423. Tena kho pana samayena upasampannāyo dissanti – animittāpi, nimittamattāpi, alohitāpi, dhuvalohitāpi, dhuvacoḷāpi, paggharantīpi, sikhariṇīpi, itthipaṇḍakāpi, vepurisikāpi, sambhinnāpi, ubhatobyañjanāpi.
423. At that time, fully ordained bhikkhunīs were seen to be without a mark, with only a trace of a mark, without blood, with constant blood, with constant cloth (for menstrual blood), constantly dripping, with a fleshy growth, female eunuchs, virile women, intersexuals, and hermaphrodites.
423. Vào lúc bấy giờ, người ta thấy có những Tỳ-khưu-ni đã thọ upasampadā (thọ đại giới) là: không có dấu hiệu, chỉ có chút dấu hiệu, không có máu kinh, có máu kinh thường xuyên, có vải lót thường xuyên, luôn chảy nước tiểu, có mụn thịt, là nữ paṇḍaka, có vẻ ngoài như nam giới, có bộ phận sinh dục bị pha tạp, có hai bộ phận sinh dục.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình bày sự việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, upasampādentiyā catuvīsati antarāyike dhamme pucchituṃ.
“Monks, I allow that twenty-four impediments should be inquired about by the one giving ordination.
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép khi thọ upasampadā thì hỏi về hai mươi bốn điều chướng ngại.
Evañca pana, bhikkhave, pucchitabbā – ‘nasi animittā, nasi nimittamattā, nasi alohitā, nasi dhuvalohitā, nasi dhuvacoḷā, nasi paggharantī, nasi sikharaṇī* , nasi itthipaṇḍakā, nasi vepurisikā, nasi sambhinnā, nasi ubhatobyañjanā?
And this is how, monks, they should be questioned: ‘Are you not without a mark? Are you not with only a trace of a mark? Are you not without blood? Are you not with constant blood? Are you not with constant cloth? Are you not constantly dripping? Are you not with a fleshy growth? Are you not a female eunuch? Are you not a virile woman? Are you not intersexual? Are you not a hermaphrodite?
Và này các Tỳ-khưu, phải hỏi như sau: ‘Cô không phải là người không có dấu hiệu, không phải là người chỉ có chút dấu hiệu, không phải là người không có máu kinh, không phải là người có máu kinh thường xuyên, không phải là người có vải lót thường xuyên, không phải là người luôn chảy nước tiểu, không phải là người có mụn thịt, không phải là nữ paṇḍaka, không phải là người có vẻ ngoài như nam giới, không phải là người có bộ phận sinh dục bị pha tạp, không phải là người có hai bộ phận sinh dục?
Santi te evarūpā ābādhā – kuṭṭhaṃ, gaṇḍo, kilāso, soso, apamāro?
Do you have such diseases as leprosy, boils, eczema, consumption, epilepsy?
Cô có những bệnh như vậy không: bệnh phong, mụn nhọt, bệnh bạch biến, bệnh lao, bệnh động kinh?
Manussāsi, itthīsi, bhujissāsi, aṇaṇāsi, nasi rājabhaṭī?
Are you a human being? Are you a woman? Are you free? Are you debtless? Are you not a royal servant?
Cô là người, là phụ nữ, là người tự do, không mắc nợ, không phải là nữ công chức của vua?
Anuññātāsi mātāpitūhi, sāmikena?
Are you permitted by your mother and father, by your husband?
Cô đã được cha mẹ, chồng cho phép chưa?
Paripuṇṇavīsativassāsi, paripuṇṇaṃ te pattacīvaraṃ, kinnāmāsi, kānāmā te pavattinī’’ti?
Are you fully twenty years old? Are your bowl and robes complete? What is your name? What is your preceptor’s name?’”
Cô đã đủ hai mươi tuổi chưa, y bát của cô đã đầy đủ chưa, cô tên là gì, vị pavattinī của cô tên là gì?’”
‘‘Tāya sammatāya bhikkhuniyā upasampadāpekkhaṃ upasaṅkamitvā evamassa vacanīyā – ‘suṇasi itthannāme.
“Having been appointed, that bhikkhunī should approach the prospective bhikkhunī and say, ‘Listen, So-and-so.
“Tỳ-khưu-ni đã được cho phép đó phải đến gần người cầu thọ upasampadā và nói như sau: ‘Này cô tên là X, hãy lắng nghe.
Ayaṃ te saccakālo, bhūtakālo.
This is your time for truth, for reality.
Đây là lúc nói sự thật, lúc nói điều có thật.
Yaṃ jātaṃ taṃ saṅghamajjhe pucchante santaṃ atthīti vattabbaṃ, asantaṃ natthīti vattabbaṃ.
Whatever exists and is questioned in the midst of the Saṅgha must be stated as existing; what does not exist must be stated as not existing.
Điều gì có thật đã xảy ra khi được hỏi giữa Tăng đoàn thì phải nói là có, điều gì không có thì phải nói là không có.
Mā kho vitthāyi* , mā kho maṅku ahosi.
Do not be embarrassed, do not be ashamed.
Đừng xấu hổ, đừng bối rối.”
Evaṃ taṃ pucchissanti – nasi animittā, nasi nimittamattā, nasi alohitā, nasi dhuvalohitā, nasi dhuvacoḷā, nasi paggharantī, nasi sikhariṇī, nasi itthipaṇḍakā, nasi vepurisikā, nasi sambhinnā, nasi ubhatobyañjanā?
Thus they will question her: Are you not one without a mark? Are you not one with only a mark? Are you not without menstrual blood? Are you not one with constant menstrual blood? Are you not one with constant cloth? Are you not one with a constant discharge? Are you not one with a protruding flesh? Are you not a female paṇḍaka? Are you not one with male features? Are you not one with mixed organs? Are you not a hermaphrodite?
Khi được hỏi như vậy – Có phải cô không phải là người không có dấu hiệu (nữ giới), không phải là người chỉ có dấu hiệu (bên ngoài), không phải là người không có kinh nguyệt, không phải là người có kinh nguyệt thường xuyên, không phải là người thường xuyên dùng vải cầm máu, không phải là người thường xuyên rỉ nước tiểu, không phải là người có bướu thịt (ở âm hộ), không phải là người lưỡng tính nữ, không phải là người phụ nữ có đặc điểm nam tính, không phải là người có bộ phận sinh dục hỗn tạp, không phải là người có cả hai bộ phận sinh dục (lưỡng tính) phải không?
Santi te evarūpā ābādhā – kuṭṭhaṃ, gaṇḍo, kilāso, soso, apamāro?
Do you have such diseases as leprosy, boils, eczema, consumption, or epilepsy?
Cô có những bệnh như vậy không – bệnh phong, mụn nhọt, ghẻ lở, lao phổi, động kinh?
Manussāsi, itthīsi, bhujissāsi, aṇaṇāsi, nasi rājabhaṭī?
Are you a human being? Are you a woman? Are you free? Are you debtless? Are you not a royal servant?
Cô là người, là phụ nữ, là người tự do, không mắc nợ, không phải là người phục vụ vua phải không?
Anuññātāsi mātāpitūhi, sāmikena?
Have you been permitted by your mother and father, and by your husband?
Cô đã được cha mẹ, chồng cho phép chưa?
Paripuṇṇavīsativassāsi, paripuṇṇaṃ te pattacīvaraṃ, kinnāmāsi, kānāmā te pavattinī’ti?
Are you twenty years old? Are your bowl and robes complete? What is your name? What is your preceptor’s name?
Cô đã đủ hai mươi tuổi chưa, y bát của cô đã đầy đủ chưa, cô tên là gì, vị yết-ma A-xà-lê của cô tên là gì?
‘‘Tāvadeva taṃ ādāya bhikkhusaṅghaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ kārāpetvā bhikkhūnaṃ pāde vandāpetvā ukkuṭikaṃ nisīdāpetvā añjaliṃ paggaṇhāpetvā upasampadaṃ yācāpetabbā – ‘ahaṃ, ayyā, itthannāmā itthannāmāya ayyāya upasampadāpekkhā.
At that very time, taking her, having had her approach the Saṅgha of bhikkhus, having had her arrange her upper robe over one shoulder, having had her pay homage to the bhikkhus, having had her squat, and having had her raise her joined hands, she should be made to request ordination: ‘Venerable Sirs, I, So-and-so, am an ordinand under Venerable Lady So-and-so.
“Ngay lập tức, phải đưa cô ấy đến Tăng đoàn Tỳ-khưu, sau khi đã choàng y vai trái, đã cho đảnh lễ chân chư Tỳ-khưu, đã cho ngồi xổm, đã cho chắp tay, phải cho cô ấy thỉnh cầu giới Cụ túc – ‘Bạch chư Đại đức, con tên là X, là người cầu thọ giới Cụ túc của vị A-xà-lê tên là Y.
Ekatoupasampannā bhikkhunisaṅghe, visuddhā; saṅghaṃ, ayyā, upasampadaṃ yācāmi.
Having been ordained by one Saṅgha, the Saṅgha of bhikkhunīs, I am pure; Venerable Sirs, I request ordination from the Saṅgha.
Con đã được thọ giới một phần trong Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni, con đã thanh tịnh; bạch chư Đại đức, con xin Tăng đoàn ban giới Cụ túc.
Ullumpatu maṃ, ayyā, saṅgho anukampaṃ upādāya.
May the Saṅgha, Venerable Sirs, lift me up out of compassion.
Bạch chư Đại đức, xin Tăng đoàn vì lòng từ bi mà cứu vớt con.
Ahaṃ, ayyā, itthannāmā itthannāmāya ayyāya upasampadāpekkhā.
Venerable Sirs, I, So-and-so, am an ordinand under Venerable Lady So-and-so.
Bạch chư Đại đức, con tên là X, là người cầu thọ giới Cụ túc của vị A-xà-lê tên là Y.
Ekatoupasampannā bhikkhunisaṅghe, visuddhā.
Having been ordained by one Saṅgha, the Saṅgha of bhikkhunīs, I am pure.
Con đã được thọ giới một phần trong Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni, con đã thanh tịnh.
Dutiyampi, ayyā, saṅghaṃ upasampadaṃ yācāmi.
For a second time, Venerable Sirs, I request ordination from the Saṅgha.
Lần thứ hai, bạch chư Đại đức, con xin Tăng đoàn ban giới Cụ túc.
Ullumpatu maṃ, ayyā, saṅgho anukampaṃ upādāya.
May the Saṅgha, Venerable Sirs, lift me up out of compassion.
Bạch chư Đại đức, xin Tăng đoàn vì lòng từ bi mà cứu vớt con.
Ahaṃ, ayyā, itthannāmā itthannāmāya ayyāya upasampadāpekkhā.
Venerable Sirs, I, So-and-so, am an ordinand under Venerable Lady So-and-so.
Bạch chư Đại đức, con tên là X, là người cầu thọ giới Cụ túc của vị A-xà-lê tên là Y.
Ekatoupasampannā bhikkhunisaṅghe, visuddhā.
Having been ordained by one Saṅgha, the Saṅgha of bhikkhunīs, I am pure.
Con đã được thọ giới một phần trong Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni, con đã thanh tịnh.
Tatiyampi, ayyā, saṅghaṃ upasampadaṃ yācāmi.
For a third time, Venerable Sirs, I request ordination from the Saṅgha.
Lần thứ ba, bạch chư Đại đức, con xin Tăng đoàn ban giới Cụ túc.
Ullumpatu maṃ, ayyā, saṅgho anukampaṃ upādāyā’ti.
May the Saṅgha, Venerable Sirs, lift me up out of compassion.’
Bạch chư Đại đức, xin Tăng đoàn vì lòng từ bi mà cứu vớt con’.
Byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
By a competent and able bhikkhu, the Saṅgha should be informed:
Vị Tỳ-khưu thông tuệ và có khả năng phải thông báo với Tăng đoàn –
428. Tena kho pana samayena bhikkhuniyo bhikkhūnaṃ uposathaṃ ṭhapenti, pavāraṇaṃ ṭhapenti, savacanīyaṃ karonti, anuvādaṃ paṭṭhapenti, okāsaṃ kārenti, codenti, sārenti.
Now at that time the bhikkhunīs delayed the Uposatha of bhikkhus, delayed the Pavāraṇā, made suggestions, initiated accusations, asked for permission, admonished, and reminded them.
428. Lúc bấy giờ, các tỳ khưu ni đã đình chỉ Uposatha của các tỳ khưu, đình chỉ Pavāraṇā, thực hiện Savacanīya, khởi xướng Anuvāda, yêu cầu Okāsa, khiển trách (Codanā), và nhắc nhở (Sāraṇā).
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Na, bhikkhave, bhikkhuniyā bhikkhussa uposatho ṭhapetabbo; ṭhapitopi aṭṭhapito; ṭhapentiyā āpatti dukkaṭassa.
“Bhikkhus, a bhikkhunī should not delay a bhikkhu’s Uposatha; even if delayed, it is not delayed; for delaying, there is an offense of dukkata.
(Đức Thế Tôn nói): “Này các tỳ khưu, tỳ khưu ni không được đình chỉ Uposatha của tỳ khưu; dù đã đình chỉ cũng coi như chưa đình chỉ; vị nào đình chỉ thì phạm tội dukkaṭa.
Na pavāraṇā ṭhapetabbā; ṭhapitāpi aṭṭhapitā; ṭhapentiyā āpatti dukkaṭassa.
She should not delay Pavāraṇā; even if delayed, it is not delayed; for delaying, there is an offense of dukkata.
Không được đình chỉ Pavāraṇā; dù đã đình chỉ cũng coi như chưa đình chỉ; vị nào đình chỉ thì phạm tội dukkaṭa.
Na savacanīyaṃ kātabbaṃ; katampi akataṃ; karontiyā āpatti dukkaṭassa.
She should not make suggestions; even if made, it is not made; for making, there is an offense of dukkata.
Không được thực hiện Savacanīya; dù đã thực hiện cũng coi như chưa thực hiện; vị nào thực hiện thì phạm tội dukkaṭa.
Na anuvādo paṭṭhapetabbo; paṭṭhapitopi appaṭṭhapito; paṭṭhapentiyā āpatti dukkaṭassa.
She should not initiate an accusation; even if initiated, it is not initiated; for initiating, there is an offense of dukkata.
Không được khởi xướng Anuvāda; dù đã khởi xướng cũng coi như chưa khởi xướng; vị nào khởi xướng thì phạm tội dukkaṭa.
Na okāso kāretabbo; kāritopi akārito; kārentiyā āpatti dukkaṭassa.
She should not ask for permission; even if asked for, it is not asked for; for asking for, there is an offense of dukkata.
Không được yêu cầu Okāsa; dù đã yêu cầu cũng coi như chưa yêu cầu; vị nào yêu cầu thì phạm tội dukkaṭa.
Na codetabbo; coditopi acodito; codentiyā āpatti dukkaṭassa.
She should not admonish; even if admonished, it is not admonished; for admonishing, there is an offense of dukkata.
Không được khiển trách; dù đã khiển trách cũng coi như chưa khiển trách; vị nào khiển trách thì phạm tội dukkaṭa.
Na sāretabbo; sāritopi asārito; sārentiyā āpatti dukkaṭassā’’ti.
She should not remind; even if reminded, it is not reminded; for reminding, there is an offense of dukkata.”
Không được nhắc nhở; dù đã nhắc nhở cũng coi như chưa nhắc nhở; vị nào nhắc nhở thì phạm tội dukkaṭa.”
‘‘Tāya dūtāya bhikkhuniyā saṅghaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo – ‘itthannāmā, ayyā, itthannāmāya ayyāya upasampadāpekkhā.
“That bhikkhuni messenger, approaching the Saṅgha, arranging her upper robe over one shoulder, bowing at the bhikkhus’ feet, sitting on her haunches, raising her joined hands, should say thus:
“Tỳ khưu ni sứ giả ấy, sau khi đến Tăng chúng, vắt y vai bên phải, đảnh lễ chân các tỳ khưu, ngồi xổm, chắp tay, cần phải nói như sau: ‘Bạch quý Đại đức, cô (tên) này muốn thọ đại giới dưới sự hướng dẫn của Đại đức (tên).
Ekatoupasampannā bhikkhunisaṅghe, visuddhā.
‘Venerables, so-and-so, seeking upasampadā under venerable so-and-so,
Cô ấy đã thọ đại giới một lần trong Tăng chúng tỳ khưu ni, trong sạch.
Sā kenacideva antarāyena na āgacchati.
is already ordained in the bhikkhuni Saṅgha, and is pure.
Cô ấy không thể đến được vì một trở ngại nào đó.
Itthannāmā, ayyā, saṅghaṃ upasampadaṃ yācati.
Due to some hindrance, she is unable to come.
Bạch quý Đại đức, cô (tên) này xin Tăng chúng cho thọ đại giới.
Ullumpatu taṃ, ayyā, saṅgho anukampaṃ upādāya.
Venerables, so-and-so requests upasampadā from the Saṅgha.
Bạch quý Đại đức, xin Tăng chúng vì lòng từ bi mà nâng đỡ cô ấy.
Itthannāmā, ayyā, itthannāmāya ayyāya upasampadāpekkhā.
Venerables, may the Saṅgha uplift her out of compassion.
Bạch quý Đại đức, cô (tên) này muốn thọ đại giới dưới sự hướng dẫn của Đại đức (tên).
Ekatoupasampannā bhikkhunisaṅghe, visuddhā.
Venerables, so-and-so, seeking upasampadā under venerable so-and-so,
Cô ấy đã thọ đại giới một lần trong Tăng chúng tỳ khưu ni, trong sạch.
Sā kenacideva antarāyena na āgacchati.
is already ordained in the bhikkhuni Saṅgha, and is pure.
Cô ấy không thể đến được vì một trở ngại nào đó.
Dutiyampi, ayyā, itthannāmā saṅghaṃ upasampadaṃ yācati.
Due to some hindrance, she is unable to come.
Lần thứ hai, bạch quý Đại đức, cô (tên) này xin Tăng chúng cho thọ đại giới.
Ullumpatu taṃ, ayyā, saṅgho anukampaṃ upādāya.
For a second time, Venerables, so-and-so requests upasampadā from the Saṅgha.
Bạch quý Đại đức, xin Tăng chúng vì lòng từ bi mà nâng đỡ cô ấy.
Itthannāmā, ayyā, itthannāmāya ayyāya upasampadāpekkhā.
Venerables, may the Saṅgha uplift her out of compassion.
Bạch quý Đại đức, cô (tên) này muốn thọ đại giới dưới sự hướng dẫn của Đại đức (tên).
Ekatoupasampannā bhikkhunisaṅghe, visuddhā.
Venerables, so-and-so, seeking upasampadā under venerable so-and-so,
Cô ấy đã thọ đại giới một lần trong Tăng chúng tỳ khưu ni, trong sạch.
Sā kenacideva antarāyena na āgacchati.
is already ordained in the bhikkhuni Saṅgha, and is pure.
Cô ấy không thể đến được vì một trở ngại nào đó.
Tatiyampi, ayyā, itthannāmā saṅghaṃ upasampadaṃ yācati.
Due to some hindrance, she is unable to come.
Lần thứ ba, bạch quý Đại đức, cô (tên) này xin Tăng chúng cho thọ đại giới.
Ullumpatu taṃ, ayyā, saṅgho anukampaṃ upādāyā’ti.
For a third time, Venerables, so-and-so requests upasampadā from the Saṅgha.
Bạch quý Đại đức, xin Tăng chúng vì lòng từ bi mà nâng đỡ cô ấy.’
Byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
Venerables, may the Saṅgha uplift her out of compassion.’ A competent and capable bhikkhu should inform the Saṅgha thus:
Một tỳ khưu thông minh, có khả năng, cần phải thông báo cho Tăng chúng như sau:
Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ upāliṃ etadavoca – ‘‘paṭhamaṃ, āvuso upāli, pārājikaṃ kattha paññatta’’nti?
Then Venerable Mahākassapa said to Venerable Upāli: “First, venerable Upāli, where was the first Pārājika laid down?”
Bấy giờ, Tôn giả Mahākassapa đã nói với Tôn giả Upāli rằng: “Này Hiền giả Upāli, giới Pārājika thứ nhất được chế định ở đâu?”
‘‘Vesāliyaṃ bhante’’ti.
“In Vesālī, venerable sir,” he replied.
“Thưa Tôn giả, ở Vesālī.”
‘‘Kaṃ ārabbhā’’ti?
“Concerning whom?”
“Liên quan đến ai?”
‘‘Sudinnaṃ kalandaputtaṃ ārabbhā’’ti.
“Concerning Sudinna Kalandaka’s son.”
“Liên quan đến Sudinna, con trai của Kalandaka.”
‘‘Kismiṃ vatthusmi’’nti?
“On what matter?”
“Trong trường hợp nào?”
‘‘Methunadhamme’’ti.
“On sexual intercourse.”
“Trong trường hợp tà dâm.”
Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ upāliṃ paṭhamassa pārājikassa vatthumpi pucchi, nidānampi pucchi, puggalampi pucchi, paññattimpi pucchi, anupaññattimpi pucchi, āpattimpi pucchi, anāpattimpi pucchi.
Then Venerable Mahākassapa questioned Venerable Upāli about the basis of the first Pārājika, its origin, the person involved, the promulgation, the supplementary promulgations, the offences, and the non-offences.
Bấy giờ, Tôn giả Mahākassapa đã hỏi Tôn giả Upāli về trường hợp, duyên khởi, người liên quan, giới điều được chế định, giới điều bổ sung, sự phạm giới và sự không phạm giới của giới Pārājika thứ nhất.
‘‘Dutiyaṃ panāvuso upāli, pārājikaṃ kattha paññatta’’nti?
“And where, venerable Upāli, was the second Pārājika laid down?”
“Này Hiền giả Upāli, giới Pārājika thứ hai được chế định ở đâu?”
‘‘Rājagahe bhante’’ti.
“In Rājagaha, venerable sir,” he replied.
“Thưa Tôn giả, ở Rājagaha.”
‘‘Kaṃ ārabbhā’’ti?
“Concerning whom?”
“Liên quan đến ai?”
‘‘Dhaniyaṃ kumbhakāraputtaṃ ārabbhā’’ti.
“Concerning Dhaniya, the potter’s son.”
“Liên quan đến Dhaniya, con trai của người thợ gốm.”
‘‘Kismiṃ vatthusmi’’nti?
“On what matter?”
“Trong trường hợp nào?”
‘‘Adinnādāne’’ti.
“On taking what is not given.”
“Trong trường hợp trộm cắp.”
Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ upāliṃ dutiyassa pārājikassa vatthumpi pucchi, nidānampi pucchi, puggalampi pucchi, paññattimpi pucchi, anupaññattimpi pucchi, āpattimpi pucchi, anāpattimpi pucchi.
Then Venerable Mahākassapa questioned Venerable Upāli about the basis of the second Pārājika, its origin, the person involved, the promulgation, the supplementary promulgations, the offences, and the non-offences.
Bấy giờ, Tôn giả Mahākassapa đã hỏi Tôn giả Upāli về trường hợp, duyên khởi, người liên quan, giới điều được chế định, giới điều bổ sung, sự phạm giới và sự không phạm giới của giới Pārājika thứ hai.
‘‘Tatiyaṃ panāvuso upāli, pārājikaṃ kattha paññatta’’nti?
“And where, venerable Upāli, was the third Pārājika laid down?”
“Này Hiền giả Upāli, giới Pārājika thứ ba được chế định ở đâu?”
‘‘Vesāliyaṃ bhante’’ti.
“In Vesālī, venerable sir,” he replied.
“Thưa Tôn giả, ở Vesālī.”
‘‘Kaṃ ārabbhā’’ti?
“Concerning whom?”
“Liên quan đến ai?”
‘‘Sambahule bhikkhū ārabbhā’’ti.
“Concerning many bhikkhus.”
“Liên quan đến nhiều Tỳ-khưu.”
‘‘Kismiṃ vatthusmi’’nti?
“On what matter?”
“Trong trường hợp nào?”
‘‘Manussaviggahe’’ti.
“On depriving a human being of life.”
“Trong trường hợp giết người.”
Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ upāliṃ tatiyassa pārājikassa vatthumpi pucchi, nidānampi pucchi, puggalampi pucchi, paññattimpi pucchi, anupaññattimpi pucchi, āpattimpi pucchi, anāpattimpi pucchi.
Then Venerable Mahākassapa questioned Venerable Upāli about the basis of the third Pārājika, its origin, the person involved, the promulgation, the supplementary promulgations, the offences, and the non-offences.
Bấy giờ, Tôn giả Mahākassapa đã hỏi Tôn giả Upāli về trường hợp, duyên khởi, người liên quan, giới điều được chế định, giới điều bổ sung, sự phạm giới và sự không phạm giới của giới Pārājika thứ ba.
‘‘Catutthaṃ panāvuso upāli, pārājikaṃ kattha paññatta’’nti?
“And where, venerable Upāli, was the fourth Pārājika laid down?”
“Này Hiền giả Upāli, giới Pārājika thứ tư được chế định ở đâu?”
‘‘Vesāliyaṃ bhante’’ti.
“In Vesālī, venerable sir,” he replied.
“Thưa Tôn giả, ở Vesālī.”
‘‘Kaṃ ārabbhā’’ti?
“Concerning whom?”
“Liên quan đến ai?”
‘‘Vaggumudātīriye bhikkhū ārabbhā’’ti.
“Concerning the bhikkhus on the banks of the Vaggu river.”
“Liên quan đến các Tỳ-khưu ở bờ sông Vaggumudā.”
‘‘Kismiṃ vatthusmi’’nti?
“On what matter?”
“Trong trường hợp nào?”
‘‘Uttarimanussadhamme’’ti.
“On superhuman states.”
“Trong trường hợp nói pháp thượng nhân.”
Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ upāliṃ catutthassa pārājikassa vatthumpi pucchi, nidānampi pucchi, puggalampi pucchi, paññattimpi pucchi, anupaññattimpi pucchi, āpattimpi pucchi, anāpattimpi pucchi.
Then Venerable Mahākassapa questioned Venerable Upāli about the basis of the fourth Pārājika, its origin, the person involved, the promulgation, the supplementary promulgations, the offences, and the non-offences.
Bấy giờ, Tôn giả Mahākassapa đã hỏi Tôn giả Upāli về trường hợp, duyên khởi, người liên quan, giới điều được chế định, giới điều bổ sung, sự phạm giới và sự không phạm giới của giới Pārājika thứ tư.
Eteneva upāyena ubhatovibhaṅge pucchi.
By this same method, he questioned him on both Vibhaṅgas.
Theo cách thức ấy, ngài đã hỏi về cả hai phần phân tích (Ubhatovibhaṅga).
Puṭṭho puṭṭho āyasmā upāli vissajjesi.
Venerable Upāli answered each question as it was asked.
Mỗi khi được hỏi, Tôn giả Upāli đều trả lời.
Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘brahmajālaṃ, āvuso ānanda, kattha bhāsita’’nti?
Then, the venerable Mahākassapa said this to the venerable Ānanda: “Friend Ānanda, where was the Brahmajāla Sutta spoken?”
Rồi thì, Tôn giả Mahākassapa nói với Tôn giả Ānanda điều này: “Này Hiền Ānanda, kinh Phạm Võng (Brahmajāla) được thuyết ở đâu?”
‘‘Antarā ca, bhante, rājagahaṃ antarā ca nāḷandaṃ rājāgārake ambalaṭṭhikāyā’’ti.
“Between Rājagaha and Nāḷandā, at the king’s rest-house in Ambalaṭṭhikā, reverend.”
“Bạch Tôn giả, giữa Rājagaha và Nāḷandā, tại Ambalaṭṭhikā, trong nhà nghỉ của vua.”
‘‘Kaṃ ārabbhā’’ti?
“Concerning whom?”
“Liên quan đến ai?”
‘‘Suppiyañca paribbājakaṃ brahmadattañca māṇava’’nti.
“Concerning the wandering ascetic Suppiya and the youth Brahmadatta.”
“Liên quan đến du sĩ Suppiya và thanh niên Brahmādatta.”
Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ ānandaṃ brahmajālassa nidānampi pucchi, puggalampi pucchi.
Then, the venerable Mahākassapa questioned the venerable Ānanda about the origin and the person concerning the Brahmajāla Sutta.
Rồi thì, Tôn giả Mahākassapa hỏi Tôn giả Ānanda về nhân duyên của kinh Phạm Võng (Brahmajāla) và cả về các nhân vật.
‘‘Sāmaññaphalaṃ panāvuso ānanda, kattha bhāsita’’nti?
“And, friend Ānanda, where was the Sāmaññaphala Sutta spoken?”
“Này Hiền Ānanda, kinh Sa-môn Quả (Sāmaññaphala) được thuyết ở đâu?”
‘‘Rājagahe, bhante, jīvakambavane’’ti.
“In Rājagaha, at Jīvaka’s Mango Grove, reverend.”
“Bạch Tôn giả, tại Rājagaha, trong khu vườn xoài của Jīvaka.”
‘‘Kena saddhi’’nti?
“With whom?”
“Với ai?”
‘‘Ajātasattunā vedehiputtena saddhi’’nti.
“With Ajātasattu, son of Queen Videhī.”
“Với Ajātasattu, con trai của Videhī.”
Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ ānandaṃ sāmaññaphalassa nidānampi pucchi, puggalampi pucchi.
Then, the venerable Mahākassapa questioned the venerable Ānanda about the origin and the person concerning the Sāmaññaphala Sutta.
Rồi thì, Tôn giả Mahākassapa hỏi Tôn giả Ānanda về nhân duyên của kinh Sa-môn Quả (Sāmaññaphala) và cả về các nhân vật.
Eteneva upāyena pañcapi nikāye pucchi.
In this manner, he questioned him on all five Nikāyas.
Bằng cách này, ngài đã hỏi về năm bộ Nikāya.
Puṭṭho puṭṭho āyasmā ānando vissajjesi.
Being questioned again and again, the venerable Ānanda answered.
Mỗi khi được hỏi, Tôn giả Ānanda đều trả lời.
441. Atha kho āyasmā ānando there bhikkhū etadavoca – ‘‘bhagavā maṃ, bhante, parinibbānakāle evamāha – ‘ākaṅkhamāno, ānanda, saṅgho mamaccayena khuddānukhuddakāni sikkhāpadāni samūhaneyyā’’’ti.
441. Then, the venerable Ānanda said this to the elder bhikkhus: “Reverends, the Blessed One said to me at the time of his final Nibbāna: ‘If it wishes, Ānanda, the Saṅgha may abolish the lesser and minor training rules after my passing.’ ”
441. Rồi thì, Tôn giả Ānanda nói với các vị Trưởng lão Tỳ-khưu: “Bạch chư Tôn, Thế Tôn đã nói với tôi như sau vào lúc Ngài sắp nhập Niết-bàn: ‘Này Ānanda, nếu Tăng đoàn muốn, sau khi Ta diệt độ, có thể bãi bỏ các học giới nhỏ và phụ.’”
‘‘Pucchi pana tvaṃ, āvuso ānanda, bhagavantaṃ – ‘katamāni pana, bhante, khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’’’ti?
“Did you, friend Ānanda, question the Blessed One: ‘But reverend, which are the lesser and minor training rules?’ ”
“Này Hiền Ānanda, Hiền có hỏi Thế Tôn rằng: ‘Bạch Thế Tôn, những học giới nhỏ và phụ là gì không?’”
‘‘Na khohaṃ, bhante, bhagavantaṃ pucchiṃ – ‘katamāni pana, bhante, khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’’ti.
“Indeed, reverend, I did not question the Blessed One: ‘But reverend, which are the lesser and minor training rules?’ ”
“Bạch chư Tôn, tôi đã không hỏi Thế Tôn rằng: ‘Bạch Thế Tôn, những học giới nhỏ và phụ là gì.’”
Ekacce therā evamāhaṃsu – ‘‘cattāri pārājikāni ṭhapetvā, avasesāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’’ti.
Some elders said this: “Excluding the four pārājikas, the remaining are the lesser and minor training rules.”
Một số vị Trưởng lão đã nói như sau: “Ngoại trừ bốn Pārājika, còn lại là các học giới nhỏ và phụ.”
Ekacce therā evamāhaṃsu – ‘‘cattāri pārājikāni ṭhapetvā, terasa saṅghādisese ṭhapetvā, avasesāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’’ti.
Some elders said this: “Excluding the four pārājikas, and excluding the thirteen saṅghādisesas, the remaining are the lesser and minor training rules.”
Một số vị Trưởng lão đã nói như sau: “Ngoại trừ bốn Pārājika và mười ba Saṅghādisesa, còn lại là các học giới nhỏ và phụ.”
Ekacce therā evamāhaṃsu – ‘‘cattāri pārājikāni ṭhapetvā, terasa saṅghādisese ṭhapetvā, dve aniyate ṭhapetvā, avasesāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’’ti.
Some elders said this: “Excluding the four pārājikas, excluding the thirteen saṅghādisesas, and excluding the two aniyatas, the remaining are the lesser and minor training rules.”
Một số vị Trưởng lão đã nói như sau: “Ngoại trừ bốn Pārājika, mười ba Saṅghādisesa và hai Aniyata, còn lại là các học giới nhỏ và phụ.”
Ekacce therā evamāhaṃsu – ‘‘cattāri pārājikāni ṭhapetvā, terasa saṅghādisese ṭhapetvā, dve aniyate ṭhapetvā, tiṃsa nissaggiye pācittiye ṭhapetvā, avasesāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’’ti.
Some elders said this: “Excluding the four pārājikas, excluding the thirteen saṅghādisesas, excluding the two aniyatas, and excluding the thirty nissaggiya pācittiyas, the remaining are the lesser and minor training rules.”
Một số vị Trưởng lão đã nói như sau: “Ngoại trừ bốn Pārājika, mười ba Saṅghādisesa, hai Aniyata và ba mươi Nissaggiya Pācittiya, còn lại là các học giới nhỏ và phụ.”
Ekacce therā evamāhaṃsu – ‘‘cattāri pārājikāni ṭhapetvā, terasa saṅghādisese ṭhapetvā, dve aniyate ṭhapetvā, tiṃsa nissaggiye pācittiye ṭhapetvā, dvenavuti pācittiye ṭhapetvā, avasesāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’’ti.
Some elders said this: “Excluding the four pārājikas, excluding the thirteen saṅghādisesas, excluding the two aniyatas, excluding the thirty nissaggiya pācittiyas, and excluding the ninety-two pācittiyas, the remaining are the lesser and minor training rules.”
Một số vị Trưởng lão đã nói như sau: “Ngoại trừ bốn Pārājika, mười ba Saṅghādisesa, hai Aniyata, ba mươi Nissaggiya Pācittiya và chín mươi hai Pācittiya, còn lại là các học giới nhỏ và phụ.”
Ekacce therā evamāhaṃsu – ‘‘cattāri pārājikāni ṭhapetvā, terasa saṅghādisese ṭhapetvā, dve aniyate ṭhapetvā, tiṃsa nissaggiye pācittiye ṭhapetvā, dvenavuti pācittiye ṭhapetvā, cattāro pāṭidesanīye ṭhapetvā, avasesāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’’ti.
Some elders said this: “Excluding the four pārājikas, excluding the thirteen saṅghādisesas, excluding the two aniyatas, excluding the thirty nissaggiya pācittiyas, excluding the ninety-two pācittiyas, and excluding the four pāṭidesanīyas, the remaining are the lesser and minor training rules.”
Một số vị Trưởng lão đã nói như sau: “Ngoại trừ bốn Pārājika, mười ba Saṅghādisesa, hai Aniyata, ba mươi Nissaggiya Pācittiya, chín mươi hai Pācittiya và bốn Pāṭidesanīya, còn lại là các học giới nhỏ và phụ.”
443. Atha kho therā bhikkhū āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocuṃ – ‘‘idaṃ te, āvuso ānanda, dukkaṭaṃ, yaṃ tvaṃ bhagavantaṃ na pucchi – ‘katamāni pana, bhante, khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’ti.
443. Then, the elder bhikkhus said this to the venerable Ānanda: “This, friend Ānanda, is a dukkaṭa for you, that you did not question the Blessed One: ‘But reverend, which are the lesser and minor training rules?’
443. Rồi thì, các vị Trưởng lão Tỳ-khưu nói với Tôn giả Ānanda: “Này Hiền Ānanda, đây là một lỗi dukkaṭa của Hiền, vì Hiền đã không hỏi Thế Tôn rằng: ‘Bạch Thế Tôn, những học giới nhỏ và phụ là gì.’”
Desehi taṃ dukkaṭa’’nti.
Confess that dukkaṭa.”
“Hiền hãy sám hối lỗi dukkaṭa đó.”
‘‘Ahaṃ kho, bhante, assatiyā bhagavantaṃ na pucchiṃ – ‘katamāni pana, bhante, khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’ti.
“Indeed, reverends, it was due to inattention that I did not question the Blessed One: ‘But reverend, which are the lesser and minor training rules?’
“Bạch chư Tôn, tôi đã không hỏi Thế Tôn rằng: ‘Bạch Thế Tôn, những học giới nhỏ và phụ là gì’ vì sự lãng quên.
Nāhaṃ taṃ dukkaṭaṃ passāmi, api cāyasmantānaṃ saddhāya desemi taṃ dukkaṭa’’nti.
I do not see that as a dukkaṭa, but out of faith in the venerables, I confess that dukkaṭa.”
Tôi không thấy đó là lỗi dukkaṭa, nhưng vì lòng tin của chư Tôn, tôi xin sám hối lỗi dukkaṭa đó.”
‘‘Idampi te, āvuso ānanda, dukkaṭaṃ, yaṃ tvaṃ bhagavato vassikasāṭikaṃ akkamitvā sibbesi.
“This also, friend Ānanda, is a dukkaṭa for you, that you stitched the Blessed One’s rain-cloth by stepping on it.
“Này Hiền Ānanda, đây cũng là một lỗi dukkaṭa của Hiền, vì Hiền đã giẫm lên y tắm mưa của Thế Tôn để may.
Desehi taṃ dukkaṭa’’nti.
Confess that dukkaṭa.”
Hiền hãy sám hối lỗi dukkaṭa đó.”
‘‘Ahaṃ kho, bhante, na agāravena bhagavato vassikasāṭikaṃ akkamitvā sibbesiṃ.
“Indeed, reverends, it was not out of disrespect that I stitched the Blessed One’s rain-cloth by stepping on it.
“Bạch chư Tôn, tôi đã không phải vì bất kính mà giẫm lên y tắm mưa của Thế Tôn để may.
Nāhaṃ taṃ dukkaṭaṃ passāmi, api cāyasmantānaṃ saddhāya desemi taṃ dukkaṭa’’nti.
I do not see that as a dukkaṭa, but out of faith in the venerables, I confess that dukkaṭa.”
Tôi không thấy đó là lỗi dukkaṭa, nhưng vì lòng tin của chư Tôn, tôi xin sám hối lỗi dukkaṭa đó.”
‘‘Idampi te, āvuso ānanda, dukkaṭaṃ, yaṃ tvaṃ mātugāmehi bhagavato sarīraṃ paṭhamaṃ vandāpesi, tāsaṃ rodantīnaṃ bhagavato sarīraṃ assukena makkhitaṃ.
“This also, friend Ānanda, is a dukkaṭa for you, that you made the women first pay homage to the Blessed One’s body, and while they were weeping, the Blessed One’s body was smeared with tears.
“Này Hiền Ānanda, đây cũng là một lỗi dukkaṭa của Hiền, vì Hiền đã để các phụ nữ đảnh lễ nhục thân của Thế Tôn trước tiên, và nhục thân của Thế Tôn đã bị nước mắt của họ làm ướt đẫm khi họ khóc.
Desehi taṃ dukkaṭa’’nti.
Confess that dukkaṭa.”
Hiền hãy sám hối lỗi dukkaṭa đó.”
Ahaṃ kho, bhante – māyimāsaṃ* vikāle ahesunti – mātugāmehi bhagavato sarīraṃ paṭhamaṃ vandāpesiṃ.
“Indeed, reverends, I made the women first pay homage to the Blessed One’s body so that they would not be too late.
“Bạch chư Tôn, tôi đã để các phụ nữ đảnh lễ nhục thân của Thế Tôn trước tiên – vì sợ rằng họ sẽ đến muộn.
Nāhaṃ taṃ dukkaṭaṃ passāmi, api cāyasmantānaṃ saddhāya desemi taṃ dukkaṭa’’nti.
I do not see that as a dukkaṭa, but out of faith in the venerables, I confess that dukkaṭa.”
Tôi không thấy đó là lỗi dukkaṭa, nhưng vì lòng tin của chư Tôn, tôi xin sám hối lỗi dukkaṭa đó.”
‘‘Idampi te, āvuso ānanda, dukkaṭaṃ, yaṃ tvaṃ bhagavatā oḷārike nimitte kayiramāne, oḷārike obhāse kayiramāne, na bhagavantaṃ yāci – ‘tiṭṭhatu bhagavā kappaṃ, tiṭṭhatu sugato kappaṃ, bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’nti.
“This too, friend Ānanda, is a dukkata committed by you, that when the Buddha was giving a gross sign, giving a gross intimation, you did not ask the Buddha: ‘May the Blessed One remain for a kappa, may the Fortunate One remain for a kappa, for the benefit of many people, for the happiness of many people, out of compassion for the world, for the good, for the benefit, for the happiness of devas and humans.’”
“Này hiền giả Ānanda, đây cũng là một hành động xấu của ông, khi Thế Tôn tạo ra những điềm tướng lớn, tạo ra những ánh sáng lớn, mà ông đã không thỉnh cầu Thế Tôn rằng: ‘Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn hãy an trụ trọn một kiếp, xin Thiện Thệ hãy an trụ trọn một kiếp, vì lợi ích cho nhiều người, vì hạnh phúc cho nhiều người, vì lòng từ bi đối với đời, vì lợi ích, vì hạnh phúc cho chư thiên và loài người’.
Desehi taṃ dukkaṭa’’nti.
“Declare that dukkata.”
Hãy sám hối hành động xấu ấy!”
‘‘Ahaṃ kho, bhante, mārena pariyuṭṭhitacitto na bhagavantaṃ yāciṃ – ‘tiṭṭhatu bhagavā kappaṃ, tiṭṭhatu sugato kappaṃ, bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’nti.
“Indeed, venerable sirs, my mind was overcome by Māra, so I did not ask the Buddha: ‘May the Blessed One remain for a kappa, may the Fortunate One remain for a kappa, for the benefit of many people, for the happiness of many people, out of compassion for the world, for the good, for the benefit, for the happiness of devas and humans.’”
“Bạch chư Tôn giả, tâm con bị Māra (Ma vương) chi phối nên con đã không thỉnh cầu Thế Tôn rằng: ‘Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn hãy an trụ trọn một kiếp, xin Thiện Thệ hãy an trụ trọn một kiếp, vì lợi ích cho nhiều người, vì hạnh phúc cho nhiều người, vì lòng từ bi đối với đời, vì lợi ích, vì hạnh phúc cho chư thiên và loài người’.
Nāhaṃ taṃ dukkaṭaṃ passāmi, api cāyasmantānaṃ saddhāya desemi taṃ dukkaṭa’’nti.
“I do not see that as a dukkata, yet I declare it as a dukkata out of faith in your venerable sirs.”
Con không xem đó là hành động xấu, nhưng vì lòng tin của chư Tôn giả, con xin sám hối hành động xấu ấy.”
‘‘Idampi te, āvuso ānanda, dukkaṭaṃ yaṃ tvaṃ mātugāmassa tathāgatappavedite dhammavinaye pabbajjaṃ ussukkaṃ akāsi.
“This too, friend Ānanda, is a dukkata committed by you, that you exerted yourself for the ordination of women in the Dhamma and Discipline proclaimed by the Tathāgata.
“Này hiền giả Ānanda, đây cũng là một hành động xấu của ông, khi ông đã cố gắng để nữ giới được xuất gia trong Giáo Pháp và Giới Luật do Đức Như Lai thuyết giảng.
Desehi taṃ dukkaṭa’’nti.
Declare that dukkata.”
Hãy sám hối hành động xấu ấy!”
‘‘Ahaṃ kho, bhante, ayaṃ mahāpajāpati gotamī bhagavato mātucchā āpādikā posikā khīrassa dāyikā bhagavantaṃ janettiyā kālaṅkatāya thaññaṃ pāyesīti mātugāmassa tathāgatappavedite dhammavinaye pabbajjaṃ ussukkaṃ akāsiṃ.
“Indeed, venerable sirs, this Mahāpajāpatī Gotamī was the Buddha’s maternal aunt, his nurse, his foster mother, the giver of milk; when the Buddha’s birth-mother passed away, she suckled the Buddha. Therefore, I exerted myself for the ordination of women in the Dhamma and Discipline proclaimed by the Tathāgata.
“Bạch chư Tôn giả, vì bà Mahāpajāpatī Gotamī là dì mẫu của Thế Tôn, là người nuôi dưỡng, người cho bú sữa, là người đã cho Thế Tôn bú sữa khi mẹ của Thế Tôn qua đời, nên con đã cố gắng để nữ giới được xuất gia trong Giáo Pháp và Giới Luật do Đức Như Lai thuyết giảng.
Nāhaṃ taṃ dukkaṭaṃ passāmi, api cāyasmantānaṃ saddhāya desemi taṃ dukkaṭa’’nti.
I do not see that as a dukkata, yet I declare it as a dukkata out of faith in your venerable sirs.”
Con không xem đó là hành động xấu, nhưng vì lòng tin của chư Tôn giả, con xin sám hối hành động xấu ấy.”
445. Atha kho āyasmā ānando there bhikkhū etadavoca – ‘‘bhagavā maṃ, bhante, parinibbānakāle evamāha – ‘tena hānanda, saṅgho mamaccayena channassa bhikkhuno brahmadaṇḍaṃ āṇāpetū’’’ti.
445. Then Venerable Ānanda said to the Elder bhikkhus, “Venerable sirs, at the time of his parinibbāna, the Blessed One said to me, ‘Then, Ānanda, after my passing, the Saṅgha should impose the Brahmadaṇḍa upon the bhikkhu Channa.’”
445. Rồi Tôn giả Ānanda đã nói với chư Tỳ khưu Trưởng lão rằng: “Bạch chư Tôn giả, vào lúc Thế Tôn sắp nhập Niết Bàn, Ngài đã nói với con như vầy: ‘Này Ānanda, sau khi Như Lai diệt độ, Tăng đoàn hãy áp dụng hình phạt Brahmadaṇḍa đối với Tỳ khưu Channa’.”
‘‘Pucchi pana tvaṃ, āvuso ānanda, bhagavantaṃ – ‘katamo pana, bhante, brahmadaṇḍo’’’ti?
“But did you ask the Blessed One, friend Ānanda, ‘Venerable sir, what is the Brahmadaṇḍa?’”
“Này hiền giả Ānanda, ông có hỏi Thế Tôn rằng: ‘Bạch Thế Tôn, thế nào là Brahmadaṇḍa (hình phạt tối thượng)’ không?”
‘‘Pucchiṃ khohaṃ, bhante, bhagavantaṃ – ‘katamo pana, bhante, brahmadaṇḍo’’’ti?
“Indeed, venerable sirs, I asked the Blessed One, ‘Venerable sir, what is the Brahmadaṇḍa?’”
“Bạch chư Tôn giả, con đã hỏi Thế Tôn rằng: ‘Bạch Thế Tôn, thế nào là Brahmadaṇḍa’?”
‘‘Channo, ānanda, bhikkhu yaṃ iccheyya taṃ vadeyya.
“‘The bhikkhu Channa may say whatever he wishes.
“Này Ānanda, Tỳ khưu Channa muốn nói gì thì cứ nói.
Bhikkhūhi channo bhikkhu neva vattabbo, na ovaditabbo, nānusāsitabbo’’ti.
Bhikkhus should neither speak to the bhikkhu Channa, nor admonish him, nor instruct him.’”
Chư Tỳ khưu không nên nói chuyện với Tỳ khưu Channa, không nên khuyên bảo, không nên giáo huấn.”
‘‘Tena hāvuso ānanda, tvaṃyeva channassa bhikkhuno brahmadaṇḍaṃ āṇāpehī’’ti.
“Then, friend Ānanda, you yourself should impose the Brahmadaṇḍa upon the bhikkhu Channa.”
“Vậy thì, này hiền giả Ānanda, chính ông hãy áp dụng hình phạt Brahmadaṇḍa đối với Tỳ khưu Channa!”
‘‘Kathāhaṃ, bhante, channassa bhikkhuno brahmadaṇḍaṃ āṇāpemi, caṇḍo so bhikkhu pharuso’’ti?
“How, venerable sirs, can I impose the Brahmadaṇḍa upon the bhikkhu Channa? He is an unruly and harsh bhikkhu.”
“Bạch chư Tôn giả, làm sao con có thể áp dụng hình phạt Brahmadaṇḍa đối với Tỳ khưu Channa được, Tỳ khưu ấy hung dữ và thô lỗ?”
‘Tena hāvuso ānanda, bahukehi bhikkhūhi saddhiṃ gacchāhī’’ti.
“Then, friend Ānanda, go with many bhikkhus.”
“Vậy thì, này hiền giả Ānanda, ông hãy đi cùng với nhiều Tỳ khưu!”
‘‘Evaṃ bhante’’ti kho āyasmā ānando therānaṃ bhikkhūnaṃ paṭissutvā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi nāvāya ujjavanikāya kosambiṃ ujjavi, nāvāya paccorohitvā rañño udenassa* uyyānassa avidūre aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi.
“Yes, venerable sirs,” Venerable Ānanda replied to the Elder bhikkhus, and with a great Saṅgha of bhikkhus, about five hundred bhikkhus, he set sail by boat to Kosambī. Having disembarked from the boat, he sat down at the foot of a certain tree not far from King Udena’s park.
“Vâng, bạch chư Tôn giả,” Tôn giả Ānanda đã vâng lời chư Tỳ khưu Trưởng lão, rồi cùng với một đại Tăng đoàn gồm năm trăm Tỳ khưu, đã đi thuyền ngược dòng đến Kosambī (Kiều Thưởng Di), sau khi xuống thuyền, Tôn giả ngồi dưới một gốc cây gần khu vườn của vua Udena.
Tena kho pana samayena rājā udeno uyyāne paricāresi saddhiṃ orodhena.
Now at that time, King Udena was enjoying himself in the park with his retinue.
Vào lúc bấy giờ, vua Udena đang dạo chơi trong vườn cùng với hậu cung.
Assosi kho rañño udenassa orodho – ‘‘amhākaṃ kira ācariyo ayyo ānando uyyānassa avidūre aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinno’’ti.
King Udena’s retinue heard, “Indeed, our teacher, the noble Ānanda, is sitting at the foot of a certain tree not far from the park.”
Hậu cung của vua Udena đã nghe rằng: “Nghe nói, thầy của chúng ta, Tôn giả Ānanda, đang ngồi dưới một gốc cây gần khu vườn.”
Atha kho rañño udenassa orodho rājānaṃ udenaṃ etadavoca – ‘‘amhākaṃ kira, deva, ācariyo ayyo ānando uyyānassa avidūre aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinno.
Then King Udena’s retinue said to King Udena, “Indeed, your majesty, our teacher, the noble Ānanda, is sitting at the foot of a certain tree not far from the park.
Rồi hậu cung của vua Udena đã nói với vua Udena rằng: “Bệ hạ, nghe nói, thầy của chúng ta, Tôn giả Ānanda, đang ngồi dưới một gốc cây gần khu vườn.
Icchāma mayaṃ, deva, ayyaṃ ānandaṃ passitu’’nti.
Your majesty, we wish to see the noble Ānanda.”
Chúng thần muốn diện kiến Tôn giả Ānanda, bệ hạ.”
‘‘Tena hi tumhe samaṇaṃ ānandaṃ passathā’’ti.
“Then you may see the recluse Ānanda.”
“Vậy thì, các ngươi hãy diện kiến Sa môn Ānanda!”
Atha kho rañño udenassa orodho yenāyasmā ānando tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then King Udena’s retinue approached Venerable Ānanda, and having approached, they paid homage to Venerable Ānanda and sat down to one side.
Rồi hậu cung của vua Udena đã đi đến chỗ Tôn giả Ānanda, sau khi đảnh lễ Tôn giả Ānanda, họ ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho rañño udenassa orodhaṃ āyasmā ānando dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi.
Venerable Ānanda instructed, encouraged, inspired, and gladdened King Udena’s retinue, who were sitting to one side, with a Dhamma talk.
Khi hậu cung của vua Udena đã ngồi xuống một bên, Tôn giả Ānanda đã dùng pháp thoại để chỉ dẫn, khuyến khích, khích lệ và làm cho họ hoan hỷ.
Atha kho rañño udenassa orodho āyasmatā ānandena dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito āyasmato ānandassa pañca uttarāsaṅgasatāni pādāsi.
Then King Udena’s retinue, instructed, encouraged, inspired, and gladdened by Venerable Ānanda’s Dhamma talk, presented five hundred outer robes to Venerable Ānanda.
Rồi hậu cung của vua Udena, sau khi được Tôn giả Ānanda chỉ dẫn, khuyến khích, khích lệ và làm cho hoan hỷ bằng pháp thoại, đã dâng cho Tôn giả Ānanda năm trăm tấm y thượng.
Atha kho rañño udenassa orodho āyasmato ānandassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena rājā udeno tenupasaṅkami.
Then King Udena’s retinue, having rejoiced in and approved of Venerable Ānanda’s words, rose from their seats, paid homage to Venerable Ānanda, circumambulated him clockwise, and then approached King Udena.
Rồi hậu cung của vua Udena, sau khi hoan hỷ và tán thán lời thuyết giảng của Tôn giả Ānanda, đã đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đảnh lễ Tôn giả Ānanda, đi nhiễu hữu rồi đi đến chỗ vua Udena.
Addasā kho rājā udeno orodhaṃ dūratova āgacchantaṃ.
King Udena saw his retinue approaching from afar.
Vua Udena đã nhìn thấy hậu cung từ xa đang đi đến.
Disvāna orodhaṃ etadavoca – ‘‘api nu kho tumhe samaṇaṃ ānandaṃ passitthā’’ti?
Having seen them, he said to his retinue, “Did you see the recluse Ānanda?”
Sau khi nhìn thấy, vua đã nói với hậu cung rằng: “Các ngươi đã diện kiến Sa môn Ānanda rồi ư?”
‘‘Apassimhā kho mayaṃ, deva, ayyaṃ ānanda’’nti.
“Yes, your majesty, we saw the noble Ānanda.”
“Bệ hạ, chúng thần đã diện kiến Tôn giả Ānanda rồi.”
‘‘Api nu tumhe samaṇassa ānandassa kiñci adatthā’’ti?
“And did you give anything to the recluse Ānanda?”
“Các ngươi có dâng cúng gì cho Sa môn Ānanda không?”
‘‘Adamhā kho mayaṃ, deva, ayyassa ānandassa pañca uttarāsaṅgasatānī’’ti.
“Yes, your majesty, we gave five hundred outer robes to the noble Ānanda.”
“Bệ hạ, chúng thần đã dâng cúng cho Tôn giả Ānanda năm trăm tấm y thượng.”
Rājā udeno ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘kathañhi nāma samaṇo ānando tāva bahuṃ cīvaraṃ paṭiggahessati!
King Udena was displeased, grumbled, and complained, “How can the recluse Ānanda accept so many robes!
Vua Udena đã càu nhàu, than phiền, chỉ trích: “Làm sao Sa môn Ānanda lại có thể nhận nhiều y phục đến thế!
Dussavāṇijjaṃ vā samaṇo ānando karissati, paggāhikasālaṃ vā pasāressatī’’ti!
Will the recluse Ānanda engage in cloth trade, or will he set up a pawnbroker’s shop!”
Sa môn Ānanda sẽ buôn bán vải chăng, hay sẽ mở một tiệm cầm đồ chăng!”
Atha kho rājā udeno yenāyasmā ānando tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi.
Then King Udena approached Venerable Ānanda, and having approached, he exchanged greetings with Venerable Ānanda.
Rồi vua Udena đã đi đến chỗ Tôn giả Ānanda, sau khi chào hỏi Tôn giả Ānanda.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.
Having exchanged courteous and memorable talk, he sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, vua ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho rājā udeno āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘āgamā nu khvidha, bho ānanda, amhākaṃ orodho’’ti?
Sitting to one side, King Udena said to Venerable Ānanda, “Did my retinue come here, venerable Ānanda?”
Khi đã ngồi xuống một bên, vua Udena đã nói với Tôn giả Ānanda rằng: “Thưa Tôn giả Ānanda, hậu cung của chúng tôi có đến đây không?”
‘‘Āgamāsi kho te idha, mahārāja, orodho’’ti.
“Yes, your majesty, your retinue did come here.”
“Đại vương, hậu cung của ngài đã đến đây.”
‘‘Api pana bhoto ānandassa kiñci adāsī’’ti?
“And did they give anything to you, venerable Ānanda?”
“Vậy Tôn giả Ānanda có nhận được gì không?”
‘‘Adāsi kho me, mahārāja, pañca uttarāsaṅgasatānī’’ti.
“Yes, your majesty, they gave me five hundred outer robes.”
“Đại vương, tôi đã nhận được năm trăm tấm y thượng.”
‘‘Kiṃ pana bhavaṃ ānando tāva bahuṃ cīvaraṃ karissatī’’ti?
“What, venerable Ānanda, will you do with so many robes?”
“Vậy Tôn giả Ānanda sẽ làm gì với nhiều y phục đến thế?”
‘‘Ye* te, mahārāja, bhikkhū dubbalacīvarā tehi saddhiṃ saṃvibhajissāmī’’ti.
“Your majesty, I will share them with those bhikkhus who have worn-out robes.”
“Đại vương, tôi sẽ chia sẻ với những Tỳ khưu có y phục cũ rách.”
‘‘Yāni kho pana, bho ānanda, porāṇakāni dubbalacīvarāni tāni kathaṃ karissathā’’ti?
“And what, venerable Ānanda, will you do with those old, worn-out robes?”
“Vậy thì, thưa Tôn giả Ānanda, những y phục cũ rách ấy ngài sẽ làm gì?”
‘‘Tāni, mahārāja, uttarattharaṇaṃ karissāmā’’ti.
“Your majesty, we will make them into upper coverings.”
“Đại vương, chúng tôi sẽ dùng chúng làm tấm trải giường.”
‘‘Yāni pana, bho ānanda, porāṇakāni uttarattharaṇāni tāni kathaṃ karissathā’’ti?
“And what, venerable Ānanda, will you do with those old upper coverings?”
“Vậy thì, thưa Tôn giả Ānanda, những tấm trải giường cũ ấy ngài sẽ làm gì?”
‘‘Tāni, mahārāja, bhisicchaviyo karissāmā’’ti.
‘Your Majesty, we shall make cushion covers out of them.’
“Thưa Đại vương, chúng tôi sẽ làm vỏ bọc đệm ngồi từ chúng.”
‘‘Yā pana, bho ānanda, porāṇakā bhisicchaviyo tā kathaṃ karissathā’’ti?
‘But, Venerable Ānanda, what will you do with the old cushion covers?’
“Nhưng thưa Tôn giả Ānanda, những vỏ bọc đệm ngồi cũ đó, quý vị sẽ làm gì?”
‘‘Tā, mahārāja, bhūmattharaṇaṃ karissāmā’’ti.
‘Your Majesty, we shall make ground covers out of them.’
“Thưa Đại vương, chúng tôi sẽ làm thảm trải sàn từ chúng.”
‘‘Yāni pana, bho ānanda, porāṇakāni bhūmattharaṇāni tāni kathaṃ karissathā’’ti?
‘But, Venerable Ānanda, what will you do with the old ground covers?’
“Nhưng thưa Tôn giả Ānanda, những thảm trải sàn cũ đó, quý vị sẽ làm gì?”
‘‘Tāni, mahārāja, pādapuñchaniyo karissāmā’’ti.
‘Your Majesty, we shall make doormats out of them.’
“Thưa Đại vương, chúng tôi sẽ làm giẻ lau chân từ chúng.”
‘‘Yā pana, bho ānanda, porāṇakā pādapuñchaniyo tā kathaṃ karissathā’’ti?.
‘But, Venerable Ānanda, what will you do with the old doormats?’
“Nhưng thưa Tôn giả Ānanda, những giẻ lau chân cũ đó, quý vị sẽ làm gì?”
‘‘Tā, mahārāja, rajoharaṇaṃ karissāmā’’ti.
‘Your Majesty, we shall make dusters out of them.’
“Thưa Đại vương, chúng tôi sẽ làm giẻ lau bụi từ chúng.”
‘‘Yāni pana, bho ānanda, porāṇakāni rajoharaṇāni tāni kathaṃ karissathā’’ti?
‘But, Venerable Ānanda, what will you do with the old dusters?’
“Nhưng thưa Tôn giả Ānanda, những giẻ lau bụi cũ đó, quý vị sẽ làm gì?”
‘‘Tāni, mahārāja, koṭṭetvā cikkhallena madditvā paribhaṇḍaṃ limpissāmā’’ti.
‘Your Majesty, we shall pound them, mix them with mud, and use them to plaster the plasterable parts of the buildings.’
“Thưa Đại vương, chúng tôi sẽ xé nhỏ chúng, nhào với bùn rồi trát lên tường.”
‘‘Katamo pana, bhante ānanda, brahmadaṇḍo āṇāpito’’ti?
‘But, Venerable Ānanda, what Brahma-penalty has been imposed?’
“Bạch Tôn giả Ānanda, Brahmadaṇḍa nào đã được ban?”
‘‘Tvaṃ, āvuso channa, bhikkhū yaṃ iccheyyāsi taṃ vadeyyāsi.
‘Friend Channa, you may say whatever you wish to the bhikkhus.
“Này hiền giả Channa, ông muốn nói gì thì cứ nói với các tỳ-khưu.
Bhikkhūhi tvaṃ neva vattabbo, na ovaditabbo, nānusāsitabbo’’ti.
But the bhikkhus are not to speak to you, nor advise you, nor instruct you.’
Các tỳ-khưu sẽ không nói chuyện với ông, không khuyên bảo ông, không giáo huấn ông.”
‘‘Nanvāhaṃ, bhante ānanda, hato ettāvatā, yatohaṃ bhikkhūhi neva vattabbo, na ovaditabbo, nānusāsitabbo’’ti tattheva mucchito papato.
‘Venerable Ānanda, am I not killed by this, that the bhikkhus are not to speak to me, nor advise me, nor instruct me?’ At that very moment he fainted and fell down.
“Bạch Tôn giả Ānanda, chẳng phải con đã bị hủy hoại rồi sao, khi các tỳ-khưu không nói chuyện với con, không khuyên bảo con, không giáo huấn con?” – Ngay tại đó, ngài ngất xỉu và ngã xuống.
Atha kho āyasmā channo brahmadaṇḍena aṭṭīyamāno harāyamāno jigucchamāno eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi.
Then Venerable Channa, feeling oppressed, ashamed, and disgusted by the Brahma-penalty, living alone, withdrawn, diligent, ardent, and resolute, before long, with direct knowledge, he personally realized and attained that supreme culmination of the holy life for the sake of which noble sons rightly go forth from home to homelessness, and he dwelt therein.
Bấy giờ, Tôn giả Channa, vì bị Brahmadaṇḍa làm cho khó chịu, hổ thẹn, ghê tởm, đã sống một mình, ẩn dật, không phóng dật, tinh cần, chuyên tâm, và chẳng bao lâu, ngay trong hiện tại, ngài tự mình chứng ngộ bằng thắng trí, đạt được và an trú vào mục đích tối thượng của đời sống Phạm hạnh, mà vì mục đích ấy, các thiện nam tử xuất gia từ bỏ gia đình để sống không gia đình.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsi.
He directly knew: ‘Destroyed is birth, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no more for this state of being.’
Ngài biết rõ: ‘Sự tái sinh đã tận, đời sống Phạm hạnh đã hoàn thành, những gì cần làm đã làm, không còn tái sinh nữa.’
Aññataro ca panāyasmā channo arahataṃ ahosi.
And Venerable Channa became one of the Arahants.
Và Tôn giả Channa đã trở thành một trong các vị A-la-hán.
Atha kho āyasmā channo arahattaṃ patto yenāyasmā ānando tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘paṭippassambhehi dāni me, bhante ānanda, brahmadaṇḍa’’nti.
Then Venerable Channa, having attained Arahantship, approached Venerable Ānanda, and having approached, he spoke to Venerable Ānanda: ‘Venerable Ānanda, please revoke the Brahma-penalty for me now.’
Bấy giờ, Tôn giả Channa, sau khi đạt A-la-hán, đi đến chỗ Tôn giả Ānanda, sau khi đến, ngài nói với Tôn giả Ānanda: “Bạch Tôn giả Ānanda, xin hãy bãi bỏ Brahmadaṇḍa cho con bây giờ.”
‘‘Yadaggena tayā, āvuso channa, arahattaṃ sacchikataṃ tadaggena te brahmadaṇḍo paṭippassaddho’’ti.
‘Friend Channa, from the moment you realized Arahantship, from that moment the Brahma-penalty is revoked for you.’
“Này hiền giả Channa, kể từ khi ông chứng ngộ A-la-hán, Brahmadaṇḍa đã được bãi bỏ cho ông.”
Imāya kho pana vinayasaṅgītiyā pañca bhikkhusatāni anūnāni anadhikāni ahesuṃ.
In this recitation of the Vinaya, there were five hundred bhikkhus, neither more nor less.
Trong lần kết tập Vinaya này, có đúng năm trăm tỳ-khưu, không thiếu không thừa.
Tasmā ayaṃ vinayasaṅgīti ‘‘pañcasatikā’’ti vuccatīti.
Therefore, this Vinaya recitation is called ‘The Five Hundred’.
Do đó, lần kết tập Vinaya này được gọi là “Pañcasatikā” (Năm Trăm Vị).
Tena kho pana samayena āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vajjīsu cārikaṃ caramāno yena vesālī tadavasari.
At that time, Venerable Yasa Kākaṇḍakaputta, while wandering in the Vajji country, arrived in Vesālī.
Bấy giờ, Tôn giả Yasa Kākandakaputta, khi đang du hành trong xứ Vajji, đã đến Vesālī.
Tatra sudaṃ āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ.
There, Venerable Yasa Kākaṇḍakaputta was residing in Vesālī, at the great forest in the Gabled Hall.
Tại đó, Tôn giả Yasa Kākandakaputta an trú ở Vesālī, trong Đại Lâm, tại Tịnh xá có mái nhọn.
Tena kho pana samayena vesālikā vajjiputtakā bhikkhū tadahuposathe kaṃsapātiṃ* udakena pūretvā majjhe bhikkhusaṅghassa ṭhapetvā āgatāgate vesālike upāsake evaṃ vadanti – ‘‘dethāvuso, saṅghassa kahāpaṇampi aḍḍhampi pādampi māsakarūpampi.
At that time, on the Uposatha day, the Vajjian bhikkhus of Vesālī, having filled a bronze bowl with water, placed it in the midst of the Sangha of bhikkhus, and spoke thus to the Vesālī lay followers who came and went: ‘Friends, give to the Sangha a kahāpaṇa, or half, or a quarter, or a māsa of silver.
Bấy giờ, các tỳ-khưu Vajjiputtaka ở Vesālī, vào ngày Bố-tát đó, đã đổ đầy nước vào một cái bát đồng, đặt giữa chúng tỳ-khưu, và nói với các cận sự nam Vesālī đến và đi rằng: “Này hiền giả, hãy cúng dường cho Tăng một đồng kahāpaṇa, nửa đồng, một phần tư đồng, hoặc một đồng māsaka.
Bhavissati saṅghassa parikkhārena karaṇīya’’nti.
The Sangha will have need for accessories.’
Tăng sẽ có việc cần dùng vật dụng.”
Evaṃ vutte āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vesālike upāsake etadavoca – ‘‘māvuso, adattha saṅghassa kahāpaṇampi aḍḍhampi pādampi māsakarūpampi.
When this was said, Venerable Yasa Kākaṇḍakaputta spoke to the Vesālī lay followers: ‘Friends, do not give to the Sangha a kahāpaṇa, or half, or a quarter, or a māsa of silver.
Khi được nói như vậy, Tôn giả Yasa Kākandakaputta nói với các cận sự nam Vesālī: “Này hiền giả, đừng cúng dường cho Tăng một đồng kahāpaṇa, nửa đồng, một phần tư đồng, hoặc một đồng māsaka.
Na kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; na paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatā’’ti.
Gold and silver are not permissible for the Sakyan renunciants; the Sakyan renunciants do not approve of gold and silver; the Sakyan renunciants do not accept gold and silver; the Sakyan renunciants have laid aside gems and gold, they are free from gold and silver.’
Vàng bạc không được phép cho các Sa-môn Thích tử; các Sa-môn Thích tử không chấp nhận vàng bạc; các Sa-môn Thích tử không thọ nhận vàng bạc; các Sa-môn Thích tử đã từ bỏ ngọc ngà châu báu, không có vàng bạc.”
Evampi kho vesālikā upāsakā āyasmatā yasena kākaṇḍakaputtena vuccamānā adaṃsuyeva saṅghassa kahāpaṇampi aḍḍhampi pādampi māsakarūpampi.
Even though the Vesālī lay followers were spoken to in this way by Venerable Yasa Kākaṇḍakaputta, they still gave to the Sangha a kahāpaṇa, or half, or a quarter, or a māsa of silver.
Mặc dù Tôn giả Yasa Kākandakaputta đã nói như vậy, các cận sự nam Vesālī vẫn cúng dường cho Tăng một đồng kahāpaṇa, nửa đồng, một phần tư đồng, hoặc một đồng māsaka.
447. ‘‘Ekamidaṃ, āvuso, samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
447. "Once, friends, the Blessed One was staying in Sāvatthī, in Jeta's Grove, Anāthapiṇḍika's Park.
447. “Này chư Hiền, một thời Đức Thế Tôn đang ngự tại Sāvatthī, trong khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Tatra kho, āvuso, bhagavā bhikkhū āmantesi –* ‘cattārome, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti.
There, friends, the Blessed One addressed the bhikkhus, saying: 'Monks, there are these four impurities of the sun and moon, by which impurities the sun and moon do not shine, do not blaze, do not radiate.
Tại đó, này chư Hiền, Đức Thế Tôn đã gọi các Tỳ-khưu và nói: ‘Này các Tỳ-khưu, có bốn điều ô nhiễm của mặt trăng và mặt trời, do những điều ô nhiễm này mà mặt trăng và mặt trời không chiếu sáng, không tỏa rạng, không chói lọi.
Katame cattāro?
What are these four?
Bốn điều ấy là gì?
Abbhaṃ, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti na virocanti.
Clouds, monks, are an impurity of the sun and moon, by which impurity the sun and moon do not shine, do not blaze, do not radiate.
Này các Tỳ-khưu, mây là điều ô nhiễm của mặt trăng và mặt trời, do điều ô nhiễm này mà mặt trăng và mặt trời không chiếu sáng, không tỏa rạng, không chói lọi.
Mahikā, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti, dhūmarajo, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti.
Mist, monks, is an impurity of the sun and moon, by which impurity the sun and moon do not shine, do not blaze, do not radiate; smoke and dust, monks, are an impurity of the sun and moon, by which impurity the sun and moon do not shine, do not blaze, do not radiate.
Này các Tỳ-khưu, sương mù là điều ô nhiễm của mặt trăng và mặt trời, do điều ô nhiễm này mà mặt trăng và mặt trời không chiếu sáng, không tỏa rạng, không chói lọi; khói bụi là điều ô nhiễm của mặt trăng và mặt trời, do điều ô nhiễm này mà mặt trăng và mặt trời không chiếu sáng, không tỏa rạng, không chói lọi.
Rāhu, bhikkhave, asurindo candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti.
Rāhu, monks, the Asura king, is an impurity of the sun and moon, by which impurity the sun and moon do not shine, do not blaze, do not radiate.
Này các Tỳ-khưu, Rāhu, vua chúa của các Asura, là điều ô nhiễm của mặt trăng và mặt trời, do điều ô nhiễm này mà mặt trăng và mặt trời không chiếu sáng, không tỏa rạng, không chói lọi.
Ime kho, bhikkhave, cattāro candimasūriyānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti.
These, monks, are the four impurities of the sun and moon, by which impurities the sun and moon do not shine, do not blaze, do not radiate.
Này các Tỳ-khưu, đây là bốn điều ô nhiễm của mặt trăng và mặt trời, do những điều ô nhiễm này mà mặt trăng và mặt trời không chiếu sáng, không tỏa rạng, không chói lọi.
Evameva kho, bhikkhave, cattārome samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti.
Similarly, monks, there are these four impurities of recluses and brahmins, by which impurities some recluses and brahmins do not shine, do not blaze, do not radiate.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, có bốn điều ô nhiễm của các Sa-môn, Bà-la-môn, do những điều ô nhiễm này mà một số Sa-môn, Bà-la-môn không chiếu sáng, không tỏa rạng, không chói lọi.
Katame cattāro?
What are these four?
Bốn điều ấy là gì?
Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā suraṃ pivanti, merayaṃ pivanti, surāmerayapānā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, paṭhamo samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti.
Monks, there are some recluses and brahmins who drink intoxicants and fermented liquor; they are not abstinent from drinking intoxicants and fermented liquor – this, monks, is the first impurity of recluses and brahmins, by which impurity some recluses and brahmins do not shine, do not blaze, do not radiate.
Này các Tỳ-khưu, có một số Sa-môn, Bà-la-môn uống rượu, uống men, không từ bỏ việc uống rượu men – này các Tỳ-khưu, đây là điều ô nhiễm thứ nhất của các Sa-môn, Bà-la-môn, do điều ô nhiễm này mà một số Sa-môn, Bà-la-môn không chiếu sáng, không tỏa rạng, không chói lọi.
Puna caparaṃ, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā methunaṃ dhammaṃ paṭisevanti, methunadhammā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, dutiyo samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti.
Furthermore, monks, there are some recluses and brahmins who engage in sexual intercourse; they are not abstinent from sexual intercourse – this, monks, is the second impurity of recluses and brahmins, by which impurity some recluses and brahmins do not shine, do not blaze, do not radiate.
Hơn nữa, này các Tỳ-khưu, có một số Sa-môn, Bà-la-môn thực hành pháp dâm dục, không từ bỏ pháp dâm dục – này các Tỳ-khưu, đây là điều ô nhiễm thứ hai của các Sa-môn, Bà-la-môn, do điều ô nhiễm này mà một số Sa-môn, Bà-la-môn không chiếu sáng, không tỏa rạng, không chói lọi.
Puna caparaṃ, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā jātarūparajataṃ sādiyanti, jātarūparajatappaṭiggahaṇā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, tatiyo samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti.
Furthermore, monks, there are some recluses and brahmins who accept gold and silver; they are not abstinent from accepting gold and silver – this, monks, is the third impurity of recluses and brahmins, by which impurity some recluses and brahmins do not shine, do not blaze, do not radiate.
Hơn nữa, này các Tỳ-khưu, có một số Sa-môn, Bà-la-môn ưa thích vàng bạc, không từ bỏ việc thọ nhận vàng bạc – này các Tỳ-khưu, đây là điều ô nhiễm thứ ba của các Sa-môn, Bà-la-môn, do điều ô nhiễm này mà một số Sa-môn, Bà-la-môn không chiếu sáng, không tỏa rạng, không chói lọi.
Puna caparaṃ, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā micchājīvena jīvitaṃ kappenti; micchājīvā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, catuttho samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti.
Furthermore, monks, there are some recluses and brahmins who maintain their livelihood by wrong livelihood; they are not abstinent from wrong livelihood – this, monks, is the fourth impurity of recluses and brahmins, by which impurity some recluses and brahmins do not shine, do not blaze, do not radiate.
Hơn nữa, này các Tỳ-khưu, có một số Sa-môn, Bà-la-môn sống bằng tà mạng; không từ bỏ tà mạng – này các Tỳ-khưu, đây là điều ô nhiễm thứ tư của các Sa-môn, Bà-la-môn, do điều ô nhiễm này mà một số Sa-môn, Bà-la-môn không chiếu sáng, không tỏa rạng, không chói lọi.’
Ime kho, bhikkhave, cattāro samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti’.
These, monks, are the four impurities of recluses and brahmins, by which impurities some recluses and brahmins do not shine, do not blaze, do not radiate.'
Này các Tỳ-khưu, đây là bốn điều ô nhiễm của các Sa-môn, Bà-la-môn, do những điều ô nhiễm này mà một số Sa-môn, Bà-la-môn không chiếu sáng, không tỏa rạng, không chói lọi.’
‘‘Idamavocāvuso, bhagavā.
"This, friends, is what the Blessed One said.
“Này chư Hiền, Đức Thế Tôn đã nói điều này.
Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
Having said this, the Fortunate One, the Teacher, further said:
Sau khi nói điều này, Đức Sugata, Bậc Đạo Sư, lại nói thêm điều này:
‘‘Atha kho, āvuso, maṇicūḷako gāmaṇī taṃ parisaṃ saññāpetvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
"Then, friends, Maṇicūḷaka the Headman, having convinced that assembly, approached the Blessed One, and having approached and paid homage to the Blessed One, sat down to one side.
Sau đó, này chư Hiền, vị thôn trưởng Maṇicūḷaka, sau khi thuyết phục hội chúng đó, đã đi đến nơi Đức Thế Tôn ngự, sau khi đến và đảnh lễ Đức Thế Tôn, ông ngồi xuống một bên.”
Ekamantaṃ nisinno kho, āvuso, maṇicūḷako gāmaṇī bhagavantaṃ etadavoca – ‘idha, bhante, rājantepure rājaparisāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarakathā udapādi – kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajatanti.
Maṇicūḷaka the village headman, seated to one side, said to the Blessed One: ‘Here, Bhante, in the royal inner palace, among the royal assembly, when they were seated together, this discussion arose: “It is allowable for Sakyan recluses to accept gold and silver; Sakyan recluses indulge in gold and silver; Sakyan recluses accept gold and silver.”’
Thưa Tôn giả, thôn trưởng Maṇicūḷaka ngồi sang một bên rồi bạch Thế Tôn điều này: ‘Bạch Thế Tôn, ở đây, trong nội cung vua, trong hội đồng của vua, khi đang ngồi tụ họp, cuộc đàm thoại này đã khởi lên – “Các Sa-môn Thích tử được phép thọ nhận vàng bạc; các Sa-môn Thích tử ưa thích vàng bạc; các Sa-môn Thích tử chấp nhận vàng bạc.”
Evaṃ vutte ahaṃ bhante, taṃ parisaṃ etadavocaṃ – mā ayyā evaṃ avacuttha.
When this was said, Bhante, I said to that assembly: “Sirs, do not speak thus.
Bạch Thế Tôn, khi được nói như vậy, tôi đã nói với hội đồng ấy rằng – “Thưa quý vị, đừng nói như vậy.
Na kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; na paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatāti.
It is not allowable for Sakyan recluses to accept gold and silver; Sakyan recluses do not indulge in gold and silver; Sakyan recluses do not accept gold and silver; Sakyan recluses have laid aside jewels and gold, they are free from gold and silver.”
Các Sa-môn Thích tử không được phép thọ nhận vàng bạc; các Sa-môn Thích tử không ưa thích vàng bạc; các Sa-môn Thích tử không chấp nhận vàng bạc; các Sa-môn Thích tử đã từ bỏ châu báu và vàng bạc, không có vàng bạc.”
Asakkhiṃ kho ahaṃ, bhante, taṃ parisaṃ saññāpetuṃ.
Bhante, I was able to convince that assembly.
Bạch Thế Tôn, tôi đã có thể thuyết phục hội đồng ấy.
Kaccāhaṃ, bhante, evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva bhagavato homi, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhāmi, dhammassa cānudhammaṃ byākaromi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatī’ti?
Bhante, by thus explaining, am I a speaker of what the Blessed One has said, and do I not misrepresent the Blessed One with what is untrue, do I explain in accordance with the Dhamma, and does no co-dhamma follower give rise to a blameworthy dispute?’
Bạch Thế Tôn, khi tôi tuyên bố như vậy, có phải tôi đã nói đúng lời của Thế Tôn, không vu khống Thế Tôn bằng điều không có thật, tuyên bố Giáo Pháp phù hợp với Giáo Pháp, và không có bất kỳ lời tranh luận nào của những người cùng Pháp có thể bị khiển trách không?’
‘Taggha tvaṃ, gāmaṇi, evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva me hosi; na ca maṃ abhūtena abbhācikkhasi* , dhammassa cānudhammaṃ byākarosi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati.
‘Certainly, village headman, by thus explaining, you are a speaker of what I have said, and you do not misrepresent me with what is untrue, you explain in accordance with the Dhamma, and no co-dhamma follower gives rise to a blameworthy dispute.
‘Này thôn trưởng, chắc chắn khi con tuyên bố như vậy, con đã nói đúng lời của Ta; con không vu khống Ta bằng điều không có thật; con tuyên bố Giáo Pháp phù hợp với Giáo Pháp; và không có bất kỳ lời tranh luận nào của những người cùng Pháp có thể bị khiển trách.
Na hi, gāmaṇi, kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; na paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatā.
Indeed, village headman, it is not allowable for Sakyan recluses to accept gold and silver; Sakyan recluses do not indulge in gold and silver; Sakyan recluses do not accept gold and silver; Sakyan recluses have laid aside jewels and gold, they are free from gold and silver.
Này thôn trưởng, thật vậy, các Sa-môn Thích tử không được phép thọ nhận vàng bạc; các Sa-môn Thích tử không ưa thích vàng bạc; các Sa-môn Thích tử không chấp nhận vàng bạc; các Sa-môn Thích tử đã từ bỏ châu báu và vàng bạc, không có vàng bạc.
Yassa kho, gāmaṇi, jātarūparajataṃ kappati, pañcapi tassa kāmaguṇā kappanti.
For whom, village headman, gold and silver are allowable, for them the five strands of sensual pleasure are also allowable.
Này thôn trưởng, đối với ai vàng bạc được phép thọ nhận, thì năm dục lạc cũng được phép thọ nhận.
Yassa pañca kāmaguṇā kappanti ekaṃsenetaṃ, gāmaṇi, dhāreyyāsi – assamaṇadhammo asakyaputtiyadhammoti.
For whom the five strands of sensual pleasure are allowable, that, village headman, you should maintain unequivocally as a non-recluse practice, a non-Sakyan practice.
Này thôn trưởng, đối với ai năm dục lạc được phép thọ nhận, thì con hãy chắc chắn giữ vững điều này – “Người ấy không phải là Sa-môn, không phải là Thích tử.”
Api cāhaṃ, gāmaṇi, evaṃ vadāmi tiṇaṃ tiṇatthikena pariyesitabbaṃ; dāru dārutthikena pariyesitabbaṃ; sakaṭaṃ sakaṭatthikena pariyesitabbaṃ; puriso purisatthikena pariyesitabbo.
Moreover, village headman, I say thus: grass is to be sought by one who desires grass; wood is to be sought by one who desires wood; a cart is to be sought by one who desires a cart; a person is to be sought by one who desires a person.
Này thôn trưởng, hơn nữa, Ta nói rằng: người cần cỏ thì nên tìm cỏ; người cần gỗ thì nên tìm gỗ; người cần xe thì nên tìm xe; người cần người thì nên tìm người.
Na tvevāhaṃ, gāmaṇi, kenaci pariyāyena jātarūparajataṃ sāditabbaṃ pariyesitabbanti vadāmī’ti.
However, village headman, I do not say that gold and silver should be indulged in or sought by any means whatsoever.’
Nhưng này thôn trưởng, Ta không nói rằng vàng bạc nên được ưa thích hay tìm kiếm bằng bất kỳ cách nào.’
Tena kho pana samayena āyasmā sambhūto sāṇavāsī ahogaṅge pabbate paṭivasati.
Now at that time, the Venerable Sambhūta Sāṇavāsī was residing on Ahogaṅga Mountain.
Vào thời điểm đó, Tôn giả Sambhūta Sāṇavāsī đang trú ngụ tại núi Ahogaṅga.
Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto yena ahogaṅgo pabbato, yenāyasmā sambhūto sāṇavāsī tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sambhūtaṃ sāṇavāsiṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then the Venerable Yasa Kākāṇḍakaputta approached Ahogaṅga Mountain, where the Venerable Sambhūta Sāṇavāsī was, and having approached and greeted the Venerable Sambhūta Sāṇavāsī, he sat down to one side.
Sau đó, Tôn giả Yasa Kākaṇḍakaputta đi đến núi Ahogaṅga, đến chỗ Tôn giả Sambhūta Sāṇavāsī, đảnh lễ Tôn giả Sambhūta Sāṇavāsī xong rồi ngồi sang một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto āyasmantaṃ sambhūtaṃ sāṇavāsiṃ etadavoca – ‘‘ime, bhante, vesālikā vajjiputtakā bhikkhū vesāliyaṃ dasa vatthūni dīpenti – kappati siṅgiloṇakappo, kappati dvaṅgulakappo, kappati gāmantarakappo, kappati āvāsakappo, kappati anumatikappo, kappati āciṇṇakappo, kappati amathitakappo, kappati jaḷogiṃ pātuṃ, kappati adasakaṃ nisīdanaṃ, kappati jātarūparajatanti.
Seated to one side, the Venerable Yasa Kākāṇḍakaputta said to the Venerable Sambhūta Sāṇavāsī: “Bhante, these Vesālī Vajjiputtaka bhikkhus in Vesālī declare ten practices to be allowable: the practice of salt in a horn is allowable, the two-finger-breadth practice is allowable, the inter-village practice is allowable, the abode practice is allowable, the approval practice is allowable, the accustomed practice is allowable, the unchurned milk practice is allowable, drinking fermented toddy is allowable, a borderless sitting-cloth is allowable, and gold and silver are allowable.
Khi ngồi sang một bên, Tôn giả Yasa Kākaṇḍakaputta nói với Tôn giả Sambhūta Sāṇavāsī: “Thưa Tôn giả, các tỳ khưu Vajjiputta ở Vesālī đang tuyên bố mười điều phi Luật ở Vesālī – được phép muối trộn sừng, được phép hai ngón, được phép đi từ làng này sang làng khác, được phép chỗ ở, được phép sự đồng ý, được phép theo thói quen, được phép sữa chưa cô đặc, được phép uống nước có côn trùng, được phép tọa cụ không có viền, được phép vàng bạc.
Handa mayaṃ, bhante, imaṃ adhikaraṇaṃ ādiyissāma.
Come, Bhante, let us take up this dispute.
Thưa Tôn giả, chúng ta hãy giải quyết vụ tranh chấp này.
Pure adhammo dippati, dhammo paṭibāhiyyati; avinayo dippati, vinayo paṭibāhiyyati; pure adhammavādino balavanto honti, dhammavādino dubbalā honti; avinayavādino balavanto honti, vinayavādino dubbalā hontī’’ti.
Lest what is not Dhamma shines forth, and Dhamma is suppressed; lest what is not Vinaya shines forth, and Vinaya is suppressed; lest those who speak not Dhamma become strong, and those who speak Dhamma become weak; lest those who speak not Vinaya become strong, and those who speak Vinaya become weak.”
Kẻo phi Pháp sẽ thịnh hành, Pháp sẽ bị đẩy lùi; phi Luật sẽ thịnh hành, Luật sẽ bị đẩy lùi; kẻo những người nói phi Pháp sẽ mạnh mẽ, những người nói Pháp sẽ yếu kém; những người nói phi Luật sẽ mạnh mẽ, những người nói Luật sẽ yếu kém.”
‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā sambhūto sāṇavāsī āyasmato yasassa kākaṇḍakaputtassa paccassosi.
“So be it, friend,” replied the Venerable Sambhūta Sāṇavāsī to the Venerable Yasa Kākāṇḍakaputta.
“Được, thưa Tôn giả,” Tôn giả Sambhūta Sāṇavāsī đã chấp thuận lời của Tôn giả Yasa Kākaṇḍakaputta.
Atha kho saṭṭhimattā pāveyyakā bhikkhū – sabbe āraññikā, sabbe piṇḍapātikā, sabbe paṃsukūlikā, sabbe tecīvarikā, sabbeva arahanto – ahogaṅge pabbate sannipatiṃsu.
Then about sixty Pāveyyaka bhikkhus—all forest dwellers, all alms-round practitioners, all rag-robe wearers, all three-robe wearers, all arahants—assembled on Ahogaṅga Mountain.
Sau đó, sáu mươi vị tỳ khưu Pāveyyaka – tất cả đều là hành giả trú rừng, tất cả đều là hành giả khất thực, tất cả đều là hành giả y phấn tảo, tất cả đều là hành giả ba y, tất cả đều là bậc A-la-hán – đã tụ họp tại núi Ahogaṅga.
Aṭṭhāsītimattā avantidakkhiṇāpathakā bhikkhū – appekacce āraññikā, appekacce piṇḍapātikā, appekacce paṃsukūlikā, appekacce tecīvarikā, sabbeva arahanto – ahogaṅge pabbate sannipatiṃsu.
Eighty-eight bhikkhus from Avanti and Dakkhiṇāpatha—some forest-dwellers, some alms-round practitioners, some rag-robe wearers, some three-robe wearers, all indeed Arahants—assembled on the Ahogaṅga mountain.
Khoảng tám mươi tám vị Tỳ-khưu từ Avanti và Dakkhināpatha – một số là hành giả sống trong rừng, một số là hành giả khất thực, một số là hành giả mặc y phấn tảo, một số là hành giả chỉ có ba y, tất cả đều là A-la-hán – đã tập hợp tại núi Ahogaṅga.
Atha kho therānaṃ bhikkhūnaṃ mantayamānānaṃ etadahosi – ‘‘idaṃ kho adhikaraṇaṃ kakkhaḷañca, vāḷañca; kaṃ nu kho mayaṃ pakkhaṃ labheyyāma, yena mayaṃ imasmiṃ adhikaraṇe balavantatarā assāmā’’ti.
Then, while the elder bhikkhus were deliberating, this thought occurred to them: “This dispute is indeed harsh and fierce. Which side could we obtain, so that we might be stronger in this dispute?”
Rồi các vị Tỳ-khưu trưởng lão đang bàn bạc đã nghĩ rằng: “Vụ việc này thật gay go và khó khăn; chúng ta nên có ai về phe mình để chúng ta có thể mạnh hơn trong vụ việc này?”
451. Tena kho pana samayena āyasmā revato soreyye paṭivasati – bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo paṇḍito viyatto medhāvī lajjī kukkuccako sikkhākāmo.
451. At that time, Venerable Revata was residing in Soreyya—he was learned, had memorized the canon, was a master of the Dhamma and Vinaya, a master of the Mātikā, intelligent, competent, discerning, modest, conscientious, and desirous of training.
451. Vào lúc đó, Tôn giả Revata đang trú tại Soreyya – một vị đa văn, thông thạo Thánh điển, giữ gìn Pháp, giữ gìn Luật, giữ gìn các đầu đề (mātikā), thông thái, khéo léo, có trí tuệ, biết hổ thẹn, biết lo sợ, và ham học hỏi.
Atha kho therānaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ kho āyasmā revato soreyye paṭivasati – bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo paṇḍito viyatto medhāvī lajjī kukkuccako sikkhākāmo.
Then this thought occurred to the elder bhikkhus: “Venerable Revata is residing in Soreyya—he is learned, has memorized the canon, is a master of the Dhamma and Vinaya, a master of the Mātikā, intelligent, competent, discerning, modest, conscientious, and desirous of training.
Rồi các vị Tỳ-khưu trưởng lão đã nghĩ rằng: “Vị Tôn giả Revata này đang trú tại Soreyya – một vị đa văn, thông thạo Thánh điển, giữ gìn Pháp, giữ gìn Luật, gìn giữ các đầu đề (mātikā), thông thái, khéo léo, có trí tuệ, biết hổ thẹn, biết lo sợ, và ham học hỏi.
Sace mayaṃ āyasmantaṃ revataṃ pakkhaṃ labhissāma, evaṃ mayaṃ imasmiṃ adhikaraṇe balavantatarā assāmā’’ti.
If we obtain Venerable Revata's side, then we shall be stronger in this dispute.”
Nếu chúng ta có Tôn giả Revata về phe mình, thì chúng ta sẽ mạnh hơn trong vụ việc này.”
Assosi kho āyasmā revato – dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya – therānaṃ bhikkhūnaṃ mantayamānānaṃ.
Venerable Revata heard, with his divine ear-element, purified and surpassing that of humans, the elder bhikkhus deliberating.
Tôn giả Revata đã nghe được – bằng thiên nhĩ thanh tịnh, siêu việt nhân loại – những lời bàn bạc của các vị Tỳ-khưu trưởng lão.
Sutvānassa etadahosi – ‘‘idaṃ kho adhikaraṇaṃ kakkhaḷañca vāḷañca.
Having heard, this thought occurred to him: “This dispute is indeed harsh and fierce.
Sau khi nghe, Ngài đã nghĩ rằng: “Vụ việc này thật gay go và khó khăn.
Na kho metaṃ patirūpaṃ yohaṃ evarūpe adhikaraṇe osakkeyyaṃ.
It is not proper for me to shrink away from such a dispute.
Không thích hợp cho ta để tham gia vào một vụ việc như vậy.
Idāni ca pana te bhikkhū āgacchissanti.
And now those bhikkhus will come.
Giờ đây, các Tỳ-khưu đó sẽ đến.
Sohaṃ tehi ākiṇṇo na phāsu gamissāmi.
If I am beset by them, I will not be comfortable.
Nếu ta bị họ quấy rầy, ta sẽ không được an ổn.
Yaṃnūnāhaṃ paṭikacceva gaccheyya’’nti.
What if I were to go ahead of them?”
Tốt hơn hết là ta nên đi trước.”
Atha kho āyasmā revato soreyyā saṅkassaṃ agamāsi.
Then Venerable Revata went from Soreyya to Saṅkassa.
Rồi Tôn giả Revata đã đi từ Soreyya đến Saṅkassa.
Atha kho therā bhikkhū soreyyaṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti?
Then the elder bhikkhus went to Soreyya and asked: “Where is Venerable Revata?”
Rồi các vị Tỳ-khưu trưởng lão đến Soreyya và hỏi: “Tôn giả Revata ở đâu?”
Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato saṅkassaṃ gato’’ti.
They said: “Venerable Revata has gone to Saṅkassa.”
Họ đã trả lời: “Tôn giả Revata đã đi đến Saṅkassa.”
Atha kho āyasmā revato saṅkassā kaṇṇakujjaṃ* agamāsi.
Then Venerable Revata went from Saṅkassa to Kaṇṇakujja.
Rồi Tôn giả Revata đã đi từ Saṅkassa đến Kaṇṇakujja.
Atha kho therā bhikkhū saṅkassaṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti?
Then the elder bhikkhus went to Saṅkassa and asked: “Where is Venerable Revata?”
Rồi các vị Tỳ-khưu trưởng lão đến Saṅkassa và hỏi: “Tôn giả Revata ở đâu?”
Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato kaṇṇakujjaṃ gato’’ti.
They said: “Venerable Revata has gone to Kaṇṇakujja.”
Họ đã trả lời: “Tôn giả Revata đã đi đến Kaṇṇakujja.”
Atha kho āyasmā revato kaṇṇakujjā udumbaraṃ agamāsi.
Then Venerable Revata went from Kaṇṇakujja to Udumbara.
Rồi Tôn giả Revata đã đi từ Kaṇṇakujja đến Udumbara.
Atha kho therā bhikkhū kaṇṇakujjaṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti?
Then the elder bhikkhus went to Kaṇṇakujja and asked: “Where is Venerable Revata?”
Rồi các vị Tỳ-khưu trưởng lão đến Kaṇṇakujja và hỏi: “Tôn giả Revata ở đâu?”
Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato udumbaraṃ gato’’ti.
They said: “Venerable Revata has gone to Udumbara.”
Họ đã trả lời: “Tôn giả Revata đã đi đến Udumbara.”
Atha kho āyasmā revato udumbarā aggaḷapuraṃ agamāsi.
Then Venerable Revata went from Udumbara to Aggaḷapura.
Rồi Tôn giả Revata đã đi từ Udumbara đến Aggaḷapura.
Atha kho therā bhikkhū udumbaraṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti?
Then the elder bhikkhus went to Udumbara and asked: “Where is Venerable Revata?”
Rồi các vị Tỳ-khưu trưởng lão đến Udumbara và hỏi: “Tôn giả Revata ở đâu?”
Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato aggaḷapuraṃ gato’’ti.
They said: “Venerable Revata has gone to Aggaḷapura.”
Họ đã trả lời: “Tôn giả Revata đã đi đến Aggaḷapura.”
Atha kho āyasmā revato aggaḷapurā sahajātiṃ* agamāsi.
Then Venerable Revata went from Aggaḷapura to Sahajāti.
Rồi Tôn giả Revata đã đi từ Aggaḷapura đến Sahajāti.
Atha kho therā bhikkhū aggaḷapuraṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti?
Then the elder bhikkhus went to Aggaḷapura and asked: “Where is Venerable Revata?”
Rồi các vị Tỳ-khưu trưởng lão đến Aggaḷapura và hỏi: “Tôn giả Revata ở đâu?”
Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato sahajātiṃ gato’’ti.
They said: “Venerable Revata has gone to Sahajāti.”
Họ đã trả lời: “Tôn giả Revata đã đi đến Sahajāti.”
Atha kho therā bhikkhū āyasmantaṃ revataṃ sahajātiyaṃ sambhāvesuṃ.
Then the elder bhikkhus met Venerable Revata at Sahajāti.
Rồi các vị Tỳ-khưu trưởng lão đã gặp Tôn giả Revata tại Sahajāti.
452. Atha kho āyasmā sambhūto sāṇavāsī āyasmantaṃ yasaṃ kākaṇḍakaputtaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, āvuso, āyasmā revato bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo paṇḍito viyatto medhāvī lajjī kukkuccako sikkhākāmo.
452. Then Venerable Sambhūta Sāṇavāsī said to Venerable Yasa Kakaṇḍakaputta: “Friend, Venerable Revata is learned, has memorized the canon, is a master of the Dhamma and Vinaya, a master of the Mātikā, intelligent, competent, discerning, modest, conscientious, and desirous of training.
452. Rồi Tôn giả Sambhūta Sāṇavāsī đã nói với Tôn giả Yasa Kākaṇḍakaputta: “Này Hiền giả, Tôn giả Revata này là một vị đa văn, thông thạo Thánh điển, giữ gìn Pháp, giữ gìn Luật, gìn giữ các đầu đề (mātikā), thông thái, khéo léo, có trí tuệ, biết hổ thẹn, biết lo sợ, và ham học hỏi.
Sace mayaṃ āyasmantaṃ revataṃ pañhaṃ pucchissāma, paṭibalo āyasmā revato ekeneva pañhena sakalampi rattiṃ vītināmetuṃ.
If we question Venerable Revata, Venerable Revata is capable of spending an entire night on just one question.
Nếu chúng ta hỏi Tôn giả Revata một câu hỏi, Tôn giả Revata có khả năng dành cả đêm để trả lời chỉ một câu hỏi.
Idāni ca panāyasmā revato antevāsikaṃ* sarabhāṇakaṃ bhikkhuṃ ajjhesissati.
And now Venerable Revata will enjoin his pupil, a bhikkhu who recites melodically.
Giờ đây, Tôn giả Revata sẽ thỉnh một Tỳ-khưu đệ tử đọc tụng (sarabhāṇaka).
So tvaṃ tassa bhikkhuno sarabhaññapariyosāne āyasmantaṃ revataṃ upasaṅkamitvā imāni dasa vatthūni puccheyyāsī’’ti.
So, after that bhikkhu’s melodious recitation is finished, you should approach Venerable Revata and ask him these ten points.”
Vậy thì, sau khi vị Tỳ-khưu đó kết thúc việc đọc tụng, Hiền giả hãy đến gần Tôn giả Revata và hỏi mười điều này.”
‘‘Evaṃ bhante’’ti kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto āyasmato sambhūtassa sāṇavāsissa paccassosi.
“Yes, venerable sir,” Venerable Yasa Kakaṇḍakaputta replied to Venerable Sambhūta Sāṇavāsī.
“Vâng, bạch Ngài,” Tôn giả Yasa Kākaṇḍakaputta đã đáp lại Tôn giả Sambhūta Sāṇavāsī.
Atha kho āyasmā revato antevāsikaṃ sarabhāṇakaṃ bhikkhuṃ ajjhesi.
Then Venerable Revata enjoined his pupil, a bhikkhu who recites melodically.
Rồi Tôn giả Revata đã thỉnh một Tỳ-khưu đệ tử đọc tụng.
Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto tassa bhikkhuno sarabhaññapariyosāne yenāyasmā revato tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ revataṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then, after that bhikkhu’s melodious recitation was finished, Venerable Yasa Kakaṇḍakaputta approached Venerable Revata, and after saluting Venerable Revata, sat down to one side.
Rồi Tôn giả Yasa Kākaṇḍakaputta, sau khi vị Tỳ-khưu đó kết thúc việc đọc tụng, đã đến gần Tôn giả Revata, đảnh lễ Tôn giả Revata và ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto āyasmantaṃ revataṃ etadavoca – ‘‘kappati, bhante, siṅgiloṇakappo’’ti?
Seated to one side, Venerable Yasa Kakaṇḍakaputta said to Venerable Revata: “Is the practice of the horn-salt allowable, venerable sir?”
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Yasa Kākaṇḍakaputta đã nói với Tôn giả Revata: “Bạch Ngài, việc giữ muối trong sừng (siṅgiloṇakappa) có được phép không?”
‘‘Ko so, āvuso, siṅgiloṇakappo’’ti?
“What is this practice of the horn-salt, friend?”
“Này Hiền giả, việc giữ muối trong sừng đó là gì?”
‘‘Kappati, bhante, siṅginā loṇaṃ pariharituṃ – yattha aloṇakaṃ bhavissati tattha paribhuñjissāmī’’ti?
“Is it allowable, venerable sir, to carry salt in a horn—‘where there will be no salt, we will consume it there’?”
“Bạch Ngài, có được phép mang muối trong sừng – ‘chỗ nào không có muối, chúng tôi sẽ dùng ở đó’ – không?”
‘‘Nāvuso, kappatī’’ti.
“No, friend, it is not allowable.”
“Không, Hiền giả, không được phép.”
‘‘Kappati, bhante, dvaṅgulakappo’’ti?
“Is the practice of two fingers allowable, venerable sir?”
“Bạch Ngài, việc hai ngón (dvaṅgulakappa) có được phép không?”
‘‘Ko so, āvuso, dvaṅgulakappo’’ti?
“What is this practice of two fingers, friend?”
“Này Hiền giả, việc hai ngón đó là gì?”
‘‘Kappati, bhante, dvaṅgulāya chāyāya vītivattāya, vikāle bhojanaṃ bhuñjitu’’nti?
“Is it allowable, venerable sir, to eat food at the wrong time, after the shadow has passed two fingers’ breadth?”
“Bạch Ngài, có được phép ăn bữa ăn vào buổi phi thời khi bóng đổ quá hai ngón không?”
‘‘Nāvuso, kappatī’’ti.
“No, friend, it is not allowable.”
“Không, Hiền giả, không được phép.”
‘‘Kappati, bhante, gāmantarakappo’’ti?
“Is the practice of going to another village allowable, venerable sir?”
“Bạch Ngài, việc đi đến làng khác (gāmantarakappa) có được phép không?”
‘‘Ko so, āvuso, gāmantarakappo’’ti?
“What is this practice of going to another village, friend?”
“Này Hiền giả, việc đi đến làng khác đó là gì?”
‘‘Kappati, bhante – idāni gāmantaraṃ gamissāmīti – bhuttāvinā pavāritena anatirittaṃ bhojanaṃ bhuñjitu’’nti?
“Is it allowable, venerable sir, for one who has eaten and refused further food, to eat food that is not left-over, thinking, ‘Now I will go to another village’?”
“Bạch Ngài, có được phép ăn thức ăn không phải là đồ dư sau khi đã ăn và đã tuyên bố không ăn nữa, với ý nghĩ ‘bây giờ chúng tôi sẽ đi đến làng khác’ không?”
‘‘Nāvuso, kappatī’’ti.
“No, friend, it is not allowable.”
“Không, Hiền giả, không được phép.”
‘‘Kappati, bhante, āvāsakappo’’ti?
“Is the practice of the monastery allowable, venerable sir?”
“Bạch Ngài, việc khu trú xứ (āvāsakappa) có được phép không?”
‘‘Ko so, āvuso, āvāsakappo’’ti?
“What is this practice of the monastery, friend?”
“Này Hiền giả, việc khu trú xứ đó là gì?”
‘‘Kappati, bhante, sambahulā āvāsā samānasīmā nānuposathaṃ kātu’’nti?
“Is it allowable, venerable sir, for many monasteries within the same boundary to perform Uposatha separately?”
“Bạch Ngài, có được phép cho nhiều trú xứ trong cùng một ranh giới (sīmā) làm lễ Uposatha riêng biệt không?”
‘‘Nāvuso, kappatī’’ti.
“No, friend, it is not allowable.”
“Không, Hiền giả, không được phép.”
‘‘Kappati, bhante, anumatikappo’’ti?
“Is the practice of consent allowable, venerable sir?”
“Bạch Ngài, việc cho phép (anumatikappa) có được phép không?”
‘‘Ko so, āvuso, anumatikappo’’ti?
“What is this practice of consent, friend?”
“Này Hiền giả, việc cho phép đó là gì?”
‘‘Kappati, bhante, vaggena saṅghena kammaṃ kātuṃ – āgate bhikkhū anumānessāmā’’ti* ?
“Is it allowable, venerable sir, for an incomplete Saṅgha to perform an act, thinking, ‘We will obtain consent from the bhikkhus when they arrive’?”
“Bạch Ngài, có được phép cho Tăng đoàn thực hiện một hành động (kamma) mà không đủ số Tỳ-khưu, với ý nghĩ ‘chúng tôi sẽ cho phép các Tỳ-khưu đến sau’ không?”
‘‘Nāvuso, kappatī’’ti.
“No, friend, it is not allowable.”
“Không, Hiền giả, không được phép.”
‘‘Kappati, bhante, āciṇṇakappo’’ti?
“Is the customary practice allowable, venerable sir?”
“Bạch Ngài, việc tập quán (āciṇṇakappa) có được phép không?”
‘‘Ko so, āvuso, āciṇṇakappo’’ti?
“What is this customary practice, friend?”
“Này Hiền giả, việc tập quán đó là gì?”
‘‘Kappati, bhante, idaṃ me upajjhāyena ajjhāciṇṇaṃ, idaṃ me ācariyena ajjhāciṇṇaṃ, taṃ ajjhācaritu’’nti?
“Is it allowable, venerable sir, to follow a practice, thinking, ‘This was customarily followed by my preceptor; this was customarily followed by my teacher’?”
“Bạch Ngài, có được phép thực hành điều mà ‘vị Upajjhāya của tôi đã tập quán, vị Ācariya của tôi đã tập quán’ không?”
‘‘Āciṇṇakappo kho, āvuso, ekacco kappati, ekacco na kappatī’’ti.
“Friend, some customary practices are allowable, and some are not allowable.”
“Này Hiền giả, một số việc tập quán được phép, một số không được phép.”
‘‘Kappati, bhante, amathitakappo’’ti?
“Is the unchurned practice allowable, venerable sir?”
“Bạch Ngài, việc không khuấy (amathitakappa) có được phép không?”
‘‘Ko so, āvuso, amathitakappo’’ti?
“What is this unchurned practice, friend?”
“Này Hiền giả, việc không khuấy đó là gì?”
‘‘Kappati, bhante, yaṃ taṃ khīraṃ khīrabhāvaṃ vijahitaṃ, asampattaṃ dadhibhāvaṃ, taṃ bhuttāvinā pavāritena anatirittaṃ pātu’’nti?
“Is it allowable, venerable sir, for one who has eaten and refused further food, to drink milk that has lost its milk-state but not yet attained the curd-state, which is not left-over?”
“Bạch Ngài, có được phép uống sữa đã mất trạng thái sữa nhưng chưa đạt trạng thái sữa đông, sau khi đã ăn và đã tuyên bố không ăn nữa, mà không phải là đồ dư không?”
‘‘Nāvuso, kappatī’’ti?
“No, friend, it is not allowable.”
“Không, Hiền giả, không được phép.”
‘‘Kappati, bhante, jaḷogiṃ pātu’’nti?
“Is it allowable, venerable sir, to drink jaḷogī?”
“Bạch Ngài, có được phép uống jaḷogi không?”
‘‘Kā sā, āvuso, jaḷogī’’ti?
“What is this jaḷogī, friend?”
“Này Hiền giả, jaḷogi đó là gì?”
‘‘Kappati, bhante, yā sā surā āsutā, asampattā majjabhāvaṃ, sā pātu’’nti?
“Is it allowable, venerable sir, to drink newly fermented liquor that has not yet attained the state of intoxicating drink?”
“Bạch Ngài, có được phép uống loại rượu đã được ủ nhưng chưa đạt trạng thái rượu không?”
‘‘Nāvuso, kappatī’’ti.
“No, friend, it is not allowable.”
“Không, Hiền giả, không được phép.”
‘‘Kappati, bhante, adasakaṃ nisīdana’’nti?
“Is a seat without fringes allowable, venerable sir?”
“Bạch Ngài, việc tọa cụ không viền (adasakaṃ nisīdana) có được phép không?”
‘‘Nāvuso, kappatī’’ti.
“No, friend, it is not allowable.”
“Không, Hiền giả, không được phép.”
‘‘Kappati, bhante, jātarūparajata’’nti?
“Is gold and silver allowable, venerable sir?”
“Bạch Ngài, việc vàng bạc (jātarūparajata) có được phép không?”
‘‘Nāvuso, kappatī’’ti.
“No, friend, it is not allowable.”
“Không, Hiền giả, không được phép.”
‘‘Ime, bhante, vesālikā vajjiputtakā bhikkhū vesāliyaṃ imāni dasa vatthūni dīpenti.
“Venerable sir, these Vajji bhikkhus of Vesālī proclaim these ten points in Vesālī.
“Bạch Ngài, các Tỳ-khưu Vajjīputtaka ở Vesālī này đang tuyên bố mười điều này ở Vesālī.”
Handa mayaṃ, bhante, imaṃ adhikaraṇaṃ ādiyissāma.
“Come, venerable sirs, let us take up this dispute.
Bạch Ngài, nào chúng con hãy thụ lý việc tranh chấp này.
Pure adhammo dippati, dhammo paṭibāhiyyati; avinayo dippati, vinayo paṭibāhiyyati; pure adhammavādino balavanto honti, dhammavādino dubbalā honti; avinayavādino balavanto honti, vinayavādino dubbalā hontī’’ti.
Before this, what is against the Dhamma shines forth, and the Dhamma is hindered; what is against the Vinaya shines forth, and the Vinaya is hindered; before this, those who speak against the Dhamma are strong, and those who speak according to the Dhamma are weak; those who speak against the Vinaya are strong, and those who speak according to the Vinaya are weak.”
Trước đây phi pháp thịnh hành, pháp bị đẩy lùi; phi luật thịnh hành, luật bị đẩy lùi; trước đây những người nói phi pháp có thế lực, những người nói pháp yếu thế; những người nói phi luật có thế lực, những người nói luật yếu thế.”
‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā revato āyasmato yasassa kākaṇḍakaputtassa paccassosi.
“Yes, friend,” Venerable Revata replied to Venerable Yasa, the son of Kākaṇḍaka.
“Này hiền giả, phải vậy,” quả thật Tôn giả Revata đã chấp thuận lời Tôn giả Yasa, con trai Kākandaka.