120. Āpattidesakena ‘‘ahaṃ, bhante, sambahulā nānāvatthukā āpattiyo āpajjiṃ, tā tumhamūle paṭidesemī’’ti vatvā paṭiggaṇhantena ‘‘passasi, āvuso, tā āpattiyo’’ti vutte ‘‘āma, bhante, passāmī’’ti vatvā puna paṭiggaṇhantena ‘‘āyatiṃ, āvuso, saṃvareyyāsī’’ti vutte ‘‘sādhu, suṭṭhu, bhante saṃvarissāmī’’ti tikkhattuṃ vatvā desetabbaṃ.
The bhikkhu confessing an offense should say: “Venerable Sir, I have incurred many offenses of various kinds; I confess them to you.” When the bhikkhu receiving the confession asks: “Friend, do you see those offenses?” he should reply: “Yes, Venerable Sir, I see them.” Then, when the bhikkhu receiving the confession says: “Friend, you should restrain yourself in the future,” he should say three times: “Very well, Venerable Sir, I will restrain myself,” and then confess the offense.
120. Vị tỳ khưu sám hối āpatti nên nói: “Bạch Đại đức, con đã phạm nhiều āpatti với nhiều căn nguyên khác nhau, con xin sám hối chúng trước Đại đức.” Khi vị nhận sám hối hỏi: “Thưa Đại đức, Đại đức có thấy những āpatti đó không?” và vị ấy đáp: “Vâng, bạch Đại đức, con thấy.” Lần nữa, khi vị nhận sám hối nói: “Thưa Đại đức, Đại đức nên tự chế ngự trong tương lai.” Vị kia nên nói ba lần: “Lành thay, bạch Đại đức, con sẽ tự chế ngự tốt.” và rồi sám hối.
126. Dvīsu pana therena ‘‘ahaṃ, āvuso, āyasmantaṃ pavāremi diṭṭhena vā sutena vā parisaṅkāya vā, vadatu maṃ āyasmā anukampaṃ upādāya, passanto paṭikarissāmī’’ti tikkhattuṃ vatvā pavāretabbaṃ.
126. In the case of two bhikkhus, the senior bhikkhu should perform Pavāraṇā by saying three times, "Friend, I invite you (to admonish me) regarding what has been seen, heard, or suspected. Speak to me, friend, out of compassion; seeing it, I will rectify it."
Trong số hai vị, vị Trưởng lão cần phải tác Pavāraṇā ba lần bằng cách nói: “Thưa Tôn giả, tôi tác Pavāraṇā cho Tôn giả về điều đã thấy, đã nghe, hoặc đã nghi ngờ. Xin Tôn giả vì lòng từ bi mà nói cho tôi biết, nếu thấy có lỗi tôi sẽ sửa chữa.” Vị Tỳ-khưu trẻ cũng phải nói như vậy. Từ “Bhante” là điểm khác biệt.
Navakenāpi tatheva vattabbaṃ.
The junior bhikkhu should also speak in the same way.
Vị Tỳ-khưu trẻ cũng phải nói như vậy.
‘‘Bhante’’ti vacanaṃ viseso.
The word "Bhante" is a distinction.
Từ “Bhante” là điểm khác biệt.
127. Tīsu vā catūsu vā pana ‘‘suṇantu me āyasmantā, ajja pavāraṇā pannarasī, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, mayaṃ aññamaññaṃ pavāreyyāmā’’ti ñattiṃ ṭhapetvā therena ‘‘ahaṃ, āvuso, āyasmante pavāremi diṭṭhena vā sutena vā parisaṅkāya vā, vadantu maṃ āyasmantā anukampaṃ upādāya, passanto paṭikarissāmī’’ti tikkhattuṃ vatvā pavāretabbaṃ.
127. In the case of three or four bhikkhus, having established the ñatti, "Venerables, listen to my words. Today is Pavāraṇā, the fifteenth day. If it is suitable for the Venerables, we shall perform Pavāraṇā for one another," the senior bhikkhu should perform Pavāraṇā by saying three times, "Friends, I invite you (to admonish me) regarding what has been seen, heard, or suspected. Speak to me, Venerables, out of compassion; seeing it, I will rectify it."
Trong số ba hoặc bốn vị, sau khi thiết lập túc số (ñatti) rằng: “Xin các Tôn giả lắng nghe tôi, hôm nay là ngày Pavāraṇā rằm. Nếu các Tôn giả thấy thích hợp, chúng ta sẽ tác Pavāraṇā lẫn nhau.” Vị Trưởng lão cần phải tác Pavāraṇā ba lần bằng cách nói: “Thưa các Tôn giả, tôi tác Pavāraṇā cho các Tôn giả về điều đã thấy, đã nghe, hoặc đã nghi ngờ. Xin các Tôn giả vì lòng từ bi mà nói cho tôi biết, nếu thấy có lỗi tôi sẽ sửa chữa.”
Navakehipi tatheva paṭipāṭiyā pavāretabbaṃ.
The junior bhikkhus should also perform Pavāraṇā in the same way, in order of seniority.
Các Tỳ-khưu trẻ cũng phải tác Pavāraṇā theo thứ tự như vậy.
‘‘Bhante’’tivacanaṃ viseso.
The word "Bhante" is a distinction.
Từ “Bhante” là điểm khác biệt.
128. Catūhi adhikesu pana ‘‘suṇātu me āvuso saṅgho, ajja pavāraṇā pannarasī, yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho pavāreyyā’’ti ñattiṃ ṭhapetvā vuḍḍhatarena ‘‘saṅghaṃ, āvuso, pavāremi diṭṭhena vā sutena vā parisaṅkāya vā, vadantu maṃ āyasmanto anukampaṃ upādāya, passanto paṭikarissāmī’’ti tikkhattuṃ vatvā pavāretabbaṃ.
128. In the case of more than four bhikkhus, having established the ñatti, "Friends, let the Saṅgha listen to me. Today is Pavāraṇā, the fifteenth day. If it is suitable for the Saṅgha, the Saṅgha should perform Pavāraṇā," the senior bhikkhu should perform Pavāraṇā by saying three times, "Friends, I invite the Saṅgha regarding what has been seen, heard, or suspected. Speak to me, Venerables, out of compassion; seeing it, I will rectify it."
Nếu có hơn bốn vị, sau khi thiết lập túc số (ñatti) rằng: “Xin Tăng chúng lắng nghe tôi, hôm nay là ngày Pavāraṇā rằm. Nếu Tăng chúng thấy thích hợp, Tăng chúng sẽ tác Pavāraṇā.” Vị Tỳ-khưu lớn tuổi nhất cần phải tác Pavāraṇā ba lần bằng cách nói: “Thưa các Tôn giả, tôi tác Pavāraṇā cho Tăng chúng về điều đã thấy, đã nghe, hoặc đã nghi ngờ. Xin các Tôn giả vì lòng từ bi mà nói cho tôi biết, nếu thấy có lỗi tôi sẽ sửa chữa.”
Navakehipi tatheva paṭipāṭiyā ‘‘saṅghaṃ, bhante, pavāremi diṭṭhena vā sutena vā parisaṅkāya vā, vadantu maṃ āyasmanto anukampaṃ upādāya, passanto paṭikarissāmī’’ti tikkhattuṃ vatvā pavāretabbaṃ.
The junior bhikkhus should also perform Pavāraṇā in the same way, in order of seniority, saying three times, "Bhante, I invite the Saṅgha regarding what has been seen, heard, or suspected. Speak to me, Venerables, out of compassion; seeing it, I will rectify it."
Các Tỳ-khưu trẻ cũng phải tác Pavāraṇā theo thứ tự như vậy, ba lần bằng cách nói: “Bạch Đại đức, con tác Pavāraṇā cho Tăng chúng về điều đã thấy, đã nghe, hoặc đã nghi ngờ. Xin các Đại đức vì lòng từ bi mà nói cho con biết, nếu thấy có lỗi con sẽ sửa chữa.”
Tatthādo tāva sabbasakkatassa sabbasattuttamassa satthuno paṇāmaṃ dassento āha ‘‘natvā nātha’’ntyādi.
Having paid homage to the Bhagavā, the Nātha, endowed with the four qualities of a protector, I shall briefly explain the Mūlasikkhā in the root language, the Māgadha language, for a new bhikkhu who has recently gone forth and received upasampadā, starting from the time of his upasampadā. This is the condensed meaning.
Trước hết, để bày tỏ sự đảnh lễ đến Bậc Đạo Sư, Đấng tối thượng trong tất cả chúng sanh, được tất cả tôn kính, nên nói “natvā nātha” (đảnh lễ Bậc Đạo Sư) v.v. Nāthaṃ (Bậc Đạo Sư) là Đức Thế Tôn đầy đủ bốn yếu tố hộ trì. Natvā (đảnh lễ) có nghĩa là cúi mình, hướng về, nghiêng mình, và đảnh lễ bằng thân, khẩu, ý. Ādo (ban đầu), từ khi thọ Cụ túc giới trở đi, navakena bhikkhunā (bởi Tỳ-khưu mới) vừa mới xuất gia và thọ Cụ túc giới, mūlabhāsāya (bằng ngôn ngữ gốc) tức tiếng Māgadha, tôi sẽ trình bày samāsato (tóm tắt) Mūlasikkhā. Đó là ý nghĩa chung.
Nāthaṃ catūhi nāthaṅgehi samannāgataṃ bhagavantaṃ natvā vanditvā ādo ādimhi upasampannato paṭṭhāya navakena bhikkhunā adhunā pabbajitena upasampannena mūlabhāsāya māgadhabhāsāya sikkhituṃ samāsato saṅkhepena mūlasikkhaṃ ahaṃ pavakkhāmīti piṇḍattho.
This is the meaning of the individual words: natvā means having become inclined, bent, and devoted, and having paid homage through the doors of body, speech, and mind.
Nāthaṃ (Bậc Đạo Sư) là Đức Thế Tôn đầy đủ bốn yếu tố hộ trì. Natvā (đảnh lễ) có nghĩa là cúi mình, hướng về, nghiêng mình, và đảnh lễ bằng thân, khẩu, ý. Ādo (ban đầu), từ khi thọ Cụ túc giới trở đi, navakena bhikkhunā (bởi Tỳ-khưu mới) vừa mới xuất gia và thọ Cụ túc giới, mūlabhāsāya (bằng ngôn ngữ gốc) tức tiếng Māgadha, tôi sẽ trình bày samāsato (tóm tắt) Mūlasikkhā. Đó là ý nghĩa chung.
Ayaṃ pana avayavattho – natvāti tanninnatappoṇatappabbhāro hutvā kāyavacīmanodvārehi vanditvāti attho.
He protects, therefore he is Nātha. He wishes for and seeks the welfare and happiness of those to be trained out of compassion, or alternatively, he torments the defilements present in those to be trained, or he requests.
Và đây là ý nghĩa từng phần – natvā có nghĩa là cúi mình, hướng về, nghiêng mình, và đảnh lễ bằng thân, khẩu, ý.
Nāthatīti nātho, veneyyānaṃ hitasukhaṃ mettāyanavasena āsīsati patthetīti attho, atha vā nāthati veneyyagate kilese upatāpetīti attho, nāthati vā yācatīti attho.
For the Bhagavā, endowed with supreme spiritual power, rules over all beings, thus he is called the supreme Lord, "Nātha."
Vị che chở (nāthati) là Nātha, có nghĩa là vị mong cầu và ước nguyện hạnh phúc và lợi ích cho những người cần được giáo hóa bằng lòng từ bi, hoặc Nātha có nghĩa là vị làm cho phiền não của những người cần được giáo hóa bị thiêu đốt, hoặc Nātha có nghĩa là vị cầu xin.
Bhagavā hi ‘‘sādhu, bhikkhave, bhikkhu kālena kālaṃ attasampattiṃ paccavekkheyyā’’tiādinā (a. ni. 8.7) sattānaṃ taṃ taṃ hitappaṭipattiṃ yācitvāpi karuṇāya samussāhito te tattha niyojeti.
All this meaning should be understood according to the science of grammar.
Đức Thế Tôn, với lòng từ bi, đã khuyến khích chúng sanh thực hành những điều lợi ích và an lạc khác nhau, như trong câu “Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu nên thường xuyên quán xét sự thành tựu của mình” (A.N. 8.7), và Ngài đã hướng dẫn họ thực hành những điều đó.
Paramena vā cittissariyena samannāgato sabbasatte īsati abhibhavatīti paramissaro bhagavā ‘‘nātho’’ti vuccati.
Pavakkhāmī means I will explain in detail.
Hoặc Đức Thế Tôn, vị có quyền uy tối thượng trong tâm, vượt trội hơn tất cả chúng sanh, được gọi là “Nātha” (Bậc Đạo Sư).
Sabbo cāyamattho saddasatthānusārato veditabbo.
Mūlasikkhā refers to all three trainings: adhisīla, adhicitta, and adhipaññā. It is the root because it establishes the state of being a fully ordained bhikkhu, and it is the training because it must be trained in; thus, Mūlasikkhā.
Tất cả ý nghĩa này cần được hiểu theo ngữ pháp học.
Pavakkhāmīti pakārena kathessāmi.
Pavakkhāmi means I will declare in detail.
Pavakkhāmī có nghĩa là tôi sẽ giải thích một cách chi tiết.
Mūlasikkhāti adhisīlaadhicittaadhipaññāvasena tissopi sikkhā, upasampannassa suppatiṭṭhitabhāvasādhanaṭṭhena mūlā ca sā sikkhitabbato sikkhā cāti mūlasikkhā.
Mūlasikkhā refers to all three trainings—higher morality (adhisīla), higher mind (adhicitta), and higher wisdom (adhipaññā)—which are fundamental in the sense that they are the means for establishing a fully ordained person firmly, and which are called training because they are to be trained in; thus, Mūlasikkhā.
Mūlasikkhā là ba pháp học (sikkhā) về giới tăng thượng (adhisīla), tâm tăng thượng (adhicitta), và tuệ tăng thượng (adhipaññā). Nó là nền tảng (mūla) vì nó là phương tiện để người thọ Cụ túc giới được an lập vững chắc, và nó là pháp học (sikkhā) vì nó cần được học hỏi, nên gọi là Mūlasikkhā.
Ganthavasenettha saṅkhipitvā vuttattā taddīpano gantho ‘‘mūlasikkhā’’ti vuccati.
Because it is stated concisely here in the form of a treatise, the text that illuminates it is called "Mūlasikkhā."
Ở đây, vì nó được trình bày tóm tắt dưới dạng văn bản, nên văn bản giải thích đó được gọi là “Mūlasikkhā”.
Tattha katamaṃ sīlaṃ, katamaṃ adhisīlaṃ, katamaṃ cittaṃ, katamaṃ adhicittaṃ, katamā paññā, katamā adhipaññāti?
Therein, what is sīla, what is adhisīla, what is citta, what is adhicitta, what is paññā, what is adhipaññā?
Trong đó, giới là gì, giới tăng thượng là gì, tâm là gì, tâm tăng thượng là gì, tuệ là gì, tuệ tăng thượng là gì?
Vuccate – pañcaṅgaaṭṭhaṅgadasaṅgasīlaṃ tāva sīlameva.
It is said: The sīla with five, eight, or ten components is indeed sīla itself.
Được nói rằng – giới năm phần, tám phần, mười phần là giới.
Pātimokkhasaṃvarasīlaṃ pana ‘‘adhisīla’’nti vuccati.
The sīla of Pātimokkha restraint, however, is called "adhisīla."
Giới luật Pātimokkha được gọi là “giới tăng thượng” (adhisīla).
Tañhi sūriyo viya pajjotānaṃ, sineru viya pabbatānaṃ sabbalokiyasīlānaṃ adhikañceva uttamañca.
For it is superior and supreme among all worldly sīlas, like the sun among luminaries, like Sineru among mountains.
Nó vượt trội và tối thượng hơn tất cả các giới thế gian, giống như mặt trời vượt trội hơn các vì sao, giống như núi Sineru vượt trội hơn các ngọn núi.
Pātimokkhasaṃvaratopi ca maggaphalasampayuttameva sīlaṃ adhisīlaṃ, taṃ pana idha nādhippetaṃ.
And even more than the Pātimokkha restraint, the sīla associated with the path and fruition is adhisīla, but that is not intended here.
Hơn nữa, giới liên quan đến đạo và quả cũng là giới tăng thượng (adhisīla), nhưng điều đó không được đề cập ở đây.
Na hi taṃ sikkhanto methunaṃ dhammaṃ paṭisevati.
For one who trains in that does not engage in sexual intercourse.
Vì người đang học giới đó không thực hành pháp dâm dục.
Kāmāvacarāni pana aṭṭha kusalacittāni, lokiyaaṭṭhasamāpatticittāni ca ekajjhaṃ katvā cittameva.
The eight wholesome kāmāvacara cittas and the worldly eight jhāna cittas, taken together, are citta itself.
Tám tâm thiện dục giới, và tám tâm thiền định thế gian, khi được gom lại, chính là tâm.
Vipassanāpādakaṃ aṭṭhasamāpatticittaṃ pana ‘‘adhicitta’’nti vuccati.
The eight jhāna cittas that serve as a basis for vipassanā, however, are called "adhicitta."
Tám tâm thiền định là nền tảng của thiền quán được gọi là “tâm tăng thượng” (adhicitta).
Tañhi sabbalokiyacittānaṃ adhikañceva uttamañca.
For they are superior and supreme among all worldly cittas.
Nó vượt trội và tối thượng hơn tất cả các tâm thế gian.
Tatopi ca maggaphalacittameva adhicittaṃ, taṃ pana idha nādhippetaṃ.
And even more than that, the citta of the path and fruition is adhicitta, but that is not intended here.
Hơn nữa, tâm đạo và tâm quả cũng là tâm tăng thượng (adhicitta), nhưng điều đó không được đề cập ở đây.
Na hi taṃ sikkhanto methunaṃ dhammaṃ paṭisevati.
For one who trains in that does not engage in sexual intercourse.
Vì người đang học giới đó không thực hành pháp dâm dục.
‘‘Atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭha’’ntiādinayappavattaṃ kammassakatāñāṇaṃ paññā, tilakkhaṇākāraparicchedakaṃ pana vipassanāñāṇaṃ ‘‘adhipaññā’’ti vuccati.
The knowledge of kamma ownership that arises in the manner of "There is what is given, there is what is offered," and so on, is paññā, but the vipassanā knowledge that discerns the characteristics of the three marks (tilakkhaṇa) is called "adhipaññā."
Trí tuệ về nghiệp và quả của nghiệp (kammassakatāñāṇa) được diễn ra theo cách thức “Có sự bố thí, có sự cúng dường” v.v… được gọi là paññā (trí tuệ); nhưng trí tuệ minh sát (vipassanāñāṇa) có khả năng phân định các tướng của tam tướng (tilakkhaṇa) thì được gọi là “adhipaññā” (thắng tuệ).
Sā hi sabbalokiyapaññānaṃ adhikā ceva uttamā ca.
For it is superior and supreme among all worldly paññās.
Bởi vì tuệ ấy vừa cao hơn, vừa tối thượng hơn tất cả các trí tuệ thế gian.
Tatopi ca maggaphalapaññāva adhipaññā, sā pana idha nādhippetā.
And even more than that, the paññā of the path and fruition is adhipaññā, but that is not intended here.
Và hơn cả thế nữa, trí tuệ đạo và quả chính là thắng tuệ, nhưng ở đây không có ý nói đến tuệ ấy.
Na hi taṃ sikkhanto methunaṃ dhammaṃ paṭisevati.
For one who trains in that does not engage in sexual intercourse.
Bởi vì người đang học tập điều ấy thì không thực hành pháp dâm dục.
Tāsu tīsu adhisīlasikkhā cārittavārittavasena duvidhampi sīlaṃ yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjamānena, tappaṭipakkhe kilese tadaṅgappahānavasena pajahantena sikkhitabbā.
Among these three, the adhisīlasikkhā should be trained in by one who practices both types of sīla, cāritta and vāritta, as instructed, abandoning opposing defilements through tadaṅgappahāna (abandonment by substitution).
Trong ba học pháp ấy, adhisīlasikkhā (tăng thượng giới học) cần được học tập bởi người thực hành giới theo cả hai phương diện là tác hành và phòng hộ như đã được chỉ dạy, và bởi người đoạn trừ các phiền não đối nghịch với giới ấy bằng cách đoạn trừ theo từng phần (tadaṅgappahāna).
Adhicittasikkhā yathāvuttesu ārammaṇesu abhiyogavasena jhānappaṭipakkhānaṃ nīvaraṇagaṇānaṃ vikkhambhanappahānaṃ kurumānena sikkhitabbā.
The adhicittasikkhā should be trained in by one who, through application to the aforementioned objects, performs vikkhambhanappahāna (abandonment by suppression) of the groups of hindrances that oppose jhāna.
Adhicittasikkhā (tăng thượng tâm học) cần được học tập bởi người chế ngự và đoạn trừ nhóm triền cái là những pháp đối nghịch với thiền bằng cách chuyên tâm vào các đề mục đã được nói đến.
Adhipaññāsikkhā pana yathānurūpaṃ tadaṅgappahānasamucchedavasena sānusaye kilese samucchindantena sikkhitabbā.
The adhipaññāsikkhā, however, should be trained in by one who eradicates latent defilements through tadaṅgappahāna and samucchedappahāna (abandonment by eradication) as appropriate.
Còn adhipaññāsikkhā (tăng thượng tuệ học) cần được học tập bởi người đoạn tận các phiền não cùng với các tùy miên (sānusaye kilese) bằng cách đoạn trừ theo từng phần và đoạn trừ bằng cách cắt đứt (samucchedappahāna) một cách tương xứng.
Tasmā suppatiṭṭhitabhāvasādhanaṭṭhena mūlā ca sā sikkhitabbato sikkhā cāti mūlasikkhā, kammavacanicchāyaṃ ‘‘mūlasikkha’’nti vuttaṃ.
Therefore, because it is the root in the sense of establishing a firm foundation, and because it is a training (sikkhā) in the sense of being trainable, it is Mūlasikkhā; in the sense of a kammavacana (formal act), it is called "Mūlasikkhā."
Do đó, vì là nền tảng với ý nghĩa thiết lập sự vững chắc, và là điều cần phải học nên gọi là học pháp, nên là mūlasikkhā (học pháp căn bản); trong ý muốn về ngữ pháp, được nói là “mūlasikkha”.
Samāsīyate saṅkhipīyateti samāso, tato samāsato.
It is aggregated, it is concise, hence samāsa, therefore samāsato (concisely).
Được tóm lược, được rút gọn lại gọi là samāso, do đó là samāsato (một cách tóm tắt).
Samaggena saṅghena ñatticatutthena kammena akuppena ṭhānārahena upasampannoti bhikkhu.
One who is fully ordained by the Sangha, united, through a ñatticatuttha kamma (a formal act with a motion and three announcements), unshakeable and worthy of the status, is a bhikkhu.
Vị đã được cụ túc giới bởi Tăng chúng hòa hợp qua một yết-ma tứ tụng (ñatticatutthakamma) không thể bị hủy bỏ và xứng đáng với vị trí ấy, vị ấy là bhikkhu.
Tattha sabbantimena pariyāyena pañcavaggakaraṇīye kamme yāvatikā bhikkhū kammappattā, tesaṃ āgatattā, chandārahānaṃ chandassa āhaṭattā, sammukhībhūtānañca appaṭikkosanato ekasmiṃ kamme samaggabhāvaṃ upagatena saṅghena tīhi anussāvanāhi ekāya ñattiyā kātabbakammasaṅkhātena ñatticatutthena dhammikena vinayakammena vatthuñattianussāvanasīmāparisāsampattisampannattā akopetabbataṃ, appaṭikkositabbataṃ upagatena ṭhānārahena kāraṇārahena satthusāsanārahena upasampanno nāma, uparibhāvaṃ samāpanno pattoti attho.
Therein, by the Sangha, which has attained unity in a single kamma, meaning that all bhikkhus eligible for the kamma are present, and those whose consent is due have given their consent, and those present have not objected, for the five-member kamma in the final instance; by a ñatticatuttha kamma, which is a formal act to be performed with one motion and three announcements, a Dhamma-based Vinaya kamma, which is unshakeable and unchallengeable due to the completeness of the proposition, motion, announcements, boundary, and assembly; by one who is worthy of the status, worthy of the cause, worthy of the Teacher's Dispensation, one is said to be upasampanna, meaning one has attained a higher state.
Trong đó, theo cách cuối cùng, trong một hành vi cần năm Tỳ-khưu, do sự hiện diện của tất cả các Tỳ-khưu đủ điều kiện cho hành vi, do sự mang đến của ý muốn (chanda) của những người đáng được ý muốn, và do không phản đối của những người hiện diện, một Tăng-già đã đạt được sự hòa hợp trong một hành vi, thông qua một hành vi Vinaya hợp pháp, tức là một hành vi Tuyên ngôn Bốn Phần (ñatticatutthena) được thực hiện bằng một lời tuyên ngôn và ba lần tuyên bố (anussāvanā), do đã hoàn thành đầy đủ các điều kiện về đối tượng (vatthu), tuyên ngôn (ñatti), tuyên bố (anussāvanā), giới hạn (sīmā) và hội chúng (parisā), đạt đến trạng thái không thể bị hủy bỏ, không thể bị phản đối, người xứng đáng với vị trí, xứng đáng với lý do, xứng đáng với giáo pháp của Bậc Đạo Sư, được gọi là Upasampanna (Tỳ-khưu), có nghĩa là đã đạt được vị trí cao hơn.
Bhikkhubhāvo hi uparibhāvo.
For the state of a bhikkhu is a higher state.
Quả thật, trạng thái Tỳ-khưu là trạng thái cao hơn.
Tañcesa yathāvuttena kammena samāpannattā ‘‘upasampanno’’ti vuccati, tena bhikkhunā.
And because one has attained it through the aforementioned kamma, one is called "upasampanna," hence bhikkhunā (by a bhikkhu).
Và vì đã đạt được trạng thái đó bằng hành vi đã nói trên, nên được gọi là “Upasampanna” (Tỳ-khưu), do đó là vị Tỳ-khưu đó.
Ūnapañcavassatāya navako, tena navakena adhunā pabbajitena, acirapabbajitenāti vuttaṃ hoti.
One who is less than five years (ordained) is a novice, hence navakena (by a novice), meaning one who has recently gone forth, one who has gone forth not long ago.
Do chưa đủ năm hạ, là người mới (navaka), do đó là vị Tỳ-khưu mới (navakena), có nghĩa là người vừa mới xuất gia, người xuất gia chưa lâu.
Ādoti ādimhiyevāti attho, ādito paṭṭhāyāti vā.
Ādo means "at the very beginning," or "from the beginning onwards."
Ban đầu (ādo) có nghĩa là ngay từ đầu, hoặc từ lúc ban đầu.
Api ca thero ‘‘ādo’’ti vacanena saddhāpabbajitānaṃ kulaputtānaṃ ālasiyadosena, appaṭipajjantānaṃ aññāṇadosena ca aññathā paṭipajjantānaṃ saṃvegaṃ janeti.
Moreover, by the word "ādo," the elder generates a sense of urgency in young men who have gone forth out of faith but are negligent due to laziness, or who act improperly due to ignorance.
Hơn nữa, vị Trưởng lão dùng từ “ban đầu” để tạo sự xúc động cho các thiện gia nam tử đã xuất gia với đức tin, những người lười biếng, hoặc những người không thực hành do thiếu hiểu biết, hoặc những người thực hành sai cách.
Atidullabhaṃ khaṇaṃ samavāyaṃ paṭilabhitvā taṅkhaṇaṃ na kusītena vā niratthakakathāpasutena vā vītināmetabbaṃ, kiṃ kātabbaṃ?
Having obtained the exceedingly rare conjunction of opportune moments, one should not let that moment pass in idleness or by indulging in useless talk. What should be done?
Đã đạt được cơ hội vô cùng khó khăn, không nên để thời khắc đó trôi qua một cách lười biếng hoặc chìm đắm trong những câu chuyện vô ích, vậy phải làm gì?
Ādito paṭṭhāya nirantarameva tīsu sikkhāsu ādaro janetabboti.
From the very beginning, continuous diligence should be generated in the three trainings.
Từ ban đầu trở đi, cần phải không ngừng nỗ lực trong ba học pháp.
1. Idāni sabbasikkhānaṃ pana mūlabhūtattā adhisīlasikkhāva paṭhamaṃ vuttā, tatrāpi mahāsāvajjattā, mūlacchejjavasena pavattanato ca sabbapaṭhamaṃ pārājikaṃ jānitabbanti dassento ‘‘saṃ nimitta’’ntyādimāha.
1. Now, because the training in higher morality is the foundation of all trainings, it is spoken of first; and even within that, because of its great blameworthiness and because it operates by way of uprooting, the Pārājika should be known first of all. To show this, he states " having entered his sign" and so on.
1. Bây giờ, vì học giới về giới luật tối thượng (adhisīlasikkhā) là nền tảng của tất cả các học giới, nên nó được nói đến đầu tiên, và trong đó, để chỉ ra rằng điều Pārājika phải được biết đến trước tiên vì nó là tội lỗi lớn nhất và dẫn đến việc bị đoạn tuyệt gốc rễ, nên Đức Phật đã nói “saṃ nimitta” và những điều tương tự.
Tattha maggattaye saṃ nimittaṃ pavesanto bhikkhu cutoti attho.
Here, the meaning is: a bhikkhu who enters his sign into one of the three passages is cut off.
Trong đó, Tỳ-khưu đưa bộ phận sinh dục (nimitta) vào một trong ba con đường (maggattaye) thì bị đọa lạc (cuta) – đó là ý nghĩa.
Saṃ nimittanti attano aṅgajātaṃ, sabbantimena paricchedena ekatilabījamattampi attano aṅgajātanti vuttaṃ hoti.
" His sign" means his own generative organ; it is said that even a sesame seed's worth of his own generative organ at the absolute limit.
Saṃ nimitta (bộ phận sinh dục) có nghĩa là bộ phận sinh dục của chính mình, theo định nghĩa cuối cùng, dù chỉ là một hạt mè cũng được gọi là bộ phận sinh dục của chính mình.
Bhikkhūti anikkhittasikkho.
" Bhikkhu" means one who has not renounced the training.
Tỳ-khưu (bhikkhū) có nghĩa là người chưa từ bỏ học giới.
Maggattayeti ettha manussāmanussatiracchānagatānaṃ vasena tisso itthiyo, tayo ubhatobyañjanakā, tayo paṇḍakā, tayo purisāti pārājikavatthubhūtānaṃ nimittānaṃ nissayā dvādasa sattā honti.
In "into one of the three passages," there are twelve beings who are the bases for the Pārājika offense: three women (human, non-human, animal), three hermaphrodites, three paṇḍakas, and three men.
Trong cụm từ maggattaye (ba con đường) này, có ba loại phụ nữ (người, phi nhân, súc vật), ba loại song tính (ubhatobyañjanaka), ba loại hoạn nhân (paṇḍaka), và ba loại đàn ông (purisa), tổng cộng có mười hai loại chúng sinh là đối tượng của Pārājika.
Tesaṃ vaccapassāvamukhamaggavasena tayo maggā.
Their three passages are the anus, urethra, and mouth.
Ba con đường của họ là đường đại tiện, đường tiểu tiện và đường miệng.
Tattha manussitthiyā tayo, amanussitthiyā tayo, tiracchānagatitthiyā tayoti nava, tathā manussubhatobyañjanakādīnaṃ.
Of these, there are three for a human woman, three for a non-human woman, and three for an animal woman, making nine; similarly for human hermaphrodites and so on.
Trong đó, phụ nữ loài người có ba, phụ nữ phi nhân có ba, phụ nữ súc vật có ba, tổng cộng là chín, và tương tự với song tính loài người, v.v.
Manussapaṇḍakādīnaṃ pana vaccamukhamaggavasena dve dveti cha, tathā manussapurisādīnanti sabbesaṃ vasena tiṃsa maggā honti.
For human paṇḍakas and so on, there are two each by way of the anus and mouth, making six; similarly for human men and so on, resulting in thirty passages in all.
Đối với hoạn nhân loài người, v.v., có hai con đường (đường đại tiện và đường miệng) tức là sáu, và tương tự với đàn ông loài người, v.v., tổng cộng có ba mươi con đường.
Te sabbe pariggahetvā idha ‘‘maggattaye’’ti vuttaṃ, tasmiṃ maggattaye, dvādasannaṃ sattānaṃ tīsu maggesu yattha katthaci maggeti attho.
Encompassing all of these, it is here stated as "into one of the three passages," meaning into any passage among the three passages of the twelve beings.
Tất cả những điều đó được bao gồm ở đây khi nói “maggattaye” (ba con đường), có nghĩa là bất kỳ con đường nào trong ba con đường của mười hai loại chúng sinh đó.
Cutoti sakkattā vā brahmattā vā cutasatto viya sāsanato cuto hoti, pārājiko hotīti attho.
" Cut off" means cut off from the Dispensation, like a being cut off from the state of a Sakka or a Brahmā; it means he becomes a pārājika.
Cuto (bị đọa lạc) có nghĩa là bị đọa lạc khỏi giáo pháp, giống như một chúng sinh bị đọa lạc khỏi cõi trời Sakka hoặc cõi Phạm thiên, có nghĩa là bị phạm Pārājika.
Idāni pavesanaṃ nāma na kevalaṃ attupakkameneva hoti, parūpakkamenāpi hoti, tatthāpi sevanacitte sati pārājiko hotīti dassanatthaṃ ‘‘pavesanā’’tyādi vuttaṃ.
Now, to show that penetration does not occur only by one's own effort, but can also occur by another's effort, and that even then one becomes a pārājika if there is an intention to enjoy, " penetration" and so on is stated.
Bây giờ, để chỉ ra rằng việc đưa vào không chỉ xảy ra do hành động của chính mình mà còn do hành động của người khác, và trong trường hợp đó, nếu có ý muốn hưởng thụ thì cũng phạm Pārājika, nên câu “pavesanā” và những điều tương tự đã được nói đến.
Tassattho – yo bhikkhu pavesanaṭṭhitauddharaṇapaviṭṭhakkhaṇesu aññataraṃ khaṇaṃ cepi sādiyaṃ sādiyanto sacepi tasmiṃ khaṇe sevanacittaṃ upaṭṭhāpento, cuto pārājiko hoti.
Its meaning is: whatever bhikkhu, even if he assents to one of the moments of penetration, remaining, extraction, or entry—if he assents, if he generates an intention to enjoy at that moment, he is "cut off," he becomes a pārājika.
Ý nghĩa của nó là – vị Tỳ-khưu nào, trong bất kỳ thời điểm nào trong số các thời điểm đưa vào, giữ lại, rút ra, hoặc đã đưa vào, nếu chấp nhận (cepi sādiyaṃ) tức là nếu trong thời điểm đó có ý muốn hưởng thụ, thì bị đọa lạc (cuto) tức là phạm Pārājika.
Yo pana sabbaso asādiyanto āsīvisamukhaṃ aṅgārakāsuṃ paviṭṭhaṃ viya ca maññati, so nipparādho hoti.
But one who does not assent at all, and considers it like entering the mouth of a venomous snake or a pit of glowing coals, is blameless.
Còn người nào hoàn toàn không chấp nhận, và coi đó như việc đi vào miệng rắn độc hoặc hố than hồng, thì người đó không có lỗi.
Ettha pana ṭhitaṃ nāma sukkavissaṭṭhisamayappattaṃ.
Here, " remaining" means having reached the moment of ejaculation.
Ở đây, giữ lại (ṭhitaṃ) có nghĩa là đạt đến thời điểm xuất tinh.
Paṭhamapārājikaṃ.
The first Pārājika.
Điều Pārājika thứ nhất.
2-7. Idāni dutiyaṃ dassetuṃ ‘‘adinnaṃ mānusaṃ bhaṇḍa’’ntyādimāha.
2-7. Now, to show the second, he states " unappropriated human property" and so on.
2-7. Bây giờ, để chỉ ra điều thứ hai, Đức Phật đã nói “adinnaṃ mānusaṃ bhaṇḍaṃ” và những điều tương tự.
Tattha yo bhikkhu adinnaṃ mānusaṃ garukaṃ bhaṇḍaṃ pañcavīsāvahāresu yena kenaci avahārena ādiyanto cuto bhaveti sambandho.
Here, the connection is: whatever bhikkhu, taking unappropriated, human, weighty property by any of the twenty-five modes of theft, becomes cut off.
Trong đó, có sự liên kết rằng vị Tỳ-khưu nào lấy một vật dụng nặng của loài người mà không được cho (adinnaṃ mānusaṃ garukaṃ bhaṇḍaṃ) bằng bất kỳ một trong hai mươi lăm cách lấy trộm (pañcavīsāvahāresu), thì sẽ bị đọa lạc (cuta).
Adinnanti yaṃ kiñci parapariggahitaṃ sassāmikaṃ bhaṇḍaṃ, taṃ tehi sāmikehi kāyena vā vācāya vā na dinnanti adinnaṃ, anissaṭṭhaṃ apariccattaṃ rakkhitaṃ gopitaṃ mamāyitaṃ parapariggahitaṃ.
" Unappropriated" means any property belonging to another, with an owner, which has not been given by those owners, either physically or verbally; it is unreleased, unabandoned, protected, guarded, cherished, belonging to another.
Không được cho (adinnaṃ) có nghĩa là bất kỳ vật dụng nào thuộc sở hữu của người khác, có chủ, mà chủ nhân không cho bằng thân hoặc bằng lời nói, tức là không được cho, không được phép, không được từ bỏ, được bảo vệ, được giữ gìn, được coi là của mình, thuộc sở hữu của người khác.
Manussassa idanti mānusaṃ, manussasantakaṃ, ‘‘bhaṇḍa’’ntiminā tulyādhikaraṇaṃ.
" Human" means belonging to a human, property of a human; this is in apposition with "property."
Cái này thuộc về con người, tức là của loài người (mānusaṃ), thuộc về con người, “vật dụng” (bhaṇḍaṃ) là từ đồng nghĩa.
Theyyāyekenāti theyyāya ekena, ekena avahārenāti attho.
" By way of theft" means by way of theft, by one mode of theft.
Bằng một cách trộm cắp (theyyāyekenā) có nghĩa là bằng một cách trộm cắp, bằng một cách lấy trộm.
Liṅgabhedaṃ katvā vuttaṃ.
It is stated with a change of gender.
Được nói bằng cách thay đổi giống từ.
‘‘Theyyā kenacī’’ti vā pāṭho.
Or the reading is "by any theft."
Hoặc là đọc “theyyā kenacī” (bằng một cách trộm cắp nào đó).
Tattha thenoti coro, thenassa bhāvo theyyā, karaṇatthe cetaṃ paccattavacanaṃ, tasmā kenaci theyyena avahārenāti attho.
Here, " thief" means a robber; the state of a thief is theft; and this is a nominative case in the sense of an instrument. Therefore, it means by any mode of theft.
Trong đó, theno là kẻ trộm, trạng thái của kẻ trộm là theyyā, và đây là một từ ở cách công cụ, do đó có nghĩa là bằng một cách lấy trộm nào đó.
Ādiyanti ādiyanto gaṇhanto.
" Taking" means taking, grasping.
Lấy (ādiyanti) có nghĩa là đang lấy, đang nhận.
Pañcavīsāvahāresūti pañcapañcake samodhānetvā pañcavīsati avahārā.
" In the twenty-five modes of theft" means twenty-five modes of theft by combining five sets of five.
Trong hai mươi lăm cách lấy trộm (pañcavīsāvahāresu) là hai mươi lăm cách lấy trộm được nhóm lại thành năm nhóm năm.
Tattha pañcapañcakāni nāma nānābhaṇḍapañcakaṃ ekabhaṇḍapañcakaṃ sāhatthikapañcakaṃ pubbappayogapañcakaṃ theyyāvahārapañcakanti.
Here, the " five sets of five" are: the five of various properties, the five of a single property, the five of direct action, the five of prior instigation, and the five of modes of theft.
Trong đó, năm nhóm năm (pañcapañcakāni) là nhóm năm vật dụng khác nhau, nhóm năm vật dụng giống nhau, nhóm năm hành động tự tay, nhóm năm hành động chuẩn bị trước, và nhóm năm cách lấy trộm.
Tattha saviññāṇakāviññāṇakamissakabhaṇḍavasena nānābhaṇḍapañcakaṃ, saviññāṇakabhaṇḍavasena ekabhaṇḍapañcakaṃ.
Here, the five of various properties are by way of sentient, non-sentient, and mixed property; the five of a single property are by way of sentient property.
Trong đó, nhóm năm vật dụng khác nhau theo cách vật dụng có tri giác, không tri giác và hỗn hợp; nhóm năm vật dụng giống nhau theo cách vật dụng có tri giác.
Tattha nānābhaṇḍavasena tāva evaṃ veditabbo – yo ārāmaṃ abhiyuñjati, āpatti dukkaṭassa.
Here, by way of various properties, it should be understood thus: whoever appropriates a monastery, incurs an offense of wrong-doing (dukkaṭa).
Trong đó, theo cách vật dụng khác nhau, cần phải hiểu như sau – người nào xâm chiếm một khu vườn, phạm tội Dukkaṭa.
Sāmikassa vimatiṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa.
He causes doubt in the owner, an offense of thullaccaya.
Khiến chủ nhân nghi ngờ, phạm tội Thullaccaya.
Sāmiko ‘‘na mayhaṃ bhavissatī’’ti dhuraṃ nikkhipati, āpatti pārājikassa.
The owner abandons the claim, thinking, "It will not be mine," an offense of pārājika.
Chủ nhân từ bỏ quyền sở hữu với ý nghĩ “nó sẽ không còn là của tôi nữa”, phạm tội Pārājika.
Aññassa bhaṇḍaṃ haranto sīse bhāraṃ theyyacitto āmasati, āpatti dukkaṭassa.
Carrying another's goods as a burden on his head, with thievish intent, he touches it, an offense of dukkaṭa.
Người nào chạm vào một vật dụng của người khác với ý định trộm cắp để mang trên đầu, phạm tội Dukkaṭa.
Phandāpeti, āpatti thullaccayassa.
He makes it sway, an offense of thullaccaya.
Làm cho nó rung chuyển, phạm tội Thullaccaya.
Khandhaṃ oropeti, āpatti pārājikassa.
He lowers it from his shoulder, an offense of pārājika.
Đặt nó lên vai, phạm tội Pārājika.
Upanikkhittaṃ bhaṇḍaṃ ‘‘dehi me bhaṇḍa’’nti vuccamāno ‘‘nāhaṃ gaṇhāmī’’ti bhaṇati, āpatti dukkaṭassa.
When asked, "Give me my goods," concerning deposited goods, he says, "I did not take it," an offense of dukkaṭa.
Khi được yêu cầu “hãy trả lại vật dụng cho tôi” đối với một vật dụng đã được ký gửi, người đó nói “tôi không nhận”, phạm tội Dukkaṭa.
Sāmikassa vimatiṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa.
He causes doubt in the owner, an offense of thullaccaya.
Khiến chủ nhân nghi ngờ, phạm tội Thullaccaya.
Sāmiko ‘‘na mayhaṃ dassatī’’ti dhuraṃ nikkhipati, āpatti pārājikassa.
The owner abandons the claim, thinking, "He will not give it to me," an offense of pārājika.
Chủ nhân từ bỏ quyền sở hữu với ý nghĩ “người đó sẽ không trả lại cho tôi”, phạm tội Pārājika.
‘‘Sahabhaṇḍahārakaṃ nessāmī’’ti paṭhamaṃ pādaṃ saṅkāmeti, āpatti thullaccayassa.
He moves the first foot, intending, "I will take it with the goods," an offense of thullaccaya.
Với ý định “tôi sẽ mang nó đi cùng với vật dụng”, người đó nhấc chân đầu tiên, phạm tội Thullaccaya.
Dutiyaṃ pādaṃ saṅkāmeti, āpatti pārājikassa.
He moves the second foot, an offense of pārājika.
Nhấc chân thứ hai, phạm tội Pārājika.
Thalaṭṭhaṃ bhaṇḍaṃ theyyacitto āmasati, āpatti dukkaṭassa.
He touches goods on land with thievish intent, an offense of dukkaṭa.
Người nào chạm vào một vật dụng trên mặt đất với ý định trộm cắp, phạm tội Dukkaṭa.
Phandāpeti, āpatti thullaccayassa.
He makes it sway, an offense of thullaccaya.
Làm cho nó rung chuyển, phạm tội Thullaccaya.
Ṭhānā cāveti, āpatti pārājikassa.
He removes it from its place, an offense of pārājika.
Di chuyển nó khỏi vị trí, phạm tội Pārājika.
Ayamettha nānābhaṇḍavasena yojanā.
This is the application in terms of various goods.
Đây là cách áp dụng theo nhóm vật dụng khác nhau.
Ekabhaṇḍavasena pana sassāmikaṃ dāsaṃ vā tiracchānaṃ vā yathāvuttena abhiyogādinā nayena ādiyati vā harati vā avaharati vā iriyāpathaṃ kopeti vā ṭhānā cāveti vāti.
In terms of a single item, it is when one takes, carries, or removes a slave or an animal belonging to an owner, or disturbs its posture, or removes it from its place, by means of the aforementioned methods such as application.
Tuy nhiên, theo cách một vật phẩm, nếu một nô lệ hoặc một con vật có chủ, bị lấy đi, mang đi, hoặc trộm cắp, hoặc tư thế bị thay đổi, hoặc bị di chuyển khỏi vị trí của nó, theo cách đã nói ở trên bằng sự chiếm đoạt, v.v.
Ayamettha ekabhaṇḍavasena yojanā.
This is the application in terms of a single item.
Đây là cách áp dụng theo nghĩa một vật phẩm.
Pañca avahārā sāhatthiko āṇattiko nissaggiyo atthasādhako dhuranikkhepoti.
There are five types of taking: by oneself, by command, by abandonment, by accomplishing the purpose, and by abandoning the claim.
Có năm loại trộm cắp: tự tay trộm cắp, sai khiến trộm cắp, bỏ rơi trộm cắp, hoàn thành mục đích trộm cắp, và giao phó trộm cắp.
Tattha sāhatthiko nāma parassa bhaṇḍaṃ sahatthā avaharati.
Among these, taking by oneself means taking another's goods with one's own hand.
Trong đó, tự tay trộm cắp (sāhatthiko) là tự tay trộm cắp tài sản của người khác.
Āṇattiko nāma ‘‘asukassa bhaṇḍaṃ avaharā’’ti aññaṃ āṇāpeti.
Taking by command means commanding another, "Take so-and-so's goods."
Sai khiến trộm cắp (āṇattiko) là sai người khác: “Hãy trộm cắp tài sản của người kia.”
Nissaggiyo nāma antosuṅkaghāte ṭhito bahisuṅkaghātaṃ pāteti, āpatti pārājikassa.
Taking by abandonment means standing within the customs barrier and dropping it outside the customs barrier, an offense of pārājika.
Bỏ rơi trộm cắp (nissaggiyo) là người đang đứng trong khu vực hải quan nội địa mà lại đưa ra khu vực hải quan ngoại địa, thì phạm tội pārājika.
Atthasādhako nāma ‘‘asukaṃ bhaṇḍaṃ yadā sakkosi, tadā avaharā’’ti āṇāpeti.
Taking by accomplishing the purpose means commanding, "Whenever you can, take those goods."
Hoàn thành mục đích trộm cắp (atthasādhako) là sai khiến: “Khi nào có thể, hãy trộm cắp vật phẩm kia.”
Tattha sace paro anantarāyiko hutvā taṃ avaharati, āṇāpako āṇattikkhaṇeyeva pārājiko hoti, avahārako pana avahaṭakāle, ayaṃ atthasādhako.
In this case, if the other person takes it without hindrance, the one who commanded becomes pārājika at the moment of the command, while the one who took it becomes pārājika at the time of taking. This is taking by accomplishing the purpose.
Trong trường hợp đó, nếu người kia không gặp trở ngại và trộm cắp vật phẩm đó, thì người sai khiến phạm tội pārājika ngay tại thời điểm sai khiến, còn người trộm cắp thì phạm tội vào lúc trộm cắp. Đây là hoàn thành mục đích trộm cắp.
Dhuranikkhepo pana upanikkhittabhaṇḍavasena veditabboti idaṃ sāhatthikapañcakaṃ.
Abandoning the claim should be understood in terms of deposited goods. This is the group of five types of taking by oneself.
Còn giao phó trộm cắp (dhuranikkhepo) cần được hiểu theo nghĩa vật phẩm được ký gửi. Đây là nhóm năm loại tự tay trộm cắp.
Aparepi pañca avahārā pubbappayogo sahappayogo saṃvidhāvahāro saṅketakammaṃ nimittakammanti.
There are also another five types of taking: prior application, simultaneous application, concerted taking, taking by signal, and taking by indication.
Năm loại trộm cắp khác là: chuẩn bị trước, đồng thời, trộm cắp có thỏa thuận, hành động ám hiệu, hành động dấu hiệu.
Tattha āṇattivasena pubbappayogo veditabbo, ṭhānācāvanavasena sahappayogo.
Among these, prior application should be understood in terms of commanding, and simultaneous application in terms of removing from its place.
Trong đó, chuẩn bị trước (pubbappayogo) cần được hiểu theo nghĩa sai khiến, đồng thời (sahappayogo) theo nghĩa di chuyển khỏi vị trí.
Saṃvidhāvahāro nāma sambahulā bhikkhū ‘‘amukaṃ nāma gehaṃ gantvā, chadanaṃ vā bhinditvā, sandhiṃ vā chinditvā bhaṇḍaṃ harissāmā’’ti saṃvidahitvā gacchanti, tesu eko bhaṇḍaṃ avaharati, tassuddhāre sabbesaṃ pārājikaṃ.
Concerted taking means when many bhikkhus agree, "We will go to such-and-such a house, break the roof, or cut through the wall, and take the goods," and then go, and one of them takes the goods; upon its removal, all incur a pārājika.
Trộm cắp có thỏa thuận (saṃvidhāvahāro) là nhiều tỳ khưu thỏa thuận với nhau: “Chúng ta sẽ đến nhà kia, phá mái nhà hoặc cắt tường để trộm cắp tài sản.” Trong số đó, một người trộm cắp tài sản, thì tất cả đều phạm tội pārājika khi vật phẩm đó được lấy đi.
Saṅketakammaṃ nāma sañjānanakammaṃ kālaparicchedavasena saññākaraṇaṃ.
Taking by signal means an act of recognition, making a sign based on a time limit.
Hành động ám hiệu (saṅketakammaṃ) là hành động nhận biết, tạo dấu hiệu theo thời gian quy định.
Ettha ca ‘‘purebhattaṃ avaharā’’ti vutte ajja vā purebhattaṃ avaharatu, sve vā anāgate saṃvacchare vā, natthi visaṅketo, saṅketakārakassa āṇattikkhaṇe, itarassa ṭhānā cāvaneti evaṃ āpatti ubhinnaṃ pārājikassa.
In this case, if it is said, "Take it before noon," whether it is taken before noon today, or tomorrow, or in a future year, there is no disagreement; the one who made the signal incurs pārājika at the moment of the command, and the other at the removal from its place. Thus, both incur a pārājika offense.
Ở đây, nếu nói: “Hãy trộm cắp trước bữa ăn,” thì dù trộm cắp trước bữa ăn hôm nay, hoặc ngày mai, hoặc trong năm tới, không có sự sai lầm trong ám hiệu. Người tạo ám hiệu phạm tội vào thời điểm ám hiệu, còn người kia thì vào thời điểm di chuyển khỏi vị trí. Như vậy, cả hai đều phạm tội pārājika.
Nimittakammaṃ nāma saññuppādanatthaṃ kassaci nimittassa karaṇaṃ akkhinikhaṇanahatthālaṅghanapāṇippahāraaṅguliphoṭanagīvunnāmanaukkāsanādinā anekappakāraṃ.
Taking by indication means making some sign to convey a message, of many kinds, such as winking, touching the hand, striking the palm, snapping the fingers, raising the neck, or clearing the throat.
Hành động dấu hiệu (nimittakammaṃ) là việc tạo ra một dấu hiệu nào đó để gây ra sự nhận biết, có nhiều loại như nháy mắt, chạm tay, vỗ tay, búng ngón tay, ngẩng cổ, tằng hắng, v.v.
Avahārako āṇāpakena yaṃ nimittasaññaṃ katvā vuttaṃ, taṃ ‘‘eta’’nti maññamāno tameva avaharati, ubhinnaṃ pārājikaṃ.
The taker, understanding the sign indicated by the commander to mean "this," takes that very item; both incur a pārājika.
Người trộm cắp, khi nhận ra dấu hiệu mà người sai khiến đã nói, cho rằng “đây là vật đó” và trộm cắp đúng vật đó, thì cả hai đều phạm tội pārājika.
Yaṃ ‘‘avaharā’’ti vuttaṃ, taṃ ‘‘eta’’nti maññamāno aññaṃ tasmiṃyeva ṭhāne ṭhapitaṃ avaharati, mūlaṭṭhassa anāpatti.
If, understanding "this" to be what was commanded to be taken, he takes another item placed in the same spot, the original owner incurs no offense.
Nếu vật được nói là “hãy trộm cắp” nhưng người đó lại cho rằng “đây là vật đó” và trộm cắp một vật khác được đặt ở cùng vị trí, thì người chủ không phạm tội.
Idaṃ pubbappayogapañcakaṃ.
This is the group of five types of prior application.
Đây là nhóm năm loại chuẩn bị trước.
Aparepi pañca avahārā theyyāvahāro pasayhāvahāro parikappāvahāro paṭicchannāvahāro kusāvahāroti.
There are also another five types of taking: taking by stealth, taking by force, taking by deception, taking by concealment, and taking by trickery.
Năm loại trộm cắp khác là: trộm cắp bằng gian lận, trộm cắp bằng vũ lực, trộm cắp bằng dự định, trộm cắp che giấu, trộm cắp bằng thanh cỏ.
Tattha yo kūṭamānakūṭakahāpaṇādīhi vañcetvā gaṇhāti, tassevaṃ gaṇhato avahāro theyyāvahāro.
Among these, taking by stealth is when one deceives with false measures, false coins, or similar means, and takes something in this manner.
Trong đó, người nào lừa gạt bằng cân đong, tiền bạc giả mạo, v.v., thì hành vi trộm cắp của người đó là trộm cắp bằng gian lận (theyyāvahāro).
Yo santajjetvā sayaṃ dassetvā tesaṃ santakaṃ gaṇhāti, yo vā attano pattabalito ca adhikaṃ balakkārena gaṇhāti rājarājamahāmattādayo viya, tassevaṃ gaṇhato avahāro pasayhāvahāro.
The act of taking property by one who, having threatened and revealed himself, takes their possessions, or who, like kings and great ministers, takes by force more than his due power, is called taking by force (pasayhāvahāro).
Người nào đe dọa, tự mình chỉ ra và lấy tài sản của họ, hoặc người nào lấy bằng vũ lực nhiều hơn sức mạnh của mình, như các vị vua, quan đại thần, v.v., thì hành vi trộm cắp của người đó là trộm cắp bằng vũ lực (pasayhāvahāro).
Parikappetvā gaṇhato panāvahāro parikappāvahāro.
However, the act of taking by one who makes a stipulation is called taking by stipulation (parikappāvahāro).
Còn hành vi trộm cắp bằng cách dự định là trộm cắp bằng dự định (parikappāvahāro).
So duvidho bhaṇḍokāsaparikappavasena.
This is twofold, by way of stipulation of goods and stipulation of place.
Nó có hai loại: dự định về vật phẩm và dự định về địa điểm.
Tatra yo ‘‘sāṭako ce, gaṇhissāmi, suttaṃ ce, na gaṇhissāmī’’ti parikappetvā andhakāre pasibbakaṃ gaṇhāti, tatra sāṭako ce, uddhāreyeva pārājikaṃ, suttaṃ ce hoti, rakkhati.
In this regard, if one stipulates, "If it's a cloth, I'll take it; if it's thread, I won't," and then takes a bag in the dark, if it's a cloth, it is a pārājika offense upon lifting it; if it's thread, it is not an offense.
Trong đó, người nào dự định: “Nếu là y phục, tôi sẽ lấy; nếu là sợi chỉ, tôi sẽ không lấy,” rồi trong bóng tối lấy một cái túi, nếu đó là y phục, thì phạm tội pārājika ngay khi lấy đi; nếu đó là sợi chỉ, thì không phạm tội.
Ayaṃ bhaṇḍaparikappo nāma.
This is called stipulation of goods (bhaṇḍaparikappo).
Đây gọi là dự định về vật phẩm (bhaṇḍaparikappo).
Yo ṭhānaṃ parikappetvā bhaṇḍaṃ gaṇhāti, tassa taṃ parikappitaparicchedaṃ atikkantamatte pārājikaṃ.
If one stipulates a place and takes goods, it is a pārājika offense as soon as that stipulated boundary is exceeded.
Người nào dự định địa điểm rồi lấy vật phẩm, thì khi vật phẩm vượt quá giới hạn đã dự định, người đó phạm tội pārājika.
Ayaṃ okāsaparikappo nāma.
This is called stipulation of place (okāsaparikappo).
Đây gọi là dự định về địa điểm (okāsaparikappo).
Evamimesaṃ dvinnaṃ parikappānaṃ vasena parikappetvā gaṇhato avahāro parikappāvahāro.
Thus, the act of taking by one who makes a stipulation, according to these two types of stipulations, is taking by stipulation (parikappāvahāro).
Như vậy, hành vi trộm cắp bằng cách dự định là trộm cắp theo hai loại dự định này.
Paṭicchādetvā parassa bhaṇḍaṃ gaṇhato avahāro paṭicchannāvahāro nāma.
The act of taking another's goods by concealing them is called taking by concealment (paṭicchannāvahāro).
Hành vi trộm cắp tài sản của người khác bằng cách che giấu gọi là trộm cắp che giấu (paṭicchannāvahāro).
Kusaṃ saṅkāmetvā avaharaṇaṃ kusāvahāro.
Taking by shifting a blade of grass is taking by grass-shifting (kusāvahāro).
Trộm cắp bằng cách di chuyển thanh cỏ là trộm cắp bằng thanh cỏ (kusāvahāro).
Yo kusaṃ pātetvā cīvare bhājiyamāne attano koṭṭhāsassa samīpe ṭhitaṃ appagghataraṃ vā mahagghataraṃ vā samasamaṃ vā parassa koṭṭhāsaṃ disvā sace paṭhamataraṃ parakoṭṭhāsato kusadaṇḍakaṃ uddharati, attano koṭṭhāse pātetukāmatāya uddhāre rakkhati, pātanepi rakkhati, attano koṭṭhāsato pana kusadaṇḍaṃ uddharati, uddhāre rakkhati, taṃ uddharitvā parakoṭṭhāse pātentassa hatthato muttamatte pārājikaṃ.
If, when robes are being divided, one, having dropped a blade of grass, sees another's portion, whether of lesser, greater, or equal value, situated near one's own portion, and if one first removes the grass-stick from the other's portion with the intention of dropping it into one's own portion, it is not an offense upon removal, nor upon dropping it; but if one removes the grass-stick from one's own portion, it is not an offense upon removal, but it is a pārājika offense as soon as it leaves one's hand when one drops it into another's portion.
Người nào, khi y phục đang được chia, ném thanh cỏ xuống, rồi thấy phần của người khác ở gần phần của mình, dù là ít giá trị hơn, nhiều giá trị hơn, hay bằng giá trị, nếu người đó rút thanh cỏ từ phần của người khác trước, với ý định ném vào phần của mình, thì khi rút ra không phạm tội, khi ném xuống cũng không phạm tội. Nhưng nếu người đó rút thanh cỏ từ phần của mình, thì khi rút ra không phạm tội; khi rút ra rồi ném vào phần của người khác, thì ngay khi rời khỏi tay, người đó phạm tội pārājika.
Ayaṃ kusāvahāro nāmāti imesu pañcavīsāvahāresu yena kenaci avahārena gaṇhanto pārājiko bhaveti attho.
This is called kusāvahāro. The meaning is that one who takes by any of these twenty-five types of taking becomes pārājika.
Đây gọi là trộm cắp bằng thanh cỏ. Ý nghĩa là: trong hai mươi lăm loại trộm cắp này, ai trộm cắp bằng bất kỳ loại nào cũng phạm tội pārājika.
Garukanti pañcamāsakaṃ.
Garuka means five māsakas.
Nghiêm trọng (garukaṃ) là năm đồng māsa.
Vīsatimāsako hi kahāpaṇo, kahāpaṇassa catuttho bhāgo pādo nāma, tasmā pañcamāsakaṃ vā pādaṃ vā garukanti veditabbaṃ.
Indeed, a kahāpaṇa is twenty māsakas, and a quarter of a kahāpaṇa is called a pāda; therefore, five māsakas or a pāda should be understood as garuka.
Một đồng kahāpaṇa là hai mươi đồng māsa, một phần tư của kahāpaṇa gọi là pāda. Do đó, năm đồng māsa hoặc một pāda cần được hiểu là nghiêm trọng.
Tattha ‘‘cattāro vīhayo guñjā, dve guñjā māsako bhave’’ti vacanato vīhivasena cattālīsa vīhayo dasa guñjā pañcamāsakoti veditabbo.
In this regard, according to the saying, "Four grains of paddy make a guñjā, two guñjās make a māsaka," forty grains of paddy, ten guñjās, should be understood as five māsakas.
Trong đó, theo câu nói: “Bốn hạt lúa là một guñjā, hai guñjā là một māsa,” thì theo hạt lúa, bốn mươi hạt lúa là mười guñjā, là năm đồng māsa.
Yaṃ pana sāmaṇerasikkhāyaṃ ‘‘vīsativīhī’’ti vuttaṃ, taṃ neva pāḷiyaṃ, na aṭṭhakathāyaṃ atthi, vīmaṃsitabbametaṃ.
However, what is stated as "twenty grains of paddy" in the Sāmaṇerasikkhā is found neither in the Pāḷi nor in the Aṭṭhakathā; this should be investigated.
Tuy nhiên, điều được nói trong Sāmaṇerasikkhā là “hai mươi hạt lúa” thì không có trong Pāḷi cũng như trong Chú giải, điều này cần được xem xét.
Dutiyapārājikaṃ.
The Second Pārājika.
Điều Pārājika thứ hai.
Manussapāṇanti mātukucchismiṃ paṭisandhicittena sahuppannaṃ atiparittaṃ kalalarūpaṃ ādiṃ katvā pakatiyā vīsavassasatāyukassa sattassa yāva maraṇakālā etthantare anupubbena vuddhippatto attabhāvo, eso manussapāṇo nāma, evarūpaṃ manussapāṇanti attho.
Manussapāṇa means a living being whose existence, starting from the extremely minute kalala form that arises with the rebirth-linking consciousness in the mother's womb, and gradually developing, reaches its full body up to the time of death for a being whose natural lifespan is one hundred or twenty years; such a living being is called a human being, that is the meaning of a human being.
Mạng người (manussapāṇaṃ) là thân thể phát triển tuần tự, bắt đầu từ hình thể kalala rất nhỏ bé cùng phát sinh với tâm tái tục trong bụng mẹ, cho đến thời điểm chết của chúng sinh có tuổi thọ tự nhiên hai trăm năm. Đó gọi là mạng người, nghĩa là một mạng người như vậy.
Pāṇoti jānanti ‘‘pāṇo’’ iti jānanto ‘‘taṃ jīvitā voropemī’’ti jānanto.
Pāṇoti jāna means knowing "it is a living being," knowing "I will deprive it of life."
Biết là mạng sống (pāṇoti jānanti) là biết “đây là mạng sống,” biết “tôi sẽ làm cho mạng sống đó chấm dứt.”
Vadhakacetasāti vadhakacittena, itthambhūte karaṇavacanaṃ, vadhakacitto hutvā maraṇādhippāyo hutvāti vuttaṃ hoti.
Vadhakacetasā means with a murderous mind; this is the instrumental case for such a state, meaning having a murderous mind, having the intention to kill.
Với tâm sát hại (vadhakacetasā) là với tâm sát hại, đây là cách dùng từ chỉ phương tiện; có nghĩa là với tâm sát hại, với ý định giết chết.
Jīvitāti jīvitindriyato.
Jīvitā means from the life faculty.
Sự sống (jīvitā) là từ sinh mạng căn (jīvitindriya).
Yoti aniyamavacanaṃ.
Yo is an indefinite pronoun.
Người nào (yo) là từ không xác định.
Soti etena niyamanaṃ veditabbaṃ.
So indicates the specification.
Người đó (so) cần được hiểu là từ xác định.
Viyojetīti vuttappakāraṃ manussaviggahaṃ kalalakālepi tāpanamaddanehi vā bhesajjasampadānena vā tato vā uddhampi tadanurūpena upakkamena jīvitā viyojetīti attho.
Viyojetī means to deprive the aforementioned human body of life, even in the kalala stage, by heating or crushing, or by administering medicine, or even beyond that, by a corresponding stratagem.
Làm cho chấm dứt (viyojetīti) nghĩa là làm cho thân người đã nói trên chấm dứt sự sống bằng cách nung nóng, nghiền nát, hoặc cho thuốc, hoặc bằng những phương tiện tương tự khác, ngay cả khi còn ở giai đoạn kalala.
Sāsanāti parāpubbajidhātuppayoge nissakkavacanaṃ, tena satthusāsanatoti attho.
Sāsanā is the ablative case used with the verb root parāpubbaji, meaning from the Teacher's Dispensation.
Đối với giáo pháp (sāsanā) là cách dùng từ chỉ sự tách rời trong việc sử dụng động từ có tiền tố parā và gốc jidhā, nghĩa là đối với giáo pháp của Đức Phật.
Parājitoti parājayamāpanno.
Parājito means having met with defeat.
Bị đánh bại (parājito) là bị thất bại.
Hotīti pāṭhaseso.
Hotī is the remainder of the text.
Trở thành (hotīti) là phần còn lại của câu.
Tatiyapārājikaṃ.
The Third Pārājika.
Điều Pārājika thứ ba.
9. Idāni catutthaṃ dassetuṃ ‘‘jhānādibheda’’ntyādi vuttaṃ.
9. Now, to explain the fourth, "jhānādibheda" and so on, was stated.
9. Bây giờ, để trình bày điều thứ tư, đã nói “phân biệt thiền định” (jhānādibheda), v.v.
Tattha yo bhikkhu aññāpadesañca adhimānañca vajjetvā hadaye asantaṃ jhānādibhedaṃ dhammaṃ manussajātikassa sattassa vadeyya, tasmiṃ khaṇe ñāte so tato sāsanā pārājiko eva hotīti attho.
In this, the meaning is that if a bhikkhu, avoiding false claims and conceit, declares to a human being a dhamma such as jhāna, etc., which is not present in his heart, as soon as this is known, he is pārājika from that Dispensation.
Trong đó, ý nghĩa là: vị bhikkhu nào, sau khi đã tránh nói ám chỉ và tránh tăng thượng mạn, nói với một chúng sanh thuộc loài người về một pháp không có trong tâm mình, thuộc loại thiền v.v…, vào khoảnh khắc được biết đến, vị ấy bị pārājika khỏi giáo pháp này.
Jhānādibhedanti ‘‘jhānaṃ vimokkho samādhi samāpatti ñāṇadassanaṃ maggabhāvanā phalasacchikiriyā kilesappahānaṃ vinīvaraṇatā cittassa suññāgāre abhiratī’’ti (pārā. 198) evaṃ vuttaṃ jhānādibhedaṃ uttarimanussadhammaṃ.
"Jhānādibheda" refers to the supramundane states such as jhāna, vimokkha, samādhi, samāpatti, knowledge and vision, development of the path, realization of the fruit, abandonment of defilements, freedom from hindrances, and delight of the mind in an empty dwelling, as thus stated.
Thuộc loại thiền v.v… là pháp thượng nhân thuộc loại thiền v.v… đã được nói đến như sau: “thiền, giải thoát, định, nhập, trí kiến, tu tập đạo, chứng ngộ quả, đoạn trừ phiền não, tâm không còn triền cái, hoan hỷ trong trú xứ vắng vẻ”.
Hadayeti citte.
"Hadaye" means in the mind.
Trong tâm là trong citta.
Asantanti asaṃvijjamānaṃ.
"Asanta" means non-existent.
Không có là không hiện hữu.
Aññāpadesanti ‘‘yo te vihāre vasi, so bhikkhu paṭhamassa jhānassa lābhī’’tiādinā nayena aññāpadesaṃ vajjetvāti attho.
"Aññāpadesa" means avoiding an indirect declaration, such as "the bhikkhu who lived in your monastery has attained the first jhāna."
Nói ám chỉ có nghĩa là sau khi đã tránh nói ám chỉ theo cách thức: “Vị bhikkhu nào đã ở trong trú xá của ông, vị ấy là người đắc sơ thiền” v.v…
Vināti vajjanatthe nipāto, tassa vajjetvāti attho.
"Vinā" is a particle meaning "avoiding"; its meaning is "having avoided."
Vinā là một bất biến từ có nghĩa là tránh; ý nghĩa của nó là sau khi đã tránh.
Adhimānanti ‘‘adhigatā mayā’’ti evaṃ uppannaṃ mānanti attho.
"Adhimāna" means the conceit that arises as "I have attained it."
Tăng thượng mạn có nghĩa là mạn sanh khởi rằng: “đã được ta chứng đắc”.
Adhigato mānoti viggaho, taṃ adhimānaṃ vajjetvāti attho.
"Adhigato māno" is the analysis; it means avoiding that adhimāna.
Cách phân tích là: adhigato māno (mạn đã chứng đắc), có nghĩa là sau khi đã tránh mạn đã chứng đắc ấy.
Manussajātissāti manussajātikassa, na devabrahmādīsu aññatarassāti attho.
"Manussajātissā" means to one of human birth, not to any of the devas or brahmas.
Với loài người là với người thuộc loài người, có nghĩa là không phải với một trong các loài như chư thiên, phạm thiên v.v…
Vadeyyāti āroceyya.
"Vadeyyā" means should declare.
Nói là cho biết.
Ñātakkhaṇeti ñāte khaṇeti chedo, tasmiṃ tenārocitakkhaṇe manussajātikena ñāteti attho.
"Ñātakkhaṇe" is broken down as "ñāte khaṇe"; it means at the moment of his declaration, it is known by a human being.
Vào khoảnh khắc được biết phân tích là ñāte khaṇe (vào khoảnh khắc được biết); có nghĩa là vào khoảnh khắc được người thuộc loài người biết đến điều đã được vị ấy cho biết.
Tenāti nissakke karaṇavacanaṃ, tato sāsanato pārājikoti attho.
"Tenā" is an instrumental case for the sense of separation; it means therefore, due to that teaching, he is defeated.
Bởi vị ấy là cách dùng công cụ cách trong nghĩa bị động; ý nghĩa là bị pārājika khỏi giáo pháp ấy.
Catutthapārājikaṃ.
The fourth Pārājika.
Pārājika thứ tư.
10. Idāni saṅghādisesaṃ pakāsetuṃ ‘‘mocetukāmacittenā’’tiādimāraddhaṃ.
10. Now, to explain the Saṅghādisesa, the section beginning with "mocetukāmacittenā" is commenced.
10. Bây giờ, để làm rõ về Saṅghādisesa, câu “với tâm muốn làm xuất” v.v… đã được bắt đầu.
Tattha mocetuṃ kāmetīti mocetukāmaṃ, mocetukāmañca taṃ cittañcāti mocetukāmacittaṃ, tena, mocanassādacittenāti attho.
Therein, "mocetuṃ kāmetīti mocetukāmaṃ," and "mocetukāmañca taṃ cittañcāti mocetukāmacittaṃ"; by that, it means with a mind delighting in emission.
Trong đó, muốn làm xuất gọi là mocetukāmaṃ; vừa muốn làm xuất vừa là tâm ấy gọi là mocetukāmacittaṃ; bởi tâm ấy, có nghĩa là với tâm có sự khoái cảm trong việc làm xuất.
Ekādasannañhi rāgānaṃ ekena mocanassādena āpatti hotīti vuttaṃ hoti.
It is said that an offense occurs by one of the eleven types of delight in emission.
Điều này có nghĩa là tội sẽ xảy ra do một trong mười một loại khoái cảm của ái dục, đó là khoái cảm làm xuất.
Tatrime ekādasa assādā mocanassādo muccanassādo muttassādo methunassādo phassassādo kaṇḍūvanassādo dassanassādo nisajjassādo vācassādo gehasitapemaṃ vanabhaṅgiyanti.
Among these, the eleven delights are: delight in emission, delight in being emitted, delight in what has been emitted, delight in sexual intercourse, delight in touch, delight in scratching, delight in seeing, delight in sitting, delight in speech, affection for home, and breaking of branches.
Trong đó, mười một khoái cảm này là: khoái cảm làm xuất, khoái cảm khi đang xuất, khoái cảm sau khi đã xuất, khoái cảm dâm dục, khoái cảm xúc chạm, khoái cảm gãi, khoái cảm nhìn, khoái cảm ngồi, khoái cảm lời nói, tình thương quyến luyến gia đình, và vật phẩm từ rừng.
Tattha mocanassādacetanāya cetento ceva assādento ca upakkamati, muccati, saṅghādiseso, na muccati ce, thullaccayaṃ.
Among these, with the volition of delight in emission, one makes an effort, delighting and intending to emit; if it is emitted, it is a Saṅghādisesa; if it is not emitted, it is a Thullaccaya.
Trong đó, với tác ý về khoái cảm làm xuất, vừa có ý định vừa có sự khoái cảm mà cố gắng, nếu xuất tinh thì phạm Saṅghādisesa; nếu không xuất tinh thì phạm Thullaccaya.
Sace pana sayanakāle rāgapariyuṭṭhito hutvā ūrunā vā muṭṭhinā vā aṅgajātaṃ gāḷhaṃ pīḷetvā mocanatthāya saussāho supati, supantassa cassa asuci muccati, saṅghādiseso.
However, if, at bedtime, overcome by lust, one presses the private part firmly with the thigh or fist, and falls asleep with the intention of emission, and while sleeping, semen is emitted, it is a Saṅghādisesa.
Nhưng nếu vào lúc ngủ, bị ái dục xâm chiếm, dùng đùi hoặc nắm tay ép chặt bộ phận sinh dục và nỗ lực để làm xuất tinh rồi ngủ, và trong khi ngủ mà tinh dịch xuất ra, thì phạm Saṅghādisesa.
Muccanassāde attano dhammatāya muccamānaṃ assādeti, na upakkamati, muccati, anāpatti.
In delight in being emitted, one delights in what is naturally being emitted, without making an effort; if it is emitted, there is no offense.
Trong khoái cảm khi đang xuất, vị ấy cảm thấy khoái cảm khi tinh dịch đang xuất ra theo tự nhiên, không có sự cố gắng; nếu xuất tinh, thì không phạm tội.
Muttassāde attano dhammatāya mutte ṭhānā cute asucimhi pacchā assādentassa vinā upakkamena muccati, anāpatti.
In delight in what has been emitted, when semen, naturally emitted, has fallen from its place, one delights in it afterwards; if it is emitted without effort, there is no offense.
Trong khoái cảm sau khi đã xuất, sau khi tinh dịch đã xuất ra theo tự nhiên và đã rời khỏi chỗ, sau đó mới cảm thấy khoái cảm mà không có sự cố gắng làm xuất tinh, thì không phạm tội.
Methunassāde methunarāgena mātugāmaṃ gaṇhāti, tena asuci muccati, anāpatti, dukkaṭaṃ pana āpajjati.
In delight in sexual intercourse, one takes a woman out of sexual desire, and semen is emitted by that; there is no offense, but one incurs a Dukkata.
Trong khoái cảm dâm dục, với ái dục dâm đãng mà nắm lấy người nữ, do đó mà xuất tinh, thì không phạm tội; nhưng phạm Dukkaṭa.
Phassassādo duvidho ajjhattiko bāhiro cāti.
Delight in touch is of two kinds: internal and external.
Khoái cảm xúc chạm có hai loại: bên trong và bên ngoài.
Tattha attano nimittaṃ ‘‘thaddhaṃ, mudukanti jānissāmī’’ti vā lolabhāvena vā kīḷāpayato asuci muccati, anāpatti.
Therein, if one plays with one's own private part, thinking "I will know if it is hard or soft," or out of wantonness, and semen is emitted, there is no offense.
Trong đó, với bộ phận sinh dục của mình, nếu chạm vào với ý nghĩ “ta sẽ biết nó cứng hay mềm” hoặc do tính ham chơi mà nghịch ngợm, nếu xuất tinh, thì không phạm tội.
Bāhiraphassassāde pana kāyasaṃsaggarāgena itthiṃ phusato, āliṅgato ca asuci muccati, anāpatti, kāyasaṃsaggasaṅghādisesaṃ pana āpajjati.
However, in external delight in touch, if one touches or embraces a woman out of desire for bodily contact, and semen is emitted, there is no offense, but one incurs the Saṅghādisesa of bodily contact.
Còn trong khoái cảm xúc chạm bên ngoài, do ái dục về sự tiếp xúc thân thể mà chạm vào người nữ, và ôm, nếu xuất tinh, thì không phạm tội; nhưng phạm Saṅghādisesa về sự tiếp xúc thân thể.
Kaṇḍūvanassāde daddukacchupiḷakapāṇakādīnaṃ aññatarena khajjamānaṃ nimittaṃ kaṇḍūvanassādena kaṇḍūvato asuci muccati, anāpatti.
In delight in scratching, if one scratches the private part, which is itching due to ringworm, boils, parasites, or other causes, with the delight of scratching, and semen is emitted, there is no offense.
Trong khoái cảm gãi, khi bộ phận sinh dục bị ngứa do một trong các nguyên nhân như bệnh hắc lào, ghẻ, mụn nhọt, hoặc côn trùng, nếu gãi với khoái cảm gãi mà xuất tinh, thì không phạm tội.
Dassanassāde itthiyā anokāsaṃ upanijjhāyato asuci muccati, anāpatti, dukkaṭaṃ pana hoti.
In delight in seeing, if one gazes intently at a woman in an inappropriate manner, and semen is emitted, there is no offense, but it is a Dukkata.
Trong khoái cảm nhìn, khi nhìn chăm chú vào chỗ kín của người nữ mà xuất tinh, thì không phạm tội; nhưng phạm Dukkaṭa.
Nisajjassāde mātugāmena saddhiṃ raho nisinnassa muttepi anāpatti, rahonisajjāpatti pana hoti.
In delight in sitting, if one sits alone with a woman, even if semen is emitted, there is no offense, but there is the offense of sitting alone.
Trong khoái cảm ngồi, khi ngồi một mình với người nữ ở nơi kín đáo, dù có xuất tinh cũng không phạm tội; nhưng phạm tội ngồi ở nơi kín đáo.
Vācassāde mātugāmaṃ methunappaṭisaṃyuttāhi vācāhi obhāsantassa muttepi anāpatti, duṭṭhullavācāsaṅghādisesaṃ pana āpajjati.
In delight in speech, if one speaks to a woman with words related to sexual intercourse, even if semen is emitted, there is no offense, but one incurs the Saṅghādisesa of coarse speech.
Trong khoái cảm lời nói, khi nói những lời liên quan đến dâm dục với người nữ, dù có xuất tinh cũng không phạm tội; nhưng phạm Saṅghādisesa về lời nói thô tục.
Gehasitapeme mātādīnaṃ mātādipemena āliṅganādiṃ karontassa muttepi anāpatti.
In affection for home, if one embraces one's mother or others with motherly affection, even if semen is emitted, there is no offense.
Trong tình thương quyến luyến gia đình, khi làm những hành động như ôm mẹ v.v… với tình thương của mẹ v.v…, dù có xuất tinh cũng không phạm tội.
Vanabhaṅgaṃ santhavakaraṇatthāya itthiyā pesitapupphādivanabhaṅgasaññitaṃ paṇṇākāraṃ ‘‘itthannāmāya imaṃ pesita’’nti assādena āmasantassa muttepi anāpattīti.
In breaking of branches, if one touches a gift (such as flowers or branches) sent by a woman with the intention of forming a relationship, thinking "this was sent by so-and-so," even if semen is emitted, there is no offense.
Trong vật phẩm từ rừng, khi chạm vào với sự khoái cảm một món quà được gọi là vật phẩm từ rừng như hoa v.v… do một người nữ gửi đến để làm quen, với ý nghĩ “món này do cô ấy gửi”, dù có xuất tinh cũng không phạm tội.
Evametesu mocanassādena āpatti hotīti dassetuṃ ‘‘mocetu…pe… nā’’ti vuttaṃ.
Thus, to show that an offense occurs through the delight in emission among these, "mocetu…pe… nā" is stated.
Như vậy, để chỉ ra rằng tội xảy ra do khoái cảm làm xuất trong số các khoái cảm này, câu “với tâm muốn làm xuất…” đã được nói đến.
Atha vā mocetukāmaṃ cittaṃ yassa soyaṃ mocetukāmacitto, tena, itthambhūte karaṇavacanaṃ, mocetukāmacitto hutvāti attho.
Or, one whose mind desires to emit (semen) is mocetukāmacitto (one with a mind desiring emission). By him, in such a case, the instrumental case is used, meaning 'having a mind desiring emission'.
Hoặc là, người có tâm muốn làm xuất là mocetukāmacitto; bởi người ấy, đây là cách dùng công cụ cách trong nghĩa trạng thái; có nghĩa là sau khi đã trở thành người có tâm muốn làm xuất.
Upakkammāti hatthādīsu yena kenaci nimitte upakkamitvāti attho.
Upakkammā means having made an effort by any means, such as with the hands, etc.
Cố gắng có nghĩa là sau khi đã cố gắng tác động lên bộ phận sinh dục bằng bất cứ thứ gì như tay v.v…
Vimocayanti yaṃ antamaso ekā khuddakamakkhikā piveyya, tattakampi vimocentoti attho.
Vimocayanti means they emit even as much as a small fly might drink.
Làm xuất có nghĩa là làm xuất ra dù chỉ một lượng nhỏ mà một con ruồi nhỏ có thể uống được.
Sukkanti nīlapītalohitodātatakkateladakakhīradadhisappivaṇṇasaṅkhātesu dasavidhesu sukkesu yaṃ kiñci sukkaṃ.
Sukka (semen) means any semen among the ten kinds of semen, namely, those with the colors blue, yellow, red, white, or resembling oil, water, milk, curds, or ghee.
Tinh dịch là bất kỳ loại tinh dịch nào trong mười loại được phân loại theo màu sắc: xanh, vàng, đỏ, trắng, màu bơ lỏng, màu dầu, màu nước, màu sữa, màu sữa đông, và màu bơ đặc.
Aññatra supināti yā supinante sukkavissaṭṭhi hoti, taṃ ṭhapetvāti attho.
Aññatra supinā means excluding that emission of semen which occurs in a dream.
Trừ khi trong giấc mộng có nghĩa là ngoại trừ việc xuất tinh xảy ra trong giấc mộng.
Samaṇoti yo koci upasampanno.
Samaṇo means any bhikkhu who has received the higher ordination.
Sa-môn là bất kỳ vị nào đã được cụ túc giới.
Garukanti saṅghādisesaṃ.
Garukaṃ (a grave offense) means a Saṅghādisesa.
Tội nặng là Saṅghādisesa.
Phuseti āpajjeyyāti attho.
Phuseti means incurs.
Phạm có nghĩa là vướng phải.
Cetanā upakkamo muccananti imānettha tīṇi aṅgānīti.
Herein, these are the three factors: intention, effort, and emission.
Tác ý, sự cố gắng, và sự xuất tinh, đây là ba yếu tố trong trường hợp này.
Sukkavissaṭṭhisikkhāpadaṃ.
The training rule concerning the emission of semen.
Học pháp về việc cố ý làm xuất tinh.
11. Idāni kāyasaṃsaggaṃ dassetuṃ ‘‘kāyasaṃsaggarāgenā’’tiādimāraddhaṃ.
11. Now, to explain physical contact, the passage beginning with "kāyasaṃsaggarāgena" has been commenced.
11. Bây giờ, để chỉ ra về sự tiếp xúc thân thể, câu “do ái dục về sự tiếp xúc thân thể” v.v… đã được bắt đầu.
Bhikkhu manussitthiyā manussitthisaññī hutvā kāyasaṃsaggarāgena upakkamitvā manussitthiṃ parāmasanto saṅghādisesaṃ āpajjeyyāti yojanā.
The construction is: A bhikkhu, perceiving a human female as a human female, having made an effort with the desire for physical contact, by touching a human female, incurs a Saṅghādisesa.
Cách kết nối câu là: một vị bhikkhu, có nhận thức về một người nữ là người nữ, do ái dục về sự tiếp xúc thân thể mà cố gắng chạm vào người nữ ấy, thì phạm Saṅghādisesa.
Tattha kāyasaṃsaggarāgenāti hatthaggahaṇādikāyasamphassena rāgena kāyamissarāgena.
Herein, kāyasaṃsaggarāgena means with the desire for physical contact, such as holding hands, or with the desire for bodily union.
Ở đây, kāyasaṃsaggarāgena (với lòng ham muốn trong sự tiếp xúc thân thể) là với lòng ham muốn qua sự tiếp xúc thân thể như nắm tay, là lòng ham muốn quyện với thân thể.
Manussitthinti tadahujātampi jīvamānakamanussitthiṃ.
Manussitthiṃ means a living human female, even one born on that very day.
Manussitthi (người nữ nhân loại) là người nữ nhân loại đang còn sống, dẫu cho chỉ mới sinh trong ngày hôm đó.
Parāmasanti parāmasanto, itthīti saññā itthisaññā, sā assa atthīti itthisaññī, itthisaññī hutvāti attho.
Parāmasanti means touching. The perception that it is a female is itthisaññā (female perception). One who has that is itthisaññī (perceiving as a female), meaning 'having perceived as a female'.
Parāmasati (sờ mó) là đang sờ mó; sự nhận thức rằng “đây là người nữ” là itthisaññā (nhận thức về người nữ); người có nhận thức ấy là itthisaññī (người có nhận thức về người nữ); nghĩa là, sau khi có nhận thức về người nữ.
Manussitthī, itthisaññitā, kāyasaṃsaggarāgo, tena rāgena vāyāmo, hatthaggāhādisamāpajjananti imānettha pañca aṅgāni.
Herein, these are the five factors: a human female, perception as a female, desire for physical contact, effort with that desire, and the act of touching hands, etc.
Người nữ nhân loại, có nhận thức về người nữ, có lòng ham muốn trong sự tiếp xúc thân thể, có sự cố gắng với lòng ham muốn ấy, và việc thực hiện hành vi như nắm tay; đây là năm chi phần ở trường hợp này.
Kāyasaṃsaggasikkhāpadaṃ.
The training rule concerning physical contact.
Học giới về sự tiếp xúc thân thể.
12. Idāni duṭṭhullaṃ dassetuṃ ‘‘duṭṭhullavācassādenā’’tiādi āraddhaṃ.
12. Now, to explain coarse speech, the passage beginning with "duṭṭhullavācassādena" has been commenced.
12. Bây giờ, để trình bày về lời nói thô tục, đoạn bắt đầu bằng ‘‘duṭṭhullavācassādena’’ (với sự thích thú trong lời nói thô tục) được nêu lên.
Tattha duṭṭhullavācassādenāti vaccamaggapassāvamaggamethunadhammappaṭisaṃyuttavācassādarāgena.
Herein, duṭṭhullavācassādena means with the desire for coarse speech connected with the anus, urethra, or sexual intercourse.
Ở đây, duṭṭhullavācassādena là với lòng ham muốn thích thú trong lời nói liên quan đến pháp giao hợp, đường đại tiện, và đường tiểu tiện.
Maggaṃ vārabbha methunanti vaccamaggapassāvamaggānaṃ aññataraṃ maggaṃ vā methunaṃ vā ārabbhāti attho.
Maggaṃ vārabbha methunaṃ means referring to either the anus or the urethra, or referring to sexual intercourse.
Maggaṃ vārabbha methunaṃ (đề cập đến đường hoặc sự giao hợp) có nghĩa là đề cập đến một trong hai đường là đường đại tiện và đường tiểu tiện, hoặc đề cập đến sự giao hợp.
Obhāsantoti avabhāsanto.
Obhāsanto means addressing.
Obhāsanto là đang nói bóng gió.
Manussitthinti viññuṃ paṭibalaṃ subhāsitadubbhāsitaṃ duṭṭhullāduṭṭhullaṃ sallakkhaṇasamatthaṃ manussitthiṃ.
Manussitthiṃ means a human female who is intelligent, capable, and able to discern good speech from bad speech, and coarse from not coarse.
Manussitthi (người nữ nhân loại) là người nữ nhân loại có trí, có khả năng, có năng lực nhận biết lời nói hay, lời nói dở, lời nói thô tục, và lời nói không thô tục.
Suṇamānanti suṇantiṃ.
Suṇamānaṃ means listening.
Suṇamānaṃ là người đang nghe.
Iminā paṭibalāyapi itthiyā aviññattipathe ṭhitāya dūtena vā paṇṇena vā ārocentassa duṭṭhullavācāpatti na hotīti dīpitaṃ hoti.
By this, it is shown that there is no offense of coarse speech for one who informs a capable woman through a messenger or a letter, while she is not in the path of direct communication.
Qua điều này, được chỉ ra rằng đối với người nói cho người nữ nghe, dù người nữ ấy có khả năng hiểu biết nhưng đang ở ngoài tầm nghe trực tiếp, hoặc nói qua người đưa tin hay qua thư từ, thì không phạm tội về lời nói thô tục.
Manussitthī, itthisaññitā, duṭṭhullavācassādarāgo, tena rāgena obhāsanaṃ, taṅkhaṇavijānananti imānettha pañca aṅgāni.
Herein, these are the five factors: a human female, perception as a female, desire for coarse speech, addressing with that desire, and her understanding at that moment.
Nữ nhân, nhận thức là nữ nhân, dục ái đối với lời nói thô tục, do dục ái đó mà nói lời thô tục, và biết rõ ngay lúc đó – đây là năm chi phần trong trường hợp này.
Duṭṭhullavācassādasikkhāpadaṃ.
The training rule concerning coarse speech.
Giới học về dục ái lời nói thô tục.
13. Idāni attakāmapāricariyaṃ dassetuṃ ‘‘vaṇṇa’’ntyādi vuttaṃ.
13. Now, to explain service for one's own lust, the passage beginning with "vaṇṇa" has been stated.
13. Bây giờ, để trình bày về việc phục vụ dục vọng của mình, đoạn “vaṇṇa” (lời khen) v.v… đã được nói đến.
Tattha yo bhikkhu attano kāmapāricariyāya vaṇṇaṃ vatvā methunarāgena itthiṃ methunaṃ yācamāno garuṃ phuseti sambandho.
Herein, the connection is: Whatever bhikkhu, having praised the qualities for his own lustful service, by soliciting a female for sexual intercourse with sexual desire, incurs a grave offense.
Ở đây, ý nghĩa là: Tỳ-khưu nào, vì phục vụ dục vọng của mình, nói lời khen ngợi, rồi do dục ái đối với việc giao hợp mà thỉnh cầu nữ nhân giao hợp, thì mắc tội nặng.
Vaṇṇaṃ vatvāti guṇaṃ ānisaṃsaṃ pakāsetvā.
Vaṇṇaṃ vatvā means having declared the good qualities or advantages.
Nói lời khen ngợi có nghĩa là công bố phẩm chất, lợi ích.
Attanokāmapāricariyāyāti methunadhammasaṅkhātena kāmena pāricariyā kāmapāricariyā, attano atthāya kāmapāricariyā attanokāmapāricariyā, aluttasamāsoyaṃ.
Attanokāmapāricariyāyā means service for lust (kāmapāricariyā) which is called sexual intercourse. Service for one's own sake through lust is attanokāmapāricariyā. This is an alutta-samāsa (a compound where the case ending is not dropped).
Vì phục vụ dục vọng của mình (attanokāmapāricariyāya): sự phục vụ (pāricariyā) bằng dục vọng (kāmena) gọi là kāmapāricariyā (phục vụ dục vọng); sự phục vụ dục vọng vì lợi ích của mình (attano atthāya) gọi là attanokāmapāricariyā (phục vụ dục vọng của mình). Đây là một hợp từ không bị mất âm.
Atha vā attanoti katvatthe sāmivacanaṃ, attano kāmitā icchitāti attanokāmā, sayaṃ methunarāgavasena patthitāti attho, attanokāmā ca sā pāricariyā cāti attanokāmapāricariyā, tāya attanokāmapāricariyāya, ‘‘etadaggaṃ, bhagini, pāricariyānaṃ, yā mādisaṃ sīlavantaṃ kalyāṇadhammaṃ brahmacāriṃ etena dhammena paricareyyā’’ti evaṃ vaṇṇaṃ vatvāti attho.
Alternatively, attanoti is the possessive case used in the sense of the agent. Attanokāmā means desired by oneself, wished for by oneself due to sexual desire. Attanokāmā ca sā pāricariyā cāti attanokāmapāricariyā (service desired by oneself). Attanokāmapāricariyāya means 'for that service desired by oneself', meaning having praised the qualities thus: "This, sister, is the highest of services, that one should serve a virtuous, good-natured brahmacārī like me with this practice."
Hoặc là, từ attanoti là sở thuộc cách với ý nghĩa chủ cách (katvatthe sāmivacanaṃ): sự mong muốn, sự khao khát của chính mình (attano kāmitā icchitā) gọi là attanokāmā, nghĩa là tự mình mong muốn do dục ái giao hợp; attanokāmā và pāricariyā là attanokāmapāricariyā. Với attanokāmapāricariyāya (vì sự phục vụ dục vọng của mình), có nghĩa là nói lời khen ngợi như vầy: “Này chị, trong các sự phục vụ, sự phục vụ nào mà một người giữ giới, có thiện pháp, sống phạm hạnh như tôi được phục vụ bằng pháp này, thì sự phục vụ đó là tối thượng”.
Yācadhātuno dvikammikattā ‘‘itthiṃ methunaṃ yācamāno’’ti vuttaṃ.
Because the root yāc (to ask) takes two objects, it is stated "itthiṃ methunaṃ yācamāno" (soliciting a female for sexual intercourse).
Vì động từ yāc (thỉnh cầu) có hai túc từ nên đã nói “thỉnh cầu nữ nhân giao hợp” (itthiṃ methunaṃ yācamāno).
Tattha itthinti duṭṭhullobhāsane vuttappakāraṃ itthiṃ.
Herein, itthiṃ means a female of the kind described in the offense of coarse speech.
Ở đây, nữ nhân là nữ nhân theo cách đã nói trong giới nói lời thô tục.
Manussitthī, itthisaññitā, attakāmapāricariyāya rāgo, tena rāgena vaṇṇabhaṇanaṃ, taṅkhaṇavijānananti imānettha pañca aṅgāni.
Herein, these are the five factors: a human female, perception as a female, desire for service for one's own lust, praising qualities with that desire, and her understanding at that moment.
Nữ nhân, nhận thức là nữ nhân, dục ái vì phục vụ dục vọng của mình, do dục ái đó mà nói lời khen ngợi, và biết rõ ngay lúc đó – đây là năm chi phần trong trường hợp này.
Attakāmapāricariyasikkhāpadaṃ.
The training rule concerning service for one's own lust.
Giới học về phục vụ dục vọng của mình.
14. Idāni sañcarittaṃ dassetuṃ ‘‘sandesa’’ntyādimāraddhaṃ.
14. Now, in order to explain the offense of acting as a go-between (sañcaritta), the section beginning with "sandesa" has been commenced.
14. Bây giờ, để trình bày về sự mai mối, đoạn “sandesa” (lời nhắn) v.v… đã được bắt đầu.
Tattha bhikkhu purisassa vā sandesaṃ, itthiyā vā sandesaṃ paṭiggahetvā vīmaṃsitvā paccāharanto garukaṃ phuseti sambandho.
In this regard, a bhikkhu who, having received a message for a man or a message for a woman, having conveyed it, and while bringing back the reply, incurs a serious offense.
Ở đây, ý nghĩa là: Tỳ-khưu nào nhận lời nhắn của nam nhân hoặc lời nhắn của nữ nhân, sau khi suy nghĩ kỹ rồi mang lời nhắn đó đi, thì mắc tội nặng.
Tattha sandesanti ‘‘gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitaṃ brūhi ‘hohi kira itthannāmassa bhariyā dhanakkītā’’ti (pārā. 305) evaṃ vuttaṃ purisassa sāsanaṃ, ‘‘gaccha, bhante, itthannāmaṃ purisaṃ brūhi ‘ahaṃ tassa bhariyā bhavissāmī’’ti (pārā. 326-327 thokaṃ visadisaṃ) evaṃ vuttaṃ itthiyā sāsanaṃ.
Here, sandesa means a man's message spoken thus: "Go, venerable sir, tell so-and-so, Mātarakkhitā, 'Be, it is said, the wife of so-and-so, bought with money'"; and a woman's message spoken thus: "Go, venerable sir, tell so-and-so man, 'I will be his wife.'"
Ở đây, lời nhắn là lời nhắn của nam nhân đã được nói như vầy: “Bạch Đại đức, hãy đi nói với người tên là Mātarakkhitā rằng: ‘Ngươi hãy là vợ của người tên là Dhanakkītā’”; lời nhắn của nữ nhân đã được nói như vầy: “Bạch Đại đức, hãy đi nói với người nam tên là X rằng: ‘Tôi sẽ là vợ của người ấy’”.
Paṭiggaṇhitvāti ‘‘sādhu upāsakā’’ti vā ‘‘hotū’’ti vā ‘‘ārocessāmī’’ti vā yena kenaci ākārena vacībhedaṃ katvā vā sīsakampanādīhi vā paṭiggaṇhitvā sampaṭicchitvāti attho.
Paṭiggaṇhitvā means having accepted, having received, by making a verbal utterance in some way such as "Very well, lay followers," or "So be it," or "I will inform," or by nodding the head, etc.
Sau khi nhận có nghĩa là sau khi chấp nhận bằng cách phá vỡ lời nói bằng bất kỳ cách nào như “Lành thay, cư sĩ”, hoặc “Được thôi”, hoặc “Tôi sẽ báo lại”, hoặc bằng cách gật đầu v.v….
Vīmaṃsitvāti vuttappakārena sāsanaṃ gahetvā purisassa vā itthiyā vā tesaṃ avassārocanakānaṃ mātāpitābhātābhaginiādīnaṃ vā ārocetvāti attho.
Vīmaṃsitvā means having taken the message in the manner stated, and having informed the man or the woman, or their parents, siblings, etc., who are not to be informed.
Sau khi suy nghĩ kỹ có nghĩa là sau khi nhận lời nhắn theo cách đã nói, rồi báo lại cho nam nhân hoặc nữ nhân đó, hoặc cho cha mẹ, anh chị em v.v… của họ, những người không cần phải báo lại.
Haraṃpaccāti ettha ‘‘paccāhara’’nti vattabbe chandahānibhayā hara-saddaṃ pubbanipātaṃ katvā vuttanti daṭṭhabbaṃ.
In Haraṃpaccā, it should be understood that the word hara was placed as a prefix (pubbanipāta) due to fear of losing the meter, when it should have been paccāhara.
Ở đây, trong Haraṃpaccā, cần phải hiểu rằng từ “hara” được đặt trước để tránh mất âm khi đáng lẽ phải nói “paccāharaṃ”.
Yattha pahitena tattha gantvā tena ārocitā sā itthī ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchatu vā paṭikkhipatu vā lajjāya vā tuṇhī hotu, puna āgantvā tassa purisassa haranto ettāvatā imāya paṭiggahaṇārocanappaccāharaṇasaṅkhātāya tivaṅgasampattiyā so bhikkhu saṅghādisesaṃ āpajjeyyāti attho.
The meaning is that if the woman to whom the message was sent goes there and is informed by him, whether she accepts by saying "Very well," or rejects it, or remains silent out of shame, and then he returns and brings the reply to that man, by this three-fold completeness consisting of acceptance, conveying, and bringing back the reply, that bhikkhu incurs a Saṅghādisesa.
Ý nghĩa là: Sau khi đến nơi được gửi đến, người nữ được báo lại đó có thể chấp nhận bằng cách nói “Lành thay”, hoặc từ chối, hoặc im lặng vì xấu hổ; sau khi quay lại và mang lời nhắn đó đến cho người nam, với sự thành tựu ba chi phần này bao gồm việc nhận, báo lại và mang đi, tỳ-khưu đó sẽ mắc tội Tăng-già-đề-thiếp-ba.
Tesaṃ manussajātikatā, alaṃvacanīyatā, paṭiggaṇhanavīmaṃsanappaccāharaṇānīti imānettha pañca aṅgāni.
The five factors here are: their human nature, their being worthy of being spoken to, and the acts of receiving, conveying, and bringing back the reply.
Việc họ thuộc loài người, có khả năng nói chuyện, và việc nhận, suy nghĩ kỹ, mang lời nhắn đi – đây là năm chi phần trong trường hợp này.
Sañcarittasikkhāpadaṃ.
The Sañcaritta training rule.
Giới học về mai mối.
15. Idāni amūlakaṃ pakāsetuṃ ‘‘cāvetukāmo’’tiādimāraddhaṃ.
15. Now, in order to explain the groundless accusation (amūlaka), the section beginning with "cāvetukāmo" has been commenced.
15. Bây giờ, để trình bày về việc vu khống không căn cứ, đoạn “cāvetukāmo” (muốn trục xuất) v.v… đã được bắt đầu.
Cāvetukāmo bhikkhu amūlantimavatthunā aññaṃ suṇamānaṃ bhikkhuṃ codento vā codāpento vā garuṃ phuseti sambandho.
The connection is that a bhikkhu who, desiring to dislodge, accuses or causes another bhikkhu to accuse, a bhikkhu who is listening, with a groundless Pārājika offense, incurs a serious offense.
Ý nghĩa là: Tỳ-khưu nào muốn trục xuất, dùng một sự việc cuối cùng không có căn cứ để cáo buộc hoặc khiến người khác cáo buộc một tỳ-khưu đang lắng nghe, thì mắc tội nặng.
Tattha cāvetukāmoti brahmacariyā cāvetukāmo.
Here, cāvetukāmo means desiring to dislodge from the holy life.
Ở đây, muốn trục xuất có nghĩa là muốn trục xuất khỏi phạm hạnh.
Codentoti ‘‘tvaṃ pārājikaṃ dhammaṃ āpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosī’’tiādīhi vacanehi sayaṃ codentoti attho.
Codento means accusing by oneself with words such as, "You have committed a Pārājika offense, you are not a recluse, you are not a son of the Sakyas."
Cáo buộc có nghĩa là tự mình cáo buộc bằng những lời như: “Ngươi đã phạm pháp Ba-la-di, ngươi không phải là sa-môn, ngươi không phải là Thích tử”.
Evaṃ codentassa vācāya vācāya saṅghādiseso.
For one who accuses thus, a Saṅghādisesa is incurred with each utterance.
Tỳ-khưu nào cáo buộc như vậy, mỗi lời nói là một tội Tăng-già-đề-thiếp-ba.
Amūlantimavatthunāti yaṃ codakena cuditakamhi puggale adiṭṭhaṃ asutaṃ aparisaṅkitaṃ, idaṃ etesaṃ dassanasavanaparisaṅkitasaṅkhātānaṃ mūlānaṃ abhāvato nāssa mūlanti amūlaṃ, antimaṃ vatthu yassa pārājikassa tadidaṃ antimavatthu, amūlañca taṃ antimavatthu ceti amūlantimavatthu, tena amūlantimavatthunā, bhikkhuno anurūpesu ekūnavīsatiyā pārājikesu aññatarenāti attho.
Amūlantimavatthunā means that which is not seen, not heard, not suspected by the accuser regarding the person accused; this is groundless (amūla) because of the absence of these roots, namely seeing, hearing, and suspicion. An ultimate matter (antima vatthu) is a Pārājika offense. That which is both groundless and an ultimate matter is a groundless ultimate matter (amūlantimavatthu). Thus, by a groundless ultimate matter, meaning by any one of the nineteen Pārājika offenses appropriate for a bhikkhu.
Với sự việc cuối cùng không có căn cứ (amūlantimavatthunā): điều mà người cáo buộc chưa thấy, chưa nghe, chưa nghi ngờ nơi người bị cáo buộc; điều này không có căn cứ (amūlaṃ) vì không có những căn cứ là thấy, nghe, nghi ngờ; sự việc cuối cùng (antimaṃ vatthu) là điều mà Ba-la-di liên quan đến nó; điều đó vừa không có căn cứ vừa là sự việc cuối cùng, nên gọi là amūlantimavatthu (sự việc cuối cùng không có căn cứ). Có nghĩa là bằng một trong mười chín tội Ba-la-di phù hợp với tỳ-khưu.
Codāpayanti codāpayanto, tassa samīpe ṭhatvā aññaṃ bhikkhuṃ āṇāpetvā codāpento tassa āṇattassa vācāya vācāya garuṃ phuseti attho.
Codāpaya means causing to accuse. The meaning is that by standing near him and commanding another bhikkhu to accuse, he incurs a serious offense with each utterance of the one commanded.
Khiến người khác cáo buộc (codāpayaṃ) có nghĩa là khiến người khác cáo buộc; ý nghĩa là: đứng gần người đó, ra lệnh cho một tỳ-khưu khác cáo buộc, thì mỗi lời nói của người được ra lệnh đó sẽ mắc tội nặng.
Suṇamānanti iminā parammukhā dūtena vā paṇṇena vā codentassa na ruhatīti dīpitaṃ hoti.
By Suṇamānaṃ (who is listening), it is indicated that accusing through a messenger or a letter from afar does not apply.
Với đang lắng nghe (suṇamānaṃ), điều này cho thấy rằng việc cáo buộc qua người đưa tin hoặc qua thư thì không thành tội.
Parammukhā pana sattahi āpattikkhandhehi vadantassa dukkaṭaṃ.
However, for one who speaks from afar, a dukkata is incurred for seven classes of offenses.
Tuy nhiên, nếu nói sau lưng bằng bảy loại tội, thì mắc tội tác ác (dukkaṭaṃ).
Yaṃ codeti, tassa upasampannoti saṅkhyūpagamanaṃ, tasmiṃ suddhasaññitā, yena pārājikena codeti, tassa diṭṭhādivasena amūlakatā, cāvanādhippāyena sammukhā codanā, tassa taṅkhaṇavijānananti imānettha pañca aṅgāni.
The five factors here are: the one accused is an ordained person, the perception of his purity, the groundlessness of the Pārājika offense with which he is accused (in terms of being seen, etc.), the direct accusation with the intention to dislodge, and the accused's understanding at that moment.
Người bị cáo buộc là tỳ-khưu đã thọ Cụ túc, nhận thức người đó là thanh tịnh, sự việc Ba-la-di mà mình cáo buộc là không có căn cứ dựa trên việc thấy v.v…, việc cáo buộc trực tiếp với ý định trục xuất, và sự biết rõ ngay lúc đó của người bị cáo buộc – đây là năm chi phần trong trường hợp này.
Amūlakasikkhāpadaṃ.
The Amūlaka training rule.
Giới học về vu khống không căn cứ.
16. Idāni aññabhāgiyaṃ dassetuṃ ‘‘lesamatta’’ntiādimāha.
16. Now, in order to explain the offense of partial accusation (aññabhāgiya), the section beginning with "lesamatta" is stated.
16. Bây giờ, để trình bày về việc vu khống một phần, đoạn “lesamatta” (một phần nhỏ) v.v… đã được nói.
Tattha lesamattamupādāyāti jātināmagottaliṅgāpattipattacīvarūpajjhāyācariyasenāsanalesasaṅkhātesu dasasu lesesu yo tasmiṃ puggale dissati, taṃ lesamattaṃ upādāya nissāya bhikkhuṃ brahmacariyā cāvetukāmo amūlantimavatthunā suṇamānaṃ bhikkhuṃ codento garuṃ phuseti attho.
Here, lesamattamupādāyā means taking a mere trace (lesamatta) from the ten traces—birth, name, clan, gender, offense, robes, preceptor, teacher, dwelling, and other minor traces—whatever trace is seen in that person, and relying on it, a bhikkhu who, desiring to dislodge him from the holy life, accuses a listening bhikkhu with a groundless Pārājika offense, incurs a serious offense.
Ở đây, dựa vào một phần nhỏ (lesamattamupādāya) có nghĩa là: trong mười phần nhỏ như chủng tộc, tên, dòng họ, giới tính, tội lỗi, y, bát, thầy tế độ, thầy giáo thọ, chỗ ở, nếu có phần nhỏ nào được thấy nơi người đó, thì tỳ-khưu nào muốn trục xuất tỳ-khưu đó khỏi phạm hạnh, dùng một sự việc cuối cùng không có căn cứ để cáo buộc một tỳ-khưu đang lắng nghe, thì mắc tội nặng.
Añño khattiyajātiko iminā codakena pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti, so aññaṃ attano veriṃ khattiyajātikaṃ bhikkhuṃ passitvā taṃ khattiyajātilesaṃ gahetvā evaṃ ‘‘khattiyo mayā diṭṭho pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto, tvaṃ khattiyo pārājikaṃ dhammaṃ āpannosī’’ti vā ‘‘tvaṃ so khattiyo, nāñño, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosī’’ti vā codeti, evaṃ nāmalesādayopi veditabbā.
Another person of the warrior caste, seen by this accuser as having committed a pārājika offense, seeing another bhikkhu of the warrior caste who is his enemy, takes that warrior caste characteristic and accuses him thus: "A warrior was seen by me committing a pārājika offense; you, a warrior, have committed a pārājika offense," or "You are that warrior, no other, who has committed a pārājika offense." In this way, characteristics of name, etc., should also be understood.
Một người thuộc dòng Sát-đế-lợi khác đã bị người cáo buộc này thấy phạm pháp Ba-la-di. Vị ấy thấy một tỳ-khưu khác thuộc dòng Sát-đế-lợi là kẻ thù của mình, bèn lấy phần nhỏ thuộc dòng Sát-đế-lợi đó mà cáo buộc như vầy: “Ta đã thấy một người Sát-đế-lợi phạm pháp Ba-la-di, ngươi là Sát-đế-lợi đã phạm pháp Ba-la-di”, hoặc “Ngươi chính là người Sát-đế-lợi đó, không ai khác, đã phạm pháp Ba-la-di”. Tương tự như vậy, các phần nhỏ về tên v.v… cũng phải được hiểu.
Aṅgāni panettha anantarasadisāni.
The factors here are similar to the preceding ones.
Các chi phần trong trường hợp này tương tự như trường hợp trước.
Aññabhāgiyasikkhāpadaṃ.
The Training Rule concerning another's characteristic.
Giới học về vu khống một phần.