269. Tena samayena buddho bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ.
269. At one time the Buddha, the Blessed One, was staying at Vesālī, in the Mahāvana, in the Gabled Hall.
269. Lúc bấy giờ, Đức Phật, Thế Tôn, đang trú tại Vesālī, trong Đại Lâm, tại giảng đường có mái nhọn.
Tena kho pana samayena saṅghassa khādanīyaṃ ussannaṃ hoti.
At that time, there was an abundance of edibles for the Saṅgha.
Vào lúc bấy giờ, vật thực của Tăng chúng rất dồi dào.
Atha kho āyasmā ānando bhagavato etamatthaṃ ārocesi.
Then Venerable Ānanda reported this matter to the Blessed One.
Sau đó, Tôn giả Ānanda đã trình bày sự việc đó lên Đức Thế Tôn.
‘‘Tenahānanda, vighāsādānaṃ pūvaṃ dehī’’ti.
‘‘Then, Ānanda, give cakes to those who eat scraps.’’
“Vậy thì, này Ānanda, hãy cho bánh ngọt những người ăn thức ăn thừa.”
‘‘Evaṃ bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissuṇitvā vighāsāde paṭipāṭiyā nisīdāpetvā ekekaṃ pūvaṃ dento aññatarissā paribbājikāya ekaṃ maññamāno dve pūve adāsi.
“Yes, venerable sir,” the venerable Ananda, having assented to the Blessed One, caused the mendicants to sit down in order, and giving one cake at a time, he thought one of the female wanderers was getting one and gave her two cakes.
Tôn giả Ānanda, sau khi đáp lời Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, vâng ạ!”, đã sắp xếp cho những người ăn đồ thừa ngồi theo thứ tự, và khi đang cho mỗi người một chiếc bánh, ngài đã cho một nữ du sĩ hai chiếc bánh vì nghĩ rằng đó là một chiếc.
Sāmantā paribbājikāyo taṃ paribbājikaṃ etadavocuṃ – ‘‘jāro te eso samaṇo’’ti.
The surrounding female wanderers said to that female wanderer, “That ascetic is your paramour.”
Các nữ du sĩ xung quanh nói với nữ du sĩ kia rằng: “Sa-môn đó là tình nhân của cô đấy!”
‘‘Na me so samaṇo jāro, ekaṃ maññamāno dve pūve adāsī’’ti.
“That ascetic is not my paramour. He thought it was one and gave me two cakes.”
“Sa-môn đó không phải là tình nhân của tôi, ngài ấy đã cho tôi hai chiếc bánh vì nghĩ rằng đó là một chiếc.”
Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho āyasmā ānando ekekaṃ pūvaṃ dento tassāyeva paribbājikāya ekaṃ maññamāno dve pūve adāsi.
A second time too…pe… A third time too, the venerable Ananda, giving one cake at a time, thought it was one and gave two cakes to that very same female wanderer.
Lần thứ hai… Lần thứ ba, Tôn giả Ānanda cũng vậy, khi đang cho mỗi người một chiếc bánh, ngài đã cho chính nữ du sĩ ấy hai chiếc bánh vì nghĩ rằng đó là một chiếc.
Sāmantā paribbājikāyo taṃ paribbājikaṃ etadavocuṃ – ‘‘jāro te eso samaṇo’’ti.
The surrounding female wanderers said to that female wanderer, “That ascetic is your paramour.”
Các nữ du sĩ xung quanh nói với nữ du sĩ kia rằng: “Sa-môn đó là tình nhân của cô đấy!”
‘‘Na me so samaṇo jāro, ekaṃ maññamāno dve pūve adāsī’’ti.
“That ascetic is not my paramour. He thought it was one and gave me two cakes.”
“Sa-môn đó không phải là tình nhân của tôi, ngài ấy đã cho tôi hai chiếc bánh vì nghĩ rằng đó là một chiếc.”
‘‘Jāro na jāro’’ti bhaṇḍiṃsu.
They quarreled, saying, “Paramour or not paramour.”
Họ tranh cãi: “Tình nhân hay không phải tình nhân?”
Aññataropi ājīvako parivesanaṃ agamāsi.
Another Ajivaka also came to the distribution.
Một vị Ājīvaka khác cũng đến chỗ phân phát thức ăn.
Aññataro bhikkhu pahūtena sappinā odanaṃ madditvā tassa ājīvakassa mahantaṃ piṇḍaṃ adāsi.
Another bhikkhu, having mixed rice with abundant ghee, gave a large lump of alms food to that Ajivaka.
Một Tỳ-khưu khác đã trộn cơm với rất nhiều bơ và cho vị Ājīvaka đó một nắm cơm lớn.
Atha kho so ājīvako taṃ piṇḍaṃ ādāya agamāsi.
Then that Ajivaka took that lump of alms food and went away.
Sau đó, vị Ājīvaka đó cầm nắm cơm rồi đi.
Aññataro ājīvako taṃ ājīvakaṃ etadavoca – ‘‘kuto tayā, āvuso, piṇḍo laddho’’ti?
Another Ajivaka said to that Ajivaka, “Friend, where did you receive that lump of alms food from?”
Một vị Ājīvaka khác nói với vị Ājīvaka đó: “Này hiền giả, nắm cơm này ông nhận được từ đâu?”
‘‘Tassāvuso, samaṇassa gotamassa muṇḍagahapatikassa parivesanāya laddho’’ti.
“Friend, I received it from the distribution of that ascetic Gotama, the bald householder.”
“Này hiền giả, tôi nhận được từ chỗ phân phát thức ăn của Sa-môn Gotama, người gia chủ đầu trọc đó.”
Assosuṃ kho upāsakā tesaṃ ājīvakānaṃ imaṃ kathāsallāpaṃ.
The lay followers heard this conversation of those Ajivakas.
Các cận sự nam đã nghe cuộc nói chuyện này của các Ājīvaka.
Atha kho te upāsakā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then those lay followers approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, they sat down to one side.
Sau đó, các cận sự nam ấy đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, họ đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho te upāsakā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘ime, bhante, titthiyā avaṇṇakāmā buddhassa avaṇṇakāmā dhammassa avaṇṇakāmā saṅghassa.
Seated to one side, those lay followers said to the Blessed One, “These, venerable sir, sectarians desire to disparage the Buddha, desire to disparage the Dhamma, desire to disparage the Saṅgha.
Ngồi xuống một bên, các cận sự nam ấy thưa với Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, những người ngoại đạo này muốn chê bai Đức Phật, muốn chê bai Giáo Pháp, muốn chê bai Tăng đoàn.
Sādhu, bhante, ayyā titthiyānaṃ sahatthā na dadeyyu’’nti.
It would be good, venerable sir, if the venerable ones would not give with their own hands to the sectarians.”
Bạch Thế Tôn, thật tốt nếu các Tôn giả không tự tay cho những người ngoại đạo.”
Atha kho bhagavā te upāsake dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi.
Then the Blessed One instructed, exhorted, encouraged, and gladdened those lay followers with a Dhamma talk.
Sau đó, Thế Tôn đã khai thị, khích lệ, thúc giục và làm cho các cận sự nam ấy hoan hỷ bằng bài pháp thoại.
Atha kho te upāsakā bhagavatā dhammiyā kathāya sandassitā samādapitā samuttejitā sampahaṃsitā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkamiṃsu.
Then those lay followers, instructed, exhorted, encouraged, and gladdened by the Blessed One with a Dhamma talk, rose from their seats, paid homage to the Blessed One, circumambulated him, and departed.
Sau đó, các cận sự nam ấy, được Thế Tôn khai thị, khích lệ, thúc giục và làm cho hoan hỷ bằng bài pháp thoại, đã đứng dậy khỏi chỗ ngồi, đảnh lễ Thế Tôn, đi nhiễu bên phải rồi rời đi.
Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘tena hi, bhikkhave, bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññapessāmi dasa atthavase paṭicca – saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya …pe… saddhammaṭṭhitiyā, vinayānuggahāya.
Then the Blessed One, having given a Dhamma talk on this occasion, on this account, addressed the bhikkhus, saying, “Well then, bhikkhus, I will lay down a rule of training for bhikkhus, with reference to ten advantages—for the excellence of the Saṅgha, for the well-being of the Saṅgha…pe… for the continuation of the true Dhamma, for the strengthening of the Vinaya.
Sau đó, Thế Tôn, nhân dịp này, nhân sự việc này, đã thuyết pháp rồi gọi các Tỳ-khưu: “Vậy thì, này các Tỳ-khưu, Ta sẽ ban hành giới luật cho các Tỳ-khưu dựa trên mười lợi ích—vì sự tốt đẹp của Tăng đoàn, vì sự an lạc của Tăng đoàn… vì sự tồn tại của Chánh Pháp, vì sự ủng hộ của Giới Luật.
Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
And thus, bhikkhus, you should recite this rule of training—
Và này các Tỳ-khưu, các ngươi hãy đọc tụng giới luật này như sau—
272. Titthiye titthiyasaññī sahatthā khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā deti, āpatti pācittiyassa.
272. If he gives solid food or soft food with his own hand to sectarians, perceiving them to be sectarians, it is an offense of pācittiya.
Nếu cho đồ ăn cứng hoặc đồ ăn mềm bằng tay cho người ngoại đạo mà có tưởng là ngoại đạo, thì phạm tội pācittiya.
Titthiye vematiko sahatthā khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā deti, āpatti pācittiyassa.
If he gives solid food or soft food with his own hand to sectarians, being in doubt, it is an offense of pācittiya.
Nếu cho đồ ăn cứng hoặc đồ ăn mềm bằng tay cho người ngoại đạo mà còn nghi ngờ, thì phạm tội pācittiya.
Titthiye atitthiyasaññī sahatthā khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā deti, āpatti pācittiyassa.
If he gives solid food or soft food with his own hand to sectarians, perceiving them to be non-sectarians, it is an offense of pācittiya.
Nếu cho đồ ăn cứng hoặc đồ ăn mềm bằng tay cho người ngoại đạo mà có tưởng là không phải ngoại đạo, thì phạm tội pācittiya.
Udakadantaponaṃ deti, āpatti dukkaṭassa.
If he gives water or a tooth-stick, it is an offense of dukkaṭa.
Nếu cho nước và que xỉa răng, thì phạm tội dukkaṭa.
Atitthiye titthiyasaññī, āpatti dukkaṭassa.
If he gives to non-sectarians, perceiving them to be sectarians, it is an offense of dukkaṭa.
Nếu cho người không phải ngoại đạo mà có tưởng là ngoại đạo, thì phạm tội dukkaṭa.
Atitthiye vematiko, āpatti dukkaṭassa.
If he gives to non-sectarians, being in doubt, it is an offense of dukkaṭa.
Nếu cho người không phải ngoại đạo mà còn nghi ngờ, thì phạm tội dukkaṭa.
Atitthiye atitthiyasaññī, anāpatti.
If he gives to non-sectarians, perceiving them to be non-sectarians, there is no offense.
Nếu cho người không phải ngoại đạo mà có tưởng là không phải ngoại đạo, thì không phạm tội.
274. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
274. At one time the Buddha, the Blessed One, was dwelling in Savatthi, in Jeta’s Grove, Anathapindika’s monastery.
274. Vào thời đó, Đức Phật, Thế Tôn, đang trú tại Sāvatthī, trong khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto bhātuno saddhivihārikaṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘ehāvuso, gāmaṃ piṇḍāya pavisissāmā’’ti.
Now at that time, the venerable Upananda the Sakyan said to a bhikkhu who was the disciple of his brother, “Come, friend, let us enter the village for alms.”
Vào thời đó, Tôn giả Upananda, người dòng Sakya, nói với một Tỳ-khưu là bạn đồng tu của anh mình: “Này hiền giả, chúng ta hãy vào làng khất thực.”
Tassa adāpetvā uyyojesi – ‘‘gacchāvuso, na me tayā saddhiṃ kathā vā nisajjā vā phāsu hoti, ekakassa me kathā vā nisajjā vā phāsu hotī’’ti.
After inviting him thus, without causing him to receive anything, he dismissed him, saying, “Go, friend, conversation or sitting with you is not comfortable for me; conversation or sitting is comfortable for me alone.”
Sau khi nói vậy, ngài đã không cho vị Tỳ-khưu kia bất cứ thứ gì rồi đuổi đi: “Này hiền giả, hãy đi đi, tôi không thấy thoải mái khi nói chuyện hay ngồi cùng với ông, tôi thấy thoải mái khi nói chuyện hay ngồi một mình.”
Atha kho so bhikkhu upakaṭṭhe kāle nāsakkhi piṇḍāya carituṃ, paṭikkamanepi bhattavissaggaṃ na sambhāvesi, chinnabhatto ahosi.
Then that bhikkhu, when the time was near, was unable to go for alms, nor could he expect to finish his meal at the retreat, and so he had no meal.
Sau đó, vị Tỳ-khưu đó, khi đến giờ gần ăn, đã không thể đi khất thực, và cũng không thể nhận thức ăn tại chỗ phân phát, ngài đã bị mất bữa ăn.
Atha kho so bhikkhu ārāmaṃ gantvā bhikkhūnaṃ etamatthaṃ ārocesi.
Then that bhikkhu went to the monastery and reported the matter to the bhikkhus.
Sau đó, vị Tỳ-khưu đó đi đến tịnh xá và kể lại sự việc này cho các Tỳ-khưu.
Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto bhikkhuṃ – ‘ehāvuso, gāmaṃ piṇḍāya pavisissāmā’ti tassa adāpetvā uyyojessatī’’ti …pe… saccaṃ kira tvaṃ, upananda, bhikkhuṃ – ‘‘ehāvuso, gāmaṃ piṇḍāya pavisissāmā’’ti tassa adāpetvā uyyojesīti?
Those bhikkhus who were of few desires…pe… complained, murmured, and criticized, “How can the venerable Upananda the Sakyan, after saying to a bhikkhu, ‘Come, friend, let us enter the village for alms,’ dismiss him without causing him to receive anything?” …pe… “Is it true, Upananda, that you, after saying to a bhikkhu, ‘Come, friend, let us enter the village for alms,’ dismissed him without causing him to receive anything?”
Những Tỳ-khưu có ít dục vọng… họ đã than phiền, bực tức, chỉ trích: “Làm sao Tôn giả Upananda, người dòng Sakya, lại có thể nói với một Tỳ-khưu: ‘Này hiền giả, chúng ta hãy vào làng khất thực’ rồi không cho vị ấy bất cứ thứ gì mà lại đuổi đi được chứ!” … “Này Upananda, có thật là ông đã nói với một Tỳ-khưu: ‘Này hiền giả, chúng ta hãy vào làng khất thực’ rồi không cho vị ấy bất cứ thứ gì mà lại đuổi đi không?”
‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti.
“It is true, Blessed One.”
“Bạch Thế Tôn, thật vậy.”
Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, bhikkhuṃ – ‘‘ehāvuso, gāmaṃ piṇḍāya pavisissāmā’’ti tassa adāpetvā uyyojessasi!
The Buddha, the Blessed One, rebuked him…pe… “How can you, foolish man, after saying to a bhikkhu, ‘Come, friend, let us enter the village for alms,’ dismiss him without causing him to receive anything!
Đức Phật, Thế Tôn, đã quở trách… “Này kẻ ngu si, làm sao ông lại có thể nói với một Tỳ-khưu: ‘Này hiền giả, chúng ta hãy vào làng khất thực’ rồi không cho vị ấy bất cứ thứ gì mà lại đuổi đi được chứ!”
Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
This, foolish man, is not for the benefit of those without faith…pe… And thus, bhikkhus, you should recite this rule of training—
“Này kẻ ngu si, điều này không phải để làm cho những người chưa tin phát sinh niềm tin… Và này các Tỳ-khưu, các ngươi hãy đọc tụng giới luật này như sau—
275. ‘‘Yo pana bhikkhu bhikkhuṃ – ‘‘ehāvuso, gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisissāmā’ti tassa dāpetvā vā adāpetvā vā uyyojeyya – ‘gacchāvuso, na me tayā saddhiṃ kathā vā nisajjā vā phāsu hoti, ekakassa me kathā vā nisajjā vā phāsu hotī’ti, etadeva paccayaṃ karitvā anaññaṃ, pācittiya’’nti.
275. “Should any bhikkhu, having said to a bhikkhu, ‘Come, friend, let us enter a village or market town for alms,’ dismiss him, whether causing him to receive anything or not causing him to receive anything, saying, ‘Go, friend, conversation or sitting with you is not comfortable for me; conversation or sitting is comfortable for me alone,’ making this alone the reason and no other, it is a pācittiya.”
275. “Tỳ-khưu nào nói với một Tỳ-khưu khác: ‘Này hiền giả, chúng ta hãy vào làng hay thị trấn để khất thực,’ rồi sau đó, dù đã cho hay chưa cho vị ấy thứ gì, lại đuổi vị ấy đi với lý do này chứ không phải lý do nào khác: ‘Này hiền giả, hãy đi đi, tôi không thấy thoải mái khi nói chuyện hay ngồi cùng với ông, tôi thấy thoải mái khi nói chuyện hay ngồi một mình,’ thì phạm tội pācittiya.”
Uyyojeyyāti mātugāmena saddhiṃ hasitukāmo kīḷitukāmo raho nisīditukāmo anācāraṃ ācaritukāmo evaṃ vadeti – ‘‘gacchāvuso, na me tayā saddhiṃ kathā vā nisajjā vā phāsu hoti, ekakassa me kathā vā nisajjā vā phāsu hotī’’ti uyyojeti, āpatti dukkaṭassa.
'Uyyojeyyā' means, desiring to laugh with a woman, desiring to play with her, desiring to sit in private with her, desiring to engage in improper conduct, one says thus: "Go, friend, conversation or sitting with you is not comfortable for me; conversation or sitting alone is comfortable for me," and so expels (her), there is an offense of dukkata.
Đuổi đi (Uyyojeyyā): Nếu vị Tỳ-khưu muốn cười, muốn đùa, muốn ngồi riêng, muốn hành vi phi pháp với một người nữ, và nói rằng: “Này hiền giả, nói chuyện hay ngồi với cô không tiện cho tôi; nói chuyện hay ngồi một mình mới tiện cho tôi,” và như vậy đuổi cô ấy đi, thì phạm tội dukkata.
Dassanūpacāraṃ vā savanūpacāraṃ vā vijahantassa āpatti dukkaṭassa.
For one who abandons the range of sight or the range of hearing, there is an offense of dukkata.
Nếu bỏ đi phạm vi nhìn thấy hoặc phạm vi nghe thấy, thì phạm tội dukkata.
Vijahite, āpatti pācittiyassa.
When it is abandoned, there is an offense of pācittiya.
Nếu đã bỏ đi, thì phạm tội pācittiya.
277. Upasampanne upasampannasaññī uyyojeti, āpatti pācittiyassa.
277. When one expels an ordained bhikkhunī, perceiving her as ordained, there is an offense of pācittiya.
277. Đối với người đã thọ Cụ túc giới, nghĩ là đã thọ Cụ túc giới mà đuổi đi, phạm tội pācittiya.
Upasampanne vematiko uyyojeti, āpatti pācittiyassa.
When one expels an ordained bhikkhunī, being in doubt, there is an offense of pācittiya.
Đối với người đã thọ Cụ túc giới, còn nghi ngờ mà đuổi đi, phạm tội pācittiya.
Upasampanne anupasampannasaññī uyyojeti, āpatti pācittiyassa.
When one expels an ordained bhikkhunī, perceiving her as unordained, there is an offense of pācittiya.
Đối với người đã thọ Cụ túc giới, nghĩ là chưa thọ Cụ túc giới mà đuổi đi, phạm tội pācittiya.
Kalisāsanaṃ āropeti, āpatti dukkaṭassa.
When one levels an accusation of quarrel, there is an offense of dukkata.
Gieo rắc lời lẽ bất hòa, phạm tội dukkata.
Anupasampannaṃ uyyojeti, āpatti dukkaṭassa.
When one expels an unordained woman, there is an offense of dukkata.
Đuổi người chưa thọ Cụ túc giới, phạm tội dukkata.
Kalisāsanaṃ āropeti, āpatti dukkaṭassa.
When one levels an accusation of quarrel, there is an offense of dukkata.
Gieo rắc lời lẽ bất hòa, phạm tội dukkata.
Anupasampanne upasampannasaññī, āpatti dukkaṭassa.
When one expels an unordained woman, perceiving her as ordained, there is an offense of dukkata.
Đối với người chưa thọ Cụ túc giới, nghĩ là đã thọ Cụ túc giới, phạm tội dukkata.
Anupasampanne vematiko, āpatti dukkaṭassa.
When one expels an unordained woman, being in doubt, there is an offense of dukkata.
Đối với người chưa thọ Cụ túc giới, còn nghi ngờ, phạm tội dukkata.
Anupasampanne anupasampannasaññī, āpatti dukkaṭassa.
When one expels an unordained woman, perceiving her as unordained, there is an offense of dukkata.
Đối với người chưa thọ Cụ túc giới, nghĩ là chưa thọ Cụ túc giới, phạm tội dukkata.
278. Anāpatti ‘‘ubho ekato na yāpessāmā’’ti uyyojeti, ‘‘mahagghaṃ bhaṇḍaṃ passitvā lobhadhammaṃ uppādessatī’’ti uyyojeti, ‘‘mātugāmaṃ passitvā anabhiratiṃ uppādessatī’’ti uyyojeti, ‘‘gilānassa vā ohiyyakassa vā vihārapālassa vā yāguṃ vā bhattaṃ vā khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā nīharā’’ti uyyojeti, na anācāraṃ ācaritukāmo, sati karaṇīye uyyojeti, ummattakassa, ādikammikassāti.
278. There is no offense if one expels (her) saying, "We both will not make a living together"; if one expels (her) saying, "Seeing valuable goods, she might arouse the state of greed"; if one expels (her) saying, "Seeing a woman, she might arouse discontent"; if one expels (her) saying, "Bring gruel, food, hard food, or soft food for the sick person, or for the one remaining behind, or for the monastery attendant"; not desiring to engage in improper conduct; if one expels (her) when there is a task to be done; for a mad person; for one who is the first offender.
278. Không phạm khi đuổi đi với ý nghĩ: “Cả hai chúng ta sẽ không sống chung được,” hoặc đuổi đi với ý nghĩ: “Sau khi nhìn thấy món hàng đắt tiền, người ấy sẽ phát khởi lòng tham,” hoặc đuổi đi với ý nghĩ: “Sau khi nhìn thấy người nữ, người ấy sẽ phát khởi sự không hoan hỷ,” hoặc đuổi đi với ý nghĩ: “Hãy mang cháo, cơm, thức ăn cứng hoặc thức ăn mềm cho người bệnh, người ở lại hoặc người trông coi tịnh xá,” không phải vì muốn hành vi phi pháp, mà đuổi đi khi có việc cần làm, đối với người điên, đối với người phạm giới đầu tiên.
279. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
279. At one time the Buddha, the Blessed One, was staying at Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
279. Vào lúc bấy giờ, Đức Phật, Thế Tôn, đang trú tại Sāvatthī, trong khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto sahāyakassa gharaṃ gantvā tassa pajāpatiyā saddhiṃ sayanighare* nisajjaṃ kappesi.
Now, at that time, Venerable Upananda the Sākyan went to his friend’s house and sat down with his friend's wife in the bedroom.
Vào lúc bấy giờ, Tôn giả Upananda dòng Sākyā đã đi đến nhà của một người bạn và ngồi cùng với vợ của người ấy trong phòng ngủ.
Atha kho so puriso yenāyasmā upanando sakyaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then that man approached Venerable Upananda the Sākyan; having approached, he saluted Venerable Upananda the Sākyan and sat down to one side.
Rồi người đàn ông ấy đã đi đến chỗ Tôn giả Upananda dòng Sākyā; sau khi đi đến, đảnh lễ Tôn giả Upananda dòng Sākyā rồi ngồi sang một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho so puriso pajāpatiṃ etadavoca – ‘‘dadehāyyassa bhikkha’’nti.
Seated to one side, that man said to his wife: "Give alms to the venerable one."
Sau khi ngồi sang một bên, người đàn ông ấy đã nói với vợ mình rằng: “Hãy dâng thức ăn cho ngài ấy.”
Atha kho sā itthī āyasmato upanandassa sakyaputtassa bhikkhaṃ adāsi.
Then that woman gave alms to Venerable Upananda the Sākyan.
Rồi người phụ nữ ấy đã dâng thức ăn cho Tôn giả Upananda dòng Sākyā.
Atha kho so puriso āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ etadavoca – ‘‘gacchatha, bhante, yato ayyassa bhikkhā dinnā’’ti.
Then that man said to Venerable Upananda the Sākyan: "Go, venerable sir, since alms have been given to the venerable one."
Rồi người đàn ông ấy đã nói với Tôn giả Upananda dòng Sākyā rằng: “Bạch Ngài, Ngài hãy đi đi, vì thức ăn đã được dâng cho Ngài rồi.”
Atha kho sā itthī sallakkhetvā – ‘‘pariyuṭṭhito ayaṃ puriso’’ti, āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ etadavoca – ‘‘nisīdatha, bhante, mā agamitthā’’ti.
Then that woman, realizing, "This man is agitated," said to Venerable Upananda the Sākyan: "Sit, venerable sir, do not go."
Rồi người phụ nữ ấy, sau khi nhận ra: “Người đàn ông này đang bị phiền não,” đã nói với Tôn giả Upananda dòng Sākyā rằng: “Bạch Ngài, Ngài hãy ngồi lại, đừng đi.”
Dutiyampi kho so puriso…pe… tatiyampi kho so puriso āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ etadavoca – ‘‘gacchatha, bhante, yato ayyassa bhikkhā dinnā’’ti.
A second time that man… and a third time that man said to Venerable Upananda the Sākyan: "Go, venerable sir, since alms have been given to the venerable one."
Lần thứ hai, người đàn ông ấy… (văn tắt)… lần thứ ba, người đàn ông ấy đã nói với Tôn giả Upananda dòng Sākyā rằng: “Bạch Ngài, Ngài hãy đi đi, vì thức ăn đã được dâng cho Ngài rồi.”
Tatiyampi kho sā itthī āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ etadavoca – ‘‘nisīdatha, bhante, mā agamitthā’’ti.
A third time that woman said to Venerable Upananda the Sākyan: "Sit, venerable sir, do not go."
Lần thứ ba, người phụ nữ ấy đã nói với Tôn giả Upananda dòng Sākyā rằng: “Bạch Ngài, Ngài hãy ngồi lại, đừng đi.”
Atha kho so puriso nikkhamitvā bhikkhū ujjhāpesi – ‘‘ayaṃ, bhante, ayyo upanando mayhaṃ pajāpatiyā saddhiṃ sayanighare nisinno.
Then that man went out and complained to the bhikkhus: "Venerable sirs, this Venerable Upananda is sitting with my wife in the bedroom.
Rồi người đàn ông ấy đã đi ra ngoài và phàn nàn với các Tỳ-kheo: “Bạch Ngài, Tôn giả Upananda này đang ngồi cùng với vợ của con trong phòng ngủ.
So mayā uyyojīyamāno na icchati gantuṃ.
Even though I am expelling him, he does not want to go.
Ngài ấy không muốn đi dù con đã đuổi đi.
Bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā’’ti.
We have many duties, many tasks."
Chúng con có nhiều việc phải làm, có nhiều bổn phận.”
Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto sabhojane kule anupakhajja nisajjaṃ kappessatī’’ti…pe… saccaṃ kira tvaṃ, upananda, sabhojane kule anupakhajja nisajjaṃ kappesīti?
Those bhikkhus who were of few desires… they complained, grumbled, and criticized: "How can Venerable Upananda the Sākyan sit so intimately in a household with food!"… "Is it true, Upananda, that you sat so intimately in a household with food?"
Những Tỳ-kheo có ít dục vọng… (văn tắt)… họ đã phàn nàn, khó chịu, và chỉ trích: “Tại sao Tôn giả Upananda dòng Sākyā lại có thể ngồi trong một gia đình có thức ăn, chen vào một cách không thích hợp như vậy?”… (văn tắt)… “Này Upananda, có thật là ông đã ngồi trong một gia đình có thức ăn, chen vào một cách không thích hợp như vậy không?”
‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti.
"It is true, Blessed One."
“Bạch Thế Tôn, thật vậy.”
Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, sabhojane kule anupakhajja nisajjaṃ kappessasi!
The Buddha, the Blessed One, rebuked him… "How can you, foolish man, sit so intimately in a household with food!
Đức Phật, Thế Tôn, đã quở trách… (văn tắt)… “Này kẻ ngu si, tại sao ông lại có thể ngồi trong một gia đình có thức ăn, chen vào một cách không thích hợp như vậy!”
Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
This, foolish man, is not for the benefit of those who are not pleased… And thus, bhikkhus, you should recite this training rule:
“Này các Tỳ-kheo, điều này không phải để làm cho những người chưa có niềm tin phát sinh niềm tin… (văn tắt)… Và này các Tỳ-kheo, các ông hãy đọc giới học này như sau:
282. Sayanighare sayanigharasaññī sabhojane kule anupakhajja nisajjaṃ kappeti, āpatti pācittiyassa.
282. If one sits intimately in a household with food, perceiving it as a bedroom, there is an offense of pācittiya.
282. Trong phòng ngủ, nghĩ là phòng ngủ, ngồi trong gia đình có thức ăn, chen vào một cách không thích hợp, thì phạm tội pācittiya.
Sayanighare vematiko sabhojane kule anupakhajja nisajjaṃ kappeti, āpatti pācittiyassa.
If one sits intimately in a household with food, being in doubt about it being a bedroom, there is an offense of pācittiya.
Trong phòng ngủ, còn nghi ngờ, ngồi trong gia đình có thức ăn, chen vào một cách không thích hợp, thì phạm tội pācittiya.
Sayanighare nasayanigharasaññī sabhojane kule anupakhajja nisajjaṃ kappeti, āpatti pācittiyassa.
If one sits intimately in a household with food, perceiving it as not a bedroom, there is an offense of pācittiya.
Trong phòng ngủ, nghĩ là không phải phòng ngủ, ngồi trong gia đình có thức ăn, chen vào một cách không thích hợp, thì phạm tội pācittiya.
Nasayanighare sayanigharasaññī, āpatti dukkaṭassa.
If it is not a bedroom, but one perceives it as a bedroom, there is an offense of dukkata.
Không phải phòng ngủ, nghĩ là phòng ngủ, phạm tội dukkata.
Nasayanighare vematiko, āpatti dukkaṭassa.
If it is not a bedroom, but one is in doubt, there is an offense of dukkata.
Không phải phòng ngủ, còn nghi ngờ, phạm tội dukkata.
Nasayanighare nasayanigharasaññī, anāpatti.
If it is not a bedroom, and one perceives it as not a bedroom, there is no offense.
Không phải phòng ngủ, nghĩ là không phải phòng ngủ, thì không phạm tội.
284. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
284. At one time the Buddha, the Blessed One, was staying at Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
284. Vào lúc bấy giờ, Đức Phật, Thế Tôn, đang trú tại Sāvatthī, trong khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto sahāyakassa gharaṃ gantvā tassa pajāpatiyā saddhiṃ raho paṭicchanne āsane nisajjaṃ kappesi.
Now, at that time, Venerable Upananda the Sākyan went to his friend’s house and sat down with his friend's wife in a private, concealed place.
Vào lúc bấy giờ, Tôn giả Upananda dòng Sākyā đã đi đến nhà của một người bạn và ngồi cùng với vợ của người ấy trên một chỗ ngồi kín đáo riêng tư.
Atha kho so puriso ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘kathañhi nāma ayyo upanando mayhaṃ pajāpatiyā saddhiṃ raho paṭicchanne āsane nisajjaṃ kappessatī’’ti!
Then that man complained, grumbled, and criticized: "How can Venerable Upananda sit with my wife in a private, concealed place!"
Rồi người đàn ông ấy đã phàn nàn, khó chịu, và chỉ trích: “Tại sao Tôn giả Upananda lại có thể ngồi cùng với vợ của con trên một chỗ ngồi kín đáo riêng tư như vậy!”
Assosuṃ kho bhikkhū tassa purisassa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa.
The bhikkhus heard that man complaining, grumbling, and criticizing.
Các Tỳ-kheo đã nghe người đàn ông ấy phàn nàn, khó chịu, và chỉ trích.
Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto mātugāmena saddhiṃ raho paṭicchanne āsane nisajjaṃ kappessatīti…pe… saccaṃ kira tvaṃ, upananda, mātugāmena saddhiṃ raho paṭicchanne āsane nisajjaṃ kappesīti?
Those bhikkhus who were of few wishes…pe… complained, grumbled, and criticized: “How can Venerable Upananda the Sakya sit together with a woman on a covered seat in a secluded place?”…pe… “Is it true, Upananda, that you sat together with a woman on a covered seat in a secluded place?”
Những Tỳ-khưu thiểu dục…pe… họ phàn nàn, bực tức, chỉ trích: “Làm sao mà Tôn giả Upananda, người dòng Sakya, lại có thể ngồi riêng với nữ nhân ở chỗ kín đáo, bị che khuất?”…pe… “Này Upananda, có thật là ông đã ngồi riêng với nữ nhân ở chỗ kín đáo, bị che khuất không?”
‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti.
“It is true, Blessed One.”
“Bạch Thế Tôn, đúng vậy.”
Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, mātugāmena saddhiṃ raho paṭicchanne āsane nisajjaṃ kappessasi!
The Buddha, the Blessed One, rebuked him…pe… “How can you, foolish man, sit together with a woman on a covered seat in a secluded place!”
Đức Phật, Thế Tôn, đã quở trách…pe… “Này kẻ si mê kia, làm sao ông lại có thể ngồi riêng với nữ nhân ở chỗ kín đáo, bị che khuất!”
Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
“This, foolish man, is not for the persuasion of those who are unpersuaded…pe… And thus, bhikkhus, you should recite this training rule:”
“Này kẻ si mê kia, điều này không đem lại niềm tin cho những người chưa có đức tin…pe… Này các Tỳ-khưu, các ông hãy đọc giới điều này như sau –
Nisajjaṃ kappeyyāti mātugāme nisinne bhikkhu upanisinno vā hoti upanipanno vā, āpatti pācittiyassa.
Nisajjaṃ kappeyyāti: If, when the woman is sitting, the bhikkhu sits close or lies close, it is a pācittiya offense.
“Ngồi riêng”: Khi nữ nhân đang ngồi, Tỳ-khưu ngồi gần hoặc nằm gần, phạm tội Pācittiya.
Bhikkhu nisinne mātugāmo upanisinno vā hoti upanipanno vā, āpatti pācittiyassa.
If, when the bhikkhu is sitting, the woman sits close or lies close, it is a pācittiya offense.
Khi Tỳ-khưu đang ngồi, nữ nhân ngồi gần hoặc nằm gần, phạm tội Pācittiya.
Ubho vā nisinnā honti ubho vā nipannā, āpatti pācittiyassa.
If both are sitting or both are lying, it is a pācittiya offense.
Cả hai cùng ngồi hoặc cả hai cùng nằm, phạm tội Pācittiya.
287. Mātugāme mātugāmasaññī raho paṭicchanne āsane nisajjaṃ kappeti, āpatti pācittiyassa.
287. If one sits together on a covered seat in a secluded place with a woman, perceiving her as a woman, it is a pācittiya offense.
Khi nữ nhân đang ngồi, Tỳ-khưu biết là nữ nhân, và ngồi riêng ở chỗ kín đáo bị che khuất, phạm tội Pācittiya.
Mātugāme vematiko raho paṭicchanne āsane nisajjaṃ kappeti, āpatti pācittiyassa.
If one sits together on a covered seat in a secluded place with a woman, being in doubt whether she is a woman, it is a pācittiya offense.
Khi nữ nhân đang ngồi, Tỳ-khưu nghi ngờ là nữ nhân, và ngồi riêng ở chỗ kín đáo bị che khuất, phạm tội Pācittiya.
Mātugāme amātugāmasaññī raho paṭicchanne āsane nisajjaṃ kappeti, āpatti pācittiyassa.
If one sits together on a covered seat in a secluded place with a woman, perceiving her as not a woman, it is a pācittiya offense.
Khi nữ nhân đang ngồi, Tỳ-khưu không biết là nữ nhân, và ngồi riêng ở chỗ kín đáo bị che khuất, phạm tội Pācittiya.
Yakkhiyā vā petiyā vā paṇḍakena vā tiracchānagatāya vā manussaviggahitthiyā vā saddhiṃ raho paṭicchanne āsane nisajjaṃ kappeti, āpatti dukkaṭassa.
If one sits together on a covered seat in a secluded place with a female yakkha, or a female peta, or a paṇḍaka, or an animal, or a woman possessed by a human, it is a dukkaṭa offense.
Nếu ngồi riêng với dạ-xoa nữ, hoặc ngạ-quỷ nữ, hoặc người lưỡng tính, hoặc súc sanh cái, hoặc người nữ bị quỷ nhập, ở chỗ kín đáo bị che khuất, phạm tội Dukkaṭa.
Amātugāme mātugāmasaññī, āpatti dukkaṭassa.
If, with a non-woman, one perceives her as a woman, it is a dukkaṭa offense.
Nếu không phải nữ nhân nhưng Tỳ-khưu nghĩ là nữ nhân, phạm tội Dukkaṭa.
Amātugāme vematiko, āpatti dukkaṭassa.
If, with a non-woman, one is in doubt, it is a dukkaṭa offense.
Nếu không phải nữ nhân nhưng Tỳ-khưu nghi ngờ là nữ nhân, phạm tội Dukkaṭa.
Amātugāme amātugāmasaññī, anāpatti.
If, with a non-woman, one perceives her as not a woman, there is no offense.
Nếu không phải nữ nhân và Tỳ-khưu biết không phải nữ nhân, không phạm tội.
289. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
289. At one time the Buddha, the Blessed One, was dwelling in Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
Vào thời đó, Đức Phật, Thế Tôn, đang trú tại Sāvatthī, trong khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto sahāyakassa gharaṃ gantvā tassa pajāpatiyā saddhiṃ eko ekāya raho nisajjaṃ kappesi.
At that time, Venerable Upananda the Sakya went to a friend’s house and sat alone with his wife in seclusion, one on one.
Vào thời đó, Tôn giả Upananda, người dòng Sakya, đã đến nhà của một người bạn và ngồi riêng một mình với vợ của người ấy.
Atha kho so puriso ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘kathañhi nāma ayyo upanando mayhaṃ pajāpatiyā saddhiṃ eko ekāya raho nisajjaṃ kappessatī’’ti!
Then that man complained, grumbled, and criticized: “How can Venerable Upananda sit alone with my wife in seclusion, one on one!”
Thế rồi, người đàn ông ấy phàn nàn, bực tức, chỉ trích: “Làm sao mà Tôn giả Upananda lại có thể ngồi riêng một mình với vợ của tôi!”
Assosuṃ kho bhikkhū tassa purisassa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa.
The bhikkhus heard that man complaining, grumbling, and criticizing.
Các Tỳ-khưu đã nghe người đàn ông ấy phàn nàn, bực tức, chỉ trích.
Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto mātugāmena saddhiṃ eko ekāya raho nisajjaṃ kappessatī’’ti…pe… saccaṃ kira tvaṃ, upananda, mātugāmena saddhiṃ eko ekāya raho nisajjaṃ kappesīti?
Those bhikkhus who were of few wishes…pe… complained, grumbled, and criticized: “How can Venerable Upananda the Sakya sit alone with a woman in seclusion, one on one?”…pe… “Is it true, Upananda, that you sat alone with a woman in seclusion, one on one?”
Những Tỳ-khưu thiểu dục…pe… họ phàn nàn, bực tức, chỉ trích: “Làm sao mà Tôn giả Upananda, người dòng Sakya, lại có thể ngồi riêng một mình với nữ nhân!”…pe… “Này Upananda, có thật là ông đã ngồi riêng một mình với nữ nhân không?”
‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti.
“It is true, Blessed One.”
“Bạch Thế Tôn, đúng vậy.”
Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, mātugāmena saddhiṃ eko ekāya raho nisajjaṃ kappessasi!
The Buddha, the Blessed One, rebuked him…pe… “How can you, foolish man, sit alone with a woman in seclusion, one on one!”
Đức Phật, Thế Tôn, đã quở trách…pe… “Này kẻ si mê kia, làm sao ông lại có thể ngồi riêng một mình với nữ nhân!”
Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pāsādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
“This, foolish man, is not for the persuasion of those who are unpersuaded…pe… And thus, bhikkhus, you should recite this training rule:”
“Này kẻ si mê kia, điều này không đem lại niềm tin cho những người chưa có đức tin…pe… Này các Tỳ-khưu, các ông hãy đọc giới điều này như sau –
* Raho nāma cakkhussa raho, sotassa raho.
Raho means out of sight, out of hearing.
“Kín đáo” có nghĩa là kín đáo đối với mắt, kín đáo đối với tai.
Cakkhussa raho nāma na sakkā hoti akkhiṃ vā nikhaṇīyamāne bhamukaṃ vā ukkhipīyamāne sīsaṃ vā ukkhipīyamāne passituṃ.
Cakkhussa raho (out of sight) means it is not possible to see one picking at the eye, or raising the eyebrow, or lifting the head.
Kín đáo đối với mắt có nghĩa là không thể nhìn thấy khi người ấy nháy mắt, hoặc nhướng mày, hoặc ngẩng đầu.
Sotassa raho nāma na sakkā hoti pakatikathā sotuṃ.
Sotassa raho (out of hearing) means it is not possible to hear ordinary conversation.
Kín đáo đối với tai có nghĩa là không thể nghe được lời nói bình thường.
Nisajjaṃ kappeyyāti mātugāme nisinne bhikkhu upanisinno vā hoti upanipanno vā, āpatti pācittiyassa.
Nisajjaṃ kappeyyāti: If, when the woman is sitting, the bhikkhu sits close or lies close, it is a pācittiya offense.
“Ngồi riêng”: Khi nữ nhân đang ngồi, Tỳ-khưu ngồi gần hoặc nằm gần, phạm tội Pācittiya.
Bhikkhu nisinne mātugāmo upanisinno vā hoti upanipanno vā, āpatti pācittiyassa.
If, when the bhikkhu is sitting, the woman sits close or lies close, it is a pācittiya offense.
Khi Tỳ-khưu đang ngồi, nữ nhân ngồi gần hoặc nằm gần, phạm tội Pācittiya.
Ubho vā nisinnā honti ubho vā nipannā, āpatti pācittiyassa.
If both are sitting or both are lying, it is a pācittiya offense.
Cả hai cùng ngồi hoặc cả hai cùng nằm, phạm tội Pācittiya.
292. Mātugāme mātugāmasaññī eko ekāya raho nisajjaṃ kappeti, āpatti pācittiyassa.
292. If one sits alone with a woman in seclusion, one on one, perceiving her as a woman, it is a pācittiya offense.
Khi nữ nhân đang ngồi, Tỳ-khưu biết là nữ nhân, và ngồi riêng một mình, phạm tội Pācittiya.
Mātugāme vematiko eko ekāya raho nisajjaṃ kappeti, āpatti pācittiyassa.
If one sits alone with a woman in seclusion, one on one, being in doubt whether she is a woman, it is a pācittiya offense.
Khi nữ nhân đang ngồi, Tỳ-khưu nghi ngờ là nữ nhân, và ngồi riêng một mình, phạm tội Pācittiya.
Mātugāme amātugāmasaññī eko ekāya raho nisajjaṃ kappeti, āpatti pācittiyassa.
If one sits alone with a woman in seclusion, one on one, perceiving her as not a woman, it is a pācittiya offense.
Khi nữ nhân đang ngồi, Tỳ-khưu không biết là nữ nhân, và ngồi riêng một mình, phạm tội Pācittiya.
Yakkhiyā vā petiyā vā paṇḍakena vā tiracchānagatamanussaviggahitthiyā vā* saddhiṃ eko ekāya raho nisajjaṃ kappeti, āpatti dukkaṭassa.
If one sits alone in seclusion with a female yakkha, or a female peta, or a paṇḍaka, or a human-bodied animal, one on one, it is a dukkaṭa offense.
Nếu ngồi riêng một mình với dạ-xoa nữ, hoặc ngạ-quỷ nữ, hoặc người lưỡng tính, hoặc súc sanh cái trong hình dạng người, ở chỗ kín đáo, phạm tội Dukkaṭa.
Amātugāme mātugāmasaññī, āpatti dukkaṭassa.
If, with a non-woman, one perceives her as a woman, it is a dukkaṭa offense.
Nếu không phải nữ nhân nhưng Tỳ-khưu nghĩ là nữ nhân, phạm tội Dukkaṭa.
Amātugāme vematiko, āpatti dukkaṭassa.
If, with a non-woman, one is in doubt, it is a dukkaṭa offense.
Nếu không phải nữ nhân nhưng Tỳ-khưu nghi ngờ là nữ nhân, phạm tội Dukkaṭa.
Amātugāme amātugāmasaññī, anāpatti.
If, with a non-woman, one perceives her as not a woman, there is no offense.
Nếu không phải nữ nhân và Tỳ-khưu biết không phải nữ nhân, không phạm tội.
294. Tena samayena buddho bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe.
294. At one time the Buddha, the Blessed One, was dwelling in Rājagaha, in Veḷuvana, the Squirrels’ Feeding Ground.
Vào thời đó, Đức Phật, Thế Tôn, đang trú tại Rājagaha, trong khu vườn Veḷuvana, nơi cho sóc ăn.
Tena kho pana samayena āyasmato upanandassa sakyaputtassa upaṭṭhākakulaṃ āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ bhattena nimantesi.
Now at that time, a lay-supporter family of the Sakyan, Venerable Upananda, invited the Sakyan, Venerable Upananda, for a meal.
Vào lúc bấy giờ, gia đình hộ độ của Tôn giả Upananda, người Sakya, đã thỉnh Tôn giả Upananda, người Sakya, dùng bữa.
Aññepi bhikkhū bhattena nimantesi.
And other bhikkhus were also invited for a meal.
Họ cũng đã thỉnh các Tỳ-khưu khác dùng bữa.
Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto purebhattaṃ, kulāni payirupāsati.
Now at that time, the Sakyan, Venerable Upananda, visited families before the meal.
Vào lúc bấy giờ, Tôn giả Upananda, người Sakya, đã đến các gia đình trước bữa ăn.
Atha kho te bhikkhū te manusse etadavocuṃ – ‘‘dethāvuso bhatta’’nti.
Then those bhikkhus said to those people, "Sirs, give the meal."
Rồi các Tỳ-khưu ấy đã nói với những người ấy rằng: “Này các hiền hữu, hãy cho bữa ăn.”
‘‘Āgametha, bhante, yāvāyyo upanando āgacchatī’’ti.
"Wait, Venerables, until Venerable Upananda returns."
“Thưa các Tôn giả, xin hãy đợi cho đến khi Tôn giả Upananda đến.”
Dutiyampi kho te bhikkhū…pe… tatiyampi kho te bhikkhū te manusse etadavocuṃ – ‘‘dethāvuso, bhattaṃ; pure kālo atikkamatī’’ti.
A second time too those bhikkhus…and a third time too those bhikkhus said to those people, "Sirs, give the meal; before the time passes!"
Lần thứ nhì, các Tỳ-khưu ấy…pe… lần thứ ba, các Tỳ-khưu ấy đã nói với những người ấy rằng: “Này các hiền hữu, hãy cho bữa ăn; trước khi thời gian trôi qua!”
‘‘Yampi mayaṃ, bhante, bhattaṃ karimhā ayyassa upanandassa kāraṇā.
"Venerables, we prepared this meal because of Venerable Upananda.
“Thưa các Tôn giả, chúng tôi đã chuẩn bị bữa ăn này vì Tôn giả Upananda.
Āgametha, bhante, yāvāyyo upanando āgacchatī’’ti.
Wait, Venerables, until Venerable Upananda returns."
Thưa các Tôn giả, xin hãy đợi cho đến khi Tôn giả Upananda đến.”
Atha kho āyasmā upanando sakyaputto purebhattaṃ kulāni payirupāsitvā divā āgacchati.
Then Venerable Upananda the Sakyan, having visited families before the meal, returned late in the day.
Rồi Tôn giả Upananda, người Sakya, sau khi đã đến các gia đình trước bữa ăn, đã trở về vào ban ngày.
Bhikkhū na cittarūpaṃ bhuñjiṃsu.
The bhikkhus did not eat to their satisfaction.
Các Tỳ-khưu đã không dùng bữa một cách vui vẻ.
Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto nimantito sabhatto samāno purebhattaṃ kulesu cārittaṃ āpajjissatī’’ti…pe… saccaṃ kira tvaṃ, upananda, nimantito sabhatto samāno purebhattaṃ kulesu cārittaṃ āpajjasīti?
Those bhikkhus who were of few wishes…they complained, grumbled, and criticized, "How can Venerable Upananda the Sakyan, being invited for a meal, go visiting families before the meal?"…Is it true, Upananda, that you, being invited for a meal, go visiting families before the meal?
Những Tỳ-khưu nào có ít dục vọng…pe… họ đã phàn nàn, đã chỉ trích, đã khiển trách: “Làm sao Tôn giả Upananda, người Sakya, đã được thỉnh dùng bữa lại đi đến các gia đình trước bữa ăn!”…pe… “Này Upananda, có thật là ông đã được thỉnh dùng bữa lại đi đến các gia đình trước bữa ăn không?”
‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti.
"It is true, Blessed One."
“Thưa Đức Thế Tôn, đúng vậy.”
Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, nimantito sabhatto samāno purebhattaṃ kulesu cārittaṃ āpajjissasi!
The Buddha, the Blessed One, rebuked him…How can you, foolish man, being invited for a meal, go visiting families before the meal!
Đức Phật, Thế Tôn, đã quở trách…pe… “Này người si mê, làm sao ông đã được thỉnh dùng bữa lại đi đến các gia đình trước bữa ăn!”
Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
This, foolish man, is not for the conviction of the unconvinced…And thus, bhikkhus, you should recite this training rule:
“Này người si mê, điều này không phải để làm cho những người chưa có niềm tin phát sinh niềm tin…pe… Và này các Tỳ-khưu, các ông hãy đọc giới điều này như sau –
295.* Tena kho pana samayena āyasmato upanandassa sakyaputtassa upaṭṭhākakulaṃ saṅghassatthāya khādanīyaṃ pāhesi – ‘‘ayyassa upanandassa dassetvā saṅghassa dātabba’’nti.
295.* Now at that time, a lay-supporter family of Venerable Upananda the Sakyan sent edible food for the Saṅgha, saying, "Having shown it to Venerable Upananda, it is to be given to the Saṅgha."
295. Vào lúc bấy giờ, gia đình hộ độ của Tôn giả Upananda, người Sakya, đã gửi đồ ăn thức uống đến cho Tăng-già – “Sau khi trình cho Tôn giả Upananda, hãy dâng lên Tăng-già.”
Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭho hoti.
Now at that time, Venerable Upananda the Sakyan had entered the village for alms.
Vào lúc bấy giờ, Tôn giả Upananda, người Sakya, đã đi vào làng để khất thực.
Atha kho te manussā ārāmaṃ gantvā bhikkhū pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ, bhante, ayyo upanando’’ti?
Then those people went to the monastery and asked the bhikkhus, "Where, Venerables, is Venerable Upananda?"
Rồi những người ấy đã đi đến trú xứ và hỏi các Tỳ-khưu: “Thưa các Tôn giả, Tôn giả Upananda ở đâu?”
‘‘Esāvuso, āyasmā upanando sakyaputto gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭho’’ti.
"That Venerable Upananda the Sakyan, sirs, has entered the village for alms."
“Này các hiền hữu, Tôn giả Upananda, người Sakya, đã đi vào làng để khất thực.”
‘‘Idaṃ, bhante, khādanīyaṃ ayyassa upanandassa dassetvā saṅghassa dātabba’’nti.
"Venerables, this edible food is to be given to the Saṅgha after showing it to Venerable Upananda."
“Thưa các Tôn giả, đồ ăn thức uống này, sau khi trình cho Tôn giả Upananda, hãy dâng lên Tăng-già.”
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Đức Thế Tôn.
Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘tena hi, bhikkhave, paṭiggahetvā nikkhipatha yāva upanando āgacchatī’’ti.
Then the Blessed One, on account of this matter, on account of this incident, having given a Dhamma talk, addressed the bhikkhus, "In that case, bhikkhus, accept and put it aside until Upananda returns."
Rồi Đức Thế Tôn, nhân duyên này, nhân sự việc này, đã thuyết pháp và gọi các Tỳ-khưu: “Vậy thì, này các Tỳ-khưu, hãy thọ nhận và cất giữ cho đến khi Upananda đến.”
Atha kho āyasmā upanando sakyaputto – ‘‘bhagavatā paṭikkhittaṃ purebhattaṃ kulesu cārittaṃ āpajjitu’’nti pacchābhattaṃ kulāni payirupāsitvā divā paṭikkami, khādanīyaṃ ussāriyittha.
Then Venerable Upananda the Sakyan, thinking, "The Blessed One has forbidden visiting families before the meal," visited families after the meal and returned late in the day, and the edible food had been put away.
Rồi Tôn giả Upananda, người Sakya – “Đức Thế Tôn đã cấm đi đến các gia đình trước bữa ăn” – đã đến các gia đình sau bữa ăn và trở về vào ban ngày, đồ ăn thức uống đã bị mang trả lại.
Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto pacchābhattaṃ kulesu cārittaṃ āpajjissatī’’ti…pe… saccaṃ kira tvaṃ, upananda, pacchābhattaṃ kulesu cārittaṃ āpajjasīti?
Those bhikkhus who were of few wishes…they complained, grumbled, and criticized, "How can Venerable Upananda the Sakyan visit families after the meal?"…Is it true, Upananda, that you visit families after the meal?
Những Tỳ-khưu nào có ít dục vọng…pe… họ đã phàn nàn, đã chỉ trích, đã khiển trách: “Làm sao Tôn giả Upananda, người Sakya, lại đi đến các gia đình sau bữa ăn!”…pe… “Này Upananda, có thật là ông đã đi đến các gia đình sau bữa ăn không?”
‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti.
"It is true, Blessed One."
“Thưa Đức Thế Tôn, đúng vậy.”
Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, pacchābhattaṃ kulesu cārittaṃ āpajjissasi!
The Buddha, the Blessed One, rebuked him…How can you, foolish man, visit families after the meal!
Đức Phật, Thế Tôn, đã quở trách…pe… “Này người si mê, làm sao ông lại đi đến các gia đình sau bữa ăn!”
Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana bhikkhave imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
This, foolish man, is not for the conviction of the unconvinced…And thus, bhikkhus, you should recite this training rule:
“Này người si mê, điều này không phải để làm cho những người chưa có niềm tin phát sinh niềm tin…pe… Và này các Tỳ-khưu, các ông hãy đọc giới điều này như sau –
296. Tena kho pana samayena bhikkhū cīvaradānasamaye kukkuccāyantā kulāni na payirupāsanti.
296. Now at that time, bhikkhus, being conscientious during the robe-giving season, did not visit families.
296. Vào lúc bấy giờ, các Tỳ-khưu, vì lo lắng, đã không đến các gia đình vào thời gian dâng y.
Cīvaraṃ parittaṃ uppajjati.
Only a small amount of robes arose.
Y phục đã được tạo ra rất ít.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… anujānāmi, bhikkhave, cīvaradānasamaye kulāni payirupāsituṃ.
They reported this matter to the Blessed One…I allow, bhikkhus, to visit families during the robe-giving season.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Đức Thế Tôn…pe… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép đến các gia đình vào thời gian dâng y.”
Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
And thus, bhikkhus, you should recite this training rule:
Và này các Tỳ-khưu, các ông hãy đọc giới điều này như sau –
‘‘Yo pana bhikkhu nimantito sabhatto samāno purebhattaṃ vā pacchābhattaṃ vā kulesu cārittaṃ āpajjeyya, aññatra samayā, pācittiyaṃ.
"Should any bhikkhu, being invited for a meal, go visiting families before the meal or after the meal, except at the proper time, it is a pācittiya.
“Tỳ-khưu nào, đã được thỉnh dùng bữa, lại đi đến các gia đình trước bữa ăn hoặc sau bữa ăn, ngoài thời gian quy định, thì phạm tội pācittiya.
Tatthāyaṃ samayo.
And this is the proper time:
Thời gian quy định ở đây là:
Cīvaradānasamayo – ayaṃ tattha samayo’’ti.
The robe-giving season—this is the proper time here."
Thời gian dâng y – đây là thời gian quy định ở đây.”
297. Tena kho pana samayena bhikkhū cīvarakammaṃ karonti, attho ca hoti sūciyāpi suttenapi satthakenapi.
297. Now at that time, bhikkhus were making robes, and there was a need for needles, thread, and scissors.
297. Vào lúc bấy giờ, các Tỳ-khưu đang làm công việc y phục, và có nhu cầu về kim, chỉ, và dao.
Bhikkhū kukkuccāyantā kulāni na payirupāsanti.
Bhikkhus, being conscientious, did not visit families.
Các Tỳ-khưu, vì lo lắng, đã không đến các gia đình.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… anujānāmi, bhikkhave, cīvarakārasamaye kulāni payirupāsituṃ.
They reported this matter to the Blessed One…I allow, bhikkhus, to visit families during the robe-making season.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Đức Thế Tôn…pe… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép đến các gia đình vào thời gian làm y phục.”
Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
And thus, bhikkhus, you should recite this training rule:
Và này các Tỳ-khưu, các ông hãy đọc giới điều này như sau –
‘‘Yo pana bhikkhu nimantito sabhatto samāno purebhattaṃ vā pacchābhattaṃ vā kulesu cārittaṃ āpajjeyya, aññatra samayā, pācittiyaṃ.
"Should any bhikkhu, being invited for a meal, go visiting families before the meal or after the meal, except at the proper time, it is a pācittiya.
“Tỳ-khưu nào, đã được thỉnh dùng bữa, lại đi đến các gia đình trước bữa ăn hoặc sau bữa ăn, ngoài thời gian quy định, thì phạm tội pācittiya.
Tatthāyaṃ samayo.
And this is the proper time:
Thời gian quy định ở đây là:
Cīvaradānasamayo, cīvarakārasamayo – ayaṃ tattha samayo’’ti.
The robe-giving season, the robe-making season—this is the proper time here."
Thời gian dâng y, thời gian làm y phục – đây là thời gian quy định ở đây.”
298. Tena kho pana samayena bhikkhū gilānā honti, attho ca hoti bhesajjehi.
298. Now at that time, bhikkhus were sick, and there was a need for medicines.
298. Vào lúc bấy giờ, các Tỳ-khưu bị bệnh, và có nhu cầu về thuốc men.
Bhikkhū kukkuccāyantā kulāni na payirupāsanti.
Bhikkhus, being conscientious, did not visit families.
Các Tỳ-khưu, vì lo lắng, đã không đến các gia đình.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… anujānāmi, bhikkhave, santaṃ bhikkhuṃ āpucchā kulāni payirupāsituṃ.
They reported this matter to the Blessed One…I allow, bhikkhus, to visit families after asking a bhikkhu who is present.
Họ đã báo cáo sự việc này lên Đức Thế Tôn…pe… “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép hỏi ý kiến một Tỳ-khưu đang có mặt rồi đến các gia đình.”
Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
And thus, bhikkhus, you should recite this training rule:
Và này các Tỳ-khưu, các ông hãy đọc giới điều này như sau –
299. ‘‘Yo pana bhikkhu nimantito sabhatto samāno santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā purebhattaṃ vā pacchābhattaṃ vā kulesu cārittaṃ āpajjeyya, aññatra samayā, pācittiyaṃ.
299. "Should any bhikkhu, being invited for a meal, go visiting families before the meal or after the meal without asking a bhikkhu who is present, except at the proper time, it is a pācittiya.
299. “Tỳ-khưu nào, đã được thỉnh dùng bữa, lại đi đến các gia đình trước bữa ăn hoặc sau bữa ăn mà không hỏi ý kiến một Tỳ-khưu đang có mặt, ngoài thời gian quy định, thì phạm tội pācittiya.
Tatthāyaṃ samayo.
And this is the proper time:
Thời gian quy định ở đây là:
Cīvaradānasamayo, cīvarakārasamayo – ayaṃ tattha samayo’’ti.
The robe-giving season, the robe-making season—this is the proper time here."
Thời gian dâng y, thời gian làm y phục – đây là thời gian quy định ở đây.”
Kulesu cārittaṃ āpajjeyyāti aññassa gharūpacāraṃ okkamantassa āpatti dukkaṭassa.
Should enter families for alms (means) for one who steps into another's household precincts, there is an offence of dukkata.
Đi vào các gia đình (Kulesu cārittaṃ āpajjeyyāti): Khi một tỳ-khưu đi vào khuôn viên nhà của người khác, phạm tội dukkaṭa.
Paṭhamaṃ pādaṃ ummāraṃ atikkāmeti, āpatti dukkaṭassa.
If one crosses the threshold with the first foot, there is an offence of dukkata.
Khi bước chân đầu tiên vượt qua ngưỡng cửa, phạm tội dukkaṭa.
Dutiyaṃ pādaṃ atikkāmeti, āpatti pācittiyassa.
If one crosses with the second foot, there is an offence of pācittiya.
Khi bước chân thứ hai vượt qua, phạm tội pācittiya.
301. Nimantite nimantitasaññī santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā purebhattaṃ vā pacchābhattaṃ vā kulesu cārittaṃ āpajjati, aññatra samayā, āpatti pācittiyassa.
301. If a bhikkhu who is invited, perceiving that he is invited, enters families for alms either before noon or after noon without asking a resident bhikkhu, except at the right time, there is an offence of pācittiya.
301. Khi được thỉnh mời, với nhận thức là được thỉnh mời, một tỳ-khưu không hỏi ý kiến một vị tỳ-khưu hiện diện, đi vào các gia đình trước bữa ăn hoặc sau bữa ăn, ngoài thời gian cho phép, phạm tội pācittiya.
Nimantite vematiko santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā purebhattaṃ vā pacchābhattaṃ vā kulesu cārittaṃ āpajjati, aññatra samayā, āpatti pācittiyassa.
If a bhikkhu who is invited, being in doubt, enters families for alms either before noon or after noon without asking a resident bhikkhu, except at the right time, there is an offence of pācittiya.
Khi được thỉnh mời, với sự hoài nghi, một tỳ-khưu không hỏi ý kiến một vị tỳ-khưu hiện diện, đi vào các gia đình trước bữa ăn hoặc sau bữa ăn, ngoài thời gian cho phép, phạm tội pācittiya.
Nimantite animantitasaññī santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā purebhattaṃ vā pacchābhattaṃ vā kulesu cārittaṃ āpajjati, aññatra samayā, āpatti pācittiyassa.
If a bhikkhu who is invited, perceiving that he is not invited, enters families for alms either before noon or after noon without asking a resident bhikkhu, except at the right time, there is an offence of pācittiya.
Khi được thỉnh mời, với nhận thức là không được thỉnh mời, một tỳ-khưu không hỏi ý kiến một vị tỳ-khưu hiện diện, đi vào các gia đình trước bữa ăn hoặc sau bữa ăn, ngoài thời gian cho phép, phạm tội pācittiya.
Animantite nimantitasaññī, āpatti dukkaṭassa.
If not invited, perceiving that he is invited, there is an offence of dukkata.
Khi không được thỉnh mời, với nhận thức là được thỉnh mời, phạm tội dukkaṭa.
Animantite vematiko, āpatti dukkaṭassa.
If not invited, being in doubt, there is an offence of dukkata.
Khi không được thỉnh mời, với sự hoài nghi, phạm tội dukkaṭa.
Animantite animantitasaññī, anāpatti.
If not invited, perceiving that he is not invited, there is no offence.
Khi không được thỉnh mời, với nhận thức là không được thỉnh mời, không phạm tội.
303. Tena samayena buddho bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme.
303. At one time the Buddha, the Blessed One, was staying among the Sakyans in Kapilavatthu at the Nigrodhārāma.
303. Vào thời đó, Đức Phật, Thế Tôn, đang trú tại Nigrodhārāma ở Kapilavatthu, xứ Sakya.
Tena kho pana samayena mahānāmassa sakkassa bhesajjaṃ ussannaṃ hoti.
At that time, medicines were abundant for Mahānāma the Sakyan.
Vào thời điểm đó, có rất nhiều thuốc men của Sakya Mahānāma.
Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Mahānāma the Sakyan approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Sau đó, Sakya Mahānāma đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘icchāmahaṃ, bhante, saṅghaṃ catumāsaṃ* bhesajjena pavāretu’’nti.
Seated to one side, Mahānāma the Sakyan said to the Blessed One, "Venerable sir, I wish to invite the Saṅgha for four months with medicines."
Sau khi ngồi xuống một bên, Sakya Mahānāma bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Ngài, con muốn thỉnh chúng Tăng cúng dường thuốc men trong bốn tháng.”
‘‘Sādhu sādhu, mahānāma!
"Excellent, excellent, Mahānāma!
“Lành thay, lành thay, Mahānāma!
Tena hi tvaṃ, mahānāma, saṅghaṃ catumāsaṃ bhesajjena pavārehī’’ti.
Then, Mahānāma, invite the Saṅgha for four months with medicines."
Vậy thì, Mahānāma, hãy thỉnh chúng Tăng cúng dường thuốc men trong bốn tháng.”
Bhikkhū kukkuccāyantā nādhivāsenti.
The bhikkhus, feeling scruples, did not accept.
Các tỳ-khưu cảm thấy nghi ngại, không chấp nhận.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… anujānāmi, bhikkhave, catumāsaṃ bhesajjappaccayapavāraṇaṃ sāditunti.
They reported this matter to the Blessed One… (as before) …"Bhikkhus, I allow you to accept an invitation for medicine requisites for four months."
Họ trình sự việc này lên Thế Tôn… (và Thế Tôn nói): “…Ta cho phép, này các tỳ-khưu, chấp nhận lời thỉnh cúng dường thuốc men trong bốn tháng.”
304. Tena kho pana samayena bhikkhū mahānāmaṃ sakkaṃ parittaṃ bhesajjaṃ viññāpenti.
304. At that time, the bhikkhus requested only a small amount of medicine from Mahānāma the Sakyan.
304. Vào thời đó, các tỳ-khưu đã xin Sakya Mahānāma một ít thuốc men.
Tatheva mahānāmassa sakkassa bhesajjaṃ ussannaṃ hoti.
And medicines were still abundant for Mahānāma the Sakyan.
Cũng vậy, Sakya Mahānāma lại có rất nhiều thuốc men.
Dutiyampi kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
A second time, Mahānāma the Sakyan approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Lần thứ hai, Sakya Mahānāma đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘icchāmahaṃ, bhante, saṅghaṃ aparampi catumāsaṃ bhesajjena pavāretu’’nti.
Seated to one side, Mahānāma the Sakyan said to the Blessed One, "Venerable sir, I wish to invite the Saṅgha for another four months with medicines."
Sau khi ngồi xuống một bên, Sakya Mahānāma bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Ngài, con muốn thỉnh chúng Tăng cúng dường thuốc men thêm bốn tháng nữa.”
‘‘Sādhu sādhu, mahānāma!
"Excellent, excellent, Mahānāma!
“Lành thay, lành thay, Mahānāma!
Tena hi tvaṃ, mahānāma, saṅghaṃ aparampi catumāsaṃ bhesajjena pavārehī’’ti.
Then, Mahānāma, invite the Saṅgha for another four months with medicines."
Vậy thì, Mahānāma, hãy thỉnh chúng Tăng cúng dường thuốc men thêm bốn tháng nữa.”
Bhikkhū kukkuccāyantā nādhivāsenti.
The bhikkhus, feeling scruples, did not accept.
Các tỳ-khưu cảm thấy nghi ngại, không chấp nhận.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… anujānāmi, bhikkhave, puna pavāraṇampi sāditunti.
They reported this matter to the Blessed One… (as before) …"Bhikkhus, I allow you to accept a renewed invitation."
Họ trình sự việc này lên Thế Tôn… (và Thế Tôn nói): “…Ta cho phép, này các tỳ-khưu, chấp nhận lời thỉnh cúng dường lại.”
305. Tena kho pana samayena bhikkhū mahānāmaṃ sakkaṃ parittaṃyeva bhesajjaṃ viññāpenti.
305. At that time, the bhikkhus requested only a small amount of medicine from Mahānāma the Sakyan.
305. Vào thời đó, các tỳ-khưu chỉ xin Sakya Mahānāma một ít thuốc men.
Tatheva mahānāmassa sakkassa bhesajjaṃ ussannaṃ hoti.
And medicines were still abundant for Mahānāma the Sakyan.
Cũng vậy, Sakya Mahānāma lại có rất nhiều thuốc men.
Tatiyampi kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
A third time, Mahānāma the Sakyan approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Lần thứ ba, Sakya Mahānāma đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘icchāmahaṃ, bhante, saṅghaṃ yāvajīvaṃ bhesajjena pavāretu’’nti.
Seated to one side, Mahānāma the Sakyan said to the Blessed One, "Venerable sir, I wish to invite the Saṅgha for medicines for life."
Sau khi ngồi xuống một bên, Sakya Mahānāma bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Ngài, con muốn thỉnh chúng Tăng cúng dường thuốc men suốt đời.”
‘‘Sādhu sādhu, mahānāma!
"Excellent, excellent, Mahānāma!
“Lành thay, lành thay, Mahānāma!
Tena hi tvaṃ, mahānāma, saṅghaṃ yāvajīvaṃ bhesajjena pavārehī’’ti.
Then, Mahānāma, invite the Saṅgha for medicines for life."
Vậy thì, Mahānāma, hãy thỉnh chúng Tăng cúng dường thuốc men suốt đời.”
Bhikkhū kukkuccāyantā nādhivāsenti.
The bhikkhus, feeling scruples, did not accept.
Các tỳ-khưu cảm thấy nghi ngại, không chấp nhận.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… anujānāmi, bhikkhave, niccapavāraṇampi sāditunti.
They reported this matter to the Blessed One… (as before) …"Bhikkhus, I allow you to accept a continuous invitation."
Họ trình sự việc này lên Thế Tôn… (và Thế Tôn nói): “…Ta cho phép, này các tỳ-khưu, chấp nhận lời thỉnh cúng dường liên tục.”
Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū dunnivatthā honti duppārutā anākappasampannā.
At that time, the group-of-six bhikkhus were improperly dressed, improperly robed, and lacking in proper demeanor.
Vào thời đó, nhóm sáu tỳ-khưu ăn mặc không chỉnh tề, khoác y không đúng cách, không có phong thái đoan trang.
Mahānāmo sakko vattā hoti – ‘‘kissa tumhe, bhante, dunnivatthā duppārutā anākappasampannā?
Mahānāma the Sakyan was a speaker (of reproach): "Venerable sirs, why are you improperly dressed, improperly robed, and lacking in proper demeanor?
Sakya Mahānāma thường nói: “Thưa các ngài, tại sao các ngài lại ăn mặc không chỉnh tề, khoác y không đúng cách, không có phong thái đoan trang?
Nanu nāma pabbajitena sunivatthena bhavitabbaṃ supārutena ākappasampannenā’’ti?
Shouldn't a recluse be well-dressed, well-robed, and possessed of proper demeanor?"
Chẳng phải một người xuất gia nên ăn mặc chỉnh tề, khoác y đúng cách, và có phong thái đoan trang sao?”
Chabbaggiyā bhikkhū mahānāme sakke upanandhiṃsu.
The group-of-six bhikkhus became resentful of Mahānāma the Sakyan.
Nhóm sáu tỳ-khưu đã oán giận Sakya Mahānāma.
Atha kho chabbaggiyānaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘kena nu kho mayaṃ upāyena mahānāmaṃ sakkaṃ maṅku kareyyāmā’’ti?
Then the group-of-six bhikkhus thought, "By what means can we make Mahānāma the Sakyan dejected?"
Sau đó, nhóm sáu tỳ-khưu nghĩ: “Chúng ta nên làm cách nào để khiến Sakya Mahānāma bối rối?”
Atha kho chabbaggiyānaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘mahānāmena kho, āvuso, sakkena saṅgho bhesajjena pavārito.
Then the group-of-six bhikkhus thought, "Friends, Mahānāma the Sakyan has invited the Saṅgha for medicines.
Sau đó, nhóm sáu tỳ-khưu nghĩ: “Này các hiền giả, Sakya Mahānāma đã thỉnh chúng Tăng cúng dường thuốc men.
Handa mayaṃ, āvuso, mahānāmaṃ sakkaṃ sappiṃ viññāpemā’’ti.
Come, friends, let us request ghee from Mahānāma the Sakyan."
Này các hiền giả, chúng ta hãy xin Sakya Mahānāma bơ sữa.”
Atha kho chabbaggiyā bhikkhū yena mahānāmo sakko tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā mahānāmaṃ sakkaṃ etadavocuṃ – ‘‘doṇena, āvuso, sappinā attho’’ti.
Then the group-of-six bhikkhus approached Mahānāma the Sakyan; having approached, they said to Mahānāma the Sakyan, "Friend, we need a doṇa of ghee."
Sau đó, nhóm sáu tỳ-khưu đi đến chỗ Sakya Mahānāma; sau khi đến, họ nói với Sakya Mahānāma: “Này hiền giả, chúng tôi cần một đấu bơ sữa.”
‘‘Ajjaṇho, bhante, āgametha.
"Venerable sirs, please wait until tomorrow.
“Thưa các ngài, xin hãy đợi đến ngày mai.
Manussā vajaṃ gatā sappiṃ āharituṃ.
The men have gone to the cattle-pen to fetch ghee.
Người nhà đã đi đến chuồng bò để mang bơ sữa về.
Kālaṃ āharissathā’’ti* .
They will bring it in time."
Họ sẽ mang về đúng lúc.”
Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho chabbaggiyā bhikkhū mahānāmaṃ sakkaṃ etadavocuṃ – ‘‘doṇena, āvuso, sappinā attho’’ti.
A second time… (as before) … a third time the group-of-six bhikkhus said to Mahānāma the Sakyan, "Friend, we need a doṇa of ghee."
Lần thứ hai… Lần thứ ba, nhóm sáu tỳ-khưu nói với Sakya Mahānāma: “Này hiền giả, chúng tôi cần một đấu bơ sữa.”
‘‘Ajjaṇho, bhante, āgametha.
"Venerable sirs, please wait until tomorrow.
“Thưa các ngài, xin hãy đợi đến ngày mai.
Manussā vajaṃ gatā sappiṃ āharituṃ.
The men have gone to the cattle-pen to fetch ghee.
Người nhà đã đi đến chuồng bò để mang bơ sữa về.
Kālaṃ āharissathā’’ti.
They will bring it in time."
Họ sẽ mang về đúng lúc.”
‘‘Kiṃ pana tayā, āvuso, adātukāmena pavāritena, yaṃ tvaṃ pavāretvā na desī’’ti!
"What good is it, friend, that you invited us, but then don't give when you've invited?"
“Này hiền giả, ông đã thỉnh cúng dường mà không muốn cho, vậy ông thỉnh cúng dường để làm gì?”
Atha kho mahānāmo sakko ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘kathañhi nāma bhadantā – ‘ajjaṇho, bhante, āgamethā’ti vuccamānā nāgamessantī’’ti!
Then Mahānāma the Sakyan murmured, grumbled, and criticized, "How can it be that the venerable sirs, when told, 'Venerable sirs, please wait until tomorrow,' do not wait?"
Sau đó, Sakya Mahānāma than phiền, bực tức, bất mãn: “Làm sao mà các vị tôn giả lại không đợi khi được nói: ‘Thưa các ngài, xin hãy đợi đến ngày mai’!”
Assosuṃ kho bhikkhū mahānāmassa sakkassa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa.
The bhikkhus heard Mahānāma the Sakyan murmuring, grumbling, and criticizing.
Các tỳ-khưu đã nghe Sakya Mahānāma than phiền, bực tức, bất mãn.
Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū mahānāmena sakkena – ‘ajjaṇho, bhante, āgamethā’ti vuccamānā nāgamessantī’’ti…pe… saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, mahānāmena sakkena – ‘‘ajjaṇho, bhante, āgamethā’’ti vuccamānā nāgamethāti?
Those bhikkhus who were of few desires… (as before) … they murmured, grumbled, and criticized, "How can it be that the group-of-six bhikkhus, when told by Mahānāma the Sakyan, 'Venerable sirs, please wait until tomorrow,' do not wait?" … (as before) … "Is it true, bhikkhus, that when told by Mahānāma the Sakyan, 'Venerable sirs, please wait until tomorrow,' you did not wait?"
Những tỳ-khưu có ít dục vọng… (họ cũng) than phiền, bực tức, bất mãn: “Làm sao mà nhóm sáu tỳ-khưu lại không đợi khi được Sakya Mahānāma nói: ‘Thưa các ngài, xin hãy đợi đến ngày mai’!”… (Họ trình sự việc lên Thế Tôn, và Thế Tôn hỏi): “Này các tỳ-khưu, có thật là các ông đã không đợi khi được Sakya Mahānāma nói: ‘Thưa các ngài, xin hãy đợi đến ngày mai’ không?”
‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti.
"It is true, Blessed One."
“Thật vậy, bạch Thế Tôn.”
Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, mahānāmena sakkena – ‘‘ajjaṇho, bhante āgamethā’’ti vuccamānā nāgamessatha!
The Buddha, the Blessed One, rebuked them… How can you, foolish men, being invited by Mahānāma the Sakyan, saying: ‘Venerable sirs, please come today,’ not come!
Đức Phật Thế Tôn quở trách…pe… Làm sao các người, những kẻ trống rỗng, lại không đến khi được Sakka Đại Danh nói: “Bạch chư Tôn, xin hãy đến!”?
Netaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
This, foolish men, is not for the conversion of the unconverted… And thus, bhikkhus, you should recite this training rule:
Này những kẻ trống rỗng, điều này không làm cho những người chưa có niềm tin phát sinh niềm tin…pe… Này chư Tỳ-khưu, các ông hãy tụng giới điều này như sau:
Bhesajjapariyantā nāma bhesajjāni pariggahitāni honti – ‘‘ettakehi bhesajjehi pavāremī’’ti.
‘Limited by medicine’ means the medicines are specified: ‘I am invited with this much medicine.’
Giới hạn bởi thuốc men nghĩa là các loại thuốc men được xác định – “Tôi được mời cúng dường với từng ấy loại thuốc men.”
Rattipariyantā nāma rattiyo pariggahitāyo honti – ‘‘ettakāsu rattīsu pavāremī’’ti.
‘Limited by nights’ means the nights are specified: ‘I am invited for this many nights.’
Giới hạn bởi số đêm nghĩa là số đêm được xác định – “Tôi được mời cúng dường trong từng ấy đêm.”
Bhesajjapariyantā ca rattipariyantā ca nāma bhesajjāni ca pariggahitāni honti rattiyo ca pariggahitāyo honti – ‘‘ettakehi bhesajjehi ettakāsu rattīsu pavāremī’’ti.
‘Limited by both medicine and nights’ means both the medicines are specified and the nights are specified: ‘I am invited with this much medicine for this many nights.’
Giới hạn bởi cả thuốc men và số đêm nghĩa là cả thuốc men và số đêm đều được xác định – “Tôi được mời cúng dường với từng ấy loại thuốc men trong từng ấy đêm.”
Neva bhesajjapariyantā na rattipariyantā nāma bhesajjāni ca apariggahitāni honti rattiyo ca apariggahitāyo honti.
‘Limited by neither medicine nor nights’ means neither the medicines are specified nor the nights are specified.
Không giới hạn bởi thuốc men cũng không giới hạn bởi số đêm nghĩa là cả thuốc men và số đêm đều không được xác định.
308. Bhesajjapariyante – yehi bhesajjehi pavārito hoti tāni bhesajjāni ṭhapetvā aññāni bhesajjāni viññāpeti, āpatti pācittiyassa.
308. In the case of a medicine-limited invitation – if he requests other medicines than those for which he was invited, it is a pācittiya.
Trong trường hợp giới hạn bởi thuốc men – nếu thỉnh cầu các loại thuốc men khác ngoài những loại đã được mời cúng dường, thì phạm tội pācittiya.
Rattipariyante – yāsu rattīsu pavārito hoti, tā rattiyo ṭhapetvā aññāsu rattīsu viññāpeti, āpatti pācittiyassa.
In the case of a night-limited invitation – if he requests for other nights than those for which he was invited, it is a pācittiya.
Trong trường hợp giới hạn bởi số đêm – nếu thỉnh cầu trong những đêm khác ngoài những đêm đã được mời cúng dường, thì phạm tội pācittiya.
Bhesajjapariyante ca rattipariyante ca – yehi bhesajjehi pavārito hoti, tāni bhesajjāni ṭhapetvā yāsu rattīsu pavārito hoti, tā rattiyo ṭhapetvā aññāni bhesajjāni aññāsu rattīsu viññāpeti, āpatti pācittiyassa.
In the case of an invitation limited by both medicine and nights – if he requests other medicines than those for which he was invited, and for other nights than those for which he was invited, it is a pācittiya.
Trong trường hợp giới hạn bởi cả thuốc men và số đêm – nếu thỉnh cầu các loại thuốc men khác ngoài những loại đã được mời cúng dường và trong những đêm khác ngoài những đêm đã được mời cúng dường, thì phạm tội pācittiya.
Neva bhesajjapariyante na rattipariyante, anāpatti.
In the case of an invitation limited by neither medicine nor nights, there is no offense.
Trong trường hợp không giới hạn bởi thuốc men cũng không giới hạn bởi số đêm, thì không phạm tội.
309. Na bhesajjena karaṇīyena* bhesajjaṃ viññāpeti, āpatti pācittiyassa.
309. If he requests medicine for a non-medicinal purpose, it is a pācittiya.
Thỉnh cầu thuốc men không phải vì việc cần dùng thuốc men, thì phạm tội pācittiya.
Aññena bhesajjena karaṇīyena aññaṃ bhesajjaṃ viññāpeti, āpatti pācittiyassa.
If he requests one medicine for a purpose for which another medicine is required, it is a pācittiya.
Thỉnh cầu một loại thuốc men khác vì việc cần dùng một loại thuốc men khác, thì phạm tội pācittiya.
Tatuttari tatuttarisaññī bhesajjaṃ viññāpeti, āpatti pācittiyassa.
If he requests medicine exceeding the limit, perceiving it as exceeding the limit, it is a pācittiya.
Thỉnh cầu thuốc men quá mức giới hạn và nghĩ rằng là quá mức giới hạn, thì phạm tội pācittiya.
Tatuttari vematiko bhesajjaṃ viññāpeti, āpatti pācittiyassa.
If he requests medicine exceeding the limit, being in doubt, it is a pācittiya.
Thỉnh cầu thuốc men quá mức giới hạn nhưng còn nghi ngờ, thì phạm tội pācittiya.
Tatuttari natatuttarisaññī bhesajjaṃ viññāpeti, āpatti pācittiyassa.
If he requests medicine exceeding the limit, perceiving it as not exceeding the limit, it is a pācittiya.
Thỉnh cầu thuốc men quá mức giới hạn nhưng nghĩ rằng không quá mức giới hạn, thì phạm tội pācittiya.
Natatuttari tatuttarisaññī, āpatti dukkaṭassa.
If it does not exceed the limit, but he perceives it as exceeding the limit, it is a dukkaṭa.
Không quá mức giới hạn nhưng nghĩ rằng quá mức giới hạn, thì phạm tội dukkaṭa.
Natatuttari vematiko, āpatti dukkaṭassa.
If it does not exceed the limit, but he is in doubt, it is a dukkaṭa.
Không quá mức giới hạn nhưng còn nghi ngờ, thì phạm tội dukkaṭa.
Natatuttari natatuttarisaññī, anāpatti.
If it does not exceed the limit, and he perceives it as not exceeding the limit, there is no offense.
Không quá mức giới hạn và nghĩ rằng không quá mức giới hạn, thì không phạm tội.
310. Anāpatti yehi bhesajjehi pavārito hoti tāni bhesajjāni viññāpeti, yāsu rattīsu pavārito hoti tāsu rattīsu viññāpeti, ‘‘imehi tayā bhesajjehi pavāritāmha, amhākañca iminā ca iminā ca bhesajjena attho’’ti ācikkhitvā viññāpeti, ‘‘yāsu tayā rattīsu pavāritāmha tāyo ca rattiyo vītivattā amhākañca bhesajjena attho’’ti ācikkhitvā viññāpeti, ñātakānaṃ pavāritānaṃ, aññassatthāya, attano dhanena, ummattakassa, ādikammikassāti.
310. There is no offense if he requests the medicines for which he was invited; if he requests for the nights for which he was invited; if he requests after explaining: ‘‘We have been invited by you with these medicines, and we have a need for this and that medicine’’; if he requests after explaining: ‘‘The nights for which we were invited by you have passed, and we have a need for medicine’’; for relatives who have been invited; for the sake of another; with one’s own money; for a mad person; for the first offender.
Không phạm tội khi thỉnh cầu đúng các loại thuốc men đã được mời cúng dường, thỉnh cầu đúng trong các đêm đã được mời cúng dường, hoặc sau khi nói rõ: “Chúng tôi đã được mời cúng dường với những loại thuốc men này của quý vị, và chúng tôi cần loại thuốc men này và loại thuốc men kia,” rồi thỉnh cầu; hoặc sau khi nói rõ: “Những đêm mà chúng tôi đã được quý vị mời cúng dường đã trôi qua, và chúng tôi cần thuốc men,” rồi thỉnh cầu; đối với những người thân đã được mời cúng dường; vì lợi ích của người khác; bằng tài sản của chính mình; đối với người mất trí; đối với người phạm giới đầu tiên.
311. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
311. At one time the Buddha, the Blessed One, was staying at Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
Vào thời đó, Đức Phật Thế Tôn đang trú tại Sāvatthī, trong khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Tena kho pana samayena rājā pasenadi kosalo senāya abbhuyyāto hoti.
Now at that time King Pasenadi of Kosala had set out with his army.
Vào thời đó, Vua Pasenadi xứ Kosala đã xuất quân.
Chabbaggiyā bhikkhū uyyuttaṃ senaṃ dassanāya agamaṃsu.
The group-of-six bhikkhus went to see the arrayed army.
Nhóm sáu Tỳ-khưu đã đi xem đội quân đang hành quân.
Addasā kho rājā pasenadi kosalo chabbaggiye bhikkhū dūratova āgacchante.
King Pasenadi of Kosala saw the group-of-six bhikkhus coming from afar.
Vua Pasenadi xứ Kosala đã nhìn thấy nhóm sáu Tỳ-khưu đang đến từ xa.
Disvāna pakkosāpetvā etadavoca – ‘‘kissa tumhe, bhante, āgatatthā’’ti?
Having seen them, he had them summoned and said this: ‘‘Venerable sirs, why have you come?’’
Sau khi thấy, nhà vua cho gọi họ lại và nói: “Bạch chư Tôn, vì sao các ngài lại đến?”
‘‘Mahārājānaṃ mayaṃ daṭṭhukāmā’’* ti.
‘‘We wish to see Your Majesty.’’
“Chúng tôi muốn gặp Đại vương,” họ đáp.
‘‘Kiṃ, bhante, maṃ diṭṭhena yuddhābhinandinaṃ* ; nanu bhagavā passitabbo’’ti?
‘‘Venerable sirs, what is the use of seeing me, who delights in war? Should not the Blessed One be seen?’’
“Bạch chư Tôn, gặp tôi, một người thích chiến tranh, thì có ích gì? Chẳng phải Đức Thế Tôn đáng được chiêm bái sao?”
Manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma samaṇā sakyaputtiyā uyyuttaṃ senaṃ dassanāya āgacchissanti!
People complained, grumbled, and criticized: ‘‘How can these Sakyan recluses go to see an arrayed army!
Mọi người than phiền, bực tức, chỉ trích: “Tại sao các Sa-môn Thích Tử lại đi xem đội quân đang hành quân!
Amhākampi alābhā, amhākampi dulladdhaṃ, ye mayaṃ ājīvassa hetu puttadārassa kāraṇā senāya āgacchāmā’’ti!
It is a loss for us, it is a misfortune for us, that we have come with the army for the sake of livelihood, for the sake of our children and wives!’’
Chúng ta cũng gặp bất lợi, chúng ta cũng gặp điều không may, vì chúng ta phải xuất quân vì kế sinh nhai, vì vợ con!”
Assosuṃ kho bhikkhū tesaṃ manussānaṃ ujjhāyantānaṃ khiyyantānaṃ vipācentānaṃ.
The bhikkhus heard those people complaining, grumbling, and criticizing.
Chư Tỳ-khưu đã nghe những người đó than phiền, bực tức, chỉ trích.
Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū uyyuttaṃ senaṃ dassanāya gacchissantī’’ti…pe… saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, uyyuttaṃ senaṃ dassanāya gacchathāti?
Those bhikkhus who were of few desires… they complained, grumbled, and criticized: ‘‘How can the group-of-six bhikkhus go to see an arrayed army!’’… Is it true, as rumored, bhikkhus, that you went to see an arrayed army?
Những Tỳ-khưu có ít dục vọng…pe… đã than phiền, bực tức, chỉ trích: “Tại sao nhóm sáu Tỳ-khưu lại đi xem đội quân đang hành quân?”…pe… “Này chư Tỳ-khưu, có thật là các ông đã đi xem đội quân đang hành quân không?”
‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti.
‘‘It is true, Blessed One,’’ they said.
“Bạch Đức Thế Tôn, thật vậy.”
Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, uyyuttaṃ senaṃ dassanāya gacchissatha!
The Buddha, the Blessed One, rebuked them… How can you, foolish men, go to see an arrayed army!
Đức Phật Thế Tôn quở trách…pe… “Làm sao các người, những kẻ trống rỗng, lại đi xem đội quân đang hành quân!”
Netaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
This, foolish men, is not for the conversion of the unconverted… And thus, bhikkhus, you should recite this training rule:
“Này những kẻ trống rỗng, điều này không làm cho những người chưa có niềm tin phát sinh niềm tin…pe… Này chư Tỳ-khưu, các ông hãy tụng giới điều này như sau:
312. Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno mātulo senāya gilāno hoti.
312. Now at that time, an uncle of a certain bhikkhu was ill in the army.
Vào thời đó, cậu (hoặc chú) của một Tỳ-khưu bị bệnh trong quân đội.
So tassa bhikkhuno santike dūtaṃ pāhesi – ‘‘ahañhi senāya gilāno.
He sent a messenger to that bhikkhu: ‘‘I am ill in the army.
Người đó đã gửi sứ giả đến Tỳ-khưu ấy nói: “Tôi đang bị bệnh trong quân đội.
Āgacchatu bhadanto.
May the venerable one come.
Bạch Tôn giả, xin hãy đến.
Icchāmi bhadantassa āgata’’nti.
I wish for the venerable one to come.’’
Tôi muốn Tôn giả đến.”
Atha kho tassa bhikkhuno etadahosi – ‘‘bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ – ‘na uyyuttaṃ senaṃ dassanāya gantabba’nti.
Then it occurred to that bhikkhu: ‘‘The Blessed One has laid down a training rule: ‘One should not go to see an arrayed army.’
Sau đó, Tỳ-khưu ấy nghĩ: “Đức Thế Tôn đã chế định giới điều: ‘Không được đi xem đội quân đang hành quân.’
Ayañca me mātulo senāya gilāno.
And my uncle is ill in the army.
Mà cậu (hoặc chú) của tôi lại đang bị bệnh trong quân đội.
Kathaṃ nu kho mayā paṭipajjitabba’’nti?
How should I proceed?’’
Vậy tôi nên hành xử như thế nào đây?”
Bhagavato etamatthaṃ ārocesi.
He reported this matter to the Blessed One.
Vị ấy đã trình bày sự việc đó lên Đức Thế Tôn.
Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tathārūpappaccayā senāya gantuṃ.
Then the Blessed One, on this occasion, in this connection, gave a Dhamma talk and addressed the bhikkhus: ‘‘Bhikkhus, I allow going to the army for such a suitable reason.
Sau đó, Đức Thế Tôn, nhân duyên này, nhân sự việc này, đã thuyết pháp rồi gọi chư Tỳ-khưu và nói: “Này chư Tỳ-khưu, Ta cho phép đi đến quân đội vì một lý do thích đáng như vậy.
Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
And thus, bhikkhus, you should recite this training rule:
Này chư Tỳ-khưu, các ông hãy tụng giới điều này như sau:
Senā nāma hatthī assā rathā pattī.
An army is elephants, horses, chariots, and infantry.
Senā (quân đội) là voi, ngựa, xe, bộ binh.
Dvādasapuriso hatthī, tipuriso asso, catupuriso ratho, cattāro purisā sarahatthā patti.
An elephant has twelve men, a horse has three men, a chariot has four men, and four men with bows in hand are infantry.
Một con voi có mười hai người, một con ngựa có ba người, một cỗ xe có bốn người, bốn người cầm cung là bộ binh.
Dassanāya gacchati, āpatti dukkaṭassa.
If he goes to see it, there is an offense of dukkaṭa.
Đi để xem, phạm tội dukkata.
Yattha ṭhito passati, āpatti pācittiyassa.
Where he stands and sees it, there is an offense of pācittiya.
Đứng ở chỗ nào mà thấy được, phạm tội pācittiya.
Dassanūpacāraṃ vijahitvā punappunaṃ passati, āpatti pācittiyassa.
If he leaves the range of sight and repeatedly looks, there is an offense of pācittiya.
Tránh khỏi tầm nhìn mà cứ xem đi xem lại, phạm tội pācittiya.
315. Uyyutte uyyuttasaññī dassanāya gacchati, aññatra tathārūpappaccayā, āpatti pācittiyassa.
315. He perceives an army on the move as being on the move and goes to see it, except for a suitable reason: there is an offense of pācittiya.
Trong quân đội đã xuất quân, với nhận thức là quân đội đã xuất quân, đi để xem, ngoại trừ một lý do như vậy, phạm tội pācittiya.
Uyyutte vematiko dassanāya gacchati, aññatra tathārūpappaccayā, āpatti pācittiyassa.
He is in doubt about an army on the move and goes to see it, except for a suitable reason: there is an offense of pācittiya.
Trong quân đội đã xuất quân, với sự nghi ngờ, đi để xem, ngoại trừ một lý do như vậy, phạm tội pācittiya.
Uyyutte anuyyuttasaññī dassanāya gacchati, aññatra tathārūpappaccayā, āpatti pācittiyassa.
He perceives an army on the move as not being on the move and goes to see it, except for a suitable reason: there is an offense of pācittiya.
Trong quân đội đã xuất quân, với nhận thức là quân đội chưa xuất quân, đi để xem, ngoại trừ một lý do như vậy, phạm tội pācittiya.
Ekamekaṃ dassanāya gacchati, āpatti dukkaṭassa.
If he goes to see each one individually, there is an offense of dukkaṭa.
Đi xem từng phần một, phạm tội dukkata.
Yattha ṭhito passati, āpatti dukkaṭassa.
Where he stands and sees it, there is an offense of dukkaṭa.
Đứng ở chỗ nào mà thấy được, phạm tội dukkata.
Dassanūpacāraṃ vijahitvā punappunaṃ passati, āpatti dukkaṭassa.
If he leaves the range of sight and repeatedly looks, there is an offense of dukkaṭa.
Tránh khỏi tầm nhìn mà cứ xem đi xem lại, phạm tội dukkata.
Anuyyutte uyyuttasaññī, āpatti dukkaṭassa.
He perceives an army not on the move as being on the move: there is an offense of dukkaṭa.
Trong quân đội chưa xuất quân, với nhận thức là quân đội đã xuất quân, phạm tội dukkata.
Anuyyutte vematiko, āpatti dukkaṭassa.
He is in doubt about an army not on the move: there is an offense of dukkaṭa.
Trong quân đội chưa xuất quân, với sự nghi ngờ, phạm tội dukkata.
Anuyyutte anuyyuttasaññī, anāpatti.
He perceives an army not on the move as not being on the move: there is no offense.
Trong quân đội chưa xuất quân, với nhận thức là quân đội chưa xuất quân, không phạm tội.
317. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
317. At that time the Buddha, the Blessed One, was dwelling in Sāvatthī at the Jeta Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
317. Lúc bấy giờ, Đức Phật, Thế Tôn, đang trú tại Xá-vệ, trong Kỳ-đà Lâm, tịnh xá của ông Cấp Cô Độc.
Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū sati karaṇīye senaṃ gantvā atirekatirattaṃ senāya vasanti.
Now at that time, when there was some business, the bhikkhus of the group of six, having gone to an army, stayed with the army for more than two or three nights.
Vào thời điểm đó, nhóm sáu Tỳ-kheo, khi có việc cần phải đi, đã đến quân đội và ở lại trong quân đội quá hai hoặc ba đêm.
Manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma samaṇā sakyaputtiyā senāya vasissanti!
People complained, criticized, and spread it about, saying, “How can these Sakyan-son ascetics stay with an army?
Mọi người phàn nàn, bực tức, chỉ trích: “Tại sao các Sa-môn Thích tử lại ở trong quân đội?
Amhākampi alābhā, amhākampi dulladdhaṃ, ye mayaṃ ājīvassa hetu puttadārassa kāraṇā senāya paṭivasāmā’’ti.
It is a loss for us, it is ill-gotten for us, that we, for the sake of our livelihood and for the sake of our wives and children, have to live with an army!”
Thật là bất lợi cho chúng ta, thật là điều tệ hại cho chúng ta, những người vì sinh kế và vì con cái mà phải ở trong quân đội.”
Assosuṃ kho bhikkhū tesaṃ manussānaṃ ujjhāyantānaṃ khiyyantānaṃ vipācentānaṃ.
The bhikkhus heard those people complaining, criticizing, and spreading it about.
Các Tỳ-kheo nghe những người ấy phàn nàn, bực tức, chỉ trích.
Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū atirekatirattaṃ senāya vasissantī’’ti…pe… saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, atirekatirattaṃ senāya vasathāti?
Those bhikkhus who were of few wants… and so on… they complained, criticized, and spread it about, saying, “How can the bhikkhus of the group of six stay with an army for more than two or three nights?”… and so on… “Is it true, bhikkhus, that you stay with an army for more than two or three nights?”
Những Tỳ-kheo thiểu dục…v.v… họ phàn nàn, bực tức, chỉ trích: “Tại sao nhóm sáu Tỳ-kheo lại ở trong quân đội quá hai hoặc ba đêm?”…v.v… “Này các Tỳ-kheo, có thật là các ông đã ở trong quân đội quá hai hoặc ba đêm không?”
‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti.
“It is true, Blessed One.”
“Thật vậy, bạch Thế Tôn.”
Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, atirekatirattaṃ senāya vasissatha!
The Buddha, the Blessed One, rebuked them… and so on… “How can you, foolish men, stay with an army for more than two or three nights?
Đức Phật, Thế Tôn, quở trách…v.v… “Này các kẻ si mê, tại sao các ông lại ở trong quân đội quá hai hoặc ba đêm?
Netaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
This, foolish men, is not for the inspiring of faith in the unfaithful… and so on… And thus, bhikkhus, you should set forth this training rule:
Này các kẻ si mê, điều này không phải để những người chưa có niềm tin phát sinh niềm tin…v.v… Này các Tỳ-kheo, các ông hãy đọc giới học này như sau:
320. Atirekatiratte atirekasaññī senāya vasati, āpatti pācittiyassa.
320. He perceives more than two or three nights as more, and stays with the army: there is an offense of pācittiya.
Ở quá hai hoặc ba đêm, với nhận thức là quá số đêm, phạm tội pācittiya.
Atirekatiratte vematiko senāya vasati, āpatti pācittiyassa.
He is in doubt about more than two or three nights, and stays with the army: there is an offense of pācittiya.
Ở quá hai hoặc ba đêm, với sự nghi ngờ, phạm tội pācittiya.
Atirekatiratte ūnakasaññī senāya vasati, āpatti pācittiyassa.
He perceives more than two or three nights as less, and stays with the army: there is an offense of pācittiya.
Ở quá hai hoặc ba đêm, với nhận thức là chưa đủ số đêm, phạm tội pācittiya.
Ūnakatiratte atirekasaññī, āpatti dukkaṭassa.
He perceives less than two or three nights as more: there is an offense of dukkaṭa.
Ở chưa đủ hai hoặc ba đêm, với nhận thức là quá số đêm, phạm tội dukkata.
Ūnakatiratte vematiko, āpatti dukkaṭassa.
He is in doubt about less than two or three nights: there is an offense of dukkaṭa.
Ở chưa đủ hai hoặc ba đêm, với sự nghi ngờ, phạm tội dukkata.
Ūnakatiratte ūnakasaññī, anāpatti.
He perceives less than two or three nights as less: there is no offense.
Ở chưa đủ hai hoặc ba đêm, với nhận thức là chưa đủ số đêm, không phạm tội.
321. Anāpatti dvetisso rattiyo vasati, ūnakadvetisso rattiyo vasati, dve rattiyo vasitvā tatiyāya rattiyā purāruṇā nikkhamitvā puna vasati, gilāno vasati, gilānassa karaṇīyena vasati, senā vā paṭisenāya ruddhā hoti, kenaci palibuddho hoti, āpadāsu, ummattakassa, ādikammikassāti.
There is no offense: if he stays for two or three nights; if he stays for less than two or three nights; if, after staying for two nights, he leaves before dawn on the third night and then stays again; if he stays while ill; if he stays on account of some business for one who is ill; if the army is besieged by a rival army; if he is obstructed by someone; in times of calamity; for one who is insane; for the first offender.
Không phạm tội khi ở hai hoặc ba đêm, hoặc ở chưa đủ hai hoặc ba đêm, hoặc sau khi ở hai đêm thì rời đi trước bình minh của đêm thứ ba rồi lại ở lại, hoặc ở lại vì bệnh, hoặc ở lại vì việc của người bệnh, hoặc quân đội bị quân địch bao vây, hoặc bị ai đó cản trở, hoặc trong các trường hợp nguy hiểm, hoặc đối với người điên, hoặc đối với người phạm giới đầu tiên.
322. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
At that time, the Buddha, the Blessed One, was dwelling in Sāvatthī at the Jeta Grove, in Anāthapiṇḍika’s monastery.
322. Lúc bấy giờ, Đức Phật, Thế Tôn, đang trú tại Xá-vệ, trong Kỳ-đà Lâm, tịnh xá của ông Cấp Cô Độc.
Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū dirattatirattaṃ senāya vasamānā uyyodhikampi balaggampi senābyūhampi anīkadassanampi gacchanti.
Now at that time, the group-of-six bhikkhus, while staying with an army for two or three nights, would go to see a mock battle, a troop review, a battle formation, or a troop inspection.
Vào thời điểm đó, nhóm sáu Tỳ-kheo, khi đang ở trong quân đội hai hoặc ba đêm, đã đi xem diễn tập chiến tranh (uyyodhika), hoặc xem tổng duyệt binh (balagga), hoặc xem đội hình chiến đấu (senābyūha), hoặc xem duyệt binh (anīkadassana).
Aññataropi chabbaggiyo bhikkhu uyyodhikaṃ gantvā kaṇḍena paṭividdho hoti.
A certain bhikkhu from the group-of-six, having gone to a mock battle, was struck by an arrow.
Một Tỳ-kheo trong nhóm sáu Tỳ-kheo đã đi xem diễn tập chiến tranh và bị trúng tên.
Manussā taṃ bhikkhuṃ uppaṇḍesuṃ – ‘‘kacci, bhante, suyuddhaṃ ahosi, kati te lakkhāni laddhānī’’ti?
People made fun of that bhikkhu, saying: “Venerable sir, was it a good fight? How many marks did you get?”
Mọi người chế nhạo Tỳ-kheo ấy: “Bạch Đại đức, có phải đã chiến đấu tốt không, Đại đức đã đạt được bao nhiêu mục tiêu?”
So bhikkhu tehi manussehi uppaṇḍīyamāno maṅku ahosi.
That bhikkhu, being made fun of by those people, became ashamed.
Tỳ-kheo ấy cảm thấy xấu hổ khi bị những người ấy chế nhạo.
Manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma samaṇā sakyaputtiyā uyyodhikaṃ dassanāya āgacchissanti!
People complained, grumbled, and criticized: “How can Sakyan-son ascetics come to see a mock battle?
Mọi người phàn nàn, bực tức, chỉ trích: “Tại sao các Sa-môn Thích tử lại đến xem diễn tập chiến tranh!
Amhākampi alābhā, amhākampi dulladdhaṃ, ye mayaṃ ājīvassa hetu puttadārassa kāraṇā uyyodhikaṃ āgacchāmā’’ti.
It is a loss for us, it is ill-gotten for us, that we come to a mock battle for the sake of our livelihood, for the sake of our wives and children.”
Thật là bất lợi cho chúng ta, thật là điều tệ hại cho chúng ta, những người vì sinh kế và vì con cái mà phải đến xem diễn tập chiến tranh.”
Assosuṃ kho bhikkhū tesaṃ manussānaṃ ujjhāyantānaṃ khiyyantānaṃ vipācentānaṃ.
The bhikkhus heard those people complaining, grumbling, and criticizing.
Các Tỳ-kheo nghe những người ấy phàn nàn, bực tức, chỉ trích.
Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū uyyodhikaṃ dassanāya gacchissantī’’ti…pe… saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, uyyodhikaṃ dassanāya gacchathāti?
Those bhikkhus who were of few wants… they complained, grumbled, and criticized: “How can the group-of-six bhikkhus go to see a mock battle?”… “Is it true, bhikkhus, that you go to see a mock battle?”
Những Tỳ-kheo thiểu dục…v.v… họ phàn nàn, bực tức, chỉ trích: “Tại sao nhóm sáu Tỳ-kheo lại đi xem diễn tập chiến tranh?”…v.v… “Này các Tỳ-kheo, có thật là các ông đã đi xem diễn tập chiến tranh không?”
‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti.
“It is true, Blessed One.”
“Thật vậy, bạch Thế Tôn.”
Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, uyyodhikaṃ dassanāya gacchissatha!
The Buddha, the Blessed One, rebuked them… “How can you, foolish men, go to see a mock battle?
Đức Phật, Thế Tôn, quở trách…v.v… “Này các kẻ si mê, tại sao các ông lại đi xem diễn tập chiến tranh!
Netaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
This, foolish men, is not for the confidence of the faithless… And so, bhikkhus, you should set forth this training rule in this way:
Này các kẻ si mê, điều này không phải để những người chưa có niềm tin phát sinh niềm tin…v.v… Này các Tỳ-kheo, các ông hãy đọc giới học này như sau:
Anīkaṃ nāma hatthānīkaṃ, assānīkaṃ, rathānīkaṃ, pattānīkaṃ.
A troop means a troop of elephants, a troop of horses, a troop of chariots, a troop of foot-soldiers.
Anīkaṃ (duyệt binh) là duyệt binh voi, duyệt binh ngựa, duyệt binh xe, duyệt binh bộ binh.
Tayo hatthī pacchimaṃ hatthānīkaṃ, tayo assā pacchimaṃ assānīkaṃ, tayo rathā pacchimaṃ rathānīkaṃ, cattāro purisā sarahatthā pattī pacchimaṃ pattānīkaṃ.
Three elephants form the rearguard of elephants, three horses form the rearguard of horses, three chariots form the rearguard of chariots, four men armed with bows form the rearguard of infantry.
Ba con voi là đội voi cuối cùng, ba con ngựa là đội ngựa cuối cùng, ba cỗ xe là đội xe cuối cùng, bốn người đàn ông cầm cung là đội bộ binh cuối cùng.
Dassanāya gacchati, āpatti dukkaṭassa.
If he goes to see, it is an offense of dukkata.
Nếu đi xem, phạm tội dukkaṭa.
Yattha ṭhito passati, āpatti pācittiyassa.
If he stands there and watches, it is an offense of pācittiya.
Nếu đứng tại chỗ mà xem, phạm tội pācittiya.
Dassanūpacāraṃ vijahitvā punappunaṃ passati, āpatti pācittiyassa.
If he abandons the viewing range and watches again and again, it is an offense of pācittiya.
Nếu rời khỏi phạm vi xem rồi lại xem đi xem lại, phạm tội pācittiya.
Ekamekaṃ dassanāya gacchati, āpatti dukkaṭassa.
If he goes to see each one, it is an offense of dukkata.
Nếu đi xem từng cái một, phạm tội dukkaṭa.
Yattha ṭhito passati, āpatti dukkaṭassa.
If he stands there and watches, it is an offense of dukkata.
Nếu đứng tại chỗ mà xem, phạm tội dukkaṭa.
Dassanūpacāraṃ vijahitvā punappunaṃ passati, āpatti dukkaṭassa.
If he abandons the viewing range and watches again and again, it is an offense of dukkata.
Nếu rời khỏi phạm vi xem rồi lại xem đi xem lại, phạm tội dukkaṭa.
326. Tena samayena buddho bhagavā cetiyesu cārikaṃ caramāno yena bhaddavatikā tena pāyāsi.
326. At one time, the Buddha, the Blessed One, while wandering on tour through the Cetiya country, came to Bhaddavatikā.
326. Lúc bấy giờ, Đức Phật, Thế Tôn, đang du hành trong xứ Cetīya, Ngài đi đến Bhaddavatikā.
Addasaṃsu kho gopālakā pasupālakā kassakā pathāvino bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ.
Then cowherds, shepherds, farmers, and travelers saw the Blessed One approaching from afar.
Các người chăn bò, chăn dê, nông dân và khách bộ hành nhìn thấy Đức Thế Tôn đang đến từ xa.
Disvāna bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘mā kho, bhante, bhagavā ambatitthaṃ agamāsi.
Having seen the Blessed One, they said this: ‘‘Venerable Sir, may the Blessed One not go to Ambatittha.
Sau khi thấy Đức Thế Tôn, họ thưa rằng: “Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn đừng đi đến Ambatittha.
Ambatitthe, bhante, jaṭilassa assame nāgo paṭivasati iddhimā āsiviso* ghoraviso.
Venerable Sir, in the hermitage of the ascetic at Ambatittha, there dwells a Nāga, powerful, with swift venom, and dreadful poison.
Bạch Thế Tôn, tại Ambatittha, trong am thất của vị đạo sĩ Jaṭila, có một con rắn thần (nāga) trú ngụ, nó có thần thông, nọc độc nhanh và nọc độc ghê gớm.
So bhagavantaṃ mā viheṭhesī’’ti.
May he not harm the Blessed One.’’
Mong rằng nó đừng làm hại Thế Tôn.”
Evaṃ vutte bhagavā tuṇhī ahosi.
When this was said, the Blessed One remained silent.
Khi được nói như vậy, Đức Thế Tôn im lặng.
Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho gopālakā pasupālakā kassakā pathāvino bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘mā kho, bhante, bhagavā ambatitthaṃ agamāsi.
A second time also…(thus)… a third time also the cowherds, shepherds, farmers, and travelers said this to the Blessed One: ‘‘Venerable Sir, may the Blessed One not go to Ambatittha.
Lần thứ hai… (lặp lại)… lần thứ ba, các người chăn bò, chăn dê, nông dân và khách bộ hành thưa với Đức Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn đừng đi đến Ambatittha.
Ambatitthe, bhante, jaṭilassa assame nāgo paṭivasati iddhimā āsiviso ghoraviso.
Venerable Sir, in the hermitage of the ascetic at Ambatittha, there dwells a Nāga, powerful, with swift venom, and dreadful poison.
Bạch Thế Tôn, tại Ambatittha, trong am thất của vị đạo sĩ Jaṭila, có một con rắn thần (nāga) trú ngụ, nó có thần thông, nọc độc nhanh và nọc độc ghê gớm.
So bhagavantaṃ mā viheṭhesī’’ti.
May he not harm the Blessed One.’’
Mong rằng nó đừng làm hại Thế Tôn.”
Tatiyampi kho bhagavā tuṇhī ahosi.
A third time also the Blessed One remained silent.
Lần thứ ba, Đức Thế Tôn cũng im lặng.
Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena bhaddavatikā tadavasari.
Then the Blessed One, wandering gradually on tour, arrived at Bhaddavatikā.
Sau đó, Đức Thế Tôn tuần tự du hành và đến Bhaddavatikā.
Tatra sudaṃ bhagavā bhaddavatikāyaṃ viharati.
There, the Blessed One dwelled in Bhaddavatikā.
Tại đó, Đức Thế Tôn trú ngụ ở Bhaddavatikā.
Atha kho āyasmā sāgato yena ambatitthassa* jaṭilassa assamo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā agyāgāraṃ pavisitvā tiṇasanthārakaṃ paññapetvā nisīdi pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Then Venerable Sāgata approached the hermitage of the ascetic at Ambatittha; having approached and entered the fire-hut, he spread a grass mat and sat down, folding his legs crosswise, holding his body erect, and establishing mindfulness in front of him.
Rồi Tôn giả Sāgata đi đến am thất của vị đạo sĩ Jaṭila ở Ambatittha; sau khi đến, ngài bước vào nhà lửa, trải một tấm chiếu cỏ, ngồi kiết già, giữ thân thẳng và thiết lập chánh niệm trước mặt.
Addasā kho so nāgo āyasmantaṃ sāgataṃ paviṭṭhaṃ.
That Nāga saw Venerable Sāgata had entered.
Con rắn thần (nāga) đó nhìn thấy Tôn giả Sāgata đã bước vào.
Disvāna dummano* padhūpāyi* .
Having seen him, he was displeased and emitted smoke.
Sau khi thấy, nó buồn bực và phun khói.
Āyasmāpi sāgato padhūpāyi* .
Venerable Sāgata also emitted smoke.
Tôn giả Sāgata cũng phun khói.
Atha kho so nāgo makkhaṃ asahamāno pajjali.
Then, unable to bear the insult, that Nāga blazed up.
Rồi con rắn thần (nāga) đó không chịu nổi sự phẫn nộ nên bốc cháy.
Āyasmāpi sāgato tejodhātuṃ samāpajjitvā pajjali.
Venerable Sāgata also blazed up, entering the fire element concentration.
Tôn giả Sāgata cũng nhập tejodhātu (hỏa giới định) và bốc cháy.
Atha kho āyasmā sāgato tassa nāgassa tejasā tejaṃ pariyādiyitvā yena bhaddavatikā tenupasaṅkami.
Then Venerable Sāgata, having overcome the Nāga’s power with his own power, approached Bhaddavatikā.
Rồi Tôn giả Sāgata, sau khi dùng thần lực của mình để chế ngự thần lực của con rắn thần (nāga) đó, ngài đi đến Bhaddavatikā.
Atha kho bhagavā bhaddavatikāyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena kosambī tena cārikaṃ pakkāmi.
Then the Blessed One, having stayed in Bhaddavatikā for as long as he wished, set out on tour for Kosambī.
Sau đó, Đức Thế Tôn, sau khi trú ngụ tại Bhaddavatikā tùy ý, Ngài lên đường du hành đến Kosambī.
Assosuṃ kho kosambikā upāsakā – ‘‘ayyo kira sāgato ambatitthikena nāgena saddhiṃ saṅgāmesī’’ti.
The lay followers in Kosambī heard: ‘‘It seems Venerable Sāgata contended with the Nāga of Ambatittha.’’
Các nam cư sĩ ở Kosambī nghe nói rằng: “Đại đức Sāgata đã chiến đấu với con rắn thần (nāga) ở Ambatittha.”
Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena kosambī tadavasari.
Then the Blessed One, wandering gradually on tour, arrived at Kosambī.
Sau đó, Đức Thế Tôn tuần tự du hành và đến Kosambī.
Atha kho kosambikā upāsakā bhagavato paccuggamanaṃ karitvā yenāyasmā sāgato tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāgataṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu.
Then the lay followers in Kosambī went forth to meet the Blessed One; having approached Venerable Sāgata and saluted him, they stood to one side.
Rồi các nam cư sĩ ở Kosambī đi ra đón Đức Thế Tôn, sau đó họ đến chỗ Tôn giả Sāgata; sau khi đến, họ đảnh lễ Tôn giả Sāgata và đứng sang một bên.
Ekamantaṃ ṭhitā kho kosambikā upāsakā āyasmantaṃ sāgataṃ etadavocuṃ – ‘‘kiṃ, bhante, ayyānaṃ dullabhañca manāpañca, kiṃ paṭiyādemā’’ti?
Standing to one side, the lay followers in Kosambī said this to Venerable Sāgata: ‘‘Venerable Sir, what is difficult for the venerables to obtain and agreeable, what should we prepare?’’
Đứng sang một bên, các nam cư sĩ ở Kosambī thưa với Tôn giả Sāgata rằng: “Bạch Đại đức, điều gì là khó tìm và đáng ưa thích đối với các Đại đức? Chúng con nên chuẩn bị điều gì?”
Evaṃ vutte chabbaggiyā bhikkhū kosambike upāsake etadavocuṃ – ‘‘atthāvuso, kāpotikā nāma pasannā bhikkhūnaṃ dullabhā ca manāpā ca, taṃ paṭiyādethā’’ti.
When this was said, the group of six bhikkhus said this to the lay followers in Kosambī: ‘‘Friends, there is a clear liquor called kāpotikā, which is difficult for bhikkhus to obtain and agreeable. Prepare that.’’
Khi được nói như vậy, các Tỳ-kheo nhóm sáu người thưa với các nam cư sĩ ở Kosambī rằng: “Này các đạo hữu, có một loại rượu trong vắt tên là kāpotikā, nó khó tìm và đáng ưa thích đối với các Tỳ-kheo, hãy chuẩn bị nó đi.”
Atha kho kosambikā upāsakā ghare ghare kāpotikaṃ pasannaṃ paṭiyādetvā āyasmantaṃ sāgataṃ piṇḍāya paviṭṭhaṃ disvāna āyasmantaṃ sāgataṃ etadavocuṃ – ‘‘pivatu, bhante, ayyo sāgato kāpotikaṃ pasannaṃ, pivatu, bhante, ayyo sāgato kāpotikaṃ pasanna’’nti.
Then the lay followers in Kosambī, having prepared the clear liquor called kāpotikā in house after house, when they saw Venerable Sāgata entering for alms, said this to Venerable Sāgata: ‘‘Venerable Sāgata, please drink the clear kāpotikā; Venerable Sāgata, please drink the clear kāpotikā.’’
Rồi các nam cư sĩ ở Kosambī, sau khi chuẩn bị rượu trong vắt kāpotikā ở từng nhà, khi thấy Tôn giả Sāgata vào khất thực, họ thưa với Tôn giả Sāgata rằng: “Bạch Đại đức, xin Đại đức Sāgata hãy uống rượu trong vắt kāpotikā, bạch Đại đức, xin Đại đức Sāgata hãy uống rượu trong vắt kāpotikā.”
Atha kho āyasmā sāgato ghare ghare kāpotikaṃ pasannaṃ pivitvā nagaramhā nikkhamanto nagaradvāre paripati.
Then Venerable Sāgata, having drunk the clear kāpotikā in house after house, collapsed at the city gate while leaving the city.
Rồi Tôn giả Sāgata, sau khi uống rượu trong vắt kāpotikā ở từng nhà, khi ra khỏi thành, ngài bị ngã ngay tại cổng thành.
Atha kho bhagavā sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ nagaramhā nikkhamanto addasa āyasmantaṃ sāgataṃ nagaradvāre paripatantaṃ.
Then the Blessed One, leaving the city with many bhikkhus, saw Venerable Sāgata collapsed at the city gate.
Rồi Đức Thế Tôn, khi ra khỏi thành cùng với nhiều Tỳ-kheo, Ngài nhìn thấy Tôn giả Sāgata bị ngã tại cổng thành.
Disvāna bhikkhū āmantesi – ‘‘gaṇhatha, bhikkhave, sāgata’’nti.
Having seen him, he addressed the bhikkhus: ‘‘Bhikkhus, take Sāgata.’’
Sau khi thấy, Ngài gọi các Tỳ-kheo: “Này các Tỳ-kheo, hãy đỡ Sāgata lên!”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paṭissuṇitvā āyasmantaṃ sāgataṃ ārāmaṃ netvā yena bhagavā tena sīsaṃ katvā nipātesuṃ.
‘‘Yes, Venerable Sir,’’ those bhikkhus replied to the Blessed One and took Venerable Sāgata to the monastery, laid him down with his head towards the Blessed One.
“Vâng, bạch Thế Tôn,” các Tỳ-kheo đó vâng lời Đức Thế Tôn, đưa Tôn giả Sāgata về tinh xá và đặt ngài nằm với đầu hướng về phía Đức Thế Tôn.
Atha kho āyasmā sāgato parivattitvā yena bhagavā tena pāde karitvā seyyaṃ kappesi.
Then Venerable Sāgata turned over and lay down with his feet towards the Blessed One.
Rồi Tôn giả Sāgata xoay người lại, đặt chân hướng về phía Đức Thế Tôn và nằm xuống.
Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘nanu, bhikkhave, pubbe sāgato tathāgate sagāravo ahosi sappatisso’’ti?
Then the Blessed One addressed the bhikkhus: ‘‘Bhikkhus, was not Sāgata previously respectful and obedient to the Tathāgata?’’
Rồi Đức Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo: “Này các Tỳ-kheo, trước đây Sāgata chẳng phải đã cung kính và tôn trọng Như Lai sao?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘Yes, Venerable Sir.’’
“Vâng, bạch Thế Tôn.”
‘‘Api nu kho, bhikkhave, sāgato etarahi tathāgate sagāravo sappatisso’’ti?
‘‘Now, bhikkhus, is Sāgata respectful and obedient to the Tathāgata?’’
“Này các Tỳ-kheo, hiện giờ Sāgata có còn cung kính và tôn trọng Như Lai nữa không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘No, Venerable Sir.’’
“Không, bạch Thế Tôn.”
‘‘Nanu, bhikkhave, sāgato ambatitthikena nāgena* saddhiṃ saṅgāmesī’’ti?
‘‘Bhikkhus, did not Sāgata contend with the Nāga of Ambatittha?’’
“Này các Tỳ-kheo, Sāgata chẳng phải đã chiến đấu với con rắn thần (nāga) ở Ambatittha sao?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘Yes, Venerable Sir.’’
“Vâng, bạch Thế Tôn.”
‘‘Api nu kho, bhikkhave, sāgato etarahi pahoti nāgena saddhiṃ saṅgāmetu’’nti?
‘‘Now, bhikkhus, is Sāgata able to contend with the Nāga?’’
“Này các Tỳ-kheo, hiện giờ Sāgata có còn đủ sức để chiến đấu với con rắn thần (nāga) nữa không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘No, Venerable Sir.’’
“Không, bạch Thế Tôn.”
‘‘Api nu kho, bhikkhave, taṃ pātabbaṃ yaṃ pivitvā visaññī assā’’ti?
‘‘Bhikkhus, is that drinkable which, having drunk, one becomes senseless?’’
“Này các Tỳ-kheo, có nên uống thứ gì mà khi uống vào lại trở nên mất ý thức không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘No, Venerable Sir.’’
“Không, bạch Thế Tôn.”
‘‘Ananucchavikaṃ, bhikkhave, sāgatassa ananulomikaṃ appatirūpaṃ assāmaṇakaṃ akappiyaṃ akaraṇīyaṃ.
‘‘Bhikkhus, this is not suitable for Sāgata, it is not proper, it is unbecoming of a recluse, it is improper, it is not to be done.
“Này các Tỳ-kheo, việc Sāgata làm là không thích hợp, không tương ưng, không xứng đáng, không phải hạnh Sa-môn, không hợp pháp, không nên làm.
Kathañhi nāma, bhikkhave, sāgato majjaṃ pivissati!
How can Sāgata drink intoxicating liquor, bhikkhus!
Này các Tỳ-kheo, làm sao mà Sāgata lại uống rượu được chứ!
Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
This, bhikkhus, is not for the persuasion of the unpersuaded…(thus)…and so, bhikkhus, you should recite this training rule:
Này các Tỳ-kheo, điều đó không làm cho những người chưa có niềm tin phát sinh niềm tin… (lặp lại)… Này các Tỳ-kheo, các ngươi hãy đọc tụng giới học này như sau –
Majje majjasaññī pivati, āpatti pācittiyassa.
If he drinks liquor, perceiving it to be liquor, there is a pācittiya offense.
Uống rượu mà biết đó là rượu, phạm tội pācittiya.
Majje vematiko pivati, āpatti pācittiyassa.
If one drinks intoxicating liquor, being in doubt, there is an offense of pācittiya.
Uống khi nghi ngờ đó là rượu/chất say, phạm tội pācittiya.
Majje amajjasaññī pivati, āpatti pācittiyassa.
If one drinks intoxicating liquor, perceiving it not to be intoxicating liquor, there is an offense of pācittiya.
Uống rượu/chất say mà tưởng là không phải rượu/chất say, phạm tội pācittiya.
Amajje majjasaññī, āpatti dukkaṭassa.
If in what is not intoxicating liquor, one perceives it to be intoxicating liquor, there is an offense of dukkata.
Trong chất không phải rượu/chất say mà tưởng là rượu/chất say, phạm tội dukkaṭa.
Amajje vematiko, āpatti dukkaṭassa.
If in what is not intoxicating liquor, one is in doubt, there is an offense of dukkata.
Trong chất không phải rượu/chất say mà nghi ngờ, phạm tội dukkaṭa.
Amajje amajjasaññī, anāpatti.
If in what is not intoxicating liquor, one perceives it not to be intoxicating liquor, there is no offense.
Trong chất không phải rượu/chất say mà tưởng là không phải rượu/chất say, không phạm tội.
329. Anāpatti amajjañca hoti majjavaṇṇaṃ majjagandhaṃ majjarasaṃ taṃ pivati, sūpasampāke, maṃsasampāke, telasampāke, āmalakaphāṇite, amajjaṃ ariṭṭhaṃ pivati, ummattakassa, ādikammikassāti.
There is no offense for one who drinks something that is not intoxicating liquor, yet has the color, smell, and taste of intoxicating liquor; for one who drinks it as a flavoring for curry, as a flavoring for meat, as a flavoring for oil, or in āmalaka-phāṇita; for one who drinks non-intoxicating ariṭṭha medicine; for a mad person; for the first offender.
Không phạm tội khi uống thứ không phải rượu/chất say nhưng có màu sắc, mùi vị của rượu/chất say; khi uống thứ được nấu với súp, nấu với thịt, nấu với dầu, phanit từ quả xoài rừng (āmalaka); khi uống thuốc Ariṭṭha không phải rượu/chất say; đối với người điên; đối với người đầu tiên phạm tội.