94. Tatrāyaṃ anuttānapadavaṇṇanāya saddhiṃ vinicchayakathā.
94. Herein is the discussion of the legal decision together with the explanation of the non-obvious terms.
94. Trong đó, đây là câu chuyện phán quyết cùng với lời giải thích các từ không rõ ràng.
Nikhātanti bhūmiyaṃ khaṇitvā ṭhapitaṃ.
Buried means placed by digging in the ground.
Chôn giấu có nghĩa là đào đất và đặt xuống.
Paṭicchannanti paṃsuiṭṭhakādīhi paṭicchannaṃ.
Concealed means concealed by dust, bricks, and so on.
Che đậy có nghĩa là che đậy bằng đất, gạch v.v.
Bhūmaṭṭhaṃ bhaṇḍaṃ…pe… gacchati vā, āpatti dukkaṭassāti taṃ evaṃ nikhaṇitvā vā paṭicchādetvā vā ṭhapitattā bhūmiyaṃ ṭhitaṃ bhaṇḍaṃ yo bhikkhu kenacideva upāyena ñatvā ‘‘āharissāmī’’ti theyyacitto hutvā rattibhāge uṭṭhāya gacchati, so bhaṇḍaṭṭhānaṃ appatvāpi sabbakāyavacīvikāresu dukkaṭaṃ āpajjati.
An item located on the ground... goes, there is an offense of dukkaṭa: Whatever monk, having learned of an item located on the ground because it was placed by being buried or concealed in this way, gets up in the middle of the night with a thievish mind, thinking, “I will bring it,” he commits a dukkaṭa offense in all physical and verbal actions, even without reaching the item's location.
Vật ở mặt đất… v.v… đi, phạm tội dukkaṭa có nghĩa là một tỳ-khưu, sau khi biết về vật được chôn giấu hoặc che đậy trên đất bằng một cách nào đó, với ý định trộm cắp, thức dậy vào ban đêm và đi (để lấy nó), thì dù chưa đến nơi cất giữ vật đó, cũng phạm tội dukkaṭa trong mọi hành vi thân và khẩu.
So hi tassa āharaṇatthāya uṭṭhahanto yaṃ yaṃ aṅgapaccaṅgaṃ phandāpeti, sabbattha dukkaṭameva.
Indeed, while rising to bring it, for whatever major or minor limb he moves, there is a dukkaṭa in every case.
Khi tỳ-khưu đó đứng dậy để lấy vật đó, mỗi khi cử động một bộ phận hay chi thể nào, đều phạm tội dukkaṭa.
Nivāsanapārupanaṃ saṇṭhapeti, hatthavāre hatthavāre dukkaṭaṃ.
When he adjusts his lower and upper robes, there is a dukkaṭa for each movement of the hand.
Sắp xếp y nivāsana và y pārupana, mỗi lần chạm tay đều phạm dukkaṭa.
‘‘Mahantaṃ nidhānaṃ na sakkā ekena āharituṃ, dutiyaṃ pariyesissāmī’’ti kassaci sahāyassa santikaṃ gantukāmo dvāraṃ vivarati, padavāre ca hatthavāre ca dukkaṭaṃ.
Thinking, “The treasure is large, it cannot be brought by one person; I will look for a second,” wanting to go to some companion, he opens the door; there is a dukkaṭa for each step and each movement of the hand.
Nếu nghĩ: "Kho báu lớn không thể lấy một mình được, mình sẽ tìm người thứ hai", và muốn đi đến chỗ một người bạn nào đó, mở cửa, mỗi bước chân và mỗi lần chạm tay đều phạm dukkaṭa.
Dvārapidahane pana aññasmiṃ vā gamanassa anupakāre anāpatti.
But in closing the door or in any other action not helpful for the journey, there is no offense.
Nhưng khi đóng cửa hoặc trong bất kỳ hành động nào khác không hỗ trợ cho việc đi, thì không phạm tội.
Tassa nipannokāsaṃ gantvā ‘‘itthannāmā’’ti pakkosati, tamatthaṃ ārocetvā ‘‘ehi gacchāmā’’ti vadati, vācāya vācāya dukkaṭaṃ.
Going to the place where that companion is lying, he calls out, “So-and-so!” and after explaining the matter, says, “Come, let's go”; for each utterance, there is a dukkaṭa.
Đi đến chỗ người đó đang nằm, gọi "người này!", báo cho người đó biết sự việc và nói "Hãy đến, chúng ta đi!", mỗi lời nói đều phạm dukkaṭa.
So tassa vacanena uṭṭhahati, tassāpi dukkaṭaṃ.
If that one rises at his words, for him too there is a dukkaṭa.
Người đó đứng dậy theo lời của tỳ-khưu kia, người đó cũng phạm dukkaṭa.
Uṭṭhahitvā tassa santikaṃ gantukāmo nivāsanapārupanaṃ saṇṭhapeti, dvāraṃ vivaritvā tassa samīpaṃ gacchati, hatthavārapadavāresu sabbattha dukkaṭaṃ.
Having risen, wanting to go to him, he adjusts his lower and upper robes, opens the door and goes near him; in all cases of hand movements and steps, there is a dukkaṭa.
Sau khi đứng dậy, muốn đi đến chỗ tỳ-khưu kia, sắp xếp y nivāsana và y pārupana, mở cửa và đi đến gần người đó, mỗi lần chạm tay và mỗi bước chân đều phạm dukkaṭa.
So taṃ pucchati ‘‘asuko ca asuko ca kuhiṃ, asukañca asukañca pakkosāhī’’ti, vācāya vācāya dukkaṭaṃ.
He asks him, “Where are so-and-so and so-and-so? Go and call so-and-so and so-and-so”; for each utterance, there is a dukkaṭa.
Tỳ-khưu kia hỏi người đó: "Người này và người kia ở đâu? Hãy gọi người này và người kia!", mỗi lời nói đều phạm dukkaṭa.
Sabbe samāgate disvā ‘‘mayā asukasmiṃ nāma ṭhāne evarūpo nidhi upaladdho, gacchāma taṃ gahetvā puññāni ca karissāma, sukhañca jīvissāmā’’ti vadati, vācāya vācāya dukkaṭameva.
Seeing all have gathered, he says, “I have found such-and-such a treasure in such-and-such a place. Let’s go, take it, and we will both make merit and live happily”; for each utterance, there is a dukkaṭa.
Thấy tất cả đã tụ họp, nói: "Tôi đã tìm thấy một kho báu như thế này ở nơi nọ, chúng ta hãy đi lấy nó, chúng ta sẽ làm phước và sống an lạc!", mỗi lời nói đều phạm dukkaṭa.
Evaṃ laddhasahāyo kudālaṃ pariyesati.
Having thus found a companion, he looks for a spade.
Sau khi có được bạn đồng hành như vậy, tỳ-khưu tìm một cái cuốc.
Sace panassa attano kudālo atthi, ‘‘taṃ āharissāmī’’ti gacchanto ca gaṇhanto ca āharanto ca sabbattha hatthavārapadavāresu dukkaṭaṃ āpajjati.
If he has his own spade, then while going, taking, and bringing it with the thought, “I will fetch it,” he commits a dukkaṭa offense for every hand movement and step.
Nếu tỳ-khưu đó có cuốc của mình, khi đi để lấy nó, cầm lấy nó và mang nó về, mỗi lần chạm tay và mỗi bước chân đều phạm dukkaṭa.
Sace natthi, aññaṃ bhikkhuṃ vā gahaṭṭhaṃ vā gantvā yācati, yācanto ca sace ‘‘kudālaṃ me dehi, kudālena me attho, kiñci kātabbamatthi, taṃ katvā paccāharissāmī’’ti musā abhaṇanto yācati, vācāya vācāya dukkaṭaṃ.
If he does not have one, he goes and asks another monk or a householder; while asking, if he asks without speaking falsely, saying, “Give me a spade, I need a spade, there is something that needs to be done, I will bring it back after doing it,” there is a dukkaṭa for each utterance.
Nếu không có, đi đến chỗ một tỳ-khưu khác hoặc một cư sĩ để xin, khi xin, nếu không nói dối: "Hãy cho tôi cái cuốc, tôi cần cái cuốc, có việc gì đó cần làm, sau khi làm xong tôi sẽ mang trả lại", thì mỗi lời nói đều phạm dukkaṭa.
Sace ‘‘mātikā sodhetabbā atthi, vihāre bhūmikammaṃ kātabbaṃ atthī’’ti musāpi bhaṇati, yaṃ yaṃ vacanaṃ musā, tattha tattha pācittiyaṃ.
If he also speaks falsely, saying, “There is a channel that needs to be cleared, there is ground-work to be done in the monastery,” then for whichever utterance is false, there is a pācittiya in that case.
Nếu nói dối: "Có một con mương cần dọn dẹp, có công việc đất đai cần làm ở tịnh xá", thì mỗi lời nói dối đều phạm pācittiya.
Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana saccepi alikepi dukkaṭameva vuttaṃ, taṃ pamādalikhitanti veditabbaṃ.
But in the Great Commentary, a dukkaṭa is stated for both true and false statements; this should be understood as written through oversight.
Tuy nhiên, trong Mahāaṭṭhakathā, đã nói rằng dù là lời thật hay lời dối đều phạm dukkaṭa, điều đó nên được hiểu là do viết nhầm.
Na hi adinnādānassa pubbapayoge pācittiyaṭṭhāne dukkaṭaṃ nāma atthi.
Indeed, in a preliminary effort for theft, there is no such thing as a dukkaṭa where a pācittiya is applicable.
Vì trong việc chuẩn bị cho tội adinnādāna, không có tội dukkaṭa ở chỗ đáng lẽ là pācittiya.
Sace pana kudālassa daṇḍo natthi, ‘‘daṇḍaṃ karissāmī’’ti vāsiṃ vā pharasuṃ vā niseti, tadatthāya gacchati, gantvā sukkhakaṭṭhaṃ chindati tacchati ākoṭeti, sabbattha hatthavārapadavāresu dukkaṭaṃ.
If, however, the spade has no handle, and he thinks, “I will make a handle,” and he sharpens an adze or an axe, goes for that purpose, and having gone, cuts, carves, and strikes dry wood, there is a dukkaṭa for every hand movement and step.
Nếu cái cuốc không có cán, nghĩ: "Mình sẽ làm cán", thì mài dao hoặc rìu, đi để làm việc đó, đi đến và chặt cây khô, đẽo gọt, đập, mỗi lần chạm tay và mỗi bước chân đều phạm dukkaṭa.
Allarukkhaṃ chindati, pācittiyaṃ.
If he cuts a living tree, it is a pācittiya.
Chặt cây tươi, phạm pācittiya.
Tato paraṃ sabbapayogesu dukkaṭaṃ.
Thereafter, in all subsequent efforts, it is a dukkaṭa.
Sau đó, trong tất cả các hành vi khác đều phạm dukkaṭa.
Saṅkhepaṭṭhakathāyaṃ pana mahāpaccariyañca tattha jātakakaṭṭhalatāchedanatthaṃ vāsipharasuṃ pariyesantānampi dukkaṭaṃ vuttaṃ.
However, in the Concise Commentary and the Mahāpaccarī, it is said that there is also a dukkaṭa for those who are searching for an adze or axe to cut the wood and vines that have grown on that pot.
Tuy nhiên, trong Saṅkhepaṭṭhakathā và Mahāpaccarī, đã nói rằng ngay cả những người tìm dao và rìu để chặt cây leo mọc trên đó cũng phạm dukkaṭa.
Sace pana tesaṃ evaṃ hoti ‘‘vāsipharasukudāle yācantā āsaṅkitā bhavissāma, lohaṃ samuṭṭhāpetvā karomā’’ti.
But if it occurs to them, “While asking for an adze, axe, or spade, we will be suspected; let’s smelt iron and make them.”
Nếu những tỳ-khưu đó nghĩ: "Nếu chúng ta xin dao, rìu, cuốc, chúng ta sẽ bị nghi ngờ, chúng ta hãy tự làm bằng cách lấy sắt."
Tato araññaṃ gantvā lohabījatthaṃ pathaviṃ khaṇanti, akappiyapathaviṃ khaṇantānaṃ dukkaṭehi saddhiṃ pācittiyānīti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ.
Then they go to the forest and dig the earth for iron ore; for those digging unallowable earth, it is said in the Mahāpaccarī that there are pācittiya offenses along with dukkaṭa offenses.
Thì họ đi vào rừng và đào đất để tìm quặng sắt, những người đào đất không thích hợp (akappiyapathavī) thì phạm pācittiya cùng với dukkaṭa, điều này đã được nói trong Mahāpaccarī.
Yathā ca idha, evaṃ sabbattha pācittiyaṭṭhāne dukkaṭā na muccati.
And just as here, so everywhere, one is not absolved of dukkaṭa offenses where a pācittiya is applicable.
Cũng như ở đây, trong mọi trường hợp, không thoát khỏi dukkaṭa ở chỗ đáng lẽ là pācittiya.
Kappiyapathaviṃ khaṇantānaṃ dukkaṭāniyeva.
For those digging allowable earth, there are only dukkaṭa offenses.
Những người đào đất thích hợp (kappiyapathavī) thì chỉ phạm dukkaṭa.
Bījaṃ pana gahetvā tato paraṃ sabbakiriyāsu payoge payoge dukkaṭaṃ.
Having taken the iron ore, thereafter in all subsequent actions, a dukkaṭa is incurred at each instance.
Sau khi lấy hạt giống (kim loại), sau đó trong mọi hành động, mỗi lần thực hiện đều phạm dukkaṭa.
Piṭakapariyesanepi hatthavārapadavāresu vuttanayeneva dukkaṭaṃ.
Also in searching for a basket, a dukkaṭa is incurred in the manner taught for actions involving hands and feet.
Ngay cả trong việc tìm kiếm giỏ, theo cách đã nói trong các giai đoạn tìm kiếm bằng tay và bằng chân, cũng phạm dukkaṭa.
Musāvāde pācittiyaṃ.
A pācittiya for false speech.
Nói dối thì phạm pācittiya.
Piṭakaṃ kātukāmatāya vallicchedane pācittiyanti sabbaṃ purimanayeneva veditabbaṃ.
In cutting creepers with the desire to make a basket, it is a pācittiya; all this should be understood in the same manner as before.
Vì muốn làm giỏ mà cắt dây leo thì phạm pācittiya, tất cả đều phải hiểu theo cách đã nói trước đây.
Gacchati vā āpatti dukkaṭassāti evaṃ pariyiṭṭhasahāyakudālapiṭako nidhiṭṭhānaṃ gacchati, padavāre padavāre dukkaṭaṃ.
Or he goes, a dukkaṭa offense — having obtained a companion, a spade, and a basket in this way, he goes to the place of the treasure, incurring a dukkaṭa at each step.
Hoặc đi đến, phạm dukkaṭa, tức là, vị tỳ-khưu đã tìm được bạn đồng hành, cuốc và giỏ như vậy, đi đến nơi cất giấu, mỗi bước chân đều phạm dukkaṭa.
Sace pana gacchanto ‘‘imaṃ nidhiṃ laddhā buddhapūjaṃ vā dhammapūjaṃ vā saṅghabhattaṃ vā karissāmī’’ti kusalaṃ uppādeti, kusalacittena gamane anāpatti.
However, if while going he generates wholesome thoughts, thinking, “Having found this treasure, I will make an offering to the Buddha, or an offering to the Dhamma, or a meal for the Saṅgha,” there is no offense if he goes with a wholesome mind.
Tuy nhiên, nếu khi đi, vị ấy phát khởi tâm thiện rằng: “Sau khi tìm được kho báu này, tôi sẽ cúng dường Phật, cúng dường Pháp, hoặc cúng dường Tăng,” thì khi đi với tâm thiện, không phạm tội.
‘‘Theyyacitto dutiyaṃ vā…pe… gacchati vā, āpatti dukkaṭassā’’ti vuttattā.
Because it is stated: “If with a thieving mind he seeks a spade or a basket, or he goes, it is a dukkaṭa offense.”
Vì đã nói rằng: “Với tâm trộm cắp, hoặc đi tìm kiếm cuốc thứ hai, hoặc giỏ thứ hai… hoặc đi đến, phạm dukkaṭa.”
Yathā ca idha, evaṃ sabbattha atheyyacittassa anāpatti.
Just as here, so everywhere, there is no offense for one without a thieving mind.
Cũng như ở đây, ở khắp mọi nơi, vị nào không có tâm trộm cắp thì không phạm tội.
Maggato okkamma nidhānaṭṭhānaṃ gamanatthāya maggaṃ karonto bhūtagāmaṃ chindati, pācittiyaṃ.
If, deviating from the path, he makes a path to go to the place of concealment and cuts a bhūtagāma, it is a pācittiya.
Nếu vị ấy đi ra khỏi đường để đến nơi cất giấu và chặt cây cối để mở đường, thì phạm pācittiya.
Sukkhakaṭṭhaṃ chindati, dukkaṭaṃ.
If he cuts dry wood, it is a dukkaṭa.
Nếu chặt củi khô, thì phạm dukkaṭa.
Aṭṭhavidhaṃ hetaṃ dukkaṭaṃ nāma imasmiṃ ṭhāne samodhānetvā therehi dassitaṃ – pubbapayogadukkaṭaṃ, sahapayogadukkaṭaṃ, anāmāsadukkaṭaṃ, durupaciṇṇadukkaṭaṃ, vinayadukkaṭaṃ, ñātadukkaṭaṃ, ñattidukkaṭaṃ, paṭissavadukkaṭanti.
Indeed, these eight kinds of dukkaṭa were compiled and taught by the Theras in this context: dukkaṭa of prior application (pubbapayogadukkaṭa), dukkaṭa of co-application (sahapayogadukkaṭa), dukkaṭa of non-contact (anāmāsadukkaṭa), dukkaṭa of improper practice (durupaciṇṇadukkaṭa), Vinaya dukkaṭa (vinayadukkaṭa), known dukkaṭa (ñātadukkaṭa), motion dukkaṭa (ñattidukkaṭa), and acknowledgment dukkaṭa (paṭissavadukkaṭa).
Ở đây, tám loại dukkaṭa này đã được các trưởng lão tổng hợp và trình bày: pubbapayogadukkaṭa (dukkaṭa do hành động chuẩn bị), sahapayogadukkaṭa (dukkaṭa do hành động đồng thời), anāmāsadukkaṭa (dukkaṭa do chạm vào vật không được chạm), durupaciṇṇadukkaṭa (dukkaṭa do hành động sai trái), vinayadukkaṭa (dukkaṭa theo luật Vinaya), ñātadukkaṭa (dukkaṭa do biết mà không nói), ñattidukkaṭa (dukkaṭa do ñatti), và paṭissavadukkaṭa (dukkaṭa do không giữ lời hứa).
Tattha ‘‘theyyacitto dutiyaṃ vā kudālaṃ vā piṭakaṃ vā pariyesati gacchati vā, āpatti dukkaṭassā’’ti idaṃ pubbapayogadukkaṭaṃ nāma.
Among these, the statement “If with a thieving mind he seeks a spade or a basket, or he goes, it is a dukkaṭa offense” refers to the dukkaṭa of prior application.
Trong số đó, câu “Với tâm trộm cắp, hoặc đi tìm kiếm cuốc thứ hai, hoặc giỏ thứ hai… hoặc đi đến, phạm dukkaṭa” được gọi là pubbapayogadukkaṭa.
Ettha hi dukkaṭaṭṭhāne dukkaṭaṃ, pācittiyaṭṭhāne pācittiyameva hoti.
Here, a dukkaṭa is incurred where a dukkaṭa is due, and a pācittiya where a pācittiya is due.
Ở đây, tại nơi phạm dukkaṭa thì là dukkaṭa, tại nơi phạm pācittiya thì là pācittiya.
‘‘Tatthajātakaṃ kaṭṭhaṃ vā lataṃ vā chindati, āpatti dukkaṭassā’’ti idaṃ sahapayogadukkaṭaṃ nāma.
The statement “If he cuts wood or creepers born there, it is a dukkaṭa offense” refers to the dukkaṭa of co-application.
Câu “Chặt gỗ hoặc dây leo mọc ở đó, phạm dukkaṭa” được gọi là sahapayogadukkaṭa.
Ettha pana pācittiyavatthu ca dukkaṭavatthu ca dukkaṭaṭṭhāneyeva tiṭṭhati.
Here, however, both the grounds for a pācittiya and the grounds for a dukkaṭa stand in the dukkaṭa category.
Tuy nhiên, ở đây, cả vật pācittiya và vật dukkaṭa đều chỉ ở vị trí dukkaṭa.
Avahārassa sahapayogattāti.
Because it is a co-application for theft.
Vì là hành động đồng thời với việc trộm cắp.
Yaṃ pana dasavidhaṃ ratanaṃ, sattavidhaṃ dhaññaṃ, sabbañca āvudhabhaṇḍādiṃ āmasantassa dukkaṭaṃ vuttaṃ, idaṃ anāmāsadukkaṭaṃ nāma.
Furthermore, the dukkaṭa mentioned for touching the ten kinds of jewels, the seven kinds of grains, and all weapons and goods, is called dukkaṭa of non-contact.
Còn việc đã nói rằng chạm vào mười loại ngọc, bảy loại ngũ cốc, và tất cả các loại vũ khí, vật dụng, v.v., đều phạm dukkaṭa, điều này được gọi là anāmāsadukkaṭa.
Yaṃ kadalināḷikerādīnaṃ tatthajātakaphalāni āmasantassa dukkaṭaṃ vuttaṃ, idaṃ durupaciṇṇadukkaṭaṃ nāma.
The dukkaṭa mentioned for touching fruits born on plants like banana and coconut is called dukkaṭa of improper practice.
Việc đã nói rằng chạm vào các loại trái cây mọc trên cây chuối, dừa, v.v., đều phạm dukkaṭa, điều này được gọi là durupaciṇṇadukkaṭa.
Yaṃ pana piṇḍāya carantassa patte raje patite pattaṃ appaṭiggahetvā adhovitvā vā tattha bhikkhaṃ gaṇhantassa dukkaṭaṃ vuttaṃ, idaṃ vinayadukkaṭaṃ nāma.
The dukkaṭa mentioned for a bhikkhu on alms-round who, when dust falls into his bowl, does not accept the bowl or does not wash it, but receives alms therein, is called Vinaya dukkaṭa.
Còn việc đã nói rằng khi đi khất thực, nếu có bụi bẩn rơi vào bát mà không nhận bát hoặc không rửa bát mà vẫn nhận thực phẩm vào đó, thì phạm dukkaṭa, điều này được gọi là vinayadukkaṭa.
‘‘Sutvā na vadanti, āpatti dukkaṭassā’’ti (pārā. 419) idaṃ ñātadukkaṭaṃ nāma.
The statement “If, having heard, they do not speak, it is a dukkaṭa offense” refers to the known dukkaṭa.
Câu “Nghe mà không nói, phạm dukkaṭa” được gọi là ñātadukkaṭa.
Yaṃ ekādasasu samanubhāsanāsu ‘‘ñattiyā dukkaṭa’’nti (pārā. 414) vuttaṃ, idaṃ ñattidukkaṭaṃ nāma.
The dukkaṭa mentioned in the eleven admonitions as “a dukkaṭa for the motion” is called motion dukkaṭa.
Việc đã nói trong mười một lần samanubhāsanā rằng “dukkaṭa do ñatti”, điều này được gọi là ñattidukkaṭa.
‘‘Tassa, bhikkhave, bhikkhuno purimikā ca na paññāyati, paṭissave ca āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 207) idaṃ paṭissavadukkaṭaṃ nāma.
The statement “Bhikkhus, for that bhikkhu, the former* is not evident, and in acknowledgment, there is a dukkaṭa offense” is called acknowledgment dukkaṭa.
Câu “Này các tỳ-khưu, đối với tỳ-khưu đó, việc trước không được biết, và trong lời hứa phạm dukkaṭa” được gọi là paṭissavadukkaṭa.
Idaṃ pana sahapayogadukkaṭaṃ.
This, however, is the dukkaṭa of co-application.
Tuy nhiên, đây là sahapayogadukkaṭa.
Tena vuttaṃ – ‘‘yaṃkiñci allaṃ vā sukkhaṃ vā tiṇarukkhalatādiṃ chindantassa sahapayogattā dukkaṭameva hotī’’ti.
Thus, it was said: “Whatever is cut—be it wet or dry, grass, trees, creepers, etc.—incurs a dukkaṭa due to being a co-application.”
Vì vậy, đã nói: “Bất cứ loại cỏ, cây, dây leo nào, dù tươi hay khô, khi chặt đều phạm dukkaṭa do là hành động đồng thời.”
Sace panassa tatthajātake tiṇarukkhalatādimhi chinnepi lajjidhammo okkamati, saṃvaro uppajjati, chedanapaccayā dukkaṭaṃ desetvā muccati.
However, if, even after cutting grass, trees, creepers, etc., growing there, a sense of shame arises in him, and restraint occurs, he is freed by confessing the dukkaṭa due to cutting.
Tuy nhiên, nếu khi vị ấy chặt cỏ, cây, dây leo, v.v. mọc ở đó, mà tâm hổ thẹn khởi lên, sự phòng hộ phát sinh, thì vị ấy sám hối dukkaṭa do hành động chặt và được giải thoát.
Atha dhuranikkhepaṃ akatvā saussāhova paṃsuṃ khaṇati, chedanadukkaṭaṃ paṭippassambhati, khaṇanadukkaṭe patiṭṭhāti.
Then, if, without setting aside the burden, he eagerly digs the earth, the dukkaṭa of cutting ceases, and he incurs the dukkaṭa of digging.
Nếu không bỏ gánh nặng (tâm trộm cắp) mà vẫn hăng hái đào đất, thì dukkaṭa do chặt sẽ chấm dứt, và vị ấy sẽ phạm dukkaṭa do đào.
Akappiyapathaviṃ khaṇantopi hi idha sahapayogattā dukkaṭameva āpajjati.
Even one who digs unsuitable earth incurs a dukkaṭa here due to co-application.
Ngay cả khi đào đất không hợp lệ, ở đây cũng chỉ phạm dukkaṭa do là hành động đồng thời.
Sace panassa sabbadisāsu khaṇitvā kumbhimūlaṃ pattassāpi lajjidhammo okkamati, khaṇanapaccayā dukkaṭaṃ desetvā muccati.
However, if, even after digging in all directions and reaching the base of the pot, a sense of shame arises in him, he is freed by confessing the dukkaṭa due to digging.
Tuy nhiên, nếu vị ấy đã đào khắp mọi hướng và đã đến tận đáy chum mà tâm hổ thẹn khởi lên, thì vị ấy sám hối dukkaṭa do hành động đào và được giải thoát.
Byūhati vāti atha pana saussāhova paṃsuṃ viyūhati, ekapasse rāsiṃ karoti, khaṇanadukkaṭaṃ paṭippassambhati, viyūhanadukkaṭe patiṭṭhāti.
Or he removes — then, if he eagerly removes the earth and piles it on one side, the dukkaṭa of digging ceases, and he incurs the dukkaṭa of removing.
Hoặc dọn ra (byūhati vā): Sau đó, nếu vị ấy hăng hái dọn đất, chất thành đống ở một bên, thì dukkaṭa do đào sẽ chấm dứt, và vị ấy sẽ phạm dukkaṭa do dọn.
Tañca paṃsuṃ tattha tattha puñjaṃ karonto payoge payoge dukkaṭaṃ āpajjati.
And if he makes piles of that earth here and there, he incurs a dukkaṭa at each instance.
Và khi chất đất thành đống ở nhiều nơi, mỗi lần thực hiện đều phạm dukkaṭa.
Sace pana rāsiṃ katvāpi dhuranikkhepaṃ karoti, lajjidhammaṃ āpajjati, viyūhanadukkaṭaṃ desetvā muccati.
However, if, even after making a pile, he sets aside the burden and a sense of shame arises, he is freed by confessing the dukkaṭa of removing.
Tuy nhiên, nếu đã chất thành đống mà vị ấy bỏ gánh nặng (tâm trộm cắp), tâm hổ thẹn khởi lên, thì vị ấy sám hối dukkaṭa do hành động dọn và được giải thoát.
Uddharati vāti atha pana saussāhova paṃsuṃ uddharitvā bahi pāteti, viyūhanadukkaṭaṃ paṭippassambhati, uddharaṇadukkaṭe patiṭṭhāti.
Or he lifts out — then, if he eagerly lifts out the earth and casts it outside, the dukkaṭa of removing ceases, and he incurs the dukkaṭa of lifting out.
Hoặc nhấc lên (uddharati vā): Sau đó, nếu vị ấy hăng hái nhấc đất lên và đổ ra ngoài, thì dukkaṭa do dọn sẽ chấm dứt, và vị ấy sẽ phạm dukkaṭa do nhấc lên.
Paṃsuṃ pana kudālena vā hatthehi vā pacchiyā vā tahiṃ tahiṃ pātento payoge payoge dukkaṭaṃ āpajjati.
If he casts the earth here and there with a spade, or with his hands, or with a basket, he incurs a dukkaṭa at each instance.
Khi đổ đất bằng cuốc, bằng tay, hoặc bằng giỏ ở nhiều nơi, mỗi lần thực hiện đều phạm dukkaṭa.
Sace pana sabbaṃ paṃsuṃ nīharitvā kumbhiṃ thalaṭṭhaṃ katvāpi lajjidhammaṃ āpajjati, uddharaṇadukkaṭaṃ desetvā muccati.
However, if, even after removing all the earth and placing the pot on high ground, a sense of shame arises in him, he is freed by confessing the dukkaṭa of lifting out.
Tuy nhiên, nếu đã dọn hết đất và đặt cái chum lên mặt đất mà tâm hổ thẹn khởi lên, thì vị ấy sám hối dukkaṭa do hành động nhấc lên và được giải thoát.
Atha pana saussāhova kumbhiṃ āmasati, uddharaṇadukkaṭaṃ paṭippassambhati, āmasanadukkaṭe patiṭṭhāti.
Then, if he eagerly touches the pot, the dukkaṭa of lifting out ceases, and he incurs the dukkaṭa of touching.
Sau đó, nếu vị ấy hăng hái chạm vào cái chum, thì dukkaṭa do nhấc lên sẽ chấm dứt, và vị ấy sẽ phạm dukkaṭa do chạm vào.
Āmasitvāpi ca lajjidhammaṃ āpajjanto āmasanadukkaṭaṃ desetvā muccati.
And even after touching, if a sense of shame arises, he is freed by confessing the dukkaṭa of touching.
Và nếu đã chạm vào mà tâm hổ thẹn khởi lên, thì vị ấy sám hối dukkaṭa do hành động chạm vào và được giải thoát.
Atha saussāhova kumbhiṃ phandāpeti, āmasanadukkaṭaṃ paṭippassambhati, ‘‘phandāpeti, āpatti thullaccayassā’’ti vuttathullaccaye patiṭṭhāti.
Then, if he eagerly shakes the pot, the dukkaṭa of touching ceases, and he incurs the thullaccaya mentioned as “he shakes, it is a thullaccaya offense.”
Sau đó, nếu vị ấy hăng hái lay động cái chum, thì dukkaṭa do chạm vào sẽ chấm dứt, và vị ấy sẽ phạm thullaccaya đã được nói đến là “lay động, phạm thullaccaya”.
Phandāpentassa ca payoge payoge thullaccayaṃ.
And for one who shakes, a thullaccaya is incurred at each instance.
Và khi lay động, mỗi lần thực hiện đều phạm thullaccaya.
Phandāpetvāpi ca lajjidhammaṃ okkanto thullaccayaṃ desetvā muccati.
And if, even after shaking, a sense of shame arises, he is freed by confessing the thullaccaya.
Và nếu đã lay động mà tâm hổ thẹn khởi lên, thì vị ấy sám hối thullaccaya và được giải thoát.
Sahapayogato paṭṭhāyeva cettha purimā purimā āpatti paṭippassambhati.
Here, starting from co-application, the previous offenses cease.
Ở đây, từ hành động đồng thời trở đi, các lỗi trước đó sẽ chấm dứt.
Sahapayogaṃ pana akatvā lajjidhammaṃ okkantena yā pubbapayoge dukkaṭapācittiyā āpannā, sabbā tā desetabbā.
But, for one who has entered a conscientious state without making a joint effort, whatever dukkaṭa and pācittiya offenses were incurred in the preliminary effort, all of them should be confessed.
Tuy nhiên, nếu không thực hiện hành vi kèm theo (sahapayoga) mà đã phạm vào việc đáng hổ thẹn (lajjidhammaṃ), thì tất cả các lỗi dukkata và pācittiya đã phạm trong hành vi ban đầu đều phải được sám hối.
Sahapayoge ca tatthajātakacchedane bahukānipi dukkaṭāni paṃsukhaṇanaṃ patvā paṭippassambhanti.
And in a joint effort, even the many dukkaṭa offenses from cutting what has grown there become tranquil upon reaching the digging of the earth.
Và trong hành vi kèm theo (sahapayoga), nhiều lỗi dukkata do chặt cây cỏ mọc trên bình (tatthajātakacchedane) sẽ được giải trừ khi đạt đến giai đoạn đào đất (paṃsukhaṇanaṃ patvā).
Ekaṃ khaṇanadukkaṭameva hoti.
There is only one dukkaṭa offense of digging.
Chỉ còn lại một lỗi dukkata do đào.
Khaṇane bahukānipi viyūhanaṃ, viyūhane bahukānipi uddharaṇaṃ, uddharaṇe bahukānipi āmasanaṃ, āmasane bahukānipi phandāpanaṃ patvā paṭippassambhanti.
Even the many offenses in digging become tranquil upon reaching the clearing away; even the many in clearing away, upon reaching the removing; even the many in removing, upon reaching the touching; even the many in touching, upon reaching the shaking.
Nhiều lỗi dukkata trong việc đào sẽ được giải trừ khi đạt đến giai đoạn nhổ bỏ; nhiều lỗi trong việc nhổ bỏ sẽ được giải trừ khi đạt đến giai đoạn nhấc lên; nhiều lỗi trong việc nhấc lên sẽ được giải trừ khi đạt đến giai đoạn chạm vào; nhiều lỗi trong việc chạm vào sẽ được giải trừ khi đạt đến giai đoạn làm rung chuyển (phandāpanaṃ patvā paṭippassambhanti).
Paṃsukhaṇanādīsu ca lajjidhamme uppanne bahukāpi āpattiyo hontu, ekameva desetvā muccatīti kurundaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.
And when a conscientious state arises in the acts of digging the earth and so on, let there be many offenses; one is absolved by confessing only one. This is stated in the Kurundaṭṭhakathā.
Và trong các hành vi đào đất, v.v., dù có nhiều lỗi āpatti phát sinh khi phạm phải điều đáng hổ thẹn, chỉ cần sám hối một lỗi là được giải thoát. Điều này đã được nói trong Kurundaṭṭhakathā.
Purimāpattipaṭippassaddhi ca nāmesā ‘‘ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayā paṭippassambhantī’’ti (pārā. 414) evaṃ anusāvanāsuttesuyeva āgatā.
This so-called pacification of prior offenses has come only in the Suttas on formal announcements, such as: "a dukkaṭa for the ñatti, and thullaccaya offenses for the two kammavācās become tranquil."
Sự giải trừ các lỗi āpatti trước đây này chỉ được đề cập trong các kinh văn về anusāvanā như "lỗi dukkata do ñatti, lỗi thullaccaya do hai kammavācā sẽ được giải trừ".
Idha pana dutiyapārājike aṭṭhakathācariyappamāṇena gahetabbāti.
Here in the second pārājika, however, it should be taken according to the authority of the commentary teachers.
Nhưng ở đây, đối với pārājika thứ hai, điều này phải được chấp nhận theo thẩm quyền của các vị Luận sư.
Ṭhānā cāveti, āpatti pārājikassāti yo pana phandāpetvāpi lajjidhammaṃ anokkamitvāva taṃ kumbhiṃ ṭhānato antamaso kesaggamattampi cāveti, pārājikameva āpajjatīti attho.
Displaces from its position, it is an offense of pārājika: This means that whoever, after shaking it but without yet entering a conscientious state, displaces that pot from its position by even a hair's breadth, he indeed commits a pārājika.
Rời khỏi vị trí, phạm pārājika: Nghĩa là, vị Tỳ-khưu nào, dù đã làm rung chuyển nhưng chưa phạm vào điều đáng hổ thẹn, vẫn di chuyển cái bình đó khỏi vị trí của nó dù chỉ bằng một sợi tóc, thì sẽ phạm pārājika.
Ṭhānā cāvanañcettha chahi ākārehi veditabbaṃ.
And here, displacement from its position should be understood in six ways.
Ở đây, việc di chuyển khỏi vị trí phải được hiểu theo sáu cách.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Kumbhiṃ mukhavaṭṭiyaṃ gahetvā attano abhimukhaṃ ākaḍḍhanto iminā antena phuṭṭhokāsaṃ kesaggamattampi pārimantena atikkāmeti, pārājikaṃ.
While pulling the pot towards himself, having taken hold of it by the rim, if the far edge passes the area touched by this edge by even a hair's breadth, it is a pārājika.
Nếu nắm miệng bình kéo về phía mình, dù chỉ một sợi tóc, phần chạm đất ở phía này vượt qua giới hạn phía kia, thì phạm pārājika.
Tatheva gahetvā parato pellento pārimantena phuṭṭhokāsaṃ kesaggamattampi iminā antena atikkāmeti, pārājikaṃ.
Having taken hold of it in the same way, while pushing it away, if this edge passes the area touched by the far edge by even a hair's breadth, it is a pārājika.
Cũng vậy, nếu nắm miệng bình đẩy ra xa, dù chỉ một sợi tóc, phần chạm đất ở phía kia vượt qua giới hạn phía này, thì phạm pārājika.
Vāmato vā dakkhiṇato vā apanāmento vāmantena phuṭṭhokāsaṃ kesaggamattampi dakkhiṇantena atikkāmeti, pārājikaṃ.
While moving it away to the left or to the right, if the right edge passes the area touched by the left edge by even a hair's breadth, it is a pārājika.
Nếu di chuyển sang trái hoặc sang phải, dù chỉ một sợi tóc, phần chạm đất ở phía trái vượt qua giới hạn phía phải, thì phạm pārājika.
Dakkhiṇantena vā phuṭṭhokāsaṃ kesaggamattampi vāmantena atikkāmeti, pārājikaṃ.
Or if the left edge passes the area touched by the right edge by even a hair's breadth, it is a pārājika.
Hoặc dù chỉ một sợi tóc, phần chạm đất ở phía phải vượt qua giới hạn phía trái, thì phạm pārājika.
Uddhaṃ ukkhipanto kesaggamattampi bhūmito moceti, pārājikaṃ.
While lifting it upwards, if he detaches it from the ground by even a hair's breadth, it is a pārājika.
Nếu nhấc lên, dù chỉ một sợi tóc, rời khỏi mặt đất, thì phạm pārājika.
Khaṇitvā heṭṭhato osīdento bundena phuṭṭhokāsaṃ kesaggamattampi mukhavaṭṭiyā atikkāmeti, pārājikanti evaṃ ekaṭṭhāne ṭhitāya kumbhiyā.
Having dug, while causing it to sink downwards, if the rim passes the area touched by the base by even a hair's breadth, it is a pārājika. Thus it is for a pot that is standing in one place.
Nếu đào rồi làm cho nó chìm xuống, dù chỉ một sợi tóc, phần đáy bình chạm đất vượt qua miệng bình, thì phạm pārājika đối với cái bình đang ở một vị trí.
Yadi pana kumbhimukhavaṭṭiyā pāsaṃ katvā lohakhāṇuṃ vā khadirasārādikhāṇuṃ vā pathaviyaṃ ākoṭetvā tattha saṅkhalikāya bandhitvā ṭhapenti, ekissā disāya ekāya saṅkhalikāya baddhāya dve ṭhānāni labbhanti, dvīsu tīsu catūsu disāsu catūhi saṅkhalikāhi baddhāya pañca ṭhānāni labbhanti.
But if they place it by making a loop on the pot's rim, driving an iron stake or a stake of acacia heartwood into the ground, and tying it there with a chain, two positions are obtained for one bound with one chain in one direction; five positions are obtained for one bound with four chains in two, three, or four directions.
Nếu người ta làm một cái vòng ở miệng bình, rồi đóng một cái cọc sắt hoặc cọc gỗ sồi, v.v., xuống đất, sau đó buộc bình vào đó bằng dây xích, thì nếu bình được buộc bằng một dây xích ở một phía, có hai vị trí; nếu được buộc bằng bốn dây xích ở hai, ba, bốn phía, có năm vị trí.
Tattha ekakhāṇuke baddhakumbhiyā paṭhamaṃ khāṇukaṃ vā uddharati, saṅkhalikaṃ vā chindati, thullaccayaṃ.
Therein, in the case of a pot tied to a single stake, if he first pulls out the stake or cuts the chain, it is a thullaccaya.
Ở đó, đối với cái bình được buộc vào một cái cọc, nếu trước tiên nhổ cọc hoặc cắt dây xích, thì phạm thullaccaya.
Tato kumbhiṃ yathāvuttanayena kesaggamattampi ṭhānā cāveti, pārājikaṃ.
Then, if he displaces the pot from its position by even a hair's breadth in the manner described, it is a pārājika.
Sau đó, nếu di chuyển cái bình khỏi vị trí dù chỉ một sợi tóc theo cách đã nói, thì phạm pārājika.
Atha paṭhamaṃ kumbhiṃ uddharati, thullaccayaṃ.
But if he first lifts the pot, it is a thullaccaya.
Hoặc nếu trước tiên nhấc cái bình lên, thì phạm thullaccaya.
Tato khāṇukaṃ kesaggamattampi ṭhānā cāveti, saṅkhalikaṃ vā chindati, pārājikaṃ.
Then, if he displaces the stake from its position by even a hair's breadth, or cuts the chain, it is a pārājika.
Sau đó, nếu di chuyển cái cọc khỏi vị trí dù chỉ một sợi tóc, hoặc cắt dây xích, thì phạm pārājika.
Etena upāyena dvīsu tīsu catūsu khāṇukesu baddhakumbhiyāpi pacchime ṭhānācāvane pārājikaṃ.
By this method, in the case of a pot tied to two, three, or four stakes as well, the pārājika is in the final displacement from its position.
Theo cách này, đối với cái bình được buộc vào hai, ba, bốn cọc, việc di chuyển khỏi vị trí cuối cùng cũng là pārājika.
Sesesu thullaccayaṃ veditabbaṃ.
In the remaining cases, it should be understood as a thullaccaya.
Các trường hợp còn lại phải được hiểu là thullaccaya.
Keci pana nimittatthāya kumbhimatthake nigrodharukkhādīni ropenti, mūlāni kumbhiṃ vinandhitvā ṭhitāni honti, ‘‘mūlāni chinditvā kumbhiṃ gahessāmī’’ti chindantassa payoge payoge dukkaṭaṃ.
Some, however, plant banyan trees and the like on top of the pot for the purpose of a marker; the roots come to be entwined around the pot. For one cutting them thinking, "I will take the pot after cutting the roots," there is a dukkaṭa offense for each effort.
Một số người trồng cây đa, v.v., trên miệng bình để làm dấu hiệu, rễ cây quấn quanh bình. Nếu một người muốn lấy bình bằng cách cắt rễ, thì mỗi lần cắt là một lỗi dukkata.
Chinditvā okāsaṃ katvā kumbhiṃ kesaggamattampi ṭhānā cāveti, pārājikaṃ.
Having cut and made space, if he displaces the pot from its position by even a hair's breadth, it is a pārājika.
Nếu cắt rễ, tạo ra khoảng trống và di chuyển cái bình khỏi vị trí dù chỉ một sợi tóc, thì phạm pārājika.
Mūlāni chindatova luṭhitvā kumbhī ninnaṭṭhānaṃ gatā, rakkhati tāva.
If, while he is still cutting the roots, the pot rolls and goes to a lower place, he is safe for the time being.
Nếu trong khi cắt rễ, cái bình lăn xuống chỗ trũng, thì vẫn được bảo vệ (khỏi pārājika).
Gataṭṭhānato uddharati, pārājikaṃ.
If he lifts it from the place it has gone to, it is a pārājika.
Nếu nhấc bình lên khỏi chỗ nó đã lăn đến, thì phạm pārājika.
Sace chinnesu mūlesu ekamūlamattena kumbhī tiṭṭhati, so ca taṃ ‘‘imasmiṃ mūle chinne patissatī’’ti chindati, chinnamatte pārājikaṃ.
If, when the roots are cut, the pot stands by just one root, and he cuts that root knowing, "It will fall when this root is cut," it is a pārājika at the moment it is cut.
Nếu sau khi cắt rễ, cái bình vẫn đứng vững nhờ một cái rễ duy nhất, và người đó cắt cái rễ đó với ý nghĩ "khi cái rễ này bị cắt, nó sẽ đổ", thì ngay khi rễ bị cắt, phạm pārājika.
Sace pana ekamūleneva pāse baddhasūkaro viya ṭhitā hoti, aññaṃ kiñci lagganakaṃ natthi, tasmimpi mūle chinnamatte pārājikaṃ.
But if it is standing by one root alone, like a pig caught in a snare, and there is nothing else attached, it is also a pārājika at the moment that root is cut.
Nếu cái bình chỉ đứng vững nhờ một cái rễ duy nhất, giống như một con lợn bị mắc bẫy, không có gì khác giữ nó, thì ngay khi cái rễ đó bị cắt, phạm pārājika.
Sace kumbhimatthake mahāpāsāṇo ṭhapito hoti, taṃ daṇḍena ukkhipitvā apanetukāmo kumbhimatthake jātarukkhaṃ chindati, dukkaṭaṃ.
If a large stone is placed on top of the pot, and wishing to lift it with a stick and remove it, he cuts a tree that has grown on the pot, it is a dukkaṭa.
Nếu một tảng đá lớn được đặt trên miệng bình, và người đó muốn nhấc nó lên bằng gậy để di chuyển, nếu chặt cây mọc trên miệng bình, thì phạm dukkata.
Tassā samīpe jātakaṃ chetvā āharati, atatthajātakattā taṃ chindato pācittiyaṃ.
If he cuts a tree grown near it and brings it, it is a pācittiya for cutting it because it is not something grown there.
Nếu chặt cây mọc gần đó và mang đi, vì nó không phải là cây mọc trên bình, nên việc chặt nó là pācittiya.
Suttārūḷhanti sutte ārūḷhaṃ; suttena āvutassāpi suttamayassāpi etaṃ adhivacanaṃ.
Strung on a thread: means mounted on a thread; this is a term for what is either threaded with a string or made of string.
Được buộc bằng sợi (Suttārūḷhaṃ): Được buộc bằng sợi; đây là tên gọi của cả vật được xâu bằng sợi và vật làm bằng sợi.
Pāmaṅgādīnihi sovaṇṇamayānipi honti rūpiyamayānipi suttamayānipi, muttāvaliādayopi ettheva saṅgahaṃ gatā.
For things like bracelets can be made of gold, made of silver, or made of thread; strings of pearls and so on are also included here.
Các vật như pāmaṅga, v.v., có thể làm bằng vàng, bạc hoặc sợi; các chuỗi ngọc trai, v.v., cũng được bao gồm ở đây.
Veṭhananti sīsaveṭhanapaṭo vuccati.
A wrap: refers to a cloth for wrapping the head.
Khăn quấn (Veṭhanaṃ): Được gọi là khăn quấn đầu.
Etesu yaṃkiñci theyyacitto āmasati, dukkaṭaṃ.
If he touches any of these with a thievish intention, it is a dukkaṭa.
Nếu với ý định trộm cắp, chạm vào bất kỳ vật nào trong số này, thì phạm dukkata.
Phandāpeti, thullaccayaṃ.
If he shakes it, it is a thullaccaya.
Nếu làm rung chuyển, thì phạm thullaccaya.
Pāmaṅgādīni koṭiyaṃ gahetvā ākāsaṭṭhaṃ akaronto uccāreti, thullaccayaṃ.
If, taking hold of the bracelets and so on by the end, he lifts them up without making them airborne, it is a thullaccaya.
Nếu nắm đầu các vật như pāmaṅga, v.v., và nhấc lên mà không làm cho chúng lơ lửng, thì phạm thullaccaya.
Ghaṃsanto nīharatīti ettha pana paripuṇṇāya kumbhiyā upari samatittikaṃ kumbhiṃ katvā ṭhapitaṃ vā ekaṃ koṭiṃ bunde ekaṃ koṭiṃ mukhavaṭṭiyaṃ katvā ṭhapitaṃ vā ghaṃsantassa nīharato thullaccayaṃ.
Removes it while scraping: Here, however, for one who is removing by scraping an item placed on top of a full pot, making the pot level with the rim, or an item placed with one end at the base and one end on the rim, it is a thullaccaya.
Ở đây, đối với cái bình đã đầy hoặc cái bình được đặt sao cho một đầu chạm đáy và một đầu chạm miệng bình, nếu một người cọ xát và lấy ra, thì phạm thullaccaya.
Kumbhimukhā mocentassa pārājikaṃ.
For one who dislodges it from the pot's mouth, it is a pārājika.
Nếu làm cho nó rời khỏi miệng bình, thì phạm pārājika.
Yaṃ pana upaḍḍhakumbhiyaṃ vā rittakumbhiyaṃ vā ṭhapitaṃ, tassa attano phuṭṭhokāsova ṭhānaṃ, na sakalā kumbhī, tasmā taṃ ghaṃsantassāpi nīharato patiṭṭhitokāsato kesaggamatte mutte pārājikameva.
But regarding an object placed in a half-full pot or an empty pot, its location is only the place that it touches, not the entire pot. Therefore, for one who removes it even by dragging it, when it is released by a hair's breadth from its established location, there is a pārājika offense indeed.
Nhưng nếu vật phẩm được đặt trong một cái chum đầy một nửa hoặc một cái chum rỗng, thì vị trí mà nó chạm vào chính là chỗ đứng của nó, chứ không phải toàn bộ cái chum. Do đó, ngay cả khi chà xát và lấy vật phẩm đó ra, nếu một sợi tóc vừa thoát khỏi vị trí ban đầu thì đó là tội Pārājika.
Kumbhiyā pana paripuṇṇāya vā ūnāya vā ujukameva uddharantassa heṭṭhimakoṭiyā patiṭṭhitokāsā muttamatteva pārājikaṃ.
But for one who lifts an object straight up from a pot that is full or not full, there is a pārājika offense only at the moment the lower end is released from its established location.
Còn đối với người lấy vật phẩm ra thẳng từ một cái chum đầy hoặc vơi, thì tội Pārājika chỉ xảy ra khi vật phẩm vừa thoát khỏi vị trí ban đầu ở điểm thấp nhất.
Antokumbhiyaṃ ṭhapitaṃ yaṃkiñci pārājikappahonakaṃ bhaṇḍaṃ sakalakumbhiyaṃ cārentassa, pāmaṅgādiñca ghaṃsitvā nīharantassa yāva mukhavaṭṭiṃ nātikkamati, tāva thullaccayameva.
For one who moves any object sufficient for a pārājika offense that was placed inside a pot all around the entire pot, and for one who removes it by dragging it against the side of the pot and so on, as long as it does not pass beyond the rim, there is only a thullaccaya offense.
Đối với bất kỳ vật phẩm nào có giá trị Pārājika được đặt bên trong cái chum, khi người đó khuấy động nó trong toàn bộ cái chum, hoặc chà xát và lấy ra bằng một cái gáo hoặc tương tự, thì chừng nào nó chưa vượt qua vành miệng chum, chừng đó chỉ là tội Thullaccaya.
Tassa hi sabbāpi kumbhī ṭhānanti saṅkhepamahāpaccariyādīsu vuttaṃ.
For it is said in the Saṅkhepamahāpaccarī and other texts that for such an object, the entire pot is its location.
Vì toàn bộ cái chum là chỗ đứng của vật phẩm đó, như đã nói trong Saṅkhepamahāpaccariya và các bộ khác.
Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘ṭhapitaṭṭhānameva ṭhānaṃ, na sakalā kumbhī.
But in the Mahā-aṭṭhakathā, it is said, "Only the place where it was put is the location, not the entire pot.
Tuy nhiên, trong Mahāaṭṭhakathā lại nói: “Chỉ chỗ đặt vật phẩm là chỗ đứng, không phải toàn bộ cái chum.
Tasmā yathāṭhitaṭṭhānato kesaggamattampi mocentassa pārājikamevā’’ti vuttaṃ, taṃ pamāṇaṃ.
Therefore, for one who dislodges it even by a hair's breadth from the place where it was situated, there is a pārājika offense indeed." This is the standard.
Do đó, ngay cả khi một sợi tóc vừa thoát khỏi vị trí đã đặt, thì đó cũng là tội Pārājika.” Lời giải thích này là chuẩn mực.
Itaraṃ pana ākāsagataṃ akarontassa cīvaravaṃse ṭhapitacīvaraveṭhanakanayena vuttaṃ, taṃ na gahetabbaṃ.
But the other view was stated by way of the analogy of a roll of cloth placed on a robe-rail without making it airborne; it should not be accepted.
Còn lời giải thích kia, nói về việc không để vật phẩm lơ lửng trong không gian, được nói theo cách quấn y trên sào y, thì không nên chấp nhận.
Vinayavinicchaye hi āgate garuke ṭhātabbaṃ, esā vinayadhammatā.
For when a weighty matter arises in the Vinaya decision, one must stand with the weighty position; this is the nature of the Vinaya.
Vì trong các quyết định về Vinaya, người ta phải giữ vững những điều quan trọng; đó là quy tắc của Vinaya.
Apica ‘‘attano bhājanagataṃ vā karoti, muṭṭhiṃ vā chindatī’’ti vacanato petaṃ veditabbaṃ.
Moreover, this should be understood from the saying, "or makes it enter his own vessel, or severs the connection."
Hơn nữa, điều này cũng nên được hiểu từ câu nói: “hoặc đặt vào vật chứa của mình, hoặc bẻ gãy một nắm.”
Yathā antokumbhiyaṃ ṭhitassa na sabbā kumbhī ṭhānanti.
Just as for an object situated inside a pot, the whole pot is not its location.
Cũng như đối với vật phẩm đặt bên trong chum, không phải toàn bộ cái chum là chỗ đứng.
Sappiādīsu yaṃkiñci pivato ekapayogena pītamatte pārājikanti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.
Regarding ghee and so on, it is said in the Mahā-aṭṭhakathā that for one who drinks any of it, there is a pārājika offense at the moment it is drunk in a single act.
Trong Mahāaṭṭhakathā đã nói rằng, đối với bất kỳ thứ gì như bơ lỏng (sappi) hoặc tương tự, nếu uống một lần mà đạt đến giá trị một đồng (pāda), thì đó là tội Pārājika.
Mahāpaccariyādīsu pana ayaṃ vibhāgo dassito – ‘‘mukhaṃ anapanetvā ākaḍḍhantassa pivato sace paragalagataṃ pādaṃ na agghati, mukhagatena saddhiṃ agghati, rakkhati tāva.
But in the Mahāpaccarī and other texts, this distinction is shown: "For one who drinks by drawing it in without removing the mouth, if what has reached the other side of the throat is not worth a quarter, but is worth that much together with what is in the mouth, he is safe for the time being.
Còn trong Mahāpaccariya và các bộ khác, sự phân biệt này được trình bày: “Nếu người uống hút mà không nhấc miệng ra, thì chừng nào vật phẩm đã vào cổ họng chưa đạt giá trị một đồng, mà chỉ đạt giá trị một đồng cùng với vật phẩm trong miệng, thì chừng đó vẫn được bảo vệ (khỏi tội Pārājika).
Kaṇṭhena pana paricchinnakāleyeva pārājikaṃ hoti.
However, the pārājika offense occurs only at the time it is cut off by the throat.
Tội Pārājika chỉ xảy ra khi vật phẩm đã bị cắt lìa bởi cổ họng.
Sacepi oṭṭhehi paricchindanto oṭṭhe pidahati, pārājikameva.
Even if one closes the lips while cutting it off with the lips, there is a pārājika offense indeed.
Ngay cả khi người đó cắt lìa bằng môi và khép môi lại, thì đó cũng là tội Pārājika.
Uppaladaṇḍaveḷunāḷinaḷanāḷiādīhi pivantassāpi sace paragalagatameva pādaṃ agghati, pārājikaṃ.
For one drinking with a lotus stalk, bamboo tube, reed pipe, or the like, if what has reached the other side of the throat alone is worth a quarter, there is a pārājika offense.
Đối với người uống bằng ống sen, ống tre, ống sậy, hoặc tương tự, nếu chỉ vật phẩm đã vào cổ họng đạt giá trị một đồng, thì đó là tội Pārājika.
Sace saha mukhagatena agghati, na tāva pārājikaṃ hoti.
If it is worth that much together with what is in the mouth, there is not yet a pārājika offense.
Nếu đạt giá trị một đồng cùng với vật phẩm trong miệng, thì chừng đó chưa phải là tội Pārājika.
Uppaladaṇḍādigatena saddhiṃ ekābaddhabhāvaṃ kopetvā oṭṭhehi paricchinnamatte pārājikaṃ.
Having broken the state of being a single connected mass with what is in the lotus stalk or the like, at the moment it is cut off by the lips, there is a pārājika offense.
Tội Pārājika xảy ra ngay khi sự liên kết với vật phẩm trong ống sen hoặc tương tự bị phá vỡ và vật phẩm bị cắt lìa bởi môi.
Sace uppaladaṇḍādigatena saddhiṃ agghati, uppaladaṇḍādīnaṃ bunde aṅguliyāpi pihitamatte pārājikaṃ.
If it is worth that much together with what is in the lotus stalk or the like, there is a pārājika offense at the moment the base of the lotus stalk or the like is covered even with a finger.
Nếu vật phẩm đạt giá trị một đồng cùng với vật phẩm trong ống sen hoặc tương tự, thì tội Pārājika xảy ra ngay khi dùng ngón tay bịt kín phần đáy của ống sen hoặc tương tự.
Pādagghanake paragalaṃ appaviṭṭhe uppaladaṇḍādīsu ca mukhe ca atirekapādārahampi ekābaddhaṃ hutvā tiṭṭhati, rakkhatiyevā’’ti.
When what is worth a quarter has not entered the other side of the throat, even if what is worth more than a quarter remains as a single connected mass in the lotus stalk and the like and in the mouth, he is indeed safe."
Nếu vật phẩm có giá trị một đồng chưa vào cổ họng, và vật phẩm trong ống sen hoặc tương tự, và trong miệng, vẫn còn liên kết với nhau, ngay cả khi tổng giá trị vượt quá một đồng, thì chừng đó vẫn được bảo vệ.”
Taṃ sabbampi yasmā ‘‘attano bhājanagataṃ vā karoti, muṭṭhiṃ vā chindatī’’ti imaṃ nayaṃ bhajati, tasmā sudassitameva.
Since all of that accords with the principle, "or makes it enter his own vessel, or severs the connection," it is well demonstrated.
Tất cả những điều đó đều tuân theo nguyên tắc “hoặc đặt vào vật chứa của mình, hoặc bẻ gãy một nắm,” do đó đã được trình bày rất rõ ràng.
Esa tāva ekābaddhe nayo.
This, for now, is the method in the case of a single connected mass.
Đó là nguyên tắc đối với vật phẩm liên kết (ekābaddha).
Sace pana hatthena vā pattena vā thālakādinā vā kenaci bhājanena gahetvā pivati, yamhi payoge pādagghanakaṃ pūreti, tamhi gate pārājikaṃ.
But if one drinks by taking it with the hand, a bowl, a plate, or some other vessel, when the act in which what is worth a quarter is filled is completed, there is a pārājika offense.
Nhưng nếu người đó dùng tay, bát, đĩa hoặc bất kỳ vật chứa nào để lấy và uống, thì tội Pārājika xảy ra khi hành động đó làm tròn giá trị một đồng.
Atha mahagghaṃ hoti, sippikāyapi ekapayogeneva pādagghanakaṃ gahetuṃ sakkā hoti, ekuddhāreyeva pārājikaṃ.
If it is of great value, so that what is worth a quarter can be taken in a single act even with a spoon, there is a pārājika offense in a single scooping.
Nếu vật phẩm có giá trị cao, và có thể lấy được giá trị một đồng chỉ trong một lần múc bằng vỏ sò, thì tội Pārājika xảy ra ngay trong lần lấy ra đó.
Bhājanaṃ pana nimujjāpetvā gaṇhantassa yāva ekābaddhaṃ hoti, tāva rakkhati.
But for one who takes it by submerging a vessel, as long as it is a single connected mass, he is safe.
Còn đối với người nhúng vật chứa xuống để lấy, thì chừng nào vật phẩm vẫn còn liên kết, chừng đó vẫn được bảo vệ.
Mukhavaṭṭiparicchedena vā uddhārena vā pārājikaṃ.
The pārājika offense occurs by separation at the rim or by lifting out.
Tội Pārājika xảy ra khi vật phẩm bị cắt lìa bởi vành miệng vật chứa hoặc khi vật chứa được nhấc lên.
Yadā pana sappiṃ vā telaṃ vā acchaṃ telasadisameva madhuphāṇitaṃ vā kumbhiṃ āviñchetvā attano bhājane paveseti, tadā tesaṃ acchatāya ekābaddhatā natthīti pādagghanake mukhavaṭṭito gaḷitamatte pārājikaṃ.
But when one pours clear ghee or oil, or clear honey or molasses that is just like oil, from a pot into one's own vessel, then, due to their clearness, there is no state of being a single connected mass; so there is a pārājika offense at the moment what is worth a quarter has dripped from the rim.
Tuy nhiên, khi người đó nghiêng chum để đổ bơ lỏng, dầu, mật trong suốt như dầu, hoặc đường phèn vào vật chứa của mình, thì vì tính trong suốt của chúng mà không có sự liên kết, tội Pārājika xảy ra ngay khi vật phẩm có giá trị một đồng vừa chảy ra khỏi vành miệng chum.
Parassa rittakumbhiyā saṅgopanatthāya bhaṇḍaṃ ṭhapetvā tattha tele ākiṇṇe ‘‘sace ayaṃ jānissati, maṃ palibujjhissatī’’ti bhīto pādagghanakaṃ telaṃ pītaṃ bhaṇḍaṃ theyyacittena uddharati, pārājikaṃ.
Having placed an object in another's empty pot for safekeeping, when oil is poured in there, fearing, "If he finds out, he will trouble me," one removes with thievish intent the object which has absorbed oil worth a quarter; there is a pārājika offense.
Nếu một người đặt vật phẩm vào một cái chum rỗng của người khác để bảo quản, và khi dầu đã được đổ vào đó, người đó sợ rằng “nếu chủ nhân biết, ông ta sẽ làm phiền mình,” nên với ý định trộm cắp, lấy ra vật phẩm đã hút dầu có giá trị một đồng, thì đó là tội Pārājika.
Suddhacittena uddharati, pare āharāpente bhaṇḍadeyyaṃ.
If one removes it with a pure mind, when others demand it back, it is a bhaṇḍadeyya (an item to be returned).
Nếu người đó lấy ra với tâm ý trong sạch, thì khi người khác yêu cầu trả lại, phải bồi thường vật phẩm.
Bhaṇḍadeyyaṃ nāma yaṃ parassa naṭṭhaṃ, tassa mūlaṃ vā tadeva vā bhaṇḍaṃ dātabbanti attho.
Bhaṇḍadeyyaṃ means that for what of another's has been lost, either its value or that very object must be given.
Bhaṇḍadeyyaṃ có nghĩa là phải trả lại vật phẩm đã mất của người khác, hoặc giá trị của nó.
No ce deti, sāmikassa dhuranikkhepe pārājikaṃ.
If one does not give it, when the owner gives up the matter, there is a pārājika offense.
Nếu không trả, thì tội Pārājika xảy ra khi chủ nhân từ bỏ quyền sở hữu.
Sace parassa kumbhiyā añño sappiṃ vā telaṃ vā ākirati, tatra cāyaṃ theyyacittena telapivanakaṃ bhaṇḍaṃ pakkhipati, vuttanayeneva pārājikaṃ.
If another pours ghee or oil into someone's pot, and this one, with thievish intent, places in it an object that will absorb the oil, there is a pārājika offense in the way stated.
Nếu người khác đổ bơ lỏng hoặc dầu vào chum của người này, và người này với ý định trộm cắp đặt vật phẩm để hút dầu vào đó, thì tội Pārājika xảy ra theo cách đã nói.
Attano rittakumbhiyā parassa sappiṃ vā telaṃ vā ākiraṇabhāvaṃ ñatvā theyyacittena bhaṇḍaṃ nikkhipati, pubbe vuttanayeneva uddhāre pārājikaṃ.
Knowing that another will pour their ghee or oil into one's own empty pot, one places an object with thievish intent; there is a pārājika offense on its removal, in the way stated before.
Nếu người này biết người khác sẽ đổ bơ lỏng hoặc dầu vào chum rỗng của mình, và với ý định trộm cắp đặt vật phẩm vào, thì tội Pārājika xảy ra khi lấy ra, theo cách đã nói trước đó.
Suddhacitto nikkhipitvā pacchā theyyacittena uddharati, pārājikameva.
Having placed it with a pure mind, if one later removes it with thievish intent, there is a pārājika offense indeed.
Nếu người đó đặt vật phẩm vào với tâm ý trong sạch, nhưng sau đó lấy ra với ý định trộm cắp, thì đó vẫn là tội Pārājika.
Suddhacittova uddharati, neva avahāro, na gīvā; mahāpaccariyaṃ pana anāpattimattameva vuttaṃ.
If one removes it with a pure mind, it is neither theft nor a debt; but in the Mahāpaccarī, only a state of no offense is mentioned.
Nếu người đó lấy ra với tâm ý trong sạch, thì không phải là hành vi trộm cắp, cũng không phải là nợ; nhưng trong Mahāpaccariya chỉ nói là không có tội.
‘‘‘Kissa mama kumbhiyaṃ telaṃ ākirasī’ti kupito attano bhaṇḍaṃ uddharitvā chaḍḍeti, no bhaṇḍadeyya’’nti kurundiyaṃ vuttaṃ.
"'Why do you pour oil in my pot?'—being angry, one removes his own object and throws it away; there is no bhaṇḍadeyya," is said in the Kurundī.
Trong Kurundī đã nói: “Nếu người đó tức giận nói ‘Tại sao ông đổ dầu vào chum của tôi?’ và lấy vật phẩm của mình ra rồi vứt đi, thì không phải bồi thường vật phẩm.”
Theyyacittena mukhavaṭṭiyaṃ gahetvā kumbhiṃ āviñchati telaṃ gaḷetukāmo, pādagghanake gaḷite pārājikaṃ.
With thievish intent, wanting to make the oil drip, one takes the pot by the rim and tilts it; when what is worth a quarter has dripped, there is a pārājika offense.
Nếu với ý định trộm cắp, người đó nắm lấy vành miệng chum và nghiêng chum để dầu chảy ra, thì tội Pārājika xảy ra khi lượng dầu có giá trị một đồng chảy ra.
Theyyacitteneva jajjaraṃ karoti ‘‘savitvā gamissatī’’ti pādagghanake savitvā gate pārājikaṃ.
With thievish intent, thinking, "It will leak and be gone," one makes the pot porous; when what is worth a quarter has leaked and gone, there is a pārājika offense.
Nếu với ý định trộm cắp, người đó làm cho chum bị mục nát với ý nghĩ “nó sẽ rỉ ra và chảy đi,” thì tội Pārājika xảy ra khi lượng dầu có giá trị một đồng rỉ ra và chảy đi.
Theyyacitteneva chiddaṃ karoti omaṭṭhaṃ vā ummaṭṭhaṃ vā vemaṭṭhaṃ vā, idaṃ pana sammohaṭṭhānaṃ; tasmā suṭṭhu sallekkhetabbaṃ.
With thievish intent, one makes a hole, whether an omaṭṭha, ummaṭṭha, or vemaṭṭha hole. But this is a point of confusion; therefore, it should be carefully considered.
Nếu với ý định trộm cắp, người đó đục một lỗ omaṭṭhaṃ, ummaṭṭhaṃ hoặc vemaṭṭhaṃ, thì đây là chỗ dễ gây nhầm lẫn; do đó cần phải xem xét kỹ lưỡng.
Ayañhettha vinicchayo – omaṭṭhaṃ nāma adhomukhachiddaṃ; ummaṭṭhaṃ nāma uddhaṃmukhachiddaṃ; vemaṭṭhaṃ nāma uḷuṅkasseva ujugatachiddaṃ.
Herein, this is the decision: omaṭṭhaṃ means a hole with its opening facing downwards; ummaṭṭhaṃ means a hole with its opening facing upwards; vemaṭṭhaṃ means a straight-through hole like that of a water-sprinkler.
Đây là quyết định về vấn đề này: Omaṭṭhaṃ là lỗ thủng hướng xuống dưới; Ummaṭṭhaṃ là lỗ thủng hướng lên trên; Vemaṭṭhaṃ là lỗ thủng thẳng đứng như cái gáo.
Tatra omaṭṭhassa bahi paṭṭhāya katassa abbhantarantato pādagghanake tele gaḷite bahi anikkhantepi pārājikaṃ.
Among these, for an omaṭṭha hole made starting from the outside, when oil worth a quarter has dripped from the inner edge, there is a pārājika offense even if it has not exited to the outside.
Trong trường hợp lỗ omaṭṭhaṃ được đục từ bên ngoài, thì tội Pārājika xảy ra ngay cả khi lượng dầu có giá trị một đồng chảy ra từ phía trong mà chưa thoát ra ngoài.
Yasmā tato gaḷitamattameva bahigataṃ nāma hoti, na kumbhigatasaṅkhyaṃ labhati.
Because only that which has flowed out from that point is considered external, and it does not acquire the designation of being contained within the pot.
Bởi vì chỉ lượng dầu đã chảy ra từ đó mới được gọi là đã ra ngoài, không còn được tính là dầu còn trong bình.
Anto paṭṭhāya katassa bāhirantato pādagghanake gaḷite pārājikaṃ.
If, when a hole is made starting from the inside, oil worth a quarter flows out from the outer edge, it is a pārājika.
Nếu một lỗ được tạo từ bên trong, và dầu trị giá một phần tư māsa chảy ra từ mép ngoài, thì đó là một tội pārājika.
Ummaṭṭhassa yathā tathā vā katassa bāhirantato pādagghanake gaḷite pārājikaṃ.
If, when an ummaṭṭha hole is made in any manner, oil worth a quarter flows out from the outer edge, it is a pārājika.
Nếu một lỗ ummaṭṭha được tạo ra bằng bất kỳ cách nào, và dầu trị giá một phần tư māsa chảy ra từ mép ngoài của nó, thì đó là một tội pārājika.
Tañhi yāva bāhirantato na gaḷati, tāva kumbhigatameva hoti.
Indeed, as long as it does not flow out from the outer edge, it remains contained within the pot.
Thật vậy, chừng nào nó chưa chảy ra từ mép ngoài, chừng đó nó vẫn là dầu còn trong bình.
‘‘Vemaṭṭhassa ca kapālamajjhato gaḷitavasena kāretabbo’’ti aṭṭhakathāsu vuttaṃ.
“And for a vemaṭṭha hole, it should be reckoned as flowing out from the middle of the pot’s wall,” so it is said in the Commentaries.
Trong các bản Chú giải có nói rằng: “Đối với lỗ vemaṭṭha, phải tính theo lượng dầu chảy ra từ giữa thành bình.”
Taṃ pana anto ca bahi ca paṭṭhāya majjhe ṭhapetvā katachidde taḷākassa ca mariyādabhedena sameti.
That statement, however, concerning a hole made starting from both inside and outside, leaving the middle untouched, is analogous to breaking the embankment of a pond.
Tuy nhiên, điều đó tương tự như việc tạo một lỗ bằng cách để lại một phần giữa khi bắt đầu từ cả bên trong và bên ngoài, và như việc phá vỡ bờ đê của một hồ nước.
Anto paṭṭhāya kate pana bāhirantena, bahi paṭṭhāya kate abbhantarantena kāretabboti idamettha yuttaṃ.
But when a hole is made starting from the inside, it should be reckoned from the outer edge; and when made starting from the outside, it should be reckoned from the inner edge—this is what is appropriate here.
Tuy nhiên, trong trường hợp này, điều hợp lý là nếu lỗ được tạo từ bên trong thì phải tính từ mép ngoài, còn nếu tạo từ bên ngoài thì phải tính từ mép trong.
Yo pana ‘‘vaṭṭitvā gacchissatī’’ti theyyacittena kumbhiyā ādhārakaṃ vā upatthambhanaleḍḍuke vā apaneti, vaṭṭitvā gatāya pārājikaṃ.
If, with a thieving mind, someone removes the stand or supporting stones of a pot, thinking, "It will roll away," and it rolls away, it is a pārājika.
Vị nào, với ý định trộm cắp, tháo bỏ giá đỡ hoặc các viên đá chống đỡ của cái bình, nghĩ rằng: “Nó sẽ lăn đi,” thì khi bình lăn đi, đó là tội pārājika.
Telākiraṇabhāvaṃ pana ñatvā rittakumbhiyā jajjarabhāve vā chiddesu vā katesu pacchā nikkhantatelappamāṇena bhaṇḍadeyyaṃ hoti.
However, if one, knowing that oil will be poured into it, or observing its fragility or holes, does something, then subsequently, payment for the goods is due according to the quantity of oil that leaks out.
Nhưng nếu biết rằng dầu sẽ được đổ vào, hoặc nếu bình rỗng bị hư hỏng hoặc có lỗ, thì sau đó, tùy theo lượng dầu chảy ra, đó là tội bhaṇḍadeyya.
Aṭṭhakathāsu pana katthaci pārājikantipi likhitaṃ, taṃ pamādalikhitaṃ.
Yet, in some Commentaries, it is also written as a pārājika; that is an error in writing.
Tuy nhiên, trong một số bản Chú giải, cũng có ghi là pārājika, nhưng đó là do lỗi viết.
Paripuṇṇāya kumbhiyā upari kathalaṃ vā pāsāṇaṃ vā ‘‘patitvā bhindissati, tato telaṃ paggharissatī’’ti theyyacittena dubbandhaṃ vā karoti, duṭṭhapitaṃ vā ṭhapeti, avassapatanakaṃ tathā karontassa katamatte pārājikaṃ.
If, with a thieving mind, one places a log or stone on top of a full pot, thinking, "It will fall and break, and then the oil will flow out," or one fastens it insecurely, or places it precariously such that it will certainly fall, then a pārājika is incurred immediately upon doing so.
Nếu với ý định trộm cắp, vị ấy đặt một khúc gỗ hoặc một tảng đá lên trên một cái bình đầy dầu một cách lỏng lẻo hoặc đặt sai cách, nghĩ rằng: “Nó sẽ rơi xuống và làm vỡ bình, rồi dầu sẽ chảy ra,” thì khi vị ấy làm như vậy khiến vật đó chắc chắn sẽ rơi xuống, đó là tội pārājika ngay khi hành động được thực hiện.
Rittakumbhiyā upari karoti, taṃ pacchā puṇṇakāle patitvā bhindati, bhaṇḍadeyyaṃ.
If one does this to an empty pot, and it later falls and breaks when the pot is full, then payment for the goods is due.
Nếu vị ấy làm như vậy trên một cái bình rỗng, mà sau đó, khi bình đầy, vật đó rơi xuống và làm vỡ bình, thì đó là tội bhaṇḍadeyya.
Īdisesu hi ṭhānesu bhaṇḍassa natthikāle katapayogattā āditova pārājikaṃ na hoti.
In such cases, since the act was performed when the goods were not present, it is not a pārājika from the outset.
Trong những trường hợp như vậy, vì hành vi được thực hiện khi tài sản chưa có, nên ngay từ đầu không phải là tội pārājika.
Bhaṇḍavināsadvārassa pana katattā bhaṇḍadeyyaṃ hoti.
However, since the means for the destruction of the goods was created, payment for the goods is due.
Tuy nhiên, vì đã tạo ra nguyên nhân gây hư hại tài sản, nên đó là tội bhaṇḍadeyya.
Āharāpentesu adadato sāmikānaṃ dhuranikkhepena pārājikaṃ.
If the bhikkhu does not give it back when the owners demand it, it is a pārājika due to disclaiming ownership.
Nếu chủ tài sản yêu cầu trả lại mà vị ấy không trả, thì do sự từ bỏ trách nhiệm của chủ tài sản, đó là tội pārājika.
Tattheva bhindati vātiādīsu aṭṭhakathāyaṃ tāva vuttaṃ – ‘‘bhindati vāti muggarena pothetvā bhindati.
In the statements “ smashes it” etc. in the Commentaries, it is said: “ Smashes it means he smashes it by hitting it with a club.
Trong các câu như “Tattheva bhindati vā” (hoặc làm vỡ ở đó), v.v., trong Chú giải có nói: “Bhindati vā” nghĩa là dùng chày đập vỡ.
Chaḍḍeti vāti udakaṃ vā vālikaṃ vā ākiritvā uttarāpeti.
Throws it away means he pours water or sand into it and causes it to overflow.
“Chaḍḍeti vā” nghĩa là đổ nước hoặc cát vào để làm tràn ra.
Jhāpeti vāti dārūni āharitvā jhāpeti.
Burns it means he brings wood and burns it.
“Jhāpeti vā” nghĩa là mang củi đến đốt cháy.
Aparibhogaṃ vā karotīti akhāditabbaṃ vā apātabbaṃ vā karoti; uccāraṃ vā passāvaṃ vā visaṃ vā ucchiṭṭhaṃ vā kuṇapaṃ vā pātesi, āpatti dukkaṭassāti ṭhānācāvanassa natthitāya dukkaṭaṃ, buddhavisayo nāmeso.
Or renders it unfit for use means he makes it unfit to be eaten or drunk. If he drops urine, excrement, poison, saliva-polluted food, or a corpse into it, it is an offence of dukkaṭa because there is no removal from its place. This is indeed within the scope of the Buddha’s teaching.
“Aparibhogaṃ vā karoti” nghĩa là làm cho không thể ăn hoặc uống được; nếu đổ phân, nước tiểu, chất độc, thức ăn thừa hoặc xác chết vào, thì đó là tội dukkaṭa vì không có hành vi di chuyển tài sản khỏi vị trí của nó; đây là phạm vi của chư Phật.
Kiñcāpi dukkaṭaṃ, āharāpente pana bhaṇḍadeyya’’nti.
Although it is a dukkaṭa, if the owners demand it, payment for the goods is due.”
Mặc dù là tội dukkaṭa, nhưng nếu chủ tài sản yêu cầu trả lại, thì đó là tội bhaṇḍadeyya.”
Tattha purimadvayaṃ na sameti.
Of these, the first two do not fit (this explanation).
Trong đó, hai điều đầu tiên không phù hợp.
Tañhi kumbhijajjarakaraṇena ca mātikāujukaraṇena ca saddhiṃ ekalakkhaṇaṃ.
Indeed, they have the same characteristic as making a pot frail or straightening a water channel.
Hai điều đó có cùng đặc điểm với việc làm cho bình bị hư hỏng và làm thẳng con mương.
Pacchimaṃ pana dvayaṃ ṭhānā acāventenāpi sakkā kātuṃ.
But the latter two can be done even without removing them from their place.
Tuy nhiên, hai điều sau có thể được thực hiện mà không cần di chuyển tài sản khỏi vị trí của nó.
Tasmā ettha evaṃ vinicchayaṃ vadanti – ‘‘aṭṭhakathāyaṃ kira ‘ṭhānā cāvanassa natthitāya dukkaṭa’nti idaṃ pacchimadvayaṃ sandhāya vuttaṃ.
Therefore, here they offer this distinction: “The statement in the Commentary, ‘it is a dukkaṭa because there is no removal from its place,’ was said with reference to the latter two (burning and rendering unfit for use).
Vì vậy, ở đây, họ đưa ra phán quyết như sau: “Trong Chú giải, câu ‘dukkaṭa vì không có hành vi di chuyển tài sản khỏi vị trí của nó’ được nói đến hai điều sau.
Ṭhānā cāvanaṃ akarontoyeva hi theyyacittena vā vināsetukāmatāya vā jhāpeyyapi, aparibhogampi kareyya.
For indeed, one can burn something or render it unfit for use with a thieving mind or with the intention to destroy, even without moving it from its place.
Thật vậy, một người có thể đốt cháy hoặc làm cho tài sản không thể sử dụng được với ý định trộm cắp hoặc ý muốn phá hủy mà không di chuyển nó khỏi vị trí.
Purimadvaye pana vuttanayena bhindantassa vā chaḍḍentassa vā ṭhānā cāvanaṃ atthi, tasmā tathā karontassa vināsetukāmatāya bhaṇḍadeyyaṃ, theyyacittena pārājika’’nti.
However, in the first two, as explained, there is a removal from its place for one who smashes or throws away; therefore, for one who acts thus with the intention to destroy, payment for the goods is due, and with a thieving mind, it is a pārājika.”
Nhưng đối với hai điều đầu tiên, theo cách đã nói, người làm vỡ hoặc làm tràn tài sản có hành vi di chuyển nó khỏi vị trí, vì vậy, nếu làm như vậy với ý muốn phá hủy, đó là tội bhaṇḍadeyya; nếu với ý định trộm cắp, đó là tội pārājika.”
Pāḷiyaṃ ‘‘dukkaṭa’’nti vuttattā ayuttanti ce?
If it is asked whether this is inappropriate since “dukkaṭa” is stated in the Pāḷi?
Nếu nói rằng: “Trong Pāḷi đã nói là dukkaṭa, nên điều đó không hợp lý,” thì sao?
Na; aññathā gahetabbatthato.
No; because the meaning should be taken differently.
Không; vì nó phải được hiểu theo một nghĩa khác.
Pāḷiyañhi theyyacittapakkhe ‘‘bhindati vāti udakena sambhindati, chaḍḍeti vāti tattha vamati vā passāvaṃ vā chaḍḍetī’’ti evameke vadanti.
In the Pāḷi, in the case of a thieving mind, some say: “ Smashes it means he mixes it with water; throws it away means he vomits or excretes into it.”
Thật vậy, trong Pāḷi, về phía ý định trộm cắp, một số vị nói rằng: “Bhindati vā” nghĩa là hòa lẫn với nước, “chaḍḍeti vā” nghĩa là nôn mửa hoặc tiểu tiện vào đó.
Ayaṃ panettha sāro – vinītavatthumhi tiṇajjhāpako viya ṭhānā acāvetukāmova kevalaṃ bhindati, bhinnattā pana telādīni nikkhamanti, yaṃ vā panettha patthinnaṃ, taṃ ekābaddhameva tiṭṭhati.
This is the essence here: a bhikkhu, like one who burns grass in a vinīta-vatthu, merely breaks it, not intending to move it from its place; but because it is broken, oil and so on flow out, or if something is viscous or solidified there, it remains intact without being moved from its place.
Đây là cốt lõi của vấn đề: giống như người đốt cỏ trong câu chuyện Vinītavatthu, vị ấy chỉ làm vỡ mà không có ý định di chuyển tài sản khỏi vị trí của nó, nhưng do bị vỡ, dầu và các chất khác chảy ra, hoặc nếu có chất đặc, dính ở đó, nó vẫn ở nguyên một khối.
Achaḍḍetukāmoyeva ca kevalaṃ tattha udakavālikādīni ākirati, ākiṇṇattā pana telaṃ chaḍḍīyati.
And he merely pours water, sand, etc. into it, not intending to discard it; but because it is poured in, the oil is discarded.
Và vị ấy chỉ đổ nước, cát, v.v., vào mà không có ý định làm tràn ra, nhưng do bị đổ vào, dầu bị làm tràn ra.
Tasmā vohāravasena ‘‘bhindati vā chaḍḍeti vā’’ti vuccatīti.
Therefore, by common usage, it is called “ smashes it or throws it away.”
Vì vậy, theo cách nói thông thường, người ta nói “bhindati vā chaḍḍeti vā” (hoặc làm vỡ hoặc làm tràn ra).
Evametesaṃ padānaṃ attho gahetabbo.
In this way, the meaning of these terms should be understood.
Nghĩa của những từ này phải được hiểu như vậy.
Nāsetukāmatāpakkhe pana itarathāpi yujjati.
However, in the case of intending to destroy, it is appropriate in another way as well.
Tuy nhiên, về phía ý muốn phá hủy, nó cũng có thể được hiểu theo cách khác.
Evañhi kathiyamāne pāḷi ca aṭṭhakathā ca pubbāparena saṃsanditvā kathitā honti.
If it is explained in this manner, then the Pāḷi and the Commentary are said to be consistent in their sequence.
Khi được giải thích như vậy, Pāḷi và Chú giải sẽ được nói một cách nhất quán từ trước ra sau.
Ettāvatāpi ca santosaṃ akatvā ācariye payirupāsitvā vinicchayo veditabboti.
Even with this much, one should not be satisfied, but should approach the teachers and learn the precise decision.
Dù vậy, nếu chưa hài lòng, thì cần phải tìm hiểu thêm về phán quyết bằng cách thỉnh hỏi các bậc thầy.
95. Thalaṭṭhe thale nikkhittanti bhūmitale vā pāsāṇatalapabbatatalādīsu vā yattha katthaci paṭicchanne vā appaṭicchanne vā ṭhapitaṃ thalaṭṭhanti veditabbaṃ.
95. Regarding goods on a platform: placed on a platform means an object placed on the ground, or on a rock surface, or a mountain surface, or anywhere else, whether covered or uncovered, should be understood as being on a platform (thalaṭṭha).
95. Trong phần về tài sản trên cạn (thalaṭṭha), “thale nikkhittaṃ” (đặt trên cạn) phải được hiểu là tài sản được đặt trên mặt đất, trên mặt đá, trên đỉnh núi, hoặc bất cứ nơi nào khác, dù có che đậy hay không.
Taṃ sace rāsikataṃ hoti, antokumbhiyaṃ bhājanagatakaraṇamuṭṭhicchedanavinicchayena vinicchinitabbaṃ.
If it is piled up in a heap, the determination should be made by the rule of putting it into one's own bowl or breaking off a handful, as with goods inside a pot.
Nếu đó là tài sản được chất thành đống, thì phải phân định theo cách phân định đối với việc đưa vào bình hoặc cắt một nắm.
Sace ekābaddhaṃ silesaniyyāsādi pakkamadhuphāṇitavinicchayena vinicchinitabbaṃ.
If it is a solid mass, like sticky resin or honey or treacle, the determination should be made by the rule for cooked honey or treacle.
Nếu đó là tài sản dính kết thành một khối như nhựa cây, mật ong đã nấu, đường phèn, v.v., thì phải phân định theo cách phân định đối với mật ong đã nấu và đường phèn.
Sace garukaṃ hoti bhārabaddhaṃ lohapiṇḍi-guḷapiṇḍi-telamadhughaṭādi vā, kumbhiyaṃ ṭhānācāvanavinicchayena vinicchinitabbaṃ.
If it is heavy, like a bundled load, or a lump of iron, or a lump of jaggery, or a pot of oil or honey, the determination should be made by the rule of removal from its place, as with goods in a pot.
Nếu đó là tài sản nặng, được buộc thành gánh như cục sắt, cục đường, bình dầu, bình mật, v.v., thì phải phân định theo cách phân định đối với việc di chuyển tài sản ra khỏi bình.
Saṅkhalikabaddhassa ca ṭhānabhedo sallakkhetabbo.
The distinction of place for something bound with chains should also be noted.
Và sự khác biệt về vị trí của tài sản bị buộc bằng dây xích cũng cần được lưu ý.
Pattharitvā ṭhapitaṃ pana pāvārattharaṇasāṭakādiṃ ujukaṃ gahetvā ākaḍḍhati, pārimante orimantena phuṭṭhokāsaṃ atikkante pārājikaṃ.
If one straightens and pulls a spread-out item like a shawl, mat, or garment, a pārājika is incurred when the far end crosses the space touched by the near end.
Nếu vị ấy kéo thẳng một tấm vải trải, một tấm thảm, một bộ y phục, v.v., đã được trải ra, và mép xa vượt quá chỗ tiếp xúc với mép gần, thì đó là tội pārājika.
Evaṃ sabbadisāsu sallakkhetabbaṃ.
This should be observed in all directions.
Tương tự, phải xem xét theo mọi hướng.
Veṭhetvā uddharati, kesaggamattaṃ ākāsagataṃ karontassa pārājikaṃ.
If one rolls it up and lifts it, a pārājika is incurred upon making it airborne even by a hair's breadth.
Nếu vị ấy cuộn lại và nhấc lên, thì khi làm cho tài sản bay lên cao bằng một sợi tóc, đó là tội pārājika.
Sesaṃ vuttanayamevāti.
The rest is as stated.
Phần còn lại tương tự như cách đã nói.
96. Ākāsaṭṭhe morassa chahi ākārehi ṭhānaparicchedo veditabbo – purato mukhatuṇḍakena, pacchato kalāpaggena, ubhayapassesu pakkhapariyantehi, adho pādanakhasikhāya, uddhaṃ sikhaggenāti.
96. Regarding goods in the air: for a peacock, the demarcation of its place should be understood in six ways: by the tip of its beak in front, by the tip of its tail feathers behind, by the ends of its wings on both sides, by the tip of its talons below, and by the tip of its crest above.
96. Đối với tài sản trên không (ākāsaṭṭha), ranh giới vị trí của một con công phải được hiểu theo sáu cách: phía trước là mỏ, phía sau là chóp đuôi, hai bên là mép cánh, phía dưới là móng chân, phía trên là chóp mào.
Bhikkhu ‘‘sassāmikaṃ ākāsaṭṭhaṃ moraṃ gahessāmī’’ti purato vā tiṭṭhati, hatthaṃ vā pasāreti, moro ākāseyeva pakkhe cāreti, vātaṃ gāhāpetvā gamanaṃ upacchinditvā tiṭṭhati.
If a bhikkhu, intending to catch a peacock in the air that has an owner, stands in front of it or stretches out his hand, and the peacock, moving its wings in the air, takes the wind and stands obstructing its movement.
Nếu một tỳ-khưu đứng phía trước hoặc giơ tay ra, nghĩ rằng: “Ta sẽ bắt con công có chủ đang ở trên không,” và con công vẫn vỗ cánh trên không, chặn luồng gió để ngăn nó bay đi.
Tassa bhikkhuno dukkaṭaṃ.
For that bhikkhu, it is a dukkaṭa.
Tỳ-khưu đó phạm tội dukkaṭa.
Taṃ aphandento hatthena āmasati, dukkaṭameva.
If he touches it with his hand without causing it to stir, it is still a dukkaṭa.
Nếu vị ấy chạm vào con công mà không làm nó động đậy, vẫn là tội dukkaṭa.
Ṭhānā acāvento phandāpeti, thullaccayaṃ.
If he causes it to stir without moving it from its place, it is a thullaccaya.
Nếu vị ấy làm cho nó động đậy mà không di chuyển nó khỏi vị trí, đó là tội thullaccaya.
Hatthena pana gahetvā vā aggahetvā vā mukhatuṇḍakena phuṭṭhokāsaṃ kalāpaggaṃ, kalāpaggena vā phuṭṭhokāsaṃ mukhatuṇḍakaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ.
However, if one, having taken hold of it with the hand or not having taken hold of it, causes the tip of the tail to pass over the area touched by the tip of the beak, or the tip of the beak to pass over the area touched by the tip of the tail, it is a pārājika offense.
Tuy nhiên, nếu cầm hoặc không cầm, làm cho chóp mỏ vượt qua vị trí đã chạm của chóp đuôi, hoặc làm cho chóp đuôi vượt qua vị trí đã chạm của chóp mỏ, thì phạm tội pārājika.
Tathā vāmapakkhapariyantena phuṭṭhokāsaṃ dakkhiṇapakkhapariyantaṃ, dakkhiṇapakkhapariyantena vā phuṭṭhokāsaṃ vāmapakkhapariyantaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ.
Similarly, if one causes the tip of the right wing to pass over the area touched by the tip of the left wing, or the tip of the left wing to pass over the area touched by the tip of the right wing, it is a pārājika offense.
Tương tự, làm cho chóp cánh trái vượt qua vị trí đã chạm của chóp cánh phải, hoặc làm cho chóp cánh phải vượt qua vị trí đã chạm của chóp cánh trái, thì phạm tội pārājika.
Tathā pādanakhasikhāya phuṭṭhokāsaṃ sikhaggaṃ, sikhaggena vā phuṭṭhokāsaṃ pādanakhasikhaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ.
Similarly, if one causes the tip of the crest to pass over the area touched by the tip of the toenail, or the tip of the toenail to pass over the area touched by the tip of the crest, it is a pārājika offense.
Tương tự, làm cho chóp móng chân vượt qua vị trí đã chạm của chóp mào, hoặc làm cho chóp mào vượt qua vị trí đã chạm của chóp móng chân, thì phạm tội pārājika.
Bhūmiyaṃ ṭhitamoro dvinnaṃ vā pādānaṃ kalāpassa ca vasena tīṇi ṭhānāni labhati.
A peacock standing on the ground obtains three places: by virtue of its two feet and its tail.
Con công đang đứng trên đất có ba vị trí: hai chân và đuôi.
Taṃ ukkhipantassa yāva ekampi ṭhānaṃ pathaviṃ phusati, tāva thullaccayaṃ.
When lifting it, as long as even one place still touches the earth, it is a thullaccaya offense.
Khi nhấc nó lên, chừng nào dù chỉ một vị trí còn chạm đất, thì phạm tội thullaccaya.
Kesaggamattampi pathaviyā mocitamatte pārājikaṃ.
As soon as it is lifted even by a hair's breadth from the earth, it is a pārājika offense.
Ngay khi nhấc khỏi mặt đất dù chỉ bằng sợi tóc, thì phạm tội pārājika.
Pañjare ṭhitaṃ saha pañjarena uddharati, pārājikaṃ.
If one lifts a peacock that is in a cage, together with the cage, it is a pārājika offense.
Nếu nhấc con công đang ở trong lồng cùng với lồng, thì phạm tội pārājika.
Yadi pana pādaṃ na agghati, sabbattha agghavasena kātabbaṃ.
However, if the object is not worth a quarter-māsaka, the value should be determined for the entire act of taking.
Tuy nhiên, nếu nó không đáng giá một pāda, thì trong mọi trường hợp, phải tính theo giá trị.
Antovatthumhi carantaṃ moraṃ theyyacittena padasā bahivatthuṃ nīharanto dvāraparicchedaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ.
If, with the intention of theft, one carries a peacock walking inside the dwelling out of the dwelling by foot, and it passes the boundary of the gate, it is a pārājika offense.
Nếu với ý định trộm cắp, một người đang đi bộ đưa con công đang đi lại trong khu vực nội trú ra ngoài khu vực nội trú, vượt qua ranh giới cửa, thì phạm tội pārājika.
Vaje ṭhitabalībaddassa hi vajo viya antovatthu tassa ṭhānaṃ.
For a bull standing in a pen, its pen is its place, just as the inner dwelling is the peacock’s place.
Thật vậy, đối với con công, khu vực nội trú là vị trí của nó, giống như chuồng là vị trí của con bò đực đang ở trong chuồng.
Hatthena pana gahetvā antovatthusmimpi ākāsagataṃ karontassa pārājikameva.
However, if one takes it by hand and makes it airborne even within the dwelling, it is a pārājika offense.
Tuy nhiên, nếu cầm nó bằng tay và làm cho nó ở trên không ngay cả trong khu vực nội trú, thì vẫn là tội pārājika.
Antogāme carantampi gāmaparikkhepaṃ atikkāmentassa pārājikaṃ.
If one causes a peacock walking inside the village to pass the village boundary, it is a pārājika offense.
Nếu vượt qua ranh giới làng đối với con công đang đi lại trong làng, thì phạm tội pārājika.
Sayameva nikkhamitvā gāmūpacāre vā vatthūpacāre vā carantaṃ pana theyyacitto kaṭṭhena vā kathalāya vā utrāsetvā aṭavimukhaṃ karoti, moro uḍḍetvā antogāme vā antovatthumhi vā chadanapiṭṭhe vā nilīyati, rakkhati.
If, however, a peacock exits on its own and walks in the vicinity of the village or the vicinity of the dwelling, and one with the intention of theft frightens it with a stick or a potsherd and makes it head towards the forest, and the peacock flies and perches within the village, or within the dwelling, or on the roof, one is protected from pārājika.
Tuy nhiên, nếu con công tự mình đi ra và đang đi lại ở vùng ngoại ô làng hoặc vùng ngoại ô khu vực nội trú, một người với ý định trộm cắp, dùng gậy hoặc mảnh sành dọa nó để nó hướng về phía rừng, và con công bay đậu xuống trong làng, hoặc trong khu vực nội trú, hoặc trên mái nhà, thì vẫn được bảo vệ (không phạm pārājika).
Sace pana aṭavimukhe uḍḍeti vā gacchati vā ‘‘aṭaviṃ pavesetvā gahessāmī’’ti parikappe asati pathavito kesaggamattampi uḍḍitamatte vā dutiyapadavāre vā pārājikaṃ.
But if it flies or walks towards the forest, and there is no intention of "I will bring it into the forest and take it," then as soon as it is lifted even by a hair's breadth from the earth, or at the second step, it is a pārājika offense.
Nhưng nếu nó bay hoặc đi về phía rừng, và không có ý định "sẽ đưa nó vào rừng rồi bắt", thì ngay khi nó bay lên khỏi mặt đất dù chỉ bằng sợi tóc, hoặc ở bước thứ hai, thì phạm tội pārājika.
Yasmā gāmato nikkhantassa ṭhitaṭṭhānameva ṭhānaṃ hoti.
Because for a peacock that has left the village, its standing place is its proper place.
Vì vị trí nó đang đứng chính là vị trí của con công đã ra khỏi làng.
Kapiñjarādīsupi ayameva vinicchayo.
The same decision applies to francolins and so forth.
Đối với chim cút (kapiñjara) v.v., cũng áp dụng phán quyết tương tự.
Abaddhasāṭako pana ekasmiṃ ante gahitamatteva dutiyenantena patitvā bhūmiyaṃ patiṭṭhāti, tassa dve ṭhānāni honti – hattho ceva bhūmi ca.
However, if a non-stiffened cloth (abaddhasāṭako), as soon as one end is held, falls down with the other end and settles on the ground, it has two places: the hand and the ground.
Tuy nhiên, nếu một tấm y chưa hồ cứng, ngay khi được nắm lấy ở một đầu, đầu kia rơi xuống và chạm đất, thì nó có hai vị trí – tay và đất.
Taṃ yathāgahitameva paṭhamaṃ gahitokāsappadesato cāleti, thullaccayaṃ.
If one moves it as it was held, from the part of the space where it was first held, it is a thullaccaya offense.
Nếu di chuyển nó khỏi vị trí ban đầu đã nắm giữ trên không trung, thì phạm tội thullaccaya.
Pacchā bhūmito dutiyahatthena vā pādena vā ukkhipati, pārājikaṃ.
If one later lifts it from the ground with the second hand or with a foot, it is a pārājika offense.
Sau đó, nếu nhấc nó lên khỏi mặt đất bằng tay thứ hai hoặc bằng chân, thì phạm tội pārājika.
Paṭhamaṃ vā bhūmito uddharati, thullaccayaṃ.
Or if one first lifts it from the ground, it is a thullaccaya offense.
Hoặc nếu nhấc nó lên khỏi mặt đất trước, thì phạm tội thullaccaya.
Pacchā gahitokāsappadesato cāveti, pārājikaṃ.
If one later moves it from the part of the space where it was held, it is a pārājika offense.
Sau đó, nếu di chuyển nó khỏi vị trí đã nắm giữ, thì phạm tội pārājika.
Gahaṇaṃ vā amuñcanto ujukameva hatthaṃ onāmetvā bhūmigataṃ katvā teneva hatthena ukkhipati, pārājikaṃ.
Or if, without releasing one's grip, one simply lowers the hand, places it on the ground, and lifts it with that same hand, it is a pārājika offense.
Hoặc nếu không buông tay nắm, chỉ thẳng tay xuống đất, rồi dùng chính tay đó nhấc lên, thì phạm tội pārājika.
Veṭhanepi ayameva vinicchayo.
The same decision applies to a turban.
Trong trường hợp quấn (veṭhana) cũng áp dụng phán quyết tương tự.
Hiraññaṃ vā suvaṇṇaṃ vā chijjamānanti manussānaṃ alaṅkarontānaṃ gīveyyakādipiḷandhanaṃ vā suvaṇṇasalākaṃ chindantānaṃ suvaṇṇakārānaṃ suvaṇṇakhaṇḍaṃ vā chijjamānaṃ patati, tañce bhikkhu ākāsena āgacchantaṃ theyyacitto hatthena gaṇhāti, gahaṇameva ṭhānaṃ.
Regarding "or silver or gold being cut": if an ornament like a necklace belonging to people adorning themselves, or a piece of gold from gold-smiths cutting a gold bar, falls while being cut, and a bhikkhu with the intention of theft catches it in the air with his hand, the place where it is caught is its place.
Hoặc vàng bạc đang bị cắt: Khi những đồ trang sức như vòng cổ, v.v. của con người, hoặc những thỏi vàng của thợ kim hoàn đang cắt vàng, bị cắt và rơi xuống, nếu một tỳ khưu với ý định trộm cắp, dùng tay nắm lấy nó đang bay trong không trung, thì vị trí nắm lấy chính là vị trí.
Gahitappadesato hatthaṃ apaneti, pārājikaṃ.
If one removes the hand from the place where it was caught, it is a pārājika offense.
Nếu rút tay ra khỏi vị trí đã nắm, thì phạm tội pārājika.
Cīvare patitaṃ hatthena ukkhipati, pārājikaṃ.
If it falls on the robe and one lifts it with the hand, it is a pārājika offense.
Nếu nhặt lên bằng tay một vật đã rơi trên y, thì phạm tội pārājika.
Anuddharitvāva yāti, dutiye padavāre pārājikaṃ.
If one goes without lifting it, at the second step, it is a pārājika offense.
Nếu không nhấc lên mà cứ đi, thì ở bước thứ hai, phạm tội pārājika.
Patte patitepi eseva nayo.
The same method applies if it falls into the bowl.
Cũng nguyên tắc này áp dụng khi vật rơi vào bát.
Sīse vā mukhe vā pāde vā patiṭṭhitaṃ hatthena gaṇhāti, pārājikaṃ.
If it settles on the head, face, or foot, and one takes it with the hand, it is a pārājika offense.
Nếu vật đã đậu trên đầu, hoặc mặt, hoặc chân, và người đó dùng tay nắm lấy, thì phạm tội pārājika.
Aggahetvāva yāti, dutiye padavāre pārājikaṃ.
If one goes without taking it, at the second step, it is a pārājika offense.
Nếu không nắm lấy mà cứ đi, thì ở bước thứ hai, phạm tội pārājika.
Yattha katthaci patati, tassa patitokāsova ṭhānaṃ, na sabbaṃ aṅgapaccaṅgaṃ pattacīvaraṃ vāti.
Wherever it falls, the place where it falls is its place, not all limbs and sub-limbs, nor the bowl and robe.
Dù nó rơi xuống bất cứ đâu, vị trí nó rơi xuống chính là vị trí, chứ không phải toàn bộ các bộ phận cơ thể, hay bát và y.
97. Vehāsaṭṭhe mañcapīṭhādīsu ṭhapitaṃ bhaṇḍaṃ āmāsaṃ vā hotu anāmāsaṃ vā, theyyacittena āmasantassa dukkaṭaṃ.
97. Regarding an elevated object: if an article placed on a couch, chair, or similar elevated place, whether it is an object that may be touched (āmāsaṃ) or one that may not be touched (anāmāsaṃ), is touched by one with the intention of theft, it is a dukkaṭa offense.
97. Đối với vật phẩm đặt trên giường, ghế, v.v. (vehāsaṭṭha), dù là vật có thể sử dụng hay không thể sử dụng (như vàng bạc), nếu một tỳ khưu với ý định trộm cắp chạm vào, thì phạm tội dukkaṭa.
Mañcapīṭhesu ṭhapitabhaṇḍesu panettha thalaṭṭhe vuttanayena vinicchayo veditabbo.
Here, the decision regarding articles placed on couches and chairs should be understood according to the method stated for ground-level objects (thalaṭṭha).
Ở đây, đối với vật phẩm đặt trên giường và ghế, phán quyết phải được hiểu theo cách đã nêu trong trường hợp vật phẩm đặt trên mặt đất (thalaṭṭha).
Ayaṃ pana viseso – sace khaliyā baddhasāṭako mañce vā pīṭhe vā patthaṭo majjhena mañcatalaṃ na phusati, mañcapādeva phusati, tesaṃ vasena ṭhānaṃ veditabbaṃ.
However, this is the distinction: if a stiffened cloth, spread out on a couch or chair, does not touch the surface of the couch in the middle, but only touches the legs of the couch, then its place should be understood by means of those legs.
Tuy nhiên, có một điểm khác biệt: nếu một tấm y đã hồ cứng được trải trên giường hoặc ghế mà phần giữa không chạm mặt giường, chỉ chạm chân giường, thì vị trí phải được hiểu theo các chân giường đó.
Pādānaṃ upari phuṭṭhokāsameva hi atikkamitamattena tattha pārājikaṃ hoti.
Indeed, a pārājika offense occurs there by merely causing it to pass over the area touched on the legs.
Thật vậy, ở đó, chỉ cần vượt qua vị trí đã chạm trên các chân là phạm tội pārājika.
Saha mañcapīṭhehi harantassa pana mañcapīṭhapādānaṃ patiṭṭhitokāsavasena ṭhānaṃ veditabbaṃ.
However, for one carrying it together with the couch or chair, its place should be understood by means of the resting places of the couch or chair legs.
Tuy nhiên, đối với người mang vật phẩm cùng với giường và ghế, vị trí phải được hiểu theo vị trí các chân giường, ghế đã đặt.
Cīvaravaṃse vāti cīvaraṭhapanatthāya bandhitvā ṭhapite vaṃse vā kaṭṭhadaṇḍake vā.
"Or on a robe-pole" means on a bamboo pole or a wooden rod tied and placed there for keeping robes.
Hoặc trên sào phơi y (cīvaravaṃse): trên sào tre hoặc thanh gỗ được buộc để đặt y.
Tattha saṃharitvā pārato antaṃ orato bhogaṃ katvā ṭhapitacīvarassa patiṭṭhitokāsena phuṭṭhokāsova ṭhānaṃ, na sabbo cīvaravaṃso.
In this case, for a robe folded and placed with one end (antaṃ) at the far side and the fold (bhogaṃ) at the near side, its place is the area where it rests and touches, not the entire robe-pole.
Ở đó, đối với tấm y được gấp lại và đặt sao cho một đầu ở phía xa và phần gấp ở phía gần, vị trí chính là chỗ y đã đặt, nơi nó chạm vào, chứ không phải toàn bộ sào phơi y.
Tasmā theyyacittena taṃ bhoge gahetvā ākaḍḍhantassa pārato vaṃse patiṭṭhitokāsaṃ orato cīvarena vaṃsassa phuṭṭhappadesaṃ atikkāmentassa ekadvaṅgulamattākaḍḍhaneneva pārājikaṃ.
Therefore, if one, with the intention of theft, takes hold of the fold and pulls the robe, causing the near side of the robe to pass over the resting area on the far side of the pole, or the area of the pole touched by the robe, it is a pārājika offense by merely pulling it by one or two finger-breadths.
Vì vậy, nếu với ý định trộm cắp, một người cầm phần gấp của tấm y và kéo, làm cho phần y đã đặt trên sào ở phía xa vượt qua chỗ y đã chạm sào ở phía gần, thì chỉ cần kéo một hoặc hai đốt ngón tay là phạm tội pārājika.
Ante gahetvā ākaḍḍhantassāpi eseva nayo.
The same rule applies if one pulls it by taking hold of an end.
Cũng nguyên tắc này áp dụng khi cầm một đầu và kéo.
Tattheva pana cīvaravaṃse vāmato vā dakkhiṇato vā sārentassa vāmantena dakkhiṇantaṭṭhānaṃ dakkhiṇantena vā vāmantaṭṭhānaṃ atikkantamatte dasadvādasaṅgulamattasāraṇeneva pārājikaṃ.
However, if one moves it left or right on that very robe-pole, causing the left end's place to pass over the right end's place, or the right end's place to pass over the left end's place, it is a pārājika offense by merely moving it ten or twelve finger-breadths.
Tuy nhiên, ngay trên sào phơi y đó, nếu di chuyển tấm y sang trái hoặc sang phải, làm cho đầu trái vượt qua vị trí đầu phải, hoặc đầu phải vượt qua vị trí đầu trái, thì chỉ cần di chuyển mười hoặc mười hai đốt ngón tay là phạm tội pārājika.
Uddhaṃ ukkhipantassa kesaggamattukkhipanena pārājikaṃ.
If one lifts it upwards, it is a pārājika offense by merely lifting it a hair's breadth.
Nếu nhấc lên, chỉ cần nhấc lên bằng sợi tóc là phạm tội pārājika.
Cīvaravaṃsaṃ phusantaṃ vā aphusantaṃ vā rajjukena bandhitvā ṭhapitacīvaraṃ mocentassa thullaccayaṃ, mutte pārājikaṃ.
If one unties a robe tied with a rope, whether it touches the robe-pole or not, it is a thullaccaya offense; once untied, it is a pārājika offense.
Nếu tháo tấm y đã được buộc bằng dây, dù nó chạm sào phơi y hay không chạm, thì phạm tội thullaccaya; khi nó đã tháo rời, thì phạm tội pārājika.
Muttamattameva hi taṃ ‘‘ṭhānā cuta’’nti saṅkhyaṃ gacchati.
For as soon as it is untied, it is considered "displaced from its place."
Thật vậy, ngay khi nó đã tháo rời, nó được coi là "đã rời khỏi vị trí".
Vaṃse veṭhetvā ṭhapitaṃ nibbeṭhentassa thullaccayaṃ, nibbeṭhitamatte pārājikaṃ.
If one unwraps a robe wrapped around a pole, it is a thullaccaya offense; as soon as it is unwrapped, it is a pārājika offense.
Nếu tháo tấm y đã được quấn trên sào, thì phạm tội thullaccaya; ngay khi nó đã tháo rời, thì phạm tội pārājika.
Valayaṃ katvā ṭhapite valayaṃ chindati vā moceti vā ekaṃ vā vaṃsakoṭiṃ mocetvā nīharati, thullaccayaṃ.
If a robe is placed as a ring, and one cuts the ring, or unties it, or unties one end of the pole and takes it out, it is a thullaccaya offense.
Nếu cắt hoặc tháo vòng tròn của tấm y đã được cuộn tròn, hoặc tháo một đầu sào tre và lấy ra, thì phạm tội thullaccaya.
Chinnamatte muttamatte nīhaṭamatte ca pārājikaṃ.
As soon as it is cut, untied, or taken out, it is a pārājika offense.
Ngay khi đã cắt, đã tháo rời, hoặc đã lấy ra, thì phạm tội pārājika.
Tathā akatvāva cīvaravaṃse ito cito ca sāreti, rakkhati tāva.
Without doing so, if one moves it here and there on the robe-pole, it is still protected.
Nếu không làm như vậy mà chỉ di chuyển y trên sào phơi y từ chỗ này sang chỗ khác, thì vẫn được bảo vệ.
Valayassa hi sabbopi cīvaravaṃso ṭhānaṃ.
For a loop, indeed, the entire robe-pole is its place.
Thật vậy, đối với y đã cuộn tròn, không phải toàn bộ sào phơi y là chỗ đặt.
Tattha saṃsaraṇadhammatāya.
Because of its nature of moving about on it.
Vì nó có tính chất di chuyển qua lại trên đó.
Yadā pana naṃ hatthena gahetvā ākāsagataṃ karoti, pārājikaṃ.
But when, taking it with the hand, one makes it become airborne, it is a pārājika.
Tuy nhiên, khi dùng tay nhấc nó lên không trung, thì phạm tội pārājika.
Pasāretvā ṭhapitassa patiṭṭhitokāsena phuṭṭhokāsova ṭhānaṃ.
For one spread out and placed, only the area touched by the established place is its place.
Đối với y đã trải ra và đặt xuống, chỉ chỗ tiếp xúc mà nó an vị là chỗ đặt.
Tattha saṃharitvā ṭhapite vuttanayena vinicchayo veditabbo.
Therein, for what is folded and placed, the decision should be understood according to the method stated.
Đối với y đã gấp lại và đặt trên đó, cần biết sự phân định theo cách đã nói.
Yaṃ pana ekenantena bhūmiṃ phusitvā ṭhitaṃ hoti, tassa cīvaravaṃse ca bhūmiyañca patiṭṭhitokāsavasena dve ṭhānāni.
As for what is standing touching the ground with one end, it has two places by way of the established place on the robe-pole and on the ground.
Còn đối với y mà một đầu chạm đất, thì có hai chỗ đặt dựa trên chỗ an vị trên sào phơi y và trên đất.
Tattha bhūmiyaṃ ekenantena patiṭṭhite abaddhasāṭake vuttanayeneva vinicchayo veditabbo.
Therein, for an unstarched cloth established on the ground by one end, the decision should be understood according to the method already stated.
Đối với y chưa được buộc mà một đầu chạm đất, cần biết sự phân định theo cách đã nói.
Cīvararajjuyāpi ayameva vinicchayo.
For a robe-rope, too, this is the very same decision.
Đối với dây phơi y, sự phân định cũng tương tự.
Aṅkusake laggetvā ṭhapitabhaṇḍaṃ pana bhesajjaghaṭo vā bhesajjatthavikā vā sace bhittiṃ vā bhūmiṃ vā aphusitvā ṭhapitaṃ lagganakaṃ ghaṃsantassa nīharato aṅkusakoṭito nikkhantamatte pārājikaṃ.
Further, regarding an article hung on a hook, whether a medicine pot or a medicine bag, if it is placed without touching a wall or the ground, for one who takes it out while rubbing the suspension loop, the pārājika occurs the moment it comes off the tip of the hook.
Tuy nhiên, đối với vật phẩm được treo trên móc, như bình thuốc hay túi thuốc, nếu nó được đặt mà không chạm tường hay đất, thì khi kéo ra, chỉ cần nó rời khỏi đầu móc là phạm tội pārājika.
Lagganakaṃ baddhaṃ hoti, bundena ukkhipitvā ākāsagataṃ karontassa aṅkusakoṭito anikkhantepi pārājikaṃ.
If the suspension loop is rigid, for one who lifts it from the bottom and makes it airborne, even if it does not come off the tip of the hook, it is a pārājika.
Nếu dây treo bị buộc chặt, thì khi nhấc nó lên không trung bằng phần đáy, dù chưa rời khỏi đầu móc cũng phạm tội pārājika.
Bhittinissitaṃ hoti, paṭhamaṃ aṅkusakoṭito nīharati, thullaccayaṃ.
If it is resting against a wall, and one first takes it off the tip of the hook, it is a thullaccaya.
Nếu nó tựa vào tường, trước tiên kéo ra khỏi đầu móc, thì phạm tội thullaccaya.
Pacchā bhittiṃ moceti, pārājikaṃ.
Afterwards, one detaches it from the wall, it is a pārājika.
Sau đó, nếu nó rời khỏi tường, thì phạm tội pārājika.
Paṭhamaṃ bhittiṃ mocetvā pacchā aṅkusato nīharantassāpi eseva nayo.
For one who first detaches it from the wall and afterwards takes it off the hook, this is the same method.
Nếu trước tiên làm cho nó rời khỏi tường rồi sau đó kéo ra khỏi móc, thì cũng tương tự.
Sace pana bhāriyaṃ bhaṇḍaṃ nīharituṃ asakkonto sayaṃ bhittinissitaṃ katvā aṅkusato nīharati, puna bhittiṃ amocetvāpi aṅkusato nīhaṭamatteyeva pārājikaṃ.
But if, unable to remove a heavy article, one makes it rest against a wall oneself and takes it from the hook, then even without detaching it from the wall again, the pārājika occurs the very moment it is removed from the hook.
Tuy nhiên, nếu không thể kéo vật nặng ra và tựa nó vào tường rồi kéo ra khỏi móc, thì dù chưa làm cho nó rời khỏi tường, chỉ cần nó được kéo ra khỏi móc là phạm tội pārājika.
Attanā kataṭṭhānañhi ṭhānaṃ na hoti.
For a place made by oneself is not a place.
Vì chỗ do chính mình tạo ra không phải là chỗ đặt.
Bhūmiṃ phusitvā ṭhitassa pana dve eva ṭhānāni.
But for one standing touching the ground, there are just two places.
Còn đối với vật chạm đất, thì chỉ có hai chỗ đặt.
Tattha vuttoyeva vinicchayo.
Therein, the decision has already been stated.
Sự phân định ở đó đã được nói đến.
Yaṃ pana sikkāya pakkhipitvā laggitaṃ hoti, taṃ sikkāto nīharantassāpi saha sikkāya aṅkusato nīharantassāpi pārājikaṃ.
As for what is put in a hanging net and hung up, it is a pārājika both for one who takes it out of the net and for one who removes it from the hook together with the net.
Còn đối với vật được đặt trong giỏ và treo lên, thì dù kéo ra khỏi giỏ hay kéo ra khỏi móc cùng với giỏ, đều phạm tội pārājika.
Bhittibhūmisannissitavasena cettha ṭhānabhedopi veditabbo.
And here, the distinction of place should be understood by way of resting against a wall or the ground.
Tại đây, cần biết sự khác biệt về chỗ đặt tùy theo việc tựa vào tường hay đất.
Bhittikhīloti ujukaṃ katvā bhittiyaṃ ākoṭito vā tatthajātako eva vā; nāgadanto pana vaṅko ākoṭito eva.
A wall-peg means one driven straight into a wall or one that grew naturally there; but an elephant-tusk peg is curved and only driven in.
Bhittikhīla (cọc tường) là cọc được đóng thẳng vào tường hoặc cọc tự nhiên mọc ra từ tường; còn nāgadanta (móc răng rồng) là cọc cong được đóng vào.
Tesu laggetvā ṭhapitaṃ aṅkusake vuttanayeneva vinicchinitabbaṃ.
For what is hung on them, it should be decided according to the method stated for the hook.
Vật phẩm được treo trên đó cần được phân định theo cách đã nói đối với móc.
Dvīsu tīsu pana paṭipāṭiyā ṭhitesu āropetvā ṭhapitaṃ kuntaṃ vā bhindivālaṃ vā agge vā bunde vā gahetvā ākaḍḍhati, ekamekassa phuṭṭhokāsamatte atikkante pārājikaṃ.
But regarding a spear or a harpoon placed upon two or three of them situated in a row, if one takes it by the tip or the base and pulls it, the pārājika occurs when the area just touching each one has been passed.
Còn đối với giáo hoặc chĩa ba được đặt liên tiếp trên hai hoặc ba cọc, khi cầm ở đầu hoặc gốc mà kéo, chỉ cần nó vượt qua chỗ tiếp xúc của từng cọc là phạm tội pārājika.
Phuṭṭhokāsamattameva hi tesaṃ ṭhānaṃ hoti, na sabbe khīlā vā nāgadantā vā.
For only the area touched is their place, not all the pegs or elephant-tusk pegs.
Vì chỉ chỗ tiếp xúc là chỗ đặt của chúng, chứ không phải toàn bộ cọc hay nāgadanta.
Bhittiabhimukho ṭhatvā majjhe gahetvā ākaḍḍhati, orimantena phuṭṭhokāsaṃ pārimantena atikkantamatte pārājikaṃ.
Standing facing the wall, if one takes it in the middle and pulls, the pārājika occurs the moment the far end passes the area touched by the near end.
Khi đứng đối diện với tường, cầm ở giữa mà kéo, chỉ cần đầu bên này vượt qua chỗ tiếp xúc của đầu bên kia là phạm tội pārājika.
Parato pellentassāpi eseva nayo.
For one pushing it from the other side, this is the same method.
Đối với người đẩy từ phía bên kia cũng theo cách này.
Hatthena gahetvā ujukaṃ ukkhipanto kesaggamattampi ākāsagataṃ karoti, pārājikaṃ.
Taking it with the hand and lifting it straight up, if one makes it airborne even by a hair's breadth, it is a pārājika.
Khi dùng tay nhấc thẳng lên, chỉ cần nhấc lên không trung một chút như đầu sợi tóc cũng phạm tội pārājika.
Bhittiṃ nissāya ṭhapitaṃ bhittiṃ ghaṃsanto ākaḍḍhati, aggena phuṭṭhokāsaṃ bundaṃ, bundena vā phuṭṭhokāsaṃ aggaṃ atikkāmentassa pārājikaṃ.
Regarding what is placed leaning against a wall, if one pulls it while rubbing against the wall, it is a pārājika for one who makes the base pass the area touched by the tip, or the tip pass the area touched by the base.
Khi kéo vật tựa vào tường mà làm cho nó cọ xát vào tường, chỉ cần đầu vượt qua chỗ tiếp xúc của gốc, hoặc gốc vượt qua chỗ tiếp xúc của đầu, thì phạm tội pārājika.
Bhittiabhimukho ṭhatvā ākaḍḍhanto ekenantena phuṭṭhokāsaṃ aparantaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ.
Standing facing the wall and pulling, if one makes the other end pass the area touched by one end, it is a pārājika.
Khi đứng đối diện với tường mà kéo, chỉ cần một đầu vượt qua chỗ tiếp xúc của đầu kia, thì phạm tội pārājika.
Ujukaṃ ukkhipanto kesaggamattaṃ ākāsagataṃ karoti, pārājikaṃ.
Lifting it straight up, if one makes it airborne by a hair's breadth, it is a pārājika.
Khi nhấc thẳng lên không trung một chút như đầu sợi tóc, thì phạm tội pārājika.
Rukkhe vā laggitanti tālarukkhādīsu āropetvā laggite aṅkusakādīsu vuttanayena vinicchayo veditabbo.
Or hung on a tree: regarding what is placed and hung on palmyra trees and so on, the decision should be understood according to the method stated for hooks and so on.
Rukkhe vā laggita (treo trên cây) – đối với vật phẩm được đặt và treo trên các vật như móc trên cây thốt nốt, cần biết sự phân định theo cách đã nói.
Tatthajātakaṃ pana tālapiṇḍiṃ cālentassa thullaccayaṃ.
But for one shaking a bunch of palmyra fruit that grew there, it is a thullaccaya.
Tuy nhiên, đối với người làm rung chùm thốt nốt tự nhiên mọc trên cây, thì phạm tội thullaccaya.
Yasmiṃ phale pārājikavatthu pūrati, tasmiṃ bandhanā muttamatte pārājikaṃ.
In whichever fruit the object of pārājika is fulfilled, the pārājika occurs the moment it is released from its bond.
Đối với quả mà vật phẩm pārājika được hoàn thành, chỉ cần nó rời khỏi cuống là phạm tội pārājika.
Piṇḍiṃ chindati, pārājikaṃ.
If one cuts the bunch, it is a pārājika.
Nếu chặt chùm quả, thì phạm tội pārājika.
Aggena paṇṇantaraṃ āropetvā ṭhapitā dve ṭhānāni labhati – ṭhapitaṭṭhānañca vaṇṭaṭṭhānañca; tattha vuttanayena vinicchayo veditabbo.
One that is placed by setting its tip between leaves obtains two places: the place where it is set and the place of the stalk; therein, the decision should be understood according to the method stated.
Chùm quả được đặt bằng cách đặt đầu vào giữa lá có hai chỗ đặt – chỗ đặt và chỗ cuống; cần biết sự phân định theo cách đã nói ở đó.
Yo pana ‘‘chinnamattā patamānā saddaṃ kareyyā’’ti bhayena sayaṃ aggena paṇṇantaraṃ āropetvā chindati, chinnamatte pārājikaṃ.
But one who, out of fear that "it might make a sound when falling the moment it is cut," places it between leaves with the tip himself and then cuts it, commits a pārājika the moment it is cut.
Còn vị tỳ-khưu nào vì sợ rằng “chỉ cần chặt là nó sẽ rơi xuống gây ra tiếng động” mà tự mình đặt đầu vào giữa lá rồi chặt, thì chỉ cần chặt là phạm tội pārājika.
Attanā kataṭṭhānañhi ṭhānaṃ na hoti.
For a place made by oneself is not a place.
Vì chỗ do chính mình tạo ra không phải là chỗ đặt.
Etena upāyena sabbarukkhānaṃ pupphaphalesu vinicchayo veditabbo.
By this method, the decision concerning the flowers and fruits of all trees should be understood.
Theo cách này, cần biết sự phân định đối với hoa và quả của tất cả các loại cây.
Pattādhārakepīti ettha rukkhādhārako vā hotu valayādhārako vā daṇḍādhārako vā yaṃkiñci pattaṭṭhapanakaṃ pacchikāpi hotu pattādhārako tveva saṅkhyaṃ gacchati.
Also on a bowl-stand: Here, whether it is a wooden stand, a ring stand, or a stick stand, any kind of bowl-placing item, even a basket, is counted only as a bowl-stand.
Pattādhārakepī (cũng trên giá bát) – ở đây, dù là giá bát bằng gỗ, giá bát hình vòng, hay giá bát bằng gậy, bất cứ vật gì dùng để đặt bát, kể cả giỏ, cũng được gọi là giá bát.
Tattha ṭhapitapattassa pattena phuṭṭhokāso eva ṭhānaṃ.
Therein, for a bowl placed on it, only the area touched by the bowl is the place.
Ở đó, chỉ chỗ tiếp xúc của bát là chỗ đặt của bát.
Tattha rukkhādhārake pañcahākārehi ṭhānaparicchedo hoti.
Therein, on a wooden stand, the place is determined in five ways.
Ở đó, đối với giá bát bằng gỗ, có năm cách phân định chỗ đặt.
Tattha ṭhitaṃ pattaṃ mukhavaṭṭiyaṃ gahetvā catūsu disāsu yato kutoci kaḍḍhanto ekenantena phuṭṭhokāsaṃ aparantaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ.
When one pulls a bowl placed there by its rim from any of the four directions, if one makes the other end pass the area touched by one end, it is a pārājika.
Ở đó, khi cầm bát đang đặt ở miệng mà kéo từ bất kỳ hướng nào trong bốn hướng, chỉ cần một đầu vượt qua chỗ tiếp xúc của đầu kia, thì phạm tội pārājika.
Uddhaṃ kesaggamattaṃ ukkhipato pārājikaṃ.
For one who lifts it up by a hair's breadth, it is a pārājika.
Khi nhấc lên cao một chút như đầu sợi tóc, thì phạm tội pārājika.
Sahādhārakena harantassāpi eseva nayoti.
For one who carries it away together with the stand, this is the same method.
Đối với người mang đi cùng với giá bát, cũng theo cách này.
98. Udakaṭṭhe – udake nikkhittaṃ hotīti rājabhayādibhītehi udakena avinassanadhammesu tambalohabhājanādīsu suppaṭicchannaṃ katvā pokkharaṇīādīsu asandanake udake nikkhittaṃ.
In the section on things in water, is placed in water means: by those fearful of the danger from kings and so on, among things that are not destroyed by water, such as bronze and iron vessels, it is well-concealed and placed in still water in a pond or the like.
98. Udakaṭṭhe (vật phẩm dưới nước) – udake nikkhittaṃ hoti (được đặt dưới nước) là vật phẩm được che đậy kỹ lưỡng trong các vật không bị hư hỏng bởi nước như đồ dùng bằng đồng, v.v., và được đặt trong nước không chảy ở ao hồ, v.v., do những người sợ hãi hiểm nguy từ vua chúa, v.v.
Tassa patiṭṭhitokāsoyeva ṭhānaṃ, na sabbaṃ udakaṃ.
Its established place alone is the place, not all the water.
Chỉ chỗ nó an vị là chỗ đặt của nó, chứ không phải toàn bộ nước.
Gacchati vā āpatti dukkaṭassāti agambhīre udake padasā gacchantassa padavāre padavāre dukkaṭaṃ.
Or goes, there is an offense of wrong-doing means: for one going on foot in shallow water, there is a dukkaṭa at every single step.
Gacchati vā āpatti dukkaṭassā (hoặc đi thì phạm tội dukkaṭa) – trong nước không sâu, mỗi bước chân của người đi bộ đều phạm tội dukkaṭa.
Gambhīre hatthehi vā pādehi vā payogaṃ karontassa hatthavārehi vā padavārehi vā payoge payoge dukkaṭaṃ.
In deep water, for one making an effort with hands or feet, there is a dukkaṭa at every effort of the hands or feet.
Trong nước sâu, mỗi lần dùng tay hoặc chân để bơi, đều phạm tội dukkaṭa.
Eseva nayo kumbhigahaṇatthaṃ nimujjanummujjanesu.
This is the same method for diving and surfacing in order to get the pot.
Cũng theo cách này đối với việc lặn xuống và nổi lên để lấy bình.
Sace pana antarā kiñci udakasappaṃ vā vāḷamacchaṃ vā disvā bhīto palāyati, anāpatti.
But if, in between, one sees some water snake or dangerous fish and flees in fear, there is no offense.
Tuy nhiên, nếu trên đường đi, thấy rắn nước hoặc cá dữ mà sợ hãi bỏ chạy, thì không phạm tội.
Āmasanādīsu bhūmigatāya kumbhiyā vuttanayeneva vinicchayo veditabbo.
In cases of touching and so on, the decision should be understood according to the method stated for the pot on the ground.
Đối với việc chạm vào, v.v., cần biết sự phân định theo cách đã nói đối với bình đặt dưới đất.
Ayaṃ pana viseso – tattha bhūmiṃ khaṇitvā kaḍḍhati, idha kaddame osāreti.
But this is the difference: there one digs the earth and pulls; here one clears away the mud.
Tuy nhiên, có sự khác biệt này – ở đó (trên đất) là đào đất rồi kéo ra, còn ở đây (dưới nước) là gạt bùn.
Evaṃ chahākārehi ṭhānaparicchedo hoti.
In this way, the place is determined in six ways.
Như vậy, có sáu cách phân định chỗ đặt.
Uppalādīsu yasmiṃ pupphe vatthuṃ pūreti, tasmiṃ chinnamatte pārājikaṃ.
Regarding water lilies and so on, in whichever flower the object is fulfilled, the pārājika occurs the moment it is cut.
Trong các loại hoa uppala (sen xanh), v.v., đối với hoa mà vật phẩm được hoàn thành, chỉ cần chặt là phạm tội pārājika.
Uppalajātikānañcettha yāva ekasmimpi passe vāko na chijjati, tāva rakkhati.
And here, for those of the water lily species, as long as the fiber on even one side is not broken, it protects.
Ở đây, đối với các loại sen xanh, chừng nào sợi xơ ở một bên chưa đứt, thì vẫn được bảo vệ.
Padumajātikānaṃ pana daṇḍe chinne abbhantare suttaṃ acchinnampi na rakkhati.
But for those of the lotus species, when the stem is cut, even if the thread inside is not broken, it does not protect.
Còn đối với các loại sen hồng, khi thân bị chặt, dù sợi chỉ bên trong chưa đứt cũng không được bảo vệ.
Sāmikehi chinditvā ṭhapitāni uppalādīni honti, yaṃ vatthuṃ pūreti, tasmiṃ uddhaṭe pārājikaṃ.
If they are water lilies and so on that have been cut and placed by the owners, when the one that fulfills the object is lifted out, it is a pārājika.
Nếu các loại sen xanh, v.v., đã được chủ nhân chặt và đặt xuống, thì đối với hoa mà vật phẩm được hoàn thành, chỉ cần nhấc lên là phạm tội pārājika.
Hatthakabaddhāni honti, yasmiṃ hatthake vatthu pūrati, tasmiṃ uddhaṭe pārājikaṃ.
If they are tied in bunches, when the bunch that fulfills the object is lifted out, it is a pārājika.
Nếu chúng được bó thành bó, thì đối với bó hoa mà vật phẩm được hoàn thành, chỉ cần nhấc lên là phạm tội pārājika.
Bhārabaddhāni honti, taṃ bhāraṃ channaṃ ākārānaṃ yena kenaci ākārena ṭhānā cāventassa bhūmaṭṭhakumbhiyaṃ vuttanayena pārājikaṃ.
If they are tied in a load, for one who displaces that load from its place in any of the six ways, it is a pārājika according to the method stated for the pot on the ground.
Nếu chúng được bó thành gánh, thì đối với người di chuyển gánh đó khỏi chỗ đặt bằng bất kỳ cách nào trong sáu cách, thì phạm tội pārājika theo cách đã nói đối với bình đặt dưới đất.
Dīghanāḷāni uppalādīni honti, pupphesu vā nāḷesu vā veṇiṃ katvā udakapiṭṭhe rajjukesu tiṇāni santharitvā ṭhapenti vā bandhanti vā, tesaṃ dīghato pupphaggena ca nāḷantena ca tiriyaṃ pariyantehi heṭṭhā patiṭṭhitokāsena uddhaṃ upari ṭhitassa piṭṭhiyāti chahākārehi ṭhānā cāvanaparicchedo veditabbo.
There are long-stemmed lotuses, water lilies, and the like. Having made a bundle of flowers or stems, they spread grass on the surface of the water with ropes, either placing them there or tying them. The displacement from its place should be understood in six ways: from the length of these (flowers), from the tip of the flower and the end of the stem, from the sideways edges, from the area established below, and from the surface of that which is positioned above.
Các loài hoa súng, v.v., có thân dài. Người ta làm thành bó trên hoa hoặc trên thân, trải cỏ trên mặt nước bằng dây thừng rồi đặt hoặc buộc lại. Cần phải biết sự xác định việc di chuyển khỏi vị trí bằng sáu cách: theo chiều dài, từ đầu hoa và cuối thân, theo chiều ngang từ các cạnh, từ nơi đặt phía dưới, từ mặt nước phía trên của hoa sen đang đứng.
Yopi udakapiṭṭhiyaṃ ṭhapitapupphakalāpaṃ udakaṃ cāletvā vīciṃ uṭṭhāpetvā kesaggamattampi yathāṭhitaṭṭhānato cāveti, pārājikaṃ.
If one, by moving the water and raising waves, displaces even a hair's tip of a flower-bundle placed on the surface of the water from its original position, it is a pārājika.
Vị nào làm lay động nước, tạo sóng, làm bó hoa đã đặt trên mặt nước di chuyển dù chỉ bằng đầu sợi tóc khỏi vị trí ban đầu, thì phạm tội pārājika.
Atha pana parikappeti ‘‘ettha gataṃ gahessāmī’’ti, rakkhati tāva; gataṭṭhāne pana uddharato pārājikaṃ.
But if one intends, "I will take it when it reaches here," it is still protected; however, for one who lifts it from the place it has reached, it is a pārājika.
Nếu vị ấy dự tính “ta sẽ lấy bó hoa đã trôi đến đây”, vị ấy giữ lại; nhưng khi nhấc lên tại vị trí đã trôi đến, thì phạm tội pārājika.
Udakato accuggatassa pupphassa sakalamudakaṃ ṭhānaṃ, taṃ uppāṭetvā ujukaṃ uddharantassa nāḷante kesaggamattaṃ udakato atikkante pārājikaṃ.
For a flower that has risen high from the water, the entire water it touches is its place; for one who uproots and lifts it straight up, it is a pārājika when the tip of its stem has passed even a hair's tip above the water.
Đối với hoa nổi cao khỏi mặt nước, toàn bộ phần nước tiếp xúc với thân là vị trí của nó. Khi nhổ hoa ấy và nhấc thẳng lên, nếu đầu thân hoa vượt khỏi mặt nước dù chỉ bằng đầu sợi tóc, thì phạm tội pārājika.
Pupphe gahetvā apanāmetvā ākaḍḍhanto uppāṭeti, na udakaṃ ṭhānaṃ, uppāṭitamatte pārājikaṃ.
If one takes the flowers, moves them aside, and then pulls them up, the water is not the place; it is a pārājika as soon as it is uprooted.
Nếu vị ấy nắm hoa kéo ra xa rồi nhổ, thì nước không phải là vị trí của nó. Ngay khi nhổ lên, thì phạm tội pārājika.
Kalāpabaddhāni pupphāni udakaṭṭhāne vā rukkhe vā gacche vā bandhitvā ṭhapenti, bandhanaṃ amocetvā ito cito ca karontassa thullaccayaṃ, bandhane muttamatte pārājikaṃ.
Bundled flowers are placed tied in the water, on a tree, or in a bush. For one who moves them to and fro without untying the knot, it is a thullaccaya; it is a pārājika as soon as the knot is untied.
Các bó hoa được buộc và đặt ở nơi nước, trên cây hoặc trong bụi cây. Nếu vị ấy di chuyển chúng qua lại mà không tháo dây buộc, thì phạm tội thullaccaya. Ngay khi dây buộc được tháo ra, thì phạm tội pārājika.
Paṭhamaṃ bandhanaṃ mocetvā pacchā harati, ettha chahākārehi ṭhānaparicchedoti idaṃ ubhayaṃ mahāpaccariyādīsu vuttaṃ.
If one unties the knot first and then takes them, the definition of the place in six ways is as stated in the Mahāpaccariyā and other texts.
Nếu vị ấy tháo dây buộc trước rồi sau đó mới mang đi. Việc xác định vị trí bằng sáu cách này được nói đến trong Mahāpaccariya và các bộ khác.
Paduminiyaṃ pupphāni saha paduminiṃyā gaṇhitukāmassa pupphanāḷehi ca pattanāḷehi ca phuṭṭhaudakavasena uddhañceva tiriyañca ṭhānaparicchedo veditabbo.
For one who wishes to take flowers from a lotus pond along with the lotus plant itself, the demarcation of the place (of origin) should be understood as extending upwards and sideways according to the water touched by the flower stems and leaf stems.
Đối với việc muốn lấy hoa cùng với bụi sen (paduminī), cần phải biết sự xác định vị trí theo chiều dọc và chiều ngang dựa trên phần nước tiếp xúc với thân hoa và thân lá.
Taṃ panassa paduminiṃ anuppāṭetvā pupphāni vā pattāni vā attano abhimukhaṃ ākaḍḍhantassa thullaccayaṃ.
For such a person, if one pulls the flowers or leaves towards oneself without uprooting the lotus plant, it is a thullaccaya.
Nếu vị ấy kéo hoa hoặc lá về phía mình mà không nhổ bụi sen, thì phạm tội thullaccaya.
Uppāṭitamatte pārājikaṃ.
It is a pārājika as soon as it is uprooted.
Ngay khi nhổ lên, thì phạm tội pārājika.
Pupphapattanāḷe ṭhānato acāvetvāpi paṭhamaṃ paduminiṃ uppāṭentassa thullaccayaṃ.
Even without displacing the flower or leaf stems from their place, if one first uproots the lotus plant, it is a thullaccaya.
Nếu vị ấy nhổ bụi sen trước mà chưa di chuyển thân hoa và thân lá khỏi vị trí, thì phạm tội thullaccaya.
Pacchā pupphapattanāḷesu ṭhānā cāvitesu pārājikaṃ.
Later, if the flower or leaf stems are displaced from their place, it is a pārājika.
Sau đó, khi thân hoa và thân lá được di chuyển khỏi vị trí, thì phạm tội pārājika.
Uppāṭitāya paduminiyā pupphaṃ gaṇhanto pana bhaṇḍaṃ agghāpetvā kāretabbo.
However, if one takes flowers from an already uprooted lotus plant, one should be made to pay its value.
Tuy nhiên, nếu vị ấy lấy hoa từ bụi sen đã bị nhổ, thì phải bắt bồi thường theo giá trị món đồ.
Bahi ṭhapite rāsikatakalāpabaddhabhārabaddhapupphepi eseva nayo.
The same method applies to piled, bundled, or heavily tied flowers placed outside.
Tương tự đối với hoa đã được bó, buộc thành gánh và đặt bên ngoài.
Bhisaṃ vā muḷālaṃ vā yena vatthu pūrati, taṃ uppāṭentassa pārājikaṃ.
If one uproots a water lily rhizome (bhisa) or a lotus stalk (muḷāla) by which the theft is constituted, it is a pārājika.
Nếu vị ấy nhổ củ sen (bhisa) hoặc ngó sen (muḷāla) mà món đồ (vatthu) được hoàn thành, thì phạm tội pārājika.
Kaddame phuṭṭhokāsavasena cettha ṭhānaṃ paricchinditabbaṃ.
Here, the place (of origin) should be demarcated according to the area touching the mud.
Ở đây, vị trí cần được xác định dựa trên phần tiếp xúc với bùn.
Tāni uppāṭentassa sukhumampi mūlaṃ acchinnaṃ hoti, rakkhati tāva.
If a subtle root remains unbroken when one uproots them, it is still protected.
Khi nhổ chúng, nếu một sợi rễ nhỏ cũng không đứt, thì vị ấy chưa phạm tội.
Bhisapabbe jātaṃ pattaṃ vā pupphaṃ vā hoti, tampi rakkhatīti mahāaṭṭhakathāyameva vuttaṃ.
If there is a leaf or flower grown on a rhizome node, that too is protected, as stated in the Mahāaṭṭhakathā itself.
Lá hoặc hoa mọc ở đốt củ sen, điều này cũng được nói trong Mahāaṭṭhakathā.
Bhisagaṇṭhimhi pana kaṇṭako hoti yobbanappattānaṃ mukhapiḷakā viya, ayaṃ adīghattā na rakkhati.
However, a thorn on a rhizome node, like an acne on the face of youths, does not protect due to its short length.
Tuy nhiên, gai ở đốt củ sen, giống như mụn trên mặt người trẻ, vì không dài nên không được bảo vệ (không bị phạm tội nếu lấy).
Sesaṃ uppalādīsu vuttanayameva.
The rest is the same as the method described for water lilies and the like.
Phần còn lại tương tự như đã nói về hoa súng, v.v.
Macchakacchapānaṃ sassāmikānaṃ vāpiādīsu sakalamudakaṃ ṭhānaṃ.
For fish and turtles with owners, in ponds and the like, the entire water body is their place.
Đối với cá và rùa có chủ sở hữu trong ao, v.v., toàn bộ phần nước là vị trí của chúng.
Tasmā yo paṭijagganaṭṭhāne sassāmikaṃ macchaṃ baḷisena vā jālena vā kumanena vā hatthena vā gaṇhāti, tassa yena macchena vatthu pūrati, tasmiṃ kesaggamattampi udakato uddhaṭamatte pārājikaṃ.
Therefore, if one catches an owner's fish in a protected area with a hook, net, fish trap, or by hand, for that fish which constitutes the theft, it is a pārājika as soon as even a hair's tip of it is lifted out of the water.
Do đó, vị nào bắt cá có chủ bằng lưỡi câu, lưới, chài hoặc tay tại nơi được bảo vệ, thì ngay khi con cá mà món đồ (vatthu) được hoàn thành, dù chỉ bằng đầu sợi tóc, được nhấc lên khỏi mặt nước, thì phạm tội pārājika.
Koci maccho gayhamāno ito cito ca dhāvati, ākāsaṃ vā uppatati, tīre vā patati, ākāse vā ṭhitaṃ tīre vā patitaṃ gaṇhatopi pārājikameva.
If a fish being caught flees hither and thither, or jumps into the air, or falls onto the bank, it is still a pārājika if one catches it while it is in the air or fallen on the bank.
Nếu một con cá đang bị bắt mà bơi tán loạn hoặc nhảy lên không trung, hoặc rơi xuống bờ, thì việc bắt con cá đang ở trên không hoặc đã rơi xuống bờ cũng phạm tội pārājika.
Kacchapampi bahi gocaratthaṃ gataṃ gaṇhato eseva nayo.
The same method applies to catching a turtle that has gone out to forage.
Tương tự đối với việc bắt rùa ra ngoài kiếm ăn.
Udakaṭṭhaṃ pana udakā mocayato pārājikaṃ.
However, if one releases a turtle that is in the water from the water, it is a pārājika.
Tuy nhiên, nếu vị ấy giải thoát con rùa đang ở dưới nước khỏi nước, thì phạm tội pārājika.
Tesu tesu pana janapadesu sabbasādhāraṇassa mahātaḷākassa niddhamanatumbaṃ nissāya sabbasādhāraṇameva kunnadīsadisaṃ udakavāhakaṃ khaṇanti.
In various localities, a common water channel, like a small river, is dug next to the outlet sluice of a large communal pond.
Ở những vùng đất khác nhau, người ta đào một con kênh dẫn nước lớn giống như một con sông nhỏ, thuộc sở hữu chung, dựa vào ống xả nước của một hồ lớn thuộc sở hữu chung.
Tato khuddakamātikāyo nīharitvā mātikākoṭiyaṃ attano attano vaḷañjanatthāya āvāṭe khaṇanti.
From there, small ditches are diverted, and at the end of these ditches, pits are dug for one's own use.
Từ đó, họ dẫn các kênh nhỏ ra và đào các hố ở cuối kênh nhỏ để sử dụng riêng.
Tesaṃ pana yadā udakena attho hoti, tadā āvāṭe khuddakamātikāyo udakavāhakañca sodhetvā niddhamanatumbaṃ ugghāṭenti.
When they need water, they clean the pits and small ditches, and the water channel, then open the outlet sluice.
Khi họ cần nước, họ làm sạch các hố, các kênh nhỏ và kênh dẫn nước, rồi mở ống xả nước.
Tato udakena saddhiṃ macchā nikkhamitvā anupubbena āvāṭe patvā vasanti.
Then, fish come out with the water and gradually reach and reside in the pits.
Sau đó, cá cùng với nước chảy ra, dần dần vào các hố và ở đó.
Tattha taḷāke ca udakavāhakesu ca macche gaṇhante na vārenti.
There, they do not prevent people from catching fish in the pond or in the outlet sluice or in the water channels.
Ở đó, người ta không cấm bắt cá trong hồ và các kênh dẫn nước.
Khuddakāsu pana attano attano mātikāsu udakaāvāṭesu ca paviṭṭhamacche gaṇhituṃ na denti, vārenti; tattha yo taḷāke vā niddhamanatumbe vā udakavāhake vā macche gaṇhāti, avahārena so na kāretabbo.
However, they do not allow, but rather prevent, people from catching fish that have entered their respective small ditches and water pits; there, if one catches fish in the pond, or in the outlet sluice, or in the water channel, one should not be charged with theft.
Tuy nhiên, người ta không cho phép bắt cá đã vào các kênh nhỏ và hố nước riêng của họ, mà cấm đoán; ở đó, vị nào bắt cá trong hồ, hoặc trong ống xả nước, hoặc trong kênh dẫn nước, thì vị ấy không bị kết tội trộm cắp.
Khuddakamātikāsu pana āvāṭesu vā paviṭṭhaṃ gaṇhanto gahitassa agghavasena kāretabbo.
But if one catches a fish that has entered the small ditches or pits, one should be charged according to the value of the caught fish.
Tuy nhiên, vị nào bắt cá đã vào các kênh nhỏ hoặc các hố, thì phải bị kết tội theo giá trị của con cá đã bắt.
Sace tato gayhamāno maccho ākāse vā uppatati, tīre vā patati, taṃ ākāsaṭṭhaṃ vā tīraṭṭhaṃ vā udakavinimuttaṃ gaṇhato avahāro natthi.
If a fish being caught from there jumps into the air or falls onto the bank, there is no theft for catching it while it is in the air or on the bank, free from water.
Nếu con cá đang bị bắt từ đó mà nhảy lên không trung hoặc rơi xuống bờ, thì việc bắt con cá đang ở trên không hoặc trên bờ, đã thoát khỏi nước, không phải là tội trộm cắp.
Yasmā attano pariggahaṭṭhāne ṭhitasseva te sāmikā.
Because those (people) are owners only of fish that remain in their designated private area.
Vì những chủ sở hữu đó chỉ là chủ của con cá khi nó còn ở trong khu vực sở hữu của họ.
Evarūpā hi tattha katikā.
Such is the agreement there.
Đó là quy ước ở đó.
Kacchapepi eseva nayo.
The same method applies to turtles.
Tương tự đối với rùa.
Sace pana maccho gayhamāno āvāṭato khuddakamātikaṃ āruhati, tattha naṃ gaṇhatopi avahāroyeva.
However, if a fish, while being caught, climbs from a pit into a small ditch, it is still theft even if one catches it there.
Tuy nhiên, nếu con cá đang bị bắt mà từ hố bò lên kênh nhỏ, thì việc bắt nó ở đó cũng là tội trộm cắp.
Khuddakamātikāto pana udakavāhakaṃ, tato ca taḷākaṃ ārūḷhaṃ gaṇhato avahāro natthi.
But if it climbs from a small ditch to the water channel, and from there to the pond, there is no theft for catching it.
Nhưng nếu bắt con cá đã từ kênh nhỏ bò lên kênh dẫn nước, và từ đó bò lên hồ, thì không phải là tội trộm cắp.
Yo āvāṭato bhattasitthehi palobhetvā mātikaṃ āropetvā gaṇhāti, avahārova.
If one entices a fish from a pit with rice grains, makes it climb into a ditch, and then catches it, it is theft.
Vị nào dụ cá từ hố lên kênh nhỏ bằng hạt cơm rồi bắt, thì đó là tội trộm cắp.
Tato pana palobhetvā udakavāhakaṃ āropetvā gaṇhantassa avahāro natthi.
But if one entices it from there, makes it climb into the water channel, and then catches it, there is no theft.
Tuy nhiên, nếu dụ cá từ đó lên kênh dẫn nước rồi bắt, thì không phải là tội trộm cắp.
Keci pana kutocideva sabbasādhāraṇaṭṭhānato macche ānetvā pacchimavatthubhāge udakāvāṭe khipitvā posetvā divase divase dve tīṇi uttaribhaṅgatthāya mārenti.
Some people bring fish from a common area and throw them into water pits in the back part of their dwelling, raise them, and kill two or three fish daily for additional curry.
Một số người mang cá từ một nơi nào đó thuộc sở hữu chung về, thả vào các hố nước ở khu vực đất cuối cùng, nuôi dưỡng và mỗi ngày giết hai, ba con để làm món ăn phụ.
Evarūpaṃ macchaṃ udake vā ākāse vā tīre vā yattha katthaci ṭhitaṃ gaṇhato avahāro eva.
Catching such a fish, whether it is in the water, in the air, or on the bank, wherever it may be, is indeed theft.
Việc bắt con cá như vậy, dù nó đang ở dưới nước, trên không hay trên bờ, ở bất cứ đâu, đều là tội trộm cắp.
Kacchapepi eseva nayo.
The same method applies to turtles.
Tương tự đối với rùa.
Nidāghakāle pana nadiyā sote pacchinne katthaci ninnaṭṭhāne udakaṃ tiṭṭhati, tattha manussā macchānaṃ vināsāya madanaphalavasādīni pakkhipitvā gacchanti, macchā tāni khādantā maritvā uttānā udake plavantā tiṭṭhanti.
However, during the dry season, when a river's current is cut off, water remains in some low-lying areas. People go there, throw intoxicating fruits or poisons to destroy the fish, and the fish, eating them, die and float belly-up on the water.
Vào mùa khô, khi dòng sông bị cắt đứt, nước đọng lại ở một số chỗ trũng. Ở đó, người ta bỏ các loại quả madana và thuốc độc, v.v., để giết cá rồi bỏ đi. Cá ăn những thứ đó mà chết, nổi lềnh bềnh trên mặt nước.
Yo tattha gantvā ‘‘yāva sāmikā nāgacchanti, tāvime macche gaṇhissāmī’’ti gaṇhāti, agghavasena kāretabbo.
If one goes there and catches these fish, thinking, "I will catch these fish until the owners arrive," one should be made to pay their value.
Vị nào đến đó và bắt những con cá này với ý nghĩ “ta sẽ bắt những con cá này trước khi chủ của chúng đến”, thì phải bị kết tội theo giá trị.
Paṃsukūlasaññāya gaṇhato avahāro natthi, āharāpente pana bhaṇḍadeyyaṃ.
There is no theft for catching them with the perception of discarded rags (paṃsukūla); however, if the owners make one bring them back, the goods must be paid for.
Nếu bắt với ý nghĩ là paṃsukūla (vật bỏ đi), thì không phạm tội trộm cắp. Nhưng nếu bị bắt mang trả lại, thì phải bồi thường giá trị món đồ.
Macchavisaṃ pakkhipitvā gatamanussā bhājanāni āharitvā pūretvā gacchanti, yāva ‘‘punapi āgacchissāmā’’ti sālayā honti, tāva te sassāmikamacchāva.
The people who threw fish poison and left return with containers, fill them, and leave; as long as they have the intention to "come back again," those fish are still considered to have owners.
Những người đã bỏ thuốc độc giết cá rồi bỏ đi, mang thùng đến để đổ đầy rồi đi. Chừng nào họ còn có ý định “chúng ta sẽ quay lại”, thì những con cá đó vẫn là cá có chủ.
Yadā pana te ‘‘alaṃ amhāka’’nti nirālayā pakkamanti, tato paṭṭhāya theyyacittena gaṇhantassa dukkaṭaṃ.
But when they depart, abandoning their attachment, saying, "Enough for us," then from that point on, it is a dukkaṭa for one who catches them with the intention of theft.
Tuy nhiên, khi họ bỏ đi mà không còn ý định “đủ rồi”, thì từ đó trở đi, vị nào bắt cá với ý định trộm cắp, thì phạm tội dukkaṭa.
Paṃsukūlasaññissa anāpatti.
There is no offense for one who perceives them as paṃsukūla.
Người có ý nghĩ paṃsukūla thì không phạm tội.
Yathā ca macchakacchapesu, evaṃ sabbāyapi odakajātiyā vinicchayo veditabboti.
And just as in the case of fish and turtles, so too should the determination be known for all aquatic species.
Và như đối với cá và rùa, sự phán quyết tương tự cần được biết đối với tất cả các loài thủy sinh.
99. Nāvaṭṭhe – paṭhamaṃ tāva nāvaṃ dassento ‘‘nāvā nāma yāya taratī’’ti āha.
99. In the section on boats—first, in explaining what a boat is, it says, "A boat is that by which one crosses."
99. Trong Nāvaṭṭhe – trước hết, để chỉ rõ thuyền, Đức Phật đã nói: “Nāvā nāma yāya taratī” (Thuyền là cái mà người ta dùng để vượt qua).
Tasmā idha antamaso rajanadoṇikāpi veṇukalāpakopi ‘‘nāvā’’tveva veditabbo.
Therefore, here, even a dyeing trough or a bundle of bamboo should be understood as a "boat."
Vì vậy, ở đây, ngay cả một chậu nhuộm hoặc một bó tre cũng phải được hiểu là “nāvā” (thuyền).
Sīmāsammannane pana dhuvanāvā anto khaṇitvā vā phalakehi bandhitvā vā katā sabbantimena paricchedena tiṇṇaṃ vāhanikā eva vaṭṭati.
In the consecration of a boundary, however, a permanent boat—made either by hollowing out the inside or by joining with planks—is allowable only if, by the very final limit, it is capable of carrying three people.
Tuy nhiên, khi làm lễ kiết giới, một chiếc thuyền cố định, được làm bằng cách khoét rỗng bên trong hoặc ghép các tấm ván lại, theo giới hạn cuối cùng, chỉ được phép chở ba người.
Idha pana ekassapi vāhanikā ‘‘nāvā’’ tveva vuccati.
Here, however, even that which is capable of carrying one person is called a “boat.”
Tuy nhiên, ở đây, một chiếc thuyền chỉ chở được một người cũng được gọi là “thuyền” (nāvā).
Nāvāya nikkhittanti yaṃkiñci indriyabaddhaṃ vā anindriyabaddhaṃ vā; tassa avahāralakkhaṇaṃ thalaṭṭhe vuttanayeneva veditabbaṃ.
Placed in a boat means anything tied with animate bonds or with inanimate bonds; the characteristic of its theft should be understood in the same way as was stated for what is placed on land.
“Vật được đặt trên thuyền” (Nāvāya nikkhittaṃ) là bất cứ vật gì có sinh mạng (indriyabaddhaṃ) hay không có sinh mạng (anindriyabaddhaṃ); đặc điểm của việc lấy trộm vật đó phải được hiểu theo cách đã nói trong trường hợp vật ở trên đất liền (thalaṭṭhe).
Nāvaṃ avaharissāmītiādimhi ca dutiyapariyesanagamanaāmasanaphandāpanāni vuttanayāneva.
And in the phrase beginning “I will steal the boat,” the searching for a companion, going, touching, and shaking are just as has been stated.
Và trong trường hợp “Ta sẽ lấy trộm thuyền” (Nāvaṃ avaharissāmī) v.v., việc tìm kiếm lần thứ hai, đi lại, chạm vào và lay động cũng giống như đã nói.
Bandhanaṃ mocetīti ettha pana yā bandhane muttamatte ṭhānā na cavati, tassā bandhanaṃ yāva na muttaṃ hoti, tāva dukkaṭaṃ.
In the phrase “He unties the mooring,” however, in the case of a boat that does not shift from its place just by the mooring being untied, as long as its mooring has not been untied, it is a dukkaṭa offense.
Tuy nhiên, trong trường hợp “tháo dây buộc” (bandhanaṃ moceti) ở đây, đối với chiếc thuyền mà khi dây buộc vừa được tháo ra nó vẫn chưa rời khỏi vị trí, thì chừng nào dây buộc chưa được tháo ra hoàn toàn, chừng đó là tội dukkaṭa.
Mutte pana thullaccayampi pārājikampi hoti, taṃ parato āvi bhavissati.
But when it has been untied, there is both a thullaccaya and a pārājika; this will become clear later.
Tuy nhiên, khi dây đã được tháo ra, thì có thể là tội thullaccaya hoặc pārājika; điều đó sẽ được làm rõ sau.
Sesaṃ vuttanayameva.
The rest is just as has been stated.
Các phần còn lại cũng giống như đã nói.
Ayaṃ tāva pāḷivaṇṇanā.
This, for now, is the explanation of the Pali text.
Đây là phần giải thích Pāḷi.
Ayaṃ panettha pāḷimuttakavinicchayo – caṇḍasote bandhitvā ṭhapitanāvāya ekaṃ ṭhānaṃ bandhanameva, tasmiṃ muttamatte pārājikaṃ.
Herein, this is the legal decision independent of the Pali text – for a boat moored and placed in a strong current, the mooring itself is its one place; as soon as it is untied, it is a pārājika offense.
Đây là phần phán quyết ngoài Pāḷi (pāḷimuttakavinicchayo) ở đây: Đối với một chiếc thuyền được buộc và đặt trên dòng nước chảy xiết, một vị trí là chính dây buộc; khi dây đó vừa được tháo ra, thì phạm pārājika.
Tattha yutti pubbe vuttā eva.
The rationale for that has already been stated before.
Lý do ở đó đã được nói trước đó.
Vippanaṭṭhā nāvā pana yaṃ yaṃ udakappadesaṃ pharitvā ṭhitā hoti, svāssā ṭhānaṃ.
But for a shipwrecked boat, whatever area of water it occupies is its place.
Tuy nhiên, đối với một chiếc thuyền bị hỏng và nằm yên, bất cứ khu vực nước nào mà nó trải rộng ra, đó là vị trí của nó.
Tasmā taṃ uddhaṃ vā uccārentassa, adho vā opilāpentassa, catūsu vā disāsu phuṭṭhokāsaṃ atikkāmentassa atikkantamatte pārājikaṃ.
Therefore, for one lifting it up, sinking it down, or causing it to cross the space it touches in the four directions, as soon as it has crossed, it is a pārājika offense.
Do đó, khi làm cho nó nhô lên, hoặc nhấn chìm xuống, hoặc làm cho nó vượt qua khỏi khu vực mà nó đang chiếm giữ ở bốn phía, ngay khi nó vượt qua, thì phạm pārājika.
Niccale udake abandhanaṃ attano dhammatāya ṭhitanāvaṃ purato vā pacchato vā vāmadakkhiṇapassato vā kaḍḍhantassa ekenantena phuṭṭhokāsaṃ aparena udake patiṭṭhitantena atikkantamatte pārājikaṃ.
For one who drags an untied boat, which is stationary by its own nature in still water, either forward, backward, or to the left or right side, as soon as the end that was resting in the water crosses the space touched by the other end, it is a pārājika offense.
Đối với một người kéo một chiếc thuyền không buộc, đang nằm yên tự nhiên trên mặt nước tĩnh lặng, về phía trước, phía sau, bên trái hoặc bên phải, ngay khi một đầu của nó vượt qua khỏi khu vực nó đang chiếm giữ và đầu kia vẫn còn trên mặt nước, thì phạm pārājika.
Uddhaṃ kesaggamattaṃ udakato mocite adho nāvātalena phuṭṭhokāsaṃ mukhavaṭṭiṃ atikkantamatte pārājikaṃ.
When it is lifted up from the water by a hair's breadth, as soon as the bottom of the boat crosses the rim of the space it touched below, it is a pārājika offense.
Khi chiếc thuyền được nâng lên khỏi mặt nước chỉ bằng một sợi tóc, ngay khi phần đáy thuyền vượt qua khỏi khu vực nó đang chiếm giữ ở phía dưới, thì phạm pārājika.
Tīre bandhitvā niccale udake ṭhapitanāvāya bandhanañca ṭhitokāso cāti dve ṭhānāni.
For a boat moored to the bank and placed in still water, there are two places: the mooring and the space where it is situated.
Đối với một chiếc thuyền được buộc ở bờ và đặt trên mặt nước tĩnh lặng, có hai vị trí: dây buộc và khu vực nó đang chiếm giữ.
Taṃ paṭhamaṃ bandhanā moceti, thullaccayaṃ.
If he first unties it from its mooring, it is a thullaccaya offense.
Nếu người đó tháo dây buộc trước, thì phạm thullaccaya.
Pacchā channaṃ ākārānaṃ aññatarena ṭhānā cāveti, pārājikaṃ.
If he afterward shifts it from its place in any of the six ways, it is a pārājika offense.
Sau đó, nếu người đó làm cho nó rời khỏi vị trí bằng một trong sáu cách, thì phạm pārājika.
Paṭhamaṃ ṭhānā cāvetvā pacchā bandhanamocanepi eseva nayo.
This is the same method even if he first shifts it from its place and afterward unties the mooring.
Nếu người đó làm cho nó rời khỏi vị trí trước rồi sau đó mới tháo dây buộc, cũng theo cách tương tự.
Thale ussādetvā ukkujjitvā ṭhapitanāvāya phuṭṭhokāsova ṭhānaṃ.
For a boat beached and placed upright on land, the space it touches is its place.
Đối với một chiếc thuyền được nâng lên và lật úp trên đất liền, khu vực nó đang chiếm giữ là vị trí của nó.
Tassā pañcahākārehi ṭhānaparicchedo veditabbo.
The delimitation of its place should be understood through the five modes.
Việc xác định vị trí của nó phải được hiểu theo năm cách.
Pathavilaggaṃ katvā saha yottena thale ṭhapitāya nāvāya na phuṭṭhokāsamattameva ṭhānaṃ.
For a boat that is made to touch the ground and is placed on land together with its rope, its place is not just the space it touches.
Đối với một chiếc thuyền được đặt trên đất liền cùng với dây thừng, sao cho nó dính chặt vào đất, vị trí của nó không chỉ là khu vực nó chạm vào.
Atha kho yottakoṭito paṭṭhāya yāva nāvāya pathaviyaṃ patiṭṭhitokāsassa pacchimanto tāva dīghato, tiriyaṃ pana nāvāya ca yottassa ca pathaviyaṃ patiṭṭhitapariyantappamāṇaṃ ṭhānanti veditabbaṃ.
Rather, it should be understood that its place is, in length, from the end of the rope up to the rear end of the space where the boat rests on the ground, and in width, the extent of the final boundary of where the boat and the rope rest on the ground.
Mà phải hiểu rằng, về chiều dài, vị trí của nó kéo dài từ đầu dây thừng cho đến mép sau của khu vực thuyền chạm vào đất; còn về chiều ngang, vị trí của nó là phạm vi của mép thuyền và dây thừng chạm vào đất.
Taṃ dīghato vā tiriyato vā kaḍḍhantassa ekenantena phuṭṭhokāsaṃ aparena pathaviyaṃ patiṭṭhitantena atikkantamatte, uddhaṃ kesaggamattaṃ saha yottena pathavito mocite pārājikaṃ.
For one dragging it either lengthwise or widthwise, as soon as the end resting on the ground crosses the space touched by the other end, or when it is lifted a hair's breadth from the ground together with the rope, it is a pārājika offense.
Khi người đó kéo nó theo chiều dài hoặc chiều ngang, ngay khi một đầu của nó vượt qua khỏi khu vực nó đang chiếm giữ và đầu kia vẫn còn trên đất liền, hoặc khi nó được nhấc lên khỏi đất cùng với dây thừng chỉ bằng một sợi tóc, thì phạm pārājika.
Yo pana titthe ṭhitanāvaṃ āruhitvā theyyacitto arittena vā phiyena vā pājeti, pārājikaṃ.
But if a bhikkhu, having boarded a boat situated at a landing place, propels it with a pole or an oar with thievish intent, it is a pārājika offense.
Tuy nhiên, người nào với ý định trộm cắp, lên một chiếc thuyền đang đậu ở bến và chèo đi bằng sào hoặc mái chèo, thì phạm pārājika.
Sace pana chattaṃ vā paṇāmetvā cīvaraṃ vā pādehi akkamitvā hatthehi ukkhipitvā laṅkārasadisaṃ katvā vātaṃ gaṇhāpeti, balavā ca vāto āgamma nāvaṃ harati, vāteneva sā haṭā hoti; puggalassa natthi avahāro.
However, if he makes it catch the wind by tilting an umbrella, or by holding down a robe with his feet and lifting it with his hands to make it like a sail, and a strong wind comes and carries the boat away, it is carried by the wind alone; there is no theft by the person.
Nếu người đó hạ dù xuống hoặc dẫm chân lên y phục rồi dùng tay nâng lên, làm cho nó giống như một cánh buồm để đón gió, và một cơn gió mạnh thổi đến làm cho chiếc thuyền di chuyển, thì chiếc thuyền đó được gió mang đi; người đó không phạm tội trộm cắp.
Payogo atthi, so pana ṭhānā cāvanapayogo na hoti.
There is an effort, but that effort is not an effort of shifting it from its place.
Có một sự cố ý, nhưng đó không phải là sự cố ý làm cho vật rời khỏi vị trí.
Yadi pana taṃ nāvaṃ evaṃ gacchantiṃ pakatigamanaṃ upacchinditvā aññaṃ disābhāgaṃ neti, pārājikaṃ.
But if he intercepts that boat while it is moving thus in its natural course and guides it to another direction, it is a pārājika offense.
Tuy nhiên, nếu người đó làm gián đoạn sự di chuyển bình thường của chiếc thuyền đang đi như vậy và lái nó sang một hướng khác, thì phạm pārājika.
Sayameva yaṃkiñci gāmatitthaṃ sampattaṃ ṭhānā acāventova vikkiṇitvā gacchati, neva atthi avahāro.
If he sells and departs from a boat that has reached some village or landing place on its own, without shifting it from its place, there is no theft.
Nếu người đó tự mình bán chiếc thuyền khi nó đã đến một bến làng nào đó mà không làm cho nó rời khỏi vị trí, thì không phạm tội trộm cắp.
Bhaṇḍadeyyaṃ pana hotīti.
But it is a case for paying back the value of the goods.
Tuy nhiên, đó là một món đồ phải trả lại.
100. Yānaṭṭhe – yānaṃ tāva dassento ‘‘yānaṃ nāma vayha’’ntiādimāha.
100. In the section on vehicles, first, when showing what a vehicle is, he said, “A vehicle, namely, a vayha,” and so on.
100. Trong trường hợp xe cộ (yānaṭṭhe) – trước hết, để chỉ ra xe cộ, Ngài nói “Yānaṃ nāma vayhaṃ” (xe cộ được gọi là phương tiện chuyên chở) v.v.
Tattha upari maṇḍapasadisaṃ padaracchannaṃ sabbapaliguṇṭhimaṃ vā chādetvā kataṃ vayhaṃ.
Therein, a vayha is something made like a pavilion on top, roofed with planks, or covered so as to be completely enclosed.
Trong đó, “vayhaṃ” là một phương tiện được làm có mái che giống như một căn lều, được lợp bằng ván, hoặc được che phủ hoàn toàn.
Ubhosu passesu suvaṇṇarajatādimayā gopānasiyo datvā garuḷapakkhakanayena katā sandamānikā.
A sandamānikā is made in the manner of a garuḷa’s wing, with rafters of gold, silver, and so on, attached on both sides.
“Sandamānikā” là một phương tiện được làm theo kiểu cánh chim garuḷa, với các thanh xà ngang bằng vàng, bạc v.v. ở hai bên.
Ratho ca sakaṭañca pākaṭameva.
A chariot and a cart are well-known.
“Ratho” (xe) và “sakaṭaṃ” (xe bò) thì đã rõ ràng.
Tesu yattha katthaci saviññāṇakaṃ vā aviññāṇakaṃ vā rāsiādivasena ṭhapitaṃ bhaṇḍaṃ theyyacittena ṭhānā cāventassa nāvaṭṭhe ca thalaṭṭhe ca vuttanayeneva pārājikaṃ veditabbaṃ.
For a bhikkhu who, with thievish intent, shifts from its place goods, whether animate or inanimate, placed in any of these by way of a heap and so on, the pārājika offense should be understood in the same way as was stated for things in a boat and on land.
Trong bất kỳ loại xe nào trong số đó, nếu một người với ý định trộm cắp làm cho hàng hóa có sinh mạng hoặc không có sinh mạng, được đặt theo dạng đống v.v., rời khỏi vị trí, thì phải hiểu rằng người đó phạm pārājika theo cách đã nói trong trường hợp vật trên thuyền và vật trên đất liền.
Ayaṃ pana viseso – yānaṭṭhaṃ taṇḍulādibhaṇḍaṃ piṭakena gaṇhato piṭake anukkhittepi piṭakaṃ apaharitvā taṇḍulādīnaṃ ekābaddhabhāve vikopite pārājikaṃ.
This, however, is a special point: for one taking goods such as rice, placed in a vehicle, with a basket, it is a pārājika offense when the state of being a single connected mass of the rice and so on is broken by striking the basket, even if the basket has not been lifted.
Tuy nhiên, đây là một điểm đặc biệt: Khi một người lấy hàng hóa như gạo v.v. trên xe bằng một cái giỏ, dù cái giỏ chưa được nhấc lên, nhưng nếu người đó đập vào cái giỏ và làm cho sự liên kết của gạo v.v. bị phá vỡ, thì phạm pārājika.
Thalaṭṭhādīsupi ayaṃ nayo labbhati.
This method is applicable also to things on land and so on.
Nguyên tắc này cũng được áp dụng trong các trường hợp trên đất liền v.v.
Yānaṃ avaharissāmītiādimhi dutiyapariyesanādīni vuttanayāneva.
In the phrase beginning “I will steal the vehicle,” the searching for a companion and so on are just as has been stated.
Trong trường hợp “Ta sẽ lấy trộm xe” (Yānaṃ avaharissāmī) v.v., việc tìm kiếm lần thứ hai v.v. cũng giống như đã nói.
Ṭhānā cāvetīti ettha pana dukayuttassa yānassa dvinnaṃ goṇānaṃ aṭṭha pādā, dve ca cakkānīti dasa ṭhānāni.
Here, however, in the phrase “shifts from its place,” for a vehicle yoked with a pair of oxen, there are ten places: the eight feet of the two oxen and the two wheels.
Tuy nhiên, trong trường hợp “làm cho rời khỏi vị trí” (ṭhānā cāveti) ở đây, đối với một chiếc xe được kéo bởi hai con bò, có tám chân bò và hai bánh xe, tức là mười vị trí.
Taṃ theyyacittassa dhure nisīditvā pājayato goṇānaṃ pāduddhāre thullaccayaṃ.
For a bhikkhu who, with thievish intent, sits on the yoke and drives it, when the oxen lift their feet, it is a thullaccaya offense.
Khi một người có ý định trộm cắp ngồi trên trục xe và điều khiển, thì khi các chân bò nhấc lên, phạm thullaccaya.
Cakkānaṃ pana pathaviyaṃ patiṭṭhitappadesato kesaggamatte atikkante pārājikaṃ.
But when the wheels cross the area where they rested on the ground by a hair's breadth, it is a pārājika offense.
Tuy nhiên, khi các bánh xe vượt qua khỏi khu vực nó đang chạm đất chỉ bằng một sợi tóc, thì phạm pārājika.
Sace pana goṇā ‘‘nāyaṃ amhākaṃ sāmiko’’ti ñatvā dhuraṃ chaḍḍetvā ākaḍḍhantā tiṭṭhanti vā phandanti vā, rakkhati tāva.
But if the oxen, realizing, “This is not our master,” throw off the yoke and stand pulling or struggling, he is safe for the time being.
Nếu các con bò nhận ra “Đây không phải là chủ của chúng ta” và bỏ trục xe, rồi đứng yên hoặc giãy giụa khi kéo, thì người đó vẫn được bảo vệ (khỏi pārājika).
Goṇe puna ujukaṃ paṭipādetvā dhuraṃ āropetvā daḷhaṃ yojetvā pācanena vijjhitvā pājentassa vuttanayeneva tesaṃ pāduddhāre thullaccayaṃ.
But for one who straightens the oxen again, places the yoke on them, fastens it tightly, and drives them by prodding with a goad, in the same way as stated, when they lift their feet, it is a thullaccaya offense.
Tuy nhiên, nếu người đó lại làm cho các con bò đi thẳng, đặt trục xe lên, buộc chặt lại, và dùng roi đâm rồi điều khiển, thì khi các chân bò nhấc lên, phạm thullaccaya như đã nói.
Cakkātikkame pārājikaṃ.
When the wheels cross, it is a pārājika offense.
Khi các bánh xe vượt qua khỏi vị trí, thì phạm pārājika.
Yaṃ pana ayuttakaṃ dhure ekāya pacchato ca dvīhi upatthambhinīhi upatthambhetvā ṭhapitaṃ, tassa tiṇṇaṃ upatthambhinīnaṃ cakkānañca vasena pañca ṭhānāni.
But for a vehicle that is unyoked and set up propped with one support at the yoke and two props at the rear, it has five places based on the three props and the wheels.
Tuy nhiên, đối với một chiếc xe chưa được kéo, được chống đỡ bằng một cây chống ở trục và hai cây chống ở phía sau, thì có năm vị trí dựa trên ba cây chống và các bánh xe.
Sace dhure upatthambhinī heṭṭhābhāge kappakatā hoti, cha ṭhānāni.
If the supporting prop at the yoke is forked at its lower part, there are six places.
Nếu vật chống đỡ ở phần trục được làm thành hai nhánh ở phần dưới, thì có sáu vị trí.
Pacchato pana anupatthambhetvā dhure upatthambhitasseva upatthambhinīvasena tīṇi vā cattāri vā ṭhānāni.
However, without a prop at the back, for a vehicle supported only at the yoke, there are three or four places by way of the supporting prop.
Nhưng nếu không có vật chống đỡ ở phía sau, mà chỉ có vật chống đỡ ở phần trục, thì có ba hoặc bốn vị trí.
Dhurena phalakassa vā dārukassa vā upari ṭhapitassa tīṇi ṭhānāni.
For one placed on top of a plank or a piece of wood by its yoke, there are three places.
Đối với xe được đặt trên một tấm ván hoặc khúc gỗ bằng phần trục, có ba vị trí.
Tathā pathaviyaṃ ṭhapitassa.
Likewise for one placed on the ground.
Tương tự, đối với xe được đặt trên mặt đất.
Taṃ dhuraṃkaḍḍhitvā vā ukkhipitvā vā purato ca pacchato ca ṭhānā cāventassa thullaccayaṃ.
For one who displaces it from its places, forwards and backwards, by either pulling or lifting that yoke, it is a thullaccaya.
Nếu kéo hoặc nhấc trục đó lên và di chuyển các vị trí về phía trước hoặc phía sau, thì phạm tội thullaccaya.
Cakkānaṃ patiṭṭhitaṭṭhāne kesaggamattaṃ atikkante pārājikaṃ.
When the established place of the wheels is transgressed by a hair's breadth, it is a pārājika.
Nếu vượt quá một sợi tóc ở vị trí bánh xe đã đặt, thì phạm tội pārājika.
Cakkāni apanetvā dvīhi akkhasīsehi dārūnaṃ upari ṭhapitassa dve ṭhānāni.
After removing the wheels, for one placed on top of logs with its two axle-ends, there are two places.
Đối với xe đã tháo bánh xe và đặt trên các khúc gỗ bằng hai đầu trục, có hai vị trí.
Taṃ kaḍḍhanto vā ukkhipanto vā phuṭṭhokāsaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ.
One who pulls it or lifts it transgresses the point of contact; it is a pārājika.
Nếu kéo hoặc nhấc xe đó lên và vượt quá vị trí đã chạm, thì phạm tội pārājika.
Bhūmiyaṃ ṭhapitassa dhurena ca catūhi ca akkhuddhīhi patiṭṭhitavasena pañca ṭhānāni.
For one placed on the ground, there are five places by way of its establishment by the yoke and by the four axle-pegs.
Đối với xe được đặt trên mặt đất bằng trục và bốn chốt trục, thì có năm vị trí.
Taṃ dhure gahetvā kaḍḍhato uddhīnaṃ pacchimantehi purimante atikkante pārājikaṃ.
For one who, grasping the yoke, pulls it, when the rear ends of the axle-pegs transgress the front ends, it is a pārājika.
Nếu nắm trục kéo xe, khi đầu trước của các chốt trục vượt quá đầu sau của chúng, thì phạm tội pārājika.
Uddhīsu gahetvā kaḍḍhato uddhīnaṃ purimantehi pacchimante atikkante pārājikaṃ.
For one who, grasping the axle-pegs, pulls it, when the front ends of the axle-pegs transgress the rear ends, it is a pārājika.
Nếu nắm các chốt trục kéo xe, khi đầu sau của các chốt trục vượt quá đầu trước của chúng, thì phạm tội pārājika.
Passe gahetvā kaḍḍhato uddhīnaṃyeva tiriyaṃ patiṭṭhitaṭṭhānassa atikkamena pārājikaṃ.
For one who, grasping the side, pulls it, it is a pārājika by the transgression of the transversely established place of the axle-pegs themselves.
Nếu nắm bên cạnh kéo xe, khi vượt quá vị trí đặt ngang của các chốt trục, thì phạm tội pārājika.
Majjhe gahetvā ukkhipato kesaggamattaṃ pathavito mutte pārājikaṃ.
For one who, grasping the middle, lifts it, when it is freed from the ground by a hair's breadth, it is a pārājika.
Nếu nắm giữa nhấc xe lên, khi xe nhấc khỏi mặt đất dù chỉ một sợi tóc, thì phạm tội pārājika.
Atha uddhikhāṇukā na honti, samameva bāhaṃ katvā majjhe vijjhitvā akkhasīsāni pavesitāni honti, taṃ heṭṭhimatalassa samantā sabbaṃ pathaviṃ phusitvā tiṭṭhati.
If there are no axle-peg stakes, but the frame is made even, and the axle-ends are inserted by piercing the middle, it stands touching the ground all around its bottom surface.
Nếu không có chốt trục, mà các đầu trục được xuyên qua giữa bằng cách làm thành một thanh ngang đồng đều, thì xe đó chạm khắp mặt đất ở phần dưới và đứng yên.
Tattha catūsu disāsu uddhañca phuṭṭhaṭṭhānātikkamavasena pārājikaṃ veditabbaṃ.
Therein, a pārājika should be understood by way of transgressing the point of contact in the four directions and upwards.
Trong trường hợp đó, cần biết rằng việc vượt quá vị trí chạm ở bốn phương và phía trên sẽ phạm tội pārājika.
Bhūmiyaṃ nābhiyā ṭhapitacakkassa ekameva ṭhānaṃ, tassa pañcahākārehi paricchedo.
For a wheel placed on the ground by its hub, there is only one place; its demarcation is in five ways.
Đối với bánh xe được đặt trên mặt đất bằng trục bánh xe (nābhi), chỉ có một vị trí, sự phân định của nó có năm cách.
Nemipassena ca nābhiyā ca phusitvā ṭhitassa dve ṭhānāni.
For one standing touching by the side of the rim and by the hub, there are two places.
Đối với bánh xe đứng yên bằng cách chạm vào mặt đất bằng vành bánh xe (nemi) và trục bánh xe (nābhi), có hai vị trí.
Nemiyā uṭṭhitabhāgaṃ pādena akkamitvā bhūmiyaṃ phusāpetvā aresu vā nemiyā vā gahetvā ukkhipantassa attanā kataṭṭhānaṃ ṭhānaṃ na hoti, tasmā tasmiṃ ṭhitepi avasesaṭṭhāne atikkantamatte pārājikaṃ.
For one who, stepping with the foot on the raised part of the rim and making it touch the ground, then lifts it by grasping the spokes or the rim, the place made by himself is not a place; therefore, even while it stands on that, as soon as the remaining place is transgressed, it is a pārājika.
Nếu dùng chân đạp lên phần vành bánh xe nhô lên, làm cho nó chạm đất, rồi nắm vào các nan hoa hoặc vành bánh xe nhấc lên, thì vị trí do mình tạo ra không phải là vị trí cố định; do đó, dù nó vẫn ở vị trí đó, chỉ cần vượt quá một chút ở vị trí còn lại cũng phạm tội pārājika.
Bhittiṃ nissāya ṭhapitacakkassāpi dve ṭhānāni.
For a wheel placed leaning against a wall, there are also two places.
Đối với bánh xe được đặt dựa vào tường cũng có hai vị trí.
Tattha paṭhamaṃ bhittito mocentassa thullaccayaṃ.
In that case, for one who first releases it from the wall, it is a thullaccaya.
Trong trường hợp đó, việc tách nó khỏi tường trước tiên là tội thullaccaya.
Pacchā pathavito kesaggamattuddhāre pārājikaṃ.
Afterwards, upon lifting it a hair's breadth from the ground, it is a pārājika.
Sau đó, việc nhấc nó khỏi mặt đất dù chỉ một sợi tóc là tội pārājika.
Paṭhamaṃ bhūmito mocentassa pana sace bhittiyaṃ patiṭṭhitaṭṭhānaṃ na kuppati, eseva nayo.
However, for one who first releases it from the ground, if the place established on the wall is not disturbed, this is the same method.
Nhưng nếu tách nó khỏi mặt đất trước tiên, và vị trí đặt trên tường không bị xê dịch, thì cũng theo cách này.
Atha aresu gahetvā heṭṭhā kaḍḍhantassa bhittiṃ phusitvā ṭhitokāsassa uparimo anto heṭṭhimaṃ atikkamati, pārājikaṃ.
But if, for one grasping the spokes and pulling downwards, the upper end of the place that stood touching the wall transgresses the lower end, it is a pārājika.
Nếu nắm các nan hoa kéo xuống, và mép trên của vị trí chạm tường vượt quá mép dưới, thì phạm tội pārājika.
Maggappaṭipanne yāne yānasāmiko kenacideva karaṇīyena orohitvā maggā okkanto hoti, athañño bhikkhu paṭipathaṃ āgacchanto ārakkhasuññaṃ passitvā, ‘‘yānaṃ avaharissāmī’’ti ārohati, tassa payogaṃ vināyeva goṇā gahetvā pakkantā, avahāro natthi.
In the case of a vehicle on a journey, the owner of the vehicle gets down for some business and steps off the road. Then another bhikkhu, coming from the opposite direction, sees it unguarded and mounts it, thinking, "I will steal the vehicle." Without any effort from him, the oxen take it and depart. There is no theft.
Trên một chiếc xe đang đi trên đường, chủ xe vì một lý do nào đó đã xuống xe và rời khỏi đường. Nếu một Tỳ-kheo khác đi ngược chiều đến, thấy chiếc xe không có người canh giữ, nghĩ: "Ta sẽ lấy trộm chiếc xe này," rồi leo lên. Nếu không cần Tỳ-kheo tác động, những con bò tự kéo xe đi, thì không phải là hành vi trộm cắp.
Sesaṃ nāvāyaṃ vuttasadisanti.
The rest is similar to what was said in the case of the boat.
Phần còn lại tương tự như đã nói về chiếc thuyền.
101. Ito paraṃ bhāroyeva bhāraṭṭhaṃ.
101. Henceforth, a load itself is a load-object.
101. Từ đây trở đi, gánh nặng chính là bhāraṭṭha.
So sīsabhārādivasena catudhā dassito.
It is shown in four ways, by way of a head-load and so on.
Nó được trình bày theo bốn loại, như gánh trên đầu (sīsabhāra), v.v.
Tattha sīsabhārādīsu asammohatthaṃ sīsādīnaṃ paricchedo veditabbo.
Therein, to avoid confusion in 'head-load' and so on, the demarcation of the head and other parts should be understood.
Trong số đó, để tránh nhầm lẫn về gánh trên đầu, v.v., cần biết sự phân định của đầu, v.v.
Tattha sīsassa tāva purimagale galavāṭako, piṭṭhigale kesañci kesante āvaṭṭo hoti, galasseva ubhosu passesu kesañci kesā oruyha jāyanti, ye kaṇṇacūḷikāti vuccanti, tesaṃ adhobhāgo cāti ayaṃ heṭṭhimaparicchedo, tato upari sīsaṃ.
Therein, for the head, the lower boundary is the pit of the throat on the front of the neck, and for some, at the back of the neck, there is a swirl at the end of the hair, and on both sides of the neck, for some, hair grows downwards, which is called 'ear-tufts', and the part below them. Above that is the head.
Trong đó, đối với đầu, giới hạn dưới là: hõm cổ họng ở phía trước cổ, xoáy tóc ở cuối tóc của một số người ở phía sau cổ, và phần dưới của những sợi tóc mọc dài xuống hai bên cổ, được gọi là tóc mai. Phần trên từ đó trở lên là đầu.
Etthantare ṭhitabhāro sīsabhāro nāma.
A load placed within this area is called a head-load.
Gánh nặng nằm trong khoảng này được gọi là sīsabhāra (gánh trên đầu).
Idāni sīse bhārantiādīsu ayaṃ apubbavinicchayo – yo bhikkhu ‘‘idaṃ gahetvā ettha yāhī’’ti sāmikehi anāṇatto sayameva ‘‘mayhaṃ idaṃ nāma detha, ahaṃ vo bhaṇḍaṃ vahāmī’’ti tesaṃ bhaṇḍaṃ sīsena ādāya gacchanto theyyacittena taṃ bhaṇḍaṃ āmasati, dukkaṭaṃ.
Now, in the phrases "a load on the head" and so on, this is the detailed determination: a bhikkhu who, not being commanded by the owners with "Take this and go there," on his own accord says, "Give me such-and-such, I will carry your goods," and while carrying their goods on his head, touches those goods with a thievish thought, commits a dukkaṭa.
Bây giờ, trong các trường hợp như gánh trên đầu, v.v., đây là sự phân định đặc biệt – nếu một Tỳ-kheo không được chủ nhân ra lệnh “Hãy mang cái này đến đó,” mà tự mình nói “Hãy cho tôi vật này, tôi sẽ mang hàng hóa cho quý vị,” rồi mang hàng hóa đó trên đầu với ý định trộm cắp, khi chạm vào hàng hóa đó, thì phạm tội dukkaṭa.
Yathāvuttasīsaparicchedaṃ anatikkāmentova ito cito ca ghaṃsanto sāretipi paccāsāretipi, thullaccayaṃ.
While not transgressing the aforesaid boundary of the head, if he shifts it back and forth by rubbing, it is a thullaccaya.
Nếu chỉ cọ xát qua lại trong giới hạn của phần đầu đã nói, dù có dịch chuyển hoặc kéo lại, thì phạm tội thullaccaya.
Khandhaṃ oropitamatte kiñcāpi sāmikānaṃ ‘‘vahatū’’ti cittaṃ atthi, tehi pana anāṇattattā pārājikaṃ.
As soon as it is lowered to the shoulder, even though the owners have the thought, "Let him carry it," because he was not commanded by them, it is a pārājika.
Ngay khi đặt xuống vai, dù chủ nhân có ý định “Hãy mang đi,” nhưng vì không được họ ra lệnh, nên phạm tội pārājika.
Khandhaṃ pana anoropetvāpi sīsato kesaggamattaṃ mocentassa pārājikaṃ.
However, even without lowering it to the shoulder, for one who releases it from the head by a hair's breadth, it is a pārājika.
Tuy nhiên, dù không đặt xuống vai, chỉ cần nhấc lên khỏi đầu dù chỉ một sợi tóc, thì phạm tội pārājika.
Yamakabhārassa pana eko bhāro sīse patiṭṭhāti, eko piṭṭhiyaṃ, tattha dvinnaṃ ṭhānānaṃ vasena vinicchayo veditabbo.
In the case of a double-load, one part of the load rests on the head, and one on the back; therein, the determination should be understood by way of the two places.
Đối với gánh đôi (yamakabhāra), một phần gánh đặt trên đầu, một phần trên lưng; trong trường hợp đó, cần biết sự phân định theo hai vị trí.
Ayaṃ pana suddhasīsabhārādīnaṃyeva vasena desanā āraddhā.
However, this exposition has been initiated based solely on the pure head-load and so on.
Tuy nhiên, lời dạy này được bắt đầu chỉ với gánh trên đầu thuần túy, v.v.
Yo cāyaṃ sīsabhāre vutto, khandhabhārādīsupi ayameva vinicchayo.
And this determination which was stated for a head-load, this very same determination applies to a shoulder-load and so on.
Và sự phân định đã nói về gánh trên đầu này cũng áp dụng cho gánh trên vai, v.v.
Tatthajātake pana mūlanti usīrahiriverādikaṃ yaṃkiñci mūlaṃ, taṃ uppāṭetvā vā uppāṭitaṃ vā gaṇhantassa yena mūlena vatthu pūrati, tasmiṃ gahite pārājikaṃ.
However, regarding what grows there, "root" means any kind of root, such as vetiver, etc. For one who takes it after uprooting it, or takes what is already uprooted, when the root by which the article's value is fulfilled is taken, it is a pārājika.
Tuy nhiên, trong số những vật mọc ở đó, rễ (mūla) là bất kỳ loại rễ nào như cỏ hương bài, cỏ vetiver, v.v. Nếu nhổ hoặc nhặt rễ đã nhổ, khi rễ đủ để hoàn thành vật phẩm được lấy, thì phạm tội pārājika.
Kandopi mūleneva saṅgahito.
A tuber is also included under 'root'.
Củ cũng được bao gồm trong rễ.
Uppāṭentassa cettha appamattakepi acchinne thullaccayameva.
And for one who is uprooting it, if even a small amount is not severed, it is only a thullaccaya.
Ở đây, đối với người nhổ, nếu dù chỉ một phần nhỏ chưa đứt, thì vẫn là tội thullaccaya.
Tattha vinicchayo bhise vuttanayeneva veditabbo.
The determination in that case should be understood according to the method stated for the lotus stalk.
Sự phân định trong trường hợp đó cần được hiểu theo cách đã nói về ngó sen.
Tacanti bhesajjatthāya vā rajanatthāya vā upayogagamanūpagaṃ yaṃkiñci rukkhattacaṃ; taṃ uppāṭetvā vā uppāṭitaṃ vā gaṇhantassa mūle vuttanayena pārājikaṃ.
Bark means any kind of tree bark that is suitable for use as medicine or for dyeing; for one who peels it off and takes it, or takes what has been peeled off, there is a pārājika offense according to the method stated in the section on roots.
Vỏ cây (Taca) là bất cứ loại vỏ cây nào thích hợp để sử dụng cho mục đích làm thuốc hoặc làm phẩm nhuộm. Khi một Tỳ-khưu lột vỏ cây đó hoặc lấy vỏ cây đã bị lột, thì phạm tội Pārājika theo cách đã nói về rễ.
Pupphanti vassikamallikādikaṃ yaṃkiñci pupphaṃ, taṃ ocinitvā vā ocinitaṃ vā gaṇhantassa uppalapadumesu vuttanayena pārājikaṃ.
Flower means any kind of flower, such as jasmine, Arabian jasmine, etc.; for one who picks it and takes it, or takes what has been picked, there is a pārājika offense according to the method stated for blue and red water lilies.
Hoa (Puppha) là bất cứ loại hoa nào như hoa lài mùa mưa, hoa cúc vạn thọ, v.v. Khi một Tỳ-khưu hái hoa đó hoặc lấy hoa đã bị hái, thì phạm tội Pārājika theo cách đã nói về hoa sen (Uppala) và hoa súng (Paduma).
Pupphānampi hi vaṇṭaṃ vā bandhanaṃ vā acchinnaṃ rakkhati.
For flowers too, as long as the stalk or the connecting part is not severed, it protects.
Vì cành hoặc chỗ bám của hoa, nếu chưa bị đứt, sẽ bảo vệ hoa.
Vaṇṭabbhantare pana kesañci sūcikā hoti, sā na rakkhati.
However, inside the stalk of some flowers, there is a filament; that does not protect.
Tuy nhiên, trong thân cành của một số hoa có một sợi chỉ, sợi chỉ đó không bảo vệ hoa.
Phalanti ambaphalatālaphalādikaṃ yaṃkiñci, taṃ rukkhato gaṇhantassa vinicchayo rukkhe laggitakathāyaṃ vutto.
Fruit means any kind, such as mango fruit, palmyra fruit, etc.; for one taking it from a tree, the legal decision is given in the discussion on things attached to a tree.
Quả (Phala) là bất cứ loại quả nào như quả xoài, quả thốt nốt, v.v. Quyết định về việc lấy quả từ cây đã được nói trong phần về vật dính trên cây.
Apanetvā ṭhapitaṃ bhūmaṭṭhādisaṅgahitameva.
What has been taken down and placed is included only under things placed on the ground and so on.
Vật đã được hái và đặt xuống thì được bao gồm trong các loại vật như vật ở trên mặt đất.
Dhuraṃ nikkhipatīti yadā pana sāmiko ‘‘ayaṃ thaddho kakkhaḷo jīvitabrahmacariyantarāyampi me kareyya, alaṃ dāni mayhaṃ iminā ārāmenā’’ti dhuraṃ nikkhipati, abhiyuñjako pārājikaṃ āpajjati.
Gives up the effort means: when the owner gives up the effort, thinking, "This man is stubborn and harsh; he might even cause an obstacle to my life and holy life. Enough of this park for me now," the claimant commits a pārājika offense.
Buông bỏ trách nhiệm (Dhuraṃ nikkhipati) là khi chủ sở hữu từ bỏ trách nhiệm, nghĩ rằng: “Vị Tỳ-khưu này cứng rắn và thô lỗ, có thể gây nguy hiểm cho mạng sống và phạm hạnh của ta. Đủ rồi, ta không cần khu vườn này nữa.” Lúc đó, vị Tỳ-khưu xâm chiếm phạm tội Pārājika.
Sace sayampi katadhuranikkhepo hoti, atha ca pana sāmikena dhure nikkhittepi abhiyuñjako dhuraṃ anikkhipitvāva ‘‘imaṃ suṭṭhu pīḷetvā mama āṇāpavattiṃ dassetvā kiṅkārappaṭissāvibhāve naṃ ṭhapetvā dassāmī’’ti dātabbabhāve saussāho hoti, rakkhati tāva.
If he himself has also given up the effort, yet even though the owner has given up the effort, the claimant, without giving up his own effort, is determined to give it back, thinking, "After thoroughly oppressing him and showing him the extent of my authority, and after establishing him in a state of servitude, I will give it back," it is still protected for the time being.
Nếu vị Tỳ-khưu xâm chiếm tự mình đã buông bỏ trách nhiệm, nhưng dù chủ sở hữu đã buông bỏ trách nhiệm, vị Tỳ-khưu xâm chiếm vẫn không buông bỏ trách nhiệm mà vẫn kiên quyết với ý định: “Ta sẽ áp bức vị này thật mạnh, cho vị ấy thấy quyền lực của ta, và đặt vị ấy vào vị trí phải hỏi ‘Tôi phải làm gì?’ rồi ta sẽ trả lại,” thì trách nhiệm vẫn còn.
Athāpi abhiyuñjako ‘‘acchinditvā na dāni naṃ imassa dassāmī’’ti dhuraṃ nikkhipati, sāmiko pana na dhuraṃ nikkhipati, pakkhaṃ pariyesati, kālaṃ āgameti, ‘‘lajjiparisaṃ tāva labhāmi, pacchā jānissāmī’’ti puna gahaṇeyeva saussāho hoti, rakkhatiyeva.
And if the claimant gives up the effort, thinking, "Having seized it, I will not give it back to him now," but the owner does not give up the effort, searches for support, waits for the right time, thinking, "First let me find a community of scrupulous bhikkhus, then I will know what to do," and is still intent on retaking it, it is still protected.
Hoặc nếu vị Tỳ-khưu xâm chiếm buông bỏ trách nhiệm, nghĩ rằng: “Ta sẽ không trả lại cho vị này nữa,” nhưng chủ sở hữu lại không buông bỏ trách nhiệm, mà tìm kiếm phe cánh, chờ đợi thời cơ, nghĩ rằng: “Ta sẽ tìm được một hội đồng có uy tín, sau đó ta sẽ biết,” và vẫn kiên quyết muốn lấy lại, thì trách nhiệm vẫn còn.
Yadā pana sopi ‘‘na dassāmī’’ti, sāmikopi ‘‘na lacchāmī’’ti – evaṃ ubhopi dhuraṃ nikkhipanti, tadā abhiyuñjakassa pārājikaṃ.
But when he too thinks, "I will not give it back," and the owner too thinks, "I will not get it back"—thus, when both give up the effort, then there is a pārājika offense for the claimant.
Tuy nhiên, khi cả hai bên đều buông bỏ trách nhiệm – vị Tỳ-khưu xâm chiếm nghĩ: “Ta sẽ không trả lại,” và chủ sở hữu nghĩ: “Ta sẽ không thể lấy lại được” – thì vị Tỳ-khưu xâm chiếm phạm tội Pārājika.
Atha pana abhiyuñjitvā vinicchayaṃ kurumāno aniṭṭhite vinicchaye sāmikenapi dhuranikkhepe akate attano assāmikabhāvaṃ jānantoyeva tato kiñci pupphaṃ vā phalaṃ vā gaṇhāti, bhaṇḍagghena kāretabbo.
However, if, having made a claim and while the case is being decided, before the decision is reached and while the owner has not given up the effort, knowing his own lack of ownership, he takes any flower or fruit from there, he should be dealt with according to the value of the goods.
Nếu một Tỳ-khưu xâm chiếm một khu vườn và đang trong quá trình xét xử, trước khi việc xét xử hoàn tất và chủ sở hữu chưa buông bỏ trách nhiệm, vị Tỳ-khưu đó biết rằng mình không phải là chủ sở hữu mà vẫn lấy bất cứ thứ gì như hoa hoặc quả từ khu vườn đó, thì vị ấy phải bị phạt theo giá trị của vật đó.
Dhammaṃ carantoti bhikkhusaṅghe vā rājakule vā vinicchayaṃ karonto.
While the case is being judged means: while the case is being decided in the community of bhikkhus or in the royal court.
Hành xử theo Pháp (Dhammaṃ caranto) nghĩa là xét xử trong Tăng-già hoặc trong triều đình.
Sāmikaṃ parājetīti vinicchayikānaṃ ukkocaṃ datvā kūṭasakkhiṃ otāretvā ārāmasāmikaṃ jinātīti attho.
He defeats the owner means: by giving a bribe to the judges and by introducing a false witness, he wins against the owner of the park.
Làm cho chủ sở hữu thua cuộc (Sāmikaṃ parājetī) nghĩa là hối lộ các quan xét xử và đưa ra nhân chứng gian dối để chủ khu vườn thua kiện.
Āpatti pārājikassāti na kevalaṃ tasseva, sañcicca tassa atthasādhane pavattānaṃ kūṭavinicchayikānampi kūṭasakkhīnampi sabbesaṃ pārājikaṃ.
It is a pārājika offense means: not just for him alone, but for all—the corrupt judges and the false witnesses who intentionally engaged in furthering his cause—it is a pārājika offense.
Phạm tội Pārājika (Āpatti pārājikassā) không chỉ riêng vị Tỳ-khưu đó, mà tất cả những người xét xử gian dối và nhân chứng gian dối đã cố ý giúp đỡ vị Tỳ-khưu đó cũng đều phạm tội Pārājika.
Ettha ca sāmikassa dhuranikkhepavaseneva parājayo veditabbo.
And here, the defeat should be understood as being through the owner's giving up of the effort.
Ở đây, sự thua cuộc của chủ sở hữu phải được hiểu là do việc buông bỏ trách nhiệm của họ.
Anikkhittadhuro hi aparājitova hoti.
For one who has not given up the effort is not defeated.
Vì người chưa buông bỏ trách nhiệm thì chưa bị thua cuộc.
Dhammaṃ caranto parajjatīti sacepi dhammena vinayena satthusāsanena vinicchayassa pavattattā sayaṃ parājayaṃ pāpuṇāti; evampi musāvādena sāmikānaṃ pīḷākaraṇapaccayā thullaccayaṃ āpajjatīti.
While the case is being judged, he is defeated means: if he himself suffers defeat because the judgment proceeded according to Dhamma, Vinaya, and the Teacher's Dispensation, even so, because of causing affliction to the owners through false speech, he commits a thullaccaya offense.
Hành xử theo Pháp mà thua cuộc (Dhammaṃ caranto parajjatī) nghĩa là nếu vị ấy tự mình thua cuộc do việc xét xử được tiến hành theo Pháp, theo Vinaya, theo lời dạy của Đức Phật; thì cũng phạm tội Thullaccaya do gây áp bức cho chủ sở hữu bằng lời nói dối.
103. Vihāraṭṭhepi – catūhi ṭhānehi nikkhittaṃ vuttanayameva.
103. In the case of monastery-property too, what is placed in the four locations is just as has been described.
103. Trong trường hợp tài sản tịnh xá (Vihāraṭṭha) cũng vậy, tài sản đã bị từ bỏ theo bốn cách đã nói trên.
Abhiyogepi cettha cātuddisaṃ saṅghaṃ uddissa bhikkhūnaṃ dinnaṃ vihāraṃ vā pariveṇaṃ vā āvāsaṃ vā mahantampi khuddakampi abhiyuñjato abhiyogo na ruhati.
And here, in the case of a legal claim, for one who makes a claim on a monastery, a monastic cell, or a dwelling, whether large or small, that was given to bhikkhus with reference to the Saṅgha of the four directions, the claim is not successful.
Ở đây, việc kiện tụng một tịnh xá, một khu vực tu viện, hoặc một trú xứ lớn hay nhỏ đã được dâng cúng cho Tăng-già khắp bốn phương, thì việc kiện tụng đó không có hiệu lực.
Acchinditvā gaṇhitumpi na sakkoti.
He is not able to seize it and take it.
Vị ấy cũng không thể cướp đoạt được.
Sabbesaṃ dhuranikkhepābhāvato.
Because not all of them give up the effort.
Vì tất cả các Tỳ-khưu không buông bỏ trách nhiệm.
Na hettha sabbe cātuddisā bhikkhū dhuranikkhepaṃ karontīti.
For here, not all the bhikkhus of the four directions give up the effort.
Vì không phải tất cả các Tỳ-khưu khắp bốn phương đều buông bỏ trách nhiệm ở đây.
Dīghabhāṇakādibhedassa pana gaṇassa ekapuggalassa vā santakaṃ abhiyuñjitvā gaṇhanto sakkoti te dhuraṃ nikkhipāpetuṃ.
But one who makes a claim on and takes what belongs to a group, such as the reciters of the Dīgha Nikāya and so on, or to a single individual, is able to make them give up the effort.
Tuy nhiên, nếu một Tỳ-khưu kiện tụng và chiếm đoạt tài sản của một nhóm Tỳ-khưu thuộc các bộ phái như Dīghabhāṇaka, hoặc của một cá nhân, thì vị ấy có thể khiến họ buông bỏ trách nhiệm.
Tasmā tattha ārāme vuttanayena vinicchayo veditabboti.
Therefore, the legal decision there should be understood according to the method stated for a park.
Do đó, ở đó, quyết định phải được hiểu theo cách đã nói về khu vườn.
104. Khettaṭṭhepi – khettaṃ tāva dassento ‘‘khettaṃ nāma yattha pubbaṇṇaṃ vā aparaṇṇaṃ vā jāyatī’’ti āha.
104. In the case of field-property too, when pointing out a field, it was said: “A field is where early-ripening grain or late-ripening grain grows.”
104. Trong trường hợp tài sản ruộng đất (Khettaṭṭha) cũng vậy, trước hết, khi định nghĩa ruộng đất, vị ấy nói: “Ruộng đất là nơi mà ngũ cốc chính hoặc ngũ cốc phụ được trồng.”
Tattha pubbaṇṇanti sāliādīni satta dhaññāni; aparaṇṇanti muggamāsādīni; ucchukhettādikampi ettheva saṅgahitaṃ.
Therein, early-ripening grain means the seven kinds of grain, such as rice, etc.; late-ripening grain means mung beans, black gram, etc.; sugar-cane fields and so on are also included here.
Ở đó, ngũ cốc chính (pubbaṇṇa) là bảy loại ngũ cốc như lúa; ngũ cốc phụ (aparaṇṇa) là các loại đậu như đậu xanh, đậu đen; ruộng mía, v.v., cũng được bao gồm ở đây.
Idhāpi catūhi ṭhānehi nikkhittaṃ vuttanayameva.
Here too, what is placed in the four locations is just as has been described.
Ở đây, tài sản đã bị từ bỏ theo bốn cách cũng tương tự như đã nói.
Tatthajātake pana sālisīsādīni nirumbhitvā vā ekamekaṃ hattheneva chinditvā vā asitena lāyitvā vā bahūni ekato uppāṭetvā vā gaṇhantassa yasmiṃ bīje vā sīse vā muṭṭhiyaṃ vā muggamāsādiphale vā vatthu pūrati, tasmiṃ bandhanā mocitamatte pārājikaṃ.
However, regarding what grows there, for one who takes rice ears, etc., by breaking them off without cutting, or by cutting them one by one with the hand, or by reaping with a sickle, or by pulling up many together, there is a pārājika offense at the very moment of being freed from its connection, with whichever seed, ear, handful, or fruit such as mung beans, black gram, etc., that the value is completed.
Tuy nhiên, đối với các loại cây trồng ở đó như bông lúa, v.v., khi một Tỳ-khưu lấy bằng cách không cắt mà chỉ bẻ từng bông bằng tay, hoặc cắt bằng liềm, hoặc nhổ nhiều cây cùng lúc, thì khi vật phẩm (Pārājika vatthu) đạt đến giá trị quy định trong hạt, bông, nắm, hoặc quả đậu xanh, đậu đen, v.v., ngay khi nó được tách ra khỏi chỗ bám, vị ấy phạm tội Pārājika.
Acchijjamāno pana daṇḍako vā vāko vā taco vā appamattakopi rakkhati.
But if even a tiny bit of the stalk, fiber, or husk that is being cut is not severed, it protects.
Tuy nhiên, một cành, một sợi xơ, hoặc một mảnh vỏ nhỏ, nếu chưa bị đứt rời, vẫn bảo vệ vật đó.
Vīhināḷaṃ dīghampi hoti, yāva antonāḷato vīhisīsadaṇḍako na nikkhamati, tāva rakkhati.
A rice stalk can be long; as long as the stalk of the rice ear does not come out from within the main stalk, it protects.
Thân cây lúa có thể dài; chừng nào cành bông lúa chưa rời khỏi bên trong thân cây, chừng đó nó vẫn được bảo vệ.
Kesaggamattampi nāḷato daṇḍakassa heṭṭhimatale nikkhante bhaṇḍagghena kāretabbo.
When even a hair's tip-worth of the bottom surface of the stalk emerges from the main stalk, he should be dealt with according to the value of the goods.
Nếu chỉ một sợi tóc của cành rời khỏi phần dưới của thân cây, vị ấy phải bị phạt theo giá trị của vật đó.
Asitena lāyitvā gaṇhato pana muṭṭhigatesu heṭṭhā chinnesupi sace sīsāni jaṭitāni, rakkhanti tāva.
But for one who reaps with a sickle and takes, even if the stalks in his grasp are cut below, if the ears are entangled, they still protect.
Tuy nhiên, khi một Tỳ-khưu cắt bằng liềm và lấy, nếu các bông lúa trong nắm đã bị cắt ở dưới nhưng vẫn còn dính chặt vào nhau, thì chúng vẫn được bảo vệ.
Vijaṭetvā pana kesaggamattampi ukkhipato sace vatthu pūrati, pārājikaṃ.
But after disentangling them, if, upon lifting even a hair's tip-worth, the value is completed, it is a pārājika offense.
Nhưng nếu vị ấy gỡ ra và nhấc lên dù chỉ một sợi tóc, và nếu vật phẩm đạt đến giá trị quy định, thì vị ấy phạm tội Pārājika.
Sāmikehi pana lāyitvā ṭhapitaṃ sabhusaṃ vā abhusaṃ vā katvā gaṇhato yena vatthu pūrati, tasmiṃ gahite pārājikaṃ.
But for one who takes what has been reaped and set aside by the owners, having made it with or without chaff, when he takes that with which the value is completed, it is a pārājika offense.
Nếu một Tỳ-khưu lấy lúa đã được chủ sở hữu cắt và để lại, dù có trấu hoặc không có trấu, thì khi lấy đủ lượng vật phẩm đạt đến giá trị quy định, vị ấy phạm tội Pārājika.
Sace parikappeti ‘‘idaṃ madditvā papphoṭetvā sārameva gaṇhissāmī’’ti rakkhati tāva.
If he resolves, "After threshing and winnowing this, I will take only the substance," it is protected for the time being.
Nếu vị ấy dự định: “Ta sẽ giã, quạt và chỉ lấy phần tinh túy của lúa này,” thì trách nhiệm vẫn còn.
Maddanapapphoṭanesu ṭhānā cāventassāpi pārājikaṃ natthi, pacchā bhājanagate katamatte pārājikaṃ.
Even for one who displaces it from its spot during threshing and winnowing there is no pārājika offense; afterwards, at the very moment it is put into a container, it becomes a pārājika offense.
Ngay cả khi vị ấy di chuyển lúa trong quá trình giã và quạt, cũng không phạm tội Pārājika; chỉ khi lúa đã được cho vào vật chứa, vị ấy mới phạm tội Pārājika.
Abhiyogo panettha vuttanayo eva.
The legal claim here is just as has been described.
Việc kiện tụng ở đây cũng tương tự như đã nói.
Khīlasaṅkamanādīsu pathavī nāma anagghā.
In cases of moving boundary posts and so on, the earth itself is priceless.
Trong các trường hợp di dời cọc ranh giới, v.v., đất đai là vô giá.
Tasmā sace ekeneva khīlena ito kesaggamattampi pathavippadesaṃ sāmikānaṃ passantānaṃ vā apassantānaṃ vā attano santakaṃ karoti, tasmiṃ khīle nāmaṃ chinditvā vā acchinditvā vā saṅkāmitamatte tassa ca, ye cassa ekacchandā, sabbesaṃ pārājikaṃ.
Therefore, if with just one post he makes his own even a hair's tip-worth of land from this side, whether the owners are watching or not, at the very moment the post is moved—whether a mark on it is erased or not—it is a pārājika offense for him and for all who are of the same intention as him.
Do đó, nếu một Tỳ-khưu chỉ bằng một cọc ranh giới, biến một phần đất dù chỉ bằng một sợi tóc từ bên này thành của mình, dù chủ sở hữu có thấy hay không thấy, thì ngay khi cọc ranh giới đó được di dời, dù có khắc tên hay không khắc tên, vị ấy và tất cả những người cùng ý định với vị ấy đều phạm tội Pārājika.
Sace pana dvīhi khīlehi gahetabbaṃ hoti, paṭhame khīle thullaccayaṃ; dutiye pārājikaṃ.
But if it is to be taken with two posts, on the first post, it is a thullaccaya offense; on the second, a pārājika offense.
Nếu cần di dời bằng hai cọc ranh giới, thì với cọc ranh giới đầu tiên, phạm tội Thullaccaya; với cọc ranh giới thứ hai, phạm tội Pārājika.
Sace tīhi gahetabbaṃ hoti, paṭhame dukkaṭaṃ, dutiye thullaccayaṃ, tatiye pārājikaṃ.
If it is to be taken with three, on the first, it is a dukkaṭa offense; on the second, a thullaccaya offense; on the third, a pārājika offense.
Nếu cần di dời bằng ba cọc ranh giới, thì với cọc ranh giới đầu tiên, phạm tội Dukkaṭa; với cọc ranh giới thứ hai, phạm tội Thullaccaya; với cọc ranh giới thứ ba, phạm tội Pārājika.
Evaṃ bahukesupi avasāne dve ṭhapetvā purimehi dukkaṭaṃ, avasāne dvinnaṃ ekena thullaccayaṃ, itarena pārājikaṃ veditabbaṃ.
Thus, even in the case of many, leaving aside the two at the end, a dukkaṭa is incurred for the preceding ones; of the two at the end, a thullaccaya for one, and a pārājika for the other should be understood.
Như vậy, ngay cả khi có nhiều cọc, sau khi chừa lại hai cọc ở cuối, thì do các hành vi trước đó phạm dukkaṭa, do một trong hai cọc cuối phạm thullaccaya, và do cọc còn lại cần phải biết là phạm pārājika.
Tañca kho sāmikānaṃ dhuranikkhepena.
And this is due to the owners' relinquishment of responsibility.
Và điều đó là do sự từ bỏ quyền sở hữu của các chủ nhân.
Evaṃ sabbattha.
This applies everywhere.
Tương tự ở mọi trường hợp.
105. Vatthuṭṭhepi – vatthuṃ tāva dassento vatthu nāma ‘‘ārāmavatthu vihāravatthū’’ti āha.
105. In the commentary on sites, first showing what a site is, he said: A site means "a monastery site or a dwelling site."
105. Trong chú giải về đất nền, trước hết để chỉ đất nền, (kinh) nói “Đất nền là đất nền tu viện, đất nền tịnh xá”.
Tattha bījaṃ vā uparopake vā aropetvāva kevalaṃ bhūmiṃ sodhetvā tiṇṇaṃ pākārānaṃ yena kenaci parikkhipitvā vā aparikkhipitvā vā pupphārāmādīnaṃ atthāya ṭhapito bhūmibhāgo ārāmavatthu nāma.
Therein, a portion of land that has simply been cleared, without yet planting seeds or seedlings, and set aside for the purpose of a flower park and so on, whether enclosed by any of the three kinds of walls or not, is called a monastery site.
Trong đó, phần đất được dọn sạch mà không trồng hạt giống hay cây con, được bao quanh bởi bất kỳ loại tường rào nào trong ba loại, hoặc không được bao quanh, được dành cho các vườn hoa v.v., được gọi là đất nền tu viện.
Eteneva nayena ekavihārapariveṇaāvāsānaṃ atthāya ṭhapito bhūmibhāgo vihāravatthu nāma.
By this same method, a portion of land set aside for a single dwelling, a monastic compound, or a residence is called a dwelling site.
Theo cách tương tự, phần đất được dành cho một tịnh xá, một khu nhà ở, một nơi cư trú, được gọi là đất nền tịnh xá.
Yopi pubbe ārāmo ca vihāro ca hutvā pacchā vinassitvā bhūmimatto ṭhito, ārāmavihārakiccaṃ na karoti, sopi ārāmavihāravatthusaṅgaheneva saṅgahito.
Even if a place was formerly a monastery and a dwelling but later fell into ruin and remains as mere ground, no longer serving the function of a monastery and dwelling, it is also included under the category of a monastery and dwelling site.
Ngay cả một nơi trước đây là tu viện và tịnh xá nhưng sau đó bị hư hại và chỉ còn là đất trống, không còn thực hiện chức năng tu viện hay tịnh xá, thì vẫn được bao gồm trong phạm vi đất nền tu viện và tịnh xá.
Vinicchayo panettha khettaṭṭhe vuttasadisoyevāti.
The legal decision here is the same as that stated in the commentary on fields.
Sự phân định ở đây cũng giống như đã nói trong chú giải về ruộng.
107. Araññaṭṭhe – araññaṃ tāva dassento ‘‘araññaṃ nāma yaṃ manussānaṃ pariggahitaṃ hoti, taṃ arañña’’nti āha.
107. In the commentary on forests, first showing what a forest is, he said: "A forest means that which is owned by humans; that is a forest."
107. Trong chú giải về rừng, trước hết để chỉ rừng, (kinh) nói “Rừng là nơi được con người sở hữu, đó là rừng”.
Tattha yasmā araññaṃ nāma manussānaṃ pariggahitampi atthi, apariggahitampi; idha pana yaṃ pariggahitaṃ sārakkhaṃ, yato na vinā mūlena kaṭṭhalatādīni gahetuṃ labbhanti, taṃ adhippetaṃ.
Therein, since a forest can be either owned by humans or unowned, what is intended here is that which is owned and guarded, from which one cannot take timber, creepers, and so on without payment.
Trong đó, vì rừng có thể là nơi được con người sở hữu và cũng có thể là nơi không được sở hữu; nhưng ở đây, ý muốn nói đến khu rừng được sở hữu và được bảo vệ, nơi không thể lấy gỗ, dây leo v.v. mà không trả tiền.
Tasmā ‘‘yaṃ manussānaṃ pariggahitaṃ hotī’’ti vatvā puna ‘‘arañña’’nti vuttaṃ.
Therefore, after saying "that which is owned by humans," it is again stated "a forest."
Do đó, sau khi nói “nơi được con người sở hữu”, lại nói “rừng”.
Tena imamatthaṃ dasseti – ‘‘na pariggahitabhāvo araññassa lakkhaṇaṃ.
By this he shows the following meaning: "The state of being owned is not the defining characteristic of a forest.
Với điều đó, (kinh) muốn chỉ rõ ý nghĩa này – “Việc được sở hữu không phải là đặc điểm của rừng.
Yaṃ pana attano araññalakkhaṇena araññaṃ manussānañca pariggahitaṃ, taṃ imasmiṃ atthe arañña’’nti.
Rather, that which is a forest by its own characteristic of being a forest and is also owned by humans is, in this context, a forest."
Mà nơi nào là rừng theo đặc điểm của rừng và cũng được con người sở hữu, thì đó là rừng trong ý nghĩa này.”
Tattha vinicchayo ārāmaṭṭhādīsu vuttasadiso.
Therein, the legal decision is similar to that stated in the commentaries on monasteries and so on.
Sự phân định ở đây cũng giống như đã nói trong chú giải về tu viện v.v.
Tiṇaṃ vāti ettha tiṇaṃ vā hotu paṇṇaṃ vā, sabbaṃ tiṇaggahaṇeneva gahitaṃ; taṃ gehacchadanādīnamatthāya parehi chinnaṃ vā attanā chinditvā vā gaṇhanto bhaṇḍagghena kāretabbo.
Or grass: Here, whether it is grass or leaves, everything is included under the term "grass." Taking this, whether cut by others or cut by oneself, for the purpose of thatching a house and so on, he should be dealt with according to the value of the item.
Cỏ hoặc – ở đây, dù là cỏ hay lá cây, tất cả đều được bao gồm trong từ “cỏ”; nếu người khác đã chặt hoặc tự mình chặt và lấy để lợp nhà v.v., thì phải trả giá trị món đồ.
Na kevalañca tiṇapaṇṇameva, aññampi yaṃkiñci vākachalli ādi, yattha sāmikā sālayā, taṃ gaṇhanto bhaṇḍagghena kāretabbo.
And not only grass and leaves, but also any other thing, such as bark-fiber, about which the owners are concerned—one who takes it should be dealt with according to the value of the item.
Không chỉ cỏ và lá cây, mà bất cứ thứ gì khác như vỏ cây, vỏ gỗ v.v. mà chủ nhân còn lưu luyến, thì khi lấy phải trả giá trị món đồ.
Tacchetvā ṭhapito addhagatopi rukkho na gahetabbo.
A tree that has been marked and set aside, even if it has been there for a long time, should not be taken.
Cây đã được đẽo và để lâu cũng không được lấy.
Yo pana agge ca mūle ca chinno hoti, sākhāpissa pūtikā jātā, challiyopi gaḷitā, ‘‘ayaṃ sāmikehi chaḍḍito’’ti gahetuṃ vaṭṭati.
But a tree that has been cut at both the tip and the root, whose branches have become rotten and whose bark has peeled off, may be taken with the thought, "This has been discarded by the owners."
Nhưng nếu cây đã bị chặt cả ở ngọn và gốc, cành của nó đã mục nát, vỏ cây cũng đã bong tróc, thì được phép lấy với ý nghĩ “cái này đã bị chủ nhân bỏ đi”.
Lakkhaṇacchinnassāpi yadā lakkhaṇaṃ challiyā pariyonaddhaṃ hoti, tadā gahetuṃ vaṭṭati.
Even in the case of a tree marked with a sign, when the sign becomes covered over by bark, it is allowable to take it.
Ngay cả cây đã được đánh dấu, khi dấu hiệu đó bị vỏ cây bao phủ, thì cũng được phép lấy.
Gehādīnaṃ atthāya rukkhe chinditvā yadā tāni katāni ajjhāvutthāni ca honti, dārūnipi araññe vassena ca ātapena ca vinassanti, īdisānipi disvā ‘‘chaḍḍitānī’’ti gahetuṃ vaṭṭati.
When trees have been cut for the purpose of houses and so on, and those structures have been built and inhabited, and the leftover wood in the forest is perishing from rain and sun, upon seeing such things, it is allowable to take them with the thought, "They have been discarded."
Khi cây được chặt để làm nhà cửa v.v. và những ngôi nhà đó đã được xây dựng và có người ở, và gỗ còn lại trong rừng bị hư hại do mưa và nắng, thì khi thấy những thứ như vậy cũng được phép lấy với ý nghĩ “chúng đã bị bỏ đi”.
Yasmā araññasāmikā etesaṃ anissarā.
Because the owners of the forest are not the masters of these things.
Vì chủ rừng không có quyền sở hữu đối với những thứ đó.
Yehi araññasāmikānaṃ deyyadhammaṃ datvā chinnāni, te eva issarā, tehi ca tāni chaḍḍitāni, nirālayā tattha jātāti.
Only those who cut them after giving the due payment to the owners of the forest are the masters, and they have discarded them, having become unattached to them.
Những người đã trả tiền cho chủ rừng để chặt cây, họ mới là chủ nhân, và họ đã bỏ đi những thứ đó, không còn lưu luyến gì nữa.
Yopi bhikkhu paṭhamaṃyeva araññapālānaṃ deyyadhammaṃ datvā araññaṃ pavisitvā yathārucite rukkhe gāhāpeti, tassa tesaṃ ārakkhaṭṭhānaṃ agantvāpi yathārucitena maggena gantuṃ vaṭṭati.
A monk who, having first given the due payment to the forest guards, enters the forest and has trees taken out as he wishes, is allowed to leave by any path he desires without even going to their guard post.
Vị tỳ-khưu nào ban đầu đã trả tiền cho người giữ rừng rồi vào rừng và cho người khác lấy những cây mình muốn, thì vị ấy được phép đi theo con đường mình muốn mà không cần đến trạm gác của họ.
Athāpi pavisanto adatvā ‘‘nikkhamanto dassāmī’’ti rukkhe gāhāpetvā nikkhamanto tesaṃ dātabbaṃ datvā gacchati, vaṭṭati eva.
And if, upon entering, he does not pay but has the trees taken out thinking, "I will pay when I leave," and upon leaving he gives them what is to be given and goes, it is indeed allowable.
Hoặc nếu vị ấy vào mà chưa trả tiền, nghĩ “khi ra ta sẽ trả”, rồi cho người khác lấy cây và khi ra thì trả tiền cho họ, thì vẫn được phép.
Athāpi ābhogaṃ katvā gacchati ‘‘dehī’’ti vutte ‘‘dassāmī’’ti, ‘‘dehī’’ti vutte dātabbameva.
And if he goes having made a mental note, "If asked, 'Please give,' I will give," then when asked, "Please give," he must indeed give.
Hoặc nếu vị ấy đi với ý nghĩ “khi được yêu cầu ‘hãy trả tiền’, ta sẽ trả”, thì khi được yêu cầu “hãy trả tiền”, vị ấy phải trả.
Sace koci attano dhanaṃ datvā ‘‘bhikkhussa gantuṃ dethā’’ti vadati, laddhakappameva, gantuṃ vaṭṭati.
If someone gives their own money and says, "Let the monk go," it is considered a legitimate allowance; it is allowable to go.
Nếu có ai đó trả tiền của mình và nói “hãy cho vị tỳ-khưu đi”, thì đó là điều được phép, vị ấy được phép đi.
Sace pana koci issarajātiko dhanaṃ adatvāva ‘‘bhikkhūnaṃ bhāgaṃ mā gaṇhathā’’ti vāreti, araññapālā ca ‘‘mayaṃ bhikkhūnaṃ tāpasānañca bhāgaṃ agaṇhantā kuto lacchāma, detha, bhante’’ti vadanti, dātabbameva.
But if some person of authority, without giving money, forbids them, saying, "Do not take the monks' share," and the forest guards say, "If we do not take the share of monks and ascetics, from where will we get anything? Please give, venerable sirs," it must be given.
Nhưng nếu có một người có quyền lực nào đó ngăn cản mà không trả tiền, nói “đừng lấy phần của các vị tỳ-khưu”, và người giữ rừng nói “Bạch Đại đức, nếu chúng con không lấy phần của các vị tỳ-khưu và các ẩn sĩ, thì chúng con lấy từ đâu? Xin hãy trả”, thì vị ấy phải trả.
Yo pana araññapālesu niddāyantesu vā kīḷāpasutesu vā katthaci pakkantesu vā āgantvā ‘‘kuhiṃ araññapālā’’ti pakkositvāpi adisvā gacchati, bhaṇḍadeyyaṃ.
But one who arrives when the forest guards are sleeping, or are engrossed in play, or have gone somewhere, and leaves after calling out, "Where are the forest guards?" and not seeing them, has incurred a debt for the goods.
Vị nào đến khi người giữ rừng đang ngủ, hoặc đang vui chơi, hoặc đã đi đâu đó, rồi gọi “người giữ rừng ở đâu?” nhưng không thấy, rồi bỏ đi, thì phải trả giá trị món đồ.
Yopi ārakkhaṭṭhānaṃ patvā kammaṭṭhānādīni manasikaronto vā aññavihito vā assatiyā atikkamati, bhaṇḍadeyyameva.
One who, having reached the guard post, passes by out of inattention while contemplating a meditation subject or being otherwise distracted, has also incurred a debt for the goods.
Vị nào đến trạm gác mà mải suy tư về đề mục thiền định v.v. hoặc bận tâm việc khác, rồi vô ý đi qua, thì cũng phải trả giá trị món đồ.
Yassāpi taṃ ṭhānaṃ pattassa coro vā hatthī vā vāḷamigo vā mahāmegho vā vuṭṭhahati, so ca tamhā upaddavā muccitukamyatāya sahasā taṃ ṭhānaṃ atikkamati, rakkhati tāva, bhaṇḍadeyyaṃ pana hoti.
For one who, upon reaching that place, is confronted by a thief, an elephant, a wild beast, or a great storm cloud, and who hastily passes that place out of a desire to escape from that danger, he is protected for the time being, but he has incurred a debt for the goods.
Vị nào khi đến nơi đó gặp cướp, hoặc voi, hoặc thú dữ, hoặc mưa lớn, và vì muốn thoát khỏi nguy hiểm đó mà vội vàng đi qua nơi đó, thì vẫn được bảo vệ, nhưng vẫn phải trả giá trị món đồ.
Idaṃ pana araññe ārakkhaṭṭhānaṃ nāma suṅkaghātatopi garukataraṃ.
This guard post in the forest is even more serious than a customs post.
Nơi trạm gác trong rừng này còn nghiêm trọng hơn cả trạm thu thuế.
Suṅkaghātassa hi paricchedaṃ anokkamitvā dūratova pariharanto dukkaṭameva āpajjati.
For one who avoids a customs post from a distance without entering its jurisdiction incurs only a dukkaṭa offense.
Vì nếu tránh trạm thu thuế từ xa mà không đi vào khu vực quy định, thì chỉ phạm dukkaṭa.
Idaṃ pana theyyacittena pariharantassa ākāsena gacchatopi pārājikameva.
But for one avoiding this with a thievish mind, even if he goes through the air, it is a pārājika indeed.
Tuy nhiên, đối với người cố ý tránh né (nơi canh gác) với tâm trộm cắp, dù có đi trên không trung thì cũng phạm tội pārājika.
Tasmā ettha appamattena bhavitabbanti.
Therefore, one should be diligent in this matter.
Do vậy, cần phải hết sức cẩn trọng trong trường hợp này.
Mariyādacchedane pana tattha jātakabhūtagāmena saddhimpi mariyādaṃ chindantassa adinnādānapayogattā dukkaṭaṃ.
Regarding the breaking of a boundary, for one who breaks the boundary along with the vegetation growing there, it is a dukkaṭa because it is an effort of taking what is not given.
Tuy nhiên, đối với việc phá vỡ bờ đê, người phá vỡ bờ đê cùng với các thực vật sinh trưởng trên đó, do hành vi lấy vật không cho (adinnādāna) nên phạm tội dukkaṭa.
Tañca pana pahāre pahāre hoti.
And that occurs with every single strike.
Và tội ấy xảy ra với mỗi lần đập phá.
Antoṭhatvā bahimukho chindanto bahi antena kāretabbo.
One who, standing inside, breaks it facing outward should be charged based on the outer edge.
Người đứng bên trong đê mà phá ra phía ngoài thì phải chịu trách nhiệm về phần ngoài.
Bahi ṭhatvā antomukho chindanto antoantena kāretabbo.
One who, standing outside, breaks it facing inward should be charged based on the inner edge.
Người đứng bên ngoài đê mà phá vào phía trong thì phải chịu trách nhiệm về phần trong.
Anto ca bahi ca chinditvā majjhe ṭhapetvā taṃ chindanto majjhena kāretabbo.
Having broken it both inside and outside, and leaving a portion in the middle, one who breaks that should be charged based on the middle.
Người phá đê cả ở phía trong và phía ngoài, rồi đứng ở giữa mà phá tiếp thì phải chịu trách nhiệm về phần giữa.
Mariyādaṃ dubbalaṃ katvā gāvo pakkosati, gāmadārakehi vā pakkosāpeti, tā āgantvā khurehi mariyādaṃ chindanti, teneva chinnā hoti.
Having weakened the boundary, he calls the cattle, or has them called by village boys; they come and break the boundary with their hooves. It is considered broken by him.
Nếu làm cho bờ đê yếu đi rồi tự mình gọi bò đến, hoặc sai trẻ con trong làng gọi bò đến, và những con bò ấy đến dùng móng guốc phá vỡ bờ đê, thì bờ đê được xem là đã bị phá vỡ bởi người ấy.
Mariyādaṃ dubbalaṃ katvā gāvo udake paveseti, gāmadārakehi vā pavesāpeti, tāhi uṭṭhāpitavīciyo mariyādaṃ bhinditvā gacchanti.
Having weakened the boundary, he drives cattle into the water, or has them driven by village boys; the waves raised by them go and break the boundary.
Nếu làm cho bờ đê yếu đi rồi tự mình dắt bò xuống nước, hoặc sai trẻ con trong làng dắt bò xuống nước, và những con sóng do chúng tạo ra tràn qua làm vỡ bờ đê.
Gāmadārake vā ‘‘udake kīḷathā’’ti vadati, kīḷante vā utrāseti, tehi uṭṭhāpitavīciyopi mariyādaṃ chinditvā gacchanti.
Or he says to the village boys, “Play in the water,” or he startles them while they are playing; the waves raised by them also go and break the boundary.
Hoặc tự mình bảo trẻ con trong làng “hãy chơi dưới nước”, hoặc làm chúng hoảng sợ khi chúng đang chơi, và những con sóng do chúng tạo ra cũng tràn qua làm vỡ bờ đê.
Antoudake jātarukkhaṃ chindati, aññena vā chindāpeti, tenapi patantena uṭṭhāpitavīciyo mariyādaṃ chinditvā gacchanti, teneva chinnā hoti.
He cuts a tree growing in the water, or has it cut by another; the waves raised by it as it falls also go and break the boundary. It is considered broken by him.
Nếu tự mình chặt cây mọc trong nước, hoặc sai người khác chặt, và những con sóng do cây đổ tạo ra cũng tràn qua làm vỡ bờ đê, thì bờ đê được xem là đã bị phá vỡ bởi người ấy.
Mariyādaṃ dubbalaṃ katvā taḷākarakkhaṇatthāya taḷākato nibbahanaudakaṃ vā niddhamanatumbaṃ vā pidahati, aññato gacchantaṃ vā udakaṃ yathā ettha pavisati, evaṃ pāḷiṃ vā bandhati, mātikaṃ vā ujukaṃ karoti, tassa uparibhāge ṭhitaṃ attano taḷākaṃ vā bhindati, ussannaṃ udakaṃ mariyādaṃ gahetvā gacchati, teneva chinnā hoti.
Having weakened the boundary, to protect the reservoir, he blocks the outlet for excess water or the drainage pipe from the reservoir, or he builds a dike or straightens a channel so that water coming from another place enters here, or he breaks his own reservoir situated above it; the swollen water takes the boundary and flows away. It is considered broken by him.
Nếu làm cho bờ đê yếu đi rồi tự mình chặn dòng nước thoát hoặc ống thoát nước của ao để bảo vệ ao, hoặc đắp bờ hoặc nắn thẳng kênh để nước từ nơi khác chảy vào ao của mình, hoặc phá vỡ ao của mình nằm ở phía trên, và lượng nước dâng cao cuốn trôi bờ đê của người khác, thì bờ đê được xem là đã bị phá vỡ bởi người ấy.
Sabbattha nikkhantaudakagghānurūpena avahārena kāretabbo.
In all cases, he should be charged for the taking corresponding to the value of the water that flowed out.
Trong tất cả các trường hợp, người ấy phải chịu trách nhiệm bồi thường tương ứng với giá trị của lượng nước đã chảy ra.
Yaṃ pana sabbasādhāraṇaṃ taḷākaṃ hoti; taḷāke udakassa sabbepi manussā issarā.
As for a reservoir that is for common use, all people are owners of the water in the reservoir.
Còn đối với ao hồ công cộng; tất cả mọi người đều có quyền sở hữu nước trong ao.
Heṭṭhato panassa sassāni karonti, sassapālanatthaṃ taḷākato mahāmātikā nikkhamitvā khettamajjhena yāti, sāpi sadā sandanakāle sabbasādhāraṇā.
Below it, they cultivate crops. To water the crops, a main channel goes out from the reservoir and runs through the middle of the fields; that too is for common use whenever it is flowing.
Phía dưới ao, người ta trồng trọt, và để tưới tiêu cho cây trồng, một con kênh lớn chảy từ ao xuyên qua giữa cánh đồng, con kênh này cũng là công cộng khi nước luôn chảy.
Tato pana khuddakamātikā nīharitvā attano attano kedāresu udakaṃ pavesenti.
From that, they draw out small channels and let the water into their respective rice fields.
Từ đó, người ta đào các con kênh nhỏ hơn để dẫn nước vào ruộng của mình.
Taṃ aññesaṃ gahetuṃ na denti.
They do not allow others to take it.
Người ta không cho người khác lấy nước đó.
Nidāghasamayeva udake mandībhūte vārena udakaṃ denti, yo udakavāre sampatte na labhati, tassa sassāni milāyanti; tasmā aññesaṃ vāre añño gahetuṃ na labhati.
In the hot season, when the water becomes low, they distribute the water by turns. One who does not get it when his turn for water comes, his crops wither; therefore, another is not allowed to take it during others' turns.
Vào mùa khô, khi nước cạn, người ta chia nước theo lượt; người nào đến lượt mà không có nước thì cây trồng của người đó sẽ héo úa; do đó, người khác không được lấy nước vào lượt của người khác.
Tattha yo bhikkhu paresaṃ khuddakamātikāto vā kedārato vā udakaṃ theyyacittena attano vā parassa vā mātikaṃ vā kedāraṃ vā paveseti, aṭavimukhaṃ vā vāheti, avahāro vassa hoti.
In that case, if a bhikkhu, with a thievish mind, diverts water from others' small channel or rice field into his own or another's channel or rice field, or lets it flow towards the edge of the forest, it is a theft for him.
Trong trường hợp đó, vị Tỳ-khưu nào với tâm trộm cắp mà dẫn nước từ kênh nhỏ hoặc từ ruộng của người khác vào kênh hoặc ruộng của mình, hoặc dẫn nước ra phía rừng, thì đó là hành vi trộm cắp.
Pavisantassa udakassa pavisanamaggaṃ pidahitvā attano kedāraṃ paveseti, avahāro eva.
blocks the entry path of the entering water and diverts it into his own rice field, it is a theft.
để dẫn nước vào ruộng của mình, thì đó cũng là hành vi trộm cắp.
Sace pana taḷākato aniggate paresaṃ mātikāmukhaṃ asampatteva udake sukkhamātikaṃyeva yathā āgacchantaṃ udakaṃ aññesaṃ kedāre appavisitvā attanoyeva kedāraṃ pavisati, evaṃ tattha tattha bandhati.
But if, before the water has left the reservoir and before it has reached the entrance of others' channel, he diverts the dry channel itself in such a way that the incoming water, without entering others' rice fields, enters only his own, if he dams it in various places in this way;
Tuy nhiên, nếu nước từ ao chưa chảy ra, và chưa đến miệng kênh của người khác, mà người ấy đắp bờ ở những chỗ khác nhau trên kênh khô sao cho nước chảy đến không vào ruộng của người khác mà chỉ vào ruộng của mình.
Anikkhante baddhā subaddhā, nikkhante baddhā, bhaṇḍadeyyaṃ.
if dammed before the water has flowed out, it is well-dammed; if dammed after it has flowed out, it is a matter of repaying the goods.
Nếu đắp bờ khi nước chưa chảy ra thì là đắp đúng cách; nếu đắp bờ khi nước đã chảy ra thì phải bồi thường giá trị vật chất.
Taḷākaṃ gantvā sayameva niddhamanapanāḷiṃ ugghāṭetvā attano kedāraṃ pavesentassāpi natthi avahāro.
For one who goes to the reservoir and, on his own, opens the drainage channel and diverts water into his own rice field, there is no theft.
Đối với người tự mình đến ao, mở ống thoát nước để dẫn nước vào ruộng của mình thì không phạm tội trộm cắp.
Taḷākaṃ nissāya khettassa katattā.
Because the field was made relying on the reservoir.
Vì ruộng được làm dựa vào ao.
Kurundiyādīsu pana ‘‘avahāro’’ti vuttaṃ.
But in the Kurundī and other commentaries, it is said, “It is a theft.”
Tuy nhiên, trong các bộ Kurundī v.v., có nói rằng đó là hành vi trộm cắp.
Taṃ ‘‘vatthuṃ kālañca desañcā’’ti iminā lakkhaṇena na sameti.
That does not accord with the criterion: “the object, the time, and the place.”
Điều đó không phù hợp với tiêu chí “vật, thời gian và địa điểm” này.
Tasmā mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttameva yuttanti.
Therefore, what is said in the Mahā-aṭṭhakathā is fitting.
Do đó, điều được nói trong Mahāaṭṭhakathā là hợp lý.
109. Dantapoṇaṃ ārāmaṭṭhakavinicchayena vinicchinitabbaṃ.
109. The case of a tooth-cleaner should be decided according to the ruling on things situated in a monastery.
109. Tăm xỉa răng phải được phán quyết theo cách phán quyết về tài sản trong tịnh xá.
Ayaṃ pana viseso – yo saṅghassa vetanabhato hutvā devasikaṃ vā pakkhamāsavārena vā dantakaṭṭhaṃ āharati, so taṃ āharitvā chinditvāpi yāva bhikkhusaṅghaṃ na sampaṭicchāpeti, tāva tasseva hoti.
This, however, is the distinction: a person who is a paid servant of the Sangha and brings tooth-sticks daily or by fortnightly or monthly turns, even after bringing and cutting them, as long as he has not presented them to the community of bhikkhus, they are still his.
Tuy nhiên, có điểm khác biệt này – người nào được Tăng-già thuê mướn để mang tăm xỉa răng hàng ngày hoặc theo lượt nửa tháng, một tháng, thì dù người đó đã mang về và chặt ra, chừng nào chưa dâng lên Tăng-già, thì vẫn thuộc quyền sở hữu của người đó.
Tasmā taṃ theyyacittena gaṇhanto bhaṇḍagghena kāretabbo.
Therefore, one who takes them with a thievish mind should be charged according to the value of the goods.
Do đó, vị Tỳ-khưu nào lấy tăm xỉa răng đó với tâm trộm cắp thì phải bồi thường giá trị vật chất.
Tatthajātakaṃ pana garubhaṇḍaṃ, tampi bhikkhusaṅghena rakkhitagopitaṃ gaṇhanto bhaṇḍagghena kāretabbo.
But that which grows there is a grave article; one who takes even that, which is guarded and protected by the community of bhikkhus, should be charged according to the value of the goods.
Còn tăm xỉa răng mọc trong đó là vật nặng (garubhaṇḍa), vị nào lấy tăm xỉa răng đó đã được Tăng-già bảo vệ và cất giữ thì cũng phải bồi thường giá trị vật chất.
Eseva nayo gaṇapuggalagihimanussasantakepi chinnake acchinnake ca.
This is the same method for what is cut and uncut belonging to a group, an individual, a householder, or any person.
Phương pháp này cũng áp dụng tương tự cho tăm xỉa răng đã chặt hoặc chưa chặt thuộc sở hữu của nhóm người, cá nhân, hoặc cư sĩ.
Tesaṃ ārāmuyyānabhūmīsu jātaṃ sāmaṇerā vārena bhikkhusaṅghassa dantakaṭṭhaṃ āharantā ācariyupajjhāyānampi āharanti, taṃ yāva chinditvā saṅghaṃ na paṭicchāpenti, tāva sabbaṃ tesaṃyeva hoti.
Novices who, by turn, bring tooth-sticks for the community of bhikkhus from those growing in their monastery grounds or gardens, also bring them for their teachers and preceptors. As long as they have cut them but not yet presented them to the Sangha, all of it is theirs.
Các Sa-di, khi đến lượt mang tăm xỉa răng cho Tăng-già từ đất vườn hoặc đất tịnh xá của những người đó, cũng mang cho các vị A-xà-lê và Hòa thượng của mình, chừng nào họ chưa chặt và dâng lên Tăng-già, thì tất cả đều thuộc quyền sở hữu của chính họ.
Tasmā tampi theyyacittena gaṇhanto bhaṇḍagghena kāretabbo.
Therefore, one who takes even that with a thievish mind should be charged according to the value of the goods.
Do đó, vị nào lấy tăm xỉa răng đó với tâm trộm cắp thì cũng phải bồi thường giá trị vật chất.
Yadā pana te chinditvā saṅghassa paṭicchāpetvā dantakaṭṭhamāḷake nikkhipanti, ‘‘yathāsukhaṃ bhikkhusaṅgho paribhuñjatū’’ti; tato paṭṭhāya avahāro natthi, vattaṃ pana jānitabbaṃ.
But when they have cut them, presented them to the Sangha, and placed them on the tooth-stick stand, thinking, “May the community of bhikkhus use them as they wish,” from then on there is no theft, but the proper conduct should be known.
Tuy nhiên, khi họ đã chặt và dâng lên Tăng-già, rồi đặt vào kệ tăm xỉa răng, với ý nghĩ “mong Tăng-già tùy ý sử dụng”; từ đó trở đi thì không còn là hành vi trộm cắp, nhưng cần phải biết về quy tắc ứng xử.
Yo hi devasikaṃ saṅghamajjhe osarati, tena divase divase ekameva dantakaṭṭhaṃ gahetabbaṃ.
For he who attends the Sangha gathering daily should take only one tooth-stick each day.
Vị nào hàng ngày đến tụ họp giữa Tăng-già, thì mỗi ngày chỉ được lấy một cây tăm xỉa răng.
Yo pana devasikaṃ na osarati, padhānaghare vasitvā dhammasavane vā uposathagge vā dissati, tena pamāṇaṃ sallakkhetvā cattāri pañcadantakaṭṭhāni attano vasanaṭṭhāne ṭhapetvā khāditabbāni.
But a bhikkhu who does not approach the Sangha daily, but lives in a meditation hall and is seen at a Dhamma-recitation or in the Uposatha hall, should consider the proper measure and place four or five dental sticks in his dwelling place to be used.
Còn vị nào không đến hội họp hằng ngày, mà ở tại tịnh xá tu tập hoặc được thấy ở nơi nghe Pháp hay ở nhà Uposatha, thì vị ấy nên ước lượng số lượng, đặt bốn hay năm cây tăm xỉa răng tại chỗ mình ở rồi dùng.
Tesu khīṇesu sace punapi dantakaṭṭhamāḷake bahūni hontiyeva, punapi āharitvā khāditabbāni.
If, when those are finished, there are still many dental sticks in the rack, he may take them again and use them.
Nếu những cây ấy đã hết, mà trên kệ tăm xỉa răng vẫn còn nhiều, thì lại lấy thêm mà dùng.
Yadi pana pamāṇaṃ asallakkhetvā āharati, tesu akkhīṇesuyeva māḷake khīyanti, tato keci therā ‘‘yehi gahitāni, te paṭiāharantū’’ti vadeyyuṃ, keci ‘‘khādantu, puna sāmaṇerā āharissantī’’ti, tasmā vivādapariharaṇatthaṃ pamāṇaṃ sallakkhetabbaṃ.
However, if one takes them without considering the measure, and they run out in the rack before those taken are finished, then some elders might say, “Let those who took them bring them back,” while others might say, “Let them use them, the sāmaṇeras will bring more.” Therefore, to avoid disputes, the measure should be carefully considered.
Nếu không ước lượng số lượng mà lấy, khi những cây ấy chưa hết mà trên kệ đã cạn, thì có một số trưởng lão sẽ nói: “Ai đã lấy thì hãy mang trả lại!”, một số khác lại nói: “Hãy dùng đi, các Sa-di sẽ mang đến nữa.” Do đó, để tránh tranh cãi, nên ước lượng số lượng.
Gahaṇe pana doso natthi.
But there is no fault in taking them.
Tuy nhiên, việc lấy thì không có lỗi.
Maggaṃ gacchantenāpi ekaṃ vā dve vā thavikāya pakkhipitvā gantabbanti.
One who is going on a journey may also put one or two in a bag and go.
Vị nào đang đi trên đường cũng nên bỏ một hoặc hai cây vào túi rồi đi.
Rukkhena vā ajjhottharati, attano dhammatāya makkaṭā vā vagguliyo vā ārohanti, paro vā anāṇatto āropeti, sayaṃ vā esa vātamukhaṃ sodheti, balavavāto āgantvā rukkhaṃ pāteti; sabbattha bhaṇḍadeyyaṃ.
or causes another tree to fall over it, or monkeys or bats climb it by their own nature, or another person, without being asked, places them on it, or one himself clears a wind-path, and a strong wind comes and fells the tree; in all such cases, compensation for the object is due.
Hoặc đè lên bằng một cây khác, hoặc khỉ hay dơi tự nhiên leo lên, hoặc người khác không được sai bảo lại đặt chúng lên, hoặc chính vị ấy dọn đường gió, rồi một cơn gió mạnh thổi đến làm cây đổ; trong tất cả các trường hợp này, phải bồi thường giá trị tài sản.
Vātamukhasodhanaṃ panettha asampatte vāte sukkhamātikāya ujukaraṇādīhi sameti, no aññathā.
Here, clearing a wind-path means making it straight with dry grass and the like before the wind arrives, not otherwise.
Ở đây, việc dọn đường gió được hiểu là làm thẳng các cây khô, v.v., khi gió chưa đến, chứ không phải cách khác.
Rukkhaṃ āvijjhitvā satthena vā ākoṭeti, aggiṃ vā deti, maṇḍukakaṇṭakaṃ vā visaṃ vā ākoṭeti, yena so marati, sabbattha bhaṇḍadeyyamevāti.
If one twists a tree and strikes it with a knife, or sets it on fire, or strikes it with the spine of a fish, or with poison, by which it dies, in all such cases, compensation for the object is due.
Vị nào xoắn cây rồi dùng dao đâm, hoặc đốt lửa, hoặc đâm gai cá cóc hay chất độc vào, khiến cây chết, thì trong tất cả các trường hợp đó đều phải bồi thường giá trị tài sản.
111. Haraṇake – aññassa haraṇakaṃ bhaṇḍaṃ theyyacitto āmasatīti paraṃ sīsabhārādīhi bhaṇḍaṃ ādāya gacchantaṃ disvā ‘‘etaṃ harissāmī’’ti vegena gantvā āmasati, ettāvatā assa dukkaṭaṃ.
111. In the context of haraṇaka— "if, with the intention of stealing, he touches goods carried by another" means that upon seeing another person carrying goods on their head, shoulder, or similar, he thinks, "I will steal this," and quickly goes and touches it; at this point, he incurs a dukkata offence.
111. Trong Haraṇaka – “với ý định trộm cắp, chạm vào tài sản đang được người khác mang đi” – nghĩa là thấy người khác đang mang tài sản trên đầu, vai, v.v., rồi nghĩ: “Ta sẽ lấy cái này,” liền nhanh chóng đến chạm vào. Chỉ với hành động đó, vị ấy phạm tội dukkaṭa.
Phandāpetīti ākaḍḍhanavikaḍḍhanaṃ karoti, sāmiko na muñcati, tenassa thullaccayaṃ.
"If he makes it sway" means he pulls or tugs it, but the owner does not let go; at this point, he incurs a thullaccaya offence.
Phandāpetī (làm lay động) – nghĩa là kéo qua kéo lại, nhưng chủ tài sản không buông. Do đó, vị ấy phạm tội thullaccaya.
Ṭhānā cāvetīti ākaḍḍhitvā sāmikassa hatthato moceti, tenassa pārājikaṃ.
"If he removes it from its place" means he pulls it away and releases it from the owner's hand; at this point, he incurs a pārājika offence.
Ṭhānā cāvetī (làm rời khỏi chỗ) – nghĩa là kéo và làm cho tài sản rời khỏi tay chủ. Do đó, vị ấy phạm tội pārājika.
Sace pana taṃ bhaṇḍasāmiko uṭṭhahitvā pothetvā puna taṃ bhaṇḍaṃ mocāpetvā gaṇheyya, bhikkhu paṭhamaggahaṇeneva pārājiko.
If, however, the owner of those goods gets up, beats the bhikkhu, and then frees the goods and takes them back, the bhikkhu has committed pārājika by the first act of taking.
Nếu chủ tài sản đứng dậy, đánh đập và sau đó giành lại tài sản, thì vị Tỳ-khưu vẫn phạm tội pārājika ngay từ lần lấy đầu tiên.
Sīsato vā kaṇṇato vā gīvato vā hatthato vā alaṅkāraṃ chinditvā vā mocetvā vā gaṇhantassa sīsādīhi mocitamatte pārājikaṃ.
If one cuts or removes an ornament from the head, ear, neck, or hand, pārājika is incurred as soon as it is removed from the head or other part.
Vị nào cắt hoặc tháo đồ trang sức từ đầu, tai, cổ hoặc tay rồi lấy, thì ngay khi đồ trang sức rời khỏi đầu, v.v., vị ấy phạm tội pārājika.
Hatthe pana valayaṃ vā kaṭakaṃ vā anīharitvā aggabāhaṃ ghaṃsantova aparāparaṃ vā sāreti, ākāsagataṃ vā karoti, rakkhati tāva.
But if one does not remove a bracelet or armlet from the hand, but merely rubs the forearm, or slides it back and forth, or lifts it into the air, it is still protected.
Tuy nhiên, nếu không tháo vòng tay hay kiềng tay ra khỏi tay mà chỉ xoa bóp cánh tay trên, hoặc di chuyển nó qua lại, hoặc làm cho nó ở trong không trung, thì vẫn được bảo vệ (không phạm pārājika).
Rukkhamūlacīvaravaṃsesu valayamiva na pārājikaṃ janeti.
It does not cause a pārājika, like a bracelet on a tree-root or a cloth-rack.
Nó không gây ra tội pārājika như vòng trên gốc cây hoặc trên sào phơi y.
Saviññāṇakattā.
Because it is part of a sentient being.
Vì nó có tri giác.
Saviññāṇakakoṭṭhāsagatañhi yāva tato na nīhaṭaṃ, tāva tattheva hoti.
Indeed, an object attached to a sentient part remains there as long as it has not been removed from it.
Tài sản thuộc về một phần có tri giác, chừng nào chưa được lấy ra khỏi đó, thì vẫn ở trong đó.
Eseva nayo aṅgulimuddikapādakaṭakakaṭūpagapiḷandhanesu.
The same principle applies to rings, anklets, and waist ornaments.
Điều này cũng tương tự đối với nhẫn, vòng chân, thắt lưng và các đồ trang sức khác.
Yo pana parassa nivatthasāṭakaṃ acchindati, paro ca salajjitāya sahasā na muñcati, ekenantena coro kaḍḍhati, ekenantena paro, rakkhati tāva.
If one snatches a cloth worn by another, and the other, out of shame, does not let go immediately, and the thief pulls from one end while the other pulls from the other end, it is still protected.
Vị nào giật y phục đang mặc của người khác, và người kia vì xấu hổ không buông ngay, một bên là kẻ trộm kéo, một bên là người kia kéo, thì vẫn được bảo vệ (chưa phạm tội).
Parassa hatthato muttamatte pārājikaṃ.
Pārājika is incurred as soon as it is released from the other person's hand.
Ngay khi y phục rời khỏi tay người kia, thì phạm tội pārājika.
Athāpi taṃ kaḍḍhantassa chijjitvā ekadeso hatthagato hoti, so ca pādaṃ agghati pārājikameva.
Even if, while pulling it, a part of it breaks off and comes into his hand, and that part is worth a quarter (of a Kahaṇapa), it is still pārājika.
Hoặc nếu trong khi kéo, y phục bị đứt và một phần rơi vào tay, mà phần đó có giá trị một pāda, thì vẫn là tội pārājika.
Sahabhaṇḍahārakanti ‘‘sabhaṇḍahārakaṃ bhaṇḍaṃ nessāmī’’ti cintetvā ‘‘ito yāhī’’ti bhaṇḍahārakaṃ tajjeti, so bhīto corena adhippetadisābhimukho hutvā ekaṃ pādaṃ saṅkāmeti, corassa thullaccayaṃ; dutiye pārājikaṃ.
"With the goods-carrier" means, having thought "I will take the goods along with the carrier," one threatens the goods-carrier, saying, "Go from here!" If the carrier, out of fear, takes one step in the direction intended by the thief, the thief incurs a thullaccaya offence; at the second step, pārājika.
Sahabhaṇḍahāraka (cùng với người mang tài sản) – nghĩa là nghĩ: “Ta sẽ lấy tài sản cùng với người mang nó,” rồi đe dọa người mang tài sản: “Đi đi!” Người kia sợ hãi, quay mặt về hướng mà kẻ trộm muốn, rồi nhấc một chân lên. Kẻ trộm phạm tội thullaccaya; ở bước thứ hai, phạm tội pārājika.
Pātāpetīti athāpi coro bhaṇḍahārakassa hatthe āvudhaṃ disvā sāsaṅko hutvā pātāpetvā gahetukāmo ekamantaṃ paṭikkamma santajjetvā pātāpeti, parassa hatthato muttamatte pārājikaṃ.
"If he causes them to be dropped" means, if the thief, seeing a weapon in the hand of the goods-carrier, becomes apprehensive and, wishing to make him drop the goods and take them, withdraws to one side, threatens him, and causes him to drop them, pārājika is incurred as soon as they are released from the other person's hand.
Pātāpetī (làm rơi) – hoặc kẻ trộm thấy vũ khí trong tay người mang tài sản, trở nên nghi ngờ, muốn làm rơi tài sản để lấy, liền lùi sang một bên, đe dọa rồi làm cho tài sản rơi xuống. Ngay khi tài sản rời khỏi tay người kia, thì phạm tội pārājika.
Pātāpeti, āpatti dukkaṭassātiādi pana parikappavasena vuttaṃ.
However, the phrase "causes them to be dropped, an offence of dukkata" and so on, is stated in the context of specific plans.
Tuy nhiên, câu “Làm rơi, phạm tội dukkaṭa” và các câu tương tự được nói theo cách suy luận.
Yo hi bhaṇḍaṃ pātāpetvā ‘‘yaṃ mama ruccati, taṃ gahessāmī’’ti parikappetvā pātāpeti, tassa pātāpane ca āmasane ca dukkaṭaṃ, phandāpane thullaccayaṃ.
Indeed, if one causes the goods to be dropped, thinking, "I will take what I like," and causes them to be dropped, he incurs a dukkata offence for causing them to be dropped and for touching them, and a thullaccaya offence for making them sway.
Vị nào làm rơi tài sản rồi suy nghĩ: “Ta sẽ lấy cái nào mình thích,” rồi làm rơi tài sản, thì khi làm rơi và chạm vào, vị ấy phạm tội dukkaṭa; khi làm lay động, phạm tội thullaccaya.
Pādagghanakassa ṭhānā cāvane pārājikaṃ.
For removing goods worth a quarter (of a Kahaṇapa) from their place, pārājika is incurred.
Khi làm cho tài sản có giá trị một pāda rời khỏi chỗ, thì phạm tội pārājika.
Taṃ pacchā paṭipātiyamānassa muñcatopi natthiyeva samaṇabhāvo.
Even if one who later causes them to be returned releases them, his status as a recluse is lost.
Vị nào sau đó trả lại tài sản đó, thì cũng không còn là Sa-môn nữa.
Yopi bhaṇḍahārakaṃ atikkamantaṃ disvā anubandhanto ‘‘tiṭṭha, tiṭṭha, bhaṇḍaṃ pātehī’’ti vatvā pātāpeti, tassāpi tena hatthato muttamatte pārājikaṃ.
Also, if one, seeing the goods-carrier passing by, follows him, saying, "Stop! Stop! Drop the goods!" and causes him to drop them, pārājika is incurred for him as soon as they are released from the carrier's hand.
Vị nào thấy người mang tài sản đi qua, liền đuổi theo và nói: “Dừng lại, dừng lại, hãy thả tài sản xuống!” rồi làm cho tài sản rơi xuống, thì ngay khi tài sản đó rời khỏi tay người kia, vị ấy phạm tội pārājika.
Yo pana ‘‘tiṭṭha tiṭṭhā’’ti vadati, ‘‘pātehī’’ti na vadati; itaro ca taṃ oloketvā ‘‘sace esa maṃ pāpuṇeyya, ghāteyyāpi ma’’ nti sālayova hutvā taṃ bhaṇḍaṃ gahanaṭṭhāne pakkhipitvā ‘‘puna nivattitvā gahessāmī’’ti pakkamati, pātanapaccayā pārājikaṃ natthi.
If, however, one says, "Stop! Stop!" but does not say, "Drop them!"; and the other person, looking at him, thinks, "If he catches me, he might even kill me," and being attached to the goods, places them in a bushy spot, and then departs, thinking, "I will come back and take them later," there is no pārājika due to the act of dropping.
Còn vị nào chỉ nói: “Dừng lại, dừng lại!” mà không nói: “Hãy thả xuống!” và người kia nhìn lại thấy vị ấy, rồi nghĩ: “Nếu người này đuổi kịp ta, có thể sẽ giết ta,” liền vì còn luyến tiếc tài sản đó, đặt nó vào chỗ ẩn nấp rồi nghĩ: “Ta sẽ quay lại lấy sau,” rồi bỏ đi, thì không có tội pārājika do việc làm rơi.
Āgantvā pana theyyacittena gaṇhato uddhāre pārājikaṃ.
But if he comes back and takes them with a thieving mind, pārājika is incurred at the moment of lifting them.
Nhưng khi quay lại lấy với ý định trộm cắp, thì khi nhấc lên, phạm tội pārājika.
Atha panassa evaṃ hoti – ‘‘mayā pātāpenteneva idaṃ mama santakaṃ kata’’nti tato naṃ sakasaññāya gaṇhāti; gahaṇe rakkhati, bhaṇḍadeyyaṃ pana hoti.
If, however, he thinks, "By my causing them to be dropped, these have become mine," and then takes them with the perception that they are his own; for taking them, it is protected (from pārājika), but compensation for the object is due.
Nếu vị ấy nghĩ: “Ta đã làm cho cái này trở thành của ta ngay khi làm rơi,” rồi lấy nó với ý nghĩ đó là của mình; thì khi lấy, vẫn được bảo vệ (không phạm pārājika), nhưng phải bồi thường giá trị tài sản.
‘‘Dehī’’ti vutte adentassa sāmikānaṃ dhuranikkhepe pārājikaṃ.
If, when told "Give it back," he does not give it, pārājika is incurred at the owner's abandonment of claim.
Khi được yêu cầu: “Hãy trả lại!” mà không trả, thì khi chủ tài sản từ bỏ quyền sở hữu, vị ấy phạm tội pārājika.
‘‘So imaṃ chaḍḍetvā gato, anajjhāvutthakaṃ dāni ida’’nti paṃsukūlasaññāya gaṇhatopi eseva nayo.
The same principle applies if he thinks, "He discarded this and left, so it is now ownerless," and takes it with the perception of it being discarded rags.
Vị nào lấy tài sản đó với ý nghĩ như y phấn tảo: “Người này đã bỏ nó đi rồi, bây giờ nó không còn thuộc sở hữu của ai,” thì trường hợp này cũng tương tự.
Atha pana sāmiko ‘‘tiṭṭha tiṭṭhā’’ti vuttamatteneva olokento taṃ disvā ‘‘na dāni idaṃ mayha’’nti dhuranikkhepaṃ katvā nirālayo chaḍḍetvā palāyati, taṃ theyyacittena gaṇhato uddhāre dukkaṭaṃ.
If, however, the owner, merely upon being told "Stop! Stop!", looks, sees him, and thinks, "This is no longer mine," and abandoning his claim, discards it without attachment and flees, for taking it with a thieving mind, a dukkata offence is incurred at the moment of lifting it.
Nếu chủ tài sản, ngay khi nghe nói: “Dừng lại, dừng lại!” liền nhìn lại thấy vị ấy, rồi nghĩ: “Bây giờ cái này không còn là của ta nữa,” liền từ bỏ quyền sở hữu, không còn luyến tiếc, bỏ lại rồi bỏ chạy, thì khi nhấc tài sản đó lên với ý định trộm cắp, vị ấy phạm tội dukkaṭa.
Āharāpente dātabbaṃ, adentassa pārājikaṃ.
If the owners cause him to bring them back, he must give them; if he does not give them, pārājika is incurred.
Khi chủ tài sản yêu cầu mang trả lại, thì phải trả; nếu không trả, thì phạm tội pārājika.
Tassa payogena chaḍḍitattāti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.
"Because it was abandoned through his effort," is stated in the Mahā-aṭṭhakathā.
Do sự từ bỏ của người đó." Trong Đại Chú Giải (Mahāaṭṭhakathā) đã nói như vậy.
Aññesu pana vicāraṇā eva natthi.
In other commentaries, however, there is no such investigation.
Còn trong các chú giải khác, không có sự xem xét nào cả.
Purimanayeneva sakasaññāya vā paṃsukūlasaññāya vā gaṇhantepi ayameva vinicchayoti.
By the preceding method, this is the very same legal decision for one who takes it with the perception of it being his own or with the perception of it being a dust-heap rag.
Theo cách thức trước, dù lấy với ý nghĩ là của mình, hay với ý nghĩ là y phấn tảo (paṃsukūla), đây chính là phán quyết.
112. Upanidhimhi – nāhaṃ gaṇhāmīti sampajānamusāvādepi adinnādānassa payogattā dukkaṭaṃ.
112. Regarding a deposit, even for a deliberate falsehood such as, “I did not receive it,” it is a dukkaṭa offense because it is an act of taking what is not given.
112. Đối với vật ký thác (upanidhi) – dù nói dối có ý thức rằng: "Tôi không lấy", cũng phạm dukkaṭa vì đó là hành vi trộm cắp.
‘‘Kiṃ tumhe bhaṇatha?
“What are you saying?
"Các ông nói gì?
Nevidaṃ mayhaṃ anurūpaṃ, na tumhāka’’ntiādīni vadantassāpi dukkaṭameva.
This is not proper for me, nor for you,” and so on—for one who speaks thus, it is also a dukkaṭa offense.
Điều này không phù hợp với tôi, cũng không phù hợp với các ông" – dù nói những lời như vậy, cũng chỉ phạm dukkaṭa.
‘‘Raho mayā etassa hatthe ṭhapitaṃ, na añño koci jānāti, ‘dassati nu kho me no’’’ti sāmiko vimatiṃ uppādeti, bhikkhussa thullaccayaṃ.
If the owner develops doubt, thinking, “‘It was placed in his hand by me in private, no one else knows. Will he give it to me or not?’”, it is a thullaccaya offense for the bhikkhu.
Nếu chủ nhân nghi ngờ rằng: "Tôi đã đặt vật này vào tay vị ấy ở nơi kín đáo, không ai khác biết, liệu vị ấy có trả lại cho tôi không?", thì vị Tỳ-khưu phạm thullaccaya.
Tassa pharusādibhāvaṃ disvā sāmiko ‘‘na mayhaṃ dassatī’’ti dhuraṃ nikkhipati, tatra sacāyaṃ bhikkhu ‘‘kilametvā naṃ dassāmī’’ti dāne saussāho, rakkhati tāva.
Seeing his harshness and so forth, the owner gives up the undertaking, thinking, “He will not give it to me.” In that case, if this bhikkhu is zealous in giving it, thinking, “I will give it to him after making him weary,” he is protected for the time being.
Nếu chủ nhân thấy thái độ thô lỗ của vị ấy và từ bỏ ý định rằng "vị ấy sẽ không trả lại cho tôi", thì nếu vị Tỳ-khưu này có ý định mạnh mẽ muốn trả lại vật đó, nói rằng "tôi sẽ trả lại cho vị ấy sau khi làm cho vị ấy mệt mỏi", thì vị ấy vẫn được bảo vệ (khỏi pārājika).
Sacepi so dāne nirussāho, bhaṇḍassāmiko pana gahaṇe saussāho, rakkhateva.
Even if he is not zealous in giving, but the owner of the goods is zealous in taking, he is still protected.
Ngay cả khi vị ấy không có ý định trả lại, nhưng chủ nhân vật đó có ý định mạnh mẽ muốn lấy lại, thì vị ấy vẫn được bảo vệ.
Yadi pana so dāne nirussāho bhaṇḍasāmikopi ‘‘na mayhaṃ dassatī’’ti dhuraṃ nikkhipati, evaṃ ubhinnaṃ dhuranikkhepena bhikkhuno pārājikaṃ.
But if he is not zealous in giving, and the owner of the goods also gives up the undertaking, thinking, “He will not give it to me,” then with the giving up of the undertaking by both, it is a pārājika offense for the bhikkhu.
Tuy nhiên, nếu vị ấy không có ý định trả lại và chủ nhân vật đó cũng từ bỏ ý định rằng "vị ấy sẽ không trả lại cho tôi", thì khi cả hai đều từ bỏ ý định đó, vị Tỳ-khưu phạm pārājika.
Yadipi mukhena ‘‘dassāmī’’ti vadati, cittena pana adātukāmo, evampi sāmikassa dhuranikkhepe pārājikaṃ.
Even if he says with his mouth, “I will give it,” but in his mind is unwilling to give, it is a pārājika offense when the owner gives up the undertaking.
Ngay cả khi vị ấy nói bằng miệng rằng "tôi sẽ trả lại", nhưng trong tâm không muốn trả, thì khi chủ nhân từ bỏ ý định, vị ấy cũng phạm pārājika.
Taṃ pana upanidhi nāma saṅgopanatthāya attano hatthe parehi ṭhapitabhaṇḍaṃ, aguttadesato ṭhānā cāvetvā guttaṭṭhāne ṭhapanatthāya harato anāpatti.
That which is called a deposit is an item placed in one's hand by others for safekeeping; there is no offense for one who moves it from an insecure place to a secure place for the purpose of storing it.
Vật ký thác (upanidhi) là vật được người khác đặt vào tay mình để bảo quản. Nếu di chuyển vật đó từ nơi không an toàn đến nơi an toàn để cất giữ, thì không phạm tội.
Theyyacittenapi ṭhānā cāventassa avahāro natthi.
Even for one who moves it from its place with a thievish mind, there is no taking away.
Ngay cả khi di chuyển từ nơi đó với ý định trộm cắp, cũng không có hành vi trộm cắp.
Attano hatthe nikkhittattā, bhaṇḍadeyyaṃ pana hoti.
Because it was deposited in his own hand; however, the goods are to be returned.
Vì vật đó đã được ký thác vào tay mình, nhưng vẫn phải trả lại.
Theyyacittena paribhuñjatopi eseva nayo.
This same method applies to one who uses it with a thievish mind.
Ngay cả khi sử dụng với ý định trộm cắp, cũng theo cách tương tự.
Tāvakālikaggahaṇepi tatheva.
It is likewise in the case of taking it for temporary use.
Ngay cả khi lấy tạm thời, cũng giống như vậy.
Dhammaṃ carantotiādi vuttanayameva.
The passage beginning with “Practicing the Dhamma” is just as has been stated.
" Hành Pháp (Dhammaṃ caranto)" v.v... cũng theo cách đã nói.
Ayaṃ tāva pāḷivaṇṇanā.
This, for a start, is the exposition of the Pāḷi text.
Đây là lời giải thích về Pāḷi trước tiên.
Pāḷimuttakavinicchayo panettha pattacatukkādivasena evaṃ vutto – eko kira bhikkhu parassa mahagghe patte lobhaṃ uppādetvā taṃ haritukāmo ṭhapitaṭṭhānamassa suṭṭhu sallakkhetvā attanopi pattaṃ tasseva santike ṭhapesi.
Herein, the legal decision not found in the Pāḷi is stated in terms of the fourfold bowl case and so on, as follows: It seems a certain bhikkhu, having developed greed for another's valuable bowl and wishing to steal it, carefully noted its location and placed his own bowl near it.
Phán quyết ngoài Pāḷi (Pāḷimuttakavinicchayo) ở đây đã được nói như sau theo cách của bộ bốn bát (pattacatukka) v.v...: Có một vị Tỳ-khưu nảy sinh lòng tham muốn lấy trộm một cái bát quý giá của người khác. Vị ấy đã quan sát kỹ nơi cất giữ cái bát đó, rồi đặt cái bát của mình bên cạnh cái bát đó. Vào buổi sáng sớm, vị ấy đến, yêu cầu tụng Pháp (dhammaṃ vācāpetvā) rồi nói với vị Đại Trưởng lão đang ngủ: "Bạch Đại Đức, con xin đảnh lễ."
So paccūsasamaye āgantvā dhammaṃ vācāpetvā niddāyamānaṃ mahātheramāha – ‘‘vandāmi, bhante’’ti.
He came at dawn, had the Dhamma recited, and said to the sleeping elder monk, “I pay homage, venerable sir.”
"Ai đó?"
‘‘Ko eso’’ti?
“Who is that?”
"Bạch Đại Đức, con là Tỳ-khưu khách, con muốn đi sớm, cái bát của con được đặt ở chỗ kia, với dây đeo vai và túi bát như thế này.
‘‘Ahaṃ, bhante, āgantukabhikkhu, kālassevamhi gantukāmo, asukasmiñca me ṭhāne īdisena nāma aṃsabaddhakena īdisāya pattatthavikāya patto ṭhapito.
“I, venerable sir, am a visiting bhikkhu. I wish to leave very early. My bowl is placed in such-and-such a place, with such-and-such a shoulder strap and in such-and-such a bowl bag.
Bạch Đại Đức, con xin được lấy nó."
Sādhāhaṃ, bhante, taṃ labheyya’’nti thero pavisitvā taṃ gaṇhi.
Venerable sir, may I kindly receive it?” The elder went in and took it.
Vị Trưởng lão đi vào và lấy cái bát đó.
Uddhāreyeva corassa pārājikaṃ.
At the very moment of lifting, it is a pārājika offense for the thief.
Ngay khi nhấc lên, kẻ trộm đã phạm pārājika.
Sace āgantvā ‘‘kosi tvaṃ avelāya āgato’’ti vutto bhīto palāyati, pārājikaṃ patvāva palāyati.
If, having come, he is told, “Who are you, coming at an improper time?” and flees in fear, he flees only after having committed a pārājika offense.
Nếu vị ấy đến và bị nói: "Ngươi là ai mà đến vào lúc không thích hợp này?", rồi sợ hãi bỏ chạy, thì vị ấy bỏ chạy sau khi đã phạm pārājika.
Therassa pana suddhacittattā anāpatti.
However, for the elder, there is no offense due to his pure intention.
Còn vị Trưởng lão thì không phạm tội vì tâm thanh tịnh.
Thero ‘‘taṃ gaṇhissāmī’’ti aññaṃ gaṇhi, eseva nayo.
The elder, intending, “I will take that one,” took another; this is the same method.
Vị Trưởng lão có ý định "Tôi sẽ lấy cái đó" nhưng lại lấy cái khác, cũng theo cách tương tự.
Ayaṃ pana aññaṃ tādisameva gaṇhante yujjati, manussaviggahe āṇattasadisavatthusmiṃ viya.
But this applies when he takes another one just like it, as in the case similar to the instruction regarding a human figure.
Nhưng điều này chỉ áp dụng khi lấy một vật khác tương tự như vậy, giống như trường hợp ra lệnh giết người mà giết nhầm người tương tự.
Kurundiyaṃ pana ‘‘padavārena kāretabbo’’ti vuttaṃ, taṃ atādisameva gaṇhante yujjati.
In the Kurundī, however, it is said, “It should be determined by the footstep,” which applies when he takes one that is not similar.
Tuy nhiên, trong Kurundiya đã nói rằng "phải xử lý theo từng bước chân (padavāra)", điều đó áp dụng khi lấy một vật không tương tự như vậy.
Aparo ‘‘pattaṃ coressāmī’’ti tatheva niddāyamānaṃ theraṃ vandi.
Another, intending, “I will steal the bowl,” paid homage to the sleeping elder in the same way.
Một vị Tỳ-khưu khác có ý định "Tôi sẽ trộm cái bát", cũng đảnh lễ vị Trưởng lão đang ngủ như vậy.
‘‘Ko aya’’nti ca vutte ‘ahaṃ, bhante, gilānabhikkhu, ekaṃ tāva me pattaṃ detha, gāmadvāraṃ gantvā bhesajjaṃ āharissāmī’’ti.
And when asked, “Who is this?”, he said, “Venerable sir, I am a sick bhikkhu. Please give me a bowl for a moment; I will go to the village gate and bring back medicine.”
Khi được hỏi "Ai đó?", vị ấy nói: "Bạch Đại Đức, con là Tỳ-khưu bệnh, xin Đại Đức hãy cho con một cái bát, con sẽ đi đến cổng làng để lấy thuốc."
Thero ‘‘idha gilāno natthi, coro ayaṃ bhavissatī’’ti sallakkhetvā ‘‘imaṃ haratū’’ti attano veribhikkhussa pattaṃ nīharitvā adāsi, dvinnampi uddhāreyeva pārājikaṃ.
The elder, recognizing, “There is no sick person here; this must be a thief,” and thinking, “Let him take this one,” brought out the bowl of his enemy bhikkhu and gave it. For both, it is a pārājika offense at the very moment of lifting.
Vị Trưởng lão nhận thấy: "Ở đây không có Tỳ-khưu bệnh, đây chắc là kẻ trộm," rồi nghĩ "hãy mang cái này đi", và lấy cái bát của vị Tỳ-khưu thù địch của mình rồi đưa cho. Cả hai vị đều phạm pārājika ngay khi nhấc lên.
‘‘Veribhikkhussa patto’’ti saññāya aññassa pattaṃ uddharantepi eseva nayo.
Even when lifting another's bowl with the perception that “It is the enemy bhikkhu’s bowl,” this is the same method.
Ngay cả khi nhấc cái bát của người khác với ý nghĩ "đây là cái bát của vị Tỳ-khưu thù địch", cũng theo cách tương tự.
Sace pana ‘‘verissāya’’nti saññāya corasseva pattaṃ uddharitvā deti, vuttanayeneva therassa pārājikaṃ, corassa dukkaṭaṃ.
If, however, with the perception “It belongs to the enemy,” he brings out and gives the thief's own bowl, it is a pārājika offense for the elder and a dukkaṭa offense for the thief, according to the stated method.
Tuy nhiên, nếu vị ấy nghĩ "đây là của kẻ thù" và nhấc cái bát của chính kẻ trộm rồi đưa cho, thì theo cách đã nói, vị Trưởng lão phạm pārājika, còn kẻ trộm phạm dukkaṭa.
Atha ‘‘verissāya’’nti maññamāno attano pattaṃ deti, vuttanayeneva ubhinnampi dukkaṭaṃ.
Then, thinking “It belongs to the enemy,” he gives his own bowl; it is a dukkaṭa offense for both, according to the stated method.
Nếu vị ấy nghĩ "đây là của kẻ thù" và đưa cái bát của mình, thì theo cách đã nói, cả hai đều phạm dukkaṭa.
Eko mahāthero upaṭṭhākaṃ daharabhikkhuṃ ‘‘pattacīvaraṃ gaṇha, asukaṃ nāma gāmaṃ gantvā piṇḍāya carissāmā’’ti āha.
An elder monk said to a junior bhikkhu who was his attendant, “Take the bowl and robe; we will go to such-and-such a village to go for alms.”
Một vị Đại Trưởng lão nói với vị Tỳ-khưu trẻ thị giả: "Hãy lấy bát và y, chúng ta sẽ đi khất thực ở làng kia."
Daharo gahetvā therassa pacchato pacchato gacchanto theyyacittaṃ uppādetvā sace sīse bhāraṃ khandhe karoti, pārājikaṃ natthi.
The junior took them and, while walking behind the elder, developed a thievish mind. If he shifts the load from his head to his shoulder, there is no pārājika offense.
Nếu vị Tỳ-khưu trẻ cầm lấy, đi theo sau vị Trưởng lão, rồi nảy sinh ý định trộm cắp và đặt gánh nặng lên đầu hay vai, thì không phạm pārājika.
Āṇattiyā gahitattā.
Because it was taken upon command.
Vì đã lấy theo lệnh.
Sace pana maggato okkamma aṭaviṃ pavisati, padavārena kāretabbo.
But if he leaves the path and enters the forest, it should be determined by the footstep.
Tuy nhiên, nếu vị ấy đi chệch khỏi con đường và vào rừng, thì phải xử lý theo từng bước chân (padavāra).
Atha nivattitvā vihārābhimukho palāyitvā vihāraṃ pavisitvā gacchati, upacārātikkame pārājikaṃ.
Or if he turns back, flees towards the monastery, enters the monastery, and proceeds, it is a pārājika offense upon crossing the boundary.
Nếu vị ấy quay lại, bỏ chạy về phía tinh xá, rồi vào tinh xá và đi tiếp, thì phạm pārājika khi vượt qua ranh giới tinh xá (upacāra).
Athāpi mahātherassa nivāsanaparivattanaṭṭhānato gāmābhimukho palāyati, gāmūpacārātikkame pārājikaṃ.
Or if he flees towards the village from the place where the elder changes his lower robe, it is a pārājika offense upon crossing the village boundary.
Hoặc nếu vị ấy bỏ chạy về phía làng từ nơi vị Đại Trưởng lão thay y, thì phạm pārājika khi vượt qua ranh giới làng (gāmūpacāra).
Yadi pana ubhopi piṇḍāya caritvā bhuñjitvā vā gahetvā vā nikkhamanti, thero ca punapi taṃ vadati – ‘‘pattacīvaraṃ gaṇha, vihāraṃ gamissāmā’’ti.
But if both go for alms and leave after eating or taking the food, and the elder says to him again, “Take the bowl and robe; we will go to the monastery.”
Nếu cả hai vị đều đi khất thực, ăn xong hoặc cầm thức ăn ra khỏi làng, và vị Trưởng lão lại nói với vị Tỳ-khưu trẻ: "Hãy lấy bát và y, chúng ta sẽ về tinh xá."
Tatra ce so purimanayeneva theyyacittena sīse bhāraṃ khandhe karoti, rakkhati tāva.
If there, with a thievish mind as before, he shifts the load from his head to his shoulder, he is protected for the time being.
Trong trường hợp đó, nếu vị ấy nảy sinh ý định trộm cắp như cách trước và đặt gánh nặng lên đầu hay vai, thì vẫn được bảo vệ (khỏi pārājika).
Aṭaviṃ pavisati, padavārena kāretabbo.
If he enters the forest, it should be determined by the footstep.
Nếu vị ấy vào rừng, thì phải xử lý theo từng bước chân (padavāra).
Nivattitvā gāmābhimukho eva palāyati, gāmūpacārātikkame pārājikaṃ.
If he turns back and flees towards the village, it is a pārājika offense upon crossing the village boundary.
Nếu vị ấy quay lại và bỏ chạy về phía làng, thì phạm pārājika khi vượt qua ranh giới làng (gāmūpacāra).
Purato vihārābhimukho palāyitvā vihāre aṭṭhatvā anisīditvā avūpasanteneva theyyacittena gacchati, upacārātikkame pārājikaṃ.
If he flees ahead towards the monastery, enters the monastery, and proceeds with an uncalmed thievish mind without stopping and sitting down, it is a pārājika offense upon crossing the boundary.
Nếu vị ấy bỏ chạy về phía tinh xá, vào tinh xá mà không dừng lại hay ngồi xuống, và đi tiếp với ý định trộm cắp không nguôi, thì phạm pārājika khi vượt qua ranh giới tinh xá (upacāra).
Yo pana anāṇatto gaṇhāti, tassa sīse bhāraṃ khandhe karaṇādīsupi pārājikaṃ.
But for one who takes it without being commanded, it is a pārājika offense even when shifting the load from his head to his shoulder and so on.
Còn vị nào tự ý lấy mà không được lệnh, thì ngay cả khi đặt gánh nặng lên đầu hay vai v.v... cũng phạm pārājika.
Sesaṃ purimasadisameva.
The rest is the same as before.
Phần còn lại cũng tương tự như trước.
Yo pana anāṇatto therena nimitte vā kate sayameva vā kiliṭṭhaṃ sallakkhetvā ‘‘detha, bhante, cīvaraṃ; asukaṃ nāma gāmaṃ gantvā rajitvā āharissāmī’’ti gahetvā gacchati; tassa antarāmagge theyyacittaṃ uppādetvā sīse bhāraṃ khandhe karaṇādīsu pārājikaṃ.
But for one who, without being commanded, either because the elder has made a sign or because he himself has noticed it is soiled, says, “Venerable sir, give me the robe; I will go to such-and-such a village, dye it, and bring it back,” and takes it and goes, it is a pārājika offense for developing a thievish mind on the way and shifting the load from his head to his shoulder and so on.
Vị nào không được lệnh, nhưng thấy vị Trưởng lão ra dấu hiệu hoặc tự mình nhận thấy y bị dơ bẩn, rồi nói: "Bạch Đại Đức, xin hãy cho con y; con sẽ đi đến làng kia, nhuộm y rồi mang về", và cầm lấy đi; thì trên đường đi, nếu nảy sinh ý định trộm cắp và đặt gánh nặng lên đầu hay vai v.v... thì phạm pārājika.
Anāṇattiyā gahitattā.
Because it was taken without being commanded.
Vì đã lấy mà không được lệnh.
Maggā okkamatopi paṭinivattitvā tameva vihāraṃ āgantvā vihārasīmaṃ atikkamatopi vuttanayeneva pārājikaṃ.
Even if he deviates from the road, but then returns, comes to that same monastery, and crosses the monastery boundary, it is a pārājika offense in the way already stated.
Dù đã rời khỏi đường, rồi quay lại tịnh xá đó, dù có vượt qua ranh giới tịnh xá, thì cũng phạm tội pārājika theo cách đã nói.
Tattha gantvā rajitvā paccāgacchatopi theyyacitte uppanne eseva nayo.
Even for one who, having gone there and dyed it, is returning, if a thievish thought arises, this is the same method.
Dù đi đến đó, nhuộm y xong rồi quay về, nếu tâm trộm cắp khởi lên, thì cũng theo cách đó.
Sace pana yattha gato, tattha vā antarāmagge vihāre vā tameva vihāraṃ paccāgantvā tassa ekapasse vā upacārasīmaṃ anatikkamitvā vasanto theyyacittena paribhuñjanto jīrāpeti, corā vā tassa taṃ haranti, yathā vā tathā vā nassati, bhaṇḍadeyyaṃ.
However, if, wherever he has gone, he either there, or in a monastery on the way, or having returned to that same monastery, lives on one side of it without crossing the upacāra boundary, and with a thievish thought, using it, wears it out, or thieves take it from him, or it is lost one way or another, it is an item to be restored.
Nhưng nếu vị ấy đã đi đến một tịnh xá nào đó, hoặc ở tại đó, hoặc ở một tịnh xá trên đường, hoặc quay về tịnh xá ban đầu và ở một bên của tịnh xá đó mà không vượt qua ranh giới upacāra, rồi sử dụng với tâm trộm cắp làm cho nó cũ đi, hoặc kẻ trộm lấy đi, hoặc nó bị hư hỏng bằng cách này hay cách khác, thì đó là bhaṇḍadeyya (phải trả lại vật).
Upacārasīmaṃ atikkamato pana pārājikaṃ.
But upon crossing the upacāra boundary, it is a pārājika offense.
Còn nếu vượt qua ranh giới upacāra thì phạm tội pārājika.
Yo pana therena nimitte kayiramāne ‘‘detha, bhante, ahaṃ rajitvā āharissāmī’’ti vatvā ‘‘kattha gantvā, bhante, rajāmī’’ti pucchati.
However, when a senior monk is making a sign, a certain monk says, "Venerable sir, please give it. I will dye it and bring it back," and then asks, "Venerable sir, where should I go to dye it?"
Vị nào, khi trưởng lão ra dấu hiệu, nói rằng: “Bạch Đại đức, xin hãy cho, con sẽ nhuộm rồi mang về”, và hỏi: “Bạch Đại đức, con phải đi nhuộm ở đâu?”,
Thero ca naṃ ‘‘yattha icchasi, tattha gantvā rajāhī’’ti vadati, ayaṃ ‘‘vissaṭṭhadūto’’ nāma.
And the senior monk tells him, "Go and dye it wherever you wish." This one is called a "dispatched messenger."
và trưởng lão nói với vị ấy rằng: “Con muốn đi nhuộm ở đâu thì cứ đi nhuộm ở đó”, vị này được gọi là “sứ giả được phép” (vissaṭṭhadūto).
Theyyacittena palāyantopi na avahārena kāretabbo.
Even if he runs away with a thievish thought, he should not be charged with theft.
Dù vị ấy bỏ trốn với tâm trộm cắp, cũng không bị xử lý theo tội avahāra.
Theyyacittena pana palāyatopi paribhogena vā aññathā vā nāsayatopi bhaṇḍadeyyameva hoti.
However, even if he runs away with a thievish thought, or destroys it through use or otherwise, it is only an item to be restored.
Nhưng dù bỏ trốn với tâm trộm cắp, hoặc làm hư hỏng bằng cách sử dụng hay cách khác, thì cũng là bhaṇḍadeyya.
Bhikkhu bhikkhussa hatthe kiñci parikkhāraṃ pahiṇati – ‘‘asukavihāre asukabhikkhussa dehī’’ti, tassa theyyacitte uppanne sabbaṭṭhānesu ‘‘asukaṃ nāma vihāraṃ gantvā cīvaraṃ dhovitvā rajitvā vā ehī’’ti ettha vuttasadiso vinicchayo.
A monk sends some requisite in the hand of another monk, saying, "Give this to the monk so-and-so in the monastery so-and-so." If a thievish thought arises in him, the legal decision in all cases is similar to that stated in the passage, "Go to the monastery named so-and-so, wash or dye the robe, and come back."
Một tỳ-khưu gửi một vật dụng nào đó cho một tỳ-khưu khác – “Hãy đưa cho tỳ-khưu tên X ở tịnh xá tên Y” – nếu tâm trộm cắp khởi lên trong vị ấy, thì trong mọi trường hợp, sự phán quyết giống như đã nói ở đây: “Bạch Đại đức, xin hãy cho y, con sẽ đi đến làng tên X, giặt và nhuộm y rồi mang về”.
Aparo bhikkhuṃ pahiṇitukāmo nimittaṃ karoti – ‘‘ko nu kho gahetvā gamissatī’’ti, tatra ce eko – ‘‘detha, bhante, ahaṃ gahetvā gamissāmī’’ti gahetvā gacchati, tassa theyyacitte uppanne sabbaṭṭhānesu ‘‘detha, bhante, cīvaraṃ, asukaṃ nāma gāmaṃ gantvā rajitvā āharissāmī’’ti ettha vuttasadiso vinicchayo.
Another monk, wanting to send a bhikkhu, makes a sign: "Who, I wonder, will take this and go?" If, on that occasion, one monk says, "Venerable sir, please give it. I will take it and go," takes it, and goes, and a thievish thought arises in him, the legal decision in all cases is similar to that stated in the passage, "Venerable sir, please give me the robe. I will go to the village named so-and-so, dye it, and bring it back."
Một tỳ-khưu khác muốn sai một tỳ-khưu đi, bèn ra dấu hiệu: “Ai sẽ mang đi đây?” Nếu một vị nói: “Bạch Đại đức, xin hãy cho, con sẽ mang đi”, rồi cầm đi, nếu tâm trộm cắp khởi lên trong vị ấy, thì trong mọi trường hợp, sự phán quyết giống như đã nói ở đây: “Bạch Đại đức, xin hãy cho y, con sẽ đi đến làng tên X, nhuộm y rồi mang về”.
Therena cīvaratthāya vatthaṃ labhitvā upaṭṭhākakule ṭhapitaṃ hoti.
A senior monk, having received cloth for a robe, has it placed in the house of a supporter.
Trưởng lão đã nhận một mảnh vải để làm y và đặt nó ở nhà của người hộ trì.
Athassa antevāsiko vatthaṃ haritukāmo tatra gantvā ‘‘taṃ kira vatthaṃ dethā’’ti therena pesito viya vadati; tassa vacanaṃ saddahitvā upāsakena ṭhapitaṃ upāsikā vā, upāsikāya ṭhapitaṃ upāsako vā añño vā, koci nīharitvā deti, uddhāreyevassa pārājikaṃ.
Then his resident pupil, wanting to take the cloth, goes there and says, "Please give me that cloth," as if he had been sent by the senior monk. Believing his word, if the supporter's wife gives the cloth placed by the male supporter, or the male supporter or someone else gives what was placed by the female supporter, upon taking it out, there is a pārājika offense for him.
Rồi đệ tử của vị ấy muốn lấy mảnh vải đó, bèn đến đó và nói như thể được trưởng lão sai đến: “Nghe nói là mảnh vải đó, xin hãy cho”. Nếu người cư sĩ đã đặt, hoặc nữ cư sĩ, hoặc nam cư sĩ đã đặt bởi nữ cư sĩ, hoặc bất kỳ ai khác tin lời vị ấy và lấy ra đưa cho, thì ngay khi lấy đi, vị ấy phạm tội pārājika.
Sace pana therassa upaṭṭhākehi ‘‘imaṃ therassa dassāmā’’ti attano vatthaṃ ṭhapitaṃ hoti.
However, if the senior monk's supporters have placed their own cloth, thinking, "We will give this to the senior monk."
Nhưng nếu những người hộ trì của trưởng lão đã đặt mảnh vải của mình với ý nghĩ: “Chúng tôi sẽ dâng cái này cho trưởng lão”.
Athassa antevāsiko taṃ haritukāmo tattha gantvā ‘‘therassa kira vatthaṃ dātukāmattha, taṃ dethā’’ti vadati.
Then his resident pupil, wanting to take it, goes there and says, "I hear you wish to give cloth to the senior monk. Please give it."
Rồi đệ tử của vị ấy muốn lấy nó, bèn đến đó và nói: “Nghe nói quý vị muốn dâng y cho trưởng lão, xin hãy cho”.
Te cassa saddahitvā ‘‘mayaṃ, bhante, bhojetvā dassāmāti ṭhapayimha, handa gaṇhāhī’’ti denti.
And they, believing him, say, "Venerable sir, we placed it intending to give it after offering a meal. Here, take it," and give it to him.
Và họ tin lời vị ấy, nói: “Bạch Đại đức, chúng tôi đã đặt để cúng dường sau khi thọ trai, đây, xin hãy nhận lấy”, rồi đưa cho.
Sāmikehi dinnattā pārājikaṃ natthi, asuddhacittena pana gahitattā dukkaṭaṃ, bhaṇḍadeyyañca hoti.
Because it was given by the owners, there is no pārājika offense, but because it was taken with an impure mind, there is a dukkaṭa offense, and it is an item to be restored.
Vì được chủ nhân cho nên không phạm pārājika, nhưng vì lấy với tâm không thanh tịnh nên phạm dukkaṭa và cũng là bhaṇḍadeyya.
Bhikkhu bhikkhussa vatvā gāmaṃ gacchati, ‘‘itthannāmo mama vassāvāsikaṃ dassati, taṃ gahetvā ṭhapeyyāsī’’ti.
A monk, speaking to another monk, goes to the village, saying, "A person of such-and-such a name will give me my vassāvāsika robe. You should take it and keep it."
Một tỳ-khưu nói với một tỳ-khưu khác rồi đi đến làng: “Vị tên X sẽ dâng y an cư cho tôi, xin hãy nhận lấy và giữ hộ”.
‘‘Sādhū’’ti so bhikkhu tena dinnaṃ mahagghasāṭakaṃ attanā laddhena appagghasāṭakena saddhiṃ ṭhapetvā tena āgatena attano mahagghasāṭakassa laddhabhāvaṃ ñatvā vā añatvā vā ‘‘dehi me vassāvāsika’’nti vutto ‘‘tava thūlasāṭako laddho, mayhaṃ pana sāṭako mahaggho, dvepi asukasmiṃ nāma okāse ṭhapitā, pavisitvā gaṇhāhī’’ti vadati.
That monk, after saying "Very well," places the valuable cloth given by that person together with a low-value cloth he himself received. When the other monk returns and, whether knowing or not knowing that his valuable cloth has been received, says, "Give me my vassāvāsika," he replies, "A coarse cloth was received for you, but my cloth is valuable. Both are placed in such-and-such a place; go in and take it."
Vị tỳ-khưu kia nói “Được thôi”, rồi đặt tấm y quý giá được người kia dâng cùng với tấm y kém giá trị mà mình đã nhận. Khi vị kia quay về, dù biết hay không biết về việc tấm y quý giá của mình đã được nhận, vị ấy được yêu cầu “Hãy đưa y an cư cho tôi”, bèn nói: “Y thô của ngài đã được nhận, còn y của tôi thì quý giá. Cả hai đều được đặt ở chỗ tên X, hãy vào mà lấy đi”.
Tena pavisitvā thūlasāṭake gahite itarassa itaraṃ gaṇhato uddhāre pārājikaṃ.
When that monk has gone in and taken the coarse cloth, if the other one takes the other cloth, it is a pārājika offense at the moment of removal.
Nếu vị kia vào và lấy tấm y thô, thì khi vị còn lại lấy tấm y kia, ngay khi lấy đi, phạm pārājika.
Athāpi tassa sāṭake attano nāmaṃ attano ca sāṭake tassa nāmaṃ likhitvā ‘‘gaccha nāmaṃ vācetvā gaṇhāhī’’ti vadati, tatrāpi eseva nayo.
And if, having written his own name on that monk's cloth and that monk's name on his own cloth, he says, "Go, read the name and take it," in that case, too, the method is the same.
Hoặc nếu vị ấy viết tên mình lên y của người kia, và tên người kia lên y của mình, rồi nói: “Hãy đi, đọc tên rồi lấy đi”, thì trong trường hợp đó cũng theo cách này.
Yo pana attanā ca tena ca laddhasāṭake ekato ṭhapetvā taṃ evaṃ vadati – ‘‘tayā ca mayā ca laddhasāṭakā dvepi antogabbhe ṭhapitā, gaccha yaṃ icchasi, taṃ vicinitvā gaṇhāhī’’ti.
But a monk who, having placed the cloths received by himself and by the other monk together, speaks to him thus: "The cloths received by you and by me are both placed in the inner chamber. Go, choose and take the one you wish."
Còn vị nào đặt y của mình và y của người kia đã nhận chung một chỗ, rồi nói với người kia rằng: “Cả hai tấm y của ngài và của tôi đã nhận đều được đặt trong phòng trong, hãy đi, chọn cái nào ngài muốn rồi lấy đi”.
So ca lajjāya āvāsikena laddhaṃ thūlasāṭakameva gaṇheyya, tatrāvāsikassa vicinitvā gahitāvasesaṃ itaraṃ gaṇhato anāpatti.
And if that monk, out of modesty, takes only the coarse cloth received by the resident monk, then for the resident monk who takes the other, remaining one that was chosen from, there is no offense.
Và vị kia vì xấu hổ mà chỉ lấy tấm y thô mà vị tỳ-khưu thường trú đã nhận, thì trong trường hợp đó, khi vị thường trú lấy tấm y còn lại sau khi vị kia đã chọn, không phạm tội.
Āgantuko bhikkhu āvāsikānaṃ cīvarakammaṃ karontānaṃ samīpe pattacīvaraṃ ṭhapetvā ‘‘ete saṅgopessantī’’ti maññamāno nhāyituṃ vā aññatra vā gacchati.
A visiting monk, near resident monks who are making robes, places his bowl and robe and goes to bathe or elsewhere, thinking, "They will look after it."
Một tỳ-khưu khách đặt bát và y của mình gần các tỳ-khưu thường trú đang may y, nghĩ rằng: “Họ sẽ bảo vệ chúng”, rồi đi tắm hoặc đi nơi khác.
Sace naṃ āvāsikā saṅgopenti, iccetaṃ kusalaṃ.
If the resident monks look after it, that is good.
Nếu các tỳ-khưu thường trú bảo vệ chúng, thì đó là điều tốt.
No ce, naṭṭhe gīvā na hoti.
If not, and it is lost, there is no liability.
Nếu không, khi mất, không có trách nhiệm.
Sacepi so ‘‘idaṃ, bhante, ṭhapethā’’ti vatvā gacchati, itare ca sakiccappasutattā na jānanti, eseva nayo.
Even if he says, "Venerable sirs, please keep this," and goes, and the others do not notice because they are absorbed in their own work, the method is the same.
Dù vị ấy nói: “Bạch Đại đức, xin hãy giữ cái này”, rồi đi, và các vị kia vì bận việc riêng mà không biết, thì cũng theo cách đó.
Athāpi te ‘‘idaṃ, bhante, ṭhapethā’’ti vuttā ‘‘mayaṃ byāvaṭā’’ti paṭikkhipanti, itaro ca ‘‘avassaṃ ṭhapessantī’’ti anādiyitvā gacchati, eseva nayo.
And if, when told, "Venerable sirs, please keep this," they refuse, saying, "We are busy," and the other monk, not heeding their refusal, goes away thinking, "They will surely keep it," the method is the same.
Hoặc nếu các vị kia, khi được nói: “Bạch Đại đức, xin hãy giữ cái này”, từ chối: “Chúng tôi đang bận”, và vị kia không để ý mà đi, thì cũng theo cách đó.
Sace pana tena yācitā vā ayācitā vā ‘‘mayaṃ ṭhapessāma, tvaṃ gacchā’’ti vadanti; taṃ saṅgopitabbaṃ.
However, if, whether requested by him or not, they say, "We will keep it, you may go," then it must be looked after.
Nhưng nếu vị ấy được yêu cầu hay không được yêu cầu, và các vị kia nói: “Chúng tôi sẽ giữ, ngài cứ đi đi”; thì phải bảo vệ chúng.
No ce saṅgopenti, naṭṭhe gīvā.
If they do not look after it, and it is lost, there is liability.
Nếu không bảo vệ, khi mất, có trách nhiệm.
Sampaṭicchitattā.
Because it was accepted.
Vì đã chấp nhận.
Yo bhikkhu bhaṇḍāgāriko hutvā paccūsasamaye eva bhikkhūnaṃ pattacīvarāni heṭṭhāpāsādaṃ oropetvā dvāraṃ apidahitvā tesampi anārocetvāva dūre bhikkhācāraṃ gacchati; tāni ce corā haranti, tasseva gīvā.
A monk who, being the storekeeper, brings down the monks' bowls and robes to the lower storey at dawn, does not close the door, and without informing them, goes far away on his alms round; if thieves take them, the liability is his.
Vị tỳ-khưu nào làm bhaṇḍāgārika (người quản lý vật phẩm), vào lúc sáng sớm đã hạ bát và y của các tỳ-khưu xuống tầng dưới của ngôi nhà nhiều tầng, rồi không đóng cửa và cũng không báo cho các vị ấy biết, bèn đi khất thực xa; nếu kẻ trộm lấy đi những vật đó, thì chính vị ấy có trách nhiệm.
Yo pana bhikkhūhi ‘‘oropetha, bhante, pattacīvarāni; kālo salākaggahaṇassā’’ti vutto ‘‘samāgatatthā’’ti pucchitvā ‘‘āma, samāgatamhā’’ti vutte pattacīvarāni nīharitvā nikkhipitvā bhaṇḍāgāradvāraṃ bandhitvā ‘‘tumhe pattacīvarāni gahetvā heṭṭhāpāsādadvāraṃ paṭijaggitvā gaccheyyāthā’’ti vatvā gacchati.
But a monk who, when told by the monks, "Venerable sir, bring down the bowls and robes; it is time for taking the tickets," asks, "Are you all assembled?" and when they reply, "Yes, we are assembled," brings out the bowls and robes, places them down, closes the storeroom door, and goes after saying, "You all take your bowls and robes, look after the door of the lower storey, and then you may go."
Còn vị nào được các tỳ-khưu nói: “Bạch Đại đức, xin hãy hạ bát và y xuống; đã đến lúc lấy phiếu rồi”, bèn hỏi: “Các ngài đã tập hợp đủ chưa?”, khi được trả lời: “Vâng, chúng tôi đã tập hợp đủ rồi”, bèn lấy bát và y ra, đóng cửa phòng kho lại, rồi nói: “Các ngài hãy lấy bát và y của mình, canh giữ cửa tầng dưới của ngôi nhà nhiều tầng rồi hãy đi”, rồi vị ấy đi.
Tatra ceko alasajātiko bhikkhu bhikkhūsu gatesu pacchā akkhīni puñchanto uṭṭhahitvā udakaṭṭhānaṃ mukhadhovanatthaṃ gacchati, taṃ khaṇaṃ disvā corā tassa pattacīvaraṃ haranti, suhaṭaṃ.
If among them, a lazy monk, after the other monks have left, gets up later wiping his eyes and goes to the water place to wash his face, and thieves, seeing that moment, take his bowl and robe, it is well taken.
Trong trường hợp đó, nếu có một tỳ-khưu lười biếng, sau khi các tỳ-khưu khác đã đi, dụi mắt rồi đứng dậy đi đến chỗ nước để rửa mặt, và kẻ trộm nhìn thấy khoảnh khắc đó mà lấy đi bát và y của vị ấy, thì đó là việc bị lấy đi một cách hợp lệ.
Bhaṇḍāgārikassa gīvā na hoti.
There is no liability for the storekeeper.
Vị bhaṇḍāgārika không có trách nhiệm.
Sacepi koci bhaṇḍāgārikassa anārocetvāva bhaṇḍāgāre attano parikkhāraṃ ṭhapeti, tasmimpi naṭṭhe bhaṇḍāgārikassa gīvā na hoti.
If any monk places his requisite in the storeroom without informing the storekeeper, if it is lost, there is no liability for the storekeeper.
Nếu có ai đó đặt vật dụng của mình trong kho mà không báo cho bhaṇḍāgārika, khi vật đó mất đi, bhaṇḍāgārika không có trách nhiệm.
Sace pana bhaṇḍāgāriko taṃ disvā ‘‘aṭṭhāne ṭhapita’’nti gahetvā ṭhapeti, naṭṭhe tassa gīvā.
However, if the storekeeper sees it and, thinking "It is placed in the wrong spot," takes and places it elsewhere, if it is lost, the liability is his.
Nhưng nếu bhaṇḍāgārika nhìn thấy vật đó, nghĩ rằng “Nó được đặt sai chỗ”, rồi lấy đi và đặt lại, khi vật đó mất đi, vị ấy có trách nhiệm.
Sacepi ṭhapitabhikkhunā ‘‘mayā, bhante, īdiso nāma parikkhāro ṭhapito, upadhāreyyāthā’’ti vutto ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchati, dunnikkhittaṃ vā maññamāno aññasmiṃ ṭhāne ṭhapeti, tasseva gīvā.
Also, if the monk who placed it says, "Venerable sir, I have placed such-and-such a requisite, please take note," and he accepts, saying "Very well," or thinking it is poorly placed, he places it in another spot, the liability is his.
Dù tỳ-khưu đã đặt vật đó nói: “Bạch Đại đức, tôi đã đặt một vật dụng tên X như thế này, xin hãy để ý”, và vị kia chấp nhận “Được thôi”, hoặc nghĩ rằng nó được đặt không đúng chỗ mà đặt ở một nơi khác, thì chính vị ấy có trách nhiệm.
‘‘Nāhaṃ jānāmī’’ti paṭikkhipantassa pana natthi gīvā.
But for one who refuses, saying, "I do not know," there is no liability.
Còn vị nào từ chối: “Tôi không biết”, thì không có trách nhiệm.
Yopi tassa passantasseva ṭhapeti, bhaṇḍāgārikañca na sampaṭicchāpeti, naṭṭhaṃ sunaṭṭhameva.
For a monk who places it while the storekeeper is watching, but does not entrust it to the storekeeper, what is lost is simply lost for good.
Vị nào đặt vật đó ngay trước mắt bhaṇḍāgārika mà không để bhaṇḍāgārika chấp nhận, thì vật bị mất đó coi như đã mất hoàn toàn.
Sace taṃ bhaṇḍāgāriko aññatra ṭhapeti, naṭṭhe gīvā.
If the storekeeper places it elsewhere, and it is lost, there is liability.
Nếu bhaṇḍāgārika đặt vật đó ở nơi khác, khi mất đi, vị ấy có trách nhiệm.
Sace bhaṇḍāgāraṃ suguttaṃ, sabbo saṅghassa ca cetiyassa ca parikkhāro tattheva ṭhapīyati, bhaṇḍāgāriko ca bālo abyatto dvāraṃ vivaritvā dhammakathaṃ vā sotuṃ, aññaṃ vā kiñci kātuṃ katthaci gacchati, taṃ khaṇaṃ disvā yattakaṃ corā haranti, sabbaṃ tassa gīvā.
If the storeroom is well-guarded and all the requisites of the Saṅgha and the cetiya are kept there, and the storeroom-keeper, being foolish and incompetent, opens the door to listen to a Dhamma talk or to do something else and goes somewhere, then seeing that opportunity, whatever the thieves take, all of it is his liability.
Nếu kho báu được bảo vệ kỹ lưỡng, tất cả vật dụng của Tăng đoàn và tháp thờ đều được cất giữ ở đó, nhưng người giữ kho lại ngu dốt, thiếu kinh nghiệm, mở cửa rồi đi đâu đó để nghe pháp hoặc làm việc gì khác, và bọn trộm thấy cơ hội đó mà lấy đi bao nhiêu vật dụng, thì tất cả đều là trách nhiệm của người giữ kho.
Bhaṇḍāgārato nikkhamitvā bahi caṅkamantassa vā dvāraṃ vivaritvā sarīraṃ utuṃ gāhāpentassa vā tattheva samaṇadhammānuyogena nisinnassa vā tattheva nisīditvā kenaci kammena byāvaṭassa vā uccārapassāvapīḷitassāpi tato tattheva upacāre vijjamāne bahi gacchato vā aññena vā kenaci ākārena pamattassa sato dvāraṃ vivaritvā vā vivaṭameva pavisitvā vā sandhiṃ chinditvā vā yattakaṃ tassa pamādapaccayā corā haranti, sabbaṃ tasseva gīvā.
While he is walking meditation outside after leaving the storeroom; or while he has opened the door to let the breeze cool his body; or while he is seated right there engaged in the practice of a recluse; or while he is seated right there occupied with some work; or while, being afflicted by the need to urinate or defecate, he goes outside even though there is a suitable place in the vicinity; or if he is heedless in any other way, and thieves take anything—whether by opening the door, or by entering through an already open door, or by breaking in—whatever they take due to his heedlessness, all of it is his liability.
Hoặc người giữ kho đi ra ngoài tịnh xá kinh hành, hoặc mở cửa để thân thể tiếp xúc với thời tiết mát mẻ, hoặc ngồi ngay tại đó hành trì Sa-môn pháp, hoặc ngồi ngay tại đó bận rộn với công việc nào đó, hoặc bị mắc tiểu tiện, đại tiện nhưng có nơi xả uế gần đó mà lại đi ra ngoài, hoặc do bất kỳ lý do nào khác mà lơ là, rồi mở cửa hoặc để cửa mở mà đi vào, hoặc phá tường mà lấy đi bao nhiêu vật dụng do sự lơ là của người ấy, thì tất cả đều là trách nhiệm của người ấy.
Uṇhasamaye pana vātapānaṃ vivaritvā nipajjituṃ vaṭṭatīti vadanti.
However, they say that it is permissible to open a window and lie down during the hot season.
Tuy nhiên, vào mùa nóng, họ nói rằng được phép mở cửa sổ rồi nằm nghỉ.
Uccārapīḷitassa pana tasmiṃ upacāre asati aññattha gacchantassa gilānapakkhe ṭhitattā avisayo; tasmā gīvā na hoti.
But for one who is afflicted by the need to defecate, if there is no suitable place in that vicinity and he goes elsewhere, it is not his domain because he is in the category of a sick person; therefore, he is not liable.
Nhưng đối với người bị mắc tiểu tiện, đại tiện mà không có nơi xả uế gần đó, phải đi đến nơi khác, thì do thuộc trường hợp bệnh tật nên không phải là phạm vi trách nhiệm; vì vậy không có trách nhiệm.
Yo pana anto uṇhapīḷito dvāraṃ suguttaṃ katvā bahi nikkhamati, corā ca naṃ gahetvā ‘‘dvāraṃ vivarā’’ti vadanti, yāva tatiyaṃ na vivaritabbaṃ.
Furthermore, if a bhikkhu, feeling hot inside, secures the door well and goes outside, and thieves seize him and say, "Open the door," he should not open it, up to the third time.
Nếu một vị Tỳ-khưu bị nóng bức trong kho, đóng cửa cẩn thận rồi đi ra ngoài, bọn trộm bắt được và bảo: “Hãy mở cửa!”, thì không được mở cho đến lần thứ ba.
Yadi pana te corā ‘‘sace na vivarasi, tañca māressāma, dvārañca bhinditvā parikkhāraṃ harissāmā’’ti pharasuādīni ukkhipanti.
But if those thieves raise axes and other weapons, saying, "If you do not open it, we will kill you, and we will break down the door and take the requisites."
Tuy nhiên, nếu bọn trộm ấy nói: “Nếu ngươi không mở, chúng ta sẽ giết ngươi và phá cửa lấy vật dụng đi”, rồi chúng giơ rìu và các vật dụng khác lên,
‘‘Mayi ca mate saṅghassa ca senāsane vinaṭṭhe guṇo natthī’’ti vivarituṃ vaṭṭati.
It is permissible to open it, thinking, "There is no benefit if I am killed and the Saṅgha's lodging is destroyed."
thì được phép mở cửa với suy nghĩ: “Nếu ta chết, mà chỗ ở của Tăng đoàn bị phá hoại, thì chẳng có lợi ích gì”.
Idhāpi avisayattā gīvā natthīti vadanti.
They say that here too, he is not liable because it is beyond his control.
Ở đây cũng vậy, họ nói rằng không có trách nhiệm vì không thuộc phạm vi trách nhiệm.
Sace koci āgantuko kuñcikaṃ vā deti, dvāraṃ vā vivarati, yattakaṃ corā haranti, sabbaṃ tassa gīvā.
If some visitor gives the key or opens the door, whatever the thieves take, all of it is that visitor's liability.
Nếu có một vị Tỳ-khưu khách đưa chìa khóa hoặc mở cửa, và bọn trộm lấy đi bao nhiêu vật dụng, thì tất cả đều là trách nhiệm của vị ấy.
Saṅghena bhaṇḍāgāraguttatthāya sūciyantakañca kuñcikamuddikā ca yojetvā dinnā hoti, bhaṇḍāgāriko ghaṭikamattaṃ datvā nipajjati, corā vivaritvā parikkhāraṃ haranti, tasseva gīvā.
If the Saṅgha has provided a lock-pin mechanism and a key-and-bolt, having fitted them for the protection of the storeroom, and the storeroom-keeper inserts only the pin and lies down, if thieves open it and take the requisites, it is his liability.
Tăng đoàn đã giao cho người giữ kho một cái chốt và chìa khóa, nhưng người giữ kho chỉ cài chốt rồi đi ngủ, bọn trộm mở cửa và lấy vật dụng đi, thì đó là trách nhiệm của chính người ấy.
Sūciyantakañca kuñcikamuddikañca yojetvā nipannaṃ panetaṃ sace corā āgantvā ‘‘vivarā’’ti vadanti, tattha purimanayeneva paṭipajjitabbaṃ.
But if, while he is lying down after having fitted both the lock-pin mechanism and the key-and-bolt, thieves come and say, "Open it," he should act according to the previous method.
Tuy nhiên, nếu người giữ kho đã cài chốt và khóa cẩn thận rồi đi ngủ, mà bọn trộm đến nói: “Hãy mở cửa!”, thì phải hành xử theo cách đã nói trước đó.
Evaṃ guttaṃ katvā nipanne pana sace bhittiṃ vā chadanaṃ vā bhinditvā umaṅgena vā pavisitvā haranti, na tassa gīvā.
However, if he is lying down after securing it in this way, and they take things by breaking through the wall or the roof, or by entering through a tunnel, it is not his liability.
Nhưng nếu người ấy đã bảo vệ cẩn thận như vậy mà đi ngủ, nếu bọn trộm phá tường hoặc mái nhà, hoặc đào đường hầm mà đi vào lấy vật dụng, thì đó không phải là trách nhiệm của người ấy.
Sace bhaṇḍāgāre aññepi therā vasanti, vivaṭe dvāre attano attano parikkhāraṃ gahetvā gacchanti, bhaṇḍāgāriko tesu gatesu dvāraṃ na jaggati, sace tattha kiñci avaharīyati, bhaṇḍāgārikassa issaratāya bhaṇḍāgārikasseva gīvā.
If other elders also reside in the storeroom, and when the door is opened, they take their respective requisites and leave, and the storeroom-keeper does not guard the door after they have gone, should anything be taken from there, it is the liability of the storeroom-keeper due to his position of authority.
Nếu có các Trưởng lão khác cũng ở trong kho, khi cửa mở, họ lấy vật dụng của riêng mình rồi đi, mà người giữ kho không canh giữ cửa, nếu có bất cứ vật gì bị mất cắp ở đó, thì do quyền hạn của người giữ kho, đó là trách nhiệm của chính người giữ kho.
Therehi pana sahāyehi bhavitabbaṃ.
However, the elders should be companions.
Tuy nhiên, các vị Trưởng lão phải là bạn bè (hỗ trợ lẫn nhau).
Ayaṃ tattha sāmīci.
This is the proper conduct in that situation.
Đây là sự thích hợp trong trường hợp đó.
Yadi bhaṇḍāgāriko ‘‘tumhe bahi ṭhatvāva tumhākaṃ parikkhāraṃ gaṇhatha, mā pavisitthā’’ti vadati, tesañca eko lolamahāthero sāmaṇerehi ceva upaṭṭhākehi ca saddhiṃ bhaṇḍāgāraṃ pavisitvā nisīdati ceva nipajjati ca, yattakaṃ bhaṇḍaṃ nassati, sabbaṃ tassa gīvā.
If the storeroom-keeper says, "Take your requisites while standing outside; do not enter," but one of the frivolous senior monks enters the storeroom with novices and attendants, and sits and lies down, whatever goods are lost, all of it is his liability.
Nếu người giữ kho nói: “Các vị hãy đứng bên ngoài mà lấy vật dụng của mình, đừng vào!”, nhưng một vị Đại Trưởng lão lơ là, cùng với các Sa-di và cận sự nam đi vào kho rồi ngồi và nằm ở đó, thì tất cả vật dụng bị mất đều là trách nhiệm của vị ấy.
Bhaṇḍāgārikena pana avasesattherehi ca sahāyehi bhavitabbaṃ.
However, the storeroom-keeper and the remaining elders should be companions.
Tuy nhiên, người giữ kho và các vị Trưởng lão còn lại phải là bạn bè (hỗ trợ lẫn nhau).
Atha bhaṇḍāgārikova lolasāmaṇere ca upaṭṭhāke ca gahetvā bhaṇḍāgāre nisīdati ceva nipajjati ca, yaṃ tattha nassati, sabbaṃ tasseva gīvā.
But if the storeroom-keeper himself takes frivolous novices and attendants and both sits and lies down in the storeroom, whatever is lost there, all of it is his own liability.
Nếu chính người giữ kho lại dẫn các Sa-di và cận sự nam lơ là vào kho rồi ngồi và nằm ở đó, thì tất cả những gì bị mất ở đó đều là trách nhiệm của chính người ấy.
Tasmā bhaṇḍāgārikeneva tattha vasitabbaṃ.
Therefore, only the storeroom-keeper should reside there.
Vì vậy, chỉ người giữ kho mới được ở trong đó.
Avasesehi appeva rukkhamūle vasitabbaṃ, na ca bhaṇḍāgāreti.
The remaining ones should rather reside at the foot of a tree, but not in the storeroom.
Các vị Tỳ-khưu còn lại thậm chí nên ở dưới gốc cây, chứ không phải trong kho.
Ye pana attano attano sabhāgabhikkhūnaṃ vasanagabbhesu parikkhāraṃ ṭhapenti, parikkhāre naṭṭhe yehi ṭhapito, tesaṃyeva gīvā.
Those who place the requisites of their fellow bhikkhus in their own living quarters, if the requisites are lost, it is the liability of those by whom they were placed.
Còn những vị Tỳ-khưu nào cất giữ vật dụng của mình trong các phòng ở của các Tỳ-khưu đồng giới, nếu vật dụng bị mất, thì đó là trách nhiệm của chính những vị đã cất giữ.
Itarehi pana sahāyehi bhavitabbaṃ.
However, the others should be companions.
Tuy nhiên, các vị khác phải là bạn bè (hỗ trợ lẫn nhau).
Yadi pana saṅgho bhaṇḍāgārikassa vihāreyeva yāgubhattaṃ dāpeti, so ca bhikkhācāratthāya gāmaṃ gacchati, naṭṭhaṃ tasseva gīvā.
But if the Saṅgha arranges for the storeroom-keeper to be given gruel and rice right in the monastery, but he goes to the village for alms-round, what is lost is his liability.
Nếu Tăng đoàn chỉ cấp cháo và cơm cho người giữ kho tại tịnh xá, mà người ấy đi khất thực vào làng, thì vật dụng bị mất là trách nhiệm của chính người ấy.
Bhikkhācāraṃ pavisantehi atirekacīvararakkhaṇatthāya ṭhapitavihāravārikassāpi yāgubhattaṃ vā nivāpaṃ vā labhamānasseva bhikkhācāraṃ gacchato yaṃ tattha nassati, sabbaṃ gīvā.
Also, for a monastery watchman appointed to guard extra robes while others go on alms-round, if he goes on alms-round while receiving gruel and rice or provisions, whatever is lost there is all his liability.
Đối với vị Tỳ-khưu được chỉ định giữ tịnh xá để bảo vệ y phục dư thừa, dù được cấp cháo hay cơm, mà vẫn đi khất thực, nếu có bất cứ vật gì bị mất ở đó, thì tất cả đều là trách nhiệm của vị ấy.
Na kevalañca ettakameva, bhaṇḍāgārikassa viya yaṃ tassa pamādappaccayā nassati, sabbaṃ gīvā.
And not just this much, but like the storeroom-keeper, whatever is lost due to his heedlessness is all his liability.
Không chỉ có thế, mà tất cả những gì bị mất do sự lơ là của vị ấy, giống như người giữ kho, đều là trách nhiệm của vị ấy.
Sace vihāro mahā hoti, aññaṃ padesaṃ rakkhituṃ gacchantassa aññasmiṃ padese nikkhittaṃ haranti, avisayattā gīvā na hoti.
If the monastery is large, and while he goes to guard another area, things placed in a different area are stolen, he is not liable because it is beyond his domain.
Nếu tịnh xá lớn, mà vị Tỳ-khưu đi bảo vệ một khu vực khác, rồi vật dụng để ở khu vực khác bị lấy mất, thì do không thuộc phạm vi trách nhiệm nên không có trách nhiệm.
Īdise pana vihāre vemajjhe sabbesaṃ osaraṇaṭṭhāne parikkhāre ṭhapetvā nisīditabbaṃ.
However, in such a monastery, one should sit after placing the requisites in a central place where everyone gathers.
Tuy nhiên, trong một tịnh xá như vậy, nên tập trung vật dụng ở giữa, tại nơi mà tất cả đều có thể đến được, rồi ngồi canh giữ.
Vihāravārikā vā dve tayo ṭhapetabbā.
Or, two or three monastery watchmen should be appointed.
Hoặc nên chỉ định hai hoặc ba vị Tỳ-khưu luân phiên giữ tịnh xá.
Sace tesaṃ appamattānaṃ ito cito ca rakkhataṃyeva kiñci nassati, gīvā na hoti.
If something is lost while they, being heedful, are guarding here and there, they are not liable.
Nếu những vị ấy không lơ là, mà vẫn canh giữ ở đây đó, nếu có bất cứ vật gì bị mất, thì không có trách nhiệm.
Vihāravārike bandhitvā haritabhaṇḍampi corānaṃ paṭipathaṃ gatesu aññena maggena haritabhaṇḍampi na tesaṃ gīvā.
Goods taken after tying up the monastery watchmen, and goods taken by another route while they went to intercept the thieves, are not their liability.
Ngay cả khi các vị Tỳ-khưu giữ tịnh xá bị trói rồi vật dụng bị lấy đi, hoặc khi bọn trộm đi theo một con đường khác mà lấy vật dụng đi trong lúc các vị Tỳ-khưu giữ tịnh xá đang trên đường đi, thì đó không phải là trách nhiệm của các vị ấy.
Sace vihāravārikānaṃ vihāre dātabbaṃ yāgubhattaṃ vā nivāpo vā na hoti, tehi pattabbalābhato atirekā dve tisso yāgusalākā, tesaṃ pahonakabhattasalākā ca ṭhapetuṃ vaṭṭati.
If there is no gruel, rice, or provisions to be given to the monastery watchmen in the monastery, it is permissible to set aside two or three extra gruel-tickets beyond their rightful share, and enough meal-tickets for them.
Nếu không có cháo, cơm hoặc thức ăn được cấp cho các vị Tỳ-khưu giữ tịnh xá tại tịnh xá, thì được phép cấp thêm hai hoặc ba phiếu cháo và đủ phiếu cơm cho họ từ các vật phẩm đáng lẽ được nhận.
Nibaddhaṃ katvā pana na ṭhapetabbā, manussā hi vippaṭisārino honti, ‘‘vihāravārikāyeva amhākaṃ bhattaṃ bhuñjantī’’ti.
However, they should not be set aside as a permanent arrangement, for people become regretful, thinking, "The monastery watchmen are eating our food."
Tuy nhiên, không nên cấp thường xuyên, vì con người sẽ không hài lòng mà nghĩ: “Chính các vị Tỳ-khưu giữ tịnh xá đang ăn cơm của chúng ta”.
Tasmā parivattetvā ṭhapetabbā.
Therefore, they should be set aside on a rotating basis.
Vì vậy, nên cấp luân phiên.
Sace tesaṃ sabhāgā salākabhattāni āharitvā denti, iccetaṃ kusalaṃ; no ce denti, vāraṃ gāhāpetvā nīharāpetabbāni.
If their fellow bhikkhus bring and give them ticket-food, this is good; if they do not give, the tickets should be made to be collected by turn and brought out.
Nếu các Tỳ-khưu đồng giới của họ mang phiếu cơm đến cho, thì điều đó là tốt; nếu không cho, thì nên yêu cầu họ nhận phiên rồi mang ra.
Sace vihāravāriko dve tisso yāgusalākā, cattāri pañca salākabhattāni ca labhamānova bhikkhācāraṃ gacchati, bhaṇḍāgārikassa viya sabbaṃ naṭṭhaṃ gīvā hoti.
If a monastery watchman, while receiving two or three gruel-tickets and four or five meal-tickets, still goes on alms-round, just as with the storeroom-keeper, all that is lost is his liability.
Nếu vị Tỳ-khưu giữ tịnh xá, dù đã nhận hai hoặc ba phiếu cháo và bốn hoặc năm phiếu cơm, mà vẫn đi khất thực, thì tất cả vật dụng bị mất đều là trách nhiệm của vị ấy, giống như người giữ kho.
Sace saṅghassa vihārapālānaṃ dātabbaṃ bhattaṃ vā nivāpo vā natthi, bhikkhū vihāravāraṃ gahetvā attano attano nissitake jaggenti, sampattavāraṃ aggahetuṃ na labhanti, yathā aññe bhikkhū karonti, tatheva kātabbaṃ.
If the Saṅgha has no meal or provisions to give to the monastery guards, and the bhikkhus take turns as watchmen and have their own dependents guard, they are not allowed to refuse the turn when it comes; they must do just as the other bhikkhus do.
Nếu Tăng đoàn không có cơm hoặc thức ăn để cấp cho các vị Tỳ-khưu giữ tịnh xá, thì các Tỳ-khưu nhận phiên giữ tịnh xá và chăm sóc các đệ tử của mình, họ không được phép không nhận phiên đã đến, mà phải làm như các Tỳ-khưu khác làm.
Bhikkhūhi pana asahāyakassa vā attadutiyassa vā yassa sabhāgo bhikkhu bhattaṃ ānetvā dātā natthi, evarūpassa vāro na pāpetabbo.
However, the bhikkhus should not assign a turn to one who is without a companion or has only himself, or to one who has no fellow bhikkhu to bring him food.
Tuy nhiên, các Tỳ-khưu không nên giao phiên cho người không có bạn bè, hoặc người không có người thứ hai, hoặc người không có Tỳ-khưu đồng giới mang cơm đến cho.
Yampi pākavattatthāya vihāre ṭhapenti, taṃ gahetvā upajīvantena ṭhātabbaṃ.
What they place in the monastery for the purpose of the cooked meal duty, one who lives by taking it must stand watch.
Đối với những vật phẩm được cất giữ trong tịnh xá để dùng cho việc nấu ăn, thì vị Tỳ-khưu nào sử dụng chúng phải chịu trách nhiệm giữ phiên.
Yo taṃ na upajīvati, so vāraṃ na gāhāpetabbo.
One who does not live on it should not be made to take a turn.
Người nào không sử dụng chúng, thì không nên giao phiên cho người đó.
Phalāphalatthāyapi vihāre bhikkhuṃ ṭhapenti, jaggitvā gopetvā phalavārena bhājetvā khādanti.
They also station a bhikkhu in the monastery for the purpose of fruits; they guard and protect them, and having distributed them by turn for the fruits, they eat them.
Họ cũng chỉ định một vị Tỳ-khưu trong tịnh xá để bảo vệ trái cây, rồi các vị ấy canh giữ, bảo vệ, chia theo phiên trái cây rồi ăn.
Yo tāni khādati, tena ṭhātabbaṃ.
He who eats them must stand watch.
Vị Tỳ-khưu nào ăn những trái cây đó, thì vị ấy phải chịu trách nhiệm giữ phiên.
Anupajīvanto na gāhāpetabbo.
One who does not partake should not be made to take a turn.
Người không sử dụng thì không nên giao phiên.
Senāsanamañcapīṭhapaccattharaṇarakkhaṇatthāyapi ṭhapenti, āvāse vasantena ṭhātabbaṃ.
They also station someone for the protection of lodgings, beds, chairs, and floor coverings; one who resides in the dwelling must stand watch.
Họ cũng chỉ định để bảo vệ chỗ nằm, giường, ghế, và các vật trải sàn trong tịnh xá, thì vị Tỳ-khưu nào ở trong khu vực đó phải chịu trách nhiệm giữ phiên.
Abbhokāsiko pana rukkhamūliko vā na gāhāpetabbo.
But one who lives in the open air or at the foot of a tree should not be made to take a turn.
Tuy nhiên, người ở ngoài trời hoặc người ở dưới gốc cây thì không nên giao phiên.
Uposathāgārapaṭimāgharajaggakassa pana diguṇaṃ yāgubhattaṃ devasikaṃ taṇḍulanāḷi saṃvacchare ticīvaraṃ, dasavīsagghanakaṃ kappiyabhaṇḍañca dātabbaṃ.
To the one who guards the Uposatha hall and the image house, double the gruel and meal, a nāḷi of rice daily, a set of three robes in a year, and allowable articles worth ten or twenty should be given.
Đối với người trông coi phòng Uposatha và ngôi nhà thờ tượng Phật, cần phải cấp gấp đôi cháo và cơm, một nāḷi gạo mỗi ngày, ba y trong một năm, và các vật dụng thích hợp trị giá mười hoặc hai mươi đồng.
Sace pana tassa taṃ labhamānasseva pamādena tattha kiñci nassati, sabbaṃ gīvā.
But if, while he is receiving this, anything is lost there through his negligence, all of it is his liability.
Tuy nhiên, nếu trong khi vị ấy đang nhận những lợi lộc đó mà do sơ suất có bất cứ thứ gì bị mất ở đó, thì tất cả trách nhiệm thuộc về vị ấy.
Bandhitvā balakkārena acchinnaṃ pana na gīvā.
However, what is taken by force after being tied up is not his liability.
Nhưng nếu thứ gì đó bị cướp đi do bị trói buộc và cưỡng bức, thì không phải lỗi của vị ấy.
Tattha cetiyassa vā saṅghassa vā santakena cetiyassa santakaṃ rakkhāpetuṃ vaṭṭati.
Therein, it is allowable to have the property of the cetiya guarded with the property of either the cetiya or the Saṅgha.
Ở đó, được phép bảo vệ tài sản của tháp (cetiya) bằng tài sản của tháp hoặc của Tăng đoàn.
Cetiyassa santakena saṅghassa santakaṃ rakkhāpetuṃ na vaṭṭati.
It is not allowable to have the property of the Saṅgha guarded with the property of the cetiya.
Không được phép bảo vệ tài sản của Tăng đoàn bằng tài sản của tháp.
Yaṃ pana cetiyassa santakena saddhiṃ saṅghassa santakaṃ ṭhapitaṃ hoti, taṃ cetiyasantake rakkhāpite rakkhitameva hotīti evaṃ vaṭṭati.
But what property of the Saṅgha is placed together with the property of the cetiya, is considered guarded when the cetiya's property is guarded; thus, it is allowable.
Tuy nhiên, nếu tài sản của Tăng đoàn được đặt cùng với tài sản của tháp, thì khi tài sản của tháp được bảo vệ, tài sản của Tăng đoàn cũng được bảo vệ; như vậy là được phép.
Pakkhavārena uposathāgārādīni rakkhatopi pamādavasena naṭṭhaṃ gīvāyevāti.
For one who guards the Uposatha hall and so on by fortnightly turns, what is lost through negligence is also his liability.
Ngay cả khi người trông coi phòng Uposatha, v.v., theo định kỳ mười lăm ngày, mà do sơ suất để mất mát, thì trách nhiệm vẫn thuộc về vị ấy.
113. Suṅkaṃ tato hanantīti suṅkaghātaṃ; suṅkaṭṭhānassetaṃ adhivacanaṃ.
113. Because they destroy the tax from there, it is a tax-collection post (suṅkaghāta); this is a designation for a tax-station.
113. Nơi mà người ta trốn thuế (suṅkaghātaṃ); đây là tên gọi của một trạm thu thuế.
Tañhi yasmā tato suṅkārahaṃ bhaṇḍaṃ suṅkaṃ adatvā nīharantā rañño suṅkaṃ hananti vināsenti, tasmā suṅkaghātanti vuttaṃ.
Because those who take out taxable goods from there without paying the tax destroy or ruin the king's tax, it is called a tax-collection post.
Nơi đó được gọi là suṅkaghātaṃ bởi vì những người mang hàng hóa phải chịu thuế ra khỏi đó mà không nộp thuế đã làm tổn hại, làm mất đi thuế của nhà vua.
Tatra pavisitvāti tatra pabbatakhaṇḍādīsu raññā paricchedaṃ katvā ṭhapite suṅkaṭṭhāne pavisitvā.
Having entered there means having entered the tax-station established by the king in a place like a mountain pass.
‘‘Tatra pavisitvā’’ (Khi đã vào đó) nghĩa là khi đã vào trạm thu thuế được nhà vua quy định, chẳng hạn như các đoạn núi, v.v.
Rājaggaṃ bhaṇḍanti rājārahaṃ bhaṇḍaṃ; yato rañño pañcamāsakaṃ vā atirekapañcamāsakaṃ vā agghanakaṃ suṅkaṃ dātabbaṃ hoti, taṃ bhaṇḍanti attho.
Goods subject to the king’s due means goods appropriate for the king; it means goods on which a tax worth five māsakas or more than five māsakas is to be paid to the king.
‘‘Rājaggaṃ bhaṇḍaṃ’’ (hàng hóa của vua) nghĩa là hàng hóa thuộc về vua; tức là hàng hóa mà phải nộp thuế cho vua trị giá năm đồng māsa hoặc hơn năm đồng māsa.
Rājakantipi pāṭho, ayamevattho.
There is also the reading rājakanti, which has the same meaning.
Cũng có cách đọc là Rājakanti, nghĩa cũng tương tự.
Theyyacittoti ‘‘ito rañño suṅkaṃ na dassāmī’’ti theyyacittaṃ uppādetvā taṃ bhaṇḍaṃ āmasati, dukkaṭaṃ.
With a thievish mind means, having generated a thievish thought, “I will not give the king the tax from this,” he touches the goods; it is a dukkaṭa.
‘‘Theyyacitto’’ (với ý định trộm cắp) nghĩa là khi vị ấy nảy sinh ý định trộm cắp: “Ta sẽ không nộp thuế của vua từ đây”, và chạm vào hàng hóa đó, thì phạm tội dukkaṭa.
Ṭhapitaṭṭhānato gahetvā thavikāya vā pakkhipati, paṭicchannaṭṭhāne vā ūrunā saddhiṃ bandhati, thullaccayaṃ.
Taking it from its placed position, he puts it into a bag, or ties it with his thigh in a concealed place; it is a thullaccaya.
Nếu vị ấy lấy hàng hóa từ nơi đã đặt và bỏ vào túi, hoặc buộc vào đùi ở nơi che giấu, thì phạm tội thullaccaya.
Suṅkaṭṭhānena paricchinnattā ṭhānācāvanaṃ na hoti.
Because it is demarcated by the tax-station, there is no displacement from the spot.
Vì đã được phân định là trạm thu thuế nên không có việc di chuyển khỏi vị trí.
Suṅkaṭṭhānaparicchedaṃ dutiyaṃ pādaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ.
He makes the second foot cross the boundary of the tax-station; it is a pārājika.
Nếu vị ấy vượt qua ranh giới thứ hai của trạm thu thuế, thì phạm tội pārājika.
Bahisuṅkaghātaṃ pātetīti rājapurisānaṃ aññavihitabhāvaṃ passitvā anto ṭhitova bahi patanatthāya khipati.
Drops it outside the tax-collection post means, seeing that the king's men are distracted, while standing inside he throws it with the intention for it to fall outside.
‘‘Bahisuṅkaghātaṃ pātetī’’ (ném ra ngoài trạm thu thuế) nghĩa là vị ấy đứng bên trong trạm thu thuế và ném hàng hóa ra ngoài với ý định để nó rơi ra ngoài, khi thấy các quan lại của vua đang bận việc khác.
Tañce avassaṃ patanakaṃ, hatthato muttamatte pārājikaṃ.
If it will definitely fall, it is a pārājika the moment it is released from his hand.
Nếu hàng hóa đó chắc chắn sẽ rơi ra ngoài, thì ngay khi rời khỏi tay, vị ấy phạm tội pārājika.
Tañce rukkhe vā khāṇumhi vā paṭihataṃ balavavātavegukkhittaṃ vā hutvā puna antoyeva patati, rakkhati.
If, having struck a tree or a stump, or having been lifted up by the force of a strong wind, it falls back inside again, he is saved.
Nếu hàng hóa đó va vào cây hoặc gốc cây, hoặc bị gió mạnh thổi ngược trở lại và rơi vào bên trong trạm, thì vị ấy thoát tội.
Puna gaṇhitvā khipati, pubbe vuttanayeneva pārājikaṃ.
He picks it up and throws it again; it is a pārājika in the way previously stated.
Nếu vị ấy lại lấy và ném, thì phạm tội pārājika theo cách đã nói trước đó.
Bhūmiyaṃ patitvā vaṭṭantaṃ puna anto pavisati, pārājikameva.
Having fallen on the ground, it rolls back inside again; it is still a pārājika.
Nếu hàng hóa rơi xuống đất, lăn vào lại bên trong, thì vẫn phạm tội pārājika.
Kurundīsaṅkhepaṭṭhakathāsu pana ‘‘sace bahi patitaṃ ṭhatvā vaṭṭantaṃ pavisati, pārājikaṃ.
But in the Kurundī and Saṅkhepa Commentaries, it is said: "If, having fallen outside, it stops and then rolls inside, it is a pārājika.
Tuy nhiên, trong Kurundīsaṅkhepaṭṭhakathā có nói: “Nếu hàng hóa rơi ra ngoài, dừng lại rồi lăn vào lại, thì phạm tội pārājika.
Sace atiṭṭhamānaṃyeva vaṭṭitvā pavisati rakkhatī’’ti vuttaṃ.
If it rolls and enters without having stopped, he is saved."
Nếu nó lăn vào lại mà không dừng lại, thì vị ấy thoát tội.”
Anto ṭhatvā hatthena vā pādena vā yaṭṭhiyā vā vaṭṭeti, aññena vā vaṭṭāpeti, sace aṭṭhatvā vaṭṭamānaṃ gataṃ, pārājikaṃ.
Standing inside, he rolls it with his hand, foot, or a stick, or has another roll it; if it went while rolling without stopping, it is a pārājika.
Nếu vị ấy đứng bên trong và dùng tay, chân hoặc gậy để lăn hàng hóa ra ngoài, hoặc sai người khác lăn ra ngoài, nếu hàng hóa đi ra mà không dừng lại, thì phạm tội pārājika.
Anto ṭhatvā bahi gacchantaṃ rakkhati, ‘‘vaṭṭitvā gamissatī’’ti vā ‘‘añño naṃ vaṭṭessatī’’ti vā anto ṭhapitaṃ pacchā sayaṃ vā vaṭṭamānaṃ aññena vā vaṭṭitaṃ bahi gacchati, rakkhatiyeva.
Standing inside, he guards what is going outside. Or, thinking "it will roll away" or "someone else will roll it," something placed inside later goes outside, either rolling by itself or rolled by another, he is saved.
Nếu vị ấy đứng bên trong và hàng hóa đang đi ra ngoài thì vị ấy thoát tội; nếu vị ấy nghĩ rằng “nó sẽ tự lăn đi” hoặc “người khác sẽ lăn nó đi”, và hàng hóa được đặt bên trong sau đó tự lăn đi hoặc được người khác lăn đi ra ngoài, thì vị ấy thoát tội.
Suddhacittena ṭhapite pana tathā gacchante vattabbameva natthi.
But if it was placed with a pure mind and goes thus, there is nothing to be said.
Tuy nhiên, nếu hàng hóa được đặt với tâm trong sạch và sau đó đi ra như vậy, thì không có gì phải nói.
Dve puṭake ekābaddhe katvā suṅkaṭṭhānasīmantare ṭhapeti, kiñcāpi bahipuṭake suṅkaṃ pādaṃ agghati, tena saddhiṃ ekābaddhatāya pana anto puṭako rakkhati.
He ties two bundles together and places them on the boundary of the tax-station. Although the tax on the outer bundle is worth a pāda, because it is tied together with it, the inner bundle saves it.
Nếu vị ấy buộc hai gói thành một và đặt chúng ở giữa ranh giới trạm thu thuế, mặc dù gói bên ngoài phải nộp một phần tư thuế, nhưng do được buộc chung với gói bên trong, gói bên trong sẽ được bảo vệ.
Sace pana parivattetvā abbhantarimaṃ bahi ṭhapeti, pārājikaṃ.
But if he turns it around and places the inner one outside, it is a pārājika.
Tuy nhiên, nếu vị ấy đảo ngược và đặt gói bên trong ra ngoài, thì phạm tội pārājika.
Kājepi ekabaddhaṃ katvā ṭhapite eseva nayo.
In the case of a carrying pole, if they are tied together and placed, this is the same method.
Nguyên tắc này cũng áp dụng khi hàng hóa được buộc chung trên một đòn gánh.
Sace pana abandhitvā kājakoṭiyaṃ ṭhapitamattameva hoti, pārājikaṃ.
But if it is not tied and is merely placed on the end of the carrying pole, it is a pārājika.
Tuy nhiên, nếu hàng hóa chỉ được đặt ở đầu đòn gánh mà không buộc chặt, thì phạm tội pārājika.
Ṭhitayānādīsu ṭhapite vinā tassa payogaṃ gatesu theyyacittepi sati nevatthi avahāro.
When placed on a stationary vehicle and so on, if they move without his effort, even with a thievish mind, there is no theft.
Nếu hàng hóa được đặt trên xe đang dừng, v.v., và xe tự đi mà không có sự tác động của vị ấy, thì ngay cả khi có ý định trộm cắp, cũng không có hành vi trộm cắp.
Yadi pana ṭhapetvā yānādīni pājento atikkāmeti, hatthisuttādīsu vā kataparicayattā purato ṭhatvā ‘‘ehi, re’’ti pakkosati, sīmātikkame pārājikaṃ.
But if, after placing it, he drives the vehicle and so on and makes it cross, or because of his training in things like elephant commands, he stands in front and calls out, "Come, friend!" it is a pārājika at the crossing of the boundary.
Tuy nhiên, nếu vị ấy đặt hàng hóa rồi lái xe, v.v., vượt qua ranh giới, hoặc do quen thuộc với việc điều khiển voi, v.v., mà đứng trước và gọi: “Này, lại đây!”, thì khi vượt qua ranh giới, vị ấy phạm tội pārājika.
Eḷakalomasikkhāpade imasmiṃ ṭhāne aññaṃ harāpeti, anāpatti, idha pārājikaṃ.
In the Training Rule on goat's-wool, if in a similar situation he has another carry it, it is no offence; here, it is a pārājika.
Trong giới về lông cừu, ở trường hợp này, nếu sai người khác mang đi, thì không phạm tội; ở đây, thì phạm tội pārājika.
Tatra aññassa yāne vā bhaṇḍe vā ajānantassa pakkhipitvā tiyojanaṃ atikkāmeti, nissaggiyāni hontīti pācittiyaṃ.
There, if he places it on another's unknowing vehicle or among his goods and it crosses three yojanas, it is a pācittiya because they become liable to forfeiture.
Ở đó, nếu vị ấy đặt lông cừu vào xe hoặc đồ vật của người khác mà người đó không biết, rồi vượt qua ba dojana, thì lông cừu đó trở thành nissaggiya, và vị ấy phạm tội pācittiya.
Idha anāpatti.
Here, it is no offence.
Ở đây, thì không phạm tội.
Suṅkaṭṭhāne suṅkaṃ datvāva gantuṃ vaṭṭati.
At a tax-station, it is proper to go only after paying the tax.
Chỉ được phép đi khi đã nộp thuế tại trạm thu thuế.
Eko ābhogaṃ katvā gacchati ‘‘sace ‘suṅkaṃ dehī’ti vakkhanti, dassāmi; no ce vakkhanti, gamissāmī’’ti.
A certain bhikkhu goes having made a reflection: "If they say, 'Give the tax,' I will give it; if they do not say, I will go."
Một vị tỳ khưu đi với ý nghĩ: “Nếu họ nói ‘hãy nộp thuế’, ta sẽ nộp; nếu không nói, ta sẽ đi.”
Taṃ disvā eko suṅkiko ‘‘eso bhikkhu gacchati, gaṇhatha naṃ suṅka’’nti vadati, aparo ‘‘kuto pabbajitassa suṅkaṃ, gacchatū’’ti vadati, laddhakappaṃ hoti, gantabbaṃ.
Seeing him, one tax-collector says, "That bhikkhu is going, get the tax from him," but another says, "What tax is there for an ascetic? Let him go." This becomes an allowable condition; he may go.
Một người thu thuế thấy vị ấy và nói: “Vị tỳ khưu này đang đi, hãy thu thuế của ông ta.” Một người khác nói: “Từ đâu mà người xuất gia lại có thuế, hãy để ông ta đi.” Nếu được chấp thuận như vậy, thì được phép đi.
‘‘Bhikkhūnaṃ suṅkaṃ adatvā gantuṃ na vaṭṭati, gaṇha upāsakā’’ti vutte pana ‘‘bhikkhussa suṅkaṃ gaṇhantehi pattacīvaraṃ gahetabbaṃ bhavissati, kiṃ tena, gacchatū’’ti vuttepi laddhakappameva.
But when it is said, "It is not proper for bhikkhus to go without paying tax, lay follower, collect it," and then it is said, "Those who collect tax from a bhikkhu will have to take his bowl and robes. What is the use of that? Let him go," it is also an allowable condition.
Ngay cả khi có người nói: “Các tỳ khưu không được đi mà không nộp thuế, hãy thu thuế, các cư sĩ!”, nhưng sau đó lại có người nói: “Nếu thu thuế của tỳ khưu, sẽ phải lấy bát và y của ông ta, điều đó có ích gì, hãy để ông ta đi!”, thì cũng được chấp thuận.
Sacepi suṅkikā niddāyanti vā, jūtaṃ vā kīḷanti, yattha katthaci vā gatā, ayañca ‘‘kuhiṃ suṅkikā’’ti pakkositvāpi na passati, laddhakappameva.
Even if the tax-collectors are sleeping, or playing dice, or have gone somewhere, and this bhikkhu, even after calling out "Where are the tax-collectors?" does not see them, it is an allowable condition.
Ngay cả khi những người thu thuế đang ngủ, hoặc đang chơi cờ bạc, hoặc đã đi đâu đó, và vị tỳ khưu này gọi hỏi “Những người thu thuế ở đâu?” mà không thấy ai, thì cũng được chấp thuận.
Sacepi suṅkaṭṭhānaṃ patvā aññavihito, kiñci cintento vā sajjhāyanto vā manasikāraṃ anuyuñjanto vā corahatthisīhabyagghādīhi sahasā vuṭṭhāya samanubaddho vā, mahāmeghaṃ uṭṭhitaṃ disvā purato sālaṃ pavisitukāmo vā hutvā taṃ ṭhānaṃ atikkamati, laddhakappameva.
Even if, having reached the tax-station, he is distracted, or thinking about something, or reciting, or practicing meditation, or is suddenly pursued by thieves, elephants, lions, tigers, and so on, or sees a great cloud rising and wishes to enter a hall ahead, and crosses that place, it is an allowable condition.
Ngay cả khi vị ấy đến trạm thu thuế mà tâm trí đang bận rộn, đang suy nghĩ điều gì đó, hoặc đang tụng kinh, hoặc đang thực hành sự chú tâm, hoặc bị cướp, voi, sư tử, hổ, v.v., bất ngờ tấn công và truy đuổi, hoặc thấy một đám mây lớn nổi lên và muốn vào một nhà kho phía trước, rồi vượt qua nơi đó, thì cũng được chấp thuận.
114. Ito parasmiṃ ekaṃsena avahārappahonakapāṇaṃ dassento ‘‘manussapāṇo’’ti āha.
114. Hereafter, showing a living being that is unequivocally liable to theft, he said “a human being.”
114. Ở đây, khi đề cập đến một chúng sinh có khả năng bị trộm cắp hoàn toàn, Đức Phật đã nói “manussapāṇo” (chúng sinh là con người).
Tampi bhujissaṃ harantassa avahāro natthi.
For one who takes him away to make him a non-slave, there is no theft.
Kẻ cướp người tự do đó thì không phạm tội trộm cắp.
Yopi bhujisso mātarā vā pitarā vā āṭhapito hoti, attanā vā attano upari katvā paññāsaṃ vā saṭṭhiṃ vā aggahesi, tampi harantassa avahāro natthi; dhanaṃ pana gataṭṭhāne vaḍḍhati.
For one who steals a non-slave who has been entrusted by their mother or father, or who has taken fifty or sixty on their own account, there is no avahāra for the one who steals them; however, the money increases where it has gone.
Người tự do nào được cha mẹ giao cho người khác, hoặc tự mình nhận năm mươi hay sáu mươi đồng tiền để làm việc, kẻ cướp người đó thì không phạm tội trộm cắp; nhưng tiền bạc sẽ tăng lên ở nơi mà nó đã đến.
Antojātaka-dhanakkīta-karamarānītappabhedaṃ pana dāsaṃyeva harantassa avahāro hoti.
For one who steals a slave—specifically one categorized as antojātaka, dhanakkīta, or karamarānīta—there is an avahāra.
Tuy nhiên, kẻ cướp nô lệ thuộc loại antojātaka (sinh ra trong nhà), dhanakkīta (mua bằng tiền), karamarānīta (bị bắt về làm nô lệ) thì phạm tội trộm cắp.
Tameva hi sandhāya idaṃ vuttaṃ – ‘‘pāṇo nāma manussapāṇo vuccatī’’ti.
Indeed, it is in reference to this that it was said: “By living being is meant a human living being.”
Chính vì thế mà có lời dạy này: “Pāṇa (sinh vật) được gọi là manussapāṇa (sinh vật loài người).”
Ettha ca gehadāsiyā kucchimhi dāsassa jāto antojātako, dhanena kīto dhanakkīto, paradesato paharitvā ānetvā dāsabyaṃ upagamito karamarānītoti veditabbo.
Herein, one born to a male slave in the womb of a female house-slave is an antojātaka; one bought with wealth is a dhanakkīta; one brought from a foreign land and reduced to slavery is to be understood as a karamarānīta.
Ở đây, antojātaka là người nô lệ sinh ra trong bụng của nữ tỳ trong nhà; dhanakkīta là người nô lệ được mua bằng tiền; karamarānīta là người nô lệ bị đánh đập và mang về từ nước ngoài để làm nô lệ.
Evarūpaṃ pāṇaṃ ‘‘harissāmī’’ti āmasati, dukkaṭaṃ.
Touching such a living being with the thought, “I will steal them,” is a dukkaṭa offense.
Nếu chạm vào một sinh vật như vậy với ý định trộm cắp, thì phạm tội dukkaṭa.
Hatthe vā pāde vā gahetvā ukkhipanto phandāpeti, thullaccayaṃ.
While lifting them, having taken them by the hand or foot, if one causes them to move, it is a thullaccaya offense.
Nếu nắm tay hoặc chân nhấc lên và làm cho sinh vật đó vùng vẫy, thì phạm tội thullaccaya.
Ukkhipitvā palāyitukāmo kesaggamattampi ṭhitaṭṭhānato atikkāmeti, pārājikaṃ.
Having lifted them, intending to run away, if one moves them from their original place by even a hair's breadth, it is a pārājika offense.
Nếu nhấc lên và muốn bỏ chạy, chỉ cần một sợi tóc của sinh vật đó vượt ra khỏi vị trí ban đầu, thì phạm tội pārājika.
Kesesu vā hatthesu vā gahetvā kaḍḍhati, padavārena kāretabbo.
If one pulls them, having taken them by the hair or hands, it should be determined by the step.
Nếu nắm tóc hoặc tay kéo đi, thì tội được tính theo từng bước chân.
Padasā nessāmīti tajjento vā paharanto vā ‘‘ito gacchāhī’’ti vadati, tena vuttadisābhāgaṃ gacchantassa dutiyapadavārena pārājikaṃ.
“I will lead them away by the step,” and either threatening or striking them, one says, “Go from here,” when the person goes in the direction indicated, it is a pārājika offense at the second step.
Nếu một Tỳ-kheo dọa nạt hoặc đánh đập một nô lệ và nói: “Hãy đi theo hướng này!” và nô lệ đó đi theo hướng đã chỉ, thì khi bước chân thứ hai được thực hiện, Tỳ-kheo đó phạm tội pārājika.
Yepi tena saddhiṃ ekacchandā honti, sabbesaṃ ekakkhaṇe pārājikaṃ.
For all those who are of the same intention with him, it is a pārājika offense at the same moment.
Nếu có nhiều Tỳ-kheo cùng ý định với Tỳ-kheo đó, thì tất cả đều phạm tội pārājika cùng một lúc.
Bhikkhu dāsaṃ disvā sukhadukkhaṃ pucchitvā vā apucchitvā vā ‘‘gaccha, palāyitvā sukhaṃ jīvā’’ti vadati, so ce palāyati, dutiyapadavāre pārājikaṃ.
A bhikkhu, seeing a slave, whether having asked about their well-being or not, says, “Go, run away and live happily.” If the slave runs away, it is a pārājika offense at the second step.
Nếu một Tỳ-kheo thấy một nô lệ, hỏi thăm về khổ vui hay không hỏi, rồi nói: “Hãy đi, hãy bỏ trốn và sống hạnh phúc!” nếu nô lệ đó bỏ trốn, thì khi bước chân thứ hai được thực hiện, Tỳ-kheo đó phạm tội pārājika.
Taṃ attano samīpaṃ āgataṃ añño ‘‘palāyā’’ti vadati, sace bhikkhusataṃ paṭipāṭiyā attano samīpamāgataṃ vadati, sabbesaṃ pārājikaṃ.
Another bhikkhu says to that slave who has come near him, “Run away.” If a hundred bhikkhus, one after another, say this to the slave who comes near them, it is a pārājika offense for all of them.
Nếu một nô lệ đến gần mình, một Tỳ-kheo khác nói: “Hãy bỏ trốn!” nếu một trăm Tỳ-kheo lần lượt nói với nô lệ đến gần mình, thì tất cả đều phạm tội pārājika.
Yo pana vegasā palāyantaṃyeva ‘‘palāya, yāva taṃ sāmikā na gaṇhantī’’ti bhaṇati, anāpatti pārājikassa.
However, for one who says to a person already fleeing swiftly, “Flee, before your masters catch you,” there is no pārājika offense.
Tuy nhiên, nếu một Tỳ-kheo nói với một nô lệ đang bỏ chạy nhanh: “Hãy bỏ chạy đi, kẻo chủ của ngươi bắt được!” thì không phạm tội pārājika.
Sace pana saṇikaṃ gacchantaṃ bhaṇati, so ca tassa vacanena sīghaṃ gacchati, pārājikaṃ.
But if one says this to someone walking slowly, and that person goes quickly because of his words, it is a pārājika offense.
Nhưng nếu nói với một nô lệ đang đi chậm, và nô lệ đó đi nhanh hơn theo lời nói của Tỳ-kheo, thì phạm tội pārājika.
Palāyitvā aññaṃ gāmaṃ vā desaṃ vā gataṃ disvā tatopi palāpentassa pārājikameva.
After seeing a person who has fled to another village or country, for one who causes them to flee from that place as well, it is also a pārājika offense.
Nếu thấy một nô lệ đã bỏ trốn đến một làng hoặc một đất nước khác, rồi lại xúi giục nô lệ đó bỏ trốn từ đó, thì vẫn phạm tội pārājika.
Kiṃ te palāyituṃ na vaṭṭatīti vā, kiṃ katthaci gantvā sukhaṃ jīvituṃ na vaṭṭatīti vā, dāsadāsiyo palāyitvā amukaṃ nāma padesaṃ gantvā sukhaṃ jīvantī’’ti vā, so ca tassa vacanaṃ sutvā palāyati, avahāro natthi.
or “Is it not right for you to flee?”, or “Is it not right to go somewhere and live happily?”, or “Male and female slaves flee, go to such-and-such a place, and live happily”—if the person hears his words and flees, there is no avahāra.
Sao ngươi không bỏ trốn đi? Sao ngươi không đi đâu đó mà sống hạnh phúc? Nô lệ nam nữ bỏ trốn đến nơi kia mà sống hạnh phúc.” Nếu người nô lệ đó nghe lời và bỏ trốn, thì không phạm tội trộm cắp.
Yopi ‘‘mayaṃ amukaṃ nāma padesaṃ gacchāma, tatrāgatā sukhaṃ jīvanti, amhehi ca saddhiṃ gacchantānaṃ antarāmaggepi pātheyyādīhi kilamatho natthī’’ti vatvā sukhaṃ attanā saddhiṃ āgacchantaṃ gahetvā gacchati maggagamanavasena, na theyyacittena; nevatthi avahāro.
Also, one who says, “We are going to such-and-such a place. Those who go there live happily, and for those who go with us, there is no trouble with provisions on the way,” and then takes the person who willingly comes with him, he goes merely for the sake of traveling, not with the intention to steal; there is no avahāra.
Và nếu có người nói: “Chúng ta sẽ đi đến nơi kia, những người đến đó sống hạnh phúc, và những người đi cùng chúng ta sẽ không bị mệt mỏi vì lương thực trên đường đi.” Rồi dẫn người nô lệ đó đi cùng mình một cách an toàn, theo cách đi đường, không có ý định trộm cắp; thì không phạm tội trộm cắp.
Antarāmagge ca coresu uṭṭhitesu ‘‘are!
And on the way, if thieves appear, for one who says, “Hey!
Và trên đường đi, nếu bọn cướp xuất hiện và người đó nói: “Này!
Corā uṭṭhitā, vegena palāya, ehi yāhī’’ti vadantassāpi corantarāya mocanatthāya vuttattā avahāraṃ na vadantīti.
Thieves have appeared! Flee quickly, come, go!”, they do not call it avahāra because it was said for the purpose of freeing him from the danger of thieves.
Bọn cướp đã xuất hiện, hãy nhanh chóng bỏ chạy, hãy đến đây!” thì vì lời nói đó được nói ra để tránh nguy hiểm từ bọn cướp, nên không bị coi là tội trộm cắp.
Aḍḍhampi pādampi kahāpaṇampi labhanti, muñcantāpi hiraññaṃ vā suvaṇṇaṃ vā gahetvāva muñcanti.
they receive half a coin, a quarter coin, or a kahāpaṇa, and when they release it, they do so only after receiving silver or gold.
họ nhận được nửa đồng, một phần tư đồng, hay một đồng kahāpaṇa; khi thả rắn, họ cũng chỉ thả sau khi đã nhận được vàng hoặc bạc.
Te kassaci bhikkhuno nisinnokāsaṃ gantvā sappakaraṇḍaṃ ṭhapetvā niddāyanti vā, katthaci vā gacchanti, tatra ce so bhikkhu theyyacittena taṃ karaṇḍaṃ āmasati, dukkaṭaṃ.
If they go to the place where a certain bhikkhu is sitting, put down the snake basket, and fall asleep or go somewhere else, and if that bhikkhu touches the basket with the intention to steal, it is a dukkaṭa offense.
Những người đó đến chỗ Tỳ-kheo đang ngồi, đặt giỏ rắn xuống rồi ngủ hoặc đi đâu đó. Nếu Tỳ-kheo đó với ý định trộm cắp mà chạm vào giỏ đó, thì phạm tội dukkaṭa.
Phandāpeti, thullaccayaṃ.
If he causes it to move, it is a thullaccaya offense.
Nếu làm cho rắn vùng vẫy, thì phạm tội thullaccaya.
Ṭhānā cāveti, pārājikaṃ.
If he displaces it from its position, it is a pārājika offense.
Nếu làm cho rắn rời khỏi vị trí, thì phạm tội pārājika.
Sace pana karaṇḍakaṃ ugghāṭetvā sappaṃ gīvāya gaṇhāti, dukkaṭaṃ.
But if, having opened the basket, he seizes the snake by the neck, it is a dukkaṭa offense.
Nếu mở giỏ và nắm cổ rắn, thì phạm tội dukkaṭa.
Uddharati, thullaccayaṃ.
If he lifts it, it is a thullaccaya offense.
Nếu nhấc rắn lên, thì phạm tội thullaccaya.
Ujukaṃ katvā uddharantassa karaṇḍatalato sappassa naṅguṭṭhe kesaggamatte mutte pārājikaṃ.
While lifting it straight up, as soon as a hair's breadth of the snake's tail is free from the bottom of the basket, it is a pārājika offense.
Nếu nhấc thẳng lên, chỉ cần một sợi lông ở đuôi rắn thoát ra khỏi đáy giỏ, thì phạm tội pārājika.
Ghaṃsitvā kaḍḍhantassa naṅguṭṭhe mukhavaṭṭito muttamatte pārājikaṃ.
While pulling it by dragging, as soon as the tail is free from the rim of the opening, it is a pārājika offense.
Nếu cọ xát và kéo ra, chỉ cần đuôi rắn thoát ra khỏi miệng giỏ, thì phạm tội pārājika.
Karaṇḍamukhaṃ īsakaṃ vivaritvā pahāraṃ vā datvā ‘‘ehi, re’’ti nāmena pakkositvā nikkhāmeti, pārājikaṃ.
Having slightly opened the basket's mouth, giving it a tap, and calling it by name, saying, “Hey, come!”, if he makes it leave, it is a pārājika offense.
Nếu hé mở miệng giỏ một chút, đánh hoặc gọi tên rắn: “Này, ra đây!” và làm cho nó thoát ra, thì phạm tội pārājika.
Tatheva vivaritvā maṇḍūkasaddaṃ vā mūsikasaddaṃ vā lājāvikiraṇaṃ vā katvā nāmena pakkosati, accharaṃ vā paharati, evaṃ nikkhantepi pārājikaṃ.
Having opened it in the same way, and after making the sound of a frog or a mouse, or scattering roasted grain, he calls it by name, or snaps his fingers, if it leaves in this way, it is also a pārājika offense.
Cũng vậy, nếu hé mở miệng giỏ và tạo ra tiếng ếch, tiếng chuột, hoặc rải bỏng gạo, rồi gọi tên rắn, hoặc búng ngón tay, nếu rắn thoát ra như vậy, thì phạm tội pārājika.
Mukhaṃ avivaritvāpi evaṃ kate chāto sappo sīsena karaṇḍapuṭaṃ āhacca okāsaṃ katvā palāyati, pārājikameva.
Even without opening the mouth, if one does so, and the hungry snake, striking the lid of the basket with its head, makes an opening and escapes, it is still a pārājika offense.
Ngay cả khi không mở miệng giỏ, nếu làm như vậy, con rắn đói sẽ dùng đầu đập vào nắp giỏ, tạo ra khe hở và bỏ trốn, thì vẫn phạm tội pārājika.
Sace pana mukhe vivarite sayameva sappo nikkhamitvā palāyati, bhaṇḍadeyyaṃ.
But if, when the mouth is opened, the snake leaves and escapes on its own, compensation for the goods is required.
Tuy nhiên, nếu miệng giỏ được mở và rắn tự mình thoát ra rồi bỏ trốn, thì phải bồi thường giá trị tài sản.
Athāpi mukhaṃ vivaritvā vā avivaritvā vā kevalaṃ maṇḍūkamūsikasaddaṃ lājāvikiraṇameva ca karoti, na nāmaṃ gahetvā pakkosati, na accharaṃ vā paharati, sappo ca chātattā ‘‘maṇḍūkādīni khādissāmī’’ti nikkhamitvā palāyati, bhaṇḍadeyyameva.
Furthermore, whether the mouth is opened or not, if one merely makes the sound of a frog or a mouse and scatters roasted grain, but does not call it by name or snap his fingers, and the snake, being hungry, leaves thinking, “I will eat the frog,” and escapes, only compensation for the goods is required.
Hoặc nếu chỉ mở miệng giỏ hoặc không mở, chỉ tạo ra tiếng ếch, tiếng chuột, hoặc rải bỏng gạo, nhưng không gọi tên rắn, không búng ngón tay, và rắn vì đói mà nghĩ: “Mình sẽ ăn ếch, chuột, v.v.” rồi thoát ra và bỏ trốn, thì vẫn phải bồi thường giá trị tài sản.
Maccho kevalaṃ idha apadaggahaṇena āgato.
A fish is included here only by the term ‘footless’.
Cá chỉ được đề cập ở đây trong phần về loài không chân.
Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ udakaṭṭhe vuttamevāti.
Whatever is to be said about this has already been stated in the section on things in the water.
Những gì cần nói về nó đã được nói trong phần về loài dưới nước.
115. Dvipadesu – ye avaharituṃ sakkā, te dassento ‘‘manussā pakkhajātā’’ti āha.
115. Among two-footed creatures, to show which ones can be stolen, he said: “Humans and winged creatures.”
115. Trong các loài hai chân – để chỉ những loài có thể bị trộm cắp, Ngài đã nói: “Con người và loài có cánh.”
Devatā pana avaharituṃ na sakkā.
Deities, however, cannot be stolen.
Tuy nhiên, chư thiên thì không thể bị trộm cắp.
Pakkhā jātā etesanti pakkhajātā.
They for whom wings have grown are winged creatures.
Những loài có cánh được gọi là pakkhajātā (loài có cánh).
Te lomapakkhā cammapakkhā aṭṭhipakkhāti tividhā.
They are of three kinds: feather-winged, skin-winged, and bone-winged.
Chúng có ba loại: lông cánh, da cánh và xương cánh.
Tattha morakukkuṭādayo lomapakkhā, vagguliādayo cammapakkhā, bhamarādayo aṭṭhipakkhāti veditabbā.
Herein, peacocks, chickens, and the like should be known as feather-winged; bats and the like as skin-winged; and bees and the like as bone-winged.
Trong đó, công, gà, v.v. là loài lông cánh; dơi, v.v. là loài da cánh; ong, v.v. là loài xương cánh.
Te sabbepi manussā ca pakkhajātā ca kevalaṃ idha dvipadaggahaṇena āgatā.
All of these, both humans and winged creatures, are included here simply by the term ‘two-footed’.
Tất cả những loài này, cả con người và loài có cánh, chỉ được đề cập ở đây trong phần về loài hai chân.
Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ ākāsaṭṭhe ca pāṇe ca vuttanayamevāti.
Whatever is to be said about this is according to the method already stated in the sections on things in the air and on living beings.
Những gì cần nói ở đây đã được nói theo cách tương tự trong phần về loài trên không và loài sinh vật.
116. Catuppadesu – pasukāti pāḷiyaṃ āgatāvasesā sabbā catuppadajātīti veditabbā.
116. Among four-footed creatures, the term 'livestock' should be understood to mean all species of four-footed creatures remaining after those mentioned in the Pāḷi.
116. Trong các loài bốn chân – pasukā (gia súc) được hiểu là tất cả các loài bốn chân còn lại được đề cập trong Pāḷi.
Hatthiādayo pākaṭāyeva.
Elephants and so on are well known.
Voi, v.v. thì đã rõ ràng.
Tattha theyyacittena hatthiṃ āmasantassa dukkaṭaṃ, phandāpentassa thullaccayaṃ.
Therein, for one who touches an elephant with the intention to steal, it is a dukkaṭa offense; for causing it to move, a thullaccaya offense.
Ở đây, nếu chạm vào một con voi với ý định trộm cắp, thì phạm tội dukkaṭa; nếu làm cho nó vùng vẫy, thì phạm tội thullaccaya.
Yo pana mahābalo balamadena taruṇaṃ bhiṅkacchāpaṃ nābhimūle sīsena uccāretvā gaṇhanto cattāro pāde, soṇḍaṃ ca bhūmito kesaggamattampi moceti, pārājikaṃ.
But a very strong person who, through the intoxication of strength, while lifting and taking a young elephant calf at the base of its navel with his head, frees its four feet and trunk from the ground by even a hair's breadth, commits a pārājika offense.
Tuy nhiên, nếu một người có sức mạnh lớn, với sự kiêu ngạo về sức mạnh, dùng đầu nhấc một con voi con lên ở gốc rốn và giữ nó, làm cho bốn chân và vòi của nó rời khỏi mặt đất dù chỉ một sợi lông, thì phạm tội pārājika.
Hatthī pana koci hatthisālāyaṃ bandhitvā ṭhapito hoti, koci abaddhova tiṭṭhati, koci antovatthumhi tiṭṭhati, koci rājaṅgaṇe tiṭṭhati, tattha hatthisālāyaṃ gīvāya bandhitvā ṭhapitassa gīvābandhanañca cattāro ca pādāti pañca ṭhānāni honti.
Now, some elephants are kept tied in an elephant stable, some stand untied, some are within a compound, and some stand in the royal courtyard. Therein, for one kept tied by the neck in an elephant stable, there are five positions: the neck-tether and the four feet.
Một số con voi được cột trong chuồng voi, một số thì đứng tự do, một số đứng trong khu vực nhà ở, một số đứng trong sân hoàng gia. Ở đó, một con voi bị cột cổ trong chuồng voi có năm vị trí: dây cột cổ và bốn chân.
Gīvāya ca ekasmiñca pāde ayasaṅkhalikāya baddhassa cha ṭhānāni.
For one bound with an iron chain on the neck and on one foot, there are six positions.
Một con voi bị cột cổ và một chân bằng xích sắt thì có sáu vị trí.
Gīvāya ca dvīsu ca pādesu baddhassa satta ṭhānāni.
For one bound on the neck and on two feet, there are seven positions.
Một con voi bị cột cổ và hai chân thì có bảy vị trí.
Tesaṃ vasena phandāpanaṭhānācāvanāni veditabbāni.
Based on these positions, the causing of movement and displacing from position should be understood.
Tùy theo các vị trí đó mà các hành vi làm cho voi vùng vẫy hoặc rời khỏi vị trí được hiểu.
Abaddhassa sakalā hatthisālā ṭhānaṃ.
For an untied one, the entire elephant stable is its position.
Đối với con voi không bị cột, toàn bộ chuồng voi là vị trí của nó.
Tato atikkamane, pārājikaṃ.
When it is moved beyond that, it is a pārājika offense.
Nếu nó vượt ra khỏi đó, thì phạm tội pārājika.
Antovatthumhi ṭhitassa sakalaṃ antovatthumeva ṭhānaṃ.
For one standing within a compound, the entire compound is its position.
Đối với con vật đang ở trong khu đất có rào chắn, toàn bộ khu đất đó là chỗ của nó.
Tassa vatthudvārātikkamane pārājikaṃ.
For that one, when it is moved beyond the gate of the compound, it is a pārājika offense.
Nếu nó vượt qua cổng khu đất đó thì phạm tội pārājika.
Rājaṅgaṇe ṭhitassa sakalanagaraṃ ṭhānaṃ.
For one standing in the royal courtyard, the entire city is its place.
Đối với con vật đang ở trong sân hoàng cung, toàn bộ thành phố là chỗ của nó.
Tassa nagaradvārātikkamane pārājikaṃ.
When it passes beyond the city gate, there is a pārājika offense.
Nếu nó vượt qua cổng thành phố đó thì phạm tội pārājika.
Bahinagare ṭhitassa ṭhitaṭṭhānameva ṭhānaṃ.
For one standing outside the city, the very place it stands is its place.
Đối với con vật đang ở ngoài thành phố, chỗ nó đang đứng là chỗ của nó.
Taṃ haranto padavārena kāretabbo.
One who steals it should be made to act on a step-by-step basis.
Người nào dắt nó đi thì phải bị xử lý theo từng bước chân.
Nipannassa ekameva ṭhānaṃ.
For one lying down, there is only one place.
Đối với con vật đang nằm, chỉ có một chỗ là chỗ của nó.
Taṃ theyyacittena uṭṭhāpentassa uṭṭhitamatte pārājikaṃ.
For one making it stand up with the intention to steal, a pārājika offense is incurred at the very moment it has stood up.
Nếu có ý định trộm cắp mà khiến nó đứng dậy, thì ngay khi nó đứng dậy là phạm tội pārājika.
Assepi ayameva vinicchayo.
For a horse as well, this is the very same legal decision.
Đối với ngựa cũng có phán quyết tương tự.
Sace pana so catūsu pādesu baddho hoti, aṭṭha ṭhānāni veditabbāni.
But if it is tethered on all four feet, eight places should be understood.
Tuy nhiên, nếu nó bị buộc ở bốn chân, thì phải biết có tám chỗ.
Esa nayo oṭṭhepi.
This is the method for a camel as well.
Đối với lạc đà cũng theo cách này.
Goṇopi koci gehe bandhitvā ṭhapito hoti.
In the case of an ox, some are kept tied up in a house.
Một số con bò được buộc và giữ trong nhà.
Koci abaddhova tiṭṭhati, koci pana vaje bandhitvā ṭhapito hoti, koci abaddhova tiṭṭhati.
Some stand untied, while some are kept tied up in a pen, and some stand untied.
Một số thì không bị buộc mà đứng, một số thì được buộc trong chuồng, một số thì không bị buộc mà đứng.
Tattha gehe bandhitvā ṭhapitassa cattāro pādā, bandhanañcāti pañca ṭhānāni; abaddhassa sakalaṃ gehaṃ.
Among them, for one kept tied up in a house, there are five places: the four feet and the tether; for an untied one, the entire house is its place.
Trong số đó, đối với con bò bị buộc trong nhà, bốn chân và dây buộc là năm chỗ; đối với con không bị buộc, toàn bộ ngôi nhà là chỗ của nó.
Vajepi baddhassa pañca ṭhānāni.
Also in a pen, for a tied one there are five places.
Trong chuồng, đối với con bị buộc cũng có năm chỗ.
Abaddhassa sakalo vajo.
For an untied one, the entire pen is its place.
Đối với con không bị buộc, toàn bộ chuồng là chỗ của nó.
Taṃ vajadvāraṃ atikkāmeti, pārājikaṃ.
If he makes it go beyond the pen's gate, it is a pārājika offense.
Nếu nó vượt qua cổng chuồng đó, thì phạm tội pārājika.
Vajaṃ bhinditvā haranto khaṇḍadvāraṃ atikkāmeti, pārājikaṃ.
One stealing it by breaking the pen, if he makes it go beyond the broken opening, it is a pārājika offense.
Nếu phá chuồng mà dắt đi, vượt qua chỗ cửa bị phá, thì phạm tội pārājika.
Dvāraṃ vā vivaritvā vajaṃ vā bhinditvā bahi ṭhito nāmena pakkositvā nikkhāmeti, pārājikaṃ.
Having opened the gate or broken the pen, if, while standing outside, he calls it by name and makes it come out, it is a pārājika offense.
Nếu mở cổng hoặc phá chuồng rồi đứng bên ngoài gọi tên nó ra, thì phạm tội pārājika.
Sākhābhaṅgaṃ dassetvā pakkosantassāpi eseva nayo.
For one who calls it by showing it a broken branch, this is the same method.
Cách xử lý cũng tương tự đối với người vẫy cành cây để gọi nó.
Dvāraṃ avivaritvā vajaṃ abhinditvā sākhābhaṅgaṃ cāletvā pakkosati, goṇo chātatāya vajaṃ laṅghetvā nikkhamati, pārājikameva.
Without opening the gate and without breaking the pen, if he calls it by shaking a broken branch, and the ox, due to hunger, jumps over the pen and comes out, it is indeed a pārājika offense.
Nếu không mở cổng, không phá chuồng, chỉ vẫy cành cây để gọi, con bò vì đói mà nhảy qua chuồng đi ra, thì vẫn phạm tội pārājika.
Sace pana dvāre vivarite vaje vā bhinne sayameva nikkhamati, bhaṇḍadeyyaṃ.
But if, when the gate is opened or the pen is broken, it comes out on its own, he is liable for the value of the goods.
Tuy nhiên, nếu cổng đã mở hoặc chuồng đã phá mà nó tự đi ra, thì phải bồi thường vật phẩm.
Dvāraṃ vivaritvā vā avivaritvā vā vajampi bhinditvā vā abhinditvā vā kevalaṃ sākhābhaṅgaṃ cāleti, na pakkosati, goṇo chātatāya padasā vā laṅghetvā vā nikkhamati, bhaṇḍadeyyameva.
Whether the gate is opened or not, and whether the pen is broken or not, if he merely shakes a broken branch and does not call it, and the ox, due to hunger, comes out either by walking or by jumping over, he is only liable for the value of the goods.
Nếu mở cổng hoặc không mở cổng, phá chuồng hoặc không phá chuồng, chỉ vẫy cành cây mà không gọi, con bò vì đói mà tự đi bộ hoặc nhảy qua đi ra, thì chỉ phải bồi thường vật phẩm.
Eko majjhe gāme baddho ṭhito, eko nipanno.
One is tied up standing in the middle of a village, another is lying down.
Một con bị buộc đứng giữa làng, một con đang nằm.
Ṭhitagoṇassa pañca ṭhānāni honti, nipannassa dve ṭhānāni; tesaṃ vasena phandāpanaṭhānācāvanāni veditabbāni.
For a standing ox, there are five places; for one lying down, there are two places. By means of these, the shaking and the dislodging from the place should be understood.
Con bò đang đứng có năm chỗ, con bò đang nằm có hai chỗ; phải biết về việc di chuyển khỏi các chỗ này dựa trên chúng.
118. Ocaratīti ocarako, tattha tattha anto anupavisatīti vuttaṃ hoti.
118. He informs, thus he is an ocaraka; it is said that he enters and moves about within various places.
118. Ocarako nghĩa là người đi vào, đi sâu vào đó đây.
Ocaritvāti sallakkhetvā, upadhāretvāti attho.
Having informed means having noted, having investigated.
Ocaritvā có nghĩa là đã ghi nhớ, đã xem xét kỹ lưỡng.
Ācikkhatīti parakulesu vā vihārādīsu vā duṭṭhapitaṃ asaṃvihitārakkhaṃ bhaṇḍaṃ aññassa corakammaṃ kātuṃ paṭibalassa āroceti.
He points out means he tells another who is capable of committing theft about goods that are badly placed and unguarded in the families of others or in monasteries and so on.
Ācikkhati nghĩa là báo cho người khác có khả năng thực hiện hành vi trộm cắp về một tài sản bị đặt không đúng chỗ hoặc không được bảo vệ tại nhà người khác hoặc tại các tịnh xá, v.v.
Āpatti ubhinnaṃ pārājikassāti avassaṃ hāriye bhaṇḍe ocarakassa āṇattikkhaṇe itarassa ṭhānācāvaneti evaṃ āpatti ubhinnaṃ pārājikassa.
The offense for both is a pārājika means, with regard to goods that will definitely be taken, for the informant at the moment of giving the command, and for the other at the dislodging from the place, thus the offense for both is a pārājika.
Āpatti ubhinnaṃ pārājikassā có nghĩa là cả hai đều phạm tội pārājika khi tài sản chắc chắn sẽ bị lấy đi, vào thời điểm người chỉ điểm ra lệnh và người kia di chuyển tài sản khỏi chỗ của nó.
Yo pana ‘‘puriso gehe natthi, bhaṇḍaṃ asukasmiṃ nāma padese ṭhapitaṃ asaṃvihitārakkhaṃ, dvāraṃ asaṃvutaṃ, gatamatteneva sakkā harituṃ, natthi nāma koci purisakārūpajīvī, yo taṃ gantvā hareyyā’’tiādinā nayena pariyāyakathaṃ karoti, tañca sutvā añño ‘‘ahaṃ dāni harissāmī’’ti gantvā harati, tassa ṭhānācāvane pārājikaṃ, itarassa pana anāpatti.
But one who speaks indirectly, using a method such as: "The man is not at home; the goods are placed in such-and-such a place, unguarded; the door is not secured. It is possible to take it just by going. Is there no one who lives by manly effort who would go and take it?", and upon hearing this, another goes and takes it, thinking, "I will now take it," for him there is a pārājika offense upon dislodging from the place, but for the other there is no offense.
Tuy nhiên, nếu một người nói một cách gián tiếp, chẳng hạn: “Trong nhà không có đàn ông, tài sản được cất ở chỗ này chỗ kia mà không có người trông coi, cửa không đóng, chỉ cần đến là có thể lấy được, không có ai là người sống bằng sức lao động của đàn ông mà có thể đến đó lấy đi” và một người khác nghe vậy rồi nghĩ: “Bây giờ tôi sẽ lấy”, rồi đi lấy, thì người lấy sẽ phạm tội pārājika ngay khi tài sản bị di chuyển khỏi chỗ của nó, còn người kia thì không phạm tội.
Pariyāyena hi adinnādānato muccatīti.
For one is absolved from taking what is not given by means of an indirect statement.
Vì người đó được giải thoát khỏi tội trộm cắp bằng cách nói gián tiếp.
Tassāyaṃ attho – cattāro janā ācariyantevāsikā chamāsakaṃ garubhaṇḍaṃ āharitukāmā jātā.
This is its meaning: Four persons, a teacher and his pupils, became desirous of taking goods of grave value, worth six māsakas.
Ý nghĩa của câu này là: Bốn người, gồm thầy và đệ tử, muốn lấy một tài sản quý giá trị sáu đồng māsaka.
Tattha ācariyo ‘‘tvaṃ ekaṃ māsakaṃ hara, tvaṃ ekaṃ, tvaṃ ekaṃ, ahaṃ tayo harissāmī’’ti āha.
Therein, the teacher said, "You take one māsaka, you one, you one, and I will take three."
Trong đó, vị thầy nói: “Con hãy lấy một đồng māsaka, con hãy lấy một đồng, con hãy lấy một đồng, còn ta sẽ lấy ba đồng”.
Antevāsikesu pana paṭhamo ‘‘tumhe, bhante, tayo haratha, tvaṃ ekaṃ hara, tvaṃ ekaṃ, ahaṃ ekaṃ harissāmī’’ti āha.
Among the pupils, however, the first one said, "Venerable sir, you take three, you take one, you one, and I will take one."
Tuy nhiên, người đệ tử đầu tiên nói: “Bạch thầy, thầy hãy lấy ba đồng, con hãy lấy một đồng, con hãy lấy một đồng, còn con sẽ lấy một đồng”.
Itarepi dve evameva āhaṃsu.
The other two also said the very same thing.
Hai người kia cũng nói tương tự.
Tattha antevāsikesu ekamekassa ekeko māsako sāhatthiko hoti, tena nesaṃ dukkaṭāpattiyo; pañca āṇattikā, tehi tiṇṇampi pārājikaṃ.
Therein, for each one of the pupils, one māsaka is by his own hand; because of that, for them, there are dukkaṭa offenses. Five māsakas are by command; because of those, for all three, there is a pārājika offense.
Trong trường hợp đó, mỗi người đệ tử tự tay lấy một đồng māsaka, vì thế họ phạm tội dukkaṭa; năm đồng là do ra lệnh, vì thế cả ba người đều phạm tội pārājika.
Ācariyassa pana tayo sāhatthikā, tehissa thullaccayaṃ.
For the teacher, however, three are by his own hand; because of these, for him there is a thullaccaya offense.
Còn vị thầy thì tự tay lấy ba đồng, vì thế vị ấy phạm tội thullaccaya.
Tayo āṇattikā, tehipi thullaccayameva.
Three are by command; because of these also, there is only a thullaccaya offense.
Ba đồng là do ra lệnh, vì thế vị ấy cũng chỉ phạm tội thullaccaya.
Imasmiñhi adinnādānasikkhāpade sāhatthikaṃ vā āṇattikassa, āṇattikaṃ vā sāhatthikassa aṅgaṃ na hoti.
In this training rule on taking what is not given, an act by one's own hand is not a factor for an act by command, nor is an act by command a factor for an act by one's own hand.
Trong giới học về việc không được lấy của không cho này, việc tự tay lấy không phải là yếu tố của việc ra lệnh, và việc ra lệnh cũng không phải là yếu tố của việc tự tay lấy.
Sāhatthikaṃ pana sāhatthikeneva kāretabbaṃ, āṇattikaṃ āṇattikeneva.
Rather, an act by one's own hand must be completed by one's own hand, and an act by command must be completed by a command.
Việc tự tay lấy phải được thực hiện bằng cách tự tay lấy, việc ra lệnh phải được thực hiện bằng cách ra lệnh.
Tena vuttaṃ – ‘‘caturo janā saṃvidhāya…pe… pañhā mesā kusalehi cintitā’’ti.
Therefore it was said, "Four persons, having made an agreement... this is a question considered by the skilled."
Vì thế kinh nói: “Bốn người đã thỏa thuận…pe… đây là vấn đề đã được những người khéo léo suy xét”.
Apica saṃvidāvahāre asammohatthaṃ ‘‘ekabhaṇḍaṃ ekaṭṭhānaṃ, ekabhaṇḍaṃ nānāṭhānaṃ; nānābhaṇḍaṃ ekaṭṭhānaṃ, nānābhaṇḍaṃ nānāṭhāna’’nti idampi catukkaṃ atthato sallakkhetabbaṃ.
Furthermore, in stealing by agreement, for the sake of avoiding confusion, this tetrad should also be noted in terms of its meaning: "one kind of goods, one location; one kind of goods, various locations; various kinds of goods, one location; various kinds of goods, various locations."
Hơn nữa, để tránh nhầm lẫn trong việc trộm cắp có thỏa thuận, phải hiểu theo nghĩa của bốn trường hợp sau: “Một tài sản ở một chỗ, một tài sản ở nhiều chỗ; nhiều tài sản ở một chỗ, nhiều tài sản ở nhiều chỗ”.
Tattha ekabhaṇḍaṃ ekaṭṭhānanti ekakulassa āpaṇaphalake pañcamāsakaṃ bhaṇḍaṃ duṭṭhapitaṃ disvā sambahulā bhikkhū ekaṃ āṇāpenti ‘‘gacchetaṃ āharā’’ti, tassuddhāre sabbesaṃ pārājikaṃ.
Therein, one kind of goods, one location means: Seeing goods worth five māsakas belonging to one family badly placed on a market stall, many bhikkhus command one, saying, "Go, bring that." Upon his lifting it, there is a pārājika offense for all of them.
Trong đó, một tài sản ở một chỗ có nghĩa là: Nhiều Tỳ-khưu thấy một tài sản trị giá năm đồng māsaka của một gia đình bị đặt không đúng chỗ trên một tấm ván ở chợ, bèn ra lệnh cho một người: “Hãy đi lấy cái đó về”. Khi tài sản đó được lấy đi, tất cả đều phạm tội pārājika.
Ekabhaṇḍaṃ nānāṭhānanti ekakulassa pañcasu āpaṇaphalakesu ekekamāsakaṃ duṭṭhapitaṃ disvā sambahulā ekaṃ āṇāpenti ‘‘gacchete āharā’’ti, pañcamassa māsakassa uddhāre sabbesaṃ pārājikaṃ.
One item, various places means: Seeing one māsaka belonging to one family badly placed on each of five market stalls, many command one, saying, “Go, bring these.” Upon the lifting of the fifth māsaka, it is a pārājika for all of them.
Một vật ở nhiều nơi nghĩa là: Nhiều vị tỳ-khưu thấy một māsaka của một gia đình được đặt riêng lẻ trên năm quầy hàng khác nhau, liền sai một vị rằng: “Hãy đi lấy những thứ đó về!” Khi māsaka thứ năm được lấy đi, tất cả đều phạm pārājika.
Nānābhaṇḍaṃ ekaṭṭhānanti bahūnaṃ santakaṃ pañcamāsakaṃ vā atirekapañcamāsakaṃ vā agghanakaṃ bhaṇḍaṃ ekasmiṃ ṭhāne duṭṭhapitaṃ disvā sambahulā ekaṃ āṇāpenti ‘‘gacchetaṃ āharā’’ti, tassuddhāre sabbesaṃ pārājikaṃ.
Various items, one place means: Seeing items belonging to many people, worth five māsakas or more than five māsakas, badly placed in one place, many command one, saying, “Go, bring it.” Upon its lifting, it is a pārājika for all of them.
Nhiều vật ở một nơi nghĩa là: Nhiều vị tỳ-khưu thấy những vật trị giá năm māsaka hoặc hơn năm māsaka thuộc về nhiều người khác nhau được đặt chung ở một chỗ, liền sai một vị rằng: “Hãy đi lấy những thứ đó về!” Khi vật đó được lấy đi, tất cả đều phạm pārājika.
Nānābhaṇḍaṃ nānāṭhānanti pañcannaṃ kulānaṃ pañcasu āpaṇaphalakesu ekekamāsakaṃ duṭṭhapitaṃ disvā sambahulā ekaṃ āṇāpenti ‘‘gacchete āharā’’ti, pañcamassa māsakassa uddhāre sabbesaṃ pārājikanti.
Various items, various places means: Seeing one māsaka belonging to each of five families badly placed on five market stalls, many command one, saying, “Go, bring these.” Upon the lifting of the fifth māsaka, it is a pārājika for all of them.
Nhiều vật ở nhiều nơi nghĩa là: Nhiều vị tỳ-khưu thấy một māsaka của năm gia đình khác nhau được đặt riêng lẻ trên năm quầy hàng khác nhau, liền sai một vị rằng: “Hãy đi lấy những thứ đó về!” Khi māsaka thứ năm được lấy đi, tất cả đều phạm pārājika.
119. Saṅketakammanti sañjānanakammaṃ; kālaparicchedavasena saññāṇakaraṇanti attho.
119. Agreed action means an action of recognition; the meaning is making a sign by means of delimiting a time.
119. Ra hiệu bằng dấu hiệu (saṅketakamma) là hành động tạo ra một dấu hiệu để nhận biết; nghĩa là tạo ra một dấu hiệu để xác định thời gian.
Ettha ca ‘‘purebhattaṃ avaharā’’ti vutte ajja vā purebhattaṃ avaharatu, sve vā, anāgate vā saṃvacchare, natthi visaṅketo; ubhinnampi ocarake vuttanayeneva pārājikaṃ.
And here, when it is said, “Take it before the meal,” whether he takes it today before the meal, or tomorrow, or in a future year, there is no incorrect agreement; for both, it is a pārājika according to the method stated in the Ocaraka section.
Ở đây, nếu nói “Hãy lấy trộm trước bữa ăn”, thì dù lấy trộm trước bữa ăn hôm nay, hay ngày mai, hay trong năm tới, đều không có sự sai lệch về dấu hiệu; cả hai vị đều phạm pārājika theo cách đã nói trong phần ocaraka.
Sace pana ‘‘ajja purebhattaṃ avaharā’’ti vutte sve purebhattaṃ avaharati, ‘‘ajjā’’ti niyāmitaṃ taṃ saṅketaṃ atikkamma pacchā avahaṭaṃ hoti.
But if, when it is said, “Take it today before the meal,” he takes it tomorrow before the meal, it is taken later, having transgressed that agreement specified as “today.”
Tuy nhiên, nếu nói “Hãy lấy trộm trước bữa ăn hôm nay”, mà lại lấy trộm trước bữa ăn ngày mai, thì việc lấy trộm đó đã vượt quá dấu hiệu đã định là “hôm nay” và được thực hiện sau đó.
Sace ‘‘sve purebhattaṃ avaharā’’ti vutte ajja purebhattaṃ avaharati, ‘‘sve’’ti niyāmitaṃ taṃ saṅketaṃ appatvā pure avahaṭaṃ hoti; evaṃ avaharantassa avahārakasseva pārājikaṃ, mūlaṭṭhassa anāpatti.
If, when it is said, “Take it tomorrow before the meal,” he takes it today before the meal, it is taken earlier, not having reached that agreement specified as “tomorrow”; for one taking it thus, it is a pārājika only for the taker, no offense for the originator.
Nếu nói “Hãy lấy trộm trước bữa ăn ngày mai”, mà lại lấy trộm trước bữa ăn hôm nay, thì việc lấy trộm đó đã được thực hiện trước khi đạt đến dấu hiệu đã định là “ngày mai”; trong trường hợp này, chỉ người lấy trộm phạm pārājika, còn người sai bảo thì không phạm tội.
‘‘Sve purebhatta’’nti vutte tadaheva vā sve pacchābhattaṃ vā harantopi taṃ saṅketaṃ pure ca pacchā ca haratīti veditabbo.
When it is said, “Tomorrow, before the meal,” one who takes it on that very day or tomorrow after the meal should be understood as taking it both before and after that agreed time.
Nếu nói “trước bữa ăn ngày mai”, mà vị ấy lại lấy trộm ngay trong ngày đó hoặc sau bữa ăn ngày mai, thì phải hiểu rằng vị ấy đã lấy trộm trước và sau dấu hiệu đó.
Esa nayo pacchābhattarattindivesupi.
This is the method for after the meal, at night, and during the day as well.
Nguyên tắc này cũng áp dụng cho thời gian sau bữa ăn, ban đêm và ban ngày.
Purimayāma-majjhimayāma-pacchimayāma-kāḷajuṇha-māsa-utu-saṃvaccharādivasenāpi cettha saṅketavisaṅketatā veditabbā.
Here, correct and incorrect agreement should also be understood by way of the first watch, middle watch, last watch, the dark and bright fortnights, month, season, year, and so on.
Ở đây, sự đúng và sai của dấu hiệu cũng cần được hiểu theo các thời điểm như canh đầu, canh giữa, canh cuối, nửa tháng tối, tháng, mùa, năm, v.v.
‘‘Purebhattaṃ harā’’ti vutte ‘‘purebhattameva harissāmī’’ti vāyamantassa pacchābhattaṃ hoti; ettha kathanti?
When it is said, “Take it before the meal,” while he is trying, thinking, “I will take it before the meal,” it becomes after the meal; what is the case here?
Nếu nói “Hãy lấy trộm trước bữa ăn”, và khi vị ấy đang cố gắng lấy trộm trước bữa ăn thì lại thành ra sau bữa ăn; trong trường hợp này thì sao?
Mahāsumatthero tāva āha – ‘‘purebhattapayogova eso, tasmā mūlaṭṭho na muccatī’’ti.
First, the Elder Mahāsumatthera said: “This is an effort of the pre-meal time, therefore the originator is not absolved.”
Đại Trưởng lão Mahāsumma nói: “Đây là hành vi lấy trộm trước bữa ăn, do đó người sai bảo không thoát tội.”
Mahāpadumatthero panāha – ‘‘kālaparicchedaṃ atikkantattā visaṅketaṃ, tasmā mūlaṭṭho muccatī’’ti.
But the Elder Mahāpadumatthera said: “Because the time-limit has been transgressed, it is an incorrect agreement, therefore the originator is absolved.”
Nhưng Đại Trưởng lão Mahāpaduma lại nói: “Vì đã vượt quá giới hạn thời gian nên dấu hiệu bị sai lệch, do đó người sai bảo thoát tội.”
121. Idāni etesveva saṅketakammanimittakammesu asammohatthaṃ ‘‘bhikkhu bhikkhuṃ āṇāpetī’’tiādimāha.
121. Now, to avoid confusion in these very cases of agreed action and action by a sign, he said the passage beginning with “A bhikkhu commands a bhikkhu.”
121. Giờ đây, để tránh nhầm lẫn trong chính những saṅketakamma và nimittakamma này, Đức Phật đã nói “ Một tỳ-khưu sai bảo một tỳ-khưu khác”, v.v.
Tattha so taṃ maññamāno tanti so avahārako yaṃ āṇāpakena nimittasaññaṃ katvā vuttaṃ, taṃ etanti maññamāno tameva avaharati, ubhinnaṃ pārājikaṃ.
Therein, he, thinking it is that, takes that means: that taker, thinking, “This is what was spoken of by the commander after making a sign,” takes that very thing. It is a pārājika for both.
Trong đó, vị ấy nghĩ đó là vật đó nghĩa là: vị tỳ-khưu lấy trộm đó nghĩ rằng vật mà người sai bảo đã tạo dấu hiệu để nói đến, chính là vật này, và vị ấy lấy trộm chính vật đó, cả hai đều phạm pārājika.
So taṃ maññamāno aññanti yaṃ avaharāti vuttaṃ, taṃ etanti maññamāno aññaṃ tasmiṃyeva ṭhāne ṭhapitaṃ avaharati, mūlaṭṭhassa anāpatti.
He, thinking it is that, takes another means: thinking, “This is what was said to be taken,” he takes another thing placed in that same spot. There is no offense for the originator.
Vị ấy nghĩ đó là vật đó nhưng lại lấy vật khác nghĩa là: vị ấy nghĩ rằng vật mà người sai bảo đã nói đến để lấy trộm là vật này, nhưng lại lấy trộm một vật khác được đặt ở cùng chỗ đó, thì người sai bảo không phạm tội.
Aññaṃ maññamāno tanti āṇāpakena nimittasaññaṃ katvā vuttabhaṇḍaṃ appagghaṃ, idaṃ aññaṃ tasseva samīpe ṭhapitaṃ sārabhaṇḍanti evaṃ aññaṃ maññamāno tameva avaharati, ubhinnampi pārājikaṃ.
Thinking it is another, he takes that means: thinking, “The item spoken of by the commander after making a sign is of little value; this other thing placed near it is a valuable item,” he thus takes that very item. It is a pārājika for both.
Vị ấy nghĩ đó là vật khác nhưng lại lấy vật đó nghĩa là: vật mà người sai bảo đã tạo dấu hiệu để nói đến có giá trị thấp, nhưng vị ấy nghĩ rằng đây là một vật khác có giá trị cao được đặt gần đó, và vị ấy lấy trộm chính vật đó, cả hai đều phạm pārājika.
Aññaṃ maññamāno aññanti purimanayeneva idaṃ aññaṃ tasseva samīpe ṭhapitaṃ sārabhaṇḍanti maññati, tañce aññameva hoti, tasseva pārājikaṃ.
Thinking it is another, he takes another means: in the same way as before, he thinks, “This other thing placed near it is a valuable item,” and if it is indeed another thing, it is a pārājika for him alone.
Vị ấy nghĩ đó là vật khác và lấy vật khác nghĩa là: theo cách tương tự như trước, vị ấy nghĩ rằng đây là một vật khác có giá trị cao được đặt gần đó, và nếu đó thực sự là một vật khác, thì chỉ có vị ấy phạm pārājika.
Itthannāmassa pāvadātiādīsu eko ācariyo tayo buddharakkhita-dhammarakkhita-saṅgharakkhitanāmakā antevāsikā daṭṭhabbā.
In the passages beginning with “Tell so-and-so,” one teacher and three resident pupils named Buddharakkhita, Dhammarakkhita, and Saṅgharakkhita should be understood.
Trong các trường hợp như “Hãy nói với người tên là này”, v.v., cần hiểu rằng có một vị thầy và ba đệ tử tên là Buddharakkhita, Dhammarakkhita và Saṅgharakkhita.
Tattha bhikkhu bhikkhuṃ āṇāpetīti ācariyo kiñci bhaṇḍaṃ katthaci sallakkhetvā tassa haraṇatthāya buddharakkhitaṃ āṇāpeti.
Therein, a bhikkhu commands a bhikkhu means: a teacher, having noted some item somewhere, commands Buddharakkhita to take it.
Trong đó, một tỳ-khưu sai bảo một tỳ-khưu khác nghĩa là: vị thầy đã đánh dấu một vật nào đó ở một nơi nào đó, và sai bảo Buddharakkhita để lấy trộm vật đó.
Itthannāmassa pāvadāti gaccha tvaṃ, buddharakkhita, etamatthaṃ dhammarakkhitassa pāvada.
“Tell so-and-so” means: “You, Buddharakkhita, go and tell this matter to Dhammarakkhita.”
Hãy nói với người tên là này nghĩa là: “Này Buddharakkhita, con hãy đi và nói điều này cho Dhammarakkhita.”
Itthannāmo itthannāmassa pāvadatūti dhammarakkhitopi saṅgharakkhitassa pāvadatu.
“Let so-and-so tell so-and-so” means: “Let Dhammarakkhita also tell Saṅgharakkhita.”
Người tên là này hãy nói với người tên là này nghĩa là: “Dhammarakkhita cũng hãy nói lại cho Saṅgharakkhita.”
Itthannāmo itthannāmaṃ bhaṇḍaṃ avaharatūti evaṃ tayā āṇattena dhammarakkhitena āṇatto saṅgharakkhito itthannāmaṃ bhaṇḍaṃ avaharatu, so hi amhesu vīrajātiko paṭibalo imasmiṃ kammeti.
“Let so-and-so take such-and-such an item” means: “Thus commanded by you, let Saṅgharakkhita, who is commanded by Dhammarakkhita, take such-and-such an item, for among us he is of a brave nature and capable in this task.”
Người tên là này hãy lấy trộm vật tên là này nghĩa là: “Saṅgharakkhita, người đã được Dhammarakkhita sai bảo theo lệnh của con, hãy lấy trộm vật tên là này, vì trong số chúng ta, vị ấy là người dũng cảm và có khả năng thực hiện việc này.”
Āpatti dukkaṭassāti evaṃ āṇāpentassa ācariyassa tāva dukkaṭaṃ.
“There is an offense of dukkaṭa” means: for the teacher commanding thus, there is first a dukkaṭa.
Phạm dukkaṭa nghĩa là: vị thầy sai bảo như vậy thì trước hết phạm dukkaṭa.
Sace pana sā āṇatti yathādhippāyaṃ gacchati, yaṃ parato thullaccayaṃ vuttaṃ, āṇattikkhaṇe tadeva hoti.
But if that command proceeds according to his intention, then what is later stated as a thullaccaya occurs at the moment of the command.
Tuy nhiên, nếu lệnh sai bảo đó diễn ra đúng theo ý muốn, thì tội thullaccaya đã được nói ở phần sau, sẽ phát sinh ngay tại thời điểm sai bảo.
Atha taṃ bhaṇḍaṃ avassaṃ hāriyaṃ hoti, yaṃ parato ‘‘sabbesaṃ āpatti pārājikassā’’ti vuttaṃ, tato imassa taṅkhaṇeyeva pārājikaṃ hotīti ayaṃ yutti sabbattha veditabbā.
If that item will definitely be taken, then from what is later stated as “for all there is an offense of pārājika,” for this one, a pārājika occurs at that very moment. This reasoning should be understood in all cases.
Nếu vật đó chắc chắn sẽ bị lấy trộm, thì tội pārājika đã được nói ở phần sau là “tất cả đều phạm pārājika”, sẽ phát sinh ngay lập tức cho vị ấy vào thời điểm đó; nguyên tắc này cần được hiểu ở mọi nơi.
So itarassa ārocetīti buddharakkhito dhammarakkhitassa, dhammarakkhito ca saṅgharakkhitassa ‘‘amhākaṃ ācariyo evaṃ vadati – ‘itthannāmaṃ kira bhaṇḍaṃ avahara, tvaṃ kira amhesu ca vīrapuriso’’’ti āroceti, evaṃ tesampi dukkaṭaṃ.
He informs the other means: Buddharakkhita informs Dhammarakkhita, and Dhammarakkhita informs Saṅgharakkhita, saying, “Our teacher says thus: ‘Take such-and-such an item; you are a brave man among us.’” For them too, there is a dukkaṭa.
Vị ấy báo cho người kia nghĩa là: Buddharakkhita báo cho Dhammarakkhita, và Dhammarakkhita báo cho Saṅgharakkhita rằng: “Thầy chúng ta nói thế này – ‘Hãy lấy trộm vật tên là này, con là người dũng cảm trong số chúng ta’”, v.v. Trong trường hợp này, họ cũng phạm dukkaṭa.
Avahārako paṭiggaṇhātīti ‘‘sādhu harissāmī’’ti saṅgharakkhito sampaṭicchati.
The taker accepts means: Saṅgharakkhita accepts, saying, “Good, I will take it.”
Người lấy trộm chấp nhận nghĩa là: Saṅgharakkhita chấp nhận rằng “Tốt, tôi sẽ lấy trộm.”
Mūlaṭṭhassa āpatti thullaccayassāti saṅgharakkhitena paṭiggahitamatte ācariyassa thullaccayaṃ, mahājano hi tena pāpe niyojitoti.
For the originator, there is an offense of thullaccaya means: as soon as it is accepted by Saṅgharakkhita, it is a thullaccaya for the teacher, because a great number of people have been instigated by him in an evil deed.
Người sai bảo phạm thullaccaya nghĩa là: ngay khi Saṅgharakkhita chấp nhận, vị thầy phạm thullaccaya, vì vị ấy đã xúi giục nhiều người vào việc ác.
So taṃ bhaṇḍanti so ce saṅgharakkhito taṃ bhaṇḍaṃ avaharati, sabbesaṃ catunnampi janānaṃ pārājikaṃ.
If he takes that item means: if that Saṅgharakkhita takes that item, it is a pārājika for all four persons.
Vị ấy lấy vật đó nghĩa là: nếu Saṅgharakkhita lấy trộm vật đó, thì cả bốn người đều phạm pārājika.
Na kevalañca catunnaṃ, etena upāyena visaṅketaṃ akatvā paramparāya āṇāpentaṃ samaṇasataṃ samaṇasahassaṃ vā hotu, sabbesaṃ pārājikameva.
And not only for four; by this method, without making an incorrect agreement, even if there were a hundred or a thousand samaṇas commanding in succession, it is a pārājika for all of them.
Không chỉ có bốn người, mà nếu theo cách này, không làm sai lệch dấu hiệu, mà sai bảo liên tiếp một trăm hay một ngàn vị Sa-môn, thì tất cả đều phạm pārājika.
Dutiyavāre – so aññaṃ āṇāpetīti so ācariyena āṇatto buddharakkhito dhammarakkhitaṃ adisvā vā avattukāmo vā hutvā saṅgharakkhitameva upasaṅkamitvā ‘‘amhākaṃ ācariyo evamāha – ‘itthannāmaṃ kira bhaṇḍaṃ avaharā’’’ti āṇāpeti.
In the second case— he commands another means: that Buddharakkhita, commanded by the teacher, either not seeing Dhammarakkhita or not wishing to speak to him, approaches Saṅgharakkhita himself and commands him, saying, “Our teacher said thus: ‘Take such-and-such an item.’”
Trong trường hợp thứ hai – vị ấy sai bảo người khác nghĩa là: Buddharakkhita, người đã được vị thầy sai bảo, vì không thấy Dhammarakkhita hoặc không muốn nói với vị ấy, liền đến gặp Saṅgharakkhita và sai bảo rằng: “Thầy chúng ta nói thế này – ‘Hãy lấy trộm vật tên là này’”.
Āpatti dukkaṭassāti āṇattiyā tāva buddharakkhitassa dukkaṭaṃ.
There is an offense of dukkaṭa means: for the command, there is first a dukkaṭa for Buddharakkhita.
Phạm dukkaṭa nghĩa là: do sự sai bảo, trước hết Buddharakkhita phạm dukkaṭa.
Paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassāti saṅgharakkhitena sampaṭicchite mūlaṭṭhasseva dukkaṭanti veditabbaṃ.
He accepts; there is an offense of dukkaṭa means: when it is accepted by Saṅgharakkhita, it should be understood that there is a dukkaṭa for the originator alone.
Chấp nhận, phạm dukkaṭa nghĩa là: khi Saṅgharakkhita chấp nhận, chỉ có vị thầy sai bảo ban đầu phạm dukkaṭa.
Sace pana so taṃ bhaṇḍaṃ avaharati, āṇāpakassa ca buddharakkhitassa, avahārakassa ca saṅgharakkhitassāti ubhinnampi pārājikaṃ.
But if he steals that item, it is a pārājika offense for both the commander, Buddharakkhita, and the taker, Saṅgharakkhita.
Nhưng nếu người ấy lấy trộm tài sản đó, thì cả hai vị, người ra lệnh là Buddharakkhita và người trộm là Saṅgharakkhita, đều phạm tội pārājika.
Mūlaṭṭhassa pana ācariyassa visaṅketattā pārājikena anāpatti.
However, for the original teacher, because of the mistaken sign, there is no offense of pārājika.
Còn vị thầy Mūlaṭṭha thì không phạm pārājika, do sự lầm lẫn trong ghi nhớ.
Dhammarakkhitassa ajānanatāya sabbena sabbaṃ anāpatti.
For Dhammarakkhita, due to his not knowing, there is no offense at all in any way whatsoever.
Vị Dhammarakkhita thì hoàn toàn không phạm tội do sự không biết.
Buddharakkhito pana dvinnaṃ sotthibhāvaṃ katvā attanā naṭṭho.
But Buddharakkhita, having brought about the well-being of the two, is himself ruined.
Nhưng Buddharakkhita đã làm cho hai vị kia được an toàn (không phạm tội) rồi tự mình bị hủy hoại (phạm tội).
Ito paresu catūsu āṇattivāresu paṭhame tāva so gantvā puna paccāgacchatīti bhaṇḍaṭṭhānaṃ gantvā anto ca bahi ca ārakkhaṃ disvā avaharituṃ asakkonto āgacchati.
In the four cases of command that follow this, in the first, “He, having gone, returns again” means that having gone to the place where the item is and seeing guards both inside and outside, he is unable to steal it and comes back.
Trong bốn trường hợp ra lệnh tiếp theo, trước hết, người ấy đi rồi lại trở về nghĩa là đi đến chỗ để tài sản, thấy có người canh gác cả trong lẫn ngoài, không thể trộm được nên trở về.
Yadā sakkosi, tadāti kiṃ ajjeva avahaṭaṃ hoti?
“When you are able, then...”: Does it have to be stolen today?
Khi nào có thể, lúc đó nghĩa là có phải tài sản đã bị trộm ngay hôm nay không?
Gaccha yadā sakkosi tadā naṃ avaharāti.
Go; when you are able, then steal it.
Hãy đi, khi nào có thể thì hãy trộm nó.
Āpatti dukkaṭassāti evaṃ puna āṇattiyāpi dukkaṭameva hoti.
“There is an offense of dukkaṭa”: Thus, even with a renewed command, there is only a dukkaṭa offense.
Phạm dukkaṭa nghĩa là ngay cả khi ra lệnh lại như vậy cũng chỉ là dukkaṭa.
Sace pana taṃ bhaṇḍaṃ avassaṃ hāriyaṃ hoti, atthasādhakacetanā nāma maggānantaraphalasadisā, tasmā ayaṃ āṇattikkhaṇeyeva pārājiko.
But if that item must certainly be taken, the volition that accomplishes the purpose is like the fruit immediately following the path; therefore, this one becomes a pārājika offender at the very moment of the command.
Tuy nhiên, nếu tài sản đó nhất định phải bị trộm, thì ý muốn làm lợi ích được ví như quả liền sau đạo, do đó vị này phạm pārājika ngay vào khoảnh khắc ra lệnh.
Sacepi avahārako saṭṭhivassātikkamena taṃ bhaṇḍaṃ avaharati, āṇāpako ca antarāyeva kālaṃ vā karoti, hīnāya vā āvattati; assamaṇova hutvā kālaṃ vā karissati, hīnāya vā āvattissati, avahārakassa pana avahārakkhaṇeyeva pārājikaṃ.
Even if the taker steals that item after sixty years have passed, and the commander in the meantime either dies or reverts to a lower state, he will either die or revert to a lower state having already become a non-monk; however, for the taker, it is a pārājika offense at the very moment of taking.
Ngay cả khi người trộm lấy trộm tài sản đó sau sáu mươi năm, và người ra lệnh đã chết hoặc hoàn tục trong khoảng thời gian đó; người đó sẽ chết hoặc hoàn tục khi không còn là sa-môn; nhưng người trộm thì phạm pārājika ngay vào khoảnh khắc trộm cắp.
122. Idāni tattha tattha ṭhānā cāvanavasena vuttassa adinnādānassa aṅgaṃ vatthubhedena ca āpattibhedaṃ dassento ‘‘pañcahi ākārehī’’tiādimāha.
122. Now, showing the components of theft, which was explained in terms of displacing from its location here and there, and the division of offenses according to the type of object, he said, “By five factors,” etc.
122. Bây giờ, để trình bày các chi phần của tội trộm cắp (adinnādāna) đã được nói đến theo cách di chuyển khỏi vị trí ở mỗi nơi, và sự khác biệt của các tội theo sự khác biệt của vật, nên đã nói đến câu “bằng năm phương cách” (pañcahi ākārehi) và những câu tiếp theo.
Tattha pañcahi ākārehīti pañcahi kāraṇehi; pañcahi aṅgehīti vuttaṃ hoti.
Therein, “by five factors” means by five reasons; it means by five components.
Trong đó, bằng năm phương cách (pañcahi ākārehi) có nghĩa là bằng năm lý do; có nghĩa là bằng năm chi phần.
Tatrāyaṃ saṅkhepattho – adinnaṃ ādiyantassa ‘‘parapariggahitañca hotī’’tiādinā nayena vuttehi pañcahākārehi pārājikaṃ hoti, na tato ūnehīti.
Herein, this is the summary: for one taking what has not been given, a pārājika offense occurs due to the five factors stated in the manner of “it is possessed by another,” etc., but not by fewer than these.
Ý nghĩa tóm tắt ở đây là: đối với người lấy của không cho, tội pārājika xảy ra bằng năm phương cách được nói đến theo cách “là của người khác sở hữu” (parapariggahitañca hoti) và những điều tương tự, chứ không phải ít hơn năm phương cách đó.
Tatrime pañca ākārā – parapariggahitaṃ, parapariggahitasaññitā, parikkhārassa garukabhāvo, theyyacittaṃ, ṭhānācāvananti.
Therein, these are the five factors: being possessed by another, the perception that it is possessed by another, the requisite being of grave value, the intention to steal, and displacing it from its location.
Năm phương cách này là: là của người khác sở hữu, có nhận thức là của người khác sở hữu, vật có giá trị lớn, ý định trộm cắp, và di chuyển khỏi vị trí.
Ito parehi pana dvīhi vārehi lahuke parikkhāre vatthubhedena thullaccayañca dukkaṭañca dassitaṃ.
However, in the two cases that follow, a thullaccaya and a dukkaṭa offense for requisites of light value are shown according to the type of object.
Còn trong hai trường hợp tiếp theo, đã được trình bày tội thullaccaya và dukkaṭa theo sự khác biệt của vật đối với vật có giá trị thấp.
125. ‘‘Chahākārehī’’tiādinā nayena vuttavārattaye pana na sakasaññitā, na vissāsaggāhitā, na tāvakālikatā, parikkhārassa garukabhāvo, theyyacittaṃ, ṭhānācāvananti evaṃ cha ākārā veditabbā.
125. In the three cases stated in the manner of “by six factors,” etc., the six factors should be understood as: not having the perception that it is one’s own, not taking it with familiarity, not being temporary, the requisite being of grave value, the intention to steal, and displacing it from its location.
Trong ba trường hợp được nói đến theo cách “bằng sáu phương cách” (chahākārehī) và những câu tiếp theo, sáu phương cách cần được hiểu là: không có nhận thức là của mình, không phải lấy do tin tưởng, không phải tạm thời, vật có giá trị lớn, ý định trộm cắp, và di chuyển khỏi vị trí.
Vatthubhedena panetthāpi paṭhamavāre pārājikaṃ.
But here too, due to the type of object, in the first case it is a pārājika.
Trong ba trường hợp này, tội pārājika xảy ra trong trường hợp đầu tiên theo sự khác biệt của vật.
Dutiyatatiyesu thullaccayadukkaṭāni vuttāni.
In the second and third, thullaccaya and dukkaṭa offenses are stated.
Trong trường hợp thứ hai và thứ ba, tội thullaccaya và dukkaṭa đã được nói đến.
Tato paresu pana tīsu vāresu vijjamānepi vatthubhede vatthussa parehi apariggahitattā dukkaṭameva vuttaṃ.
However, in the three cases that follow, even though there is a difference in the object, because the object is not possessed by others, only a dukkaṭa offense is stated.
Trong ba trường hợp tiếp theo, mặc dù có sự khác biệt về vật, nhưng do vật không phải do người khác sở hữu, nên chỉ nói đến tội dukkaṭa.
Tatra yadetaṃ ‘‘na ca parapariggahita’’nti vuttaṃ, taṃ anajjhāvutthakaṃ vā hotu chaḍḍitaṃ chinnamūlakaṃ assāmikavatthu, attano santakaṃ vā, ubhayampi ‘‘na ca parapariggahita’’ntveva saṅkhyaṃ gacchati.
Therein, that which is stated as “and not possessed by another”—be it an un-overseen, discarded, ownerless object whose basis is cut off, or one's own property—both are counted simply as “and not possessed by another.”
Trong đó, điều được nói là “không phải của người khác sở hữu” (na ca parapariggahitaṃ), thì đó có thể là vật không có chủ quyền, vật bị vứt bỏ, vật không có gốc rễ (không có chủ sở hữu), hoặc là vật của chính mình; cả hai đều được tính là “không phải của người khác sở hữu”.
Yasmā panettha parapariggahitasaññā ca atthi, theyyacittena ca gahitaṃ, tasmā anāpatti na vuttāti.
Because herein there is the perception that it is possessed by another and it is taken with the intention to steal, therefore, a no-offense is not stated.
Bởi vì ở đây có nhận thức là của người khác sở hữu và được lấy bằng ý định trộm cắp, nên không nói là không phạm tội.
Vissāsaggāheti vissāsaggahaṇepi anāpatti.
“In taking with familiarity”: there is no offense in taking with familiarity either.
Lấy do tin tưởng (vissāsaggāhe) nghĩa là không phạm tội khi lấy do tin tưởng.
Vissāsaggāhalakkhaṇaṃ pana iminā suttena jānitabbaṃ – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatassa vissāsaṃ gahetuṃ – sandiṭṭho ca hoti, sambhatto ca, ālapito ca, jīvati ca, gahite ca attamano’’ti (mahāva. 356).
The characteristic of taking with familiarity should be known through this Sutta: “I allow, bhikkhus, taking with familiarity from one who is endowed with five factors: he is an acquaintance, he is an intimate, he has been spoken to, he is alive, and one knows he will be pleased when it is taken.”
Đặc điểm của việc lấy do tin tưởng cần được biết qua kinh này: “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép lấy do tin tưởng đối với người có đủ năm chi phần – người đó đã từng gặp mặt, đã thân thiết, đã từng nói chuyện, còn sống, và vui vẻ khi vật được lấy.”
Tattha sandiṭṭhoti diṭṭhamattakamitto, sambhattoti daḷhamitto, ālapitoti ‘‘mama santakaṃ yaṃ icchasi, taṃ gaṇheyyāsi, āpucchitvā gahaṇe kāraṇaṃ natthī’’ti vutto.
Therein, “an acquaintance” means a friend merely by sight; “an intimate” means a firm friend; “has been spoken to” means one has been told, “Take whatever of mine you wish; there is no reason to ask before taking.”
Trong đó, đã từng gặp mặt (sandiṭṭho) nghĩa là bạn bè chỉ mới gặp mặt; đã thân thiết (sambhatto) nghĩa là bạn bè thân thiết; đã từng nói chuyện (ālapito) nghĩa là đã được nói rằng “ngươi muốn lấy vật gì của ta thì cứ lấy, không cần phải hỏi trước khi lấy”.
Jīvatīti anuṭṭhānaseyyāya sayitopi yāva jīvitindriyupacchedaṃ na pāpuṇāti.
“Is alive”: even if lying on a bed from which he will not rise, as long as he has not reached the cessation of the life-faculty.
Còn sống (jīvati) nghĩa là ngay cả khi đang nằm liệt giường không thể đứng dậy, người đó vẫn chưa đến lúc chấm dứt sinh mạng.
Gahite ca attamanoti gahite tuṭṭhacitto hoti, evarūpassa santakaṃ ‘‘gahite me attamano bhavissatī’’ti jānantena gahetuṃ vaṭṭati.
“Pleased when it is taken”: he is of pleased mind when it is taken. It is proper for one who knows, “He will be pleased when I take it,” to take the property of such a person.
Vui vẻ khi vật được lấy (gahite ca attamano) nghĩa là vui vẻ, hài lòng khi vật được lấy. Đối với vật của người như vậy, việc lấy là hợp lý khi biết rằng “người ấy sẽ vui vẻ khi vật của mình được lấy”.
Anavasesapariyādānavasena cetāni pañcaṅgāni vuttāni.
These five factors have been stated by way of exhaustive inclusion.
Và năm chi phần này đã được nói đến theo cách bao gồm tất cả mà không bỏ sót.
Vissāsaggāho pana tīhi aṅgehi ruhati – sandiṭṭho, jīvati, gahite attamano; sambhatto, jīvati, gahite attamano; ālapito, jīvati, gahite attamanoti.
However, taking with familiarity is established by three factors: he is an acquaintance, is alive, and is pleased when it is taken; he is an intimate, is alive, and is pleased when it is taken; he has been spoken to, is alive, and is pleased when it is taken.
Tuy nhiên, việc lấy do tin tưởng được thành tựu bằng ba chi phần: đã từng gặp mặt, còn sống, vui vẻ khi vật được lấy; hoặc đã thân thiết, còn sống, vui vẻ khi vật được lấy; hoặc đã từng nói chuyện, còn sống, vui vẻ khi vật được lấy.
Yo pana na jīvati, na ca gahite attamano hoti; tassa santakaṃ vissāsaggāhena gahitampi puna dātabbaṃ.
But for one who is not alive, or who is not pleased when it is taken, his property, even if taken with familiarity, must be returned.
Còn nếu chủ nhân không còn sống hoặc không vui vẻ khi vật được lấy; thì vật được lấy do tin tưởng đó cũng phải trả lại.
Dadamānena ca matakadhanaṃ tāva ye tassa dhane issarā gahaṭṭhā vā pabbajitā vā, tesaṃ dātabbaṃ.
And when giving it back, the property of the deceased should be given to those, whether householders or ordained, who are masters over his wealth.
Khi trả lại, tài sản của người chết thì phải trả cho những người có quyền sở hữu tài sản của người đó, dù là gia chủ hay người xuất gia.
Anattamanassa santakaṃ tasseva dātabbaṃ.
The property of one who is not pleased should be given back to him.
Tài sản của người không vui vẻ thì phải trả lại cho chính người đó.
Yo pana paṭhamaṃyeva ‘‘suṭṭhu kataṃ tayā mama santakaṃ gaṇhantenā’’ti vacībhedena vā cittuppādamattena vā anumoditvā pacchā kenaci kāraṇena kupito, paccāharāpetuṃ na labhati.
But one who, having first approved either by verbal expression or by a mere arising of thought, saying, “You did well in taking my property,” afterwards becomes angry for some reason, does not have the right to have it returned.
Còn người nào ngay từ đầu đã hoan hỷ bằng lời nói hoặc chỉ bằng ý nghĩ rằng “ngươi đã làm rất tốt khi lấy vật của ta”, sau đó vì lý do nào đó mà tức giận, thì không được đòi lại.
Yopi adātukāmo cittena pana adhivāseti, na kiñci vadati, sopi puna paccāharāpetuṃ na labhati.
One who, though unwilling to give, mentally consents and says nothing, also does not have the right to have it returned.
Người nào không muốn cho nhưng chấp nhận bằng ý nghĩ mà không nói gì, thì người đó cũng không được đòi lại.
Yo pana ‘‘mayā tumhākaṃ santakaṃ gahitaṃ vā paribhuttaṃ vā’’ti vutte ‘‘gahitaṃ vā hotu paribhuttaṃ vā, mayā pana taṃ kenacideva karaṇīyena ṭhapitaṃ, pākatikaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti vadati.
But one who, when told, “I have taken or used your property,” says, “It may have been taken or used, but I had put it aside for some purpose; it is proper to restore it to its original state.”
Còn người nào khi được nói “tôi đã lấy hoặc đã sử dụng vật của quý vị” mà nói rằng “dù đã lấy hay đã sử dụng, tôi đã cất giữ vật đó vì một lý do nào đó, nên cần phải trả lại nguyên trạng”.
Ayaṃ paccāharāpetuṃ labhati.
This person has the right to have it returned.
Người này được phép đòi lại.
Petapariggaheti ettha pana pettivisaye upapannāpi kālaṃ katvā tasmiṃyeva attabhāve nibbattāpi cātumahārājikādayo devāpi sabbe ‘‘petā’’ tveva saṅkhyaṃ gatā, tesaṃ pariggahe anāpatti.
“In taking from a peta”: here, those who have arisen in the realm of petas, and also those who, having died, are reborn in that same existence, and even devas such as the Cātumahārājika devas, are all counted simply as “petas”; there is no offense in taking what they possess.
Vật sở hữu của ngạ quỷ (petapariggahe) ở đây, ngay cả những chúng sinh đã tái sinh vào cảnh giới ngạ quỷ, hoặc những vị thiên nhân như Tứ Đại Thiên Vương đã chết và tái sinh trong cùng một thân phận đó, tất cả đều được gọi là “ngạ quỷ” (petā), nên việc lấy vật sở hữu của họ là không phạm tội.
Sacepi hi sakko devarājā āpaṇaṃ pasāretvā nisinno hoti, dibbacakkhuko ca bhikkhu taṃ ñatvā attano cīvaratthāya satasahassagghanakampi sāṭakaṃ tassa ‘‘mā gaṇha, mā gaṇhā’’ti vadantassāpi gahetvā gacchati, vaṭṭati.
For even if Sakka, the king of the devas, having set up a market stall, is seated there, and a bhikkhu with the divine eye, knowing this, for the sake of his own robe takes a cloth worth even a hundred thousand and leaves, even while Sakka is saying, “Do not take it, do not take it,” it is allowable.
Thật vậy, ngay cả khi Sakka, vua chư thiên, đang ngồi trải hàng bán ở chợ, và một Tỳ-khưu có thiên nhãn, biết điều đó, lấy một tấm y trị giá một trăm ngàn cho y của mình, ngay cả khi (Sakka) nói: “Đừng lấy, đừng lấy”, thì điều đó vẫn được phép.
Devatā pana uddissa balikammaṃ karontehi rukkhādīsu laggitasāṭake vattabbameva natthi.
Moreover, regarding a cloth hung on trees and so on by those making offerings dedicated to a deity, there is nothing to be said.
Còn đối với những tấm y được treo trên cây cối và những nơi tương tự bởi những người đang thực hiện lễ cúng dường cho chư thiên, thì không có gì phải nói (về việc lấy chúng).
Tiracchānagatapariggaheti tiracchānagatānampi pariggahe anāpatti.
Regarding what is taken possession of by an animal: it is no offense for what is taken possession of even by animals.
Trong trường hợp tài sản của loài bàng sanh: không có tội khi lấy tài sản của loài bàng sanh.
Sacepi hi nāgarājā vā supaṇṇamāṇavako vā manussarūpena āpaṇaṃ pasāreti, tato cassa santakaṃ koci bhikkhu purimanayeneva gahetvā gacchati, vaṭṭati.
For if a nāga king or a young supaṇṇa were to set up a market stall in human form, and from there some bhikkhu takes his possession in the same way as before and departs, it is allowable.
Thật vậy, ngay cả khi một vua Nāga hay một thanh niên Supaṇṇa bày hàng bán dưới hình dạng con người, và một Tỳ-khưu nào đó lấy tài sản của người ấy theo cách thức đã nêu trước đó, thì điều đó vẫn được phép.
Sīho vā byaggho vā migamahiṃsādayo vadhitvā khādanto jighacchāpīḷito āditova na vāretabbo.
If a lion or a tiger, having killed a deer, buffalo, or the like, is eating, and is afflicted by hunger, it should not be stopped at the very beginning.
Nếu một con sư tử hay một con hổ đang đói bụng, giết và ăn thịt hươu, nai, trâu rừng, v.v., thì không nên ngăn cản ngay từ đầu.
Anatthampi hi kareyya.
For it might even do harm.
Vì nó có thể gây hại.
Yadi pana thoke khāyite vāretuṃ sakkoti, vāretvā gahetuṃ vaṭṭati.
But if, after a little has been eaten, one is able to stop it, it is allowable to stop it and take the meat.
Tuy nhiên, nếu có thể ngăn cản sau khi nó đã ăn một ít, thì được phép ngăn cản và lấy (thịt).
Senādayopi āmisaṃ gahetvā gacchante pātāpetvā gaṇhituṃ vaṭṭati.
It is also allowable to make hawks and the like drop the meat they are carrying away and to take it.
Cũng được phép làm cho chim ưng và các loài khác đang mang thịt phải rơi xuống rồi lấy.
Imasmiṃ pana pakiṇṇake idaṃ sikkhāpadaṃ tisamuṭṭhānaṃ – sāhatthikaṃ kāyato ca cittato ca samuṭṭhāti, āṇattikaṃ vācato ca cittato ca samuṭṭhāti, sāhatthikāṇattikaṃ kāyato ca vācato ca cittato ca samuṭṭhāti.
In this miscellaneous section, this training rule has three origins: when done by oneself, it arises from body and mind; when done by command, it arises from speech and mind; when done by oneself and by command, it arises from body, speech, and mind.
Trong phần các vấn đề rải rác này, giới bổn này có ba sự khởi nguyên – tự tay (sāhatthikaṃ) khởi lên từ thân và tâm; do ra lệnh (āṇattikaṃ) khởi lên từ lời nói và tâm; tự tay và do ra lệnh (sāhatthikāṇattikaṃ) khởi lên từ thân, lời nói và tâm.
Kiriyāsamuṭṭhānañca, karontoyeva hi etaṃ āpajjati na akaronto.
It also arises from an action, for one incurs this offense only by doing it, not by not doing it.
Và cũng là khởi nguyên của hành động, vì người thực hiện mới phạm tội này, chứ không phải người không thực hiện.
‘‘Adinnaṃ ādiyāmī’’ti saññāya abhāvena muccanato saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, tuṭṭho vā bhīto vā majjhatto vā taṃ āpajjatīti tivedananti sabbaṃ paṭhamasikkhāpade vuttanayeneva veditabbaṃ.
It is an exemption by perception because one is absolved due to the absence of the perception "I am taking what has not been given"; it requires consciousness, is blameworthy in the world, is a bodily action and a verbal action, involves an unwholesome mind, and has three kinds of feeling, as one commits it whether pleased, fearful, or neutral—all this should be understood in the same way as explained in the first training rule.
Vì được giải thoát do không có tưởng “Ta lấy vật không cho”, nên là giải thoát do tưởng (saññāvimokkhaṃ), có tâm (sacittakaṃ), là tội lỗi thế gian (lokavajjaṃ), là thân nghiệp (kāyakammaṃ), là khẩu nghiệp (vacīkammaṃ), là tâm bất thiện (akusalacittaṃ), và phạm tội ấy do vui thích, do sợ hãi hay do thờ ơ, nên là ba loại cảm thọ (tivedananti); tất cả đều phải hiểu theo cách đã nói trong giới bổn thứ nhất.
135. Niruttipathavatthusmiṃ 1.329 ādiyīti gaṇhi, ‘‘corosi tva’’nti parāmasi.
135. In the case of the way of expression, "took" means he grasped it, he considered, "You are a thief."
135. Trong câu chuyện về đường lối ngôn ngữ, 1.329 ādiyī có nghĩa là đã lấy, đã nói “ngươi là kẻ trộm”.
Itaro pana ‘‘kena avahaṭa’’nti vutte ‘‘mayā avahaṭa’’nti pucchāsabhāgena paṭiññaṃ adāsi.
But the other, when asked, "By whom was it taken away?", answered, "It was taken away by me," giving a confession that corresponded to the question.
Còn người kia, khi được hỏi “ai đã lấy đi?”, đã thừa nhận bằng cách trả lời theo dạng câu hỏi “tôi đã lấy đi”.
Yadi hi itarena ‘‘kena gahitaṃ, kena apanītaṃ, kena ṭhapita’’nti vuttaṃ abhavissa, atha ayampi ‘‘mayā gahitaṃ, apanītaṃ, ṭhapita’’nti vā vadeyya.
For if the other had said, "By whom was it taken? By whom was it removed? By whom was it placed?", then this one too would have said, "It was taken by me," or "removed by me," or "placed by me."
Thật vậy, nếu người kia đã nói “ai đã lấy, ai đã mang đi, ai đã đặt?”, thì người này cũng sẽ nói “tôi đã lấy, đã mang đi, đã đặt”.
Mukhaṃ nāma bhuñjanatthāya ca kathanatthāya ca kataṃ, theyyacittaṃ pana vinā avahāro natthi.
The mouth is made for the purpose of eating and for the purpose of speaking, but without a thievish mind, there is no taking away.
Cái miệng được tạo ra để ăn và để nói, nhưng không có sự lấy đi mà không có tâm trộm cắp.
Tenāha bhagavā – ‘‘anāpatti bhikkhu niruttipathe’’ti.
Therefore the Blessed One said, "There is no offense, bhikkhu, in the way of expression."
Vì vậy, Đức Thế Tôn đã nói: “Này Tỳ-khưu, không có tội trong đường lối ngôn ngữ”.
Vohāravacanamatte anāpattīti attho.
The meaning is that in a mere customary expression, there is no offense.
Điều đó có nghĩa là không có tội chỉ trong lời nói thông thường.
Tato paraṃ veṭhanavatthu pariyosānaṃ sabbaṃ uttānatthameva.
After that, everything up to the end of the case of the wrapper is clear in meaning.
Tất cả những câu chuyện tiếp theo cho đến câu chuyện về việc quấn đều có nghĩa rõ ràng.
137. Abhinnasarīravatthusmiṃ adhivatthoti sāṭakataṇhāya tasmiṃyeva sarīre nibbatto.
137. In the case of the unbroken body, inhabiting it means reborn in that very body due to craving for the cloth.
137. Trong câu chuyện về thân thể không bị phân hủy, adhivattho có nghĩa là đã tái sinh trong chính thân thể đó do tham ái đối với tấm y.
Anādiyantoti tassa vacanaṃ agaṇhanto, ādaraṃ vā akaronto.
Not heeding means not accepting his words, or not paying attention.
Anādiyanto có nghĩa là không chấp nhận lời nói của người ấy, hoặc không quan tâm.
Taṃ sarīraṃ uṭṭhahitvāti peto attano ānubhāvena taṃ sarīraṃ uṭṭhāpesi.
That body having stood up: the peta, by his own power, made that body stand up.
Taṃ sarīraṃ uṭṭhahitvā có nghĩa là người chết đã làm cho thân thể đó đứng dậy bằng năng lực của mình.
Tena vuttaṃ – ‘‘taṃ sarīraṃ uṭṭhahitvā’’ti.
Therefore it was said, "that body having stood up."
Vì vậy, đã nói “taṃ sarīraṃ uṭṭhahitvā”.
Dvāraṃ thakesīti bhikkhussa susānasamīpeyeva vihāro, tasmā bhīrukajātiko bhikkhu khippameva tattha pavisitvā dvāraṃ thakesi.
He shut the door: the bhikkhu's monastery was right near the charnel ground, so the bhikkhu, being of a fearful nature, quickly entered it and shut the door.
Dvāraṃ thakesī có nghĩa là Tỳ-khưu có tu viện gần nghĩa địa, vì vậy Tỳ-khưu nhút nhát đó đã nhanh chóng đi vào đó và đóng cửa lại.
Tattheva paripatīti dvāre thakite peto sāṭake nirālayo hutvā taṃ sarīraṃ pahāya yathākammaṃ gato, tasmā taṃ sarīraṃ tattheva paripati, patitanti vuttaṃ hoti.
It collapsed right there: when the door was shut, the peta, becoming detached from the cloth, abandoned that body and went according to his kamma. Therefore, that body collapsed right there; "fell" is what is meant.
Tattheva paripatī có nghĩa là khi cửa đã đóng, người chết đã không còn chấp trước vào tấm y, đã rời bỏ thân thể đó và đã đi theo nghiệp của mình; vì vậy, thân thể đó đã rơi xuống ngay tại đó, tức là đã ngã xuống.
Abhinne sarīreti abbhuṇhe allasarīre paṃsukūlaṃ na gahetabbaṃ, gaṇhantassa evarūpā upaddavā honti, dukkaṭañca āpajjati.
On an unbroken body: a refuse-rag should not be taken from a fresh, moist corpse. For one who takes it, such troubles occur, and he commits a dukkaṭa offense.
Abhinne sarīre có nghĩa là không được lấy y paṃsukūla từ một thân thể còn tươi mới và ẩm ướt; nếu lấy, sẽ gặp những tai họa như vậy và phạm tội dukkaṭa.
Bhinne pana gahetuṃ vaṭṭati.
But it is allowable to take it from a broken one.
Tuy nhiên, khi thân thể đã bị phân hủy, thì được phép lấy.
Kittāvatā pana bhinnaṃ hoti?
By what measure is it broken?
Vậy thì, thân thể bị phân hủy đến mức nào?
Kāka-kulala-soṇa-siṅgālādīhi mukhatuṇḍakena vā dāṭhāya vā īsakaṃ phālitamattenāpi.
By being slightly pierced by the beak or tusk of a crow, kite, dog, jackal, or the like.
Ngay cả khi bị quạ, diều hâu, chó, chó rừng, v.v. làm rách một chút bằng mỏ hoặc răng.
Yassa pana patato ghaṃsanena chavimattaṃ chinnaṃ hoti, cammaṃ acchinnaṃ, etaṃ abhinnameva; camme pana chinne bhinnaṃ.
But for one whose epidermis is merely broken from the friction of falling, but whose dermis is not broken, this is still unbroken; but when the dermis is broken, it is broken.
Tuy nhiên, nếu khi rơi xuống, chỉ có lớp da mỏng bị rách do ma sát, mà lớp da dày chưa bị rách, thì đó vẫn là thân thể không bị phân hủy; nhưng khi lớp da dày bị rách, thì là bị phân hủy.
Yassāpi sajīvakāleyeva pabhinnā gaṇḍakuṭṭhapiḷakā vā vaṇo vā hoti, idampi bhinnaṃ.
For one who, while still alive, had boils, leprosy sores, or pustules that had burst, or a wound, this is also broken.
Ngay cả khi có các mụn nhọt, bệnh phong, hoặc vết thương đã bị phân hủy từ khi còn sống, thì đây cũng là bị phân hủy.
Tatiyadivasato pabhuti uddhumātakādibhāvena kuṇapabhāvaṃ upagatampi bhinnameva.
From the third day onwards, a corpse that has reached a state of putrefaction by becoming bloated and so on is also broken.
Từ ngày thứ ba trở đi, khi thân thể đã trở thành xác chết do bị trương phình, v.v., thì đó cũng là bị phân hủy.
Sabbena sabbaṃ pana abhinnepi susānagopakehi vā aññehi vā manussehi gāhāpetuṃ vaṭṭati.
In every single case, even if it is unbroken, it is allowable to have it taken by charnel ground keepers or other people.
Tuy nhiên, dù thân thể hoàn toàn không bị phân hủy, vẫn được phép nhờ người giữ nghĩa địa hoặc những người khác lấy cho.
No ce aññaṃ labhati, satthakena vā kenaci vā vaṇaṃ katvā gahetabbaṃ.
If one cannot find another person, it should be taken after making a wound with a knife or something.
Nếu không tìm được người khác, thì phải dùng dao hoặc vật gì đó để tạo vết thương rồi lấy.
Visabhāgasarīre pana satiṃ upaṭṭhapetvā samaṇasaññaṃ uppādetvā sīse vā hatthapādapiṭṭhiyaṃ vā vaṇaṃ katvā gahetuṃ vaṭṭati.
In the case of a body of the opposite sex, it is allowable to take it after establishing mindfulness, arousing the perception of being a monk, and making a wound on the head, or on the back of the hands or feet.
Tuy nhiên, đối với một thân thể khác loại (ví dụ, thân thể phụ nữ), thì được phép đặt niệm, khởi lên tưởng là Sa-môn, rồi tạo vết thương ở đầu, mu bàn tay hoặc mu bàn chân rồi lấy.