294. Tena samayena buddho bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe.
294. At one time the Buddha, the Lord, was staying in Rājagaha, in the Bamboo Grove, at the Squirrels' Feeding Ground.
294. Lúc bấy giờ, Đức Phật, Thế Tôn, đang trú tại Rājagaha, trong khu vườn Veḷuvana, nơi nuôi sóc Kalandaka.
Tena kho pana samayena bhagavatā bhikkhūnaṃ senāsanaṃ apaññattaṃ hoti.
Now at that time, the Lord had not authorized dwellings for the bhikkhus.
Lúc bấy giờ, Thế Tôn chưa cho phép các tỳ khưu có chỗ ở.
Te ca bhikkhū tahaṃ tahaṃ viharanti – araññe, rukkhamūle, pabbate, kandarāyaṃ, giriguhāyaṃ, susāne, vanapatthe, ajjhokāse, palālapuñje.
And those bhikkhus were staying here and there—in the wilderness, at the foot of trees, on mountains, in ravines, in mountain caves, in cemeteries, in forest groves, in the open air, on heaps of straw.
Và các tỳ khưu trú ở khắp nơi – trong rừng, dưới gốc cây, trên núi, trong hang động, trong hang núi, trong nghĩa địa, trong rừng sâu, ngoài trời, trên đống rơm.
Te kālasseva tato tato upanikkhamanti – araññā rukkhamūlā pabbatā kandarā giriguhā susānā vanapatthā ajjhokāsā palālapuñjā, pāsādikena abhikkantena paṭikkantena, ālokitena vilokitena, samiñjitena pasāritena, okkhittacakkhū, iriyāpathasampannā.
Early in the morning, they would emerge from those various places—from the wilderness, from the foot of trees, from mountains, from ravines, from mountain caves, from cemeteries, from forest groves, from the open air, from heaps of straw, with graceful approaching and retreating, with eyes cast down, perfected in their deportment.
Sáng sớm, họ đi ra từ những nơi đó – từ rừng, gốc cây, núi, hang động, hang núi, nghĩa địa, rừng sâu, ngoài trời, đống rơm, với dáng đi oai nghi, bước tới bước lui, nhìn ngắm, đưa mắt nhìn, co duỗi, mắt nhìn xuống, đầy đủ oai nghi.
Tena kho pana samayena rājagahako seṭṭhī* kālasseva uyyānaṃ agamāsi.
Now at that time, the financier of Rājagaha went to the park early in the morning.
Lúc bấy giờ, vị trưởng giả ở Rājagaha sáng sớm đã đi đến vườn.
Addasā kho rājagahako seṭṭhī te bhikkhū kālasseva tato tato upanikkhamante – araññā rukkhamūlā pabbatā kandarā giriguhā susānā vanapatthā ajjhokāsā palālapuñjā, pāsādikena abhikkantena paṭikkantena, ālokitena vilokitena, samiñjitena pasāritena, okkhittacakkhū, iriyāpathasampanne.
The financier of Rājagaha saw those bhikkhus emerging early in the morning from those various places—from the wilderness, from the foot of trees, from mountains, from ravines, from mountain caves, from cemeteries, from forest groves, from the open air, from heaps of straw, with graceful approaching and retreating, with eyes cast down, perfected in their deportment.
Vị trưởng giả ở Rājagaha đã thấy các tỳ khưu sáng sớm đi ra từ những nơi đó – từ rừng, gốc cây, núi, hang động, hang núi, nghĩa địa, rừng sâu, ngoài trời, đống rơm, với dáng đi oai nghi, bước tới bước lui, nhìn ngắm, đưa mắt nhìn, co duỗi, mắt nhìn xuống, đầy đủ oai nghi.
Disvānassa cittaṃ pasīdi.
Having seen them, his mind was gladdened.
Sau khi thấy, tâm ông hoan hỷ.
Atha kho rājagahako seṭṭhī yena te bhikkhū tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavoca – ‘‘sacāhaṃ, bhante, vihāre kārāpeyyaṃ, vaseyyātha me vihāresū’’ti?
Then the financier of Rājagaha approached those bhikkhus, and having approached them, he said to them: “If, Venerables, I were to have dwellings built, would you stay in my dwellings?”
Rồi vị trưởng giả ở Rājagaha đi đến chỗ các tỳ khưu, sau khi đến, ông nói với các tỳ khưu rằng: “Bạch chư Tôn giả, nếu con xây tịnh xá, chư Tôn giả sẽ trú trong tịnh xá của con chứ?”
‘‘Na kho, gahapati, bhagavatā vihārā anuññātā’’ti.
“Dwellings, householder, have not been authorized by the Lord.”
“Này gia chủ, Thế Tôn chưa cho phép tịnh xá.”
‘‘Tena hi, bhante, bhagavantaṃ paṭipucchitvā mama āroceyyāthā’’ti.
“Then, Venerables, please ask the Lord and inform me.”
“Vậy thì, bạch chư Tôn giả, xin hãy hỏi Thế Tôn rồi báo cho con biết.”
‘‘Evaṃ gahapatī’’ti kho te bhikkhū rājagahakassa seṭṭhissa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
“Yes, householder,” those bhikkhus replied to the financier of Rājagaha, and having approached the Lord, having paid homage to the Lord, they sat down to one side.
“Vâng, thưa gia chủ,” các tỳ khưu ấy đã đáp lời vị trưởng giả ở Rājagaha, rồi đi đến chỗ Thế Tôn, sau khi đến, họ đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘rājagahako, bhante, seṭṭhī vihāre kārāpetukāmo.
Seated to one side, those bhikkhus said to the Lord: “The financier of Rājagaha, Venerable Sir, desires to have dwellings built.
Khi ngồi xuống một bên, các tỳ khưu ấy nói với Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, vị trưởng giả ở Rājagaha muốn xây tịnh xá.
Kathaṃ nu kho, bhante, amhehi* paṭipajjitabba’’nti?
How, then, Venerable Sir, should we proceed?”
Bạch Thế Tôn, chúng con phải hành xử như thế nào?”
Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, pañca leṇāni* – vihāraṃ, aḍḍhayogaṃ, pāsādaṃ, hammiyaṃ, guha’’nti.
Then the Lord, on account of this matter, on account of this occasion, delivered a Dhamma talk and addressed the bhikkhus: “Monks, I authorize five kinds of dwellings—a vihāra, an aḍḍhayoga, a pāsāda, a hammiya, and a guhā.”
Rồi Thế Tôn, nhân dịp này, nhân sự việc này, đã thuyết pháp rồi gọi các tỳ khưu: “Này các tỳ khưu, Ta cho phép năm loại chỗ ở – tịnh xá (vihāra), nhà mái cong (aḍḍhayoga), lầu (pāsāda), nhà gác (hammiya), hang động (guhā).”
Atha kho te bhikkhū yena rājagahako seṭṭhī tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā rājagahakaṃ seṭṭhiṃ etadavocuṃ – ‘‘anuññātā kho, gahapati, bhagavatā vihārā; yassadāni kālaṃ maññasī’’ti.
Then those bhikkhus approached the financier of Rājagaha, and having approached him, they said to the financier of Rājagaha: “Dwellings, householder, have been authorized by the Lord; you may now do what you deem fit.”
Rồi các tỳ khưu ấy đi đến chỗ vị trưởng giả ở Rājagaha, sau khi đến, họ nói với vị trưởng giả ở Rājagaha rằng: “Này gia chủ, Thế Tôn đã cho phép tịnh xá; bây giờ gia chủ thấy lúc nào thích hợp thì làm.”
Atha kho rājagahako seṭṭhī ekāheneva saṭṭhivihāre patiṭṭhāpesi.
Then the financier of Rājagaha established sixty dwellings in a single day.
Rồi vị trưởng giả ở Rājagaha đã xây dựng sáu mươi tịnh xá chỉ trong một ngày.
Atha kho rājagahako seṭṭhī te saṭṭhivihāre pariyosāpetvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then the financier of Rājagaha, having completed those sixty dwellings, approached the Lord, and having approached the Lord, having paid homage to him, he sat down to one side.
Rồi vị trưởng giả ở Rājagaha, sau khi hoàn tất sáu mươi tịnh xá ấy, đi đến chỗ Thế Tôn, sau khi đến, ông đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho rājagahako seṭṭhī bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti.
Seated to one side, the financier of Rājagaha said to the Lord: “Venerable Sir, may the Lord consent to accept tomorrow’s meal from me, together with the Saṅgha of bhikkhus.”
Khi ngồi xuống một bên, vị trưởng giả ở Rājagaha nói với Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn cùng với Tăng đoàn tỳ khưu nhận lời thọ thực vào ngày mai của con.”
Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
The Lord consented by remaining silent.
Thế Tôn đã chấp nhận bằng sự im lặng.
Atha kho rājagahako seṭṭhī bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.
Then the financier of Rājagaha, knowing the Lord’s consent, rose from his seat, paid homage to the Lord, circumambulated him keeping his right side towards him, and departed.
Rồi vị trưởng giả ở Rājagaha, biết được sự chấp nhận của Thế Tôn, đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đảnh lễ Thế Tôn, đi nhiễu hữu rồi rời đi.
Atha kho rājagahako seṭṭhī tassā rattiyā accayena paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.
Then the financier of Rājagaha, after the passing of that night, had choice hard and soft food prepared and announced the time to the Lord: “It is time, Venerable Sir, the meal is ready.”
Rồi vị trưởng giả ở Rājagaha, sau khi đêm ấy trôi qua, đã chuẩn bị món ăn thức uống thượng vị rồi báo giờ cho Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, đã đến giờ, bữa ăn đã sẵn sàng.”
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena rājagahakassa seṭṭhissa nivesanaṃ tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena.
Then the Lord, having dressed in the morning, taking his bowl and robe, approached the residence of the financier of Rājagaha, and having approached, he sat down on the prepared seat together with the Saṅgha of bhikkhus.
Rồi Thế Tôn, vào buổi sáng, đắp y, cầm bát và y, đi đến nhà của vị trưởng giả ở Rājagaha, sau khi đến, Ngài ngồi xuống chỗ đã được sắp đặt cùng với Tăng đoàn tỳ khưu.
Atha kho rājagahako seṭṭhī buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā, bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ, ekamantaṃ nisīdi.
Then the financier of Rājagaha, having personally served and satisfied the Saṅgha of bhikkhus headed by the Buddha with choice hard and soft food, and when the Lord had finished eating and had removed his hand from the bowl, he sat down to one side.
Rồi vị trưởng giả ở Rājagaha, sau khi tự tay dâng cúng và làm cho Tăng đoàn tỳ khưu do Đức Phật dẫn đầu được no đủ với món ăn thức uống thượng vị, và khi Thế Tôn đã dùng bữa xong, tay đã rời bát, ông ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho rājagahako seṭṭhī bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ete me, bhante, saṭṭhivihārā puññatthikena saggatthikena kārāpitā.
Seated to one side, the financier of Rājagaha said to the Lord: “These sixty dwellings, Venerable Sir, have been built by me for the sake of merit, for the sake of heaven.
Khi ngồi xuống một bên, vị trưởng giả ở Rājagaha nói với Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, sáu mươi tịnh xá này con đã xây dựng vì mục đích phước báu, vì mục đích thiên giới.
Kathāhaṃ, bhante, tesu vihāresu paṭipajjāmī’’ti?
How, Venerable Sir, should I proceed with regard to these dwellings?”
Bạch Thế Tôn, con phải hành xử như thế nào đối với những tịnh xá ấy?”
‘‘Tena hi tvaṃ, gahapati, te saṭṭhivihāre āgatānāgatassa cātuddisassa saṅghassa patiṭṭhāpehī’’ti.
‘‘Then, householder, dedicate these sixty monasteries to the Saṅgha of the four directions, both those who have arrived and those who are yet to arrive.’’
“Này gia chủ, vậy thì ông hãy dâng cúng sáu mươi ngôi tinh xá đó cho Tăng đoàn bốn phương, những vị đã đến và chưa đến.”
‘‘Evaṃ bhante’’ti kho rājagahako seṭṭhī bhagavato paṭissutvā te saṭṭhivihāre āgatānāgatassa cātuddisassa saṅghassa patiṭṭhāpesi.
‘‘Yes, venerable sir,’’ the Rajagaha financier, having assented to the Blessed One, dedicated those sixty monasteries to the Saṅgha of the four directions, both those who had arrived and those who were yet to arrive.
“Thưa Tôn giả, vâng.” Sau khi Trưởng giả Rājagaha vâng lời Thế Tôn, ông đã dâng cúng sáu mươi ngôi tinh xá đó cho Tăng đoàn bốn phương, những vị đã đến và chưa đến.
296. Assosuṃ kho manussā – ‘‘bhagavatā kira vihārā anuññātā’’ti sakkaccaṃ* vihāre kārāpenti.
296. People heard, ‘‘Indeed, monasteries have been allowed by the Blessed One,’’ and earnestly had monasteries built.
296. Người dân nghe nói: “Thế Tôn đã cho phép xây dựng tinh xá,” nên họ đã xây dựng tinh xá một cách cẩn thận.
Te vihārā akavāṭakā honti; ahīpi vicchikāpi satapadiyopi pavisanti.
Those monasteries had no doors; so snakes, scorpions, and centipedes entered.
Những tinh xá đó không có cửa; rắn, bò cạp, và rết đều chui vào.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, kavāṭa’’nti.
‘‘Monks, I allow doors.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép cửa.”
Bhittichiddaṃ karitvā valliyāpi rajjuyāpi kavāṭaṃ bandhanti.
They made a hole in the wall and tied the door with creeper or rope.
Họ đục một lỗ trên tường và buộc cửa bằng dây leo hoặc dây thừng.
Undūrehipi upacikāhipi khajjanti.
They were gnawed by mice and termites.
Chuột và mối đã cắn phá chúng.
Khayitabandhanāni kavāṭāni patanti.
The doors with gnawed fastenings fell down.
Những cánh cửa bị cắn đứt dây buộc đã rơi xuống.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, piṭṭhasaṅghāṭaṃ udukkhalikaṃ uttarapāsaka’’nti.
‘‘Monks, I allow a doorframe, a doorpost, and a lintel.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép bản lề lưng, chốt cối, và chốt trên.”
Kavāṭā na phusīyanti.
The doors did not touch.
Cánh cửa không khít.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, āviñchanacchiddaṃ āviñchanarajju’’nti.
‘‘Monks, I allow a pull-hole and a pull-rope.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép lỗ kéo và dây kéo.”
Kavāṭā na thakiyanti.
The doors did not close.
Cánh cửa không đóng được.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, aggaḷavaṭṭiṃ kapisīsakaṃ sūcikaṃ ghaṭika’’nti.
‘‘Monks, I allow a bolt-bar, a bolt-head, a socket, and a latch.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép chốt ngang, chốt đầu khỉ, chốt dọc và chốt cài.”
Tena kho pana samayena bhikkhū na sakkonti kavāṭaṃ apāpurituṃ.
At that time, the monks could not open the doors.
Khi ấy, các Tỳ-khưu không thể mở cửa.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, tāḷacchiddaṃ.
‘‘Monks, I allow a keyhole.
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép lỗ khóa.
Tīṇi tāḷāni – lohatāḷaṃ, kaṭṭhatāḷaṃ, visāṇatāḷa’’nti.
Three kinds of keys: an iron key, a wooden key, and a horn key.’’
Có ba loại chìa khóa – chìa khóa sắt, chìa khóa gỗ, chìa khóa sừng.”
Yehi* te ugghāṭetvā pavisanti* , vihārā aguttā honti.
With which they unlocked and entered, the monasteries were unguarded.
Những tinh xá đó không được bảo vệ vì người ta có thể mở và đi vào bằng những chìa khóa đó.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, yantakaṃ sūcika’’nti.
‘‘Monks, I allow a lock and a key.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ổ khóa và chìa khóa.”
Tena kho pana samayena vihārā avātapānakā honti acakkhussā duggandhā.
At that time, the monasteries had no windows; they were unsightly and foul-smelling.
Khi ấy, các tinh xá không có cửa sổ, không đẹp mắt và có mùi hôi.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, tīṇi vātapānāni – vedikāvātapānaṃ, jālavātapānaṃ, salākavātapāna’’nti.
‘‘Monks, I allow three kinds of windows: a balustrade window, a lattice window, and a bar window.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ba loại cửa sổ – cửa sổ có lan can, cửa sổ có lưới, cửa sổ có song chắn.”
Vātapānantarikāya kāḷakāpi vagguliyopi pavisanti.
Through the gaps in the windows, squirrels and bats entered.
Chuột và dơi đã chui vào qua khe hở của cửa sổ.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, vātapānacakkalika’’nti.
‘‘Monks, I allow a window shutter.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép vòng tròn cửa sổ.”
Cakkalikantarikāyapi kāḷakāpi vagguliyopi pavisanti.
Through the gaps in the shutters, squirrels and bats also entered.
Chuột và dơi cũng chui vào qua khe hở của vòng tròn.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, vātapānakavāṭakaṃ vātapānabhisika’’nti.
‘‘Monks, I allow a window door and a window screen.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép cánh cửa sổ và tấm che cửa sổ.”
Tena kho pana samayena bhikkhū chamāyaṃ sayanti.
At that time, the monks slept on the ground.
Khi ấy, các Tỳ-khưu nằm trên đất.
Gattānipi cīvarānipi paṃsukitāni honti.
Their bodies and robes became dusty.
Thân thể và y phục của họ đều dính bụi.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, tiṇasanthāraka’’nti.
‘‘Monks, I allow a grass mat.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép chiếu cỏ.”
Tiṇasanthārako undūrehipi upacikāhipi khajjati.
The grass mat was gnawed by mice and termites.
Chiếu cỏ bị chuột và mối cắn phá.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, miḍḍhi’’nti* .
‘‘Monks, I allow a miḍḍhi (a kind of mat or frame).’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép chiếu đệm.”
Miḍḍhiyā gattāni dukkhā honti.
Their bodies ached from the miḍḍhi.
Thân thể bị đau nhức vì chiếu đệm.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, bidalamañcaka’’nti.
‘‘Monks, I allow a woven bed.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép giường tre.”
Tena kho pana samayena saṅghassa sosāniko bundikābaddho mañco uppanno hoti.
At that time, the Saṅgha had a bundikābaddha bed from the cemetery.
Khi ấy, Tăng đoàn có một chiếc giường Bundikābaddha được tìm thấy ở nghĩa địa.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, bundikābaddhaṃ mañca’’nti.
‘‘Monks, I allow a bundikābaddha bed.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép giường Bundikābaddha.”
Bundikābaddhaṃ pīṭhaṃ uppannaṃ hoti.
A bundikābaddha chair had arisen.
Một chiếc ghế Bundikābaddha đã được tìm thấy.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, bundikābaddhaṃ pīṭha’’nti.
‘‘Monks, I allow a bundikābaddha chair.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ghế Bundikābaddha.”
Tena kho pana samayena saṅghassa sosāniko kuḷīrapādako mañco uppanno hoti.
At that time, the Saṅgha had a crab-legged bed from the cemetery.
Khi ấy, Tăng đoàn có một chiếc giường Kuḷīrapādaka được tìm thấy ở nghĩa địa.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, kuḷīrapādakaṃ mañca’’nti.
‘‘Monks, I allow a crab-legged bed.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép giường Kuḷīrapādaka.”
Kuḷīrapādakaṃ pīṭhaṃ uppannaṃ hoti.
A crab-legged chair had arisen.
Một chiếc ghế Kuḷīrapādaka đã được tìm thấy.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, kuḷīrapādakaṃ pīṭha’’nti.
‘‘Monks, I allow a crab-legged chair.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ghế Kuḷīrapādaka.”
Tena kho pana samayena saṅghassa sosāniko āhaccapādako mañco uppanno hoti.
At that time, the Saṅgha had a bed with detachable legs from the cemetery.
Khi ấy, Tăng đoàn có một chiếc giường Āhaccapādaka được tìm thấy ở nghĩa địa.
Bhagavato etamatthaṃ orācesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, āhaccapādakaṃ mañca’’nti.
‘‘Monks, I allow a bed with detachable legs.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép giường Āhaccapādaka.”
Āhaccapādakaṃ pīṭhaṃ uppannaṃ hoti.
A chair with detachable legs had arisen.
Một chiếc ghế Āhaccapādaka đã được tìm thấy.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, āhaccapādakaṃ pīṭha’’nti.
‘‘Monks, I allow a chair with detachable legs.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ghế Āhaccapādaka.”
Tena kho pana samayena saṅghassa āsandiko uppanno hoti.
At that time, the Saṅgha had an āsandika (armchair).
Khi ấy, một chiếc ghế dài (āsandika) đã được tìm thấy.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, āsandika’’nti.
‘‘Monks, I allow an āsandika.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ghế dài (āsandika).”
Uccako āsandiko uppanno hoti.
A high āsandika had arisen.
Một chiếc ghế dài cao đã được tìm thấy.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, uccakampi āsandika’’nti.
‘‘Monks, I allow even a high āsandika.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cũng cho phép ghế dài cao.”
Sattaṅgo uppanno hoti.
A sattaṅga (seven-piece chair) had arisen.
Một chiếc ghế bảy phần đã được tìm thấy.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, sattaṅga’’nti.
‘‘Monks, I allow a sattaṅga.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ghế bảy phần.”
Uccako sattaṅgo uppanno hoti.
A high sattaṅga had arisen.
Một chiếc ghế bảy phần cao đã được tìm thấy.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, uccakampi sattaṅga’’nti.
‘‘Monks, I allow even a high sattaṅga.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cũng cho phép ghế bảy phần cao.”
Bhaddapīṭhaṃ uppannaṃ hoti.
A beautiful chair had arisen.
Một chiếc ghế Bhaddapīṭha đã được tìm thấy.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, bhaddapīṭha’’nti.
‘‘Monks, I allow a beautiful chair.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ghế Bhaddapīṭha.”
Pīṭhikā uppannā hoti.
A small chair had arisen.
Một chiếc ghế Pīṭhikā đã được tìm thấy.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, pīṭhika’’nti.
‘‘Monks, I allow a small chair.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ghế Pīṭhikā.”
Eḷakapādakaṃ pīṭhaṃ uppannaṃ hoti.
A chair with goat-legs had arisen.
Một chiếc ghế Eḷakapādaka đã được tìm thấy.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, eḷakapādakaṃ pīṭha’’nti.
‘‘Monks, I allow a chair with goat-legs.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ghế Eḷakapādaka.”
Āmalakavaṭṭikaṃ* pīṭhaṃ uppannaṃ hoti.
A seat with Amalaka-shaped legs arose.
Một chiếc ghế hình quả āmālaka đã xuất hiện.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, āmalakavaṭṭikaṃ pīṭha’’nti.
“I allow, bhikkhus, a seat with Amalaka-shaped legs.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ghế hình quả āmālaka.”
Phalakaṃ uppannaṃ hoti.
A plank arose.
Một tấm ván đã xuất hiện.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, phalaka’’nti.
“I allow, bhikkhus, a plank.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép tấm ván.”
Kocchaṃ uppannaṃ hoti.
A koccha arose.
Một chiếc ghế đan đã xuất hiện.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, koccha’’nti.
“I allow, bhikkhus, a koccha.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ghế đan.”
Palālapīṭhaṃ uppannaṃ hoti.
A straw seat arose.
Một chiếc ghế rơm đã xuất hiện.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, palālapīṭha’’nti.
“I allow, bhikkhus, a straw seat.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ghế rơm.”
Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū ucce mañce sayanti.
Now at that time the group of six bhikkhus slept on high beds.
Vào lúc bấy giờ, nhóm sáu Tỳ-khưu ngủ trên giường cao.
Manussā vihāracārikaṃ āhiṇḍantā passitvā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – seyyathāpi gihī kāmabhoginoti.
People wandering for an alms-round in the monastery, having seen them, complained, grumbled, and criticised: “Just like laypeople who indulge in sensual pleasures!”
Người dân đi dạo trong tu viện đã nhìn thấy, rồi bực tức, khó chịu, chê bai: “Giống như người tại gia hưởng thụ dục lạc vậy.”
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Na, bhikkhave, ucce mañce sayitabbaṃ.
“Bhikkhus, one should not sleep on a high bed.
“Này các Tỳ-khưu, không được ngủ trên giường cao.
Yo sayeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
Whoever sleeps, commits an offense of Dukkaṭa.”
Ai ngủ, sẽ phạm tội dukkaṭa.”
Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū ucce mañcapaṭipādake dhārenti, saha mañcapaṭipādakehi pavedhenti.
Now at that time the group of six bhikkhus used high bed legs; they made them shake with the bed legs.
Vào lúc bấy giờ, nhóm sáu Tỳ-khưu đã sử dụng chân giường cao, và làm rung lắc giường với chân giường đó.
Manussā vihāracārikaṃ āhiṇḍantā passitvā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – seyyathāpi gihī kāmabhoginoti.
People wandering for an alms-round in the monastery, having seen them, complained, grumbled, and criticised: “Just like laypeople who indulge in sensual pleasures!”
Người dân đi dạo trong tu viện đã nhìn thấy, rồi bực tức, khó chịu, chê bai: “Giống như người tại gia hưởng thụ dục lạc vậy.”
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Na, bhikkhave, uccā mañcapaṭipādakā dhāretabbā.
“Bhikkhus, high bed legs should not be used.
“Này các Tỳ-khưu, không được sử dụng chân giường cao.
Yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassa.
Whoever uses them, commits an offense of Dukkaṭa.
Ai sử dụng, sẽ phạm tội dukkaṭa.
Anujānāmi, bhikkhave, aṭṭhaṅgulaparamaṃ mañcapaṭipādaka’’nti.
I allow, bhikkhus, bed legs up to eight fingerbreadths.”
Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép chân giường tối đa là tám ngón tay.”
Tena kho pana samayena saṅghassa suttaṃ uppannaṃ hoti.
Now at that time, thread for the Saṅgha arose.
Vào lúc bấy giờ, Tăng đoàn có một sợi dây.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, suttaṃ mañcaṃ veṭhetu’’nti* .
“I allow, bhikkhus, to weave a bed with thread.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép quấn dây vào giường.”
Aṅgāni bahusuttaṃ pariyādiyanti.
The bed parts used up a lot of thread.
Các bộ phận đã lấy hết nhiều dây.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, aṅge vijjhitvā aṭṭhapadakaṃ veṭhetu’’nti.
“I allow, bhikkhus, to drill into the parts and weave it into an eight-square pattern.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép đục lỗ vào các bộ phận rồi quấn thành hình tám ô vuông.”
Coḷakaṃ uppannaṃ hoti.
A coarse cloth arose.
Một tấm vải vụn đã xuất hiện.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, cimilikaṃ kātu’’nti.
“I allow, bhikkhus, to make a cimilika.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép làm tấm vải lót.”
Tūlikā uppannā hoti.
Cotton arose.
Một chiếc nệm bông đã xuất hiện.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, vijaṭetvā bibbohanaṃ* kātuṃ.
“I allow, bhikkhus, to unravel it and make a pillow.
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép tháo ra rồi làm gối.
Tīṇi tūlāni – rukkhatūlaṃ, latātūlaṃ, poṭakitūla’’nti.
There are three kinds of cotton: tree cotton, creeper cotton, and poṭaki cotton.”
Có ba loại bông – bông cây, bông dây leo, bông cỏ poṭaki.”
Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū addhakāyikāni* bibbohanāni dhārenti.
Now at that time the group of six bhikkhus used half-body pillows.
Vào lúc bấy giờ, nhóm sáu Tỳ-khưu đã sử dụng những chiếc gối dài nửa thân người.
Manussā vihāracārikaṃ āhiṇḍantā passitvā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – seyyathāpi gihī kāmabhoginoti.
People wandering for an alms-round in the monastery, having seen them, complained, grumbled, and criticised: “Just like laypeople who indulge in sensual pleasures!”
Người dân đi dạo trong tu viện đã nhìn thấy, rồi bực tức, khó chịu, chê bai: “Giống như người tại gia hưởng thụ dục lạc vậy.”
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Na, bhikkhave, aḍḍhakāyikāni bibbohanāni dhāretabbāni.
“Bhikkhus, half-body pillows should not be used.
“Này các Tỳ-khưu, không được sử dụng những chiếc gối dài nửa thân người.
Yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassa.
Whoever uses them, commits an offense of Dukkaṭa.
Ai sử dụng, sẽ phạm tội dukkaṭa.
Anujānāmi, bhikkhave, sīsappamāṇaṃ bibbohanaṃ kātu’’nti.
I allow, bhikkhus, to make a pillow the size of the head.”
Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép làm gối có kích thước bằng đầu.”
Tena kho pana samayena rājagahe giraggasamajjo hoti.
Now at that time, there was a hill-top festival in Rājagaha.
Vào lúc bấy giờ, tại Rājagaha có lễ hội Giragga.
Manussā mahāmattānaṃ atthāya bhisiyo paṭiyādenti – uṇṇabhisiṃ, coḷabhisiṃ, vākabhisiṃ, tiṇabhisiṃ, paṇṇabhisiṃ.
People prepared mattresses for the great ministers—wool mattresses, cloth mattresses, bark mattresses, grass mattresses, and leaf mattresses.
Người dân đã chuẩn bị các loại nệm cho các vị đại thần – nệm len, nệm vải, nệm vỏ cây, nệm cỏ, nệm lá cây.
Te vītivatte samajje chaviṃ uppāṭetvā haranti.
When the festival was over, they removed the covers and carried them away.
Sau khi lễ hội kết thúc, họ đã lột bỏ vỏ và mang đi.
Addasāsuṃ kho bhikkhū samajjaṭṭhāne bahuṃ uṇṇampi coḷakampi vākampi tiṇampi paṇṇampi chaṭṭitaṃ.
The bhikkhus saw a lot of discarded wool, cloth, bark, grass, and leaves at the festival grounds.
Các Tỳ-khưu đã nhìn thấy nhiều len, vải, vỏ cây, cỏ, và lá cây bị vứt bỏ tại nơi tổ chức lễ hội.
Disvāna bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
Having seen this, they reported this matter to the Blessed One.
Sau khi nhìn thấy, họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, pañca bhisiyo – uṇṇabhisiṃ, coḷabhisiṃ, vākabhisiṃ, tiṇabhisiṃ, paṇṇabhisi’’nti.
“I allow, bhikkhus, five kinds of mattresses: wool mattresses, cloth mattresses, bark mattresses, grass mattresses, and leaf mattresses.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép năm loại nệm – nệm len, nệm vải, nệm vỏ cây, nệm cỏ, nệm lá cây.”
Tena kho pana samayena bhikkhū mañcabhisiṃ pīṭhe santharanti, pīṭhabhisiṃ mañce santharanti.
Now at that time, the bhikkhus spread bed mattresses on seats, and seat mattresses on beds.
Vào lúc bấy giờ, các Tỳ-khưu đã trải nệm giường lên ghế, trải nệm ghế lên giường.
Bhisiyo paribhijjanti.
The mattresses became torn.
Những chiếc nệm đã bị hư hỏng.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, onaddhamañcaṃ* onaddhapīṭha’’nti.
“I allow, bhikkhus, a covered bed and a covered seat.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép giường đã bọc, ghế đã bọc.”
Ullokaṃ akaritvā santharanti, heṭṭhato nipatanti* …pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ullokaṃ karitvā santharitvā bhisiṃ onandhitu’’nti.
They spread them without making a cover; they slid down from below… “I allow, bhikkhus, to make a cover and spread and cover a mattress.”
Họ đã trải mà không làm tấm lót, chúng đã rơi xuống dưới… (tương tự)… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép làm tấm lót rồi trải và bọc nệm.”
Chaviṃ uppāṭetvā haranti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, phositu’’nti.
They removed the cover and carried it away… “I allow, bhikkhus, to sprinkle it.”
Họ đã lột vỏ và mang đi… (tương tự)… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép rắc.”
Harantiyeva…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, bhattikamma’’nti.
They still carried it away… “I allow, bhikkhus, painted patterns.”
Họ vẫn mang đi… (tương tự)… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép trang trí hoa văn.”
Harantiyeva…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, hatthabhattikamma’’nti.
They still carried it away… “I allow, bhikkhus, hand-painted patterns.”
Họ vẫn mang đi… (tương tự)… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép trang trí hoa văn bằng tay.”
Harantiyeva…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, hatthabhatti’’nti.
They still carried it away… “I allow, bhikkhus, handprints.”
Họ vẫn mang đi… (tương tự)… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép trang trí hình bàn tay.”
Tena kho pana samayena pharusāya bhittiyā setavaṇṇo na nipatati.
Now at that time, white plaster would not adhere to a rough wall.
Vào lúc bấy giờ, màu trắng không bám vào bức tường thô ráp.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, thusapiṇḍaṃ datvā pāṇikāya paṭibāhetvā setavaṇṇaṃ nipātetu’’nti.
“I allow, bhikkhus, to apply husk-mortar, smooth it with the palm, and then apply white plaster.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép dùng bột trấu rồi trát bằng tay để làm màu trắng bám vào.”
Setavaṇṇo anibandhanīyo hoti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, saṇhamattikaṃ datvā pāṇikāya paṭibāhetvā setavaṇṇaṃ nipātetu’’nti.
The white plaster was not adhesive… “I allow, bhikkhus, to apply fine clay, smooth it with the palm, and then apply white plaster.”
Màu trắng đã không bám chặt… (tương tự)… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép dùng đất mịn rồi trát bằng tay để làm màu trắng bám vào.”
Setavaṇṇo anibandhanīyo hoti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ikkāsaṃ piṭṭhamadda’’nti.
The white plaster was not adhesive… “I allow, bhikkhus, ash paste.”
Màu trắng đã không bám chặt… (tương tự)… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép dùng tro trấu và bột nghiền.”
Tena kho pana samayena pharusāya bhittiyā gerukā na nipatati.
Now at that time, red ochre would not adhere to a rough wall.
Vào lúc bấy giờ, đất son không bám vào bức tường thô ráp.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, thusapiṇḍaṃ datvā pāṇikāya paṭibāhetvā gerukaṃ nipātetu’’nti.
“I allow, bhikkhus, to apply husk-mortar, smooth it with the palm, and then apply red ochre.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép dùng bột trấu rồi trát bằng tay để làm đất son bám vào.”
Gerukā anibandhanīyā hoti …pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, kuṇḍakamattikaṃ datvā pāṇikāya paṭibāhetvā gerukaṃ nipātetu’’nti.
The red ochre was not adhesive… “I allow, bhikkhus, to apply rice-husk clay, smooth it with the palm, and then apply red ochre.”
Đất son đã không bám chặt… (tương tự)… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép dùng đất cám rồi trát bằng tay để làm đất son bám vào.”
Gerukā anibandhanīyā hoti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, sāsapakuṭṭaṃ sitthatelaka’’nti.
The red ochre was not adhesive… “I allow, bhikkhus, mustard flour and beeswax oil.”
Đất son đã không bám chặt… (tương tự)… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép dùng bột mù tạt và dầu sáp.”
Accussannaṃ hoti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, coḷakena paccuddharitu’’nti.
It was too much… “I allow, bhikkhus, to wipe it off with a cloth.”
Đã quá nhiều… (tương tự)… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép dùng vải để lau sạch.”
Tena kho pana samayena pharusāya bhūmiyā kāḷavaṇṇo na nipatati.
Now at that time, black color would not adhere to a rough floor.
Vào lúc bấy giờ, màu đen không bám vào nền đất thô ráp.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình báo việc này lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, thusapiṇḍaṃ datvā pāṇikāya paṭibāhetvā kāḷavaṇṇaṃ nipātetu’’nti.
“I allow, bhikkhus, to apply husk-mortar, smooth it with the palm, and then apply black color.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép dùng bột trấu rồi trát bằng tay để làm màu đen bám vào.”
Kāḷavaṇṇo anibandhanīyo hoti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, gaṇḍumattikaṃ datvā pāṇikāya paṭibāhetvā kāḷavaṇṇaṃ nipātetu’’nti.
The black color was not adhesive… “I allow, bhikkhus, to apply earthworm clay, smooth it with the palm, and then apply black color.”
Màu đen đã không bám chặt… (tương tự)… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép dùng đất giun rồi trát bằng tay để làm màu đen bám vào.”
Kāḷavaṇṇo anibandhanīyo hoti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ikkāsaṃ kasāva’’nti.
The black color was not adhesive… “I allow, bhikkhus, ash with astringent sap.”
Màu đen đã không bám chặt… (tương tự)… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép dùng tro trấu và vỏ cây.”
299. Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū vihāre paṭibhānacittaṃ kārāpenti – itthirūpakaṃ purisarūpakaṃ.
299. Now at that time the group of six bhikkhus had figurative paintings made in the monastery—figures of women and figures of men.
299. Lúc bấy giờ, nhóm sáu Tỳ-kheo đã cho vẽ tranh sáng tạo (paṭibhānacitta) trong tịnh xá – hình nữ giới, hình nam giới.
Manussā vihāracārikaṃ āhiṇḍantā passitvā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – seyyathāpi gihī kāmabhoginoti.
People, visiting the monastery, saw them and complained, grumbled, and criticized, saying, “They are just like householders who indulge in sensual pleasures.”
Con người đi thăm tịnh xá, thấy vậy liền than phiền, bực tức, chê bai – rằng giống như cư sĩ hưởng thụ dục lạc.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported the matter to the Blessed One.
Các Tỳ-kheo đã trình bày sự việc ấy lên Đức Thế Tôn.
‘‘Na, bhikkhave, paṭibhānacittaṃ kārāpetabbaṃ – itthirūpakaṃ purisarūpakaṃ.
“Monks, you should not have figurative paintings made—figures of women or figures of men.
“Này các Tỳ-kheo, không được cho vẽ tranh sáng tạo (paṭibhānacitta) – hình nữ giới, hình nam giới.
Yo kārāpeyya, āpatti dukkaṭassa.
Whoever has them made commits an offense of dukkata.
Tỳ-kheo nào cho vẽ, sẽ phạm tội dukkaṭa.
Anujānāmi, bhikkhave, mālākammaṃ latākammaṃ makaradantakaṃ pañcapaṭika’’nti.
Monks, I allow flower work, creeper work, makara-teeth designs, and five-band designs.”
Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép (vẽ) hoa văn, dây leo, răng cá sấu, năm lớp hoa văn.”
300. Tena kho pana samayena vihārā nīcavatthukā honti, udakena otthariyyanti.
300. Now at that time the monasteries were low-lying and covered with water.
300. Lúc bấy giờ, các tịnh xá có nền thấp, bị ngập nước.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported the matter to the Blessed One.
Các Tỳ-kheo đã trình bày sự việc ấy lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, uccavatthukaṃ kātu’’nti.
“Monks, I allow them to be made high-lying.”
“Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép làm nền cao.”
Cayo paripatati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, cinituṃ tayo caye – iṭṭhakācayaṃ, silācayaṃ, dārucaya’’nti.
The brickwork crumbled… (The wall crumbled.)… “Monks, I allow three types of building materials: brickwork, stonework, and timberwork.”
Các bức tường đổ sập…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép xây ba loại tường – tường gạch, tường đá, tường gỗ.”
Ārohantā vihaññanti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tayo sopāne – iṭṭhakāsopānaṃ, silāsopānaṃ, dārusopāna’’nti.
As they ascended, they were troubled… (As they ascended, they fell.)… “Monks, I allow three types of steps: brick steps, stone steps, and timber steps.”
Khi leo lên bị vướng víu…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép ba loại cầu thang – cầu thang gạch, cầu thang đá, cầu thang gỗ.”
Ārohantā paripatanti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ālambanabāha’’nti.
As they ascended, they fell… (As they descended, they fell.)… “Monks, I allow railings.”
Khi leo lên bị té ngã…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép tay vịn.”
Tena kho pana samayena vihārā āḷakamandā honti.
Now at that time the monasteries were open-plan.
Lúc bấy giờ, các tịnh xá trống trải.
Bhikkhū hiriyanti nipajjituṃ.
The bhikkhus were ashamed to lie down.
Các Tỳ-kheo cảm thấy xấu hổ khi nằm nghỉ.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported the matter to the Blessed One.
Các Tỳ-kheo đã trình bày sự việc ấy lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, tirokaraṇi’’nti.
“Monks, I allow a screen.”
“Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép làm màn che.”
Tirokaraṇiṃ ukkhipitvā olokenti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, aḍḍhakuṭṭaka’’nti.
They raised the screen and looked over it… (They peeked over the half-wall.)… “Monks, I allow a half-wall.”
Khi nhấc màn che lên thì nhìn thấy…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép làm vách tường nửa vời.”
Aḍḍhakuṭṭakā uparito olokenti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tayo gabbhe – sivikāgabbhaṃ, nāḷikāgabbhaṃ, hammiyagabbha’’nti.
They looked over the half-walls from above… (They saw from the upper part of the half-wall.)… “Monks, I allow three types of rooms: a square room, a long room, and an attic room.”
Từ vách tường nửa vời nhìn xuống…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép ba loại phòng – phòng hình kiệu, phòng hình ống, phòng có tầng trên.”
Tena kho pana samayena vihārā anāḷindakā honti appaṭissaraṇā.
Now at that time the monasteries had no verandahs and no place to lean against.
Lúc bấy giờ, các tịnh xá không có hành lang, không có chỗ nương tựa.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported the matter to the Blessed One.
Các Tỳ-kheo đã trình bày sự việc ấy lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, āḷindaṃ paghanaṃ pakuṭṭaṃ* osāraka’’nti.
“Monks, I allow a verandah, an outer chamber, a covered walkway, and a movable screen.”
“Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép làm hành lang, mái hiên, phòng nhỏ, mái che.”
Āḷindā pākaṭā honti.
The verandahs were exposed.
Các hành lang bị lộ thiên.
Bhikkhū hiriyanti nipajjituṃ…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, saṃsaraṇakiṭikaṃ ugghāṭanakiṭika’’nti.
The bhikkhus were ashamed to lie down… (They were ashamed to lie down.)… “Monks, I allow a sliding screen and a lifting screen.”
Các Tỳ-kheo cảm thấy xấu hổ khi nằm nghỉ…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép làm cửa lùa, cửa kéo.”
301. Tena kho pana samayena bhikkhū ajjhokāse bhattavissaggaṃ karontā sītenapi uṇhenapi kilamanti.
301. Now at that time the bhikkhus, eating their meal outdoors, were troubled by the cold and the heat.
301. Lúc bấy giờ, các Tỳ-kheo khi thọ thực ngoài trời thì bị khổ vì lạnh và nóng.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported the matter to the Blessed One.
Các Tỳ-kheo đã trình bày sự việc ấy lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, upaṭṭhānasāla’’nti.
“Monks, I allow a service hall.”
“Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép làm hội trường.”
Upaṭṭhānasālā nīcavatthukā hoti, udakena otthariyyati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, uccavatthukaṃ kātu’’nti.
The service hall was low-lying and covered with water… (The service hall was low-lying.)… “Monks, I allow it to be made high-lying.”
Hội trường có nền thấp, bị ngập nước…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép làm nền cao.”
Cayo paripatati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, cinituṃ tayo caye – iṭṭhakācayaṃ, silācayaṃ, dārucaya’’nti.
The brickwork crumbled… (The brickwork crumbled.)… “Monks, I allow three types of building materials: brickwork, stonework, and timberwork.”
Các bức tường đổ sập…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép xây ba loại tường – tường gạch, tường đá, tường gỗ.”
Ārohantā vihaññanti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tayo sopāne – iṭṭhakāsopānaṃ, silāsopānaṃ, dārusopāna’’nti.
As they ascended, they were troubled… (As they ascended, they were troubled.)… “Monks, I allow three types of steps: brick steps, stone steps, and timber steps.”
Khi leo lên bị vướng víu…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép ba loại cầu thang – cầu thang gạch, cầu thang đá, cầu thang gỗ.”
Ārohantā paripatanti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ālambanabāha’’nti.
As they ascended, they fell… (As they ascended, they fell.)… “Monks, I allow railings.”
Khi leo lên bị té ngã…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép tay vịn.”
Upaṭṭhānasālāya tiṇacuṇṇaṃ paripatati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ogumphetvā ullittāvalittaṃ kātuṃ – setavaṇṇaṃ kāḷavaṇṇaṃ gerukaparikammaṃ mālākammaṃ latākammaṃ makaradantakaṃ pañcapaṭikaṃ cīvaravaṃsaṃ cīvararajju’’nti.
Grass particles fell in the service hall… (Grass particles fell.)… “Monks, I allow it to be plastered and smoothed—white, black, ochre-colored plastering, flower work, creeper work, makara-teeth designs, five-band designs, robe-poles, and robe-ropes.”
Bụi cỏ rơi xuống hội trường…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép trát vữa và tô vôi – màu trắng, màu đen, sơn đất son, hoa văn, dây leo, răng cá sấu, năm lớp hoa văn, sào phơi y, dây phơi y.”
Tena kho pana samayena bhikkhū ajjhokāse chamāya cīvaraṃ pattharanti.
Now at that time the bhikkhus spread their robes on the ground outdoors.
Lúc bấy giờ, các Tỳ-kheo trải y phục trên mặt đất ngoài trời.
Cīvaraṃ paṃsukitaṃ hoti.
The robes became dusty.
Y phục bị dính bụi.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported the matter to the Blessed One.
Các Tỳ-kheo đã trình bày sự việc ấy lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ajjhokāse cīvaravaṃsaṃ cīvararajju’’nti.
“Monks, I allow robe-poles and robe-ropes outdoors.”
“Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép làm sào phơi y, dây phơi y ngoài trời.”
Pānīyaṃ otappati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, pānīyasālaṃ pānīyamaṇḍapa’’nti.
The drinking water became hot… (The drinking water became hot.)… “Monks, I allow a drinking water hall and a drinking water pavilion.”
Nước uống bị nóng…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép làm nhà nước uống, chòi nước uống.”
Pānīyasālā nīcavatthukā hoti, udakena otthariyyati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, uccavatthukaṃ kātu’’nti.
The drinking water hall was low-lying and covered with water… (The drinking water hall was low-lying.)… “Monks, I allow it to be made high-lying.”
Nhà nước uống có nền thấp, bị ngập nước…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép làm nền cao.”
Cayo paripatati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, cinituṃ tayo caye – iṭṭhakācayaṃ, silācayaṃ, dārucaya’’nti.
The brickwork crumbled… (The brickwork crumbled.)… “Monks, I allow three types of building materials: brickwork, stonework, and timberwork.”
Các bức tường đổ sập…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép xây ba loại tường – tường gạch, tường đá, tường gỗ.”
Ārohantā vihaññanti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tayo sopāne – iṭṭhakāsopānaṃ, silāsopānaṃ, dārusopāna’’nti.
As they ascended, they were troubled… (As they ascended, they were troubled.)… “Monks, I allow three types of steps: brick steps, stone steps, and timber steps.”
Khi leo lên bị vướng víu…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép ba loại cầu thang – cầu thang gạch, cầu thang đá, cầu thang gỗ.”
Ārohantā paripatanti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ālambanabāha’’nti.
As they ascended, they fell… (As they ascended, they fell.)… “Monks, I allow railings.”
Khi leo lên bị té ngã…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép tay vịn.”
Pānīyasālāya tiṇacuṇṇaṃ paripatati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ogumphetvā ullittāvalittaṃ kātuṃ – setavaṇṇaṃ kāḷavaṇṇaṃ gerukaparikammaṃ mālākammaṃ latākammaṃ makaradantakaṃ pañcapaṭikaṃ cīvaravaṃsaṃ cīvararajju’’nti.
Grass particles fell in the drinking water hall… (Grass particles fell.)… “Monks, I allow it to be plastered and smoothed—white, black, ochre-colored plastering, flower work, creeper work, makara-teeth designs, five-band designs, robe-poles, and robe-ropes.”
Bụi cỏ rơi xuống nhà nước uống…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép trát vữa và tô vôi – màu trắng, màu đen, sơn đất son, hoa văn, dây leo, răng cá sấu, năm lớp hoa văn, sào phơi y, dây phơi y.”
Pānīyabhājanaṃ na saṃvijjati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, pānīyasaṅkhaṃ pānīyasarāvaka’’nti.
There was no drinking water vessel… (There was no drinking water vessel.)… “Monks, I allow a drinking water ladle and a drinking water bowl.”
Không có bình đựng nước uống…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép làm vỏ ốc đựng nước uống, bát đựng nước uống.”
302. Tena kho pana samayena vihārā aparikkhittā honti.
302. Now at that time the monasteries were not enclosed.
302. Lúc bấy giờ, các tịnh xá không có tường rào bao quanh.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported the matter to the Blessed One.
Các Tỳ-kheo đã trình bày sự việc ấy lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, parikkhipituṃ tayo pākāre – iṭṭhakāpākāraṃ, silāpākāraṃ, dārupākāra’’nti.
“Monks, I allow three types of enclosing walls: brick walls, stone walls, and timber walls.”
“Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép xây ba loại tường rào – tường gạch, tường đá, tường gỗ.”
Koṭṭhako na hoti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, koṭṭhaka’’nti.
There was no gatehouse… (There was no gatehouse.)… “Monks, I allow a gatehouse.”
Không có cổng…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép làm cổng.”
Koṭṭhako nīcavatthuko hoti, udakena otthariyyati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, uccavatthukaṃ kātu’’nti.
The gatehouse was low-lying and covered with water… (The gatehouse was low-lying.)… “Monks, I allow it to be made high-lying.”
Cổng có nền thấp, bị ngập nước…pe… “Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép làm nền cao.”
Koṭṭhakassa kavāṭaṃ na hoti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, kavāṭaṃ piṭṭhasaṅghāṭaṃ udukkhalikaṃ uttarapāsakaṃ aggaḷavaṭṭiṃ kapisīsakaṃ sūcikaṃ ghaṭikaṃ tāḷacchiddaṃ āviñchanacchiddaṃ āviñchanarajju’’nti.
The storeroom has no door…pe… ‘‘Bhikkhus, I allow a door, a door-frame, a threshold, a lintel, a bolt-bar, a bolt-head, a pin, a latch, a keyhole, a pull-hole, a pull-rope.’’
Cái kho không có cửa…v.v… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép cửa, khung cửa, ngưỡng cửa, đà ngang trên, chốt cửa, đầu chốt, then cửa, khóa, lỗ khóa, lỗ dây kéo, và dây kéo.”
Koṭṭhake tiṇacuṇṇaṃ paripatati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ogumphetvā ullittāvalittaṃ kātuṃ – setavaṇṇaṃ kāḷavaṇṇaṃ gerukaparikammaṃ mālākammaṃ latākammaṃ makaradantakaṃ pañcapaṭika’’nti.
In the storeroom, grass-dust falls down…pe… ‘‘Bhikkhus, I allow plastering and whitewashing – white, black, ochre-decoration, garland-decoration, creeper-decoration, crocodile-tooth pattern, five-striped pattern.’’
Trong kho, cỏ và bụi rơi xuống…v.v… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép trát vữa và tô vôi – màu trắng, màu đen, trang trí đất sét đỏ, trang trí hoa, trang trí dây leo, trang trí răng cá mập, và trang trí năm dải.”
Tena kho pana samayena bhikkhū pariveṇe tahaṃ tahaṃ aggiṭṭhānaṃ karonti.
Now at that time, bhikkhus made fire-places here and there in the precinct.
Vào lúc bấy giờ, các Tỳ-khưu đặt các lò lửa ở khắp nơi trong khu nhà ở.
Pariveṇaṃ uklāpaṃ hoti.
The precinct became dirty.
Khu nhà ở trở nên bẩn thỉu.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình sự việc ấy lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ekamantaṃ aggisālaṃ kātu’’nti.
‘‘Bhikkhus, I allow making a fire-hall to one side.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép làm một phòng lửa ở một bên.”
Aggisālā nīcavatthukā hoti, udakena otthariyyati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, uccavatthukaṃ kātu’’nti.
The fire-hall has a low foundation; it is covered with water…pe… ‘‘Bhikkhus, I allow making it with a high foundation.’’
Phòng lửa có nền thấp, bị ngập nước…v.v… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép làm nền cao.”
Cayo paripatati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, cinituṃ tayo caye – iṭṭhakācayaṃ, silācayaṃ, dārucaya’’nti.
The heap collapses…pe… ‘‘Bhikkhus, I allow building three kinds of heaps – a brick-heap, a stone-heap, a wood-heap.’’
Đống vật liệu bị đổ…v.v… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ba loại đống vật liệu – đống gạch, đống đá, đống gỗ.”
Ārohantā vihaññanti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tayo sopāne – iṭṭhakāsopānaṃ, silāsopānaṃ, dārusopāna’’nti.
While ascending, they suffer injury…pe… ‘‘Bhikkhus, I allow three kinds of stairs – brick-stairs, stone-stairs, wood-stairs.’’
Khi đi lên bị vướng víu…v.v… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ba loại cầu thang – cầu thang gạch, cầu thang đá, cầu thang gỗ.”
Ārohantā paripatanti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ālambanabāha’’nti.
While ascending, they fall…pe… ‘‘Bhikkhus, I allow a railing.’’
Khi đi lên bị té ngã…v.v… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép tay vịn.”
Aggisālāya kavāṭaṃ na hoti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, kavāṭaṃ piṭṭhasaṅghāṭaṃ udukkhalikaṃ uttarapāsakaṃ aggaḷavaṭṭiṃ kapisīsakaṃ sūcikaṃ ghaṭikaṃ tāḷacchiddaṃ āviñchanacchiddaṃ āviñchanarajju’’nti.
The fire-hall has no door…pe… ‘‘Bhikkhus, I allow a door, a door-frame, a threshold, a lintel, a bolt-bar, a bolt-head, a pin, a latch, a keyhole, a pull-hole, a pull-rope.’’
Phòng lửa không có cửa…v.v… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép cửa, khung cửa, ngưỡng cửa, đà ngang trên, chốt cửa, đầu chốt, then cửa, khóa, lỗ khóa, lỗ dây kéo, và dây kéo.”
Aggisālāya tiṇacuṇṇaṃ paripatati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ogumphetvā ullittāvalittaṃ kātuṃ – setavaṇṇaṃ kāḷavaṇṇaṃ gerukaparikammaṃ mālākammaṃ latākammaṃ makaradantakaṃ pañcapaṭikaṃ cīvaravaṃsaṃ cīvararajju’’nti.
In the fire-hall, grass-dust falls down…pe… ‘‘Bhikkhus, I allow plastering and whitewashing – white, black, ochre-decoration, garland-decoration, creeper-decoration, crocodile-tooth pattern, five-striped pattern, a robe-pole, a robe-rope.’’
Trong phòng lửa, cỏ và bụi rơi xuống…v.v… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép trát vữa và tô vôi – màu trắng, màu đen, trang trí đất sét đỏ, trang trí hoa, trang trí dây leo, trang trí răng cá mập, trang trí năm dải, sào treo y, và dây treo y.”
303. Tena kho pana samayena ārāmo aparikkhitto hoti.
303. Now at that time, the monastery was not enclosed.
303. Vào lúc bấy giờ, khu vườn không có hàng rào.
Ajakāpi pasukāpi uparope viheṭhenti.
Goats and cattle caused damage to the saplings.
Dê và gia súc làm hại cây trồng.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình sự việc ấy lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, parikkhipituṃ tayo vāṭe – veḷuvāṭaṃ, kaṇḍakavāṭaṃ* , parikha’’nti.
‘‘Bhikkhus, I allow three kinds of fences to enclose it – a bamboo fence, a thorn fence, a ditch.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ba loại hàng rào – hàng rào tre, hàng rào gai, và hào.”
Koṭṭhako na hoti.
There is no gatehouse.
Không có cổng.
Tatheva ajakāpi pasukāpi uparope viheṭhenti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, koṭṭhakaṃ apesiṃ yamakakavāṭaṃ toraṇaṃ paligha’’nti.
Likewise, goats and cattle caused damage to the saplings…pe… ‘‘Bhikkhus, I allow a gatehouse, a thorn-gate, a pair of doors, a gateway arch, a cross-bar.’’
Cũng vậy, dê và gia súc làm hại cây trồng…v.v… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép cổng, cửa gai, cửa đôi, cổng vòm, và chốt ngang.”
Koṭṭhake tiṇacuṇṇaṃ paripatati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ogumphetvā ullittāvalittaṃ kātuṃ – setavaṇṇaṃ kāḷavaṇṇaṃ gerukaparikammaṃ mālākammaṃ latākammaṃ makaradantakaṃ pañcapaṭika’’nti.
In the gatehouse, grass-dust falls down…pe… ‘‘Bhikkhus, I allow plastering and whitewashing – white, black, ochre-decoration, garland-decoration, creeper-decoration, crocodile-tooth pattern, five-striped pattern.’’
Trong cổng, cỏ và bụi rơi xuống…v.v… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép trát vữa và tô vôi – màu trắng, màu đen, trang trí đất sét đỏ, trang trí hoa, trang trí dây leo, trang trí răng cá mập, và trang trí năm dải.”
Ārāmo cikkhallo hoti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, marumbaṃ upakiritu’’nti.
The monastery is muddy…pe… ‘‘Bhikkhus, I allow spreading gravel.’’
Khu vườn bị lầy lội…v.v… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép rải sỏi đá.”
Na pariyāpuṇanti…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, padarasilaṃ nikkhipitu’’nti.
They cannot obtain enough…pe… ‘‘Bhikkhus, I allow laying flagstones.’’
Không đủ…v.v… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép đặt các tấm đá lát.”
Udakaṃ santiṭṭhati…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, udakaniddhamana’’nti.
Water stands still…pe… ‘‘Bhikkhus, I allow a water-drain.’’
Nước đọng lại…v.v… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép làm rãnh thoát nước.”
Tena kho pana samayena rājā māgadho seniyo bimbisāro saṅghassa atthāya sudhāmattikālepanaṃ pāsādaṃ kāretukāmo hoti.
Now at that time, King Seniya Bimbisāra of Magadha wished to have a palace plastered with fine clay constructed for the Saṅgha.
Vào lúc bấy giờ, vua Magadha Seniya Bimbisāra muốn xây một tòa lâu đài được trát vữa bằng đất sét trắng cho Tăng đoàn.
Atha kho bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘kiṃ nu kho bhagavatā chadanaṃ anuññātaṃ, kiṃ ananuññāta’’nti.
Then it occurred to the bhikkhus, ‘‘What kind of roofing has the Blessed One permitted, and what has he not permitted?’’
Khi ấy, các Tỳ-khưu suy nghĩ: “Không biết Đức Thế Tôn đã cho phép loại mái che nào, và loại nào chưa cho phép?”
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình sự việc ấy lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, pañca chadanāni – iṭṭhakāchadanaṃ, silāchadanaṃ, sudhāchadanaṃ, tiṇacchadanaṃ, paṇṇacchadana’’nti.
‘‘Bhikkhus, I allow five kinds of roofing – brick roofing, stone roofing, plaster roofing, grass roofing, leaf roofing.’’
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép năm loại mái che – mái gạch, mái đá, mái vữa, mái cỏ, và mái lá.”
304. Tena kho pana samayena anāthapiṇḍiko gahapati rājagahakassa seṭṭhissa bhaginipatiko hoti.
304. Now at that time, Anāthapiṇḍika the householder was the brother-in-law of the wealthy man of Rājagaha.
304. Vào lúc bấy giờ, gia chủ Anāthapiṇḍika là anh rể của vị trưởng giả ở Rājagaha.
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati rājagahaṃ agamāsi kenacideva karaṇīyena.
Then Anāthapiṇḍika the householder went to Rājagaha for some business.
Khi ấy, gia chủ Anāthapiṇḍika đã đi đến Rājagaha vì một việc cần làm nào đó.
Tena kho pana samayena rājagahakena seṭṭhinā svātanāya buddhappamukho saṅgho nimantito hoti.
Now at that time, the wealthy man of Rājagaha had invited the Saṅgha, with the Buddha at its head, for the next day.
Vào lúc bấy giờ, vị trưởng giả ở Rājagaha đã thỉnh Tăng đoàn do Đức Phật đứng đầu cho ngày mai.
Atha kho rājagahako seṭṭhī dāse ca kammakāre* ca āṇāpesi – ‘‘tena hi, bhaṇe, kālasseva uṭṭhāya yāguyo pacatha, bhattāni pacatha, sūpāni sampādetha, uttaribhaṅgāni sampādethā’’ti.
Then the wealthy man of Rājagaha instructed his servants and workers, saying, ‘‘Come now, sirs, get up early and cook rice-gruel, cook rice, prepare curries, and prepare extra provisions.’’
Khi ấy, vị trưởng giả ở Rājagaha đã ra lệnh cho các người hầu và người làm: “Này các ngươi, vậy thì hãy dậy sớm, nấu cháo, nấu cơm, chuẩn bị các món súp, và chuẩn bị các món ăn phụ!”
Atha kho anāthapiṇḍikassa gahapatissa etadahosi – ‘‘pubbe khvāyaṃ gahapati mayi āgate sabbakiccāni nikkhipitvā mamaññeva saddhiṃ paṭisammodati.
Then it occurred to Anāthapiṇḍika the householder, ‘‘Previously, when I arrived, this householder would set aside all his duties and only greet me.
Khi ấy, gia chủ Anāthapiṇḍika suy nghĩ: “Trước đây, khi ta đến, vị gia chủ này đã gác lại mọi công việc và chỉ nói chuyện với ta.
Sodānāyaṃ vikkhittarūpo dāse ca kammakāre ca āṇāpesi – ‘tena hi, bhaṇe, kālasseva uṭṭhāya yāguyo pacatha, bhattāni pacatha, sūpāni sampādetha, uttaribhaṅgāni sampādethā’ti.
But now he seems preoccupied, instructing his servants and workers, ‘Come now, sirs, get up early and cook rice-gruel, cook rice, prepare curries, and prepare extra provisions.’
Nhưng bây giờ, ông ấy có vẻ bận rộn, ra lệnh cho các người hầu và người làm: ‘Này các ngươi, vậy thì hãy dậy sớm, nấu cháo, nấu cơm, chuẩn bị các món súp, và chuẩn bị các món ăn phụ!’
Kiṃ nu kho imassa gahapatissa āvāho vā bhavissati, vivāho vā bhavissati, mahāyañño vā paccupaṭṭhito, rājā vā māgadho seniyo bimbisāro nimantito svātanāya saddhiṃ balakāyenā’’ti?
Could it be that this householder is having a wedding, or a marriage, or a great sacrifice is at hand, or King Seniya Bimbisāra of Magadha has been invited for tomorrow with his army?’’
Không biết vị gia chủ này có đám cưới hay đám hỏi, hay một đại lễ đang diễn ra, hay vua Magadha Seniya Bimbisāra đã được thỉnh cho ngày mai cùng với quân đội?”
Atha kho rājagahako seṭṭhī dāse ca kammakāre ca āṇāpetvā yena anāthapiṇḍiko gahapati tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā anāthapiṇḍikena gahapatinā saddhiṃ paṭisammoditvā ekamantaṃ nisīdi.
Then the wealthy man of Rājagaha, after instructing his servants and workers, approached Anāthapiṇḍika the householder. Having approached, he exchanged greetings with Anāthapiṇḍika the householder and sat down to one side.
Khi ấy, vị trưởng giả ở Rājagaha, sau khi ra lệnh cho các người hầu và người làm, đã đi đến chỗ gia chủ Anāthapiṇḍika, sau khi đến, nói chuyện với gia chủ Anāthapiṇḍika rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho rājagahakaṃ seṭṭhiṃ anāthapiṇḍiko gahapati etadavoca – ‘‘pubbe kho tvaṃ, gahapati, mayi āgate sabbakiccāni nikkhipitvā mamaññeva saddhiṃ paṭisammodasi.
As the wealthy man of Rājagaha sat to one side, Anāthapiṇḍika the householder said to him, ‘‘Previously, householder, when I arrived, you would set aside all your duties and only greet me.
Gia chủ Anāthapiṇḍika đã nói với vị trưởng giả ở Rājagaha đang ngồi một bên rằng: “Này gia chủ, trước đây, khi ta đến, ngươi đã gác lại mọi công việc và chỉ nói chuyện với ta.
Sodāni tvaṃ vikkhittarūpo dāse ca kammakāre ca āṇāpesi – ‘tena hi, bhaṇe, kālasseva uṭṭhāya yāguyo pacatha, bhattāni pacatha, sūpāni sampādetha, uttaribhaṅgāni sampādethā’ti.
But now you seem preoccupied, instructing your servants and workers, ‘Come now, sirs, get up early and cook rice-gruel, cook rice, prepare curries, and prepare extra provisions.’
Nhưng bây giờ, ngươi có vẻ bận rộn, ra lệnh cho các người hầu và người làm: ‘Này các ngươi, vậy thì hãy dậy sớm, nấu cháo, nấu cơm, chuẩn bị các món súp, và chuẩn bị các món ăn phụ!’
Kiṃ nu kho te, gahapati, āvāho vā bhavissati, vivāho vā bhavissati, mahāyañño vā paccupaṭṭhito, rājā vā māgadho seniyo bimbisāro nimantito svātanāya saddhiṃ balakāyenā’’ti?
Could it be, householder, that you are having a wedding, or a marriage, or a great sacrifice is at hand, or King Seniya Bimbisāra of Magadha has been invited for tomorrow with his army?’’
Này gia chủ, không biết ngươi có đám cưới hay đám hỏi, hay một đại lễ đang diễn ra, hay vua Magadha Seniya Bimbisāra đã được thỉnh cho ngày mai cùng với quân đội?”
‘‘Na me, gahapati, āvāho vā bhavissati, nāpi vivāho vā bhavissati, nāpi rājā vā māgadho seniyo bimbisāro nimantito svātanāya saddhiṃ balakāyena; api ca me mahāyañño paccupaṭṭhito; svātanāya buddhappamukho saṅgho nimantito’’ti.
‘‘No, householder, I am not having a wedding, nor a marriage, nor has King Seniya Bimbisāra of Magadha been invited for tomorrow with his army; but rather, a great sacrifice is at hand; the Saṅgha, with the Buddha at its head, has been invited for tomorrow.’’
“Này gia chủ, ta không có đám cưới hay đám hỏi, cũng không có vua Magadha Seniya Bimbisāra được thỉnh cho ngày mai cùng với quân đội; nhưng ta có một đại lễ đang diễn ra; Tăng đoàn do Đức Phật đứng đầu đã được thỉnh cho ngày mai.”
‘‘Buddhoti tvaṃ, gahapati, vadesī’’ti?
‘‘You say, householder, ‘Buddha’?’’
“Này gia chủ, ngươi nói là Phật ư?”
‘‘Buddho tyāhaṃ, gahapati, vadāmī’’ti.
‘‘I say, householder, ‘Buddha’.’’
“Này gia chủ, ta nói với ngươi là Phật.”
‘‘Buddhoti tvaṃ, gahapati, vadesī’’ti?
‘‘You say, householder, ‘Buddha’?’’
“Này gia chủ, ngươi nói là Phật ư?”
‘‘Buddho tyāhaṃ, gahapati, vadāmī’’ti.
‘‘I say, householder, ‘Buddha’.’’
“Này gia chủ, ta nói với ngươi là Phật.”
‘‘Buddhoti tvaṃ, gahapati, vadesī’’ti?
‘‘You say, householder, ‘Buddha’?’’
“Này gia chủ, ngươi nói là Phật ư?”
‘‘Buddho tyāhaṃ, gahapati, vadāmī’’ti.
“Householder, I tell you, ‘He is the Buddha.’”
“Thưa gia chủ, tôi nói rằng tôi là Đức Phật.”
‘‘Ghosopi kho eso, gahapati, dullabho lokasmiṃ yadidaṃ – buddho buddhoti.
“Indeed, householder, this sound—‘Buddha! Buddha!’—is rare to hear in the world.
“Thưa gia chủ, tiếng nói này, ‘Phật, Phật,’ thật khó tìm được trên đời.
Sakkā nu kho, gahapati, imaṃ kālaṃ taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ arahantaṃ sammāsambuddha’’nti?
Householder, is it possible at this time to approach that Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, for an audience?”
Thưa gia chủ, bây giờ có thể đến để chiêm bái Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác không?”
‘‘Akālo kho, gahapati, imaṃ kālaṃ taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ.
“Householder, it is not the right time to approach that Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, for an audience at this moment.
“Thưa gia chủ, bây giờ không phải lúc để đến chiêm bái Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác.
Svedāni tvaṃ kālena taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamissasi arahantaṃ sammāsambuddha’’nti.
Tomorrow, at the appropriate time, you may approach that Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, for an audience.”
Ngày mai, ông sẽ đến chiêm bái Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác vào thời điểm thích hợp.”
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati – svedānāhaṃ kālena taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamissāmi arahantaṃ sammāsambuddhanti – buddhagatāya satiyā nipajjitvā rattiyā sudaṃ tikkhattuṃ vuṭṭhāsi pabhātaṃ maññamāno.
Then Anāthapiṇḍika the householder, thinking, “Tomorrow, at the appropriate time, I will approach that Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One,” lay down with his mind fixed on the Buddha, and during the night, he arose three times, thinking it was dawn.
Bấy giờ, gia chủ Anāthapiṇḍika – nghĩ rằng: “Ngày mai, tôi sẽ đến chiêm bái Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác vào thời điểm thích hợp” – với tâm niệm về Đức Phật, nằm xuống và thức dậy ba lần trong đêm, tưởng rằng trời đã sáng.
Atha kho anāthapiṇḍikassa gahapatissa andhakāro antaradhāyi, āloko pāturahosi.
Then, for Anāthapiṇḍika the householder, the darkness disappeared, and light appeared.
Bấy giờ, bóng tối của gia chủ Anāthapiṇḍika biến mất, ánh sáng hiện ra.
Yaṃ ahosi bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃso so paṭippassambhi.
Whatever fear, agitation, and goosebumps there were, they subsided.
Sự sợ hãi, run rẩy và dựng tóc gáy đã lắng xuống.
Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho…pe… anāthapiṇḍikassa gahapatissa āloko antaradhāyi, andhakāro pāturahosi, bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃso udapādi, tatova puna nivattitukāmo ahosi.
A second time… and a third time… for Anāthapiṇḍika the householder, the light disappeared, darkness appeared, and fear, agitation, and goosebumps arose, and he wished to turn back from that very spot.
Lần thứ hai… Lần thứ ba… ánh sáng của gia chủ Anāthapiṇḍika biến mất, bóng tối hiện ra, sự sợ hãi, run rẩy và dựng tóc gáy khởi lên, ông muốn quay trở lại từ đó.
Tatiyampi kho sivako yakkho antarahito saddamanussāvesi –
A third time, Sivaka the yakkha, having disappeared, made his voice heard:
Lần thứ ba, Dạ-xoa Sivaka ẩn mình và cất tiếng nói –
Tatiyampi kho anāthapiṇḍikassa gahapatissa andhakāro antaradhāyi, āloko pāturahosi, yaṃ ahosi bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃso, so paṭippassambhi.
A third time, for Anāthapiṇḍika the householder, the darkness disappeared, light appeared, and whatever fear, agitation, and goosebumps there were, they subsided.
Lần thứ ba, bóng tối của gia chủ Anāthapiṇḍika biến mất, ánh sáng hiện ra, sự sợ hãi, run rẩy và dựng tóc gáy đã lắng xuống.
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena sītavanaṃ tenupasaṅkami.
Then Anāthapiṇḍika the householder approached the Sītavana.
Bấy giờ, gia chủ Anāthapiṇḍika đi đến rừng Sītavana.
Tena kho pana samayena bhagavā rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya ajjhokāse caṅkamati.
Now, at that time, the Blessed One had risen early in the pre-dawn darkness of the night and was walking up and down in the open air.
Vào lúc đó, Đức Thế Tôn đã thức dậy vào buổi rạng đông và đang đi kinh hành ngoài trời.
Addasā kho bhagavā anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ dūratova āgacchantaṃ.
The Blessed One saw Anāthapiṇḍika the householder approaching from afar.
Đức Thế Tôn thấy gia chủ Anāthapiṇḍika đang đến từ xa.
Disvāna caṅkamā orohitvā paññatte āsane nisīdi.
Having seen him, he descended from the walking path and sat on the prepared seat.
Sau khi thấy, Ngài rời chỗ kinh hành và ngồi xuống trên chỗ ngồi đã được sắp đặt.
Nisajja kho bhagavā anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘ehi sudattā’’ti.
Having sat down, the Blessed One addressed Anāthapiṇḍika the householder: “Come, Sudatta.”
Sau khi ngồi xuống, Đức Thế Tôn nói với gia chủ Anāthapiṇḍika – “Hãy đến đây, Sudatta!”
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati – nāmena maṃ bhagavā ālapatīti – haṭṭho udaggo yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kacci, bhante, bhagavā sukhaṃ sayitthā’’ti?
Then Anāthapiṇḍika the householder, delighted and elated, thinking, “The Blessed One is addressing me by name!” approached the Blessed One, and having approached, he prostrated himself with his head at the feet of the Blessed One and said to the Blessed One: “I hope, Venerable Sir, that the Blessed One slept well?”
Bấy giờ, gia chủ Anāthapiṇḍika – nghĩ rằng: “Đức Thế Tôn gọi tên mình!” – vui mừng phấn khởi, đi đến chỗ Đức Thế Tôn, sau khi đến, ông cúi đầu đảnh lễ dưới chân Đức Thế Tôn và bạch với Đức Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, Đức Thế Tôn có ngủ ngon giấc không ạ?”
Atha kho bhagavā anāthapiṇḍikassa gahapatissa anupubbiṃ kathaṃ* kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ, kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi.
Then the Blessed One gave Anāthapiṇḍika the householder a progressive discourse, that is, a discourse on giving, a discourse on morality, a discourse on heaven; he explained the drawbacks, degradation, and defilement of sensual pleasures, and the benefits of renunciation.
Bấy giờ, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng cho gia chủ Anāthapiṇḍika bài pháp tuần tự, tức là: bài pháp về bố thí, bài pháp về giới đức, bài pháp về cõi trời, đã trình bày sự nguy hiểm, sự thấp kém, sự ô nhiễm của các dục lạc, và lợi ích của sự xuất ly.
Yadā bhagavā aññāsi anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ kallacittaṃ muducittaṃ vinīvaraṇacittaṃ udaggacittaṃ pasannacittaṃ, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā taṃ pakāsesi – dukkhaṃ, samudayaṃ, nirodhaṃ, maggaṃ.
When the Blessed One perceived Anāthapiṇḍika the householder to have a ready mind, a pliant mind, a mind free from hindrances, an uplifted mind, a confident mind, then he expounded the teaching peculiar to the Buddhas—suffering, its origin, its cessation, and the path.
Khi Đức Thế Tôn thấy tâm của gia chủ Anāthapiṇḍika đã sẵn sàng, mềm mại, không còn chướng ngại, phấn khởi, và tin tưởng, bấy giờ Ngài đã thuyết giảng bài pháp đặc biệt của các vị Phật – về Khổ, tập khởi của Khổ, sự diệt Khổ, và con đường dẫn đến diệt Khổ.
Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva anāthapiṇḍikassa gahapatissa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti.
Just as a clean cloth, free from stains, would perfectly absorb dye, even so, in Anāthapiṇḍika the householder, right on that very seat, the Dhamma-eye, stainless and free from defilement, arose: “Whatever has the nature of arising, all that has the nature of ceasing.”
Giống như một tấm vải sạch, không vết bẩn, dễ dàng nhận màu nhuộm, cũng vậy, ngay tại chỗ ngồi đó, gia chủ Anāthapiṇḍika đã phát sinh Pháp nhãn không bụi bặm, không vết nhơ – “Bất cứ điều gì có tính chất khởi lên, tất cả những điều đó đều có tính chất diệt đi.”
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati diṭṭhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāḷhadhammo tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ bhante, abhikkantaṃ bhante!
Then Anāthapiṇḍika the householder, having seen the Dhamma, attained the Dhamma, understood the Dhamma, penetrated the Dhamma, having crossed over doubt, having overcome uncertainty, having gained self-confidence, independent of others in the Teacher’s Dispensation, said to the Blessed One: “Excellent, Venerable Sir! Excellent, Venerable Sir!
Bấy giờ, gia chủ Anāthapiṇḍika, đã thấy Pháp, đã đạt được Pháp, đã thấu hiểu Pháp, đã thấm nhuần Pháp, đã vượt qua nghi ngờ, đã không còn do dự, đã đạt được sự tự tin, không còn phụ thuộc vào người khác trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư, bạch với Đức Thế Tôn rằng: “Tuyệt vời thay, bạch Thế Tôn! Tuyệt vời thay, bạch Thế Tôn!
Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti – evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito.
Just as, Venerable Sir, one might set upright what was overturned, or uncover what was hidden, or point out the path to one who was lost, or hold up a lamp in the darkness so that those with eyes might see forms—even so has the Dhamma been expounded by the Blessed One in various ways.
Bạch Thế Tôn, như người dựng đứng cái đã bị lật úp, phơi bày cái bị che giấu, chỉ đường cho người lạc lối, hoặc cầm đèn dầu trong bóng tối để những người có mắt có thể thấy các hình sắc – cũng vậy, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng Pháp bằng nhiều phương cách khác nhau.
Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca, bhikkhusaṅghañca.
I go for refuge, Venerable Sir, to the Blessed One, to the Dhamma, and to the Saṅgha of bhikkhus.
Bạch Thế Tôn, con xin quy y Đức Thế Tôn, quy y Pháp, và quy y Tăng đoàn.
Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gataṃ.
May the Blessed One remember me as a lay follower who has gone for refuge from this day forth as long as life lasts.
Xin Đức Thế Tôn nhận con làm một cư sĩ đã quy y trọn đời từ nay về sau.
Adhivāsetu ca me, bhante, bhagavā svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti.
And may the Blessed One, Venerable Sir, assent to accept a meal from me tomorrow, together with the Saṅgha of bhikkhus.”
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn chấp nhận lời thỉnh cầu của con về bữa ăn ngày mai cùng với Tăng đoàn.”
Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
The Blessed One assented by silence.
Đức Thế Tôn chấp nhận bằng sự im lặng.
Assosi kho rājagahako negamo – ‘‘anāthapiṇḍikena kira gahapatinā svātanāya buddhappamukho saṅgho nimantito’’ti.
Now, the townsfolk of Rājagaha heard: “It is said that Anāthapiṇḍika the householder has invited the Saṅgha with the Buddha at its head for tomorrow.”
Trưởng giả Rājagaha nghe nói: “Gia chủ Anāthapiṇḍika đã thỉnh Tăng đoàn do Đức Phật dẫn đầu cho bữa ăn ngày mai.”
Atha kho rājagahako negamo anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘tayā kira, gahapati, svātanāya buddhappamukho saṅgho nimantito.
Then the townsfolk of Rājagaha said to Anāthapiṇḍika the householder: “It is said that you, householder, have invited the Saṅgha with the Buddha at its head for tomorrow.
Bấy giờ, Trưởng giả Rājagaha nói với gia chủ Anāthapiṇḍika rằng: “Thưa gia chủ, ông đã thỉnh Tăng đoàn do Đức Phật dẫn đầu cho bữa ăn ngày mai.
Tvañcāsi āgantuko.
And you are a guest.”
Và ông là người khách lạ.
Demi te, gahapati, veyyāyikaṃ yena tvaṃ buddhappamukhassa saṅghassa bhattaṃ kareyyāsī’’ti.
Therefore, householder, I will give you expenses with which you may prepare a meal for the Sangha headed by the Buddha.”
“Này gia chủ, tôi sẽ cấp cho ngài những vật dụng cần thiết để ngài có thể chuẩn bị bữa ăn cho Tăng đoàn do Đức Phật đứng đầu.”
‘‘Alaṃ ayya; atthi me veyyāyikaṃ yenāhaṃ buddhappamukhassa saṅghassa bhattaṃ karissāmī’’ti.
“Enough, venerable sir; I have expenses with which I will prepare a meal for the Sangha headed by the Buddha.”
“Thưa ngài, đủ rồi; tôi có đủ vật dụng cần thiết để chuẩn bị bữa ăn cho Tăng đoàn do Đức Phật đứng đầu.”
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati tassā rattiyā accayena rājagahakassa seṭṭhissa nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.
Then, when that night had passed, Anāthapiṇḍika the householder had excellent hard and soft food prepared at the dwelling of the Rajagaha merchant, and sent word to the Bhagavā, saying: “It is time, Bhante, the meal is ready.”
Rồi, sau đêm đó, gia chủ Anāthapiṇḍika đã chuẩn bị món ăn thức uống thượng vị tại tư gia của trưởng giả Rājagaha, rồi cho người báo giờ đến Đức Thế Tôn: “Thưa Đức Thế Tôn, đã đến giờ rồi, bữa ăn đã sẵn sàng.”
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena rājagahakassa seṭṭhissa nivesanaṃ tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena.
Then the Bhagavā, having dressed in the forenoon, taking his bowl and robe, approached the dwelling of the Rajagaha merchant, and having approached, sat down on the prepared seat together with the assembly of bhikkhus.
Rồi, vào buổi sáng, Đức Thế Tôn đắp y, mang bát và y, đi đến tư gia của trưởng giả Rājagaha, sau khi đến, Ngài ngồi xuống chỗ đã được sửa soạn cùng với Tăng đoàn chư Tỳ-khưu.
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā, bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ, ekamantaṃ nisīdi.
Then Anāthapiṇḍika the householder, having personally served and satisfied the assembly of bhikkhus headed by the Buddha with excellent hard and soft food, and when the Bhagavā had finished eating and removed his hand from the bowl, sat down to one side.
Rồi gia chủ Anāthapiṇḍika đã tự tay dâng cúng món ăn thức uống thượng vị để làm vừa lòng và no đủ Tăng đoàn chư Tỳ-khưu do Đức Phật đứng đầu. Khi Đức Thế Tôn đã dùng bữa xong, tay đã rời bát, ông ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho anāthapiṇḍiko gahapati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā sāvatthiyaṃ vassāvāsaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti.
Seated to one side, Anāthapiṇḍika the householder said to the Bhagavā: “May the Bhagavā, Bhante, consent to spend the vassa in Sāvatthī together with the assembly of bhikkhus.”
Ngồi xuống một bên, gia chủ Anāthapiṇḍika bạch Đức Thế Tôn: “Thưa Đức Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn cùng với Tăng đoàn chư Tỳ-khưu hoan hỷ ở lại trú mưa tại Sāvatthī cho con.”
‘‘Suññāgāre kho, gahapati, tathāgatā abhiramantī’’ti.
“Tathāgatas, householder, delight in empty dwellings,” said the Bhagavā.
“Này gia chủ, các Như Lai hoan hỷ ở những nơi vắng vẻ.”
‘‘Aññātaṃ bhagavā, aññātaṃ sugatā’’ti.
“It is understood, Bhagavā, it is understood, Sugata,” he replied.
“Đức Thế Tôn đã biết, Đức Thiện Thệ đã biết.”
Atha kho bhagavā anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
Then the Bhagavā, having instructed, inspired, roused, and gladdened Anāthapiṇḍika the householder with a Dhamma talk, rose from his seat and departed.
Rồi Đức Thế Tôn, sau khi đã khai thị, sách tấn, khích lệ, và làm cho hoan hỷ bằng bài pháp thoại, Ngài đứng dậy rời chỗ ngồi và ra đi.
307. Tena kho pana samayena anāthapiṇḍiko gahapati bahumitto hoti bahusahāyo ādeyyavāco.
At that time, Anāthapiṇḍika the householder had many friends, many companions, and his word was heeded.
307. Vào lúc đó, gia chủ Anāthapiṇḍika có nhiều bạn bè, nhiều người thân và lời nói có uy tín.
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati rājagahe taṃ karaṇīyaṃ tīretvā yena sāvatthi tena pakkāmi.
Then Anāthapiṇḍika the householder, having settled his affairs in Rājagaha, departed for Sāvatthī.
Rồi gia chủ Anāthapiṇḍika, sau khi hoàn tất công việc của mình tại Rājagaha, đã lên đường đi đến Sāvatthī.
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati antarāmagge manusse āṇāpesi – ‘‘ārāme, ayyā, karotha, vihāre patiṭṭhāpetha, dānāni paṭṭhapetha.
Then Anāthapiṇḍika the householder commanded people along the way: “Sirs, make parks, establish monasteries, prepare alms-offerings.
Rồi gia chủ Anāthapiṇḍika đã ra lệnh cho những người trên đường: “Này các ngài, hãy xây dựng các khu vườn, thiết lập các trú xứ, và tổ chức các buổi bố thí.
Buddho loke uppanno.
The Buddha has arisen in the world.
Đức Phật đã xuất hiện trên thế gian.
So ca mayā bhagavā nimantito iminā maggena āgacchissatī’’ti.
And that Bhagavā has been invited by me and will come by this very path.”
Và Đức Thế Tôn ấy đã được tôi thỉnh, Ngài sẽ đến theo con đường này.”
Atha kho te manussā anāthapiṇḍikena gahapatinā uyyojitā ārāme akaṃsu, vihāre patiṭṭhāpesuṃ, dānāni paṭṭhapesuṃ.
Then those people, dispatched by Anāthapiṇḍika the householder, made parks, established monasteries, and prepared alms-offerings.
Rồi những người ấy, theo sự chỉ dẫn của gia chủ Anāthapiṇḍika, đã xây dựng các khu vườn, thiết lập các trú xứ, và tổ chức các buổi bố thí.
Addasā kho anāthapiṇḍiko gahapati jetassa kumārassa* uyyānaṃ – gāmato neva atidūre na accāsanne, gamanāgamanasampannaṃ, atthikānaṃ atthikānaṃ manussānaṃ abhikkamanīyaṃ, divā appākiṇṇaṃ, rattiṃ appasaddaṃ, appanigghosaṃ, vijanavātaṃ, manussarāhasseyyakaṃ, paṭisallānasāruppaṃ.
Anāthapiṇḍika the householder saw Prince Jeta’s pleasure grove—neither too far nor too near the village, convenient for coming and going, accessible to people who wish to visit, not too crowded by day, not too noisy at night, with few disturbances, secluded from people, suitable for private meditation.
Rồi gia chủ Anāthapiṇḍika đã thấy khu vườn của Thái tử Jeta – không quá xa làng cũng không quá gần, thuận tiện cho việc đi lại, dễ dàng cho những người có nhu cầu đến thăm, ban ngày ít người qua lại, ban đêm ít tiếng ồn, ít tạp âm, vắng vẻ, thích hợp cho sự ẩn cư của con người, và thích hợp cho sự độc cư.
Disvāna yena jeto kumāro tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā jetaṃ kumāraṃ etadavoca – ‘‘dehi me, ayyaputta, uyyānaṃ ārāmaṃ kātu’’nti* .
Having seen it, he approached Prince Jeta and said to him: “Prince, please give me this pleasure grove to make into a park.”
Sau khi thấy, ông đi đến chỗ Thái tử Jeta, sau khi đến, ông nói với Thái tử Jeta: “Thưa Thái tử, xin ngài hãy nhượng khu vườn này cho tôi để tôi xây dựng một khu vườn (A-ra-hán)!”
‘‘Adeyyo, gahapati, ārāmo api koṭisantharenā’’ti.
“The park is not to be given, householder, even if covered with crores.”
“Này gia chủ, khu vườn này không thể nhượng được, dù bằng cách trải vàng bạc khắp cả.”
‘‘Gahito, ayyaputta, ārāmo’’ti.
“The park is taken, prince,” he said.
“Thưa Thái tử, khu vườn đã được mua rồi!”
‘‘Na, gahapati, gahito ārāmo’’ti.
“No, householder, the park is not taken,” he replied.
“Này gia chủ, khu vườn chưa được mua!”
Gahito na gahitoti vohārike mahāmatte pucchiṃsu.
They consulted the royal ministers regarding whether it was taken or not taken.
Họ đã hỏi các quan đại thần phụ trách pháp luật về việc “đã mua” hay “chưa mua.”
Mahāmattā evamāhaṃsu – ‘‘yato tayā, ayyaputta, aggho kato, gahito ārāmo’’ti.
The ministers said: “Since you, prince, named the price, the park is taken.”
Các quan đại thần nói: “Thưa Thái tử, vì ngài đã định giá, nên khu vườn đã được mua.”
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati sakaṭehi hiraññaṃ nibbāhāpetvā jetavanaṃ koṭisantharaṃ santharāpesi.
Then Anāthapiṇḍika the householder had gold conveyed by carts and had the Jetavana covered with crores.
Rồi gia chủ Anāthapiṇḍika đã cho chở vàng bạc bằng xe và cho trải khắp Jetavana.
Sakiṃ nīhaṭaṃ hiraññaṃ thokassa okāsassa koṭṭhakasāmantā nappahoti.
The gold that was brought out once was not enough for a small area near the gateway.
Số vàng bạc được chở ra một lần không đủ để trải hết một khoảng đất nhỏ gần cổng.
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati manusse āṇāpesi – ‘‘gacchatha, bhaṇe, hiraññaṃ āharatha; imaṃ okāsaṃ santharissāmā’’ti.
Then Anāthapiṇḍika the householder commanded people: “Go, sirs, bring more gold; we will cover this area.”
Rồi gia chủ Anāthapiṇḍika đã ra lệnh cho người: “Này các anh, hãy đi mang vàng bạc đến; chúng ta sẽ trải khắp khoảng đất này.”
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati jetavane vihāre kārāpesi, pariveṇāni kārāpesi, koṭṭhake kārāpesi, upaṭṭhānasālāyo kārāpesi, aggisālāyo kārāpesi, kappiyakuṭiyo kārāpesi, vaccakuṭiyo kārāpesi, caṅkame kārāpesi, caṅkamanasālāyo kārāpesi, udapāne kārāpesi, udapānasālāyo kārāpesi, jantāghare kārāpesi, jantāgharasālāyo kārāpesi, pokkharaṇiyo kārāpesi, maṇḍape kārāpesi.
Then Anāthapiṇḍika the householder built monasteries in the Jetavana, built cells, built gateways, built service halls, built fire halls, built store-rooms, built latrines, built cloister walks, built cloister halls, built wells, built well-houses, built hot baths, built hot-bath houses, built lotus ponds, built pavilions.
Rồi gia chủ Anāthapiṇḍika đã xây dựng các trú xứ (vihāra) trong Jetavana, xây dựng các phòng riêng (pariveṇa), xây dựng các cổng lớn (koṭṭhaka), xây dựng các hội trường (upaṭṭhānasālā), xây dựng các phòng lửa (aggisālā), xây dựng các phòng tiện nghi (kappiyakuṭi), xây dựng các nhà vệ sinh (vaccakuṭi), xây dựng các đường kinh hành (caṅkama), xây dựng các sảnh kinh hành (caṅkamanasālā), xây dựng các giếng nước (udapāna), xây dựng các sảnh giếng nước (udapānasālā), xây dựng các phòng tắm hơi (jantāghara), xây dựng các sảnh tắm hơi (jantāgharasālā), xây dựng các hồ nước (pokkharaṇī), xây dựng các mái che (maṇḍapa).
308. Atha kho bhagavā rājagahe yathābhirantaṃ viharitvā yena vesālī tena cārikaṃ pakkāmi.
Then the Bhagavā, having stayed in Rājagaha as long as he wished, departed on tour towards Vesālī.
308. Rồi Đức Thế Tôn, sau khi trú ngụ tại Rājagaha tùy theo ý muốn, đã lên đường du hành đến Vesālī.
Anupubbena cārikaṃ caramāno yena vesālī tadavasari.
Journeying by stages, he arrived at Vesālī.
Du hành từng bước, Ngài đã đến Vesālī.
Tatra sudaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ.
There, the Bhagavā resided in Vesālī, in the Mahāvana, in the Kūṭāgārasālā.
Tại đó, Đức Thế Tôn trú ngụ ở Vesālī, trong Đại Lâm, tại giảng đường có mái nhọn.
Tena kho pana samayena manussā sakkaccaṃ navakammaṃ karonti.
At that time, people earnestly undertook new construction work.
Vào lúc đó, mọi người đang cẩn thận thực hiện các công trình mới.
Yepi bhikkhū navakammaṃ adhiṭṭhenti tepi sakkaccaṃ upaṭṭhenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārena.
Even those bhikkhus who initiated new construction were earnestly provided with robes, almsfood, lodgings, medicines, and requisites for the sick.
Và những Tỳ-khưu nào đang giám sát các công trình mới cũng được cẩn thận cung cấp y áo, thức ăn khất thực, chỗ ở, và thuốc men cần thiết cho người bệnh.
Atha kho aññatarassa daliddassa tunnavāyassa etadahosi – ‘‘na kho idaṃ orakaṃ bhavissati, yathayime manussā sakkaccaṃ navakammaṃ karonti; yaṃnūnāhampi navakammaṃ kareyya’’nti.
Then it occurred to a certain poor tailor: “This cannot be an ordinary matter, how these people earnestly undertake new construction; what if I too were to undertake new construction?”
Rồi một người thợ may nghèo nọ nghĩ: “Đây không phải là một điều tầm thường, khi những người này đang cẩn thận thực hiện các công trình mới; vậy thì sao mình không thực hiện một công trình mới?”
Atha kho so daliddo tunnavāyo sāmaṃ cikkhallaṃ madditvā iṭṭhakāyo cinitvā kuṭṭaṃ uṭṭhāpesi.
Then that poor tailor himself kneaded mud, piled up bricks, and erected a wall.
Rồi người thợ may nghèo đó đã tự mình trộn bùn, đúc gạch, và xây dựng một bức tường.
Tena akusalakena citā vaṅkā bhitti paripati.
The crooked wall built by that unskillful person collapsed.
Bức tường do người thợ may không khéo léo đó xây nên bị cong và đổ sập.
Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho so daliddo tunnavāyo sāmaṃ cikkhallaṃ madditvā iṭṭhakāyo cinitvā kuṭṭaṃ uṭṭhāpesi.
A second time…pe… a third time, that poor tailor himself kneaded mud and, having built with bricks, raised the wall.
Lần thứ hai…pe… lần thứ ba, người thợ may nghèo đó tự mình nhào bùn, xếp gạch, dựng tường lên.
Tena akusalakena citā vaṅkā bhitti paripati.
The crooked wall built by that unskillful person collapsed.
Bức tường do người thợ may không khéo léo đó xây nên bị cong và đổ sập.
Atha kho so daliddo tunnavāyo ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘ye imesaṃ samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ denti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhāraṃ, te ime ovadanti anusāsanti, tesañca navakammaṃ adhiṭṭhenti.
Then that poor tailor complained, grumbled, and lamented: “Those who give robes, almsfood, lodgings, and requisites for the sick, namely medicines, to these Sakyan ascetic monks, these monks advise and instruct them, and they assign them new construction work (navakamma).
Bấy giờ, người thợ may nghèo đó than phiền, bực tức, nói ra lời oán trách: “Những ai cúng dường y phục, vật thực khất thực, chỗ ở, thuốc men và vật dụng cần thiết cho các Sa-môn Thích tử này thì họ được các vị ấy khuyên bảo, giáo huấn, và các vị ấy cũng giám sát việc xây dựng mới cho họ.
Ahaṃ panamhi daliddo.
But I am poor.
Còn ta thì nghèo khổ.
Na maṃ koci ovadati vā anusāsati vā navakammaṃ vā adhiṭṭhetī’’ti.
No one advises me, or instructs me, or assigns me new construction work.”
Không ai khuyên bảo hay giáo huấn ta, cũng không ai giám sát việc xây dựng mới cho ta cả.”
Assosuṃ kho bhikkhū tassa daliddassa tunnavāyassa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa.
The bhikkhus heard that poor tailor complaining, grumbling, and lamenting.
Các Tỳ-khưu nghe người thợ may nghèo đó than phiền, bực tức, nói ra lời oán trách.
Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
Then those bhikkhus reported this matter to the Blessed One.
Bấy giờ, các Tỳ-khưu đó bạch sự việc ấy lên Đức Thế Tôn.
Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, navakammaṃ dātuṃ.
Then the Blessed One, on account of this incident, on account of this matter, gave a Dhamma talk and addressed the bhikkhus: “I allow, bhikkhus, the assignment of new construction work (navakamma).
Bấy giờ, Đức Thế Tôn, nhân duyên này, nhân sự việc này, đã thuyết pháp và gọi các Tỳ-khưu: “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép trao quyền giám sát việc xây dựng mới (navakamma).
Navakammiko, bhikkhave, bhikkhu ussukkaṃ āpajjissati – ‘kinti nu kho vihāro khippaṃ pariyosānaṃ gaccheyyā’ti; khaṇḍaṃ phullaṃ paṭisaṅkharissati.
A bhikkhu in charge of new construction (navakammiko bhikkhu), bhikkhus, will exert himself, thinking: ‘How can the monastery quickly be completed?’; he will repair what is broken and cracked.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu giám sát việc xây dựng mới sẽ nỗ lực: ‘Làm sao để trú xứ sớm được hoàn thành?’; vị ấy sẽ sửa chữa những chỗ hư hỏng, đổ vỡ.
Evañca pana, bhikkhave, dātabbaṃ.
And this is how, bhikkhus, it should be assigned.
Này các Tỳ-khưu, phải trao như thế này:
Paṭhamaṃ bhikkhu yācitabbo, yācitvā byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
First, a bhikkhu should be asked, and having asked, the Saṅgha should be informed by a competent and capable bhikkhu—
Trước hết, phải thỉnh cầu Tỳ-khưu, sau khi thỉnh cầu, một Tỳ-khưu có khả năng và khéo léo phải thông báo cho Tăng đoàn—
Atha kho āyasmā sāriputto buddhappamukhassa saṅghassa piṭṭhito piṭṭhito gantvā vihāresu pariggahitesu, seyyāsu pariggahitāsu, seyyaṃ alabhamāno aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi.
Then Venerable Sāriputta, going behind the Saṅgha led by the Buddha, found the monasteries reserved and the sleeping places reserved, and being unable to obtain a sleeping place, sat down at the root of a certain tree.
Bấy giờ, Tôn giả Sāriputta đã đi sau Tăng đoàn do Đức Phật dẫn đầu, khi các trú xứ đã bị chiếm giữ, các chỗ nằm đã bị chiếm giữ, không tìm được chỗ nằm, đã ngồi dưới một gốc cây nọ.
Atha kho bhagavā rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya ukkāsi.
Then the Blessed One, having risen in the late watches of the night, cleared his throat.
Bấy giờ, Đức Thế Tôn thức dậy vào lúc rạng đông và ho khan.
Āyasmāpi sāriputto ukkāsi.
Venerable Sāriputta also cleared his throat.
Tôn giả Sāriputta cũng ho khan.
‘‘Ko etthā’’ti?
“Who is there?”
“Ai đó?”
‘‘Ahaṃ, bhagavā, sāriputto’’ti.
“It is I, Blessed One, Sāriputta.”
“Bạch Đức Thế Tôn, con là Sāriputta.”
‘‘Kissa tvaṃ, sāriputtaṃ, idha nisinno’’ti?
“Why are you sitting here, Sāriputta?”
“Này Sāriputta, tại sao con lại ngồi ở đây?”
Atha kho āyasmā sāriputto bhagavato etamatthaṃ ārocesi.
Then Venerable Sāriputta reported this matter to the Blessed One.
Bấy giờ, Tôn giả Sāriputta đã bạch sự việc ấy lên Đức Thế Tôn.
Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā bhikkhū paṭipucchi – ‘‘saccaṃ kira, bhikkhave, chabbaggiyānaṃ bhikkhūnaṃ antevāsikā bhikkhū buddhappamukhassa saṅghassa purato purato gantvā vihāre pariggaṇhanti, seyyāyo pariggaṇhanti – idaṃ amhākaṃ upajjhāyānaṃ bhavissati, idaṃ amhākaṃ ācariyānaṃ bhavissati, idaṃ amhākaṃ bhavissatī’’ti?
Then the Blessed One, on account of this incident, on account of this matter, assembled the Saṅgha of bhikkhus and questioned the bhikkhus: “Is it true, bhikkhus, that the resident bhikkhus of the group of six go ahead of the Saṅgha led by the Buddha and reserve monasteries and reserve sleeping places, saying: ‘This will be for our preceptors, this will be for our teachers, this will be for us’?”
Bấy giờ, Đức Thế Tôn, nhân duyên này, nhân sự việc này, đã triệu tập Tăng đoàn và hỏi các Tỳ-khưu: “Này các Tỳ-khưu, có thật là các Tỳ-khưu đệ tử của nhóm sáu đã đi trước Tăng đoàn do Đức Phật dẫn đầu, chiếm giữ các trú xứ, chiếm giữ các chỗ nằm— ‘Đây sẽ là của các Hòa thượng của chúng ta, đây sẽ là của các Thầy của chúng ta, đây sẽ là của chúng ta’ không?”
‘‘Saccaṃ bhagavā’’ti.
“It is true, Blessed One.”
“Bạch Đức Thế Tôn, thật vậy.”
Vigarahi buddho bhagavā…pe… ‘‘kathañhi nāma te, bhikkhave, moghapurisā buddhappamukhassa saṅghassa purato purato gantvā vihāre pariggahessanti, seyyāyo pariggahessanti – idaṃ amhākaṃ upajjhāyānaṃ bhavissati, idaṃ amhākaṃ ācariyānaṃ bhavissati, idaṃ amhākaṃ bhavissatīti!
The Buddha, the Blessed One, rebuked them…pe… “How can these foolish men, bhikkhus, go ahead of the Saṅgha led by the Buddha and reserve monasteries and reserve sleeping places, saying: ‘This will be for our preceptors, this will be for our teachers, this will be for us’?
Đức Phật, Đức Thế Tôn đã quở trách…pe… “Này các Tỳ-khưu, làm sao những kẻ ngu si đó lại có thể đi trước Tăng đoàn do Đức Phật dẫn đầu, chiếm giữ các trú xứ, chiếm giữ các chỗ nằm— ‘Đây sẽ là của các Hòa thượng của chúng ta, đây sẽ là của các Thầy của chúng ta, đây sẽ là của chúng ta’ được!
Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘ko, bhikkhave, arahati aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’’nti?
This, bhikkhus, is not for the appeasement of the unappeased…pe… having rebuked them…pe… having given a Dhamma talk, he addressed the bhikkhus: “Who, bhikkhus, is worthy of the most senior seat, the most senior water, the most senior almsfood?”
Này các Tỳ-khưu, điều này không phải để làm cho những người chưa có niềm tin phát sinh niềm tin…pe… sau khi quở trách…pe… thuyết pháp và gọi các Tỳ-khưu: “Này các Tỳ-khưu, ai xứng đáng được chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, vật thực khất thực cao nhất?”
Ekacce bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘yo, bhagavā, khattiyakulā pabbajito so arahati aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’’nti.
Some bhikkhus said: “Venerable Sir, whoever has gone forth from a khattiya family, he is worthy of the most senior seat, the most senior water, the most senior almsfood.”
Một số Tỳ-khưu nói: “Bạch Đức Thế Tôn, vị nào xuất gia từ dòng dõi Sát-đế-lợi thì xứng đáng được chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, vật thực khất thực cao nhất.”
Ekacce bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘yo, bhagavā, brāhmaṇakulā pabbajito so arahati aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’’nti.
Some bhikkhus said: “Venerable Sir, whoever has gone forth from a brāhmaṇa family, he is worthy of the most senior seat, the most senior water, the most senior almsfood.”
Một số Tỳ-khưu nói: “Bạch Đức Thế Tôn, vị nào xuất gia từ dòng dõi Bà-la-môn thì xứng đáng được chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, vật thực khất thực cao nhất.”
Ekacce bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘yo, bhagavā, gahapatikulā pabbajito so arahati aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’’nti.
Some bhikkhus said: “Venerable Sir, whoever has gone forth from a gahapati family, he is worthy of the most senior seat, the most senior water, the most senior almsfood.”
Một số Tỳ-khưu nói: “Bạch Đức Thế Tôn, vị nào xuất gia từ dòng dõi gia chủ thì xứng đáng được chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, vật thực khất thực cao nhất.”
Ekacce bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘yo, bhagavā, suttantiko so arahati aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’’nti.
Some bhikkhus said: “Venerable Sir, whoever is a suttantika, he is worthy of the most senior seat, the most senior water, the most senior almsfood.”
Một số Tỳ-khưu nói: “Bạch Đức Thế Tôn, vị nào là người thông hiểu kinh tạng (Suttantika) thì xứng đáng được chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, vật thực khất thực cao nhất.”
Ekacce bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘yo, bhagavā, vinayadharo so arahati aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’’nti.
Some bhikkhus said: “Venerable Sir, whoever is a vinayadhara, he is worthy of the most senior seat, the most senior water, the most senior almsfood.”
Một số Tỳ-khưu nói: “Bạch Đức Thế Tôn, vị nào là người thông hiểu Luật tạng (Vinayadhara) thì xứng đáng được chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, vật thực khất thực cao nhất.”
Ekacce bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘yo, bhagavā, dhammakathiko so arahati aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’’nti.
Some bhikkhus said: “Venerable Sir, whoever is a Dhamma speaker, he is worthy of the most senior seat, the most senior water, the most senior almsfood.”
Một số Tỳ-khưu nói: “Bạch Đức Thế Tôn, vị nào là người thuyết pháp (Dhammakathika) thì xứng đáng được chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, vật thực khất thực cao nhất.”
Ekacce bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘yo, bhagavā, paṭhamassa jhānassa lābhī so arahati aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’’nti.
Some bhikkhus said: “Venerable Sir, whoever is a recipient of the first jhāna, he is worthy of the most senior seat, the most senior water, the most senior almsfood.”
Một số Tỳ-khưu nói: “Bạch Đức Thế Tôn, vị nào là người chứng đắc thiền thứ nhất thì xứng đáng được chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, vật thực khất thực cao nhất.”
Ekacce bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘yo, bhagavā, dutiyassa jhānassa lābhī so arahati aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’’nti.
Some bhikkhus said: “Venerable Sir, whoever is a recipient of the second jhāna, he is worthy of the most senior seat, the most senior water, the most senior almsfood.”
Một số Tỳ-khưu nói: “Bạch Đức Thế Tôn, vị nào là người chứng đắc thiền thứ hai thì xứng đáng được chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, vật thực khất thực cao nhất.”
Ekacce bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘yo, bhagavā, tatiyassa jhānassa lābhī so arahati aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’’nti.
Some bhikkhus said: “Venerable Sir, whoever is a recipient of the third jhāna, he is worthy of the most senior seat, the most senior water, the most senior almsfood.”
Một số Tỳ-khưu nói: “Bạch Đức Thế Tôn, vị nào là người chứng đắc thiền thứ ba thì xứng đáng được chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, vật thực khất thực cao nhất.”
Ekacce bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘yo, bhagavā, catutthassa jhānassa lābhī so arahati aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’’nti.
Some bhikkhus said: “Venerable Sir, whoever is a recipient of the fourth jhāna, he is worthy of the most senior seat, the most senior water, the most senior almsfood.”
Một số Tỳ-khưu nói: “Bạch Đức Thế Tôn, vị nào là người chứng đắc thiền thứ tư thì xứng đáng được chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, vật thực khất thực cao nhất.”
Ekacce bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘yo, bhagavā, sotāpanno so arahati aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’’nti.
Some bhikkhus said: “Venerable Sir, whoever is a stream-enterer (sotāpanna), he is worthy of the most senior seat, the most senior water, the most senior almsfood.”
Một số Tỳ-khưu nói: “Bạch Đức Thế Tôn, vị nào là bậc Nhập Lưu (Sotāpanna) thì xứng đáng được chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, vật thực khất thực cao nhất.”
Ekacce bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘yo, bhagavā, sakadāgāmī…pe… yo, bhagavā, anāgāmī…pe… yo, bhagavā, arahā so arahati aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’’nti.
Some bhikkhus said: “Venerable Sir, whoever is a once-returner (sakadāgāmī)…pe… whoever is a non-returner (anāgāmī)…pe… whoever is an arahant, he is worthy of the most senior seat, the most senior water, the most senior almsfood.”
Một số Tỳ-khưu nói: “Bạch Đức Thế Tôn, vị nào là bậc Nhất Lai (Sakadāgāmī)…pe… vị nào là bậc Bất Hoàn (Anāgāmī)…pe… vị nào là bậc A-la-hán (Arahā) thì xứng đáng được chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, vật thực khất thực cao nhất.”
Ekacce bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘yo, bhagavā, tevijjo so arahati aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’’nti.
Some bhikkhus said: “Venerable Sir, whoever possesses the three knowledges (tevijjo), he is worthy of the most senior seat, the most senior water, the most senior almsfood.”
Một số Tỳ-khưu nói: “Bạch Đức Thế Tôn, vị nào là bậc Tam Minh (Tevijja) thì xứng đáng được chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, vật thực khất thực cao nhất.”
Ekacce bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘yo, bhagavā, chaḷabhiñño so arahati aggāsanaṃ aggodakaṃ aggapiṇḍa’’nti.
Some bhikkhus said: “Venerable Sir, whoever possesses the six supernormal powers (chaḷabhiñño), he is worthy of the most senior seat, the most senior water, the most senior almsfood.”
Một số Tỳ-khưu nói: “Bạch Đức Thế Tôn, vị nào là bậc Lục Thông (Chaḷabhiñña) thì xứng đáng được chỗ ngồi cao nhất, nước uống cao nhất, vật thực khất thực cao nhất.”
311. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhūtapubbaṃ, bhikkhave, himavantapadese* mahānigrodho ahosi.
311. Then the Blessed One addressed the bhikkhus: “Bhikkhus, in a former time, in the Himalayan region, there was a great banyan tree.
311. Bấy giờ, Đức Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu: “Này các Tỳ-khưu, thuở xa xưa, tại vùng Hy Mã Lạp Sơn, có một cây đa lớn.
Taṃ tayo sahāyā upanissāya vihariṃsu – tittiro ca, makkaṭo ca, hatthināgo ca.
Three friends lived dependent on it: a partridge, a monkey, and a great elephant.”
Ba người bạn đã sống nương tựa vào cây đó—một con chim đa đa, một con khỉ, và một con voi lớn.”
Te aññamaññaṃ agāravā appatissā asabhāgavuttikā viharanti.
Those companions lived without mutual respect, without deference, and without harmonious conduct.
Chúng sống với nhau không kính trọng, không lễ phép, không hòa hợp.
Atha kho, bhikkhave, tesaṃ sahāyānaṃ etadahosi – ‘aho nūna mayaṃ jāneyyāma yaṃ amhākaṃ jātiyā mahantataraṃ taṃ mayaṃ sakkareyyāma garuṃ kareyyāma māneyyāma pūjeyyāma, tassa ca mayaṃ ovāde tiṭṭheyyāmā’ti.
Then, bhikkhus, it occurred to those companions: ‘Oh, if only we knew who among us is senior by birth, we would honor him, revere him, esteem him, venerate him, and stand by his advice.’
Rồi này các Tỳ-kheo, những người bạn ấy nghĩ rằng: ‘Ôi, ước gì chúng ta biết được ai là người lớn tuổi nhất trong chúng ta, để chúng ta có thể kính trọng, tôn kính, vinh danh, cúng dường người ấy, và chúng ta sẽ tuân theo lời khuyên của người ấy.’
‘‘Atha kho, bhikkhave, makkaṭo ca hatthināgo ca tittiraṃ etadavocuṃ – ‘tvaṃ, samma, amhākaṃ jātiyā mahantataro.
‘‘Then, bhikkhus, the monkey and the bull elephant said to the partridge: ‘Friend, you are the most senior among us by birth.
‘‘Rồi này các Tỳ-kheo, con khỉ và con voi chúa nói với con chim đa đa: ‘Này bạn, bạn là người lớn tuổi nhất trong chúng tôi.
Taṃ mayaṃ sakkarissāma garuṃ karissāma mānessāma pūjessāma, tuyhañca mayaṃ ovāde patiṭṭhissāmā’ti.
We will honor you, revere you, esteem you, venerate you, and we will stand by your advice.’
Chúng tôi sẽ kính trọng, tôn kính, vinh danh, cúng dường bạn, và chúng tôi sẽ tuân theo lời khuyên của bạn.’
Atha kho, bhikkhave, tittiro makkaṭañca hatthināgañca pañcasu sīlesu samādapesi, attanā ca pañcasu sīlesu samādāya vattati.
Then, bhikkhus, the partridge exhorted the monkey and the bull elephant in the five precepts, and he himself observed the five precepts.
Rồi này các Tỳ-kheo, con chim đa đa đã khuyên con khỉ và con voi chúa giữ năm giới, và chính nó cũng giữ năm giới.
Te aññamaññaṃ sagāravā sappatissā sabhāgavuttikā viharitvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjiṃsu.
Having lived with mutual respect, deference, and harmonious conduct, after the breaking up of the body, beyond death, they reappeared in a happy destination, a heavenly world.
Chúng sống với nhau kính trọng, lễ phép, hòa hợp, và sau khi thân hoại mạng chung, chúng được tái sinh vào cõi thiện lành, cõi trời.
Evaṃ kho taṃ, bhikkhave, tittiriyaṃ nāma brahmacariyaṃ ahosi.
Thus, bhikkhus, that was the tittiriya brahmacariya.
Này các Tỳ-kheo, đó là đời sống Phạm hạnh của chim đa đa.
‘‘Te hi nāma, bhikkhave, tiracchānagatā pāṇā aññamaññaṃ sagāravā sappatissā sabhāgavuttikā viharissanti.
‘‘So, bhikkhus, if even these animals, born in the realm of beasts, lived with mutual respect, deference, and harmonious conduct,
‘‘Này các Tỳ-kheo, những loài vật sống trong cảnh giới súc sinh ấy còn sống với nhau kính trọng, lễ phép, hòa hợp.
Idha kho taṃ, bhikkhave, sobhetha yaṃ tumhe evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitā samānā aññamaññaṃ agāravā appatissā asabhāgavuttikā vihareyyātha?
would it be fitting for you, having gone forth into this well-proclaimed Dhamma and Vinaya, to live without mutual respect, without deference, and without harmonious conduct?
Vậy thì này các Tỳ-kheo, liệu có thích hợp chăng khi các ông, những người đã xuất gia trong Pháp và Luật được giảng dạy khéo léo như vậy, lại sống với nhau không kính trọng, không lễ phép, không hòa hợp?
Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, yathāvuḍḍhaṃ abhivādanaṃ, paccuṭṭhānaṃ, añjalikammaṃ, sāmīcikammaṃ, aggāsanaṃ, aggodakaṃ, aggapiṇḍaṃ.
This, bhikkhus, is not for the persuasion of the unpersuaded…pe… having admonished…pe… having given a Dhamma talk, he addressed the bhikkhus: ‘‘I allow, bhikkhus, according to seniority, salutation, rising to meet, respectful greetings, proper conduct, the best seat, the best water, the best almsfood.
Này các Tỳ-kheo, điều này không làm cho những người chưa có niềm tin phát sinh niềm tin… (vân vân)… sau khi quở trách… (vân vân)… thuyết Pháp thoại, Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo và nói: ‘‘Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép chào hỏi, đứng dậy, chắp tay, hành lễ đúng phép, chỗ ngồi cao nhất, nước uống đầu tiên, và thức ăn đầu tiên theo thứ tự tuổi tác.
Na ca, bhikkhave, saṅghikaṃ yathāvuḍḍhaṃ paṭibāhitabbaṃ.
And, bhikkhus, what belongs to the Sangha should not be denied according to seniority.
Và này các Tỳ-kheo, không được từ chối những thứ thuộc về Tăng-già theo thứ tự tuổi tác.
Yo paṭibāheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
Whoever denies it, incurs an offense of dukkaṭa.’’
Ai từ chối, phạm tội dukkaṭa.’’
313. Tena kho pana samayena manussā saṅghaṃ uddissa maṇḍape paṭiyādenti, santhare paṭiyādenti, okāse paṭiyādenti.
313. At that time, people would prepare pavilions, spread coverings, and prepare spaces for the Sangha.
313. Bấy giờ, người dân chuẩn bị các liêu phòng, các chỗ trải tọa cụ, các chỗ ở để dâng cúng cho Tăng-già.
Chabbaggiyānaṃ bhikkhūnaṃ antevāsikā bhikkhū – ‘saṅghikaññeva bhagavatā yathāvuḍḍhaṃ anuññātaṃ, no uddissakata’nti buddhappamukhassa saṅghassa purato purato gantvā maṇḍapepi pariggaṇhanti, santharepi pariggaṇhanti, okāsepi pariggaṇhanti – idaṃ amhākaṃ upajjhāyānaṃ bhavissati, idaṃ amhākaṃ ācariyānaṃ bhavissati, idaṃ amhākaṃ bhavissatīti.
The bhikkhu-disciples of the group of six bhikkhus, saying, ‘Only what belongs to the Sangha has been permitted by the Blessed One according to seniority, not what is specifically designated,’ would go ahead of the Sangha with the Buddha at its head, and lay claim to pavilions, lay claim to coverings, and lay claim to spaces, saying, ‘This will be for our preceptors, this will be for our teachers, this will be for us.’
Các Tỳ-kheo đệ tử của nhóm sáu Tỳ-kheo (Chabbaggiya) nói rằng: ‘Thế Tôn chỉ cho phép theo thứ tự tuổi tác đối với những vật thuộc về Tăng-già, chứ không phải những vật được dâng cúng riêng,’ rồi họ đi trước Tăng-già do Đức Phật dẫn đầu, chiếm giữ các liêu phòng, các chỗ trải tọa cụ, các chỗ ở, nói rằng: ‘Đây sẽ là của các Hòa thượng của chúng tôi, đây sẽ là của các Giáo thọ của chúng tôi, đây sẽ là của chúng tôi.’
Atha kho āyasmā sāriputto buddhappamukhassa saṅghassa piṭṭhito piṭṭhito gantvā maṇḍapesu pariggahitesu, santharesu pariggahitesu, okāsesu pariggahitesu, okāsaṃ alabhamāno aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi.
Then, Venerable Sāriputta, going behind the Sangha with the Buddha at its head, and with the pavilions, coverings, and spaces already claimed, being unable to find a space, sat down at the foot of a certain tree.
Rồi Tôn giả Sāriputta đi theo sau Tăng-già do Đức Phật dẫn đầu, khi các liêu phòng, các chỗ trải tọa cụ, các chỗ ở đã bị chiếm hết, không tìm được chỗ, ngài ngồi dưới gốc cây nào đó.
Atha kho bhagavā rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya ukkāsi.
Then, the Blessed One, having risen in the early dawn of the night, coughed.
Rồi Đức Thế Tôn, vào lúc rạng đông, thức dậy và ho khan.
Āyasmāpi sāriputto ukkāsi.
Venerable Sāriputta also coughed.
Tôn giả Sāriputta cũng ho khan.
‘‘Ko etthā’’ti?
‘‘Who is there?’’
‘‘Ai ở đó?’’
‘‘Ahaṃ, bhagavā, sāriputto’’ti.
‘‘I am Sāriputta, Blessed One.’’
‘‘Bạch Thế Tôn, con là Sāriputta.’’
‘‘Kissa tvaṃ, sāriputta, idha nisinno’’ti?
‘‘Why, Sāriputta, are you sitting here?’’
‘‘Này Sāriputta, tại sao con lại ngồi ở đây?’’
Atha kho āyasmā sāriputto bhagavato etamatthaṃ ārocesi.
Then Venerable Sāriputta reported this matter to the Blessed One.
Rồi Tôn giả Sāriputta trình bày sự việc đó lên Đức Thế Tôn.
Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā bhikkhū paṭipucchi – ‘‘saccaṃ kira, bhikkhave, chabbaggiyānaṃ bhikkhūnaṃ antevāsikā bhikkhū – ‘saṅghikaññeva bhagavatā yathāvuḍḍhaṃ anuññātaṃ, no uddissakata’nti buddhappamukhassa saṅghassa purato purato gantvā maṇḍape pariggaṇhanti, santhare pariggaṇhanti, okāse pariggaṇhanti – idaṃ amhākaṃ upajjhāyānaṃ bhavissati, idaṃ amhākaṃ ācariyānaṃ bhavissati, idaṃ amhākaṃ bhavissatī’’ti?
Then the Blessed One, on account of this matter and occasion, assembled the community of bhikkhus and questioned them: ‘‘Is it true, bhikkhus, that the bhikkhu-disciples of the group of six bhikkhus, saying, ‘Only what belongs to the Sangha has been permitted by the Blessed One according to seniority, not what is specifically designated,’ go ahead of the Sangha with the Buddha at its head, and lay claim to pavilions, lay claim to coverings, and lay claim to spaces, saying, ‘This will be for our preceptors, this will be for our teachers, this will be for us’?’’
Rồi Đức Thế Tôn, nhân sự việc này, tập hợp Tăng đoàn và hỏi các Tỳ-kheo: ‘‘Này các Tỳ-kheo, có thật là các Tỳ-kheo đệ tử của nhóm sáu Tỳ-kheo (Chabbaggiya) nói rằng: ‘Thế Tôn chỉ cho phép theo thứ tự tuổi tác đối với những vật thuộc về Tăng-già, chứ không phải những vật được dâng cúng riêng,’ rồi họ đi trước Tăng-già do Đức Phật dẫn đầu, chiếm giữ các liêu phòng, các chỗ trải tọa cụ, các chỗ ở, nói rằng: ‘Đây sẽ là của các Hòa thượng của chúng tôi, đây sẽ là của các Giáo thọ của chúng tôi, đây sẽ là của chúng tôi’ không?’’
‘‘Saccaṃ bhagavā’’ti…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, uddissakatampi yathāvuḍḍhaṃ paṭibāhetabbaṃ.
‘‘It is true, Blessed One’’…pe… having admonished…pe… having given a Dhamma talk, he addressed the bhikkhus: ‘‘Bhikkhus, even what is specifically designated should not be denied according to seniority.
‘‘Bạch Thế Tôn, đúng vậy’’… (vân vân)… sau khi quở trách… (vân vân)… thuyết Pháp thoại, Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo và nói: ‘‘Này các Tỳ-kheo, không được từ chối những vật được dâng cúng riêng theo thứ tự tuổi tác.
Yo paṭibāheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
Whoever denies it, incurs an offense of dukkaṭa.’’
Ai từ chối, phạm tội dukkaṭa.’’
314. Tena kho pana samayena manussā bhattagge antaraghare uccāsayanamahāsayanāni paññapenti, seyyathidaṃ – āsandiṃ, pallaṅkaṃ, gonakaṃ, cittakaṃ, paṭikaṃ, paṭalikaṃ, tūlikaṃ, vikatikaṃ, uddalomiṃ, ekantalomiṃ, kaṭṭissaṃ, koseyyaṃ* , kuttakaṃ, hatthattharaṃ, assattharaṃ, rathattharaṃ, ajinapaveṇiṃ, kadalimigapavarapaccattharaṇaṃ, sauttaracchadaṃ, ubhatolohitakūpadhānaṃ.
314. At that time, people would arrange high and luxurious beds inside the house in the refectory, such as: couches, settees, fleecy rugs, variegated carpets, patchwork rugs, felt rugs, cotton mattresses, embroidered rugs, rugs with long fleece, rugs with one side of fleece, silk carpets, woolen carpets, carpets woven with gold and silver threads, deer-skin rugs, choice antelope-skin covers, canopies, and crimson pillows for both ends.
314. Bấy giờ, người dân tại nhà ăn, trong nhà, đã chuẩn bị các loại giường cao, ghế lớn, đó là: ghế dài, ghế bành, thảm lông cừu, thảm thêu, thảm trải, thảm dệt, nệm bông, thảm có hình thù, thảm có lông dài, thảm có lông một mặt, thảm lụa, thảm bằng lụa, thảm len, thảm trải cho voi, thảm trải cho ngựa, thảm trải cho xe, thảm da hổ, thảm trải bằng da hươu tốt nhất, có tấm che phía trên, có gối hai đầu màu đỏ.
Bhikkhū kukkuccāyantā nābhinisīdanti.
The bhikkhus, feeling scruples, did not sit down.
Các Tỳ-kheo do dự nên không ngồi.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ trình bày sự việc đó lên Đức Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ṭhapetvā tīṇi – āsandiṃ, pallaṅkaṃ, tūlikaṃ – gihivikataṃ* abhinisīdituṃ, natveva abhinipajjitu’’nti.
“Monks, I allow you to sit on a layman’s bed or seat, except for three — the high seat (āsandi), the divan (pallaṅka), and the cushioned mattress (tūlika) — but not to lie down on it.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ngồi trên các loại ghế do cư sĩ làm, trừ ba loại: āsandi, pallaṅka và tūlika; nhưng không được nằm.”
315. Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena sāvatthi tadavasari.
315. Then the Blessed One, in due course, while wandering, arrived at Sāvatthī.
315. Rồi Đức Thế Tôn, tuần tự du hành, đã đến Xá-vệ.
Tatra sudaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
There the Blessed One resided in Sāvatthī, at Jetavana, in Anāthapiṇḍika’s Monastery.
Tại đó, Đức Thế Tôn trú tại Xá-vệ, trong Jetavana, khu vườn của ông Anāthapiṇḍika.
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Anāthapiṇḍika the householder approached the Blessed One, and having approached and saluted the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi gia chủ Anāthapiṇḍika đã đi đến chỗ Đức Thế Tôn, sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn xong, đã ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho anāthapiṇḍiko gahapati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti.
Sitting to one side, Anāthapiṇḍika the householder said to the Blessed One: “May the Blessed One, venerable sir, accept tomorrow’s meal from me, together with the Saṅgha of bhikkhus.”
Sau khi ngồi xuống một bên, gia chủ Anāthapiṇḍika đã bạch Đức Thế Tôn điều này: “Bạch Ngài, xin Đức Thế Tôn cùng với Tăng chúng hoan hỷ thọ thực vào ngày mai tại nhà con.”
Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
The Blessed One accepted by remaining silent.
Đức Thế Tôn đã hoan hỷ bằng sự im lặng.
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.
Then Anāthapiṇḍika the householder, understanding the Blessed One’s acceptance, rose from his seat, saluted the Blessed One, circumambulated him respectfully, and departed.
Rồi gia chủ Anāthapiṇḍika, sau khi biết sự hoan hỷ của Đức Thế Tôn, đã đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đảnh lễ Đức Thế Tôn, đi nhiễu hữu rồi ra đi.
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati tassā rattiyā accayena paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.
Then, after that night had passed, Anāthapiṇḍika the householder had delicious solid and soft food prepared, and sent word to the Blessed One: “It is time, venerable sir, the meal is ready.”
Rồi gia chủ Anāthapiṇḍika, sau khi đêm ấy trôi qua, đã chuẩn bị các món ăn khādanīya và bhojanīya thượng vị, đã cho người báo thời gian đến Đức Thế Tôn: “Bạch Ngài, đã đến giờ, bữa ăn đã sẵn sàng.”
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena.
Then the Blessed One, having dressed in the morning, and taking his bowl and robe, went to Anāthapiṇḍika the householder’s residence, and having approached, he sat down on the prepared seat together with the Saṅgha of bhikkhus.
Rồi Đức Thế Tôn vào buổi sáng, đắp y, cầm bát và y, đã đi đến trú xứ của gia chủ Anāthapiṇḍika, sau khi đến, đã ngồi xuống chỗ đã được sắp đặt cùng với Tăng chúng.
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā, bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ, ekamantaṃ nisīdi.
Then Anāthapiṇḍika the householder, having personally served and satisfied the Saṅgha of bhikkhus, headed by the Buddha, with delicious solid and soft food, and when the Blessed One had finished eating and had removed his hand from the bowl, he sat down to one side.
Rồi gia chủ Anāthapiṇḍika, sau khi tự tay dâng cúng và làm cho Tăng chúng do Đức Phật đứng đầu được no đủ với các món ăn khādanīya và bhojanīya thượng vị, khi Đức Thế Tôn đã dùng bữa xong, đã rửa tay và bát, đã ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho anāthapiṇḍiko gahapati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kathāhaṃ, bhante, jetavane paṭipajjāmī’’ti?
Sitting to one side, Anāthapiṇḍika the householder said to the Blessed One: “Venerable sir, how shall I act concerning Jetavana?”
Sau khi ngồi xuống một bên, gia chủ Anāthapiṇḍika đã bạch Đức Thế Tôn điều này: “Bạch Ngài, con nên hành xử thế nào đối với Jetavana?”
‘‘Tena hi tvaṃ, gahapati, jetavanaṃ āgatānāgatassa cātuddisassa saṅghassa patiṭṭhapehī’’ti.
“In that case, householder, establish Jetavana for the Saṅgha from the four directions, those who have come and those who have yet to come.”
“Vậy thì này gia chủ, ông hãy dâng cúng Jetavana cho Tăng chúng bốn phương đã đến và sẽ đến.”
‘‘Evaṃ bhante’’ti kho anāthapiṇḍiko gahapati bhagavato paṭissutvā jetavanaṃ āgatānāgatassa cātuddisassa saṅghassa patiṭṭhāpesi.
“Yes, venerable sir,” Anāthapiṇḍika the householder replied to the Blessed One, and he established Jetavana for the Saṅgha from the four directions, those who had come and those who had yet to come.
“Vâng, bạch Ngài,” gia chủ Anāthapiṇḍika đã vâng lời Đức Thế Tôn và đã dâng cúng Jetavana cho Tăng chúng bốn phương đã đến và sẽ đến.
316. Tena kho pana samayena aññatarassa ājīvakasāvakassa mahāmattassa saṅghabhattaṃ hoti.
316. At that time, there was a meal for the Saṅgha at the house of a certain minister, a disciple of the Ājīvakas.
316. Vào lúc bấy giờ, có một bữa ăn của Tăng chúng tại nhà một đại thần là đệ tử của một ājīvaka.
Āyasmā upanando sakyaputto pacchā āgantvā vippakatabhojanaṃ ānantarikaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpesi.
Venerable Upananda the Sakyan, arriving late, made the bhikkhu who had not yet finished his meal get up from his seat.
Trưởng lão Upananda Sakyaputta đã đến sau và đã đuổi một Tỳ-khưu đang dùng bữa chưa xong ở chỗ ngồi liền kề.
Bhattaggaṃ kolāhalaṃ ahosi.
The dining hall became noisy.
Nơi dùng bữa trở nên ồn ào.
Atha kho so mahāmatto ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘kathañhi nāma samaṇā sakyaputtiyā pacchā āgantvā vippakatabhojanaṃ ānantarikaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpessanti!
Then that minister complained, murmured, and criticized: “How can these Sakyan recluses, arriving late, make a bhikkhu who has not yet finished his meal get up from his seat!
Rồi vị đại thần ấy đã phàn nàn, chỉ trích, chê bai: “Sao mà các Sa-môn Thích tử lại đến sau và đuổi một Tỳ-khưu đang dùng bữa chưa xong ở chỗ ngồi liền kề!
Bhattaggaṃ kolāhalaṃ ahosi.
The dining hall became noisy.
Nơi dùng bữa trở nên ồn ào.
Nanu nāma labbhā aññatrāpi nisinnena yāvadatthaṃ bhuñjitu’’nti?
Is it not possible to eat as much as one desires, even by sitting elsewhere?”
Chẳng phải là có thể dùng bữa no đủ khi ngồi ở chỗ khác sao?”
Assosuṃ kho bhikkhū tassa mahāmattassa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa.
The bhikkhus heard that minister complaining, murmuring, and criticizing.
Các Tỳ-khưu đã nghe vị đại thần ấy phàn nàn, chỉ trích, chê bai.
Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto pacchā āgantvā vippakatabhojanaṃ ānantarikaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpessati!
Those bhikkhus who were of few desires…pe… complained, murmured, and criticized: “How can Venerable Upananda the Sakyan, arriving late, make a bhikkhu who has not yet finished his meal get up from his seat!
Những Tỳ-khưu có ít dục vọng…pe… họ đã phàn nàn, chỉ trích, chê bai: “Sao mà Trưởng lão Upananda Sakyaputta lại đến sau và đuổi một Tỳ-khưu đang dùng bữa chưa xong ở chỗ ngồi liền kề!
Bhattaggaṃ kolāhalaṃ ahosī’’ti.
The dining hall became noisy.”
Nơi dùng bữa trở nên ồn ào!”
Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
Then those bhikkhus reported this matter to the Blessed One.
Rồi các Tỳ-khưu ấy đã trình bày sự việc ấy lên Đức Thế Tôn.
‘‘Saccaṃ kira tvaṃ, upananda, pacchā āgantvā vippakatabhojanaṃ ānantarikaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpesi, bhattaggaṃ kolāhalaṃ ahosī’’ti?
“Is it true, Upananda, that you, arriving late, made a bhikkhu who had not yet finished his meal get up from his seat, and the dining hall became noisy?”
“Này Upananda, có thật là ông đã đến sau và đuổi một Tỳ-khưu đang dùng bữa chưa xong ở chỗ ngồi liền kề, khiến nơi dùng bữa trở nên ồn ào không?”
‘‘Saccaṃ bhagavā’’ti.
“It is true, Blessed One.”
“Bạch Đức Thế Tôn, thật vậy.”
Vigarahi buddho bhagavā…pe… ‘‘kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, pacchā āgantvā vippakatabhojanaṃ ānantarikaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpessasi?
The Buddha, the Blessed One, rebuked him…pe… “How can you, foolish man, arriving late, make a bhikkhu who has not yet finished his meal get up from his seat?
Đức Phật, Đức Thế Tôn đã quở trách…pe… “Này kẻ rỗng tuếch kia, sao mà ông lại đến sau và đuổi một Tỳ-khưu đang dùng bữa chưa xong ở chỗ ngồi liền kề?
Bhattaggaṃ kolāhalaṃ ahosi.
The dining hall became noisy.
Nơi dùng bữa trở nên ồn ào.
Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, vippakatabhojano* bhikkhu vuṭṭhāpetabbo.
This, foolish man, is not for the conversion of the unconverted…pe… Having rebuked him…pe… Having delivered a Dhamma talk, he addressed the bhikkhus: “Monks, a bhikkhu who has not yet finished his meal should not be made to get up.
Này kẻ rỗng tuếch kia, điều này không phải để làm cho những người chưa tin được tin tưởng…pe… sau khi quở trách…pe… sau khi thuyết pháp, Ngài đã gọi các Tỳ-khưu và nói: “Này các Tỳ-khưu, không được đuổi một Tỳ-khưu đang dùng bữa chưa xong.
Yo vuṭṭhāpeyya, āpatti dukkaṭassa.
Whoever makes him get up incurs an offence of dukkata.
Ai đuổi, sẽ phạm tội dukkaṭa.
Sace vuṭṭhāpeti, pavārito ca hoti, ‘gaccha udakaṃ āharā’ti vattabbo.
If he makes him get up, and he has been invited to eat, he should be told: ‘Go, fetch water.’
Nếu đuổi, và người ấy đã được mời, thì nên nói: ‘Hãy đi lấy nước.’
Evañcetaṃ labhetha, iccetaṃ kusalaṃ.
If it can be obtained thus, that is good.
Nếu có thể làm như vậy, thì điều đó là tốt.
No ce labhetha, sādhukaṃ sitthāni gilitvā vuḍḍhatarassa bhikkhuno āsanaṃ dātabbaṃ.
If it cannot be obtained, he should swallow the remaining rice thoroughly and give the seat to the senior bhikkhu.
Nếu không thể, thì nên nuốt kỹ các hạt cơm và nhường chỗ ngồi cho Tỳ-khưu lớn tuổi hơn.
Na tvevāhaṃ, bhikkhave, kenaci pariyāyena vuḍḍhatarassa bhikkhuno āsanaṃ paṭibāhitabbanti vadāmi.
However, monks, I do not say that a senior bhikkhu’s seat should be refused by any means.
Tuy nhiên, này các Tỳ-khưu, Ta không nói rằng không được từ chối chỗ ngồi của một Tỳ-khưu lớn tuổi hơn bằng bất kỳ cách nào.
Yo paṭibāheyya, āpatti dukkaṭassāti’’.
Whoever refuses it incurs an offence of dukkata.”
Ai từ chối, sẽ phạm tội dukkaṭa.”
Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū gilāne bhikkhū vuṭṭhāpenti.
At that time, the group of six bhikkhus made sick bhikkhus get up.
Vào lúc bấy giờ, nhóm sáu Tỳ-khưu đã đuổi các Tỳ-khưu bệnh.
Gilānā evaṃ vadenti – ‘‘na mayaṃ, āvuso, sakkoma vuṭṭhātuṃ, gilānāmhā’’ti.
The sick ones said: “Friends, we cannot get up, we are sick.”
Các Tỳ-khưu bệnh đã nói như vậy: “Này các hiền giả, chúng tôi không thể đứng dậy được, chúng tôi đang bệnh.”
‘‘Mayaṃ āyasmante vuṭṭhāpessāmā’’ti pariggahetvā vuṭṭhāpetvā ṭhitake muñcanti.
“We will make the venerable ones get up,” they said, and taking hold of them, they made them get up, then released them when standing.
“Chúng tôi sẽ đuổi các Trưởng lão,” họ đã nắm lấy và đuổi, rồi bỏ mặc những người đang đứng.
Gilānā mucchitā papatanti.
The sick bhikkhus, being unconscious, fell down.
Các Tỳ-khưu bệnh đã ngất xỉu và ngã xuống.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình bày sự việc ấy lên Đức Thế Tôn.
‘‘Na, bhikkhave, gilāno vuṭṭhāpetabbo.
“Monks, a sick bhikkhu should not be made to get up.
“Này các Tỳ-khưu, không được đuổi người bệnh.
Yo vuṭṭhāpeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
Whoever makes him get up incurs an offence of dukkata.”
Ai đuổi, sẽ phạm tội dukkaṭa.”
* Tena kho pana samayena sattarasavaggiyā bhikkhū aññataraṃ paccantimaṃ mahāvihāraṃ paṭisaṅkharonti – ‘idha mayaṃ vassaṃ vasissāmā’ti.
Now at that time, the bhikkhus of the group of seventeen were renovating a certain large monastery in a border region, thinking: ‘We will reside here during the rains.’
Vào lúc bấy giờ, các tỳ khưu nhóm mười bảy đang sửa chữa một đại tinh xá ở vùng biên địa, (với ý nghĩ): ‘Chúng tôi sẽ an cư mùa mưa tại đây.’
Addasaṃsu* kho chabbaggiyā bhikkhū sattarasavaggiye bhikkhū vihāraṃ* paṭisaṅkharonte.
Then the bhikkhus of the group of six saw the bhikkhus of the group of seventeen renovating the monastery.
Rồi các tỳ khưu nhóm sáu đã thấy các tỳ khưu nhóm mười bảy đang sửa chữa tinh xá.
Disvāna evamāhaṃsu – ‘‘ime, āvuso, sattarasavaggiyā bhikkhū vihāraṃ paṭisaṅkharonti.
Having seen them, they said this: “Friends, these bhikkhus of the group of seventeen are renovating the monastery.
Sau khi thấy, họ nói như vầy: “Này chư Hiền, các tỳ khưu nhóm mười bảy này đang sửa chữa tinh xá.
Handa ne vuṭṭhāpessāmā’’ti.
Come on, let’s make them leave.”
Nào, chúng ta hãy đuổi họ đi.”
Ekacce evamāhaṃsu – ‘‘āgamethāvuso, yāva paṭisaṅkharonti, paṭisaṅkhate vuṭṭhāpessāmā’’ti.
Some said this: “Wait, friends, while they are renovating; we will make them leave when it is renovated.”
Một số người nói như vầy: “Này chư Hiền, hãy đợi cho đến khi họ sửa chữa xong, khi đã sửa chữa xong, chúng ta sẽ đuổi họ đi.”
Atha kho chabbaggiyā bhikkhū sattarasavaggiye bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘uṭṭhethāvuso, amhākaṃ vihāro pāpuṇātī’’ti.
Then the bhikkhus of the group of six said to the bhikkhus of the group of seventeen: “Get up, friends, this monastery belongs to us.”
Rồi các tỳ khưu nhóm sáu nói với các tỳ khưu nhóm mười bảy rằng: “Này chư Hiền, hãy đứng dậy! Tinh xá này thuộc về chúng tôi.”
‘‘Nanu, āvuso, paṭikacceva ācikkhitabbaṃ?
“Friends, shouldn’t it have been told beforehand?
“Này chư Hiền, lẽ ra phải báo trước chứ?
Mayañcaññaṃ paṭisaṅkhareyyāmā’’ti.
Then we would have renovated another.”
Chúng tôi sẽ sửa chữa chỗ khác.”
‘‘Nanu, āvuso, saṅghiko vihāro’’ti?
“Friends, is it not a Saṅgha monastery?”
“Này chư Hiền, chẳng phải tinh xá này thuộc về Tăng sao?”
‘‘Āmāvuso, saṅghiko vihāro’’ti.
“Yes, friend, it is a Saṅgha monastery.”
“Vâng, thưa chư Hiền, tinh xá này thuộc về Tăng.”
‘‘Uṭṭhethāvuso, amhākaṃ vihāro pāpuṇātī’’ti.
“Get up, friends, this monastery belongs to us.”
“Này chư Hiền, hãy đứng dậy! Tinh xá này thuộc về chúng tôi.”
‘‘Mahallako, āvuso, vihāro; tumhepi vasatha, mayampi vasissāmā’’ti.
“Friends, the monastery is large; you may also reside, and we will also reside.”
“Này chư Hiền, tinh xá này rộng lớn; các vị cũng hãy an cư, chúng tôi cũng sẽ an cư.”
‘‘Uṭṭhethāvuso, amhākaṃ vihāro pāpuṇātī’’ti kupitā anattamanā gīvāyaṃ gahetvā nikkaḍḍhanti.
“Get up, friends, this monastery belongs to us!” They, being angry and displeased, seized them by the neck and dragged them out.
“Này chư Hiền, hãy đứng dậy! Tinh xá này thuộc về chúng tôi.” Họ tức giận, không hài lòng, nắm cổ kéo ra.
Te nikkaḍḍhiyamānā rodanti.
As they were being dragged out, they wept.
Khi bị kéo ra, họ khóc.
Bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘kissa tumhe, āvuso, rodathā’’ti?
The bhikkhus asked: “Friends, why are you weeping?”
Các tỳ khưu nói như vầy: “Này chư Hiền, tại sao các vị lại khóc?”
‘‘Ime, āvuso, chabbaggiyā bhikkhū kupitā anattamanā amhe saṅghikā vihārā nikkaḍḍhantī’’ti.
“Friends, these bhikkhus of the group of six, being angry and displeased, are dragging us out of the Saṅgha monastery.”
“Này chư Hiền, các tỳ khưu nhóm sáu này tức giận, không hài lòng, đang kéo chúng tôi ra khỏi tinh xá của Tăng.”
Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū kupitā anattamanā bhikkhū saṅghikā vihārā nikkaḍḍhissantī’’ti!
Those bhikkhus who were of few wishes…pe… complained, murmured, and criticized: “How can the bhikkhus of the group of six, being angry and displeased, drag bhikkhus out of a Saṅgha monastery?”
Những tỳ khưu nào thiểu dục… (vân vân)… họ phàn nàn, chỉ trích, chê bai: “Tại sao các tỳ khưu nhóm sáu lại tức giận, không hài lòng, kéo các tỳ khưu ra khỏi tinh xá của Tăng?”
Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira, tumhe bhikkhave, kupitā anattamanā saṅghikā vihārā bhikkhū nikkaḍḍhathā’’ti?
Then those bhikkhus reported the matter to the Blessed One…pe… “Is it true, bhikkhus, that you, being angry and displeased, dragged bhikkhus out of a Saṅgha monastery?”
Rồi các tỳ khưu ấy đã trình sự việc đó lên Thế Tôn… (vân vân)… “Này các tỳ khưu, có thật là các ông tức giận, không hài lòng, kéo các tỳ khưu ra khỏi tinh xá của Tăng không?”
‘‘Saccaṃ bhagavā’’ti…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, kupitena anattamanena bhikkhu saṅghikā vihārā nikkaḍḍhitabbo.
“It is true, Blessed One”…pe… Having censured them…pe… Having given a Dhamma talk, he addressed the bhikkhus: “Bhikkhus, one should not, being angry and displeased, drag a bhikkhu out of a Saṅgha monastery.
“Bạch Thế Tôn, thật vậy.”… (vân vân)… Sau khi quở trách… (vân vân)… Ngài đã thuyết pháp và gọi các tỳ khưu: “Này các tỳ khưu, không được tức giận, không hài lòng mà kéo tỳ khưu ra khỏi tinh xá của Tăng.
Yo nikkaḍḍheyya, yathādhammo kāretabbo.
If anyone were to drag him out, he should be dealt with according to the Dhamma.
Ai kéo ra, phải bị xử lý theo pháp.
Anujānāmi, bhikkhave, senāsanaṃ gāhetu’’nti.
I allow, bhikkhus, to allocate lodgings.”
Này các tỳ khưu, Ta cho phép nhận chỗ ở.”
318. Atha kho senāsanaggāhāpakānaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘kathaṃ nu kho senāsanaṃ gāhetabba’’nti?
318. Then it occurred to the bhikkhus who were allocators of lodgings: “How should the lodgings be allocated?”
318. Rồi các tỳ khưu nhận chỗ ở suy nghĩ: “Chúng ta sẽ nhận chỗ ở như thế nào?”
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported the matter to the Blessed One.
Họ đã trình sự việc đó lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, paṭhamaṃ bhikkhū gaṇetuṃ, bhikkhū gaṇetvā seyyā gaṇetuṃ, seyyā gaṇetvā seyyaggena gāhetu’’nti.
“I allow, bhikkhus, first to count the bhikkhus, having counted the bhikkhus, to count the sleeping places, having counted the sleeping places, to allocate by sleeping place.”
“Này các tỳ khưu, Ta cho phép trước tiên đếm các tỳ khưu, sau khi đếm các tỳ khưu, đếm các chỗ nằm, sau khi đếm các chỗ nằm, nhận theo từng chỗ nằm.”
Seyyaggena gāhentā seyyā ussārayiṃsu…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, vihāraggena gāhetu’’nti.
While allocating by sleeping place, they left out sleeping places…pe… “I allow, bhikkhus, to allocate by monastery.”
Khi nhận theo từng chỗ nằm, các chỗ nằm đã bị vượt quá… (vân vân)… “Này các tỳ khưu, Ta cho phép nhận theo từng tinh xá.”
Vihāraggena gāhentā vihārā ussārayiṃsu…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, pariveṇaggena gāhetu’’nti.
While allocating by monastery, they left out monasteries…pe… “I allow, bhikkhus, to allocate by courtyard.”
Khi nhận theo từng tinh xá, các tinh xá đã bị vượt quá… (vân vân)… “Này các tỳ khưu, Ta cho phép nhận theo từng khu vực (pariveṇa).”
Pariveṇaggena gāhentā pariveṇā ussārayiṃsu…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, anubhāgampi dātuṃ.
While allocating by courtyard, they left out courtyards…pe… “I allow, bhikkhus, to give an additional share.
Khi nhận theo từng khu vực, các khu vực đã bị vượt quá… (vân vân)… “Này các tỳ khưu, Ta cho phép chia phần.
Gahite anubhāge añño bhikkhu āgacchati, na akāmā dātabbo’’ti.
If another bhikkhu comes after the additional share has been allocated, it should not be given unwillingly.”
Khi một phần đã được nhận, nếu có tỳ khưu khác đến, không được từ chối cho.”
Tena kho pana samayena bhikkhū senāsanaṃ gahetvā sabbakālaṃ paṭibāhanti.
Now at that time, bhikkhus, having allocated lodging, reserved it for all time.
Vào lúc bấy giờ, các tỳ khưu đã nhận chỗ ở và giữ lại mãi mãi.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported the matter to the Blessed One.
Họ đã trình sự việc đó lên Thế Tôn.
‘‘Na, bhikkhave, senāsanaṃ gahetvā sabbakālaṃ paṭibāhetabbaṃ.
“Bhikkhus, lodging, having been allocated, should not be reserved for all time.
“Này các tỳ khưu, không được nhận chỗ ở và giữ lại mãi mãi.
Yo paṭibāheyya, āpatti dukkaṭassa.
Whoever reserves it incurs an offence of dukkata.
Ai giữ lại, phạm tội dukkaṭa.
Anujānāmi, bhikkhave, vassānaṃ temāsaṃ paṭibāhituṃ, utukālaṃ pana na paṭibāhitu’’nti.
I allow, bhikkhus, to reserve it for the three months of the rains, but for the dry season, it should not be reserved.”
Này các tỳ khưu, Ta cho phép giữ lại trong ba tháng mùa mưa, nhưng không được giữ lại trong mùa nắng.”
Atha kho bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘kati nu kho senāsanaggāhā’’ti?
Then it occurred to the bhikkhus: “How many allocations of lodging are there?”
Rồi các tỳ khưu suy nghĩ: “Có bao nhiêu lần nhận chỗ ở?”
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported the matter to the Blessed One.
Họ đã trình sự việc đó lên Thế Tôn.
‘‘Tayo me, bhikkhave, senāsanaggāhā – purimako, pacchimako, antarāmuttako.
“Bhikkhus, there are these three allocations of lodging: the early, the late, and the in-between for the future.
“Này các tỳ khưu, có ba lần nhận chỗ ở – lần đầu, lần sau, và lần giữa.
Aparajjugatāya āsāḷhiyā purimako gāhetabbo.
The early allocation should be made on the day before the full moon of Āsāḷhī.
Vào ngày trăng tròn Āsāḷhī sắp đến, phải nhận lần đầu.
Māsagatāya āsāḷhiyā pacchimako gāhetabbo.
The late allocation should be made a month after the full moon of Āsāḷhī.
Vào ngày trăng tròn Āsāḷhī đã qua một tháng, phải nhận lần sau.
Aparajjugatāya pavāraṇāya āyatiṃ vassāvāsatthāya antarāmuttako gāhetabbo.
The in-between allocation for future vassa residence should be made on the day before the Pavāraṇā ceremony.
Vào ngày Pavāraṇā sắp đến, để an cư mùa mưa sắp tới, phải nhận lần giữa.
Ime kho, bhikkhave, tayo senāsanaggāhā’’ti.
These, bhikkhus, are the three allocations of lodging.”
Này các tỳ khưu, đây là ba lần nhận chỗ ở.”
319. Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto sāvatthiyaṃ senāsanaṃ gahetvā aññataraṃ gāmakāvāsaṃ agamāsi.
319. Now at that time, the Venerable Upananda the Sakyan went to a certain village hermitage, having allocated lodging in Sāvatthī.
319. Vào lúc bấy giờ, Tôn giả Upānanda Sakyaputta đã nhận chỗ ở tại Sāvatthī và đi đến một làng xá khác.
Tatthapi senāsanaṃ aggahesi.
There too, he allocated lodging.
Tại đó, vị ấy cũng nhận chỗ ở.
Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ, āvuso, āyasmā upanando sakyaputto bhaṇḍanakārako kalahakārako vivādakārako bhassakārako saṅghe adhikaraṇakārako.
Then it occurred to those bhikkhus: “Friends, this Venerable Upananda the Sakyan is a creator of quarrels, a creator of disputes, a creator of disagreements, a creator of strife, a creator of legal questions in the Saṅgha.
Rồi các tỳ khưu ấy suy nghĩ: “Này chư Hiền, Tôn giả Upānanda Sakyaputta này là người gây tranh cãi, gây xung đột, gây bất hòa, gây lời nói thô tục, gây ra các vụ kiện tụng trong Tăng chúng.
Sacāyaṃ idha vassaṃ vasissati, sabbeva mayaṃ na phāsu bhavissāma.
If he resides here during the rains, we all will not be comfortable.
Nếu vị ấy an cư mùa mưa tại đây, tất cả chúng ta sẽ không được an ổn.
Handa naṃ pucchāmā’’ti.
Come on, let’s ask him.”
Nào, chúng ta hãy hỏi vị ấy.”
Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘nanu tayā, āvuso upananda, sāvatthiyaṃ senāsanaṃ gahita’’nti?
Then those bhikkhus said to the Venerable Upananda the Sakyan: “Venerable Upananda, have you not allocated lodging in Sāvatthī?”
Rồi các tỳ khưu ấy nói với Tôn giả Upānanda Sakyaputta rằng: “Này Hiền giả Upānanda, chẳng phải Hiền giả đã nhận chỗ ở tại Sāvatthī sao?”
‘‘Evamāvuso’’ti.
“Yes, friends.”
“Vâng, thưa chư Hiền.”
‘‘Kiṃ pana tvaṃ, āvuso upananda, eko dve paṭibāhasī’’ti?
“But why, Venerable Upananda, do you reserve two places alone?”
“Vậy tại sao, này Hiền giả Upānanda, một mình Hiền giả lại giữ hai chỗ?”
‘‘Idhadānāhaṃ āvuso, muñcāmi; tattha gaṇhāmī’’ti.
“Friends, I will release this one now; I will take that one.”
“Này chư Hiền, bây giờ tôi sẽ bỏ chỗ này; tôi sẽ nhận chỗ kia.”
Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto eko dve paṭibāhessatī’’ti!
Those bhikkhus who were of few wishes…pe… complained, murmured, and criticized: “How can the Venerable Upananda the Sakyan reserve two places alone?”
Những tỳ khưu nào thiểu dục… (vân vân)… họ phàn nàn, chỉ trích, chê bai: “Tại sao Tôn giả Upānanda Sakyaputta lại một mình giữ hai chỗ?”
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, upananda, eko dve paṭibāhasī’’ti?
They reported the matter to the Blessed One…pe… “Is it true, Upananda, that you alone reserve two places?”
Họ đã trình sự việc đó lên Thế Tôn… (vân vân)… “Này Upānanda, có thật là ông một mình giữ hai chỗ không?”
‘‘Saccaṃ bhagavā’’ti.
“It is true, Blessed One.”
“Bạch Thế Tôn, thật vậy.”
Vigarahi buddho bhagavā…pe… ‘‘kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, eko dve paṭibāhissasi?
The Buddha, the Blessed One, rebuked him… “How, foolish man, can you, being one, obstruct two?”
Đức Phật, Thế Tôn, đã quở trách…pe… “Này kẻ si mê, sao ngươi một mình lại có thể ngăn cản hai người?”
Tattha tayā, moghapurisa, gahitaṃ idha muttaṃ, idha tayā gahitaṃ tatra muttaṃ.
“There, foolish man, what you accepted here, is released; what you accepted here, is released there.”
“Này kẻ si mê, chỗ này ngươi đã chiếm giữ thì chỗ kia đã bỏ, chỗ này ngươi đã chiếm giữ thì chỗ kia đã bỏ.”
Evaṃ kho tvaṃ, moghapurisa, ubhayattha paribāhiro.
“Thus, foolish man, you are excluded from both.”
“Này kẻ si mê, như vậy ngươi bị loại bỏ ở cả hai nơi.”
Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, ekena dve paṭibāhetabbā.
“This, foolish man, is not for the conviction of the unconfident… Having rebuked him… having given a Dhamma talk, he addressed the bhikkhus: “Monks, one should not obstruct two (lodgings).
“Này kẻ si mê, điều này không đem lại niềm tin cho những người chưa có niềm tin…pe… sau khi quở trách…pe… sau khi nói pháp thoại, Ngài đã gọi các Tỳ-khưu và dạy: “Này các Tỳ-khưu, một người không được ngăn cản hai người.”
Yo paṭibāheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
Whoever obstructs them incurs an offense of dukkata.”
“Ai ngăn cản thì phạm tội dukkata.”
320.* Tena kho pana samayena bhagavā bhikkhūnaṃ anekapariyāyena vinayakathaṃ katheti, vinayassa vaṇṇaṃ bhāsati, vinayapariyattiyā vaṇṇaṃ bhāsati, ādissa ādissa āyasmato upālissa vaṇṇaṃ bhāsati.
320. At that time, the Blessed One, in various ways, taught a discourse on the Vinaya to the bhikkhus, spoke in praise of the Vinaya, spoke in praise of the study of the Vinaya, pointing out again and again the praise of Venerable Upāli.
320. Lúc bấy giờ, Thế Tôn đã thuyết về Vinaya bằng nhiều phương cách khác nhau cho các Tỳ-khưu, Ngài đã tán thán Vinaya, Ngài đã tán thán việc học Vinaya, và Ngài đã tán thán Đại đức Upāli bằng cách chỉ rõ từng điều.
Bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘bhagavā kho anekapariyāyena vinayakathaṃ katheti, vinayassa vaṇṇaṃ bhāsati, vinayapariyattiyā vaṇṇaṃ bhāsati, ādissa ādissa āyasmato upālissa vaṇṇaṃ bhāsati.
It occurred to the bhikkhus: “The Blessed One, in various ways, teaches a discourse on the Vinaya, speaks in praise of the Vinaya, speaks in praise of the study of the Vinaya, pointing out again and again the praise of Venerable Upāli.
Các Tỳ-khưu đã suy nghĩ: “Thế Tôn đã thuyết về Vinaya bằng nhiều phương cách khác nhau, Ngài đã tán thán Vinaya, Ngài đã tán thán việc học Vinaya, và Ngài đã tán thán Đại đức Upāli bằng cách chỉ rõ từng điều.”
Handa mayaṃ, āvuso, āyasmato upālissa santike vinayaṃ pariyāpuṇāmā’’ti.
Come now, friends, let us learn the Vinaya from Venerable Upāli.”
“Này chư Hiền, chúng ta hãy học Vinaya từ Đại đức Upāli.”
Tedha* bahū bhikkhū therā ca navā ca majjhimā ca āyasmato upālissa santike vinayaṃ pariyāpuṇanti.
So many bhikkhus, senior, junior, and middle-aged, learned the Vinaya from Venerable Upāli.
Sau đó, nhiều Tỳ-khưu, cả những vị Trưởng lão, những vị trung niên và những vị mới thọ giới, đã học Vinaya từ Đại đức Upāli.
Āyasmā upāli ṭhitakova uddisati therānaṃ bhikkhūnaṃ gāravena.
Venerable Upāli, out of respect for the senior bhikkhus, stood while reciting (the Vinaya).
Đại đức Upāli đã đứng và đọc tụng vì lòng tôn kính các Tỳ-khưu Trưởng lão.
Therāpi bhikkhū ṭhitakāva uddisāpenti dhammagāravena.
And the senior bhikkhus, out of respect for the Dhamma, stood while having it recited to them.
Các Tỳ-khưu Trưởng lão cũng đã đứng và yêu cầu đọc tụng vì lòng tôn kính Pháp.
Tattha therā ceva bhikkhū kilamanti, āyasmā ca upāli kilamati.
Both the senior bhikkhus and Venerable Upāli became weary.
Vì vậy, cả các Tỳ-khưu Trưởng lão và Đại đức Upāli đều mệt mỏi.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình bày sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, navakena bhikkhunā uddisantena samake vā āsane nisīdituṃ, uccatare vā dhammagāravena; therena bhikkhunā uddisāpentena samake vā āsane nisīdituṃ, nīcatare vā dhammagāravenā’’ti.
“Monks, I allow a junior bhikkhu who is reciting to sit on a seat of equal height, or a higher one, out of respect for the Dhamma; and a senior bhikkhu who is having it recited to him to sit on a seat of equal height, or a lower one, out of respect for the Dhamma.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép một Tỳ-khưu mới thọ giới khi đọc tụng có thể ngồi trên chỗ ngồi ngang bằng hoặc cao hơn vì lòng tôn kính Pháp; một Tỳ-khưu Trưởng lão khi yêu cầu đọc tụng có thể ngồi trên chỗ ngồi ngang bằng hoặc thấp hơn vì lòng tôn kính Pháp.”
Tena kho pana samayena bahū bhikkhū āyasmato upālissa santike ṭhitakā uddesaṃ paṭimānentā kilamanti.
At that time, many bhikkhus, standing, waiting for the recitation from Venerable Upāli, became weary.
Lúc bấy giờ, nhiều Tỳ-khưu đã đứng chờ đợi để được đọc tụng từ Đại đức Upāli và họ đã mệt mỏi.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình bày sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, samānāsanikehi saha nisīditu’’nti.
“Monks, I allow them to sit together with those of equal seniority.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ngồi chung với những vị cùng āsana (chỗ ngồi).”
Atha kho bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘kittāvatā nu kho samānāsaniko hotī’’ti?
Then it occurred to the bhikkhus: “How far is one considered to be of equal seniority?”
Sau đó, các Tỳ-khưu đã suy nghĩ: “Thế nào là cùng āsana?”
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tivassantarena saha nisīditu’’nti.
They reported this matter to the Blessed One: “Monks, I allow sitting together with those whose ordinations are within three years of each other.”
Họ đã trình bày sự việc này lên Thế Tôn: “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ngồi chung với những vị có ba năm tuổi hạ khác biệt.”
Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū samānāsanikā mañce* nisīditvā mañcaṃ bhindiṃsu, pīṭhe* nisīditvā pīṭhaṃ bhindiṃsu.
At that time, a number of bhikkhus of equal seniority sat together on a bed and broke the bed; they sat on a stool and broke the stool.
Lúc bấy giờ, một số Tỳ-khưu cùng āsana đã ngồi trên giường và làm gãy giường, ngồi trên ghế và làm gãy ghế.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình bày sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, tivaggassa mañcaṃ, tivaggassa pīṭha’’nti.
“Monks, I allow a bed for three, and a stool for three.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép giường cho ba người, ghế cho ba người.”
Tivaggopi mañce nisīditvā mañcaṃ bhindi, pīṭhe nisīditvā pīṭhaṃ bhindi…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, duvaggassa mañcaṃ, duvaggassa pīṭha’’nti.
Even three sat on a bed and broke the bed, sat on a stool and broke the stool… “Monks, I allow a bed for two, and a stool for two.”
Ngay cả ba người ngồi trên giường cũng làm gãy giường, ngồi trên ghế cũng làm gãy ghế…pe… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép giường cho hai người, ghế cho hai người.”
Tena kho pana samayena bhikkhū asamānāsanikehi saha dīghāsane nisīdituṃ kukkuccāyanti.
At that time, bhikkhus were scrupulous about sitting on a long bench with those of unequal seniority.
Lúc bấy giờ, các Tỳ-khưu đã do dự khi ngồi trên ghế dài với những người không cùng āsana.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình bày sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ṭhapetvā paṇḍakaṃ, mātugāmaṃ, ubhatobyañjanakaṃ, asamānāsanikehi saha dīghāsane nisīditu’’nti.
“Monks, I allow sitting on a long bench with those of unequal seniority, with the exception of a paṇḍaka, a woman, and an ubhatobyañjanaka.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép ngồi trên ghế dài với những người không cùng āsana, trừ người paṇḍaka, phụ nữ, và người lưỡng tính.”
Atha kho bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘kittakaṃ pacchimaṃ nu kho dīghāsanaṃ hotī’’ti?
Then it occurred to the bhikkhus: “How long, after all, is a long bench?”
Sau đó, các Tỳ-khưu đã suy nghĩ: “Thế nào là phần cuối của ghế dài?”
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình bày sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, yaṃ tiṇṇaṃ pahoti, ettakaṃ pacchimaṃ dīghāsana’’nti.
“Monks, I allow a long bench to be as long as it accommodates three persons.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép phần cuối của ghế dài là đủ cho ba người.”
Tena kho pana samayena rañño pasenadissa kosalassa ayyikā kālaṅkatā hoti.
At that time, King Pasenadi of Kosala’s grandmother had passed away.
Lúc bấy giờ, bà nội của vua Pasenadi xứ Kosala đã qua đời.
Tassa kālaṅkiriyāya saṅghassa bahuṃ akappiyabhaṇḍaṃ uppannaṃ hoti, seyyathidaṃ – āsandi, pallaṅko, gonako, cittako, paṭikā, paṭalikā, tūlikā, vikatikā, uddalomī, ekantalomī, kaṭṭissaṃ, koseyyaṃ, kuttakaṃ, hatthattharaṃ, assattharaṃ, rathattharaṃ, ajinappaveṇi, kadalimigappavarapaccattharaṇaṃ, sauttaracchadaṃ, ubhatolohitakūpadhānaṃ.
Due to her passing, many unsuitable articles had accrued to the Saṅgha, namely: a couch, a divan, a goat’s hair rug, a variegated rug, a long-fleeced rug, a petal-like rug, a wool mattress, a rug with images of fierce animals, a rug with hair on both sides, a rug with hair on one side, a silk rug with gems, a silken rug, a carpet, an elephant rug, a horse rug, a chariot rug, a leopard skin rug, a deer skin rug, a cushion with an awning, and a cushion with red bolsters on both sides.
Sau khi bà qua đời, nhiều vật dụng không hợp pháp đã được cúng dường cho Tăng đoàn, đó là: ghế bành, ghế pallaṅka, thảm len lớn, thảm có hình thêu, thảm trải giường, thảm lót, nệm bông, thảm có hình thú, thảm có lông dài ở một mặt, thảm có lông dài ở cả hai mặt, thảm lụa, thảm bằng lụa koseyya, thảm bằng len kuttaka, thảm trải cho voi, thảm trải cho ngựa, thảm trải cho xe, thảm da cọp, thảm da hươu kadalimiga cao cấp, thảm có màn che phía trên, gối có hai đầu màu đỏ.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình bày sự việc này lên Thế Tôn.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, āsandiyā pāde chinditvā paribhuñjituṃ, pallaṅkassa vāḷe bhinditvā paribhuñjituṃ, tūlikaṃ vijaṭetvā bibbohanaṃ kātuṃ, avasesaṃ bhūmattharaṇaṃ* kātu’’nti.
“Monks, I allow the feet of a couch to be cut off and used, the legs of a divan to be broken off and used, a wool mattress to be undone to make a pillow, and the rest to be made into floor coverings.”
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép chặt chân ghế bành để sử dụng, chặt thanh ngang của ghế pallaṅka để sử dụng, tháo nệm bông ra để làm gối, và dùng phần còn lại làm thảm trải sàn.”
321. Tena kho pana samayena sāvatthiyā avidūre aññatarasmiṃ gāmakāvāse āvāsikā bhikkhū upaddutā honti āgantukagamikānaṃ bhikkhūnaṃ senāsanaṃ paññapentā.
321. At that time, in a certain village residence not far from Sāvatthī, the resident bhikkhus were troubled by having to arrange lodgings for incoming and outgoing bhikkhus.
321. Lúc bấy giờ, tại một làng gần Sāvatthī, các Tỳ-khưu trú xứ đã gặp khó khăn khi sắp xếp chỗ ở cho các Tỳ-khưu đến và đi.
Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘etarahi kho mayaṃ, āvuso, upaddutā āgantukagamikānaṃ bhikkhūnaṃ senāsanaṃ paññapentā.
Then it occurred to those bhikkhus: “Friends, we are now troubled by having to arrange lodgings for incoming and outgoing bhikkhus.
Sau đó, các Tỳ-khưu đó đã suy nghĩ: “Này chư Hiền, bây giờ chúng ta đang gặp khó khăn khi sắp xếp chỗ ở cho các Tỳ-khưu đến và đi.”
Handa mayaṃ, āvuso, sabbaṃ saṅghikaṃ senāsanaṃ ekassa dema.
Come now, friends, let us give all Saṅgha property lodging to one bhikkhu.
“Này chư Hiền, chúng ta hãy giao tất cả chỗ ở thuộc về Tăng đoàn cho một vị.”
Tassa santakaṃ paribhuñjissāmā’’ti.
We will use his property.”
“Chúng ta sẽ sử dụng chỗ ở của vị ấy.”
Te sabbaṃ saṅghikaṃ senāsanaṃ ekassa adaṃsu.
So they gave all Saṅgha property lodging to one bhikkhu.
Họ đã giao tất cả chỗ ở thuộc về Tăng đoàn cho một vị.
Āgantukā bhikkhū te bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘amhākaṃ, āvuso, senāsanaṃ paññāpethā’’ti.
The incoming bhikkhus said to those bhikkhus: “Friends, please arrange lodgings for us.”
Các Tỳ-khưu đến đã nói với các Tỳ-khưu đó: “Này chư Hiền, hãy sắp xếp chỗ ở cho chúng tôi.”
‘‘Natthāvuso, saṅghikaṃ senāsanaṃ; sabbaṃ amhehi ekassa dinna’’nti.
“There is no Saṅgha property lodging, friends; we have given all to one bhikkhu.”
“Này chư Hiền, không có chỗ ở thuộc về Tăng đoàn; tất cả đã được chúng tôi giao cho một vị.”
‘‘Kiṃ pana tumhe, āvuso, saṅghikaṃ senāsanaṃ vissajjethā’’ti?
“But friends, did you transfer Saṅgha property lodging?”
“Này chư Hiền, các vị có chuyển nhượng chỗ ở thuộc về Tăng đoàn không?”
‘‘Evamāvuso’’ti.
“Yes, friends.”
“Vâng, thưa chư Hiền.”
Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma bhikkhū saṅghikaṃ senāsanaṃ vissajjessantī’’ti* !
Those bhikkhus who were of few desires… complained, grumbled, and criticized: “How can bhikkhus transfer Saṅgha property lodging?”
Những Tỳ-khưu có ít dục vọng…pe… họ đã than phiền, bực tức, chỉ trích: “Sao các Tỳ-khưu lại có thể chuyển nhượng chỗ ở thuộc về Tăng đoàn được chứ!”
Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira, bhikkhave, bhikkhū saṅghikaṃ senāsanaṃ vissajjentī’’ti?
Then those bhikkhus reported this matter to the Blessed One… “Is it true, monks, that bhikkhus transferred Saṅgha property lodging?”
Sau đó, các Tỳ-khưu đó đã trình bày sự việc này lên Thế Tôn…pe… “Này các Tỳ-khưu, có thật là các Tỳ-khưu đã chuyển nhượng chỗ ở thuộc về Tăng đoàn không?”
‘‘Saccaṃ bhagavā’’ti.
“It is true, Blessed One.”
“Bạch Thế Tôn, thật vậy.”
Vigarahi buddho bhagavā…pe… ‘‘kathañhi nāma te, bhikkhave, moghapurisā saṅghikaṃ senāsanaṃ vissajjessanti?
The Buddha, the Blessed One, rebuked them… “How can these foolish men, monks, transfer Saṅgha property lodging?
Đức Phật, Thế Tôn, đã quở trách…pe… “Này các Tỳ-khưu, sao những kẻ si mê đó lại có thể chuyển nhượng chỗ ở thuộc về Tăng đoàn được chứ?”
Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi –
This, monks, is not for the conviction of the unconfident… having rebuked them… having given a Dhamma talk, he addressed the bhikkhus:
“Này các Tỳ-khưu, điều này không đem lại niềm tin cho những người chưa có niềm tin…pe… sau khi quở trách…pe… sau khi nói pháp thoại, Ngài đã gọi các Tỳ-khưu và dạy:
‘‘Pañcimāni, bhikkhave, avissajjiyāni, na vissajjetabbāni* , saṅghena vā gaṇena vā puggalena vā.
“Monks, these five things are not to be transferred; they should not be transferred by the Saṅgha, by a group, or by an individual.
“Này các Tỳ-khưu, có năm điều không được chuyển nhượng, không được bán, dù là do Tăng đoàn, do nhóm Tỳ-khưu, hay do cá nhân Tỳ-khưu.”
Vissajjitānipi avissajjitāni honti.
Even if transferred, they remain untransferred.
“Dù đã được chuyển nhượng, chúng vẫn được xem là chưa chuyển nhượng.”
Yo vissajjeyya, āpatti thullaccayassa.
Whoever transfers them incurs an offense of thullaccaya.
“Ai chuyển nhượng thì phạm tội thullaccaya.”
Katamāni pañca?
Which five?
“Năm điều đó là gì?”
Ārāmo, ārāmavatthu – idaṃ paṭhamaṃ avissajjiyaṃ, na vissajjetabbaṃ, saṅghena vā gaṇena vā puggalena vā.
An ārāma, and the land for an ārāma—this is the first thing not to be transferred; it should not be transferred by the Saṅgha, by a group, or by an individual.
“Ārāma (khu vườn), ārāmavatthu (đất khu vườn) – đây là điều thứ nhất không được chuyển nhượng, không được bán, dù là do Tăng đoàn, do nhóm Tỳ-khưu, hay do cá nhân Tỳ-khưu.”
Vissajjitampi avissajjitaṃ hoti.
Even when given away, it is considered not given away.
Ngay cả khi đã được bỏ đi, nó vẫn được xem là chưa được bỏ đi.
Yo vissajjeyya, āpatti thullaccayassa.
Whoever gives it away incurs an offense of thullaccaya.
Ai bỏ đi, người đó phạm tội thullaccaya.
‘‘Lohakumbhī, lohabhāṇakaṃ, lohavārako, lohakaṭāhaṃ, vāsi, parasu* , kuṭhārī* , kudālo, nikhādanaṃ – idaṃ catutthaṃ avissajjiyaṃ, na vissajjetabbaṃ, saṅghena vā gaṇena vā puggalena vā.
‘‘A copper pot (lohakumbhī), a copper bowl (lohabhāṇaka), a copper water-pot (lohavārako), a copper pan (lohakaṭāhaṃ), a chisel (vāsi), an axe (parasu), a hatchet (kuṭhārī), a spade (kudālo), a pickaxe (nikhādanaṃ) – this is the fourth thing not to be given away; it should not be given away by the Saṅgha, by a group, or by an individual.
“Nồi đồng, chậu đồng, bình đồng, chảo đồng, đục, rìu, búa, cuốc, xẻng – đây là vật thứ tư không được bỏ đi, không được bỏ đi bởi Tăng đoàn, hay một nhóm, hay một cá nhân.
Vissajjitampi avissajjitaṃ hoti.
Even when given away, it is considered not given away.
Ngay cả khi đã được bỏ đi, nó vẫn được xem là chưa được bỏ đi.
Yo vissajjeyya, āpatti thullaccayassa.
Whoever gives it away incurs an offense of thullaccaya.
Ai bỏ đi, người đó phạm tội thullaccaya.
‘‘Valli, veḷu, muñjaṃ, pabbajaṃ* , tiṇaṃ, mattikā, dārubhaṇḍaṃ, mattikābhaṇḍaṃ – idaṃ pañcamaṃ avissajjiyaṃ, na vissajjetabbaṃ, saṅghena vā gaṇena vā puggalena vā.
‘‘Creepers (valli), bamboos (veḷu), muñja grass, pabbaja grass, ordinary grass, clay, wooden articles, earthen articles – this is the fifth thing not to be given away; it should not be given away by the Saṅgha, by a group, or by an individual.
“Dây leo, tre, cỏ muñja, cỏ pabbaja, cỏ, đất sét, đồ gỗ, đồ gốm – đây là vật thứ năm không được bỏ đi, không được bỏ đi bởi Tăng đoàn, hay một nhóm, hay một cá nhân.
Vissajjitampi avissajjitaṃ hoti.
Even when given away, it is considered not given away.
Ngay cả khi đã được bỏ đi, nó vẫn được xem là chưa được bỏ đi.
Yo vissajjeyya, āpatti thullaccayassa.
Whoever gives it away incurs an offense of thullaccaya.
Ai bỏ đi, người đó phạm tội thullaccaya.
Imāni kho, bhikkhave, pañca avissajjiyāni, na vissajjetabbāni, saṅghena vā gaṇena vā puggalena vā.
These, bhikkhus, are the five things not to be given away; they should not be given away by the Saṅgha, by a group, or by an individual.
Này các Tỳ-khưu, đây là năm vật không được bỏ đi, không được bỏ đi bởi Tăng đoàn, hay một nhóm, hay một cá nhân.
Vissajjitānipi avissajjitāni honti.
Even when given away, they are considered not given away.
Ngay cả khi đã được bỏ đi, chúng vẫn được xem là chưa được bỏ đi.
Yo vissajjeyya, āpatti thullaccayassā’’ti.
Whoever gives them away incurs an offense of thullaccaya.’’
Ai bỏ đi, người đó phạm tội thullaccaya.”