, my father, Kaṃsa, ruler of Bārāṇasī,
“Cha ơi, đã lâu lắm rồi, Kansa của Bārāṇasī,
12
Pamatto appamattaṃ maṃ, pitā puttaṃ acodayi.
Though heedless, has admonished me, his heedful son.
Người cha lơ đễnh đã thúc giục người con không lơ đễnh là con.
13
3.
3.
3.
14
‘‘Paṭhameneva vitathaṃ, kodhaṃ hāsaṃ nivāraye;
“First, one should suppress falsehood, anger, and laughter;
Trước hết, hãy ngăn chặn sự giả dối, sự giận dữ và sự cười cợt;
15
Tato kiccāni kāreyya, taṃ vataṃ āhu khattiya.
Then one should perform deeds; that, O khattiya, is called a vow.
Sau đó hãy thực hiện các công việc, hỡi dòng dõi Sát-đế-lỵ, đó được gọi là giới hạnh.
16
4.
4.
4.
17
‘‘Yaṃ tvaṃ tāta tapokammaṃ* , pubbe katamasaṃsayaṃ;
“The ascetic practice which you, father, undoubtedly performed before;
Cha ơi, những việc khổ hạnh mà cha đã làm trước đây không nghi ngờ gì nữa;
18
Ratto duṭṭho ca yaṃ kayirā, na taṃ kayirā tato puna* .
What one would do when impassioned or hostile, one should not do again then.
Những gì người làm trong lúc tham ái hoặc sân hận, đừng làm lại điều đó nữa.
19
5.
5.
5.
20
‘‘Khattiyassa pamattassa, raṭṭhasmiṃ raṭṭhavaḍḍhana;
“For a heedless khattiya, O enhancer of the kingdom,
Hỡi bậc làm hưng thịnh vương quốc, đối với vị vua lơ đễnh trong vương quốc;
21
Sabbe bhogā vinassanti, rañño taṃ vuccate aghaṃ.
All possessions are destroyed; that is called the king’s misfortune.
Tất cả tài sản sẽ bị hủy hoại, điều đó được gọi là tai họa cho nhà vua.
22
6.
6.
6.
23
‘‘Sirī tāta alakkhī ca* , pucchitā etadabravuṃ;
“Sirī and Alakkhī, father, when asked, said this:
Cha ơi, Thần May Mắn và Thần Bất Hạnh, khi được hỏi, đã nói rằng:
24
Uṭṭhāna* vīriye pose, ramāhaṃ anusūyake.
‘I delight in a man of energy and effort, who is not envious.’
‘Ta vui thích ở người siêng năng, tinh tấn, không ganh tị.’
25
7.
7.
7.
26
‘‘Usūyake duhadaye, purise kammadussake;
“In an envious, malicious man, who spoils his deeds,
Hỡi Đại vương, Thần Bất Hạnh, kẻ phá hoại bánh xe (vương quyền),
27
Kālakaṇṇī mahārāja, ramati* cakkabhañjanī.
Kālakaṇṇī, the breaker of the wheel, O great king, delights.
Vui thích ở những người ganh tị, có tâm ác độc, và làm hỏng việc.
28
8.
8.
8.
29
‘‘So tvaṃ sabbesu suhadayo* , sabbesaṃ rakkhito bhava;
“Therefore, be well-disposed to all, be a protector of all;
Vậy ngươi hãy có lòng tốt đối với tất cả, hãy là người bảo vệ cho tất cả;
30
Alakkhiṃ nuda mahārāja, lakkhyā bhava nivesanaṃ.
Drive away Alakkhī, O great king, and be a dwelling place for Lakkhī.
Hỡi Đại vương, hãy xua đuổi Thần Bất Hạnh, hãy là nơi cư ngụ của Thần May Mắn.
31
9.
9.
9.
32
‘‘Sa lakkhīdhitisampanno, puriso hi mahaggato;
“For a man endowed with Lakkhī and steadfastness is highly esteemed;
Hỡi vua xứ Kāsī, người đàn ông có đầy đủ may mắn và kiên định, là bậc vĩ đại;
33
Amittānaṃ kāsipati, mūlaṃ aggañca chindati.
He cuts off the root and top of his enemies, O ruler of Kāsi.
Người ấy chặt đứt gốc rễ và ngọn của kẻ thù.
34
10.
10.
10.
35
‘‘Sakkopi hi bhūtapati, uṭṭhāne nappamajjati;
“Even Sakka, the lord of beings, does not neglect effort;
Ngay cả Sakka, chúa tể của chúng sinh, cũng không lơ đễnh trong sự tinh tấn;
36
Sa kalyāṇe dhitiṃ katvā, uṭṭhāne kurute mano.
Having made his resolve for what is good, he applies his mind to effort.
Người ấy, đã đặt sự kiên định vào điều thiện, đặt tâm vào sự tinh tấn.
37
11.
11.
11.
38
‘‘Gandhabbā pitaro devā, sājīvā* honti tādino;
“Gandhabbas, ancestors, and devas, become living for such a one;
Các Gandhabba, các bậc tổ tiên, các vị trời, trở nên sống động đối với người như vậy;
39
Uṭṭhāhato* appamajjato* , anutiṭṭhanti devatā.
Devas stand by one who is striving and heedful.
Các vị trời luôn hỗ trợ người tinh tấn, không lơ đễnh.
40
12.
12.
12.
41
‘‘So appamatto akkuddho* , tāta kiccāni kāraya;
“So you, heedful and unangered, father, perform your duties;
Cha ơi, ngươi hãy thực hiện các công việc một cách không lơ đễnh, không giận dữ;
42
Vāyamassu ca kiccesu, nālaso vindate sukhaṃ.
Strive in your duties, for an idle person does not find happiness.
Hãy nỗ lực trong công việc, người lười biếng không đạt được hạnh phúc.
43
13.
13.
13.
44
‘‘Tattheva te vattapadā, esāva* anusāsanī;
“These are your rules of conduct, this is your instruction;
Đó chính là những lời khuyên về hành vi cho ngươi, đó chính là lời chỉ dạy;
45
Alaṃ mitte sukhāpetuṃ, amittānaṃ dukhāya* ca’’.
Sufficient to make friends happy, and to cause suffering to enemies.”
Đủ để làm cho bạn bè hạnh phúc, và gây đau khổ cho kẻ thù.”
46
14.
14.
14.
47
‘‘Sakkhisi tvaṃ* kuṇḍalini, maññasi khattabandhuni* ;
“Do you know, Kuṇḍalinī, do you think, O khattiya-kinswoman;
“Hỡi Kuṇḍalinī, ngươi có biết, ngươi có nghĩ rằng, hỡi dòng dõi Sát-đế-lỵ;
48
Rajjaṃ kāretukāmena, kiṃ su kiccaṃ kataṃ varaṃ’’.
By one desiring to rule a kingdom, what excellent deed should be done?”
Người muốn trị vì vương quốc, việc gì là việc tốt nhất nên làm?”
49
15.
15.
15.
50
‘‘Dveva tāta padakāni, yattha* sabbaṃ patiṭṭhitaṃ;
“There are two steps, father, on which everything is established;
“Cha ơi, có hai điều cơ bản, nơi đó tất cả đều được thiết lập;
51
Aladdhassa ca yo lābho, laddhassa cānurakkhaṇā.
The gain of what is not yet gained, and the protection of what is gained.
Đó là sự đạt được những gì chưa có, và sự bảo vệ những gì đã đạt được.
52
16.
16.
16.
53
‘‘Amacce tāta jānāhi, dhīre atthassa kovide;
“Know, father, your ministers, who are wise and skilled in affairs;
Cha ơi, hãy biết rõ các vị quan, những người có trí tuệ và thông thạo về lợi ích;
54
Anakkhā kitave tāta, asoṇḍe avināsake.
Not deceitful, not gamblers, father, not drunkards, not destroyers.
Không phải những kẻ nói dối, những kẻ cờ bạc, những kẻ nghiện rượu, những kẻ phá hoại.
55
17.
17.
17.
56
‘‘Yo ca taṃ tāta rakkheyya, dhanaṃ yañceva te siyā;
“And whoever, father, would protect you, and whatever wealth you may have;
Cha ơi, người nào bảo vệ ngươi, và tài sản mà ngươi có;
57
Sūtova rathaṃ saṅgaṇhe, so te kiccāni kāraye.
Like a charioteer who holds the reins, let him perform your duties.
Người ấy như người đánh xe giữ chặt cỗ xe, người ấy hãy thực hiện các công việc cho ngươi.
58
18.
18.
18.
59
‘‘Susaṅgahitantajano, sayaṃ vittaṃ avekkhiya;
“With the inner circle well-managed, personally overseeing wealth;
Người đã thu phục được dân chúng, tự mình xem xét tài sản;
60
Nidhiñca iṇadānañca, na kare parapattiyā.
Do not make deposits or loans dependent on others.
Không nên giao phó kho báu và việc cho vay nợ cho người khác.
61
19.
19.
19.
62
‘‘Sayaṃ āyaṃ vayaṃ* jaññā, sayaṃ jaññā katākataṃ;
“Personally know income and expenditure, personally know what is done and undone;
Tự mình nên biết thu chi, tự mình nên biết việc đã làm và chưa làm;
63
Niggaṇhe niggahārahaṃ, paggaṇhe paggahārahaṃ.
Reprimand those deserving reprimand, support those deserving support.
Hãy trừng phạt người đáng trừng phạt, hãy khen thưởng người đáng khen thưởng.
64
20.
20.
20.
65
‘‘Sayaṃ jānapadaṃ atthaṃ, anusāsa rathesabha;
“Personally instruct in the affairs of the countryside, O bull among chariots;
Hỡi bậc tối thắng trong xe, tự mình hãy chỉ dạy việc của dân làng;
66
Mā te adhammikā yuttā, dhanaṃ raṭṭhañca nāsayuṃ.
Lest unrighteous officials destroy your wealth and kingdom.
Đừng để những kẻ bất chính, phá hoại tài sản và vương quốc của ngươi.
67
21.
21.
21.
68
‘‘Mā ca vegena kiccāni, karosi* kārayesi vā;
“And do not perform deeds or have them performed hastily;
Cha ơi, đừng vội vàng làm việc, hoặc ra lệnh làm việc;
69
Vegasā hi kataṃ kammaṃ, mando pacchānutappati.
For a foolish person regrets a deed done in haste.
Vì việc làm vội vàng, người ngu sau đó sẽ hối tiếc.
70
22.
22.
22.
71
‘‘Mā te adhisare muñca, subāḷhamadhikodhitaṃ* ;
“Do not release your very strong, greatly inflamed anger;
Đừng để những kẻ có quyền lực, quá giận dữ, nổi cơn thịnh nộ;
72
Kodhasā hi bahū phītā, kulā akulataṃ gatā.
For by anger, many prosperous families have fallen into ruin.
Vì do giận dữ, nhiều gia đình thịnh vượng đã trở nên suy tàn.
73
23.
23.
23.
74
‘‘Mā tāta issaromhīti, anatthāya patārayi;
“Do not, father, thinking ‘I am lord,’ lead to misfortune;
Cha ơi, đừng vì nghĩ rằng ‘ta là chủ,’ mà gây hại;
75
Itthīnaṃ purisānañca, mā te āsi dukhudrayo.
Let there not be a source of suffering for women and men for you.
Đừng để có sự đau khổ cho phụ nữ và đàn ông của ngươi.
76
24.
24.
24.
77
‘‘Apetalomahaṃsassa, rañño kāmānusārino;
“For a king who has lost his sense of awe, who follows his desires,
Đối với vị vua không biết sợ hãi, chỉ chạy theo dục lạc;
78
Sabbe bhogā vinassanti, rañño taṃ vuccate aghaṃ.
All possessions are destroyed; that is called the king’s misfortune.
Tất cả tài sản sẽ bị hủy hoại, điều đó được gọi là tai họa cho nhà vua.
79
25.
25.
25.
80
‘‘Tattheva te vattapadā, esāva anusāsanī;
“These are your rules of conduct, this is your instruction;
Đó chính là những lời khuyên về hành vi cho ngươi, đó chính là lời chỉ dạy;
81
Dakkhassudāni puññakaro, asoṇḍo avināsako;
Now, the doer of merit, who is not addicted and not destructive, will see.
Hỡi Đại vương, hãy là người khéo léo, làm việc thiện, không nghiện rượu, không phá hoại;
82
Sīlavāssu* mahārāja, dussīlo vinipātiko’’* .
O great king, he is virtuous; the unvirtuous one falls into ruin.”
Hãy là người có giới hạnh, người vô giới sẽ bị hủy diệt.”
83
26.
26.
26.
84
‘‘Apucchimha kosiyagottaṃ* , kuṇḍaliniṃ tatheva ca;
“We asked Kosiyagotta, and Kuṇḍalinī likewise;
“Chúng ta đã hỏi dòng dõi Kosiyagotta, và cả Kuṇḍalinī nữa;
85
Tvaṃ dāni vadehi jambuka* , balānaṃ balamuttamaṃ’’.
Now you, Jambuka, tell us the highest of strengths.”
Bây giờ ngươi hãy nói, hỡi Jambuka, về sức mạnh tối thượng trong các sức mạnh.”
86
27.
27.
27.
87
‘‘Balaṃ pañcavidhaṃ loke, purisasmiṃ mahaggate;
“There are five kinds of strength in the world, in a great man;
“Trên đời, có năm loại sức mạnh ở một người vĩ đại;
88
Tattha bāhubalaṃ nāma, carimaṃ vuccate balaṃ.
Among them, the strength called physical strength is said to be the last.
Trong đó, sức mạnh của cánh tay, được gọi là sức mạnh cuối cùng.
89
28.
28.
28.
90
‘‘Bhogabalañca dīghāvu, dutiyaṃ vuccate balaṃ;
And the strength of wealth, O Dīghāvu, is said to be the second strength;
Hỡi Dīghāvu, sức mạnh của tài sản, được gọi là sức mạnh thứ hai;
91
Amaccabalañca dīghāvu, tatiyaṃ vuccate balaṃ.
And the strength of ministers, O Dīghāvu, is said to be the third strength.
Hỡi Dīghāvu, sức mạnh của các vị quan, được gọi là sức mạnh thứ ba.
92
29.
29.
29.
93
‘‘Abhijaccabalaṃ ceva, taṃ catutthaṃ asaṃsayaṃ;
And the strength of noble birth, that is undoubtedly the fourth;
Sức mạnh của dòng dõi cao quý, đó chắc chắn là thứ tư;
94
Yāni cetāni sabbāni, adhigaṇhāti paṇḍito.
All these strengths the wise person overcomes.
Và tất cả những điều này, người trí tuệ đều vượt qua.
95
30.
30.
30.
96
‘‘Taṃ balānaṃ balaṃ seṭṭhaṃ, aggaṃ paññābaṃ balaṃ* ;
That strength, the strength of wisdom, is the best, the foremost of strengths;
Sức mạnh đó là tối thượng trong các sức mạnh, là sức mạnh trí tuệ cao quý;
97
Paññābalenupatthaddho, atthaṃ vindati paṇḍito.
Supported by the strength of wisdom, a wise person attains success.
Người trí tuệ được hỗ trợ bởi sức mạnh trí tuệ, đạt được lợi ích.
98
31.
31.
31.
99
‘‘Api ce labhati mando, phītaṃ dharaṇimuttamaṃ;
Even if a fool obtains a vast and excellent land;
Ngay cả khi người ngu đạt được, một vương quốc rộng lớn và tối thượng;
100
Akāmassa pasayhaṃ vā, añño taṃ paṭipajjati.
Another will seize it by force, against his will.
Người khác sẽ chiếm đoạt nó một cách cưỡng bức, dù người ấy không muốn.
101
32.
32.
32.
102
‘‘Abhijātopi ce hoti, rajjaṃ laddhāna khattiyo;
Even if a Khattiya is of noble birth, having obtained a kingdom;
Ngay cả khi một Sát-đế-lỵ cao quý, đã đạt được vương quốc;
103
Duppañño hi kāsipati, sabbenapi na jīvati.
Indeed, a foolish ruler of Kāsī will not survive at all.
Hỡi vua xứ Kāsī, người thiếu trí tuệ, hoàn toàn không thể sống sót.
104
33.
33.
33.
105
‘‘Paññāva sutaṃ vinicchinī* , paññā kitti silokavaḍḍhanī* ;
Wisdom indeed discerns what is heard; wisdom increases fame and renown;
Trí tuệ là thứ phân định điều đã nghe, trí tuệ làm tăng danh tiếng và sự nổi bật;
106
Paññāsahito naro idha, api dukkhe sukhāni vindati.
A person endowed with wisdom here finds happiness even in suffering.
Người có trí tuệ ở đời này, ngay cả trong khổ đau cũng tìm thấy hạnh phúc.
107
34.
34.
34.
108
‘‘Paññañca kho asussūsaṃ, na koci adhigacchati;
And no one who is unwilling to listen attains wisdom;
Không ai đạt được trí tuệ, nếu không lắng nghe;
109
Bahussutaṃ anāgamma, dhammaṭṭhaṃ avinibbhujaṃ.
Without approaching one who is learned, righteous, and unwavering.
Nếu không nương tựa vào người đa văn, người giữ Pháp, người không phân biệt.
110
35.
35.
35.
111
‘‘Yo ca dhammavibhaṅgaññū* , kāluṭṭhāyī matandito;
One who knows the divisions of Dhamma, who rises early and is not indolent;
Người nào biết phân biệt Pháp, thức dậy đúng lúc, không lười biếng;
112
Anuṭṭhahati kālena, kammaphalaṃ tassa ijjhati* .
Who strives at the right time, for him the fruit of action succeeds.
Nỗ lực đúng lúc, quả của nghiệp sẽ thành tựu cho người ấy.
113
36.
36.
36.
114
‘‘Anāyatana* sīlassa, anāyatana* sevino;
For one who is without a proper basis for virtue, who resorts to improper places;
Đối với người không có chỗ dựa của giới hạnh, không nương tựa vào chỗ dựa;
115
Na nibbindiyakārissa, sammadattho vipaccati.
And who acts with despondency, his purpose does not ripen correctly.
Đối với người làm việc không kiên trì, lợi ích sẽ không chín muồi đúng cách.
116
37.
37.
37.
117
‘‘Ajjhattañca payuttassa, tathāyatanasevino;
But for one who strives internally, and resorts to proper places;
Đối với người nỗ lực nội tâm, và nương tựa vào chỗ dựa như vậy;
118
Anibbindiyakārissa, sammadattho vipaccati.
And who acts without despondency, his purpose ripens correctly.
Đối với người làm việc không kiên trì, lợi ích sẽ chín muồi đúng cách.
119
38.
38.
38.
120
‘‘Yogappayogasaṅkhātaṃ, sambhatassānurakkhaṇaṃ;
The accumulation of wealth, described as effort and application, and its preservation;
Sự tích lũy tài sản được gọi là sự nỗ lực và sự bảo vệ;
121
Tāni tvaṃ tāta sevassu, mā akammāya randhayi;
Dear son, you should cultivate these, do not let them be ruined by inaction;
Cha ơi, ngươi hãy thực hành những điều đó, đừng để mất mát vì không hành động;
122
Akammunā hi dummedho, naḷāgāraṃva sīdati’’.
For by inaction, a fool collapses like a house of reeds.”
Vì người ngu không hành động, sẽ chìm xuống như một ngôi nhà tranh.”
123
39.
39.
39.
124
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, mātāpitūsu khattiya;
“Practice Dhamma, O great king, O Khattiya, towards your mother and father;
“Hỡi Đại vương, hỡi dòng dõi Sát-đế-lỵ, hãy hành Pháp đối với cha mẹ;
125
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
Having practiced Dhamma here, O king, you will go to heaven.
Hành Pháp ở đời này, hỡi vua, ngươi sẽ lên cõi trời.
126
40.
40.
40.
127
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, puttadāresu khattiya;
Practice Dhamma, O great king, O Khattiya, towards your children and wife;
Hỡi Đại vương, hỡi dòng dõi Sát-đế-lỵ, hãy hành Pháp đối với con cái và vợ;
128
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
Having practiced Dhamma here, O king, you will go to heaven.
Hành Pháp ở đời này, hỡi vua, ngươi sẽ lên cõi trời.
129
41.
41.
41.
130
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, mittāmaccesu khattiya;
Practice Dhamma, O great king, O Khattiya, towards your friends and ministers;
Hỡi Đại vương, hỡi dòng dõi Sát-đế-lỵ, hãy hành Pháp đối với bạn bè và các vị quan;
131
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
Having practiced Dhamma here, O king, you will go to heaven.
Hành Pháp ở đời này, hỡi vua, ngươi sẽ lên cõi trời.
132
42.
42.
42.
133
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, vāhanesu balesu ca;
Practice Dhamma, O great king, towards your conveyances and armies;
Hỡi Đại vương, hãy hành Pháp đối với các phương tiện đi lại và quân đội;
134
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
Having practiced Dhamma here, O king, you will go to heaven.
Hành Pháp ở đời này, hỡi vua, ngươi sẽ lên cõi trời.
135
43.
43.
43.
136
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, gāmesu nigamesu ca…pe….
Practice Dhamma, O great king, in villages and towns… and so on….
Hỡi Đại vương, hãy hành Pháp đối với các làng mạc và thị trấn… (còn nữa).
137
44.
44.
44.
138
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, raṭṭhesu* janapadesu ca…pe….
Practice Dhamma, O great king, in districts and provinces… and so on….
Hỡi Đại vương, hãy hành Pháp đối với các vương quốc và các vùng đất… (còn nữa).
139
45.
45.
45.
140
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, samaṇa* brāhmaṇesu ca…pe….
Practice Dhamma, O great king, towards ascetics and brahmins… and so on….
Hỡi Đại vương, hãy hành Pháp đối với các Sa-môn và Bà-la-môn… (còn nữa).
141
46.
46.
46.
142
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, migapakkhīsu khattiya;
Practice Dhamma, O great king, O Khattiya, towards animals and birds;
Hỡi Đại vương, hỡi dòng dõi Sát-đế-lỵ, hãy hành Pháp đối với các loài thú và chim;
143
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
Having practiced Dhamma here, O king, you will go to heaven.
Hành Pháp ở đời này, hỡi vua, ngươi sẽ lên cõi trời.
144
47.
47.
47.
145
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, dhammo ciṇṇo sukhāvaho* ;
Practice Dhamma, O great king, Dhamma well-practiced brings happiness;
Hỡi Đại vương, hãy hành Pháp, vì Pháp được hành sẽ mang lại hạnh phúc;
146
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
Having practiced Dhamma here, O king, you will go to heaven.
Hành Pháp ở đời này, hỡi vua, ngươi sẽ lên cõi trời.
147
48.
48.
48.
148
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, saindā* devā sabrahmakā;
Practice Dhamma, O great king, the devas with Indra and Brahmā;
Hỡi Đại vương, các vị trời cùng với Indra và Brahmā;
149
Suciṇṇena divaṃ pattā, mā dhammaṃ rāja pāmado* .
Attained heaven by well-practiced Dhamma, O king, do not be heedless of Dhamma.
Đã đạt được cõi trời nhờ hành Pháp đúng đắn, hỡi vua, đừng lơ đễnh trong Pháp.”
150
49.
49.
49.
151
‘‘Tattheva te* vattapadā, esāva* anusāsanī;
These are the rules of conduct for you, this is the instruction;
“Đó chính là những lời khuyên về hành vi cho ngươi, đó chính là lời chỉ dạy;
152
Sappaññasevī kalyāṇī, samattaṃ sāma* taṃ vidū’’ti.
One who associates with the wise, a virtuous one, knows this completely by oneself.”
Người nào kết giao với người trí tuệ, điều thiện lành, người ấy tự mình biết được sự bình đẳng.”
153
Tesakuṇajātakaṃ paṭhamaṃ.
The First, the Tesakuṇa Jātaka.
Chuyện Tesakuṇa thứ nhất.
154
522. Sarabhaṅgajātakaṃ (2)
522. Sarabhaṅga Jātaka (2)
522. Chuyện Sarabhaṅga (2)
155
50.
50.
50.
156
‘‘Alaṅkatā kuṇḍalino suvatthā, veḷuriyamuttātharukhaggabandhā* ;
“Adorned, with earrings, well-clothed, with lapis lazuli, pearls, and sword-sheaths;
“Được trang sức, đeo hoa tai, y phục đẹp, với ngọc bích, ngọc trai và kiếm đeo;
157
Rathesabhā tiṭṭhatha ke nu tumhe, kathaṃ vo jānanti manussaloke’’.
O excellent charioteers, who are you that stand here? How do people in the human world know you?”
Hỡi những người cao quý trên xe, các vị là ai? Người đời biết các vị như thế nào?”
158
51.
51.
51.
159
‘‘Ahamaṭṭhako bhīmaratho panāyaṃ, kāliṅgarājā pana uggatoyaṃ* ;
“I am Aṭṭhaka, and this is Bhīmaratha; and this is King Kāliṅga, the exalted one;
“Tôi là Aṭṭhaka, đây là Bhīmaratha, và đây là vua Kāliṅga Uggata;
160
Susaññatānaṃ isīnaṃ* dassanāya, idhāgatā pucchitāyemha pañhe’’.
We have come here to see the well-restrained sages, and we have questions to ask.”
Chúng tôi đến đây để chiêm ngưỡng các vị ẩn sĩ có giới hạnh, và được hỏi các câu hỏi.”
161
52.
52.
52.
162
‘‘Vehāyasaṃ tiṭṭhasi* antalikkhe, pathaddhuno pannaraseva cando;
“You stand in the sky, in the intermediate space, like the moon on the fifteenth day of its journey;
“Ngài đứng giữa hư không, như vầng trăng rằm trên đường đi;
163
Pucchāmi taṃ yakkha mahānubhāva, kathaṃ taṃ jānanti manussaloke’’.
I ask you, O yakkha of great power, how do people in the human world know you?”
Hỡi dạ-xoa đại oai lực, tôi hỏi ngài, người đời biết ngài như thế nào?”
164
53.
53.
53.
165
‘‘Yamāhu devesu sujampatīti, maghavāti taṃ āhu manussaloke;
“Him whom they call Sujampati among the devas, him they call Maghavā in the human world;
“Chư thiên gọi ngài là Sujampati, người đời gọi ngài là Maghavā;
166
Sa devarājā idamajja patto, susaññatānaṃ isīnaṃ dassanāya’’.
That King of devas has arrived here today, to see the well-restrained sages.”
Vị thiên vương ấy hôm nay đã đến đây, để chiêm ngưỡng các vị ẩn sĩ có giới hạnh.”
167
54.
54.
54.
168
‘‘Dūre sutā no isayo samāgatā, mahiddhikā iddhiguṇūpapannā;
“We have heard from afar that sages have gathered, mighty and endowed with psychic powers;
“Chúng tôi nghe nói từ xa rằng các vị ẩn sĩ đã vân tập, có đại thần thông, đầy đủ oai đức;
169
Vandāmi te ayire pasannacitto, ye jīvalokettha manussaseṭṭhā’’.
With a serene mind, I pay homage to you, venerable ones, who are the foremost among humans in this living world.”
Con xin đảnh lễ các bậc trưởng lão với tâm hoan hỷ, những bậc cao quý nhất trong thế gian loài người này.”
170
55.
55.
55.
171
Gandho isīnaṃ ciradikkhitānaṃ* , kāyā cuto gacchati mālutena;
“The scent of sages, long-ordained, wafts from their bodies by the wind;
“Mùi hương của các vị ẩn sĩ đã tu hành lâu năm, thoát ra từ thân thể bay theo gió;
172
Ito paṭikkamma sahassanetta, gandho isīnaṃ asuci devarāja’’.
Go back from here, O thousand-eyed one, the scent of sages is impure, O King of devas.”
Hỡi bậc Thiên chủ ngàn mắt, hãy tránh xa nơi đây, mùi hương của các vị ẩn sĩ là bất tịnh.”
173
56.
56.
56.
174
‘‘Gandho isīnaṃ ciradikkhitānaṃ, kāyā cuto gacchatu mālutena;
“Let the scent of sages, long-ordained, waft from their bodies by the wind;
“Mùi hương của các vị ẩn sĩ đã tu hành lâu năm, hãy thoát ra từ thân thể bay theo gió;
175
Vicitrapupphaṃ surabhiṃva mālaṃ, gandhañca etaṃ pāṭikaṅkhāma bhante;
Like a fragrant garland of various flowers, we desire this scent, venerable sir;
Giống như vòng hoa thơm ngát với nhiều loài hoa, chúng con mong đợi mùi hương này, thưa Tôn giả;
176
Na hettha devā paṭikkūlasaññino’’.
For here, the devas do not perceive it as repulsive.”
Chư thiên không có tâm ghê tởm đối với điều đó.”
177
57.
57.
57.
178
‘‘Purindado bhūtapatī yasassī, devānamindo sakko* maghavā sujampati;
“Purindada, the glorious lord of beings, Sakka, the king of devas, Maghavā, Sujampati;
“Purindada, chúa tể các loài hữu tình, vinh quang, Thiên chủ, Sakka, Maghavā, Sujampati;
179
Sa devarājā asuragaṇappamaddano, okāsamākaṅkhati pañha pucchituṃ.
That King of devas, the destroyer of the asura hosts, desires an opportunity to ask questions.
Vị thiên vương ấy, kẻ đánh bại các nhóm A-tu-la, mong muốn được hỏi các câu hỏi.
180
58.
58.
58.
181
‘‘Ko nevimesaṃ idha paṇḍitānaṃ, pañhe puṭṭho nipuṇe byākarissati;
“Who among these wise ones here, when asked subtle questions,
“Ai trong số các bậc hiền trí ở đây, khi được hỏi những câu hỏi tinh tế, sẽ giải đáp?
182
Tiṇṇañca raññaṃ manujādhipānaṃ, devānamindassa ca vāsavassa’’.
Will answer them, for the three kings, rulers of men, and for Vāsava, the king of devas?”
Của ba vị vua, những bậc chúa tể loài người, và của Vāsava, vị Thiên chủ?”
183
59.
59.
59.
184
‘‘Ayaṃ isi* sarabhaṅgo tapassī* , yato jāto virato methunasmā;
“This sage Sarabhaṅga, the ascetic, who, since his birth, has abstained from sexual intercourse;
“Vị ẩn sĩ Sarabhaṅga này là một bậc khổ hạnh, từ khi sinh ra đã ly dục;
185
Āceraputto* suvinītarūpo, so nesaṃ pañhāni viyākarissati’’.
The teacher’s son, perfectly disciplined, he will answer their questions.”
Là con của một vị đạo sư, có giới hạnh tốt đẹp, ngài ấy sẽ giải đáp các câu hỏi của họ.”
186
60.
60.
60.
187
‘‘Koṇḍañña pañhāni viyākarohi, yācanti taṃ isayo sādhurūpā;
“Koṇḍañña, answer the questions; these goodly sages implore you;
“Kondañña, xin hãy giải đáp các câu hỏi, các vị ẩn sĩ cao quý đang thỉnh cầu ngài;
188
Koṇḍañña eso manujesu dhammo, yaṃ vuddha* māgacchati esa bhāro’’.
Koṇḍañña, this is the custom among humans, that this burden falls upon the elder.”
Kondañña, đây là quy luật của loài người, gánh nặng này đến với người lớn tuổi.”
189
61.
61.
61.
190
‘‘Katāvakāsā pucchantu bhonto, yaṃ kiñci pañhaṃ manasābhipatthitaṃ;
“Having been given permission, let the venerable ones ask whatever question they desire in their minds;
“Các ngài hãy tự nhiên hỏi, bất cứ câu hỏi nào mà tâm các ngài mong muốn;
191
Ahañhi taṃ taṃ vo viyākarissaṃ, ñatvā sayaṃ lokamimaṃ parañca’’.
For I will answer each of them for you, knowing this world and the other by myself.”
Chính tôi sẽ giải đáp từng câu hỏi cho các ngài, sau khi tự mình hiểu rõ thế giới này và thế giới khác.”
192
62.
62.
62.
193
‘‘Tato ca maghavā sakko, atthadassī purindado;
“Then Maghavā, Sakka, Purindada, the seer of meaning,
“Sau đó, Maghavā, Sakka, Purindada, người nhìn thấy lợi ích;
194
Apucchi paṭhamaṃ pañhaṃ, yañcāsi abhipatthitaṃ’’.
Asked the first question, which he had desired.”
Đã hỏi câu hỏi đầu tiên, câu mà ngài đã mong muốn.”
195
63.
63.
63.
196
‘‘Kiṃ sū vadhitvā na kadāci socati, kissappahānaṃ isayo vaṇṇayanti;
“What, having slain, does one never grieve? The abandonment of what do sages praise?
“Diệt trừ điều gì thì không bao giờ sầu khổ? Các ẩn sĩ ca ngợi sự từ bỏ điều gì?
197
Kassīdha vuttaṃ pharusaṃ khametha, akkhāhi me koṇḍañña etamatthaṃ’’.
Whose harsh words should one endure here? Explain this matter to me, Koṇḍañña.”
Ở đây, nên chịu đựng lời nói thô ác của ai? Kondañña, xin hãy giải thích điều này cho tôi.”
198
64.
64.
64.
199
‘‘Kodhaṃ vadhitvā na kadāci socati, makkhappahānaṃ isayo vaṇṇayanti;
“Having slain anger, one never grieves; the abandonment of ingratitude do sages praise;
“Diệt trừ sân hận thì không bao giờ sầu khổ, các ẩn sĩ ca ngợi sự từ bỏ sự che giấu;
200
Sabbesaṃ vuttaṃ pharusaṃ khametha, etaṃ khantiṃ uttamamāhu santo’’.
One should endure harsh words from all; the good call this the highest patience.”
Nên chịu đựng lời nói thô ác của tất cả mọi người, các bậc thiện nhân nói rằng đây là sự nhẫn nhục tối thượng.”
201
65.
65.
65.
202
‘‘Sakkā ubhinnaṃ* vacanaṃ titikkhituṃ, sadisassa vā seṭṭhatarassa* vāpi;
“It is possible to endure the words of both, of an equal or even a superior;
“Có thể chịu đựng lời nói của cả hai, người ngang bằng hoặc người cao quý hơn;
203
Kathaṃ nu hīnassa vaco khametha, akkhāhi me koṇḍañña etamatthaṃ’’.
But how should one endure the words of an inferior? Explain this matter to me, Koṇḍañña.”
Làm sao có thể chịu đựng lời nói của kẻ thấp kém? Kondañña, xin hãy giải thích điều này cho tôi.”
204
66.
66.
66.
205
‘‘Bhayā hi seṭṭhassa vaco khametha, sārambhahetū pana sādisassa;
“One endures the words of a superior out of fear, and of an equal due to rivalry;
“Vì sợ hãi mà chịu đựng lời nói của người cao quý, vì muốn tranh giành mà chịu đựng lời nói của người ngang bằng;
206
Yo cīdha hīnassa vaco khametha, etaṃ khantiṃ uttamamāhu santo’’.
But whoever here endures the words of an inferior, the good call this the highest patience.”
Nhưng ai ở đây chịu đựng lời nói của kẻ thấp kém, các bậc thiện nhân nói rằng đây là sự nhẫn nhục tối thượng.”
207
67.
67.
67.
208
‘‘Kathaṃ vijaññā catupattharūpaṃ* , seṭṭhaṃ sarikkhaṃ athavāpi hīnaṃ;
“How can one discern the fourfold form, whether superior, equal, or inferior?
“Làm sao biết được bốn loại người, người cao quý, người ngang bằng, hay người thấp kém;
209
Virūparūpena caranti santo, tasmā hi sabbesaṃ vaco khametha’’.
For the good move about in various forms; therefore, one should endure the words of all.”
Các bậc thiện nhân sống với hình tướng khác nhau, vì vậy nên chịu đựng lời nói của tất cả mọi người.”
210
68.
68.
68.
211
‘‘Na hetamatthaṃ mahatīpi senā, sarājikā yujjhamānā labhetha;
“Not even a great army, with its king, fighting, would achieve this;
“Ngay cả một đạo quân lớn, cùng với vua, khi chiến đấu cũng không thể đạt được điều này;
212
Yaṃ khantimā sappuriso labhetha, khantī balassūpasamanti verā’’.
Which a patient good person achieves; patience is strength, and enmities are pacified.”
Điều mà một người thiện nhân có lòng nhẫn nhục có thể đạt được, nhẫn nhục là sức mạnh làm lắng dịu các mối thù.”
213
69.
69.
69.
214
‘‘Subhāsitaṃ te anumodiyāna, aññaṃ taṃ pucchāmi tadiṅgha brūhi;
“Having approved your well-spoken words, I ask you another; please tell me this:
“Sau khi hoan hỷ với lời nói hay của ngài, tôi xin hỏi ngài một điều khác, xin hãy nói cho tôi biết;
215
Yathā ahuṃ* daṇḍakī nāḷikero* , athajjuno kalābu cāpi rājā;
Just as there was Daṇḍakī, Nāḷikera, and then King Ajjuna and Kalābu;
Như vua Daṇḍakī, Nāḷikera, và vua Ajjuna Kalābu;
216
Tesaṃ gatiṃ brūhi supāpakamminaṃ, katthūpapannā isinaṃ viheṭhakā’’.
Tell me the destiny of those extremely evil-doers, where those tormentors of ascetics were reborn.”
Xin hãy nói cho tôi biết cảnh giới của những kẻ đã làm ác ấy, những kẻ đã quấy nhiễu các ẩn sĩ đã tái sinh vào đâu.”
217
70.
70.
70.
218
‘‘Kisañhi* vacchaṃ avakiriya daṇḍakī, ucchinnamūlo sajano saraṭṭho;
“Indeed, Daṇḍakī, having scattered the calves, with his people and his kingdom uprooted,
“Daṇḍakī đã hủy hoại một con bê gầy yếu, bị nhổ tận gốc cùng với dân chúng và vương quốc của mình;
219
Kukkuḷanāme nirayamhi paccati, tassa phuliṅgāni patanti kāye.
burns in the hell called Kukkuḷa; its embers fall upon his body.
Đang bị thiêu đốt trong địa ngục tên Kukkuḷa, các tia lửa rơi xuống thân thể hắn.”
220
71.
71.
71.
221
‘‘Yo saññate pabbajite aheṭhayi* , dhammaṃ bhaṇante samaṇe adūsake;
“He who tormented the restrained renunciants, the blameless ascetics who spoke the Dhamma;
“Kẻ nào đã quấy nhiễu các vị xuất gia có giới hạnh, các Sa-môn vô tội đang thuyết pháp;
222
Taṃ nāḷikeraṃ sunakhā parattha, saṅgamma khādanti viphandamānaṃ.
that Nāḷikera, dogs in the other world, gather and devour him as he writhes.
Nāḷikera ấy ở thế giới bên kia, bị chó săn vây lại và ăn thịt khi đang giãy giụa.”
223
72.
72.
72.
224
‘‘Athajjuno niraye sattisūle, avaṃsiro patito uddhaṃpādo* ;
“Then Ajjuna, in hell, on a spear-stake, fell headfirst with feet upwards;
“Còn Ajjuna thì trong địa ngục, trên cây đinh ba, bị cắm đầu xuống, chân giơ lên trời;
225
Aṅgīrasaṃ gotamaṃ heṭhayitvā, khantiṃ tapassiṃ cirabrahmacāriṃ.
having tormented Aṅgīrasa Gotama, the patient ascetic, who had long practiced the holy life.
Vì đã quấy nhiễu Gotama Angīrasa, một bậc khổ hạnh có lòng nhẫn nhục, đã tu phạm hạnh lâu năm.”
226
73.
73.
73.
227
‘‘Yo khaṇḍaso pabbajitaṃ achedayi, khantiṃ vadantaṃ samaṇaṃ adūsakaṃ;
“He who cut into pieces the renunciant, the blameless ascetic who spoke of patience;
“Kẻ nào đã cắt xẻ một vị xuất gia thành từng mảnh, một Sa-môn vô tội đang nói về nhẫn nhục;
228
Kalābuvīciṃ upapajja paccati, mahāpatāpaṃ* kaṭukaṃ bhayānakaṃ.
Kalābu, having been reborn in the Vīci hell, burns in that great, fierce, terrifying heat.
Kalābu đã tái sinh vào địa ngục Vīci, bị thiêu đốt trong sự đau khổ cùng cực, kinh hoàng.”
229
74.
74.
74.
230
‘‘Etāni sutvā nirayāni paṇḍito, aññāni pāpiṭṭhatarāni cettha;
“A wise person, having heard of these hells, and of others even more dreadful here,
“Nghe những điều về các địa ngục này, và còn những địa ngục khác tồi tệ hơn nữa;
231
Dhammaṃ care samaṇabrāhmaṇesu, evaṅkaro saggamupeti ṭhānaṃ’’.
should practice Dhamma towards ascetics and brahmins; one who acts thus attains a heavenly abode.”
Người trí nên sống theo Chánh pháp đối với các Sa-môn và Bà-la-môn, làm như vậy sẽ đạt đến cảnh giới thiên đàng.”
232
75.
75.
75.
233
‘‘Subhāsitaṃ te anumodiyāna, aññaṃ taṃ pucchāmi tadiṅgha brūhi;
“Having applauded your well-spoken words, I ask you another thing; please tell me this:
“Sau khi hoan hỷ với lời nói hay của ngài, tôi xin hỏi ngài một điều khác, xin hãy nói cho tôi biết;
234
Kathaṃvidhaṃ sīlavantaṃ vadanti, kathaṃvidhaṃ paññavantaṃ vadanti;
What kind of person do they call virtuous? What kind of person do they call wise?
Người như thế nào được gọi là có giới hạnh? Người như thế nào được gọi là có trí tuệ?
235
Kathaṃvidhaṃ sappurisaṃ vadanti, kathaṃvidhaṃ no siri no jahāti’’.
What kind of person do they call a good person? What kind of person does good fortune not abandon?”
Người như thế nào được gọi là bậc thiện nhân? Người như thế nào thì sự may mắn không rời bỏ?”
236
76.
76.
76.
237
‘‘Kāyena vācāya ca yo’dha* saññato, manasā ca kiñci na karoti pāpaṃ;
“He who is restrained here in body and speech, and does not commit any evil with his mind;
“Người nào ở đây có giới hạnh trong thân và lời nói, và không làm điều ác nào trong tâm;
238
Na attahetū alikaṃ bhaṇeti* , tathāvidhaṃ sīlavantaṃ vadanti.
who does not speak falsehood for his own sake; such a one do they call virtuous.
Không vì bản thân mà nói lời dối trá, người như vậy được gọi là có giới hạnh.”
239
77.
77.
77.
240
‘‘Gambhīrapañhaṃ manasābhicintayaṃ* , nāccāhitaṃ kamma karoti luddaṃ;
“He who, pondering a profound question with his mind, does not perform any exceedingly harmful, cruel deed;
“Người nào suy tư sâu sắc về những câu hỏi thâm sâu, không làm những việc tàn bạo quá đáng;
241
Kālāgataṃ* atthapadaṃ na riñcati, tathāvidhaṃ paññavantaṃ vadanti.
who does not abandon a timely matter of benefit; such a one do they call wise.
Không từ bỏ những lời lẽ có ý nghĩa đúng lúc, người như vậy được gọi là có trí tuệ.”
242
78.
78.
78.
243
‘‘Yo ve kataññū katavedi dhīro, kalyāṇamitto daḷhabhatti ca hoti;
“He who is truly grateful and mindful of favors, resolute and a firm friend;
“Người nào biết ơn, biết đền ơn, là bậc trí, có bạn lành và có lòng trung thành kiên cố;
244
Dukhitassa sakkacca karoti kiccaṃ, tathāvidhaṃ sappurisaṃ vadanti.
who earnestly performs duties for one in distress; such a one do they call a good person.
Tận tâm làm việc cho người đang gặp khó khăn, người như vậy được gọi là bậc thiện nhân.”
245
79.
79.
79.
246
‘‘Etehi sabbehi guṇehupeto, saddho mudū saṃvibhāgī vadaññū;
“One endowed with all these qualities, faithful, gentle, generous, and eloquent;
“Người nào đầy đủ tất cả những đức tính này, có đức tin, hiền lành, hay bố thí, rộng lượng;
247
Saṅgāhakaṃ sakhilaṃ saṇhavācaṃ, tathāvidhaṃ no siri no jahāti’’.
supportive, friendly, and soft-spoken; such a one does good fortune not abandon.”
Biết thu hút, thân thiện, lời nói dịu dàng, người như vậy thì sự may mắn không rời bỏ.”
248
80.
80.
80.
249
‘‘Subhāsitaṃ te anumodiyāna, aññaṃ taṃ pucchāmi tadiṅgha brūhi;
“Having applauded your well-spoken words, I ask you another thing; please tell me this:
“Sau khi hoan hỷ với lời nói hay của ngài, tôi xin hỏi ngài một điều khác, xin hãy nói cho tôi biết;
250
Sīlaṃ siriñcāpi satañca dhammaṃ, paññañca kaṃ seṭṭhataraṃ vadanti’’.
Among virtue, good fortune, the Dhamma of good people, and wisdom, which do they call the most excellent?”
Trong giới hạnh, sự may mắn, Chánh pháp của bậc thiện nhân, và trí tuệ, điều nào được gọi là tối thượng?”
251
81.
81.
81.
252
‘‘Paññā hi seṭṭhā kusalā vadanti, nakkhattarājāriva tārakānaṃ;
“The skillful declare wisdom to be supreme, just as the king of stars among the constellations;
“Các bậc thiện xảo nói rằng trí tuệ là tối thượng, như vua các vì sao (mặt trăng) giữa các vì sao;
253
Sīlaṃ sīrī cāpi satañca dhammo* , anvāyikā paññavato bhavanti’’.
virtue, good fortune, and the Dhamma of good people are followers of the wise.”
Giới hạnh, sự may mắn, và Chánh pháp của bậc thiện nhân, đều đi theo người có trí tuệ.”
254
82.
82.
82.
255
‘‘Subhāsitaṃ te anumodiyāna, aññaṃ taṃ pucchāmi tadiṅgha brūhi;
“Having applauded your well-spoken words, I ask you another thing; please tell me this:
“Sau khi hoan hỷ với lời nói hay của ngài, tôi xin hỏi ngài một điều khác, xin hãy nói cho tôi biết;
256
Kathaṃkaro kintikaro kimācaraṃ, kiṃ sevamāno labhatīdha paññaṃ;
How does one act, what does one think, what does one practice, what does one associate with to gain wisdom here?
Làm thế nào, suy nghĩ thế nào, hành xử thế nào, thực hành điều gì mà đạt được trí tuệ ở đời này;
257
Paññāya dānippaṭipaṃ* vadehi, kathaṃkaro paññavā hoti macco’’.
Now speak of the path to wisdom; how does a mortal become wise?”
Bây giờ xin hãy nói về con đường dẫn đến trí tuệ, làm thế nào mà một người trở thành có trí tuệ?”
258
83.
83.
83.
259
‘‘Sevetha vuddhe nipuṇe bahussute, uggāhako ca paripucchako siyā;
“One should associate with elders, the skilled, the learned; one should be receptive and inquisitive;
“Nên thân cận các bậc trưởng lão, tinh tế, đa văn, nên là người học hỏi và hay hỏi;
260
Suṇeyya sakkacca subhāsitāni, evaṃkaro paññavā hoti macco.
one should listen earnestly to well-spoken words; acting thus, a mortal becomes wise.
Nên lắng nghe cẩn thận những lời nói hay, làm như vậy thì một người sẽ trở thành có trí tuệ.”
261
84.
84.
84.
262
‘‘ Paññavā kāmaguṇe avekkhati, aniccato dukkhato rogato ca;
“The wise person regards sensual pleasures as impermanent, as suffering, as disease;
“Người có trí tuệ quán xét các dục lạc, như vô thường, khổ, bệnh tật;
263
Evaṃ vipassī pajahāti chandaṃ, dukkhesu kāmesu mahabbhayesu.
thus discerning, he abandons craving for suffering and for sensual pleasures, which are great dangers.
Quán xét như vậy, vị ấy từ bỏ dục vọng, trong khổ đau và các dục lạc đầy hiểm nguy.”
264
85.
85.
85.
265
‘‘Sa vītarāgo pavineyya dosaṃ, mettaṃ* cittaṃ bhāvaye* appamāṇaṃ;
“Having become dispassionate and having dispelled ill-will, he should cultivate immeasurable loving-kindness;
“Vị ấy đã ly tham, đã đoạn trừ sân hận, nên tu tập tâm từ vô lượng;
266
Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ, anindito brahmamupeti ṭhānaṃ’’.
having laid down the rod towards all beings, blameless, he attains the Brahma abode.”
Đặt gậy xuống đối với tất cả chúng sinh, vị ấy không bị chỉ trích và đạt đến cảnh giới Phạm thiên.”
267
86.
86.
86.
268
‘‘Mahatthiyaṃ* āgamanaṃ ahosi, tavamaṭṭhakā* bhīmarathassa cāpi;
“The coming of you, Maṭṭhaka, and of Bhīmaratha, was of great significance;
“Cuộc viếng thăm của ngài Aṭṭhaka, và của Bhīmaratha, thật là có đại lợi ích;
269
Kāliṅgarājassa ca uggatassa, sabbesa vo kāmarāgo pahīno’’.
and of the exalted King Kāliṅga; the sensual craving of all of you is abandoned.”
Và của vua Kāliṅga Uggata, dục tham của tất cả các ngài đã được đoạn trừ.”
270
87.
87.
87.
271
‘‘Evametaṃ paracittavedi, sabbesa no kāmarāgo pahīno;
“It is so, O knower of others’ minds; the sensual craving of all of us is abandoned.”
“Đúng vậy, bậc biết tâm người khác, dục tham của tất cả chúng tôi đã được đoạn trừ;
272
Karohi okāsamanuggahāya, yathā gatiṃ te abhisambhavema’’.
"Grant us an opportunity for your favor, so that we may attain your state."
Xin hãy cho phép chúng tôi được ân xá, để chúng tôi có thể đạt được cảnh giới của ngài.”
273
88.
88.
88.
274
‘‘Karomi okāsamanuggahāya, tathā hi vo kāmarāgo pahīno;
"I grant you an opportunity for my favor, for indeed your sensual passion is abandoned;
“Tôi tạo điều kiện thuận lợi để giúp đỡ, bởi vì dục ái của quý vị đã được đoạn trừ;
275
Pharātha kāyaṃ vipulāya pītiyā, yathā gatiṃ me abhisambhavetha’’.
Permeate your bodies with abundant joy, so that you may attain my state."
Hãy tràn ngập thân thể với hỷ lạc rộng lớn, để quý vị có thể đạt được cảnh giới như tôi.”
276
89.
89.
89.
277
‘‘Sabbaṃ karissāma tavānusāsaniṃ, yaṃ yaṃ tuvaṃ vakkhasi bhūripañña;
"We will do everything according to your instruction, whatever you, O greatly wise one, shall say;
“Chúng tôi sẽ làm tất cả những gì ngài dạy, hỡi bậc Đại trí, bất cứ điều gì ngài nói;
278
Pharāma kāyaṃ vipulāya pītiyā, yathā gatiṃ te abhisambhavema’’.
We will permeate our bodies with abundant joy, so that we may attain your state."
Chúng tôi sẽ tràn ngập thân thể với hỷ lạc rộng lớn, để chúng tôi có thể đạt được cảnh giới như ngài.”
279
90.
90.
90.
280
‘‘Katāya* vacchassa kisassa pūjā, gacchantu bhonto isayo sādhurūpā;
"The offering to the emaciated calf has been made; let the goodly ascetics go forth, sirs;
“Sau khi đã cúng dường cho Kisavaccha, quý vị hiền giả hãy đi;
281
Jhāne ratā hotha sadā samāhitā, esā ratī pabbajitassa seṭṭhā’’.
Be always delighted in jhāna, composed; this delight is best for one gone forth."
Hãy luôn an trú trong thiền định, đó là niềm vui tối thượng của người xuất gia.”
282
91.
91.
91.
283
‘‘Sutvāna gāthā paramatthasaṃhitā, subhāsitā isinā paṇḍitena;
Having heard these verses connected with the highest good, well-spoken by the wise sage;
Sau khi nghe những bài kệ chứa đựng ý nghĩa tối thượng, được vị đạo sĩ trí tuệ thuyết giảng một cách khéo léo;
284
Te vedajātā anumodamānā, pakkāmu* devā devapuraṃ yasassino.
Those glorious devas, filled with joy and approving, departed to the city of devas.
Các vị trời vinh quang tràn đầy hỷ lạc, hoan hỷ rồi trở về thiên cung.
285
92.
92.
92.
286
‘‘Gāthā imā atthavatī subyañjanā, subhāsitā isinā paṇḍitena;
These verses, meaningful and well-expressed, were well-spoken by the wise sage;
Những bài kệ này có ý nghĩa sâu sắc và lời lẽ đẹp đẽ, được vị đạo sĩ trí tuệ thuyết giảng một cách khéo léo;
287
Yo kocimā aṭṭhikatvā* suṇeyya, labhetha pubbāpariyaṃ visesaṃ;
Whoever would listen to them with earnest attention, would attain a prior and subsequent distinction;
Bất cứ ai chú tâm lắng nghe, sẽ đạt được sự tiến bộ từng bước;
288
Laddhāna pubbāpariyaṃ visesaṃ, adassanaṃ maccurājassa gacche’’.
Having attained a prior and subsequent distinction, they would go beyond the sight of the King of Death."
Sau khi đạt được sự tiến bộ từng bước, sẽ thoát khỏi sự thống trị của Vua Tử Thần.
289
93.
93.
93.
290
‘‘Sālissaro sāriputto, meṇḍissaro ca kassapo;
Sālissara was Sāriputta, Meṇḍissara was Kassapa;
Sālissara là Sāriputta, Meṇḍissara là Kassapa;
291
Pabbato anuruddho ca, kaccāyano ca devalo* .
Pabbata was Anuruddha, and Kaccāyana was Devala.
Pabbata là Anuruddha, và Kaccāyana là Devala.
292
94.
94.
94.
293
‘‘Anusisso ca ānando, kisavaccho ca kolito;
Anusissa was Ānanda, Kisavaccha was Kolita;
Anusissa là Ānanda, Kisavaccha là Kolita;
294
Nārado udāyī thero* , parisā buddhaparisā;
Nārada was the Elder Udāyī, the assembly was the Buddha's assembly;
Trưởng lão Nārada là Udāyī, hội chúng là hội chúng của Đức Phật;
295
Sarabhaṅgo lokanātho, evaṃ dhāretha jātaka’’nti.
Sarabhaṅga was the Lord of the World; thus should you remember the Jātaka."
Sarabhaṅga là Đấng Cứu Thế, hãy ghi nhớ câu chuyện Jātaka này.”
296
Sarabhaṅgajātakaṃ dutiyaṃ.
The Sarabhaṅga Jātaka, the second.
Câu chuyện Sarabhaṅga Jātaka, thứ hai, chấm dứt.
297
523. Alambusājātakaṃ (3)
523. The Alambusā Jātaka (3)
523. Alambusā Jātaka (3)
Next Page →

Settings