Table of Contents

⮲

Payogasiddhipāṭha

Edit
3

1. Saññādikaṇḍa

1. Chapter on Designations

1. Chương Saññādikaṇḍa (Chương về các Danh từ)

4
Siddha-mbatthuṃ sammā vande
May there be accomplishment! I pay homage rightly.
Cầu mong thành tựu, con xin đảnh lễ đúng đắn.
5
Ganthārambhakathā
Account of the Commencement of the Text
Lời mở đầu tác phẩm
6
Siddha+miṭṭhadadaṃ buddhaṃ, dhammaṃ maṇiṃva svatthadaṃ;
Having reverently worshipped the Buddha who bestows desired accomplishments, the Dhamma that grants welfare like a jewel;
Sau khi thành kính đảnh lễ Đức Phật, Đấng ban mọi điều mong ước thành tựu;
7
Saṅghañca sādaraṃ natvā, payogasiddhi vuccate.
and the Sangha, this Payogasiddhi is explained.
Đảnh lễ Pháp, Đấng ban sự an lành như viên ngọc; và đảnh lễ Tăng đoàn;
8
Pabhāvo moggallānassa, byākaraṇe ca peṭake;
The influence of Moggallāna, in grammar and in the Pitaka;
Bộ Payogasiddhi này được tuyên thuyết. Ôi, thật kỳ diệu thay,
9
Nisseseva kabbātitto, aho acchariyo vata.
is completely beyond poetry; oh, how wondrous it is!
Ảnh hưởng của Ngài Moggallāna trong ngữ pháp và các kinh điển
10
Vuttañhi pubbasīhaḷācariya+pācariyehi –
For it was said by the ancient Sri Lankan teachers:
Thật là hoàn hảo, vượt qua mọi tác phẩm!
11
Yā satti pāṇine yā ca, candra+kātyāyanādisu;
The power that Pāṇini possessed, and that in Candra, Kātyāyana, and others;
Quả thật, các bậc thầy Sīhaḷa cổ đã nói:
12
Sā+yaṃ muttimatī maññe, moggallāyanarūpinī-ti.
That very power, I believe, is embodied in Moggallāyana.
Sức mạnh mà Pāṇini, Candrakātyāyana và những vị khác có,
13
Suttaṃ vutti ca teneva, katā ekena pañcikā;
The Sutta and Vutti, and the Pañcikā were all made by him alone;
Nay dường như hóa thân thành Moggallāyana vậy.
14
Tasmā+ssa sattha+maññehi, supasaṭṭhaṃ+tisundaraṃ.
Therefore, his teaching is, I believe, highly praised and exceedingly beautiful by others.
Chính Ngài đã biên soạn cả Sutta và Vutti thành một bộ Pañcikā duy nhất.
15
Tamhi ca dubbidhaṃ ñeyyaṃ, suttaṃ kammatthabhedato;
And therein, two types are to be known: Sutta, distinguished by its purpose;
Vì vậy, giáo pháp của Ngài được các vị khác tán thán là vô cùng tuyệt vời.
16
Tesvā+di mītisaddena, dutiyaṃ tippakārato.
Among these, the former (Sutta) by the word mīti, and the latter (purpose) by three types.
Trong đó, Sutta cần được biết là có hai loại, theo sự khác biệt về ý nghĩa ngữ pháp (kamma) và mục đích (attha).
17
Suvisadaṃ pakāsetvā, subodha+mākumārakaṃ;
Having explained it very clearly, making it easily comprehensible for even a child;
Trong số đó, loại thứ nhất bắt đầu bằng từ “mīti”, loại thứ hai có ba dạng.
18
Byāpikāvaḷiyā kassaṃ, taṃ suṇātha samāhitāti.
Who would not, with attention, listen to this treatise of the comprehensive series?
Sau khi giải thích rõ ràng, dễ hiểu cho cả trẻ thơ, hãy lắng nghe điều đó với sự chú tâm, trong một chuỗi giải thích rộng khắp.
19
1. Aādayo titālīsa vaṇṇā
1. The Forty-Three Letters Beginning with A
1. Bốn mươi ba vaṇṇa (âm vị) bắt đầu bằng A
20
Akārādayo niggahītantā tecattālīsakkharā vaṇṇā nāma honti.
The forty-three letters, from the letter ‘a’ up to and including the niggahīta, are called vaṇṇa (letters).
Bốn mươi ba chữ cái, từ Akāra đến Niggahīta, được gọi là Vaṇṇa (âm vị).
Taṃ yathā a, ā, i, ī, u, ū, e, ऐ, o, औ, ka kha ga gha ṅa, ca cha ja jha ña, ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa, ta tha da dha na, pa pha ba bha ma, ya ra lava sa ha ḷa aṃ.
Such as: a, ā, i, ī, u, ū, e, ai, o, au, ka kha ga gha ṅa, ca cha ja jha ña, ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa, ta tha da dha na, pa pha ba bha ma, ya ra la va sa ha ḷa aṃ.
Đó là: a, ā, i, ī, u, ū, e, ai, o, au, ka kha ga gha ṅa, ca cha ja jha ña, ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa, ta tha da dha na, pa pha ba bha ma, ya ra la va sa ha ḷa aṃ.
Tena kvattho ‘‘e ona+ma vaṇṇe’’ti.
What is the purpose of this (definition)? It is for “e o and other letters.”
Theo đó, câu “e ona ma vaṇṇe” (trong các âm vị) có ý nghĩa gì?
Titālīsāti vacanaṃ katthaci vaṇṇalopaṃ ñāpeti, tena ‘‘paṭisaṅkhā yoniso’’tiādi siddhaṃ.
The statement “forty-three” indicates the elision of letters in some places, thereby establishing “paṭisaṅkhā yoniso” and so forth.
Lời nói “titālīsa” (bốn mươi ba) ở một số chỗ cho biết sự lược bỏ âm vị, nhờ đó mà “paṭisaṅkhā yoniso” (xem xét kỹ lưỡng) và các từ tương tự được thành lập.
21
Akāro ādi mariyādabhūto yesaṃ te aādayo.
Those that have ‘a’ as their beginning or limit are ‘aādayo’.
Những âm vị mà Akāra là khởi đầu và giới hạn của chúng được gọi là Aādayo (bắt đầu bằng A).
Tayo ca cattālīsa ceti titālīsa, iminā nipātanena vā catabhāgalopo.
Three and forty make forty-three, or by this nominal formation, there is a loss of one-fourth.
Ba và bốn mươi là titālīsa (bốn mươi ba); hoặc bằng cách rút gọn này, một phần tư bị lược bỏ.
Vaṇṇīyati attho etehīti vaṇṇā.
Those by which meaning is clarified are vaṇṇa (letters).
Những âm vị mà ý nghĩa được diễn đạt bởi chúng được gọi là Vaṇṇā.
22
Etthā+ha – ‘‘kasmā ācariyakaccāyanādīhi viya ekacattālīsakkharāna+makkharasañña+makatvā titālīsakkharānaṃ vaṇṇasaññā katā’’ti.
Here, it is asked: “Why, unlike teachers like Kaccāyana, were only forty-three letters given the designation vaṇṇa, instead of forty-one?”
Ở đây, có người hỏi: “Tại sao các bậc thầy Kaccāyana và những vị khác chỉ đặt tên Akkhara (chữ cái) cho bốn mươi mốt chữ cái, mà không đặt tên Vaṇṇa cho bốn mươi ba chữ cái?”
Vuccate –
It is said:
Được trả lời rằng:
23
Sā māgadhī mūlabhāsā, narā yāyā+dikappikā;
Because the Mägadhī is the root language, which primordial humans spoke;
Ngôn ngữ Mūlabhāsā (ngôn ngữ gốc) đó là Māgadhī,
24
Brahmāno cā-sutālāpā, sambuddhā cāpi bhāsareti –
Brahmās spoke it effortlessly, and the Buddhas also spoke it –
Mà con người ở thời kỳ đầu, chư Phạm thiên và chư Phật Chánh Đẳng Giác đều nói.
25
Vacanato māgadhikānaṃ ettha, seyyo, oṭṭho, sotthi-tyādīsupi asesabyāpikānaṃ titālīsakkharānaṃva ujukānvatthappakkharaguṇikā, neva pana ‘rukkhā vanaṃ’tyādo viya avayave samudāyavohāro, ‘samuddo mayā diṭṭho’tyādo viya ca samudāye avayavavohāroti dassetuṃ paccekaṃ vaṇṇasaññā katāti.
Based on this statement, to show that the forty-three letters, which are fully pervasive in terms such as seyyo, oṭṭho, sotthi, etc., are directly and literally expressive for the speakers of Mägadhī, and not that a whole is conventionally referred to by a part, as in ‘rukkhā vanaṃ’ (trees are a forest), or that a part is conventionally referred to by a whole, as in ‘samuddo mayā diṭṭho’ (the ocean was seen by me), each letter is given its own designation.
Theo lời dạy này, trong ngôn ngữ Māgadhī, những chữ cái như ettha, seyyo, oṭṭho, sotthi, v.v., cũng như bốn mươi ba chữ cái được sử dụng rộng rãi, có phẩm chất rõ ràng, đúng nghĩa và không bị sai lệch. Không giống như trong “rukkhā vanaṃ” (cây rừng) mà một phần được gọi là toàn thể, hay như trong “samuddo mayā diṭṭho” (biển được ta thấy) mà toàn thể được gọi là một phần. Để chỉ ra điều đó, mỗi chữ cái đều được đặt tên Vaṇṇa.
26
‘‘Sakkaccasavanaṃ buddhasāsanasampattī’’ti ‘‘sithiladhanitādi akkharavipattiyañhi atthassa dunnayatā hotī’’ti ca yasmā vuttaṃ.
Because it is stated: “Attentive listening is the accomplishment of the Buddha’s Dispensation,” and “Indeed, in the case of faulty pronunciation of letters, whether lax or firm, the meaning becomes difficult to grasp.”
Vì đã nói rằng: “Sự lắng nghe cẩn thận là sự thành tựu của giáo pháp Đức Phật” và “Khi có sự sai lệch về chữ cái do lỏng lẻo hay căng thẳng, thì ý nghĩa trở nên khó hiểu.”
27
Tasmā akkharakosallaṃ, sampādeyya vicakkhaṇo;
Therefore, a discerning person should acquire proficiency in letters;
Vì vậy, người trí cần phải thành thạo các chữ cái,
28
Upaṭṭhahaṃ garuṃ sammā, uṭṭhānādīhi pañcahi.
By properly attending to the teacher with five (ways), such as rising to meet him.
Bằng cách phụng sự bậc thầy một cách đúng đắn với năm điều như sự siêng năng.
29
Tattha akārādīna+manukkamo pane+sa ṭhānādikkamasannissito.
Here, the order of the letters beginning with ‘a’ is dependent on the order of their places of articulation (ṭhāna), etc.
Thứ tự của các chữ cái bắt đầu bằng Akāra này dựa trên thứ tự của ṭhāna (vị trí phát âm) và các yếu tố khác.
Tathā hi ṭhāna+karaṇa+payatanehi vaṇṇā jāyanti.
Indeed, letters are produced by the place of articulation (ṭhāna), the articulator (karaṇa), and the effort (payatana).
Thật vậy, các âm vị được tạo ra bởi ṭhāna (vị trí), karaṇa (công cụ) và payatana (nỗ lực).
Tattha cha ṭhānāni kaṇṭha+tālu+muddha+danta+oṭṭha+nāsikāvasena.
There are six places of articulation: throat, palate, cerebral region, teeth, lips, and nose.
Trong đó, có sáu ṭhāna: kaṇṭha (cổ họng), tālu (vòm miệng), muddha (đỉnh vòm miệng), danta (răng), oṭṭha (môi), nāsikā (mũi).
30
Tattha avaṇṇa+kavagga+hānaṃ kaṇṭho ṭhānaṃ, ivaṇṇa+cavagga+yānaṃ tālu, ṭavagga+ra+ḷānaṃ muddhā, tavagga+la+sānaṃ dantā, uvaṇṇa+pavaggānaṃ oṭṭho, e vaṇṇassa kaṇṭhatālū, o vaṇṇassa kaṇṭho+ṭṭhā, vakārassa danto+ṭṭhā, niggahītassa nāsikā, ṅa, ñña, ṇa, na, mānaṃ sakaṭhānaṃ nāsikā ca.
Of these, the throat is the place of articulation for the ‘a’ vowels, the ka-group, and ‘ha’; the palate for the ‘i’ vowels, the ca-group, and ‘ya’; the cerebral region for the ṭa-group, ‘ra’, and ‘ḷa’; the teeth for the ta-group, ‘la’, and ‘sa’; the lips for the ‘u’ vowels and the pa-group; the throat and palate for the letter ‘e’; the throat and lips for the letter ‘o’; the teeth and lips for the letter ‘va’; the nose for the niggahīta; and for ṅa, ñña, ṇa, na, ma, their own place of articulation and the nose.
Trong đó, cổ họng là vị trí của các nguyên âm a, các âm thuộc nhóm ka (kavagga) và âm ha; vòm miệng là vị trí của các nguyên âm i, các âm thuộc nhóm ca (cavagga) và âm ya; đỉnh vòm miệng là vị trí của các âm thuộc nhóm ṭa (ṭavagga), âm ra và âm ḷa; răng là vị trí của các âm thuộc nhóm ta (tavagga), âm la và âm sa; môi là vị trí của các nguyên âm u và các âm thuộc nhóm pa (pavagga); cổ họng và vòm miệng là vị trí của nguyên âm e; cổ họng và môi là vị trí của nguyên âm o; răng và môi là vị trí của âm va; mũi là vị trí của niggahīta; và mũi cũng là vị trí của ṅa, ñña, ṇa, na, ma cùng với vị trí riêng của chúng.
Ettha ca –
And here –
Ở đây, và –
31
Hakāro pañcameheva, antaṭṭhāhi ca saṃyuto;
The letter ‘ha’, when connected with the five (nasals) and the interior (semivowels);
Âm Hakāra, khi kết hợp với năm âm cuối (năm âm mũi) và các âm antaṭṭha (âm giữa),
32
Oraso iti viññeyyo, kaṇṭhajo tadasaṃyuto.
is known as orasa (uttered from the chest); when not connected, it is known as throat-born.
Được biết là orasa (phát ra từ ngực); khi không kết hợp, nó là âm cổ họng.
33
Yathā avaṅhoti (avaṅa hoti., tañhi, taṇhā, pubbanho, amhe, guyhaṃ, gārayhā, ārulho, bahvakkharanti.
For example, avaṅho, (avaṅa hoti), tañhi, taṇhā, pubbanho, amhe, guyhaṃ, gārayhā, ārulho, bahvakkharaṃ.
Ví dụ: avaṅho (avaṅa hoti), tañhi, taṇhā, pubbanho, amhe, guyhaṃ, gārayhā, ārulho, bahvakkharanti.
34
Karaṇaṃ –
The articulator (karaṇa) –
Karaṇa (công cụ phát âm):
35
Jivhāmajjhaṃ tālujānaṃ,
The middle of the tongue for those from the palate,
Giữa lưỡi cho các âm vòm miệng,
36
Jivhopaggaṃ muddhajānaṃ,
The tip of the tongue for those from the cerebral region,
Đầu lưỡi cong lên cho các âm đỉnh vòm miệng,
37
Jivhaggaṃ dantajānaṃ se-
The front of the tongue for those from the teeth –
Đầu lưỡi cho các âm răng,
38
Sā sakaṭhānakaraṇā.
The rest have their own respective articulators.
Các âm còn lại có công cụ phát âm là vị trí riêng của chúng.
39
Vaṇṇānaṃ uccāraṇussāho payatanaṃ, taṃ kiṃ – saṃvutādikaraṇaviseso, saṃvutatta+makārassa, vivaṭattaṃ sesasarānaṃ sakāra+hakārānañca, phuṭṭhattaṃ vaggānaṃ, īsaṃphuṭṭhattaṃ ya+ra+la+vānaṃ.
The effort (payatana) is the exertion in uttering the letters; what is that? It is the specific manner of closure, etc.: closure for the letter ‘a’; openness for the other vowels, and for ‘sa’ and ‘ha’; firm contact for the vaggas (stop consonants); slight contact for ‘ya’, ‘ra’, ‘la’, ‘va’.
Payatana (nỗ lực) là sự cố gắng khi phát âm các âm vị. Đó là gì? Đó là sự khác biệt trong cách phát âm như saṃvuta (đóng) và vivaṭa (mở). Âm akāra là saṃvuta; các nguyên âm còn lại, âm sakāra và hakāra là vivaṭa; các âm vaggānaṃ (phụ âm nhóm) là phuṭṭatta (chạm hoàn toàn); các âm ya, ra, la, va là īsaṃphuṭṭatta (chạm nhẹ).
40
Evaṃ ṭhāna+karaṇa+payatana+suti kālabhinnesu akkharesu sarā nissayā, itare nissitā.
Thus, in letters distinguished by their place (ṭhāna), articulator (karaṇa), effort (payatana), and duration (kāla), the vowels are independent, and the others are dependent.
Như vậy, trong các chữ cái khác nhau về ṭhāna (vị trí), karaṇa (công cụ), payatana (nỗ lực) và suti kāla (thời gian phát âm), các nguyên âm là nissaya (tự lập), còn các phụ âm là nissita (phụ thuộc).
Tattha –
Therein –
Trong đó –
41
Nissayā+do sarā vuttā, nissitā byañjanā tato;
First, the vowels are said to be independent, then the consonants are dependent;
Các nguyên âm được gọi là nissaya ở đầu, các phụ âm là nissita sau đó;
42
Vagge+kajā bahuttā+do, tato ṭhāna+lahukkamā.
Then, in the vaggas, the first letters are in abundance, then by order of place and lightness.
Trong các nhóm, các âm đầu tiên là số nhiều ở đầu, sau đó theo thứ tự vị trí và sự nhẹ nhàng.
43
‘‘Aādayo’’ti vattate yāva ‘‘bindu niggahīta’’nti.
“Aādayo” continues up to “bindu niggahītaṃ.”
“Aādayo” (bắt đầu bằng A) được tiếp tục cho đến “bindu niggahītaṃ” (dấu chấm niggahīta).
Tañca kho ‘‘atthavasā vibhattivipariṇāmo’’ti sattamyanta+mabhisambandhīyate, ‘‘vaṇṇā’’ti vattate –
And that, according to “atthavasā vibhattivipariṇāmo” (the case-ending changes according to meaning), is connected as being in the locative case; “vaṇṇā” continues –
Và điều đó được liên kết với thể sở thuộc (sattamyanta) theo quy tắc “atthavasā vibhattivipariṇāmo” (sự biến đổi của biến cách tùy theo ý nghĩa), “vaṇṇā” (các âm vị) được tiếp tục –
44
2. Dasā+do sarā
2. The Ten Vowels Beginning with A
2. Mười nguyên âm bắt đầu bằng A
45
Aādīsvā+dimhi niddiṭṭhā odantā dasa vaṇṇā sarā nāma honti.
Among those beginning with ‘a’, the ten letters designated first, up to ‘o’, are called vowels (sarā).
Trong số các âm vị bắt đầu bằng A, mười âm vị được chỉ định ở đầu, từ O đến cuối, được gọi là Sarā (nguyên âm).
Yathā a ā, i ī, u ū, e ऐ, o औ.
For example: a ā, i ī, u ū, e ai, o au.
Ví dụ: a ā, i ī, u ū, e ai, o au.
Saranti=sappadhānabhāvena pavattanti, byañjane vā sārentīti sarā.
They move independently, or they cause the consonants to move, hence they are sarā.
Saranti (chúng tự vận hành) = chúng vận hành một cách độc lập, hoặc chúng làm cho các phụ âm vận hành, nên chúng được gọi là Sarā (nguyên âm).
46
‘‘Dasā+do sarā’’ti vattate.
“Dasādo sarā” continues.
“Dasādo sarā” (mười nguyên âm bắt đầu bằng A) được tiếp tục.
47
3. Dve dve savaṇṇā
3. Two by Two are Savaṇṇa
3. Hai âm giống nhau (savaṇṇā)
48
Aādīsvā+dimesu dasasu dve dve savaṇṇā nāma honti yathākkamaṃ.
Among the first ten in the group beginning with ‘a’, two by two are called savaṇṇa (cognate letters), in due order.
Trong mười âm vị đầu tiên bắt đầu bằng A, cứ hai âm một được gọi là Savaṇṇā (âm giống nhau) theo thứ tự.
Yathā a āiti, i īiti, u ū iti, e eiti, o, oiti.
For example: a ā, i ī, u ū, e e, o o.
Ví dụ: a ā, i ī, u ū, e e, o o.
Samānā sadisā vaṇṇā savaṇṇā, samānattañca ṭhānato.
Letters that are similar or alike are savaṇṇa; and similarity is determined by the place of articulation.
Samānā (giống nhau), sadisā (tương tự) là vaṇṇā savaṇṇā (âm giống nhau), và sự giống nhau là về vị trí phát âm (ṭhāna).
‘‘Dve dve’’ti vattate vakkhamānesu dvīsu.
“Dve dve” continues in the two to be stated next.
“Dve dve” (từng đôi một) được tiếp tục trong hai điều sẽ được nói đến sau.
49
4. Pubbo rasso
4. The Former is Short (Rassa)
4. Âm đầu là rassa (ngắn)
50
Tesveva dasasu ye dve dve savaṇṇā, tesu yo yo pubbo, so so rassasañño hoti.
Among those same ten, of the two savaṇṇa pairs, whichever is the former, that one is designated short (rassa).
Trong số mười âm vị đó, trong mỗi cặp hai âm giống nhau (savaṇṇā), âm nào đứng trước thì được gọi là Rassasañño (âm ngắn).
Yathā a i u e o.
For example: a, i, u, e, o.
Ví dụ: a, i, u, e, o.
Tesu ‘saṃyogato pubbāva dissanti dve panantimā’ta dassetuṃ tattha sādhuttā tesampi idha saṅgaho, yathā ettha seyyo oṭṭho sotthi.
Among them, to show that ‘the two final ones (e and o) appear before a conjunction’, they are included here due to their suitability in such cases, for instance in seyyo, oṭṭho, sotthi.
Để chỉ ra rằng “hai âm cuối chỉ xuất hiện sau sự kết hợp”, và vì chúng cũng thích hợp ở đó, chúng cũng được bao gồm ở đây, như trong ettha, seyyo, oṭṭho, sotthi.
Rassakālayogā tabbantatāya vā rassā.
They are short (rassa) by being associated with a short duration or by ending in it.
Rassā (ngắn) là do kết hợp với thời gian ngắn (rassakāla) hoặc kết thúc bằng thời gian đó.
Rassakālo nāma accharāsaṅghāto akkhinimmilanasaṅkhāto vā kālo, tena ekamatto rasso, dvimatto dīgho, aḍḍhamatto byañjano.
A short duration (rassakāla) is a period equivalent to the blinking of an eye; thus, one mātra is short, two mātras is long, and a consonant is half a mātra.
Rassakāla (thời gian ngắn) là thời gian phát âm một chữ cái hoặc thời gian nháy mắt. Theo đó, một mora là rassa (ngắn), hai mora là dīgha (dài), nửa mora là byañjana (phụ âm).
Chandasi diyaḍḍhamattampi rassanti gaṇhanti ācariyā.
In prosody, teachers also consider a mātra and a half to be short.
Trong thi ca (chandasi), các bậc thầy cũng chấp nhận một rassa là một rưỡi mora.
51
5. Paro dīgho
5. The Latter is Long (Dīgha)
5. Âm sau là dīgha (dài)
52
Aādīsvā+dibhūtesu dasasu ye dve dve savaṇṇā, tesu yo yo paro, so so dīghasañño hoti.
Among the first ten in the group beginning with ‘a’, of the two savaṇṇa pairs, whichever is the latter, that one is designated long (dīgha).
Trong mười âm vị đầu tiên bắt đầu bằng A, trong mỗi cặp hai âm giống nhau (savaṇṇā), âm nào đứng sau thì được gọi là Dīghasañño (âm dài).
Taṃ yathā ā ī ū e o.
For example: ā, ī, ū, ai, au.
Ví dụ: ā, ī, ū, ai, au.
Dīghakālayogā tabbantatāya vā dīghā.
They are long (dīgha) by being associated with a long duration or by ending in it.
Dīghā (dài) là do kết hợp với thời gian dài (dīghakāla) hoặc kết thúc bằng thời gian đó.
53
6. Kādayo byañjanā
6. The Consonants (Byañjanā) Beginning with K
6. Kādayo (các âm bắt đầu bằng Ka) là byañjanā (phụ âm)
54
Aādīsu kādayo niggahītapariyantā tettiṃsa byañjanā nāma honti.
Among those beginning with ‘a’, the thirty-three letters from ‘ka’ up to and including the niggahīta are called consonants (byañjanā).
Trong số các âm vị bắt đầu bằng A, ba mươi ba âm vị từ Kādayo (bắt đầu bằng Ka) đến Niggahīta được gọi là Byañjanā (phụ âm).
Yathā ka kha ga gha ṅa, ca cha ja jha ña, ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa, ta tha da dha na, pa pha ba bha ma, ya ra lava sa ha ḷa aṃ iti.
For example: ka kha ga gha ṅa, ca cha ja jha ña, ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa, ta tha da dha na, pa pha ba bha ma, ya ra la va sa ha ḷa aṃ.
Ví dụ: ka kha ga gha ṅa, ca cha ja jha ña, ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa, ta tha da dha na, pa pha ba bha ma, ya ra la va sa ha ḷa aṃ.
Byañjīyati attho etehīti byañjanā.
Those by which meaning is clarified are byañjanā.
Byañjanā là những âm vị mà ý nghĩa được diễn đạt bởi chúng.
Kakārādīsva+kāro uccāraṇattho.
In the letters beginning with ‘ka’, the ‘a’ sound is for the purpose of utterance.
Trong các âm Kādayo, âm Akāra chỉ có mục đích phát âm.
55
‘‘Kādayo’’ti vattate.
“Kādayo” continues.
“Kādayo” (các âm bắt đầu bằng Ka) được tiếp tục.
56
7. Pañcapañcakā vaggā
7. The Vaggas (Classes) of Five Each
7. Các nhóm năm âm (pañcapañcakā) là vaggā
57
Aādīsu kakārādayo makārantā pañcapañcakā vaggā nāma honti.
Among those beginning with ‘a’, the letters from ‘ka’ up to ‘ma’, consisting of five each, are called vaggas (classes).
Trong số các âm vị bắt đầu bằng A, các nhóm năm âm từ Kādayo (bắt đầu bằng Ka) đến Makāra được gọi là Vaggā (nhóm).
Yathā ka kha ga gha ṅa, ca cha ja jha ña, ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa, ta tha da dha na, pa pha ba bha ma iti.
For example: ka kha ga gha ṅa, ca cha ja jha ña, ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa, ta tha da dha na, pa pha ba bha ma.
Ví dụ: ka kha ga gha ṅa, ca cha ja jha ña, ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa, ta tha da dha na, pa pha ba bha ma.
Pañca pañca parimāṇa+mesaṃ pañcapañcakā.
Those that have five as their measure are pañcapañcakā (of five each).
Pañcapañcakā là những nhóm có năm âm.
Vajjenti yakārādayoti vaggā.
They exclude (vajjenti) 'ya' and the others, hence vaggā.
Vaggā là những âm loại trừ các âm bắt đầu bằng Yakāra.
Te pana paṭhamakkharavasena kavagga+cavaggādivohāraṃ gatā kusalattikādayo viya.
And these are named by their first letter, like kavagga, cavagga, etc., just as kusalattikā and so forth.
Những nhóm này được gọi là Kavagga, Cavagga, v.v., theo âm đầu tiên, giống như kusalattikādayo (ba nhóm thiện pháp).
58
8. Bindu niggahītaṃ
8. The Niggahīta (Anusvāra) is a Dot
8. Bindu (dấu chấm) là niggahīta
59
Akārādīsva+yaṃ vaṇṇo bindumatto, so niggahītasañño hoti.
Among those beginning with ‘a’, this letter (symbolized by) a dot is called niggahīta.
Trong số các âm vị bắt đầu bằng Akāra, âm vị có dấu chấm này được gọi là Niggahītasañño.
Rassasaraṃ nissāya gahita+muccāritaṃ niggahītaṃ, karaṇaṃ niggahetvā vā.
The niggahīta is that which is taken and uttered dependent on a short vowel, or by restraining the organ (of speech).
Niggahīta là âm được giữ lại và phát âm dựa vào nguyên âm ngắn, hoặc bằng cách nén bộ phận phát âm.
60
Karaṇaṃ niggahetvāna, mukhenā+vivaṭena yaṃ;
That which is uttered by a mouth not open, restraining the organ (of speech);
Cái mà được phát âm với miệng không mở, sau khi nén bộ phận phát âm;
61
Vuccate niggahītanti, vuttaṃ bindu sarānugaṃ.
Is called niggahīta, the dot that follows a vowel, it is said.
Đó được gọi là niggahīta, là dấu chấm đi theo nguyên âm đã được nói.
62
Bahvakkharasaññākaraṇaṃ anvatthasaññatthaṃ, jha+lādayo tu ruḷhīsaññā.
The designation of many letters is for the sake of meaningful designations, but jha and so on are conventional designations.
Việc đặt tên cho nhiều âm tiết là để có tên phù hợp với ý nghĩa, nhưng các chữ jha và la v.v. là tên quy ước.
63
Vaṇṇā sarā savaṇṇā ca, rassā dīghā ca byañjanā;
Vowels, homogeneous vowels, short and long (vowels), and consonants;
Các chữ cái, nguyên âm và đồng âm, ngắn và dài, và phụ âm;
64
Vaggā ca niggahītanti, hoti saññāvidhikkamo.
Classes (of consonants), and niggahīta – thus is the sequence of designations.
Và các âm thuộc varga, và niggahīta – đó là trình tự của việc đặt tên.
65
(Saññāvidhānaṃ.)
(Designation of terms.)
(Việc đặt tên.)
66
Sandhi vuccate –
Sandhi is spoken of –
Sandhi được nói đến –
67
Loka aggapuggalo, paññā indriyaṃ, tīṇi imāni, no hi etaṃ, bhikkhunī ovādo, mātu upaṭṭhānaṃ, sametu āyasmā, abhibhū āyatanaṃ, dhanaṃ me atthi, sabbe eva, tayo assu dhammā, asanto ettha na dissanti itī+dha sarasaññāyaṃ –
In "loka aggapuggalo," "paññā indriyaṃ," "tīṇi imāni," "no hi etaṃ," "bhikkhunī ovādo," "mātu upaṭṭhānaṃ," "sametu āyasmā," "abhibhū āyatanaṃ," "dhanaṃ me atthi," "sabbe eva," "tayo assu dhammā," "asanto ettha na dissanti"—here, concerning vowel sandhi –
Loka aggapuggalo, paññā indriyaṃ, tīṇi imāni, no hi etaṃ, bhikkhunī ovādo, mātu upaṭṭhānaṃ, sametu āyasmā, abhibhū āyatanaṃ, dhanaṃ me atthi, sabbe eva, tayo assu dhammā, asanto ettha na dissanti – ở đây, trong sandhi nguyên âm này –
68
26. Saro lopo sare
26. A vowel is elided before a vowel.
26. Nguyên âm bị lược bỏ khi có nguyên âm theo sau
69
Sare saro lopanīyo hoti.
A vowel is to be elided before a vowel.
Khi có nguyên âm theo sau, nguyên âm bị lược bỏ.
Saroti kāriyīniddeso, lopoti kāriyaniddeso.
“Saro” is the term for the entity to be acted upon, “lopo” is the term for the action.
Saroti là chỉ định cái được tác động, lopoti là chỉ định tác động.
Lopo= adassanaṃ anuccāraṇaṃ, saroti jātyekavacanavasena vuttaṃ, sareti opasilesikādhārasattamī, tato vaṇṇa kāla byavadhāne kāriyaṃ na hoti, tva+masi, katamā cānanda aniccasaññāti.
Elision = non-appearance, non-utterance. “Saro” is stated by way of a singular term referring to the class. “Sare” is the locative of contiguity. Therefore, the action does not occur when there is a separation of letter or time, as in "tvaṃ asi," "katamā cānanda aniccasaññā."
Lopo = không thấy, không phát âm. Saroti được nói theo cách số ít chỉ giống loại. Sareti là locative (sattamī) chỉ sự tiếp xúc, do đó tác động không xảy ra khi có sự ngăn cách bởi âm hoặc thời gian, ví dụ: tva+masi, katamā cānanda aniccasaññā.
Evaṃ sabbasandhīsu.
Thus in all sandhi rules.
Tương tự trong tất cả các sandhi.
70
Vidhīti vattate.
"Vidhī" (rule/procedure) continues to apply.
Vidhīti được tiếp tục.
71
14. Sattamiyaṃ pubbassa
14. Of the preceding, when in the locative.
14. Của âm trước trong cách thứ bảy
72
Therayaṭṭhinyāyena pavattate paribhāsā dubbalavidhino patiṭṭhābhāvato.
This definition proceeds by the analogy of the "old man's stick," as a weak rule has no established basis.
Nguyên tắc này được áp dụng theo quy tắc của cây gậy của vị trưởng lão, vì một quy tắc yếu không có nền tảng vững chắc.
Sattamīniddese pubbasseva vidhīti pubbasaralopo.
"When in the locative case, the rule applies to the preceding (vowel)" means the elision of the preceding vowel.
Khi chỉ định bằng cách thứ bảy, tác động là của âm trước, tức là lược bỏ nguyên âm trước.
Lokaggapuggalo, paññindriyaṃ, tīṇimāni, no hetaṃ, bhikkhunovādo, mātupaṭṭhānaṃ, sametāyasmā, abhibhāyatanaṃ, dhanaṃmatthi, sabbeva, tayassu dhammā, asante+ttha na dissanti.
"Lokaggapuggalo," "paññindriyaṃ," "tīṇimāni," "no hetaṃ," "bhikkhunovādo," "mātupaṭṭhānaṃ," "sametāyasmā," "abhibhāyatanaṃ," "dhanaṃmatthi," "sabbeva," "tayassu dhammā," "asantettha na dissanti."
Lokaggapuggalo, paññindriyaṃ, tīṇimāni, no hetaṃ, bhikkhunovādo, mātupaṭṭhānaṃ, sametāyasmā, abhibhāyatanaṃ, dhanaṃmatthi, sabbeva, tayassu dhammā, asantettha na dissanti.
Pubbassa kāriyavidhānā sattamīniddiṭṭhassa paratā+va gamyateti pareti paravacanampi ghaṭate.
Since the rule of action is prescribed for the preceding (vowel) when specified in the locative case, "after" is understood, thus the statement "after" is also appropriate.
Vì tác động được quy định cho âm trước khi chỉ định bằng cách thứ bảy, nên từ “pareti” (sau) cũng có thể được hiểu là “của âm sau”, tức là tác động đến âm sau.
73
Yassa idāni, saññā iti, chāyā iva, iti api, assamaṇī asi, cakkhu indriyaṃ, akataññū asi, ākāse iva, te api, vande ahaṃ, so ahaṃ, cattāro ime, vasalo iti, moggallāno asi bījako, kathā eva kā, pāto evātī+dha pubbassaralope sampatte ‘‘saro lopo sare’’ tveva.
In "yassa idāni," "saññā iti," "chāyā iva," "iti api," "assamaṇī asi," "cakkhu indriyaṃ," "akataññū asi," "ākāse iva," "te api," "vande ahaṃ," "so ahaṃ," "cattāro ime," "vasalo iti," "moggallāno asi bījako," "kathā eva kā," "pāto eva"—here, when elision of the preceding vowel is due, it is by the rule "A vowel is elided before a vowel."
Yassa idāni, saññā iti, chāyā iva, iti api, assamaṇī asi, cakkhu indriyaṃ, akataññū asi, ākāse iva, te api, vande ahaṃ, so ahaṃ, cattāro ime, vasalo iti, moggallāno asi bījako, kathā eva kā, pāto eva – ở đây, khi việc lược bỏ nguyên âm trước đáng lẽ xảy ra, thì theo quy tắc “saro lopo sare” (nguyên âm bị lược bỏ khi có nguyên âm theo sau).
74
27. Paro kvaci
27. Sometimes of the succeeding (vowel).
27. Âm sau đôi khi
75
Saramhā paro saro kvaci lopanīyo hoti.
Sometimes, a succeeding vowel is to be elided after a vowel.
Khi có nguyên âm theo sau một nguyên âm, nguyên âm sau đôi khi bị lược bỏ.
Yassa dāni, saññāti, chāyāva, itipi, assamaṇīsi, cakkhundriyaṃ, akataññūsi, ākāseva, tepi, vandehaṃ, sohaṃ, cattārome, vasa- lobhi, moggallānosi bījako, kathāva kā, pātova.
"Yassa dāni," "saññāti," "chāyāva," "itipi," "assamaṇīsi," "cakkhundriyaṃ," "akataññūsi," "ākāseva," "tepi," "vandehaṃ," "sohaṃ," "cattārome," "vasalobhi," "moggallānosi bījako," "kathāva kā," "pātova."
Yassa dāni, saññāti, chāyāva, itipi, assamaṇīsi, cakkhundriyaṃ, akataññūsi, ākāseva, tepi, vandehaṃ, sohaṃ, cattārome, vasalobhi, moggallānosi bījako, kathāva kā, pātova.
Kvacīti kiṃ, paññindriyaṃ, pañcindriyāni, sattuttamo, ekūnavīsati, yassete, sugatovādo, diṭṭhāsavo, diṭṭhogho, cakkhāyatanaṃ, taṃ kutettha labbhā.
What is the purpose of "sometimes"? (Examples where elision does not occur): "paññindriyaṃ," "pañcindriyāni," "sattuttamo," "ekūnavīsati," "yassete," "sugatovādo," "diṭṭhāsavo," "diṭṭhogho," "cakkhāyatanaṃ," "taṃ kutettha labbhā."
“Kvacīti” (đôi khi) để làm gì? Để không áp dụng cho paññindriyaṃ, pañcindriyāni, sattuttamo, ekūnavīsati, yassete, sugatovādo, diṭṭhāsavo, diṭṭhogho, cakkhāyatanaṃ, taṃ kutettha labbhā.
‘‘Vivakkhāto sandhayo bhavantī’’ti ñāyā vatticchāpi idha sijjhati.
By the maxim "Sandhi occurs according to intention," optionality is also achieved here.
Theo nguyên tắc “Vivakkhāto sandhayo bhavantī” (sandhi xảy ra theo ý muốn nói), sự lựa chọn cũng có thể được thực hiện ở đây.
Kvacītya+dhikāro sabbasandhīsu, tena nātippasaṅgo.(Lopasandhi).
The scope of "kvaci" (sometimes) applies to all sandhi rules, thus preventing over-application. (Lopasandhi, elision sandhi).
Từ “Kvacīti” được áp dụng cho tất cả các sandhi, do đó không có sự mở rộng quá mức. (Lopasandhi).
76
Saro paro veti ca vattate.
"Saro paro ve" (a succeeding vowel optionally) also applies.
“Saro paro ve” cũng được tiếp tục.
77
Tassa idaṃ, vāta īritaṃ, na upeti, vāma ūru, ati iva aññehi, vi udakaṃ itīdha pubbassaralope –
In "tassa idaṃ," "vāta īritaṃ," "na upeti," "vāma ūru," "ati iva aññehi," "vi udakaṃ"—here, when elision of the preceding vowel is due –
Tassa idaṃ, vāta īritaṃ, na upeti, vāma ūru, ati iva aññehi, vi udakaṃ – ở đây, khi việc lược bỏ nguyên âm trước đáng lẽ xảy ra –
78
29. Yuvaṇṇāna+meo luttā
29. I and U optionally become E and O when elided.
29. Các nguyên âm i và u biến thành e và o khi bị lược bỏ
79
Luttā sarā paresaṃ ivaṇṇuvaṇṇānaṃ e+o honti vā yathākkamaṃ.
Elided vowels, preceding i and u vowels, optionally become e and o respectively.
Các nguyên âm i và u sau các nguyên âm bị lược bỏ sẽ biến thành e và o, hoặc theo thứ tự tương ứng.
Yathāsaṃkhyānuddeso samānānaṃ.
The designation is sequential for similar (vowels).
Việc chỉ định theo thứ tự tương ứng là dành cho các âm giống nhau.
80
24. Vaṇṇaparena savaṇṇopi
24. Even a homogeneous (vowel) when after a letter.
24. Đồng âm cũng theo sau một âm
81
Vaṇṇasaddo paro yasmā, tena savaṇṇopi gayhati sayañca rūpaṃti īūnampi e+o.
Since the word "vaṇṇa" (letter) is used, even a homogeneous (vowel) is taken, and its own form, so ī and ū also become e and o.
Vì từ “vaṇṇa” (âm) được theo sau, nên cả đồng âm và chính dạng đó cũng được bao gồm, do đó i và u cũng biến thành e và o.
Sabbattha rassassa jātiniddese dīghassāpi gahaṇatthaṃ ida+māraddhaṃ.
This is introduced for the purpose of including long vowels in all instances where short vowels are designated by class.
Điều này được đưa ra để bao gồm cả nguyên âm dài khi nguyên âm ngắn được chỉ định chung chung.
Tassedaṃ, vāteritaṃ, nopeti, vāmoru, atevaññehi, vodakaṃ.
"Tassedaṃ," "vāteritaṃ," "nopeti," "vāmoru," "atevaññehi," "vodakaṃ."
Tassedaṃ, vāteritaṃ, nopeti, vāmoru, atevaññehi, vodakaṃ.
Idañca pacchimodāharaṇadvayaṃ ‘‘avaṇṇe lutte eva e+o hontī’’ti gāhassa nisedhanatthaṃ.
These last two examples are for the purpose of refuting the view that e and o occur only when an a vowel is elided.
Và hai ví dụ cuối cùng này nhằm bác bỏ quan điểm rằng “chỉ khi nguyên âm a bị lược bỏ thì e và o mới xảy ra”.
Vātveva, tassidaṃ.
"Vātveva," "tassidaṃ."
Vātveva, tassidaṃ.
Kathaṃ ‘‘paccorasmi’’nti, yogavibhāgā.
How is "paccorasmi" formed? By division of compounds.
Làm thế nào để có “paccorasmi”? Bằng cách phân chia từ (yogavibhāgā).
Pati urasminti vibhajja ‘‘yavā sare’’ti yakāre ‘‘tavaggavaraṇā’’dinā co, ‘‘vaggalasehi te’’ti pubbarūpañca, ‘‘yuvaṇṇāna+meo’’ti (yogavibhāgā) ussa o ca.
After dividing "pati urasmi," by "yavā sare" (rule for y before vowels), by "tavaggavaraṇādinā" (c for t), and the preceding form by "vaggalasehi te" (for t before class letters and l and s), and u to o by "yuvaṇṇānaṃ eo" (by division of compounds).
Sau khi phân chia pati urasmi, thì yakāra xảy ra theo “yavā sare”, co xảy ra theo “tavaggavaraṇā” v.v., và pubbarūpa xảy ra theo “vaggalasehi te”, và u biến thành o theo “yuvaṇṇāna+meo” (yogavibhāgā).
Luttāti kiṃ, dasa ime dhammā, yathā idaṃ, kusalassa upasampadā.
What is the purpose of "luttā" (elided)? "Dasa ime dhammā," "yathā idaṃ," "kusalassa upasampadā."
“Luttāti” (khi bị lược bỏ) để làm gì? Để không áp dụng cho dasa ime dhammā, yathā idaṃ, kusalassa upasampadā.
Atippasaṅgabādhakassa kvacisaddassānuvattanato na vikappavidhi niyatā, tena upeto, aveccāti evamādīsu vikappo.
Since the word "kvaci" (sometimes), which obstructs over-application, continues to apply, the optional rule is not fixed. Hence the option in "upeto," "avecca," and so on.
Vì từ “kvacisaddassa” (đôi khi) được tiếp tục để ngăn chặn sự mở rộng quá mức, nên quy tắc này không phải là cố định, do đó có sự lựa chọn trong upeto, aveccāti v.v.
Tārakitā, yassindriyāni, mahiddhiko, sabbītiyo, tenupasaṅkami, lokuttarotiādīsu vidhi ca na hoti.
And the rule does not apply in "tārakitā," "yassindriyāni," "mahiddhiko," "sabbītiyo," "tenupasaṅkami," "lokuttaro," and so on.
Và quy tắc này không xảy ra trong tārakitā, yassindriyāni, mahiddhiko, sabbītiyo, tenupasaṅkami, lokuttaroti v.v.
82
Paṭisanthāravutti assa, sabbavitti anubhūyate, vi añjanaṃ, vi ākato, dāsī ahaṃ, ahuvā pure, anu addhamāsaṃ, anu eti, su āgataṃ, su ākāro, du ākāro, cakkhu āpāthaṃ, bahu ābādho, pātu akāsi, na tu eva, bhū āpanalānilaṃ itī+dha ‘‘yuvaṇṇānaṃ’’ ‘‘ve’’ti ca vattate,
In "paṭisanthāravutti assa," "sabbavitti anubhūyate," "vi añjanaṃ," "vi ākato," "dāsī ahaṃ," "ahuvā pure," "anu addhamāsaṃ," "anu eti," "su āgataṃ," "su ākāro," "du ākāro," "cakkhu āpāthaṃ," "bahu ābādho," "pātu akāsi," "na tu eva," "bhū āpanalānilaṃ"—here, "yuvaṇṇānaṃ" and "ve" (optionally) also apply,
Paṭisanthāravutti assa, sabbavitti anubhūyate, vi añjanaṃ, vi ākato, dāsī ahaṃ, ahuvā pure, anu addhamāsaṃ, anu eti, su āgataṃ, su ākāro, du ākāro, cakkhu āpāthaṃ, bahu ābādho, pātu akāsi, na tu eva, bhū āpanalānilaṃ – ở đây, “yuvaṇṇānaṃ” và “ve” cũng được tiếp tục,
83
30. Yavā sare
30. Y and V before a vowel.
30. i và u biến thành y và v khi có nguyên âm theo sau
84
Sare pare ivaṇṇuvaṇṇānaṃ yakāra+vakārā honti vā yathākkamaṃ.
Before a vowel, the vowels i and u optionally become y and v respectively.
Khi có nguyên âm theo sau, các nguyên âm i và u biến thành yakāra và vakāra, hoặc theo thứ tự tương ứng.
Paṭisanthāravutyassa, sabbavityanubhūyate, byañjanaṃ, byākato ‘‘byañjane dīgharassā’’ti dīghe dāsyāhaṃ, ahāpure, anvaddhamāsaṃ, anveti, svāgataṃ, svākāro, dvākāro, cakkhvāpāthaṃ, bahvābādho, pātvākāsi, na tveva, bhvāpanalānilaṃ.
"Paṭisanthāravutyassa," "sabbavityanubhūyate," "byañjanaṃ," "byākato"—with lengthening by "byañjane dīgharassā" (long and short vowels before consonants)—"dāsyāhaṃ," "ahāpure," "anvaddhamāsaṃ," "anveti," "svāgataṃ," "svākāro," "dvākāro," "cakkhvāpāthaṃ," "bahvābādho," "pātvākāsi," "na tveva," "bhvāpanalānilaṃ."
Paṭisanthāravutyassa, sabbavityanubhūyate, byañjanaṃ, byākato – trong trường hợp nguyên âm dài theo “byañjane dīgharassā” – dāsyāhaṃ, ahāpure, anvaddhamāsaṃ, anveti, svāgataṃ, svākāro, dvākāro, cakkhvāpāthaṃ, bahvābādho, pātvākāsi, na tveva, bhvāpanalānilaṃ.
Vātveva, viākato, sāgataṃ.
The "vā" (optionally) applies in "viākato," "sāgataṃ."
Vātveva, viākato, sāgataṃ.
85
Adhigato kho me ayaṃ dhammo, putto te ahaṃ, te assa pahīnā pañca, te ahaṃ, ye assa, te ajja, yāvatako assa kāyo, tāvatako assa byāmo, ko attho, atha kho assa, ahaṃ kho ajja, so ahaṃ, so ajja, so eva, yato adhikaraṇaṃ, so ahaṃ itī+dha ‘‘yavā sare’’ ‘‘ve’’ti ca vattate,
In "adhigato kho me ayaṃ dhammo," "putto te ahaṃ," "te assa pahīnā pañca," "te ahaṃ," "ye assa," "te ajja," "yāvatako assa kāyo," "tāvatako assa byāmo," "ko attho," "atha kho assa," "ahaṃ kho ajja," "so ahaṃ," "so ajja," "so eva," "yato adhikaraṇaṃ," "so ahaṃ"—here, "yavā sare" and "ve" (optionally) also apply,
Adhigato kho me ayaṃ dhammo, putto te ahaṃ, te assa pahīnā pañca, te ahaṃ, ye assa, te ajja, yāvatako assa kāyo, tāvatako assa byāmo, ko attho, atha kho assa, ahaṃ kho ajja, so ahaṃ, so ajja, so eva, yato adhikaraṇaṃ, so ahaṃ – ở đây, “yavā sare” và “ve” cũng được tiếp tục,
86
30. Eonaṃ
30. Of e and o.
30. Của e và o
87
Eonaṃ yakāra+vakārā honti vā sare pare yathākkamaṃ.
Before a vowel, e and o optionally become y and v respectively.
Khi có nguyên âm theo sau, các nguyên âm e và o biến thành yakāra và vakāra, hoặc theo thứ tự tương ứng.
‘‘Byañjane dīgharassā’’ti dīghe adhigato kho myāyaṃ dhammo, putto tyāhaṃ, tyāssa pahīnā pañca, tyāhaṃ, yyassa, tyajja, yāvatakvassa kāyo, tāvatakvassa byāmo, kvattho, atha khvassa, ahaṃ khvajja, svāhaṃ, svajja, sveva, yatvādhikaraṇaṃ, svāhaṃ.
With lengthening by "byañjane dīgharassā" (long and short vowels before consonants): "adhigato kho myāyaṃ dhammo," "putto tyāhaṃ," "tyāssa pahīnā pañca," "tyāhaṃ," "yyassa," "tyajja," "yāvatakvassa kāyo," "tāvatakvassa byāmo," "kvattho," "atha khvassa," "ahaṃ khvajja," "svāhaṃ," "svajja," "sveva," "yatvādhikaraṇaṃ," "svāhaṃ."
Trong trường hợp nguyên âm dài theo “byañjane dīgharassā” – adhigato kho myāyaṃ dhammo, putto tyāhaṃ, tyāssa pahīnā pañca, tyāhaṃ, yyassa, tyajja, yāvatakvassa kāyo, tāvatakvassa byāmo, kvattho, atha khvassa, ahaṃ khvajja, svāhaṃ, svajja, sveva, yatvādhikaraṇaṃ, svāhaṃ.
Vātveva, tejja, sohaṃ.
The "vā" (optionally) applies in "tejja," "sohaṃ."
Vātveva, tejja, sohaṃ.
Kvaci tveva, dhanamatthi, puttāmatthi, te nāgatā, asantettha, cattāro ime.
The "kvaci" (sometimes) applies here: "dhanamatthi," "puttāmatthi," "te nāgatā," "asantettha," "cattāro ime."
“Kvaci tveva” (chỉ đôi khi) để làm gì? Để không áp dụng cho dhanamatthi, puttāmatthi, te nāgatā, asantettha, cattāro ime.
88
Go eḷakaṃ, go assaṃ, go ajinaṃ itī+dha ‘‘sare’’ti vattate.
In "go eḷakaṃ," "go assaṃ," "go ajinaṃ"—here, "sare" (before a vowel) applies.
Go eḷakaṃ, go assaṃ, go ajinaṃ – ở đây, “sare” được tiếp tục.
89
32. Gossā+vaṅa
32. Of go, avaṅa.
32. Của go biến thành ava
90
Sare pare gossa avavādeso hoti.
Before a vowel, ava is optionally substituted for go.
Khi có nguyên âm theo sau, go biến thành ava.
Sa ca ‘‘ṭānubandhānekavaṇṇā sabbassā’’ti sabbassa pasaṅge ‘antassā’’ti vattate.
And when "ṭānubandhānekavaṇṇā sabbassā" (an indicator ending in ṭa or a multi-lettered one is for the whole) leads to the substitution for the whole, "antassā" (for the end part) also applies.
Và điều đó, khi có khả năng áp dụng cho toàn bộ theo “ṭānubandhānekavaṇṇā sabbassā” (tất cả khi có ṭa-anubandha và nhiều âm tiết), thì “antassā” (của âm cuối) được tiếp tục.
91
18. Ṅa+nubandho
18. An indicator ending in ṅa.
18. Có ṅa-anubandha
92
Ṅa-kāro anubandho yassa, so anekavaṇṇopi antassa hotīti okārasseva hoti.
That which has ṅa as an indicator, even if it has multiple letters, applies to the end part, hence it applies only to the o vowel.
Cái mà có ṅa-kāra làm anubandha, dù có nhiều âm tiết, cũng là của âm cuối, do đó chỉ áp dụng cho âm o.
‘‘Saṃketo+navayavo+nubandho’’ti vacanā ṅa-kārassā+ppayogo.
From the saying "Saṃketo navayavo anubandho" (an indicator is a sign, not a part), ṅa is not pronounced.
Theo câu nói “Saṃketo+navayavo+nubandho” (anubandha là dấu hiệu chứ không phải thành phần), ṅa-kāra không được phát âm.
Uccāritānantarappadhaṃsino hi anubandhā, payojanaṃ anubandhoti saṃketo.
Indeed, indicators are destroyed immediately after being uttered; the purpose of an indicator is a convention.
Anubandha là những âm bị loại bỏ ngay sau khi phát âm, anubandha là dấu hiệu cho mục đích.
Gaveḷakaṃ, gavāssaṃ, gavājinaṃ.
"Gaveḷakaṃ," "gavāssaṃ," "gavājinaṃ."
Gaveḷakaṃ, gavāssaṃ, gavājinaṃ.
93
Iti evā+tī+dha –
In "iti eva"—here –
Iti eva – ở đây –
94
36. Vī+tisse+ve vā
36. Of iti before eva, optionally ve.
36. Của iti biến thành vā khi có eva theo sau
95
Evasadde pare itissa vo hoti vā.
Before the word eva, iti optionally becomes ve.
Khi có từ eva theo sau, iti biến thành vo, hoặc.
Sa ca –
And it is –
Và điều đó –
96
17. Chaṭṭhiyantassa
17. Of the genitive case.
17. Của từ ở cách thứ sáu
97
Chaṭṭhīniddiṭṭhassa yaṃ kāriyaṃ, ta+dantassa viññeyyanti ikārassā+deso.
Whatever action is prescribed for the genitive case should be understood as applying to its end part, thus it is a substitute for the i vowel.
Tác động nào được quy định cho từ ở cách thứ sáu, thì đó là của âm cuối, do đó là sự thay thế cho ikāra.
Ādesiṭṭhāne ādissatīti ādeso.
That which is placed in the position of the substitute is the substitute.
Cái được thay thế vào vị trí của nó được gọi là ādeso.
Itveva.
"Itveva."
Itveva.
Aññatra yādeso, ‘‘tavaggavaraṇānaṃ ye cavaggabayañā’’ti tassa co, ‘‘vaggalasehi te’’ti yassa cakāro, icceva.
In other cases, the substitution of y: y becomes c according to the rule "the letters of the t group and v are replaced by letters of the c group, b, y, or ñ"; and y becomes c according to the rule "after v, g, l, s, y becomes c"; and so forth.
Ngoài ra, sự thay thế (y-ādesa): "y" của các âm tiết t-varga được thay bằng c-varga (c, j, ñ), "y" trở thành "c" theo quy tắc "vaggalasehi te", vân vân.
Eveti kiṃ, iccāha.(Ādesasandhi).
Why "and so on"? This is said. (Substitution Sandhi).
"Eva" là gì? Người ta nói như vậy. (Hợp âm thay thế).
98
Ti aṅgulaṃ,ti aṅgikaṃ, bhū ādayo, migī bhantā udikkhatityādisandhayo vuccante.
"Three fingers", "three limbs", "bhū" and so on, "the doe looks up, Venerable Sir"—such sandhis are mentioned.
Các hợp âm như "ti aṅgulaṃ", "ti aṅgikaṃ", "bhū" và vân vân, "migī bhantā udikkhati" được nói đến.
‘‘Mayadā sare’’ti vattate.
The rule "m, y, d before a vowel" is in effect.
"Mayadā sare" được tiếp tục.
99
45. Vanataragā cā+gamā
45. Vanā and other words, and augmentations.
45. Vanataragā cā+gamā
100
Ete mayadā ca āgamā honti vā sare kvaci.
These m, y, d sometimes become augmentations before a vowel.
Các âm "m", "y", "d" này đôi khi trở thành āgama (âm thêm vào) trước một nguyên âm.
Āgamino aniyamepi –
Even though the augmentations are not fixed—
Mặc dù sự thêm vào không cố định –
101
Saroyevā+gami hoti, vanādinantu ñāpakā;
Only the vowel becomes an augment; due to the indicator for vanā and others;
Chỉ có nguyên âm là āgami, còn đối với "vana" và vân vân, đó là dấu hiệu;
102
Aññathā hi padādīnaṃ, yukavidhāna+manatthakaṃ.
Otherwise, the insertion of y for pada and others would be meaningless.
Nếu không, việc quy định "yuka" (âm thêm vào) cho các âm tiết đầu từ sẽ vô nghĩa.
103
Etthā+gamā aniyatāgamīnameva bhavanti ce, yakārāgameneva ‘‘nipajja’’nti siddhe ‘‘padādīnaṃ kvacī’’ti byañjanassa yukā+gamo niratthakoti adhippāyo.
If augmentations happen only for non-fixed augmentations here, then "nipajja" is accomplished by the y augmentation, so the y augmentation for a consonant, mentioned in "sometimes for pada and others," would be meaningless. This is the intention.
Nếu các āgama ở đây chỉ dành cho những âm thêm vào không cố định, thì khi "nipajja" đã thành công với sự thêm vào của âm "y", việc quy định "yuka-āgama" cho phụ âm "padādīnaṃ kvaci" là vô nghĩa. Đó là ý định.
Tivaṅgulaṃ, tivaṅgikaṃ, bhūvādayo, migī bhantā vudikkhati, pavuccati, pāguññavujutā.
Tivaṅgulaṃ, tivaṅgikaṃ, bhūvādayo, migī bhantā vudikkhati, pavuccati, pāguññavujutā.
Tivaṅgulaṃ, tivaṅgikaṃ, bhūvādayo, migī bhantā vudikkhati, pavuccati, pāguññavujutā.
Ito nāyati, cinitvā.
Ito nāyati, cinitvā.
Ito nāyati, cinitvā.
Yasmātiha, tasmātiha, ajjatagge.
Yasmātiha, tasmātiha, ajjatagge.
Yasmātiha, tasmātiha, ajjatagge.
Nirantaraṃ, nirālayo, nirindhano, nirīhakaṃ, niruttaro, nirojaṃ, duratikkamo, durāgataṃ, duruttaraṃ, pāturahosi, punarāgaccheyya, punaruttaṃ, punareva, punareti, dhīratthu, pātarāso, caturaṅgikaṃ, caturārakkhaṃ, caturiddhipādapaṭilābho, caturoghanittharaṇatthaṃ, bhatturatthe, vuttiresā, pathavīdhāturevesā, nakkhattarājāriva tārakānaṃ, vijjurivabbhakuṭe, āraggeriva sāsapo, usabhoriva, sabbhireva samāsetha.
Nirantaraṃ, nirālayo, nirindhano, nirīhakaṃ, niruttaro, nirojaṃ, duratikkamo, durāgataṃ, duruttaraṃ, pāturahosi, punarāgaccheyya, punaruttaṃ, punareva, punareti, dhīratthu, pātarāso, caturaṅgikaṃ, caturārakkhaṃ, caturiddhipādapaṭilābho, caturoghanittharaṇatthaṃ, bhatturatthe, vuttiresā, pathavīdhāturevesā, nakkhattarājāriva tārakānaṃ, vijjurivabbhakuṭe, āraggeriva sāsapo, usabhoriva, sabbhireva samāsetha.
Nirantaraṃ, nirālayo, nirindhano, nirīhakaṃ, niruttaro, nirojaṃ, duratikkamo, durāgataṃ, duruttaraṃ, pāturahosi, punarāgaccheyya, punaruttaṃ, punareva, punareti, dhīratthu, pātarāso, caturaṅgikaṃ, caturārakkhaṃ, caturiddhipādapaṭilābho, caturoghanittharaṇatthaṃ, bhatturatthe, vuttiresā, pathavīdhāturevesā, nakkhattarājāriva tārakānaṃ, vijjurivabbhakuṭe, āraggeriva sāsapo, usabhoriva, sabbhireva samāsetha.
Puthageva, rasse pageva.
Puthageva, rasse pageva.
Puthageva, rasse pageva.
Lahumessati, gurumessati, idhamāhu, kena te idha mijjhati, bhadro kasāmiva, ākāse mabhipūjaye, ekamekassa, yena midhekacce.
Lahumessati, gurumessati, idhamāhu, kena te idha mijjhati, bhadro kasāmiva, ākāse mabhipūjaye, ekamekassa, yena midhekacce.
Lahumessati, gurumessati, idhamāhu, kena te idha mijjhati, bhadro kasāmiva, ākāse mabhipūjaye, ekamekassa, yena midhekacce.
Bhātiyeva, hotiyeva, yathāyidaṃ, yathāyeva, māyidaṃ, nayidaṃ, nayidha, chayimāni, navayime dhammā, bodhiyāyeva, pathavīyeva dhātu, tesuyeva, teyeva, soyeva, pāṭiyekkaṃ, viyañjanaṃ, viyākāsi, pariyantaṃ, pariyādānaṃ, pariyuṭṭhānaṃ, pariyesati, pariyosānaṃ, niyāyogo.
Bhātiyeva, hotiyeva, yathāyidaṃ, yathāyeva, māyidaṃ, nayidaṃ, nayidha, chayimāni, navayime dhammā, bodhiyāyeva, pathavīyeva dhātu, tesuyeva, teyeva, soyeva, pāṭiyekkaṃ, viyañjanaṃ, viyākāsi, pariyantaṃ, pariyādānaṃ, pariyuṭṭhānaṃ, pariyesati, pariyosānaṃ, niyāyogo.
Bhātiyeva, hotiyeva, yathāyidaṃ, yathāyeva, māyidaṃ, nayidaṃ, nayidha, chayimāni, navayime dhammā, bodhiyāyeva, pathavīyeva dhātu, tesuyeva, teyeva, soyeva, pāṭiyekkaṃ, viyañjanaṃ, viyākāsi, pariyantaṃ, pariyādānaṃ, pariyuṭṭhānaṃ, pariyesati, pariyosānaṃ, niyāyogo.
Udaggo, udayo, udāhaṭaṃ, udito, udīritaṃ, udeti, sakideva, kiñcideva, kenacideva, kismiñcideva, kocideva, sammadatto, sammadaññā vimuttānaṃ, sammadeva, yāvadatthaṃ, yāvadicchakaṃ, yāvadeva, tāvadeva, punadeva, yadatthaṃ, yadantaraṃ, tadantaraṃ, tadaṅgavimutti, etadatthaṃ, attadatthaṃ, tadatthaṃ, sadatthapasuto siyā, aññadatthu, manasādaññā vimuttānaṃ, bahudeva ratti.
Udaggo, udayo, udāhaṭaṃ, udito, udīritaṃ, udeti, sakideva, kiñcideva, kenacideva, kismiñcideva, kocideva, sammadatto, sammadaññā vimuttānaṃ, sammadeva, yāvadatthaṃ, yāvadicchakaṃ, yāvadeva, tāvadeva, punadeva, yadatthaṃ, yadantaraṃ, tadantaraṃ, tadaṅgavimutti, etadatthaṃ, attadatthaṃ, tadatthaṃ, sadatthapasuto siyā, aññadatthu, manasādaññā vimuttānaṃ, bahudeva ratti.
Udaggo, udayo, udāhaṭaṃ, udito, udīritaṃ, udeti, sakideva, kiñcideva, kenacideva, kismiñcideva, kocideva, sammadatto, sammadaññā vimuttānaṃ, sammadeva, yāvadatthaṃ, yāvadicchakaṃ, yāvadeva, tāvadeva, punadeva, yadatthaṃ, yadantaraṃ, tadantaraṃ, tadaṅgavimutti, etadatthaṃ, attadatthaṃ, tadatthaṃ, sadatthapasuto siyā, aññadatthu, manasādaññā vimuttānaṃ, bahudeva ratti.
Vātveva, attaatthaṃ, dvādhiṭṭhitaṃ, pātuahosi.
Vātveva, attaatthaṃ, dvādhiṭṭhitaṃ, pātuahosi.
Vātveva, attaatthaṃ, dvādhiṭṭhitaṃ, pātuahosi.
Vavatthitavibhāsattā vādhikārassa byañjanatopi, bhikkhunīnaṃ vuṭṭhāpeyya, ciraṃ nāyati, taṃyeva.
Due to the fixed optionality of the rule for vā (or) or even for consonants, bhikkhunīnaṃ vuṭṭhāpeyya, ciraṃ nāyati, taṃyeva.
Do sự phân biệt không cố định (vavatthitavibhāsattā) của vādhikāra, và cả từ phụ âm, bhikkhunīnaṃ vuṭṭhāpeyya, ciraṃ nāyati, taṃyeva.
104
Cha abhiññā, cha aṅgaṃ, cha asīti, cha aṃsā, cha āyatanaṃ itī+dha ‘‘vā sare’’ ‘‘āgamo’’ti ca vattate.
"Six higher knowledges", "six limbs", "six eighty", "six portions", "six sense-bases"—here, "optionally before a vowel" and "augmentation" are in effect.
Cha abhiññā, cha aṅgaṃ, cha asīti, cha aṃsā, cha āyatanaṃ – ở đây, "vā sare" và "āgamo" được tiếp tục.
105
49. Chā ḷo
49. cha becomes ḷ
49. Chā ḷo
106
Chasaddā parassa sarassa ḷakāro āgamo hoti vā.
Optionally, the letter ḷ becomes an augmentation for a vowel following the word cha.
Âm "ḷa" được thêm vào (āgama) đôi khi sau từ "cha" và trước một nguyên âm.
Chāti anukaraṇattā ekavacanaṃ.
cha is singular because it is an imitation.
"Chā" là số ít vì nó là sự mô phỏng.
Chaḷabhiññā, chaḷaṅgaṃ, chaḷasīti, chaḷaṃsā, chaḷāyatanaṃ.
Chaḷabhiññā, chaḷaṅgaṃ, chaḷasīti, chaḷaṃsā, chaḷāyatanaṃ.
Chaḷabhiññā, chaḷaṅgaṃ, chaḷasīti, chaḷaṃsā, chaḷāyatanaṃ.
Vātveva, chaabhiññā.(Āgamasandhi).
Alternatively, chaabhiññā. (Augmentation Sandhi).
Vātveva, chaabhiññā. (Hợp âm thêm vào - Āgamasandhi).
107
Lopo adassanaṃ, ṭhāniṃ, ya+māmaddiya dissati;
Deletion is non-appearance, which when pressed on the original place, is not seen;
Loại bỏ là sự không thấy, là vị trí, là cái mà khi bị loại bỏ thì được thấy;
108
Ādeso nāma so yā tu, asantuppatti āgamo.
Substitution is that which appears, augmentation is a new appearance.
Sự thay thế là cái không tồn tại được tạo ra, đó là āgama.
109
Sarasandhi.
Vowel Sandhi.
Hợp âm nguyên âm.
110
Kaññā iva, kaññāva iccādi sarasandhinisedho vuccati, pasaṅgapubbako hi paṭisedho.
"Kaññā iva," "kaññāva"—such are called prohibitions of vowel sandhi, for prohibition presupposes occasion.
Kaññā iva, kaññāva, vân vân, được gọi là sự phủ định hợp âm nguyên âm, vì sự phủ định luôn có một tiền đề.
Pubbasarānaṃ lope sampatte ‘‘saro’’ ‘‘ve’’ti ca vattate.
When the deletion of the preceding vowel is due, "vowel" and "optionally" are in effect.
Khi sự loại bỏ các nguyên âm trước xảy ra, "saro" và "ve" được tiếp tục.
111
28. Na dve vā
28. Not two, optionally.
28. Na dve vā
112
Pubbaparassarā dvepi vā kvaci na lupyante.
Sometimes both the preceding and following vowels are optionally not deleted.
Cả hai nguyên âm trước và sau đôi khi không bị loại bỏ.
Kaññā iva, kaññeva, kaññāva.
Kaññā iva, kaññeva, kaññāva.
Kaññā iva, kaññeva, kaññāva.
113
Sāriputta idhekacco, ehi sivaka uṭṭhehi, āyasmā ānando, gāthā abhāsi, devā ābhassarā yathā, tevijjā iddhipattā ca, bhagavā uṭṭhāyāsanā, bhagavā eta+davoca, abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi, gantvā olokento, bhūtavādī atthavādī, yaṃ itthī arahaṃ assa, sāmāvatī āha, pāpakārī ubhayattha tappati, nadī ottharati, ye te bhikkhū appicchā, bhikkhū āmantesi, bhikkhū ujjhāyiṃsu, bhikkhū eva+māhaṃsu, imasmiṃ gāme ārakkhakā, sabbe ime, katame ekādasa, gambhīre odakantike, appamādo amataṃ padaṃ, saṅgho āgacchatu, ko imaṃ pathaviṃ vicessati, āloko udapādi, eko ekāya, cattāro oghā, are ahampi, sace imassa kāyassa, no atikkamo, aho acchariyo, atho anto ca, atha kho āyasmā, atho oṭṭhava+cittakā, tato ā- mantayi satthāti evamādayo idha kālabyavadhāneneva sijjhanti.
Sāriputta idhekacco, ehi sivaka uṭṭhehi, āyasmā ānando, gāthā abhāsi, devā ābhassarā yathā, tevijjā iddhipattā ca, bhagavā uṭṭhāyāsanā, bhagavā eta+davoca, abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi, gantvā olokento, bhūtavādī atthavādī, yaṃ itthī arahaṃ assa, sāmāvatī āha, pāpakārī ubhayattha tappati, nadī ottharati, ye te bhikkhū appicchā, bhikkhū āmantesi, bhikkhū ujjhāyiṃsu, bhikkhū eva+māhaṃsu, imasmiṃ gāme ārakkhakā, sabbe ime, katame ekādasa, gambhīre odakantike, appamādo amataṃ padaṃ, saṅgho āgacchatu, ko imaṃ pathaviṃ vicessati, āloko udapādi, eko ekāya, cattāro oghā, are ahampi, sace imassa kāyassa, no atikkamo, aho acchariyo, atho anto ca, atha kho āyasmā, atho oṭṭhava+cittakā, tato āmantayi satthāti—these and similar cases are accomplished here by a pause in time.
Sāriputta idhekacco, ehi sivaka uṭṭhehi, āyasmā ānando, gāthā abhāsi, devā ābhassarā yathā, tevijjā iddhipattā ca, bhagavā uṭṭhāyāsanā, bhagavā eta+davoca, abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi, gantvā olokento, bhūtavādī atthavādī, yaṃ itthī arahaṃ assa, sāmāvatī āha, pāpakārī ubhayattha tappati, nadī ottharati, ye te bhikkhū appicchā, bhikkhū āmantesi, bhikkhū ujjhāyiṃsu, bhikkhū eva+māhaṃsu, imasmiṃ gāme ārakkhakā, sabbe ime, katame ekādasa, gambhīre odakantike, appamādo amataṃ padaṃ, saṅgho āgacchatu, ko imaṃ pathaviṃ vicessati, āloko udapādi, eko ekāya, cattāro oghā, are ahampi, sace imassa kāyassa, no atikkamo, aho acchariyo, atho anto ca, atha kho āyasmā, atho oṭṭhava+cittakā, tato ā- mantayi satthāti, vân vân, ở đây chúng được tạo thành chỉ bằng sự phân cách thời gian.
Kvacīti kiṃ, āgatā+ttha, āgatā+mhā, katama+ssa vāro, appassutā+yaṃ puriso, camarī+va, sabbe+va, sve+va, ese+va nayo, parisuddhe+tthā+yasmanto, ne+ttha, kute+ttha labbhā, sace+sa brāhmaṇa, tathū+pamaṃ, yathā+ha, jīvhā+yatanaṃ, avijjo+gho, itthindriyaṃ, abhibhā+yatanaṃ, bhayatū+paṭṭhānaṃ, saddhī+dha vittaṃ purisassa seṭṭhaṃ.(Sarasandhinisedho)
Why "sometimes"? āgatā+ttha, āgatā+mhā, katama+ssa vāro, appassutā+yaṃ puriso, camarī+va, sabbe+va, sve+va, ese+va nayo, parisuddhe+tthā+yasmanto, ne+ttha, kute+ttha labbhā, sace+sa brāhmaṇa, tathū+pamaṃ, yathā+ha, jīvhā+yatanaṃ, avijjo+gho, itthindriyaṃ, abhibhā+yatanaṃ, bhayatū+paṭṭhānaṃ, saddhī+dha vittaṃ purisassa seṭṭhaṃ.(Prohibition of Vowel Sandhi).
"Kvacīti" là gì? Āgatā+ttha, āgatā+mhā, katama+ssa vāro, appassutā+yaṃ puriso, camarī+va, sabbe+va, sve+va, ese+va nayo, parisuddhe+tthā+yasmanto, ne+ttha, kute+ttha labbhā, sace+sa brāhmaṇa, tathū+pamaṃ, yathā+ha, jīvhā+yatanaṃ, avijjo+gho, itthindriyaṃ, abhibhā+yatanaṃ, bhayatū+paṭṭhānaṃ, saddhī+dha vittaṃ purisassa seṭṭhaṃ. (Phủ định hợp âm nguyên âm)
114
Tatra abhirati, tatra ayaṃ, buddha anussati, sa atthikā, saññāvā assa, tadā ahaṃ, yāni idha bhūtāni, gacchāmi iti, ati ito, kikī iva, bahu upakāraṃ, madhu udakaṃ, su upadhāritaṃ, sopi ayaṃ, idāni ahaṃ, sace ayaṃ, appassuto ayaṃ, itara itarena, saddhā idha vittaṃ, kamma upanissayo, tathā upamaṃ, ratti uparato, vi upasamo, lokassa iti, deva iti, vi atipatanti, vi atināmenti, saṅghāṭi api, jīvitahetu api, vijju iva, kiṃsu idha vittaṃ, sādhu iti, te assa pahīnā, so assa, madhuvā maññati bālo, evaṃ gāme muni care, khanti paramaṃ tapo titikkhā, na maṃku bhavissāmi, su akkhāto, yo ahaṃ, so ahaṃ, kāmato jāyati soko, kāmato jāyati bhayaṃ, sakko uju ca suhujuca, anupaghāto, durakkhaṃ, duramaṃ, dubharatā.
Tatra abhirati, tatra ayaṃ, buddha anussati, sa atthikā, saññāvā assa, tadā ahaṃ, yāni idha bhūtāni, gacchāmi iti, ati ito, kikī iva, bahu upakāraṃ, madhu udakaṃ, su upadhāritaṃ, sopi ayaṃ, idāni ahaṃ, sace ayaṃ, appassuto ayaṃ, itara itarena, saddhā idha vittaṃ, kamma upanissayo, tathā upamaṃ, ratti uparato, vi upasamo, lokassa iti, deva iti, vi atipatanti, vi atināmenti, saṅghāṭi api, jīvitahetu api, vijju iva, kiṃsu idha vittaṃ, sādhu iti, te assa pahīnā, so assa, madhuvā maññati bālo, evaṃ gāme muni care, khanti paramaṃ tapo titikkhā, na maṃku bhavissāmi, su akkhāto, yo ahaṃ, so ahaṃ, kāmato jāyati soko, kāmato jāyati bhayaṃ, sakko uju ca suhujuca, anupaghāto, durakkhaṃ, duramaṃ, dubharatā.
Tatra abhirati, tatra ayaṃ, buddha anussati, sa atthikā, saññāvā assa, tadā ahaṃ, yāni idha bhūtāni, gacchāmi iti, ati ito, kikī iva, bahu upakāraṃ, madhu udakaṃ, su upadhāritaṃ, sopi ayaṃ, idāni ahaṃ, sace ayaṃ, appassuto ayaṃ, itara itarena, saddhā idha vittaṃ, kamma upanissayo, tathā upamaṃ, ratti uparato, vi upasamo, lokassa iti, deva iti, vi atipatanti, vi atināmenti, saṅghāṭi api, jīvitahetu api, vijju iva, kiṃsu idha vittaṃ, sādhu iti, te assa pahīnā, so assa, madhuvā maññati bālo, evaṃ gāme muni care, khanti paramaṃ tapo titikkhā, na maṃku bhavissāmi, su akkhāto, yo ahaṃ, so ahaṃ, kāmato jāyati soko, kāmato jāyati bhayaṃ, sakko uju ca suhujuca, anupaghāto, durakkhaṃ, duramaṃ, dubharatā.
Yiṭṭhaṃ vā hutaṃ vā loke, yadi vā sāvake, puggalā dhammadasā te, bhovādī nāma so hoti, yathābhāvī guṇena so, yathā idaṃ, sammā dakkhāto, parā kamo, taṇhā kkhayo, jhānassa lābhī amhi, thullaccayo itī+dha –
Yiṭṭhaṃ vā hutaṃ vā loke, yadi vā sāvake, puggalā dhammadasā te, bhovādī nāma so hoti, yathābhāvī guṇena so, yathā idaṃ, sammā dakkhāto, parā kamo, taṇhā kkhayo, jhānassa lābhī amhi, thullaccayo—here,
Yiṭṭhaṃ vā hutaṃ vā loke, yadi vā sāvake, puggalā dhammadasā te, bhovādī nāma so hoti, yathābhāvī guṇena so, yathā idaṃ, sammā dakkhāto, parā kamo, taṇhā kkhayo, jhānassa lābhī amhi, thullaccayo – ở đây –
115
33. Byañjane dīgharassā
33. Long and short vowels in consonants.
33. Byañjane dīgharassā
116
Rassa+dīghānaṃ kvaci dīgha+rassā honti byañjane.
Sometimes, short and long vowels become long and short vowels respectively before a consonant.
Các nguyên âm ngắn và dài đôi khi trở thành dài và ngắn trước một phụ âm.
Tatrābhirati, tatrāyaṃ, buddhānussati, sātthikā, saññāvā+ssa, tadāhaṃ, yānī+dha bhūtāni, gacchāmīti, atīto, kikīva, bahūpakāraṃ, madhūdakaṃ, sūpadhāritaṃ, sopāyaṃ, idānāhaṃ, sacāyaṃ, appassutāyaṃ, itarītarena, saddhīdha vittaṃ, kammūpanissayo, tathūpamaṃ, rattūparato, vūpasamo, lokassāti, devāti, vītipatanti, vītināmenti, saṅghāṭīpi, jīvitahetūpi, vijjūva, kiṃsūdha vittaṃ, sādhūti, tyāssa pahīnā, svāssa, madhuvā maññatī bālo, evaṃ gāme munī care, khantī paramaṃ tapo titikkhā, na maṃkū bhavissāmi, svākkhāto, yvāhaṃ, svāhaṃ, kāmato jāyatī soko, kāmato jāyatī bhayaṃ, sakko ujū ca suhujū ca, anūpaghāto, dūrakkhaṃ, dūramaṃ, dūbharatā.
Delight therein, there this, recollection of the Buddha, meaningful, perception would be to him, then I, whatever beings here, 'I go' thus, past, like a jaybird, very helpful, honey-water, well-sustained, resourceful, now I, if this, in one of little learning, by this or that, faith is indeed wealth here, supporting cause of kamma, such a simile, ceased from attachment, appeasement, 'of the world' thus, 'gods' thus, they pass by, they pass away, even the robe, even for the sake of life, like lightning, what wealth is there here, 'good' thus, these are abandoned by him, this is to him, the fool considers it honey, thus a sage should wander in a village, patience is the supreme austerity and forbearance, I will not be shy, well-proclaimed, whoever I am, I am, sorrow arises from desire, fear arises from desire, Sakka is upright and very straightforward, non-injury, difficult to guard, difficult to enjoy, difficult to bear.
Tatrābhirati, tatrāyaṃ, buddhānussati, sātthikā, saññāvā+ssa, tadāhaṃ, yānī+dha bhūtāni, gacchāmīti, atīto, kikīva, bahūpakāraṃ, madhūdakaṃ, sūpadhāritaṃ, sopāyaṃ, idānāhaṃ, sacāyaṃ, appassutāyaṃ, itarītarena, saddhīdha vittaṃ, kammūpanissayo, tathūpamaṃ, rattūparato, vūpasamo, lokassāti, devāti, vītipatanti, vītināmenti, saṅghāṭīpi, jīvitahetūpi, vijjūva, kiṃsūdha vittaṃ, sādhūti, tyāssa pahīnā, svāssa, madhuvā maññatī bālo, evaṃ gāme munī care, khantī paramaṃ tapo titikkhā, na maṃkū bhavissāmi, svākkhāto, yvāhaṃ, svāhaṃ, kāmato jāyatī soko, kāmato jāyatī bhayaṃ, sakko ujū ca suhujū ca, anūpaghāto, dūrakkhaṃ, dūramaṃ, dūbharatā.
Yiṭṭhaṃva hutaṃva loke, yadiva sāvake, puggala dhammadasā te, bhovādi nāma so hoti, yathābhāvi guṇena so, yathayidaṃ, sammadakkhāto, parakkamo, taṇhakkhayo, jhānassa lābhimhi, vasimhi, thullaccayo.
Like an offering or a sacrifice in the world, whether among disciples, those who discern the Dhamma in persons, he is called 'Bhovādī', possessing qualities as they are, just as this, well-explained, effort, destruction of craving, 'I am a recipient of jhāna', 'I am master', grave offense.
Yiṭṭhaṃva hutaṃva loke, yadiva sāvake, puggala dhammadasā te, bhovādi nāma so hoti, yathābhāvi guṇena so, yathayidaṃ, sammadakkhāto, parakkamo, taṇhakkhayo, jhānassa lābhimhi, vasimhi, thullaccayo.
Kvacīti kiṃ, tyajja, svassa, patiliyatīti dīghanisedho, māyidaṃ, manasādaññā vimuttānaṃ, yathākkamaṃ, ārakkhātītaṃ, dīyati, sūyatīti rassakāriyanisedho.
What is 'kvaci'?, this today, this to him, 'patiliyatī' is a long prohibition, let not this, for those liberated through mind-knowledge, in due order, beyond protection, given, 'sūyatī' is a short-vowel prohibition.
Kvacīti kiṃ, tyajja, svassa, patiliyatīti dīghanisedho, māyidaṃ, manasādaññā vimuttānaṃ, yathākkamaṃ, ārakkhātītaṃ, dīyati, sūyatīti rassakāriyanisedho.
Kathaṃ yāniva antalikkheti, ‘‘dīgharassā’’ti yogavibhāgā.(Dīgha+rassasandhi).
How is 'yāniva antalikkhe'?, by the division of analysis 'dīgharassā'. (Long + short sandhi).
Kathaṃ yāniva antalikkheti, ‘‘dīgharassā’’ti yogavibhāgā.(Dīgha+rassasandhi).
117
Byañjaneti vattate.
It applies to consonants.
Trong phụ âm thì có.
118
34. Saramhā dve
34. Two from a vowel
34. Hai từ nguyên âm
119
Saramhā parassa byañjanassa kvaci dve rūpāni honti.
Sometimes a consonant following a vowel becomes duplicated.
Sau nguyên âm, đôi khi phụ âm có hai dạng.
Ettha ca āvuttidvivacanaṃ ṭhānedvivacananti dvīsu ṭhānedvivacanaṃ veditabbaṃ.
Here, the reduplication refers to a reduplication in two places, understood as 'reduplication in position'.
Ở đây, từ lặp lại hai lần được hiểu là từ lặp lại ở hai vị trí.
120
Tāni ca pa+pati+paṭi+kama+kusa+kudha+kī+gaha+juta+ñā+si+ su+sū+sambhū+sara+sasādīnamādibyañjanānañca hoti.
And this occurs for the initial consonants of pa, pati, paṭi, kama, kusa, kudha, kī, gaha, juta, ñā, si, su, sū, sambhū, sara, sas, etc.
Và chúng xảy ra đối với các phụ âm đầu của pa+, pati+, paṭi+, kama+, kusa+, kudha+, kī+, gaha+, juta+, ñā+, si+, su+, sū+, sambhū+, sara+, sasā+ và các từ khác.
Idha pamādo=idhappamādo, evaṃ appamādo, vippayutto, suppasanno, sammā padhānaṃ=sammappadhānaṃ rassattaṃ.
Here: pamādo = idhappamādo (negligence); similarly appamādo (diligence), vippayutto (separated), suppasanno (very clear), sammā padhānaṃ = sammappadhānaṃ (right exertion) (shortening).
Idha pamādo = idhappamādo, tương tự appamādo, vippayutto, suppasanno, sammā padhānaṃ = sammappadhānaṃ (rút ngắn nguyên âm).
Appativattiyo, adhippatipaccayo, suppatiṭṭhito,.
Appativattiyo (irresistible), adhippatipaccayo (dominant condition), suppatiṭṭhito (well-established).
Appativattiyo, adhippatipaccayo, suppatiṭṭhito.
Appaṭipuggalo, vippaṭisāro, suppaṭipatti.
Appaṭipuggalo (unequalled person), vippaṭisāro (regret), suppaṭipatti (good practice).
Appaṭipuggalo, vippaṭisāro, suppaṭipatti.
Pakkamo, paṭikkamo, hetukkamo, ākamati=akkamati, evaṃ pakkamati, yathākkamaṃ.
Pakkamo (going forth), paṭikkamo (retreat), hetukkamo (sequence of causes), ākamati = akkamati (comes to), similarly pakkamati (goes forth), yathākkamaṃ (in due order).
Pakkamo, paṭikkamo, hetukkamo, ākamati = akkamati, tương tự pakkamati, yathākkamaṃ.
Akkosati, paṭikkosati, anukkosati, ākosati=akkosati.
Akkosati (abuses), paṭikkosati (retaliates), anukkosati (laments), ākosati = akkosati (abuses).
Akkosati, paṭikkosati, anukkosati, ākosati = akkosati.
Akkuddho, abhikkuddho.
Akkuddho (not angry), abhikkuddho (very angry).
Akkuddho, abhikkuddho.
Dhanakkīto, vikkayo, anukkayo.
Dhanakkīto (bought with money), vikkayo (sale), anukkayo (favor).
Dhanakkīto, vikkayo, anukkayo.
Paggaho, viggaho, anuggaho, candaggāho, diṭṭhiggāho.
Paggaho (support), viggaho (contention), anuggaho (favor), candaggāho (eclipse of the moon), diṭṭhiggāho (grasping to views).
Paggaho, viggaho, anuggaho, candaggāho, diṭṭhiggāho.
Pajjoto, vijjoto, ujjoto.
Pajjoto (light), vijjoto (flash), ujjoto (illumination).
Pajjoto, vijjoto, ujjoto.
Kataññū, viññū, paññāṇaṃ, viññāṇaṃ, anaññāṇaṃ.
Kataññū (grateful), viññū (wise), paññāṇaṃ (discernment), viññāṇaṃ (consciousness), anaññāṇaṃ (lack of knowledge).
Kataññū, viññū, paññāṇaṃ, viññāṇaṃ, anaññāṇaṃ.
Avassayo, nissayo, samussayo.
Avassayo (dependence), nissayo (support), samussayo (accumulation).
Avassayo, nissayo, samussayo.
Appassuto, vissuto, bahussuto.
Appassuto (of little learning), vissuto (famous), bahussuto (well-versed).
Appassuto, vissuto, bahussuto.
Āsavā=assavā.
Āsavā = assavā (influxes).
Āsavā = assavā.
Passambhento, vissambhento.
Passambhento (calming down), vissambhento (trusting).
Passambhento, vissambhento.
Aṭṭassaro, vissarati, anussarati, anussati.
Aṭṭassaro (harsh voice), vissarati (forgets), anussarati (recollects), anussati (recollection).
Aṭṭassaro, vissarati, anussarati, anussati.
Passasanto, vissasanto, muhussasanto, āsāso=assāso.
Passasanto (breathing in), vissasanto (breathing out), muhussasanto (breathing in and out repeatedly), āsāso = assāso (in-breath).
Passasanto, vissasanto, muhussasanto, āsāso = assāso.
Ādisaddena avissajento, vissajento, abhikkantataro, pariccajento, upaddavo, upakkileso, mittadduno, āyabyayo, abbahi iccādi.
By 'etc.' are (examples like): avissajento (not abandoning), vissajento (abandoning), abhikkantataro (more excellent), pariccajento (giving up), upaddavo (danger), upakkileso (defilement), mittadduno (harming a friend), āyabyayo (income and expenditure), abbahi (carried out).
Với từ ādi (v.v.): avissajento, vissajento, abhikkantataro, pariccajento, upaddavo, upakkileso, mittadduno, āyabyayo, abbahi, v.v.
121
Tika+taya+tiṃsa+vatādīna+mādibyañjanassa ca.
And for the initial consonant of tika, taya, tiṃsa, vata, etc.
Và đối với các phụ âm đầu của tika+, taya+, tiṃsa+, vata+ và các từ khác.
Kusalattikaṃ, pītittikaṃ, hetuttikaṃ.
Kusalattikaṃ (triad of skillful states), pītittikaṃ (triad of rapture), hetuttikaṃ (triad of causes).
Kusalattikaṃ, pītittikaṃ, hetuttikaṃ.
Lokattayaṃ, bodhittayaṃ, vatthuttayaṃ.
Lokattayaṃ (three worlds), bodhittayaṃ (three enlightenments), vatthuttayaṃ (three objects).
Lokattayaṃ, bodhittayaṃ, vatthuttayaṃ.
Ekattiṃsa, dvattiṃsa, tettiṃsa, catuttiṃsa.
Ekattiṃsa (thirty-one), dvattiṃsa (thirty-two), tettiṃsa (thirty-three), catuttiṃsa (thirty-four).
Ekattiṃsa, dvattiṃsa, tettiṃsa, catuttiṃsa.
Sīlabbataṃ, subbato.
Sīlabbataṃ (virtue and vows), subbato (of good vows).
Sīlabbataṃ, subbato.
Sappītiko, samannāgato, punappunaṃ iccādi.
Sappītiko (with rapture), samannāgato (endowed with), punappunaṃ (again and again) etc.
Sappītiko, samannāgato, punappunaṃ, v.v.
122
Vatu+vaṭa+disāna+mante, yathā vattati, vaṭṭati, dassanaṃ, phasso iccādi.
At the end of vatu, vaṭa, disa, etc., as in vattati (turns), vaṭṭati (rolls), dassanaṃ (sight), phasso (contact) etc.
Ở cuối các từ vatu+, vaṭa+, disa+ v.v., ví dụ: vattati, vaṭṭati, dassanaṃ, phasso, v.v.
123
U+du+niupasagga+ta+catu+cha+santasaddādesādīhi paresañca.
And after the prefixes u, du, ni, and the words ta, catu, cha, santa, etc.
Và đối với những từ theo sau các tiếp đầu ngữ u+, du+, ni+ và các từ ta+, catu+, cha+, santa+ và các từ khác.
Ukaṃso=ukkaṃso, evaṃ dukkaraṃ, nikkaṅkho, uggataṃ, duccaritaṃ, nijjaṭaṃ, ujjahaṃ, uccaṅgaṃ, unnamati, dukkaro, niddaro, unnato, duppañño, nimmalo, uyyutto, dullabho, nibbatto, ussāho, nissāro.
Ukaṃso = ukkaṃso (excellence), similarly dukkaraṃ (difficult to do), nikkaṅkho (doubt-free), uggataṃ (risen), duccaritaṃ (misconduct), nijjaṭaṃ (unentangled), ujjahaṃ (giving up), uccaṅgaṃ (excellent limb), unnamati (rises up), dukkaro (difficult), niddaro (fearless), unnato (elevated), duppañño (foolish), nimmalo (stainless), uyyutto (diligent), dullabho (hard to obtain), nibbatto (produced), ussāho (enthusiasm), nissāro (worthless).
Ukaṃso = ukkaṃso, tương tự dukkaraṃ, nikkaṅkho, uggataṃ, duccaritaṃ, nijjaṭaṃ, ujjahaṃ, uccaṅgaṃ, unnamati, dukkaro, niddaro, unnato, duppañño, nimmalo, uyyutto, dullabho, nibbatto, ussāho, nissāro.
Takkaro, tajjo, tanninno, tappabhavo, tammayo, catukkaṃ, catuddisaṃ, catuppado, catubbidhaṃ, catussālaṃ, chakkaṃ, channavuti, chappadiko, chabbassāni.
Takkaro (doing that), tajjo (born of that), tanninno (inclined to that), tappabhavo (arising from that), tammayo (consisting of that), catukkaṃ (group of four), catuddisaṃ (four directions), catuppado (quadruped), catubbidhaṃ (four kinds), catussālaṃ (four-gabled hall), chakkaṃ (group of six), channavuti (ninety-six), chappadiko (having six feet), chabbassāni (six years).
Takkaro, tajjo, tanninno, tappabhavo, tammayo, catukkaṃ, catuddisaṃ, catuppado, catubbidhaṃ, catussālaṃ, chakkaṃ, channavuti, chappadiko, chabbassāni.
Sakkāro, sagguṇo, sandiṭṭhi, sappuriso, mahabbalo.
Sakkāro (honor), sagguṇo (good quality), sandiṭṭhi (right view), sappuriso (good person), mahabbalo (of great strength).
Sakkāro, sagguṇo, sandiṭṭhi, sappuriso, mahabbalo.
124
Apadantaākāravajjitadīghato yakārassa ca, niyyāti, suyyati, abhibhuyya, viceyya, vineyya, dheyyaṃ, neyyaṃ, seyyo, jeyyo, veyyākaraṇo.
And from a long vowel, excluding one ending in 'a', the 'y' becomes duplicated, (as in) niyyāti (goes forth), suyyati (is heard), abhibhuyya (having overcome), viceyya (having investigated), vineyya (having disciplined), dheyyaṃ (that which should be placed), neyyaṃ (that which should be led), seyyo (better), jeyyo (conquerable), veyyākaraṇo (explanation).
Và đối với yakāra sau nguyên âm dài, trừ khi kết thúc bằng âm ‘a’: niyyāti, suyyati, abhibhuyya, viceyya, vineyya, dheyyaṃ, neyyaṃ, seyyo, jeyyo, veyyākaraṇo.
Ākāravajjitanti kiṃ, mālāya, dolāya, samādāya.
Why "excluding one ending in 'a'"? (As in) mālāya (by the garland), dolāya (by the swing), samādāya (having taken).
“Trừ khi kết thúc bằng âm ‘a’” là gì? Mālāya, dolāya, samādāya.
125
Chandānurakkhaṇe-nappajahe vaṇṇabalaṃ purāṇaṃ, ujjugatesu seyyo, gacchanti suggatiṃ.
In accordance with meter: 'nappajahe vaṇṇabalaṃ purāṇaṃ' (one should not abandon the former color and strength), 'ujjugatesu seyyo' (better among the upright), 'gacchanti suggatiṃ' (they go to a good destination).
Trong Chandānurakkhaṇa: nappajahe vaṇṇabalaṃ purāṇaṃ, ujjugatesu seyyo, gacchanti suggatiṃ.
Saramhāti kiṃ, ñāyo, taṃkhaṇaṃ.
Why "from a vowel"? (As in) ñāyo (method), taṃkhaṇaṃ (that moment).
“Saramhā” là gì? Ñāyo, taṃkhaṇaṃ.
Kvacitveva, nikāyo, nidānaṃ, nivāso, tato, chasaṭṭhi, upanīyati, sūyati.
Sometimes indeed, nikāyo (collection), nidānaṃ (cause), nivāso (dwelling), tato (thence), chasaṭṭhi (sixty-six), upanīyati (is led to), sūyati (is heard).
Chỉ ở một vài trường hợp: nikāyo, nidānaṃ, nivāso, tato, chasaṭṭhi, upanīyati, sūyati.
126
35. Catutthadutiyesve+saṃ tatiyapaṭhamā
35. Their third and first for fourth and second
35. Thứ ba và thứ nhất đối với thứ tư và thứ hai
127
Catutthadutiyesu paresve+saṃ catutthadutiyānaṃ tabbagge tatiyapaṭhamā honti paccāsatyā.
For consonants that are fourth or second in their respective classes, when followed by other consonants, these fourth and second consonants become their corresponding third and first consonants respectively, by proximity.
Đối với những từ theo sau có phụ âm loại thứ tư và thứ hai, phụ âm loại thứ tư và thứ hai đó trở thành phụ âm loại thứ ba và thứ nhất trong cùng loại, do sự gần gũi.
Vagge gha+jha+ḍha+dha+bhā catutthā, kha+cha+ṭha+tha+phā dutiyā, ga+ja+ḍa+da+bā tatiyā, ka+ca+ṭa+ta+pā paṭhamā.
In a class, gha, jha, ḍha, dha, bhā are the fourth, kha, cha, ṭha, tha, phā are the second, ga, ja, ḍa, da, bā are the third, ka, ca, ṭa, ta, pā are the first.
Trong các loại: gha, jha, ḍha, dha, bhā là thứ tư; kha, cha, ṭha, tha, phā là thứ hai; ga, ja, ḍa, da, bā là thứ ba; ka, ca, ṭa, ta, pā là thứ nhất.
Pa+u+du-niādīhi paresaṃ ghādīnaṃ dvibhāve tatiyapaṭhamā honti.
When ghādī (gh, etc.) are duplicated after pa, u, du, ni, etc., they become third and first consonants.
Sau pa+, u+, du+, ni+ và các từ khác, khi các phụ âm ghā+ v.v. được lặp lại, chúng trở thành phụ âm loại thứ ba và thứ nhất.
Pagarati=paggharati, evaṃ uggharati, nigghoso, ugghāṭeti.
Pagarati = paggharati (flows forth), similarly uggharati (flows out), nigghoso (sound), ugghāṭeti (opens).
Pagarati = paggharati, tương tự uggharati, nigghoso, ugghāṭeti.
Esova tajjhānaphalo, paṭhamajjhānaṃ, abhijjhā-yati, ujjhāyati.
Esova tajjhānaphalo (this is indeed the fruit of that jhāna), paṭhamajjhānaṃ (first jhāna), abhijjhāyati (covets), ujjhāyati (grumbles).
Esova tajjhānaphalo, paṭhamajjhānaṃ, abhijjhāyati, ujjhāyati.
Daḍḍho, buḍḍho.
Daḍḍho (burnt), buḍḍho (sunk).
Daḍḍho, buḍḍho.
Viddhaṃseti, uddhaṃsito, uddhāro, niddhano, niddhuto.
Viddhaṃseti (destroys), uddhaṃsito (destroyed), uddhāro (lifting up), niddhano (without wealth), niddhuto (shaken off).
Viddhaṃseti, uddhaṃsito, uddhāro, niddhano, niddhuto.
Vibbhanto, ubbhanto, samubbhanto, dubbhikkhaṃ, nibbhayaṃ, tabbhāvo, catubbhi.
Vibbhanto (wandered), ubbhanto (agitated), samubbhanto (completely agitated), dubbhikkhaṃ (famine), nibbhayaṃ (fearless), tabbhāvo (that state), catubbhi (by four).
Vibbhanto, ubbhanto, samubbhanto, dubbhikkhaṃ, nibbhayaṃ, tabbhāvo, catubbhi.
Saddhā, saddhammo.
Saddhā (faith), saddhammo (true Dhamma).
Saddhā, saddhammo.
Mahabbhayaṃ.
Mahabbhayaṃ (great fear).
Mahabbhayaṃ.
128
Rassasarehi paresaṃ vaggadutiyānaṃ dvibhāvo ce, paṭhamā.
If the second consonants of a class are duplicated after short vowels, they become first consonants.
Nếu phụ âm loại thứ hai được lặp lại sau nguyên âm ngắn, thì nó trở thành phụ âm loại thứ nhất.
Pañcakkhandhā, evaṃ rūpakkhandho, akkhamo, abhikkhaṇaṃ, avikkhepo, jātikkhettaṃ, dhātukkhobho, āyukkhayo.
Pañcakkhandhā (five aggregates), similarly rūpakkhandho (aggregate of form), akkhamo (impatient), abhikkhaṇaṃ (frequently), avikkhepo (non-distraction), jātikkhettaṃ (field of birth), dhātukkhobho (disturbance of elements), āyukkhayo (decay of life).
Pañcakkhandhā, tương tự rūpakkhandho, akkhamo, abhikkhaṇaṃ, avikkhepo, jātikkhettaṃ, dhātukkhobho, āyukkhayo.
Setacchattaṃ, evaṃ sabbacchannaṃ, vicchannaṃ, bodhicchāyā, jambucchāyā, samucchedo.
Setacchattaṃ (white umbrella), similarly sabbacchannaṃ (completely covered), vicchannaṃ (cut off), bodhicchāyā (shade of enlightenment), jambucchāyā (shade of the rose-apple tree), samucchedo (complete cutting off).
Setacchattaṃ, tương tự sabbacchannaṃ, vicchannaṃ, bodhicchāyā, jambucchāyā, samucchedo.
Tatra ṭhito=tatraṭṭhito, evaṃ thalaṭṭhaṃ, jalaṭṭhaṃ, aṭṭhitaṃ, niṭṭhitaṃ, cattāriṭṭhānāni, garuṭṭhāniyo, samuṭṭhito.
Tatra ṭhito = tatraṭṭhito (standing there), similarly thalaṭṭhaṃ (standing on land), jalaṭṭhaṃ (standing in water), aṭṭhitaṃ (not standing), niṭṭhitaṃ (completed), cattāriṭṭhānāni (four places), garuṭṭhāniyo (worthy of respect), samuṭṭhito (arisen).
Tatra ṭhito = tatraṭṭhito, tương tự thalaṭṭhaṃ, jalaṭṭhaṃ, aṭṭhitaṃ, niṭṭhitaṃ, cattāriṭṭhānāni, garuṭṭhāniyo, samuṭṭhito.
Sabbatthāmena, yasatthero, pattharati, vitthāro, abhitthuto, vitthambhito, anutthunaṃ.
Sabbatthāmena (with all strength), yasatthero (Elder Yasa), pattharati (spreads), vitthāro (extension), abhitthuto (praised), vitthambhito (supported), anutthunaṃ (lamenting).
Sabbatthāmena, yasatthero, pattharati, vitthāro, abhitthuto, vitthambhito, anutthunaṃ.
Papphoṭeti, mahapphalaṃ, anipphalaṃ, vipphāro, paripphuṭeyya, madhupphāṇitaṃ.
Papphoṭeti (claps), mahapphalaṃ (of great fruit), anipphalaṃ (unfruitful), vipphāro (extension), paripphuṭeyya (might burst forth), madhupphāṇitaṃ (honey-mixture).
Papphoṭeti, mahapphalaṃ, anipphalaṃ, vipphāro, paripphuṭeyya, madhupphāṇitaṃ.
Ākārato, ākhāto=akkhāto, evaṃ taṇhākkhayo, āṇākkhettaṃ, saññākkhandho.
Ākārato (from form), ākhāto = akkhāto (declared), similarly taṇhākkhayo (destruction of craving), āṇākkhettaṃ (sphere of influence), saññākkhandho (aggregate of perception).
Ākārato, ākhāto = akkhāto, tương tự taṇhākkhayo, āṇākkhettaṃ, saññākkhandho.
Āchādayi=acchādayi, evaṃ acchindati, nāvaṭṭhaṃ, attharati, apphoṭeti.
Āchādayi = acchādayi (covered), similarly acchindati (cuts off), nāvaṭṭhaṃ (not standing), attharati (spreads), apphoṭeti (claps).
Āchādayi = acchādayi, tương tự acchindati, nāvaṭṭhaṃ, attharati, apphoṭeti.
Kvaci tveva, puvakhajjakaṃ, tassa chaviādīni chinditvā, yathāṭhitaṃ, kammaphalaṃ, sīlaṃ tassa jhāyino, ye jhānappasutā dhīrā, nidhanaṃ, mahādhanaṃ.(Dvibhāvasandhi).
Sometimes indeed, puvakhajjakaṃ (sweet cake), tassa chaviādīni chinditvā (having cut its skin etc.), yathāṭhitaṃ (as it was), kammaphalaṃ (fruit of kamma), sīlaṃ tassa jhāyino (the virtue of that meditator), ye jhānappasutā dhīrā (those wise ones devoted to jhāna), nidhanaṃ (store), mahādhanaṃ (great wealth). (Duplication sandhi).
Chỉ ở một vài trường hợp: puvakhajjakaṃ, tassa chaviādīni chinditvā, yathāṭhitaṃ, kammaphalaṃ, sīlaṃ tassa jhāyino, ye jhānappasutā dhīrā, nidhanaṃ, mahādhanaṃ. (Dvibhāvasandhi).
129
Akaramha se te, so kho byanti kāhiti, so gacchaṃ na nivattati, eso attho, eso ābhogo, eso idāni itī+dha ‘‘ve’’ti vattate.
We did not make them, so kho byanti kāhiti (that one will disappear), so gacchaṃ na nivattati (he going does not return), eso attho (this is the meaning), eso ābhogo (this is the attention), eso idāni (this now); here 've' applies.
Akaramha se te, so kho byanti kāhiti, so gacchaṃ na nivattati, eso attho, eso ābhogo, eso idāni, ở đây “ve” được sử dụng.
130
37. Eona+ma vaṇṇe
37. e and o sometimes become a before a consonant
37. E, o thành a khi theo sau là phụ âm
131
Eonaṃ vaṇṇe kvaci a hoti vā.
E and O sometimes optionally become A before a consonant.
Đôi khi e, o trở thành a khi theo sau là phụ âm.
Akaramha sa te, akaramha se te, evaṃ sa kho byanti kāhiti, sa gacchaṃ na nivattati, esa attho, esa ābhogo, esa idāni.
Akaramha sa te (we made them), akaramha se te (we made them), similarly sa kho byanti kāhiti (that one will disappear), sa gacchaṃ na nivattati (he going does not return), esa attho (this is the meaning), esa ābhogo (this is the attention), esa idāni (this now).
Akaramha sa te, akaramha se te, tương tự sa kho byanti kāhiti, sa gacchaṃ na nivattati, esa attho, esa ābhogo, esa idāni.
Vaṇṇeti kiṃ, amoghavacano ca so, gandhabbānaṃ adhipati, mahārājā yasassi soti.
What is praised? He whose words are not in vain, the lord of the Gandhabbas, the glorious Great King.
Khen ngợi điều gì, và vị ấy có lời nói hữu ích, là lãnh đạo của các nhạc thần, là đại vương vinh quang.
‘‘Na sandhisamāsā vaddhassā’’ti vuttattā gāthāmajjhe sandhi na hotīti ‘‘tividhassā’’ti vuttatimhi parepi vaṇṇo paro nāma na iti.(Sarabyañjanasandhi).
Since it is stated "Sandhi and compounds do not grow," Sandhi does not occur in the middle of a stanza; thus, even after the word "tividhassa" is spoken, the letter following it is not considered a subsequent letter. (Vowel and Consonant Sandhi).
Vì đã nói rằng "không có Sandhi và Samāsa trong các từ mở rộng", nên không có Sandhi ở giữa một câu kệ. Và ngay cả khi có một âm tiết sau từ "tividhassā" được nói đến, thì đó cũng không phải là một âm tiết kế tiếp. (Sandhi nguyên âm và phụ âm).
132
Ata yantaṃ, tatha yaṃ, mada yaṃ, budha yati, dhana yaṃ, seva yo, para yesanā, pokkharaṇa yo itī+dha –
Here are examples like: Ata yantaṃ, tatha yaṃ, mada yaṃ, budha yati, dhana yaṃ, seva yo, para yesanā, pokkharaṇa yo –
Ata yantaṃ, tatha yaṃ, mada yaṃ, budha yati, dhana yaṃ, seva yo, para yesanā, pokkharaṇa yo, v.v. ở đây –
133
48. Tavaggavaraṇānaṃ ye cavagga bayañā
48. The letters of the tavagga become the letters of the cavagga when followed by ya.
48. Các chữ Tavagga biến thành Cavagga và Bañña
134
Tavaggavaraṇānaṃ cavaggabayañā honti yathākkamaṃ yakāre.
The letters of the tavagga become the cavagga letters respectively when followed by the letter ya.
Các chữ Tavagga biến thành Cavagga và Bañña theo thứ tự khi có yakāra.
‘‘Vaggalasehi te’’ti pubbarūpaṃ.
This is a preceding form for "Vaggalasehi te".
"Vaggalasehi te" là hình thức trước.
Accantaṃ, tacchaṃ, majjaṃ, bujjhati, dhaññaṃ, sebbo, payyesanā, pokkharañño.
Accantaṃ, tacchaṃ, majjaṃ, bujjhati, dhaññaṃ, sebbo, payyesanā, pokkharañño.
Accantaṃ, tacchaṃ, majjaṃ, bujjhati, dhaññaṃ, sebbo, payyesanā, pokkharañño.
Apuccaṇḍakāyaṃ, jaccandho, yajjevaṃ, ajjhagamā, ajjhattaṃ, ajjhupagato, ajjhogāhetvā, dibbaṃ.
Apuccaṇḍakāyaṃ, jaccandho, yajjevaṃ, ajjhagamā, ajjhattaṃ, ajjhupagato, ajjhogāhetvā, dibbaṃ.
Apuccaṇḍakāyaṃ, jaccandho, yajjevaṃ, ajjhagamā, ajjhattaṃ, ajjhupagato, ajjhogāhetvā, dibbaṃ.
Kvacitveva, ratyā.
Sometimes: kvacitveva, ratyā.
Đôi khi là, ratyā.
135
Saka yate, ruca yate, paca yate, aṭa yate, lupa yate, kupa yate, sala yate, phala yate, disa yate, asa yate itī+dha ‘‘ye’’ti vattate vakkhamānesu dvīsu.
Here, in the next two (rules) where "ye" continues: Saka yate, ruca yate, paca yate, aṭa yate, lupa yate, kupa yate, sala yate, phala yate, disa yate, asa yate –
Saka yate, ruca yate, paca yate, aṭa yate, lupa yate, kupa yate, sala yate, phala yate, disa yate, asa yate, v.v. ở đây, "ye" được tiếp tục trong hai điều sắp nói.
136
49. Vaggalasehite
49. When preceded by a vagga consonant, la, or sa
49. Vaggalasehi te
137
Vaggalasehi parassa yakārassa kvaci te vaggalasā honti.
Sometimes the yakāra (y) that follows a vagga consonant, la, or sa becomes that vagga consonant, la, or sa.
Đôi khi các vaggalasā này xuất hiện thay cho yakāra sau các vaggalasā.
Sakkate, ruccate, paccate, aṭṭate, luppate, kuppate, sallate, phallate, dissate, assate.
Sakkate, ruccate, paccate, aṭṭate, luppate, kuppate, sallate, phallate, dissate, assate.
Sakkate, ruccate, paccate, aṭṭate, luppate, kuppate, sallate, phallate, dissate, assate.
Kvacitveva, kyāhaṃ.
Sometimes: kvacitveva, kyāhaṃ.
Đôi khi là, kyāhaṃ.
138
Muha yati, guha yati itī+dha –
Here are examples like: Muha yati, guha yati –
Muha yati, guha yati, v.v. ở đây –
139
50. Hassa vipallāso
50. Inversion of ha
50. Sự đảo ngược của Hassa
140
Hassa vipallāso hoti yakāre.
The letter ha sometimes undergoes inversion when followed by yakāra (y).
Sự đảo ngược của Hassa xảy ra khi có yakāra.
Muyhati, guyhati.
Muyhati, guyhati.
Muyhati, guyhati.
141
Bahu ābādho itī+dha ussavakāre ‘‘hassa vipallāso’’ti vattate.
Here, "inversion of ha" continues, for example, in "bahu ābādho" for the long vowel.
Bahu ābādho, v.v. ở đây, trong ussavakāra, "sự đảo ngược của Hassa" được tiếp tục.
142
51. Ve vā
51. Or (when followed by) va
51. Ve vā
143
Hassa vipallāso hoti vā vakāre.
The letter ha sometimes undergoes inversion, or when followed by vakāra (v).
Sự đảo ngược của Hassa xảy ra tùy chọn khi có vakāra.
Bavhābādho.
Bavhābādho.
Bavhābādho.
Vātveva, bahvābādho.
Only when it is va: bahvābādho.
Chỉ khi có vā, bahvābādho.
144
52. Tathanarānaṃ ṭaṭhaṇalā
52. ta, tha, na, ra become ṭa, ṭha, ṇa, la
52. Tathanarānaṃ ṭaṭhaṇalā
145
Tathanarānaṃ ṭaṭhaṇalā honti vā yathākkamaṃ.
The letters ta, tha, na, ra sometimes become ṭa, ṭha, ṇa, la respectively.
Tathanarānaṃ tùy chọn biến thành ṭaṭhaṇalā theo thứ tự.
Dukkataṃ=dukkaṭaṃ, evaṃ sukaṭaṃ, patthaṭo, pataṭo, uddhaṭo, visaṭo.
Dukkataṃ becomes dukkaṭaṃ; similarly sukaṭaṃ, patthaṭo, pataṭo, uddhaṭo, visaṭo.
Dukkataṃ = dukkaṭaṃ, tương tự sukaṭaṃ, patthaṭo, pataṭo, uddhaṭo, visaṭo.
Aṭṭhakathā.
Aṭṭhakathā.
Aṭṭhakathā.
Paṇidhānaṃ, paṇipāto, paṇāmo, paṇītaṃ, pariṇato, pariṇāmo, duṇṇayo, niṇṇayo, oṇato.
Paṇidhānaṃ, paṇipāto, paṇāmo, paṇītaṃ, pariṇato, pariṇāmo, duṇṇayo, niṇṇayo, oṇato.
Paṇidhānaṃ, paṇipāto, paṇāmo, paṇītaṃ, pariṇato, pariṇāmo, duṇṇayo, niṇṇayo, oṇato.
Paripanno=palipanno, evaṃ palibodho, pallaṅkaṃ, taluno, mahāsālo, māluto, sukhumālo.(Byañjanasandhi).
Paripanno becomes palipanno; similarly palibodho, pallaṅkaṃ, taluno, mahāsālo, māluto, sukhumālo. (Consonant Sandhi).
Paripanno = palipanno, tương tự palibodho, pallaṅkaṃ, taluno, mahāsālo, māluto, sukhumālo. (Sandhi phụ âm).
146
Cakkhu udapādi, akkhi rujati, purima jāti, aṇu thūlāni, kattabba kusalaṃ bahuṃ, ta sampayuttā, tata sabhāvato itī+dha ‘‘ve’’ti vattate yāva ‘‘mayadā sare’’ti.
Here, "or (vā)" continues until "mayadā sare" for examples like: cakkhu udapādi, akkhi rujati, purima jāti, aṇu thūlāni, kattabba kusalaṃ bahuṃ, ta sampayuttā, tata sabhāvato –
Cakkhu udapādi, akkhi rujati, purima jāti, aṇu thūlāni, kattabba kusalaṃ bahuṃ, ta sampayuttā, tata sabhāvato, v.v. ở đây, "ve" được tiếp tục cho đến "mayadā sare".
147
38. Niggahītaṃ
38. Niggahīta
38. Niggahītaṃ
148
Niggahītāgamo hoti vā kvaci.
The niggahīta augment sometimes occurs.
Niggahītaṃ tùy chọn được thêm vào đôi khi.
Sāmatthiyenā+gamova, sa ca rassasarasseva hoti… tassa rassasarānugatattā.
By its inherent power, it is indeed an augment, and it occurs only after short vowels... because it follows short vowels.
Chỉ là sự thêm vào do khả năng, và nó chỉ xảy ra với nguyên âm ngắn… vì nó theo sau nguyên âm ngắn.
Ṭhānīna+māliṅghiya gacchati pavattatīti āgamo.
It is called an āgama (augment) because it comes by embracing the original letter.
Āgama là khi nó đi theo và bám vào vị trí.
Cakkhuṃ udapādi, akkhiṃ rujati, purimaṃ jāti, aṇuṃ thūlāni, kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ, taṃsampayuttā, taṃtaṃsabhāvato.
Cakkhuṃ udapādi, akkhiṃ rujati, purimaṃ jāti, aṇuṃ thūlāni, kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ, taṃsampayuttā, taṃtaṃsabhāvato.
Cakkhuṃ udapādi, akkhiṃ rujati, purimaṃ jāti, aṇuṃ thūlāni, kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ, taṃsampayuttā, taṃtaṃsabhāvato.
Vāggahaṇena cakkhu udapādi iccādi.
By the term "vā" (or), it also allows forms like cakkhu udapādi, etc.
Do việc dùng "vā", cakkhu udapādi, v.v. cũng được chấp nhận.
Avaṃsiro, yāvañcidaṃtiādi niccaṃ… vavatthitavibhāsattā vādhikārassa, vavatthitassa lakkhaṇassā+nurodhena lakkhaṇe pavattitā vibhāsā vavatthitavibhāsā.
Avaṃsiro, yāvañcidaṃ, etc., are always... due to a vavatthitavibhāsā (fixed option), where the vibhāsā (option) occurs in a fixed manner in accordance with a particular lakkhaṇa (rule) which is vavatthita (fixed) – that is a vavatthitavibhāsā.
Avaṃsiro, yāvañcidaṃ, v.v. là thường xuyên… vì vādhikāra là vavatthitavibhāsā, vibhāsā xảy ra theo quy tắc được thiết lập là vavatthitavibhāsā.
Vāsaddo hi atthadvaye vattate katthaci vikappe, katthaci yathāvavatthitarūpapariggaheti.
The word "vā" indeed operates in two ways: sometimes for choice, and sometimes for embracing the established form.
Từ "vā" được dùng với hai nghĩa: đôi khi là tùy chọn, đôi khi là để nắm bắt hình thức đã được thiết lập.
Yadā pacchime, tadā nicca+manicca+masantañca vidhiṃ dīpeti.
When it refers to the latter, it indicates a rule that is permanent, impermanent, or not applicable.
Khi ở nghĩa sau, nó chỉ ra một quy tắc thường xuyên, không thường xuyên và không tồn tại.
Ettha pana kvacisaddassā+nuvattanā tenevā+santavidhi siddhoti vāsaddeni+taradvayaṃ.
But here, since the word "kvaci" (sometimes) is also implicitly understood, the rule of non-application is already established by that; therefore, the word "vā" indicates the other two (permanent and impermanent).
Ở đây, do sự tiếp nối của từ "kvaci", quy tắc không tồn tại đã được thiết lập, nên từ "vā" chỉ ra hai điều còn lại.
Kvaci tveva, na hi etehi, idha ceva.
Sometimes it is just: na hi etehi, idha ceva.
Đôi khi là, na hi etehi, idha ceva.
149
Saṃ rambho, saṃ ratto, saṃ rāgo, tāsaṃ ahaṃ santike, evaṃ ayaṃ, puṃ liṅgaṃ, kiṃ ahaṃ, tassa adāsiṃ ahaṃ itī+dha ‘‘niggahītā’’dhikāro ā ‘‘mayadā sare’’ti.
Here, the jurisdiction of "niggahīta" extends to "mayadā sare" for examples like: saṃ rambho, saṃ ratto, saṃ rāgo, tāsaṃ ahaṃ santike, similarly ayaṃ, puṃ liṅgaṃ, kiṃ ahaṃ, tassa adāsiṃ ahaṃ –
Saṃ rambho, saṃ ratto, saṃ rāgo, tāsaṃ ahaṃ santike, evaṃ ayaṃ, puṃ liṅgaṃ, kiṃ ahaṃ, tassa adāsiṃ ahaṃ, v.v. ở đây, quyền hạn của "niggahīta" được tiếp tục cho đến "mayadā sare".
150
39. Lopo
39. Elision
39. Lopo
151
Niggahītassa lopo hoti vā kvaci.
The niggahīta sometimes undergoes elision.
Niggahītaṃ tùy chọn bị lược bỏ đôi khi.
Dīghe sārambho saṃrambho, sāratto saṃratto, sārāgo saṃrāgo, pubbassaralope tāsāhaṃ santike, evāyaṃ, dvitte pulliṅgaṃ puṃliṅgaṃ, kyāhaṃ, tassa adāsahaṃ.
With lengthening: sārambho from saṃrambho, sāratto from saṃratto, sārāgo from saṃrāgo; with elision of the preceding vowel: tāsāhaṃ santike, evāyaṃ; with doubling: pulliṅgaṃ from puṃliṅgaṃ, kyāhaṃ, tassa adāsahaṃ.
Với nguyên âm dài: sārambho = saṃrambho, sāratto = saṃratto, sārāgo = saṃrāgo. Với việc lược bỏ nguyên âm trước: tāsāhaṃ santike, evāyaṃ. Với việc lặp đôi: pulliṅgaṃ = puṃliṅgaṃ, kyāhaṃ, tassa adāsahaṃ.
Paṭisallāno, sallekho, pātukāmo, gantumano, ariyasaccāna dassanaṃ, etaṃ buddhāna sāsanaṃ, avisāhāro, cirappavāsintiādīsu niccaṃ.
In paṭisallāno, sallekho, pātukāmo, gantumano, ariyasaccāna dassanaṃ, etaṃ buddhāna sāsanaṃ, avisāhāro, cirappavāsi, etc., it is always so.
Paṭisallāno, sallekho, pātukāmo, gantumano, ariyasaccāna dassanaṃ, etaṃ buddhāna sāsanaṃ, avisāhāro, cirappavāsi, v.v. là thường xuyên.
Kvacīti kiṃ, eva+mayaṃ, ki+mahaṃ, etaṃ maṅgala+muttamaṃ.
Why "kvaci" (sometimes)? So it allows: eva+mayaṃ, ki+mahaṃ, etaṃ maṅgala+muttamaṃ.
"Kvaci" (đôi khi) để làm gì? eva+mayaṃ, ki+mahaṃ, etaṃ maṅgala+muttamaṃ.
152
Kataṃ iti, abhinanduṃ iti, uttattaṃ iva, cakkaṃ iva, kaliṃiva, halaṃ idāni, kiṃ idāni, tvaṃ asi, idaṃ api, uttariṃ api, dātuṃ api, sadisaṃ eva itī+dha –
Here are examples like: kataṃ iti, abhinanduṃ iti, uttattaṃ iva, cakkaṃ iva, kaliṃiva, halaṃ idāni, kiṃ idāni, tvaṃ asi, idaṃ api, uttariṃ api, dātuṃ api, sadisaṃ eva –
Kataṃ iti, abhinanduṃ iti, uttattaṃ iva, cakkaṃ iva, kaliṃiva, halaṃ idāni, kiṃ idāni, tvaṃ asi, idaṃ api, uttariṃ api, dātuṃ api, sadisaṃ eva, v.v. ở đây –
153
40. Parasarassa
40. Of the subsequent vowel
40. Parasarassa
154
Niggahītamhā parasarassa lopo hoti vā kvaci.
The subsequent vowel after a niggahīta sometimes undergoes elision.
Nguyên âm sau niggahīta tùy chọn bị lược bỏ đôi khi.
Katanti, abhinandunti, uttattaṃva, cakkaṃva, kaliṃva, halaṃdāni, kiṃdāni, tvaṃsi, idampi, uttarimpi, dātumpi, sadisaṃva.
Katanti, abhinandunti, uttattaṃva, cakkaṃva, kaliṃva, halaṃdāni, kiṃdāni, tvaṃsi, idampi, uttarimpi, dātumpi, sadisaṃva.
Katanti, abhinandunti, uttattaṃva, cakkaṃva, kaliṃva, halaṃdāni, kiṃdāni, tvaṃsi, idampi, uttarimpi, dātumpi, sadisaṃva.
Vāti kiṃ, kataṃiti, kimiti, dātumapi, sadisaṃ eva.
Why "vā" (or)? So it allows: kataṃiti, kimiti, dātumapi, sadisaṃ eva.
"Vā" (tùy chọn) để làm gì? kataṃiti, kimiti, dātumapi, sadisaṃ eva.
155
Pupphaṃ assā uppajjati, evaṃ assa te āsavā itī+dha parassaralope –
Here, with the elision of the subsequent vowel, for examples like: pupphaṃ assā uppajjati, evaṃ assa te āsavā –
Pupphaṃ assā uppajjati, evaṃ assa te āsavā, v.v. ở đây, với việc lược bỏ nguyên âm sau –
156
53. Saṃyogādilopo
53. Elision of the initial of a conjunct
53. Saṃyogādilopo
157
Abyavahitānaṃ dvinnaṃ byañjanānaṃ ekatra ṭhiti saṃyogo, tasmiṃ saṃyoge yo ādibhūtāvayavo, tassa vā kvaci lopo hotītiādibyañjanassa lopo.
Saṃyoga (conjunct) is the co-existence of two unseparated consonants. The initial component of that conjunct sometimes undergoes elision, meaning the initial consonant is elided.
Saṃyoga là sự cùng tồn tại của hai phụ âm không bị ngăn cách. Trong saṃyoga đó, thành phần đầu tiên tùy chọn bị lược bỏ, v.v. là sự lược bỏ phụ âm đầu tiên.
Pupphaṃsā uppajjati, evaṃsa te āsavā.
Pupphaṃsā uppajjati, evaṃsa te āsavā.
Pupphaṃsā uppajjati, evaṃsa te āsavā.
Tiṇṇaṃ saṃyogānaṃ visaye agyāgāraṃ, vutyassa iti hoti.
In cases of three conjuncts: agyāgāraṃ, vutyassa, etc., occur.
Trong trường hợp ba saṃyoga, agyāgāraṃ, vutyassa, v.v. xảy ra.
158
Taṃ karoti, taṃ khaṇaṃ, saṃ gato, taṃ ghataṃ, dhammaṃ care, taṃ channaṃ, taṃ jātaṃ, taṃ jhānaṃ, taṃ ñāṇaṃ, taṃ ṭhānaṃ, taṃ ḍahati, taṃ tanoti, taṃ thiraṃ, taṃ dānaṃ, taṃ dhanaṃ, taṃ niccutaṃ, taṃ patto, taṃ phalaṃ, tesaṃ bodho, saṃ bhūto, taṃ mittaṃ, kiṃ kato, dātuṃ gato itī+dha –
Here are examples like: taṃ karoti, taṃ khaṇaṃ, saṃ gato, taṃ ghataṃ, dhammaṃ care, taṃ channaṃ, taṃ jātaṃ, taṃ jhānaṃ, taṃ ñāṇaṃ, taṃ ṭhānaṃ, taṃ ḍahati, taṃ tanoti, taṃ thiraṃ, taṃ dānaṃ, taṃ dhanaṃ, taṃ niccutaṃ, taṃ patto, taṃ phalaṃ, tesaṃ bodho, saṃ bhūto, taṃ mittaṃ, kiṃ kato, dātuṃ gato –
Taṃ karoti, taṃ khaṇaṃ, saṃ gato, taṃ ghataṃ, dhammaṃ care, taṃ channaṃ, taṃ jātaṃ, taṃ jhānaṃ, taṃ ñāṇaṃ, taṃ ṭhānaṃ, taṃ ḍahati, taṃ tanoti, taṃ thiraṃ, taṃ dānaṃ, taṃ dhanaṃ, taṃ niccutaṃ, taṃ patto, taṃ phalaṃ, tesaṃ bodho, saṃ bhūto, taṃ mittaṃ, kiṃ kato, dātuṃ gato, v.v. ở đây –
159
41. Vagge vagganto
41. In a vagga, it becomes the vagganta
41. Vagge vagganto
160
Niggahītassa kho vagge vagganto vā hotīti nimittānussarānaṃ paccāsatyā tabbaggapañcamo hoti.
The niggahīta, when followed by a vagga consonant, sometimes becomes the final consonant of that vagga due to the proximity of the accompanying sounds.
Niggahītaṃ tùy chọn biến thành chữ cuối của vaggā khi có vaggā, do sự gần gũi của các dấu hiệu và âm tiết, nó trở thành chữ thứ năm của vaggā đó.
Paccāsatti nāma ṭhānato āsannatā guṇato vā, guṇatoti vaṇṇasaññādiguṇato.
Proximity means closeness in articulation or quality; by quality means in terms of the characteristics of the sound.
Paccāsatti là sự gần gũi về vị trí hoặc về phẩm chất, về phẩm chất là về phẩm chất của âm sắc, v.v.
Niggahītassa anusarīyatīti pacchā katvā sarīyatīti anussarotipi vuccati.
It is also called anussara (accompanying sound) because it is followed by (anusarīyati), meaning it is placed after (pacchā katvā sarīyati).
Niggahītaṃ được gọi là anussara vì nó được phát âm sau.
Taṅkaroti=taṃ karoti, evaṃ taṅkhaṇaṃ, saṅgato, taṅghataṃ.
Taṅkaroti (from taṃ karoti); similarly taṅkhaṇaṃ, saṅgato, taṅghataṃ.
Taṅkaroti = taṃ karoti, tương tự taṅkhaṇaṃ, saṅgato, taṅghataṃ.
Dhammañcare, tañchannaṃ, tañjātaṃ, tañjhānaṃ, taññāṇaṃ.
Dhammañcare, tañchannaṃ, tañjātaṃ, tañjhānaṃ, taññāṇaṃ.
Dhammañcare, tañchannaṃ, tañjātaṃ, tañjhānaṃ, taññāṇaṃ.
Taṇṭhānaṃ, taṇḍahati.
Taṇṭhānaṃ, taṇḍahati.
Taṇṭhānaṃ, taṇḍahati.
Tantanoti, tanthiraṃ, tandānaṃ, tandhanaṃ, tanniccutaṃ, tampatto, tamphalaṃ, tesammodho, sambhūto, tammittaṃ.
Tantanoti, tanthiraṃ, tandānaṃ, tandhanaṃ, tanniccutaṃ, tampatto, tamphalaṃ, tesammodho, sambhūto, tammittaṃ.
Tantanoti, tanthiraṃ, tandānaṃ, tandhanaṃ, tanniccutaṃ, tampatto, tamphalaṃ, tesammodho, sambhūto, tammittaṃ.
Kiṅkato, dātuṅgato, taṇhaṅkaro, raṇañjaho, saṇṭhito, jutindharo, sammatotiādīsu niccaṃ.
In Kiṅkato, dātuṅgato, taṇhaṅkaro, raṇañjaho, saṇṭhito, jutindharo, sammato, etc., it is always so.
Kiṅkato, dātuṅgato, taṇhaṅkaro, raṇañjaho, saṇṭhito, jutindharo, sammato, v.v. là thường xuyên.
161
Ānantarikaṃ ya+māhu, yaṃ yadeva, paccattaṃ eva, taṃ hiitī+dha –
Here, in examples like: ānantarikaṃ ya+māhu, yaṃ yadeva, paccattaṃ eva, taṃ hi –
Ānantarikaṃ ya+māhu, yaṃ yadeva, paccattaṃ eva, taṃ hi, v.v. ở đây –
162
42. Yevahisu ño
42. In ya, eva, and hi, it becomes ñ
42. Yevahisu ño
163
Ya+eva+hisaddesu niggahītassa vā ño hoti.
The niggahīta sometimes becomes ñ when followed by the words ya, eva, or hi.
Niggahītaṃ tùy chọn biến thành ño khi có các từ ya, eva, hi.
‘‘Vaggalasehi te’’ti yassa ñakāro.
The yakāra (y) becomes ñakāra (ñ) according to "Vaggalasehi te".
Yakāra biến thành ñakāra do "Vaggalasehi te".
Ānantarikañña+māhu=ānantarikaṃ ya+māhu, yaññadeva=yaṃyadeva, ñassa dvitte paccattaññeva, paccattaṃ eva, tañhi, tañhi.
Ānantarikañña+māhu (from ānantarikaṃ ya+māhu), yaññadeva (from yaṃyadeva), with doubling of ñ: paccattaññeva (from paccattaṃ eva), tañhi (from taṃ hi).
Ānantarikañña+māhu = ānantarikaṃ ya+māhu, yaññadeva = yaṃyadeva. Với việc lặp đôi của ñakāra: paccattaññeva, paccattaṃ eva, tañhi, tañhi.
‘‘Abyabhicārinā byabhicārī niyamyate’’ti ñāyā evasaddasahacariyā ‘‘ya’’ iti sabbādiyasaddasseva gahaṇaṃ.
According to the maxim "That which is not aberrant is determined by that which is aberrant," only the initial words "ya," etc., are taken due to their association with the word "eva."
Theo quy tắc "cái không thay đổi điều khiển cái thay đổi", chỉ có từ "ya" ở đầu câu, v.v. được lấy do sự liên kết với từ "eva".
164
Saṃyogo, saṃyojanaṃ, saṃyato, saṃyācikāya itī+dha –
Here are examples like: saṃyogo, saṃyojanaṃ, saṃyato, saṃyācikāya –
Saṃyogo, saṃyojanaṃ, saṃyato, saṃyācikāya, v.v. ở đây –
165
43. Ye saṃssa
43. Ye saṃssa
43. Ye saṃssa
166
Saṃsaddassa yaṃ niggahītaṃ, tassa vā ño hoti yakāre.
When the niggahīta of saṃ (is followed by) y, it optionally becomes ñ.
Cái niggahīta của saṃsadda hoặc trở thành ñ khi ya theo sau.
Saññogo=saṃyogo, evaṃ saṃyojanaṃ, saññato, saññācikāya.
Examples: saññogo (from saṃyogo), likewise saṃyojanaṃ, saññato, saññācikāya.
Saññogo = saṃyogo, tương tự saṃyojanaṃ, saññato, saññācikāya.
Idha yakāramattova gayhate.
Here, only the letter y is taken.
Ở đây, chỉ riêng yakāra được lấy.
Saṃssāti kiṃ, etaṃ yojanaṃ, taṃ yānaṃ, taṃ saraṇaṃ yanti.
What is saṃssa? etaṃ yojanaṃ, taṃ yānaṃ, taṃ saraṇaṃ yanti.
Saṃssa là gì? etaṃ yojanaṃ, taṃ yānaṃ, taṃ saraṇaṃ yanti.
167
Taṃ eva, taṃ ahaṃ brūmi, yaṃ āhu, dhanaṃ eva, kiṃ etaṃ, nindituṃ arahati, taṃ idaṃ, yaṃ aniccaṃ, taṃ anattā, etaṃ avoca, etaṃ eva itī+dha –
That indeed, that I say, what they said, wealth indeed, what is this, is worthy of blame, that this, what is impermanent, that is not-self, this he said, this indeed, and so on here –
Chính điều đó, tôi nói điều đó, điều mà họ nói, chính là tài sản, cái này là gì, đáng bị chỉ trích, điều này là đó, cái nào vô thường, cái đó vô ngã, đã nói điều này, chính điều này –
168
44. Mayadā sare
44. Mayadā sare
44. Mayadā sare
169
Niggahītassa ma ya dā honti vā sare kvaci.
The niggahīta optionally becomes m, y, d before a vowel in some places.
Niggahīta hoặc trở thành ma, ya, dā khi nguyên âm theo sau đôi khi.
Tameva taṃ eva, tamahaṃ brūmi=taṃ ahaṃ brūmi, yamāhu, dhanameva, kimetaṃ, ninditumarahati.
Examples: tameva (from taṃ eva), tamahaṃ brūmi (from taṃ ahaṃ brūmi), yamāhu, dhanameva, kimetaṃ, ninditumarahati.
Tameva = taṃ eva, tamahaṃ brūmi = taṃ ahaṃ brūmi, yamāhu, dhanameva, kimetaṃ, ninditumarahati.
Tayidaṃ.
tayidaṃ.
Tayidaṃ.
Yadaniccaṃ, tadanattā, etadavoca, etadeva.
yadaniccaṃ, tadanattā, etadavoca, etadeva.
Yadaniccaṃ, tadanattā, etadavoca, etadeva.
‘‘Mayadā’’ti yogavibhāgā buddhama saraṇama iccādi bhavati.
Due to the division of the rule "mayadā", examples like buddhama saraṇama occur.
Do sự phân chia ngữ pháp của ‘‘mayadā’’, các từ như buddhama, saraṇama v.v. được tạo thành.
170
47. Tadaminādīni
47. Tadaminādīni
47. Tadaminādīni
Next Page →

Settings