Table of Contents

⮲

Mahāvaṃsa

Edit
218
Kalyāṇāgamanaṃ
The Coming to Kalyāṇī
Đến Kalyāṇī
219
71.
71.
71.
220
Tato so tatiye vasse,
Then, in the third year,
Sau đó, vào năm thứ ba,
221
Nāgindo maṇiakkhiko;
That Nāga king Maṇiakkhika,
Vị Nāga chúa Maṇiakkhika;
222
Upasaṅkamma sambuddhaṃ,
Approached the Sambuddha,
Đã đến gặp Đức Sambuddha,
223
Satasaṅghaṃ nimantayi.
And invited the Sangha numbering a hundred.
Và thỉnh mời một trăm vị Tăng.
224
72.
72.
72.
225
Bodhito aṭṭhame vasse, vasaṃ jetavane jino;
In the eighth year after enlightenment, the Conqueror dwelling in Jetavana;
Vào năm thứ tám sau khi giác ngộ, Đức Chiến Thắng đang an trú tại Jetavana;
226
Nātho pañcahi bhikkhūnaṃ, satehi parivārito.
The Lord, surrounded by five hundred bhikkhus.
Đấng Bảo Hộ được năm trăm vị Tỳ Khưu vây quanh.
227
73.
73.
73.
228
Dutiye divase bhatta-kāle ārocite jino;
On the second day, when the mealtime was announced, the Conqueror,
Vào ngày thứ hai, khi bữa ăn được báo;
229
Ramme vesākhamāsamhi, puṇṇamāyaṃ munissaro.
The Sage, on the full moon day in the delightful month of Vesākha.
Vào ngày trăng tròn tháng Vesākha tươi đẹp, Đức Mâu Ni.
230
74.
74.
74.
231
Tattheva pārupitvāna, saṅghāṭiṃ pattamādiya;
Having wrapped his outer robe there and taken his bowl,
Đã khoác y Saṅghāṭī và cầm bát tại đó;
232
Āgā kalyāṇidesaṃ taṃ, maṇiakkhinivesanaṃ.
He came to that region of Kalyāṇī, the abode of Maṇiakkhika.
Đến xứ Kalyāṇī, nơi cư ngụ của Maṇiakkhika.
233
75.
75.
75.
234
Kalyāṇi cetiyaṭhāne, kate ratanamaṇḍape;
At the site of the Kalyāṇī shrine, in the jeweled pavilion that was made,
Tại chỗ tháp Kalyāṇī, trong bảo tháp bằng ngọc quý đã được dựng lên;
235
Mahārahamhi pallaṅke, sahasaṅghenu’pāvisi.
He sat with the Sangha on the most excellent couch.
Ngài đã an tọa trên chiếc tòa quý giá cùng với chư Tăng.
236
76.
76.
76.
237
Dibbehi khajjabhojjehi, sagaṇo sagaṇaṃ jinaṃ;
With divine hard and soft foods, the Nāga king, with his retinue,
Với tâm hoan hỷ, vị Nāga vương đã cúng dường Đức Pháp Vương,
238
Nāgarājā dhammarājaṃ, santappesi sumānaso.
With a joyful mind, satisfied the Dhamma King with his retinue.
Cùng với đoàn tùy tùng của Ngài, bằng các món ăn thức uống của chư thiên.
239
77.
77.
77.
240
Tattha dhammaṃ desayitvā, satthā lonukampako;
Having taught the Dhamma there, the compassionate Teacher,
Sau khi thuyết pháp tại đó, Đạo Sư, bậc từ bi với thế gian;
241
Uggantvā sumane kūṭe, padaṃ dassesi nāyako.
The Leader, ascended to Sumanakūṭa and showed his footprint.
Đã bay lên đỉnh núi Sumana và để lại dấu chân.
242
78.
78.
78.
243
Tasmiṃ pabbatapādamhi, sahasaṅgho yathāsukhaṃ;
At the foot of that mountain, with the Sangha at their ease,
Tại chân núi ấy, cùng với chư Tăng, Ngài đã an trú thoải mái;
244
Divā vihāraṃ katvāna, dīghavāpi mupāgami.
Having spent the day (in meditation), they came to Dīghavāpi.
Sau khi an trú ban ngày, Ngài đã đến Dīghavāpi.
245
79.
79.
79.
246
Tattha cetiyaṭhānamhi, sasaṅghova nisīdiya;
There, at the shrine site, sitting with the Sangha,
Tại chỗ tháp ấy, cùng với chư Tăng, Ngài đã an tọa;
247
Samādhiṃ appayī nātho, ṭhānāgāravapattiyā.
The Lord applied himself to concentration, out of reverence for the place.
Đấng Bảo Hộ đã nhập định, vì sự tôn kính đối với nơi chốn.
248
80.
80.
80.
249
Tato vuṭṭhāya ṭhānamhā, ṭhānāṭhānesu kovido;
Then, having risen from that spot, skilled in places and non-places,
Sau đó, từ chỗ ấy đứng dậy, bậc thông thạo về các nơi;
250
Mahāmeghavanārāma-ṭhānamāga mahāmuni.
The Great Sage came to the site of the Mahāmeghavana monastery.
Đức Đại Mâu Ni đã đến chỗ khu vườn Mahāmeghavana.
251
81.
81.
81.
252
Mahābodhiṭhitaṭhāne, nisīditvā sasāvako;
At the site where the Mahābodhi stood, sitting with his disciples,
Tại chỗ cây Đại Bồ Đề đứng, cùng với các đệ tử, Ngài đã an tọa;
253
Samādhiṃ appayī nātho, mahāthūpaṭhite tathā.
The Lord applied himself to concentration, and likewise at the Mahāthūpa.
Đấng Bảo Hộ đã nhập định, cũng như tại chỗ Đại Tháp đứng.
254
82.
82.
82.
255
Thūpārāmamhi thūpassa, ṭhitaṭhāne tatheva ca;
And likewise at the site where the Thūpa in Thūpārāma stood;
Tại Thūpārāma, tại chỗ tháp ấy, cũng như tại đó;
256
Samādhito’tha vuṭṭhāya, silācetiyaṭhānago.
Then, having risen from concentration, he went to the Silācetiya site.
Sau đó, từ định đứng dậy, Ngài đã đến chỗ tháp đá.
257
83.
83.
83.
258
Sahāgate devagaṇo, gaṇī samanusāsiya;
Having instructed the accompanying assembly of deities, the Master,
Sau khi giáo huấn đoàn chư thiên cùng đến;
259
Tato jetavanaṃ buddho, buddhasabbatthako agā.
Then the Buddha, the best of all Buddhas, went to Jetavana.
Sau đó, Đức Phật, bậc toàn giác, đã trở về Jetavana.
260
84.
84.
84.
261
Evaṃ laṅkāya nātho, hitamamitamatī āyatiṃ pekkhamāno;
Thus the Lord in Laṅkā, whose mind was immeasurably wise, foreseeing the future,
Như vậy, Đấng Bảo Hộ của Laṅkā, với trí tuệ vô biên, nhìn thấy tương lai;
262
Tasmiṃ kālamhi laṃkāsurabhujagagaṇādīnamatthañca passaṃ;
And seeing the benefit for the hosts of Asuras and Nāgas in Laṅkā at that time;
Vào thời điểm ấy, thấy lợi ích cho các loài Nāga và các chúng sinh khác ở Laṅkā;
263
Āgā tikkhattumetaṃ ativipuladayo lokadīpo sudīpaṃ;
That Lamp of the world, with exceeding great compassion, came to this excellent island three times;
Vị Đăng Minh của thế gian, với lòng đại từ bi, đã ba lần đến hòn đảo tốt đẹp này;
264
Dīpo tenāyamāsi sujanabahumano dhammadīpāva bhāsīti.
Therefore this island became highly esteemed by good people and shone as an island of Dhamma.
Do đó, hòn đảo này đã được nhiều người tốt kính trọng, và tỏa sáng như Đảo Pháp.
265
Kalyāṇāgamanaṃ
The Coming to Kalyāṇī
Đến Kalyāṇī
266
Sujanappasādasaṃvegatthāya kate mahāvaṃse
In the Mahāvaṃsa composed for the delight and emotional stir of good people,
Trong Mahāvaṃsa được biên soạn vì sự hoan hỷ và xúc động của những người tốt
267
Tathāgatābhigamanaṃ nāma
Called The Coming of the Tathāgata,
Tên là Sự Viếng Thăm của Như Lai
268
Paṭhamo paricchedo.
The First Chapter.
Chương Thứ Nhất.
269

Dutiyapariccheda

Second Chapter

Chương Thứ Hai

270
Mahāsammatavaṃsa
The Lineage of Mahāsammata
Dòng dõi Mahāsammata
271
1.
1.
1.
272
Mahāsammata rājassa, vaṃsajo hi mahāmuni;
The Great Sage was of the lineage of King Mahāsammata;
Đức Đại Mâu Ni thuộc dòng dõi vua Mahāsammata;
273
Kappassādimhi rājā’si, mahāsammatanāmako.
At the beginning of the aeon, there was a king named Mahāsammata.
Vào đầu kiếp, vị vua tên là Mahāsammata đã trị vì.
274
2.
2.
2.
275
Rojo ca vararojo ca, tathā kalyāṇakā duve;
Raja, Vararāja, and likewise two Kalyāṇaka;
Rojo và Vararojo, cũng như hai vị Kalyāṇaka;
276
Uposatho ca mandhātā, carako’pacarā duve.
Uposatha and Mandhātā, two Caraka and Upacara.
Uposatha và Mandhātā, hai vị Caraka và Upacara.
277
3.
3.
3.
278
Cetīyo mucalo ceva, mahāmūcalanāmako;
Cetīya and Mucala, and the one named Mahāmucala;
Cetīya và Mucala, vị tên là Mahāmūcala;
279
Mucalindo sāgaro ceva, sāgaro deva vanāmako.
Mucalinda, Sāgara, and Sāgaradeva.
Mucalinda và Sāgara, vị tên là Sāgaradeva.
280
4.
4.
4.
281
Bharato bhagīratho ceva, ruci ca suruci pica;
Bharata and Bhagīratha, and Ruci and Suruci too;
Bharata và Bhagīratha, Ruci và Suruci;
282
Patāpo mahāpatāpo, panādā ca tathā duve.
Patāpa, Mahāpatāpa, and likewise two Panāda.
Patāpa và Mahāpatāpa, và hai vị Panāda.
283
5.
5.
5.
284
Sudassano ca neru ca, tathā eva duve duve;
Sudassana and Neru, and likewise two (more),
Sudassana và Neru, cũng như hai vị đó;
285
Pacchimā cā’ti rājāno, tassa puttapaputtakā.
And the later kings, his sons and grandsons.
Và những vị vua cuối cùng, là con cháu của vị ấy.
286
6.
6.
6.
287
Asaṃkhiyāyukā ete, aṭṭhavīsati bhūmipā;
These twenty-eight rulers had immeasurable lifespans;
Hai mươi tám vị vua này có tuổi thọ vô số;
288
Kusāvatiṃ rājagahaṃ, mithilañcāpi āvasuṃ.
They dwelt in Kusāvatī, Rājagaha, and Mithilā.
Đã cai trị Kusāvatī, Rājagaha và Mithilā.
289
7.
7.
7.
290
Tato satañca rājano, chappaññāsa ca saṭṭhi ca;
Then a hundred kings, and fifty-six and sixty;
Sau đó một trăm vị vua, và năm mươi sáu vị, và sáu mươi vị;
291
Caturāsīti sahassāni, chattiṃsā ca tato pare.
Eighty-four thousand, and thereafter thirty-six.
Tám mươi bốn ngàn vị, và ba mươi sáu vị sau đó.
292
8.
8.
8.
293
Dvattiṃsa aṭṭhavīsā ca, dvāvīsati tato pare;
Thirty-two, twenty-eight, and thereafter twenty-two;
Ba mươi hai, hai mươi tám, và hai mươi hai vị sau đó;
294
Aṭṭhārasa sattarasa, pañcadasa catuddasa.
Eighteen, seventeen, fifteen, fourteen.
Mười tám, mười bảy, mười lăm, mười bốn.
295
9.
9.
9.
296
Nava satta dvādasa ca, pañcavīsa tatopare;
Nine, seven, twelve, and thereafter twenty-five;
Chín, bảy, mười hai, và hai mươi lăm vị sau đó;
297
Pañcavīsaṃ dvādasa ca, dvādasañca navā pica.
Twenty-five, twelve, and also nine twelves.
Hai mươi lăm, mười hai, và mười hai, và chín.
298
10.
10.
10.
299
Caturāsītisahassāni, makhādevādikāpi ca;
Eighty-four thousand, beginning with Makhādeva;
Tám mươi bốn ngàn vị, bắt đầu từ Makhādeva;
300
Caturāsītisahassāni, kaḷārājanakādayo.
Eighty-four thousand, beginning with Kaḷārajanaka.
Tám mươi bốn ngàn vị, bắt đầu từ Kaḷārajanaka.
301
11.
11.
11.
302
Soḷasa yāva okkātaṃ, paputtā rāsito ime;
These sixteen descendants, up to Okkāka,
Mười sáu vị cho đến Okkāka, những hậu duệ này;
303
Visuṃ visuṃ pure rajjaṃ, kamato anusāsisuṃ.
Ruled the kingdom separately, one after another.
Đã lần lượt cai trị các thành phố khác nhau.
304
12.
12.
12.
305
Okkāmukho jeṭṭhaputto, okkākasā’si bhūpati;
Okkāmukha, the eldest son, became King Okkāka;
Okkāmukha là con trai trưởng, Okkāka là vị vua;
306
Nipuro candīmā candaṃ-mukho ca sivi sañjayo.
Nipura, Candīmā, Candamukha, Sivi, Sañjaya.
Nipura, Candīma, Candamukha và Sivi Sañjaya.
307
13.
13.
13.
308
Vessantara mahārājā, jālī ca sīhavāhano;
Vessantara the Great King, Jālī, and Sīhavāhana;
Đại vương Vessantara, Jālī và Sīhavāhana;
309
Sīhassaro ca iccete, tassa putta pa puttakā.
And Sīhassara—these were his sons and grandsons.
Và Sīhassara, những vị này là con cháu của vị ấy.
310
14.
14.
14.
311
Dveasīti sahassāni, sīhassarassa rājino;
Eighty-two thousand sons and grandsons of King Sīhassara,
Tám mươi hai ngàn vị vua, con cháu của vua Sīhassara;
312
Putta pa putta rājāno, jayaseno tadantimo.
Jayaseana was the last of them.
Jayasena là vị cuối cùng trong số đó.
313
15.
15.
15.
314
Ete kapilavatthusmiṃ, sakyarājāti vissutā;
These were renowned as Sākya kings in Kapilavatthu;
Những vị này được biết đến là các vị vua Sākya ở Kapilavatthu;
315
Sīhahanu mahārājā, jayasenassa atrajo.
King Sīhahanu was the son of Jayasena.
Đại vương Sīhahanu là con trai của Jayasena.
316
16.
16.
16.
317
Jayasenassa dhītā ca, nāmenā’si yasodharā;
Jayasena’s daughter was named Yasodharā;
Con gái của Jayasena tên là Yasodharā;
318
Devadaye devadaha-sakko nāmā’si bhūpati.
King Devadaha-Sakka was of the Devadaha clan.
Ở Devadaha, vị vua tên là Devadaha Sakka.
319
17.
17.
17.
320
Añjano cā’tha kaccānā, āsuṃ tassa sutā duve;
Añjana and Kaccānā were his two children;
Añjana và Kaccānā, là hai người con của vị ấy;
321
Mahesīcā’si kaccānā, rañño sīhahanussa sā.
Kaccānā was the chief queen of King Sīhahanu.
Kaccānā là hoàng hậu của vua Sīhahanu.
322
18.
18.
18.
323
Āsī añjanasakkassa, mahesī sā yasodharā;
Yasodharā was the chief queen of Sākya Añjana;
Yasodharā là hoàng hậu của Añjana Sakka;
324
Añjanassa duve dhītā, māyā cātha pajāpati.
Añjana’s two daughters were Māyā and Pajāpatī.
Añjana có hai người con gái, Māyā và Pajāpatī.
325
19.
19.
19.
326
Puttā duve daṇḍapāṇī, suppabuddho ca sākiyo;
His two sons were Daṇḍapāṇī and Sakkasuppabuddha;
Hai người con trai là Daṇḍapāṇī và Suppabuddha Sākya;
327
Pañca puttā duve dhītā, āsuṃ sīhahanussare.
Sīhahanu had five sons and two daughters.
Sīhahanu có năm người con trai và hai người con gái.
328
20.
20.
20.
329
Suddhodano dhotodano, sakkasukkamitodano;
Suddhodana, Dhotodana, Sakkasukkodana, Itodana;
Suddhodana, Dhotodana, Sakkasukkamitodana;
330
Amitā pamitācā’ti, ime pañca imā duve.
Amitā and Pamitā—these were the five (sons) and these two (daughters).
Amitā và Pamitā, đây là năm vị con trai và hai vị con gái.
331
21.
21.
21.
332
Suppabuddhassa sakkassa, mahesī amitā ahu;
Amitā was the chief queen of Sākya Suppabuddha;
Amitā là hoàng hậu của Suppabuddha Sakka;
333
Tassā’suṃ bhaddakaccānā, devadatto duve sutā.
Bhaddakaccānā and Devadatta were her two children.
Bà ấy có hai người con trai là Bhaddakaccānā và Devadatta.
334
22.
22.
22.
335
Māyā mahāpajāpati ceva, suddhodana mahesīyo;
Māyā and Mahāpajāpatī were King Suddhodana’s chief queens;
Māyā và Mahāpajāpati là các hoàng hậu của vua Suddhodana;
336
Suddhodana mahārañño, putto māyāya so jino.
That Victor was the son of Māyā and King Suddhodana.
Vị Chánh Giác ấy là con trai của Māyā và vua Suddhodana vĩ đại.
337
23.
23.
23.
338
Mahā sammatavaṃsamhi, asambhinne mahāmuni;
In the unbroken line of the Great Sammata dynasty, the Great Sage
Đại Hiền Giả đã sinh ra trong dòng dõi Mahā Sammata không bị gián đoạn,
339
Evaṃ pavatte sañjāto, sabba khatthiya muddhani.
was thus born, supreme among all Khattiyas.
Như vậy, Ngài đã sinh ra đứng đầu tất cả các dòng dõi chiến sĩ.
340
24.
24.
24.
341
Siddhatthassa kumārassa, bodhisattassa sā ahu;
Bhaddakaccānā was the queen of Prince Siddhattha, the Bodhisatta;
Đối với Thái tử Siddhattha, vị Bồ Tát ấy,
342
Mahesī bhaddakaccānā, putto tassā’si rāhulo.
Rāhula was her son.
Bhaddakaccānā là hoàng hậu của Ngài, và Rāhula là con trai của bà.
343
25.
25.
25.
344
Bimbisāro ca siddhattha-kumāro ca sahāyakā;
King Bimbisāra and Prince Siddhattha were friends;
Bimbisāra và Thái tử Siddhattha là bạn của nhau;
345
Ubhinnaṃ pitaro cāpi, sahāyāeva te ahuṃ.
Their fathers, too, were friends.
Cha của cả hai cũng là bạn của nhau.
346
26.
26.
26.
347
Bodhisatto bimbisārā, pañcavassādhiko ahu;
The Bodhisatta was five years older than Bimbisāra;
Bồ Tát hơn Bimbisāra năm tuổi;
348
Ekūnatiṃso vayasā, bodhisatto’bhinikkhami.
At twenty-nine years of age, the Bodhisatta went forth.
Bồ Tát đã xuất gia khi Ngài hai mươi chín tuổi.
349
27.
27.
27.
350
Padahitvāna chabbassaṃ, bodhiṃ patvā kamena ca;
Having striven for six years and gradually attained Awakening,
Sau khi tinh tấn sáu năm, tuần tự đạt được giác ngộ,
351
Pañcatiṃso tha vayasā, bimbisāramupāgami.
He approached Bimbisāra at the age of thirty-five.
Ngài đã đến gặp Bimbisāra khi ba mươi lăm tuổi.
352
28.
28.
28.
353
Bimbisāro pannarasa-vasso’tha pītaraṃ sayaṃ;
Bimbisāra, being fifteen years old, was himself consecrated by his father,
Bimbisāra, khi mười lăm tuổi, đã được cha mình
354
Abhisitto mahāpañño, patto rajjassa tassa tu.
The greatly wise king, and attained sovereignty.
Tấn phong làm vua, vị đại trí ấy đã đạt được vương quyền.
355
29.
29.
29.
356
Patte soḷasame vasse, satthā dhammamadesayi;
In his sixteenth year, the Teacher taught the Dhamma;
Khi Ngài mười sáu tuổi, Bậc Đạo Sư đã thuyết Pháp;
357
Dvāpaññāseva vassāni, rajjaṃ kāresi so pana.
That king reigned for fifty-two years.
Vị ấy đã trị vì năm mươi hai năm.
358
30.
30.
30.
359
Rajje samā pannarasa, pubbe jinasamāgamā;
Fifteen years of his reign were before the Victor’s advent;
Mười lăm năm trị vì trước khi gặp Đức Phật,
360
Sattatiṃsa samā tassa, dharamāne tathāgate.
Thirty-seven years were during the Tathāgata’s lifetime.
Ba mươi bảy năm khi Đức Như Lai còn tại thế.
361
31.
31.
31.
362
Bimbisārasuto’jāta-sattutaṃ ghātīyā’mati;
Ajātasattu, Bimbisāra’s son, having killed him through an evil friend,
Ajātasattu, con trai của Bimbisāra, đã giết cha mình;
363
Rajjaṃ dvattiṃsavassāni, mahāmittaddukārayī.
Reigned for thirty-two years.
Vị đại nghịch ấy đã trị vì ba mươi hai năm.
364
32.
32.
32.
365
Ajātasattuno vasse, aṭṭhame muni nibbuto;
In Ajātasattu’s eighth year, the Sage attained final Nibbāna;
Trong năm thứ tám của Ajātasattu, Đức Hiền Giả đã nhập Niết Bàn;
366
Pacchā so kārayī rajjaṃ, vassāni catuvīsati.
Thereafter, he reigned for twenty-four years.
Sau đó, vị ấy đã trị vì hai mươi bốn năm.
367
33.
33.
33.
368
Tathāgato sakalalokaggataṃ gato;
The Tathāgata, who had reached the pinnacle of all worlds,
Đức Như Lai, Đấng đứng đầu tất cả thế gian,
369
Aniccatāva samavaso upāgato;
Came to be subject to impermanence.
Đã thuận theo vô thường mà nhập Niết Bàn;
370
Iti’dha yo bhayajananiṃ aniccataṃ,
Therefore, whoever here beholds impermanence, which is a source of fear,
Như vậy, ai ở đây quán xét vô thường, điều sinh ra sợ hãi,
371
Avekkhate sa bhavati dukkhapāragūti.
He crosses to the far shore of suffering.
Người ấy sẽ vượt qua bờ khổ đau.
372
Sujanappasādasaṃvegatthāya kate mahāvaṃse
In the Mahāvaṃsa, composed for the edification and inspiration of good people,
Trong bộ Mahāvaṃsa được biên soạn để làm hài lòng và khơi dậy sự giác ngộ của những người thiện tín,
373
Mahāsammatavaṃso nāma
The chapter named ‘The Great Sammata Dynasty’
Chương thứ hai,
374
Dutiyo paricchedo.
Is the Second Chapter.
Có tên là Dòng Dõi Đại Sammata.
375

Tatiya pariccheda

Chapter Three

Chương Ba

Next Page →

Settings