Niruttidīpanī

4195

Savuddhikarūpa

Forms with Lengthening (Savuddhikarūpa)

Các dạng có tăng trưởng (Savuddhikarūpa)

4196

Atha savuddhikarūpāni vuccante.

Now, the forms with lengthening are explained.

Bây giờ, các dạng có tăng trưởng được nói đến.

4197

Asa-bhuvi, āsa-nivāse upavesane ca, isu-icchā, kantīsu, kamu-padagamane, kusa-akkose, gamu-gatimhi, jaravayohānimhi, jana-janane, mara-pāṇacāge, yamu-uparame, ruda-assuvimocane kandane ca, ruha-janane, labha-lābhe, vaca, vada-viyattiyaṃ vācāyaṃ, vida-ñāṇe, vasa-nivāse, visapavesane, sada-gatyā’vasāne, hana-hiṃsāyaṃ, haraharaṇe.

Asa - to be; āsa - to dwell and to sit; isu - to desire; kantīsu - in desiring; kamu - to go; kusa - to insult; gamu - to go; jara - in loss due to old age; jana - to be born; mara - to give up life; yamu - to stop; ruda - in shedding tears and weeping; ruha - to grow; labha - to gain; vaca, vada - in expressing speech; vida - in knowing; vasa - to dwell; visa - to enter; sada - in ending movement; hana - in harming; hara - in carrying.

Asa-hiện hữu, āsa-cư trú và an tọa, isu-mong muốn, kantīsu-yêu thích, kamu-đi đến, kusa-mắng mỏ, gamu-đi, jara-sự suy lão, jana-sinh ra, mara-từ bỏ sinh mạng, yamu-ngừng lại, ruda-khóc và than vãn, ruha-sinh ra, labha-đạt được, vaca, vada-nói rõ bằng lời, vida-biết, vasa-cư trú, visa-đi vào, sada-kết thúc sự chuyển động, hana-làm hại, hara-mang đi.

4198

Tyādyuppatti, kattari lo, asa-bhuvi, sattāyanti attho.

From these roots, in the active voice, the meaning is ‘they are’.

Sự phát sinh của các từ đó, trong thể chủ động (kattari lo), asa-hiện hữu, có nghĩa là sattāyanti (hiện hữu).

4199

629. Tassa tho^* .

629. Its tha.

629. Chữ "t" của nó biến thành "th"^*.

4200

Atthito parassati, tūnaṃ tassa tho hoti.

When tha follows atthi, the t of tūnaṃ becomes tha.

Sau atthi, chữ "t" của các hậu tố "tu" biến thành "th".

4201

‘Pararūpamayakāre byañjane’ti suttena byañjane pare dhātvantassa pararūpattaṃ, ‘catutthadutiyesvesaṃ tatiyapaṭhamā’ti suttena pararūpassa dutiyassa paṭhamattaṃ.

According to the rule ‘Pararūpamayakāre byañjane’, the final letter of the root becomes the succeeding form when followed by a consonant; according to the rule ‘Catutthadutiyesvesaṃ tatiyapaṭhamā’, the second letter of the succeeding form becomes the first.

Theo quy tắc ‘Pararūpamayakāre byañjane’, khi có phụ âm theo sau, phụ âm cuối của căn đồng hóa với phụ âm đó; theo quy tắc ‘Catutthadutiyesvesaṃ tatiyapaṭhamā’, phụ âm thứ hai của phụ âm đồng hóa biến thành phụ âm thứ nhất.

4202

Dhanaṃ me atthi.

I have wealth.

Dhanaṃ me atthi (tôi có tài sản).

4203

Ettha ca ‘‘atthi tvaṃ etarahi, na tvaṃ natthi, atthi ahaṃ etarahi, nāhaṃ natthi, puttā matthi dhanā matthi^* , atthi imasmiṃ kāye kesā’’ti^* ādīsu atthisaddo ākhyātapaṭirūpako kattuvācako nipāto.

Here, in phrases like “You exist now, you do not not exist; I exist now, I do not not exist; I have sons, I have wealth,” and “In this body are hairs,” the word atthi is an indeclinable word functioning as a verb (ākhyātapaṭirūpaka) in the nominative case.

Ở đây, trong các câu như ‘‘atthi tvaṃ etarahi, na tvaṃ natthi, atthi ahaṃ etarahi, nāhaṃ natthi, puttā matthi dhanā matthi^*, atthi imasmiṃ kāye kesā’’ti^* (ngươi hiện hữu, ngươi không không hiện hữu; ta hiện hữu, ta không không hiện hữu; tôi có con, tôi có tài sản; trong thân này có tóc), từ atthi là một giới từ (nipāta) giống như động từ, mang nghĩa chủ động.

4204

‘‘Atthīti kho kaccāyana ayameko anto, natthīti dutiyo anto’’ti^* ca ‘‘atthipaccayo, natthipaccayo’’ti^* ca evamādīsu nāmapaṭirūpako.

And in “Kaccāyana, ‘It exists’ is one extreme, ‘It does not exist’ is the second extreme,” and “condition of presence, condition of absence,” and so forth, it functions as a noun (nāmapaṭirūpaka).

Và trong các câu như ‘‘Atthīti kho kaccāyana ayameko anto, natthīti dutiyo anto’’ti^* (Này Kaccāyana, có là một cực đoan, không là cực đoan thứ hai) và ‘‘atthipaccayo, natthipaccayo’’ti^* (duyên có, duyên không), v.v., nó là một từ giống như danh từ.

Tathā natthisaddo.

The word natthi is similar.

Tương tự với từ natthi.

4205

Tumhi-vipassissa ca namatthu^* , namo te buddha vīratthu^* , ettha ca ‘‘dhiratthumaṃ pūtikāya’’nti ādīsu atthusaddo nipāto.

And here, in “Homage to Vipassī, homage to you, O Buddha, the hero,” and in “Fie on this putrid body,” the word atthu is an indeclinable.

Tumhi-vipassissa ca namatthu^* (và kính lễ Đức Phật Vipassī), namo te buddha vīratthu^* (kính lễ Ngài, Phật anh hùng), ở đây, trong các câu như ‘‘dhiratthumaṃ pūtikāya’’nti (đáng hổ thẹn cho ta với cái thân thối rữa này), từ atthu là một giới từ (nipāta).

4206

630. Ntamānantantiyiyuṃsvādilopo^* .

630. Omission of the initial letter of atthi before nta, māna, anti, antu, iyā, iyuṃ.

630. Các hậu tố nta, māna, anti, antu, iyā, iyuṃ có sự lược bỏ nguyên âm đầu^*.

4207

Nta, māna, anti, antu, iyā, iyuṃsu atthissa ādilopo hoti.

Before nta, māna, anti, antu, iyā, iyuṃ, the initial letter of atthi is omitted.

Khi có các hậu tố nta, māna, anti, antu, iyā, iyuṃ theo sau, nguyên âm đầu của atthi bị lược bỏ.

4208

Santi, santu.

They are, let them be.

Santi (họ hiện hữu), santu (họ hãy hiện hữu).

4209

631. Sihīsvaṭa^* .

631. aṭa (becomes) before si and hī.

631. Khi có si, hī, atthi biến thành aṭa^*.

4210

Atthissa aṭa hoti si, hīsu.

The atthi becomes aṭa before si and hī.

Khi có các hậu tố si, hī theo sau, atthi biến thành aṭa.

4211

Manussosi^* , purisosi^* .

You are a human, you are a man.

Manussosi^* (ngươi là người), purisosi^* (ngươi là đàn ông).

Himhi dīgho, tvaṃ paṇḍito āhi, bhavāhīti attho.

In hī, it is long: ‘You are wise,’ meaning ‘Be.’

Trong hī, nguyên âm được kéo dài, tvaṃ paṇḍito āhi (ngươi hãy là người trí), có nghĩa là bhavāhīti (ngươi hãy hiện hữu).

Tavibhattīsu dhātvantassa pararūpaṃ, tumhe attha, kaccittha parisuddhā^* .

Before tva endings, the final letter of the root becomes the succeeding form: ‘You are, are you purified?’

Trong các hậu tố của ngôi thứ hai số nhiều, phụ âm cuối của căn đồng hóa với phụ âm theo sau, tumhe attha (các ngươi hiện hữu), kaccittha parisuddhā^* (các ngươi có thanh tịnh không?).

Tvādimhi-mā pamādattha^* , tumhe samaggā attha.

Before tvā endings: ‘Do not be heedless,’ ‘You are united.’

Trong các hậu tố của ngôi thứ hai số nhiều, mā pamādattha^* (chớ phóng dật), tumhe samaggā attha (các ngươi đoàn kết).

4212

632. Mimānaṃ vā mhimhā ca^* .

632. mhi, mhā optionally for mi, mānaṃ; and aṭa (for atthi).

632. Mi, mānaṃ biến thành mhi, mhā, hoặc có aṭa^*.

4213

Atthito paresaṃ mi, mānaṃ mhi, mhā honti vā, atthissa ca aṭa hoti.

Following atthi, mi and mānaṃ optionally become mhi and mhā; and atthi also becomes aṭa.

Sau atthi, các hậu tố mi, mānaṃ biến thành mhi, mhā, hoặc atthi cũng biến thành aṭa.

4214

Ahaṃ pasannomhi, mayaṃ pasannāmha.

I am pleased, we are pleased.

Ahaṃ pasannomhi (tôi tin tưởng), mayaṃ pasannāmha (chúng tôi tin tưởng).

4215

Tvādimhi-ahaṃ iminā puññena anāgate paññavā amhi, mayaṃ paññavanto amha.

Before tvā endings: ‘By this merit, I will be wise in the future,’ ‘We will be wise.’

Trong các hậu tố của ngôi thứ nhất, ahaṃ iminā puññena anāgate paññavā amhi (do phước này, tôi sẽ là người trí trong tương lai), mayaṃ paññavanto amha (chúng tôi sẽ là những người trí).

4216

633. Esu sa^* .

633. sa before e endings.

633. Trong các trường hợp này, atthi biến thành sa^*.

4217

Etesu mi, mesu atthissa sassa so hoti.

Before these mi, me endings, the sa of atthi becomes sa.

Trong các hậu tố mi, me này, chữ "s" của atthi biến thành "sa".

Pararūpanisedhanatthamidaṃ suttaṃ.

This rule is to prevent the preceding form.

Quy tắc này có mục đích ngăn chặn sự đồng hóa với phụ âm trước.

4218

Ahaṃ paṇḍito asmi, mayaṃ paṇḍitā asma.

I am wise, we are wise.

Ahaṃ paṇḍito asmi (tôi là người trí), mayaṃ paṇḍitā asma (chúng tôi là những người trí).

4219

Tvādimhi-ahaṃ anāgate paññavā asmi, mayaṃ paññavanto asma.

Before tvā endings: ‘In the future, I will be wise,’ ‘We will be wise.’

Trong các hậu tố của ngôi thứ nhất, ahaṃ anāgate paññavā asmi (tôi sẽ là người trí trong tương lai), mayaṃ paññavanto asma (chúng tôi sẽ là những người trí).

4220

Eyyādimhi –

Before eyya endings –

Trong các hậu tố eyyā, v.v. –

4221

634. Atthiteyyādichannaṃ sa su sasi satha saṃsāma^* .

634. The six endings beginning with eyya after atthi are sa, su, sasi, satha, saṃ, sāma.

634. Sáu hậu tố eyyā, v.v. sau atthi biến thành sa, su, sasi, satha, saṃ, sāma^*.

4222

‘Atthī’ti dhātuniddeso ti-kāro, atthito paresaṃ eyyādīnaṃ channaṃ sādayo honti.

The ti in ‘atthi’ is a designation of the root. Following atthi, the six endings beginning with eyya become sa, etc.

Chữ "ti" trong ‘Atthī’ là chỉ định căn (dhātu), sau atthi, sáu hậu tố eyyā, v.v. biến thành sā, v.v.

4223

Evamassa vacanīyo^* , evamassu vacanīyā^* , tvaṃ assasi, tumhe assatha, ahaṃ assaṃ, mayaṃ assāma.

Thus should it be said, thus should they be said; you should be, you should be, I should be, we should be.

Evamassa vacanīyo^* (nên nói như vậy), evamassu vacanīyā^* (nên nói như vậy), tvaṃ assasi (ngươi sẽ hiện hữu), tumhe assatha (các ngươi sẽ hiện hữu), ahaṃ assaṃ (tôi sẽ hiện hữu), mayaṃ assāma (chúng tôi sẽ hiện hữu).

4224

Assunipātopi bahuṃ dissati, tayassu dhammā jahitā bhavanti^* , kenassu taratī oghaṃ, kenassu tarati aṇṇavaṃ^* .

The indeclinable assu is also seen frequently: ‘May these three qualities be abandoned by you,’ ‘By what, pray, does one cross the flood? By what, pray, does one cross the ocean?’

Giới từ assu cũng xuất hiện nhiều, tayassu dhammā jahitā bhavanti^* (những pháp ấy đã được từ bỏ), kenassu taratī oghaṃ, kenassu tarati aṇṇavaṃ^* (do đâu mà vượt qua dòng nước lũ, do đâu mà vượt qua biển cả).

‘‘Kiṃsu chetvā sukhaṃ seti, kiṃsu chetvā na socatī’’ti^* ettha niggahītamhā saṃyogādilopo.

In ‘Having cut off what does one sleep happily? Having cut off what does one not grieve?’, the initial part of the conjunct consonant is omitted from niggahīta.

Trong câu ‘‘Cắt bỏ điều gì thì sống an vui, cắt bỏ điều gì thì không sầu muộn?’’^*, sự lược bỏ các phụ âm kép, v.v., là từ niggahīta.

4225

635. Ādidvinnamiyāmiyuṃ^* .

635. iyā, iyuṃ for the first two (endings).

635. Ādidvinnamiyāmiyuṃ^* .

4226

Atthito eyyādīsu ādimhi dvinnaṃ iyā, iyuṃ honti.

Following atthi, the first two of the eyya endings become iyā, iyuṃ.

Đối với động từ atthi (có), trong các tiếp vĩ ngữ bắt đầu bằng eyya v.v., hai âm đầu iyā và iyuṃ được sử dụng.

‘Ntamānantantiyiyuṃsū…’tiādilopo.

Omission of the initial part according to ‘Ntamānantantiyiyuṃsū...’

Sự lược bỏ các âm đầu như ‘Ntamānantantiyiyuṃsū…’

4227

So siyā, te siyuṃ, ete dve nipātāpi honti.

He might be, they might be. These two are also indeclinables.

So siyā, te siyuṃ, hai từ này cũng là các trợ từ.

‘‘Vedanākkhandho siyā kusalo, siyā akusalo, siyā abyākato’’ti^* ādīsu ekaccoti attho.

In “The feeling aggregate might be wholesome, might be unwholesome, might be indeterminate,” and so forth, the meaning is ‘some’ or ‘a certain one’.

Trong các câu như ‘‘Thọ uẩn có thể là thiện, có thể là bất thiện, có thể là vô ký’’^*, nghĩa là một số.

4228

‘‘Siyā kusalaṃ dhammaṃ paṭicca kusalo dhammo uppajjeyya hetupaccayā’’ti^* ādīsu kinnūti attho.

In “Conditioned by a wholesome phenomenon, might a wholesome phenomenon arise by way of a root condition?”, and so forth, the meaning is ‘perhaps’.

Trong các câu như ‘‘Dựa vào pháp thiện, pháp thiện có thể sinh khởi do duyên hệ’’^*, nghĩa là có thể nào.

4229

‘‘Dvādasākusalā siyu’’nti^* ādīsu bhavantīti attho.

In “There are twelve unwholesome states,” and so forth, the meaning is ‘they exist’.

Trong các câu như ‘‘Có thể có mười hai bất thiện’’^*, nghĩa là chúng tồn tại.

4230

Mahāvuttinā eyyuṃ, eyyamiccetesaṃ iyaṃsu, iyaṃ honti, ādilopo, siyaṃsu dve bhikkhū abhidhamme nānāvādā^* , evaṃrūpo siyaṃ ahaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃvedano siyaṃ, evaṃsañño siyaṃ^* .

According to the Mahāvutti, eyyuṃ and eyyaṃ become iyaṃsu and iyaṃ. The initial vowel is dropped. Siyaṃsu dve bhikkhū abhidhamme nānāvādā (There might be two bhikkhus holding different views in the Abhidhamma), evaṃrūpo siyaṃ ahaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃvedano siyaṃ, evaṃsañño siyaṃ (May I be of such form in the future, may I be of such feeling, may I be of such perception).

Theo Mahāvutti, eyyuṃ, eyyam trở thành iyaṃsu, iyaṃ; các âm đầu bị lược bỏ. Siyāṃsu dve bhikkhū abhidhamme nānāvādā^*, evaṃrūpo siyaṃ ahaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃvedano siyaṃ, evaṃsañño siyaṃ^*.

4231

Ajjattanimhi –

In ajjattanī—

Trong thì quá khứ gần (ajjattanī) –

4232

636. Īādo dīgho^* .

636. Lengthening of ī and ā.

636. Īādo dīgho^* .

4233

Atthissa dīgho hoti īādīsu.

atthi is lengthened to ī or ā before īādayo.

Âm đầu của atthi được kéo dài trong các dạng bắt đầu bằng ī.

4234

So āsi, te āsuṃ, āsiṃsu, tvaṃ āsi, tumhe āsittha, ahaṃ āsiṃ.

He was, they were, they were; you were, you (pl.) were, I was.

So āsi, te āsuṃ, āsiṃsu, tvaṃ āsi, tumhe āsittha, ahaṃ āsiṃ.

Tatrāpāsiṃ evaṃvaṇṇo^* .

There too, I was of such a complexion.

Ở đó cũng có āsiṃ evaṃvaṇṇo^* (tôi đã có hình dáng như vậy).

Mayaṃ āsimha, āsimhā.

We were, we were.

Mayaṃ āsimha, āsimhā.

4235

637. Aāssādīsu^* .

637. In Aāssādīsu.

637. Aāssādīsu^* .

4236

Aādiparokkhāyañca āādihiyyattaniyañca ssādīsu bhavissanti, kālātipattīsu ca atthissa bhū hoti.

In the Aādiparokkhā and in the Aādihiyyattanī, ssādīsu will occur, and in the Kālātīpattī, bhū occurs for atthi.

Trong thì quá khứ xa (aparokkhā) bắt đầu bằng a và thì quá khứ gần (hiyyattanī) bắt đầu bằng ā, cũng như trong các tiếp vĩ ngữ bắt đầu bằng ssa (tương lai), và trong thì điều kiện (kālātipatti), động từ atthi trở thành bhū.

Idañca suttaṃ atthissa etāsaṃ vibhattīnampi sādhāraṇakaraṇatthaṃ.

This Sutta is also for making these inflections common to atthi.

Và quy tắc này nhằm mục đích làm cho atthi phổ biến cho các biến cách này.

Rūpampi bhūrūpameva.

The form is also bhūrūpa itself.

Dạng cũng là bhū.

4237

So babhūva, te babhūvu, so abhavā, te abhavū, so bhavissati, te bhavissanti, so abhavissā, te abhavissaṃsu iccādi.

He was, they were; he became, they became; he will be, they will be; he would have been, they would have been, and so on.

So babhūva, te babhūvu, so abhavā, te abhavū, so bhavissati, te bhavissanti, so abhavissā, te abhavissaṃsu, v.v.

4238

638. Atyādintesvatthissa bhū^* .

638. Bhū for atthi in Atyādinta-excluded forms.

638. Atyādintesvatthissa bhū^* .

4239

Tyādivajjitesu ntavajjitesu ca paccayesu atthissa bhū hoti.

In suffixes other than tyādi and ntavajjita, bhū occurs for atthi.

Trong các tiếp vĩ ngữ không bắt đầu bằng tyādi và không có nta, atthi trở thành bhū.

Etena tyādi, tvādi, eyyādi, īādisaṅkhātāsu catūsu vibhattīsu ntapaccaye ca atthissa bhūādeso natthi, sesāsu catūsu vibhattīsu ca ntavajjitesu tabbādīsu ca atthissa bhūādeso labbhatīti veditabbo.

By this, it should be understood that the substitution of bhū for atthi does not occur in the four inflections known as tyādi, tvādi, eyyādi, īādi, and in the ntapaccaya; and the substitution of bhū for atthi is obtained in the remaining four inflections and in the tabbādīsu excluding nta.

Theo đó, cần hiểu rằng trong bốn biến cách được gọi là tyādi, tvādi, eyyādi, īādi, và trong tiếp vĩ ngữ nta, không có sự thay thế bhū cho atthi. Trong bốn biến cách còn lại và trong các tiếp vĩ ngữ tva v.v. (không có nta), sự thay thế bhū cho atthi được tìm thấy.

4240

Āsa-upavesane.

Āsa - to sit near.

Āsa – ngồi.

Guruṃ upāsati, payirupāsati, upāsanti, payirupāsanti.

He attends upon the teacher, he attends closely, they attend, they attend closely.

Guruṃ upāsati, payirupāsati, upāsanti, payirupāsanti (phụng sự thầy, quây quần hầu hạ thầy).

4241

Kamme-upāsīyati, payirupāsīyati.

In the passive voice: he is attended upon, he is closely attended upon.

Trong thể bị động: upāsīyati, payirupāsīyati.

4242

Kārite-mātā puttaṃ guruṃ upāseti, payirupāseti, upāsayati, payirupāsayati.

In the causative, a mother causes her son to attend upon a teacher, to serve him, to attend upon him, to serve him.

Trong thể sai khiến: mātā puttaṃ guruṃ upāseti, payirupāseti, upāsayati, payirupāsayati (mẹ sai con phụng sự thầy).

4243

Īādimhi-upāsi, payirupāsi, upāsiṃsu, payirupāsiṃsu, upāsuṃ, payirupāsuṃ.

In the Aorist: he attended, he served; they attended, they served; they attended, they served.

Trong thì quá khứ gần (īādi): upāsi, payirupāsi, upāsiṃsu, payirupāsiṃsu, upāsuṃ, payirupāsuṃ.

4244

Āsa-nivāse.

The root ās means 'to dwell'.

Āsa – cư trú.

4245

639. Gamayamisāsadisānaṃ vā cchaṅa^* .

639. Optionally, cchaṅa for gam, yam, is, ās, dis .

639. Gamayamisāsadisānaṃ vā cchaṅa^* .

4246

Gamu, yamu, isu, āsa, disānaṃ anto byañjano ṅānubandho ccho hoti vā nta, māna, tyādīsu.

The final consonant of gam, yam, is, ās, dis optionally becomes ccha with the anubandha ṅa in suffixes like nta, māna, etc.

Phụ âm cuối của gamu, yamu, isu, āsa, disa tùy chọn trở thành ccha có ṅa làm phụ tố, trong các tiếp vĩ ngữ nta, māna, tyādi, v.v.

4247

Gacchanto, niyacchanto, icchanto, acchanto, dicchantoti iminā tyādīsu āsassa ccho, acchati, acchanti, so acchi, te acchiṃsu.

Thus, in forms like gacchanto, niyacchanto, icchanto, acchanto, dicchanto, ccha is substituted for ās. He dwells, they dwell; he dwelt, they dwelt.

Gacchanto, niyacchanto, icchanto, acchanto, dicchanto (đi, điều khiển, mong muốn, cư trú, chỉ dẫn). Theo quy tắc này, āsa trở thành ccha trong các tiếp vĩ ngữ tyādi, v.v. Acchati, acchanti, so acchi, te acchiṃsu.

4248

Isu-esanāyaṃ.

The root is means 'to seek'.

Isu – tìm kiếm.

4249

640. Lahussupantassa^* .

640. Of a light penultimate vowel .

640. Lahussupantassa^* .

4250

Antassa samīpe pavattatīti upanto, byañjanantadhātūnaṃ pubbassaro ‘upanto’ti vuccati, lahubhūtassa upantabhūtassa ca ivaṇṇu’vaṇṇassa e, ovuddhī honti.

Upanta means 'occurring near the end'. For roots ending in a consonant, the vowel immediately preceding the final consonant is called upanta. For a light penultimate vowel, i and u undergo e and o वृद्धि (lengthening/strengthening).

Upanta nghĩa là cái gì xảy ra gần cuối; nguyên âm đứng trước phụ âm cuối của một căn động từ kết thúc bằng phụ âm được gọi là ‘upanta’. Nguyên âm i và u ở vị trí upanta và nhẹ (lahu) được tăng cường thành e và o.

4251

Ira-kampane, erati, modati.

The root ir means 'to tremble'. He trembles, he rejoices.

Ira – rung động, erati (rung động), modati (vui mừng).

4252

Lahussāti kiṃ?

Why "of a light vowel"?

Tại sao là lahussa (nhẹ)?

Jīvati, dhūpati, ikkhati, sukkhati.

jīvati, dhūpati, ikkhati, sukkhati (here the vowel is long).

Jīvati (sống), dhūpati (xông hương), ikkhati (nhìn), sukkhati (khô).

4253

Upantassāti kiṃ?

Why "penultimate"?

Tại sao là upantassa (ở vị trí upanta)?

Siñcati, bhuñjati, niggahītāgamena byavahitattā upanto na hoti.

siñcati, bhuñjati (here the vowel is not penultimate, being separated by the niggahīta insertion).

Siñcati (tưới), bhuñjati (ăn). Do bị ngăn cách bởi niggahīta được thêm vào, nó không phải là upanta.

4254

Ivaṇṇuvaṇṇassātvevaṃ?

Why "of i and u"?

Tại sao là ivaṇṇuvaṇṇassa (của nguyên âm i và u)?

Pacati, vadati.

pacati, vadati (here the vowel is a).

Pacati (nấu), vadati (nói).

4255

Iminā issa evuddhi hoti, esati, anvesati, pariyesati.

By this rule, i undergoes e वृद्धि. He seeks, he searches, he investigates.

Theo quy tắc này, i được tăng cường thành e. Esati (tìm kiếm), anvesati (tìm kiếm), pariyesati (tìm kiếm khắp nơi).

4256

Adhipubbo isu-āyācane, ajjhesati.

The root is preceded by adhi means 'to request'. He requests.

Isu với tiền tố adhi – cầu xin, ajjhesati (thỉnh cầu).

4257

Kamme-esīyati, pariyesīyati, anvesīyati, ajjhesīyati.

In the passive: it is sought, it is investigated, it is searched, it is requested.

Trong thể bị động: esīyati, pariyesīyati, anvesīyati, ajjhesīyati.

4258

Kārite-eseti, esayati, esāpeti, esāpayati.

In the causative: he causes to seek, he causes to seek, he causes to seek, he causes to seek.

Trong thể sai khiến: eseti, esayati, esāpeti, esāpayati.

4259

Isu-icchāyaṃ, cchādeso, icchati, icchanti, sampaṭicchati, sampaṭicchanti.

The root is means 'to wish'. ccha substitution occurs. He wishes, they wish; he accepts, they accept.

Isu – mong muốn, sự thay thế ccha, icchati, icchanti, sampaṭicchati, sampaṭicchanti (mong muốn, chấp nhận).

4260

Kamme-icchīyati.

In the passive: it is wished.

Trong thể bị động: icchīyati.

4261

Kārite-icchāpeti, icchāpayati, sampaṭicchāpeti, sampaṭicchāpayati.

In the causative: he causes to wish, he causes to wish; he causes to accept, he causes to accept.

Trong thể sai khiến: icchāpeti, icchāpayati, sampaṭicchāpeti, sampaṭicchāpayati.

4262

Kamme-icchāpīyati, icchāpayīyati, so icchi, te icchiṃsu, icchissati, icchissanti.

In the passive: it is caused to wish, it is caused to wish. He wished, they wished; he will wish, they will wish.

Trong thể bị động: icchāpīyati, icchāpayīyati. So icchi, te icchiṃsu, icchissati, icchissanti.

4263

Kamu-vijjhane, gambhīresu ṭhānesu ñāṇaṃ kamati, na satthaṃ kamati, na visaṃ kamati, na aggi kamati^* , na vijjhatīti attho.

The root kamu means 'to penetrate'. Knowledge penetrates deep places, but a weapon does not penetrate, poison does not penetrate, fire does not penetrate. The meaning is 'does not pierce'.

Kamu – đâm xuyên, gambhīresu ṭhānesu ñāṇaṃ kamati, na satthaṃ kamati, na visaṃ kamati, na aggi kamati^* (trí tuệ không xuyên qua những nơi sâu thẳm, vũ khí không xuyên qua, chất độc không xuyên qua, lửa không xuyên qua), nghĩa là không xuyên thủng.

4264

Kamu-padagamane, pakkamati, apakkamati, upakkamati, vikkamati, abhikkamati, paṭikkamati, atikkamati, saṅkamati, okkamati.

The root kamu means 'to go'. He departs, he moves away, he undertakes, he strides, he approaches, he retreats, he transgresses, he transmigrates, he descends.

Kamu – đi lại, pakkamati (tiến lên), apakkamati (rời đi), upakkamati (tiếp cận), vikkamati (bước đi), abhikkamati (tiến tới), paṭikkamati (lùi lại), atikkamati (vượt qua), saṅkamati (di chuyển), okkamati (đi vào).

4265

641. Nito kamassa^* .

641. Of kam after ni .

641. Nito kamassa^* .

4266

Nimhā parassa kamassa kassa kho hoti.

The k of kam after ni becomes kh.

Âm k của kamu sau tiền tố ni trở thành kh.

‘Ādissā’ti saṅketattā kassāti ñāyati.

It is known as k due to the indication 'ādissā'.

Vì được chỉ định là ‘Ādissā’, nên được biết là kassa.

4267

Nikkhamati, nikkhamanti.

He departs, they depart.

Nikkhamati, nikkhamanti (ra đi).

4268

Kārite –

In the causative –

Trong thể sai khiến –

4269

642. Assā ṇānubandhe^* .

642. Of a when ṇ is an anubandha .

642. Assā ṇānubandhe^* .

4270

Byañjanantassa dhātussa ādimhi a-kārassa āvuddhi hoti ṇānubandhe paccaye.

The initial a of a consonant-ending root undergoes ā वृद्धि when a suffix with ṇ as an anubandha follows.

Nguyên âm a ở đầu của một căn động từ kết thúc bằng phụ âm được tăng cường thành ā khi có tiếp vĩ ngữ có phụ tố ṇ.

‘Bahula’nti adhikatattā ṇāpimhi āvuddhi natthi.

Due to the qualification 'bahulaṃ' (mostly), ā वृद्धि does not always occur even when ṇ is an anubandha.

Vì ‘Bahulaṃ’ được thêm vào, nên không có sự tăng cường ā ngay cả trong ṇāpi.

4271

Pakkāmeti, pakkāmayati, nikkhāmeti, nikkhāmayati, nikkhamāpeti, nikkhamāpayati.

He causes to depart, he causes to depart; he causes to depart, he causes to depart; he causes to depart, he causes to depart.

Pakkāmeti, pakkāmayati, nikkhāmeti, nikkhāmayati, nikkhamāpeti, nikkhamāpayati.

4272

Īādimhi mahāvuttinā ādidīgho vā hoti, so pakkami, pakkāmi, idaṃ vatvāna pakkāmi, maddī sabbaṅgasobhaṇā^* , pakkamuṃ, pakkāmuṃ, sammodamānā pakkāmuṃ, aññamaññaṃ piyaṃ vadā^* , pakkamiṃsu, pakkāmiṃsu, pakkamaṃsu, pakkāmaṃsu, pakkamissati, pakkamissanti, pakkamissare.

In the Aorist, by the rule of mahāvutti, the initial vowel optionally becomes long. He departed, he departed. Having said this, she departed, Maddī, adorned in all her limbs. They departed, they departed. Rejoicing, they departed, speaking kindly to each other. They departed, they departed, they departed, they departed. He will depart, they will depart, they will depart.

Trong thì quá khứ gần (īādi), theo Mahāvutti, nguyên âm đầu tùy chọn được kéo dài. So pakkami, pakkāmi (ông ấy đã đi), idaṃ vatvāna pakkāmi, maddī sabbaṅgasobhaṇā^* (sau khi nói điều này, Maddī, người có tất cả các chi đều đẹp, đã ra đi). Pakkamuṃ, pakkāmuṃ, sammodamānā pakkāmuṃ, aññamaññaṃ piyaṃ vadā^* (họ đã ra đi trong niềm hoan hỷ, nói những lời yêu thương với nhau). Pakkamiṃsu, pakkāmiṃsu, pakkamaṃsu, pakkāmaṃsu, pakkamissati, pakkamissanti, pakkamissare.

4273

Āpubbo kusa-akkose, lahupantattā vuddhi, akkosati, akkosanti.

The root kus preceded by ā means 'to revile'. Due to the light penultimate vowel, iddhi (strengthening) occurs. He reviles, they revile.

Kusa với tiền tố ā – mắng chửi, do lahupanta (nguyên âm nhẹ ở vị trí upanta) nên có sự tăng cường. Akkosati, akkosanti (mắng chửi).

Papubbo āmantane, pakkosati, pakkosanti.

Preceded by pa, it means 'to call'. He calls, they call.

Với tiền tố pa – mời gọi, pakkosati, pakkosanti (mời gọi).

Vipubbo uccasadde, vikkosati, vikkosanti.

Preceded by vi, it means 'to cry aloud'. He cries aloud, they cry aloud.

Với tiền tố vi – tiếng kêu lớn, vikkosati, vikkosanti (kêu la).

Paṭipubbo nīvāraṇe, paṭikkosati, paṭikkosanti.

Preceded by paṭi, it means 'to forbid'. He forbids, they forbid.

Với tiền tố paṭi – ngăn cản, paṭikkosati, paṭikkosanti (ngăn cản).

4274

Īādimhi –

In the Aorist –

Trong thì quá khứ gần (īādi) –

4275

643. Kusaruhīssacchi^* .

643. chi for ī of kus and ruh .

643. Kusaruhīssacchi^* .

4276

Kusato ruhato ca parassa īssa cchi hoti.

The ī after kus and ruh becomes chi.

Âm i sau kusa và ruha trở thành cchi.

4277

Akkocchi maṃ avadhi maṃ^* , idañca rūpaṃ kudha, kupadhātūhipi sādhenti, evaṃ sati ‘‘akkocchi me’’ti pāṭho siyā.

He reviled me, he struck me. This form can also be derived from the roots kudh and kup. If so, the reading would be "akkocchi me".

Akkocchi maṃ avadhi maṃ^* (nó đã mắng tôi, nó đã đánh tôi). Dạng này cũng được tạo ra từ căn kudha, kupa. Nếu vậy, thì có thể có câu ‘‘akkocchi me’’.

Akkosi, akkosiṃsu.

He reviled, they reviled.

Akkosi, akkosiṃsu.

4278

Gamu gatimhi, kattari lo, ‘ūlasse’ti lassa ettaṃ, gameti, gamenti.

The root gam means 'to go'. In the active voice, lo (suffix) occurs. ūlasse means la becomes e. He causes to go, they cause to go.

Gamu – đi, trong thể chủ động là lo, ūlasse là ettaṃ của la. Gameti, gamenti (làm cho đi).

Avapubbo ñāṇe, avagameti, avagamenti, adhipubbo ñāṇe lābhe ca, adhigameti, adhigamenti.

Preceded by ava, it means 'to understand'. He understands, they understand. Preceded by adhi, it means 'to understand' and 'to obtain'. He understands, they understand.

Với tiền tố ava – hiểu biết, avagameti, avagamenti (làm cho hiểu).

Vipubbo vigame, vigameti, vigamenti.

Preceded by vi, it means 'to disappear'. He causes to disappear, they cause to disappear.

Với tiền tố adhi – hiểu biết và đạt được, adhigameti, adhigamenti (làm cho đạt được).

4279

Kamme-gamīyati, gamiyati, gamiyyati.

In the passive: it is gone, it is gone, it is gone.

Trong thể bị động: gamīyati, gamiyati, gamiyyati.

4280

Pubbarūpatte-gammati, gammanti, adhigammati, adhigammanti, adhigammare, adhigammate, adhigammante, adhigammare.

In the former form: is gone, are gone; is attained, are attained, are attained, is attained, are attained, are attained.

Trong dạng rút gọn (pubbarūpatte): gammati, gammanti, adhigammati, adhigammanti, adhigammare, adhigammate, adhigammante, adhigammare.

4281

Kārite vuddhi natthi, gameti, gamayati, gamāpeti, gamāpayati.

In the causative, there is no lengthening: causes to go, causes to go, causes to go, causes to go.

Ở thể sai khiến không có sự tăng trưởng (âm tiết): gameti, gamayati, gamāpeti, gamāpayati.

4282

Kamme-gamayīyati, gamayīyanti, gamāpīyati, gamāpīyanti.

In the passive: is caused to go, are caused to go, is caused to go, are caused to go.

Ở thể bị động: gamayīyati, gamayīyanti, gamāpīyati, gamāpīyanti.

4283

Hiyyattanimhi-so agamā, gamā, te agamū, gamū, tvaṃ agamo, agama, agami, tumhe agamuttha, ahaṃ agamiṃ, gamiṃ, mayaṃ agamamhā, gamamhā, agamumhā, gamumhā, so agamattha, te agamatthuṃ, tvaṃ agamase, tumhe agamavhaṃ, ahaṃ agamaṃ, mayaṃ agamamhase.

In the aorist: he went, he went; they went, they went; you (sg) went, you (sg) went, you (sg) went; you (pl) went; I went, I went; we went, we went, we went, we went; he went, they went; you (sg) went; you (pl) went; I went; we went.

Ở thì quá khứ (aorist): so agamā, gamā; te agamū, gamū; tvaṃ agamo, agama, agami; tumhe agamuttha; ahaṃ agamiṃ, gamiṃ; mayaṃ agamamhā, gamamhā, agamumhā, gamumhā; so agamattha; te agamatthuṃ; tvaṃ agamase; tumhe agamavhaṃ; ahaṃ agamaṃ; mayaṃ agamamhase.

4284

Ajjhattanimhi īādīsu ikārāgamo, so agamī, gamī.

In the perfect tense, and so on, the increment of i occurs: he went, he went.

Ở thì quá khứ gần (ajjhattani), trong các trường hợp có ī đứng đầu, có sự thêm i: so agamī, gamī.

4285

Rassatte-agami, gami.

In the short form: he went, he went.

Khi rút ngắn nguyên âm: agami, gami.

4286

Mahāvuttinā ākārena saha sāgamo, so agamāsi, gāmaṃ agamāsi, nagaraṃ agamāsi.

According to the Mahāvutti, with the ā form, the increment of s occurs: he went, he went to the village, he went to the city.

Theo Mahāvutti, với dạng ā có sự thêm s: so agamāsi, gāmaṃ agamāsi, nagaraṃ agamāsi.

4287

‘Eyyāthasse’iccādinā īssa ttho, so gāmaṃ agamittho, gamittho, te agamuṃ, gamuṃ.

By 'Eyyāthasse' and so on, i becomes ttha: he went to the village, he went; they went, they went.

Do ‘Eyyāthasse’ và các quy tắc tương tự, ī trở thành ttha: so gāmaṃ agamittho, gamittho; te agamuṃ, gamuṃ.

4288

‘Uṃssiṃsvaṃsū’ti iṃsu, aṃsu, te agamiṃsu, gamiṃsu, agamaṃsu, gamaṃsu, tvaṃ agamo, gamo.

‘Uṃssiṃsvaṃsū’ as in iṃsu, aṃsu; they went: agamiṃsu, gamiṃsu, agamaṃsu, gamaṃsu; you went: agamo, gamo.

‘Uṃssiṃsvaṃsū’ là iṃsu, aṃsu: te agamiṃsu, gamiṃsu, agamaṃsu, gamaṃsu; tvaṃ agamo, gamo.

4289

‘Ossa a i ttha ttho’ ‘sī’ti suttāni, tvaṃ agama, gama, agami, gami, agamittha, gamittha, agamittho, gamittho, agamāsi, gamāsi, tumhe agamittha.

‘Ossa a i ttha ttho’ and ‘sī’ are the rules; you went (singular): agama, gama, agami, gami, agamittha, gamittha, agamittho, gamittho, agamāsi, gamāsi; you went (plural): agamittha.

Các công thức ‘Ossa a i ttha ttho’ ‘sī’ là: tvaṃ agama, gama, agami, gami, agamittha, gamittha, agamittho, gamittho, agamāsi, gamāsi; tumhe agamittha.

4290

‘Mhātthānamuu’iti uttaṃ, tumhe agamuttha, gamuttha, ahaṃ agamiṃ, gamiṃ, agamāsiṃ, gamāsiṃ, mayaṃ agamimhā, gamimhā.

‘Mhātthānamuu’ is stated: you went (plural): agamuttha, gamuttha; I went: agamiṃ, gamiṃ, agamāsiṃ, gamāsiṃ; we went: agamimhā, gamimhā.

‘Mhātthānamuu’ được nói là u: tumhe agamuttha, gamuttha; ahaṃ agamiṃ, gamiṃ, agamāsiṃ, gamāsiṃ; mayaṃ agamimhā, gamimhā.

4291

Rassatte-agamimha, gamimha, agamumhā, gamumhā, agamumha, gamumha, agamāsimhā, gamāsimhā, agamāsimha, gamāsimha.

By shortening: agamimha, gamimha, agamumhā, gamumhā, agamumha, gamumha, agamāsimhā, gamāsimhā, agamāsimha, gamāsimha.

Khi rút ngắn nguyên âm: agamimha, gamimha, agamumhā, gamumhā, agamumha, gamumha, agamāsimhā, gamāsimhā, agamāsimha, gamāsimha.

4292

Parachakke-so agamā, gamā.

In the Atmanepada (Parachakka): he went: agamā, gamā.

Ở nhóm đại danh từ khác: so agamā, gamā.

4293

Rassatte-agama, gama.

By shortening: agama, gama.

Khi rút ngắn nguyên âm: agama, gama.

4294

‘Eyyāthasse’iccādinā tthatte-so agamittha, gamittha, te agamū, gamū.

By ‘Eyyāthasse’ and so on, for the suffix ttha: he went: agamittha, gamittha; they went: agamū, gamū.

Theo ‘Eyyāthasse’ và các quy tắc tương tự, ttha: so agamittha, gamittha; te agamū, gamū.

4295

Rassatte-agamu, gamu, tvaṃ agamise, gamise, tumhe agamivhaṃ, gamivhaṃ, ahaṃ agama, gama, agamaṃ, gamaṃ vā, agamimhe, gamimhe.

By shortening: agamu, gamu; you went (singular): agamise, gamise; you went (plural): agamivhaṃ, gamivhaṃ; I went: agama, gama, or agamaṃ, gamaṃ; we went: agamimhe, gamimhe.

Khi rút ngắn nguyên âm: agamu, gamu; tvaṃ agamise, gamise; tumhe agamivhaṃ, gamivhaṃ; ahaṃ agama, gama, agamaṃ, gamaṃ vā, agamimhe, gamimhe.

4296

Kamme-agamīyi, agammi, agamīyittho, agammittho, agamīyuṃ, gamīyuṃ, agamīyiṃsu, gamīyiṃsu, agammuṃ, gammuṃ, agammiṃsu, gammiṃsu.

In the passive (Kamme): agamīyi, agammi, agamīyittho, agammittho, agamīyuṃ, gamīyuṃ, agamīyiṃsu, gamīyiṃsu, agammuṃ, gammuṃ, agammiṃsu, gammiṃsu.

Ở thể bị động:

agamīyi, agammi, agamīyittho, agammittho, agamīyuṃ, gamīyuṃ, agamīyiṃsu, gamīyiṃsu, agammuṃ, gammuṃ, agammiṃsu, gammiṃsu

.

4297

Parachakke-agamīyittha, gamīyittha, agammittha, gammittha.

In the Atmanepada (Parachakka): agamīyittha, gamīyittha, agammittha, gammittha.

Ở nhóm đại danh từ khác: agamīyittha, gamīyittha, agammittha, gammittha.

4298

Kārite-agamāpayi, gamāpayi, agamāpesi, gamāpesi, agamāpayuṃ, gamāpayuṃ, agamāpayiṃsu, gamāpayiṃsu.

In the causative (Kārite): agamāpayi, gamāpayi, agamāpesi, gamāpesi, agamāpayuṃ, gamāpayuṃ, agamāpayiṃsu, gamāpayiṃsu.

Ở thể sai khiến: agamāpayi, gamāpayi, agamāpesi, gamāpesi, agamāpayuṃ, gamāpayuṃ, agamāpayiṃsu, gamāpayiṃsu.

4299

644. Gamissa^* .

644. Gamissa.

4300

Āādimhi īādimhi ca gamissa massa ā hoti.

In the ā-initial and ī-initial forms, ā occurs for the m of gam.

Trong các trường hợp có ā đứng đầu và ī đứng đầu, m của gamissa trở thành ā.

Saralopo.

Vowel elision.

Loại bỏ nguyên âm.

4301

So agā, te agū, tvaṃ ago, tumhe aguttha, ahaṃ agaṃ, mayaṃ agumhā.

He went: agā; they went: agū; you went (singular): ago; you went (plural): aguttha; I went: agaṃ; we went: agumhā.

so agā; te agū; tvaṃ ago; tumhe aguttha; ahaṃ agaṃ; mayaṃ agumhā.

4302

Īādimhi īsaralopo, agā devāna santike^* , vāyaso anupariyagā^* .

In ī-initial forms, the ī vowel is elided: "he went to the gods: agā devāna santike", "the crow followed: vāyaso anupariyagā".

Trong các trường hợp có ī đứng đầu, nguyên âm ī bị loại bỏ: agā devāna santike, vāyaso anupariyagā.

4303

Āpubbo āgamane, anavhito tato āgā^* , sopā’gā samitiṃ vanaṃ^* .

With ā as prefix, in the sense of 'coming': "uninvited, he came from there: anavhito tato āgā", "he went to the assembly in the forest: sopā’gā samitiṃ vanaṃ".

Khi ā đứng trước, có nghĩa là đến: anavhito tato āgā, sopā’gā samitiṃ vanaṃ.

4304

Adhipubbo paṭilābhe, ajjhagā amataṃ santiṃ^* , taṇhānaṃ khayamajjhagā^* .

With adhi as prefix, in the sense of 'obtaining': "he obtained the deathless peace: ajjhagā amataṃ santiṃ", "he obtained the destruction of craving: taṇhānaṃ khayamajjhagā".

Khi adhi đứng trước, có nghĩa là đạt được: ajjhagā amataṃ santiṃ, taṇhānaṃ khayamajjhagā.

4305

Atipubbo upādhipubbo ca titikkame, nakkhattaṃ paṭimānentaṃ, attho bālaṃ upajjhagā^* .

With ati as prefix and upādhi as prefix, in the sense of 'enduring': "awaiting the constellation, misfortune befell the fool: nakkhattaṃ paṭimānentaṃ, attho bālaṃ upajjhagā".

Khi ati đứng trước và upādhi đứng trước, có nghĩa là chịu đựng: nakkhattaṃ paṭimānentaṃ, attho bālaṃ upajjhagā.

Khaṇo ve mā upajjhagā.

"Let the moment not pass by: khaṇo ve mā upajjhagā".

Khaṇo ve mā upajjhagā.

4306

Etāni o, avacanānaṃ lope sati tumha’mhayogepi labhanti, aguṃ, agiṃsu, agaṃsu.

When o and non-vowel forms are elided, these are also found in combination with tumha and amha: aguṃ, agiṃsu, agaṃsu.

Những từ này, khi o và các từ không có được loại bỏ, chúng cũng được tìm thấy trong sự kết hợp với tumha và amha: aguṃ, agiṃsu, agaṃsu.

Samantā vijjutā āguṃ^* , tepā’guṃsamitiṃ vanaṃ^* , visesaṃ ajjhagaṃsute^* , asesaṃ parinibbanti, asesaṃ dukkhamajjhaguṃ^* , sabbaṃ dukkhaṃ upajjhaguṃ^* .

"Lightning came from all around: samantā vijjutā āguṃ", "they went to the assembly in the forest: tepā’guṃsamitiṃ vanaṃ", "they attained distinction: visesaṃ ajjhagaṃsute", "they attained complete Nibbāna, they attained complete suffering: asesaṃ parinibbanti, asesaṃ dukkhamajjhaguṃ", "they attained all suffering: sabbaṃ dukkhaṃ upajjhaguṃ".

Samantā vijjutā āguṃ, tepā’guṃsamitiṃ vanaṃ, visesaṃ ajjhagaṃsute, asesaṃ parinibbanti, asesaṃ dukkhamajjhaguṃ, sabbaṃ dukkhaṃ upajjhaguṃ.

Ajjhago, ajjhaga, ajjhagi, ajjhaguttha, ajjhagiṃ, ajjhagimhā, ajjhagumhā, agā, āgā, anvagā, ajjhagā, upajjhagā, agū, āgū.

ajjhago, ajjhaga, ajjhagi, ajjhaguttha, ajjhagiṃ, ajjhagimhā, ajjhagumhā, agā, āgā, anvagā, ajjhagā, upajjhagā, agū, āgū.

Ajjhago, ajjhaga, ajjhagi, ajjhaguttha, ajjhagiṃ, ajjhagimhā, ajjhagumhā, agā, āgā, anvagā, ajjhagā, upajjhagā, agū, āgū

.

Āgū devā yasassino^* , cittassa ekadhammassa, sabbeva vasamanvagū^* .

"The glorious deities came: āgū devā yasassino", "all submitted to the will of that single teaching: cittassa ekadhammassa, sabbeva vasamanvagū".

Āgū devā yasassino, cittassa ekadhammassa, sabbeva vasamanvagū.

Cetā haniṃsu vedabbaṃ, sabbe te byasanamajjhagū^* .

"Cetā killed Vedabba; all those fell into misfortune: cetā haniṃsu vedabbaṃ, sabbe te byasanamajjhagū".

Cetā haniṃsu vedabbaṃ, sabbe te byasanamajjhagū.

4307

Parokkhāyaṃ ādissa dvittaṃ, ‘kavaggahānaṃ cavaggajā’ti pubbassa cavaggo.

In the perfect tense (parokkha), the initial consonant is doubled, and by ‘kavaggahānaṃ cavaggajā’, the former (k-class) becomes c-class.

Ở thì quá khứ xa (parokkhāyaṃ), có sự lặp lại của âm đầu; theo ‘kavaggahānaṃ cavaggajā’, âm đầu tiên trở thành nhóm ca.

So jagama, mahāvuttinā upantassa dīgho, kvaci assa ittaṃ, ‘‘rājā dudīpo jagāmi magga’’nti^* pāḷi.

He went: jagama. By Mahāvutti, the penultimate vowel is lengthened. Sometimes it becomes i, as in the Pāli: "King Dudīpa went to the path: rājā dudīpo jagāmi maggaṃ".

So jagama; theo Mahāvutti, nguyên âm áp chót được kéo dài; đôi khi nó trở thành i: rājā dudīpo jagāmi maggaṃ là một pāḷi.

So jagāma, te jagāmu, tvaṃ jagame.

He went: jagāma; they went: jagāmu; you went: jagame.

So jagāma; te jagāmu; tvaṃ jagame.

4308

Byañjanādimhi ikārāgamo, tumhe jagamittha, ahaṃ jagamaṃ, mayaṃ jagamimha, so jagamittha, te jagamire, tvaṃ jagamittho, tumhe jagamivho, ahaṃ jagamiṃ, mayaṃ jagamimhe.

An i vowel is inserted at the beginning of a consonant: you went (plural): jagamittha; I went: jagamaṃ; we went: jagamimha; he went: jagamittha; they went: jagamire; you went (singular): jagamittho; you went (plural): jagamivho; I went: jagamiṃ; we went: jagamimhe.

Khi phụ âm đứng đầu, có sự thêm i: tumhe jagamittha; ahaṃ jagamaṃ; mayaṃ jagamimha; so jagamittha; te jagamire; tvaṃ jagamittho; tumhe jagamivho; ahaṃ jagamiṃ; mayaṃ jagamimhe.

4309

Ssatyādimhi-gamissati, gamissanti, gamissare.

In ssa initial forms: gamissati, gamissanti, gamissare.

Trong các trường hợp có ssati đứng đầu: gamissati, gamissanti, gamissare.

4310

Parachakke-so gamissate, te gamissante, gamissare, tvaṃ gamissase, tumhe gamissavhe, ahaṃ gamissaṃ, mayaṃ gamissāmhe.

In the Atmanepada (Parachakka): he will go: gamissate; they will go: gamissante, gamissare; you will go (singular): gamissase; you will go (plural): gamissavhe; I will go: gamissaṃ; we will go: gamissāmhe.

Ở nhóm đại danh từ khác: so gamissate; te gamissante, gamissare; tvaṃ gamissase; tumhe gamissavhe; ahaṃ gamissaṃ; mayaṃ gamissāmhe.

4311

Ssādimhi-so agamissā, gamissā.

In ssa initial forms: he would go: agamissā, gamissā.

Trong các trường hợp có ssa đứng đầu: so agamissā, gamissā.

4312

‘Āīūmhāssāssāmhānaṃ vā’ti ssā, ssāmhānaṃ rasso, agamissa, gamissa, te agamissaṃsu, gamissaṃsu, tvaṃ agamisse, gamisse.

By ‘Āīūmhāssāssāmhānaṃ vā’, the ssa and ssāmha have short vowels: agamissa, gamissa; they would go: agamissaṃsu, gamissaṃsu; you would go (singular): agamisse, gamisse.

Theo ‘Āīūmhāssāssāmhānaṃ vā’, ssā, ssāmhānaṃ được rút ngắn: agamissa, gamissa; te agamissaṃsu, gamissaṃsu; tvaṃ agamisse, gamisse.

4313

‘Eyyāthasse’ iccādinā ssessa attaṃ, tvaṃ agamissa, gamissa, tumhe agamissatha, gamissatha, ahaṃ agamissaṃ, gamissaṃ, mayaṃ agamissāmhā, gamissāmhā, agamissāmha, gamissāmha.

By ‘Eyyāthasse’ and so on, ssa becomes atta: you would go (singular): agamissa, gamissa; you would go (plural): agamissatha, gamissatha; I would go: agamissaṃ, gamissaṃ; we would go: agamissāmhā, gamissāmhā, agamissāmha, gamissāmha.

Theo ‘Eyyāthasse’ và các quy tắc tương tự, ssa trở thành attaṃ: tvaṃ agamissa, gamissa; tumhe agamissatha, gamissatha; ahaṃ agamissaṃ, gamissaṃ; mayaṃ agamissāmhā, gamissāmhā, agamissāmha, gamissāmha.

4314

‘Gama vada dānaṃ ghammavajjadajjā’ti sabbavibhattīsu gamissa ghammo, ghammati, ghammanti.

By ‘Gama vada dānaṃ ghammavajjadajjā’, for gam, ghamma occurs in all conjugations: ghammati, ghammanti.

Theo ‘Gama vada dānaṃ ghammavajjadajjā’, gamissa trở thành ghamma trong tất cả các biến cách: ghammati, ghammanti.

4315

Kamme-ghammīyati, ghammīyanti.

In the passive: ghammīyati, ghammīyanti.

Ở thể bị động: ghammīyati, ghammīyanti.

4316

Mahāvuttinā gagghādeso vā, tvaṃ yena yeneva gagghasi, phāsuṃyeva gagghasi^* .

Alternatively, by Mahāvutti, gaggha takes the place of gam: "wherever you go, you find comfort: tvaṃ yena yeneva gagghasi, phāsuṃyeva gagghasi".

Theo Mahāvutti, gagghādeso là tùy chọn: tvaṃ yena yeneva gagghasi, phāsuṃyeva gagghasi.

4317

‘Gamayamisāsadisānaṃ vācchaṅa’ iti suttena sabbavibhattīsu gamissa massa ccho, gacchati, gacchanti, gacchare.

By the rule ‘Gamayamisāsadisānaṃ vācchaṅa’, for the m of gam, ccha occurs in all conjugations: gacchati, gacchanti, gacchare.

Theo công thức ‘Gamayamisāsadisānaṃ vācchaṅa’, m của gamissa trở thành ccha trong tất cả các biến cách: gacchati, gacchanti, gacchare.

4318

Kamme-gacchīyati, gacchīyanti, gacchiyyati, gacchiyyanti, gacchiyyare.

In the passive: gacchīyati, gacchīyanti, gacchiyyati, gacchiyyanti, gacchiyyare.

Ở thể bị động: gacchīyati, gacchīyanti, gacchiyyati, gacchiyyanti, gacchiyyare.

4319

Kārite-gacchāpeti, gacchāpayati.

In the causative: gacchāpeti, gacchāpayati.

Ở thể sai khiến: gacchāpeti, gacchāpayati.

Gacchatu, gacchantu, gaccheyya, gaccheyyuṃ.

gacchatu, gacchantu, gaccheyya, gaccheyyuṃ.

Gacchatu, gacchantu, gaccheyya, gaccheyyuṃ.

4320

‘Eyyuṃssuṃ’iti uṃttaṃ, gacchuṃ.

By ‘Eyyuṃssuṃ’, uṃ is obtained: gacchuṃ.

‘Eyyuṃssuṃ’ là uṃttaṃ: gacchuṃ.

4321

‘Eyyeyyāseyyaṃnaṃ ṭe’iti suttena eyya, eyyāsi, eyyaṃvibhattīnaṃ ettaṃ, so gacche, tvaṃ gacche, ahaṃ gacche.

By the rule ‘Eyyeyyāseyyaṃnaṃ ṭe’, the endings eyya, eyyāsi, eyyaṃ become etta: he should go: gacche; you should go (singular): gacche; I should go: gacche.

Theo công thức ‘Eyyeyyāseyyaṃnaṃ ṭe’, các biến cách eyya, eyyāsi, eyyaṃ trở thành ettaṃ: so gacche, tvaṃ gacche, ahaṃ gacche.

4322

‘Eyyāthasse’ iccādinā eyyāthassa ottaṃ, tumhe gaccheyyātho.

By ‘Eyyāthasse’ and so on, eyyātha becomes otta: you should go (plural): gaccheyyātho.

Theo ‘Eyyāthasse’ và các quy tắc tương tự, eyyātha trở thành ottaṃ: tumhe gaccheyyātho.

4323

Āādimhi-agacchā, gacchā, agaccha, gaccha vā.

In ā-initial forms: agacchā, gacchā, or agaccha, gaccha.

Trong các trường hợp có ā đứng đầu: agacchā, gacchā, agaccha, gaccha vā.

4324

Īādimhi-agacchi, gacchi, agacchuṃ, gacchuṃ, agacchiṃsu, gacchiṃsu.

In ī-initial forms: agacchi, gacchi, agacchuṃ, gacchuṃ, agacchiṃsu, gacchiṃsu.

Trong các trường hợp có ī đứng đầu: agacchi, gacchi, agacchuṃ, gacchuṃ, agacchiṃsu, gacchiṃsu.

4325

645. Ḍaṃsassa ca ñchaṅa^* .

645. And ñcha for ḍaṃsa.

645. Ḍaṃsassa ca ñchaṅa.

4326

Āādīsu īādīsu ca ḍaṃsassa ca anto byañjano ñchaṅa hoti.

In ā-initial and ī-initial forms, the final consonant of ḍaṃsa becomes ñcha.

Trong các trường hợp có ā đứng đầu và ī đứng đầu, phụ âm cuối của ḍaṃsa trở thành ñchaṅa.

4327

So agañchā, gañchā.

He went: agañchā, gañchā.

So agañchā, gañchā.

Tathā agañchū, gacchū.

Similarly: agañchū, gacchū.

Cũng vậy: agañchū, gacchū.

4328

Īādimhi-so agañchi, gañchi.

In ī-initial forms: he went: agañchi, gañchi.

Trong các trường hợp có ī đứng đầu: so agañchi, gañchi.

4329

Tasmiṃ paṭipaviṭṭhamhi, añño āgañchi brāhmaṇo^* .

"When he entered that, another brahmin came: tasmiṃ paṭipaviṭṭhamhi, añño āgañchi brāhmaṇo".

Tasmiṃ paṭipaviṭṭhamhi, añño āgañchi brāhmaṇo.

Khippameva upāgañchi, yattha sammati temiyo^* .

"He quickly came to where Temiya rests: khippameva upāgañchi, yattha sammati temiyo".

Khippameva upāgañchi, yattha sammati temiyo.

Te agañchuṃ, gañchuṃ.

They went: agañchuṃ, gañchuṃ.

Te agañchuṃ, gañchuṃ.

4330

Ssatyādimhi-gacchissati, gacchissanti, gacchissare.

In ssa initial forms: gacchissati, gacchissanti, gacchissare.

Trong các trường hợp có ssati đứng đầu: gacchissati, gacchissanti, gacchissare.

4331

646. Labha vasa chida gama bhida rudānaṃ cchaṅa^* .

646. ccha for labha, vasa, chida, gama, bhida, ruda.

646. Labha vasa chida gama bhida rudānaṃ cchaṅa.

4332

Ssena saha etesaṃ cchaṅa hoti vā ssayuttāsu vibhattīsu, suttavibhattena susassa ca, ‘‘nadīva avasucchatī’’ti^* pāḷi.

In ssa joined conjugations, ccha occurs for these, or with ssa. And by suttavibhatta, for susa as well, as in the Pāli: "like a river, it runs dry: nadīva avasucchatī".

Đối với những từ này, cùng với ssa, có sự thay thế ccha trong các biến cách có ssa, và của susa bằng suttavibhatta. Bản Pali là "nadīva avasucchatī".

4333

Lacchati, labhissati, alacchā, alabhissā, vacchati, vasissati, avacchā, avasissā, checchati, chindissati, acchecchā, acchindissā, bhecchati, bhindissati, abhecchā, abhindissā, rucchati, rodissati, arucchā, arodissāti.

lacchati, labhissati, alacchā, alabhissā; vacchati, vasissati, avacchā, avasissā; checchati, chindissati, acchecchā, acchindissā; bhecchati, bhindissati, abhecchā, abhindissā; rucchati, rodissati, arucchā, arodissāti.

Lacchati, labhissati, alacchā, alabhissā, vacchati, vasissati, avacchā, avasissā, checchati, chindissati, acchecchā, acchindissā, bhecchati, bhindissati, abhecchā, abhindissā, rucchati, rodissati, arucchā, arodissāti.

4334

Iminā ssayuttāsu dvīsu vibhattīsu ssena saha gamissa massa ccho, gacchati, gacchissati, gacchanti, gacchissanti, ahaṃ gacchaṃ, gacchissaṃ.

By this, ccha occurs for the m of gam along with ssa in two ssa joined conjugations: gacchati, gacchissati, gacchanti, gacchissanti, ahaṃ gacchaṃ, gacchissaṃ.

Bằng cách này, trong hai biến cách có ssa, ccha là sự thay thế của gamissa cùng với ssa. Gacchati, gacchissati, gacchanti, gacchissanti, ahaṃ gacchaṃ, gacchissaṃ.

4335

Atrimā pāḷī-gacchaṃ pāraṃ samuddassa, kassaṃ purisakāriyaṃ^* , tassāhaṃ santikaṃ gacchaṃ, so me satthā bhavissati, sabbāni abhisambhossaṃ, gacchaññeva rathesabha^* , vedhabyaṃ kaṭukaṃ loke, gacchaññeva rathesabha^* .

Further Pali passages: going to the other side of the ocean; undertaking a man's task; I am going to him; he will be my teacher; I shall accomplish everything; go, O best of chariots; widowhood is bitter in the world; go, O best of chariots.

Bản Pali khác: Gacchaṃ pāraṃ samuddassa, kassaṃ purisakāriyaṃ, tassāhaṃ santikaṃ gacchaṃ, so me satthā bhavissati, sabbāni abhisambhossaṃ, gacchaññeva rathesabha, vedhabyaṃ kaṭukaṃ loke, gacchaññeva rathesabha.

4336

Ssādimhi-agacchā, agacchissā, agacchaṃsu, agacchissaṃsu.

In the ssā-ending forms: he went, he would go, they went, they would go.

Trong ssādi: Agacchā, agacchissā, agacchaṃsu, agacchissaṃsu.

4337

Jara-vayohānimhi –

In the sense of 'jara' (old age) and decline of age—

Jara - trong sự suy giảm tuổi tác:

4338

647. Jarasadānamīma vā^* .

647. Jarasadānamīma vā .

647. Jarasadānamīma vā.

4339

Jara, sadānaṃ saramhā īmaāgamo hoti vāti īmaāgamo.

From 'jara' and 'sadāna', the suffix 'īma' occurs optionally, or it is the 'īma'-suffix.

Đối với jara, sadāna, từ sara thì īma là sự thêm vào một cách tùy chọn.

4340

Jīrati, jīranti.

It ages, they age.

Jīrati, jīranti.

4341

Kārite-jīrāpeti, jīrāpayati.

In the causative: he makes to age, he makes to age.

Trong kārita: Jīrāpeti, jīrāpayati.

4342

648. Jaramarānamiyaṅa^* .

648. Jaramarānamiyaṅa .

648. Jaramarānamiyaṅa.

4343

Etesaṃ iyaṅa hoti vā nta, māna, tyādīsu.

For these, the suffix 'iyaṅa' occurs optionally before 'nta', 'māna', 'tyādi', etc.

Đối với những từ này, iyaṅa là sự thay thế tùy chọn trong nta, māna, tyādi.

4344

Jiyati, jiyanti.

It ages, they age.

Jiyati, jiyanti.

4345

Dīghatte-jīyati, jīyanti.

With lengthening: it ages, they age.

Trong dīghatta: Jīyati, jīyanti.

4346

Dvitte-jiyyati, jiyyanti.

With doubling: it ages, they age.

Trong dvitta: Jiyyati, jiyyanti.

4347

Kārite-jiyāpeti, jiyāpayati.

In the causative: he makes to age, he makes to age.

Trong kārita: Jiyāpeti, jiyāpayati.

4348

Janī-pātubhāve, mahāvuttinā sabbavibhattīsu nassa yādeso ādidīgho ca, jāyati, upajāyati, vijāyati, jāyanti, jāyare, pajāyanti, pajāyare, upajāyanti, upajāyare.

Janī-in the sense of appearing; according to Mahāvuṭṭi, 'na' is replaced by 'yā' in all conjugations, and the initial vowel is lengthened: it is born, it arises, it is born, they are born, they are born, they are born, they are born, they are born, they are born.

Janī - trong sự xuất hiện, theo Mahāvutti, sự thay thế yā cho na trong tất cả các biến cách và ā được kéo dài ở đầu: Jāyati, upajāyati, vijāyati, jāyanti, jāyare, pajāyanti, pajāyare, upajāyanti, upajāyare.

4349

Kārite vuddhi natthi, janeti, janenti, janayati, janayanti.

In the causative, there is no lengthening: he causes to be born, they cause to be born, he causes to be born, they cause to be born.

Trong kārita không có sự tăng trưởng: Janeti, janenti, janayati, janayanti.

4350

Kamme-janīyati, janīyanti, jāyatu, jāyantu, jāyeyya, jāyeyyuṃ.

In the passive: it is born, they are born; let it be born, let them be born; it should be born, they should be born.

Trong kamma: Janīyati, janīyanti, jāyatu, jāyantu, jāyeyya, jāyeyyuṃ.

4351

Kārite-janeyya, janeyyuṃ, janayeyya, janayeyyuṃ.

In the causative: he should cause to be born, they should cause to be born, he should cause to be born, they should cause to be born.

Trong kārita: Janeyya, janeyyuṃ, janayeyya, janayeyyuṃ.

4352

Īādimhi-ajāyi, ajāyiṃsu, vijāyi, vijāyiṃsu, ajani, jani vā.

In the īā-ending forms: it was born, they were born, it was born, they were born, it was born, or it was born.

Trong īādi: Ajāyi, ajāyiṃsu, vijāyi, vijāyiṃsu, ajani, jani vā.

4353

Kārite-ajanesi, janesi, ajanayi, janayi, ajanesuṃ, janesuṃ, ajanayuṃ, janayuṃ, ajanayiṃsu, janayiṃsu.

In the causative: he caused to be born, he caused to be born, he caused to be born, he caused to be born, they caused to be born, they caused to be born, they caused to be born, they caused to be born, they caused to be born, they caused to be born.

Trong kārita: Ajanesi, janesi, ajanayi, janayi, ajanesuṃ, janesuṃ, ajanayuṃ, janayuṃ, ajanayiṃsu, janayiṃsu.

4354

Ssatyādimhi-jāyissati, vijāyissati.

In the ssati-ending forms: it will be born, it will be born.

Trong ssatyādi: Jāyissati, vijāyissati.

4355

Ssādimhi-ajāyissā, jāyissā.

In the ssā-ending forms: it would be born, it would be born.

Trong ssādi: Ajāyissā, jāyissā.

4356

Ḍaṃsa-ḍaṃsane, ḍaṃsati, ḍaṃsanti.

Ḍaṃsa-in the sense of biting: he bites, they bite.

Ḍaṃsa - trong sự cắn: Ḍaṃsati, ḍaṃsanti.

4357

Kārite-ḍaṃseti, ḍaṃsayati, ḍaṃsāpeti, ḍaṃsāpayati.

In the causative: he makes to bite, he makes to bite, he makes to bite, he makes to bite.

Trong kārita: Ḍaṃseti, ḍaṃsayati, ḍaṃsāpeti, ḍaṃsāpayati.

4358

Ā, īādīsu ‘ḍaṃsassa ca ñchaṅa’ iti suttaṃ, niggahītalopo, aḍañchā, ḍañchā, aḍañchi, ḍañchi.

In the Ā and Ī-ending forms, according to the rule "ḍaṃsassa ca ñchaṅa", the niggahīta is dropped: he bit, he bit, he bit, he bit.

Trong ā, īādi, theo quy tắc "ḍaṃsassa ca ñchaṅa", niggahīta bị lược bỏ: Aḍañchā, ḍañchā, aḍañchi, ḍañchi.

4359

Daha-dāhe, dahati, dahanti.

Daha-in the sense of burning: he burns, they burn.

Daha - trong sự đốt cháy: Dahati, dahanti.

4360

Kamme yamhi ‘hassa vipallāso’ti pubbāparavipallāso, agginā gāmo dayhati, dayhanti.

In the passive 'yam', there is a transposition of 'ha', as in "hassa vipallāso": the village is burnt by fire, they are burnt.

Trong kamma, khi có ya, sự đảo ngược của ha là pubbāparavipallāsa: Agginā gāmo dayhati, dayhanti.

4361

Kārite-dāheti, dāhayati, dahāpeti, dahāpayati.

In the causative: he makes to burn, he makes to burn, he makes to burn, he makes to burn.

Trong kārita: Dāheti, dāhayati, dahāpeti, dahāpayati.

4362

649. Dahassa dassa ḍo^* .

649. Dahassa dassa ḍo .

649. Dahassa dassa ḍo.

4363

Dahadhātussa dassa ḍo hoti vā.

The 'da' of the root 'daha' optionally becomes 'ḍa'.

Chữ da của gốc daha trở thành ḍa một cách tùy chọn.

4364

Ḍahati, ḍahanti.

He burns, they burn.

Ḍahati, ḍahanti.

4365

Disa-pekkhane, tyādyuppatti, kattari lo.

Disa-in the sense of seeing: the occurrence of 'tyādi', in the active voice 'lo'.

Disa - trong sự nhìn thấy, sự xuất hiện của tyādi, lo trong kattari.

4366

650. Disassa passadassadasadadakkhā^* .

650. Disassa passadassadasadadakkhā .

650. Disassa passadassadasadadakkhā.

4367

Disadhātussa passa ca dassa ca dasa ca da ca dakkha cāti ete ādesā honti vā.

For the root 'disa', the substitutes 'passa', 'dassa', 'dasa', 'da', and 'dakkha' optionally occur.

Đối với gốc disa, các sự thay thế này là passa, dassa, dasa, da, và dakkha một cách tùy chọn.

4368

Vipassanā, vipassī bhagavā, sudassī, piyadassī, atthadassī, dhammadassī, sudassaṃ vajjamaññesaṃ^* , sudassananagaraṃ, mahāsudassano nāma rājā^* .

Insight, the Blessed One who sees, good-sighted, dear-sighted, meaning-sighted, Dhamma-sighted; others' fault is easy to see; the city of Sudassana; the king named Mahāsudassana.

Vipassanā, vipassī bhagavā, sudassī, piyadassī, atthadassī, dhammadassī, sudassaṃ vajjamaññesaṃ, sudassananagaraṃ, mahāsudassano nāma rājā.

4369

Dasādese-catusaccaddaso nātho^* , duddaso dhammo^* , attano pana duddasaṃ^* , so ve bhikkhu dhammadasoti vuccati^* .

In the 'dasa' substitute: the Nātha who sees the four Noble Truths; the Dhamma difficult to see; but one's own^* is difficult to see; that bhikkhu is called 'dhammadasa'.

Trong sự thay thế dasa: Catusaccaddaso nātho, duddaso dhammo, attano pana duddasaṃ, so ve bhikkhu dhammadasoti vuccati.

Passa dhammaṃ durājānaṃ, sammuḷhettha aviddasū.

See the Dhamma, difficult to know, where the foolish are deluded.

Passa dhammaṃ durājānaṃ, sammuḷhettha aviddasū.

Daṭṭhabbaṃ, daṭṭhā, daṭṭhunti.

To be seen, having seen, they see.

Daṭṭhabbaṃ, daṭṭhā, daṭṭhunti.

4370

Iminā suttena disassa sabbavibhattīsu yathārahaṃ passa, dassa, dakkhādesā honti, ā, īādīsu dasa, dādesā honti, ‘‘dissati, dissantī’’ti rūpāni pana yassa pubbarūpattena idha kamme sijjhanti, divādigaṇe kattari sijjhanti.

By this rule, for 'disa', the substitutes 'passa', 'dassa', 'dakkha' occur appropriately in all conjugations; in the Ā and Ī-ending forms, 'dasa' and 'da' substitutes occur. The forms "dissati, dissanti" are perfected in the passive voice here due to their earlier form, and in the active voice in the 'divādi' class.

Với quy tắc này, passa, dassa, dakkhādesā xảy ra một cách thích hợp trong tất cả các biến cách của disa. Trong ā, īādi, các sự thay thế dasa, dādesā xảy ra. Các dạng dissati, dissanti được hình thành ở đây trong kamma do yassa pubbarūpatta, còn trong divādigaṇa thì ở kattari.

Mahāvuttinā addassa, dissādesāpi honti.

According to Mahāvuṭṭi, 'adda' and 'dissa' substitutes also occur.

Theo Mahāvutti, các sự thay thế addassa, dissādesā cũng xảy ra.

Atrimā pāḷī-yaṃ vāsavaṃ addassāmaṃ^* , ye mayaṃ bhagavantaṃ addassāma^* , api me mātaraṃ adassatha^* , dissanti bālā abyattā^* , mayi ime dhammā sandissanti, ahañca imesu dhammesu sandissāmi^* , nimittāni padissanti, tāni ajja padissareti^* , tasmā tyādīsupi ‘‘adassati, adassanti, adassasi, adassatha, adassāmi, addassāmā’’ti yujjanti.

Further Pali passages: whom we saw, O Vāsava; we who saw the Blessed One; did you see my mother?; the foolish, ignorant ones are seen; these dhammas will appear in me, and I will appear in these dhammas; signs will appear, and they appear today; therefore, in 'tyādi' forms also, "he sees, they see, you see, you all see, I see, we see" are appropriate.

Bản Pali khác: Yaṃ vāsavaṃ addassāmaṃ, ye mayaṃ bhagavantaṃ addassāma, api me mātaraṃ adassatha, dissanti bālā aviddasū, mayi ime dhammā sandissanti, ahañca imesu dhammesu sandissāmi, nimittāni padissanti, tāni ajja padissareti, tasmā tyādīsupi "adassati, adassanti, adassasi, adassatha, adassāmi, addassāmā"ti yujjanti.

4371

Kārite ṇimhi dassādeso, dasseti, dassayati, nidasseti, nidassayati, sandasseti, sandassayati.

In the causative 'ṇa', the 'dassa' substitute: he shows, he shows, he points out, he points out, he explains, he explains.

Trong kārita ṇa, sự thay thế dassa là: Dassetī, dassayati, nidasseti, nidassayati, sandasseti, sandassayati.

4372

Kamme-dassīyati, dassīyanti, nidassīyati, nidassīyanti, sandassīyati, sandassīyanti, dakkhati, dakkhanti.

In the passive: it is shown, they are shown, it is pointed out, they are pointed out, it is explained, they are explained; he will see, they will see.

Trong kamma: Dassīyati, dassīyanti, nidassīyati, nidassīyanti, sandassīyati, sandassīyanti, dakkhati, dakkhanti.

4373

Kamme-dakkhīyati, dakkhīyanti.

In the passive: it is seen, they are seen.

Trong kamma: Dakkhīyati, dakkhīyanti.

4374

‘Gamayamisāsadisānaṃ cchaṅa’ iti cchādese- dicchati, dicchanti iccādi.

According to the rule "Gamayamisāsadisānaṃ cchaṅa", with the 'ccha' substitute: he wishes to see, they wish to see, etc.

Với sự thay thế cchādese theo quy tắc 'Gamayamisāsadisānaṃ cchaṅa': Dicchati, dicchanti, v.v.

4375

Passati, passanti, dakkhati, dakkhanti, passīyati, passīyanti, dakkhīyati, dakkhīyanti.

He sees, they see, he will see, they will see, it is seen, they are seen, it is seen, they are seen.

Passati, passanti, dakkhati, dakkhanti, passīyati, passīyanti, dakkhīyati, dakkhīyanti.

4376

Yassa pubbarūpatte-dissati, dissanti, dissate, dissante, uddissate, uddissante, niddissate, niddissante, apadissate, apadissante.

In the earlier form 'yassa': it appears, they appear, it appears, they appear, it is directed, they are directed, it is indicated, they are indicated, it is explained, they are explained.

Trong yassa pubbarūpatta: Dissati, dissanti, dissate, dissante, uddissate, uddissante, niddissate, niddissante, apadissate, apadissante.

4377

Kārite-passāpeti, passāpayati, dakkhāpeti, dakkhāpayati.

In the causative: he makes to see, he makes to see, he makes to see, he makes to see.

Trong kārita: Passāpeti, passāpayati, dakkhāpeti, dakkhāpayati.

4378

Kamme-passāpīyati, dassīyati, nidassīyati, sandassīyati, dakkhāpīyati.

In the passive: it is made to see, it is shown, it is pointed out, it is explained, it is made to see.

Trong kamma: Passāpīyati, dassīyati, nidassīyati, sandassīyati, dakkhāpīyati.

4379

Passatu, passantu, dakkhatu, dakkhantu, passeyya, passeyyuṃ, dakkheyya, dakkheyyuṃ.

Let him see, let them see, let him see, let them see, he should see, they should see, he should see, they should see.

Passatu, passantu, dakkhatu, dakkhantu, passeyya, passeyyuṃ, dakkheyya, dakkheyyuṃ.

4380

Eyyāmassa emu ca antassa u ca honti.

For 'eyyāma', 'emu' occurs, and for 'anta', 'u' occurs.

Eyyāma trở thành emu và anta trở thành u.

‘‘Kattha passemu khattiyaṃ^* , dakkhemu te nivesana’’nti^* pāḷi.

The Pali passages are: "Where should we see the Khattiya?", "We shall see your dwelling."

Bản Pali là: "Kattha passemu khattiyaṃ, dakkhemu te nivesanaṃ".

Passeyyāma, passeyyāmu, dakkheyyāma, dakkheyyāmu.

We should see, we should see, we should see, we should see.

Passeyyāma, passeyyāmu, dakkheyyāma, dakkheyyāmu.

4381

Āādimhi-apassā, adakkhā.

In the Āā-ending forms: he saw, he saw.

Trong āādimhi: Apassā, adakkhā.

4382

Dasa, dādesesu dakārassa dvittaṃ, addasā kho bhagavā^* , addasā kho āyasmā ānando^* .

In the 'dasa' and 'da' substitutes, the 'da' is doubled: the Blessed One indeed saw, Venerable Ānanda indeed saw.

Trong dasa, dādesu, dakāra được lặp đôi: Addasā kho bhagavā, addasā kho āyasmā ānando.

4383

Rassatte-tamaddasa mahābrahmā, nisinnaṃ samhi vesmani^* .

With shortening: that Great Brahmā saw him, sitting in my house.

Trong rassatta: Tamaddasa mahābrahmā, nisinnaṃ samhi vesmani.

Te addasū.

They saw.

Te addasū.

Rassatte-addasu, āmantayassu vo putte, mā te mātaramaddasu^* .

With shortening: they saw; address your sons, lest they see your mother.

Trong rassatta: Addasu, āmantayassu vo putte, mā te mātaramaddasu.

4384

Dādese-so addā.

In the 'dā' substitute: he saw.

Trong dādese: So addā.

4385

Rassatte-adda.

With shortening: he saw.

Trong rassatta: Adda.

Yāyamāno mahārājā, addā sīdantare nage^* .

The Great King, while traveling, saw him sinking among the Nāgas.

Yāyamāno mahārājā, addā sīdantare nage.

Yo dukkhaṃ sukhato adda, dukkhamaddakkhi sallato^* .

He who saw suffering as pleasure, he saw suffering as a dart.

Kẻ nào thấy khổ là hạnh phúc, thấy khổ là mũi tên đau đớn.

4386

Īādimhi-apassi, passi, apassī, passī, apassiṃsu, passiṃsu, apassi, passi, apassittha, passittha, apassiṃ, passiṃ, apassimhā, passimhā.

In the Īā-ending forms: I saw, I saw, I saw, I saw, we saw, we saw, you saw, you saw, you all saw, you all saw, I saw, I saw, we saw, we saw.

Trong các dạng quá khứ (īādimhi): apassi, passi, apassī, passī, apassiṃsu, passiṃsu, apassi, passi, apassittha, passittha, apassiṃ, passiṃ, apassimhā, passimhā.

4387

Dassādese-addassi, addassuṃ, addassiṃsu, addassaṃsu, addassi, addassittha, addassiṃ, addassimhā.

In the 'dassa' substitute: he saw, they saw, they saw, they saw, he saw, you all saw, I saw, we saw.

Trong các dạng của dassā (Dassādese): addassi, addassuṃ, addassiṃsu, addassaṃsu, addassi, addassittha, addassiṃ, addassimhā.

4388

Dakkhādese-adakkhi, dakkhi iccādi.

In the 'dakkha' substitute: he saw, etc.

Trong các dạng của dakkha (Dakkhādese): adakkhi, dakkhi, v.v.

4389

Dasādese gāthāsu-addasi, addasuṃ, addasiṃsu, addasaṃsu.

In the 'dasa' substitute in verses: he saw, they saw, they saw, they saw.

Trong các bài kệ, trong các dạng của dasa (Dasādese): addasi, addasuṃ, addasiṃsu, addasaṃsu.

4390

Parachakke-addasā, addasū, ahaṃ addasaṃ, mayaṃ addassimhe.

In the 'parachakka' forms: he saw, they saw, I saw, we saw.

Trong các dạng ngôi thứ ba số nhiều (Parachakke): addasā, addasū, ahaṃ addasaṃ, mayaṃ addassimhe.

Addasaṃ kāma te mūlaṃ, saṅkappā kāma jāyasi^* .

I saw your root, O craving, O craving, you are born from thought.

Hỡi dục vọng, ta đã thấy gốc rễ của ngươi, hỡi dục vọng, ngươi sinh ra từ các tư duy.

4391

Kvaci sāgame ākārāgamo, so addasāsi, te addasāsuṃ, ahaṃ addasāsiṃ, mayaṃ adasāsimha.

Sometimes, there is the augment 'ā' with 'sa'. He saw, they saw, I saw, we saw.

Đôi khi có sự thêm ā (ākārāgamo), như so addasāsi, te addasāsuṃ, ahaṃ addasāsiṃ, mayaṃ adasāsimha.

Yaṃ addasāsiṃ sambuddhaṃ, desentaṃ dhammamuttamaṃ^* .

Whom I saw, the Fully Enlightened One, teaching the supreme Dhamma.

Ta đã thấy đấng Toàn Giác thuyết giảng Chánh pháp tối thượng.

Athaddasāsiṃ sambuddhaṃ, satthāramakutobhayaṃ^* .

Then I saw the Fully Enlightened One, the Teacher, fearless from all quarters.

Rồi ta đã thấy đấng Toàn Giác, Bậc Đạo Sư không lo sợ từ đâu đến.

4392

Mahāvuttinā iṃssa imhi hoti, pathe addasāsimhi bhojaputte^* .

According to Mahāvvutti, 'iṃ' becomes 'imhi'. I saw the sons of Bhoja on the path.

Theo Mahāvutti, iṃ trở thành imhi, như pathe addasāsimhi bhojaputte.

4393

Ssatyādimhi-passissati, passissanti.

In the 'ssa' tense: he will see, they will see.

Trong các dạng thì tương lai (ssatyādimhi): passissati, passissanti.

4394

Dakkhādese‘dakkha sakkha hehi’iccādinā ssassalopo, dakkhati, dakkhanti, dakkhiti, dakkhinti, dakkhissati, dakkhissanti.

In the 'dakkha' rule, by 'dakkha sakkha hehi', the 'ssa' is dropped. He will see, they will see, he will see, they will see, he will see, they will see.

Trong các dạng của dakkha, theo quy tắc ‘dakkha sakkha hehi’ v.v., có sự lược bỏ ssa: dakkhati, dakkhanti, dakkhiti, dakkhinti, dakkhissati, dakkhissanti.

4395

Ssādimhi-apassissā, adakkhissā iccādi.

In the 'ssa' beginning: I did not see, etc.

Trong các dạng bắt đầu bằng ssa (Ssādimhi): apassissā, adakkhissā, v.v.

4396

Mara-pāṇacāge, marati, maranti.

Mara – to give up life; he dies, they die.

Mara (từ bỏ sự sống): marati, maranti.

4397

‘Jaramarānamiyaṅa’iti iyādeso, miyati, miyanti, amhaṃ daharā na miyyare^* .

By 'jaramarānamiyaṅa', 'iya' is substituted. He dies, they die. Our young ones do not die.

Theo ‘jaramarānamiyaṅa’, có sự thay thế bằng iyā: miyati, miyanti, amhaṃ daharā na miyyare (những đứa trẻ của chúng ta không chết).

4398

Kārite ‘assā ṇānubandhe’ti āvuddhi, māreti, mārenti, mārayati, mārayanti, mārāpeti, mārāpenti, mārāpayati, mārāpayanti.

In the causative, by 'assā ṇānubandhe', 'ā' is augmented. He causes to die, they cause to die, he causes to die, they cause to die, he causes to be killed, they cause to be killed, he causes to be killed, they cause to be killed.

Trong dạng sai khiến (Kārite), theo ‘assā ṇānubandhe’, có sự tăng trưởng ā: māreti, mārenti, mārayati, mārayanti, mārāpeti, mārāpenti, mārāpayati, mārāpayanti.

4399

Yamu-uparame, yamati, yamanti.

Yamu – to cease; he ceases, they cease.

Yamu (ngừng, kiềm chế): yamati, yamanti.

Pare ca na vijānanti, mayamettha yamāmase.

And others do not know, we cease here.

Và những người khác không biết, chúng ta sẽ chết ở đây.

Ettha ca ‘yamāmase’ti viramāmase, maraṇaṃ gacchāmaseti attho.

Here, 'yamāmase' means 'we cease', the meaning is 'we go to death'.

Ở đây, ‘yamāmase’ có nghĩa là ‘viramāmase’ (chúng ta ngừng), tức là ‘maraṇaṃ gacchāmase’ (chúng ta đi đến cái chết).

4400

Saṃpubbo saṃyame, saṃyamati, saṃyamanti.

With 'saṃ' prefix, to restrain; he restrains, they restrain.

Saṃ đứng trước (Saṃpubbo) yamu (kiềm chế): saṃyamati, saṃyamanti.

4401

Niggahītassa ñādese-saññamati, saññamanti.

When the niggahīta is substituted by 'ñ': he restrains, they restrain.

Khi niggahīta được thay thế bằng ñā: saññamati, saññamanti.

4402

Nipubbo niyame, niyamati, niyamanti.

With 'ni' prefix, to determine; he determines, they determine.

Ni đứng trước (Nipubbo) yamu (quy định): niyamati, niyamanti.

4403

‘Gamayamisāsadisānaṃ vā cchaṅa’iti massa cchādeso, niyacchati, niyacchanti.

By 'gamayamisāsadisānaṃ vā cchaṅa', 'ccha' is substituted for 'ma'. He determines, they determine.

Theo ‘gamayamisāsadisānaṃ vā cchaṅa’, có sự thay thế massa bằng cchā: niyacchati, niyacchanti.

4404

Kamme-niyamīyati, niyamīyanti.

In the passive: it is determined, they are determined.

Trong dạng bị động (Kamme): niyamīyati, niyamīyanti.

4405

Pubbarūpe-niyammati, niyammanti.

In the prior form: he is determined, they are determined.

Trong dạng pubbarūpa: niyammati, niyammanti.

4406

Kārite-niyāmeti, niyāmayati.

In the causative: he determines, he determines.

Trong dạng sai khiến (Kārite): niyāmeti, niyāmayati.

4407

Ṇāpimhi na vuddhi, niyamāpeti, niyamāpayati, vavatthapetīti attho.

In ṇāpi, there is no augmentation. He causes to determine, he causes to determine; the meaning is 'he establishes'.

Khi có ṇāpi, không có sự tăng trưởng (na vuddhi): niyamāpeti, niyamāpayati, có nghĩa là ‘vavatthapetī’ (thiết lập).

4408

Ruda-assuvimocane, rodati, rodanti.

Ruda – to shed tears; he weeps, they weep.

Ruda (rơi lệ): rodati, rodanti.

4409

Ssatyādimhi-‘labhavasachidagamabhidānaṃ cchaṅa’iti ssena saha dassa cchādeso, sā nūna kapaṇā ammā, cirarattāya rucchati^* .

In the 'ssa' tense, by the rule 'labhavasachidagamabhidānaṃ cchaṅa', 'ccha' is substituted for 'da' along with 'ssa'. That poor mother indeed will weep for a long time. The crane on the seashore, poor thing, indeed weeps. That poor mother indeed weeps for a long time in the hermitage. For whom do the hungry and thirsty children weep today?

Trong các dạng thì tương lai (Ssatyādimhi), theo ‘labhavasachidagamabhidānaṃ cchaṅa’, có sự thay thế dassa bằng cchā cùng với ssa: sā nūna kapaṇā ammā, cirarattāya rucchati (chắc chắn người mẹ đáng thương đó sẽ khóc trong một thời gian dài).

Koñjī samuddatīreva, kapaṇā nūna rucchati^* .

The heron, by the seashore, surely cries pitifully.

Như chim kên kên trên bờ biển, chắc chắn người đáng thương ấy sẽ khóc.

Sā nūna kapaṇā ammā, ciraṃ rucchati assame^* , kaṃ nva’jja chātā tasitā, uparucchanti dārakā^* .

That pitiful mother surely cries long in the hermitage; who, hungry and thirsty today, do the children cry for?

Chắc chắn người mẹ đáng thương đó sẽ khóc lâu trong am thất, những đứa trẻ đói khát hôm nay sẽ khóc vì ai?

Rodissati, rodissanti, rucchati, rucchanti.

He will weep, they will weep, he weeps, they weep.

Rodissati, rodissanti, rucchati, rucchanti.

4410

Ssādīsu-arucchā, arucchaṃsu, arodissā, arodissaṃsu.

In the 'ssa' beginning: he did not weep, they did not weep, he would not weep, they would not weep.

Trong các dạng bắt đầu bằng ssa (Ssādīsu): arucchā, arucchaṃsu, arodissā, arodissaṃsu.

4411

Ruha-pāpuṇane, ruhati, ruhanti, āruhati, āruhanti, ārohati, ārohanti, abhiruhati, abhiruhanti, oruhati, oruhanti, orohati, orohanti.

Ruha – to attain; he attains, they attain, he ascends, they ascend, he ascends, they ascend, he ascends, they ascend, he descends, they descend, he descends, they descend.

Ruha (lên, mọc): ruhati, ruhanti, āruhati, āruhanti, ārohati, ārohanti, abhiruhati, abhiruhanti, oruhati, oruhanti, orohati, orohanti.

4412

Kamme-ārohīyati.

In the passive: he is ascended.

Trong dạng bị động (Kamme): ārohīyati.

4413

‘Hassa vipallāso’ti ha, yānaṃ vipariyāyo, āruyhati, oruyhati.

By 'hassa vipallāso', 'ha' is reversed, meaning 'yānaṃ vipariyāyo'. He ascends, he descends.

Theo ‘Hassa vipallāso’, ha và yāna đảo ngược (vipariyāyo): āruyhati, oruyhati.

4414

Īādimhi-ruhi, āruhi, oruhi.

In the 'ī' beginning: he attained, he ascended, he descended.

Trong các dạng quá khứ (Īādimhi): ruhi, āruhi, oruhi.

4415

‘Kusaruhissa cchī’ti suttaṃ, abhirucchi, abhiruhi vā.

The rule 'kusaruhissa cchī'. He ascended, or he ascended.

Quy tắc ‘Kusaruhissa cchī’: abhirucchi hoặc abhiruhi.

4416

Labha-lābhe, labhati, labhanti.

Labha – to obtain; he obtains, they obtain.

Labha (đạt được): labhati, labhanti.

4417

Yassa pubbarūpatte ‘catutthadutiyesvesaṃ tatiyapaṭhamā’ti saṃyogādissa catutthassa tatiyattaṃ, labbhati, labbhanti, labbhare.

When 'ya' is a prior form, by 'catutthadutiyesvesaṃ tatiyapaṭhamā', the fourth letter of the initial consonant cluster becomes the third. He obtains, they obtain, they obtain.

Khi yassa ở dạng pubbarūpa, theo ‘catutthadutiyesvesaṃ tatiyapaṭhamā’, phụ âm thứ tư của nhóm phụ âm kép trở thành phụ âm thứ ba: labbhati, labbhanti, labbhare.

4418

Īādimhi-alabhi, alabhiṃsu.

In the 'ī' beginning: he obtained, they obtained.

Trong các dạng quá khứ (Īādimhi): alabhi, alabhiṃsu.

4419

651. Labhā iṃīnaṃ thaṃthā vā^* .

651. For 'labha', 'iṃ' and 'īnaṃ' optionally become 'thaṃ' and 'thā' respectively.

651. Labhā iṃīnaṃ thaṃthā vā.

4420

Labhamhā paresaṃ iṃ, īnaṃ kamena thaṃ, thā honti vā, dhātvantassa pararūpattaṃ, saṃyogādissa dutiyassa paṭhamattaṃ.

For 'iṃ' and 'īnaṃ' after 'labha', 'thaṃ' and 'thā' optionally occur respectively. The final consonant of the root becomes a prior form. The second letter of the initial consonant cluster becomes the first.

Trong trường hợp labhamhā, iṃ và īnaṃ của ngôi thứ ba số nhiều lần lượt trở thành thaṃ và thā hoặc không, phụ âm cuối của gốc động từ trở thành pararūpa, phụ âm thứ hai của nhóm phụ âm kép trở thành phụ âm thứ nhất.

4421

Ahaṃ alatthaṃ, alabhiṃ vā, so alattha, alabhi vā.

I obtained, or I obtained. He obtained, or he obtained.

Ahaṃ alatthaṃ hoặc alabhiṃ, so alattha hoặc alabhi.

4422

Mahāvuttinā uṃssa thuṃ, thaṃsu honti, mhāssa ca thamhā, thuṃmhā honti, te bhagavato santike pabbajjañca upasampadañca alatthuṃ^* , satiṃ paccalatthuṃ, viparītasaññaṃ paccalatthuṃ, te satiṃ paccalatthaṃsu, agamamhā kho tava gehaṃ, tattha neva dānaṃ alatthamhā^* , akkosameva alatthamhā, mayañca alatthamhā savanāya, alatthumhā vā.

According to Mahāvvutti, 'uṃ' becomes 'thuṃ', 'thaṃsu'. And 'mhā' becomes 'thamhā', 'thuṃmhā'. They obtained renunciation and ordination from the Blessed One. They regained mindfulness. They regained incorrect perception. They regained mindfulness. We indeed went to your house, there we obtained no alms. We obtained only abuse. And we obtained for listening, or we obtained. The final consonant of the root also becomes 'ccha'. Therefore, I then received a wicked view, unskillfully.

Theo Mahāvutti, uṃ trở thành thuṃ, thaṃsu, và mhā trở thành thamhā, thuṃmhā. Họ đã nhận sự xuất gia và thọ giới từ Đức Thế Tôn, họ đã nhận lại chánh niệm, họ đã nhận lại nhận thức sai lầm, họ đã nhận lại chánh niệm, chúng tôi đã đến nhà của ngài, ở đó chúng tôi không nhận được bố thí, chúng tôi chỉ nhận được sự mắng nhiếc, và chúng tôi đã nhận được sự lắng nghe, hoặc alatthumhā.

Dhātvantassa ccho ca.

And cch for the end of the root.

Phụ âm cuối của gốc động từ cũng trở thành ccha.

Tadāhaṃ pāpikaṃ diṭṭhiṃ, paṭilacchiṃ ayoniso^* .

Then I wrongly acquired a wicked view.

Khi ấy, ta đã nhận lấy tà kiến một cách không đúng đắn.

4423

Ssatyādimhi-‘labhavasa chida gama bhida rudānaṃ cchaṅa’iti suttena ssena saha dhātvantassa cchādeso, lacchati, labhissati, lacchanti, labhissanti, lacchasi, labhissasi, lacchatha, labhissatha, lacchāmi, labhissāmi, lacchāma, labhissāma.

In the 'ssa' tense, by the rule 'labhavasachidagamabhidāruddānaṃ cchaṅa', 'ccha' is substituted for the final consonant of the root along with 'ssa'. He will obtain, he will obtain, they will obtain, they will obtain, you will obtain, you (pl.) will obtain, I will obtain, we will obtain.

Trong các dạng thì tương lai (Ssatyādimhi), theo quy tắc ‘labhavasa chida gama bhida rudānaṃ cchaṅa’, phụ âm cuối của gốc động từ cùng với ssa được thay thế bằng cchā: lacchati, labhissati, lacchanti, labhissanti, lacchasi, labhissasi, lacchatha, labhissatha, lacchāmi, labhissāmi, lacchāma, labhissāma.

Lacchāma putte jīvantā, arogā ca bhavāmase^* .

We will obtain sons while living, and we will be healthy.

Chúng ta sẽ có con cái khi còn sống, và chúng ta sẽ khỏe mạnh.

4424

Ssādimhi-alacchā, alabhissā, alacchaṃsu, alabhissaṃsu.

In the 'ssa' beginning: he did not obtain, he would not obtain, they did not obtain, they would not obtain.

Trong các dạng bắt đầu bằng ssa (Ssādimhi): alacchā, alabhissā, alacchaṃsu, alabhissaṃsu.

4425

Vaca-viyattiyaṃ vācāyaṃ, vacati, vacanti.

Vaca – to speak clearly; he speaks, they speak.

Vaca (nói rõ bằng lời): vacati, vacanti.

4426

Kamme-vacīyati, vacīyanti.

In the passive: it is spoken, they are spoken.

Trong dạng bị động (Kamme): vacīyati, vacīyanti.

4427

Yassa pubbarūpatte ‘assū’ti suttena ādimhi akārassa uttaṃ, vuccati, vuccanti, vuccare, vuccate, vuccante, vuccare.

When 'ya' is a prior form, by the rule 'assū', 'u' is substituted for the initial 'a'. It is said, they are said, they are said, it is said, they are said, they are said.

Khi yassa ở dạng pubbarūpa, theo quy tắc ‘assū’, nguyên âm a ở đầu trở thành u: vuccati, vuccante, vuccare, vuccate, vuccante, vuccare.

4428

Kārite-vāceti, vācenti, vācayati, vācayanti, vācāpeti, vācāpenti, vācāpayati, vācāpayanti.

In the causative: he causes to speak, they cause to speak, he causes to speak, they cause to speak, he causes to be spoken, they cause to be spoken, he causes to be spoken, they cause to be spoken.

Trong dạng sai khiến (Kārite): vāceti, vācenti, vācayati, vācayanti, vācāpeti, vācāpenti, vācāpayati, vācāpayanti.

4429

Īādimhi-avaci, vaci.

In the 'ī' beginning: he spoke, he spoke.

Trong các dạng quá khứ (Īādimhi): avaci, vaci.

4430

Mahāvuttinā ākārena saha sāgamo, avacāsi, vacāsi, avacuṃ, vacuṃ, avaciṃsu, vaciṃsu, tvaṃ avaco, avaca, avaci, avacāsi, avacittha, avacittho, tumhe avacittha.

According to Mahāvvutti, with 'ā' there is the augment 'sa'. He spoke, he spoke, they spoke, they spoke, they spoke, they spoke, you spoke, you spoke, you spoke, you spoke, you spoke, you spoke, you (pl.) spoke.

Theo Mahāvutti, có sự thêm sā cùng với ākāra: avacāsi, vacāsi, avacuṃ, vacuṃ, avaciṃsu, vaciṃsu, tvaṃ avaco, avaca, avaci, avacāsi, avacittha, avacittho, tumhe avacittha.

4431

‘Mhāthānamuña’iti suttaṃ, tumhe avacuttha, vacuttha, ahaṃ avaciṃ, vaciṃ, avacāsiṃ, vacāsiṃ, mayaṃ avacimhā, vacimhā, avacimha, vacimha vā, mayaṃ avacumhā, vacumhā, so avacā, vacā.

The rule 'mhāthānamuña'. You (pl.) spoke, you (pl.) spoke, I spoke, I spoke, I spoke, I spoke, we spoke, we spoke, we spoke, we spoke, or we spoke, we spoke, he spoke, he spoke.

Quy tắc ‘Mhāthānamuña’: tumhe avacuttha, vacuttha, ahaṃ avaciṃ, vaciṃ, avacāsiṃ, vacāsiṃ, mayaṃ avacimhā, vacimhā, avacimha, vacimha hoặc mayaṃ avacumhā, vacumhā, so avacā, vacā.

4432

Rassatte-avaca, avacittha, vacittha vā, ahaṃ avacaṃ, avaca, vaca vā, mayaṃ avacimhe, vacimhe.

In the short form: he spoke, you spoke, or you spoke, I spoke, I spoke, or I spoke, we spoke, we spoke.

Khi rút gọn (Rassatte): avaca, avacittha, vacittha hoặc ahaṃ avacaṃ, avaca, vaca hoặc mayaṃ avacimhe, vacimhe.

4433

652. Īādo vacassoma^* .

652. For 'vaca' in the 'ī' beginning, 'o' is substituted.

652. Īādo vacassoma.

4434

Īādīsu vacassa mānubandho o hoti.

In the 'ī' beginning, 'o' is substituted for 'vaca' with the 'ma' augment.

Trong các dạng quá khứ (Īādīsu), mānubandha của vaca trở thành o.

4435

So avoci, te avocuṃ, avociṃsu, tvaṃ avoci, tumhe avocuttha, ahaṃ avociṃ, mayaṃ avocumhā, so avoca, rasso, bhagavā etadavoca^* .

He spoke, they spoke, they spoke, you spoke, you (pl.) spoke, I spoke, we spoke, he spoke, short form. The Blessed One said this.

So avoci, te avocuṃ, avociṃsu, tvaṃ avoci, tumhe avocuttha, ahaṃ avociṃ, mayaṃ avocumhā, so avoca, rút gọn (rasso), Đức Thế Tôn đã nói điều này.

4436

Ssatyādimhi –

In the 'ssa' tense –

Trong các dạng thì tương lai (Ssatyādimhi) –

4437

653. Vacabhujamucavisānaṃ kkhaṅa^* .

653. For 'vaca', 'bhuja', 'muca', 'visa', 'kkha' is substituted.

653. Vacabhujamucavisānaṃ kkhaṅa.

4438

Ssena saha vacādīnaṃ anto byañjano kkhaṅa hoti vā ssayuttāsu vibhattīsu.

Along with 'ssa', the final consonant of 'vaca' and others optionally becomes 'kkha' in verb endings connected with 'ssa'.

Trong các biến cách có ssa (ssayuttāsu vibhattīsu), phụ âm cuối (anto byañjano) của vaca v.v. cùng với ssa trở thành kkhaṅa hoặc không.

4439

Vakkhati, vacissati, vakkhanti, vakkhare, vacissanti, vacissare, vakkhasi, vakkhatha, vakkhāmi, vakkhāma, vakkhate, vakkhante, vakkhase, vakkhavhe, ahaṃ vakkhaṃ, vacissaṃ, mayaṃ vakkhāmhe, vacissāmhe.

He will speak, he will speak, they will speak, they will speak, they will speak, they will speak, you will speak, you (pl.) will speak, I will speak, we will speak, he speaks, they speak, you speak, you (pl.) speak, I will speak, I will speak, we will speak, we will speak.

Vakkhati, vacissati, vakkhanti, vakkhare, vacissanti, vacissare, vakkhasi, vakkhatha, vakkhāmi, vakkhāma, vakkhate, vakkhante, vakkhase, vakkhavhe, ahaṃ vakkhaṃ, vacissaṃ, mayaṃ vakkhāmhe, vacissāmhe.

4440

‘Ssenā’ti adhikārena vinā dhātvantassa kkhādesopi labbhati, vakkhissati, vakkhissanti.

Without the governing 'ssenā', the substitution of 'kkha' for the final consonant of the root is also obtained. He will speak, they will speak.

Không có quy tắc ‘Ssenā’, sự thay thế kkhā cho âm cuối của gốc động từ cũng được chấp nhận, (như) vakkhissati, vakkhissanti.

4441

Ssādimhi-avakkhā, avacissā, avakkhaṃsu, avacissaṃsu.

In the 'ssa' beginning: he would not speak, he would not speak, they would not speak, they would not speak.

Trong Ssā và các dạng khác: avakkhā, avacissā, avakkhaṃsu, avacissaṃsu.

4442

Vada-viyattiyaṃ vācāyaṃ, vadati, vadanti, ovadati, ovadanti, vadasi, vadatha, vadāmi, vadāma.

Vada – to express clearly in speech; he speaks, they speak, he admonishes, they admonish, you speak, you (pl.) speak, I speak, we speak.

Gốc Vada (có nghĩa) nói, diễn đạt: vadati, vadanti, ovadati, ovadanti, vadasi, vadatha, vadāmi, vadāma.

4443

Lassa ette-vadeti, vadenti, vadesi, vadetha, vademi, vadema.

When 'la' becomes 'e': he speaks, they speak, you speak, you (pl.) speak, I speak, we speak.

Khi L biến thành e: vadeti, vadenti, vadesi, vadetha, vademi, vadema.

4444

Kamme-vadīyati, vadiyyati, ovadīyati, ovadiyyati.

In the passive: it is spoken, it is spoken, it is admonished, it is admonished.

Trong thể bị động: vadīyati, vadiyyati, ovadīyati, ovadiyyati.

4445

Dassa cavaggatte yassa pubbarūpattaṃ, vajjati, vajjanti, ovajjati, ovajjanti.

When 'da' becomes a palatal consonant and 'ya' is a prior form: he speaks, they speak, he admonishes, they admonish.

Khi D biến thành âm cavagga và Y biến thành âm trước: vajjati, vajjanti, ovajjati, ovajjanti.

4446

Kārite-bheriṃ vādeti, vādenti, vādayati, vādayanti, guruṃ abhivādeti, abhivādenti, abhivādesi, abhivādetha, abhivādemi, abhivādema.

In the causative: he makes the drum sound, they make sound, he causes to sound, they cause to sound. He pays homage to the teacher, they pay homage, you (sg.) paid homage, you (pl.) should pay homage, I pay homage, we pay homage.

Trong thể sai khiến: bheriṃ vādeti, vādenti, vādayati, vādayanti, guruṃ abhivādeti, abhivādenti, abhivādesi, abhivādetha, abhivādemi, abhivādema.

4447

Mahāvuttinā assa ittaṃ, abhivādiyāmi, abhivādiyāma, abhivādayāmi, abhivādayāma vā, abhivandāmi, abhivandāmāti attho.

According to the Mahāvuṭṭi, there is itta for this: abhivādiyāmi, abhivādiyāma, or abhivādayāmi, abhivādayāma, or abhivandāmi, abhivandāma—this is the meaning.

Theo Mahāvutti, a của nó biến thành i: abhivādiyāmi, abhivādiyāma, hoặc abhivādayāmi, abhivādayāma, có nghĩa là abhivandāmi, abhivandāma.

Vandanto hi ‘‘sukhī hotū’’ti abhimaṅgalavacanaṃ vadāpeti nāma, tathāvacanañca vandanīyassa vattaṃ.

Indeed, one who pays homage causes an auspicious word like "May you be happy" to be uttered, and such a word is proper for one worthy of homage.

Quả thật, người đảnh lễ sẽ khiến người đáng đảnh lễ nói lời chúc lành như ‘‘sukhī hotū’’ (mong bạn được an lạc), và lời nói như vậy là bổn phận của người đáng đảnh lễ.

4448

Ṇāpimhi na vuddhi, vadāpeti, vadāpayati.

In ṇāpi, there is no increment: vadāpeti, vadāpayati.

Trong Ṇāpi, không có sự tăng âm: vadāpeti, vadāpayati.

4449

‘Gamavadadānaṃ ghammavajjadajjā vā’ti vajjādeso, ‘ūlasse’ti lassa ettaṃ, vajjeti, vajjenti.

The substitution of vajjā occurs in 'gamavadadānaṃ ghammavajjadajjā vā'. Etta for lasa in 'ūlasse'. He avoids, they avoid.

Theo quy tắc ‘Gamavadadānaṃ ghammavajjadajjā vā’, có sự thay thế vajjādesa; theo quy tắc ‘ūlasse’, L biến thành e: vajjeti, vajjenti.

4450

Kamme-vajjīyati, vajjīyanti.

In the passive (kamme): it is avoided, they are avoided.

Trong thể bị động: vajjīyati, vajjīyanti.

4451

Kārite-vajjāpeti, vajjāpayati.

In the causative (kārite): he causes to avoid, he causes to avoid.

Trong thể sai khiến: vajjāpeti, vajjāpayati.

4452

Eyyādimhi-‘eyyeyyāseyyaṃnaṃṭe’iti eyyādīnaṃ ekavacanānaṃ ettaṃ, vade, vadeyya, vajje, vajjeyya, vadeyyuṃ, vajjeyyuṃ.

In eyyādi (optative/imperative): Etta for the singular forms of eyyādi in 'eyyeyyāseyyaṃnaṃṭe'. You should speak, you should speak, you should avoid, you should avoid. They should speak, they should avoid.

Trong Eyyā và các dạng khác: theo quy tắc ‘eyyeyyāseyyaṃnaṃṭe’, các dạng số ít của eyyādi biến thành e: vade, vadeyya, vajje, vajjeyya, vadeyyuṃ, vajjeyyuṃ.

4453

Vajjādese mahāvuttinā eyyassa āttaṃ, eyyumādīnaṃ eyyasaddassa lopo, so vajjā, te vajjuṃ.

In the vajjā substitution, ātta for eyya according to the Mahāvuṭṭi, and elision of the eyya sound in eyyumādi. So vajjā (you should avoid), te vajjuṃ (they should avoid).

Khi có vajjādesa, theo Mahāvutti, eyya biến thành ā, và eyya của eyyumādi bị lược bỏ: so vajjā, te vajjuṃ.

4454

Eyyādīnaṃ yyāsaddassa lopo vā, tvaṃ vajjāsi, vajjesi, tumhe vajjātha, vajjetha, ahaṃ vajjāmi, vajjemi, mayaṃ vajjāma, vajjema, ahaṃ vajjaṃ, mayaṃ vajjāmhe, vajjeyyāmhe.

Or there is elision of the yyā sound in eyyādi. You (sg.) would avoid, you (sg.) would speak. You (pl.) would avoid, you (pl.) would speak. I would avoid, I would speak. We would avoid, we would speak. I would avoid, we would avoid, we would speak.

Hoặc yyā của eyyādi bị lược bỏ: tvaṃ vajjāsi, vajjesi, tumhe vajjātha, vajjetha, ahaṃ vajjāmi, vajjemi, mayaṃ vajjāma, vajjema, ahaṃ vajjaṃ, mayaṃ vajjāmhe, vajjeyyāmhe.

4455

Atrimā pāḷī-vajjuṃ vā te na vā vajjuṃ, natthi nāsāya rūhanā^* , ammaṃ ārogyaṃ vajjāsi, tvañca tāta sukhī bhava^* , ammaṃ ārogyaṃ vajjātha, ayaṃ no neti brāhmaṇo^* iccādi.

The following Pali: "They may or may not speak. There is no growth on the nose, Mother, may you be healthy," "And you, dear son, be happy," "Mother, may you be healthy. This brahmin will not lead us"—and so on.

Các câu Pali sau đây: vajjuṃ vā te na vā vajjuṃ, natthi nāsāya rūhanā (Jā. 1.3.33), ammaṃ ārogyaṃ vajjāsi, tvañca tāta sukhī bhava (Jā. 2.22.2148), ammaṃ ārogyaṃ vajjātha, ayaṃ no neti brāhmaṇo (Jā. 2.22.2174) v.v.

4456

Hiyyattaniyaṃ-so avadā, vadā, avajjā, vajjā, te avadū, vadū, avajjū, vajjū.

In the Hiyyattanī (past tense): he spoke, he spoke, he avoided, he avoided. They spoke, they spoke, they avoided, they avoided.

Trong Hiyyattanī: so avadā, vadā, avajjā, vajjā; te avadū, vadū, avajjū, vajjū.

4457

Ajjattaniyaṃ-so avadi, vadi, avajji, vajji, te avaduṃ, vaduṃ, avajjuṃ, vajjuṃ, avadiṃsu, vadiṃsu, avajjiṃsu, vajjiṃsu.

In the Ajjattanī (past tense): he spoke, he spoke, he avoided, he avoided. They spoke, they spoke, they avoided, they avoided. They spoke, they spoke, they avoided, they avoided.

Trong Ajjattanī: so avadi, vadi, avajji, vajji; te avaduṃ, vaduṃ, avajjuṃ, vajjuṃ, avadiṃsu, vadiṃsu, avajjiṃsu, vajjiṃsu.

4458

Ssatyādimhi-vadissati, vajjissati.

In ssatyādi (future tense): he will speak, he will avoid.

Trong Ssatyādi: vadissati, vajjissati.

4459

Ssādimhi-avadissā, avajjissā iccādi.

In ssādi: he would have spoken, he would have avoided—and so on.

Trong Ssādimhi: avadissā, avajjissā v.v.

4460

Vida-ñāṇe, vidati.

Vida—to know, he knows.

Gốc Vida (có nghĩa) biết: vidati.

4461

‘Yuvaṇṇānamiyaṅauvaṅa sare’ti saramhi iyādeso, te vidiyanti.

The substitution of iyā occurs before a vowel in 'yuvaṇṇānamiyaṅauvaṅa sare'. They know.

Theo quy tắc ‘Yuvaṇṇānamiyaṅauvaṅa sare’, khi có nguyên âm, có sự thay thế iyādesa: te vidiyanti.

4462

Kārite-nivedeti, paṭivedeti, nivedayati, paṭivedayati, paṭivedayāmi vo bhikkhave^* , jānāpemīti attho.

In the causative (kārite): he informs, he announces. He informs, he announces. "I inform you, monks," meaning "I make you know."

Trong thể sai khiến: nivedeti, paṭivedeti, nivedayati, paṭivedayati, paṭivedayāmi vo bhikkhave (Ma. Ni. 1.416), có nghĩa là tôi cho biết.

Vedayāmahaṃ bhante, vedayatīti maṃ saṅgho dhāretūti^* jānāpemi, pākaṭaṃ karomīti vā attho.

"Venerable sir, I will inform, may the Saṅgha consider that I inform"—this means "I make known" or "I make clear."

Vedayāmahaṃ bhante, vedayatīti maṃ saṅgho dhāretūti (Cūḷava. Aṭṭha. 102), có nghĩa là tôi cho biết, hoặc tôi làm cho rõ ràng.

4463

‘‘Vediyāmahaṃ bhante, vediyatīti maṃ saṅgho dhāretū’’tipi^* pāṭho, tattha apaccaye pare iyādeso yujjati.

There is also the reading: "Vediyāmahaṃ bhante, vediyatīti maṃ saṅgho dhāretū". There, the substitution of iyā is fitting when the affix a follows.

Cũng có bản đọc là ‘‘Vediyāmahaṃ bhante, vediyatīti maṃ saṅgho dhāretū’’tipi (Cūḷava. Aṭṭha. 102), trong đó, khi có hậu tố a, sự thay thế iyādesa là hợp lý.

4464

Eyyādimhi-videyya, vidiyeyya, videyyuṃ, vidiyeyyuṃ.

In eyyādi: he would know, he would know. They would know, they would know.

Trong Eyyādimhi: videyya, vidiyeyya, videyyuṃ, vidiyeyyuṃ.

4465

Īādimhi-paccayānaṃ khayaṃ avedi, te viduṃ, vidiṃsu.

In īādi: he did not know the exhaustion of the conditions. They knew, they knew.

Trong Īādimhi: paccayānaṃ khayaṃ avedi, te viduṃ, vidiṃsu.

4466

Kārite-nivedesi, nivedayi, paṭivedesi, paṭivedayi, nivedayuṃ, nivedayiṃsu, paṭivedayuṃ, paṭivedayiṃsu.

In the causative (kārite): he informed, he informed, he announced, he announced. They informed, they informed. They announced, they announced.

Trong thể sai khiến: nivedesi, nivedayi, paṭivedesi, paṭivedayi, nivedayuṃ, nivedayiṃsu, paṭivedayuṃ, paṭivedayiṃsu.

4467

Ssatyādimhi-vidissati, vedissati, parisuddhāti vedissāmi^* iccādi.

In ssatyādi: he will know, he will know. "I will know it is pure"—and so on.

Trong Ssatyādīsu: vidissati, vedissati, parisuddhāti vedissāmi (Mahāva. 134) v.v.

4468

Vasa-nivāse, vasati, vasanti, nivasati, nivasanti.

Vasa—to dwell, he dwells, they dwell. He lives, they live.

Gốc Vasa (có nghĩa) cư trú: vasati, vasanti, nivasati, nivasanti.

4469

Kamme-adhi, āpubbo, tena gāmo adhivasīyati, āvasīyati, ajjhāvasīyati.

In the passive (kamme): adhi and ā are prefixes. Thus, the village is dwelt in, is resided in, is settled in.

Trong thể bị động: khi có tiền tố adhi và ā, thì gāmo adhivasīyati, āvasīyati, ajjhāvasīyati.

4470

‘Assū’ti suttena akārassa uttaṃ, vussati, vussanti, vussare, ‘‘bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti^* pāḷi.

The a vowel is changed to u by the rule 'Assū'. It is dwelt, they are dwelt, they are dwelt. The Pali reads: "The holy life is lived in the Blessed One."

Theo quy tắc ‘Assū’, a biến thành u: vussati, vussanti, vussare, câu Pali là ‘‘bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti (Ma. Ni. 1.257).

4471

Kārite-vāseti, adhivāseti, vāsayati, adhivāsayati.

In the causative (kārite): he causes to dwell, he causes to reside. He causes to dwell, he causes to reside.

Trong thể sai khiến: vāseti, adhivāseti, vāsayati, adhivāsayati.

4472

Ṇāpimhi vuddhi natthi, vasāpeti, vasāpayati.

In ṇāpi, there is no increment: he causes to dwell, he causes to dwell.

Trong Ṇāpi, không có sự tăng âm: vasāpeti, vasāpayati.

4473

Īādimhi-avasi, vasi, avasuṃ, vasuṃ, avasiṃsu, vasiṃsu.

In īādi: he dwelt, he dwelt. They dwelt, they dwelt. They dwelt, they dwelt.

Trong Īādimhi: avasi, vasi, avasuṃ, vasuṃ, avasiṃsu, vasiṃsu.

4474

Ssatyādīsu-‘labha vasa chida gama bhida rudānaṃ cchaṅa’iti ssena saha dhātvantassa cchādeso, vacchati, vasissati, vacchanti, vasissanti, āyasmato nissāya vacchāmi^* , na te vacchāmi santike^* , avacchā, avasissā, avacchaṃsu, avasissaṃsu.

In ssatyādi: The chā substitution occurs for the final part of the root together with ssa according to 'labha vasa chida gama bhida rudānaṃ cchaṅa'. He will dwell, he will dwell. They will dwell, they will dwell. "I will dwell by the venerable one." "I will not dwell near you." He would have dwelt, he would have dwelt. They would have dwelt, they would have dwelt.

Trong Ssatyādīsu: theo quy tắc ‘labha vasa chida gama bhida rudānaṃ cchaṅa’, có sự thay thế cchādesa cho âm cuối của gốc động từ cùng với ssa: vacchati, vasissati, vacchanti, vasissanti, āyasmato nissāya vacchāmi (Mahāva. 77), na te vacchāmi santike (Jā. 2.22.1933), avacchā, avasissā, avacchaṃsu, avasissaṃsu.

4475

Visa-pavisane, pavisati, pavisanti.

Visa—to enter, he enters, they enter.

Gốc Visa (có nghĩa) đi vào: pavisati, pavisanti.

4476

Kamme-pavisīyati, pavisīyanti, pavisīyate, pavisīyante.

In the passive (kamme): he is entered, they are entered. It is entered, they are entered.

Trong thể bị động: pavisīyati, pavisīyanti, pavisīyate, pavisīyante.

4477

Yassa pubbarūpatte-pavissati, pavissanti, pavissare, pavissate, pavissante, pavissare.

When ya is the preceding form: he will enter, they will enter. They will enter, it will be entered, they will be entered, they will be entered.

Khi Y biến thành âm trước: pavissati, pavissanti, pavissare, pavissate, pavissante, pavissare.

4478

Kārite-paveseti, pavesayati.

In the causative (kārite): he causes to enter, he causes to enter.

Trong thể sai khiến: paveseti, pavesayati.

4479

Kamme-pavesīyati, pavesīyanti.

In the passive (kamme): he is caused to enter, they are caused to enter.

Trong thể bị động: pavesīyati, pavesīyanti.

4480

Īādimhi upasaggassa dīgho vā, pāvisi.

In īādi, the prefix may be lengthened: he entered.

Trong Īādimhi, nguyên âm của tiền tố có thể kéo dài: pāvisi.

4481

Mahāvuttinā dhātvantassa kkho hoti, pāvekkhi pathaviṃ cecco^* , so pāvekkhi kāsirājā^* , so tassa gehaṃ pāvekkhi^* , pāvisuṃ, pāvisiṃsu, pāvekkhiṃsu.

According to the Mahāvuṭṭi, the final part of the root becomes kkha. "Cecco entered the earth." "That King of Kāsī entered." "He entered his house." They entered, they entered, they entered.

Theo Mahāvutti, âm cuối của gốc động từ biến thành kkhā: pāvekkhi pathaviṃ cecco (Jā. 1.19.98), so pāvekkhi kāsirājā (Jā. 1.15.266), so tassa gehaṃ pāvekkhi (Jā. 1.15.303), pāvisuṃ, pāvisiṃsu, pāvekkhiṃsu.

4482

Ssatyādīsu ‘vaca bhuja muca visānaṃ kkhaṅa’iti ssena saha dhātvantassa kkho, pavekkhati, pavisissati, pavekkhanti, pavisissanti, esa bhiyyo pavekkhāmi, vammikaṃ sataporisaṃ^* , pāvekkhā, pavisissā, pāvekkhaṃsu, pavisissaṃsu.

In ssatyādi, the kkha substitution occurs for the final part of the root together with ssa according to 'vaca bhuja muca visānaṃ kkhaṅa'. He will enter, he will enter. They will enter, they will enter. "I will enter further, a termite mound a hundred men high." He would have entered, he would have entered. They would have entered, they would have entered.

Trong Ssatyādīsu: theo quy tắc ‘vaca bhuja muca visānaṃ kkhaṅa’, kkhā thay thế cho âm cuối của gốc động từ cùng với ssa: pavekkhati, pavisissati, pavekkhanti, pavisissanti, esa bhiyyo pavekkhāmi, vammikaṃ sataporisaṃ (Jā. 1.4.100), pāvekkhā, pavisissā, pāvekkhaṃsu, pavisissaṃsu.

4483

Sada-saṃsīdane, ‘jarasadānamīma vā’tiādisaramhā īmaāgamo hoti vā, sīdati, sīdanti, lābūni sīdanti, silā plavanti^* , saṃsīdati, visīdati, osīdati, avasīdati.

Sada—to sink, to subside. The insertion of īma or a occurs after the initial vowel in 'jarasadānamīma vā'. He sinks, they sink. "Gourds sink, rocks float." He sinks down, he despairs, he sinks, he sinks down.

Gốc Sada (có nghĩa) chìm xuống: theo quy tắc ‘jarasadānamīma vā’, īmaāgama có thể xảy ra sau nguyên âm đầu: sīdati, sīdanti, lābūni sīdanti, silā plavanti (Jā. 1.1.77), saṃsīdati, visīdati, osīdati, avasīdati.

4484

Nipubbo nisajjāyaṃ, nisīdati, nisīdanti.

With the prefix ni in the sense of sitting: he sits down, they sit down.

Khi có tiền tố ni (có nghĩa) ngồi xuống: nisīdati, nisīdanti.

4485

Papubbo pasāde, pasīdati, pasīdanti.

With the prefix pa in the sense of being clear: he is clear, they are clear.

Khi có tiền tố pa (có nghĩa) thanh tịnh: pasīdati, pasīdanti.

4486

Kāritepi na vuddhi ādesantarattā, sīdeti, sīdayati, saṃsīdeti, saṃsīdayati, osīdeti, osīdayati, osīdāpeti, osīdāpayati, nisīdāpeti, nisīdāpayati.

Even in the causative, there is no increment because of the different substitution. He causes to sink, he causes to sink. He causes to sink down, he causes to sink down. He causes to sink down, he causes to sink down. He causes to sink down, he causes to sink down. He causes to sit down, he causes to sit down.

Trong thể sai khiến cũng không có sự tăng âm do là sự thay thế khác: sīdeti, sīdayati, saṃsīdeti, saṃsīdayati, osīdeti, osīdayati, osīdāpeti, osīdāpayati, nisīdāpeti, nisīdāpayati.

4487

Papubbamhi īma na hoti, pitā puttaṃ buddhe pasādeti, pasādayati, pasādenti, pasādayanti.

In the case of prefix pa, īma does not occur. The father makes the son clear about the Buddha, he makes clear, they make clear, they make clear.

Khi có tiền tố pa, īma không xảy ra: pitā puttaṃ buddhe pasādeti, pasādayati, pasādenti, pasādayanti.

4488

Kamme-pasādīyati, pasādīyanti.

In the passive (kamme): he is made clear, they are made clear.

Trong thể bị động: pasādīyati, pasādīyanti.

4489

Hana-hiṃsā, gatīsu, hanati, hananti.

Hana—to harm, to go. He harms, they harm.

Gốc Hana (có nghĩa) làm hại, đi: hanati, hananti.

4490

‘Kvaci vikaraṇāna’nti suttena lavikaraṇassa lope hanti, phalaṃ ve kadaliṃ hanti, sakkāro kāpurisaṃ hanti^* , hanti kuddho puthujjano^* .

By the rule 'Kvaci vikaraṇāna', there is elision of the la affix, so he harms. "Indeed, prosperity harms the banana tree; honour harms the ignoble man." "An angry ordinary person harms."

Theo quy tắc ‘Kvaci vikaraṇāna’, khi la của lavikaraṇa bị lược bỏ: hanti, phalaṃ ve kadaliṃ hanti, sakkāro kāpurisaṃ hanti (Cūḷava. 335), hanti kuddho puthujjano (A. Ni. 7.64).

4491

Mahāvuttinā kvaci dhātvantalopo, vikkosamānā tibbāhi, hanti nesaṃ varaṃ varaṃ^* , luddakā migaṃ hanti, kevaṭṭā macchaṃ hanti.

According to the Mahāvuṭṭi, sometimes there is elision of the final part of the root. "Crying with sharp cries, they harm their best." Hunters harm deer. Fishermen harm fish.

Theo Mahāvutti, đôi khi âm cuối của gốc động từ bị lược bỏ: vikkosamānā tibbāhi, hanti nesaṃ varaṃ varaṃ (Jā. 2.22.2370), luddakā migaṃ hanti, kevaṭṭā macchaṃ hanti.

4492

Kamme-hanīyati, hanīyanti.

In the passive (kamme): he is harmed, they are harmed.

Trong thể bị động: hanīyati, hanīyanti.

4493

Dhātvantassa cavaggatte yassa pubbarūpattaṃ, haññati, haññanti.

When the final part of the root becomes a palatal consonant, ya becomes the preceding form. He is harmed, they are harmed.

Khi âm cuối gốc động từ trở thành âm cavagga, và âm 'ya' trở thành âm đứng trước, thì có 'haññati', 'haññanti'.

4494

Kārite –

In the causative (kārite)—

Ở thể sai khiến –

4495

654. Hanassa ghāto ṇānubandhe^* .

654. Ghāta for hana when ṇa is an indicatory letter.

654. Han biến thành ghāta khi có ṇa-nối^* .

4496

Hanassa ghāto hoti ṇānubandhe paccaye.

The substitution of ghāta occurs for hana when the affix has ṇa as an indicatory letter.

Han biến thành ghāta khi có hậu tố ṇa-nối.

4497

Ghāteti, ghātayati, ghātāpeti, ghātāpayati.

He kills, he causes to kill. He causes to kill, he causes to kill.

Ghāteti, ghātayati, ghātāpeti, ghātāpayati.

4498

Kamme-ghātīyati, ghātāpīyati.

In the passive (kamme): he is killed, he is caused to be killed.

Ở thể bị động – ghātīyati, ghātāpīyati.

4499

Īādimhi-ahani, hani, ahaniṃsu, haniṃsu.

In īādi: he killed, he killed. They killed, they killed.

Ở các dạng bắt đầu bằng ī – ahani, hani, ahaniṃsu, haniṃsu.

4500

Kamme-ahaññi, haññi, ahaññiṃsu, haññiṃsu.

In the passive (kamme): he was killed, he was killed. They were killed, they were killed.

Ở thể bị động – ahaññi, haññi, ahaññiṃsu, haññiṃsu.

4501

Ssatyādimhi –

In ssatyādi—

Ở các dạng bắt đầu bằng ssati –

4502

655. Hanā jekhā^* .

655. Je, khā for hana

655. Han có je, khā^* .

4503

Hanamhā parassa ssakārassa je, khādesā honti vā, mahāvuttinā dhātvantassa pararūpattaṃ.

The substitutions of je and khā occur optionally for the ssa sound after hana. According to the Mahāvuṭṭi, the final part of the root becomes the succeeding form.

Sau Han, ssakāra có thể biến thành je, khā. Theo Mahāvutti, âm cuối gốc động từ trở thành âm đứng sau.

4504

Hajjeti, hanissati, hajjenti, hajjesi, hajjetha, hajjemi, hanissāmi, hajjema, hanissāma.

He will harm, he will harm. They will harm, you (sg.) will harm, you (pl.) will harm. I will harm, I will harm. We will harm, we will harm.

Hajjeti, hanissati, hajjenti, hajjesi, hajjetha, hajjemi, hanissāmi, hajjema, hanissāma.

4505

Khādese mahāvuttinā dhātvantassa vaggantattaṃ, paṭihaṅkhati, paṭihanissati, paṭihaṅkhanti, paṭihaṅkhasi, paṭihaṅkhāmi, paṭihaṅkhāma, paṭihanissāma.

In the root 'khād', according to the great commentary, the final consonant becomes a nasal of its class: paṭihaṅkhati, paṭihanissati, paṭihaṅkhanti, paṭihaṅkhasi, paṭihaṅkhāmi, paṭihaṅkhāma, paṭihanissāma.

Khi biến thành khā, theo Mahāvutti, âm cuối gốc động từ trở thành âm vagganta: paṭihaṅkhati, paṭihanissati, paṭihaṅkhanti, paṭihaṅkhasi, paṭihaṅkhāmi, paṭihaṅkhāma, paṭihanissāma.

4506

Hara-haraṇe, harati, haranti.

Hara (to carry, take): harati, haranti.

Hara – mang, harati, haranti.

4507

Kamme-harīyati, harīyanti.

In the passive voice: harīyati, harīyanti.

Ở thể bị động – harīyati, harīyanti.

4508

Kārite-hāreti, hārayati.

In the causative: hāreti, hārayati.

Ở thể sai khiến – hāreti, hārayati.

4509

Ṇāpimhi na vuddhi, harāpeti, harāpayati.

In the ṇāpi (second causative), there is no lengthening: harāpeti, harāpayati.

Khi có ṇāpi, không có sự tăng âm: harāpeti, harāpayati.

4510

Kamme-hārīyati, harāpīyati.

In the passive voice: hārīyati, harāpīyati.

Ở thể bị động – hārīyati, harāpīyati.

4511

Ā, īādīsu –

In ā and ī and so on –

Ở các dạng bắt đầu bằng Ā, Ī –

4512

656. Āīādīsu harassā.

656. The ra of hara (becomes ā) in ā and ī and so on.

656. Hara có ā ở Ā, Ī.

4513

Āādīsu īādīsu ca harassa rakārassa ā hoti vā, so ahā, aharā.

In ā and so on, and ī and so on, the ra of hara optionally becomes ā. For example: so ahā, aharā.

Ở các dạng bắt đầu bằng Ā và Ī, rakāra của Hara có thể biến thành ā. Đó là ahā, aharā.

4514

Īādimhi-so ahāsi, ajini maṃ ahāsi me^* , attānaṃ upasaṃhāsi, āsanaṃ abhihāsi, sāsane vihāsi, vihāsi purisuttamo^* , dhammaṃ payirudāhāsi, ahari, hari, vihāsuṃ, āhiṃsu, vihiṃsu vā, ‘‘mā me tato mūlaphalaṃ āhaṃsū’’ti^* pāḷi, ahāsuṃ, aharuṃ, haruṃ, ahariṃsu, hariṃsu, tvaṃ ahāsi, ahari, tumhe ahāsittha, aharittha, ahaṃ ahāsiṃ, ahariṃ, vihāsiṃ sāsane rato^* , mayaṃ ahāsimhā, aharimhā.

In ī and so on: so ahāsi, ajini maṃ ahāsi me, attānaṃ upasaṃhāsi, āsanaṃ abhihāsi, sāsane vihāsi, vihāsi purisuttamo, dhammaṃ payirudāhāsi, ahari, hari, vihāsuṃ, āhiṃsu, vihiṃsu, or the Pāli reading ‘‘mā me tato mūlaphalaṃ āhaṃsū’’ti, ahāsuṃ, aharuṃ, haruṃ, ahariṃsu, hariṃsu. You ahāsi, ahari. You (pl.) ahāsittha, aharittha. I ahāsiṃ, ahariṃ, vihāsiṃ sāsane rato. We ahāsimhā, aharimhā.

Ở các dạng bắt đầu bằng Ī – so ahāsi, ajini maṃ ahāsi me^* , attānaṃ upasaṃhāsi, āsanaṃ abhihāsi, sāsane vihāsi, vihāsi purisuttamo^* , dhammaṃ payirudāhāsi, ahari, hari, vihāsuṃ, āhiṃsu, vihiṃsu hoặc, “mā me tato mūlaphalaṃ āhaṃsū”ti^* là pāḷi, ahāsuṃ, aharuṃ, haruṃ, ahariṃsu, hariṃsu, tvaṃ ahāsi, ahari, tumhe ahāsittha, aharittha, ahaṃ ahāsiṃ, ahariṃ, vihāsiṃ sāsane rato^* , mayaṃ ahāsimhā, aharimhā.

4515

Parachakke assa tthattaṃ, so ahāsittha, aharittha.

In the second person plural, there is ttha: so ahāsittha, aharittha.

Ở Parachakka, assa biến thành ttha: so ahāsittha, aharittha.

4516

Ssatyādīsu –

In ssati and so on –

Ở các dạng bắt đầu bằng ssati –

4517

657. Harassa cāhaṅa sse^* .

657. And ahaṅa for hara in sse.

657. Hara có āhaṅa ở ssa^* .

4518

Ssakāravatīsu vibhattīsu ssena saha harassa ca karassa ca rakārassa āhaṅa hoti vā.

In verb endings containing ssakāra, the ra of hara (and ka of kara) optionally becomes āhaṅa along with ssa.

Ở các biến cách có ssakāra, rakāra của Hara và karassa có thể biến thành āhaṅa cùng với ssa.

4519

Iu āgame-hāhiti, khārikājañca hāhiti^* .

When i or u is augmented: hāhiti, khārikājañca hāhiti.

Khi có iu āgama – hāhiti, khārikājañca hāhiti^* .

Hāhati vā, harissati, hāhinti, hāhanti, harissanti, hāhasi, sukhaṃ bhikkhu vihāhisi^* .

Or hāhati, harissati, hāhinti, hāhanti, harissanti, hāhasi, sukhaṃ bhikkhu vihāhisi.

Hoặc hāhati, harissati, hāhinti, hāhanti, harissanti, hāhasi, sukhaṃ bhikkhu vihāhisi^* .

Hāhatha, hāhāmi, hāhāma, harissāma.

4520

Mahāvuttinā harassa dhātvantassa lopo ca, ‘‘yo imasmiṃ dhammavinaye appamatto vihassati^* , purakkhatvā vihassāma^* , ahaṃ udakamāhissa’’nti^* pāḷī.

According to the great commentary, there is also deletion of the final consonant of the root hara: ‘‘yo imasmiṃ dhammavinaye appamatto vihassati’’, ‘‘purakkhatvā vihassāma’’, and the Pāli reading ‘‘ahaṃ udakamāhissa’’nti.

Theo Mahāvutti, âm cuối gốc động từ của Hara cũng bị lược bỏ: “yo imasmiṃ dhammavinaye appamatto vihassati^* , purakkhatvā vihassāma^* , ahaṃ udakamāhissa”nti^* là pāḷi.

4521

Ssādimhi-ahāhā, aharissā, ahāhaṃsu, aharissaṃsu.

In ssādi: ahāhā, aharissā, ahāhaṃsu, aharissaṃsu.

Ở các dạng bắt đầu bằng ssā – ahāhā, aharissā, ahāhaṃsu, aharissaṃsu.

4522

Āpubba sīsa-patthanāyaṃ, āsīsati, āsīsanti, paccāsīsati, paccāsīsanti.

With ā as prefix for sīsa (to wish): āsīsati, āsīsanti, paccāsīsati, paccāsīsanti.

Āpubba sīsa – trong nghĩa cầu nguyện, āsīsati, āsīsanti, paccāsīsati, paccāsīsanti.

4523

658. Ādismā sarā^* .

658. From a vowel (ādismā sarā).

658. Sau nguyên âm đầu^* .

4524

Ādibhūtā saramhā paraṃ paṭhamasaddarūpaṃ ekassaraṃ dverūpaṃ hoti, iminā sarapubbānaṃ dhātupadānaṃ padadvitte āsīsa, sīsa iti rūpadvayaṃ bhavati.

The first sound-form (root), consisting of a single vowel, occurring after a vowel that is at the beginning, becomes doubled. By this, when roots or words preceded by a vowel are reduplicated, two forms, āsīsa and sīsa, arise.

Sau nguyên âm đầu, âm đầu tiên của từ có thể lặp lại hai lần. Theo quy tắc này, khi các gốc động từ có nguyên âm đứng trước được lặp lại, sẽ có hai dạng: āsīsa, sīsa.

4525

659. Loponādibyañjanassa^* .

659. Deletion of a non-initial consonant.

659. Lược bỏ phụ âm không phải âm đầu^* .

4526

Dvitte anādibhūtassa ekassa byañjanassa lopo hotīti purime sīsarūpe sakāralopo.

When reduplicated, one non-initial consonant is deleted. Thus, in the prior form sīsa, the consonant sa is deleted.

Khi lặp lại, một phụ âm không phải âm đầu bị lược bỏ; do đó, trong dạng sīsa trước đó, sakāra bị lược bỏ.

4527

Āsīsīsati, āsīsīsanti iccādi.

Āsīsīsati, āsīsīsanti, and so on.

Āsīsīsati, āsīsīsanti, v.v.

4528

Tathā ‘parokkhāyañcā’ti sutte casaddena kamādīnaṃ dhātupadānaṃ padadvitte kate ‘loponādibyañjanassā’ti purime padarūpe anādibyañjanalopo, ‘kavaggahānaṃ cavaggajā’ti sesassa kavaggassa cavaggattaṃ, ‘niggahītañcā’ti niggahītāgamo, caṅkamati, caṅkamanti, caṅkamatu, caṅkamantu, caṅkameyya, caṅkameyyuṃ iccādi.

Likewise, by the ca word in the sūtra ‘parokkhāyañcā’ (and in the indirect past), when root-words such as kama are reduplicated, there is deletion of the non-initial consonant in the initial word-form by ‘loponādibyañjanassā’; the kavagga (k-class consonant) becomes a cavagga (c-class consonant) by ‘kavaggahānaṃ cavaggajā’; and there is the augment of niggahīta by ‘niggahītañcā’. Thus, caṅkamati, caṅkamanti, caṅkamatu, caṅkamantu, caṅkameyya, caṅkameyyuṃ, and so on.

Tương tự, trong sutta ‘parokkhāyañcā’ti, với casadda, khi các gốc động từ như kama được lặp lại, phụ âm không phải âm đầu trong dạng từ trước đó bị lược bỏ theo ‘loponādibyañjanassā’ti, kavagga còn lại biến thành cavagga theo ‘kavaggahānaṃ cavaggajā’, và niggahīta được thêm vào theo ‘niggahītañcā’: caṅkamati, caṅkamanti, caṅkamatu, caṅkamantu, caṅkameyya, caṅkameyyuṃ, v.v.

4529

Kuca-saṅkocane, caṅkocati, caṅkocanti.

Kuca (to shrink): caṅkocati, caṅkocanti.

Kuca – co lại, caṅkocati, caṅkocanti.

4530

Cala-calane, cañcalati, cañcalanti.

Cala (to move): cañcalati, cañcalanti.

Cala – rung động, cañcalati, cañcalanti.

4531

Mahāvuttinā niggahītassa pararūpatte jara-bhijjane, jajjarati jajjaranti.

By the great commentary, the niggahīta takes the form of the following consonant: jara (to decay): jajjarati, jajjaranti.

Theo Mahāvutti, khi niggahīta biến thành âm đứng sau: jara – phân hủy, jajjarati, jajjaranti.

4532

Daḷa-dittiyaṃ, daddallati, daddallanti.

Daḷa (to shine): daddallati, daddallanti.

Daḷa – chiếu sáng, daddallati, daddallanti.

4533

Muha-vecitte, momuhati, momuhanti, mahāvuttinā ussa ottaṃ.

Muha (to be bewildered): momuhati, momuhanti. By the great commentary, u becomes o.

Muha – bối rối, momuhati, momuhanti, theo Mahāvutti, u biến thành o.

4534

Tathā ru-sadde, roruvati, roruvanti.

Likewise: ru (to sound): roruvati, roruvanti.

Tương tự, ru – kêu, roruvati, roruvanti.

4535

Lupa-giddhe, loluppati, loluppanti iccādi.

Lupa (to covet): loluppati, loluppanti, and so on.

Lupa – tham lam, loluppati, loluppanti, v.v.

4536

Padadvittaṃ nāma padatthānaṃ atisayatādīpanatthaṃ, vicchāyaṃ pana ponopuñña, sambhamādīsu ca dvitte anādibyañjanalopo natthi, gāmo gāmo ramaṇīyo.

Reduplication is for expressing intensity and so on of the meaning of the word. However, in cases of repeated occurrence, confusion, and so on, there is no deletion of the non-initial consonant in reduplication. For example, gāmo gāmo ramaṇīyo (each village is delightful).

Sự lặp lại từ là để nhấn mạnh ý nghĩa tuyệt đối của từ. Tuy nhiên, trong trường hợp phân tán, lặp lại, bối rối, v.v., không có sự lược bỏ phụ âm không phải âm đầu: gāmo gāmo ramaṇīyo (từng làng từng làng đều đẹp).

Tathā kvaci atisayadīpanepi, rūparūpaṃ, dukkhadukkhaṃ, ajjhattajjhattaṃ, devadevo, munimuni, rājarājā, brahmabrahmā, varavaro, aggaaggo, jeṭṭhajeṭṭho, seṭṭhaseṭṭho, pasatthapasattho, uggatauggato, ukkaṭṭhukkaṭṭho, omakomako, dubbaladubbalo, abalaabalo, mahantamahanto iccādi.

Similarly, sometimes for expressing intensity: rūparūpaṃ (form-form, i.e., much form), dukkhadukkhaṃ (suffering-suffering), ajjhattajjhattaṃ (internal-internal), devadevo (god-god), munimuni (sage-sage), rājarājā (king-king), brahmabrahmā (brahmā-brahmā), varavaro (excellent-excellent), aggaaggo (foremost-foremost), jeṭṭhajeṭṭho (eldest-eldest), seṭṭhaseṭṭho (best-best), pasatthapasattho (praised-praised), uggatauggato (exalted-exalted), ukkaṭṭhukkaṭṭho (supreme-supreme), omakomako (lowest-lowest), dubbaladubbalo (weak-weak), abalaabalo (powerless-powerless), mahantamahanto (great-great), and so on.

Tương tự, đôi khi để nhấn mạnh ý nghĩa tuyệt đối: rūparūpaṃ (mọi hình sắc), dukkhadukkhaṃ (mọi khổ đau), ajjhattajjhattaṃ (mọi nội tâm), devadevo (vị trời của chư thiên), munimuni (vị ẩn sĩ của các ẩn sĩ), rājarājā (vị vua của các vua), brahmabrahmā (Phạm thiên của các Phạm thiên), varavaro (người tốt nhất trong những người tốt), aggaaggo (đứng đầu trong những cái đứng đầu), jeṭṭhajeṭṭho (trưởng thượng trong những người trưởng thượng), seṭṭhaseṭṭho (tối thắng trong những cái tối thắng), pasatthapasattho (đáng khen nhất trong những cái đáng khen), uggatauggato (nổi bật nhất trong những cái nổi bật), ukkaṭṭhukkaṭṭho (tối thượng trong những cái tối thượng), omakomako (thấp kém nhất trong những cái thấp kém), dubbaladubbalo (yếu ớt nhất trong những cái yếu ớt), abalaabalo (không có sức lực nhất trong những cái không có sức lực), mahantamahanto (vĩ đại nhất trong những cái vĩ đại), v.v.

4537

Bhūvādigaṇo niṭṭhito.

The Bhūvādigaṇa (First Conjugation) is concluded.

Bhūvādigaṇa đã hoàn tất.

4538

Rudhādigaṇa

4539

Atha rudhādigaṇo vuccate.

Now the Rudhādigaṇa (Seventh Conjugation) is explained.

Bây giờ, Rudhādigaṇa được trình bày.

4540

‘Kattarī’ti padaṃ vattate, tañca bahulādhikārā vikaraṇānaṃ kattari nibandhaṃ bhāva, kammesu anibandhaṃ vikappena pavattiṃ dīpeti, tasmā bhāva, kammesu ca kāritarūpesu ca vikaraṇānaṃ pavatti veditabbā hotīti.

The word ‘kattari’ (in the agent) operates, and by the rule of ‘bahulā’ (variously), it indicates that the vikaraṇas (conjugational affixes) are bound in the agent voice, but optionally occur in the impersonal and passive voices. Therefore, the occurrence of vikaraṇas in the impersonal voice, passive voice, and causative forms should be understood.

Từ ‘Kattarī’ được áp dụng, và từ đó, do quy tắc ‘bahulādhikāra’, nó chỉ ra rằng vikaraṇa được gắn vào ở thể chủ động (kattari) và không được gắn vào hoặc có thể tùy chọn gắn vào ở thể bị động (bhāva, kamma). Do đó, cần phải hiểu rằng vikaraṇa được áp dụng ở thể bị động và ở các dạng sai khiến.

4541

Chida, bhida, bhuja, muca, yuja, rica, rudha, lipa, vida, sica, subha.

Chida (to cut), bhida (to break), bhuja (to enjoy), muca (to release), yuja (to join), rica (to leave), rudha (to obstruct), lipa (to smear), vida (to know), sica (to sprinkle), subha (to shine).

Chida, bhida, bhuja, muca, yuja, rica, rudha, lipa, vida, sica, subha.

4542

660. Mañca rudhādīnaṃ^* .

660. And ma for rudhādīnaṃ (roots like rudh).

660. Mañca của Rudhādī^* .

4543

Rudhādīhi kriyatthehi kattari lo hoti, tesañca rudhādīnaṃ pubbantasaramhā paraṃ niggahītaṃ āgacchati, mānubandho pubbantadīpanattho, akāro uccāraṇattho, casaddena rudha, subhādīhi i, ī, e, opaccaye saṅgaṇhāti, niggahītassa vaggantattaṃ.

From the roots like rudha in the sense of an action, lo (personal ending) occurs in the agent voice, and a niggahīta is augmented after the vowel preceding the final consonant of these roots like rudha. The ma indicator is for indicating the preceding vowel. The a sound is for pronunciation. By the ca word, i, ī, e, o affixes are gathered from rudha, subha, and so on. The niggahīta becomes a nasal of its class.

Từ các gốc động từ Rudhādī, ở nghĩa hành động, lo được thêm vào ở thể chủ động. Và niggahīta được thêm vào sau nguyên âm cuối gốc động từ của các Rudhādī đó. Mānubandha là để chỉ nguyên âm cuối gốc động từ, akāra là để phát âm. Với casadda, nó bao gồm các hậu tố i, ī, e, o từ rudha, subha, v.v. Niggahīta biến thành âm vagganta.

4544

Rundhati.

4545

Chida-dvidhākaraṇe, chindati, chindanti.

Chida (to divide into two): chindati, chindanti.

Chida – chia làm hai, chindati, chindanti.

4546

Kamme kyo, ‘tavaggavaraṇānaṃ ye cavaggabayañā’ti yamhi dhātvantassa cavaggattaṃ, ‘vaggalasehi te’ti yassa pubbarūpattaṃ.

In the passive voice, kyo (the suffix ya is added). By the rule ‘tavaggavaraṇānaṃ ye cavaggabayañā’, the final consonant of the root takes a cavagga form (c-class consonant) when ya follows. By ‘vaggalasehi te’, the ya takes the form of the preceding consonant.

Ở thể bị động, kyo được thêm vào. Theo ‘tavaggavaraṇānaṃ ye cavaggabayañā’, âm cuối gốc động từ biến thành cavagga khi có ya. Theo ‘vaggalasehi te’, ya trở thành âm đứng trước.

Chijjati, chijjanti.

4547

‘Garupubbā rassā re ntentīna’nti catunnaṃ nte, ntīnaṃ rettaṃ, chindate, chijjate, chijjante, chijjare.

By ‘garupubbā rassā re ntentīna’ṃ, the four (nte, ntīnaṃ) become re. Chindate, chijjate, chijjante, chijjare.

Theo ‘Garupubbā rassā re ntentīnaṃ’, bốn nte, ntī biến thành rettaṃ: chindate, chijjate, chijjante, chijjare.

4548

Iminā niggahītāgamo, chindīyati, chindīyanti, chindīyate, chindīyante.

By this rule, niggahīta is augmented: chindīyati, chindīyanti, chindīyate, chindīyante.

Theo quy tắc này, niggahīta được thêm vào: chindīyati, chindīyanti, chindīyate, chindīyante.

4549

Kārite-chedeti, chedayati, chedāpeti, chedāpayati, chindeti, chindayati, chindāpeti, chindāpayati.

In the causative: chedeti, chedayati, chedāpeti, chedāpayati, chindeti, chindayati, chindāpeti, chindāpayati.

Ở thể sai khiến – chedeti, chedayati, chedāpeti, chedāpayati, chindeti, chindayati, chindāpeti, chindāpayati.

4550

Īādimhi-acchindi, chindi, acchinduṃ, chinduṃ, acchindiṃsu, chindiṃsu.

In īādi (past tense starting with i): acchindi, chindi, acchinduṃ, chinduṃ, acchindiṃsu, chindiṃsu.

Ở các dạng bắt đầu bằng Ī – acchindi, chindi, acchinduṃ, chinduṃ, acchindiṃsu, chindiṃsu.

4551

Mahāvuttinā dhātvantassa ccho pubbassa dvittañca, acchecchi taṇhaṃ, vivattayi saṃyojanaṃ^* , ‘‘acchejjī’’tipi divādipāṭho dissati, acchecchuṃ vata bho rukkhaṃ^* .

According to the great commentary, there is also doubling of the preceding consonant for the final consonant of the root: acchecchi taṇhaṃ, vivattayi saṃyojanaṃ. The reading ‘‘acchejjī’’ti is also seen in the Divādi (Fourth Conjugation) group. ‘‘acchecchuṃ vata bho rukkhaṃ’’.

Theo Mahāvutti, âm cuối gốc động từ cũng biến thành ccha và âm đứng trước được lặp lại: acchecchi taṇhaṃ, vivattayi saṃyojanaṃ^* , “acchejjī”tipi cũng xuất hiện trong pāṭha của Divādi, acchecchuṃ vata bho rukkhaṃ^* .

4552

Kamme-acchijji, chijji, acchindiyi, chindiyi.

In the passive: was cut, was broken; was cut, was broken.

Ở thể bị động: acchijji, chijji, acchindiyi, chindiyi.

4553

Kārite-chedesi, kaṇṇanāsañca chedayi^* , chindesi, chindayi.

In the causative: caused to cut, caused to cut ears and nose, caused to cut, caused to cut.

Ở thể sai khiến: chedesi, kaṇṇanāsañca chedayi^* (và đã khiến cắt tai mũi), chindesi, chindayi.

4554

Ssatyādimhi-‘labhavasachidagamabhidarudānaṃ cchaṅa’iti ssena saha dhātvantassa ccho, checchati, chindissati, checchanti, chindissanti, checchasi, checchata, checchāmi, checchāma, chindissāma.

In the future tense (starting with ssa): "For labhavasa, chidagama, abhidaru, cchaṅ is formed" – with ssa, ccha occurs at the end of the root. He/she/it will cut, he/she/it will cut, they will cut, they will cut, you will cut, you all will cut, I will cut, we will cut, we will cut.

Khi bắt đầu bằng ssa (tương lai): theo quy tắc ‘labhavasachidagamabhidarudānaṃ cchaṅa’, cùng với ssa, âm cuối của căn biến thành ccha: checchati, chindissati, checchanti, chindissanti, checchasi, checchata, checchāmi, checchāma, chindissāma.

4555

Ssādimhi-acchecchā, acchindissā, acchecchaṃsu, acchindissaṃsu.

In the aorist tense (starting with ssa): he/she/it cut, he/she/it cut, they cut, they cut.

Khi bắt đầu bằng ssā (tương lai điều kiện): acchecchā, acchindissā, acchecchaṃsu, acchindissaṃsu.

4556

Bhida-vidāraṇe, bhindati, bhindanti.

Bhida – in splitting: splits, they split.

Bhida - xé nát, bhindati, bhindanti.

4557

Kamme-bhijjati, bhijjanti, bhijjare, bhindiyati, bhindiyanti.

In the passive: is split, they are split, they are split, is split, they are split.

Ở thể bị động: bhijjati, bhijjanti, bhijjare, bhindiyati, bhindiyanti.

4558

Kārite-bhikkhū bhikkhūhi bhedeti^* , bhedayati, bhedāpeti, bhedāpayati, bhindeti, bhindayati, bhindāpeti, bhindāpayati.

In the causative: causes monks to split, causes to split, causes to split, causes to split, causes to split, causes to split, causes to split, causes to split.

Ở thể sai khiến: bhikkhū bhikkhūhi bhedeti^* (vị tỳ khưu khiến các tỳ khưu chia rẽ), bhedayati, bhedāpeti, bhedāpayati, bhindeti, bhindayati, bhindāpeti, bhindāpayati.

4559

Kamme-bhedīyati, bhedāpīyati.

In the passive: is caused to split, is caused to split.

Ở thể bị động: bhedīyati, bhedāpīyati.

4560

Īādimhi-abhindi, bhindi, abhinduṃ, bhinduṃ, abhindiṃsu, bhindiṃsu.

In the aorist tense (starting with ī): split, split, they split, they split, they split, they split.

Khi bắt đầu bằng ī (quá khứ): abhindi, bhindi, abhinduṃ, bhinduṃ, abhindiṃsu, bhindiṃsu.

4561

Kamme-abhijji, bhijji, abhindiyi, bhindiyi.

In the passive: was split, was split, was split, was split.

Ở thể bị động: abhijji, bhijji, abindiyi, bhindiyi.

4562

Kārite-abhedesi, bhedesi, abhedayi, bhedayi, bhedāpesi, bhedāpayi.

In the causative: caused to split, caused to split, caused to split, caused to split, caused to split, caused to split.

Ở thể sai khiến: abhedesi, bhedesi, abhedayi, bhedayi, bhedāpesi, bhedāpayi.

4563

Ssatyādimhi-‘labhavasa…’iccādinā ssena saha dassa ccho, bhecchati, bhindissati, bhecchanti, bhindissanti, bhecchasi, bhecchatha, bhecchāmi, bhecchāma, bhindissāma, ‘‘taṃ te paññāya bhecchāmī’’ti^* pāḷi.

In the future tense (starting with ssa): "For labhavasa..." and so on, with ssa, d becomes ccha. He/she/it will split, he/she/it will split, they will split, they will split, you will split, you all will split, I will split, we will split, we will split, "I will cut it with wisdom" is a Pali passage.

Khi bắt đầu bằng ssa (tương lai): theo quy tắc ‘labhavasa…’ v.v., cùng với ssa, âm da biến thành ccha: bhecchati, bhindissati, bhecchanti, bhindissanti, bhecchasi, bhecchatha, bhecchāmi, bhecchāma, bhindissāma, câu pāḷi là ‘‘taṃ te paññāya bhecchāmī’’^* (Ta sẽ dùng trí tuệ để phá vỡ nó cho ngươi).

4564

Ssādimhi-acchecchā, acchindissāiccādi.

In the aorist tense (starting with ssa): he/she/it cut, he/she/it cut, and so on.

Khi bắt đầu bằng ssā (tương lai điều kiện): acchecchā, acchindissā v.v.

4565

Bhuja-pālana, byavaharaṇesu, bhuñjati, bhuñjanti.

Bhuja – in protecting and using: eats, they eat.

Bhuja - bảo vệ, sử dụng, bhuñjati, bhuñjanti.

4566

Kamme-bhujjati, bhujjanti.

In the passive: is eaten, they are eaten.

Ở thể bị động: bhujjati, bhujjanti.

4567

Kārite-bhojeti, bhojayati, bhojāpeti, bhojāpayati.

In the causative: causes to eat, causes to eat, causes to eat, causes to eat.

Ở thể sai khiến: bhojeti, bhojayati, bhojāpeti, bhojāpayati.

4568

Kamme-bhojīyati, bhojāpīyati.

In the passive: is caused to eat, is caused to eat.

Ở thể bị động: bhojīyati, bhojāpīyati.

4569

Ssatyādimhi-‘vacabhujamucavisānaṃ kkhaṅa’iti ssena saha dhātvantassa kkho, ādivuddhi, bhokkhati, bhuñjissati, bhokkhanti, bhokkhasi, bhokkhatha, bhokkhāmi, bhokkhāma, bhuñjissāma.

In the future tense (starting with ssa): "For vacabhujamucavisa, kkhaṅ is formed" – with ssa, kkh occurs at the end of the root, and the initial vowel is lengthened. He/she/it will eat, he/she/it will eat, they will eat, you will eat, you all will eat, I will eat, we will eat, we will eat.

Khi bắt đầu bằng ssa (tương lai): theo quy tắc ‘vacabhujamucavisānaṃ kkhaṅa’, cùng với ssa, âm cuối của căn biến thành kkha, nguyên âm đầu được tăng cường: bhokkhati, bhuñjissati, bhokkhanti, bhokkhasi, bhokkhatha, bhokkhāmi, bhokkhāma, bhuñjissāma.

4570

Ssādimhi-abhokkhā, abhuñjissā, abhokkhaṃsu, abhuñjissaṃsu iccādi.

In the aorist tense (starting with ssa): he/she/it ate, he/she/it ate, they ate, they ate, and so on.

Khi bắt đầu bằng ssā (tương lai điều kiện): abhokkhā, abhuñjissā, abhokkhaṃsu, abhuñjissaṃsu v.v.

4571

Muca-mocane, muñcati, muñcanti, muñcare.

Muca – in releasing: releases, they release, they release.

Muca - giải thoát, muñcati, muñcanti, muñcare.

4572

Kamme-muccati, muccanti, muñcīyati, muñcīyanti.

In the passive: is released, they are released, is released, they are released.

Ở thể bị động: muccati, muccanti, muñcīyati, muñcīyanti.

4573

Kārite-mocāpeti, mocāpayati.

In the causative: causes to release, causes to release.

Ở thể sai khiến: mocāpeti, mocāpayati.

4574

Īādimhi-amuñci, muñci, amuñciṃsu, muñciṃsu.

In the aorist tense (starting with ī): released, released, they released, they released.

Khi bắt đầu bằng ī (quá khứ): amuñci, muñci, amuñciṃsu, muñciṃsu.

4575

Kārite-amocesi, mocesi, amocayi, mocayi, amocesuṃ, mocesuṃ, amocayuṃ, mocayuṃ, amociṃsu, mociṃsu, amocayiṃsu, mocayiṃsu.

In the causative: caused to release, caused to release, caused to release, caused to release, they caused to release, they caused to release, they caused to release, they caused to release, they caused to release, they caused to release, they caused to release, they caused to release.

Ở thể sai khiến: amocesi, mocesi, amocayi, mocayi, amocesuṃ, mocesuṃ, amocayuṃ, mocayuṃ, amociṃsu, mociṃsu, amocayiṃsu, mocayiṃsu.

4576

Ssatyādimhi-ssena saha cassa kkho, mokkhati, muñcissati, mokkhanti mārabandhanā^* .

In the future tense (starting with ssa): with ssa, c becomes kkh. He/she/it will be released, he/she/it will be released, they will be released from the bonds of Māra.

Khi bắt đầu bằng ssa (tương lai): cùng với ssa, âm ca biến thành kkha: mokkhati, muñcissati, mokkhanti mārabandhanā^* (sẽ thoát khỏi sự trói buộc của Māra).

Na me samaṇa mokkhasi^* .

O ascetic, you will not escape me.

Na me samaṇa mokkhasi^* (Này Sa-môn, ngươi sẽ không thoát khỏi ta).

Mokkhatha, mokkhāmi, mokkhāma, muñcissāma.

You all will be released, I will be released, we will be released, we will be released.

Mokkhatha, mokkhāmi, mokkhāma, muñcissāma.

4577

Ssādimhi-amokkhā, mokkhā, amuñcissā, muñcissā, amokkhaṃsu, mokkhaṃsu, amuñcissaṃsu, muñcissaṃsu.

In the aorist tense (starting with ssa): he/she/it was released, he/she/it was released, he/she/it was released, he/she/it was released, they were released, they were released, they were released, they were released.

Khi bắt đầu bằng ssā (tương lai điều kiện): amokkhā, mokkhā, amuñcissā, muñcissā, amokkhaṃsu, mokkhaṃsu, amuñcissaṃsu, muñcissaṃsu.

4578

Yuja-yoge, yuñjati buddhasāsane, ārabhatīti attho, yuñjanti, pamādamanuyuñjanti, bālā dummedhino janā^* .

Yuja – in yoking: engages in the Buddha's dispensation, meaning strives, they engage, "Fools, witless people, engage in heedlessness."

Yuja - kết hợp, yuñjati buddhasāsane (kết hợp trong giáo pháp của Đức Phật), nghĩa là bắt đầu, yuñjanti, pamādamanuyuñjanti, bālā dummedhino janā^* (những kẻ ngu si, kém trí thường theo đuổi sự phóng dật).

Yuñjasi, yuñjatha buddhasāsane^* .

You engage, you all engage in the Buddha's dispensation.

Yuñjasi, yuñjatha buddhasāsane^* (ngươi kết hợp, các ngươi kết hợp trong giáo pháp của Đức Phật).

Yuñjāmi, yuñjāma.

I engage, we engage.

Yuñjāmi, yuñjāma.

4579

Kamme-yuñjīyati, yuñjīyanti.

In the passive: is engaged, they are engaged.

Ở thể bị động: yuñjīyati, yuñjīyanti.

4580

Kārite-yojeti, payojeti, niyojeti, uyyojeti, yojayati, payojayati, niyojayati, uyyojayati.

In the causative: yokes, applies, appoints, dispatches, yokes, applies, appoints, dispatches.

Ở thể sai khiến: yojeti, payojeti, niyojeti, uyyojeti, yojayati, payojayati, niyojayati, uyyojayati.

4581

Kamme-yojīyati, payojīyati, niyojīyati, uyyojīyati.

In the passive: is yoked, is applied, is appointed, is dispatched.

Ở thể bị động: yojīyati, payojīyati, niyojīyati, uyyojīyati.

4582

Rudha-āvaraṇe, rundhati, rundhiti, rundhīti, rundheti, rundhoti, rundhanti, orundhati, avarundhati, rundhāpeti, rundhāpayati, avarodheti, avarodhayati, uparodheti, uparodhayati, rodhāpeti, rodhāpayati.

Rudha – in obstructing: obstructs, obstructs, obstructs, obstructs, obstructs, they obstruct, obstructs, obstructs, causes to obstruct, causes to obstruct, obstructs, obstructs, obstructs, obstructs, causes to obstruct, causes to obstruct.

Rudha - ngăn chặn, rundhati, rundhiti, rundhīti, rundheti, rundhoti, rundhanti, orundhati, avarundhati, rundhāpeti, rundhāpayati, avarodheti, avarodhayati, uparodheti, uparodhayati, rodhāpeti, rodhāpayati.

4583

Kamme-avarodhīyati iccādi.

In the passive: is obstructed, and so on.

Ở thể bị động: avarodhīyati v.v.

4584

Lipa-limpane, limpati, limpanti.

Lipa – in smearing: smears, they smear.

Lipa - bôi trát, limpati, limpanti.

4585

Kamme-limpīyati.

In the passive: is smeared.

Ở thể bị động: limpīyati.

4586

Kārite-limpeti, limpayati, limpāpeti, limpāpayati, lepeti, lepayati, lepāpeti, lepāpayati iccādi.

In the causative: causes to smear, causes to smear, causes to smear, causes to smear, causes to smear, causes to smear, causes to smear, causes to smear, and so on.

Ở thể sai khiến: limpeti, limpayati, limpāpeti, limpāpayati, lepeti, lepayati, lepāpeti, lepāpayati v.v.

4587

Vida-paṭilābhe, vindati, vindanti.

Vida – in obtaining: finds, they find.

Vida - đạt được, vindati, vindanti.

4588

Kamme-vindīyati, vindīyanti.

In the passive: is found, they are found.

Ở thể bị động: vindīyati, vindīyanti.

4589

Kārite-vindeti, vindayati, vindāpeti, vindāpayahi.

In the causative: causes to find, causes to find, causes to find, cause to find.

Ở thể sai khiến: vindeti, vindayati, vindāpeti, vindāpayahi.

4590

Īādimhi-avindi, vindi, udaṅgaṇe tattha papaṃ avinduṃ^* , avindiṃsu, vindiṃsu iccādi.

In the aorist tense (starting with ī): found, found, they found a well there in the courtyard, they found, they found, and so on.

Khi bắt đầu bằng ī (quá khứ): avindi, vindi, udaṅgaṇe tattha papaṃ avinduṃ^* (ở đó, trong sân, đã không tìm thấy nước), avindiṃsu, vindiṃsu v.v.

4591

Sica-secane, siñcati, siñcanti.

Sica – in sprinkling: sprinkles, they sprinkle.

Sica - tưới, siñcati, siñcanti.

4592

Kamme-siñcīyati, siñcīyanti.

In the passive: is sprinkled, they are sprinkled.

Ở thể bị động: siñcīyati, siñcīyanti.

4593

Kārite-siñceti, siñcayati, siñcāpeti, siñcāpayati, siñceyya vā siñcāpeyya vā^* iccādi.

In the causative: causes to sprinkle, causes to sprinkle, causes to sprinkle, causes to sprinkle, "may sprinkle or cause to sprinkle," and so on.

Ở thể sai khiến: siñceti, siñcayati, siñcāpeti, siñcāpayati, siñceyya vā siñcāpeyya vā^* (nên tưới hoặc nên khiến tưới) v.v.

4594

Subha-sampahāre, yo no gāvova sumbhati^* .

Subha – in striking: "who strikes us like an ox."

Subha - đánh đập, yo no gāvova sumbhati^* (ai đánh đập chúng ta như bò).

Sumbhanti, sumbhasi, sumbhatha, bhūmiṃ sumbhāmi vegasā^* , sumbhāma, sumbhiti, sumbhīti, sumbheti, sumbhoti iccādi.

They strike, you strike, you all strike, "I strike the ground with speed," we strike, strikes, strikes, strikes, strikes, and so on.

Sumbhanti, sumbhasi, sumbhatha, bhūmiṃ sumbhāmi vegasā^* (tôi đánh đập đất đai với tốc độ), sumbhāma, sumbhiti, sumbhīti, sumbheti, sumbhoti v.v.

4595

Gahadhātupi idha saṅgahitā.

The root gaha is also included here.

Căn gaha cũng được bao gồm ở đây.

Gaha-upādāne.

Gaha – in grasping.

Gaha - nắm giữ.

‘Mañca rudhādīna’nti niggahītena saha lapaccayo.

By "mañca rudhādīnaṃ," the suffix la occurs with niggahīta.

Theo quy tắc ‘Mañca rudhādīnaṃ’, hậu tố lapa cùng với niggahīta.

4596

661. Ṇo niggahītassa^* .

661. Niggahīta becomes ṇa.

661. Ṇo niggahītassa^* .

4597

Gahadhātumhi āgatassa niggahītassa ṇo hoti.

The niggahīta that appears in the root gaha becomes ṇa.

Niggahīta xuất hiện trong căn gaha biến thành ṇo.

Mahāvuttinā vikappena lassa dīgho.

According to Mahāvutti, the la is optionally lengthened.

Theo Mahāvutti, la được kéo dài tùy chọn.

4598

Gaṇhāti, gaṇhati vā, gaṇhanti, gaṇhasi, gaṇhatha, gaṇhāmi, gaṇhāma.

Takes, or takes, they take, you take, you all take, I take, we take.

Gaṇhāti, hoặc gaṇhati, gaṇhanti, gaṇhasi, gaṇhatha, gaṇhāmi, gaṇhāma.

4599

Kamme-gaṇhīyati, gaṇhīyanti.

In the passive: is taken, they are taken.

Ở thể bị động: gaṇhīyati, gaṇhīyanti.

4600

‘Hassa vipallāso’ti ha, yānaṃ vipariyāyo, gayhati, gayhanti, gayhare.

H is reversed, meaning ha is interchanged: is taken, they are taken, they are taken.

Theo quy tắc ‘Hassa vipallāso’, ha và ya hoán đổi vị trí: gayhati, gayhanti, gayhare.

4601

Kārite-gāheti, gāhayati, gāhāpeti, gāhāpayati iccādi.

In the causative: causes to take, causes to take, causes to take, causes to take, and so on.

Ở thể sai khiến: gāheti, gāhayati, gāhāpeti, gāhāpayati v.v.

4602

662. Gahassa gheppo^* .

662. Gaha becomes gheppa.

662. Gahassa gheppo^* .

4603

Nta, māna, tyādīsu gahassa gheppādeso hoti vā.

Before nta, māna, tyādi, gaha optionally becomes gheppa.

Trong các hậu tố nta, māna, tyādi, gaha tùy chọn biến thành gheppa.

4604

Gheppati, gheppanti.

Takes, they take.

Gheppati, gheppanti.

4605

Kamme-gheppīyati, gheppīyanti.

In the passive: is taken, they are taken.

Ở thể bị động: gheppīyati, gheppīyanti.

4606

Īādimhi-agaṇhi, gaṇhi.

In the aorist tense (starting with ī): took, took.

Khi bắt đầu bằng ī (quá khứ): agaṇhi, gaṇhi.

4607

Mahāvuttinā niggahītalopo, iñaāgamassa ettaṃ, aggahesi, paṭiggahesi, anuggahesi, aggaṇhiṃsu, gaṇhiṃsu.

According to Mahāvutti, the niggahīta is dropped, and the increment iña becomes ettaṃ. He/she took, he/she received, he/she favored, they took, they took.

Theo Mahāvutti, niggahīta bị lược bỏ, iñaāgama biến thành etta: aggahesi, paṭiggahesi, anuggahesi, aggaṇhiṃsu, gaṇhiṃsu.

Aggahesuṃ, paṭiggahesuṃ, anuggahesuṃ.

They took, they received, they favored.

Aggahesuṃ, paṭiggahesuṃ, anuggahesuṃ.

4608

Ssatyādimhi-gaṇhissati, gahessati, gaṇhissanti, gahessanti iccādi.

In the future tense (starting with ssa): will take, will take, they will take, they will take, and so on.

Khi bắt đầu bằng ssa (tương lai): gaṇhissati, gahessati, gaṇhissanti, gahessanti v.v.

4609

Rudhādigaṇo niṭṭhito.

The Rudhādi Group is concluded.

Nhóm Rudhādi đã hoàn tất.

4610

Table of Contents

Savuddhikarūpa

Forms with Lengthening (Savuddhikarūpa)

Các dạng có tăng trưởng (Savuddhikarūpa)

Rudhādigaṇa

Rudhādigaṇa

Rudhādigaṇa

Divādigaṇa

Divādi Group

Nhóm `Divādi`

Table of Contents

Niruttidīpanī

Savuddhikarūpa

Forms with Lengthening (Savuddhikarūpa)

Các dạng có tăng trưởng (Savuddhikarūpa)

Rudhādigaṇa

Rudhādigaṇa

Rudhādigaṇa

Divādigaṇa

Divādi Group

Nhóm Divādi

Settings

Nhóm `Divādi`