Table of Contents

⮲

Visuddhimagga-1

Edit
80
Sīlānisaṃsakathā
Discourse on the Benefits of Sīla
Câu chuyện về lợi ích của sīla
81
9. Kimānisaṃsaṃ sīlanti avippaṭisārādianekaguṇapaṭilābhānisaṃsaṃ.
9. As to what are the benefits of sīla?—it brings many benefits such as non-remorse.
9. Sīla có lợi ích gì? Sīla có lợi ích là đạt được nhiều phẩm chất như không hối hận (avippaṭisāra), v.v.
Vuttañhetaṃ – ‘‘avippaṭisāratthāni kho, ānanda, kusalāni sīlāni avippaṭisārānisaṃsānī’’ti (a. ni. 11.1).
For it has been said: “Wholesome sīla, Ānanda, has non-remorse as its purpose, and non-remorse as its benefit.”
Điều này đã được nói: "Này Ānanda, các sīla thiện lành có mục đích là không hối hận, có lợi ích là không hối hận."
82
Aparampi vuttaṃ ‘‘pañcime gahapatayo ānisaṃsā sīlavato sīlasampadāya.
And it has also been said: “Householders, there are these five benefits for one endowed with sīla, for one accomplished in sīla.
Một điều khác cũng được nói: "Này các gia chủ, có năm lợi ích cho người giữ sīla, cho sự thành tựu sīla.
Katame pañca?
Which five?
Năm lợi ích đó là gì?
Idha gahapatayo sīlavā sīlasampanno appamādādhikaraṇaṃ mahantaṃ bhogakkhandhaṃ adhigacchati, ayaṃ paṭhamo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya.
Here, householders, one endowed with sīla, accomplished in sīla, through diligence, gains a great mass of wealth; this is the first benefit for one endowed with sīla, for one accomplished in sīla.
Này các gia chủ, ở đây, người giữ sīla, người thành tựu sīla, do không phóng dật, đạt được một khối tài sản lớn; đây là lợi ích thứ nhất cho người giữ sīla, cho sự thành tựu sīla.
Puna caparaṃ gahapatayo sīlavato sīlasampannassa kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchati, ayaṃ dutiyo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya.
Furthermore, householders, for one endowed with sīla, accomplished in sīla, a good reputation spreads abroad; this is the second benefit for one endowed with sīla, for one accomplished in sīla.
Lại nữa, này các gia chủ, người giữ sīla, người thành tựu sīla, tiếng tốt đồn xa; đây là lợi ích thứ hai cho người giữ sīla, cho sự thành tựu sīla.
Puna caparaṃ gahapatayo sīlavā sīlasampanno yaññadeva parisaṃ upasaṅkamati yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ, visārado upasaṅkamati amaṅkubhūto, ayaṃ tatiyo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya.
Furthermore, householders, one endowed with sīla, accomplished in sīla, approaches any assembly—whether an assembly of khattiyas, or brāhmaṇas, or householders, or ascetics—with confidence, unabashed; this is the third benefit for one endowed with sīla, for one accomplished in sīla.
Lại nữa, này các gia chủ, người giữ sīla, người thành tựu sīla, khi đến bất cứ hội chúng nào – dù là hội chúng Sát-đế-lợi, dù là hội chúng Bà-la-môn, dù là hội chúng gia chủ, dù là hội chúng Sa-môn – đều đến một cách tự tin, không bối rối; đây là lợi ích thứ ba cho người giữ sīla, cho sự thành tựu sīla.
Puna caparaṃ gahapatayo sīlavā sīlasampanno asammūḷho kālaṃ karoti, ayaṃ catuttho ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya.
Furthermore, householders, one endowed with sīla, accomplished in sīla, dies unconfused; this is the fourth benefit for one endowed with sīla, for one accomplished in sīla.
Lại nữa, này các gia chủ, người giữ sīla, người thành tựu sīla, khi chết không bị mê loạn; đây là lợi ích thứ tư cho người giữ sīla, cho sự thành tựu sīla.
Puna caparaṃ gahapatayo sīlavā sīlasampanno kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati, ayaṃ pañcamo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāyā’’ti (dī. ni. 2.150; a. ni. 5.213; mahāva. 285).
Furthermore, householders, one endowed with sīla, accomplished in sīla, with the breaking up of the body, after death, reappears in a good destination, a heavenly world; this is the fifth benefit for one endowed with sīla, for one accomplished in sīla.”
Lại nữa, này các gia chủ, người giữ sīla, người thành tựu sīla, sau khi thân hoại mạng chung, được tái sinh vào cõi thiện, cõi trời; đây là lợi ích thứ năm cho người giữ sīla, cho sự thành tựu sīla."
83
Aparepi ‘‘ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu sabrahmacārīnaṃ piyo ca assaṃ manāpo ca garu ca bhāvanīyo cāti, sīlesvevassa paripūrakārī’’tiādinā (ma. ni. 1.65) nayena piyamanāpatādayo āsavakkhayapariyosānā anekā sīlānisaṃsā vuttā.
And other manifold benefits of sīla, culminating in the destruction of defilements, such as being dear and pleasing, have been stated in the way of: “If, bhikkhus, a bhikkhu should wish: ‘May I be dear, pleasing, respected, and esteemed by my fellow brahmacārīs,’ then he should be a perfect performer of sīla,” and so on.
Nhiều lợi ích khác của sīla, như được yêu mến, được kính trọng, v.v., cho đến sự diệt trừ các lậu hoặc, cũng đã được nói theo cách: "Này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu mong muốn được các bạn đồng Phạm hạnh yêu mến, quý mến, kính trọng và tôn kính, thì vị ấy nên hoàn thiện trong các sīla."
Evaṃ avippaṭisārādianekaguṇānisaṃsaṃ sīlaṃ.
Thus, sīla has manifold benefits such as non-remorse and other wholesome qualities.
Như vậy, sīla có nhiều lợi ích như không hối hận, v.v.
Apica –
Moreover—
Hơn nữa –
84
Sāsane kulaputtānaṃ, patiṭṭhā natthi yaṃ vinā;
Without which there is no foundation for noble sons in the Dispensation;
Không có nền tảng nào cho các thiện nam tử trong Giáo pháp
85
Ānisaṃsaparicchedaṃ, tassa sīlassa ko vade.
Who can declare the full extent of the benefits of that sīla?
Mà không có nó; ai có thể nói hết được
86
Na gaṅgā yamunā cāpi, sarabhū vā sarasvatī;
Neither the Gaṅgā nor the Yamunā, nor the Sarabhū or Sarasvatī;
Lợi ích của sīla đó?
87
Ninnagā vāciravatī, mahī vāpi mahānadī.
Nor the Aciravatī river, nor the great river Mahī,
Sông Gaṅgā, Yamunā, Sarabhū, Sarasvatī,
88
Sakkuṇanti visodhetuṃ, taṃ malaṃ idha pāṇinaṃ;
Are able to purify the defilement of beings here;
Hoặc sông Aciravatī, hay sông lớn Mahī,
89
Visodhayati sattānaṃ, yaṃ ve sīlajalaṃ malaṃ.
But the water of sīla indeed purifies the defilement of beings.
Không thể thanh lọc những ô nhiễm của chúng sinh ở đời này,
90
Na taṃ sajaladā vātā, na cāpi haricandanaṃ;
Neither the winds with clouds, nor fragrant sandalwood;
Mà dòng nước sīla thanh lọc những ô nhiễm của chúng sinh.
91
Neva hārā na maṇayo, na candakiraṇaṅkurā.
Nor necklaces, nor jewels, nor rays of moonlight,
Những cơn gió mang theo hơi nước, hoặc gỗ đàn hương xanh,
92
Samayantīdha sattānaṃ, pariḷāhaṃ surakkhitaṃ;
Can quench the burning fever of beings here, though well-protected;
Cũng không phải những chuỗi ngọc, không phải những viên ngọc quý, không phải những tia sáng mặt trăng,
93
Yaṃ sameti idaṃ ariyaṃ, sīlaṃ accantasītalaṃ.
Which this noble sīla, exceedingly cool, quenches.
Có thể làm dịu đi sự nóng bức của chúng sinh ở đời này,
94
Sīlagandhasamo gandho, kuto nāma bhavissati;
Whence, indeed, could there be a fragrance equal to the fragrance of sīla;
Mà sīla cao quý này, vô cùng mát mẻ, có thể làm dịu đi.
95
Yo samaṃ anuvāte ca, paṭivāte ca vāyati.
Which blows equally with the wind and against the wind?
Mùi hương nào có thể sánh bằng mùi hương của sīla?
96
Saggārohaṇasopānaṃ, aññaṃ sīlasamaṃ kuto;
Where is there another stairway to ascend to heaven equal to sīla;
Nó lan tỏa đều cả thuận gió và ngược gió.
97
Dvāraṃ vā pana nibbāna, nagarassa pavesane.
Or a gateway for entering the city of Nibbāna?
Cầu thang nào khác có thể sánh bằng sīla để lên cõi trời?
98
Sobhantevaṃ na rājāno, muttāmaṇivibhūsitā;
Kings adorned with pearls and jewels do not shine so brightly;
Hay cánh cửa để đi vào thành phố Nibbāna?
99
Yathā sobhanti yatino, sīlabhūsanabhūsitā.
As do ascetics adorned with the ornament of sīla.
Các vị vua trang sức bằng ngọc trai và châu báu cũng không lộng lẫy
100
Attānuvādādibhayaṃ, viddhaṃsayati sabbaso;
Sīla completely destroys the fear of self-reproach and so on;
Bằng các vị tu sĩ trang sức bằng đồ trang sức sīla.
101
Janeti kittihāsañca, sīlaṃ sīlavataṃ sadā.
It always generates fame and joy for those endowed with sīla.
Sīla luôn diệt trừ mọi nỗi sợ hãi như tự trách mình, v.v.,
102
Guṇānaṃ mūlabhūtassa, dosānaṃ balaghātino;
Thus should be understood this introduction to the benefits of sīla,
Và mang lại danh tiếng và niềm vui cho những người giữ sīla.
103
Iti sīlassa viññeyyaṃ, ānisaṃsakathāmukhanti.
Which is the root of all good qualities and the destroyer of the strength of defilements.
Như vậy, sīla là nền tảng của các phẩm chất, là kẻ hủy diệt sức mạnh của các lỗi lầm,
104
Sīlappabhedakathā
Discourse on the Classifications of Sīla
Đây là lời mở đầu về lợi ích của sīla.
105
10. Idāni yaṃ vuttaṃ katividhaṃ cetaṃ sīlanti, tatridaṃ vissajjanaṃ.
10. Now, regarding the question, "How many kinds of sīla are there?"—this is the answer.
Câu chuyện về các loại sīla
Sabbameva tāva idaṃ sīlaṃ attano sīlanalakkhaṇena ekavidhaṃ.
All this sīla is of one kind by virtue of its characteristic of sīlana (composing).
10. Bây giờ, về câu hỏi "Sīla này có mấy loại?", đây là câu trả lời. Tất cả sīla này, theo đặc tính sīlana của nó, là một loại.
106
Cārittavārittavasena duvidhaṃ.
It is of two kinds by way of cāritta (observance) and vāritta (abstinence).
Theo phương diện cāritta và vāritta, nó là hai loại.
Tathā ābhisamācārikaādibrahmacariyakavasena, viratiavirativasena, nissitānissitavasena, kālapariyantaāpāṇakoṭikavasena, sapariyantāpariyantavasena, lokiyalokuttaravasena ca.
Similarly, by way of ābhisamācārika and ādibrahmacariya; by way of virati and avirati; by way of nissita and anissita; by way of kālapariyanta (for a limited time) and āpāṇakoṭika (for life); by way of sapariyanta (limited) and apariyanta (unlimited); and by way of lokiya (mundane) and lokuttara (supramundane).
Cũng vậy, theo phương diện ābhisamācārika và ādibrahmacariya, theo phương diện virati và avirati, theo phương diện nissita và anissita, theo phương diện kālapariyanta và āpāṇakoṭika, theo phương diện sapariyanta và apariyanta, và theo phương diện lokiya và lokuttara.
107
Tividhaṃ hīnamajjhimapaṇītavasena.
It is of three kinds by way of hīna (inferior), majjhima (middling), and paṇīta (superior).
Nó là ba loại theo phương diện hīna, majjhima và paṇīta.
Tathā attādhipateyyalokādhipateyyadhammādhipateyyavasena, parāmaṭṭhāparāmaṭṭhapaṭippassaddhivasena, visuddhāvisuddhavematikavasena, sekkhāsekkhanevasekkhanāsekkhavasena ca.
Similarly, by way of self-dominance, world-dominance, and Dhamma-dominance; by way of not being grasped and being appeased; by way of pure, impure, and doubtful; and by way of sekha (learner), asekha (accomplished), and neither sekha nor asekha.
Cũng vậy, theo phương diện attādhipateyya, lokādhipateyya và dhammādhipateyya; theo phương diện parāmaṭṭha, aparāmaṭṭha và paṭippassaddhi; theo phương diện visuddha, avisuddha và vematika; theo phương diện sekkha, asekkhā và nevasekkhanāsekkhā.
108
Catubbidhaṃ hānabhāgiyaṭhitibhāgiyavisesabhāgiyanibbedhabhāgiyavasena.
It is of four kinds by way of hānabhāgiya (leading to decline), ṭhitibhāgiya (leading to stability), visesabhāgiya (leading to distinction), and nibbedhabhāgiya (leading to penetration).
Nó là bốn loại theo phương diện hānabhāgiya, ṭhitibhāgiya, visesabhāgiya và nibbedhabhāgiya.
Tathā bhikkhubhikkhunīanupasampannagahaṭṭhasīlavasena, pakatiācāradhammatāpubbahetukasīlavasena, pātimokkhasaṃvaraindriyasaṃvaraājīvapārisuddhipaccayasannissitasīlavasena ca.
Similarly, by way of the sīla of bhikkhus, bhikkhunīs, unordained persons, and householders; by way of natural, customary, and karmically conditioned sīla; and by way of Pātimokkha restraint, sense-faculty restraint, purity of livelihood, and restraint concerning requisites.
Cũng vậy, theo sīla của Tỳ-khưu, Tỳ-khưu-ni, người chưa thọ giới và gia chủ; theo sīla pakati, ācāra, dhammatā và pubbahetuka; theo sīla pātimokkhasaṃvara, indriyasaṃvara, ājīvapārisuddhi và paccayasannissita.
109
Pañcavidhaṃ pariyantapārisuddhisīlādivasena.
It is of five kinds by way of pariyantapārisuddhisīla (sīla purified within limits) and so on.
Nó là năm loại theo phương diện pariyantapārisuddhisīla, v.v.
Vuttampi cetaṃ paṭisambhidāyaṃ ‘‘pañca sīlāni – pariyantapārisuddhisīlaṃ, apariyantapārisuddhisīlaṃ, paripuṇṇapārisuddhisīlaṃ, aparāmaṭṭhapārisuddhisīlaṃ, paṭippassaddhipārisuddhisīla’’nti (paṭi. ma. 1.37).
And this has been stated in the Paṭisambhidāmagga: “There are five kinds of sīla—pariyantapārisuddhisīla, apariyantapārisuddhisīla (sīla purified without limits), paripuṇṇapārisuddhisīla (completely purified sīla), aparāmaṭṭhapārisuddhisīla (unclutched purified sīla), and paṭippassaddhipārisuddhisīla (appeased purified sīla).”
Điều này cũng đã được nói trong Paṭisambhidāmagga: "Có năm loại sīla – pariyantapārisuddhisīla (giới thanh tịnh có giới hạn), apariyantapārisuddhisīla (giới thanh tịnh không giới hạn), paripuṇṇapārisuddhisīla (giới thanh tịnh hoàn hảo), aparāmaṭṭhapārisuddhisīla (giới thanh tịnh không bị chấp thủ), paṭippassaddhipārisuddhisīla (giới thanh tịnh đã được an tịnh)."
Tathā pahānaveramaṇīcetanāsaṃvarāvītikkamavasena.
Similarly, by way of abandonment, abstinence, volition, restraint, and non-transgression.
Cũng vậy, theo phương diện pahāna, veramaṇī, cetanā, saṃvara và avītikkama.
110
11. Tattha ekavidhakoṭṭhāse attho vuttanayeneva veditabbo.
11. In that, the meaning regarding the one-fold division should be understood in the way already stated.
11. Trong đó, nghĩa của phần một loại cần được hiểu theo cách đã nói.
Duvidhakoṭṭhāse yaṃ bhagavatā ‘‘idaṃ kattabba’’nti paññattasikkhāpadapūraṇaṃ, taṃ cārittaṃ.
In the division of two parts, the fulfillment of the training rule that was laid down by the Blessed One with the words ‘this is to be done’ is cāritta (conduct).
Trong phần hai loại, việc hoàn thành giới luật mà Đức Thế Tôn đã chế định, rằng “điều này nên làm”, đó gọi là cāritta (hành trì).
Yaṃ ‘‘idaṃ na kattabba’’nti paṭikkhittassa akaraṇaṃ, taṃ vārittaṃ.
The not doing of that which is forbidden with the words ‘this is not to be done’ is vāritta (abstention).
Việc không làm những điều đã bị cấm, rằng “điều này không nên làm”, đó gọi là vāritta (ngăn cấm).
Tatrāyaṃ vacanattho.
Herein is the meaning of the terms.
Ở đây, ý nghĩa của từ ngữ là như sau.
Caranti tasmiṃ sīlesu paripūrakāritāya pavattantīti cārittaṃ.
They proceed therein, acting in fulfillment of the virtues (sīlesu), thus it is cāritta.
Người giữ giới hành trì (caranti) trong giới luật ấy bằng cách hoàn thành các hành vi (paripūrakāritāya pavattantīti), nên gọi là cāritta.
Vāritaṃ tāyanti rakkhanti tenāti vārittaṃ.
They guard and protect that which is forbidden by it, thus it is vāritta.
Người ta bảo vệ (tāyanti rakkhanti) điều đã bị ngăn cấm (vāritaṃ) bằng giới luật ấy, nên gọi là vāritta.
Tattha saddhāvīriyasādhanaṃ cārittaṃ, saddhāsādhanaṃ vārittaṃ.
Of these, cāritta is accomplished by faith (saddhā) and energy (vīriya), while vāritta is accomplished by faith.
Trong hai loại đó, cāritta được thành tựu nhờ đức tin và tinh tấn (saddhāvīriyasādhanaṃ), vāritta được thành tựu nhờ đức tin (saddhāsādhanaṃ).
Evaṃ cārittavārittavasena duvidhaṃ.
Thus, it is twofold by way of cāritta and vāritta.
Như vậy, có hai loại theo cách cāritta và vāritta.
111
Dutiyaduke abhisamācāroti uttamasamācāro.
In the second pair, abhisamācāra means excellent conduct.
Trong cặp đôi thứ hai, abhisamācāro (hành vi tối thượng) có nghĩa là hành vi cao thượng.
Abhisamācāro eva ābhisamācārikaṃ.
Excellent conduct itself is ābhisamācārika.
Chính abhisamācāra là ābhisamācārikaṃ.
Abhisamācāraṃ vā ārabbha paññattaṃ ābhisamācārikaṃ, ājīvaṭṭhamakato avasesasīlassetaṃ adhivacanaṃ.
Or, ābhisamācārika is that which is laid down with reference to excellent conduct; this is a designation for the remaining virtues apart from those concerning right livelihood (ājīvaṭṭhamaka).
Hoặc, điều được chế định liên quan đến abhisamācāra là ābhisamācārikaṃ; đây là tên gọi của phần giới luật còn lại ngoài tám giới về sinh kế (ājīvaṭṭhamaka).
Maggabrahmacariyassa ādibhāvabhūtanti ādibrahmacariyakaṃ, ājīvaṭṭhamakasīlassetaṃ adhivacanaṃ.
That which constitutes the beginning state of the noble practice (brahmacariya) is ādibrahmacariyaka; this is a designation for the virtue of right livelihood.
Điều là khởi điểm của Phạm hạnh Đạo (maggabrahmacariya), đó là ādibrahmacariyakaṃ (khởi điểm Phạm hạnh); đây là tên gọi của tám giới về sinh kế.
Tañhi maggassa ādibhāvabhūtaṃ, pubbabhāgeyeva parisodhetabbato.
For this (right livelihood) constitutes the beginning state of the path, because it must be purified in the preliminary stage itself.
Thật vậy, điều đó là khởi điểm của Đạo, vì nó phải được thanh lọc ngay từ giai đoạn đầu.
Tenāha – ‘‘pubbeva kho panassa kāyakammaṃ vacīkammaṃ ājīvo suparisuddho hotī’’ti (ma. ni. 3.431).
Therefore, it is said: ‘‘Indeed, previously, his bodily action, verbal action, and livelihood are utterly purified’’.
Vì thế, Đức Phật đã dạy: “Này các Tỳ-kheo, trước hết, thân nghiệp, khẩu nghiệp và sinh kế của vị Tỳ-kheo ấy phải được thanh tịnh hoàn toàn”.
Yāni vā sikkhāpadāni khuddānukhuddakānīti vuttāni, idaṃ ābhisamācārikasīlaṃ.
Or, those training rules that are spoken of as minor and sub-minor are this ābhisamācārika-sīla.
Hoặc, những giới luật được gọi là khuddānukhuddakāni (những giới nhỏ nhặt) là giới ābhisamācārikaṃ này.
Sesaṃ ādibrahmacariyakaṃ.
The rest is ādibrahmacariyaka.
Phần còn lại là ādibrahmacariyakaṃ.
Ubhatovibhaṅgapariyāpannaṃ vā ādibrahmacariyakaṃ.
Or, that which is included in both Vibhaṅgas is ādibrahmacariyaka.
Hoặc, điều thuộc về cả hai bộ phận của Pāṭimokkha (Ubhatovibhaṅga) là ādibrahmacariyakaṃ.
Khandhakavattapariyāpannaṃ ābhisamācārikaṃ.
That which is included in the Khandhaka duties is ābhisamācārika.
Điều thuộc về các quy tắc ứng xử (vatta) trong Khandhaka là ābhisamācārikaṃ.
Tassa sampattiyā ādibrahmacariyakaṃ sampajjati.
With the fulfillment of the latter, the former is fulfilled.
Khi điều này được thành tựu, ādibrahmacariyakaṃ cũng được thành tựu.
Tenevāha – ‘‘so vata, bhikkhave, bhikkhu ābhisamācārikaṃ dhammaṃ aparipūretvā ādibrahmacariyakaṃ dhammaṃ paripūressatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti (a. ni. 5.21).
Therefore, it is said: ‘‘It is not possible, bhikkhus, that a bhikkhu, without fulfilling the ābhisamācārika dhamma, will fulfill the ādibrahmacariyaka dhamma’’.
Vì thế, Đức Phật đã dạy: “Này các Tỳ-kheo, không thể có chuyện một Tỳ-kheo không hoàn thành pháp ābhisamācārikaṃ mà lại hoàn thành pháp ādibrahmacariyakaṃ”.
Evaṃ ābhisamācārikaādibrahmacariyakavasena duvidhaṃ.
Thus, it is twofold by way of ābhisamācārika and ādibrahmacariyaka.
Như vậy, có hai loại theo cách ābhisamācārika và ādibrahmacariya.
112
Tatiyaduke pāṇātipātādīhi veramaṇimattaṃ viratisīlaṃ.
In the third pair, mere abstention from killing living beings (pāṇātipāta) and so forth is virati-sīla.
Trong cặp đôi thứ ba, chỉ sự kiêng cữ (veramaṇimattaṃ) khỏi sát sinh (pāṇātipāta) và các điều khác, đó là viratisīlaṃ (giới kiêng cữ).
Sesaṃ cetanādi aviratisīlanti evaṃ viratiavirativasena duvidhaṃ.
The remaining virtue (sīla) beginning with volition (cetanā) is avirati-sīla; thus, it is twofold by way of virati and avirati.
Phần còn lại, tức là ý chí (cetanā) và các điều khác, là aviratisīlaṃ (giới không kiêng cữ); như vậy, có hai loại theo cách virati và avirati.
113
Catutthaduke nissayoti dve nissayā taṇhānissayo ca diṭṭhinissayo ca.
In the fourth pair, regarding "nissaya" (reliance), there are two reliances: reliance on craving (taṇhānissaya) and reliance on views (diṭṭhinissaya).
Trong cặp đôi thứ tư, có hai loại nương tựa (nissaya): nương tựa vào tham ái (taṇhānissaya) và nương tựa vào tà kiến (diṭṭhinissaya).
Tattha yaṃ ‘‘imināhaṃ sīlena devo vā bhavissāmi devaññataro vā’’ti (dī. ni. 3.320; ma. ni. 1.186; a. ni. 5.206; 7.50) evaṃ bhavasampattiṃ ākaṅkhamānena pavattitaṃ, idaṃ taṇhānissitaṃ.
Of these, that which is practiced by one desiring excellent existence (bhavasampatti) with the thought, ‘‘By this virtue, I shall become a god or some other deity’’, is taṇhānissitaṃ (reliant on craving).
Trong đó, giới luật được thực hành với mong muốn thành tựu sự tồn tại (bhava), như “Với giới luật này, tôi sẽ trở thành một vị trời hoặc một vị thần khác”, đây là giới taṇhānissitaṃ (nương tựa vào tham ái).
Yaṃ ‘‘sīlena suddhī’’ti evaṃ suddhidiṭṭhiyā pavattitaṃ, idaṃ diṭṭhinissitaṃ.
That which is practiced by a view of purification (suddhidiṭṭhi) with the thought, ‘‘Purification is by virtue (sīla)’’, is diṭṭhinissitaṃ (reliant on views).
Giới luật được thực hành với tà kiến về sự thanh tịnh, như “sự thanh tịnh nhờ giới luật”, đây là giới diṭṭhinissitaṃ (nương tựa vào tà kiến).
Yaṃ pana lokuttaraṃ lokiyañca tasseva sambhārabhūtaṃ, idaṃ anissitanti evaṃ nissitānissitavasena duvidhaṃ.
However, that which is supramundane (lokuttara) and that which is mundane (lokiya) as a requisite for the former, is anissitaṃ (unreliant); thus, it is twofold by way of reliance and non-reliance.
Còn giới siêu thế (lokuttara) và giới thế gian (lokiya) là yếu tố cần thiết cho sự giải thoát khỏi vòng luân hồi, đây là giới anissitaṃ (không nương tựa); như vậy, có hai loại theo cách nissita và anissita.
114
Pañcamaduke kālaparicchedaṃ katvā samādinnaṃ sīlaṃ kālapariyantaṃ.
In the fifth pair, virtue undertaken by making a time limit is kālapariyantaṃ (time-limited).
Trong cặp đôi thứ năm, giới luật được thọ trì với một khoảng thời gian giới hạn (kālaparicchedaṃ katvā), đó là giới kālapariyantaṃ (có thời hạn).
Yāvajīvaṃ samādiyitvā tatheva pavattitaṃ āpāṇakoṭikanti evaṃ kālapariyantaāpāṇakoṭikavasena duvidhaṃ.
That which is undertaken for life and practiced in the same way is āpāṇakoṭikaṃ (life-long); thus, it is twofold by way of time-limited and life-long.
Giới luật được thọ trì và thực hành suốt đời (yāvajīvaṃ), đó là giới āpāṇakoṭikaṃ (đến cuối hơi thở); như vậy, có hai loại theo cách kālapariyanta và āpāṇakoṭika.
115
Chaṭṭhaduke lābhayasañātiaṅgajīvitavasena diṭṭhapariyantaṃ sapariyantaṃ nāma.
In the sixth pair, virtue that has an observed limit by way of gain, fame, relatives, bodily parts, and life, is called sapariyantaṃ (limited).
Trong cặp đôi thứ sáu, giới luật có giới hạn được nhìn thấy (diṭṭhapariyantaṃ) theo lợi lộc, danh tiếng, thân quyến, bộ phận cơ thể và mạng sống, đó là sapariyantaṃ (có giới hạn).
Viparītaṃ apariyantaṃ.
The opposite is apariyantaṃ (unlimited).
Điều ngược lại là apariyantaṃ (không có giới hạn).
Vuttampi cetaṃ paṭisambhidāyaṃ ‘‘katamaṃ taṃ sīlaṃ sapariyantaṃ?
It is also stated in the Paṭisambhidā: ‘‘What is that virtue which is limited?
Điều này cũng được nói trong Paṭisambhidāmagga: “Giới luật có giới hạn là gì?
Atthi sīlaṃ lābhapariyantaṃ, atthi sīlaṃ yasapariyantaṃ, atthi sīlaṃ ñātipariyantaṃ, atthi sīlaṃ aṅgapariyantaṃ, atthi sīlaṃ jīvitapariyantaṃ.
There is virtue limited by gain, there is virtue limited by fame, there is virtue limited by relatives, there is virtue limited by bodily parts, there is virtue limited by life.
Có giới luật có giới hạn là lợi lộc, có giới luật có giới hạn là danh tiếng, có giới luật có giới hạn là thân quyến, có giới luật có giới hạn là bộ phận cơ thể, có giới luật có giới hạn là mạng sống.
Katamaṃ taṃ sīlaṃ lābhapariyantaṃ?
What is that virtue limited by gain?
Giới luật có giới hạn là lợi lộc là gì?
Idhekacco lābhahetu lābhapaccayā lābhakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamati, idaṃ taṃ sīlaṃ lābhapariyanta’’nti (paṭi. ma. 1.38).
Here, for some, due to gain, because of gain, for the sake of gain, they transgress the training rule (sikkhāpada) as it was undertaken; this is that virtue limited by gain’’.
Ở đây, một người nào đó vì lợi lộc, do duyên lợi lộc, vì nguyên nhân lợi lộc mà vi phạm giới luật đã thọ trì; đó là giới luật có giới hạn là lợi lộc.”
Eteneva upāyena itarānipi vitthāretabbāni.
By this same method, the others should also be elaborated.
Theo cách này, những điều khác cũng nên được giải thích chi tiết.
Apariyantavissajjanepi vuttaṃ ‘‘katamaṃ taṃ sīlaṃ na lābhapariyantaṃ?
In the explanation of the unlimited, it is also stated: ‘‘What is that virtue not limited by gain?
Trong phần giải thích về apariyantaṃ, cũng có nói: “Giới luật không có giới hạn là lợi lộc là gì?
Idhekacco lābhahetu lābhapaccayā lābhakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamāya cittampi na uppādeti, kiṃ so vītikkamissati, idaṃ taṃ sīlaṃ na lābhapariyanta’’nti (paṭi. ma. 1.38).
Here, for some, due to gain, because of gain, for the sake of gain, they do not even generate the thought of transgressing the training rule as it was undertaken; how much less will they actually transgress it? This is that virtue not limited by gain’’.
Ở đây, một người nào đó vì lợi lộc, do duyên lợi lộc, vì nguyên nhân lợi lộc mà không hề khởi ý muốn vi phạm giới luật đã thọ trì, thì làm sao người ấy có thể vi phạm được? Đó là giới luật không có giới hạn là lợi lộc.”
Etenevupāyena itarānipi vitthāretabbāni.
By this same method, the others should also be elaborated.
Theo cách này, những điều khác cũng nên được giải thích chi tiết.
Evaṃ sapariyantāpariyantavasena duvidhaṃ.
Thus, it is twofold by way of limited and unlimited.
Như vậy, có hai loại theo cách sapariyanta và apariyanta.
116
Sattamaduke sabbampi sāsavaṃ sīlaṃ lokiyaṃ.
In the seventh pair, all virtue that is with defilements (sāsava) is mundane (lokiya).
Trong cặp đôi thứ bảy, tất cả giới luật có lậu hoặc (sāsava) là lokiyaṃ (thế gian).
Anāsavaṃ lokuttaraṃ.
That which is without defilements (anāsava) is supramundane (lokuttara).
Giới luật không lậu hoặc (anāsava) là lokuttaraṃ (siêu thế).
Tattha lokiyaṃ bhavavisesāvahaṃ hoti bhavanissaraṇassa ca sambhāro.
Of these, mundane virtue brings about special existences and is also a requisite for liberation from existence.
Trong đó, giới thế gian dẫn đến sự tồn tại đặc biệt và là yếu tố cần thiết cho sự giải thoát khỏi sự tồn tại.
Yathāha – ‘‘vinayo saṃvaratthāya, saṃvaro avippaṭisāratthāya, avippaṭisāro pāmojjatthāya, pāmojjaṃ pītatthāya, pīti passaddhatthāya, passaddhi sukhatthāya, sukhaṃ samādhatthāya, samādhi yathābhūtañāṇadassanatthāya, yathābhūtañāṇadassanaṃ nibbidatthāya, nibbidā virāgatthāya, virāgo vimuttatthāya, vimutti vimuttiñāṇadassanatthāya, vimuttiñāṇadassanaṃ anupādāparinibbānatthāya, etadatthā kathā, etadatthā mantanā, etadatthā upanisā, etadatthaṃ sotāvadhānaṃ, yadidaṃ anupādācittassa vimokkho’’ti (pari. 366).
As it is said: ‘‘Discipline (vinaya) is for restraint; restraint is for non-regret; non-regret is for joy; joy is for rapture; rapture is for tranquility; tranquility is for happiness; happiness is for concentration; concentration is for knowledge and vision of things as they are; knowledge and vision of things as they are is for disenchantment; disenchantment is for dispassion; dispassion is for liberation; liberation is for knowledge and vision of liberation; knowledge and vision of liberation is for unattached final Nibbāna. For this purpose is the discourse, for this purpose is the deliberation, for this purpose is the foundation, for this purpose is listening with attention: that is to say, the liberation of the mind without clinging’’.
Như đã nói: “Giới luật (vinaya) là để phòng hộ (saṃvara); phòng hộ là để không hối tiếc (avippaṭisāra); không hối tiếc là để hoan hỷ (pāmojja); hoan hỷ là để hỷ lạc (pīti); hỷ lạc là để an tịnh (passaddhi); an tịnh là để an lạc (sukha); an lạc là để định tâm (samādhi); định tâm là để thấy biết đúng như thật (yathābhūtañāṇadassana); thấy biết đúng như thật là để nhàm chán (nibbidā); nhàm chán là để ly tham (virāga); ly tham là để giải thoát (vimutti); giải thoát là để thấy biết sự giải thoát (vimuttiñāṇadassana); thấy biết sự giải thoát là để Niết-bàn không chấp thủ (anupādāparinibbāna). Đây là mục đích của lời dạy, đây là mục đích của sự suy tư, đây là mục đích của sự nương tựa, đây là mục đích của sự lắng nghe, tức là sự giải thoát của tâm không chấp thủ.”
Lokuttaraṃ bhavanissaraṇāvahaṃ hoti paccavekkhaṇañāṇassa ca bhūmīti evaṃ lokiyalokuttaravasena duvidhaṃ.
Supramundane virtue leads to liberation from existence and is also the domain of reflective knowledge; thus, it is twofold by way of mundane and supramundane.
Giới siêu thế dẫn đến sự giải thoát khỏi sự tồn tại và là nền tảng của tuệ quán chiếu (paccavekkhaṇañāṇa); như vậy, có hai loại theo cách lokiya và lokuttara.
117
12. Tikesu paṭhamattike hīnena chandena cittena vīriyena vīmaṃsāya vā pavattitaṃ hīnaṃ.
12. In the first triad, that which is practiced with inferior desire, thought, energy, or investigation is inferior (hīnaṃ).
12. Trong bộ ba thứ nhất, giới luật được thực hành với ý muốn, tâm, tinh tấn hoặc trí tuệ thấp kém (hīna) là hīnaṃ (thấp kém).
Majjhimehi chandādīhi pavattitaṃ majjhimaṃ.
That which is practiced with mediocre desire and so forth is mediocre (majjhimaṃ).
Giới luật được thực hành với ý muốn, tâm, tinh tấn hoặc trí tuệ trung bình (majjhima) là majjhimaṃ (trung bình).
Paṇītehi paṇītaṃ.
That with excellent ones is excellent (paṇītaṃ).
Giới luật được thực hành với ý muốn, tâm, tinh tấn hoặc trí tuệ cao thượng (paṇīta) là paṇītaṃ (cao thượng).
Yasakāmatāya vā samādinnaṃ hīnaṃ.
Or, virtue undertaken with a desire for fame is inferior.
Hoặc, giới luật được thọ trì vì mong muốn danh tiếng là hīnaṃ.
Puññaphalakāmatāya majjhimaṃ.
That with a desire for the fruit of merit is mediocre.
Giới luật được thọ trì vì mong muốn quả báo phước đức là majjhimaṃ.
Kattabbamevidanti ariyabhāvaṃ nissāya samādinnaṃ paṇītaṃ.
That undertaken with the thought ‘this indeed should be done’ by relying on the noble state is excellent.
Giới luật được thọ trì vì nương tựa vào phẩm chất cao quý (ariya-bhāva), cho rằng “điều này phải được làm” là paṇītaṃ.
‘‘Ahamasmi sīlasampanno, ime panaññe bhikkhū dussīlā pāpadhammā’’ti evaṃ attukkaṃsanaparavambhanādīhi upakkiliṭṭhaṃ vā hīnaṃ.
Or, that which is defiled by self-praise, disparagement of others, and so forth, with the thought ‘‘I am endowed with virtue, but these other bhikkhus are immoral, of evil nature’’, is inferior.
Hoặc, giới luật bị ô nhiễm (upakkiliṭṭha) bởi sự tự tán thán (attukkaṃsana) và chê bai người khác (paravambhana), như “Tôi là người đầy đủ giới luật, còn những Tỳ-kheo khác là những người phạm giới, có ác pháp”, đó là hīnaṃ.
Anupakkiliṭṭhaṃ lokiyaṃ sīlaṃ majjhimaṃ.
Mundane virtue that is undefiled is mediocre.
Giới luật thế gian không bị ô nhiễm là majjhimaṃ.
Lokuttaraṃ paṇītaṃ.
Supramundane virtue is excellent.
Giới luật siêu thế là paṇītaṃ.
Taṇhāvasena vā bhavabhogatthāya pavattitaṃ hīnaṃ.
Or, that which is practiced due to craving for the sake of existence and enjoyment is inferior.
Hoặc, giới luật được thực hành vì tham ái, vì lợi ích của sự tồn tại và tài sản là hīnaṃ.
Attano vimokkhatthāya pavattitaṃ majjhimaṃ.
That which is practiced for one's own liberation is mediocre.
Giới luật được thực hành vì lợi ích giải thoát của chính mình là majjhimaṃ.
Sabbasattānaṃ vimokkhatthāya pavattitaṃ pāramitāsīlaṃ paṇītanti evaṃ hīnamajjhimapaṇītavasena tividhaṃ.
The perfection of virtue (pāramitā-sīla) that is practiced for the liberation of all beings is excellent; thus, it is threefold by way of inferior, mediocre, and excellent.
Giới luật Ba-la-mật (pāramitāsīla) được thực hành vì lợi ích giải thoát của tất cả chúng sinh là paṇītaṃ; như vậy, có ba loại theo cách hīna, majjhima và paṇīta.
118
Dutiyattike attano ananurūpaṃ pajahitukāmena attagarunā attanigāravena pavattitaṃ attādhipateyyaṃ.
In the second triad, that which is practiced by one who is mindful of self and respects self, desiring to abandon what is unbefitting to oneself, is attādhipateyyaṃ (self-governed).
Trong bộ ba thứ hai, giới luật được thực hành bởi người tự trọng (attagaru), với sự tôn kính bản thân (attanigārava), mong muốn từ bỏ những gì không phù hợp với mình, đó là attādhipateyyaṃ (do tự chủ).
Lokāpavādaṃ pariharitukāmena lokagarunā loke gāravena pavattitaṃ lokādhipateyyaṃ.
That which is practiced by one who is mindful of the world and respects the world, desiring to avoid worldly blame, is lokādhipateyyaṃ (world-governed).
Giới luật được thực hành bởi người kính trọng thế gian (lokagaru), với sự tôn kính thế gian (loke gāravena), mong muốn tránh sự chỉ trích của thế gian, đó là lokādhipateyyaṃ (do thế chủ).
Dhammamahattaṃ pūjetukāmena dhammagarunā dhammagāravena pavattitaṃ dhammādhipateyyanti evaṃ attādhipateyyādivasena tividhaṃ.
That which is practiced by one who is mindful of the Dhamma and respects the Dhamma, desiring to honor the greatness of the Dhamma, is dhammādhipateyyaṃ (Dhamma-governed); thus, it is threefold by way of self-governed and so forth.
Giới luật được thực hành bởi người kính trọng Pháp (dhammagaru), với sự tôn kính Pháp (dhammagāravena), mong muốn tôn vinh sự vĩ đại của Pháp, đó là dhammādhipateyyaṃ (do Pháp chủ); như vậy, có ba loại theo cách attādhipateyya và các loại khác.
119
Tatiyattike yaṃ dukesu nissitanti vuttaṃ, taṃ taṇhādiṭṭhīhi parāmaṭṭhattā parāmaṭṭhaṃ.
In the third triad, that which was mentioned as relying on the two (craving and views) is parāmaṭṭhaṃ (grasped), because it is grasped by craving and views.
Trong bộ ba thứ ba, giới luật được nói là nương tựa vào hai loại (tham ái và tà kiến) là parāmaṭṭhaṃ (bị chấp thủ), vì nó bị nắm giữ bởi tham ái và tà kiến.
Puthujjanakalyāṇakassa maggasambhārabhūtaṃ sekkhānañca maggasampayuttaṃ aparāmaṭṭhaṃ.
That which serves as a requisite for the path for a virtuous ordinary person (puthujjana kalyāṇaka) and that which is associated with the path for trainees (sekha) is aparāmaṭṭhaṃ (ungrasped).
Giới luật là yếu tố cần thiết cho Đạo của phàm nhân hiền thiện (puthujjanakalyāṇaka) và giới luật liên quan đến Đạo của các bậc Hữu học (sekkhā) là aparāmaṭṭhaṃ (không bị chấp thủ).
Sekkhāsekkhānaṃ phalasampayuttaṃ paṭippassaddhanti evaṃ parāmaṭṭhādivasena tividhaṃ.
That which is associated with the fruit for trainees and perfected ones (asekha) is paṭippassaddhaṃ (allayed); thus, it is threefold by way of grasped and so forth.
Giới luật liên quan đến quả của các bậc Hữu học và Vô học (asekkhā) là paṭippassaddhaṃ (đã được an tịnh); như vậy, có ba loại theo cách parāmaṭṭha và các loại khác.
120
Catutthattike yaṃ āpattiṃ anāpajjantena pūritaṃ, āpajjitvā vā puna katapaṭikammaṃ, taṃ visuddhaṃ.
In the fourth triad, that which is fulfilled by not incurring an offense, or by making amends after incurring one, is visuddhaṃ (purified).
Trong bộ ba thứ tư, giới luật được hoàn thành mà không phạm tội, hoặc nếu đã phạm tội thì đã sám hối (katapaṭikammaṃ) lại, đó là visuddhaṃ (thanh tịnh).
Āpattiṃ āpannassa akatapaṭikammaṃ avisuddhaṃ.
The virtue of one who has incurred an offence and has not performed the counteraction is impure (avisuddhaṃ).
Giới của một vị tỳ-khưu đã phạm giới mà chưa sám hối thì không thanh tịnh.
Vatthumhi vā āpattiyā vā ajjhācāre vā vematikassa sīlaṃ vematikasīlaṃ nāma.
The virtue of one who is in doubt regarding the basis, or the offence, or the transgression is called doubtful virtue (vematikasīlaṃ).
Giới của người còn hoài nghi về đối tượng, về tội, hay về sự vượt quá giới hạn thì gọi là giới hoài nghi.
Tattha yoginā avisuddhasīlaṃ visodhetabbaṃ, vematike vatthujjhācāraṃ akatvā vimati paṭivinetabbā ‘‘iccassa phāsu bhavissatī’’ti evaṃ visuddhādivasena tividhaṃ.
Among these, the meditator should purify the impure virtue, and when there is doubt, one should allay the doubt without committing a transgression regarding the basis, (thinking) ‘By doing so, it will be easy for him’. Thus, it is threefold based on purification and so forth.
Trong ba loại giới ấy, hành giả cần phải làm cho giới không thanh tịnh trở nên thanh tịnh, và khi còn hoài nghi, phải loại bỏ sự hoài nghi mà không phạm vào đối tượng hay sự vượt quá giới hạn. Nếu làm như vậy, vị ấy sẽ được an lạc. Như vậy, có ba loại giới theo cách phân loại thanh tịnh, v.v.
121
Pañcamattike catūhi ariyamaggehi tīhi ca sāmaññaphalehi sampayuttaṃ sīlaṃ sekkhaṃ.
In the fivefold classification, virtue associated with the four noble paths and the three fruits of recluseship is training virtue (sekkhaṃ).
Trong nhóm năm, giới liên quan đến bốn Thánh Đạo và ba Sa-môn Quả (trừ A-la-hán Quả) là Hữu Học Giới (sekkhā).
Arahattaphalasampayuttaṃ asekkhaṃ.
Associated with the fruit of Arahantship, it is beyond training virtue (asekkhaṃ).
Giới liên quan đến A-la-hán Quả là Vô Học Giới (asekkha).
Sesaṃ nevasekkhanāsekkhanti evaṃ sekkhādivasena tividhaṃ.
The remainder is neither training nor beyond training virtue (nevasekkhanāsekkhaṃ). Thus, it is threefold based on training and so forth.
Phần còn lại là Phi Hữu Học Phi Vô Học Giới (nevasekkhanāsekkha). Như vậy, có ba loại giới theo cách phân loại hữu học, v.v.
122
Paṭisambhidāyaṃ pana yasmā loke tesaṃ tesaṃ sattānaṃ pakatipi sīlanti vuccati, yaṃ sandhāya ‘‘ayaṃ sukhasīlo, ayaṃ dukkhasīlo, ayaṃ kalahasīlo, ayaṃ maṇḍanasīlo’’ti bhaṇanti, tasmā tena pariyāyena ‘‘tīṇi sīlāni, kusalasīlaṃ akusalasīlaṃ abyākatasīlanti (paṭi. ma. 1.39).
Furthermore, in the Paṭisambhidā, since the natural disposition of various beings is also called sīla, referring to which they say, "This one has a peaceful disposition, this one has a suffering disposition, this one has a quarrelsome disposition, this one has a decorative disposition," therefore, by that method, it is said that there are "three virtues: wholesome virtue, unwholesome virtue, and indeterminate virtue."
Tuy nhiên, trong Paṭisambhidā, vì trong thế gian, bản tánh của các chúng sinh khác nhau cũng được gọi là giới, như khi người ta nói: “Người này có giới hạnh an lạc, người này có giới hạnh khổ đau, người này có giới hạnh tranh chấp, người này có giới hạnh trang sức,” nên theo cách này, có ba loại giới: Kusala-sīla (giới thiện), Akusala-sīla (giới bất thiện), và Abyākata-sīla (giới vô ký).
Evaṃ kusalādivasenapi tividhanti vuttaṃ.
Thus, it is also said to be threefold based on wholesome and so forth.
Như vậy, cũng có ba loại giới theo cách phân loại thiện, v.v.
Tattha akusalaṃ imasmiṃ atthe adhippetassa sīlassa lakkhaṇādīsu ekenapi na sametīti idha na upanītaṃ, tasmā vuttanayenevassa tividhatā veditabbā.
Among these, unwholesome virtue does not conform to even one of the characteristics of virtue intended in this context, so it is not included here. Therefore, its threefold nature should be understood according to the method already stated.
Trong số đó, giới bất thiện không phù hợp với bất kỳ đặc tính nào của giới được đề cập trong ngữ cảnh này, nên nó không được đưa vào đây. Do đó, cần hiểu rằng có ba loại giới theo cách đã được trình bày.
123
13. Catukkesu paṭhamacatukke –
13. In the first of the fourfold classifications—
13. Trong nhóm bốn đầu tiên:
124
Yodha sevati dussīle, sīlavante na sevati;
If one here associates with the unvirtuous, and not with the virtuous;
Người nào ở đây giao du với kẻ phá giới, không giao du với người giữ giới;
125
Vatthuvītikkame dosaṃ, na passati aviddasu.
Being undiscerning, one does not see the danger in transgressing the basis.
Kẻ vô minh không thấy lỗi trong việc vi phạm giới luật.
126
Micchāsaṅkappabahulo, indriyāni na rakkhati;
Being abundant in wrong thoughts, one does not guard the faculties;
Với nhiều tà tư duy, không hộ trì các căn;
127
Evarūpassa ve sīlaṃ, jāyate hānabhāgiyaṃ.
Verily, the virtue of such a one arises as decline-sharing (hānabhāgiyaṃ).
Giới của người như vậy chắc chắn sẽ trở thành giới thoái giảm (hānabhāgiyaṃ).
128
Yo panattamano hoti, sīlasampattiyā idha;
But if one here is content with the attainment of virtue;
Còn vị nào ở đây tự mãn với sự thành tựu giới hạnh của mình;
129
Kammaṭṭhānānuyogamhi, na uppādeti mānasaṃ.
One does not arouse the mind to the practice of meditation.
Mà không phát khởi tâm chuyên cần tu tập đề mục thiền định.
130
Tuṭṭhassa sīlamattena, aghaṭantassa uttari;
For one who is content merely with virtue, not striving for anything higher;
Vị tỳ-khưu ấy, vì thỏa mãn với giới hạnh mà không nỗ lực hơn nữa;
131
Tassa taṃ ṭhitibhāgiyaṃ, sīlaṃ bhavati bhikkhuno.
That virtue of such a bhikkhu becomes stability-sharing (ṭhitibhāgiyaṃ).
Giới của vị ấy sẽ trở thành giới an trụ (ṭhitibhāgiyaṃ).
132
Sampannasīlo ghaṭati, samādhatthāya yo pana;
But if a bhikkhu, endowed with virtue, strives for the sake of concentration;
Còn vị nào có giới hạnh viên mãn, nỗ lực vì sự thành tựu định;
133
Visesabhāgiyaṃ sīlaṃ, hoti etassa bhikkhuno.
His virtue becomes distinction-sharing (visesabhāgiyaṃ).
Giới của vị tỳ-khưu ấy sẽ trở thành giới thù thắng (visesabhāgiyaṃ).
134
Atuṭṭho sīlamattena, nibbidaṃ yonuyuñjati;
If one, not content merely with virtue, constantly applies oneself to disenchantment;
Vị nào không thỏa mãn với giới hạnh, mà chuyên cần tu tập sự nhàm chán;
135
Hoti nibbedhabhāgiyaṃ, sīlametassa bhikkhunoti.
His virtue becomes penetration-sharing (nibbedhabhāgiyaṃ).
Giới của vị tỳ-khưu ấy sẽ trở thành giới xuyên phá (nibbedhabhāgiyaṃ).
136
Evaṃ hānabhāgiyādivasena catubbidhaṃ.
Thus, it is fourfold based on decline-sharing and so forth.
Như vậy, có bốn loại giới theo cách phân loại thoái giảm, v.v.
137
Dutiyacatukke bhikkhū ārabbha paññattasikkhāpadāni, yāni ca nesaṃ bhikkhunīnaṃ paññattito rakkhitabbāni, idaṃ bhikkhusīlaṃ.
In the second fourfold classification, the training rules laid down with reference to bhikkhus, and those which bhikkhunīs should observe from among the laid-down rules for them, this is bhikkhu-sīla.
Trong nhóm bốn thứ hai, các giới học được chế định cho các tỳ-khưu, và những giới mà các tỳ-khưu-ni phải giữ theo sự chế định của các tỳ-khưu, đó là Tỳ-khưu Giới (bhikkhusīlaṃ).
Bhikkhuniyo ārabbha paññattasikkhāpadāni, yāni ca tāsaṃ bhikkhūnaṃ paññattito rakkhitabbāni, idaṃ bhikkhunisīlaṃ.
The training rules laid down with reference to bhikkhunīs, and those which bhikkhus should observe from among the laid-down rules for them, this is bhikkhunī-sīla.
Các giới học được chế định cho các tỳ-khưu-ni, và những giới mà các tỳ-khưu phải giữ theo sự chế định của các tỳ-khưu-ni, đó là Tỳ-khưu-ni Giới (bhikkhunisīlaṃ).
Sāmaṇerasāmaṇerīnaṃ dasasīlāni anupasampannasīlaṃ.
The ten precepts for sāmaṇeras and sāmaṇerīs are unordained-sīla (anupasampannasīlaṃ).
Mười giới của các Sa-di và Sa-di-ni là Giới của người chưa thọ giới Tỳ-khưu (anupasampannasīlaṃ).
Upāsakaupāsikānaṃ niccasīlavasena pañcasikkhāpadāni, sati vā ussāhe dasa, uposathaṅgavasena aṭṭhāti idaṃ gahaṭṭhasīlanti evaṃ bhikkhusīlādivasena catubbidhaṃ.
The five precepts as regular sīla for male and female lay followers, or ten if there is enthusiasm, or eight according to the Uposatha practice, this is layperson-sīla (gahaṭṭhasīlaṃ). Thus, it is fourfold based on bhikkhu-sīla and so forth.
Năm giới của các cận sự nam và cận sự nữ là giới thường xuyên, hoặc mười giới nếu có sự tinh tấn, hoặc tám giới theo các chi phần của Bát Quan Trai Giới, đó là Giới của cư sĩ (gahaṭṭhasīlaṃ). Như vậy, có bốn loại giới theo cách phân loại tỳ-khưu giới, v.v.
138
Tatiyacatukke uttarakurukānaṃ manussānaṃ avītikkamo pakatisīlaṃ.
In the third fourfold classification, the non-transgression of the human beings of Uttarakuru is natural virtue (pakatisīlaṃ).
Trong nhóm bốn thứ ba, sự không vi phạm giới của con người ở Uttarakuru là Giới tự nhiên (pakatisīlaṃ).
Kuladesapāsaṇḍānaṃ attano attano mariyādācārittaṃ ācārasīlaṃ.
The customary practices of clans, countries, and sects are conventional virtue (ācārasīlaṃ).
Tập tục và truyền thống của từng gia tộc, quốc gia, và giáo phái là Giới tập tục (ācārasīlaṃ).
‘‘Dhammatā esā, ānanda, yadā bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti na bodhisattamātu purisesu mānasaṃ uppajji kāmaguṇūpasaṃhita’’nti evaṃ vuttaṃ bodhisattamātusīlaṃ dhammatāsīlaṃ.
The Bodhisatta-mother's virtue, stated as "This is the nature, Ānanda, when the Bodhisatta has entered his mother's womb, no desire for men arises in the Bodhisatta's mother, associated with sense-pleasures," is natural law virtue (dhammatāsīlaṃ).
Giới của mẫu thân Bồ-tát được nói đến như: “Này Ānanda, đây là một pháp tánh, khi Bồ-tát nhập vào thai mẹ, tâm của mẫu thân Bồ-tát không khởi lên sự ham muốn đối với nam giới, liên quan đến các dục lạc.” Đó là Giới pháp tánh (dhammatāsīlaṃ).
Mahākassapādīnaṃ pana suddhasattānaṃ, bodhisattassa ca tāsu tāsu jātīsu sīlaṃ pubbahetukasīlanti evaṃ pakatisīlādivasena catubbidhaṃ.
The virtue of pure beings such as Mahākassapa and others, and the Bodhisatta in those various existences, is previous cause virtue (pubbahetukasīlaṃ). Thus, it is fourfold based on natural virtue and so forth.
Còn giới của các vị thanh tịnh như Mahākassapa, v.v., và giới của Bồ-tát trong các kiếp sống khác nhau là Giới do nhân duyên quá khứ (pubbahetukasīlaṃ). Như vậy, có bốn loại giới theo cách phân loại giới tự nhiên, v.v.
139
Catutthacatukke yaṃ bhagavatā ‘‘idha bhikkhu pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesū’’ti (vibha. 508; dī. ni. 1.193) vaṃ vuttaṃ sīlaṃ, idaṃ pātimokkhasaṃvarasīlaṃ nāma.
In the fourth fourfold classification, the virtue spoken of by the Blessed One as, "Here, a bhikkhu dwells restrained by the restraint of the Pātimokkha, complete in conduct and resort, seeing danger in the slightest faults, undertaking and training in the training rules," this is called Pātimokkha-restraint virtue (pātimokkhasaṃvarasīlaṃ).
Trong nhóm bốn thứ tư, giới mà Đức Thế Tôn đã nói: “Ở đây, một tỳ-khưu sống được hộ trì bởi sự chế ngự của Pātimokkha, thành tựu về oai nghi và phạm vi hoạt động, thấy sự nguy hiểm trong những lỗi nhỏ nhặt, thọ trì và học tập các giới học.” Đó gọi là Pātimokkha-saṃvara-sīla (giới chế ngự theo Pātimokkha).
Yaṃ pana ‘‘so cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati.
That which is said as, "He, having seen a form with the eye, is not a perceiver of marks or an apprehending of details; he practices for the restraint of that eye-faculty whereby evil unwholesome states such as covetousness and distress would flow in upon him while dwelling unrestrained, he guards the eye-faculty, he undertakes restraint in the eye-faculty.
Còn giới được nói: “Vị ấy khi thấy sắc bằng mắt, không nắm giữ tướng chung, không nắm giữ tướng riêng. Vì lý do nào mà nhãn căn của vị ấy nếu không được chế ngự, những pháp bất thiện, ác pháp như tham ái và ưu phiền sẽ xâm nhập, vị ấy thực hành để chế ngự nhãn căn, hộ trì nhãn căn, đạt được sự chế ngự nơi nhãn căn.
Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī…pe… manindriye saṃvaraṃ āpajjatī’’ti (ma. ni. 1.22, 411; dī. ni. 1.213; a. ni. 4.198) vuttaṃ, idaṃ indriyasaṃvarasīlaṃ.
Having heard a sound with the ear... (similarly)... having smelt a smell with the nose... (similarly)... having tasted a flavour with the tongue... (similarly)... having touched a tangible with the body... (similarly)... having cognized a mental phenomenon with the mind, he is not a perceiver of marks... (similarly)... he undertakes restraint in the mind-faculty," this is faculty-restraint virtue (indriyasaṃvarasīlaṃ).
Khi nghe tiếng bằng tai… v.v… khi ngửi hương bằng mũi… v.v… khi nếm vị bằng lưỡi… v.v… khi xúc chạm bằng thân… v.v… khi nhận biết pháp bằng ý, không nắm giữ tướng chung… v.v… đạt được sự chế ngự nơi ý căn.” Đó là Indriya-saṃvara-sīla (giới chế ngự các căn).
Yā pana ājīvahetupaññattānaṃ channaṃ sikkhāpadānaṃ vītikkamassa, ‘‘kuhanā lapanā nemittikatā nippesikatā lābhena lābhaṃ nijigīsanatā’’ti evamādīnañca pāpadhammānaṃ vasena pavattā micchājīvā virati, idaṃ ājīvapārisuddhisīlaṃ.
The abstention from wrong livelihood, which consists of transgressing the six training rules enacted due to livelihood, and evil states such as "deception, flattery, hinting, disparagement, and seeking gain by gain," this is purity of livelihood virtue (ājīvapārisuddhisīlaṃ).
Sự từ bỏ tà mạng phát sinh do vi phạm sáu giới học được chế định vì sinh kế, và do các ác pháp như “kuhana (lừa dối), lapana (tâng bốc), nemittikatā (ra dấu), nippesikatā (ép buộc), lābhena lābhaṃ nijigīsanatā (tìm lợi lộc bằng lợi lộc),” v.v., đó là Ājīva-pārisuddhi-sīla (giới thanh tịnh về sinh kế).
‘‘Paṭisaṅkhā yoniso cīvaraṃ paṭisevati, yāvadeva sītassa paṭighātāyā’’ti (ma. ni. 1.23; a. ni. 6.58) ādinā nayena vutto paṭisaṅkhānaparisuddho catupaccayaparibhogo paccayasannissitasīlaṃ nāma.
The blameless mental determination regarding the use of the four requisites, purified by careful reflection, as stated by the method beginning "Having reflected wisely, one uses robes, only for warding off cold," is called requisite-dependent virtue (paccayasannissitasīlaṃ).
Sự thọ dụng bốn vật dụng được thanh tịnh bằng sự quán xét, được nói theo cách như: “Vị ấy quán xét y phục mà thọ dụng, chỉ để chống lại cái lạnh…” Đó gọi là Paccaya-sannissita-sīla (giới nương tựa vật dụng).
140
Pātimokkhasaṃvarasīlaṃ
Pātimokkha-restraint Virtue
Pātimokkha-saṃvara-sīla (Giới chế ngự theo Pātimokkha)
141
14. Tatrāyaṃ ādito paṭṭhāya anupubbapadavaṇṇanāya saddhiṃ vinicchayakathā.
14. Herein, this is the discerning exposition together with the sequential word-by-word explanation, starting from the beginning.
14. Ở đây, từ ban đầu, đây là lời giải thích phân tích cùng với sự luận giải từng từ một.
Idhāti imasmiṃ sāsane.
Idha means in this Dispensation.
Idha (Ở đây) có nghĩa là trong giáo pháp này.
Bhikkhūti saṃsāre bhayaṃ ikkhaṇatāya vā bhinnapaṭadharāditāya vā evaṃ laddhavohāro saddhāpabbajito kulaputto.
Bhikkhu refers to a son of noble family who has gone forth in faith, having obtained this designation either because he sees danger in saṃsāra, or because he wears torn and mended robes, and so forth.
Bhikkhu (Tỳ-khưu) là một thiện nam tử xuất gia vì lòng tin, được gọi như vậy vì thấy sự nguy hiểm trong vòng luân hồi, hoặc vì mặc y phấn tảo, v.v.
Pātimokkhasaṃvarasaṃvutoti ettha pātimokkhanti sikkhāpadasīlaṃ.
Regarding Pātimokkhasaṃvarasaṃvuto, Pātimokkha means the virtue of the training rules.
Trong cụm từ Pātimokkha-saṃvara-saṃvuto (được chế ngự bởi sự chế ngự của Pātimokkha), Pātimokkha có nghĩa là giới học.
Tañhi yo naṃ pāti rakkhati, taṃ mokkheti mocayati āpāyikādīhi dukkhehi, tasmā pātimokkhanti vuccati.
For indeed, it guards (pāti) and protects one who protects it, and it releases (mokkheti) one from sufferings such as those in the lower realms; therefore, it is called Pātimokkha.
Vì nó bảo vệ người giữ nó, giải thoát người ấy khỏi những khổ đau trong các cõi đọa lạc, v.v., nên nó được gọi là Pātimokkha.
Saṃvaraṇaṃ saṃvaro, kāyikavācasikassa avītikkamassetaṃ nāmaṃ.
Restraining is restraint (saṃvara); this is a name for non-transgression by body and speech.
Sự chế ngự là saṃvara, đây là tên gọi của sự không vi phạm bằng thân và lời nói.
Pātimokkhameva saṃvaro pātimokkhasaṃvaro.
The Pātimokkha itself is restraint (saṃvaro), hence Pātimokkhasaṃvara.
Pātimokkha chính là sự chế ngự, gọi là Pātimokkha-saṃvara.
Tena pātimokkhasaṃvarena saṃvuto pātimokkhasaṃvarasaṃvuto, upagato samannāgatoti attho.
Pātimokkhasaṃvarasaṃvuto means restrained by that Pātimokkha-restraint, that is, one who has approached it, one who is endowed with it.
Được chế ngự bởi Pātimokkha-saṃvara là Pātimokkha-saṃvara-saṃvuto, có nghĩa là đã đạt được, đã thành tựu.
Viharatīti iriyati.
Viharati means acts.
Viharati (sống) có nghĩa là hành động.
Ācāragocarasampannotiādīnamattho pāḷiyaṃ āgatanayeneva veditabbo.
The meaning of Ācāragocarasampanno and so forth should be understood according to the method given in the Pāli (text itself).
Ý nghĩa của Ācāra-gocara-sampanno (thành tựu về oai nghi và phạm vi hoạt động), v.v., cần được hiểu theo cách đã được trình bày trong Pāḷi.
Vuttañhetaṃ –
For this has been stated:
Điều này đã được nói:
142
‘‘Ācāragocarasampanno’’ti atthi ācāro, atthi anācāro;
"Ācāragocarasampanno" means there is proper conduct (ācāra), and there is improper conduct (anācāra).
“Về ‘Ācāra-gocara-sampanno’ (thành tựu về oai nghi và phạm vi hoạt động), có oai nghi và có phi oai nghi;
143
Tattha katamo anācāro?
Among these, what is improper conduct (anācāra)?
Trong đó, thế nào là phi oai nghi?
Kāyiko vītikkamo vācasiko vītikkamo kāyikavācasiko vītikkamo, ayaṃ vuccati anācāro.
Bodily transgression, verbal transgression, or bodily and verbal transgression – this is called improper conduct.
Sự vi phạm bằng thân, sự vi phạm bằng lời nói, sự vi phạm bằng cả thân và lời nói, đó gọi là phi oai nghi.
Sabbampi dussīlyaṃ anācāro.
All unvirtuousness is improper conduct.
Tất cả sự phá giới đều là phi oai nghi.
Idhekacco veḷudānena vā pattadānena vā pupphaphalasinānadantakaṭṭhadānena vā cāṭukamyatāya vā muggasūpyatāya vā pāribhaṭyatāya vā jaṅghapesanikena vā aññataraññatarena vā buddhapaṭikuṭṭhena micchāājīvena jīvikaṃ kappeti, ayaṃ vuccati anācāro.
Here, some individual maintains his livelihood by giving bamboo, or by giving leaves, or by giving flowers, fruits, cleansing powders, tooth-sticks, or by flattery, or by speaking like mung bean soup, or by rendering services, or by acting as a messenger, or by any other wrong livelihood condemned by the Buddha – this is called improper conduct.
Ở đây, một số người kiếm sống bằng cách cho tre, cho lá, cho hoa, quả, bột tắm, cành xỉa răng, hoặc bằng cách nịnh hót, hoặc bằng cách nói lời ngọt ngào như súp đậu, hoặc bằng cách chăm sóc con cái của người khác, hoặc bằng cách làm người đưa thư, hoặc bằng bất kỳ cách tà mạng nào khác bị Đức Phật quở trách, đó gọi là phi oai nghi.
144
Tattha katamo ācāro?
Among these, what is proper conduct (ācāra)?
Trong đó, thế nào là oai nghi?
Kāyiko avītikkamo vācasiko avītikkamo kāyikavācasiko avītikkamo, ayaṃ vuccati ācāro.
Bodily non-transgression, verbal non-transgression, or bodily and verbal non-transgression – this is called proper conduct.
Sự không vi phạm bằng thân, sự không vi phạm bằng lời nói, sự không vi phạm bằng cả thân và lời nói, đó gọi là oai nghi.
Sabbopi sīlasaṃvaro ācāro.
All virtue and restraint is proper conduct.
Tất cả sự chế ngự giới đều là oai nghi.
Idhekacco na veḷudānena vā na pattana pupphana phalana sinānana dantakaṭṭhadānena vā na cāṭukamyatāya vā na muggasūpyatāya vā na pāribhaṭyatāya vā na jaṅghapesanikena vā na aññataraññatarena vā buddhapaṭikuṭṭhena micchāājīvena jīvikaṃ kappeti, ayaṃ vuccati ācāro.
Here, some individual does not sustain his life by offering bamboo, or by offering leaves, flowers, fruits, bathing material, or tooth-sticks, or by flattery, or by buttering up, or by attendance, or by acting as a messenger, or by any other wrong livelihood condemned by the Buddha. This is called conduct (ācāra).
Ở đây, có một số vị không nuôi mạng bằng cách cho tre, hay cho lá, cho hoa, cho quả, cho nước tắm, cho cây chải răng, hay bằng cách nịnh bợ, hay bằng cách làm môi giới đậu xanh, hay bằng cách làm người hầu hạ, hay bằng cách làm người đưa tin, hay bằng cách nuôi mạng bằng bất cứ tà mạng nào bị Đức Phật quở trách. Điều này được gọi là Ācāra (oai nghi, hạnh kiểm).
145
Gocaroti atthi gocaro atthi agocaro.
As for "resort" (gocara), there is resort (gocara) and there is non-resort (agocara).
Gocara (phạm vi hành khất) có: có gocara và có agocara.
146
Tattha katamo agocaro?
Among these, what is non-resort?
Trong đó, thế nào là agocara (phạm vi hành khất không thích hợp)?
Idhekacco vesiyāgocaro vā hoti vidhavā, thullakumārikā, paṇḍaka, bhikkhunī, pānāgāragocaro vā hoti, saṃsaṭṭho viharati rājūhi rājamahāmattehi titthiyehi titthiyasāvakehi ananulomikena saṃsaggena, yāni vā pana tāni kulāni assaddhāni appasannāni anopānabhūtāni akkosakaparibhāsakāni anatthakāmāni ahitakāmāni aphāsukakāmāni ayogakkhemakāmāni bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ, tathārūpāni kulāni sevati bhajati payirupāsati, ayaṃ vuccati agocaro.
Here, some individual associates with prostitutes, or with widows, or with mature virgins, or with eunuchs (paṇḍaka), or with bhikkhunīs, or with taverns, or he lives in inappropriate contact with kings, royal ministers, sectarians, or their disciples. Or, such families that are faithless, not appreciative, not like a watering-place, given to abusing and reviling, not wishing for the good, not wishing for welfare, not wishing for comfort, not wishing for safety from the yokes for bhikkhus, bhikkhunīs, male lay followers, and female lay followers; if he frequents, associates with, and serves such families, this is called non-resort (agocara).
Ở đây, có một số vị có phạm vi hành khất là các kỹ nữ, hay quả phụ, hay thiếu nữ mới lớn, hay hoạn nhân, hay Tỳ khưu ni, hay các quán rượu; sống giao du với vua chúa, quan lại, ngoại đạo, đệ tử ngoại đạo bằng sự giao thiệp không thích đáng. Hoặc những gia đình không có đức tin, không có lòng tịnh tín, không phải là nơi nương tựa, thường mắng nhiếc, phỉ báng, không mong cầu lợi ích, không mong cầu hạnh phúc, không mong cầu sự an ổn, không mong cầu sự giải thoát cho các Tỳ khưu, Tỳ khưu ni, cận sự nam, cận sự nữ; vị ấy lui tới, giao thiệp, thân cận với những gia đình như vậy. Điều này được gọi là agocara.
147
Tattha katamo gocaro?
Among these, what is resort?
Trong đó, thế nào là gocara (phạm vi hành khất thích hợp)?
Idhekacco na vesiyāgocaro vā hoti…pe… na pānāgāragocaro vā hoti, asaṃsaṭṭho viharati rājūhi…pe… titthiyasāvakehi ananulomikena saṃsaggena, yāni vā pana tāni kulāni saddhāni pasannāni opānabhūtāni kāsāvapajjotāni isivātapaṭivātāni atthakāmāni…pe… yogakkhemakāmāni bhikkhūnaṃ…pe… upāsikānaṃ, tathārūpāni kulāni sevati bhajati payirupāsati, ayaṃ vuccati gocaro.
Here, some individual does not associate with prostitutes…pe… or with taverns; he lives without inappropriate contact with kings…pe… or with sectarian disciples. Or, such families that are faithful, appreciative, like a watering-place, radiant with the saffron robe, reverent like ascetics, wishing for the good…pe… wishing for safety from the yokes for bhikkhus…pe… male lay followers, and female lay followers; if he frequents, associates with, and serves such families, this is called resort (gocara).
Ở đây, có một số vị không có phạm vi hành khất là các kỹ nữ… (lược)… không phải là các quán rượu; sống không giao du với vua chúa… (lược)… đệ tử ngoại đạo bằng sự giao thiệp không thích đáng. Hoặc những gia đình có đức tin, có lòng tịnh tín, là nơi nương tựa, làm rạng rỡ y cà sa, là nơi đón gió lành của các ẩn sĩ, mong cầu lợi ích… (lược)… mong cầu sự giải thoát cho các Tỳ khưu… (lược)… cận sự nữ; vị ấy lui tới, giao thiệp, thân cận với những gia đình như vậy. Điều này được gọi là gocara.
Iti iminā ca ācārena iminā ca gocarena upeto hoti samupeto upagato samupagato upapanno sampanno samannāgato, tena vuccati ‘‘ācāragocarasampanno’’ti (vibha. 511).
Thus, he is endowed, thoroughly endowed, arrived at, thoroughly arrived at, accomplished, perfected, and possessed of this conduct and this resort. Therefore, he is called "accomplished in conduct and resort" (Vibh. 511).
Như vậy, vị ấy được đầy đủ, được trọn vẹn, được thành tựu, được viên mãn, được trang bị với ācāra này và gocara này. Vì thế, vị ấy được gọi là ‘‘ācāragocarasampanno’’ (người đầy đủ oai nghi và phạm vi hành khất).
148
Api cettha imināpi nayena ācāragocarā veditabbā.
Moreover, conduct and resort should be understood by this method as well.
Hơn nữa, ở đây, ācāra và gocara cũng cần được hiểu theo cách này.
Duvidho hi anācāro kāyiko vācasiko ca.
Indeed, impropriety (anācāra) is of two kinds: physical and verbal.
Quả thật, có hai loại anācāra (oai nghi không thích đáng): thân anācāra và khẩu anācāra.
Tattha katamo kāyiko anācāro?
Among these, what is physical impropriety?
Trong đó, thế nào là thân anācāra?
Idhekacco saṅghagatopi acittīkārakato there bhikkhū ghaṭṭayantopi tiṭṭhati, ghaṭṭayantopi nisīdati, puratopi tiṭṭhati, puratopi nisīdati, uccepi āsane nisīdati, sasīsampi pārupitvā nisīdati, ṭhitakopi bhaṇati, bāhāvikkhepakopi bhaṇati, therānaṃ bhikkhūnaṃ anupāhanānaṃ caṅkamantānaṃ saupāhano caṅkamati, nīce caṅkame caṅkamantānaṃ ucce caṅkame caṅkamati, chamāya caṅkamantānaṃ caṅkame caṅkamati, there bhikkhū anupakhajjāpi tiṭṭhati, anupakhajjāpi nisīdati, navepi bhikkhū āsanena paṭibāhati, jantāgharepi there bhikkhū anāpucchā kaṭṭhaṃ pakkhipati, dvāraṃ pidahati, udakatitthepi there bhikkhū ghaṭṭayantopi otarati, puratopi otarati, ghaṭṭayantopi nhāyati, puratopi nhāyati, ghaṭṭayantopi uttarati, puratopi uttarati, antaragharaṃ pavisantopi there bhikkhū ghaṭṭayantopi gacchati, puratopi gacchati, vokkamma ca therānaṃ bhikkhūnaṃ purato purato gacchati, yānipi tāni honti kulānaṃ ovarakāni gūḷhāni ca paṭicchannāni ca yattha kulitthiyo kulakumāriyo nisīdanti, tatthapi sahasā pavisati, kumārakassapi sīsaṃ parāmasati, ayaṃ vuccati kāyiko anācāro.
Here, some individual, even when in the Saṅgha, acts without respect, stands even jostling elder bhikkhus, sits even jostling them, stands in front of them, sits in front of them, sits on a high seat, sits covering his head, speaks even while standing, speaks even while gesticulating with his arms, walks with sandals while elder bhikkhus are walking without sandals, walks on a high walkway while they are walking on a low one, walks on a walkway while they are walking on the ground, stands even by crowding elder bhikkhus, sits even by crowding them, pushes away junior bhikkhus from their seats, puts wood into the stove in the hot-bath house without asking elder bhikkhus, closes the door without asking, descends into the water-bathing place even jostling elder bhikkhus, descends in front of them, bathes even jostling them, bathes in front of them, ascends even jostling them, ascends in front of them, enters a village house even jostling elder bhikkhus, walks in front of them, and walks constantly in front of elder bhikkhus by stepping aside; and into those private, secluded, and covered rooms of families where noblewomen and young women sit, he enters suddenly, and touches a young boy's head. This is called physical impropriety (kāyika anācāra).
Ở đây, có một số vị, dù ở trong Tăng chúng, không có sự tôn kính, đứng hay ngồi mà va chạm các Tỳ khưu trưởng lão; đứng hay ngồi trước mặt các Tỳ khưu trưởng lão; ngồi trên chỗ ngồi cao; ngồi trùm đầu; đứng nói chuyện; vung tay nói chuyện; đi kinh hành với dép trong khi các Tỳ khưu trưởng lão đi kinh hành không dép; đi kinh hành trên đường kinh hành cao trong khi các vị đi trên đường kinh hành thấp; đi kinh hành trên đường kinh hành trong khi các vị đi trên mặt đất; đứng hay ngồi mà chen lấn các Tỳ khưu trưởng lão; từ chối chỗ ngồi của các Tỳ khưu mới; trong nhà tắm, không hỏi ý các Tỳ khưu trưởng lão mà bỏ củi vào lò, đóng cửa; ở bến nước, không hỏi ý các Tỳ khưu trưởng lão mà va chạm các Tỳ khưu trưởng lão khi xuống nước, xuống trước mặt các vị, va chạm các vị khi tắm, tắm trước mặt các vị, va chạm các vị khi lên bờ, lên trước mặt các vị; khi đi vào nhà dân, không hỏi ý các Tỳ khưu trưởng lão mà va chạm các Tỳ khưu trưởng lão khi đi, đi trước mặt các vị; hoặc đi trước mặt các Tỳ khưu trưởng lão một cách thiếu tôn trọng; hoặc tự ý đi vào những căn phòng riêng tư, kín đáo của các gia đình, nơi phụ nữ và thiếu nữ trong gia đình đang ngồi; hoặc xoa đầu các bé trai. Điều này được gọi là thân anācāra.
149
Tattha katamo vācasiko anācāro?
Among these, what is verbal impropriety?
Trong đó, thế nào là khẩu anācāra?
Idhekacco saṅghagatopi acittīkārakato there bhikkhū anāpucchā dhammaṃ bhaṇati.
Here, some individual, even when in the Saṅgha, speaks Dhamma without asking elder bhikkhus.
Ở đây, có một số vị, dù ở trong Tăng chúng, không có sự tôn kính, không hỏi ý các Tỳ khưu trưởng lão mà thuyết pháp.
Pañhaṃ vissajjeti, pātimokkhaṃ uddisati, ṭhitakopi bhaṇati, bāhāvikkhepakopi bhaṇati, antaragharaṃ paviṭṭhopi itthiṃ vā kumāriṃ vā evamāha – ‘‘itthannāme itthaṃgotte kiṃ atthi, yāgu atthi, bhattaṃ atthi, khādanīyaṃ atthi, kiṃ pivissāma, kiṃ khādissāma, kiṃ bhuñjissāma.
He answers a question, recites the Pātimokkha, speaks even while standing, speaks even while gesticulating with his arms, and even upon entering a village house, he says to a woman or a young woman, "Madam*, of clan*, what is there? Is there gruel? Is there rice? Is there solid food? What shall we drink? What shall we eat? What shall we consume?
Giải đáp vấn đề, tụng đọc Pātimokkha; đứng nói chuyện; vung tay nói chuyện; khi vào nhà dân, nói với phụ nữ hay thiếu nữ như vầy: ‘‘Này cô tên là… thuộc dòng họ…, có gì không? Có cháo không? Có cơm không? Có thức ăn không? Chúng ta sẽ uống gì? Chúng ta sẽ ăn gì? Chúng ta sẽ thọ dụng gì?
Kiṃ vā me dassathā’’ti vippalapati, ayaṃ vuccati vācasiko anācāro (mahāni. 87).
Or what will you give me?"—he prattles thus. This is called verbal impropriety (vācasika anācāra).
Hay các cô sẽ cho tôi cái gì?’’ Vị ấy nói lung tung. Điều này được gọi là khẩu anācāro.
Paṭipakkhavasena panassa ācāro veditabbo.
However, proper conduct (ācāra) should be understood as the opposite of this impropriety.
Tuy nhiên, ācāra cần được hiểu theo nghĩa đối lập với anācāra.
150
Apica bhikkhu sagāravo sappatisso hirottappasampanno sunivattho supāruto pāsādikena abhikkantena paṭikkantena ālokitena vilokitena samiñjitena pasāritena okkhittacakkhu iriyāpathasampanno indriyesu guttadvāro bhojane mattaññū jāgariyamanuyutto satisampajaññena samannāgato appiccho santuṭṭho āraddhavīriyo ābhisamācārikesu sakkaccakārī garucittīkārabahulo viharati, ayaṃ vuccati ācāro.
Moreover, a bhikkhu dwells reverently, respectfully, endowed with shame and dread, well-attired, well-robed, with dignified going forth and coming back, looking and glancing, bending and stretching, with downcast eyes, accomplished in deportment, with guarded sense-doors, moderate in eating, devoted to wakefulness, endowed with mindfulness and clear comprehension, of few wishes, content, energetic, diligent in matters of good conduct (ābhisamācārika), and abundant in deference and respect. This is called conduct (ācāra).
Hơn nữa, một Tỳ khưu sống có sự tôn kính, có sự khiêm tốn, đầy đủ hổ thẹn và ghê sợ tội lỗi, y phục chỉnh tề, đắp y tề chỉnh, với dáng đi tới, đi lui, nhìn, liếc, co tay, duỗi tay, mắt nhìn xuống một cách trang nghiêm, đầy đủ oai nghi, các căn được phòng hộ, biết tiết độ trong ăn uống, chuyên cần thức tỉnh, đầy đủ chánh niệm và tỉnh giác, ít dục, biết tri túc, tinh tấn tinh cần, siêng năng trong các giới luật căn bản, thường xuyên có lòng tôn kính và quý trọng. Điều này được gọi là ācāra.
Evaṃ tāva ācāro veditabbo.
Thus, conduct is to be understood.
Trước hết, ācāra cần được hiểu như vậy.
151
Gocaro pana tividho upanissayagocaro ārakkhagocaro upanibandhagocaroti.
Resort (gocara), however, is of three kinds: resort for support (upanissaya-gocara), resort for protection (ārakkhagocara), and resort for attachment (upanibandha-gocara).
Còn gocara thì có ba loại: upanissayagocara (phạm vi nương tựa), ārakkhagocara (phạm vi bảo hộ) và upanibandhagocara (phạm vi cột buộc).
Tattha katamo upanissayagocaro?
Among these, what is resort for support?
Trong đó, thế nào là upanissayagocara?
Dasakathāvatthuguṇasamannāgato kalyāṇamitto, yaṃ nissāya assutaṃ suṇāti, sutaṃ pariyodapeti, kaṅkhaṃ vitarati, diṭṭhiṃ ujuṃ karoti, cittaṃ pasādeti.
It is a virtuous friend (kalyāṇamitto) endowed with the ten topics of discourse (kathāvatthu-guṇa), by relying on whom one hears what was unheard, purifies what was heard, overcomes doubt, straightens one's view, and gladdens one's mind.
Đó là một thiện hữu đầy đủ mười pháp thoại, nương tựa vào vị ấy mà nghe những điều chưa từng nghe, làm cho những điều đã nghe được thanh tịnh, vượt qua nghi ngờ, làm cho tà kiến trở thành chánh kiến, làm cho tâm được tịnh tín.
Yassa vā pana anusikkhamāno saddhāya vaḍḍhati, sīlena, sutena, cāgena, paññāya vaḍḍhati, ayaṃ vuccati upanissayagocaro.
Or, by emulating whom, one grows in faith, in virtue, in learning, in generosity, and in wisdom. This is called resort for support (upanissaya-gocara).
Hoặc nương theo sự học hỏi của vị ấy mà tăng trưởng đức tin, giới hạnh, sự học hỏi, sự bố thí, trí tuệ. Điều này được gọi là upanissayagocara.
152
Katamo ārakkhagocaro?
What is resort for protection?
Thế nào là ārakkhagocara?
Idha bhikkhu antaragharaṃ paviṭṭho vīthiṃ paṭipanno okkhittacakkhu yugamattadassāvī susaṃvuto gacchati, na hatthiṃ olokento, na assaṃ, na rathaṃ, na pattiṃ, na itthiṃ, na purisaṃ olokento, na uddhaṃ ullokento, na adho olokento, na disāvidisaṃ pekkhamāno gacchati, ayaṃ vuccati ārakkhagocaro.
Here, a bhikkhu, having entered a village house and gone along the street, walks with downcast eyes, seeing only a yoke's length, well-restrained. He does not look at an elephant, or a horse, or a chariot, or a foot soldier, or a woman, or a man; he does not look upwards, or downwards, or gaze in all directions while walking. This is called resort for protection (ārakkhagocara).
Ở đây, một Tỳ khưu khi vào nhà dân, đi trên đường, mắt nhìn xuống, chỉ nhìn khoảng cách một ách xe (khoảng bốn cubit), đi một cách khéo léo phòng hộ, không nhìn voi, không nhìn ngựa, không nhìn xe, không nhìn bộ binh, không nhìn phụ nữ, không nhìn đàn ông, không nhìn lên trên, không nhìn xuống dưới, không nhìn các phương hướng. Điều này được gọi là ārakkhagocara.
153
Katamo upanibandhagocaro?
What is resort for attachment?
Thế nào là upanibandhagocara?
Cattāro satipaṭṭhānā yattha cittaṃ upanibandhati.
It is the four foundations of mindfulness (satipaṭṭhāna) to which one attaches the mind.
Đó là bốn pháp niệm xứ, nơi tâm được cột buộc vào.
Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘ko ca, bhikkhave, bhikkhuno gocaro sako pettiko visayo?
For this was said by the Blessed One: "And what, bhikkhus, is the bhikkhu's resort, his ancestral domain?
Điều này đã được Đức Thế Tôn nói: ‘‘Này các Tỳ khưu, đâu là phạm vi hành khất, là lãnh vực của riêng Tỳ khưu?
Yadidaṃ cattāro satipaṭṭhānā’’ti (saṃ. ni. 5.372), ayaṃ vuccati upanibandhagocaro.
It is these four foundations of mindfulness." This is called resort for attachment (upanibandhagocara).
Đó chính là bốn pháp niệm xứ.’’ Điều này được gọi là upanibandhagocara.
Iti iminā ca ācārena iminā ca gocarena upeto…pe… samannāgato.
Thus, he is endowed with this conduct and this resort…pe… possessed of it.
Như vậy, vị ấy được đầy đủ với ācāra này và gocara này… (lược)… được trang bị.
Tenapi vuccati ācāragocarasampannoti.
Therefore, too, he is called "accomplished in conduct and resort."
Vì thế, vị ấy được gọi là ācāragocarasampanno (người đầy đủ oai nghi và phạm vi hành khất).
154
Aṇumattesu vajjesu bhayadassāvīti aṇuppamāṇesu asañcicca āpannasekhiyaakusalacittuppādādibhedesu vajjesu bhayadassanasīlo.
Seeing danger in the slightest faults means having the habit of seeing danger even in faults of tiny measure, such as those related to Sekhiya rules or arising from unwholesome mental states, committed unintentionally.
Aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī (thấy sự nguy hiểm trong những lỗi lầm nhỏ nhặt nhất) nghĩa là có thói quen thấy sự nguy hiểm trong những lỗi lầm nhỏ nhặt như hạt bụi, bao gồm những lỗi vi phạm giới học giới không cố ý, những tâm bất thiện khởi lên, v.v.
Samādāya sikkhati sikkhāpadesūti yaṃkiñci sikkhāpadesu sikkhitabbaṃ, taṃ sabbaṃ sammā ādāya sikkhati.
Undertaking and training in the training rules means that whatever is to be trained in the training rules, all of that he undertakes well and trains in.
Samādāya sikkhati sikkhāpadesu (thọ trì và thực hành các học giới) nghĩa là thọ trì và thực hành một cách đúng đắn tất cả những gì cần phải học trong các học giới.
Ettha ca ‘‘pātimokkhasaṃvarasaṃvuto’’ti ettāvatā ca puggalādhiṭṭhānāya desanāya pātimokkhasaṃvarasīlaṃ dassitaṃ.
And here, by the words "restrained by the Paṭimokkha restraint," the virtue of Paṭimokkha restraint is shown by way of a teaching based on the individual.
Ở đây, chỉ với câu ‘‘pātimokkhasaṃvarasaṃvuto’’ (được phòng hộ bởi giới luật Pātimokkha) là đã trình bày giới Pātimokkha theo cách giảng dạy dựa trên cá nhân.
‘‘Ācāragocarasampanno’’tiādi pana sabbaṃ yathāpaṭipannassa taṃ sīlaṃ sampajjati, taṃ paṭipattiṃ dassetuṃ vuttanti veditabbaṃ.
However, "accomplished in conduct and resort" and so forth, all that should be understood as spoken to show the practice by which that virtue is perfected for one who practices accordingly.
Còn tất cả những gì được nói từ ‘‘ācāragocarasampanno’’ (đầy đủ oai nghi và phạm vi hành khất) trở đi, cần được hiểu là để trình bày cách thực hành mà nhờ đó giới hạnh đó được thành tựu cho người thực hành.
155
Indriyasaṃvarasīlaṃ
Virtue of Sense-Restraint
Indriyasaṃvarasīla (Giới phòng hộ các căn)
156
15. Yaṃ panetaṃ tadanantaraṃ ‘‘so cakkhunā rūpaṃ disvā’’tiādinā nayena dassitaṃ indriyasaṃvarasīlaṃ, tattha soti pātimokkhasaṃvarasīle ṭhito bhikkhu.
15. As for this morality of sense-restraint, which was explained immediately afterwards by the method beginning with "he, having seen a form with the eye," concerning that, "he" means a bhikkhu established in the Pāṭimokkha restraint morality.
15. Còn về điều này, sau đó, giới luật chế ngự các căn (indriyasaṃvarasīla) được trình bày theo cách thức ‘vị ấy thấy sắc bằng mắt’ v.v… Ở đó, vị ấy là vị Tỳ-khưu an trú trong giới Pātimokkha-saṃvara-sīla.
Cakkhunā rūpaṃ disvāti kāraṇavasena cakkhūti laddhavohārena rūpadassanasamatthena cakkhuviññāṇena rūpaṃ disvā.
"Having seen a form with the eye" means having seen a form with eye-consciousness, which is capable of seeing forms and is called "eye" by way of a special cause.
Thấy sắc bằng mắt (cakkhunā rūpaṃ disvā) là thấy sắc bằng nhãn thức (cakkhuviññāṇa) có khả năng thấy sắc, được gọi là mắt (cakkhu) theo cách thức của nguyên nhân.
Porāṇā panāhu ‘‘cakkhu rūpaṃ na passati, acittakattā, cittaṃ na passati, acakkhukattā, dvārārammaṇasaṅghaṭṭe pana cakkhupasādavatthukena cittena passati.
But the ancients said, "The eye does not see a form, because it is non-conscious; the mind does not see a form, because it is without an eye. However, when the door and the object collide, one sees with the mind, which has eye-sensitivity as its basis.
Tuy nhiên, các bậc Trưởng lão thời xưa đã nói: “Mắt không thấy sắc, vì không có tâm; tâm không thấy sắc, vì không có mắt. Nhưng khi cửa giác quan và đối tượng gặp nhau, thì thấy bằng tâm (cakkhuviññāṇa) có đối tượng là nhãn tịnh sắc (cakkhupasāda).
Īdisī panesā ‘dhanunā vijjhatī’tiādīsu viya sasambhārakathā nāma hoti, tasmā cakkhuviññāṇena rūpaṃ disvāti ayamevettha attho’’ti.
But this is a statement that includes its accessories, like in 'he shoots with a bow,' therefore, 'having seen a form with eye-consciousness' is the meaning here."
Đây là một cách nói bao gồm các yếu tố, giống như trong các câu ‘bắn bằng cung’ v.v… Do đó, ý nghĩa ở đây chính là thấy sắc bằng nhãn thức (cakkhuviññāṇa).”
Na nimittaggāhīti itthipurisanimittaṃ vā subhanimittādikaṃ vā kilesavatthubhūtaṃ nimittaṃ na gaṇhāti, diṭṭhamatteyeva saṇṭhāti.
"Not a receiver of signs" means he does not grasp a sign (nimitta) that is a basis for defilements, such as a sign of femininity or masculinity, or an attractive sign. He remains solely on what is seen.
Không nắm giữ tướng (na nimittaggāhī) là không nắm giữ tướng nam hay nữ, hoặc tướng đẹp đẽ (subhanimitta) v.v… là đối tượng của phiền não. Vị ấy chỉ an trú trong điều vừa thấy.
Nānubyañjanaggāhīti kilesānaṃ anuanubyañjanato pākaṭabhāvakaraṇato anubyañjananti laddhavohāraṃ hatthapādasitahasitakathitavilokitādibhedaṃ ākāraṃ na gaṇhāti, yaṃ tattha bhūtaṃ, tadeva gaṇhāti, cetiyapabbatavāsī mahātissatthero viya.
"Not a receiver of subsidiary characteristics" means he does not grasp subsidiary characteristics (anubyañjana), such as gestures of hands and feet, smiling, laughing, speaking, looking straight, or looking sideways, which are known as subsidiary characteristics because they cause defilements to appear successively and repeatedly. He grasps only what is actually there, like Mahātissatthera, who resided on Cetiyapabbata.
Không nắm giữ tùy tướng (nānubyañjanaggāhī) là không nắm giữ các tướng như dáng điệu, cử chỉ, nụ cười, tiếng nói, cách nhìn thẳng, cách nhìn nghiêng v.v… được gọi là tùy tướng (anubyañjana) vì chúng làm cho phiền não biểu lộ ra từng chút một. Vị ấy chỉ nắm giữ những gì là bản chất ở đó, giống như Đại Trưởng lão Tissa trú tại núi Cetiyapabbata.
157
Theraṃ kira cetiyapabbatā anurādhapuraṃ piṇḍacāratthāya āgacchantaṃ aññatarā kulasuṇhā sāmikena saddhiṃ bhaṇḍitvā sumaṇḍitapasādhitā devakaññā viya kālasseva anurādhapurato nikkhamitvā ñātigharaṃ gacchantī antarāmagge disvā vipallatthacittā mahāhasitaṃ hasi.
It is said that when the Elder was coming from Cetiyapabbata to Anurādhapura for alms, a certain daughter-in-law of a noble family, who had quarreled with her husband, having adorned and decorated herself like a celestial nymph, left Anurādhapura early to go to her relatives' house. When she saw the Elder on the way, with her mind deluded by passion, she burst into loud laughter.
Nghe nói, khi vị Trưởng lão từ núi Cetiyapabbata đến Anurādhapura để khất thực, một nàng dâu trong gia đình nọ, sau khi cãi nhau với chồng, đã trang điểm lộng lẫy như một thiên nữ, sớm rời Anurādhapura để về nhà cha mẹ. Trên đường đi, nàng thấy vị Trưởng lão và, với tâm bị xáo động, nàng đã cười phá lên.
Thero kimetanti olokento tassā dantaṭṭhike asubhasaññaṃ paṭilabhitvā arahattaṃ pāpuṇi.
The Elder, wondering "What is this?" looked at her teeth and gained the perception of loathsomeness (asubhasaññā) regarding the bone structure of her teeth, and attained Arahantship.
Vị Trưởng lão nhìn lại và tự hỏi “Cái gì vậy?” Ngay lúc đó, vị ấy đã chứng đắc A-la-hán quả sau khi quán tưởng sự bất tịnh của xương răng của nàng.
Tena vuttaṃ –
Therefore, it is said:
Vì vậy, có câu nói:
158
‘‘Tassā dantaṭṭhikaṃ disvā, pubbasaññaṃ anussari;
"Having seen her bone structure, he recalled his former perception;
“Khi thấy xương răng của nàng, vị ấy nhớ lại tưởng cũ;
159
Tattheva so ṭhito thero, arahattaṃ apāpuṇī’’ti.
The Elder, standing right there, attained Arahantship."
Ngay tại đó, vị Trưởng lão ấy đã chứng đắc A-la-hán quả.”
160
Sāmikopi kho panassā anumaggaṃ gacchanto theraṃ disvā ‘‘kiñci, bhante, itthiṃ passathā’’ti pucchi.
Her husband, however, following her on the road, saw the Elder and asked, "Venerable sir, did you see any woman?"
Chồng của nàng cũng đi theo sau, thấy vị Trưởng lão và hỏi: “Bạch Đại đức, Đại đức có thấy người phụ nữ nào không?”
Taṃ thero āha –
The Elder said to him:
Vị Trưởng lão đáp:
161
‘‘Nābhijānāmi itthī vā, puriso vā ito gato;
"I do not know whether a woman or a man passed by here;
“Tôi không biết đó là phụ nữ hay đàn ông đã đi qua đây;
162
Apica aṭṭhisaṅghāṭo, gacchatesa mahāpathe’’ti.
But this skeleton is proceeding on the highway."
Tuy nhiên, một bộ xương đang đi trên đại lộ này.”
163
Yatvādhikaraṇamenantiādimhi yaṃkāraṇā yassa cakkhundriyāsaṃvarassa hetu etaṃ puggalaṃ satikavāṭena cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ apihitacakkhudvāraṃ hutvā viharantaṃ ete abhijjhādayo dhammā anvāssaveyyuṃ anubandheyyuṃ.
In "owing to which the defilements, such as covetousness, would flow after this person," it means the reason why, due to the non-restraint of the eye-faculty, these evil unwholesome states, such as covetousness, would follow and pursue this person who dwells with the door of the eye-faculty unrestrained and unprotected by the door of mindfulness, meaning with the door of the eye unprotected.
Trong câu yatvādhikaraṇamena v.v… là: do nguyên nhân nào, vì sự không phòng hộ nhãn căn (cakkhundriyāsaṃvara) nào mà các pháp như tham ái (abhijjhā) v.v… sẽ đeo bám, sẽ theo sau người này, người đang sống với nhãn căn không được phòng hộ, với cánh cửa mắt không được đóng lại bởi cánh cửa chánh niệm.
Tassa saṃvarāya paṭipajjatīti tassa cakkhundriyassa satikavāṭena pidahanatthāya paṭipajjati.
"He practices for its restraint" means he practices for the closing of that eye-faculty with the door of mindfulness.
Vị ấy thực hành để phòng hộ điều đó (tassa saṃvarāya paṭipajjati) là vị ấy thực hành để đóng nhãn căn đó bằng cánh cửa chánh niệm.
Evaṃ paṭipajjantoyeva ca rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjatītipi vuccati.
By practicing thus, one protects the eye-faculty; it is also said that one attains restraint in the eye-faculty.
Chính khi thực hành như vậy, vị ấy bảo vệ nhãn căn; cũng được gọi là đạt được sự phòng hộ nhãn căn.
Tattha kiñcāpi cakkhundriye saṃvaro vā asaṃvaro vā natthi.
Here, however, there is no restraint or non-restraint in the eye-faculty itself.
Tuy nhiên, ở đó, không có sự phòng hộ hay không phòng hộ nơi nhãn căn.
Na hi cakkhupasādaṃ nissāya sati vā muṭṭhasaccaṃ vā uppajjati.
For mindfulness or forgetfulness does not arise dependent on eye-sensitivity.
Thật vậy, chánh niệm hay thất niệm không khởi lên nương vào nhãn tịnh sắc (cakkhupasāda).
Apica yadā rūpārammaṇaṃ cakkhussa āpāthaṃ āgacchati, tadā bhavaṅge dvikkhattuṃ uppajjitvā niruddhe kiriyamanodhātu āvajjanakiccaṃ sādhayamānā uppajjitvā nirujjhati.
Furthermore, when a visible object comes into the range of the eye, after the life-continuum has arisen and ceased twice, the functional mind-element performs the function of adverting, arises, and ceases.
Hơn nữa, khi đối tượng sắc (rūpārammaṇa) đi vào phạm vi của mắt, lúc đó, sau khi bhavaṅga khởi lên hai lần rồi diệt, manodhātu hoạt động (kiriyamanodhātu) khởi lên rồi diệt, thực hiện chức năng hướng tâm (āvajjanakicca).
Tato cakkhuviññāṇaṃ dassanakiccaṃ.
Thereafter, eye-consciousness performs the function of seeing.
Sau đó, nhãn thức (cakkhuviññāṇa) thực hiện chức năng thấy.
Tato vipākamanodhātu sampaṭicchanakiccaṃ.
Thereafter, the resultant mind-element performs the function of receiving.
Sau đó, manodhātu dị thục (vipākamanodhātu) thực hiện chức năng tiếp nhận.
Tato vipākāhetukamanoviññāṇadhātu santīraṇakiccaṃ.
Thereafter, the resultant rootless mind-consciousness-element performs the function of investigating.
Sau đó, manoviññāṇadhātu dị thục vô nhân (vipākāhetukamanoviññāṇadhātu) thực hiện chức năng thẩm sát.
Tato kiriyāhetukamanoviññāṇadhātu voṭṭhabbanakiccaṃ sādhayamānā uppajjitvā nirujjhati, tadanantaraṃ javanaṃ javati.
Thereafter, the functional rootless mind-consciousness-element performs the function of determining, arises, and ceases. Immediately after that, the javana consciousness arises.
Sau đó, manoviññāṇadhātu hoạt động vô nhân (kiriyāhetukamanoviññāṇadhātu) khởi lên rồi diệt, thực hiện chức năng quyết định (voṭṭhabbanakicca); ngay sau đó, javana (tốc hành tâm) chạy.
164
Tatrāpi neva bhavaṅgasamaye, na āvajjanādīnaṃ aññatarasamaye saṃvaro vā asaṃvaro vā atthi.
Even then, there is no restraint or non-restraint at the time of the life-continuum, nor at any of the times of adverting and so on.
Ở đó cũng vậy, không có sự phòng hộ hay không phòng hộ vào thời điểm bhavaṅga, cũng không có vào bất kỳ thời điểm nào của āvajjanā (hướng tâm) v.v…
Javanakkhaṇe pana sace dussīlyaṃ vā muṭṭhasaccaṃ vā aññāṇaṃ vā akkhanti vā kosajjaṃ vā uppajjati, asaṃvaro hoti.
But at the moment of javana, if immorality, or forgetfulness, or ignorance, or impatience, or idleness arises, there is non-restraint.
Tuy nhiên, vào khoảnh khắc javana, nếu sự ác giới (dussīlya) hay thất niệm (muṭṭhasacca) hay vô minh (aññāṇa) hay không nhẫn nại (akkhanti) hay biếng nhác (kosajja) khởi lên, thì đó là sự không phòng hộ.
Evaṃ honto pana so cakkhundriye asaṃvaroti vuccati.
Even though it thus arises, it is called "non-restraint in the eye-faculty."
Sự không phòng hộ như vậy được gọi là không phòng hộ nhãn căn.
Kasmā?
Why?
Tại sao?
Yasmā tasmiṃ sati dvārampi aguttaṃ hoti, bhavaṅgampi āvajjanādīnipi vīthicittāni.
Because when that non-restraint is present, the door is unprotected, and so are the life-continuum, adverting, and other process-cognitions.
Bởi vì khi sự không phòng hộ đó hiện hữu, thì ngay cả cánh cửa (nhãn căn) cũng không được bảo vệ, bhavaṅga cũng không, và các vīthicitta (tâm lộ trình) như āvajjanā v.v… cũng không.
Yathā kiṃ?
Like what?
Giống như điều gì?
Yathā nagare catūsu dvāresu asaṃvutesu kiñcāpi antogharadvārakoṭṭhakagabbhādayo susaṃvutā honti, tathāpi antonagare sabbaṃ bhaṇḍaṃ arakkhitaṃ agopitameva hoti.
Just as in a city, even if the inner house-doors, gatehouses, and chambers are well-guarded when the four city gates are unprotected, all the goods inside the city are nevertheless unguarded and unprotected.
Giống như khi bốn cánh cổng thành không được đóng, mặc dù các cửa nhà, cổng nhà, phòng ốc bên trong thành được đóng kín, nhưng tất cả tài sản bên trong thành đều không được bảo vệ, không được giữ gìn.
Nagaradvārena hi pavisitvā corā yadicchanti, taṃ kareyyuṃ, evameva javane dussīlyādīsu uppannesu tasmiṃ asaṃvare sati dvārampi aguttaṃ hoti, bhavaṅgampi āvajjanādīnipi vīthicittāni.
For, having entered through the city gates, thieves can do whatever they wish. Similarly, when immorality and so on arise in the javana, if that non-restraint is present, the door is unprotected, and so are the life-continuum, adverting, and other process-cognitions.
Thật vậy, khi bọn trộm vào qua cổng thành, chúng muốn làm gì thì làm. Cũng tương tự như vậy, khi các ác giới v.v… khởi lên trong javana, khi sự không phòng hộ đó hiện hữu, thì ngay cả cánh cửa cũng không được bảo vệ, bhavaṅga cũng không, và các vīthicitta như āvajjanā v.v… cũng không.
165
Tasmiṃ pana sīlādīsu uppannesu dvārampi guttaṃ hoti, bhavaṅgampi āvajjanādīnipi vīthicittāni.
But when morality and so on arise in that javana, the door is guarded, and so are the life-continuum, adverting, and other process-cognitions.
Tuy nhiên, khi các giới (sīla) v.v… khởi lên, thì cánh cửa cũng được bảo vệ, bhavaṅga cũng được, và các vīthicitta như āvajjanā v.v… cũng được.
Yathā kiṃ?
Like what?
Giống như điều gì?
Yathā nagaradvāresu saṃvutesu kiñcāpi antogharādayo asaṃvutā honti, tathāpi antonagare sabbaṃ bhaṇḍaṃ surakkhitaṃ sugopitameva hoti.
Just as when the city gates are guarded, even if the inner houses and so on are unprotected, all the goods inside the city are nevertheless well-guarded and well-protected.
Giống như khi các cánh cổng thành được đóng, mặc dù các nhà cửa bên trong thành không được đóng, nhưng tất cả tài sản bên trong thành đều được bảo vệ an toàn, được giữ gìn cẩn mật.
Nagaradvāresu hi pihitesu corānaṃ paveso natthi, evameva javane sīlādīsu uppannesu dvārampi guttaṃ hoti, bhavaṅgampi āvajjanādīnipi vīthicittāni.
For when the city gates are closed, thieves have no entry. Similarly, when morality and so on arise in the javana, the door is guarded, and so are the life-continuum, adverting, and other process-cognitions.
Thật vậy, khi các cánh cổng thành được đóng, bọn trộm không thể vào được. Cũng tương tự như vậy, khi các giới (sīla) v.v… khởi lên trong javana, thì cánh cửa cũng được bảo vệ, bhavaṅga cũng được, và các vīthicitta như āvajjanā v.v… cũng được.
Tasmā javanakkhaṇe uppajjamānopi cakkhundriye saṃvaroti vutto.
Therefore, even though restraint arises at the moment of javana, it is called "restraint in the eye-faculty."
Do đó, sự phòng hộ, mặc dù khởi lên vào khoảnh khắc javana, vẫn được gọi là sự phòng hộ nhãn căn.
166
Sotena saddaṃ sutvātiādīsupi eseva nayo.
The same method applies to "having heard a sound with the ear" and so on.
Trong các trường hợp như ‘nghe âm thanh bằng tai’ v.v… cũng theo cùng một cách này.
Evamidaṃ saṅkhepato rūpādīsu kilesānubandhanimittādiggāhaparivajjanalakkhaṇaṃ indriyasaṃvarasīlanti veditabbaṃ.
Thus, this morality of sense-restraint, characterized by avoiding the grasping of signs (nimitta) that lead to defilements, is to be understood in brief regarding visible forms and so on.
Như vậy, sự phòng hộ các căn (indriyasaṃvarasīla) này, tóm tắt là đặc tính tránh nắm giữ các tướng như nimitta (tướng) v.v… gây ra sự đeo bám của phiền não trong các đối tượng sắc (rūpa) v.v… cần được hiểu.
167
Ājīvapārisuddhisīlaṃ
Purity of Livelihood Morality
Giới tịnh hóa sinh kế (Ājīvapārisuddhisīla)
168
16. Idāni indriyasaṃvarasīlānantaraṃ vutte ājīvapārisuddhisīle ājīvahetu paññattānaṃ channaṃ sikkhāpadānanti yāni tāni ‘‘ājīvahetu ājīvakāraṇā pāpiccho icchāpakato asantaṃ abhūtaṃ uttarimanussadhammaṃ ullapati, āpatti pārājikassa.
16. Now, in the Purity of Livelihood Morality mentioned after the Morality of Sense-Restraint, "the six training rules laid down for the sake of livelihood" refers to those six training rules that were laid down as follows: "If, for the sake of livelihood, due to a bad desire and overpowered by desire, a bhikkhu boasts of a non-existent, unreal superhuman state (uttarimanussadhamma), he incurs a Pārājika offense.
16. Bây giờ, trong giới tịnh hóa sinh kế (ājīvapārisuddhisīla) được nói đến sau giới phòng hộ các căn (indriyasaṃvarasīla), sáu giới học (sikkhāpada) đã được chế định vì mục đích sinh kế (ājīvahetu) là: “Vị Tỳ-khưu nào, vì mục đích sinh kế, vì nguyên nhân sinh kế, với ý muốn xấu xa, bị ý muốn chi phối, tuyên bố một pháp thượng nhân (uttarimanussadhamma) không có thật, không hiện hữu, thì phạm tội pārājika.
Ājīvahetu ājīvakāraṇā sañcarittaṃ samāpajjati, āpatti saṅghādisesassa.
If, for the sake of livelihood, a bhikkhu acts as a go-between, he incurs a Saṅghādisesa offense.
Vì mục đích sinh kế, vì nguyên nhân sinh kế, vị ấy thực hiện sự trung gian (sañcaritta), thì phạm tội saṅghādisesa.
Ājīvahetu ājīvakāraṇā ‘yo te vihāre vasati so bhikkhu arahā’ti bhaṇati, paṭivijānantassa āpatti thullaccayassa.
If, for the sake of livelihood, he says, 'The bhikkhu who resides in your monastery is an Arahant,' knowing it to be otherwise, he incurs a Thullaccaya offense.
Vì mục đích sinh kế, vì nguyên nhân sinh kế, vị ấy nói: ‘Vị Tỳ-khưu nào ở trong tu viện của ngươi là một vị A-la-hán’, nếu người nghe hiểu được, thì phạm tội thullaccaya.
Ājīvahetu ājīvakāraṇā bhikkhu paṇītabhojanāni agilāno attano atthāya viññāpetvā bhuñjati, āpatti pācittiyassa.
If, for the sake of livelihood, a bhikkhu, being not ill, asks for choice foods for himself and eats them, he incurs a Pācittiya offense.
Vì mục đích sinh kế, vì nguyên nhân sinh kế, vị Tỳ-khưu không bệnh mà xin thức ăn ngon cho bản thân để ăn, thì phạm tội pācittiya.
Ājīvahetu ājīvakāraṇā bhikkhunī paṇītabhojanāni agilānā attano atthāya viññāpetvā bhuñjati, āpatti pāṭidesanīyassa.
If, for the sake of livelihood, a bhikkhunī, being not ill, asks for choice foods for herself and eats them, she incurs a Pāṭidesanīya offense.
Vì mục đích sinh kế, vì nguyên nhân sinh kế, vị Tỳ-khưu-ni không bệnh mà xin thức ăn ngon cho bản thân để ăn, thì phạm tội pāṭidesanīya.
Ājīvahetu ājīvakāraṇā sūpaṃ vā odanaṃ vā agilāno attano atthāya viññāpetvā bhuñjati, āpatti dukkaṭassā’’ti (pari. 287) evaṃ paññattāni cha sikkhāpadāni, imesaṃ channaṃ sikkhāpadānaṃ.
If, for the sake of livelihood, a bhikkhu, being not ill, asks for broth or rice for himself and eats it, he incurs a Dukkaṭa offense." These are the six training rules.
Vì mục đích sinh kế, vì nguyên nhân sinh kế, vị ấy không bệnh mà xin canh hay cơm cho bản thân để ăn, thì phạm tội dukkaṭa.” (Pari. 287) Sáu giới học này đã được chế định, về sáu giới học này.
169
Kuhanātiādīsu ayaṃ pāḷi, ‘‘tattha katamā kuhanā?
In "kuhanā" (deception) and so on, this is the Pāli text: "What is kuhanā?
Trong các từ như Kuhanā v.v… đây là bản Pāḷi: “Ở đó, kuhanā là gì?
Lābhasakkārasilokasannissitassa pāpicchassa icchāpakatassa yā paccayapaṭisevanasaṅkhātena vā sāmantajappitena vā iriyāpathassa vā aṭṭhapanā ṭhapanā saṇṭhapanā bhākuṭikā bhākuṭiyaṃ kuhanā kuhāyanā kuhitattaṃ, ayaṃ vuccati kuhanā.
It is the showing of a scowl (bhākuṭikā), scowling (bhākuṭiyaṃ), deceiving (kuhanā), causing deception (kuhāyanā), or the state of having deceived (kuhitattaṃ), by way of service to requisites or by way of hinting at superhuman states, or by way of maintaining a certain deportment, for one who is evil-wishing and overpowered by desire, relying on gains, honour, and fame. This is called kuhanā.
Đối với người có ý muốn xấu xa, bị ý muốn chi phối, nương tựa vào lợi lộc, sự cung kính, danh tiếng, sự nhíu mày, sự nhíu mày thường xuyên, sự lừa dối, sự lừa gạt, trạng thái bị lừa dối, được gọi là sự phô trương (kuhanā), hoặc sự sắp đặt, sự sắp đặt kỹ lưỡng, sự sắp đặt quá mức về oai nghi, hoặc sự sắp đặt về oai nghi được gọi là sự phô trương, sự lừa dối, sự lừa gạt, trạng thái bị lừa dối, đây được gọi là kuhanā.
170
‘‘Tattha katamā lapanā?
"What is lapanā?
“Ở đó, lapanā là gì?
Lābhasakkārasilokasannissitassa pāpicchassa icchāpakatassa yā paresaṃ ālapanā lapanā sallapanā ullapanā samullapanā unnahanā samunnahanā ukkācanā samukkācanā anuppiyabhāṇitā cāṭukamyatā muggasūpyatā pāribhaṭyatā, ayaṃ vuccati lapanā.
Whatever initial addressing of others, speaking when asked, repeated speaking, flattering praise, complete and delightful flattery, binding speech, repeatedly and completely binding speech, extolling the good qualities of supporters, repeatedly and completely extolling their good qualities, speaking only pleasant words (disregarding truth or Dhamma), humbling oneself to be loved, speech like mung bean soup (mostly untrue), and cajoling supporters like a guardian—this, of one who is dependent on gain, honor, and fame, with evil desires, and overcome by craving, is called lapanā (cajolery).
Đối với người có dục vọng thấp hèn, bị tham ái chi phối, nương tựa vào lợi lộc, sự cung kính và danh tiếng, sự nói chuyện, trò chuyện, đàm thoại, tâng bốc, nịnh hót, ràng buộc, ràng buộc thêm, ca ngợi, ca ngợi quá mức, nói lời dễ nghe, nịnh bợ, nói năng như món súp đậu, và sự phục vụ người khác – đây được gọi là lapanā (nịnh hót).
171
‘‘Tattha katamā nemittikatā?
“Therein, what is nemittikatā (hinting)?
“Thế nào là nemittikatā (ra hiệu) ở đây?
Lābhasakkārasilokasannissitassa pāpicchassa icchāpakatassa yaṃ paresaṃ nimittaṃ nimittakammaṃ obhāso obhāsakammaṃ sāmantajappā parikathā, ayaṃ vuccati nemittikatā.
Whatever bodily action or speech that causes a sign for offering requisites to others, making a sign, intimation, intimating action, indirect suggestion, or circumlocution to others—this, of one who is dependent on gain, honor, and fame, with evil desires, and overcome by craving, is called nemittikatā.
Đối với người có dục vọng thấp hèn, bị tham ái chi phối, nương tựa vào lợi lộc, sự cung kính và danh tiếng, sự ra hiệu, hành động ra hiệu, sự ám chỉ, hành động ám chỉ, sự nói quanh co, sự nói chuyện bên lề với người khác – đây được gọi là nemittikatā.
172
‘‘Tattha katamā nippesikatā?
“Therein, what is nippesikatā (deprecating)?
“Thế nào là nippesikatā (hạ thấp người khác) ở đây?
Lābhasakkārasilokasannissitassa pāpicchassa icchāpakatassa yā paresaṃ akkosanā vambhanā garahanā ukkhepanā samukkhepanā khipanā saṃkhipanā pāpanā sampāpanā avaṇṇahārikā parapiṭṭhimaṃsikatā, ayaṃ vuccati nippesikatā.
Whatever abusive scolding, humiliating, fault-finding, censuring, repeatedly censuring, reviling, repeatedly reviling, causing to be in a bad state, causing to be completely in a bad state, carrying tales of disparagement, or backbiting others—this, of one who is dependent on gain, honor, and fame, with evil desires, and overcome by craving, is called nippesikatā.
Đối với người có dục vọng thấp hèn, bị tham ái chi phối, nương tựa vào lợi lộc, sự cung kính và danh tiếng, sự chửi rủa, khinh miệt, khiển trách, phỉ báng, phỉ báng quá đáng, chê bai, chê bai thậm tệ, làm cho người khác bị tổn hại, làm cho người khác bị tổn hại hoàn toàn, sự mang tiếng xấu, sự nói xấu sau lưng người khác – đây được gọi là nippesikatā.
173
‘‘Tattha katamā lābhena lābhaṃ nijigīsanatā?
“Therein, what is lābhena lābhaṃ nijigīsanatā (seeking gain with gain)?
“Thế nào là lābhena lābhaṃ nijigīsanatā (tìm kiếm lợi lộc bằng lợi lộc) ở đây?
Lābhasakkārasilokasannissito pāpiccho icchāpakato ito laddhaṃ āmisaṃ amutra harati, amutra vā laddhaṃ āmisaṃ idha āharati.
A person dependent on gain, honor, and fame, with evil desires, and overcome by craving, takes what gain has been obtained here and carries it there, or takes what gain has been obtained there and brings it here.
Người có dục vọng thấp hèn, bị tham ái chi phối, nương tựa vào lợi lộc, sự cung kính và danh tiếng, mang lợi lộc đã nhận được từ nơi này đến nơi khác, hoặc mang lợi lộc đã nhận được từ nơi khác về nơi này.
Yā evarūpā āmisena āmisassa eṭṭhi gaveṭṭhi pariyeṭṭhi esanā gavesanā pariyesanā, ayaṃ vuccati lābhena lābhaṃ nijigīsanatā’’ti (vibha. 862-865).
Whatever such seeking, searching, exploring, desiring, investigating, or repeatedly investigating gain with gain exists, this is called lābhena lābhaṃ nijigīsanatā.”
Sự tìm kiếm, dò hỏi, truy tìm, mong muốn, khao khát, mong mỏi lợi lộc bằng lợi lộc như vậy – đây được gọi là lābhena lābhaṃ nijigīsanatā.”
174
17. Imissā pana pāḷiyā evamattho veditabbo.
The meaning of this Pali passage should be understood as follows:
Ý nghĩa của đoạn Pali này cần được hiểu như sau.
Kuhananiddese tāva lābhasakkārasilokasannissitassāti lābhañca sakkārañca kittisaddañca sannissitassa, patthayantassāti attho.
In the section on kuhanā (deception), lābhasakkārasilokasannissitassā means one who relies on, or desires, gain, honor, and fame.
Trong phần giải thích về kuhanā (lừa dối), lābhasakkārasilokasannissitassa có nghĩa là nương tựa vào lợi lộc, sự cung kính và danh tiếng, tức là mong muốn chúng.
Pāpicchassāti asantaguṇadīpanakāmassa.
Pāpicchassā means one who wishes to display non-existent qualities.
Pāpicchassa có nghĩa là người muốn phô trương những phẩm chất tốt đẹp mà mình không có.
Icchāpakatassāti icchāya apakatassa, upaddutassāti attho.
Icchāpakatassā means one who is affected by, or afflicted by, desire.
Icchāpakatassa có nghĩa là bị ý muốn chi phối, tức là bị sự phiền não làm hại.
175
Ito paraṃ yasmā paccayapaṭisevanasāmantajappanairiyāpathasannissitavasena mahāniddese tividhaṃ kuhanavatthu āgataṃ.
Since, hereafter, in the Mahāniddesa, three types of kuhanā-vatthu (bases of deception) are presented based on the rejection of requisites, indirect suggestion, and bodily postures,
Từ đây trở đi, vì trong Mahāniddesa, ba loại kuhanavatthu (đối tượng của sự lừa dối) đã được đề cập theo cách nương tựa vào sự thọ dụng vật phẩm, sự nói quanh co và oai nghi.
Tasmā tividhampetaṃ dassetuṃ paccayapaṭisevanasaṅkhātena vāti evamādi āraddhaṃ.
therefore, to demonstrate all three, the passage beginning with paccayapaṭisevanasaṅkhātena vā was introduced.
Do đó, để trình bày cả ba loại này, đoạn văn bắt đầu bằng ‘‘paccayapaṭisevanasaṅkhātena vā’’ (hoặc bằng cách thọ dụng vật phẩm).
Tattha cīvarādīhi nimantitassa tadatthikasseva sato pāpicchataṃ nissāya paṭikkhipanena, te ca gahapatike attani suppatiṭṭhitasaddhe ñatvā puna tesaṃ ‘‘aho ayyo appiccho na kiñci paṭiggaṇhituṃ icchati, suladdhaṃ vata no assa sace appamattakampi kiñci paṭiggaṇheyyā’’ti nānāvidhehi upāyehi paṇītāni cīvarādīni upanentānaṃ tadanuggahakāmataṃyeva āvikatvā paṭiggahaṇena ca tato pabhuti api sakaṭabhārehi upanāmanahetubhūtaṃ vimhāpanaṃ paccayapaṭisevanasaṅkhātaṃ kuhanavatthūti veditabbaṃ.
Therein, it should be understood that the kuhanā-vatthu called paccayapaṭisevanasaṅkhāta (deception by rejection of requisites) is the act of astounding householders by a bhikkhu with evil desires who, though desirous of robes and other requisites, rejects them, and then, knowing that those householders have firm faith in him, accepts the requisites later by showing his compassion towards them, as they, with the thought, “Oh, the venerable one is of few wishes and does not wish to accept anything; it would be indeed a blessing for us if he were to accept even a small amount,” offer him exquisite robes and other requisites through various means, which then leads to them bringing offerings even by cartloads.
Trong đó, cần hiểu rằng kuhanavatthu liên quan đến sự thọ dụng vật phẩm là sự lừa dối (vimhāpana) xảy ra khi một vị Tỳ-khưu, mặc dù có dục vọng thấp hèn và thực sự mong muốn vật phẩm, nhưng lại từ chối các vật phẩm như y phục đã được gia chủ mời, sau đó, khi biết rằng các gia chủ đó có đức tin vững chắc vào mình, vị ấy lại chấp nhận các vật phẩm y phục tinh xảo đã được họ dâng cúng bằng nhiều cách khác nhau, với ý muốn ủng hộ họ, và từ đó trở đi, việc dâng cúng vật phẩm thậm chí bằng những xe đầy ắp trở thành nguyên nhân của sự ngạc nhiên.
Vuttañhetaṃ mahāniddese –
Indeed, it is said in the Mahāniddesa:
Điều này đã được nói trong Mahāniddesa:
176
‘‘Katamaṃ paccayapaṭisevanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu?
“What is the kuhanā-vatthu known as deception by rejection of requisites?
“Thế nào là kuhanavatthu liên quan đến sự thọ dụng vật phẩm?
Idha gahapatikā bhikkhuṃ nimantenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārehi.
Here, householders invite a bhikkhu with robes, almsfood, lodgings, and medicinal requisites for the sick.
Ở đây, các gia chủ mời một vị Tỳ-khưu với y phục, thức ăn khất thực, chỗ ở, thuốc men và vật dụng cho người bệnh.
So pāpiccho icchāpakato atthiko cīvara…pe… parikkhārānaṃ bhiyyokamyataṃ upādāya cīvaraṃ paccakkhāti.
That bhikkhu, having evil desires, being overcome by craving, and craving for more robes... rejects robes.
Vị ấy, có dục vọng thấp hèn, bị tham ái chi phối, mong muốn y phục... vật dụng, vì muốn có nhiều hơn, nên từ chối y phục.
Piṇḍapātaṃ…pe… senāsanaṃ.
He rejects almsfood... lodgings.
Từ chối thức ăn khất thực... chỗ ở.
Gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ paccakkhāti.
He rejects medicinal requisites for the sick.
Từ chối thuốc men và vật dụng cho người bệnh.
So evamāha – ‘kiṃ samaṇassa mahagghena cīvarena, etaṃ sāruppaṃ yaṃ samaṇo susānā vā saṅkārakūṭā vā pāpaṇikā vā nantakāni uccinitvā saṅghāṭiṃ katvā dhāreyya.
He says this: ‘What does a recluse need with expensive robes? It is proper for a recluse to gather rags from charnel grounds, rubbish heaps, or shops, make a patched robe, and wear it.
Vị ấy nói như vầy: ‘Một Sa-môn thì cần gì y phục đắt tiền? Điều thích hợp cho một Sa-môn là nhặt những mảnh vải từ nghĩa địa, bãi rác hoặc cửa hàng, làm thành y Saṃghāṭī (y Tăng-già-lê) và mặc.’
Kiṃ samaṇassa mahagghena piṇḍapātena etaṃ sāruppaṃ yaṃ samaṇo uñchācariyāya piṇḍiyālopena jīvikaṃ kappeyya.
What does a recluse need with expensive almsfood? It is proper for a recluse to sustain life by gleaning alms from door to door, a morsel at a time.
‘Một Sa-môn thì cần gì thức ăn khất thực đắt tiền? Điều thích hợp cho một Sa-môn là sống bằng cách đi khất thực, nhận từng nắm cơm.’
Kiṃ samaṇassa mahagghena senāsanena, etaṃ sāruppaṃ yaṃ samaṇo rukkhamūliko vā assa abbhokāsiko vā.
What does a recluse need with expensive lodgings? It is proper for a recluse to dwell at the foot of a tree or in the open air.
‘Một Sa-môn thì cần gì chỗ ở đắt tiền? Điều thích hợp cho một Sa-môn là sống dưới gốc cây hoặc ngoài trời.’
Kiṃ samaṇassa mahagghena gilānapaccayabhesajjaparikkhārena, etaṃ sāruppaṃ yaṃ samaṇo pūtimuttena vā hariṭakīkhaṇḍena vā osadhaṃ kareyyā’ti.
What does a recluse need with expensive medicinal requisites for the sick? It is proper for a recluse to make medicine from putrid urine or a piece of myrobalan.’
‘Một Sa-môn thì cần gì thuốc men và vật dụng đắt tiền cho người bệnh? Điều thích hợp cho một Sa-môn là dùng nước tiểu thối hoặc mảnh quả Harīṭakī làm thuốc.’
Tadupādāya lūkhaṃ cīvaraṃ dhāreti, lūkhaṃ piṇḍapātaṃ paribhuñjati, lūkhaṃ senāsanaṃ paṭisevati, lūkhaṃ gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ paṭisevati, tamenaṃ gahapatikā evaṃ jānanti ‘ayaṃ samaṇo appiccho santuṭṭho pavivitto asaṃsaṭṭho āraddhavīriyo dhutavādo’ti.
Based on that, he wears coarse robes, eats coarse almsfood, uses coarse lodgings, and uses coarse medicinal requisites for the sick, and householders know him thus: ‘This recluse is of few wishes, contented, secluded, unsociable, energetic, and an ascetic.’
Vì lý do đó, vị ấy mặc y phục thô sơ, dùng thức ăn khất thực thô sơ, thọ dụng chỗ ở thô sơ, thọ dụng thuốc men và vật dụng thô sơ cho người bệnh, và các gia chủ biết về vị ấy như vầy: ‘Vị Sa-môn này ít dục, biết đủ, sống độc cư, không giao thiệp, tinh tấn, và là người thực hành hạnh đầu đà.’
Bhiyyo bhiyyo nimantenti cīvara…pe… parikkhārehi.
They invite him more and more with robes... requisites.
Họ mời vị ấy nhiều hơn nữa với y phục... vật dụng.
So evamāha – ‘tiṇṇaṃ sammukhībhāvā saddho kulaputto bahuṃ puññaṃ pasavati.
He says this: ‘When there are three conditions present, a faithful householder produces much merit.
Vị ấy nói như vầy: ‘Khi ba điều kiện hội tụ, một thiện nam tử có đức tin sẽ tạo được nhiều công đức.
Saddhāya sammukhībhāvā saddho kulaputto bahuṃ puññaṃ pasavati.
When faith is present, a faithful householder produces much merit.
Khi đức tin hội tụ, một thiện nam tử có đức tin sẽ tạo được nhiều công đức.
Deyyadhammassa…pe… dakkhiṇeyyānaṃ sammukhībhāvāsaddhokulaputto bahuṃ puññaṃ pasavati.
When a worthy offering is present... when worthy recipients are present, a faithful householder produces much merit.
Khi vật cúng dường... và những người đáng được cúng dường hội tụ, một thiện nam tử có đức tin sẽ tạo được nhiều công đức.
Tumhākañcevāyaṃ saddhā atthi, deyyadhammo ca saṃvijjati, ahañca paṭiggāhako, sacehaṃ na paṭiggahessāmi, evaṃ tumhe puññena paribāhirā bhavissanti, na mayhaṃ iminā attho.
You have this faith, a worthy offering exists, and I am a recipient. If I do not accept, then you will be deprived of merit; I have no need for this.
Các vị có đức tin này, vật cúng dường cũng có, và tôi là người thọ nhận; nếu tôi không thọ nhận, thì các vị sẽ bị tước mất công đức, nhưng tôi không cần đến điều này.
Apica tumhākaṃyeva anukampāya paṭiggaṇhāmī’ti.
However, out of compassion for you, I will accept.’
Hơn nữa, tôi thọ nhận vì lòng từ bi đối với các vị.’
Tadupādāya bahumpi cīvaraṃ paṭiggaṇhāti.
Based on that, he accepts many robes.
Vì lý do đó, vị ấy thọ nhận rất nhiều y phục.
Bahumpi piṇḍapātaṃ…pe… bhesajjaparikkhāraṃ paṭiggaṇhāti.
He accepts much almsfood... medicinal requisites.
Thọ nhận rất nhiều thức ăn khất thực... thuốc men và vật dụng.
Yā evarūpā bhākuṭikā bhākuṭiyaṃ kuhanā kuhāyanā kuhitattaṃ, idaṃ paccayapaṭisevanasaṅkhātaṃ kuhanavatthū’’ti (mahāni. 87).
Whatever such scowling, deception, deceiving, or state of being deceived exists, this is the kuhanā-vatthu known as deception by rejection of requisites.”
Sự nhăn mặt, sự lừa dối, sự giả dối, sự giả tạo như vậy – đây được gọi là kuhanavatthu liên quan đến sự thọ dụng vật phẩm.”
177
Pāpicchasseva pana sato uttarimanussadhammādhigamaparidīpanavācāya tathā tathā vimhāpanaṃ sāmantajappanasaṅkhātaṃ kuhanavatthūti veditabbaṃ.
It should be understood that the kuhanā-vatthu known as sāmantajappanasaṅkhāta (indirect suggestion) is the act of astounding others again and again through speech that indicates the attainment of a superhuman Dhamma, even though one has evil desires.
Cần hiểu rằng sự lừa dối (vimhāpana) là khi một người có dục vọng thấp hèn lại phô trương về việc đạt được các pháp siêu nhân bằng những lời lẽ khác nhau, đó là kuhanavatthu liên quan đến sự nói quanh co.
Yathāha –
As it is said:
Như đã nói:
178
‘‘Katamaṃ sāmantajappanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu?
“What is the kuhanā-vatthu known as indirect suggestion?
“Thế nào là kuhanavatthu liên quan đến sự nói quanh co?
Idhekacco pāpiccho icchāpakato sambhāvanādhippāyo ‘evaṃ maṃ jano sambhāvessatī’ti ariyadhammasannissitaṃ vācaṃ bhāsati ‘yo evarūpaṃ cīvaraṃ dhāreti, so samaṇo mahesakkho’ti bhaṇati.
Here, a certain individual with evil desires, overcome by craving, and aspiring to be esteemed, thinks: ‘Thus will people esteem me.’ He speaks words related to the noble Dhamma, saying: ‘The recluse who wears such and such a robe is a recluse of great power.’
Ở đây, một người có dục vọng thấp hèn, bị tham ái chi phối, với ý định được tôn kính, nghĩ rằng ‘người ta sẽ tôn kính ta như vậy’, nên nói những lời liên quan đến pháp của bậc Thánh: ‘Vị Sa-môn nào mặc y phục như vậy, vị Sa-môn đó có đại uy lực.’
‘Yo evarūpaṃ pattaṃ lohathālakaṃ.
‘The recluse who has such and such an alms-bowl, a bronze bowl,
‘Vị nào dùng bát như vậy, bình kim loại.
Dhammakaraṇaṃ parissāvanaṃ kuñcikaṃ, kāyabandhanaṃ upāhanaṃ dhāreti, so samaṇo mahesakkho’ti bhaṇati.
a Dhamma-strainer, a water-strainer, a key, a waist-band, sandals, is a recluse of great power,’ he says.
Dùng lọc nước (dhammakaraṇa), lọc nước (parissāvana), chìa khóa, dây lưng, dép như vậy, vị Sa-môn đó có đại uy lực,’ vị ấy nói.
Yassa evarūpo upajjhāyo ācariyo samānupajjhāyako, samānācariyako mitto sandiṭṭho sambhatto sahāyo.
‘The recluse whose preceptor, teacher, fellow-preceptor, fellow-teacher, friend, acquaintance, intimate, or companion is such and such is a recluse of great power.’
‘Vị nào có vị Upajjhāya (Thầy tế độ), vị Ācariya (Thầy giáo thọ), vị đồng Upajjhāya, vị đồng Ācariya, bạn bè, người quen, người thân, người đồng hành như vậy.
Yo evarūpe vihāre vasati aḍḍhayoge pāsāde hammiye guhāyaṃ leṇe kuṭiyā kūṭāgāre aṭṭe māḷe uddaṇḍe upaṭṭhānasālāyaṃ maṇḍape rukkhamūle vasati, so samaṇo mahesakkho’ti bhaṇati.
‘The recluse who dwells in such and such a monastery, a half-gabled house, a palace, a mansion, a cave, a rock-shelter, a hut, a gabled house, a tower, a storied dwelling, a single-posted dwelling, a service hall, a pavilion, or at the foot of a tree, is a recluse of great power,’ he says.
Vị nào sống trong tịnh xá như vậy: trong nhà nửa mái, trong cung điện, trong lầu các, trong hang động, trong hang đá, trong túp lều, trong nhà có chóp, trong tháp, trong gác, trong nhà sàn, trong giảng đường, trong nhà mát, dưới gốc cây như vậy, vị Sa-môn đó có đại uy lực,’ vị ấy nói.
Atha vā ‘korajikakorajiko bhākuṭikabhākuṭiko kuhakakuhako lapakalapako mukhasambhāviko, ayaṃ samaṇo imāsaṃ evarūpānaṃ santānaṃ vihārasamāpattīnaṃ lābhī’ti tādisaṃ gambhīraṃ gūḷhaṃ nipuṇaṃ paṭicchannaṃ lokuttaraṃ suññatāpaṭisaṃyuttaṃ kathaṃ kathesi.
Or alternatively, he says: ‘This recluse, who is extremely observant of defilements, extremely scowling, extremely deceptive, extremely talkative, and praised by his own mouth, is an obtainer of such peaceful abidings and attainments as these.’ He speaks such a profound, secret, subtle, hidden, supramundane discourse associated with emptiness.
Hoặc, ‘Vị Sa-môn này là người rất khắc khổ, rất nhăn mặt, rất lừa dối, rất ba hoa, được người ta ca ngợi bằng lời nói, vị ấy đạt được những thiền định an tịnh như vậy, những thiền định vi diệu này.’ Vị ấy nói những câu chuyện sâu sắc, bí ẩn, tinh tế, che giấu, siêu thế, liên quan đến tánh không như vậy.
Yā evarūpā bhākuṭikā bhākuṭiyaṃ kuhanā kuhāyanā kuhitattaṃ, idaṃ sāmantajappanasaṅkhātaṃ kuhanavatthū’’ti (mahāni. 87).
Whatever such scowling, deception, deceiving, or state of being deceived exists, this is the kuhanā-vatthu known as indirect suggestion.”
Sự nhăn mặt, sự lừa dối, sự giả dối, sự giả tạo như vậy – đây được gọi là kuhanavatthu liên quan đến sự nói quanh co.”
179
Pāpicchasseva pana sato sambhāvanādhippāyakatena iriyāpathena vimhāpanaṃ iriyāpathasannissitaṃ kuhanavatthūti veditabbaṃ.
It should be understood that dazzling (others) through one's deportment, which is done by a monk with evil wishes, intent on being honored, is a basis of deceit associated with deportment.
Tuy nhiên, việc làm cho người khác ngạc nhiên bằng oai nghi cử chỉ với ý đồ muốn được người khác tán thán, bởi một người có ác dục, thì phải hiểu đó là sự lừa dối dựa trên oai nghi cử chỉ.
Yathāha – ‘‘katamaṃ iriyāpathasaṅkhātaṃ kuhanavatthu.
As it is said: ‘What is the basis of deceit designated as deportment?
Như đã nói: “Thế nào là sự lừa dối được gọi là oai nghi cử chỉ?
Idhekacco pāpiccho icchāpakato sambhāvanādhippāyo ‘evaṃ maṃ jano sambhāvessatī’ti gamanaṃ saṇṭhapeti, ṭhānaṃ saṇṭhapeti, nisajjaṃ saṇṭhapeti, sayanaṃ saṇṭhapeti, paṇidhāya gacchati, paṇidhāya tiṭṭhati, paṇidhāya nisīdati, paṇidhāya seyyaṃ kappeti, samāhito viya gacchati, samāhito viya tiṭṭhati, nisīdati, seyyaṃ kappeti, āpāthakajjhāyī ca hoti, yā evarūpā iriyāpathassa aṭṭhapanā ṭhapanā saṇṭhapanā bhākuṭikā bhākuṭiyaṃ kuhanā kuhāyanā kuhitattaṃ, idaṃ vuccati iriyāpathasaṅkhātaṃ kuhanavatthū’’ti (mahāni. 87).
Here, some person with evil wishes, overcome by desire, aiming to be honored (thinking: “People will honor me thus”), arranges his walking, arranges his standing, arranges his sitting, arranges his lying down; he walks with a specific intention, stands with a specific intention, sits with a specific intention, lies down with a specific intention; he walks as if absorbed in concentration, stands as if absorbed, sits, lies down; and he meditates in public. Whatever initial arrangement, arrangement, skillful arrangement, frowning, act of frowning, deceit, act of deceiving, or state of being deceived, there is concerning one's deportment, this is called the basis of deceit designated as deportment.’
Ở đây, một người có ác dục, bị khát vọng chi phối, với ý đồ muốn được tán thán rằng ‘dân chúng sẽ tán thán ta như thế này’, bèn điều chỉnh dáng đi, điều chỉnh dáng đứng, điều chỉnh dáng ngồi, điều chỉnh dáng nằm; đi một cách có chủ ý, đứng một cách có chủ ý, ngồi một cách có chủ ý, nằm một cách có chủ ý; đi như thể đang nhập định, đứng như thể đang nhập định, ngồi như thể đang nhập định, nằm như thể đang nhập định; và là người thiền định lộ liễu. Bất cứ sự sắp đặt, thiết lập, điều chỉnh oai nghi cử chỉ như vậy, sự cau mày, sự cau mày, sự lừa dối (kuhanā), sự lừa gạt (kuhāyanā), trạng thái lừa dối (kuhitattaṃ) – điều này được gọi là sự lừa dối được gọi là oai nghi cử chỉ.”
180
Tattha paccayapaṭisevanasaṅkhātenāti paccayapaṭisevananti evaṃ saṅkhātena paccayapaṭisevanena vā saṅkhātena.
Therein, paccayapaṭisevanasaṅkhātenā means "by means of using requisites," or "by means of that which is designated as the using of requisites."
Trong đó, paccayapaṭisevanasaṅkhātena có nghĩa là sự thọ dụng vật phẩm, hoặc được gọi là sự thọ dụng vật phẩm.
Sāmantajappitenāti samīpabhaṇitena.
Sāmantajappitenā means "by speaking near at hand."
Sāmantajappitenā có nghĩa là nói gần gũi.
Iriyāpathassa vāti catuiriyāpathassa.
Iriyāpathassa vā means "or of the four deportments."
Iriyāpathassa vā có nghĩa là bốn oai nghi cử chỉ.
Aṭṭhapanātiādi ṭhapanā, ādarena vā ṭhapanā.
Aṭṭhapanā means "initial arrangement," or "arrangement with respect."
Aṭṭhapanā v.v. là sự thiết lập, hoặc sự thiết lập một cách tôn kính.
Ṭhapanāti ṭhapanākāro.
Ṭhapanā means "the manner of arrangement."
Ṭhapanā là cách thiết lập.
Saṇṭhapanāti abhisaṅkharaṇā, pāsādikabhāvakaraṇanti vuttaṃ hoti.
Saṇṭhapanā means "skillful arrangement," or it is said to be "making oneself appear pleasing."
Saṇṭhapanā có nghĩa là sự sửa soạn, tức là làm cho trở nên đáng kính.
Bhākuṭikāti padhānapurimaṭṭhitabhāvadassanena bhākuṭikaraṇaṃ, mukhasaṅkocoti vuttaṃ hoti.
Bhākuṭikā means "frowning done by displaying oneself as preeminent and foremost," or it is said to be "a contracting of the face."
Bhākuṭikā là sự cau mày bằng cách thể hiện trạng thái ưu việt, đứng đầu, tức là sự nhăn mặt.
Bhākuṭikaraṇaṃ sīlamassāti bhākuṭiko.
"One whose habit is frowning" is bhākuṭiko.
Người có thói quen cau mày thì gọi là bhākuṭiko.
Bhākuṭikassa bhāvo bhākuṭiyaṃ.
"The state of one who frowns" is bhākuṭiyaṃ.
Trạng thái của người hay cau mày là bhākuṭiyaṃ.
Kuhanāti vimhāpanā.
Kuhanā means "dazzling (others)."
Kuhanā là sự làm cho ngạc nhiên.
Kuhassa āyanā kuhāyanā.
"Making others feel awe" is kuhāyanā.
Sự làm cho người khác ngạc nhiên là kuhāyanā.
Kuhitassa bhāvo kuhitattanti.
"The state of one who is deceived" is kuhitattaṃ.
Trạng thái của người làm cho ngạc nhiên là kuhitattaṃ.
181
Lapanāniddese ālapanāti vihāraṃ āgate manusse disvā ‘‘kimatthāya bhonto āgatā, kiṃ bhikkhū nimantituṃ, yadi evaṃ gacchatha re, ahaṃ pacchato pattaṃ gahetvā āgacchāmī’’ti evaṃ āditova lapanā.
In the explanation of lapanā, ālapanā means seeing people who have come to the monastery and saying from the outset: “Sirs, for what purpose have you come? To invite monks? If so, you may go ahead; I will come behind, taking my bowl,” or it is a self-exalting conversation such as: “I am Tissa; the king is pleased with me; such and such royal ministers are pleased with me.”
Trong phần giải thích về Lapanā, ālapanā là việc khi thấy những người đến tịnh xá, liền nói ngay từ đầu như thế này: “Các vị đến vì mục đích gì? Có phải để thỉnh chư Tỳ-khưu không? Nếu vậy, xin các vị cứ đi trước, tôi sẽ cầm bát đi theo sau.”
Atha vā attānaṃ upanetvā ‘‘ahaṃ tisso, mayi rājā pasanno, mayi asuko ca asuko ca rājamahāmatto pasanno’’ti evaṃ attupanāyikā lapanā ālapanā.
Alternatively, ālapanā is a self-exalting talk where one presents oneself, saying, "I am Tissa; the king is pleased with me; such and such royal ministers are pleased with me."
Hoặc là, tự giới thiệu mình: “Tôi là Tissa, đức vua rất tín kính tôi, vị đại thần nọ và vị đại thần kia cũng rất tín kính tôi” – việc nói chuyện tự giới thiệu mình như vậy là ālapanā.
Lapanāti puṭṭhassa sato vuttappakārameva lapanaṃ.
Lapanā means speaking in the aforementioned manner when questioned.
Lapanā là việc nói chuyện đúng như đã nói khi được hỏi.
Sallapanāti gahapatikānaṃ ukkaṇṭhane bhītassa okāsaṃ datvā datvā suṭṭhu lapanā.
Sallapanā means giving opportunity again and again, being afraid of householders’ weariness, and conversing well.
Sallapanā là việc nói chuyện rất nhiều lần, cứ cho phép các gia chủ nói hết sự chán nản của họ, vì sợ họ sẽ bỏ đi.
Ullapanāti mahākuṭumbiko mahānāviko mahādānapatīti evaṃ uddhaṃ katvā lapanā.
Ullapanā means speaking by elevating (oneself), saying: "He is a great householder, a great ship owner, a great donor."
Ullapanā là việc nói chuyện nâng cao người khác lên như: “Người gia chủ này là một đại gia đình chủ, một đại thuyền trưởng, một đại thí chủ.”
Samullapanāti sabbatobhāgena uddhaṃ katvā lapanā.
Samullapanā means speaking by elevating (oneself) in every way.
Samullapanā là việc nói chuyện nâng cao người khác lên từ mọi khía cạnh.
182
Unnahanāti ‘‘upāsakā pubbe īdise kāle navadānaṃ detha, idāni kiṃ na dethā’’ti evaṃ yāva ‘‘dassāma, bhante, okāsaṃ na labhāmā’’tiādīni vadanti, tāva uddhaṃ uddhaṃ nahanā, veṭhanāti vuttaṃ hoti.
Unnahanā means continuously tying up, or persuading, until they say, "Venerable sirs, we used to give new offerings at such a time before, why do we not give now?" and then, "Venerable sirs, we shall give, but we do not find the opportunity." In other words, it is tying up or wrapping repeatedly.
Unnahanā là việc cứ tiếp tục nói chuyện dồn dập, quấn quýt, cho đến khi họ nói: “Bạch Đại đức, trước đây, vào những dịp như thế này, các cư sĩ đã dâng cúng vật phẩm mới, tại sao bây giờ lại không dâng cúng nữa?” – “Bạch Đại đức, chúng con sẽ dâng cúng, nhưng chúng con chưa có cơ hội.”
Atha vā ucchuhatthaṃ disvā ‘‘kuto ābhataṃ upāsakā’’ti pucchati.
Alternatively, seeing a person carrying sugarcane, he asks, “Lay followers, from where was this brought?”
Hoặc là, khi thấy một người cầm mía, Tỳ-khưu hỏi: “Này cư sĩ, mía này được mang từ đâu đến?”
Ucchukhettato, bhanteti.
“From the sugarcane field, venerable sir.”
“Bạch Đại đức, từ ruộng mía ạ.”
Kiṃ tattha ucchu madhuranti.
“Is the sugarcane there sweet?”
“Mía ở đó có ngọt không?”
Khāditvā, bhante, jānitabbanti.
“Venerable sir, one must know after tasting it.”
“Bạch Đại đức, phải ăn mới biết ạ.”
‘‘Na, upāsaka, bhikkhussa ucchuṃ dethā’’ti vattuṃ vaṭṭatīti.
“Lay follower, it is not proper to tell a monk, ‘Give sugarcane!’”
“Này cư sĩ, không được nói ‘hãy dâng mía cho Tỳ-khưu’ đâu nhé.”
Yā evarūpā nibbeṭhentassāpi veṭhanakathā, sā unnahanā.
Such a twisting speech, even to one who is unraveling, is unnahanā.
Những lời nói quanh co như vậy, ngay cả khi người kia đang cố gắng thoát ra, thì đó là unnahanā.
Sabbatobhāgena punappunaṃ unnahanā samunnahanā.
Repeated unnahanā in every way is samunnahanā.
Việc unnahanā lặp đi lặp lại từ mọi khía cạnh là samunnahanā.
183
Ukkācanāti ‘‘etaṃ kulaṃ maṃyeva jānāti.
Ukkācanā means showing (things by) lifting (them up) with such words as, “This family knows me alone.
Ukkācanā là việc nâng cao và chỉ ra rằng: “Gia đình này chỉ biết đến tôi thôi.
Sace ettha deyyadhammo uppajjati, mayhameva detī’’ti evaṃ ukkhipitvā kācanā ukkācanā, uddīpanāti vuttaṃ hoti.
If any offering arises here, it is given only to me.” This means to incite.
Nếu có vật phẩm cúng dường phát sinh ở đây, họ sẽ dâng cho riêng tôi.” – Việc chỉ ra như vậy là ukkācanā, tức là sự khơi gợi.
Telakandarikavatthu cettha vattabbaṃ.
Here, the story of the Oil-Seller should be told.
Ở đây, câu chuyện về Telakandarika cần được kể.
Sabbatobhāgena pana punappunaṃ ukkācanā samukkācanā.
Repeated ukkācanā in every way is samukkācanā.
Tuy nhiên, việc ukkācanā lặp đi lặp lại từ mọi khía cạnh là samukkācanā.
184
Anuppiyabhāṇitāti saccānurūpaṃ dhammānurūpaṃ vā anapaloketvā punappunaṃ piyabhaṇanameva.
Anuppiyabhāṇitā is merely speaking pleasantly again and again, without regard for what is true or in accordance with the Dhamma.
Anuppiyabhāṇitā là việc cứ nói những lời dễ chịu lặp đi lặp lại, mà không quan tâm đến sự thật hay pháp luật.
Cāṭukamyatāti nīcavuttitā attānaṃ heṭṭhato heṭṭhato ṭhapetvā vattanaṃ.
Cāṭukamyatā is low conduct, behaving by placing oneself lower and lower.
Cāṭukamyatā là sự thấp hèn, tức là hành động tự hạ thấp mình.
Muggasūpyatāti muggasūpasadisatā.
Muggasūpyatā is being like mung bean soup.
Muggasūpyatā là sự giống như món súp đậu xanh.
Yathā hi muggesu paccamānesu kocideva na paccati, avasesā paccanti, evaṃ yassa puggalassa vacane kiñcideva saccaṃ hoti, sesaṃ alīkaṃ, ayaṃ puggalo muggasūpyoti vuccati.
Just as when mung beans are cooked, some do not cook while the rest do, so too, when a person's words contain only a little truth and the rest is false, that person is called muggasūpyo.
Thật vậy, khi đậu xanh được nấu, một số hạt không chín, nhưng những hạt còn lại thì chín; cũng vậy, nếu trong lời nói của một người, chỉ có một phần nhỏ là sự thật, còn lại là giả dối, thì người đó được gọi là muggasūpyo.
Tassa bhāvo muggasūpyatā.
The state of such a person is muggasūpyatā.
Trạng thái của người đó là muggasūpyatā.
Pāribhaṭyatāti pāribhaṭyabhāvo.
Pāribhaṭyatā is the state of being a nursemaid.
Pāribhaṭyatā là trạng thái của sự chăm sóc.
Yo hi kuladārake dhāti viya aṅkena vā khandhena vā paribhaṭati, dhāretīti attho.
For indeed, one who nurses or carries noble young men in one's arms or on one's shoulder, like a nursemaid, means one who supports them.
Người nào chăm sóc con cái gia đình như một người vú nuôi, bằng cách bế trên tay hoặc cõng trên vai, tức là giữ gìn.
Tassa paribhaṭassa kammaṃ pāribhaṭyuṃ.
The action of such a nursemaid is pāribhaṭyaṃ.
Hành động của người chăm sóc đó là pāribhaṭyuṃ.
Pāribhaṭyassa bhāvo pāribhaṭyatāti.
The state of such nursing is pāribhaṭyatā.
Trạng thái của sự chăm sóc là pāribhaṭyatā.
185
Nemittikatāniddese nimittanti yaṃkiñci paresaṃ paccayadānasaññājanakaṃ kāyavacīkammaṃ.
In the explanation of nemittikatā, nimittaṃ means any bodily or verbal action that causes others to conceive the idea of giving requisites.
Trong phần giải thích về Nemittikatā, nimittaṃ là bất cứ hành động thân hay khẩu nào gây ra ý niệm cúng dường vật phẩm cho người khác.
Nimittakammanti khādanīyaṃ gahetvā gacchante disvā ‘‘kiṃ khādanīyaṃ labhitthā’’tiādinā nayena nimittakaraṇaṃ.
Nimittakammaṃ means making a sign by asking those carrying edibles, “What edibles did you get?” and so on.
Nimittakammaṃ là việc tạo ra dấu hiệu bằng cách hỏi những người đang cầm thức ăn: “Các vị có nhận được thức ăn gì không?” và tương tự.
Obhāsoti paccayapaṭisaṃyuttakathā.
Obhāso means a talk connected with requisites.
Obhāso là lời nói liên quan đến vật phẩm.
Obhāsakammanti vacchapālake disvā ‘‘kiṃ ime vacchā khīragovacchā udāhu takkagovacchā’’ti pucchitvā ‘‘khīragovacchā, bhante’’ti vutte ‘‘na khīragovacchā, yadi khīragovacchā siyuṃ, bhikkhūpi khīraṃ labheyyu’’nti evamādinā nayena tesaṃ dārakānaṃ mātāpitūnaṃ nivedetvā khīradāpanādikaṃ obhāsakaraṇaṃ.
Obhāsakammaṃ means seeing cowherds and asking, "Are these calves milk-fed calves or buttermilk-fed calves?" When told, "Venerable sir, they are milk-fed calves," replying, "They are not milk-fed calves; if they were milk-fed calves, monks would also get milk." In this way, informing the parents of those children and causing milk to be given, and so forth, is making an indirect hint.
Obhāsakammaṃ là việc tạo ra sự ám chỉ vật phẩm như sau: Khi thấy những người chăn bò con, liền hỏi: “Những con bò con này là bò con uống sữa hay bò con uống bơ sữa?” Khi được trả lời: “Bạch Đại đức, chúng là bò con uống sữa.” Liền nói: “Chúng không phải là bò con uống sữa. Nếu chúng là bò con uống sữa, thì chư Tỳ-khưu cũng sẽ nhận được sữa.” Bằng cách này, thông báo cho cha mẹ của những đứa trẻ đó để họ dâng cúng sữa và tương tự.
Sāmantajappāti samīpaṃ katvā jappanaṃ.
Sāmantajappā means speaking close by.
Sāmantajappā là việc nói chuyện gần gũi.
Kulūpakabhikkhu vatthu cettha vattabbaṃ.
Here, the story of the monk who frequented families should be told.
Ở đây, câu chuyện về Tỳ-khưu Kulūpaka cần được kể.
186
Kulūpako kira bhikkhu bhuñjitukāmo gehaṃ pavisitvā nisīdi.
It is said that a monk who frequented families, desiring to eat, entered a house and sat down.
Nghe nói, một Tỳ-khưu Kulūpaka, vì muốn thọ thực, đã vào nhà và ngồi xuống.
Taṃ disvā adātukāmā gharaṇī ‘‘taṇḍulā natthī’’ti bhaṇantī taṇḍule āharitukāmā viya paṭivissakagharaṃ gatā.
Seeing him, the housewife, unwilling to give, claiming, "There is no rice," went to a neighboring house as if to fetch rice.
Thấy vậy, người gia chủ, không muốn dâng cúng, liền nói: “Không có gạo,” rồi giả vờ muốn lấy gạo và đi sang nhà hàng xóm.
Bhikkhupi antogabbhaṃ pavisitvā olokento kavāṭakoṇe ucchuṃ, bhājane guḷaṃ, piṭake loṇamacchaphāle, kumbhiyaṃ taṇḍule, ghaṭe ghataṃ disvā nikkhamitvā nisīdi.
The monk also entered the inner room, and looking around, he saw sugarcane in the corner of the door, jaggery in a pot, dried fish slices in a basket, rice in a large pot, and ghee in a small pot, and then came out and sat down.
Vị Tỳ-khưu cũng vào trong nhà, nhìn quanh và thấy mía ở góc cửa, đường thốt nốt trong bình, cá khô muối trong giỏ, gạo trong chum, bơ trong nồi, rồi đi ra ngoài và ngồi xuống.
Gharaṇī ‘‘taṇḍule nālattha’’nti āgatā.
The housewife returned, saying, “I couldn’t find any rice.”
Người gia chủ trở về và nói: “Tôi không tìm thấy gạo.”
Bhikkhu ‘‘upāsike ‘ajja bhikkhā na sampajjissatī’ti paṭikacceva nimittaṃ addasa’’nti āha.
The monk said, “Lay follower, I saw a sign beforehand today that alms-food would not be obtained.”
Vị Tỳ-khưu nói: “Này cư sĩ, ngay từ đầu, tôi đã thấy một điềm báo rằng hôm nay sẽ không có bữa ăn.”
Kiṃ, bhanteti.
“What, venerable sir?” she asked.
“Bạch Đại đức, điềm báo gì ạ?”
Kavāṭakoṇe nikkhittaṃ ucchuṃ viya sappaṃ addasaṃ, ‘taṃ paharissāmī’ti olokento bhājane ṭhapitaṃ guḷapiṇḍaṃ viya pāsāṇaṃ, leḍḍukena pahaṭena sappena kataṃ piṭake nikkhittaloṇamacchaphālasadisaṃ phaṇaṃ, tassa taṃ leḍḍuṃ ḍaṃsitukāmassa kumbhiyā taṇḍulasadise dante, athassa kupitassa ghaṭe pakkhittaghatasadisaṃ mukhato nikkhamantaṃ visamissakaṃ kheḷanti.
“Lay follower, I saw a snake like the sugarcane placed in the corner of the door. As I looked, intending to strike it, I saw a stone like the lump of jaggery in the pot. The snake, struck by the clod of earth, spread its hood like the dried fish slices in the basket. The teeth of that snake, wanting to bite the clod, were like the rice in the pot. And then, when it was angry, foam mixed with poison came out of its mouth, like ghee placed in the small pot.”
“Này cư sĩ, tôi đã thấy một con rắn như cây mía đặt ở góc cửa. Khi tôi nhìn để đánh con rắn đó, tôi thấy một hòn đá như cục đường thốt nốt đặt trong bình. Tôi thấy cái mang của con rắn bị đánh bằng cục đất sét, giống như miếng cá khô muối đặt trong giỏ. Tôi thấy những chiếc răng của con rắn muốn cắn cục đất sét đó, giống như gạo trong chum. Và sau đó, khi con rắn tức giận, tôi thấy nước bọt lẫn chất độc chảy ra từ miệng nó, giống như bơ đổ vào nồi.”
Sā ‘‘na sakkā muṇḍakaṃ vañcetu’’nti ucchuṃ datvā odanaṃ pacitvā ghataguḷamacchehi saddhiṃ sabbaṃ adāsīti.
She thought, "It is not possible to deceive this bald-pated one," and gave him sugarcane, cooked rice, and all (other things) with ghee, jaggery, and fish.
Người gia chủ đó nói: “Không thể lừa dối vị đầu trọc này được,” liền dâng mía, nấu cơm, và dâng tất cả cùng với bơ, đường thốt nốt và cá khô.
Evaṃ samīpaṃ katvā jappanaṃ sāmantajappāti veditabbaṃ.
Thus, speaking by making (the topic) near is to be understood as sāmantajappā.
Vậy, việc nói chuyện gần gũi như vậy phải hiểu là sāmantajappā.
Parikathāti yathā taṃ labhati tassa parivattetvā kathananti.
Parikathā means speaking by turning (the conversation) around and around so that one obtains that thing.
Parikathā là việc nói chuyện xoay quanh vấn đề đó để đạt được nó.
187
Nippesikatāniddese akkosanāti dasahi akkosavatthūhi akkosanaṃ.
In the explanation of nippesikatā, akkosanā means reviling with the ten types of reviling.
Trong phần giải thích về Nippesikatā, akkosanā là việc mắng nhiếc bằng mười cách mắng nhiếc.
Vambhanāti paribhavitvā kathanaṃ.
Vambhanā means speaking contemptuously.
Vambhanā là việc nói chuyện một cách khinh miệt.
Garahaṇāti assaddho appasannotiādinā nayena dosāropanā.
Garahaṇā means assigning blame in the manner of "faithless, displeased," and so on.
Garahaṇā là việc đổ lỗi, theo cách như “người không có đức tin, không có lòng tịnh tín,” v.v.
Ukkhepanāti mā etaṃ ettha kathethāti vācāya ukkhipanaṃ.
Ukkhepanā means verbally dismissing, saying, "Do not speak of this one here," and so forth.
Ukkhepanā là việc trục xuất bằng lời nói, như “chớ nói về người này ở đây.”
Sabbatobhāgena savatthukaṃ sahetukaṃ katvā ukkhepanā samukkhepanā.
Dismissing completely, with both basis and reason, is samukkhepanā.
Việc trục xuất Samukkhepanā là việc trục xuất được thực hiện với đầy đủ cơ sở và lý do.
Atha vā adentaṃ disvā ‘‘aho dānapatī’’ti evaṃ ukkhipanaṃ ukkhepanā.
Alternatively, seeing one who does not give and exalting them thus: "Oh, what a donor!" is ukkhepanā.
Hoặc, Ukkhepanā là việc ca ngợi khi thấy người không bố thí, như “Ôi, một thí chủ!”
Mahādānapatīti evaṃ suṭṭhu ukkhepanā samukkhepanā.
Exalting someone very much, saying, "What a great donor!" is samukkhepanā.
Việc ca ngợi Samukkhepanā là việc ca ngợi một cách mạnh mẽ, như “Ôi, một đại thí chủ!”
Khipanāti kiṃ imassa jīvitaṃ bījabhojinoti evaṃ uppaṇḍanā.
Khipanā means ridiculing, saying, "What is the life of this one, who eats only seeds of past kamma?"
Khipanā là việc chế giễu, như “Cuộc sống của người này có ích gì, chỉ là kẻ ăn hạt giống cũ!”
Saṃkhipanāti kiṃ imaṃ adāyakoti bhaṇatha, yo niccakālaṃ sabbesampi natthīti vacanaṃ detīti suṭṭhutaraṃ uppaṇḍanā.
Saṃkhipanā means ridiculing even more, saying, "Why do you call him a non-giver? He is the one who always says to everyone, 'There is nothing!'"
Saṃkhipanā là việc chế giễu một cách thậm tệ hơn, như “Tại sao các vị lại nói người này là kẻ không bố thí? Người này luôn nói rằng không có gì cho tất cả mọi người!”
Pāpanāti adāyakattassa avaṇṇassa vā pāpanaṃ.
Pāpanā means causing a lack of giving or a bad reputation.
Pāpanā là việc dẫn đến sự không bố thí hoặc sự không đáng khen.
Sabbatobhāgena pāpanā sampāpanā.
Causing it in every respect is sampāpanā.
Việc dẫn đến Sampāpanā là việc dẫn đến một cách toàn diện.
Avaṇṇahārikāti evaṃ me avaṇṇabhayāpi dassatīti gehato gehaṃ gāmato gāmaṃ janapadato janapadaṃ avaṇṇaharaṇaṃ.
Avaṇṇahārikā means spreading a bad reputation from house to house, village to village, country to country, with the thought: "Because of the fear of this bad reputation, they will give to me."
Avaṇṇahārikā là việc mang tiếng xấu từ nhà này sang nhà khác, từ làng này sang làng khác, từ quận này sang quận khác, với suy nghĩ rằng “Vì sợ tiếng xấu như vậy, người ấy sẽ bố thí cho ta.”
Parapiṭṭhimaṃsikatāti purato madhuraṃ bhaṇitvā parammukhe avaṇṇabhāsitā.
Parapiṭṭhimaṃsikatā means speaking sweetly to someone's face, but then speaking ill of them behind their back.
Parapiṭṭhimaṃsikatā là việc nói lời ngọt ngào trước mặt, nhưng lại nói lời chê bai sau lưng người khác.
Esā hi abhimukhaṃ oloketuṃ asakkontassa parammukhānaṃ piṭṭhimaṃsaṃ khādanamiva hoti, tasmā parapiṭṭhimaṃsikatāti vuttā.
Indeed, this is like eating the back flesh of those who turn away, being unable to look them in the face; therefore, it is called parapiṭṭhimaṃsikatā.
Điều này giống như việc ăn thịt lưng của người quay mặt đi, không dám nhìn thẳng mặt. Vì vậy, nó được gọi là Parapiṭṭhimaṃsikatā.
Ayaṃ vuccati nippesikatāti ayaṃ yasmā veḷupesikāya viya abbhaṅgaṃ parassa guṇaṃ nippeseti nipuñchati, yasmā vā gandhajātaṃ nipisitvā gandhamagganā viya paraguṇe nipisitvā vicuṇṇetvā esā lābhamagganā hoti, tasmā nippesikatāti vuccatīti.
"This is called nippesikatā": This is so called because it crushes or wipes away another's good qualities, like oil with a bamboo splinter; or because, just as one grinds fragrant substances to seek their fragrance, so too this is seeking gain by crushing and pulverizing others' good qualities.
Điều này được gọi là Nippesikatā, vì điều này nghiền nát, tẩy xóa phẩm chất của người khác như dùng mảnh tre để tẩy dầu bôi trên thân; hoặc vì việc này là sự tìm kiếm lợi lộc bằng cách nghiền nát, phá hủy phẩm chất của người khác, giống như việc nghiền nát các loại hương liệu để tìm kiếm mùi hương. Vì vậy, nó được gọi là Nippesikatā.
188
Lābhena lābhaṃ nijigīsanatāniddese nijigīsanatāti magganā.
In the explanation of lābhena lābhaṃ nijigīsanatā, nijigīsanatā means seeking.
Trong phần giải thích về việc tìm kiếm lợi lộc bằng lợi lộc (lābhena lābhaṃ nijigīsanatā), nijigīsanatā có nghĩa là sự tìm kiếm.
Ito laddhanti imamhā gehā laddhaṃ.
"Received from here" means received from this house.
Ito laddhaṃ có nghĩa là lợi lộc nhận được từ nhà này.
Amutrāti amukamhi gehe.
"There" means in that house.
Amutrā có nghĩa là ở nhà kia.
Eṭṭhīti icchanā.
Eṭṭhī means desire.
Eṭṭhī có nghĩa là sự mong muốn.
Gaveṭṭhīti magganā.
Gaveṭṭhī means searching.
Gaveṭṭhī có nghĩa là sự tìm kiếm.
Pariyeṭṭhīti punappunaṃ magganā.
Pariyeṭṭhī means repeated searching.
Pariyeṭṭhī có nghĩa là sự tìm kiếm lặp đi lặp lại.
Ādito paṭṭhāya laddhaṃ laddhaṃ bhikkhaṃ tatra tatra kuladārakānaṃ datvā ante khīrayāguṃ labhitvā gatabhikkhuvatthu cettha kathetabbaṃ.
Here, the story of the bhikkhu who, having given away all the alms he received from the beginning to the children of those families, eventually received milk-gruel, should be related.
Ở đây, cần kể câu chuyện về vị Tỳ-khưu đã nhận được cháo sữa sau khi bố thí những vật thực nhận được từ nhà đầu tiên cho các trẻ nhỏ trong từng gia đình.
Esanātiādīni eṭṭhiādīnameva vevacanāni, tasmā eṭṭhīti esanā.
Esanā, etc., are synonyms of eṭṭhī, etc. Therefore, eṭṭhī means esanā.
Esanā, v.v., là những từ đồng nghĩa của eṭṭhī, v.v. Vì vậy, eṭṭhī là esanā.
Gaveṭṭhīti gavesanā, pariyeṭṭhīti pariyesanā.
Gaveṭṭhī means gavesanā; pariyeṭṭhī means pariyesanā.
Gaveṭṭhī là gavesanā, pariyetṭhī là pariyesanā.
Iccevamettha yojanā veditabbā.
Thus, the correlation here should be understood.
Cần phải hiểu sự liên kết trong câu này như vậy.
Ayaṃ kuhanādīnaṃ attho.
This is the meaning of kuhanā, etc.
Đây là ý nghĩa của kuhanā, v.v.
189
Idāni evamādīnañca pāpadhammānanti ettha ādisaddena ‘‘yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti.
Now, in " and such evil qualities" (evamādīnañca pāpadhammānaṃ), it should be understood that the word "such" (ādi) refers to the many evil qualities mentioned in the Brahmajāla Sutta, such as: "Just as some recluses and brahmins, having eaten food given out of faith, earn their living by such base sciences and wrong livelihood; namely, palmistry, interpreting omens and signs, portents, dreams, body marks, divination by mouse-gnawed cloth, fire sacrifices, ladle sacrifices."
Bây giờ, trong cụm từ evamādīnañca pāpadhammānaṃ (và những pháp ác khác như vậy), cần hiểu rằng từ "v.v." (ādisaddena) bao gồm nhiều pháp ác được đề cập trong kinh Phạm Võng (Brahmajāla Sutta) theo cách như: “Hoặc có một số sa-môn, bà-la-môn đáng kính, sau khi thọ dụng các món ăn do lòng tin cúng dường, lại sống bằng tà mạng, bằng các loại tà thuật như xem tướng, xem điềm, xem điềm lạ, xem mộng, xem tướng tốt, xem chuột cắn, cúng dường lửa, cúng dường muỗng,” v.v.
Seyyathidaṃ, aṅgaṃ, nimittaṃ, uppātaṃ, supinaṃ, lakkhaṇaṃ, mūsikacchinnaṃ, aggihomaṃ, dabbihoma’’nti (dī. ni. 1.21) ādinā nayena brahmajāle vuttānaṃ anekesaṃ pāpadhammānaṃ gahaṇaṃ veditabbaṃ.
It should be understood that by the word "such" (ādisaddena), there is an inclusion of many evil qualities mentioned in the Brahmajāla Sutta, in the manner of "Just as some venerable recluses and brahmins, having partaken of food offered out of faith, earn their livelihood by such base arts and wrong means of living: that is, by interpreting bodily marks, signs, omens, dreams, characteristics, mouse-gnawed cloth, fire sacrifices, ladle sacrifices," and so on.
Vậy, tà mạng phát sinh do vi phạm sáu giới học đã được chế định vì mục đích sinh kế này, và do các pháp ác như “kuhanā, lapanā, nemittikatā, nippesikatā, lābhena lābhaṃ nijigīsanatā” v.v., thì sự từ bỏ mọi loại tà mạng đó chính là giới thanh tịnh về sinh kế (ājīvapārisuddhisīla).
Iti yvāyaṃ imesaṃ ājīvahetu paññattānaṃ channaṃ sikkhāpadānaṃ vītikkamavasena, imesañca ‘‘kuhanā lapanā nemittikatā nippesikatā lābhena lābhaṃ nijigīsanatā’’ti evamādīnaṃ pāpadhammānaṃ vasena pavatto micchājīvo, yā tasmā sabbappakārāpi micchājīvā virati, idaṃ ājīvapārisuddhisīlaṃ.
Thus, this wrong livelihood, which occurs due to the transgression of these six precepts laid down for the sake of livelihood, and due to evil qualities such as "deceit, flattery, hinting, disparaging, and seeking gain with gain," is wrong livelihood. The abstention from all forms of such wrong livelihood is this precept of purity of livelihood (ājīvapārisuddhisīla).
Đây là giới thanh tịnh về sinh kế.
Tatrāyaṃ vacanattho.
Herein, this is the meaning of the terms:
Trong đó, đây là ý nghĩa của từ ngữ:
Etaṃ āgamma jīvantīti ājīvo.
They live relying on this, thus it is ājīva (livelihood).
Sống nương tựa vào điều này được gọi là sinh kế (ājīva).
Ko so, paccayapariyesanavāyāmo.
What is it? It is the effort to seek requisites.
Điều đó là gì? Là sự tinh tấn tìm kiếm các vật dụng cần thiết.
Pārisuddhīti parisuddhatā.
Pārisuddhi means purity.
Pārisuddhi có nghĩa là sự thanh tịnh.
Ājīvassa pārisuddhi ājīvapārisuddhi.
Purity of livelihood is ājīvapārisuddhi.
Sự thanh tịnh của sinh kế là ājīvapārisuddhi.
190
Paccayasannissitasīlaṃ
Precepts relating to requisites
Giới nương tựa vào vật dụng (Paccayasannissitasīla)
191
18. Yaṃ panetaṃ tadanantaraṃ paccayasannissitasīlaṃ vuttaṃ, tattha paṭisaṅkhā yonisoti upāyena pathena paṭisaṅkhāya ñatvā, paccavekkhitvāti attho.
And regarding that which was spoken immediately after as paccayasannissitasīla (precepts relating to requisites), there "reflecting wisely" (paṭisaṅkhā yoniso) means understanding and comprehending with proper method and means, that is, reflecting.
18. Trong giới nương tựa vào vật dụng (paccayasannissitasīla) được nói ngay sau đó, paṭisaṅkhā yoniso có nghĩa là quán xét bằng phương tiện và con đường đúng đắn, tức là quán chiếu.
Ettha ca sītassa paṭighātāyātiādinā nayena vuttapaccavekkhaṇameva ‘‘yoniso paṭisaṅkhā’’ti veditabbaṃ.
And here, the reflection spoken of in the manner of "for warding off cold," etc., should be understood as "reflecting wisely" (yoniso paṭisaṅkhā).
Ở đây, sự quán chiếu được nói đến theo cách “để chống lại cái lạnh,” v.v., chính là “paṭisaṅkhā yoniso.”
Tattha cīvaranti antaravāsakādīsu yaṃkiñci.
There, "robe" (cīvaraṃ) means any of the inner robe, etc.
Trong đó, cīvaraṃ là bất kỳ y phục nào trong số antaravāsaka, v.v.
Paṭisevatīti paribhuñjati, nivāseti vā pārupati vā.
"Uses" (paṭisevati) means partakes, or puts on, or wraps around.
Paṭisevatī có nghĩa là thọ dụng, hoặc mặc, hoặc đắp.
Yāvadevāti payojanāvadhiparicchedaniyamavacanaṃ, ettakameva hi yogino cīvarapaṭisevane payojanaṃ yadidaṃ sītassa paṭighātāyātiādi, na ito bhiyyo.
"Only for" (yāvadeva) is a defining word indicating the limit of the purpose; for a yogi, the purpose of using a robe is indeed only this: for warding off cold, etc., and not beyond that.
Yāvadevā là từ ngữ xác định giới hạn mục đích. Đối với người tu tập, mục đích thọ dụng y phục chỉ là để chống lại cái lạnh, v.v., không hơn.
Sītassāti ajjhattadhātukkhobhavasena vā bahiddhāutupariṇāmanavasena vā uppannassa yassa kassaci sītassa.
"Of cold" (sītassa) means any cold that has arisen due to internal elemental disturbance or external seasonal change.
Sītassa là bất kỳ cái lạnh nào phát sinh do sự rối loạn của các yếu tố nội tại trong cơ thể hoặc do sự thay đổi của thời tiết bên ngoài.
Paṭighātāyāti paṭihananatthaṃ.
"For warding off" (paṭighātāya) means for striking against.
Paṭighātāyā là để chống lại.
Yathā sarīre ābādhaṃ na uppādeti, evaṃ tassa vinodanatthaṃ.
For its removal, so that it does not cause illness in the body.
Để xua tan nó, sao cho nó không gây ra bệnh tật cho cơ thể.
Sītabbhāhate hi sarīre vikkhittacitto yoniso padahituṃ na sakkoti, tasmā sītassa paṭighātāya cīvaraṃ paṭisevitabbanti bhagavā anuññāsi.
For when the body is afflicted by cold, with a distracted mind, one cannot exert oneself wisely; therefore, the Blessed One permitted that robes should be used for warding off cold.
Vì khi cơ thể bị cái lạnh hành hạ, tâm trí sẽ bị phân tán và không thể tinh tấn một cách đúng đắn. Do đó, Đức Phật đã cho phép thọ dụng y phục để chống lại cái lạnh.
Esa nayo sabbattha.
This method applies to all cases.
Nguyên tắc này áp dụng cho tất cả.
Kevalañhettha uṇhassāti aggisantāpassa.
Only here, "of heat" (uṇhassa) refers to the heat of fire.
Chỉ ở đây, uṇhassa là sức nóng của lửa.
Tassa vanadāhādīsu sambhavo veditabbo.
Its occurrence should be understood in cases of forest fires, etc.
Sự phát sinh của nó cần được hiểu là trong các trường hợp như cháy rừng, v.v.
Ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassānanti ettha pana ḍaṃsāti ḍaṃsanamakkhikā, andhamakkhikātipi vuccanti.
In "contact with flies, mosquitoes, wind, sun, and creeping things" (ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassānaṃ), "flies" (ḍaṃsā) are biting flies, also called gadflies.
Trong cụm từ ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassānaṃ (sự tiếp xúc của ruồi, muỗi, gió, nắng và các loài bò sát), ḍaṃsā là ruồi cắn, còn được gọi là ruồi mù.
Makasā makasā eva.
Mosquitoes (makasā) are just mosquitoes.
Makasā là muỗi.
Vātāti sarajaarajādibhedā.
"Winds" (vātā) are those distinguished as dusty, dustless, etc.
Vātā là các loại gió như gió có bụi, gió không bụi, v.v.
Ātapoti sūriyātapo.
"Sun" (ātapo) means sunlight.
Ātapo là nắng mặt trời.
Sarīsapāti ye keci sarantā gacchanti dīghajātikā sappādayo, tesaṃ daṭṭhasamphasso ca phuṭṭhasamphasso cāti duvidho samphasso, sopi cīvaraṃ pārupitvā nisinnaṃ na bādhati, tasmā tādisesu ṭhānesu tesaṃ paṭighātatthāya paṭisevati.
"Creeping things" (sarīsapā) are all long-bodied creatures that creep, such as snakes; their contact is twofold: biting contact and touching contact. This also does not bother a monk seated wrapped in his robe. Therefore, in such places, one uses it for warding off their contact.
Sarīsapā là bất kỳ loài bò sát nào có thân dài như rắn, v.v. Sự tiếp xúc của chúng có hai loại: tiếp xúc do cắn và tiếp xúc do chạm vào. Khi Tỳ-khưu đắp y ngồi, sự tiếp xúc đó không làm hại. Vì vậy, ở những nơi như vậy, y phục được thọ dụng để chống lại chúng.
Yāvadevāti puna etassa vacanaṃ niyatapayojanāvadhiparicchedadassanatthaṃ, hirikopīnapaṭicchādanañhi niyatapayojanaṃ, itarāni kadāci kadāci honti.
The repetition of "only for" (yāvadeva) again here is to show the fixed limit of purpose, for covering one's shame and private parts is a fixed purpose, while the others occur sometimes.
Yāvadevā được lặp lại để chỉ rõ giới hạn của mục đích cố định, vì việc che đậy các bộ phận kín đáo (hirikopīna) là mục đích cố định, còn các mục đích khác chỉ xảy ra đôi khi.
Tattha hirikopīnanti taṃ taṃ sambādhaṭṭhānaṃ.
There, "shame and private parts" (hirikopīnaṃ) refers to those private parts.
Trong đó, hirikopīnaṃ là những bộ phận nhạy cảm đó.
Yasmiṃ yasmiñhi aṅge vivariyamāne hirī kuppati vinassati, taṃ taṃ hiriṃ kopanato hirikopīnanti vuccati.
Indeed, whatever limb is exposed, if modesty (hirī) is disturbed and lost, that limb is called hirikopīna because it disturbs modesty.
Vì khi một bộ phận nào đó bị lộ ra, sự xấu hổ (hirī) sẽ bị kích động và mất đi, nên bộ phận đó được gọi là hirikopīna vì nó làm mất đi sự xấu hổ.
Tassa ca hirikopīnassa paṭicchādanatthanti hirikopīnapaṭicchādanatthaṃ.
And for the covering of that hirikopīna, means hirikopīnapaṭicchādanatthaṃ.
Và để che đậy hirikopīna đó, tức là hirikopīnapaṭicchādanatthaṃ.
Hirikopīnaṃ paṭicchādanatthantipi pāṭho.
"For covering shame and private parts" (hirikopīnaṃ paṭicchādanatthaṃ) is also a reading.
Cũng có bản đọc là hirikopīnaṃ paṭicchādanatthaṃ.
192
Piṇḍapātanti yaṃkiñci āhāraṃ.
Piṇḍapāta means any food.
Piṇḍapātaṃ là bất kỳ loại thực phẩm nào.
Yo hi koci āhāro bhikkhuno piṇḍolyena patte patitattā piṇḍapātoti vuccati.
Indeed, any food that falls into the bhikkhu's bowl by way of alms-seeking is called piṇḍapāta.
Bất kỳ thực phẩm nào rơi vào bát của Tỳ-khưu do việc khất thực đều được gọi là piṇḍapāta.
Piṇḍānaṃ vā pāto piṇḍapāto, tattha tattha laddhānaṃ bhikkhānaṃ sannipāto samūhoti vuttaṃ hoti.
Or, piṇḍānaṃ pāto means the collection of food; it is said to be the coming together, the accumulation, of alms received here and there.
Hoặc, piṇḍapāta là sự tập hợp của các món ăn, tức là sự tập hợp các món ăn khất thực được nhận ở từng nơi.
Neva davāyāti na gāmadārakādayo viya davatthaṃ, kīḷānimittanti vuttaṃ hoti.
"Not for play" (neva davāya) means not for the sake of play, like village children, etc.; it is said to be not for the purpose of amusement.
Neva davāyā nghĩa là không phải để vui chơi như trẻ con trong làng, tức là không phải vì mục đích giải trí.
Na madāyāti na muṭṭhikamallādayo viya madatthaṃ, balamadanimittaṃ porisamadanimittañcāti vuttaṃ hoti.
"Not for intoxication" (na madāya) means not for the sake of intoxication, like boxers and wrestlers, etc.; it is said to be not for the purpose of intoxication from strength or pride in one's manhood.
Na madāyā nghĩa là không phải để kiêu ngạo như các võ sĩ quyền Anh, tức là không phải vì mục đích kiêu ngạo về sức mạnh hay kiêu ngạo về nam tính.
Na maṇḍanāyāti na antepurikavesiyādayo viya maṇḍanatthaṃ, aṅgapaccaṅgānaṃ pīṇabhāvanimittanti vuttaṃ hoti.
"Not for adornment" (na maṇḍanāya) means not for the purpose of adornment, like royal harem women or courtesans, etc.; it is said to be not for the purpose of making one's limbs plump and full.
Na maṇḍanāyā nghĩa là không phải để trang điểm như phụ nữ trong cung điện hay kỹ nữ, tức là không phải vì mục đích làm cho các bộ phận cơ thể trở nên đầy đặn.
Na vibhūsanāyāti na naṭanaccakādayo viya vibhūsanatthaṃ, pasannacchavivaṇṇatānimittanti vuttaṃ hoti.
"Not for beautification" (na vibhūsanāya) means not for the purpose of beautification, like actors and dancers, etc.; it is said to be not for the purpose of having a radiant and beautiful complexion.
Na vibhūsanāyā nghĩa là không phải để tô điểm như diễn viên hay vũ công, tức là không phải vì mục đích có làn da sáng đẹp.
Ettha ca neva davāyāti etaṃ mohūpanissayappahānatthaṃ vuttaṃ.
And here, "not for play" (neva davāya) is said for the abandonment of the proximate cause of delusion.
Ở đây, neva davāyā được nói để từ bỏ sự nương tựa vào si mê.
Na madāyāti etaṃ dosūpanissayappahānatthaṃ.
"Not for intoxication" (na madāya) is for the abandonment of the proximate cause of hatred.
Na madāyā được nói để từ bỏ sự nương tựa vào sân hận.
Na maṇḍanāya na vibhūsanāyāti etaṃ rāgūpanissayappahānatthaṃ.
"Not for adornment, not for beautification" (na maṇḍanāya na vibhūsanāya) is for the abandonment of the proximate cause of greed.
Na maṇḍanāya na vibhūsanāyā được nói để từ bỏ sự nương tựa vào tham ái.
Neva davāya na madāyāti cetaṃ attano saṃyojanuppattipaṭisedhanatthaṃ.
“Neither for amusement nor for intoxication”—this is for the prevention of the arising of defilements in oneself.
Chữ “không phải để vui chơi, không phải để kiêu mạn” này là để ngăn chặn sự phát sinh các kiết sử của chính mình.
Na maṇḍanāya na vibhūsanāyāti etaṃ parassapi saṃyojanuppattipaṭisedhanatthaṃ.
“Neither for adornment nor for beautification”—this is for the prevention of the arising of defilements in others.
Chữ “không phải để trang sức, không phải để làm đẹp” này là để ngăn chặn sự phát sinh các kiết sử của người khác.
Catūhipi cetehi ayoniso paṭipattiyā kāmasukhallikānuyogassa ca pahānaṃ vuttanti veditabbaṃ.
It should be understood that with these four statements, the abandonment of improper conduct and the practice of indulging in sensual pleasures (kāmasukhallikānuyoga) are explained.
Cũng nên hiểu rằng, với bốn điều này, sự từ bỏ lối thực hành không như lý và sự buông thả theo dục lạc đã được nói đến.
193
Yāvadevāti vuttatthameva.
The phrase " just enough" has the same meaning as stated before.
Yāvadeva có nghĩa đã được nói đến.
Imassa kāyassāti etassa catumahābhūtikassa rūpakāyassa.
" For the maintenance of this body" refers to this material body composed of the four great elements.
Imassa kāyassa (cho thân này) là cho thân sắc do bốn đại chủng tạo thành này.
Ṭhitiyāti pabandhaṭṭhitatthaṃ.
" For its standing" means for the continuity of its existence.
Ṭhitiyā (để duy trì) là để duy trì sự liên tục.
Yāpanāyāti pavattiyā avicchedatthaṃ, cirakālaṭṭhitatthaṃ vā.
" For its going on" means for the uninterrupted continuation of its functioning, or for its long-term existence.
Yāpanāyā (để tiếp tục) là để sự vận hành không bị gián đoạn, hoặc để duy trì lâu dài.
Gharūpatthambhamiva hi jiṇṇagharasāmiko, akkhabbhañjanamiva ca sākaṭiko kāyassa ṭhitatthaṃ yāpanatthañcesa piṇḍapātaṃ paṭisevati, na davamadamaṇḍanavibhūsanatthaṃ.
Just as a householder with an old house props it up, and a cart-driver greases the axle, so too does one consume almsfood for the body’s maintenance and continuation, not for amusement, intoxication, adornment, or beautification.
Giống như chủ nhà cũ chống đỡ ngôi nhà sắp sập, hay người lái xe thoa dầu vào trục bánh xe, vị ấy thọ dụng vật thực khất thực để duy trì và tiếp tục thân này, chứ không phải để vui chơi, kiêu mạn, trang sức hay làm đẹp.
Apica ṭhitīti jīvitindriyassetaṃ adhivacanaṃ, tasmā imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāyāti ettāvatā etassa kāyassa jīvitindriyapavattāpanatthantipi vuttaṃ hotīti veditabbaṃ.
Moreover, "standing" is a term for the life faculty (jīvitindriya); therefore, it should be understood that "for the maintenance of this body, for its going on" means for the continuation of this body's life faculty.
Hơn nữa, ṭhiti là tên gọi của sinh mạng quyền (jīvitindriya). Do đó, nên hiểu rằng, với câu imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāyā, cũng có nghĩa là để duy trì sự vận hành của sinh mạng quyền của thân này.
Vihiṃsūparatiyāti vihiṃsā nāma jighacchā ābādhaṭṭhena.
" For the cessation of harm"—harm refers to hunger, in the sense of an affliction.
Vihiṃsūparatiyā (để chấm dứt sự hành hạ) là sự hành hạ, tức là đói khát theo nghĩa làm tổn hại.
Tassā uparamatthampesa piṇḍapātaṃ paṭisevati, vaṇālepanamiva uṇhasītādīsu tappaṭikāraṃ viya ca.
One consumes almsfood also for the cessation of that (hunger), like applying ointment to a wound, or like counteracting heat and cold.
Vị ấy thọ dụng vật thực khất thực cũng là để chấm dứt sự hành hạ đó, giống như thoa thuốc lên vết thương, hay như phương thuốc đối trị nóng lạnh.
Brahmacariyānuggahāyāti sakalasāsanabrahmacariyassa ca maggabrahmacariyassa ca anuggahatthaṃ.
" For the support of the holy life" means for the support of the holy life of the entire Dispensation and the holy life of the Path.
Brahmacariyānuggahāyā (để hỗ trợ đời sống Phạm hạnh) là để hỗ trợ toàn bộ Phạm hạnh của giáo pháp và Phạm hạnh của Đạo.
Ayañhi piṇḍapātapaṭisevanapaccayā kāyabalaṃ nissāya sikkhattayānuyogavasena bhavakantāranittharaṇatthaṃ paṭipajjanto brahmacariyānuggahāya paṭisevati, kantāranittharaṇatthikā puttamaṃsaṃ (saṃ. ni. 2.63) viya, nadīnittharaṇatthikā kullaṃ (ma. ni. 1.240) viya, samuddanittharaṇatthikā nāvamiva ca.
Indeed, relying on bodily strength due to the consumption of almsfood, one practices diligently in accordance with the three trainings for the purpose of crossing the wilderness of existence (bhava-kantāra), thereby supporting the holy life, just as those wishing to cross a wilderness consume their child's flesh without attachment, just as those wishing to cross a river use a raft without attachment, or just as those wishing to cross the ocean use a boat.
Thật vậy, do nhờ thọ dụng vật thực khất thực này, vị ấy nương vào sức mạnh của thân để thực hành theo ba học pháp, nhằm vượt qua rừng hoang sinh tử, tức là thọ dụng để hỗ trợ đời sống Phạm hạnh, giống như cặp vợ chồng muốn vượt qua rừng hoang thì ăn thịt con (mà không tham đắm), hay như người muốn vượt sông thì dùng bè (mà không tham đắm), hay như người muốn vượt biển thì dùng thuyền.
194
Itipurāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi navañca vedanaṃ na uppādessāmīti etaṃ iminā piṇḍapātapaṭisevanena purāṇañca jighacchāvedanaṃ paṭihaṅkhāmi, navañca vedanaṃ aparimitabhojanapaccayaṃ āharahatthakaalaṃsāṭakatatravaṭṭakakākamāsakabhuttavamitakabrāhmaṇānaṃ aññataro viya na uppādessāmītipi paṭisevati, bhesajjamiva gilāno.
" I shall put an end to old feelings and not give rise to new feelings" means that with the consumption of this almsfood, "I shall put an end to the old feeling of hunger, and I shall not give rise to new feelings" caused by unlimited food, like one of those brahmins who eat until they cannot move their hands, or whose stomachs bloat making their waist-cloth loose, or who roll around like a python unable to get up after eating, or who eat so much a crow can peck at their mouth, or who vomit from overeating. This is how one consumes almsfood, like a sick person taking medicine.
Itipurāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi navañca vedanaṃ na uppādessāmī (Ta sẽ diệt trừ cảm thọ cũ và không làm phát sinh cảm thọ mới): Với việc thọ dụng vật thực khất thực này, ta sẽ diệt trừ cảm thọ đói khát cũ và sẽ không làm phát sinh cảm thọ mới do việc ăn uống vô độ, giống như một trong số các Bà-la-môn ăn đến nỗi không thể tự đứng dậy, phải kéo tay mới đứng được; ăn đến nỗi bụng sình to, không thể mặc y được; ăn đến nỗi nặng bụng, phải bò lê trên đất như rắn; ăn đến nỗi chim quạ có thể mổ được thức ăn dính ở miệng; ăn đến nỗi phải ói ra. Vị ấy thọ dụng như người bệnh dùng thuốc.
Atha vā yā adhunā asappāyāparimitabhojanaṃ nissāya purāṇakammapaccayavasena uppajjanato purāṇavedanāti vuccati.
Alternatively, the meaning should be understood as follows: "old feeling" refers to the feeling that arises now due to the cause of old kamma, relying on unsuitable and immoderate food.
Hoặc, cảm thọ được gọi là cảm thọ cũ (purāṇavedanā) vì nó phát sinh hiện tại do nghiệp cũ làm duyên, nương vào việc ăn uống không thích hợp và vô độ.
Sappāyaparimitabhojanena tassā paccayaṃ vināsento taṃ purāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi.
"I shall put an end to that old feeling" by destroying its cause through suitable and moderate food.
Ta sẽ diệt trừ cảm thọ cũ đó bằng cách hủy diệt duyên của nó thông qua việc ăn uống thích hợp và có chừng mực.
Yā cāyaṃ adhunā kataṃ ayuttaparibhogakammūpacayaṃ nissāya āyatiṃ uppajjanato navavedanāti vuccati.
And "new feeling" refers to that feeling which will arise in the future, relying on the accumulation of kamma from improper consumption committed now.
Và cảm thọ được gọi là cảm thọ mới (navavedanā) vì nó sẽ phát sinh trong tương lai, nương vào sự tích lũy nghiệp do việc thọ dụng không đúng cách đã làm hiện tại.
Yuttaparibhogavasena tassā mūlaṃ anibbattento taṃ navañca vedanaṃ na uppādessāmīti evampettha attho daṭṭhabbo.
"I shall not give rise to that new feeling" by not producing its root through proper consumption. Thus should the meaning here be understood.
Ta sẽ không làm phát sinh cảm thọ mới đó bằng cách không tạo ra gốc rễ của nó thông qua việc thọ dụng đúng cách. Ý nghĩa ở đây nên được hiểu như vậy.
Ettāvatā yuttaparibhogasaṅgaho attakilamathānuyogappahānaṃ dhammikasukhāpariccāgo ca dīpito hotīti veditabbo.
By this much, the inclusion of proper consumption, the abandonment of self-mortification (attakilamathānuyoga), and the non-relinquishment of a Dhamma-compliant happiness are indicated.
Với điều này, sự bao gồm việc thọ dụng đúng cách, sự từ bỏ việc khổ hạnh ép xác, và sự không từ bỏ hạnh phúc hợp pháp (dhammikasukha) đã được trình bày.
195
Yātrā ca me bhavissatīti parimitaparibhogena jīvitindriyupacchedakassa iriyāpathabhañjakassa vā parissayassa abhāvato cirakālagamanasaṅkhātā yātrā ca me bhavissati imassa paccayāyattavuttino kāyassātipi paṭisevati, yāpyarogī viya tappaccayaṃ.
" And there will be a journey for me" means that due to moderate consumption, there will be a journey for this body, which depends on conditions—a long journey (existence until the end of one's lifespan), since there is no danger that would cut off the life faculty or break the postures (iriyāpatha). Thus does one consume, like one afflicted with a chronic illness consuming medicine.
Yātrā ca me bhavissatī (và sự duy trì thân mạng của ta sẽ có): Do không có những nguy hiểm có thể làm gián đoạn sinh mạng quyền hoặc phá vỡ oai nghi (iriyāpatha) nhờ việc thọ dụng có chừng mực, nên sự duy trì thân mạng (yātrā), tức là sự tồn tại lâu dài của thân này, vốn phụ thuộc vào các duyên, sẽ có cho ta. Vị ấy thọ dụng như người bệnh mãn tính dùng thuốc để duy trì bệnh.
Anavajjatā ca phāsuvihāro cāti ayuttapariyesanapaṭiggahaṇaparibhogaparivajjanena anavajjatā, parimitaparibhogena phāsuvihāro.
" And blamelessness and comfortable living" means blamelessness by avoiding improper seeking, receiving, and consumption; and comfortable living through moderate consumption.
Anavajjatā ca phāsuvihāro cā (và sự không có lỗi và sự sống an lạc): Sự không có lỗi là do tránh việc tìm cầu, nhận lãnh và thọ dụng không đúng cách; sự sống an lạc là do thọ dụng có chừng mực.
Asappāyāparimitaparibhogapaccayā aratitandīvijambhitā.
Discontent, sluggishness, and yawning are caused by unsuitable and immoderate consumption.
Sự không thích thú, sự lười biếng và sự uể oải phát sinh do việc thọ dụng không thích hợp và vô độ.
Viññūgarahādidosābhāvena vā anavajjatā, sappāyaparimitabhojanapaccayā kāyabalasambhavena phāsuvihāro.
Alternatively, blamelessness arises from the absence of faults such as censure by the wise, and comfortable living arises from the generation of bodily strength due to suitable and moderate food.
Hoặc, sự không có lỗi là do không có các lỗi như bị người trí quở trách; sự sống an lạc là do phát sinh sức mạnh thân thể nhờ việc thọ dụng thích hợp và có chừng mực.
Yāvadatthaudarāvadehakabhojanaparivajjanena vā seyyasukhapassasukhamiddhasukhānaṃ pahānato anavajjatā, catupañcālopamattaūnabhojanena catuiriyāpathayogyabhāvapaṭipādanato phāsuvihāro ca me bhavissatītipi paṭisevati.
Alternatively, blamelessness arises from avoiding eating to the full (filling the stomach completely), thereby abandoning the comfort of sleep, the comfort of lying down, and the comfort of drowsiness; and comfortable living arises from consuming four or five mouthfuls less, thereby enabling the body to be fit for the four postures. Thus does one consume.
Hoặc, sự không có lỗi là do từ bỏ sự an lạc khi nằm, sự an lạc khi đổi mình (nằm nghiêng) và sự an lạc khi ngủ, bằng cách tránh ăn no căng bụng; và sự sống an lạc sẽ có cho ta là do thực hành để thân thể phù hợp với bốn oai nghi bằng cách ăn ít hơn bốn hoặc năm miếng. Vị ấy thọ dụng như vậy.
Vuttampi hetaṃ –
For it has been said:
Điều này cũng đã được nói đến:
196
‘‘Cattāro pañca ālope, abhutvā udakaṃ pive;
“Having eaten four or five mouthfuls, one should drink water;
“Ăn bốn, năm miếng,
197
Alaṃ phāsuvihārāya, pahitattassa bhikkhuno’’ti.(theragā. 983);
That is sufficient for a monk who is resolute, for comfortable living.”
Rồi uống nước là đủ để vị Tỳ-khưu có tâm chuyên cần sống an lạc.”
198
Ettāvatā ca payojanapariggaho majjhimā ca paṭipadā dīpitā hotīti veditabbā.
By this much, the embracing of purpose and the Middle Way are indicated.
Nên hiểu rằng, với điều này, mục đích đã được nắm bắt và con đường trung đạo đã được trình bày.
199
Senāsananti senañca āsanañca.
" Lodging" means both a sleeping place and a sitting place.
Senāsanaṃ là chỗ nằm và chỗ ngồi.
Yattha yattha hi seti vihāre vā aḍḍhayogādimhi vā, taṃ senaṃ.
Wherever one lies down, whether in a monastery (vihāra) or a hut with a half-pitched roof (aḍḍhayoga) or the like, that is a sleeping place (sena).
Bất cứ nơi nào vị ấy nằm, trong tinh xá hay trong nhà có mái che một bên, v.v., đó là chỗ nằm (sena).
Yattha yattha āsati nisīdati, taṃ āsanaṃ.
Wherever one sits down, that is a sitting place (āsana).
Bất cứ nơi nào vị ấy ngồi, đó là chỗ ngồi (āsana).
Taṃ ekato katvā senāsananti vuccati.
These two are combined and called "lodging" (senāsana).
Gộp cả hai lại được gọi là senāsanaṃ (chỗ nằm và chỗ ngồi).
Utuparissayavinodanapaṭisallānārāmatthanti parisahanaṭṭhena utuyeva utuparissayo.
" For averting dangers of weather and for delight in seclusion"—weather itself is a danger of weather (utuparissaya) because of its oppressive nature.
Utuparissayavinodanapaṭisallānārāmatthaṃ (để xua tan những nguy hiểm của thời tiết và để an trú trong sự độc cư): Thời tiết tự nó là nguy hiểm của thời tiết (utuparissaya) theo nghĩa gây phiền toái.
Utuparissayassa vinodanatthañca paṭisallānārāmatthañca.
It is for averting the danger of weather and for delight in seclusion.
Để xua tan những nguy hiểm của thời tiết và để an trú trong sự độc cư.
Yo sarīrābādhacittavikkhepakaro asappāyo utu senāsanapaṭisevanena vinodetabbo hoti, tassa vinodanatthaṃ ekībhāvasukhatthañcāti vuttaṃ hoti.
It is said that this means for averting unsuitable weather that causes bodily ailments and mental distraction, which should be averted by using lodging, and for the happiness of being alone.
Tức là, để xua tan thời tiết không thích hợp gây bệnh tật cho thân và làm tán loạn tâm, mà có thể xua tan bằng cách thọ dụng chỗ nằm và chỗ ngồi, và để có được hạnh phúc của sự độc cư.
Kāmañca sītapaṭighātādināva utuparissayavinodanaṃ vuttameva.
Indeed, averting dangers of weather by counteracting cold and the like has already been stated.
Thật vậy, việc xua tan những nguy hiểm của thời tiết bằng cách chống lại cái lạnh, v.v., đã được nói đến.
Yathā pana cīvarapaṭisevane hirikopīnapaṭicchādanaṃ niyatapayojanaṃ, itarāni kadāci kadāci bhavantīti vuttaṃ, evamidhāpi niyataṃ utuparissayavinodanaṃ sandhāya idaṃ vuttanti veditabbaṃ.
However, just as in the use of robes, covering shame and modesty is a constant purpose, while other benefits occur occasionally, so too here, this is said with reference to the constant purpose of averting dangers of weather.
Tuy nhiên, giống như việc che đậy sự xấu hổ là mục đích cố định khi thọ dụng y phục, còn những lợi ích khác thì thỉnh thoảng mới có, thì ở đây cũng nên hiểu rằng điều này được nói đến nhằm mục đích cố định là xua tan những nguy hiểm của thời tiết.
Atha vā ayaṃ vuttappakāro utu utuyeva.
Alternatively, this weather as described is simply weather.
Hoặc, thời tiết đã được nói đến như vậy chính là thời tiết.
Parissayo pana duvidho pākaṭaparissayo ca, paṭicchannaparissayo ca (mahāni. 5).
Dangers (parissaya) are twofold: manifest dangers and hidden dangers.
Còn nguy hiểm (parissaya) thì có hai loại: nguy hiểm hiện lộ (pākaṭaparissaya) và nguy hiểm tiềm ẩn (paṭicchannaparissaya).
Tattha pākaṭaparissayo sīhabyagghādayo.
Among these, manifest dangers are lions, tigers, and the like.
Trong đó, các nguy hiểm hiện lộ là sư tử, hổ, v.v.
Paṭicchannaparissayo rāgadosādayo.
Hidden dangers are greed, hatred, and the like.
Các nguy hiểm tiềm ẩn là tham, sân, v.v.
Ye yattha apariguttiyā ca asappāyarūpadassanādinā ca ābādhaṃ na karonti, taṃ senāsanaṃ evaṃ jānitvā paccavekkhitvā paṭisevanto bhikkhu paṭisaṅkhā yoniso senāsanaṃ utuparissayavinodanatthaṃ paṭisevatīti veditabbo.
A monk who knows and reflects that lodging where these dangers do not cause affliction due to lack of protection or the sight of unsuitable forms, and so consumes lodging, is understood to be consuming lodging judiciously for averting dangers of weather.
Nên hiểu rằng, vị Tỳ-khưu thọ dụng chỗ nằm và chỗ ngồi một cách như lý, sau khi đã quán xét và biết rằng nơi đó không gây bệnh tật do sự không được bảo vệ hay do nhìn thấy những hình ảnh không thích hợp, v.v., là để xua tan những nguy hiểm của thời tiết.
200
Gilānapaccayabhesajjaparikkhāranti ettha rogassa paṭiayanaṭṭhena paccayo, paccanīkagamanaṭṭhenāti attho.
In " medicinal requisites for the sick," "requisite" (paccaya) is so called in the sense of counteracting a disease, meaning in the sense of going against it.
Gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ (thuốc men và vật dụng cần thiết cho người bệnh): Ở đây, paccaya (vật hỗ trợ) theo nghĩa đối trị bệnh tật, tức là theo nghĩa chống lại bệnh tật.
Yassa kassaci sappāyassetaṃ adhivacanaṃ.
This is a designation for any suitable remedy whatsoever.
Đây là tên gọi của bất cứ thứ gì thích hợp.
Bhisakkassa kammaṃ tena anuññātattāti bhesajjaṃ.
"Medicine" (bhesajja) is the work of a physician (bhisakka), because it is prescribed by him.
Bhesajja (thuốc) là việc làm của lương y, vì nó được lương y cho phép.
Gilānapaccayova bhesajjaṃ gilānapaccayabhesajjaṃ, yaṃkiñci gilānassa sappāyaṃ bhisakkakammaṃ telamadhuphāṇitādīti vuttaṃ hoti.
"Medicinal requisites for the sick" means that which is medicine for the sick, any suitable physician's work for the sick, such as oil, honey, treacle, and so on.
Thuốc men và vật dụng cần thiết cho người bệnh (gilānapaccayabhesajja) là bất cứ thứ gì thích hợp cho người bệnh, là việc làm của lương y, như dầu, mật, đường mía, v.v.
Parikkhāroti pana ‘‘sattahi nagaraparikkhārehi suparikkhataṃ hotī’’ti (a. ni. 7.67) ādīsu parivāro vuccati.
However, the word "requisite" (parikkhāra) is used for "attendant" (parivāra) in phrases like "a city well-furnished with seven city requisites" and so forth.
Còn parikkhāra (vật dụng cần thiết) thì trong các đoạn như “được bảo vệ tốt bằng bảy vật dụng cần thiết của thành phố”, nó được gọi là sự bao quanh.
‘‘Ratho sīlaparikkhāro, jhānakkho cakkavīriyo’’ti (saṃ. ni. 5.4) ādīsu alaṅkāro.
In phrases like "the chariot with sila as its requisite, jhāna as its axle, and energy as its wheels," it refers to "adornment."
Trong các đoạn như “Chiếc xe là vật trang sức của giới, trục là thiền định, bánh xe là tinh tấn”, nó được gọi là vật trang sức.
‘‘Ye ca kho ime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā’’ti (ma. ni. 1.191-192) ādīsu sambhāro.
In phrases like "and these are the requisites of life that a renunciant should acquire," it refers to "provisions."
Trong các đoạn như “Và những vật dụng cần thiết cho đời sống mà một người xuất gia phải tích lũy”, nó được gọi là vật tư.
Idha pana sambhāropi parivāropi vaṭṭati.
Here, however, both "provisions" and "attendant" are appropriate.
Ở đây, cả vật tư và sự bao quanh đều phù hợp.
Tañhi gilānapaccayabhesajjaṃ jīvitassa parivāropi hoti, jīvitanāsakābādhuppattiyā antaraṃ adatvā rakkhaṇato sambhāropi.
For that medicinal requisite for the sick is both a protection for life, because it protects by not giving opportunity for the arising of diseases that destroy life, and also provisions.
Thật vậy, thuốc men và vật dụng cần thiết cho người bệnh đó vừa là sự bao quanh của sinh mạng, vì nó bảo vệ không cho các bệnh tật gây hại đến sinh mạng phát sinh, vừa là vật tư.
Yathā ciraṃ pavattati, evamassa kāraṇabhāvato, tasmā parikkhāroti vuccati.
Because it endures for a long time, and because it is the cause for this endurance of life, therefore it is called a support (parikkhāra).
Bởi vì nó duy trì (sự sống) lâu dài, và bởi vì nó là nguyên nhân của (sự sống) đó, nên được gọi là parikkhāra (vật dụng thiết yếu).
Evaṃ gilānapaccayabhesajjañca taṃ parikkhāro cāti gilānapaccayabhesajjaparikkhāro.
Thus, that medicine for the sick is also a support; hence it is called 'medicine for the sick, a support' (gilānapaccayabhesajjaparikkhāro).
Như vậy, thuốc men chữa bệnh (gilānapaccayabhesajja) và vật dụng thiết yếu (parikkhāra) đó được gọi là gilānapaccayabhesajjaparikkhāro (thuốc men chữa bệnh và vật dụng thiết yếu).
Taṃ gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ.
That medicine for the sick, which is a support.
Thuốc men chữa bệnh và vật dụng thiết yếu đó.
Gilānassa yaṃkiñci sappāyaṃ bhisakkānuññātaṃ telamadhuphāṇitādi jīvitaparikkhāranti vuttaṃ hoti.
Whatever is suitable for the sick, approved by a physician, such as oil, honey, treacle, etc., is said to be a support for life (jīvitaparikkhāra).
Nghĩa là, bất cứ thứ gì thích hợp cho người bệnh, được thầy thuốc cho phép, như dầu, mật, đường mía, v.v., được gọi là vật dụng thiết yếu để duy trì sự sống (jīvitaparikkhāra).
Uppannānanti jātānaṃ bhūtānaṃ nibbattānaṃ.
Uppannānaṃ means arisen, manifested, produced.
Uppannānaṃ (đã khởi lên) nghĩa là đã sinh, đã hiện hữu, đã phát sinh.
Veyyābādhikānanti ettha byābādhoti dhātukkhobho, taṃsamuṭṭhānā ca kuṭṭhagaṇḍapīḷakādayo.
Veyyābādhikānaṃ here: byābādha means disturbance of the bodily elements (dhātukkhobha) and diseases like leprosy, boils, and sores that arise from it.
Veyyābādhikānaṃ (bệnh tật) ở đây, byābādho là sự rối loạn của các yếu tố (dhātu), và các bệnh như bệnh phong, mụn nhọt, lở loét, v.v., phát sinh từ sự rối loạn đó.
Byābādhato uppannattā veyyābādhikā.
They are veyyābādhikā because they arise from afflictions (byābādha).
Chúng được gọi là veyyābādhikā vì chúng phát sinh từ byābādha (sự quấy nhiễu).
Vedanānanti dukkhavedanā akusalavipākavedanā.
Vedanānaṃ refers to painful feelings, feelings that are the result of unwholesome kamma (akusalavipākavedanā).
Vedanānaṃ (các cảm thọ) là các cảm thọ khổ, các cảm thọ quả bất thiện.
Tāsaṃ veyyābādhikānaṃ vedanānaṃ.
Of those veyyābādhikā feelings.
Đối với các cảm thọ bệnh tật đó.
Abyābajjhaparamatāyāti niddukkhaparamatāya.
Abyābajjhaparamatāya means niddukkhaparamatāya, to the utmost absence of suffering.
Abyābajjhaparamatāyā (để đạt đến sự không khổ tối thượng) nghĩa là để đạt đến sự không khổ tối thượng.
Yāva taṃ dukkhaṃ sabbaṃ pahīnaṃ hoti tāvāti attho.
The meaning is: until all that suffering is abandoned.
Nghĩa là, cho đến khi tất cả khổ đó được đoạn trừ hoàn toàn.
201
Evamidaṃ saṅkhepato paṭisaṅkhā yoniso paccayaparibhogalakkhaṇaṃ paccayasannissitasīlaṃ veditabbaṃ.
Thus, this virtue of reliance on requisites (paccayasaṃnissitasīla), characterized by the wise reflection on and use of requisites, should be understood concisely.
Như vậy, giới paccayasannissita (giới nương tựa vào vật dụng) với đặc tính là quán xét một cách như lý việc thọ dụng vật dụng, cần được hiểu một cách tóm tắt.
Vacanattho panettha – cīvarādayo hi yasmā te paṭicca nissāya paribhuñjamānā pāṇino ayanti pavattanti, tasmā paccayāti vuccanti.
The etymological meaning here is: because living beings rely on and make use of robes and other requisites to live and exist, they are called paccaya (requisites).
Ý nghĩa của từ ở đây là: bởi vì các chúng sinh thọ dụng y áo, v.v., nương tựa vào chúng mà duy trì sự sống, nên chúng được gọi là paccaya (vật dụng).
Te paccaye sannissitanti paccayasannissitaṃ.
To be well-reliant on those requisites is paccayasaṃnissita.
Nương tựa vào các vật dụng đó (paccaye sannissitaṃ) được gọi là paccayasannissita.
202
Catupārisuddhisampādanavidhi
Method for Accomplishing the Fourfold Purity
Phương pháp thành tựu Tứ Thanh Tịnh
203
19. Evametasmiṃ catubbidhe sīle saddhāya pātimokkhasaṃvaro sampādetabbo.
19. In this fourfold virtue, the restraint of the Pātimokkha (Pātimokkhasaṃvara) must be accomplished through faith.
19. Như vậy, trong bốn loại giới này, pātimokkhasaṃvaro (sự phòng hộ giới bổn) phải được thành tựu bằng niềm tin (saddhā).
Saddhāsādhano hi so, sāvakavisayātītattā sikkhāpadapaññattiyā.
For it (Pātimokkhasaṃvara) is accomplished by faith, because the promulgation of the training rules (sikkhāpada) transcends the domain of disciples.
Vì nó được thành tựu bằng niềm tin (saddhāsādhano), bởi vì sự chế định giới luật vượt quá phạm vi của hàng Thanh Văn.
Sikkhāpadapaññattiyācanapaṭikkhepo cettha nidassanaṃ.
The Buddha's refusal of the request to promulgate a training rule is an example of this.
Sự từ chối thỉnh cầu chế định giới luật ở đây là một ví dụ.
Tasmā yathā paññattaṃ sikkhāpadaṃ anavasesaṃ saddhāya samādiyitvā jīvitepi apekkhaṃ akarontena sādhukaṃ sampādetabbaṃ.
Therefore, one should accomplish it thoroughly by undertaking the training rule as it was promulgated, completely and with faith, without any regard even for one's own life.
Vì vậy, phải thành tựu một cách chu đáo bằng cách giữ gìn giới luật đã được chế định một cách trọn vẹn với niềm tin, không màng đến cả mạng sống.
Vuttampi hetaṃ –
It has also been said:
Điều này cũng đã được nói đến:
204
‘‘Kikīva aṇḍaṃ camarīva vāladhiṃ,
“Like the kikī bird its egg, like the camarī its tail,
“Như chim kikī bảo vệ trứng,
205
Piyaṃva puttaṃ nayanaṃva ekakaṃ;
Like a beloved son, like a single eye;
Như bò camarī bảo vệ đuôi,
206
Tatheva sīlaṃ anurakkhamānakā,
Even so, protecting your virtue,
Như mẹ yêu con độc nhất, như người bảo vệ một con mắt;
207
Supesalā hotha sadā sagāravā’’ti.
Be always very gentle and respectful.”
Cũng vậy, hãy luôn giữ gìn giới hạnh một cách cẩn trọng và kính trọng.”
208
Aparampi vuttaṃ – ‘‘evameva kho pahārāda yaṃ mayā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ, taṃ mama sāvakā jīvitahetupi nātikkamantī’’ti (a. ni. 8.19).
Furthermore, it has been said: “Even so, Pahārāda, whatever training rule I have promulgated for my disciples, my disciples do not transgress it even for the sake of their lives.”
Một điều khác cũng đã được nói: “Này Pahārāda, giới luật mà Ta đã chế định cho các đệ tử, các đệ tử của Ta không hề vi phạm, dù vì mạng sống.”
Imasmiṃ ca panatthe aṭaviyaṃ corehi baddhatherānaṃ vatthūni veditabbāni.
And in this regard, the stories of the elder monks bound by thieves in the forest should be known.
Và trong trường hợp này, cần biết những câu chuyện về các vị Trưởng lão bị bọn cướp trói trong rừng.
209
Mahāvattaniaṭaviyaṃ kira theraṃ corā kāḷavallīhi bandhitvā nipajjāpesuṃ.
It is said that in the Mahāvaṭṭani forest, thieves bound an elder monk with black creepers and made him lie down.
Nghe nói, trong rừng Mahāvaṭṭani, bọn cướp đã trói một vị Trưởng lão bằng dây kāḷavallī và bắt nằm xuống.
Thero yathānipannova sattadivasāni vipassanaṃ vaḍḍhetvā anāgāmiphalaṃ pāpuṇitvā tattheva kālaṃ katvā brahmaloke nibbatti.
The elder, remaining in that position, cultivated vipassanā for seven days, attained the fruit of anāgāmi, passed away right there, and was reborn in the Brahma world.
Vị Trưởng lão, nằm nguyên tư thế đó, đã phát triển thiền quán trong bảy ngày, đạt đến quả vị Bất Lai, rồi viên tịch ngay tại đó và tái sinh vào cõi Phạm thiên.
210
Aparampi theraṃ tambapaṇṇidīpe pūtilatāya bandhitvā nipajjāpesuṃ.
Another elder monk was bound with putīlatā creepers and made to lie down in Tambapaṇṇidīpa.
Một vị Trưởng lão khác cũng bị bọn cướp trói bằng dây pūtilatā trên đảo Tambapaṇṇi và bắt nằm xuống.
So vanadāhe āgacchante valliṃ acchinditvāva vipassanaṃ paṭṭhapetvā samasīsī hutvā parinibbāyi.
When a forest fire approached, he did not cut the creeper but established vipassanā, became an Arahant (samasīsī), and attained Parinibbāna.
Khi lửa rừng đến gần, Ngài không cắt dây mà bắt đầu thiền quán, đạt đến A-la-hán quả và nhập Niết-bàn.
Dīghabhāṇakaabhayatthero pañcahi bhikkhusatehi saddhiṃ āgacchanto disvā therassa sarīraṃ jhāpetvā cetiyaṃ kārāpesi.
Dīghabhāṇaka Abhayatthera, coming with five hundred monks, saw this, had the elder's body cremated, and had a cetiya built.
Trưởng lão Dīghabhāṇaka Abhaya, khi đến cùng năm trăm Tỳ-kheo, đã thấy và hỏa táng nhục thân của vị Trưởng lão, rồi xây một ngôi tháp.
Tasmā aññopi saddho kulaputto –
Therefore, any other faithful young man of good family (kulaputto) should:
Vì vậy, một thiện nam tử có niềm tin khác cũng nên:
211
Pātimokkhaṃ visodhento, appeva jīvitaṃ jahe;
Purifying the Pātimokkha,
Để thanh tịnh giới bổn, thà từ bỏ mạng sống,
212
Paññattaṃ lokanāthena, na bhinde sīlasaṃvaraṃ.
One may even relinquish life;
Chớ phá hoại sự phòng hộ giới hạnh đã được Thế Tôn chế định.
213
Yathā ca pātimokkhasaṃvaro saddhāya, evaṃ satiyā indriyasaṃvaro sampādetabbo.
And just as Pātimokkhasaṃvara is to be accomplished with faith, so too Indriyasaṃvara is to be accomplished with mindfulness.
Và như sự phòng hộ giới bổn (pātimokkhasaṃvaro) được thành tựu bằng niềm tin, thì sự phòng hộ các căn (indriyasaṃvaro) cũng phải được thành tựu bằng chánh niệm (sati).
Satisādhano hi so, satiyā adhiṭṭhitānaṃ indriyānaṃ abhijjhādīhi ananvāssavanīyato.
For it (Indriyasaṃvara) is accomplished by mindfulness, because the faculties (indriya) upheld by mindfulness are not assailed by covetousness (abhijjhā) and the like.
Vì nó được thành tựu bằng chánh niệm (satisādhano), bởi vì các căn được chánh niệm bảo hộ không bị tham ái, v.v., xâm nhập.
Tasmā ‘‘varaṃ, bhikkhave, tattāya ayosalākāya ādittāya sampajjalitāya sajotibhūtāya cakkhundriyaṃ sampalimaṭṭhaṃ, na tveva cakkhuviññeyyesu rūpesu anubyañjanaso nimittaggāho’’ti (saṃ. ni. 4.235) ādinā nayena ādittapariyāyaṃ samanussaritvā rūpādīsu visayesu cakkhudvārādipavattassa viññāṇassa abhijjhādīhi anvāssavanīyaṃ nimittādiggāhaṃ asammuṭṭhāya satiyā nisedhentena esa sādhukaṃ sampādetabbo.
Therefore, by recalling the Ādittapariyāya, which states, "Monks, it is better that the eye-faculty be pierced with a red-hot iron stake, blazing, thoroughly burning, glowing, than to grasp at features and details in forms cognizable by the eye," one should thoroughly accomplish this (Indriyasaṃvara) by restraining, with unforgetting mindfulness, the grasping of features and details that lead to covetousness and the like, in the cognitions arising from the eye-door and so forth regarding objects such as forms.
Vì vậy, bằng cách ghi nhớ bài kinh Ādittapariyāya (Bài Kinh Lửa Cháy) theo cách đã được nói: “Này các Tỳ-kheo, thà bị một thanh sắt nóng đỏ, cháy bừng, sáng rực đâm vào con mắt, chứ không nên nắm giữ tướng và tùy tướng của các sắc trần do mắt nhận biết, khiến tham ái, v.v., xâm nhập vào nhãn căn” và tương tự, người ấy phải ngăn chặn sự nắm giữ tướng, v.v., khiến tham ái, v.v., xâm nhập vào thức phát sinh từ cửa mắt, v.v., đối với các đối tượng như sắc, v.v., bằng chánh niệm không xao lãng, và phải thành tựu sự phòng hộ này một cách chu đáo.
Evaṃ asampādite hi etasmiṃ pātimokkhasaṃvarasīlampi anaddhaniyaṃ hoti aciraṭṭhitikaṃ, asaṃvihitasākhāparivāramiva sassaṃ.
For if this is not accomplished, even the virtue of Pātimokkhasaṃvara becomes impermanent and short-lived, like a crop without properly arranged fences and enclosures.
Nếu sự phòng hộ này không được thành tựu, thì giới pātimokkhasaṃvara cũng sẽ không bền vững, không tồn tại lâu dài, giống như một cánh đồng không có hàng rào bảo vệ.
Haññate cāyaṃ kilesacorehi, vivaṭadvāro viya gāmo parassa hārīhi.
And one is assailed by the defilement-thieves, like a village with open gates by robbers from elsewhere.
Người ấy sẽ bị bọn cướp phiền não xâm hại, giống như một ngôi làng có cổng mở rộng bị bọn cướp tấn công.
Cittañcassa rāgo samativijjhati, ducchannamagāraṃ vuṭṭhi viya.
And lust penetrates his mind, like rain penetrating a poorly thatched house.
Và tâm người ấy sẽ bị tham ái xuyên thủng, giống như một ngôi nhà lợp dở bị mưa dột.
Vuttampi hetaṃ –
It has also been said:
Điều này cũng đã được nói đến:
214
‘‘Rūpesu saddesu atho rasesu,
“Guard your faculties regarding forms and sounds,
“Trong sắc, trong tiếng, trong vị,
215
Gandhesu phassesu ca rakkha indriyaṃ;
Regarding smells, tastes, and touches;
Trong hương, trong xúc, hãy phòng hộ các căn;
216
Ete hi dvārā vivaṭā arakkhitā,
For these doors, when open and unguarded,
Vì những cánh cửa này, nếu mở rộng và không được bảo vệ,
217
Hananti gāmaṃva parassa hārino’’.
Assail one, like robbers from elsewhere assailing a village.”
Sẽ hủy hoại như bọn cướp tấn công làng.”
218
‘‘Yathā agāraṃ ducchannaṃ, vuṭṭhī samativijjhati;
“Just as rain penetrates a poorly thatched house,
“Như nhà lợp dở, mưa sẽ xuyên thủng;
219
Evaṃ abhāvitaṃ cittaṃ, rāgo samativijjhatī’’ti.(dha. pa. 13);
So does lust penetrate an undeveloped mind.”
Cũng vậy, tâm không tu tập, tham ái sẽ xuyên thủng.”
220
Sampādite pana tasmiṃ pātimokkhasaṃvarasīlampi addhaniyaṃ hoti ciraṭṭhitikaṃ, susaṃvihitasākhāparivāramiva sassaṃ.
But when it is accomplished, even the virtue of Pātimokkhasaṃvara becomes permanent and long-lasting, like a crop with properly arranged fences and enclosures.
Nhưng khi sự phòng hộ đó được thành tựu, giới pātimokkhasaṃvara cũng sẽ bền vững, tồn tại lâu dài, giống như một cánh đồng có hàng rào bảo vệ chu đáo.
Na haññate cāyaṃ kilesacorehi, susaṃvutadvāro viya gāmo parassa hārīhi.
And one is not assailed by the defilement-thieves, like a village with well-secured gates by robbers from elsewhere.
Người ấy sẽ không bị bọn cướp phiền não xâm hại, giống như một ngôi làng có cổng đóng kín không bị bọn cướp tấn công.
Na cassa cittaṃ rāgo samativijjhati, succhannamagāraṃ vuṭṭhi viya.
And lust does not penetrate his mind, like rain not penetrating a well-thatched house.
Và tâm người ấy sẽ không bị tham ái xuyên thủng, giống như một ngôi nhà lợp kỹ không bị mưa dột.
Vuttampi cetaṃ –
And it has also been said:
Điều này cũng đã được nói đến:
221
‘‘Rūpesu saddesu atho rasesu,
“Guard your faculties regarding forms and sounds,
“Trong sắc, trong tiếng, trong vị,
222
Gandhesu phassesu ca rakkha indriyaṃ;
Regarding smells, tastes, and touches;
Trong hương, trong xúc, hãy phòng hộ các căn;
223
Ete hi dvārā pihitā susaṃvutā,
For these doors, when closed and well-secured,
Vì những cánh cửa này, nếu đóng kín và được bảo vệ chu đáo,
224
Na hanti gāmaṃva parassa hārino’’.
Do not assail one, like robbers from elsewhere not assailing a village.”
Sẽ không hủy hoại như bọn cướp tấn công làng.”
225
‘‘Yathā agāraṃ succhannaṃ, vuṭṭhī na samativijjhati;
“Just as rain does not penetrate a well-thatched house,
“Như nhà lợp kỹ, mưa không xuyên thủng;
226
Evaṃ subhāvitaṃ cittaṃ, rāgo na samativijjhatī’’ti.(dha. pa. 14);
So does lust not penetrate a well-developed mind.”
Cũng vậy, tâm tu tập tốt, tham ái không xuyên thủng.”
227
Ayaṃ pana atiukkaṭṭhadesanā.
This, however, is a very sublime teaching.
Tuy nhiên, đây là một lời dạy cực kỳ cao siêu.
228
Cittaṃ nāmetaṃ lahuparivattaṃ, tasmā uppannaṃ rāgaṃ asubhamanasikārena vinodetvā indriyasaṃvaro sampādetabbo, adhunāpabbajitena vaṅgīsattherena viya.
The mind, being fickle, is called lahuparivattaṃ; therefore, when lust arises, one should dispel it with the contemplation of unpleasantness (asubhamanasikāra) and accomplish sense-restraint, like the newly ordained Elder Vaṅgīsa.
Tâm này được gọi là dễ thay đổi, vì vậy, tham ái đã khởi lên phải được loại bỏ bằng cách tác ý bất tịnh, và sự phòng hộ các căn phải được thành tựu, giống như Trưởng lão Vaṅgīsa mới xuất gia.
229
Therassa kira adhunāpabbajitassa piṇḍāya carato ekaṃ itthiṃ disvā rāgo uppajjati.
It is said that when the newly ordained Elder Vaṅgīsa was on alms-round, lust arose in him upon seeing a woman.
Nghe nói, khi Trưởng lão Vaṅgīsa mới xuất gia đang đi khất thực, Ngài thấy một người phụ nữ và tham ái khởi lên.
Tato ānandattheraṃ āha –
Thereupon, he said to Elder Ānanda:
Sau đó, Ngài nói với Trưởng lão Ānanda:
230
‘‘Kāmarāgena ḍayhāmi, cittaṃ me pariḍayhati;
“I am burning with sensual lust; my mind is aflame;
“Con bị thiêu đốt bởi dục ái, tâm con đang bị thiêu đốt;
231
Sādhu nibbāpanaṃ brūhi, anukampāya gotamā’’ti.(saṃ. ni. 1.212; theragā. 1232);
Pray tell me the means of extinguishing it, Gotama, out of compassion.”
Xin Ngài, Gotama, vì lòng từ bi, hãy nói cho con cách dập tắt (lửa ái).”
232
Thero āha –
The Elder (Ānanda) said:
Trưởng lão (Ānanda) nói:
233
‘‘Saññāya vipariyesā, cittaṃ te pariḍayhati;
“Through perversion of perception, your mind is aflame;
“Do sự đảo lộn của tưởng, tâm con đang bị thiêu đốt;
234
Nimittaṃ parivajjehi, subhaṃ rāgūpasañhitaṃ;
Avoid the sign (nimitta) of beauty connected with lust;
Hãy tránh xa tướng tốt đẹp liên quan đến tham ái;
235
Asubhāya cittaṃ bhāvehi, ekaggaṃ susamāhitaṃ.(saṃ. ni. 1.212; theragā. 1233-1234);
Develop your mind towards unpleasantness, focused and well-composed.
Hãy tu tập tâm vào bất tịnh, nhất tâm và định tĩnh.”
236
‘‘Saṅkhāre parato passa, dukkhato no ca attato;
See the mental formations (saṅkhāra) as foreign, as suffering, and not as self;
“Hãy quán các hành là của người khác, là khổ, chứ không phải là tự ngã;
237
Nibbāpehi mahārāgaṃ, mā ḍayhittho punappuna’’nti.(saṃ. ni. 1.212);
Extinguish the great lust; may you not burn again and again.”
Hãy dập tắt đại tham ái, đừng để bị thiêu đốt nữa.”
238
Thero rāgaṃ vinodetvā piṇḍāya cari.
The Elder (Vaṅgīsa) dispelled his lust and went on his alms-round.
Vị Trưởng lão đã loại bỏ tham ái và tiếp tục đi khất thực.
Apica indriyasaṃvarapūrakena bhikkhunā kuraṇḍakamahāleṇavāsinā cittaguttattherena viya corakamahāvihāravāsinā mahāmittattherena viya ca bhavitabbaṃ.
Moreover, a bhikkhu intent on perfecting sense-restraint should be like Elder Cittagutta, who resided in Kuraṇḍakamahāleṇa, or like Elder Mahāmitta, who resided in Corakamahāvihāra.
Hơn nữa, một Tỳ-kheo muốn viên mãn sự phòng hộ các căn phải giống như Trưởng lão Cittagutta cư trú tại hang Kurandakamahāleṇa, và giống như Trưởng lão Mahāmitta cư trú tại đại tự viện Coraka.
Kuraṇḍakamahāleṇe kira sattannaṃ buddhānaṃ abhinikkhamanacittakammaṃ manoramaṃ ahosi, sambahulā bhikkhū senāsanacārikaṃ āhiṇḍantā cittakammaṃ disvā ‘‘manoramaṃ, bhante, cittakamma’’nti āhaṃsu.
It is said that in Kuraṇḍakamahāleṇa, there was a charming painting depicting the renunciation of the seven Buddhas. Many bhikkhus, wandering through the monastic residences, saw the painting and exclaimed, “Venerable Sir, the painting is delightful!”
Nghe nói, trong hang Kurandakamahāleṇa có bức tranh tuyệt đẹp về sự xuất gia của bảy vị Phật. Nhiều Tỳ-kheo khi đi thăm các chỗ ở đã thấy bức tranh và nói: “Bạch Đại đức, bức tranh thật đẹp!”
Thero āha ‘‘atirekasaṭṭhi me, āvuso, vassāni leṇe vasantassa cittakammaṃ atthītipi na jānāmi, ajja dāni cakkhumante nissāya ñāta’’nti.
The Elder replied, “Friends, I have lived in this cave for over sixty years, and I did not even know that there was a painting. Only today, thanks to you who have eyes, have I come to know it.”
Vị Trưởng lão nói: “Này các hiền giả, tôi đã sống trong hang này hơn sáu mươi năm, nhưng tôi không hề biết có bức tranh này hay không. Hôm nay, nhờ có các hiền giả có mắt mà tôi mới biết.”
Therena kira ettakaṃ addhānaṃ vasantena cakkhuṃ ummīletvā leṇaṃ na ullokitapubbaṃ.
For such a long time, over sixty vassa, the Elder, while residing there, had never opened his eyes to look up at the cave.
Được biết, vị Trưởng lão đã sống trong hang động này một thời gian dài như vậy mà chưa từng mở mắt nhìn lên hang động.
Leṇadvāre cassa mahānāgarukkhopi ahosi.
And at the entrance to his cave, there was a great Nāga tree.
Và ngay tại cửa hang của Ngài có một cây naaga lớn.
Sopi therena uddhaṃ na ullokitapubbo.
And that tree, too, had never been looked up at by the Elder.
Vị Trưởng lão cũng chưa từng nhìn lên cây đó.
Anusaṃvaccharaṃ bhūmiyaṃ kesaranipātaṃ disvāvassa pupphitabhāvaṃ jānāti.
Only by seeing the pollen fallen on the ground each year did he know that it had blossomed.
Hằng năm, Ngài chỉ biết cây nở hoa khi thấy nhụy hoa rơi trên mặt đất.
239
Rājā therassa guṇasampattiṃ sutvā vanditukāmo tikkhattuṃ pesetvā anāgacchante there tasmiṃ gāme taruṇaputtānaṃ itthīnaṃ thane bandhāpetvā lañjāpesi ‘‘tāva dārakā thaññaṃ mā labhiṃsu, yāva thero na āgacchatī’’ti.
The king, hearing of the Elder's excellent qualities and wishing to pay homage, sent messengers three times to invite him. When the Elder did not come, he had the breasts of women with young children in that village bound and sealed, saying, “Let the children not get milk until the Elder comes.”
Vua nghe được đức hạnh của Trưởng lão, muốn đến đảnh lễ, đã sai người thỉnh ba lần nhưng Trưởng lão không đến. Bấy giờ, vua ra lệnh trói ngực những phụ nữ có con nhỏ trong làng đó và đóng dấu, nói rằng: “Các đứa trẻ sẽ không được bú sữa cho đến khi Trưởng lão đến.”
Thero dārakānaṃ anukampāya mahāgāmaṃ agamāsi.
Out of compassion for the children, the Elder went to the great village.
Vì lòng thương xót các đứa trẻ, Trưởng lão đã đến làng lớn.
Rājā sutvā ‘‘gacchatha bhaṇe, theraṃ pavesetha sīlāni gaṇhissāmī’’ti antepuraṃ abhiharāpetvā vanditvā bhojetvā ‘‘ajja, bhante, okāso natthi, sve sīlāni gaṇhissāmīti therassa pattaṃ gahetvā thokaṃ anugantvā deviyā saddhiṃ vanditvā nivatti.
The king, hearing this, said, “Go, sirs, bring the Elder in; I shall undertake the precepts.” He had him escorted to the inner palace, paid homage, offered food, and then said, “Venerable Sir, there is no opportunity today; I shall undertake the precepts tomorrow.” He took the Elder’s bowl, accompanied him for a short distance, and then, after paying homage with the queen, returned.
Vua nghe tin, liền nói: “Này các quan, hãy đi và thỉnh Trưởng lão vào. Ta sẽ thọ trì giới.” Sau đó, vua cho thỉnh Ngài vào nội cung, đảnh lễ và dâng cúng bữa ăn. Rồi vua nói: “Bạch Ngài, hôm nay không có thời gian, ngày mai con sẽ thọ trì giới.” Vua cầm bát của Trưởng lão, đi theo một đoạn ngắn, rồi cùng với hoàng hậu đảnh lễ và quay về.
Thero rājā vā vandatu devī vā, ‘‘sukhī hotu, mahārājā’’ti vadati.
Whether the king paid homage or the queen paid homage, the Elder would only say, “May you be happy, Your Majesty.”
Dù vua hay hoàng hậu đảnh lễ, Trưởng lão chỉ nói: “Mong Đại vương được an lạc!”
Evaṃ sattadivasā gatā.
Thus, seven days passed.
Cứ thế, bảy ngày trôi qua.
Bhikkhū āhaṃsu ‘‘kiṃ, bhante, tumhe raññepi vandamāne deviyāpi vandamānāya ‘‘sukhī hotu, mahārāja’’icceva vadathāti.
The bhikkhus asked, “Venerable Sir, when the king pays homage, and when the queen pays homage, why do you only say, ‘May you be happy, Your Majesty’?”
Các Tỳ-kheo hỏi: “Bạch Ngài, tại sao khi vua đảnh lễ và hoàng hậu đảnh lễ, Ngài chỉ nói: ‘Mong Đại vương được an lạc’?”
Thero ‘‘nāhaṃ, āvuso, rājāti vā devīti vā vavatthānaṃ karomī’’ti vatvā sattāhātikkamena ‘‘therassa idha vāso dukkho’’ti raññā vissajjito kuraṇḍakamahāleṇaṃ gantvā rattibhāge caṅkamaṃ ārūhi.
The Elder replied, “Friends, I do not distinguish between 'king' or 'queen'.” Having said this, after seven days, considering that “the Elder’s stay here is difficult,” he was dismissed by the king. He went to Kuraṇḍakamahāleṇa and, in the night, ascended the walking path.
Trưởng lão nói: “Này các Hiền giả, tôi không phân biệt đây là vua hay đây là hoàng hậu.” Sau khi nói vậy, và sau khi bảy ngày trôi qua, vua đã cho phép Trưởng lão rời đi vì nghĩ: “Việc Trưởng lão ở đây thật khó khăn.” Ngài liền đến hang Kurandaka Mahāleṇa và đi kinh hành vào ban đêm.
Nāgarukkhe adhivatthā devatā daṇḍadīpikaṃ gahetvā aṭṭhāsi.
A deity residing in the Nāga tree stood holding a torch.
Vị thiên nữ trú trên cây naaga cầm đèn đứng đó.
Athassa kammaṭṭhānaṃ atiparisuddhaṃ pākaṭaṃ ahosi.
Then his meditation subject became exceedingly pure and manifest.
Bấy giờ, đề mục thiền của Ngài trở nên vô cùng thanh tịnh và hiển lộ.
Thero ‘‘kiṃ nu me ajja kammaṭṭhānaṃ ativiya pakāsatī’’ti attamano majjhimayāmasamanantaraṃ sakalaṃ pabbataṃ unnādayanto arahattaṃ pāpuṇi.
The Elder, delighted, thinking, “Why is my meditation subject so exceedingly radiant today?”, attained Arahantship immediately after the middle watch, making the entire mountain resound.
Trưởng lão tự mãn, nghĩ: “Hôm nay đề mục thiền của ta sao lại sáng tỏ đến vậy?” Ngay sau nửa đêm, Ngài đạt được A-la-hán quả, làm rung chuyển cả ngọn núi.
Tasmā aññopi attatthakāmo kulaputto –
Therefore, any other young man of good family desirous of his own welfare—
Vì vậy, một thiện nam tử khác, người mong cầu lợi ích cho bản thân –
240
Makkaṭova araññamhi, vane bhantamigo viya;
Like a monkey in the forest, or a bewildered deer in the woods;
Như khỉ trong rừng, như hươu lạc trong rừng;
241
Bālo viya ca utrasto, na bhave lolalocano.
Or like a frightened child, he should not have fickle eyes.
Như đứa trẻ sợ hãi, không nên có mắt tham lam.
242
Adho khipeyya cakkhūni, yugamattadaso siyā;
He should cast down his eyes, looking only a yoke’s length ahead;
Nên cúi mắt xuống, chỉ nhìn xa bằng một ách xe;
243
Vanamakkaṭalolassa, na cittassa vasaṃ vaje.
He should not fall under the sway of a mind as restless as a forest monkey.
Không nên để tâm bị khỉ rừng lanh lợi điều khiển.
244
Mahāmittattherassāpi mātu visagaṇḍakarogo uppajji, dhītāpissā bhikkhunīsu pabbajitā hoti.
Also, a poison-abscess disease arose for the mother of Mahāmitta Thera; his daughter had also gone forth among the bhikkhunīs.
Mẹ của Đại Trưởng lão Mahāmitta cũng bị bệnh ung nhọt độc, và con gái của bà đã xuất gia trong hàng Tỳ-kheo-ni.
Sā taṃ āha – ‘‘gaccha ayye, bhātu santikaṃ gantvā mama aphāsukabhāvaṃ ārocetvā bhesajjamāharā’’ti.
The mother said to her, “Go, venerable one, go to your brother and inform him of my unwell condition, then bring medicine.”
Bà nói với Tỳ-kheo-ni đó: “Này Tỷ-kheo-ni, hãy đến gặp huynh trưởng của con, báo tin mẹ không khỏe và mang thuốc về.”
Sā gantvā ārocesi.
She went and informed him.
Tỳ-kheo-ni liền đi và báo tin.
Thero āha – ‘‘nāhaṃ mūlabhesajjādīni saṃharitvā bhesajjaṃ pacituṃ jānāmi, apica te bhesajjaṃ ācikkhissaṃ – ‘‘ahaṃ yato pabbajito, tato paṭṭhāya na mayā lobhasahagatena cittena indriyāni bhinditvā visabhāgarūpaṃ olokitapubbaṃ, iminā saccavacanena mātuyā me phāsu hotu, gaccha idaṃ vatvā upāsikāya sarīraṃ parimajjā’’ti.
The Elder said, “I do not know how to gather root medicines and the like to prepare medicine, but I shall teach you a medicine: ‘Since I went forth, never have I, with a mind accompanied by greed, violated my senses and looked upon an unsuitable form. By this truthful utterance, may my mother be well.’ Go, say this and anoint the laywoman’s body.”
Trưởng lão nói: “Ta không biết cách thu thập các loại thuốc gốc và nấu thuốc. Tuy nhiên, ta sẽ chỉ cho con một phương thuốc: ‘Từ khi ta xuất gia cho đến nay, ta chưa từng dùng tâm tham ái phá vỡ các căn mà nhìn ngắm những sắc tướng không phù hợp. Với lời chân thật này, mong mẹ ta được an lành.’ Con hãy đi, nói lời này và xoa bóp thân thể của nữ cư sĩ.”
Sā gantvā imamatthaṃ ārocetvā tathā akāsi.
She went, reported this matter, and did accordingly.
Tỳ-kheo-ni liền đi, báo lại điều này và làm theo.
Upāsikāya taṃkhaṇaṃyeva gaṇḍo pheṇapiṇḍo viya vilīyitvā antaradhāyi, sā uṭṭhahitvā ‘‘sace sammāsambuddho dhareyya, kasmā mama puttasadisassa bhikkhuno jālavicitrena hatthena sīsaṃ na parāmaseyyā’’ti attamanavācaṃ nicchāresi.
Immediately, the laywoman’s abscess dissolved like a ball of foam and disappeared; she stood up and exclaimed joyfully, “If the Perfectly Self-Awakened One were still alive, why would he not stroke the head of a bhikkhu like my son with his net-patterned hand?”
Ngay lập tức, nhọt của nữ cư sĩ tan chảy như bọt nước và biến mất. Bà đứng dậy, thốt lên lời hoan hỷ: “Nếu Đức Chánh Đẳng Giác còn tại thế, tại sao Ngài lại không dùng bàn tay lưới báu vi diệu xoa đầu một Tỳ-kheo như con của tôi?”
Tasmā –
Therefore—
Vì vậy –
245
Kulaputtamāni aññopi, pabbajitvāna sāsane;
Any other young man of good family, having gone forth in the Dispensation,
Một thiện nam tử khác, sau khi xuất gia trong giáo pháp,
246
Mittattherova tiṭṭheyya, vare indriyasaṃvare.
Should stand firm in the excellent sense-restraint, just like Mittatthera.
Nên giữ gìn sự chế ngự các căn một cách tối thượng, như Trưởng lão Mitta.
247
Yathā pana indriyasaṃvaro satiyā, tathā vīriyena ājīvapārisuddhi sampādetabbā.
Just as sense-restraint is achieved through mindfulness, so too should purity of livelihood be accomplished through energy.
Sự chế ngự các căn được thực hiện bằng chánh niệm như thế nào, thì sự thanh tịnh hóa sinh kế (ājīvapārisuddhi) cũng phải được hoàn thành bằng tinh tấn như thế đó.
Vīriyasādhanā hi sā, sammāraddhavīriyassa micchājīvappahānasambhavato.
For it is achieved through energy, because wrong livelihood can be abandoned by one who has rightly aroused energy.
Quả thật, sự thanh tịnh hóa sinh kế được thành tựu nhờ tinh tấn (vīriyasādhanā), vì khi tinh tấn được khởi phát đúng đắn, thì tà mạng có thể được đoạn trừ.
Tasmā anesanaṃ appatirūpaṃ pahāya vīriyena piṇḍapātacariyādīhi sammā esanāhi esā sampādetabbā parisuddhuppādeyeva paccaye paṭisevamānena aparisuddhuppāde āsīvise viya parivajjayatā.
Therefore, abandoning improper and unsuitable seeking, and maintaining purity of income by consuming only requisites obtained through proper seeking, such as going for alms, with energy, while avoiding impure income as one would a venomous snake, this* should be achieved by the young man of good family.
Vì vậy, người thiện nam tử nên từ bỏ những cách tìm cầu không phù hợp và không đúng đắn, và bằng tinh tấn, nên tìm cầu đúng đắn thông qua việc khất thực v.v., chỉ thọ dụng những vật phẩm có được một cách thanh tịnh, và tránh những vật phẩm có được một cách không thanh tịnh như tránh rắn độc.
Tattha apariggahitadhutaṅgassa saṅghato, gaṇato, dhammadesanādīhi cassa guṇehi pasannānaṃ gihīnaṃ santikā uppannā paccayā parisuddhuppādā nāma.
Among these, requisites obtained from the Saṅgha, from a group, or from lay people who are pleased with a bhikkhu's qualities such as Dhamma teaching, are called pure income for a bhikkhu who has not undertaken a Dhutaṅga practice.
Ở đây, đối với vị Tỳ-kheo chưa thọ trì hạnh đầu đà, những vật phẩm có được từ Tăng đoàn, từ nhóm, và từ những gia chủ có lòng tin do những đức tính như thuyết pháp v.v. của vị ấy, được gọi là vật phẩm có được một cách thanh tịnh.
Piṇḍapātacariyādīhi pana atiparisuddhuppādāyeva.
However, those obtained through going for alms and the like are exceedingly pure income.
Còn những vật phẩm có được thông qua việc khất thực v.v. thì là vật phẩm có được một cách vô cùng thanh tịnh.
Pariggahitadhutaṅgassa piṇḍapātacariyādīhi dhutaguṇe cassa pasannānaṃ santikā dhutaṅganiyamānulomena uppannā parisuddhuppādā nāma.
For a bhikkhu who has undertaken a Dhutaṅga practice, requisites obtained through going for alms and the like, or from lay people who are pleased with his Dhutaṅga qualities, in accordance with the Dhutaṅga rules, are called pure income.
Đối với vị Tỳ-kheo đã thọ trì hạnh đầu đà, những vật phẩm có được thông qua việc khất thực v.v. và từ những gia chủ có lòng tin vào những đức tính của hạnh đầu đà của vị ấy, phù hợp với quy định của hạnh đầu đà, được gọi là vật phẩm có được một cách thanh tịnh.
Ekabyādhivūpasamatthañcassa pūtihariṭakīcatumadhuresu uppannesu ‘‘catumadhuraṃ aññepi sabrahmacārino paribhuñjissantī’’ti cintetvā hariṭakīkhaṇḍameva paribhuñjamānassa dhutaṅgasamādānaṃ patirūpaṃ hoti.
When putrid myrobalan (pūtihariṭakī) or the four sweets (catumadhura) are available for alleviating a certain ailment, it is proper for one undertaking Dhutaṅga to consume only a piece of myrobalan, thinking, "Other brahmacārīs might consume the four sweets."
Khi có các loại thuốc như nước tiểu bò lên men, quả haṭakī thối, và bốn loại mật ngọt (catumadhura) để làm dịu một bệnh nào đó, nếu vị ấy nghĩ: “Các vị đồng phạm hạnh khác cũng sẽ dùng bốn loại mật ngọt này,” và chỉ dùng một miếng haṭakī, thì sự thọ trì hạnh đầu đà của vị ấy là phù hợp.
Esa hi ‘‘uttamaariyavaṃsiko bhikkhū’’ti vuccati.
Such a bhikkhu is indeed called "a bhikkhu of the supreme noble lineage".
Quả thật, vị ấy được gọi là “Tỳ-kheo thuộc dòng dõi Thánh nhân tối thượng.”
Ye panete cīvarādayo paccayā, tesu yassa kassaci bhikkhuno ājīvaṃ parisodhentassa cīvare ca piṇḍapāte ca nimittobhāsaparikathāviññattiyo na vaṭṭanti.
Regarding the requisites such as robes, for any bhikkhu purifying his livelihood, indications (nimitta), allusions (obhāsa), indirect speech (parikathā), and requests (viññatti) are not permissible for robes and alms food.
Trong số các vật phẩm như y phục v.v. này, đối với bất kỳ Tỳ-kheo nào đang thanh tịnh hóa sinh kế của mình, thì việc ra ám hiệu, gợi ý, nói chuyện bóng gió, và thỉnh cầu đối với y phục và vật thực khất thực là không được phép.
Senāsane pana apariggahitadhutaṅgassa nimittobhāsaparikathā vaṭṭanti.
However, for dwellings, indications (nimitta), allusions (obhāsa), and indirect speech (parikathā) are permissible for one who has not undertaken a Dhutaṅga practice.
Tuy nhiên, đối với chỗ ở (senāsana), việc ra ám hiệu, gợi ý, nói chuyện bóng gió là được phép đối với vị Tỳ-kheo chưa thọ trì hạnh đầu đà.
Tattha nimittaṃ nāma senāsanatthaṃ bhūmiparikammādīni karontassa ‘‘kiṃ, bhante, kariyati, ko kārāpetī’’ti gihīhi vutte ‘‘na koci’’ti paṭivacanaṃ, yaṃ vā panaññampi evarūpaṃ nimittakammaṃ.
Among these, nimitta refers to the reply, "No one," when householders ask, "Venerable Sir, what is being done? Who is having it done?" while one is clearing the ground and so on for a dwelling; or any other similar act of indication.
Ở đây, ám hiệu (nimitta) là khi gia chủ hỏi: “Bạch Ngài, việc gì đang được làm, ai đang cho làm?” khi vị Tỳ-kheo đang dọn dẹp mặt đất v.v. cho chỗ ở, và vị ấy trả lời: “Không có ai,” hoặc bất kỳ hành động ám hiệu nào tương tự như vậy.
Obhāso nāma ‘‘upāsakā tumhe kuhiṃ vasathā’’ti.
Obhāsa refers to saying, “Lay devotees, where do you reside?”
Gợi ý (obhāsa) là khi hỏi: “Này các cư sĩ, quý vị ở đâu?”
Pāsāde, bhanteti.
“In a palace, Venerable Sir.”
“Bạch Ngài, chúng con ở trong lâu đài.”
‘‘Bhikkhūnaṃ pana upāsakā pāsādo na vaṭṭatī’’ti vacanaṃ, yaṃ vā panaññampi evarūpaṃ obhāsakammaṃ.
The statement, “But lay devotees, a palace is not permissible for bhikkhus,” or any other similar act of allusion, is called obhāsa.
Và lời nói: “Nhưng này các cư sĩ, lâu đài không phù hợp cho các Tỳ-kheo,” hoặc bất kỳ hành động gợi ý nào tương tự như vậy.
Parikathā nāma ‘‘bhikkhusaṅghassa senāsanaṃ sambādha’’nti vacanaṃ, yā vā panaññāpi evarūpā pariyāyakathā.
Parikathā refers to the statement, "The dwelling for the bhikkhu Saṅgha is crowded," or any other similar indirect speech.
Nói chuyện bóng gió (parikathā) là lời nói: “Chỗ ở của Tăng đoàn chật chội,” hoặc bất kỳ lời nói bóng gió nào tương tự như vậy.
Bhesajje sabbampi vaṭṭati.
For medicine, all such practices are permissible.
Đối với thuốc men, tất cả đều được phép.
Tathā uppannaṃ pana bhesajjaṃ roge vūpasante paribhuñjituṃ vaṭṭati, na vaṭṭatīti.
However, as for medicine obtained in this manner, is it permissible or not permissible to consume it after the illness has subsided?
Tuy nhiên, liệu có được phép dùng thuốc đã có được như vậy khi bệnh đã thuyên giảm hay không?
248
Tattha vinayadharā ‘‘bhagavatā dvāraṃ dinnaṃ, tasmā vaṭṭatī’’ti vadanti.
Here, the experts in Vinaya say, "The Blessed One has granted permission, therefore it is permissible."
Ở đây, các vị thông thạo Luật (Vinayadhara) nói: “Đức Thế Tôn đã cho phép, vì vậy là được phép.”
Suttantikā pana ‘‘kiñcāpi āpatti na hoti, ājīvaṃ pana kopeti, tasmā na vaṭṭati’’cceva vadanti.
But the Suttantikas say, "Although there is no offense, it corrupts one's livelihood; therefore, it is not permissible."
Nhưng các vị thông thạo Kinh (Suttantika) thì nói: “Mặc dù không có tội, nhưng nó làm tổn hại đến sinh kế, vì vậy là không được phép.”
249
Yo pana bhagavatā anuññātāpi nimittobhāsaparikathāviññattiyo akaronto appicchatādiguṇeyeva nissāya jīvitakkhayepi paccupaṭṭhite aññatreva obhāsādīhi uppannapaccaye paṭisevati, esa ‘‘paramasallekhavuttī’’ti vuccati, seyyathāpi thero sāriputto.
However, a noble son who, even when the Blessed One has permitted indications, allusions, indirect speech, and requests, does not engage in them, but relies solely on qualities like contentedness, and consumes requisites that arise without such allusions, even when faced with the loss of life, is called one of "supreme ascetic practice," just like the Elder Sāriputta.
Còn vị Tỳ-kheo nào, mặc dù Đức Thế Tôn đã cho phép việc ra ám hiệu, gợi ý, nói chuyện bóng gió và thỉnh cầu, nhưng không làm như vậy, mà chỉ nương vào các đức tính như thiểu dục v.v., và ngay cả khi cái chết cận kề, vẫn chỉ thọ dụng những vật phẩm có được mà không thông qua ám hiệu v.v., vị ấy được gọi là “người có hạnh viễn ly tối thượng,” như Trưởng lão Sāriputta.
250
So kirāyasmā ekasmiṃ samaye pavivekaṃ brūhayamāno mahāmoggallānattherena saddhiṃ aññatarasmiṃ araññe viharati, athassa ekasmiṃ divase udaravātābādho uppajjitvā atidukkhaṃ janesi.
It is said that at one time, the Venerable one, cultivating seclusion, was dwelling with the Elder Mahāmoggallāna in a certain forest. Then, one day, he developed a stomach ailment that caused him extreme pain.
Được biết, một lần nọ, vị Tôn giả ấy đang tăng cường sự độc cư của mình, sống trong một khu rừng nọ cùng với Đại Trưởng lão Mahāmoggallāna. Một ngày nọ, Ngài bị bệnh đầy hơi trong bụng, gây ra sự đau đớn tột cùng.
Mahāmoggallānatthero sāyanhasamaye tassāyasmato upaṭṭhānaṃ gato theraṃ nipannaṃ disvā taṃ pavattiṃ pucchitvā ‘‘pubbe te, āvuso, kena phāsu hotī’’ti pucchi.
The Elder Mahāmoggallāna, having gone to attend upon that Venerable one in the evening, saw the Elder lying down, asked about his condition, and then asked, “Friend, what used to relieve you before?”
Đại Trưởng lão Mahāmoggallāna vào buổi chiều đã đến thăm vị Tôn giả ấy, thấy Trưởng lão đang nằm, liền hỏi về tình trạng đó và hỏi: “Này Hiền giả, trước đây Ngài đã khỏi bệnh bằng cách nào?”
Thero āha, ‘‘gihikāle me, āvuso, mātā sappimadhusakkarādīhi yojetvā asambhinnakhīrapāyāsaṃ adāsi, tena me phāsu ahosī’’ti.
The Elder said, "Friend, when I was a layman, my mother mixed ghee, honey, and sugar, etc., and gave me a milk-rice gruel without added water, and that made me comfortable."
Vị Trưởng lão nói: “Thưa hiền hữu, khi tôi còn là cư sĩ, mẹ tôi đã cho tôi món cháo sữa (pāyāsa) không pha nước, trộn với bơ, mật, đường, v.v... Nhờ đó mà tôi được khỏe mạnh.”
Sopi āyasmā ‘‘hotu, āvuso, sace mayhaṃ vā tuyhaṃ vā puññaṃ atthi, appeva nāma sve labhissāmā’’ti āha.
That venerable one also said, "So be it, friend. If there is merit for you or for me, perhaps we shall obtain it tomorrow."
Vị Tôn giả ấy cũng nói: “Thôi được, thưa hiền hữu, nếu có phước báu cho tôi hay cho hiền hữu, có lẽ ngày mai chúng ta sẽ nhận được.”
251
Imaṃ pana nesaṃ kathāsallāpaṃ caṅkamanakoṭiyaṃ rukkhe adhivatthā devatā sutvā ‘‘sve ayyassa pāyāsaṃ uppādessāmī’’ti tāvadeva therassa upaṭṭhākakulaṃ gantvā jeṭṭhaputtassa sarīraṃ āvisitvā pīḷaṃ janesi.
Then, a devatā dwelling in a tree at the end of the walking path heard their conversation and thought, "Tomorrow I shall produce milk-rice for the Venerable One." Immediately, she went to the Elder's attendant family, possessed the body of the eldest son, and caused him pain.
Một vị thiên trú ngụ trên cây ở cuối đường kinh hành đã nghe cuộc trò chuyện của các vị ấy, liền nghĩ: “Ngày mai ta sẽ tạo ra món pāyāsa cho Tôn giả.” Ngay lập tức, vị thiên ấy đến gia đình hộ độ của vị Trưởng lão, nhập vào thân người con trai cả và gây bệnh cho anh ta.
Athassa tikicchānimittaṃ sannipatite ñātake āha – ‘‘sace sve therassa evarūpaṃ nāma pāyāsaṃ paṭiyādetha, taṃ muñcissāmī’’ti.
Then, to the relatives who had gathered for his treatment, she said, "If you prepare such milk-rice for the Elder tomorrow, I shall release him."
Rồi vị thiên ấy nói với những người thân đang tụ họp để chữa bệnh cho anh ta: “Nếu ngày mai các ông chuẩn bị món pāyāsa như thế này cho vị Trưởng lão, ta sẽ buông tha anh ta.”
Te ‘‘tayā avuttepi mayaṃ therānaṃ nibaddhaṃ bhikkhaṃ demā’’ti vatvā dutiyadivase tathārūpaṃ pāyāsaṃ paṭiyādiyiṃsu.
They said, "Even without your saying it, we regularly offer alms to the Elders," and on the next day, they prepared such milk-rice.
Họ nói: “Dù ông không nói, chúng tôi vẫn thường cúng dường vật thực cho các vị Trưởng lão,” rồi vào ngày hôm sau, họ chuẩn bị món pāyāsa như vậy.
252
Mahāmoggallānatthero pātova āgantvā ‘‘āvuso, yāva ahaṃ piṇḍāya caritvā āgacchāmi, tāva idheva hohī’’ti vatvā gāmaṃ pāvisi.
Mahāmoggallāna Thera came early and said, "Friend, please stay right here until I have gone for alms and returned," and entered the village.
Trưởng lão Mahāmoggallāna đến vào buổi sáng sớm và nói: “Thưa hiền hữu, hãy ở lại đây cho đến khi tôi đi khất thực về,” rồi ngài đi vào làng.
Te manussā paccuggantvā therassa pattaṃ gahetvā vuttappakārassa pāyāsassa pūretvā adaṃsu.
Those people went forth to meet him, took the Elder's bowl, filled it with the aforementioned milk-rice, and gave it to him.
Những người ấy đi ra đón, nhận bát của vị Trưởng lão và đổ đầy món pāyāsa đã nói trên vào bát rồi dâng cúng.
Thero gamanākāraṃ dassesi.
The Elder made as if to depart.
Vị Trưởng lão ra dấu muốn đi.
Te ‘‘bhuñjatha – bhante, tumhe, aparampi dassāmā’’ti theraṃ bhojetvā puna pattapūraṃ adaṃsu.
They said, "Venerable sir, please eat, we will give you more," and after feeding the Elder, they again gave him a bowlful.
Họ nói: “Bạch Thế Tôn, xin ngài dùng, chúng con sẽ dâng cúng thêm nữa,” rồi sau khi đã cúng dường cho vị Trưởng lão dùng, họ lại dâng cúng đầy bát.
Thero gantvā ‘‘handāvuso sāriputta, paribhuñjā’’ti upanāmesi.
The Elder went and offered it, saying, "Here, friend Sāriputta, please partake."
Vị Trưởng lão đi đến và nói: “Này hiền hữu Sāriputta, xin hãy dùng!” rồi dâng lên.
Theropi taṃ disvā ‘‘atimanāpo pāyāso, kathaṃ nu kho uppanno’’ti cintento tassa uppattimūlaṃ disvā āha – ‘‘āvuso moggallāna, aparibhogāraho piṇḍapāto’’ti.
The Elder Sāriputta, seeing it, thought, "This milk-rice is very pleasing, how did it come about?" And perceiving the origin of its occurrence, he said, "Friend Moggallāna, this alms-food is not suitable for consumption."
Vị Trưởng lão kia thấy vậy, nghĩ: “Món pāyāsa này thật tuyệt vời, không biết nó được tạo ra bằng cách nào?” rồi thấy được nguyên nhân phát sinh của nó, ngài nói: “Thưa hiền hữu Moggallāna, món khất thực này không thích hợp để thọ dụng.”
Sopāyasmā ‘‘mādisena nāma ābhataṃ piṇḍapātaṃ na paribhuñjatī’’ti cittampi anuppādetvā ekavacaneneva pattaṃ mukhavaṭṭiyaṃ gahetvā ekamante nikujjesi.
That venerable one, without even generating the thought, "A monk like me should not consume alms-food brought by such means," took the bowl by its rim with just one word and overturned it to one side.
Vị Tôn giả ấy không hề khởi lên ý nghĩ: “Một món khất thực do người như ta mang đến mà không thọ dụng ư?” mà chỉ với một lời nói, ngài cầm bát bằng miệng và đổ úp sang một bên.
Pāyāsassa saha bhūmiyaṃ patiṭṭhānā therassa ābādho antaradhāyi, tato paṭṭhāya pañcacattālīsa vassāni na puna uppajji.
Immediately upon the milk-rice settling on the ground, the Elder's ailment vanished, and from that day forth, it did not recur for forty-five years.
Ngay khi món pāyāsa rơi xuống đất, bệnh của vị Trưởng lão liền biến mất, và từ đó trở đi, trong bốn mươi lăm năm, bệnh ấy không tái phát nữa.
Tato mahāmoggallānaṃ āha – ‘‘āvuso, vacīviññattiṃ nissāya uppanno pāyāso antesu nikkhamitvā bhūmiyaṃ carantesupi paribhuñjituṃ ayuttarūpo’’ti.
Then he said to Mahāmoggallāna, "Friend, milk-rice that arose due to a verbal communication (through the devatā) is not suitable for consumption, even by those whose intestines have come out and are moving on the ground out of hunger."
Sau đó, ngài nói với Mahāmoggallāna: “Thưa hiền hữu, món pāyāsa được tạo ra nhờ sự biểu lộ bằng lời nói thì không thích hợp để thọ dụng, ngay cả khi ruột gan của ta tuột ra ngoài và bò lê trên mặt đất.”
Imañca udānaṃ udānesi –
And he uttered this inspired utterance (udāna):
Và ngài đã thốt lên lời cảm hứng này:
253
‘‘Vacīviññattivipphārā, uppannaṃ madhupāyasaṃ;
“The sweet milk-rice that arose through verbal communication;
“Nếu ta thọ dụng món pāyāsa mật ngọt,
254
Sace bhutto bhaveyyāhaṃ, sājīvo garahito mama.
If I had consumed it, my livelihood would be censured by noble ones.
Được tạo ra do sự biểu lộ bằng lời nói,
255
‘‘Yadipi me antaguṇaṃ, nikkhamitvā bahi care;
“Even if my intestines were to come out and move outside;
Thì đời sống của ta sẽ bị chỉ trích.
256
Neva bhindeyyaṃ ājīvaṃ, cajamānopi jīvitaṃ.
I would not corrupt my livelihood, even if I were to give up my life.
Dù ruột gan của ta có tuột ra ngoài và bò lê,
257
‘‘Ārādhemi sakaṃ cittaṃ, vivajjemi anesanaṃ;
“I shall gladden my own mind, and avoid improper seeking;
Ta sẽ không phá hoại đời sống của mình, ngay cả khi phải từ bỏ mạng sống.
258
Nāhaṃ buddhappaṭikuṭṭhaṃ, kāhāmi ca anesana’’nti.
I will not engage in improper seeking that is scorned by the Buddha.”
Ta sẽ làm cho tâm mình hài lòng, tránh xa sự cầu cạnh không chính đáng;
259
Ciragumbavāsikaambakhādakamahātissattheravatthupi cettha kathetabbaṃ.
The story of Mahātissa Thera of Ciragumba, who ate mangoes, should also be related here.
Ta sẽ không làm điều cầu cạnh không chính đáng bị Đức Phật quở trách.”
Evaṃ sabbathāpi.
Thus, in every way,
Câu chuyện về Trưởng lão Mahātissa, người ăn xoài ở Ciragumba, cũng nên được kể ở đây. Tương tự, trong mọi trường hợp:
260
‘‘Anesanāya cittampi, ajanetvā vicakkhaṇo;
“A discerning monk, having gone forth in faith,
“Vị tỳ khưu có trí tuệ, đã xuất gia vì lòng tin,
261
Ājīvaṃ parisodheyya, saddhāpabbajito yatī’’ti.
should purify his livelihood without even generating a thought for improper seeking.”
Không khởi lên ý nghĩ cầu cạnh không chính đáng, nên làm cho đời sống của mình được thanh tịnh.”
262
Yathā ca vīriyena ājīvapārisuddhi, tathā paccayasannissitasīlaṃ paññāya sampādetabbaṃ.
Just as purification of livelihood is accomplished through effort, so too the precept concerning requisites (paccayasannissitasīla) must be accomplished through wisdom.
Cũng như sự thanh tịnh về đời sống được thành tựu bằng tinh tấn, thì giới nương tựa vào vật dụng cũng phải được thành tựu bằng trí tuệ.
Paññāsādhanaṃ hi taṃ, paññavato paccayesu ādīnavānisaṃsadassanasamatthabhāvato.
Indeed, it is achieved by wisdom, because the wise person is capable of seeing the danger and benefit in requisites.
Thật vậy, giới ấy được thành tựu bằng trí tuệ, vì người có trí tuệ có khả năng thấy được sự nguy hiểm và lợi ích trong các vật dụng.
Tasmā pahāya paccayagedhaṃ dhammena samena uppanne paccaye yathāvuttena vidhinā paññāya paccavekkhitvā paribhuñjantena sampādetabbaṃ.
Therefore, abandoning craving for requisites, one should fulfill it by reflecting with wisdom on requisites obtained righteously and fairly, according to the method described, and then consuming them.
Do đó, sau khi từ bỏ sự tham đắm vật dụng, người ta phải thành tựu giới ấy bằng cách thọ dụng các vật dụng được thọ nhận một cách hợp pháp và chính đáng, sau khi đã quán chiếu bằng trí tuệ theo phương pháp đã nêu.
263
Tattha duvidhaṃ paccavekkhaṇaṃ paccayānaṃ paṭilābhakāle, paribhogakāle ca.
Herein, there are two kinds of reflection on requisites: at the time of receiving and at the time of consuming.
Ở đây, có hai loại quán chiếu đối với các vật dụng: khi thọ nhận và khi thọ dụng.
Paṭilābhakālepi hi dhātuvasena vā paṭikūlavasena vā paccavekkhitvā ṭhapitāni cīvarādīni tato uttari paribhuñjantassa anavajjova paribhogo, paribhogakālepi.
Indeed, even at the time of receiving, when robes and other requisites are put aside after being reflected upon in terms of elements or loathsomeness, their subsequent consumption is blameless, even at the time of consumption.
Thật vậy, ngay cả khi thọ nhận, các y phục, v.v... đã được quán chiếu theo khía cạnh các yếu tố (dhātu) hoặc khía cạnh đáng ghê tởm (paṭikūla), thì việc thọ dụng sau đó là vô tội. Tương tự, khi thọ dụng cũng vậy.
Tatrāyaṃ sanniṭṭhānakaro vinicchayo –
This is the decisive conclusion that clarifies the matter:
Trong đó, đây là sự phân định rõ ràng:
264
Cattāro hi paribhogā theyyaparibhogo, iṇaparibhogo, dāyajjaparibhogo, sāmiparibhogoti.
There are four kinds of consumption: consumption as a thief, consumption as a debtor, consumption as an heir, and consumption as a master.
Có bốn loại thọ dụng: thọ dụng như kẻ trộm, thọ dụng như mắc nợ, thọ dụng như người thừa kế, và thọ dụng như chủ sở hữu.
Tatra saṅghamajjhepi nisīditvā paribhuñjantassa dussīlassa paribhogo theyyaparibhogo nāma.
Among these, the consumption of an immoral person, even if he sits in the midst of the Saṅgha and consumes, is called consumption as a thief.
Trong đó, sự thọ dụng của người phá giới, ngay cả khi ngồi giữa Tăng chúng mà thọ dụng, được gọi là thọ dụng như kẻ trộm.
Sīlavato apaccavekkhitvā paribhogo iṇaparibhogo nāma.
The consumption of a virtuous person without reflection is called consumption as a debtor.
Sự thọ dụng của người giữ giới mà không quán chiếu được gọi là thọ dụng như mắc nợ.
Tasmā cīvaraṃ paribhoge paribhoge paccavekkhitabbaṃ, piṇḍapāto ālope ālope, tathā asakkontena purebhattapacchābhattapurimayāmamajjhimayāmapacchimayāmesu.
Therefore, one should reflect on the robe every time one puts it on; on alms-food, every mouthful; if unable to do so, then before the meal, after the meal, and during the first, middle, and last watches of the night.
Do đó, y phục phải được quán chiếu mỗi khi mặc; vật thực phải được quán chiếu mỗi miếng ăn. Nếu không thể làm như vậy, thì phải quán chiếu trước bữa ăn, sau bữa ăn, vào canh đầu, canh giữa, canh cuối của đêm.
Sacassa apaccavekkhatova aruṇaṃ uggacchati, iṇaparibhogaṭṭhāne tiṭṭhati.
If dawn breaks before he has reflected, he stands in the position of consumption as a debtor.
Nếu bình minh lên mà vị ấy chưa quán chiếu, thì vị ấy ở trong tình trạng thọ dụng như mắc nợ.
Senāsanampi paribhoge paribhoge paccavekkhitabbaṃ.
Lodgings should also be reflected upon every time one enters them.
Chỗ ở (senāsana) cũng phải được quán chiếu mỗi khi sử dụng.
Bhesajjassa paṭiggahaṇepi paribhogepi satipaccayatāva vaṭṭati.
For medicine, mindfulness as the cause is sufficient both at the time of receiving and at the time of consuming.
Đối với thuốc men, chỉ cần có chánh niệm khi thọ nhận và thọ dụng là đủ.
Evaṃ santepi paṭiggahaṇe satiṃ katvā paribhoge akarontasseva āpatti, paṭiggahaṇe pana satiṃ akatvā paribhoge karontassa anāpatti.
Even so, if one is mindful at receiving but not at consuming, there is an offense; but if one is not mindful at receiving but is mindful at consuming, there is no offense.
Ngay cả khi đã có chánh niệm khi thọ nhận mà không có chánh niệm khi thọ dụng thì vẫn phạm tội; nhưng nếu không có chánh niệm khi thọ nhận mà có chánh niệm khi thọ dụng thì không phạm tội.
265
Catubbidhā hi suddhi desanāsuddhi, saṃvarasuddhi, pariyeṭṭhisuddhi, paccavekkhaṇasuddhīti.
There are four kinds of purity: purity of instruction, purity of restraint, purity of seeking, and purity of reflection.
Có bốn loại thanh tịnh: thanh tịnh do thuyết giảng, thanh tịnh do phòng hộ, thanh tịnh do cầu tìm, và thanh tịnh do quán chiếu.
Tattha desanāsuddhi nāma pātimokkhasaṃvarasīlaṃ.
Among these, purity of instruction is the morality of Pātimokkha restraint.
Trong đó, thanh tịnh do thuyết giảng là giới Pātimokkha Saṃvara.
Tañhi desanāya sujjhanato desanāsuddhīti vuccati.
Indeed, it is called purity of instruction because it is purified through instruction (confession).
Vì giới này được thanh tịnh nhờ sự thuyết giảng, nên được gọi là thanh tịnh do thuyết giảng.
Saṃvarasuddhi nāma indriyasaṃvarasīlaṃ.
Purity of restraint is the morality of sense-faculty restraint.
Thanh tịnh do phòng hộ là giới Indriya Saṃvara.
Tañhi ‘‘na puna evaṃ karissāmī’’ti cittādhiṭṭhānasaṃvareneva sujjhanato saṃvarasuddhīti vuccati.
Indeed, it is called purity of restraint because it is purified solely by the resolve of mind, "I will not do such a thing again."
Vì giới này được thanh tịnh nhờ sự phòng hộ với tâm quyết định: “Ta sẽ không làm như vậy nữa,” nên được gọi là thanh tịnh do phòng hộ.
Pariyeṭṭhisuddhi nāma ājīvapārisuddhisīlaṃ.
Purity of seeking is the morality of pure livelihood.
Thanh tịnh do cầu tìm là giới Ājīvapārisuddhi.
Tañhi anesanaṃ pahāya dhammena samena paccaye uppādentassa pariyesanāya suddhattā pariyeṭṭhisuddhīti vuccati.
Indeed, it is called purity of seeking because for one who has abandoned improper seeking and obtains requisites righteously and fairly, it is pure through proper seeking.
Vì giới này được thanh tịnh nhờ sự cầu tìm của người từ bỏ sự cầu cạnh không chính đáng và thọ nhận các vật dụng một cách hợp pháp và chính đáng, nên được gọi là thanh tịnh do cầu tìm.
Paccavekkhaṇasuddhi nāma paccayasannissitasīlaṃ.
Purity of reflection is the morality connected with requisites.
Thanh tịnh do quán chiếu là giới Paccayasannissita.
Tañhi vuttappakārena paccavekkhaṇena sujjhanato paccavekkhaṇasuddhīti vuccati.
Indeed, it is called purity of reflection because it is purified through reflection of the kind mentioned.
Vì giới này được thanh tịnh nhờ sự quán chiếu theo phương pháp đã nêu, nên được gọi là thanh tịnh do quán chiếu.
Tena vuttaṃ ‘‘paṭiggahaṇe pana satiṃ akatvā paribhoge karontassa anāpattī’’ti.
Hence, it was said, "if one is not mindful at receiving but is mindful at consuming, there is no offense."
Do đó, đã nói: “Nếu không có chánh niệm khi thọ nhận mà có chánh niệm khi thọ dụng thì không phạm tội.”
266
Sattannaṃ sekkhānaṃ paccayaparibhogo dāyajjaparibhogo nāma.
The consumption of requisites by the seven trainees (sekkhā) is called consumption as an heir.
Sự thọ dụng vật dụng của bảy vị hữu học (sekha) được gọi là thọ dụng như người thừa kế.
Te hi bhagavato puttā, tasmā pitusantakānaṃ paccayānaṃ dāyādā hutvā te paccaye paribhuñjanti.
Indeed, they are the Buddha's sons, and therefore, being heirs to the Father's requisites, they consume those requisites.
Vì các vị ấy là con của Đức Phật, nên trở thành người thừa kế các vật dụng của cha mình và thọ dụng chúng.
Kiṃpanete bhagavato paccaye paribhuñjanti, udāhu gihīnaṃ paccaye paribhuñjantīti.
Do they consume the Buddha's requisites, or do they consume the requisites of laypeople?
Vậy các vị ấy thọ dụng vật dụng của Đức Phật, hay thọ dụng vật dụng của cư sĩ?
Gihīhi dinnāpi bhagavatā anuññātattā bhagavato santakā honti, tasmā bhagavato paccaye paribhuñjantīti veditabbā.
Requisites given by laypeople, even if they are given by laypeople, become the Buddha's property because they are permitted by the Buddha. Therefore, it should be understood that they consume the Buddha's requisites.
Mặc dù được cư sĩ dâng cúng, nhưng vì được Đức Phật cho phép, nên chúng trở thành tài sản của Đức Phật. Do đó, phải hiểu rằng các vị ấy thọ dụng vật dụng của Đức Phật.
Dhammadāyādasuttañcettha sādhakaṃ.
The Dhammadāyāda Sutta also serves as proof here.
Kinh Dhammadāyāda cũng là bằng chứng cho điều này.
267
Khīṇāsavānaṃ paribhogo sāmiparibhogo nāma.
The consumption of the Arahants (khīṇāsavā) is called consumption as a master.
Sự thọ dụng của các vị A-la-hán (khīṇāsava) được gọi là thọ dụng như chủ sở hữu.
Te hi taṇhāya dāsabyaṃ atītattā sāmino hutvā paribhuñjanti.
Indeed, having transcended the slavery of craving, they consume as masters.
Vì các vị ấy đã vượt qua sự nô lệ của tham ái, nên trở thành chủ sở hữu và thọ dụng chúng.
268
Imesu paribhogesu sāmiparibhogo ca dāyajjaparibhogo ca sabbesaṃ vaṭṭati.
Among these modes of consumption, consumption as a master and consumption as an heir are permissible for all.
Trong các loại thọ dụng này, thọ dụng như chủ sở hữu và thọ dụng như người thừa kế đều thích hợp cho tất cả mọi người.
Iṇaparibhogo na vaṭṭati.
Consumption as a debtor is not permissible.
Thọ dụng như mắc nợ thì không thích hợp.
Theyyaparibhoge kathāyeva natthi.
There is no discussion at all about consumption as a thief.
Về thọ dụng như kẻ trộm thì không cần phải nói đến.
Yo panāyaṃ sīlavato paccavekkhitaparibhogo, so iṇaparibhogassa paccanīkattā āṇaṇyaparibhogo vā hoti, dāyajjaparibhogeyeva vā saṅgahaṃ gacchati.
However, the reflected-upon consumption of a virtuous person, being opposed to consumption as a debtor, is either consumption free from debt, or it falls under consumption as an heir.
Còn sự thọ dụng đã được quán chiếu của người giữ giới, vì nó đối lập với thọ dụng như mắc nợ, nên hoặc là thọ dụng không mắc nợ, hoặc được bao gồm trong thọ dụng như người thừa kế.
Sīlavāpi hi imāya sikkhāya samannāgatattā sekkhotveva saṅkhyaṃ gacchati.
Indeed, a virtuous person, being endowed with this training, is reckoned as a trainee (sekkhā).
Người giữ giới cũng được tính là hữu học vì đã thành tựu giới học này.
Imesu pana paribhogesu yasmā sāmiparibhogo aggo, tasmā taṃ patthayamānena bhikkhunā vuttappakārāya paccavekkhaṇāya paccavekkhitvā paribhuñjantena paccayasannissitasīlaṃ sampādetabbaṃ.
Among these uses, since direct use (sāmiparibhoga) is supreme, therefore, a bhikkhu desiring it should practice the morality connected with requisites (paccayasannissitasīla) by reflecting with the aforementioned kind of reflection before using them.
Vả lại, trong các cách thọ dụng này, vì cách thọ dụng của bậc chủ nhân là cao thượng nhất, do đó, vị tỳ-khưu mong muốn cách thọ dụng ấy, sau khi đã quán xét bằng sự quán xét theo cách đã được nói, trong khi thọ dụng, cần phải làm cho viên mãn giới liên quan đến bốn vật dụng.
Evaṃ karonto hi kiccakārī hoti.
For by doing so, one performs what ought to be done.
Vì rằng, vị làm như vậy được gọi là người làm điều cần làm.
Vuttampi cetaṃ –
And it has been said:
Và điều này đã được nói rằng –
269
‘‘Piṇḍaṃ vihāraṃ sayanāsanañca,
“Alms food, dwellings, and resting places,
“Vật thực khất thực, trú xứ, và chỗ nằm ngồi,
270
Āpañca saṅghāṭirajūpavāhanaṃ;
Water, and robes for sweeping away dust;
nước, y saṅghāṭi, và vật giặt giũ bụi bẩn;
271
Sutvāna dhammaṃ sugatena desitaṃ,
Having heard the Dhamma taught by the Fortunate One,
nghe Giáo pháp do bậc Thiện Thệ thuyết giảng,
272
Saṅkhāya seve varapaññasāvako.
A disciple of excellent wisdom uses them with reflection.
vị thánh đệ tử có trí tuệ bậc cao, sau khi quán xét, hãy thọ dụng.
273
‘‘Tasmā hi piṇḍe sayanāsane ca,
“Therefore, concerning alms food and resting places,
“Do đó, đối với vật thực khất thực và chỗ nằm ngồi,
274
Āpe ca saṅghāṭirajūpavāhane;
Water and robes for sweeping away dust;
đối với nước, y saṅghāṭi, và vật giặt giũ bụi bẩn;
275
Etesu dhammesu anūpalitto,
Unstained by these things,
không bị dính mắc trong các pháp này,
276
Bhikkhu yathā pokkhare vāribindu.(su. ni. 393-394);
A bhikkhu is like a drop of water on a lotus leaf.
vị tỳ-khưu giống như giọt nước trên lá sen.
277
‘‘Kālena laddhā parato anuggahā,
“Having received at the proper time, with assistance from others,
“Được nhận vào đúng thời, do sự hỗ trợ từ người khác,
278
Khajjesu bhojjesu ca sāyanesu ca;
In edibles, foods, and savouries;
trong các vật cứng, vật mềm, và vật liếm;
279
Mattaṃ sa jaññā satataṃ upaṭṭhito,
One should know the measure, constantly mindful,
vị ấy, với chánh niệm luôn hiện tiền, nên biết chừng mực,
280
Vaṇassa ālepanarūhane yathā.
Just as ointment for a wound to heal.
như việc đắp thuốc và chữa lành vết thương.
281
‘‘Kantāre puttamaṃsaṃva, akkhassabbhañjanaṃ yathā;
“Like the flesh of one's child in the wilderness, like oil for an axle;
“Như thịt con trong sa mạc, như việc tra dầu vào trục xe;
282
Evaṃ āhāre āhāraṃ, yāpanatthamamucchito’’ti.
Thus should food be taken, without craving, for the purpose of sustenance.”
cũng vậy, đối với vật thực, không say đắm, thọ thực để duy trì mạng sống”ti.
283
Imassa ca paccayasannissitasīlassa paripūrakāritāya bhāgineyyasaṅgharakkhitasāmaṇerassa vatthu kathetabbaṃ.
And for the fulfillment of this morality connected with requisites (paccayasannissitasīla), the story of the novice Saṅgharakkhita, the nephew, should be told.
Và về sự kiện làm cho viên mãn giới liên quan đến bốn vật dụng này, câu chuyện về sa-di Saṅgharakkhita, cháu của trưởng lão, cần được kể lại.
So hi sammā paccavekkhitvā paribhuñji.
For he used them, reflecting properly.
Vị ấy, quả thật, đã thọ dụng sau khi quán xét đúng đắn.
Yathāha –
As he said:
Như đã nói:
284
‘‘Upajjhāyo maṃ bhuñjamānaṃ, sālikūraṃ sunibbutaṃ;
“My preceptor, seeing me eating the very cool rice gruel,
“Khi tôi đang ăn cơm nấu từ gạo sāli rất nguội,
285
Mā heva tvaṃ sāmaṇera, jivhaṃ jhāpesi asaññato.
Said: ‘Novice, do not burn your tongue, unmindful.’
vị Bổn sư nói: ‘Này sa-di, con chớ có không thu thúc mà thiêu đốt lưỡi của mình.’
286
‘‘Upajjhāyassa vaco sutvā, saṃvegamalabhiṃ tadā;
“Having heard the preceptor’s words, I then attained a sense of urgency;
“Nghe lời của vị Bổn sư, lúc ấy tôi đã khởi lòng chấn động;
287
Ekāsane nisīditvā, arahattaṃ apāpuṇiṃ.
Sitting in one place, I attained arahantship.
ngồi ngay trên một chỗ ngồi, tôi đã chứng đắc A-la-hán quả.
288
‘‘Sohaṃ paripuṇṇasaṅkappo, cando pannaraso yathā;
“Now I am one whose aspirations are perfectly fulfilled, like the full moon;
“Tôi, với tâm nguyện viên mãn, như mặt trăng ngày rằm;
289
Sabbāsavaparikkhīṇo, natthi dāni punabbhavo’’ti.
All taints exhausted, there is no more becoming.”
đã đoạn tận tất cả các lậu hoặc, nay không còn tái sanh nữa”ti.
290
‘‘Tasmā aññopi dukkhassa, patthayanto parikkhayaṃ;
“Therefore, anyone else, desiring the destruction of suffering,
“Do đó, người khác mong muốn sự đoạn tận khổ đau,
291
Yoniso paccavekkhitvā, paṭisevetha paccaye’’ti.
Should wisely reflect and partake of the requisites.”
cần phải thọ dụng các vật dụng sau khi đã quán xét như lý”ti.
292
Evaṃ pātimokkhasaṃvarasīlādivasena catubbidhaṃ.
Thus, it is fourfold, based on the morality of Pātimokkha restraint and so on.
Như vậy, giới có bốn loại theo cách phân chia của giới thu thúc trong Pātimokkha và các giới khác.
293
Paṭhamasīlapañcakaṃ
The First Pentad of Moralities
Nhóm Năm Giới Đầu Tiên
294
20. Pañcavidhakoṭṭhāsassa paṭhamapañcake anupasampannasīlādivasena attho veditabbo.
The meaning of the first pentad of the fivefold divisions should be understood as starting with the morality of unordained persons and so on.
20. Trong nhóm năm đầu tiên của phần có năm loại, ý nghĩa cần được hiểu theo cách phân chia của giới của người chưa thọ cụ túc giới và các giới khác.
Vuttañhetaṃ paṭisambhidāyaṃ –
For this has been stated in the Paṭisambhidāmagga:
Điều này đã được nói trong bộ Paṭisambhidā:
295
‘‘Katamaṃ pariyantapārisuddhisīlaṃ?
“What is morality purified by limit?
“Thế nào là giới thanh tịnh có giới hạn?
Anupasampannānaṃ pariyantasikkhāpadānaṃ, idaṃ pariyantapārisuddhisīlaṃ.
The morality of unordained persons with limited training rules; this is morality purified by limit.
Các học giới có giới hạn của những người chưa thọ cụ túc giới, đây là giới thanh tịnh có giới hạn.
Katamaṃ apariyantapārisuddhisīlaṃ?
What is morality purified without limit?
Thế nào là giới thanh tịnh không có giới hạn?
Upasampannānaṃ apariyantasikkhāpadānaṃ, idaṃ apariyantapārisuddhisīlaṃ.
The morality of ordained persons with unlimited training rules; this is morality purified without limit.
Các học giới không có giới hạn của những người đã thọ cụ túc giới, đây là giới thanh tịnh không có giới hạn.
Katamaṃ paripuṇṇapārisuddhisīlaṃ?
What is morality purified to completion?
Thế nào là giới thanh tịnh viên mãn?
Puthujjanakalyāṇakānaṃ kusaladhamme yuttānaṃ sekkhapariyante paripūrakārīnaṃ kāye ca jīvite ca anapekkhānaṃ pariccattajīvitānaṃ, idaṃ paripuṇṇapārisuddhisīlaṃ.
The morality of virtuous ordinary people (puthujjanakalyāṇaka) who are engaged in wholesome qualities, who fulfill to the limit of the trainees (sekha), who are indifferent to body and life, who have sacrificed their lives; this is morality purified to completion.
Giới của các bậc thiện phàm phu, những người nỗ lực trong các pháp thiện, những người thực hành viên mãn cho đến ranh giới của bậc hữu học, những người không luyến tiếc thân và mạng, những người đã từ bỏ mạng sống, đây là giới thanh tịnh viên mãn.
Katamaṃ aparāmaṭṭhapārisuddhisīlaṃ?
What is morality purified without being grasped?
Thế nào là giới thanh tịnh không bị chấp thủ?
Sattannaṃ sekkhānaṃ, idaṃ aparāmaṭṭhapārisuddhisīlaṃ.
The morality of the seven trainees (sekha); this is morality purified without being grasped.
Giới của bảy bậc hữu học, đây là giới thanh tịnh không bị chấp thủ.
Katamaṃ paṭippassaddhipārisuddhisīlaṃ?
What is morality purified by tranquillization?
Thế nào là giới thanh tịnh do sự lắng dịu?
Tathāgatasāvakānaṃ khīṇāsavānaṃ paccekabuddhānaṃ tathāgatānaṃ arahantānaṃ sammāsambuddhānaṃ, idaṃ paṭippassaddhipārisuddhisīla’’nti (paṭi. ma. 1.37).
The morality of the Tathāgata’s disciples who are Arahants, of Paccekabuddhas, and of Tathāgatas, Arahants, Perfectly Self-Enlightened Ones; this is morality purified by tranquillization.”
Giới của các vị thánh đệ tử của Như Lai là những bậc lậu tận, của các bậc Độc Giác Phật, của các bậc Như Lai, A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đây là giới thanh tịnh do sự lắng dịu”nti.
296
Tattha anupasampannānaṃ sīlaṃ gaṇanavasena sapariyantattā pariyantapārisuddhisīlanti veditabbaṃ.
Among these, the morality of unordained persons should be understood as morality purified by limit (pariyantapārisuddhisīla) because it is limited in terms of number.
Trong đó, giới của những người chưa thọ cụ túc giới, vì có giới hạn về mặt số lượng, nên cần được biết là giới thanh tịnh có giới hạn.
Upasampannānaṃ –
The morality of ordained persons—
Giới của những người đã thọ cụ túc giới –
297
‘‘Nava koṭisahassāni, asītisatakoṭiyo;
“Nine thousand koṭis, one hundred eighty koṭis;
“Chín ngàn koti, tám mươi trăm koti;
298
Paññāsasatasahassāni, chattiṃsā ca punāpare.
Fifty hundred thousand, and furthermore thirty-six more.
năm mươi trăm ngàn, và lại thêm ba mươi sáu ngàn.
299
‘‘Ete saṃvaravinayā, sambuddhena pakāsitā;
“These rules of restraint were declared by the Perfectly Enlightened One;
“Những giới luật thu thúc này, đã được bậc Chánh Đẳng Giác tuyên thuyết;
300
Peyyālamukhena niddiṭṭhā, sikkhā vinayasaṃvare’’ti–
Expounded in summary, the training in discipline and restraint”—
được chỉ ra bằng phương pháp tóm lược, là các học giới trong sự thu thúc của giới luật”ti–
301
Evaṃ gaṇanavasena sapariyantampi anavasesavasena samādānabhāvañca lābhayasañātiaṅgajīvitavasena adiṭṭhapariyantabhāvañca sandhāya apariyantapārisuddhisīlanti vuttaṃ, ciragumbavāsikaambakhādakamahātissattherassa sīlamiva.
Although it is thus limited in terms of number, it is called morality purified without limit (apariyantapārisuddhisīla) with reference to its being undertaken without remainder, and to its being without a visible limit in terms of gain, fame, relatives, limbs, and life, just like the morality of the Elder Mahātissa who lived in Cīragumba and ate mangoes.
Như vậy, mặc dù có giới hạn về mặt số lượng, nhưng do ý nghĩa về việc thọ trì không còn sót lại và ý nghĩa về việc không thấy giới hạn đối với lợi lộc, danh vọng, quyến thuộc, thân thể và mạng sống, nên được gọi là giới thanh tịnh không có giới hạn, giống như giới của trưởng lão Mahātissa, người ăn xoài, trú tại Ciragumba.
Tathā hi so āyasmā –
For that venerable one—
Quả thật, vị tôn giả ấy –
302
‘‘Dhanaṃ caje aṅgavarassa hetu, aṅgaṃ caje jīvitaṃ rakkhamāno;
“One should abandon wealth for the sake of the noblest limb, one should abandon a limb to protect life;
“Vì chi phần cao quý, hãy từ bỏ tài sản; để bảo vệ mạng sống, hãy từ bỏ chi phần;
303
Aṅgaṃ dhanaṃ jīvitañcāpi sabbaṃ, caje naro dhammamanussaranto’’ti–
A person, remembering the Dhamma, should abandon all, including limb, wealth, and life itself”—
người đang niệm tưởng đến Pháp, hãy từ bỏ cả chi phần, tài sản và mạng sống”ti–
304
Imaṃ sappurisānussatiṃ avijahanto jīvitasaṃsayepi sikkhāpadaṃ avītikkamma tadeva apariyantapārisuddhisīlaṃ nissāya upāsakassa piṭṭhigatova arahattaṃ pāpuṇi.
Not abandoning this admonition of good people, even in danger of life, and without transgressing a training rule, he attained arahantship while on the back of a lay follower, solely relying on that morality purified without limit.
không từ bỏ sự niệm tưởng của bậc chân nhân này, dù mạng sống gặp hiểm nguy, ngài đã không vi phạm học giới, và nương vào chính giới thanh tịnh không có giới hạn ấy, ngài đã chứng đắc A-la-hán quả ngay khi đang được người cư sĩ cõng trên lưng.
Yathāha –
As it was said:
Như đã nói:
305
‘‘Na pitā napi te mātā, na ñāti napi bandhavo;
“Neither father nor mother, no relative nor kinsman;
“Không phải cha, cũng không phải mẹ ngươi, không phải thân quyến, cũng không phải bạn bè;
306
Karotetādisaṃ kiccaṃ, sīlavantassa kāraṇā.
Performs such a deed for the sake of a virtuous one.
làm được việc như thế này, là vì người có giới.
307
Saṃvegaṃ janayitvāna, sammasitvāna yoniso;
Having engendered a sense of urgency, having wisely reflected;
“Làm khởi sanh lòng chấn động, quán xét như lý;
308
Tassa piṭṭhigato santo, arahattaṃ apāpuṇī’’ti.
Being on his back, he attained arahantship.”
khi đang ở trên lưng của vị ấy, ngài đã chứng đắc A-la-hán quả”ti.
309
Puthujjanakalyāṇakānaṃ sīlaṃ upasampadato paṭṭhāya sudhotajātimaṇi viya suparikammakatasuvaṇṇaṃ viya ca atiparisuddhattā cittuppādamattakenapi malena virahitaṃ arahattasseva padaṭṭhānaṃ hoti, tasmā paripuṇṇapārisuddhīti vuccati, mahāsaṅgharakkhitabhāgineyyasaṅgharakkhitattherānaṃ viya.
The morality of virtuous ordinary people (puthujjanakalyāṇaka) is called morality purified to completion (paripuṇṇapārisuddhisīla) because, from the time of ordination, it is extremely pure, like a well-polished natural gem or well-worked pure gold, being devoid of any defilement even by a mere thought-moment, and it serves as the proximate cause for arahantship, like the morality of the Elders Mahāsaṅgharakkhita and his nephew Saṅgharakkhita.
Giới của các bậc thiện phàm phu, kể từ khi thọ cụ túc giới, giống như viên ngọc quý đã được rửa sạch, giống như vàng đã được chế tác kỹ lưỡng, vì quá thanh tịnh, không còn chút ô nhiễm nào dù chỉ bằng một tâm sanh khởi, nên trở thành nền tảng cho A-la-hán quả, do đó được gọi là giới thanh tịnh viên mãn, giống như giới của các trưởng lão Mahāsaṅgharakkhita và Saṅgharakkhita, cháu của ngài.
310
Mahāsaṅgharakkhitattheraṃ kira atikkantasaṭṭhivassaṃ maraṇamañce nipannaṃ bhikkhusaṅgho lokuttarādhigamaṃ pucchi.
It is said that when Elder Mahāsaṅgharakkhita, who was past sixty years of age, lay on his deathbed, the Saṅgha of bhikkhus asked him about his supermundane attainments.
Chuyện kể rằng, khi trưởng lão Mahāsaṅgharakkhita, đã quá sáu mươi tuổi hạ, đang nằm trên giường bệnh sắp lâm chung, Tăng chúng đã hỏi về sự chứng đắc siêu thế.
Thero ‘‘natthi me lokuttaradhammo’’ti āha.
The Elder said, “I have no supermundane Dhamma.”
Vị trưởng lão đáp: “Tôi không có pháp siêu thế nào cả.”
Athassa upaṭṭhāko daharabhikkhu āha – ‘‘bhante, tumhe parinibbutāti samantā dvādasayojanā manussā sannipatitā, tumhākaṃ puthujjanakālakiriyāya mahājanassa vippaṭisāro bhavissatī’’ti.
Then his attendant, a young bhikkhu, said, “Venerable Sir, people from twelve yojanas around have gathered, thinking you have attained parinibbāna. It would cause great regret to the multitude if you were to pass away as an ordinary person.”
Bấy giờ, vị tỳ-khưu trẻ tuổi thị giả của ngài thưa: “Kính bạch ngài, mọi người trong vòng mười hai do-tuần đều tụ tập lại, nghĩ rằng ngài sẽ viên tịch. Nếu ngài qua đời khi còn là phàm phu, đại chúng sẽ sanh lòng thất vọng.”
Āvuso, ahaṃ ‘‘metteyyaṃ bhagavantaṃ passissāmī’’ti na vipassanaṃ paṭṭhapesiṃ.
“Friend, I did not establish vipassanā, thinking, ‘I will see the Blessed One Metteyya’.”
“Này hiền giả, vì nghĩ rằng ‘ta sẽ gặp Đức Thế Tôn Metteyya’, nên ta đã không thiết lập thiền quán.”
Tena hi maṃ nisīdāpetvā okāsaṃ karohīti.
“Then, please make a space for me to sit up.”
“Nếu vậy, xin hãy đỡ con ngồi dậy và tạo cơ hội cho con.”
So theraṃ nisīdāpetvā bahi nikkhanto.
So, the young bhikkhu helped the Elder sit up and went outside.
Vị ấy đỡ trưởng lão ngồi dậy rồi đi ra ngoài.
Thero tassa saha nikkhamanāva arahattaṃ patvā accharikāya saññaṃ adāsi.
Immediately upon his departure, the Elder attained arahantship and gave a signal with a snap of his fingers.
Ngay khi vị ấy vừa đi ra, trưởng lão đã chứng đắc A-la-hán quả và ra hiệu bằng cách búng ngón tay.
Saṅgho sannipatitvā āha – ‘‘bhante, evarūpe maraṇakāle lokuttaradhammaṃ nibbattentā dukkaraṃ karitthā’’ti.
The Saṅgha gathered and said, “Venerable Sir, it was difficult for you to achieve a supermundane state at such a time of death.”
Tăng chúng tụ tập lại và thưa: “Kính bạch ngài, vào thời điểm lâm chung như thế này mà ngài đã tạo ra được pháp siêu thế, ngài đã làm một việc khó làm.”
Nāvuso etaṃ dukkaraṃ, apica vo dukkaraṃ ācikkhissāmi – ‘‘ahaṃ, āvuso, pabbajitakālato paṭṭhāya asatiyā aññāṇapakataṃ kammaṃ nāma na passāmī’’ti.
“Friend, that was not difficult. However, I will tell you what was difficult: ‘Friends, from the time I was ordained, I do not recall ever having committed an act through heedlessness or ignorance.’”
“Này các hiền giả, việc này không khó. Nhưng ta sẽ nói cho các vị nghe một việc khó hơn: ‘Này các hiền giả, kể từ ngày ta xuất gia, ta không hề thấy một hành động nào được thực hiện do thất niệm hay do vô minh.’”
Bhāgineyyopissa paññāsavassakāle evameva arahattaṃ pāpuṇīti.
And his nephew likewise attained arahantship at the age of fifty.
Người cháu của ngài cũng đã chứng đắc A-la-hán quả theo cách tương tự vào lúc năm mươi tuổi hạ.
311
‘‘Appassutopi ce hoti, sīlesu asamāhito;
“Even if one has little learning, and is not well-established in moral precepts;
“Dù cho có ít học, không an trú trong các giới;
312
Ubhayena naṃ garahanti, sīlato ca sutena ca.
They criticize him on both counts, for morality and for learning.
người ấy bị chê trách về cả hai phương diện, về giới và về học.
313
‘‘Appassutopi ce hoti, sīlesu susamāhito;
“Even if one has little learning, but is well-established in moral precepts;
“Dù cho có ít học, nhưng an trú vững chắc trong các giới;
314
Sīlato naṃ pasaṃsanti, tassa sampajjate sutaṃ.
They praise him for morality, and his learning becomes fruitful.
người ấy được tán thán về giới, và sự học của người ấy sẽ được thành tựu.
315
‘‘Bahussutopi ce hoti, sīlesu asamāhito;
“Even if one has much learning, but is not well-established in moral precepts;
“Dù cho có đa văn, nhưng không an trú trong các giới;
316
Sīlato naṃ garahanti, nāssa sampajjate sutaṃ.
They criticize him for morality, and his learning does not become fruitful.
người ấy bị chê trách về giới, và sự học của người ấy không được thành tựu.
317
‘‘Bahussutopi ce hoti, sīlesu susamāhito;
“Even if one has much learning, and is well-established in moral precepts;
“Dù cho có đa văn, và an trú vững chắc trong các giới;
318
Ubhayena naṃ pasaṃsanti, sīlato ca sutena ca.
They praise him on both counts, for morality and for learning.
người ấy được tán thán về cả hai phương diện, về giới và về học.
319
‘‘Bahussutaṃ dhammadharaṃ, sappaññaṃ buddhasāvakaṃ;
“A Buddha’s disciple who is learned, a Dhamma-bearer, and endowed with wisdom;
“Vị thánh đệ tử của Đức Phật, người đa văn, trì pháp, có trí tuệ;
320
Nekkhaṃ jambonadasseva, ko taṃ ninditumarahati;
Like a piece of Jambonada gold, who would dare to censure him?
giống như vàng ròng jambonada, ai có thể chê trách vị ấy?
321
Devāpi naṃ pasaṃsanti, brahmunāpi pasaṃsito’’ti.(a. ni. 4.6);
Even devas praise him, and he is praised by Brahmā as well.”
Chư thiên cũng tán thán vị ấy, và Phạm thiên cũng tán thán.”
322
Sekkhānaṃ pana sīlaṃ diṭṭhivasena aparāmaṭṭhattā, puthujjanānaṃ vā pana rāgavasena aparāmaṭṭhasīlaṃ aparāmaṭṭhapārisuddhīti veditabbaṃ, kuṭumbiyaputtatissattherassa sīlaṃ viya.
Furthermore, the morality of trainees (sekha) should be understood as morality purified without being grasped (aparāmaṭṭhapārisuddhisīla) because it is not grasped by wrong view, or alternatively, the morality of ordinary people (puthujjana) that is not grasped by craving, like the morality of the Elder Tissa, the son of the householder.
Vả lại, giới của các bậc hữu học, vì không bị chấp thủ bởi tà kiến, nên cần được biết là giới thanh tịnh không bị chấp thủ; hoặc là, giới của các phàm phu không bị chấp thủ bởi tham ái, cần được biết là giới thanh tịnh không bị chấp thủ, giống như giới của trưởng lão Tissa, con của một gia chủ.
So hi āyasmā tathārūpaṃ sīlaṃ nissāya arahatte patiṭṭhātukāmo verike āha –
For that Venerable One, desiring to establish himself in arahantship by relying on such virtue, said to the enemies –
Thật vậy, vị trưởng lão ấy, nương tựa vào giới có tính chất như vậy, mong muốn được an trú trong quả vị A-la-hán, đã nói với những kẻ thù nghịch rằng –
323
‘‘Ubho pādāni bhinditvā, saññapessāmi vo ahaṃ;
‘‘Having broken both feet, I will make you understand;
“Ta sẽ bẻ gãy cả hai chân, rồi sẽ cho các ngươi biết;
324
Aṭṭiyāmi harāyāmi, sarāgamaraṇaṃ aha’’nti.
I abhor, I am ashamed of death with lust.’’
Ta ghê tởm, ta hổ thẹn với cái chết còn tham ái.”
325
‘‘Evāhaṃ cintayitvāna, sammasitvāna yoniso;
‘‘Thus having reflected, having wisely considered;
“Sau khi suy tư như vậy, sau khi quán xét như lý;
326
Sampatte aruṇuggamhi, arahattaṃ apāpuṇi’’nti.(dī. ni. aṭṭha. 2.373);
when the dawn arrived, I attained arahantship.’’
Khi bình minh ló dạng, ta đã chứng đắc A-la-hán quả.”
327
Aññataropi mahāthero bāḷhagilāno sahatthā āhārampi paribhuñjituṃ asakkonto sake muttakarīse palipanno samparivattati, taṃ disvā aññataro daharo ‘‘aho dukkhā jīvitasaṅkhārā’’ti āha.
Another Elder was gravely ill, unable even to partake of food with his own hands, and lay wallowing in his own urine and excrement. Seeing him, a young bhikkhu exclaimed, “Oh, how miserable are the life-formations!”
Một vị đại trưởng lão khác, lâm bệnh nặng, không thể tự tay ăn uống, nằm lăn lộn trong phân và nước tiểu của chính mình. Thấy vậy, một vị tỳ khưu trẻ nói: “Ôi, các hành của sự sống thật là khổ!”
Tamenaṃ mahāthero āha – ‘‘ahaṃ, āvuso, idāni miyyamāno saggasampattiṃ labhissāmi, natthi me ettha saṃsayo, imaṃ pana sīlaṃ bhinditvā laddhasampatti nāma sikkhaṃ paccakkhāya paṭiladdhagihibhāvasadisī’’ti vatvā ‘‘sīleneva saddhiṃ marissāmī’’ti tattheva nipanno tameva rogaṃ sammasanto arahattaṃ patvā bhikkhusaṅghassa imāhi gāthāhi byākāsi –
Then the Elder said to him, “Friend, though I am dying now and will attain heavenly bliss, I have no doubt about it; however, the bliss attained by breaking this virtue is like the state of a householder attained by renouncing the training.” Having said this, thinking, “I shall die with my virtue,” he lay down right there, contemplated that very illness, attained arahantship, and declared to the community of bhikkhus with these verses –
Vị đại trưởng lão nói với vị ấy rằng: “Này hiền giả, nếu bây giờ ta chết, ta sẽ được hưởng thiên sản, về điều này ta không có gì nghi ngờ. Nhưng tài sản có được do phá vỡ giới này cũng giống như thân phận người tại gia có được sau khi từ bỏ học giới.” Nói xong, ngài nói: “Ta sẽ chết cùng với giới hạnh,” rồi nằm ngay tại đó, quán xét chính cơn bệnh ấy, chứng đắc A-la-hán quả và tuyên bố với Tăng chúng qua những câu kệ này:
328
‘‘Phuṭṭhassa me aññatarena byādhinā,
‘‘Afflicted by a certain disease,
“Bị một chứng bệnh nào đó chạm đến,
329
Rogena bāḷhaṃ dukhitassa ruppato;
severely suffering and tormented by illness,
Bị cơn bệnh hành hạ, đau đớn, khổ sở;
330
Parisussati khippamidaṃ kaḷevaraṃ,
this body quickly withers away,
Thân này nhanh chóng khô héo,
331
Pupphaṃ yathā paṃsuni ātape kataṃ.
like a flower placed in dust in the sun.
Như đóa hoa bị ném trên cát bụi dưới nắng trời.
332
‘‘Ajaññaṃ jaññasaṅkhātaṃ, asuciṃ sucisammataṃ;
‘‘Not seeing this repulsive thing considered pleasing,
“Không đáng ưa lại được cho là đáng ưa, không trong sạch lại được xem là trong sạch;
333
Nānākuṇapaparipūraṃ, jaññarūpaṃ apassato.
this impure thing considered pure, full of various corpses,
Đầy dẫy các loại tử thi, đối với người không thấy được hình tướng đáng ưa.
334
‘‘Dhiratthu maṃ āturaṃ pūtikāyaṃ, duggandhiyaṃ asuci byādhidhammaṃ;
Fie on me, sick, this putrid body, foul-smelling, impure, subject to disease;
“Khốn thay cho ta, thân này bệnh hoạn, hôi thối, bất tịnh, có bản chất là bệnh tật;
335
Yatthappamattā adhimucchitā pajā, hāpenti maggaṃ sugatūpapattiyā’’ti.
where negligent beings, infatuated, abandon the path to a good rebirth.’’
Nơi chúng sanh phóng dật, say đắm, đã đánh mất con đường dẫn đến thiện thú.”
336
Arahantādīnaṃ pana sīlaṃ sabbadarathappaṭippassaddhiyā parisuddhattā paṭippassaddhipārisuddhīti veditabbaṃ.
However, the virtue of arahants and the like is to be understood as pacification-purity (paṭippassaddhipārisuddhi) because it is purified through the complete pacification of all defilements.
Còn giới của các bậc A-la-hán v.v... do đã làm lắng dịu mọi phiền não nên được biết là paṭippassaddhipārisuddhi (sự trong sạch do lắng dịu).
Evaṃ pariyantapārisuddhiādivasena pañcavidhaṃ.
Thus, it is fivefold according to limit-purity and so forth.
Như vậy, giới có năm loại theo phương diện trong sạch nơi giới hạn v.v...
337
Dutiyasīlapañcakaṃ
Second Group of Five Virtues
Ngũ Pháp Giới Thứ Hai
338
Dutiyapañcake pāṇātipātādīnaṃ pahānādivasena attho veditabbo.
In the second group of five, the meaning should be understood in terms of abandoning the taking of life and so forth.
Trong ngũ pháp thứ hai, ý nghĩa cần được hiểu theo phương diện đoạn trừ sát sanh v.v...
Vuttañhetaṃ paṭisambhidāyaṃ –
For this has been said in the Paṭisambhidāmagga –
Điều này đã được nói trong bộ Paṭisambhidāmagga:
339
‘‘Pañca sīlāni pāṇātipātassa pahānaṃ sīlaṃ, veramaṇī sīlaṃ, cetanā sīlaṃ, saṃvaro sīlaṃ, avītikkamo sīlaṃ.
‘‘There are five virtues: the abandonment of taking life is virtue, abstinence is virtue, volition is virtue, restraint is virtue, non-transgression is virtue.
“Năm loại giới là: sự đoạn trừ sát sanh là giới, sự kiêng cữ là giới, tư tâm là giới, sự thu thúc là giới, sự không vi phạm là giới.
Adinnādānassa, kāmesumicchācārassa, musāvādassa, pisuṇāya vācāya, pharusāya vācāya, samphappalāpassa, abhijjhāya, byāpādassa, micchādiṭṭhiyā, nekkhammena kāmacchandassa, abyāpādena byāpādassa, ālokasaññāya thinamiddhassa, avikkhepena uddhaccassa, dhammavavatthānena vicikicchāya, ñāṇena avijjāya, pāmojjena aratiyā, paṭhamena jhānena nīvaraṇānaṃ, dutiyena jhānena vitakkavicārānaṃ, tatiyena jhānena pītiyā, catutthena jhānena sukhadukkhānaṃ, ākāsānañcāyatanasamāpattiyā rūpasaññāya paṭighasaññāya nānattasaññāya, viññāṇañcāyatanasamāpattiyā ākāsānañcāyatanasaññāya, ākiñcaññāyatanasamāpattiyā viññāṇañcāyatanasaññāya, nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā ākiñcaññāyatanasaññāya, aniccānupassanāya niccasaññāya, dukkhānupassanāya sukhasaññāya, anattānupassanāya attasaññāya, nibbidānupassanāya nandiyā, virāgānupassanāya rāgassa, nirodhānupassanāya samudayassa, paṭinissaggānupassanāya ādānassa, khayānupassanāya ghanasaññāya, vayānupassanāya āyūhanassa, vipariṇāmānupassanāya dhuvasaññāya, animittānupassanāya nimittassa, appaṇihitānupassanāya paṇidhiyā, suññatānupassanāya abhinivesassa, adhipaññādhammavipassanāya sārādānābhinivesassa, yathābhūtañāṇadassanena sammohābhinivesassa, ādīnavānupassanāya ālayābhinivesassa, paṭisaṅkhānupassanāya appaṭisaṅkhāya, vivaṭṭanānupassanāya saññogābhinivesassa, sotāpattimaggena diṭṭhekaṭṭhānaṃ kilesānaṃ, sakadāgāmimaggena oḷārikānaṃ kilesānaṃ, anāgāmimaggena aṇusahagatānaṃ kilesānaṃ, arahattamaggena sabbakilesānaṃ pahānaṃ sīlaṃ, veramaṇī, cetanā, saṃvaro, avītikkamo sīlaṃ.
Abandonment of taking what is not given, sexual misconduct, false speech, slanderous speech, harsh speech, frivolous talk, covetousness, ill-will, wrong view; abandonment of sensual desire by renunciation, of ill-will by non-ill-will, of sloth and torpor by the perception of light, of restlessness by non-distraction, of doubt by discerning phenomena, of ignorance by knowledge, of discontent by joy, of the hindrances by the first jhāna, of vitakka and vicāra by the second jhāna, of rapture by the third jhāna, of pleasure and pain by the fourth jhāna, of perception of forms, perception of resistance, and perception of diversity by the attainment of the base of infinite space; of perception of the base of infinite space by the attainment of the base of infinite consciousness; of perception of the base of infinite consciousness by the attainment of the base of nothingness; of perception of the base of nothingness by the attainment of the base of neither perception nor non-perception; of perception of permanence by the contemplation of impermanence, of perception of pleasure by the contemplation of suffering, of perception of self by the contemplation of not-self, of delight by the contemplation of disenchantment, of passion by the contemplation of dispassion, of origin by the contemplation of cessation, of grasping by the contemplation of relinquishment, of the perception of compactness by the contemplation of destruction, of accumulation by the contemplation of dissolution, of perception of stability by the contemplation of change, of signs by the contemplation of signlessness, of longing by the contemplation of the unconditioned, of attachment by the contemplation of emptiness, of attachment to taking the essence by higher wisdom in the contemplation of phenomena, of attachment to delusion by knowledge and vision of things as they are, of attachment to clinging by the contemplation of danger, of non-reflection by the contemplation of reflection, of attachment to entanglement by the contemplation of turning away; of defilements established in wrong view by the stream-entry path, of gross defilements by the once-returner path, of subtle defilements by the non-returner path, of all defilements by the arahantship path – this is virtue, abstinence, volition, restraint, non-transgression.
Sự đoạn trừ việc lấy của không cho, tà hạnh trong các dục, nói dối, nói lời đâm thọc, nói lời thô ác, nói lời vô ích, tham lam, sân hận, tà kiến; sự đoạn trừ dục tham bằng xuất ly, đoạn trừ sân hận bằng vô sân, đoạn trừ hôn trầm thụy miên bằng tưởng ánh sáng, đoạn trừ trạo cử bằng không phóng dật, đoạn trừ hoài nghi bằng sự xác định các pháp, đoạn trừ vô minh bằng trí tuệ, đoạn trừ bất mãn bằng hân hoan, đoạn trừ các triền cái bằng sơ thiền, đoạn trừ tầm và tứ bằng nhị thiền, đoạn trừ hỷ bằng tam thiền, đoạn trừ lạc và khổ bằng tứ thiền, đoạn trừ sắc tưởng, đối ngại tưởng, dị tưởng bằng Không Vô Biên Xứ định, đoạn trừ Không Vô Biên Xứ tưởng bằng Thức Vô Biên Xứ định, đoạn trừ Thức Vô Biên Xứ tưởng bằng Vô Sở Hữu Xứ định, đoạn trừ Vô Sở Hữu Xứ tưởng bằng Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ định, đoạn trừ thường tưởng bằng quán vô thường, đoạn trừ lạc tưởng bằng quán khổ, đoạn trừ ngã tưởng bằng quán vô ngã, đoạn trừ hỷ lạc bằng quán nhàm chán, đoạn trừ tham ái bằng quán ly tham, đoạn trừ tập khởi bằng quán đoạn diệt, đoạn trừ chấp thủ bằng quán từ bỏ, đoạn trừ khối tưởng bằng quán tan hoại, đoạn trừ sự tạo tác bằng quán hủy diệt, đoạn trừ thường hằng tưởng bằng quán biến hoại, đoạn trừ tướng bằng quán vô tướng, đoạn trừ mong cầu bằng quán vô nguyện, đoạn trừ sự cố chấp bằng quán không, đoạn trừ sự cố chấp cho rằng có cốt lõi bằng tuệ quán pháp ưu thắng, đoạn trừ sự cố chấp mê lầm bằng tri kiến như thật, đoạn trừ sự cố chấp nương tựa bằng quán sự nguy hại, đoạn trừ sự không quán xét bằng quán thẩm sát, đoạn trừ sự cố chấp trói buộc bằng quán xoay chiều; sự đoạn trừ các phiền não đồng trú với tà kiến bằng Tu-đà-hoàn đạo, đoạn trừ các phiền não thô thiển bằng Tư-đà-hàm đạo, đoạn trừ các phiền não vi tế bằng A-na-hàm đạo, đoạn trừ tất cả phiền não bằng A-la-hán đạo là giới, là sự kiêng cữ, là tư tâm, là sự thu thúc, là sự không vi phạm là giới.
Evarūpāni sīlāni cittassa avippaṭisārāya saṃvattanti, pāmojjāya saṃvattanti, pītiyā saṃvattanti, passaddhiyā saṃvattanti, somanassāya saṃvattanti, āsevanāya saṃvattanti, bhāvanāya saṃvattanti, bahulīkammāya saṃvattanti, alaṅkārāya saṃvattanti, parikkhārāya saṃvattanti, parivārāya saṃvattanti, pāripūriyā saṃvattanti, ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattantī’’ti (paṭi. ma. 1.41).
Such virtues lead to non-regret of mind, lead to gladness, lead to rapture, lead to tranquillity, lead to happiness, lead to cultivation, lead to development, lead to frequent practice, lead to adornment, lead to requisites, lead to retinue, lead to fulfillment, lead to complete disenchantment, dispassion, cessation, peace, direct knowledge, full enlightenment, and Nibbāna.’’
Những giới như vậy dẫn đến sự không hối tiếc của tâm, dẫn đến hân hoan, dẫn đến hỷ, dẫn đến khinh an, dẫn đến lạc, dẫn đến sự thực hành, dẫn đến sự tu tập, dẫn đến sự làm cho thuần thục, dẫn đến sự trang nghiêm, dẫn đến sự trợ duyên, dẫn đến sự tùy tùng, dẫn đến sự viên mãn, dẫn đến sự hoàn toàn nhàm chán, ly tham, đoạn diệt, an tịnh, thắng trí, giác ngộ, và Niết-bàn.”
340
Ettha ca pahānanti koci dhammo nāma natthi aññatra vuttappakārānaṃ pāṇātipātādīnaṃ anuppādamattato.
Here, "abandonment" refers to no particular phenomenon apart from the non-arising of taking life and so forth, as stated.
Ở đây, sự đoạn trừ không phải là một pháp nào khác ngoài việc không cho các pháp như sát sanh v.v... đã nói được khởi lên.
Yasmā pana taṃ taṃ pahānaṃ tassa tassa kusaladhammassa patiṭṭhānaṭṭhena upadhāraṇaṃ hoti, vikampābhāvakaraṇena ca samādānaṃ.
But because such abandonment acts as a support for each wholesome quality and as a stabilization by preventing wavering,
Tuy nhiên, vì mỗi sự đoạn trừ ấy là nền tảng, là sự nâng đỡ cho mỗi thiện pháp tương ứng, và là sự an định do làm cho không còn dao động.
Tasmā pubbe vutteneva upadhāraṇasamādhānasaṅkhātena sīlanaṭṭhena sīlanti vuttaṃ.
therefore it is called sīla in the sense of 'sīlana', which means supporting and stabilizing, as explained earlier.
Do đó, nó được gọi là giới theo ý nghĩa của giới đã nói ở trước, tức là sự nâng đỡ và an định.
Itare cattāro dhammā tato tato veramaṇivasena, tassa tassa saṃvaravasena, tadubhayasampayuttacetanāvasena, taṃ taṃ avītikkamantassa avītikkamanavasena ca cetaso pavattisabbhāvaṃ sandhāya vuttā.
The other four qualities are stated with reference to the existing state of mind: in the sense of abstinence from those particular actions, in the sense of restraint from those particular actions, in the sense of volition associated with both, and in the sense of non-transgression by one who does not transgress those particular actions.
Bốn pháp còn lại được nói đến là nhằm chỉ sự hiện hữu của tâm hành theo phương diện kiêng cữ khỏi điều này điều kia, theo phương diện thu thúc đối với điều này điều kia, theo phương diện tư tâm tương ưng với cả hai điều đó, và theo phương diện không vi phạm của người không vi phạm điều này điều kia.
Sīlaṭṭho pana tesaṃ pubbe pakāsitoyevāti.
Their meaning as sīla has already been explained before.
Còn ý nghĩa giới của chúng thì đã được giải thích ở trước.
Evaṃ pahānasīlādivasena pañcavidhaṃ.
Thus, it is fivefold based on abandonment-virtue and so forth.
Như vậy, giới có năm loại theo phương diện giới đoạn trừ v.v...
341
Ettāvatā ca kiṃ sīlaṃ?
And by this much, what is sīla?
Đến đây, các câu hỏi:
Kenaṭṭhena sīlaṃ?
In what sense is it sīla?
Giới là gì?
Kānassa lakkhaṇarasapaccupaṭṭhānapadaṭṭhānāni?
What are its characteristics, functions, manifestations, and proximate causes?
Giới có ý nghĩa gì?
Kimānisaṃsaṃ sīlaṃ?
What are the benefits of sīla?
Đặc tính, phận sự, sự thể hiện và nhân cần thiết của giới là gì?
Katividhaṃ cetaṃ sīlanti?
And how many kinds of sīla are there?
Giới có quả báu gì?
Imesaṃ pañhānaṃ vissajjanaṃ niṭṭhitaṃ.
The answers to these questions are now complete.
Và giới có bao nhiêu loại? đã được giải đáp xong.
342
Sīlasaṃkilesavodānaṃ
Defilement and Purification of Virtue
Sự Ô Nhiễm và Thanh Tịnh của Giới
Next Page →

Settings