Suttanipātapāḷi

2057

9. Vāseṭṭhasuttaṃ

9. The Vāseṭṭha Sutta

9. Kinh Vāseṭṭha

2058

Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā icchānaṅgale viharati icchānaṅgalavanasaṇḍe.

Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was staying in Icchānaṅgala, in the Icchānaṅgala forest grove.

Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại làng Icchānaṅgala, trong khu rừng Icchānaṅgala.

Tena kho pana samayena sambahulā abhiññātā abhiññātā brāhmaṇamahāsālā icchānaṅgale paṭivasanti, seyyathidaṃ – caṅkī brāhmaṇo, tārukkho brāhmaṇo, pokkharasāti brāhmaṇo, jāṇussoṇi^* brāhmaṇo, todeyyo brāhmaṇo, aññe ca abhiññātā abhiññātā brāhmaṇamahāsālā.

Now at that time, many well-known and distinguished brahmin householders were residing in Icchānaṅgala, namely: the brahmin Caṅkī, the brahmin Tārukkha, the brahmin Pokkharasāti, the brahmin Jāṇussoṇi, the brahmin Todeyya, and other well-known and distinguished brahmin householders.

Vào thời ấy, nhiều vị Bà-la-môn đại gia nổi tiếng trú tại Icchānaṅgala, đó là: Bà-la-môn Caṅkī, Bà-la-môn Tārukkha, Bà-la-môn Pokkharasāti, Bà-la-môn Jāṇussoṇi, Bà-la-môn Todeyya, và nhiều vị Bà-la-môn đại gia nổi tiếng khác.

Atha kho vāseṭṭhabhāradvājānaṃ māṇavānaṃ jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamantānaṃ anuvicarantānaṃ^* ayamantarākathā udapādi – ‘‘kathaṃ, bho, brāhmaṇo hotī’’ti?

Then, while the young brahmins Vāseṭṭha and Bhāradvāja were walking for exercise and strolling about, this discussion arose between them: “How, sirs, does one become a brahmin?”

Bấy giờ, trong khi hai thanh niên Vāseṭṭha và Bhāradvāja đang đi dạo, đang tản bộ, một cuộc đàm luận đã khởi lên giữa họ: "Thưa các bạn, làm thế nào để trở thành một Bà-la-môn?"

2059

Bhāradvājo māṇavo evamāha – ‘‘yato kho, bho, ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena, ettāvatā kho bho brāhmaṇo hotī’’ti.

The young brahmin Bhāradvāja said this: “When, sirs, one is well-born on both sides, from mother and from father, with pure lineage back through seven generations of ancestors, unblemished and unreproached in respect of birth—to that extent, sirs, one is a brahmin.”

Thanh niên Bhāradvāja nói như sau: "Thưa các bạn, khi một người được sinh ra từ cả hai phía, từ mẹ và từ cha, có dòng dõi thuần khiết cho đến bảy đời tổ phụ, không bị chê bai, không bị chỉ trích về dòng tộc, chừng đó, thưa các bạn, người ấy là một Bà-la-môn."

2060

Vāseṭṭho māṇavo evamāha – ‘‘yato kho, bho, sīlavā ca hoti vatasampanno^* ca, ettāvatā kho, bho, brāhmaṇo hotī’’ti.

The youth Vāseṭṭha said thus: "Indeed, friend, when one is virtuous and accomplished in observances, to that extent, friend, one is a brāhmaṇa."

Thanh niên Vāseṭṭha nói như sau: "Thưa các bạn, khi một người có giới hạnh và hoàn mãn các hạnh nguyện, chừng đó, thưa các bạn, người ấy là một Bà-la-môn."

Neva kho asakkhi bhāradvājo māṇavo vāseṭṭhaṃ māṇavaṃ saññāpetuṃ, na pana asakkhi vāseṭṭho māṇavo bhāradvājaṃ māṇavaṃ saññāpetuṃ.

Indeed, the youth Bhāradvāja could not convince the youth Vāseṭṭha, nor could the youth Vāseṭṭha convince the youth Bhāradvāja.

Thanh niên Bhāradvāja không thể thuyết phục được thanh niên Vāseṭṭha, và thanh niên Vāseṭṭha cũng không thể thuyết phục được thanh niên Bhāradvāja.

2061

Atha kho vāseṭṭho māṇavo bhāradvājaṃ māṇavaṃ āmantesi – ‘‘ayaṃ kho, bho^* bhāradvāja, samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito icchānaṅgale viharati icchānaṅgalavanasaṇḍe; taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi…pe… buddho bhagavā’ti.

Then the youth Vāseṭṭha addressed the youth Bhāradvāja: "Indeed, friend Bhāradvāja, the ascetic Gotama, a Sakyan son who has gone forth from the Sakya clan, is dwelling in Icchānaṅgala, in the Icchānaṅgala forest grove; concerning that venerable Gotama, such a good report has arisen: 'He is indeed… the Buddha, the Blessed One.'"

Bấy giờ, thanh niên Vāseṭṭha nói với thanh niên Bhāradvāja: "Thưa bạn Bhāradvāja, Sa-môn Gotama này, là con của dòng Sakya, đã xuất gia từ gia tộc Sakya, đang trú tại Icchānaṅgala, trong khu rừng Icchānaṅgala; tiếng tốt lành về Tôn giả Gotama đã lan truyền như sau: 'Đức Thế Tôn là bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác...'

Āyāma, bho bhāradvāja, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā samaṇaṃ gotamaṃ etamatthaṃ pucchissāma.

"Come, friend Bhāradvāja, let us approach the ascetic Gotama; having approached, let us ask the ascetic Gotama about this matter.

Thưa bạn Bhāradvāja, chúng ta hãy đến chỗ Sa-môn Gotama; sau khi đến, chúng ta sẽ hỏi Sa-môn Gotama về vấn đề này.

Yathā no samaṇo gotamo byākarissati tathā naṃ dhāressāmā’’ti.

As the ascetic Gotama explains it to us, so shall we remember it."

Chúng ta sẽ ghi nhớ lời Sa-môn Gotama giải đáp cho chúng ta như thế nào."

‘‘Evaṃ, bho’’ti kho bhāradvājo māṇavo vāseṭṭhassa māṇavassa paccassosi.

"Yes, friend," replied the youth Bhāradvāja to the youth Vāseṭṭha.

"Vâng, thưa bạn," thanh niên Bhāradvāja đáp lời thanh niên Vāseṭṭha.

2062

Atha kho vāseṭṭhabhāradvājā māṇavā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu.

Then the youths Vāseṭṭha and Bhāradvāja approached the Blessed One; having approached, they exchanged friendly greetings with the Blessed One.

Bấy giờ, hai thanh niên Vāseṭṭha và Bhāradvāja đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, họ chào hỏi Thế Tôn.

Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

Having concluded their courteous and memorable talk, they sat down to one side.

Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, họ ngồi xuống một bên.

Ekamantaṃ nisinno kho vāseṭṭho māṇavo bhagavantaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –

Seated to one side, the youth Vāseṭṭha addressed the Blessed One with verses:

Ngồi xuống một bên, thanh niên Vāseṭṭha bạch Thế Tôn bằng những vần kệ:

2063

599.

2064

‘‘Anuññātapaṭiññātā, tevijjā mayamasmubho;

"We are both recognized and acknowledged, proficient in the three Vedas.

“Chúng con cả hai đều là Tam Minh sĩ,

2065

Ahaṃ pokkharasātissa, tārukkhassāyaṃ māṇavo.

I am a disciple of Pokkharasāti, and this youth is a disciple of Tārukkha.

Con là đệ tử của Pokkharasāti, bạn con là đệ tử của Tārukkha.

2066

600.

2067

‘‘Tevijjānaṃ yadakkhātaṃ, tatra kevalinosmase;

Whatever has been declared by the three-Veda experts, in that we are complete;

Những gì được Tam Minh sĩ giảng dạy, chúng con đều thông thạo;

2068

Padakasma veyyākaraṇā, jappe ācariyasādisā.

We are experts in words and grammar, like our teachers in recitation.

Chúng con là những người phân tích từ ngữ, những người giảng giải ngữ pháp, trong việc tụng niệm, chúng con giống như các vị thầy.

2069

601.

2070

‘‘Tesaṃ no jātivādasmiṃ, vivādo atthi gotama;

Gotama, among us there is a dispute regarding birth;

Này Gotama, chúng con có tranh cãi về vấn đề dòng tộc;

2071

Jātiyā brāhmaṇo hoti, bhāradvājo iti bhāsati;

Bhāradvāja says one is a brāhmaṇa by birth;

Bhāradvāja nói: "Người ta là Bà-la-môn do dòng tộc";

2072

Ahañca kammunā^* brūmi, evaṃ jānāhi cakkhuma.

But I say it is by deeds, thus know, O Seer.

Còn con nói: "Do nghiệp mà thành", xin bậc có mắt hiểu rõ điều này.

2073

602.

2074

‘‘Te na sakkoma saññāpetuṃ, aññamaññaṃ mayaṃ ubho;

We two cannot convince each other;

Chúng con cả hai không thể thuyết phục lẫn nhau;

2075

Bhavantaṃ^* puṭṭhumāgamhā, sambuddhaṃ iti vissutaṃ.

We have come to ask the Blessed One, renowned as the Perfectly Enlightened One.

Chúng con đến để hỏi Tôn giả, bậc được biết đến là Chánh Đẳng Giác.

2076

603.

2077

‘‘Candaṃ yathā khayātītaṃ, pecca pañjalikā janā;

Just as people, with clasped hands, approach and pay homage to the moon, which has passed its wane,

Như mặt trăng đã vượt qua sự suy giảm, người đời chắp tay;

2078

Vandamānā namassanti, evaṃ lokasmi gotamaṃ.

So do people in the world pay homage to Gotama.

Đảnh lễ và cung kính, cũng vậy, này Gotama, người đời cung kính Tôn giả.

2079

604.

2080

‘‘Cakkhuṃ loke samuppannaṃ, mayaṃ pucchāma gotamaṃ;

We ask Gotama, the eye arisen in the world:

Chúng con xin hỏi Gotama, bậc mắt sáng của thế gian;

2081

Jātiyā brāhmaṇo hoti, udāhu bhavati kammunā;

Is one a brāhmaṇa by birth, or does one become so by deeds?

Người ta là Bà-la-môn do dòng tộc, hay do nghiệp mà thành;

2082

Ajānataṃ no pabrūhi, yathā jānesu brāhmaṇaṃ’’.

Please declare to us who do not know, how one may know a brāhmaṇa."

Xin hãy chỉ dạy cho chúng con, để chúng con biết thế nào là Bà-la-môn.”

2083

605.

2084

‘‘Tesaṃ vo ahaṃ byakkhissaṃ, (vāseṭṭhāti bhagavā) anupubbaṃ yathātathaṃ;

"I shall explain to you, Vāseṭṭha," said the Blessed One, "in due order, as it truly is;

“Này Vāseṭṭha, Ta sẽ giải thích cho các con, theo thứ tự và đúng sự thật;

2085

Jātivibhaṅgaṃ pāṇānaṃ, aññamaññā hi jātiyo.

The classification of beings by birth, for their births are indeed diverse.

Về sự phân loại chủng loại của chúng sinh, vì các chủng loại khác nhau.

2086

606.

2087

‘‘Tiṇarukkhepi jānātha, na cāpi paṭijānare;

You know the grasses and trees, yet they do not acknowledge themselves;

Các con hãy biết về cỏ cây, chúng không tự nhận mình là gì;

2088

Liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ, aññamaññā hi jātiyo.

Their characteristic mark is by birth, for their births are indeed diverse.

Dấu hiệu chủng loại của chúng là khác nhau, vì các chủng loại khác nhau.

2089

607.

2090

‘‘Tato kīṭe paṭaṅge ca, yāva kunthakipillike;

Then know the worms and moths, even down to the ants and termites;

Từ côn trùng, bướm, cho đến kiến, mối;

2091

Liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ, aññamaññā hi jātiyo.

Their characteristic mark is by birth, for their births are indeed diverse.

Dấu hiệu chủng loại của chúng là khác nhau, vì các chủng loại khác nhau.

2092

608.

2093

‘‘Catuppadepi jānātha, khuddake ca mahallake;

You know the quadrupeds, both small and large;

Các con hãy biết về loài bốn chân, dù nhỏ hay lớn;

2094

Liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ, aññamaññā hi jātiyo.

Their characteristic mark is by birth, for their births are indeed diverse.

Dấu hiệu chủng loại của chúng là khác nhau, vì các chủng loại khác nhau.

2095

609.

2096

‘‘Pādūdarepi jānātha, urage dīghapiṭṭhike;

You know the footless, the long-backed reptiles;

Các con hãy biết về loài bò sát, loài có lưng dài;

2097

Liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ, aññamaññā hi jātiyo.

Their characteristic mark is by birth, for their births are indeed diverse.

Dấu hiệu chủng loại của chúng là khác nhau, vì các chủng loại khác nhau.

2098

610.

2099

‘‘Tato macchepi jānātha, odake vārigocare;

Then know the fish, the aquatic dwellers of the water;

Các con hãy biết về loài cá, loài sống dưới nước;

2100

Liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ, aññamaññā hi jātiyo.

Their characteristic mark is by birth, for their births are indeed diverse.

Dấu hiệu chủng loại của chúng là khác nhau, vì các chủng loại khác nhau.

2101

611.

2102

‘‘Tato pakkhīpi jānātha, pattayāne vihaṅgame;

Then know the birds, the winged creatures that fly;

Các con hãy biết về loài chim, loài bay bằng cánh trên không trung;

2103

Liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ, aññamaññā hi jātiyo.

Their characteristic mark is by birth, for their births are indeed diverse.

Dấu hiệu chủng loại của chúng là khác nhau, vì các chủng loại khác nhau.

2104

612.

2105

‘‘Yathā etāsu jātīsu, liṅgaṃ jātimayaṃ puthu;

Just as in these kinds of beings, the characteristic mark by birth is distinct;

Như trong các chủng loại này, dấu hiệu chủng loại rõ ràng khác nhau;

2106

Evaṃ natthi manussesu, liṅgaṃ jātimayaṃ puthu.

So, among humans, there is no distinct characteristic mark by birth.

Như vậy, trong loài người, không có dấu hiệu riêng biệt nào do chủng tộc tạo thành.

2107

613.

2108

‘‘Na kesehi na sīsena, na kaṇṇehi na akkhibhi;

Not by hair, not by head, not by ears, not by eyes;

“Không phải bằng tóc, không phải bằng đầu, không phải bằng tai, không phải bằng mắt;

2109

Na mukhena na nāsāya, na oṭṭhehi bhamūhi vā.

Not by mouth, not by nose, not by lips or eyebrows.

Không phải bằng miệng, không phải bằng mũi, không phải bằng môi hay bằng lông mày.

2110

614.

2111

‘‘Na gīvāya na aṃsehi, na udarena na piṭṭhiyā;

Not by neck, not by shoulders, not by belly, not by back;

Không phải bằng cổ, không phải bằng vai, không phải bằng bụng, không phải bằng lưng;

2112

Na soṇiyā na urasā, na sambādhe na methune^* .

Not by hips, not by chest, not by private parts, not by sexual organs.

Không phải bằng hông, không phải bằng ngực, không phải bằng bộ phận kín hay giao hợp.

2113

615.

2114

‘‘Na hatthehi na pādehi, nāṅgulīhi nakhehi vā;

Not by hands, not by feet, not by fingers, nor by nails;

Không phải bằng tay, không phải bằng chân, không phải bằng ngón tay hay móng tay;

2115

Na jaṅghāhi na ūrūhi, na vaṇṇena sarena vā;

Not by shanks, not by thighs, nor by color or voice;

Không phải bằng bắp chân, không phải bằng đùi, không phải bằng màu da hay giọng nói;

2116

Liṅgaṃ jātimayaṃ neva, yathā aññāsu jātisu.

There is no characteristic mark by birth, as there is in other kinds of beings.

Không có dấu hiệu nào do chủng tộc tạo thành, như ở các loài khác.

2117

616.

2118

‘‘Paccattañca sarīresu^* , manussesvetaṃ na vijjati;

And among humans, this is not found in their individual bodies;

Dấu hiệu này không có ở từng cơ thể riêng biệt của loài người;

2119

Vokārañca manussesu, samaññāya pavuccati.

The distinction among humans is declared by mere convention.

Sự phân biệt trong loài người chỉ được gọi bằng quy ước.

2120

617.

2121

‘‘Yo hi koci manussesu, gorakkhaṃ upajīvati;

“Whoever among humans lives by cattle-keeping,

Này Vāseṭṭha, người nào trong loài người sống bằng nghề chăn bò,

2122

Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, kassako so na brāhmaṇo.

Know this, Vāseṭṭha, he is a farmer, not a brāhmaṇa.

Hãy biết rằng người ấy là nông dân, không phải là Bà-la-môn.

2123

618.

2124

‘‘Yo hi koci manussesu, puthusippena jīvati;

“Whoever among humans lives by various crafts,

Này Vāseṭṭha, người nào trong loài người sống bằng nhiều nghề thủ công,

2125

Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, sippiko so na brāhmaṇo.

Know this, Vāseṭṭha, he is a craftsman, not a brāhmaṇa.

Hãy biết rằng người ấy là thợ thủ công, không phải là Bà-la-môn.

2126

619.

2127

‘‘Yo hi koci manussesu, vohāraṃ upajīvati;

“Whoever among humans lives by trade,

Này Vāseṭṭha, người nào trong loài người sống bằng nghề buôn bán,

2128

Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, vāṇijo so na brāhmaṇo.

Know this, Vāseṭṭha, he is a merchant, not a brāhmaṇa.

Hãy biết rằng người ấy là thương nhân, không phải là Bà-la-môn.

2129

620.

2130

‘‘Yo hi koci manussesu, parapessena jīvati;

“Whoever among humans lives by serving others,

Này Vāseṭṭha, người nào trong loài người sống bằng nghề làm thuê cho người khác,

2131

Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, pessiko^* so na brāhmaṇo.

Know this, Vāseṭṭha, he is a servant, not a brāhmaṇa.

Hãy biết rằng người ấy là người làm thuê, không phải là Bà-la-môn.

2132

621.

2133

‘‘Yo hi koci manussesu, adinnaṃ upajīvati;

“Whoever among humans lives by taking what is not given,

Này Vāseṭṭha, người nào trong loài người sống bằng cách lấy của không cho,

2134

Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, coro eso na brāhmaṇo.

Know this, Vāseṭṭha, he is a thief, not a brāhmaṇa.

Hãy biết rằng người ấy là kẻ trộm, không phải là Bà-la-môn.

2135

622.

2136

‘‘Yo hi koci manussesu, issatthaṃ upajīvati;

“Whoever among humans lives by archery,

Này Vāseṭṭha, người nào trong loài người sống bằng nghề bắn cung,

2137

Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, yodhājīvo na brāhmaṇo.

Know this, Vāseṭṭha, he is a warrior, not a brāhmaṇa.

Hãy biết rằng người ấy là chiến sĩ, không phải là Bà-la-môn.

2138

623.

2139

‘‘Yo hi koci manussesu, porohiccena jīvati;

“Whoever among humans lives as a purohita (chaplain),

Này Vāseṭṭha, người nào trong loài người sống bằng nghề tế tự,

2140

Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, yājako eso na brāhmaṇo.

Know this, Vāseṭṭha, he is a sacrificer, not a brāhmaṇa.

Hãy biết rằng người ấy là người tế lễ, không phải là Bà-la-môn.

2141

624.

2142

‘‘Yo hi koci manussesu, gāmaṃ raṭṭhañca bhuñjati;

“Whoever among humans enjoys a village and a kingdom,

Này Vāseṭṭha, người nào trong loài người cai quản làng và quốc gia,

2143

Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, rājā eso na brāhmaṇo.

Know this, Vāseṭṭha, he is a king, not a brāhmaṇa.

Hãy biết rằng người ấy là vua, không phải là Bà-la-môn.

2144

625.

2145

‘‘Na cāhaṃ brāhmaṇaṃ brūmi, yonijaṃ mattisambhavaṃ;

“I do not call one a brāhmaṇa merely by birth or origin from a mother;

Ta không gọi người Bà-la-môn là người sinh ra từ tử cung, từ mẹ;

2146

Bhovādi nāma so hoti, sace^* hoti sakiñcano;

He is called 'Bhovādī' if he has possessions;

Nếu còn vướng bận, người ấy chỉ là kẻ xưng hô “Bhovādi”;

2147

Akiñcanaṃ anādānaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One who is unburdened and unattached, him I call a brāhmaṇa.

Kẻ không vướng bận, không chấp thủ, ta gọi là Bà-la-môn.

2148

626.

2149

‘‘Sabbasaṃyojanaṃ chetvā, so ve na paritassati;

“Having cut all fetters, he truly does not tremble;

Kẻ đã đoạn trừ mọi kiết sử, chắc chắn không còn sợ hãi;

2150

Saṅgātigaṃ visaṃyuttaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One who has transcended attachments, who is disjoined, him I call a brāhmaṇa.

Kẻ đã vượt qua mọi ràng buộc, đã giải thoát, ta gọi là Bà-la-môn.

2151

627.

2152

‘‘Chetvā naddhiṃ varattañca, sandānaṃ sahanukkamaṃ;

“Having cut the strap, the thong, and the rope with its attachments;

Kẻ đã chặt đứt dây buộc, dây da, và cả dây thừng cùng với chốt cửa;

2153

Ukkhittapalighaṃ buddhaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One who has lifted the bar, who is enlightened, him I call a brāhmaṇa.

Kẻ đã nhổ chốt ngang, đã giác ngộ, ta gọi là Bà-la-môn.

2154

628.

2155

‘‘Akkosaṃ vadhabandhañca, aduṭṭho yo titikkhati;

“One who endures abuse, blows, and bonds, without ill-will;

Kẻ không giận dữ mà nhẫn chịu lời mắng nhiếc, đánh đập và trói buộc;

2156

Khantībalaṃ balānīkaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One whose strength is patience, whose army is strength, him I call a brāhmaṇa.

Kẻ có sức mạnh nhẫn nhục làm quân đội, ta gọi là Bà-la-môn.

2157

629.

2158

‘‘Akkodhanaṃ vatavantaṃ, sīlavantaṃ anussadaṃ;

“One who is not angry, who is dutiful, virtuous, and free from craving;

Kẻ không giận dữ, giữ giới hạnh, có giới đức, không kiêu mạn;

2159

Dantaṃ antimasārīraṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One who is tamed, whose body is the last, him I call a brāhmaṇa.

Tự điều phục, thân cuối cùng, ta gọi là Bà-la-môn.

2160

630.

2161

‘‘Vāri pokkharapatteva, āraggeriva sāsapo;

“Just as water on a lotus leaf, or a mustard seed on an awl's point;

Như nước không dính lá sen, như hạt cải không dính đầu kim;

2162

Yo na limpati kāmesu, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One who is not defiled by sensual pleasures, him I call a brāhmaṇa.

Kẻ không nhiễm đắm dục lạc, ta gọi là Bà-la-môn.

2163

631.

2164

‘‘Yo dukkhassa pajānāti, idheva khayamattano;

“One who knows the destruction of his own suffering right here;

Kẻ tự mình biết sự đoạn diệt khổ ngay tại đây;

2165

Pannabhāraṃ visaṃyuttaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One who has laid down the burden, who is disjoined, him I call a brāhmaṇa.

Kẻ đã bỏ gánh nặng, đã giải thoát, ta gọi là Bà-la-môn.

2166

632.

2167

‘‘Gambhīrapaññaṃ medhāviṃ, maggāmaggassa kovidaṃ;

“One of deep wisdom, intelligent, skilled in the path and non-path;

Kẻ có trí tuệ sâu sắc, thông minh, thông thạo con đường và phi đạo;

2168

Uttamatthamanuppattaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One who has attained the highest goal, him I call a brāhmaṇa.

Kẻ đã đạt đến mục đích tối thượng, ta gọi là Bà-la-môn.

2169

633.

2170

‘‘Asaṃsaṭṭhaṃ gahaṭṭhehi, anāgārehi cūbhayaṃ;

“One who is unassociated with both householders and the homeless;

Kẻ không giao du với cả gia chủ lẫn người xuất gia;

2171

Anokasārimappicchaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One who wanders without abode, with few desires, him I call a brāhmaṇa.

Không nơi nương tựa, ít dục vọng, ta gọi là Bà-la-môn.

2172

634.

2173

‘‘Nidhāya daṇḍaṃ bhūtesu, tasesu thāvaresu ca;

“Having laid aside the rod towards all beings, trembling or firm;

Kẻ đã đặt gậy xuống đối với mọi loài chúng sinh, dù run sợ hay bất động;

2174

Yo na hanti na ghāteti, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One who neither harms nor causes to harm, him I call a brāhmaṇa.

Kẻ không giết hại, không khiến người khác giết hại, ta gọi là Bà-la-môn.

2175

635.

2176

‘‘Aviruddhaṃ viruddhesu, attadaṇḍesu nibbutaṃ;

“One who is unhostile among the hostile, peaceful among the violent;

Kẻ không đối nghịch giữa những kẻ đối nghịch, đã tịch tịnh giữa những kẻ cầm gậy;

2177

Sādānesu anādānaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

Unattached among the attached, him I call a brāhmaṇa.

Không chấp thủ giữa những kẻ chấp thủ, ta gọi là Bà-la-môn.

2178

636.

2179

‘‘Yassa rāgo ca doso ca, māno makkho ca pātito;

“One whose lust and hatred, conceit and contempt are cast off;

Kẻ mà tham, sân, mạn và che giấu đã rơi rụng;

2180

Sāsaporiva āraggā, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

Like a mustard seed from the tip of an awl, him I call a brāhmaṇa.

Như hạt cải từ đầu kim, ta gọi là Bà-la-môn.

2181

637.

2182

‘‘Akakkasaṃ viññāpaniṃ, giraṃ saccamudīraye;

“One who utters speech that is not harsh, that is instructive, truthful;

Kẻ nói lời chân thật, không thô ác, có thể làm người khác hiểu biết;

2183

Yāya nābhisaje kañci, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

By which he offends no one, him I call a brāhmaṇa.

Lời nói không làm tổn thương ai, ta gọi là Bà-la-môn.

2184

638.

2185

‘‘Yodha dīghaṃ va rassaṃ vā, aṇuṃ thūlaṃ subhāsubhaṃ;

“Whoever in this world does not take what is not given, whether long or short, small or large, beautiful or ugly;

Kẻ nào ở đời không lấy của không cho, dù dài hay ngắn, nhỏ hay lớn, đẹp hay xấu;

2186

Loke adinnaṃ nādiyati, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

Him I call a brāhmaṇa.

Ta gọi là Bà-la-môn.

2187

639.

2188

‘‘Āsā yassa na vijjanti, asmiṃ loke paramhi ca;

“One for whom desires do not exist, in this world or the next;

Kẻ không còn hy vọng ở đời này hay đời sau;

2189

Nirāsāsaṃ^* visaṃyuttaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One who is free from longing, disjoined, him I call a brāhmaṇa.

Không hy vọng, đã giải thoát, ta gọi là Bà-la-môn.

2190

640.

2191

‘‘Yassālayā na vijjanti, aññāya akathaṃkathī;

“One for whom attachments do not exist, who knows and is free from doubt;

Kẻ không còn chấp trước, đã thấu hiểu, không còn nghi ngờ;

2192

Amatogadhamanuppattaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One who has attained the Deathless, him I call a brāhmaṇa.

Đã đạt đến Niết Bàn, ta gọi là Bà-la-môn.

2193

641.

2194

‘‘Yodha puññañca pāpañca, ubho saṅgamupaccagā;

“Whoever here has transcended both merit and demerit, both attachments;

Kẻ nào ở đời đã vượt qua cả phước và tội, cả hai ràng buộc;

2195

Asokaṃ virajaṃ suddhaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One who is sorrowless, dustless, pure, him I call a brāhmaṇa.

Không sầu muộn, không cấu uế, thanh tịnh, ta gọi là Bà-la-môn.

2196

642.

2197

‘‘Candaṃva vimalaṃ suddhaṃ, vippasannamanāvilaṃ;

“Like the moon, spotless, pure, perfectly clear, untroubled;

Kẻ trong sạch như mặt trăng không vết bẩn, thanh tịnh, không vẩn đục;

2198

Nandībhavaparikkhīṇaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One whose delight in existence is exhausted, him I call a brāhmaṇa.

Đã đoạn tận hỷ ái và hữu, ta gọi là Bà-la-môn.

2199

643.

2200

‘‘Yomaṃ palipathaṃ duggaṃ, saṃsāraṃ mohamaccagā;

“One who has crossed this swampy path, this difficult road, this saṃsāra, this delusion;

Kẻ đã vượt qua vũng lầy, con đường hiểm trở, vòng luân hồi, si mê này;

2201

Tiṇṇo pāraṅgato jhāyī, anejo akathaṃkathī;

One who has crossed over, gone to the other shore, who meditates, is free from craving, free from doubt;

Đã vượt qua, đã đến bờ bên kia, thiền định, không còn dục vọng, không còn nghi ngờ;

2202

Anupādāya nibbuto, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One who is extinguished without clinging, him I call a brāhmaṇa.

Đã tịch tịnh không chấp thủ, ta gọi là Bà-la-môn.

2203

644.

2204

‘‘Yodha kāme pahantvāna, anāgāro paribbaje;

"Whoever in this world, having abandoned sensual pleasures, wanders forth homeless;

Kẻ nào ở đời đã từ bỏ dục lạc, sống không gia đình;

2205

Kāmabhavaparikkhīṇaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One whose sensual pleasures and existences are exhausted, him I call a brāhmaṇa.

Đã đoạn tận dục hữu, ta gọi là Bà-la-môn.

2206

645.

2207

‘‘Yodha taṇhaṃ pahantvāna, anāgāro paribbaje;

"Whoever in this world, having abandoned craving, wanders forth homeless;

Kẻ nào ở đời đã từ bỏ khát ái, sống không gia đình;

2208

Taṇhābhavaparikkhīṇaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One whose craving and existences are exhausted, him I call a brāhmaṇa.

Đã đoạn tận ái hữu, ta gọi là Bà-la-môn.

2209

646.

2210

‘‘Hitvā mānusakaṃ yogaṃ, dibbaṃ yogaṃ upaccagā;

"Having abandoned human attachments, and transcended divine attachments;

Kẻ đã từ bỏ sự ràng buộc của loài người, đã vượt qua sự ràng buộc của chư thiên;

2211

Sabbayogavisaṃyuttaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One who is disjoined from all attachments, him I call a brāhmaṇa.

Đã giải thoát khỏi mọi sự ràng buộc, ta gọi là Bà-la-môn.

2212

647.

2213

‘‘Hitvā ratiñca aratiṃ, sītibhūtaṃ nirūpadhiṃ;

"Having abandoned delight and aversion, one who is cool, without defilements;

Kẻ đã từ bỏ hỷ và bất hỷ, đã tịch tịnh, không còn chấp thủ;

2214

Sabbalokābhibhuṃ vīraṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

The hero who has overcome all worlds, him I call a brāhmaṇa.

Bậc anh hùng đã chinh phục mọi thế giới, ta gọi là Bà-la-môn.

2215

648.

2216

‘‘Cutiṃ yo vedi^* ttānaṃ, upapattiñca sabbaso;

"Whoever knows the passing away and rebirth of beings in every way;

Kẻ nào biết rõ sự chết và sự tái sinh của chúng sinh một cách toàn diện;

2217

Asattaṃ sugataṃ buddhaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

The unattached, the well-gone, the Buddha, him I call a brāhmaṇa.

Không chấp trước, thiện thệ, đã giác ngộ, ta gọi là Bà-la-môn.

2218

649.

2219

‘‘Yassa gatiṃ na jānanti, devā gandhabbamānusā;

"Whose destination neither devas, gandhabbas, nor humans know;

Kẻ mà chư thiên, càn thát bà và loài người không biết con đường của vị ấy;

2220

Khīṇāsavaṃ arahantaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

The one with exhausted taints, the Arahant, him I call a brāhmaṇa.

Đã đoạn tận lậu hoặc, bậc A-la-hán, ta gọi là Bà-la-môn.

2221

650.

2222

‘‘Yassa pure ca pacchā ca, majjhe ca natthi kiñcanaṃ;

"For whom there is nothing in the past, future, or present;

Kẻ mà quá khứ, tương lai và hiện tại không có gì vướng bận;

2223

Akiñcanaṃ anādānaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

One who is without possessions and without clinging, him I call a brāhmaṇa.

Không vướng bận, không chấp thủ, ta gọi là Bà-la-môn.

2224

651.

2225

‘‘Usabhaṃ pavaraṃ vīraṃ, mahesiṃ vijitāvinaṃ;

"The bull, the supreme, the hero, the great sage, the conqueror;

Kẻ là bậc trượng phu, tối thượng, anh hùng, đại hiền triết, chiến thắng mọi thứ;

2226

Anejaṃ nhātakaṃ buddhaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

The desireless, the washed, the Buddha, him I call a brāhmaṇa.

Không dục vọng, đã tẩy sạch, đã giác ngộ, ta gọi là Bà-la-môn.

2227

652.

2228

‘‘Pubbenivāsaṃ yo vedi^* , saggāpāyañca passati;

"Whoever knows his former abodes, and sees heaven and hell;

Kẻ nào biết rõ các đời sống quá khứ, thấy rõ các cõi trời và địa ngục;

2229

Atho jātikkhayaṃ patto, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

And has attained the destruction of birth, him I call a brāhmaṇa.

Lại đã đạt đến sự đoạn tận sinh tử, ta gọi là Bà-la-môn.

2230

653.

2231

‘‘Samaññā hesā lokasmiṃ, nāmagottaṃ pakappitaṃ;

"This is merely a designation in the world, a name and lineage conceived;

Đây chỉ là quy ước trong thế gian, tên gọi và dòng họ được đặt ra;

2232

Sammuccā samudāgataṃ, tattha tattha pakappitaṃ.

It arises by convention, conceived in various places.

Được tạo ra do sự đồng ý, được đặt ra ở từng nơi.

2233

654.

2234

‘‘Dīgharattamanusayitaṃ, diṭṭhigatamajānataṃ;

"For those who do not know this view, which has long lain latent;

Vì không hiểu biết về tà kiến đã tiềm ẩn lâu dài;

2235

Ajānantā no^* pabruvanti, jātiyā hoti brāhmaṇo.

Not knowing, they declare, 'One is a brāhmaṇa by birth.'

Vì không hiểu biết, họ nói rằng: “Do chủng tộc mà thành Bà-la-môn.”

2236

655.

2237

‘‘Na jaccā brāhmaṇo hoti, na jaccā hoti abrāhmaṇo;

"Not by birth is one a brāhmaṇa, not by birth is one a non-brāhmaṇa;

Không phải do chủng tộc mà thành Bà-la-môn, không phải do chủng tộc mà thành không phải Bà-la-môn;

2238

Kammunā brāhmaṇo hoti, kammunā hoti abrāhmaṇo.

By action one is a brāhmaṇa, by action one is a non-brāhmaṇa.

Do hành động mà thành Bà-la-môn, do hành động mà thành không phải Bà-la-môn.

2239

656.

2240

‘‘Kassako kammunā hoti, sippiko hoti kammunā;

"By action one is a farmer, by action one is an artisan;

Do hành động mà thành nông dân, do hành động mà thành thợ thủ công;

2241

Vāṇijo kammunā hoti, pessiko hoti kammunā.

By action one is a merchant, by action one is a servant.

Do hành động mà thành thương nhân, do hành động mà thành người làm thuê.

2242

657.

2243

‘‘Coropi kammunā hoti, yodhājīvopi kammunā;

"By action one is a thief, by action one is a soldier;

Do hành động mà thành kẻ trộm, do hành động mà thành chiến sĩ;

2244

Yājako kammunā hoti, rājāpi hoti kammunā.

By action one is a sacrificer, by action one is a king.

Do hành động mà thành người tế lễ, do hành động mà thành vua.

2245

658.

2246

‘‘Evametaṃ yathābhūtaṃ, kammaṃ passanti paṇḍitā;

"Thus do the wise perceive action as it truly is;

Những người trí tuệ thấy rõ hành động này đúng như thật;

2247

Paṭiccasamuppādadassā, kammavipākakovidā.

Those who see dependent origination, skilled in the results of action.

Những bậc thiện xảo về quả báo của nghiệp, thấy rõ duyên khởi.

2248

659.

2249

‘‘Kammunā vattati loko, kammunā vattati pajā;

"By action the world revolves, by action beings revolve;

Do nghiệp mà thế gian vận hành, do nghiệp mà chúng sinh vận hành;

2250

Kammanibandhanā sattā, rathassāṇīva yāyato.

Beings are bound by action, like the linchpin of a moving chariot.

Chúng sinh bị ràng buộc bởi nghiệp, như chốt bánh xe của cỗ xe đang lăn.

2251

660.

2252

‘‘Tapena brahmacariyena, saṃyamena damena ca;

"By ascetic practice, by holy life, by restraint, and by taming;

Bằng khổ hạnh, bằng phạm hạnh, bằng sự kiềm chế, bằng sự điều phục;

2253

Etena brāhmaṇo hoti, etaṃ brāhmaṇamuttamaṃ.

By this one is a brāhmaṇa, this is the supreme brāhmaṇa.

Do đó mà thành Bà-la-môn, đó là Bà-la-môn tối thượng.

2254

661.

2255

‘‘Tīhi vijjāhi sampanno, santo khīṇapunabbhavo;

"Endowed with the three knowledges, peaceful, with rebirth exhausted;

Đầy đủ ba minh, tịch tịnh, đã đoạn tận tái sinh;

2256

Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, brahmā sakko vijānata’’nti.

Thus, Vāseṭṭha, know that such a one is Brahmā, is Sakka, for those who know."

Này Vāseṭṭha, hãy biết rằng người ấy là Phạm Thiên, là Sakka của những người hiểu biết.”

2257

Evaṃ vutte, vāseṭṭhabhāradvājā māṇavā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsake no bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupete^* saraṇaṃ gate’’ti.

When this was said, the young men Vāseṭṭha and Bhāradvāja said to the Blessed One: "Excellent, Venerable Gotama... May Venerable Gotama remember us as lay followers who have taken refuge for life, from this day forth."

Khi được nói như vậy, các thanh niên Vāseṭṭha và Bhāradvāja bạch Thế Tôn rằng: “Thật tuyệt diệu thay, bạch Đức Gotama… (lược)… Xin Đức Gotama nhận chúng con làm cận sự nam, từ nay cho đến trọn đời quy y Ngài.”

2258

Vāseṭṭhasuttaṃ navamaṃ niṭṭhitaṃ.

The Vāseṭṭha Sutta is the ninth.

Kinh Vāseṭṭha, thứ chín, đã kết thúc.

2259

10. Kokālikasuttaṃ

10. The Kokālika Sutta

10. Kinh Kokālika

2260

Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.

Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, at Jetavana, Anāthapiṇḍika's park.

Tôi nghe như vầy: Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Sāvatthī, trong Jetavana, khu vườn của ông Anāthapiṇḍika.

Atha kho kokāliko bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.

Then the bhikkhu Kokālika approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.

Rồi Tỳ-kheo Kokālika đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.

Ekamantaṃ nisinno kho kokāliko bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘pāpicchā, bhante, sāriputtamoggallānā, pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gatā’’ti.

Sitting to one side, the bhikkhu Kokālika said to the Blessed One: "Bhante, Sāriputta and Moggallāna are of evil desires, they have fallen under the sway of evil desires."

Ngồi xuống một bên, Tỳ-kheo Kokālika thưa với Đức Thế Tôn: “Bạch Ngài, Sāriputta và Moggallāna có những dục vọng xấu xa, họ bị chi phối bởi những dục vọng xấu xa.”

2261

Evaṃ vutte, bhagavā kokālikaṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘mā hevaṃ, kokālika, mā hevaṃ, kokālika!

When this was said, the Blessed One said to the bhikkhu Kokālika: "Do not say so, Kokālika, do not say so, Kokālika!

Khi được nói như vậy, Đức Thế Tôn nói với Tỳ-kheo Kokālika: “Đừng nói như vậy, Kokālika, đừng nói như vậy, Kokālika!

Pasādehi, kokālika, sāriputtamoggallānesu cittaṃ.

Have confidence, Kokālika, in Sāriputta and Moggallāna.

Này Kokālika, hãy làm cho tâm con thanh tịnh đối với Sāriputta và Moggallāna.

Pesalā sāriputtamoggallānā’’ti.

Sāriputta and Moggallāna are virtuous."

Sāriputta và Moggallāna là những người khả kính.”

2262

Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho kokāliko bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiñcāpi me, bhante, bhagavā saddhāyiko paccayiko, atha kho pāpicchāva sāriputtamoggallānā, pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gatā’’ti.

A second time... A third time too, the bhikkhu Kokālika said to the Blessed One: "Even though, Bhante, the Blessed One is trustworthy and reliable to me, still Sāriputta and Moggallāna are of evil desires, they have fallen under the sway of evil desires."

Lần thứ hai… Lần thứ ba, Tỳ-kheo Kokālika lại thưa với Đức Thế Tôn: “Bạch Ngài, dù Đức Thế Tôn là người đáng tin cậy đối với con, nhưng Sāriputta và Moggallāna vẫn là những người có dục vọng xấu xa, họ bị chi phối bởi những dục vọng xấu xa.”

Tatiyampi kho bhagavā kokālikaṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘mā hevaṃ, kokālika, mā hevaṃ, kokālika!

A third time too, the Blessed One said to the bhikkhu Kokālika: "Do not say so, Kokālika, do not say so, Kokālika!

Lần thứ ba, Đức Thế Tôn lại nói với Tỳ-kheo Kokālika: “Đừng nói như vậy, Kokālika, đừng nói như vậy, Kokālika!

Pasādehi, kokālika, sāriputtamoggallānesu cittaṃ.

Kokālika, gladden your mind towards Sāriputta and Moggallāna.

Này Kokālika, hãy làm cho tâm con thanh tịnh đối với Sāriputta và Moggallāna.

Pesalā sāriputtamoggallānā’’ti.

Sāriputta and Moggallāna are of good conduct.”

Sāriputta và Moggallāna là những người khả kính.”

2263

Atha kho kokāliko bhikkhu uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.

Then the bhikkhu Kokālika rose from his seat, paid homage to the Blessed One, circumambulated him respectfully, and departed.

Rồi Tỳ-kheo Kokālika đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đảnh lễ Đức Thế Tôn, đi nhiễu hữu rồi rời đi.

Acirappakkantassa ca kokālikassa bhikkhuno sāsapamattīhi piḷakāhi sabbo kāyo phuṭo^* ahosi; sāsapamattiyo hutvā muggamattiyo ahesuṃ; muggamattiyo hutvā kaḷāyamattiyo ahesuṃ; kaḷāyamattiyo hutvā kolaṭṭhimattiyo ahesuṃ; kolaṭṭhimattiyo hutvā kolamattiyo ahesuṃ; kolamattiyo hutvā āmalakamattiyo ahesuṃ; āmalakamattiyo hutvā beḷuvasalāṭukamattiyo ahesuṃ; beḷuvasalāṭukamattiyo hutvā billamattiyo ahesuṃ; billamattiyo hutvā pabhijjiṃsu; pubbañca lohitañca pagghariṃsu.

Not long after the bhikkhu Kokālika had departed, his entire body became covered with boils the size of mustard seeds; having been the size of mustard seeds, they became the size of mung beans; having been the size of mung beans, they became the size of peas; having been the size of peas, they became the size of jujube seeds; having been the size of jujube seeds, they became the size of jujube fruits; having been the size of jujube fruits, they became the size of myrobalan fruits; having been the size of myrobalan fruits, they became the size of young bael fruits; having been the size of young bael fruits, they became the size of mature bael fruits; having been the size of mature bael fruits, they burst open; pus and blood flowed out.

Không lâu sau khi Tỳ-kheo Kokālika rời đi, toàn thân ông nổi đầy mụn nhọt bằng hạt cải; từ hạt cải, chúng trở thành hạt đậu xanh; từ hạt đậu xanh, chúng trở thành hạt đậu lăng; từ hạt đậu lăng, chúng trở thành hạt táo rừng nhỏ; từ hạt táo rừng nhỏ, chúng trở thành hạt táo rừng; từ hạt táo rừng, chúng trở thành quả lý chua; từ quả lý chua, chúng trở thành quả cây ba la non; từ quả cây ba la non, chúng trở thành quả cây ba la; từ quả cây ba la, chúng vỡ ra; mủ và máu chảy ra.

Atha kho kokāliko bhikkhu tenevābādhena kālamakāsi.

Then the bhikkhu Kokālika passed away due to that very illness.

Rồi Tỳ-kheo Kokālika qua đời vì bệnh đó.

Kālaṅkato ca kokāliko bhikkhu padumaṃ nirayaṃ upapajji sāriputtamoggallānesu cittaṃ āghātetvā.

Having passed away, the bhikkhu Kokālika was reborn in the Paduma Niraya, having harbored ill will towards Sāriputta and Moggallāna.

Sau khi qua đời, Tỳ-kheo Kokālika đã tái sinh vào địa ngục Paduma vì đã ôm giữ ác ý trong tâm đối với Sāriputta và Moggallāna.

2264

Atha kho brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi.

Then Brahmā Sahampati, when the night was far advanced, with resplendent beauty illuminating the entire Jeta Grove, approached the Blessed One; having approached, he paid homage to the Blessed One and stood to one side.

Rồi Phạm Thiên Sahampati, vào lúc đêm đã khuya, với dung mạo rực rỡ, chiếu sáng toàn bộ Jetavana, đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi đứng sang một bên.

Ekamantaṃ, ṭhito kho brahmā sahampati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kokāliko, bhante, bhikkhu kālaṅkato; kālaṅkato ca, bhante, kokāliko bhikkhu padumaṃ nirayaṃ upapanno sāriputtamoggallānesu cittaṃ āghātetvā’’ti.

Standing to one side, Brahmā Sahampati said this to the Blessed One: “Bhante, the bhikkhu Kokālika has passed away; and, Bhante, having passed away, the bhikkhu Kokālika has been reborn in the Paduma Niraya, having harbored ill will towards Sāriputta and Moggallāna.”

Đứng sang một bên, Phạm Thiên Sahampati thưa với Đức Thế Tôn: “Bạch Ngài, Tỳ-kheo Kokālika đã qua đời; và sau khi qua đời, Tỳ-kheo Kokālika đã tái sinh vào địa ngục Paduma vì đã ôm giữ ác ý trong tâm đối với Sāriputta và Moggallāna.”

Idamavoca brahmā sahampati; idaṃ vatvā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyi.

This is what Brahmā Sahampati said; having said this, he paid homage to the Blessed One, circumambulated him respectfully, and vanished right there.

Phạm Thiên Sahampati đã nói điều này; sau khi nói điều này, đảnh lễ Đức Thế Tôn, đi nhiễu hữu rồi biến mất tại chỗ.

2265

Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi – ‘‘imaṃ, bhikkhave, rattiṃ brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā…pe… idamavoca, bhikkhave, brahmā sahampati, idaṃ vatvā maṃ padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyī’’ti.

Then, when that night had passed, the Blessed One addressed the bhikkhus: “Bhikkhus, this night Brahmā Sahampati, when the night was far advanced… (as before) …Bhikkhus, Brahmā Sahampati said this, and having said this, he circumambulated me respectfully and vanished right there.”

Rồi Đức Thế Tôn, sau khi đêm đó trôi qua, gọi các Tỳ-kheo và nói: “Này các Tỳ-kheo, đêm nay, Phạm Thiên Sahampati, vào lúc đêm đã khuya… (như trên)… Này các Tỳ-kheo, Phạm Thiên Sahampati đã nói điều này, sau khi nói điều này, đảnh lễ Ta, đi nhiễu hữu rồi biến mất tại chỗ.”

2266

Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kīvadīghaṃ nu kho, bhante, padume niraye āyuppamāṇa’’nti?

When this was said, a certain bhikkhu said this to the Blessed One: “Bhante, how long is the lifespan in the Paduma Niraya?”

Khi được nói như vậy, một Tỳ-kheo khác thưa với Đức Thế Tôn: “Bạch Ngài, tuổi thọ trong địa ngục Paduma dài bao lâu?”

‘‘Dīghaṃ kho, bhikkhu, padume niraye āyuppamāṇaṃ; taṃ na sukaraṃ saṅkhātuṃ ettakāni vassāni iti vā ettakāni vassasatāni iti vā ettakāni vassasahassāni iti vā ettakāni vassasatasahassāni iti vā’’ti.

“Long indeed, bhikkhu, is the lifespan in the Paduma Niraya; it is not easy to calculate it as so many years, or so many hundreds of years, or so many thousands of years, or so many hundreds of thousands of years.”

“Này Tỳ-kheo, tuổi thọ trong địa ngục Paduma rất dài; thật khó để tính toán là bấy nhiêu năm, hay bấy nhiêu trăm năm, hay bấy nhiêu ngàn năm, hay bấy nhiêu trăm ngàn năm.”

‘‘Sakkā pana, bhante, upamā^* kātu’’nti?

“But, Bhante, is it possible to give a simile?”

“Bạch Ngài, có thể dùng ví dụ được không?”

‘‘Sakkā, bhikkhū’’ti bhagavā avoca –

“It is possible, bhikkhu,” the Blessed One said—

“Có thể, này các Tỳ-kheo,” Đức Thế Tôn nói –

2267

‘‘Seyyathāpi, bhikkhu, vīsatikhāriko kosalako tilavāho; tato puriso vassasatassa vassasatassa accayena ekamekaṃ tilaṃ uddhareyya.

“Suppose, bhikkhu, there was a Kosalan cartload of twenty measures of sesame seeds; and a man would remove one sesame seed at the end of every hundred years.

“Này Tỳ-kheo, ví như một xe đầy hạt mè của xứ Kosala, nặng hai mươi khārī; rồi một người cứ mỗi một trăm năm lại lấy ra một hạt mè.

Khippataraṃ kho so bhikkhu vīsatikhāriko kosalako tilavāho iminā upakkamena parikkhayaṃ pariyādānaṃ gaccheyya, natveva eko abbudo nirayo.

Sooner indeed, bhikkhu, would that Kosalan cartload of twenty measures of sesame seeds be exhausted and finished by this method, but not one Abbuda Niraya.

Này Tỳ-kheo, xe hạt mè của xứ Kosala nặng hai mươi khārī đó sẽ nhanh chóng cạn kiệt và hết sạch bằng cách này, nhưng một địa ngục Abbuda còn chưa hết.

Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati abbudā nirayā evameko nirabbudo nirayo.

Just as there are twenty Abbuda Nirayas, so there is one Nirabbuda Niraya.

Này Tỳ-kheo, hai mươi địa ngục Abbuda bằng một địa ngục Nirabbuda.

Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati nirabbudā nirayā evameko ababo nirayo.

Just as there are twenty Nirabbuda Nirayas, so there is one Ababo Niraya.

Này Tỳ-kheo, hai mươi địa ngục Nirabbuda bằng một địa ngục Ababā.

Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati ababā nirayā evameko ahaho nirayo.

Just as there are twenty Ababo Nirayas, so there is one Ahaho Niraya.

Này Tỳ-kheo, hai mươi địa ngục Ababā bằng một địa ngục Ahaha.

Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati ahahā nirayā evameko aṭaṭo nirayo.

Just as there are twenty Ahaho Nirayas, so there is one Aṭaṭo Niraya.

Này Tỳ-kheo, hai mươi địa ngục Ahaha bằng một địa ngục Aṭaṭa.

Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati aṭaṭā nirayā evameko kumudo nirayo.

Just as there are twenty Aṭaṭo Nirayas, so there is one Kumudo Niraya.

Này Tỳ-kheo, hai mươi địa ngục Aṭaṭa bằng một địa ngục Kumuda.

Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati kumudā nirayā evameko sogandhiko nirayo.

Just as there are twenty Kumudo Nirayas, so there is one Sogandhiko Niraya.

Này Tỳ-kheo, hai mươi địa ngục Kumuda bằng một địa ngục Sogandhika.

Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati sogandhikā nirayā evameko uppalako nirayo.

Just as there are twenty Sogandhiko Nirayas, so there is one Uppalako Niraya.

Này Tỳ-kheo, hai mươi địa ngục Sogandhika bằng một địa ngục Uppalaka.

Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati uppalakā nirayā evameko puṇḍarīko nirayo.

Just as there are twenty Uppalako Nirayas, so there is one Puṇḍarīko Niraya.

Này Tỳ-kheo, hai mươi địa ngục Uppalaka bằng một địa ngục Puṇḍarīka.

Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati puṇḍarīkā nirayā evameko padumo nirayo.

Just as there are twenty Puṇḍarīko Nirayas, so there is one Padumo Niraya.

Này Tỳ-kheo, hai mươi địa ngục Puṇḍarīka bằng một địa ngục Paduma.

Padumaṃ kho pana bhikkhu nirayaṃ kokāliko bhikkhu upapanno sāriputtamoggallānesu cittaṃ āghātetvā’’ti.

And the bhikkhu Kokālika has been reborn in the Paduma Niraya, having harbored ill will towards Sāriputta and Moggallāna.”

Này Tỳ-kheo, Tỳ-kheo Kokālika đã tái sinh vào địa ngục Paduma vì đã ôm giữ ác ý trong tâm đối với Sāriputta và Moggallāna.”

Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –

This is what the Blessed One said, and having said this, the Sugata, the Teacher, further said:

Đức Thế Tôn đã nói điều này, sau khi nói điều này, Bậc Thiện Thệ, Bậc Đạo Sư lại nói thêm điều này:

2268

662.

2269

‘‘Purisassa hi jātassa, kuṭhārī^* jāyate mukhe;

Indeed, for a man born, an axe is born in his mouth;

“Khi người sinh ra, chiếc rìu sinh trong miệng;

2270

Yāya chindati attānaṃ, bālo dubbhāsitaṃ bhaṇaṃ.

With which the fool, speaking ill, cuts himself.

Với nó, kẻ ngu tự chặt mình, nói lời ác ngữ.

2271

663.

2272

‘‘Yo nindiyaṃ pasaṃsati, taṃ vā nindati yo pasaṃsiyo;

He who praises what is to be blamed, or blames what is to be praised;

Kẻ nào khen người đáng chê, hay chê người đáng khen;

2273

Vicināti mukhena so kaliṃ, kalinā tena sukhaṃ na vindati.

He gathers misfortune with his mouth; through that misfortune, he finds no happiness.

Với miệng ấy, y tự tạo ác nghiệp, do ác nghiệp ấy, y không tìm được hạnh phúc.

2274

664.

2275

‘‘Appamatto ayaṃ kali, yo akkhesu dhanaparājayo;

This misfortune is slight, the loss of wealth in dice games;

Ác nghiệp này nhỏ bé, là sự thua thiệt tài sản trong trò cờ bạc;

2276

Sabbassāpi sahāpi attanā, ayameva mahattaro^* kali;

Even with all one's possessions and one's very self, this is the greater misfortune:

Dù mất tất cả tài sản và cả bản thân, nhưng ác nghiệp này lớn hơn nhiều;

2277

Yo sugatesu manaṃ padosaye.

When one defiles one's mind towards the Noble Ones.

Kẻ nào làm ô nhiễm tâm mình đối với các Bậc Thiện Thệ.

2278

665.

2279

‘‘Sataṃ sahassānaṃ nirabbudānaṃ, chattiṃsati pañca ca abbudāni^* ;

One hundred thousand Nirabbudas, and thirty-six and five Abbudas;

Một trăm ngàn Nirabbuda, ba mươi sáu và năm Abbuda;

2280

Yamariyagarahī nirayaṃ upeti, vācaṃ manañca paṇidhāya pāpakaṃ.

Such is the duration for one who slanders the Noble Ones, having set his speech and mind on evil, to go to hell.

Là thời gian kẻ phỉ báng bậc Thánh phải chịu trong địa ngục, vì đã khởi lên lời nói và ý nghĩ ác độc.

2281

666.

2282

‘‘Abhūtavādī nirayaṃ upeti, yo vāpi katvā na karomicāha;

The speaker of falsehoods goes to hell, and he who, having done something, says, "I did not do it";

Kẻ nói lời không thật sẽ đi vào địa ngục, hoặc kẻ đã làm mà nói rằng mình không làm;

2283

Ubhopi te pecca samā bhavanti, nihīnakammā manujā parattha.

Both of these, base-actioned men, become equal after passing away to the other world.

Cả hai người ấy, sau khi chết, đều trở nên như nhau, những người có nghiệp thấp kém ở đời sau.

2284

667.

2285

‘‘Yo appaduṭṭhassa narassa dussati, suddhassa posassa anaṅgaṇassa;

Whoever harms a person who is harmless, a pure and blameless individual;

Kẻ nào làm hại người vô tội, người thanh tịnh, không cấu uế;

2286

Tameva bālaṃ pacceti pāpaṃ, sukhumo rajo paṭivātaṃva khitto.

That evil returns to that very fool, like fine dust thrown against the wind.

Chính ác nghiệp ấy sẽ quay lại với kẻ ngu đó, như bụi mịn bị ném ngược gió.

2287

668.

2288

‘‘Yo lobhaguṇe anuyutto, so vacasā paribhāsati aññe;

He who is devoted to the quality of greed, he verbally abuses others;

Kẻ nào bị lòng tham chi phối, y sẽ dùng lời nói phỉ báng người khác;

2289

Asaddho kadariyo avadaññū, macchari pesuṇiyaṃ^* anuyutto.

Faithless, miserly, ungrateful, envious, devoted to backbiting.

Không có đức tin, keo kiệt, không biết ơn, ích kỷ, và chuyên nói lời chia rẽ.

2290

669.

2291

‘‘Mukhadugga vibhūta anariya, bhūnahu^* pāpaka dukkaṭakāri;

O foul-mouthed, deluded, ignoble, destroyers of growth, evil-doer of bad deeds;

Này kẻ miệng ác, kẻ vô dụng, kẻ không cao quý, kẻ hủy hoại, kẻ ác, kẻ làm điều xấu;

2292

Purisanta kalī avajāta, mā bahubhāṇidha nerayikosi.

O lowest of men, O defiled one, do not speak much here, you are one destined for hell.

Này kẻ hạ tiện nhất trong loài người, kẻ bất hạnh, đừng nói nhiều ở đây, ngươi sẽ là kẻ trong địa ngục.

2293

670.

2294

‘‘Rajamākirasī ahitāya, sante garahasi kibbisakārī;

You scatter dust for your own harm, you blame the virtuous, O wrongdoer;

Ngươi rải bụi bẩn để gây hại, ngươi phỉ báng các bậc hiền thiện, kẻ tạo nghiệp ác;

2295

Bahūni duccaritāni caritvā, gacchasi kho papataṃ cirarattaṃ.

Having committed many evil deeds, you will indeed go to a chasm for a long time.

Sau khi đã làm nhiều điều ác, ngươi chắc chắn sẽ đi xuống vực sâu trong thời gian dài.

2296

671.

2297

‘‘Na hi nassati kassaci kammaṃ, eti hataṃ labhateva suvāmi;

Indeed, no one's kamma is lost; it comes, and the doer receives it;

Thật vậy, nghiệp của ai cũng không mất đi, nó đến và chủ nhân chắc chắn sẽ nhận lấy;

2298

Dukkhaṃ mando paraloke, attani passati kibbisakārī.

The foolish wrongdoer sees suffering for himself in the other world.

Kẻ ngu làm điều ác sẽ thấy khổ đau cho chính mình ở đời sau.

2299

672.

2300

‘‘Ayosaṅkusamāhataṭṭhānaṃ, tiṇhadhāramayasūlamupeti;

They go to a place struck by iron hooks, and to sharp-edged iron stakes;

Họ đi đến nơi bị đánh bằng móc sắt, đến cây giáo sắt bén nhọn;

2301

Atha tattaayoguḷasannibhaṃ, bhojanamatthi tathā patirūpaṃ.

Then there is food like a heated iron ball, suitable for such a fate.

Rồi có thức ăn giống như những viên sắt nóng chảy, thật phù hợp với nghiệp đã tạo.

2302

673.

2303

‘‘Na hi vaggu vadanti vadantā, nābhijavanti na tāṇamupenti;

Indeed, those who speak do not speak sweetly, they do not approach gently, nor do they find refuge;

Những kẻ nói không nói lời êm dịu, không chạy đến, không tìm được nơi nương tựa;

2304

Aṅgāre santhate sayanti^* , ginisampajjalitaṃ pavisanti.

They lie on scattered embers, they enter into blazing fire.

Họ nằm trên than hồng trải rộng, họ đi vào lửa đang bùng cháy.

2305

674.

2306

‘‘Jālena ca onahiyāna, tattha hananti ayomayakuṭebhi^* ;

And having been entangled in a net, they are struck there with iron hammers;

Bị lưới trói buộc, họ bị đánh bằng chùy sắt ở đó;

2307

Andhaṃva timisamāyanti, taṃ vitatañhi yathā mahikāyo.

They enter into darkness as if blind, which is spread out like the earth.

Họ đi vào bóng tối dày đặc như làm cho mù lòa, bóng tối ấy trải rộng như mặt đất.

2308

675.

2309

‘‘Atha lohamayaṃ pana kumbhiṃ, ginisampajjalitaṃ pavisanti;

Then they enter an iron pot, blazing with fire;

Rồi họ đi vào vạc dầu bằng sắt, đang bừng cháy lửa.

2310

Paccanti hi tāsu cirarattaṃ, agginisamāsu^* samuppilavāte.

Indeed, they are cooked in those pots, floating in fires as if in a great fire, for a long time.

Trong những vạc dầu đầy lửa ấy, họ bị nấu chín trong một thời gian dài, trồi lên sụt xuống.

2311

676.

2312

‘‘Atha pubbalohitamisse, tattha kiṃ paccati kibbisakārī;

Then in a mixture of pus and blood, what is the wrongdoer cooked in there?

Rồi trong vạc dầu trộn lẫn mủ và máu ấy, kẻ tạo ác nghiệp bị nấu chín như thế nào?

2313

Yaṃ yaṃ disakaṃ^* adhiseti, tattha kilissati samphusamāno.

Whatever direction he approaches, he suffers there, being touched.

Bất cứ phương hướng nào mà kẻ đó nương tựa, ở đó kẻ đó bị đau khổ khi tiếp xúc.

2314

677.

2315

‘‘Puḷavāvasathe salilasmiṃ, tattha kiṃ paccati kibbisakārī;

In the water, the abode of worms, what is the wrongdoer cooked in there?

Trong nước đầy giòi bọ, kẻ tạo ác nghiệp bị nấu chín như thế nào?

2316

Gantuṃ na hi tīramapatthi, sabbasamā hi samantakapallā.

Indeed, there is no shore to go to; all around are pots of equal size.

Thật không có bờ để đi đến, vì khắp nơi đều là miệng vạc.

2317

678.

2318

‘‘Asipattavanaṃ pana tiṇhaṃ, taṃ pavisanti samucchidagattā;

Then they enter the sharp sword-leaf forest, with their bodies cut to pieces;

Rồi họ đi vào khu rừng lá gươm sắc bén, thân thể bị cắt nát.

2319

Jivhaṃ balisena gahetvā, ārajayārajayā vihananti.

Taking their tongues with hooks, they tear and tear them, and strike them down.

Họ bị nắm lưỡi bằng lưỡi câu, rồi bị kéo ra kéo vào, bị đánh đập.

2320

679.

2321

‘‘Atha vetaraṇiṃ pana duggaṃ, tiṇhadhārakhuradhāramupenti;

Then they go to the difficult river Vetaraṇī, with its sharp blade-like edges;

Rồi họ đi đến sông Vaitaraṇī hiểm trở, với những lưỡi dao sắc bén như lưỡi cạo.

2322

Tattha mandā papatanti, pāpakarā pāpāni karitvā.

There the foolish, evil-doers, having committed evil deeds, fall down.

Ở đó, những kẻ ngu si, đã làm ác nghiệp, rơi xuống.

2323

680.

2324

‘‘Khādanti hi tattha rudante, sāmā sabalā kākolagaṇā ca;

Indeed, there, while they cry, black and spotted crows devour them;

Ở đó, khi họ đang khóc, các bầy quạ đen và lốm đốm ăn thịt họ.

2325

Soṇā siṅgālā^* paṭigiddhā^* , kulalā vāyasā ca^* vitudanti.

Dogs and jackals, extremely greedy, and kites and ravens peck at them.

Chó, chó rừng tham lam, diều hâu và quạ mổ xé họ.

2326

681.

2327

‘‘Kicchā vatayaṃ idha vutti, yaṃ jano phusati^* kibbisakārī;

Indeed, this existence here is wretched, which the wrongdoer experiences;

Thật khốn khổ thay cuộc sống này mà kẻ tạo ác nghiệp phải trải qua ở đây!

2328

Tasmā idha jīvitasese, kiccakaro siyā naro na cappamajje.

Therefore, in this remaining part of life, a person should be diligent and not be heedless.

Vì vậy, trong phần đời còn lại ở đây, người ta nên làm việc thiện và không nên xao lãng.

2329

682.

2330

‘‘Te gaṇitā vidūhi tilavāhā, ye padume niraye upanītā;

Those sesame-carts which the wise have counted, those sesame-carts are brought into the Paduma hell;

Những xe mè mà các bậc trí đã đếm, được đưa vào địa ngục Paduma;

2331

Nahutāni hi koṭiyo pañca bhavanti, dvādasa koṭisatāni punaññā^* .

Indeed, there are fifty thousand koṭis, and another twelve hundred koṭis.

Thật có năm mươi ngàn ức, và thêm mười hai trăm ức nữa.

2332

683.

2333

‘‘Yāva dukhā^* nirayā idha vuttā, tatthapi tāva ciraṃ vasitabbaṃ;

However painful the hells described here, one must dwell there for that long;

Địa ngục ở đây được nói là đau khổ đến mức nào, thì cũng phải ở đó lâu đến mức ấy;

2334

Tasmā sucipesalasādhuguṇesu, vācaṃ manaṃ satataṃ^* parirakkhe’’ti.

Therefore, one should constantly guard speech and mind among those noble ones who possess pure and excellent virtues."

Vì vậy, hãy luôn bảo vệ lời nói và ý nghĩ trong những đức hạnh của người thanh tịnh, hiền lành, tốt đẹp.

2335

Kokālikasuttaṃ dasamaṃ niṭṭhitaṃ.

The Kokālika Sutta, the tenth, is concluded.

Kinh Kokālika, phẩm thứ mười, đã hoàn tất.

2336

Table of Contents

9. Vāseṭṭhasuttaṃ

9. The Vāseṭṭha Sutta

9. Kinh Vāseṭṭha

10. Kokālikasuttaṃ

10. The Kokālika Sutta

10. Kinh Kokālika

11. Nālakasuttaṃ

11. The Nālakasutta

11. Kinh Nāḷaka

Table of Contents

Suttanipātapāḷi

9. Vāseṭṭhasuttaṃ

9. The Vāseṭṭha Sutta

9. Kinh Vāseṭṭha

10. Kokālikasuttaṃ

10. The Kokālika Sutta

10. Kinh Kokālika

11. Nālakasuttaṃ

11. The Nālakasutta

11. Kinh Nāḷaka

Settings