Paṭisambhidāmaggapāḷi

1027

Ka.

A. Ka.

assādaniddeso

The exposition of gratification

Chỉ rõ sự vị ngọt

1028

189. Katamehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ assādo hoti; katamehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ assādaṃ pajānāti?

189. By which twenty-five modes is there gratification in the five faculties? By which twenty-five modes does one understand the gratification in the five faculties?

189. Theo hai mươi lăm phương diện nào, năm căn có vị ngọt? Theo hai mươi lăm phương diện nào, người ta biết vị ngọt của năm căn?

Assaddhiyassa anupaṭṭhānaṃ saddhindriyassa assādo hoti, assaddhiyapariḷāhassa anupaṭṭhānaṃ saddhindriyassa assādo hoti, adhimokkhacariyāya vesārajjaṃ saddhindriyassa assādo hoti, santo ca vihārādhigamo saddhindriyassa assādo hoti, yaṃ saddhindriyaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ saddhindriyassa assādo.

The non-arising of lack of faith is the gratification of the faculty of faith; the non-arising of the fever of lack of faith is the gratification of the faculty of faith; fearlessness for the practice of conviction is the gratification of the faculty of faith; and the attainment of a tranquil dwelling is the gratification of the faculty of faith; whatever happiness and joy arise dependent on the faculty of faith—this is the gratification of the faculty of faith.

Sự không hiện hữu của vô tín là vị ngọt của tín căn; sự không hiện hữu của sự phiền não do vô tín là vị ngọt của tín căn; sự tự tin trong việc quyết định là vị ngọt của tín căn; sự chứng đắc trú xứ an tịnh là vị ngọt của tín căn; niềm vui, sự hoan hỷ phát sinh do duyên tín căn, đây là vị ngọt của tín căn.

1029

Kosajjassa anupaṭṭhānaṃ vīriyindriyassa assādo hoti, kosajjapariḷāhassa anupaṭṭhānaṃ vīriyindriyassa assādo hoti, paggahacariyāya vesārajjaṃ vīriyindriyassa assādo hoti, santo ca vihārādhigamo vīriyindriyassa assādo hoti, yaṃ vīriyindriyaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ vīriyindriyassa assādo.

The non-arising of idleness is the gratification of the faculty of energy; the non-arising of the fever of idleness is the gratification of the faculty of energy; fearlessness for the practice of exertion is the gratification of the faculty of energy; and the attainment of a tranquil dwelling is the gratification of the faculty of energy; whatever happiness and joy arise dependent on the faculty of energy—this is the gratification of the faculty of energy.

Sự không hiện hữu của biếng nhác là vị ngọt của cần căn; sự không hiện hữu của sự phiền não do biếng nhác là vị ngọt của cần căn; sự tự tin trong việc tinh tấn là vị ngọt của cần căn; sự chứng đắc trú xứ an tịnh là vị ngọt của cần căn; niềm vui, sự hoan hỷ phát sinh do duyên cần căn, đây là vị ngọt của cần căn.

1030

Pamādassa anupaṭṭhānaṃ satindriyassa assādo hoti, pamādapariḷāhassa anupaṭṭhānaṃ satindriyassa assādo hoti, upaṭṭhānacariyāya vesārajjaṃ satindriyassa assādo hoti, santo ca vihārādhigamo satindriyassa assādo hoti, yaṃ satindriyaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ satindriyassa assādo.

The non-arising of heedlessness is the gratification of the faculty of mindfulness; the non-arising of the fever of heedlessness is the gratification of the faculty of mindfulness; fearlessness for the practice of establishing mindfulness is the gratification of the faculty of mindfulness; and the attainment of a tranquil dwelling is the gratification of the faculty of mindfulness; whatever happiness and joy arise dependent on the faculty of mindfulness—this is the gratification of the faculty of mindfulness.

Sự không hiện hữu của phóng dật là vị ngọt của niệm căn; sự không hiện hữu của sự phiền não do phóng dật là vị ngọt của niệm căn; sự tự tin trong việc an trú là vị ngọt của niệm căn; sự chứng đắc trú xứ an tịnh là vị ngọt của niệm căn; niềm vui, sự hoan hỷ phát sinh do duyên niệm căn, đây là vị ngọt của niệm căn.

1031

Uddhaccassa anupaṭṭhānaṃ samādhindriyassa assādo hoti, uddhaccapariḷāhassa anupaṭṭhānaṃ samādhindriyassa assādo hoti, avikkhepacariyāya vesārajjaṃ samādhindriyassa assādo hoti, santo ca vihārādhigamo samādhindriyassa assādo hoti, yaṃ samādhindriyaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ samādhindriyassa assādo.

The non-arising of restlessness is the gratification of the faculty of concentration; the non-arising of the fever of restlessness is the gratification of the faculty of concentration; fearlessness for the practice of non-distraction is the gratification of the faculty of concentration; and the attainment of a tranquil dwelling is the gratification of the faculty of concentration; whatever happiness and joy arise dependent on the faculty of concentration—this is the gratification of the faculty of concentration.

Sự không hiện hữu của trạo cử là vị ngọt của định căn; sự không hiện hữu của sự phiền não do trạo cử là vị ngọt của định căn; sự tự tin trong việc không tán loạn là vị ngọt của định căn; sự chứng đắc trú xứ an tịnh là vị ngọt của định căn; niềm vui, sự hoan hỷ phát sinh do duyên định căn, đây là vị ngọt của định căn.

1032

Avijjāya anupaṭṭhānaṃ paññindriyassa assādo hoti, avijjāpariḷāhassa anupaṭṭhānaṃ paññindriyassa assādo hoti, dassanacariyāya vesārajjaṃ paññindriyassa assādo hoti, santo ca vihārādhigamo paññindriyassa assādo hoti, yaṃ paññindriyaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ ayaṃ paññindriyassa assādo.

The non-arising of ignorance is the gratification of the faculty of wisdom; the non-arising of the fever of ignorance is the gratification of the faculty of wisdom; fearlessness for the practice of insight is the gratification of the faculty of wisdom; and the attainment of a tranquil dwelling is the gratification of the faculty of wisdom; whatever happiness and joy arise dependent on the faculty of wisdom—this is the gratification of the faculty of wisdom.

Sự không hiện hữu của vô minh là vị ngọt của tuệ căn; sự không hiện hữu của sự phiền não do vô minh là vị ngọt của tuệ căn; sự tự tin trong việc thấy biết là vị ngọt của tuệ căn; sự chứng đắc trú xứ an tịnh là vị ngọt của tuệ căn; niềm vui, sự hoan hỷ phát sinh do duyên tuệ căn, đây là vị ngọt của tuệ căn.

1033

Imehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ assādo hoti; imehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ assādaṃ pajānāti.

By these twenty-five modes, there is gratification in the five faculties; by these twenty-five modes, one understands the gratification in the five faculties.

Theo hai mươi lăm phương diện này, năm căn có vị ngọt; theo hai mươi lăm phương diện này, người ta biết vị ngọt của năm căn.

1034

Kha.

B. Kha.

ādīnavaniddeso

The exposition of danger

Chỉ rõ sự nguy hiểm

1035

190. Katamehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ ādīnavo hoti; katamehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ ādīnavaṃ pajānāti?

190. By which twenty-five modes is there danger in the five faculties? By which twenty-five modes does one understand the danger in the five faculties?

190. Theo hai mươi lăm phương diện nào, năm căn có sự nguy hiểm? Theo hai mươi lăm phương diện nào, người ta biết sự nguy hiểm của năm căn?

Assaddhiyassa upaṭṭhānaṃ saddhindriyassa ādīnavo hoti, assaddhiyapariḷāhassa upaṭṭhānaṃ saddhindriyassa ādīnavo hoti, aniccaṭṭhena saddhindriyassa ādīnavo hoti, dukkhaṭṭhena saddhindriyassa ādīnavo hoti, anattaṭṭhena saddhindriyassa ādīnavo hoti.

The arising of lack of faith is the danger of the faculty of faith; the arising of the fever of lack of faith is the danger of the faculty of faith; by the characteristic of impermanence, there is danger in the faculty of faith; by the characteristic of suffering, there is danger in the faculty of faith; by the characteristic of non-self, there is danger in the faculty of faith.

Sự hiện hữu của vô tín là sự nguy hiểm của tín căn; sự hiện hữu của sự phiền não do vô tín là sự nguy hiểm của tín căn; tín căn có sự nguy hiểm do tính vô thường; tín căn có sự nguy hiểm do tính khổ; tín căn có sự nguy hiểm do tính vô ngã.

1036

Kosajjassa upaṭṭhānaṃ vīriyindriyassa ādīnavo hoti, kosajjapariḷāhassa upaṭṭhānaṃ vīriyindriyassa ādīnavo hoti, aniccaṭṭhena vīriyindriyassa ādīnavo hoti, dukkhaṭṭhena…pe… anattaṭṭhena vīriyindriyassa ādīnavo hoti.

The arising of idleness is the danger of the faculty of energy; the arising of the fever of idleness is the danger of the faculty of energy; by the characteristic of impermanence, there is danger in the faculty of energy; by the characteristic of suffering… by the characteristic of non-self, there is danger in the faculty of energy.

Sự hiện hữu của biếng nhác là sự nguy hiểm của cần căn; sự hiện hữu của sự phiền não do biếng nhác là sự nguy hiểm của cần căn; cần căn có sự nguy hiểm do tính vô thường; cần căn có sự nguy hiểm do tính khổ… cần căn có sự nguy hiểm do tính vô ngã.

1037

Pamādassa upaṭṭhānaṃ satindriyassa ādīnavo hoti, pamādapariḷāhassa upaṭṭhānaṃ satindriyassa ādīnavo hoti, aniccaṭṭhena satindriyassa ādīnavo hoti, dukkhaṭṭhena…pe… anattaṭṭhena satindriyassa ādīnavo hoti.

The arising of heedlessness is the danger of the faculty of mindfulness; the arising of the fever of heedlessness is the danger of the faculty of mindfulness; by the characteristic of impermanence, there is danger in the faculty of mindfulness; by the characteristic of suffering… by the characteristic of non-self, there is danger in the faculty of mindfulness.

Sự hiện hữu của phóng dật là sự nguy hiểm của niệm căn; sự hiện hữu của sự phiền não do phóng dật là sự nguy hiểm của niệm căn; niệm căn có sự nguy hiểm do tính vô thường; niệm căn có sự nguy hiểm do tính khổ… niệm căn có sự nguy hiểm do tính vô ngã.

1038

Uddhaccassa upaṭṭhānaṃ samādhindriyassa ādīnavo hoti, uddhaccapariḷāhassa upaṭṭhānaṃ samādhindriyassa ādīnavo hoti, aniccaṭṭhena samādhindriyassa ādīnavo hoti, dukkhaṭṭhena…pe… anattaṭṭhena samādhindriyassa ādīnavo hoti.

The arising of restlessness is the danger of the faculty of concentration; the arising of the fever of restlessness is the danger of the faculty of concentration; by the characteristic of impermanence, there is danger in the faculty of concentration; by the characteristic of suffering… by the characteristic of non-self, there is danger in the faculty of concentration.

Sự hiện hữu của trạo cử là sự nguy hiểm của định căn; sự hiện hữu của sự phiền não do trạo cử là sự nguy hiểm của định căn; định căn có sự nguy hiểm do tính vô thường; định căn có sự nguy hiểm do tính khổ… định căn có sự nguy hiểm do tính vô ngã.

1039

Avijjāya upaṭṭhānaṃ paññindriyassa ādīnavo hoti, avijjāpariḷāhassa upaṭṭhānaṃ paññindriyassa ādīnavo hoti, aniccaṭṭhena paññindriyassa ādīnavo hoti, dukkhaṭṭhena paññindriyassa ādīnavo hoti, anattaṭṭhena paññindriyassa ādīnavo hoti.

Ignorance is the danger of the faculty of wisdom; the burning of ignorance is the danger of the faculty of wisdom; in the sense of impermanence, it is the danger of the faculty of wisdom; in the sense of suffering, it is the danger of the faculty of wisdom; in the sense of non-self, it is the danger of the faculty of wisdom.

Sự hiện hữu của vô minh là sự nguy hiểm của tuệ căn; sự hiện hữu của sự phiền não do vô minh là sự nguy hiểm của tuệ căn; tuệ căn có sự nguy hiểm do tính vô thường; tuệ căn có sự nguy hiểm do tính khổ; tuệ căn có sự nguy hiểm do tính vô ngã.

1040

Imehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ ādīnavo hoti; imehi pañcavīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ ādīnavaṃ pajānāti.

In these twenty-five ways, there is danger in the five faculties; in these twenty-five ways, one discerns the danger in the five faculties.

Theo hai mươi lăm phương diện này, năm căn có sự nguy hiểm; theo hai mươi lăm phương diện này, người ta biết sự nguy hiểm của năm căn.

1041

Ga.

nissaraṇaniddeso

Section on Escape

Chỉ rõ sự xuất ly

1042

191. Katamehi asītisataṃ ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ nissaraṇaṃ hoti; katamehi asītisataṃ ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ nissaraṇaṃ pajānāti?

In which one hundred and eighty ways is there escape for the five faculties? In which one hundred and eighty ways does one discern the escape for the five faculties? By way of conviction, the faculty of faith is escaped from lack of faith; it is escaped from the burning of lack of faith; it is escaped from the defilements and aggregates that follow it; it is escaped from all external signs; by attaining a more refined faculty of faith, it is escaped from the former faculty of faith. By way of exertion, the faculty of energy is escaped from idleness; it is escaped from the burning of idleness; it is escaped from the defilements and aggregates that follow it; it is escaped from all external signs; by attaining a more refined faculty of energy, it is escaped from the former faculty of energy. By way of presence, the faculty of mindfulness is escaped from heedlessness; it is escaped from the burning of heedlessness; it is escaped from the defilements and aggregates that follow it; it is escaped from all external signs; by attaining a more refined faculty of mindfulness, it is escaped from the former faculty of mindfulness. By way of non-distraction, the faculty of concentration is escaped from restlessness; it is escaped from the burning of restlessness; it is escaped from the defilements and aggregates that follow it; it is escaped from all external signs; by attaining a more refined faculty of concentration, it is escaped from the former faculty of concentration. By way of seeing, the faculty of wisdom is escaped from ignorance; it is escaped from the burning of ignorance; it is escaped from the defilements and aggregates that follow it; it is escaped from all external signs; by attaining a more refined faculty of wisdom, it is escaped from the former faculty of wisdom.

191. Theo một trăm tám mươi phương diện nào, năm căn có sự xuất ly? Theo một trăm tám mươi phương diện nào, người ta biết sự xuất ly của năm căn?

Adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ assaddhiyā nissaṭaṃ hoti, assaddhiyapariḷāhā nissaṭaṃ hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca nissaṭaṃ hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi nissaṭaṃ hoti, tato paṇītatarasaddhindriyassa paṭilābhā purimatarasaddhindriyā nissaṭaṃ hoti; paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ kosajjā nissaṭaṃ hoti, kosajjapariḷāhā nissaṭaṃ hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca nissaṭaṃ hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi nissaṭaṃ hoti, tato paṇītataravīriyindriyassa paṭilābhā purimataravīriyindriyā nissaṭaṃ hoti; upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ pamādā nissaṭaṃ hoti, pamādapariḷāhā nissaṭaṃ hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca nissaṭaṃ hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi nissaṭaṃ hoti, tato paṇītatarasatindriyassa paṭilābhā purimatarasatindriyā nissaṭaṃ hoti; avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ uddhaccā nissaṭaṃ hoti, uddhaccapariḷāhā nissaṭaṃ hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca nissaṭaṃ hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi nissaṭaṃ hoti, tato paṇītatarasamādhindriyassa paṭilābhā purimatarasamādhindriyā nissaṭaṃ hoti; dassanaṭṭhena paññindriyaṃ avijjāya nissaṭaṃ hoti, avijjāpariḷāhā nissaṭaṃ hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca nissaṭaṃ hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi nissaṭaṃ hoti, tato paṇītatarapaññindriyassa paṭilābhā purimatarapaññindriyā nissaṭaṃ hoti.

In which one hundred and eighty ways is there escape for the five faculties? In which one hundred and eighty ways does one discern the escape for the five faculties? By way of conviction, the faculty of faith is escaped from lack of faith; it is escaped from the burning of lack of faith; it is escaped from the defilements and aggregates that follow it; it is escaped from all external signs; by attaining a more refined faculty of faith, it is escaped from the former faculty of faith. By way of exertion, the faculty of energy is escaped from idleness; it is escaped from the burning of idleness; it is escaped from the defilements and aggregates that follow it; it is escaped from all external signs; by attaining a more refined faculty of energy, it is escaped from the former faculty of energy. By way of presence, the faculty of mindfulness is escaped from heedlessness; it is escaped from the burning of heedlessness; it is escaped from the defilements and aggregates that follow it; it is escaped from all external signs; by attaining a more refined faculty of mindfulness, it is escaped from the former faculty of mindfulness. By way of non-distraction, the faculty of concentration is escaped from restlessness; it is escaped from the burning of restlessness; it is escaped from the defilements and aggregates that follow it; it is escaped from all external signs; by attaining a more refined faculty of concentration, it is escaped from the former faculty of concentration. By way of seeing, the faculty of wisdom is escaped from ignorance; it is escaped from the burning of ignorance; it is escaped from the defilements and aggregates that follow it; it is escaped from the aggregates; it is escaped from all external signs; by attaining a more refined faculty of wisdom, it is escaped from the former faculty of wisdom.

Theo nghĩa quyết định tin tưởng, tín căn (saddhindriya) thoát ly khỏi sự không tin (assaddhiyā), thoát ly khỏi sự phiền não nóng bức là không tin, thoát ly khỏi các phiền não và các uẩn đi theo nó, và thoát ly khỏi tất cả các tướng bên ngoài; do đạt được tín căn cao thượng hơn nên thoát ly khỏi tín căn trước đó. Theo nghĩa nỗ lực, tinh tấn căn (vīriyindriya) thoát ly khỏi sự biếng nhác (kosajja), thoát ly khỏi sự phiền não nóng bức là biếng nhác, thoát ly khỏi các phiền não và các uẩn đi theo nó, và thoát ly khỏi tất cả các tướng bên ngoài; do đạt được tinh tấn căn cao thượng hơn nên thoát ly khỏi tinh tấn căn trước đó. Theo nghĩa thiết lập, niệm căn (satindriya) thoát ly khỏi sự phóng dật (pamāda), thoát ly khỏi sự phiền não nóng bức là phóng dật, thoát ly khỏi các phiền não và các uẩn đi theo nó, và thoát ly khỏi tất cả các tướng bên ngoài; do đạt được niệm căn cao thượng hơn nên thoát ly khỏi niệm căn trước đó. Theo nghĩa không tán loạn, định căn (samādhindriya) thoát ly khỏi sự trạo cử (uddhacca), thoát ly khỏi sự phiền não nóng bức là trạo cử, thoát ly khỏi các phiền não và các uẩn đi theo nó, và thoát ly khỏi tất cả các tướng bên ngoài; do đạt được định căn cao thượng hơn nên thoát ly khỏi định căn trước đó. Theo nghĩa thấy rõ, tuệ căn (paññindriya) thoát ly khỏi sự vô minh (avijjā), thoát ly khỏi sự phiền não nóng bức là vô minh, thoát ly khỏi các phiền não và các uẩn đi theo nó, và thoát ly khỏi tất cả các tướng bên ngoài; do đạt được tuệ căn cao thượng hơn nên thoát ly khỏi tuệ căn trước đó.

1043

192. Pubbabhāge pañcahi indriyehi paṭhamajjhānavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, paṭhame jhāne pañcahindriyehi dutiyajjhānavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, dutiye jhāne pañcahindriyehi tatiyajjhānavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, tatiye jhāne pañcahindriyehi catutthajjhānavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, catutthe jhāne pañcahindriyehi ākāsānañcāyatanasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, ākāsānañcāyatanasamāpattiyā pañcahindriyehi viññāṇañcāyatanasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, viññāṇañcāyatanasamāpattiyā pañcahindriyehi ākiñcaññāyatanasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, ākiñcaññāyatanasamāpattiyā pañcahindriyehi nevasaññānāsaññāyatanasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā pañcahindriyehi aniccānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti.

In the preceding stage, the five faculties are escaped by means of the five faculties in the manner of the first jhāna; in the first jhāna, the five faculties are escaped by means of the five faculties in the manner of the second jhāna; in the second jhāna, the five faculties are escaped by means of the five faculties in the manner of the third jhāna; in the third jhāna, the five faculties are escaped by means of the five faculties in the manner of the fourth jhāna; in the fourth jhāna, the five faculties are escaped by means of the five faculties in the manner of the attainment of the base of infinite space; in the attainment of the base of infinite space, the five faculties are escaped by means of the five faculties in the manner of the attainment of the base of infinite consciousness; in the attainment of the base of infinite consciousness, the five faculties are escaped by means of the five faculties in the manner of the attainment of the base of nothingness; in the attainment of the base of nothingness, the five faculties are escaped by means of the five faculties in the manner of the attainment of the base of neither perception nor non-perception; in the attainment of the base of neither perception nor non-perception, the five faculties are escaped by means of the five faculties in the manner of contemplation of impermanence.

192. Trong giai đoạn trước, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức thiền thứ nhất; trong thiền thứ nhất, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức thiền thứ hai; trong thiền thứ hai, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức thiền thứ ba; trong thiền thứ ba, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức thiền thứ tư; trong thiền thứ tư, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức nhập Không Vô Biên Xứ; trong Không Vô Biên Xứ, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức nhập Thức Vô Biên Xứ; trong Thức Vô Biên Xứ, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức nhập Vô Sở Hữu Xứ; trong Vô Sở Hữu Xứ, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức nhập Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ; trong Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán vô thường.

1044

Aniccānupassanā pañcahindriyehi dukkhānupassanāvase pañcindriyāni nissaṭāni honti, dukkhānupassanā pañcahindriyehi anattānupassanāvase pañcindriyāni nissaṭāni honti, anattānupassanā pañcahindriyehi nibbidānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, nibbidānupassanāya pañcahindriyehi virāgānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, virāgānupassanāya pañcahindriyehi nirodhānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, nirodhānupassanāya pañcahindriyehi paṭinissaggānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, paṭinissaggānupassanāya pañcahindriyehi khayānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, khayānupassanāya pañcahindriyehi vayānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, vayānupassanāya pañcahindriyehi vipariṇāmānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, vipariṇāmānupassanāya pañcahindriyehi animittānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, animittānupassanāya pañcahindriyehi appaṇihitānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, appaṇihitānupassanāya pañcahindriyehi suññatānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti suññatānupassanāya pañcahindriyehi adhipaññādhammavipassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti.

In the contemplation of impermanence, the five faculties are released by means of the contemplation of suffering; in the contemplation of suffering, the five faculties are released by means of the contemplation of non-self; in the contemplation of non-self, the five faculties are released by means of the contemplation of disenchantment; in the contemplation of disenchantment, the five faculties are released by means of the contemplation of dispassion; in the contemplation of dispassion, the five faculties are released by means of the contemplation of cessation; in the contemplation of cessation, the five faculties are released by means of the contemplation of relinquishment; in the contemplation of relinquishment, the five faculties are released by means of the contemplation of destruction; in the contemplation of destruction, the five faculties are released by means of the contemplation of vanishing; in the contemplation of vanishing, the five faculties are released by means of the contemplation of change; in the contemplation of change, the five faculties are released by means of the contemplation of the signless; in the contemplation of the signless, the five faculties are released by means of the contemplation of the desireless; in the contemplation of the desireless, the five faculties are released by means of the contemplation of emptiness; in the contemplation of emptiness, the five faculties are released by means of the vipassanā of higher wisdom regarding phenomena.

Trong quán vô thường, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán khổ; trong quán khổ, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán vô ngã; trong quán vô ngã, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán nhàm chán; trong quán nhàm chán, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán ly tham; trong quán ly tham, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán diệt; trong quán diệt, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán xả bỏ; trong quán xả bỏ, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán đoạn tận; trong quán đoạn tận, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán hoại diệt; trong quán hoại diệt, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán biến dị; trong quán biến dị, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán vô tướng; trong quán vô tướng, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán vô nguyện; trong quán vô nguyện, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán không tánh; trong quán không tánh, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán pháp tuệ siêu việt.

Adhipaññādhammavipassanāya pañcahindriyehi yathābhūtañāṇadassanavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, yathābhūtañāṇadassane pañcahindriyehi ādīnavānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, ādīnavānupassanāya pañcahindriyehi paṭisaṅkhānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, paṭisaṅkhānupassanāya pañcahindriyehi vivaṭṭanānupassanāvasena pañcindriyāni nissaṭāni honti.

In the vipassanā of higher wisdom regarding phenomena, the five faculties are released by means of the knowledge and vision of things as they really are; in the knowledge and vision of things as they really are, the five faculties are released by means of the contemplation of danger; in the contemplation of danger, the five faculties are released by means of the contemplation of reflection; in the contemplation of reflection, the five faculties are released by means of the contemplation of turning away.

Trong quán pháp tuệ siêu việt, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức tri kiến như thật; trong tri kiến như thật, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán tai họa; trong quán tai họa, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán suy xét; trong quán suy xét, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức quán chuyển ly.

Vivaṭṭanānupassanāya pañcahindriyehi sotāpattimaggavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti.

In the contemplation of turning away, the five faculties are released by means of the Stream-entry Path.

Trong quán chuyển ly, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức đạo Tu-đà-hoàn.

1045

Sotāpattimagge pañcahindriyehi sotāpattiphalasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, sotāpattiphalasamāpattiyā pañcahindriyehi sakadāgāmimaggavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, sakadāgāmimagge pañcahindriyehi sakadāgāmiphalasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, sakadāgāmiphalasamāpattiyā pañcahindriyehi anāgāmimaggavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, anāgāmimagge pañcahindriyehi anāgāmiphalasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, anāgāmiphalasamāpattiyā pañcahindriyehi arahattamaggavasena pañcindriyāni nissaṭāni honti, arahattamagge pañcahindriyehi arahattaphalasamāpattivasena pañcindriyāni nissaṭāni honti.

In the Stream-entry Path, the five faculties are released by means of the attainment of the fruit of Stream-entry; in the attainment of the fruit of Stream-entry, the five faculties are released by means of the Once-returner Path; in the Once-returner Path, the five faculties are released by means of the attainment of the fruit of Once-returner; in the attainment of the fruit of Once-returner, the five faculties are released by means of the Non-returner Path; in the Non-returner Path, the five faculties are released by means of the attainment of the fruit of Non-returner; in the attainment of the fruit of Non-returner, the five faculties are released by means of the Arahant Path; in the Arahant Path, the five faculties are released by means of the attainment of the fruit of Arahantship.

Trong đạo Tu-đà-hoàn, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức nhập quả Tu-đà-hoàn; trong nhập quả Tu-đà-hoàn, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức đạo Tư-đà-hàm; trong đạo Tư-đà-hàm, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức nhập quả Tư-đà-hàm; trong nhập quả Tư-đà-hàm, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức đạo A-na-hàm; trong đạo A-na-hàm, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức nhập quả A-na-hàm; trong nhập quả A-na-hàm, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức đạo A-la-hán; trong đạo A-la-hán, năm căn thoát ly khỏi năm căn theo phương thức nhập quả A-la-hán.

1046

Nekkhamme pañcindriyāni kāmacchandato nissaṭāni honti, abyāpāde pañcindriyāni byāpādato nissaṭāni honti, ālokasaññāya pañcindriyāni thinamiddhato nissaṭāni honti, avikkhepe pañcindriyāni uddhaccato nissaṭāni honti, dhammavavatthāne pañcindriyāni vicikicchāya nissaṭāni honti, ñāṇe pañcindriyāni avijjāya nissaṭāni honti, pāmojje pañcindriyāni aratiyā nissaṭāni honti.

In renunciation, the five faculties are released from sensual desire; in non-ill will, the five faculties are released from ill will; in the perception of light, the five faculties are released from sloth and torpor; in non-distraction, the five faculties are released from restlessness; in the discernment of phenomena, the five faculties are released from doubt; in knowledge, the five faculties are released from ignorance; in joy, the five faculties are released from discontent.

Trong sự xuất ly, năm căn thoát ly khỏi dục tham (kāmacchanda); trong sự vô sân, năm căn thoát ly khỏi sân hận; trong tưởng quang minh, năm căn thoát ly khỏi hôn trầm thụy miên; trong sự không tán loạn, năm căn thoát ly khỏi trạo cử; trong sự phân biệt các pháp, năm căn thoát ly khỏi hoài nghi; trong trí tuệ, năm căn thoát ly khỏi vô minh; trong sự hoan hỷ, năm căn thoát ly khỏi bất lạc.

1047

193. Paṭhame jhāne pañcindriyāni nīvaraṇehi nissaṭāni honti, dutiye jhāne pañcindriyāni vitakkavicārehi nissaṭāni honti, tatiye jhāne pañcindriyāni pītiyā nissaṭāni honti, catutthe jhāne pañcindriyāni sukhadukkhehi nissaṭāni honti, ākāsānañcāyatanasamāpattiyā pañcindriyāni rūpasaññāya paṭighasaññāya nānattasaññāya nissaṭāni honti, viññāṇañcāyatanasamāpattiyā pañcindriyāni ākāsānañcāyatanasaññāya nissaṭāni honti, ākiñcaññāyatanasamāpattiyā pañcindriyāni viññāṇañcāyatanasaññāya nissaṭāni honti, nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā pañcindriyāni ākiñcaññāyatanasaññāya nissaṭāni honti.

193. In the first jhāna, the five faculties are released from the hindrances; in the second jhāna, the five faculties are released from vitakka and vicāra; in the third jhāna, the five faculties are released from pīti; in the fourth jhāna, the five faculties are released from pleasure and pain; in the attainment of the sphere of infinite space, the five faculties are released from the perception of form, the perception of sensory impingement, and the perception of diversity; in the attainment of the sphere of infinite consciousness, the five faculties are released from the perception of the sphere of infinite space; in the attainment of the sphere of nothingness, the five faculties are released from the perception of the sphere of infinite consciousness; in the attainment of the sphere of neither perception nor non-perception, the five faculties are released from the perception of the sphere of nothingness.

193. Trong thiền thứ nhất, năm căn được giải thoát khỏi các triền cái; trong thiền thứ hai, năm căn được giải thoát khỏi tầm và tứ; trong thiền thứ ba, năm căn được giải thoát khỏi hỷ; trong thiền thứ tư, năm căn được giải thoát khỏi lạc và khổ; trong nhập định Không Vô Biên Xứ, năm căn được giải thoát khỏi tưởng về sắc, tưởng về đối ngại, tưởng về sai biệt; trong nhập định Thức Vô Biên Xứ, năm căn được giải thoát khỏi tưởng về Không Vô Biên Xứ; trong nhập định Vô Sở Hữu Xứ, năm căn được giải thoát khỏi tưởng về Thức Vô Biên Xứ; trong nhập định Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ, năm căn được giải thoát khỏi tưởng về Vô Sở Hữu Xứ.

1048

Aniccānupassanā pañcindriyāni niccasaññāya nissaṭāni honti, dukkhānupassanā pañcindriyāni sukhasaññāya nissaṭāni honti, anattānupassanā pañcindriyāni attasaññāya nissaṭāni honti, nibbidānupassanāya pañcindriyāni nandiyā nissaṭāni honti, virāgānupassanāya pañcindriyāni rāgato nissaṭāni honti, nirodhānupassanāya pañcindriyāni samudayato nissaṭāni honti, paṭinissaggānupassanāya pañcindriyāni ādānato nissaṭāni honti, khayānupassanāya pañcindriyāni ghanasaññāya nissaṭāni honti, vayānupassanāya pañcindriyāni āyūhanato nissaṭāni honti, vipariṇāmānupassanāya pañcindriyāni dhuvasaññāya nissaṭāni honti, animittānupassanāya pañcindriyāni nimittato nissaṭāni honti, appaṇihitānupassanāya pañcindriyāni paṇidhiyā nissaṭāni honti, suññatānupassanāya pañcindriyāni abhinivesato nissaṭāni honti.

Through the contemplation of impermanence, the five faculties are released from the perception of permanence; through the contemplation of suffering, the five faculties are released from the perception of pleasure; through the contemplation of non-self, the five faculties are released from the perception of self; through the contemplation of disenchantment, the five faculties are released from delight; through the contemplation of dispassion, the five faculties are released from lust; through the contemplation of cessation, the five faculties are released from origination; through the contemplation of relinquishment, the five faculties are released from clinging; through the contemplation of destruction, the five faculties are released from the perception of solidity; through the contemplation of dissolution, the five faculties are released from accumulation; through the contemplation of change, the five faculties are released from the perception of stability; through the contemplation of the signless, the five faculties are released from signs; through the contemplation of the desireless, the five faculties are released from aspirations; through the contemplation of emptiness, the five faculties are released from attachment.

Trong quán vô thường, năm căn được giải thoát khỏi tưởng thường; trong quán khổ, năm căn được giải thoát khỏi tưởng lạc; trong quán vô ngã, năm căn được giải thoát khỏi tưởng ngã; trong quán nhàm chán, năm căn được giải thoát khỏi sự hoan hỷ; trong quán ly tham, năm căn được giải thoát khỏi tham ái; trong quán đoạn diệt, năm căn được giải thoát khỏi sự tập khởi; trong quán xả ly, năm căn được giải thoát khỏi sự chấp thủ; trong quán đoạn tận, năm căn được giải thoát khỏi tưởng kiên cố; trong quán hoại diệt, năm căn được giải thoát khỏi sự tích lũy; trong quán biến hoại, năm căn được giải thoát khỏi tưởng thường còn; trong quán vô tướng, năm căn được giải thoát khỏi tướng; trong quán vô nguyện, năm căn được giải thoát khỏi sự ước muốn; trong quán không tánh, năm căn được giải thoát khỏi sự chấp trước.

Adhipaññādhammavipassanāya pañcindriyāni sārādānābhinivesato nissaṭāni honti, yathābhūtañāṇadassane pañcindriyāni sammohābhinivesato nissaṭāni honti, ādīnavānupassanāya pañcindriyāni ālayābhinivesato nissaṭāni honti, paṭisaṅkhānupassanāya pañcindriyāni appaṭisaṅkhāya nissaṭāni honti, vivaṭṭanānupassanāya pañcindriyāni saññogābhinivesato nissaṭāni honti.

Through the vipassanā of higher wisdom in phenomena, the five faculties are released from the attachment to grasping at essence; in the knowledge and vision of things as they are, the five faculties are released from the attachment to delusion; through the contemplation of danger, the five faculties are released from the attachment to attachment; through the contemplation of reflection, the five faculties are released from non-reflection; through the contemplation of turning away, the five faculties are released from the attachment to fetters.

Trong tuệ quán pháp thượng trí, năm căn được giải thoát khỏi sự chấp trước vào việc nắm giữ tinh túy; trong trí tuệ thấy biết như thật, năm căn được giải thoát khỏi sự chấp trước vào sự si mê; trong quán tai họa, năm căn được giải thoát khỏi sự chấp trước vào sự trú ngụ; trong quán suy xét, năm căn được giải thoát khỏi sự không suy xét; trong quán chuyển ly, năm căn được giải thoát khỏi sự chấp trước vào sự trói buộc.

1049

Sotāpattimagge pañcindriyāni diṭṭhekaṭṭhehi kilesehi nissaṭāni honti, sakadāgāmimagge pañcindriyāni oḷārikehi kilesehi nissaṭāni honti, anāgāmimagge pañcindriyāni anusahagatehi kilesehi nissaṭāni honti, arahattamagge pañcindriyāni sabbakilesehi nissaṭāni honti, sabbesaññeva khīṇāsavānaṃ tattha tattha pañcindriyāni nissaṭāni ceva honti sunissaṭāni ca paṭippassaddhāni ca suppaṭippassaddhāni ca.

In the path of stream-entry, the five faculties are released from the defilements rooted in wrong view; in the path of once-returning, the five faculties are released from the gross defilements; in the path of non-returning, the five faculties are released from the subtle defilements; in the path of arahantship, the five faculties are released from all defilements. For all Arahants, the five faculties are released, well-released, calmed, and well-calmed in each respective stage.

Trong đạo Tu-đà-hoàn, năm căn được giải thoát khỏi các phiền não đồng hành với tà kiến; trong đạo Tư-đà-hàm, năm căn được giải thoát khỏi các phiền não thô trọng; trong đạo A-na-hàm, năm căn được giải thoát khỏi các phiền não vi tế; trong đạo A-la-hán, năm căn được giải thoát khỏi tất cả các phiền não. Đối với tất cả các bậc lậu tận, năm căn ở từng nơi đó đã được giải thoát, đã được giải thoát hoàn toàn, đã được an tịnh, và đã được an tịnh hoàn toàn.

1050

Imehi asītisataṃ ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ nissaraṇaṃ hoti; imehi asītisataṃ ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ nissaraṇaṃ pajānāti.

In these one hundred and eighty ways, there is the release of the five faculties; in these one hundred and eighty ways, one understands the release of the five faculties.

Bằng một trăm tám mươi phương cách này, sự giải thoát của năm căn xảy ra; bằng một trăm tám mươi phương cách này, người ta hiểu rõ sự giải thoát của năm căn.

1051

Suttantaniddeso dutiyo.

The Second Exposition of the Sutta is concluded.

Thuyết minh Kinh thứ hai.

1052

Paṭhamabhāṇavāro.

The First Recitation Section.

Phần tụng thứ nhất.

1053

3. Tatiyasuttantaniddeso

3. The Third Exposition of the Sutta

3. Thuyết minh Kinh thứ ba

1054

194. Sāvatthinidānaṃ^* .

194. The discourse at Sāvatthī.

194. Tại Sāvatthī.

‘‘Pañcimāni, bhikkhave, indriyāni.

“Monks, there are these five faculties.

“Này các Tỳ-khưu, có năm căn này.

Katamāni pañca?

Which five?

Năm nào?

Saddhindriyaṃ, vīriyindriyaṃ, satindriyaṃ, samādhindriyaṃ, paññindriyaṃ.

The faculty of faith, the faculty of energy, the faculty of mindfulness, the faculty of concentration, the faculty of wisdom.

Tín căn, Tấn căn, Niệm căn, Định căn, Tuệ căn.

Kattha ca, bhikkhave, saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ?

And where, monks, should the faculty of faith be seen?

Này các Tỳ-khưu, Tín căn nên được thấy ở đâu?

Catūsu sotāpattiyaṅgesu – ettha saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

In the four factors of stream-entry—there the faculty of faith should be seen.

Trong bốn chi nhập lưu – ở đây Tín căn nên được thấy.

Kattha ca, bhikkhave, vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ?

And where, monks, should the faculty of energy be seen?

Này các Tỳ-khưu, Tấn căn nên được thấy ở đâu?

Catūsu sammappadhānesu – ettha vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

In the four right exertions—there the faculty of energy should be seen.

Trong bốn Chánh cần – ở đây Tấn căn nên được thấy.

Kattha ca, bhikkhave, satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ?

And where, monks, should the faculty of mindfulness be seen?

Này các Tỳ-khưu, Niệm căn nên được thấy ở đâu?

Catūsu satipaṭṭhānesu – ettha satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

In the four foundations of mindfulness—there the faculty of mindfulness should be seen.

Trong bốn Niệm xứ – ở đây Niệm căn nên được thấy.

Kattha ca, bhikkhave, samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ?

And where, monks, should the faculty of concentration be seen?

Này các Tỳ-khưu, Định căn nên được thấy ở đâu?

Catūsu jhānesu – ettha samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

In the four jhānas—there the faculty of concentration should be seen.

Trong bốn Thiền – ở đây Định căn nên được thấy.

Kattha ca, bhikkhave, paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ?

And where, monks, should the faculty of wisdom be seen?

Này các Tỳ-khưu, Tuệ căn nên được thấy ở đâu?

Catūsu ariyasaccesu – ettha paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ’’.

in the four Noble Truths—here, the faculty of wisdom (paññindriya) is to be seen.”

Trong bốn Thánh đế – ở đây Tuệ căn nên được thấy.”

1055

Catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena katihākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni?

In how many ways are the five faculties to be seen in the four factors of stream-entry (sotāpattiyaṅga) by means of the faculty of faith (saddhindriya)?

Trong bốn chi nhập lưu, theo khía cạnh của Tín căn, năm căn nên được thấy bằng bao nhiêu phương cách?

Catūsu sammappadhānesu vīriyindriyassa vasena katihākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni?

In how many ways are the five faculties to be seen in the four right exertions (sammappadhāna) by means of the faculty of energy (vīriyindriya)?

Trong bốn Chánh cần, theo khía cạnh của Tấn căn, năm căn nên được thấy bằng bao nhiêu phương cách?

Catūsu satipaṭṭhānesu satindriyassa vasena katihākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni?

In how many ways are the five faculties to be seen in the four foundations of mindfulness (satipaṭṭhāna) by means of the faculty of mindfulness (satindriya)?

Trong bốn Niệm xứ, theo khía cạnh của Niệm căn, năm căn nên được thấy bằng bao nhiêu phương cách?

Catūsu jhānesu samādhindriyassa vasena katihākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni?

In how many ways are the five faculties to be seen in the four jhānas by means of the faculty of concentration (samādhindriya)?

Trong bốn Thiền, theo khía cạnh của Định căn, năm căn nên được thấy bằng bao nhiêu phương cách?

Catūsu ariyasaccesu paññindriyassa vasena katihākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni?

In how many ways are the five faculties to be seen in the four Noble Truths by means of the faculty of wisdom (paññindriya)?

Trong bốn Thánh đế, theo khía cạnh của Tuệ căn, năm căn nên được thấy bằng bao nhiêu phương cách?

1056

Catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni.

In twenty ways are the five faculties to be seen in the four factors of stream-entry by means of the faculty of faith.

Trong bốn chi nhập lưu, theo khía cạnh của Tín căn, năm căn nên được thấy bằng hai mươi phương cách.

Catūsu sammappadhānesu vīriyindriyassa vasena vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni.

In twenty ways are the five faculties to be seen in the four right exertions by means of the faculty of energy.

Trong bốn Chánh cần, theo khía cạnh của Tấn căn, năm căn nên được thấy bằng hai mươi phương cách.

Catūsu satipaṭṭhānesu satindriyassa vasena vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni.

In twenty ways are the five faculties to be seen in the four foundations of mindfulness by means of the faculty of mindfulness.

Trong bốn Niệm xứ, theo khía cạnh của Niệm căn, năm căn nên được thấy bằng hai mươi phương cách.

Catūsu jhānesu samādhindriyassa vasena vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni.

In twenty ways are the five faculties to be seen in the four jhānas by means of the faculty of concentration.

Trong bốn Thiền, theo khía cạnh của Định căn, năm căn nên được thấy bằng hai mươi phương cách.

Catūsu ariyasaccesu paññindriyassa vasena vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni.

In twenty ways are the five faculties to be seen in the four Noble Truths by means of the faculty of wisdom.

Trong bốn Thánh đế, theo khía cạnh của Tuệ căn, năm căn nên được thấy bằng hai mươi phương cách.

1057

Ka.

pabhedagaṇananiddeso

Enumeration of Classifications

Thuyết minh đếm phân loại

1058

195. Catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni?

195. In how many of these twenty ways are the five faculties to be seen in the four factors of stream-entry by means of the faculty of faith?

195. Trong bốn chi nhập lưu, theo khía cạnh của Tín căn, năm căn nên được thấy bằng hai mươi phương cách nào?

Sappurisasaṃseve sotāpattiyaṅge adhimokkhādhipateyyaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, saddhindriyassa vasena paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ; saddhammasavane sotāpattiyaṅge… yonisomanasikāre sotāpattiyaṅge… dhammānudhammapaṭipattiyā sotāpattiyaṅge adhimokkhādhipateyyaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, saddhindriyassa vasena paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

In the factor of stream-entry, association with admirable people, the faculty of faith is to be seen as having the nature of conviction and dominance; by means of the faculty of faith, the faculty of energy is to be seen as having the nature of exertion, the faculty of mindfulness as having the nature of presence, the faculty of concentration as having the nature of non-distraction, the faculty of wisdom as having the nature of insight; in the factor of stream-entry, listening to the Dhamma… in the factor of stream-entry, appropriate attention (yoniso manasikāra)… in the factor of stream-entry, practice in accordance with the Dhamma (dhammānudhammappaṭipatti), the faculty of faith is to be seen as having the nature of conviction and dominance; by means of the faculty of faith, the faculty of energy is to be seen as having the nature of exertion, the faculty of mindfulness as having the nature of presence, the faculty of concentration as having the nature of non-distraction, the faculty of wisdom as having the nature of insight.

Trong chi nhập lưu là thân cận bậc thiện tri thức, Tín căn nên được thấy theo ý nghĩa là sự quyết định làm chủ; theo khía cạnh của Tín căn, Tấn căn nên được thấy theo ý nghĩa là sự tinh cần; Niệm căn nên được thấy theo ý nghĩa là sự hiện trú; Định căn nên được thấy theo ý nghĩa là sự không tán loạn; Tuệ căn nên được thấy theo ý nghĩa là sự thấy biết; trong chi nhập lưu là nghe diệu pháp… trong chi nhập lưu là tác ý chân chánh… trong chi nhập lưu là thực hành pháp và tùy pháp, Tín căn nên được thấy theo ý nghĩa là sự quyết định làm chủ; theo khía cạnh của Tín căn, Tấn căn nên được thấy theo ý nghĩa là sự tinh cần; Niệm căn nên được thấy theo ý nghĩa là sự hiện trú; Định căn nên được thấy theo ý nghĩa là sự không tán loạn; Tuệ căn nên được thấy theo ý nghĩa là sự thấy biết.

Catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni.

In these twenty ways are the five faculties to be seen in the four factors of stream-entry by means of the faculty of faith.

Trong bốn chi nhập lưu, theo khía cạnh của Tín căn, năm căn nên được thấy bằng hai mươi phương cách này.

1059

Catūsu sammappadhānesu vīriyindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni?

In how many of these twenty ways are the five faculties to be seen in the four right exertions by means of the faculty of energy?

Trong bốn Chánh cần, theo khía cạnh của Tấn căn, năm căn nên được thấy bằng hai mươi phương cách nào?

Anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya sammappadhāne paggahādhipateyyaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, vīriyindriyassa vasena upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

In the right exertion for the non-arising of unarisen evil unwholesome states, the faculty of energy is to be seen as having the nature of exertion and dominance; by means of the faculty of energy, the faculty of mindfulness is to be seen as having the nature of presence, the faculty of concentration as having the nature of non-distraction, the faculty of wisdom as having the nature of insight, the faculty of faith as having the nature of conviction.

Trong Chánh tinh tấn để không cho các pháp bất thiện ác chưa sinh khởi sinh khởi, căn tinh tấn nên được xem là với ý nghĩa là sự chủ tể của sự nỗ lực; do căn tinh tấn, căn niệm nên được xem là với ý nghĩa là sự an trú; căn định nên được xem là với ý nghĩa là sự không xao động; căn tuệ nên được xem là với ý nghĩa là sự thấy; căn tín nên được xem là với ý nghĩa là sự quyết định.

Uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya sammappadhāne…pe… anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya sammappadhāne…pe… uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā sammappadhāne paggahādhipateyyaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, vīriyindriyassa vasena upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

In the right exertion for the abandoning of arisen evil unwholesome states… in the right exertion for the arising of unarisen wholesome states… in the right exertion for the maintenance, non-confusion, increase, growth, development, and perfection of arisen wholesome states, the faculty of energy is to be seen as having the nature of exertion and dominance; by means of the faculty of energy, the faculty of mindfulness is to be seen as having the nature of presence, the faculty of concentration as having the nature of non-distraction, the faculty of wisdom as having the nature of insight, the faculty of faith as having the nature of conviction.

Trong Chánh tinh tấn để diệt trừ các pháp bất thiện ác đã sinh khởi…pe… trong Chánh tinh tấn để làm cho các pháp thiện chưa sinh khởi sinh khởi…pe… trong Chánh tinh tấn để làm cho các pháp thiện đã sinh khởi được an trú, không lãng quên, được tăng trưởng, được phát triển, được tu tập, được viên mãn, căn tinh tấn nên được xem là với ý nghĩa là sự chủ tể của sự nỗ lực; do căn tinh tấn, căn niệm nên được xem là với ý nghĩa là sự an trú; căn định nên được xem là với ý nghĩa là sự không xao động; căn tuệ nên được xem là với ý nghĩa là sự thấy; căn tín nên được xem là với ý nghĩa là sự quyết định.

Catūsu sammappadhānesu vīriyindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni.

In these twenty ways are the five faculties to be seen in the four right exertions by means of the faculty of energy.

Năm căn nên được xem là theo hai mươi phương cách này, do căn tinh tấn trong bốn Chánh tinh tấn.

1060

Catūsu satipaṭṭhānesu satindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni?

In how many of these twenty ways are the five faculties to be seen in the four foundations of mindfulness by means of the faculty of mindfulness?

Trong bốn Tứ Niệm Xứ, do căn niệm, năm căn nên được xem là theo những hai mươi phương cách nào?

Kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhāne upaṭṭhānādhipateyyaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, satindriyassa vasena avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

In the contemplation of the body in the body (kāyānupassanāsatipaṭṭhāna), the faculty of mindfulness (satindriya) should be seen by way of its dominance as manifestation. By way of the faculty of mindfulness, the faculty of concentration (samādhindriya) should be seen by way of non-distraction; the faculty of wisdom (paññindriya) should be seen by way of insight; the faculty of faith (saddhindriya) should be seen by way of conviction; the faculty of energy (vīriyindriya) should be seen by way of exertion.

Trong niệm xứ quán thân trên thân, căn niệm nên được xem là với ý nghĩa là sự chủ tể của sự an trú; do căn niệm, căn định nên được xem là với ý nghĩa là sự không xao động; căn tuệ nên được xem là với ý nghĩa là sự thấy; căn tín nên được xem là với ý nghĩa là sự quyết định; căn tinh tấn nên được xem là với ý nghĩa là sự nỗ lực.

Vedanāsu vedanānupassanāsatipaṭṭhāne…pe… citte cittānupassanāsatipaṭṭhāne… dhammesu dhammānupassanāsatipaṭṭhāne upaṭṭhānādhipateyyaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, satindriyassa vasena avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

In the contemplation of feelings in feelings (vedanānupassanāsatipaṭṭhāna)…pe… in the contemplation of mind in mind (cittānupassanāsatipaṭṭhāna)… in the contemplation of phenomena in phenomena (dhammānupassanāsatipaṭṭhāna), the faculty of mindfulness (satindriya) should be seen by way of its dominance as manifestation. By way of the faculty of mindfulness, the faculty of concentration (samādhindriya) should be seen by way of non-distraction; the faculty of wisdom (paññindriya) should be seen by way of insight; the faculty of faith (saddhindriya) should be seen by way of conviction; the faculty of energy (vīriyindriya) should be seen by way of exertion.

Trong niệm xứ quán thọ trên các thọ…pe… trong niệm xứ quán tâm trên tâm… trong niệm xứ quán pháp trên các pháp, căn niệm nên được xem là với ý nghĩa là sự chủ tể của sự an trú; do căn niệm, căn định nên được xem là với ý nghĩa là sự không xao động; căn tuệ nên được xem là với ý nghĩa là sự thấy; căn tín nên được xem là với ý nghĩa là sự quyết định; căn tinh tấn nên được xem là với ý nghĩa là sự nỗ lực.

Catūsu satipaṭṭhānesu satindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni.

In the four satipaṭṭhānas, the five faculties (pañcindriyāni) should be seen in these twenty modes by way of the faculty of mindfulness.

Năm căn nên được xem là theo hai mươi phương cách này, do căn niệm trong bốn Tứ Niệm Xứ.

1061

Catūsu jhānesu samādhindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni?

In the four jhānas, by which twenty modes should the five faculties (pañcindriyāni) be seen by way of the faculty of concentration (samādhindriya)?

Trong bốn Thiền, do căn định, năm căn nên được xem là theo những hai mươi phương cách nào?

Paṭhame jhāne avikkhepādhipateyyaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, samādhindriyassa vasena dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

In the first jhāna, the faculty of concentration (samādhindriya) should be seen by way of its dominance as non-distraction. By way of the faculty of concentration, the faculty of wisdom (paññindriya) should be seen by way of insight; the faculty of faith (saddhindriya) should be seen by way of conviction; the faculty of energy (vīriyindriya) should be seen by way of exertion; the faculty of mindfulness (satindriya) should be seen by way of manifestation.

Trong Thiền thứ nhất, căn định nên được xem là với ý nghĩa là sự chủ tể của sự không xao động; do căn định, căn tuệ nên được xem là với ý nghĩa là sự thấy; căn tín nên được xem là với ý nghĩa là sự quyết định; căn tinh tấn nên được xem là với ý nghĩa là sự nỗ lực; căn niệm nên được xem là với ý nghĩa là sự an trú.

Dutiye jhāne…pe… tatiye jhāne… catutthe jhāne avikkhepādhipateyyaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, samādhindriyassa vasena dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

In the second jhāna…pe… in the third jhāna… in the fourth jhāna, the faculty of concentration (samādhindriya) should be seen by way of its dominance as non-distraction. By way of the faculty of concentration, the faculty of wisdom (paññindriya) should be seen by way of insight; the faculty of faith (saddhindriya) should be seen by way of conviction; the faculty of energy (vīriyindriya) should be seen by way of exertion; the faculty of mindfulness (satindriya) should be seen by way of manifestation.

Trong Thiền thứ hai…pe… trong Thiền thứ ba… trong Thiền thứ tư, căn định nên được xem là với ý nghĩa là sự chủ tể của sự không xao động; do căn định, căn tuệ nên được xem là với ý nghĩa là sự thấy; căn tín nên được xem là với ý nghĩa là sự quyết định; căn tinh tấn nên được xem là với ý nghĩa là sự nỗ lực; căn niệm nên được xem là với ý nghĩa là sự an trú.

Catūsu jhānesu samādhindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni.

In the four jhānas, the five faculties (pañcindriyāni) should be seen in these twenty modes by way of the faculty of concentration.

Năm căn nên được xem là theo hai mươi phương cách này, do căn định trong bốn Thiền.

1062

Catūsu ariyasaccesu paññindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni?

In the four Noble Truths (ariyasaccas), by which twenty modes should the five faculties (pañcindriyāni) be seen by way of the faculty of wisdom (paññindriya)?

Trong bốn Thánh đế, do căn tuệ, năm căn nên được xem là theo những hai mươi phương cách nào?

Dukkhe ariyasacce dassanādhipateyyaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paññindriyassa vasena adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

In the Noble Truth of Suffering (dukkha ariyasacca), the faculty of wisdom (paññindriya) should be seen by way of its dominance as insight. By way of the faculty of wisdom, the faculty of faith (saddhindriya) should be seen by way of conviction; the faculty of energy (vīriyindriya) should be seen by way of exertion; the faculty of mindfulness (satindriya) should be seen by way of manifestation; the faculty of concentration (samādhindriya) should be seen by way of non-distraction.

Trong Khổ Thánh đế, căn tuệ nên được xem là với ý nghĩa là sự chủ tể của sự thấy; do căn tuệ, căn tín nên được xem là với ý nghĩa là sự quyết định; căn tinh tấn nên được xem là với ý nghĩa là sự nỗ lực; căn niệm nên được xem là với ý nghĩa là sự an trú; căn định nên được xem là với ý nghĩa là sự không xao động.

Dukkhasamudaye ariyasacce…pe… dukkhanirodhe ariyasacce… dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ariyasacce dassanādhipateyyaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paññindriyassa vasena adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

In the Noble Truth of the Origin of Suffering (dukkhasamudaya ariyasacca)…pe… in the Noble Truth of the Cessation of Suffering (dukkhanirodha ariyasacca)… in the Noble Truth of the Path leading to the Cessation of Suffering (dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasacca), the faculty of wisdom (paññindriya) should be seen by way of its dominance as insight. By way of the faculty of wisdom, the faculty of faith (saddhindriya) should be seen by way of conviction; the faculty of energy (vīriyindriya) should be seen by way of exertion; the faculty of mindfulness (satindriya) should be seen by way of manifestation; the faculty of concentration (samādhindriya) should be seen by way of non-distraction.

Trong Khổ Tập Thánh đế…pe… trong Khổ Diệt Thánh đế… trong Khổ Diệt Đạo Thánh đế, căn tuệ nên được xem là với ý nghĩa là sự chủ tể của sự thấy; do căn tuệ, căn tín nên được xem là với ý nghĩa là sự quyết định; căn tinh tấn nên được xem là với ý nghĩa là sự nỗ lực; căn niệm nên được xem là với ý nghĩa là sự an trú; căn định nên được xem là với ý nghĩa là sự không xao động.

Catūsu ariyasaccesu paññindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcindriyāni daṭṭhabbāni.

In the four Noble Truths (ariyasaccas), the five faculties (pañcindriyāni) should be seen in these twenty modes by way of the faculty of wisdom.

Năm căn nên được xem là theo hai mươi phương cách này, do căn tuệ trong bốn Thánh đế.

1063

Kha.

cariyavāro

Chapter on Conduct

Phần Hạnh

1064

196. Catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena katihākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā?

196. In the four factors of stream-entry (sotāpattiyaṅgas), in how many modes should the conduct (cariyā) of the five faculties be seen by way of the faculty of faith (saddhindriya)?

196. Trong bốn chi của quả Dự Lưu, do căn tín, hạnh của năm căn nên được xem là theo bao nhiêu phương cách?

1065

Catūsu sammappadhānesu…pe… catūsu satipaṭṭhānesu… catūsu jhānesu… catūsu ariyasaccesu paññindriyassa vasena katihākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā?

In the four right exertions (sammappadhānas)…pe… in the four satipaṭṭhānas… in the four jhānas… in the four Noble Truths (ariyasaccas), in how many modes should the conduct (cariyā) of the five faculties be seen by way of the faculty of wisdom (paññindriya)?

Trong bốn Chánh tinh tấn…pe… trong bốn Tứ Niệm Xứ… trong bốn Thiền… trong bốn Thánh đế, do căn tuệ, hạnh của năm căn nên được xem là theo bao nhiêu phương cách?

Catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā.

In the four factors of stream-entry (sotāpattiyaṅgas), the conduct (cariyā) of the five faculties should be seen in twenty modes by way of the faculty of faith (saddhindriya).

Trong bốn chi của quả Dự Lưu, do căn tín, hạnh của năm căn nên được xem là theo hai mươi phương cách.

Catūsu sammappadhānesu…pe… catūsu satipaṭṭhānesu… catūsu jhānesu… catūsu ariyasaccesu paññindriyassa vasena vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā.

In the four right exertions (sammappadhānas)…pe… in the four satipaṭṭhānas… in the four jhānas… in the four Noble Truths (ariyasaccas), the conduct (cariyā) of the five faculties should be seen in twenty modes by way of the faculty of wisdom (paññindriya).

Trong bốn Chánh tinh tấn…pe… trong bốn Tứ Niệm Xứ… trong bốn Thiền… trong bốn Thánh đế, do căn tuệ, hạnh của năm căn nên được xem là theo hai mươi phương cách.

1066

Catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā?

In the four factors of stream-entry (sotāpattiyaṅgas), by which twenty modes should the conduct (cariyā) of the five faculties be seen by way of the faculty of faith (saddhindriya)?

Trong bốn chi của quả Dự Lưu, do căn tín, hạnh của năm căn nên được xem là theo những hai mươi phương cách nào?

Sappurisasaṃseve sotāpattiyaṅge adhimokkhādhipateyyaṭṭhena saddhindriyassa cariyā daṭṭhabbā, saddhindriyassa vasena paggahaṭṭhena vīriyindriyassa cariyā daṭṭhabbā, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyassa cariyā daṭṭhabbā, avikkhepaṭṭhena samādhindriyassa cariyā daṭṭhabbā, dassanaṭṭhena paññindriyassa cariyā daṭṭhabbā.

In the factor of stream-entry, the association with good people, the function of the faculty of conviction should be seen in the sense of dominance of conviction; the function of the faculty of energy should be seen in the sense of exertion by means of the faculty of conviction; the function of the faculty of mindfulness should be seen in the sense of establishment; the function of the faculty of concentration should be seen in the sense of non-distraction; the function of the faculty of wisdom should be seen in the sense of seeing.

Trong chi của quả Dự Lưu là thân cận bậc thiện trí, hạnh của căn tín nên được xem là với ý nghĩa là sự chủ tể của sự quyết định; do căn tín, hạnh của căn tinh tấn nên được xem là với ý nghĩa là sự nỗ lực; hạnh của căn niệm nên được xem là với ý nghĩa là sự an trú; hạnh của căn định nên được xem là với ý nghĩa là sự không xao động; hạnh của căn tuệ nên được xem là với ý nghĩa là sự thấy.

Saddhammasavane sotāpattiyaṅge…pe… yoniso manasikāre sotāpattiyaṅge… dhammānudhammapaṭipattiyā sotāpattiyaṅge adhimokkhādhipateyyaṭṭhena saddhindriyassa cariyā daṭṭhabbā, saddhindriyassa vasena paggahaṭṭhena vīriyindriyassa cariyā daṭṭhabbā, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyassa cariyā daṭṭhabbā, avikkhepaṭṭhena samādhindriyassa cariyā daṭṭhabbā, dassanaṭṭhena paññindriyassa cariyā daṭṭhabbā.

In the factor of stream-entry, hearing the good Dhamma… in the factor of stream-entry, wise attention… in the factor of stream-entry, practice in accordance with the Dhamma, the function of the faculty of conviction should be seen in the sense of dominance of conviction; the function of the faculty of energy should be seen in the sense of exertion by means of the faculty of conviction; the function of the faculty of mindfulness should be seen in the sense of establishment; the function of the faculty of concentration should be seen in the sense of non-distraction; the function of the faculty of wisdom should be seen in the sense of seeing.

Trong chi của quả Dự Lưu là nghe Chánh pháp…pe… trong chi của quả Dự Lưu là tác ý chân chánh… trong chi của quả Dự Lưu là hành pháp tùy pháp, hạnh của căn tín nên được xem là với ý nghĩa là sự chủ tể của sự quyết định; do căn tín, hạnh của căn tinh tấn nên được xem là với ý nghĩa là sự nỗ lực; hạnh của căn niệm nên được xem là với ý nghĩa là sự an trú; hạnh của căn định nên được xem là với ý nghĩa là sự không xao động; hạnh của căn tuệ nên được xem là với ý nghĩa là sự thấy.

Catūsu sotāpattiyaṅgesu saddhindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā.

In the four factors of stream-entry, the functions of the five faculties should be seen in these twenty ways by means of the faculty of conviction.

Trong bốn chi của quả Dự Lưu, do căn tín, hạnh của năm căn nên được xem là theo hai mươi phương cách này.

1067

Catūsu sammappadhānesu vīriyindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā?

In the four right exertions, in which twenty ways should the functions of the five faculties be seen by means of the faculty of energy?

Trong bốn Chánh tinh tấn, do căn tinh tấn, hạnh của năm căn nên được xem là theo những hai mươi phương cách nào?

Anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya sammappadhāne paggahādhipateyyaṭṭhena vīriyindriyassa cariyā daṭṭhabbā, vīriyindriyassa vasena upaṭṭhānaṭṭhena satindriyassa cariyā daṭṭhabbā, avikkhepaṭṭhena samādhindriyassa cariyā daṭṭhabbā, dassanaṭṭhena paññindriyassa cariyā daṭṭhabbā, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyassa cariyā daṭṭhabbā.

In the right exertion for the non-arising of unarisen evil unwholesome states, the function of the faculty of energy should be seen in the sense of dominance of exertion; by means of the faculty of energy, the function of the faculty of mindfulness should be seen in the sense of establishment; the function of the faculty of concentration should be seen in the sense of non-distraction; the function of the faculty of wisdom should be seen in the sense of seeing; the function of the faculty of conviction should be seen in the sense of conviction.

Hành tướng của Tinh tấn căn (vīriyindriya) cần được thấy với ý nghĩa là sự nắm giữ và sự làm chủ trong Chánh tinh tấn để không cho các pháp bất thiện, ác chưa sanh khởi; hành tướng của Niệm căn (satindriya) cần được thấy với ý nghĩa là sự an trú do Tinh tấn căn; hành tướng của Định căn (samādhindriya) cần được thấy với ý nghĩa là không phân tán; hành tướng của Tuệ căn (paññindriya) cần được thấy với ý nghĩa là sự thấy; hành tướng của Tín căn (saddhindriya) cần được thấy với ý nghĩa là sự quyết định.

Uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya sammappadhāne…pe… anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya sammappadhāne…pe… uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā sammappadhāne paggahādhipateyyaṭṭhena vīriyindriyassa cariyā daṭṭhabbā…pe… catūsu sammappadhānesu vīriyindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā.

In the right exertion for the abandoning of arisen evil unwholesome states… in the right exertion for the arising of unarisen wholesome states… in the right exertion for the maintenance, non-confusion, increase, abundance, development, and fulfillment of arisen wholesome states, the function of the faculty of energy should be seen in the sense of dominance of exertion… In the four right exertions, the functions of the five faculties should be seen in these twenty ways by means of the faculty of energy.

Trong Chánh tinh tấn để đoạn trừ các pháp bất thiện, ác đã sanh khởi… (tương tự)… trong Chánh tinh tấn để làm cho các pháp thiện chưa sanh khởi được sanh khởi… (tương tự)… trong Chánh tinh tấn để làm cho các pháp thiện đã sanh khởi được an trú, không bị lãng quên, được tăng trưởng, được mở rộng, được tu tập, được viên mãn, hành tướng của Tinh tấn căn cần được thấy với ý nghĩa là sự nắm giữ và sự làm chủ… (tương tự)… trong bốn Chánh tinh tấn, hành tướng của năm căn cần được thấy theo hai mươi phương diện này do Tinh tấn căn.

1068

Catūsu satipaṭṭhānesu satindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā?

In the four establishments of mindfulness, in which twenty ways should the functions of the five faculties be seen by means of the faculty of mindfulness?

Trong bốn Tứ niệm xứ, hành tướng của năm căn cần được thấy theo hai mươi phương diện nào do Niệm căn?

Kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhāne upaṭṭhānādhipateyyaṭṭhena satindriyassa cariyā daṭṭhabbā, satindriyassa vasena avikkhepaṭṭhena samādhindriyassa cariyā daṭṭhabbā, dassanaṭṭhena paññindriyassa cariyā daṭṭhabbā, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyassa cariyā daṭṭhabbā, paggahaṭṭhena vīriyindriyassa cariyā daṭṭhabbā.

In the establishment of mindfulness contemplating the body in the body, the function of the faculty of mindfulness should be seen in the sense of dominance of establishment; by means of the faculty of mindfulness, the function of the faculty of concentration should be seen in the sense of non-distraction; the function of the faculty of wisdom should be seen in the sense of seeing; the function of the faculty of conviction should be seen in the sense of conviction; the function of the faculty of energy should be seen in the sense of exertion.

Trong Niệm xứ quán thân trên thân, hành tướng của Niệm căn cần được thấy với ý nghĩa là sự an trú và sự làm chủ; hành tướng của Định căn cần được thấy với ý nghĩa là không phân tán do Niệm căn; hành tướng của Tuệ căn cần được thấy với ý nghĩa là sự thấy; hành tướng của Tín căn cần được thấy với ý nghĩa là sự quyết định; hành tướng của Tinh tấn căn cần được thấy với ý nghĩa là sự nắm giữ.

Vedanāsu vedanānupassanāsatipaṭṭhāne…pe… citte cittānupassanāsatipaṭṭhāne…pe… dhammesu dhammānupassanāsatipaṭṭhāne upaṭṭhānādhipateyyaṭṭhena satindriyassa cariyā daṭṭhabbā…pe… catūsu satipaṭṭhānesu satindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā.

In the establishment of mindfulness contemplating feelings in feelings… in the establishment of mindfulness contemplating mind in mind… in the establishment of mindfulness contemplating mental qualities in mental qualities, the function of the faculty of mindfulness should be seen in the sense of dominance of establishment… In the four establishments of mindfulness, the functions of the five faculties should be seen in these twenty ways by means of the faculty of mindfulness.

Trong Niệm xứ quán thọ trên các thọ… (tương tự)… trong Niệm xứ quán tâm trên tâm… (tương tự)… trong Niệm xứ quán pháp trên các pháp, hành tướng của Niệm căn cần được thấy với ý nghĩa là sự an trú và sự làm chủ… (tương tự)… trong bốn Tứ niệm xứ, hành tướng của năm căn cần được thấy theo hai mươi phương diện này do Niệm căn.

1069

Catūsu jhānesu samādhindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā?

In the four jhānas, in which twenty ways should the functions of the five faculties be seen by means of the faculty of concentration?

Trong bốn Thiền, hành tướng của năm căn cần được thấy theo hai mươi phương diện nào do Định căn?

Paṭhame jhāne avikkhepādhipateyyaṭṭhena samādhindriyassa cariyā daṭṭhabbā, samādhindriyassa vasena dassanaṭṭhena paññindriyassa cariyā daṭṭhabbā, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyassa cariyā daṭṭhabbā, paggahaṭṭhena vīriyindriyassa cariyā daṭṭhabbā, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyassa cariyā daṭṭhabbā.

In the first jhāna, the function of the faculty of concentration should be seen in the sense of dominance of non-distraction; by means of the faculty of concentration, the function of the faculty of wisdom should be seen in the sense of seeing; the function of the faculty of conviction should be seen in the sense of conviction; the function of the faculty of energy should be seen in the sense of exertion; the function of the faculty of mindfulness should be seen in the sense of establishment.

Trong Thiền thứ nhất, hành tướng của Định căn cần được thấy với ý nghĩa là không phân tán và sự làm chủ; hành tướng của Tuệ căn cần được thấy với ý nghĩa là sự thấy do Định căn; hành tướng của Tín căn cần được thấy với ý nghĩa là sự quyết định; hành tướng của Tinh tấn căn cần được thấy với ý nghĩa là sự nắm giữ; hành tướng của Niệm căn cần được thấy với ý nghĩa là sự an trú.

Dutiye jhāne…pe… tatiye jhāne…pe… catutthe jhāne avikkhepādhipateyyaṭṭhena samādhindriyassa cariyā daṭṭhabbā…pe… catūsu jhānesu samādhindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā.

In the second jhāna… in the third jhāna… in the fourth jhāna, the function of the faculty of concentration should be seen in the sense of dominance of non-distraction… In the four jhānas, the functions of the five faculties should be seen in these twenty ways by means of the faculty of concentration.

Trong Thiền thứ hai… (tương tự)… trong Thiền thứ ba… (tương tự)… trong Thiền thứ tư, hành tướng của Định căn cần được thấy với ý nghĩa là không phân tán và sự làm chủ… (tương tự)… trong bốn Thiền, hành tướng của năm căn cần được thấy theo hai mươi phương diện này do Định căn.

1070

Catūsu ariyasaccesu paññindriyassa vasena katamehi vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā?

How should the conduct of the five faculties be seen in the four noble truths, by means of the faculty of wisdom, in twenty ways?

Trong bốn Thánh đế, hành tướng của năm căn cần được thấy theo hai mươi phương diện nào do Tuệ căn?

Dukkhe ariyasacce dassanādhipateyyaṭṭhena paññindriyassa cariyā daṭṭhabbā, paññindriyassa vasena adhimokkhaṭṭhena saddhindriyassa cariyā daṭṭhabbā, paggahaṭṭhena vīriyindriyassa cariyā daṭṭhabbā, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyassa cariyā daṭṭhabbā, avikkhepaṭṭhena samādhindriyassa cariyā daṭṭhabbā.

In the Noble Truth of Suffering, the conduct of the faculty of wisdom should be seen by way of the dominance of seeing; by means of the faculty of wisdom, the conduct of the faculty of faith should be seen by way of conviction; the conduct of the faculty of energy should be seen by way of exertion; the conduct of the faculty of mindfulness should be seen by way of presence; the conduct of the faculty of concentration should be seen by way of non-distraction.

Trong Khổ Thánh đế, hành tướng của Tuệ căn cần được thấy với ý nghĩa là sự thấy và sự làm chủ; hành tướng của Tín căn cần được thấy với ý nghĩa là sự quyết định do Tuệ căn; hành tướng của Tinh tấn căn cần được thấy với ý nghĩa là sự nắm giữ; hành tướng của Niệm căn cần được thấy với ý nghĩa là sự an trú; hành tướng của Định căn cần được thấy với ý nghĩa là không phân tán.

Dukkhasamudaye ariyasacce…pe… dukkhanirodhe ariyasacce… dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ariyasacce dassanādhipateyyaṭṭhena paññindriyassa cariyā daṭṭhabbā, paññindriyassa vasena adhimokkhaṭṭhena saddhindriyassa cariyā daṭṭhabbā, paggahaṭṭhena vīriyindriyassa cariyā daṭṭhabbā, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyassa cariyā daṭṭhabbā, avikkhepaṭṭhena samādhindriyassa cariyā daṭṭhabbā.

In the Noble Truth of the Origin of Suffering…pe… in the Noble Truth of the Cessation of Suffering… in the Noble Truth of the Path Leading to the Cessation of Suffering, the conduct of the faculty of wisdom should be seen by way of the dominance of seeing; by means of the faculty of wisdom, the conduct of the faculty of faith should be seen by way of conviction; the conduct of the faculty of energy should be seen by way of exertion; the conduct of the faculty of mindfulness should be seen by way of presence; the conduct of the faculty of concentration should be seen by way of non-distraction.

Trong Khổ tập Thánh đế… (tương tự)… trong Khổ diệt Thánh đế… trong Khổ diệt đạo Thánh đế, hành tướng của Tuệ căn cần được thấy với ý nghĩa là sự thấy và sự làm chủ, hành tướng của Tín căn cần được thấy với ý nghĩa là sự quyết định do Tuệ căn, hành tướng của Tinh tấn căn cần được thấy với ý nghĩa là sự nắm giữ, hành tướng của Niệm căn cần được thấy với ý nghĩa là sự an trú, hành tướng của Định căn cần được thấy với ý nghĩa là không phân tán.

Catūsu ariyasaccesu paññindriyassa vasena imehi vīsatiyā ākārehi pañcannaṃ indriyānaṃ cariyā daṭṭhabbā.

In the four noble truths, by means of the faculty of wisdom, the conduct of the five faculties should be seen in these twenty ways.

Trong bốn Thánh đế, hành tướng của năm căn cần được thấy theo hai mươi phương diện này do Tuệ căn.

1071

Ga.

cāravihāraniddeso

Explanation of Conduct and Dwelling

Giải thích về Cāravihāra (hành và trú)

1072

197. Cāro ca vihāro ca anubuddho hoti paṭividdho, yathācarantaṃ yathāviharantaṃ viññū sabrahmacārī gambhīresu ṭhānesu okappeyyuṃ – ‘‘addhā, ayamāyasmā patto vā pāpuṇissati vā’’.

197. One's conduct and dwelling are fully understood and thoroughly penetrated, so that discerning fellow practitioners might conclude regarding one's conduct and dwelling: “Surely, this venerable one has attained or will attain^*.”

Hành tướng và trú xứ được biết rõ, được thấu hiểu. Các bậc đồng Phạm hạnh trí thức có thể suy xét về người hành trì và an trú như thế này: “Chắc chắn, vị Tôn giả này đã đạt được hoặc sẽ đạt được (Thiền, Đạo, Quả)”.

1073

Cariyāti aṭṭha cariyāyo – iriyāpathacariyā, āyatanacariyā, saticariyā, samādhicariyā, ñāṇacariyā, maggacariyā, patticariyā, lokatthacariyāti.

Cariyā means eight types of conduct: conduct in postures, conduct in sense bases, conduct in mindfulness, conduct in concentration, conduct in knowledge, conduct in the path, conduct in attainment, and conduct for the welfare of the world.

Cariyā (hành tướng) có tám hành tướng: Iriyāpathacariyā (hành tướng oai nghi), Āyatanacariyā (hành tướng xứ), Saticariyā (hành tướng niệm), Samādhicariyā (hành tướng định), Ñāṇacariyā (hành tướng trí), Maggacariyā (hành tướng đạo), Patticariyā (hành tướng thành tựu) và Lokatthacariyā (hành tướng vì lợi ích thế gian).

Iriyāpathacariyāti catūsu iriyāpathesu.

Iriyāpathacariyā means in the four postures.

Iriyāpathacariyā là trong bốn oai nghi.

Āyatanacariyāti chasu ajjhattikabāhiresu āyatanesu.

Āyatanacariyā means in the six internal and external sense bases.

Āyatanacariyā là trong sáu nội và ngoại xứ.

Saticariyāti catūsu satipaṭṭhānesu.

Saticariyā means in the four foundations of mindfulness.

Saticariyā là trong bốn Tứ niệm xứ.

Samādhicariyāti catūsu jhānesu.

Samādhicariyā means in the four jhānas.

Samādhicariyā là trong bốn Thiền.

Ñāṇacariyāti catūsu ariyasaccesu.

Ñāṇacariyā means in the four noble truths.

Ñāṇacariyā là trong bốn Thánh đế.

Maggacariyāti catūsu ariyamaggesu.

Maggacariyā means in the four noble paths.

Maggacariyā là trong bốn Thánh đạo.

Patticariyāti catūsu sāmaññaphalesu.

Patticariyā means in the four fruits of recluseship.

Patticariyā là trong bốn Sa-môn quả.

Lokatthacariyāti tathāgatesu arahantesu sammāsambuddhesu, padese paccekabuddhesu, padese sāvakesu.

Lokatthacariyā means in the Tathāgatas, Arahants, Perfectly Self-Enlightened Ones; in some Paccekabuddhas; and in some disciples.

Lokatthacariyā là nơi các bậc Như Lai, A-la-hán, Chánh Đẳng Giác; một phần nơi các bậc Độc Giác Phật; một phần nơi các hàng Thanh văn.

Iriyāpathacariyā ca paṇidhisampannānaṃ, āyatanacariyā ca indriyesu guttadvārānaṃ, saticariyā ca appamādavihārīnaṃ, samādhicariyā ca adhicittamanuyuttānaṃ, ñāṇacariyā ca buddhisampannānaṃ, maggacariyā ca sammāpaṭipannānaṃ, patticariyā ca adhigataphalānaṃ, lokatthacariyā ca tathāgatānaṃ arahantānaṃ sammāsambuddhānaṃ, padese paccekabuddhānaṃ, padese sāvakānaṃ.

Conduct in postures is for those endowed with aspiration; conduct in sense bases is for those whose sense doors are guarded; conduct in mindfulness is for those who dwell heedfully; conduct in concentration is for those devoted to higher mind; conduct in knowledge is for those endowed with wisdom; conduct in the path is for those who practice rightly; conduct in attainment is for those who have realized the fruits; and conduct for the welfare of the world is for the Tathāgatas, Arahants, Perfectly Self-Enlightened Ones, and in some Paccekabuddhas, and in some disciples.

Iriyāpathacariyā là của những vị đầy đủ sự phát nguyện; Āyatanacariyā là của những vị hộ trì các căn; Saticariyā là của những vị an trú trong sự không phóng dật; Samādhicariyā là của những vị chuyên tâm vào Tăng thượng tâm; Ñāṇacariyā là của những vị đầy đủ trí tuệ; Maggacariyā là của những vị thực hành chân chánh; Patticariyā là của những vị đã chứng đắc quả; Lokatthacariyā là của các bậc Như Lai, A-la-hán, Chánh Đẳng Giác; một phần của các bậc Độc Giác Phật; một phần của các hàng Thanh văn.

Imā aṭṭha cariyāyo.

These are the eight types of conduct.

Đây là tám hành tướng.

1074

Aparāpi aṭṭha cariyāyo.

There are also another eight types of conduct.

Lại có tám hành tướng khác.

Adhimuccanto saddhāya carati, paggaṇhanto vīriyena carati, upaṭṭhāpento satiyā carati, avikkhepaṃ karonto samādhinā carati, pajānanto paññāya carati, vijānanto viññāṇacariyāya carati, evaṃ paṭipannassa kusalā dhammā āyāpentīti āyatanacariyāya carati, evaṃ paṭipanno visesamadhigacchatīti visesacariyāya carati – imā aṭṭha cariyāyo.

One acts by faith when determining; one acts by energy when exerting; one acts by mindfulness when establishing; one acts by concentration when preventing distraction; one acts by wisdom when understanding; one acts by consciousness when discerning. Since wholesome states arise for one who practices thus, one acts by way of the sense bases; since one who practices thus attains distinction, one acts by way of distinction. These are the eight types of conduct.

Người quyết định thì hành trì bằng Tín; người nắm giữ thì hành trì bằng Tinh tấn; người an trú thì hành trì bằng Niệm; người làm cho không phân tán thì hành trì bằng Định; người hiểu biết rõ ràng thì hành trì bằng Tuệ; người hiểu biết thì hành trì bằng hành tướng thức (viññāṇacariyā); các pháp thiện đến với người hành trì như vậy, nên hành trì bằng hành tướng xứ (āyatanacariyā); người hành trì như vậy đạt được sự đặc biệt, nên hành trì bằng hành tướng đặc biệt (visesacariyā) – đây là tám hành tướng.

1075

Aparāpi aṭṭha cariyāyo.

There are also another eight types of conduct.

Lại có tám hành tướng khác.

Dassanacariyā ca sammādiṭṭhiyā, abhiniropanacariyā ca sammāsaṅkappassa, pariggahacariyā ca sammāvācāya, samuṭṭhānacariyā ca sammākammantassa, vodānacariyā ca sammāājīvassa, paggahacariyā ca sammāvāyāmassa, upaṭṭhānacariyā ca sammāsatiyā, avikkhepacariyā ca sammāsamādhissa – imā aṭṭha cariyāyo.

Conduct of seeing is by right view; conduct of applying is by right thought; conduct of comprehending is by right speech; conduct of originating is by right action; conduct of purifying is by right livelihood; conduct of exerting is by right effort; conduct of establishing is by right mindfulness; conduct of non-distraction is by right concentration. These are the eight types of conduct.

Dassanacariyā (hành tướng thấy) là của Chánh kiến; Abhiniropanacariyā (hành tướng đặt vào) là của Chánh tư duy; Pariggahacariyā (hành tướng thâu tóm) là của Chánh ngữ; Samuṭṭhānacariyā (hành tướng phát khởi) là của Chánh nghiệp; Vodānacariyā (hành tướng thanh tịnh) là của Chánh mạng; Paggahacariyā (hành tướng nắm giữ) là của Chánh tinh tấn; Upaṭṭhānacariyā (hành tướng an trú) là của Chánh niệm; Avikkhepacariyā (hành tướng không phân tán) là của Chánh định – đây là tám hành tướng.

1076

Vihāroti adhimuccanto saddhāya viharati, paggaṇhanto vīriyena viharati, upaṭṭhāpento satiyā viharati, avikkhepaṃ karonto samādhinā viharati, pajānanto paññāya viharati.

Vihāra means one dwells by faith when determining; one dwells by energy when exerting; one dwells by mindfulness when establishing; one dwells by concentration when preventing distraction; one dwells by wisdom when understanding.

Vihāra (trú xứ) là: Người quyết định thì an trú bằng Tín; người nắm giữ thì an trú bằng Tinh tấn; người an trú thì an trú bằng Niệm; người làm cho không phân tán thì an trú bằng Định; người hiểu biết rõ ràng thì an trú bằng Tuệ.

1077

Anubuddhoti saddhindriyassa adhimokkhaṭṭho anubuddho hoti, vīriyindriyassa paggahaṭṭho anubuddho hoti, satindriyassa upaṭṭhānaṭṭho anubuddho hoti, samādhindriyassa avikkhepaṭṭho anubuddho hoti, paññindriyassa dassanaṭṭho anubuddho hoti.

Understood means that the aspect of resolution of the faculty of faith is understood; the aspect of exertion of the faculty of energy is understood; the aspect of presence of mind of the faculty of mindfulness is understood; the aspect of non-distraction of the faculty of concentration is understood; the aspect of seeing of the faculty of wisdom is understood.

Anubuddho (được thấu hiểu) là: tính quyết định của tín quyền được thấu hiểu; tính tinh tấn của tấn quyền được thấu hiểu; tính an trú của niệm quyền được thấu hiểu; tính không tán loạn của định quyền được thấu hiểu; tính thấy rõ của tuệ quyền được thấu hiểu.

1078

Paṭividdhoti saddhindriyassa adhimokkhaṭṭho paṭividdho hoti, vīriyindriyassa paggahaṭṭho paṭividdho hoti, satindriyassa upaṭṭhānaṭṭho paṭividdho hoti, samādhindriyassa avikkhepaṭṭho paṭividdho hoti, paññindriyassa dassanaṭṭho paṭividdho hoti.

Penetrated means that the aspect of resolution of the faculty of faith is penetrated; the aspect of exertion of the faculty of energy is penetrated; the aspect of presence of mind of the faculty of mindfulness is penetrated; the aspect of non-distraction of the faculty of concentration is penetrated; the aspect of seeing of the faculty of wisdom is penetrated.

Paṭividdho (được thấu triệt) là: tính quyết định của tín quyền được thấu triệt; tính tinh tấn của tấn quyền được thấu triệt; tính an trú của niệm quyền được thấu triệt; tính không tán loạn của định quyền được thấu triệt; tính thấy rõ của tuệ quyền được thấu triệt.

Yathācarantanti evaṃ saddhāya carantaṃ, evaṃ vīriyena carantaṃ, evaṃ satiyā carantaṃ, evaṃ samādhinā carantaṃ, evaṃ paññāya carantaṃ.

As one conducts oneself means one who conducts oneself thus with faith, one who conducts oneself thus with energy, one who conducts oneself thus with mindfulness, one who conducts oneself thus with concentration, one who conducts oneself thus with wisdom.

Yathācarantaṃ (người đang thực hành như vậy) là: người đang thực hành với tín như vậy, người đang thực hành với tinh tấn như vậy, người đang thực hành với niệm như vậy, người đang thực hành với định như vậy, người đang thực hành với tuệ như vậy.

Yathāviharantanti evaṃ saddhāya viharantaṃ, evaṃ vīriyena viharantaṃ, evaṃ satiyā viharantaṃ, evaṃ samādhinā viharantaṃ, evaṃ paññāya viharantaṃ.

As one dwells means one who dwells thus with faith, one who dwells thus with energy, one who dwells thus with mindfulness, one who dwells thus with concentration, one who dwells thus with wisdom.

Yathāviharantaṃ (người đang an trú như vậy) là: người đang an trú với tín như vậy, người đang an trú với tinh tấn như vậy, người đang an trú với niệm như vậy, người đang an trú với định như vậy, người đang an trú với tuệ như vậy.

Viññūti viññū vibhāvī medhāvī paṇḍitā buddhisampannā.

The discerning means the discerning, the intelligent, the wise, the sagacious, those endowed with understanding.

Viññū (người có trí tuệ) là: người có trí tuệ, người có khả năng phân biệt, người có trí thông minh, người có trí tuệ, người đầy đủ trí tuệ.

Sabrahmacārīti ekakammaṃ ekuddeso samasikkhatā.

Fellow celibates means those with the same practice, the same objective, the same training.

Sabrahmacārī (những vị đồng Phạm hạnh) là: có cùng hành vi, có cùng mục đích, có cùng sự học tập.

Gambhīresu ṭhānesūti gambhīrāni ṭhānāni vuccanti jhānā ca vimokkhā ca samādhī ca samāpattiyo ca maggā ca phalāni ca abhiññāyo ca paṭisambhidā ca.

In profound matters means profound matters are called jhāna, vimokkha, samādhi, samāpatti, magga, phala, abhiññā, and paṭisambhidā.

Gambhīresu ṭhānesū (trong những chỗ sâu xa) là: những chỗ sâu xa được gọi là các thiền, các giải thoát, các định, các thiền định, các đạo, các quả, các thắng trí và các phân tích đạo.

Okappeyyunti saddaheyyuṃ adhimucceyyuṃ.

Would accept means would believe, would resolve.

Okappeyyuṃ (có thể tin tưởng) là: họ có thể tin tưởng, họ có thể quyết định.

Addhāti ekaṃsavacanametaṃ nissaṃsayavacanametaṃ nikkaṅkhavacanametaṃ advejjhavacanametaṃ adveḷhakavacanametaṃ niyogavacanametaṃ apaṇṇakavacanametaṃ avatthāpanavacanametaṃ – addhāti.

Indeed is a word of certainty, a word of no doubt, a word of no wavering, a word of no duality, a word of no vacillation, a word of determination, a word of assurance, a word of affirmation—indeed.

Addhā (chắc chắn) là: đây là lời nói tuyệt đối, đây là lời nói không nghi ngờ, đây là lời nói không do dự, đây là lời nói không hai, đây là lời nói không dao động, đây là lời nói bắt buộc, đây là lời nói không sai lầm, đây là lời nói xác định – đó là addhā.

Āyasmāti piyavacanametaṃ garuvacanametaṃ sagāravasappatissādhivacanametaṃ – āyasmāti.

Venerable sir is a word of endearment, a word of respect, a word of reverence and deference—Venerable sir.

Āyasmā (Trưởng lão) là: đây là lời nói thân ái, đây là lời nói tôn kính, đây là lời nói đầy tôn trọng và kính cẩn – đó là āyasmā.

Patto vāti adhigato vā.

Attained means reached.

Patto vā (đã đạt được) là: hoặc đã thành tựu.

Pāpuṇissati vāti adhigamissati vā.

Will attain means will reach.

Pāpuṇissati vā (sẽ đạt được) là: hoặc sẽ thành tựu.

1079

Suttantaniddeso tatiyo.

The Third Exposition of the Sutta.

Thứ ba, phần giải thích các bài kinh đã xong.

1080

4. Catutthasuttantaniddeso

4. The Fourth Exposition of the Sutta

4. Thứ tư, phần giải thích bài kinh

1081

198. Purimanidānaṃ^* .

198. The previous introduction.

198. Phần mở đầu trước đó.

‘‘Pañcimāni, bhikkhave, indriyāni.

“Monks, there are these five faculties.

“Này các Tỳ-khưu, có năm quyền này.

Katamāni pañca?

Which five?

Năm quyền nào?

Saddhindriyaṃ, vīriyindriyaṃ, satindriyaṃ, samādhindriyaṃ, paññindriyaṃ – imāni kho, bhikkhave, pañcindriyāni.

The faculty of faith, the faculty of energy, the faculty of mindfulness, the faculty of concentration, the faculty of wisdom—these, monks, are the five faculties.

Tín quyền, Tấn quyền, Niệm quyền, Định quyền, Tuệ quyền – này các Tỳ-khưu, đây là năm quyền.

Imāni pañcindriyāni katihākārehi kenaṭṭhena daṭṭhabbāni?

In how many ways and by what aspect should these five faculties be regarded?

Năm quyền này phải được thấy bằng bao nhiêu phương cách, bằng ý nghĩa nào?

Imāni pañcindriyāni chahākārehi tenaṭṭhena daṭṭhabbāni – ādhipateyyaṭṭhena ādivisodhanaṭṭhena adhimattaṭṭhena, adhiṭṭhānaṭṭhena, pariyādānaṭṭhena, patiṭṭhāpakaṭṭhena’’.

These five faculties should be regarded in six ways, by these aspects: by the aspect of dominance, by the aspect of initial purification, by the aspect of excellence, by the aspect of foundation, by the aspect of consumption, by the aspect of establishment.”

Năm quyền này phải được thấy bằng sáu phương cách, bằng sáu ý nghĩa đó – bằng ý nghĩa chủ tể, bằng ý nghĩa thanh lọc ban đầu, bằng ý nghĩa vượt trội, bằng ý nghĩa an trú, bằng ý nghĩa tiêu diệt, bằng ý nghĩa thiết lập.”

1082

Ka.

A. Ka.

ādhipateyyaṭṭhaniddeso

Exposition of the Aspect of Dominance

Giải thích ý nghĩa chủ tể

1083

199. Kathaṃ ādhipateyyaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni? Assaddhiyaṃ pajahato adhimokkhādhipateyyaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, saddhindriyassa vasena paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

199. How should the faculties be regarded by the aspect of dominance? For one abandoning lack of faith, the faculty of faith should be regarded by the aspect of dominance of resolution; by means of the faculty of faith, the faculty of energy should be regarded by the aspect of exertion; the faculty of mindfulness should be regarded by the aspect of presence of mind; the faculty of concentration should be regarded by the aspect of non-distraction; the faculty of wisdom should be regarded by the aspect of seeing.

199. Bằng cách nào mà các quyền phải được thấy bằng ý nghĩa chủ tể? Đối với người từ bỏ sự vô tín, tín quyền phải được thấy bằng ý nghĩa chủ tể là sự quyết định; tấn quyền phải được thấy bằng ý nghĩa tinh tấn theo tín quyền; niệm quyền phải được thấy bằng ý nghĩa an trú; định quyền phải được thấy bằng ý nghĩa không tán loạn; tuệ quyền phải được thấy bằng ý nghĩa thấy rõ.

Kosajjaṃ pajahato paggahādhipateyyaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, vīriyindriyassa vasena upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

For one abandoning laziness, the faculty of energy should be regarded by the aspect of dominance of exertion; by means of the faculty of energy, the faculty of mindfulness should be regarded by the aspect of presence of mind; the faculty of concentration should be regarded by the aspect of non-distraction; the faculty of wisdom should be regarded by the aspect of seeing; the faculty of faith should be regarded by the aspect of resolution.

Đối với người từ bỏ sự biếng nhác, tấn quyền phải được thấy bằng ý nghĩa chủ tể là sự tinh tấn; niệm quyền phải được thấy bằng ý nghĩa an trú theo tấn quyền; định quyền phải được thấy bằng ý nghĩa không tán loạn; tuệ quyền phải được thấy bằng ý nghĩa thấy rõ; tín quyền phải được thấy bằng ý nghĩa quyết định.

Pamādaṃ pajahato upaṭṭhānādhipateyyaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, satindriyassa vasena avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

For one abandoning heedlessness, the faculty of mindfulness should be regarded by the aspect of dominance of presence of mind; by means of the faculty of mindfulness, the faculty of concentration should be regarded by the aspect of non-distraction; the faculty of wisdom should be regarded by the aspect of seeing; the faculty of faith should be regarded by the aspect of resolution; the faculty of energy should be regarded by the aspect of exertion.

Đối với người từ bỏ sự phóng dật, niệm quyền phải được thấy bằng ý nghĩa chủ tể là sự an trú; định quyền phải được thấy bằng ý nghĩa không tán loạn theo niệm quyền; tuệ quyền phải được thấy bằng ý nghĩa thấy rõ; tín quyền phải được thấy bằng ý nghĩa quyết định; tấn quyền phải được thấy bằng ý nghĩa tinh tấn.

Uddhaccaṃ pajahato avikkhepādhipateyyaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, samādhindriyassa vasena dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

For one who abandons restlessness, the faculty of concentration should be understood by way of the dominance of non-distraction; by means of the faculty of concentration, the faculty of wisdom should be understood by way of seeing; the faculty of faith should be understood by way of conviction; the faculty of energy should be understood by way of exertion; the faculty of mindfulness should be understood by way of presence of mind.

Đối với người từ bỏ sự trạo cử, định quyền phải được thấy bằng ý nghĩa chủ tể là sự không tán loạn; tuệ quyền phải được thấy bằng ý nghĩa thấy rõ theo định quyền; tín quyền phải được thấy bằng ý nghĩa quyết định; tấn quyền phải được thấy bằng ý nghĩa tinh tấn; niệm quyền phải được thấy bằng ý nghĩa an trú.

Avijjaṃ pajahato dassanādhipateyyaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paññindriyassa vasena adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

For one who abandons ignorance, the faculty of wisdom should be understood by way of the dominance of seeing; by means of the faculty of wisdom, the faculty of faith should be understood by way of conviction; the faculty of energy should be understood by way of exertion; the faculty of mindfulness should be understood by way of presence of mind; the faculty of concentration should be understood by way of non-distraction; the faculty of wisdom should be understood by way of seeing.

Đối với người từ bỏ sự vô minh, tuệ quyền phải được thấy bằng ý nghĩa chủ tể là sự thấy rõ; tín quyền phải được thấy bằng ý nghĩa quyết định theo tuệ quyền; tấn quyền phải được thấy bằng ý nghĩa tinh tấn; niệm quyền phải được thấy bằng ý nghĩa an trú; định quyền phải được thấy bằng ý nghĩa không tán loạn; tuệ quyền phải được thấy bằng ý nghĩa thấy rõ.

1084

Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena adhimokkhādhipateyyaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, saddhindriyassa vasena paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

For one who abandons sensual desire, the faculty of faith should be understood by way of the dominance of conviction, by way of renunciation; by means of the faculty of faith, the faculty of energy should be understood by way of exertion; the faculty of mindfulness should be understood by way of presence of mind; the faculty of concentration should be understood by way of non-distraction; the faculty of wisdom should be understood by way of seeing.

Đối với người từ bỏ dục ái, tín quyền phải được thấy bằng ý nghĩa chủ tể là sự quyết định theo viễn ly; tấn quyền phải được thấy bằng ý nghĩa tinh tấn theo tín quyền; niệm quyền phải được thấy bằng ý nghĩa an trú; định quyền phải được thấy bằng ý nghĩa không tán loạn; tuệ quyền phải được thấy bằng ý nghĩa thấy rõ.

Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena paggahādhipateyyaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, vīriyindriyassa vasena upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

For one who abandons sensual desire, the faculty of energy should be understood by way of the dominance of exertion, by way of renunciation; by means of the faculty of energy, the faculty of mindfulness should be understood by way of presence of mind; the faculty of concentration should be understood by way of non-distraction; the faculty of wisdom should be understood by way of seeing; the faculty of faith should be understood by way of conviction.

Đối với người từ bỏ dục ái, tấn quyền phải được thấy bằng ý nghĩa chủ tể là sự tinh tấn theo viễn ly; niệm quyền phải được thấy bằng ý nghĩa an trú theo tấn quyền; định quyền phải được thấy bằng ý nghĩa không tán loạn; tuệ quyền phải được thấy bằng ý nghĩa thấy rõ; tín quyền phải được thấy bằng ý nghĩa quyết định.

Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena upaṭṭhānādhipateyyaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, satindriyassa vasena avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

For one who abandons sensual desire, the faculty of mindfulness should be understood by way of the dominance of presence of mind, by way of renunciation; by means of the faculty of mindfulness, the faculty of concentration should be understood by way of non-distraction; the faculty of wisdom should be understood by way of seeing; the faculty of faith should be understood by way of conviction; the faculty of energy should be understood by way of exertion.

Đối với người từ bỏ dục ái, niệm quyền phải được thấy bằng ý nghĩa chủ tể là sự an trú theo viễn ly; định quyền phải được thấy bằng ý nghĩa không tán loạn theo niệm quyền; tuệ quyền phải được thấy bằng ý nghĩa thấy rõ; tín quyền phải được thấy bằng ý nghĩa quyết định; tấn quyền phải được thấy bằng ý nghĩa tinh tấn.

Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena avikkhepādhipateyyaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, samādhindriyassa vasena dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

For one who abandons sensual desire, the faculty of concentration should be understood by way of the dominance of non-distraction, by way of renunciation; by means of the faculty of concentration, the faculty of wisdom should be understood by way of seeing; the faculty of faith should be understood by way of conviction; the faculty of energy should be understood by way of exertion; the faculty of mindfulness should be understood by way of presence of mind.

Đối với người từ bỏ dục ái, định quyền phải được thấy bằng ý nghĩa chủ tể là sự không tán loạn theo viễn ly; tuệ quyền phải được thấy bằng ý nghĩa thấy rõ theo định quyền; tín quyền phải được thấy bằng ý nghĩa quyết định; tấn quyền phải được thấy bằng ý nghĩa tinh tấn; niệm quyền phải được thấy bằng ý nghĩa an trú.

Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena dassanādhipateyyaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paññindriyassa vasena adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

For one who abandons sensual desire, the faculty of wisdom should be understood by way of the dominance of seeing, by way of renunciation; by means of the faculty of wisdom, the faculty of faith should be understood by way of conviction; the faculty of energy should be understood by way of exertion; the faculty of mindfulness should be understood by way of presence of mind; the faculty of concentration should be understood by way of non-distraction.

Đối với người từ bỏ dục ái, tuệ quyền phải được thấy bằng ý nghĩa chủ tể là sự thấy rõ theo viễn ly; tín quyền phải được thấy bằng ý nghĩa quyết định theo tuệ quyền; tấn quyền phải được thấy bằng ý nghĩa tinh tấn; niệm quyền phải được thấy bằng ý nghĩa an trú; định quyền phải được thấy bằng ý nghĩa không tán loạn.

1085

Byāpādaṃ pajahato abyāpādavasena…pe… thinamiddhaṃ pajahato ālokasaññāvasena…pe… sabbakilese pajahato arahattamaggavasena adhimokkhādhipateyyaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, saddhindriyassa vasena paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ…pe… sabbakilese pajahato arahattamaggavasena dassanādhipateyyaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paññindriyassa vasena adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

For one who abandons ill will, by way of non-ill will…pe… for one who abandons sloth and torpor, by way of the perception of light…pe… for one who abandons all defilements, by way of the Arahant Path, the faculty of faith should be understood by way of the dominance of conviction; by means of the faculty of faith, the faculty of energy should be understood by way of exertion; the faculty of mindfulness should be understood by way of presence of mind; the faculty of concentration should be understood by way of non-distraction; the faculty of wisdom should be understood by way of seeing…pe… for one who abandons all defilements, by way of the Arahant Path, the faculty of wisdom should be understood by way of the dominance of seeing; by means of the faculty of wisdom, the faculty of faith should be understood by way of conviction; the faculty of energy should be understood by way of exertion; the faculty of mindfulness should be understood by way of presence of mind; the faculty of concentration should be understood by way of non-distraction.

Khi từ bỏ sân hận, theo cách không sân hận…pe… khi từ bỏ hôn trầm và thụy miên, theo cách nhận thức ánh sáng…pe… khi từ bỏ tất cả các phiền não, theo cách của Đạo A-la-hán, tín căn (saddhindriya) cần được thấy theo nghĩa là sự quyết định là chủ tể; tinh tấn căn (vīriyindriya) cần được thấy theo nghĩa là sự nỗ lực là chủ tể, do tín căn; niệm căn (satindriya) cần được thấy theo nghĩa là sự hiện trú là chủ tể; định căn (samādhindriya) cần được thấy theo nghĩa là sự không tán loạn là chủ tể; tuệ căn (paññindriya) cần được thấy theo nghĩa là sự thấy là chủ tể…pe… khi từ bỏ tất cả các phiền não, theo cách của Đạo A-la-hán, tuệ căn cần được thấy theo nghĩa là sự thấy là chủ tể; tín căn cần được thấy theo nghĩa là sự quyết định, do tuệ căn; tinh tấn căn cần được thấy theo nghĩa là sự nỗ lực; niệm căn cần được thấy theo nghĩa là sự hiện trú; định căn cần được thấy theo nghĩa là sự không tán loạn.

Evaṃ ādhipateyyaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni.

Thus, the faculties should be understood by way of dominance.

Như vậy, các căn cần được thấy theo nghĩa là sự chủ tể.

1086

Kha.

Section Kha.

Kha.

ādivisodhanaṭṭhaniddeso

Explanation of the method of initial purification

Diễn giải theo nghĩa thanh lọc ban đầu

1087

200. Kathaṃ ādivisodhanaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni? Adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ, assaddhiyasaṃvaraṭṭhena^* sīlavisuddhi – saddhindriyassa ādivisodhanā.

200. How are the faculties to be understood by way of initial purification? The faculty of faith is by way of conviction; purity of sīla is by way of restraining lack of faith—this is the initial purification of the faculty of faith.

200. Theo nghĩa thanh lọc ban đầu, các căn cần được thấy như thế nào? Tín căn (saddhindriya) theo nghĩa quyết định; sự thanh tịnh giới (sīlavisuddhi) theo nghĩa chế ngự sự vô tín – đó là sự thanh lọc ban đầu của tín căn.

Paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ, kosajjasaṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi – vīriyindriyassa ādivisodhanā.

The faculty of energy is by way of exertion; purity of sīla is by way of restraining laziness—this is the initial purification of the faculty of energy.

Tinh tấn căn (vīriyindriya) theo nghĩa nỗ lực; sự thanh tịnh giới theo nghĩa chế ngự sự biếng nhác – đó là sự thanh lọc ban đầu của tinh tấn căn.

Upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ, pamādasaṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi – satindriyassa ādivisodhanā.

The faculty of mindfulness by way of establishing, purity of morality by way of restraining heedlessness – this is the initial purification of the faculty of mindfulness.

Niệm căn (satindriya) theo nghĩa hiện trú; sự thanh tịnh giới theo nghĩa chế ngự sự phóng dật – đó là sự thanh lọc ban đầu của niệm căn.

Avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ, uddhaccasaṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi – samādhindriyassa ādivisodhanā.

The faculty of concentration by way of non-distraction, purity of morality by way of restraining restlessness – this is the initial purification of the faculty of concentration.

Định căn (samādhindriya) theo nghĩa không tán loạn; sự thanh tịnh giới theo nghĩa chế ngự sự trạo cử – đó là sự thanh lọc ban đầu của định căn.

Dassanaṭṭhena paññindriyaṃ, avijjāsaṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi – paññindriyassa ādivisodhanā.

The faculty of wisdom by way of seeing, purity of morality by way of restraining ignorance – this is the initial purification of the faculty of wisdom.

Tuệ căn (paññindriya) theo nghĩa thấy rõ; sự thanh tịnh giới theo nghĩa chế ngự sự vô minh – đó là sự thanh lọc ban đầu của tuệ căn.

Nekkhamme pañcindriyāni, kāmacchandasaṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi – pañcannaṃ indriyānaṃ ādivisodhanā.

In renunciation (nekkhamma), the five faculties, purity of morality by way of restraining sensual desire (kāmacchanda) – this is the initial purification of the five faculties.

Năm căn trong sự xuất ly (nekkhamma); sự thanh tịnh giới theo nghĩa chế ngự dục ái – đó là sự thanh lọc ban đầu của năm căn.

Abyāpāde pañcindriyāni, byāpādasaṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi – pañcannaṃ indriyānaṃ ādivisodhanā…pe… arahattamagge pañcindriyāni, sabbakilesasaṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi – pañcannaṃ indriyānaṃ ādivisodhanā.

In non-ill-will (abyāpāda), the five faculties, purity of morality by way of restraining ill-will (byāpāda)… until… in the Arahant path, the five faculties, purity of morality by way of restraining all defilements (kilesa) – this is the initial purification of the five faculties.

Năm căn trong sự không sân hận (abyāpāda); sự thanh tịnh giới theo nghĩa chế ngự sân hận…pe… năm căn trong Đạo A-la-hán; sự thanh tịnh giới theo nghĩa chế ngự tất cả các phiền não – đó là sự thanh lọc ban đầu của năm căn.

Evaṃ ādivisodhanaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni.

Thus, the faculties should be understood by way of initial purification.

Như vậy, các căn cần được thấy theo nghĩa thanh lọc ban đầu.

1088

Ga.

adhimattaṭṭhaniddeso

Explanation by way of supremacy

Diễn giải theo nghĩa tối thượng

1089

201. Kathaṃ adhimattaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni? Saddhindriyassa bhāvanāya chando uppajjati – chandavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

201. How should the faculties be understood by way of supremacy (adhimatta)? When the faculty of faith (saddhindriya) is developed, desire (chanda) arises – by way of desire, by way of faith, the faculty of faith becomes supreme.

201. Theo nghĩa tối thượng (adhimatta), các căn cần được thấy như thế nào? Khi tu tập tín căn, dục (chanda) phát sinh – do dục, do tín, tín căn trở nên tối thượng.

Chandavasena pāmojjaṃ uppajjati – pāmojjavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

By way of desire, joy (pāmojja) arises – by way of joy, by way of faith, the faculty of faith becomes supreme.

Do dục, sự hoan hỷ (pāmojja) phát sinh – do hoan hỷ, do tín, tín căn trở nên tối thượng.

Pāmojjavasena pīti uppajjati – pītivasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

By way of joy, rapture (pīti) arises – by way of rapture, by way of faith, the faculty of faith becomes supreme.

Do hoan hỷ, hỷ (pīti) phát sinh – do hỷ, do tín, tín căn trở nên tối thượng.

Pītivasena passaddhi uppajjati – passaddhivasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

By way of rapture, tranquility (passaddhi) arises – by way of tranquility, by way of faith, the faculty of faith becomes supreme.

Do hỷ, khinh an (passaddhi) phát sinh – do khinh an, do tín, tín căn trở nên tối thượng.

Passaddhivasena sukhaṃ uppajjati – sukhavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

By way of tranquility, happiness (sukha) arises – by way of happiness, by way of faith, the faculty of faith becomes supreme.

Do khinh an, lạc (sukha) phát sinh – do lạc, do tín, tín căn trở nên tối thượng.

Sukhavasena obhāso uppajjati – obhāsavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

By way of happiness, illumination (obhāsa) arises – by way of illumination, by way of faith, the faculty of faith becomes supreme.

Do lạc, ánh sáng (obhāsa) phát sinh – do ánh sáng, do tín, tín căn trở nên tối thượng.

Obhāsavasena saṃvego uppajjati – saṃvegavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

By way of illumination, spiritual urgency (saṃvega) arises – by way of spiritual urgency, by way of faith, the faculty of faith becomes supreme.

Do ánh sáng, sự xúc động (saṃvega) phát sinh – do xúc động, do tín, tín căn trở nên tối thượng.

Saṃvejetvā cittaṃ samādahati – samādhivasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

Having been spiritually urgent, the mind becomes concentrated (samādahati) – by way of concentration, by way of faith, the faculty of faith becomes supreme.

Sau khi xúc động, tâm được định tĩnh – do định tĩnh, do tín, tín căn trở nên tối thượng.

Tathā samāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ paggaṇhāti – paggahavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

Similarly, the concentrated mind is well uplifted (paggaṇhāti) – by way of uplifting, by way of faith, the faculty of faith becomes supreme.

Tâm đã định tĩnh như vậy được nỗ lực đúng mức – do nỗ lực, do tín, tín căn trở nên tối thượng.

Tathāpaggahitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhati – upekkhāvasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

Similarly, the uplifted mind is well regarded with equanimity (ajjhupekkhati) – by way of equanimity, by way of faith, the faculty of faith becomes supreme.

Tâm đã được nỗ lực như vậy được xả bỏ đúng mức – do xả, do tín, tín căn trở nên tối thượng.

Upekkhāvasena nānattakilesehi cittaṃ vimuccati – vimokkhavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

By way of equanimity, the mind is liberated (vimuccati) from various defilements (nānattakilesehi) – by way of liberation, by way of faith, the faculty of faith becomes supreme.

Do xả, tâm được giải thoát khỏi các phiền não khác nhau – do giải thoát, do tín, tín căn trở nên tối thượng.

Vimuttattā te dhammā ekarasā honti – ekarasaṭṭhena bhāvanāvasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

Because of being liberated, those phenomena (dhammā) become of one taste (ekarasā) – by way of one taste, by way of development (bhāvanā), by way of faith, the faculty of faith becomes supreme.

Do đã được giải thoát, các pháp ấy có cùng một vị – theo nghĩa có cùng một vị, do sự tu tập, do tín, tín căn trở nên tối thượng.

Bhāvitattā tato paṇītatare vivaṭṭanti – vivaṭṭanāvasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

Because of being developed, they turn away (vivaṭṭanti) from that to something more refined (paṇītatare) – by way of turning away, by way of faith, the faculty of faith becomes supreme.

Do đã được tu tập, chúng chuyển hóa thành những điều cao thượng hơn – do sự chuyển hóa, do tín, tín căn trở nên tối thượng.

Vivaṭṭitattā tato vosajjati^* – vosaggavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

Because of having turned away, they are relinquished (vosajjati) from that – by way of relinquishment (vosagga), by way of faith, the faculty of faith becomes supreme.

Do đã chuyển hóa, chúng được xả bỏ – do sự xả bỏ, do tín, tín căn trở nên tối thượng.

Vosajjitattā tato nirujjhanti – nirodhavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

Because of being relinquished, they cease (nirujjhanti) from that – by way of cessation (nirodha), by way of faith, the faculty of faith becomes supreme.

Do đã được xả bỏ, chúng diệt tận – do sự diệt tận, do tín, tín căn trở nên tối thượng.

Nirodhavasena dve vosaggā – pariccāgavosaggo ca, pakkhandanavosaggo ca.

By way of cessation, there are two relinquishments: relinquishment by abandonment (pariccāgavosaggo) and relinquishment by plunging into (pakkhandanavosaggo).

Theo nghĩa diệt tận, có hai sự xả bỏ – xả bỏ sự từ bỏ và xả bỏ sự hướng đến.

Kilese ca khandhe ca pariccajatīti – pariccāgavosaggo.

It abandons defilements (kilesa) and aggregates (khandha) – this is relinquishment by abandonment.

“Từ bỏ các phiền não và các uẩn” – đó là xả bỏ sự từ bỏ.

Nirodhanibbānadhātuyā cittaṃ pakkhandatīti – pakkhandanavosaggo.

The mind plunges into the element of cessation, Nibbāna – this is relinquishment by plunging into.

“Tâm hướng đến Niết-bàn, yếu tố diệt tận” – đó là xả bỏ sự hướng đến.

Nirodhavasena ime dve vosaggā.

By way of cessation, these are the two relinquishments.

Theo nghĩa diệt tận, đây là hai sự xả bỏ.

1090

Assaddhiyassa pahānāya chando uppajjati…pe… assaddhiyapariḷāhassa pahānāya chando uppajjati… diṭṭhekaṭṭhānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… oḷārikānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… anusahagatānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… sabbakilesānaṃ pahānāya chando uppajjati – chandavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti…pe… vīriyindriyassa bhāvanāya chando uppajjati…pe… kosajjassa pahānāya chando uppajjati… kosajjapariḷāhassa pahānāya chando uppajjati… diṭṭhekaṭṭhānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati…pe… sabbakilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… satindriyassa bhāvanāya chando uppajjati…pe… pamādassa pahānāya chando uppajjati… pamādapariḷāhassa pahānāya chando uppajjati…pe… sabbakilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… samādhindriyassa bhāvanāya chando uppajjati…pe… uddhaccassa pahānāya chando uppajjati uddhaccapariḷāhassa pahānāya chando uppajjati…pe… sabbakilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… paññindriyassa bhāvanāya chando uppajjati…pe… avijjāya pahānāya chando uppajjati… avijjāpariḷāhassa pahānāya chando uppajjati… diṭṭhekaṭṭhānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… oḷārikānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… anusahagatānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… sabbakilesānaṃ pahānāya chando uppajjati – chandavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

Desire arises for the abandonment of lack of faith…pe… desire arises for the abandonment of the distress of lack of faith… desire arises for the abandonment of defilements rooted in wrong view… desire arises for the abandonment of coarse defilements… desire arises for the abandonment of latent defilements… desire arises for the abandonment of all defilements – by way of desire, by way of faith, the faculty of faith becomes dominant…pe… desire arises for the development of the faculty of energy…pe… desire arises for the abandonment of idleness… desire arises for the abandonment of the distress of idleness… desire arises for the abandonment of defilements rooted in wrong view…pe… desire arises for the abandonment of all defilements… desire arises for the development of the faculty of mindfulness…pe… desire arises for the abandonment of heedlessness… desire arises for the abandonment of the distress of heedlessness…pe… desire arises for the abandonment of all defilements… desire arises for the development of the faculty of concentration…pe… desire arises for the abandonment of restlessness… desire arises for the abandonment of the distress of restlessness…pe… desire arises for the abandonment of all defilements… desire arises for the development of the faculty of wisdom…pe… desire arises for the abandonment of ignorance… desire arises for the abandonment of the distress of ignorance… desire arises for the abandonment of defilements rooted in wrong view… desire arises for the abandonment of coarse defilements… desire arises for the abandonment of latent defilements… desire arises for the abandonment of all defilements – by way of desire, by way of wisdom, the faculty of wisdom becomes dominant.

Dục phát sinh để từ bỏ sự vô tín…pe… dục phát sinh để từ bỏ sự phiền não do vô tín… dục phát sinh để từ bỏ các phiền não cùng tồn tại với tà kiến… dục phát sinh để từ bỏ các phiền não thô thiển… dục phát sinh để từ bỏ các phiền não tiềm ẩn… dục phát sinh để từ bỏ tất cả các phiền não – do dục, do tín, tín căn trở nên tối thượng…pe… dục phát sinh để tu tập tinh tấn căn…pe… dục phát sinh để từ bỏ sự biếng nhác… dục phát sinh để từ bỏ sự phiền não do biếng nhác… dục phát sinh để từ bỏ các phiền não cùng tồn tại với tà kiến…pe… dục phát sinh để từ bỏ tất cả các phiền não… dục phát sinh để tu tập niệm căn…pe… dục phát sinh để từ bỏ sự phóng dật… dục phát sinh để từ bỏ sự phiền não do phóng dật…pe… dục phát sinh để từ bỏ tất cả các phiền não… dục phát sinh để tu tập định căn…pe… dục phát sinh để từ bỏ sự trạo cử… dục phát sinh để từ bỏ sự phiền não do trạo cử…pe… dục phát sinh để từ bỏ tất cả các phiền não… dục phát sinh để tu tập tuệ căn…pe… dục phát sinh để từ bỏ sự vô minh… dục phát sinh để từ bỏ sự phiền não do vô minh… dục phát sinh để từ bỏ các phiền não cùng tồn tại với tà kiến… dục phát sinh để từ bỏ các phiền não thô thiển… dục phát sinh để từ bỏ các phiền não tiềm ẩn… dục phát sinh để từ bỏ tất cả các phiền não – do dục, do tuệ, tuệ căn trở nên tối thượng.

Chandavasena pāmojjaṃ uppajjati – pāmojjavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

By way of desire, joy arises – by way of joy, by way of wisdom, the faculty of wisdom becomes dominant.

Do dục, sự hoan hỷ phát sinh – do hoan hỷ, do tuệ, tuệ căn trở nên tối thượng.

Pāmojjavasena pīti uppajjati – pītivasena paññā vasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

By way of joy, rapture arises – by way of rapture, by way of wisdom, the faculty of wisdom becomes dominant.

Do hoan hỷ, hỷ phát sinh – do hỷ, do tuệ, tuệ căn trở nên tối thượng.

Pītivasena passaddhi uppajjati – passaddhivasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

By way of rapture, tranquility arises – by way of tranquility, by way of wisdom, the faculty of wisdom becomes dominant.

Do hỷ, khinh an phát sinh – do khinh an, do tuệ, tuệ căn trở nên tối thượng.

Passaddhivasena sukhaṃ uppajjati – sukhavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

By way of tranquility, happiness arises – by way of happiness, by way of wisdom, the faculty of wisdom becomes dominant.

Do sự khinh an, lạc sanh khởi; do sự lạc, tuệ căn trở nên vượt trội nhờ tuệ.

Sukhavasena obhāso uppajjati – obhāsavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

By way of happiness, luminosity arises – by way of luminosity, by way of wisdom, the faculty of wisdom becomes dominant.

Do sự lạc, ánh sáng sanh khởi; do sự ánh sáng, tuệ căn trở nên vượt trội nhờ tuệ.

Obhāsavasena saṃvego uppajjati – saṃvegavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

By way of luminosity, spiritual urgency (saṃvega) arises – by way of spiritual urgency, by way of wisdom, the faculty of wisdom becomes dominant.

Do sự ánh sáng, sự xúc động sanh khởi; do sự xúc động, tuệ căn trở nên vượt trội nhờ tuệ.

Saṃvejetvā cittaṃ samādahati – samādhivasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

Having felt spiritual urgency, one concentrates the mind – by way of concentration, by way of wisdom, the faculty of wisdom becomes dominant.

Sau khi xúc động, tâm an định; do sự an định, tuệ căn trở nên vượt trội nhờ tuệ.

Tathāsamāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ paggaṇhāti – paggahavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

One firmly grasps the mind thus concentrated – by way of grasping, by way of wisdom, the faculty of wisdom becomes dominant.

Tâm đã an định như vậy được nắm giữ tốt đẹp; do sự nắm giữ, tuệ căn trở nên vượt trội nhờ tuệ.

Tathāpaggahitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhati – upekkhāvasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

One firmly regards with equanimity the mind thus grasped – by way of equanimity, by way of wisdom, the faculty of wisdom becomes dominant.

Tâm đã nắm giữ tốt đẹp như vậy được xả bỏ tốt đẹp; do sự xả bỏ, tuệ căn trở nên vượt trội nhờ tuệ.

Upekkhāvasena nānattakilesehi cittaṃ vimuccati – vimokkhavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

By way of equanimity, the mind is liberated from various defilements – by way of liberation, by way of wisdom, the faculty of wisdom becomes dominant.

Do sự xả bỏ, tâm được giải thoát khỏi các phiền não sai biệt; do sự giải thoát, tuệ căn trở nên vượt trội nhờ tuệ.

Vimuttattā te dhammā ekarasā honti – bhāvanāvasena^* paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

Because they are liberated, those phenomena become of one taste – by way of development, by way of wisdom, the faculty of wisdom becomes dominant.

Do đã được giải thoát, các pháp ấy trở thành một vị; do sự tu tập, tuệ căn trở nên vượt trội nhờ tuệ.

Bhāvitattā tato paṇītatare vivaṭṭanti – vivaṭṭanāvasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

Because they are developed, they turn away from that, becoming more refined – by way of turning away, by way of wisdom, the faculty of wisdom becomes dominant.

Do đã được tu tập, từ đó chúng chuyển hóa thành những điều cao thượng hơn; do sự chuyển hóa, tuệ căn trở nên vượt trội nhờ tuệ.

Vivaṭṭitattā tato vosajjati – vosaggavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

Because they have turned away, they are given up from that – by way of giving up, by way of wisdom, the faculty of wisdom becomes dominant.

Do đã chuyển hóa, từ đó chúng được xả ly; do sự xả ly, tuệ căn trở nên vượt trội nhờ tuệ.

Vosajjitattā tato nirujjhanti – nirodhavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

Because they are given up, they cease from that – by way of cessation, by way of wisdom, the faculty of wisdom becomes dominant.

Do đã được xả ly, từ đó chúng diệt tận; do sự diệt tận, tuệ căn trở nên vượt trội nhờ tuệ.

Nirodhavasena dve vosaggā – pariccāgavosaggo ca, pakkhandanavosaggo ca.

By way of cessation, there are two kinds of giving up: giving up by relinquishment (pariccāgavosagga) and giving up by venturing forth (pakkhandanavosagga).

Do sự diệt tận, có hai sự xả ly: xả ly từ bỏ và xả ly hướng đến.

Kilese ca khandhe ca pariccajatīti – pariccāgavosaggo.

It relinquishes defilements and aggregates – that is giving up by relinquishment.

Xả bỏ các phiền não và các uẩn – đó là xả ly từ bỏ.

Nirodhanibbānadhātuyā cittaṃ pakkhandatīti – pakkhandanavosaggo.

The mind ventures forth into the element of cessation, Nibbāna – that is giving up by venturing forth.

Tâm hướng đến Niết bàn là sự diệt tận – đó là xả ly hướng đến.

Nirodhavasena ime dve vosaggā.

These are the two kinds of giving up by way of cessation.

Do sự diệt tận, có hai sự xả ly này.

Evaṃ adhimattaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni.

Thus, the faculties are to be understood in the sense of being dominant.

Như vậy, các căn cần được thấy theo nghĩa là vượt trội.

1091

Dutiyabhāṇavāro.

The Second Recitation Section.

Phần tụng thứ hai.

1092

Gha.

adhiṭṭhānaṭṭhaniddeso

Explanation of the Sense of Adhiṭṭhāna

Giải thích theo nghĩa là sự an trụ

1093

202. Kathaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni?

202. How should the faculties be seen by way of establishing?

202. Các căn cần được thấy theo nghĩa là sự an trụ như thế nào?

Saddhindriyassa bhāvanāya chando uppajjati – chandavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhiṭṭhāti.

For the development of the faculty of faith, desire arises; by means of desire, by means of faith, the faculty of faith is established.

Do sự tu tập tín căn, dục (chanda) sanh khởi; do dục, tín căn an trụ nhờ tín.

Chandavasena pāmojjaṃ uppajjati – pāmojjavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhiṭṭhāti…pe… evaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni.

By means of desire, joy arises; by means of joy, by means of faith, the faculty of faith is established…pe… Thus, the faculties should be seen by way of establishing.

Do dục, sự hoan hỷ sanh khởi; do sự hoan hỷ, tín căn an trụ nhờ tín… v.v… Như vậy, các căn cần được thấy theo nghĩa là sự an trụ.

1094

Ṅa.

pariyādānaṭṭhaniddeso

Explanation of the mode of eradication

Giải thích theo nghĩa là sự tiêu trừ

1095

Kathaṃ pariyādānaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni?

How should the faculties be seen by way of eradication?

Các căn cần được thấy theo nghĩa là sự tiêu trừ như thế nào?

Adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ assaddhiyaṃ pariyādiyati, assaddhiyapariḷāhaṃ pariyādiyati.

By way of conviction, the faculty of faith eradicates lack of faith, it eradicates the fever of lack of faith.

Do nghĩa quyết định, tín căn tiêu trừ sự vô tín, tiêu trừ sự phiền nhiệt do vô tín.

Paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ kosajjaṃ pariyādiyati, kosajjapariḷāhaṃ pariyādiyati.

By way of exertion, the faculty of energy eradicates laziness, it eradicates the fever of laziness.

Do nghĩa tinh cần, cần căn tiêu trừ sự biếng nhác, tiêu trừ sự phiền nhiệt do biếng nhác.

Upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ pamādaṃ pariyādiyati, pamādapariḷāhaṃ pariyādiyati.

By way of presence, the faculty of mindfulness eradicates heedlessness, it eradicates the fever of heedlessness.

Do nghĩa an trú, niệm căn tiêu trừ sự phóng dật, tiêu trừ sự phiền nhiệt do phóng dật.

Avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ uddhaccaṃ pariyādiyati, uddhaccapariḷāhaṃ pariyādiyati.

By way of non-distraction, the faculty of concentration eradicates restlessness, it eradicates the fever of restlessness.

Do nghĩa không tán loạn, định căn tiêu trừ sự trạo cử, tiêu trừ sự phiền nhiệt do trạo cử.

Dassanaṭṭhena paññindriyaṃ avijjaṃ pariyādiyati, avijjāpariḷāhaṃ pariyādiyati.

By way of seeing, the faculty of wisdom eradicates ignorance, it eradicates the fever of ignorance.

Do nghĩa thấy biết, tuệ căn tiêu trừ sự vô minh, tiêu trừ sự phiền nhiệt do vô minh.

Nekkhamme pañcindriyāni kāmacchandaṃ pariyādiyanti.

In renunciation, the five faculties eradicate sensual desire.

Trong sự xuất ly, năm căn tiêu trừ dục ái.

Abyāpāde pañcindriyāni byāpādaṃ pariyādiyanti.

In non-ill-will, the five faculties eradicate ill-will.

Trong sự vô sân, năm căn tiêu trừ sân hận.

Ālokasaññāya pañcindriyāni thinamiddhaṃ pariyādiyanti.

In the perception of light, the five faculties eradicate sloth and torpor.

Trong tưởng ánh sáng, năm căn tiêu trừ hôn trầm thụy miên.

Avikkhepe pañcindriyāni uddhaccaṃ pariyādiyanti…pe… arahattamagge pañcindriyāni sabbakilese pariyādiyanti.

In non-distraction, the five faculties eradicate restlessness…pe… In the path of Arahantship, the five faculties eradicate all defilements.

Trong sự không tán loạn, năm căn tiêu trừ trạo cử… v.v… Trong đạo A-la-hán, năm căn tiêu trừ tất cả phiền não.

Evaṃ pariyādānaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni.

Thus, the faculties should be seen by way of eradication.

Như vậy, các căn cần được thấy theo nghĩa là sự tiêu trừ.

1096

Ca.

patiṭṭhāpakaṭṭhaniddeso

Explanation of the mode of establishing

Giải thích theo nghĩa là sự thiết lập

1097

203. Kathaṃ patiṭṭhāpakaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni?

203. How should the faculties be seen by way of establishing?

203. Các căn cần được thấy theo nghĩa là sự thiết lập như thế nào?

Saddho saddhindriyaṃ adhimokkhe patiṭṭhāpeti, saddhassa saddhindriyaṃ adhimokkhe patiṭṭhāpeti.

One who has faith establishes the faculty of faith in conviction; the faculty of faith of one who has faith is established in conviction.

Người có tín thiết lập tín căn trong sự quyết định; tín căn của người có tín thiết lập trong sự quyết định.

Vīriyavā vīriyindriyaṃ paggahe patiṭṭhāpeti, vīriyavato vīriyindriyaṃ paggahe patiṭṭhāpeti.

One who has energy establishes the faculty of energy in exertion; the faculty of energy of one who has energy is established in exertion.

Người có tinh tấn thiết lập cần căn trong sự tinh cần; cần căn của người có tinh tấn thiết lập trong sự tinh cần.

Satimā satindriyaṃ upaṭṭhāne patiṭṭhāpeti, satimato satindriyaṃ upaṭṭhāne patiṭṭhāpeti.

One who is mindful establishes the faculty of mindfulness in presence; the faculty of mindfulness of one who is mindful is established in presence.

Người có niệm thiết lập niệm căn trong sự an trú; niệm căn của người có niệm thiết lập trong sự an trú.

Samāhito samādhindriyaṃ avikkhepe patiṭṭhāpeti, samāhitassa samādhindriyaṃ avikkhepe patiṭṭhāpeti.

One who is concentrated establishes the faculty of concentration in non-distraction; the faculty of concentration of one who is concentrated is established in non-distraction.

Người có định thiết lập định căn trong sự không tán loạn; định căn của người có định thiết lập trong sự không tán loạn.

Paññavā paññindriyaṃ dassane patiṭṭhāpeti, paññavato paññindriyaṃ dassane patiṭṭhāpeti.

One who has wisdom establishes the faculty of wisdom in seeing; the faculty of wisdom of one who has wisdom is established in seeing.

Người có tuệ thiết lập tuệ căn trong sự thấy biết; tuệ căn của người có tuệ thiết lập trong sự thấy biết.

Yogāvacaro pañcindriyāni nekkhamme patiṭṭhāpeti, yogāvacarassa pañcindriyāni nekkhamme patiṭṭhāpenti.

The meditator establishes the five faculties in renunciation; the five faculties of the meditator are established in renunciation.

Hành giả thiết lập năm căn trong sự xuất ly; năm căn của hành giả thiết lập trong sự xuất ly.

Yogāvacaro pañcindriyāni abyāpāde patiṭṭhāpeti, yogāvacarassa pañcindriyāni abyāpāde patiṭṭhāpenti.

The meditator establishes the five faculties in non-ill-will; the five faculties of the meditator are established in non-ill-will.

Hành giả thiết lập năm căn trong sự vô sân; năm căn của hành giả thiết lập trong sự vô sân.

Yogāvacaro pañcindriyāni ālokasaññāya patiṭṭhāpeti, yogāvacarassa pañcindriyāni ālokasaññāya patiṭṭhāpenti.

The meditator establishes the five faculties in the perception of light; the five faculties of the meditator are established in the perception of light.

Hành giả thiết lập năm căn trong tưởng ánh sáng; năm căn của hành giả thiết lập trong tưởng ánh sáng.

Yogāvacaro pañcindriyāni avikkhepe patiṭṭhāpeti, yogāvacarassa pañcindriyāni avikkhepe patiṭṭhāpenti…pe… yogāvacaro pañcindriyāni arahattamagge patiṭṭhāpeti, yogāvacarassa pañcindriyāni arahattamagge patiṭṭhāpenti.

The meditator establishes the five faculties in non-distraction; the five faculties of the meditator are established in non-distraction…pe… The meditator establishes the five faculties in the path of Arahantship; the five faculties of the meditator are established in the path of Arahantship.

Hành giả thiết lập năm căn trong sự không tán loạn… v.v… Hành giả thiết lập năm căn trong đạo A-la-hán; năm căn của hành giả thiết lập trong đạo A-la-hán.

Evaṃ patiṭṭhāpakaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni.

Thus, the faculties should be seen by way of establishing.

Như vậy, các căn cần được thấy theo nghĩa là sự thiết lập.

1098

Suttantaniddeso catuttho.

The Fourth Explanation of Discourses is concluded.

Phần giải thích kinh điển thứ tư.

1099

5. Indriyasamodhānaṃ

5. The Combination of Faculties

5. Sự phối hợp các căn

1100

204. Puthujjano samādhiṃ bhāvento katihākārehi upaṭṭhānakusalo hoti?

204. How many ways is a worldling skilled in manifestation when developing concentration?

204. Khi phàm nhân tu tập định, họ khéo léo trong việc an trú theo bao nhiêu phương cách?

Sekkho samādhiṃ bhāvento katihākārehi upaṭṭhānakusalo hoti?

How many ways is a trainee skilled in manifestation when developing concentration?

Khi bậc Hữu học tu tập định, họ khéo léo trong việc an trú theo bao nhiêu phương cách?

Vītarāgo samādhiṃ bhāvento katihākārehi upaṭṭhānakusalo hoti?

How many ways is one free from passion skilled in manifestation when developing concentration?

Khi bậc Vô lậu tu tập định, họ khéo léo trong việc an trú theo bao nhiêu phương cách?

Puthujjano samādhiṃ bhāvento sattahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti.

A worldling, when developing concentration, is skilled in manifestation in seven ways.

Khi phàm nhân tu tập định, họ khéo léo trong việc an trú theo bảy phương cách.

Sekkho samādhiṃ bhāvento aṭṭhahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti.

A trainee, when developing concentration, is skilled in manifestation in eight ways.

Khi bậc Hữu học tu tập định, họ khéo léo trong việc an trú theo tám phương cách.

Vītarāgo samādhiṃ bhāvento dasahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti.

One free from passion, when developing concentration, is skilled in manifestation in ten ways.

Khi bậc Vô lậu tu tập định, họ khéo léo trong việc an trú theo mười phương cách.

1101

Puthujjano samādhiṃ bhāvento katamehi sattahākārehi upaṭṭhānakusalo hoti?

In which seven ways is a worldling skilled in manifestation when developing concentration?

Khi phàm nhân tu tập định, họ khéo léo trong việc an trú theo bảy phương cách nào?

Āvajjitattā ārammaṇūpaṭṭhānakusalo hoti, samathanimittūpaṭṭhānakusalo hoti, paggahanimittūpaṭṭhānakusalo hoti, avikkhepūpaṭṭhānakusalo hoti, obhāsūpaṭṭhānakusalo hoti, sampahaṃsanūpaṭṭhānakusalo hoti, upekkhūpaṭṭhānakusalo hoti – puthujjano samādhiṃ bhāvento imehi sattahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti.

Due to having paid attention, one is skilled in the manifestation of the object, skilled in the manifestation of the sign of tranquility, skilled in the manifestation of the sign of exertion, skilled in the manifestation of non-distraction, skilled in the manifestation of radiance, skilled in the manifestation of gladdening, skilled in the manifestation of equanimity—a worldling, when developing concentration, is skilled in manifestation in these seven ways.

Do sự tác ý, họ khéo léo trong việc an trú đối tượng, khéo léo trong việc an trú tướng Samatha, khéo léo trong việc an trú tướng tinh cần, khéo léo trong việc an trú không tán loạn, khéo léo trong việc an trú ánh sáng, khéo léo trong việc an trú sự hoan hỷ, khéo léo trong việc an trú xả – khi phàm nhân tu tập định, họ khéo léo trong việc an trú theo bảy phương cách này.

1102

Sekkho samādhiṃ bhāvento katamehi aṭṭhahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti?

How is a Sekkha, developing samādhi, skilled in discernment in these eight ways?

Khi bậc Hữu học tu tập định, họ khéo léo trong việc an trú theo tám phương cách nào?

Āvajjitattā ārammaṇūpaṭṭhānakusalo hoti, samathanimittūpaṭṭhānakusalo hoti, paggahanimittūpaṭṭhānakusalo hoti, avikkhepūpaṭṭhānakusalo hoti, obhāsūpaṭṭhānakusalo hoti, sampahaṃsanūpaṭṭhānakusalo hoti, upekkhūpaṭṭhānakusalo hoti, ekattūpaṭṭhānakusalo hoti – sekkho samādhiṃ bhāvento imehi aṭṭhahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti.

He is skilled in discerning the object due to reflection, skilled in discerning the sign of tranquility, skilled in discerning the sign of exertion, skilled in discerning non-distraction, skilled in discerning the light, skilled in discerning gladness, skilled in discerning equanimity, skilled in discerning unification—a Sekkha, developing samādhi, is skilled in discernment in these eight ways.

Do sự tác ý, họ khéo léo trong việc an trú đối tượng, khéo léo trong việc an trú tướng Samatha, khéo léo trong việc an trú tướng tinh cần, khéo léo trong việc an trú không tán loạn, khéo léo trong việc an trú ánh sáng, khéo léo trong việc an trú sự hoan hỷ, khéo léo trong việc an trú xả, khéo léo trong việc an trú nhất tâm – khi bậc Hữu học tu tập định, họ khéo léo trong việc an trú theo tám phương cách này.

1103

Vītarāgo samādhiṃ bhāvento katamehi dasahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti?

How is one free from lust (vītarāga), developing samādhi, skilled in discernment in these ten ways?

Khi bậc Vô lậu tu tập định, họ khéo léo trong việc an trú theo mười phương cách nào?

Āvajjitattā ārammaṇūpaṭṭhānakusalo hoti…pe… ekattūpaṭṭhānakusalo hoti, ñāṇūpaṭṭhānakusalo hoti, vimuttūpaṭṭhānakusalo hoti – vītarāgo samādhiṃ bhāvento imehi dasahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti.

He is skilled in discerning the object due to reflection…pe… skilled in discerning unification, skilled in discerning knowledge, skilled in discerning liberation—one free from lust, developing samādhi, is skilled in discernment in these ten ways.

Do đã quán xét, vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi của đối tượng... cho đến... thiện xảo trong sự hiện khởi của sự hợp nhất, thiện xảo trong sự hiện khởi của tuệ, thiện xảo trong sự hiện khởi của giải thoát – vị ly tham tu tập thiền định là thiện xảo trong sự hiện khởi theo mười phương diện này.

1104

205. Puthujjano vipassanaṃ bhāvento katihākārehi upaṭṭhānakusalo hoti, katihākārehi anupaṭṭhānakusalo hoti?

205. How many ways is a worldling (puthujjana), developing vipassanā, skilled in discernment, and how many ways is he unskilled in discernment?

Khi phàm phu tu tập thiền quán (vipassanā), vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi theo bao nhiêu phương diện, và bất thiện xảo trong sự không hiện khởi theo bao nhiêu phương diện?

Sekkho vipassanaṃ bhāvento katihākārehi upaṭṭhānakusalo hoti, katihākārehi anupaṭṭhānakusalo hoti?

How many ways is a Sekkha, developing vipassanā, skilled in discernment, and how many ways is he unskilled in discernment?

Khi bậc Hữu học (Sekkha) tu tập thiền quán, vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi theo bao nhiêu phương diện, và bất thiện xảo trong sự không hiện khởi theo bao nhiêu phương diện?

Vītarāgo vipassanaṃ bhāvento katihākārehi upaṭṭhānakusalo hoti, katihākārehi anupaṭṭhānakusalo hoti?

How many ways is one free from lust, developing vipassanā, skilled in discernment, and how many ways is he unskilled in discernment?

Khi vị ly tham tu tập thiền quán, vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi theo bao nhiêu phương diện, và bất thiện xảo trong sự không hiện khởi theo bao nhiêu phương diện?

1105

Puthujjano vipassanaṃ bhāvento navahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti, navahi ākārehi anupaṭṭhānakusalo hoti.

A worldling, developing vipassanā, is skilled in discernment in nine ways, and unskilled in discernment in nine ways.

Khi phàm phu tu tập thiền quán, vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi theo chín phương diện, và bất thiện xảo trong sự không hiện khởi theo chín phương diện.

Sekkho vipassanaṃ bhāvento dasahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti, dasahi ākārehi anupaṭṭhānakusalo hoti.

A Sekkha, developing vipassanā, is skilled in discernment in ten ways, and unskilled in discernment in ten ways.

Khi bậc Hữu học tu tập thiền quán, vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi theo mười phương diện, và bất thiện xảo trong sự không hiện khởi theo mười phương diện.

Vītarāgo vipassanaṃ bhāvento dvādasahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti, dvādasahi ākārehi anupaṭṭhānakusalo hoti.

One free from lust, developing vipassanā, is skilled in discernment in twelve ways, and unskilled in discernment in twelve ways.

Khi vị ly tham tu tập thiền quán, vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi theo mười hai phương diện, và bất thiện xảo trong sự không hiện khởi theo mười hai phương diện.

1106

Puthujjano vipassanaṃ bhāvento katamehi navahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti, katamehi navahi ākārehi anupaṭṭhānakusalo hoti?

How many ways is a worldling, developing vipassanā, skilled in discernment in these nine ways, and unskilled in discernment in these nine ways?

Khi phàm phu tu tập thiền quán, vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi theo chín phương diện nào, và bất thiện xảo trong sự không hiện khởi theo chín phương diện nào?

Aniccato upaṭṭhānakusalo hoti, niccato anupaṭṭhānakusalo hoti.

He is skilled in discerning as impermanent, unskilled in discerning as permanent.

Vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi như vô thường, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như thường hằng.

Dukkhato upaṭṭhānakusalo hoti, sukhato anupaṭṭhānakusalo hoti.

He is skilled in discerning as suffering, unskilled in discerning as pleasure.

Thiện xảo trong sự hiện khởi như khổ, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như lạc.

Anattato upaṭṭhānakusalo hoti, attato anupaṭṭhānakusalo hoti.

He is skilled in discerning as not-self, unskilled in discerning as self.

Thiện xảo trong sự hiện khởi như vô ngã, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như ngã.

Khayato upaṭṭhānakusalo hoti, ghanato anupaṭṭhānakusalo hoti.

He is skilled in discerning as perishing, unskilled in discerning as solid.

Thiện xảo trong sự hiện khởi như hoại diệt, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như kiên cố.

Vayato upaṭṭhānakusalo hoti, āyūhanānupaṭṭhānakusalo hoti.

He is skilled in discerning as dissolving, unskilled in discerning as accumulating.

Thiện xảo trong sự hiện khởi như suy tàn, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như tích lũy.

Vipariṇāmūpaṭṭhānakusalo hoti, dhuvato anupaṭṭhānakusalo hoti.

He is skilled in discerning as subject to change, unskilled in discerning as permanent.

Thiện xảo trong sự hiện khởi như biến hoại, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như vĩnh cửu.

Animittūpaṭṭhānakusalo hoti, nimittānupaṭṭhānakusalo hoti.

He is skilled in discerning as signless, unskilled in discerning as having signs.

Thiện xảo trong sự hiện khởi như vô tướng (animitta), bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như có tướng (nimitta).

Appaṇihitūpaṭṭhānakusalo hoti, paṇidhianupaṭṭhānakusalo^* hoti.

He is skilled in discerning as desireless, unskilled in discerning as having desire.

Thiện xảo trong sự hiện khởi như vô nguyện (appaṇihita), bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như có nguyện (paṇidhi).

Suññatūpaṭṭhānakusalo hoti, abhinivesānupaṭṭhānakusalo hoti – puthujjano vipassanaṃ bhāvento imehi navahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti, imehi navahi ākārehi anupaṭṭhānakusalo hoti.

He is skilled in discerning as emptiness, unskilled in discerning as attachment—a worldling, developing vipassanā, is skilled in discernment in these nine ways, and unskilled in discernment in these nine ways.

Thiện xảo trong sự hiện khởi như không (suññatā), bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như chấp thủ (abhinivesa) – khi phàm phu tu tập thiền quán, vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi theo chín phương diện này, và bất thiện xảo trong sự không hiện khởi theo chín phương diện này.

1107

206. Sekkho vipassanaṃ bhāvento katamehi dasahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti, katamehi dasahi ākārehi anupaṭṭhānakusalo hoti?

206. How many ways is a Sekkha, developing vipassanā, skilled in discernment in these ten ways, and unskilled in discernment in these ten ways?

206. Khi bậc Hữu học tu tập thiền quán, vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi theo mười phương diện nào, và bất thiện xảo trong sự không hiện khởi theo mười phương diện nào?

Aniccato upaṭṭhānakusalo hoti, niccato anupaṭṭhānakusalo hoti…pe… suññatūpaṭṭhānakusalo hoti, abhinivesānūpaṭṭhānakusalo hoti.

He is skilled in discerning as impermanent, unskilled in discerning as permanent…pe… skilled in discerning as emptiness, unskilled in discerning as attachment.

Vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi như vô thường, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như thường hằng... cho đến... thiện xảo trong sự hiện khởi như không, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như chấp thủ.

Ñāṇūpaṭṭhānakusalo hoti, añāṇaanupaṭṭhānakusalo hoti – sekkho vipassanaṃ bhāvento imehi dasahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti, imehi dasahi ākārehi anupaṭṭhānakusalo hoti.

He is skilled in discerning as knowledge, unskilled in discerning as ignorance—a Sekkha, developing vipassanā, is skilled in discernment in these ten ways, and unskilled in discernment in these ten ways.

Thiện xảo trong sự hiện khởi của trí tuệ (ñāṇa), bất thiện xảo trong sự không hiện khởi của vô minh (aññāṇa) – khi bậc Hữu học tu tập thiền quán, vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi theo mười phương diện này, và bất thiện xảo trong sự không hiện khởi theo mười phương diện này.

1108

Vītarāgo vipassanaṃ bhāvento katamehi dvādasahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti, katamehi dvādasahi ākārehi anupaṭṭhānakusalo hoti?

How many ways is one free from lust, developing vipassanā, skilled in discernment in these twelve ways, and unskilled in discernment in these twelve ways?

Khi vị ly tham tu tập thiền quán, vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi theo mười hai phương diện nào, và bất thiện xảo trong sự không hiện khởi theo mười hai phương diện nào?

Aniccato upaṭṭhānakusalo hoti, niccato anupaṭṭhānakusalo hoti…pe… ñāṇūpaṭṭhānakusalo hoti, añāṇānupaṭṭhānakusalo hoti.

He is skilled in discerning as impermanent, unskilled in discerning as permanent…pe… skilled in discerning as knowledge, unskilled in discerning as ignorance.

Vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi như vô thường, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như thường hằng... cho đến... thiện xảo trong sự hiện khởi của trí tuệ, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi của vô minh.

Visaññogūpaṭṭhānakusalo hoti, saññogānupaṭṭhānakusalo hoti.

He is skilled in discerning as disjunction, unskilled in discerning as conjunction.

Thiện xảo trong sự hiện khởi của sự không kết hợp (visaññoga), bất thiện xảo trong sự không hiện khởi của sự kết hợp (saññoga).

Nirodhūpaṭṭhānakusalo hoti, saṅkhārānupaṭṭhānakusalo hoti – vītarāgo vipassanaṃ bhāvento imehi dvādasahi ākārehi upaṭṭhānakusalo hoti, imehi dvādasahi ākārehi anupaṭṭhānakusalo hoti.

He is skilled in apprehending cessation, skilled in not apprehending formations. An arahant, developing vipassanā, is skilled in apprehending by these twelve aspects, and skilled in not apprehending by these twelve aspects.

Thiện xảo trong sự hiện khởi của sự đoạn diệt (nirodha), bất thiện xảo trong sự không hiện khởi của các hành (saṅkhāra) – khi vị ly tham tu tập thiền quán, vị ấy thiện xảo trong sự hiện khởi theo mười hai phương diện này, và bất thiện xảo trong sự không hiện khởi theo mười hai phương diện này.

1109

Āvajjitattā ārammaṇūpaṭṭhānakusalavasena indriyāni samodhāneti, gocarañca pajānāti, samatthañca paṭivijjhati…pe… dhamme samodhāneti, gocarañca pajānāti, samatthañca paṭivijjhati.

Because of reflecting, by the power of knowledge skilled in the manifestation of the samatha object, he combines the faculties, knows the range, and penetrates the nature of balance and its benefit…pe… he combines the phenomena, knows the range, and penetrates the nature of balance and its benefit.

Do đã quán xét, vị ấy phối hợp các căn (indriya) theo cách thiện xảo trong sự hiện khởi của đối tượng, và biết được phạm vi, và thấu hiểu được sự quân bình... cho đến... phối hợp các pháp, và biết được phạm vi, và thấu hiểu được sự quân bình.

Indriyāni samodhānetīti kathaṃ indriyāni samodhāneti?

How does he combine the faculties?

Phối hợp các căn nghĩa là phối hợp các căn như thế nào?

Adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ samodhāneti…pe… samathanimittūpaṭṭhānakusalavasena, paggahanimittūpaṭṭhānakusalavasena, avikkhepūpaṭṭhānakusalavasena, obhāsūpaṭṭhānakusalavasena, sampahaṃsanūpaṭṭhānakusalavasena, upekkhūpaṭṭhānakusalavasena, ekattūpaṭṭhānakusalavasena, ñāṇūpaṭṭhānakusalavasena, vimuttūpaṭṭhānakusalavasena.

He combines the faculty of faith by way of determination…pe… by the power of knowledge skilled in the manifestation of the sign of tranquility, by the power of knowledge skilled in the manifestation of the sign of exertion, by the power of knowledge skilled in the manifestation of non-distraction, by the power of knowledge skilled in the manifestation of light, by the power of knowledge skilled in the manifestation of joy, by the power of knowledge skilled in the manifestation of equanimity, by the power of knowledge skilled in the manifestation of unification, by the power of knowledge skilled in the manifestation of knowledge, by the power of knowledge skilled in the manifestation of liberation.

Vị ấy phối hợp tín căn (saddhindriya) theo phương diện quyết định... cho đến... theo phương diện thiện xảo trong sự hiện khởi của tướng chỉ (samathanimitta), theo phương diện thiện xảo trong sự hiện khởi của tướng tinh tấn (paggahanimitta), theo phương diện thiện xảo trong sự hiện khởi của sự không tán loạn (avikkhepa), theo phương diện thiện xảo trong sự hiện khởi của ánh sáng (obhāsa), theo phương diện thiện xảo trong sự hiện khởi của sự hoan hỷ (sampahaṃsana), theo phương diện thiện xảo trong sự hiện khởi của xả (upekkhā), theo phương diện thiện xảo trong sự hiện khởi của sự hợp nhất (ekatta), theo phương diện thiện xảo trong sự hiện khởi của trí tuệ (ñāṇa), theo phương diện thiện xảo trong sự hiện khởi của giải thoát (vimutti).

1110

Aniccato upaṭṭhānakusalavasena, niccato anupaṭṭhānakusalavasena, dukkhato upaṭṭhānakusalavasena, sukhato anupaṭṭhānakusalavasena, anattato upaṭṭhānakusalavasena, attato anupaṭṭhānakusalavasena, khayato upaṭṭhānakusalavasena, ghanato anupaṭṭhānakusalavasena, vayato upaṭṭhānakusalavasena, āyūhanānupaṭṭhānakusalavasena, vipariṇāmūpaṭṭhānakusalavasena, dhuvato anupaṭṭhānakusalavasena, animittūpaṭṭhānakusalavasena, nimittānupaṭṭhānakusalavasena, appaṇihitūpaṭṭhānakusalavasena, paṇidhianupaṭṭhānakusalavasena, suññatūpaṭṭhānakusalavasena, abhinivesānupaṭṭhānakusalavasena, ñāṇūpaṭṭhānakusalavasena, añāṇānupaṭṭhānakusalavasena, visaññogūpaṭṭhānakusalavasena, saññogānupaṭṭhānakusalavasena, nirodhūpaṭṭhānakusalavasena, saṅkhārānupaṭṭhānakusalavasena indriyāni samodhāneti, gocarañca pajānāti, samatthañca paṭivijjhati.

By the power of knowledge skilled in apprehending impermanence, by the power of knowledge skilled in not apprehending permanence; by the power of knowledge skilled in apprehending suffering, by the power of knowledge skilled in not apprehending pleasure; by the power of knowledge skilled in apprehending non-self, by the power of knowledge skilled in not apprehending self; by the power of knowledge skilled in apprehending exhaustion, by the power of knowledge skilled in not apprehending compactness; by the power of knowledge skilled in apprehending dissolution, by the power of knowledge skilled in not apprehending accumulation; by the power of knowledge skilled in apprehending change, by the power of knowledge skilled in not apprehending stability; by the power of knowledge skilled in apprehending the signless, by the power of knowledge skilled in not apprehending the sign; by the power of knowledge skilled in apprehending the desireless, by the power of knowledge skilled in not apprehending desire; by the power of knowledge skilled in apprehending emptiness, by the power of knowledge skilled in not apprehending attachment; by the power of knowledge skilled in apprehending knowledge, by the power of knowledge skilled in not apprehending ignorance; by the power of knowledge skilled in apprehending disjunction, by the power of knowledge skilled in not apprehending conjunction; by the power of knowledge skilled in apprehending cessation, by the power of knowledge skilled in not apprehending formations—he combines the faculties, knows the range, and penetrates the nature of balance and its benefit.

Vị ấy phối hợp các căn, biết được phạm vi, và thấu hiểu được sự quân bình theo phương diện thiện xảo trong sự hiện khởi như vô thường, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như thường hằng, thiện xảo trong sự hiện khởi như khổ, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như lạc, thiện xảo trong sự hiện khởi như vô ngã, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như ngã, thiện xảo trong sự hiện khởi như hoại diệt, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như kiên cố, thiện xảo trong sự hiện khởi như suy tàn, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như tích lũy, thiện xảo trong sự hiện khởi như biến hoại, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như vĩnh cửu, thiện xảo trong sự hiện khởi như vô tướng, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như có tướng, thiện xảo trong sự hiện khởi như vô nguyện, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như có nguyện, thiện xảo trong sự hiện khởi như không, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi như chấp thủ, thiện xảo trong sự hiện khởi của trí tuệ, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi của vô minh, thiện xảo trong sự hiện khởi của sự không kết hợp, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi của sự kết hợp, thiện xảo trong sự hiện khởi của sự đoạn diệt, bất thiện xảo trong sự không hiện khởi của các hành.

1111

207. Catusaṭṭhiyā ākārehi tiṇṇannaṃ indriyānaṃ vasībhāvatāpaññā āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ.

207. The knowledge of the destruction of the āsavas is the wisdom that is the mastery of the three faculties by sixty-four aspects.

207. Trí tuệ về sự đoạn tận các lậu hoặc là sự thành thạo của ba căn theo sáu mươi bốn phương diện.

Katamesaṃ tiṇṇannaṃ indriyānaṃ?

Which three faculties?

Ba căn nào?

Anaññātaññassāmītindriyassa, aññindriyassa, aññātāvindriyassa.

The faculty of 'I shall know the unknown', the faculty of final knowledge, and the faculty of one who has known.

Là căn vị lai tri kiến (anaññātaññassāmītindriya), căn tri kiến (aññindriya), căn đã tri kiến (aññātāvindriya).

1112

Anaññātaññassāmītindriyaṃ kati ṭhānāni gacchati?

How many stages does the Anaññātaññassāmītindriya go through?

Căn vị lai tri kiến đi đến bao nhiêu trạng thái?

Aññindriyaṃ kati ṭhānāni gacchati?

How many stages does the Aññindriya go through?

Căn tri kiến đi đến bao nhiêu trạng thái?

Aññātāvindriyaṃ kati ṭhānāni gacchati?

How many stages does the Aññātāvindriya go through?

Căn đã tri kiến đi đến bao nhiêu trạng thái?

Anaññātaññassāmītindriyaṃ ekaṃ ṭhānaṃ gacchati – sotāpattimaggaṃ.

The Anaññātaññassāmītindriya goes through one stage—the path of stream-entry.

Căn vị lai tri kiến đi đến một trạng thái – đó là Đạo Tu-đà-hoàn (sotāpattimagga).

Aññindriyaṃ cha ṭhānāni gacchati – sotāpattiphalaṃ, sakadāgāmimaggaṃ, sakadāgāmiphalaṃ, anāgāmimaggaṃ, anāgāmiphalaṃ, arahattamaggaṃ.

The Aññindriya goes through six stages—the fruition of stream-entry, the path of once-returning, the fruition of once-returning, the path of non-returning, the fruition of non-returning, the path of arahantship.

Căn tri kiến đi đến sáu trạng thái – đó là Quả Tu-đà-hoàn (sotāpattiphala), Đạo Tư-đà-hàm (sakadāgāmimagga), Quả Tư-đà-hàm (sakadāgāmiphala), Đạo A-na-hàm (anāgāmimagga), Quả A-na-hàm (anāgāmiphala), Đạo A-la-hán (arahattamagga).

Aññātāvindriyaṃ ekaṃ ṭhānaṃ gacchati – arahattaphalaṃ.

The Aññātāvindriya goes through one stage—the fruition of arahantship.

Căn đã tri kiến đi đến một trạng thái – đó là Quả A-la-hán (arahattaphala).

1113

Sotāpattimaggakkhaṇe anaññātaññassāmītindriyassa saddhindriyaṃ adhimokkhaparivāraṃ hoti, vīriyindriyaṃ paggahaparivāraṃ hoti, satindriyaṃ upaṭṭhānaparivāraṃ hoti, samādhindriyaṃ avikkhepaparivāraṃ hoti, paññindriyaṃ dassanaparivāraṃ hoti, manindriyaṃ vijānanaparivāraṃ hoti, somanassindriyaṃ abhisandanaparivāraṃ hoti, jīvitindriyaṃ pavattasantatādhipateyyaparivāraṃ hoti.

At the moment of the path of stream-entry, for the Anaññātaññassāmītindriya, the faculty of faith is accompanied by determination, the faculty of energy is accompanied by exertion, the faculty of mindfulness is accompanied by apprehension, the faculty of concentration is accompanied by non-distraction, the faculty of wisdom is accompanied by vision, the faculty of mind is accompanied by knowing, the faculty of joy is accompanied by overflowing, the faculty of life is accompanied by the sovereignty of continuous existence.

Tại khoảnh khắc của Đạo Tu-đà-hoàn, tín căn (saddhindriya) được bao quanh bởi sự quyết định (adhimokkha), tấn căn (vīriyindriya) được bao quanh bởi sự tinh tấn (paggaha), niệm căn (satindriya) được bao quanh bởi sự hiện khởi (upaṭṭhāna), định căn (samādhindriya) được bao quanh bởi sự không tán loạn (avikkhepa), tuệ căn (paññindriya) được bao quanh bởi sự thấy biết (dassana), ý căn (manindriya) được bao quanh bởi sự hiểu biết (vijānana), hỷ căn (somanassindriya) được bao quanh bởi sự tràn đầy (abhisandana), mạng căn (jīvitindriya) được bao quanh bởi sự thống trị của sự liên tục (pavatta santatādhipateyya).

Sotāpattimaggakkhaṇe jātā dhammā, ṭhapetvā cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ, sabbeva kusalā honti, sabbeva anāsavā honti, sabbeva niyyānikā honti, sabbeva apacayagāmino honti, sabbeva lokuttarā honti, sabbeva nibbānārammaṇā honti.

At the moment of the path of stream-entry, the phenomena that have arisen, except for mind-originated matter, are all wholesome, all unconditioned, all leading to liberation, all leading to the cessation of accumulation, all supramundane, all having Nibbāna as their object.

Các pháp sinh khởi trong khoảnh khắc Đạo Tu-đà-hoàn (Sotāpattimagga), ngoại trừ sắc pháp do tâm sinh, tất cả đều là thiện (kusala), tất cả đều là vô lậu (anāsava), tất cả đều đưa đến giải thoát (niyyānika), tất cả đều đưa đến sự chấm dứt (apacayagāmino), tất cả đều là siêu thế (lokuttara), tất cả đều lấy Nibbāna làm đối tượng (nibbānārammaṇa).

Sotāpattimaggakkhaṇe anaññātaññassāmītindriyassa imāni aṭṭhindriyāni sahajātaparivārā honti, aññamaññaparivārā honti, nissayaparivārā honti, sampayuttaparivārā honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṃsaṭṭhā honti, sampayuttā honti.

At the moment of the path of stream-entry, for the Anaññātaññassāmītindriya, these eight faculties are co-arisen companions, mutually dependent companions, support companions, associated companions; they are co-existent, co-arisen, conjoined, and associated.

Trong khoảnh khắc Đạo Tu-đà-hoàn, tám quyền này là tùy tùng đồng sinh (sahajātaparivārā), tùy tùng hỗ tương (aññamaññaparivārā), tùy tùng y chỉ (nissayaparivārā), tùy tùng tương ưng (sampayuttaparivārā), đồng hành (sahagata), đồng sinh (sahajāta), tương hợp (saṃsaṭṭha), và tương ưng (sampayutta) với quyền 'Tôi sẽ biết những gì chưa biết' (anaññātaññassāmītindriya).

Teva tassa ākārā ceva honti parivārā ca.

These are its aspects and its companions.

Chúng chính là những phương diện và tùy tùng của quyền đó.

1114

Sotāpattiphalakkhaṇe…pe… arahattaphalakkhaṇe aññātāvindriyassa saddhindriyaṃ adhimokkhaparivāraṃ hoti…pe… jīvitindriyaṃ pavattasantatādhipateyyaparivāraṃ hoti.

At the moment of Stream-entry fruition…pe… at the moment of Arahantship fruition, the faculty of faith (saddhindriya) is accompanied by conviction for the aññātāvindriya…pe… the life faculty (jīvitindriya) is accompanied by the dominance of the continuity of existence.

Trong khoảnh khắc Quả Tu-đà-hoàn (Sotāpattiphala)… cho đến… trong khoảnh khắc Quả A-la-hán (Arahattaphala), Tín quyền (saddhindriya) là tùy tùng quyết định (adhimokkhaparivāra) của quyền 'Đã biết' (aññātāvindriya)… cho đến… Sinh mạng quyền (jīvitindriya) là tùy tùng chi phối sự liên tục của tiến trình (pavattasantatādhipateyyaparivāra).

Arahattaphalakkhaṇe jātā dhammā sabbeva abyākatā honti, ṭhapetvā cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ sabbeva anāsavā honti, sabbeva lokuttarā honti, sabbeva nibbānārammaṇā honti.

At the moment of Arahantship fruition, all phenomena that arise are indeterminate (abyākata), all are free from taints (anāsava) except for mind-originated matter (cittasamuṭṭhāna rūpa), all are supramundane (lokuttara), and all have Nibbāna as their object.

Các pháp sinh khởi trong khoảnh khắc Quả A-la-hán, tất cả đều là vô ký (abyākata), ngoại trừ sắc pháp do tâm sinh, tất cả đều là vô lậu (anāsava), tất cả đều là siêu thế (lokuttara), tất cả đều lấy Nibbāna làm đối tượng (nibbānārammaṇa).

Arahattaphalakkhaṇe aññātāvindriyassa imāni aṭṭhindriyāni sahajātaparivārā honti.

At the moment of Arahantship fruition, these eight faculties are conascient companions for the aññātāvindriya.

Trong khoảnh khắc Quả A-la-hán, tám quyền này là tùy tùng đồng sinh của quyền 'Đã biết' (aññātāvindriya).

Teva tassa ākārā ceva honti parivārā ca.

They are both its modes and its companions.

Chúng chính là những phương diện và tùy tùng của quyền đó.

Iti imāni aṭṭha aṭṭhakāni catusaṭṭhi honti.

Thus, these eight eights become sixty-four.

Như vậy, tám lần tám là sáu mươi bốn.

1115

Āsavāti katame te āsavā?

Taints—what are these taints?

Lậu hoặc (Āsava) là gì? Những lậu hoặc đó là gì?

Kāmāsavo, bhavāsavo, diṭṭhāsavo, avijjāsavo.

The taint of sensual desire (kāmāsava), the taint of existence (bhavāsava), the taint of views (diṭṭhāsava), the taint of ignorance (avijjāsava).

Dục lậu (kāmāsava), Hữu lậu (bhavāsava), Kiến lậu (diṭṭhāsava), Vô minh lậu (avijjāsava).

Katthete āsavā khīyanti^* ?

Where are these taints exhausted?

Những lậu hoặc này chấm dứt ở đâu?

Sotāpattimaggena anavaseso diṭṭhāsavo khīyati.

By the path of Stream-entry, the taint of views (diṭṭhāsava) is entirely exhausted.

Với Đạo Tu-đà-hoàn, Kiến lậu chấm dứt hoàn toàn.

Apāyagamanīyo kāmāsavo khīyati, apāyagamanīyo bhavāsavo khīyati, apāyagamanīyo avijjāsavo khīyati.

The taint of sensual desire (kāmāsava) leading to the lower realms is exhausted, the taint of existence (bhavāsava) leading to the lower realms is exhausted, the taint of ignorance (avijjāsava) leading to the lower realms is exhausted.

Dục lậu đưa đến khổ cảnh chấm dứt, Hữu lậu đưa đến khổ cảnh chấm dứt, Vô minh lậu đưa đến khổ cảnh chấm dứt.

Etthete āsavā khīyanti.

Here, these taints are exhausted.

Những lậu hoặc này chấm dứt ở đây.

Sakadāgāmimaggena oḷāriko kāmāsavo khīyati, tadekaṭṭho bhavāsavo khīyati, tadekaṭṭho avijjāsavo khīyati.

By the path of Once-returning, the gross taint of sensual desire (oḷārika kāmāsava) is exhausted, the corresponding taint of existence (bhavāsava) is exhausted, the corresponding taint of ignorance (avijjāsava) is exhausted.

Với Đạo Tư-đà-hàm (Sakadāgāmimagga), Dục lậu thô thiển chấm dứt, Hữu lậu tương ứng chấm dứt, Vô minh lậu tương ứng chấm dứt.

Etthete āsavā khīyanti.

Here, these taints are exhausted.

Những lậu hoặc này chấm dứt ở đây.

Anāgāmimaggena anavaseso kāmāsavo khīyati, tadekaṭṭho bhavāsavo khīyati, tadekaṭṭho avijjāsavo khīyati.

By the path of Non-returning, the taint of sensual desire (kāmāsava) is entirely exhausted, the corresponding taint of existence (bhavāsava) is exhausted, the corresponding taint of ignorance (avijjāsava) is exhausted.

Với Đạo A-na-hàm (Anāgāmimagga), Dục lậu chấm dứt hoàn toàn, Hữu lậu tương ứng chấm dứt, Vô minh lậu tương ứng chấm dứt.

Etthete āsavā khīyanti.

Here, these taints are exhausted.

Những lậu hoặc này chấm dứt ở đây.

Arahattamaggena anavaseso bhavāsavo khīyati, anavaseso avijjāsavo khīyati.

By the path of Arahantship, the taint of existence (bhavāsava) is entirely exhausted, the taint of ignorance (avijjāsava) is entirely exhausted.

Với Đạo A-la-hán (Arahattamagga), Hữu lậu chấm dứt hoàn toàn, Vô minh lậu chấm dứt hoàn toàn.

Etthete āsavā khīyanti.

Here, these taints are exhausted.

Những lậu hoặc này chấm dứt ở đây.

1116

208.

1117

Na tassa addiṭṭhamidhatthi kiñci, atho aviññātamajānitabbaṃ;

For that Tathāgata, there is nothing in these three worlds that is unseen; nor is there anything unknown, nor anything unknowable. Whatever there is to be known, all that the Tathāgata has fully comprehended with the supreme omniscience. Therefore, he is called the All-seeing One.

Đối với vị ấy, không có gì chưa thấy ở đây, cũng không có gì chưa biết, chưa thể biết;

1118

Sabbaṃ abhiññāsi yadatthi neyyaṃ, tathāgato tena samantacakkhūti.

He fully comprehended all that is knowable; therefore, the Tathāgata is the All-seeing One.

Tất cả những gì cần biết, Thế Tôn đã liễu tri; do đó Ngài là Samantacakkhu (Toàn Giác Nhãn).

1119

Samantacakkhūti kenaṭṭhena samantacakkhu?

All-seeing One—in what sense is he the All-seeing One?

Samantacakkhu (Toàn Giác Nhãn) — theo nghĩa nào là Samantacakkhu?

Cuddasa buddhañāṇāni – dukkhe ñāṇaṃ buddhañāṇaṃ, dukkhasamudaye ñāṇaṃ buddhañāṇaṃ…pe… sabbaññutañāṇaṃ buddhañāṇaṃ, anāvaraṇañāṇaṃ buddhañāṇaṃ.

There are fourteen Buddha-knowledges: the knowledge of suffering is a Buddha-knowledge, the knowledge of the origin of suffering is a Buddha-knowledge…pe… omniscience is a Buddha-knowledge, the knowledge of unimpededness is a Buddha-knowledge.

Mười bốn Phật trí (buddhañāṇa) – trí về Khổ là Phật trí, trí về Khổ tập là Phật trí… cho đến… Toàn tri trí (sabbaññutañāṇa) là Phật trí, Vô ngại trí (anāvaraṇañāṇa) là Phật trí.

Imāni cuddasa buddhañāṇāni.

These are the fourteen Buddha-knowledges.

Đây là mười bốn Phật trí.

Imesaṃ cuddasannaṃ buddhañāṇānaṃ aṭṭha ñāṇāni sāvakasādhāraṇāni, cha ñāṇāni asādhāraṇāni sāvakehi.

Among these fourteen Buddha-knowledges, eight knowledges are common to disciples, and six knowledges are uncommon to disciples.

Trong mười bốn Phật trí này, tám trí là chung với hàng Thanh văn (sāvaka), sáu trí là không chung với hàng Thanh văn.

1120

Yāvatā dukkhassa dukkhaṭṭho ñāto, aññāto dukkhaṭṭho natthīti – samantacakkhu.

Insofar as the nature of suffering has been known for suffering, there is no nature of suffering that remains unknown—thus, the All-seeing One.

Đến mức nào mà bản chất của Khổ đã được biết, không có bản chất của Khổ nào chưa được biết – đó là Samantacakkhu.

Yaṃ samantacakkhu taṃ paññindriyaṃ.

That which is the All-seeing One is the faculty of wisdom (paññindriya).

Cái gì là Samantacakkhu, cái đó là Tuệ quyền (paññindriya).

Paññindriyassa vasena adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ.

By virtue of the faculty of wisdom, the faculty of faith (saddhindriya) in the sense of conviction, the faculty of energy (vīriyindriya) in the sense of exertion, the faculty of mindfulness (satindriya) in the sense of presence, the faculty of concentration (samādhindriya) in the sense of non-distraction.

Do Tuệ quyền, Tín quyền (saddhindriya) có nghĩa là quyết định (adhimokkhaṭṭhena), Tinh tấn quyền (vīriyindriya) có nghĩa là nỗ lực (paggahaṭṭhena), Niệm quyền (satindriya) có nghĩa là an trú (upaṭṭhānaṭṭhena), Định quyền (samādhindriya) có nghĩa là không tán loạn (avikkhepaṭṭhena).

Yāvatā dukkhassa dukkhaṭṭho diṭṭho vidito sacchikato phassito paññāya; aphassito paññāya dukkhaṭṭho natthīti – samantacakkhu.

Insofar as the nature of suffering has been seen, understood, realized, and experienced by wisdom for suffering; there is no nature of suffering that has not been experienced by wisdom—thus, the All-seeing One.

Đến mức nào mà bản chất của Khổ đã được thấy, được biết, được chứng nghiệm, được xúc chạm bằng tuệ; không có bản chất của Khổ nào chưa được xúc chạm bằng tuệ – đó là Samantacakkhu.

Yaṃ samantacakkhu taṃ paññindriyaṃ.

That which is the All-seeing One is the faculty of wisdom (paññindriya).

Cái gì là Samantacakkhu, cái đó là Tuệ quyền.

Paññindriyassa vasena adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ.

By virtue of the faculty of wisdom, the faculty of faith (saddhindriya) in the sense of conviction, the faculty of energy (vīriyindriya) in the sense of exertion, the faculty of mindfulness (satindriya) in the sense of presence, the faculty of concentration (samādhindriya) in the sense of non-distraction.

Do Tuệ quyền, Tín quyền có nghĩa là quyết định, Tinh tấn quyền có nghĩa là nỗ lực, Niệm quyền có nghĩa là an trú, Định quyền có nghĩa là không tán loạn.

Yāvatā samudayassa samudayaṭṭho…pe… yāvatā nirodhassa nirodhaṭṭho… yāvatā maggassa maggaṭṭho… yāvatā atthapaṭisambhidāya atthapaṭisambhidaṭṭho… yāvatā dhammapaṭisambhidāya dhammapaṭisambhidaṭṭho… yāvatā niruttipaṭisambhidāya niruttipaṭisambhidaṭṭho… yāvatā paṭibhānapaṭisambhidāya paṭibhānapaṭisambhidaṭṭho… yāvatā indriyaparopariyatte ñāṇaṃ… yāvatā sattānaṃ āsayānusaye ñāṇaṃ… yāvatā yamakapāṭihīre ñāṇaṃ… yāvatā mahākaruṇāsamāpattiyā ñāṇaṃ… yāvatā sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, taṃ ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya.

Insofar as the nature of origin for origin…pe… insofar as the nature of cessation for cessation… insofar as the nature of the path for the path… insofar as the nature of the analysis of meaning for the analysis of meaning… insofar as the nature of the analysis of phenomena for the analysis of phenomena… insofar as the nature of the analysis of language for the analysis of language… insofar as the nature of the analysis of ready wit for the analysis of ready wit… insofar as the knowledge of the superiority and inferiority of faculties… insofar as the knowledge of the dispositions and latent tendencies of beings… insofar as the knowledge of the Twin Miracle… insofar as the knowledge of the attainment of great compassion… insofar as whatever has been seen, heard, sensed, cognized, attained, sought, and mentally explored by the world with its devas, Māras, Brahmās, by the generation with its ascetics and brahmins, devas and humans—that has been known, seen, understood, realized, and experienced by wisdom.

Đến mức nào mà bản chất của Tập (samudaya) … cho đến … đến mức nào mà bản chất của Diệt (nirodha) … đến mức nào mà bản chất của Đạo (magga) … đến mức nào mà bản chất của Nghĩa phân tích (atthapaṭisambhidā) … đến mức nào mà bản chất của Pháp phân tích (dhammapaṭisambhidā) … đến mức nào mà bản chất của Ngữ phân tích (niruttipaṭisambhidā) … đến mức nào mà bản chất của Biện tài phân tích (paṭibhānapaṭisambhidā) … đến mức nào mà trí về sự hơn kém của các căn (indriyaparopariyatte ñāṇaṃ) … đến mức nào mà trí về khuynh hướng và tùy miên của chúng sinh (sattānaṃ āsayānusaye ñāṇaṃ) … đến mức nào mà trí về song thần thông (yamakapāṭihīre ñāṇaṃ) … đến mức nào mà trí về nhập Đại bi (mahākaruṇāsamāpattiyā ñāṇaṃ) … đến mức nào mà tất cả những gì được thấy, được nghe, được cảm nhận, được biết, được đạt đến, được tìm kiếm, được quán sát bằng tâm bởi thế giới với chư thiên, với Ma vương, với Phạm thiên, với chúng sinh gồm Sa-môn, Bà-la-môn, chư thiên và loài người, tất cả những điều đó đều đã được biết, được thấy, được hiểu, được chứng nghiệm, được xúc chạm bằng tuệ.

Aphassitaṃ paññāya natthīti – samantacakkhu.

There is nothing that has not been experienced by wisdom—thus, the All-seeing One.

Không có gì chưa được xúc chạm bằng tuệ – đó là Samantacakkhu.

Yaṃ samantacakkhu taṃ paññindriyaṃ.

That which is the All-seeing One is the faculty of wisdom (paññindriya).

Cái gì là Samantacakkhu, cái đó là Tuệ quyền.

Paññindriyassa vasena adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ.

By virtue of the faculty of wisdom, the faculty of faith (saddhindriya) is by way of conviction; the faculty of energy (vīriyindriya) is by way of exertion; the faculty of mindfulness (satindriya) is by way of presence; the faculty of concentration (samādhindriya) is by way of non-distraction.

Do Tuệ quyền, Tín quyền có nghĩa là quyết định, Tinh tấn quyền có nghĩa là nỗ lực, Niệm quyền có nghĩa là an trú, Định quyền có nghĩa là không tán loạn.

1121

Saddahanto paggaṇhāti, paggaṇhanto saddahati.

Believing, one exerts; exerting, one believes.

Khi tin thì nỗ lực, khi nỗ lực thì tin.

Saddahanto upaṭṭhāpeti, upaṭṭhāpento saddahati.

Believing, one establishes mindfulness; establishing mindfulness, one believes.

Khi tin thì an trú, khi an trú thì tin.

Saddahanto samādahati, samādahanto saddahati.

Believing, one concentrates; concentrating, one believes.

Khi tin thì định tâm, khi định tâm thì tin.

Saddahanto pajānāti, pajānanto saddahati.

Believing, one understands; understanding, one believes.

Khi tin thì hiểu biết, khi hiểu biết thì tin.

Paggaṇhanto upaṭṭhāpeti, upaṭṭhāpento paggaṇhāti.

Exerting, one establishes mindfulness; establishing mindfulness, one exerts.

Khi nỗ lực thì an trú, khi an trú thì nỗ lực.

Paggaṇhanto samādahati, samādahanto paggaṇhāti.

Exerting, one concentrates; concentrating, one exerts.

Khi nỗ lực thì định tâm, khi định tâm thì nỗ lực.

Paggaṇhanto pajānāti, pajānanto paggaṇhāti.

Exerting, one understands; understanding, one exerts.

Khi nỗ lực thì hiểu biết, khi hiểu biết thì nỗ lực.

Paggaṇhanto saddahati, saddahanto paggaṇhāti.

Exerting, one believes; believing, one exerts.

Khi nỗ lực thì tin, khi tin thì nỗ lực.

Upaṭṭhāpento samādahati, samādahanto upaṭṭhāpeti.

Establishing mindfulness, one concentrates; concentrating, one establishes mindfulness.

Khi an trú thì định tâm, khi định tâm thì an trú.

Upaṭṭhāpento pajānāti, pajānanto upaṭṭhāpeti.

Establishing mindfulness, one understands; understanding, one establishes mindfulness.

Khi an trú thì hiểu biết, khi hiểu biết thì an trú.

Upaṭṭhāpento saddahati, saddahanto upaṭṭhāpeti.

Establishing mindfulness, one believes; believing, one establishes mindfulness.

Khi an trú thì tin, khi tin thì an trú.

Upaṭṭhāpento paggaṇhāti, paggaṇhanto upaṭṭhāpeti.

Establishing mindfulness, one exerts; exerting, one establishes mindfulness.

Khi an trú thì nỗ lực, khi nỗ lực thì an trú.

Samādahanto pajānāti, pajānanto samādahati.

Concentrating, one understands; understanding, one concentrates.

Khi định tâm thì hiểu biết, khi hiểu biết thì định tâm.

Samādahanto saddahati, saddahanto samādahati.

Concentrating, one believes; believing, one concentrates.

Khi định tâm thì tin, khi tin thì định tâm.

Samādahanto paggaṇhāti, paggaṇhanto samādahati.

Concentrating, one exerts; exerting, one concentrates.

Khi định tâm thì nỗ lực, khi nỗ lực thì định tâm.

Samādahanto upaṭṭhāpeti, upaṭṭhāpento samādahati.

Concentrating, one establishes mindfulness; establishing mindfulness, one concentrates.

Khi định tâm thì an trú, khi an trú thì định tâm.

Pajānanto saddahati, saddahanto pajānāti.

Understanding, one believes; believing, one understands.

Khi hiểu biết thì tin, khi tin thì hiểu biết.

Pajānanto paggaṇhāti, paggaṇhanto pajānāti.

Understanding, one exerts; exerting, one understands.

Khi hiểu biết thì nỗ lực, khi nỗ lực thì hiểu biết.

Pajānanto upaṭṭhāpeti, upaṭṭhāpento pajānāti.

Understanding, one establishes mindfulness; establishing mindfulness, one understands.

Khi hiểu biết thì an trú, khi an trú thì hiểu biết.

Pajānanto samādahati, samādahanto pajānāti.

Understanding, one concentrates; concentrating, one understands.

Khi hiểu biết thì định tâm, khi định tâm thì hiểu biết.

1122

Saddahitattā paggahitaṃ, paggahitattā saddahitaṃ.

Because of having believed, it is exerted; because of having exerted, it is believed.

Do đã tin nên đã nỗ lực, do đã nỗ lực nên đã tin.

Saddahitattā upaṭṭhāpitaṃ, upaṭṭhāpitattā saddahitaṃ.

Because of having believed, it is established in mindfulness; because of having established in mindfulness, it is believed.

Do đã tin nên đã an trú, do đã an trú nên đã tin.

Saddahitattā samādahitaṃ, samādahitattā saddahitaṃ.

Because of having believed, it is concentrated; because of having concentrated, it is believed.

Do đã tin nên đã định tâm, do đã định tâm nên đã tin.

Saddahitattā pajānitaṃ, pajānitattā saddahitaṃ.

Because of having believed, it is understood; because of having understood, it is believed.

Do đã tin nên đã hiểu biết, do đã hiểu biết nên đã tin.

Paggahitattā upaṭṭhāpitaṃ, upaṭṭhāpitattā paggahitaṃ.

Because of having exerted, it is established in mindfulness; because of having established in mindfulness, it is exerted.

Do đã nỗ lực nên đã an trú, do đã an trú nên đã nỗ lực.

Paggahitattā samādahitaṃ, samādahitattā paggahitaṃ.

Because of having exerted, it is concentrated; because of having concentrated, it is exerted.

Do đã nỗ lực nên đã định tâm, do đã định tâm nên đã nỗ lực.

Paggahitattā pajānitaṃ pajānitattā paggahitaṃ.

Because of having exerted, it is understood; because of having understood, it is exerted.

Do đã nỗ lực nên đã hiểu biết, do đã hiểu biết nên đã nỗ lực.

Paggahitattā saddahitaṃ, saddahitattā paggahitaṃ.

Because of having exerted, it is believed; because of having believed, it is exerted.

Do đã nỗ lực nên đã tin, do đã tin nên đã nỗ lực.

Upaṭṭhāpitattā samādahitaṃ, samādahitattā upaṭṭhāpitaṃ.

Because of having established in mindfulness, it is concentrated; because of having concentrated, it is established in mindfulness.

Do đã an trú nên đã định tâm, do đã định tâm nên đã an trú.

Upaṭṭhāpitattā pajānitaṃ, pajānitattā upaṭṭhāpitaṃ.

Because of having established in mindfulness, it is understood; because of having understood, it is established in mindfulness.

Do đã an trú nên đã hiểu biết, do đã hiểu biết nên đã an trú.

Upaṭṭhāpitattā saddahitaṃ, saddahitattā upaṭṭhāpitaṃ.

Because of having established in mindfulness, it is believed; because of having believed, it is established in mindfulness.

Do đã an trú nên đã tin, do đã tin nên đã an trú.

Upaṭṭhāpitattā paggahitaṃ, paggahitattā upaṭṭhāpitaṃ.

Because of having established in mindfulness, it is exerted; because of having exerted, it is established in mindfulness.

Do được thiết lập nên được nâng đỡ, do được nâng đỡ nên được thiết lập.

Samādahitattā pajānitaṃ, pajānitattā samādahitaṃ.

Because of having concentrated, it is understood; because of having understood, it is concentrated.

Do được định tâm nên được hiểu biết, do được hiểu biết nên được định tâm.

Samādahitattā saddahitaṃ, saddahitattā samādahitaṃ.

Because of having concentrated, it is believed; because of having believed, it is concentrated.

Do được định tâm nên được tin tưởng, do được tin tưởng nên được định tâm.

Samādahitattā paggahitaṃ, paggahitattā samādahitaṃ.

Because of having concentrated, it is exerted; because of having exerted, it is concentrated.

Do được định tâm nên được nâng đỡ, do được nâng đỡ nên được định tâm.

Samādahitattā upaṭṭhāpitaṃ, upaṭṭhāpitattā samādahitaṃ.

Because of having concentrated, it is established in mindfulness; because of having established in mindfulness, it is concentrated.

Do được định tâm nên được thiết lập, do được thiết lập nên được định tâm.

Pajānitattā saddahitaṃ, saddahitattā pajānitaṃ.

Because of having understood, it is believed; because of having believed, it is understood.

Do được hiểu biết nên được tin tưởng, do được tin tưởng nên được hiểu biết.

Pajānitattā paggahitaṃ, paggahitattā pajānitaṃ.

Because of having understood, it is exerted; because of having exerted, it is understood.

Do được hiểu biết nên được nâng đỡ, do được nâng đỡ nên được hiểu biết.

Pajānitattā upaṭṭhāpitaṃ, upaṭṭhāpitattā pajānitaṃ.

Because of having understood, it is established in mindfulness; because of having established in mindfulness, it is understood.

Do được hiểu biết nên được thiết lập, do được thiết lập nên được hiểu biết.

Pajānitattā samādahitaṃ, samādahitattā pajānitaṃ.

Because of having understood, it is concentrated; because of having concentrated, it is understood.

Do được hiểu biết nên được định tâm, do được định tâm nên được hiểu biết.

1123

Yaṃ buddhacakkhu taṃ buddhañāṇaṃ, yaṃ buddhañāṇaṃ taṃ buddhacakkhu, yena cakkhunā tathāgato satte passati apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye appekacce paralokavajjabhayadassāvino^* , appekacce naparalokavajjabhayadassāvino.

That which is the Buddha-eye is the Buddha-knowledge; that which is the Buddha-knowledge is the Buddha-eye. With that eye the Tathāgata sees beings who have little dust in their eyes, who have much dust in their eyes, who have keen faculties, who have dull faculties, who are of good disposition, who are of bad disposition, who are easy to teach, who are difficult to teach, some who see fear in faults concerning the other world, and some who do not see fear in faults concerning the other world.

Phàm là Phật nhãn thì đó là Phật trí, phàm là Phật trí thì đó là Phật nhãn. Với nhãn quan ấy, Như Lai thấy các chúng sinh ít bụi trần, nhiều bụi trần, có căn mạnh, có căn yếu, có thiện tướng, có ác tướng, dễ giáo hóa, khó giáo hóa, một số thấy sự nguy hiểm của các lỗi lầm ở đời sau, một số không thấy sự nguy hiểm của các lỗi lầm ở đời sau.

1124

Apparajakkhe mahārajakkheti saddho puggalo apparajakkho, assaddho puggalo mahārajakkho.

“Who have little dust in their eyes, who have much dust in their eyes”—a faithful person has little dust in their eyes; an unfaithful person has much dust in their eyes.

Ít bụi trần, nhiều bụi trần: Người có đức tin là ít bụi trần, người không có đức tin là nhiều bụi trần.

Āraddhavīriyo puggalo apparajakkho, kusīto puggalo mahārajakkho.

An energetic person has little dust in their eyes; a lazy person has much dust in their eyes.

Người tinh tấn là ít bụi trần, người biếng nhác là nhiều bụi trần.

Upaṭṭhitassati puggalo apparajakkho, muṭṭhassati puggalo mahārajakkho.

A person with established mindfulness has little dust in their eyes; a person with forgotten mindfulness has much dust in their eyes.

Người có niệm hiện tại là ít bụi trần, người thất niệm là nhiều bụi trần.

Samāhito puggalo apparajakkho, asamāhito puggalo mahārajakkho.

A concentrated person has little dust in their eyes; an unconcentrated person has much dust in their eyes.

Người có định là ít bụi trần, người không có định là nhiều bụi trần.

Paññavā puggalo apparajakkho, duppañño puggalo mahārajakkho.

A wise person has little dust in their eyes; a foolish person has much dust in their eyes.

Người có trí tuệ là ít bụi trần, người kém trí tuệ là nhiều bụi trần.

1125

Tikkhindriye mudindriyeti saddho puggalo tikkhindriyo, assaddho puggalo mudindriyo…pe… paññavā puggalo tikkhindriyo, duppañño puggalo mudindriyo.

“Who have keen faculties, who have dull faculties”—a faithful person has keen faculties; an unfaithful person has dull faculties… (and so on for the other pairs of qualities) …a wise person has keen faculties; a foolish person has dull faculties.

Có căn mạnh, có căn yếu: Người có đức tin là có căn mạnh, người không có đức tin là có căn yếu… (v.v.)… Người có trí tuệ là có căn mạnh, người kém trí tuệ là có căn yếu.

Svākāre dvākāreti saddho puggalo svākāro, assaddho puggalo dvākāro…pe… paññavā puggalo svākāro, duppañño puggalo dvākāro.

"Of good disposition, of bad disposition" means a person with faith is of good disposition, a person without faith is of bad disposition…and so on…a wise person is of good disposition, an unwise person is of bad disposition.

Có thiện tướng, có ác tướng: Người có đức tin là có thiện tướng, người không có đức tin là có ác tướng… (v.v.)… Người có trí tuệ là có thiện tướng, người kém trí tuệ là có ác tướng.

Suviññāpaye duviññāpayeti saddho puggalo suviññāpayo, assaddho puggalo duviññāpayo…pe… paññavā puggalo suviññāpayo, duppañño puggalo duviññāpayo.

"Easily instructed, difficult to instruct" means a person with faith is easily instructed, a person without faith is difficult to instruct…and so on…a wise person is easily instructed, an unwise person is difficult to instruct.

Dễ giáo hóa, khó giáo hóa: Người có đức tin là dễ giáo hóa, người không có đức tin là khó giáo hóa… (v.v.)… Người có trí tuệ là dễ giáo hóa, người kém trí tuệ là khó giáo hóa.

1126

Appekacce paralokavajjabhayadassāvino, appekacce naparalokavajjabhayadassāvinoti saddho puggalo paralokavajjabhayadassāvī, assaddho puggalo naparalokavajjabhayadassāvī.

"Some see danger in blameworthy acts concerning the next world, some do not" means a person with faith sees danger in blameworthy acts concerning the next world, a person without faith does not see danger in blameworthy acts concerning the next world.

Một số thấy sự nguy hiểm của các lỗi lầm ở đời sau, một số không thấy sự nguy hiểm của các lỗi lầm ở đời sau: Người có đức tin là thấy sự nguy hiểm của các lỗi lầm ở đời sau, người không có đức tin là không thấy sự nguy hiểm của các lỗi lầm ở đời sau.

Āraddhavīriyo puggalo paralokavajjabhayadassāvī, kusīto puggalo naparalokavajjabhayadassāvī…pe… paññavā puggalo paralokavajjabhayadassāvī, duppañño puggalo naparalokavajjabhayadassāvī.

A person who has aroused energy sees danger in blameworthy acts concerning the next world, an indolent person does not see danger in blameworthy acts concerning the next world…and so on…a wise person sees danger in blameworthy acts concerning the next world, an unwise person does not see danger in blameworthy acts concerning the next world.

Người tinh tấn là thấy sự nguy hiểm của các lỗi lầm ở đời sau, người biếng nhác là không thấy sự nguy hiểm của các lỗi lầm ở đời sau… (v.v.)… Người có trí tuệ là thấy sự nguy hiểm của các lỗi lầm ở đời sau, người kém trí tuệ là không thấy sự nguy hiểm của các lỗi lầm ở đời sau.

1127

Lokoti khandhaloko dhātuloko āyatanaloko vipattibhavaloko vipattisambhavaloko sampattibhavaloko sampattisambhavaloko.

"World" means the world of aggregates, the world of elements, the world of sense bases, the world of unfortunate existence, the world of unfortunate becoming, the world of fortunate existence, the world of fortunate becoming.

Thế gian (loko): là thế gian uẩn (khandhaloko), thế gian giới (dhātuloko), thế gian xứ (āyatanaloko), thế gian của sự bại hoại tái sinh (vipattibhavaloko), thế gian của sự phát sinh bại hoại (vipattisambhavaloko), thế gian của sự thành tựu tái sinh (sampattibhavaloko), thế gian của sự phát sinh thành tựu (sampattisambhavaloko).

1128

Eko loko – sabbe sattā āhāraṭṭhitikā.

One world – all beings are sustained by food.

Một thế gian: Tất cả chúng sinh đều tồn tại nhờ thức ăn.

Dve lokā – nāmañca rūpañca.

Two worlds – nāma and rūpa.

Hai thế gian: Danh và sắc.

Tayo lokā – tisso vedanā.

Three worlds – the three feelings.

Ba thế gian: Ba thọ.

Cattāro lokā – cattāro āhārā.

Four worlds – the four nutriments.

Bốn thế gian: Bốn loại thức ăn.

Pañca lokā – pañcupādānakkhandhā.

Five worlds – the five aggregates of clinging.

Năm thế gian: Năm thủ uẩn.

Cha lokā – cha ajjhattikāni āyatanāni.

Six worlds – the six internal sense bases.

Sáu thế gian: Sáu nội xứ.

Satta lokā – satta viññāṇaṭṭhitiyo.

Seven worlds – the seven stations of consciousness.

Bảy thế gian: Bảy trú xứ của thức.

Aṭṭha lokā – aṭṭha lokadhammā.

Eight worlds – the eight worldly conditions.

Tám thế gian: Tám pháp thế gian.

Nava lokā – nava sattāvāsā.

Nine worlds – the nine abodes of beings.

Chín thế gian: Chín trú xứ của chúng sinh.

Dasa lokā – dasāyatanāni.

Ten worlds – the ten āyatanas.

Mười thế gian: Mười xứ.

Dvādasa lokā – dvādasāyatanāni.

Twelve worlds – the twelve āyatanas.

Mười hai thế gian: Mười hai xứ.

Aṭṭhārasa lokā – aṭṭhārasa dhātuyo.

Eighteen worlds – the eighteen elements.

Mười tám thế gian: Mười tám giới.

1129

Vajjanti sabbe kilesā vajjā, sabbe duccaritā vajjā, sabbe abhisaṅkhārā vajjā, sabbe bhavagāmikammā vajjā.

"Blameworthy" means all defilements are blameworthy, all unwholesome deeds are blameworthy, all volitional formations are blameworthy, all kamma leading to becoming are blameworthy.

Lỗi lầm (vajja): Tất cả phiền não là lỗi lầm, tất cả ác hạnh là lỗi lầm, tất cả các hành là lỗi lầm, tất cả nghiệp dẫn đến tái sinh là lỗi lầm.

Iti imasmiñca loke imasmiñca vajje tibbā bhayasaññā paccupaṭṭhitā honti, seyyathāpi ukkhittāsike vadhake.

Thus, in this world and regarding this blameworthy act, intense perception of danger is present, just as from an executioner with an upraised sword.

Như vậy, trong thế gian này và trong lỗi lầm này, những nhận thức về sự sợ hãi mãnh liệt hiện hữu, ví như đối với kẻ sát nhân bị giương gươm.

Imehi paññāsāya ākārehi imāni pañcindriyāni jānāti passati aññāti paṭivijjhatīti.

By these fifty aspects, one knows, sees, understands, and penetrates these five faculties.

Với năm mươi phương cách này, vị ấy biết, thấy, nhận ra và thấu hiểu năm quyền này.

1130

Indriyasamodhāno pañcamo.

The fifth, the Summary of Faculties.

Phần tóm tắt các quyền thứ năm.

1131

Tatiyabhāṇavāro.

The Third Recitation Section is concluded.

Phần đọc tụng thứ ba.

1132

Indriyakathā niṭṭhitā.

The Discourse on Faculties is concluded.

Phần luận về các quyền đã hoàn tất.

1133

5. Vimokkhakathā

5. Discourse on Deliverance

5. Luận về các giải thoát (Vimokkhakathā)

1134

1. Uddeso

1. Outline

1. Tóm tắt (Uddeso)

1135

209. Purimanidānaṃ.

The previous introduction.

209. Nguyên nhân trước.

‘‘Tayome, bhikkhave, vimokkhā.

"Monks, there are these three deliverances.

“Này các Tỳ-khưu, có ba loại giải thoát này.

Katame tayo?

Which three?

Ba loại nào?

Suññato vimokkho, animitto vimokkho, appaṇihito vimokkho – ime kho, bhikkhave, tayo vimokkhā.

The Emptiness Deliverance, the Signless Deliverance, the Undirected Deliverance – these, monks, are the three deliverances.

Giải thoát không (suññato vimokkho), giải thoát vô tướng (animitto vimokkho), giải thoát vô nguyện (appaṇihito vimokkho) – này các Tỳ-khưu, đây là ba loại giải thoát.”

1136

‘‘Api ca, aṭṭhasaṭṭhi vimokkhā – suññato vimokkho, animitto vimokkho, appaṇihito vimokkho; ajjhattavuṭṭhāno vimokkho, bahiddhāvuṭṭhāno vimokkho, dubhato vuṭṭhāno vimokkho; ajjhattavuṭṭhānā cattāro vimokkhā, bahiddhāvuṭṭhānā cattāro vimokkhā, dubhato vuṭṭhānā cattāro vimokkhā; ajjhattavuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā, bahiddhāvuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā, dubhato vuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā; ajjhattavuṭṭhānapaṭippassaddhī^* cattāro vimokkhā, bahiddhāvuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā, dubhato vuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā; rūpī rūpāni passatīti vimokkho, ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passatīti vimokkho, subhaṃ teva adhimutto hotīti vimokkho; ākāsānañcāyatanasamāpatti vimokkho, viññāṇañcāyatanasamāpatti vimokkho, ākiñcaññāyatanasamāpatti vimokkho; nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti vimokkho, saññāvedayitanirodhasamāpatti vimokkho; samayavimokkho, asamayavimokkho; sāmayiko vimokkho, asāmayiko vimokkho; kuppo vimokkho, akuppo vimokkho; lokiyo vimokkho, lokuttaro vimokkho; sāsavo vimokkho, anāsavo vimokkho; sāmiso vimokkho, nirāmiso vimokkho; nirāmisānirāmisataro vimokkho, paṇihito vimokkho, appaṇihito vimokkho, paṇihitappaṭippassaddhi vimokkho; saññutto vimokkho, visaññutto vimokkho; ekattavimokkho, nānattavimokkho, saññāvimokkho, ñāṇavimokkho; sītisiyāvimokkho^* , jhānavimokkho, anupādācittassa vimokkho’’.

Furthermore, there are sixty-eight liberations (vimokkha): the liberation of emptiness (suññato vimokkho), the signless liberation (animitto vimokkho), the desireless liberation (appaṇihito vimokkho); the liberation arising internally (ajjhattavuṭṭhāno vimokkho), the liberation arising externally (bahiddhāvuṭṭhāno vimokkho), the liberation arising from both (dubhato vuṭṭhāno vimokkho); the four liberations arising internally (ajjhattavuṭṭhānā cattāro vimokkhā), the four liberations arising externally (bahiddhāvuṭṭhānā cattāro vimokkhā), the four liberations arising from both (dubhato vuṭṭhānā cattāro vimokkhā); the four liberations in conformity with those arising internally (ajjhattavuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā), the four liberations in conformity with those arising externally (bahiddhāvuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā), the four liberations in conformity with those arising from both (dubhato vuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā); the four liberations by the appeasement of internal arising (ajjhattavuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā), the four liberations by the appeasement of external arising (bahiddhāvuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā), the four liberations by the appeasement of both kinds of arising (dubhato vuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā); the liberation where one, being material, sees material forms (rūpī rūpāni passatīti vimokkho); the liberation where, not perceiving material forms internally, one sees material forms externally (ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passatīti vimokkho); the liberation where one is intent only on the beautiful (subhaṃ teva adhimutto hotīti vimokkho); the liberation of the attainment of the base of infinite space (ākāsānañcāyatanasamāpatti vimokkho), the liberation of the attainment of the base of infinite consciousness (viññāṇañcāyatanasamāpatti vimokkho), the liberation of the attainment of the base of nothingness (ākiñcaññāyatanasamāpatti vimokkho); the liberation of the attainment of the base of neither perception nor non-perception (nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti vimokkho), the liberation of the attainment of the cessation of perception and feeling (saññāvedayitanirodhasamāpatti vimokkho); the timely liberation (samayavimokkho), the untimely liberation (asamayavimokkho); the temporary liberation (sāmayiko vimokkho), the permanent liberation (asāmayiko vimokkho); the fallible liberation (kuppo vimokkho), the infallible liberation (akuppo vimokkho); the mundane liberation (lokiyo vimokkho), the supramundane liberation (lokuttaro vimokkho); the liberation with taints (sāsavo vimokkho), the liberation without taints (anāsavo vimokkho); the liberation with gratification (sāmiso vimokkho), the liberation without gratification (nirāmiso vimokkho); the liberation more free from gratification than the one free from gratification (nirāmisānirāmisataro vimokkho), the willed liberation (paṇihito vimokkho), the unwilled liberation (appaṇihito vimokkho), the liberation through the appeasement of will (paṇihitappaṭippassaddhi vimokkho); the connected liberation (saññutto vimokkho), the disconnected liberation (visaññutto vimokkho); the liberation of unity (ekattavimokkho), the liberation of diversity (nānattavimokkho), the liberation of perception (saññāvimokkho), the liberation of knowledge (ñāṇavimokkho); the cool liberation (sītisiyāvimokkho), the jhāna liberation (jhānavimokkho), the liberation of a mind without clinging (anupādācittassa vimokkho).’’

“Hơn nữa, có sáu mươi tám giải thoát: giải thoát không, giải thoát vô tướng, giải thoát vô nguyện; giải thoát khởi lên từ nội tại, giải thoát khởi lên từ bên ngoài, giải thoát khởi lên từ cả hai; bốn giải thoát khởi lên từ nội tại, bốn giải thoát khởi lên từ bên ngoài, bốn giải thoát khởi lên từ cả hai; bốn giải thoát thuận theo sự khởi lên từ nội tại, bốn giải thoát thuận theo sự khởi lên từ bên ngoài, bốn giải thoát thuận theo sự khởi lên từ cả hai; bốn giải thoát là sự an tịnh của sự khởi lên từ nội tại, bốn giải thoát là sự an tịnh của sự khởi lên từ bên ngoài, bốn giải thoát là sự an tịnh của sự khởi lên từ cả hai; giải thoát là người có sắc thấy các sắc, giải thoát là người không có tưởng sắc bên trong thấy các sắc bên ngoài, giải thoát là người quyết định chỉ hướng đến cái đẹp; giải thoát là sự nhập Không Vô Biên Xứ, giải thoát là sự nhập Thức Vô Biên Xứ, giải thoát là sự nhập Vô Sở Hữu Xứ; giải thoát là sự nhập Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ, giải thoát là sự nhập Diệt Thọ Tưởng; giải thoát có thời hạn, giải thoát không thời hạn; giải thoát hữu thời, giải thoát vô thời; giải thoát có thể lay chuyển, giải thoát không thể lay chuyển; giải thoát thế gian, giải thoát xuất thế gian; giải thoát hữu lậu, giải thoát vô lậu; giải thoát hữu ái, giải thoát vô ái; giải thoát vô ái hơn cả vô ái, giải thoát hữu nguyện, giải thoát vô nguyện, giải thoát là sự an tịnh của hữu nguyện; giải thoát có sự ràng buộc, giải thoát không có sự ràng buộc; giải thoát nhất thể, giải thoát dị thể, giải thoát tưởng, giải thoát trí; giải thoát tịch tịnh, giải thoát thiền, giải thoát của tâm không chấp thủ.”

1137

2. Niddeso

2. Exposition

2. Giải thích (Niddeso)

1138

210. Katamo suññato vimokkho? Idha bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘‘suññamidaṃ attena vā attaniyena vā’’ti.

What is the liberation of emptiness (suññato vimokkho)? Here, a bhikkhu, gone to the forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, thus reflects: ‘‘This (aggregate of five khandhas) is empty of self or of what belongs to self.’’

Giải thoát không (suññato vimokkho) là gì? Ở đây, một Tỳ-khưu đi vào rừng, hay đến gốc cây, hay đến một ngôi nhà trống, vị ấy quán xét rằng: “Cái này trống rỗng không có tự ngã hay cái thuộc về tự ngã.”

So tattha abhinivesaṃ na karotīti – suññato vimokkho.

He does not make an assumption of self there; therefore, it is the liberation of emptiness.

Vị ấy không chấp thủ vào đó – đó là giải thoát không.

Ayaṃ suññato vimokkho.

This is the liberation of emptiness.

Đây là giải thoát không.

1139

Katamo animitto vimokkho? Idha bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘‘suññamidaṃ attena vā attaniyena vā’’ti.

What is the signless liberation (animitto vimokkho)? Here, a bhikkhu, gone to the forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, thus reflects: ‘‘This (aggregate of five khandhas) is empty of self or of what belongs to self.’’

Giải thoát vô tướng (animitto vimokkho) là gì? Ở đây, một Tỳ-khưu đi vào rừng, hay đến gốc cây, hay đến một ngôi nhà trống, vị ấy quán xét rằng: “Cái này trống rỗng không có tự ngã hay cái thuộc về tự ngã.”

So tattha nimittaṃ na karotīti – animitto vimokkho.

He does not make a sign (nimitta) there; therefore, it is the signless liberation.

Vị ấy không tạo ra tướng (nimitta) ở đó – đó là giải thoát vô tướng.

Ayaṃ animitto vimokkho.

This is the signless liberation.

Đây là giải thoát vô tướng.

1140

Katamo appaṇihito vimokkho? Idha bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘‘suññamidaṃ attena vā attaniyena vā’’ti.

What is the desireless liberation (appaṇihito vimokkho)? Here, a bhikkhu, gone to the forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, thus reflects: ‘‘This (aggregate of five khandhas) is empty of self or of what belongs to self.’’

Thế nào là giải thoát vô nguyện (appaṇihito vimokkho)? Ở đây, một Tỳ-kheo đi vào rừng, hay đến gốc cây, hay đến nhà trống, và suy tư: ‘‘Cái này trống rỗng, không có tự ngã (atta) hay cái thuộc về tự ngã (attaniya).’’

So tattha paṇidhiṃ na karotīti – appaṇihito vimokkho.

He does not make a desire (paṇidhi) there; therefore, it is the desireless liberation.

Vị ấy không tạo nguyện vọng (paṇidhi) ở đó. Do vậy, đó là giải thoát vô nguyện.

Ayaṃ appaṇihito vimokkho.

This is the desireless liberation.

Đây là giải thoát vô nguyện.

1141

Katamo ajjhattavuṭṭhāno vimokkho? Cattāri jhānāni – ayaṃ ajjhattavuṭṭhāno vimokkho.

What is the liberation arising internally (ajjhattavuṭṭhāno vimokkho)? The four jhānas. This is the liberation arising internally.

Thế nào là giải thoát phát sinh từ nội tại (ajjhattavuṭṭhāno vimokkho)? Bốn thiền (jhāna) – đây là giải thoát phát sinh từ nội tại.

Katamo bahiddhāvuṭṭhāno vimokkho?

What is the liberation arising externally (bahiddhāvuṭṭhāno vimokkho)?

Thế nào là giải thoát phát sinh từ bên ngoài (bahiddhāvuṭṭhāno vimokkho)?

Catasso arūpasamāpattiyo – ayaṃ bahiddhāvuṭṭhāno vimokkho.

The four attainments of the immaterial spheres (arūpasamāpattiyo). This is the liberation arising externally.

Bốn định vô sắc (arūpasamāpatti) – đây là giải thoát phát sinh từ bên ngoài.

Katamo dubhato vuṭṭhāno vimokkho?

What is the liberation arising from both (dubhato vuṭṭhāno vimokkho)?

Thế nào là giải thoát phát sinh từ hai phía (dubhato vuṭṭhāno vimokkho)?

Cattāro ariyamaggā – ayaṃ dubhato vuṭṭhāno vimokkho.

The four noble paths (ariyamaggā). This is the liberation arising from both.

Bốn đạo Thánh (ariyamagga) – đây là giải thoát phát sinh từ hai phía.

1142

Katame ajjhattavuṭṭhānā cattāro vimokkhā? Paṭhamaṃ jhānaṃ nīvaraṇehi vuṭṭhāti.

What are the four liberations arising internally (ajjhattavuṭṭhānā cattāro vimokkhā)? The first jhāna emerges from the hindrances (nīvaraṇa).

Thế nào là bốn giải thoát phát sinh từ nội tại (ajjhattavuṭṭhānā cattāro vimokkhā)? Thiền thứ nhất xuất ly khỏi các triền cái (nīvaraṇa).

Dutiyaṃ jhānaṃ vitakkavicārehi vuṭṭhāti.

The second jhāna emerges from initial application and sustained application (vitakkavicāra).

Thiền thứ hai xuất ly khỏi tầm (vitakka) và tứ (vicāra).

Tatiyaṃ jhānaṃ pītiyā vuṭṭhāti.

The third jhāna emerges from rapture (pīti).

Thiền thứ ba xuất ly khỏi hỷ (pīti).

Catutthaṃ jhānaṃ sukhadukkhehi vuṭṭhāti.

The fourth jhāna emerges from pleasure and pain (sukhadukkha).

Thiền thứ tư xuất ly khỏi lạc (sukha) và khổ (dukkha).

Ime ajjhattavuṭṭhānā cattāro vimokkhā.

These are the four liberations arising internally.

Đây là bốn giải thoát phát sinh từ nội tại.

1143

Katame bahiddhāvuṭṭhānā cattāro vimokkhā? Ākāsānañcāyatanasamāpatti rūpasaññāya paṭighasaññāya nānattasaññāya vuṭṭhāti.

What are the four liberations arising externally (bahiddhāvuṭṭhānā cattāro vimokkhā)? The attainment of the base of infinite space emerges from perception of form (rūpasaññā), perception of sense-impression (paṭighasaññā), and perception of diversity (nānattasaññā).

Thế nào là bốn giải thoát phát sinh từ bên ngoài (bahiddhāvuṭṭhānā cattāro vimokkhā)? Nhập định Không Vô Biên Xứ (ākāsānañcāyatanasamāpatti) xuất ly khỏi sắc tưởng (rūpasaññā), sân tưởng (paṭighasaññā), và dị biệt tưởng (nānattasaññā).

Viññāṇañcāyatanasamāpatti ākāsānañcāyatanasaññāya vuṭṭhāti.

The attainment of the base of infinite consciousness emerges from the perception of the base of infinite space (ākāsānañcāyatanasaññā).

Nhập định Thức Vô Biên Xứ (viññāṇañcāyatanasamāpatti) xuất ly khỏi Không Vô Biên Xứ tưởng (ākāsānañcāyatanasaññā).

Ākiñcaññāyatanasamāpatti viññāṇañcāyatanasaññāya vuṭṭhāti.

The attainment of the base of nothingness emerges from the perception of the base of infinite consciousness (viññāṇañcāyatanasaññā).

Nhập định Vô Sở Hữu Xứ (ākiñcaññāyatanasamāpatti) xuất ly khỏi Thức Vô Biên Xứ tưởng (viññāṇañcāyatanasaññā).

Nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti ākiñcaññāyatanasaññāya vuṭṭhāti.

The attainment of the base of neither perception nor non-perception emerges from the perception of the base of nothingness (ākiñcaññāyatanasaññā).

Nhập định Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ (nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti) xuất ly khỏi Vô Sở Hữu Xứ tưởng (ākiñcaññāyatanasaññāya).

Ime bahiddhāvuṭṭhānā cattāro vimokkhā.

These are the four liberations arising externally.

Đây là bốn giải thoát phát sinh từ bên ngoài.

1144

Katame dubhato vuṭṭhānā cattāro vimokkhā? Sotāpattimaggo sakkāyadiṭṭhivicikicchāsīlabbataparāmāsā diṭṭhānusayā vicikicchānusayā vuṭṭhāti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vuṭṭhāti, bahiddhā ca sabbanimittehi vuṭṭhāti.

What are the four liberations that arise from both aspects? The Sotāpatti path emerges from sakkāyadiṭṭhi, vicikicchā, sīlabbataparāmāsa, from the underlying tendency of wrong view (diṭṭhānusaya), and from the underlying tendency of doubt (vicikicchānusaya). It emerges from the defilements that follow these, and from the aggregates. It also emerges from all external signs.

Thế nào là bốn giải thoát phát sinh từ hai phía (dubhato vuṭṭhānā cattāro vimokkhā)? Đạo Nhập Lưu (Sotāpattimagga) xuất ly khỏi thân kiến (sakkāyadiṭṭhi), hoài nghi (vicikicchā), giới cấm thủ (sīlabbataparāmāsa), tùy miên kiến (diṭṭhānusaya), tùy miên hoài nghi (vicikicchānusaya), và các phiền não (kilesa) cùng các uẩn (khandha) đi kèm, và xuất ly khỏi tất cả các tướng (nimitta) bên ngoài.

Sakadāgāmimaggo oḷārikā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā oḷārikā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vuṭṭhāti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vuṭṭhāti, bahiddhā ca sabbanimittehi vuṭṭhāti.

The Sakadāgāmi path emerges from the gross fetters of sensual desire (oḷārikā kāmarāgasaññojanā) and aversion (paṭighasaññojanā), from the gross underlying tendencies of sensual desire (oḷārikā kāmarāgānusayā) and aversion (paṭighānusayā). It emerges from the defilements that follow these, and from the aggregates. It also emerges from all external signs.

Đạo Nhất Lai (Sakadāgāmimagga) xuất ly khỏi các kiết sử dục ái thô (oḷārikā kāmarāgasaññojana), kiết sử sân hận thô (paṭighasaññojana), tùy miên dục ái thô (oḷārikā kāmarāgānusaya), tùy miên sân hận thô (paṭighānusaya), và các phiền não (kilesa) cùng các uẩn (khandha) đi kèm, và xuất ly khỏi tất cả các tướng (nimitta) bên ngoài.

Anāgāmimaggo anusahagatā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā anusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vuṭṭhāti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vuṭṭhāti, bahiddhā ca sabbanimittehi vuṭṭhāti.

The Anāgāmi path emerges from the subtle fetters of sensual desire (aṇusahagatā kāmarāgasaññojanā) and aversion (paṭighasaññojanā), from the subtle underlying tendencies of sensual desire (aṇusahagatā kāmarāgānusayā) and aversion (paṭighānusayā). It emerges from the defilements that follow these, and from the aggregates. It also emerges from all external signs.

Đạo Bất Lai (Anāgāmimagga) xuất ly khỏi các kiết sử dục ái vi tế (anusahagatā kāmarāgasaññojana), kiết sử sân hận vi tế (paṭighasaññojana), tùy miên dục ái vi tế (anusahagatā kāmarāgānusaya), tùy miên sân hận vi tế (paṭighānusaya), và các phiền não (kilesa) cùng các uẩn (khandha) đi kèm, và xuất ly khỏi tất cả các tướng (nimitta) bên ngoài.

Arahattamaggo rūparāgā arūparāgā mānā uddhaccā avijjāya mānānusayā bhavarāgānusayā avijjānusayā vuṭṭhāti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vuṭṭhāti, bahiddhā ca sabbanimittehi vuṭṭhāti.

The Arahant path emerges from attachment to rūpa (rūparāga), attachment to arūpa (arūparāga), conceit (māna), restlessness (uddhacca), ignorance (avijjā), from the underlying tendency of conceit (mānānusaya), the underlying tendency of craving for existence (bhavarāgānusaya), and the underlying tendency of ignorance (avijjānusaya). It emerges from the defilements that follow these, and from the aggregates. It also emerges from all external signs.

Đạo A-la-hán (Arahattamaggā) xuất ly khỏi sắc ái (rūparāga), vô sắc ái (arūparāga), mạn (māna), trạo cử (uddhacca), vô minh (avijjā), tùy miên mạn (mānānusaya), tùy miên hữu ái (bhavarāgānusaya), tùy miên vô minh (avijjānusaya), và các phiền não (kilesa) cùng các uẩn (khandha) đi kèm, và xuất ly khỏi tất cả các tướng (nimitta) bên ngoài.

Ime dubhato vuṭṭhānā cattāro vimokkhā.

These are the four liberations that arise from both aspects.

Đây là bốn giải thoát phát sinh từ hai phía.

1145

211. Katame ajjhattavuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā? Paṭhamaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya vitakko ca vicāro ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca, dutiyaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya…pe… tatiyaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya…pe… catutthaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya vitakko ca vicāro ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca – ime ajjhattavuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā.

211. What are the four liberations that are conducive to arising from within? For the attainment of the first jhāna: vitakka, vicāra, pīti, sukha, and one-pointedness of mind (cittekaggatā). For the attainment of the second jhāna... For the attainment of the third jhāna... For the attainment of the fourth jhāna: vitakka, vicāra, pīti, sukha, and one-pointedness of mind. These are the four liberations that are conducive to arising from within.

211. Thế nào là bốn giải thoát thuận thứ phát sinh từ nội tại (ajjhattavuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā)? Để đạt được thiền thứ nhất có tầm (vitakka), tứ (vicāra), hỷ (pīti), lạc (sukha) và nhất tâm (cittekaggatā); để đạt được thiền thứ hai…pe… để đạt được thiền thứ ba…pe… để đạt được thiền thứ tư có tầm (vitakka), tứ (vicāra), hỷ (pīti), lạc (sukha) và nhất tâm (cittekaggatā) – đây là bốn giải thoát thuận thứ phát sinh từ nội tại.

1146

Katame bahiddhāvuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā? Ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya vitakko ca vicāro ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca, viññāṇañcāyatanasamāpattiṃ…pe… ākiñcaññāyatanasamāpattiṃ …pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya vitakko ca vicāro ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca – ime bahiddhāvuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā.

What are the four liberations that are conducive to arising from without? For the attainment of the sphere of infinite space (ākāsānañcāyatana-samāpatti): vitakka, vicāra, pīti, sukha, and one-pointedness of mind. For the attainment of the sphere of infinite consciousness (viññāṇañcāyatana-samāpatti)... For the attainment of the sphere of nothingness (ākiñcaññāyatana-samāpatti)... For the attainment of the sphere of neither perception nor non-perception (nevasaññānāsaññāyatana-samāpatti): vitakka, vicāra, pīti, sukha, and one-pointedness of mind. These are the four liberations that are conducive to arising from without.

Thế nào là bốn giải thoát thuận thứ phát sinh từ bên ngoài (bahiddhāvuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā)? Để đạt được nhập định Không Vô Biên Xứ (ākāsānañcāyatanasamāpatti) có tầm (vitakka), tứ (vicāra), hỷ (pīti), lạc (sukha) và nhất tâm (cittekaggatā); để đạt được nhập định Thức Vô Biên Xứ (viññāṇañcāyatanasamāpatti)…pe… để đạt được nhập định Vô Sở Hữu Xứ (ākiñcaññāyatanasamāpatti)…pe… để đạt được nhập định Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ (nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti) có tầm (vitakka), tứ (vicāra), hỷ (pīti), lạc (sukha) và nhất tâm (cittekaggatā) – đây là bốn giải thoát thuận thứ phát sinh từ bên ngoài.

1147

Katame dubhato vuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā? Sotāpattimaggaṃ paṭilābhatthāya aniccānupassanā, dukkhānupassanā, anattānupassanā.

What are the four liberations that are conducive to arising from both aspects? For the attainment of the Sotāpatti path: contemplation of impermanence (aniccānupassanā), contemplation of suffering (dukkhānupassanā), contemplation of non-self (anattānupassanā).

Thế nào là bốn giải thoát thuận thứ phát sinh từ hai phía (dubhato vuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā)? Để đạt được Đạo Nhập Lưu (Sotāpattimagga) có quán vô thường (aniccānupassanā), quán khổ (dukkhānupassanā), quán vô ngã (anattānupassanā).

Sakadāgāmimaggaṃ paṭilābhatthāya…pe… anāgāmimaggaṃ paṭilābhatthāya…pe… arahattamaggaṃ paṭilābhatthāya aniccānupassanā, dukkhānupassanā, anattānupassanā – ime dubhato vuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā.

For the attainment of the Sakadāgāmi path... For the attainment of the Anāgāmi path... For the attainment of the Arahant path: contemplation of impermanence (aniccānupassanā), contemplation of suffering (dukkhānupassanā), contemplation of non-self (anattānupassanā). These are the four liberations that are conducive to arising from both aspects.

Để đạt được Đạo Nhất Lai (Sakadāgāmimagga)…pe… để đạt được Đạo Bất Lai (Anāgāmimagga)…pe… để đạt được Đạo A-la-hán (Arahattamaggā) có quán vô thường (aniccānupassanā), quán khổ (dukkhānupassanā), quán vô ngã (anattānupassanā) – đây là bốn giải thoát thuận thứ phát sinh từ hai phía.

1148

Katame ajjhattavuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā? Paṭhamassa jhānassa paṭilābho vā vipāko vā, dutiyassa jhānassa…pe… tatiyassa jhānassa…pe… catutthassa jhānassa paṭilābho vā vipāko vā – ime ajjhattavuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā.

What are the four liberations of the calming of arising from within? The attainment or the result of the first jhāna, the second jhāna... the third jhāna... the fourth jhāna. These are the four liberations of the calming of arising from within.

Thế nào là bốn giải thoát tịnh chỉ phát sinh từ nội tại (ajjhattavuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā)? Thành tựu hay quả của thiền thứ nhất, thành tựu hay quả của thiền thứ hai…pe… thành tựu hay quả của thiền thứ ba…pe… thành tựu hay quả của thiền thứ tư – đây là bốn giải thoát tịnh chỉ phát sinh từ nội tại.

1149

Katame bahiddhāvuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā? Ākāsānañcāyatanasamāpattiyā paṭilābho vā vipāko vā, viññāṇañcāyatanasamāpattiyā…pe… ākiñcaññāyatanasamāpattiyā…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā paṭilābho vā vipāko vā – ime bahiddhāvuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā.

What are the four liberations of the calming of arising from without? The attainment or the result of the sphere of infinite space (ākāsānañcāyatana-samāpatti), the sphere of infinite consciousness (viññāṇañcāyatana-samāpatti)... the sphere of nothingness (ākiñcaññāyatana-samāpatti)... the sphere of neither perception nor non-perception (nevasaññānāsaññāyatana-samāpatti). These are the four liberations of the calming of arising from without.

Thế nào là bốn giải thoát tịnh chỉ phát sinh từ bên ngoài (bahiddhāvuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā)? Thành tựu hay quả của nhập định Không Vô Biên Xứ (ākāsānañcāyatanasamāpatti), thành tựu hay quả của nhập định Thức Vô Biên Xứ (viññāṇañcāyatanasamāpattiyā)…pe… thành tựu hay quả của nhập định Vô Sở Hữu Xứ (ākiñcaññāyatanasamāpattiyā)…pe… thành tựu hay quả của nhập định Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ (nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā) – đây là bốn giải thoát tịnh chỉ phát sinh từ bên ngoài.

1150

Katame dubhato vuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā? Sotāpattimaggassa sotāpattiphalaṃ, sakadāgāmimaggassa sakadāgāmiphalaṃ, anāgāmimaggassa anāgāmiphalaṃ, arahattamaggassa arahattaphalaṃ – ime dubhato vuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā.

What are the four liberations of the calming of arising from both aspects? The fruit of Sotāpatti for the Sotāpatti path, the fruit of Sakadāgāmi for the Sakadāgāmi path, the fruit of Anāgāmi for the Anāgāmi path, the fruit of Arahantship for the Arahant path. These are the four liberations of the calming of arising from both aspects.

Thế nào là bốn giải thoát tịnh chỉ phát sinh từ hai phía (dubhato vuṭṭhānapaṭippassaddhī cattāro vimokkhā)? Quả Nhập Lưu (Sotāpattiphala) của Đạo Nhập Lưu (Sotāpattimagga), Quả Nhất Lai (Sakadāgāmiphala) của Đạo Nhất Lai (Sakadāgāmimagga), Quả Bất Lai (Anāgāmiphala) của Đạo Bất Lai (Anāgāmimagga), Quả A-la-hán (Arahattaphala) của Đạo A-la-hán (Arahattamaggā) – đây là bốn giải thoát tịnh chỉ phát sinh từ hai phía.

1151

212. Kathaṃ rūpī rūpāni passatīti – vimokkho? Idhekacco ajjhattaṃ paccattaṃ nīlanimittaṃ manasikaroti, nīlasaññaṃ paṭilabhati.

212. How is it a liberation when one, being with form, sees forms? Here, a certain person internally, personally, attends to a blue sign and obtains the perception of blue.

212. Giải thoát là gì khi có sắc (rūpī) thấy sắc (rūpāni)? Ở đây, một số người chú tâm vào tướng màu xanh (nīlanimitta) tự thân bên trong, và đạt được tưởng màu xanh (nīlasaññā).

So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ karoti, sūpadhāritaṃ upadhāreti, svāvatthitaṃ avatthāpeti.

He makes that sign well-grasped, he retains it well-established, he fixes it well-defined.

Người ấy nắm giữ tướng ấy một cách vững chắc (suggahitaṃ karoti), ghi nhớ kỹ lưỡng (sūpadhāritaṃ upadhāreti), và thiết lập một cách kiên cố (svāvatthitaṃ avatthāpeti).

So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ katvā sūpadhāritaṃ^* upadhāretvā svāvatthitaṃ avatthāpetvā bahiddhā nīlanimitte cittaṃ upasaṃharati, nīlasaññaṃ paṭilabhati.

Having well grasped that sign, well observed it, and well established it, he directs his mind to the blue sign externally and gains the perception of blue.

Sau khi nắm giữ tướng ấy một cách vững chắc, ghi nhớ kỹ lưỡng và thiết lập một cách kiên cố, người ấy hướng tâm đến tướng màu xanh bên ngoài (bahiddhā nīlanimitte), và đạt được tưởng màu xanh (nīlasaññā).

So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ karoti, sūpadhāritaṃ upadhāreti, svāvatthitaṃ avatthāpeti.

He makes that sign well grasped, observes it well, and establishes it well.

Người ấy nắm giữ tướng ấy một cách vững chắc, ghi nhớ kỹ lưỡng, và thiết lập một cách kiên cố.

So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ katvā upadhāretvā svāvatthitaṃ avatthāpetvā āsevati bhāveti bahulīkaroti.

Having well grasped that sign, observed it, and established it, he practices it, develops it, and makes it abundant.

Sau khi nắm giữ tướng ấy một cách vững chắc, ghi nhớ kỹ lưỡng và thiết lập một cách kiên cố, người ấy thực hành, phát triển và làm cho quen thuộc (āsevati bhāveti bahulīkaroti).

Tassa evaṃ hoti – ‘‘ajjhattañca bahiddhā ca ubhayamidaṃ rūpa’’nti, rūpasaññī hoti.

Then it occurs to him: "This, both internally and externally, is form." He has the perception of form.

Người ấy có suy nghĩ như sau: ‘‘Cả hai cái này, bên trong và bên ngoài, đều là sắc (rūpa),’’ và người ấy có sắc tưởng (rūpasaññī hoti).

Idhekacco ajjhattaṃ paccattaṃ pītanimittaṃ…pe… lohitanimittaṃ…pe… odātanimittaṃ manasikaroti, odātasaññaṃ paṭilabhati.

Here, some individual attends to the yellow sign internally, personally…pe… the red sign…pe… the white sign, and gains the perception of white.

Ở đây, một số người chú tâm vào tướng màu vàng (pītanimitta)…pe… tướng màu đỏ (lohitanimitta)…pe… tướng màu trắng (odātanimitta), và đạt được tưởng màu trắng (odātasaññā).

So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ karoti, sūpadhāritaṃ upadhāreti, svāvatthitaṃ avatthāpeti.

He makes that sign well grasped, observes it well, and establishes it well.

Người ấy nắm giữ tướng ấy một cách vững chắc, ghi nhớ kỹ lưỡng, và thiết lập một cách kiên cố.

So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ katvā sūpadhāritaṃ upadhāretvā svāvatthitaṃ avatthāpetvā bahiddhā odātanimitte cittaṃ upasaṃharati, odātasaññaṃ paṭilabhati.

Having well grasped that sign, well observed it, and well established it, he directs his mind to the white sign externally and gains the perception of white.

Sau khi nắm giữ tướng ấy một cách vững chắc, ghi nhớ kỹ lưỡng và thiết lập một cách kiên cố, người ấy hướng tâm đến tướng màu trắng bên ngoài (bahiddhā odātanimitte), và đạt được tưởng màu trắng (odātasaññā).

So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ karoti, sūpadhāritaṃ upadhāreti, svāvatthitaṃ avatthāpeti.

He makes that sign well grasped, observes it well, and establishes it well.

Người ấy nắm giữ tướng ấy một cách vững chắc, ghi nhớ kỹ lưỡng, và thiết lập một cách kiên cố.

So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ katvā sūpadhāritaṃ upadhāretvā svāvatthitaṃ avatthāpetvā āsevati bhāveti bahulīkaroti.

Having well grasped that sign, well observed it, and well established it, he practices it, develops it, and makes it abundant.

Vị ấy nắm giữ dấu hiệu ấy một cách vững chắc, ghi nhận một cách rõ ràng, thiết lập một cách kiên cố, rồi thực hành, phát triển, làm cho sung mãn.

Tassa evaṃ hoti – ‘‘ajjhattañca bahiddhā ca ubhayamidaṃ rūpa’’nti, rūpasaññī hoti.

Then it occurs to him: "This, both internally and externally, is form." He has the perception of form.

Vị ấy nghĩ rằng: “Cả nội thân và ngoại cảnh, cả hai đều là sắc.” Vị ấy có tưởng về sắc.

Evaṃ rūpī rūpāni passatīti – vimokkho.

This is a liberation (vimokkha): "He sees forms, being endowed with form."

Như vậy, người có sắc tướng thấy các sắc tướng – đó là giải thoát.

1152

Kathaṃ ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passatīti – vimokkho? Idhekacco ajjhattaṃ paccattaṃ nīlanimittaṃ na manasikaroti, nīlasaññaṃ na paṭilabhati; bahiddhā nīlanimitte cittaṃ upasaṃharati, nīlasaññaṃ paṭilabhati.

How is it a liberation: "Being without perception of form internally, he sees forms externally"? Here, some individual does not attend to the blue sign internally, personally; he does not gain the perception of blue. He directs his mind to the blue sign externally and gains the perception of blue.

Thế nào là nội thân không có tưởng về sắc, thấy các sắc tướng bên ngoài – đó là giải thoát? Ở đây, có người nội thân không tác ý đến sắc tướng màu xanh, không có tưởng về màu xanh; hướng tâm đến sắc tướng màu xanh bên ngoài, có tưởng về màu xanh.

So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ karoti, sūpadhāritaṃ upadhāreti, svāvatthitaṃ avatthāpeti.

He makes that sign well grasped, observes it well, and establishes it well.

Vị ấy nắm giữ dấu hiệu ấy một cách vững chắc, ghi nhận một cách rõ ràng, thiết lập một cách kiên cố.

So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ katvā sūpadhāritaṃ upadhāretvā svāvatthitaṃ avatthāpetvā āsevati bhāveti bahulīkaroti.

Having well grasped that sign, well observed it, and well established it, he practices it, develops it, and makes it abundant.

Vị ấy nắm giữ dấu hiệu ấy một cách vững chắc, ghi nhận một cách rõ ràng, thiết lập một cách kiên cố, rồi thực hành, phát triển, làm cho sung mãn.

Tassa evaṃ hoti – ‘‘ajjhattaṃ arūpaṃ, bahiddhā rūpamida’’nti, rūpasaññī hoti.

Then it occurs to him: "Internally, this is formless; externally, this is form." He has the perception of form.

Vị ấy nghĩ rằng: “Nội thân là vô sắc, đây là sắc bên ngoài.” Vị ấy có tưởng về sắc.

Idhekacco ajjhattaṃ paccattaṃ pītanimittaṃ…pe… lohitanimittaṃ…pe… odātanimittaṃ na manasikaroti, odātasaññaṃ na paṭilabhati; bahiddhā odātanimitte cittaṃ upasaṃharati, odātasaññaṃ paṭilabhati.

Here, some individual does not attend to the yellow sign internally, personally…pe… the red sign…pe… the white sign; he does not gain the perception of white. He directs his mind to the white sign externally and gains the perception of white.

Ở đây, có người nội thân không tác ý đến sắc tướng màu vàng…pe… sắc tướng màu đỏ…pe… sắc tướng màu trắng, không có tưởng về màu trắng; hướng tâm đến sắc tướng màu trắng bên ngoài, có tưởng về màu trắng.

So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ karoti, sūpadhāritaṃ upadhāreti, svāvatthitaṃ avatthāpeti.

He makes that sign well grasped, observes it well, and establishes it well.

Vị ấy nắm giữ dấu hiệu ấy một cách vững chắc, ghi nhận một cách rõ ràng, thiết lập một cách kiên cố.

So taṃ nimittaṃ suggahitaṃ katvā sūpadhāritaṃ upadhāretvā svāvatthitaṃ avatthāpetvā āsevati bhāveti bahulīkaroti.

Having well grasped that sign, well observed it, and well established it, he practices it, develops it, and makes it abundant.

Vị ấy nắm giữ dấu hiệu ấy một cách vững chắc, ghi nhận một cách rõ ràng, thiết lập một cách kiên cố, rồi thực hành, phát triển, làm cho sung mãn.

Tassa evaṃ hoti – ‘‘ajjhattaṃ arūpaṃ bahiddhā rūpamida’’nti, rūpasaññī hoti.

Then it occurs to him: "Internally, this is formless; externally, this is form." He has the perception of form.

Vị ấy nghĩ rằng: “Nội thân là vô sắc, đây là sắc bên ngoài.” Vị ấy có tưởng về sắc.

Evaṃ ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passatīti – vimokkho.

This is a liberation: "Being without perception of form internally, he sees forms externally."

Như vậy, nội thân không có tưởng về sắc, thấy các sắc tướng bên ngoài – đó là giải thoát.

1153

Kathaṃ ‘‘subha’’nteva adhimutto hotīti – vimokkho? Idha bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ.

How is it a liberation: "He is resolved on 'beautiful' (subha)"? Here, a bhikkhu abides pervading one direction with a mind imbued with loving-kindness; likewise the second, likewise the third, likewise the fourth.

Thế nào là “chỉ là tịnh” – đó là giải thoát? Ở đây, một Tỷ-kheo an trú, tràn ngập một phương với tâm câu hữu với lòng từ, cũng vậy phương thứ hai, cũng vậy phương thứ ba, cũng vậy phương thứ tư.

Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena^* pharitvā viharati.

Thus, he abides pervading the entire world—upwards, downwards, across, everywhere, in all ways, with a mind imbued with loving-kindness, vast, exalted, immeasurable, without hostility, without ill-will.

Như vậy, vị ấy an trú, tràn ngập khắp mọi nơi, toàn bộ thế giới, trên, dưới, ngang, với tâm câu hữu với lòng từ, rộng lớn, quảng đại, vô lượng, không oán hận, không ác ý.

Mettāya bhāvitattā sattā appaṭikūlā honti.

Because of the development of loving-kindness, beings are not repulsive to him.

Do đã tu tập lòng từ, các chúng sinh không còn đáng ghét.

Karuṇāsahagatena cetasā…pe… karuṇāya bhāvitattā sattā appaṭikūlā honti.

With a mind imbued with compassion…pe… because of the development of compassion, beings are not repulsive to him.

Với tâm câu hữu với lòng bi…pe… do đã tu tập lòng bi, các chúng sinh không còn đáng ghét.

Muditāsahagatena cetasā…pe… muditāya bhāvitattā sattā appaṭikūlā honti.

With a mind imbued with altruistic joy…pe… because of the development of altruistic joy, beings are not repulsive to him.

Với tâm câu hữu với lòng hỷ…pe… do đã tu tập lòng hỷ, các chúng sinh không còn đáng ghét.

Upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati…pe… upekkhāya bhāvitattā sattā appaṭikūlā honti.

With a mind imbued with equanimity, he abides pervading one direction…pe… because of the development of equanimity, beings are not repulsive to him.

Với tâm câu hữu với lòng xả, an trú, tràn ngập một phương…pe… do đã tu tập lòng xả, các chúng sinh không còn đáng ghét.

Evaṃ ‘‘subhaṃ’’ teva adhimutto hotīti – vimokkho.

This is a liberation: "He is resolved on 'beautiful'."

Như vậy, “chỉ là tịnh” – đó là giải thoát.

1154

213. Katamo ākāsānañcāyatanasamāpatti vimokkho? Idha bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘‘ananto ākāso’’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ ākāsānañcāyatanasamāpatti vimokkho.

213. What is the liberation of the attainment of the sphere of infinite space (ākāsānañcāyatana-samāpatti)? Here, a bhikkhu, by completely transcending perceptions of form, by the disappearance of perceptions of sensory impingement, and by not attending to perceptions of diversity, dwells having attained the sphere of infinite space, thinking: ‘Space is infinite.’ This is the liberation of the attainment of the sphere of infinite space.

213. Thế nào là giải thoát Thiền không vô biên xứ? Ở đây, một Tỷ-kheo, hoàn toàn vượt qua các tưởng về sắc, diệt trừ các tưởng về đối ngại, không tác ý đến các tưởng về sai biệt, an trú vào Không vô biên xứ với ý nghĩ: “Hư không là vô biên.” – Đây là giải thoát Thiền không vô biên xứ.

1155

Katamo viññāṇañcāyatanasamāpatti vimokkho? Idha bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘‘anantaṃ viññāṇa’’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ viññāṇañcāyatanasamāpatti vimokkho.

What is the liberation of the attainment of the sphere of infinite consciousness (viññāṇañcāyatana-samāpatti)? Here, a bhikkhu, by completely transcending the sphere of infinite space, dwells having attained the sphere of infinite consciousness, thinking: ‘Consciousness is infinite.’ This is the liberation of the attainment of the sphere of infinite consciousness.

Thế nào là giải thoát Thiền thức vô biên xứ? Ở đây, một Tỷ-kheo, hoàn toàn vượt qua Không vô biên xứ, an trú vào Thức vô biên xứ với ý nghĩ: “Thức là vô biên.” – Đây là giải thoát Thiền thức vô biên xứ.

1156

Katamo ākiñcaññāyatanasamāpatti vimokkho? Idha bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘‘natthi kiñcī’’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ ākiñcaññāyatanasamāpatti vimokkho.

What is the liberation of the attainment of the sphere of nothingness (ākiñcaññāyatana-samāpatti)? Here, a bhikkhu, by completely transcending the sphere of infinite consciousness, dwells having attained the sphere of nothingness, thinking: ‘There is nothing.’ This is the liberation of the attainment of the sphere of nothingness.

Thế nào là giải thoát Thiền vô sở hữu xứ? Ở đây, một Tỷ-kheo, hoàn toàn vượt qua Thức vô biên xứ, an trú vào Vô sở hữu xứ với ý nghĩ: “Không có gì cả.” – Đây là giải thoát Thiền vô sở hữu xứ.

1157

Katamo nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti vimokkho? Idha bhikkhu sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti vimokkho.

What is the liberation of the attainment of the sphere of neither perception nor non-perception (nevasaññānāsaññāyatana-samāpatti)? Here, a bhikkhu, by completely transcending the sphere of nothingness, dwells having attained the sphere of neither perception nor non-perception. This is the liberation of the attainment of the sphere of neither perception nor non-perception.

Thế nào là giải thoát Thiền phi tưởng phi phi tưởng xứ? Ở đây, một Tỷ-kheo, hoàn toàn vượt qua Vô sở hữu xứ, an trú vào Phi tưởng phi phi tưởng xứ. – Đây là giải thoát Thiền phi tưởng phi phi tưởng xứ.

1158

Katamo saññāvedayitanirodhasamāpatti vimokkho? Idha bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati – ayaṃ saññāvedayitanirodhasamāpatti vimokkho.

What is the liberation of the attainment of the cessation of perception and feeling (saññāvedayitanirodha-samāpatti)? Here, a bhikkhu, by completely transcending the sphere of neither perception nor non-perception, dwells having attained the cessation of perception and feeling. This is the liberation of the attainment of the cessation of perception and feeling.

Thế nào là giải thoát Thiền diệt thọ tưởng? Ở đây, một Tỷ-kheo, hoàn toàn vượt qua Phi tưởng phi phi tưởng xứ, an trú vào Diệt thọ tưởng. – Đây là giải thoát Thiền diệt thọ tưởng.

1159

Katamo samayavimokkho? Cattāri ca jhānāni catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ samayavimokkho.

What is temporal liberation (samayavimokkho)? The four jhāna and the four attainments of the formless spheres—this is temporal liberation.

Thế nào là giải thoát hữu thời? Bốn thiền sắc giới và bốn thiền vô sắc giới – đây là giải thoát hữu thời.

1160

Katamo asamayavimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ asamayavimokkho.

What is non-temporal liberation (asamayavimokkho)? The four noble paths, the four fruits of recluseship, and Nibbāna—this is non-temporal liberation.

Thế nào là giải thoát vô thời? Bốn Thánh đạo, bốn Sa-môn quả, và Niết-bàn – đây là giải thoát vô thời.

1161

Katamo sāmayiko vimokkho? Cattāri ca jhānāni, catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ sāmayiko vimokkho.

What is temporal liberation (sāmayiko vimokkho)? The four jhāna and the four attainments of the formless spheres—this is temporal liberation.

Thế nào là giải thoát tạm thời? Bốn thiền sắc giới và bốn thiền vô sắc giới – đây là giải thoát tạm thời.

1162

Katamo asāmayiko vimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ asāmayiko vimokkho.

What is non-temporal liberation (asāmayiko vimokkho)? The four noble paths, the four fruits of recluseship, and Nibbāna—this is non-temporal liberation.

Thế nào là giải thoát bất tạm thời? Bốn Thánh đạo, bốn Sa-môn quả, và Niết-bàn – đây là giải thoát bất tạm thời.

1163

Katamo kuppo vimokkho? Cattāri ca jhānāni, catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ kuppo vimokkho.

What is vulnerable liberation (kuppo vimokkho)? The four jhāna and the four attainments of the formless spheres—this is vulnerable liberation.

Thế nào là giải thoát có thể bị lay chuyển? Bốn thiền sắc giới và bốn thiền vô sắc giới – đây là giải thoát có thể bị lay chuyển.

1164

Katamo akuppo vimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ akuppo vimokkho.

What is invulnerable liberation (akuppo vimokkho)? The four noble paths, the four fruits of recluseship, and Nibbāna—this is invulnerable liberation.

Thế nào là giải thoát không bị lay chuyển? Bốn Thánh đạo, bốn Sa-môn quả, và Niết-bàn – đây là giải thoát không bị lay chuyển.

1165

Katamo lokiyo vimokkho? Cattāri ca jhānāni, catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ lokiyo vimokkho.

What is mundane liberation (lokiyo vimokkho)? The four jhāna and the four attainments of the formless spheres—this is mundane liberation.

Thế nào là giải thoát thế gian? Bốn thiền sắc giới và bốn thiền vô sắc giới – đây là giải thoát thế gian.

1166

Katamo lokuttaro vimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ lokuttaro vimokkho.

What is supramundane liberation (lokuttaro vimokkho)? The four noble paths, the four fruits of recluseship, and Nibbāna—this is supramundane liberation.

Thế nào là giải thoát siêu thế? Bốn Thánh đạo, bốn Sa-môn quả, và Niết-bàn – đây là giải thoát siêu thế.

1167

Katamo sāsavo vimokkho? Cattāri ca jhānāni, catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ sāsavo vimokkho.

What is liberation with taints (sāsavo vimokkho)? The four jhāna and the four attainments of the formless spheres—this is liberation with taints.

Thế nào là giải thoát hữu lậu? Bốn thiền sắc giới và bốn thiền vô sắc giới – đây là giải thoát hữu lậu.

1168

Katamo anāsavo vimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ anāsavo vimokkho.

What is liberation without taints (anāsavo vimokkho)? The four noble paths, the four fruits of recluseship, and Nibbāna—this is liberation without taints.

Thế nào là giải thoát vô lậu? Bốn Thánh đạo, bốn Sa-môn quả, và Niết-bàn – đây là giải thoát vô lậu.

1169

Katamo sāmiso vimokkho? Rūpappaṭisaññutto vimokkho – ayaṃ sāmiso vimokkho.

What is material liberation (sāmiso vimokkho)? Liberation associated with form—this is material liberation.

Thế nào là giải thoát hữu ái? Giải thoát liên hệ đến sắc – đây là giải thoát hữu ái.

1170

Katamo nirāmiso vimokkho? Arūpappaṭisaññutto vimokkho – ayaṃ nirāmiso vimokkho.

What is immaterial liberation (nirāmiso vimokkho)? Liberation associated with the formless—this is immaterial liberation.

Thế nào là giải thoát vô ái? Giải thoát liên hệ đến vô sắc – đây là giải thoát vô ái.

1171

Katamo nirāmisā nirāmisataro vimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ nirāmisānirāmisataro vimokkho.

What is more immaterial than the immaterial liberation (nirāmisā nirāmisataro vimokkho)? The four noble paths, the four fruits of recluseship, and Nibbāna—this is more immaterial than the immaterial liberation.

Thế nào là giải thoát vô ái hơn cả vô ái? Bốn Thánh đạo, bốn Sa-môn quả, và Niết-bàn – đây là giải thoát vô ái hơn cả vô ái.

1172

Katamo paṇihito vimokkho? Cattāri ca jhānāni, catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ paṇihito vimokkho.

What is wished-for liberation (paṇihito vimokkho)? The four jhāna and the four attainments of the formless spheres—this is wished-for liberation.

Thế nào là giải thoát có ước muốn? Bốn thiền sắc giới và bốn thiền vô sắc giới – đây là giải thoát có ước muốn.

Katamo appaṇihito vimokkho?

What is unwished-for liberation?

Thế nào là giải thoát không ước muốn?

Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ appaṇihito vimokkho.

The four noble paths, the four fruits of recluseship, and Nibbāna—this is unwished-for liberation.

Bốn Thánh đạo, bốn Sa-môn quả, và Niết-bàn – đây là giải thoát không ước muốn.

1173

Katamo paṇihitappaṭippassaddhi vimokkho? Paṭhamassa jhānassa paṭilābho vā vipāko vā …pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā paṭilābho vā vipāko vā – ayaṃ paṇihitappaṭippassaddhi vimokkho.

What is the appeasement of wished-for liberation (paṇihitappaṭippassaddhi vimokkho)? The attainment or the result of the first jhāna…pe… the attainment or the result of the attainment of the sphere of neither perception nor non-perception—this is the appeasement of wished-for liberation.

Thế nào là giải thoát sự an tịnh của ước muốn? Sự chứng đắc hoặc quả của Sơ thiền…pe… sự chứng đắc hoặc quả của Thiền phi tưởng phi phi tưởng xứ – đây là giải thoát sự an tịnh của ước muốn.

1174

Katamo saññutto vimokkho? Cattāri ca jhānāni, catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ saññutto vimokkho.

What is associated liberation (saññutto vimokkho)? The four jhāna and the four attainments of the formless spheres—this is associated liberation.

Thế nào là giải thoát có liên kết? Bốn thiền sắc giới và bốn thiền vô sắc giới – đây là giải thoát có liên kết.

1175

Katamo visaññutto vimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ visaññutto vimokkho.

What is the unassociated liberation? The four Noble Paths, the four fruits of recluseship, and Nibbāna – this is the unassociated liberation.

Giải thoát vô liên hệ là gì? Bốn Thánh Đạo, bốn Sa-môn Quả, và Nibbāna – đây là giải thoát vô liên hệ.

1176

Katamo ekattavimokkho? Cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, nibbānañca – ayaṃ ekattavimokkho.

What is the unified liberation? The four Noble Paths, the four fruits of recluseship, and Nibbāna – this is the unified liberation.

Giải thoát nhất thể là gì? Bốn Thánh Đạo, bốn Sa-môn Quả, và Nibbāna – đây là giải thoát nhất thể.

1177

Katamo nānattavimokkho? Cattāri ca jhānāni, catasso ca arūpasamāpattiyo – ayaṃ nānattavimokkho.

What is the manifold liberation? The four jhāna and the four immaterial attainments – this is the manifold liberation.

Giải thoát dị thể là gì? Bốn Thiền và bốn Vô Sắc Thiền – đây là giải thoát dị thể.

1178

214. Katamo saññāvimokkho? Siyā eko saññāvimokkho dasa saññāvimokkhā honti, dasa saññāvimokkhā eko saññāvimokkho hoti, vatthuvasena pariyāyena.

What is the liberation through perception? It is possible for one liberation through perception to be ten liberations through perception, and for ten liberations through perception to be one liberation through perception, by way of object and by method.

214. Giải thoát do tưởng là gì? Có thể có một giải thoát do tưởng, có mười giải thoát do tưởng, mười giải thoát do tưởng có thể là một giải thoát do tưởng, theo phương cách đối tượng.

Kathañca siyā?

How might this be?

Và làm thế nào có thể như vậy?

Aniccānupassanāñāṃ niccato saññāya muccatīti – saññāvimokkho.

The knowledge of contemplating impermanence is liberated from the perception of permanence – this is liberation through perception.

Tuệ quán vô thường giải thoát khỏi tưởng về thường hằng – đó là giải thoát do tưởng.

Dukkhānupassanāñāṃ sukhato saññāya muccatīti – saññāvimokkho.

The knowledge of contemplating suffering is liberated from the perception of happiness – this is liberation through perception.

Tuệ quán khổ giải thoát khỏi tưởng về lạc – đó là giải thoát do tưởng.

Anattānupassanāñāṇaṃ attato saññāya muccatīti – saññāvimokkho.

The knowledge of contemplating non-self is liberated from the perception of self – this is liberation through perception.

Tuệ quán vô ngã giải thoát khỏi tưởng về ngã – đó là giải thoát do tưởng.

Nibbidānupassanāñāṇaṃ nandiyā saññāya muccatīti – saññāvimokkho.

The knowledge of contemplating disenchantment is liberated from the perception of delight – this is liberation through perception.

Tuệ quán nhàm chán giải thoát khỏi tưởng về hoan hỷ – đó là giải thoát do tưởng.

Virāgānupassanāñāṇaṃ rāgato saññāya muccatīti – saññāvimokkho.

The knowledge of contemplating dispassion is liberated from the perception of passion – this is liberation through perception.

Tuệ quán ly tham giải thoát khỏi tưởng về tham ái – đó là giải thoát do tưởng.

Nirodhānupassanāñāṇaṃ samudayato saññāya muccatīti – saññāvimokkho.

The knowledge of contemplating cessation is liberated from the perception of origination – this is liberation through perception.

Tuệ quán diệt tận giải thoát khỏi tưởng về tập khởi – đó là giải thoát do tưởng.

Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ ādānato saññāya muccatīti – saññāvimokkho.

The knowledge of contemplating relinquishment is liberated from the perception of clinging – this is liberation through perception.

Tuệ quán xả ly giải thoát khỏi tưởng về chấp thủ – đó là giải thoát do tưởng.

Animittānupassanāñāṇaṃ nimittato saññāya muccatīti – saññāvimokkho.

The knowledge of contemplating the signless is liberated from the perception of signs – this is liberation through perception.

Tuệ quán vô tướng giải thoát khỏi tưởng về tướng – đó là giải thoát do tưởng.

Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ paṇidhiyā saññāya muccatīti – saññāvimokkho.

The knowledge of contemplating the desireless is liberated from the perception of desire – this is liberation through perception.

Tuệ quán vô nguyện giải thoát khỏi tưởng về nguyện ước – đó là giải thoát do tưởng.

Suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato saññāya muccatīti – saññāvimokkho.

The knowledge of contemplating emptiness is liberated from the perception of attachment – this is liberation through perception.

Tuệ quán không giải thoát khỏi tưởng về chấp trước – đó là giải thoát do tưởng.

Evaṃ siyā eko saññāvimokkho dasa saññāvimokkhā honti, dasa saññāvimokkhā eko saññāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

Thus, it is possible for one liberation through perception to be ten liberations through perception, and for ten liberations through perception to be one liberation through perception, by way of object and by method.

Như vậy, có thể có một giải thoát do tưởng, có mười giải thoát do tưởng, mười giải thoát do tưởng có thể là một giải thoát do tưởng, theo phương cách đối tượng.

1179

Rūpe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato saññāya muccatīti – saññāvimokkho…pe… rūpe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato saññāya muccatīti – saññāvimokkho.

In rūpa, the knowledge of contemplating impermanence is liberated from the perception of permanence – this is liberation through perception… (and so on)… in rūpa, the knowledge of contemplating emptiness is liberated from the perception of attachment – this is liberation through perception.

Tuệ quán vô thường trong sắc giải thoát khỏi tưởng về thường hằng – đó là giải thoát do tưởng… cho đến… Tuệ quán không trong sắc giải thoát khỏi tưởng về chấp trước – đó là giải thoát do tưởng.

Evaṃ siyā eko saññāvimokkho dasa saññāvimokkhā honti, dasa saññāvimokkhā eko saññāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

Thus, it is possible for one liberation through perception to be ten liberations through perception, and for ten liberations through perception to be one liberation through perception, by way of object and by method.

Như vậy, có thể có một giải thoát do tưởng, có mười giải thoát do tưởng, mười giải thoát do tưởng có thể là một giải thoát do tưởng, theo phương cách đối tượng.

1180

Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato saññāya muccatīti – saññāvimokkho…pe… jarāmaraṇe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato saññāya muccatīti – saññāvimokkho.

In feeling… (and so on)… in perception… in mental formations… in consciousness… in the eye… (and so on)… in old age and death, the knowledge of contemplating impermanence is liberated from the perception of permanence – this is liberation through perception… (and so on)… in old age and death, the knowledge of contemplating emptiness is liberated from the perception of attachment – this is liberation through perception.

Trong thọ… cho đến… trong tưởng… trong hành… trong thức… trong mắt… cho đến… trong già chết, tuệ quán vô thường giải thoát khỏi tưởng về thường hằng – đó là giải thoát do tưởng… cho đến… trong già chết, tuệ quán không giải thoát khỏi tưởng về chấp trước – đó là giải thoát do tưởng.

Evaṃ siyā, eko saññāvimokkho dasa saññāvimokkhā honti, dasa saññāvimokkhā eko saññāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena – ayaṃ saññāvimokkho.

Thus, it is possible for one liberation through perception to be ten liberations through perception, and for ten liberations through perception to be one liberation through perception, by way of object and by method – this is liberation through perception.

Như vậy, có thể có một giải thoát do tưởng, có mười giải thoát do tưởng, mười giải thoát do tưởng có thể là một giải thoát do tưởng, theo phương cách đối tượng – đây là giải thoát do tưởng.

1181

215. Katamo ñāṇavimokkho? Siyā eko ñāṇavimokkho dasa ñāṇavimokkhā honti, dasa ñāṇavimokkhā eko ñāṇavimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena siyāti.

What is the liberation through knowledge? It is possible for one liberation through knowledge to be ten liberations through knowledge, and for ten liberations through knowledge to be one liberation through knowledge, by way of object and by method, it is said.

215. Giải thoát do tuệ là gì? Có thể có một giải thoát do tuệ, có mười giải thoát do tuệ, mười giải thoát do tuệ có thể là một giải thoát do tuệ, theo phương cách đối tượng.

Kathañca siyā?

How might this be?

Và làm thế nào có thể như vậy?

Aniccānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ niccato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho.

The knowledge of contemplating impermanence as it really is, is liberated from the delusion and ignorance of permanence – this is liberation through knowledge.

Tuệ quán vô thường như thực giải thoát khỏi si mê, vô minh về thường hằng – đó là giải thoát do tuệ.

Dukkhānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ sukhato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho.

The knowledge of contemplating suffering as it really is, is liberated from the delusion and ignorance of happiness – this is liberation through knowledge.

Tuệ quán khổ như thực giải thoát khỏi si mê, vô minh về lạc – đó là giải thoát do tuệ.

Anattānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ attato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho.

The knowledge of contemplating non-self as it really is, is liberated from the delusion and ignorance of self – this is liberation through knowledge.

Tuệ quán vô ngã như thực giải thoát khỏi si mê, vô minh về ngã – đó là giải thoát do tuệ.

Nibbidānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ nandiyā sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho.

The knowledge of contemplating disenchantment as it really is, is liberated from the delusion and ignorance of delight – this is liberation through knowledge.

Tuệ quán nhàm chán như thực giải thoát khỏi si mê, vô minh về hoan hỷ – đó là giải thoát do tuệ.

Virāgānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ rāgato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho.

The knowledge of contemplating dispassion as it really is, is liberated from the delusion and ignorance of passion – this is liberation through knowledge.

Tuệ quán ly tham như thực giải thoát khỏi si mê, vô minh về tham ái – đó là giải thoát do tuệ.

Nirodhānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ samudayato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho.

The knowledge of contemplating cessation as it really is, is liberated from the delusion and ignorance of origination – this is liberation through knowledge.

Tuệ quán diệt tận như thực giải thoát khỏi si mê, vô minh về tập khởi – đó là giải thoát do tuệ.

Paṭinissaggānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ ādānato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho.

The knowledge of contemplating relinquishment as it really is, is liberated from the delusion and ignorance of clinging – this is liberation through knowledge.

Tuệ quán xả ly như thực giải thoát khỏi si mê, vô minh về chấp thủ – đó là giải thoát do tuệ.

Animittānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ nimittato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho.

The knowledge of contemplating the signless as it really is, is liberated from the delusion and ignorance of signs – this is liberation through knowledge.

Tuệ quán vô tướng như thực giải thoát khỏi si mê, vô minh về tướng – đó là giải thoát do tuệ.

Appaṇihitānupassanā thābhūtaṃ ñāṇaṃ paṇidhiyā sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho.

The knowledge of contemplating the desireless as it really is, is liberated from the delusion and ignorance of desire – this is liberation through knowledge.

Tuệ quán vô nguyện như thực giải thoát khỏi si mê, vô minh về nguyện ước – đó là giải thoát do tuệ.

Suññatānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ abhinivesato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho.

The knowledge of contemplating emptiness as it really is, is liberated from the delusion and ignorance of attachment – this is liberation through knowledge.

Tuệ quán không như thực giải thoát khỏi si mê, vô minh về chấp trước – đó là giải thoát do tuệ.

Evaṃ siyā eko ñāṇavimokkho dasa ñāṇavimokkhā honti, dasa ñāṇavimokkhā eko ñāṇavimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

Thus, one knowledge-release can be ten knowledge-releases, and ten knowledge-releases can be one knowledge-release, by way of object and by way of method.

Như vậy, có thể có một giải thoát do tuệ, có mười giải thoát do tuệ, mười giải thoát do tuệ có thể là một giải thoát do tuệ, theo phương cách đối tượng.

1182

Rūpe aniccānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ niccato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho…pe… rūpe suññatānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ abhinivesato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho.

The knowledge of the contemplation of impermanence in form as it really is, is released from the delusion and ignorance of permanence—this is a knowledge-release…pe… The knowledge of the contemplation of emptiness in form as it really is, is released from the delusion and ignorance of clinging—this is a knowledge-release.

Tuệ quán vô thường như thực trong sắc giải thoát khỏi si mê, vô minh về thường hằng – đó là giải thoát do tuệ… cho đến… Tuệ quán không như thực trong sắc giải thoát khỏi si mê, vô minh về chấp trước – đó là giải thoát do tuệ.

Evaṃ siyā eko ñāṇavimokkho dasa ñāṇavimokkhā honti, dasa ñāṇavimokkhā eko ñāṇavimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

Thus, one knowledge-release can be ten knowledge-releases, and ten knowledge-releases can be one knowledge-release, by way of object and by way of method.

Như vậy, có thể có một giải thoát do tuệ, có mười giải thoát do tuệ, mười giải thoát do tuệ có thể là một giải thoát do tuệ, theo phương cách đối tượng.

1183

Vedanāya …pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ niccato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho…pe… jarāmaraṇe suññatānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ abhinivesato sammohā aññāṇā muccatīti – ñāṇavimokkho.

In feeling…pe… in perception… in volitional formations… in consciousness… in the eye…pe… in aging-and-death, the knowledge of the contemplation of impermanence as it really is, is released from the delusion and ignorance of permanence—this is a knowledge-release…pe… in aging-and-death, the knowledge of the contemplation of emptiness as it really is, is released from the delusion and ignorance of clinging—this is a knowledge-release.

Trong thọ… cho đến… trong tưởng… trong hành… trong thức… trong mắt… cho đến… trong già chết, tuệ quán vô thường như thực giải thoát khỏi si mê, vô minh về thường hằng – đó là giải thoát do tuệ… cho đến… trong già chết, tuệ quán không như thực giải thoát khỏi si mê, vô minh về chấp trước – đó là giải thoát do tuệ.

Evaṃ siyā eko ñāṇavimokkho dasa ñāṇavimokkhā honti, dasa ñāṇavimokkhā eko ñāṇavimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena – ayaṃ ñāṇavimokkho.

Thus, one knowledge-release can be ten knowledge-releases, and ten knowledge-releases can be one knowledge-release, by way of object and by way of method—this is a knowledge-release.

Như vậy, có thể có một giải thoát do tuệ, có mười giải thoát do tuệ, mười giải thoát do tuệ có thể là một giải thoát do tuệ, theo phương cách đối tượng – đây là giải thoát do tuệ.

1184

216. Katamo sītisiyāvimokkho? Siyā eko sītisiyāvimokkho dasa sītisiyāvimokkhā honti, dasa sītisiyāvimokkhā eko sītisiyāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena siyāti.

216. What is a sītisiyāvimokkho? One sītisiyāvimokkho can be ten sītisiyāvimokkhā, and ten sītisiyāvimokkhā can be one sītisiyāvimokkho, by way of object and by way of method. How can it be?

216. Giải thoát tịch tịnh là gì? Có thể có một giải thoát tịch tịnh, có mười giải thoát tịch tịnh, mười giải thoát tịch tịnh có thể là một giải thoát tịch tịnh, theo phương cách đối tượng.

Kathañca siyā?

How can it be?

Và làm thế nào có thể như vậy?

Aniccānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ niccato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho.

The knowledge of the contemplation of impermanence, which is the supreme state of coolness, is released from the torment, burning, and distress of permanence—this is a sītisiyāvimokkho.

Tuệ quán vô thường là trạng thái tịch tịnh vô thượng, giải thoát khỏi sự nung đốt, thiêu đốt, và phiền não về thường hằng – đó là giải thoát tịch tịnh.

Dukkhānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ sukhato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho.

The knowledge of the contemplation of suffering, which is the supreme state of coolness, is released from the torment, burning, and distress of pleasure—this is a sītisiyāvimokkho.

Tuệ quán khổ là trạng thái tịch tịnh vô thượng, giải thoát khỏi sự nung đốt, thiêu đốt, và phiền não về lạc – đó là giải thoát tịch tịnh.

Anattānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ attato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho.

The knowledge of the contemplation of non-self, which is the supreme state of coolness, is released from the torment, burning, and distress of self—this is a sītisiyāvimokkho.

Tuệ quán vô ngã là trạng thái tịch tịnh vô thượng, giải thoát khỏi sự nung đốt, thiêu đốt, và phiền não về ngã – đó là giải thoát tịch tịnh.

Nibbidānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ nandiyā santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho.

The knowledge of the contemplation of disenchantment, which is the supreme state of coolness, is released from the torment, burning, and distress of delight—this is a sītisiyāvimokkho.

Tuệ quán nhàm chán là trạng thái tịch tịnh vô thượng, giải thoát khỏi sự nung đốt, thiêu đốt, và phiền não về hoan hỷ – đó là giải thoát tịch tịnh.

Virāgānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ rāgato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho.

The knowledge of the contemplation of dispassion, which is the supreme state of coolness, is released from the torment, burning, and distress of lust—this is a sītisiyāvimokkho.

Tuệ quán ly tham là trạng thái tịch tịnh vô thượng, giải thoát khỏi sự nung đốt, thiêu đốt, và phiền não về tham ái – đó là giải thoát tịch tịnh.

Nirodhānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ samudayato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho.

The knowledge of the contemplation of cessation, which is the supreme state of coolness, is released from the torment, burning, and distress of origination—this is a sītisiyāvimokkho.

Tuệ quán diệt tận là trạng thái tịch tịnh vô thượng, giải thoát khỏi sự nung đốt, thiêu đốt, và phiền não về tập khởi – đó là giải thoát tịch tịnh.

Paṭinissaggānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ ādānato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho.

The knowledge of the contemplation of relinquishment, which is the supreme state of coolness, is released from the torment, burning, and distress of grasping—this is a sītisiyāvimokkho.

Tuệ quán xả ly là trạng thái tịch tịnh vô thượng, giải thoát khỏi sự nung đốt, thiêu đốt, và phiền não về chấp thủ – đó là giải thoát tịch tịnh.

Animittānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ nimittato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho.

The knowledge of the contemplation of the signless, which is the supreme state of coolness, is released from the torment, burning, and distress of signs—this is a sītisiyāvimokkho.

Tuệ quán vô tướng là trạng thái tịch tịnh vô thượng, giải thoát khỏi sự nung đốt, thiêu đốt, và phiền não về tướng – đó là giải thoát tịch tịnh.

Appaṇihitānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ paṇidhiyā santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho.

The knowledge of the contemplation of the unconditioned, which is the supreme state of coolness, is released from the torment, burning, and distress of aspiration—this is a sītisiyāvimokkho.

Tuệ quán vô nguyện là trạng thái tịch tịnh vô thượng, giải thoát khỏi sự nung đốt, thiêu đốt, và phiền não về nguyện ước – đó là giải thoát tịch tịnh.

Suññatānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ abhinivesato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho.

The knowledge of the contemplation of emptiness, which is the supreme state of coolness, is released from the torment, burning, and distress of clinging—this is a sītisiyāvimokkho.

Tuệ quán không là trạng thái tịch tịnh vô thượng, giải thoát khỏi sự nung đốt, thiêu đốt, và phiền não về chấp trước – đó là giải thoát tịch tịnh.

Evaṃ siyā eko sītisiyāvimokkho dasa sītisiyāvimokkhā honti, dasa sītisiyāvimokkhā eko sītisiyāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

Thus, one sītisiyāvimokkho can be ten sītisiyāvimokkhā, and ten sītisiyāvimokkhā can be one sītisiyāvimokkho, by way of object and by way of method.

Như vậy, có thể có một sītisiyāvimokkha, có mười sītisiyāvimokkha. Mười sītisiyāvimokkha có thể là một sītisiyāvimokkha theo phương diện đối tượng (vatthuvasena) và theo phương pháp (pariyāyena).

1185

Rūpe aniccānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ niccato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho…pe… rūpe suññatānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ abhinivesato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho.

In form, the knowledge of the contemplation of impermanence, which is the supreme state of coolness, is released from the torment, burning, and distress of permanence—this is a sītisiyāvimokkho…pe… In form, the knowledge of the contemplation of emptiness, which is the supreme state of coolness, is released from the torment, burning, and distress of clinging—this is a sītisiyāvimokkho.

Trong sắc (rūpa), tuệ quán vô thường (aniccānupassanā) là trí tuệ của sự thanh tịnh tối thượng (anuttaraṃ sītisiyāvimokkhaṃ ñāṇaṃ), giải thoát khỏi sự phiền não, thiêu đốt, và khổ đau do chấp thường (niccato) – đó là sītisiyāvimokkha… (v.v.)… Trong sắc, tuệ quán không (suññatānupassanā) là trí tuệ của sự thanh tịnh tối thượng, giải thoát khỏi sự phiền não, thiêu đốt, và khổ đau do sự chấp thủ (abhinivesato) – đó là sītisiyāvimokkha.

Evaṃ siyā eko sītisiyāvimokkho dasa sītisiyāvimokkhā honti, dasa sītisiyāvimokkhā eko sītisiyāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

Thus, one sītisiyāvimokkho can be ten sītisiyāvimokkhā, and ten sītisiyāvimokkhā can be one sītisiyāvimokkho, by way of object and by way of method.

Như vậy, có thể có một sītisiyāvimokkha, có mười sītisiyāvimokkha. Mười sītisiyāvimokkha có thể là một sītisiyāvimokkha theo phương diện đối tượng và theo phương pháp.

1186

Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ niccato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho…pe… jarāmaraṇe suññatānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ ñāṇaṃ abhinivesato santāpapariḷāhadarathā muccatīti – sītisiyāvimokkho.

In feeling…pe… in perception… in volitional formations… in consciousness… in the eye…pe… in aging-and-death, the knowledge of the contemplation of impermanence, which is the supreme state of coolness, is released from the torment, burning, and distress of permanence—this is a sītisiyāvimokkho…pe… in aging-and-deaththe knowledge of the contemplation of emptiness, which is the supreme state of coolness, is released from the torment, burning, and distress of clinging—this is a sītisiyāvimokkho.

Trong thọ (vedanā)… (v.v.)… trong tưởng (saññā)… trong các hành (saṅkhāresu)… trong thức (viññāṇe)… trong mắt (cakkhusmiṃ)… (v.v.)… trong già chết (jarāmaraṇe), tuệ quán vô thường là trí tuệ của sự thanh tịnh tối thượng, giải thoát khỏi sự phiền não, thiêu đốt, và khổ đau do chấp thường – đó là sītisiyāvimokkha… (v.v.)… trong già chết, tuệ quán không là trí tuệ của sự thanh tịnh tối thượng, giải thoát khỏi sự phiền não, thiêu đốt, và khổ đau do sự chấp thủ – đó là sītisiyāvimokkha.

Evaṃ siyā eko sītisiyāvimokkho dasa sītisiyāvimokkhā honti, dasa sītisiyāvimokkhā eko sītisiyāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena – ayaṃ sītisiyāvimokkho.

Thus, one sītisiyāvimokkho can be ten sītisiyāvimokkhā, and ten sītisiyāvimokkhā can be one sītisiyāvimokkho, by way of object and by way of method—this is a sītisiyāvimokkho.

Như vậy, có thể có một sītisiyāvimokkha, có mười sītisiyāvimokkha. Mười sītisiyāvimokkha có thể là một sītisiyāvimokkha theo phương diện đối tượng và theo phương pháp – đây là sītisiyāvimokkha.

1187

217. Katamo jhānavimokkho? Nekkhammaṃ jhāyatīti^* jhānaṃ.

217. What is jhāna-vimokkha? That which contemplates renunciation is jhāna.

217. Thế nào là jhānavimokkha (giải thoát thiền)? Nekkhamma (ly dục) quán sát (jhāyati) – đó là jhāna (thiền).

Kāmacchandaṃ jhāpetīti – jhānaṃ.

That which burns up sensual desire is jhāna.

Diệt trừ (jhāpeti) dục lạc (kāmacchanda) – đó là jhāna.

Jhāyanto^* muccatīti – jhānavimokkho.

Being freed by contemplating is jhāna-vimokkha.

Khi quán sát (jhāyanto) được giải thoát (muccati) – đó là jhānavimokkha.

Jhāpento muccatīti – jhānavimokkho.

Being freed by burning up is jhāna-vimokkha.

Khi diệt trừ (jhāpento) được giải thoát – đó là jhānavimokkha.

Jhāyantīti – dhammā.

That which contemplates are the dhammas.

Quán sát (jhāyantīti) – đó là các pháp (dhammā).

Jhāpetīti – kilese.

That which burns up are the defilements (kilese).

Diệt trừ (jhāpetīti) – đó là các phiền não (kilese).

Jhāte ca jhāpe ca jānātīti – jhānavimokkho.

That which knows both what is contemplated and what is burned up is jhāna-vimokkha.

Biết cả cái được quán sát (jhāte) và cái được diệt trừ (jhāpe) – đó là jhānavimokkha.

Abyāpādo jhāyatīti – jhānaṃ.

Non-ill will contemplates, thus it is jhāna.

Vô sân (abyāpādo) quán sát – đó là jhāna.

Byāpādaṃ jhāpetīti – jhānaṃ.

That which burns up ill will is jhāna.

Diệt trừ sân hận (byāpādaṃ) – đó là jhāna.

Jhāyanto muccatīti – jhānavimokkho.

Being freed by contemplating is jhāna-vimokkha.

Khi quán sát được giải thoát – đó là jhānavimokkha.

Jhāpento muccatīti – jhānavimokkho.

Being freed by burning up is jhāna-vimokkha.

Khi diệt trừ được giải thoát – đó là jhānavimokkha.

Jhāyantīti – dhammā.

That which contemplates are the dhammas.

Quán sát – đó là các pháp.

Jhāpetīti – kilese.

That which burns up are the defilements.

Diệt trừ – đó là các phiền não.

Jhāte ca jhāpe ca jānātīti – jhānavimokkho.

That which knows both what is contemplated and what is burned up is jhāna-vimokkha.

Biết cả cái được quán sát và cái được diệt trừ – đó là jhānavimokkha.

Ālokasaññā jhāyatīti – jhānaṃ.

The perception of light (ālokasaññā) contemplates, thus it is jhāna.

Tưởng ánh sáng (ālokasaññā) quán sát – đó là jhāna.

Thinamiddhaṃ jhāpetīti – jhānaṃ…pe… avikkhepo jhāyatīti – jhānaṃ.

That which burns up sloth and torpor (thinamiddha) is jhāna… The non-distraction (avikkhepo) contemplates, thus it is jhāna.

Diệt trừ hôn trầm thụy miên (thinamiddhaṃ) – đó là jhāna… (v.v.)… Vô tán loạn (avikkhepo) quán sát – đó là jhāna.

Uddhaccaṃ jhāpetīti – jhānaṃ.

That which burns up restlessness (uddhacca) is jhāna.

Diệt trừ trạo cử (uddhaccaṃ) – đó là jhāna.

Dhammavavatthānaṃ jhāyatīti – jhānaṃ.

The discernment of phenomena (dhammavavatthānaṃ) contemplates, thus it is jhāna.

Phân biệt pháp (dhammavavatthānaṃ) quán sát – đó là jhāna.

Vicikicchaṃ jhāpetīti – jhānaṃ.

That which burns up doubt (vicikiccha) is jhāna.

Diệt trừ hoài nghi (vicikicchaṃ) – đó là jhāna.

Ñāṇaṃ jhāyatīti – jhānaṃ.

Knowledge (ñāṇaṃ) contemplates, thus it is jhāna.

Trí tuệ (ñāṇaṃ) quán sát – đó là jhāna.

Avijjaṃ jhāpetīti – jhānaṃ.

That which burns up ignorance (avijja) is jhāna.

Diệt trừ vô minh (avijjaṃ) – đó là jhāna.

Pāmojjaṃ jhāyatīti – jhānaṃ.

Joy (pāmojjaṃ) contemplates, thus it is jhāna.

Hoan hỷ (pāmojjaṃ) quán sát – đó là jhāna.

Aratiṃ jhāpetīti – jhānaṃ.

That which burns up discontent (aratiṃ) is jhāna.

Diệt trừ bất lạc (aratiṃ) – đó là jhāna.

Paṭhamaṃ jhānaṃ jhāyatīti – jhānaṃ.

The first jhāna contemplates, thus it is jhāna.

Sơ thiền (paṭhamaṃ jhānaṃ) quán sát – đó là jhāna.

Nīvaraṇe jhāpetīti – jhānaṃ…pe… arahattamaggo jhāyatīti – jhānaṃ.

That which burns up the hindrances (nīvaraṇe) is jhāna… The Arahantship path (arahattamaggo) contemplates, thus it is jhāna.

Diệt trừ các triền cái (nīvaraṇe) – đó là jhāna… (v.v.)… Đạo A-la-hán (arahattamaggo) quán sát – đó là jhāna.

Sabbakilese jhāpetīti – jhānaṃ.

That which burns up all defilements (sabbakilese) is jhāna.

Diệt trừ tất cả các phiền não (sabbakilese) – đó là jhāna.

Jhāyanto muccatīti – jhānavimokkho.

Being freed by contemplating is jhāna-vimokkha.

Khi quán sát được giải thoát – đó là jhānavimokkha.

Jhāpento muccatīti – jhānavimokkho.

Being freed by burning up is jhāna-vimokkha.

Khi diệt trừ được giải thoát – đó là jhānavimokkha.

Jhāyantīti – dhammā.

That which contemplates are the dhammas.

Quán sát – đó là các pháp.

Jhāpetīti – kilese.

That which burns up are the defilements.

Diệt trừ – đó là các phiền não.

Jhāte ca jhāpe ca jānātīti – jhānavimokkho – ayaṃ jhānavimokkho.

That which knows both what is contemplated and what is burned up is jhāna-vimokkha – this is jhāna-vimokkha.

Biết cả cái được quán sát và cái được diệt trừ – đó là jhānavimokkha – đây là jhānavimokkha.

1188

218. Katamo anupādā cittassa vimokkho? Siyā eko anupādācittassa vimokkho dasa anupādācittassa vimokkhā honti, dasa anupādācittassa vimokkhā eko anupādācittassa vimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena siyāti.

218. What is the liberation of the mind without clinging (anupādā cittassa vimokkho)? There may be one liberation of the mind without clinging; there are ten liberations of the mind without clinging. The ten liberations of the mind without clinging may be one liberation of the mind without clinging, by way of basis and by way of method, thus it may be.

218. Thế nào là anupādā cittassa vimokkho (tâm giải thoát không chấp thủ)? Có thể có một tâm giải thoát không chấp thủ, có mười tâm giải thoát không chấp thủ. Mười tâm giải thoát không chấp thủ có thể là một tâm giải thoát không chấp thủ theo phương diện đối tượng và theo phương pháp, có thể là như vậy.

Kathañca siyā?

And how may it be?

Và như thế nào thì có thể?

Aniccānupassanāñāṇaṃ niccato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho.

The knowledge of impermanence-contemplation (aniccānupassanāñāṇaṃ) is freed from clinging to permanence, thus it is the liberation of the mind without clinging.

Trí tuệ quán vô thường (aniccānupassanāñāṇaṃ) giải thoát khỏi sự chấp thủ (upādānā) do chấp thường (niccato) – đó là tâm giải thoát không chấp thủ.

Dukkhānupassanāñāṇaṃ sukhato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho.

The knowledge of suffering-contemplation (dukkhānupassanāñāṇaṃ) is freed from clinging to happiness, thus it is the liberation of the mind without clinging.

Trí tuệ quán khổ (dukkhānupassanāñāṇaṃ) giải thoát khỏi sự chấp thủ do chấp lạc (sukhato) – đó là tâm giải thoát không chấp thủ.

Anattānupassanāñāṇaṃ attato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho.

The knowledge of non-self-contemplation (anattānupassanāñāṇaṃ) is freed from clinging to self, thus it is the liberation of the mind without clinging.

Trí tuệ quán vô ngã (anattānupassanāñāṇaṃ) giải thoát khỏi sự chấp thủ do chấp ngã (attato) – đó là tâm giải thoát không chấp thủ.

Nibbidānupassanāñāṇaṃ nandiyā upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho.

The knowledge of disenchantment-contemplation (nibbidānupassanāñāṇaṃ) is freed from clinging to delight, thus it is the liberation of the mind without clinging.

Trí tuệ quán yếm ly (nibbidānupassanāñāṇaṃ) giải thoát khỏi sự chấp thủ do hoan hỷ (nandiyā) – đó là tâm giải thoát không chấp thủ.

Virāgānupassanāñāṇaṃ rāgato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho.

The knowledge of dispassion-contemplation (virāgānupassanāñāṇaṃ) is freed from clinging to passion, thus it is the liberation of the mind without clinging.

Trí tuệ quán ly tham (virāgānupassanāñāṇaṃ) giải thoát khỏi sự chấp thủ do tham ái (rāgato) – đó là tâm giải thoát không chấp thủ.

Nirodhānupassanāñāṇaṃ samudayato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho.

The knowledge of cessation-contemplation (nirodhānupassanāñāṇaṃ) is freed from clinging to origination, thus it is the liberation of the mind without clinging.

Trí tuệ quán diệt (nirodhānupassanāñāṇaṃ) giải thoát khỏi sự chấp thủ do nguyên nhân (samudayato) – đó là tâm giải thoát không chấp thủ.

Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ ādānato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho.

The knowledge of relinquishment-contemplation (paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ) is freed from clinging to grasping, thus it is the liberation of the mind without clinging.

Trí tuệ quán xả ly (paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ) giải thoát khỏi sự chấp thủ do nắm giữ (ādānato) – đó là tâm giải thoát không chấp thủ.

Animittānupassanāñāṇaṃ nimittato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho.

The knowledge of signlessness-contemplation (animittānupassanāñāṇaṃ) is freed from clinging to signs, thus it is the liberation of the mind without clinging.

Trí tuệ quán vô tướng (animittānupassanāñāṇaṃ) giải thoát khỏi sự chấp thủ do tướng (nimittato) – đó là tâm giải thoát không chấp thủ.

Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ paṇidhiyā upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho.

The knowledge of desirelessness-contemplation (appaṇihitānupassanāñāṇaṃ) is freed from clinging to desire, thus it is the liberation of the mind without clinging.

Trí tuệ quán vô nguyện (appaṇihitānupassanāñāṇaṃ) giải thoát khỏi sự chấp thủ do nguyện vọng (paṇidhiyā) – đó là tâm giải thoát không chấp thủ.

Suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho.

The knowledge of emptiness-contemplation (suññatānupassanāñāṇaṃ) is freed from clinging to attachment, thus it is the liberation of the mind without clinging.

Trí tuệ quán không (suññatānupassanāñāṇaṃ) giải thoát khỏi sự chấp thủ do sự chấp trước (abhinivesato) – đó là tâm giải thoát không chấp thủ.

Evaṃ siyā eko anupādācittassa vimokkho dasa anupādācittassa vimokkhā honti, dasa anupādācittassa vimokkhā eko anupādācittassa vimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

In this way, there may be one liberation of the mind without clinging; there are ten liberations of the mind without clinging. The ten liberations of the mind without clinging may be one liberation of the mind without clinging, by way of basis and by way of method.

Như vậy, có thể có một tâm giải thoát không chấp thủ, có mười tâm giải thoát không chấp thủ. Mười tâm giải thoát không chấp thủ có thể là một tâm giải thoát không chấp thủ theo phương diện đối tượng và theo phương pháp.

1189

Rūpe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho…pe… rūpe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho.

The knowledge of impermanence-contemplation regarding form (rūpe aniccānupassanāñāṇaṃ) is freed from clinging to permanence, thus it is the liberation of the mind without clinging… The knowledge of emptiness-contemplation regarding form (rūpe suññatānupassanāñāṇaṃ) is freed from clinging to attachment, thus it is the liberation of the mind without clinging.

Trong sắc, trí tuệ quán vô thường giải thoát khỏi sự chấp thủ do chấp thường – đó là tâm giải thoát không chấp thủ… (v.v.)… Trong sắc, trí tuệ quán không giải thoát khỏi sự chấp thủ do sự chấp trước – đó là tâm giải thoát không chấp thủ.

Evaṃ siyā eko anupādācittassa vimokkho dasa anupādācittassa vimokkhā honti, dasa anupādācittassa vimokkhā eko anupādācittassa vimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

In this way, there may be one liberation of the mind without clinging; there are ten liberations of the mind without clinging. The ten liberations of the mind without clinging may be one liberation of the mind without clinging, by way of basis and by way of method.

Như vậy, có thể có một tâm giải thoát không chấp thủ, có mười tâm giải thoát không chấp thủ. Mười tâm giải thoát không chấp thủ có thể là một tâm giải thoát không chấp thủ theo phương diện đối tượng và theo phương pháp.

1190

Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho…pe… jarāmaraṇe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato upādānā muccatīti – anupādācittassa vimokkho.

Regarding feeling (vedanāya)… regarding perception (saññāya)… regarding mental formations (saṅkhāresu)… regarding consciousness (viññāṇe)… regarding the eye (cakkhusmiṃ)… regarding old age and death (jarāmaraṇe), the knowledge of impermanence-contemplation is freed from clinging to permanence, thus it is the liberation of the mind without clinging… The knowledge of emptiness-contemplation regarding old age and death is freed from clinging to attachment, thus it is the liberation of the mind without clinging.

Trong thọ… (v.v.)… trong tưởng… trong các hành… trong thức… trong mắt… (v.v.)… trong già chết, trí tuệ quán vô thường giải thoát khỏi sự chấp thủ do chấp thường – đó là tâm giải thoát không chấp thủ… (v.v.)… trong già chết, trí tuệ quán không giải thoát khỏi sự chấp thủ do sự chấp trước – đó là tâm giải thoát không chấp thủ.

Evaṃ siyā eko anupādācittassa vimokkho dasa anupādācittassa vimokkhā honti, dasa anupādācittassa vimokkhā eko anupādācittassa vimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.

In this way, there may be one liberation of the mind without clinging; there are ten liberations of the mind without clinging. The ten liberations of the mind without clinging may be one liberation of the mind without clinging, by way of basis and by way of method.

Như vậy, có thể có một tâm giải thoát không chấp thủ, có mười tâm giải thoát không chấp thủ. Mười tâm giải thoát không chấp thủ có thể là một tâm giải thoát không chấp thủ theo phương diện đối tượng và theo phương pháp.

1191

Aniccānupassanāñāṇaṃ katihupādānehi muccati?

From how many upādānas is the knowledge of contemplation of impermanence (aniccānupassanāñāṇa) freed?

Trí tuệ quán vô thường giải thoát khỏi bao nhiêu sự chấp thủ?

Dukkhānupassanāñāṇaṃ katihupādānehi muccati?

From how many upādānas is the knowledge of contemplation of suffering (dukkhānupassanāñāṇa) freed?

Trí tuệ quán khổ giải thoát khỏi bao nhiêu sự chấp thủ?

Anattānupassanāñāṇaṃ katihupādānehi muccati?

From how many upādānas is the knowledge of contemplation of non-self (anattānupassanāñāṇa) freed?

Trí tuệ quán vô ngã giải thoát khỏi bao nhiêu sự chấp thủ?

Nibbidānupassanāñāṇaṃ…pe… virāgānupassanāñāṇaṃ… nirodhānupassanāñāṇaṃ… paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ… animittānupassanāñāṇaṃ… appaṇihitānupassanāñāṇaṃ… suññatānupassanāñāṇaṃ katihupādānehi muccatīti?

From how many upādānas is the knowledge of contemplation of disenchantment (nibbidānupassanāñāṇa)…pe… the knowledge of contemplation of dispassion (virāgānupassanāñāṇa)… the knowledge of contemplation of cessation (nirodhānupassanāñāṇa)… the knowledge of contemplation of relinquishment (paṭinissaggānupassanāñāṇa)… the knowledge of contemplation of the signless (animittānupassanāñāṇa)… the knowledge of contemplation of the desireless (appaṇihitānupassanāñāṇa)… the knowledge of contemplation of emptiness (suññatānupassanāñāṇa) freed?

Trí tuệ quán yếm ly… (v.v.)… trí tuệ quán ly tham… trí tuệ quán diệt… trí tuệ quán xả ly… trí tuệ quán vô tướng… trí tuệ quán vô nguyện… trí tuệ quán không giải thoát khỏi bao nhiêu sự chấp thủ?

1192

Aniccānupassanāñāṇaṃ tīhupādānehi muccati.

The knowledge of contemplation of impermanence (aniccānupassanāñāṇa) is freed from three upādānas.

Trí tuệ quán vô thường giải thoát khỏi ba sự chấp thủ.

Dukkhānupassanāñāṇaṃ ekupādānā muccati.

The knowledge of contemplation of suffering (dukkhānupassanāñāṇa) is freed from one upādāna.

Trí tuệ quán khổ giải thoát khỏi một sự chấp thủ.

Anattānupassanāñāṇaṃ tīhupādānehi muccati.

The knowledge of contemplation of non-self (anattānupassanāñāṇa) is freed from three upādānas.

Trí tuệ quán vô ngã giải thoát khỏi ba sự chấp thủ.

Nibbidānupassanāñāṇaṃ ekupādānā muccati.

The knowledge of contemplation of disenchantment (nibbidānupassanāñāṇa) is freed from one upādāna.

Trí tuệ quán yếm ly giải thoát khỏi một sự chấp thủ.

Virāgānupassanāñāṇaṃ ekupādānā muccati.

The knowledge of contemplation of dispassion (virāgānupassanāñāṇa) is freed from one upādāna.

Trí tuệ quán ly tham giải thoát khỏi một sự chấp thủ.

Nirodhānupassanāñāṇaṃ catūhupādānehi muccati.

The knowledge of contemplation of cessation (nirodhānupassanāñāṇa) is freed from four upādānas.

Trí tuệ quán diệt giải thoát khỏi bốn sự chấp thủ.

Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ catūhupādānehi muccati.

The knowledge of contemplation of relinquishment (paṭinissaggānupassanāñāṇa) is freed from four upādānas.

Trí tuệ quán xả ly giải thoát khỏi bốn sự chấp thủ.

Animittānupassanāñāṇaṃ tīhupādānehi muccati.

The knowledge of contemplation of the signless (animittānupassanāñāṇa) is freed from three upādānas.

Trí tuệ quán vô tướng giải thoát khỏi ba sự chấp thủ.

Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ ekupādānā muccati.

The knowledge of contemplation of the desireless (appaṇihitānupassanāñāṇa) is freed from one upādāna.

Trí tuệ quán vô nguyện giải thoát khỏi một sự chấp thủ.

Suññatānupassanāñāṇaṃ tīhupādānehi muccati.

The knowledge of contemplation of emptiness (suññatānupassanāñāṇa) is freed from three upādānas.

Trí tuệ quán không giải thoát khỏi ba sự chấp thủ.

1193

Aniccānupassanāñāṇaṃ katamehi tīhupādānehi muccati?

From which three upādānas is the knowledge of contemplation of impermanence (aniccānupassanāñāṇa) freed?

Trí tuệ quán vô thường giải thoát khỏi ba sự chấp thủ nào?

Diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā – aniccānupassanāñāṇaṃ imehi tīhupādānehi muccati.

From wrong view (diṭṭhupādāna), from adherence to rites and rituals (sīlabbatupādāna), from the doctrine of self (attavādupādāna) – the knowledge of contemplation of impermanence (aniccānupassanāñāṇa) is freed from these three upādānas.

Giải thoát khỏi chấp thủ tà kiến (diṭṭhupādānā), chấp thủ giới cấm thủ (sīlabbatupādānā), chấp thủ ngã kiến (attavādupādānā) – trí tuệ quán vô thường giải thoát khỏi ba sự chấp thủ này.

Dukkhānupassanāñāṇaṃ katamā ekupādānā^* muccati?

From which one upādāna is the knowledge of contemplation of suffering (dukkhānupassanāñāṇa) freed?

Trí tuệ quán khổ giải thoát khỏi một sự chấp thủ nào?

Kāmupādānā – dukkhānupassanāñāṇaṃ idaṃ ekupādānā muccati.

From sensual desire (kāmupādāna) – the knowledge of contemplation of suffering (dukkhānupassanāñāṇa) is freed from this one upādāna.

Chấp thủ dục (kāmupādānā) – trí tuệ quán khổ giải thoát khỏi một sự chấp thủ này.

^* Anattānupassanāñāṇaṃ katamehi tīhupādānehi muccati?

From which three upādānas is the knowledge of contemplation of non-self (anattānupassanāñāṇa) freed?

Tuệ quán Vô ngã (Anattānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi ba loại chấp thủ nào?

Diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā – anattānupassanāñāṇaṃ imehi tīhupādānehi muccati.

From wrong view (diṭṭhupādāna), from adherence to rites and rituals (sīlabbatupādāna), from the doctrine of self (attavādupādāna) – the knowledge of contemplation of non-self (anattānupassanāñāṇa) is freed from these three upādānas.

Chấp thủ tà kiến (Diṭṭhupādānā), chấp thủ giới cấm (Sīlabbatupādānā), chấp thủ ngã kiến (Attavādupādānā) – Tuệ quán Vô ngã được giải thoát khỏi ba loại chấp thủ này.

Nibbidānupassanāñāṇaṃ katamā ekupādānā muccati?

From which one upādāna is the knowledge of contemplation of disenchantment (nibbidānupassanāñāṇa) freed?

Tuệ quán Yếm ly (Nibbidānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi loại chấp thủ nào?

Kāmupādānā – nibbidānupassanāñāṇaṃ idaṃ ekupādānā muccati.

From sensual desire (kāmupādāna) – the knowledge of contemplation of disenchantment (nibbidānupassanāñāṇa) is freed from this one upādāna.

Chấp thủ dục (Kāmupādānā) – Tuệ quán Yếm ly được giải thoát khỏi loại chấp thủ này.

Virāgānupassanāñāṇaṃ katamā ekupādānā muccati?

From which one upādāna is the knowledge of contemplation of dispassion (virāgānupassanāñāṇa) freed?

Tuệ quán Ly tham (Virāgānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi loại chấp thủ nào?

Kāmupādānā – virāgānupassanāñāṇaṃ idaṃ ekupādānā muccati.

From sensual desire (kāmupādāna) – the knowledge of contemplation of dispassion (virāgānupassanāñāṇa) is freed from this one upādāna.

Chấp thủ dục (Kāmupādānā) – Tuệ quán Ly tham được giải thoát khỏi loại chấp thủ này.

Nirodhānupassanāñāṇaṃ katamehi catūhupādānehi muccati?

From which four upādānas is the knowledge of contemplation of cessation (nirodhānupassanāñāṇa) freed?

Tuệ quán Diệt (Nirodhānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi bốn loại chấp thủ nào?

Kāmupādānā, diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā – nirodhānupassanāñāṇaṃ imehi catūhupādānehi muccati.

From sensual desire (kāmupādāna), from wrong view (diṭṭhupādāna), from adherence to rites and rituals (sīlabbatupādāna), from the doctrine of self (attavādupādāna) – the knowledge of contemplation of cessation (nirodhānupassanāñāṇa) is freed from these four upādānas.

Chấp thủ dục (Kāmupādānā), chấp thủ tà kiến (Diṭṭhupādānā), chấp thủ giới cấm (Sīlabbatupādānā), chấp thủ ngã kiến (Attavādupādānā) – Tuệ quán Diệt được giải thoát khỏi bốn loại chấp thủ này.

Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ katamehi catūhupādānehi muccati?

From which four upādānas is the knowledge of contemplation of relinquishment (paṭinissaggānupassanāñāṇa) freed?

Tuệ quán Xả bỏ (Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi bốn loại chấp thủ nào?

Kāmupādānā, diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā – paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ imehi catūhupādānehi muccati.

From sensual desire (kāmupādāna), from wrong view (diṭṭhupādāna), from adherence to rites and rituals (sīlabbatupādāna), from the doctrine of self (attavādupādāna) – the knowledge of contemplation of relinquishment (paṭinissaggānupassanāñāṇa) is freed from these four upādānas.

Chấp thủ dục (Kāmupādānā), chấp thủ tà kiến (Diṭṭhupādānā), chấp thủ giới cấm (Sīlabbatupādānā), chấp thủ ngã kiến (Attavādupādānā) – Tuệ quán Xả bỏ được giải thoát khỏi bốn loại chấp thủ này.

Animittānupassanāñāṇaṃ katamehi tīhupādānehi muccati?

From which three upādānas is the knowledge of contemplation of the signless (animittānupassanāñāṇa) freed?

Tuệ quán Vô tướng (Animittānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi ba loại chấp thủ nào?

Diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā – animittānupassanāñāṇaṃ imehi tīhupādānehi muccati.

From wrong view (diṭṭhupādāna), from adherence to rites and rituals (sīlabbatupādāna), from the doctrine of self (attavādupādāna) – the knowledge of contemplation of the signless (animittānupassanāñāṇa) is freed from these three upādānas.

Chấp thủ tà kiến (Diṭṭhupādānā), chấp thủ giới cấm (Sīlabbatupādānā), chấp thủ ngã kiến (Attavādupādānā) – Tuệ quán Vô tướng được giải thoát khỏi ba loại chấp thủ này.

Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ katamā ekupādānā muccati?

From which one upādāna is the knowledge of contemplation of the desireless (appaṇihitānupassanāñāṇa) freed?

Tuệ quán Vô nguyện (Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi loại chấp thủ nào?

Kāmupādānā – appaṇihitānupassanāñāṇaṃ idaṃ ekupādānā muccati.

From sensual desire (kāmupādāna) – the knowledge of contemplation of the desireless (appaṇihitānupassanāñāṇa) is freed from this one upādāna.

Chấp thủ dục (Kāmupādānā) – Tuệ quán Vô nguyện được giải thoát khỏi loại chấp thủ này.

Suññatānupassanāñāṇaṃ katamehi tīhupādānehi muccati?

From which three upādānas is the knowledge of contemplation of emptiness (suññatānupassanāñāṇa) freed?

Tuệ quán Không (Suññatānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi ba loại chấp thủ nào?

Diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā – suññatānupassanāñāṇaṃ imehi tīhupādānehi muccati.

From wrong view (diṭṭhupādāna), from adherence to rites and rituals (sīlabbatupādāna), from the doctrine of self (attavādupādāna) – the knowledge of contemplation of emptiness (suññatānupassanāñāṇa) is freed from these three upādānas.

Chấp thủ tà kiến (Diṭṭhupādānā), chấp thủ giới cấm (Sīlabbatupādānā), chấp thủ ngã kiến (Attavādupādānā) – Tuệ quán Không được giải thoát khỏi ba loại chấp thủ này.

1194

Yañca aniccānupassanāñāṇaṃ, yañca anattānupassanāñāṇaṃ, yañca animittānupassanāñāṇaṃ, yañca suññatānupassanāñāṇaṃ – imāni cattāri ñāṇāni tīhupādānehi muccanti – diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā.

The knowledge of contemplation of impermanence (aniccānupassanāñāṇa), the knowledge of contemplation of non-self (anattānupassanāñāṇa), the knowledge of contemplation of the signless (animittānupassanāñāṇa), and the knowledge of contemplation of emptiness (suññatānupassanāñāṇa) – these four knowledges are freed from three upādānas: wrong view (diṭṭhupādāna), adherence to rites and rituals (sīlabbatupādāna), and the doctrine of self (attavādupādāna).

Tuệ quán Vô thường (Aniccānupassanāñāṇaṃ), Tuệ quán Vô ngã (Anattānupassanāñāṇaṃ), Tuệ quán Vô tướng (Animittānupassanāñāṇaṃ), và Tuệ quán Không (Suññatānupassanāñāṇaṃ) – bốn tuệ này được giải thoát khỏi ba loại chấp thủ: chấp thủ tà kiến (Diṭṭhupādānā), chấp thủ giới cấm (Sīlabbatupādānā), chấp thủ ngã kiến (Attavādupādānā).

Yañca dukkhānupassanāñāṇaṃ, yaṃ ca nibbidānupassanāñāṇaṃ, yañca virāgānupassanāñāṇaṃ, yañca appaṇihitānupassanāñāṇaṃ – imāni cattāri ñāṇāni ekupādānā muccanti – kāmupādānā.

The knowledge of contemplation of suffering (dukkhānupassanāñāṇa), the knowledge of contemplation of disenchantment (nibbidānupassanāñāṇa), the knowledge of contemplation of dispassion (virāgānupassanāñāṇa), and the knowledge of contemplation of the desireless (appaṇihitānupassanāñāṇa) – these four knowledges are freed from one upādāna: sensual desire (kāmupādāna).

Tuệ quán Khổ (Dukkhānupassanāñāṇaṃ), Tuệ quán Yếm ly (Nibbidānupassanāñāṇaṃ), Tuệ quán Ly tham (Virāgānupassanāñāṇaṃ), và Tuệ quán Vô nguyện (Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ) – bốn tuệ này được giải thoát khỏi một loại chấp thủ: chấp thủ dục (Kāmupādānā).

Yañca nirodhānupassanāñāṇaṃ, yañca paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ – imāni dve ñāṇāni catūhupādānehi muccanti – kāmupādānā, diṭṭhupādānā, sīlabbatupādānā, attavādupādānā – ayaṃ anupādācittassa vimokkho.

The knowledge of contemplation of cessation (nirodhānupassanāñāṇa) and the knowledge of contemplation of relinquishment (paṭinissaggānupassanāñāṇa) – these two knowledges are freed from four upādānas: sensual desire (kāmupādāna), wrong view (diṭṭhupādāna), adherence to rites and rituals (sīlabbatupādāna), and the doctrine of self (attavādupādāna) – this is the liberation of the mind without clinging.

Tuệ quán Diệt (Nirodhānupassanāñāṇaṃ) và Tuệ quán Xả bỏ (Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ) – hai tuệ này được giải thoát khỏi bốn loại chấp thủ: chấp thủ dục (Kāmupādānā), chấp thủ tà kiến (Diṭṭhupādānā), chấp thủ giới cấm (Sīlabbatupādānā), chấp thủ ngã kiến (Attavādupādānā) – đây là sự giải thoát của tâm không chấp thủ.

1195

Vimokkhakathāya paṭhamabhāṇavāro.

The First Recitation Section of the Discourse on Liberations is concluded.

Chương thứ nhất về Giải thoát (Vimokkhakathā) đã kết thúc.

1196

219. Tīṇi kho panimāni vimokkhamukhāni lokaniyyānāya saṃvattanti.

219. These three doors to liberation indeed lead to emergence from the world.

219. Có ba cửa giải thoát này dẫn đến sự xuất ly khỏi thế gian.

Sabbasaṅkhāre paricchedaparivaṭumato^* samanupassanatāya animittāya ca dhātuyā cittasampakkhandanatāya, sabbasaṅkhāresu manosamuttejanatāya appaṇihitāya ca dhātuyā cittasampakkhandanatāya, sabbadhamme parato samanupassanatāya suññatāya ca dhātuyā cittasampakkhandanatāya – imāni tīṇi vimokkhamukhāni lokaniyyānāya saṃvattanti.

By contemplating all formations as having a beginning and an end, and by the mind's thorough penetration into the signless element (Nibbāna); by thoroughly alarming the mind regarding all formations, and by the mind's thorough penetration into the desireless element (Nibbāna); by contemplating all phenomena as alien, and by the mind's thorough penetration into the emptiness element (Nibbāna) – these three doors to liberation lead to escape from the world.

Nhờ quán sát tất cả các hành (saṅkhāra) như có sự khởi lên và hoại diệt, và nhờ tâm an trú vào yếu tố Vô tướng (Animittā dhātu); nhờ tâm được thúc đẩy mạnh mẽ đối với tất cả các hành, và nhờ tâm an trú vào yếu tố Vô nguyện (Appaṇihitā dhātu); nhờ quán sát tất cả các pháp như là xa lạ, và nhờ tâm an trú vào yếu tố Không (Suññatā dhātu) – ba cửa giải thoát này dẫn đến sự xuất ly khỏi thế gian.

1197

Aniccato manasikaroto kathaṃ saṅkhārā upaṭṭhanti?

When one attends to impermanence, how do formations appear?

Khi tác ý về Vô thường, các hành hiện khởi như thế nào?

Dukkhato manasikaroto kathaṃ saṅkhārā upaṭṭhanti?

When one attends to suffering, how do formations appear?

Khi tác ý về Khổ, các hành hiện khởi như thế nào?

Anattato manasikaroto kathaṃ saṅkhārā upaṭṭhanti?

When one attends to non-self, how do formations appear?

Khi tác ý về Vô ngã, các hành hiện khởi như thế nào?

Aniccato manasikaroto khayato saṅkhārā upaṭṭhanti, dukkhato manasikaroto bhayato saṅkhārā upaṭṭhanti, anattato manasikaroto suññato saṅkhārā upaṭṭhanti.

When one attends to impermanence, formations appear as perishing; when one attends to suffering, formations appear as fearful; when one attends to non-self, formations appear as empty.

Khi tác ý về Vô thường, các hành hiện khởi như sự hoại diệt; khi tác ý về Khổ, các hành hiện khởi như sự đáng sợ; khi tác ý về Vô ngã, các hành hiện khởi như sự trống rỗng.

1198

Aniccato manasikaroto kiṃ bahulaṃ cittaṃ hoti?

When one attends to impermanence, what is the predominant state of mind?

Khi tác ý về Vô thường, tâm chủ yếu là gì?

Dukkhato manasikaroto kiṃ bahulaṃ cittaṃ hoti?

When one attends to suffering, what is the predominant state of mind?

Khi tác ý về Khổ, tâm chủ yếu là gì?

Anattato manasikaroto kiṃ bahulaṃ cittaṃ hoti?

When one attends to non-self, what is the predominant state of mind?

Khi tác ý về Vô ngã, tâm chủ yếu là gì?

Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulaṃ cittaṃ hoti.

When one attends to impermanence, the mind is predominantly faith (adhimokkha).

Khi tác ý về Vô thường, tâm chủ yếu là sự quyết đoán (adhimokkha).

Dukkhato manasikaroto passaddhibahulaṃ cittaṃ hoti.

When one attends to suffering, the mind is predominantly tranquility (passaddhi).

Khi tác ý về Khổ, tâm chủ yếu là sự tĩnh lặng (passaddhi).

Anattato manasikaroto vedabahulaṃ cittaṃ hoti.

When one attends to non-self, the mind is predominantly wisdom (veda).

Khi tác ý về Vô ngã, tâm chủ yếu là sự thấu hiểu (veda).

1199

Aniccato manasikaronto adhimokkhabahulo katamindriyaṃ paṭilabhati?

When one attends to impermanence, being predominantly faith, which faculty does one acquire?

Khi tác ý về Vô thường, với tâm chủ yếu là sự quyết đoán, người ấy đạt được căn nào?

Dukkhato manasikaronto passaddhibahulo katamindriyaṃ paṭilabhati?

When one attends to suffering, being predominantly tranquility, which faculty does one acquire?

Khi tác ý về Khổ, với tâm chủ yếu là sự tĩnh lặng, người ấy đạt được căn nào?

Anattato manasikaronto vedabahulo katamindriyaṃ paṭilabhati?

When one attends to non-self, being predominantly wisdom, which faculty does one acquire?

Khi tác ý về Vô ngã, với tâm chủ yếu là sự thấu hiểu, người ấy đạt được căn nào?

Aniccato manasikaronto adhimokkhabahulo saddhindriyaṃ paṭilabhati.

When one attends to impermanence, being predominantly faith, one acquires the faculty of faith (saddhindriya).

Khi tác ý về Vô thường, với tâm chủ yếu là sự quyết đoán, người ấy đạt được Tín căn (Saddhindriya).

Dukkhato manasikaronto passaddhibahulo samādhindriyaṃ paṭilabhati.

When one attends to suffering, being predominantly tranquility, one acquires the faculty of concentration (samādhindriya).

Khi tác ý về Khổ, với tâm chủ yếu là sự tĩnh lặng, người ấy đạt được Định căn (Samādhindriya).

Anattato manasikaronto vedabahulo paññindriyaṃ paṭilabhati.

When one attends to non-self, being predominantly wisdom, one acquires the faculty of wisdom (paññindriya).

Khi tác ý về Vô ngã, với tâm chủ yếu là sự thấu hiểu, người ấy đạt được Tuệ căn (Paññindriya).

1200

Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti, bhāvanāya katindriyāni tadanvayā^* honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, ko bhāveti?

When one attends to impermanence, for one predominantly faith, which faculty is dominant? In development, which faculties follow it, are co-arisen conditions, mutual conditions, support conditions, associated conditions, and are of one flavor? By what meaning is it development? Who develops?

Khi tác ý về Vô thường, với tâm chủ yếu là sự quyết đoán, căn nào là chủ đạo? Trong sự tu tập, bao nhiêu căn tùy thuộc vào đó, là duyên đồng sanh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng, có cùng một vị? Tu tập theo nghĩa nào, ai tu tập?

Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti, bhāvanāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, ko bhāveti?

When one attends to suffering, for one predominantly tranquility, which faculty is dominant? In development, which faculties follow it, are co-arisen conditions, mutual conditions, support conditions, associated conditions, and are of one flavor? By what meaning is it development? Who develops?

Khi tác ý về Khổ, với tâm chủ yếu là sự tĩnh lặng, căn nào là chủ đạo? Trong sự tu tập, bao nhiêu căn tùy thuộc vào đó, là duyên đồng sanh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng, có cùng một vị? Tu tập theo nghĩa nào, ai tu tập?

Anattato manasikaroto vedabahulassa katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti, bhāvanāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, ko bhāveti?

When one attends to non-self, for one predominantly wisdom, which faculty is dominant? In development, which faculties follow it, are co-arisen conditions, mutual conditions, support conditions, associated conditions, and are of one flavor? By what meaning is it development? Who develops?

Khi tác ý về Vô ngã, với tâm chủ yếu là sự thấu hiểu, căn nào là chủ đạo? Trong sự tu tập, bao nhiêu căn tùy thuộc vào đó, là duyên đồng sanh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng, có cùng một vị? Tu tập theo nghĩa nào, ai tu tập?

Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa saddhindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti.

When one attends to impermanence, for one predominantly faith, the faculty of faith (saddhindriya) is dominant.

Khi tác ý về Vô thường, với tâm chủ yếu là sự quyết đoán, Tín căn (Saddhindriya) là chủ đạo.

Bhāvanāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti.

In development, the four faculties follow it, are co-arisen conditions, mutual conditions, support conditions, associated conditions, and are of one flavor.

Trong sự tu tập, bốn căn còn lại tùy thuộc vào đó, là duyên đồng sanh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng, có cùng một vị.

Ekarasaṭṭhena bhāvanā.

It is development by the meaning of having one flavor.

Sự tu tập theo nghĩa có cùng một vị.

Yo sammāpaṭipanno so bhāveti; natthi micchāpaṭipannassa indriyabhāvanā.

One who practices rightly develops; there is no development of faculties for one who practices wrongly.

Người nào thực hành đúng đắn thì người ấy tu tập; không có sự tu tập các căn cho người thực hành sai lầm.

Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa samādhindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti.

When one attends to suffering, for one predominantly tranquility, the faculty of concentration (samādhindriya) is dominant.

Khi tác ý về Khổ, với tâm chủ yếu là sự tĩnh lặng, Định căn (Samādhindriya) là chủ đạo.

Bhāvanāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti.

In development, the four faculties follow it, are co-arisen conditions, mutual conditions, support conditions, associated conditions, and are of one flavor.

Trong sự tu tập, bốn căn còn lại tùy thuộc vào đó, là duyên đồng sanh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng, có cùng một vị.

Ekarasaṭṭhena bhāvanā.

It is development by the meaning of having one flavor.

Sự tu tập theo nghĩa có cùng một vị.

Yo sammāpaṭipanno so bhāveti; natthi micchāpaṭipannassa indriyabhāvanā.

One who practices rightly develops; there is no development of faculties for one who practices wrongly.

Người nào thực hành đúng đắn thì người ấy tu tập; không có sự tu tập các căn cho người thực hành sai lầm.

Anattato manasikaroto vedabahulassa paññindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti.

When one attends to non-self, for one predominantly wisdom, the faculty of wisdom (paññindriya) is dominant.

Khi tác ý về Vô ngã, với tâm chủ yếu là sự thấu hiểu, Tuệ căn (Paññindriya) là chủ đạo.

Bhāvanāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti.

In development, the four faculties follow it, are co-arisen conditions, mutual conditions, support conditions, associated conditions, and are of one flavor.

Trong sự tu tập, bốn căn còn lại tùy thuộc vào đó, là duyên đồng sanh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng, có cùng một vị.

Ekarasaṭṭhena bhāvanā.

It is development by the meaning of having one flavor.

Sự tu tập theo nghĩa có cùng một vị.

Yo sammāpaṭipanno so bhāveti; natthi micchāpaṭipannassa indriyabhāvanā.

He who is rightly practiced develops; there is no development of faculties for one who is wrongly practiced.

Người nào thực hành đúng đắn thì người ấy tu tập; không có sự tu tập các căn cho người thực hành sai lầm.

1201

220. Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti?

220. For one who attends to impermanence and is abundant in conviction, which faculty is dominant?

220. Khi tác ý về Vô thường, với tâm chủ yếu là sự quyết đoán, căn nào là chủ đạo?

Bhāvanāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti?

For development, how many faculties follow that dominant faculty, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions?

Trong sự tu tập, những quyền nào là tùy thuộc, là đồng sinh duyên, là hỗ tương duyên, là nương tựa duyên, là tương ưng duyên?

Paṭivedhakāle katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti?

At the time of penetration, which faculty is dominant?

Vào thời điểm thâm nhập, quyền nào là chủ đạo?

Paṭivedhāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti?

For penetration, how many faculties follow that dominant faculty, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions, are of one essence?

Để thâm nhập, những quyền nào là tùy thuộc, là đồng sinh duyên, là hỗ tương duyên, là nương tựa duyên, là tương ưng duyên, là đồng vị?

Kenaṭṭhena bhāvanā?

In what sense is it development?

Bhāvanā có nghĩa là gì?

Kenaṭṭhena paṭivedho?

In what sense is it penetration?

Paṭivedha có nghĩa là gì?

Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti?

For one who attends to suffering and is abundant in tranquility, which faculty is dominant?

Đối với người chú tâm vào khổ (dukkha), người có nhiều sự an tịnh (passaddhi), quyền nào là chủ đạo?

Bhāvanāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti?

For development, how many faculties follow that dominant faculty, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions?

Trong sự tu tập, những quyền nào là tùy thuộc, là đồng sinh duyên, là hỗ tương duyên, là nương tựa duyên, là tương ưng duyên?

Paṭivedhakāle katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti?

At the time of penetration, which faculty is dominant?

Vào thời điểm thâm nhập, quyền nào là chủ đạo?

Paṭivedhāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti?

For penetration, how many faculties follow that dominant faculty, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions, are of one essence?

Để thâm nhập, những quyền nào là tùy thuộc, là đồng sinh duyên, là hỗ tương duyên, là nương tựa duyên, là tương ưng duyên, là đồng vị?

Kenaṭṭhena bhāvanā?

In what sense is it development?

Bhāvanā có nghĩa là gì?

Kenaṭṭhena paṭivedho?

In what sense is it penetration?

Paṭivedha có nghĩa là gì?

Anattato manasikaroto vedabahulassa katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti?

For one who attends to non-self and is abundant in feeling, which faculty is dominant?

Đối với người chú tâm vào vô ngã (anatta), người có nhiều sự cảm thọ (vedanā), quyền nào là chủ đạo?

Bhāvanāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti?

For development, how many faculties follow that dominant faculty, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions?

Trong sự tu tập, những quyền nào là tùy thuộc, là đồng sinh duyên, là hỗ tương duyên, là nương tựa duyên, là tương ưng duyên?

Paṭivedhakāle katamindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti?

At the time of penetration, which faculty is dominant?

Vào thời điểm thâm nhập, quyền nào là chủ đạo?

Paṭivedhāya katindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti?

For penetration, how many faculties follow that dominant faculty, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions, are of one essence?

Để thâm nhập, những quyền nào là tùy thuộc, là đồng sinh duyên, là hỗ tương duyên, là nương tựa duyên, là tương ưng duyên, là đồng vị?

Kenaṭṭhena bhāvanā?

In what sense is it development?

Bhāvanā có nghĩa là gì?

Kenaṭṭhena paṭivedho?

In what sense is it penetration?

Paṭivedha có nghĩa là gì?

1202

Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa saddhindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti.

For one who attends to impermanence and is abundant in conviction, the faculty of faith (saddhindriya) is dominant.

Đối với người chú tâm vào vô thường (anicca), người có nhiều sự quyết định (adhimokkha), tín quyền (saddhindriya) là chủ đạo.

Bhāvanāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

For development, four faculties follow that dominant faculty, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions.

Trong sự tu tập, bốn quyền là tùy thuộc, là đồng sinh duyên, là hỗ tương duyên, là nương tựa duyên, là tương ưng duyên.

Paṭivedhakāle paññindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti.

At the time of penetration, the faculty of wisdom (paññindriya) is dominant.

Vào thời điểm thâm nhập, tuệ quyền (paññindriya) là chủ đạo.

Paṭivedhāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti.

For penetration, four faculties follow that dominant faculty, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions, are of one essence.

Để thâm nhập, bốn quyền là tùy thuộc, là đồng sinh duyên, là hỗ tương duyên, là nương tựa duyên, là tương ưng duyên, là đồng vị.

Ekarasaṭṭhena bhāvanā.

It is development in the sense of one essence.

Bhāvanā có nghĩa là đồng vị.

Dassanaṭṭhena paṭivedho.

It is penetration in the sense of seeing.

Paṭivedha có nghĩa là thấy.

Evaṃ paṭivijjhantopi bhāveti, bhāventopi paṭivijjhati.

Thus, one who penetrates also develops, and one who develops also penetrates.

Người thâm nhập cũng tu tập, người tu tập cũng thâm nhập.

Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa samādhindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti.

For one who attends to suffering and is abundant in tranquility, the faculty of concentration (samādhindriya) is dominant.

Đối với người chú tâm vào khổ (dukkha), người có nhiều sự an tịnh (passaddhi), định quyền (samādhindriya) là chủ đạo.

Bhāvanāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

For development, four faculties follow that dominant faculty, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions.

Trong sự tu tập, bốn quyền là tùy thuộc, là đồng sinh duyên, là hỗ tương duyên, là nương tựa duyên, là tương ưng duyên.

Paṭivedhakāle paññindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti.

At the time of penetration, the faculty of wisdom (paññindriya) is dominant.

Vào thời điểm thâm nhập, tuệ quyền (paññindriya) là chủ đạo.

Paṭivedhāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti.

For penetration, four faculties follow that dominant faculty, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions, are of one essence.

Để thâm nhập, bốn quyền là tùy thuộc, là đồng sinh duyên, là hỗ tương duyên, là nương tựa duyên, là tương ưng duyên, là đồng vị.

Ekarasaṭṭhena bhāvanā.

It is development in the sense of one essence.

Bhāvanā có nghĩa là đồng vị.

Dassanaṭṭhena paṭivedho.

It is penetration in the sense of seeing.

Paṭivedha có nghĩa là thấy.

Evaṃ paṭivijjhantopi bhāveti, bhāventopi paṭivijjhati.

Thus, one who penetrates also develops, and one who develops also penetrates.

Người thâm nhập cũng tu tập, người tu tập cũng thâm nhập.

Anattato manasikaroto vedabahulassa paññindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti.

For one who attends to non-self and is abundant in feeling, the faculty of wisdom (paññindriya) is dominant.

Đối với người chú tâm vào vô ngã (anatta), người có nhiều sự cảm thọ (vedanā), tuệ quyền (paññindriya) là chủ đạo.

Bhāvanāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

For development, four faculties follow that dominant faculty, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions.

Trong sự tu tập, bốn quyền là tùy thuộc, là đồng sinh duyên, là hỗ tương duyên, là nương tựa duyên, là tương ưng duyên.

Paṭivedhakālepi paññindriyaṃ ādhipateyyaṃ hoti.

At the time of penetration, the faculty of wisdom (paññindriya) is also dominant.

Vào thời điểm thâm nhập, tuệ quyền (paññindriya) cũng là chủ đạo.

Paṭivedhāya cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti.

For penetration, four faculties follow that dominant faculty, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions, are of one essence.

Để thâm nhập, bốn quyền là tùy thuộc, là đồng sinh duyên, là hỗ tương duyên, là nương tựa duyên, là tương ưng duyên, là đồng vị.

Ekarasaṭṭhena bhāvanā.

It is development in the sense of one essence.

Bhāvanā có nghĩa là đồng vị.

Dassanaṭṭhena paṭivedho.

It is penetration in the sense of seeing.

Paṭivedha có nghĩa là thấy.

Evaṃ paṭivijjhantopi bhāveti, bhāventopi paṭivijjhati.

Thus, one who penetrates also develops, and one who develops also penetrates.

Người thâm nhập cũng tu tập, người tu tập cũng thâm nhập.

1203

221. Aniccato manasikaroto katamindriyaṃ adhimattaṃ hoti?

221. For one who attends to impermanence, which faculty is excessive?

221. Đối với người chú tâm vào vô thường (anicca), quyền nào là vượt trội?

Katamindriyassa adhimattattā saddhāvimutto^* hoti?

Due to the excess of which faculty is one a saddhāvimutta?

Do sự vượt trội của quyền nào mà người ấy là saddhāvimutta?

Dukkhato manasikaroto katamindriyaṃ adhimattaṃ hoti?

For one attending to suffering, which faculty is excessive?

Đối với người chú tâm vào khổ (dukkha), quyền nào là vượt trội?

Katamindriyassa adhimattattā kāyasakkhī^* hoti?

Due to the excess of which faculty is one a kāyasakkhī?

Do sự vượt trội của quyền nào mà người ấy là kāyasakkhī?

Anattato manasikaroto katamindriyaṃ adhimattaṃ hoti?

For one attending to non-self, which faculty is excessive?

Đối với người chú tâm vào vô ngã (anatta), quyền nào là vượt trội?

Katamindriyassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti?

Due to the excess of which faculty is one a diṭṭhippatta?

Do sự vượt trội của quyền nào mà người ấy là diṭṭhippatta?

1204

Aniccato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

For one attending to impermanence, the faculty of faith is excessive.

Đối với người chú tâm vào vô thường (anicca), tín quyền (saddhindriya) là vượt trội.

Saddhindriyassa adhimattattā saddhāvimutto hoti.

Due to the excess of the faculty of faith, one is a saddhāvimutta.

Do sự vượt trội của tín quyền mà người ấy là saddhāvimutta.

Dukkhato manasikaroto samādhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

For one attending to suffering, the faculty of concentration is excessive.

Đối với người chú tâm vào khổ (dukkha), định quyền (samādhindriya) là vượt trội.

Samādhindriyassa adhimattattā kāyasakkhī hoti.

Due to the excess of the faculty of concentration, one is a kāyasakkhī.

Do sự vượt trội của định quyền mà người ấy là kāyasakkhī.

Anattato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

For one attending to non-self, the faculty of wisdom is excessive.

Đối với người chú tâm vào vô ngã (anatta), tuệ quyền (paññindriya) là vượt trội.

Paññindriyassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti.

Due to the excess of the faculty of wisdom, one is a diṭṭhippatta.

Do sự vượt trội của tuệ quyền mà người ấy là diṭṭhippatta.

1205

Saddahanto vimuttoti – saddhāvimutto.

One who believes and is liberated is a saddhāvimutta.

Tin tưởng mà được giải thoát — nên gọi là saddhāvimutta.

Phuṭṭhattā sacchikatoti^* – kāyasakkhī.

One who has touched and realized is a kāyasakkhī.

Do đã xúc chạm, đã chứng ngộ — nên gọi là kāyasakkhī.

Diṭṭhattā pattoti – diṭṭhippatto.

One who has seen and attained is a diṭṭhippatta.

Do đã thấy, đã đạt được — nên gọi là diṭṭhippatta.

Saddahanto vimuccatīti – saddhāvimutto.

One who believes and is liberated is a saddhāvimutta.

Tin tưởng mà được giải thoát — nên gọi là saddhāvimutta.

Jhānaphassaṃ paṭhamaṃ phusati, pacchā nirodhaṃ nibbānaṃ sacchikarotīti – kāyasakkhī.

One who first touches the jhāna-experience, and afterwards realizes the cessation of Nibbāna, is a kāyasakkhī.

Trước tiên xúc chạm thiền xúc (jhānaphassa), sau đó chứng ngộ Niết Bàn là sự đoạn diệt (nirodha) — nên gọi là kāyasakkhī.

‘‘Dukkhā saṅkhārā, sukho nirodho’’ti ñātaṃ hoti diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāyāti – diṭṭhippatto.

One for whom it is known, seen, understood, realized, and experienced by wisdom that "formations are suffering, cessation is bliss," is a diṭṭhippatta.

“Các hành (saṅkhārā) là khổ, sự đoạn diệt (nirodha) là lạc” – điều này được biết, được thấy, được hiểu rõ, được chứng ngộ, được xúc chạm bằng tuệ (paññā) — nên gọi là diṭṭhippatta.

Yo cāyaṃ puggalo saddhāvimutto, yo ca kāyasakkhī, yo ca diṭṭhippatto, siyā ime tayo puggalā saddhāvimuttāpi kāyasakkhīpi diṭṭhippattāpi vatthuvasena pariyāyena siyāti.

The person who is a saddhāvimutta, the person who is a kāyasakkhī, and the person who is a diṭṭhippatta—it is possible for these three persons to be saddhāvimuttas, kāyasakkhīs, and diṭṭhippattas by way of the object and by way of the method.

Người saddhāvimutta, người kāyasakkhī, và người diṭṭhippatta này, có thể ba hạng người này cũng là saddhāvimutta, kāyasakkhī, diṭṭhippatta theo phương cách (pariyāya) của đối tượng (vatthu).

Kathañca siyā?

And how is this possible?

Và điều đó có thể như thế nào?

Aniccato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

For one attending to impermanence, the faculty of faith is excessive.

Đối với người chú tâm vào vô thường (anicca), tín quyền (saddhindriya) là vượt trội.

Saddhindriyassa adhimattattā saddhāvimutto hoti.

Due to the excess of the faculty of faith, one is a saddhāvimutta.

Do sự vượt trội của tín quyền mà người ấy là saddhāvimutta.

Dukkhato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

For one attending to suffering, the faculty of faith is excessive.

Đối với người chú tâm vào khổ (dukkha), tín quyền (saddhindriya) là vượt trội.

Saddhindriyassa adhimattattā saddhāvimutto hoti.

Due to the excess of the faculty of faith, one is a saddhāvimutta.

Do sự vượt trội của tín quyền mà người ấy là saddhāvimutta.

Anattato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

For one attending to non-self, the faculty of faith is excessive.

Đối với người chú tâm vào vô ngã (anatta), tín quyền (saddhindriya) là vượt trội.

Saddhindriyassa adhimattattā saddhāvimutto hoti.

Due to the excess of the faculty of faith, one is a saddhāvimutta.

Do sự vượt trội của tín quyền mà người ấy là saddhāvimutta.

Evaṃ ime tayo puggalā saddhindriyassa vasena saddhāvimuttā.

Thus, these three persons are saddhāvimuttas by way of the faculty of faith.

Như vậy, ba hạng người này là saddhāvimutta theo phương cách của tín quyền.

1206

Dukkhato manasikaroto samādhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

For one attending to suffering, the faculty of concentration is excessive.

Đối với người chú tâm vào khổ (dukkha), định quyền (samādhindriya) là vượt trội.

Samādhindriyassa adhimattattā kāyasakkhī hoti.

Due to the excess of the faculty of concentration, one is a kāyasakkhī.

Do sự vượt trội của định quyền mà người ấy là kāyasakkhī.

Anattato manasikaroto samādhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

For one attending to non-self, the faculty of concentration is excessive.

Đối với người chú tâm vào vô ngã (anatta), định quyền (samādhindriya) là vượt trội.

Samādhindriyassa adhimattattā kāyasakkhī hoti.

Due to the excess of the faculty of concentration, one is a kāyasakkhī.

Do sự vượt trội của định quyền mà người ấy là kāyasakkhī.

Aniccato manasikaroto samādhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

For one attending to impermanence, the faculty of concentration is excessive.

Đối với người chú tâm vào vô thường (anicca), định quyền (samādhindriya) là vượt trội.

Samādhindriyassa adhimattattā kāyasakkhī hoti.

Due to the excess of the faculty of concentration, one is a kāyasakkhī.

Do sự vượt trội của định quyền mà người ấy là kāyasakkhī.

Evaṃ ime tayo puggalā samādhindriyassa vasena kāyasakkhī.

Thus, these three persons are kāyasakkhīs by way of the faculty of concentration.

Như vậy, ba hạng người này là kāyasakkhī theo phương cách của định quyền.

1207

Anattato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

For one attending to non-self, the faculty of wisdom is excessive.

Đối với người chú tâm vào vô ngã (anatta), tuệ quyền (paññindriya) là vượt trội.

Paññindriyassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti.

Due to the excess of the faculty of wisdom, one is a diṭṭhippatta.

Do sự vượt trội của tuệ quyền mà người ấy là diṭṭhippatta.

Aniccato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

For one attending to impermanence, the faculty of wisdom is excessive.

Đối với người chú tâm vào vô thường (anicca), tuệ quyền (paññindriya) là vượt trội.

Paññindriyassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti.

Due to the excess of the faculty of wisdom, one is a diṭṭhippatta.

Do sự vượt trội của tuệ quyền mà người ấy là diṭṭhippatta.

Dukkhato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

For one attending to suffering, the faculty of wisdom is excessive.

Đối với người chú tâm vào khổ (dukkha), tuệ quyền (paññindriya) là vượt trội.

Paññindriyassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti.

Due to the excess of the faculty of wisdom, one is a diṭṭhippatta.

Do tuệ căn vượt trội, vị ấy trở thành bậc đạt đến kiến (Diṭṭhippatta).

Evaṃ ime tayo puggalā paññindriyassa vasena diṭṭhippattā.

Thus, these three persons are diṭṭhippattas by way of the faculty of wisdom.

Như vậy, ba hạng người này là các bậc đạt đến kiến (Diṭṭhippatta) theo tuệ căn.

1208

Yo cāyaṃ puggalo saddhāvimutto, yo ca kāyasakkhī, yo ca diṭṭhippatto, evaṃ siyā ime tayo puggalā saddhāvimuttāpi kāyasakkhīpi diṭṭhippattāpi vatthuvasena pariyāyena.

The person who is a saddhāvimutta, the person who is a kāyasakkhī, and the person who is a diṭṭhippatta—thus, it is possible for these three persons to be saddhāvimuttas, kāyasakkhīs, and diṭṭhippattas by way of the object and by way of the method.

Người nào là bậc giải thoát nhờ đức tin (Saddhāvimutta), người nào là bậc chứng thân (Kāyasakkhī), người nào là bậc đạt đến kiến (Diṭṭhippatta), ba hạng người này có thể là Saddhāvimutta, Kāyasakkhī, Diṭṭhippatta theo phương cách gián tiếp (pariyāyena) dựa trên đối tượng (vatthuvasena).

Yo cāyaṃ puggalo saddhāvimutto, yo ca kāyasakkhī, yo ca diṭṭhippatto, siyā ime tayo puggalā…pe… aññoyeva saddhāvimutto, añño kāyasakkhī, añño diṭṭhippatto siyāti.

The person who is a saddhāvimutta, the person who is a kāyasakkhī, and the person who is a diṭṭhippatta—it is possible that one is a saddhāvimutta, another is a kāyasakkhī, and another is a diṭṭhippatta.

Người nào là bậc giải thoát nhờ đức tin (Saddhāvimutta), người nào là bậc chứng thân (Kāyasakkhī), người nào là bậc đạt đến kiến (Diṭṭhippatta), ba hạng người này có thể là…pe… Saddhāvimutta là một người khác, Kāyasakkhī là một người khác, Diṭṭhippatta là một người khác.

Kathañca siyā?

And how is this possible?

Và bằng cách nào có thể như vậy?

Aniccato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

For one attending to impermanence, the faculty of faith is excessive.

Khi tác ý đến vô thường, tín căn (Saddhindriya) trở nên vượt trội.

Saddhindriyassa adhimattattā saddhāvimutto hoti.

Due to the excess of the faculty of faith, one is a saddhāvimutta.

Do tín căn vượt trội, vị ấy trở thành bậc giải thoát nhờ đức tin (Saddhāvimutta).

Dukkhato manasikaroto samādhindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

For one attending to suffering, the faculty of concentration is excessive.

Khi tác ý đến khổ, định căn (Samādhindriya) trở nên vượt trội.

Samādhindriyassa adhimattattā kāyasakkhī hoti.

Due to the excess of the faculty of concentration, one is a kāyasakkhī.

Do định căn vượt trội, vị ấy trở thành bậc chứng thân (Kāyasakkhī).

Anattato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti.

For one attending to non-self, the faculty of wisdom is excessive.

Khi tác ý đến vô ngã, tuệ căn (Paññindriya) trở nên vượt trội.

Paññindriyassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti.

Due to the excess of the faculty of wisdom, one is a diṭṭhippatta.

Do tuệ căn vượt trội, vị ấy trở thành bậc đạt đến kiến (Diṭṭhippatta).

Yo cāyaṃ puggalo saddhāvimutto, yo ca kāyasakkhī, yo ca diṭṭhippatto, evaṃ siyā ime tayo puggalā saddhāvimuttāpi kāyasakkhīpi diṭṭhippattāpi vatthuvasena pariyāyena.

And this individual who is a saddhāvimutto, and this one who is a kāyasakkhī, and this one who is a diṭṭhippatto, these three individuals could thus be saddhāvimutto, kāyasakkhī, and diṭṭhippatto, by way of basis and by way of explanation.

Người nào là bậc giải thoát nhờ đức tin (Saddhāvimutta), người nào là bậc chứng thân (Kāyasakkhī), người nào là bậc đạt đến kiến (Diṭṭhippatta), ba hạng người này có thể là Saddhāvimutta, Kāyasakkhī, Diṭṭhippatta theo phương cách gián tiếp (pariyāyena) dựa trên đối tượng (vatthuvasena).

Aññoyeva saddhāvimutto, añño kāyasakkhī, añño diṭṭhippatto.

A saddhāvimutto is one thing, a kāyasakkhī is another, and a diṭṭhippatto is another.

Saddhāvimutta là một người khác, Kāyasakkhī là một người khác, Diṭṭhippatta là một người khác.

1209

Aniccato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti, saddhindriyassa adhimattattā sotāpattimaggaṃ paṭilabhati; tena vuccati – ‘‘saddhānusārī’’.

When one attends to impermanence, the faculty of faith (saddhindriya) becomes excessive; due to the excessiveness of the faculty of faith, one attains the path of stream-entry (sotāpattimagga); therefore, one is called a ‘‘saddhānusārī’’.

Khi tác ý đến vô thường, tín căn (Saddhindriya) trở nên vượt trội, do tín căn vượt trội, vị ấy đạt được Sơ quả Tu-đà-hoàn (Sotāpattimagga); do đó được gọi là “tùy tín hành” (Saddhānusārī).

Cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

The four faculties are dependent on it, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions.

Bốn căn kia tùy thuộc vào căn này, là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên y chỉ, là duyên tương ưng.

Saddhindriyassa vasena catunnaṃ indriyānaṃ bhāvanā hoti.

By means of the faculty of faith, there is the development of the four faculties.

Sự tu tập bốn căn diễn ra nhờ tín căn.

Ye hi keci saddhindriyassa vasena sotāpattimaggaṃ paṭilabhanti, sabbe te saddhānusārino.

All those who attain the path of stream-entry by means of the faculty of faith are saddhānusārī.

Bất cứ ai đạt được Sơ quả Tu-đà-hoàn (Sotāpattimagga) nhờ tín căn, tất cả họ đều là tùy tín hành (Saddhānusārī).

1210

Aniccato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti, saddhindriyassa adhimattattā sotāpattiphalaṃ sacchikataṃ hoti; tena vuccati – ‘‘saddhāvimutto’’.

When one attends to impermanence, the faculty of faith becomes excessive; due to the excessiveness of the faculty of faith, the fruition of stream-entry (sotāpattiphala) is realized; therefore, one is called a ‘‘saddhāvimutto’’.

Khi tác ý đến vô thường, tín căn (Saddhindriya) trở nên vượt trội, do tín căn vượt trội, quả Tu-đà-hoàn (Sotāpattiphala) được chứng đắc; do đó được gọi là “giải thoát nhờ đức tin” (Saddhāvimutta).

Cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

The four faculties are dependent on it, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions.

Bốn căn kia tùy thuộc vào căn này, là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên y chỉ, là duyên tương ưng.

Saddhindriyassa vasena cattārindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni.

By means of the faculty of faith, the four faculties are developed and well-developed.

Bốn căn đã được tu tập, đã được tu tập tốt đẹp nhờ tín căn.

Yehi keci saddhindriyassa vasena sotāpattiphalaṃ sacchikatā, sabbe te saddhāvimuttā.

All those who have realized the fruition of stream-entry by means of the faculty of faith are saddhāvimutto.

Bất cứ ai đã chứng đắc quả Tu-đà-hoàn (Sotāpattiphala) nhờ tín căn, tất cả họ đều là bậc giải thoát nhờ đức tin (Saddhāvimutta).

1211

Aniccato manasikaroto saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti, saddhindriyassa adhimattattā sakadāgāmimaggaṃ paṭilabhati…pe… sakadāgāmiphalaṃ sacchikataṃ hoti…pe… anāgāmimaggaṃ paṭilabhati… anāgāmiphalaṃ sacchikataṃ hoti…pe… arahattamaggaṃ paṭilabhati… arahattaṃ^* sacchikataṃ hoti; tena vuccati – ‘‘saddhāvimutto’’.

When one attends to impermanence, the faculty of faith becomes excessive; due to the excessiveness of the faculty of faith, one attains the path of once-returning (sakadāgāmimagga)…pe… the fruition of once-returning (sakadāgāmiphala) is realized…pe… one attains the path of non-returning (anāgāmimagga)… the fruition of non-returning (anāgāmiphala) is realized…pe… one attains the path of arahantship (arahattamagga)… arahantship is realized; therefore, one is called a ‘‘saddhāvimutto’’.

Khi tác ý đến vô thường, tín căn (Saddhindriya) trở nên vượt trội, do tín căn vượt trội, vị ấy đạt được Nhị quả Tư-đà-hàm (Sakadāgāmimagga)…pe… quả Tư-đà-hàm (Sakadāgāmiphala) được chứng đắc…pe… đạt được Tam quả A-na-hàm (Anāgāmimagga)… quả A-na-hàm (Anāgāmiphala) được chứng đắc…pe… đạt được Tứ quả A-la-hán (Arahattamagga)… quả A-la-hán (Arahantatta) được chứng đắc; do đó được gọi là “giải thoát nhờ đức tin” (Saddhāvimutta).

Cattārindriyāni tadanvayā honti…pe… sampayuttapaccayā honti.

The four faculties are dependent on it…pe… are associated conditions.

Bốn căn kia tùy thuộc vào căn này…pe… là duyên tương ưng.

Saddhindriyassa vasena cattārindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni.

By means of the faculty of faith, the four faculties are developed and well-developed.

Bốn căn đã được tu tập, đã được tu tập tốt đẹp nhờ tín căn.

Yehi keci saddhindriyassa vasena arahattaṃ sacchikatā, sabbe te saddhāvimuttā.

All those who have realized arahantship by means of the faculty of faith are saddhāvimutto.

Bất cứ ai đã chứng đắc quả A-la-hán (Arahantatta) nhờ tín căn, tất cả họ đều là bậc giải thoát nhờ đức tin (Saddhāvimutta).

1212

Dukkhato manasikaroto samādhindriyaṃ adhimattaṃ hoti, samādhindriyassa adhimattattā sotāpattimaggaṃ paṭilabhati; tena vuccati – ‘‘kāyasakkhī’’.

When one attends to suffering, the faculty of concentration (samādhindriya) becomes excessive; due to the excessiveness of the faculty of concentration, one attains the path of stream-entry; therefore, one is called a ‘‘kāyasakkhī’’.

Khi tác ý đến khổ, định căn (Samādhindriya) trở nên vượt trội, do định căn vượt trội, vị ấy đạt được Sơ quả Tu-đà-hoàn (Sotāpattimagga); do đó được gọi là “chứng thân” (Kāyasakkhī).

Cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

The four faculties are dependent on it, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions.

Bốn căn kia tùy thuộc vào căn này, là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên y chỉ, là duyên tương ưng.

Samādhindriyassa vasena catunnaṃ indriyānaṃ bhāvanā hoti.

By means of the faculty of concentration, there is the development of the four faculties.

Sự tu tập bốn căn diễn ra nhờ định căn.

Ye hi keci samādhindriyassa vasena sotāpattimaggaṃ paṭilabhanti, sabbe te kāyasakkhī.

All those who attain the path of stream-entry by means of the faculty of concentration are kāyasakkhī.

Bất cứ ai đạt được Sơ quả Tu-đà-hoàn (Sotāpattimagga) nhờ định căn, tất cả họ đều là bậc chứng thân (Kāyasakkhī).

1213

Dukkhato manasikaroto samādhindriyaṃ adhimattaṃ hoti, samādhindriyassa adhimattattā sotāpattiphalaṃ sacchikataṃ hoti…pe… sakadāgāmimaggaṃ paṭilabhati…pe… sakadāgāmiphalaṃ sacchikataṃ hoti…pe… anāgāmimaggaṃ paṭilabhati…pe… anāgāmiphalaṃ sacchikataṃ hoti…pe… arahattamaggaṃ paṭilabhati…pe… arahattaṃ sacchikataṃ hoti; tena vuccati – ‘‘kāyasakkhī’’.

When one attends to suffering, the faculty of concentration becomes excessive; due to the excessiveness of the faculty of concentration, the fruition of stream-entry is realized…pe… one attains the path of once-returning…pe… the fruition of once-returning is realized…pe… one attains the path of non-returning…pe… the fruition of non-returning is realized…pe… one attains the path of arahantship…pe… arahantship is realized; therefore, one is called a ‘‘kāyasakkhī’’.

Khi tác ý đến khổ, định căn (Samādhindriya) trở nên vượt trội, do định căn vượt trội, quả Tu-đà-hoàn (Sotāpattiphala) được chứng đắc…pe… đạt được Nhị quả Tư-đà-hàm (Sakadāgāmimagga)…pe… quả Tư-đà-hàm (Sakadāgāmiphala) được chứng đắc…pe… đạt được Tam quả A-na-hàm (Anāgāmimagga)…pe… quả A-na-hàm (Anāgāmiphala) được chứng đắc…pe… đạt được Tứ quả A-la-hán (Arahattamagga)…pe… quả A-la-hán (Arahantatta) được chứng đắc; do đó được gọi là “chứng thân” (Kāyasakkhī).

Cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

The four faculties are dependent on it, are co-arisen conditions, are mutual conditions, are support conditions, are associated conditions.

Bốn căn kia tùy thuộc vào căn này, là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên y chỉ, là duyên tương ưng.

Samādhindriyassa vasena cattārindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni.

By means of the faculty of concentration, the four faculties are developed and well-developed.

Bốn căn đã được tu tập, đã được tu tập tốt đẹp nhờ định căn.

Yehi keci samādhindriyassa vasena arahattaṃ sacchikatā, sabbe te kāyasakkhī.

All those who have realized arahantship by means of the faculty of concentration are kāyasakkhī.

Bất cứ ai đã chứng đắc quả A-la-hán (Arahantatta) nhờ định căn, tất cả họ đều là bậc chứng thân (Kāyasakkhī).

1214

Anattato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti, paññindriyassa adhimattattā sotāpattimaggaṃ paṭilabhati; tena vuccati – ‘‘dhammānusārī’’.

When one attends to non-self, the faculty of wisdom (paññindriya) becomes excessive; due to the excessiveness of the faculty of wisdom, one attains the path of stream-entry; therefore, one is called a ‘‘dhammānusārī’’.

Khi tác ý đến vô ngã, tuệ căn (Paññindriya) trở nên vượt trội, do tuệ căn vượt trội, vị ấy đạt được Sơ quả Tu-đà-hoàn (Sotāpattimagga); do đó được gọi là “tùy pháp hành” (Dhammānusārī).

Cattārindriyāni tadanvayā honti…pe… sampayuttapaccayā honti.

The four faculties are dependent on it…pe… are associated conditions.

Bốn căn kia tùy thuộc vào căn này…pe… là duyên tương ưng.

Paññindriyassa vasena catunnaṃ indriyānaṃ bhāvanā hoti.

By means of the faculty of wisdom, there is the development of the four faculties.

Sự tu tập bốn căn diễn ra nhờ tuệ căn.

Ye hi keci paññindriyassa vasena sotāpattimaggaṃ paṭilabhanti, sabbe te dhammānusārino.

All those who attain the path of stream-entry by means of the faculty of wisdom are dhammānusārī.

Bất cứ ai đạt được Sơ quả Tu-đà-hoàn (Sotāpattimagga) nhờ tuệ căn, tất cả họ đều là tùy pháp hành (Dhammānusārī).

1215

Anattato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti, paññindriyassa adhimattattā sotāpattiphalaṃ sacchikataṃ hoti; tena vuccati – ‘‘diṭṭhippatto’’.

For one who attends to non-self, the faculty of wisdom becomes excessive; due to the excessiveness of the faculty of wisdom, the fruit of stream-entry is realized; therefore, it is called "one attained to view" (diṭṭhippatta).

Khi tác ý đến vô ngã, tuệ căn (Paññindriya) trở nên vượt trội, do tuệ căn vượt trội, quả Tu-đà-hoàn (Sotāpattiphala) được chứng đắc; do đó được gọi là “đạt đến kiến” (Diṭṭhippatta).

Cattārindriyāni tadanvayā honti…pe… sampayuttapaccayā honti.

The four faculties are dependent on it... (and so on)... they are conjoined conditions.

Bốn căn kia tùy thuộc vào căn này…pe… là duyên tương ưng.

Paññindriyassa vasena cattārindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni.

By means of the faculty of wisdom, the four faculties are developed, well-developed.

Bốn căn đã được tu tập, đã được tu tập tốt đẹp nhờ tuệ căn.

Yehi keci paññindriyassa vasena sotāpattiphalaṃ sacchikatā, sabbe te diṭṭhippattā.

All those who have realized the fruit of stream-entry by means of the faculty of wisdom are diṭṭhippattā.

Bất cứ ai đã chứng đắc quả Tu-đà-hoàn (Sotāpattiphala) nhờ tuệ căn, tất cả họ đều là bậc đạt đến kiến (Diṭṭhippatta).

1216

Anattato manasikaroto paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti, paññindriyassa adhimattattā sakadāgāmimaggaṃ paṭilabhati…pe… sakadāgāmiphalaṃ sacchikataṃ hoti…pe… anāgāmimaggaṃ paṭilabhati…pe… anāgāmiphalaṃ sacchikataṃ hoti…pe… arahattamaggaṃ paṭilabhati…pe… arahattaṃ sacchikataṃ hoti; tena vuccati – ‘‘diṭṭhippatto’’.

For one who attends to non-self, the faculty of wisdom becomes excessive; due to the excessiveness of the faculty of wisdom, one obtains the path of once-returning... (and so on)... the fruit of once-returning is realized... (and so on)... one obtains the path of non-returning... (and so on)... the fruit of non-returning is realized... (and so on)... one obtains the path of Arahantship... (and so on)... Arahantship is realized; therefore, it is called "one attained to view" (diṭṭhippattā).

Khi tác ý đến vô ngã, tuệ căn (Paññindriya) trở nên vượt trội, do tuệ căn vượt trội, vị ấy đạt được Nhị quả Tư-đà-hàm (Sakadāgāmimagga)…pe… quả Tư-đà-hàm (Sakadāgāmiphala) được chứng đắc…pe… đạt được Tam quả A-na-hàm (Anāgāmimagga)…pe… quả A-na-hàm (Anāgāmiphala) được chứng đắc…pe… đạt được Tứ quả A-la-hán (Arahattamagga)…pe… quả A-la-hán (Arahantatta) được chứng đắc; do đó được gọi là “đạt đến kiến” (Diṭṭhippatta).

Cattārindriyāni tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

The four faculties are dependent on it, they are co-arisen conditions, mutual conditions, supporting conditions, conjoined conditions.

Bốn căn kia tùy thuộc vào căn này, là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên y chỉ, là duyên tương ưng.

Paññindriyassa vasena cattārindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni.

By means of the faculty of wisdom, the four faculties are developed, well-developed.

Bốn căn đã được tu tập, đã được tu tập tốt đẹp nhờ tuệ căn.

Yehi keci paññindriyassa vasena arahattaṃ sacchikatā, sabbe te diṭṭhippattā.

All those who have realized Arahantship by means of the faculty of wisdom are diṭṭhippattā.

Bất cứ ai đã chứng đắc quả A-la-hán (Arahantatta) nhờ tuệ căn, tất cả họ đều là bậc đạt đến kiến (Diṭṭhippatta).

1217

222. Ye hi keci nekkhammaṃ bhāvitā vā bhāventi vā bhāvissanti vā, adhigatā vā adhigacchanti vā adhigamissanti vā, pattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, paṭiladdhā vā paṭilabhanti vā paṭilabhissanti vā, paṭividdhā vā paṭivijjhanti vā paṭivijjhissanti vā, sacchikatā vā sacchikaronti vā sacchikarissanti vā, phassitā vā phassanti vā phassissanti vā, vasippattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, pāramippattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, vesārajjappattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, sabbe te saddhindriyassa vasena saddhāvimuttā, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippattā.

222. All those who have developed or are developing or will develop renunciation, or have attained or are attaining or will attain, or have reached or are reaching or will reach, or have obtained or are obtaining or will obtain, or have penetrated or are penetrating or will penetrate, or have realized or are realizing or will realize, or have experienced or are experiencing or will experience, or have attained mastery or are attaining or will attain, or have attained the highest or are attaining or will attain, or have attained confidence or are attaining or will attain, all of them are saddhāvimuttā by means of the faculty of faith, kāyasakkhī by means of the faculty of concentration, diṭṭhippattā by means of the faculty of wisdom.

222. Bất cứ ai đã tu tập, đang tu tập, hay sẽ tu tập sự xuất ly (nekkhamma); đã thành tựu, đang thành tựu, hay sẽ thành tựu; đã đạt đến, đang đạt đến, hay sẽ đạt đến; đã thâu nhận, đang thâu nhận, hay sẽ thâu nhận; đã thấu suốt, đang thấu suốt, hay sẽ thấu suốt; đã chứng ngộ, đang chứng ngộ, hay sẽ chứng ngộ; đã chạm đến, đang chạm đến, hay sẽ chạm đến; đã đạt được sự thành thục, đang đạt được, hay sẽ đạt được; đã đạt đến sự hoàn hảo, đang đạt đến, hay sẽ đạt đến; đã đạt đến sự vô úy, đang đạt đến, hay sẽ đạt đến— tất cả những người ấy, nhờ sức mạnh của tín căn (saddhindriya), là những người giải thoát nhờ tín (saddhāvimutta); nhờ sức mạnh của định căn (samādhindriya), là những người chứng bằng thân (kāyasakkhī); nhờ sức mạnh của tuệ căn (paññindriya), là những người đạt đến kiến (diṭṭhippatta).

1218

Ye hi keci abyāpādaṃ…pe… ālokasaññaṃ… avikkhepaṃ… dhammavavatthānaṃ… ñāṇaṃ… pāmojjaṃ… paṭhamaṃ jhānaṃ… dutiyaṃ jhānaṃ… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ… ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ… viññāṇañcāyatanasamāpattiṃ … ākiñcaññāyatanasamāpattiṃ… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ… aniccānupassanaṃ… dukkhānupassanaṃ… anattānupassanaṃ… nibbidānupassanaṃ… virāgānupassanaṃ … nirodhānupassanaṃ… paṭinissaggānupassanaṃ… khayānupassanaṃ… vayānupassanaṃ… vipariṇāmānupassanaṃ… animittānupassanaṃ… appaṇihitānupassanaṃ… suññatānupassanaṃ… adhipaññādhammavipassanaṃ… yathābhūtañāṇadassanaṃ… ādīnavānupassanaṃ… paṭisaṅkhānupassanaṃ… vivaṭṭanānupassanaṃ… sotāpattimaggaṃ… sakadāgāmimaggaṃ… anāgāmimaggaṃ… arahattamaggaṃ….

All those who have developed or are developing or will develop non-ill-will... (and so on)... the perception of light... non-distraction... the discernment of phenomena... knowledge... joy... the first jhāna... the second jhāna... the third jhāna... the fourth jhāna... the attainment of the base of infinite space... the attainment of the base of infinite consciousness... the attainment of the base of nothingness... the attainment of the base of neither perception nor non-perception... the contemplation of impermanence... the contemplation of suffering... the contemplation of non-self... the contemplation of disenchantment... the contemplation of dispassion... the contemplation of cessation... the contemplation of relinquishment... the contemplation of destruction... the contemplation of vanishing... the contemplation of change... the contemplation of the signless... the contemplation of the desireless... the contemplation of emptiness... the higher wisdom of insight into phenomena... the knowledge and vision of things as they are... the contemplation of danger... the contemplation of reflection... the contemplation of turning away... the path of stream-entry... the path of once-returning... the path of non-returning... the path of Arahantship....

Bất cứ ai đã tu tập sự vô sân (abyāpāda)… (v.v.)… sự tưởng ánh sáng (ālokasaññā)… sự không tán loạn (avikkhepa)… sự phân biệt pháp (dhammavavatthāna)… trí tuệ (ñāṇa)… sự hoan hỷ (pāmojja)… Thiền thứ nhất… Thiền thứ hai… Thiền thứ ba… Thiền thứ tư… Tịnh chỉ không vô biên xứ (ākāsānañcāyatanasamāpatti)… Tịnh chỉ thức vô biên xứ (viññāṇañcāyatanasamāpatti)… Tịnh chỉ vô sở hữu xứ (ākiñcaññāyatanasamāpatti)… Tịnh chỉ phi tưởng phi phi tưởng xứ (nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti)… quán vô thường (aniccānupassanā)… quán khổ (dukkhānupassanā)… quán vô ngã (anattānupassanā)… quán nhàm chán (nibbidānupassanā)… quán ly tham (virāgānupassanā)… quán đoạn diệt (nirodhānupassanā)… quán xả ly (paṭinissaggānupassanā)… quán hoại diệt (khayānupassanā)… quán suy tàn (vayānupassanā)… quán biến đổi (vipariṇāmānupassanā)… quán vô tướng (animittānupassanā)… quán vô nguyện (appaṇihitānupassanā)… quán không (suññatānupassanā)… quán tuệ quán pháp thượng trí (adhipaññādhammavipassanā)… tri kiến như thật (yathābhūtañāṇadassanaṃ)… quán nguy hiểm (ādīnavānupassanā)… quán quán sát (paṭisaṅkhānupassanā)… quán chuyển hóa (vivaṭṭanānupassanā)… Đạo Dự lưu (sotāpattimagga)… Đạo Nhất lai (sakadāgāmimagga)… Đạo Bất hoàn (anāgāmimagga)… Đạo A-la-hán (arahattamagga)….

1219

Ye hi keci cattāro satipaṭṭhāne… cattāro sammappadhāne… cattāro iddhipāde… pañcindriyāni… pañca balāni… satta bojjhaṅge… ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ… ye hi keci aṭṭha vimokkhe bhāvitā vā bhāventi vā bhāvissanti vā, adhigatā vā adhigacchanti vā adhigamissanti vā, pattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, paṭiladdhā vā paṭilabhanti vā paṭilabhissanti vā, paṭividdhā vā paṭivijjhanti vā paṭivijjhissanti vā, sacchikatā vā sacchikaronti vā sacchikarissanti vā, phassitā vā phassanti vā phassissanti vā, vasippattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā pāramippattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, vesārajjappattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, sabbe te saddhindriyassa vasena saddhāvimuttā, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippattā.

All those who have developed or are developing or will develop the four foundations of mindfulness... the four right exertions... the four bases of psychic power... the five faculties... the five powers... the seven factors of enlightenment... the Noble Eightfold Path... all those who have developed or are developing or will develop the eight liberations, or have attained or are attaining or will attain, or have reached or are reaching or will reach, or have obtained or are obtaining or will obtain, or have penetrated or are penetrating or will penetrate, or have realized or are realizing or will realize, or have experienced or are experiencing or will experience, or have attained mastery or are attaining or will attain, or have attained the highest or are attaining or will attain, or have attained confidence or are attaining or will attain, all of them are saddhāvimuttā by means of the faculty of faith, kāyasakkhī by means of the faculty of concentration, diṭṭhippattā by means of the faculty of wisdom.

Bất cứ ai đã tu tập, đang tu tập, hay sẽ tu tập Bốn niệm xứ (cattāro satipaṭṭhāne)… Bốn chánh cần (cattāro sammappadhāne)… Bốn thần túc (cattāro iddhipāde)… Năm căn (pañcindriyāni)… Năm lực (pañca balāni)… Bảy chi giác ngộ (satta bojjhaṅge)… Bát chánh đạo (ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ)… bất cứ ai đã tu tập, đang tu tập, hay sẽ tu tập Tám giải thoát (aṭṭha vimokkhe); đã thành tựu, đang thành tựu, hay sẽ thành tựu; đã đạt đến, đang đạt đến, hay sẽ đạt đến; đã thâu nhận, đang thâu nhận, hay sẽ thâu nhận; đã thấu suốt, đang thấu suốt, hay sẽ thấu suốt; đã chứng ngộ, đang chứng ngộ, hay sẽ chứng ngộ; đã chạm đến, đang chạm đến, hay sẽ chạm đến; đã đạt được sự thành thục, đang đạt được, hay sẽ đạt được; đã đạt đến sự hoàn hảo, đang đạt đến, hay sẽ đạt đến; đã đạt đến sự vô úy, đang đạt đến, hay sẽ đạt đến— tất cả những người ấy, nhờ sức mạnh của tín căn (saddhindriyassa vasena), là những người giải thoát nhờ tín (saddhāvimuttā); nhờ sức mạnh của định căn (samādhindriyassa vasena), là những người chứng bằng thân (kāyasakkhī); nhờ sức mạnh của tuệ căn (paññindriyassa vasena), là những người đạt đến kiến (diṭṭhippattā).

1220

Ye hi keci catasso paṭisambhidā pattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā…pe… sabbe te saddhindriyassa vasena saddhāvimuttā, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippattā.

Whoever have attained, or are attaining, or will attain the four paṭisambhidā… all of them are faith-liberated by means of the faculty of faith, body-witnesses by means of the faculty of concentration, and vision-attainers by means of the faculty of wisdom.

Bất cứ ai đã đạt đến, đang đạt đến, hay sẽ đạt đến Bốn biện tài (catasso paṭisambhidā)… (v.v.)… tất cả những người ấy, nhờ sức mạnh của tín căn, là những người giải thoát nhờ tín; nhờ sức mạnh của định căn, là những người chứng bằng thân; nhờ sức mạnh của tuệ căn, là những người đạt đến kiến.

1221

Ye hi keci tisso vijjā paṭividdhā vā paṭivijjhanti vā paṭivijjhissanti vā…pe… sabbe te saddhindriyassa vasena saddhāvimuttā, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippattā.

Whoever have penetrated, or are penetrating, or will penetrate the three knowledges… all of them are faith-liberated by means of the faculty of faith, body-witnesses by means of the faculty of concentration, and vision-attainers by means of the faculty of wisdom.

Bất cứ ai đã thấu suốt, đang thấu suốt, hay sẽ thấu suốt Ba minh (tisso vijjā)… (v.v.)… tất cả những người ấy, nhờ sức mạnh của tín căn, là những người giải thoát nhờ tín; nhờ sức mạnh của định căn, là những người chứng bằng thân; nhờ sức mạnh của tuệ căn, là những người đạt đến kiến.

1222

Ye hi keci tisso sikkhā sikkhitā vā sikkhanti vā sikkhissanti vā, sacchikatā vā sacchikaronti vā sacchikarissanti vā, phassitā vā phassanti vā phassissanti vā, vasippattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, pāramippattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, vesārajjappattā vā pāpuṇanti vā pāpuṇissanti vā, sabbe te saddhindriyassa vasena saddhāvimuttā, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippattā.

Whoever have trained in, or are training in, or will train in the three trainings; or have realized, or are realizing, or will realize them; or have experienced, or are experiencing, or will experience them; or have attained mastery, or are attaining, or will attain mastery; or have attained the ultimate, or are attaining, or will attain the ultimate; or have attained confidence, or are attaining, or will attain confidence—all of them are faith-liberated by means of the faculty of faith, body-witnesses by means of the faculty of concentration, and vision-attainers by means of the faculty of wisdom.

Bất cứ ai đã tu học, đang tu học, hay sẽ tu học Ba học (tisso sikkhā); đã chứng ngộ, đang chứng ngộ, hay sẽ chứng ngộ; đã chạm đến, đang chạm đến, hay sẽ chạm đến; đã đạt được sự thành thục, đang đạt được, hay sẽ đạt được; đã đạt đến sự hoàn hảo, đang đạt đến, hay sẽ đạt đến; đã đạt đến sự vô úy, đang đạt đến, hay sẽ đạt đến— tất cả những người ấy, nhờ sức mạnh của tín căn, là những người giải thoát nhờ tín; nhờ sức mạnh của định căn, là những người chứng bằng thân; nhờ sức mạnh của tuệ căn, là những người đạt đến kiến.

1223

Ye hi keci dukkhaṃ parijānanti samudayaṃ pajahanti nirodhaṃ sacchikaronti maggaṃ bhāventi, sabbe te saddhindriyassa vasena saddhāvimuttā, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippattā.

Whoever comprehend suffering, abandon its origin, realize its cessation, and develop the path—all of them are faith-liberated by means of the faculty of faith, body-witnesses by means of the faculty of concentration, and vision-attainers by means of the faculty of wisdom.

Bất cứ ai đã liễu tri Khổ (dukkhaṃ parijānanti), đã đoạn trừ Tập (samudayaṃ pajahanti), đã chứng ngộ Diệt (nirodhaṃ sacchikaronti), đã tu tập Đạo (maggaṃ bhāventi)— tất cả những người ấy, nhờ sức mạnh của tín căn, là những người giải thoát nhờ tín; nhờ sức mạnh của định căn, là những người chứng bằng thân; nhờ sức mạnh của tuệ căn, là những người đạt đến kiến.

1224

Katihākārehi saccappaṭivedho hoti?

In how many ways is there penetration of the truths?

Sự thấu suốt các sự thật diễn ra bằng bao nhiêu cách?

Katihākārehi saccāni paṭivijjhati?

In how many ways does one penetrate the truths?

Người ta thấu suốt các sự thật bằng bao nhiêu cách?

Catūhākārehi saccappaṭivedho hoti.

There is penetration of the truths in four ways.

Sự thấu suốt các sự thật diễn ra bằng bốn cách.

Catūhākārehi saccāni paṭivijjhati.

One penetrates the truths in four ways.

Người ta thấu suốt các sự thật bằng bốn cách.

Dukkhasaccaṃ pariññāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati, samudayasaccaṃ pahānappaṭivedhaṃ paṭivijjhati, nirodhasaccaṃ sacchikiriyāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati, maggasaccaṃ bhāvanāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati.

One penetrates the truth of suffering by way of comprehension, the truth of origin by way of abandonment, the truth of cessation by way of realization, and the truth of the path by way of development.

Người ta thấu suốt Khổ đế bằng sự thấu suốt liễu tri; thấu suốt Tập đế bằng sự thấu suốt đoạn trừ; thấu suốt Diệt đế bằng sự thấu suốt chứng ngộ; thấu suốt Đạo đế bằng sự thấu suốt tu tập.

Imehi catūhākārehi saccappaṭivedho hoti.

In these four ways there is penetration of the truths.

Sự thấu suốt các sự thật diễn ra bằng bốn cách này.

Imehi catūhākārehi saccāni paṭivijjhanto saddhindriyassa vasena saddhāvimutto, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippatto.

One who penetrates the truths in these four ways is faith-liberated by means of the faculty of faith, a body-witness by means of the faculty of concentration, and a vision-attainer by means of the faculty of wisdom.

Người thấu suốt các sự thật bằng bốn cách này, nhờ sức mạnh của tín căn, là người giải thoát nhờ tín; nhờ sức mạnh của định căn, là người chứng bằng thân; nhờ sức mạnh của tuệ căn, là người đạt đến kiến.

1225

Katihākārehi saccappaṭivedho hoti?

In how many ways is there penetration of the truths?

Sự thấu suốt các sự thật diễn ra bằng bao nhiêu cách?

Katihākārehi saccāni paṭivijjhati?

In how many ways does one penetrate the truths?

Người ta thấu suốt các sự thật bằng bao nhiêu cách?

Navahākārehi saccappaṭivedho hoti, navahākārehi saccāni paṭivijjhati.

There is penetration of the truths in nine ways; one penetrates the truths in nine ways.

Sự thấu suốt các sự thật diễn ra bằng chín cách; người ta thấu suốt các sự thật bằng chín cách.

Dukkhasaccaṃ pariññāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati, samudayasaccaṃ pahānappaṭivedhaṃ paṭivijjhati, nirodhasaccaṃ sacchikiriyāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati, maggasaccaṃ bhāvanāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati.

One penetrates the truth of suffering by way of comprehension, the truth of origin by way of abandonment, the truth of cessation by way of realization, and the truth of the path by way of development.

Người ta thấu suốt Khổ đế bằng sự thấu suốt liễu tri; thấu suốt Tập đế bằng sự thấu suốt đoạn trừ; thấu suốt Diệt đế bằng sự thấu suốt chứng ngộ; thấu suốt Đạo đế bằng sự thấu suốt tu tập.

Abhiññāpaṭivedho ca sabbadhammānaṃ, pariññāpaṭivedho ca sabbasaṅkhārānaṃ, pahānappaṭivedho ca sabbākusalānaṃ, bhāvanāpaṭivedho ca catunnaṃ maggānaṃ, sacchikiriyāpaṭivedho ca nirodhassa.

And there is penetration by way of direct knowledge of all phenomena, penetration by way of comprehension of all formations, penetration by way of abandonment of all unwholesome states, penetration by way of development of the four paths, and penetration by way of realization of cessation.

Và sự thấu suốt bằng thắng trí đối với tất cả các pháp; và sự thấu suốt bằng liễu tri đối với tất cả các hành (saṅkhāra); và sự thấu suốt bằng đoạn trừ đối với tất cả các bất thiện pháp; và sự thấu suốt bằng tu tập đối với bốn đạo; và sự thấu suốt bằng chứng ngộ đối với Diệt.

Imehi navahākārehi saccappaṭivedho hoti.

In these nine ways there is penetration of the truths.

Sự thấu suốt các sự thật diễn ra bằng chín cách này.

Imehi navahākārehi saccāni paṭivijjhanto saddhindriyassa vasena saddhāvimutto, samādhindriyassa vasena kāyasakkhī, paññindriyassa vasena diṭṭhippatto.

One who penetrates the truths in these nine ways is faith-liberated by means of the faculty of faith, a body-witness by means of the faculty of concentration, and a vision-attainer by means of the faculty of wisdom.

Người thấu suốt các sự thật bằng chín cách này, nhờ sức mạnh của tín căn, là người giải thoát nhờ tín; nhờ sức mạnh của định căn, là người chứng bằng thân; nhờ sức mạnh của tuệ căn, là người đạt đến kiến.

1226

Dutiyabhāṇavāro.

The Second Recitation Section.

Chương tụng thứ hai.

1227

223. Aniccato manasikaroto kathaṃ saṅkhārā upaṭṭhanti?

When one attends to impermanence, how do formations appear?

Khi tác ý về vô thường, các hành (saṅkhāra) hiện khởi như thế nào?

Dukkhato manasikaroto kathaṃ saṅkhārā upaṭṭhanti?

When one attends to suffering, how do formations appear?

Khi tác ý về khổ, các hành hiện khởi như thế nào?

Anattato manasikaroto kathaṃ saṅkhārā upaṭṭhanti?

When one attends to non-self, how do formations appear?

Khi tác ý về vô ngã, các hành hiện khởi như thế nào?

Aniccato manasikaroto khayato saṅkhārā upaṭṭhanti.

When one attends to impermanence, formations appear as decaying.

Khi tác ý về vô thường, các hành hiện khởi như sự hoại diệt (khaya).

Dukkhato manasikaroto bhayato saṅkhārā upaṭṭhanti.

When one attends to suffering, formations appear as fearful.

Khi tác ý về khổ, các hành hiện khởi như sự sợ hãi (bhaya).

Anattato manasikaroto suññato saṅkhārā upaṭṭhanti.

When one attends to non-self, formations appear as empty.

Khi tác ý về vô ngã, các hành hiện khởi như sự trống không (suñña).

1228

Aniccato manasikaroto kiṃ bahulaṃ cittaṃ hoti?

When one attends to impermanence, what is the predominant state of mind?

Khi tác ý về vô thường, tâm chủ yếu là gì?

Dukkhato manasikaroto kiṃ bahulaṃ cittaṃ hoti?

When one attends to suffering, what is the predominant state of mind?

Khi tác ý về khổ, tâm chủ yếu là gì?

Anattato manasikaroto kiṃ bahulaṃ cittaṃ hoti?

When one attends to non-self, what is the predominant state of mind?

Khi tác ý về vô ngã, tâm chủ yếu là gì?

Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulaṃ cittaṃ hoti.

When one attends to impermanence, the mind is predominantly resolute.

Khi tác ý về vô thường, tâm chủ yếu là sự quyết định (adhimokkha).

Dukkhato manasikaroto passaddhibahulaṃ cittaṃ hoti.

When one attends to suffering, the mind is predominantly tranquil.

Khi tác ý về khổ, tâm chủ yếu là sự an tịnh (passaddhi).

Anattato manasikaroto vedabahulaṃ cittaṃ hoti.

When one attends to non-self, the mind is predominantly discerning.

Khi tác ý về vô ngã, tâm chủ yếu là sự thấu hiểu (veda).

1229

Aniccato manasikaronto adhimokkhabahulo katamaṃ vimokkhaṃ paṭilabhati?

When one attends to impermanence, being predominantly resolute, which liberation does one attain?

Khi tác ý về vô thường, người có sự quyết định làm chủ yếu đạt được giải thoát nào?

Dukkhato manasikaronto passaddhibahulo katamaṃ vimokkhaṃ paṭilabhati?

When one attends to suffering, being predominantly tranquil, which liberation does one attain?

Quán tưởng khổ, có nhiều sự an tịnh, đạt được giải thoát nào?

Anattato manasikaronto vedabahulo katamaṃ vimokkhaṃ paṭilabhati?

When one attends to impermanence, being abundant in adhimokkha, which liberation does one attain?

Quán tưởng vô ngã (anattā), có nhiều sự thấu hiểu (veda), đạt được giải thoát nào?

Aniccato manasikaronto adhimokkhabahulo animittaṃ vimokkhaṃ paṭilabhati.

When one attends to impermanence, being abundant in adhimokkha, one attains the signless liberation (animittaṃ vimokkhaṃ).

Quán tưởng vô thường (anicca), có nhiều sự quyết định (adhimokkha), đạt được giải thoát vô tướng (animitta vimokkha).

Dukkhato manasikaronto passaddhibahulo appaṇihitaṃ vimokkhaṃ paṭilabhati.

When one attends to suffering, being abundant in tranquility, one attains the desireless liberation (appaṇihitaṃ vimokkhaṃ).

Quán tưởng khổ, có nhiều sự an tịnh, đạt được giải thoát vô nguyện (appaṇihita vimokkha).

Anattato manasikaronto vedabahulo suññataṃ vimokkhaṃ paṭilabhati.

When one attends to non-self, being abundant in knowledge, one attains the emptiness liberation (suññataṃ vimokkhaṃ).

Quán tưởng vô ngã (anattā), có nhiều sự thấu hiểu (veda), đạt được giải thoát không (suññatā vimokkha).

1230

224. Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, ko bhāveti?

224. For one who attends to impermanence, being abundant in adhimokkha, which liberation is dominant? How many liberations are consequent upon it in development, are conascent, are mutually dependent, are support conditions, are associated conditions, are of one essence? By what meaning is it development? Who develops?

224. Đối với người quán tưởng vô thường (anicca) và có nhiều sự quyết định (adhimokkha), giải thoát nào là chủ yếu (ādhipateyya)? Có bao nhiêu giải thoát đi kèm (tadanvaya) trong sự tu tập (bhāvanā), là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa)? Tu tập (bhāvanā) theo ý nghĩa nào? Ai tu tập?

Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, ko bhāveti?

For one who attends to suffering, being abundant in tranquility, which liberation is dominant? How many liberations are consequent upon it in development, are conascent, are mutually dependent, are support conditions, are associated conditions, are of one essence? By what meaning is it development? Who develops?

Đối với người quán tưởng khổ và có nhiều sự an tịnh (passaddhi), giải thoát nào là chủ yếu (ādhipateyya)? Có bao nhiêu giải thoát đi kèm (tadanvaya) trong sự tu tập (bhāvanā), là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa)? Tu tập (bhāvanā) theo ý nghĩa nào? Ai tu tập?

Anattato manasikaroto vedabahulassa katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, ko bhāveti?

For one who attends to non-self, being abundant in knowledge, which liberation is dominant? How many liberations are consequent upon it in development, are conascent, are mutually dependent, are support conditions, are associated conditions, are of one essence? By what meaning is it development? Who develops?

Đối với người quán tưởng vô ngã (anattā) và có nhiều sự thấu hiểu (veda), giải thoát nào là chủ yếu (ādhipateyya)? Có bao nhiêu giải thoát đi kèm (tadanvaya) trong sự tu tập (bhāvanā), là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa)? Tu tập (bhāvanā) theo ý nghĩa nào? Ai tu tập?

1231

Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa animitto vimokkho ādhipateyyo hoti.

For one who attends to impermanence, being abundant in adhimokkha, the signless liberation (animitto vimokkho) is dominant.

Đối với người quán tưởng vô thường (anicca) và có nhiều sự quyết định (adhimokkha), giải thoát vô tướng (animitta vimokkha) là chủ yếu (ādhipateyya).

Bhāvanāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti.

In development, two liberations are consequent upon it, are conascent, are mutually dependent, are support conditions, are associated conditions, are of one essence.

Trong sự tu tập (bhāvanā), hai giải thoát đi kèm (tadanvaya), là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa).

Ekarasaṭṭhena bhāvanā.

It is development by the meaning of one essence.

Tu tập (bhāvanā) theo ý nghĩa đồng vị (ekarasaṭṭha).

Yo sammāpaṭipanno so bhāveti; natthi micchāpaṭipannassa vimokkhabhāvanā.

One who practices rightly develops; there is no development of liberation for one who practices wrongly.

Người thực hành đúng đắn thì tu tập; không có sự tu tập giải thoát cho người thực hành sai lầm.

Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa appaṇihito vimokkho ādhipateyyo hoti.

For one who attends to suffering, being abundant in tranquility, the desireless liberation (appaṇihito vimokkho) is dominant.

Đối với người quán tưởng khổ và có nhiều sự an tịnh (passaddhi), giải thoát vô nguyện (appaṇihita vimokkha) là chủ yếu (ādhipateyya).

Bhāvanāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti.

In development, two liberations are consequent upon it, are conascent, are mutually dependent, are support conditions, are associated conditions, are of one essence.

Trong sự tu tập (bhāvanā), hai giải thoát đi kèm (tadanvaya), là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa).

Ekarasaṭṭhena bhāvanā.

It is development by the meaning of one essence.

Tu tập (bhāvanā) theo ý nghĩa đồng vị (ekarasaṭṭha).

Yo sammāpaṭipanno so bhāveti; natthi micchāpaṭipannassa vimokkhabhāvanā.

One who practices rightly develops; there is no development of liberation for one who practices wrongly.

Người thực hành đúng đắn thì tu tập; không có sự tu tập giải thoát cho người thực hành sai lầm.

Anattato manasikaroto vedabahulassa suññato vimokkho ādhipateyyo hoti.

For one who attends to non-self, being abundant in knowledge, the emptiness liberation (suññato vimokkho) is dominant.

Đối với người quán tưởng vô ngã (anattā) và có nhiều sự thấu hiểu (veda), giải thoát không (suññatā vimokkha) là chủ yếu (ādhipateyya).

Bhāvanāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti.

In development, two liberations are consequent upon it, are conascent, are mutually dependent, are support conditions, are associated conditions, are of one essence.

Trong sự tu tập (bhāvanā), hai giải thoát đi kèm (tadanvaya), là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa).

Ekarasaṭṭhena bhāvanā.

It is development by the meaning of one essence.

Tu tập (bhāvanā) theo ý nghĩa đồng vị (ekarasaṭṭha).

Yo sammāpaṭipanno so bhāveti; natthi micchāpaṭipannassa vimokkhabhāvanā.

One who practices rightly develops; there is no development of liberation for one who practices wrongly.

Người thực hành đúng đắn thì tu tập; không có sự tu tập giải thoát cho người thực hành sai lầm.

1232

Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, paṭivedhakāle katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, paṭivedhāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, kenaṭṭhena paṭivedho?

For one who attends to impermanence, being abundant in adhimokkha, which liberation is dominant in development? How many liberations are consequent upon it, are conascent, are mutually dependent, are support conditions, are associated conditions, are of one essence? At the time of penetration, which liberation is dominant? For penetration, how many liberations are consequent upon it, are conascent, are mutually dependent, are support conditions, are associated conditions, are of one essence? By what meaning is it development? By what meaning is it penetration?

Đối với người quán tưởng vô thường (anicca) và có nhiều sự quyết định (adhimokkha), giải thoát nào là chủ yếu (ādhipateyya) trong sự tu tập (bhāvanā)? Có bao nhiêu giải thoát đi kèm (tadanvaya), là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa)? Vào thời điểm thâm nhập (paṭivedhakāla), giải thoát nào là chủ yếu (ādhipateyya)? Có bao nhiêu giải thoát đi kèm (tadanvaya) để thâm nhập, là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa)? Tu tập (bhāvanā) theo ý nghĩa nào? Thâm nhập (paṭivedha) theo ý nghĩa nào?

Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, paṭivedhakāle katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, paṭivedhāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, kenaṭṭhena paṭivedho?

For one who attends to suffering, being abundant in tranquility, which liberation is dominant in development? How many liberations are consequent upon it, are conascent, are mutually dependent, are support conditions, are associated conditions, are of one essence? At the time of penetration, which liberation is dominant? For penetration, how many liberations are consequent upon it, are conascent, are mutually dependent, are support conditions, are associated conditions, are of one essence? By what meaning is it development? By what meaning is it penetration?

Đối với người quán tưởng khổ và có nhiều sự an tịnh (passaddhi), giải thoát nào là chủ yếu (ādhipateyya) trong sự tu tập (bhāvanā)? Có bao nhiêu giải thoát đi kèm (tadanvaya), là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa)? Vào thời điểm thâm nhập (paṭivedhakāla), giải thoát nào là chủ yếu (ādhipateyya)? Có bao nhiêu giải thoát đi kèm (tadanvaya) để thâm nhập, là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa)? Tu tập (bhāvanā) theo ý nghĩa nào? Thâm nhập (paṭivedha) theo ý nghĩa nào?

Anattato manasikaroto vedabahulassa katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya kati vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, paṭivedhakāle katamo vimokkho ādhipateyyo hoti, paṭivedhāya kativimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, kenaṭṭhena bhāvanā, kenaṭṭhena paṭivedho?

To one who attends to non-self, in whom understanding is abundant, which liberation is predominant? For development, how many liberations are consequent upon it? Are they co-arisen conditions? Are they mutual conditions? Are they support conditions? Are they associated conditions? Are they of one taste? At the time of penetration, which liberation is predominant? For penetration, how many liberations are consequent upon it? Are they co-arisen conditions? Are they mutual conditions? Are they support conditions? Are they associated conditions? Are they of one taste? In what sense is it development? In what sense is it penetration?

Đối với người quán tưởng vô ngã (anattā) và có nhiều sự thấu hiểu (veda), giải thoát nào là chủ yếu (ādhipateyya) trong sự tu tập (bhāvanā)? Có bao nhiêu giải thoát đi kèm (tadanvaya), là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa)? Vào thời điểm thâm nhập (paṭivedhakāla), giải thoát nào là chủ yếu (ādhipateyya)? Có bao nhiêu giải thoát đi kèm (tadanvaya) để thâm nhập, là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa)? Tu tập (bhāvanā) theo ý nghĩa nào? Thâm nhập (paṭivedha) theo ý nghĩa nào?

1233

225. Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa animitto vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, paṭivedhakālepi animitto vimokkho ādhipateyyo hoti, paṭivedhāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, ekarasaṭṭhena bhāvanā, dassanaṭṭhena paṭivedho, evaṃ paṭivijjhantopi bhāveti, bhāventopi paṭivijjhati.

225. To one who attends to impermanence, in whom conviction is abundant, the signless liberation (animitto vimokkho) is predominant. For development, two liberations are consequent upon it; they are co-arisen conditions, mutual conditions, support conditions, associated conditions, and of one taste. At the time of penetration, the signless liberation is also predominant. For penetration, two liberations are consequent upon it; they are co-arisen conditions, mutual conditions, support conditions, associated conditions, and of one taste. It is development in the sense of one taste, and penetration in the sense of insight. Thus, one who penetrates also develops, and one who develops also penetrates.

225. Đối với người quán tưởng vô thường (anicca) và có nhiều sự quyết định (adhimokkha), giải thoát vô tướng (animitta vimokkha) là chủ yếu (ādhipateyya); trong sự tu tập (bhāvanā), hai giải thoát đi kèm (tadanvaya), là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa); ngay cả vào thời điểm thâm nhập (paṭivedhakāla), giải thoát vô tướng (animitta vimokkha) cũng là chủ yếu (ādhipateyya); để thâm nhập, hai giải thoát đi kèm (tadanvaya), là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa); tu tập (bhāvanā) theo ý nghĩa đồng vị (ekarasaṭṭha), thâm nhập (paṭivedha) theo ý nghĩa thấy biết (dassanaṭṭha); người đang thâm nhập cũng tu tập, người đang tu tập cũng thâm nhập.

Dukkhato manasikaroto passaddhibahulassa appaṇihito vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, paṭivedhakālepi appaṇihito vimokkho ādhipateyyo hoti, paṭivedhāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, ekarasaṭṭhena bhāvanā, dassanaṭṭhena paṭivedho, evaṃ paṭivijjhantopi bhāveti, bhāventopi paṭivijjhati.

To one who attends to suffering, in whom tranquility is abundant, the desireless liberation (appaṇihito vimokkho) is predominant. For development, two liberations are consequent upon it; they are co-arisen conditions, mutual conditions, support conditions, associated conditions, and of one taste. At the time of penetration, the desireless liberation is also predominant. For penetration, two liberations are consequent upon it; they are co-arisen conditions, mutual conditions, support conditions, associated conditions, and of one taste. It is development in the sense of one taste, and penetration in the sense of insight. Thus, one who penetrates also develops, and one who develops also penetrates.

Đối với người quán tưởng khổ và có nhiều sự an tịnh (passaddhi), giải thoát vô nguyện (appaṇihita vimokkha) là chủ yếu (ādhipateyya); trong sự tu tập (bhāvanā), hai giải thoát đi kèm (tadanvaya), là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa); ngay cả vào thời điểm thâm nhập (paṭivedhakāla), giải thoát vô nguyện (appaṇihita vimokkha) cũng là chủ yếu (ādhipateyya); để thâm nhập, hai giải thoát đi kèm (tadanvaya), là đồng sinh duyên (sahajātapaccaya), tương hỗ duyên (aññamaññapaccaya), y chỉ duyên (nissayapaccaya), tương ưng duyên (sampayuttapaccaya), là đồng vị (ekarasa); tu tập (bhāvanā) theo ý nghĩa đồng vị (ekarasaṭṭha), thâm nhập (paṭivedha) theo ý nghĩa thấy biết (dassanaṭṭha); người đang thâm nhập cũng tu tập, người đang tu tập cũng thâm nhập.

Anattato manasikaroto vedabahulassa suññato vimokkho ādhipateyyo hoti, bhāvanāya dve vimokkhā tadanvayā honti sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, paṭivedhakālepi suññato vimokkho ādhipateyyo hoti, paṭivedhāya dve vimokkhā tadanvayā honti, sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti, ekarasā honti, ekarasaṭṭhena bhāvanā, dassanaṭṭhena paṭivedho, evaṃ paṭivijjhantopi bhāveti, bhāventopi paṭivijjhati.

To one who attends to non-self, in whom understanding is abundant, the emptiness liberation (suññato vimokkho) is predominant. For development, two liberations are consequent upon it; they are co-arisen conditions, mutual conditions, support conditions, associated conditions, and of one taste. At the time of penetration, the emptiness liberation is also predominant. For penetration, two liberations are consequent upon it; they are co-arisen conditions, mutual conditions, support conditions, associated conditions, and of one taste. It is development in the sense of one taste, and penetration in the sense of insight. Thus, one who penetrates also develops, and one who develops also penetrates.

Đối với người tác ý vô ngã, người có nhiều trí tuệ (vedā), giải thoát Vô Ngã (suññato vimokkho) là chủ yếu. Trong giai đoạn tu tập, hai giải thoát kia là tùy thuộc, là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng, có cùng một vị, và trong giai đoạn chứng đắc, giải thoát Vô Ngã (suññato vimokkho) cũng là chủ yếu. Đối với sự chứng đắc, hai giải thoát kia là tùy thuộc, là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng, có cùng một vị. Về phương diện có cùng một vị là tu tập (bhāvanā), về phương diện thấy biết là chứng đắc (paṭivedho). Như vậy, người chứng đắc cũng tu tập, người tu tập cũng chứng đắc.

1234

226. Aniccato manasikaroto katamo vimokkho adhimatto hoti?

226. To one who attends to impermanence, which liberation is excessive?

226. Đối với người tác ý vô thường, giải thoát nào là tối thượng?

Katamavimokkhassa adhimattattā saddhāvimutto hoti?

Due to the excessiveness of which liberation does one become a faith-liberated one (saddhāvimutto)?

Do sự tối thượng của giải thoát nào mà người ấy là Tín Giải Thoát (saddhāvimutto)?

Dukkhato manasikaroto katamo vimokkho adhimatto hoti?

To one who attends to suffering, which liberation is excessive?

Đối với người tác ý khổ, giải thoát nào là tối thượng?

Katamavimokkhassa adhimattattā kāyasakkhī hoti?

Due to the excessiveness of which liberation does one become a body-witness (kāyasakkhī)?

Do sự tối thượng của giải thoát nào mà người ấy là Thân Chứng (kāyasakkhī)?

Anattato manasikaroto katamo vimokkho adhimatto hoti?

To one who attends to non-self, which liberation is excessive?

Đối với người tác ý vô ngã, giải thoát nào là tối thượng?

Katamavimokkhassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti?

Due to the excessiveness of which liberation does one become one attained to view (diṭṭhippatto)?

Do sự tối thượng của giải thoát nào mà người ấy là Đạt Kiến (diṭṭhippatto)?

1235

Aniccato manasikaroto animitto vimokkho adhimatto hoti.

To one who attends to impermanence, the signless liberation (animitto vimokkho) is excessive.

Đối với người tác ý vô thường, giải thoát Vô Tướng (animitto vimokkho) là tối thượng.

Animittavimokkhassa adhimattattā saddhāvimutto hoti.

Due to the excessiveness of the signless liberation, one becomes a faith-liberated one (saddhāvimutto).

Do sự tối thượng của giải thoát Vô Tướng mà người ấy là Tín Giải Thoát.

Dukkhato manasikaroto appaṇihito vimokkho adhimatto hoti.

To one who attends to suffering, the desireless liberation (appaṇihito vimokkho) is excessive.

Đối với người tác ý khổ, giải thoát Vô Nguyện (appaṇihito vimokkho) là tối thượng.

Appaṇihitavimokkhassa adhimattattā kāyasakkhī hoti.

Due to the excessiveness of the desireless liberation, one becomes a body-witness (kāyasakkhī).

Do sự tối thượng của giải thoát Vô Nguyện mà người ấy là Thân Chứng.

Anattato manasikaroto suññato vimokkho adhimatto hoti.

To one who attends to non-self, the emptiness liberation (suññato vimokkho) is excessive.

Đối với người tác ý vô ngã, giải thoát Vô Ngã (suññato vimokkho) là tối thượng.

Suññatavimokkhassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti.

Due to the excessiveness of the emptiness liberation, one becomes one attained to view (diṭṭhippatto).

Do sự tối thượng của giải thoát Vô Ngã mà người ấy là Đạt Kiến.

1236

Saddahanto vimuttoti – saddhāvimutto.

One who is liberated by faith is a faith-liberated one (saddhāvimutto).

Tin tưởng mà giải thoát, nên gọi là Tín Giải Thoát.

Phuṭṭhattā sacchikatoti – kāyasakkhī.

One who has realized by contact is a body-witness (kāyasakkhī).

Do đã xúc chạm và chứng ngộ, nên gọi là Thân Chứng.

Diṭṭhattā pattoti – diṭṭhippatto.

One who has attained by view is one attained to view (diṭṭhippatto).

Do đã thấy và đạt được, nên gọi là Đạt Kiến.

Saddahanto vimuccatīti – saddhāvimutto.

One who is liberated by faith is a faith-liberated one (saddhāvimutto).

Tin tưởng mà được giải thoát, nên gọi là Tín Giải Thoát.

Jhānaphassaṃ paṭhamaṃ phusati, pacchā nirodhaṃ nibbānaṃ sacchikarotīti – kāyasakkhī.

One first experiences the jhāna-contact, and afterwards realizes the cessation of Nibbāna; therefore, a body-witness (kāyasakkhī).

Trước hết xúc chạm thiền xúc, sau đó chứng ngộ Niết Bàn (nirodhaṃ nibbānaṃ), nên gọi là Thân Chứng.

‘‘Dukkhā saṅkhārā, sukho nirodho’’ti viññātaṃ hoti diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāyāti – diṭṭhippatto…pe… ye hi keci nekkhammaṃ bhāvitā vā bhāventi vā bhāvissanti vā…pe… sabbe te animittavimokkhassa vasena saddhāvimuttā, appaṇihitavimokkhassa vasena kāyasakkhī, suññatavimokkhassa vasena diṭṭhippattā.

“Formations are suffering, Nibbāna is happiness”—this is understood, seen, known, realized, and touched by wisdom. One who has attained to view…pe… whatever recluses have developed renunciation, or are developing it, or will develop it…pe… all of them are freed by faith by way of the signless liberation, body-witnesses by way of the desireless liberation, and attained to view by way of the void liberation.

“Các hành là khổ, sự diệt là lạc” được biết, được thấy, được chứng ngộ, được xúc chạm bằng trí tuệ, nên gọi là Đạt Kiến… (tương tự như vậy)… Bất cứ ai đã tu tập, đang tu tập, hoặc sẽ tu tập sự xuất ly… (tương tự như vậy)… tất cả những người đó là Tín Giải Thoát nhờ giải thoát Vô Tướng, là Thân Chứng nhờ giải thoát Vô Nguyện, là Đạt Kiến nhờ giải thoát Vô Ngã.

1237

Ye hi keci abyāpādaṃ… ālokasaññaṃ… avikkhepaṃ… ye hi keci dukkhaṃ parijānanti, samudayaṃ pajahanti, nirodhaṃ sacchikaronti, maggaṃ bhāventi, sabbe te animittavimokkhassa vasena saddhāvimuttā, appaṇihitavimokkhassa vasena kāyasakkhī, suññatavimokkhassa vasena diṭṭhippattā.

Whatever recluses develop non-ill-will… the perception of light… non-distraction… whatever recluses fully understand suffering, abandon its origin, realize its cessation, and develop the path, all of them are freed by faith by way of the signless liberation, body-witnesses by way of the desireless liberation, and attained to view by way of the void liberation.

Bất cứ ai đã tu tập, đang tu tập, hoặc sẽ tu tập vô sân… tưởng ánh sáng… vô xao động… bất cứ ai đã liễu tri khổ, đã đoạn trừ tập, đã chứng ngộ diệt, đã tu tập đạo, tất cả những người đó là Tín Giải Thoát nhờ giải thoát Vô Tướng, là Thân Chứng nhờ giải thoát Vô Nguyện, là Đạt Kiến nhờ giải thoát Vô Ngã.

1238

Katihākārehi saccappaṭivedho hoti?

In how many ways is the penetration of the truths accomplished?

Có bao nhiêu phương diện để chứng đắc các Chân Lý?

Katihākārehi saccāni paṭivijjhati?

In how many ways does one penetrate the truths?

Có bao nhiêu phương diện để thấu hiểu các Chân Lý?

Catūhākārehi saccappaṭivedho hoti.

The penetration of the truths is accomplished in four ways.

Có bốn phương diện để chứng đắc các Chân Lý.

Catūhākārehi saccāni paṭivijjhati.

One penetrates the truths in four ways.

Có bốn phương diện để thấu hiểu các Chân Lý.

Dukkhasaccaṃ pariññāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati, samudayasaccaṃ pahānapaṭivedhaṃ paṭivijjhati.

One penetrates the truth of suffering by way of full understanding; one penetrates the truth of the origin by way of abandonment.

Thấu hiểu Chân Lý Khổ bằng sự chứng đắc liễu tri, thấu hiểu Chân Lý Tập bằng sự chứng đắc đoạn trừ.

Nirodhasaccaṃ sacchikiriyāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati.

One penetrates the truth of cessation by way of realization.

Thấu hiểu Chân Lý Diệt bằng sự chứng đắc chứng ngộ.

Maggasaccaṃ bhāvanāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati.

One penetrates the truth of the path by way of development.

Thấu hiểu Chân Lý Đạo bằng sự chứng đắc tu tập.

Imehi catūhākārehi saccappaṭivedho hoti.

In these four ways is the penetration of the truths accomplished.

Có bốn phương diện này để chứng đắc các Chân Lý.

Imehi catūhākārehi saccāni paṭivijjhanto animittavimokkhassa vasena saddhāvimutto, appaṇihitavimokkhassa vasena kāyasakkhī, suññatavimokkhassa vasena diṭṭhippatto.

One who penetrates the truths in these four ways is freed by faith by way of the signless liberation, a body-witness by way of the desireless liberation, and attained to view by way of the void liberation.

Thấu hiểu các Chân Lý bằng bốn phương diện này, người ấy là Tín Giải Thoát nhờ giải thoát Vô Tướng, là Thân Chứng nhờ giải thoát Vô Nguyện, là Đạt Kiến nhờ giải thoát Vô Ngã.

1239

Katihākārehi saccappaṭivedho hoti?

In how many ways is the penetration of the truths accomplished?

Có bao nhiêu phương diện để chứng đắc các Chân Lý?

Katihākārehi saccāni paṭivijjhati?

In how many ways does one penetrate the truths?

Có bao nhiêu phương diện để thấu hiểu các Chân Lý?

Navahākārehi saccappaṭivedho hoti.

The penetration of the truths is accomplished in nine ways.

Có chín phương diện để chứng đắc các Chân Lý.

Navahākārehi saccāni paṭivijjhati.

One penetrates the truths in nine ways.

Có chín phương diện để thấu hiểu các Chân Lý.

Dukkhasaccaṃ pariññāpaṭivedhaṃ paṭivijjhati…pe… sacchikiriyāpaṭivedho ca nirodhassa.

One penetrates the truth of suffering by way of full understanding…pe… and the realization of cessation.

Thấu hiểu Chân Lý Khổ bằng sự chứng đắc liễu tri… (tương tự như vậy)… và sự chứng đắc chứng ngộ diệt.

Imehi navahākārehi saccappaṭivedho hoti.

In these nine ways is the penetration of the truths accomplished.

Có chín phương diện này để chứng đắc các Chân Lý.

Imehi navahākārehi saccāni paṭivijjhanto animittavimokkhassa vasena saddhāvimutto, appaṇihitavimokkhassa vasena kāyasakkhī, suññatavimokkhassa vasena diṭṭhippatto.

One who penetrates the truths in these nine ways is freed by faith by way of the signless liberation, a body-witness by way of the desireless liberation, and attained to view by way of the void liberation.

Thấu hiểu các Chân Lý bằng chín phương diện này, người ấy là Tín Giải Thoát nhờ giải thoát Vô Tướng, là Thân Chứng nhờ giải thoát Vô Nguyện, là Đạt Kiến nhờ giải thoát Vô Ngã.

1240

227. Aniccato manasikaronto katame dhamme yathābhūtaṃ jānāti passati?

227. Attending to impermanence, what phenomena does one know and see as they really are?

227. Đối với người tác ý vô thường, người ấy biết và thấy các pháp một cách chân thật như thế nào?

Kathaṃ sammādassanaṃ hoti?

How does right vision come about?

Chánh kiến là gì?

Kathaṃ tadanvayena sabbe saṅkhārā aniccato sudiṭṭhā honti?

How, in consequence, are all formations well-seen as impermanent?

Làm thế nào mà tất cả các hành được thấy rõ là vô thường theo đó?

Kattha kaṅkhā pahīyati?

Where is doubt abandoned?

Nghi ngờ được đoạn trừ ở đâu?

Dukkhato manasikaronto katame dhamme yathābhūtaṃ jānāti passati?

Attending to suffering, what phenomena does one know and see as they really are?

Đối với người tác ý khổ, người ấy biết và thấy các pháp một cách chân thật như thế nào?

Kathaṃ sammādassanaṃ hoti?

How does right vision come about?

Chánh kiến là gì?

Kathaṃ tadanvayena sabbe saṅkhārā dukkhato sudiṭṭhā honti?

How, in consequence, are all formations well-seen as suffering?

Làm thế nào mà tất cả các hành được thấy rõ là khổ theo đó?

Kattha kaṅkhā pahīyati?

Where is doubt abandoned?

Nghi ngờ được đoạn trừ ở đâu?

Anattato manasikaronto katame dhamme yathābhūtaṃ jānāti passati?

Attending to non-self, what phenomena does one know and see as they really are?

Đối với người tác ý vô ngã, người ấy biết và thấy các pháp một cách chân thật như thế nào?

Kathaṃ sammādassanaṃ hoti?

How does right vision come about?

Chánh kiến là gì?

Kathaṃ tadanvayena sabbe dhammā anattato sudiṭṭhā honti?

How, in consequence, are all phenomena well-seen as non-self?

Làm thế nào mà tất cả các pháp được thấy rõ là vô ngã theo đó?

Kattha kaṅkhā pahīyati?

Where is doubt abandoned?

Nghi ngờ được đoạn trừ ở đâu?

1241

Aniccato manasikaronto nimittaṃ yathābhūtaṃ jānāti passati; tena vuccati – sammādassanaṃ.

Attending to impermanence, one knows and sees the sign (nimitta) as it really is; therefore, it is called right vision.

Đối với người tác ý vô thường, người ấy biết và thấy tướng (nimitta) một cách chân thật; vì thế được gọi là chánh kiến.

Evaṃ tadanvayena sabbe saṅkhārā aniccato sudiṭṭhā honti.

Thus, in consequence, all formations are well-seen as impermanent.

Như vậy, theo đó, tất cả các hành được thấy rõ là vô thường.

Ettha kaṅkhā pahīyati.

Here, doubt is abandoned.

Ở đây, nghi ngờ được đoạn trừ.

Dukkhato manasikaronto pavattaṃ yathābhūtaṃ jānāti passati; tena vuccati – sammādassanaṃ.

Attending to suffering, one knows and sees the continuity (pavatta) as it really is; therefore, it is called right vision.

Đối với người tác ý khổ, người ấy biết và thấy sự tiếp diễn (pavatta) một cách chân thật; vì thế được gọi là chánh kiến.

Evaṃ tadanvayena sabbe saṅkhārā dukkhato sudiṭṭhā honti.

Thus, in consequence, all formations are well-seen as suffering.

Như vậy, theo đó, tất cả các hành được thấy rõ là khổ.

Ettha kaṅkhā pahīyati.

Here, doubt is abandoned.

Ở đây, nghi ngờ được đoạn trừ.

Anattato manasikaronto nimittañca pavattañca yathābhūtaṃ jānāti passati; tena vuccati – sammādassanaṃ.

Attending to non-self, one knows and sees both the sign (nimitta) and the continuity (pavatta) as they really are; therefore, it is called right vision.

Đối với người tác ý vô ngã, người ấy biết và thấy tướng (nimitta) và sự tiếp diễn (pavatta) một cách chân thật; vì thế được gọi là chánh kiến.

Evaṃ tadanvayena sabbe dhammā anattato sudiṭṭhā honti.

Thus, in consequence, all phenomena are well-seen as non-self.

Như vậy, theo đó, tất cả các pháp được thấy rõ là vô ngã.

Ettha kaṅkhā pahīyati.

Here, doubt is abandoned.

Ở đây, nghi ngờ được đoạn trừ.

1242

Yañca yathābhūtaṃ ñāṇaṃ yañca sammādassanaṃ yā ca kaṅkhāvitaraṇā, ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā, byañjanameva nānanti?

Are the knowledge as it really is, the right vision, and the overcoming of doubt, these phenomena, different in meaning and different in expression, or are they one in meaning, and only the expression is different?

Cái biết chân thật, chánh kiến và sự vượt qua nghi ngờ này, các pháp này có nghĩa khác nhau và từ ngữ khác nhau, hay cùng một nghĩa, chỉ khác nhau về từ ngữ?

Yañca yathābhūtaṃ ñāṇaṃ yañca sammādassanaṃ yā ca kaṅkhāvitaraṇā, ime dhammā ekatthā, byañjanameva nānaṃ.

The knowledge as it really is, the right vision, and the overcoming of doubt, these phenomena are one in meaning, only the expression is different.

Cái biết chân thật, chánh kiến và sự vượt qua nghi ngờ này, các pháp này cùng một nghĩa, chỉ khác nhau về từ ngữ.

1243

Aniccato manasikaroto kiṃ bhayato upaṭṭhāti?

To one attending to impermanence, what appears as fearful?

Đối với người tác ý vô thường, điều gì hiện khởi như là mối hiểm nguy?

Dukkhato manasikaroto kiṃ bhayato upaṭṭhāti?

To one attending to suffering, what appears as fearful?

Đối với người tác ý khổ, điều gì hiện khởi như là mối hiểm nguy?

Anattato manasikaroto kiṃ bhayato upaṭṭhāti?

To one attending to non-self, what appears as fearful?

Đối với người tác ý vô ngã, điều gì hiện khởi như là mối hiểm nguy?

Aniccato manasikaroto nimittaṃ bhayato upaṭṭhāti.

To one attending to impermanence, the sign (nimitta) appears as fearful.

Đối với người tác ý vô thường, tướng (nimitta) hiện khởi như là mối hiểm nguy.

Dukkhato manasikaroto pavattaṃ bhayato upaṭṭhāti.

When one attends to it as suffering, the ongoing process appears as fear.

Đối với người tác ý khổ, sự tiếp diễn (pavatta) hiện khởi như là mối hiểm nguy.

Anattato manasikaroto nimittañca pavattañca bhayato upaṭṭhāti.

When one attends to it as not-self, both the sign and the ongoing process appear as fear.

Đối với người tác ý vô ngã, tướng (nimitta) và sự tiếp diễn (pavatta) hiện khởi như là mối hiểm nguy.

1244

Yā ca bhayatupaṭṭhāne paññā yañca ādīnave ñāṇaṃ yā ca nibbidā, ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā, byañjanameva nānanti?

Are these phenomena—the wisdom of the appearance of fear, the knowledge of danger, and dispassion—different in meaning and different in expression, or are they one in meaning, and only the expression is different?

Trí tuệ về sự hiện khởi của hiểm nguy, trí tuệ về sự nguy hiểm và sự nhàm chán này, các pháp này có nghĩa khác nhau và từ ngữ khác nhau, hay cùng một nghĩa, chỉ khác nhau về từ ngữ?

Yā ca bhayatupaṭṭhāne paññā yañca ādīnave ñāṇaṃ yā ca nibbidā, ime dhammā ekatthā, byañjanameva nānaṃ.

These phenomena—the wisdom of the appearance of fear, the knowledge of danger, and dispassion—are one in meaning; only the expression is different.

Trí tuệ về sự hiện khởi của hiểm nguy, trí tuệ về sự nguy hiểm và sự nhàm chán này, các pháp này cùng một nghĩa, chỉ khác nhau về từ ngữ.

1245

Yā ca anattānupassanā yā ca suññatānupassanā, ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā, byañjanameva nānanti?

Are these phenomena—the contemplation of not-self and the contemplation of emptiness—different in meaning and different in expression, or are they one in meaning, and only the expression is different?

Sự quán chiếu vô ngã (anattānupassanā) và sự quán chiếu tánh không (suññatānupassanā) này, các pháp này có nghĩa khác nhau và từ ngữ khác nhau, hay cùng một nghĩa, chỉ khác nhau về từ ngữ?

Yā ca anattānupassanā yā ca suññatānupassanā, ime dhammā ekatthā, byañjanameva nānaṃ.

These phenomena—the contemplation of not-self and the contemplation of emptiness—are one in meaning; only the expression is different.

Sự quán chiếu vô ngã (anattānupassanā) và sự quán chiếu tánh không (suññatānupassanā) này, các pháp này cùng một nghĩa, chỉ khác nhau về từ ngữ.

1246

Aniccato manasikaroto kiṃ paṭisaṅkhā ñāṇaṃ uppajjati?

When one attends to it as impermanent, what kind of knowledge of reflection arises?

Khi tác ý về vô thường, trí tuệ phân tích nào khởi lên?

Dukkhato manasikaroto kiṃ paṭisaṅkhā ñāṇaṃ uppajjati?

When one attends to it as suffering, what kind of knowledge of reflection arises?

Khi tác ý về khổ, trí tuệ phân tích nào khởi lên?

Anattato manasikaroto kiṃ paṭisaṅkhā ñāṇaṃ uppajjati?

When one attends to it as not-self, what kind of knowledge of reflection arises?

Khi tác ý về vô ngã, trí tuệ phân tích nào khởi lên?

Aniccato manasikaroto nimittaṃ paṭisaṅkhā ñāṇaṃ uppajjati.

When one attends to it as impermanent, the knowledge of reflection regarding the sign arises.

Khi tác ý về vô thường, trí tuệ phân tích tướng (nimitta) khởi lên.

Dukkhato manasikaroto pavattaṃ paṭisaṅkhā ñāṇaṃ uppajjati.

When one attends to it as suffering, the knowledge of reflection regarding the ongoing process arises.

Khi tác ý về khổ, trí tuệ phân tích sự tiếp diễn (pavatta) khởi lên.

Anattato manasikaroto nimittañca pavattañca paṭisaṅkhā ñāṇaṃ uppajjati.

When one attends to it as not-self, the knowledge of reflection regarding both the sign and the ongoing process arises.

Khi tác ý về vô ngã, trí tuệ phân tích cả tướng (nimitta) và sự tiếp diễn (pavatta) khởi lên.

1247

Yā ca muccitukamyatā yā ca paṭisaṅkhānupassanā yā ca saṅkhārupekkhā, ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā, byañjanameva nānanti?

Are these phenomena—the desire for release, the contemplation of reflection, and equanimity regarding formations—different in meaning and different in expression, or are they one in meaning, and only the expression is different?

Sự mong muốn giải thoát (muccitukamyatā), sự quán chiếu phân tích (paṭisaṅkhānupassanā) và sự xả bỏ các hành (saṅkhārupekkhā), những pháp này có khác nghĩa và khác cách diễn đạt, hay chỉ cùng một nghĩa, chỉ khác cách diễn đạt?

Yā ca muccitukamyatā yā ca paṭisaṅkhānupassanā yā ca saṅkhārupekkhā, ime dhammā ekatthā, byañjanameva nānaṃ.

These phenomena—the desire for release, the contemplation of reflection, and equanimity regarding formations—are one in meaning; only the expression is different.

Sự mong muốn giải thoát (muccitukamyatā), sự quán chiếu phân tích (paṭisaṅkhānupassanā) và sự xả bỏ các hành (saṅkhārupekkhā), những pháp này cùng một nghĩa, chỉ khác cách diễn đạt.

1248

Aniccato manasikaroto kuto cittaṃ vuṭṭhāti, kattha cittaṃ pakkhandati?

When one attends to it as impermanent, from what does the mind emerge, and into what does the mind enter?

Khi tác ý về vô thường, tâm xuất ly khỏi điều gì, tâm đi vào điều gì?

Dukkhato manasikaroto kuto cittaṃ vuṭṭhāti, kattha cittaṃ pakkhandati?

When one attends to it as suffering, from what does the mind emerge, and into what does the mind enter?

Khi tác ý về khổ, tâm xuất ly khỏi điều gì, tâm đi vào điều gì?

Anattato manasikaroto kuto cittaṃ vuṭṭhāti, kattha cittaṃ pakkhandati?

When one attends to it as not-self, from what does the mind emerge, and into what does the mind enter?

Khi tác ý về vô ngã, tâm xuất ly khỏi điều gì, tâm đi vào điều gì?

Aniccato manasikaroto nimittā cittaṃ vuṭṭhāti, animitte cittaṃ pakkhandati.

When one attends to it as impermanent, the mind emerges from the sign and enters into the signless.

Khi tác ý về vô thường, tâm xuất ly khỏi tướng (nimitta), tâm đi vào vô tướng (animitta).

Dukkhato manasikaroto pavattā cittaṃ vuṭṭhāti, appavatte cittaṃ pakkhandati.

When one attends to it as suffering, the mind emerges from the ongoing process and enters into the uninclined.

Khi tác ý về khổ, tâm xuất ly khỏi sự tiếp diễn (pavatta), tâm đi vào sự không tiếp diễn (appavatta).

Anattato manasikaroto nimittā ca pavattā ca cittaṃ vuṭṭhāti, animitte appavatte nirodhe nibbānadhātuyā^* cittaṃ pakkhandati.

When one attends to it as not-self, the mind emerges from both the sign and the ongoing process, and enters into the signless, the uninclined, cessation, the Nibbāna-element.

Khi tác ý về vô ngã, tâm xuất ly khỏi tướng (nimitta) và sự tiếp diễn (pavatta), tâm đi vào vô tướng (animitta), không tiếp diễn (appavatta), sự diệt tận (nirodha), Niết Bàn giới (Nibbānadhātu).

1249

Yā ca bahiddhāvuṭṭhānavivaṭṭane paññā ye ca gotrabhū dhammā, ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā, byañjanameva nānanti?

Are these phenomena—the wisdom of emerging and turning away from the external, and the Gotrabhū phenomena—different in meaning and different in expression, or are they one in meaning, and only the expression is different?

Trí tuệ về sự xuất ly và chuyển hóa khỏi ngoại giới, và các pháp Gotrabhū, những pháp này có khác nghĩa và khác cách diễn đạt, hay chỉ cùng một nghĩa, chỉ khác cách diễn đạt?

Yā ca bahiddhāvuṭṭhānavivaṭṭane paññā ye ca gotrabhū dhammā, ime dhammā ekatthā, byañjanameva nānaṃ.

These phenomena—the wisdom of emerging and turning away from the external, and the Gotrabhū phenomena—are one in meaning; only the expression is different.

Trí tuệ về sự xuất ly và chuyển hóa khỏi ngoại giới, và các pháp Gotrabhū, những pháp này cùng một nghĩa, chỉ khác cách diễn đạt.

1250

Aniccato manasikaronto katamena vimokkhena vimuccati?

When one attends to it as impermanent, by which liberation is one liberated?

Khi tác ý về vô thường, vị ấy giải thoát bằng giải thoát nào?

Dukkhato manasikaronto katamena vimokkhena vimuccati?

When one attends to it as suffering, by which liberation is one liberated?

Khi tác ý về khổ, vị ấy giải thoát bằng giải thoát nào?

Anattato manasikaronto katamena vimokkhena vimuccati?

When one attends to it as not-self, by which liberation is one liberated?

Khi tác ý về vô ngã, vị ấy giải thoát bằng giải thoát nào?

Aniccato manasikaronto animittavimokkhena vimuccati.

When one attends to it as impermanent, one is liberated by the signless liberation.

Khi tác ý về vô thường, vị ấy giải thoát bằng vô tướng giải thoát (animittavimokkha).

Dukkhato manasikaronto appaṇihitavimokkhena vimuccati.

When one attends to it as suffering, one is liberated by the uninclined liberation.

Khi tác ý về khổ, vị ấy giải thoát bằng vô nguyện giải thoát (appaṇihitavimokkha).

Anattato manasikaronto suññatavimokkhena vimuccati.

When one attends to it as not-self, one is liberated by the emptiness liberation.

Khi tác ý về vô ngã, vị ấy giải thoát bằng không tánh giải thoát (suññatavimokkha).

Yā ca dubhatovuṭṭhānavivaṭṭane paññā yañca magge ñāṇaṃ, ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā, byañjanameva nānanti?

Are these phenomena—the wisdom of emerging and turning away from both, and the knowledge of the path—different in meaning and different in expression, or are they one in meaning, and only the expression is different?

Trí tuệ về sự xuất ly và chuyển hóa khỏi cả hai, và trí tuệ trong đạo (maggañāṇa), những pháp này có khác nghĩa và khác cách diễn đạt, hay chỉ cùng một nghĩa, chỉ khác cách diễn đạt?

Yā ca dubhatovuṭṭhānavivaṭṭane paññā yañca magge ñāṇaṃ, ime dhammā ekatthā, byañjanameva nānaṃ.

These phenomena—the wisdom of emerging and turning away from both, and the knowledge of the path—are one in meaning; only the expression is different.

Trí tuệ về sự xuất ly và chuyển hóa khỏi cả hai, và trí tuệ trong đạo (maggañāṇa), những pháp này cùng một nghĩa, chỉ khác cách diễn đạt.

1251

228. Katihākārehi tayo vimokkhā nānākkhaṇe^* honti?

228. In how many ways are the three liberations of different moments?

228. Ba giải thoát có mặt trong những khoảnh khắc khác nhau theo bao nhiêu cách?

Katihākārehi tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti?

In how many ways are the three liberations of one moment?

Ba giải thoát có mặt trong cùng một khoảnh khắc theo bao nhiêu cách?

Catūhākārehi tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti.

In four ways are the three liberations of different moments.

Ba giải thoát có mặt trong những khoảnh khắc khác nhau theo bốn cách.

Sattahākārehi tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti.

In seven ways are the three liberations of one moment.

Ba giải thoát có mặt trong cùng một khoảnh khắc theo bảy cách.

1252

Katamehi catūhākārehi tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti?

By which four ways are the three liberations of different moments?

Ba giải thoát có mặt trong những khoảnh khắc khác nhau theo bốn cách nào?

Ādhipateyyaṭṭhena, adhiṭṭhānaṭṭhena, abhinīhāraṭṭhena, niyyānaṭṭhena.

By way of dominance, by way of determination, by way of application, by way of escape.

Theo nghĩa chủ đạo (ādhipateyyaṭṭhena), theo nghĩa thiết lập (adhiṭṭhānaṭṭhena), theo nghĩa hướng đến (abhinīhāraṭṭhena), theo nghĩa xuất ly (niyyānaṭṭhena).

Kathaṃ ādhipateyyaṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti?

How are the three liberations of different moments by way of dominance?

Ba giải thoát có mặt trong những khoảnh khắc khác nhau theo nghĩa chủ đạo như thế nào?

Aniccato manasikaroto animitto vimokkho ādhipateyyo hoti, dukkhato manasikaroto appaṇihito vimokkho ādhipateyyo hoti, anattato manasikaroto suññato vimokkho ādhipateyyo hoti.

When one attends to impermanence, the signless liberation (animitto vimokkho) becomes predominant; when one attends to suffering, the desireless liberation (appaṇihito vimokkho) becomes predominant; when one attends to non-self, the emptiness liberation (suññato vimokkho) becomes predominant.

Khi tác ý về vô thường, vô tướng giải thoát (animitto vimokkho) trở thành chủ đạo; khi tác ý về khổ, vô nguyện giải thoát (appaṇihito vimokkho) trở thành chủ đạo; khi tác ý về vô ngã, không tánh giải thoát (suññato vimokkho) trở thành chủ đạo.

Evaṃ ādhipateyyaṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti.

Thus, by way of predominance, the three liberations occur at different moments.

Như vậy, ba giải thoát có mặt trong những khoảnh khắc khác nhau theo nghĩa chủ đạo.

1253

Kathaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti?

How do the three liberations occur at different moments by way of resolution?

Ba giải thoát có mặt trong những khoảnh khắc khác nhau theo nghĩa thiết lập như thế nào?

Aniccato manasikaronto animittavimokkhassa vasena cittaṃ adhiṭṭhāti, dukkhato manasikaronto appaṇihitavimokkhassa vasena cittaṃ adhiṭṭhāti, anattato manasikaronto suññatavimokkhassa vasena cittaṃ adhiṭṭhāti.

When one attends to impermanence, one resolves the mind by way of the signless liberation; when one attends to suffering, one resolves the mind by way of the desireless liberation; when one attends to non-self, one resolves the mind by way of the emptiness liberation.

Khi tác ý về vô thường, vị ấy thiết lập tâm theo vô tướng giải thoát; khi tác ý về khổ, vị ấy thiết lập tâm theo vô nguyện giải thoát; khi tác ý về vô ngã, vị ấy thiết lập tâm theo không tánh giải thoát.

Evaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti.

Thus, by way of resolution, the three liberations occur at different moments.

Như vậy, ba giải thoát có mặt trong những khoảnh khắc khác nhau theo nghĩa thiết lập.

1254

Kathaṃ abhinīhāraṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti?

How do the three liberations occur at different moments by way of aspiration?

Ba giải thoát có mặt trong những khoảnh khắc khác nhau theo nghĩa hướng đến như thế nào?

Aniccato manasikaronto animittavimokkhassa vasena cittaṃ abhinīharati, dukkhato manasikaronto appaṇihitavimokkhassa vasena cittaṃ abhinīharati, anattato manasikaronto suññatavimokkhassa vasena cittaṃ abhinīharati.

When one attends to impermanence, one aspires the mind by way of the signless liberation; when one attends to suffering, one aspires the mind by way of the desireless liberation; when one attends to non-self, one aspires the mind by way of the emptiness liberation.

Khi tác ý về vô thường, vị ấy hướng tâm đến vô tướng giải thoát; khi tác ý về khổ, vị ấy hướng tâm đến vô nguyện giải thoát; khi tác ý về vô ngã, vị ấy hướng tâm đến không tánh giải thoát.

Evaṃ abhinīhāraṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti.

Thus, by way of aspiration, the three liberations occur at different moments.

Như vậy, ba giải thoát có mặt trong những khoảnh khắc khác nhau theo nghĩa hướng đến.

1255

Kathaṃ niyyānaṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti?

How do the three liberations occur at different moments by way of emergence?

Ba giải thoát có mặt trong những khoảnh khắc khác nhau theo nghĩa xuất ly như thế nào?

Aniccato manasikaronto animittavimokkhassa vasena nirodhaṃ nibbānaṃ niyyāti, dukkhato manasikaronto appaṇihitavimokkhassa vasena nirodhaṃ nibbānaṃ niyyāti, anattato manasikaronto suññatavimokkhassa vasena nirodhaṃ nibbānaṃ niyyāti.

When one attends to impermanence, one emerges to the cessation, Nibbāna, by way of the signless liberation; when one attends to suffering, one emerges to the cessation, Nibbāna, by way of the desireless liberation; when one attends to non-self, one emerges to the cessation, Nibbāna, by way of the emptiness liberation.

Khi tác ý về vô thường, vị ấy xuất ly đến sự diệt tận, Niết Bàn theo vô tướng giải thoát; khi tác ý về khổ, vị ấy xuất ly đến sự diệt tận, Niết Bàn theo vô nguyện giải thoát; khi tác ý về vô ngã, vị ấy xuất ly đến sự diệt tận, Niết Bàn theo không tánh giải thoát.

Evaṃ niyyānaṭṭhena tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti.

Thus, by way of emergence, the three liberations occur at different moments.

Như vậy, ba giải thoát có mặt trong những khoảnh khắc khác nhau theo nghĩa xuất ly.

Imehi catūhākārehi tayo vimokkhā nānākkhaṇe honti.

By these four aspects, the three liberations occur at different moments.

Ba giải thoát có mặt trong những khoảnh khắc khác nhau theo bốn cách này.

1256

Katamehi sattahākārehi tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti?

By which seven aspects do the three liberations occur at one moment?

Ba giải thoát có mặt trong cùng một khoảnh khắc theo bảy cách nào?

Samodhānaṭṭhena, adhigamanaṭṭhena, paṭilābhaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena, sacchikiriyaṭṭhena, phassanaṭṭhena, abhisamayaṭṭhena.

By way of convergence, by way of attainment, by way of acquisition, by way of penetration, by way of realization, by way of contact, by way of comprehension.

Theo nghĩa hợp nhất (samodhānaṭṭhena), theo nghĩa thành tựu (adhigamanaṭṭhena), theo nghĩa đạt được (paṭilābhaṭṭhena), theo nghĩa thâm nhập (paṭivedhaṭṭhena), theo nghĩa hiện chứng (sacchikiriyaṭṭhena), theo nghĩa xúc chạm (phassanaṭṭhena), theo nghĩa thấu hiểu (abhisamayaṭṭhena).

Kathaṃ samodhānaṭṭhena adhigamanaṭṭhena paṭilābhaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena sacchikiriyaṭṭhena phassanaṭṭhena abhisamayaṭṭhena tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti?

How do the three liberations occur at one moment by way of convergence, by way of attainment, by way of acquisition, by way of penetration, by way of realization, by way of contact, by way of comprehension?

Ba giải thoát có mặt trong cùng một khoảnh khắc theo nghĩa hợp nhất, theo nghĩa thành tựu, theo nghĩa đạt được, theo nghĩa thâm nhập, theo nghĩa hiện chứng, theo nghĩa xúc chạm, theo nghĩa thấu hiểu như thế nào?

Aniccato manasikaronto nimittā muccatīti – animitto vimokkho.

When one attends to impermanence, one is liberated from signs—thus, it is the signless liberation (animitto vimokkho).

Khi tác ý về vô thường, vị ấy giải thoát khỏi tướng (nimitta) – đó là vô tướng giải thoát (animitto vimokkho).

Yato muccati, tattha na paṇidahatīti – appaṇihito vimokkho.

From what one is liberated, one does not desire that—thus, it is the desireless liberation (appaṇihito vimokkho).

Vì giải thoát khỏi điều đó, vị ấy không đặt nguyện vọng vào điều đó – đó là vô nguyện giải thoát (appaṇihito vimokkho).

Yattha na paṇidahati, tena suññoti – suññato vimokkho.

Where one does not desire, by that it is empty—thus, it is the emptiness liberation (suññato vimokkho).

Nơi vị ấy không đặt nguyện vọng, nơi đó là trống rỗng – đó là không tánh giải thoát (suññato vimokkho).

Yena suñño, tena nimittena animittoti – animitto vimokkho.

By which it is empty, by that sign it is signless—thus, it is the signless liberation (animitto vimokkho).

Vì trống rỗng khỏi điều đó, nên không có tướng bởi điều đó – đó là vô tướng giải thoát (animitto vimokkho).

Evaṃ samodhānaṭṭhena adhigamanaṭṭhena paṭilābhaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena sacchikiriyaṭṭhena phassanaṭṭhena abhisamayaṭṭhena tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti.

Thus, by way of convergence, attainment, acquisition, penetration, realization, contact, and comprehension, the three liberations occur at one moment.

Như vậy, ba giải thoát có mặt trong cùng một khoảnh khắc theo nghĩa hợp nhất, theo nghĩa thành tựu, theo nghĩa đạt được, theo nghĩa thâm nhập, theo nghĩa hiện chứng, theo nghĩa xúc chạm, theo nghĩa thấu hiểu.

1257

Dukkhato manasikaronto paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho.

When one attends to suffering, one is liberated from desire—thus, it is the desireless liberation (appaṇihito vimokkho).

Khi tác ý về khổ, vị ấy giải thoát khỏi sự đặt nguyện vọng (paṇidhiyā) – đó là vô nguyện giải thoát (appaṇihito vimokkho).

Yattha na paṇidahati, tena suññoti – suññato vimokkho.

Where one does not desire, by that it is empty—thus, it is the emptiness liberation (suññato vimokkho).

Nơi vị ấy không đặt nguyện vọng, nơi đó là trống rỗng – đó là không tánh giải thoát (suññato vimokkho).

Yena suñño, tena nimittena animittoti – animitto vimokkho.

By which it is empty, by that sign it is signless—thus, it is the signless liberation (animitto vimokkho).

Vì trống rỗng khỏi điều đó, nên không có tướng bởi điều đó – đó là vô tướng giải thoát (animitto vimokkho).

Yena nimittena animitto, tattha na paṇidahatīti – appaṇihito vimokkho.

By which sign it is signless, one does not desire that—thus, it is the desireless liberation (appaṇihito vimokkho).

Vì không có tướng bởi điều đó, nên vị ấy không đặt nguyện vọng vào điều đó – đó là vô nguyện giải thoát (appaṇihito vimokkho).

Evaṃ samodhānaṭṭhena adhigamanaṭṭhena paṭilābhaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena sacchikiriyaṭṭhena phassanaṭṭhena abhisamayaṭṭhena tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti.

Thus, by way of convergence, attainment, acquisition, penetration, realization, contact, and comprehension, the three liberations occur at one moment.

Như vậy, ba giải thoát có mặt trong cùng một khoảnh khắc theo nghĩa hợp nhất, theo nghĩa thành tựu, theo nghĩa đạt được, theo nghĩa thâm nhập, theo nghĩa hiện chứng, theo nghĩa xúc chạm, theo nghĩa thấu hiểu.

1258

Anattato manasikaronto abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho.

When one attends to non-self, one is liberated from attachment—thus, it is the emptiness liberation (suññato vimokkho).

Khi tác ý về vô ngã, vị ấy giải thoát khỏi sự chấp thủ (abhinivesā) – đó là không tánh giải thoát (suññato vimokkho).

Yena suñño, tena nimittena animittoti – animitto vimokkho.

By which it is empty, by that sign it is signless—thus, it is the signless liberation (animitto vimokkho).

Vì trống rỗng khỏi điều đó, nên không có tướng bởi điều đó – đó là vô tướng giải thoát (animitto vimokkho).

Yena nimittena animitto, tattha na paṇidahatīti – appaṇihito vimokkho.

By which sign it is signless, one does not desire that—thus, it is the desireless liberation (appaṇihito vimokkho).

Vì không có tướng bởi điều đó, nên vị ấy không đặt nguyện vọng vào điều đó – đó là vô nguyện giải thoát (appaṇihito vimokkho).

Yattha na paṇidahati, tena suññoti – suññato vimokkho.

Where one does not desire, by that it is empty—thus, it is the emptiness liberation (suññato vimokkho).

Nơi vị ấy không đặt nguyện vọng, nơi đó là trống rỗng – đó là không tánh giải thoát (suññato vimokkho).

Evaṃ samodhānaṭṭhena adhigamanaṭṭhena paṭilābhaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena sacchikiriyaṭṭhena phassanaṭṭhena abhisamayaṭṭhena tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti.

Thus, by way of convergence, attainment, acquisition, penetration, realization, contact, and comprehension, the three liberations occur at one moment.

Như vậy, theo nghĩa hòa hợp, theo nghĩa đạt được, theo nghĩa thâu đạt, theo nghĩa thông suốt, theo nghĩa chứng ngộ, theo nghĩa xúc chạm, theo nghĩa giác ngộ, ba giải thoát xảy ra trong một sát-na.

Imehi sattahākārehi tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti.

By these seven aspects, the three liberations occur at one moment.

Bằng bảy phương cách này, ba giải thoát xảy ra trong một sát-na.

1259

229. Atthi vimokkho, atthi mukhaṃ, atthi vimokkhamukhaṃ, atthi vimokkhapaccanīkaṃ, atthi vimokkhānulomaṃ, atthi vimokkhavivaṭṭo, atthi vimokkhabhāvanā, atthi vimokkhappaṭippassaddhi.

229. There is liberation (vimokkho), there is a door (mukhaṃ), there is a door to liberation (vimokkhamukhaṃ), there is an opponent to liberation (vimokkhapaccanīkaṃ), there is that which is conducive to liberation (vimokkhānulomaṃ), there is turning away from liberation (vimokkhavivaṭṭo), there is the development of liberation (vimokkhabhāvanā), there is the appeasement of liberation (vimokkhappaṭippassaddhi).

229. Có giải thoát (vimokkho), có cửa ngõ (mukhaṃ), có cửa ngõ giải thoát (vimokkhamukhaṃ), có chướng ngại giải thoát (vimokkhapaccanīkaṃ), có thuận theo giải thoát (vimokkhānulomaṃ), có thoát ly giải thoát (vimokkhavivaṭṭo), có tu tập giải thoát (vimokkhabhāvanā), có sự an tịnh giải thoát (vimokkhappaṭippassaddhi).

1260

Katamo vimokkho? Suññato vimokkho, animitto vimokkho, appaṇihito vimokkho.

What is liberation (vimokkha)? It is liberation through emptiness (suññato vimokkha), liberation through signlessness (animitto vimokkha), and liberation through desirelessness (appaṇihito vimokkha).

Thế nào là giải thoát (vimokkho)? Giải thoát Vô Tự Tánh (Suññato vimokkho), giải thoát Vô Tướng (Animitto vimokkho), giải thoát Vô Nguyện (Appaṇihito vimokkho).

Katamo suññato vimokkho?

What is liberation through emptiness (suññato vimokkha)?

Thế nào là giải thoát Vô Tự Tánh (Suññato vimokkho)?

Aniccānupassanāñāṇaṃ niccato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho.

The knowledge of contemplating impermanence is liberated from the adherence to permanence—this is liberation through emptiness (suññato vimokkha).

Tuệ quán vô thường (Aniccānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi sự chấp thủ vào thường hằng – đó là giải thoát Vô Tự Tánh.

Dukkhānupassanāñāṇaṃ sukhato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho.

The knowledge of contemplating suffering is liberated from the adherence to pleasure—this is liberation through emptiness (suññato vimokkha).

Tuệ quán khổ (Dukkhānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi sự chấp thủ vào lạc – đó là giải thoát Vô Tự Tánh.

Anattānupassanāñāṇaṃ attato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho.

The knowledge of contemplating non-self is liberated from the adherence to self—this is liberation through emptiness (suññato vimokkha).

Tuệ quán vô ngã (Anattānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi sự chấp thủ vào ngã – đó là giải thoát Vô Tự Tánh.

Nibbidānupassanāñāṇaṃ nandiyā abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho.

The knowledge of contemplating disenchantment is liberated from the adherence to delight—this is liberation through emptiness (suññato vimokkha).

Tuệ quán nhàm chán (Nibbidānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi sự chấp thủ vào hỷ lạc – đó là giải thoát Vô Tự Tánh.

Virāgānupassanāñāṇaṃ rāgato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho.

The knowledge of contemplating dispassion is liberated from the adherence to passion—this is liberation through emptiness (suññato vimokkha).

Tuệ quán ly tham (Virāgānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi sự chấp thủ vào tham ái – đó là giải thoát Vô Tự Tánh.

Nirodhānupassanāñāṇaṃ samudayato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho.

The knowledge of contemplating cessation is liberated from the adherence to origination—this is liberation through emptiness (suññato vimokkha).

Tuệ quán đoạn diệt (Nirodhānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi sự chấp thủ vào nguồn gốc – đó là giải thoát Vô Tự Tánh.

Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ ādānato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho.

The knowledge of contemplating relinquishment is liberated from the adherence to grasping—this is liberation through emptiness (suññato vimokkha).

Tuệ quán xả bỏ (Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi sự chấp thủ vào nắm giữ – đó là giải thoát Vô Tự Tánh.

Animittānupassanāñāṇaṃ nimittato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho.

The knowledge of contemplating signlessness is liberated from the adherence to signs—this is liberation through emptiness (suññato vimokkha).

Tuệ quán vô tướng (Animittānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi sự chấp thủ vào tướng – đó là giải thoát Vô Tự Tánh.

Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ paṇidhiyā abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho.

The knowledge of contemplating desirelessness is liberated from the adherence to aspiration—this is liberation through emptiness (suññato vimokkha).

Tuệ quán vô nguyện (Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi sự chấp thủ vào nguyện vọng – đó là giải thoát Vô Tự Tánh.

Suññatānupassanāñāṇaṃ sabbābhinivesehi muccatīti – suññato vimokkho.

The knowledge of contemplating emptiness is liberated from all adherences—this is liberation through emptiness (suññato vimokkha).

Tuệ quán vô tự tánh (Suññatānupassanāñāṇaṃ) được giải thoát khỏi tất cả mọi chấp thủ – đó là giải thoát Vô Tự Tánh.

1261

Rūpe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho…pe… rūpe suññatānupassanāñāṇaṃ sabbābhinivesehi muccatīti – suññato vimokkho.

The knowledge of contemplating impermanence in form is liberated from the adherence to permanence—this is liberation through emptiness (suññato vimokkha)…pe… the knowledge of contemplating emptiness in form is liberated from all adherences—this is liberation through emptiness (suññato vimokkha).

Trong sắc, tuệ quán vô thường được giải thoát khỏi sự chấp thủ vào thường hằng – đó là giải thoát Vô Tự Tánh… (tương tự như trên)… trong sắc, tuệ quán vô tự tánh được giải thoát khỏi tất cả mọi chấp thủ – đó là giải thoát Vô Tự Tánh.

Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato abhinivesā muccatīti – suññato vimokkho…pe… jarāmaraṇe suññatānupassanāñāṇaṃ sabbābhinivesehi muccatīti – suññato vimokkho.

In feeling…pe… in perception… in volitional formations… in consciousness… in the eye…pe… in old age and death, the knowledge of contemplating impermanence is liberated from the adherence to permanence—this is liberation through emptiness (suññato vimokkha)…pe… in old age and death, the knowledge of contemplating emptiness is liberated from all adherences—this is liberation through emptiness (suññato vimokkha).

Trong thọ… (tương tự như trên)… trong tưởng… trong hành… trong thức… trong mắt… (tương tự như trên)… trong già chết, tuệ quán vô thường được giải thoát khỏi sự chấp thủ vào thường hằng – đó là giải thoát Vô Tự Tánh… (tương tự như trên)… trong già chết, tuệ quán vô tự tánh được giải thoát khỏi tất cả mọi chấp thủ – đó là giải thoát Vô Tự Tánh.

Ayaṃ suññato vimokkho.

This is liberation through emptiness (suññato vimokkha).

Đây là giải thoát Vô Tự Tánh.

1262

Katamo animitto vimokkho?

What is liberation through signlessness (animitto vimokkha)?

Thế nào là giải thoát Vô Tướng (Animitto vimokkho)?

Aniccānupassanāñāṇaṃ niccato nimittā muccatīti – animitto vimokkho.

The knowledge of contemplating impermanence is liberated from the sign of permanence—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Tuệ quán vô thường được giải thoát khỏi tướng thường hằng – đó là giải thoát Vô Tướng.

Dukkhānupassanāñāṇaṃ sukhato nimittā muccatīti – animitto vimokkho.

The knowledge of contemplating suffering is liberated from the sign of pleasure—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Tuệ quán khổ được giải thoát khỏi tướng lạc – đó là giải thoát Vô Tướng.

Anattānupassanāñāṇaṃ attato nimittā muccatīti – animitto vimokkho.

The knowledge of contemplating non-self is liberated from the sign of self—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Tuệ quán vô ngã được giải thoát khỏi tướng ngã – đó là giải thoát Vô Tướng.

Nibbidānupassanāñāṇaṃ nandiyā nimittā muccatīti – animitto vimokkho.

The knowledge of contemplating disenchantment is liberated from the sign of delight—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Tuệ quán nhàm chán được giải thoát khỏi tướng hỷ lạc – đó là giải thoát Vô Tướng.

Virāgānupassanāñāṇaṃ rāgato nimittā muccatīti – animitto vimokkho.

The knowledge of contemplating dispassion is liberated from the sign of passion—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Tuệ quán ly tham được giải thoát khỏi tướng tham ái – đó là giải thoát Vô Tướng.

Nirodhānupassanāñāṇaṃ samudayato nimittā muccatīti – animitto vimokkho.

The knowledge of contemplating cessation is liberated from the sign of origination—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Tuệ quán đoạn diệt được giải thoát khỏi tướng nguồn gốc – đó là giải thoát Vô Tướng.

Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ ādānato nimittā muccatīti – animitto vimokkho.

The knowledge of contemplating relinquishment is liberated from the sign of grasping—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Tuệ quán xả bỏ được giải thoát khỏi tướng nắm giữ – đó là giải thoát Vô Tướng.

Animittānupassanāñāṇaṃ sabbanimittehi muccatīti – animitto vimokkho.

The knowledge of contemplating signlessness is liberated from all signs—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Tuệ quán vô tướng được giải thoát khỏi tất cả mọi tướng – đó là giải thoát Vô Tướng.

Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ paṇidhiyā nimittā muccatīti – animitto vimokkho.

The knowledge of contemplating desirelessness is liberated from the sign of aspiration—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Tuệ quán vô nguyện được giải thoát khỏi tướng nguyện vọng – đó là giải thoát Vô Tướng.

Suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato nimittā muccatīti – animitto vimokkho.

The knowledge of contemplating emptiness is liberated from the sign of adherence—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Tuệ quán vô tự tánh được giải thoát khỏi tướng chấp thủ – đó là giải thoát Vô Tướng.

1263

Rūpe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato nimittā muccatīti – animitto vimokkho …pe… rūpe animittānupassanāñāṇaṃ sabbanimittehi muccatīti – animitto vimokkho.

The knowledge of contemplating impermanence in form is liberated from the sign of permanence—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha)…pe… the knowledge of contemplating signlessness in form is liberated from all signs—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Trong sắc, tuệ quán vô thường được giải thoát khỏi tướng thường hằng – đó là giải thoát Vô Tướng… (tương tự như trên)… trong sắc, tuệ quán vô tướng được giải thoát khỏi tất cả mọi tướng – đó là giải thoát Vô Tướng.

Rūpe appaṇihitānupassanāñāṇaṃ paṇidhiyā nimittā muccatīti – animitto vimokkho.

The knowledge of contemplating desirelessness in form is liberated from the sign of aspiration—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Trong sắc, tuệ quán vô nguyện được giải thoát khỏi tướng nguyện vọng – đó là giải thoát Vô Tướng.

Rūpe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato nimittā muccatīti – animitto vimokkho.

The knowledge of contemplating emptiness in form is liberated from the sign of adherence—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Trong sắc, tuệ quán vô tự tánh được giải thoát khỏi tướng chấp thủ – đó là giải thoát Vô Tướng.

Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato nimittā muccatīti – animitto vimokkho…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanāñāṇaṃ sabbanimittehi muccatīti – animitto vimokkho.

In feeling…pe… in perception… in volitional formations… in consciousness… in the eye…pe… in old age and death, the knowledge of contemplating impermanence is liberated from the sign of permanence—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha)…pe… in old age and death, the knowledge of contemplating impermanence is liberated from all signs—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Trong thọ… (tương tự như trên)… trong tưởng… trong hành… trong thức… trong mắt… (tương tự như trên)… trong già chết, tuệ quán vô thường được giải thoát khỏi tướng thường hằng – đó là giải thoát Vô Tướng… (tương tự như trên)… trong già chết, tuệ quán vô thường được giải thoát khỏi tất cả mọi tướng – đó là giải thoát Vô Tướng.

Jarāmaraṇe appaṇihitānupassanāñāṇaṃ paṇidhiyā nimittā muccatīti – animitto vimokkho.

In old age and death, the knowledge of contemplating desirelessness is liberated from the sign of aspiration—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Trong già chết, tuệ quán vô nguyện được giải thoát khỏi tướng nguyện vọng – đó là giải thoát Vô Tướng.

Jarāmaraṇe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato nimittā muccatīti – animitto vimokkho.

In old age and death, the knowledge of contemplating emptiness is liberated from the sign of adherence—this is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Trong già chết, tuệ quán vô tự tánh được giải thoát khỏi tướng chấp thủ – đó là giải thoát Vô Tướng.

Ayaṃ animitto vimokkho.

This is liberation through signlessness (animitto vimokkha).

Đây là giải thoát Vô Tướng.

1264

Katamo appaṇihito vimokkho?

What is liberation through desirelessness (appaṇihito vimokkha)?

Thế nào là giải thoát Vô Nguyện (Appaṇihito vimokkho)?

Aniccānupassanāñāṇaṃ niccato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho.

The knowledge of contemplating impermanence is liberated from the aspiration for permanence—this is liberation through desirelessness (appaṇihito vimokkha).

Tuệ quán vô thường được giải thoát khỏi nguyện vọng thường hằng – đó là giải thoát Vô Nguyện.

Dukkhānupassanāñāṇaṃ sukhato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho.

The knowledge of contemplating suffering is liberated from the aspiration for pleasure—this is liberation through desirelessness (appaṇihito vimokkha).

Tuệ quán khổ được giải thoát khỏi nguyện vọng lạc – đó là giải thoát Vô Nguyện.

Anattānupassanāñāṇaṃ attato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho.

The knowledge of contemplating non-self is liberated from the aspiration for self—this is liberation through desirelessness (appaṇihito vimokkha).

Tuệ quán vô ngã được giải thoát khỏi nguyện vọng ngã – đó là giải thoát Vô Nguyện.

Nibbidānupassanāñāṇaṃ nandiyā paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho.

The knowledge of contemplating disenchantment is liberated from the aspiration for delight—this is liberation through desirelessness (appaṇihito vimokkha).

Tuệ quán nhàm chán được giải thoát khỏi nguyện vọng hỷ lạc – đó là giải thoát Vô Nguyện.

Virāgānupassanāñāṇaṃ rāgato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho.

The knowledge of contemplation of dispassion is freed from the aspiration of lust; thus, it is the undeclared liberation (appaṇihita vimokkha).

Tuệ quán ly tham được giải thoát khỏi nguyện vọng tham ái – đó là giải thoát Vô Nguyện.

Nirodhānupassanāñāṇaṃ samudayato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho.

The knowledge of contemplation of cessation is freed from the aspiration of origination; thus, it is the undeclared liberation (appaṇihita vimokkha).

Tuệ quán đoạn diệt được giải thoát khỏi nguyện vọng nguồn gốc – đó là giải thoát Vô Nguyện.

Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ ādānato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho.

The knowledge of contemplation of relinquishment is freed from the aspiration of clinging; thus, it is the undeclared liberation (appaṇihita vimokkha).

Tuệ quán xả bỏ được giải thoát khỏi nguyện vọng nắm giữ – đó là giải thoát Vô Nguyện.

Animittānupassanāñāṇaṃ nimittato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho.

The knowledge of contemplation of the signless is freed from the aspiration of signs; thus, it is the undeclared liberation (appaṇihita vimokkha).

Tuệ quán vô tướng được giải thoát khỏi nguyện vọng tướng – đó là giải thoát Vô Nguyện.

Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ sabbapaṇidhīhi muccatīti – appaṇihito vimokkho.

The knowledge of contemplation of the undeclared is freed from all aspirations; thus, it is the undeclared liberation (appaṇihita vimokkha).

Tuệ quán vô nguyện được giải thoát khỏi tất cả mọi nguyện vọng – đó là giải thoát Vô Nguyện.

Suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho.

The knowledge of contemplation of emptiness is freed from the aspiration of attachment; thus, it is the undeclared liberation (appaṇihita vimokkha).

Tuệ quán vô tự tánh được giải thoát khỏi nguyện vọng chấp thủ – đó là giải thoát Vô Nguyện.

1265

Rūpe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho…pe… rūpe appaṇihitānupassanāñāṇaṃ sabbapaṇidhīhi muccatīti – appaṇihito vimokkho.

The knowledge of contemplation of impermanence in rūpa is freed from the aspiration of permanence; thus, it is the undeclared liberation (appaṇihita vimokkha)…pe… the knowledge of contemplation of the undeclared in rūpa is freed from all aspirations; thus, it is the undeclared liberation (appaṇihita vimokkha).

Trong sắc, tuệ quán vô thường được giải thoát khỏi nguyện vọng thường hằng – đó là giải thoát Vô Nguyện… (tương tự như trên)… trong sắc, tuệ quán vô nguyện được giải thoát khỏi tất cả mọi nguyện vọng – đó là giải thoát Vô Nguyện.

Rūpe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho.

The knowledge of contemplation of emptiness in rūpa is freed from the aspiration of attachment; thus, it is the undeclared liberation (appaṇihita vimokkha).

Trong sắc, tuệ quán vô tự tánh được giải thoát khỏi nguyện vọng chấp thủ – đó là giải thoát Vô Nguyện.

Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanāñāṇaṃ niccato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho…pe… jarāmaraṇe appaṇihitānupassanāñāṇaṃ sabbapaṇidhīhi muccatīti – appaṇihito vimokkho.

In feeling…pe… in perception… in volitional formations… in consciousness… in the eye…pe… the knowledge of contemplation of impermanence in old age and death is freed from the aspiration of permanence; thus, it is the undeclared liberation (appaṇihita vimokkha)…pe… the knowledge of contemplation of the undeclared in old age and death is freed from all aspirations; thus, it is the undeclared liberation (appaṇihita vimokkha).

Trong thọ… (tương tự như trên)… trong tưởng… trong hành… trong thức… trong mắt… (tương tự như trên)… trong già chết, tuệ quán vô thường được giải thoát khỏi nguyện vọng thường hằng – đó là giải thoát Vô Nguyện… (tương tự như trên)… trong già chết, tuệ quán vô nguyện được giải thoát khỏi tất cả mọi nguyện vọng – đó là giải thoát Vô Nguyện.

Jarāmaraṇe suññatānupassanāñāṇaṃ abhinivesato paṇidhiyā muccatīti – appaṇihito vimokkho.

The knowledge of contemplation of emptiness in old age and death is freed from the aspiration of attachment; thus, it is the undeclared liberation (appaṇihita vimokkha).

Trong già chết, tuệ quán vô tự tánh được giải thoát khỏi nguyện vọng chấp thủ – đó là giải thoát Vô Nguyện.

Ayaṃ appaṇihito vimokkho.

This is the undeclared liberation (appaṇihita vimokkha).

Đây là giải thoát Vô Nguyện.

Ayaṃ vimokkho.

This is liberation (vimokkha).

Đây là giải thoát.

1266

230. Katamaṃ mukhaṃ? Ye tattha jātā anavajjā kusalā bodhipakkhiyādhammā, idaṃ mukhaṃ.

230. What is the door (mukha)? The blameless wholesome qualities, the factors of enlightenment (bodhipakkhiyā dhammā), that arise therein—this is the door.

230. Thế nào là cửa ngõ (mukhaṃ)? Những pháp vô tội, thiện, thuộc về Bồ-đề phần (bodhipakkhiyādhammā) sinh khởi ở đó, đó là cửa ngõ.

1267

Katamaṃ vimokkhamukhaṃ? Yaṃ tesaṃ dhammānaṃ ārammaṇaṃ nirodho nibbānaṃ, idaṃ vimokkhamukhaṃ.

What is the door to liberation (vimokkhamukha)? That Nibbāna, which is the cessation, the object of those qualities—this is the door to liberation.

Thế nào là cửa ngõ giải thoát (vimokkhamukhaṃ)? Đối tượng của những pháp ấy là sự đoạn diệt, Niết Bàn, đó là cửa ngõ giải thoát.

Vimokkhañca mukhañca vimokkhamukhaṃ, idaṃ vimokkhamukhaṃ.

Liberation and the door is the door to liberation; this is the door to liberation.

Giải thoát và cửa ngõ là cửa ngõ giải thoát, đó là cửa ngõ giải thoát.

1268

Katamaṃ vimokkhapaccanīkaṃ? Tīṇi akusalamūlāni vimokkhapaccanīkāni, tīṇi duccaritāni vimokkhapaccanīkāni, sabbepi akusalā dhammā vimokkhapaccanīkā, idaṃ vimokkhapaccanīkaṃ.

What is the obstacle to liberation (vimokkhapaccanīka)? The three roots of unwholesomeness are obstacles to liberation; the three wrong conducts are obstacles to liberation; all unwholesome qualities are obstacles to liberation; this is the obstacle to liberation.

Thế nào là chướng ngại giải thoát (vimokkhapaccanīkaṃ)? Ba căn bất thiện là chướng ngại giải thoát, ba ác hạnh là chướng ngại giải thoát, tất cả các pháp bất thiện đều là chướng ngại giải thoát, đó là chướng ngại giải thoát.

1269

Katamaṃ vimokkhānulomaṃ? Tīṇi kusalamūlāni vimokkhānulomāni, tīṇi sucaritāni vimokkhānulomāni, sabbepi kusalā dhammā vimokkhānulomā, idaṃ vimokkhānulomaṃ.

What is conducive to liberation (vimokkhānuloma)? The three roots of wholesomeness are conducive to liberation; the three right conducts are conducive to liberation; all wholesome qualities are conducive to liberation; this is conducive to liberation.

Thế nào là thuận theo giải thoát (vimokkhānulomaṃ)? Ba căn thiện là thuận theo giải thoát, ba thiện hạnh là thuận theo giải thoát, tất cả các pháp thiện đều là thuận theo giải thoát, đó là thuận theo giải thoát.

1270

Katamo vimokkhavivaṭṭo? Saññāvivaṭṭo, cetovivaṭṭo, cittavivaṭṭo, ñāṇavivaṭṭo, vimokkhavivaṭṭo, saccavivaṭṭo.

What is the turning away from liberation (vimokkhavivaṭṭa)? Turning away by perception (saññāvivaṭṭa), turning away by mental formation (cetovivaṭṭa), turning away by consciousness (cittavivaṭṭa), turning away by knowledge (ñāṇavivaṭṭa), turning away by liberation (vimokkhavivaṭṭa), turning away by truth (saccavivaṭṭa).

Giải thoát ly khai là gì? Là sự ly khai của tưởng (saññāvivaṭṭa), sự ly khai của tâm sở (cetovivaṭṭa), sự ly khai của tâm (cittavivaṭṭa), sự ly khai của tuệ (ñāṇavivaṭṭa), sự ly khai của giải thoát (vimokkhavivaṭṭa), sự ly khai của chân lý (saccavivaṭṭa).

Sañjānanto vivaṭṭatīti – saññāvivaṭṭo.

It turns away by perceiving; thus, turning away by perception (saññāvivaṭṭa).

Nhận biết rồi, ly khai – đó là sự ly khai của tưởng (saññāvivaṭṭa).

Cetayanto vivaṭṭatīti – cetovivaṭṭo.

It turns away by intending; thus, turning away by mental formation (cetovivaṭṭa).

Suy tư rồi, ly khai – đó là sự ly khai của tâm sở (cetovivaṭṭa).

Vijānanto vivaṭṭatīti – cittavivaṭṭo.

It turns away by cognizing; thus, turning away by consciousness (cittavivaṭṭa).

Hiểu biết rồi, ly khai – đó là sự ly khai của tâm (cittavivaṭṭa).

Ñāṇaṃ karonto vivaṭṭatīti – ñāṇavivaṭṭo.

It turns away by generating knowledge; thus, turning away by knowledge (ñāṇavivaṭṭa).

Tạo tác trí tuệ rồi, ly khai – đó là sự ly khai của tuệ (ñāṇavivaṭṭa).

Vosajjanto vivaṭṭatīti – vimokkhavivaṭṭo.

It turns away by relinquishing; thus, turning away by liberation (vimokkhavivaṭṭa).

Từ bỏ rồi, ly khai – đó là sự ly khai của giải thoát (vimokkhavivaṭṭa).

Tathaṭṭhena vivaṭṭatīti – saccavivaṭṭo.

It turns away by its true nature; thus, turning away by truth (saccavivaṭṭa).

Với bản chất như vậy, ly khai – đó là sự ly khai của chân lý (saccavivaṭṭa).

1271

Yattha saññāvivaṭṭo tattha cetovivaṭṭo, yattha cetovivaṭṭo tattha saññāvivaṭṭo, yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo tattha cittavivaṭṭo, yattha cittavivaṭṭo tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo.

Where there is turning away by perception, there is turning away by mental formation; where there is turning away by mental formation, there is turning away by perception; where there is turning away by perception and turning away by mental formation, there is turning away by consciousness; where there is turning away by consciousness, there is turning away by perception and turning away by mental formation.

Ở đâu có sự ly khai của tưởng (saññāvivaṭṭa) thì ở đó có sự ly khai của tâm sở (cetovivaṭṭa); ở đâu có sự ly khai của tâm sở thì ở đó có sự ly khai của tưởng; ở đâu có sự ly khai của tưởng và sự ly khai của tâm sở thì ở đó có sự ly khai của tâm (cittavivaṭṭa); ở đâu có sự ly khai của tâm thì ở đó có sự ly khai của tưởng và sự ly khai của tâm sở.

Yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo tattha ñāṇavivaṭṭo, yattha ñāṇavivaṭṭo tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo.

Where there is turning away by perception, turning away by mental formation, and turning away by consciousness, there is turning away by knowledge; where there is turning away by knowledge, there is turning away by perception, turning away by mental formation, and turning away by consciousness.

Ở đâu có sự ly khai của tưởng, sự ly khai của tâm sở và sự ly khai của tâm thì ở đó có sự ly khai của tuệ (ñāṇavivaṭṭa); ở đâu có sự ly khai của tuệ thì ở đó có sự ly khai của tưởng, sự ly khai của tâm sở và sự ly khai của tâm.

Yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo tattha vimokkhavivaṭṭo, yattha vimokkhavivaṭṭo tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo.

Where there is turning away by perception, turning away by mental formation, turning away by consciousness, and turning away by knowledge, there is turning away by liberation; where there is turning away by liberation, there is turning away by perception, turning away by mental formation, turning away by consciousness, and turning away by knowledge.

Ở đâu có sự ly khai của tưởng, sự ly khai của tâm sở, sự ly khai của tâm và sự ly khai của tuệ thì ở đó có sự ly khai của giải thoát (vimokkhavivaṭṭa); ở đâu có sự ly khai của giải thoát thì ở đó có sự ly khai của tưởng, sự ly khai của tâm sở, sự ly khai của tâm và sự ly khai của tuệ.

Yattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo vimokkhavivaṭṭo tattha saccavivaṭṭo, yattha saccavivaṭṭo tattha saññāvivaṭṭo cetovivaṭṭo cittavivaṭṭo ñāṇavivaṭṭo vimokkhavivaṭṭo.

Where there is turning away by perception, turning away by mental formation, turning away by consciousness, turning away by knowledge, and turning away by liberation, there is turning away by truth; where there is turning away by truth, there is turning away by perception, turning away by mental formation, turning away by consciousness, turning away by knowledge, and turning away by liberation.

Ở đâu có sự ly khai của tưởng, sự ly khai của tâm sở, sự ly khai của tâm, sự ly khai của tuệ và sự ly khai của giải thoát thì ở đó có sự ly khai của chân lý (saccavivaṭṭa); ở đâu có sự ly khai của chân lý thì ở đó có sự ly khai của tưởng, sự ly khai của tâm sở, sự ly khai của tâm, sự ly khai của tuệ và sự ly khai của giải thoát.

Ayaṃ vimokkhavivaṭṭo.

This is the turning away from liberation (vimokkhavivaṭṭa).

Đây là giải thoát ly khai.

1272

Katamā vimokkhabhāvanā? Paṭhamassa jhānassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, dutiyassa jhānassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, tatiyassa jhānassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, catutthassa jhānassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, ākāsānañcāyatanasamāpattiyā āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, viññāṇañcāyatanasamāpattiyā…pe… ākiñcaññāyatanasamāpattiyā… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, sotāpattimaggassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, sakadāgāmimaggassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, anāgāmimaggassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, arahattamaggassa āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ, ayaṃ vimokkhabhāvanā.

What is vimokkhabhāvanā? It is the frequent practice and development of the first jhāna; the frequent practice and development of the second jhāna; the frequent practice and development of the third jhāna; the frequent practice and development of the fourth jhāna; the frequent practice and development of the attainment of the base of infinite space; … the attainment of the base of infinite consciousness; … the attainment of the base of nothingness; … the attainment of the base of neither perception nor non-perception; the frequent practice and development of the path of stream-entry; the frequent practice and development of the path of once-returning; the frequent practice and development of the path of non-returning; the frequent practice and development of the path of Arahantship. This is vimokkhabhāvanā.

Tu tập giải thoát là gì? Là sự thực hành, tu tập, làm cho sung mãn thiền thứ nhất; sự thực hành, tu tập, làm cho sung mãn thiền thứ hai; sự thực hành, tu tập, làm cho sung mãn thiền thứ ba; sự thực hành, tu tập, làm cho sung mãn thiền thứ tư; sự thực hành, tu tập, làm cho sung mãn nhập định Không Vô Biên Xứ (ākāsānañcāyatana-samāpatti); sự thực hành, tu tập, làm cho sung mãn nhập định Thức Vô Biên Xứ (viññāṇañcāyatana-samāpatti)…pe… nhập định Vô Sở Hữu Xứ (ākiñcaññāyatana-samāpatti)… nhập định Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ (nevasaññānāsaññāyatana-samāpatti); sự thực hành, tu tập, làm cho sung mãn Sơ quả Đạo (sotāpatti-magga); sự thực hành, tu tập, làm cho sung mãn Nhất lai Đạo (sakadāgāmi-magga); sự thực hành, tu tập, làm cho sung mãn Bất lai Đạo (anāgāmi-magga); sự thực hành, tu tập, làm cho sung mãn A-la-hán Đạo (arahatta-magga). Đây là tu tập giải thoát.

1273

Katamā vimokkhappaṭippassaddhi? Paṭhamassa jhānassa paṭilābho vā vipāko vā, dutiyassa jhānassa paṭilābho vā vipāko vā, tatiyassa jhānassa…pe… catutthassa jhānassa… ākāsānañcāyatanasamāpattiyā… viññāṇañcāyatanasamāpattiyā… ākiñcaññāyatanasamāpattiyā… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā paṭilābho vā vipāko vā, sotāpattimaggassa sotāpattiphalaṃ, sakadāgāmimaggassa sakadāgāmiphalaṃ, anāgāmimaggassa anāgāmiphalaṃ, arahattamaggassa arahattaphalaṃ, ayaṃ vimokkhappaṭippassaddhīti.

What is vimokkhappaṭippassaddhi? It is the acquisition or the result of the first jhāna; the acquisition or the result of the second jhāna; … the third jhāna; … the fourth jhāna; … the attainment of the base of infinite space; … the attainment of the base of infinite consciousness; … the attainment of the base of nothingness; … the attainment of the base of neither perception nor non-perception; the fruit of stream-entry for the path of stream-entry; the fruit of once-returning for the path of once-returning; the fruit of non-returning for the path of non-returning; the fruit of Arahantship for the path of Arahantship. This is vimokkhappaṭippassaddhi.

Sự an tịnh giải thoát là gì? Là sự thành tựu hay quả vị của thiền thứ nhất; sự thành tựu hay quả vị của thiền thứ hai; của thiền thứ ba…pe… của thiền thứ tư… của nhập định Không Vô Biên Xứ… của nhập định Thức Vô Biên Xứ… của nhập định Vô Sở Hữu Xứ… sự thành tựu hay quả vị của nhập định Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ; Sơ quả của Sơ quả Đạo; Nhất lai quả của Nhất lai Đạo; Bất lai quả của Bất lai Đạo; A-la-hán quả của A-la-hán Đạo. Đây là sự an tịnh giải thoát.

1274

Tatiyabhāṇavāro.

The Third Recitation Section.

Chương thứ ba đã kết thúc.

1275

Vimokkhakathā niṭṭhitā.

The Discourse on Vimokkha is concluded.

Phần Giải Thoát đã kết thúc.

1276

6. Gatikathā

6. Discourse on Destinies

6. Phần Gati

1277

231. Gatisampattiyā ñāṇasampayutte katinaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti?

In fortunate existences (gatisampatti), by the condition of how many roots does rebirth associated with knowledge arise?

Trong sự thành tựu cõi giới (gatisampatti), với sự tương ưng trí tuệ (ñāṇasampayutta), do nhân duyên của bao nhiêu nhân (hetu) mà có sự tái sinh?

Khattiyamahāsālānaṃ brāhmaṇamahāsālānaṃ gahapatimahāsālānaṃ kāmāvacarānaṃ devānaṃ ñāṇasampayutte katinaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti?

By the condition of how many roots does rebirth associated with knowledge arise for great wealthy Khattiyas, great wealthy Brāhmaṇas, great wealthy householders, and devas of the sensuous realm?

Đối với các đại gia trưởng dòng Sát-đế-lợi (khattiyamahāsāla), các đại gia trưởng dòng Bà-la-môn (brāhmaṇamahāsāla), các đại gia trưởng dòng Gia chủ (gahapatimahāsāla), các chư thiên cõi Dục giới (kāmāvacara devā), với sự tương ưng trí tuệ, do nhân duyên của bao nhiêu nhân mà có sự tái sinh?

Rūpāvacarānaṃ devānaṃ katinaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti?

By the condition of how many roots does rebirth arise for devas of the fine-material realm?

Đối với các chư thiên cõi Sắc giới (rūpāvacara devā), do nhân duyên của bao nhiêu nhân mà có sự tái sinh?

Arūpāvacarānaṃ devānaṃ katinaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti?

By the condition of how many roots does rebirth arise for devas of the immaterial realm?

Đối với các chư thiên cõi Vô sắc giới (arūpāvacara devā), do nhân duyên của bao nhiêu nhân mà có sự tái sinh?

1278

Gatisampattiyā ñāṇasampayutte aṭṭhannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti.

In fortunate existences, rebirth associated with knowledge arises by the condition of eight roots.

Trong sự thành tựu cõi giới, với sự tương ưng trí tuệ, do nhân duyên của tám nhân mà có sự tái sinh.

Khattiyamahāsālānaṃ brāhmaṇamahāsālānaṃ gahapatimahāsālānaṃ kāmāvacarānaṃ devānaṃ ñāṇasampayutte aṭṭhannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti.

For great wealthy Khattiyas, great wealthy Brāhmaṇas, great wealthy householders, and devas of the sensuous realm, rebirth associated with knowledge arises by the condition of eight roots.

Đối với các đại gia trưởng dòng Sát-đế-lợi, các đại gia trưởng dòng Bà-la-môn, các đại gia trưởng dòng Gia chủ, các chư thiên cõi Dục giới, với sự tương ưng trí tuệ, do nhân duyên của tám nhân mà có sự tái sinh.

Rūpāvacarānaṃ devānaṃ aṭṭhannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti.

For devas of the fine-material realm, rebirth arises by the condition of eight roots.

Đối với các chư thiên cõi Sắc giới, do nhân duyên của tám nhân mà có sự tái sinh.

Arūpāvacarānaṃ devānaṃ aṭṭhannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti.

For devas of the immaterial realm, rebirth arises by the condition of eight roots.

Đối với các chư thiên cõi Vô sắc giới, do nhân duyên của tám nhân mà có sự tái sinh.

1279

232. Gatisampattiyā ñāṇasampayutte katamesaṃ aṭṭhannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti?

In fortunate existences, by the condition of which eight roots does rebirth associated with knowledge arise?

Trong sự thành tựu cõi giới, với sự tương ưng trí tuệ, do nhân duyên của tám nhân nào mà có sự tái sinh?

Kusalakammassa javanakkhaṇe tayo hetū kusalā; tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti.

At the javana moment of wholesome kamma, there are three wholesome roots; at that moment, they are conascent conditions for the volition that arises.

Trong khoảnh khắc tốc hành tâm (javana-kkhana) của nghiệp thiện (kusala-kamma), ba nhân là thiện; trong khoảnh khắc đó, chúng là duyên đồng sinh (sahajāta-paccaya) cho ý chí (cetanā) đã sinh khởi.

Tena vuccati – kusalamūlapaccayāpi saṅkhārā.

Therefore, it is said: "Volitional formations (saṅkhārā) also arise by the condition of wholesome roots."

Vì vậy, người ta nói rằng – các hành (saṅkhāra) cũng là do duyên thiện căn (kusala-mūla-paccaya).

Nikantikkhaṇe dve hetū akusalā; tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti.

At the moment of clinging (nikantikkhaṇa), there are two unwholesome roots; at that moment, they are conascent conditions for the volition that arises.

Trong khoảnh khắc chấp thủ (nikantikkhaṇa), hai nhân là bất thiện; trong khoảnh khắc đó, chúng là duyên đồng sinh cho ý chí đã sinh khởi.

Tena vuccati – akusalamūlapaccayāpi saṅkhārā.

Therefore, it is said: "Volitional formations also arise by the condition of unwholesome roots."

Vì vậy, người ta nói rằng – các hành cũng là do duyên bất thiện căn (akusala-mūla-paccaya).

Paṭisandhikkhaṇe tayo hetū abyākatā; tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking (paṭisandhikkhaṇa), there are three indeterminate roots; at that moment, they are conascent conditions for the volition that arises.

Trong khoảnh khắc tái tục (paṭisandhi-kkhana), ba nhân là vô ký (abyākata); trong khoảnh khắc đó, chúng là duyên đồng sinh cho ý chí đã sinh khởi.

Tena vuccati – ‘‘nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi nāmarūpaṃ’’.

Therefore, it is said: "Consciousness (viññāṇa) also arises by the condition of mind-and-matter (nāmarūpa), and mind-and-matter also arises by the condition of consciousness."

Vì vậy, người ta nói rằng – “thức (viññāṇa) cũng là do duyên danh sắc (nāma-rūpa), danh sắc cũng là do duyên thức.”

1280

Paṭisandhikkhaṇe pañcakkhandhā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, vippayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the five aggregates are conascent conditions, mutual conditions, support conditions, and dissociated conditions.

Trong khoảnh khắc tái tục, năm uẩn (pañcakkhandhā) là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ (aññamañña-paccaya), là duyên nương tựa (nissaya-paccaya), là duyên bất tương ưng (vippayutta-paccaya).

Paṭisandhikkhaṇe cattāro mahābhūtā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the four great primary elements are conascent conditions, mutual conditions, and support conditions.

Trong khoảnh khắc tái tục, bốn đại hiển hiện (cattāro mahābhūtā) là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa.

Paṭisandhikkhaṇe tayo jīvitasaṅkhārā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, vippayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the three life-formations (jīvitasaṅkhārā) are conascent conditions, mutual conditions, support conditions, and dissociated conditions.

Trong khoảnh khắc tái tục, ba hành sinh mạng (jīvitasaṅkhārā) là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên bất tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe nāmañca rūpañca sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, vippayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, mind (nāma) and matter (rūpa) are conascent conditions, mutual conditions, support conditions, and dissociated conditions.

Trong khoảnh khắc tái tục, danh (nāma) và sắc (rūpa) là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên bất tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe ime cuddasa dhammā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, vippayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, these fourteen phenomena are conascent conditions, mutual conditions, support conditions, and dissociated conditions.

Trong khoảnh khắc tái tục, mười bốn pháp này là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên bất tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe cattāro khandhā arūpino sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the four immaterial aggregates are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by association.

Trong khoảnh khắc tái tục, bốn uẩn vô sắc (arūpino) là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng (sampayutta-paccaya).

Paṭisandhikkhaṇe pañcindriyāni sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the five faculties are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by association.

Trong khoảnh khắc tái tục, năm căn (pañcindriyāni) là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe tayo hetū sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the three roots are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by association.

Trong khoảnh khắc tái tục, ba nhân là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe nāmañca viññāṇañca sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, nāma and viññāṇa are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by association.

Trong khoảnh khắc tái tục, danh và thức là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe ime cuddasa dhammā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, these fourteen phenomena are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by association.

Trong khoảnh khắc tái tục, mười bốn pháp này là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe ime aṭṭhavīsati dhammā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, vippayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, these twenty-eight phenomena are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by non-association.

Trong khoảnh khắc tái tục, hai mươi tám pháp này là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên bất tương ưng.

Gatisampattiyā ñāṇasampayutte imesaṃ aṭṭhannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti.

In the prosperity of destiny, in rebirth-linking associated with knowledge, existence arises due to these eight roots.

Trong sự thành tựu cõi giới, với sự tương ưng trí tuệ, do nhân duyên của tám nhân này mà có sự tái sinh.

1281

Khattiyamahāsālānaṃ brāhmaṇamahāsālānaṃ gahapatimahāsālānaṃ kāmāvacarānaṃ devānaṃ ñāṇasampayutte katamesaṃ aṭṭhannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti?

For great khattiya families, great brahmin families, great householder families, and devas of the sensuous realm, in rebirth-linking associated with knowledge, due to which eight roots does existence arise?

Đối với các đại gia trưởng dòng Sát-đế-lợi, các đại gia trưởng dòng Bà-la-môn, các đại gia trưởng dòng Gia chủ, các chư thiên cõi Dục giới, với sự tương ưng trí tuệ, do nhân duyên của tám nhân nào mà có sự tái sinh?

Kusalakammassa javanakkhaṇe tayo hetū kusalā; tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti.

At the impulsion moment of wholesome kamma, the three roots are wholesome; at that moment, they are conditions by co-arising for the volition that has arisen.

Vào khoảnh khắc tốc hành của nghiệp thiện, ba nhân (hetu) là thiện; vào khoảnh khắc đó, chúng là duyên đồng sinh (sahajātapaccaya) cho ý chí (cetanā) đã sinh.

Tena vuccati – ‘‘kusalamūlapaccayāpi saṅkhārā’’.

Therefore, it is said: "Formations also arise from wholesome roots."

Do đó, được gọi là – ‘các hành (saṅkhāra) cũng do nhân thiện (kusalamūla) làm duyên’.

Nikantikkhaṇe dve hetū akusalā; tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti.

At the moment of craving, the two roots are unwholesome; at that moment, they are conditions by co-arising for the volition that has arisen.

Vào khoảnh khắc tham ái (nikanti), hai nhân (hetu) là bất thiện; vào khoảnh khắc đó, chúng là duyên đồng sinh cho ý chí đã sinh.

Tena vuccati – ‘‘akusalamūlapaccayāpi saṅkhārā’’.

Therefore, it is said: "Formations also arise from unwholesome roots."

Do đó, được gọi là – ‘các hành cũng do nhân bất thiện (akusalamūla) làm duyên’.

Paṭisandhikkhaṇe tayo hetū abyākatā; tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the three roots are indeterminate; at that moment, they are conditions by co-arising for the volition that has arisen.

Vào khoảnh khắc tái tục (paṭisandhi), ba nhân là vô ký (abyākata); vào khoảnh khắc đó, chúng là duyên đồng sinh cho ý chí đã sinh.

Tena vuccati – ‘‘nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi nāmarūpaṃ’’.

Therefore, it is said: "Viññāṇa also arises from nāmarūpa, and nāmarūpa also arises from viññāṇa."

Do đó, được gọi là – ‘thức (viññāṇa) cũng do danh sắc (nāmarūpa) làm duyên, danh sắc cũng do thức làm duyên’.

1282

Paṭisandhikkhaṇe pañcakkhandhā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, vippayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the five aggregates are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by non-association.

Vào khoảnh khắc tái tục, năm uẩn (pañcakkhandhā) là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương (aññamaññapaccaya), là duyên nương tựa (nissayapaccaya), là duyên bất tương ưng (vippayuttapaccaya).

Paṭisandhikkhaṇe cattāro mahābhūtā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the four great elements are conditions by co-arising, conditions by mutuality, and conditions by support.

Vào khoảnh khắc tái tục, bốn đại hiển lộ (mahābhūtā) là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa.

Paṭisandhikkhaṇe tayo jīvitasaṅkhārā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, vippayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the three life-formations are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by non-association.

Vào khoảnh khắc tái tục, ba hành mạng căn (jīvitasaṅkhārā) là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên bất tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe nāmañca rūpañca sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, vippayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, nāma and rūpa are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by non-association.

Vào khoảnh khắc tái tục, danh (nāma) và sắc (rūpa) là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên bất tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe ime cuddasa dhammā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, vippayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, these fourteen phenomena are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by non-association.

Vào khoảnh khắc tái tục, mười bốn pháp này là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên bất tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe cattāro khandhā arūpino sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the four immaterial aggregates are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by association.

Vào khoảnh khắc tái tục, bốn uẩn vô sắc (arūpino) là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng (sampayuttapaccaya).

Paṭisandhikkhaṇe pañcindriyāni sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the five faculties are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by association.

Vào khoảnh khắc tái tục, năm quyền (indriya) là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe tayo hetū sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the three roots are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by association.

Vào khoảnh khắc tái tục, ba nhân là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe nāmañca viññāṇañca sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, nāma and viññāṇa are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by association.

Vào khoảnh khắc tái tục, danh và thức là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe ime cuddasa dhammā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, these fourteen phenomena are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by association.

Vào khoảnh khắc tái tục, mười bốn pháp này là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe ime aṭṭhavīsati dhammā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, vippayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, these twenty-eight phenomena are conditions by co-arising, conditions by mutuality, conditions by support, and conditions by non-association.

Vào khoảnh khắc tái tục, hai mươi tám pháp này là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên bất tương ưng.

Khattiyamahāsālānaṃ brāhmaṇamahāsālānaṃ gahapatimahāsālānaṃ kāmāvacarānaṃ devānaṃ ñāṇasampayutte imesaṃ aṭṭhannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti.

For great khattiya families, great brahmin families, great householder families, and devas of the sensuous realm, in rebirth-linking associated with knowledge, existence arises due to these eight roots.

Sự tái sinh (upapatti) của các đại gia tộc Sát-đế-lợi, các đại gia tộc Bà-la-môn, các đại gia tộc gia chủ, các chư thiên cõi Dục giới (kāmāvacarānaṃ devānaṃ), trong khoảnh khắc tái tục tương ưng với trí tuệ (ñāṇasampayutte), là do duyên của tám nhân này.

1283

Rūpāvacarānaṃ devānaṃ katamesaṃ aṭṭhannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti?

For which eight hetus do rūpāvacara devas arise as a result?

Sự tái sinh của các chư thiên cõi Sắc giới (rūpāvacarānaṃ devānaṃ) là do duyên của tám nhân nào?

Kusalakammassa javanakkhaṇe tayo hetū kusalā…pe… rūpāvacarānaṃ devānaṃ imesaṃ aṭṭhannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti.

At the javana moment of wholesome kamma, three hetus are wholesome… for rūpāvacara devas, arising occurs as a result of these eight hetus.

Vào khoảnh khắc tốc hành của nghiệp thiện, ba nhân là thiện… (tóm tắt)… sự tái sinh của các chư thiên cõi Sắc giới là do duyên của tám nhân này.

1284

Arūpāvacarānaṃ devānaṃ katamesaṃ aṭṭhannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti?

For which eight hetus do arūpāvacara devas arise as a result?

Sự tái sinh của các chư thiên cõi Vô sắc giới (arūpāvacarānaṃ devānaṃ) là do duyên của tám nhân nào?

Kusalakammassa javanakkhaṇe tayo hetū kusalā; tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti.

At the javana moment of wholesome kamma, three hetus are wholesome; at that moment, they are conascent conditions for the volition that has arisen.

Vào khoảnh khắc tốc hành của nghiệp thiện, ba nhân là thiện; vào khoảnh khắc đó, chúng là duyên đồng sinh cho ý chí đã sinh.

Tena vuccati – ‘‘kusalamūlapaccayāpi saṅkhārā’’.

Therefore it is said: "Volitional formations (saṅkhārā) also arise from wholesome roots (kusalamūla)."

Do đó, được gọi là – ‘các hành cũng do nhân thiện làm duyên’.

Nikantikkhaṇe dve hetū akusalā; tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti.

At the moment of craving, two hetus are unwholesome; at that moment, they are conascent conditions for the volition that has arisen.

Vào khoảnh khắc tham ái, hai nhân là bất thiện; vào khoảnh khắc đó, chúng là duyên đồng sinh cho ý chí đã sinh.

Tena vuccati – ‘‘akusalamūlapaccayāpi saṅkhārā’’.

Therefore it is said: "Volitional formations (saṅkhārā) also arise from unwholesome roots (akusalamūla)."

Do đó, được gọi là – ‘các hành cũng do nhân bất thiện làm duyên’.

Paṭisandhikkhaṇe tayo hetū abyākatā; tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking (paṭisandhi), three hetus are indeterminate; at that moment, they are conascent conditions for the volition that has arisen.

Vào khoảnh khắc tái tục, ba nhân là vô ký; vào khoảnh khắc đó, chúng là duyên đồng sinh cho ý chí đã sinh.

Tena vuccati – ‘‘nāmapaccayāpi viññāṇaṃ viññāṇapaccayāpi nāmaṃ’’.

Therefore it is said: "Consciousness (viññāṇa) also arises from mentality (nāma), and mentality (nāma) also arises from consciousness (viññāṇa)."

Do đó, được gọi là – ‘thức cũng do danh làm duyên, danh cũng do thức làm duyên’.

1285

Paṭisandhikkhaṇe cattāro khandhā arūpino sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the four immaterial aggregates are conascent conditions, mutual conditions, support conditions, and associated conditions.

Vào khoảnh khắc tái tục, bốn uẩn vô sắc là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe pañcindriyāni sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the five faculties are conascent conditions, mutual conditions, support conditions, and associated conditions.

Vào khoảnh khắc tái tục, năm quyền là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe tayo hetū sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the three hetus are conascent conditions, mutual conditions, support conditions, and associated conditions.

Vào khoảnh khắc tái tục, ba nhân là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe nāmañca viññāṇañca sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, mentality (nāma) and consciousness (viññāṇa) are conascent conditions, mutual conditions, support conditions, and associated conditions.

Vào khoảnh khắc tái tục, danh và thức là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe ime cuddasa dhammā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, these fourteen phenomena are conascent conditions, mutual conditions, support conditions, and associated conditions.

Vào khoảnh khắc tái tục, mười bốn pháp này là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Arūpāvacarānaṃ devānaṃ imesaṃ aṭṭhannaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti.

For arūpāvacara devas, arising occurs as a result of these eight hetus.

Sự tái sinh của các chư thiên cõi Vô sắc giới là do duyên của tám nhân này.

1286

233. Gatisampattiyā ñāṇavippayutte katinaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti?

In fortunate rebirths, in the knowledge-disjoined (ñāṇavippayutta) state, as a result of how many hetus does arising occur?

233. Trong sự thành tựu cảnh giới (gatisampatti), trong khoảnh khắc tái tục bất tương ưng với trí tuệ (ñāṇavippayutte), sự tái sinh là do duyên của bao nhiêu nhân?

Khattiyamahāsālānaṃ brāhmaṇamahāsālānaṃ gahapatimahāsālānaṃ kāmāvacarānaṃ devānaṃ ñāṇavippayutte katinaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti?

For great wealthy khattiyas, great wealthy brahmins, great wealthy householders, and kāmāvacara devas, in the knowledge-disjoined (ñāṇavippayutta) state, as a result of how many hetus does arising occur?

Sự tái sinh của các đại gia tộc Sát-đế-lợi, các đại gia tộc Bà-la-môn, các đại gia tộc gia chủ, các chư thiên cõi Dục giới, trong khoảnh khắc tái tục bất tương ưng với trí tuệ, là do duyên của bao nhiêu nhân?

1287

Gatisampattiyā ñāṇavippayutte channaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti.

In fortunate rebirths, in the knowledge-disjoined (ñāṇavippayutta) state, arising occurs as a result of six hetus.

Trong sự thành tựu cảnh giới, trong khoảnh khắc tái tục bất tương ưng với trí tuệ, sự tái sinh là do duyên của sáu nhân.

Khattiyamahāsālānaṃ brāhmaṇamahāsālānaṃ gahapatimahāsālānaṃ kāmāvacarānaṃ devānaṃ ñāṇavippayutte channaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti.

For great wealthy khattiyas, great wealthy brahmins, great wealthy householders, and kāmāvacara devas, in the knowledge-disjoined (ñāṇavippayutta) state, arising occurs as a result of six hetus.

Sự tái sinh của các đại gia tộc Sát-đế-lợi, các đại gia tộc Bà-la-môn, các đại gia tộc gia chủ, các chư thiên cõi Dục giới, trong khoảnh khắc tái tục bất tương ưng với trí tuệ, là do duyên của sáu nhân.

1288

Gatisampattiyā ñāṇavippayutte katamesaṃ channaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti?

In fortunate rebirths, in the knowledge-disjoined (ñāṇavippayutta) state, as a result of which six hetus does arising occur?

Trong sự thành tựu cảnh giới, trong khoảnh khắc tái tục bất tương ưng với trí tuệ, sự tái sinh là do duyên của sáu nhân nào?

Kusalakammassa javanakkhaṇe dve hetū kusalā; tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti.

At the javana moment of wholesome kamma, two hetus are wholesome; at that moment, they are conascent conditions for the volition that has arisen.

Vào khoảnh khắc tốc hành của nghiệp thiện, hai nhân là thiện; vào khoảnh khắc đó, chúng là duyên đồng sinh cho ý chí đã sinh.

Tena vuccati – kusalamūlapaccayāpi saṅkhārā.

Therefore it is said: "Volitional formations (saṅkhārā) also arise from wholesome roots (kusalamūla)."

Do đó, được gọi là – các hành cũng do nhân thiện làm duyên.

Nikantikkhaṇe dve hetū akusalā; tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti.

At the moment of craving, two hetus are unwholesome; at that moment, they are conascent conditions for the volition that has arisen.

Vào khoảnh khắc tham ái, hai nhân là bất thiện; vào khoảnh khắc đó, chúng là duyên đồng sinh cho ý chí đã sinh.

Tena vuccati – akusalamūlapaccayāpi saṅkhārā.

Therefore it is said: "Volitional formations (saṅkhārā) also arise from unwholesome roots (akusalamūla)."

Do đó, được gọi là – các hành cũng do nhân bất thiện làm duyên.

Paṭisandhikkhaṇe dve hetū abyākatā; tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking (paṭisandhi), two hetus are indeterminate; at that moment, they are conascent conditions for the volition that has arisen.

Vào khoảnh khắc tái tục, hai nhân là vô ký; vào khoảnh khắc đó, chúng là duyên đồng sinh cho ý chí đã sinh.

Tena vuccati – ‘‘nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi nāmarūpaṃ’’.

Therefore it is said: "Consciousness (viññāṇa) also arises from mentality-materiality (nāmarūpa), and mentality-materiality (nāmarūpa) also arises from consciousness (viññāṇa)."

Do đó, được gọi là – ‘thức cũng do danh sắc làm duyên, danh sắc cũng do thức làm duyên’.

1289

Paṭisandhikkhaṇe pañcakkhandhā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, vippayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the five aggregates are conascent conditions, mutual conditions, support conditions, and dissociated conditions.

Vào khoảnh khắc tái tục, năm uẩn là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên bất tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe cattāro mahābhūtā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the four great elements are conascent conditions, mutual conditions, and support conditions.

Vào khoảnh khắc tái tục, bốn đại hiển lộ là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa.

Paṭisandhikkhaṇe tayo jīvitasaṅkhārā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, vippayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the three life-formations (jīvitasaṅkhārā) are conascent conditions, mutual conditions, support conditions, and dissociated conditions.

Vào khoảnh khắc tái tục, ba hành mạng căn là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên bất tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe nāmañca rūpañca sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, vippayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, mentality (nāma) and materiality (rūpa) are conascent conditions, mutual conditions, support conditions, and dissociated conditions.

Vào khoảnh khắc tái tục, danh và sắc là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên bất tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe ime cuddasa dhammā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, vippayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, these fourteen phenomena are conascent conditions, mutual conditions, support conditions, and dissociated conditions.

Vào khoảnh khắc tái tục, mười bốn pháp này là duyên đồng sinh, là duyên hỗ tương, là duyên nương tựa, là duyên bất tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe cattāro khandhā arūpino sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the four immaterial aggregates are conditions by way of conascence, by way of mutuality, by way of support, by way of association.

Vào khoảnh khắc tái tục, bốn uẩn vô sắc là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe cattāri indriyāni sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the four faculties are conditions by way of conascence, by way of mutuality, by way of support, by way of association.

Vào khoảnh khắc tái tục, bốn quyền là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe dve hetū sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, the two roots are conditions by way of conascence, by way of mutuality, by way of support, by way of association.

Vào khoảnh khắc tái tục, hai nhân là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe nāmañca viññāṇañca sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, mentality and consciousness are conditions by way of conascence, by way of mutuality, by way of support, by way of association.

Vào khoảnh khắc tái tục, danh và thức là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe ime dvādasa dhammā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, sampayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, these twelve phenomena are conditions by way of conascence, by way of mutuality, by way of support, by way of association.

Vào khoảnh khắc tái tục, mười hai pháp này là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên tương ưng.

Paṭisandhikkhaṇe ime chabbīsati dhammā sahajātapaccayā honti, aññamaññapaccayā honti, nissayapaccayā honti, vippayuttapaccayā honti.

At the moment of rebirth-linking, these twenty-six phenomena are conditions by way of conascence, by way of mutuality, by way of support, by way of dissociation.

Vào khoảnh khắc tái tục, hai mươi sáu pháp này là duyên đồng sinh, là duyên tương hỗ, là duyên nương tựa, là duyên không tương ưng.

Gatisampattiyā ñāṇavippayutte imesaṃ channaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti.

In a fortunate rebirth, rebirth occurs by way of the condition of these six roots, dissociated from knowledge.

Trong sự thành tựu cõi giới, đối với những người không có trí tuệ, sự tái sinh phát sinh do duyên của sáu nhân này.

1290

Khattiyamahāsālānaṃ brāhmaṇamahāsālānaṃ gahapatimahāsālānaṃ kāmāvacarānaṃ devānaṃ ñāṇavippayutte katamesaṃ channaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hoti?

For Khattiya great householders, Brāhmaṇa great householders, Gahapati great householders, and devas of the sensuous realm, in what way does rebirth occur by way of the condition of these six roots, dissociated from knowledge?

Trong sự tái sinh không có trí tuệ của các đại gia dòng Sát-đế-lợi, các đại gia Bà-la-môn, các đại gia gia chủ, và các chư thiên cõi Dục giới, sự tái sinh phát sinh do duyên của những nhân nào trong sáu nhân này?

Kusalakammassa javanakkhaṇe dve hetū kusalā; tasmiṃ khaṇe jātacetanāya sahajātapaccayā honti.

At the moment of impulsion of a wholesome kamma, the two roots are wholesome; at that moment, they are conditions by way of conascence for the cetanā that has arisen.

Vào khoảnh khắc tốc hành của nghiệp thiện, hai nhân là thiện; vào khoảnh khắc ấy, chúng là duyên đồng sinh của tư tâm đã sinh.

Tena vuccati – ‘‘kusalamūlapaccayāpi saṅkhārā…pe… khattiyamahāsālānaṃ brāhmaṇamahāsālānaṃ gahapatimahāsālānaṃ kāmāvacarānaṃ devānaṃ ñāṇavippayutte imesaṃ channaṃ hetūnaṃ paccayā upapatti hotī’’ti.

Therefore, it is said: "Conditioned by wholesome roots, there are formations…pe… for Khattiya great householders, Brāhmaṇa great householders, Gahapati great householders, and devas of the sensuous realm, rebirth occurs by way of the condition of these six roots, dissociated from knowledge."

Do đó, được nói rằng: “Các hành cũng do duyên thiện căn…pe… trong sự tái sinh không có trí tuệ của các đại gia dòng Sát-đế-lợi, các đại gia Bà-la-môn, các đại gia gia chủ, và các chư thiên cõi Dục giới, sự tái sinh phát sinh do duyên của sáu nhân này.”

1291

Gatikathā niṭṭhitā.

The Discourse on Rebirth is concluded.

Phẩm Cõi Giới đã xong.

1292

7. Kammakathā

7. Discourse on Kamma

7. Phẩm Nghiệp

1293

234. Ahosi kammaṃ, ahosi kammavipāko.

Kamma occurred, kamma-result occurred.

234. Nghiệp đã có, quả của nghiệp đã có.

Ahosi kammaṃ, nāhosi kammavipāko.

Kamma occurred, kamma-result did not occur.

Nghiệp đã có, quả của nghiệp chưa có.

Ahosi kammaṃ, atthi kammavipāko.

Kamma occurred, kamma-result exists.

Nghiệp đã có, quả của nghiệp hiện có.

Ahosi kammaṃ, natthi kammavipāko.

Kamma occurred, kamma-result does not exist.

Nghiệp đã có, quả của nghiệp không có.

Ahosi kammaṃ, bhavissati kammavipāko.

Kamma occurred, kamma-result will occur.

Nghiệp đã có, quả của nghiệp sẽ có.

Ahosi kammaṃ, na bhavissati kammavipāko.

Kamma occurred, kamma-result will not occur.

Nghiệp đã có, quả của nghiệp sẽ không có.

^*

1294

Atthi kammaṃ, atthi kammavipāko.

Kamma exists, kamma-result exists.

Nghiệp hiện có, quả của nghiệp hiện có.

Atthi kammaṃ, natthi kammavipāko.

Kamma exists, kamma-result does not exist.

Nghiệp hiện có, quả của nghiệp không có.

Atthi kammaṃ, bhavissati kammavipāko.

Kamma exists, kamma-result will occur.

Nghiệp hiện có, quả của nghiệp sẽ có.

Atthi kammaṃ, na bhavissati kammavipāko.

Kamma exists, kamma-result will not occur.

Nghiệp hiện có, quả của nghiệp sẽ không có.

^*

1295

Bhavissati kammaṃ, bhavissati kammavipāko.

Kamma will occur, kamma-result will occur.

Nghiệp sẽ có, quả của nghiệp sẽ có.

Bhavissati kammaṃ, na bhavissati kammavipāko.

Kamma will occur, kamma-result will not occur.

Nghiệp sẽ có, quả của nghiệp sẽ không có.

^*

1296

235. Ahosi kusalaṃ kammaṃ, ahosi kusalassa kammassa vipāko.

Wholesome kamma occurred, the result of wholesome kamma occurred.

235. Nghiệp thiện đã có, quả của nghiệp thiện đã có.

Ahosi kusalaṃ kammaṃ, nāhosi kusalassa kammassa vipāko.

Wholesome kamma occurred, the result of wholesome kamma did not occur.

Nghiệp thiện đã có, quả của nghiệp thiện chưa có.

Ahosi kusalaṃ kammaṃ, atthi kusalassa kammassa vipāko.

Wholesome kamma occurred, the result of wholesome kamma exists.

Nghiệp thiện đã có, quả của nghiệp thiện hiện có.

Ahosi kusalaṃ kammaṃ, natthi kusalassa kammassa vipāko.

Wholesome kamma occurred, the result of wholesome kamma does not exist.

Nghiệp thiện đã có, quả của nghiệp thiện không có.

Ahosi kusalaṃ kammaṃ, bhavissati kusalassa kammassa vipāko.

Wholesome kamma occurred, the result of wholesome kamma will occur.

Nghiệp thiện đã có, quả của nghiệp thiện sẽ có.

Ahosi kusalaṃ kammaṃ, na bhavissati kusalassa kammassa vipāko.

Wholesome kamma occurred, the result of wholesome kamma will not occur.

Nghiệp thiện đã có, quả của nghiệp thiện sẽ không có.

1297

Atthi kusalaṃ kammaṃ, atthi kusalassa kammassa vipāko.

Wholesome kamma exists, the result of wholesome kamma exists.

Nghiệp thiện hiện có, quả của nghiệp thiện hiện có.

Atthi kusalaṃ kammaṃ, natthi kusalassa kammassa vipāko.

Wholesome kamma exists, the result of wholesome kamma does not exist.

Nghiệp thiện hiện có, quả của nghiệp thiện không có.

Atthi kusalaṃ kammaṃ, bhavissati kusalassa kammassa vipāko.

Wholesome kamma exists, the result of wholesome kamma will occur.

Nghiệp thiện hiện có, quả của nghiệp thiện sẽ có.

Atthi kusalaṃ kammaṃ, na bhavissati kusalassa kammassa vipāko.

Wholesome kamma exists, the result of wholesome kamma will not occur.

Nghiệp thiện hiện có, quả của nghiệp thiện sẽ không có.

1298

Bhavissati kusalaṃ kammaṃ, bhavissati kusalassa kammassa vipāko.

Wholesome kamma will occur, the result of wholesome kamma will occur.

Nghiệp thiện sẽ có, quả của nghiệp thiện sẽ có.

Bhavissati kusalaṃ kammaṃ, na bhavissati kusalassa kammassa vipāko.

Wholesome kamma will occur, the result of wholesome kamma will not occur.

Nghiệp thiện sẽ có, quả của nghiệp thiện sẽ không có.

1299

Ahosi akusalaṃ kammaṃ, ahosi akusalassa kammassa vipāko.

Unwholesome kamma occurred, the result of unwholesome kamma occurred.

Nghiệp bất thiện đã có, quả của nghiệp bất thiện đã có.

Ahosi akusalaṃ kammaṃ, nāhosi akusalassa kammassa vipāko.

Unwholesome kamma occurred, the result of unwholesome kamma did not occur.

Nghiệp bất thiện đã có, quả của nghiệp bất thiện chưa có.

Ahosi akusalaṃ kammaṃ, atthi akusalassa kammassa vipāko.

Unwholesome kamma occurred, the result of unwholesome kamma exists.

Nghiệp bất thiện đã có, quả của nghiệp bất thiện hiện có.

Ahosi akusalaṃ kammaṃ, natthi akusalassa kammassa vipāko.

Unwholesome kamma occurred, the result of unwholesome kamma does not exist.

Nghiệp bất thiện đã có, quả của nghiệp bất thiện không có.

Ahosi akusalaṃ kammaṃ, bhavissati akusalassa kammassa vipāko.

Unwholesome kamma occurred, the result of unwholesome kamma will occur.

Nghiệp bất thiện đã có, quả của nghiệp bất thiện sẽ có.

Ahosi akusalaṃ kammaṃ, na bhavissati akusalassa kammassa vipāko.

Unwholesome kamma occurred, the result of unwholesome kamma will not occur.

Nghiệp bất thiện đã có, quả của nghiệp bất thiện sẽ không có.

1300

Atthi akusalaṃ kammaṃ, atthi akusalassa kammassa vipāko.

Unwholesome kamma exists, the result of unwholesome kamma exists.

Nghiệp bất thiện hiện có, quả của nghiệp bất thiện hiện có.

Atthi akusalaṃ kammaṃ, natthi akusalassa kammassa vipāko.

Unwholesome kamma exists, the result of unwholesome kamma does not exist.

Nghiệp bất thiện hiện có, quả của nghiệp bất thiện không có.

Atthi akusalaṃ kammaṃ, bhavissati akusalassa kammassa vipāko.

There is unwholesome kamma; there will be the result of unwholesome kamma.

Nghiệp bất thiện hiện có, quả của nghiệp bất thiện sẽ có.

Atthi akusalaṃ kammaṃ, na bhavissati akusalassa kammassa vipāko.

There is unwholesome kamma; there will not be the result of unwholesome kamma.

Nghiệp bất thiện hiện có, quả của nghiệp bất thiện sẽ không có.

1301

Bhavissati akusalaṃ kammaṃ, bhavissati akusalassa kammassa vipāko.

There will be unwholesome kamma; there will be the result of unwholesome kamma.

Nghiệp bất thiện sẽ có, quả của nghiệp bất thiện sẽ có.

Bhavissati akusalaṃ kammaṃ, na bhavissati akusalassa kammassa vipāko.

There will be unwholesome kamma; there will not be the result of unwholesome kamma.

Nghiệp bất thiện sẽ có, quả của nghiệp bất thiện sẽ không có.

1302

Ahosi sāvajjaṃ kammaṃ…pe… ahosi anavajjaṃ kammaṃ…pe… ahosi kaṇhaṃ kammaṃ…pe… ahosi sukkaṃ kammaṃ…pe… ahosi sukhudrayaṃ kammaṃ…pe… ahosi dukkhudrayaṃ kammaṃ…pe… ahosi sukhavipākaṃ kammaṃ…pe… ahosi dukkhavipākaṃ kammaṃ, ahosi dukkhavipākassa kammassa vipāko.

There was blameworthy kamma… There was blameless kamma… There was dark kamma… There was bright kamma… There was kamma leading to happiness… There was kamma leading to suffering… There was kamma with a pleasant result… There was kamma with a painful result; there was the result of kamma with a painful result.

Nghiệp có lỗi đã có…pe… nghiệp không lỗi đã có…pe… nghiệp đen đã có…pe… nghiệp trắng đã có…pe… nghiệp có kết quả an lạc đã có…pe… nghiệp có kết quả đau khổ đã có…pe… nghiệp có quả an lạc đã có…pe… nghiệp có quả đau khổ đã có, quả của nghiệp có quả đau khổ đã có.

Ahosi dukkhavipākaṃ kammaṃ, nāhosi dukkhavipākassa kammassa vipāko.

There was kamma with a painful result; there was no result of kamma with a painful result.

Nghiệp có quả đau khổ đã có, quả của nghiệp có quả đau khổ chưa có.

Ahosi dukkhavipākaṃ kammaṃ, atthi dukkhavipākassa kammassa vipāko.

There was kamma with a painful result; there is the result of kamma with a painful result.

Nghiệp có quả đau khổ đã có, quả của nghiệp có quả đau khổ hiện có.

Ahosi dukkhavipākaṃ kammaṃ, natthi dukkhavipākassa kammassa vipāko.

There was kamma with a painful result; there is no result of kamma with a painful result.

Nghiệp có quả đau khổ đã có, quả của nghiệp có quả đau khổ không có.

Ahosi dukkhavipākaṃ kammaṃ, bhavissati dukkhavipākassa kammassa vipāko.

There was kamma with a painful result; there will be the result of kamma with a painful result.

Nghiệp có quả đau khổ đã có, quả của nghiệp có quả đau khổ sẽ có.

Ahosi dukkhavipākaṃ kammaṃ, na bhavissati dukkhavipākassa kammassa vipāko.

There was kamma with a painful result; there will not be the result of kamma with a painful result.

Nghiệp có quả đau khổ đã có, quả của nghiệp có quả đau khổ sẽ không có.

1303

Atthi dukkhavipākaṃ kammaṃ, atthi dukkhavipākassa kammassa vipāko.

There is kamma with a painful result; there is the result of kamma with a painful result.

Nghiệp có quả đau khổ hiện có, quả của nghiệp có quả đau khổ hiện có.

Atthi dukkhavipākaṃ kammaṃ, natthi dukkhavipākassa kammassa vipāko.

There is kamma with a painful result; there is no result of kamma with a painful result.

Nghiệp có quả đau khổ hiện có, quả của nghiệp có quả đau khổ không có.

Atthi dukkhavipākaṃ kammaṃ, bhavissati dukkhavipākassa kammassa vipāko.

There is kamma with a painful result; there will be the result of kamma with a painful result.

Nghiệp có quả đau khổ hiện có, quả của nghiệp có quả đau khổ sẽ có.

Atthi dukkhavipākaṃ kammaṃ, na bhavissati dukkhavipākassa kammassa vipāko.

There is kamma with a painful result; there will not be the result of kamma with a painful result.

Nghiệp có quả đau khổ hiện có, quả của nghiệp có quả đau khổ sẽ không có.

1304

Bhavissati dukkhavipākaṃ kammaṃ, bhavissati dukkhavipākassa kammassa vipāko.

There will be kamma with a painful result; there will be the result of kamma with a painful result.

Nghiệp có quả đau khổ sẽ có, quả của nghiệp có quả đau khổ sẽ có.

Bhavissati dukkhavipākaṃ kammaṃ, na bhavissati dukkhavipākassa kammassa vipākoti.

There will be kamma with a painful result; there will not be the result of kamma with a painful result.

Nghiệp có quả đau khổ sẽ có, quả của nghiệp có quả đau khổ sẽ không có.

1305

Kammakathā niṭṭhitā.

The discourse on kamma is concluded.

Phẩm Nghiệp đã xong.

1306

8. Vipallāsakathā

8. Discourse on Perversions

8. Phẩm Điên Đảo

1307

236. Purimanidānaṃ.

The previous introduction.

236. Nidāna trước.

‘‘Cattārome, bhikkhave^* , saññāvipallāsā cittavipallāsā diṭṭhivipallāsā.

“Monks, there are these four perversions of perception, perversions of mind, perversions of view.

“Này các Tỳ-khưu, có bốn sự điên đảo về tưởng, điên đảo về tâm, điên đảo về kiến.

Katame cattāro?

Which four?

Thế nào là bốn?

Anicce, bhikkhave, niccanti saññāvipallāso cittavipallāso diṭṭhivipallāso.

Monks, perceiving permanence in the impermanent is a perversion of perception, a perversion of mind, a perversion of view.

Này các Tỳ-khưu, tưởng về vô thường là thường, tâm về vô thường là thường, kiến về vô thường là thường.

Dukkhe, bhikkhave, sukhanti saññāvipallāso cittavipallāso diṭṭhivipallāso.

Monks, perceiving happiness in suffering is a perversion of perception, a perversion of mind, a perversion of view.

Này các Tỳ-khưu, tưởng về khổ là lạc, tâm về khổ là lạc, kiến về khổ là lạc.

Anattani, bhikkhave, attāti saññāvipallāso cittavipallāso diṭṭhivipallāso.

Monks, perceiving self in the non-self is a perversion of perception, a perversion of mind, a perversion of view.

Này các Tỳ-khưu, tưởng về vô ngã là ngã, tâm về vô ngã là ngã, kiến về vô ngã là ngã.

Asubhe, bhikkhave, subhanti saññāvipallāso cittavipallāso diṭṭhivipallāso.

Monks, perceiving beauty in the unbeautiful is a perversion of perception, a perversion of mind, a perversion of view.

Này các Tỳ-khưu, tưởng về bất tịnh là tịnh, tâm về bất tịnh là tịnh, kiến về bất tịnh là tịnh.

Ime kho, bhikkhave, cattāro saññāvipallāsā cittavipallāsā diṭṭhivipallāsā.

These, monks, are the four perversions of perception, perversions of mind, perversions of view.

Này các Tỳ-khưu, đây là bốn sự điên đảo về tưởng, điên đảo về tâm, điên đảo về kiến.

1308

‘‘Cattārome, bhikkhave, nasaññāvipallāsā nacittavipallāsā nadiṭṭhivipallāsā.

“Monks, there are these four non-perversions of perception, non-perversions of mind, non-perversions of view.

“Này các Tỳ-khưu, có bốn sự không điên đảo về tưởng, không điên đảo về tâm, không điên đảo về kiến.

Katame cattāro?

Which four?

Thế nào là bốn?

Anicce, bhikkhave, aniccanti nasaññāvipallāso nacittavipallāso nadiṭṭhivipallāso.

Monks, perceiving impermanence in the impermanent is a non-perversion of perception, a non-perversion of mind, a non-perversion of view.

Này chư Tỳ-khưu, trong cái vô thường, nhận thức ‘là vô thường’ không phải là sự đảo lộn về tưởng, không phải là sự đảo lộn về tâm, không phải là sự đảo lộn về kiến.

Dukkhe, bhikkhave, dukkhanti nasaññāvipallāso nacittavipallāso nadiṭṭhivipallāso.

Monks, perceiving suffering in suffering is a non-perversion of perception, a non-perversion of mind, a non-perversion of view.

Này chư Tỳ-khưu, trong cái khổ, nhận thức ‘là khổ’ không phải là sự đảo lộn về tưởng, không phải là sự đảo lộn về tâm, không phải là sự đảo lộn về kiến.

Anattani, bhikkhave, anattāti nasaññāvipallāso nacittavipallāso nadiṭṭhivipallāso.

Monks, perceiving non-self in the non-self is a non-perversion of perception, a non-perversion of mind, a non-perversion of view.

Này chư Tỳ-khưu, trong cái vô ngã, nhận thức ‘là vô ngã’ không phải là sự đảo lộn về tưởng, không phải là sự đảo lộn về tâm, không phải là sự đảo lộn về kiến.

Asubhe, bhikkhave, asubhanti nasaññāvipallāso nacittavipallāso nadiṭṭhivipallāso.

Monks, perceiving unbeautiful in the unbeautiful is a non-perversion of perception, a non-perversion of mind, a non-perversion of view.

Này chư Tỳ-khưu, trong cái bất tịnh, nhận thức ‘là bất tịnh’ không phải là sự đảo lộn về tưởng, không phải là sự đảo lộn về tâm, không phải là sự đảo lộn về kiến.

Ime kho, bhikkhave, cattāro nasaññāvipallāsā nacittavipallāsā nadiṭṭhivipallāsā’’ti.

These, monks, are the four non-perversions of perception, non-perversions of mind, non-perversions of view.”

Này chư Tỳ-khưu, đây là bốn điều không phải là sự đảo lộn về tưởng, không phải là sự đảo lộn về tâm, không phải là sự đảo lộn về kiến.”

1309

‘‘Anicce niccasaññino, dukkhe ca sukhasaññino;

“Those who perceive permanence in the impermanent, and happiness in suffering;

“Những ai nhận thức cái vô thường là thường, nhận thức cái khổ là lạc;

1310

Anattani ca attāti^* , asubhe subhasaññino;

And self in the non-self, and beauty in the unbeautiful;

Nhận thức cái vô ngã là ngã, nhận thức cái bất tịnh là tịnh;

1311

Micchādiṭṭhihatā sattā, khittacittā visaññino.

Beings, struck by wrong view, with minds agitated, with perverted perceptions.

Các chúng sinh bị tà kiến hủy hoại, tâm bị xao động, tưởng bị đảo lộn.

1312

‘‘Te yogayuttā mārassa, ayogakkhemino janā;

These people, yoked by Māra, are not secure from bondage;

Những người ấy bị Ma vương trói buộc bởi các ách phược (yoga), không đạt được sự an ổn khỏi các ách phược;

1313

Sattā gacchanti saṃsāraṃ, jātimaraṇagāmino.

Beings wander in saṃsāra, destined for birth and death.

Các chúng sinh ấy đi trong luân hồi, phải trải qua sinh và tử.

1314

‘‘Yadā ca buddhā lokasmiṃ, uppajjanti pabhaṅkarā;

But when the Buddhas, the illuminators, arise in the world;

Khi các vị Phật, bậc làm ánh sáng, xuất hiện trên thế gian;

1315

Te imaṃ dhammaṃ pakāsenti, dukkhūpasamagāminaṃ.

They proclaim this Dhamma, which leads to the cessation of suffering.

Các Ngài thuyết giảng Pháp này, dẫn đến sự chấm dứt khổ đau.

1316

‘‘Tesaṃ sutvāna sappaññā, sacittaṃ paccaladdhu^* te;

Having heard them, the wise, having regained their own minds;

Sau khi nghe Pháp ấy, những người có trí tuệ đã lấy lại được tâm của mình;

1317

Aniccaṃ aniccato dakkhuṃ, dukkhamaddakkhu dukkhato.

Saw the impermanent as impermanent, and suffering as suffering.

Họ đã thấy cái vô thường là vô thường, đã thấy cái khổ là khổ.

1318

‘‘Anattani anattāti, asubhaṃ asubhataddasuṃ;

They saw the non-self as non-self, and the unbeautiful as unbeautiful;

Họ đã thấy cái vô ngã là vô ngã, đã thấy cái bất tịnh là bất tịnh;

1319

Sammādiṭṭhisamādānā, sabbaṃ dukkhaṃ upaccagu’’nti.

Having embraced right view, they transcended all suffering.”

Do chấp trì chánh kiến, họ đã vượt qua mọi khổ đau.”

1320

Ime cattāro vipallāsā diṭṭhisampannassa puggalassa pahīnā, appahīnāti.

Are these four perversions abandoned by a person endowed with right view, or not abandoned?

Bốn sự đảo lộn này đã được đoạn trừ đối với người đầy đủ chánh kiến, hay chưa được đoạn trừ?

Keci pahīnā, keci appahīnā?

Some are abandoned, some are not abandoned.

Một số đã được đoạn trừ, một số chưa được đoạn trừ?

Anicce niccanti saññāvipallāso cittavipallāso diṭṭhivipallāso pahīno.

The perversion of perception, perversion of thought, and perversion of view regarding impermanence as permanent are abandoned.

Sự đảo lộn về tưởng, sự đảo lộn về tâm, sự đảo lộn về kiến khi nhận thức cái vô thường là thường, đã được đoạn trừ.

Dukkhe sukhanti saññā uppajjati, cittaṃ uppajjati, diṭṭhivipallāso pahīno.

The perception arises, the thought arises, "suffering is happiness," but the perversion of view is abandoned.

Sự đảo lộn về tưởng, sự đảo lộn về tâm khi nhận thức cái khổ là lạc, đã được đoạn trừ; nhưng tưởng và tâm nhận thức lạc vẫn sinh khởi, sự đảo lộn về kiến đã được đoạn trừ.

Anattani attāti saññāvipallāso cittavipallāso diṭṭhivipallāso pahīno.

The perversion of perception, perversion of thought, and perversion of view regarding non-self as self are abandoned.

Sự đảo lộn về tưởng, sự đảo lộn về tâm, sự đảo lộn về kiến khi nhận thức cái vô ngã là ngã, đã được đoạn trừ.

Asubhe subhanti saññā uppajjati, cittaṃ uppajjati, diṭṭhivipallāso pahīno.

The perception arises, the thought arises, "the impure is pure," but the perversion of view is abandoned.

Sự đảo lộn về tưởng, sự đảo lộn về tâm khi nhận thức cái bất tịnh là tịnh, đã được đoạn trừ; nhưng tưởng và tâm nhận thức tịnh vẫn sinh khởi, sự đảo lộn về kiến đã được đoạn trừ.

Dvīsu vatthūsu cha vipallāsā pahīnā.

Six perversions are abandoned in two objects (impermanence and non-self).

Trong hai đối tượng (vô thường, vô ngã), sáu sự đảo lộn đã được đoạn trừ.

Dvīsu vatthūsu dve vipallāsā pahīnā, cattāro vipallāsā appahīnā.

Two perversions are abandoned in two objects (suffering and impurity), four perversions are not abandoned.

Trong hai đối tượng (khổ, bất tịnh), hai sự đảo lộn đã được đoạn trừ, bốn sự đảo lộn chưa được đoạn trừ.

Catūsu vatthūsu aṭṭha vipallāsā pahīnā, cattāro vipallāsā appahīnāti.

Eight perversions are abandoned in four objects, four perversions are not abandoned.

Trong bốn đối tượng, tám sự đảo lộn đã được đoạn trừ, bốn sự đảo lộn chưa được đoạn trừ.

1321

Vipallāsakathā niṭṭhitā.

The discourse on perversions is concluded.

Phần Thuyết về Vipallāsa (Đảo Lộn) đã kết thúc.

1322

9. Maggakathā

9. Discourse on the Path

9. Maggakathā (Thuyết về Đạo)

1323

237. Maggoti kenaṭṭhena maggo?

By what meaning is it called the path (magga)?

237. Đạo (Magga) có nghĩa là gì?

Sotāpattimaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi micchādiṭṭhiyā pahānāya maggo ceva hetu ca, sahajātānaṃ dhammānaṃ upatthambhanāya maggo ceva hetu ca, kilesānaṃ pariyādānāya maggo ceva hetu ca, paṭivedhādivisodhanāya maggo ceva hetu ca, cittassa adhiṭṭhānāya maggo ceva hetu ca, cittassa vodānāya maggo ceva hetu ca, visesādhigamāya maggo ceva hetu ca, uttari paṭivedhāya^* maggo ceva hetu ca, saccābhisamayāya maggo ceva hetu ca, nirodhe patiṭṭhāpanāya maggo ceva hetu ca.

At the moment of the Sotāpatti-magga, by the meaning of seeing, Sammādiṭṭhi is the path and the cause for the abandonment of Micchādiṭṭhi; it is the path and the cause for the support of co-arisen phenomena; it is the path and the cause for the eradication of defilements; it is the path and the cause for the purification of penetration and so on; it is the path and the cause for the establishment of the mind; it is the path and the cause for the cleansing of the mind; it is the path and the cause for the attainment of distinction; it is the path and the cause for further penetration; it is the path and the cause for the full comprehension of the Truths; it is the path and the cause for establishing in cessation.

Vào khoảnh khắc của Đạo Nhập Lưu (Sotāpattimagga), chánh kiến (sammādiṭṭhi) theo nghĩa thấy được là đạo và là nhân để đoạn trừ tà kiến (micchādiṭṭhi); là đạo và là nhân để hỗ trợ các pháp đồng sinh; là đạo và là nhân để diệt trừ các phiền não (kilesa); là đạo và là nhân để thanh lọc sự thể nhập, v.v.; là đạo và là nhân để an trú tâm; là đạo và là nhân để thanh tịnh tâm; là đạo và là nhân để đạt được sự ưu việt; là đạo và là nhân để thể nhập cao hơn; là đạo và là nhân để giác ngộ các chân lý (saccābhisamaya); là đạo và là nhân để an lập trong sự đoạn diệt (nirodha).

1324

Abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo micchāsaṅkappassa pahānāya maggo ceva hetu ca, sahajātānaṃ dhammānaṃ upatthambhanāya maggo ceva hetu ca, kilesānaṃ pariyādānāya maggo ceva hetu ca, paṭivedhādivisodhanāya maggo ceva hetu ca, cittassa adhiṭṭhānāya maggo ceva hetu ca, cittassa vodānāya maggo ceva hetu ca, visesādhigamāya maggo ceva hetu ca, uttari paṭivedhāya maggo ceva hetu ca, saccābhisamayāya maggo ceva hetu ca, nirodhe patiṭṭhāpanāya maggo ceva hetu ca.

By the meaning of directing (the mind), Sammāsaṅkappa is the path and the cause for the abandonment of Micchāsaṅkappa; it is the path and the cause for the support of co-arisen phenomena; it is the path and the cause for the eradication of defilements; it is the path and the cause for the purification of penetration and so on; it is the path and the cause for the establishment of the mind; it is the path and the cause for the cleansing of the mind; it is the path and the cause for the attainment of distinction; it is the path and the cause for further penetration; it is the path and the cause for the full comprehension of the Truths; it is the path and the cause for establishing in cessation.

Chánh tư duy (sammāsaṅkappa) theo nghĩa đưa tâm đến đối tượng là đạo và là nhân để đoạn trừ tà tư duy (micchāsaṅkappa); là đạo và là nhân để hỗ trợ các pháp đồng sinh; là đạo và là nhân để diệt trừ các phiền não; là đạo và là nhân để thanh lọc sự thể nhập, v.v.; là đạo và là nhân để an trú tâm; là đạo và là nhân để thanh tịnh tâm; là đạo và là nhân để đạt được sự ưu việt; là đạo và là nhân để thể nhập cao hơn; là đạo và là nhân để giác ngộ các chân lý; là đạo và là nhân để an lập trong sự đoạn diệt.

1325

Pariggahaṭṭhena sammāvācā micchāvācāya pahānāya maggo ceva hetu ca, sahajātānaṃ dhammānaṃ upatthambhanāya maggo ceva hetu ca, kilesānaṃ pariyādānāya maggo ceva hetu ca, paṭivedhādivisodhanāya maggo ceva hetu ca, cittassa adhiṭṭhānāya maggo ceva hetu ca, cittassa vodānāya maggo ceva hetu ca, visesādhigamāya maggo ceva hetu ca, uttari paṭivedhāya maggo ceva hetu ca, saccābhisamayāya maggo ceva hetu ca, nirodhe patiṭṭhāpanāya maggo ceva hetu ca.

By the meaning of comprehending, Sammāvācā is the path and the cause for the abandonment of Micchāvācā; it is the path and the cause for the support of co-arisen phenomena; it is the path and the cause for the eradication of defilements; it is the path and the cause for the purification of penetration and so on; it is the path and the cause for the establishment of the mind; it is the path and the cause for the cleansing of the mind; it is the path and the cause for the attainment of distinction; it is the path and the cause for further penetration; it is the path and the cause for the full comprehension of the Truths; it is the path and the cause for establishing in cessation.

Chánh ngữ (sammāvācā) theo nghĩa thu nhiếp là đạo và là nhân để đoạn trừ tà ngữ (micchāvācā); là đạo và là nhân để hỗ trợ các pháp đồng sinh; là đạo và là nhân để diệt trừ các phiền não; là đạo và là nhân để thanh lọc sự thể nhập, v.v.; là đạo và là nhân để an trú tâm; là đạo và là nhân để thanh tịnh tâm; là đạo và là nhân để đạt được sự ưu việt; là đạo và là nhân để thể nhập cao hơn; là đạo và là nhân để giác ngộ các chân lý; là đạo và là nhân để an lập trong sự đoạn diệt.

1326

Samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto micchākammantassa pahānāya maggo ceva hetu ca, sahajātānaṃ dhammānaṃ upatthambhanāya maggo ceva hetu ca, kilesānaṃ pariyādānāya maggo ceva hetu ca paṭivedhādivisodhanāya maggo ceva hetu ca, cittassa adhiṭṭhānāya maggo ceva hetu ca, cittassa vodānāya maggo ceva hetu ca, visesādhigamāya maggo ceva hetu ca, uttari paṭivedhāya maggo ceva hetu ca, saccābhisamayāya maggo ceva hetu ca, nirodhe patiṭṭhāpanāya maggo ceva hetu ca.

By the meaning of originating, Sammākammanta is the path and the cause for the abandonment of Micchākammanta; it is the path and the cause for the support of co-arisen phenomena; it is the path and the cause for the eradication of defilements; it is the path and the cause for the purification of penetration and so on; it is the path and the cause for the establishment of the mind; it is the path and the cause for the cleansing of the mind; it is the path and the cause for the attainment of distinction; it is the path and the cause for further penetration; it is the path and the cause for the full comprehension of the Truths; it is the path and the cause for establishing in cessation.

Chánh nghiệp (sammākammanta) theo nghĩa phát sinh đúng đắn là đạo và là nhân để đoạn trừ tà nghiệp (micchākammanta); là đạo và là nhân để hỗ trợ các pháp đồng sinh; là đạo và là nhân để diệt trừ các phiền não; là đạo và là nhân để thanh lọc sự thể nhập, v.v.; là đạo và là nhân để an trú tâm; là đạo và là nhân để thanh tịnh tâm; là đạo và là nhân để đạt được sự ưu việt; là đạo và là nhân để thể nhập cao hơn; là đạo và là nhân để giác ngộ các chân lý; là đạo và là nhân để an lập trong sự đoạn diệt.

1327

Vodānaṭṭhena sammāājīvo micchāājīvassa pahānāya maggo ceva hetu ca…pe… paggahaṭṭhena sammāvāyāmo micchāvāyāmassa pahānāya maggo ceva hetu ca…pe… upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati micchāsatiyā pahānāya maggo ceva hetu ca…pe… avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi micchāsamādhissa pahānāya maggo ceva hetu ca, sahajātānaṃ dhammānaṃ upatthambhanāya maggo ceva hetu ca, kilesānaṃ pariyādānāya maggo ceva hetu ca, paṭivedhādivisodhanāya maggo ceva hetu ca, cittassa adhiṭṭhānāya maggo ceva hetu ca, cittassa vodānāya maggo ceva hetu ca, visesādhigamāya maggo ceva hetu ca, uttari paṭivedhāya maggo ceva hetu ca, saccābhisamayāya maggo ceva hetu ca, nirodhe patiṭṭhāpanāya maggo ceva hetu ca.

Right livelihood, by way of purification, is a path and a cause for the abandoning of wrong livelihood…pe… Right effort, by way of upholding, is a path and a cause for the abandoning of wrong effort…pe… Right mindfulness, by way of establishment, is a path and a cause for the abandoning of wrong mindfulness…pe… Right concentration, by way of non-distraction, is a path and a cause for the abandoning of wrong concentration; it is a path and a cause for the upholding of co-arisen phenomena; it is a path and a cause for the eradication of defilements; it is a path and a cause for the purification of penetration and so forth; it is a path and a cause for the establishment of the mind; it is a path and a cause for the purification of the mind; it is a path and a cause for the attainment of distinction; it is a path and a cause for further penetration; it is a path and a cause for the comprehension of the truths; it is a path and a cause for establishment in cessation.

Chánh mạng (sammāājīva) theo nghĩa thanh tịnh là đạo và là nhân để đoạn trừ tà mạng (micchāājīva)… (v.v.)… Chánh tinh tấn (sammāvāyāma) theo nghĩa nâng đỡ là đạo và là nhân để đoạn trừ tà tinh tấn (micchāvāyāma)… (v.v.)… Chánh niệm (sammāsati) theo nghĩa an trú là đạo và là nhân để đoạn trừ tà niệm (micchāsati)… (v.v.)… Chánh định (sammāsamādhi) theo nghĩa không tán loạn là đạo và là nhân để đoạn trừ tà định (micchāsamādhi); là đạo và là nhân để hỗ trợ các pháp đồng sinh; là đạo và là nhân để diệt trừ các phiền não; là đạo và là nhân để thanh lọc sự thể nhập, v.v.; là đạo và là nhân để an trú tâm; là đạo và là nhân để thanh tịnh tâm; là đạo và là nhân để đạt được sự ưu việt; là đạo và là nhân để thể nhập cao hơn; là đạo và là nhân để giác ngộ các chân lý; là đạo và là nhân để an lập trong sự đoạn diệt.

1328

Sakadāgāmimaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi…pe… avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi oḷārikassa kāmarāgasaññojanassa paṭighasaññojanassa oḷārikassa kāmarāgānusayassa paṭighānusayassa pahānāya maggo ceva hetu ca, sahajātānaṃ dhammānaṃ upatthambhanāya maggo ceva hetu ca, kilesānaṃ pariyādānāya maggo ceva hetu ca, paṭivedhādivisodhanāya maggo ceva hetu ca, cittassa adhiṭṭhānāya maggo ceva hetu ca, cittassa vodānāya maggo ceva hetu ca, visesādhigamāya maggo ceva hetu ca, uttari paṭivedhāya maggo ceva hetu ca, saccābhisamayāya maggo ceva hetu ca, nirodhe patiṭṭhāpanāya maggo ceva hetu ca.

At the moment of the Sakadāgāmi Path, Right View, by way of seeing…pe… Right Concentration, by way of non-distraction, is a path and a cause for the abandoning of the gross fetter of sensual passion and the fetter of aversion, and the gross latent tendency to sensual passion and the latent tendency to aversion; it is a path and a cause for the upholding of co-arisen phenomena; it is a path and a cause for the eradication of defilements; it is a path and a cause for the purification of penetration and so forth; it is a path and a cause for the establishment of the mind; it is a path and a cause for the purification of the mind; it is a path and a cause for the attainment of distinction; it is a path and a cause for further penetration; it is a path and a cause for the comprehension of the truths; it is a path and a cause for establishment in cessation.

Vào khoảnh khắc của Đạo Nhất Lai (Sakadāgāmimagga), chánh kiến theo nghĩa thấy được… (v.v.)… chánh định theo nghĩa không tán loạn là đạo và là nhân để đoạn trừ thô lậu dục ái kiết sử (oḷārika kāmarāgasaññojana) và sân kiết sử (paṭighasaññojana), thô lậu dục ái tùy miên (oḷārika kāmarāgānusaya) và sân tùy miên (paṭighānusaya); là đạo và là nhân để hỗ trợ các pháp đồng sinh; là đạo và là nhân để diệt trừ các phiền não; là đạo và là nhân để thanh lọc sự thể nhập, v.v.; là đạo và là nhân để an trú tâm; là đạo và là nhân để thanh tịnh tâm; là đạo và là nhân để đạt được sự ưu việt; là đạo và là nhân để thể nhập cao hơn; là đạo và là nhân để giác ngộ các chân lý; là đạo và là nhân để an lập trong sự đoạn diệt.

1329

Anāgāmimaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi…pe… avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi anusahagatassa kāmarāgasaññojanassa paṭighasaññojanassa, anusahagatassa kāmarāgānusayassa paṭighānusayassa pahānāya maggo ceva hetu ca, sahajātānaṃ dhammānaṃ upatthambhanāya maggo ceva hetu ca, kilesānaṃ pariyādānāya maggo ceva hetu ca, paṭivedhādivisodhanāya maggo ceva hetu ca, cittassa adhiṭṭhānāya maggo ceva hetu ca, cittassa vodānāya maggo ceva hetu ca, visesādhigamāya maggo ceva hetu ca, uttari paṭivedhāya maggo ceva hetu ca, saccābhisamayāya maggo ceva hetu ca, nirodhe patiṭṭhāpanāya maggo ceva hetu ca.

At the moment of the Anāgāmi Path, Right View, by way of seeing…pe… Right Concentration, by way of non-distraction, is a path and a cause for the abandoning of the subtle fetter of sensual passion and the fetter of aversion, and the subtle latent tendency to sensual passion and the latent tendency to aversion; it is a path and a cause for the upholding of co-arisen phenomena; it is a path and a cause for the eradication of defilements; it is a path and a cause for the purification of penetration and so forth; it is a path and a cause for the establishment of the mind; it is a path and a cause for the purification of the mind; it is a path and a cause for the attainment of distinction; it is a path and a cause for further penetration; it is a path and a cause for the comprehension of the truths; it is a path and a cause for establishment in cessation.

Trong khoảnh khắc Đạo Bất Hoàn (Anāgāmi-magga), Chánh Kiến theo nghĩa thấy…pe… Chánh Định theo nghĩa không tán loạn là đạo và là nhân để đoạn trừ kiết sử tham dục (kāmarāga-saññojana) và kiết sử sân hận (paṭigha-saññojana) tiềm tàng, tùy miên tham dục (kāmarāgānusaya) và tùy miên sân hận (paṭighānusaya) tiềm tàng; là đạo và là nhân để hỗ trợ các pháp đồng sinh; là đạo và là nhân để diệt trừ các phiền não; là đạo và là nhân để thanh tịnh sự thể nhập, v.v.; là đạo và là nhân để an trú tâm; là đạo và là nhân để làm trong sạch tâm; là đạo và là nhân để đạt được sự thù thắng; là đạo và là nhân để thể nhập sâu hơn; là đạo và là nhân để chứng ngộ các sự thật; là đạo và là nhân để an lập trong sự diệt trừ.

1330

Arahattamaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi…pe… avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi rūparāgassa arūparāgassa mānassa uddhaccassa avijjāya, mānānusayassa bhavarāgānusayassa avijjānusayassa pahānāya maggo ceva hetu ca, sahajātānaṃ dhammānaṃ upatthambhanāya maggo ceva hetu ca, kilesānaṃ pariyādānāya maggo ceva hetu ca, paṭivedhādivisodhanāya maggo ceva hetu ca, cittassa adhiṭṭhānāya maggo ceva hetu ca, cittassa, vodānāya maggo ceva hetu ca, visesādhigamāya maggo ceva hetu ca, uttari paṭivedhāya maggo ceva hetu ca, saccābhisamayāya maggo ceva, hetu ca, nirodhe patiṭṭhāpanāya maggo ceva hetu ca.

At the moment of the Arahantship Path, Right View, by way of seeing…pe… Right Concentration, by way of non-distraction, is a path and a cause for the abandoning of attachment to form, attachment to the formless, conceit, restlessness, and ignorance, and the latent tendency to conceit, the latent tendency to craving for existence, and the latent tendency to ignorance; it is a path and a cause for the upholding of co-arisen phenomena; it is a path and a cause for the eradication of defilements; it is a path and a cause for the purification of penetration and so forth; it is a path and a cause for the establishment of the mind; it is a path and a cause for the purification of the mind; it is a path and a cause for the attainment of distinction; it is a path and a cause for further penetration; it is a path and a cause for the comprehension of the truths; it is a path and a cause for establishment in cessation.

Trong khoảnh khắc Đạo A-la-hán (Arahatta-magga), Chánh Kiến theo nghĩa thấy…pe… Chánh Định theo nghĩa không tán loạn là đạo và là nhân để đoạn trừ tham ái sắc giới (rūparāga), tham ái vô sắc giới (arūparāga), ngã mạn (māna), phóng dật (uddhacca), vô minh (avijjā), tùy miên ngã mạn (mānānusaya), tùy miên tham ái hữu (bhavarāgānusaya), tùy miên vô minh (avijjānusaya); là đạo và là nhân để hỗ trợ các pháp đồng sinh; là đạo và là nhân để diệt trừ các phiền não; là đạo và là nhân để thanh tịnh sự thể nhập, v.v.; là đạo và là nhân để an trú tâm; là đạo và là nhân để làm trong sạch tâm; là đạo và là nhân để đạt được sự thù thắng; là đạo và là nhân để thể nhập sâu hơn; là đạo và là nhân để chứng ngộ các sự thật; là đạo và là nhân để an lập trong sự diệt trừ.

1331

Dassanamaggo sammādiṭṭhi, abhiniropanamaggo sammāsaṅkappo, pariggahamaggo sammāvācā, samuṭṭhānamaggo sammākammanto, vodānamaggo sammāājīvo, paggahamaggo sammāvāyāmo, upaṭṭhānamaggo sammāsati, avikkhepamaggo sammāsamādhi.

Right View is the path of seeing. Right Intention is the path of directing. Right Speech is the path of comprehending. Right Action is the path of originating. Right Livelihood is the path of purification. Right Effort is the path of upholding. Right Mindfulness is the path of establishment. Right Concentration is the path of non-distraction.

Đạo thấy là Chánh Kiến (sammādiṭṭhi), đạo hướng tâm là Chánh Tư Duy (sammāsaṅkappo), đạo thâu tóm là Chánh Ngữ (sammāvācā), đạo phát khởi là Chánh Nghiệp (sammākammanto), đạo làm trong sạch là Chánh Mạng (sammāājīvo), đạo tinh tấn là Chánh Tinh Tấn (sammāvāyāmo), đạo an trú là Chánh Niệm (sammāsati), đạo không tán loạn là Chánh Định (sammāsamādhi).

Upaṭṭhānamaggo satisambojjhaṅgo, pavicayamaggo dhammavicayasambojjhaṅgo, paggahamaggo vīriyasambojjhaṅgo, pharaṇamaggo pītisambojjhaṅgo, upasamamaggo passaddhisambojjhaṅgo, avikkhepamaggo samādhisambojjhaṅgo, paṭisaṅkhānamaggo upekkhāsambojjhaṅgo.

The Mindfulness enlightenment factor is the path of establishment. The Investigation of Phenomena enlightenment factor is the path of discernment. The Energy enlightenment factor is the path of upholding. The Rapture enlightenment factor is the path of pervading. The Tranquillity enlightenment factor is the path of calming. The Concentration enlightenment factor is the path of non-distraction. The Equanimity enlightenment factor is the path of contemplation.

Đạo an trú là Niệm Giác Chi (satisambojjhaṅgo), đạo trạch pháp là Trạch Pháp Giác Chi (dhammavicayasambojjhaṅgo), đạo tinh tấn là Tinh Tấn Giác Chi (vīriyasambojjhaṅgo), đạo sung mãn là Hỷ Giác Chi (pītisambojjhaṅgo), đạo an tịnh là Khinh An Giác Chi (passaddhisambojjhaṅgo), đạo không tán loạn là Định Giác Chi (samādhisambojjhaṅgo), đạo quán xét là Xả Giác Chi (upekkhāsambojjhaṅgo).

1332

Assaddhiye akampiyamaggo saddhābalaṃ, kosajje akampiyamaggo vīriyabalaṃ, pamāde akampiyamaggo satibalaṃ, uddhacce akampiyamaggo samādhibalaṃ, avijjāya akampiyamaggo paññābalaṃ.

The path that cannot be shaken by lack of faith is the power of faith (saddhābalaṃ); the path that cannot be shaken by laziness is the power of energy (vīriyabalaṃ); the path that cannot be shaken by heedlessness is the power of mindfulness (satibalaṃ); the path that cannot be shaken by restlessness is the power of concentration (samādhibalaṃ); the path that cannot be shaken by ignorance is the power of wisdom (paññābalaṃ).

Đối với sự vô tín là đạo không lay chuyển của Tín Lực (saddhābalaṃ), đối với sự biếng nhác là đạo không lay chuyển của Tấn Lực (vīriyabalaṃ), đối với sự phóng dật là đạo không lay chuyển của Niệm Lực (satibalaṃ), đối với sự trạo cử là đạo không lay chuyển của Định Lực (samādhibalaṃ), đối với sự vô minh là đạo không lay chuyển của Tuệ Lực (paññābalaṃ).

Adhimokkhamaggo saddhindriyaṃ, paggahamaggo vīriyindriyaṃ, upaṭṭhānamaggo satindriyaṃ, avikkhepamaggo samādhindriyaṃ, dassanamaggo paññindriyaṃ.

The path of resolution is the faculty of faith (saddhindriyaṃ); the path of exertion is the faculty of energy (vīriyindriyaṃ); the path of establishing mindfulness is the faculty of mindfulness (satindriyaṃ); the path of non-distraction is the faculty of concentration (samādhindriyaṃ); the path of insight is the faculty of wisdom (paññindriyaṃ).

Đạo quyết định là Tín Căn (saddhindriyaṃ), đạo tinh tấn là Tấn Căn (vīriyindriyaṃ), đạo an trú là Niệm Căn (satindriyaṃ), đạo không tán loạn là Định Căn (samādhindriyaṃ), đạo thấy là Tuệ Căn (paññindriyaṃ).

1333

Ādhipateyyaṭṭhena indriyā maggo, akampiyaṭṭhena balā maggo, niyyānaṭṭhena bojjhaṅgā maggo, hetuṭṭhena maggaṅgā maggo, upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānā maggo, padahanaṭṭhena sammappadhānā maggo, ijjhanaṭṭhena iddhipādā maggo, tathaṭṭhena saccāni maggo, avikkhepaṭṭhena samatho maggo, anupassanaṭṭhena vipassanā maggo, ekarasaṭṭhena samathavipassanā maggo, anativattanaṭṭhena yuganaddhā maggo, saṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi maggo, avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi maggo, dassanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi maggo, muttaṭṭhena vimokkho maggo, paṭivedhaṭṭhena vijjā maggo, pariccāgaṭṭhena vimutti maggo, samucchedaṭṭhena khaye ñāṇaṃ maggo, chando mūlaṭṭhena maggo, manasikāro samuṭṭhānaṭṭhena maggo, phasso samodhānaṭṭhena maggo, vedanā samosaraṇaṭṭhena maggo, samādhi pamukhaṭṭhena maggo, sati ādhipateyyaṭṭhena maggo, paññā tatuttaraṭṭhena maggo, vimutti sāraṭṭhena maggo, amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena maggoti.

The path is the faculties (indriyā) in the sense of supremacy; the path is the powers (balā) in the sense of unshakability; the path is the factors of enlightenment (bojjhaṅgā) in the sense of leading out; the path is the path factors (maggaṅgā) in the sense of being a cause; the path is the establishments of mindfulness (satipaṭṭhānā) in the sense of establishing; the path is the right exertions (sammappadhānā) in the sense of striving; the path is the bases of psychic power (iddhipādā) in the sense of accomplishment; the path is the truths (saccāni) in the sense of being thus; the path is tranquillity (samatho) in the sense of non-distraction; the path is insight (vipassanā) in the sense of repeated contemplation; the path is tranquillity and insight (samathavipassanā) in the sense of having one taste; the path is the conjoined (yuganaddhā) in the sense of non-transgression; the path is purity of moral conduct (sīlavisuddhi) in the sense of restraint; the path is purity of mind (cittavisuddhi) in the sense of non-distraction; the path is purity of view (diṭṭhivisuddhi) in the sense of seeing; the path is liberation (vimokkho) in the sense of freedom; the path is true knowledge (vijjā) in the sense of penetration; the path is release (vimutti) in the sense of relinquishment; the path is the knowledge of exhaustion (khaye ñāṇaṃ) in the sense of eradication; the path is desire (chando) in the sense of being the root; the path is attention (manasikāro) in the sense of origination; the path is contact (phasso) in the sense of conjunction; the path is feeling (vedanā) in the sense of convergence; the path is concentration (samādhi) in the sense of being foremost; the path is mindfulness (sati) in the sense of supremacy; the path is wisdom (paññā) in the sense of being superior to that; the path is liberation (vimutti) in the sense of being the essence; Nibbāna, which is immersed in the Deathless, is the path in the sense of being the culmination.

Theo nghĩa chủ tể, các căn (indriya) là đạo; theo nghĩa không lay chuyển, các lực (bala) là đạo; theo nghĩa xuất ly, các giác chi (bojjhaṅga) là đạo; theo nghĩa nhân, các chi phần của đạo (maggaṅga) là đạo; theo nghĩa an trú, các niệm xứ (satipaṭṭhāna) là đạo; theo nghĩa tinh tấn, các chánh cần (sammappadhāna) là đạo; theo nghĩa thành tựu, các thần túc (iddhipāda) là đạo; theo nghĩa chân thật, các sự thật (sacca) là đạo; theo nghĩa không tán loạn, sự tĩnh lặng (samatha) là đạo; theo nghĩa quán chiếu, sự quán (vipassanā) là đạo; theo nghĩa một vị, sự tĩnh lặng và quán (samathavipassanā) là đạo; theo nghĩa không vượt qua nhau, sự song hành (yuganaddhā) là đạo; theo nghĩa chế ngự, Giới Thanh Tịnh (sīlavisuddhi) là đạo; theo nghĩa không tán loạn, Tâm Thanh Tịnh (cittavisuddhi) là đạo; theo nghĩa thấy, Kiến Thanh Tịnh (diṭṭhivisuddhi) là đạo; theo nghĩa giải thoát, sự giải thoát (vimokkho) là đạo; theo nghĩa thể nhập, minh (vijjā) là đạo; theo nghĩa xả bỏ, sự giải thoát (vimutti) là đạo; theo nghĩa đoạn tận, trí về sự diệt tận (khaye ñāṇaṃ) là đạo; ý muốn (chando) theo nghĩa gốc rễ là đạo; tác ý (manasikāro) theo nghĩa phát khởi là đạo; xúc (phasso) theo nghĩa hội tụ là đạo; thọ (vedanā) theo nghĩa tập hợp là đạo; định (samādhi) theo nghĩa đứng đầu là đạo; niệm (sati) theo nghĩa chủ tể là đạo; tuệ (paññā) theo nghĩa vượt trội hơn nữa là đạo; giải thoát (vimutti) theo nghĩa cốt lõi là đạo; Niết Bàn (nibbāna) là nơi đến của bất tử, theo nghĩa kết thúc là đạo.

1334

Maggakathā niṭṭhitā.

The discourse on the Path is concluded.

Phần nói về Đạo đã xong.

1335

Table of Contents

Ka.

A.

Ka.

Kha.

B.

Kha.

Ga.

Ga.

Ga.

3. Tatiyasuttantaniddeso

3. The Third Exposition of the Sutta

3. Thuyết minh Kinh thứ ba

Ka.

Ka.

Ka.

Kha.

Kha.

Kha.

Ga.

Ga.

Ga.

4. Catutthasuttantaniddeso

4. The Fourth Exposition of the Sutta

4. Thứ tư, phần giải thích bài kinh

Ka.

A.

Ka.

Kha.

Section Kha.

Kha.

Ga.

Ga.

Ga.

Gha.

Gha.

Ṅa.

Ṅa.

Ṅa.

Ca.

Ca.

Ca.

5. Indriyasamodhānaṃ

5. The Combination of Faculties

5. Sự phối hợp các căn

5. Vimokkhakathā

5. Discourse on Deliverance

5. Luận về các giải thoát (Vimokkhakathā)

1. Uddeso

1. Outline

1. Tóm tắt (Uddeso)

2. Niddeso

2. Giải thích (Niddeso)

6. Gatikathā

6. Discourse on Destinies

6. Phần Gati

7. Kammakathā

7. Discourse on Kamma

7. Phẩm Nghiệp

8. Vipallāsakathā

8. Discourse on Perversions

8. Phẩm Điên Đảo

9. Maggakathā

9. Discourse on the Path

9. Maggakathā (Thuyết về Đạo)

10. Maṇḍapeyyakathā

10. Discourse on Maṇḍapeyya

10. Phần nói về Maṇḍapeyya

Settings