Abhidhammāvatāro-nāmarūpaparicchedo

4415

Ñāṇadassanavisuddhiniddeso

Description of Purification by Knowledge and Vision

Trình bày về Thanh tịnh Tuệ tri

4416

1319.

1417.

4417

Ito paraṃ tu bhikkhussa, hoti gotrabhumānasaṃ;

After this, for the bhikkhu, there arises the Gotrabhu consciousness;

Từ đây trở đi, tâm chuyển tánh (gotrabhumānasa) của Tỳ-khưu phát sinh;

4418

Āvajjaniyaṭhānattā, maggacittassa taṃ pana.

As it is the place for advertence to the path-consciousness.

Tâm ấy là nơi hướng đến của đạo tâm (maggacitta).

4419

1320.

1420.

4420

Na cappaṭipadāñāṇa-dassanaṃ vā tatheva ca;

It (Gotrabhu) does not at any time pertain to the purification of knowledge and vision of the way,

Nó không bao giờ thuộc về Tuệ tri Con Đường Hành Trì (paṭipadāñāṇadassana) hay Thanh tịnh Tuệ tri (ñāṇadassanasuddhi).

4421

Ñāṇadassanasuddhiṃ vā, bhajate na kudācanaṃ.

Nor to the purification of knowledge and vision itself.

1422.

4422

1321.

1323.

Giữa hai điều đó, tâm này không được gọi tên (abbohārika);

4423

Ubhinnamantarā etaṃ, abbohārikameva taṃ;

This (Gotrabhu) is an intermediate, indescribable state between the two;

Vì đã rơi vào dòng thiền quán (vipassanā), nó là thiền quán.

4424

Vipassanāya sotasmiṃ, patitattā vipassanā.

It is called vipassanā because it falls into the current of vipassanā.

1425.

4425

1322.

Hoặc vì nó đã vượt qua dòng phàm phu (pothujjanikagotta) để phát sinh;

4426

Pothujjanikagottaṃ vā, abhibhuyya pavattito;

Or, because it arises having overcome the lineage of the ordinary person (pothujjanikagotta);

Niết Bàn được gọi là dòng (gotta), từ đó có chuyển tánh (gotrabhu).

4427

Gottaṃ vuccati nibbānaṃ, tato bhavati gotrabhu.

Nibbāna is called "gotta" (lineage), hence it becomes "gotrabhu" (lineage-overcoming).

1428.

4428

1323.

Tuệ trong bốn đạo là Thanh tịnh Tuệ tri (ñāṇadassanasuddhikaṃ);

4429

Ñāṇaṃ catūsu maggesu, ñāṇadassanasuddhikaṃ;

The knowledge in the four paths is Ñāṇadassanasuddhika (purification by knowledge and vision);

Đối với người muốn thành tựu đạo đầu tiên đó.

4430

Tattha taṃ paṭhamaṃ maggaṃ, sampādetuṃ panicchatā.

There, desiring to achieve that first path,

1431.

4431

1324.

Tỳ-khưu ấy không có gì khác cần phải làm;

4432

Aññaṃ kiñcipi kātabbaṃ, bhikkhunā tena natthi taṃ;

There is nothing else for that bhikkhu to do;

Những gì cần làm, người ấy đã làm xong rồi.

4433

Yañhi tena ca kātabbaṃ, siyā taṃ katameva tu.

What was to be done by him, that indeed has been done.

1434.

4434

1325.

Hành giả đã làm xong tất cả, bằng cách phát sinh thiền quán (vipassanā) sắc bén, mạnh mẽ,

4435

Anulomāvasānañhi, sūraṃ tikkhaṃ vipassanaṃ;

Indeed, all that was to be done by the yogi, was to bring forth

Kết thúc bằng tuệ thuận thứ (anulomañāṇa).

4436

Uppādentena taṃ sabbaṃ, katameva ca yoginā.

A strong and sharp vipassanā, culminating in Anulomañāṇa.

1437.

4437

1326.

Vào cuối tuệ thuận thứ (anulomañāṇa) đó, tâm chuyển tánh (gotrabhu) lấy Niết Bàn (nibbāna) làm đối tượng;

4438

Tassānulomañāṇassa, ante tu animittakaṃ;

At the end of that Anulomañāṇa, making the signless,

Niết Bàn là vô tướng (animittakaṃ), vô hành (visaṅkhāraṃ), đoạn diệt (nirodhañca), bất tử (amataṃ padaṃ).

4439

Visaṅkhāraṃ nirodhañca, nibbānaṃ amataṃ padaṃ.

The unconditioned, cessation, Nibbāna, the deathless state,

1440.

4440

1327.

Tâm chuyển tánh (gotrabhu) đó, lấy Niết Bàn làm đối tượng;

4441

Gocaraṃ kurumānaṃ taṃ, nibbānārammaṇe pana;

Its object, that (Gotrabhu) is the first advertence and the first application

Là sự hướng tâm (āvajjana) đầu tiên và sự chú tâm (ābhogatā) đầu tiên.

4442

Paṭhamāvajjanañceva, paṭhamābhogatāpi ca.

Towards the object of Nibbāna.

1443.

4443

1328.

Với sáu duyên như vô gián duyên (anantarādīhi paccayehi) của đạo;

4444

Maggassānantarādīhi, paccayehi panacchahi;

Through the six conditions, such as the immediately contiguous condition for the path,

Rồi nó làm cho điều đó trở thành duyên.

4445

Tassa paccayabhāvañca, sādhayantaṃ tato pana.

And confirming its conditioned nature, then,

1446.

4446

1329.

Đó là đỉnh cao của thiền quán (vipassanā), đã đạt đến tột cùng;

4447

Vipassanāya muddhañhi, sikhāpattāya tāya taṃ;

When that vipassanā has reached its climax, there arises for him

Tâm chuyển tánh (gotrabhu) của người ấy phát sinh với đối tượng không quay lại (anāvattaṃ-rammaṇaṃ).

4448

Uppajjati anāvattaṃ-rammaṇaṃ tassa gotrabhu.

That Gotrabhu, which is a non-reversing object.

1449.

4449

1330.

Chỉ với một sự hướng tâm (āvajjana), trong cùng một lộ trình (vīthī);

4450

Ekenāvajjaneneva, ekissāyeva vīthiyā;

With a single advertence, in a single thought-process,

Tâm thuận thứ (anuloma) và tâm chuyển tánh (gotrabhu) có đối tượng khác nhau.

4451

Nānārammaṇatā cānu-lomagotrabhucetasaṃ.

The Anuloma and Gotrabhu consciousnesses have different objects.

1452.

4452

1331.

Đứng ở vị trí hướng tâm (āvajjanaṭṭhāna), nó không hướng tâm;

4453

Ṭhatvā āvajjanaṭṭhāne, tamanāvajjanampi ca;

Standing in the place of advertence, even without advertence,

Nó diệt đi như thể đã trao tín hiệu (saññā) cho đạo.

4454

Maggassa pana taṃ saññaṃ, datvā viya nirujjhati.

It (Gotrabhu) ceases as if having given its perception to the path.

1455.

4455

1332.

Đạo cũng không từ bỏ tín hiệu đã được trao đó;

4456

Maggopi tena taṃ dinnaṃ, amuñcitvāva sañhitaṃ;

The path, without releasing that perception given to it,

Theo sau tuệ đó, đạo phát sinh ngay sau đó.

4457

Taṃ ñāṇamanubandhanto, jāyate tadanantaraṃ.

Arises immediately after, following that knowledge.

1458.

4458

1333.

Đạo này chưa bao giờ bị xuyên thủng trước đây;

4459

Kadācipi anibbiddhapubbaṃ maggo panesa hi;

This path, never pierced before,

Nó phát sinh, phá tan tham (lobha), sân (dosa) và si (moha).

4460

Lobhaṃ dosañca mohañca, viddhaṃsantova jāyati.

Arises indeed, destroying greed, hatred, and delusion.

1461.

4461

1334.

Đạo này không chỉ diệt trừ sân hận;

4462

Na kevalamayaṃ maggo, dosanāsanameva ca;

This path does not merely destroy defilements;

Mà còn đóng các cánh cửa đến khổ cảnh (apāya).

4463

Karoti atha khopāyadvārānipi pidheti ca.

It also closes the doors to the woeful states.

1464.

4464

1335.

Nó làm khô cạn hoàn toàn đại dương khổ luân hồi (saṃsāravaṭṭadukkha) vô thủy vô chung;

4465

Anāmataggasaṃsāravaṭṭadukkhamahodadhiṃ;

It completely dries up the immeasurably terrifying ocean of suffering in the beginningless Saṃsāra,

Và vô cùng đáng sợ.

4466

Apāramatighorañca, soseti ca asesato.

Which is boundless and exceedingly dreadful.

1467.

4467

1336.

Khi phát sinh, nó cũng loại bỏ tà đạo (micchāmagga) tám chi;

4468

Micchāmaggaṃ panaṭṭhaṅgaṃ, jāyamāno ca ujjhati;

As it arises, it abandons the eightfold wrong path;

Và luôn luôn làm lắng dịu tất cả mọi sợ hãi và thù địch ở đây.

4469

Sabbaverabhayānettha, niccaṃ vūpasameti ca.

And here, it always calms all fears of enmity.

1470.

4470

1337.

1471.

Nó dẫn đến việc trở thành con ruột của Đức Phật (Buddhassorasaputtaṃ);

4471

Buddhassorasaputtattaṃ, upaneti nayaṃ pana;

It leads one to become a true child of the Buddha;

Và mang lại nhiều lợi ích cho hành giả.

4472

Ānisaṃse anekepi, pavattayati yogino.

And brings forth many benefits for the yogi.

1473.

4473

1338.

1472.

Với điều này, là người ban phát nhiều lợi ích;

4474

Dāyakenānisaṃsānaṃ, anekesamanena ca;

This knowledge, endowed with the first path,

Tuệ liên quan đến đạo đầu tiên được gọi là Tuệ tri (ñāṇadassana).

4475

Ādimaggena saṃyuttaṃ, ñāṇanti ñāṇadassanaṃ.

As it bestows innumerable benefits, is called Ñāṇadassana.

1476.

4476

Paṭhamamaggañāṇaṃ.

The First Path-Knowledge.

Đạo tuệ đầu tiên.

4477

1339.

1478.

4478

Tassevānantaraṃ tassa, vipākā dvepi tīṇi vā;

Immediately after that, two or three resultant^*

Ngay sau đó, hai hoặc ba tâm quả (phalacitta) của người ấy phát sinh;

4479

Phalacittāni jāyante, na jāyante tato paraṃ.

Fruition consciousnesses arise; they do not arise beyond that.

Sau đó thì không phát sinh nữa.

4480

1340.

1481.

4481

Keci ekañca dve tīṇi, cattārīti vadanti tu;

Some, however, say one, two, three, or four^*;

Một số người nói một, hai, ba, hoặc bốn;

4482

Na panetaṃ gahetabbaṃ, ajānitvā vadanti te.

But this should not be accepted; they speak without knowing.

Nhưng điều đó không nên chấp nhận, họ nói mà không biết.

4483

1341.

1484.

4484

Ekassāsevanaṃ natthi, tasmā dve anulomakā;

There is no repetition of one^*, therefore there are two anulomas;

Không có sự thực hành cho một (tâm), do đó có hai tâm thuận thứ (anulomakā);

4485

Tehi āsevanaṃ laddhā, tatiyaṃ hoti gotrabhu.

Having received repetition from them, the third becomes gotrabhu.

Sau khi đã có sự thực hành từ chúng, tâm chuyển tánh (gotrabhu) thứ ba phát sinh.

4486

1342.

4487

Catutthaṃ maggacittaṃ tu,

The fourth path-consciousness, indeed,

Tâm đạo thứ tư,

4488

Tasmā tīṇi phalāni hi;

Therefore, three fruitions;

Do đó, có ba quả;

4489

Anulomā tayo honti,

There are three anuloma,

Ba tâm thuận thứ;

4490

Catutthaṃ hoti gotrabhu.

And the fourth is gotrabhu.

Tâm thứ tư là Gotrabhu.

4491

1343.

4492

Pañcamaṃ maggacittañca, phalāni dve tato pana;

The fifth path-consciousness, and then two fruitions;

Và tâm đạo thứ năm, sau đó có hai quả;

4493

Sattacittaparamāva, ekāvajjanavīthi hi.

Indeed, the thought-process with a single advertence consists of seven thoughts at most.

Lộ trình tâm hướng ngũ môn có tối đa bảy tâm.

4494

1344.

4495

Ettāvatā paneso hi, sotāpannoti vuccati;

Indeed, by this much, he is called a Stream-Enterer;

Đến đây, vị ấy được gọi là Sotāpanna (Nhập Lưu);

4496

Phalassa pariyosāne, bhavaṅgottaraṇaṃ siyā.

At the completion of the fruition, there would be a descent into the bhavaṅga.

Khi quả kết thúc, tâm Hữu phần sẽ khởi lên.

4497

1345.

4498

Tato bhavaṅgaṃ chinditvā, maggapekkhanahetukaṃ;

Then, having cut off the bhavaṅga, for the purpose of reviewing the path;

Sau đó, tâm Hữu phần bị cắt đứt, vì muốn quán xét đạo;

4499

Uppajjati manodvāre, āvajjanamano pana.

The mind-door advertence arises in the mind-door.

Tâm hướng ý môn khởi lên ở ý môn.

4500

1346.

4501

Tasmiṃ niruddhe maggassa, paccavekkhaṇasaññitā;

When that ceases, the javanas known as review of the path

Khi tâm ấy diệt, các tâm tốc hành được gọi là quán xét đạo;

4502

Javanāni hi jāyante, satteva paṭipāṭiyā.

Indeed arise, seven in succession.

Khởi lên bảy tâm theo thứ tự.

4503

1347.

4504

Eseva ca nayo ñeyyo, phalādīnampi pekkhane;

And this same method should be known for reviewing the fruitions, and so on;

Và phương pháp tương tự nên được biết đối với sự quán xét các quả, v.v.;

4505

Paccavekkhaṇañāṇāni, bhavantekūnavīsati.

The review knowledges become nineteen.

Các Tuệ quán xét là mười chín.

4506

1348.

4507

Maggo phalaṃ pahīnā ca, kilesā avasiṭṭhakā;

The path, the fruition, the abandoned defilements, the remaining (defilements),

Đạo, quả, các phiền não đã đoạn trừ, và các phiền não còn lại;

4508

Nibbānañceti pañcete, paccavekkhaṇabhūmiyo.

And Nibbāna—these five are the bases of review.

Và Nibbāna – năm điều này là các đối tượng quán xét.

4509

1349.

4510

Evaṃ so paccavekkhitvā, sotāpannopapattiyā;

Having thus reviewed, the wise one, having attained Stream-Entry,

Sau khi quán xét như vậy, vị Nhập Lưu;

4511

Yogamārabhate dhīro, dutiyāya ca bhūmiyā.

Commences exertion for the second stage.

Vị trí tuệ ấy bắt đầu thực hành cho giai đoạn thứ hai.

4512

1350.

4513

Khandhapañcakasaṅkhātaṃ, taṃ saṅkhāragataṃ puna;

That aggregate of formations, called the five khandhas, again,

Thứ nữa, sự hành uẩn ấy, bao gồm năm uẩn;

4514

Aniccaṃ dukkhamanattāti, ñāṇena parimajjati.

He purifies with knowledge as impermanent, suffering, and non-self.

Được vị ấy thanh lọc bằng tuệ, quán xét là vô thường, khổ, vô ngã.

4515

1351.

4516

Tato vipassanāvīthi-mogāhati ca tāvade;

Then immediately he enters the vipassanā thought-process;

Ngay lập tức, vị ấy đi vào lộ trình tuệ quán;

4517

Tassevaṃ paṭipannassa, heṭṭhā vuttanayena tu.

For one who practices thus, in the manner stated below.

Đối với người đã thực hành như vậy, theo phương pháp đã nói ở trên.

4518

1352.

4519

Tato saṅkhārupekkhāya, avasāne tatheva ca;

Then, at the end of saṅkhārupekkhā, similarly;

Sau đó, khi xả hành kết thúc, cũng như vậy;

4520

Ekāvajjanavārasmiṃ, gotrabhussa anantaraṃ.

In the single advertence occasion, immediately after the gotrabhu.

Trong một khoảnh khắc hướng tâm, ngay sau Gotrabhu.

4521

1353.

1352.

1353.

4522

Byāpādakāmarāgānaṃ, tanubhāvaṃ tu sādhayaṃ;

Bringing about the attenuation of ill-will and sensual craving,

Làm cho sân hận và dục ái trở nên yếu ớt;

4523

Sakadāgāmimaggoyaṃ, jāyate dutiyo pana.

This second Once-Returner path indeed arises.

Đạo Nhất Lai này, thứ hai, khởi lên.

4524

Dutiyamaggañāṇaṃ.

Second path knowledge.

Tuệ Đạo thứ hai.

4525

1354.

4526

Imassāpi ca ñāṇassa, heṭṭhā vuttanayenidha;

Here, for this knowledge too, in the manner stated below;

Và đối với tuệ này, theo phương pháp đã nói ở trên;

4527

Phalacittāni ñeyyāni, viññunā dvepi tīṇi vā.

Two or three fruition-consciousnesses should be known by the discerning one.

Người có trí nên biết có hai hoặc ba tâm quả.

4528

1355.

4529

Ettāvatā paneso hi, sakadāgāmi nāmayaṃ;

Indeed, by this much, he is called a Once-Returner;

Đến đây, vị ấy được gọi là Sakadāgāmi (Nhất Lai);

4530

Sakideva imaṃ lokaṃ, āgantvāntakaro bhave.

Having returned to this world only once, he will make an end (of suffering).

Vị ấy sẽ trở thành người kết thúc khổ đau sau khi trở lại thế giới này một lần.

4531

1356.

4532

Heṭṭhā vuttanayeneva, pañcadhā paccavekkhaṇaṃ;

In the same way as stated below, the review is fivefold;

Theo phương pháp đã nói ở trên, sự quán xét có năm loại;

4533

Evaṃ so paccavekkhitvā, sakadāgāmipattiyā.

Having thus reviewed, having attained Once-Returnership.

Sau khi quán xét như vậy, vị ấy đạt được quả Nhất Lai.

4534

1357.

4535

Yogamārabhate dhīro, tatiyāya ca bhūmiyā;

The wise one commences exertion for the third stage;

Vị trí tuệ ấy bắt đầu thực hành cho giai đoạn thứ ba;

4536

Byāpādakāmarāgānaṃ, pahānāya ca paṇḍito.

And the astute one (exerts) for the abandonment of ill-will and sensual craving.

Và vị hiền trí ấy vì sự đoạn trừ sân hận và dục ái.

4537

1358.

4538

Khandhapañcakasaṅkhātaṃ, taṃ saṅkhāragataṃ pana;

That aggregate of formations, called the five khandhas, again,

Thứ nữa, sự hành uẩn ấy, bao gồm năm uẩn;

4539

Aniccaṃ dukkhamanattāti, ñāṇena parimajjati.

He purifies with knowledge as impermanent, suffering, and non-self.

Được vị ấy thanh lọc bằng tuệ, quán xét là vô thường, khổ, vô ngã.

4540

1359.

4541

Tato vipassanāvīthi-mogāhati ca tāvade;

Then immediately he enters the vipassanā thought-process;

Ngay lập tức, vị ấy đi vào lộ trình tuệ quán;

4542

Tassevaṃ paṭipannassa, heṭṭhā vuttanayena tu.

For one who practices thus, in the manner stated below.

Đối với người đã thực hành như vậy, theo phương pháp đã nói ở trên.

4543

1360.

4544

Tato saṅkhārupekkhāya, avasāne tatheva ca;

Then, at the end of saṅkhārupekkhā, similarly;

Sau đó, khi xả hành kết thúc, cũng như vậy;

4545

Ekāvajjanavīthimhi, gotrabhussa anantaraṃ.

In the advertence thought-process, immediately after the gotrabhu.

Trong lộ trình tâm hướng ngũ môn, ngay sau Gotrabhu.

4546

1361.

4547

Byāpādakāmarāgānaṃ, mūlaghātaṃ tu sādhayaṃ;

Bringing about the eradication of ill-will and sensual craving;

Làm cho sân hận và dục ái bị diệt tận gốc rễ;

4548

Tassā nāgāmimaggoyaṃ, jāyate tatiyo pana.

This third Non-Returner path indeed arises for him.

Đạo Bất Lai này, thứ ba, của vị ấy khởi lên.

4549

Tatiyamaggañāṇaṃ.

Third path knowledge.

Tuệ Đạo thứ ba.

4550

1362.

4551

Imassāpi ca ñāṇassa, heṭṭhā vuttanayenidha;

Here, for this knowledge too, in the manner stated below;

Và đối với tuệ này, theo phương pháp đã nói ở trên;

4552

Pavatti phalacittānaṃ, veditabbā vibhāvinā.

The occurrence of fruition-consciousnesses should be understood by the discerning one.

Sự khởi lên của các tâm quả nên được người thấu hiểu biết rõ.

4553

1363.

4554

Ettāvatā panesopi, hoti nāgāmi nāmayaṃ;

Indeed, by this much, he is called a Non-Returner;

Đến đây, vị ấy được gọi là Anāgāmi (Bất Lai);

4555

Tattheva parinibbāyī, anāvattisabhāvato.

He attains parinibbāna right there, by virtue of not returning.

Vị ấy sẽ nhập Niết Bàn ngay tại đó, vì không còn trở lại nữa.

4556

1364.

4557

Heṭṭhā vuttanayeneva, pañcadhā paccavekkhaṇaṃ;

In the same way as stated below, the review is fivefold;

Theo phương pháp đã nói ở trên, sự quán xét có năm loại;

4558

Evaṃ so paccavekkhitvā, anāgāmiriyasāvako.

Having thus reviewed, that Non-Returner noble disciple.

Sau khi quán xét như vậy, vị Thánh đệ tử Anāgāmi.

4559

1365.

4560

Yogamārabhate dhīro, catutthāya ca bhūmiyā;

The wise one commences exertion for the fourth stage;

Vị trí tuệ ấy bắt đầu thực hành cho giai đoạn thứ tư;

4561

Pattiyārūparāgādi-pahānāya ca paṇḍito.

And the astute one (exerts) for the attainment and abandonment of attachment to form, and so on.

Vị hiền trí ấy vì sự đoạn trừ sắc ái, v.v., để đạt được.

4562

1366.

4563

Tatheva saṅkhāragataṃ, aniccādivasena so;

Similarly, that aggregate of formations, by way of impermanence and so on,

Cũng như vậy, sự hành uẩn ấy, theo cách vô thường, v.v.;

4564

Parivattati ñāṇena, tatheva parimajjati.

He turns over with knowledge, and similarly purifies it.

Vị ấy xoay chuyển bằng tuệ, và cũng thanh lọc như vậy.

4565

1367.

4566

Tato vipassanāvīthi-mogāhati ca tāvade;

Then immediately he enters the vipassanā thought-process;

Ngay lập tức, vị ấy đi vào lộ trình tuệ quán;

4567

Tassevaṃ paṭipannassa, heṭṭhā vuttanayena tu.

For one who practices thus, in the manner stated below.

Đối với người đã thực hành như vậy, theo phương pháp đã nói ở trên.

4568

1368.

1369.

4569

Tato saṅkhārupekkhāya, avasāne tatheva ca;

Then, at the end of saṅkhārupekkhā, similarly;

Sau đó, khi xả hành kết thúc, cũng như vậy;

4570

Ekāvajjanavārasmiṃ, gotrabhussa anantaraṃ.

In the single advertence occasion, immediately after the gotrabhu.

Trong một khoảnh khắc hướng tâm, ngay sau Gotrabhu.

4571

1369.

4572

Tassā rahattamaggoyaṃ,

For him, this Arahant path

Đạo Arahant này của vị ấy,

4573

Jāyate tu tato paraṃ;

Arises thereafter;

Sau đó khởi lên;

4574

Rūparāgādidosānaṃ,

Bringing about the destruction

Là người làm cho các lỗi lầm như sắc ái, v.v.,

4575

Viddhaṃsāya karo pana.

Of the defilements of attachment to form, and so on.

Bị hủy diệt.

4576

Catutthamaggañāṇaṃ.

Fourth path knowledge.

Tuệ Đạo thứ tư.

4577

1370.

4578

Imassāpi ca ñāṇassa, heṭṭhā vuttanayenidha;

Here, for this knowledge too, in the manner stated below;

Và đối với tuệ này, theo phương pháp đã nói ở trên;

4579

Pavatti phalacittānaṃ, veditabbā vibhāvinā.

The occurrence of fruition-consciousnesses should be understood by the discerning one.

Sự khởi lên của các tâm quả nên được người thấu hiểu biết rõ.

4580

1371.

4581

Ettāvatā paneso hi,

Indeed, by this much, he

Đến đây, vị ấy là

4582

Arahā nāma aṭṭhamo;

Is the eighth Arahant by name;

Arahant thứ tám;

4583

Ariyo puggalo hoti,

He is a noble person,

Là một Thánh nhân,

4584

Mahākhīṇāsavo ayaṃ.

This great one whose taints are destroyed.

Vị này là một bậc Đại lậu tận.

4585

1372.

4586

Anuppattasadattho ca,

He has attained his own goal,

Và đã đạt được mục đích chân thật,

4587

Khīṇasaṃyojano muni;

A sage whose fetters are destroyed;

Bậc hiền giả đã đoạn trừ các kiết sử;

4588

Sadevakassa lokassa,

He is the unexcelled recipient of offerings

Là bậc đáng cúng dường vô thượng,

4589

Dakkhiṇeyyo anuttaro.

For the world with its deities.

Của thế gian cùng với chư thiên.

4590

1373.

4591

Ettāvatā catassopi, ñāṇadassanasuddhiyo;

Thus far, all four purifications of knowledge and vision

Đến đây, bốn loại Tịnh hóa Tri kiến;

4592

Hitatthāya ca bhikkhūnaṃ, saṅkhepeneva dassitā.

Have been shown briefly for the welfare of the bhikkhus.

Đã được trình bày tóm tắt vì lợi ích của các Tỳ khưu.

4593

1374.

4594

Saddhena sammā pana bhāvanīyā,

These should be cultivated well by one with faith,

Nên được người có đức tin tu tập đúng đắn,

4595

Ariyāya paññāya ca bhāvanāya;

And by cultivation with noble wisdom;

Và bằng sự tu tập với trí tuệ Thánh;

4596

Visuddhikāmena tapodhanena,

By an ascetic desirous of purity,

Bởi người khổ hạnh mong cầu sự thanh tịnh,

4597

Bhavakkhayaṃ patthayatā budhena.

By a wise one aspiring to the end of existence.

Bởi người trí mong cầu sự chấm dứt các hữu.

4598

Iti abhidhammāvatāre ñāṇadassanavisuddhiniddeso nāma

Here ends the twenty-second chapter, the Exposition of the Purification of Knowledge and Vision, in the Abhidhammāvatāra.

Như vậy, trong Abhidhammāvatāra, đây là phần trình bày về sự thanh tịnh của tri kiến,

4599

Bāvīsatimo paricchedo.

The twenty-second chapter.

Chương hai mươi hai.

4600

23. Tevīsatimo paricchedo

23. Twenty-third Chapter

23. Chương hai mươi ba

4601

Kilesappahānakathā

Discourse on the Abandonment of Defilements

Câu chuyện về sự đoạn trừ phiền não

4602

1375.

4603

Etesu yena ye dhammā, pahātabbā bhavanti hi;

Regarding these, which phenomena are to be abandoned by which (paths),

Trong số đó, những pháp nào cần được đoạn trừ bởi tuệ nào;

4604

Tesaṃ dāni karissāmi, pakāsanamito paraṃ.

I will now expound upon their clarification from here onwards.

Bây giờ tôi sẽ trình bày sự đoạn trừ của chúng từ đây trở đi.

4605

Imesu pana catūsu maggañāṇesu ye dhammā yena ñāṇena pahātabbā, tesaṃ pahānamevaṃ veditabbaṃ.

Among these four path-knowledges, which phenomena are to be abandoned by which knowledge, their abandonment should be understood thus.

Trong bốn tuệ đạo này, những pháp nào cần được đoạn trừ bởi tuệ nào, sự đoạn trừ của chúng nên được biết như sau.

Etāni hi yathāyogaṃ saṃyojanakilesamicchattalokadhammamacchariyavipallāsaganthāgatiāsava- oghayoganīvaraṇaparāmāsaupādānānusayamalaakusalakammapatha- akusalacittuppādasaṅkhātānaṃ pahānakarāni.

Indeed, these, according to their suitability, cause the abandonment of the fetters (saṃyojana), defilements (kilesa), wrongnesses (micchatta), worldly conditions (lokadhamma), stinginess (macchariya), perversions (vipallāsa), bodily ties (gantha), wrong courses (agati), cankers (āsava), floods (ogha), yokes (yoga), hindrances (nīvaraṇa), grasping (parāmāsa), clinging (upādāna), latent tendencies (anusaya), impurities (mala), unwholesome courses of action (akusalakammapatha), and unwholesome thought-arising (akusalacittuppāda).

Những tuệ này, tùy theo sự phù hợp, là những tuệ đoạn trừ các kiết sử, phiền não, tà kiến, thế gian pháp, xan tham, điên đảo, kiết phược, ác thú, lậu hoặc, trôi giạt, hệ phược, triền cái, cố chấp, thủ, tùy miên, cấu uế, ác nghiệp đạo, và các tâm bất thiện.

4606

Tattha saṃyojanānīti dasa saṃyojanāni.

Therein, Fetters (saṃyojanāni) are ten fetters.

Ở đây, kiết sử là mười kiết sử.

Seyyathidaṃ – rūparāgārūparāgamānauddhaccāvijjāti ime pañca uddhaṃbhāgiyasaṃyojanāni nāma.

Namely – attachment to form (rūparāga), attachment to the formless (arūparāga), conceit (māna), restlessness (uddhacca), and ignorance (avijjā) – these five are called the higher fetters (uddhaṃbhāgiyasaṃyojanāni).

Đó là: sắc ái, vô sắc ái, mạn, phóng dật, vô minh – năm kiết sử này được gọi là thượng phần kiết sử.

Sakkāyadiṭṭhi vicikicchā sīlabbataparāmāso kāmarāgo paṭighoti ime pañca adhobhāgiyasaṃyojanāni nāma.

Self-view (sakkāyadiṭṭhi), doubt (vicikicchā), clinging to rules and rituals (sīlabbataparāmāsa), sensual craving (kāmarāga), and ill-will (paṭigha) – these five are called the lower fetters (adhobhāgiyasaṃyojanāni).

Thân kiến, hoài nghi, giới cấm thủ, dục ái, sân hận – năm kiết sử này được gọi là hạ phần kiết sử.

4607

Kilesāti dasa kilesā.

Defilements (kilesā) are ten defilements.

Phiền não là mười phiền não.

Seyyathidaṃ – lobho doso moho māno diṭṭhi vicikicchā thinaṃ uddhaccaṃ ahirikaṃ anottappanti.

Namely – greed (lobha), hatred (dosa), delusion (moha), conceit (māna), wrong view (diṭṭhi), doubt (vicikicchā), sloth (thina), restlessness (uddhacca), shamelessness (ahirika), and fear of wrongdoing (anottappa).

Đó là: tham, sân, si, mạn, tà kiến, hoài nghi, hôn trầm, phóng dật, vô tàm, vô quý.

4608

Micchattāti dasa micchattā.

Wrongnesses (micchattā) are ten wrongnesses.

Tà kiến là mười tà kiến.

Seyyathidaṃ – micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaṃ micchāvimuttīti.

Namely – wrong view (micchādiṭṭhi), wrong intention (micchāsaṅkappo), wrong speech (micchāvācā), wrong action (micchākammanto), wrong livelihood (micchāājīvo), wrong effort (micchāvāyāmo), wrong mindfulness (micchāsati), wrong concentration (micchāsamādhi), wrong knowledge (micchāñāṇaṃ), and wrong liberation (micchāvimutti).

Đó là: tà kiến, tà tư duy, tà ngữ, tà nghiệp, tà mạng, tà tinh tấn, tà niệm, tà định, tà trí, tà giải thoát.

4609

Lokadhammāti aṭṭha lokadhammā lābho alābho yaso ayaso nindā pasaṃsā sukhaṃ dukkhanti.

Worldly conditions (lokadhammā) are eight worldly conditions: gain (lābho), loss (alābho), fame (yaso), disrepute (ayaso), blame (nindā), praise (pasaṃsā), happiness (sukhaṃ), and suffering (dukkhaṃ).

Thế gian pháp là tám thế gian pháp: lợi, không lợi, danh, không danh, chê bai, khen ngợi, lạc, khổ.

Idha pana kāraṇūpacārena lābhādivatthukassa anunayassa, alābhādivatthukassa paṭighassa cetaṃ lokadhammagahaṇena gahaṇaṃ katanti veditabbaṃ.

Here, however, it should be understood that by the designation of worldly conditions, there is an inclusion of the approval (anunaya) that has gain and so on as its basis, and the aversion (paṭigha) that has loss and so on as its basis, by way of their causes.

Ở đây, nên biết rằng sự chấp thủ thế gian pháp này được hiểu là sự chấp thủ tham ái đối với các đối tượng như lợi lộc, và sự chấp thủ sân hận đối với các đối tượng như không lợi lộc, theo cách ẩn dụ về nguyên nhân.

4610

Macchariyānīti pañca macchariyāni āvāsamacchariyaṃ kulamacchariyaṃ lābhamacchariyaṃ dhammamacchariyaṃ vaṇṇamacchariyanti.

Stinginesses (macchariyānī) are five types of stinginess: stinginess regarding dwelling (āvāsamacchariyaṃ), regarding families (kulamacchariyaṃ), regarding gain (lābhamacchariyaṃ), regarding Dhamma (dhammamacchariyaṃ), and regarding complexion (vaṇṇamacchariyaṃ).

Xan tham là năm loại xan tham: xan tham trú xứ, xan tham gia đình, xan tham lợi lộc, xan tham pháp, xan tham sắc đẹp.

Imāni āvāsādīsu aññesaṃ sādhāraṇabhāvaṃ asahanākārena pavattāni macchariyāni.

These are the instances of stinginess that occur by way of not enduring the commonality of dwellings and so on for others.

Những xan tham này khởi lên dưới dạng không chịu đựng được sự chia sẻ của người khác đối với trú xứ, v.v.

4611

Vipallāsāti aniccadukkhaanattaasubhesuyeva vatthūsu ‘‘niccaṃ sukhaṃ attā subha’’nti evaṃ pavattā saññāvipallāso cittavipallāso diṭṭhivipallāsoti ime tayo vipallāsā.

Perversions (vipallāsā) are these three perversions: perversion of perception (saññāvipallāso), perversion of consciousness (cittavipallāso), and perversion of view (diṭṭhivipallāso)—which occur regarding things that are truly impermanent, suffering, non-self, and unattractive, as "permanent, happy, self, and attractive".

Điên đảo là ba loại điên đảo: tưởng điên đảo, tâm điên đảo, kiến điên đảo, khởi lên như vậy đối với những đối tượng vô thường, khổ, vô ngã, bất tịnh là “thường, lạc, ngã, tịnh”.

4612

Ganthāti cattāro ganthā abhijjhākāyagantho, byāpādo, sīlabbataparāmāso, idaṃsaccābhiniveso kāyaganthoti.

Bodily ties (ganthā) are four bodily ties: the bodily tie of covetousness (abhijjhākāyagantho), ill-will (byāpādo), clinging to rules and rituals (sīlabbataparāmāso), and dogmatic adherence to "this is the truth" (idaṃsaccābhiniveso).

Kiết phược là bốn loại kiết phược: thân kiết phược tham ái, sân hận, giới cấm thủ, chấp thủ “đây là sự thật” là thân kiết phược.

4613

Agatīti chandadosamohabhayāni.

Wrong courses (agati) are partiality (chanda), hatred (dosa), delusion (moha), and fear (bhaya).

Ác thú là dục, sân, si, sợ hãi.

Āsavāti cattāro āsavā – kāmarāgabhavarāgamicchādiṭṭhiavijjāsavoti.

Cankers (āsavā) are four cankers: the canker of sensual craving (kāmarāga), the canker of craving for existence (bhavarāga), the canker of wrong views (micchādiṭṭhi), and the canker of ignorance (avijjāsava).

Lậu hoặc là bốn loại lậu hoặc: dục lậu, hữu lậu, tà kiến lậu, vô minh lậu.

Oghayogānītipi tesamevādhivacanaṃ.

Oghayogā is also a designation for these same^*.

Các dòng lũ và kiết sử cũng là tên gọi của những điều đó.

Nīvaraṇānīti kāmacchandādayo.

Nīvaraṇāni are sensual desire and so forth.

Các triền cái là dục tham và các thứ khác.

Parāmāsoti micchādiṭṭhiyā adhivacanaṃ.

Parāmāsa is a designation for wrong view.

Sự chấp thủ sai lầm là tên gọi của tà kiến.

4614

Upādānāti cattāri upādānāni kāmupādānādīnīti.

Upādānā are the four clingings: clinging to sensuality and so forth.

Các thủ là bốn thủ: dục thủ và các thứ khác.

Anusayāti satta anusayā kāmarāgānusayo paṭighamānadiṭṭhivicikicchābhavarāgāvijjānusayoti.

Anusayā are the seven latent tendencies: the latent tendencies of sensual lust, ill-will, conceit, views, doubt, craving for existence, and ignorance.

Các tùy miên là bảy tùy miên: tùy miên dục ái, tùy miên sân, tùy miên mạn, tùy miên tà kiến, tùy miên hoài nghi, tùy miên hữu ái, tùy miên vô minh.

Malāti tayo malā – lobho doso mohoti.

Malā are the three stains: greed, hatred, and delusion.

Các cấu uế là ba cấu uế: tham, sân, si.

4615

Akusalakammapathāti dasa akusalakammapathā.

Akusalakammapathā are the ten unwholesome courses of action.

Các ác nghiệp đạo là mười ác nghiệp đạo.

Seyyathidaṃ – pāṇātipāto adinnādānaṃ kāmesumicchācāro musāvādo pisuṇavācā pharusavācā samphappalāpo abhijjhā byāpādo micchādiṭṭhīti dasa.

Namely, the ten: destruction of life, taking what is not given, sexual misconduct, false speech, slanderous speech, harsh speech, frivolous talk, covetousness, ill-will, and wrong view.

Đó là: sát sinh, trộm cắp, tà dâm, nói dối, nói hai lưỡi, nói lời thô tục, nói lời vô ích, tham lam, sân hận, tà kiến, là mười.

4616

Akusalacittuppādāti lobhamūlāni aṭṭha, dosamūlāni dve, mohamūlāni dveti ime dvādasāti.

Akusalacittuppādā are these twelve: eight rooted in greed, two rooted in hatred, and two rooted in delusion.

Các tâm sinh khởi bất thiện là tám tâm tham căn, hai tâm sân căn, hai tâm si căn, tổng cộng là mười hai.

4617

Etesaṃ saṃyojanādīnaṃ etāni yathāsambhavaṃ pahānakarāni.

These^* are the means for abandoning these fetters and so forth, as far as possible.

Đối với các kiết sử và các điều tương tự này, các đạo trí này loại bỏ chúng tùy theo khả năng.

Kathaṃ?

How?

Bằng cách nào?

Saṃyojanesu tāva sakkāyadiṭṭhivicikicchāsīlabbataparāmāsā apāyagamanīyā kāmarāgapaṭighāti ete paṭhamamaggañāṇavajjhā, sesā kāmarāgapaṭighā oḷārikā dutiyamaggañāṇavajjhā, sukhumā tatiyamaggañāṇavajjhā, rūparāgādayo pañcapi catutthamaggañāṇavajjhā eva.

Among the fetters, identity view, doubt, adherence to rites and rituals, which lead to lower realms, and gross sensual lust and ill-will—these are destroyed by the knowledge of the first path; subtle sensual lust and ill-will are destroyed by the knowledge of the second path; and the five such as craving for form, etc., are destroyed by the knowledge of the fourth path.

Trong các kiết sử thì thân kiến, hoài nghi, giới cấm thủ, là những kiết sử dẫn đến các cõi khổ; dục ái thô và sân hận thô, những điều này bị diệt bởi đạo trí thứ nhất; dục ái và sân hận vi tế bị diệt bởi đạo trí thứ hai; sắc ái và các thứ khác, năm điều này cũng bị diệt bởi đạo trí thứ tư.

4618

Kilesesu diṭṭhivicikicchā paṭhamamaggañāṇavajjhā, doso tatiyamaggañāṇavajjho, lobhamohamānathinauddhaccaahirikānottappāni catutthamaggañāṇavajjhāni.

Among the defilements, wrong view and doubt are destroyed by the knowledge of the first path; hatred is destroyed by the knowledge of the third path; greed, delusion, conceit, sloth and torpor, restlessness, shamelessness, and fearlessness of wrongdoing are destroyed by the knowledge of the fourth path.

Trong các phiền não thì tà kiến và hoài nghi bị diệt bởi đạo trí thứ nhất; sân bị diệt bởi đạo trí thứ ba; tham, si, mạn, hôn trầm, trạo cử, không biết hổ thẹn, không biết ghê sợ bị diệt bởi đạo trí thứ tư.

4619

Micchattesu micchādiṭṭhi musāvādo micchākammanto micchāājīvoti ime paṭhamamaggañāṇavajjhā, micchāsaṅkappo pisuṇavācā pharusavācāti ime tatiyamaggañāṇavajjhā, cetanāyeva cettha micchāvācāti veditabbā, samphappalāpamicchāvāyāmasatisamādhivimuttiñāṇāni catutthamaggañāṇavajjhāni.

Among the wrongnesses, wrong view, false speech, wrong action, and wrong livelihood—these are destroyed by the knowledge of the first path; wrong intention, slanderous speech, and harsh speech—these are destroyed by the knowledge of the third path; here, wrong speech should be understood as volition itself; frivolous talk, wrong effort, wrong mindfulness, wrong concentration, wrong liberation, and wrong knowledge are destroyed by the knowledge of the fourth path.

Trong các tà pháp thì tà kiến, nói dối, tà nghiệp, tà mạng, những điều này bị diệt bởi đạo trí thứ nhất; tà tư duy, nói hai lưỡi, nói lời thô tục, những điều này bị diệt bởi đạo trí thứ ba; ở đây, cần biết rằng ý muốn (cetanā) chính là tà ngữ; nói lời vô ích, tà tinh tấn, tà niệm, tà định, tà giải thoát, tà trí bị diệt bởi đạo trí thứ tư.

4620

Lokadhammesu paṭigho tatiyamaggañāṇavajjho, anunayo catutthamaggañāṇavajjho, yase pasaṃsāya ca anunayo catutthamaggañāṇavajjhoti eke.

Among the worldly conditions, ill-will is destroyed by the knowledge of the third path; approval is destroyed by the knowledge of the fourth path; some say that approval regarding fame and praise is destroyed by the knowledge of the fourth path.

Trong các pháp thế gian thì sân bị diệt bởi đạo trí thứ ba; ái luyến bị diệt bởi đạo trí thứ tư; một số người nói rằng ái luyến đối với danh tiếng và lời khen cũng bị diệt bởi đạo trí thứ tư.

4621

Macchariyāni paṭhamamaggañāṇavajjhāni eva.

Avarices are destroyed by the knowledge of the first path.

Các xan tham cũng bị diệt bởi đạo trí thứ nhất.

4622

Vipallāsesu pana anicce niccaṃ, anattani attāti ca saññācittadiṭṭhivipallāsā, dukkhe sukhaṃ, asubhe subhanti diṭṭhivipallāso cāti ime paṭhamamaggañāṇavajjhā, asubhe subhanti saññācittavipallāsā tatiyamaggañāṇavajjhā, dukkhe sukhanti catutthamaggañāṇavajjhā.

Among the perversions, the perversions of perception, consciousness, and view regarding impermanent as permanent, and non-self as self; and the perversion of view regarding suffering as pleasure, and unbeautiful as beautiful—these are destroyed by the knowledge of the first path; the perversions of perception and consciousness regarding unbeautiful as beautiful are destroyed by the knowledge of the third path; regarding suffering as pleasure are destroyed by the knowledge of the fourth path.

Trong các điên đảo thì nhận thức điên đảo, tâm điên đảo, kiến điên đảo về vô thường là thường, vô ngã là ngã; kiến điên đảo về khổ là lạc, bất tịnh là tịnh, những điều này bị diệt bởi đạo trí thứ nhất; nhận thức điên đảo, tâm điên đảo về bất tịnh là tịnh bị diệt bởi đạo trí thứ ba; về khổ là lạc bị diệt bởi đạo trí thứ tư.

4623

Ganthesu sīlabbataparāmāsaidaṃsaccābhinivesakāyaganthā paṭhamamaggañāṇavajjhā, byāpādakāyagantho tatiyamaggañāṇavajjho, abhijjhākāyagantho catutthamaggañāṇavajjhova.

Among the bodily fetters, the bodily fetters of adherence to rites and rituals and insistence that 'this is the truth' are destroyed by the knowledge of the first path; the bodily fetter of ill-will is destroyed by the knowledge of the third path; the bodily fetter of covetousness is destroyed by the knowledge of the fourth path.

Trong các kiết phược thì giới cấm thủ và chấp thủ rằng “đây là sự thật” bị diệt bởi đạo trí thứ nhất; kiết phược sân bị diệt bởi đạo trí thứ ba; kiết phược tham cũng bị diệt bởi đạo trí thứ tư.

4624

Agatiyo paṭhamamaggañāṇavajjhā.

Wrong courses of action are destroyed by the knowledge of the first path.

Các bất hành bị diệt bởi đạo trí thứ nhất.

4625

Āsavesu diṭṭhāsavo paṭhamañāṇavajjho, kāmāsavo tatiyañāṇavajjho, itare dve catutthañāṇavajjhā.

Among the influxes, the influx of views is destroyed by the knowledge of the first path; the influx of sensuality is destroyed by the knowledge of the third path; the other two are destroyed by the knowledge of the fourth path.

Trong các lậu hoặc thì kiến lậu bị diệt bởi đạo trí thứ nhất; dục lậu bị diệt bởi đạo trí thứ ba; hai lậu hoặc còn lại bị diệt bởi đạo trí thứ tư.

Oghayogesupi eseva nayo.

The same method applies to the floods and yokes.

Trong các dòng lũ và kiết sử cũng theo cách tương tự.

4626

Nīvaraṇesu vicikicchānīvaraṇaṃ paṭhamañāṇavajjhaṃ, kāmacchando byāpādo kukkuccanti tīṇi tatiyañāṇavajjhāni, thinamiddhauddhaccāni catutthañāṇavajjhāni.

Among the hindrances, the hindrance of doubt is destroyed by the knowledge of the first path; sensual desire, ill-will, and remorse—these three are destroyed by the knowledge of the third path; sloth and torpor, and restlessness are destroyed by the knowledge of the fourth path.

Trong các triền cái thì hoài nghi triền cái bị diệt bởi đạo trí thứ nhất; dục tham, sân hận, hối hận, ba điều này bị diệt bởi đạo trí thứ ba; hôn trầm, thụy miên, trạo cử bị diệt bởi đạo trí thứ tư.

4627

Parāmāso paṭhamañāṇavajjho.

Clinging to views is destroyed by the knowledge of the first path.

Sự chấp thủ sai lầm bị diệt bởi đạo trí thứ nhất.

4628

Upādānesu sabbesampi lokiyadhammānaṃ vatthukāmavasena ‘‘kāmā’’ti āgatattā rūpārūpesu rāgopi kāmupādāne patati, tasmā tañca kāmupādānaṃ catutthañāṇavajjhaṃ, sesāni paṭhamañāṇavajjhāni.

Among the clingings, since the term "sensuality" (kāma) includes the objects of all worldly phenomena, craving for form and the formless also falls under clinging to sensuality. Therefore, that clinging to sensuality is destroyed by the knowledge of the fourth path; the others are destroyed by the knowledge of the first path.

Trong các thủ thì vì tất cả các pháp thế gian được gọi là “dục” theo nghĩa dục cảnh, nên dục ái đối với sắc giới và vô sắc giới cũng thuộc về dục thủ; do đó, dục thủ đó bị diệt bởi đạo trí thứ tư; các thủ còn lại bị diệt bởi đạo trí thứ nhất.

4629

Anusayesu diṭṭhivicikicchānusayā paṭhamañāṇavajjhā, kāmarāgapaṭighānusayā tatiyañāṇavajjhā, mānabhavarāgāvijjānusayā catutthañāṇavajjhā.

Among the latent tendencies, the latent tendencies of views and doubt are destroyed by the knowledge of the first path; the latent tendencies of sensual lust and ill-will are destroyed by the knowledge of the third path; the latent tendencies of conceit, craving for existence, and ignorance are destroyed by the knowledge of the fourth path.

Trong các tùy miên thì tùy miên tà kiến và tùy miên hoài nghi bị diệt bởi đạo trí thứ nhất; tùy miên dục ái và tùy miên sân bị diệt bởi đạo trí thứ ba; tùy miên mạn, tùy miên hữu ái, tùy miên vô minh bị diệt bởi đạo trí thứ tư.

4630

Malesu dosamalaṃ tatiyañāṇavajjhaṃ, itarāni catutthañāṇavajjhāneva.

Among the stains, the stain of hatred is destroyed by the knowledge of the third path; the others are destroyed by the knowledge of the fourth path.

Trong các cấu uế thì cấu uế sân bị diệt bởi đạo trí thứ ba; các cấu uế còn lại cũng bị diệt bởi đạo trí thứ tư.

4631

Akusalakammapathesu pāṇātipāto adinnādānaṃ micchācāro musāvādo micchādiṭṭhīti ime paṭhamañāṇavajjhā, pisuṇavācā pharusavācā byāpādoti tatiyañāṇavajjhā, samphappalāpo abhijjhā catutthañāṇavajjhāva.

Among the unwholesome courses of action, destruction of life, taking what is not given, sexual misconduct, false speech, and wrong view—these are destroyed by the knowledge of the first path; slanderous speech, harsh speech, and ill-will—these are destroyed by the knowledge of the third path; frivolous talk and covetousness are destroyed by the knowledge of the fourth path.

Trong các ác nghiệp đạo thì sát sinh, trộm cắp, tà dâm, nói dối, tà kiến, những điều này bị diệt bởi đạo trí thứ nhất; nói hai lưỡi, nói lời thô tục, sân hận, bị diệt bởi đạo trí thứ ba; nói lời vô ích, tham lam, cũng bị diệt bởi đạo trí thứ tư.

4632

Akusalacittuppādesu cattāro diṭṭhigatacittuppādā, vicikicchāsampayutto cāti pañca paṭhamañāṇavajjhā, dve paṭighasampayuttā tatiyañāṇavajjhā, sesā catutthañāṇavajjhāti.

Among the unwholesome mind-arisings, the four mind-arisings accompanied by wrong view, and the one accompanied by doubt—these five are destroyed by the knowledge of the first path; the two accompanied by ill-will are destroyed by the knowledge of the third path; the remaining ones are destroyed by the knowledge of the fourth path.

Trong các tâm sinh khởi bất thiện thì bốn tâm tà kiến tương ưng, và tâm hoài nghi tương ưng, tổng cộng năm tâm này bị diệt bởi đạo trí thứ nhất; hai tâm sân tương ưng bị diệt bởi đạo trí thứ ba; các tâm còn lại bị diệt bởi đạo trí thứ tư.

4633

Yañca yena vajjhaṃ, taṃ tena pahātabbaṃ nāma.

Whatever is to be destroyed by which^*, that is to be abandoned by that^*.

Pháp nào bị diệt bởi điều gì, thì pháp đó được gọi là bị loại bỏ bởi điều đó.

Tena vuttaṃ ‘‘etesaṃ saṃyojanādīnaṃ dhammānaṃ etāni yathāyogaṃ pahānakarānī’’ti.

Therefore, it was said, "These^* are the means for abandoning these phenomena, such as fetters, according to what is appropriate."

Do đó, đã nói rằng “những điều này loại bỏ các kiết sử và các pháp khác theo cách thích hợp.”

4634

1376.

4635

Etesu ñāṇesu ca yena yena,

Among these knowledges, by whichever,

Trong các trí này, pháp nào

4636

Yo yo hi dhammo samupeti ghātaṃ;

Whatever phenomenon indeed meets its demise;

Bị diệt bởi trí nào,

4637

So so asesena ca tena tena,

That very^* completely, by that very^*,

Tất cả những pháp đó, bởi trí đó,

4638

Sandassito sādhu mayā panevaṃ.

Has been well demonstrated by me in this way.

Đã được tôi chỉ rõ một cách khéo léo như vậy.

4639

Kilesapahānakkamakathāyaṃ.

Regarding the discourse on the sequence of abandoning defilements.

Trong phần trình bày về trình tự loại bỏ phiền não.

4640

1377.

4641

Pariññādīni kiccāni, yāni vuttāni satthunā;

The tasks such as full understanding, which were taught by the Teacher,

Các phận sự như biến tri, đã được Đức Đạo Sư thuyết giảng;

4642

Saccābhisamaye tāni, pavakkhāmi ito paraṃ.

I shall explain hereafter concerning the comprehension of the truths.

Sau đây tôi sẽ trình bày về chúng trong sự chứng ngộ các sự thật.

4643

1378.

4644

Ekekassa panetesu,

But for each of these

Đối với mỗi trí này,

4645

Ñāṇassekakkhaṇe siyā;

Knowledges, at one single moment, there is

Trong một sát na duy nhất,

4646

Pariññā ca pahānañca,

Full understanding and abandoning,

Có biến tri và đoạn trừ,

4647

Sacchikiriyā ca bhāvanā.

And realization and development.

Và chứng ngộ và tu tập.

4648

1379.

4649

Pariññādīni etāni, kiccānekakkhaṇe pana;

These tasks, such as full understanding, at one single moment,

Các phận sự như biến tri này, trong một sát na duy nhất,

4650

Yathāsabhāvato tāni, jānitabbāni viññunā.

Should be understood by the wise according to their true nature.

Cần được người trí hiểu biết theo tự tánh của chúng.

4651

1380.

4652

Padīpo hi yathā loke, apubbācarimaṃ idha;

Just as a lamp in the world, here, without prior or subsequent action,

Ví như một ngọn đèn trong thế gian này,

4653

Cattāri pana kiccāni, karotekakkhaṇe pana.

Performs four tasks at one single moment.

Trong một sát na duy nhất, nó thực hiện bốn phận sự không trước không sau.

4654

1381.

4655

Ālokañca vidaṃseti, nāseti timirampi ca;

It illuminates, and it dispels darkness;

Nó làm sáng tỏ ánh sáng, nó cũng phá tan bóng tối;

4656

Pariyādiyati telañca, vaṭṭiṃ jhāpeti ekato.

It consumes the oil, and it burns the wick simultaneously.

Nó tiêu thụ dầu, và cùng lúc đốt cháy bấc.

4657

1382.

4658

Evaṃ taṃ maggañāṇampi, apubbācarimaṃ pana;

Similarly, that knowledge of the path, without prior or subsequent action,

Cũng vậy, đạo trí đó, trong một sát na duy nhất,

4659

Cattāripi ca kiccāni, karotekakkhaṇe pana.

Performs all four tasks at one single moment.

Thực hiện cả bốn phận sự không trước không sau.

4660

1383.

4661

Pariññābhisamayeneva, dukkhaṃ abhisameti so;

By the comprehension of full understanding, he fully understands suffering;

Chính bởi sự chứng ngộ biến tri, người ấy chứng ngộ khổ;

4662

Pahānābhisamayeneva, tathā samudayampi ca.

By the comprehension of abandoning, he likewise^* the origin.

Cũng vậy, chính bởi sự chứng ngộ đoạn trừ, người ấy chứng ngộ tập.

4663

1384.

4664

Bhāvanāvidhināyeva, maggaṃ abhisameti taṃ;

By the method of development, he fully understands the path;

Chính bởi phương pháp tu tập, người ấy chứng ngộ đạo đó;

4665

Ārammaṇakriyāyeva, nirodhaṃ sacchikaroti so.

By the function of the object, he realizes cessation.

Chính bởi hành động đối với đối tượng, người ấy chứng ngộ diệt.

4666

Vuttampi cetaṃ ‘‘maggasamaṅgissa ñāṇaṃ dukkhepetaṃ ñāṇaṃ, dukkhasamudayepetaṃ ñāṇaṃ, dukkhanirodhepetaṃ ñāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāyapetaṃ ñāṇa’’nti.

And it was said: "The knowledge of one endowed with the path is knowledge regarding suffering, knowledge regarding the origin of suffering, knowledge regarding the cessation of suffering, knowledge regarding the path leading to the cessation of suffering."

Cũng đã được nói rằng: “Trí của người thành tựu đạo là trí về khổ, là trí về tập khởi của khổ, là trí về sự diệt khổ, là trí về con đường dẫn đến sự diệt khổ.”

Tattha yathā padīpo vaṭṭiṃ jhāpeti, evaṃ maggañāṇaṃ dukkhaṃ parijānāti.

Here, just as a lamp burns the wick, so does the knowledge of the path fully understand suffering.

Ở đây, ví như ngọn đèn đốt cháy bấc, cũng vậy đạo trí biến tri khổ.

Yathā andhakāraṃ nāseti, evaṃ samudayaṃ pajahati.

Just as it dispels darkness, so does it abandon the origin.

Ví như nó phá tan bóng tối, cũng vậy nó đoạn trừ tập.

Yathā ālokaṃ vidaṃseti, evaṃ sahajātādipaccayatāya sammāsaṅkappādimaggaṃ bhāveti.

Just as it illuminates, so does it develop the path, such as right intention, through conditions like co-arising.

Ví như nó làm sáng tỏ ánh sáng, cũng vậy nó tu tập đạo chánh tư duy và các chi phần đạo khác do duyên đồng sinh và các duyên khác.

Yathā telaṃ pariyādiyati, evaṃ kilesapariyādānena nirodhaṃ sacchikarotīti veditabbaṃ.

Just as it consumes oil, so should it be understood that it realizes cessation by the consumption of defilements.

Ví như nó tiêu thụ dầu, cũng vậy cần biết rằng nó chứng ngộ diệt bằng cách loại bỏ các phiền não.

4667

1385.

4668

Uggacchanto yathādicco, apubbācarimaṃ pana;

Just as the rising sun, without prior or subsequent action,

Ví như mặt trời mọc lên, trong một sát na duy nhất,

4669

Cattāri pana kiccāni, karotekakkhaṇe idha.

Performs four tasks at one single moment here.

Ở đây, nó thực hiện bốn phận sự không trước không sau.

4670

1386.

4671

Obhāseti ca rūpāni, nāseti timirampi ca;

It illuminates forms, and it dispels darkness;

Nó chiếu sáng các sắc, nó cũng phá tan bóng tối;

4672

Ālokañca vidaṃseti, sītañca paṭihaññati.

It displays light, and it repels cold.

Nó làm sáng tỏ ánh sáng, và nó xua tan giá lạnh.

4673

1387.

4674

Yathā ca mahatī nāvā, apubbācarimaṃ pana;

Just as a great ship,

Và ví như một con thuyền lớn, trong một sát na duy nhất,

4675

Cattāri pana kiccāni, karotekakkhaṇe pana.

Without former or latter, performs four functions at once.

Nó thực hiện bốn phận sự không trước không sau.

4676

1388.

4677

Jahatī orimaṃ tīraṃ, sotaṃ chindati sā pana;

It leaves the near shore, it cuts the current;

Nó rời bỏ bờ bên này, nó cắt ngang dòng nước;

4678

Tathā vahati bhaṇḍañca, tīramappeti pārimaṃ.

Likewise, it carries goods and reaches the far shore.

Cũng vậy, nó chở hàng hóa, và nó đến bờ bên kia.

4679

1389.

4680

Nāvāyorimatīrassa, yathā pajahanaṃ pana;

Just as the ship's leaving of the near shore;

Ví như sự rời bỏ bờ bên này của con thuyền,

4681

Tatheva maggañāṇassa, dukkhassa parijānanaṃ.

Even so is the discernment of suffering by the path-knowledge.

Cũng vậy là sự biến tri khổ của đạo trí.

4682

1390.

4683

Yathā chindati taṃ sotaṃ, taṇhaṃ jahati taṃ tathā;

Just as it cuts that current, so it abandons craving;

Như cắt đứt dòng chảy đó, như vậy từ bỏ ái;

4684

Yathā vahati taṃ bhaṇḍaṃ, sahajātādinā pana.

Just as it carries that cargo, by co-arising and so on;

Như mang gánh nặng đó, còn do đồng sinh, v.v.

4685

1391.

4686

Tatheva paccayattena, maggaṃ bhāveti nāma so;

Even so, by way of condition, he develops the path;

Cũng vậy, do là nhân duyên, người ấy tu tập đạo;

4687

Yathā pāraṃ pana evaṃ, nirodhārammaṇaṃ bhave.

Just as the far shore, so it becomes the object of Nibbāna.

Như vậy để đạt đến bờ bên kia, nên có Niết Bàn làm đối tượng.

4688

1392.

4689

Lokuttarena niddiṭṭhā, yā lokuttarabhāvanā;

The supramundane development that is taught as supramundane;

Sự tu tập siêu thế, đã được chỉ rõ là siêu thế;

4690

Sā saṅkhepanayenevaṃ, mayā sādhu pakāsitā.

That has been well explained by me in this concise manner.

Bởi tôi đã trình bày tóm tắt một cách rõ ràng như vậy.

4691

1393.

4692

Ko hi nāma naro loke,

Who in the world is that person,

Trong đời, ai là người

4693

Lokuttarasukhāvahaṃ;

Who brings supramundane happiness;

Mang lại hạnh phúc siêu thế;

4694

Bhāvanaṃ pana paññāya,

That wise one, through wisdom,

Mà bậc trí tuệ lại không

4695

Na ca bhāveyya paṇḍito.

Would not develop that development?

Tu tập sự tu tập này?

4696

1394.

4697

Imaṃ viditvā hitabhāvanaṃ vanaṃ,

Knowing this beneficial development, if one

Biết được sự tu tập lợi ích này, ai đi vào rừng,

4698

Upeti yo ve sukhasaṃhitaṃ hitaṃ;

Goes to the forest, which is indeed happiness-conducive and beneficial;

Người ấy chắc chắn sẽ đạt được sự an lạc, lợi ích;

4699

Vidhūya cittassa anuttamaṃ tamaṃ,

Having dispelled the supreme darkness of the mind,

Sau khi xua tan bóng tối vô thượng của tâm,

4700

Upeti cāviggahakampadaṃ padaṃ.

One attains the state of immovability, unshaken.

Người ấy đạt đến trạng thái bất động, không tranh chấp.

4701

Iti abhidhammāvatāre ñāṇadassanavisuddhiniddeso nāma

Thus ends the twenty-third chapter

Như vậy, trong Abhidhammāvatāra, phần trình bày về Thanh Tịnh Tri Kiến

4702

Tevīsatimo paricchedo.

named the Exposition of Purification of Knowledge and Vision in the Abhidhammāvatāra.

Table of Contents

Ñāṇadassanavisuddhiniddeso

Description of Purification by Knowledge and Vision

Trình bày về Thanh tịnh Tuệ tri

23. Tevīsatimo paricchedo

23. Twenty-third Chapter

23. Chương hai mươi ba

Kilesappahānakathā

Discourse on the Abandonment of Defilements

Câu chuyện về sự đoạn trừ phiền não

24. Catuvīsatimo paricchedo

24. Chapter Twenty-Four

24. Chương Hai Mươi Bốn

Table of Contents

Abhidhammāvatāro-nāmarūpaparicchedo

Ñāṇadassanavisuddhiniddeso

Description of Purification by Knowledge and Vision

Trình bày về Thanh tịnh Tuệ tri

23. Tevīsatimo paricchedo

23. Twenty-third Chapter

23. Chương hai mươi ba

Kilesappahānakathā

Discourse on the Abandonment of Defilements

Câu chuyện về sự đoạn trừ phiền não

24. Catuvīsatimo paricchedo

24. Chapter Twenty-Four

24. Chương Hai Mươi Bốn

Settings