Theragāthāpāḷi

1914

11. Nhātakamunittheragāthā

11. The Verses of Elder Nhātakamuni

11. Trưởng lão Nhātakamuni

1915

435.

1916

‘‘Vātarogābhinīto tvaṃ, viharaṃ kānane vane;

“You are afflicted by a wind-disease, dwelling in a forest grove;

“Ngươi bị bệnh phong hàn hành hạ, sống trong rừng sâu;

1917

Paviddhagocare lūkhe, kathaṃ bhikkhu karissasi’’.

In a desolate and harsh place for alms, how will you fare, bhikkhu?”

Ở nơi hoang vắng, thức ăn thô kém, này Tỳ-khưu, ngươi sẽ làm gì?”

1918

436.

1919

‘‘Pītisukhena vipulena, pharitvāna samussayaṃ;

“Pervading my entire body with abundant joy and happiness;

“Với niềm hỷ lạc dồi dào, tôi sẽ thấm nhuần toàn thân;

1920

Lūkhampi abhisambhonto, viharissāmi kānane.

Even enduring harsh conditions, I will dwell in the forest grove.

Dù phải chịu đựng sự khắc nghiệt, tôi vẫn sẽ sống trong rừng sâu.

1921

437.

1922

‘‘Bhāvento satta bojjhaṅge, indriyāni balāni ca;

Developing the seven factors of awakening, the faculties and the powers;

Tu tập bảy chi phần giác ngộ, các căn và các lực;

1923

Jhānasokhummasampanno^* , viharissaṃ anāsavo.

Endowed with the subtlety of jhāna, I will dwell without taints.

Thành tựu thiền định vi diệu, tôi sẽ sống không lậu hoặc.

1924

438.

1925

‘‘Vippamuttaṃ kilesehi, suddhacittaṃ anāvilaṃ;

Continuously reflecting on the mind, liberated from defilements, pure, undisturbed;

Luôn quán xét tâm đã giải thoát khỏi các phiền não, thanh tịnh, không vẩn đục;

1926

Abhiṇhaṃ paccavekkhanto, viharissaṃ anāsavo.

I will dwell without taints.

Tôi sẽ sống không lậu hoặc.

1927

439.

1928

‘‘Ajjhattañca bahiddhā ca, ye me vijjiṃsu āsavā;

Whatever taints existed in me, internally and externally;

Những lậu hoặc nào đã từng hiện hữu trong tôi, cả nội tại lẫn ngoại tại;

1929

Sabbe asesā ucchinnā, na ca uppajjare puna.

All are utterly cut off, and they do not arise again.

Tất cả đều đã bị đoạn trừ không còn sót lại, và sẽ không tái sinh nữa.

1930

440.

1931

‘‘Pañcakkhandhā pariññātā, tiṭṭhanti chinnamūlakā;

The five aggregates are fully understood, standing with their roots cut off;

Năm uẩn đã được liễu tri, đứng vững với gốc rễ đã bị chặt đứt;

1932

Dukkhakkhayo anuppatto, natthi dāni punabbhavo’’ti.

The destruction of suffering has been attained, there is no more rebirth.”

Sự diệt tận khổ đã đạt được, không còn tái sinh nữa.”

1933

… Nhātakamunitthero….

… Elder Nhātakamuni ….

… Tôn giả Nhātakamuni…

1934

12. Brahmadattattheragāthā

12. The Verses of Elder Brahmadatta

12. Trưởng lão Brahmadatta

1935

441.

1936

‘‘Akkodhassa kuto kodho, dantassa samajīvino;

“Whence comes anger to one who is without anger, to one who is self-controlled, living righteously;

Đối với người không sân hận, đã tự chế ngự, sống đúng pháp;

1937

Sammadaññā vimuttassa, upasantassa tādino.

To one liberated by perfect knowledge, to one tranquil and steadfast?

Đã giải thoát nhờ chánh trí, đã an tịnh, người như vậy, sân hận từ đâu mà có?

1938

442.

1939

‘‘Tasseva tena pāpiyo, yo kuddhaṃ paṭikujjhati;

It is worse for him who retaliates with anger against one who is angry;

Kẻ nào đáp lại sự sân hận bằng sân hận, kẻ ấy còn tệ hơn;

1940

Kuddhaṃ appaṭikujjhanto, saṅgāmaṃ jeti dujjayaṃ.

One who does not retaliate with anger against an angry person conquers a battle hard to conquer.

Người không đáp lại sự sân hận, chiến thắng trận chiến khó thắng.

1941

443.

1942

^* ‘‘Ubhinnamatthaṃ carati, attano ca parassa ca;

He acts for the welfare of both, of himself and of the other;

Người biết người khác đang nổi giận, mà giữ tâm chánh niệm và tự an tịnh;

1943

Paraṃ saṅkupitaṃ ñatvā, yo sato upasammati.

Who, knowing another to be enraged, mindful, calms himself.

Người ấy hành động vì lợi ích của cả hai: của mình và của người khác.

1944

444.

445.

444.

1945

^* ‘‘Ubhinnaṃ tikicchantaṃ taṃ, attano ca parassa ca;

Those who are unskilled in the Dhamma consider him a fool,

Người đang chữa lành cho cả hai, cho mình và cho người khác;

1946

Janā maññanti bāloti, ye dhammassa akovidā.

Who heals both, himself and the other.

Những người không thông hiểu Pháp, lại cho rằng người ấy là kẻ ngu si.

1947

445.

1948

‘‘Uppajje te sace kodho, āvajja kakacūpamaṃ;

If anger arises in you, reflect on the simile of the saw;

Nếu sân hận phát sinh trong con, hãy quán tưởng ví dụ cái cưa;

1949

Uppajje ce rase taṇhā, puttamaṃsūpamaṃ sara.

If craving for tastes arises, remember the simile of the son’s flesh.

Nếu tham ái phát sinh với vị giác, hãy nhớ ví dụ thịt con trai.

1950

446.

1951

‘‘Sace dhāvati cittaṃ te, kāmesu ca bhavesu ca;

If your mind runs after sensual pleasures and existences;

Nếu tâm con chạy theo các dục và các hữu;

1952

Khippaṃ niggaṇha satiyā, kiṭṭhādaṃ viya duppasu’’nti;

Quickly restrain it with mindfulness, like a wild ox that eats crops.”

Hãy nhanh chóng kềm giữ bằng chánh niệm, như kềm giữ con bò phá hoại mùa màng.”

1953

… Brahmadatto thero….

… Elder Brahmadatta ….

… Tôn giả Brahmadatta…

1954

13. Sirimaṇḍattheragāthā

13. The Verses of Elder Sirimaṇḍa

13. Trưởng lão Sirimaṇḍa

1955

447.

1956

^* ‘‘Channamativassati, vivaṭaṃ nātivassati;

It rains heavily on what is covered, it does not rain heavily on what is uncovered;

Mưa đổ xuống nơi che đậy, không đổ xuống nơi trống trải;

1957

Tasmā channaṃ vivaretha, evaṃ taṃ nātivassati.

Therefore, uncover what is covered, then it will not rain heavily on you.

Vì vậy, hãy mở ra điều đã che đậy, như vậy mưa sẽ không đổ xuống nữa.

1958

448.

1959

^* ‘‘Maccunābbhahato loko, jarāya parivārito;

The world is assailed by death, encompassed by old age;

Thế gian bị tử thần đánh đổ, bị già nua bao vây;

1960

Taṇhāsallena otiṇṇo, icchādhūpāyito sadā.

Pierced by the dart of craving, always smoldering with desires.

Bị mũi tên tham ái đâm vào, luôn bị khói dục vọng hun đốt.

1961

449.

1962

‘‘Maccunābbhahato loko, parikkhitto jarāya ca;

The world is assailed by death, and surrounded by old age;

Thế gian bị tử thần đánh đổ, bị già nua vây hãm;

1963

Haññati niccamattāṇo, pattadaṇḍova takkaro.

It is constantly tormented, without protection, like a thief receiving punishment.

Luôn bị hành hạ không nơi nương tựa, như kẻ trộm bị đánh đập.

1964

450.

1965

‘‘Āgacchantaggikhandhāva, maccu byādhi jarā tayo;

Like approaching masses of fire, death, sickness, and old age—these three—

Như những khối lửa đang đến, tử thần, bệnh tật, già nua, ba thứ ấy;

1966

Paccuggantuṃ balaṃ natthi, javo natthi palāyituṃ.

There is no strength to confront, no speed to flee.

Không có sức mạnh để chống lại, không có tốc độ để bỏ chạy.

1967

451.

1968

‘‘Amoghaṃ divasaṃ kayirā, appena bahukena vā;

One should make the day not fruitless, whether with little or much;

Hãy làm cho ngày không vô ích, dù ít hay nhiều;

1969

Yaṃ yaṃ vijahate^* rattiṃ, tadūnaṃ tassa jīvitaṃ.

Whatever night passes, that much of his life is diminished.

Mỗi đêm trôi qua, cuộc đời của người ấy lại giảm bớt.

1970

452.

1971

‘‘Carato tiṭṭhato vāpi, āsīnasayanassa vā;

Whether walking, standing, sitting, or lying down;

Dù đang đi, đứng, ngồi hay nằm;

1972

Upeti carimā ratti, na te kālo pamajjitu’’nti.

The last night approaches, it is not the time for you to be negligent.”

Đêm cuối cùng sẽ đến, con không có thời gian để lơ là.”

1973

… Sirimaṇḍo^* thero….

… Venerable Sirimaṇḍa …

… Tôn giả Sirimaṇḍa…

1974

14. Sabbakāmittheragāthā

14. The Verses of Venerable Sabbakāmi

14. Trưởng lão Sabbakāmī

1975

453.

1976

‘‘Dvipādakoyaṃ asuci, duggandho parihīrati^* ;

“This two-footed body is impure, it exudes a foul odor;

Cái thân hai chân này bất tịnh, hôi hám, được che đậy;

1977

Nānākuṇapaparipūro, vissavanto tato tato.

Filled with various corpses, oozing from here and there.

Đầy dẫy đủ loại tử thi, rỉ chảy từ mọi phía.

1978

454.

1979

‘‘Migaṃ nilīnaṃ kūṭena, baḷiseneva ambujaṃ;

Like a deer hidden by a snare, or a fish by a hook;

Như thợ săn dùng bẫy bắt hươu ẩn nấp, như dùng lưỡi câu bắt cá;

1980

Vānaraṃ viya lepena, bādhayanti puthujjanaṃ.

Like a monkey by birdlime, they afflict ordinary people.

Như dùng keo dính bắt khỉ, chúng làm khổ phàm phu.

1981

455.

1982

‘‘Rūpā saddā rasā gandhā, phoṭṭhabbā ca manoramā;

Sights, sounds, tastes, smells, and delightful touches;

Sắc, thanh, hương, vị, xúc đáng yêu;

1983

Pañca kāmaguṇā ete, itthirūpasmi dissare.

These five strands of sensuality appear in the form of a woman.

Năm loại dục lạc này đều hiện hữu trong hình dáng người nữ.

1984

456.

1985

‘‘Ye etā upasevanti, rattacittā puthujjanā;

Those ordinary people whose minds are inflamed, who indulge in these;

Những phàm phu nào với tâm tham đắm, phục vụ chúng;

1986

Vaḍḍhenti kaṭasiṃ ghoraṃ, ācinanti punabbhavaṃ.

They increase the dreadful charnel ground, accumulating rebirth.

Họ làm tăng thêm con đường ghê rợn, tích lũy tái sinh.

1987

457.

458.

457.

1988

‘‘Yo cetā parivajjeti, sappasseva padā siro;

But whoever avoids these, as one avoids a snake’s head with one’s foot;

Người nào tránh xa chúng, như tránh đầu rắn độc;

1989

Somaṃ visattikaṃ loke, sato samativattati.

That mindful one overcomes this entanglement in the world.

Người ấy, với chánh niệm, vượt qua sự trói buộc này trong thế gian.

1990

458.

1991

‘‘Kāmesvādīnavaṃ disvā, nekkhammaṃ daṭṭhu khemato;

Having seen the danger in sensual pleasures, and seen renunciation as safe;

Thấy sự nguy hiểm trong các dục, thấy sự an toàn trong sự xuất ly;

1992

Nissaṭo sabbakāmehi, patto me āsavakkhayo’’ti.

Freed from all sensual desires, I have attained the destruction of the asavas.”

Tôi đã thoát ly khỏi mọi dục, lậu hoặc của tôi đã diệt tận.”

1993

… Sabbakāmitthero….

… Venerable Sabbakāmi …

… Tôn giả Sabbakāmī…

1994

Tatruddānaṃ –

Here is the summary:

Phần tóm tắt ở đây –

1995

Uruveḷakassapo ca, thero tekicchakāri ca;

Uruvelakassapa, and Venerable Tekicchakāri;

Uruvelakassapa, Trưởng lão Tekicchakārī;

1996

Mahānāgo ca kullo ca, mālukyo^* sappadāsako.

Mahānāga and Kulla, Mālukya and Sappadāsaka.

Mahānāga và Kulla, Mālukya, Sappadāsaka.

1997

Kātiyāno migajālo, jento sumanasavhayo;

Kātiyāna, Migajāla, Jenta, Sumanasavhaya;

Kātiyāna, Migajāla, Jenta, Sumana;

1998

Nhātamuni brahmadatto, sirimaṇḍo sabbakāmī ca;

Nhātamuni, Brahmadatta, Sirimaṇḍa, and Sabbakāmi;

Nhātakamuni, Brahmadatta, Sirimaṇḍa, và Sabbakāmī;

1999

Gāthāyo caturāsīti, therā cettha catuddasāti.

Eighty-four verses, and fourteen Elders are here.

Có tám mươi bốn bài kệ, và mười bốn vị Trưởng lão ở đây.

2000

7. Sattakanipāto

7. The Chapter of Sevens

7. Phẩm Bảy Kệ

2001

1. Sundarasamuddattheragāthā

1. The Verses of Venerable Sundarasamudda

1. Trưởng lão Sundarasamudda

2002

459.

2003

‘‘Alaṅkatā suvasanā, māladhārī^* vibhūsitā;

“Adorned, well-dressed, garlanded, embellished;

Trang điểm, y phục đẹp đẽ, đeo vòng hoa, trang sức lộng lẫy;

2004

Alattakakatāpādā, pādukāruyha vesikā.

With feet dyed with lac, the courtesan stood wearing sandals.

Chân tô son, mang guốc, một kỹ nữ.

2005

460.

2006

‘‘Pādukā oruhitvāna, purato pañjalīkatā;

Having taken off her sandals, she stood before me with clasped hands;

Tháo guốc ra, chắp tay trước mặt;

2007

Sā maṃ saṇhena mudunā, mhitapubbaṃ^* abhāsatha’’.

She spoke to me with gentle, soft words, smiling first.”

Nàng nói với tôi bằng lời dịu dàng, êm ái, với nụ cười trước.

2008

461.

2009

‘‘Yuvāsi tvaṃ pabbajito, tiṭṭhāhi mama sāsane;

“You are young, having gone forth; remain in my teaching;

“Ngài còn trẻ mà đã xuất gia, xin hãy ở lại trong lời dạy của tôi;

2010

Bhuñja mānusake kāme, ahaṃ vittaṃ dadāmi te;

Enjoy human sensual pleasures, I will give you wealth;

Hãy hưởng thụ các dục lạc của loài người, tôi sẽ ban cho ngài tài sản;

2011

Saccaṃ te paṭijānāmi, aggiṃ vā te harāmahaṃ.

I truly promise you, or I will bring you fire.

Tôi xin thề với ngài, hoặc tôi sẽ mang lửa đến cho ngài.

2012

462.

2013

‘‘Yadā jiṇṇā bhavissāma, ubho daṇḍaparāyanā;

When we both become old, relying on staffs;

Khi cả hai chúng ta đều già yếu, phải nương tựa vào gậy;

2014

Ubhopi pabbajissāma, ubhayattha kaṭaggaho’’.

Then both of us will go forth, obtaining a share in both worlds.”

Cả hai chúng ta sẽ xuất gia, cả hai đều có lợi ích.”

2015

463.

2016

‘‘Tañca disvāna yācantiṃ, vesikaṃ pañjalīkataṃ;

Seeing her thus entreating, the courtesan with clasped hands;

Khi thấy kỹ nữ ấy đang van xin, chắp tay;

2017

Alaṅkataṃ suvasanaṃ, maccupāsaṃva oḍḍitaṃ.

Adorned, well-dressed, like a noose of death laid out.

Trang điểm, y phục đẹp đẽ, như một cái bẫy tử thần giăng ra.

2018

464.

2019

‘‘Tato me manasīkāro…pe… nibbidā samatiṭṭhatha.

Then my attention…pe… disenchantment was well established.

Từ đó, sự tác ý của tôi… (như trên)… sự nhàm chán đã an trú.

2020

465.

2021

‘‘Tato cittaṃ vimucci me…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

Then my mind was liberated…pe… the Buddha’s teaching was done.”

Từ đó, tâm tôi được giải thoát… (như trên)… lời dạy của Đức Phật đã được thực hiện.”

2022

… Sundarasamuddo thero….

… Venerable Sundarasamudda …

… Tôn giả Sundarasamudda…

2023

2. Lakuṇḍakabhaddiyattheragāthā

2. The Verses of Venerable Lakuṇḍakabhaddiya

2. Trưởng lão Lakuṇḍakabhaddiya

2024

466.

2025

Pare ambāṭakārāme, vanasaṇḍamhi bhaddiyo;

In the supreme Ambāṭaka grove, in the forest thicket, Bhaddiya;

Ở trong khu rừng Ambaṭaka, Bhaddiya;

2026

Samūlaṃ taṇhamabbuyha, tattha bhaddova jhāyati^* .

Having uprooted craving with its root, the excellent one meditates there.

Đã nhổ tận gốc rễ tham ái, ở đó Bhaddiya thiền định một cách tốt đẹp.

2027

467.

2028

‘‘Ramanteke mudiṅgehi^* , vīṇāhi paṇavehi ca;

Some delight in drums, lutes, and tabors;

Một số người vui thích với trống, đàn dây và kèn;

2029

Ahañca rukkhamūlasmiṃ, rato buddhassa sāsane.

But I, at the foot of a tree, delight in the Buddha’s teaching.

Còn tôi, dưới gốc cây, vui thích trong giáo pháp của Đức Phật.

2030

468.

2031

‘‘Buddho ce^* me varaṃ dajjā, so ca labbhetha me varo;

If the Buddha were to grant me a boon, and that boon were granted to me;

Nếu Đức Phật ban cho tôi một điều ước, và điều ước ấy được thành tựu;

2032

Gaṇhehaṃ sabbalokassa, niccaṃ kāyagataṃ satiṃ.

I would take for all the world constant mindfulness of the body.

Tôi sẽ nhận lấy chánh niệm về thân luôn hiện hữu cho tất cả thế gian.

2033

469.

2034

‘‘Ye maṃ rūpena pāmiṃsu, ye ca ghosena anvagū;

Those who judged me by my appearance, and those who followed me by my voice;

Những người đã nhận xét tôi qua hình dáng, và những người đã theo dõi tôi qua âm thanh;

2035

Chandarāgavasūpetā, na maṃ jānanti te janā.

Those people, overcome by desire and lust, do not know me.

Những người ấy, bị tham ái chi phối, không biết tôi.

2036

470.

2037

‘‘Ajjhattañca na jānāti, bahiddhā ca na passati;

He does not know internally, nor does he see externally;

Người không biết nội tâm, cũng không thấy ngoại cảnh;

2038

Samantāvaraṇo bālo, sa ve ghosena vuyhati.

The fool, completely veiled, is indeed carried away by sound.

Kẻ ngu si bị che lấp hoàn toàn, chắc chắn bị âm thanh cuốn trôi.

2039

471.

2040

‘‘Ajjhattañca na jānāti, bahiddhā ca vipassati;

He does not know internally, but he sees externally;

Người không biết nội tâm, nhưng thấy rõ ngoại cảnh;

2041

Bahiddhā phaladassāvī, sopi ghosena vuyhati.

He who sees only external results is also carried away by sound.

Người chỉ thấy bề ngoài, người ấy cũng bị âm thanh cuốn trôi.

2042

472.

2043

‘‘Ajjhattañca pajānāti, bahiddhā ca vipassati;

He knows internally, and he sees externally;

Người biết nội tâm, và thấy rõ ngoại cảnh;

2044

Anāvaraṇadassāvī, na so ghosena vuyhatī’’ti.

He who sees without obstruction is not carried away by sound.”

Người thấy không bị che lấp, người ấy không bị âm thanh cuốn trôi.”

2045

… Lakuṇḍakabhaddiyo thero….

… Venerable Lakuṇḍakabhaddiya …

… Tôn giả Lakuṇḍakabhaddiya…

2046

3. Bhaddattheragāthā

3. The Verses of Venerable Bhadda

3. Trưởng lão Bhadda

2047

473.

2048

‘‘Ekaputto ahaṃ āsiṃ, piyo mātu piyo pitu;

“I was an only son, dear to my mother, dear to my father;

Tôi là con trai duy nhất, được mẹ thương yêu, được cha thương yêu;

2049

Bahūhi vatacariyāhi, laddho āyācanāhi ca.

Obtained through many ascetic practices and supplications.

Được sinh ra sau nhiều hạnh nguyện và lời cầu xin.

2050

474.

471.

2051

‘‘Te ca maṃ anukampāya, atthakāmā hitesino;

And they, out of compassion for me, wishing my welfare and benefit;

Cha mẹ tôi, vì lòng thương xót, vì muốn lợi ích cho tôi;

2052

Ubho pitā ca mātā ca, buddhassa upanāmayuṃ’’.

Both father and mother, presented me to the Buddha.”

Cả hai đã dâng tôi lên Đức Phật.”

2053

475.

2054

‘‘Kicchā laddho ayaṃ putto, sukhumālo sukhedhito;

“This son, difficult to obtain, delicate, and gently nurtured;

“Đứa con này khó có được, nó mềm yếu, được nuôi dưỡng một cách êm ái;

2055

Imaṃ dadāma te nātha, jinassa paricārakaṃ’’.

Him we give to you, Lord, to be a servant of the Conqueror.”

Chúng con xin dâng đứa trẻ này để hầu hạ Ngài, bậc Chiến Thắng, thưa Đức Thế Tôn.”

2056

476.

2057

‘‘Satthā ca maṃ paṭiggayha, ānandaṃ etadabravi;

‘‘The Teacher, having accepted me, said this to Ānanda:

“Đức Bổn Sư, sau khi chấp nhận tôi, đã nói với Tôn giả Ānanda điều này:

2058

‘Pabbājehi imaṃ khippaṃ, hessatyājāniyo ayaṃ.

‘Ānanda, quickly ordain this boy; this boy will be an ājañña.

‘Hãy xuất gia cho đứa trẻ này mau chóng, nó sẽ trở thành một bậc Ājāniya (người cao quý) này đây.

2059

477.

2060

‘‘Pabbājetvāna maṃ satthā, vihāraṃ pāvisī jino;

‘‘Having ordained me, the Teacher, the Conqueror, entered the monastery;

Đức Bổn Sư, bậc Chiến Thắng, sau khi cho tôi xuất gia, đã vào tịnh xá;

2061

Anoggatasmiṃ sūriyasmiṃ, tato cittaṃ vimucci me.

Before the sun had set, my mind was liberated.

Khi mặt trời chưa lặn, tâm tôi đã được giải thoát.

2062

478.

2063

‘‘Tato satthā nirākatvā, paṭisallānavuṭṭhito;

‘‘Then the Teacher, having emerged from his seclusion,

Sau đó, Đức Bổn Sư, rời khỏi nơi độc cư, đã nói với tôi:

2064

‘Ehi bhaddā’ti maṃ āha, sā me āsūpasampadā.

said to me, ‘Come, Bhadda!’ That was my upasampadā.

‘Này Bhadda, hãy đến!’ Đó là sự thọ Cụ túc của tôi.

2065

479.

2066

‘‘Jātiyā sattavassena, laddhā me upasampadā;

‘‘At seven years of age, I received the upasampadā;

Khi tôi được bảy tuổi, tôi đã thọ Cụ túc;

2067

Tisso vijjā anuppattā, aho dhammasudhammatā’’ti.

The three knowledges were attained. Oh, how excellent is the Dhamma!’’

Ba minh đã được chứng đắc. Ôi, giáo pháp thật vi diệu!”

2068

… Bhaddo thero….

… Bhaddo Thero ….

… Trưởng lão Bhadda…

2069

4. Sopākattheragāthā

4. The Verses of Thera Sopāka

4. Trưởng lão Sopāka

2070

480.

2071

‘‘Disvā pāsādachāyāyaṃ, caṅkamantaṃ naruttamaṃ;

‘‘Seeing the foremost of men walking in the shade of the mansion,

“Thấy bậc tối thượng nhân đang kinh hành dưới bóng lâu đài,

2072

Tattha naṃ upasaṅkamma, vandissaṃ^* purisuttamaṃ.

I approached him there and paid homage to the supreme man.

Tôi đến gần Ngài ở đó, để đảnh lễ bậc tối thượng nhân.

2073

481.

2074

‘‘Ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā, saṃharitvāna pāṇayo;

‘‘Having adjusted my robe over one shoulder and clasped my hands,

Đắp y một bên vai, chắp tay lại,

2075

Anucaṅkamissaṃ virajaṃ, sabbasattānamuttamaṃ.

I walked behind the stainless one, the highest of all beings.

Tôi kinh hành theo sau Ngài, bậc vô cấu, tối thượng của tất cả chúng sinh.

2076

482.

2077

‘‘Tato pañhe apucchi maṃ, pañhānaṃ kovido vidū;

‘‘Then the Teacher, skilled in questions and knowing the Dhamma,

Sau đó, Đức Bổn Sư, bậc thông hiểu các câu hỏi, đã hỏi tôi những câu hỏi;

2078

Acchambhī ca abhīto ca, byākāsiṃ satthuno ahaṃ.

asked me questions. Unflustered and fearless, I answered the Teacher.

Tôi đã trả lời cho Đức Bổn Sư mà không run sợ, không khiếp đảm.

2079

483.

2080

‘‘Vissajjitesu pañhesu, anumodi tathāgato;

‘‘When the questions were answered, the Tathāgata approved;

Khi các câu hỏi đã được giải đáp, Đức Như Lai đã hoan hỷ;

2081

Bhikkhusaṅghaṃ viloketvā, imamatthaṃ abhāsatha’’.

Looking at the assembly of bhikkhus, he spoke this matter:

Ngài nhìn Tăng chúng và nói lên điều này:

2082

484.

2083

‘‘Lābhā aṅgānaṃ magadhānaṃ, yesāyaṃ paribhuñjati;

‘‘‘Fortunate are the people of Aṅga and Magadha, whose offerings he consumes;

‘Thật là lợi lộc cho dân chúng xứ Aṅga và Magadha, những ai thọ hưởng

2084

Cīvaraṃ piṇḍapātañca, paccayaṃ sayanāsanaṃ;

Robe, almsfood, requisites, and lodging;

y phục, đồ ăn khất thực, vật dụng và chỗ nằm ngồi;

2085

Paccuṭṭhānañca sāmīciṃ, tesaṃ lābhā’’ti cābravi.

And greeting him and showing respect, fortunate are they,’ he said.

Và sự đứng dậy cung kính, sự lễ bái cúng dường, thật là lợi lộc cho họ’,” Ngài nói.

2086

485.

2087

‘‘Ajjatagge maṃ sopāka, dassanāyopasaṅkama;

‘‘‘Sopāka, from today onwards, approach me for an audience;

“Này Sopāka, từ nay trở đi, hãy đến gặp Ta;

2088

Esā ceva te sopāka, bhavatu upasampadā’’.

This, Sopāka, shall be your upasampadā.’

Này Sopāka, đó chính là sự thọ Cụ túc của con.”

2089

486.

2090

‘‘Jātiyā sattavassohaṃ, laddhāna upasampadaṃ;

‘‘At seven years of age, having received the upasampadā,

“Khi tôi được bảy tuổi, tôi đã thọ Cụ túc;

2091

Dhāremi antimaṃ dehaṃ, aho dhammasudhammatā’’ti.

I bear my final body. Oh, how excellent is the Dhamma!’’

Tôi đang giữ thân cuối cùng này. Ôi, giáo pháp thật vi diệu!”

2092

… Sopāko thero….

… Sopāko Thero ….

… Trưởng lão Sopāka…

2093

5. Sarabhaṅgattheragāthā

5. The Verses of Thera Sarabhaṅga

5. Trưởng lão Sarabhaṅga

2094

487.

2095

‘‘Sare hatthehi bhañjitvā, katvāna kuṭimacchisaṃ;

‘‘Having broken reeds with my hands, I made a hut;

“Tôi đã bẻ cỏ sậy bằng tay, rồi dựng một túp lều;

2096

Tena me sarabhaṅgoti, nāmaṃ sammutiyā ahu.

Therefore, by common consent, my name became Sarabhaṅga.

Vì thế, tôi có tên gọi Sarabhaṅga theo quy ước.”

2097

488.

2098

‘‘Na mayhaṃ kappate ajja, sare hatthehi bhañjituṃ;

‘‘Today it is not proper for me to break reeds with my hands;

“Ngày nay, tôi không được phép bẻ cỏ sậy bằng tay;

2099

Sikkhāpadā no paññattā, gotamena yasassinā.

Precepts have been laid down for us by the glorious Gotama.

Vì các giới luật đã được Đức Gotama vinh quang chế định cho chúng tôi.

2100

489.

2101

‘‘Sakalaṃ samattaṃ rogaṃ, sarabhaṅgo nāddasaṃ pubbe;

‘‘Sarabhaṅga never before saw the entire, complete disease;

Trước đây, Sarabhaṅga chưa từng thấy bất kỳ bệnh tật nào hoàn toàn trọn vẹn;

2102

Soyaṃ rogo diṭṭho, vacanakarenātidevassa.

Now that disease has been seen by the obedient one of the Supreme Deva.

Nhưng nay, bệnh tật ấy đã được thấy, nhờ lời dạy của bậc trời trong các vị trời.

2103

490.

2104

‘‘Yeneva maggena gato vipassī, yeneva maggena sikhī ca vessabhū;

‘‘By the path Vipassī went, by the path Sikhī and Vessabhū too;

Con đường mà Đức Vipassī đã đi, con đường mà Đức Sikhī và Vessabhū đã đi;

2105

Kakusandhakoṇāgamano ca kassapo, tenañjasena agamāsi gotamo.

Kakusandha, Koṇāgamana, and Kassapa, and Gotama went by that straight path.

Đức Kakusandha, Koṇāgamana và Kassapa cũng đã đi, Đức Gotama cũng đã đi trên con đường thẳng ấy.

2106

491.

2107

‘‘Vītataṇhā anādānā, satta buddhā khayogadhā;

‘‘Free from craving, without clinging, seven Buddhas who have ended defilements;

Bảy vị Phật đã đoạn trừ khát ái, không còn chấp thủ, đã tận diệt các lậu hoặc;

2108

Yehāyaṃ desito dhammo, dhammabhūtehi tādibhi.

By whom this Dhamma was taught, by those Dhamma-become, such ones.

Giáo pháp này đã được các Ngài, những bậc đã thành tựu Pháp, những bậc như vậy thuyết giảng.

2109

492.

2110

‘‘Cattāri ariyasaccāni, anukampāya pāṇinaṃ;

‘‘The Four Noble Truths, out of compassion for living beings;

Bốn Thánh Đế, vì lòng từ bi đối với chúng sinh;

2111

Dukkhaṃ samudayo maggo, nirodho dukkhasaṅkhayo.

Suffering, its origin, the path, and the cessation, the destruction of suffering.

Khổ, tập, đạo, diệt khổ.

2112

493.

2113

‘‘Yasmiṃ nivattate^* dukkhaṃ, saṃsārasmiṃ anantakaṃ;

‘‘Where suffering does not arise in endless saṃsāra;

Trong luân hồi vô tận, khổ không còn tái sinh;

2114

Bhedā imassa kāyassa, jīvitassa ca saṅkhayā;

With the breaking of this body, and the cessation of life;

Khi thân này hoại diệt, và mạng sống chấm dứt;

2115

Añño punabbhavo natthi, suvimuttomhi sabbadhī’’ti.

There is no other rebirth. I am well-liberated in every way!’’

Không còn tái sinh nữa, tôi đã hoàn toàn giải thoát khỏi mọi thứ.”

2116

… Sarabhaṅgo thero….

… Sarabhaṅgo Thero ….

… Trưởng lão Sarabhaṅga…

2117

Tatruddānaṃ –

Herein is the summary:

Tóm tắt:

2118

Sundarasamuddo thero, thero lakuṇḍabhaddiyo;

Thera Sundarasamudda, Thera Lakuṇḍakabhaddiya;

Trưởng lão Sundarasamudda, Trưởng lão Lakuṇḍabhaddiya;

2119

Bhaddo thero ca sopāko, sarabhaṅgo mahāisi;

Thera Bhadda and Sopāka, and Sarabhaṅga, the great sage;

Trưởng lão Bhadda và Sopāka, đại ẩn sĩ Sarabhaṅga;

2120

Sattake pañcakā therā, gāthāyo pañcatiṃsatīti.

Five Theras in the Sattaka Nipāta, there are thirty-five verses.

Năm vị Trưởng lão trong phẩm bảy, có ba mươi lăm bài kệ.

2121

8. Aṭṭhakanipāto

8. Aṭṭhakanipāta

8. Phẩm Tám Kệ

2122

1. Mahākaccāyanattheragāthā

1. The Verses of Thera Mahākaccāyana

1. Trưởng lão Mahākaccāyana

2123

494.

2124

‘‘Kammaṃ bahukaṃ na kāraye, parivajjeyya janaṃ na uyyame;

‘‘One should not perform much work, one should avoid people and not strive;

Chớ làm nhiều việc, hãy tránh xa đám đông, chớ dấn thân vào;

2125

So ussukko rasānugiddho, atthaṃ riñcati yo sukhādhivāho.

He who is eager and greedy for flavors abandons the goal that brings happiness.

Kẻ nào ham muốn các vị ngon, kẻ ấy sẽ mất đi lợi ích mang lại an lạc.

2126

495.

2127

‘‘Paṅkoti hi naṃ avedayuṃ, yāyaṃ vandanapūjanā kulesu;

‘‘For they have declared this veneration and homage in families to be a mire;

Sự cung kính và cúng dường trong các gia đình, người ta đã gọi đó là bùn lầy;

2128

Sukhumaṃ sallaṃ durubbahaṃ, sakkāro kāpurisena dujjaho.

A subtle dart, hard to remove, honor is hard for a base man to abandon.

Một mũi tên vi tế khó nhổ, sự tôn trọng khó từ bỏ đối với kẻ hèn hạ.

2129

496.

2130

‘‘Na parassupanidhāya, kammaṃ maccassa pāpakaṃ;

‘‘Not relying on others, one should not engage in evil deeds for the sake of death;

Chớ vì người khác mà làm điều ác;

2131

Attanā taṃ na seveyya, kammabandhūhi mātiyā.

One should not indulge in it oneself, for beings are bound by kamma.

Tự mình chớ nên làm điều đó, vì chúng sinh có nghiệp là quyến thuộc.

2132

497.

2133

‘‘Na pare vacanā coro, na pare vacanā muni;

‘‘Not by the word of others is one a thief, nor by the word of others a sage;

Không phải do lời người khác mà thành kẻ trộm, không phải do lời người khác mà thành bậc hiền triết;

2134

Attā ca naṃ yathāvedi^* , devāpi naṃ tathā vidū.

As one’s self knows it, so do the devas know it.

Như tự mình biết về mình, chư thiên cũng biết về người ấy như vậy.

2135

498.

2136

‘‘Pare ca na vijānanti, mayamettha yamāmase;

‘‘Others do not know that ‘we shall perish here’;

Người khác không biết rằng chúng ta sẽ chết ở đây;

2137

Ye ca tattha vijānanti, tato sammanti medhagā.

But those who know it, their quarrels cease.

Nhưng những ai biết điều đó, thì sự tranh chấp sẽ chấm dứt.

2138

499.

2139

‘‘Jīvate vāpi sappañño, api vittaparikkhayo;

‘‘Even if one is wise, one lives, though one’s wealth may be exhausted;

Kẻ trí vẫn sống được, dù tài sản có cạn kiệt;

2140

Paññāya ca alābhena^* , vittavāpi na jīvati.

But without wisdom, even a wealthy person does not truly live.

Nhưng kẻ giàu có mà không có trí tuệ, thì không thể sống.

2141

500.

2142

‘‘Sabbaṃ suṇāti sotena, sabbaṃ passati cakkhunā;

‘‘He hears everything with the ear, he sees everything with the eye;

Nghe tất cả bằng tai, thấy tất cả bằng mắt;

2143

Na ca diṭṭhaṃ sutaṃ dhīro, sabbaṃ ujjhitumarahati.

A wise one should not grasp all that is seen or heard.

Nhưng người trí không nên chấp giữ tất cả những gì đã thấy, đã nghe.

2144

501.

2145

‘‘Cakkhumāssa yathā andho, sotavā badhiro yathā;

"Though having eyes, one should be like a blind person; though having ears, like a deaf person;

Hãy như người có mắt mà như mù, có tai mà như điếc;

2146

Paññavāssa yathā mūgo, balavā dubbaloriva;

Though wise, like a mute; though strong, like a weak person;

Có trí tuệ mà như câm, có sức mạnh mà như yếu đuối;

2147

Atha atthe samuppanne, sayetha^* matasāyika’’nti.

And when a matter arises, one should look on it as if lying dead."

Rồi khi có việc xảy ra, hãy nằm như người chết.”

2148

… Mahākaccāyano thero….

… The Elder Mahākaccāyana….

… Trưởng lão Mahākaccāyana…

2149

2. Sirimittattheragāthā

2. The Verses of Elder Sirimitta

2. Trưởng lão Sirimitta

2150

502.

2151

‘‘Akkodhanonupanāhī, amāyo rittapesuṇo;

"A bhikkhu who is not angry, not resentful, without deceit, and free from slander;

Không giận dữ, không oán hận, không lừa dối, không nói lời đâm thọc;

2152

Sa ve tādisako bhikkhu, evaṃ pecca na socati.

Such a bhikkhu, having acted thus, does not grieve after death.

Vị tỳ khưu như vậy, sau khi chết sẽ không sầu khổ.

2153

503.

2154

‘‘Akkodhanonupanāhī, amāyo rittapesuṇo;

"A bhikkhu who is not angry, not resentful, without deceit, and free from slander;

Không giận dữ, không oán hận, không lừa dối, không nói lời đâm thọc;

2155

Guttadvāro sadā bhikkhu, evaṃ pecca na socati.

A bhikkhu with guarded doors always, having acted thus, does not grieve after death.

Vị tỳ khưu luôn giữ gìn các căn, sau khi chết sẽ không sầu khổ.

2156

504.

2157

‘‘Akkodhanonupanāhī, amāyo rittapesuṇo;

"A bhikkhu who is not angry, not resentful, without deceit, and free from slander;

Không giận dữ, không oán hận, không lừa dối, không nói lời đâm thọc;

2158

Kalyāṇasīlo so^* bhikkhu, evaṃ pecca na socati.

That bhikkhu who has good conduct, having acted thus, does not grieve after death.

Vị tỳ khưu có giới hạnh tốt đẹp, sau khi chết sẽ không sầu khổ.

2159

505.

2160

‘‘Akkodhanonupanāhī, amāyo rittapesuṇo;

"A bhikkhu who is not angry, not resentful, without deceit, and free from slander;

Không giận dữ, không oán hận, không lừa dối, không nói lời đâm thọc;

2161

Kalyāṇamitto so bhikkhu, evaṃ pecca na socati.

That bhikkhu who has good friends, having acted thus, does not grieve after death.

Vị tỳ khưu có bạn lành, sau khi chết sẽ không sầu khổ.

2162

506.

2163

‘‘Akkodhanonupanāhī, amāyo rittapesuṇo;

"A bhikkhu who is not angry, not resentful, without deceit, and free from slander;

Không giận dữ, không oán hận, không lừa dối, không nói lời đâm thọc;

2164

Kalyāṇapañño so bhikkhu, evaṃ pecca na socati.

That bhikkhu who has good wisdom, having acted thus, does not grieve after death.

Vị tỳ khưu có trí tuệ tốt đẹp, sau khi chết sẽ không sầu khổ.

2165

507.

2166

‘‘Yassa saddhā tathāgate, acalā suppatiṭṭhitā;

"He whose faith in the Tathāgata is unshaken and well-established;

Người nào có niềm tin bất động, vững chắc nơi Đức Như Lai;

2167

Sīlañca yassa kalyāṇaṃ, ariyakantaṃ pasaṃsitaṃ.

And whose virtue is good, praised by the noble ones, and dear to them.

Và giới hạnh của người ấy tốt đẹp, được các bậc Thánh yêu thích và tán thán.

2168

508.

2169

‘‘Saṅghe pasādo yassatthi, ujubhūtañca dassanaṃ;

"He who has confidence in the Saṅgha, and whose vision is straight;

Người nào có niềm tịnh tín nơi Tăng chúng, và có chánh kiến;

2170

‘Adaliddo’ti taṃ āhu, amoghaṃ tassa jīvitaṃ.

They call him 'not poor'; his life is not in vain.

Người ấy được gọi là ‘không nghèo khổ’, đời sống của người ấy không vô ích.

2171

509.

2172

‘‘Tasmā saddhañca sīlañca, pasādaṃ dhammadassanaṃ;

"Therefore, a wise person should constantly cultivate faith, virtue, confidence, and the vision of the Dhamma,

Vì vậy, người trí nên thường xuyên thực hành niềm tin, giới hạnh, tịnh tín và chánh kiến,

2173

Anuyuñjetha medhāvī, saraṃ buddhāna sāsana’’nti.

Remembering the Buddha's teaching."

Luôn ghi nhớ lời giáo huấn của chư Phật.”

2174

… Sirimitto thero….

… The Elder Sirimitta….

… Trưởng lão Sirimitta…

2175

Table of Contents

11. Nhātakamunittheragāthā

11. The Verses of Elder Nhātakamuni

11. Trưởng lão Nhātakamuni

12. Brahmadattattheragāthā

12. The Verses of Elder Brahmadatta

12. Trưởng lão Brahmadatta

13. Sirimaṇḍattheragāthā

13. The Verses of Elder Sirimaṇḍa

13. Trưởng lão Sirimaṇḍa

14. Sabbakāmittheragāthā

14. The Verses of Venerable Sabbakāmi

14. Trưởng lão Sabbakāmī

7. Sattakanipāto

7. The Chapter of Sevens

7. Phẩm Bảy Kệ

1. Sundarasamuddattheragāthā

1. The Verses of Venerable Sundarasamudda

1. Trưởng lão Sundarasamudda

2. Lakuṇḍakabhaddiyattheragāthā

2. The Verses of Venerable Lakuṇḍakabhaddiya

2. Trưởng lão Lakuṇḍakabhaddiya

3. Bhaddattheragāthā

3. The Verses of Venerable Bhadda

3. Trưởng lão Bhadda

4. Sopākattheragāthā

4. The Verses of Thera Sopāka

4. Trưởng lão Sopāka

5. Sarabhaṅgattheragāthā

5. The Verses of Thera Sarabhaṅga

5. Trưởng lão Sarabhaṅga

8. Aṭṭhakanipāto

8. Aṭṭhakanipāta

8. Phẩm Tám Kệ

1. Mahākaccāyanattheragāthā

1. The Verses of Thera Mahākaccāyana

1. Trưởng lão Mahākaccāyana

2. Sirimittattheragāthā

2. The Verses of Elder Sirimitta

2. Trưởng lão Sirimitta

3. Mahāpanthakattheragāthā

3. The Verses of Elder Mahāpanthaka

3. Trưởng lão Mahāpanthaka

Settings