Kriyaṃ ācikkhatīti ākhyātanti kriyāpadassa pubbācariyasaññā.
That which indicates action is ākhyāta – this is the designation of a verb by previous teachers.
“Cái diễn tả hành động” gọi là ākhyāta – đó là thuật ngữ của các bậc thầy cổ xưa cho động từ.
Kāla+kāraka+purisaparidīpakaṃ kriyālakkhaṇaṃ tyādyantaṃ aliṅgañca, vuttampi ce+taṃ –
A verb's characteristic is that it indicates time, agent, and person, ends in tyādi affixes, and has no gender; and it has been said:
Đặc điểm của hành động là nó chỉ thời gian, tác nhân, và ngôi, kết thúc bằng tyādi, và không có giống; điều này cũng đã được nói –
Ca sabbattha vattate.
And the affix ti occurs everywhere.
Ca có mặt ở khắp mọi nơi.
Kriyā attho etassāti kriyattho dhātu, so ca duvidho sakammakā+kammakavasena.
A kriyattha (verb root) is that of which action is the meaning; and it is of two kinds: transitive and intransitive.
Động từ có ý nghĩa hành động được gọi là kriyattho dhātu, và nó có hai loại: sakamakko (có túc từ) và akammako (không túc từ).
Tattha yasmiṃ kriyatthe kattuvācimhā kammaṃ gavesīyate, so sakammako.
Among these, a transitive verb is that in whose action the object is sought from the agent-word.
Trong đó, động từ mà trong ý nghĩa hành động, túc từ được tìm kiếm từ chủ từ, thì là sakamakko.
Itaro akammako.
The other is intransitive.
Cái còn lại là akammako.
Tatra sakammakā kammāpekkhaṃ kriyaṃ vadanti, yathā kaṭaṃ karoti, gāmaṃ gacchati, odanaṃ pacati.
Among these, transitive verbs speak of action expecting an object, such as kaṭaṃ karoti (he makes a mat), gāmaṃ gacchati (he goes to a village), odanaṃ pacati (he cooks rice).
Trong đó, động từ sakamakko nói về hành động cần túc từ, ví dụ: làm chiếu (kaṭaṃ karoti), đi làng (gāmaṃ gacchati), nấu cơm (odanaṃ pacati).
Akammakā kammanirapekkhaṃ kriyaṃ vadanti, yathā acchati seti tiṭṭhati.
Intransitive verbs speak of action independent of an object, such as acchati (he sits), seti (he lies down), tiṭṭhati (he stands).
Động từ akammako nói về hành động không cần túc từ, ví dụ: ngồi (acchati), nằm (seti), đứng (tiṭṭhati).
Kriyāti ca gamanapacanādiko asattasammato kattari kamme vā patiṭṭhito kārakasamūhasādhiyo padattho vuccati.
And kriyā (action) refers to the meaning of a word, such as going or cooking, which is not considered an entity, but is established in the agent or object, and is accomplished by a group of agents.
Và kriyā (hành động) được gọi là một ý nghĩa của từ, như việc đi, nấu ăn, v.v., không được coi là một thực thể, mà được thiết lập trong chủ từ hoặc túc từ, và được hoàn thành bởi một tập hợp các tác nhân.
Api ca –
Moreover –
Hơn nữa –
1. Vattamāneti anti si tha mi ma te ante se vhe e mhe.
1. Vattamāneti anti si tha mi ma te ante se vhe e mhe.
1. Trong thì hiện tại: ti, anti, si, tha, mi, ma, te, ante, se, vhe, e, mhe.
Vattamāne āraddhāparisamatte atthe vattamānato kriyatthā tyādayo honti.
The tyādi affixes occur from an action-root in the present tense, when the action has begun but is not yet completed.
Trong ý nghĩa hành động đã bắt đầu nhưng chưa hoàn thành (thì hiện tại), các hậu tố tyādi xuất hiện từ động từ.
Kriyādhikārattā ‘‘kriyatthā’’ti vuttaṃ.
It is said "action-roots" because the topic is action.
Vì nó liên quan đến hành động, nên đã nói “ý nghĩa hành động”.
Tesa+maniyame –
When they are not fixed –
Khi chúng không được quy định –
Ekānekesu tumhaamhasaddavacanīyesu tadaññasaddavacanīyesu ca kārakesu pubbacchakkānaṃ paracchakkānañca majjhimu+ttama+paṭhamā dve dve honti yathākkamaṃ.
In the case of agents denoted by the words tumha (you) and amha (we), and those denoted by other words, the middle, ultimate, and first persons (affixes) of both the former and latter sets occur two by two respectively, whether in singular or plural.
Trong các tác nhân được nói đến bởi các từ tumha (ngươi) và amha (ta), và các tác nhân được nói đến bởi các từ khác, hai hậu tố majjhima (ngôi thứ hai), uttama (ngôi thứ nhất) và paṭhama (ngôi thứ ba) xuất hiện lần lượt cho các nhóm trước và sau.
Tatthati antīti paṭhamapuriso, ādo niddiṭṭhattā.
Among these, ti and anti are first person, because they are mentioned first.
Trong đó, ti và anti là ngôi thứ ba (paṭhamapuriso), vì chúng được chỉ định đầu tiên.
Si tha iti majjhimapuriso, majjhe niddiṭṭhattā.
Si and tha are middle person, because they are mentioned in the middle.
Si và tha là ngôi thứ hai (majjhimapuriso), vì chúng được chỉ định ở giữa.
Mi ma iti uttamapuriso.
Mi and ma are ultimate person.
Mi và ma là ngôi thứ nhất (uttamapuriso).
Uttamasaddo+yaṃ sabhāvato tipabhutīna+manta+māha.
This word uttama refers naturally to the last of three, etc.
Từ uttama này tự nó chỉ ra cái cuối cùng trong số ba, v.v.
Paracchakkepi te antetiādinā evaṃ yojetabbaṃ.
In the latter set too, it should be joined similarly with te, ante, etc.
Trong nhóm sau (paracchakka) cũng vậy, phải kết nối theo cách tương tự với te, ante, v.v.
Evaṃ sesesu bhavissatiādīsu sattasu paccayavidhānasuttesupi yojetabbaṃ.
Similarly, it should be joined in the remaining seven rules for prescribing affixes like bhavissati etc.
Tương tự, trong bảy công thức quy định hậu tố khác như bhavissati, v.v. cũng phải kết nối theo cách này.
Idāni bhūvādīna+maṭṭhagaṇānaṃ bhūvādigaṇesu bhū=sattāya+miti paṭhamadhātuto parā tyādayo yojīyante.
Now, among the eight groups of roots beginning with bhū, the tyādi affixes are joined after the first root bhū (meaning 'to be').
Bây giờ, các hậu tố tyādi được kết nối sau động từ đầu tiên là bhū (là) trong tám nhóm bhūvādi, v.v. trong các nhóm bhūvādi.
Tattha ‘‘ekamhi vattabbe ekavacanaṃ’’ti tyādīsu parabhūtesu kattu+kamma+bhāvesuyeva kyavikaraṇalavikaraṇā hontīti ‘‘kyo bhāvakammesva+parokkhesu māna+nta+tyādīsu’’ ‘‘kattari lo’’ iccādinā tesaṃ vikaraṇānaṃ vidhānā tyādayo kattu+kamma+bhāvesveva viññāyantīti kattari timhilo.
Among these, kyo and lavikaraṇa occur only in the agent, object, and state, among the tyādi affixes, which exist as posterior to ekamhi vattabbe ekavacanaṃ (the singular is used when speaking of one), and are stated in rules such as kyo bhāvakammesva+parokkhesu māna+nta+tyādīsu and kattari lo; thus, the tyādi affixes are understood to be in the agent, object, and state, and ti for the agent, mi for the ultimate person, lo for the agent.
Trong đó, các biến tố kya và la chỉ xuất hiện trong ý nghĩa chủ động, bị động và trạng thái khi có các hậu tố tyādi theo quy tắc “một số ít được sử dụng khi nói về một” và “kya trong bị động và trạng thái không trực tiếp, và trong māna, anta, tyādi”, “la trong chủ động”, v.v. Do đó, các hậu tố tyādi được hiểu là trong ý nghĩa chủ động, bị động và trạng thái, và ti, mi, lo trong chủ động.
Ke te vikaraṇā –
What are those vikaraṇas (infixes)? –
Những biến tố đó là gì –
Sare pare eona+mayavā honti yathākkamaṃti ossa avādeso.
Before a vowel, e and o become aya and ava respectively, thus avādeso for o.
Khi có nguyên âm theo sau, e và o lần lượt trở thành aya và ava; đây là sự thay thế ava cho o.
So puriso sādhu bhavati, sā itthī sādhu bhavati, cittaṃ sādhu bhavati.
That man is good (sādhu bhavati); that woman is good (sādhu bhavati); the mind is good (sādhu bhavati).
Người đàn ông đó trở nên tốt, người phụ nữ đó trở nên tốt, tâm đó trở nên tốt.
Vikaraṇānaṃ kvaci lopo hotīti lavikaraṇassa lopo, sesaṃ purimasadisaṃ.
Sometimes there is elision of vikaraṇas, thus there is elision of lavikaraṇa, the rest is as before.
Đôi khi có sự lược bỏ các biến tố; đây là sự lược bỏ biến tố la, phần còn lại tương tự như trước.
Te purisā bhavanti.
Those men exist (bhavanti).
Những người đàn ông đó trở thành (bhavanti).
Majjhimapuri- sekavacanaṃ si, tvaṃ bhavasi.
The singular of the middle person is si, tvaṃ bhavasi (you exist).
Ngôi thứ hai số ít là si, ngươi trở thành (tvaṃ bhavasi).
Bahuvacanaṃ thapaccayo, tumhe bhavatha.
The plural affix is tha, tumhe bhavatha (you all exist).
Số nhiều là hậu tố tha, các ngươi trở thành (tumhe bhavatha).
Uttamapurisekavacanaṃ mipaccayo.
The singular affix of the ultimate person is mi.
Ngôi thứ nhất số ít là hậu tố mi.
Akārassa dīgho hoti himimesu.
The vowel a is lengthened before hi, mi, me (affixes).
Nguyên âm a trở thành ā trong hi, mi, me.
Ahaṃ bhavāmi.
I exist (ahaṃ bhavāmi).
Tôi trở thành (ahaṃ bhavāmi).
Bahuvacanaṃ mapaccayo, mayaṃ bhavāma.
The plural affix is ma, mayaṃ bhavāma (we exist).
Số nhiều là hậu tố ma, chúng tôi trở thành (mayaṃ bhavāma).
Evaṃ paracchekkepi-bhavate, bhavante.
Similarly, in the other set (of endings): bhavate, bhavante.
Tương tự, trong nhóm sau (paracchakka) cũng vậy – bhavate, bhavante.
Bhavase, bhavavhe.
Bhavase, bhavavhe.
Bhavase, bhavavhe.
Bhave, bhavamhe.
Bhave, bhavamhe.
Bhave, bhavamhe.
Keci dīghaṃ katvā paṭhanti, ‘‘byañjane dīgharassā’’ti dīgho, bhavāmhe.
Some read it by lengthening, "long and short in consonants," thus the long form bhavāmhe.
Một số người đọc với nguyên âm dài, “dīgharassa (dài và ngắn) trong phụ âm” là nguyên âm dài, bhavāmhe.
Paca=pāke, akāro uccāraṇattho, eva+muparipi.
Paca = pāka (cooking); the a is for pronunciation, and similarly above.
Paca = nấu ăn, a là để phát âm, tương tự ở trên.
Paca iti ṭhite lavikaraṇaṃ, vikaraṇalopādi purimasamaṃ.
When "paca" is established, there is the affix 'a' (lavikaraṇaṃ), and the elision of vikaraṇa etc. is as before.
Khi "paca" đứng, lavikaraṇa, vikaraṇalopa (lược bỏ vikaraṇa) và các quy tắc khác tương tự như trước.
So odanaṃ pacati, te pacanti.
He cooks rice, they cook.
Người ấy nấu cơm, họ nấu.
Tvaṃ pacasi, tumhe pacatha.
You (singular) cook, you (plural) cook.
Con nấu, các con nấu.
Ahaṃ pacāmi, mayaṃ pacāma.
I cook, we cook.
Tôi nấu, chúng tôi nấu.
Paracchakke-pacate, pacante.
In the paracchakka (ātmanepada): pacate, pacante.
Trong paracchaka: pacate, pacante.
Pacase, pacavhe.
Pacase, pacavhe.
Pacase, pacavhe.
Pace, pacāmhe.
Pace, pacāmhe.
Pace, pacāmhe.
Vippaṭisedhanaṃ=aññamaññapaṭisedhanaṃ vippaṭisedho.
Vippaṭisedha is mutual negation.
Vippaṭisedhanaṃ = sự phủ nhận lẫn nhau là vippaṭisedho.
Paṭhamamajjhimapurisānaṃ dvinnaṃ ekattha pasaṅge majjhimapurisabahuvacanaṃ thapaccayo.
When two, the first and middle persons, are implied in one place, the plural of the middle person, the affix tha, applies.
Khi hai ngôi thứ nhất và thứ hai cùng xuất hiện tại một chỗ, thì thapaccaya (hậu tố tha) của ngôi thứ hai số nhiều được dùng.
So ca pacati, tvañca pacasi, tumhe pacatha.
He cooks, and you cook – you (plural) cook.
Người ấy nấu và con nấu, các con nấu (tumhe pacatha).
Tulyabalavirodhino hi vippaṭisedhā paṭhamamajjhimauttamapurisānaṃ tiṇṇaṃ ekattha pasaṅge uttamapurisabahuvacanaṃ hoti, so ca pacati, tvañca pacasi, ahañca pacāmi mayaṃ pacāmāti bhavati.
Indeed, vippaṭisedha occurs among those of equal strength; when three, the first, middle, and supreme persons, are implied in one place, the plural of the supreme person occurs, as in: "He cooks, and you cook, and I cook – we cook."
Vì vippaṭisedha là sự đối kháng của những cái có sức mạnh ngang nhau, khi cả ba ngôi thứ nhất, thứ hai và thứ ba cùng xuất hiện tại một chỗ, thì ngôi thứ ba số nhiều được dùng, trở thành: người ấy nấu, con nấu và tôi nấu, chúng tôi nấu (mayaṃ pacāma).
Gacchare gacchanti.
Gacchare, gacchanti.
Gacchare, gacchanti.
Tvaṃ gacchasi, tumhe gacchatha.
You (singular) go, you (plural) go.
Con đi, các con đi.
Ahaṃ gacchāmi, mayaṃ gacchāma.
I go, we go.
Tôi đi, chúng tôi đi.
Cchādesābhāvapakkhe ‘‘ū lasse’’ti ekāre gameti.
In the absence of ccha substitution, by "ū lasse," it becomes gameti (in the e ending).
Trong trường hợp không có cchādesa (thay thế ccha), thì gameti với ekāra theo quy tắc "ū lasse".
Paralope gamenti.
By elision of the latter, gamenti.
Khi paralopa (lược bỏ hậu tố), gamenti.
Gamesi, gametha.
Gamesi, gametha.
Gamesi, gametha.
Gamemi, gamema.
Gamemi, gamema.
Gamemi, gamema.
Paracchakkepi so gacchate, gacchare gacchante.
Also in the paracchakka: he gacchate, gacchare, gacchante.
Trong paracchaka cũng vậy: người ấy đi (gacchate), họ đi (gacchare, gacchante).
Gacchase, gacchavhe.
Gacchase, gacchavhe.
Gacchase, gacchavhe.
Gacche, gacchāmhe.
Gacche, gacchāmhe.
Gacche, gacchāmhe.
Pure+purāsaddehi vā anāgatatā gamyate, tadā tassa vattamānattā.
Or, the words pure and purā imply futurity; in that case, because it is considered present.
Hoặc từ các từ "pure" và "purā" chỉ sự chưa đến, khi đó nó ở thì hiện tại.
Kālabyattayo vā eso, bhavantyeva hi kālantarepi tyādayo bāhulakā ‘‘santesu parigūhāmi’’ ‘‘kāyassa bhedā abhisamparāyaṃ, sahabyataṃ gacchati vāsavassa’’ ‘‘ativelaṃ namassissaṃ’’ti.
Or this is a temporal transference, for indeed, affixes like tya occur in other tenses extensively, as in "I conceal among the existing ones," "Upon the breaking up of the body, in the beyond, he goes to the company of Vāsava," "I will bow excessively."
Hoặc đây là sự thay đổi thì, vì trong các thì khác cũng có thể có những từ như vậy do sự phổ biến: "santesu parigūhāmi" (Tôi che giấu trong những người tốt), "kāyassa bhedā abhisamparāyaṃ, sahabyataṃ gacchati vāsavassa" (sau khi thân hoại mạng chung, đi đến sự đồng hành với Vāsava), "ativelaṃ namassissaṃ" (Tôi sẽ lễ bái rất nhiều).
‘‘Kuto nu tvaṃ āgacchasi, rājagahato āgacchāmī’’tiādīsu pana paccuppannasamīpe vattamānavacanaṃ.
But in expressions like "From where do you come? I come from Rājagaha," the present tense is used in relation to the immediate past.
Tuy nhiên, trong các câu như "Kuto nu tvaṃ āgacchasi, rājagahato āgacchāmī" (Con từ đâu đến? Con từ Rājagaha đến), thì hiện tại được dùng để chỉ sự gần với hiện tại.
5,175. Gama vada dānaṃ ghamma vajja dajjā
5,175. For gama, vada, dāna, ghamma, vajja, dajjā
5,175. Gama, vada, dānaṃ, ghamma, vajja, dajjā
Gamādīnaṃ ghammādayo vā honti nta+māna+tyādīsu.
For gama and others, ghamma and others optionally occur before nta, māna, tya, etc.
Các từ ghammādayo có thể xuất hiện thay cho gamādīnaṃ trong nta, māna, tyādi.
Ghammati, ghammanti iccādi.
Ghammati, ghammanti, etc.
Ghammati, ghammanti, v.v...
5,17. Kyo bhāvakammesva+parokkhesu māna+nta+tyādīsu
5,17. Kyo in bhāva (impersonal) and kamma (passive) except for the perfect, before māna, nta, tya, etc.
5,17. Kyo trong bhāva và kamma, trừ parokkha, trong māna, nta, tyādi
Bhāvakammavihitesu parokkhāvajjitesu māna+nta+tyādīsu paresu kyo hoti kriyatthā.
When māna, nta, tya, etc., which are prescribed for bhāva and kamma and exclude the perfect tense, follow, kyo occurs after verbal roots (kriyatthā).
Khi māna, nta, tyādi đứng sau, trừ parokkha, kyo được dùng trong bhāva (trạng thái) và kamma (thụ động) của kriyatthā (căn động từ).
Kakāro+nubandhakāriyattho.
The letter ka is an anubandha (indicatory letter) for the purpose of a certain function.
Kakāra là một phụ tố dùng để chỉ chức năng.
‘‘Na te kānubandha+nāgamesū’’ti paṭisedhā okārābhāvo.
Due to the prohibition "Not for ka-anubandha in āgama," there is no o-vowel (substitution).
Do sự phủ định "Na te kānubandha+nāgamesū", không có okāra.
Anubhūyati sukhaṃ devadattena.
Happiness is experienced by Devadatta.
Hạnh phúc được Devadatta cảm nhận.
Anubhūyanti sampattiyo tayā.
Fortunes are experienced by you.
Những tài sản được con cảm nhận.
Anubhūyasi tvaṃ devadattena.
You are experienced by Devadatta.
Con được Devadatta cảm nhận.
Anubhūyatha tumhe.
You (plural) are experienced.
Các con được cảm nhận.
Ahaṃ anubhūyāmi, tayā mayaṃ anubhūyāma.
I am experienced, we are experienced by you.
Tôi được cảm nhận, chúng tôi được con cảm nhận.
Dvitte anubhuyyati+ccādi.
With reduplication, anubhuyyati, etc.
Trong dvitta (kép), anubhuyyati, v.v...
Evaṃ paracchakke.
Similarly in the paracchakka.
Tương tự trong paracchaka.
Bhāve adabbavuttino bhāvassa ekattā ekavacanameva.
In the impersonal (bhāva), since bhāva (the state of being) does not refer to a substance, it is always singular.
Trong bhāva (trạng thái), do bhāva không chỉ vật chất và là số ít, nên chỉ dùng số ít.
Tañca paṭhamapurisekavacaneyeva sambhavati, neva+ññaṃ, bahulaṃvidhānā.
And that occurs only in the first person singular, not in any other, due to the extensive rule.
Và điều đó chỉ có thể xảy ra ở ngôi thứ nhất số ít, không phải ở ngôi nào khác, do sự quy định phổ biến.
Bhūyati bhūyate devadattena, sampati bhavanantyattho.
It is done, it is done by Devadatta; this means "the act of being occurs now."
Bhūyati, bhūyate bởi Devadatta, nghĩa là sự hiện hữu đang diễn ra.
Kriyatthā kyassa īña vā hoti.
For the kyo of verbal roots, īña optionally occurs.
Kyassa của kriyatthā có thể có īña.
Ño ādyāvayavattho.
The letter ña signifies initial augmentation.
Ño là một phụ tố chỉ âm đầu hoặc âm cuối.
Devadattena odano pacīyati paccati, reādese odanā pacīyare pacīyanti, paccare paccanti.
Rice is cooked by Devadatta (pacīyati, paccati); with re substitution, rices are cooked (pacīyare, pacīyanti, paccare, paccanti).
Cơm được Devadatta nấu (pacīyati, paccati), khi thay thế re, cơm được nấu (odanā pacīyare, pacīyanti, paccare, paccanti).
Cavaggapubbarūpāni.
The preceding forms are of the c-class.
Các tiền tố của cavagga.
Tvaṃ pacīyasi paccasi, tumhe pacīyatha paccatha.
You (singular) are cooked (pacīyasi, paccasi), you (plural) are cooked (pacīyatha, paccatha).
Con được nấu (pacīyasi, paccasi), các con được nấu (pacīyatha, paccatha).
Ahaṃ pacīyāmi paccāmi, mayaṃ pacīyāma paccāma.
I am cooked (pacīyāmi, paccāmi), we are cooked (pacīyāma, paccāma).
Tôi được nấu (pacīyāmi, paccāmi), chúng tôi được nấu (pacīyāma, paccāma).
Paracchakke devadattena odano pacīyate iccādi.
In the paracchakka too, rice is cooked by Devadatta (pacīyate), etc.
Trong paracchaka, cơm được Devadatta nấu (pacīyate), v.v...
Gamito kamme cchaṅa ca īñaāgame ca kate tena gāmo gacchīyati, gāmā gacchīyanti.
When cchaṅa and īñaāgama are applied in the passive from gama, by that, the village is gone to (gacchīyati), villages are gone to (gacchīyanti).
Từ gam trong kamme, khi cchaṅa và īñaāgama được thực hiện, thì làng được đi đến (gāmo gacchīyati), các làng được đi đến (gāmā gacchīyanti).
Gacchīyasi, gacchīyatha.
You (singular) are gone to, you (plural) are gone to.
Con được đi đến (gacchīyasi), các con được đi đến (gacchīyatha).
Gacchīyāmi, gacchīyāma.
I am gone to, we are gone to.
Tôi được đi đến (gacchīyāmi), chúng tôi được đi đến (gacchīyāma).
Evaṃ paracchakke.
Similarly in the paracchakka.
Tương tự trong paracchaka.
Gamīyati gammati, gamīyanti gammanti.
It is gone (gamīyati, gammati), they are gone (gamīyanti, gammanti).
Gamīyati, gammati (được đi); gamīyanti, gammanti (được đi).
Gamīyasi gammasi, gamīyatha gammatha, gamīyāmi gammāmi, gamīyāma gammāma paracchakkepi evaṃ.
You (singular) are gone (gamīyasi, gammasi), you (plural) are gone (gamīyatha, gammatha), I am gone (gamīyāmi, gammāmi), we are gone (gamīyāma, gammāma); similarly in the paracchakka.
Gamīyasi, gammasi; gamīyatha, gammatha; gamīyāmi, gammāmi; gamīyāma, gammāma. Trong paracchaka cũng vậy.
Tathā ghammīyati, ghammīyanti iccādi.
Likewise, ghammīyati, ghammīyanti, etc.
Tương tự ghammīyati, ghammīyanti, v.v...
2. Bhavissati ssati ssanti ssati ssatha ssāmi ssāma ssate ssante ssase ssavhe ssaṃ ssāmhe
2. Future tense: ssati, ssanti, ssasi, ssatha, ssāmi, ssāma, ssate, ssante, ssase, ssavhe, ssaṃ, ssāmhe
2. Bhavissati: ssati, ssanti, ssati, ssatha, ssāmi, ssāma, ssate, ssante, ssase, ssavhe, ssaṃ, ssāmhe
Kriyatthā paresaṃ aādīnaṃ īādīnaṃ ssādīnañca byañjanassi+ña hoti vibhāsā.
For consonants of a, ī, ssa, etc. that follow verbal roots, īña optionally occurs.
Sau kriyatthā, byañjanassi + ña có thể được dùng cho aādīnaṃ, īādīnaṃ và ssādīnaṃ.
Vavatthitavibhāsā+yaṃ.
This is a regulated option (vavatthitavibhāsā).
Đây là một vibhāsā (quy tắc tùy chọn) có điều kiện.
Sseti ssādīnaṃ ssatiādīnañcāvayavo gahito, ‘‘ūbyañjanassā’’ti siddhepi tyādīsu etesamevāti niyamattho+ya+mārambho.
Here, 'sse' refers to a part of ssa and 'ssādīnaṃ' refers to a part of ssatiādīnaṃ. Even though it is established by "ūbyañjanassā," this rule is introduced to specify that it applies only to these in forms like tya etc.
Sseti là một phần của ssādīnaṃ và ssatiādīnaṃ, mặc dù đã được chứng minh bằng "ūbyañjanassā", nhưng việc bắt đầu quy tắc này nhằm mục đích giới hạn chỉ cho những trường hợp này.
Lassākāralope o+avādese bhavissati, bhavissanti.
With the elision of the a-vowel of la and substitution of o-vowel: bhavissati, bhavissanti.
Khi ākāralopa (lược bỏ âm a) của l và o + avādesa (thay thế o bằng ava), thì bhavissati, bhavissanti.
Bhavissasi, bhavissatha.
Bhavissasi, bhavissatha.
Bhavissasi, bhavissatha.
Bhavissāmi, bhavissāma.
Bhavissāmi, bhavissāma.
Bhavissāmi, bhavissāma.
Bhavissate, bhavissante.
Bhavissate, bhavissante.
Bhavissate, bhavissante.
Bhavissase, bhavissavhe.
Bhavissase, bhavissavhe.
Bhavissase, bhavissavhe.
Bhavissaṃ, bhavissāmhe.
Bhavissaṃ, bhavissāmhe.
Bhavissaṃ, bhavissāmhe.
Kyassa vā lopo hoti sse.
The kyo optionally undergoes elision before sse.
Kyassa có thể bị lược bỏ trong sse.
Sukhaṃ tayā anubhavissati, anubhavissanti.
Happiness will be experienced by you (anubhavissati), they will be experienced (anubhavissanti).
Hạnh phúc sẽ được con cảm nhận, họ sẽ được cảm nhận.
Anubhavissasi, anubhavissatha.
You (singular) will be experienced, you (plural) will be experienced.
Con sẽ được cảm nhận, các con sẽ được cảm nhận.
Anubhavissāmi, anubhavissāma.
I will be experienced, we will be experienced.
Tôi sẽ được cảm nhận, chúng tôi sẽ được cảm nhận.
Aññatra anubhūyissati, anubhūyissanti iccādi.
Otherwise, anubhūyissati, anubhūyissanti, etc.
Ở những nơi khác, anubhūyissati, anubhūyissanti, v.v...
Evaṃ paracchakke.
Similarly in the paracchakka.
Tương tự trong paracchaka.
Bhāve-bhūyissati bhūyissate.
In the impersonal (bhāva): bhūyissati, bhūyissate.
Trong bhāva (trạng thái) – bhūyissati, bhūyissate.
Kattari-pacissati, pacissanti iccādi.
In the agent (kattari): pacissati, pacissanti, etc.
Trong kattari (chủ động) – pacissati, pacissanti, v.v...
Kamme-pacissati odano devadattena, pacīyissati, paccissati.
In the passive (kamma): rice will be cooked by Devadatta (pacīyissati, paccissati).
Trong kamme (thụ động) – cơm sẽ được Devadatta nấu (pacissati), sẽ được nấu (pacīyissati, paccissati).
Paccissanti odanā pacīyissanti, pacīyissare, paccissare, paccissanti.
Rices will be cooked (paccissanti, pacīyissanti, pacīyissare, paccissare, paccissanti).
Cơm sẽ được nấu (paccissanti odanā, pacīyissanti, pacīyissare, paccissare, paccissanti).
Gamito kattari-so gacchissati, te gacchissanti.
From gama in the agent (kattari): he will go (gacchissati), they will go (gacchissanti).
Từ gam trong kattari (chủ động) – người ấy sẽ đi, họ sẽ đi.
Tvaṃ gacchissasi, tumhe gacchissatha.
You (singular) will go, you (plural) will go.
Con sẽ đi, các con sẽ đi.
Ahaṃ gacchissāmi, mayaṃ gacchissāma.
I will go, we will go.
Tôi sẽ đi, chúng tôi sẽ đi.
Gacchissate, gacchissante.
Gacchissate, gacchissante.
Gacchissate, gacchissante.
Gacchissase, gacchissavhe.
Gacchissase, gacchissavhe.
Gacchissase, gacchissavhe.
Gacchissaṃ, gacchissāmhe.
Gacchissaṃ, gacchissāmhe.
Gacchissaṃ, gacchissāmhe.
Saggaṃ gamissati, gamissanti.
He/she/it will go to heaven, they will go to heaven.
Sẽ đi đến cõi trời (số ít), sẽ đi đến cõi trời (số nhiều).
Gamissasi, gamissatha.
You will go (singular), you will go (plural).
Sẽ đi (ngôi thứ hai số ít), sẽ đi (ngôi thứ hai số nhiều).
Gamissāmi, gamissāma iccādi.
I will go, we will go, and so on.
Sẽ đi (ngôi thứ nhất số ít), sẽ đi (ngôi thứ nhất số nhiều), v.v.
Kamme-gacchiyissati, gacchiyissanti iccādi.
In the passive voice: he/she/it will be gone, they will be gone, and so on.
Trong thể thụ động: sẽ được đi (số ít), sẽ được đi (số nhiều), v.v.
Kyalope gamissati, gamissanti iccādi.
With the elision of "kya": he/she/it will go, they will go, and so on.
Khi bỏ kya: sẽ đi (số ít), sẽ đi (số nhiều), v.v.
Tathā ghammissati ghammīyissati, ghammissanti, ghammīyissanti iccādi.
Similarly: he/she/it will heat, he/she/it will be heated; they will heat, they will be heated, and so on.
Tương tự: sẽ đốt, sẽ bị đốt; sẽ đốt (số nhiều), sẽ bị đốt (số nhiều), v.v.
Nāmasadde nipāte sati garahāyaṃ vimhaye ca gamyamāne ssatyādayo honti.
When the particle nāma is present in a noun, ssatyādayo (future tense suffixes like -ssa) and others occur when censure or wonder is implied.
Khi có giới từ nāma trong danh từ, và khi ý nghĩa quở trách và ngạc nhiên được hiểu, thì các tiếp vĩ ngữ ssaty v.v. được sử dụng.
Ime hi nāma kalyāṇadhammā paṭijānissanti.
These, indeed, will claim to be of good conduct.
Những người này, phải chăng họ sẽ tự xưng là người có pháp lành?
Ettha ‘‘jyādīhi knā’’ti knāvikaraṇe ‘‘ñāssane jā’’ti jādeso.
Here, knā is formed by jyādīhi knā (a rule for adding knā), and jādeso (the substitution of jā) by ñāssane jā (a rule for jā).
Tại đây, do quy tắc ‘‘jyādīhi knā’’, tiếp vĩ ngữ kna được thêm vào, và do quy tắc ‘‘ñāssane jā’’, jā được thay thế.
Na hi nāma bhikkhave tassa moghapurisassa pāṇesu anuddayā bhavissati.
Indeed, bhikkhus, there will be no compassion for living beings in that worthless man.
Này các Tỳ-kheo, phải chăng người ngu này không có lòng từ bi đối với chúng sinh?
Kathañhi nāma so bhikkhave moghapuriso sabbamattikāmayaṃ kuṭikaṃ karissati.
How, indeed, bhikkhus, will that worthless man make a hut entirely of mud?
Này các Tỳ-kheo, làm sao người ngu này lại có thể làm một túp lều hoàn toàn bằng đất sét?
Vimhaye-acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho, santena vata bho pabbajitā vihārena viharanti, yatra hi nāma saññī samāno jāgaro pañcamattāni sakaṭasatāni nissāya nissāya atikkantāni neva dakkhiti, na pana saddaṃ sossati.
Concerning wonder: It is indeed wonderful, sirs! It is indeed amazing, sirs! It is indeed with a peaceful abiding that ascetics abide, in that, being conscious and awake, he will not see five hundred carts that have passed by, nor will he hear their sound.
Trong sự ngạc nhiên: Thật kỳ diệu thay, này chư hiền! Thật phi thường thay, này chư hiền! Các vị xuất gia sống với trú xứ an tịnh, mà tại sao khi có ý thức, thức tỉnh, lại không nhìn thấy năm trăm cỗ xe đã đi qua, và cũng không nghe thấy tiếng động?
Acchariyaṃ andho nāma pabbata+mārohissati, badhiro nāma saddaṃ sossati.(Bhavissantipaccayanayo).
It is wonderful that a blind person will indeed climb a mountain; a deaf person will indeed hear a sound. (Method of future tense suffixes).
Thật kỳ diệu, một người mù lại có thể leo núi, một người điếc lại có thể nghe thấy tiếng động. (Cách dùng thì tương lai).
4. Bhūte ī uṃ o ttha iṃ mhā ā ū se vhaṃ a mhe
4. For the past tense: ī, uṃ, o, ttha, iṃ, mhā, ā, ū, se, vhaṃ, a, mhe
4. Trong thì quá khứ: ī, uṃ, o, ttha, iṃ, mhā, ā, ū, se, vhaṃ, a, mhe
Bhūte parisamatte atthe vattamānato kriyatthā īādayo honti.
ī and other suffixes occur in the past tense, in the sense of complete action, from a verb.
Trong thì quá khứ, khi ý nghĩa hoàn toàn đã xảy ra, các tiếp vĩ ngữ ī v.v. được thêm vào động từ.
Bhūtānajjatane upari vakkhamānattā ime īādayo bhūtajjatane.
Since the aorist (past indefinite) will be explained later, these ī and other suffixes are for the historical past.
Vì thì quá khứ không phải hôm nay sẽ được giải thích ở phần sau, nên các tiếp vĩ ngữ ī v.v. này thuộc về thì quá khứ hôm nay.
‘‘Suvo ahosi ānando’’tiādīsu bhūtasāmaññeva bhavanti.
In examples like "Suvo ahosi Anando" (Ananda was yesterday), they apply generally to the past tense.
Trong các trường hợp như ‘‘Suvo ahosi ānando’’ (Ananda đã có mặt hôm qua), chúng chỉ là thì quá khứ chung.
Āādo īādo ssādo ca kriyatthassa vā aña hotīti dhātuto pubbaṃ aña.
ā, ī, ssā, and other suffixes optionally have aña before them from the root, meaning aña occurs before the root.
Ā đầu, ī đầu, và ssā đầu có thể không có a đối với động từ. Như vậy, a đứng trước động từ.
‘‘Kattari lo’’ti lo, ekāra+avādesā ca.
lo occurs by kattari lo (a rule for lo), and ekāra and avādesa (substitutions).
Do quy tắc ‘‘Kattari lo’’, lo được thêm vào, và ekāra cùng avādesa cũng được thêm vào.
38. Eyyātha+sse+a+ā+ī+thānaṃ o+a+aṃ+ttha+ttho+vhoka
38. o, a, aṃ, ttha, ttho, vho are optionally substituted for eyyātha, sse, a, ā, ī, thānaṃ
38. Eyyāthā, sse, a, ā, ī, thānaṃ thành o, a, aṃ, ttha, ttho, vhoka