Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū uccāvace patte dhārenti, uccāvacāni pattamaṇḍalāni dhārentī’’ti (cuḷava. 253) evamādīni vatthūni nissāya ‘‘na, bhikkhave, uccāvacā pattā dhāretabbā, yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassā’’tiādinā nayena akappiyaparikkhāresu ca dukkaṭaṃ paññattaṃ.
It is due to incidents such as “At that time, the group of six bhikkhus carried bowls of various kinds; they carried various kinds of bowl-stands,” that a dukkaṭa offense was prescribed concerning unallowable requisites, in the manner of “Monks, bowls of various kinds are not to be carried. Whoever carries one commits a dukkaṭa,” and so on.
Do dựa vào các sự việc như “Vào thời điểm đó, nhóm sáu tỳ khưu giữ nhiều loại bát khác nhau, giữ nhiều loại vòng bát khác nhau” (Cūḷava. 253), v.v., nên lỗi dukkaṭa đã được chế định đối với các vật dụng không thích hợp theo cách thức như “Này các tỳ khưu, không được giữ nhiều loại bát khác nhau. Ai giữ, sẽ phạm lỗi dukkaṭa”, v.v.
Tadanulomattā.
Because it is consistent with that.
Vì điều đó phù hợp.
Yatthāpi na paññattaṃ, tattha ‘‘na, bhikkhave, uccāvacāni chattāni dhāretabbāni, yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassā’’tiādinā (cūḷava. 269-270) nayena dukkaṭaṃ sambhavati, tasmā ‘‘tatrāyaṃ pāḷimuttako’’ti ārabhitvā sabbaparikkhāresu vaṇṇamaṭṭhaṃ, savikāraṃ vā karontassa āpatti dukkaṭanti dīpentena ‘‘na vaṭṭatī’’ti vuttanti veditabbaṃ.
Even where it is not prescribed, a dukkaṭa offense can arise in the manner of “Monks, parasols of various kinds are not to be carried. Whoever carries one commits a dukkaṭa,” and so forth. Therefore, it should be understood that by beginning with “Herein, this is not found in the Pāḷi,” and showing that a dukkaṭa offense is incurred by making any requisite polished or altered, it was stated “it is not allowable.”
Ngay cả ở những nơi chưa được chế định, lỗi dukkaṭa vẫn có thể phát sinh theo cách thức như “Này các tỳ khưu, không được giữ nhiều loại lọng khác nhau. Ai giữ, sẽ phạm lỗi dukkaṭa” (Cūḷava. 269-270), v.v. Do đó, cần phải hiểu rằng, khi bắt đầu với “Đây là điều ngoài Pāḷi”, các vị Chú Giải đã nói “không được phép” để chỉ ra rằng ai làm cho bất kỳ vật dụng nào có màu sắc bóng bẩy hoặc có biến đổi đều phạm lỗi dukkaṭa.
Etthāha – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ṭhapetvā paharaṇiṃ sabbaṃ lohabhaṇḍaṃ, ṭhapetvā āsandiṃ pallaṅkaṃ dārupattaṃ dārupādukaṃ sabbaṃ dārubhaṇḍaṃ, ṭhapetvā katakañca kumbhakārikañca sabbaṃ mattikābhaṇḍa’’nti (cūḷava. 293) vuttattā yathāṭhapitaṃ vajjetvā itaraṃ sabbaṃ vaṇṇamaṭṭhampi savikārampi avisesena vaṭṭatīti?
Here someone might ask: “Since it is stated, ‘Monks, I allow all ironware except a mallet; all woodenware except a chair, a couch, a wooden bowl, wooden sandals; and all clayware except a water-pot and a potter’s wheel,’ would it not mean that, excluding what is specifically prohibited, all other iron, wood, and clay requisites are allowable without distinction, whether polished or altered?”
Ở đây có người hỏi: “Đã nói rằng: ‘Này các tỳ khưu, Ta cho phép tất cả đồ dùng bằng kim loại, trừ vũ khí; tất cả đồ dùng bằng gỗ, trừ ghế dài, ghế bành, bát gỗ, dép gỗ; tất cả đồ dùng bằng đất sét, trừ đồ gốm trang trí (kataka) và đồ gốm của thợ gốm (kumbhakārika)’ (Cūḷava. 293). Vậy thì, ngoại trừ những thứ đã được quy định, tất cả các thứ khác, dù có màu sắc bóng bẩy hay có biến đổi, đều được phép một cách không phân biệt phải không?”
Vuccate – taṃ na yuttaṃ yathādassitapāḷivirodhato, tasmā ‘‘ṭhapetvā paharaṇi’’nti evaṃ jātivasena ayaṃ pāḷi pavattā, yathādassitā pāḷi vaṇṇamaṭṭhādivikārapaṭisedhanavasena pavattāti evaṃ ubhayampi na virujjhati, tasmā yathāvuttameva.
It is stated: That is not correct, as it contradicts the Pāḷi shown. Therefore, this Pāḷi beginning with “except a mallet” functions according to kind. The Pāḷi shown prohibits alterations such as polishing. Thus, both are not contradictory. Therefore, it should be understood as stated.
Được trả lời: “Điều đó không hợp lý vì nó mâu thuẫn với Pāḷi đã được chỉ ra. Do đó, Pāḷi này được nói theo nghĩa chủng loại, như ‘trừ vũ khí’. Còn Pāḷi đã được chỉ ra thì được nói theo nghĩa cấm đoán các biến đổi như màu sắc bóng bẩy, v.v. Như vậy, cả hai đều không mâu thuẫn. Do đó, chỉ nên hiểu như đã nói.”
Āraggena nikhādanaggena, ‘‘āraggeriva sāsapo’’ti (ma. ni. 2.458; dha. pa. 401; su. ni. 630) ettha vuttanayato āraggena.
With the point of a gimlet (āraggena): with the point of a digging tool. As stated in “a mustard seed on the point of a gimlet,” it means with the point of a gimlet.
Āraggena là đầu của cái dùi. Theo cách nói trong câu “như hạt cải trên đầu dùi” (Ma. Ni. 2.458; Dhp. 401; Su. Ni. 630), là bằng đầu dùi.
Paṭṭamukhe vāti paṭṭakoṭiyaṃ.
Or at the edge of the hem (paṭṭamukhe vā) means at the end of the hem.
Paṭṭamukhe vā là ở mép y.
Pariyanteti cīvarapariyante.
At the fringe (pariyante) means at the fringe of the robe.
Pariyante là ở mép y.
Veṇiuhumuniyupeññāma.
Veṇi-uhumuniyupeññāma.
Veṇiuhumuniyupeññāma.
Agghiyanti cetiyaṃ.
Agghiya means a cetiya.
Agghiyaṃ là một bảo tháp (cetiya).
Gayamuggaranti tulādaṇḍasaṇṭhānaṃ, gayā sīse sūcikā hoti, mukhapattā ladrā.
Gayamuggara means the shape of a steelyard. A gayā is a small needle at the head, and broad at the mouth.
Gayamuggaraṃ có hình dạng như cán cân. Gayā là kim nhỏ ở đầu, miệng thì rộng.
Ukkiranti nīharanti karonti ṭhapenti.
Ukkiranti means they take out, make, and place.
Ukkiranti nghĩa là lấy ra, làm, đặt.
Koṇasuttapiḷakā nāma gaṇṭhikapaṭṭādikoṇesu suttamayapiḷakā.
Koṇasuttapiḷakā are thread ornaments at the corners of waistband-straps and the like.
Koṇasuttapiḷakā là những búi chỉ nhỏ ở các góc của dây lưng, v.v.
Yaṃ ettha cīvaraṃ vā patto vā ‘‘na vaṭṭatī’’ti vutto, tattha adhiṭṭhānaṃ ruhati, vikappanāpi ruhatīti veditabbaṃ.
It should be understood that when a robe or bowl is said to be “not allowable” here, both adhiṭṭhāna (determination) and vikappanā (assignation) apply to it.
Cần phải biết rằng, y phục hay bát nào được nói là “không được phép”, thì việc tác ý (adhiṭṭhāna) và việc biệt trí (vikappanā) đều được áp dụng cho chúng.
Deḍḍubhoti udakasappo.
Deḍḍubho is a water snake.
Deḍḍubho là rắn nước.
Acchīti kuñjarakkhi.
Acchī is the eye of an elephant.
Acchī là mắt voi.
Gomuttakanti gomuttasaṇṭhānā rājiyo.
Gomuttaka refers to lines shaped like cow's urine.
Gomuttakaṃ là các vệt có hình dạng như nước tiểu bò.
Kuñcikāya senāsanaparikkhārattā suvaṇṇarūpiyamayāpi vaṭṭatīti chāyā dissati, ‘‘kuñcikāya vaṇṇamaṭṭhakammaṃ na vaṭṭatī’’ti vacanato aññe kappiyalohādimayāva kuñcikā kappanti pariharaṇīyaparikkhārattā.
It appears that a key, being a requisite for a dwelling, would be allowable even if made of gold or silver. However, according to the statement “polished work is not allowable for a key,” only keys made of other allowable metals are permissible, as they are requisites to be carried.
Có vẻ như chìa khóa (kuñcikā) làm bằng vàng bạc cũng được phép vì nó là vật dụng của trú xứ. Tuy nhiên, theo lời dạy “không được phép làm cho chìa khóa có màu sắc bóng bẩy”, chỉ những chìa khóa làm bằng kim loại thích hợp khác mới được phép vì chúng là vật dụng cần được giữ gìn.
Ārakaṇṭako potthakādikaraṇasatthakajāti.
Ārakaṇṭako is a type of sharp tool used for making books and the like.
Ārakaṇṭako là loại dao dùng để làm sách, v.v.
‘‘Āmaṇḍakasārako āmalakaphalamayo’’ti vadanti.
They say “_āmaṇḍakasārako_ is made of _āmalaka_ fruit.”
Người ta nói rằng “Āmaṇḍakasārako” là làm bằng quả āmalaka.
Tālapaṇṇabījanīādīsu ‘‘vaṇṇamaṭṭhakammaṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ.
For palm-leaf fans and the like, it is stated “polished work is allowable.”
Đối với quạt lá cọ, v.v., đã nói “được phép làm cho có màu sắc bóng bẩy”.
Kiñcāpi tāni kuñcikā viya pariharaṇīyāni, atha kho ‘‘uccāvacāni na dhāretabbānī’’ti paṭikkhepābhāvato vuttaṃ.
Although these are to be carried like keys, it is stated because there is no prohibition against carrying various kinds of them.
Mặc dù chúng là những vật dụng cần được giữ gìn như chìa khóa, nhưng đã nói như vậy vì không có lời cấm “không được giữ nhiều loại khác nhau”.
Kevalañhi tāni ‘‘anujānāmi, bhikkhave, vidhūpanañca tālavaṇṭañcā’’tiādinā (cūḷava. 269) vuttāni.
Indeed, those are mentioned as, “Monks, I allow a fan and a palm-leaf fan,” and so forth.
Thật vậy, chúng chỉ được nói đến trong các câu như “Này các tỳ khưu, Ta cho phép quạt và quạt lá cọ” (Cūḷava. 269), v.v.
Gaṇṭhipade pana ‘‘telabhājanesu vaṇṇamaṭṭhakammaṃ vaṭṭatīti senāsanaparikkhārattā’’ti vuttaṃ.
However, in the Gaṇṭhipada, it is stated: “Polished work is allowable for oil containers because they are requisites for a dwelling.”
Trong Gaṇṭhipada đã nói rằng: “Được phép làm cho các bình dầu có màu sắc bóng bẩy vì chúng là vật dụng của trú xứ.”
Rājavallabhāti rājakulūpakā.
Rājavallabhā are those close to the royal family.
Rājavallabhā là những người thân cận với hoàng gia.
Sīmāti idhādhippetā bhūmi, baddhasīmā ca.
Sīmā here refers to the land and also to the consecrated boundary.
Sīmā ở đây có nghĩa là đất, và cũng là sīmā đã được kết giới.
‘‘Yesaṃ santakā tesaṃ sīmā, tattha parehi na kattabba’’nti anugaṇṭhipade vuttaṃ.
In the Anugaṇṭhipada, it is stated: “The boundary belongs to those to whom it is proper; others should not make it there.”
Trong Anugaṇṭhipada đã nói rằng: “Đất và sīmā thuộc về ai, thì đó là sīmā của họ. Người khác không được làm gì ở đó.”
‘‘Bhūmi ca sīmā ca yesaṃ santakā, tehi eva vāretabbā.
They say, “The land and the sīmā belong to whom they are proper, and only they should prohibit.
“Đất và sīmā thuộc về ai, thì chỉ có họ mới được ngăn cấm.
Yesaṃ pana aññesaṃ bhūmiyaṃ sīmā katā, te vāretuṃ na issarā’’ti vadanti.
But those on whose land a sīmā has been made by others are not empowered to prohibit.”
Còn những vị mà sīmā được kết giới trên đất của người khác, thì họ không có quyền ngăn cấm”, người ta nói như vậy.
‘‘Saṅghabhedādīnaṃ kāraṇattā ‘mā karothā’ti paṭisedhetabbā evā’’ti andhakaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ kira.
It is said in the Andhakaṭṭhakathā that “it should definitely be prohibited, saying ‘Do not do it,’ because it is a cause of schism in the Sangha and other problems.”
Trong Andhakaṭṭhakathā có lẽ đã nói rằng: “Vì là nguyên nhân của việc chia rẽ Tăng đoàn, v.v., nên chắc chắn phải ngăn cấm bằng cách nói ‘Đừng làm’”.
88. ‘‘Evarūpaṃ vācaṃ bhāsitvā’’ti ca pāṭho.
88. There is also the reading “having spoken such a word.”
88. Cũng có bản đọc là “Evarūpaṃ vācaṃ bhāsitvā” (sau khi nói lời như vậy).
Lomena tvaṃ mutto, mā punapi evarūpamakāsīti idaṃ kiṃ byāpādadīpakaṃ, dārūsupi lobhakkhandhadīpakaṃ vacanaṃ sotāpannassa sato tassa rājassa patirūpaṃ.
“You are released by your greed; do not do such a thing again.” Is this a statement indicating vexation, or is it a statement indicating a heap of greed even in trees, fitting for that king who was a stream-enterer?
Lời nói “Ngươi đã thoát khỏi lòng tham, đừng làm điều như vậy nữa” này là lời nói biểu thị sự sân hận, hoặc biểu thị sự tham lam ngay cả đối với gỗ, phù hợp với vị vua đã chứng đắc Sơ quả.
Nanu nāma ‘‘pubbe kataṃ sukataṃ bhante, vadeyyātha punapi yenattho’’ti pavāretvā atīva pītipāmojjaṃ uppādetabbaṃ tena siyāti?
Shouldn't he, having invited* saying, ‘Venerable sir, what was done before was well done. Please speak again of what you desire,’ have produced extreme joy and happiness?
Chẳng phải là sau khi thỉnh cầu rằng: ‘Bạch Thế Tôn, việc mà Ngài đã làm trước đây là việc làm tốt đẹp. Ngài hãy nói lại điều gì Ngài cần nữa’ thì vị ấy đáng lẽ phải tạo ra niềm hỷ lạc vô cùng sao?
Saccametaṃ sotāpannattā atīva buddhamāmako dhammamāmako saṅghamāmako ca, tasmā bhikkhūnaṃ akappiyaṃ asahanto, sikkhāpadapaññattiyā ca okāsaṃ kattukāmo ‘‘supayuttāni me dārūnī’’ti tuṭṭhacittopi evamāhāti veditabbaṃ.
This is true. Because he was a sotāpanna, he was extremely devoted to the Buddha, devoted to the Dhamma, and devoted to the Saṅgha. Therefore, being unable to tolerate what was unseemly for bhikkhus, and desiring to create an opportunity for the monastic rule to be laid down, even though he was pleased in mind, saying, 'My wood is well arranged,' he spoke thus. This should be understood.
Điều này là sự thật. Vì là một bậc Dự Lưu (Sotāpanna), ông ấy vô cùng kính yêu Đức Phật, kính yêu Giáo Pháp, và kính yêu Tăng đoàn. Do đó, không thể chịu đựng được điều bất hợp pháp của các Tỳ khưu, và cũng muốn tạo cơ hội cho việc ban hành giới luật, dù tâm hoan hỷ rằng ‘gỗ của ta đã được sử dụng đúng cách’, ông ấy vẫn nói như vậy. Điều này cần được hiểu.
Imehi nāma evarūpe ṭhāne.
In such a situation by these very words.
Tức là, ở những trường hợp như vậy, với những từ ngữ này.
‘‘Āgatapadānurūpenāti aññehi vā padehi, ito thokatarehi vā āgatakāle tadanurūpā yojanā kātabbā’’ti gaṇṭhipade vuttaṃ.
In the Gaṇṭhipada, it is stated: “‘According to the terms that have come forth’ means that an appropriate explanation should be made for other words, or for words that come forth in a slightly different manner.”
Trong Gaṇṭhipada có nói: “Tùy theo những từ ngữ đã đến” tức là “nên thực hiện sự kết nối phù hợp khi những từ ngữ khác hoặc ít hơn những từ ngữ này xuất hiện”.
‘‘Na kevalaṃ imasmiṃyeva sikkhāpade, aññesupi āgacchanti, tasmā tattha tattha āgatapadānurūpena yojanā veditabbā’’ti anugaṇṭhipade vuttaṃ.
In the Anugaṇṭhipada, it is stated: “Not only in this training rule, but also in others that come forth, therefore the explanation should be understood as fitting the words that have come forth in each instance.”
Trong Anugaṇṭhipada có nói: “Không chỉ trong giới luật này, mà còn trong các giới luật khác cũng có những trường hợp như vậy, do đó, nên hiểu rằng sự kết nối phải phù hợp với những từ ngữ xuất hiện ở từng nơi”.
Ujjhāyanattho adinnassādinnattāva, te ujjhāyiṃsu.
Ujjhāyanattho refers to the meaning of complaining, because it was taken without being given; they complained.
Ujjhāyanattho (ý nghĩa phàn nàn) là do việc lấy những thứ không được cho. Họ đã phàn nàn.
Rudradāmako nāma rudradāmakādīhi uppādito.
Rudradāmako means that which was produced by Rudradāmaka and others.
Rudradāmako có nghĩa là được tạo ra bởi Rudradāmaka và những người khác.
Bārāṇasinagarādīsu tehi tehi rājūhi porāṇasatthānurūpaṃ lakkhaṇasampannā uppāditā nīlakahāpaṇā.
Nīlakahāpaṇā are kahāpaṇas produced in cities like Bārāṇasī by various kings, endowed with marks in accordance with ancient standards.
Ở các thành phố như Bārāṇasī, các vị vua đã tạo ra những đồng nīlakahāpaṇa hoàn hảo về đặc điểm theo các quy tắc cổ xưa về tiền tệ.
Tesaṃ kira tibhāgaṃ agghati rudradāmako, tasmā tassa pādo thullaccayavatthu hoti.
It is said that a rudradāmaka is worth one-third of these; therefore, a quarter of it constitutes a serious offense (thullaccaya) object.
Nghe nói, đồng Rudradāmaka có giá trị bằng một phần ba trong số đó, do đó, một phần tư của nó là vật phạm lỗi thullaccaya.
Māsako pana idha appamāṇaṃ.
A māsaka, however, is not a standard of measure here.
Còn māsaka ở đây không phải là tiêu chuẩn.
Kahāpaṇo kiñcikāle ūnavīsatimāsako hoti, kiñci kāle atirekavīsatimāsako.
Sometimes a kahāpaṇa is less than twenty māsakas, and sometimes it is more than twenty māsakas.
Một đồng kahāpaṇa đôi khi ít hơn hai mươi māsaka, đôi khi nhiều hơn hai mươi māsaka.
Tasmā tassa kahāpaṇassa catutthabhāgo pañcamāsako viya atirekapañcamāsako vā ūnapañcamāsako vā pādoti veditabbaṃ.
Therefore, the fourth part of that kahāpaṇa should be understood as a pāda, which might be like five māsakas, or more than five māsakas, or less than five māsakas.
Vì vậy, cần hiểu rằng một phần tư của đồng kahāpaṇa đó, giống như năm māsaka, có thể là hơn năm māsaka hoặc kém năm māsaka, đó là pādaka.
Imassatthassa dīpanatthaṃ ‘‘tadā rājagahe vīsatimāsako kahāpaṇo hotī’’tiādi vuttaṃ.
To illuminate this meaning, it is stated: “At that time in Rājagaha, a kahāpaṇa was worth twenty māsakas,” and so on.
Để làm sáng tỏ ý nghĩa này, đã nói rằng “Khi đó, ở Rājagaha, một đồng kahāpaṇa có giá trị hai mươi māsaka” và vân vân.
Tattha rajatamayo suvaṇṇamayo tambamayo ca kahāpaṇo hoti.
There, a kahāpaṇa is made of silver, gold, or copper.
Ở đó, kahāpaṇa có thể bằng bạc, bằng vàng hoặc bằng đồng.
Suvaṇṇabhūmiyaṃ viya pādopi yattha tambamayova kato hoti, tattha sova pādoti ācariyo.
The teachers say that where even a pāda is made of copper, as in Suvaṇṇabhūmi, that too is a pāda.
Vị thầy nói rằng ở những nơi như Suvaṇṇabhūmi, nơi mà pādaka cũng được làm bằng đồng, thì đó chính là pādaka.
Yasmā pādo ekanīlakahāpaṇagghanako, tasmā tassa pādassa catutthabhāgova siyā pādoti eke.
Some say that since a pāda is worth one Nīlakahāpaṇa, only a fourth part of that pāda would be a pāda.
Vì một pādaka có giá trị bằng một đồng nīlakahāpaṇa, nên một số người cho rằng một phần tư của pādaka đó chính là pādaka.
Idaṃ na yujjati.
This is not logical.
Điều này không hợp lý.
Yo ca tattha pādāraho bhaṇḍo, tassa catutthabhāgasseva pārājikavatthubhāvappasaṅgato.
Because in that case, only a fourth part of the article that is worth a pāda would constitute the object of a pārājika.
Vì nếu một vật phẩm có giá trị bằng một pādaka là vật phạm lỗi pārājika, thì một phần tư của nó cũng sẽ trở thành vật phạm lỗi pārājika.
Yadi pādārahaṃ bhaṇḍaṃ pārājikavatthu, siddhaṃ ‘‘sova pādo pacchimaṃ pārājikavatthū’’ti.
If an article worth a pāda is the object of a pārājika, it is established that "that very pāda is the minimum object for a pārājika."
Nếu một vật phẩm có giá trị bằng một pādaka là vật phạm lỗi pārājika, thì lời nói “đó chính là pādaka, là vật phạm lỗi pārājika cuối cùng” đã được chứng minh.
Na hi sabbattha bhaṇḍaṃ gahetvā nīlakahāpaṇagghena agghāpenti.
Indeed, articles are not everywhere valued at the price of Nīlakahāpaṇas.
Thật vậy, không phải ở mọi nơi, người ta định giá vật phẩm bằng giá trị của đồng nīlakahāpaṇa.
Yasmā tassa tasseva kahāpaṇagghena agghāpenti, tasmā tassa tassa janapadassa pādova pādoti tadagghanakameva pādagghanakanti siddhaṃ, ‘‘so ca kho porāṇassa nīlakahāpaṇassa vasena, na itaresanti yattha pana nīlakahāpaṇā vaḷañjaṃ gacchanti, tatthevā’’ti keci vadanti, upaparikkhitvā gahetabbaṃ.
Since they are valued at the price of each specific kahāpaṇa, it is established that the pāda of each country is the pāda, and that which is worth that much is pāda-worthy. Some say: “However, this is in terms of the ancient Nīlakahāpaṇa, not others,” and only where Nīlakahāpaṇas are in use. This should be examined and taken.
Vì người ta định giá bằng giá trị kahāpaṇa của từng vùng, nên đã được chứng minh rằng pādaka của từng vùng chính là pādaka, và giá trị tương đương đó chính là giá trị pādaka. Một số người nói rằng “Và điều đó là theo giá trị của nīlakahāpaṇa cổ xưa, chứ không phải của những đồng khác” thì chỉ ở nơi nào nīlakahāpaṇa được sử dụng, thì ở đó mới vậy. Điều này cần được xem xét và chấp nhận.
92. Gāmā vā araññā vāti lakkhaṇānupaññattikattā paṭhamapaññattiyā ādimhi vuttā.
92. Gāmā vā araññā vā (from a village or from the wilderness) is stated at the beginning of the first enactment because it defines the object of the pārājika offense.
92. Gāmā vā araññā vā (từ làng hay từ rừng) được nói ở phần đầu của giới luật đầu tiên vì nó là sự quy định phụ về đặc điểm.
Yato vā apakkantā, so amanusso nāma.
Yato vā apakkantā (from which they have departed) refers to what is called amanusso nāma (a non-human settlement).
Nơi mà* đã rời đi, thì đó được gọi là không có người (amanussa).
‘‘Amanussagāmaṃ apārupitvā, gāmappavesanañca anāpucchā pavisituṃ vaṭṭatī’’ti anugaṇṭhipade vuttaṃ.
In the Anugaṇṭhipada, it is stated: “‘It is permissible to enter a non-human village without covering oneself and without asking permission’”.
Trong Anugaṇṭhipada có nói: “Được phép vào một ngôi làng không có người mà không cần đắp y và không cần hỏi”.
‘‘Yato gāmato āgantukāmā eva apakkantā, taṃ gāmaṃ evaṃ pavisituṃ na vaṭṭatī’’ti vadanti eke.
Some say: “‘It is not permissible to enter a village from which people have departed intending to return’”.
Một số người nói: “Không được phép vào một ngôi làng mà người ta đã rời đi với ý định trở về”.
Keci pana ‘‘yakkhapariggahabhūtopi āpaṇādīsu dissamānesu eva ‘gāmo’ti saṅkhyaṃ gacchati, adissamānesu pavesane anāpattī’’ti vadanti.
But some say: “Even a village possessed by yakkhas is counted as a ‘village’ only when its shops and so forth are visible; if they are not visible, there is no offense in entering.”
Một số khác lại nói: “Ngay cả một ngôi làng bị yakkha chiếm giữ, nếu có chợ búa, v.v. xuất hiện, thì mới được gọi là ‘làng’; nếu không xuất hiện, thì không có phạm tội khi vào”.
‘‘Gāmo eva upacāro gāmūpacāroti evaṃ kammadhārayavasena gahite kurundaṭṭhakathādīsu vuttampi suvuttameva hotī’’ti vadanti.
They say: “If it is taken as a Kammadhāraya compound, meaning ‘the village itself is the vicinity,’ then what is stated in the Kurundaṭṭhakathā and other texts is well said.”
Một số người nói: “Nếu được hiểu theo nghĩa Karmadhāraya rằng ‘làng chính là khu vực lân cận của làng’ (gāmo eva upacāro gāmūpacāro), thì điều đã nói trong Kurundaṭṭhakathā, v.v. cũng là lời nói đúng”.
‘‘Tassa gharūpacāro gāmoti āpajjatī’’ti vacanaṃ paṭikkhipati.
This rejects the statement that “the vicinity of a house becomes a village”.
Lời nói “khu vực lân cận của nhà là làng” là không hợp lý.
‘‘Gāmassupacāro ca gāmo ca gāmūpacāro cā’’ti vadanti, taṃ virujjhati, na.
They say: “The vicinity of a village and the village itself constitute the village vicinity,” but that is contradictory. No.
Một số người nói: “Khu vực lân cận của làng và làng là khu vực lân cận của làng”, điều đó có mâu thuẫn không? Không.
‘‘Imesaṃ lābhādīsu lakkhaṇaṃ sandhāya mahāaṭṭhakathāyaṃ ‘gharaṃ gharūpacāro’tiādi vuttaṃ, taṃ na mayaṃ paṭikkhipāmā’’ti ca vadanti.
They also say: “With reference to the characteristics of these in terms of gains, etc., it is stated in the Mahāaṭṭhakathā: ‘house, house vicinity,’ and so on. We do not reject that.”
Và họ nói: “Chúng tôi không bác bỏ điều đã nói trong Mahāaṭṭhakathā như ‘nhà, khu vực lân cận của nhà’, v.v. liên quan đến đặc điểm của những điều này trong các lợi lộc, v.v.”.
‘‘Kataparikkhepo cāti gharassa samantato tattako upacāro nāmā’’ti gaṇṭhipade likhitaṃ.
In the Gaṇṭhipada, it is written: “Kataparikkhepo cā” (and demarcated) means “that much vicinity around the house.”
Trong Gaṇṭhipada có viết: “Và đã được bao quanh” có nghĩa là “một khu vực có kích thước nhất định xung quanh một ngôi nhà”.
Anugaṇṭhipade pana ‘‘yo yo aṭṭhakathāvādo vā theravādo vā pacchā vuccatīti ito anāgataṃ sandhāya vuttaṃ, nātītaṃ.
However, in the Anugaṇṭhipada, it is stated: “Yo yo aṭṭhakathāvādo vā theravādo vā pacchā vuccatī” (whatever commentary or elder's saying is spoken later) refers to what has not yet come, not to what is past.
Trong Anugaṇṭhipada lại nói: “Bất kỳ lời giải thích nào của Aṭṭhakathā hay lời dạy của các trưởng lão được nói sau này” là nói đến điều chưa xảy ra, chứ không phải điều đã xảy ra.
Yadi atītampi sandhāya vuttaṃ, mahāpadumatheravādova pamāṇaṃ jātanti āpajjati, tasmā anāgatameva sandhāya vuttanti ācariyā kathayantī’’ti vuttaṃ.
If it were said with reference to the past also, it would follow that the Mahāpadumattheravāda would become the authority. Therefore, the teachers state that it is said only with reference to what is yet to come.
Nếu điều đã xảy ra cũng được nói đến, thì sẽ dẫn đến việc lời dạy của Mahāpadumatthera trở thành tiêu chuẩn, do đó các vị thầy nói rằng chỉ nói đến điều chưa xảy ra.
Sesampīti gāmūpacāralakkhaṇampi.
Sesampī (the rest also) refers to the characteristics of the village vicinity.
Những điều còn lại cũng vậy, tức là cả đặc điểm của khu vực lân cận của làng.
Tatrāyaṃ nayoti tassa gāmūpacārassa gahaṇe ayaṃ nayo.
Tatrāyaṃ nayo (here is the method) means this is the method for understanding the village vicinity.
Đây là phương pháp tức là đây là phương pháp để hiểu về khu vực lân cận của làng.
Vikālegāmappavesanādīsūti ettha ‘‘gāmappavesanañhi bahi eva āpucchitabba’’nti gaṇṭhipade vuttaṃ.
Regarding vikālegāmappavesanādīsū (entering a village at an improper time, etc.), it is stated in the Gaṇṭhipada: “Indeed, asking permission to enter a village should be done outside.”
Trong Vikālegāmappavesanādīsu (vào làng vào lúc không thích hợp, v.v.), trong Gaṇṭhipada có nói: “Việc vào làng phải được hỏi ở bên ngoài”.
‘‘Taṃ aṭṭhakathāya na sametī’’ti vadanti.
They say: “That does not accord with the Aṭṭhakathā.”
Họ nói: “Điều đó không phù hợp với Aṭṭhakathā”.
‘‘Gāmasaṅkhātūpacāraṃ sandhāya vutta’’nti gahite sametīti mama takko.
My thought is that it would accord if taken as referring to the vicinity considered as a village.
Tôi nghĩ rằng nếu được hiểu là “nói đến khu vực lân cận được gọi là làng”, thì nó phù hợp.
‘‘Ādi-saddato ghare ṭhitānaṃ dinnalābhabhājanādīnī’’ti gaṇṭhipade vuttaṃ.
In the Gaṇṭhipada, it is stated: “Ādi-saddato (from the word ‘etc.’) includes the distribution of gains given to those residing in the house, etc.”
Trong Gaṇṭhipada có nói: “Từ ngữ ‘ādi’ (vân vân) bao gồm việc chia sẻ lợi lộc đã được trao cho những người ở trong nhà, v.v.”.
‘‘Gāmūpacāre ṭhitānaṃ pāpuṇitabbalābhaṃ sañcicca adentānaṃ pārājika’’nti anugaṇṭhipade vuttaṃ.
In the Anugaṇṭhipada, it is stated: “A pārājika offense is incurred by those who deliberately do not give due gains to those residing in the village vicinity.”
Trong Anugaṇṭhipada có nói: “Phạm tội pārājika đối với những người cố ý không trao lợi lộc đáng lẽ phải được trao cho những người ở trong khu vực lân cận của làng”.
Kiñcāpi kurundiādīsu pāḷiyaṃ vuttavacanānulomavasena vuttattā ‘‘pamādalekhā’’ti na vattabbaṃ, mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttavinicchayo saṅgītito paṭṭhāya āgato.
Although it should not be called a “careless writing” since it is stated in accordance with the words found in the Pāḷi in the Kurundī and other texts, the determination stated in the Mahāaṭṭhakathā has come down since the time of the Saṅgīti.
Mặc dù không nên nói rằng đó là “lỗi do bất cẩn” vì điều đã nói trong Kurundi, v.v. là phù hợp với những lời đã nói trong Pāḷi, nhưng phán quyết đã nói trong Mahāaṭṭhakathā đã được truyền lại từ thời kết tập kinh điển.
‘‘Yañcetaṃ mahāaṭṭhakathāya’’ntiādi sīhaḷadīpe aṭṭhakathācariyehi vuttaṃ ‘‘vinicchayanayo’’ti ca.
“Yañcetaṃ mahāaṭṭhakathāya” (and what is in the Mahāaṭṭhakathā), etc., was spoken by the Aṭṭhakathā teachers on the island of Sīhaḷa, and also as “the method of determination.”
“Và điều này trong Mahāaṭṭhakathā” và vân vân, được các vị Aṭṭhakathācariya ở đảo Sīhaḷa nói là “phương pháp phán quyết”.
Leḍḍupāteneva paricchinditabboti parikkhepārahaṭṭhānaṃ, na upacāraṃ.
Leḍḍupāteneva paricchinditabbo (to be demarcated by a clod-throw) indicates the area worthy of demarcation, not the vicinity.
Nên được phân định bằng cách ném đất là nơi thích hợp để bao quanh, chứ không phải là khu vực lân cận.
So hi tato aparena leḍḍupātena paracchinno.
For that is demarcated by a clod-throw beyond it.
Thật vậy, nó được phân định bằng một cú ném đất xa hơn từ đó.
Imasmiṃ adinnādānasikkhāpadeti niyamena aññattha aññathāti atthato vuttaṃ hoti.
In this Adinnādānasikkhāpada (training rule on taking what is not given) means specifically that it is different elsewhere, thus it is stated in terms of meaning.
Ở đây, trong giới luật Adinnādāna này, có nghĩa là ở nơi khác thì khác, theo quy định.
Tena vā niyamena yathārutavasenāpi attho idha yujjati.
Or, according to that specific rule, the meaning is applicable here even in a literal sense.
Hoặc theo quy định đó, ý nghĩa ở đây cũng hợp lý theo nghĩa đen.
Abhidhamme panātiādinā aññathāpi atthāpattisiddhaṃ dasseti.
By Abhidhamme panā (but in Abhidhamma) and so forth, it shows that the meaning is established by implication in other ways too.
Còn trong Abhidhamma và vân vân, cho thấy rằng ý nghĩa cũng được chứng minh bằng cách khác.
‘‘Pariccāgādimhi akate ‘idaṃ mama santaka’nti aviditampi parapariggahitameva puttakānaṃ pitu accayena santakaṃ viya, taṃ atthato apariccatte saṅgahaṃ gacchatī’’ti gaṇṭhipade vuttaṃ.
In the Gaṇṭhipada, it is stated: “Even if ‘this is mine’ is unknown, if the abandonment and so forth have not been made, it is still possessed by others, like the property of sons upon their father’s death. This is included when it is not actually abandoned.”
Trong Gaṇṭhipada có nói: “Ngay cả khi không biết ‘đây là tài sản của ta’ khi chưa thực hiện việc từ bỏ, v.v., thì nó vẫn là tài sản của người khác, giống như tài sản của con cái sau khi cha qua đời; điều đó được bao gồm trong việc không từ bỏ theo nghĩa đen”.
‘‘Thenassa kammaṃ theyyaṃ, thenena gahetabbabhūtaṃ bhaṇḍaṃ.
Theyyaṃ (theft) is the act of a thief; it is an article meant to be taken by a thief.
“Hành vi của kẻ trộm là theyya (trộm cắp), vật phẩm đáng lẽ phải được kẻ trộm lấy.
Theyyanti saṅkhātanti theyyasaṅkhāta’’nti porāṇagaṇṭhipade vuttaṃ.
In the Porāṇagaṇṭhipada, it is stated: “It is called theyyasaṅkhāta (theft-constituting) because it is said to be theft.”
Được gọi là theyya (trộm cắp) là theyyasaṅkhāta” được nói trong Porāṇagaṇṭhipada.
Taṃ theyyaṃ yassa thenassa kammaṃ, so yasmā theyyacitto avaharaṇacitto hoti, tasmā ‘‘theyyasaṅkhāta’’nti padaṃ uddharitvā ‘‘theyyacitto avaharaṇacitto’’ti padabhājanampi tesaṃ porāṇānaṃ yujjateva, tathāpi aṭṭhakathāyaṃ vuttanayeneva gahetabbaṃ.
Since that theft is the act of a thief, and the thief has a thieving mind, a mind to steal, the old teachers’ explanation, extracting the term “theyyasaṅkhāta” and explaining it as “having a thieving mind, a mind to steal,” is appropriate. Nevertheless, it should be taken according to the method stated in the Aṭṭhakathā.
Vì kẻ trộm mà hành vi trộm cắp đó là của hắn, là người có tâm trộm cắp, có tâm lấy trộm, nên việc rút từ “theyyasaṅkhāta” ra thành “tâm trộm cắp, tâm lấy trộm” cũng hợp lý đối với các vị Porāṇa (cổ sư) đó, tuy nhiên, cần phải hiểu theo cách đã nói trong Aṭṭhakathā.
‘‘Yañca pubbabhāge ‘avaharissāmī’ti pavattaṃ cittaṃ, yañca gamanādisādhakaṃ, parāmasanādisādhakaṃ vā majjhe pavattaṃ, yañca ṭhānācāvanapayogasādhakaṃ, tesu ayameveko pacchimo cittakoṭṭhāso idha adhippeto ‘theno’ti apare’’ti anugaṇṭhipade vuttaṃ.
"As for the mind that arises in the preliminary stage with the thought ‘I will steal,’ and the mind that arises in the middle, accomplishing movement and the like, or accomplishing touching and the like, and the mind that accomplishes the removal from its place — among these, only this one, the last mental component, is here intended by ‘thief,’ say others," is stated in the Anugaṇṭhipada.
‘‘Và cái tâm đã phát khởi trước đó với ý định ‘ta sẽ trộm cắp’, và cái tâm đã phát khởi ở giữa để thực hiện việc đi lại, việc chạm nắm, v.v., và cái tâm đã phát khởi để thực hiện việc dời đổi khỏi vị trí, trong số đó, chỉ có phần tâm cuối cùng này được ý muốn nói ở đây là ‘kẻ trộm’ – như những người khác đã nói trong Anugaṇṭhipada.
Ūnamāsakamāsapādādīsu ‘‘avaharaṇacittesu ekacittakoṭṭhāsoti ācariyā vadantī’’ti vuttaṃ.
Regarding amounts like less than a māsaka, a māsaka, or a quarter māsaka, it is said, "The teachers say that it is one mental component among the minds of stealing."
Đối với những vật có giá trị dưới một đồng bạc, một phần tư đồng bạc, v.v., các vị thầy nói rằng: ‘Đó là một phần của tâm trộm cắp’.
Pañcavīsati avahārā nāma vacanabhedeneva bhinnā, atthato pana abhinnā.
The twenty-five kinds of stealing are differentiated only by variations in wording, but are not different in meaning.
Hai mươi lăm cách trộm cắp được phân biệt chỉ bằng sự khác biệt về lời nói, nhưng về ý nghĩa thì không khác.
Ākulā duviññeyyavinicchayāti ācariyānaṃ mukhe santike sabbākārena aggahitavinicchayānaṃ duviññeyyā.
Intricate and difficult to discern rulings means they are difficult for those bhikkhus who have not fully learned the rulings from the teachers.
Rối rắm, khó hiểu về sự phân định có nghĩa là khó hiểu đối với những người chưa từng học hỏi đầy đủ sự phân định từ các vị thầy.
Dukatikapaṭṭhānapāḷi (paṭṭhā. 5.1.1 ādayo, dukatikapaṭṭhānapāḷi) viya ākulā duviññeyyavinicchayā, kevalaṃ taṃ ācariyā pubbāparavirodhamakatvā saṅgītito paṭṭhāya āgatanayamavināsetvā vaṇṇayantīti ‘‘paṭṭhānapāḷimivāti apare vadantī’’ti ca vuttā.
Like the Dukatika-Paṭṭhāna Pāḷi, they are intricate and have difficult-to-discern rulings; it is simply that the teachers explain them without contradiction between earlier and later parts, without destroying the method that has come down since the time of the Saṅgīti, and thus it is also said, "Others say it is like the Paṭṭhāna Pāḷi."
Chúng rối rắm, khó hiểu về sự phân định như kinh Paccaya (Paṭṭhā. 5.1.1 v.v., kinh Dukatikapaṭṭhāna), và cũng được nói rằng: “Giống như kinh Paccaya – như những người khác nói”, bởi vì các vị thầy giải thích chúng mà không mâu thuẫn trước sau và không làm mất đi phương pháp đã được truyền lại từ khi kiết tập.
Porāṇāti saṅgītiācariyā.
The ancients refers to the Saṅgīti teachers.
Các vị cổ đức là các vị thầy kiết tập.
Ayamettha sāmīci eva, sace na deti, āpatti natthi, pārājikabhayā pana yathā sikkhākāmo deti, evaṃ dātabbameva.
This is what is proper here: if one does not give it, there is no offense, but out of fear of pārājika, it must be given as one who is desirous of training would give.
Đây là sự phù hợp ở đây, nếu không trả lại thì không có tội, nhưng vì sợ phạm tội Pārājika, nên phải trả lại như người mong muốn giữ giới.
Yāni panettha vatthūni, tāni sīhaḷadīpe ācariyehi saṅghādīnamanumatiyā aṭṭhakathāsu pakkhittāni, ‘‘anāgate brahmacārīnaṃ hitatthāya potthakāruḷhakālato pacchāpī’’ti vuttaṃ.
As for the cases here, they were included in the commentaries in Sri Lanka by the teachers, with the permission of the Saṅgha and so forth, it is said, "for the benefit of future celibate practitioners, even after the time of being recorded in books."
Những sự việc (vatthu) ở đây đã được các vị thầy ở đảo Sīhaḷa thêm vào các bản chú giải với sự cho phép của Tăng đoàn, v.v., và được nói là “vì lợi ích của các bậc phạm hạnh trong tương lai, ngay cả sau thời điểm đưa vào sách vở”.
Āṇattikaṃ āṇattikkhaṇepi gaṇhāti, kālantarenāpi atthasādhako, kālantaraṃ sandhāyāti idametesaṃ nānattaṃ.
An āṇattika (commanded act) takes effect even at the moment of the command; an atthasādhaka (result-accomplishing act) also takes effect after a period of time. This refers to their difference concerning the interval of time.
Āṇattika (sai khiến) thì có được ngay khi sai khiến, còn atthasādhaka (thực hiện ý đồ) thì có được sau một thời gian, sự khác biệt của chúng là ở chỗ nhắm đến một khoảng thời gian khác.
Bhaṭṭheti apagate.
Bhaṭṭhe means lost or gone.
Bhaṭṭhe có nghĩa là đã biến mất.
Antarasamudde aturumuhude.
Antarasamudde means in the mid-ocean.
Antarasamudde là giữa biển.
Pharati sādheti.
Pharati means achieves or accomplishes.
Pharati có nghĩa là hoàn thành.
Navadhototi navakato.
Navadhoto means newly washed.
Navadhoto có nghĩa là mới làm.
Pāsāṇasakkharanti pāsāṇañca sakkharañca.
Pāsāṇasakkharaṃ means stone and gravel.
Pāsāṇasakkharaṃ có nghĩa là đá và sỏi.
94. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana saccepi alikepi dukkaṭameva vuttaṃ, taṃ pamādalikhitanti veditabbanti yathetarahi yuttiyā gahetabbā.
Regarding the statement, "However, in the Mahāaṭṭhakathā, only a dukkaṭa is stated for both true and false (statements); this should be understood as a careless writing," this is how it should be taken as appropriate in the present context.
94. Trong Mahāaṭṭhakathā, dù là nói thật hay nói dối đều được nói là dukkaṭa, điều đó cần phải hiểu là do viết sai sót – như lẽ thường bây giờ phải chấp nhận.
Tattha ‘‘catuvaggena ṭhapetvā upasampadapavāraṇaabbhānādisabbaṃ saṅghakammaṃ kātuṃ vaṭṭati’’cceva vattabbe ‘‘upasampadapavāraṇakathinabbhānādīnī’’ti likhantīti veditabbaṃ.
In that context, where it ought to have been stated, "All Saṅgha acts, except for ordination, invitation, and re-instatement, are permissible for a four-bhikkhu Saṅgha," it should be understood as if they wrote "ordination, invitation, kathina re-instatement, etc."
Ở đó, đáng lẽ chỉ nên nói rằng: “Tất cả các hành động của Tăng đoàn, ngoại trừ upasaṃpadā (thọ giới), pavāraṇā (tự tứ) và abbhāna (phục hồi), đều có thể thực hiện bởi một nhóm bốn vị”, nhưng lại viết là “upasampadapavāraṇakathinabbhānādīnī” – điều đó cần phải hiểu là vậy.
Taṃ ācariyā ‘‘pamādalekhā’’tveva vaṇṇayanti, tena vuttaṃ ‘‘pamādalikhita’’nti.
The teachers explain that this is "a careless writing," hence it is said, "carelessly written."
Các vị thầy giải thích điều đó chỉ là “viết sai sót”, do đó mới nói là “viết sai sót”.
Yaṃ yaṃ vacanaṃ musā, tattha tattha pācittiyanti vuttaṃ.
It is stated that there is a pācittiya wherever the statement is false.
Lời nói nào là lời nói dối, ở đó đều phạm tội pācittiya.
Dukkaṭassa vacane payojanābhāvā ‘‘adinnādānassa pubbapayoge’’ti vuttaṃ.
Because there is no purpose in speaking of a dukkaṭa, it is said, " In the preliminary effort of taking what is not given."
Vì không có mục đích khi nói về dukkaṭa, nên mới nói “trong hành động chuẩn bị cho việc trộm cắp”.
Aññesampi pubbapayoge pācittiyaṭṭhāne pācittiyameva.
Even in the preliminary effort of others, there is a pācittiya where there should be a pācittiya.
Trong hành động chuẩn bị của các tội khác, ở chỗ đáng lẽ là pācittiya thì vẫn là pācittiya.
Pamādalikhitanti ettha idha adhippetameva gahetvā aṭṭhakathāyaṃ vuttanti gahite sameti viya.
In the phrase pamādalikhitaṃ, it seems to fit if one takes it that what is intended here is stated in the commentary.
Ở đây, với từ pamādalikhita, nếu hiểu rằng điều được nói trong chú giải là điều được ý muốn nói ở đây, thì có vẻ hợp lý.
Ācariyā pana ‘‘pācittiyaṭṭhāne pācittiya’’nti vatvā dukkaṭe visuṃ vattabbe ‘‘saccālike’’ti sāmaññato vuttattā ‘‘pamādalekhā’’ti vadantīti veditabbāti.
However, the teachers, after saying " a pācittiya in the place of a pācittiya," when a dukkaṭa should be spoken of separately, because it is stated generally as "for true or false (statements)," they say it is "a careless writing." This should be understood.
Nhưng các vị thầy, sau khi nói “ở chỗ pācittiya thì là pācittiya”, và khi đáng lẽ phải nói riêng về dukkaṭa, nhưng vì đã nói chung là “saccālike” (nói thật hay nói dối), nên họ gọi đó là “pamādalekhā” (viết sai sót) – điều đó cần phải hiểu là vậy.
‘‘Kusalacittena gamane anāpattī’’ti vuttattā ‘‘dānañca dassāmī’’ti vacanena anāpatti viya.
Since it is said, "there is no offense if one goes with a wholesome mind," it is as if there is no offense with the statement, "I will give a gift."
Vì đã nói “khi đi với tâm thiện thì không phạm tội”, nên giống như việc không phạm tội khi nói “tôi sẽ bố thí”.
Pācittiyaṭṭhāne dukkaṭā na muccatīti pācittiyena saddhiṃ dukkaṭamāpajjati.
Not free from dukkaṭa in the place of pācittiya means that a dukkaṭa is incurred along with a pācittiya.
Ở chỗ pācittiya thì không thoát khỏi dukkaṭa có nghĩa là phạm dukkaṭa cùng với pācittiya.
Bahukāpi āpattiyo hontūti khaṇanabyūhanuddharaṇesu dasa dasa katvā āpattiyo āpanno, tesu uddharaṇe dasa pācittiyo desetvā muccati, jātivasena ‘‘ekameva desetvā muccatī’’ti kurundiyaṃ vuttaṃ, tasmā purimena sameti.
Even if there are many offenses: when digging, spreading, or taking out, one incurs ten offenses for each; among these, when taking out, one is freed by confessing ten pācittiyas. In the Kurundiya, it is stated, " one is freed by confessing only one," according to the category, and therefore it is consistent with the preceding statement.
Dù có nhiều tội có nghĩa là đã phạm mười mười tội khi đào, bới, nhổ. Trong số đó, khi nhổ, sau khi sám hối mười tội pācittiya thì thoát tội. Trong Kurundī có nói “chỉ cần sám hối một tội thì thoát tội” theo chủng loại, do đó phù hợp với điều đã nói trước đó.
‘‘Samodhānetvā dassitapayoge ‘‘dukkaṭa’’nti vuttattā samānapayogā bahudukkaṭattaṃ ñāpeti.
The statement "a dukkaṭa" in a case shown by combining efforts indicates many dukkaṭas for similar efforts.
“Vì đã nói ‘dukkaṭa’ trong hành động được trình bày sau khi tổng hợp, nên điều đó cho biết có nhiều dukkaṭa do hành động tương tự.
Khaṇane bahukānīti samānapayogattā na paṭippassambhati.
Many in digging means it does not cease due to similar efforts.
Trong việc đào có nhiều tội có nghĩa là do hành động tương tự nên không chấm dứt.
Aṭṭhakathācariyappamāṇenāti yathā panettha, evaṃ aññesupi evarūpāni aṭṭhakathāya āgatavacanāni saṅgītito paṭṭhāya āgatattā gahetabbānīti attho.
According to the standard of the commentary teachers means that just as in this case, similar statements found in the commentaries for other cases should also be taken as they have come down from the Saṅgīti. This is the meaning.
Theo thước đo của các vị thầy chú giải có nghĩa là, như ở đây, những lời nói tương tự trong chú giải cũng phải được chấp nhận vì chúng đã được truyền lại từ khi kiết tập.
‘‘Idha dutiyapārājike gahetabbā, na aññesū’’ti dhammasiritthero kirāha.
"Here, they should be taken in the second pārājika, not in others," so it is said by the Elder Dhammasiri.
Ngài Dhammasiritthera đã nói rằng: “Ở đây, điều đó phải được chấp nhận trong pācittiya thứ hai, không phải trong các tội khác”.
Gaṇṭhipade pana ‘‘purimakhaṇanaṃ pacchimaṃ patvā paṭippassambhati, teneva ekameva desetvā muccatī’’ti vuttaṃ, ‘‘visabhāgakiriyaṃ vā patvā purimaṃ paṭippassambhatī’’ti ca vuttaṃ.
In the Gaṇṭhipada, however, it is stated, "the earlier digging ceases when it reaches the later one, and therefore one is freed by confessing only one," and it is also stated, "or the earlier one ceases when it reaches a different kind of action."
Trong Gaṇṭhipada thì nói rằng: “Việc đào trước đó sẽ chấm dứt khi đến việc đào sau cùng, do đó chỉ cần sám hối một tội thì thoát tội”, và cũng nói rằng: “Việc trước đó sẽ chấm dứt khi đến một hành động khác loại”.
Evaṃ ekaṭṭhāne ṭhitāya kumbhiyā ṭhānācāvanañcettha chahākārehi veditabbanti sambandho.
Thus, the removal from its place of a pot standing in one place should be understood here in six ways—this is the connection.
Như vậy, sự dời đổi khỏi vị trí của một cái chum đặt ở một chỗ cần phải được hiểu theo sáu cách ở đây – đó là sự liên kết.
Kumbhiyāti bhummavacanaṃ.
Kumbhiyā is a locative case word.
Kumbhiyā là một từ ở thể vị trí.
Uddhaṃ ukkhipanto kesaggamattampi bhūmito moceti, pārājikanti ettha mukhavaṭṭiyā phuṭṭhokāsaṃ bundena mocite ‘‘ṭhānācāvanañcettha chahākārehi veditabba’’nti iminā sameti, tathā avatvā ‘‘bhūmito mutte kesaggamattampi atikkante bhūmito mocitaṃ nāma hotī’’ti daḷhaṃ katvā vadanti, upaparikkhitvā gahetabbaṃ.
In the phrase "lifting it up, if one moves it even by a hair's breadth from the ground, it is a pārājika," when the place touched by the rim is moved from the mouth, it is consistent with "the removal from its place should be understood here in six ways." But without saying that, they emphatically state, "When it is released from the ground, even if it moves by a hair's breadth, it is considered moved from the ground." This should be examined and taken.
Trong câu “Người nhấc lên, dù chỉ một sợi tóc khỏi mặt đất, thì phạm tội Pārājika”, điều này phù hợp với câu “sự dời đổi khỏi vị trí cần phải được hiểu theo sáu cách ở đây” khi vật được nhấc lên khỏi chỗ miệng chum chạm vào đáy. Nếu không nói như vậy mà nói một cách chắc chắn rằng “khi vật đã rời khỏi mặt đất, dù chỉ một sợi tóc vượt qua, thì được gọi là đã rời khỏi mặt đất”, thì cần phải xem xét kỹ lưỡng để chấp nhận.
Ettha ekacce evaṃ atthaṃ vadanti ‘‘pubbe khaṇantena avasesaṭṭhānāni viyojitāni, tasmiṃ vimutte pārājika’’nti.
Here, some explain the meaning thus: "Previously, by digging, the remaining parts were disconnected; when that (pot) is released, it is a pārājika."
Ở đây, một số người giải thích ý nghĩa như sau: “Trước đó, người đào đã tách rời các vị trí còn lại, khi vật đó được giải thoát thì phạm Pārājika”.
Saṅkhepamahāpaccariyādīsu vuttavacanassa pamādalekhabhāvo ‘‘attano bhājanagataṃ vā karoti, muṭṭhiṃ vā chindatī’’ti vacanena dīpito.
The fact that the statement in the Saṅkhepa-Mahāpaccariya and others is a careless writing is indicated by the statement, "or he puts it into his own vessel, or he breaks it."
Việc lời nói được nêu trong Saṅkhepamahāpaccariyā, v.v. là một lỗi viết sai sót được chỉ ra bởi lời nói “làm cho nó vào vật chứa của mình, hoặc đập vỡ nắm”.
Anāpattimattameva vuttanti neva avahāro na gīvā anāpattīti byañjanatova bhedo, na atthatoti dassanatthaṃ.
Only non-offense is stated aims to show that there is only a difference in expression, not in meaning, among "no stealing," "no liability," and "no offense."
Chỉ nói về sự không phạm tội là để chỉ ra rằng không có sự khác biệt về ý nghĩa, mà chỉ khác biệt về cách diễn đạt giữa không trộm cắp và không phạm tội.
Taṃ pamādalikhitaṃ katarehīti ce?
"Which are they that constituted a careless writing?" if one asks.
Nếu hỏi: “Điều đó là lỗi viết sai sót của ai?”
Pubbe vuttappakārehi, lekhakehi vā, esa nayo sabbattha.
By those of the kind mentioned before, or by the scribes; this method applies everywhere.
Thì là của những người đã được đề cập trước đó, hoặc của những người viết. Nguyên tắc này áp dụng cho mọi trường hợp.
‘‘Na hi tadeva bahūsu ṭhānesu yuttato pārājikamahutvā katthaci hotī’’ti sabbaṃ anugaṇṭhipade vuttaṃ.
"For indeed, the same (pure mind), when it is not a pārājika in many places according to suitability, is not a pārājika anywhere else" — all this is stated in the Anugaṇṭhipada.
“Thật vậy, cùng một tâm đó không thể không phải là Pārājika một cách hợp lý ở nhiều nơi, mà lại là Pārājika ở một nơi nào đó” – tất cả điều này được nói trong Anugaṇṭhipada.
Duṭṭhapitaṃ vā ṭhapetīti ettha tato paggharissatīti ṭhānācāvanaṃ sandhāya katattā pārājikaṃ taṃ pana gaṇhatu vā mā vā tattheva ‘‘bhindatī’’tiādivacanato veditabbaṃ.
In " or he places it in a bad way," it refers to the removal from its place, done with the intention that oil will flow from it, thus it is a pārājika. Whether one takes that (object) or not should be understood from the statement "he breaks it" and so on, which applies to that very situation.
Ở đây, trong câu “hoặc đặt nó đã bị làm hỏng”, tội Pārājika được phạm vì nó được thực hiện với ý định dời đổi khỏi vị trí để nó sẽ chảy ra từ đó, nhưng điều đó có được lấy hay không thì cần phải hiểu từ lời nói “đập vỡ” và các lời tương tự ở chính chỗ đó.
‘‘Tatthevāti ṭhānācāvanaṃ akarontova ṭhānā acāvetukāmova kevalaṃ ‘bhindatī’ti aṭṭhakathāvacanato ca ñāpetabba’’nti aññatarasmiṃ gaṇṭhipade vuttaṃ.
As for “tattheva” (right there), it should be understood from the Aṭṭhakathā statement, “‘Bhindati’ (he breaks it)” that he merely intends to dislodge it from its place, though he does not actually dislodge it, as stated in a certain Gaṇṭhipada.
Trong một Gaṇṭhipada khác, có nói: ‘‘ Tattheva (ngay tại đó) có nghĩa là, không làm cho di chuyển khỏi vị trí, chỉ muốn làm cho di chuyển khỏi vị trí, thì điều này cần được hiểu từ lời trong Chú giải là ‘bhindati’ (phá vỡ).’’
Tathā ‘‘paggharitehi tintapaṃsuṃ gahetvā udake pakkhipitvā pacitvā gahetuṃ sakkā, tasmā gahaṇameva sandhāya vutta’’nti apare.
Similarly, others say, "Having taken mud soaked with leaking oil, and putting it in water, it can be cooked and taken; therefore, it is stated with reference to the act of taking."
Cũng vậy, những người khác nói: ‘‘Có thể lấy đất ẩm ướt do nước chảy ra, bỏ vào nước, nấu rồi lấy lại được, do đó lời này được nói chỉ để chỉ việc lấy đi mà thôi.’’
‘‘Rittakumbhiyā upari karoti, bhaṇḍadeyya’’nti vuttaṃ, taṃ āṇattiyā virujjhati, ‘‘yadā sakkosi, tadā taṃ bhaṇḍaṃ avaharā’’ti atthasādhako āṇattikāle eva pārājikaṃ.
It is stated, “‘He does it over an empty pot, it is a bhaṇḍadeyya (repayable item),” but that contradicts the (rule on) āṇatti (instigation); for if it is an atthasādhaka (an act that completes the theft) where one is instructed, “Steal that item when you are able,” the pārājika is incurred at the time of instigation itself.
Lời nói ‘‘làm trên bình rỗng, đó là bhaṇḍadeyya (vật đáng phải bồi thường)’’ thì mâu thuẫn với āṇatti (sự sai bảo), vì đối với atthasādhaka (người thực hiện ý đồ) thì tội pārājika phát sinh ngay vào lúc āṇatti được ban ra, với ý nghĩa là ‘‘khi nào ông có thể, khi đó hãy lấy đi vật đó’’.
Apica āvāṭakādīni thāvarapayogāni ca ettha sādhakāni.
Moreover, permanent methods like pits and others are applicable here.
Hơn nữa, các hành vi bất động sản như đào hố, v.v., cũng là bằng chứng ở đây.
Natthi kālakatapayogāni pārājikavatthūnīti tasmā upaparikkhitabbanti eke.
Some say that there are no pārājika offenses involving actions performed over time (kālakatapayogāni), and therefore it should be investigated.
Không có các vật pārājika mà hành vi được thực hiện vào thời điểm không xác định, do đó một số người nói rằng cần phải xem xét kỹ.
Yattha yattha ‘‘apare’’ti vā ‘‘eke’’ti vā vuccati, tattha tattha suṭṭhu upaparikkhitvā yuttaṃ gahetabbaṃ, itaraṃ chaḍḍetabbaṃ.
Wherever “apare” (others) or “eke” (some) is mentioned, one should thoroughly investigate and accept what is suitable, and reject the rest.
Bất cứ nơi nào có nói ‘‘apare’’ (những người khác) hay ‘‘eke’’ (một số người), ở đó cần phải xem xét kỹ lưỡng và chấp nhận điều phù hợp, loại bỏ điều không phù hợp.
Vadantīti ācariyā vadanti.
Vadantī (They say) means the teachers say.
Vadanti (họ nói) có nghĩa là các vị thầy nói.
Na, aññathā gahetabbatthatoti pāḷipariharaṇatthaṃ vuttaṃ.
“Not to be taken otherwise in meaning” is stated to protect the Pāḷi.
Na, aññathā gahetabbatthato (không, vì ý nghĩa cần được hiểu khác) được nói để bảo vệ Pāḷi.
Evameke vadantīti taṃ na gahetabbaṃ.
“Thus some say” – this should not be accepted.
Evameke vadanti (một số người nói như vậy) thì điều đó không nên chấp nhận.
‘‘Passāvaṃ vā chaḍḍetī’’ti ca ‘‘aparibhogaṃ vā karotī’’ti ca atthato ekattā, aṭṭhakathāya ‘‘muggarena pothetvā bhindatī’’ti vuttattāpi.
Because “he discards urine” and “he renders it unusable” are one in meaning, and also because the Aṭṭhakathā states, “He crushes it with a club and breaks it.”
Vì ý nghĩa của ‘‘passāvaṃ vā chaḍḍetī’’ (hoặc đổ nước tiểu đi) và ‘‘aparibhogaṃ vā karotī’’ (hoặc làm cho không thể sử dụng được) là giống nhau, và vì trong Chú giải có nói ‘‘muggarena pothetvā bhindatī’’ (đập vỡ bằng chày).
97. Chedanamocanādi uparibhāgaṃ sandhāya vuttaṃ.
97. “Chedana” (cutting) and “mocana” (unfastening) are stated with reference to the upper part.
97. Chedana (cắt) và mocana (tháo gỡ) được nói để chỉ phần trên.
Avassaṃ ṭhānato ākāsagataṃ karoti.
He certainly makes it airborne from its place.
Chắc chắn làm cho nó ở trên không từ vị trí của nó.
Ettha ‘‘ekakoṭiṃ nīharitvā ṭhapite vaṃse ṭhitassa ākāsakaraṇaṃ sandhāyā’’ti keci vadanti.
Here, some say, “It is stated with reference to making airborne an object placed on a beam, having pulled out one end.”
Ở đây, một số người nói rằng ‘‘được nói để chỉ việc làm cho vật ở trên không khi nó nằm trên một cây sào được kéo ra một đầu’’.
Te pana atha ‘‘mūlaṃ acchetvā valayaṃ ito cito ca sāreti, rakkhati.
Those (teachers) should be refuted by showing the Aṭṭhakathā statement: “If one moves a ring hither and thither without cutting it from the root, he protects it.
Những người đó cần phải bị bác bỏ bằng cách chỉ ra lời trong Chú giải: ‘‘Nếu không cắt gốc mà di chuyển vòng dây từ chỗ này sang chỗ khác, thì không phạm tội.
Sace pana mūlato anīharitvāpi hatthena gahetvā ākāsagataṃ karoti, pārājika’’nti aṭṭhakathāvacanaṃ dassetvā paṭisedhetabbā.
But if, without removing it from the root, he takes it with his hand and makes it airborne, it is a pārājika.”
Nhưng nếu không nhổ gốc mà dùng tay nhấc lên không trung, thì phạm tội pārājika.’’
Bhittinissitanti bhittiyā upatthambhitaṃ sandhāya vuttanti eke.
Bhittinissitaṃ (leaned against a wall) is stated with reference to something supported by a wall, say some.
Bhittinissitaṃ (tựa vào tường) được một số người nói là chỉ vật được chống đỡ bởi bức tường.
Bhittiṃ nissāya ṭhapitanti nāgadantādīsu ṭhitaṃ sandhāya vuttaṃ.
Bhittiṃ nissāya ṭhapitaṃ (placed leaning against a wall) is stated with reference to something placed on elephant tusks and so on.
Bhittiṃ nissāya ṭhapitaṃ (đặt tựa vào tường) được nói để chỉ vật đặt trên nāgadanta (móc treo tường hình răng voi) v.v..
Chinnamatteti upari uggantvā ṭhitaṃ sandhāya vuttaṃ.
Chinnamatte (as soon as it is cut) is stated with reference to something that has grown upwards and is standing.
Chinnamatte (ngay khi bị cắt) được nói để chỉ vật đã mọc lên và đang nằm ở phía trên.
98. Upari ṭhitassa piṭṭhiyāti ettha adho osāraṇaṃ sandhāya vuttaṃ.
98. Here, “upari ṭhitassa piṭṭhiyā” (on the back of the one standing above) is stated with reference to lowering it.
98. Ở đây, upari ṭhitassa piṭṭhiyā (trên lưng của vật ở phía trên) được nói để chỉ việc kéo xuống dưới.
Heṭṭhā osārentassa uparimassa piṭṭhiyā heṭṭhimena ṭhitokāsaṃ atikkantamatte pārājikaṃ, uddhaṃ ukkhipantassa udakato muttamatte.
When lowering it, a pārājika is incurred as soon as the upper part's back passes the place occupied by the lower part. When lifting it up, as soon as it is free from the water.
Khi kéo xuống dưới, tội pārājika phát sinh ngay khi vật ở phía trên vượt qua vị trí của vật ở phía dưới; khi nhấc lên trên, thì ngay khi nó thoát khỏi mặt nước.
‘‘Evaṃ gahite bhūmaṭṭhe vuttena sametī’’ti vadanti.
“Thus, when taken, it is consistent with what is said about objects on land,” they say.
Họ nói: ‘‘Nếu hiểu như vậy, thì phù hợp với điều đã nói trong Bhūmaṭṭha.’’
Matamacchānaṃ ṭhitaṭṭhānameva ṭhānaṃ kira.
The place where dead fish are located is said to be their place.
Nơi mà cá chết nằm được gọi là vị trí.
Theyyacittena māretvā gaṇhato ūnapādagghanake dukkaṭaṃ, sahapayogattā pācittiyaṃ natthīti eke.
Some say that for one who kills with the intention to steal and takes it, a dukkaṭa is incurred for an item worth less than a quarter (of a coin), and there is no pācittiya due to it being a joint action (sahapayogattā).
Một số người nói rằng nếu giết và lấy đi với ý định trộm cắp, thì phạm tội dukkaṭa đối với vật có giá trị dưới một phần tư, và không có tội pācittiya vì là hành vi đồng thời.
Madanaphalavasādīnīti ettha sīhaḷabhāsā kira vasa iti visanti attho, garuḷākārena katuppeyitaṃ vā.
Here, in “madanaphalavasādīnī” (poisonous fruits like madanaphala and vasa), vasa in the Sinhalese language (Sīhaḷabhāsā) means poison, or it might refer to a mixture made in the shape of a Garuda.
Ở đây, madanaphalavasādīnī (những thứ như quả madana, vasa, v.v.), từ vasa trong tiếng Sinhala có nghĩa là chất độc, hoặc là vật được làm thành hình chim Garuda.
107. Araññaṭṭhe araññaṃ nāmāti puna na kevalaṃ pubbe vuttalakkhaṇaññeva araññanti idhādhippetaṃ, kintu parapariggahitameva cetaṃ hoti, taṃ idhādhippetanti dassanatthaṃ vuttaṃ.
107. In the case of a forest, “araññaṃ nāmā” (a forest means) is stated again not just to mean the previously defined forest, but to show that it refers to a forest that has been taken possession of by others.
107. Trong Araññaṭṭha (phần về rừng), không chỉ là ‘‘ araññaṃ nāmā (rừng là gì)’’ mà còn được nói để chỉ rằng ở đây không chỉ đề cập đến khu rừng có đặc điểm đã nói trước đây, mà còn là khu rừng đã bị người khác chiếm hữu, đó là điều được đề cập ở đây.
Teneva atthepi araññaggahaṇaṃ kataṃ.
For this very reason, the term “forest” is also used in the meaning.
Vì lẽ đó, trong ý nghĩa cũng đã đề cập đến rừng.
Aggepi mūlepi chinnāti ettha ‘‘na veṭhetvā ṭhitā, chinnamatte patanakaṃ sandhāya vutta’’nti vadanti.
Here, in “aggepi mūlepi chinnā” (cut at the top and at the root), they say, “It is not standing entwined, but refers to a tree that would fall as soon as it is cut.”
Ở đây, aggepi mūlepi chinnā (bị cắt cả ở ngọn và gốc) được nói để chỉ cây sẽ ngã ngay khi bị cắt, không phải là cây bị quấn.
Tacchetvā ṭhapitoti araññasāmikehi parehi laddhehi tacchetvā ṭhapito.
Tacchetvā ṭhapito (having been peeled and placed) refers to a tree that has been peeled and placed by others who have obtained it from the forest owners.
Tacchetvā ṭhapito (được đẽo và đặt) có nghĩa là được người khác, những người đã nhận được sự cho phép từ chủ rừng, đẽo và đặt.
Addhagatopīti cirakālikopi.
Addhagatopī (even if it is old) means even if it is old.
Addhagatopī (ngay cả khi đã lâu) có nghĩa là đã lâu năm.
‘‘Na gahetabboti araññasāmikehi anuññātenapī’’ti gaṇṭhipade vuttaṃ.
“ Na gahetabbaṃ (should not be taken) means even if permitted by the forest owners,” it is stated in the Gaṇṭhipada.
Trong Gaṇṭhipada có nói: ‘‘ Na gahaṇīyo (không được lấy) có nghĩa là ngay cả khi được chủ rừng cho phép.’’
Challiyā pariyonaddhaṃ hotīti iminā sāmikānaṃ nirapekkhataṃ dīpeti.
By the phrase “challiyā pariyonaddhaṃ hotī” (it is covered with bark), it indicates the owners’ indifference.
Với lời nói challiyā pariyonaddhaṃ hotī (được bao phủ bởi vỏ cây), điều này cho thấy sự không quan tâm của chủ sở hữu.
Tena vuttaṃ ‘‘gahetuṃ vaṭṭatī’’ti.
Therefore, it is stated “gahetuṃ vaṭṭatī” (it is permissible to take).
Do đó, có nói ‘‘gahetuṃ vaṭṭatī’’ (được phép lấy).
Yadi sāmikānaṃ sāpekkhatā atthi, na vaṭṭati.
If the owners have concern, it is not permissible.
Nếu chủ sở hữu có sự quan tâm, thì không được phép.
108. Tattha ‘‘bhājanesu pokkharaṇītaḷākesu ca gāvo pakkosatīti ito paṭṭhāya tayo dasa vārā ādimeva dassetvā saṃkhittā’’ti anugaṇṭhipade vuttaṃ.
108. There, in the Anugaṇṭhipada, it is stated, “From ‘He calls cows to the pots, ponds, and tanks,’ the three ten-times-repeated statements (tayodasa vārā) are abbreviated by showing only the beginning.”
108. Ở đó, trong Anugaṇṭhipada có nói: ‘‘Từ lời ‘bhājanesu pokkharaṇītaḷākesu ca gāvo pakkosatī’ (trong các bình, ao sen và hồ nước, bò kêu), mười ba lần được tóm tắt bằng cách chỉ nêu ra phần đầu tiên.’’
Nibbahanaudakaṃ nāma taḷākarakkhaṇatthāya adhikodakanikkhamanadvārena nikkhamanaudakaṃ.
Nibbahana udakaṃ (overflow water) is water that flows out through an extra exit channel for the purpose of protecting the tank.
Nibbahanaudakaṃ (nước chảy ra) là nước chảy ra qua cửa thoát nước thừa để bảo vệ hồ.
‘‘Gahetuṃ na labhatīti sāmīcikammaṃ na hotī’’ti anugaṇṭhipade vuttaṃ.
“ Gahetuṃ na labhatī (It is not permitted to take) means it is not a proper action,” it is stated in the Anugaṇṭhipada.
Trong Anugaṇṭhipada có nói: ‘‘ Gahetuṃ na labhatī (không được lấy) có nghĩa là không phải là hành vi phù hợp.’’
Ito paṭṭhāya ‘‘vutta’’nti vutte anugaṇṭhipadeti gahetabbaṃ.
From here onwards, when “vutta” (stated) is mentioned, it should be understood as Anugaṇṭhipade (in the Anugaṇṭhipada).
Từ đây trở đi, khi nói ‘‘vutta’’ (đã nói), cần hiểu là trong Anugaṇṭhipada.
Anikkhante udaketi pāṭhaseso, sukkhamātikāpayogattā bhaṇḍadeyyampi na hotīti adhippāyo.
Anikkhante udake (when the water has not flowed out) is the remaining part of the text, meaning that because it is an act performed in a dry ditch, it is not even a bhaṇḍadeyya.
Anikkhante udake (trước khi nước chảy ra) là phần còn lại của câu, ý nghĩa là vì hành vi được thực hiện trên máttikā (mương nước) khô, nên cũng không có bhaṇḍadeyya (vật đáng phải bồi thường).
Taḷākaṃ nissāya khettassa katattāti ‘‘sabbasādhāraṇaṃ taḷākaṃ hotī’’ti paṭhamaṃ vuttattā taṃ sandhāya vuttaṃ.
Taḷākaṃ nissāya khettassa katattā (because the field was made relying on the tank) is stated with reference to the fact that it was said earlier that “the tank is common to all.”
Taḷākaṃ nissāya khettassa katattā (vì cánh đồng được làm gần hồ) được nói để chỉ điều đã nói trước đó là ‘‘hồ nước là tài sản chung của mọi người’’.
‘‘Yasmā taḷākagataṃ udakaṃ sabbasādhāraṇampi mātikāya sati taṃ atikkamitvā gahetuṃ na vaṭṭati, tasmā taṃ sandhāya kurundiyādīsu avahāroti vutta’’nti apare āhūti.
Others say, “Because water in a tank, even if common to all, is not permissible to take by overriding the mātikā (water channel), therefore, it is stated in the Kurundī and other texts that it is a theft (avahāro) with reference to that.”
Những người khác nói: ‘‘Vì nước trong hồ, dù là tài sản chung, nhưng nếu có máttikā (mương nước), thì không được phép lấy vượt qua nó, do đó, Kurundiyā v.v., có nói về việc trộm cắp là để chỉ điều đó.’’
Iminā lakkhaṇena na sametīti yasmā sabbasādhāraṇadeso nāma tañca taḷākaṃ sabbasādhāraṇaṃ, katikābhāvā ca mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttameva yuttanti āhācariyo.
It does not conform to this characteristic because here a 'common place' is so called, and that pond is common to all, and because there is no agreement, the Venerable Ācariya (teacher) said, ' What is stated in the Mahāaṭṭhakathā is indeed appropriate.'
“ Với đặc điểm này thì không phù hợp.” Bởi vì đây là một vùng đất chung, và cái hồ đó cũng là chung cho tất cả, và vì không có sự thỏa thuận (katikā), nên lời đã nói trong Đại Chú Giải (Mahāaṭṭhakathā) là hợp lý. – Vị Thầy (ācariyo) nói vậy.
112. Eseva nayoti uddhāreyeva pārājikaṃ, kasmā?
112. The same method applies; it is a pārājika at the moment of lifting, why?
112. “Cũng theo cách đó” có nghĩa là chỉ khi nhấc chân lên thì mới phạm tội pārājika. Tại sao?
Aññehi pattehi sādhāraṇassa saññāṇassa vuttattā.
Because a common mark is mentioned for other bowls.
Vì dấu hiệu chung được nói đến với những chiếc bát khác.
Padavārenāti corena nīharitvā dinnaṃ gahetvā gacchato.
By foot-step: for a monk who takes a bowl given by a thief after removing it, and goes away.
“Theo bước chân” có nghĩa là đối với người lấy chiếc bát do tên trộm mang ra và đi.
Gāmadvāranti vohāramattameva, gāmanti attho āṇattiyā daṭṭhabbattā, dvinnampi uddhāre eva pārājikaṃ.
'Village gate' is merely a conventional expression; the meaning is 'village' because it must be understood as an instruction, and for both, it is a pārājika at the moment of lifting.
“Cổng làng” chỉ là một cách gọi, có nghĩa là làng, vì phải xem xét theo lệnh. Đối với cả hai, lỗi pārājika chỉ xảy ra khi nhấc lên.
Asukaṃ nāma gāmaṃ gantvāti vacanena yāva tassa gāmassa parato upacāro, sabbametaṃ āṇattameva hoti.
By the phrase, 'having gone to such and such a village,' as far as the precinct beyond that village, all of this is considered an instruction.
Với lời nói “đi đến làng tên là A”, tất cả khu vực xung quanh làng đó đều là khu vực được ra lệnh.
‘‘Ṭhatvā vā nisīditvā vā vissamitvā purimatheyyacittaṃ vūpasamitvā gamanatthañce bhaṇḍaṃ na nikkhittaṃ, yathāgahitameva, padavārena kāretabboti, nikkhittañce, uddhārenā’’ti ca likhitaṃ.
It is also written: 'If the goods were not put down for going, having stood or sat or rested and suppressed the previous intention to steal, then it should be dealt with by the foot-step (as if taken on the way). If they were put down, then by the act of lifting.'
Cũng được viết rằng: “Nếu vật phẩm không được đặt xuống để nghỉ ngơi sau khi đã đứng hoặc ngồi và xoa dịu ý định trộm cắp trước đó, thì nó được xem là lấy đi như ban đầu, và phải xử lý theo bước chân. Nếu đã đặt xuống, thì xử lý theo cách nhấc lên.”
Kevalaṃ ‘‘likhita’’nti vutte gaṇṭhipade gahetabbaṃ.
When it is merely said, 'it is written,' it should be understood as being in the Gaṇṭhipada.
Chỉ khi nói “đã viết” thì phải hiểu là trong Gaṇṭhipada.
Theyyacittena paribhuñjantoti ṭhānācāvanaṃ akatvā nivatthapārutanīhārena ‘‘pubbevedaṃ mayā gahita’’nti theyyacittena paribhuñjanto.
'One who uses with a thieving mind' means one who uses, without moving it from its place, in the manner of wearing or covering, with the thieving thought, 'I took this previously.'
“Người sử dụng với ý định trộm cắp” có nghĩa là người sử dụng với ý định trộm cắp, nghĩ rằng “cái này đã được tôi lấy trước đó”, bằng cách mặc hoặc khoác mà không di chuyển nó khỏi vị trí.
‘‘Naṭṭhe bhaṇḍadeyyaṃ kirā’’ti likhitaṃ.
It is written: 'It is said that if it is lost, there is a recompense for the goods.'
“Nếu mất, thì phải bồi thường tài sản.” – Điều này được viết.
‘‘Añño vā’’ti vacanena yena ṭhapitaṃ, tena dinne anāpattīti dīpitaṃ hoti gopakassa dāne viya, ‘‘kevalaṃ idha bhaṇḍadeyyanti apare’’ti vuttaṃ.
By the phrase, 'or by another,' it is indicated that there is no offense if it is given by the one who placed it, similar to the giving by a cowherd. 'Only here is it a recompense for goods,' say others.
Với lời nói “hoặc người khác”, điều đó được chỉ ra rằng không có lỗi nếu vật phẩm được người đã đặt nó đưa cho, giống như việc người giữ vườn đưa cho. “Tuy nhiên, ở đây, một số người nói rằng đó là bhandadeyya (phải bồi thường tài sản).” – Điều này được nói.
‘‘Añño vā’’ti vacanato yena ṭhapitaṃ.
By the phrase, 'or by another,' it refers to one who has taken it.
Với lời nói “hoặc người khác”, người đã đặt nó.
So vātipi labbhatīti vicāretvā gahetabbo.
It should be considered and understood that 'he himself' is also obtained.
Cũng có thể hiểu là “chính người đó” – cần xem xét và chấp nhận.
Vā-saddena yassa hatthe ṭhapitaṃ, so vā deti rājagahe gaṇako viya dhaniyassa, tasmā pārājikaṃ yuttaṃ viya.
By the word 'or', it means that the one in whose hand it was placed also gives, like the accountant in Rājagaha giving to Dhaniya. Therefore, pārājika seems appropriate.
Với từ “vā” (hoặc), người mà vật phẩm được đặt trong tay, người đó cũng có thể đưa, giống như người giữ vườn ở Rājagaha đưa cho Dhaniya. Do đó, lỗi pārājika có vẻ hợp lý.
113. Gacchante yāne vāti ettha ‘‘suṅkaṭṭhānassa bahi ṭhitaṃ sandhāya vutta’’nti upatissatthero vadati kira.
113. Regarding the phrase, 'or on a vehicle that is going,' it is said that the Elder Upatissa states it refers to something placed outside the customs post.
113. Trong trường hợp “trên xe đang chạy”, Trưởng lão Upatissa nói rằng điều này được nói đến khi vật phẩm ở bên ngoài trạm thu thuế.
‘‘Gacchante yāne vātiādi suṅkaṭṭhānabbhantare gahetabba’’nti vuttaṃ.
It is said, 'The phrase "or on a vehicle that is going," etc., should be understood as being inside the customs post.'
“‘Trên xe đang chạy’ v.v. phải được hiểu là bên trong trạm thu thuế.” – Điều này được nói.
Bahi ṭhitassa vattabbameva natthi, ‘‘anto ṭhatvā’’ti adhikāre vuttattā ceti yuttaṃ – yānādīsu ṭhapite tassa payogaṃ vināyeva gatesu pārājiko na hoti.
There is nothing to say about something standing outside, and since it is stated in the context, 'having stood inside,' this is appropriate: if goods placed on a vehicle, etc., are carried away without one's effort, one does not incur a pārājika.
Không cần phải nói về vật phẩm ở bên ngoài, vì trong phần “ở bên trong” đã nói. Điều này hợp lý – nếu vật phẩm được đặt trên xe v.v. và xe đi mà không có sự tác động của người đó, thì không phạm lỗi pārājika.
Kasmā na bhaṇḍadeyyanti ce?
If it is asked, 'Why is it not a recompense for goods?'
Nếu hỏi tại sao không phải là bhandadeyya?
Suṅkaṭṭhānassa bahi ṭhitattā.
Because it is located outside the customs post.
Vì nó ở bên ngoài trạm thu thuế.
Araññaṭṭhe ‘‘assatiyā atikkamantassapi bhaṇḍadeyyamevā’’ti (pārā. aṭṭha. 1.107) vuttaṃ tesaṃ sapariggahitattā.
Regarding things in the forest, it is said that 'even for one who passes by carelessly, it is indeed a recompense for goods,' because those things are under ownership.
Trong trường hợp ở rừng, “ngay cả khi một người vượt qua mà không chú ý, thì đó vẫn là bhandadeyya” – điều này được nói, vì những vật đó được sở hữu.
Idha pana ‘‘atra paviṭṭhassā’’ti vacanato na bahi ṭhitassa, taṃ kira suṅkasaṅketaṃ.
Here, however, by the expression 'for one who has entered here,' it does not refer to what is standing outside. That is indeed a customs signal.
Tuy nhiên, ở đây, với lời nói “đối với người đã vào đây”, thì không phải là vật ở bên ngoài. Đó là một dấu hiệu của trạm thu thuế.
Aññaṃ harāpetīti tattha ‘‘sahatthā’’ti vacanato anāpatti.
'Causes another to carry': In that case, there is no offense by the expression 'by one's own hand'.
“Khiến người khác mang đi” – ở đó, với lời nói “bằng tay của chính mình”, thì không có lỗi.
Nissaggiyāni hontīti aṭṭhakathāto pācittiyaṃ, upacāraṃ okkamitvā pariharaṇe sādīnavattā dukkaṭaṃ.
'They become Nissaggiya': From the Aṭṭhakathā, it is a Pācittiya. A dukkaṭa occurs due to the danger of carrying it after having encroached upon the precinct.
“Chúng trở thành nissaggiya” – theo Chú Giải (Aṭṭhakathā), là pācittiya. Khi vượt qua ranh giới và mang đi theo đường vòng, thì là lỗi dukkaṭa.
Suṅkaṭṭhāne suṅkaṃ datvāva gantuṃ vaṭṭatīti idaṃ dāni vattabbānaṃ mātikāti dhammasiritthero.
114. 'It is permissible to go only after paying customs at the customs post': The Elder Dhammasiri says this is now the heading for what is to be stated.
Trưởng lão Dhammasiri nói rằng “phải trả thuế tại trạm thu thuế rồi mới được đi” là điều cần nói bây giờ.
‘‘Anurādhapurassa catūsu dvāresu suṅkaṃ gaṇhanti, tesu dakkhiṇadvārassa purato maggo thūpārāmato ānandacetiyaṃ padakkhiṇaṃ katvā jetavanavihārassantarapākārassāsanne niviṭṭho, yo na gāmaṃ pavisanto upacāraṃ okkanto hoti.
It is said that in the Mahāaṭṭhakathā, it appears that 'customs are collected at the four gates of Anurādhapura. Of these, the road in front of the southern gate, going from Thūpārāma to Rājavihāra after circumambulating Ānanda Cetiya and Mahā Cetiya, is situated near the inner wall of Jetavana Monastery. One who enters the village does not cross the precinct.
“Ở bốn cổng của Anurādhapura, họ thu thuế. Con đường phía trước cổng phía nam nằm gần bức tường bên trong của tu viện Jetavana, sau khi đi nhiễu quanh Anandacetiya từ Thūpārāma, người vào làng không vượt qua ranh giới.
Thūpārāmato ca mahācetiyaṃ padakkhiṇaṃ katvā rājavihāraṃ gacchanto na okkamatī’’ti kira mahāaṭṭhakathāyaṃ āgataṃ.
Nor does one who goes from Thūpārāma to Rājavihāra after circumambulating Mahā Cetiya cross the precinct.'
Và người đi từ Thūpārāma đến Rājvihāra sau khi đi nhiễu quanh Mahācetiya cũng không vượt qua ranh giới.” – Điều này được nói trong Mahāaṭṭhakathā.
Ettha cāti suṅkaghāte ‘‘dvīhi leḍḍupātehīti ācariyaparamparābhatā’’ti likhitaṃ.
And here (in the context of customs evasion), it is written that 'by two clod-throws' is a tradition passed down through teachers.
“Và ở đây” – trong phần về khu vực thu thuế, được viết rằng “bằng hai lần ném đất là truyền thống từ các vị thầy.”
Dvīhi leḍḍupātehīti suṅkaghātassa paricchede aṭṭhapite yujjati, ṭhapite pana atirekayojanampi suṅkaghātaṃ hotīti tato paraṃ dve leḍḍupātā upacāroti gahetabbo.
'By two clod-throws' is appropriate if the boundary of the customs post is not fixed. However, if it is fixed, even an area beyond a yojana can be a customs post. Thus, two clod-throws beyond that is to be understood as the precinct.
Lời nói “bằng hai lần ném đất” là hợp lý nếu ranh giới của khu vực thu thuế không được đặt ra. Nhưng nếu đã đặt ra, thì ngay cả một khoảng cách hơn một yojana cũng là khu vực thu thuế. Do đó, phải hiểu rằng hai lần ném đất sau đó là ranh giới.
So panetthāpi duvidho bāhirabbhantarabhedato.
This (precinct), again, is of two kinds: outer and inner.
Tuy nhiên, ở đây cũng có hai loại, phân biệt thành bên ngoài và bên trong.
Tattha dutiyaleḍḍupātasaṅkhātaṃ bāhiropacāraṃ sandhāya pāḷiyaṃ, mahāaṭṭhakathāyañca dukkaṭaṃ vuttaṃ.
In that, referring to the outer precinct, which is reckoned as the second clod-throw, dukkaṭa is stated in the Pāḷi and the Mahāaṭṭhakathā.
Trong số đó, lỗi dukkaṭa được nói trong Pāḷi và Mahāaṭṭhakathā là liên quan đến ranh giới bên ngoài, được gọi là lần ném đất thứ hai.
Abbhantaraṃ sandhāya kurundiyanti no khanti.
In the Kurundī, referring to the inner precinct, it is a theft—this is not our view.
Trong Kurundī thì liên quan đến bên trong, điều này không được chấp nhận.
‘‘Atra paviṭṭhassa suṅkaṃ gaṇhantūti hi niyamitaṭṭhānaṃ ekantato pārājikakhettaṃ hoti, tañca parikkhittaṃ, eko leḍḍupāto dukkaṭakhettaṃ, aparikkhittañce, dutiyo leḍḍupātoti no adhippāyo’’ti ācariyo vadati.
For, the teacher says, 'The place fixed for collecting customs from one who has entered there is definitely a pārājika zone, and it is enclosed. One clod-throw is a dukkaṭa zone. If it is unenclosed, two clod-throws is not our intention (for a dukkaṭa zone).'
Vị Thầy (ācariyo) nói: “Khu vực được quy định ‘hãy thu thuế của người đã vào đây’ chắc chắn là khu vực pārājika, và nó được bao quanh. Một lần ném đất là khu vực dukkaṭa. Nếu không được bao quanh, thì hai lần ném đất là khu vực dukkaṭa – đó không phải là ý định của chúng tôi.”
118. Tassuddhāre sabbesaṃ pārājikanti yadi yo āṇatto avassaṃ taṃ bhaṇḍaṃ harati, āṇattikkhaṇe eva pārājikaṃ.
118. Tassuddhāre sabbesaṃ pārājikaṃ (when it is raised, it is a pārājika for all) means that if the one who was instructed certainly steals that object, it is a pārājika at the moment of instruction.
118. Nếu lấy đi một vật thì tất cả đều phạm Pārājika nghĩa là nếu người được sai bảo nhất định sẽ lấy vật đó, thì ngay khoảnh khắc sai bảo đã là Pārājika.
‘‘Idha tiṇṇaṃ kasmā pārājikaṃ, nanu ‘tumhe, bhante, tayo harathā’ti vuttattā thullaccayaṃ, itaresañca paṭipāṭiyā ekekassāṇattattā ekekena ca dukkaṭena bhavitabbaṃ.
Why is it a pārājika for three here? Is it not a thullaccaya since it was said, ‘Venerables, you three steal it,’ and for the others, due to each one being instructed in sequence, each should incur a dukkaṭa?
“Tại sao ở đây ba người lại phạm Pārājika? Chẳng phải vì đã nói ‘Thưa các ngài, các ngài hãy lấy ba vật này’ nên là tội Thullaccaya sao, và đối với những người khác, vì mỗi người được sai bảo theo thứ tự từng vật, nên mỗi người chỉ nên phạm Dukkata sao?
Kathaṃ, eko kira māsagghanakaṃ parissāvanaṃ thenetvā desetvā nirussāho eva vā hutvā puna māsagghanakaṃ sūciṃ tatheva katvā puna māsagghanakanti evaṃ siyāti?
How can it be that one monk, having stolen a water-strainer worth one māsaka, confessed it and lost his enthusiasm, then stole a needle worth one māsaka in the same way, and then another object worth one māsaka? This is not the case; it is written, "Just as the lotus thief was pārājika due to his intention until the required value was met, so these monks had the intention but did not confess it."
Làm sao có thể như vậy, một vị tỳ-khưu đã trộm một cái lọc nước trị giá một đồng, sau khi thuyết pháp hoặc mất ý chí, lại trộm một cây kim trị giá một đồng theo cách tương tự, rồi lại trộm một vật trị giá một đồng nữa, và cứ thế tiếp diễn sao?
Na evaṃ, taṃ yathā uppalathenako yena vatthu pūrati tāva saussāhattā pārājiko āsi, evamime saussāhāva na desayiṃsu vā’’ti likhitaṃ, pāḷiyaṃ, aṭṭhakathāyañca saṃvidahitvā gatesu ekassuddhāre sabbesaṃ pārājikaṃ vinā viya āṇattiyā kiñcāpi vuttaṃ, atha kho ‘‘tassāyaṃ attho’’ti vatvā pacchā vuttavinicchayesu ca ekabhaṇḍaekaṭṭhānādīsu ca sambahulā ekaṃ āṇāpentīti āṇattimeva niyametvā vuttaṃ, tasmā āṇatti icchitabbā viya, vīmaṃsitabbaṃ.
Although it is said in the Pāḷi and the Aṭṭhakathā that it is a pārājika for all upon the removal by one of those who conspired, even without an instruction, nevertheless, having stated "this is its meaning," it is said that multiple individuals instruct one person in the subsequent decisions regarding a single item and a single place, thereby confirming the instruction. Therefore, an instruction seems to be required; it should be investigated.
Không phải như vậy, giống như người trộm hoa sen, người đó đã phạm Pārājika vì có ý chí cho đến khi vật đạt đủ năm đồng. Tương tự, những vị này có ý chí nhưng không thuyết pháp.” Trong Pāḷi và Aṭṭhakathā, mặc dù có nói rằng khi một người trong số những người đã đồng ý lấy đi một vật thì tất cả đều phạm Pārājika, dường như không cần sự sai bảo, nhưng sau đó, khi giải thích “ý nghĩa của điều này” và trong các quyết định sau này về một vật, một địa điểm, v.v., nhiều người sai bảo một người, điều này đã được quy định là sự sai bảo. Do đó, sự sai bảo dường như là điều mong muốn và cần được xem xét.
‘‘‘Ekabhaṇḍaṃ ekaṭṭhāna’nti ca pāṭho ‘ekakulassa bhaṇḍa’nti vacanato’’ti vadanti.
They say: “‘A single item from a single place’ is also a reading, in the sense of ‘an item belonging to a single family.’”
Họ nói: “‘Một vật, một địa điểm’ cũng là một bài đọc theo nghĩa ‘vật của một gia đình’.”
119-120. Ocarake vuttanayenevāti avassaṃhāriye bhaṇḍe.
119-120. Ocarake vuttanayenevāti (just as stated in the case of the wanderer) refers to an object that must certainly be carried away.
119-120. Theo cách đã nói trong Ocaraka là đối với vật nhất định phải lấy.
Taṃ saṅketanti tassa saṅketassa.
Taṃ saṅketaṃ (that signal) refers to the time of that signal.
Thời gian đã định đó nghĩa là của thời gian đã định đó.
Atha vā taṃ saṅketaṃ atikkamitvā pacchā vā.
Alternatively, after transgressing that signal or later.
Hoặc là vượt quá thời gian đã định đó, hoặc là sau đó.
Apatvā pure vā.
Or before reaching it.
Hoặc là trước khi đến.
Esa nayo taṃ nimittanti etthāpi.
This method also applies to taṃ nimittaṃ (that sign).
Nguyên tắc này cũng áp dụng cho dấu hiệu đó.
Akkhinikhaṇanādikammaṃ lahukaṃ ittarakālaṃ, taṅkhaṇe eva bhaṇḍaṃ avaharituṃ na sakkā, kiñci bhaṇḍaṃ dūraṃ hoti, kiñci bhāriyaṃ, taṃ gahetuṃ yāva gacchati yāva ukkhipati, tāva nimittassa pacchā hoti.
The act of winking or similar actions is quick, of short duration; it is not possible to carry away the object at that very moment. Some objects are far away, some are heavy; by the time one goes to take it and lifts it, it is already after the moment of the sign.
Hành động như nháy mắt là nhanh chóng, chỉ trong một khoảnh khắc ngắn ngủi, không thể lấy vật ngay lúc đó. Một số vật ở xa, một số vật nặng, phải mất thời gian để đi đến, để nhấc lên, nên sẽ sau thời điểm của dấu hiệu.
Sace taṃ bhaṇḍaṃ adhigataṃ viya āsannaṃ, lahukañca, sakkā nimittakkhaṇe avaharituṃ, tameva sandhāya vuttaṃ kinti?
If that object is readily available, like one that has been found, and is light, so that it can be carried away at the moment of the sign, is that what is meant?
Nếu vật đó gần như đã đạt được, và nhẹ, có thể lấy ngay lúc có dấu hiệu, có phải điều đó được nói đến không?
Na, pubbe vuttampi ‘‘tato paṭṭhāya teneva nimittena avaharatī’’ti vuccati āraddhattā.
No, even what was said before, “from then on, he steals by that very sign,” is said because the act has been started.
Không, điều đã nói trước đó là “kể từ đó, người đó lấy đi bằng chính dấu hiệu đó” được nói là do đã bắt đầu.
Yadi evaṃ ‘‘purebhattapayogo eso’’ti vāro pamāṇaṃ hoti, na ca taṃ pamāṇaṃ mahāpadumattheravādassa pacchā vuttattā, na saṅketakammaṃ viya nimittakammaṃ daṭṭhabbaṃ.
If so, the opinion “this is a premeditated act” would be the criterion, but that opinion is not valid because it was stated after the Mahāpadumattheravāda. The act of signaling should not be regarded like the act of conspiring.
Nếu vậy, lời nói “đây là sự cố gắng trước bữa ăn” sẽ là một tiêu chuẩn, nhưng điều đó không phải là tiêu chuẩn vì nó được nói sau lời dạy của Trưởng lão Mahāpaduma, không nên xem hành động dấu hiệu giống như hành động đã định.
Tattha hi kālaparicchedo atthi, idha natthi, idameva tesaṃ nānattaṃ.
For in the latter, there is a time limit, but not in the former; this is their difference.
Vì ở đó có sự giới hạn thời gian, ở đây thì không, đây chính là sự khác biệt giữa chúng.
121. Tañca asammohatthanti eko ‘‘purebhattādīsu vā, akkhinikhaṇanādīni vā disvā gaṇhā’’ti, eko gahetabbaṃ bhaṇḍanissitaṃ katvā ‘‘purebhattaṃ evaṃ vaṇṇasaṇṭhānaṃ bhaṇḍaṃ gaṇhā’’ti vadati, evaṃvidhesu asammohatthaṃ evaṃvidhaṃ saṅketaṃ nimittañca dassetunti ca, yathādhippāyanti dutiyo tatiyassa tatiyo catutthassāti evaṃ paṭipāṭiyā ce vadantīti attho.
121. Tañca asammohatthaṃ (and that for clarity) means one person says, “Take it when you see things like ‘before meal’ or ‘winking of the eye’,” and another, making it dependent on the object to be taken, says, “Take an object of such and such color and shape before meal.” In such cases, these signals and signs are to be shown for clarity, and yathādhippāyaṃ (as intended) means if the second person tells the third, and the third tells the fourth, and so on, in sequence.
121. Và điều đó là để tránh nhầm lẫn nghĩa là một người nói “hãy lấy vật khi thấy các dấu hiệu trước bữa ăn, hoặc nháy mắt, v.v.”, một người khác dựa vào vật cần lấy và nói “hãy lấy vật có hình dạng và màu sắc như vậy vào buổi sáng”. Trong những trường hợp như vậy, để tránh nhầm lẫn, người ta chỉ ra một sự định đoạt và dấu hiệu như vậy. Và yathādhippāya (theo ý muốn) nghĩa là nếu người thứ hai nói với người thứ ba, người thứ ba nói với người thứ tư, cứ thế theo thứ tự.
Sace dutiyo catutthassa vadeti, na yathādhippāyoti ca.
But if the second person tells the fourth, it is not as intended.
Nếu người thứ hai nói với người thứ tư, thì không phải là theo ý muốn.
‘‘Paṭiggahitamatteti avassaṃ ce paṭiggaṇhāti, pubbeva thullaccaya’’nti ca likhitaṃ.
It is also written: “‘ Paṭiggahitamatte’ (at the mere acceptance) means if one definitely accepts it, a thullaccaya is incurred even before.”
Cũng có ghi “ Ngay khi nhận nếu nhất định nhận, thì tội Thullaccaya đã xảy ra trước đó”.
Paṭiggaṇhakānaṃ dukkaṭaṃ sabbatthokāsābhāvato na vuttaṃ.
A dukkaṭa for those who accept is not stated because there is no opportunity for it everywhere.
Tội Dukkata của những người nhận không được nói đến vì không có chỗ trống ở mọi nơi.
Pārājikāpajjanenetaṃ dukkaṭaṃ āpajjitvā āpajjanti kira.
It is said that by incurring this dukkaṭa, they incur a pārājika.
Có lẽ họ phạm tội Dukkata này sau khi đã phạm tội Pārājika.
Atthasādhakāṇatticetanākhaṇe eva pārājiko hotīti adhippāyo.
The intention is that one becomes pārājika at the very moment of the intention that fulfills the purpose of the instruction.
Ý nghĩa là ngay tại khoảnh khắc của ý chí sai bảo có lợi ích, đã là Pārājika.
Tattha maggaṭṭhāniyaṃ kataraṃ, kataraṃ phalaṭṭhāniyanti ‘‘atthasādhakacetanā nāma maggānantaraphalasadisā’’ti vuttattā phalaṭṭhāniyā cetanāti siddhaṃ.
Which is like the path, and which is like the fruit? Since it is stated, “intention that fulfills the purpose is like the fruit immediately following the path,” it is established that the intention is like the fruit.
Trong đó, cái nào là tương đương với đạo lộ, cái nào là tương đương với quả vị? Vì đã nói “ý chí có lợi ích giống như quả vị ngay sau đạo lộ”, nên đã xác định rằng đó là ý chí tương đương với quả vị.
Āṇatti ce maggaṭṭhāniyā siyā, cetanāsahajattā na sambhavati, tathā bhaṇḍassa avassaṃhāritā ca na sambhavati.
If the instruction were like the path, it would not be possible because it is conjoined with intention; nor would the certainty of the object being carried away be possible.
Nếu sự sai bảo tương đương với đạo lộ, thì không thể xảy ra vì nó đồng sinh với ý chí, và sự nhất định lấy đi vật cũng không thể xảy ra.
Āṇattikkhaṇe eva hi taṃ avassaṃhāritaṃ jātanti avahārakassa paṭiggaṇhañce, tampi na sambhavati anāgatattā.
For at the moment of instruction, that object is indeed certainly carried away. If the acceptance by the thief (is the path), that too is not possible as it is yet to happen.
Ngay tại khoảnh khắc sai bảo, vật đó đã trở nên nhất định bị lấy đi. Nếu người trộm cắp nhận lấy, điều đó cũng không thể xảy ra vì nó chưa đến.
Cetanā ce maggaṭṭhāniyā hoti, āṇattiādīsu aññataraṃ, bhaṇḍassa avassaṃhāritā eva vā phalaṭṭhāniyā ce, attho na sambhavati.
If the intention is like the path, and one of the instructions or the certainty of the object being carried away is like the fruit, the meaning is not possible.
Nếu ý chí tương đương với đạo lộ, và sự sai bảo hoặc một điều gì đó khác, hoặc sự nhất định lấy đi vật tương đương với quả vị, thì ý nghĩa không thể xảy ra.
Pārājikāpatti eva hi phalaṭṭhāniyā bhavitumarahati, na aññanti evaṃ tāva idha opammasaṃsandanaṃ sambhavati cetanā maggaṭṭhāniyā, tassā pārājikāpattibhāvo phalaṭṭhāniyo.
Only the pārājika offence should be like the fruit, and nothing else. Thus, here, a comparison is possible: the intention is like the path, and its being a pārājika offence is like the fruit.
Chỉ có tội Pārājika mới có thể tương đương với quả vị, không phải điều gì khác. Như vậy, ở đây có thể có sự so sánh ẩn dụ: ý chí tương đương với đạo lộ, và việc phạm tội Pārājika của nó tương đương với quả vị.
Yathā kiṃ?
Like what?
Giống như điều gì?
Yathā paṭisambhidāmagge ‘‘saddhāya ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā.
As in the Paṭisambhidāmagga: “Knowledge through faith is Dhammapaṭisambhidā.
Giống như trong Paṭisambhidāmagga: “Trí tuệ về đức tin là Dhammapaṭisambhidā.
Saddhāya saddatthe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’’ti ettha añño saddho, añño saddhāya saddatthoti siddhaṃ, yathā ca ‘‘eko amohasaṅkhāto dhammo sampayuttakānaṃ dhammānaṃ hetupaccayena paccayo adhipatisahajātaaññamaññanissayaindriyamaggasampayuttaatthiavigatapaccayena paccayo’’ti ettha amoho dhammo añño, aññe tassa hetupaccayatādayoti siddhaṃ.
Knowledge of the meaning of faith through faith is Atthapaṭisambhidā.” Here it is established that "faith" is one thing, and "the meaning of faith through faith" is another; and just as it is established in “one dharma called non-delusion is a condition for conjoined dharmas by way of root-condition, dominant-concomitant, reciprocal, support, faculty, path, conjoined, presence, non-disappearance condition,” that the dharma of non-delusion is one thing, and its root-condition etc. are another.
Trí tuệ về ý nghĩa của đức tin là Atthapaṭisambhidā.” Ở đây, đã xác định rằng đức tin là một điều, và ý nghĩa của đức tin là một điều khác. Và giống như “một pháp gọi là vô si là duyên cho các pháp đồng tương ưng bằng duyên nhân, duyên thống lãnh, duyên đồng sinh, duyên hỗ tương, duyên nương tựa, duyên căn, duyên đạo, duyên tương ưng, duyên hiện hữu, duyên bất ly”. Ở đây, đã xác định rằng pháp vô si là một điều, và các duyên nhân, v.v., của nó là những điều khác.
Yathā ca vinayapiṭake yāni cha āpattisamuṭṭhānāni, evaṃ yathāsambhavaṃ ‘‘satta āpattikkhandhā’’ti vuccanti, tesaṃ aññā āpattisamuṭṭhānatā, añño āpattikkhandhabhāvoti siddhaṃ.
And just as in the Vinayapiṭaka, the six origins of offences are called the “seven groups of offences” as appropriate, it is established that the origin of an offence is one thing, and its being a group of offences is another.
Và giống như trong Vinayapiṭaka, sáu nguồn gốc của tội được gọi là “bảy nhóm tội” theo cách phù hợp. Đã xác định rằng việc là nguồn gốc của tội là một điều, và việc là nhóm tội là một điều khác.
Iminā āpattikkhandhanayena āpattādhikaraṇassa kati ṭhānānīti?
Following this method of groups of offences, how many bases does a case concerning an offence have?
Theo cách nhóm tội này, có bao nhiêu địa điểm của sự tranh chấp về tội?
Satta āpattikkhandhā ṭhānānīti.
The seven groups of offences are the bases.
Bảy nhóm tội là các địa điểm.
Kati vatthūnīti?
How many grounds?
Có bao nhiêu căn cứ?
Satta āpattikkhandhā vatthūnīti.
The seven groups of offences are the grounds.
Bảy nhóm tội là các căn cứ.
Kati bhūmiyoti?
How many planes?
Có bao nhiêu cõi?
Satta āpattikkhandhā bhūmiyoti evamādayopi dassetabbā.
The seven groups of offences are the planes. And so on, should be shown.
Bảy nhóm tội là các cõi, và những điều tương tự cũng nên được chỉ ra.
Tathā hi tassā evaṃ maggaṭṭhāniyāya atthasādhikāya cetanāya yasmā aññā pārājikāpattitā anatthantarabhūtā ākāravisesasaṅkhātā phalaṭṭhāniyā atthi, tasmā ‘‘atthasādhakacetanā nāma maggānantaraphalasadisā’’ti vuttāti veditabbaṃ.
Thus, it should be understood that because there is another aspect, which is the state of being a pārājika offence, not distinct from it, and referred to as a specific mode, which is like the fruit, existing for that intention which is like the path and accomplishes the purpose, therefore it is said, “intention that accomplishes the purpose is like the fruit immediately following the path.”
Quả thật, vì ý chí có lợi ích, tương đương với đạo lộ đó, có một trạng thái Pārājika khác, không khác biệt về ý nghĩa, mà là một đặc điểm đặc biệt, tương đương với quả vị, nên điều đó được nói là “ý chí có lợi ích giống như quả vị ngay sau đạo lộ”.
Atha vā kevalaṃ dhammaniyāmattaṃyeva upamattena ācariyena evaṃ vuttantipi sambhavatīti na tattha opammasaṃsandanaṃ pariyesitabbaṃ, ‘‘idaṃ sabbaṃ kevalaṃ takkavasena vuttattā vicāretvā gahetabba’’nti ācariyo.
Or it is possible that the teacher stated this merely as a matter of the fixed nature of phenomena, using it as an analogy. Therefore, one should not seek for a comparison there. The teacher said: ‘All this, having been stated merely by way of conjecture, should be understood after careful consideration.’
Hoặc là, điều này cũng có thể xảy ra rằng vị Ācariya đã nói như vậy chỉ với ý nghĩa ví dụ về sự cố định của Pháp (Dhamma), nên không cần tìm kiếm sự so sánh ví dụ ở đó. Vị Ācariya nói: “Tất cả điều này chỉ được nói theo cách suy luận, nên cần phải xem xét kỹ lưỡng mà chấp nhận.”
122. ‘‘Vibhaṅganayadassanato’’ti vuttattā taṃ sampādetuṃ ‘‘idāni tattha tatthā’’tiādi āraddhaṃ.
It is stated, ‘‘because the method of Vibhaṅga is seen,’’ and in order to achieve that, the passage beginning ‘‘idāni tattha tatthā’’ has been commenced.
Vì đã nói “do thấy theo phương pháp Vibhaṅga”, để hoàn thành điều đó, đoạn văn bắt đầu bằng “idāni tattha tatthā” (nay ở đây và ở đó).
Tattha aṅgavatthubhedena cāti avahāraṅgajānanabhedena vatthussa haritabbabhaṇḍassa garukalahukabhāvabhedenāti attho.
There, aṅgavatthubhedena cā means by way of knowing the elements of theft and by the distinction between heavy (garuka) and light (lahuka) goods to be stolen, or the object (vatthu).
Ở đó, aṅgavatthubhedena cā có nghĩa là theo sự phân biệt về các yếu tố cấu thành của sự trộm cắp và sự phân biệt về tính chất nặng nhẹ của vật phẩm cần trộm cắp.
Atha vā aṅgañca vatthubhedena āpattibhedañca dassentoti attho.
Alternatively, it means showing the distinction of offenses by way of the elements and the object.
Hoặc là, có nghĩa là trình bày cả các yếu tố cấu thành và sự phân biệt về các loại āpatti (tội) theo sự phân biệt về vật phẩm.
Atirekamāsako ūnapañcamāsakoti ettha vā-saddo na vutto, tīhipi eko eva paricchedo vuttoti.
In atirekamāsako ūnapañcamāsako, the word vā is not mentioned, indicating that these three terms refer to a single classification.
Ở đây, trong Atirekamāsako ūnapañcamāsako (hơn một māsaka và ít hơn năm māsaka), từ vā (hoặc) không được nói ra, có nghĩa là ba từ này chỉ đề cập đến một định mức duy nhất.
Anajjhāvuṭṭhakaṃ nāma araññapālakādinā na kenaci mamāyitaṃ.
Anajjhāvuṭṭhakaṃ means something not cared for by anyone, such as a forest-keeper.
Anajjhāvuṭṭhakaṃ có nghĩa là vật không thuộc sở hữu của ai, không được ai, như người giữ rừng, quý trọng.
Chaḍḍitaṃ nāma anatthikabhāvena atirekamattādinā sāmikena chaḍḍitaṃ.
Chaḍḍitaṃ means something discarded by the owner due to being unwanted or in excess.
Chaḍḍitaṃ có nghĩa là vật bị chủ nhân vứt bỏ do không cần thiết hoặc do quá nhiều.
Naṭṭhaṃ pariyesitvā chinnālayattā chinnamūlakaṃ.
A lost item, having been searched for and abandoned of all hope, is chinnamūlakaṃ (whose root of attachment is severed).
Vật bị mất, sau khi tìm kiếm mà không còn hy vọng tìm thấy, nên chinnamūlakaṃ (mất gốc rễ).
Assāmikavatthūti acchinnamūlakampi yassa sāmiko koci no hoti, nirapekkhā vā pariccajanti, yaṃ vā pariccattaṃ devatādīnaṃ, idaṃ sabbaṃ assāmikavatthu nāma.
Assāmikavatthū means an object which, even if its root of attachment is not severed, has no owner, or which people abandon without attachment, or which has been offered to devas and so forth. All this is called an ownerless object (assāmikavatthu).
Assāmikavatthū (vật vô chủ) có nghĩa là vật phẩm mà không có chủ nhân nào, ngay cả khi nó không bị mất gốc rễ; hoặc những người không còn quan tâm đã từ bỏ nó; hoặc vật phẩm đã được dâng cúng cho các vị thiên thần, v.v. Tất cả những điều này đều được gọi là vật vô chủ.
Devatādīnaṃ vā buddhadhammānaṃ vā pariccattaṃ parehi ce ārakkhakehi pariggahitaṃ, parapariggahitameva.
However, if something offered to devas or to the Buddha and Dhamma is protected by others, it is considered protected by others (parapariggahita).
Nếu vật phẩm đã được dâng cúng cho các vị thiên thần, v.v., hoặc cho Đức Phật và Pháp (Dhamma), mà lại được người khác, ví dụ như người bảo vệ, sở hữu, thì đó vẫn là parapariggahita (vật thuộc sở hữu của người khác).
Tathārūpe hi adinnādāne rājāno coraṃ gahetvā hananādikaṃ kareyyuṃ, anārakkhake pana āvāse, abhikkhuke anārāmikādike ca yaṃ buddhadhammassa santakaṃ, taṃ ‘‘āgatāgatehi bhikkhūhi rakkhitabbaṃ gopetabbaṃ mamāyitabba’’nti vacanato abhikkhukāvāsasaṅghasantakaṃ viya parapariggahitasaṅkhyameva gacchatīti chāyā dissati.
Indeed, in such a case of taking what is not given, kings might apprehend the thief and inflict punishment; but in an unprotected abode, or in a monastery without monks or caretakers, if something belongs to the Buddha and Dhamma, the nuance is that it falls under the category of "protected by others," similar to property belonging to the Saṅgha in a monastery without monks, by the principle that "monks who arrive should guard, protect, and care for it."
Thật vậy, đối với hành vi trộm cắp như vậy, các vị vua sẽ bắt kẻ trộm và thực hiện các hình phạt như giết chết. Tuy nhiên, trong một āvāsa (tu viện) không có người bảo vệ, hoặc một nơi không có tỳ-khưu, không có người chăm sóc, v.v., bất cứ thứ gì thuộc về Đức Phật và Pháp, theo nguyên tắc "các tỳ-khưu đến và đi cần phải bảo vệ, giữ gìn và quý trọng", thì được xem như là tài sản của Tăng-già trong một āvāsa không có tỳ-khưu, tức là nó được xếp vào loại vật phẩm thuộc sở hữu của người khác, đó là ý nghĩa được thấy.
Issaro hi yo koci bhikkhu tādise parikkhāre corehipi gayhamāne vāretuṃ paṭibalo ce, balakkārena acchinditvā yathāṭhāne ṭhapetunti.
For any bhikkhu who is capable of preventing thieves from taking such requisites, or forcibly reclaiming them and returning them to their place, has authority.
Thật vậy, nếu có bất kỳ tỳ-khưu nào có khả năng ngăn cản kẻ trộm lấy những vật phẩm đó, thì vị ấy có thể giật lại bằng vũ lực và đặt chúng trở lại đúng vị trí.
Apariggahite parasantakasaññissa chasu ākāresu vijjamānesupi anāpatti viya dissati, ‘‘yaṃ parapariggahitañca hotī’’ti aṅgabhāvo kiñcāpi dissati, parasantake tathā paṭipannake sandhāya vuttanti gahetabbaṃ.
In the case of an unprotected item, even if one perceives it as belonging to another and all six modes are present, there appears to be no offense; though the factor of "being protected by another" is present, it should be understood as referring to one who acts in that manner concerning another's property.
Mặc dù có vẻ như không có āpatti (tội) đối với người có ý niệm rằng vật đó thuộc về người khác, ngay cả khi nó chưa bị sở hữu và có sáu trường hợp khác nhau, nhưng yếu tố "vật thuộc sở hữu của người khác" vẫn được thấy. Điều này nên được hiểu là nói đến những người hành xử như vậy đối với vật phẩm của người khác.
Attano santakaṃ corehi haṭaṃ, corapariggahitattā parapariggahitaṃ hoti, tasmā paro cetaṃ theyyacitto gaṇhati, pārājikaṃ.
If one's own property is stolen by thieves, it becomes property protected by thieves, thus "property protected by another." Therefore, if another person, with thievish intent, takes it, it is a pārājika offense.
Nếu tài sản của mình bị kẻ trộm lấy đi, thì do bị kẻ trộm sở hữu, nó trở thành tài sản của người khác. Vì vậy, nếu người khác lấy nó với ý định trộm cắp, thì đó là pārājika.
Sāmiko eva ce gaṇhati, na pārājikaṃ, yasmā codetvā, acchinditvā ca so ‘‘mama santakaṃ gaṇhāmī’’ti gahetuṃ labhati.
But if the original owner takes it, it is not a pārājika, because he is permitted to take his own property by demanding it or forcibly seizing it.
Nếu chính chủ nhân lấy lại, thì không phải pārājika, vì vị ấy có thể lấy lại tài sản của mình bằng cách yêu cầu hoặc giật lại.
Paṭhamaṃ dhuraṃ nikkhipitvā ce pacchā theyyacitto gaṇhati, esa nayo.
The same rule applies if one first abandons ownership and then later takes it with thievish intent.
Nếu vị ấy từ bỏ quyền sở hữu trước rồi sau đó lấy lại với ý định trộm cắp, thì cũng theo nguyên tắc này.
Sāmikena dhuraṃ nikkhittakāle so ce coro kālaṃ karoti, añño theyyacittena gaṇhati, na pārājiko.
If, when the owner has abandoned ownership, that thief dies, and another person takes it with thievish intent, he is not subject to pārājika.
Nếu kẻ trộm chết vào lúc chủ nhân đã từ bỏ quyền sở hữu, và người khác lấy nó với ý định trộm cắp, thì không phải pārājika.
Anikkhittakāle eva ce kālaṃ karoti, taṃ theyyacittena gaṇhantassa bhikkhuno pārājikaṃ mūlabhikkhussa santakabhāve ṭhitattā.
But if the thief dies before the abandonment of ownership, the bhikkhu who takes it with thievish intent incurs a pārājika, because it still belongs to the original bhikkhu.
Nhưng nếu kẻ trộm chết khi quyền sở hữu chưa được từ bỏ, thì tỳ-khưu lấy vật đó với ý định trộm cắp sẽ phạm pārājika, vì vật đó vẫn thuộc sở hữu của tỳ-khưu chủ nhân ban đầu.
Corabhikkhumhi mate ‘‘matakaparikkhāra’’nti saṅgho vibhajitvā ce taṃ gaṇhati, mūlasāmiko ‘‘mama santakamida’’nti gahetuṃ labhati.
If, after the thieving bhikkhu dies, the Saṅgha distributes it as "property of the deceased," the original owner may reclaim it as "this is my property."
Nếu sau khi tỳ-khưu kẻ trộm chết, Tăng-già chia chác vật phẩm của người chết và lấy nó, thì chủ nhân ban đầu có thể lấy lại và nói: “Đây là tài sản của tôi.”
Etthāha – bhūmaṭṭhādinimittakammapariyosānā eva avahārabhedā, udāhu aññepi santīti.
Here it is asked: are the types of theft only those ending with "bhūmaṭṭha" etc., and "nimittakamma," or are there others?
Ở đây, có người hỏi: "Các loại trộm cắp có phải chỉ giới hạn ở những hành vi kết thúc bằng Bhūmaṭṭhakathā, v.v., và Nimittakamma, hay còn có những loại khác nữa?"
Kiñcettha yadi aññepi santi, tepi vattabbā.
And if there are others, they should also be stated.
Nếu có những loại khác, thì chúng cũng cần được nói ra.
Na hi bhagavā sāvasesaṃ pārājikaṃ paññapeti.
For the Blessed One does not lay down a pārājika offense with a remainder.
Vì Đức Thế Tôn không ban hành pārājika một cách không trọn vẹn.
No ce santi, ye ime tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭaukkoṭanavañcananikatisāciyogaviparāmosaālopasāhasākārā ca suttaṅgesu sandissamānā, te idha āgatesu ettha samodhānaṃ gacchantīti ca lakkhaṇato vā tesaṃ samodhānagatabhāvo vattabboti?
If there are none, then it should be explained by their characteristics or by their inclusion in the types mentioned here (bhūmaṭṭha, etc.) that these (tulākūṭa, kaṃsakūṭa, mānakūṭa, ukkoṭana, vañcana, nikati, sāciyoga, viparāmosa, ālopa, sāhasa, ākāra) which appear in the Sutta Piṭaka, are included among them?
Nếu không có, thì những hành vi như cân sai, đong sai, đo lường sai, hối lộ, lừa đảo, gian lận, lạm dụng tín nhiệm, cướp bóc, và các hình thức bạo lực khác được thấy trong các bộ Sutta, có phải chúng được bao gồm trong các loại đã đề cập ở đây, và cần phải giải thích sự bao gồm của chúng theo đặc điểm của chúng?
Vuccate – lakkhaṇato siddhova.
It is said: It is established by their characteristics.
Được nói rằng: "Theo đặc điểm thì đã rõ."
‘‘Pañcahi ākārehī’’tiādinā nayena aṅgavatthubhedena.
By the method beginning with ‘‘five modes’’ (pañcahi ākārehi), distinguishing by element and object.
Theo phương pháp bắt đầu bằng "bằng năm cách", theo sự phân biệt về các yếu tố và vật phẩm.
Āpattibhedo hi pāḷiyaṃ (pārā. 128-130) vutto eva, aṭṭhakathāyañca ‘‘kūṭamānakūṭakahāpaṇādīhi vā vañcetvā gaṇhati, tassevaṃ gaṇhato avahāro theyyāvahāro’’ti (pārā. aṭṭha. 1.138; kaṅkhā. aṭṭha. dutiyapārājikavaṇṇanā) āgatattā tulākūṭagahaṇādayo theyyāvahāre samodhānaṃ gatāti siddhaṃ.
The classification of offenses is indeed stated in the Pāḷi. And in the Aṭṭhakathā, since it is stated, ‘‘he deceives and takes by means of false weights, false coins, false measures, etc.; such a taking is theft by stealth (theyyāvahāra),’’ it is established that the taking by false weights and so forth are included in theft by stealth.
Sự phân biệt về các loại āpatti đã được nói rõ trong Pāḷi, và trong Aṭṭhakathā cũng có đoạn "nếu lấy bằng cách lừa dối với cân sai, đong sai, tiền bạc giả, v.v., thì hành vi lấy đó là theyyāvahāra (trộm cắp)", nên rõ ràng là các hành vi như cân sai, v.v., được bao gồm trong theyyāvahāra.
Viparāmosaālopasāhasākārā ca aṭṭhakathāyāgate pasayhāvahāre samodhānaṃ gacchanti.
And the methods of viparāmosa, ālopa, and sāhasa are included in forcible theft (pasayhāvahāra) as found in the Aṭṭhakathā.
Các hình thức lạm dụng tín nhiệm, cướp bóc và bạo lực cũng được bao gồm trong pasayhāvahāra (trộm cắp bằng vũ lực) được đề cập trong Aṭṭhakathā.
Imaṃyeva vā pasayhāvahāraṃ dassetuṃ ‘‘gāmaṭṭhaṃ araññaṭṭha’’nti mātikaṃ nikkhipitvā ‘‘gāmaṭṭhaṃ nāma bhaṇḍaṃ catūhi ṭhānehi nikkhittaṃ hotī’’tiādinā nayena vibhāgo vutto.
Alternatively, to illustrate this very forcible theft, the Mātika ‘‘gāmaṭṭhaṃ araññaṭṭhaṃ’’ was set forth, and an explanation given by the method beginning, ‘‘property in a village means property placed in four places.’’
Hoặc để trình bày chính pasayhāvahāra này, mātikā (đề mục) "ở làng, ở rừng" đã được đặt ra, và sự phân loại đã được nói rõ theo phương pháp bắt đầu bằng "vật phẩm ở làng được đặt ở bốn nơi".
Tenedaṃ vuttaṃ hoti – gahaṇākārabhedasandassanatthaṃ visuṃ kataṃ.
By this, it is meant that it was separated to show the distinction of modes of taking.
Do đó, điều này có nghĩa là: nó được phân biệt riêng để trình bày sự khác biệt trong các cách lấy.
Na hi bhūmitalādīhi gāmāraññaṭṭhaṃ yaṃ kiñcīti.
For there is nothing, whether in a village or forest, from the ground and so forth.
Thật vậy, không phải bất cứ vật phẩm nào ở làng hay ở rừng đều đến từ mặt đất, v.v.
Tattha yaṃ tulākūṭaṃ, taṃ rūpakūṭaṅgagahaṇapaṭicchannakūṭavasena catubbidhampi vehāsaṭṭhe samodhānaṃ gacchati.
Among those, the fraud with balances (tulākūṭa), being of four kinds by way of counterfeiting appearances, objects, taking, and concealment, is included in the category of property in the air (vehāsaṭṭha).
Trong đó, cân sai (tulākūṭa) được chia thành bốn loại theo cách thức rūpakūṭa (giả mạo hình thức), aṅgakūṭa (giả mạo thành phần), gahaṇapaṭicchannakūṭa (giả mạo che giấu) đều được bao gồm trong vehāsaṭṭha (vật ở trên không).
Hadayabhedasikhābhedarajjubhedavasena tividhe mānakūṭe ‘‘svāyaṃ hadayabhedo mariyādaṃ chindatī’’ti ettha samodhānaṃ gacchati.
Among the three kinds of fraudulent measures (mānakūṭa) by way of heart-breaking, crest-breaking, and rope-breaking, the heart-breaking is included where it is said, ‘‘this heart-breaking breaks the boundary.’’
Trong mānakūṭa (đo lường sai) có ba loại theo cách thức hadayabheda (phá vỡ lòng tin), sikhābheda (phá vỡ đỉnh), rajjubheda (phá vỡ dây đo), thì hadayabheda này được bao gồm trong "vị ấy phá vỡ giới hạn".
Hadayabhedo hi sappitelādiminanakāle labbhati.
Heart-breaking is found when measuring ghee, oil, and so forth.
Hadayabheda được áp dụng khi đo lường bơ, dầu, v.v.
‘‘Phandāpeti attano bhājanagataṃ karotī’’ti ettha sikhābhedopi labbhati.
Crest-breaking (sikhābheda) is also found where it is said, ‘‘he causes it to expand, bringing it into his own vessel.’’
Sikhābheda cũng được áp dụng trong "vị ấy làm cho nó rung chuyển và đưa vào vật chứa của mình".
So ‘‘tilataṇḍulādiminanakāle labbhatī’’ti vuttaṃ.
It is said that this is found when measuring sesame, rice, and so forth.
Điều đó được nói là "được áp dụng khi đo lường mè, gạo, v.v."
Khettaminanakāle rajjubhedo samodhānaṃ gacchati.
Rope-breaking (rajjubheda) is included when measuring fields.
Rajjubheda được bao gồm khi đo lường ruộng đất.
‘‘Dhammaṃ caranto sāmikaṃ parājetī’’ti ettha ukkoṭanaṃ samodhānaṃ gacchatīti te ca tathā vañcananikatiyopi.
Bribery (ukkoṭana) is included where it is said, ‘‘practicing injustice, he defeats the owner,’’ and so are deceit (vañcanā) and trickery (nikati).
Ukkoṭana (hối lộ) được bao gồm trong "vị ấy hành xử theo Pháp làm cho chủ nhân thua cuộc", và các hành vi lừa đảo, gian lận cũng tương tự như vậy.
131. Na ca gahite attamano hoti, tassa santakaṃ vissāsagāhena gahitampi puna dātabbanti idaṃ ‘‘tena kho pana samayena dve bhikkhū sahāyakā honti.
131. This statement, ‘‘Nor is he pleased with what is taken; what is taken with confidence, even though it belongs to him, should be returned,’’ appears to be inconsistent with ‘‘Now at that time there were two bhikkhus who were friends. One went to the village for alms… an offense, bhikkhu, in taking with confidence.’’
Na ca gahite attamano hoti, tassa santakaṃ vissāsagāhena gahitampi puna dātabba (Khi vật đã được lấy, vị ấy không hài lòng, và vật phẩm của người khác, ngay cả khi được lấy bằng sự tin tưởng, vẫn phải được trả lại) – điều này dường như không phù hợp với đoạn văn: “Vào lúc đó, có hai tỳ-khưu là bạn bè. Một vị đi vào làng khất thực…v.v… không có āpatti, này tỳ-khưu, do lấy bằng sự tin tưởng.”
Eko gāmaṃ piṇḍāya pāvisi…pe… anāpatti, bhikkhu, vissāsaggāhe’’ti (pārā. 146) iminā asamentaṃ viya dissati.
Here, the phrase ‘‘He, knowing, admonished him, ‘You are not a recluse’’’ indicates displeasure.
Ở đây, câu “vị ấy biết và khiển trách vị kia rằng ‘ông không phải là Sa-môn’” cho thấy sự không hài lòng.
Ettha hi ‘‘so jānitvā taṃ codesi assamaṇosi tva’’nti vacanena anattamanatā dīpitā.
For here, by the words, "knowing this, he accused him, saying, 'You are not a recluse,'" displeasure is shown.
Ở đây, câu “vị ấy biết và khiển trách vị kia rằng ‘ông không phải là Sa-môn’” cho thấy sự không hài lòng.
Puna ‘‘anāpatti, bhikkhu, vissāsaggāhe’’ti vacanena attamanatāyapi sati vissāsaggāho ruhatīti dīpitanti ce?
If it is said that the phrase ‘‘no offense, bhikkhu, in taking with confidence’’ indicates that taking with confidence is valid even if there is pleasure?
Nếu nói rằng, câu “này tỳ-khưu, không có āpatti do lấy bằng sự tin tưởng” lại cho thấy rằng việc lấy bằng sự tin tưởng vẫn được chấp nhận ngay cả khi có sự hài lòng?
Taṃ na, aññathā gahetabbatthato.
That is not correct, because the meaning should be understood otherwise.
Điều đó không đúng, vì nó phải được hiểu theo một nghĩa khác.
Ayañhettha attho – pārājikāpattiyā anāpatti vissāsasaññāya gāhe sati, sopi bhikkhu sahāyakattā na kuddho codesi, piyo eva samāno ‘‘kacci assamaṇosi tvaṃ, gaccha, vinicchayaṃ katvā suddhante tiṭṭhāhī’’ti codesi.
The meaning here is this: there is no pārājika offense when taking is done with the perception of confidence; and that bhikkhu, being a friend, did not admonish him out of anger, but being affectionate, he admonished him, saying, ‘‘Are you perhaps not a recluse? Go, determine the matter, and establish yourself in purity.’’
Ý nghĩa ở đây là: không có āpatti pārājika khi việc lấy được thực hiện với ý niệm tin tưởng. Vị tỳ-khưu kia, vì là bạn bè, đã không khiển trách với sự tức giận, mà với tình cảm yêu mến, vị ấy khiển trách rằng: “Này bạn, có phải bạn không phải là Sa-môn không? Hãy đi, sau khi đã xét xử, hãy đứng ở nơi thanh tịnh.”
Sacepi so kuddho eva codeyya, ‘‘anāpattī’’ti idaṃ kevalaṃ pārājikābhāvaṃ dīpeti, na vissāsaggāhasiddhaṃ.
Even if he had admonished him angrily, the statement ‘‘no offense’’ only indicates the absence of a pārājika, not the validity of taking with confidence.
Ngay cả khi vị ấy khiển trách với sự tức giận, câu “không có āpatti” này chỉ cho thấy không có āpatti pārājika, chứ không chứng minh rằng việc lấy bằng sự tin tưởng là hợp lệ.
Yo pana parisamajjhe lajjāya adhivāseti, na kiñci vadatīti attho.
But one who endures in the midst of an assembly out of shame, the meaning is that he says nothing.
Còn người vì xấu hổ mà chịu đựng giữa hội chúng, không nói gì cả, đó là ý nghĩa.
‘‘Punavattukāmatādhippāye pana sopi paccāharāpetuṃ labhatī’’ti vuttaṃ.
"However, with the intention of speaking again, he too is able to have it brought back," it is said.
Cũng có nói: “Nếu có ý muốn nói lại, thì người đó cũng có thể lấy lại”.
Sace coro pasayha gahetukāmopi ‘‘adhivāsetha, bhante, idha me cīvarānī’’ti vatvā cīvarāni therena dinnāni, adinnāni vā sayaṃ gahetvā gacchati, thero puna pakkhaṃ labhitvā codetuṃ labhati, pubbe adhivāsanā adhivāsanasaṅkhyaṃ na gacchati bhayena tuṇhībhūtattā, ‘‘yaṃ cīvaraṃ idha sāmiko paccāharāpetuṃ labhatī’’ti vuttaṃ.
If a thief, even if wishing to take by force, after saying, "Venerable sir, please accept my robes here," takes the robes given by the elder, or not given, and leaves, the elder, upon finding support, is able to demand them back; the prior acceptance does not count as acceptance, because he was silent out of fear. It is said, "The robe that the owner is able to have brought back here."
Nếu một tên trộm, dù muốn cướp đoạt một cách thô bạo, nhưng lại nói: “Bạch Đại đức, xin Đại đức chấp nhận những y phục này của con tại đây,” rồi lấy những y phục đã được vị Trưởng lão cho hoặc tự mình lấy những y phục chưa được cho mà bỏ đi, thì vị Trưởng lão sau đó có thể tìm được sự ủng hộ và tố cáo. Sự chấp nhận trước đó không được xem là sự chấp nhận vì vị ấy đã im lặng do sợ hãi. Điều này được nói là: “Y phục mà chủ nhân có thể đòi lại được ở đây.”
Sāmikassa pākatikaṃ kātabbaṃ, ‘‘idaṃ kira vatta’’nti vuttaṃ.
It should be made normal for the owner; it is said, "This, it seems, is the rule."
Phải làm cho chủ nhân trở lại trạng thái bình thường. Điều này được nói là: “Đây là một bổn phận.”
Sace saṅghassa santakaṃ kenaci bhikkhunā gahitaṃ, tassa tena saṅghassa vā dhammassa vā upakāritā atthi, gahitappamāṇaṃ apaloketvā dātabbaṃ.
If something belonging to the Saṅgha is taken by a certain bhikkhu, and there is a benefit for the Saṅgha or the Dhamma from it, it should be given after having it approved in the amount taken.
Nếu một Tỳ-khưu nào đó lấy tài sản của Tăng-già, và việc đó có lợi cho Tăng-già hoặc Pháp, thì số lượng đã lấy phải được báo cáo và được cho phép.
‘‘So tena yathāgahitaṃ pākatikaṃ katvā anaṇo hoti, gilānādīnampi eseva nayo’’ti vuttaṃ.
"He, by making it normal as it was taken, becomes free from debt; this is the same method for the sick and others," it is said.
Điều này được nói là: “Vị ấy, bằng cách đó, đã làm cho số lượng đã lấy trở lại trạng thái bình thường và không còn mắc nợ; đối với người bệnh và những người khác cũng vậy.”
Sāhatthikāṇattikanti ekabhaṇḍaṃ eva.
By one's own hand and by command refers to a single item.
Sāhatthikāṇattika (tự thân hành động và ra lệnh) chỉ là một vật phẩm.
‘‘Bhāriyañhidaṃ tvampi ekapassaṃ gaṇha, ahampi ekapassaṃ gaṇhāmīti saṃvidahitvā ubhayesaṃ payogena ṭhānācāvane kate kāyavācācittehi hoti.
"Since this is heavy, you take one side, and I will take one side"—after having arranged this, when it is displaced from its position by the effort of both, it occurs through body, speech, and mind.
“Vì vật này nặng, bạn hãy cầm một bên, tôi cũng sẽ cầm một bên.” Sau khi đã thỏa thuận như vậy, nếu việc di chuyển vật phẩm được thực hiện bởi sự cố gắng của cả hai, thì đó là hành vi thân, khẩu, ý.
Aññathā ‘sāhatthikaṃ vā āṇattikassa aṅgaṃ na hoti, āṇattikaṃ vā sāhatthikassā’ti iminā virujjhatī’’ti likhitaṃ.
Otherwise, it is written, "it would conflict with this: 'An act by one's own hand is not a component of one by command, nor is one by command a component of one by one's own hand.'"
Nếu không, điều đó sẽ mâu thuẫn với câu nói: ‘Hành vi tự thân không phải là một phần của hành vi ra lệnh, và hành vi ra lệnh không phải là một phần của hành vi tự thân’.”
Dhammasiritthero pana ‘‘na kevalaṃ bhāriye eva vatthumhi ayaṃ nayo labbhati, pañcamāsakamattampi dve ce janā saṃvidahitvā gaṇhanti, dvinnampi pāṭekkaṃ, sāhatthikaṃ nāma taṃ kammaṃ, sāhatthikapayogattā ekasmiṃyeva bhaṇḍe, tasmā ‘sāhatthikaṃ āṇattikassa aṅgaṃ na hotī’ti vacanamimaṃ nayaṃ na paṭibāhati.
But the Elder Dhammasiri said: "This method is not only found in the case of a heavy object. If two people take even an object worth five māsakas by arrangement, it is an offense by one's own hand for both individually. That act is due to the effort of doing it by one's own hand on a single item. Therefore, the statement, 'An act by one's own hand is not a component of one by command,' does not preclude this method.
Tuy nhiên, Đại đức Dhammasiri nói: “Không chỉ trong trường hợp vật phẩm nặng mới áp dụng nguyên tắc này. Ngay cả khi hai người cùng thỏa thuận và lấy một vật phẩm chỉ năm đồng tiền vàng, thì cả hai đều phạm lỗi sāhatthika (tự thân hành động) riêng biệt, vì đó là hành động tự thân đối với cùng một vật phẩm. Do đó, câu nói ‘hành vi tự thân không phải là một phần của hành vi ra lệnh’ không bác bỏ nguyên tắc này.
‘Sāhatthikavatthuaṅganti sāhatthikassa vatthussa aṅgaṃ na hotī’ti tattha vuttaṃ.
"'A component of an object taken by one's own hand' means it is not a component of the object of an act by one's own hand,' is stated there.
Ở đó, đã nói rằng ‘sāhatthikavatthuaṅga’ có nghĩa là không phải là một phần của vật phẩm sāhatthika.
Idha pana payogaṃ sandhāya vuttattā yujjatī’’ti āha kira, taṃ ayuttaṃ kāyavacīkammanti vacanābhāvā, tasmā sāhatthikāṇattikesu payogesu aññatarena vāyamāpatti samuṭṭhāti, tathāpi turitaturitā hutvā vilopanādīsu gahaṇagāhāpanavasenetaṃ vuttaṃ.
But here, since it is stated in reference to the effort, it is appropriate," he apparently said. That is incorrect because of the absence of the words "bodily and verbal action." Therefore, this offense arises through either one of the efforts in cases of acting by one's own hand and by command. Nevertheless, this was stated in the sense of taking and causing to be taken in haste during looting and so on.
Nhưng ở đây, vì được nói liên quan đến sự cố gắng, nên điều đó là hợp lý.” Tuy nhiên, điều đó không hợp lý vì không có câu nói về hành vi thân và khẩu. Do đó, trong các hành vi sāhatthikāṇattika, lỗi phát sinh do sự cố gắng của một trong hai. Mặc dù vậy, điều này được nói trong trường hợp vội vã, chẳng hạn như trong việc cướp bóc, theo cách tự mình lấy hoặc khiến người khác lấy.
Yathā kālena attano kālena parassa dhammaṃ ārabbha sīghaṃ sīghaṃ uppattiṃ sandhāya ‘‘ajjhattabahiddhārammaṇā dhammā’’ti (dha. sa. tikamātikā 21) vuttā, evaṃsampadamidanti daṭṭhabbaṃ.
Just as it is said, "dhammas with internal and external objects," with reference to the swift arising concerning one's own dhamma at times and another's dhamma at other times, so should this case be understood.
Tương tự như cách các pháp được gọi là “ajjhattabahiddhārammaṇā dhammā” (các pháp là đối tượng nội và ngoại) (Dhammasaṅgaṇī, tikamātikā 21) để chỉ sự phát sinh nhanh chóng của pháp, đôi khi là của mình, đôi khi là của người khác, thì điều này cũng phải được hiểu tương tự.
Tatthapi ye anuttarādayo ekantabahiddhārammaṇā viññāṇañcāyatanādayo ekantaajjhattārammaṇā, itare aniyatārammaṇattā ‘‘ajjhattabahiddhārammaṇā’’ti vuccanti, na ekakkhaṇe ubhayārammaṇattā.
There too, those dhammas, such as the supramundane, have exclusively external objects; those such as the sphere of infinite consciousness have exclusively internal objects; the others are called "internal-and-external-object" because they have an unfixed object, not because they have both objects in a single moment.
Ở đó, những pháp như anuttara (vô thượng) hoàn toàn là đối tượng bên ngoài, những pháp như viññāṇañcāyatana (thức vô biên xứ) hoàn toàn là đối tượng bên trong, còn những pháp khác được gọi là “ajjhattabahiddhārammaṇā” vì chúng có đối tượng không cố định, chứ không phải vì chúng có cả hai đối tượng cùng một lúc.
Ayaṃ pana āpatti yathāvuttanayena sāhatthikā āṇattikāpi hotiyeva, tasmā anidassanametanti ayuttaṃ.
But this offense, by the aforementioned method, can be both by one's own hand and by command; therefore, it is incorrect to say this is not an example.
Tuy nhiên, lỗi này, theo cách đã nói, có thể là sāhatthika (tự thân hành động) và āṇattika (ra lệnh). Do đó, việc nói rằng đây không phải là một ví dụ là không hợp lý.
‘‘Yathā aniyatārammaṇattā ‘ajjhattabahiddhārammaṇā’ti vuttā, tathā aniyatapayogattā ayampi āpatti ‘sāhatthikāṇattikā’ti vuttāti nidassanameveta’’nti ekacce ācariyā āhu.
"Just as they are called 'internal-and-external-object' because of having an unfixed object, so this offense is called 'by one's own hand and by command' because of having an unfused effort; therefore, this is indeed an example," said some teachers.
Một số vị đạo sư nói: “Cũng như các pháp được gọi là ‘ajjhattabahiddhārammaṇā’ vì chúng có đối tượng không cố định, thì lỗi này cũng được gọi là ‘sāhatthikāṇattikā’ vì nó có sự cố gắng không cố định. Do đó, đây chính là một ví dụ.”
‘‘Ime panācariyā ubhinnaṃ ekato ārammaṇakaraṇaṃ natthi.
"But these teachers hold that there is no taking of both as an object simultaneously.
Nhưng những vị đạo sư này đã nói với nhận thức rằng không có việc hai đối tượng cùng lúc được làm đối tượng.
Atthi ce, ‘ajjhattabahiddhārammaṇaṃ dhammaṃ paṭicca ajjhattabahiddhārammaṇo dhammo uppajjati hetupaccayā’tiādinā (paṭṭhā. 2.21.1 ajjhattārammaṇatika) paṭṭhānapāṭhena bhavitabbanti saññāya āhaṃsu, tesaṃ matena ‘siyā ajjhattabahiddhārammaṇā’ti vacanaṃ niratthakaṃ siyā, na ca niratthakaṃ, tasmā attheva ekato ajjhattabahiddhārammaṇo dhammo.
If there were, there would have to be a Paṭṭhāna text such as, 'Conditioned by a dhamma with an internal-and-external object, a dhamma with an internal-and-external object arises through root-condition,' and so they spoke with this understanding. According to their view, the statement, 'It may have an internal-and-external object,' would be meaningless. But it is not meaningless. Therefore, there certainly is a dhamma that has an internal-and-external object simultaneously.
Nếu có, thì điều đó phải phù hợp với kinh văn Paṭṭhāna: ‘Pháp là đối tượng nội và ngoại phát sinh do duyên hệ với pháp là đối tượng nội và ngoại’ và cứ thế. Theo ý kiến của họ, câu nói ‘siyā ajjhattabahiddhārammaṇā’ sẽ trở nên vô nghĩa, nhưng nó không vô nghĩa. Do đó, có một pháp là đối tượng nội và ngoại cùng lúc.
Puna ‘ayaṃ so’ti niyamena ajjhattabahiddhārammaṇā dhammā viya niddisitabbābhāvato na uddhaṭo siyā.
Furthermore, because it cannot be pointed out with the certainty 'this is it,' like dhammas with internal-and-external objects, it might not have been specified.
Hơn nữa, vì không thể chỉ ra một cách cố định rằng ‘đây là pháp đó’ giống như các pháp có đối tượng nội và ngoại, nên nó không được đề cập.
Tattha anuddhaṭattā eva dhammasaṅgahaṭṭhakathāyaṃ ubhinnampi ajjhattabahiddhādhammānaṃ ekato ārammaṇakaraṇadhammavasena ‘ajjhattabahiddhārammaṇā’ti avatvā ‘kālena ajjhattabahiddhā pavattiyaṃ ajjhattabahiddhārammaṇa’nti vuttaṃ, tasmā gaṇṭhipade vuttanayova sāroti no takko’’ti ācariyo.
Because it was not specified there, in the Dhammasaṅgaṇī Commentary, instead of saying 'internal-and-external-object' in the sense of a dhamma that takes both internal and external dhammas as an object simultaneously, it is said, 'internal-and-external-object' when it occurs at times internally and at times externally. Therefore, the method stated in the Gaṇṭhipada is the essence; this is our reasoning," said the teacher.
Vì không được đề cập ở đó, nên trong Dhammasaṅgahaṭṭhakathā, thay vì nói ‘ajjhattabahiddhārammaṇā’ theo nghĩa pháp làm đối tượng cho cả hai pháp nội và ngoại cùng lúc, đã nói ‘ajjhattabahiddhārammaṇa’ theo nghĩa phát sinh bên trong và bên ngoài tùy thời. Do đó, chúng tôi cho rằng cách nói được đề cập trong Gaṇṭhipada là cốt lõi.” Vị đạo sư nói.
Tattha ‘‘kāyavacīkamma’’nti avacanaṃ panassa sāhatthikapayogattā ekapayogassa anekakammattāva, yadi bhaveyya, manokammampi vattabbaṃ bhaveyya, yathā tattha manokammaṃ vijjamānampi abbohārikaṃ jātaṃ, evaṃ tasmiṃ sāhatthikāṇattike vacīkammaṃ abbohārikanti veditabbaṃ, taṃ pana kevalaṃ kāyakammassa upanissayaṃ jātaṃ, cittaṃ viya tattha aṅgameva jātaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘sāhatthikapayogattā’’ti, ‘‘aṅgabhāvamattameva hi sandhāya ‘sāhatthikāṇattika’nti vuttanti no takko’’ti ca, vicāretvā gahetabbaṃ.
There, the non-mention of "bodily and verbal action" is because it is an effort by one's own hand and because one effort has many actions. If it were mentioned, mental action would also have to be mentioned. Just as mental action there, although present, became non-conventional, so too in that act by one's own hand and by command, verbal action should be understood as non-conventional. It has become merely a support for bodily action, just as the mind there became merely a component. Therefore, it was said "because it is an effort by one's own hand," and "it is our reasoning that 'by one's own hand and by command' was stated with reference only to its being a component." This should be considered and understood.
Việc không nói “kāyavacīkamma” (hành vi thân và khẩu) ở đó là do nó là hành vi sāhatthika (tự thân hành động) và một hành vi có nhiều hành động. Nếu có, thì hành vi ý cũng phải được nói đến. Cũng như hành vi ý, dù hiện hữu ở đó, đã trở thành không được gọi tên, thì hành vi khẩu trong sāhatthikāṇattika cũng phải được hiểu là không được gọi tên. Tuy nhiên, nó chỉ trở thành duyên trợ cho hành vi thân, giống như ý đã trở thành một yếu tố ở đó. Do đó, đã nói “sāhatthikapayogattā” (vì là sự cố gắng tự thân). Và cũng nói “chúng tôi cho rằng điều này được nói chỉ để chỉ ra yếu tố cấu thành ‘sāhatthikāṇattika’”. Điều này cần được xem xét và chấp nhận.
138. Mahāpaccariyādīsu yaṃ vuttaṃ ‘‘paduddhāreneva kāretabbo’’ti, taṃ suvuttaṃ.
138. What is said in the Mahāpaccarī and other texts, "it should be decided by the lifting of the foot," is well said.
138. Điều đã được nói trong Mahāpaccariya và các tác phẩm khác rằng “phải làm cho nó được quyết định bằng cách nhấc chân lên” là đúng.
Kintu tassa parikappāvahārakamattaṃ na dissatīti dassanatthaṃ idaṃ vuttaṃ.
However, this was said to show that it is not seen to be merely a theft by pre-arrangement.
Tuy nhiên, điều này được nói để chỉ ra rằng không thấy có sự suy tính và hành vi trộm cắp của người đó.
Uddhāre vāyaṃ āpanno, tasmā disvā gacchanto ‘‘paduddhāreneva kāretabbo’’ti idaṃ tattha duvuttanti vuttaṃ hoti.
He has incurred an offense at the moment of lifting; therefore, the statement “one who sees and goes should be dealt with by the lifting of the foot” is said to be poorly stated therein.
Vị ấy đã phạm lỗi ngay khi nhấc lên, do đó, điều này được nói là không đúng ở đó: “Người đi sau khi nhìn thấy thì phải làm cho nó được quyết định bằng cách nhấc chân lên.”
‘‘Sāṭakatthiko sāṭakapasibbakameva gahetvā bahi nikkhamitvā sāṭakabhāvaṃ ñatvā ‘pacchā gaṇhissāmī’ti evaṃ parikappetvā gaṇhati, na uddhāre evāpajjati.
One who desires a robe, having taken only the robe-bag, gone outside, and known it to be a robe, conceives, ‘I will take it later,’ and then takes it; one does not incur an offense at the moment of lifting it.
Người muốn lấy y phục, chỉ lấy túi y phục rồi đi ra ngoài, biết đó là y phục, nghĩ rằng ‘sau này ta sẽ lấy’ và lấy, thì không bị phạm lỗi ngay khi nhấc lên.
Yadā bahi ṭhatvā ‘sāṭako aya’nti disvā gacchati, tadā paduddhāreneva kāretabbo’’ti na vuttametaṃ, kintu kiñcāpi parikappo dissati, pubbabhāge avahārakkhaṇe na dissatīti na so parikappāvahāro, ayamattho mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttova, tasmā ‘‘ñāyamevā’’ti vadanti.
It is not said that “when one stands outside, sees, ‘This is a robe,’ and then goes away, one is to be dealt with by the lifting of the foot”; but even if the intention is evident, it is not evident at the time of theft in the initial stage, so it is not a theft with a conceived intention. This meaning is stated in the Mahāaṭṭhakathā itself, therefore they say, “It is indeed correct.”
Khi đứng bên ngoài và thấy ‘đây là y phục’ rồi đi, thì phải xử lý theo việc nhấc chân (mang đi) – điều này không được nói đến. Tuy nhiên, mặc dù ý định có vẻ rõ ràng, nhưng vào thời điểm lấy đi ban đầu thì không thấy rõ, nên đó không phải là hành vi trộm cắp có ý định. Ý nghĩa này đã được nói trong Đại Chú Giải (Mahāaṭṭhakathā), vì vậy họ nói rằng ‘‘điều này là hợp lý.’’
Kammantasālā nāma kassakānaṃ vanacchedakānaṃ gehāni.
Kammantasālā are the houses of farmers and forest clearers.
Kammantasālā là nhà của nông dân và những người đốn gỗ.
Ayaṃ tāvāti sace upacārasīmantiādi yāva theravādo mahāaṭṭhakathānayo, tattha keci panātiādi na gahetabbaṃ theravādattā yuttiabhāvato, na hi sāhatthike evaṃvidhā atthasādhakacetanā hoti.
Ayaṃ tāvā here, from “sace upacārasīmaṃ” and so on, up to the Theravāda, is the method of the Mahāaṭṭhakathā. There, the section starting with keci panā is not to be accepted because it is not Theravāda and lacks reason, for such a volition that brings about benefit does not exist in direct appropriation.
Ở đây, phần ‘‘Ayaṃ tāvā’’ cho đến ‘‘Theravāda’’ là phương pháp của Đại Chú Giải. Trong đó, ‘‘keci panā’’ v.v. không nên được chấp nhận vì đó là Theravāda và không có lý lẽ, bởi vì trong hành vi tự mình lấy đi (sāhatthika) không có ý định hoàn thành mục đích như vậy.
Āṇattike eva atthasādhakacetanā.
Such a volition that brings about benefit exists only in indirect appropriation.
Ý định hoàn thành mục đích chỉ có trong hành vi sai khiến người khác lấy đi (āṇattika).
‘‘Sesaṃ mahāpaccariyaṃ vuttenatthena sametī’’ti vuttaṃ.
It is said: “The rest agrees with the meaning stated in the Mahāpaccariya.”
Đã nói rằng ‘‘phần còn lại phù hợp với ý nghĩa được nói trong Mahāpaccariya.’’
140. Parānuddayatāyāti ettha parānuddayatāya koṭippattena bhagavatā kasmā ‘‘anāpatti petapariggahe tiracchānagatapariggahe’’ti (pārā. 131) vuttanti ce?
140. Regarding parānuddayatāya (out of compassion for others), if it is asked, “Why did the Buddha, who had attained the pinnacle of compassion for others, say, ‘There is no offense in taking what is owned by petas or by animals’?”
140. Ở đây, nếu hỏi tại sao Đức Thế Tôn, người đã đạt đến đỉnh cao của lòng từ bi đối với người khác (parānuddayatā), lại nói ‘‘không phạm lỗi khi lấy tài sản của ngạ quỷ và tài sản của súc vật’’?
Parānuddayatāya eva.
It was solely out of compassion for others.
Chính là vì lòng từ bi đối với người khác.
Yassa hi parikkhārassa ādāne rājāno coraṃ gahetvā na hananādīni kareyyuṃ, tasmimpi nāma samaṇo gotamo pārājikaṃ paññapetvā bhikkhuṃ abhikkhuṃ karotīti mahājano bhagavati pasādaññathattaṃ āpajjitvā apāyupago hoti.
If, due to the taking of an item, kings were to seize a thief and not inflict punishments such as execution, then the populace, thinking, “If the ascetic Gotama legislates a Pārājika even for such an item and makes a bhikkhu no longer a bhikkhu,” would become disaffected with the Buddha and go to woeful states.
Nếu đối với tài sản mà khi lấy đi, các vị vua không bắt kẻ trộm để hành hình v.v., thì dân chúng sẽ nghĩ rằng ‘‘Sa-môn Gotama lại chế định giới Pārājika đối với tài sản đó, khiến Tỳ-kheo trở thành phi Tỳ-kheo’’, và họ sẽ mất niềm tin vào Đức Thế Tôn, rồi sẽ rơi vào cõi khổ.
Apetapariggahitā rukkhādī ca dullabhā, na ca sakkā ñātunti rukkhādīhi pāpabhīruko upāsakajano paṭimāgharacetiyabodhigharavihārādīni akatvā mahato puññakkhandhato parihāyeyya.
And trees, etc., not owned by petas are rare, and it is impossible to know their ownership. Thus, the Upāsaka community, fearful of demerit from trees, etc., would fail to make image houses, stupa houses, Bodhi tree houses, monasteries, etc., and would thereby lose a great mass of merit.
Hơn nữa, cây cối v.v. không có chủ sở hữu là rất hiếm, và cũng không thể biết được. Vì vậy, những người cư sĩ sợ tội lỗi sẽ không xây dựng các ngôi nhà tượng Phật, bảo tháp, bồ đề tháp, tịnh xá v.v., và sẽ mất đi khối công đức lớn.
‘‘Rukkhamūlasenāsanaṃ paṃsukūlacīvaraṃ nissāya pabbajjā’’ti (mahāva. 128) vuttanissayā ca anissayā honti.
And the dependencies declared as “going forth relying on a root-of-a-tree dwelling, relying on a rag-robe” would not be dependencies.
Các điều kiện nương tựa đã được nói như ‘‘xuất gia nương tựa nơi chỗ ở dưới gốc cây, y phấn tảo’’ sẽ trở thành không còn là điều kiện nương tựa.
Parapariggahitasaññino hi bhikkhū rukkhamūlapaṃsukūlāni na sādiyissantīti, pabbajjā ca na sambhaveyyuṃ, sappadaṭṭhakāle chārikatthāya rukkhaṃ aggahetvā maraṇaṃ vā nigaccheyyuṃ, acchinnacīvarādikāle sākhābhaṅgādiṃ aggahetvā naggā hutvā titthiyaladdhimeva suladdhi viya dīpentā vicareyyuṃ, tato titthiyesveva loko pasīditvā diṭṭhiggahaṇaṃ patvā saṃsārakhāṇuko bhaveyya, tasmā bhagavā parānuddayatāya eva ‘‘anāpatti petapariggahe’’tiādimāhāti veditabbaṃ.
For bhikkhus who perceive objects as belonging to others would not accept tree-root dwellings or rag-robes, and their going forth would not be possible. In the event of a snakebite, they might die without taking wood for ashes, or, in a time of stolen robes, they might wander naked without taking broken branches, etc., presenting the views of other ascetics as the true doctrine. Then the world would be pleased with other ascetics, fall into wrong views, and become like a stump in saṃsāra. Therefore, it should be understood that the Buddha said, “There is no offense in taking what is owned by petas,” etc., precisely out of compassion for others.
Vì các Tỳ-kheo có nhận thức về tài sản có chủ sở hữu khác sẽ không chấp nhận chỗ ở dưới gốc cây và y phấn tảo, và việc xuất gia sẽ không thể xảy ra. Trong trường hợp bị rắn cắn, họ có thể chết vì không lấy được cây để làm tro. Trong trường hợp y phục bị cướp giật v.v., họ có thể đi lang thang trần truồng vì không lấy được cành cây v.v., và thể hiện giáo lý ngoại đạo như là giáo lý tốt đẹp. Từ đó, thế gian sẽ tin vào ngoại đạo, chấp thủ tà kiến và trở thành cây cọc trong vòng luân hồi. Vì vậy, cần phải biết rằng Đức Thế Tôn đã nói ‘‘không phạm lỗi khi lấy tài sản của ngạ quỷ’’ v.v. chính là vì lòng từ bi đối với người khác.
148-9. Khādantassa bhaṇḍadeyyanti corassa vā sāmikassa vā sampattassa dinnaṃ sudinnameva kira.
148-9. Bhaṇḍadeyya for one who eats — it means that what is given to a thief or to the owner who has arrived is indeed well given.
148-9. ‘‘Khādantassa bhaṇḍadeyyaṃ’’ (Vật ăn được thì phải bồi thường) – vật được trao cho kẻ trộm hoặc chủ sở hữu đã đến, thì dường như đã được trao một cách đúng đắn.
Avisesenāti ‘‘ussāhagatānaṃ vā’’ti avatvā vuttaṃ, na hi katipayānaṃ anussāhatāya saṅghikamasaṅghikaṃ hoti.
Without distinction — this is said without mentioning “or for those who are diligent,” for a Saṅghika item does not become not-Saṅghika due to the lack of diligence of a few.
‘‘Avisesenā’’ (một cách không phân biệt) – được nói mà không nói ‘‘hoặc những người có nhiệt huyết’’, bởi vì tài sản của Tăng-già không trở thành không phải của Tăng-già chỉ vì một số ít người không có nhiệt huyết.
Mahāaṭṭhakathāyampi ‘‘yadi saussāhāva gacchanti, theyyacittena paribhuñjato avahāro hotī’’ti vuttattā tadubhayamekaṃ.
And in the Mahāaṭṭhakathā too, it is said, “If they go with diligence, then for one who consumes with a thievish intention, it is a theft,” so both are one and the same.
Trong Đại Chú Giải (Mahāaṭṭhakathā) cũng nói rằng ‘‘nếu họ đi với nhiệt huyết, thì hành vi lấy đi của người ăn với ý định trộm cắp sẽ là một hành vi trộm cắp’’, do đó cả hai điều này là một.
Chaḍḍitavihāre upacārasīmāya pamāṇaṃ jānituṃ na sakkā, ayaṃ pana bhikkhu upacārasīmāya bahi ṭhatvā ghaṇṭipaharaṇādiṃ katvā paribhuñjati khādati, tena evaṃ khāditaṃ sukhāditanti attho.
In an abandoned monastery, the extent of the precincts (upacārasīma) cannot be known. This bhikkhu, however, stands outside the precincts, rings a bell, and consumes or eats. The meaning is that such eating is well eaten.
Trong tịnh xá bị bỏ hoang, không thể biết được giới hạn của khu vực upacāra (khu vực gần kề). Nhưng Tỳ-kheo này đứng bên ngoài khu vực upacāra, đánh chuông v.v. rồi ăn uống. Do đó, việc ăn uống như vậy được gọi là sukhāditaṃ (được ăn một cách tốt đẹp).
‘‘Itaravihāre tattha dittavidhināva paṭipajjitabba’’nti vuttaṃ.
It is said, “In other monasteries, one should proceed according to the stated method there.”
Đã nói rằng ‘‘trong các tịnh xá khác, cần phải thực hành theo phương pháp đã được nói ở đó’’.
‘‘Sukhāditaṃ antovihārattā’’ti likhitaṃ, āgatānāgatānaṃ santakattāti ‘‘cātuddisassa saṅghassa demī’’ti dinnattā vuttaṃ.
It is written, “It is well eaten because it is within the monastery.” Because it belongs to those who have come and those who have not come—this is said because it was given with the intention, “I give to the Saṅgha of the four quarters.”
Đã viết rằng ‘‘sukhāditaṃ vì nó ở trong tịnh xá’’. ‘‘Āgatānāgatānaṃ santakattā’’ (vì là tài sản của những người đã đến và chưa đến) – được nói vì đã được dâng cúng với lời ‘‘con dâng cúng cho Tăng-già của bốn phương’’.
Evaṃ avatvā ‘‘saṅghassa demī’’ti dinnampi tādisameva.
Even if it is given by saying “I give to the Saṅgha” without saying this, it is the same.
Ngay cả khi không nói như vậy mà chỉ nói ‘‘con dâng cúng cho Tăng-già’’, thì cũng tương tự.
Tathā hi bahi ṭhito lābhaṃ na labhati bhagavato vacanenāti veditabbaṃ.
Thus, it should be understood that one who stands outside does not receive gain according to the Buddha’s word.
Thật vậy, cần phải biết rằng người đứng bên ngoài không nhận được lợi lộc theo lời dạy của Đức Thế Tôn.
153. ‘‘Matasūkaro’’ti vacanato tameva jīvantaṃ bhaṇḍadeyyanti katvā dātuṃ na labhati.
153. According to the phrase “dead pig,” one may not give that living pig as bhaṇḍadeyya.
153. Theo lời dạy về ‘‘con heo chết’’, không được phép dâng cúng con heo sống đó như là bhaṇḍadeyyaṃ.
Vajjhaṃ vaṭṭatīti dīpitaṃ hoti.
It is implied that a pig that is subject to being killed is permissible.
Điều này cho thấy rằng vật đã bị giết thì được phép.
Maddanto gacchati, bhaṇḍadeyyanti ettha kittakaṃ bhaṇḍadeyyaṃ, na hi sakkā ‘‘ettakā sūkarā madditvā gatā gamissantī’’ti jānitunti?
Regarding “ one goes trampling, it is bhaṇḍadeyya”—how much is bhaṇḍadeyya? For it is not possible to know, “This many pigs have trampled and gone, or will go.”
Ở đây, đối với ‘‘Maddanto gacchati, bhaṇḍadeyyaṃ’’ (Nếu nó giẫm đạp mà đi, thì phải bồi thường), thì phải bồi thường bao nhiêu? Không thể biết được ‘‘có bao nhiêu con heo đã giẫm đạp và sẽ giẫm đạp’’ phải không?
Yattake sāmikānaṃ dinne te ‘‘dinnaṃ mama bhaṇḍa’’nti tussanti, tattakaṃ dātabbaṃ.
As many as will satisfy the owners when given, saying, “My property has been given,” that much should be given.
Phải bồi thường số lượng mà khi được trao cho chủ sở hữu, họ sẽ hài lòng rằng ‘‘tài sản của tôi đã được trả lại’’.
No ce tussanti, atikkantasūkaramūlaṃ datvā kiṃ opāto khaṇitvā dātabboti?
If they are not satisfied, after giving the value of the pigs that have passed, should a pit be dug and given?
Nếu họ không hài lòng, thì sau khi trả tiền heo đã giẫm đạp, có cần phải đào hố và trao cho họ không?
Na dātabbo.
It should not be given.
Không cần phải trao.
Atha kiṃ codiyamānassa ubhinnaṃ dhuranikkhepena pārājikaṃ hotīti?
Then, if questioned, does Pārājika occur by the dropping of the burden by both?
Vậy thì, khi bị chất vấn, có phải cả hai đều phạm lỗi Pārājika do từ bỏ trách nhiệm không?
Na hoti, kevalaṃ kappiyaparikkhāraṃ datvā tosetabbova sāmiko, eseva nayo aññesupi evarūpesūti no takkoti ācariyo.
It does not. The owner should simply be satisfied by giving suitable requisites. This is the same method for other such cases, according to the teacher’s reasoning.
Không phải, chỉ cần trao vật dụng thích hợp (kappiyaparikkhāra) để làm hài lòng chủ sở hữu. Đây cũng là nguyên tắc cho các trường hợp tương tự khác, đây không phải là suy đoán của chúng tôi, vị thầy nói.
‘‘Tadaheva vā dutiyadivase vā maddanto gacchatī’’ti vuttaṃ.
It is said, “One goes trampling on that very day or on the second day.”
Đã nói rằng ‘‘nếu nó giẫm đạp mà đi vào cùng ngày hoặc ngày thứ hai’’.
Gumbe khipati, bhaṇḍadeyyamevāti avassaṃ pavisanake sandhāya vuttaṃ.
One throws into a bush, it is bhaṇḍadeyya—this is said with reference to something that will certainly enter.
‘‘Gumbe khipati, bhaṇḍadeyyamevā’’ (Ném vào bụi cây, thì vẫn là bhaṇḍadeyyaṃ) – điều này được nói liên quan đến những vật chắc chắn sẽ đi vào.
Ettha ekasmiṃ vihāre paracakkādibhayaṃ āgataṃ.
Here, in one monastery, danger from a hostile army, etc., has arisen.
Ở đây, tại một tịnh xá, có mối đe dọa từ quân đội ngoại bang v.v. đã đến.
Mūlavatthucchedanti ‘‘sabbasenāsanaṃ ete issarā’’ti vacanato itare anissarāti dīpitaṃ hoti.
Mūlavatthuccheda (cutting off the foundation property) implies, by the phrase “these are the masters of all dwellings,” that others are not masters.
‘‘Mūlavatthucchedaṃ’’ (cắt đứt gốc rễ của vật sở hữu) – theo lời dạy ‘‘tất cả chỗ ở này là của họ’’, điều này cho thấy rằng những người khác không có quyền sở hữu.
156. Ārāmarakkhakāti vissaṭṭhavasena gahetabbaṃ.
156. Ārāmarakkhakā (monastery guardians) should be understood in a general sense.
156. ‘‘Ārāmarakkhakā’’ (những người giữ vườn) – nên hiểu theo nghĩa được phép.
Adhippāyaṃ ñatvāti ettha yassa dānaṃ paṭiggaṇhantaṃ bhikkhuṃ, bhāgaṃ vā sāmikā na rakkhanti na daṇḍenti, tassa dānaṃ appaṭicchādetvā gahetuṃ vaṭṭatīti idha sanniṭṭhānaṃ.
Having known the intention—here, the conclusion is that it is permissible to take a gift without concealing it if the owners do not protect or punish the bhikkhu who accepts that gift or share from that person.
Ở đây, đối với ‘‘Adhippāyaṃ ñatvā’’ (biết ý định), thì quyết định ở đây là Tỳ-kheo được phép nhận vật cúng dường mà không che giấu, nếu chủ sở hữu không bảo vệ hoặc không trừng phạt Tỳ-kheo nhận vật cúng dường hoặc phần của vật cúng dường đó.
Tampi ‘‘na vaṭṭati saṅghike’’ti vuttaṃ.
It is also said that “it is not permissible for Saṅghika property.”
Điều đó cũng đã được nói là ‘‘không được phép đối với tài sản của Tăng-già’’.
Ayameva bhikkhu issaroti yattha so icchati, tattha attañātahetuṃ labhati kira attho.
This bhikkhu himself is the master means that wherever he wishes, he obtains it for his own benefit.
‘‘Ayameva bhikkhu issaro’’ (chính Tỳ-kheo này là chủ) – ý nghĩa là Tỳ-kheo đó nhận được lợi ích của mình ở nơi nào Tỳ-kheo đó muốn.
Apica ‘‘daharo’’ti vadanti.
Furthermore, they say “daharo” (young).
Hơn nữa, họ nói ‘‘daharo’’ (trẻ tuổi).
Savatthukanti saha bhūmiyāti vuttaṃ hoti.
Savatthukaṃ means with the land.
‘‘Savatthukaṃ’’ (có vật sở hữu) – có nghĩa là bao gồm cả đất đai.
‘‘Garubhaṇḍaṃ hotī’’ti vatvā ‘‘tiṇamattaṃ pana na dātabba’’nti vuttaṃ, taṃ kintu garubhaṇḍanti ce, arakkhiyaagopiyaṭṭhāne, vinassanakabhāve ca ṭhitaṃ sandhāya vuttaṃ.
Having said, “it is heavy property,” it is then said, “but not even a blade of grass should be given.” If it is asked whether that grass is not heavy property, it is said with reference to its being in an unprotected and unguarded place, and in a state of decay.
Sau khi nói ‘‘Garubhaṇḍaṃ hotī’’ (là tài sản nặng), lại nói ‘‘tiṇamattaṃ pana na dātabba’’ (nhưng không được trao dù chỉ một cọng cỏ). Nếu hỏi vậy thì đó có phải là tài sản nặng không? Điều này được nói liên quan đến vật nằm ở nơi không được bảo vệ, không được trông coi, và có khả năng bị hư hại.
Kappiyepi cāti vatvā, avatvā vā gahaṇayutte mātādisantakepi theyyacittuppādena.
And even in what is allowable, or without saying so, through the arising of a thievish intention, even for what belongs to one’s mother, etc., when it is suitable to be taken.
Ngay cả đối với vật hợp lệ (kappiya), dù có nói hay không nói, nếu có ý định trộm cắp đối với tài sản của mẹ v.v. vốn là vật có thể lấy được.
Idaṃ pana sikkhāpadaṃ ‘‘rājāpimesaṃ abhippasanno’’ti (pārā. 86) vacanato lābhaggamahattaṃ, vepullamahattañca pattakāle paññattanti siddhaṃ.
This training rule, by the phrase “even kings are pleased with them,” is established to have been laid down at a time when there was a great increase in gain and prosperity.
Giới luật này đã được chế định vào thời điểm đạt được lợi lộc tối thượng và sự thịnh vượng tối thượng, theo lời dạy ‘‘ngay cả các vị vua cũng rất hài lòng với họ’’.
162. Tīhi suddhenāti ettha tīhīti nissakkavacanaṃ vā hoti, karaṇavacanaṃ vā.
162. In the phrase tīhi suddhenā, the word tīhi is either in the ablative case or the instrumental case.
162. Ở đây, từ tīhi trong Tīhi suddhenā là cách ngữ của giới từ tách rời (nissakkavacana) hoặc cách ngữ của công cụ (karaṇavacana).
Nissakkapakkhe kāyavacīmanodvārehi suddhena.
In the ablative sense, it means purified from the doors of body, speech, and mind.
Theo trường hợp ngữ cách tách rời, (có nghĩa là) thanh tịnh từ ba cửa thân, khẩu, ý.
Tathā duccaritamalehi visamehi papañcehītiādinā nayena sabbakilesattikehi bodhimaṇḍe eva suddhenāti yojetabbaṃ.
Similarly, it should be construed as "purified at the Bodhimaṇḍa from all three types of defilements, such as the impurities of misconduct, imbalances, and mental proliferations."
Tương tự, cần phải kết nối (ý nghĩa) là thanh tịnh ngay tại bồ-đề đạo tràng (bodhimaṇḍa) khỏi ba loại cấu uế của ác hạnh (duccarita), khỏi những điều bất bình đẳng (visama) và khỏi những sự hý luận (papañca), v.v., tức là khỏi tất cả ba nhóm phiền não (kilesa) làm ô uế.
Karaṇapakkhe tīhīti kāyavacīmanodvārehi suddhena.
In the instrumental sense, tīhi means purified by the doors of body, speech, and mind.
Theo trường hợp ngữ cách công cụ, tīhi có nghĩa là thanh tịnh bằng ba cửa thân, khẩu, ý.
Tathā tīhi sucaritehi, tīhi vimokkhehi, tīhi bhāvanāhi, tīhi sīlasamādhipaññāhi suddhenāti sabbaguṇattikehi yojetabbaṃ.
Similarly, it should be construed with all three kinds of virtues as "purified by the three good conducts, the three liberations, the three developments, the three moralities, concentration, and wisdom."
Tương tự, cần phải kết nối (ý nghĩa) là thanh tịnh bằng ba thiện hạnh (sucarita), bằng ba giải thoát (vimokkha), bằng ba pháp tu tập (bhāvanā), bằng ba giới-định-tuệ (sīla-samādhi-paññā), tức là bằng tất cả ba nhóm thiện pháp (guṇa).
Vibhāvitanti desanāya vitthāritaṃ, vibhūtaṃ vā kataṃ vihitaṃ, paññattaṃ vā hoti.
Vibhāvitaṃ means expounded in a discourse, or made manifest, or arranged, or designated.
Vibhāvita có nghĩa là được giải thích rộng rãi bằng lời thuyết giảng, hoặc được làm cho hiển lộ, hoặc được sắp đặt, hoặc được chế định.
Saṃvaṇṇanāti vattamānasamīpe vattamānavacanaṃ.
Saṃvaṇṇanā is a present tense word in the sense of proximity to the present time.
Saṃvaṇṇanā là từ chỉ hiện tại gần với hiện tại.
Na kevalaṃ rājagahameva, idampi nagaraṃ.
Not only Rājagaha, but this city as well.
Không chỉ Rājagaha, thành phố này (Vesālī) cũng vậy.
Saparicchedanti sapariyantanti attho.
Saparicchedaṃ means having a boundary.
Sapariccheda có nghĩa là có giới hạn.
Saparikkhepanti eke.
Some say "having an enclosure."
Một số người nói là có hàng rào bao quanh.
‘‘Haṃsavaṭṭakacchadanenāti haṃsaparikkhepasaṇṭhānenā’’ti likhitaṃ.
It is written as "Haṃsavaṭṭakacchadanenāti haṃsaparikkhepasaṇṭhānena" (with a covering like a swan's circle).
Đã được viết là: “ Haṃsavaṭṭakacchadanenā có nghĩa là có hình dạng như vòng tròn của thiên nga.”
Kāyavicchindaniyakathanti attano attabhāve, parassa vā attabhāve chandarāgappahānakaraṃ vicchindanakaraṃ dhammakathaṃ katheti.
Kāyavicchindaniyakathaṃ means one teaches a Dhamma talk that abandons and cuts off desire and lust for one's own existence or for another's existence.
Kāyavicchindaniyakatha có nghĩa là thuyết giảng một bài pháp có khả năng đoạn trừ (vicchindana) và làm cho từ bỏ (pahāna) tham ái đối với thân thể của mình hoặc thân thể của người khác.
Asubhā ceva subhākāravirahitattā.
Asubhā ceva means it is unattractive because it is devoid of beautiful aspects.
Asubhā ceva (là bất tịnh) bởi vì không có những tướng tốt đẹp (subha).
Asucino ca dosanissandanapabhavattā.
Asucino ca means it is impure because it arises from defilements and their outflow.
Asucino ca (là ô uế) bởi vì là nguồn gốc của sự chảy ra của những dơ bẩn (dosa).
Paṭikūlā ca jigucchanīyattā pittasemhādīsu āsayato.
Paṭikūlā ca means it is repulsive due to its loathsomeness, such as bile and phlegm, as a repository.
Paṭikūlā ca (là đáng ghê tởm) bởi vì đáng ghê tởm (jigucchanīya) do là nơi chứa mật, đờm, v.v.
Asubhāya vaṇṇanti asubhākārassa, asubhakammaṭṭhānassa vā vitthāraṃ bhāsati.
Asubhāya vaṇṇaṃ means one explains the details of the unattractive aspect or the meditation object of unattractiveness.
Asubhāya vaṇṇa có nghĩa là thuyết giảng sự khai triển (vitthāra) về tướng bất tịnh (asubhākāra) hoặc đề mục thiền bất tịnh (asubhakammaṭṭhāna).
Sāmiatthe hetaṃ sampadānavacanaṃ.
This is a dative case in the sense of possession.
Đây là cách ngữ sở thuộc (sāmiatthe) trong ý nghĩa của cách ngữ sở hữu (sampadānavacana).
Asubhanti asubhanimittassa āvibhāvāya paccupaṭṭhānāya vitthārakathāsaṅkhātaṃ vaṇṇaṃ bhāsabhīti attho.
Asubhaṃ means one teaches the explanation, which is an extensive discourse for the manifestation and presence of the sign of unattractiveness.
Asubha có nghĩa là thuyết giảng sự khai triển (vaṇṇa) bao gồm lời thuyết giảng chi tiết để làm cho tướng bất tịnh (asubhanimitta) hiển lộ và hiện diện.
Tesaṃyeva ādimajjhapariyosānānaṃ dasahi lakkhaṇehi sampannaṃ kilesacorehi anabhibhavanīyattā jhānacittaṃ mañjūsaṃ nāma.
That jhāna-consciousness, endowed with these ten characteristics of beginning, middle, and end, and unassailable by the defilement-thieves, is called mañjūsā.
Thiền tâm (jhānacitta) được gọi là mañjūsaṃ (chiếc hộp quý giá) vì nó đầy đủ mười đặc tính (lakkhaṇa) của sự khởi đầu, giữa và kết thúc, và không thể bị đánh bại bởi những tên trộm phiền não (kilesacora).
Tatrimānīti etthāyaṃ piṇḍattho – yasmiṃ vāre paṭhamaṃ jhānaṃ ekacittakkhaṇikaṃ uppajjati, taṃ sakalampi javanavāraṃ anulomaparikammaupacāragotrabhuappanāppabhedaṃ ekattanayena ‘‘paṭhamaṃ jhāna’’nti gahetvā tassa paṭhamajjhānassa appanāpaṭipādikāya khippādibhedāya abhiññāya adhigatāya kiccanipphattiṃ upādāya āgamanavasena paṭipadāvisuddhi ādīti veditabbā.
Tatrimānīti: Here is the collective meaning – in whichever javana-vāra the first jhāna arises for a single mind-moment, that entire javana-vāra, including its stages of Anuloma, Parikamma, Upacāra, Gotrabhū, and Appanā, is taken as "first jhāna" in a unified sense. In dependence on the accomplishment of the function through the attainment of special knowledge (abhiññā) that brings about appanā for that first jhāna, differentiated as swift and so on, paṭipadāvisuddhi (purity of practice) is to be understood as the beginning, in the sense of arrival.
Trong Tatrimānī, đây là ý nghĩa tóm tắt: Trong khoảnh khắc tâm javana (tốc hành tâm) đầu tiên, khi thiền thứ nhất khởi lên chỉ trong một sát-na tâm, toàn bộ khoảnh khắc javana đó, bao gồm anuloma, parikamma, upacāra, gotrabhu và appanā, được xem là "thiền thứ nhất" theo cách thống nhất. Và sự thành tựu công việc của thiền thứ nhất đó, nhờ vào sự chứng đắc abhiññā (thắng trí) như nhanh chóng (khippa) do sự thành tựu của appanā, được biết là Paṭipadāvisuddhi ādī (Sự thanh tịnh của con đường thực hành là khởi đầu) theo cách đến.
Tatramajjhattupekkhāya kiccanipphattivasena upekkhānubrūhanā majjheti veditabbā.
In the sense of accomplishing the function of equanimity regarding what is there in the middle, upekkhānubrūhanā (strengthening of equanimity) is to be understood as the middle.
Sự tăng trưởng của xả (upekkhānubrūhanā) được biết là upekkhānubrūhanā majjhe (sự tăng trưởng của xả là ở giữa) theo cách thành tựu công việc của sự xả trung lập (tatramajjhattupekkhā).
Pariyodāpakañāṇassa kiccanipphattivasena sampahaṃsanā pariyosānanti veditabbaṃ.
In the sense of accomplishing the function of purifying knowledge, sampahaṃsanā (delight) is to be understood as the end.
Sự hoan hỷ (sampahaṃsanā) được biết là sampahaṃsanā pariyosāna (sự hoan hỷ là kết thúc) theo cách thành tựu công việc của trí tuệ thanh lọc (pariyodāpakañāṇa).
Tattha ādicittato paṭṭhāya yāva paṭhamajjhānassa uppādakkhaṇaṃ, etasmiṃ antare paṭipadāvisuddhīti veditabbā.
Here, from the initial thought up to the moment of the arising of the first jhāna, within this interval, paṭipadāvisuddhi is to be understood.
Ở đó, từ tâm ban đầu cho đến sát-na khởi lên của thiền thứ nhất, trong khoảng thời gian này, được biết là paṭipadāvisuddhi.
Uppādaṭhitikkhaṇesu upekkhānubrūhanā, ṭhitibhaṅgakkhaṇesu sampahaṃsanāti veditabbā.
At the moments of arising and remaining, upekkhānubrūhanā, and at the moments of remaining and dissolution, sampahaṃsanā, are to be understood.
Trong các sát-na khởi lên (uppāda) và an trú (ṭhiti), được biết là sự tăng trưởng của xả (upekkhānubrūhanā); trong các sát-na an trú (ṭhiti) và hoại diệt (bhaṅga), được biết là sự hoan hỷ (sampahaṃsanā).
Lakkhīyati etenāti lakkhaṇanti katvā ‘‘visuddhipaṭipattipakkhandane’’tiādinā pubbabhāgo lakkhīyati, tividhena ajjhupekkhanena majjhaṃ lakkhīyati, catubbidhāya sampahaṃsanāya pariyosānaṃ lakkhīyatīti.
As it is that by which something is marked, it is a characteristic. Thus, the initial part is marked by "visuddhipaṭipattipakkhandane" and so on; the middle is marked by three types of indifference; and the end is marked by four types of delight.
Vì điều này được nhận biết (lakkhīyati) nên gọi là lakkhaṇa (đặc tính), và theo cách đó, phần đầu tiên được nhận biết qua "sự thâm nhập vào con đường thanh tịnh" (visuddhipaṭipattipakkhandane), v.v.; phần giữa được nhận biết qua ba loại xả (ajjhupekkhana); phần cuối được nhận biết qua bốn loại hoan hỷ (sampahaṃsanā).
Tena vuttaṃ ‘‘dasa lakkhaṇānī’’ti.
Therefore, it is said: "dasa lakkhaṇānī" (ten characteristics).
Vì vậy, đã nói là "mười đặc tính".
Pāribandhakatoti nīvaraṇasaṅkhātapāribandhakato visuddhattā gotrabhupariyosānaṃ pubbabhāgajavanacittaṃ ‘‘cittavisuddhī’’ti vuccati.
Pāribandhakato means that the javana-citta of the preceding stage, ending with the gotrabhū, is called "cittavisuddhi" (purity of consciousness) because it is purified from the hindrances that obstruct meditation.
Pāribandhakato (từ sự chướng ngại) có nghĩa là, vì tâm javana (tốc hành tâm) ở phần trước, kết thúc bằng gotrabhu, là thanh tịnh khỏi sự chướng ngại (pāribandhaka) được gọi là năm triền cái (nīvaraṇa), nên nó được gọi là "cittavisuddhi" (sự thanh tịnh của tâm).
Tathā visuddhattā taṃ cittaṃ majjhimaṃ samādhinimittasaṅkhātaṃ appanāsamādhiṃ tadatthāya upagacchamānaṃ ekasantativasena pariṇāmentaṃ paṭipajjati nāma.
Similarly, because it is purified, that consciousness, approaching the middle samādhi-nimitta called appanā-samādhi for that purpose, and bending it into a single continuity, is said to be practicing.
Tương tự, vì tâm đó là thanh tịnh, nó thực hành (paṭipajjati) bằng cách chuyển hướng (pariṇāmentaṃ) theo một dòng liên tục duy nhất, hướng đến samādhi appanā (định an chỉ) được gọi là samādhinimitta (tướng định) trung gian (majjhima) vì mục đích đó.
Evaṃ paṭipannassa tassa tattha samathanimitte pakkhandanaṃ tabbhāvūpagamanaṃ hotīti katvā ‘‘tattha cittapakkhandana’’nti vuccati.
When one practices in this manner, one's mind penetrates that samatha-nimitta and attains that state; therefore, it is called "tattha cittapakkhandanaṃ" (penetration of consciousness there).
Vì vậy, đối với người đã thực hành như vậy, sự thâm nhập tâm (cittapakkhandana) vào tướng samatha (chỉ) đó, tức là sự đạt đến trạng thái đó, xảy ra, nên nó được gọi là "tattha cittapakkhandana" (sự thâm nhập tâm vào đó).
Evaṃ tāva paṭhamajjhānuppādakkhaṇe eva āgamanavasena paṭipadāvisuddhi veditabbā.
Thus, initially, paṭipadāvisuddhi is to be understood as coming into being at the very moment of the first jhāna's arising.
Theo cách này, sự thanh tịnh của con đường thực hành (paṭipadāvisuddhi) cần được hiểu là sự đến ngay trong sát-na khởi lên của thiền thứ nhất.
Evaṃ visuddhassa appanāppattassa puna visodhane byāpārābhāvā ajjhupekkhanaṃ hoti.
Thus, for one who is purified and has attained appanā, since there is no further effort in purification, ajjhupekkhanaṃ (indifference) occurs.
Như vậy, đối với người đã thanh tịnh và đã đạt đến appanā, không còn nỗ lực thanh lọc thêm nữa, nên có sự xả (ajjhupekkhana).
Samathappaṭipannattā puna samādhāne byāpārābhāvā ca samathappaṭipannassa ajjhupekkhanaṃ hoti.
Since one has entered into samatha, and there is no further effort in establishing concentration, samathappaṭipannassa ajjhupekkhanaṃ (indifference for one who has entered into samatha) occurs.
Vì đã thực hành samatha, không còn nỗ lực định tâm thêm nữa, nên có sự xả của người đã thực hành samatha.
Kilesasaṃsaggaṃ pahāya ekantena upaṭṭhitattā puna ekattupaṭṭhāne byāpārāsambhavato ekattupaṭṭhānassa ajjhupekkhanaṃ hoti.
Since one has abandoned entanglement with defilements and is exclusively established, and there is no possibility of further effort in becoming one-pointed, ekattupaṭṭhānassa ajjhupekkhanaṃ (indifference for one who has attained one-pointedness) occurs.
Vì đã từ bỏ sự ô nhiễm của phiền não và đã an trú tuyệt đối trong một đối tượng, không còn khả năng nỗ lực để an trú trong một đối tượng duy nhất nữa, nên có sự xả của người đã an trú trong một đối tượng duy nhất.
Tattha jātānanti tasmiṃ citte jātānaṃ samādhipaññānaṃ yuganaddhabhāvena anativattanaṭṭhena nānākilesehi vimuttattā.
Tatthajātānaṃ means that for the samādhi and paññā born in that consciousness, due to their intertwined nature, by the state of anativattana (not exceeding one another), it is purification due to being liberated from various defilements.
Tattha jātāna (những gì đã sinh khởi ở đó) có nghĩa là, vì sự thanh tịnh (sampahaṃsanā) là do không vượt qua (anativattanaṭṭhena) lẫn nhau của samādhi và paññā đã sinh khởi trong tâm đó, và do đã giải thoát khỏi các phiền não khác nhau.
Saddhādīnaṃ indriyānaṃ vimuttirasene karasaṭṭhena anativattanekasabhāvānaṃ tesaṃ dvinnaṃ upagataṃ tajjaṃ tassāruppaṃ tadanurūpaṃ vīriyaṃ tathā cittaṃ yogī vāheti pavattetīti katvā tadupagavīriyavāhanaṭṭhena ca visesabhāgiyabhāvattā āsevanaṭṭhena ca sampahaṃsanā hotīti attho veditabbo.
Sampahaṃsanā is to be understood as occurring by the one taste of the vimutti-rasa of the indriyas such as faith, by the state of not exceeding one another and being of the same nature for those two (samādhi and paññā), by the state of exertion conducive to that, meaning the yogī brings forth appropriate effort, suitable for those two, and also by the state of practice, due to being distinct and partaking in the special aspect.
Và sampahaṃsanā (sự hoan hỷ) cần được hiểu là do có một vị (ekarasena) theo vị giải thoát (vimuttirasa) của các căn (indriya) như tín (saddhā), v.v., tức là có một bản chất không vượt qua lẫn nhau; và do sự vận hành tinh tấn phù hợp (tadupagavīriyavāhanaṭṭhena), tức là thiền giả (yogī) vận hành tâm theo cách đó, một năng lực (vīriya) phù hợp với hai pháp đó (samādhi và paññā), chỉ thích hợp với hai pháp đó, và tương ứng với hai pháp đó; và do sự thực hành (āsevanaṭṭhena) vì có một phần đặc biệt (visesabhāgiyabhāva).
Apicettha ‘‘anantarātītaṃ gotrabhucittaṃ ekasantativasena pariṇāmentaṃ paṭipajjati nāmā’’ti likhitaṃ.
Furthermore, it is written here: "The immediately preceding gotrabhū-citta, becoming inclined through a single continuity, is said to be practicing."
Hơn nữa, ở đây đã viết: "Tâm gotrabhu đã qua đi ngay lập tức được gọi là thực hành bằng cách chuyển hướng theo một dòng liên tục duy nhất."
Tattha hi pariṇāmentaṃ paṭipajjatīti etāni vacanāni atītassa na sambhavanti, yañca tadanantaraṃ likhitaṃ ‘‘appanāsamādhicittaṃ upagacchamānaṃ gotrabhucittaṃ tattha pakkhandati nāmā’’ti.
But in that very passage, the words "becoming inclined" and "practicing" are not applicable to a past (citta), and what is written immediately after it, "the gotrabhū-citta, approaching the appanā-samādhi-citta, penetrates there,"
Trong đó, các từ "pariṇāmentaṃ paṭipajjati" (chuyển hướng và thực hành) không thể áp dụng cho quá khứ, và điều đã viết ngay sau đó là "tâm gotrabhu thâm nhập vào tâm samādhi appanā đang đến gần" cũng không phù hợp với điều đó.
Imināpi taṃ na yujjati, ‘‘paṭipattikkhaṇe eva atīta’’nti vuttattā ‘‘gotrabhucittaṃ tattha pakkhandatī’’ti vacanameva virujjhatīti ācariyo.
This also does not fit, as it is stated that "it is past at the moment of practice," so the phrase "the gotrabhū-citta penetrates there" contradicts it, according to the teacher.
Và vì đã nói rằng "trong sát-na thực hành, nó đã là quá khứ", nên chính câu "tâm gotrabhu thâm nhập vào đó" là mâu thuẫn, theo lời của vị A-xà-lê.
‘‘Ekacittakkhaṇikampi lokuttaracittaṃ āsevati bhāveti bahulīkarotī’’ti vuttattā ‘‘ekacittakkhaṇikassāpi jhānassa etāni dasa lakkhaṇānī’’ti vuttaṃ.
It is stated that "even a lokuttara-citta, though of a single mind-moment, is repeatedly practiced, developed, and made abundant"; therefore, it is said that "these ten characteristics belong even to a jhāna of a single mind-moment."
Vì đã nói rằng "ngay cả tâm siêu thế (lokuttaracitta) chỉ có một sát-na tâm cũng được thực hành (āsevati), phát triển (bhāveti), và làm cho tăng trưởng (bahulīkaroti)", nên đã nói rằng "ngay cả thiền chỉ có một sát-na tâm cũng có mười đặc tính này".
‘‘Tato paṭṭhāya āsevanā bhāvanā evā’’tipi vuttaṃ.
It is also stated that "from that point onwards, it is indeed repeated practice and development."
Cũng đã nói rằng: "Từ đó trở đi, chỉ là sự thực hành (āsevanā) và phát triển (bhāvanā)."
‘‘Adhiṭṭhānasampannanti adhiṭṭhānena sahagata’’nti likhitaṃ.
"Adhiṭṭhānasampannaṃ means accompanied by adhiṭṭhāna (resolution) or padaṭṭhāna (proximate cause)." This is written.
"Adhiṭṭhānasampanna" đã được viết là "đi kèm với sự quyết định (adhiṭṭhāna)".
Tassattho – yañca ‘‘ādimajjhapariyosānasaṅkhāta’’nti vuttaṃ, taṃ tesaṃ tiṇṇampi kalyāṇakatāya samannāgatattā tividhakalyāṇakatañca.
Its meaning is that what is referred to as "beginning, middle, and end" (ādimajjhapariyosāna) is also excellent in all three aspects, being endowed with the quality of three kinds of excellence.
Ý nghĩa của điều đó là: Điều đã nói là "được gọi là sự khởi đầu, giữa, và kết thúc", điều đó cũng có ba loại tốt đẹp (kalyāṇa) vì nó đầy đủ sự tốt đẹp của cả ba.
Evaṃ tividhacittaṃ tadadhigamamūlakānaṃ guṇānaṃ, uparijhānādhigamassa vā padaṭṭhānaṭṭhena adhiṭṭhānaṃ hoti, tasmā cittassa adhiṭṭhānabhāvena sampannattā adhiṭṭhānasampannaṃ nāmāti.
Thus, a threefold consciousness becomes the basis for the qualities rooted in its attainment, or for the attainment of higher jhānas, in the sense of a proximate cause; therefore, because of the consciousness being endowed with the nature of adhiṭṭhāna, it is called adhiṭṭhānasampanna.
Như vậy, ba loại tâm đó trở thành nền tảng (adhiṭṭhāna) theo nghĩa là nguyên nhân gần (padaṭṭhāna) cho các thiện pháp (guṇa) có nguồn gốc từ sự chứng đắc tâm đó, hoặc cho sự chứng đắc các thiền cao hơn. Do đó, vì tâm đầy đủ tính chất của một nền tảng, nên nó được gọi là adhiṭṭhānasampanna.
Addhamāsaṃ paṭisallīyitunti ettha ācariyā evamāhu ‘‘bhikkhūnaṃ aññamaññavadhadassanasavanasambhave satthuno sati tassa upaddavassa abhāve upāyājānanato ‘ayaṃ asabbaññū’ti hetupatirūpakamahetuṃ vatvā dhammissarassāpi tathāgatassa kammesvanissariyaṃ asambujjhamānā asabbadassitamadhiccamohā bahujanā avīciparāyanā bhaveyyuṃ, tasmā so bhagavā pageva tesaṃ bhikkhūnaṃ aññamaññaṃ vadhamānabhāvaṃ ñatvā tadabhāvopāyābhāvaṃ pana suvinicchinitvā tattha puthujjanānaṃ sugatilābhahetumevekaṃ katvā asubhadesanāya vā rūpasaddadassanasavanehi nippayojanehi viramitvā pageva tato viramaṇato, sugatilābhahetukaraṇato, avassaṃ paññāpitabbāya tatiyapārājikapaññattiyā vatthāgamadassanato ca attano sabbadassitaṃ parikkhakānaṃ pakāsento viya tamaddhamāsaṃ veneyyahitanipphattiyā phalasamāpattiyā avakāsaṃ katvā viharitukāmo ‘icchāmahaṃ, bhikkhave, addhamāsaṃ paṭisallīyitu’ntiādimāhā’’ti.
Regarding this phrase, "to retreat for half a month," the teachers said thus: "If bhikkhus were to see and hear each other killing themselves, and if the Teacher had not known the means to prevent such a calamity, then many people, ignorant and deluded, misunderstanding that the Tathāgata, the Lord of Dhamma, was not omniscient, would declare, 'This ascetic Gotama is not omniscient,' and would thus be destined for Avīci Hell. Therefore, the Blessed One, having already known that those bhikkhus would kill each other and having thoroughly ascertained that there was no way to prevent it, made the discourse on loathsomeness the sole cause for ordinary people to attain a good destination. Or, by turning away from seeing and hearing sights and sounds that bring no benefit, by turning away from them earlier, and by making it a cause for attaining a good destination, and by seeing the arising of the incident for the Third Pārājika rule that must necessarily be laid down, as if manifesting his omniscience to those who examine, he desired to dwell, creating an opportunity for the attainment of fruition for the benefit and fulfillment of those to be trained, and thus said, 'Monks, I wish to retreat for half a month,' and so on."
Liên quan đến câu “Addhamāsaṃ paṭisallīyitu” (Tôi muốn ẩn cư nửa tháng), các vị thầy đã nói như sau: “Nếu có khả năng các Tỳ-khưu thấy và nghe việc sát hại lẫn nhau, và nếu Đức Đạo Sư không biết cách ngăn chặn tai họa đó, thì nhiều người sẽ nói rằng ‘vị này không phải là bậc Toàn Tri’ với một lý do giả dối không phải là nguyên nhân thực sự. Họ sẽ không hiểu được sự vô chủ trong các nghiệp của Đức Như Lai, bậc làm chủ Pháp, và do sự si mê chấp thủ vào việc không thấy biết toàn diện, họ sẽ rơi vào địa ngục Avīci. Vì vậy, Đức Thế Tôn, khi đã biết trước việc các Tỳ-khưu sẽ sát hại lẫn nhau, và đã quyết định rõ ràng rằng không có cách nào để ngăn chặn điều đó, Ngài đã biến việc này thành một nguyên nhân duy nhất để các phàm nhân đạt được thiện thú. Bằng cách thuyết giảng về sự bất tịnh (asubha), hoặc bằng cách tránh xa những việc vô ích như nhìn thấy và nghe thấy sắc và tiếng, và bằng cách làm cho việc đạt thiện thú trở thành nguyên nhân, và cũng bằng cách thấy được sự xuất hiện của sự việc cần phải chế định Pārājika thứ ba, Ngài đã nói những lời như ‘Này các Tỳ-khưu, Ta muốn ẩn cư nửa tháng’ như thể để tuyên bố sự Toàn Tri của chính mình cho những người có trí tuệ khảo sát để tạo cơ hội cho sự thành tựu lợi ích của những người có thể được giáo hóa thông qua việc nhập quả.”
Ācariyā nāma buddhamittattheradhammasirittheraupatissattherādayo gaṇapāmokkhā, aṭṭhakathācariyassa ca santike sutapubbā.
The teachers are the leaders of the group such as the Elders Buddhamitta, Dhammasiri, and Upatissa, who had heard these teachings from the Aṭṭhakathā teacher.
Các vị thầy ở đây là những vị trưởng lão đứng đầu các nhóm như Buddhamitta Thera, Dhammasiri Thera, Upatissa Thera, v.v., và cũng là những người đã từng nghe từ các vị thầy chú giải (Aṭṭhakathācariya).
Tato aññe eketi veditabbā.
It should be understood that others are different from these teachers.
Những người khác ngoài các vị thầy đó nên được hiểu là “một số vị” (eke).
‘‘Sakena kāyena aṭṭīyanti…pe… bhavissantī’’ti idaṃ parato ‘‘ye te bhikkhū avītarāgā, tesaṃ tasmiṃ samaye hoti eva bhayaṃ, hoti lomahaṃso, hoti chambhitatta’’nti iminā na yujjati, idañca bhagavato asubhakathārammaṇappayojanena na sametīti ce?
If it is said, "The statement 'they were wearied by their own bodies...pe... will be' does not align with 'for those bhikkhus who are not free from defilements, at that time there arises fear, goosebumps, and trembling' later on, and this also does not align with the Blessed One's purpose of speaking about loathsomeness," then?
Nếu có ai hỏi rằng: “Lời nói ‘họ chán ghét thân thể mình…v.v… sẽ xảy ra’ này không phù hợp với câu ‘Này các Tỳ-khưu chưa ly tham, vào thời điểm đó, sự sợ hãi, sự dựng tóc gáy, và sự run rẩy chắc chắn xảy ra cho họ’ ở đoạn sau, và lời này cũng không phù hợp với mục đích của Đức Thế Tôn khi thuyết giảng về sự bất tịnh (asubha)?”
Na, tadatthājānanato.
No, it does not, because the meaning of that statement is not understood.
Không, không phải vậy, vì không hiểu được ý nghĩa của điều đó.
Sakena kāyena aṭṭīyantānampi tesaṃ ariyamaggena appahīnasinehattā khīṇāsavānaṃ viya maraṇaṃ paṭicca abhayaṃ na hoti, bhayañca pana asubhabhāvanānuyogānubhāvena mandībhūtaṃ anaṭṭīyantānaṃ viya na mahantaṃ hutvā cittaṃ mohesi.
Even for those who were wearied by their own bodies, because their attachment was not abandoned by the Noble Path, there was not freedom from fear of death as there is for Arahants; but that fear, weakened by the power of cultivating loathsomeness, did not become great and delude their minds, as it would for those who are not wearied.
Ngay cả những người chán ghét thân thể mình, vì lòng luyến ái chưa được đoạn trừ bằng Thánh đạo, họ cũng không thoát khỏi sự sợ hãi đối với cái chết như các vị A-la-hán. Tuy nhiên, sự sợ hãi đó, nhờ năng lực của việc chuyên cần tu tập quán bất tịnh (asubhabhāvanā), đã trở nên yếu ớt và không làm cho tâm trí mê muội một cách mãnh liệt như đối với những người không chán ghét (thân thể mình).
Apāyupage te satte nākāsīti evamattho veditabbo.
The meaning should be understood as: he did not cause those beings to go to the lower realms.
Ý nghĩa nên được hiểu là Ngài đã không khiến những chúng sinh đó rơi vào các cõi khổ.
Atha vā idaṃ purimassa kāraṇavacanaṃ, yasmā tesaṃ tasmiṃ samaye hoti eva bhayaṃ, chambhitattaṃ, lomahaṃso ca, tasmā ‘‘tena kho pana samayena bhagavā asubhakathaṃ kathetī’’tiādi vuttanti.
Alternatively, this is a causal statement for the preceding one. Because at that time fear, trembling, and goosebumps did arise in them, therefore it was said, "Then at that time the Blessed One taught about loathsomeness," and so on.
Hoặc, lời này là lời nói về nguyên nhân của điều trước. Vì vào thời điểm đó, sự sợ hãi, sự run rẩy, và sự dựng tóc gáy chắc chắn xảy ra cho họ, nên đã nói rằng “Vào thời điểm đó, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng về sự bất tịnh,” v.v.
Atha vā sakena kāyena aṭṭīyantānampi tesaṃ hoti eva bhayaṃ, mahānubhāvā vītarāgāti khīṇāsavānaṃ mahantaṃ visesaṃ dasseti, atiduppasaheyyamidaṃ maraṇabhayaṃ, yato evaṃvidhānampi avītarāgattā bhayaṃ hotītipi dasseti.
Alternatively, it shows a great distinction of the Arahants who are greatly powerful and free from defilements, saying that even for those who are weary of their own bodies, fear arises, and thus shows that this fear of death is extremely difficult to overcome, since even for such individuals, fear arises because they are not free from defilements.
Hoặc, ngay cả những người chán ghét thân thể mình, sự sợ hãi vẫn xảy ra cho họ. Điều này cho thấy sự khác biệt lớn của các vị A-la-hán, những bậc đã ly tham và có đại thần lực. Điều này cũng cho thấy rằng nỗi sợ hãi cái chết này rất khó vượt qua, vì ngay cả những người như vậy cũng có sự sợ hãi do chưa ly tham.
Tadaññe tesaṃ bhikkhūnaṃ pañcasatānaṃ aññatarā.
Those others were some of those five hundred bhikkhus.
Những người khác đó là một trong năm trăm Tỳ-khưu đó.
Tenedaṃ dīpeti ‘‘taṃ tathā āgataṃ asihatthaṃ vadhakaṃ passitvā tadaññesampi hoti eva bhayaṃ, pageva tesanti katvā bhagavā paṭhamameva tesaṃ asubhakathaṃ kathesi, parato tesaṃ nāhosi.
By this, it is indicated, "Seeing that executioner with a sword who had come in such a manner, fear arose even in the other bhikkhus; how much more so in those for whom the instruction was given beforehand? Therefore, the Blessed One first taught them the discourse on loathsomeness, and afterward, that fear did not exist for them.
Vì vậy, điều này làm sáng tỏ rằng: “Khi thấy kẻ sát nhân cầm kiếm đến như vậy, những Tỳ-khưu khác cũng có sự sợ hãi, huống chi là các Tỳ-khưu đó. Vì vậy, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng về sự bất tịnh cho họ ngay từ đầu, và sau đó sự sợ hãi đó không còn nữa cho họ.
Evaṃ mahānisaṃsā nesaṃ asubhakathā āsī’’ti.
Thus, their discourse on loathsomeness was of great benefit."
Như vậy, bài thuyết giảng về sự bất tịnh đã mang lại lợi ích lớn cho họ.”
Yo panettha pacchimo nayo, so ‘‘tesu kira bhikkhūsu kenacipi kāyavikāro vā vacīvikāro vā na kato, sabbe satā sampajānā dakkhiṇena passena nipajjiṃsū’’ti iminā aṭṭhakathāvacanena sameti.
Among these methods, the latter method aligns with the Aṭṭhakathā statement: "Indeed, none of those bhikkhus made any physical or verbal aberration; all lay down on their right side, mindful and comprehending."
Trong các phương pháp ở đây, phương pháp sau phù hợp với lời chú giải rằng: “Trong số các Tỳ-khưu đó, không một ai có sự biến đổi về thân hay lời nói, tất cả đều tỉnh giác, có chánh niệm và nằm nghiêng về bên phải.”
Apare panāhūti kuladdhipaṭisedhanatthaṃ vuttaṃ.
"Some others say" is stated to refute sectarian views.
Apare panāhu (Một số vị khác lại nói) được nói ra để bác bỏ quan điểm sai lầm.
‘‘Ayaṃ kira laddhī’’ti vacanaṃ ‘‘māradheyyaṃnātikkamissatī’’ti vacanena virujjhatīti ce?
If it is asked whether the statement "This is indeed a doctrine" contradicts the statement "He will not escape the realm of Māra"?
Nếu có ai hỏi rằng: “Lời nói ‘quan điểm này’ mâu thuẫn với lời nói ‘sẽ không vượt qua khỏi quyền lực của Māra’?”
Na virujjhati.
It does not contradict.
Không mâu thuẫn.
Ayaṃ bhikkhū aghātento māravisayaṃ atikkamissati akusalakaraṇato ca.
This bhikkhu, by not killing, would escape the realm of Māra, and by not performing unwholesome deeds.
Nếu người này (Migaḷaṇḍika) không giết các Tỳ-khưu, hắn sẽ vượt qua khỏi phạm vi của Māra, và cũng vì hắn đã làm điều bất thiện.
Ghātento pana māradheyyaṃ nātikkamissati balavattā kammassāti sayaṃ mārapakkhikattā evaṃ cintetvā pana ‘‘ye na matā, te saṃsārato na muttā’’ti attano ca laddhi, tasmā taṃ tattha ubhayesaṃ magge niyojentī evamāha, teneva ‘‘mārapakkhikā mārena samānaladdhikā’’ti avatvā ‘‘mārassā nuvattikā’’ti vuttā.
But by killing, he will not escape the realm of Māra, because the karma is powerful. Having thought this, and having his own doctrine that "those who have not died are not liberated from transmigration," he thus speaks to engage both in that path, and therefore it is said "follower of Māra," not "partisan of Māra, holding the same doctrine as Māra."
Nhưng nếu hắn giết, hắn sẽ không vượt qua khỏi quyền lực của Māra, vì nghiệp lực rất mạnh. Vì vậy, hắn đã suy nghĩ như vậy, tự cho mình là thuộc phe Māra, và cũng vì quan điểm của hắn là “những ai chưa chết thì chưa thoát khỏi luân hồi”, nên hắn đã nói như vậy để thúc đẩy cả hai (Māra và các Tỳ-khưu) vào con đường (của hắn). Chính vì thế, thay vì nói “thuộc phe Māra, có cùng quan điểm với Māra”, đã nói “người đi theo Māra”.
‘‘Iminā kiṃ vuttaṃ hoti?
"What is meant by this?
“Lời này có ý nghĩa gì?
Yasmā mārassa anuvatti, tasmā evaṃ cintetvāpi attano laddhivasena evamāhā’’ti keci likhanti.
Because he is a follower of Māra, therefore, having thought thus, he spoke according to his own doctrine," some write.
Vì hắn là người đi theo Māra, nên ngay cả khi suy nghĩ như vậy, hắn vẫn nói theo quan điểm của mình,” một số người đã viết.
Mama santike ekato upaṭṭhānamāgacchanti, attano attano ācariyupajjhāyānaṃ santike uddesādiṃ gaṇhāti.
They come to attend upon me together; they receive instructions and so forth from their respective teachers and preceptors.
Họ đến chỗ tôi cùng nhau để phục vụ, và học hỏi giáo lý, v.v. từ các vị thầy và vị giáo thọ của riêng họ.
165. Ayampi kho, bhikkhaveti iminā kiṃ dasseti?
165. This too, O bhikkhus— what does this indicate? It refutes the misconception of those who might think, "The destruction of life for those bhikkhus occurred due to the practice of the meditation subject taught by the Blessed One."
165. Ayampi kho, bhikkhave (Này các Tỳ-khưu, đây cũng vậy) – lời này cho thấy điều gì?
Yesaṃ evamassa ‘‘bhagavatā ācikkhitakammaṭṭhānānuyogapaccayā tesaṃ bhikkhūnaṃ jīvitakkhayo āsī’’ti, tesaṃ taṃ micchāgāhaṃ nisedheti.
Only due to their previously accumulated karma did the destruction of life occur for those bhikkhus; but this meditation subject (on loathsomeness) was a condition for some to attain Arahantship, for others to attain the fruits of Anāgāmi, Sakadāgāmi, or Sotāpatti, for others to attain the first jhāna, and for some, by the suppression and momentary abandonment of defilements, it served as a condition for the eradication of self-love, and for others, it was a condition for rebirth in a good destination. Thus, my discourse on loathsomeness was beneficial.
Lời này bác bỏ quan điểm sai lầm của những ai có thể nghĩ rằng: “Do sự chuyên cần tu tập đề mục thiền mà Đức Thế Tôn đã chỉ dạy, nên các Tỳ-khưu đó đã mất mạng.”
Kevalaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ pubbe katakammapaccayāva jīvitakkhayo āsi, idaṃ pana kammaṭṭhānaṃ tesaṃ kesañci arahattappattiyā, kesañci anāgāmisakadāgāmisotāpattiphalappattiyā, kesañci paṭhamajjhānādhigamāya, kesañci vikkhambhanatadaṅgappahānena attasinehapaayādānāya upanissayo hutvā, kesañci sugatiyaṃ uppattiyā upanissayo ahosīti sātthikāva me asubhakathā, kintu ‘‘sādhu, bhante bhagavā, aññaṃ pariyāyaṃ ācikkhatū’’ti ānandena yācitattā aññaṃ pariyāyaṃ ācikkhāmi, yathā vo pubbe ācikkhitaasubhakammaṭṭhānānuyogā, evaṃ ayampi kho bhikkhaveti yojanā veditabbā.
However, since Ānanda requested, "It is good, venerable sir, Blessed One, please teach another method," I shall teach another method. It should be understood that just as your previously taught meditation practice of loathsomeness was to be practiced, so too is this (mindfulness of breathing), O bhikkhus.
Thực ra, sự mất mạng của các Tỳ-khưu đó chỉ do nghiệp đã tạo trong quá khứ. Còn đề mục thiền này là nhân duyên cho một số vị đạt được A-la-hán quả, một số vị đạt được các quả Bất Hoàn, Nhất Lai, Nhập Lưu, một số vị đạt được Sơ Thiền, một số vị đoạn trừ sự luyến ái bản thân bằng cách trấn áp và tạm thời đoạn trừ (các phiền não), và một số vị là nhân duyên cho sự tái sinh vào thiện thú. Như vậy, bài thuyết giảng về sự bất tịnh của Ta là có ý nghĩa. Tuy nhiên, vì Ānanda đã thỉnh cầu: “Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn hãy chỉ dạy một phương pháp khác,” nên Ta sẽ chỉ dạy một phương pháp khác. Nên hiểu rằng: “Này các Tỳ-khưu, cũng như sự chuyên cần tu tập đề mục thiền bất tịnh mà Ta đã chỉ dạy trước đây cho các con, thì đây cũng vậy (là một phương pháp tu tập).”
‘‘Assāsavasena upaṭṭhānaṃ satī’’ti vuttaṃ.
It is said, " mindfulness is the manifestation by way of in-breathing."
Đã nói rằng: “Sati (niệm) là sự hiện hữu (upaṭṭhāna) dựa trên hơi thở vào (assāsa).”
Sā hi taṃ assāsaṃ, passāsaṃ vā ārammaṇaṃ katvā pubbabhāge, aparabhāge pana assāsapassāsapabhavanimittaṃ ārammaṇaṃ katvā upaṭṭhātīti ca tathā vuttā.
Indeed, it is said thus because it manifests in the initial stage by taking that in-breath or out-breath as its object, and in the later stage by taking the sign arising from the in-breaths and out-breaths as its object.
Thật vậy, niệm đó hiện hữu ở giai đoạn đầu bằng cách lấy hơi thở vào hoặc hơi thở ra làm đối tượng, và ở giai đoạn sau thì hiện hữu bằng cách lấy tướng (nimitta) phát sinh từ hơi thở vào và hơi thở ra làm đối tượng, nên đã được nói như vậy.
Asubhe pavattaṃ asubhanti vā pavattaṃ bhāvanākammaṃ asubhakammaṃ, tadeva aññassa punappunaṃ uppajjanakassa kāraṇaṭṭhena ṭhānattā asubhakammaṭṭhānaṃ, ārammaṇaṃ vā asubhakammassa padaṭṭhānaṭṭhena ṭhānanti asubhakammaṭṭhānanti idha asubhajjhānaṃ, teneva ‘‘oḷārikārammaṇattā’’ti vuttaṃ.
"Loathsome" refers to the meditation practice that occurs in relation to loathsomeness, or the meditation practice that has loathsomeness as its object. It is called asubhakammaṭṭhānaṃ because it serves as the cause for the repeated arising of other states, or because the object serves as the basis (padaṭṭhāna) for the loathsome meditation. Here, it refers to the jhāna on loathsomeness, and for this very reason it is said, " due to having a gross object."
Sự tu tập (bhāvanākamma) xảy ra trong sự bất tịnh, hoặc sự tu tập xảy ra là asubhakamma (nghiệp bất tịnh). Chính nghiệp đó, vì là nguyên nhân cho sự phát sinh lặp đi lặp lại của những điều khác, nên được gọi là asubhakammaṭṭhāna (đề mục thiền bất tịnh). Hoặc, đối tượng là nơi phát sinh (padaṭṭhāna) của nghiệp bất tịnh, nên gọi là asubhakammaṭṭhāna. Ở đây, đó là asubhajjhāna (thiền bất tịnh), và chính vì thế mà đã nói “oḷārikārammaṇattā” (vì có đối tượng thô thiển).
Paṭivedhavasenāti vitakkādiaṅgapaṭilābhavasena.
By way of penetration means by way of attaining the factors such as initial application (vitakka).
Paṭivedhavasenā (Theo cách đạt được) có nghĩa là theo cách đạt được các yếu tố như tầm (vitakka), v.v.
Ārammaṇasantatāyāti anukkamena santakālaṃ upādāya vuttakāyadarathappaṭipassaddhivasena nibbuto.
By the continuity of the object refers to the calm that is stated to arise due to the gradual calming of bodily agitation through the cessation of the mind's object.
Ārammaṇasantatāyā (Do sự liên tục của đối tượng) – điều này được nói là do sự lắng dịu của sự mệt mỏi thân thể đã được đề cập, dần dần đạt đến trạng thái an tịnh.
Parikammaṃ vāti kasiṇaparikammaṃ kira nimittuppādapariyosānaṃ.
Or preparatory work: The preparatory work for kasiṇa, it is said, culminates in the appearance of the mental image (nimitta).
Parikammaṃ vā (Hoặc là sơ hành) – sơ hành đối với kasiṇa (đề mục thiền toàn biến) là sự kết thúc bằng việc phát sinh tướng (nimitta).
Tadā hi nirassādattā asantaṃ, appaṇihitañca.
At that time, due to being devoid of enjoyment, it is both uncalm and inferior.
Vào thời điểm đó, vì không có vị ngọt, nên nó không an tịnh và cũng không vi tế.
Yathā upacāre nīvaraṇavigamena, aṅgapātubhāvena ca santatā hoti, na tathā idha, idaṃ pana ‘‘ādisamannāhārato’’ti vuttaṃ.
Just as in access concentration (upacāra samādhi) there is calmness due to the suppression of hindrances and the manifestation of jhāna factors, it is not so here. This, however, is said "from the initial focusing".
Trong cận định (upacāra), sự an tịnh (santatā) xảy ra do sự đoạn trừ các triền cái và sự xuất hiện của các chi thiền, nhưng ở đây không phải như vậy. Điều này được nói là “ādisamannāhārato” (do sự chú tâm ban đầu).
Dutiyavikappe asecanakoti atittikaro, tena vuttaṃ ‘‘ojavanto’’ti.
In the second alternative, asecanako means unsatisfying; therefore, it is said, " full of flavor."
Trong lựa chọn thứ hai, asecanako (không làm thỏa mãn) có nghĩa là không gây no đủ. Vì vậy, đã nói “ojavanto (có chất dinh dưỡng)”.
Cetasikasukhaṃ jhānakkhaṇepi atthi, evaṃ santepi ‘‘ubhopi jhānā vuṭṭhitasseva gahetabbā’’ti vuttaṃ.
Mental happiness exists even at the moment of jhāna, yet it is stated that "both jhānas should be understood as having arisen."
Hỷ lạc tâm lý (cetasikasukha) cũng có trong khoảnh khắc thiền định (jhānakkhaṇa). Mặc dù vậy, đã nói rằng “cả hai loại hỷ lạc (thân thể và tâm lý) chỉ nên được nắm giữ khi đã xuất khỏi thiền định.”
Samathena sakasantāne avikkhambhite.
By tranquillity, within one's own continuum, unsuppressed (are the unwholesome states).
Với sự tĩnh lặng, trong dòng tâm thức của chính mình, không bị lay chuyển.
Itarathā pāpakānaṃ jhānena sahuppatti siyā.
Otherwise, unwholesome states might arise together with jhāna.
Nếu không, các pháp ác có thể phát sinh cùng với thiền định.
Khandhādīnaṃ lokuttarapādakattā nibbedhabhāgiyaṃ, visesena yassa nibbedhabhāgiyaṃ hoti, taṃ sandhāya vā.
Because the aggregates, etc., are the foundation for the supramundane, it is leading to penetration, or with reference to one for whom it is especially leading to penetration.
Vì các uẩn (khandha) v.v. là nền tảng cho sự siêu thế (lokuttara), nên nó là phần thâm nhập (nibbedhabhāgiyaṃ), hoặc là nói đến người mà đối với họ, nó là phần thâm nhập một cách đặc biệt.
‘‘Aniccānupassītiādicatukkavasena anupubbena ariyamaggavuḍḍhippatto samucchindati, sesānametaṃ natthī’’ti likhitaṃ.
It is written: “‘Perceiving impermanence’ and so on, by means of the four sets, one gradually attains the growth of the Noble Path and eradicates (defilements); this is not so for others.”
“Do sự quán vô thường v.v. theo bốn nhóm, người đạt được sự tăng trưởng trên Thánh đạo (ariyamagga) sẽ đoạn trừ (phiền não); điều này không có ở những người khác” – điều này đã được ghi lại.
Tathābhāvapaṭisedhano cāti soḷasavatthukassa titthiyānaṃ natthitāya vuttaṃ.
And the denial of that state is stated because it does not exist for the sectarians concerning the sixteen things.
Sự phủ nhận trạng thái như vậy được nói là vì những điều mười sáu yếu tố không có ở các ngoại đạo (titthiya).
Sabbapaṭhamānaṃ pana catunnaṃ padānaṃ vasena lokiyajjhānameva tesaṃ atthi, tasmiṃ lokuttarapadaṭṭhānaṃ natthi eva.
But for the first four terms, only mundane jhāna exists for them; the foundation for the supramundane does not exist in it at all.
Tuy nhiên, đối với bốn từ đầu tiên, họ chỉ có thiền thế gian (lokiyajjhāna), và trong đó hoàn toàn không có nền tảng siêu thế.
‘‘Phalamuttamanti phale uttama’’nti vuttaṃ.
“The supreme fruit” is stated as “supreme among fruits.”
“Quả tối thượng” được nói là “tối thượng trong các quả”.
Ututtayānukūlanti gimhe araññe, hemante rukkhamūle, vasantakāle suññāgāre gato.
Suitable for the three seasons: in summer, in the forest; in winter, at the foot of a tree; in the spring, in an empty dwelling.
Phù hợp với ba mùa là đi đến rừng vào mùa hè, đến gốc cây vào mùa đông, và đến nhà trống vào mùa xuân.
Semhadhātukassa araññaṃ, pittadhātukassa rukkhamūlaṃ, vātadhātukassa suññāgāraṃ anukūlaṃ.
The forest is suitable for one of phlegmatic temperament, the foot of a tree for one of bilious temperament, and an empty dwelling for one of windy temperament.
Đối với người có tính đàm, rừng là phù hợp; đối với người có tính mật, gốc cây là phù hợp; đối với người có tính phong, nhà trống là phù hợp.
Mohacaritassa araññaṃ anukūlaṃ mahāaraññe cittaṃ na saṅkuṭati, dosacaritassa rukkhamūlaṃ, rāgacaritassa suññāgāraṃ.
The forest is suitable for one of deluded character, as the mind does not contract in a great forest; the foot of a tree for one of hateful character; an empty dwelling for one of lustful character.
Đối với người có hành vi si mê, rừng là phù hợp vì tâm không bị co rút trong rừng lớn; đối với người có hành vi sân hận, gốc cây là phù hợp; đối với người có hành vi tham ái, nhà trống là phù hợp.
Ṭhānacaṅkamāni uddhaccapakkhikāni, sayanaṃ līnapakkhikaṃ, pallaṅkābhujanena nisajjāya daḷhabhāvaṃ, ujukāyaṃ paṇidhānena assāsapassāsānaṃ pavattanasukhaṃ ‘‘parimukhaṃ sati’’nti iminā ārammaṇapariggahūpāyaṃ dasseti.
Standing and walking are conducive to agitation, lying down to sluggishness. By sitting cross-legged, the posture is firm. By keeping the body erect, the ease of the continuation of in-breaths and out-breaths is shown by “mindfulness in front of him” as the method of apprehending the object.
Tư thế đứng và đi bộ thuộc về sự phóng dật (uddhacca), tư thế nằm thuộc về sự hôn trầm (līna). Sự kiên cố của tư thế ngồi bằng cách ngồi kiết già (pallaṅkābhujana), sự dễ chịu của hơi thở vào ra bằng cách giữ thân thẳng (ujukāyaṃ paṇidhāna), và cách nắm giữ đối tượng được chỉ ra bằng cụm từ “niệm trước mặt” (parimukhaṃ sati).
Kārīti karaṇasīlo.
Doer means one whose habit is to do.
Người thực hành có nghĩa là người có thói quen thực hành.
Etassa vibhaṅge ‘‘assasati passasatī’’ti avatvā ‘‘sato kārī’’ti vuttaṃ.
In its analysis, it is said “mindful doer,” not “breathing in, breathing out.”
Trong phần phân tích của điều này, thay vì nói “hít vào, thở ra”, đã nói “người có niệm thực hành” (sato kārī).
Tasmā ‘‘assasati passasatī’’ti vutte ‘‘paṭhamacatukkaṃ eva labbhati, na sesānī’’ti ca ‘‘dīghaṃassāsavasenāti alopasamāsaṃ katvā’’iti ca ‘‘ekatthatāya avikkhepa’’nti ca ‘‘asambhogavasena pajānato’’ti ca ‘‘tena ñāṇenā’’ti ca ‘‘pajānatoti vuttañāṇenā’’ti ca ‘‘satokārīti satisampajaññāhikārī’’ti ca ‘‘paṭinissaggānupassino assāsāva paṭinissaggānupassiassāsā’’ti ca likhitaṃ.
Therefore, it is written: “‘breathing in, breathing out’ means only the first four (phrases) are taken, not the others,” and “‘by means of long in-breathing’ is by making an alopa-samāsa (non-eliding compound),” and “non-distraction due to having a single object,” and “for one who understands by non-partaking,” and “by that knowledge,” and “‘for one who understands’ is by the knowledge mentioned,” and “‘mindful doer’ means one who acts with mindfulness and clear comprehension,” and “the in-breaths of one who observes relinquishment are relinquishment-observing in-breaths.”
Do đó, khi nói “hít vào, thở ra”, đã được ghi lại là “chỉ lấy bốn nhóm đầu tiên, không phải các nhóm còn lại”, và “bằng cách tạo thành một hợp chất ẩn (alopasamāsa) theo hơi thở dài”, và “không phân tán do có một đối tượng duy nhất”, và “người biết bằng cách không hưởng thụ”, và “bằng tuệ đó”, và “ người biết là bằng tuệ đã nói”, và “ người có niệm thực hành là người thực hành với niệm và tuệ phân biệt (satisampajaññāhi)”, và “hơi thở vào ra của người quán sự xả bỏ (paṭinissaggānupassī) chính là hơi thở vào ra quán sự xả bỏ”.
Uppaṭipāṭiyā āgatampi yujjateva, tena ṭhānena paṭisiddhaṃ.
What comes in reverse order is also indeed fitting, but it is prohibited by that place.
Ngay cả điều đến một cách không theo thứ tự cũng là hợp lý, điều đó bị bác bỏ bởi vị trí đó.
Tāluṃ āhacca nibbāyanato kira potako sampatijātova khipitasaddaṃ karoti, chandapāmojjavasena cha purimā tayoti nava.
By touching the palate and ceasing (to suckle), the infant, freshly born, makes a sound as if expelling something; by means of desire and joy, there are six, then the former three, making nine.
Đứa trẻ vừa sinh ra làm tiếng khịt mũi, vì nó ngừng lại khi chạm vào vòm miệng (tāluṃ āhacca). Sáu điều trước theo ý muốn và sự hoan hỷ là chín.
Ekenākārenā ti assāsavasena vā passāsavasena vā evaṃ ānāpānassatiṃ bhāvayato kāye kāyānupassanāsatikammaṭṭhānabhāvanā sampajjati.
In one way, that is to say, by means of in-breathing or out-breathing, for one who cultivates Anapanasati in this way, the cultivation of the meditation object of mindfulness of body contemplation is fulfilled in the body.
Bằng một cách là bằng hơi thở vào hoặc hơi thở ra. Khi hành giả tu tập niệm hơi thở vào ra như vậy, sự tu tập thiền định quán niệm thân (kāyānupassanāsatikammaṭṭhānabhāvanā) được thành tựu trong thân.
Kāyoti assāsapassāsā.
Body refers to in-breaths and out-breaths.
Thân là hơi thở vào và hơi thở ra.
Upaṭṭhānaṃ sati.
Mindfulness is upaṭṭhāna (presence, establishment).
Sự hiện diện là niệm.
Dīghanti sīghaṃ gataṃ assāsapassāsaṃ.
Long refers to a rapidly moving in-breath and out-breath.
Dài là hơi thở vào ra đi nhanh.
Addhānasaṅkhāteti kālasaṅkhāte viya kālakoṭṭhāseti attho, dīghakāle vāti attho.
Reckoned as time means like being reckoned as a period, or like being allotted as a period of time; that is, in a long period.
Được gọi là thời gian có nghĩa là được phân chia theo thời gian, tức là trong một thời gian dài.
Eko hi assāsamevūpalakkheti, eko passāsaṃ, eko ubhayaṃ, tasmā ‘‘vibhāgaṃ akatvā’’ti vā vuttaṃ, chandoti evaṃ assāsato, passāsato ca assādo uppajjati, tassa vasena kattukamyatāchando uppajjati.
Indeed, one perceives only the in-breath, another the out-breath, another both; therefore, it is said, "without making a distinction," or desire means that by in-breathing and out-breathing, delight arises, and by means of that, the desire to act arises.
Một người chỉ nhận biết hơi thở vào, một người nhận biết hơi thở ra, một người nhận biết cả hai. Vì vậy, cũng có thể nói “không phân chia”. Ý muốn (chando) là sự thích thú phát sinh từ hơi thở vào và hơi thở ra như vậy, do đó ý muốn làm việc phát sinh.
Tato pāmojjanti.
Then joy (arises).
Từ đó, sự hoan hỷ (pāmojja) phát sinh.
Assāsapassāsānaṃ duviññeyyavisayattā cittaṃ vivattati, gaṇanaṃ pahāya phuṭṭhaṭṭhānameva manasi karontassa kevalaṃ upekkhāva saṇṭhāti.
Because in-breaths and out-breaths are objects difficult to discern, the mind wavers, but for one who disregards counting and focuses only on the point of contact, equanimity alone remains stable.
Vì hơi thở vào ra là đối tượng khó nhận biết, tâm xoay chuyển (cittaṃ vivattati). Đối với người chú tâm vào điểm tiếp xúc mà bỏ qua việc đếm, chỉ còn lại sự xả (upekkhā) hiện hữu.
Cattāro vaṇṇāti ‘‘pattassa tayo vaṇṇā’’tiādīsu viya cattāro saṇṭhānāti attho.
Four colors means four forms, as in “a leaf has three colors,” etc.
Bốn màu sắc có nghĩa là bốn hình dạng, giống như trong “ba màu sắc của lá” v.v.
Tathābhūtassāti ānāpānassatiṃ bhāvayato.
For such a one means for one cultivating Anapanasati.
Của người như vậy là của người tu tập niệm hơi thở vào ra.
Saṃvaroti satisaṃvaro.
Restraint means mindfulness-restraint.
Sự chế ngự (saṃvaro) là sự chế ngự bằng niệm.
Atha vā paṭhamena jhānena nīvaraṇānaṃ, dutiyena vitakkavicārānaṃ, tatiyena pītiyā, catutthena sukhadukkhānaṃ, ākāsānañcāyatanasamāpattiyā rūpasaññāya, paṭighasaññāya, nānattasaññāya vā pahānaṃ.
Alternatively, by the first jhāna, the abandoning of hindrances; by the second, of initial and sustained application; by the third, of rapture; by the fourth, of happiness and suffering; and by the attainment of the base of infinite space, the abandoning of perception of form, perception of resistance, or perception of diversity.
Hoặc là, sự đoạn trừ các triền cái (nīvaraṇa) bằng thiền thứ nhất, sự đoạn trừ tầm và tứ (vitakkavicāra) bằng thiền thứ hai, sự đoạn trừ hỷ (pīti) bằng thiền thứ ba, sự đoạn trừ lạc và khổ (sukhadukkha) bằng thiền thứ tư, sự đoạn trừ tưởng về sắc (rūpasaññā), tưởng về sự đối kháng (paṭighasaññā), hoặc tưởng về sự đa dạng (nānattasaññā) bằng nhập định không vô biên xứ (ākāsānañcāyatanasamāpatti).
‘‘Sīlanti veramaṇi sīlaṃ, cetanā sīlaṃ, saṃvaro sīlaṃ, avītikkamo sīla’’nti (paṭi. ma. 1.39 thokaṃ visadisaṃ) vuttavidhināpettha attho daṭṭhabbo.
Here, the meaning should also be understood according to the method stated: “Moral conduct is abstinence, moral conduct is volition, moral conduct is restraint, moral conduct is non-transgression.”
Ở đây, ý nghĩa cũng nên được hiểu theo cách đã nói: “Giới (sīla) là sự kiêng cữ (veramaṇi), giới là tác ý (cetanā), giới là sự chế ngự, giới là sự không vi phạm” (Paṭi. Ma. 1.39, hơi khác).
‘‘Atthato tathā tathā pavattadhammā upadhāraṇasamādhānasaṅkhātena sīlanaṭṭhena sīlanti vuccantī’’ti vuttaṃ.
It is stated: “In terms of meaning, phenomena that proceed in various ways are called sīla by way of the meaning of being established or well-disposed.”
Đã nói: “Theo ý nghĩa, những pháp vận hành như vậy được gọi là giới theo nghĩa ‘sīlanaṭṭha’ của sự nắm giữ và an định”.
Tathā ‘‘ayaṃ imasmiṃ atthe adhippetā sikkhā’’ti etthāpi cetanāsīlameva, katthaci viratisīlampīti attho daṭṭhabbo.
Similarly, in “this is the training intended in this context,” it is also volition-sīla, and in some places, it is also abstinence-sīla; this meaning should be understood.
Cũng vậy, trong câu “đây là giới được ý định trong ý nghĩa này”, có nghĩa là giới tác ý (cetanāsīla), và đôi khi cũng là giới kiêng cữ (viratisīla).
Aññathā paṇṇattivajjesupi sikkhāpadesu viratippasaṅgo ahosi, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharatīti katvā tassāpi viratippasaṅgo.
Otherwise, if the meaning were taken differently, the application of abstinence would occur even in prohibitive precepts, and also its application of abstinence would occur because one dwells restrained by the restraint of the Pātimokkha.
Nếu không, sẽ có sự liên quan đến giới kiêng cữ ngay cả trong các học giới (sikkhāpada) có lỗi do quy ước (paṇṇattivajja), và vì sống với sự chế ngự của giới bổn (pātimokkhasaṃvara), nên cũng có sự liên quan đến giới kiêng cữ.
Tasmiṃ ārammaṇeti ānāpānārammaṇe.
In that object means in the Anapanasati object.
Trong đối tượng đó là trong đối tượng hơi thở vào ra.
Tāya satiyāti tattha uppannasatiyā.
By that mindfulness means by the mindfulness that has arisen there.
Bằng niệm đó là bằng niệm phát sinh ở đó.
‘‘Tena manasikārenāti āvajjanenā’’ti likhitaṃ.
It is written: “ By that attention means by advertence.”
Đã ghi: “ Bằng sự tác ý đó là bằng sự chú ý”.
Etena nānāvajjanappavattidīpanato nānājavanavārehipi sikkhati nāmāti dīpitaṃ hoti, yena pana manasikārena vā.
By this, it is shown that one also trains in various javana-moments, due to the manifestation of various advertence-occurrences, or by whatever attention one trains.
Điều này cho thấy rằng do sự hiển bày của các sự chú ý khác nhau, người ta cũng thực hành bằng các loại tốc hành (javana) khác nhau, hoặc bằng sự tác ý nào đó.
Ñāṇuppādanādīsūti ettha ādisaddena yāva pariyosānaṃ veditabbaṃ.
In the arising of knowledge, etc. — here, the word “etc.” indicates that it should be understood up to the very end.
Trong việc phát sinh tuệ v.v., ở đây, từ “v.v.” có nghĩa là cho đến cuối cùng.
‘‘Tatrāti tasmiṃ ānāpānārammaṇe.
It is written: “ Therein means in that Anapanasati object.
Đã ghi: “ Ở đó là trong đối tượng hơi thở vào ra đó.
Evanti idāni vattabbanayenā’’ti likhitaṃ.
Thus means by the method to be stated now.”
Như vậy là theo cách sẽ được nói bây giờ”.
Tatrāti tesaṃ assāsapassāsānaṃ vā.
Therein could also mean of those in-breaths and out-breaths.
Hoặc là, ở đó là sự thô thiển của hơi thở vào ra đó.
Tañhi ‘‘pubbe apariggahitakāle’’ti iminā suṭṭhu sameti.
Indeed, this fits well with “in the time previously uncomprehended.”
Điều đó hoàn toàn phù hợp với “trong thời gian chưa được nắm giữ trước đây”.
‘‘Paṭhamavādo dīghabhāṇakānaṃ.
“The first view is that of the Dīghabhāṇakas.
“Lời dạy đầu tiên là của các bậc Dīghabhāṇaka.
Te hi ‘paṭhamajjhānaṃ labhitvā nānāsane nisīditvā dutiyatthāya vāyāmato upacāre vitakkavicāravasena oḷārikacittappavattikāle pavattaassāsapassāsavasena oḷārikā’ti vadanti.
They say that ‘having attained the first jhāna, and having sat down in an appropriate seat, for the purpose of the second (jhāna), in the access concentration, during the coarse mental processes by way of initial and sustained application, the in-breaths and out-breaths that occur are coarse.’
Họ nói rằng ‘sau khi đạt được thiền thứ nhất, ngồi trên một chỗ ngồi, và nỗ lực để đạt được thiền thứ hai, trong giai đoạn vận hành tâm thô thiển do tầm và tứ trong cận định (upacāra), hơi thở vào ra phát sinh là thô thiển’.
‘Majjhimabhāṇakā jhānalābhissa samāpajjanakāle, ekāsanapaṭilābhe ca uparūpari cittappavattiyā santabhāvato paṭhamato dutiyassupacāre sukhumataṃ vadantī’’’ti likhitaṃ.
‘The Majjhimabhāṇakas say that for one who has attained jhāna, at the time of entering it, and upon gaining a single seat, due to the increasing stillness of the mental processes, the second jhāna in access concentration is more subtle than the first.’”
Các bậc Majjhimabhāṇaka nói rằng ‘đối với người đạt thiền, trong thời gian nhập định và khi đạt được một chỗ ngồi, do sự vận hành tâm ngày càng vi tế, cận định của thiền thứ hai vi tế hơn thiền thứ nhất’”. Điều này đã được ghi lại.
Purato namanā ānamanā.
Bending forward is ānamanā.
Cúi về phía trước là sự cúi xuống (ānamanā).
Tiriyaṃ namanā vinamanā.
Bending sideways is vinamanā.
Cúi sang một bên là sự nghiêng mình (vinamanā).
Suṭṭhu namanā sannamanā.
Bending very well is sannamanā.
Cúi xuống một cách tốt đẹp là sự cúi rạp (sannamanā).
Pacchā namanā paṇamanā.
Bending backward is paṇamanā.
Cúi về phía sau là sự ngả về sau (paṇamanā).
Jāṇuke gahetvā ṭhānaṃ viya iñjanāti ānamanādīnaṃ āvibhāvatthamuttanti veditabbaṃ.
Iñjanā (trembling) is like standing while holding the knees; this is stated to clarify ānamanā, etc.
Nên hiểu rằng sự rung động (iñjanā), giống như tư thế đứng giữ đầu gối, được nói ra để làm rõ ý nghĩa của sự cúi xuống v.v.
Yathārūpehi ānamanādi vā kampanādi vā hoti, tathārūpe passambhayanti sambandho.
The connection is that one calms them in the way that bending or trembling, etc., occurs.
Mối liên hệ là làm cho lắng dịu những gì có sự cúi xuống v.v. hoặc sự rung động v.v. tùy theo hình dạng.
Iti kirāti iti ce.
It is said that means “if it is so said.”
Như vậy là có nghĩa là nếu nói như vậy.
Evaṃ santeti santasukhumampi ce passambhati.
If it is so means if even the calm and subtle is calmed.
Khi điều đó xảy ra có nghĩa là nếu ngay cả điều vi tế và tĩnh lặng cũng được làm cho lắng dịu.
Pabhāvanāti uppādanaṃ.
Pabhāvanā means causing to arise.
Sự phát triển (pabhāvanā) có nghĩa là sự phát sinh.
Assāsapassāsānaṃ vūpasantattā ānāpānassatisamādhissa bhāvanā na hoti.
Because the in-breaths and out-breaths are calmed, there is no cultivation of the Anapanassati samādhi.
Vì hơi thở vào ra đã lắng dịu, sự tu tập thiền định niệm hơi thở vào ra không còn nữa.
Yasmā taṃ natthi, tasmā na samāpajjati, samāpattiyā abhāvena na vuṭṭhahanti.
Since that is not present, he does not attain it; due to the absence of the attainment, they do not emerge from it.
Vì điều đó không có, nên không nhập định được, và do không nhập định được nên không xuất định được.
Iti kirāti evametaṃ tāva vacananti tadetaṃ.
“Iti kirā” means “So, it is said.” That is this statement.
Như vậy là có nghĩa là lời nói đó là như vậy.
Saddova saddanimittaṃ, ‘‘sato assasati sato passasatī’’ti padāni patiṭṭhapetvā dvattiṃsapadāni cattāri catukkāni veditabbāni.
The sound itself is the sound-sign. Having established the phrases “mindfully he breathes in, mindfully he breathes out,” the thirty-two phrases as four tetrads should be understood.
Chính từ tiếng (sadda) đó là dấu hiệu của tiếng (saddanimitta). Phải hiểu rằng có ba mươi hai từ và bốn nhóm từ, bắt đầu bằng các từ “thở vào có chánh niệm, thở ra có chánh niệm”.
Aṭṭhakathāsu paṭikkhittanti āsannabhavaṅgattāti kāraṇaṃ vatvā sīhaḷaṭṭhakathāsu paṭikkhittaṃ.
“Rejected in the commentaries” means it is rejected in the Sinhala commentaries after stating the reason that it is close to bhavaṅga.
Bị từ chối trong các chú giải (aṭṭhakathāsu paṭikkhitta) là bị từ chối trong các chú giải tiếng Sinhala, sau khi nêu lý do là do sự gần gũi với bhavanga.
Yasmā chaṭṭhe, sattame vā appanāya sati maggavīthiyaṃ phalassa okāso na hoti, tasmā.
Because if there were absorption on the sixth or seventh moment, there would be no opportunity for fruition in the path process; therefore.
Vì khi có an định (appanā) ở lần thứ sáu hoặc thứ bảy, không có chỗ cho quả trong lộ trình đạo (maggavīthi).
Idha hotūti ce?
If you say, “Let it be here”?
Nếu nói rằng ‘hãy có ở đây’ thì sao?
Na, lokiyappanāpi hi appanāvīthimhi lokuttarena samānagatikāvāti paṭiladdhajjhānopi bhikkhu diṭṭhadhammasukhavihāratthāya jhānaṃ samāpajjitvā sattāhaṃ nisīditukāmo catutthe, pañcame vā appetvā nisīdati, na chaṭṭhe, sattame vā.
No, because even worldly absorption has the same course as the supramundane in an absorption process. Therefore, even a monk who has attained jhāna, wanting to sit for seven days by entering jhāna for the sake of a pleasant abiding in this very life, sits down after attaining absorption on the fourth or fifth moment, not on the sixth or seventh.
Không, vì ngay cả an định thế gian cũng có cùng tốc độ trong lộ trình an định với an định siêu thế. Do đó, một tỳ khưu đã chứng đắc thiền định, muốn an trú trong thiền định để sống an lạc trong hiện tại và muốn ngồi bảy ngày, thì an trú ở lần thứ tư hoặc thứ năm, chứ không phải thứ sáu hay thứ bảy.
Tattha hi appanā.
For absorption is there.
Ở đó có an định.
Tato paraṃ appanāya ādhārabhāvaṃ na gacchati.
Beyond that, it does not become a basis for absorption.
Sau đó, nó không trở thành nền tảng cho an định.
Āsannabhavaṅgattā catutthaṃ, pañcamaṃ vā gacchati thale ṭhitaghaṭo viya javanānamantare ṭhitattāti kira ācariyo.
The teacher apparently said that because it is close to bhavaṅga, it reaches the fourth or fifth moment, like a pot placed on dry land, due to its position between the javanas.
Vị đạo sư nói rằng do gần với bhavanga, nó đi đến lần thứ tư hoặc thứ năm, giống như một cái bình đặt trên đất khô, nằm giữa các sát na javana.
Puthuttārammaṇāni anāvajjitvā jhānaṅgāneva āvajjanaṃ āvajjanavasī nāma.
Not adverting to various objects, but adverting only to the jhāna factors is called the “mastery of adverting.”
Thành thạo quán tưởng (āvajjanavasī) là quán tưởng chỉ các chi thiền, không quán tưởng các đối tượng đa dạng.
Tato paraṃ catunnaṃ, pañcannaṃ vā paccavekkhaṇacittānaṃ uppajjanaṃ, taṃ paccavekkhaṇavasī nāma.
After that, the arising of four or five reviewing cognitions is called the “mastery of reviewing.”
Sau đó, sự phát sinh của bốn hoặc năm tâm quán xét, đó gọi là thành thạo quán xét (paccavekkhaṇavasī).
Teneva ‘‘paccavekkhaṇavasī pana āvajjanavasiyā eva vuttā’’ti vuttaṃ.
For that very reason, it was said, “The mastery of reviewing, however, is stated through the mastery of adverting itself.”
Chính vì vậy mà được nói rằng “thành thạo quán xét đã được nói đến trong thành thạo quán tưởng”.
Samāpajjanavasī nāma yattakaṃ kālaṃ icchati tattakaṃ samāpajjanaṃ, taṃ pana icchitakālaparicchedaṃ patiṭṭhāpetuṃ samatthatāti.
The “mastery of attaining” is the attainment for as long as one wishes; that is, the ability to establish the desired time limit.
Thành thạo nhập định (samāpajjanavasī) là nhập định trong bao lâu tùy ý muốn, và khả năng thiết lập khoảng thời gian mong muốn đó.
‘‘Adhiṭṭhānavasiyā vuṭṭhānavasino ayaṃ nānattaṃ adhiṭṭhānānubhāvena javanaṃ javati, vuṭṭhānānubhāvena pana adhippetato adhikaṃ javatī’’tipi vadanti.
They also say: “This is the difference between the mastery of resolving and the mastery of emerging: by the power of resolving, the javana runs; but by the power of emerging, it does not run beyond what was intended.”
Họ cũng nói rằng “có sự khác biệt này giữa thành thạo nhập định và thành thạo xuất định: nhờ năng lực của sự quyết định, javana vận hành; còn nhờ năng lực của sự xuất định, nó vận hành nhiều hơn mức mong muốn”.
Apica pathavīkasiṇādiārammaṇaṃ āvajjitvā javanañca javitvā puna āvajjitvā tato pañcamaṃ jhānaṃ cittaṃ hoti, ayaṃ kira ukkaṭṭhaparicchedo.
Furthermore, after adverting to an object like the earth kasiṇa and after the javana has run, one adverts again, and after that, the mind becomes the fifth jhāna; this, it seems, is the highest limit.
Hơn nữa, sau khi quán tưởng đối tượng như đất kasiṇa, v.v., và sau khi javana vận hành, rồi quán tưởng lại, tâm thiền thứ năm xuất hiện; đây được cho là giới hạn cao nhất.
Bhagavato pana āvajjanasamanantarameva jhānaṃ hotīti sabbaṃ anugaṇṭhipade vuttaṃ.
For the Blessed One, however, jhāna arises immediately after adverting. All this is stated in the Anugaṇṭhipada.
Nhưng đối với Đức Phật, thiền định xuất hiện ngay sau khi quán tưởng; tất cả điều này đã được nói trong Anugaṇṭhipada.
Tato paraṃ tīsu catukkesu dve dve padāni ekamekaṃ katvā gaṇetabbaṃ.
After that, in the three tetrads, every two phrases should be counted as one.
Sau đó, trong ba nhóm bốn, mỗi nhóm hai từ phải được tính là một.
Samathena ārammaṇato vipassanāvasena asammohato pītipaṭisaṃvedanamettha veditabbaṃ.
Through serenity, “from the object,” and through insight, “from non-delusion,” the experience of joy should be understood here.
Sự cảm nhận hỷ lạc ở đây phải được hiểu là từ đối tượng (ārammaṇato) do samatha, và từ không mê lầm (asammohato) do vipassanā.
‘‘Dukkhametaṃ ñāṇa’’ntiādīsu pana ‘‘ārammaṇato asammohato’’ti yaṃ vuttaṃ, idha tato vuttanayato uppaṭipāṭiyā vuttaṃ.
But in passages such as “this knowledge is suffering,” what was stated as “from the object, from non-delusion” is stated here in reverse order from the method stated there.
Tuy nhiên, trong các câu như “đây là trí tuệ về khổ”, điều được nói là “từ đối tượng, từ không mê lầm” thì ở đây được nói theo thứ tự ngược lại so với cách nói đó.
Tattha hi yena mohena taṃ dukkhaṃ paṭicchannaṃ, na upaṭṭhāti, tassa vihatattā vā evaṃ pavatte ñāṇe yathāruci paccavekkhituṃ icchiticchitakāle samatthabhāvato vā dukkhādīsu tīsu asammohato ñāṇaṃ vuttaṃ.
For there, either because that delusion by which suffering is concealed and does not appear has been destroyed, or because, when knowledge proceeds in this way, one is able to review it at will whenever desired, knowledge is said to be from non-delusion regarding the three things, suffering and so on.
Ở đó, trí tuệ được nói là từ không mê lầm trong ba chân lý như khổ, v.v., vì sự mê lầm che giấu khổ đó không hiện hữu, hoặc vì nó đã bị loại bỏ, hoặc vì khi trí tuệ vận hành như vậy, người ta có thể quán xét theo ý muốn vào bất cứ lúc nào.
Nirodhe ārammaṇato taṃsampayuttā pītipaṭisaṃvedanā asammohato na sambhavati mohappahānābhāvā, paṭisambhidāpāḷivirodhato ca.
In the case of cessation, the experience of joy associated with it from the object is not possible from non-delusion, because there is no abandonment of delusion, and because it would contradict the Paṭisambhidāmagga text.
Trong nirodha (diệt), sự cảm nhận hỷ lạc đi kèm với nirodha không thể xảy ra từ đối tượng do không có sự đoạn trừ mê lầm, và cũng do mâu thuẫn với Paṭisambhidā Pāḷi.
Tattha ‘‘dīghaṃ assāsavasenā’’tiādi ārammaṇato dassetuṃ vuttaṃ.
There, the passage beginning “by way of a long in-breath” is stated to show it from the object.
Ở đó, câu “thở vào dài” (dīghaṃ assāsavasena), v.v., được nói để chỉ ra từ đối tượng.
Tāya satiyā tena ñāṇena sā pīti paṭisaṃviditā hoti tadārammaṇassa paṭisaṃviditattāti ettha adhippāyo.
The intention here is: “by that mindfulness, by that knowledge, that joy is experienced” because its object is experienced.
Ý nghĩa ở đây là “với chánh niệm đó, với trí tuệ đó, hỷ lạc đó được cảm nhận” (tāya satiyā tena ñāṇena sā pīti paṭisaṃviditā hoti) vì đối tượng của hỷ lạc đó đã được cảm nhận.
‘‘Āvajjato’’tiādi asammohato pītipaṭisaṃvedanaṃ dassetuṃ vuttaṃ.
The passage beginning “for one who is adverting” is stated to show the experience of joy from non-delusion.
Câu “khi quán tưởng” (āvajjato), v.v., được nói để chỉ ra sự cảm nhận hỷ lạc từ không mê lầm.
Aniccādivasena jānato, passato, paccavekkhato ca.
By one who knows, sees, and reflects in terms of impermanence and so forth.
Đối với người biết, thấy và quán xét theo vô thường, v.v.
Tadadhimuttatāvasena adhiṭṭhahato, adhimuccato, tathā vīriyādiṃ samādahato khaṇikasamādhinā.
By one who resolves and determines, by one who is intent on that, and by one who applies energy and so forth with momentary concentration (khaṇika-samādhi).
Đối với người quyết định, tin tưởng theo sự quyết tâm đó, và đối với người thiết lập tinh tấn, v.v., với định nhất thời.
Abhiññeyyanti ñātapariññāya.
To be directly known (abhiññeyya) means by the knowledge of understanding (ñāta-pariññā).
Abhiññeyya (cần phải biết đặc biệt) là thông qua sự hiểu biết theo kiểu ñāta-pariññā (biết rõ).
Pariññeyyanti tīraṇapariññāya.
To be fully understood (pariññeyya) means by the knowledge of investigation (tīraṇa-pariññā).
Pariññeyya (cần phải thấu triệt) là thông qua sự thấu triệt theo kiểu tīraṇa-pariññā (thẩm định rõ).
Sabbañhi dukkhasaccaṃ abhiññeyyaṃ, pariññeyyañca.
For all suffering (dukkhasacca) is both to be directly known and to be fully understood.
Toàn bộ Khổ Đế là điều cần phải biết đặc biệt (abhiññeyya) và cũng là điều cần phải thấu triệt (pariññeyya).
Tatra cāyaṃ pītīti likhitaṃ.
And in that, this joy (pīti) is written.
Và ở đó, điều này được viết là "pīti" (hỷ).
Abhiññeyyantiādi maggakkhaṇaṃ sandhāyāhāti vuttaṃ.
It is said that "to be directly known" and so forth refers to the moment of the path (maggakkhaṇa).
Điều đã nói "Abhiññeyya" và các điều tương tự là để chỉ thời điểm của Đạo (magga).
Maggena asammohasaṅkhātavipassanākiccanipphattito maggopi abhiññeyyādiārammaṇaṃ karonto viya vutto.
Since the accomplishment of the vipassanā function, which is non-delusion (asammoha), is achieved by the path, the path is spoken of as if it makes the object "to be directly known" and so forth.
Vì các hoạt động của tuệ quán (vipassanā) được gọi là không mê lầm (asammoha) được hoàn thành thông qua Đạo, nên Đạo cũng được nói là như thể đang tạo ra đối tượng abhiññeyya (cần phải biết đặc biệt) và các điều tương tự.
Vipassanābhūmidassanatthanti samathe kāyikasukhābhāvā vuttaṃ.
For showing the ground of insight (vipassanābhūmi), it is said because of the absence of bodily comfort in tranquility (samatha).
Vipassanābhūmidassanattha (để chỉ ra nền tảng của tuệ quán) được nói vì không có sự an lạc thân thể (kāyikasukha) trong định (samatha).
Dvīsu cittasaṅkhārapadesūti cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī…pe… sikkhati passambhayaṃ cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī…pe… sikkhatīti etesu.
In the two sections on mental formations (cittasaṅkhāra) means in "experiencing mental formations... he trains" and "calming mental formations, experiencing mental formations... he trains."
Dvīsu cittasaṅkhārapadesu (trong hai phần về các hành của tâm) là trong các câu “cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī…pe… sikkhati” (cảm nhận các hành của tâm…pe… học tập) và “passambhayaṃ cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī…pe… sikkhati” (làm lắng dịu các hành của tâm…pe… học tập).
Modanādi sabbaṃ pītivevacanaṃ.
"Delight" and so forth are all synonyms for joy (pīti).
Modana (hoan hỷ) và tất cả những điều tương tự là đồng nghĩa với pīti (hỷ).
Aniccānupassanādi kilese, tammūlake khandhābhisaṅkhāre.
Contemplation of impermanence and so forth refers to defilements (kilesa) and the formations of aggregates (khandhābhisaṅkhāra) rooted in them.
Aniccānupassanā (quán vô thường) v.v. là các phiền não (kilesa) và các hành thân (khandhābhisaṅkhāra) có căn nguyên từ đó.
Evaṃ bhāvitoti na catukkapañcakajjhānanibbattanena bhāvito.
"Thus developed" means not developed by the generation of the four or five jhāna.
Evaṃ bhāvito (được tu tập như vậy) không phải là được tu tập bằng cách thành tựu các thiền tứ (catukka) và ngũ (pañcaka).
Evaṃ sabbākāraparipuṇṇaṃ katvā bhāvito.
It means developed by making it complete in all aspects.
Mà là được tu tập bằng cách làm cho hoàn hảo mọi phương diện như vậy.
Vipassanāmaggapaccavekkhaṇakālesupi pavattaassāsamukheneva sabbaṃ dassitaṃ upāyakusalena bhagavatā.
Even during the times of vipassanā, path, and review, everything was shown by the Buddha, skilled in means, through the medium of the occurring breaths.
Ngay cả trong thời điểm tuệ quán, Đạo và quán xét lại, Đức Thế Tôn, bậc thiện xảo phương tiện, đã chỉ ra tất cả thông qua hơi thở vào ra (assāsa) đang diễn ra.
172. Ussukkavacananti pākaṭasaddasaññā kira, samānakapadanti vuttaṃ hoti.
172. Ussukkavacana is said to be a term for a manifest sound-sign, meaning it is a synonymous word.
172. Ussukkavacana (lời nói mạnh mẽ) có lẽ là một từ đồng nghĩa rõ ràng, nghĩa là một từ có cùng ý nghĩa.
‘‘Sutvā bhuñjantī’’ti ettha viya sañcicca voropetukāmassa sañciccapadaṃ voropanapadassa ussukkaṃ, sañcetanā ca jīvitā voropanañca ekassevāti vuttaṃ hoti.
Just as in "having heard, they eat," the word "sañcicca" (intentionally) is a synonym for the word "voropana" (depriving of life) for one who intends to deprive of life. It is said that the intention and the deprivation of life are one and the same.
Như trong câu “Sutvā bhuñjantī” (nghe rồi ăn), từ sañcicca (cố ý) là ussukka (tương đương) của từ voropana (tước đoạt) đối với người muốn cố ý tước đoạt sự sống; nghĩa là ý định (sañcetanā) và việc tước đoạt sự sống (jīvitā voropana) là một.
Na kevalaṃ cetasikamatteneva hoti, payogopi icchitabbo evāti dassetuṃ vuttānīti kira upatissatthero.
It is said that these statements are made to show that it is not merely a mental act, but also an endeavor is required, according to Thera Upatissa.
Để chỉ ra rằng không chỉ là ý định trong tâm mà còn cần có hành động (payoga), Trưởng lão Upatissa đã nói những điều này.
‘‘Jānitvā sañjānitvā cecca abhivitaritvā’’ti vattabbe ‘‘jānanto…pe… vītikkamo’’ti voropanampi dassitaṃ, tasmā byañjane ādaraṃ akatvā attho dassito.
Instead of saying "having known, having understood, having intended, having willed," it is shown as "knowing... transgression," which also indicates deprivation of life. Therefore, the meaning is shown without regard for the expression.
Thay vì nói “jānitvā sañjānitvā cecca abhivitaritvā” (biết, nhận biết, cố ý, và đưa ra), việc tước đoạt sự sống (voropana) cũng được chỉ ra bằng cách nói “jānanto…pe… vītikkamo” (biết…vượt qua), do đó ý nghĩa được trình bày mà không quan tâm đến từ ngữ.
Vītikkamasaṅkhātatthasiddhiyā hi purimacetanā atthasādhikā hoti.
For the prior volition (purimacetanā) is conducive to the accomplishment of the result, which is transgression.
Thật vậy, để thành tựu ý nghĩa của sự vượt phạm (vītikkama), ý định trước đó (purimacetanā) là điều kiện để thành tựu mục đích.
Sabbasukhumaattabhāvanti rūpaṃ sandhāya vuttaṃ, na arūpaṃ.
"All subtle states of being" is said with reference to rūpa (matter), not arūpa (immateriality).
Sabbasukhumaattabhāva (thân thể tế nhị nhất) được nói để chỉ sắc (rūpa), không phải vô sắc (arūpa).
Attasaṅkhātānañhi arūpānaṃ khandhavibhaṅge (vibha. 1 ādayo) viya idha oḷārikasukhumatā anadhippetā.
For in the case of immaterial states of being, called "atta," grossness and subtlety are not intended here, as in the Khandhavibhaṅga.
Ở đây, khái niệm thô (oḷārika) và tế nhị (sukhuma) của các yếu tố vô sắc (arūpa) được gọi là tự ngã (attasaṅkhāta) không được đề cập, như trong Khandhavibhaṅga (vibha. 1 v.v.).
Mātukucchisminti yebhuyyavacanaṃ, opapātikamanussepi pārājikameva, arūpakāye upakkamābhāvā taggahaṇaṃ kasmāti ce?
"In the mother's womb" is a general statement; even for an opapātika human, it is a pārājika offense. If one asks why this is mentioned, given the absence of effort in an immaterial body?
Mātukucchismi (trong bụng mẹ) là một cách nói phổ biến; ngay cả đối với con người hóa sinh (opapātika), đó vẫn là một pārājika. Nếu hỏi tại sao lại đề cập đến nó khi không có hành động nào đối với thân vô sắc (arūpakāya)?
Arūpakkhandhena saddhiṃ tasseva rūpakāyassa jīvitindriyasambhavato.
Because the life-faculty (jīvitindriya) of that very material body arises together with the immaterial aggregates.
Là vì sự sống (jīvitindriya) của thân sắc đó tồn tại cùng với các uẩn vô sắc (arūpakkhandha).
Tena sajīvakova manussaviggahopi nāma hotīti siddhaṃ.
Thus, it is established that a human form is indeed one that possesses life.
Do đó, đã được xác định rằng một thân người chỉ là một thân có sự sống.
Ettha mātukucchisminti manussamātuyā vā tiracchānamātuyā vā.
Here, "in the mother's womb" refers to the womb of a human mother or an animal mother.
Ở đây, mātukucchismi (trong bụng mẹ) là trong bụng của một người mẹ loài người hoặc một người mẹ loài vật.
Vuttañhi parivāre (pari. 480) –
For it is said in the Parivāra:
Thật vậy, trong Parivāra (pari. 480) có nói:
Paṭhamanti paṭisandhicittameva.
"First" means the rebirth-linking consciousness (paṭisandhicitta) itself.
Paṭhama (đầu tiên) là chính tâm tái tục (paṭisandhicitta).
Ekabhavapariyāpannāya hi cittasantatiyā paṭisandhicittaṃ paṭhamacittaṃ nāma.
For the rebirth-linking consciousness is called the first consciousness in a continuum of consciousness belonging to one existence.
Trong dòng tâm (cittasantati) thuộc một đời sống, tâm tái tục được gọi là tâm đầu tiên.
Cuticittaṃ pacchimaṃ nāma.
The death-consciousness (cuticitta) is called the last.
Tâm tử (cuticitta) được gọi là tâm cuối cùng.
Aññathā anamatagge saṃsāre paṭhamacittaṃ nāma natthi vinā anantarasamanantaranatthivigatapaccayehi cittuppattiyā abhāvato.
Otherwise, in the beginningless saṃsāra, there is no such thing as a first consciousness, because the arising of consciousness is impossible without the anantara, samanantara, natthi, and vigata conditions.
Nếu không, trong vòng luân hồi (saṃsāra) không có khởi đầu (anamatagga), không có tâm đầu tiên, vì không có sự phát sinh của tâm mà không có các duyên vô gián (anantara), đẳng vô gián (samanantara), không có (natthi) và đã qua (vigata).
Bhāve vā navasattapātubhāvadosappasaṅgo.
If there were, there would be the fault of the arising of new beings.
Hoặc nếu có, sẽ có nguy cơ xảy ra lỗi lầm về sự xuất hiện của một chúng sinh mới (navasattapātubhāva).
Ayaṃ sabbapaṭhamo manussaviggahoti kiñcāpi imaṃ jīvitā voropetuṃ na sakkā, taṃ ādiṃ katvā santatiyā yāva maraṇā uppajjanakamanussaviggahesu aparimāṇesu ‘‘sabbapaṭhamo’’ti dissati.
Even though it is not possible to deprive this first human existence of life, it appears as "the very first" among the innumerable human existences that arise in succession from that point until death.
Ayaṃ sabbapaṭhamo manussaviggaho (Đây là thân người đầu tiên nhất): Mặc dù không thể tước đoạt sự sống của thân này, nhưng câu “sabbapaṭhamo” (đầu tiên nhất) được thấy trong vô số thân người phát sinh liên tục cho đến khi chết, bắt đầu từ thân này.
Yadā pana yo manussaviggaho pubbāpariyavasena santatippatto hoti, tadā taṃ jīvitā voropetuṃ sakkā.
However, when a certain human existence has reached a succession in terms of prior and posterior, then it is possible to deprive that one of life.
Tuy nhiên, khi một thân người nào đó đạt đến sự liên tục theo thứ tự trước sau, thì có thể tước đoạt sự sống của thân đó.
Santatiṃ vikopento hi jīvitā voropeti nāma.
Indeed, one who disrupts the continuity (of mind and body) is said to deprive of life.
Thật vậy, người làm gián đoạn sự liên tục (santati) được gọi là tước đoạt sự sống.
Ettha ca nānattanaye adhippete sati ‘‘sabbapaṭhamo’’ti vacanaṃ yujjati, na pana ekattanaye santatiyā ekattā.
And here, when a diversity of interpretations is intended, the phrase "the very first" is appropriate, but not in the sense of a single entity, due to the singleness of continuity.
Ở đây, khi nhiều phương pháp được đề cập, thì lời nói “sabbapaṭhamo” là hợp lý, nhưng không hợp lý trong phương pháp đơn nhất vì sự duy nhất của sự liên tục.
Ekattanayo ca idhādhippeto ‘‘santatiṃ vikopetī’’ti vacanato, tasmā ‘‘sabbapaṭhamo’’ti vacanaṃ na yujjatīti ce?
If it is argued that the single entity interpretation is intended here by the phrase "disrupts the continuity," and therefore the phrase "the very first" is not appropriate?
Nếu nói rằng phương pháp đơn nhất được đề cập ở đây theo lời nói “santatiṃ vikopetī” (làm gián đoạn sự liên tục), do đó lời nói “sabbapaṭhamo” là không hợp lý?
Na, santatipaccuppannabahuttā.
No, because of the multiplicity of present continuity.
Không, vì có nhiều sự hiện hữu liên tục (santatipaccuppanna).
Yasmā pana santati nāma anekesaṃ pubbāpariyuppatti vuccati, tasmā ‘‘ayaṃ sabbapaṭhamo’’ti vutto, evamettha dvepi nayā saṅgahaṃ gacchanti, aññathā ‘‘santatiṃ vikopetī’’ti idaṃ vacanaṃ na sijjhati.
However, since continuity is said to be the successive arising of many (phenomena), it is called "this very first," and thus both interpretations are included here; otherwise, this phrase "disrupts the continuity" would not be established.
Vì sự liên tục (santati) được gọi là sự phát sinh trước sau của nhiều điều, nên nó được gọi là “ayaṃ sabbapaṭhamo” (đây là điều đầu tiên nhất); như vậy, cả hai phương pháp đều được bao gồm ở đây, nếu không thì lời nói “santatiṃ vikopetī” này sẽ không thành công.
Kiñcāpi ettha ‘‘santatiṃ vikopetī’’ti vacanato santatipaccuppannameva adhippetaṃ, na addhāpaccuppannaṃ viya dissati, tathāpi yasmā santatipaccuppanne vikopite addhāpaccuppannaṃ vikopitameva hoti, addhāpaccuppanne pana vikopite santatipaccuppannaṃ vikopitaṃ hotīti ettha vattabbaṃ natthi.
Even though here, by the phrase "disrupts the continuity," only the continuity-present (santatipaccuppanna) is intended, and not the duration-present (addhāpaccuppanna) as it appears, nevertheless, since when the continuity-present is disrupted, the duration-present is also disrupted, there is nothing to say about the fact that when the duration-present is disrupted, the continuity-present is also disrupted.
Mặc dù ở đây, theo lời nói “santatiṃ vikopetī” (làm gián đoạn sự liên tục), dường như chỉ có sự hiện hữu liên tục (santatipaccuppanna) được đề cập, không phải sự hiện hữu theo thời gian (addhāpaccuppanna), tuy nhiên, vì khi sự hiện hữu liên tục bị gián đoạn, sự hiện hữu theo thời gian cũng bị gián đoạn, nhưng khi sự hiện hữu theo thời gian bị gián đoạn, không có gì để nói rằng sự hiện hữu liên tục bị gián đoạn.
Tasmā aṭṭhakathāyaṃ ‘‘tadubhayampi voropetuṃ sakkā, tasmā tadeva sandhāya ‘santatiṃ vikopetī’ti idaṃ vuttanti veditabba’’nti āha.
Therefore, the commentary states: "Both can be deprived of life; thus, it should be understood that this* 'disrupts the continuity' was said with reference to both."
Do đó, trong Aṭṭhakathā (Chú Giải) có nói: “Cả hai đều có thể bị tước đoạt, do đó cần phải hiểu rằng điều này đã được nói để chỉ điều đó bằng cách nói ‘santatiṃ vikopetī’ (làm gián đoạn sự liên tục).”
‘‘Santatiṃ vikopetī’’ti vacanato pakatiyā āyupariyantaṃ patvā maraṇakasatte vītikkame sati anāpatti vītikkamapaccayā santatiyā akopitattā.
From the phrase "disrupts the continuity," there is no offense if one transgresses against a being destined to die naturally at the end of its lifespan, because the continuity is not disrupted by the transgression.
Theo lời nói “santatiṃ vikopetī” (làm gián đoạn sự liên tục), nếu có sự vượt phạm đối với một chúng sinh sẽ chết sau khi đạt đến giới hạn tuổi thọ một cách tự nhiên, thì không có tội (anāpatti) vì sự liên tục không bị gián đoạn do nguyên nhân vượt phạm.
Vītikkamapaccayā ce āyupariyantaṃ appatvā antarāva maraṇakasatte vītikkamapaccayā āpatti, kammabaddho cāti no takkoti ācariyo.
However, if one transgresses against a being destined to die prematurely, without reaching the end of its lifespan, there is an offense due to the transgression, and it is karmically bound—this is not our inference, says the teacher.
Nếu do nguyên nhân vượt phạm, có tội (āpatti) đối với một chúng sinh sẽ chết giữa chừng mà chưa đạt đến giới hạn tuổi thọ, và đó là nghiệp đã kết, thì đó không phải là suy luận của chúng tôi, vị Đạo Sư nói.
‘‘Maraṇavaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyya, maraṇāya vā samādapeyya, ayampi pārājiko hoti asaṃvāso’’ti vacanato vā cetanākkhaṇe eva pārājikāpatti ekantākusalattā, dukkhavedanattā, kāyakammattā, vacīkammattā, kiriyattā cāti veditabbaṃ.
Or, from the phrase "He might praise death, or incite (someone) to death, he too is defeated and not in communion," it should be understood that the pārājika offense occurs at the very moment of volition, because it is entirely unwholesome, involves painful feeling, is a bodily action, a verbal action, and an action.
Hoặc theo lời nói “maraṇavaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyya, maraṇāya vā samādapeyya, ayampi pārājiko hoti asaṃvāso” (khen ngợi cái chết, hoặc khuyến khích chết, người này cũng phạm tội pārājika, không còn chung sống), cần phải hiểu rằng tội pārājika phát sinh ngay tại thời điểm ý định (cetanākkhaṇa), vì nó hoàn toàn là bất thiện (ekantākusalattā), là khổ thọ (dukkhavedanattā), là thân nghiệp (kāyakammattā), là khẩu nghiệp (vacīkammattā) và là hành động (kiriyattā).
Kecīti mahāsaṅghikā.
Some refers to the Mahāsaṅghikas.
Kecī (một số người) là các vị Mahāsaṅghika.
Ayaṃ itthī.
This refers to a woman.
Đây là thần thông (iddhi).
Kulumbassāti gabbhassa.
Kulumbassa means of the embryo.
Kulumbassā (của bào thai) là của bào thai.
Kathaṃ sā itarassāti ce?
If it is asked how that (iddhi) belongs to the other (person)?
Nếu hỏi làm thế nào mà thần thông đó lại thuộc về người kia?
Tassa duṭṭhena manasānupakkhite so ca gabbho sā ca iddhīti ubhayampi saheva nassati, ghaṭaggīnaṃ bhedanibbāyanaṃ viya ekakkhaṇe hoti.
When that person looks with an angry mind, both the embryo and the iddhi perish simultaneously, just like the breaking and extinguishing of a pot-fire, occurring in a single moment.
Khi người có thần thông đó nhìn chằm chằm với tâm ác ý, thì cả bào thai và thần thông đó đều bị hủy diệt cùng lúc, giống như việc vỡ và tắt của lửa trong nồi, xảy ra trong một khoảnh khắc.
‘‘Tesaṃ suttantikesu ocariyamānaṃ na sametī’’ti likhitaṃ, ‘‘tesaṃ mataṃ gahetvā ‘thāvarīnampi ayaṃ yujjatī’ti vutte tikavasena paṭisedhitabbanti apare’’ti vuttaṃ.
It is written, "Their view does not accord with what is taught in the Suttantas," and it is also said, "Others say that if it is stated, accepting their view, that 'this also applies to permanent things,' it should be refuted by way of the three (tikā) categories."
Có viết rằng “quan điểm của họ không phù hợp với những gì được dạy trong các kinh tạng”, và “những người khác nói rằng khi chấp nhận quan điểm của họ và nói rằng ‘điều này cũng hợp lý đối với những người kiên định’, thì cần phải bác bỏ theo cách ba lần.”
Sāhatthikanissaggiyapayogesu sanniṭṭhāpakacetanāya sattamāya sahuppannakāyaviññattiyā sāhatthikatā veditabbā.
In cases of nissaggiya involving one's own hand, the act is considered to be by one's own hand through the bodily intimation (kāyaviññatti) that arises simultaneously with the seventh volition, which is the concluding volition.
Trong các hành vi nissaggiya tự tay làm, sự tự tay làm phải được hiểu là do ý muốn kết thúc (sanniṭṭhāpakacetanā) và sự biểu hiện thân (kāyaviññatti) đồng phát sinh lần thứ bảy.
Āṇattike pana sattahipi cetanāhi saha vacīviññattisambhavato sattasatta saddā ekato hutvā ekekakkharabhāvaṃ gantvā yattakehi akkharehi attano adhippāyaṃ viññāpeti, tadavasānakkharasamuṭṭhāpikāya sattamacetanāya sahajātavacīviññattiyā āṇattikatā veditabbā.
In the case of an instruction (āṇattika), however, since verbal intimation (vacīviññatti) can arise simultaneously with all seven volitions, the seven sounds combine and become individual syllables, and whatever number of syllables are used to convey one's intention, the act is considered an instruction through the verbal intimation that arises simultaneously with the seventh volition, which initiates the final syllable.
Tuy nhiên, trong trường hợp ra lệnh (āṇatti), do sự phát sinh của lời nói biểu tri (vacīviññatti) cùng với bảy tâm sở tư (cetanā), bảy âm tiết (sadda) hợp lại thành một, đi đến trạng thái từng chữ cái (akkhara), bằng bao nhiêu chữ cái mà người ta biểu lộ ý định của mình, thì sự ra lệnh (āṇattikatā) được biết là do lời nói biểu tri đồng sanh với tâm sở tư thứ bảy, là tâm sở tư khởi lên từ chữ cái cuối cùng đó.
Tathā vijjāmayapayoge.
So too in the application of magic.
Cũng vậy, trong việc sử dụng phép thần thông (vijjāmaya-payoga).
Kāyenāṇattiyaṃ pana sāhatthike vuttanayova.
But in giving an order by body, the method is just as stated for direct action.
Còn trong việc ra lệnh bằng thân (kāyenāṇattiyaṃ), thì cũng theo cách đã nói trong trường hợp tự tay thực hiện (sāhatthika).
Thāvarapayoge yāvatā parassa maraṇaṃ hoti, tāvatā kammabaddho, āpatti ca.
In the application of a fixed device, as long as the death of another occurs, so long is the karma bound, and there is an offense.
Trong việc sử dụng vật cố định (thāvarapayoga), chừng nào mà cái chết của người khác xảy ra, chừng đó nghiệp bị trói buộc và có tội.
Tato paraṃ atisañcaraṇe kammabaddhātibahuttaṃ veditabbaṃ sati paraṃ maraṇe.
Beyond that, in excessive deployment, the abundance of karma-binding and so forth should be understood, when many others die.
Từ đó trở đi, trong việc làm vượt quá mức, sự trói buộc nghiệp quá nhiều được biết là khi có nhiều người khác chết.
Pārājikāpatti panettha ekā.
Here, there is only one pārājika offense.
Ở đây chỉ có một tội Pārājika.
Atthasādhakacetanā yasmā ettha ca dutiyapārājike ca labbhati, na aññattha, tasmā dvinnampi sādhāraṇā imā gāthāyo –
Since the intention that accomplishes the purpose (atthasādhaka cetanā) is found here and in the second pārājika, but not elsewhere, these verses are common to both:
Vì tâm sở tư thành tựu mục đích (atthasādhakacetanā) được tìm thấy ở đây và trong Pārājika thứ hai, mà không ở nơi khác, nên những bài kệ này là chung cho cả hai:
Yāni pana bījautukammadhammacittaniyāmāni pañca aṭṭhakathāya ānetvā nidassitāni, tesu ayamatthasādhakacetanā yogaṃ gacchatīti maññe ‘‘ayaṃ atthasādhakacetanāniyamo natthī’’ti cetanānaṃ micchattasammattaniyatānampi natthibhāvappasaṅgato.
As for the five niyāmas—bīja, utu, kamma, dhamma, and citta—which were brought forth and illustrated in the Aṭṭhakathā, I think this atthasādhaka cetanā (intention that accomplishes the purpose) is connected with them, because otherwise, the intentions that are fixed by wrongness and rightness would also be without niyāma.
Năm quy luật về hạt giống (bīja), thời tiết (utu), nghiệp (kamma), pháp (dhamma) và tâm (citta) đã được đưa ra và trình bày trong các bản Chú giải, tôi nghĩ rằng tâm sở tư thành tựu mục đích này phù hợp với chúng, vì nếu không có quy luật về tâm sở tư thành tựu mục đích này, thì các tâm sở tư nhất định của tà kiến và chánh kiến cũng sẽ không tồn tại.
Bhajāpiyamānā yena, tena sabbepi yathāsambhavaṃ kammacittaniyāme bhajanti gacchantīti veditabbaṃ.
It should be understood that all of them, when applied, fall into the kamma-niyāma and citta-niyāma according to possibility.
Cần phải hiểu rằng khi được đưa vào, tất cả chúng đều thuộc về quy luật về nghiệp và quy luật về tâm tùy theo sự thích hợp.
Jīvite ādīnavo maraṇavaṇṇadassane na vibhattova, idha pana saṅkappapade atthato ‘‘maraṇasaññī maraṇacetano maraṇādhippāyo’’ti evaṃ avibhūtattā vibhatto, apākaṭattā, anoḷārikattā vā avibhāgā kāritā vā.
The danger in life is not differentiated by showing the praise of death; but here, in the term ‘saṅkappa’ (intention), it is differentiated in meaning as “one who perceives death, intends death, aims at death,” because it is not manifest, or because it is not obvious, or because it is not gross, or it is made undifferentiated.
Sự nguy hiểm trong đời sống không được phân biệt rõ ràng trong việc trình bày về cái chết, nhưng ở đây, trong từ “ý định” (saṅkappa), nó được phân biệt rõ ràng về ý nghĩa là “có ý niệm về cái chết, có tâm sở tư về cái chết, có ý định về cái chết”, hoặc do không rõ ràng, hoặc do không thô thiển, hoặc do không phân biệt mà được thực hiện.
Nayidaṃ vitakkassa nāmanti na vitakkasseva nāmaṃ, kintu saññācetanānampi nāmanti gahetabbaṃ.
“This is not the name of vitakka” means that it is not only the name of vitakka, but also the name of saññā and cetanā.
Nayidaṃ vitakkassa nāmanti (Đây không phải là tên của tầm) – cần phải hiểu rằng đây không chỉ là tên của tầm (vitakka), mà còn là tên của tưởng (saññā) và tâm sở tư (cetanā).
Kaṅkhāvitaraṇiyampi evameva vuttaṃ.
It is stated in the Kaṅkhāvitaraṇī in the same way.
Trong Kaṅkhāvitaraṇī cũng đã nói như vậy.
174. Kāyatoti vuttattā ‘‘sattiñasū’’ti vattabbe vacanasiliṭṭhatthaṃ ‘‘ususattiādinā’’ti vuttaṃ.
Since it is said “by body,” the phrase “ususattiādinā” (with arrows, spears, etc.) is used instead of “sattiñca usū” (spears and arrows) for verbal smoothness.
174. Vì đã nói “Kāyato” (bằng thân), nên để lời nói được trôi chảy khi đáng lẽ phải nói “sattiñāsu” (mũi giáo và mũi tên), đã nói “ususattiādinā” (mũi tên, mũi giáo, v.v.).
Anuddesike kammassārammaṇaṃ so vā hoti, añño vā.
In the case of an unaddressed act, the object of the kamma might be that person or another.
Trong việc không định rõ đối tượng (anuddesika), đối tượng của nghiệp có thể là người đó hoặc người khác.
Ubhayehīti kiñcāpi paṭhamappahāro na sayameva sakkoti, dutiyaṃ labhitvā pana sakkonto jīvitavināsanahetu ahosi, tadatthameva hi vadhakena so dinno, dutiyo pana aññena cittena dinno, tena suṭṭhu vuttaṃ ‘‘paṭhamappahārenevā’’ti, ‘‘cetanā nāma dāruṇāti garuṃ vatthuṃ ārabbha pavattapubbabhāgacetanā pakatisabhāvavadhakacetanā, no dāruṇā hotī’’ti ācariyena likhitaṃ.
Although the first blow cannot by itself, when it receives a second one, it becomes the cause of the destruction of life, for that very purpose it was given by the killer; the second, however, was given with a different intention. Therefore, it is well said, “by the first blow itself.” The teacher wrote that “the intention called ‘dāruṇā’ (fierce) is the preceding intention that arises concerning a grave matter, it is the natural killing intention, it is not fierce.”
Ubhayehīti (bởi cả hai): Mặc dù đòn đánh đầu tiên tự nó không thể, nhưng sau khi nhận được đòn thứ hai, nó có thể trở thành nguyên nhân hủy hoại mạng sống, vì kẻ sát nhân đã đưa nó ra vì mục đích đó. Còn đòn thứ hai được đưa ra với tâm khác, nên đã nói rất đúng “paṭhamappahārenevā” (chỉ bằng đòn đánh đầu tiên). Vị thầy đã viết rằng “tâm sở tư được gọi là tàn bạo (dāruṇā) là tâm sở tư khởi lên trước đó, hướng đến một đối tượng nặng nề, là tâm sở tư sát nhân bản chất tự nhiên, chứ không phải là tàn bạo”.
‘‘Pubbabhāgacetanā parivārā, vadhakacetanāva dāruṇā hotī’’ti vuttaṃ.
It is said, “The preceding intention is the retinue; only the killing intention is fierce.”
Đã nói rằng “tâm sở tư khởi lên trước đó là tùy tùng, chính tâm sở tư sát nhân mới là tàn bạo”.
Yathādhippāyanti ubhopi paṭivijjhati, sāhatthikopi saṅketattā na muccati kira.
“According to the intention” means that it pierces both; even the one who acts directly is not freed, it is said, due to the agreement.
Yathādhippāyaṃ (theo ý định): Cả hai đều bị xuyên thủng, và người tự tay bắn cũng không thoát khỏi vì đã có thỏa thuận.
Kiriyāviseso aṭṭhakathāsu anāgato.
The specific action (kiriyāvisesa) is not found in the Aṭṭhakathās.
Kiriyāviseso (sự khác biệt trong hành động) không được đề cập trong các bản Chú giải.
‘‘Evaṃ vijjha, evaṃ pahara, evaṃ ghāhehī’ti pāḷiyā sametīti ācariyena gahito’’ti vadanti.
"Thus, the teachers say, 'It is taken by the teacher as agreeing with the Pāḷi: "Thus pierce, thus strike, thus kill!"'"
Họ nói rằng “Vị thầy đã chấp nhận nó vì nó phù hợp với Pāli: ‘Hãy đâm như thế này, hãy đánh như thế này, hãy giết như thế này’”.
Purato paharitvātiādi vatthuvisaṅketameva kira.
The phrase "striking from the front" and so on, is indeed a deviation from the original story.
Purato paharitvā (đánh từ phía trước), v.v. có lẽ chỉ là sự không phù hợp của đối tượng.
Etaṃ gāme ṭhitanti puggalova niyamito.
"This one standing in the village" refers specifically to that person.
Etaṃ gāme ṭhitaṃ (người này đang ở trong làng) là chỉ định một người cụ thể.
Yo pana liṅgavasena ‘‘dīghaṃ…pe… mārehī’’ti āṇāpeti aniyametvā.
But if one commands, "Kill the tall one... etc. ... kill him," without specifying.
Còn người ra lệnh không xác định, nói theo giới tính: “Hãy giết người cao… v.v.”.
Yadi niyametvā vadati, ‘‘etaṃ dīgha’’nti vadeyyāti apare.
If one were to speak with specification, one would say, "This tall one," say others.
Những người khác nói rằng nếu xác định thì sẽ nói “người cao này”.
Ācariyā pana ‘‘dīghanti vutte niyamitaṃ hoti, evaṃ aniyametvā vadati, na pana āṇāpako dīghādīsu aññataraṃ mārehīti adhippāyo’’ti vadanti kira.
But the teachers say, "When 'tall' is mentioned, it is specified. Thus, one speaks without specifying; the commander's intention is not 'kill any one of the tall ones, etc.'"
Tuy nhiên, các vị thầy nói rằng “khi nói ‘người cao’ thì đã được xác định, nói như vậy là không xác định, nhưng người ra lệnh không có ý định ‘hãy giết một trong số những người cao, v.v.’”.
‘‘Attho pana cittena ekaṃ sandhāyapi aniyametvā āṇāpetī’’ti likhitaṃ.
"However, it is written that the meaning is that one commands without specifying, even if one has a particular person in mind."
Đã viết rằng “Tuy nhiên, về ý nghĩa, người ta ra lệnh không xác định ngay cả khi trong tâm chỉ định một người”.
‘‘Itaro aññaṃ tādisaṃ māreti, āṇāpako muccatī’’ti vuttaṃ yathādhippāyaṃ na gatattā.
It is said, "If the other person kills someone else of that kind, the commander is absolved," because it did not proceed according to his intention.
Đã nói rằng “Người kia giết một người tương tự khác, người ra lệnh được thoát tội” vì không theo ý định.
‘‘Evaṃ dīghādivasenāpi cittena aniyamitassevāti yuttaṃ viya dissatī’’ti aññatarasmiṃ gaṇṭhipade likhitaṃ, suṭṭhu vīmaṃsitvā sabbaṃ gahetabbaṃ, okāsassa niyamitattāti ettha okāsaniyamaṃ katvā niddisanto tasmiṃ okāse nisinnaṃ māretukāmova hoti, sayaṃ pana tadā tattha natthi.
"It seems appropriate to say that it is the same for one who has not specified in mind, even in terms of tallness, etc.," is written in a certain commentary. Everything should be carefully examined and understood. In "because the place is specified," when one specifies a place and points it out, one intends to kill the one sitting in that place, but one is not there oneself at that time.
Trong một Gaṇṭhipada khác đã viết rằng “Cũng vậy, có vẻ hợp lý khi nói rằng ngay cả theo cách cao, v.v., nó cũng không được xác định bởi tâm”. Cần phải xem xét kỹ lưỡng và chấp nhận tất cả. Ở đây, okāsassa niyamitattā (do sự xác định của nơi chốn), khi chỉ định bằng cách xác định nơi chốn, người ta chỉ muốn giết người đang ngồi ở nơi đó, nhưng bản thân người đó không có mặt ở đó vào lúc đó.
Tasmā okāsena saha attano jīvitindriyaṃ ārammaṇaṃ na hoti, tena attanā mārāpito paro eva mārāpito.
Therefore, one's own life faculty, together with the place, is not the object. Thus, the other person, incited by oneself, is indeed the one incited to kill.
Do đó, mạng căn của chính mình không phải là đối tượng cùng với nơi chốn; vì vậy, người khác được mình sai bảo giết thì chính là người được sai bảo giết.
Sayaṃ rasso ca tanuko ca hutvā pubbabhāge attānaṃ sandhāya āṇattikkhaṇe ‘‘dīghaṃ rassaṃ thūlaṃ balavantaṃ mārehī’’ti āṇāpentassa cittaṃ attani tassākārassa natthitāya aññassa tādisassa jīvitindriyaṃ ārammaṇaṃ katvā pavattati, tena mūlaṭṭhassa kammabaddho.
If one is short and slender oneself, and at the moment of commanding, intending oneself in the beginning, one commands, "Kill the tall, the short, the stout, the strong," one's mind proceeds by making the life faculty of another such person the object, because that characteristic is not present in oneself. Therefore, the original instigator is bound by kamma.
Khi tự mình thấp bé và gầy gò, ban đầu nghĩ đến mình, nhưng vào khoảnh khắc ra lệnh “hãy giết người cao, thấp, mập, khỏe”, tâm của người ra lệnh hoạt động bằng cách lấy mạng căn của một người tương tự khác làm đối tượng, vì hình dạng đó không có ở mình. Do đó, người ra lệnh ban đầu bị trói buộc bởi nghiệp.
Evaṃsampadamidanti daṭṭhabbaṃ.
This is to be understood as such a complete case.
Điều này cần được xem là sự hoàn thành như vậy.
Dūtaparamparāniddese āṇāpeti, āpatti dukkaṭassa.
In the description of the messenger chain, one commands, there is an offense of dukkaṭa. One informs the other, there is an offense of dukkaṭa. This is said with reference to the dukkaṭa that arises from informing and accepting, as appropriate, among teachers and disciples.
Trong Dūtaparamparāniddese (Trình bày về chuỗi sứ giả), khi ra lệnh, có tội dukkaṭa. Khi người kia báo tin, có tội dukkaṭa – điều này được nói đến liên quan đến tội dukkaṭa trong việc báo tin và chấp nhận tùy theo trường hợp của các đệ tử của vị thầy.
Itarassa āroceti, āpatti dukkaṭassāti ācariyantevāsīnaṃ yathāsambhavaṃ ārocane, paṭiggaṇhane dukkaṭaṃ sandhāya vuttaṃ.
If the killer does not accept, there is a dukkaṭa for him. If the killer accepts, the original instigator, the teacher, incurs a thullaccaya together with the dukkaṭa offense previously incurred. Why? Because it is said, "The multitude of people was incited to evil by that Elder Saṅgharakkhita." If the killer does not inform him of that matter, he incurs an offense. If he informs, he incurs a pārājika. This is how it should be answered. Why? Because there is no intention to achieve the purpose. But in the Anugaṇṭhipada it is said: "If he accepts, it is a dukkaṭa. If it is a dukkaṭa, then why is it not stated in the Pāḷi? If one were to ask this, the killer, having accepted with 'Good, I will do it,' does not do that commanded act. Indeed, it is true. If there is such a specification, what offense does the original instigator incur? Does he incur a dukkaṭa offense? To clarify that meaning for those monks who have doubts, it is said, 'The original instigator incurs a thullaccaya offense.' Or it is said, 'The killer accepts, there is a dukkaṭa offense, and the original instigator incurs a thullaccaya offense.' When 'thullaccaya' is stated, it is not inconsistent, because it is a matter of showing the offense to be incurred by the original instigator. It is said, 'The killer accepts, there is a dukkaṭa offense.'"
Khi người kia báo tin, có tội dukkaṭa – điều này được nói đến liên quan đến tội dukkaṭa trong việc báo tin và chấp nhận tùy theo trường hợp của các đệ tử của vị thầy.
Na vadhako paṭiggaṇhāti, tassa dukkaṭanti siddhaṃ hoti.
The executioner does not accept it; for him, it is established that there is a dukkaṭa offence.
Nếu kẻ sát nhân không chấp nhận, thì tội dukkaṭa của người đó là điều đã được xác định.
Taṃ pana okāsābhāvato na vuttaṃ.
But that was not stated due to the lack of opportunity.
Tuy nhiên, điều đó không được nói đến vì không có chỗ.
Mūlaṭṭhena āpajjitabbāpattiyā hi tassa okāso aparicchinno, tenassa tasmiṃ okāse thullaccayaṃ vuttaṃ.
Indeed, for the original instigator, the scope of the offence to be incurred is not limited; therefore, for him, a thullaccaya offence is stated in that circumstance.
Thật vậy, đối với tội mà người ra lệnh ban đầu phải phạm, thì không có giới hạn về cơ hội cho người đó, nên đã nói về tội thullaccaya cho người đó trong trường hợp đó.
Vadhako ce paṭiggaṇhāti, mūlaṭṭho ācariyo pubbe āpannadukkaṭena saha thullaccayampi āpajjati.
If the killer-monk accepts, the original ācariya incurs a thullaccaya offence along with the dukkaṭa offence previously incurred.
Nếu người hành động chấp nhận, thì vị thầy gốc, cùng với lỗi dukkaṭa đã phạm trước đó, cũng sẽ phạm lỗi thullaccaya.
Mahājano hi tena pāpe niyojitoti.
For the multitude would be incited to evil by him.
Bởi vì đại chúng đã bị người đó xúi giục vào điều ác.
Idaṃ pana dukkaṭathullaccayaṃ vadhako ce tamatthaṃ na sāveti āpajjati.
If the killer-monk does not make that matter known, he incurs this dukkaṭa and thullaccaya.
Nhưng lỗi dukkaṭa và thullaccaya này, nếu người hành động không báo cáo điều đó, thì sẽ phạm lỗi.
Yadi sāveti, pārājikamevāpajjati.
If he makes it known, he incurs a pārājika offence.
Nếu báo cáo, thì sẽ phạm lỗi pārājika ngay lập tức.
Atthasādhakacetanāya abhāvā.
Because there is no intention to accomplish the purpose.
Vì không có ý định hoàn thành mục đích.
Anugaṇṭhipade pana ‘‘paṭiggaṇhati, taṃ dukkaṭaṃ hoti.
However, in the Anugaṇṭhipada, it is said: “If he accepts, it is a dukkaṭa.
Trong Anugaṇṭhipada lại nói: “‘Chấp nhận, đó là dukkaṭa.
Yadi evaṃ kasmā pāṭhe na vuttanti ce?
If so, why was it not stated in the text?”
Nếu vậy, tại sao không được nói trong Pāḷi?’ – Nếu hỏi như vậy,
Vadhako pana ‘sādhu karomī’ti paṭiggaṇhitvā taṃ na karoti.
But the killer-monk, having accepted with the thought, ‘I will do it well,’ does not do it.
thì người hành động chấp nhận (nói) ‘Tôi sẽ làm tốt’ nhưng lại không làm điều đó.
Evañhi niyame ‘mūlaṭṭhassa kiṃ nāma hoti, kimassa dukkaṭāpattī’ti sañjātakaṅkhānaṃ tadatthadīpanatthaṃ ‘mūlaṭṭhassa āpatti thullaccayassā’’’ti vuttaṃ.
Thus, in such a case, for those who have doubts, thinking, ‘What kind of offence does the original monk incur? Is it a dukkaṭa offence for him?’, for the purpose of clarifying that matter, it is said, ‘The original monk incurs a thullaccaya’.
Vì vậy, để làm sáng tỏ ý nghĩa cho những người nghi ngờ ‘Lỗi gì xảy ra cho người gốc? Lỗi dukkaṭa gì cho người đó?’, nên đã nói ‘Lỗi thullaccaya cho người gốc’.
‘‘Vadhako paṭiggaṇhāti āpatti dukkaṭassa, mūlaṭṭhassa ca āpatti thullaccayassā’’ti vuttaṃ na silissati, mūlaṭṭhena āpajjitabbāpattidassanādhikārattā vadhako paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassāti vuttaṃ.
The statement “If the killer-monk accepts, it is a dukkaṭa offence, and the original monk incurs a thullaccaya offence” is not applicable, because the context is about showing the offence to be incurred by the original monk; therefore, it is said, “If the killer-monk accepts, it is a dukkaṭa offence.”
Lời nói “Người hành động chấp nhận, lỗi dukkaṭa xảy ra, và lỗi thullaccaya cho người gốc” là không phù hợp, vì đây là phần trình bày về lỗi mà người gốc phải phạm, nên đã nói “Người hành động chấp nhận, lỗi dukkaṭa xảy ra”.
Avisaṅkete ‘‘mūlaṭṭhassa āpatti thullaccayassā’’ti vuttattā visaṅkete āpatti dukkaṭassāti siddhanti veditabbaṃ.
It should be understood that since it is stated in the case of no omission, “the original monk incurs a thullaccaya offence,” it is established that in the case of omission, it is a dukkaṭa offence.
Khi không có sự sai lệch, đã nói “lỗi thullaccaya cho người gốc”, nên cần hiểu rằng khi có sự sai lệch, lỗi dukkaṭa xảy ra.
‘‘Vadhako paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassā’’ti idaṃ pana dukkaṭaṃ vadhakasseva.
However, this dukkaṭa, “If the killer-monk accepts, it is a dukkaṭa offence,” is solely for the killer-monk.
Tuy nhiên, lỗi dukkaṭa trong câu “Người hành động chấp nhận, lỗi dukkaṭa xảy ra” này chỉ thuộc về người hành động.
So hi paṭhamaṃ āṇāpakaṃ buddharakkhitaṃ pārājikāpattiṃ pāpetvā sayaṃ jīvitā voropetvā āpajjissatīti kiñcāpi pāḷiyaṃ ‘‘so taṃ jīvitā voropeti, āṇāpakassa ca vadhakassa ca āpatti pārājikassā’’ti na vuttaṃ, tathāpi taṃ atthato vuttameva, ‘‘yato pārājikaṃ paññatta’’nti pubbe vuttanayattā ca taṃ na vuttaṃ.
Although it is not stated in the Pāḷi: “He deprives him of life, and the instigator and the killer-monk incur a pārājika offence,” as he (the killer-monk) will first cause the instigator Buddharakkhita to incur a pārājika offence and then deprive him of life and incur (an offence) himself, nevertheless, it is implied by meaning, and it was not stated because it follows the method previously mentioned: “since the pārājika was laid down.”
Mặc dù trong Pāḷi không nói “Người đó tước đoạt mạng sống của người kia, lỗi pārājika cho người ra lệnh và người hành động” vì người đó trước tiên làm cho Buddharakkhita, người ra lệnh, phạm lỗi pārājika, rồi tự mình tước đoạt mạng sống (của người kia) và sẽ phạm lỗi, nhưng điều đó đã được nói về mặt ý nghĩa, và cũng không được nói vì đã có cách thức được nói trước đó là “khi pārājika đã được chế định”.
‘‘So taṃ jīvitā voropeti, āpatti sabbesaṃ pārājikassā’’ti hi pubbe vuttaṃ.
For it was previously stated: “He deprives him of life, and all incur a pārājika offence.”
Thật vậy, trước đó đã nói “Người đó tước đoạt mạng sống của người kia, lỗi pārājika cho tất cả”.
Ettha pubbe ācariyantevāsikānaṃ vuttadukkaṭathullaccayāpattiyo paṭhamameva anāpannā pārājikāpattiyā āpannattā.
In this context, the dukkaṭa and thullaccaya offences mentioned earlier for the ācariya and disciples were not incurred initially, because a pārājika offence was incurred.
Ở đây, các lỗi dukkaṭa và thullaccaya được nói trước đó cho vị thầy và các đệ tử không được phạm ngay từ đầu vì đã phạm lỗi pārājika.
Tathāpi vadhakassa pārājikāpattiyā tesaṃ pārājikabhāvo pākaṭo jātoti katvā ‘‘āpatti sabbesaṃ pārājikassā’’ti ekato vuttaṃ, na tathā ‘‘āṇāpakassa, vadhakassa ca āpatti pārājikassā’’ti ettha.
Nevertheless, due to the killer-monk’s pārājika offence, their incurring a pārājika became evident, and so it was stated collectively as “all incur a pārājika offence,” which is not the case for “the instigator and the killer-monk incur a pārājika offence” here.
Mặc dù vậy, vì việc người hành động phạm lỗi pārājika đã làm cho ba vị kia cũng phạm pārājika trở nên rõ ràng, nên đã nói chung “lỗi pārājika cho tất cả”, nhưng không phải như trong câu “lỗi pārājika cho người ra lệnh và người hành động”.
Vadhakassa dukkaṭāpattiyā āpannattā.
Because the killer-monk incurred a dukkaṭa offence.
Vì người hành động đã phạm lỗi dukkaṭa.
So hi paṭhamaṃ dukkaṭāpattiṃ āpajjitvā pacchā pārājikaṃ āpajjati.
He first incurs a dukkaṭa offence and later a pārājika offence.
Thật vậy, người đó trước tiên phạm lỗi dukkaṭa, sau đó mới phạm lỗi pārājika.
Yadi pana antevāsikā kevalaṃ ācariyassa garukatāya sāsanaṃ ārocenti sayaṃ amaraṇādhippāyā samānā pārājikena anāpatti.
If, however, the disciples merely report the message out of respect for the ācariya, intending not to kill themselves, they do not incur a pārājika offence.
Nếu các đệ tử chỉ báo tin vì sự tôn kính đối với vị thầy, và bản thân họ không có ý định giết người, thì họ không phạm lỗi pārājika.
Akappiyasāsanaharaṇapaccayā dukkaṭāpatti hoti eva, imassatthassa sādhanatthaṃ dhammapadavatthūhi migaluddakassa bhariyāya sotāpannāya dhanuususūlādidānaṃ nidassanaṃ vadanti eke.
A dukkaṭa offence is certainly incurred due to carrying an improper message. To prove this point, some mention the example from the Dhammapadavatthu of a Sotāpanna hunter’s wife giving a bow, arrows, and a spear.
Tuy nhiên, lỗi dukkaṭa vẫn xảy ra do nguyên nhân mang tin nhắn không phù hợp. Một số người lấy việc vợ của người thợ săn hươu, một vị nhập lưu, tặng cung, tên, giáo, v.v., từ Dhammapadavatthu làm ví dụ để chứng minh điều này.
Taṃ tittirajātakena (jā. 1.4.73 ādayo) sameti, tasmā suttañca aṭṭhakathañca anulometīti no takkoti ācariyo.
That agrees with the Tittira Jātaka (Jā. 1.4.73ff.); therefore, our teacher says, it conforms to both the Sutta and the Commentary, so this is our reasoning.
Vị thầy nói: “Điều đó phù hợp với Tittirajātaka (Jā. 1.4.73, v.v.), do đó, nó phù hợp với cả Sutta và Chú giải, nên đó không phải là suy đoán của chúng tôi.”
Idha pana dūtaparamparāya ca ‘‘itthannāmassa pāvada, itthannāmo itthannāmaṃ pāvadatū’’ti ettha avisesetvā vuttattā vācāya vā ārocetu, hatthamuddāya vā, paṇṇena vā, dūtena vā ārocetu, visaṅketo natthi.
However, in the section concerning the sequence of messengers, “Tell such-and-such, let such-and-such tell such-and-such,” since it is stated without distinction, whether one reports by word, or by hand gesture, or by letter, or by messenger, there is no omission.
Tuy nhiên, ở đây, trong trường hợp truyền tin qua người đưa tin, và trong câu “hãy nói với người tên là này, người tên là này hãy nói với người tên là kia”, vì không có sự phân biệt, nên dù báo tin bằng lời nói, bằng cử chỉ tay, bằng thư, hay bằng người đưa tin, cũng không có sự sai lệch.
Sace visesetvā mūlaṭṭho, antarādūto vā vadati, tadatikkame visaṅketoti veditabbaṃ.
If the original monk or an intermediary messenger speaks with a specific instruction, and that is transgressed, it should be understood as an omission.
Nếu người gốc hoặc người đưa tin trung gian nói một cách cụ thể, thì khi vượt quá điều đó sẽ có sự sai lệch.
Idāni imasmiṃyeva adhikāradvaye anugaṇṭhipade vuttanayo vuccati – ‘‘vadhako paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassā’’ti vadhakasseva āpatti, na āṇāpakassa buddharakkhitassa.
Now, in these two sections of authority, the method stated in the Anugaṇṭhipada is explained: “If the killer-monk accepts, it is a dukkaṭa offence”; the offence belongs only to the killer-monk, not to Buddharakkhita, the instigator.
Bây giờ, trong hai phần này, cách thức được nói trong Anugaṇṭhipada sẽ được trình bày: “Người hành động chấp nhận, lỗi dukkaṭa xảy ra” – lỗi chỉ thuộc về người hành động, không thuộc về Buddharakkhita, người ra lệnh.
Yadi pana so vajjhamaraṇāmaraṇesu avassamaññataraṃ karoti, buddharakkhitassāṇattikkhaṇe eva pārājikadukkaṭesu aññataraṃ siyā.
If he (the killer-monk) invariably performs one of the two, either killing or not killing, then at the moment of Buddharakkhita’s instruction, there would be one of either a pārājika or dukkaṭa offence.
Nhưng nếu người đó chắc chắn sẽ làm một trong hai điều là giết hoặc không giết, thì lỗi pārājika hoặc dukkaṭa sẽ xảy ra ngay tại thời điểm Buddharakkhita ra lệnh.
‘‘Iti cittamano’’ti adhikārato ‘‘cittasaṅkappo’’ti etthāpi iti-saddo viya ‘‘vadhako paṭiggaṇhāti, mūlaṭṭhassa āpatti thullaccayassā’’ti adhikārato ‘‘mūlaṭṭhassa āpatti dukkaṭassā’’ti vuttameva hoti.
Just as the word ‘iti’ in the context of “iti cittamano” (with such a mind) implies “cittasaṅkappa” (mental intention), similarly, in the context of “If the killer-monk accepts, the original monk incurs a thullaccaya offence,” it implies “the original monk incurs a dukkaṭa offence.”
Tương tự như từ “iti” trong phần “iti cittamano” (với tâm ý như vậy) được hiểu là “cittasaṅkappa” (ý định trong tâm), thì từ phần “Người hành động chấp nhận, lỗi thullaccaya cho người gốc”, câu “lỗi dukkaṭa cho người gốc” cũng đã được nói.
Kasmā sarūpena na vuttanti ce?
If it is asked, “Why was it not stated explicitly?”
Nếu hỏi “Tại sao không được nói rõ ràng?”,
Tato cuttari nayadānatthaṃ.
It is for the purpose of giving further guidance from that.
thì là để đưa ra một phương pháp tiếp theo.
‘‘Mūlaṭṭhassa āpatti dukkaṭassā’’ti hi vutte mūlaṭṭhasseva vasena niyamitattā ‘‘paṭiggaṇhantassa dukkaṭaṃ hotī’’ti na ñāyati.
For if it were said, “The original monk incurs a dukkaṭa offence,” then because it is limited only to the original monk, it would not be understood that “the one who accepts incurs a dukkaṭa.”
Thật vậy, nếu nói “lỗi dukkaṭa cho người gốc”, thì vì đã được quy định chỉ thuộc về người gốc, nên không hiểu được rằng “lỗi dukkaṭa xảy ra cho người chấp nhận”.
‘‘Vadhako paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassā’’ti hi aniyametvā vutte sakkā ubhayesaṃ vasena dukkaṭe yojetuṃ.
However, if it is said, “If the killer-monk accepts, it is a dukkaṭa offence,” without limitation, it is possible to apply the dukkaṭa to both of them.
Thật vậy, nếu nói “Người hành động chấp nhận, lỗi dukkaṭa xảy ra” mà không quy định, thì có thể áp dụng lỗi dukkaṭa cho cả hai.
Tasmā eva hi aṭṭhakathācariyehi adhikāraṃ gahetvā ‘‘saṅgharakkhitena sampaṭicchite mūlaṭṭhasseva dukkaṭanti veditabba’’nti vuttaṃ.
Therefore, the venerable Commentators, taking the context, stated: “When Saṅgharakkhita accepts, it should be understood that the dukkaṭa is for the original monk only.”
Vì lẽ đó, các vị Chú giải sư đã lấy phần này và nói: “Cần hiểu rằng khi Saṅgharakkhita chấp nhận, lỗi dukkaṭa chỉ thuộc về người gốc”.
Paṭiggaṇhantassa neva anuññātaṃ, na paṭikkhittaṃ, kevalantu buddharakkhitassa aniyamitattā paṭikkhittaṃ, tassa pana pārājikadukkaṭesu aññataraṃ bhaveyyāti ayamattho dīpito, tasmā tampi suvuttaṃ.
For the one who accepts, it is neither allowed nor forbidden, but it is explicitly forbidden for Buddharakkhita, and the meaning that he incurs one of either a pārājika or dukkaṭa offence is clarified; therefore, that too is well stated.
Đối với người chấp nhận, không được cho phép cũng không bị cấm, mà chỉ bị cấm vì không được quy định cho Buddharakkhita. Tuy nhiên, điều này làm sáng tỏ ý nghĩa rằng lỗi của người đó có thể là pārājika hoặc dukkaṭa. Do đó, điều đó cũng được nói rất đúng.
Yasmā ubhayesaṃ vasena yojetuṃ sakkā, tasmā ācariyehi ‘‘paṭiggaṇhantassevetaṃ dukkaṭa’’nti vuttaṃ.
Since it can be applied to both, the ācariyas said: “This dukkaṭa is for the one who accepts.”
Vì có thể áp dụng cho cả hai, nên các vị thầy đã nói: “Lỗi dukkaṭa này chỉ thuộc về người chấp nhận”.
Tattha mūlaṭṭho neva anuññāto ‘‘mūlaṭṭhassā’’ti vacanābhāvato, na ca paṭikkhitto ‘‘paṭiggaṇhantassa āpatti dukkaṭassā’’ti pāḷiyā abhāvato, paṭiggaṇhanapaccayā vadhakassa dukkaṭaṃ siyāti nayaṃ dātuṃ ‘‘mūlaṭṭhassā’’ti pāḷiyaṃ avuttattā ‘‘taṃ paṭiggaṇhantassevetaṃ dukkaṭa’’nti yaṃ vuttaṃ, tampi suvuttaṃ.
In that context, the original monk is neither allowed, due to the absence of the phrase “for the original monk,” nor forbidden, due to the absence of the Pāḷi phrase “the one who accepts incurs a dukkaṭa offence.” It is also well stated that “this dukkaṭa is for the one who accepts,” because the Pāḷi does not state “for the original monk,” in order to give the method that a dukkaṭa may be incurred by the killer-monk due to acceptance.
Trong đó, người gốc không được cho phép vì không có lời nói “cho người gốc”, và cũng không bị cấm vì trong Pāḷi không có câu “lỗi dukkaṭa cho người chấp nhận”. Để đưa ra phương pháp rằng lỗi dukkaṭa có thể xảy ra cho người hành động do việc chấp nhận, và vì trong Pāḷi không nói “cho người gốc”, nên điều đã nói “lỗi dukkaṭa này chỉ thuộc về người chấp nhận” cũng là điều được nói rất đúng.
Tatra hi buddharakkhitassa paṭikkhittaṃ, vuttanayena pana tassa āpatti aniyatāti.
For in that context, it is forbidden for Buddharakkhita, but his offence is uncertain according to the method stated.
Trong đó, Buddharakkhita bị cấm, nhưng theo cách thức đã nói, lỗi của người đó là không cố định.
Kasmā pana aṭṭhakathāyaṃ anuttānaṃ paṭiggaṇhanapaccayā vadhakassa dukkaṭaṃ avatvā mūlaṭṭhasseva vasena dukkaṭaṃ vuttanti ce?
If it is asked, “Why did the Commentary not state that the killer-monk incurs a dukkaṭa due to acceptance, which is not obvious, but only stated the dukkaṭa for the original monk?”
Nếu hỏi “Tại sao trong Chú giải không nói lỗi dukkaṭa của người hành động do việc chấp nhận một cách không rõ ràng, mà chỉ nói lỗi dukkaṭa theo cách của người gốc?”,
Aniṭṭhanivāraṇatthaṃ.
It is to prevent an undesirable interpretation.
thì là để ngăn chặn điều không mong muốn.
‘‘Saṅgharakkhitena sampaṭicchite paṭiggaṇhanapaccayā tassa dukkaṭa’’nti hi vutte anantaranayena sarūpena vuttattā idhāpi mūlaṭṭhassa thullaccayaṃ aṭṭhakathāyaṃ vuttameva hotīti āpajjati.
For if it were said, “When Saṅgharakkhita accepts, he incurs a dukkaṭa due to acceptance,” then, according to the immediate method, because it is stated explicitly, it would also follow that the thullaccaya for the original monk is what is stated in the Commentary here.
Thật vậy, nếu nói “khi Saṅgharakkhita chấp nhận, lỗi dukkaṭa của người đó do việc chấp nhận”, thì vì đã được nói rõ ràng theo phương pháp liền kề, nên ở đây cũng xảy ra ý nghĩa rằng lỗi thullaccaya của người gốc đã được nói trong Chú giải.
Iti taṃ evaṃ āpannaṃ thullaccayaṃ uttānanti taṃ avatvā paṭiggaṇhantassa dukkaṭaṃ vuttaṃ.
Therefore, in this manner, having fallen into such a thullaccaya, it is clear. Thinking thus, it was said that the one who accepts without mentioning that thullaccaya incurs a dukkaṭa.
Vì vậy, khi một người phạm tội thullaccaya như vậy là rõ ràng, thì việc không nói về điều đó mà nói rằng người chấp nhận (lời khích động) phạm tội dukkaṭa.
Anuttānattā aṭṭhakathāyanti imaṃ aniṭṭhaggahaṇaṃ nivāretuṃ ‘‘mūlaṭṭhassevetaṃ dukkaṭa’’nti vuttaṃ.
To prevent this undesirable interpretation, 'because it is not clear in the Commentary,' it was said, 'This is a dukkaṭa for the original perpetrator (mūlaṭṭha) itself.'
Để ngăn chặn cách hiểu sai lầm này, rằng trong chú giải không rõ ràng, đã nói rằng: “Đó là tội dukkaṭa của người khởi xướng.”
Ācariyena hi vuttanayena paṭiggaṇhantassa dukkaṭampi uttānameva.
Indeed, according to the method stated by the teacher, the dukkaṭa for the one who accepts is also clear.
Thật vậy, theo cách đã được các Luận sư nói, tội dukkaṭa của người chấp nhận cũng là rõ ràng.
Uttānañca kasmā amhākaṃ khantīti vuttanti ce?
And if it is asked, "Why is it said that it is clear, according to our understanding?"
Nếu hỏi: “Tại sao lại nói rằng sự chấp nhận của chúng ta là rõ ràng?”
Paṭipattidīpanatthaṃ.
For the purpose of illustrating the practice.
Là để làm sáng tỏ đường lối thực hành.
‘‘Piṭakattayādīsu appaṭihatabuddhiyopi ācariyā sarūpena pāḷiyaṃ aṭṭhakathāyañca avuttattā evarūpesu nāma ṭhānesu evaṃ paṭipajjanti, kimaṅgaṃ pana mādisoti suhadayā kulaputtā anāgate vuttanayamanatikkamitvā saṅkaradosaṃ vivajjetvā vaṇṇanāvelañca anatikkamma paṭipajjantī’’ti ca aparehi vuttaṃ.
"Even teachers with unhindered wisdom in the Three Piṭakas and other texts, because it is not explicitly stated in the Pāli or the Commentary, practice in such circumstances in this way. How much more should those like me practice without transgressing the stated method, avoiding the fault of mixing (principles), and not going beyond the bounds of the commentaries in the future?"—thus it was also said by others.
Và những người khác đã nói rằng: “Ngay cả các Luận sư có trí tuệ không bị chướng ngại trong Tam Tạng và các kinh điển khác, vì không được nói rõ ràng trong Pāḷi và trong Aṭṭhakathā về bản chất của nó, nên trong những trường hợp như vậy, họ thực hành như thế này. Huống chi những thiện nam tử có tâm tốt như chúng ta, trong tương lai, sẽ không vượt quá cách đã được nói, tránh lỗi lầm của sự pha tạp, và không vượt quá giới hạn của sự chú giải, mà sẽ thực hành như vậy.”
Ayaṃ pana aṭṭhakathāya vā avuttattā evarūpesu nāma pāṭho ācariyena pacchā nikkhittattā kesuci potthakesu na dissatīti katvā sabbaṃ likhissāma.
Since this passage is not mentioned in the Commentary or was added later by the teacher, and therefore does not appear in some manuscripts, we will write it all down.
Tuy nhiên, vì đoạn văn này không được nói trong Aṭṭhakathā, hoặc vì được các Luận sư thêm vào sau, nên nó không xuất hiện trong một số bản kinh. Vì vậy, chúng tôi sẽ viết tất cả.
Evaṃ sante paṭiggahaṇe āpattiyeva na siyā, sañcarittapaṭiggahaṇamaraṇābhinandanesupi ca āpatti hoti, māraṇapaṭiggahaṇe kathaṃ na siyā, tasmā paṭiggaṇhantassevetaṃ dukkaṭaṃ, tenevettha ‘‘mūlaṭṭhassā’’ti na vuttaṃ.
If this were the case, there would be no offence in accepting. However, there are offences in sending messages, accepting, and rejoicing in death. How could there be no offence in accepting to kill? Therefore, this dukkaṭa applies to the one who accepts. That is why "mūlaṭṭha" was not stated here.
Nếu vậy, thì không có tội khi chấp nhận (lời khích động), nhưng cũng có tội trong việc sai người, chấp nhận (lời khích động) và hoan hỷ với cái chết. Làm sao không có tội trong việc chấp nhận (lời khích động) để giết người? Do đó, đây là tội dukkaṭa của chính người chấp nhận. Vì lý do đó, ở đây không nói “của người khởi xướng”.
Purimanayepi cetaṃ paṭiggaṇhantassa veditabbameva, okāsābhāvena pana na vuttaṃ.
And even in the former method, this should be understood as applying to the one who accepts, but it was not stated due to lack of space.
Và theo cách trước, điều này cũng phải được hiểu là của người chấp nhận, nhưng vì không có chỗ nên không được nói.
Tasmā yo yo paṭiggaṇhāti, tassa tassa tappaccayā āpattiyevāti ayamettha amhākaṃ khanti.
Therefore, our understanding here is that whoever accepts incurs an offence on that account.
Do đó, bất cứ ai chấp nhận, thì người đó sẽ phạm tội do nguyên nhân đó – đây là sự chấp nhận của chúng tôi ở đây.
Yathā cettha, evaṃ adinnādānepīti.
As it is here, so it should be understood in the case of taking what is not given (adinnādāna).
Như ở đây, cũng vậy trong tội trộm cắp.
175. Araho rahosaññīniddesādīsu kiñcāpi pāḷiyaṃ, aṭṭhakathāyañca dukkaṭameva vuttaṃ, tathāpi tattha paramparāya sutvā maratūti adhippāyena ullapantassa uddese sati uddiṭṭhassa maraṇena āpatti pārājikassa, asati yassa kassaci maraṇena āpatti pārājikassa.
175. Although dukkaṭa alone is mentioned in the Pāli and Commentary concerning araho rahosaññīniddesa and so on, nevertheless, in that context, for one who speaks with the intention of "let him die after hearing this (message) through transmission," if there is a specific designation, an offence of pārājika is incurred by the death of the designated person. If there is no designation, a pārājika offence is incurred by the death of anyone at all.
175. Trong các phần giải thích về Araho rahosaññī và các phần khác, mặc dù chỉ có tội dukkaṭa được nói trong cả Pāḷi và Aṭṭhakathā, tuy nhiên, ở đó, nếu một tỳ khưu nói lời khích động với ý định "hãy nghe và giết chết", và nếu có sự chỉ định rõ ràng, thì khi người được chỉ định chết, tỳ khưu đó phạm tội pārājika. Nếu không có sự chỉ định rõ ràng, thì khi bất kỳ ai chết, tỳ khưu đó phạm tội pārājika.
‘‘Itthannāmo sutvā me vajjhassa ārocetū’’ti uddisitvā ullapantassa visaṅketatā dūtaparamparāya vuttattā veditabbā.
The state of being indeterminate for one who speaks with the designation "Let so-and-so hear my words and inform the one to be executed" should be understood from what is stated in the Dūtaparamparakathā.
Sự thiếu rõ ràng (visaṅketatā) của một tỳ khưu nói lời khích động với sự chỉ định: "Người tên này, sau khi nghe, hãy báo cho kẻ bị giết", cần được hiểu theo cách giải thích về sự truyền tin (dūtaparamparā).
Sace ‘‘yo koci sutvā vadatū’’ti ullapati, vajjho sayameva sutvā marati, visaṅketattā na pārājikaṃ.
If one says, "Let anyone who hears speak," and the victim hears it themselves and dies, it is not a pārājika due to the message being indeterminate.
Nếu một tỳ khưu nói lời khích động: "Bất cứ ai nghe, hãy nói", và người bị giết tự mình nghe và chết, thì không phải tội pārājika vì sự thiếu rõ ràng.
Yo koci sutvā vadati, so ce marati, pārājikaṃ.
If anyone hears and speaks, and that person dies, it is a pārājika.
Nếu bất cứ ai nghe và nói, và người đó chết, thì là tội pārājika.
‘‘Yo koci mama vacanaṃ sutvā taṃ māretū’’ti ullapati, yo koci sutvā māreti, pārājikaṃ, sayameva sutvā māreti, visaṅketattā na pārājikanti evaṃ yathāsambhavo veditabbo.
If one says, "Let anyone who hears my words kill him," and anyone hears and kills, it is a pārājika. If the victim hears it themselves and dies, it is not a pārājika due to the indeterminate nature. This should be understood according to what is possible.
Nếu một tỳ khưu nói lời khích động: "Bất cứ ai nghe lời tôi, hãy giết người đó", và bất cứ ai nghe và giết, thì là tội pārājika. Nếu người bị giết tự mình nghe và giết, thì không phải tội pārājika vì sự thiếu rõ ràng. Cần hiểu như vậy tùy theo trường hợp.
176. Mūlaṃ datvā muccatīti ettha bhinditvā, bhañjitvā, cavitvā, cuṇṇetvā, aggimhi pakkhipitvā vā pageva muccatīti atthato vuttameva hoti.
176. In "gives the principal and is freed," it is implicitly stated that one is freed by breaking, crushing, dismantling, pulverizing, or casting it into fire beforehand.
176. Trong câu mūlaṃ datvā muccatī (người ấy được giải thoát sau khi trả lại giá trị gốc), theo nghĩa đen, điều đó có nghĩa là người ấy được giải thoát sau khi phá hủy, bẻ gãy, làm hỏng, nghiền nát, hoặc ném nó vào lửa.
Yesaṃ hatthato mūlaṃ gahitanti yesaṃ ñātakaparivāritānaṃ hatthato mūlaṃ tena bhikkhunā gahitaṃ, potthakasāmikahatthato pubbe dinnamūlaṃ puna gahetvā tesaññeva ñātakādīnaṃ datvā muccati, evaṃ potthakasāmikasseva santakaṃ jātaṃ hoti.
From whose hand the principal was taken means that the principal was taken by that bhikkhu from the hands of the owner's relatives and attendants. Having previously given money to the book's owner, then taking it back and giving it to those same relatives, one is freed. In this way, the book becomes the property of the original owner.
Yesaṃ hatthato mūlaṃ gahitaṃ (giá trị gốc đã được lấy từ tay của họ): Nếu tỳ khưu đó đã lấy giá trị gốc từ tay của những người thân và quyến thuộc của người đó, thì tỳ khưu đó được giải thoát sau khi trả lại giá trị gốc đã được đưa trước đó từ tay chủ sách cho chính những người thân và quyến thuộc đó. Như vậy, cuốn sách trở thành tài sản của chính chủ sách.
Anugaṇṭhipade pana ‘‘sacepi so vippaṭisārī hutvā sīghaṃ tesaṃ mūlaṃ datvā muccatī’’ti vuttaṃ, taṃ yena dhanena potthako kīto, tañca dhanaṃ sandhāya vuttaṃ.
In the Anugaṇṭhipada, however, it is stated, "Even if he becomes remorseful and quickly gives the principal to them, he is freed." This refers to the money with which the book was bought.
Tuy nhiên, trong Anugaṇṭhipada có nói: “Nếu người đó hối hận và nhanh chóng trả lại giá trị gốc cho họ, thì người đó được giải thoát.” Điều đó được nói liên quan đến số tiền mà cuốn sách đã được mua.
Potthakasāmikahatthato dhane gahite potthake adinnepi muccanato.
Because if the money is taken from the book's owner, one is freed even if the book is not returned.
Vì người đó được giải thoát ngay cả khi không trả lại cuốn sách, nếu tiền đã được lấy từ tay chủ sách.
Sace aññaṃ dhanaṃ sandhāya vuttaṃ, na yuttaṃ potthakassa attaniyabhāvato amocitattā.
If it were said to refer to other money, it would not be appropriate, as the book would not have been released from one's ownership.
Nếu điều đó được nói liên quan đến một khoản tiền khác, thì điều đó không hợp lý, vì cuốn sách chưa được giải thoát khỏi tình trạng sở hữu.
Sace potthakaṃ sāmikānaṃ datvā mūlaṃ na gaṇhāti, na muccati attaniyabhāvato amocitattā.
If one returns the book to the owners but does not take the principal, one is not freed, as it is not released from one's ownership.
Nếu người đó trả lại cuốn sách cho chủ sở hữu nhưng không nhận lại giá trị gốc, thì người đó không được giải thoát vì cuốn sách chưa được giải thoát khỏi tình trạng sở hữu.
Sace potthakaṃ mūlaṭṭhena diyyamānaṃ ‘‘taveva hotū’’ti appeti, muccati attaniyabhāvato mocitattā.
If one offers the book, when it is being offered with the principal, saying, "Let it be yours," one is freed, as it is released from one's ownership.
Nếu người đó trả lại cuốn sách với giá trị gốc được trao, và chủ sở hữu nói: “Hãy giữ nó”, thì người đó được giải thoát vì cuốn sách đã được giải thoát khỏi tình trạng sở hữu.
Etthāyaṃ vicāraṇā – yathā cetiyaṃ vā paṭimaṃ pokkharaṇiṃ setuṃ vā kiṇitvā gahitampi kārakassevetaṃ puññaṃ, na kiṇitvā gahitassa, tathā pāpampi yena potthako likhito, tasseva yujjati, na itarassāti ce?
Here is the deliberation: Just as the merit of buying and taking a cetiya, an image, a pond, or a bridge belongs to the one who built it, not to the one who bought and took it, so too the demerit belongs to the one who wrote the book, not to the other. If this is said,
Ở đây có một sự cân nhắc: Giống như việc mua và nhận một bảo tháp, một tượng Phật, một cái ao hoặc một cây cầu, công đức đó thuộc về người xây dựng, không phải người mua và nhận. Tương tự, tội lỗi cũng thuộc về người đã viết cuốn sách, không phải người khác. Nếu nói như vậy thì sao?
Na, ‘‘satthahārakaṃ vāssa pariyeseyyā’’ti vacanato.
No, that is not the case, due to the statement, "He should seek a weapon for him."
Không, vì có câu nói: “Hãy tìm cho người đó một vũ khí.”
Parena hi katasatthaṃ labhitvā upanikkhipantassa pārājikanti siddhaṃ.
For it is established that one who obtains a weapon made by another and places it before the victim incurs a pārājika.
Thật vậy, đã được xác định rằng một người phạm tội pārājika nếu nhận một vũ khí do người khác tạo ra và đặt nó gần (người bị giết).
Evaṃ parena likhitampi potthakaṃ labhitvā yathā vajjho taṃ passitvā marati, tathā upanikkhipeyya pārājikanti siddhaṃ hotīti.
Similarly, it is established that if one obtains a book written by another and places it in such a way that the victim sees it and dies, one incurs a pārājika.
Tương tự, đã được xác định rằng một người phạm tội pārājika nếu nhận một cuốn sách do người khác viết và đặt nó gần (người bị giết) sao cho người đó nhìn thấy nó và chết.
Cetiyādīti etamanidassanaṃ karaṇapaccayaṃ hi taṃ kammaṃ idaṃmaraṇapaccayanti evaṃ ācariyena vicāritaṃ.
Cetiyādi (cetiya and so on) is an illustration; the teacher deliberated in this way, that that action is a condition for action, and this is a condition for death.
Cetiyādī (bảo tháp, v.v.): Đây là một ví dụ. Các Luận sư đã cân nhắc rằng hành động đó là nguyên nhân của việc làm, còn cái chết này là nguyên nhân của cái chết.
Mama pana cetiyādinidassaneneva sopi attho sādhetabbo viya paṭibhāti.
To me, however, it appears that that meaning also needs to be established by the illustration of the cetiya and so on.
Tuy nhiên, đối với tôi, có vẻ như ý nghĩa đó cũng nên được chứng minh bằng chính ví dụ về bảo tháp, v.v.
Tattakā pāṇātipātāti ‘‘ekāpi cetanā kiccavasena ‘tattakā’ti vuttā satipaṭṭhānasammappadhānānaṃ catukkatā viyā’’ti likhitaṃ.
Such acts of taking life — it is written that "even a single volition is said to be 'such' by way of its function, like the fourfold nature of satipaṭṭhāna and sammappadhāna."
Tattakā pāṇātipātā (số lượng sát sinh như vậy): Ở đây, đã được viết rằng: “Ngay cả một ý định (cetanā) cũng được nói là ‘số lượng như vậy’ theo chức năng của nó, giống như sự phân loại bốn loại của niệm xứ (satipaṭṭhāna) và chánh cần (sammappadhāna).”
Pamāṇe ṭhapetvāti attanā adhippetappamāṇe.
Having set a measure means at the measure intended by oneself.
Pamāṇe ṭhapetvā (đặt ở một mức độ nhất định): theo mức độ mà mình đã định.
‘‘Kataṃ mayā evarūpe āvāṭe khaṇite tasmiṃ patitvā maratū’’ti adhippāyena vadhako āvāṭappamāṇaṃ niyametvā sace khaṇi, taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘imasmiṃ āvāṭe’’ti.
If the killer, intending "I have done this; when a pit of this kind is dug, let him fall into it and die," dug the pit by determining its size, then "in this pit" refers to that.
Nếu kẻ giết người đào một cái hố với ý định: “Hố này đã được tôi đào, mong rằng người đó sẽ rơi vào đó và chết”, và xác định kích thước của cái hố, thì đó là điều được nói đến trong “imasmiṃ āvāṭe” (trong cái hố này).
Idāni khaṇitabbaṃ sandhāya ettakappamāṇassa aniyamitattā ‘‘ekasmimpi kudālappahāre’’tiādi vuttaṃ, suttantikattherehi kiñcāpi upaṭhataṃ, tathāpi sanniṭṭhāpakacetanā ubhayattha atthevāti ācariyā.
Now, as the size is not determined with regard to what is to be dug, "even with one blow of a spade," and so on, is said. Although it is stated separately by the Suttantika Elders, the teachers say that the concluding volition is present in both cases.
Hiện tại, vì kích thước của cái hố cần đào không được xác định, nên đã nói “ekasmimpi kudālappahāre” (ngay cả trong một nhát cuốc) và các câu tương tự. Mặc dù điều này đã được các trưởng lão thuộc trường phái Suttanta trình bày, nhưng các Luận sư nói rằng ý định quyết định (sanniṭṭhāpakacetanā) vẫn tồn tại ở cả hai trường hợp.
Bahūnaṃ maraṇe ārammaṇaniyame kathanti ce?
If it is asked, "How is it with regard to the determination of the object when many die?"
Nếu hỏi: “Làm thế nào để xác định đối tượng khi nhiều người chết?”
Vajjhesu ekassa jīvitindriye ālambite sabbesamālambitameva hoti.
When the life faculty of one among those to be killed is taken as object, the life faculty of all is taken as object.
Khi sinh mạng (jīvitindriya) của một trong những người bị giết được làm đối tượng, thì sinh mạng của tất cả những người khác cũng được làm đối tượng.
Ekassa maraṇepi na tassa sakalaṃ jīvitaṃ sakkā ālambituṃ na uppajjamānaṃ, uppannaṃ, nirujjhamānaṃ, atthitāyapāṇātipātacetanāva paccuppannārammaṇā, purejātārammaṇā ca hoti, tasmā tampi yujjati.
Even when one dies, it is not possible to take the entire life of that one as an object—neither the arising, the arisen, nor the ceasing. It is the volition of life-taking, due to existence, that has a present object and also a past-arisen object. Therefore, that too is appropriate.
Ngay cả khi chỉ một người chết, không thể lấy toàn bộ sinh mạng của người đó làm đối tượng – không phải cái đang sinh khởi, cái đã sinh khởi, cái đang diệt, mà chỉ có ý định sát sinh (pāṇātipātacetanā) đang hiện hữu mới là đối tượng hiện tại và đối tượng đã sinh khởi trước đó. Do đó, điều đó cũng hợp lý.
Pacchimakoṭiyā ekacittakkhaṇe purejātaṃ hutvā ṭhitaṃ taṃ jīvitamālambaṇaṃ katvā sattamajavanapariyāpannacetanāya opakkame kate atthato tassa sattassa sabbaṃ jīvitindriyamālambitaṃ, voropitañca hoti, ito panaññathā na sakkā; evameva pubbabhāge ‘‘bahūpisatte māremī’’ti cintetvā sanniṭṭhānakāle visapakkhipanādīsu ekaṃ payogaṃ sādhayamānā vuttappakāracetanā tesu ekassa vuttappakāraṃ jīvitindriyaṃ ālambaṇaṃ katvā uppajjati, evaṃ uppannāya panekāya sabbepi te māritā honti tāya eva sabbesaṃ maraṇasiddhito, aññathā na sakkā voropetuṃ, ālambituṃ vā.
At the ultimate limit, when the life that existed as past-arisen for one mind-moment is taken as object, and an attempt is made with the volition included in the seventh javana, then in essence, the entire life faculty of that being is taken as object and destroyed. Otherwise, it is not possible to destroy or take as object. In the same way, in the preliminary stage, having thought "I will kill many beings," at the time of resolution, such a volition, aiming to accomplish one act such as administering poison, arises, taking the life faculty of one of those beings as object. When such a single volition arises, all of them are killed, because the death of all is brought about by that single volition. Otherwise, it is not possible to destroy or take as object.
Theo cách tương tự, ở mức độ cuối cùng, khi một ý định đã sinh khởi trước đó trong một sát na tâm (cittakkhaṇa) và tồn tại, và khi một hành động (opakkama) được thực hiện bởi ý định thuộc về sát na tâm thứ bảy, thì về bản chất, toàn bộ sinh mạng của chúng sinh đó đã được làm đối tượng và đã bị hủy hoại. Ngoài ra, không thể khác được. Tương tự như vậy, ở giai đoạn đầu, khi nghĩ: “Tôi sẽ giết nhiều chúng sinh”, và vào thời điểm quyết định cuối cùng, khi thực hiện một hành động như bỏ thuốc độc, ý định đã nói trên sinh khởi bằng cách lấy sinh mạng đã nói trên của một trong số chúng làm đối tượng. Khi ý định đó sinh khởi, tất cả chúng sinh đó đều bị giết bởi chính ý định đó, vì sự thành tựu cái chết của tất cả. Ngoài ra, không thể hủy hoại hoặc làm đối tượng.
Tattha ekāya cetanāya bahūnaṃ maraṇe akusalarāsi kathanti ce?
If it is asked, "How is the accumulation of unwholesome kamma when many die by one volition?"
Nếu hỏi: “Ở đó, làm thế nào mà một ý định lại tạo ra một khối bất thiện khi nhiều người chết?”
Visuṃ visuṃ maraṇe pavattacetanānaṃ kiccakaraṇato.
Because the volitions that occur at each separate death perform their function.
Là do các ý định phát sinh riêng biệt trong từng cái chết thực hiện chức năng của chúng.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Tā pana sabbā upapajjavedanīyāva honti, tasmā tāsu yāya kāyaci dinnāya paṭisandhiyā itarā sabbāpi ‘‘tato balavatarakusalapaṭibāhitā ahosikamma’’ntiādikoṭṭhāsaṃ bhajanti, punapi vipākaṃ janituṃ na sakkonti.
But all those are* to be experienced in the next existence. Therefore, when rebirth-linking has been given by any one of them, all the others enter the category of "kamma thwarted by stronger wholesome kamma than itself," and they are unable to generate results again.
Tất cả những* đó đều là Upapajjavedanīya. Do đó, trong số đó, khi một tâm sở nào đó đã tạo ra sự tái sinh, tất cả những tâm sở còn lại đều trở thành phần của ‘‘nghiệp Ahosi bị thiện nghiệp mạnh hơn ngăn cản’’ và không thể tạo ra quả báo nữa.
Aparāpariyavedanīyāpi viya taṃ paṭibāhitvā kusalacetanā paṭisandhiṃ deti, tathā ayampi cetanā anantarabhave eva paṭisandhidānādivasena tāsaṃ kiccalesakaraṇato ekāpi samānā ‘‘rāsī’’ti vuttā.
Just as aparāpariyavedanīya wholesome volition, having obstructed that*, gives rebirth-linking, so too this volition, even though it is one, is called a "mass" because it performs a similar function of giving rebirth-linking in the immediately succeeding existence.
Cũng như thiện nghiệp Aparāpariyavedanīya ngăn cản nghiệp đó mà tạo ra sự tái sinh, tương tự, tâm sở này, dù chỉ là một, cũng được gọi là ‘‘khối’’ (rāsi) vì nó thực hiện chức năng tương tự như việc tạo ra sự tái sinh trong kiếp kế tiếp.
Tāya pana dinnāya paṭisandhiyā atitikkho vipāko hoti.
When rebirth-linking has been given by that*, the result is extremely intense.
Tuy nhiên, khi sự tái sinh được tạo ra bởi tâm sở đó, quả báo sẽ vô cùng mãnh liệt.
Ayamettha visesotiādi anugaṇṭhipade papañcitaṃ.
This is the distinction here, and so forth, as elaborated in the Anugaṇṭhipada.
Đây là điều đặc biệt ở đây, v.v., đã được giải thích chi tiết trong Anugaṇṭhipada.
Amaritukāmā vāti adhippāyattā opapātikamaraṇepi āpatti.
Amaritukāmā vā (or wishing not to die) implies that an offense is incurred even in the case of spontaneous death (opapātika-maraṇa).
Hoặc những người muốn chết (amaritukāmā vā) có nghĩa là, ngay cả khi chết theo cách hóa sinh (opapātika), vẫn phạm giới.
‘‘‘Nibbattitvā’ti vuttattā patanaṃ na dissatīti ce?
"If it is said, 'Since it is stated "having been born," no falling is seen,'?
Nếu nói: ‘‘Vì đã nói ‘được sinh ra’, nên không thấy sự rơi xuống’’, thì sao?
Opapātikattaṃ, patanañca ekamevā’’ti likhitaṃ.
Spontaneous generation (opapātikatta) and falling are one and the same," it is written.
‘‘Việc hóa sinh và việc rơi xuống là một và như nhau’’—đã được ghi như vậy.
Atha vā ‘‘sabbathāpi anuddissevā’’ti vacanato ettha maratūti adhippāyasambhavato ‘‘uttarituṃ asakkonto marati pārājikamevā’’ti suvuttaṃ.
Alternatively, since it is said "anuddissevā sabbathāpi" (or in any way at all, without specifying), and since the intention "let him die" can exist here, "uttarituṃ asakkonto marati pārājikamevā" (if he dies without being able to get out, it is definitely a pārājika) is well-stated.
Hoặc, theo câu ‘‘dù bằng cách nào cũng không chỉ định’’, ở đây có thể có ý định ‘‘hãy chết’’, nên câu ‘‘người không thể lên được mà chết thì phạm tội pārājika’’ là đúng.
Sace ‘‘patitvā maratū’’ti niyametvā khaṇito hoti, opapātikamanusso ca nibbattitvā ṭhitaniyameneva ‘‘uttarituṃ na sakkā’’ti cintetvā maratīti pārājikacchāyā na dissati, tena vuttaṃ ‘‘uttarituṃ asakkonto’’ti.
If it was dug with the intention, "Let him fall and die," and a spontaneously generated human being, having been born, stands fixed in place and thinks, "It is impossible to get out," and then dies, the shadow of a pārājika is not seen. Therefore, it is said, "without being able to get out."
Nếu cái hố được đào với ý định ‘‘hãy rơi xuống mà chết’’, và một người hóa sinh (opapātika) được sinh ra và đứng yên, rồi nghĩ ‘‘không thể lên được’’ mà chết, thì dấu hiệu của tội pārājika không rõ ràng. Do đó, đã nói ‘‘người không thể lên được’’.
So hi uttarituṃ asakkonto punappunaṃ patitvā marati, tena pātopi tassa siddho hotīti adhippāyo.
Indeed, being unable to get out, he falls again and again and dies. Thus, his falling is also accomplished by the killer's intention.
Vì người đó, không thể lên được, sẽ rơi xuống nhiều lần rồi chết, nên việc rơi xuống của người đó cũng được coi là đã hoàn thành theo ý muốn của người đào hố; đây là ý nghĩa.
Tattha siyā – yo pana ‘‘uttarituṃ asakkonto maratī’’ti vutto, so opātakhaṇanakkhaṇe arūpaloke jīvati.
In that case, one might ask: "The person who is said to 'die without being able to get out' lives in the formless realm at the moment of falling into the pit.
Ở đây có thể có một câu hỏi: Người được nói là ‘‘không thể lên được mà chết’’ đó, vào thời điểm rơi xuống hố, đang sống trong cõi vô sắc (arūpaloka).
Vadhakacetanā ca ‘‘aniyato dhammo micchattaniyatassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo, rūpajīvitindriyaṃ mātughātikammassa pitughātikammassa arahantaghātikammassa ruhiruppādakammassa ārammaṇapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.15.38 micchattaniyatattika) vacanato rūpajīvitindriyārammaṇaṃ hoti, na ca taṃ arūpāvacarasattassatthi, na ca sā cetanā ‘‘aniyato dhammo micchattaniyatassa dhammassa purejātapaccayena paccayo, ārammaṇapurejātaṃ vatthupurejātaṃ ārammaṇapurejātaṃ.
And the volition of killing (vadhaka-cetanā) has the physical life-faculty (rūpajīvitindriya) as its object, according to the saying: 'The indeterminate dhamma is a condition by way of object-condition for the dhamma fixed in wrong views; the physical life-faculty is a condition by way of object-condition for the kamma of matricide, parricide, killing an Arahant, and causing blood to flow from the Buddha's body.' But this* does not exist for a being in the formless realm. Nor is that volition an object of the future, according to the saying:
Và tâm sở sát hại (vadhaka-cetanā) có đối tượng là sinh mạng căn (rūpajīvitindriya) theo câu nói: ‘‘Pháp không nhất định là duyên đối tượng cho pháp nhất định tà kiến; sinh mạng căn sắc là duyên đối tượng cho nghiệp giết mẹ, nghiệp giết cha, nghiệp giết A-la-hán, nghiệp làm chảy máu chư Phật’’ (Paṭṭhāna 2.15.38 Micchattaniyatattika), và điều đó không tồn tại đối với chúng sinh ở cõi vô sắc. Và tâm sở đó không có đối tượng vị lai theo câu nói: ‘‘Pháp không nhất định là duyên tiền sinh cho pháp nhất định tà kiến, tiền sinh đối tượng, tiền sinh căn bản, tiền sinh đối tượng.
Rūpajīvitindriyaṃ mātughātikammassa purejātapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.15.48 micchattaniyatattika) vacanato anāgatārammaṇā hoti.
'The indeterminate dhamma is a condition by way of pre-nascent condition for the dhamma fixed in wrong views, object pre-nascent, basis pre-nascent, object pre-nascent. The physical life-faculty is a condition by way of pre-nascent condition for the kamma of matricide.' "
Sinh mạng căn sắc là duyên tiền sinh cho nghiệp giết mẹ’’ (Paṭṭhāna 2.15.48 Micchattaniyatattika), không phải là đối tượng vị lai.
Añño idha patitvā maraṇakasatto natthi, evaṃ sante vadhakacetanāya kiṃ ārammaṇanti ce?
If there is no other being here who falls and dies, then in that case, what is the object of the killer's volition?
Không có chúng sinh nào khác rơi xuống đây mà chết. Nếu vậy, đối tượng của tâm sở sát hại là gì?
Yassa kassaci idha jīvanakasattassa paccuppannaṃ jīvitindriyaṃ ārammaṇaṃ.
The present life-faculty of any living being whatsoever here is the object.
Sinh mạng căn hiện tại của bất kỳ chúng sinh nào đang sống ở đây là đối tượng.
Kiñcāpi so na marati, atha kho pāṇātipāto hoti eva.
Even if he does not die, it is still the offense of taking life.
Mặc dù người đó không chết, nhưng vẫn là tội sát sinh.
Yathā kiṃ ‘‘yathākkamena ṭhite satta jane ekena kaṇḍena vijjhitvā māremī’’ti pubbabhāge cintetvā sanniṭṭhānakāle tesu ekassa jīvitamārammaṇaṃ katvā kaṇḍaṃ vissajjeti, kaṇḍo taṃ virajjhitvā itare cha jane māreti, evaṃ santepi ayaṃ pāṇātipātī eva hoti, evamidhāpi ‘‘yo kocī’’ti vikappentassa vadhakacetanā yassa kassaci jīvitārammaṇaṃ katvā pavattati, tasmiṃ amatepi itarassa vasena pāṇātipātī.
For example, if someone in the initial stage thinks, "I will shoot and kill seven people standing in a row with one arrow," and at the moment of resolution, aiming at the life of one of them, he shoots the arrow, and the arrow misses that one but kills the other six, even in such a case, he is still a murderer. In the same way here, if someone contemplates, "Whoever it may be," the killer's volition arises taking the life of any being as its object, and even if that one does not die, he is still guilty of taking life on account of the others.
Ví dụ, như thế nào? Một người ban đầu nghĩ: ‘‘Tôi sẽ bắn chết bảy người đang đứng theo thứ tự bằng một mũi tên’’. Đến lúc quyết định, người đó lấy sinh mạng của một trong số họ làm đối tượng và bắn mũi tên. Mũi tên trượt người đó và giết sáu người còn lại. Dù vậy, người này vẫn là kẻ sát sinh. Tương tự ở đây, đối với người có ý định ‘‘bất cứ ai cũng hãy chết’’, tâm sở sát hại khởi lên với sinh mạng của một người nào đó làm đối tượng. Dù người đó không chết, nhưng do người khác mà vẫn phạm tội sát sinh.
Sace arahā hutvā parinibbāyati, arahantaghātakova hoti.
If he becomes an Arahant and attains parinibbāna, he is still a killer of an Arahant.
Nếu người đó trở thành A-la-hán và nhập Niết-bàn, thì người đó vẫn là kẻ giết A-la-hán.
Esa nayo sabbattha evarūpesu.
This method applies to all such cases.
Đây là quy tắc chung cho tất cả các trường hợp như vậy.
Ayameva hettha ācariyaparamparāgatā yutti vinicchayakathāti vuttaṃ.
This is said to be the correct decision, passed down through the lineage of teachers, in this matter.
Chính điều này đã được nói là sự biện minh và phán quyết theo truyền thống của các vị thầy ở đây.
Patanarūpaṃ pamāṇanti ettha yathā mātuyā patitvā parivattaliṅgāya matāya so mātughātako hoti, na kevalaṃ purisaghātako, tasmā patanasseva vasena āpatti.
In patana-rūpaṃ pamāṇaṃ (the falling form is the criterion), just as when a mother dies after falling and her gender changes, that person is a matricide, not merely a male-killer, therefore, the offense is incurred based solely on the falling.
Ở đây, trong câu ‘‘hình dáng rơi xuống là tiêu chuẩn’’, ví dụ, khi một người mẹ rơi xuống và chết sau khi giới tính thay đổi, người đó là kẻ giết mẹ, không chỉ là kẻ giết người đàn ông. Do đó, tội phạm là do hình dáng rơi xuống.
Patanarūpamaraṇarūpānaṃ ekasantānattā, tadeva hissa jīvitindriyaṃ, tassa hi parivattanaṃ natthi, itthipurisindriyāneva pavattiyaṃ nirujjhanuppajjanakāni, itthipurisoti ca tattha vohāramattameva, tasmā mātughātakova, na purisaghātakoti, yathā tassa patanarūpavasenāpatti, tathā idhāpi patanarūpavasena thullaccayaṃ ekasantānattāti ayaṃ paṭhamatheravāde yutti.
Because the form of falling and the form of dying are in one continuum; that very life-faculty belongs to him. There is no change of gender for him; only the male and female faculties cease and arise in the course of existence. And "male" and "female" are mere conventional terms there. Therefore, he is a matricide, not a male-killer. Just as in that case the offense is incurred based on the form of falling, so too here, based on the form of falling, a thullaccaya (serious offense) is incurred due to being in one continuum—this is the reasoning according to the first Thera's view.
Vì hình dáng rơi xuống và hình dáng chết là một dòng liên tục (ekasantāna). Chính đó là sinh mạng căn của người đó. Không có sự thay đổi giới tính. Chỉ có các căn giới tính nữ và nam mới hoại diệt và sinh khởi trong dòng chảy của sự tồn tại. Giới tính nữ và nam ở đó chỉ là một cách gọi thông thường. Do đó, đó là kẻ giết mẹ, không phải kẻ giết người đàn ông. Cũng như tội phạm là do hình dáng rơi xuống của người đó, ở đây cũng vậy, do hình dáng rơi xuống mà phạm tội thullaccaya vì là một dòng liên tục. Đây là lý lẽ trong quan điểm của Trưởng lão thứ nhất.
Dutiye kiñcāpi peto patito, yakkho ca, atha kho ahetukapaṭisandhikattā akusalavipākassa ‘‘vāmena sūkaro hotī’’ti (dī. ni. aṭṭha. 2.296; mahāni. aṭṭha. 166) ettha vuttayakkhānaṃ paṭisandhi viya sabbarūpānaṃ sādhāraṇattā, amanussajātikattā ca tiracchānarūpena mate maraṇarūpavasena pācittiyaṃ, vatthuvasena lahukāpattiyā parivattanā hoti eva tatthajātakarukkhādichedanapācittiyaparivattanaṃ viya.
In the second*, even if a peta or yakkha falls, because of being connected with ahetuka-paṭisandhi (rebirth without roots) and because the result of unwholesome kamma, like the rebirth of yakkhas mentioned in "he becomes a boar by the left" (dī. ni. aṭṭha. 2.296; mahāni. aṭṭha. 166), is common to all forms, and because it is of a non-human species, a pācittiya is incurred based on the form of death if it dies in the form of an animal. There is indeed a change to a lighter offense based on the object, just like the change from a pācittiya to a dukkaṭa for cutting trees, etc., that grow there.
Trong quan điểm thứ hai, mặc dù quỷ đói (peta) hoặc dạ xoa (yakkha) rơi xuống, nhưng do tái sinh vô nhân (ahetuka-paṭisandhika), và do quả báo bất thiện (akusalavipāka), cũng như sự tái sinh của các dạ xoa được nói trong câu ‘‘bên trái là heo’’ (Dī. Ni. Aṭṭha. 2.296; Mahāni. Aṭṭha. 166), vì tất cả các hình tướng đều là phổ biến (sādhāraṇa), và vì là loài phi nhân (amanussa), nên khi chết với hình tướng súc sinh, phạm tội pācittiya do hình tướng chết. Sự chuyển đổi của tội nhẹ (lahukāpatti) theo đối tượng vẫn xảy ra, giống như sự chuyển đổi của tội pācittiya khi chặt cây cối sinh trưởng ở đó.
Ayameva yuttataro, tasmā pacchā vutto.
This latter is more appropriate, hence it is stated later.
Quan điểm này hợp lý hơn, do đó được nói sau.
Pārājikassa pana manussajātiko yathā tathā vā patitvā yathā tathā vā maratu, pārājikameva garukattā.
As for a pārājika, however, if a human being falls in any way and dies in any way, it is still a pārājika because of its gravity.
Đối với tội pārājika, dù người thuộc loài người có rơi xuống bằng cách nào hay chết bằng cách nào, vẫn là tội pārājika vì tính chất nghiêm trọng.
Garukāpattiyā hi viparivattanā natthīti vuttaṃ.
For indeed, it is said that there is no reversal of a grave offense.
Đã nói rằng không có sự chuyển đổi đối với tội nghiêm trọng.
180. Maraṇatthikāva hutvāti imassa kāyassa bhedena saggapāpanādhippāyattā atthato maraṇatthikāva hutvā evaṃadhippāyino maraṇatthikā nāma hontīti attano maraṇatthikabhāvaṃ ajānantā āpannā pārājikaṃ.
180. Maraṇatthikāva hutvā (intending to die): Because the intention is to attain heaven, etc., by the breaking up of this body, those who have such an intention are, in essence, intending to die. Those who do not know their own mental state of intending to die incur a pārājika.
180. Với ý định muốn chết (maraṇatthikāva hutvā): Vì có ý định đạt đến thiên giới, v.v., bằng cách phá vỡ thân này, nên những người có ý định như vậy được gọi là những người muốn chết theo nghĩa thực sự. Những người không biết ý định muốn chết của mình đã phạm tội pārājika.
Na hi te ‘‘attano cittappavattiṃ na jānantī’’ti vuccanti.
They are not said to be ignorant of their own mental state.
Họ không được nói là ‘‘không biết hoạt động của tâm mình’’.
Vohāravasenāti pubbabhāgavohāravasena.
Vohāravasenā (by way of conventional usage) means by way of conventional usage in the preliminary stage.
Theo cách nói thông thường (vohāravasenā) là theo cách nói thông thường của giai đoạn đầu.
Sanniṭṭhāne panetaṃ natthi.
However, in the final determination, this is not present.
Tuy nhiên, điều này không có trong giai đoạn quyết định cuối cùng.
Pāse baddhasūkaramocane viya na hoti.
It is not like releasing a pig caught in a snare.
Nó không giống như việc thả một con heo bị mắc bẫy.
Yathānusandhināti antarā amaritvāti attho.
Yathānusandhinā means "without dying in between."
Theo dòng liên tục (yathānusandhinā) có nghĩa là không chết ở giữa.
Appaṭivekkhitvāti avicāretvā.
Appaṭivekkhitvā means "without reflection."
Không suy xét (appaṭivekkhitvā) có nghĩa là không cân nhắc.
Heṭṭhimabhāge hi kismiñci vijjamāne vali paññāyati.
For truly, if something exists in the lower part, a wrinkle appears.
Thật vậy, khi có một vật gì đó ở phần dưới, nếp nhăn sẽ hiện ra.
Dassiteti uddharitvā ṭhapite.
Dassite means when it is taken out and placed.
Dassite có nghĩa là đã lấy ra và đặt xuống.
Paṭibandhanti tayā paṭibandhaṃ, paribhogantarāyaṃ saṅghassa mā akāsīti attho.
Paṭibandha means "do not cause an obstruction to the Saṅgha's use, being connected with you."
Paṭibandha có nghĩa là: “Ngươi chớ gây trở ngại cho Tăng đoàn trong việc sử dụng, liên quan đến ngươi.”
181-2. Yasmā kiriyaṃ dātuṃ na sakkā, tasmā ‘‘paṭhamaṃ laddha’’nti vuttaṃ.
Since it is not possible to give an act (kiriya), it is said, " first obtained."
Vì không thể ban hành hành động, nên đã nói “đã nhận trước”.
Pubbepi attanā laddhapiṇḍapātato paṇītapaṇītaṃ dento tatthapi attakāriyaṃ adāsi.
Even previously, giving excellent food from the almsfood he himself had received, he gave his own special portion there too.
Ngay cả trước đây, khi cúng dường những món ngon nhất từ bát cơm khất thực đã nhận được, vị ấy cũng đã cúng dường món mà mình đã tự làm.
Asañciccāti ettha aññaṃ ākaḍḍhantassa aññassa patane sabbena sabbaṃ abhisandhi natthi.
In " Asañciccā" (unintentionally), if one pulls another and another falls, there is absolutely no intention (abhisandhi).
Trong trường hợp asañcicca (không cố ý), khi kéo một người khác mà người khác ngã xuống, hoàn toàn không có ý định liên kết.
Na maraṇādhippāyassāti paṭigho ca payogo ca atthi, vadhakacetanā natthi.
In " Na maraṇādhippāyassa" (not with the intention to kill), there is anger (paṭigha) and application (payoga), but no murderous intent (vadhakacetanā).
Trong trường hợp na maraṇādhippāyassa (không có ý định giết người), có sự phẫn nộ và sự áp dụng, nhưng không có ý định sát hại.
Ajānantassāti ettha ‘‘vatthuajānanavasena ajānantassa doso natthi, idaṃ kira tesaṃ nānattaṃ.
In " Ajānantassa" (not knowing), they say, "there is no fault for one who does not know due to not knowing the object (vatthu). This is their distinction, it seems.
Trong trường hợp ajānantassa (không biết), không có lỗi cho người không biết do không biết đối tượng. Đây là sự khác biệt của họ.
‘Asañcicco aha’nti pāḷiyaṃ na dissati.
The word 'Asañcicco ahaṃ' ('I am unintentional') is not seen in the Pāḷi.
Họ nói: “‘Tôi không cố ý’ không thấy trong Pāḷi.
Aṭṭhakathāyaṃ vuttattā tathārūpāya pāḷiyā bhavitabba’’nti vadanti.
They say, 'Since it is stated in the Commentary, there must be such a Pāḷi text (tathārūpāya pāḷiyā bhavitabbaṃ).'"
Vì đã được nói trong Aṭṭhakathā, nên chắc hẳn có một đoạn Pāḷi như vậy.”
No ce, thullaccayanti ettha ‘‘dukkhavedanā ce nuppajjati, dukkaṭamevā’’ti vadanti, vīmaṃsitabbaṃ.
In " No ce, thullaccaya" (if not, a grave offense), they say, "If painful feeling does not arise, it is merely a dukkaṭa offense." This should be investigated.
Trong trường hợp nếu không, thullaccaya, họ nói: “Nếu không phát sinh cảm giác đau khổ, thì đó chỉ là dukkaṭa (ác hạnh nhỏ).” Cần phải xem xét kỹ lưỡng.
‘‘Muggarā nāma khādanadaṇḍakā.
" Muggarā are pounding clubs.
Đã ghi rằng: “ Muggarā là những cây gậy dùng để đẽo.
Vemā nāma tesaṃ khādanadaṇḍakānaṃ heṭṭhā ca upari ca tiriyaṃ bandhitabbadaṇḍā’’ti likhitaṃ.
Vemā are the crossbars to be tied below and above those pounding clubs," it is written.
Vemā là những cây gậy dùng để buộc ngang phía dưới và phía trên của những cây gậy đẽo đó.”
Heṭṭhāva duvidhāpi paṭhanti.
Both types are recited below.
Cả hai loại đều được đọc ở phía dưới.
Hatthappatto viya dissati ‘‘tassa vikkhepo mā hotū’’ti upacchindati.
It seems like it is in hand: one cuts off (upacchindati) so that "there may be no distraction for him."
Dường như đã nằm trong tay, vị ấy cắt đứt để “không có sự phân tán cho vị ấy.”
Visesādhigamaṃ byākaritvā tappabhavaṃ sakkāraṃ lajjīyanto āhāraṃ upacchindati sabhāgānaṃ byākatattā.
Having declared special attainments (visesādhigamaṃ byākaritvā), being ashamed of the honor (sakkāra) arising from them, he cuts off the food (āhāraṃ upacchindati), because it was declared to those of like nature.
Sau khi giải thích về sự chứng đắc đặc biệt, vị ấy cắt đứt thức ăn vì xấu hổ trước sự cúng dường phát sinh từ đó, do đã được giải thích cho những người đồng đẳng.
Te hi kappiyakhettaṃ ārocenti.
For they appoint a suitable field.
Vì họ đã chỉ ra cánh đồng hợp lệ.
186. Akataviññattiyāti na viññattiyā.
186. Akataviññattiyā means not by asking (viññatti).
186. Akataviññattiyā có nghĩa là không phải bằng lời thỉnh cầu.
Sā hi anuññātattā katāpi akatā viyāti akataviññatti.
For though it is done, because it is permitted, it is as if it is not done, hence akataviññatti.
Vì nó đã được cho phép, nên dù đã được thực hiện, nó vẫn như chưa được thực hiện, đó là akataviññatti.
‘‘‘Vadeyyātha, bhante yenattho’ti evaṃ akataṭṭhāne viññatti akataviññattī’’ti likhitaṃ.
It is written: "'Bhante, speak about what is needed.' Thus, asking in a place where it is not done is akataviññatti."
Đã ghi rằng: “‘Bạch Thế Tôn, xin hãy nói những gì cần thiết’ – lời thỉnh cầu được thực hiện trong trường hợp không có lời thỉnh cầu như vậy là akataviññatti.”
Titthiyabhūtānaṃ mātāpitūnaṃ sahatthā dātuṃ na vaṭṭatīti.
It is not proper to give with one's own hand to parents who have become heretics (titthiya).
Không được phép tự tay dâng cúng cho cha mẹ đã trở thành ngoại đạo.
Pitucchā nāma pitubhaginī.
Pitucchā is a paternal aunt.
Pitucchā là chị em của cha.
Sacepi na yācanti ‘‘yācituṃ dukkha’’nti, sayaṃ vā evaṃ vattumasakkontā.
Even if they do not ask, thinking "asking is difficult," or being unable to speak thus themselves.
Ngay cả khi họ không thỉnh cầu, vì “thỉnh cầu là khó khăn,” hoặc vì tự mình không thể nói như vậy.
‘‘Yadā tesaṃ attho bhavissatī’’ti ābhogaṃ katvā vā.
Or having formed the thought, "when they will have a need."
Hoặc sau khi đã suy nghĩ rằng “khi nào họ cần thì sẽ có.”
‘‘‘Vejjakammaṃ vā na hotī’ti vacanato yāva sattamo kulaparivaṭṭo, tāva bhesajjaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti.
They say, "According to the saying, ' or it is not a medical act,' it is permissible to perform medical treatment up to the seventh generation of family succession."
Họ nói: “Theo câu nói ‘hoặc không phải là nghề y,’ thì được phép làm thuốc cho đến đời thứ bảy của dòng họ.”
Sabbapadesūti mahāmātuyācūḷamātuyātiādīnaṃ.
In all instances means for grandmothers, great-aunts, etc.
Sabbapadesu có nghĩa là trong tất cả các trường hợp như mẹ lớn, mẹ nhỏ, v.v.
Coranāgassa hi āmaṭṭhaṃ dinne kujjhissati, anāmaṭṭhaṃ na vaṭṭatīti aṅgulantare thokaṃ bhattaṃ gahetvā patte bhattaṃ sabbaṃ adāsi, so tena tussi.
If food that has been touched is given to the coronāga (bandit chief), he will get angry; it is not proper to give untouched food. So, taking a little rice between his fingers, he gave all the rice in his bowl, and the chief was pleased by it.
Thật vậy, nếu dâng cúng thức ăn đã chạm vào cho Coranāga, ông ta sẽ nổi giận; thức ăn chưa chạm vào thì không được. Vì vậy, vị ấy lấy một ít cơm giữa các ngón tay và dâng toàn bộ cơm trong bát, và ông ta hài lòng với điều đó.
Varapotthakacittattharaṇanti sibbitvā kātabbattharaṇavikati.
Varapotthakacittattharaṇa is an elaborate embroidered mat, a type of sewn tapestry.
Varapotthakacittattharaṇa là một loại thảm được may vá.
Piturājā damiḷassa parājito rohaṇe soḷasavassāni vasitvā mittāmaccaparivuto ‘‘rajjaṃ gaṇhāmī’’ti āgantvā antarāmagge appamattakassa kāraṇā ekaṃ amaccaṃ ghātāpesi.
King Pitu, having been defeated by the Damila, lived in Rohana for sixteen years. Accompanied by his friends and ministers, he came back, intending to regain the kingdom, but along the way, for a trivial reason, he had one minister killed.
Piturājā, bị Damila đánh bại, đã sống ở Rohana mười sáu năm, rồi cùng với bạn bè và các quan lại đến để “giành lại vương quốc.” Trên đường đi, vì một lý do nhỏ, ông đã ra lệnh giết một vị quan.
Sesā bhayena palāyantā araññe antarāmagge corehi viluttā hambugallakavihāraṃ gantvā tattha cātunikāyikatissatthero tesaṃ saṅgahaṃ katvā puna ānetvā rañño dassesi, tehi saddhiṃ rajjaṃ gahetvā rājā hambugallakatissattherassa abhayagirivihāraṃ akāsi.
The remaining ministers, fleeing in fear, were plundered by bandits along the way in the forest. They went to Hambugallaka Vihāra, where the Thera Tissa, learned in the four Nikāyas, helped them and brought them back to the king. Having regained the kingdom with them, the king built Abhayagiri Vihāra for Hambugallaka Tissa Thera.
Những người còn lại, vì sợ hãi, bỏ chạy và bị cướp bóc bởi bọn trộm trên đường trong rừng. Họ đến Hambugallakavihāra, nơi Tissa Thera, bậc thông thạo bốn Nikāya, đã giúp đỡ họ và đưa họ trở lại gặp nhà vua. Nhà vua, cùng với họ, đã giành lại vương quốc và xây dựng Abhayagirivihāra cho Hambugallakatissatthera.
Sesāpi ekekavihāraṃ kārāpesuṃ kira.
The others also had a vihāra built for each of them, it is said.
Nghe nói những người còn lại cũng đã xây dựng mỗi người một tu viện.
190. Kathaṃ?
190. How?
190. Như thế nào?
Kuṭirakkhaṇatthañhi bhagavatā paṭaggidānādi anuññātaṃ, kuṭi nāmesā bhikkhūnaṃ atthāya.
Indeed, the giving of a fire-cord (paṭaggidāna) and so on was permitted by the Buddha for the protection of a hut, for this hut is for the benefit of bhikkhus.
Đức Phật đã cho phép việc cúng dường lửa, v.v., để bảo vệ tịnh xá, và tịnh xá này là vì lợi ích của các Tỷ-kheo.
Tasmā ‘‘bhikkhurakkhaṇatthaṃ aññassa bhikkhussa vaṭṭatī’ti vattabbamettha natthī’’ti vuttaṃ.
Therefore, it is stated here, "there is nothing to say that it is proper for another bhikkhu for the protection of a bhikkhu."
Vì vậy, đã nói rằng: “Không có gì để nói ở đây rằng ‘được phép cho một Tỷ-kheo khác để bảo vệ các Tỷ-kheo.’”
Yadi evaṃ acchinnacīvarassa naggabhāvappaṭicchādanatthaṃ bhūtagāmapātabyatā bhagavatā anuññātā, jīvitarakkhaṇatthañca sappadaṭṭhakāle anuññātaṃ, tasmā ‘‘api jīvitaṃ pariccajitabbaṃ, na ca rukkho vā chinditabbo’’tiādi na vattabbaṃ siyā, tasmā taṃ nidassanaṃ appamāṇaṃ, aṭṭhakathācariyo evettha pamāṇaṃ.
If that is so, then if the destruction of plant life (bhūtagāmapātabyatā) was permitted by the Buddha for a bhikkhu whose robes were stolen, to cover his nakedness, and also for the preservation of life in the case of a snakebite, then it would not be necessary to say "one should sacrifice even life, and a tree should not be cut," etc. Therefore, that illustration is not a valid authority; the commentator (aṭṭhakathācariyo) is the authority here.
Nếu vậy, việc Đức Phật cho phép phá hoại thực vật để che giấu sự trần truồng của Tỷ-kheo bị mất y, và cho phép trong trường hợp bị rắn cắn để bảo vệ mạng sống, thì không nên nói rằng “thậm chí phải hy sinh mạng sống, chứ không được chặt cây,” v.v. Do đó, ví dụ đó không có giá trị, chỉ có vị Aṭṭhakathācariya (Thầy chú giải) mới là thẩm quyền ở đây.
Ettha panāyaṃ ācariyassa takko – ariyapuggalesupi sattā naggiyaṃ passitvā appasādaṃ katvā nirayūpagā bhavissanti, tathā sappā ca ḍaṃsitvā, tesaṃ pāpavimocanatthaṃ bhūtagāmapātabyatā anuññātā.
But here is the teacher's reasoning: even among noble persons (ariyapuggalesu), beings who see nakedness will develop lack of faith and go to hell; similarly, if snakes bite, the destruction of plant life was permitted for the sake of their liberation from evil deeds.
Tuy nhiên, đây là suy luận của vị Thầy: Ngay cả trong số các bậc A-la-hán, chúng sinh khi thấy sự trần truồng sẽ không hoan hỷ và sẽ đi vào địa ngục; tương tự, rắn cắn thì để giải thoát chúng khỏi ác nghiệp, việc phá hoại thực vật đã được cho phép.
Dānapatīnaṃ cittarakkhaṇatthaṃ paṭaggidānādi.
The giving of fire-cords, etc., is for the protection of the donors' minds.
Việc cúng dường lửa, v.v., là để bảo vệ tâm của các thí chủ.
Aññathā lokassa puññantarāyo, saṅghassa ca lābhantarāyo hoti.
Otherwise, there would be an obstruction to the merit of the world and an obstruction to the gains of the Saṅgha.
Nếu không, sẽ có sự cản trở phước báu cho thế gian, và sự cản trở lợi lộc cho Tăng đoàn.
Vadhakassa pana cittahitakaraṇaṃ natthi, taṃ pana avītikkamaṃ, jīvitapariccajanaṃ passitvā vā ‘‘aho dukkaraṃ kata’’nti pasādameva labheyyunti attano na vaṭṭati, aññassa vaṭṭati.
However, there is no benefit to the mind of the murderer. But by seeing such non-transgression and self-sacrifice, they would only gain faith, thinking, "Oh, what a difficult thing has been done." Therefore, it is not proper for oneself, but it is proper for another.
Tuy nhiên, không có việc làm lợi ích tâm cho kẻ sát nhân. Nhưng khi thấy sự không vi phạm và sự hy sinh mạng sống, họ có thể chỉ có được sự hoan hỷ rằng “Ôi, việc khó đã được làm.” Vì vậy, tự mình không được phép, nhưng người khác thì được phép.
Aññathā titthiyānaṃ asaddhammasiddhiyāti.
Otherwise, it would lead to the success of the heretics' false doctrines.
Nếu không, sẽ là sự thành công của tà pháp của các ngoại đạo.
Gaṇṭhipade pana ‘‘jīvitatthāya rukkhaṃ chindantassa attasinehavasena chindanato akusalattā na vaṭṭati, aññassa vaṭṭatī’’ti likhitaṃ.
However, in the Gaṇṭhipada (glossary), it is written: "It is not proper for one who cuts a tree for the sake of life, because it is unwholesome due to cutting out of self-love. It is proper for another."
Tuy nhiên, trong Gaṇṭhipada đã ghi rằng: “Đối với người chặt cây để bảo vệ mạng sống, việc chặt cây do sự yêu quý bản thân là bất thiện, nên không được phép. Đối với người khác thì được phép.”
Anekesu rukkhena otthatesu, opāte vā patitesu aññena aññassatthāya rukkhachedanādi kātuṃ vaṭṭati, kasmā?
When many trees have fallen on people, or they have fallen into a chasm, it is permissible for another to cut trees etc. for the sake of others.
Trong nhiều trường hợp cây đổ đè lên, hoặc rơi xuống vực, người khác được phép chặt cây, v.v., vì lợi ích của người khác. Tại sao?
Paraparittāṇādhippāyatoti.
Why? Because of the intention to protect others.
Vì có ý định bảo vệ người khác.
Parittanti rakkhaṇaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘samantā bhūmitacchana’’ntiādi vuttaṃ.
Paritta means protection. To show this, "clearing the ground all around" and so on is stated.
Paritta có nghĩa là sự bảo vệ. Để chỉ ra điều đó, đã nói “samantā bhūmitacchana” v.v.
199. Anāgate uppajjanakarāgādīnaṃ kāraṇattā rāgādayova nimittaṃ nāma.
199. Greed and other defilements are called nimitta because they are causes for the arising of future greed and so on.
199. Các tham ái, sân hận, v.v. sẽ phát sinh trong tương lai, chính chúng là nguyên nhân, nên gọi là nimitta (tướng).
Tissannañca vijjānaṃ aññataraṃ sandhāya ‘‘vijjānaṃ lābhīmhī’’ti bhaṇati, pārājikaṃ, na vatthuvijjādīnaṃ kilesanahānameva vuttaṃ, taṃkhaṇattā uttarimanussadhammappavatti na hotīti ce?
If one says, ‘‘I am one who has attained the knowledges,’’ referring to any one of the three knowledges, it is a pārājika. But if it is said referring to the knowledges of objects and so forth, it is not a pārājika. Is it not so that only the elimination of defilements is mentioned, and because it is momentary, the arising of a superhuman state does not occur?
Nếu người ấy nói “tôi đã đạt được các minh” ám chỉ một trong ba minh, thì phạm tội pārājika. Không phải chỉ nói về sự đoạn trừ phiền não của các vật minh, v.v. và vì đó là một khoảnh khắc, nên không có sự phát sinh của pháp thượng nhân, phải không?
Na, maggakiccadīpanato.
No, because it describes the function of the path.
Không, vì nó làm sáng tỏ chức năng của đạo (magga).
Teneva ‘‘maggena vinā natthī’’tiādi vuttaṃ.
For this very reason, ‘‘without the path, it does not exist’’ and so on are stated.
Chính vì thế đã nói: “Không có đạo mà không có”, v.v.
Cittanti cittassa vigatanīvaraṇatāti attho.
Cittaṃ means the mind's freedom from hindrances.
Cittaṃ có nghĩa là tâm đã thoát khỏi các triền cái.
‘‘Yāvañca vijjā anāgatā, tāva vipassanāñāṇassa lābhīmhī’ti vadanto yadi lokuttaraṃ sandhāya vadati, sopi ca tathā jānāti, pārājikameva lokuttarassapi taṃnāmattā’’ti vadanti.
‘‘If one, while saying, ‘As long as knowledge has not yet arisen, I am one who has attained insight-knowledge,’ refers to the supramundane, and if the other person understands it as such, it is a pārājika, because that too has the name ‘supramundane’,” they say.
Người ta nói rằng: “Nếu người nói ‘chừng nào minh chưa đến, chừng đó tôi đã đạt được tuệ quán’ mà ám chỉ pháp siêu thế, và người nghe cũng biết như vậy, thì đó là pārājika, vì pháp siêu thế cũng có tên đó.”
‘‘Avisesenāpi vadato pārājikaṃ vuttanti lokuttaraṃ sandhāya vadato ‘pārājika’nti vattuṃ yujjati.
‘‘ A pārājika is stated even for one who speaks without specification; it is reasonable to say ‘pārājika’ for one who speaks referring to the supramundane.
“Pārājika được nói ngay cả khi nói một cách không đặc biệt” có nghĩa là, khi nói ám chỉ pháp siêu thế, thì việc nói ‘pārājika’ là hợp lý.
Yathā kiṃ ‘vijjānaṃ lābhīmhī’ti bhaṇantopi pārājikamevā’ti vuttaṭṭhāne vatthuvijjādīnaṃ sambhavepi tāsaṃ anadhippetattā pārājikaṃ hoti, evamidhāpi.
Just as in the place where it is said, ‘Even if one says, “I am one who has attained the knowledges,” it is a pārājika,’ a pārājika occurs even if objective knowledge and so on are possible, because they are not intended; so too here.
Giống như trường hợp khi nói ‘tôi đã đạt được các minh’, mặc dù có thể có các vật minh, v.v., nhưng vì chúng không phải là ý định, nên vẫn là pārājika, ở đây cũng vậy.
Na sakkā aññaṃ pamāṇaṃ kātunti attano guṇamārocetukāmo lokiyena sammissaṃ atthapaṭisambhidaṃ vadato pārājikanti pamāṇaṃ kātuṃ na sakkā, itarathā hotī’’ti aparehi vuttaṃ, ‘‘taṃ pubbāparaviruddhaṃ, tasmā vijjānidassanaṃ idha anidassanaṃ sāsane vatthuvijjādīnaṃ vijjāvidhānābhāvā.
‘‘ It is not possible to take another standard,” it is said by others that it is not possible to take it as a standard that a pārājika is incurred by one who, wishing to proclaim his own qualities, speaks of analytical knowledge mixed with the mundane; otherwise, it would be*. This is contradictory to what precedes and follows. Therefore, the example of knowledge here is not an example in the Dispensation, because there is no prescription of knowledges for objective knowledge and so on.
Na sakkā aññaṃ pamāṇaṃ kātuṃ (không thể lấy cái khác làm tiêu chuẩn). Những người khác nói rằng: “Không thể lấy làm tiêu chuẩn rằng người muốn tuyên bố phẩm hạnh của mình mà nói về atthapaṭisambhidā (vô ngại giải về ý nghĩa) pha tạp với thế tục thì phạm pārājika, nếu không thì sẽ khác.” Câu này mâu thuẫn trước sau, do đó, sự minh họa về minh ở đây không phải là minh họa, vì trong giáo pháp không có quy định về minh cho các vật minh, v.v.
Bhagavatā vibhattakhettapade vā tesaṃ pariyāyavacanānaṃ anāmaṭṭhattā na sakkā aññaṃ pamāṇaṃ kātu’’nti likhitaṃ.
Or, because metaphorical terms for them are not mentioned in the fields and words analyzed by the Buddha, it is not possible to take another standard,” it is written.
Hoặc vì trong các đoạn văn phân chia lĩnh vực của Đức Thế Tôn, những từ đồng nghĩa của chúng không được đề cập, nên không thể lấy cái khác làm tiêu chuẩn.
‘‘Paṭisambhidānaṃ lābhīmhī’ti vutte pariyāyena vuttattā thullaccayaṃ yutta’’nti vadanti, vicāretabbaṃ.
‘‘If it is said, ‘I am one who has attained the analytical knowledges,’ it is proper to incur a grave offense (thullaccaya), because it is spoken indirectly,” they say. This should be considered.
Người ta nói rằng: “Khi nói ‘tôi đã đạt được các vô ngại giải (paṭisambhidā)’, vì được nói một cách gián tiếp, nên hợp lý là thullaccaya (trọng tội)”, cần phải xem xét.
Vīmaṃsitvā gahetabbanti ‘‘yo te vihāre vasatī’’tiādīhi saṃsandanato pariyāyavacanattā thullaccayaṃ vuttaṃ.
It should be investigated and taken; this is stated to be a grave offense because it is an indirect expression, when compared with phrases like ‘‘who dwells in your monastery’’ and so on.
Vīmaṃsitvā gahetabbaṃ (cần phải xem xét kỹ lưỡng) có nghĩa là, vì được nói một cách gián tiếp do sự đối chiếu với các câu như “người nào trú trong tịnh xá của ông”, v.v., nên được gọi là thullaccaya.
‘‘Nirodhasamāpattiṃ samāpajjāmī’ti vā ‘lābhīmhāhaṃ tassā’ti vā vadatopī’’ti vuttavacanampi ‘‘sace panassevaṃ hotī’’tiādivacanampi atthato ekameva, sopi hi attano visesaṃ ārocetumeva vadati.
The phrase ‘‘I enter the cessation of perception and feeling (nirodhasamāpatti)’’ or ‘‘I am one who has attained it,’’ and also the phrase ‘‘If it happens to him thus’’ and so on, are one and the same in meaning, for he too speaks in order to declare his own special quality.
Câu nói “người nào nói ‘tôi nhập diệt tận định (nirodhasamāpatti)’, hoặc ‘tôi đã đạt được điều đó’” và câu nói “nếu điều đó xảy ra với người ấy”, v.v. về ý nghĩa là một, vì người ấy cũng nói để tuyên bố sự đặc biệt của mình.
‘‘Yo te vihāre vasatī’tiādīsu ahaṃ-vacanābhāvā pariyāyo yujjati, idha pana ‘lābhīmhāhaṃ tassā’ti attānaṃ niddisati, tasmā pārājikaṃ āpajjituṃ yuttaṃ viyā’’ti vadanti.
‘‘In phrases like ‘who dwells in your monastery,’ since there is no ‘I’-pronoun, an indirect expression is appropriate. Here, however, ‘I am one who has attained it’ refers to oneself; therefore, it seems proper to incur a pārājika,” they say.
Người ta nói rằng: “Trong các câu ‘người nào trú trong tịnh xá của ông’, v.v., vì không có từ ‘tôi’, nên sự gián tiếp là hợp lý. Nhưng ở đây, ‘tôi đã đạt được điều đó’ là ám chỉ chính mình, do đó dường như hợp lý để phạm pārājika.”
‘‘Mahāpaccariyādivacanaṃ uttarimanussadhammesu ekopi na hoti, tasmā pariyāyena vuttattā na hotī’’ti vadanti, suṭṭhu upaparikkhitabbaṃ.
‘‘The statements in the Mahāpaccari and so on are not superhuman states (uttarimanussadhamma) even one bit; therefore, it is not* because it is spoken indirectly,” they say. This should be thoroughly examined.
Người ta nói rằng: “Câu nói của Mahāpaccariya, v.v. không phải là một trong các pháp thượng nhân, do đó, vì được nói một cách gián tiếp, nên không phải là pārājika.” Cần phải xem xét kỹ lưỡng.
Phalasacchikiriyā-padato paṭṭhāya eva pāṭho gahetabbo, phalasacchikiriyāyapi ekekampi ekekaphalavasena pārājikaṃ veditabbaṃ.
The reading should be taken starting from the word ‘fruition-realization’ (phalasacchikiriyā). Even in fruition-realization, each single one should be understood as a pārājika in terms of each single fruition.
Cần phải chấp nhận đoạn văn bắt đầu từ từ “phalasacchikiriyā” (chứng ngộ quả). Ngay cả trong sự chứng ngộ quả, mỗi quả cũng phải được hiểu là pārājika theo từng quả.
Rāgassa pahānantiādittike kilesappahānameva vuttaṃ, taṃ pana yasmā maggena vinā natthi.
In the triplet beginning ‘‘the abandoning of greed’’, only the abandoning of defilements is mentioned, which, however, does not exist without the path.
Trong bộ ba rāgassa pahāna (đoạn trừ tham), v.v., chỉ nói về sự đoạn trừ phiền não, nhưng vì không có đạo thì không thể có.
Tatiyamaggena hi rāgadosānaṃ pahānaṃ, catutthena mohassa, tasmā ‘‘rāgo me pahīno’’tiādīni vadatopi pārājikaṃ.
For the abandoning of greed and hatred is by the third path, and the abandoning of delusion is by the fourth. Therefore, a pārājika is incurred even by one who says, ‘‘My greed is abandoned,’’ and so on.
Vì đạo thứ ba đoạn trừ tham và sân, đạo thứ tư đoạn trừ si, do đó, người nói “tham của tôi đã đoạn trừ”, v.v. cũng phạm pārājika.
Rāgā cittaṃ vinīvaraṇatātiādittike lokuttarameva vuttaṃ, tasmā ‘‘rāgā me cittaṃ vinīvaraṇa’’ntiādīni vadato pārājikamevāti.
In the triplet beginning ‘‘the mind's freedom from hindrances due to greed’’, only the supramundane is mentioned. Therefore, a pārājika is incurred by one who says, ‘‘My mind is free from hindrances due to greed,’’ and so on.
Trong bộ ba rāgā cittaṃ vinīvaraṇatā (tâm thoát khỏi tham), v.v., chỉ nói về pháp siêu thế, do đó, người nói “tâm tôi đã thoát khỏi tham”, v.v. cũng phạm pārājika.
Akuppadhammattāti keci uttaravihāravāsino.
Akuppadhammattā is* some monks dwelling in the northern monasteries.
Akuppadhammattā (vì là pháp bất động) — một số vị trú ở Uttara Vihāra nói.
Kasmā na hotīti ce?
If it is asked, ‘‘Why is it not*?’’
Nếu hỏi tại sao không phải?
‘‘Iti jānāmi, iti passāmī’’ti vattamānavacaneneva mātikāyaṃ vuttattā.
Because it is stated in the Mātikā with present tense verbs: ‘‘Thus I know, thus I see.’’
Vì trong mātikā (mẫu đề) đã nói bằng động từ hiện tại “tôi biết như vậy, tôi thấy như vậy”.
Yadi evaṃ padabhājane ‘‘samāpajjiṃ, samāpanno’’tiādinā vuttattā ‘‘atītattabhāve sotāpannomhī’’ti vadatopi hotūti ce?
If that is the case, in the Padabhājana, since it is stated with ‘‘I have attained, I am one who has attained’’ and so on, let it be* even for one who says, ‘‘I was a stream-enterer in a past existence’’?
Nếu vậy, trong Padabhājana, vì đã nói bằng “tôi đã nhập, tôi đã đạt được”, v.v., thì người nói “tôi là một bậc Nhập Lưu trong kiếp quá khứ” cũng phải phạm tội, phải không?
Na, aññathā atthasambhavato.
No, because the meaning is possible otherwise.
Không, vì ý nghĩa có thể xảy ra theo cách khác.
Addhāpaccuppannavasena vattamānatā gahetabbāti ñāpanatthaṃ vuttaṃ, na atītattabhāvaṃ.
It is stated to make known that the present tense should be taken in the sense of the immediate present, not a past existence.
Đã nói để làm rõ rằng động từ hiện tại cần được hiểu theo nghĩa hiện tại tuyệt đối, chứ không phải kiếp quá khứ.
Atītattabhāvo hi pariyāyena vuttattā ‘‘thullaccaya’’nti vuttanti ācariyā.
For a past existence, because it is stated indirectly, it is said to be a ‘‘thullaccaya,’’ say the teachers.
Các vị đạo sư nói rằng: “Vì kiếp quá khứ được nói một cách gián tiếp, nên được gọi là thullaccaya (trọng tội).”
225-6. Dukkara āgāra āvaṭakāma abhirativatthūsu ‘‘yadi ullapanādhippāyo bhaveyya, pārājika’’nti vadanti, kāraṇaṃ pana duddasaṃ, thullaccayaṃ vuttaṃ viya, vīmaṃsitabbaṃ.
In the cases of Dukkara, Āgāra, Āvaṭakāma, and Abhirati, they say, "If there were an intention to extol, it would be a pārājika," but the reason is difficult to see; it should be investigated as if it were stated as a thullaccaya.
225-6. Trong các trường hợp về Dukkara, Āgāra, Āvaṭakāma, Abhirati, họ nói rằng: “Nếu có ý muốn khoe khoang thì là tội Pārājika.” Nhưng lý do thì khó thấy, cần phải xem xét kỹ, như thể đã nói về tội Thullaccaya.
Yānena vā iddhiyā vā gacchantopi pārājikaṃ nāpajjatīti padasā gamanavaseneva katikāya katāya yujjati.
The statement "one does not incur a pārājika even when going by vehicle or by psychic power" is applicable when the agreement is made based on going on foot.
Lời nói “Dù đi bằng xe hay bằng thần thông cũng không phạm Pārājika” là phù hợp khi giao ước được lập theo cách đi bộ.
‘‘Apubbaṃacarimaṃ gacchantoti hatthapāsaṃ avijahitvā aññamaññassa hatthaṃ gaṇhanto viya gacchanto’’ti vuttaṃ.
It was said, "Apubbaṃacarimāṃ gacchanto" (going neither before nor after) means "going as if holding each other's hands, without letting go of the arm's reach."
Người ta nói rằng: “Đi không trước không sau” là đi như thể nắm tay nhau, không rời khỏi tầm tay nhau.
Uṭṭhetha etha gacchāmāti evaṃ sahagamane pubbāparā gacchantopi nāpajjatīti ācariyassa takko.
It is the teacher's conjecture that one does not incur an offense even when going in such a way, saying, "Arise, come, let us go," thereby walking one after another in company.
Vị thầy suy đoán rằng dù đi trước hay sau trong việc cùng đi như “Hãy đứng dậy, hãy đến, chúng ta hãy đi!” thì cũng không phạm tội.
Vasantassāti tathā vasanto ce upāsakena dissati, pārājiko hoti.
Regarding Vasantassā (while staying), if a lay follower sees him staying thus, it is a pārājika.
Về Vasantassā (đang sống), nếu một cư sĩ thấy vị ấy sống như vậy thì vị ấy phạm Pārājika.
‘‘Rattiṃ vasitvā gacchanto na pārājiko’’ti vuttaṃ.
It was said, "A bhikkhu who stays overnight and then departs does not incur a pārājika."
Người ta nói rằng: “Vị tỳ khưu đi sau khi đã ở qua đêm thì không phạm Pārājika.”
Nānāverajjakāti nānājanapadavāsino.
Nānāverajjakā means residents of various countries.
Về Nānāverajjakā (từ nhiều vùng khác nhau) là những người sống ở nhiều quốc độ khác nhau.
Saṅghalābhoti yathāvuḍḍhaṃ attano pāpuṇanakoṭṭhāso.
Saṅghalābho is one's own share that falls due, in order of seniority.
Saṅghalābho là phần của mình được hưởng theo thứ tự tuổi tác.
233. Catuvīsatīti ettha mātughātakapitughātakaarahantaghātakā tatiyapārājikaṃ āpannā.
Regarding Catuvīsati (twenty-four), here those who killed their mother, father, and Arahants incurred the third pārājika.
233. Ở đây, Catuvīsati (hai mươi bốn) có nghĩa là những người giết mẹ, giết cha, giết A-la-hán đã phạm tội Pārājika thứ ba.
Bhikkhunidūsako, lambiādayo ca cattāro paṭhamapārājikaṃ āpannā evāti katvā kuto catuvīsatīti ce?
If one asks, "Where are the twenty-four?", arguing that the defiler of a bhikkhunī, and the four such as Lambī, also incurred the first pārājika?
Nếu nói rằng: “Kẻ làm ô uế tỳ khưu ni, Lambi và bốn người khác cũng đã phạm Pārājika thứ nhất, vậy thì lấy đâu ra hai mươi bốn người?”
Na, adhippāyājānanato.
No, this is due to not knowing the intention.
Không, đó là do không hiểu ý nghĩa.
Mātughātakādayo hi cattāro idhānupasampannā eva adhippetā, lambiādayo cattāro kiñcāpi paṭhamapārājikena saṅgahitā, yasmā ekena pariyāyena methunadhammapaṭisevino na honti, tasmā visuṃ vuttā.
Indeed, the four, such as the mother-killer, are here intended to be those not yet fully ordained; though the four, such as Lambī, are included in the first pārājika, because they do not engage in sexual misconduct in one sense, they are stated separately.
Vì bốn người giết mẹ v.v. ở đây được hiểu là những người chưa thọ Tỳ khưu giới, còn bốn người Lambi v.v. mặc dù được bao gồm trong Pārājika thứ nhất, nhưng vì họ không thực hành pháp dâm dục theo một cách nào đó, nên được nói riêng.
‘‘Ekakammaṃ ekuddeso samasikkhatā’’ti evaṃ vuttasaṃvāsassa abhabbatāmattaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘yathā pure tathā pacchā’’ti.
The phrase "yathā pure tathā pacchā" (as before, so after) was said with reference only to the unsuitability of such co-residence as stated with "one act, one purpose, one discipline."
Lời nói “yathā pure tathā pacchā” (trước sao sau vậy) được nói ra chỉ để chỉ sự không đủ tư cách của Saṅvāsā được nói đến như “một hành động, một mục đích, một sự học tập như nhau”.
Aññathā nesaṃ samaññāyapaṭiññāyabhikkhubhāvopi natthīti āpajjati.
Otherwise, it would follow that they do not even have the status of bhikkhus by designation and acknowledgment.
Nếu không, sẽ dẫn đến việc họ không có tư cách Tỳ khưu do danh xưng và sự thừa nhận.
235. ‘‘Okkamantāna’’nti pāṭho.
"Okkamantāna" is a reading.
Có một bài đọc là “Okkamantānaṃ”.
Etthāha – ‘‘yo pana bhikkhū’’ti kārako idha kasmā na niddiṭṭhoti?
Here it is asked, "Why is the agent 'yo pana bhikkhu' not specified here?"
Ở đây, người hỏi nói: “Tại sao chủ từ ‘yo pana bhikkhū’ (vị tỳ khưu nào) lại không được nêu rõ ở đây?”
Abhi-niddesena imassa sāpekkhābhāvadassanatthaṃ.
To show that this rule is not dependent on a specific agent by the prefix abhi.
Để chỉ ra rằng giới này không phụ thuộc vào chủ từ thông qua tiền tố abhi-.
Kaṇḍuvanādiadhippāyacetanāvasena cetentassa kaṇḍuvanādiupakkamena upakkamantassa, methunarāgavasena ūruādīsu dukkaṭavatthūsu, vaṇādīsu thullaccayavatthūsu ca upakkamantassa sukkavissaṭṭhiyā satipi na saṅghādiseso.
Even if there is emission of semen, there is no saṅghādisesa for one who intends with the volition of wishing to relieve an itch and makes an effort to relieve the itch, or for one who makes an effort due to sexual passion in dukkata offenses related to thighs, etc., or in thullaccaya offenses related to wounds, etc.
Đối với vị tỳ khưu có ý định ngứa ngáy v.v., thực hiện hành vi ngứa ngáy v.v., hoặc thực hiện hành vi do dục lạc tình dục ở những trường hợp Dukkata như đùi v.v., và ở những trường hợp Thullaccaya như vết thương v.v., dù có xuất tinh (sukkavissaṭṭhi) thì cũng không phạm Saṅghādisesa.
Mocanassādasaṅkhātādhippāyāpekkhāva sukkavissaṭṭhi sati upakkame, na aññathā ‘‘anāpatti na mocanādhippāyassā’’ti vacanato.
Semen emission depends on the intention described as the enjoyment of release, not otherwise, as per the statement "there is no offense if there is no intention of release."
Chỉ khi có ý định giải thoát và sự thỏa mãn đi kèm với sự cố gắng thì mới có xuất tinh, nếu không thì “không phạm tội khi không có ý định giải thoát” theo lời dạy.
Tasmā tadatthadassanatthaṃ idha kārako na niddiṭṭho, aññathā ‘‘yo pana bhikkhu sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpajjeyyā’’ti kārake niddiṭṭhe ‘‘ceteti na upakkamati muccati, anāpattī’’ti vuttavacanavirodho.
Therefore, to show that meaning, the agent is not specified here; otherwise, if the agent were specified as "yo pana bhikkhu sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpajjeyyā" (whichever bhikkhu intentionally emits semen), it would contradict the statement, "He intends, he makes an effort, but it is not discharged, there is no offense."
Do đó, để chỉ ra ý nghĩa đó, chủ từ không được nêu rõ ở đây, nếu không, khi chủ từ được nêu rõ là “yo pana bhikkhu sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpajjeyyā” (vị tỳ khưu nào cố ý xuất tinh), sẽ mâu thuẫn với lời dạy đã nói là “nếu có ý định nhưng không có hành vi, thì được miễn, không phạm tội”.
‘‘Sañcetanikāya sukkavissaṭṭhiyā aññatra supinantā’’ti bhumme niddiṭṭhepi sova virodho āpajjati, tasmā tadubhayavacanakkamaṃ avatvā ‘‘sañcetanikā sukkavissaṭṭhi aññatra supinantā’’ti vuttaṃ.
Even if it were stated in the locative case as "sañcetanikāya sukkavissaṭṭhiyā aññatra supinantā" (due to intentional emission of semen, except in a dream), the same contradiction would arise.
Ngay cả khi nói “sañcetanikāya sukkavissaṭṭhiyā aññatra supinantā” (xuất tinh có chủ ý, trừ khi trong giấc mơ) ở thể sở thuộc, cũng sẽ dẫn đến cùng một sự mâu thuẫn, do đó, thay vì nói theo hai cách đó, người ta đã nói “sañcetanikā sukkavissaṭṭhi aññatra supinantā” (xuất tinh có chủ ý, trừ khi trong giấc mơ).
Tattha nimittatthe bhummavacanābhāvato hetutthaniyamo na kato hoti.
Therefore, without stating it in either of those grammatical forms, it was said, "sañcetanikā sukkavissaṭṭhi aññatra supinantā" (intentional emission of semen, except in a dream).
Ở đó, vì không có từ sở thuộc với ý nghĩa biểu tượng, nên không có sự xác định về ý nghĩa nguyên nhân.
Tasmiṃ akate sañcetanikā sukkavissaṭṭhi aññatra supinantā saṅghādisesāpatti, upakkame asati anāpattīti ayamattho dīpitoti veditabbaṃ.
In that, since there is no locative case in the sense of a cause, the rule for the sense of a cause is not made. It should be understood that, when that is not done, the meaning conveyed is that intentional emission of semen, except in a dream, is a saṅghādisesa offense if there is effort, but no offense if there is no effort.
Khi không có điều đó, cần phải hiểu rằng ý nghĩa được chỉ ra là: “Xuất tinh có chủ ý, trừ khi trong giấc mơ, là phạm tội Saṅghādisesa nếu có hành vi, không phạm tội nếu không có hành vi”.
236-7. Sañcetanikāti ettha paṭhamaviggahena upasaggassa sātthakatā dassitā, dutiyena ikapaccayassa.
In Sañcetanikā, the first derivation shows the meaningfulness of the prefix 'saṃ-', and the second derivation shows that of the suffix 'ika'.
236-7. Ở đây, trong từ Sañcetanikā, ý nghĩa của tiền tố được chỉ ra bằng cách phân tích từ đầu tiên, và ý nghĩa của hậu tố -ika được chỉ ra bằng cách phân tích từ thứ hai.
Vātapittasemharuhirādi āsayabhedatoti attho.
It means āsayabhedato (due to the difference in its seat) such as wind, bile, phlegm, and blood.
Ý nghĩa là: “do sự khác biệt về nơi cư trú như gió, mật, đờm, máu v.v.”
Dhātūti ettha ‘‘pathavīdhātuādayo catasso, cakkhudhātuādayo vā aṭṭhārasā’’ti gaṇṭhipade likhitaṃ.
Here, in Dhātu, it is written in the Gaṇṭhipada (commentary) that "there are four elements such as the earth element, or eighteen such as the eye element."
Ở đây, trong từ Dhātu, trong Gaṇṭhipada có viết rằng: “Bốn đại chủng như địa đại v.v., hoặc mười tám giới như nhãn giới v.v.”
Vatthisīsanti vatthipuṭassa sīsaṃ.
Vatthisīsaṃ is the head of the bladder.
Vatthisīsaṃ là đầu của bàng quang.
‘‘Aṅgajātassa mūlaṃ adhippetaṃ, na aggasīsa’’nti vadanti.
They say, "The root of the generative organ is intended, not the tip."
Họ nói rằng: “Ý muốn nói là gốc của cơ quan sinh dục, không phải là đầu ngọn.”
Tathevāti ‘‘nimitte upakkamato’’tiādiṃ gaṇhāti.
Tathevā (likewise) includes "nimitte upakkamato" (from making an effort with the sign), etc.
Tathevā (cũng vậy) bao gồm “nimitte upakkamato” (do hành vi trên dấu hiệu) v.v.
Tato muccitvāti ‘‘na sakalakāyato, tasmā pana ṭhānā cutamatte hotū’’ti gaṇṭhipade likhitaṃ.
Regarding Tato muccitvā (having discharged from there), it is written in the Gaṇṭhipada that "it is not from the whole body, but let it be just at the moment of being displaced from that place."
Về Tato muccitvā (thoát khỏi đó), trong Gaṇṭhipada có viết rằng: “Không phải từ toàn bộ cơ thể, mà chỉ từ nơi đó bị rời đi.”
‘‘Dakasotaṃ otiṇṇamatte’’ti iminā na sametīti ce?
If one asks, "Does this not correspond with 'just when it enters the stream of urine'?"
Nếu nói rằng: “Điều này không phù hợp với ‘dakasotaṃ otiṇṇamatte’ (chỉ khi rơi vào dòng nước tiểu)?”
Tato dakasotorohaṇañcetthātiādi vuccati.
Then the phrase 'tato dakasotorohaṇaṃ c'etthā'ti' (and its entry into the stream of urine from there) is said.
Vì thế, người ta nói “tato dakasotorohaṇañcetthāti” v.v.
Tassattho – nimitte upakkamaṃ katvā sukkaṃ ṭhānā cāvetvā puna vippaṭisāravasena dakasotorohaṇaṃ nivāretuṃ adhivāsemīti.
Its meaning is: "Having made an effort with the sign and having displaced the semen from its place, I endure it with remorse to prevent its re-entry into the stream of urine."
Ý nghĩa của nó là: “Sau khi thực hiện hành vi trên dấu hiệu, làm cho tinh dịch rời khỏi vị trí, rồi lại do sự hối hận mà ngăn cản việc rơi vào dòng nước tiểu, tôi sẽ chấp nhận.”
Tato bahi nikkhamante adhivāsetuṃ na sakkā, tathāpi adhivāsanādhippāyena adhivāsetvā antarā dakasotato uddhaṃ nivāretuṃ asakkuṇeyyatāya ‘‘anikkhante vā’’ti vuttaṃ.
It is not possible to endure it once it has exited from there, yet it is said "or without exiting" due to the impossibility of stopping it upwards from the stream of urine in the middle, despite the intention to stop it.
Không thể chấp nhận khi nó đã thoát ra ngoài, tuy nhiên, vì không thể ngăn cản nó nổi lên khỏi dòng nước tiểu giữa chừng với ý định chấp nhận, nên người ta nói “anikkhante vā” (hoặc khi chưa thoát ra).
Ṭhānā cutañhi avassaṃ dakasotaṃ otaratīti aṭṭhakathādhippāyo gaṇṭhipadādhippāyena sameti.
For semen, once displaced from its place, necessarily enters the stream of urine. Thus, the Aṭṭhakathā's intention aligns with the Gaṇṭhipada's intention.
Vì tinh dịch đã rời khỏi vị trí nhất định sẽ rơi vào dòng nước tiểu, nên ý nghĩa của Aṭṭhakathā phù hợp với ý nghĩa của Gaṇṭhipada.
Tato muccitvāti sakaṭṭhānato.
Tato muccitvā means from its own place.
Tato muccitvā là từ vị trí của chính nó.
Sakasarīrato hi bahi nikkhantameva hoti, tato ‘‘bahi nikkhante vā anikkhante vā’’ti vacanaṃ virujjheyya.
For it is only when it exits from one's own body that it is "exited externally"; thus, the phrase "whether it has exited or not" would be contradictory.
Vì nó đã thoát ra ngoài cơ thể, nên lời nói “bahi nikkhante vā anikkhante vā” (hoặc khi đã thoát ra ngoài hoặc chưa thoát ra ngoài) sẽ mâu thuẫn.
Yasmā pana tamhā tamhā sarīrapadesā cutaṃ avassaṃ dakasotaṃ otarati, tasmā vuttaṃ ‘‘dakasotaṃ otiṇṇamatte’’ti, iminā ca āpattiyā pākaṭakālaṃ dasseti, kiṃ vuttaṃ hoti?
However, since displaced semen from any part of the body necessarily enters the stream of urine, it was said, "dakasotaṃ otiṇṇamatte" (just as it enters the stream of urine), and by this, it indicates the manifest time of the offense. What is meant?
Tuy nhiên, vì tinh dịch đã rời khỏi từng bộ phận cơ thể nhất định sẽ rơi vào dòng nước tiểu, nên người ta nói “dakasotaṃ otiṇṇamatte” (chỉ khi rơi vào dòng nước tiểu), và điều này chỉ ra thời điểm tội lỗi trở nên rõ ràng. Điều đó có nghĩa là gì?
Mocanassādena nimitte upakkamato sukkaṃ bahutarampi sarīrapadesā cutaṃ tattha tattha laggāvasesaṃ yattakaṃ ekā khuddakamakkhikā piveyya, tattake dakasotaṃ otiṇṇamatte saṅghādisesāpatti.
From making an effort with the sign with the enjoyment of release, even if a large amount of semen is displaced from the body, a saṅghādisesa offense is incurred just when as much of it as a small fly could drink, remaining stuck here and there, enters the stream of urine.
Do sự thỏa mãn trong việc giải thoát, tinh dịch, dù nhiều đến đâu, đã rời khỏi bộ phận cơ thể do hành vi trên dấu hiệu, và một con ruồi nhỏ có thể uống được bao nhiêu phần tinh dịch còn sót lại dính ở đó, thì khi bấy nhiêu phần tinh dịch đó rơi vào dòng nước tiểu, sẽ phạm tội Saṅghādisesa.
Vuttañhi kaṅkhāvitaraṇiyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. sukkavissaṭṭhisikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘dakasotaṃ anotiṇṇepi saṅghādiseso’’tiādi.
Indeed, it is said in the Kaṅkhāvitaraṇī that "a saṅghādisesa is incurred even if it has not entered the stream of urine."
Trong Kaṅkhāvitaraṇī cũng đã nói: “Ngay cả khi chưa rơi vào dòng nước tiểu cũng là Saṅghādisesa” v.v.
Tattakassa bahi nikkhamanaṃ asallakkhento ‘‘ceteti upakkamati na muccati, āpatti thullaccayassā’’ti vacanato thullaccayanti saññāya desentopi na muccati, passāvampi vaṇṇataṃ passitvā vatthikosagatassa picchilatāya vā ñatvā saṅghādisesato vuṭṭhātabbaṃ.
If one does not perceive such an external exit, and makes a confession with the perception of a thullaccaya, based on the statement "He intends, he makes an effort, but it is not discharged, a thullaccaya offense," he is not absolved. One should emerge from the saṅghādisesa by observing the color of the urine or knowing it to be viscous if it has reached the bladder.
Nếu không nhận thấy sự thoát ra ngoài của lượng tinh dịch đó, mà lại thuyết giảng với nhận thức rằng “có ý định, có hành vi nhưng không giải thoát, là tội Thullaccaya” theo lời dạy, thì cũng không được miễn. Cần phải thoát khỏi Saṅghādisesa bằng cách nhìn thấy màu sắc của nước tiểu hoặc nhận biết độ nhớt của tinh dịch trong bàng quang.
Ayamettha tatiyattheravāde yutti.
This is the reasoning according to the view of the third Elder here.
Đây là lý lẽ trong quan điểm của vị trưởng lão thứ ba.
Sabbācariyā ime eva tayo therā, tesampi dakasotorohaṇaṃ nimitte upakkamananti ayaṃ dutiyo vinicchayo sādhāraṇato ettha, evaṃ upatissatthero vadati kira.
All teachers, these very three Elders—for them too, the descent into the urine stream by means of an effort concerning the sign—this is the second common decision here. Thus, it is said that Elder Upatissa states this.
Tất cả các vị đạo sư này chính là ba vị Trưởng lão này. Ngay cả việc xuất tinh vào đường tiểu của họ, tức là sự nỗ lực (upakkamanti) trong việc tạo ra điềm báo (nimitte), đây là quyết định thứ hai được áp dụng chung ở đây. Nghe nói, Trưởng lão Upatissa đã nói như vậy.
Ṭhānā cutañhi avassaṃ dakasotaṃ otaratīti katvā ‘‘ṭhānā cāvanamattenevettha āpatti veditabbā’’ti vuttaṃ.
For, having moved from its place, it must descend into the urine stream; therefore, it is said: “Here, an offense is to be understood by the mere fact of its displacement from its place.”
Vì tinh dịch đã rời khỏi chỗ của nó chắc chắn sẽ đi vào đường tiểu, nên đã nói rằng: “Ở đây, chỉ cần tinh dịch rời khỏi chỗ là đã phạm tội”.
Dakasotaṃ otiṇṇe eva āpatti.
The offense occurs only when it has entered the urine stream.
Chỉ khi tinh dịch đã đi vào đường tiểu thì mới phạm tội.
Sukkassa hi sakalaṃ sarīraṃ ṭhānaṃ, anotiṇṇe ṭhānā cutaṃ nāma na hotīti vīmaṃsitabbaṃ.
For the whole body is the place of semen, and it should be investigated that if it has not entered, it is not considered to have departed from its place.
Thật vậy, toàn bộ cơ thể là chỗ của tinh dịch. Nếu nó chưa đi vào đường tiểu thì không thể gọi là đã rời khỏi chỗ. Điều này cần được xem xét.
Ābhidhammikattā therassa ‘‘sukkavissaṭṭhi nāma rāgasamuṭṭhānā hotī’’ti (kathā. aṭṭha. 307) kathāvatthuṭṭhakathāyaṃ vuttattā sambhavo cittasamuṭṭhāno, ‘‘taṃ asuciṃ ekadesaṃ mukhena aggahesi, ekadesaṃ aṅgajāte pakkhipī’’ti (pārā. 503) vacanato utusamuṭṭhāno ca dissati, so ca kho avītarāgasseva ‘‘aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso yaṃ arahato asuci mucceyyā’’ti (mahāva. 353; kathā. 313) vacanato.
Because the Elder was an Abhidhammika, it is stated in the Kathāvatthu-aṭṭhakathā that “the emission of semen arises from lust” (Kathā. aṭṭha. 307), indicating that its occurrence is mind-originated. From the saying “he took some of the impurity with his mouth, and put some into his generative organ” (Pārā. 503), it also appears to be season-originated. However, this only happens to one who has not eradicated lust, as it is said, “Monks, it is impossible, it is not possible, for an Arahant to emit impurity” (Mahāva. 353; Kathā. 313).
Vì vị Trưởng lão là người thông hiểu Abhidhamma, nên trong Kathāvatthu Aṭṭhakathā có nói rằng: “Sự xuất tinh phát sinh từ tham ái” (kathā. aṭṭha. 307), do đó, sự phát sinh của nó là do tâm. Và cũng có thể thấy nó phát sinh do thời tiết, như trong câu: “Người ấy đã dùng miệng lấy một phần chất bất tịnh đó, và đưa một phần vào bộ phận sinh dục” (pārā. 503). Tuy nhiên, điều này chỉ xảy ra với người chưa đoạn trừ tham ái, vì có câu: “Này các Tỳ-khưu, không thể có chuyện một vị A-la-hán lại xuất ra chất bất tịnh” (mahāva. 353; kathā. 313).
Parūpāhāraṭṭhakathāyaṃ ‘‘atthi tassa āsayoti tassa sukkassa uccārapassāvānaṃ viya patiṭṭhānokāso atthī’’ti (kathā. aṭṭha. 309) canato tassa āsayoti siddhaṃ.
In the Parūpāhāra-aṭṭhakathā, it is said, “'There is its receptacle' means that there is a place for the semen to settle, like urine and feces” (Kathā. aṭṭha. 309), thereby establishing its receptacle.
Trong Parūpāhāraṭṭhakathā, từ câu “tức là có chỗ chứa cho nó”, đã chứng minh rằng “có chỗ chứa cho tinh dịch đó, giống như chỗ chứa nước tiểu và phân” (kathā. aṭṭha. 309).
Pākatikacittasamuṭṭhānarūpaṃ viya asaṃsaṭṭhattā, nikkhamanato ca ‘‘vatthisīsaṃ, kaṭi, kāyo’’ti tidhā sukkassa ṭhānaṃ pakappenti ācariyā.
Because it is unmixed like a form arising from a normal mind, and because it exits, teachers conceive the place of semen as threefold: the urethra, the loins, and the body.
Vì không hòa lẫn như sắc pháp phát sinh từ tâm thông thường, và vì nó thoát ra, các vị đạo sư đã phân chia chỗ của tinh dịch thành ba loại: “đầu bàng quang, hông, thân”.
Sappavisaṃ viya taṃ daṭṭhabbaṃ, na ca visassa ṭhānaniyamo, kodhavasena phusantassa hoti, evamassa na ca ṭhānaniyamo, rāgavasena upakkamantassa hotīti takko.
It should be seen like snake venom; there is no fixed place for venom; it acts when touched out of anger. Similarly, there is no fixed place for it (semen); it acts when an effort is made out of lust—this is the inference.
Nó nên được xem như nọc rắn, và nọc độc không có quy định về chỗ. Nó xuất hiện khi bị kích động bởi cơn giận. Tương tự, nó không có quy định về chỗ, mà xuất hiện khi bị kích động bởi tham ái. Đó là suy luận.
Khobhakaraṇapaccayo nāma bhesajjasenāsanāhārādipaccayo.
The factor causing disturbance is a factor such as medicine, lodging, or food.
Khobhakaraṇapaccayo (duyên gây xáo trộn) là duyên như thuốc men, chỗ ở, thức ăn, v.v.
Saṃsaggabhedatopīti etesu dvīhipi tīhipi.
From the aspect of combination and division means by two or three of these.
Saṃsaggabhedatopī (cũng do sự khác biệt trong sự kết hợp) là do hai hoặc ba trong số đó.
Pahīnavipallāsattāti ettha yaṃ kiñci supinantena sekkhaputhujjanā passanti, taṃ sabbaṃ vipallatthaṃ abhūtamevāti āpajjati.
Here, due to the abandonment of perversion implies that whatever ordinary individuals and those in training see in dreams, all of it is perverse and unreal.
Ở đây, Pahīnavipallāsattā (vì đã đoạn trừ sự sai lầm) có nghĩa là bất cứ điều gì mà các bậc Hữu học và phàm phu nhìn thấy trong giấc mơ, tất cả đều là sai lầm và không có thật.
Tato ‘‘yaṃ pana pubbanimittato passati.
From that, it follows that “what one sees from a prior omen is always true,”
Từ đó, câu “nhưng điều mà người ấy nhìn thấy từ điềm báo trước thì hoàn toàn là sự thật” mâu thuẫn.
Taṃ ekantasaccameva hotī’’ti idaṃ virujjhati, tasmā na visayaṃ sandhāya vuttaṃ.
This contradicts the former, therefore it is not stated with reference to the object.
Vì vậy, nó không được nói đến để ám chỉ đối tượng.
So hi sacco vā hoti, aliko vāti katvā tañce sandhāya vuttaṃ siyā, ‘‘asekkhā pahīnavipallāsattā saccameva passanti, nāsacca’’nti vattabbaṃ siyā.
For that (object) may be true or false; if it were stated with reference to that, it would have to be said, “Those beyond training, having abandoned perversion, see only what is true, not what is false.”
Thật vậy, đối tượng đó có thể là thật hoặc không thật. Nếu câu đó được nói để ám chỉ đối tượng, thì phải nói rằng: “Các bậc Vô học, vì đã đoạn trừ sự sai lầm, nên chỉ nhìn thấy sự thật, không nhìn thấy điều không thật”.
Kintu dassanaṃ sandhāya vuttaṃ.
However, it is stated with reference to seeing.
Tuy nhiên, nó được nói để ám chỉ sự nhìn thấy.
Tañhi abhūtaṃ, apassantopi hi passanto viya asuṇantopi suṇanto viya amunantopi munanto viya hoti.
For it (seeing) is unreal; one who does not see is as if seeing, one who does not hear is as if hearing, and one who does not know is as if knowing.
Thật vậy, sự nhìn thấy đó là không thật. Ngay cả khi không nhìn thấy, người ấy cũng như đang nhìn thấy; ngay cả khi không nghe thấy, người ấy cũng như đang nghe thấy; ngay cả khi không biết, người ấy cũng như đang biết.
Saccampi vipassatīti no takkoti ācariyo.
The teacher says, "It is not our inference that one also sees the truth."
Vị đạo sư nói rằng: “Ngay cả sự thật cũng được nhìn thấy, đó không phải là suy luận của chúng ta.”
Taṃ rūpanimittādiārammaṇaṃ na hoti, āgantukapaccuppannaṃ rūpanimittādiārammaṇaṃ sandhāya vuttaṃ.
That is not an object such as a rūpanimitta (visual sign); it is stated with reference to an adventitious, present rūpanimitta object and so on.
Đối tượng là sắc tướng, v.v. đó không tồn tại, được nói để ám chỉ đối tượng là sắc tướng, v.v. phát sinh ngẫu nhiên và hiện tại.
Kammanimittagatinimittabhūtāni hi rūpanimittādīni bhavaṅgassa ārammaṇāni honti eva.
Indeed, rūpanimittas, etc., that are kāmma-nimitta (karma sign) and gati-nimitta (destiny sign) are objects of the bhavaṅga consciousness.
Thật vậy, sắc tướng, v.v. là điềm báo của nghiệp và điềm báo của tái sinh, chúng luôn là đối tượng của tâm hữu phần (bhavaṅga).
Tattha kammanimittamatītameva, gatinimittaṃ thokaṃ kālaṃ paccuppannaṃ siyā.
Among these, the kāmma-nimitta is always past, while the gati-nimitta may be present for a short time.
Trong đó, điềm báo nghiệp là quá khứ, còn điềm báo tái sinh có thể là hiện tại trong một thời gian ngắn.
Īdisānīti paccakkhato anubhūtapubbaparikappitāgantukapaccuppannarūpanimittādiārammaṇāni, rāgādisampayuttāni cāti attho.
Such (objects) means objects such as visual signs, which have been directly experienced, previously conceived, adventitious, and present, and which are associated with lust and so on; this is the meaning.
Những thứ như vậy (īdisāni) có nghĩa là những đối tượng là sắc tướng, v.v. đã được trải nghiệm trực tiếp trong quá khứ, được tưởng tượng và phát sinh ngẫu nhiên trong hiện tại, và chúng liên kết với tham ái, v.v.
Makkaṭassa niddā lahuparivattā hoti.
A monkey’s sleep is light and easily disturbed.
Giấc ngủ của khỉ rất nhẹ nhàng và thay đổi nhanh chóng.
So hi rukkhasākhato patanabhayā abhikkhaṇaṃ ummīlati ca supati ca.
Indeed, it frequently opens its eyes and sleeps due to the fear of falling from a tree branch.
Vì sợ rơi từ cành cây, nó thường xuyên mở mắt rồi lại ngủ.
Manussā kiñcāpi punappunaṃ ummīlanti subyattataraṃ paṭibuddhā viya passanti, atha kho paṭibuddhānaṃ punappunaṃ bhavaṅgotaraṇaṃ viya supinakālepi tesaṃ bhavaṅgotaraṇaṃ hoti, yena ‘‘supatī’’ti vuccati.
Although humans may open their eyes repeatedly and appear to be clearly awake, yet, during sleep, there is a repeated descent into bhavaṅga for them, just as for those who are awake, by which they are said to be "sleeping."
Mặc dù con người cũng chớp mắt liên tục và nhìn thấy rõ ràng như thể đã thức dậy, nhưng trong giấc mơ của họ, tâm hữu phần (bhavaṅga) cũng liên tục đi xuống, đó là lý do tại sao người ta nói “người ấy đang ngủ”.
‘‘Bhavaṅgacittena hi supatī’’ti vacanato bhavaṅgotaraṇaṃ karajakāyassa nirussāhasantabhāvūpanissayattā ‘‘niddā’’ti vuccati.
From the saying "One sleeps with bhavaṅga-citta," the descent into bhavaṅga is called "sleep" because it is a condition for the physical body to be inactive and calm.
Theo câu “người ấy ngủ bằng tâm hữu phần”, việc tâm hữu phần đi xuống được gọi là “giấc ngủ” vì nó là nguyên nhân cho trạng thái không hoạt động và yên tĩnh của cơ thể vật lý (karajakāya).
Sā karajakāyassa dubbalabhāvena supinadassanakāle bhavaṅgato uttaraṇe satipi nirussāhasantabhāvappattiyā ‘‘pavattatī’’ti ca vuccati, yato sattā ‘‘paṭibuddhā’’ti na vuccanti, karajakāyassa nirussāhasantasabhāvappattito ca tannissitaṃ hadayavatthu na suppasannaṃ hoti, tato tannissitāpi cittappavatti asuppasannavaṭṭinissitadīpappabhā viya.
That (sleep) is said to "continue" because, even though there is emergence from bhavaṅga during the time of seeing dreams due to the weakness of the physical body, it attains an inactive and calm state. For this reason, beings are not called "awake," and because the physical body attains an inactive and calm state, the heart-base (hadayavatthu) dependent on it is not perfectly clear. Therefore, the mental process dependent on it is like the light of a lamp dependent on an unclear wick.
Giấc ngủ đó, do sự yếu kém của cơ thể vật lý, ngay cả khi tâm hữu phần thoát ra trong lúc mơ, vẫn tiếp diễn do đạt đến trạng thái không hoạt động và yên tĩnh, đó là lý do tại sao chúng sinh không được gọi là “đã thức dậy”. Và do cơ thể vật lý đạt đến trạng thái không hoạt động và yên tĩnh, vật chất trái tim (hadayavatthu) dựa vào đó không được trong sạch, do đó, sự hoạt động của tâm dựa vào đó cũng không trong sạch, giống như ánh sáng của ngọn đèn dựa vào một bấc đèn không trong sạch.
Teneva aṭṭhakathāyaṃ ‘‘svāyaṃ dubbalavatthukattā cetanāya paṭisandhiṃ ākaḍḍhituṃ asamattho’’tiādi vuttaṃ.
For this very reason, it is stated in the Aṭṭhakathā: “Being of a weak base, that volition is unable to draw forth rebirth (paṭisandhi).”
Chính vì vậy, trong Aṭṭhakathā có nói: “Ý chí đó, vì có vật chất yếu kém, không thể kéo theo sự tái sinh”, v.v.
Gaṇṭhipade pana ‘‘dubbalavatthukattāti supine upaṭṭhitaṃ nimittampi dubbala’’nti likhitaṃ.
However, in the Gaṇṭhipada, it is written: “‘Being of a weak base’ means that even the sign that appears in a dream is weak.”
Tuy nhiên, trong Gaṇṭhipada có viết: “dubbalavatthukattā (vì có vật chất yếu kém) có nghĩa là ngay cả điềm báo xuất hiện trong giấc mơ cũng yếu kém”.
Taṃ anekatthaṃ sabbampi nimittaṃ hoti, na ca dubbalārammaṇavatthukattā cetanā, tāya cittappavatti dubbalā atītānāgatārammaṇāya, paññattārammaṇāya vā adubbalattā, avatthukāya dubbalabhāvo na yujjati cetanāya avatthukāya bhāvanāpabhāvāyātirekabalasabbhāvato.
That (interpretation) has multiple meanings: all signs occur, and volition is not weak due to a weak object-base, as mental processes are not weak regarding past, future, or conceptual objects, and the weakness of a bodiless volition is not appropriate, due to the existence of exceeding strength arising from the development of a bodiless volition.
Điều đó có nhiều ý nghĩa, và tất cả các điềm báo đều tồn tại. Tuy nhiên, ý chí không yếu kém vì đối tượng yếu kém, vì sự hoạt động của tâm không yếu kém khi đối tượng là quá khứ, vị lai, hoặc khái niệm (paññatti). Sự yếu kém của ý chí không có vật chất không hợp lý, vì ý chí không có vật chất, phát sinh từ sự tu tập, có sức mạnh vượt trội.
Bhāvanābalasamappitañhi cittaṃ arūpampi samānaṃ atibhāriyampi karajakāyaṃ gahetvā ekacittakkhaṇeneva brahmalokaṃ pāpetvā ṭhapeti.
For a mind endowed with the power of development, even if it is formless, it can take an extremely heavy physical body and place it in the Brahmā world in just one moment of consciousness.
Thật vậy, tâm được ban tặng sức mạnh của sự tu tập, mặc dù là vô sắc, vẫn có thể mang theo cơ thể vật lý rất nặng nề và đưa nó đến cõi Phạm thiên chỉ trong một sát na tâm, rồi đặt nó ở đó.
Tappaṭibhāgaṃ anappitampi kāmāvacaracittaṃ karajakāyaṃ ākāse laṅghanasamatthaṃ karoti, pagevetaraṃ.
In contrast, a Kāmāvacara mind, even if not endowed with such power, can enable the physical body to leap in the air, let alone other minds.
Tâm dục giới, không được ban tặng sức mạnh tương tự, cũng có thể khiến cơ thể vật lý bay lượn trong không trung, huống chi là các tâm khác.
Kiṃ panettha taṃ anumānakāraṇaṃ, yena cittasseva ānubhāvoti paññāyeyya cittānubhāvena vā laddhāsevanādikiriyāvisesanibbattidassanato, tasmā dubbalavatthukattāti dubbalahadayavatthukattāti ācariyassa takko.
What then is that inferential reason here by which the power of the mind itself might be understood, or from seeing the arising of special actions such as repeated practice obtained through the power of the mind? Therefore, the teacher's inference for "being of a weak base" is "being of a weak heart-base."
Vậy thì, đâu là lý do suy luận ở đây để có thể hiểu rằng đó là sức mạnh của tâm, hoặc từ việc nhìn thấy sự phát sinh của các hành động đặc biệt như sự thực hành đã đạt được nhờ sức mạnh của tâm? Do đó, suy luận của vị đạo sư là dubbalavatthukattā (vì có vật chất yếu kém) có nghĩa là dubbalahadayavatthukattā (vì có vật chất trái tim yếu kém).
Attano mandatikkhākārena tannissitassa cittassa mandatikkhabhāvanipphādanasamatthañce, hadayavatthu cakkhusotādivatthu viya indriyaṃ bhaveyya, na cetaṃ indriyaṃ.
If the heart-base were capable of producing dullness or keenness in the mind dependent on it, according to its own dull or keen nature, then the heart-base would be an organ like the eye-base or ear-base, but it is not an organ.
Nếu vật chất trái tim có khả năng tạo ra trạng thái chậm chạp hoặc sắc bén của tâm dựa vào nó, thông qua trạng thái chậm chạp hoặc sắc bén của chính nó, thì vật chất trái tim sẽ là một căn (indriya) giống như vật chất mắt, tai, v.v. Nhưng nó không phải là một căn.
Yato dhammasaṅgahe upādāyarūpapāḷiyaṃ uddesārahaṃ na jātaṃ.
For, in the Dhammasaṅgaṇī, in the Pāḷi text on dependent rūpa, it is not mentioned as worthy of designation.
Vì trong Dhammasaṅgaṇī, trong phần về các sắc pháp y sinh (upādāyarūpa), nó không được đề cập là một đối tượng đáng được trình bày.
Anindriyattā hi taṃ kāyindriyassa anantaraṃ na uddiṭṭhaṃ, vatthurūpattā ca avatthurūpassa jīvitindriyassa anantarampi na uddiṭṭhaṃ, tasmā yaṃ vuttaṃ ‘‘tassa asuppasannattā tannissitā ca cittappavatti asuppasannā hotī’’ti, taṃ na siddhanti ce?
Since it is not an faculty, it is not mentioned immediately after the faculty of body; and since it is a physical base, it is not mentioned immediately after the faculty of life, which is a non-physical base. Therefore, if it is said that "because it is not perfectly clear, the mental process dependent on it is also not perfectly clear," does that not hold true?
Thật vậy, vì nó không phải là một căn, nó không được đề cập ngay sau thân căn (kāyindriya). Và vì nó là vật chất (vatthurūpa), nó cũng không được đề cập ngay sau sinh mạng căn (jīvitindriya) là phi vật chất (avatthurūpa). Vậy thì, nếu nói rằng: “Vì nó không được trong sạch, nên sự hoạt động của tâm dựa vào nó cũng không trong sạch”, điều đó không được chứng minh sao?
Siddhameva anindriyānampi sappāyāsappāyautuāhārādīnaṃ paccayānaṃ samāyogato, cittappavattiyā vikāradassanato, paccakkhattā ca.
It does hold true, because of the combination of favorable and unfavorable conditions, seasons, food, etc., which are not faculties, and because the alteration of mental processes is observed directly.
Nó đã được chứng minh, do sự kết hợp của các yếu tố như thời tiết và thức ăn thích hợp và không thích hợp, ngay cả đối với những thứ không phải là căn, và do sự thay đổi trong sự hoạt động của tâm, và do sự trực tiếp.
Yasmā appaṭibuddhopi paṭibuddhaṃ viya attānaṃ maññatīti.
Because even one who is not awake considers himself to be awake.
Vì ngay cả người chưa thức tỉnh cũng nghĩ mình như đã thức tỉnh.
Ettāvatā karajakāyassa nirussāhasantabhāvākāraviseso niddā nāma.
Thus far, the special characteristic of the physical body's inactive and calm state is called sleep.
Cho đến đây, trạng thái đặc biệt của cơ thể vật lý là không hoạt động và yên tĩnh được gọi là giấc ngủ (niddā).
Sā cittassa bhavaṅgotaraṇākāravisesena hoti, tāya samannāgato satto bhavaṅgato uttiṇṇo supinaṃ passati, so ‘‘kapimiddhapareto’’ti vuccati, so sutto appaṭibuddho hotīti ayamattho sādhito hoti.
That (sleep) occurs due to the special characteristic of the mind's descent into bhavaṅga. A being endowed with that (sleep), having emerged from bhavaṅga, sees a dream, and is called "overcome by sloth and torpor." Thus, it is established that such a person is sleeping and not awake.
Nó xảy ra do trạng thái đặc biệt của tâm hữu phần đi xuống. Chúng sinh được trang bị giấc ngủ đó, khi thoát khỏi tâm hữu phần, sẽ nhìn thấy giấc mơ. Người đó được gọi là “bị khỉ ngủ mê lấn át”. Người đó đang ngủ và chưa thức tỉnh. Ý nghĩa này đã được chứng minh.
Yasmā bhavaṅgavāranirantaratāya accantasutto nāma hoti, tasmā ‘‘yadi tāva sutto passati, abhidhammavirodho āpajjatī’’tiādi vuttaṃ.
Since one is called profoundly asleep due to the uninterrupted succession of bhavaṅga moments, it is said, "If one sees while asleep, a contradiction with Abhidhamma arises," and so on.
Vì do sự liên tục của các chu kỳ tâm hữu phần mà người ta được gọi là hoàn toàn ngủ say, nên đã nói: “Nếu người ấy nhìn thấy trong khi ngủ, thì sẽ có sự mâu thuẫn với Abhidhamma”, v.v.
Yasmā pana niddākkhaṇe na paṭibuddho nāma hoti, tasmā ‘‘atha paṭibuddho passati, vinayavirodho’’tiādi vuttaṃ, yasmā ca akhīṇaniddo, anotiṇṇabhavaṅgo ca atthi, tasmā ‘‘kapimiddhapareto passatī’’ti vuttaṃ.
But since one is not considered awakened in the mere moment of sleep, therefore it was said, “If he sees after being awakened, it is a violation of the Vinaya.” And since there is also unexhausted sleep, and one has not entered the bhavaṅga, therefore it was said, “he sees while overwhelmed by monkey-sloth and torpor.”
Bởi vì trong khoảnh khắc ngủ say không gọi là tỉnh giấc, nên đã nói ‘‘Nếu tỉnh giấc mà thấy, đó là vi phạm Vinaya’’ và bởi vì có giấc ngủ chưa dứt, chưa đi vào bhavaṅga (hữu phần), nên đã nói ‘‘Thấy trong trạng thái bị sự mê ngủ như khỉ lấn át’’.
Aññathā ayaṃ neva sutto na paṭibuddho, attanā taṃ niddaṃ anokkanto āpajjeyya.
Otherwise, if one is neither asleep nor awakened, and one has not entered that state of sleep by oneself, one would incur an offense.
Nếu không, người này không ngủ cũng không tỉnh, sẽ phạm lỗi khi chưa chìm vào giấc ngủ đó.
Ettāvatā ca abhidhammo, vinayo, nāgasenattheravacanaṃ yutti cāti sabbaṃ aññamaññasaṃsanditaṃ hoti.
By this much, the Abhidhamma, Vinaya, the venerable Nāgasena’s words, and logic, all become consistent with each other.
Với điều này, Abhidhamma, Vinaya, lời dạy của Trưởng lão Nāgasena và lý lẽ đều được kết nối với nhau.
Tattha kapimiddhaparetoti bhavaṅgato uttiṇṇaniddāpareto.
Here, overwhelmed by monkey-sloth and torpor refers to being afflicted by sleep that has emerged from the bhavaṅga.
Trong đó, kapimiddhapareto có nghĩa là bị mê ngủ vượt ra khỏi bhavaṅga.
Sā hi idha kapimiddhaṃ nāma.
For that indeed is called kapimiddha here.
Điều đó ở đây được gọi là kapimiddha (mê ngủ như khỉ).
‘‘Tattha katamaṃ middhaṃ?
“Among these, what is torpor (middha)?
‘‘Trong đó, middha là gì?
Yā kāyassa akalyatā akammaññatā…pe… supanaṃ, idaṃ vuccati middha’’nti (dha. sa. 1163) evamāgataṃ.
That unsuitability of the body, unworkability… (etc.)… sleep; this is called torpor,” as stated.
Đó là sự không khỏe mạnh, không thích hợp của thân… (dài) … giấc ngủ, điều này được gọi là middha’’ (Dhammasaṅgaṇī 1163).
Idañhi arūpaṃ, imassa phalabhūto karajakāyassa akalyatā’pacalāyikāsupi niddāviseso kāraṇopacārena ‘‘kapimiddha’’nti pavuccati.
This middha is indeed an immaterial state. A special kind of sleep characterized by unsuitability and inactivity of the physical body, which is the result of this immaterial state, is metaphorically called “monkey-sloth and torpor” by way of cause.
Điều này là vô sắc, sự không khỏe mạnh của thân do nghiệp sinh, sự bất động và một loại giấc ngủ đặc biệt được gọi là ‘‘kapimiddha’’ theo cách dùng từ nguyên nhân.
Yañceva ‘‘kapimiddhapareto kho, mahārāja, supinaṃ passatī’’ti (mi. pa. 5.3.5 thokaṃ visadisaṃ) vuttanti.
And because it was said, “Overwhelmed by monkey-sloth and torpor, O great king, one sees a dream.”
Và cũng vì đã nói ‘‘Thưa Đại vương, người bị kapimiddha lấn át thì thấy giấc mơ’’ (Milindapañha 5.3.5, hơi khác một chút).
266. ‘‘Dārudhītalikalepacittānaṃ aṅgajātapaṭinijjhānepi dukkaṭa’’nti vadanti.
266. They say, “Even by gazing at the private parts of wooden figures, painted figures, or figures made of plaster, it is a dukkaṭa.”
266. Họ nói rằng ‘‘Ngay cả khi nhìn chằm chằm vào bộ phận sinh dục của tượng gỗ, tượng đất sét hoặc tranh vẽ, cũng là dukkaṭa’’.
‘‘Uppanne pariḷāhe mocanarāgajo’’ti likhanti.
They write, “Arising from craving for release when agitation arises.”
Họ viết rằng ‘‘Khi sự nóng bức nổi lên, đó là do rāga (tham ái) muốn giải thoát (tinh dịch)’’.
Vālikāya vā ‘‘hatthikāmaṃ nassatī’’ti ettha viya ‘‘āpatti tva’’nti sabbattha pāṭho.
Or in the Vālikā story, just as it says, “the desire for an elephant is destroyed,” so everywhere the reading is, “You incur an offense.”
Hoặc trong bản văn Vāḷikā, giống như ở chỗ ‘‘Hatthikāmaṃ nassatī’’ (dục vọng của voi bị hủy diệt), ở khắp mọi nơi có bản văn ‘‘āpatti tvaṃ’’ (ngươi phạm tội).
‘‘Ehi me tvaṃ, āvuso sāmaṇera, aṅgajātaṃ gaṇhāhī’’ti āgatattā ‘‘vacīkamma’’ntipi vattuṃ yuttaṃ viya dissati.
Since it is stated, “Come, friend novice, hold my private parts,” it seems appropriate to also call it a “verbal action.”
Vì có câu ‘‘Này sa-di, hãy đến và nắm lấy bộ phận sinh dục của ta’’, nên dường như cũng hợp lý để nói là ‘‘hành động lời nói’’ (vacīkamma).
Evaṃ sante aññaṃ ‘‘evaṃ karohī’’ti āṇattiyāpi āpatti siyāti saṅkaraṃ hoti.
If this were so, it would lead to confusion that an offense might also be incurred by commanding, “Do this.”
Nếu vậy, thì sẽ có sự lẫn lộn rằng ngay cả việc ra lệnh cho người khác ‘‘Hãy làm như vậy’’ cũng có thể là một tội lỗi.
Tasmā na vuttanti gahetabbanti keci.
Therefore, some say it should be understood that it was not stated (as a verbal action).
Vì thế, một số người cho rằng điều đó không được nói đến.
270. ‘‘Otiṇṇo’’ti imināssa sevanādhippāyatā dassitā.
270. By the word “ entered” (otiṇṇo), his intention to engage in it is shown.
270. Với từ ‘‘Otiṇṇo’’ (chìm đắm), ý định hưởng thụ của vị tỳ-khưu được chỉ ra.
‘‘Vipariṇatena cittena mātugāmena saddhi’’nti imināssa vāyāmo dassito.
By the phrase “with a mind corrupted with a woman,” his effort is shown.
Với câu ‘‘Vipariṇatena cittena mātugāmena saddhiṃ’’ (với tâm đã biến đổi, cùng với người nữ), nỗ lực của vị ấy được chỉ ra.
‘‘Saddhi’’nti hi padaṃ saṃyogaṃ dīpeti, so ca payogo samāgamo allīyanaṃ.
The word “with” (saddhiṃ) indeed indicates conjunction, and that conjunction is meeting, clinging.
Từ ‘‘saddhiṃ’’ (cùng với) chỉ sự kết hợp, và sự kết hợp đó là sự gặp gỡ, sự dính mắc.
Kena cittena?
With what kind of mind?
Với tâm nào?
Vipariṇatena cittena, na pattapaṭiggahaṇādhippāyādināti adhippāyo.
With a corrupted mind, not with the intention of receiving an alms-bowl, etc. - this is the meaning.
Ý nghĩa là với tâm đã biến đổi, không phải với ý định nhận bát hay tương tự.
‘‘Kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyā’’ti imināssa vāyamato phassapaṭivijānanā dassitā hoti.
By the phrase “should enter into bodily contact,” his recognition of touch through his effort is shown.
Với câu ‘‘Kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyā’’ (có thể xúc chạm thân thể), sự nhận biết xúc chạm của người đang nỗ lực được chỉ ra.
Vāyamitvā phassaṃ paṭivijānanto hi samāpajjati nāma.
For one who makes an effort and recognizes the touch is indeed said to "enter into" (contact).
Thật vậy, người nỗ lực và nhận biết xúc chạm thì được gọi là samāpajjati (đạt đến).
Evamassa tivaṅgasampatti dassitā hoti.
Thus, the accomplishment of his three factors is shown.
Như vậy, sự thành tựu ba chi phần của vị ấy được chỉ ra.
Atha vā otiṇṇo.
Alternatively, entered (otiṇṇo).
Hoặc là otiṇṇo (chìm đắm).
Kena?
By what?
Bởi cái gì?
Vipariṇatena cittena yakkhādinā satto viya.
By a corrupted mind, like one possessed by a yakkha or other being.
Bởi tâm đã biến đổi, giống như một chúng sinh bị yakkhā (quỷ) hay tương tự nhập vào.
Upayogatthe vā etaṃ karaṇavacanaṃ.
Or this instrumental case is used in the sense of application.
Hoặc đây là từ chỉ công cụ theo nghĩa sử dụng.
Otiṇṇo vipariṇataṃ cittaṃ kūpādiṃ viya satto.
He has entered the corrupted mind, just as a being falls into a well.
Chìm đắm vào tâm đã biến đổi, giống như một chúng sinh chìm vào giếng hay tương tự.
Atha vā ‘‘rāgato uttiṇṇo bhavissāmī’’ti bhikkhubhāvaṃ upagato, tato uttiṇṇādhippāyato vipariṇatena cittena hetubhūtena tameva rāgaṃ otiṇṇo.
Alternatively, having become a bhikkhu with the thought, “I will be free from rāga,” from that intention to be free, being entered by that very rāga, with a corrupted mind as the cause.
Hoặc là vị tỳ-khưu đã xuất gia với ý nghĩ ‘‘Ta sẽ thoát khỏi rāga’’, nhưng sau đó, với tâm đã biến đổi làm nhân, vị ấy lại chìm đắm vào chính rāga đó.
Mātugāmena attano samīpaṃ āgatena, attanā upagatena vā.
With a woman who has come near him, or whom he has approached.
Với người nữ đã đến gần mình, hoặc với người nữ mà mình đã đến gần.
Etena mātugāmassa sārattatā vā hotu virattatā vā, sā idha appamāṇā, na bhikkhunīnaṃ kāyasaṃsagge viya ubhinnaṃ sārattatāya payojanaṃ atthi.
By this, whether the woman is desirous or not, that is irrelevant here, unlike in the case of bhikkhunīs’ bodily contact, where the desire of both is important.
Với điều này, sự say đắm hay không say đắm của người nữ không quan trọng ở đây, không có mục đích nào cho sự say đắm của cả hai bên như trong giới luật xúc chạm thân thể của các tỳ-khưu-ni.
Kāyasaṃsagganti ubhinnaṃ kāyānaṃ sampayogaṃ.
Bodily contact refers to the conjunction of the two bodies.
Kāyasaṃsaggaṃ (sự xúc chạm thân thể) là sự tiếp xúc của hai thân.
Padabhājane pana ‘‘samāpajjeyyāti ajjhācāro vuccatī’’ti vuttaṃ, taṃ samāpajjanaṃ sandhāya, na kāyasaṃsaggaṃ.
However, in the Word-Analysis, it is stated, “samāpajjeyya (should enter into) is called ajjhācāra (transgression),” and that refers to the act of entering into, not to bodily contact itself.
Tuy nhiên, trong Padabhājana (Phân tích từ ngữ) có nói ‘‘samāpajjeyyāti được gọi là ajjhācāra’’, điều đó chỉ sự đạt đến (samāpajjana), chứ không phải sự xúc chạm thân thể (kāyasaṃsagga).
Kāyasaṃsaggassa samāpajjanā hi ‘‘ajjhācāro’’ti vuccati.
For the act of entering into bodily contact is called “ajjhācāra.”
Thật vậy, sự đạt đến kāyasaṃsagga được gọi là ‘‘ajjhācāra’’.
Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘yo so kāyasaṃsaggo nāma, so atthato ajjhācāro hotī’’ti vuttaṃ, taṃ parato pāḷiyaṃ ‘‘sevanādhippāyo, na ca kāyena vāyamati, phassaṃ paṭivijānāti, anāpattī’’ti (pārā. 279) vuttalakkhaṇena virujjhatīti.
However, in the Commentary, it is stated, “that which is called bodily contact is in essence ajjhācāra,” and that contradicts the characteristic stated later in the Pāḷi: “If he has the intention to engage, but does not exert effort with his body, and does not recognize the touch, there is no offense.”
Nhưng trong Aṭṭhakathā (Chú giải) có nói ‘‘Cái gọi là kāyasaṃsagga, về bản chất là ajjhācāra’’, điều đó mâu thuẫn với định nghĩa được nói sau này trong Pāḷi là ‘‘nếu có ý định hưởng thụ, nhưng không nỗ lực bằng thân, không nhận biết xúc chạm, thì không phạm tội’’.
Phassapaṭivijānanāya hi saṃsaggo dīpito.
For contact is indicated by the recognition of touch.
Thật vậy, sự xúc chạm được chỉ ra bởi sự nhận biết xúc chạm.
So ce ajjhācāro hoti, kathaṃ anāpatti hotīti.
If that contact itself is ajjhācāra, how can there be no offense?
Nếu điều đó là ajjhācāra, thì làm sao lại không phạm tội?
Suvuttametaṃ, kintu ‘‘kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyā’’ti padaṃ uddharitvā ‘‘ajjhācāro vuccatī’’ti ubhinnampi padānaṃ sāmaññabhājanīyattā, samāpajjitabbābhāve samāpajjanābhāvena ‘‘so atthato ajjhācāro hotī’’ti vuttaṃ siyā.
This is well said. However, by taking the phrase “should enter into bodily contact” and stating “is called ajjhācāra,” and because both words are commonly analyzed, it might have been said, “that is in essence ajjhācāra” due to the absence of entering into if there is no object to be entered into.
Điều này đã được nói rất đúng, nhưng vì câu ‘‘kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyā’’ được trích dẫn và nói ‘‘ajjhācāro vuccatī’’ là sự phân loại chung cho cả hai từ, và vì không có sự đạt đến thì không có hành động đạt đến, nên có thể đã nói ‘‘về bản chất là ajjhācāra’’.
‘‘Hatthaggāhaṃ vā’’ti ettha hatthena sabbopi upādinnako kāyo saṅgahito, na bhinnasantāno tappaṭibaddho hatthālaṅkārādi.
In “or by grasping the hand,” the word ‘hand’ includes the entire sentient body, not a separate continuum like hand ornaments connected to it.
Trong câu ‘‘Hatthaggāhaṃ vā’’ (hoặc nắm tay), tất cả thân thể có sự chấp thủ đều được bao gồm bởi từ ‘‘tay’’, không phải là những vật trang sức tay hay tương tự không thuộc về dòng tâm thức khác biệt.
Veṇiggahaṇena anupādinnako abhinnasantāno kesalomanakhadantādiko kammapaccayautusamuṭṭhāno gahitoti veditabbaṃ.
It should be understood that by grasping the braid of hair, insentient objects such as hair, body-hair, nails, and teeth, which are part of an unbroken continuum and produced by karma, conditions, and seasons, are included.
Cần hiểu rằng với việc nắm tóc bện, những vật không có sự chấp thủ, không thuộc về dòng tâm thức khác biệt như tóc, lông, móng, răng, v.v., phát sinh do nghiệp, nhân tố và thời tiết, đều được nắm giữ.
Tenevāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘anupādinnakenapi kenaci kesādinā upādinnakaṃ vā anupādinnakaṃ vā phusantopi saṅghādisesaṃ āpajjatiyevā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.274).
That is why the Commentary states, “Even if one touches a sentient or insentient object with some insentient object like hair, one still incurs a saṅghādisesa.”
Vì thế, Aṭṭhakathā nói rằng ‘‘Ngay cả khi chạm vào một vật có chấp thủ hoặc không có chấp thủ bằng một vật không có chấp thủ như tóc, vị tỳ-khưu vẫn phạm saṃghādisesa’’.
Tena anupādinnakānampi kesalomādīnaṃ aṅgabhāvo veditabbo.
Therefore, the component nature of even insentient hair and body-hair should be understood.
Vì vậy, cần hiểu rằng tóc, lông, v.v., dù không có sự chấp thủ, vẫn là một phần của thân.
Evaṃ santepi ‘‘phassaṃ paṭijānātīti tivaṅgasampattiyā saṅghādiseso.
Even if this is so, if it is said, “Recognizing touch incurs a saṅghādisesa due to the accomplishment of three factors. Not recognizing touch incurs a dukkaṭa due to the accomplishment of two factors,” does this contradict the Pāḷi and Commentary’s method?
Nếu vậy, thì câu ‘‘nhận biết xúc chạm là saṃghādisesa với sự thành tựu ba chi phần; không nhận biết xúc chạm là dukkaṭa với sự thành tựu hai chi phần’’ có mâu thuẫn với cách giải thích của Pāḷi và Aṭṭhakathā không?
Phassassa appaṭivijānanato duvaṅgasampattiyā dukkaṭa’’nti iminā pāḷiaṭṭhakathānayena virujjhatīti ce?
No, not if one knows the meaning of that.
Nếu nói rằng điều này mâu thuẫn với phương pháp của Chú giải Pāli là “do không nhận biết sự xúc chạm, có tội dukkaṭa với hai yếu tố đầy đủ”?
Na, tadatthajānanato.
For even one who recognizes the state of being touched is said to recognize touch; this is one meaning.
Không, vì sự hiểu biết ý nghĩa của chúng.
Phuṭṭhabhāvañhi paṭivijānantopi phassaṃ paṭivijānāti nāma, ayameko attho, tasmā mātugāmassa, attano ca kāyapariyāpannānaṃ kesādīnaṃ aññamaññaṃ phuṭṭhabhāvaṃ phusitvā taṃ sādiyanaṃ phassaṃ paṭivijānāti nāma, na kāyaviññāṇuppattiyā eva.
Therefore, being touched by the hair, etc., belonging to the woman’s body and one’s own body, and taking delight in that touch, is called recognizing touch, and not only by the arising of body-consciousness.
Thật vậy, ngay cả khi nhận biết trạng thái bị chạm, người ta vẫn được gọi là nhận biết xúc chạm; đây là một ý nghĩa. Vì vậy, việc chạm vào các bộ phận thân thể của người nữ và của chính mình như tóc, v.v., và sau đó chấp nhận sự chạm đó được gọi là nhận biết xúc chạm, không chỉ do sự phát sinh của thân thức.
Anekantikañhettha kāyaviññāṇaṃ.
For body-consciousness is not conclusive here.
Ở đây, thân thức không nhất định.
Mātugāmassa upādinnakena kāyena, anupādinnakena vā kāyena bhikkhuno upādinnakakāye phuṭṭhe pasannakāyindriyo ce hoti, tassa kāyaviññāṇaṃ uppajjati, teneva phassaṃ paṭivijānāti nāma so hoti.
If a monk whose physical faculty is pleased is touched by a woman’s sentient body or insentient body on his sentient body, his body-consciousness arises, and by that, he is said to recognize touch.
Nếu thân thể có chấp thủ hoặc không có chấp thủ của người nữ chạm vào thân thể có chấp thủ của vị tỳ-khưu, và vị ấy có thân căn thanh tịnh, thì thân thức của vị ấy phát sinh, và do đó, vị ấy được gọi là nhận biết xúc chạm.
Anupādinnakakāyo, loluppo appasannakāyindriyo vā hoti, timiravātena upahatakāyo vā tassa kāyaviññāṇaṃ nuppajjati.
If his body is insentient, or if he is fickle and has a displeased physical faculty, or if his body is afflicted by a chilling wind, his body-consciousness does not arise.
Nếu thân thể không có chấp thủ, hoặc vị ấy là người tham lam, có thân căn không thanh tịnh, hoặc thân thể bị ảnh hưởng bởi gió lạnh, thì thân thức của vị ấy không phát sinh.
Na ca tena phassaṃ paṭivijānāti nāma, kevalaṃ sevanādhippāyena vāyamitvā kāyasaṃsaggaṃ samāpajjanto phassaṃ paṭivijānāti nāma manoviññāṇena, tena vuttaṃ ‘‘kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyāti imināssa vāyamato phassapaṭivijānanā dassitā’’ti.
He does not perceive contact by that (body-consciousness). Rather, one who enters into physical contact, striving with the intention of enjoyment, perceives contact by mind-consciousness. Therefore, it is said, “By his striving to ‘enter into physical contact,’ the perception of contact is shown by this.”
Và không phải bởi điều đó mà vị ấy biết xúc. Chỉ là, với ý định hưởng thụ, nỗ lực thực hiện sự tiếp xúc thân thể, vị ấy biết xúc bằng ý thức (manoviññāṇa). Vì thế đã được nói: “Sự biết xúc của người ấy khi nỗ lực thực hiện sự tiếp xúc thân thể đã được chỉ ra bởi điều này.”
Aparopi bhikkhu mātugāmassa kāyapaṭibaddhena vā nissaggiyena vā phuṭṭho kāyaviññāṇaṃ uppādentena phassaṃ paṭivijānāti nāma, tasmā vuttaṃ ‘‘anekantikañhettha kāyaviññāṇa’’nti.
Another bhikkhu, when touched by something connected with a woman’s body or by an extraneous object, perceives contact by producing body-consciousness. Therefore, it is said, “Here, body-consciousness is not conclusive.”
Một tỳ khưu khác, khi bị chạm bởi vật dính liền với thân hoặc vật đã rời khỏi thân của người nữ, làm phát sinh thân thức, thì được gọi là biết xúc. Do đó đã được nói: “Ở đây, thân thức là không nhất định (anekantika).”
Aparo vatthaṃ pārupitvā niddāyantaṃ mātugāmaṃ kāyasaṃsaggarāgena vatthassa uparibhāge saṇikaṃ phusanto vatthantarena nikkhantalomasamphassaṃ appaṭivijānantopi sevanādhippāyo kāyena vāyamitvā phassaṃ paṭivijānāti nāma, saṅghādisesaṃ āpajjati.
Another, out of lust for physical contact, slowly touches a woman sleeping, who is wrapped in a cloth, on the upper part of the cloth. Even if he does not perceive the touch of the hairs that have emerged through the cloth, he makes an effort with his body with the intention of enjoyment and thereby perceives contact; he incurs a Saṅghādisesa offense.
Một người khác, mặc y phục, chạm nhẹ vào phần trên y phục của người nữ đang ngủ với dục ái tiếp xúc thân thể, dù không biết sự tiếp xúc của sợi lông lọt qua y phục, nhưng với ý định hưởng thụ, nỗ lực bằng thân, thì được gọi là biết xúc và phạm Tăng-già-bà-thi-sa.
‘‘Nīlaṃ ghaṭṭessāmīti kāyaṃ ghaṭṭeti, saṅghādiseso’’ti hi vuttaṃ.
For it is said, “‘I will touch a dark object’—thinking thus, he touches the body; Saṅghādisesa.”
Thật vậy, đã được nói: “Với ý nghĩ ‘ta sẽ chạm vật màu xanh’, vị ấy chạm vào thân, thì phạm Tăng-già-bà-thi-sa.”
Ayaṃ dutiyo attho.
This is the second meaning.
Đây là ý nghĩa thứ hai.
Evaṃ anekatthattā, evaṃ duviññeyyādhippāyato ca mātikāṭṭhakathāyaṃ phassapaṭivijānanaṃ aṅgantveva na vuttaṃ.
Because of such various meanings and such a difficult-to-understand intent, the perception of contact (phassapaṭivijānana) is not mentioned as a component in the Mātikāṭṭhakathā.
Vì có nhiều ý nghĩa như vậy, và vì ý nghĩa khó hiểu như vậy, nên trong Mātikā Aṭṭhakathā, sự biết xúc (phassapaṭivijānana) đã không được nói là một chi phần.
Tasmiñhi vutte ṭhānametaṃ vijjati, yaṃ bhikkhu saṅghādisesaṃ āpajjitvāpi nakhena lomena saṃsaggo diṭṭho, na ca me lomaghaṭṭanena kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ, timiravātathaddhagatto cāhaṃ na phassaṃ paṭivijānāmīti anāpannasaññī siyāti na vuttaṃ, apica ‘‘phassaṃ paṭivijānāti, na ca phassaṃ paṭivijānātī’’ti ca etesaṃ padānaṃ aṭṭhakathāyaṃ vuttanayaṃ dassetvā so paññāpetabbo.
For if it were mentioned, there would be a possibility that a bhikkhu, even after incurring a Saṅghādisesa, might claim, “The contact was seen with a nail or hair, but body-consciousness did not arise from the touch of hair, and I, with a body stiffened by darkness and wind, do not perceive contact,” and thus consider himself not to have incurred an offense. Therefore, it was not mentioned, but rather, by showing the method stated in the Aṭṭhakathā for the phrases “perceives contact” and “does not perceive contact,” that meaning should be expounded.
Thật vậy, nếu điều đó được nói, thì có thể xảy ra trường hợp một tỳ khưu, dù đã phạm Tăng-già-bà-thi-sa, nhưng lại nghĩ: “Ta đã tiếp xúc bằng móng tay hoặc lông, nhưng thân thức không phát sinh nơi ta, và thân ta cứng đờ vì gió lạnh nên ta không biết xúc,” và cho rằng mình không phạm. Vì thế, điều đó đã không được nói. Hơn nữa, ý nghĩa của các từ “biết xúc” và “không biết xúc” cần được giải thích bằng cách trình bày theo cách đã được nói trong Aṭṭhakathā.
Ettāvatā na tadatthajānanatoti kāraṇaṃ vitthāritaṃ hoti.
To this extent, the reason for “not knowing that meaning” has been elaborated.
Đến đây, lý do “không biết ý nghĩa của điều đó” đã được giải thích rõ ràng.
271. ‘‘Rattaṃ cittaṃ imasmiṃ atthe adhippetaṃ vipariṇata’’nti kiñcāpi sāmaññena vuttaṃ, vinītavatthūsu ‘‘mātuyā mātupemena āmasati…pe… āpatti dukkaṭassā’’ti vuttattā kāyasaṃsaggarāgeneva rattanti veditabbaṃ.
271. Although it is generally stated that “a mind aroused, changed in this context” refers to a mind that is aroused, it should be understood as aroused by lust for physical contact, because in the Vinītavatthu it is stated, “If one touches a mother with a mother’s affection…pe… one incurs a Dukkata offense.”
271. Mặc dù đã được nói chung rằng “tâm nhiễm ô (rattaṃ cittaṃ) ở đây có nghĩa là tâm đã biến đổi (vipariṇata)”, nhưng vì trong Vinītavatthu đã nói: “Chạm vào mẹ với tình thương của mẹ… cho đến… phạm dukkaṭa,” nên cần hiểu rằng tâm nhiễm ô là do dục ái tiếp xúc thân thể.
Tathā ‘‘mātugāmo nāma manussitthī’’ti kiñcāpi avisesena vuttaṃ, atha kho avinaṭṭhindriyāva manussitthī idhādhippetā ‘‘matitthiyā kāyasaṃsaggaṃ samāpajji…pe… āpatti thullaccayassā’’ti vuttattā.
Similarly, although it is stated without distinction that “a woman (mātugāma) means a human female,” nevertheless, a human female with unimpaired faculties is intended here, because it is stated, “If one enters physical contact with a dead female…pe… one incurs a Thullaccaya offense.”
Tương tự, mặc dù đã được nói không phân biệt rằng “người nữ (mātugāma) là người phụ nữ”, nhưng ở đây, người phụ nữ có các căn chưa bị hư hoại mới là đối tượng được đề cập, vì đã nói: “Tiếp xúc thân thể với người nữ đã chết… cho đến… phạm thullaccaya.”
‘‘Manussitthī’’ti ettāvatā siddhe ‘‘na yakkhī na petī na tiracchānagatā’’ti vacanaṃ avinaṭṭhindriyāpi na sabbā manussaviggahā itthī idha manussitthī nāma.
Though it would suffice to say “human female,” the statement “not a yakkhi, not a peta, not an animal” is made to show that not every female with a human form, even if her faculties are unimpaired, is called a human female here.
Mặc dù từ “người phụ nữ” (manussitthī) đã đủ rõ, nhưng việc nói “không phải dạ xoa nữ, không phải ngạ quỷ nữ, không phải súc sanh nữ” là để chỉ ra rằng không phải tất cả phụ nữ có hình dạng con người, dù các căn chưa bị hư hoại, đều được gọi là người phụ nữ ở đây.
Yakkhiādayo hi attano jātisiddhena iddhivisesena ijjhantiyo manussaviggahāpi hontīti dassanatthaṃ vuttaṃ.
For yakkhi and others, being perfected by the special psychic power inherent in their nature, can also assume human forms, and this is what is intended to be shown.
Thật vậy, dạ xoa nữ và các loài khác, do khả năng thần thông đặc biệt có được từ bản chất của chúng, cũng có thể có hình dạng con người. Lời nói này được đưa ra để chỉ ra điều đó.
Tāsu yakkhī thullaccayavatthu hoti vinītavatthūsu yakkhiyā kāyasaṃsaggena thullaccayassa vuttattā.
Among these, a yakkhi is a Thullaccaya offense, because in the Vinītavatthu, a Thullaccaya is mentioned for physical contact with a yakkhi.
Trong số đó, dạ xoa nữ là đối tượng của thullaccaya, vì trong Vinītavatthu đã nói về thullaccaya khi tiếp xúc thân thể với dạ xoa nữ.
Tadanulomattā petitthī, devitthī ca thullaccayavatthu.
In conformity with that, a female peta and a female deva are also Thullaccaya offenses.
Theo đó, ngạ quỷ nữ và thiên nữ cũng là đối tượng của thullaccaya.
Tiracchānagatitthī dukkaṭavatthu.
A female animal is a Dukkata offense.
Súc sanh nữ là đối tượng của dukkaṭa.
Tiracchānagatamanussaviggahitthī ca thullaccayavatthumevāti eke.
Some say that a female animal in human form is also a Thullaccaya offense.
Một số người khác nói rằng súc sanh nữ có hình dạng con người cũng là đối tượng của thullaccaya.
Vibhaṅge pana ‘‘manussitthī ca hoti manussitthisaññī’’ti pāḷiyā abhāvena ‘‘itthī ca hoti yakkhisaññī’’tiādivacane sati yakkhiādīnaṃ anitthitāpasaṅgato, ‘‘itthī ca hoti itthisaññī’’tiādimhi yakkhiādīnaṃ antokaraṇe sati tāsaṃ saṅghādisesavatthubhāvappasaṅgato ca yakkhiādayo na vuttāti veditabbā.
However, in the Vibhaṅga, since the Pāli text “a human female and one perceives her as a human female” is absent, and if there were phrases like “a female and one perceives her as a yakkhi,” then yakkhi and others would be excluded from being females. And if yakkhi and others were included in phrases like “a female and one perceives her as a female,” then they would incur a Saṅghādisesa offense. Therefore, it should be understood that yakkhi and others are not mentioned.
Tuy nhiên, trong Vibhaṅga, vì không có đoạn Pāḷi “người phụ nữ và có tưởng là người phụ nữ”, và nếu có lời nói như “người nữ và có tưởng là dạ xoa nữ” thì sẽ dẫn đến việc dạ xoa nữ và các loài khác không phải là người nữ, và nếu dạ xoa nữ và các loài khác được bao gồm trong “người nữ và có tưởng là người nữ” thì sẽ dẫn đến việc chúng là đối tượng của Tăng-già-bà-thi-sa. Do đó, cần hiểu rằng dạ xoa nữ và các loài khác không được đề cập.
Eke pana ‘‘vinītavatthumhi ‘aññataro bhikkhu tiracchānagatitthiyā kāya…pe… dukkaṭassā’ti ettha amanussaviggahā pākatikatiracchānagatitthī adhippetā, tasmā dukkaṭaṃ vuttaṃ.
However, some say, “In the Vinītavatthu, where it says ‘a certain bhikkhu…with a female animal…pe…a Dukkata,’ a natural female animal without a human form is intended. Therefore, a Dukkata is stated.
Một số người khác nói: “Trong Vinītavatthu, khi nói ‘một tỳ khưu tiếp xúc thân thể với súc sanh nữ… cho đến… phạm dukkaṭa’, ở đây, súc sanh nữ thông thường không có hình dạng con người được đề cập, do đó đã nói dukkaṭa.
‘Itthī ca hoti tiracchānagatasaññīti tiracchānagatā ca hoti itthisaññī’tiādivāresupi pākatikatiracchānagatova adhippeto, so ca tiracchānagatapurisova.
Even in cases like ‘a female and one perceives her as an animal,’ or ‘an animal and one perceives it as a female,’ a natural animal is intended, and that is a male animal.
Trong các trường hợp như ‘người nữ và có tưởng là súc sanh nữ’ hoặc ‘súc sanh và có tưởng là người nữ’, súc sanh thông thường được đề cập, và đó là súc sanh nam.
Teneva duṭṭhullavācāattakaāmapāricariyasikkhāpadesu manussapurisapaṭisaṃyuttavārā viya tiracchānapaṭisaṃyuttavārāpi nāgatā’’ti vadanti.
Therefore, just as the chapters related to human males are not included in the precepts concerning crude speech, sexual intercourse, and attendance on one for carnal pleasure, so too the chapters related to animals are not included.”
Do đó, trong các giới luật về lời nói thô tục (duṭṭhullavācā) và phục vụ dục lạc (kāmapāricariya), các trường hợp liên quan đến súc sanh không được đề cập giống như các trường hợp liên quan đến con người nam.”
Tathā paṇḍakoti idha manussapaṇḍakova, purisoti ca idha manussapurisova āgato, tasmā amanussitthī amanussapaṇḍako amanussapuriso tiracchānagatitthī tiracchānagatapaṇḍako manussāmanussatiracchānagataubhatobyañjanakā cāti aṭṭha janā idha nāgatā, tesaṃ vasena vatthusaññāvimatibhedavasena āpattibhedābhedavinicchayo, anāgatavāragaṇanā ca asammuyhantena veditabbā, tathā tesaṃ dukamissakādivārā, āpattianāpattibhedavinicchayo ca.
Likewise, here a paṇḍaka (eunuch) means a human paṇḍaka, and a man (purisa) means a human man. Therefore, eight types of beings are not included here: a non-human female, a non-human paṇḍaka, a non-human male, a female animal, a male animal paṇḍaka, and human, non-human, and animal ubhatobyañjanaka (hermaphrodites). The distinction of offenses, or non-distinction, based on the specific type of object, perception, or doubt, and the counting of non-included categories, should be understood without confusion, as should the categories of two-fold mixed offenses, and the distinction between offenses and non-offenses.
Tương tự, ở đây, paṇḍaka (người ái nam ái nữ) có nghĩa là người ái nam ái nữ là con người, và purisa (người nam) có nghĩa là người nam là con người. Do đó, tám loại chúng sanh sau đây không được đề cập ở đây: người nữ không phải con người, người ái nam ái nữ không phải con người, người nam không phải con người, súc sanh nữ, súc sanh ái nam ái nữ, và những người lưỡng tính là con người, không phải con người, hoặc súc sanh. Cần phải phân định rõ ràng sự khác biệt về āpatti (lỗi) và không āpatti, cũng như số lượng các trường hợp không được đề cập, dựa trên sự khác biệt về đối tượng (vatthu), tưởng (saññā) và nghi ngờ (vimati) của chúng, mà không bị nhầm lẫn. Tương tự, các trường hợp dukamissaka (pha trộn hai loại) và các trường hợp khác của chúng, và sự phân định khác biệt về āpatti và anāpatti.
‘‘Tattha amanussapaṇḍakaamanussapurisatiracchānagatitthitiracchānagatapaṇḍakāti cattāro dukkaṭavatthukā, amanussitthimanussaubhatobyañjanakā thullaccayavatthukā, amanussaubhatobyañjanakā tiracchānagataubhatobyañjanakā dukkaṭavatthukā, pāḷiyaṃ pana amanussitthiyā anāgatattā amanussapaṇḍakā, ubhatobyañjanakā purisā ca nāgatā.
“Among these, four incur a Dukkata offense: a non-human paṇḍaka, a non-human male, a female animal, and an animal paṇḍaka. A non-human female and human ubhatobyañjanaka incur a Thullaccaya offense. Non-human ubhatobyañjanaka and animal ubhatobyañjanaka incur a Dukkata offense. In the Pāli, however, a non-human female is not included, nor are non-human paṇḍaka, ubhatobyañjanaka, and males.
Trong số đó, bốn loại là đối tượng của dukkaṭa: người ái nam ái nữ không phải con người, người nam không phải con người, súc sanh nữ, và súc sanh ái nam ái nữ. Người nữ không phải con người và người lưỡng tính là con người là đối tượng của thullaccaya. Người lưỡng tính không phải con người và người lưỡng tính là súc sanh là đối tượng của dukkaṭa. Tuy nhiên, trong Pāḷi, vì người nữ không phải con người không được đề cập, nên người ái nam ái nữ không phải con người và người nam lưỡng tính cũng không được đề cập.
Tiracchānagatitthipaṇḍakaubhatobyañjanakā tiracchānagatapurisena samānagatikattā nāgatā, manussaubhatobyañjanako manussapaṇḍakena samānagatikattā anāgato’’ti vadanti.
Female animals, paṇḍakas, and ubhatobyañjanakas are not included because they are of the same class as animal males. A human ubhatobyañjanaka is not included because he is of the same class as a human paṇḍaka,” they say.
Súc sanh nữ, súc sanh ái nam ái nữ và súc sanh lưỡng tính không được đề cập vì chúng có cùng tính chất với súc sanh nam. Người lưỡng tính là con người không được đề cập vì có cùng tính chất với người ái nam ái nữ là con người.”
Aṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.281) pana ‘‘nāgamāṇavikāyapi supaṇṇamāṇavikāyapi kinnariyāpi gāviyāpi dukkaṭamevā’’ti vuttattā tadeva pamāṇato gahetabbaṃ.
However, in the Aṭṭhakathā, it is stated, “Even with a Nāga maiden, a Supaṇṇa maiden, a Kinnarī, or a cow, it is only a Dukkata.” Therefore, that statement should be taken as the authority.
Tuy nhiên, trong Aṭṭhakathā (Pārā. Aṭṭha. 2.281) đã nói: “Đối với nāgamāṇavikā (thiếu nữ rắn), supaṇṇamāṇavikā (thiếu nữ chim), kinnarī (nữ kinnara), và gāvī (bò cái) đều là dukkaṭa,” do đó, chỉ lời giải thích này mới được xem là chuẩn mực.
Tatrāyaṃ vicāraṇā – ‘‘na, bhikkhave, tiracchānagatassa nisinnaparisāya pātimokkhaṃ uddisitabba’’nti (mahāva. 183) ettha ‘‘tiracchānagatoti yassa upasampadā paṭikkhittā’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) aṭṭhakathāyaṃ vuttattā tiracchānagatamanussaviggaho pākatikatiracchānagatato visiṭṭho, tathā yakkhapetatiracchānagatamanussaviggahānaṃ ‘‘tiracchānagatassa ca dukkhuppattiyaṃ apica dukkaṭamevā’’ti ettha visesetvā vuttattā ca ‘‘patanarūpaṃ pamāṇaṃ, na maraṇarūpa’’nti ettha āpattivisesavacanato ca ‘‘ubhato avassute yakkhassa vā petassa vā paṇḍakassa vā tiracchānagatamanussaviggahassa vā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ kāyena kāyaṃ āmasati, āpatti thullaccayassā’’ti (pāci. 661) sāmaññena vacanato ca so visiṭṭhoti siddhaṃ.
Herein is the deliberation: In the statement, “Bhikkhus, the Pātimokkha should not be recited to an assembly that includes an animal,” in the Aṭṭhakathā, it is stated that “an animal means one whose ordination has been rejected.” Therefore, an animal in human form is distinct from a natural animal. Also, because yakkhas, petas, and animals in human form are mentioned distinctly in the context of “the arising of suffering for an animal, or indeed a Dukkata,” and because of the specific mention of offenses in “the measure is the form of falling, not the form of death,” and also because of the general statement, “If, with both sides oozing (i.e., lustfully), one touches a yakkha, a peta, a paṇḍaka, or an animal in human form, below the collarbone and above the knee-caps, body to body, one incurs a Thullaccaya offense,” it is established that such a being is distinct.
Ở đây có một sự xem xét: Trong lời dạy “Này các tỳ khưu, không nên tụng Pātimokkha trong hội chúng có súc sanh” (Mahāva. 183), trong Aṭṭhakathā (Kaṅkhā. Aṭṭha. Nidāṇavaṇṇanā) đã nói: “Súc sanh (tiracchānagata) là những loài bị cấm thọ giới tỳ khưu.” Do đó, súc sanh có hình dạng con người thì đặc biệt hơn súc sanh thông thường. Tương tự, vì dạ xoa, ngạ quỷ và súc sanh có hình dạng con người được nói đến một cách đặc biệt trong lời dạy “đối với súc sanh, dù có đau khổ nhưng cũng chỉ là dukkaṭa”, và vì có lời dạy đặc biệt về āpatti trong “hình dạng ngã xuống là chuẩn mực, không phải hình dạng chết”, và vì có lời nói chung: “Khi cả hai bên đều bị tiết ra, nếu chạm thân với thân của dạ xoa, ngạ quỷ, paṇḍaka, hoặc súc sanh có hình dạng con người, dưới rốn và trên đầu gối, thì phạm thullaccaya” (Pāci. 661), nên đã xác định rằng chúng là đặc biệt.
Visiṭṭhattā ca tiracchānagatamanussaviggahitthiyā kāyasaṃsaggaṃ samāpajjantassāti viseso hoti, tasmā tattha āpattivisesena bhavitabbaṃ.
And because of its distinct nature, there is a distinction when one enters physical contact with a female animal in human form. Therefore, a specific offense should arise in that case.
Và vì tính đặc biệt đó, nên có sự khác biệt khi một vị tỳ khưu tiếp xúc thân thể với súc sanh nữ có hình dạng con người. Do đó, trong trường hợp đó, āpatti phải là một lỗi đặc biệt.
Yadi kāyasaṃsaggasikkhāpade tiracchānagatamanussaviggahitthīpi adhippetā, rūpasāmaññena saññāvirāgattāsambhavato duṭṭhullavācāattakāmapāricariyasikkhāpadesupi sā vattabbā bhaveyya, sā cānāgatā.
If a woman in the guise of an animal is also intended in the training rule concerning bodily contact (kāyasaṃsagga), then because it is not possible for her to be devoid of perception (saññāvirāga) with respect to the common physical form, she should also be spoken of in the training rules concerning coarse speech (duṭṭhullavācā) and self-service (attakāmapāricariyā), but she is not mentioned.
Nếu trong giới Kāyasaṃsagga, người nữ hóa thân từ loài súc sinh cũng được hàm ý, thì do sự tương đồng về hình tướng và sự không thể có trạng thái vô ái nhiễm về tưởng, người nữ ấy cũng phải được đề cập trong các giới Duṭṭhullavācā và Attakāmapāricariya, nhưng người nữ ấy lại không được đề cập.
Sarūpena saṃkhittavārattā nāgatāti ce?
If it is said that she is not mentioned because the cases are abbreviated in form (sarūpena saṃkhittavārattā), then?
Nếu nói rằng: “Do các trường hợp được tóm tắt nên không được đề cập theo hình tướng của nó ư?”
Itthī ca hoti tiracchānagato ca ubhinnaṃ itthisaññīti idha āgatattā purisaliṅganiddeso na yujjati, tasmā tiracchānagatapuriso ca idha āgato, tiracchānagatamanussaviggahitthiyā pāḷiyaṃ anāgatāyapi dukkaṭameva aṭṭhakathāyaṃ vuttattāti imassa vacanassa kāraṇacchāyā pariyesitabbāti adhippāyo.
Since both a woman and an animal in the human form, both perceived as women, are mentioned here, the designation in the masculine gender is not appropriate. Therefore, an animal in the human form, a male, is also mentioned here. Even though a woman in the guise of an animal is not mentioned in the Pāḷi, a dukkaṭa offense is stated in the commentary (Aṭṭhakathā). The meaning is that the reasoning behind this statement should be sought.
Vì ở đây đã đề cập đến “người nữ và loài súc sinh có tưởng là người nữ”, nên sự chỉ định bằng giống đực là không hợp lý. Do đó, loài súc sinh giống đực cũng được đề cập ở đây. Ý nghĩa là cần phải tìm kiếm bóng dáng lý do của câu nói này: “Mặc dù người nữ hóa thân từ loài súc sinh không được đề cập trong Pāḷi, nhưng chỉ có lỗi dukkaṭa được nói trong Aṭṭhakathā.”
Idaṃ na yujjati.
This is not appropriate.
Điều này không hợp lý.
Itthīnaṃ, purisānañca ekato vacane purisaliṅgasabbhāvato.
Because the masculine gender is present when women and men are spoken of together.
Vì khi nói chung về người nữ và người nam, giống đực được sử dụng.
Idha tiracchānagatapurisapaṇḍakitthiyo tissopi ekato sampiṇḍetvā ‘‘tiracchānagato’’ti vuttaṃ.
Here, the three—an animal male, a paṇḍaka animal, and an animal female—are all combined and referred to as "animal" (tiracchānagato).
Ở đây, ba loại người nữ, người nam hoạn và loài súc sinh được gộp chung lại và gọi là “loài súc sinh”.
Tattha ca manussaviggahāmanussaviggahesu itthipaṇḍakapurisasaññitā yathāsambhavaṃ veditabbā.
Among these three types of animals, the perception of a woman, a paṇḍaka, or a man, should be understood as appropriate, whether they are in human guise or not.
Trong đó, tưởng về người nữ, người hoạn và người nam trong các loài có hình tướng người và không có hình tướng người phải được hiểu tùy theo trường hợp.
Duṭṭhullavācādisikkhāpadadvaye vārānaṃ saṃkhittattā purisatiracchānagatādayo nāgatā.
In the two training rules beginning with coarse speech, males and animals are not mentioned due to the abbreviation of the cases.
Trong hai giới Duṭṭhullavācā và Attakāmapāricariya, các trường hợp về người nam và loài súc sinh, v.v., không được đề cập vì các trường hợp đó được tóm tắt.
Yathāvuttesu āpatti, tathā tatthāpi.
Just as there is an offense in the cases mentioned, so too there is in those other cases.
Lỗi xảy ra trong các trường hợp đã nêu, và cũng tương tự như vậy trong các trường hợp đó.
Aññathā purisaṃ obhāsantassa ca anāpattīti paṇḍakaṃ obhāsantassa ca thullaccayanti mātikāṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.
Otherwise, it is stated in the Mātikāṭṭhakathā that there is no offense for one who addresses a man, but a thullaccaya offense for one who addresses a paṇḍaka.
Nếu không, thì không có lỗi khi nói về người nam, và lỗi thullaccaya khi nói về người hoạn, điều này đã được nói trong Mātikāṭṭhakathā.
Tasmā te vārā saṃkhittāti paññāyantīti.
Therefore, it is understood that those cases are abbreviated.
Vì vậy, rõ ràng là các trường hợp đó được tóm tắt.
Viseso ca paṇḍake, purise, tiracchānagate ca itthisaññissa atthi, tathāpi tattha dukkaṭaṃ vuttaṃ, tasmā aṭṭhakathāyaṃ vuttameva pamāṇanti dvinnametesaṃ vādānaṃ yattha yutti vā kāraṇaṃ vā atirekaṃ dissati, taṃ vicāretvā gahetabbanti āricayo.
There is a distinction for a bhikkhu who perceives a paṇḍaka, a man, or an animal as a woman, yet a dukkaṭa offense is mentioned there. Therefore, what is stated in the commentary is the authority. Thus, the meaning is that, among these two views, whichever one shows more appropriateness or reason should be investigated and adopted by the teachers.
Có sự khác biệt đối với một tỳ khưu có tưởng là người nữ khi đối với người hoạn, người nam và loài súc sinh, tuy nhiên, lỗi dukkaṭa đã được nói ở đó. Do đó, điều đã nói trong Aṭṭhakathā là tiêu chuẩn. Vì vậy, giáo thọ sư nói rằng: “Nơi nào có lý lẽ hoặc nguyên nhân vượt trội trong hai luận điểm này, thì nên xem xét và chấp nhận điều đó.”
Evarūpesu ṭhānesu suṭṭhu vicāretvā kathetabbaṃ.
In such instances, one should speak only after thorough investigation.
Ở những trường hợp như vậy, cần phải xem xét kỹ lưỡng rồi mới nói.
Tattha pāḷiyaṃ āgatavāragaṇanā tāva evaṃ saṅkhepato veditabbā – itthimūlakā pañca vārā paṇḍakapurisatiracchānagatamūlakā ca pañca pañcāti vīsati vārā ekamūlakā, tathā dumūlakā vīsati, missakamūlakā vīsatīti saṭṭhi vārā, tāni tīṇi vīsatikāni honti.
In this connection, the enumeration of the cases mentioned in the Pāḷi should be briefly understood as follows: five cases based on a woman, and five each based on a paṇḍaka, a man, and an animal—thus twenty cases are single-rooted (ekamūlakā). Similarly, there are twenty double-rooted (dumūlakā) and twenty mixed-rooted (missakamūlakā), making sixty cases in total. These become three sets of twenty.
Trong đó, số lượng các trường hợp được đề cập trong Pāḷi cần được hiểu tóm tắt như sau: năm trường hợp có gốc là người nữ, và năm trường hợp có gốc là người hoạn, người nam, loài súc sinh, mỗi loại năm trường hợp, tổng cộng hai mươi trường hợp có một gốc. Tương tự, hai mươi trường hợp có hai gốc, và hai mươi trường hợp có gốc hỗn hợp, tổng cộng sáu mươi trường hợp. Những trường hợp này tạo thành ba nhóm hai mươi.
Ekekasmiṃ vīsatike ekekamūlavāraṃ gahetvā kāyena kāyapaṭibaddhavārā tayo vuttā.
In each set of twenty, taking one root-case, three cases related to body-to-body contact (kāyena kāyapaṭibaddhavārā) are mentioned.
Trong mỗi nhóm hai mươi, lấy một trường hợp gốc và ba trường hợp liên quan đến thân được nói là "thân chạm thân".
Sesā sattapaññāsa vārā saṃkhittā, tathā kāyapaṭibaddhena kāyavārā tayo vuttā, sesā saṃkhittā, evaṃ kāyapaṭibaddhena kāyapaṭibaddhavārepi nissaggiyena kāyavārepi nissaggiyena kāyapaṭibaddhavārepi nissaggiyena nissaggiyavārepi tayo tayo vārā vuttā, sesā saṃkhittā.
The remaining fifty-seven cases are abbreviated. Similarly, three cases of body contact by means of a body-related object (kāyapaṭibaddhena kāyavārā) are mentioned, the rest are abbreviated. In the same way, three cases each are mentioned for body-related contact by means of a body-related object, for contact with the body by means of a Nissaggiya object, for contact with a body-related object by means of a Nissaggiya object, and for contact with a Nissaggiya object by means of a Nissaggiya object; the rest are abbreviated.
Năm mươi bảy trường hợp còn lại được tóm tắt. Tương tự, ba trường hợp thân chạm thân được nói là "thân liên quan đến thân", các trường hợp còn lại được tóm tắt. Cứ như vậy, trong các trường hợp thân chạm thân, thân liên quan đến thân, thân chạm vật bị bỏ rơi, thân liên quan đến vật bị bỏ rơi, vật bị bỏ rơi chạm vật bị bỏ rơi, mỗi loại có ba trường hợp được nói, các trường hợp còn lại được tóm tắt.
Evaṃ channaṃ tikānaṃ vasena aṭṭhārasa vārā āgatāti sarūpato vuttā, sesā dvecattālīsādhikāni tīṇi vārasatāni saṃkhittāni.
Thus, eighteen cases are stated as present in their full form by way of six triads, and the remaining three hundred and forty-two cases are abbreviated.
Như vậy, mười tám trường hợp được đề cập theo hình tướng trong sáu nhóm ba. Ba trăm bốn mươi hai trường hợp còn lại được tóm tắt.
Tato paraṃ mātugāmassa sārattapakkhe kāyena kāyanti ekamekaṃ vaḍḍhetvā pubbe vuttā aṭṭhārasa vārā āgatāti ekavīsati vārā sarūpena āgatā, navanavutādhikāni tīṇi vārasatāni saṃkhittāni.
Beyond that, in the category of lustful intent towards a woman, eighteen cases previously mentioned are presented in their full form by adding one by one to "body-to-body contact" (kāyena kāyaṃ), making twenty-one cases mentioned in their full form; three hundred and ninety-nine cases are abbreviated.
Sau đó, trong trường hợp người nữ có tâm ái nhiễm, mười tám trường hợp đã nói trước đây được tăng thêm từng trường hợp "thân chạm thân", tổng cộng hai mươi mốt trường hợp được đề cập theo hình tướng. Ba trăm chín mươi chín trường hợp còn lại được tóm tắt.
Tato paraṃ āpattānāpattidīpakā cattāro sevanādhippāyamūlakā cattāro mokkhādhippāyamūlakāti dve catukkā āgatā.
Beyond that, four cases based on the intention to indulge (sevanādhippāyamūlakā) and four cases based on the intention for release (mokkhādhippāyamūlakā), which clarify offenses and non-offenses, are mentioned as two sets of four.
Sau đó, có hai nhóm bốn trường hợp được đề cập, bốn trường hợp dựa trên ý định thực hành tội và bốn trường hợp dựa trên ý định thoát tội, để làm rõ lỗi và không lỗi.
Tatthāyaṃ viseso – yadidaṃ mātikāya parāmasanapadaṃ, tena yasmā āmasanādīni chupanapariyosānāni dvādasapi padāni gahitāni, tasmā paduddhāraṃ akatvā ‘‘āmasanā parāmasanaṃ chupana’’nti āha.
Here is the distinction: because the term 'parāmasana' in the Mātikā embraces all twelve terms from 'āmasana' up to 'chupana', it is stated as "touching (āmasanā), handling (parāmasanaṃ), grasping (chupanaṃ)" without extracting individual terms.
Ở đây có một điểm đặc biệt: vì từ parāmasana trong Mātikā đã bao gồm mười hai từ từ āmasana đến chupana, nên không cần phải giải thích từng từ mà chỉ nói “āmasana, parāmasana, chupana”.
Parāmasanaṃ nāma āmasanā.
Parāmasanaṃ means āmasana (touching).
Parāmasana có nghĩa là āmasana (chạm).
‘‘Chupana’’nti hi vutte parāmasanampi visuṃ ekattaṃ bhaveyyāti veditabbaṃ.
It should be understood that if "chupana" were stated alone, "parāmasana" would also be considered a distinct unit.
Cần hiểu rằng nếu chỉ nói “chupana”, thì parāmasana cũng sẽ là một từ riêng biệt.
Itthī ca hoti itthisaññī cāti imasmiṃ paṭhamavāre eva dvādasapi āmasanādīni yojetvā dassitāni.
In this first case, "she is a woman and he perceives her as a woman," all twelve terms, beginning with āmasana, are shown combined.
Mười hai từ āmasana và các từ khác đã được kết hợp và trình bày trong trường hợp đầu tiên này: “là người nữ và có tưởng là người nữ”.
Tato paraṃ ādimhi dve padānīti cattāri padāni āgatāni, itarāni saṃkhittānīti veditabbāni.
Beyond that, the first two terms are mentioned, making four terms in total, while the others are to be understood as abbreviated.
Sau đó, hai từ đầu tiên và hai từ khác đã được đề cập, các từ còn lại được hiểu là đã được tóm tắt.
Nissaggiyena kāyavārādīsu pana sabbākārena alābhato āmasanamevekaṃ āgataṃ, netarāni.
However, in the cases of contact with the body by means of a Nissaggiya object, etc., only "āmasana" (touching) is mentioned due to the complete absence of other forms, not the others.
Tuy nhiên, trong các trường hợp như nissaggiyena kāyavāra, v.v., chỉ có một từ āmasana được đề cập vì không thể có tất cả các cách, chứ không phải các từ khác.
‘‘Sañcopeti haratī’’ti pāṭho, sañcopeti ca.
The reading is "sañcopeti harati" and "sañcopeti" (he moves, he carries, and he moves to and fro).
Có bản văn là “sañcopeti haratī” (làm lay động, mang đi), và cũng có “sañcopeti” (làm lay động).
Gaṇṭhipadesu pana ‘‘purimanayenevāti rajjuvatthādīhi parikkhipane’’ti ca pacchā ‘‘purimanayenevāti sammasanā hotī’’ti ca ‘‘veṇiggāhe āpattiyā paññattattā lomaphusanepi saṅghādiseso’’ti ca ‘‘taṃ pakāsetuṃ upādinnakena hītiādi vutta’’nti ca likhitaṃ.
In the Gaṇṭhipadas, it is written: "purimanayeneva means surrounding with ropes, clothes, etc."; and later, "purimanayeneva means it is grasping"; and "a saṅghādisesa offense is laid down for grasping a braid of hair, even for touching hair"; and "to clarify that, upādinnakena hi etc. is stated."
Trong các Gaṇṭhipada thì có ghi: “ purimanayenevā (cũng theo cách trước) có nghĩa là bao quanh bằng dây thừng, vải vóc, v.v.” và sau đó “ purimanayenevā (cũng theo cách trước) có nghĩa là chạm vào” và “vì lỗi đã được chế định trong việc nắm bím tóc, nên ngay cả khi chạm vào lông cũng là saṅghādisesa” và “để làm rõ điều đó, đã nói upādinnakena hi (thật vậy, với vật đã được nắm giữ), v.v.”
Yathāniddiṭṭhaniddeseti imasmiṃyeva yathāniddiṭṭhe niddese.
Yathāniddiṭṭhaniddese (in the explanation as specified) means in this very explanation as specified.
Yathāniddiṭṭhaniddese (trong lời giải thích đã được chỉ định như vậy) có nghĩa là trong chính lời giải thích đã được chỉ định như vậy.
‘‘Sadisaṃ aggahesī’’ti vutte tādisaṃ aggahesīti garukaṃ tattha kārayeti attho, kāyasaṃsaggavibhaṅge vāti attho.
When it is said "he took something similar," it means he took something similar to the object he intended to take, incurring a grave offense there; this is the meaning in the Kāyasaṃsaggavibhaṅga.
Khi nói “sadisaṃ aggahesī” (nắm giữ cái tương tự), có nghĩa là nắm giữ cái tương tự như cái đã định, tức là gây ra lỗi nặng ở đó, hoặc có nghĩa là trong phần phân tích giới Kāyasaṃsagga.
Itaropi kāyapaṭibaddhachupanako.
The other person is one who grasps a body-related object.
Người khác chạm vào vật liên quan đến thân cũng vậy.
Gahaṇe cāti gahaṇaṃ vā.
Gahaṇe cā means taking.
Gahaṇe cā (và khi nắm giữ) có nghĩa là sự nắm giữ.
Virāgiteti viraddhe.
Virāgite means when one is free from lust.
Virāgite (khi đã hết ái nhiễm) có nghĩa là khi đã lìa ái nhiễm.
Sārattanti kāyasaṃsaggarāgena rattaṃ, attanā adhippetanti attho.
Sārattaṃ means one attached by the passion of bodily contact; it means one desired by oneself.
Sārattaṃ (ái nhiễm) có nghĩa là ái nhiễm do dục chạm thân, tức là người nữ được mình mong muốn.
‘‘Mātubhaginiādivirattaṃ gaṇhissāmī’’ti virattaṃ ñātipemavasena gaṇhi, ettha dukkaṭaṃ yuttaṃ.
If he takes an unlustful mother or sister with the intention of "I will take my unlustful mother or sister," driven by family affection, a dukkaṭa offense is appropriate here.
Nếu có ý định “Tôi sẽ nắm giữ người đã hết ái nhiễm như mẹ, chị em, v.v.” và nắm giữ người đã hết ái nhiễm do tình thân quyến, thì ở đây lỗi dukkaṭa là hợp lý.
‘‘Kāyasaṃsaggarāgaṃ vā sārattaṃ gaṇhissāmī’’ti virattaṃ mātaraṃ gaṇhi, anadhippetaṃ gaṇhi.
If he takes an unlustful mother with the intention of "I will take a lustful one, one with the passion of bodily contact," he takes one not intended.
Nếu có ý định “Tôi sẽ nắm giữ người nữ ái nhiễm do dục chạm thân” nhưng lại nắm giữ người mẹ đã hết ái nhiễm, tức là nắm giữ người không được mong muốn.
Ettha mahāsumattheravādena thullaccayaṃ ‘‘kāyaṃ gaṇhissāmī’’ti kāyappaṭibaddhaṃ gaṇhāti, thullaccayanti laddhikattā.
Here, according to the teaching of Mahāsumatthera, it is a thullaccaya offense, because it is held that "if one intends to take the body and takes a body-related object, it is a thullaccaya."
Ở đây, theo luận điểm của Đại Trưởng lão Mahāsumatta, lỗi thullaccaya là “nếu có ý định ‘tôi sẽ nắm giữ thân’ mà nắm giữ vật liên quan đến thân, thì đó là lỗi thullaccaya” do có quan điểm như vậy.
‘‘Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyena kāyaṃ āmasati, āpatti saṅghādisesassā’’ti (pārā. 273) vacanato saṅghādisesopi khāyati.
According to the statement, "If she is a woman and he perceives her as a woman and is lustful, and the bhikkhu touches her body with his body, it is a saṅghādisesa offense," a saṅghādisesa also seems appropriate.
Theo lời dạy “là người nữ và có tưởng là người nữ, có tâm ái nhiễm, và tỳ khưu chạm thân người nữ đó bằng thân, thì phạm lỗi saṅghādisesa”, lỗi saṅghādisesa cũng rõ ràng.
‘‘Virattaṃ gaṇhissāmī’’ti sārattaṃ gaṇhāti, etthapi saṅghādisesova khāyati ‘‘nīlaṃ ghaṭṭessāmī’ti kāyaṃ ghaṭṭeti, saṅghādiseso’’ti vacanato.
If one intends to take an unlustful person but takes a lustful one, a saṅghādisesa also seems appropriate here, according to the statement: "If one intends to touch blue but touches the body, it is a saṅghādisesa."
Nếu có ý định “Tôi sẽ nắm giữ người đã hết ái nhiễm” nhưng lại nắm giữ người có tâm ái nhiễm, thì ở đây cũng rõ ràng là lỗi saṅghādisesa, theo lời dạy “nếu có ý định ‘tôi sẽ chạm vào màu xanh’ nhưng lại chạm vào thân, thì là lỗi saṅghādisesa”.
Ettha pana ‘‘na pubbabhāge kāyasaṃsaggarāgattā’’ti anugaṇṭhipade kāraṇaṃ vuttaṃ.
Here, however, the reason is given in the Anugaṇṭhipada: "not because of lust for bodily contact in the initial stage."
Tuy nhiên, trong Anugaṇṭhipada, lý do được nêu là “không phải do ái nhiễm chạm thân ở giai đoạn đầu”.
Keci pana ‘‘garukāpattibhayena ‘nīlameva ghaṭṭessāmī’ti vāyāmanto kāyaṃ ghaṭṭeti, pubbabhāge tassa ‘kāyapaṭibaddhaṃ ghaṭṭessāmī’ti pavattattā dukkaṭena bhavitabba’’nti vadanti.
Some say that if one, fearing a grave offense, endeavors to touch only a blue object but touches the body, a dukkaṭa should be incurred, because in the initial stage, his intention was to touch a body-related object.
Một số người nói rằng: “Nếu vì sợ lỗi nặng mà cố gắng ‘chỉ chạm vào màu xanh’ nhưng lại chạm vào thân, thì do ở giai đoạn đầu có ý định ‘tôi sẽ chạm vào vật liên quan đến thân’, nên phải là lỗi dukkaṭa.”
Dhammasiritthero ‘‘evarūpe saṅghādiseso’’ti vadati kira.
Dhammasiritthera reportedly says that in such a case, it is a saṅghādisesa.
Nghe nói Trưởng lão Dhammasiri nói rằng: “Trong trường hợp như vậy là lỗi saṅghādisesa.”
‘‘Itthiubhatobyañjanakaitthiyā purisaubhatobyañjanakapurise vuttanayena āpattibhedo, itthiliṅgassa paṭicchannakālepi itthivaseneva āpattī’’ti vadanti.
They say that the types of offenses for a woman with both characteristics and a man with both characteristics are as stated, and even when a woman's genital is concealed, the offense is still according to her female gender.
Họ nói rằng: “Sự khác biệt về lỗi xảy ra theo cách đã nói đối với người nữ có hai giới tính và người nam có hai giới tính. Ngay cả khi giới tính nữ bị che giấu, lỗi vẫn xảy ra theo cách của người nữ.”
281. Tiṇaṇḍupakanti hiriverādimūlāni gahetvā kattabbaṃ.
Tiṇaṇḍupakaṃ is that which is made by taking roots of hirivera (fragrant screwpine) and so on.
Tiṇaṇḍupaka (vòng cỏ) là vật được làm bằng cách lấy rễ cây hirivera, v.v.
Tālapaṇṇamuddikanti tālapaṇṇamayaṃ aṅgulimuddikaṃ, tena tālapaṇṇamayaṃ kaṭaṃ, kaṭisuttakaṃ, kaṇṇapiḷandhanādi sabbaṃ na vaṭṭatīti siddhaṃ.
Tālapaṇṇamuddikaṃ means a finger ring made of palm leaves. By this, it is established that wristlets made of palm leaves, waistbands, earrings, etc., are all not permissible.
Tālapaṇṇamuddika (nhẫn lá cọ) là nhẫn đeo ngón tay làm bằng lá cọ. Qua đó, rõ ràng là tất cả các vật như vòng chân, dây lưng, đồ trang sức tai, v.v., làm bằng lá cọ đều không được phép.
Tambapaṇṇivāsino itthirūpaṃ likhitaṃ, kaṭikapaṭañca na chupanti kira.
The bhikkhus residing in Tambapaṇṇi (Sri Lanka) reportedly do not touch images of women or loincloths that have been drawn.
Nghe nói rằng các tỳ khưu sống ở Tambapaṇṇī không chạm vào hình người nữ được vẽ và cả y phục che thân.
Ākarato muttamatto.
A mere pearl from the ocean.
Chỉ là một loại đá quý được lấy từ biển.
Ratanamissoti alaṅkāratthaṃ kato kañcanalatādivinaddho.
Ratanamisso (mixed with jewels) means a conch shell adorned with golden vines and so on, made for decoration.
Ratanamisso (trộn lẫn đá quý) là vỏ ốc được làm để trang trí, được gắn kết với dây vàng, v.v.
Suvaṇṇena saddhiṃ yojetvā pacitvāti suvaṇṇarasaṃ pakkhipitvā pacitvā.
Having mixed and cooked with gold means having put in gold liquid and cooked.
Hòa lẫn với vàng và nấu chín nghĩa là cho nước vàng vào và nấu chín.
Bījato dhātupāsāṇato paṭṭhāya.
From the seed, that is, from the ore-stone, onward.
Từ hạt giống (nghĩa là) từ quặng đá khoáng trở đi.
Thero na kappatīti ‘‘tumhākaṃ pesita’’nti vuttattā.
It is not allowable for the Elder because it was said, "sent for your Reverences."
Vị Trưởng lão không được phép là vì đã nói rằng “được gửi đến cho quý vị”.
‘‘Cetiyassa pūjaṃ karothā’’ti vutte vaṭṭati kira.
If it is said, "Make an offering to the cetiya," then it is indeed allowable.
Nếu nói “Hãy cúng dường cho bảo tháp”, thì e rằng được phép.
Bubbuḷakaṃ tārakaṃ.
Bubbuḷaka means a star.
Bubbuḷakaṃ (nghĩa là) ngôi sao.
Ārakūṭalohampi jātarūpagatikameva.
Even ārakūṭa metal is indeed similar to gold.
Đồng ārakūṭa cũng giống như vàng.
283. Tatiye tayo saṅghādisesavārā tayo thullaccayavārā tayo dukkaṭavārā tayo kāyapaṭibaddhavārāti dvādasa vārā sarūpena āgatā.
In the third, twelve instances appear in their full form: three Saṅghādisesa instances, three Thullaccaya instances, three Dukkaṭa instances, and three Kāyapaṭibaddha instances.
Trong giới học thứ ba, có mười hai trường hợp được nêu rõ: ba trường hợp saṅghādisesa, ba trường hợp thullaccaya, ba trường hợp dukkaṭa và ba trường hợp kāyapaṭibaddha.
Tattha tayo saṅghādisesavārā dutiyasikkhāpade vuttāti tiṇṇaṃ vīsatikānaṃ ekekamūlā vārāti veditabbā, tasmā idha visesāti paṇṇāsa vārā saṃkhittā honti, aññathā itthī ca hoti vematiko sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati…pe… āpatti thullaccayassa.
Among these, the three Saṅghādisesa instances are mentioned in the second training rule, and thus, it should be understood that each of these is based on one of the three Vīsatitikā. Therefore, there are fifty special instances abbreviated here, otherwise, if taken in another way: if it is a woman, and he is doubtful and lustful, and the bhikkhu, referring to the woman's excretory or urinary passage, speaks of her beauty... (and so on) ...there is an offense of Thullaccaya.
Trong đó, ba trường hợp saṅghādisesa đã được nêu trong giới học thứ hai, nên cần hiểu rằng đây là các trường hợp có một gốc từ ba bộ vīsati. Do đó, ở đây có năm mươi trường hợp đặc biệt được tóm tắt. Nếu không, nếu một người phụ nữ có sự nghi ngờ và dục vọng, và một tỳ khưu chỉ vào bộ phận sinh dục hoặc đường tiểu của người phụ nữ đó mà nói lời khen ngợi… v.v… thì phạm thullaccaya.
Itthī ca hoti paṇḍakapurisasaññī tiracchānagatasaññī sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati akkosatipi, āpatti thullaccayassa.
If it is a woman and he perceives her as a paṇḍaka man or as an animal, and he is lustful, and the bhikkhu, referring to the woman's excretory or urinary passage, speaks of her beauty, or abuses her, there is an offense of Thullaccaya.
Nếu một người phụ nữ có sự nhận thức là người hoạn hoặc loài súc vật, và có dục vọng, và một tỳ khưu chỉ vào bộ phận sinh dục hoặc đường tiểu của người phụ nữ đó mà nói lời khen ngợi hoặc mắng chửi, thì phạm thullaccaya.
Paṇḍako ca hoti paṇḍakasaññī sāratto ca, bhikkhu ca naṃ paṇḍakassa vaccamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati, āpatti thullaccayassāti evamādīnaṃ āpattiṭṭhānānaṃ anāpattiṭṭhānatā āpajjeyya, na cāpajjati, paṇḍake itthisaññissa dukkaṭanti dīpetuṃ ‘‘itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī āpatti saṅghādisesena dukkaṭassā’’ti vuttattā ‘‘paṇḍake paṇḍakasaññissa thullaccaya’’nti vuttameva hoti, tasmā sabbattha saṃkhittavāresu thullaccayaṭṭhāne thullaccayaṃ, dukkaṭaṭṭhāne dukkaṭampi vuttameva hotīti veditabbaṃ.
If it is a paṇḍaka and he perceives him as a paṇḍaka, and he is lustful, and the bhikkhu, referring to the paṇḍaka's excretory passage, speaks of his beauty, there is an offense of Thullaccaya. If such instances of offense were not to incur an offense, it would be problematic. Since it is stated that for a paṇḍaka, for one who perceives a woman, there is a Dukkaṭa, it is therefore implied that for a paṇḍaka, for one who perceives a paṇḍaka, there is a Thullaccaya. Thus, it should be understood that in all abbreviated instances, Thullaccaya is applied where appropriate for Thullaccaya, and Dukkaṭa is applied where appropriate for Dukkaṭa.
Nếu một người hoạn có sự nhận thức là người hoạn và có dục vọng, và một tỳ khưu chỉ vào bộ phận sinh dục của người hoạn đó mà nói lời khen ngợi, thì phạm thullaccaya. Nếu không, các trường hợp phạm tội như vậy sẽ trở thành không phạm tội, nhưng điều đó không đúng. Để chỉ ra rằng nếu có sự nhận thức là phụ nữ đối với người hoạn thì phạm dukkaṭa, đã nói rằng “Nếu là phụ nữ và người hoạn, cả hai đều có sự nhận thức là phụ nữ thì phạm dukkaṭa với saṅghādisesa”. Do đó, ở khắp mọi nơi trong các trường hợp tóm tắt, cần hiểu rằng thullaccaya ở chỗ thullaccaya và dukkaṭa ở chỗ dukkaṭa cũng đã được nói đến.
Tathā ‘‘itthī ca hoti vematiko sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ṭhapetvā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati…pe… thullaccayassā’’tiādinā nayena thullaccayakhettepi yathāsambhavaṃ uddharitabbā.
Similarly, in the field of Thullaccaya, instances such as, "If it is a woman, and he is doubtful and lustful, and the bhikkhu, not referring to her excretory or urinary passage, but to her body below the armpits or above the kneecaps, speaks of her beauty... (and so on) ...there is a Thullaccaya," should be extracted as appropriate.
Tương tự, các trường hợp thullaccaya cũng cần được trích dẫn tùy theo khả năng trong lĩnh vực thullaccaya, theo cách như “Nếu một người phụ nữ có sự nghi ngờ và dục vọng, và một tỳ khưu chỉ vào phần dưới thắt lưng hoặc trên đầu gối của người phụ nữ đó, ngoài bộ phận sinh dục và đường tiểu, mà nói lời khen ngợi… v.v… thì phạm thullaccaya”.
Tathā ‘‘itthī ca hoti vematiko sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyapaṭibaddhaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati…pe… dukkaṭassā’’tiādinā nayena kāyapaṭibaddhavārāpi yathāsambhavaṃ uddharitabbā.
Likewise, the Kāyapaṭibaddha instances, such as, "If it is a woman, and he is doubtful and lustful, and the bhikkhu, referring to a part of her body, speaks of her beauty... (and so on) ...there is a Dukkaṭa," should also be extracted as appropriate.
Tương tự, các trường hợp kāyapaṭibaddha cũng cần được trích dẫn tùy theo khả năng, theo cách như “Nếu một người phụ nữ có sự nghi ngờ và dục vọng, và một tỳ khưu chỉ vào một bộ phận gắn liền với thân thể của người phụ nữ đó mà nói lời khen ngợi… v.v… thì phạm dukkaṭa”.
Kāyappaṭibaddhavārattikaṃ viya nissaggiyavārattikaṃ labbhamānampi āpattivisesābhāvato na uddhaṭaṃ.
Even though a set of three Nissaggiya instances could be obtained, similar to the set of three Kāyapaṭibaddha instances, they are not extracted due to the absence of a distinct offense.
Mặc dù có thể có ba trường hợp nissaggiya tương tự như ba trường hợp kāyapaṭibaddha, nhưng chúng không được trích dẫn vì không có sự khác biệt về lỗi.
Kāyappaṭibaddhavārattike pana dinnanayattā tampi tadanulomā vārā ca uddharitabbā.
However, in the set of three Kāyapaṭibaddha instances, due to the method given, those instances and the instances conforming to them should also be extracted.
Tuy nhiên, trong ba trường hợp kāyapaṭibaddha, vì phương pháp đã được đưa ra, nên các trường hợp đó và các trường hợp tương ứng cũng cần được trích dẫn.
Sabbattha na-viññū taruṇadārikā, mahallikā ummattikādikā ca anadhippetā, pageva pākatikā tiracchānagatitthīnaṃ, tathā paṇḍakādayopīti veditabbā.
In all cases, unintelligent young girls, old women, insane women, and so on, are not intended, much less ordinary animal females; similarly, paṇḍakas and others are also not intended, so it should be understood.
Cần hiểu rằng ở khắp mọi nơi, những cô gái trẻ chưa có nhận thức, những người phụ nữ lớn tuổi, những người điên, v.v., không được đề cập đến, huống chi là những người phụ nữ súc vật bình thường, và cả những người hoạn, v.v.
Sesaṃ dutiye vuttanayeneva veditabbaṃ.
The rest should be understood according to the method stated in the second.
Phần còn lại cần được hiểu theo phương pháp đã nêu trong giới học thứ hai.
285. Vuttanayamevāti ‘‘kāyasaṃsagge itthilakkhaṇenā’’ti likhitaṃ.
It is the same method as stated means that it is written as "by the characteristic of a woman in bodily contact."
Theo phương pháp đã nêu nghĩa là “trong sự tiếp xúc thân thể, với đặc điểm của phụ nữ” đã được viết.
‘‘Itthilakkhaṇenā’’ti kira mahāaṭṭhakathāpāṭho.
"By the characteristic of a woman" is said to be the reading in the Mahāaṭṭhakathā.
“Với đặc điểm của phụ nữ” e rằng là văn bản của Đại Chú Giải.
Sīsaṃ na etīti akkosanaṃ na hoti, ghaṭite pana hoti.
It does not head means it is not abuse, but it becomes abuse when combined.
Không đạt đến đỉnh điểm nghĩa là không phải là lời mắng chửi, nhưng khi kết hợp thì là lời mắng chửi.
Tatrāyaṃ viseso – imehi tīhi ghaṭite eva saṅghādiseso vaccamaggapassāvamaggānaṃ niyatavacanattā, accoḷārikattā vā, na aññehi animittāsītiādīhi aṭṭhahi.
There is this distinction: a Saṅghādisesa arises only when combined with these three (Sikharaṇī, Sambhinnā, Ubhatobyañjanā), due to their being specific terms for the excretory and urinary passages, or due to their extreme grossness, not with the other eight such as 'animittāsi'.
Ở đây có một điểm khác biệt: saṅghādisesa chỉ xảy ra khi kết hợp với ba từ này (sikharaṇī, sambhinnā, ubhatobyañjanā), vì chúng là những từ cố định chỉ bộ phận sinh dục và đường tiểu, hoặc vì chúng quá thô tục, chứ không phải với tám từ khác như animittāsī, v.v.
Tattha alohitāsi, dhuvalohitāsi, dhuvacoḷāsi, paggharaṇīsi, itthipaṇḍakāsi, vepurisikāsīti etāni cha maggānaṃ aniyatavacanāni, animittāsi, nimittamattāsīti dve padāni anaccoḷārikāni ca, yato aṭṭhapadāni ‘‘saṅghādisesaṃ na janentī’’ti vuttāni, tasmā tāni thullaccayavatthūni.
Among these, 'alohitāsi', 'dhuvalohitāsi', 'dhuvacoḷāsi', 'paggharaṇīsi', 'itthipaṇḍakāsi', 'vepurisikāsi'—these six are indeterminate terms for the passages, and the two terms 'animittāsi', 'nimittamattāsi' are not extremely gross. Since it is stated that these eight terms "do not generate a Saṅghādisesa," they are therefore instances of Thullaccaya.
Trong đó, sáu từ alohitāsi, dhuvalohitāsi, dhuvacoḷāsi, paggharaṇīsi, itthipaṇḍakāsi, vepurisikāsi là những từ không cố định chỉ các đường, và hai từ animittāsi, nimittamattāsi là những từ không quá thô tục. Vì tám từ này được nói là “không gây ra saṅghādisesa”, nên chúng là các trường hợp thullaccaya.
Paribbājakavatthumhi viya akkosamattattā dukkaṭavatthūnīti eke.
Some say they are instances of Dukkaṭa, being merely abuse, like in the case of a wandering ascetic.
Một số người nói rằng chúng là các trường hợp dukkaṭa vì chỉ là lời mắng chửi, giống như trong trường hợp của người du sĩ.
Itthipaṇḍakāsi, vepurisikāsīti etāneva padāni sakalasarīrasaṇṭhānabhedadīpakāni suddhāni saṅghādisesaṃ na janenti sakalasarīrasāmaññattā, itarāni janenti asāmaññattā.
If the terms 'itthipaṇḍakāsi' and 'vepurisikāsi' are pure indicators of a bodily difference of the entire body, they do not generate a Saṅghādisesa due to referring to the general nature of the entire body, whereas the other terms do generate it due to not referring to the general nature.
Các từ itthipaṇḍakāsi, vepurisikāsi này, nếu chỉ đơn thuần là những từ chỉ sự khác biệt về hình dạng toàn thân, thì không gây ra saṅghādisesa vì chúng là những từ chung cho toàn thân. Các từ khác thì gây ra saṅghādisesa vì chúng không chung chung.
Tāni hi passāvamaggameva dīpenti sikharaṇī-padaṃ viya.
For these indeed indicate only the urinary passage, like the term 'sikharaṇī'.
Thật vậy, những từ đó chỉ rõ đường tiểu, giống như từ sikharaṇī.
Ubhatobyañjanāsīti vacanaṃ pana purisanimittena asaṅghādisesavatthunā missavacanaṃ.
However, the expression ubhatobyañjanāsi is a mixed term with a non-Saṅghādisesa instance related to the male organ.
Tuy nhiên, từ ubhatobyañjanāsi là một từ pha trộn với trường hợp không phạm saṅghādisesa đối với dấu hiệu của nam giới.
Purisaubhatobyañjanakassa ca itthinimittaṃ paṭicchannaṃ, purisanimittaṃ pākaṭaṃ hoti.
For a person with both male and female characteristics (ubhatobyañjanaka), the female organ is concealed, and the male organ is manifest.
Đối với người lưỡng tính nam, dấu hiệu nữ bị che giấu, còn dấu hiệu nam thì lộ rõ.
Yadi tampi janeti, kathaṃ animittāsītiādipadāni na saṅghādisesaṃ janentīti eke, taṃ na yuttaṃ.
If that also generates an offense, how do terms like 'animittāsi' not generate a Saṅghādisesa? Some say they do generate it. This is not appropriate.
Nếu điều đó cũng gây ra lỗi, thì tại sao các từ như animittāsi, v.v., lại không gây ra saṅghādisesa? Một số người nói rằng chúng gây ra lỗi. Điều đó không đúng.
Purisassapi nimittādhivacanato, ‘‘methunupasaṃhitāhi saṅghādiseso’’ti mātikāya lakkhaṇassa vuttattā ca methunupasaṃhitāhipi obhāsane paṭivijānantiyā saṅghādiseso, appaṭivijānantiyā thullaccayaṃ, itarehi obhāsane paṭivijānantiyā thullaccayaṃ, appaṭivijānantiyā dukkaṭanti eke, sabbaṃ suṭṭhu vicāretvā gahetabbaṃ.
Because the term 'nimitta' also refers to the male organ, and because the characteristic of Saṅghādisesa is mentioned in the mātikā as "related to sexual intercourse," some say that if one speaks with terms related to sexual intercourse and the woman understands, there is a Saṅghādisesa; if she does not understand, there is a Thullaccaya. If one speaks with other terms and she understands, there is a Thullaccaya; if she does not understand, there is a Dukkaṭa. Everything should be carefully considered and understood.
Vì nó cũng là tên gọi của dấu hiệu nam, và vì đặc điểm của saṅghādisesa đã được nêu trong mātikā là “saṅghādisesa với những lời liên quan đến hành vi tình dục”, nên khi nói những lời liên quan đến hành vi tình dục, nếu người phụ nữ hiểu thì phạm saṅghādisesa, nếu không hiểu thì phạm thullaccaya. Khi nói những lời khác, nếu người phụ nữ hiểu thì phạm thullaccaya, nếu không hiểu thì phạm dukkaṭa. Một số người nói như vậy. Tất cả cần được xem xét kỹ lưỡng và chấp nhận.