Table of Contents

⮲

Mahāvaṃsa

Edit
11524
Tirājako
The Three Kings
Ba vị vua
11525
1.
1.
1.
11526
Accaye hatthadāṭhassa, aggabodhikumārako;
After Hatthadāṭha, Prince Aggabodhi,
Sau khi Hatthadāṭha băng hà, hoàng tử Aggabodhi,
11527
Kaṇiṭṭho rājino āsi, sirisaṅghādi bodhiko.
who was the younger brother of King Sirisaṅghabodhi (II), reigned.
em trai của vị vua Sirisaṅghabodhi.
11528
2.
2.
2.
11529
Dhammarājā ayaṃ āsi, sammā dassanasaññuto;
This king was a Dharmarājā, endowed with right view;
Vị ấy là một vị vua Pháp, có chánh kiến.
11530
Tasmā so puññakammāni, appameyyāni vattayi.
therefore, he performed immeasurable meritorious deeds.
Vì vậy, ông ấy đã thực hiện vô số công đức.
11531
3.
3.
3.
11532
Nikāyattayavāsīnaṃ, bhattaggamavalokayi;
He supervised the alms-hall for those residing in the three nikāyas;
Vua đã chăm lo đại trai đường cho các vị trú ngụ ở ba bộ phái,
11533
Mahāpāḷiñca vaḍḍhesi, māghātañceva kārayi.
he also expanded the Mahāpāli and instituted the Non-Killing Edict (māghāta).
đã mở rộng Mahāpāḷi và đã thực hiện lệnh cấm sát sanh (māghāta).
11534
4.
4.
4.
11535
Ṭhānantarañca dāpesi, yathāraha manālayo;
He impartially granted ranks as appropriate;
Vua đã ban các chức vụ xứng đáng mà không thiên vị,
11536
Sipagottādiyoggehi, saṃgatehi ca saṃgahi.
and supported those of Sipagotta and other suitable families.
đã tập hợp những người phù hợp như Sipagotta và những người khác.
11537
5.
5.
5.
11538
Yattha katthaci disvāpi, bhikkhavo so mahāmati;
Wherever that great-minded king saw bhikkhus,
Vị vua đại trí ấy, dù thấy các vị tỳ khưu ở bất cứ đâu,
11539
Sakkatvā sobhaṇāpesi, parittaṃ sāsanogadhaṃ.
he respectfully beautified the little area dedicated to the Dispensation.
đều tôn kính và trang hoàng cho giáo pháp nhỏ bé.
11540
6.
6.
6.
11541
Theraṃ so upasaṅkamma, nāgasālanivāsinaṃ;
He approached the elder who resided at Nāgasāla,
Vua đã đến gặp vị Trưởng lão trú ngụ ở Nāgasāla,
11542
Dāṭhāsivaṃ mahāpaññaṃ, sīlavantaṃ bahussutaṃ.
the greatly wise and virtuous Dāṭhāsiva, who was very learned.
vị Dāṭhāsiva đại trí, giữ giới và đa văn.
11543
7.
7.
7.
11544
Sakkacca naṃ tato sutvā, sammāsambuddhasāsanaṃ;
Having respectfully heard the Dispensation of the Perfectly Enlightened One from him,
Sau khi kính cẩn nghe giáo pháp của Đức Chánh Đẳng Giác từ vị ấy,
11545
Dhamme’tīvapasīditvā, sabbasantikaro iti.
and being exceedingly pleased with the Dhamma, as it brings peace to all.
vua đã rất tịnh tín vào Pháp, vì (Pháp) mang lại sự an tịnh cho tất cả.
11546
8.
8.
8.
11547
Sutvā theriyavādānaṃ, pubbañātīnamattano;
Having heard of the many harms done by his wicked-minded ancestors, the former kinsmen
Sau khi nghe về nhiều hành động xấu xa do những người thân trước đây của mình,
11548
Pāpānaṃ duṭṭhacittānaṃ, apakāre kate bahū.
of the Theravāda tradition, to evil people.
những người có tâm ác, đã làm đối với truyền thống của các vị Trưởng lão,
11549
9.
9.
9.
11550
Vihāre pariveṇe ca, jiṇṇepākatike akā;
He renovated the dilapidated and neglected monasteries and pariveṇas;
vua đã sửa sang các tu viện và tịnh xá đã cũ nát.
11551
Bhogagāme ca dāpesi, tattha tattha bahūdaye.
and gave many productive villages in various places.
Vua cũng đã ban nhiều làng có thu nhập cao ở khắp nơi.
11552
10.
10.
10.
11553
Vicchinnapaccaye cākā, tadātyaṃ kurite viya;
He re-established the severed requisites, as if they were current;
Vua đã khôi phục các vật dụng đã bị cắt đứt, như thể chúng đã bị bỏ hoang từ lâu.
11554
Dāsakepi ca saṅghassa, yathāṭhāne ṭhapāpayi.
and also reinstated the Sangha's servants in their proper places.
Vua cũng đã cho đặt lại các người hầu của Tăng đoàn vào đúng vị trí của họ.
11555
11.
11.
11.
11556
Padhānaghara metassa, therassa’kāsanāmakaṃ;
He built a meditation hall named Asana for that elder;
Vua đã xây một ngôi nhà thiền định mang tên vị Trưởng lão ấy.
11557
Paṭiggahetvā taṃ so’pi, saṅghassā’dā mahāmatī.
and that great-minded one, having received it, gave it to the Saṅgha.
Vị đại trí ấy cũng đã nhận và dâng cúng nó cho Tăng đoàn.
11558
12.
12.
12.
11559
Bhogagāme ca tassā’dā, bharattālaṃ kihimbilaṃ;
He gave him revenue villages such as Bharattāla, Kihimbila,
Vua cũng đã ban cho vị ấy các làng có thu nhập như Bharattāla, Kihimbila,
11560
Katakañca tulādhāraṃ, andhakārakameva ca.
Kataka, Tulādhāra, and Andhakāra.
Kataka, Tulādhāra, và cả Andhakāra.
11561
13.
13.
13.
11562
Andhakāraṃ antureḷiṃ, bālavaṃ dvāranāyakaṃ;
Andhakāra, Antureḷi, Bāḷava, Dvāranāyaka,
Andhakāra, Antureḷi, Bālava, Dvāranāyaka,
11563
Mahānikaḍḍhikañceva, peḷahāḷaṃ tathāparaṃ.
Mahānikaḍḍhika, and also Peḷahāḷa, another one.
Mahānikaḍḍhika, và cả Peḷahāḷa khác.
11564
14.
14.
14.
11565
Ete aññe ca so datvā, bhogagāme narissaro;
Having given these and other revenue villages, that king
Vị vua ấy đã ban những làng có thu nhập này và những làng khác,
11566
Dāsi ārāmike ceva, attano kira ñātake.
also gave servants and āramikas, who were his own relatives.
cũng như những người hầu và người làm vườn, là những người bà con của chính mình.
11567
15.
15.
15.
11568
Tathā dvinnaṃ nikāyānaṃ, vihāre mandapaccaye;
Likewise, seeing or hearing of monasteries of the two nikāyas with meager requisites,
Cũng vậy, khi thấy hoặc nghe về các tu viện thiếu thốn vật dụng của hai bộ phái,
11569
Disvāpi ca sutvā vā, bhogagāme bahū adā.
he gave many productive villages.
vua đã ban nhiều làng có thu nhập.
11570
16.
16.
16.
11571
Bahunā kintuvuttena, nikāyesu’pi tīsu’pi;
What more need be said in detail? To all three nikāyas,
Nói nhiều làm gì, vua đã ban một ngàn làng có nhiều sản vật và không bị quấy rầy
11572
Adā gāmasahassaṃ so, bahuppādaṃ nirākulaṃ.
he gave a thousand villages, abundant and undisturbed.
cho cả ba bộ phái.
11573
17.
17.
17.
11574
Anussaranto so tiṇṇaṃ, ratanānaṃ guṇe vare;
Remembering the excellent qualities of the Three Jewels,
Vua, nhớ đến các đức tính cao quý của Ba Ngôi Báu,
11575
Ekāvaliṃ gahetvāna, akkhamāla makā kira.
he took a pearl necklace and made it into a rosary.
đã lấy một chuỗi ngọc trai và làm thành một chuỗi hạt.
11576
18.
18.
18.
11577
Evaṃ sabbappayogehi, so’hu dhammaparāyano;
Thus, with all efforts, he was devoted to the Dhamma;
Như vậy, với mọi nỗ lực, vua đã trở thành người chuyên tâm vào Pháp.
11578
Sabbe tamanusikkhantā, hesu dhammakarā narā.
all people, following his example, became doers of Dhamma.
Tất cả mọi người, noi gương vua, đều trở thành những người thực hành Pháp.
11579
19.
19.
19.
11580
Damiḷo potthakuṭṭhavo, tassa kammakaro tadā;
The Tamil Potthakuṭṭha, his craftsman then,
Người thợ xây Damiḷa Potthakuṭṭha, người làm công cho vua lúc đó,
11581
Māṭambiyavhaṃ kāresi, padhānagharamabbhutaṃ.
built the amazing meditation hall called Māṭambiya.
đã xây một ngôi nhà thiền định kỳ diệu tên là Māṭambiya.
11582
20.
20.
20.
11583
Būkakalle ambavāpiṃ, tantavāyikacāṭikaṃ;
Būkakalla, Ambavāpi, Tantavāyikacāṭika,
Hồ nước Ambavāpi ở Būkakalla, Tantavāyikacāṭika.
11584
Gāmaṃ niṭṭhilaveṭṭhiñca, tassā’dā so sadā sakaṃ.
and the village Niṭṭhilaveṭṭhi—these he always gave him.
Ông ấy đã dâng làng Niṭṭhilaveṭṭhi của riêng mình cho tu viện đó.
11585
21.
21.
21.
11586
Kappūrapariveṇe ca, kurundapillake tathā;
He also built palaces in Kappūrapariveṇa, Kurundapillaka,
Ông ấy cũng đã xây dựng các Tăng xá Kappūra, Kurundapillaka,
11587
Mahārājaghare ceva, pāsāde so’va kārayi.
and Mahārājaghara.
Và những cung điện tại Mahārājaghara.
11588
22.
22.
22.
11589
Aññatthā’dā tayo gāme, vihāresu mahādhano;
A wise man named Potthasāta, possessing great wealth,
Người giàu có tên là Potthasāta, một người thông thái,
11590
Potthasātavhayo pañño, vihāre jetanāmake.
gave three villages to other vihāras and to the vihāra named Jetana.
Đã dâng ba làng khác cho các tu viện,
11591
23.
23.
Tại tu viện tên là Jetana.
11592
Senāpatirājanāmaṃ, pariveṇaṃ samāpayi;
He completed the pariveṇa named Senāpati-Rāja;
Vị tướng quân tên Rāja đã hoàn thành một Tăng xá;
11593
Mahākando ca damiḷo, pariveṇaṃ sanāmakaṃ.
and the Damiḷa Mahākanda* a pariveṇa named after himself.
Và người Damiḷa Mahākanda đã xây một Tăng xá mang tên mình.
11594
24.
24.
24.
11595
Cullapanthaṃ tathā eko, sehālauparājakaṃ;
And one Uparājā of Sihala* Cūḷapantha;
Một người khác đã xây Cullapantha, và một phó vương của Sehāla;
11596
Uparājā sakāresi, saṅghatisso’pi rājino.
Saṅghatissa, also,* for the king.
Phó vương Saṅghatissa cũng đã xây dựng cho nhà vua.
11597
25.
25.
25.
11598
Aññesu bahavo āsuṃ, vihāre evamādike;
Many others similarly constructed vihāras and such,
Nhiều người khác cũng làm những việc tương tự tại các tu viện,
11599
Bhassa rañño’ nuvattantā, evaṃ dhammīhi pāṇino.
following the king's instructions, being righteous beings.
Những chúng sinh mộ đạo ấy đã noi gương nhà vua.
11600
26.
26.
26.
11601
Pāpaṃ vāpi hi puññaṃ vā,
Whatever evil or merit
Bất kể tội lỗi hay công đức,
11602
Padhānoyaṃ karoti yo;
a leader performs,
Ai là người lãnh đạo làm việc đó,
11603
Lo ko taṃ taṃ karoteva,
the people indeed do likewise.
Thì người đời cũng sẽ làm theo,
11604
Taṃ vijaneyya paṇḍito.
A wise person should know this.
Người trí tuệ nên biết điều đó.
11605
27.
27.
27.
11606
Jeṭṭhanāmā mahāpuññā, mahesī tassa rājino;
The greatly meritorious chief queen of that king, named Jeṭṭhā,
Hoàng hậu của vị vua ấy, tên là Jeṭṭhā, một người có đại công đức,
11607
Jeṭṭhārāmañca kāresi, bhikkhūnīnamupassayaṃ.
also built the Jeṭṭhārāma, an abode for bhikkhunīs.
Đã xây dựng Jeṭṭhārāma, một nơi trú ngụ cho các Tỳ Khưu Ni.
11608
28.
28.
28.
11609
Tassā’dāsi ca dve gāme, pakkapāsāṇabhūmiyaṃ;
He gave her two villages in the district of Pakkapāsāṇa:
Bà ấy đã dâng hai làng trên đất Pakkapāsāṇa,
11610
Tambuddhaṃ bhelagāmañca, ārāmikasataṃ tathā.
Tambuddha and Bhelagāma, along with a hundred monastery workers.
Là Tambuddha và Bhelagāma, cùng với một trăm người làm vườn.
11611
29.
29.
29.
11612
Akā malayarājāpi, dhātugehaṃ mahārahaṃ;
The Malayarājā also, being greatly wealthy, made a most valuable reliquary
Vị vua của Malaya cũng đã xây một ngôi nhà xá lợi rất quý giá,
11613
Maṇḍalagirivihāramhi, cetiyassa mahādhano.
for the cetiya in the Maṇḍalagiri Vihāra.
Tại tháp của tu viện Maṇḍalagiri, một người giàu có.
11614
30.
30.
30.
11615
Lohapāsādake so’va, chādesi majjhakūṭakaṃ;
He himself roofed the central pinnacle of the Lohapāsāda;
Ông ấy cũng đã lợp lại mái trung tâm của Lohapāsāda;
11616
Bodhitissavihārañca, bodhitasso mahāyaso.
and the illustrious Bodhitassa built the Bodhitissa Vihāra.
Và Bodhitissa, người có danh tiếng lớn, đã xây tu viện Bodhitissa.
11617
31.
31.
31.
11618
Dīpe maṇḍalikā sabbe, tattha tattha yathābalaṃ;
All the district chiefs throughout the island,
Tất cả các vị lãnh chúa của các vùng trên đảo, tùy theo khả năng của mình,
11619
Vihāre pariveṇe ca, kārayiṃsu anappake.
each according to his ability, built numerous vihāras and pariveṇas.
Đã xây dựng không ít tu viện và Tăng xá.
11620
32.
32.
32.
11621
Tassa kālo narindassa, puññakammamayo idha;
The entire period of that king was filled with meritorious deeds here;
Thời kỳ của vị vua ấy, đầy những việc thiện ở đây,
11622
Ativitthārabhītena, sabbaso na vicāritaṃ.
due to fear of excessive detail, it has not been fully considered.
Vì sợ quá dài, nên không được kể chi tiết tất cả.
11623
33.
33.
33.
11624
Pubbakopi kathāmaggo, ākulo viya bhātime;
The preceding narrative appears as if confused;
Câu chuyện trước đây dường như lộn xộn;
11625
Yathāpadhānaṃ kathitaṃ, hetūnaṃ upalakkhaṇaṃ.
it has been recounted according to prominence, as an indication of causes.
Chỉ những điều chính yếu được kể để làm dấu hiệu cho các nguyên nhân.
11626
34.
34.
34.
11627
Athāparena kālena, pulatthinagaraṃ gato;
Then, at a later time, he went to Pulatthinagara;
Sau một thời gian, ông ấy đến thành Pulatthi,
11628
Vāsaṃ tattheva kappesi, karonto puññasañcayaṃ.
he resided there, accumulating merit.
Và định cư ở đó, tích lũy công đức.
11629
35.
35.
35.
11630
Atekicchiyarogena, samphuṭṭho kālamattano;
Afflicted by an incurable disease, and realizing his time of death,
Mắc phải một căn bệnh nan y, biết rằng thời gian của mình
11631
Maraṇassa viditvāna, tamāhuyamahājanaṃ.
he summoned the great assembly of people.
Sắp đến lúc chết, ông ấy đã triệu tập đại chúng.
11632
36.
36.
36.
11633
Ovaditvāna dhammena, maraṇaṃ so upāgami;
Having advised them righteously, he approached death;
Sau khi giáo huấn bằng Pháp, ông ấy đã ra đi; khi ông ấy mất,
11634
Mahājano mate tasmiṃ, bāḷhasoko parodiya.
when he died, the great assembly wept with intense sorrow.
Đại chúng vô cùng đau buồn và khóc than.
11635
37.
37.
37.
11636
Katvā āḷahaṇe tassa, kiccaṃ sabbamasesato;
Having performed all the necessary rites at his funeral pyre without exception,
Sau khi hoàn tất mọi nghi lễ tang lễ của ông ấy,
11637
Tassāḷāhaṇabhasmampi, katvā bhesajjamattano.
and even taking the ashes of his funeral pyre as a remedy for themselves,
Họ đã lấy tro cốt của ông ấy làm thuốc cho mình.
11638
38.
38.
38.
11639
Rājā bhaṇḍañca taṃ sabbaṃ, sabbañca balavāhanaṃ;
the king, having properly taken and protected all his property
Vị vua (Potthakuṭṭha) đã thu thập và bảo vệ tất cả tài sản
11640
Sammā ādāya gopetvā, nagaraṃ samupāgami.
and all his forces and vehicles, returned to the city.
Và tất cả quân đội cùng phương tiện vận chuyển, rồi trở về thành phố.
11641
39.
39.
39.
11642
Evaṃ soḷasame vasse, rājā āsi divaṅgato;
Thus, in the sixteenth year, the king passed away;
Như vậy, vào năm thứ mười sáu, vị vua ấy đã qua đời;
11643
Potthakuṭṭhopi damiḷo, rajjaṃ tassa vicārayi.
the Damiḷa Potthakuṭṭha administered his kingdom.
Và người Damiḷa tên Potthakuṭṭha đã cai trị vương quốc của ông ấy.
11644
40.
40.
40.
11645
Uparājaṃ gahetvāna, dāṭhāsivaṃ khipāpayi;
Having seized the Uparājā Dāṭhāsiva, he had him thrown*;
Ông ấy đã bắt phó vương Dāṭhāsiva và tống giam;
11646
Cārako vihituṃ sammā, rakkhāvaraṇa mādisi.
he properly arranged for a prison and issued protection orders.
Và ra lệnh canh gác cẩn mật.
11647
41.
41.
41.
11648
Vinā raññā na sakkāti, mediniṃ paribhuñjituṃ;
Thinking, "It is not possible to rule the earth without a king,"
Vì không có vua thì không thể cai trị đất nước,
11649
Ānetvā dattanāmakaṃ, dhanapiṭṭhappadhānakaṃ.
he brought Danta, the chief of Dhanapiṭṭhi,
Ông ấy đã đưa một người tên Datta, một thủ lĩnh từ Dhanapiṭṭhi,
11650
42.
42.
42.
11651
Uppannaṃ rājavaṃsamhi, rajje taṃ abhisiñciya;
who was born into the royal lineage, and consecrated him to the throne;
Người sinh ra trong dòng dõi hoàng tộc, và tấn phong ông ấy làm vua;
11652
Tassa nāmaṃ ṭhapetvāna, sayaṃ sabbaṃ vicārayi.
having established his name, he himself managed everything.
Đặt tên cho ông ấy, và tự mình cai quản mọi việc.
11653
43.
43.
43.
11654
Danto so dhanapiṭṭhimhi, vihāraṃ sakanāmakaṃ;
That Danta, at Dhanapiṭṭhi, built a vihāra named after himself,
Datta đã xây dựng một tu viện mang tên mình tại Dhanapiṭṭhi,
11655
Kārayitvāna puññāni, aññānipi samācini.
and accumulated other merits.
Và tích lũy thêm nhiều công đức khác.
11656
44.
44.
44.
11657
Samakantu so ṭhatvā’va, vassadvaya mahumato;
After he had remained as king for two years, having been esteemed;
Ông ấy chỉ trị vì được hai năm; khi ông ấy mất,
11658
Potthakuṭṭho matetasmiṃ, puna aññampi māṇavaṃ.
when Potthakuṭṭha died, another youth,
Potthakuṭṭha lại triệu tập một người trẻ khác.
11659
45.
45.
45.
11660
Hatthadāṭhaṃ samāhūya, uṇhā nagarasambhavaṃ;
Hatthadāṭha, born in the city of Uṇhā, was summoned;
Ông ấy triệu tập Hatthadāṭha, người sinh ra ở thành Uṇhā;
11661
Tampi rajje bhisiñcitvā, yathā pubbaṃ sayaṃvasī.
him too he consecrated to the throne, and he himself ruled as before.
Và tấn phong ông ấy làm vua, rồi tự mình cai trị như trước.
11662
46.
46.
46.
11663
Kāḷadīghāvikaṃ katvā, padhānagharakaṃ tathā;
Having made Kāḷadīghāvika and also a chief house*,
Sau khi xây dựng Kāḷadīghāvi và một ngôi nhà chính,
11664
Puññamaññaṃ chamāsehi, so’pi maccuvasaṃ gato.
he too succumbed to death within six months, having done other meritorious deeds.
Và làm các công đức khác, ông ấy cũng qua đời sau sáu tháng.
11665
47.
47.
47.
11666
Evaṃ viditvā bahupaddavāni;
Thus, having known the many dangers
Như vậy, khi biết được nhiều hiểm họa
11667
Dhanāni dhaññāni ca vāhanāni;
of wealth, grain, and vehicles,
Của tài sản, ngũ cốc và phương tiện vận chuyển,
11668
Vihāya rajjesu ratiṃsappaññā;
the wise should abandon attachment to kingdoms
Những người trí tuệ nên từ bỏ sự say mê vương quốc,
11669
Manuññapuññābhiratā bhaveyyuṃ.
and delight in pleasing merits.
Và nên hoan hỷ trong những công đức đáng yêu.
11670
Sujanappasādasaṃvegatthāya kate mahāvaṃse
In the Mahāvaṃsa, composed for the edification and spiritual urgency of good people,
Trong Mahāvaṃsa, được soạn vì sự hoan hỷ và giác ngộ của những người tốt,
11671
Tirājako nāma
The chapter named "The Three Kings"
Chương mang tên Ba Vị Vua
11672
Catucattālīsatimo paricchedo.
is the forty-fourth chapter.
Là chương bốn mươi bốn.
11673

Pañcacattālīsatima pariccheda

Chapter Forty-Five

Chương Bốn Mươi Lăm

Next Page →

Settings