Table of Contents

⮲

Niruttidīpanī

Edit
1127
Ākārantapulliṅgarāsi
Group of Masculine Nouns ending in ā
Nhóm các từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm "ā"
1128
‘Gasīna’nti silopo, sā tiṭṭhati.
By "of the ga class," there is elision of sa, and sā remains.
Theo quy tắc "gasīnaṃ", âm tiết cuối bị lược bỏ, "sā" đứng.
1129
‘Ekavacanayosvaghona’nti yosu ca ekavacanesu ca rasso, ‘ato yona’miccādinā vidhānaṃ, sā tiṭṭhanti.
By "of the singular and yo cases, if not gha," there is shortening in the yo and singular cases. By "from a, to yo" etc., there is a rule, and sā remains.
Theo quy tắc "ekavacana yosvaghonaṃ", nguyên âm được rút ngắn ở các biến cách yo và số ít. Theo quy tắc "ato yonaṃ" v.v., "sā" đứng.
1130
163. Sāssaṃse cānaṅa.
163. And for sā in aṃ and se, there is ānaṅa.
163. Sāssaṃse cānaṅa.
1131
Aṃ, sesu ge ca sāsaddassa ānaṅa hoti.
For the word sā, ānaṅa occurs in the aṃ case and the se case.
Ở các biến cách aṃ và se, từ "sā" có hậu tố "ānaṅa".
1132
Bho sāna, bhonto sā, saṃ, sānaṃ, se, sena, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmā, samhā, sā, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmiṃ, samhi, se, sāsu.
Bho sāna, bhonto sā, saṃ, sānaṃ, se, sena, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmā, samhā, sā, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmiṃ, samhi, se, sāsu.
Bho sāna, bhonto sā, saṃ, sānaṃ, se, sena, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmā, samhā, sā, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmiṃ, samhi, se, sāsu.
1133
Atha vā ‘sāssaṃse cānaṅa’iti sutte casaddo avuttasamuccayatthopi hotītikatvā sito sesāsu vibhattīsupi ānaṅa hoti vā, mahāvuttinā ca ānādesato yonaṃ o.
Alternatively, considering that the word ca in the Sutta "and for sā in aṃ and se, there is ānaṅa" also denotes the inclusion of unmentioned things, ānaṅa may also occur in the remaining case endings, starting from si. And by the Mahāvutti, from the āna substitute, yo becomes o.
Hoặc, vì từ "ca" trong sūtta "sāssaṃse cānaṅa" cũng có nghĩa là tập hợp các từ không được nói đến, nên hậu tố "ānaṅa" cũng có thể xuất hiện ở các biến cách khác ngoài si. Và theo Mahāvutti, nguyên âm "o" xuất hiện từ lệnh "āna".
1134
Sā gacchati, sāno gacchanti, sā vā, he sa, he sā, he sāna, he sā, he sāno, saṃ, sānaṃ, se, sāne iccādi.
Sā goes, sāno go, sā or, he sa, he sā, he sāna, he sā, he sāno, saṃ, sānaṃ, se, sāne etc.
Sā gacchati, sāno gacchanti, sā vā, he sa, he sā, he sāna, he sā, he sāno, saṃ, sānaṃ, se, sāne v.v.
1135
Saddanītirūpaṃ vuccate –
The forms according to Saddanīti are stated:
Dạng trong Saddanīti được nói đến:
1136
Sā tiṭṭhati, sā tiṭṭhanti, sāno tiṭṭhanti, bho sā, bhonto sā, sāno, sānaṃ, sāne, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sāne, sānesūti* .
Sā stands, sā stand, sāno stand, bho sā, bhonto sā, sāno, sānaṃ, sāne, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sāne, sānesūti.
Sā tiṭṭhati, sā tiṭṭhanti, sāno tiṭṭhanti, bho sā, bhonto sā, sāno, sānaṃ, sāne, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sāne, sānesūti.
1137
Vattahā vuccati satto* .
Vattahā refers to a being.
"Vattahā" có nghĩa là chúng sinh (satto).
1138
164. Vattahā sanaṃnaṃ nonānaṃ.
164. For vattahā, sassa becomes no, and naṃ becomes nānaṃ.
164. Vattahā sanaṃnaṃ nonānaṃ.
1139
Vattahato sassa no hoti, naṃvacanassa nānaṃ hoti.
For vattahā, sassa becomes no, and naṃ becomes nānaṃ.
Đối với từ "vattahā", "sanaṃ" trở thành "no", và "naṃ" trở thành "nānaṃ".
1140
Vattahāno deti, vattahānānaṃ deti.
Vattahāno gives, vattahānānaṃ gives.
Vattahāno deti, vattahānānaṃ deti.
Sesaṃ yuvasaddasamaṃ.
The rest is like the word yuva.
Phần còn lại giống như từ "yuva".
1141
Saddanītiyaṃ pana nā, sesu vattahinā, vattahinoti* vuttaṃ.
However, in Saddanīti, it is stated that in nā and se cases, it is vattahinā, vattahino.
Tuy nhiên, trong Saddanīti, ở các biến cách nā và se, nó được nói là "vattahinā, vattahino".
1142
Daḷhadhammā, daḷhadhammā, daḷhadhammāno.
Daḷhadhammā, daḷhadhammā, daḷhadhammāno.
Daḷhadhammā, daḷhadhammā, daḷhadhammāno.
‘‘Sikkhitā daḷhadhammino’’tipi* pāḷi.
The Pāḷi also has "well-trained, firm in Dhamma (sikkhitā daḷhadhammino)".
Cũng có câu Pali "sikkhitā daḷhadhammino" (những người đã học, kiên định trong Dhamma).
Bho daḷhadhammā, bhonto daḷhadhammā, daḷhadhammāno, daḷhadhammino, daḷhadhammānaṃ, daḷhadhammāne, daḷhadhamminā, daḷhadhammehi.
Bho daḷhadhammā, bhonto daḷhadhammā, daḷhadhammāno, daḷhadhammino, daḷhadhammānaṃ, daḷhadhammāne, daḷhadhamminā, daḷhadhammehi.
Bho daḷhadhammā, bhonto daḷhadhammā, daḷhadhammāno, daḷhadhammino, daḷhadhammānaṃ, daḷhadhammāne, daḷhadhamminā, daḷhadhammehi.
Sesaṃ purisasamaṃ.
The rest is like purisa.
Phần còn lại giống như "purisa".
Evaṃ paccakkhadhammāti.
Similarly paccakkhadhamma.
Tương tự, "paccakkhadhammā".
Vivaṭacchadasadde pana nāmhi ittaṃ natthi, sesaṃ daḷhadhammasamaṃ.
However, in the word vivaṭacchada, there is no ittaṃ in the nām case; the rest is like daḷhadhamma.
Tuy nhiên, trong từ "vivaṭacchada", không có "ittaṃ" ở biến cách nā. Phần còn lại giống như "daḷhadhamma".
Pāḷiyaṃ pana ‘‘daḷhadhammoti vissuto’’ti* ca ‘‘loke vivaṭacchado’’ti* ca diṭṭhattā ete saddā purisarūpā akārantāpi yujjanti.
In the Pāḷi, since "known as daḷhadhamma" and "with open parasol in the world" are seen, these words are also applicable as masculine a-ending forms.
Vì trong Pali có thấy "daḷhadhammoti vissuto" (được biết đến là người kiên định trong Dhamma) và "loke vivaṭacchado" (người đã cởi bỏ màn che trong thế gian), nên những từ này, dù tận cùng bằng nguyên âm "a", cũng có thể được dùng theo dạng giống đực.
1143
Vuttasirā vuccati navavoropitakeso, vuttasirā brāhmaṇo, vuttasirā, vuttasirāno, vuttasirānaṃ, vuttasirāne, vuttasirānā, vuttasirānehi.
Vuttasirā refers to one whose hair has just been cut off. Vuttasirā brāhmaṇo, vuttasirā, vuttasirāno, vuttasirānaṃ, vuttasirāne, vuttasirānā, vuttasirānehi.
"Vuttasirā" có nghĩa là người mới cạo tóc. Vuttasirā brāhmaṇo, vuttasirā, vuttasirāno, vuttasirānaṃ, vuttasirāne, vuttasirānā, vuttasirānehi.
Sesaṃ purisasamaṃ.
The rest is like purisa.
Phần còn lại giống như "purisa".
Pāḷiyaṃ pana ‘‘kāpaṭiko māṇavo vuttasiro’’tipi* dissati.
However, in the Pāḷi, "the fraudulent brahmin youth with shorn head (kāpaṭiko māṇavo vuttasiro)" is also seen.
Tuy nhiên, trong Pali cũng thấy "kāpaṭiko māṇavo vuttasiro" (chàng thanh niên lừa đảo với đầu đã cạo).
1144
Rahā vuccati pāpadhammo.
Rahā refers to one of evil habits.
"Rahā" có nghĩa là người có pháp ác (pāpadhammo).
Rahā, rahā, rahino, rahānaṃ, rahine, rahinā, rahinehi, rahinebhi, rahassa, rahino, rahānaṃ…pe… rahāne, rahānesūti* sabbaṃ saddanītiyaṃ vuttaṃ, idha pana mahāvuttinā siddhaṃ.
Rahā, rahā, rahino, rahānaṃ, rahine, rahinā, rahinehi, rahinebhi, rahassa, rahino, rahānaṃ… (etc.) rahāne, rahānesūti – all of this is stated in Saddanīti, but here it is established by the Mahāvutti.
Rahā, rahā, rahino, rahānaṃ, rahine, rahinā, rahinehi, rahinebhi, rahassa, rahino, rahānaṃ…v.v… rahāne, rahānesūti, tất cả đều được nói trong Saddanīti. Ở đây, nó được thiết lập bằng Mahāvutti.
1145
Iti ākārantapulliṅgarāsi.
Thus ends the Group of Masculine Nouns ending in ā.
Như vậy là nhóm các từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm "ā".
1146
Ikārantapulliṅgarāsi
Group of Masculine Nouns ending in i
Nhóm các từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm "i"
1147
‘Gasīna’nti lopo, muni gacchati.
By "of the ga class," there is elision, and muni goes.
Theo quy tắc "gasīnaṃ", âm tiết cuối bị lược bỏ, "muni" đi.
1148
165. Lopo* .
165. Elision.
165. Lopo.
1149
Jha, lato yonaṃ lopo hoti.
For jha and la, there is elision of yo.
Ở các biến cách jha và la, âm tiết cuối bị lược bỏ.
‘Yolopanīsu dīgho’ti dīgho.
By "for those with yo elision, there is lengthening," there is lengthening.
Theo quy tắc "yolopanīsu dīgho", nguyên âm được kéo dài.
1150
Munī gacchanti.
Munī go.
Munī gacchanti.
1151
166. Yosu jhissa pume* .
166. For jha in the yo case in masculine.
166. Yosu jhissa pume.
1152
Pulliṅge yosu jhasaññassa i-kārassa ṭa hoti vā.
In the masculine gender, for i-ending words with the designation jha in the yo case, ṭa optionally occurs.
Trong giống đực, ở các biến cách yo, nguyên âm "i" của từ có hậu tố "jha" có thể trở thành "ṭa".
1153
Munayo gacchanti.
Munayo go.
Munayo gacchanti.
1154
Jhissāti kiṃ?
Why jhissa?
"Jhissā" là gì?
Rattiyo, daṇḍino.
Rattiyo, daṇḍino.
Rattiyo, daṇḍino.
1155
Pumeti kiṃ?
Why pume?
"Pume" là gì?
Aṭṭhīni.
Aṭṭhīni.
Aṭṭhīni.
1156
Bho muni, ‘ayunaṃ vā dīgho’ti dīgho, bho munī, bhonto munī, bhonto munayo, muniṃ, munī, munayo, muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismā, munimhā.
Bho muni, by "or lengthening of ayu," there is lengthening, bho munī, bhonto munī, bhonto munayo, muniṃ, munī, munayo, muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismā, munimhā.
Bho muni, theo quy tắc "ayunaṃ vā dīgho", nguyên âm được kéo dài, bho munī, bhonto munī, bhonto munayo, muniṃ, munī, munayo, muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismā, munimhā.
1157
167. Nā smāssa* .
167. Nā for smā (of sassa).
167. Nā smāssa.
1158
Jha, lato smāssa nā hoti vā.
For jha and la, smā optionally becomes nā.
Ở các biến cách jha và la, "smā" có thể trở thành "nā".
1159
Muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismiṃ, munimhi, munīsu.
Muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismiṃ, munimhi, munīsu.
Muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismiṃ, munimhi, munīsu.
1160
Isi gacchati, isī, isayo, bho isi, bho isī, bhonto isī, bhonto isayo iccādi.
Isi goes, isī, isayo, bho isi, bho isī, bhonto isī, bhonto isayo etc.
Isi gacchati, isī, isayo, bho isi, bho isī, bhonto isī, bhonto isayo v.v.
1161
Aggi jalati, aggī, aggayo, bho aggi, bho aggī, bhonto aggī, bhonto aggayo iccādi.
Aggi burns, aggī, aggayo, bho aggi, bho aggī, bhonto aggī, bhonto aggayo etc.
Aggi jalati, aggī, aggayo, bho aggi, bho aggī, bhonto aggī, bhonto aggayo v.v.
1162
Evaṃ kucchi, muṭṭhi, gaṇṭhi, maṇi, pati, adhipati, gahapati, senāpati, narapati, yati, ñāti, sāti, vatthi, atithi, sārathi, bondi, ādi, upādi, nidhi, vidhi, odhi, byādhi, samādhi, udadhi, upadhi, nirupadhi, dhani, senāni, kapi, dīpi, kimi, timi, ari, hari, giri, kali, bali, sāli, añjali, kavi, ravi, asi, masi, kesi, pesi, rāsi, ahi, vīhiiccādayo.
Similarly, kucchi, muṭṭhi, gaṇṭhi, maṇi, pati, adhipati, gahapati, senāpati, narapati, yati, ñāti, sāti, vatthi, atithi, sārathi, bondi, ādi, upādi, nidhi, vidhi, odhi, byādhi, samādhi, udadhi, upadhi, nirupadhi, dhani, senāni, kapi, dīpi, kimi, timi, ari, hari, giri, kali, bali, sāli, añjali, kavi, ravi, asi, masi, kesi, pesi, rāsi, ahi, vīhi and so on.
Tương tự, kucchi, muṭṭhi, gaṇṭhi, maṇi, pati, adhipati, gahapati, senāpati, narapati, yati, ñāti, sāti, vatthi, atithi, sārathi, bondi, ādi, upādi, nidhi, vidhi, odhi, byādhi, samādhi, udadhi, upadhi, nirupadhi, dhani, senāni, kapi, dīpi, kimi, timi, ari, hari, giri, kali, bali, sāli, añjali, kavi, ravi, asi, masi, kesi, pesi, rāsi, ahi, vīhi v.v.
1163
Visesavidhānamuccate.
Special rules are stated.
Các quy tắc đặc biệt được nói đến.
1164
Mahāvuttinā akatarassehipi kehici jhasaññehi yonaṃ no hoti, ‘‘cha munino agāramunino, anagāramunino, sekhamunino, asekhamunino, paccekamunino, munimunino’’ti* ca ‘‘ñāṇupapannā munino vadantī’’ti ca ‘‘ekamekāya itthiyā, aṭṭhaṭṭha patino siyu’’nti ca* ‘‘patino kiramhākaṃ visiṭṭhanārīna’’* nti ca ‘‘haṃsādhipatino ime’’ti* ca suttapadāni dissanti.
By the Mahāvutti, for some jha-designated words even without shortening, yo becomes no. And Sutta passages like "six muni: household muni, homeless muni, trainee muni, accomplished muni, Paccekabuddha muni, silent muni" and "wise ones speak of muni" and "for each woman, there are eight husbands (aṭṭhaṭṭha patino siyu)" and "our husbands are excellent women" and "these leaders of geese" are seen.
Theo Mahāvutti, đối với một số từ có hậu tố "jha" mà không có rút ngắn nguyên âm, "yo" trở thành "no". Và các câu Pali "cha munino agāramunino, anagāramunino, sekhamunino, asekhamunino, paccekamunino, munimunino" (sáu bậc ẩn sĩ: ẩn sĩ tại gia, ẩn sĩ xuất gia, ẩn sĩ hữu học, ẩn sĩ vô học, bậc Độc Giác Phật, bậc ẩn sĩ của các ẩn sĩ) và "ñāṇupapannā munino vadantī" (các bậc ẩn sĩ đầy trí tuệ nói rằng) và "ekamekāya itthiyā, aṭṭhaṭṭha patino siyu" (mỗi người phụ nữ có tám người chồng) và "patino kiramhākaṃ visiṭṭhanārīna" (những người chồng của chúng ta là những người phụ nữ ưu việt) và "haṃsādhipatino ime" (đây là những vị vua của loài ngỗng) được thấy.
1165
Gāthāsu ‘ghabrahmāditve’ti munito gassa ettañca hoti, porohicco tavaṃ mune* , dhammadasso tavaṃ mune* , ciraṃ jīva mahāvīra, kappaṃ tiṭṭha mahāmune* , paṭiggaṇha mahāmune* .
In verses, ‘ghabrahmāditve’ means that after the word muni, ga becomes ettañca (here referring to the vocative form mune), as in ‘You are a chaplain, O sage,’ ‘You are a seer of Dhamma, O sage,’ ‘Long live, O great hero; endure for an eon, O great sage,’ ‘Accept, O great sage.’
Trong các câu kệ, theo quy tắc ‘ghabrahmāditve’, từ muni (ẩn sĩ) có dạng gassa ettañca hoti, như trong: “Ngươi là vị đạo sĩ, hỡi bậc hiền giả,” “Ngươi là bậc thấy Pháp, hỡi bậc hiền giả,” “Hãy sống lâu, hỡi bậc đại anh hùng, hãy tồn tại trọn kiếp, hỡi bậc đại ẩn sĩ,” “Xin hãy thọ nhận, hỡi bậc đại ẩn sĩ.”
Tuyhatthāya mahāmuneti* .
‘For your sake, O great sage.’
“Vì lợi ích của ngươi, hỡi bậc đại ẩn sĩ.”
1166
Tehiyeva aṃvacanassa nañca hoti, tamāhu ekaṃ muninaṃ carantaṃ* , muninaṃ monapathesu sikkhamānaṃ* , pitaraṃ puttagiddhinaṃ* , sabbakāmasamiddhinaṃ* .
From these, the aṃ case ending also becomes naṃ, as in ‘They call him one among the sages, wandering,’ ‘training in the paths of silence for the sages,’ ‘the father of those greedy for sons,’ ‘of those perfected in all desires.’
Do đó, chữ na xuất hiện thay cho aṃvacana (cách đối cách số nhiều), như trong: “Người ta gọi bậc ẩn sĩ độc hành là một,” “Các bậc ẩn sĩ tu tập trên con đường độc cư,” “Người cha tham luyến con,” “Người có mọi ước muốn thành tựu.”
1167
Isisadde pana –
However, in the word isi (seer) –
Đối với từ isi (hiền giả) thì –
1168
168. Ṭe sissisismā* .
168. From isi, si becomes ṭe.
168. Ṭe sissisismā.
1169
Isimhā sissa ṭe hoti vā.
From isi, the si (ending) optionally becomes ṭe.
Từ isi (hiền giả), sissa có thể biến thành ṭe.
1170
Yo no’jja vinaye kaṅkhaṃ, atthadhammavidū ise* .
‘Who for us today has no doubt in the Vinaya, O seer, knower of meaning and Dhamma.’
“Ai hôm nay giải tỏa nghi ngờ của chúng ta, hỡi bậc hiền giả thông hiểu nghĩa và Pháp.”
‘Ghabrahmāditve’ti gassa ettañca hoti, nisīdāhi mahāise* , tvaṃ no’si saraṇaṃ ise* , putto uppajjataṃ ise* .
‘Ghabrahmāditve’ means that ga becomes ettañca (here referring to the vocative form ise), as in ‘Sit down, O great seer,’ ‘You are our refuge, O seer,’ ‘Let a son be born, O seer.’
Theo quy tắc ‘ghabrahmāditve’, chữ ga cũng có dạng etta, như trong: “Xin hãy an tọa, hỡi bậc đại hiền giả,” “Ngươi là nơi nương tựa của chúng ta, hỡi bậc hiền giả,” “Mong con trai được sinh ra, hỡi bậc hiền giả.”
1171
169. Dutiyassa yossa.
169. Of the second yo.
169. Dutiyassa yossa.
1172
Isimhā dutiyassa yossa ṭe hoti vā.
From isi, the second yo optionally becomes ṭe.
Từ isi (hiền giả), dutiyassa yossa có thể biến thành ṭe.
1173
Samaṇe brāhmaṇe vande, sampannacaraṇe ise* .
‘I pay homage to recluses and brahmins, O seer, perfected in conduct.’
“Tôi đảnh lễ các Sa-môn, Bà-la-môn, các bậc hiền giả đầy đủ giới hạnh và trí tuệ.”
1174
Samāse pana mahesi gacchati, mahesī gacchanti, mahesayo, mahesino.
However, in compounds, mahesi goes, mahesī go, mahesayo, mahesino.
Trong trường hợp hợp từ (samāsa), mahesi (đại ẩn sĩ) đi, mahesī (các đại ẩn sĩ) đi, mahesayo, mahesino.
Aṃvacane mahesinanti sijjhati.
In the aṃ case, mahesinaṃ is formed.
Trong cách đối cách số nhiều (aṃvacana), mahesinaṃ được hình thành.
‘‘Saṅgāyiṃsu mahesayo* , vānamuttā mahesayo’’ti* ca ‘‘na taṃ sammaggatā yaññaṃ, upayanti mahesino, etaṃ sammaggatā yaññaṃ, upayanti mahesino* , pahantā mahesino kāme, yena tiṇṇā mahesino’’ti ca ‘‘mahesiṃ vijitāvina’’nti* ca ‘‘saṅghañcāpi mahesinaṃ, kuñjaraṃva mahesinaṃ, upagantvā mahesinaṃ* , khippaṃ passa mahesinaṃ* , katakiccaṃ mahesina’’nti* ca suttapadāni dissanti.
And the following Sutta passages are seen: ‘‘The great seers chanted,’’ ‘‘The great seers are released from the forest,’’ and ‘‘Those who have gone correctly do not approach that sacrifice; those who have gone correctly approach that sacrifice,’’ ‘‘The great seers who have abandoned sensual pleasures, by which they have crossed over,’’ and ‘‘The victorious great seer,’’ and ‘‘And the Sangha of great seers, like an elephant among great seers, having approached the great seer, quickly see the great seer, the great seer whose task is done.’’
Các đoạn kinh văn như: “Các bậc đại ẩn sĩ đã tụng,” “Các bậc đại ẩn sĩ đã thoát khỏi rừng,” và “Những bậc thiện hạnh không đến lễ tế đó, những bậc thiện hạnh đến lễ tế đó,” “Các bậc đại ẩn sĩ đã từ bỏ dục lạc, nhờ đó các bậc đại ẩn sĩ đã vượt qua,” và “Bậc đại ẩn sĩ đã chiến thắng,” và “Cũng là Tăng đoàn của các bậc đại ẩn sĩ, như voi chúa của các bậc đại ẩn sĩ, sau khi đến gần các bậc đại ẩn sĩ,” “Hãy nhanh chóng chiêm ngưỡng bậc đại ẩn sĩ,” “Bậc đại ẩn sĩ đã hoàn thành công việc” được thấy.
1175
Aggisadde –
In the word aggi (fire) –
Đối với từ aggi (lửa) –
1176
170. Sissaggito ni* .
170. From aggi, si becomes ni.
170. Sissaggito ni.
1177
Aggito sissa ni hoti vā.
From aggi, si optionally becomes ni.
Từ aggi, sissa có thể biến thành ni.
1178
Aggi jalati, aggini jalati, aggī jalanti, aggayo iccādi.
Aggi burns, aggini burns, aggī burn, aggayo and so forth.
Lửa cháy (aggi jalati), lửa cháy (aggini jalati), các ngọn lửa cháy (aggī jalanti), các ngọn lửa (aggayo) v.v.
1179
Pāḷiyaṃ pana ‘‘aggi, gini, agginī’’ti tayo aggipariyāyā dissanti – ‘‘rāgaggi, dosaggi, mohaggī’’ti* ca ‘‘channā kuṭi āhito gini, vivaṭā kuṭi nibbuto gini* , mahāgini sampajjalito* , yasmā so jāyate ginī’’ti* ca ‘‘agginiṃ sampajjalitaṃ pavisantī’’ti* ca.
However, in the Pāḷi, three synonyms for fire are seen: aggi, gini, agginī – as in ‘‘Fire of lust, fire of hatred, fire of delusion,’’ and ‘‘The hut is covered, the fire is kindled; the hut is open, the fire is extinguished,’’ ‘‘A great fire ablaze,’’ ‘‘From which that fire is born,’’ and ‘‘Entering a blazing fire.’’
Trong Pāḷi, ba từ đồng nghĩa với aggi (lửa) là aggi, gini, agginī được thấy: “Lửa tham, lửa sân, lửa si,” và “Túp lều đã che, lửa đã được nhóm; túp lều đã mở, lửa đã tắt,” “Ngọn lửa lớn đang bùng cháy,” “Vì từ đó lửa được sinh ra,” và “Đi vào ngọn lửa đang bùng cháy.”
Tesaṃ visuṃ visuṃ rūpamālā labbhati.
Separate declensional forms are obtained for these.
Các dạng biến cách riêng biệt của chúng được tìm thấy.
1180
Seṭṭhi, pati, adhipati, senāpati, atithi, sārathisaddehi ca yonaṃ no hoti, aṃvacanassa naṃ hoti vā, seṭṭhino, seṭṭhinaṃ, patino, patinaṃ, adhipatino, adhipatinaṃ, senāpatino, senāpatinaṃ, atithino, atithinaṃ, sārathino, sārathinanti.
From the words seṭṭhi, pati, adhipati, senāpati, atithi, sārathi, yo becomes no, and aṃ case ending optionally becomes naṃ, as in seṭṭhino, seṭṭhinaṃ, patino, patinaṃ, adhipatino, adhipatinaṃ, senāpatino, senāpatinaṃ, atithino, atithinaṃ, sārathino, sārathinaṃ.
Từ các từ seṭṭhi (trưởng giả), pati (chủ), adhipati (chúa tể), senāpati (tướng quân), atithi (khách), sārathi (người đánh xe), yonaṃ có thể biến thành no, và aṃvacana có thể biến thành naṃ: seṭṭhino, seṭṭhinaṃ, patino, patinaṃ, adhipatino, adhipatinaṃ, senāpatino, senāpatinaṃ, atithino, atithinaṃ, sārathino, sārathinaṃ.
Gahapatayo, jānipatayo iccādīni niccarūpāni dissanti.
Regular forms such as gahapatayo, jānipatayo and so forth are seen.
Các dạng cố định như gahapatayo (gia chủ), jānipatayo (vợ chồng) v.v. được thấy.
1181
Ādisadde –
In the word ādi (beginning) –
Đối với từ ādi (khởi đầu) –
1182
‘Ratthyādīhi ṭo smiṃno’ti smiṃno ṭo hoti, ādismiṃ, ādimhi, ādo, gāthādo, pādādo.
According to ‘Ratthyādīhi ṭo smiṃno’, smiṃno becomes ṭo, as in ādismiṃ, ādimhi, ādo, gāthādo, pādādo.
Theo quy tắc ‘Ratthyādīhi ṭo smiṃno’, smiṃno biến thành ṭo: ādismiṃ, ādimhi, ādo, gāthādo, pādādo.
‘‘Ādiṃ, gāthādiṃ, pādādiṃ’’ iccādīsu pana ādhāratthe dutiyā eva ‘‘imaṃ rattiṃ, imaṃ divasaṃ, purimaṃ disaṃ, pacchimaṃ disaṃ, taṃ khaṇaṃ, taṃ layaṃ, taṃ muhuttaṃ’’ iccādīsu viya.
However, in ‘‘Ādiṃ, gāthādiṃ, pādādiṃ’’ and so forth, it is the accusative case (dutiyā) in the sense of location, just as in ‘‘This night, this day, the eastern direction, the western direction, that moment, that rhythm, that instant’’ and so forth.
Trong các trường hợp như “ādiṃ, gāthādiṃ, pādādiṃ” v.v., đó là cách đối cách (dutiyā) chỉ nơi chốn, giống như trong “imaṃ rattiṃ (đêm này), imaṃ divasaṃ (ngày này), purimaṃ disaṃ (phía đông), pacchimaṃ disaṃ (phía tây), taṃ khaṇaṃ (khoảnh khắc đó), taṃ layaṃ (thời điểm đó), taṃ muhuttaṃ (chốc lát đó)” v.v.
1183
Idāni samāse jhissa ṭādesābhāvo vuccati.
Now, the non-occurrence of the ṭa substitution for jha in compounds is stated.
Bây giờ nói về việc không có sự biến đổi jhissa thành ṭādesa trong hợp từ (samāsa).
1184
171. Itoññatthe pume.
171. In masculine gender, in other senses.
171. Itoññatthe pume.
1185
Pume aññapadatthasamāse i-kāramhā paṭhamā, dutiyāyonaṃ kamena no, ne honti vā.
In masculine gender, in a compound with another word's meaning (aññapadattha-samāsa), from an i-vowel, the first and second case endings (yo) optionally become no and ne respectively.
Trong trường hợp hợp từ chỉ ý nghĩa khác (aññapadatthasamāsa) của giống đực (pume), paṭhamā và dutiyāyonaṃ từ nguyên âm i có thể lần lượt biến thành no và ne.
Suttavibhattena uttarapadatthasamāsepi kvaci yonaṃ no, ne honti.
Sometimes, in a compound where the meaning of the latter word is predominant (uttarapadattha-samāsa) as taught in the Sutta, yo optionally becomes no and ne.
Trong trường hợp hợp từ chỉ ý nghĩa của từ sau (uttarapadatthasamāsa) theo quy tắc suttavibhatta, yonaṃ cũng đôi khi biến thành no và ne.
1186
Paṭhamāyomhi –
In the first case ending (yo) –
Trong paṭhamāyomhi –
1187
Micchādiṭṭhino, sammādiṭṭhino, muṭṭhassatino, upaṭṭhitassatino, asāre sāramatino* , nimmānaratino devā, ye devā vasavattino* , aṭṭhete cakkavattino, dhamme dhammānuvattino* , saggaṃ sugatino yanti* , tomara’ṅkusapāṇino* , daṇḍamuggarapāṇino, ariyavuttino, nipakā santavuttino iccādi.
Micchādiṭṭhino, sammādiṭṭhino, muṭṭhassatino, upaṭṭhitassatino, asāre sāramatino (those who consider essential what is unessential), nimmānaratino devā (deities who delight in creations), ye devā vasavattino (deities who control others), aṭṭhete cakkavattino (these eight Wheel-turning monarchs), dhamme dhammānuvattino (those who live in accordance with the Dhamma), saggaṃ sugatino yanti (those of good destination go to heaven), tomara’ṅkusapāṇino (those with spears and goads in hand), daṇḍamuggarapāṇino (those with staves and clubs in hand), ariyavuttino (those with noble conduct), nipakā santavuttino (wise ones of peaceful conduct) and so forth.
Người có tà kiến (micchādiṭṭhino), người có chánh kiến (sammādiṭṭhino), người thất niệm (muṭṭhassatino), người có niệm tỉnh giác (upaṭṭhitassatino), người thấy giá trị trong điều vô giá trị (asāre sāramatino), các vị trời vui thích sự không chấp thủ (nimmānaratino devā), những vị trời có quyền năng (ye devā vasavattino), tám vị chuyển luân vương này (aṭṭhete cakkavattino), người sống phù hợp với Pháp (dhamme dhammānuvattino), người thiện hạnh đi về cõi trời (saggaṃ sugatino yanti), người cầm giáo và móc (tomara’ṅkusapāṇino), người cầm gậy và chùy (daṇḍamuggarapāṇino), người có hành xử cao quý (ariyavuttino), người khôn ngoan và có hành xử an tịnh (nipakā santavuttino) v.v.
1188
Dutiyāyomhi –
In the second case ending (yo) –
Trong dutiyāyomhi –
1189
Muṭṭhassatine, upaṭṭhitassatine, ariyavuttine, tomara’ṅkusapāṇine* iccādi.
Muṭṭhassatine, upaṭṭhitassatine, ariyavuttine, tomara’ṅkusapāṇine and so forth.
Người thất niệm (muṭṭhassatine), người có niệm tỉnh giác (upaṭṭhitassatine), người có hành xử cao quý (ariyavuttine), người cầm giáo và móc (tomara’ṅkusapāṇine) v.v.
1190
Vātveva?
Why ‘optionally’ (vā)?
‘Vā’ (hoặc) là gì?
Micchādiṭṭhī janā gacchanti, micchādiṭṭhī jane passati.
People of wrong view go, he sees people of wrong view.
Những người có tà kiến (micchādiṭṭhī janā) đi, thấy những người có tà kiến (micchādiṭṭhī jane).
1191
Garū pana ‘‘tomara’ṅkusapāṇayo, atthe visāradamatayo’’ti* rūpāni idha icchanti.
However, the revered teachers prefer the forms tomara’ṅkusapāṇayo, atthe visāradamatayo here.
Tuy nhiên, các bậc thầy (garū) mong muốn các dạng tomara’ṅkusapāṇayo (người cầm giáo và móc), atthe visāradamatayo (người có trí tuệ tinh thông trong các vấn đề) ở đây.
1192
Aññattheti kiṃ?
Why ‘in other senses’ (aññattheti kiṃ)?
‘Aññatthe’ (ý nghĩa khác) là gì?
Micchādiṭṭhiyo dhammā, micchādiṭṭhiyo dhamme.
Dhammas of wrong view, Dhammas of wrong view.
Các pháp tà kiến (micchādiṭṭhiyo dhammā), các pháp tà kiến (micchādiṭṭhiyo dhamme).
1193
Pumeti kiṃ?
Why ‘in masculine gender’ (pumeti kiṃ)?
‘Pume’ (giống đực) là gì?
Micchādiṭṭhiniyo itthiyo, micchādiṭṭhīni kulāni.
Women of wrong view, families of wrong view.
Những người phụ nữ có tà kiến (micchādiṭṭhiniyo itthiyo), những gia đình có tà kiến (micchādiṭṭhīni kulāni).
1194
172. Ne smiṃno kvaci* .
172. Sometimes ne for smiṃno.
172. Ne smiṃno kvaci.
1195
Pume aññatthe ito smiṃno kvaci ne hoti.
In masculine gender, in other senses, smiṃno sometimes becomes ne from an i-vowel.
Trong trường hợp giống đực (pume), chỉ ý nghĩa khác (aññatthe), smiṃno từ nguyên âm i đôi khi biến thành ne.
1196
Kataññumhi ca posamhi, sīlavante ariyavuttine* .
‘In a grateful person, virtuous and of noble conduct.’
“Đối với người biết ơn, có giới hạnh, có hành xử cao quý,”
Sabbakāmasamiddhine kule, chattapāṇine, daṇḍapāṇine, tomara’ṅkusapāṇine* iccādi.
‘In a family perfected in all desires, with parasols in hand, with staves in hand, with spears and goads in hand’ and so forth.
“Trong gia đình có mọi ước muốn thành tựu (sabbakāmasamiddhine kule), người cầm dù (chattapāṇine), người cầm gậy (daṇḍapāṇine), người cầm giáo và móc (tomara’ṅkusapāṇine)” v.v.
1197
Suttavibhattena ītopi smiṃno kvaci ne hoti, mātaṅgasmiṃ yasassine* , devavaṇṇine, brahmavaṇṇine, arahantamhi tādine* iccādi.
According to the Sutta, from an ī-vowel also, smiṃno sometimes becomes ne, as in ‘In a glorious elephant,’ ‘of divine hue,’ ‘of Brahma’s hue,’ ‘in the Arahant, the Immovable One’ and so forth.
Theo quy tắc suttavibhatta, smiṃno từ nguyên âm ī cũng đôi khi biến thành ne: “Trong voi chúa vinh quang (mātaṅgasmiṃ yasassine),” “Người có sắc tướng của chư thiên (devavaṇṇine),” “Người có sắc tướng của Phạm thiên (brahmavaṇṇine),” “Trong vị A-la-hán như vậy (arahantamhi tādine)” v.v.
1198
Ikārantapulliṅgarāsi niṭṭhito.
End of the section on masculine words ending in -i.
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm i đã hoàn tất.
1199
Īkārantapulliṅgarāsi
Section on masculine words ending in -ī
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm Ī
1200
Īkārante ‘simhi nā’napuṃsakassā’ti suttena simhi rassattaṃ natthi, ‘ge vā’ti ge pare vikappena rasso, yosu ca aṃ, nā, sa, smā, smiṃ su ca ‘ekavacanayosvaghona’nti niccaṃ rasso, daṇḍī gacchati.
In words ending in ī, according to the rule ‘simhi nā’napuṃsakassā’, there is no shortening of the vowel for si; according to ‘ge vā’, there is an optional shortening before ge; and for yo, aṃ, nā, sa, smā, smiṃ, there is always a shortening according to ‘ekavacanayosvaghonaṃ’, as in daṇḍī goes.
Trong các từ tận cùng bằng nguyên âm ī, theo quy tắc ‘simhi nā’napuṃsakassā’, không có sự rút ngắn nguyên âm (rassattaṃ) khi có simhi; theo quy tắc ‘ge vā’, nguyên âm có thể được rút ngắn khi có ge; và trong các trường hợp yosu, aṃ, nā, sa, smā, smiṃ, nguyên âm luôn được rút ngắn theo quy tắc ‘ekavacanayosvaghona’: daṇḍī (người cầm gậy) đi.
‘Jantu hetu’ iccādisuttena vikappena yonaṃ lopo, daṇḍī gacchanti.
According to the rule ‘Jantu hetu’ and so forth, there is an optional elision of yo, as in daṇḍī go.
Theo quy tắc ‘Jantu hetu’ v.v., yonaṃ có thể bị lược bỏ: daṇḍī (những người cầm gậy) đi.
1201
Pakkhe –
In the other case –
Trong trường hợp khác –
1202
173. Yonaṃ none pume* .
173. For yo, no and ne in masculine gender.
173. Yonaṃ none pume.
1203
Pume jhasaññamhā ī-kārato paṭhamā, dutiyāyonaṃ kamena no, ne honti vā.
In masculine gender, from a word ending in ī-vowel that has the jha-sign, the first and second case endings (yo) optionally become no and ne respectively.
Trong trường hợp giống đực (pume), từ nguyên âm ī của jhasaññā, paṭhamā và dutiyāyonaṃ có thể lần lượt biến thành no và ne.
1204
Daṇḍino gacchanti, bhodaṇḍi, bho daṇḍī, bhonto daṇḍino, daṇḍiṃ.
Daṇḍino go, O daṇḍi, O daṇḍī, O daṇḍino, daṇḍiṃ.
Những người cầm gậy (daṇḍino) đi, hỡi người cầm gậy (bhodaṇḍi), hỡi người cầm gậy (bho daṇḍī), hỡi các người cầm gậy (bhonto daṇḍino), người cầm gậy (daṇḍiṃ).
1205
174. Naṃ jhīto* .
174. Naṃ from jhī.
174. Naṃ jhīto.
1206
Pume jhasaññamhā ī-kārato aṃvacanassa naṃ hoti vā.
In masculine gender, from a word ending in ī-vowel that has the jha-sign, the aṃ case ending optionally becomes naṃ.
Trong trường hợp giống đực (pume), từ nguyên âm ī của jhasaññā, aṃvacana có thể biến thành naṃ.
1207
Daṇḍinaṃ.
Daṇḍinaṃ.
Người cầm gậy (daṇḍinaṃ).
1208
175. No vā* .
175. No optionally.
175. No vā.
1209
Pume jhīto dutiyāyossa no hoti vā.
In masculine gender, from jhī, the second case ending yo optionally becomes no.
Trong trường hợp giống đực (pume), từ nguyên âm ī của jhīto, dutiyāyossa có thể biến thành no.
1210
Daṇḍī, daṇḍino, daṇḍine, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi, daṇḍissa, daṇḍino, daṇḍīnaṃ, daṇḍismā, daṇḍimhā, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi, daṇḍissa, daṇḍino, daṇḍīnaṃ, daṇḍismiṃ, daṇḍimhi.
Daṇḍī, daṇḍino, daṇḍine, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi, daṇḍissa, daṇḍino, daṇḍīnaṃ, daṇḍismā, daṇḍimhā, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi, daṇḍissa, daṇḍino, daṇḍīnaṃ, daṇḍismiṃ, daṇḍimhi.
Người cầm gậy (daṇḍī), những người cầm gậy (daṇḍino), những người cầm gậy (daṇḍine), bởi người cầm gậy (daṇḍinā), bởi những người cầm gậy (daṇḍīhi, daṇḍībhi), của người cầm gậy (daṇḍissa, daṇḍino), của những người cầm gậy (daṇḍīnaṃ), từ người cầm gậy (daṇḍismā, daṇḍimhā, daṇḍinā), từ những người cầm gậy (daṇḍīhi, daṇḍībhi), cho người cầm gậy (daṇḍissa, daṇḍino), cho những người cầm gậy (daṇḍīnaṃ), trong người cầm gậy (daṇḍismiṃ, daṇḍimhi).
1211
176. Smiṃno niṃ* .
176. Smiṃno niṃ .
176. Smiṃno niṃ.
1212
Jhīto smiṃno ni hoti vā.
Or, if it is ī, smiṃno becomes ni.
Jhīto smiṃno trở thành ni hoặc không.
1213
Daṇḍini.
Daṇḍini.
Daṇḍini.
1214
‘Ne smiṃno kvacī’ti vibhattasuttena smiṃno ne ca hoti, daṇḍine, daṇḍīsu.
By the grammatical rule ‘Ne smiṃno kvacī’, smiṃno also becomes ne, as in daṇḍine and daṇḍīsu.
Theo công thức vibhatta ‘Ne smiṃno kvacī’, smiṃno cũng trở thành ne, như trong daṇḍine, daṇḍīsu.
1215
Evaṃ cakkī, pakkhī, sukhī, sikhī, cāgī, bhāgī, bhogī, yogī, saṅghī, vācī, dhajī, bhajī, kuṭṭhī, raṭṭhī, dāṭhī, ñāṇī, pāṇī, gaṇī, guṇī, cammī, dhammī, sīghayāyī, pāpakārī, brahmacārī, māyāvī, medhāvī, bhuttāvī, bhayadassāvī, yasassī, tejassī, chattī, pattī, dantī, mantī, sattughātī, sīhanādī, sāmī, piyappasaṃsī.
Thus: cakkī, pakkhī, sukhī, sikhī, cāgī, bhāgī, bhogī, yogī, saṅghī, vācī, dhajī, bhajī, kuṭṭhī, raṭṭhī, dāṭhī, ñāṇī, pāṇī, gaṇī, guṇī, cammī, dhammī, sīghayāyī, pāpakārī, brahmacārī, māyāvī, medhāvī, bhuttāvī, bhayadassāvī, yasassī, tejassī, chattī, pattī, dantī, mantī, sattughātī, sīhanādī, sāmī, piyappasaṃsī.
Tương tự, cakkī, pakkhī, sukhī, sikhī, cāgī, bhāgī, bhogī, yogī, saṅghī, vācī, dhajī, bhajī, kuṭṭhī, raṭṭhī, dāṭhī, ñāṇī, pāṇī, gaṇī, guṇī, cammī, dhammī, sīghayāyī, pāpakārī, brahmacārī, māyāvī, medhāvī, bhuttāvī, bhayadassāvī, yasassī, tejassī, chattī, pattī, dantī, mantī, sattughātī, sīhanādī, sāmī, piyappasaṃsī.
Atthadassī, dhammadassī iccādayo.
Atthadassī, dhammadassī, and so on.
Atthadassī, dhammadassī, v.v.
Gāmaṇī, senānī, sudhī iccādīsu pana smiṃno nittaṃ natthi.
However, in words like Gāmaṇī, senānī, sudhī, there is no ni for smiṃno.
Tuy nhiên, trong gāmaṇī, senānī, sudhī, v.v., không có sự biến đổi smiṃno thành nittaṃ.
1216
Visesavidhānamuccate.
Special rules are stated.
Một quy tắc đặc biệt được nêu ra.
1217
Mahāvuttinā yosu jhī-kārassapi kvaci ṭattaṃ hoti,
According to Mahāvutti, sometimes the ī of jhī also becomes ṭa in the locative plural.
Theo Mahāvutti, đối với jhī-kāra của yosu, đôi khi cũng có sự biến đổi thành ṭa,
1218
‘‘Haṃsā koñcā mayūrā ca, hatthayo pasadā migā;
“Swans, cranes, and peacocks, elephants, deer, and other wild animals;
“Thiên nga, sếu và công, voi và linh dương;
1219
Sabbe sīhassa bhāyanti, natthi kāyasmiṃ tulyatā* .
All fear the lion, there is no equality in the body (of a lion).”
Tất cả đều sợ sư tử, không có sự tương đồng trong thân thể.”
1220
Purisālū ca hatthayo, saññatā brahmacārayo* , apace brahmacārayo’’ti dissanti.
“Human ogresses and elephants, restrained Brahmacārins, worship the Brahmacārins.” Such forms are seen.
“Những người đàn ông và voi, những người sống phạm hạnh có giới hạn, những người sống phạm hạnh không có giới hạn” được thấy.
Tattha ‘hatthayo’ti hatthino, ‘purisālū’ti purisalolā balavāmukhayakkhiniyo, ‘brahmacārayo’ti brahmacārino, ‘apace’ti pūjeyya.
Here, ‘hatthayo’ means elephants; ‘purisālū’ means ogresses fond of men, powerful and ugly; ‘brahmacārayo’ means Brahmacārins; ‘apace’ means may he worship.
Trong đó, ‘hatthayo’ là hatthino (những con voi), ‘purisālū’ là purisalolā balavāmukhayakkhiniyo (những nữ dạ xoa có khuôn mặt mạnh mẽ thèm khát đàn ông), ‘brahmacārayo’ là brahmacārino (những người sống phạm hạnh), ‘apace’ là pūjeyya (nên cúng dường).
1221
Sussapi kvaci nesu hoti, susukhaṃ vata jīvāma, verinesu averino* , verinesu manussesu, viharāma averino.
Sometimes, su also becomes ne in the locative plural, as in: “Indeed, we live very happily, without enemies among those with enemies, without hatred among those with hatred in the human realm.”
Trong sus, đôi khi cũng có nesu, “Chúng ta sống thật hạnh phúc, giữa những kẻ thù mà không có thù hận, giữa những người có lòng thù hận, chúng ta sống không thù hận.”
Tattha ‘verinesū’ti verīcittavantesu.
Here, ‘verinesū’ means among those with a mind of enmity.
Trong đó, ‘verinesū’ là verīcittavantesu (những người có tâm thù hận).
1222
Samāsepi paṭhamāyossa nottaṃ, dutiyāyossa nottaṃ nettañca hoti.
In compounds too, the nominative plural yo becomes no, and the accusative plural yo becomes no and ne.
Trong samāsa (hợp từ), nottaṃ cũng xảy ra cho paṭhamāyossa, và nottaṃ cùng nettañca xảy ra cho dutiyāyossa.
Tattha dve nottāni pākaṭāni.
There, two instances of no are evident.
Trong đó, hai nottaṃ thì rõ ràng.
Nettaṃ pana vuccate, ‘‘assamaṇe samaṇamānine* , nare pāṇātipātine* , mañjuke piyabhāṇine* , māladhārine* , kāsikuttamadhārine* , vaṇṇavante yasassine* , cāpahatthe kalāpine, ubho bhassaravaṇṇine* , brāhmaṇe devavaṇḍine, samuddharati pāṇine* , evaṃ jarā ca maccu ca, adhivattanti pāṇine’’ti* dissanti.
However, ne is stated as: “Among those who are not ascetics but imagine themselves to be ascetics, among men who are killers, among those who are pleasing and sweet-spoken, among those who wear garlands, among those who wear Kasi robes of the highest quality, among those possessed of beauty and fame, among those with bows in hand and quivers, both with radiant complexions, among Brahmins who worship devas, he lifts up living beings, thus old age and death overcome living beings.” Such forms are seen.
Nettaṃ được nói đến, “những người không phải sa môn nhưng tự cho mình là sa môn, những người đàn ông sát sinh, những người nói lời dễ thương, những người đeo vòng hoa, những người mặc y phục Kāsi thượng hạng, những người có vẻ đẹp và danh tiếng, những người cầm cung và ống tên, cả hai đều có màu sắc rực rỡ, những Bà la môn thờ thần, những người cứu vớt chúng sinh, và như vậy, già và chết xâm chiếm chúng sinh” được thấy.
Tattha ‘bhassaravaṇṇine’ti pabhassaravaṇṇavante.
Here, ‘bhassaravaṇṇine’ means those with a radiant complexion.
Trong đó, ‘bhassaravaṇṇine’ là pabhassaravaṇṇavante (những người có màu sắc rực rỡ).
Smiṃno nette pana ‘‘mātaṅgasmiṃ yasassine’’ iccādīni* pubbe vuttāneva.
Regarding ne for smiṃno, examples like ‘‘mātaṅgasmiṃ yasassine’’ have already been given above.
Tuy nhiên, trong smiṃno nette, ‘mātaṅgasmiṃ yasassine’ v.v. đã được nói trước đó.
1223
Īkārantapulliṅgarāsi niṭṭhito.
End of the masculine nouns ending in ī.
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng ī-kāra đã hoàn tất.
1224
Ukārantapulliṅgarāsi
Masculine nouns ending in u
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng u-kāra
1225
Bhikkhādigaṇarāsi
The Bhikkhādi group of nouns
Phần Bhikkhādigaṇa
1226
‘Gasīna’nti silopo, bhikkhu.
‘Gasīna’ means the elision of sī, bhikkhu.
‘Gasīna’nti silopo, bhikkhu.
Yonaṃ lope dīgho, bhikkhū.
When yo is elided, there is lengthening, bhikkhū.
Yonaṃ lope dīgho, bhikkhū.
1227
Pakkhe –
Alternatively—
Trong trường hợp khác –
1228
177. Lā yonaṃ vo pume* .
177. Lā yonaṃ vo pume .
177. Lā yonaṃ vo pume.
1229
Pume lasaññehi uvaṇṇehi yonaṃ vo hoti vāti yonaṃ vo.
In masculine nouns, from u vowels ending in la-suffix, yo optionally becomes vo; thus yo becomes vo.
Trong giống đực, yonaṃ trở thành vo từ các âm uvaṇṇa có lasañña, hoặc yonaṃ trở thành vo.
1230
178. Vevosu lussa* .
178. Vevosu lussa .
178. Vevosu lussa.
1231
Pume ve, vosu paresu lasaññassa u-kārassa ṭa hoti.
In masculine nouns, when ve or vo follow, the u vowel of la-suffix becomes ṭa.
Trong giống đực, khi ve, vosu theo sau, u-kāra của lasañña trở thành ṭa.
1232
Bhikkhavo.
Bhikkhavo.
Bhikkhavo.
1233
Lussāti kiṃ?
Why ‘lussa’?
Lussāti kiṃ?
Sayambhuvo.
Sayambhuvo.
Sayambhuvo.
1234
Bho bhikkhu, bho bhikkhū, bhonto bhikkhū.
Bho bhikkhu, bho bhikkhū, bhonto bhikkhū.
Bho bhikkhu, bho bhikkhū, bhonto bhikkhū.
1235
179. Pumālapane vevo* .
179. Pumālapane vevo .
179. Pumālapane vevo.
1236
Pume ālapane lasaññamhā u-kārato yossa ve, vo honti vā.
In masculine vocatives, yo optionally becomes ve or vo after an u vowel ending in la-suffix.
Trong giống đực, ở ālapana, yossa trở thành ve, vo từ u-kāra của lasañña, hoặc không.
1237
Bhonto bhikkhave, atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi ‘‘bhikkhavo’’ti* , devakāyā abhikkantā, te vijānātha bhikkhavo* , bhikkhuṃ, bhikkhū, bhikkhavo, bhikkhunā.
“Bhonto bhikkhave,” then the Blessed One addressed the bhikkhus, “bhikkhavo,” “divine beings have arrived, understand them, bhikkhavo,” “bhikkhuṃ, bhikkhū, bhikkhavo, bhikkhunā.”
Bhonto bhikkhave, rồi Đức Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo “bhikkhavo”, “Các đoàn chư thiên đã đến, này các Tỳ-kheo, hãy biết điều đó”, bhikkhuṃ, bhikkhū, bhikkhavo, bhikkhunā.
‘Sunaṃhisū’ti dīgho, bhikkhūhi, bhikkhūbhi, bhikkhussa, bhikkhuno, bhikkhūnaṃ, bhikkhusmā, bhikkhumhā, bhikkhunā, bhikkhūhi, bhikkhūbhi, bhikkhussa, bhikkhuno, bhikkhūnaṃ, bhikkhusmiṃ, bhikkhumhi, bhikkhūsu.
By ‘Sunaṃhisū’, there is lengthening: bhikkhūhi, bhikkhūbhi, bhikkhussa, bhikkhuno, bhikkhūnaṃ, bhikkhusmā, bhikkhumhā, bhikkhunā, bhikkhūhi, bhikkhūbhi, bhikkhussa, bhikkhuno, bhikkhūnaṃ, bhikkhusmiṃ, bhikkhumhi, bhikkhūsu.
‘Sunaṃhisū’ti dīgho, bhikkhūhi, bhikkhūbhi, bhikkhussa, bhikkhuno, bhikkhūnaṃ, bhikkhusmā, bhikkhumhā, bhikkhunā, bhikkhūhi, bhikkhūbhi, bhikkhussa, bhikkhuno, bhikkhūnaṃ, bhikkhusmiṃ, bhikkhumhi, bhikkhūsu.
1238
Evaṃ maṅku, maccu, ucchu, paṭu, bhāṇu, setu, ketu, sattu, sindhu, bandhu, kāru, neru, meru, ruru, veḷu iccādayo.
Thus: maṅku, maccu, ucchu, paṭu, bhāṇu, setu, ketu, sattu, sindhu, bandhu, kāru, neru, meru, ruru, veḷu, and so on.
Tương tự, maṅku, maccu, ucchu, paṭu, bhāṇu, setu, ketu, sattu, sindhu, bandhu, kāru, neru, meru, ruru, veḷu, v.v.
1239
Visesavidhānamuccate.
Special rules are stated.
Một quy tắc đặc biệt được nêu ra.
1240
Hetu, jantu, kurusaddesu ‘jantuhetu’ iccādisuttena vikappena yonaṃ lopo, hetu dhammo, hetū dhammā, atīte hetavo pañca.
In the words hetu, jantu, kuru, by the rule ‘jantuhetu’ etc., yo is optionally elided: hetu dhammo, hetū dhammā, atīte hetavo pañca.
Trong các từ hetu, jantu, kuru, theo công thức ‘jantuhetu’ v.v., yonaṃ lopo xảy ra có lựa chọn, hetu dhammo, hetū dhammā, atīte hetavo pañca.
1241
180. Yomhi vā kvaci* .
180. Yomhi vā kvaci .
180. Yomhi vā kvaci.
1242
Yosu lasaññino u-kārassa kvaci ṭa hoti vā.
Before yo, the u vowel of la-suffix optionally becomes ṭa sometimes.
Trong yosu, u-kāra của lasaññino đôi khi trở thành ṭa, hoặc không.
1243
Atīte hetayo pañca.
Atīte hetayo pañca.
Atīte hetayo pañca.
1244
Vāti kiṃ?
Why ‘vā’?
Vāti kiṃ?
Hetuyo.
Hetuyo.
Hetuyo.
1245
Kvacīti kiṃ?
Why ‘kvaci’?
Kvacīti kiṃ?
Bhikkhavo.
Bhikkhavo.
Bhikkhavo.
1246
Bho hetu, bho hetū, bhonto hetū, hetavo, hetayo, hetuyo vā, hetuṃ, hetū, hetavo, hetayo, hetuyo vā.
Bho hetu, bho hetū, bhonto hetū, hetavo, hetayo, or hetuyo. Hetuṃ, hetū, hetavo, hetayo, or hetuyo.
Bho hetu, bho hetū, bhonto hetū, hetavo, hetayo, hetuyo hoặc không, hetuṃ, hetū, hetavo, hetayo, hetuyo hoặc không.
Sesaṃ bhikkhusamaṃ.
The rest is similar to bhikkhu.
Phần còn lại tương tự như bhikkhu.
1247
Jantu gacchati, jantū, jantayo, jantuyo vā.
Jantu gacchati, jantū, jantayo, or jantuyo.
Jantu gacchati, jantū, jantayo, jantuyo hoặc không.
1248
181. Jantādito no ca* .
181. Jantādito no ca .
181. Jantādito no ca.
1249
Pume jantādito yonaṃ no ca hoti vo ca.
In masculine nouns, from jantu and so on, yo optionally becomes no and also vo.
Trong giống đực, từ jantādi, yonaṃ trở thành no và cũng là vo.
1250
Jantuno, jantavo, bhojantu, bhojantū, bhonto jantū, jantayo, jantuyo, jantuno, jantavo, jantuṃ, jantū, jantayo, jantuyo, jantuno, jantavo.
Jantuno, jantavo, bhojantu, bhojantū, bhonto jantū, jantayo, jantuyo, jantuno, jantavo, jantuṃ, jantū, jantayo, jantuyo, jantuno, jantavo.
Jantuno, jantavo, bhojantu, bhojantū, bhonto jantū, jantayo, jantuyo, jantuno, jantavo, jantuṃ, jantū, jantayo, jantuyo, jantuno, jantavo.
Sesaṃ bhikkhusamaṃ.
The rest is similar to bhikkhu.
Phần còn lại tương tự như bhikkhu.
1251
Kuru, kurū, kurayo, kuruyo, kuruno, kuravoti sabbaṃ jantusamaṃ.
Kuru, kurū, kurayo, kuruyo, kuruno, kuravo are all similar to jantu.
Kuru, kurū, kurayo, kuruyo, kuruno, kuravo, tất cả đều tương tự jantu.
1252
‘‘Ajjeva taṃ kurayo pāpayātu* , nandanti taṃ kurayo dassanena* , ajjeva taṃ kurayo pāpayāmī’’ti* dissanti.
‘‘May the Kurus lead you today,” “the Kurus rejoice at your sight,” “I will lead you to the Kurus today.” Such forms are seen.
“Hôm nay, những người Kuru sẽ đưa bạn đến đó, những người Kuru vui mừng khi thấy bạn, hôm nay, tôi sẽ đưa bạn đến những người Kuru” được thấy.
1253
Mahāvuttinā latopi aṃvacanassa kvaci naṃ hoti, ‘‘kimatthinaṃ bhikkhunaṃ āhu, bhikkhunamāhu maggadesiṃ, bhikkhunamāhu maggajīviṃ, buddhaṃ ādiccabandhuna’’nti dissanti, tathā ‘‘roganiḍḍaṃ pabhaṅgunaṃ, bhogānañca pabhaṅgunaṃ* , viññāṇañca virāguna’’nti ca.
According to Mahāvutti, sometimes naṃ occurs in the accusative singular even from la, as in: “What kind of bhikkhus they spoke of, they spoke of the guide of the path, they spoke of the one living on the path, the Buddha, the kinsman of the sun.” And also: “a nest of disease, perishable, and also perishable of enjoyments, and consciousness, dispassionate.” Such forms are seen.
Theo Mahāvutti, đôi khi naṃ cũng xảy ra cho aṃvacana từ lata, “họ nói về các Tỳ-kheo có mục đích gì, họ nói về Đức Phật, người chỉ đường, người sống theo con đường, người thân của mặt trời”, và cũng “cái ổ của bệnh tật, sự tan rã, và sự tan rã của các tài sản, và sự nhàm chán của thức.”
Tattha ‘kimatthina’nti kiṃsabhāvaṃ, ‘maggadesi’nti maggaṃ desentaṃ, ‘maggajīvi’nti magge jīvantaṃ, ‘roganiḍḍa’nti rogānaṃ kulāvakabhūtaṃ, ‘pabhaṅguna’nti pabhijjanasīlaṃ, ‘virāguna’nti virajjanasīlaṃ.
Here, ‘kimatthina’ means of what nature; ‘maggadesi’ means one who teaches the path; ‘maggajīvi’ means one who lives on the path; ‘roganiḍḍa’ means a nest, a dwelling place, for diseases; ‘pabhaṅguna’ means of a breaking nature; ‘virāguna’ means of a dispassionate nature.
Trong đó, ‘kimatthina’ là kiṃsabhāvaṃ (bản chất là gì), ‘maggadesi’ là maggaṃ desentaṃ (người chỉ đường), ‘maggajīvi’ là magge jīvantaṃ (người sống theo con đường), ‘roganiḍḍa’ là rogānaṃ kulāvakabhūtaṃ (cái tổ của bệnh tật), ‘pabhaṅguna’ là pabhijjanasīlaṃ (có bản chất tan rã), ‘virāguna’ là virajjanasīlaṃ (có bản chất nhàm chán).
Katthaci paṭhamantampi dissati, tattha nāgamo.
Sometimes the nominative form is also seen, without the insertion of na.
Đôi khi paṭhamanta cũng được thấy, trong đó không có nāgama.
1254
Iti bhikkhādigaṇarāsi.
Thus ends the Bhikkhādi group of nouns.
Như vậy, phần bhikkhādigaṇa đã hoàn tất.
1255
Satthādigaṇarāsi
The Satthādi group of nouns
Phần Satthādigaṇa
1256
Satthādirāsi
The Satthā group
Phần Satthādi
1257
182. Ltupitādīnamā simhi* .
182. Ltupitādīnamā simhi .
182. Ltupitādīnamā simhi.
1258
Simhi pare ltupaccayantānaṃ satthu, kattuiccādīnaṃ pitādīnañca u-kāro ā hoti.
When si follows, the u vowel of words ending in ltu suffix, such as satthu, kattu, and so on, and also of pitādi words, becomes ā.
Khi simhi theo sau, u-kāra của các từ tận cùng bằng ltupaccaya như satthu, kattu, v.v., và pitādi, v.v., trở thành ā.
‘Gasīna’nti lopo.
By ‘Gasīna’, there is elision.
‘Gasīna’nti lopo.
1259
Satthā.
Satthā.
Satthā.
1260
183. Ltupitādīnamase* .
183. Ltupitādīnamase .
183. Ltupitādīnamase.
1261
Samhā aññasmiṃ vibhattigaṇe pare ltu, pitādīnaṃ u-kāro āraṅa hoti.
When a case ending other than si follows, the u vowel of ltu and pitādi words becomes āraṃ.
Khi một vibhattigaṇa khác ngoài samhā theo sau, u-kāra của ltu, pitādi, v.v., trở thành āraṅa.
1262
184. Āraṅasmā* .
184. Āraṅasmā .
184. Āraṅasmā.
1263
Āraṅato yonaṃ ṭo hoti.
From āraṃ, yo becomes ro.
Từ āraṅa, yonaṃ trở thành ṭo.
1264
Satthāro.
Satthāro.
Satthāro.
1265
185. Ge a ca* .
185. Ge a ca .
185. Ge a ca.
1266
Ge pare ltu, pitādīnaṃ u-kāro hoti a ca ā ca.
When ge follows, the u vowel of ltu and pitādi words becomes a and also ā.
Khi ge theo sau, u-kāra của ltu, pitādi, v.v., trở thành a và cũng là ā.
Bhosattha, bho satthā, bhonto satthāro, satthāraṃ.
Bhosattha, bho satthā, bhonto satthāro, satthāraṃ.
Bhosattha, bho satthā, bhonto satthāro, satthāraṃ.
1267
186. Ṭoṭe vā* .
186. Ṭoṭe vā .
186. Ṭoṭe vā.
1268
Āraṅato yonaṃ kamena ṭo, ṭe honti vā.
From āraṅa, the yo ending successively becomes ṭo or ṭe.
Từ āraṅa, yo lần lượt trở thành ṭo, ṭe hoặc.
Ettha ca vāsaddo sakhasadde vikappanattho tattha vidhyantarasabbhāvā.
And here, the word ‘vā’ implies an option because another rule exists there.
Ở đây, từ vā trong từ sakha có nghĩa là tùy chọn, vì có một quy tắc khác tồn tại ở đó.
Puna ṭoggahaṇaṃ lahubhāvatthaṃ.
Again, the inclusion of ‘ṭo’ is for brevity.
Việc lấy lại ṭo là để cho sự nhẹ nhàng.
1269
Satthāro, satthāre.
Satthāro, satthāre.
Satthāro, satthāre.
1270
187. Ṭā nāsmānaṃ* .
187. Ṭā nāsmānaṃ.
187. Ṭā nāsmānaṃ.
1271
Āraṅato nā, smānaṃ ṭā hoti.
From āraṅa, nā and sma become ṭā.
Từ āraṅa, nā, smāna trở thành ṭā.
1272
Satthārā, satthārehi, satthārebhi.
Satthārā, satthārehi, satthārebhi.
Satthārā, satthārehi, satthārebhi.
1273
188. Lopo* .
188. Lopo.
188. Lopo.
1274
Ltu, pitādīhi salopo hoti vā.
From ltu, pitādi, the ssa ending is optionally deleted.
Từ ltu, pitādi và các từ tương tự, có sự lược bỏ sa hoặc.
1275
Satthu, satthussa, satthuno.
Satthu, satthussa, satthuno.
Satthu, satthussa, satthuno.
1276
189. Naṃmhi vā* .
189. Naṃmhi vā.
189. Naṃmhi vā.
1277
Naṃmhi pare ltu, pitādīnaṃ u-kāro āraṅa hoti vā.
When naṃ follows, the u vowel of ltu, pitādi optionally becomes āraṅa.
Khi naṃ theo sau, nguyên âm u của ltu, pitādi và các từ tương tự trở thành āraṅa hoặc.
Imesaṃ mahānāma tiṇṇaṃ satthārānaṃ ekā niṭṭhā udāhu puthu niṭṭhāti* .
Of these three great Teachers, is there one attainment, or are there separate attainments?
"Ba vị Đạo Sư vĩ đại này có cùng một sự hoàn thành hay có những sự hoàn thành riêng biệt?"
Satthūnaṃ.
Satthūnaṃ.
Satthūnaṃ.
1278
190. Ā* .
190. Ā.
190. Ā.
1279
Naṃmhi pare ltu, pitādīnaṃ u-kāro ā hoti vā.
When naṃ follows, the u vowel of ltu, pitādi optionally becomes ā.
Khi naṃ theo sau, nguyên âm u của ltu, pitādi và các từ tương tự trở thành ā hoặc.
1280
Satthānaṃ, satthārā, satthārehi, satthārebhi, satthu, satthussa, satthuno, satthūnaṃ, satthārānaṃ, satthānaṃ.
Satthānaṃ, satthārā, satthārehi, satthārebhi, satthu, satthussa, satthuno, satthūnaṃ, satthārānaṃ, satthānaṃ.
Satthānaṃ, satthārā, satthārehi, satthārebhi, satthu, satthussa, satthuno, satthūnaṃ, satthārānaṃ, satthānaṃ.
1281
191. Ṭi smiṃno* .
191. Ṭi smiṃno.
191. Ṭi smiṃno.
1282
Āraṅato smiṃno ṭi hoti.
From āraṅa, smiṃ becomes ṭi.
Từ āraṅa, smiṃ trở thành ṭi.
1283
192. Rassāraṅa* .
192. Rassāraṅa.
192. Rassāraṅa.
1284
Smiṃmhi pare āraṅkato rasso hoti.
When smiṃ follows, āraṅa becomes short.
Khi smiṃ theo sau, āraṅa trở thành nguyên âm ngắn.
1285
Satthari, satthāresu.
Satthari, satthāresu.
Satthari, satthāresu.
1286
Bahulādhikārā nā, smāsu satthunāti ca sumhi satthūsūti ca siddhaṃ.
Due to the predominance of rules, satthunā for nā and smā, and satthūsū for su are established.
Do thẩm quyền của bahula, satthunā trong nā, smā và satthūsu trong su cũng được thành lập.
‘‘Dhammarājena satthunā, pūjaṃ labbhati bhattusū’’ti* pāḷi.
The Pali text is: “By the Dhamma-king, the Teacher, homage is received from the husband.”
Lời kệ là: "Sự cúng dường được nhận bởi vị Đạo Sư là Pháp Vương, bởi người chồng."
‘Bhattusū’ti sāmīsu, ‘bhattāsū’tipi pāṭho.
‘Bhattusū’ is in the locative plural; ‘bhattāsū’ is also a reading.
Bhattusū là trong số các chủ nhân, bhattāsū cũng là một biến thể.
1287
‘Ltupitādīnamase’ti aseggahaṇena tomhi āraṅa hoti* , ‘‘satthārato satthāraṃ gacchanti, satthārato satthāraṃ ghaṭentī’’ti* pāḷi.
By the inclusion of 'ase' in ‘ltupitādīnamase’, āraṅa occurs when to follows; the Pali text is: ‘‘They go from the Teacher to the Teacher, they unite the Teacher with the Teacher.’’
Do việc lấy ase trong ltupitādīnamase, āraṅa xảy ra trong to; lời kệ là: "Họ đi từ vị Đạo Sư đến vị Đạo Sư, họ gắn bó với vị Đạo Sư từ vị Đạo Sư."
1288
Evaṃ kattā, bhattā, gantā, jetā, janetā, chettā, cheditā, viññātā, viññāpetā, uṭṭhātā, uṭṭhāpetā, taritā, tāretā, dātā, dāpetā, sandhātā, sandhāpetā, netā, nettā, posetā, bhettā, yātā, vattā, setā, hantā, sakamandhātā, mahāmandhātā iccādayo.
Thus are kattā, bhattā, gantā, jetā, janetā, chettā, cheditā, viññātā, viññāpetā, uṭṭhātā, uṭṭhāpetā, taritā, tāretā, dātā, dāpetā, sandhātā, sandhāpetā, netā, nettā, posetā, bhettā, yātā, vattā, setā, hantā, sakamandhātā, mahāmandhātā and so on.
Tương tự: kattā, bhattā, gantā, jetā, janetā, chettā, cheditā, viññātā, viññāpetā, uṭṭhātā, uṭṭhāpetā, taritā, tāretā, dātā, dāpetā, sandhātā, sandhāpetā, netā, nettā, posetā, bhettā, yātā, vattā, setā, hantā, sakamandhātā, mahāmandhātā, v.v.
1289
Visesavidhānamuccate.
Special rules are stated.
Các quy tắc đặc biệt được nêu ra.
1290
Mahāvuttinā yonaṃ ā hoti, avitakkitā gabbhamupavajanti* , te bhikkhū brūhetā suññāgārānaṃ.
By the Mahāvutti, yo becomes ā; unhesitatingly they enter the womb; those monks are the exalters of empty dwellings.
Theo Mahāvutti, yo trở thành ā; "Họ đi vào bào thai mà không suy nghĩ," "Những tỳ khưu đó là những người bảo vệ các tịnh xá."
1291
Amaccavācīhi kattu, khattusaddehi gassa ettaṃ, uṭṭhehi katte taramāno* , natthi bho khatte paroloko* .
From kattu and khattusadda denoting a minister, ga becomes ettaṃ: “Arise, O doer, quickly!”; “There is no other world, O minister.”
Từ các từ kattu, khattu có nghĩa là quan lại, gassa trở thành ettaṃ; "Này người làm, hãy nhanh chóng đứng dậy," "Này quan lại, không có thế giới bên kia."
1292
Ge pare āraṅa ca hoti, pucchāma kattāra anomapañña, ‘‘kattāraṃ anomapañña’’ntipi* yujjati.
When ge follows, āraṅa also occurs: “We ask the doer, O wise one;” “the doer, O wise one” is also appropriate.
Khi ge theo sau, āraṅa cũng xảy ra; "Chúng tôi hỏi vị Đấng Sáng Tạo với trí tuệ vô thượng," "kattāraṃ anomapaññaṃ" cũng phù hợp.
1293
Aṃmhi pare pubbassaralopo ca hoti, anukampakaṃ pāṇasamampi bhattuṃ jahanti itthiyo.
When aṃ follows, the previous vowel is also deleted: “Women abandon even a compassionate husband who is like life itself.”
Khi aṃ theo sau, có sự lược bỏ nguyên âm trước; "Phụ nữ từ bỏ ngay cả người chồng yêu thương như hơi thở."
‘‘So patīto pamuttena, bhattunā bhattugāravo’’ti* diṭṭhattā kattunā, gantunā iccādīnipi yujjanti.
Since it is seen: “He, pleased and honored by his released husband,” kattunā, gantunā and so on are also appropriate.
Vì đã được thấy "Người đó vui mừng, với người chồng được giải thoát, tôn kính người chồng," nên kattunā, gantunā, v.v. cũng phù hợp.
1294
Nettumhā smiṃno ettaṃ* , nette ujuṃ gate sati* , ete saddā tīsu liṅgesu samānarūpā honti, kattā itthī, kattā puriso, kattā kulaṃ iccādi.
From nettu, smiṃ becomes ettaṃ: “When the eyes are straight”; these words have the same form in all three genders: kattā (female), kattā (male), kattā (family) and so on.
Từ nettumhā, smiṃ trở thành ettaṃ; "Khi đôi mắt đã đi thẳng," những từ này có hình thức giống nhau trong ba giống (nam, nữ, trung); kattā nữ, kattā nam, kattā gia đình, v.v.
1295
Iti satthādirāsi.
Thus ends the Satthādi Class.
Như vậy là nhóm Satthā-ādi.
1296
Pitādirāsi
Pitādi Class
Nhóm Pitā-ādi
1297
Pitā gacchati.
Pitā goes.
Cha đi.
1298
193. Pitādīnamanattādīnaṃ* .
193. Pitādīnamanattādīnaṃ.
193. Pitādīnamanattādīnaṃ.
1299
Nattādivajjitānaṃ pitādīnaṃ āraṅakato rasso hoti.
From the āraṅa of pitādi, excluding nattādi, a short vowel occurs.
Từ āraṅa, các từ pitādi không bao gồm nattādi trở thành nguyên âm ngắn.
1300
Pitaro, bho pita, bho pitā, bhonto pitaro.
Pitaro, bho pita, bho pitā, bhonto pitaro.
Pitaro, bho pita, bho pitā, bhonto pitaro.
Pitaraṃ, pituṃ vā.
Pitaraṃ, or pituṃ.
Pitaraṃ, hoặc pituṃ.
‘‘Mātuṃ pituñca vanditvā’’ti* dissati.
‘‘Having bowed to mother and father’’ is seen.
"Sau khi đảnh lễ mẹ và cha" được thấy.
1301
Pitaro, pitare, pitarā, pitunā, pitarehi, pitarebhi, pitūhi, pitūbhi, pitu, pitussa, pituno, pitūnaṃ, pitarānaṃ, pitarā, pitunā, pitarehi, pitarebhi, pitūhi, pitūbhi, pitu, pitussa, pituno, pitūnaṃ, pitarānaṃ, pitānaṃ, pitusmiṃ, pitumhi, pitari, pitaresu, pitūsu.
Pitaro, pitare, pitarā, pitunā, pitarehi, pitarebhi, pitūhi, pitūbhi, pitu, pitussa, pituno, pitūnaṃ, pitarānaṃ, pitarā, pitunā, pitarehi, pitarebhi, pitūhi, pitūbhi, pitu, pitussa, pituno, pitūnaṃ, pitarānaṃ, pitānaṃ, pitusmiṃ, pitumhi, pitari, pitaresu, pitūsu.
Pitaro, pitare, pitarā, pitunā, pitarehi, pitarebhi, pitūhi, pitūbhi, pitu, pitussa, pituno, pitūnaṃ, pitarānaṃ, pitarā, pitunā, pitarehi, pitarebhi, pitūhi, pitūbhi, pitu, pitussa, pituno, pitūnaṃ, pitarānaṃ, pitānaṃ, pitusmiṃ, pitumhi, pitari, pitaresu, pitūsu.
1302
Anaṇo ñātinaṃ hoti, devānaṃ pitunañca so* , mātāpitūnaṃ accayena, dhammaṃ cara mahārāja, mātāpitūsu khattiya* .
He is debt-free to relatives, and to devas and fathers; when mother and father pass away, O great king, practice Dhamma, O khattiya, towards mother and father.
"Người đó không nợ bà con, chư thiên và cha mẹ," "Hỡi Đại vương, sau khi cha mẹ qua đời, hãy thực hành pháp, hỡi chiến sĩ, đối với cha mẹ."
1303
Evaṃ bhātā, bhātaro, jāmātā, jāmātaroiccādi.
Similarly, bhātā, bhātaro, jāmātā, jāmātaro and so on.
Tương tự: bhātā, bhātaro, jāmātā, jāmātaro, v.v.
1304
Anattādīnanti kiṃ?
What about 'anatādīnaṃ'?
"Anattādīnaṃ" có nghĩa là gì?
Nattā, nattāro, nattāraṃ, nattāro, nattāre iccādi.
Nattā, nattāro, nattāraṃ, nattāro, nattāre and so on.
Nattā, nattāro, nattāraṃ, nattāro, nattāre, v.v.
Tathā panattusaddopi.
Similarly, the word panattu.
Tương tự, từ panattu cũng vậy.
1305
Mātu, dhītu, duhitusaddā pana itthiliṅgā eva, mātā, mātaro, bhoti māta, bhoti mātā, bhoti māte vā, ‘‘acchariyaṃ nandamāte, abbhutaṃ nandamāte’’ti* dissati.
The words mātu, dhītu, duhitu are feminine only: mātā, mātaro, bhoti māta, bhoti mātā, or bhoti māte, ‘‘Wonderful, O Nanda’s mother, marvelous, O Nanda’s mother’’ is seen.
Tuy nhiên, các từ mātu, dhītu, duhitu chỉ là giống cái: mātā, mātaro, bhoti māta, bhoti mātā, hoặc bhoti māte; "Kỳ diệu thay, Nandamātā, phi thường thay, Nandamātā" được thấy.
‘Ghabrahmāditve’ti gassa ettaṃ.
By ‘ghabrahmāditve’, ga becomes ettaṃ.
"Ghabrahmāditve" có nghĩa là gassa trở thành ettaṃ.
Bhotiyo mātaro, mātaraṃ, mātuṃ, mātaro, mātare, mātuyā, mātarā, mātarehi, mātarebhi, mātūhi, mātūbhi, mātu, mātussa, mātuyā.
Bhotiyo mātaro, mātaraṃ, mātuṃ, mātaro, mātare, mātuyā, mātarā, mātarehi, mātarebhi, mātūhi, mātūbhi, mātu, mātussa, mātuyā.
Bhotiyo mātaro, mātaraṃ, mātuṃ, mātaro, mātare, mātuyā, mātarā, mātarehi, mātarebhi, mātūhi, mātūbhi, mātu, mātussa, mātuyā.
‘‘Mātussa sarati, pitussa saratī’’ti* satthe dissati.
In the canonical texts, ‘‘He remembers his mother, he remembers his father’’ is seen.
"Ghi nhớ mẹ, ghi nhớ cha" được thấy trong kinh điển.
‘‘Buddhamātussa sakkāraṃ, karotu sugatoraso’’ti* ca dissati.
And ‘‘Let the Sugata’s son pay homage to the Buddha’s mother’’ is also seen.
Và "Hãy làm lễ cúng dường cho mẹ của Đức Phật, vị có hương thơm của bậc Thiện Thệ" cũng được thấy.
Mātūnaṃ, mātānaṃ, mātarānaṃ.
Mātūnaṃ, mātānaṃ, mātarānaṃ.
Mātūnaṃ, mātānaṃ, mātarānaṃ.
Pañcamīrūpaṃ tatiyāsamaṃ.
The ablative form is the same as the instrumental.
Hình thức cách thứ năm giống cách thứ ba.
Chaṭṭhīrūpaṃ catutthīsamaṃ.
The genitive form is the same as the dative.
Hình thức cách thứ sáu giống cách thứ tư.
Mātusmiṃ, mātumhi, mātari, mātuyā, mātuyaṃ, mātaresu, mātūsu.
Mātusmiṃ, mātumhi, mātari, mātuyā, mātuyaṃ, mātaresu, mātūsu.
Mātusmiṃ, mātumhi, mātari, mātuyā, mātuyaṃ, mātaresu, mātūsu.
Evaṃ dhītu, duhitusaddā.
Similarly, the words dhītu, duhitu.
Tương tự, các từ dhītu, duhitu.
1306
Visesavidhimhi gāthāsu mahāvuttinā mātu, pitusaddehi nādīnaṃ pañcannaṃ ekavacanānaṃ yā hoti, smiṃno pana yañca hoti, antalopo ca.
In special rules, in verses, by the Mahāvutti, from the words mātu and pitu, the five singular forms of nādi become yā, and smiṃ becomes ya, with internal elision.
Trong quy tắc đặc biệt, trong các câu kệ, theo Mahāvutti, yā xảy ra cho năm số ít của nādi từ các từ mātu, pitu; và yañca xảy ra cho smiṃ, và có sự lược bỏ ở giữa.
Matyā kataṃ, matyā deti, matyā apeti, matyā dhanaṃ, matyā ṭhitaṃ.
Done by the mother, gives to the mother, separates from the mother, wealth of the mother, stood by the mother.
Được mẹ làm, mẹ cho, mẹ rời đi, tài sản của mẹ, được mẹ đặt.
Matyaṃ ṭhitaṃ.
Stood in the mother.
Được đặt trong mẹ.
Evaṃ petyā kataṃiccādi, idha vuddhi.
Similarly, done by the father and so on, here is lengthening.
Tương tự, được cha làm, v.v., ở đây có sự tăng trưởng.
1307
Anuññāto ahaṃ matyā, sañcatto pitarā ahaṃ* .
‘‘I am permitted by my mother, I am prepared by my father.’’
"Tôi được mẹ cho phép, tôi được cha chấp thuận."
Matyā ca petyā ca kataṃ susādhu* , ahañhi jānāmi janinda etaṃ, matyā ca petyā ca* , sabbaṃ pubbepi vuttameva.
‘‘Done very well by mother and by father;’’ ‘‘Indeed, O king of men, I know this, by mother and by father;’’ all has been said before.
"Được mẹ và cha làm thì rất tốt," "Hỡi vua, tôi biết điều này, được mẹ và cha làm," tất cả đã được nói trước đó.
1308
Satthu, pitādīnaṃ samāse vidhānaṃ samāsakaṇḍe āgamissati.
The rules for satthu and pitādi in compounds will come in the compound section.
Các quy tắc cho satthu, pitādi trong hợp chất sẽ được trình bày trong phần hợp chất.
1309
Iti pitādirāsi.
Thus ends the Pitādi Class.
Như vậy là nhóm Pitā-ādi.
1310
Iti satthādigaṇarāsi.
Thus ends the Satthādi Group Class.
Như vậy là nhóm Satthādi.
1311
Ukārantapulliṅgarāsi niṭṭhito.
The Ukāranta Masculine Class is concluded.
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm U dài đã hoàn tất.
1312
Ūkārantapulliṅgarāsi
Ūkāranta Masculine Class
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm Ū dài
1313
‘Gasīna’nti lopo, sayambhū gacchati.
By ‘Gasīnaṃ’, deletion; sayambhū goes.
Do Gasīnaṃ, có sự lược bỏ; sayambhū đi.
‘Lopo’ti yonaṃ lopo, sayambhū gacchanti.
By ‘Lopo’, deletion of yo; sayambhū go.
Do Lopo, có sự lược bỏ yo; sayambhū đi.
1314
Pakkhe –
Alternatively —
Trong trường hợp khác –
1315
‘Jantādito no cā’ti yonaṃ vo, no, sayambhuvo, sayambhuno.
By ‘Jantādito no cā’, yo becomes vo, no: sayambhuvo, sayambhuno.
Do Jantādito no cā, yo trở thành vo, no; sayambhuvo, sayambhuno.
1316
‘Ge vā’ti ge pare vikappena rasso, bho sayambhu, bho sayambhū, bhonto sayambhū, sayambhuvo, sayambhuno.
By ‘Ge vā’, when ge follows, it is optionally short: bho sayambhu, bho sayambhū, bhonto sayambhū, sayambhuvo, sayambhuno.
Do Ge vā, khi ge theo sau, có nguyên âm ngắn tùy chọn; bho sayambhu, bho sayambhū, bhonto sayambhū, sayambhuvo, sayambhuno.
1317
‘Ekavacanayosvaghona’nti amādīsu ekavacanesu niccaṃ rasso, sayambhuṃ, gāthāyaṃ ‘sayambhuna’ntipi yujjati.
By ‘Ekavacanayosvaghona’, in singular forms like ama, it is always short: sayambhuṃ; in verses, ‘sayambhunaṃ’ is also appropriate.
Do Ekavacanayosvaghona, trong các số ít của amādi, luôn có nguyên âm ngắn; sayambhuṃ, trong câu kệ, sayambhunaṃ cũng phù hợp.
1318
Sayambhū, sayambhuvo, sayambhuno.
Sayambhū, sayambhuvo, sayambhuno.
Sayambhū, sayambhuvo, sayambhuno.
Sayambhunā, sayambhūhi, sayambhūbhi, sayambhussa, sayambhuno, sayambhūnaṃ.
Sayambhunā, sayambhūhi, sayambhūbhi, sayambhussa, sayambhuno, sayambhūnaṃ.
Sayambhunā, sayambhūhi, sayambhūbhi, sayambhussa, sayambhuno, sayambhūnaṃ.
Sayambhusmā, sayambhumhā, sayambhunā, sayambhūhi, sayambhūbhi, sayambhussa, sayambhuno, sayambhūnaṃ.
Sayambhusmā, sayambhumhā, sayambhunā, sayambhūhi, sayambhūbhi, sayambhussa, sayambhuno, sayambhūnaṃ.
Sayambhusmā, sayambhumhā, sayambhunā, sayambhūhi, sayambhūbhi, sayambhussa, sayambhuno, sayambhūnaṃ.
Sayambhusmiṃ, sayambhumhi, sayambhūsu.
In a self-existent one, in a self-existent one, among self-existent ones.
Sayambhusmiṃ, sayambhumhi, sayambhūsu.
1319
Evaṃ abhibhū, parābhibhū, vessabhū, gotrabhū, vatrabhū iccādi.
Thus, similarly, abhibhū, parābhibhū, vessabhū, gotrabhū, vatrabhū, and so on.
Tương tự như vậy: abhibhū, parābhibhū, vessabhū, gotrabhū, vatrabhū, v.v.
Sesesu pana yonaṃ no eva labbhati, cittasahabhuno dhammā* .
But in the remaining (words), the yo ending is not obtained at all, as in cittasahabhuno dhammā.
Tuy nhiên, trong các trường hợp còn lại, yo không được lấy, ví dụ: cittasahabhuno dhammā (các pháp đồng sinh với tâm).
1320
194. Kūto* .
194. Kūto.
194. Kūto.
1321
Pume kūpaccayantehi yonaṃ no hoti vā.
For masculine words ending in the kū affix, the yo ending optionally does not occur.
Ở giống đực, từ tận cùng bằng hậu tố kū, yo có thể không xảy ra.
1322
Sabbaññū, sabbaññuno.
Sabbaññū, sabbaññuno.
Sabbaññū, sabbaññuno.
Sesaṃ suviññeyyaṃ.
The rest is easily understood.
Phần còn lại dễ hiểu.
1323
Viññū, vadaññū, atthaññū, dhammaññū, mattaññū, vidū.
Viññū, vadaññū, atthaññū, dhammaññū, mattaññū, vidū.
Viññū, vadaññū, atthaññū, dhammaññū, mattaññū, vidū.
Idha kūsaddena rūpaccayantāpi gayhanti, vedagū, pāragū.
Here, by the word kū, words ending in the rū affix are also understood, such as vedagū, pāragū.
Ở đây, với từ kū, các từ tận cùng bằng hậu tố rū cũng được bao gồm, ví dụ: vedagū, pāragū.
Tathā bhīrū, pabhaṅgū, virāgūiccādi ca.
Likewise, bhīrū, pabhaṅgū, virāgū, and so on.
Cũng như bhīrū, pabhaṅgū, virāgū, v.v.
1324
Ūkārantapulliṅgarāsi niṭṭhito.
The section on masculine words ending in ū is concluded.
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng ū đã hoàn tất.
1325
Okāranto pana gosaddo eva, so pubbe vuttoyeva.
As for words ending in o, only gosaddo (the word go) exists, which has already been mentioned previously.
Còn danh từ tận cùng bằng o chỉ có từ go, đã được đề cập trước đó.
1326
Pulliṅgarāsi niṭṭhito.
The section on masculine words is concluded.
Phần danh từ giống đực đã hoàn tất.
1327
Napuṃsakaliṅgarāsi
Section on Neuter Gender Words
Phần danh từ giống trung
1328
Akārantanapuṃsaka cittādirāsi
Neuter words ending in a, such as citta
Phần danh từ giống trung tận cùng bằng a như citta, v.v.
1329
Atha napuṃsakaliṅgaṃ dīpiyate.
Now, the neuter gender is explained.
Bây giờ, giống trung được giải thích.
Taṃ pana pañcavidhaṃ adantaṃ, idantaṃ īdantaṃ, udantaṃ, ūdantanti.
It is of five kinds: ending in a, ending in i, ending in ī, ending in u, and ending in ū.
Nó có năm loại: tận cùng bằng a, tận cùng bằng i, tận cùng bằng ī, tận cùng bằng u, tận cùng bằng ū.
1330
195. Aṃ napuṃsake* .
195. aṃ for neuter.
195. Aṃ napuṃsake.
1331
Napuṃsake ato sissa aṃ hoti.
In the neuter gender, for a-ending words, sī becomes aṃ.
Ở giống trung, a của si trở thành aṃ.
1332
Cittaṃ.
Cittaṃ.
Cittaṃ.
1333
196. Yonaṃ ni* .
196. ni for yo.
196. Yonaṃ ni.
1334
Napuṃsake ato yonaṃ ni hoti.
In the neuter gender, for a-ending words, yo becomes ni.
Ở giống trung, a của yo trở thành ni.
‘Yolopanīsū’ti nimhi dīgho.
By the rule ‘Yolopanīsū’, there is lengthening when ni is present.
Với quy tắc ‘Yolopanīsū’, ni được kéo dài.
1335
Cittāni.
Cittāni.
Cittāni.
1336
197. Nīnaṃ vā* .
197. nīnaṃ optionally.
197. Nīnaṃ vā.
1337
Ato nīnaṃ ṭā, ṭe honti vā.
For a-ending words, nī (of yo) optionally becomes ṭā or ṭe.
a của nī có thể trở thành ṭā, ṭe.
1338
Cittā, he citta, he cittā, he cittāni, he cittā vā, cittaṃ, cittāni, citte, cittena.
Cittā, he citta, he cittā, he cittāni, he cittā (optionally), cittaṃ, cittāni, citte, cittena.
Cittā, he citta, he cittā, he cittāni, he cittā vā, cittaṃ, cittāni, citte, cittena.
Sesaṃ purisasamaṃ.
The rest is the same as for masculine words.
Phần còn lại giống như giống đực.
1339
Evaṃ dakaṃ, udakaṃ, sukhaṃ, dukkhaṃ, mukhaṃ, aṅgaṃ, liṅgaṃ, siṅgaṃ, aghaṃ, saccaṃ, naccaṃ, rajjaṃ, pajjaṃ, ambujaṃ, dhaññaṃ, thaññaṃ, araññaṃ, puññaṃ, kiliṭṭhaṃ, piṭṭhaṃ, bhaṇḍaṃ, tuṇḍaṃ, ñāṇaṃ, tāṇaṃ, leṇaṃ, karaṇaṃ, caraṇaṃ, chattaṃ, khettaṃ, nettaṃ, amataṃ, sotaṃ, pīṭhaṃ, vatthaṃ, padaṃ, gadaṃ, āvudhaṃ, kānanaṃ, ghānaṃ, jhānaṃ, dānaṃ, dhanaṃ, vanaṃ, pāpaṃ, dumaṃ, hadayaṃ, cīraṃ, cīvaraṃ, kulaṃ, mūlaṃ, balaṃ, maṅgalaṃ, bhisaṃ, sīsaṃ, lohaṃiccādayo.
Similarly, dakaṃ, udakaṃ, sukhaṃ, dukkhaṃ, mukhaṃ, aṅgaṃ, liṅgaṃ, siṅgaṃ, aghaṃ, saccaṃ, naccaṃ, rajjaṃ, pajjaṃ, ambujaṃ, dhaññaṃ, thaññaṃ, araññaṃ, puññaṃ, kiliṭṭhaṃ, piṭṭhaṃ, bhaṇḍaṃ, tuṇḍaṃ, ñāṇaṃ, tāṇaṃ, leṇaṃ, karaṇaṃ, caraṇaṃ, chattaṃ, khettaṃ, nettaṃ, amataṃ, sotaṃ, pīṭhaṃ, vatthaṃ, padaṃ, gadaṃ, āvudhaṃ, kānanaṃ, ghānaṃ, jhānaṃ, dānaṃ, dhanaṃ, vanaṃ, pāpaṃ, dumaṃ, hadayaṃ, cīraṃ, cīvaraṃ, kulaṃ, mūlaṃ, balaṃ, maṅgalaṃ, bhisaṃ, sīsaṃ, lohaṃ, and so on.
Tương tự như vậy: dakaṃ, udakaṃ, sukhaṃ, dukkhaṃ, mukhaṃ, aṅgaṃ, liṅgaṃ, siṅgaṃ, aghaṃ, saccaṃ, naccaṃ, rajjaṃ, pajjaṃ, ambujaṃ, dhaññaṃ, thaññaṃ, araññaṃ, puññaṃ, kiliṭṭhaṃ, piṭṭhaṃ, bhaṇḍaṃ, tuṇḍaṃ, ñāṇaṃ, tāṇaṃ, leṇaṃ, karaṇaṃ, caraṇaṃ, chattaṃ, khettaṃ, nettaṃ, amataṃ, sotaṃ, pīṭhaṃ, vatthaṃ, padaṃ, gadaṃ, āvudhaṃ, kānanaṃ, ghānaṃ, jhānaṃ, dānaṃ, dhanaṃ, vanaṃ, pāpaṃ, dumaṃ, hadayaṃ, cīraṃ, cīvaraṃ, kulaṃ, mūlaṃ, balaṃ, maṅgalaṃ, bhisaṃ, sīsaṃ, lohaṃ, v.v.
1340
Iti cittādirāsi.
Thus concludes the section on words like citta.
Như vậy là phần danh từ citta, v.v.
1341
Kammādirāsi
Section on words like kamma
Phần danh từ kamma, v.v.
1342
Kammasadde –
Regarding the word kamma –
Trong từ kamma –
1343
198. Nāsseno* .
198. eno for nā.
198. Nāsseno.
1344
Kammādīhi nāssa eno hoti vā.
For kamma and similar words, nā optionally becomes ena.
Từ kamma, v.v., nā có thể trở thành eno.
1345
Kammena, kammanā.
Kammena, kammanā.
Kammena, kammanā.
1346
‘Pumakammathāmaddhāna’nti suttena nā, smāsu uttaṃ, kammunā, kammassa, kammuno, kammasmā, kammamhā, kammanā, kammunā, kammassa, kammuno.
By the rule ‘Pumakammathāmaddhāna’, for nā and smā, u is stated, as in kammunā, kammassa, kammuno, kammasmā, kammamhā, kammanā, kammunā, kammassa, kammuno.
Theo quy tắc ‘Pumakammathāmaddhāna’, nā và smā được nói là utta, kammunā, kammassa, kammuno, kammasmā, kammamhā, kammanā, kammunā, kammassa, kammuno.
1347
199. Kammādito* .
199. From kamma and similar.
199. Kammādito.
1348
Kammādīhi smiṃno ni hoti vā.
For kamma and similar words, smiṃ optionally becomes ni.
Từ kamma, v.v., smiṃ có thể trở thành ni.
1349
Kammasmiṃ, kammamhi, kammani, kamme.
Kammasmiṃ, kammamhi, kammani, kamme.
Kammasmiṃ, kammamhi, kammani, kamme.
Sesaṃ cittasamaṃ.
The rest is the same as citta.
Phần còn lại giống như citta.
1350
Kamma camma ghamma asma vesma addha muddha aha brahma attaātumā kammādi.
Kamma, camma, ghamma, asma, vesma, addha, muddha, aha, brahma, atta, ātumā are like kamma.
Kamma, camma, ghamma, asma, vesma, addha, muddha, aha, brahma, atta, ātumā là các từ thuộc nhóm kamma, v.v.
Kammani, cammani.
Kammani, cammani.
Kammani, cammani.
‘‘Kiṃ chando kimadhippāyo, eko sammasi ghammanī’’ti* ca ‘‘kiṃ patthayaṃ mahābrahme, eko sammasi ghammanī’’ti* ca ‘‘mā tvaṃ cande khali asmanī’’ti ca ‘‘tamaddasa mahābrahmā, nisinnaṃ samhi vesmanī’’ti ca dissanti.
And it is seen in: ‘‘Kiṃ chando kimadhippāyo, eko sammasi ghammanī’’ and ‘‘kiṃ patthayaṃ mahābrahme, eko sammasi ghammanī’’ and ‘‘mā tvaṃ cande khali asmanī’’ and ‘‘tamaddasa mahābrahmā, nisinnaṃ samhi vesmanī’’.
Và ‘‘Kiṃ chando kimadhippāyo, eko sammasi ghammanī’’ và ‘‘Kiṃ patthayaṃ mahābrahme, eko sammasi ghammanī’’ và ‘‘Mā tvaṃ cande khali asmanī’’ và ‘‘Tamaddasa mahābrahmā, nisinnaṃ samhi vesmanī’’ đều được thấy.
Addhani, muddhani, ahani, brahmani, attani, ātumani, sabbametaṃ pubbepi vuttameva ca.
Addhani, muddhani, ahani, brahmani, attani, ātumani – all these have also been mentioned before.
Addhani, muddhani, ahani, brahmani, attani, ātumani, tất cả những điều này cũng đã được nói trước đó.
Tattha ‘sammasī’ti acchasi, ‘ghammanī’ti gimhakāle ātape vā, ‘asmanī’ti pāsāṇe, ‘vesmanī’ti ghare.
Therein, ‘sammasī’ means you reside, ‘ghammanī’ means in the summer season or in the sun, ‘asmanī’ means on a rock, ‘vesmanī’ means in a house.
Trong đó, ‘sammasī’ nghĩa là ngồi, ‘ghammanī’ nghĩa là vào mùa hè hoặc trong nắng, ‘asmanī’ nghĩa là trên đá, ‘vesmanī’ nghĩa là trong nhà.
1351
Iti kammādirāsi.
Thus concludes the section on words like kamma.
Như vậy là phần danh từ kamma, v.v.
1352
200. Aṃ napuṃsake* .
200. aṃ for neuter.
200. Aṃ napuṃsake.
1353
Napuṃsake simhi ntussa aṃ hoti vā.
In the neuter gender, nt optionally becomes aṃ for sī.
Ở giống trung, nt của si có thể trở thành aṃ.
Silopo.
Deletion of sī.
Si bị lược bỏ.
1354
Guṇavaṃ kulaṃ.
Guṇavaṃ kulaṃ (a virtuous family).
Guṇavaṃ kulaṃ.
1355
Pakkhe –
In the alternative –
Trong trường hợp khác –
1356
Simhi mahāvuttinā ntussa anto a hoti, tato sissa aṃ hoti, guṇavantaṃ kulaṃ.
For sī, nt becomes anta by the rule mahāvutti, then sī becomes aṃ, resulting in guṇavantaṃ kulaṃ.
Trong si, nt của mahāvutti trở thành anta, sau đó si trở thành aṃ, guṇavantaṃ kulaṃ.
1357
‘Yvādo ntussā’ti yvādīsu ntussantassa attaṃ, guṇavantāni, guṇavantā, he guṇava, he guṇavā, he guṇavantāni, he guṇavantā, guṇavaṃ, guṇavantaṃ, guṇavantāni, guṇavante, guṇavantena, guṇavatā kulena.
By ‘Yvādo ntussā’, nt becomes anta in yvādi words, resulting in guṇavantāni, guṇavantā, he guṇava, he guṇavā, he guṇavantāni, he guṇavantā, guṇavaṃ, guṇavantaṃ, guṇavantāni, guṇavante, guṇavantena, guṇavatā kulena.
Theo quy tắc ‘Yvādo ntussā’, âm cuối của nt trong yvādi trở thành atta, guṇavantāni, guṇavantā, he guṇava, he guṇavā, he guṇavantāni, he guṇavantā, guṇavaṃ, guṇavantaṃ, guṇavantāni, guṇavante, guṇavantena, guṇavatā kulena.
Sabbaṃ pulliṅgasamaṃ.
All are the same as masculine words.
Tất cả giống như giống đực.
1358
Satimaṃ kulaṃ, satimantaṃ kulaṃ iccādi.
Satimaṃ kulaṃ, satimantaṃ kulaṃ, and so on.
Satimaṃ kulaṃ, satimantaṃ kulaṃ, v.v.
1359
Gacchaṃ kulaṃ, gacchantaṃ kulaṃ, gacchantāni kulāni iccādi.
Gacchaṃ kulaṃ, gacchantaṃ kulaṃ, gacchantāni kulāni, and so on.
Gacchaṃ kulaṃ, gacchantaṃ kulaṃ, gacchantāni kulāni, v.v.
1360
Iti akārantanapuṃsakarāsi.
Thus concludes the section on neuter words ending in a.
Như vậy là phần danh từ giống trung tận cùng bằng a.
1361
Ikārantanapuṃsakarāsi
Section on neuter words ending in i
Phần danh từ giống trung tận cùng bằng i
1362
Aṭṭhi tiṭṭhati, aṭṭhī tiṭṭhanti.
Aṭṭhi tiṭṭhati (a bone stands), aṭṭhī tiṭṭhanti (bones stand).
Aṭṭhi tiṭṭhati, aṭṭhī tiṭṭhanti.
1363
201. Jhalā vā* .
201. jhala optionally.
201. Jhalā vā.
1364
Napuṃsake jha, lato yonaṃ ni hoti vā.
In the neuter gender, for jha and la (words ending in i), yo optionally becomes ni.
Ở giống trung, yo của jha và la có thể trở thành ni.
‘Yolopanīsū’ti dīgho.
By ‘Yolopanīsū’, there is lengthening.
Với quy tắc ‘Yolopanīsū’, ni được kéo dài.
1365
Aṭṭhīni, he aṭṭhi, he aṭṭhī, he aṭṭhīni, he aṭṭhī vā, aṭṭhiṃ, aṭṭhinaṃ, aṭṭhīni, aṭṭhī, aṭṭhinā, aṭṭhīhi, aṭṭhībhi.
Aṭṭhīni, he aṭṭhi, he aṭṭhī, he aṭṭhīni, he aṭṭhī (optionally), aṭṭhiṃ, aṭṭhinaṃ, aṭṭhīni, aṭṭhī, aṭṭhinā, aṭṭhīhi, aṭṭhībhi.
Aṭṭhīni, he aṭṭhi, he aṭṭhī, he aṭṭhīni, he aṭṭhī vā, aṭṭhiṃ, aṭṭhinaṃ, aṭṭhīni, aṭṭhī, aṭṭhinā, aṭṭhīhi, aṭṭhībhi.
Sesaṃ munisamaṃ.
The rest is the same as muni.
Phần còn lại giống như muni.
1366
Samāsepi sammādiṭṭhi kulaṃ, sammādiṭṭhīni kulāni iccādi, yonaṃ no, ne natthi.
Even in compounds, sammādiṭṭhi kulaṃ, sammādiṭṭhīni kulāni, and so on; yo does not become no or ne.
Ngay cả trong hợp chất, sammādiṭṭhi kulaṃ, sammādiṭṭhīni kulāni, v.v., yo không có no, ne.
1367
Smiṃmhi sammādiṭṭhismiṃ, sammādiṭṭhimhi, sammādiṭṭhini, sammādiṭṭhine kule, ariyavuttine kule iti vattabbaṃ.
For smiṃ, sammādiṭṭhismiṃ, sammādiṭṭhimhi, sammādiṭṭhini, sammādiṭṭhine kule, ariyavuttine kule should be stated.
Trong smiṃ, phải nói là sammādiṭṭhismiṃ, sammādiṭṭhimhi, sammādiṭṭhini, sammādiṭṭhine kule, ariyavuttine kule.
1368
Evaṃ akkhi, acchi, satthi, dadhi, vāri iccādayo.
Similarly, akkhi, acchi, satthi, dadhi, vāri, and so on.
Tương tự như vậy: akkhi, acchi, satthi, dadhi, vāri, v.v.
1369
Iti ikārantanapuṃsakarāsi.
Thus concludes the section on neuter words ending in i.
Như vậy là phần danh từ giống trung tận cùng bằng i.
1370
Īkārantanapuṃsakarāsi
Section on neuter words ending in ī
Phần danh từ giống trung tận cùng bằng ī
1371
Īkārante ‘ekavacanayosvaghona’nti suttena simhi rasso, daṇḍi kulaṃ, daṇḍīni kulāni, yonaṃ lope daṇḍī.
For words ending in ī, by the rule ‘ekavacanayosvaghona’, ī is shortened when sī is present, as in daṇḍi kulaṃ, daṇḍīni kulāni, and upon deletion of yo, daṇḍī.
Trong các từ tận cùng bằng ī, theo quy tắc ‘ekavacanayosvaghona’, ī được rút ngắn trong si, daṇḍi kulaṃ, daṇḍīni kulāni, khi yo bị lược bỏ thì daṇḍī.
1372
‘Ge vā’ti rasso, he daṇḍi, he daṇḍī vā, he daṇḍīni, he daṇḍī, daṇḍiṃ, daṇḍinaṃ, daṇḍīni, daṇḍī, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi.
By ‘Ge vā’, there is optional shortening, as in he daṇḍi, he daṇḍī (optionally), he daṇḍīni, he daṇḍī, daṇḍiṃ, daṇḍinaṃ, daṇḍīni, daṇḍī, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi.
Theo quy tắc ‘Ge vā’, ī được rút ngắn, he daṇḍi, he daṇḍī vā, he daṇḍīni, he daṇḍī, daṇḍiṃ, daṇḍinaṃ, daṇḍīni, daṇḍī, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi.
Pulliṅgasamaṃ.
Same as masculine words.
Giống như giống đực.
1373
Samāsepi sīghayāyi cittaṃ, sīghayāyīni, sīghayāyī, he sīghayāyi, he sīghayāyī vā, he sīghayāyīni, he sīghayāyī, sīghayāyiṃ, sīghayāyinaṃ, sīghayāyīni iccādi.
Even in compounds, sīghayāyi cittaṃ, sīghayāyīni, sīghayāyī, he sīghayāyi, he sīghayāyī (optionally), he sīghayāyīni, he sīghayāyī, sīghayāyiṃ, sīghayāyinaṃ, sīghayāyīni, and so on.
Ngay cả trong hợp chất, sīghayāyi cittaṃ, sīghayāyīni, sīghayāyī, he sīghayāyi, he sīghayāyī vā, he sīghayāyīni, he sīghayāyī, sīghayāyiṃ, sīghayāyinaṃ, sīghayāyīni, v.v.
1374
Evaṃ sukhakāri dānaṃ, cakkī, pakkhī, sukhī, sikhī iccādayo kulasambandhino ca veditabbā.
Similarly, sukakāri dānaṃ, cakkī, pakkhī, sukhī, sikhī, and so on, pertaining to family, should be understood.
Tương tự như vậy: sukhakāri dānaṃ, cakkī, pakkhī, sukhī, sikhī, v.v., và những từ liên quan đến kula cũng phải được hiểu.
1375
Iti īkārantanapuṃsakarāsi.
Thus concludes the section on neuter words ending in ī.
Như vậy là phần danh từ giống trung tận cùng bằng ī.
1376
Ukārantanapuṃsakarāsi
Section on neuter words ending in u
Phần danh từ giống trung tận cùng bằng u
1377
Āyu tiṭṭhati, ‘jhalā vā’ti yonaṃ nitte lope ca dīgho, āyūni, āyū, he āyu, he āyū, he āyūni, he āyū, āyuṃ, āyunaṃ, āyūni, āyū.
Āyu tiṭṭhati (life stands), by ‘jhalā vā’, upon deletion of ni for yo, there is lengthening, resulting in āyūni, āyū, he āyu, he āyū, he āyūni, he āyū, āyuṃ, āyunaṃ, āyūni, āyū.
Āyu tiṭṭhati, theo quy tắc ‘jhalā vā’, yo trở thành ni, và khi bị lược bỏ thì ī được kéo dài, āyūni, āyū, he āyu, he āyū, he āyūni, he āyū, āyuṃ, āyunaṃ, āyūni, āyū.
Sesaṃ bhikkhusamaṃ.
The rest is the same as bhikkhu.
Phần còn lại giống như bhikkhu.
1378
Āyusaddo pulliṅgepi vattati, ‘‘punarāyu ca me laddho* , āyuñca vo kīvatako nu samma* , āyu nu khīṇo maraṇañca santike, na cāyu khīṇo maraṇañca dūre’’ti pāḷipadāni.
The word āyu is also used in the masculine gender, as in the Pali passages: ‘‘punarāyu ca me laddho (and renewed life has been obtained by me), āyuñca vo kīvatako nu samma (and how much is your life, friend?), āyu nu khīṇo maraṇañca santike (is life indeed exhausted and death near?), na cāyu khīṇo maraṇañca dūre (and life is not exhausted and death is far away).’’
Từ āyu cũng được sử dụng trong giống đực, ví dụ: ‘‘punarāyu ca me laddho, āyuñca vo kīvatako nu samma, āyu nu khīṇo maraṇañca santike, na cāyu khīṇo maraṇañca dūre’’ là các đoạn Pali.
1379
Evaṃ cakkhu, hiṅgu, siggu, jatu, vatthu, matthu, madhu, dhanu, tipu, dāru, vasu, assu iccādayo.
Similarly, cakkhu, hiṅgu, siggu, jatu, vatthu, matthu, madhu, dhanu, tipu, dāru, vasu, assu, and so on.
Tương tự như vậy: cakkhu, hiṅgu, siggu, jatu, vatthu, matthu, madhu, dhanu, tipu, dāru, vasu, assu, v.v.
1380
202. Ambādīhi* .
202. From ambu and similar.
202. Ambādīhi.
1381
Ambu, paṃsuiccādīhi smiṃno ni hoti vā.
For ambu, paṃsu, and similar words, smiṃ optionally becomes ni.
Từ ambu, paṃsu, v.v., smiṃ có thể trở thành ni.
1382
Phalaṃ patati ambuni, pupphaṃ yathā paṃsuni ātape gataṃ.
Phalaṃ patati ambuni (fruit falls into the water), pupphaṃ yathā paṃsuni ātape gataṃ (as a flower gone into the dust in the sun).
Phalaṃ patati ambuni, pupphaṃ yathā paṃsuni ātape gataṃ.
Sesaṃ āyusamaṃ.
The rest is the same as āyu.
Phần còn lại giống như āyu.
Citragu, vahagu, digu iccādayopi ukārantapakatikā evāti.
Citragu, vahagu, digu, and so on, are also naturally ending in u.
Citragu, vahagu, digu, v.v., cũng là các từ gốc tận cùng bằng u.
1383
Iti ukārantanapuṃsakarāsi.
Thus concludes the section on neuter words ending in u.
Như vậy là phần danh từ giống trung tận cùng bằng u.
1384
Ūkārantanapuṃsakarāsi
Section on neuter words ending in ū
Phần danh từ giống trung tận cùng bằng ū
1385
Simhi rasso, gotrabhu ñāṇaṃ, gotrabhūni, gotrabhū, he gotrabhu, he gotrabhū, he gotrabhūni, hegotrabhū, gotrabhuṃ, gotrabhunaṃ, gotrabhūni, gotrabhū.
Simhi rasso, gotrabhu ñāṇaṃ, gotrabhūni, gotrabhū, he gotrabhu, he gotrabhū, he gotrabhūni, hegotrabhū, gotrabhuṃ, gotrabhunaṃ, gotrabhūni, gotrabhū.
Ở thể si, nguyên âm ngắn lại: gotrabhu ñāṇaṃ, gotrabhūni, gotrabhū, he gotrabhu, he gotrabhū, he gotrabhūni, hegotrabhū, gotrabhuṃ, gotrabhunaṃ, gotrabhūni, gotrabhū.
Sesaṃ pulliṅgasamaṃ.
The rest is like masculine.
Phần còn lại tương tự như giống đực.
Evaṃ sayambhu ñāṇaṃ, abhibhu jhānaṃ iccādi.
Thus, 'sayambhu ñāṇa', 'abhibhu jhāna', etc.
Tương tự như vậy là sayambhu ñāṇaṃ (trí tuệ tự hiện hữu), abhibhu jhānaṃ (thiền thắng tri) v.v.
1386
Iti ūkārantanapuṃsakarāsi.
Thus ends the section on neuter nouns ending in -ū.
Kết thúc phần danh sách danh từ giống trung tận cùng bằng ū.
1387
Napuṃsakaliṅgarāsi niṭṭhito.
The section on neuter gender nouns is finished.
Phần danh sách danh từ giống trung đã hoàn tất.
1388
Sabbādirāsi
Section on 'Sabba' and similar words
Danh sách các đại từ bắt đầu bằng sabba
Next Page →

Settings