Table of Contents

⮲

Sagāthāvaggapāḷi

Edit
5

1. Naḷavaggo

1. The Naḷa Chapter

1. Phẩm Naḷa

6
1. Oghataraṇasuttaṃ
1. Discourse on Crossing the Flood
1. Kinh Vượt Qua Dòng Nước Lũ
7
1. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
1. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, in Jeta's Grove, Anāthapiṇḍika's Park.
1. Tôi nghe như vầy: Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Savatthi, trong rừng Jeta, tịnh xá của ông Anāthapiṇḍika.
Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi.
Then, when the night was far advanced, a certain deity, whose surpassing radiance illuminated the entire Jeta's Grove, approached the Blessed One. Having approached, she paid homage to the Blessed One and stood to one side.
Rồi một vị thiên nhân, khi đêm đã quá nửa, với dung sắc thù thắng, chiếu sáng toàn bộ rừng Jeta, đến chỗ Đức Thế Tôn, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi đứng sang một bên.
Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘‘kathaṃ nu tvaṃ, mārisa, oghamatarī’ti?
Standing to one side, that deity addressed the Blessed One with a verse: ‘‘How, good sir, did you cross the flood?’’
Đứng sang một bên, vị thiên nhân ấy bạch Đức Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, làm thế nào Ngài đã vượt qua dòng nước lũ?”
‘Appatiṭṭhaṃ khvāhaṃ, āvuso, anāyūhaṃ oghamatari’nti.
‘‘By not standing still, friend, and by not striving, I crossed the flood.’’
“Này hiền hữu, không đứng lại, không nỗ lực, Ta đã vượt qua dòng nước lũ.”
‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, mārisa, appatiṭṭhaṃ anāyūhaṃ oghamatarī’ti?
‘‘But how, good sir, by not standing still and by not striving, did you cross the flood?’’
“Bạch Thế Tôn, làm thế nào Ngài đã vượt qua dòng nước lũ mà không đứng lại, không nỗ lực?”
‘Yadākhvāhaṃ, āvuso, santiṭṭhāmi tadāssu saṃsīdāmi; yadākhvāhaṃ, āvuso, āyūhāmi tadāssu nibbuyhāmi* .
‘‘When I stood still, friend, I sank; when I strove, friend, I was carried away.
“Này hiền hữu, khi Ta đứng lại, Ta chìm xuống; khi Ta nỗ lực, Ta bị cuốn trôi.
Evaṃ khvāhaṃ, āvuso, appatiṭṭhaṃ anāyūhaṃ oghamatari’’’nti.
That is how, friend, by not standing still and by not striving, I crossed the flood.’’
Này hiền hữu, như vậy, không đứng lại, không nỗ lực, Ta đã vượt qua dòng nước lũ.”
8
‘‘Cirassaṃ vata passāmi, brāhmaṇaṃ parinibbutaṃ;
‘‘It has been long indeed that I have seen a Brāhmaṇa fully cool,
“Thật lâu lắm rồi ta mới được thấy,
9
Appatiṭṭhaṃ anāyūhaṃ, tiṇṇaṃ loke visattika’’nti–
Who, by neither standing still nor striving, has crossed attachment to the world.’’
Một bậc Phạm hạnh đã hoàn toàn tịch diệt,
10
Idamavoca sā devatā.
This is what that deity said.
Không đứng lại, không nỗ lực, đã vượt qua sự trói buộc trong thế gian.”
Samanuñño satthā ahosi.
The Teacher approved.
Vị thiên nhân ấy đã nói lên lời này. Bậc Đạo Sư đã hoan hỷ.
Atha kho sā devatā – ‘‘samanuñño me satthā’’ti bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyīti.
Then that deity, knowing, ‘‘The Teacher approves of me,’’ paid homage to the Blessed One, circumambulated him keeping her right side towards him, and then vanished right there.
Rồi vị thiên nhân ấy, nghĩ rằng: “Bậc Đạo Sư đã hoan hỷ với ta”, đảnh lễ Đức Thế Tôn, đi nhiễu hữu rồi biến mất ngay tại chỗ đó.
11
2. Nimokkhasuttaṃ
2. Discourse on Deliverance
2. Kinh Giải Thoát
12
2. Sāvatthinidānaṃ.
2. (This discourse has) its origin in Sāvatthī.
2. Tại Savatthi.
Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi.
Then, when the night was far advanced, a certain deity, whose surpassing radiance illuminated the entire Jeta's Grove, approached the Blessed One. Having approached, she paid homage to the Blessed One and stood to one side.
Rồi một vị thiên nhân, khi đêm đã quá nửa, với dung sắc thù thắng, chiếu sáng toàn bộ rừng Jeta, đến chỗ Đức Thế Tôn, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi đứng sang một bên.
Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavantaṃ etadavoca –
Standing to one side, that deity addressed the Blessed One with a verse:
Đứng sang một bên, vị thiên nhân ấy bạch Đức Thế Tôn rằng:
13
‘‘Jānāsi no tvaṃ, mārisa, sattānaṃ nimokkhaṃ pamokkhaṃ viveka’’nti?
‘‘Do you know, good sir, the liberation, release, and seclusion of beings?’’
“Bạch Thế Tôn, Ngài có biết sự giải thoát, sự thoát ly, sự viễn ly của các chúng hữu tình không?”
14
‘‘Jānāmi khvāhaṃ, āvuso, sattānaṃ nimokkhaṃ pamokkhaṃ viveka’’nti.
‘‘I know, friend, the liberation, release, and seclusion of beings.’’
“Này hiền hữu, Ta biết sự giải thoát, sự thoát ly, sự viễn ly của các chúng hữu tình.”
15
‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, mārisa, jānāsi sattānaṃ nimokkhaṃ pamokkhaṃ viveka’’nti?
‘‘But how, good sir, do you know the liberation, release, and seclusion of beings?’’
“Bạch Thế Tôn, làm thế nào Ngài biết sự giải thoát, sự thoát ly, sự viễn ly của các chúng hữu tình?”
16
‘‘Nandībhavaparikkhayā* , saññāviññāṇasaṅkhayā, vedanānaṃ nirodhā upasamā – evaṃ khvāhaṃ, āvuso, jānāmi sattānaṃ nimokkhaṃ pamokkhaṃ viveka’’nti.
‘‘By the destruction of delight and becoming, by the passing away of perception and consciousness, by the cessation and appeasement of feelings—that is how, friend, I know the liberation, release, and seclusion of beings.’’
“Này hiền hữu, do sự đoạn tận ái dục và hữu, do sự diệt tận tưởng và thức, do sự đoạn diệt và an tịnh các thọ, như vậy Ta biết sự giải thoát, sự thoát ly, sự viễn ly của các chúng hữu tình.”
17
3. Upanīyasuttaṃ
3. Discourse on Approaching
3. Kinh Đang Đến
18
3. Sāvatthinidānaṃ.
3. (This discourse has) its origin in Sāvatthī.
3. Tại Savatthi.
Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
Standing to one side, that deity recited this verse in the presence of the Blessed One:
Đứng sang một bên, vị thiên nhân ấy đã nói lên bài kệ này trước mặt Đức Thế Tôn:
19
‘‘Upanīyati jīvitamappamāyu,
‘‘Life is approaching its end, one’s lifespan is short;
“Mạng sống đang đến gần, tuổi thọ thật ít ỏi,
20
Jarūpanītassa na santi tāṇā;
There are no protectors for one approached by old age;
Khi già đã đến gần, không có nơi nương tựa;
21
Etaṃ bhayaṃ maraṇe pekkhamāno,
Seeing this danger in death,
Thấy sự hiểm nguy này trong cái chết,
22
Puññāni kayirātha sukhāvahānī’’ti.
One should do wholesome deeds that bring happiness.’’
Hãy làm các công đức, mang lại sự an lạc.”
23
‘‘Upanīyati jīvitamappamāyu,
‘‘Life is approaching its end, one’s lifespan is short;
“Mạng sống đang đến gần, tuổi thọ thật ít ỏi,
24
Jarūpanītassa na santi tāṇā;
There are no protectors for one approached by old age;
Khi già đã đến gần, không có nơi nương tựa;
25
Etaṃ bhayaṃ maraṇe pekkhamāno,
Seeing this danger in death,
Thấy sự hiểm nguy này trong cái chết,
26
Lokāmisaṃ pajahe santipekkho’’ti.
One should abandon worldly allurements, desiring peace.’’
Kẻ tìm cầu an tịnh, hãy từ bỏ thế gian vị.”
27
4. Accentisuttaṃ
4. Discourse on Passing
4. Kinh Thời Gian Trôi Qua
28
4. Sāvatthinidānaṃ.
4. (This discourse has) its origin in Sāvatthī.
4. Tại Savatthi.
Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
Standing to one side, that deity recited this verse in the presence of the Blessed One:
Đứng sang một bên, vị thiên nhân ấy đã nói lên bài kệ này trước mặt Đức Thế Tôn:
29
‘‘Accenti kālā tarayanti rattiyo,
‘‘Times pass by, nights go by,
“Thời gian trôi qua, đêm cũng trôi qua,
30
Vayoguṇā anupubbaṃ jahanti;
Stages of life gradually depart;
Các giai đoạn tuổi thọ dần dần bỏ đi;
31
Etaṃ bhayaṃ maraṇe pekkhamāno,
Seeing this danger in death,
Thấy sự hiểm nguy này trong cái chết,
32
Puññāni kayirātha sukhāvahānī’’ti.
One should do wholesome deeds that bring happiness.’’
Hãy làm các công đức, mang lại sự an lạc.”
33
‘‘Accenti kālā tarayanti rattiyo,
‘‘Times pass by, nights go by,
“Thời gian trôi qua, đêm cũng trôi qua,
34
Vayoguṇā anupubbaṃ jahanti;
Stages of life gradually depart;
Các giai đoạn tuổi thọ dần dần bỏ đi;
35
Etaṃ bhayaṃ maraṇe pekkhamāno,
Seeing this danger in death,
Thấy sự hiểm nguy này trong cái chết,
36
Lokāmisaṃ pajahe santipekkho’’ti.
One should abandon worldly allurements, desiring peace.’’
Kẻ tìm cầu an tịnh, hãy từ bỏ thế gian vị.”
37
5. Katichindasuttaṃ
5. Discourse on How Many to Cut
5. Kinh Cần Cắt Bỏ Bao Nhiêu
38
5. Sāvatthinidānaṃ.
5. (This discourse has) its origin in Sāvatthī.
5. Tại Savatthi.
Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
Standing to one side, that deity recited this verse in the presence of the Blessed One:
Đứng sang một bên, vị thiên nhân ấy đã nói lên bài kệ này trước mặt Đức Thế Tôn:
39
‘‘Kati chinde kati jahe, kati cuttari bhāvaye;
‘‘How many should one cut, how many should one abandon, how many should one further cultivate?
“Cắt bỏ bao nhiêu, từ bỏ bao nhiêu, tu tập thêm bao nhiêu;
40
Kati saṅgātigo bhikkhu, oghatiṇṇoti vuccatī’’ti.
A bhikkhu who has gone beyond how many attachments is said to have crossed the flood?’’
Vị Tỳ-kheo vượt qua bao nhiêu sự trói buộc, được gọi là đã vượt qua dòng nước lũ?”
41
‘‘Pañca chinde pañca jahe, pañca cuttari bhāvaye;
‘‘One should cut five, abandon five, and further cultivate five;
“Cắt bỏ năm, từ bỏ năm, tu tập thêm năm;
42
Pañca saṅgātigo bhikkhu, oghatiṇṇoti vuccatī’’ti.
A bhikkhu who has gone beyond five attachments is said to have crossed the flood.’’
Vị Tỳ-kheo vượt qua năm sự trói buộc, được gọi là đã vượt qua dòng nước lũ.”
43
6. Jāgarasuttaṃ
6. Discourse on the Awakened
6. Kinh Người Thức Tỉnh
44
6. Sāvatthinidānaṃ.
6. (This discourse has) its origin in Sāvatthī.
6. Tại Savatthi.
Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
Standing to one side, that deity recited this verse in the presence of the Blessed One:
Đứng sang một bên, vị thiên nhân ấy đã nói lên bài kệ này trước mặt Đức Thế Tôn:
45
‘‘Kati jāgarataṃ suttā, kati suttesu jāgarā;
‘‘How many sleep among the awakened, how many are awakened among the sleepers?
“Bao nhiêu ngủ khi thức, bao nhiêu thức khi ngủ;
46
Katibhi* rajamādeti, katibhi* parisujjhatī’’ti.
By how many does one accumulate dust, by how many is one purified?’’
Với bao nhiêu nhiễm ô, với bao nhiêu thanh tịnh?”
47
‘‘Pañca jāgarataṃ suttā, pañca suttesu jāgarā;
‘‘Five sleep among the awakened, five are awakened among the sleepers;
“Năm ngủ khi thức, năm thức khi ngủ;
48
Pañcabhi* rajamādeti, pañcabhi* parisujjhatī’’ti.
By five does one accumulate dust, by five is one purified.’’
Với năm nhiễm ô, với năm thanh tịnh.”
49
7. Appaṭividitasuttaṃ
7. Discourse on the Uncomprehended
7. Kinh Chưa Hiểu Rõ
50
7. Sāvatthinidānaṃ.
7. (This discourse has) its origin in Sāvatthī.
7. Tại Savatthi.
Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
Standing to one side, that deity recited this verse in the presence of the Blessed One:
Đứng sang một bên, vị thiên nhân ấy đã nói lên bài kệ này trước mặt Đức Thế Tôn:
51
‘‘Yesaṃ dhammā appaṭividitā, paravādesu nīyare* ;
‘‘Those whose Dhamma is uncomprehended, are led by others’ views;
“Những ai chưa hiểu rõ các pháp, bị lôi kéo bởi các tà kiến của người khác;
52
Suttā te nappabujjhanti, kālo tesaṃ pabujjhitu’’nti.
They, asleep, do not awaken—it is time for them to awaken.’’
Họ đang ngủ, không thức tỉnh, đã đến lúc họ phải thức tỉnh.”
53
‘‘Yesaṃ dhammā suppaṭividitā, paravādesu na nīyare;
‘‘Those whose Dhamma is well comprehended, are not led by others’ views;
“Những ai đã hiểu rõ các pháp, không bị lôi kéo bởi các tà kiến của người khác;
54
Te sambuddhā sammadaññā, caranti visame sama’’nti.
They, fully awakened with right understanding, walk evenly through the uneven.’’
Họ là những bậc Chánh Đẳng Giác, đã thấy đúng đắn, sống bình đẳng giữa những điều bất bình đẳng.”
55
8. Susammuṭṭhasuttaṃ
8. Discourse on the Well-Forgotten
8. Kinh Quên Lãng
56
8. Sāvatthinidānaṃ.
8. (This discourse has) its origin in Sāvatthī.
8. Tại Savatthi.
Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
Standing to one side, that deity recited this verse in the presence of the Blessed One:
Đứng sang một bên, vị thiên nhân ấy đã nói lên bài kệ này trước mặt Đức Thế Tôn:
57
‘‘Yesaṃ dhammā susammuṭṭhā, paravādesu nīyare;
‘‘Those whose Dhamma is well-forgotten, are led by others’ views;
“Những ai đã quên lãng các pháp, bị lôi kéo bởi các tà kiến của người khác;
58
Suttā te nappabujjhanti, kālo tesaṃ pabujjhitu’’nti.
They, asleep, do not awaken—it is time for them to awaken.’’
Họ đang ngủ, không thức tỉnh, đã đến lúc họ phải thức tỉnh.”
59
‘‘Yesaṃ dhammā asammuṭṭhā, paravādesu na nīyare;
‘‘Those whose Dhamma is unforgotten, are not led by others’ views;
“Những ai không quên lãng các pháp, không bị lôi kéo bởi các tà kiến của người khác;
60
Te sambuddhā sammadaññā, caranti visame sama’’nti.
They, fully awakened with right understanding, walk evenly through the uneven.’’
Họ là những bậc Chánh Đẳng Giác, đã thấy đúng đắn, sống bình đẳng giữa những điều bất bình đẳng.”
61
9. Mānakāmasuttaṃ
9. Discourse on the Desire for Conceit
9. Kinh Người Ưa Kiêu Mạn
62
9. Sāvatthinidānaṃ.
9. (This discourse has) its origin in Sāvatthī.
9. Tại Savatthi.
Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
Standing to one side, that deity recited this verse in the presence of the Blessed One:
Đứng sang một bên, vị thiên nhân ấy đã nói lên bài kệ này trước mặt Đức Thế Tôn:
63
‘‘Na mānakāmassa damo idhatthi,
‘‘For one desiring conceit, there is no self-restraint here;
“Kẻ ưa kiêu mạn, không có sự tự chế ở đời này,
64
Na monamatthi asamāhitassa;
Nor is there sagely silence for one who is unconcentrated;
Kẻ tâm không định tĩnh, không có trí tuệ;
65
Eko araññe viharaṃ pamatto,
One who dwells alone in the forest, heedless,
Sống một mình trong rừng, kẻ phóng dật,
66
Na maccudheyyassa tareyya pāra’’nti.
Would not cross the realm of death.’’
Không thể vượt qua bờ cõi của tử thần.”
67
‘‘Mānaṃ pahāya susamāhitatto,
‘‘Having abandoned conceit, with a well-concentrated self,
“Kẻ đã từ bỏ kiêu mạn, tâm đã định tĩnh,
68
Sucetaso sabbadhi vippamutto;
Of pure mind, entirely liberated;
Tâm ý thanh tịnh, hoàn toàn giải thoát khỏi mọi thứ;
69
Eko araññe viharaṃ appamatto,
One who dwells alone in the forest, heedful,
Sống một mình trong rừng, kẻ không phóng dật,
70
Sa maccudheyyassa tareyya pāra’’nti.
Would cross the realm of death.’’
Người ấy có thể vượt qua bờ cõi của tử thần.”
71
10. Araññasuttaṃ
10. Discourse on the Forest
10. Kinh Rừng
72
10. Sāvatthinidānaṃ.
10. (This discourse has) its origin in Sāvatthī.
10. Tại Savatthi.
Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
Standing to one side, that deity addressed the Blessed One with a verse:
Đứng sang một bên, vị thiên nhân ấy đã nói lên bài kệ này với Đức Thế Tôn:
73
‘‘Araññe viharantānaṃ, santānaṃ brahmacārinaṃ;
‘‘For those who dwell in the forest, peaceful, leading the holy life;
“Những vị sống trong rừng, đã an tịnh, sống đời Phạm hạnh;
74
Ekabhattaṃ bhuñjamānānaṃ, kena vaṇṇo pasīdatī’’ti.
Eating one meal a day, how does their complexion become serene?’’
Chỉ ăn một bữa, do đâu mà dung sắc của họ thanh tịnh?”
75
‘‘Atītaṃ nānusocanti, nappajappanti nāgataṃ;
‘‘They do not sorrow over the past, nor hanker after the future;
“Họ không sầu muộn về quá khứ, không mong cầu vị lai;
76
Paccuppannena yāpenti, tena vaṇṇo pasīdati’’.
They sustain themselves with the present, thus their complexion becomes serene.’’
Họ sống với hiện tại, do đó dung sắc của họ thanh tịnh.”
77
‘‘Anāgatappajappāya, atītassānusocanā;
‘‘By hankering after the future, and sorrowing over the past;
“Do mong cầu vị lai, do sầu muộn về quá khứ;
78
Etena bālā sussanti, naḷova harito luto’’ti.
With these, fools wither away, like a freshly cut reed.’’
Do đó những kẻ ngu khờ héo hon, như cây sậy xanh bị cắt.”
79
Naḷavaggo paṭhamo.
The First Chapter, Naḷa, is finished.
Phẩm Naḷa thứ nhất.
80
Tassuddānaṃ –
The summary of it:
Tóm tắt:
81
Oghaṃ nimokkhaṃ upaneyyaṃ, accenti katichindi ca;
Ogha, Nimokkha, Upaneyya, Accenti, Katichindi;
Ogha, Nimokkha, Upaneyya, Accenti, Katichindi và;
82
Jāgaraṃ appaṭividitā, susammuṭṭhā mānakāminā;
Jāgara, Appaṭividitā, Susammuṭṭhā, Mānakāminā;
Jāgara, Appaṭividitā, Susammuṭṭhā, Mānakāminā;
83
Araññe dasamo vutto, vaggo tena pavuccati.
Arañña is spoken of as the tenth, thus the chapter is named.
Arañña là kinh thứ mười được nói, phẩm này được gọi tên như vậy.
84

2. Nandanavaggo

2. The Nandana Chapter

2. Phẩm Nandana

85
1. Nandanasuttaṃ
1. Discourse on Nandana
1. Kinh Nandana
86
11. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
11. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, in Jeta's Grove, Anāthapiṇḍika's Park.
11. Tôi nghe như vầy: Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Savatthi, trong rừng Jeta, tịnh xá của ông Anāthapiṇḍika.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti.
There the Blessed One addressed the bhikkhus, saying: ‘‘Bhikkhus!’’
Tại đó, Đức Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo: “Này các Tỳ-kheo!”
‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
‘‘Venerable sir!’’ replied those bhikkhus to the Blessed One.
Các Tỳ-kheo ấy vâng đáp Đức Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn!”
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One spoke this:
Đức Thế Tôn nói như sau:
87
‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, aññatarā tāvatiṃsakāyikā devatā nandane vane accharāsaṅghaparivutā dibbehi pañcahi kāmaguṇehi samappitā samaṅgībhūtā paricāriyamānā* tāyaṃ velāyaṃ imaṃ gāthaṃ abhāsi –
“Formerly, bhikkhus, a certain deity residing in Tāvatiṃsa, surrounded by a throng of apsaras, fully endowed and served with the five divine sense pleasures, at that time uttered this verse:
“Này chư Tỳ-kheo, thuở xưa, một vị thiên thuộc cõi Tam Thập Tam Thiên, được vây quanh bởi đoàn tùy tùng các tiên nữ, được thỏa mãn và đầy đủ với năm loại dục lạc của chư thiên trong khu rừng Nandana, vào lúc đó đã nói lên bài kệ này:
88
‘‘Na te sukhaṃ pajānanti, ye na passanti nandanaṃ;
‘They do not know happiness, who do not see Nandana;
Những ai không thấy khu vườn Nandana,
89
Āvāsaṃ naradevānaṃ, tidasānaṃ yasassina’’nti.
The abode of god-kings, of the glorious Tidasas.’”
Nơi cư ngụ của các vị thiên vương, của các vị thiên lừng danh, thì họ không biết hạnh phúc.”
90
‘‘Evaṃ vutte, bhikkhave, aññatarā devatā taṃ devataṃ gāthāya paccabhāsi –
“When this was said, bhikkhus, another deity replied to that deity with a verse:
“Này chư Tỳ-kheo, khi được nói như vậy, một vị thiên khác đã đáp lại vị thiên ấy bằng bài kệ:
91
‘‘Na tvaṃ bāle pajānāsi, yathā arahataṃ vaco;
‘You, fool, do not know the word of the Arahants as it truly is;
Này kẻ ngu si, ngươi không hiểu lời của các bậc A-la-hán;
92
Aniccā sabbasaṅkhārā* , uppādavayadhammino;
All formations are impermanent, of a nature to arise and pass away;
Tất cả các hành đều vô thường, có bản chất sinh diệt;
93
Uppajjitvā nirujjhanti, tesaṃ vūpasamo sukho’’ti.
Having arisen, they cease; their appeasement is happiness.’”
Chúng sinh rồi diệt, sự an tịnh của chúng là an lạc.”
94
2. Nandatisuttaṃ
2. Nandatisutta
2. Kinh Nandati
95
12. Sāvatthinidānaṃ.
12. Occasion at Sāvatthī.
12. Tại Sāvatthī.
Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
Standing to one side, that deity uttered this verse in the presence of the Blessed One:
Vị thiên ấy đứng một bên, đã nói lên bài kệ này trước Đức Thế Tôn:
96
‘‘Nandati puttehi puttimā,
“One with sons delights in sons;
“Người có con thì vui vì con,
97
Gomā* gohi tatheva nandati;
One with cattle delights in cattle in the same way;
Người có bò thì cũng vui vì bò;
98
Upadhīhi narassa nandanā,
For a man, attachments are sources of delight,
Sự vui mừng của con người là do các chấp thủ,
99
Na hi so nandati yo nirūpadhī’’ti.
But he who is without attachments does not delight.”
Người không có chấp thủ thì không vui mừng.”
100
‘‘Socati puttehi puttimā,
“One with sons grieves over sons;
“Người có con thì sầu vì con,
101
Gomā gohi tatheva socati;
One with cattle grieves over cattle in the same way;
Người có bò thì cũng sầu vì bò;
102
Upadhīhi narassa socanā,
For a man, attachments are sources of grief,
Sự sầu muộn của con người là do các chấp thủ,
103
Na hi so socati yo nirūpadhī’’ti.
But he who is without attachments does not grieve.”
Người không có chấp thủ thì không sầu muộn.”
104
3. Natthiputtasamasuttaṃ
3. Natthiputtasamasutta
3. Kinh Natthiputtasama
105
13. Sāvatthinidānaṃ.
13. Occasion at Sāvatthī.
13. Tại Sāvatthī.
Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
Standing to one side, that deity uttered this verse in the presence of the Blessed One:
Vị thiên ấy đứng một bên, đã nói lên bài kệ này trước Đức Thế Tôn:
106
‘‘Natthi puttasamaṃ pemaṃ, natthi gosamitaṃ dhanaṃ;
“There is no love like that for a son, there is no wealth like cattle;
“Không có tình yêu nào bằng con cái, không có của cải nào bằng bò;
107
Natthi sūriyasamā* ābhā, samuddaparamā sarā’’ti.
There is no light like the sun, oceans are the highest of reservoirs.”
Không có ánh sáng nào bằng mặt trời, các hồ nước thì biển là tối thượng.”
108
‘‘Natthi attasamaṃ pemaṃ, natthi dhaññasamaṃ dhanaṃ;
“There is no love like that for oneself, there is no wealth like grain;
“Không có tình yêu nào bằng tự thân, không có của cải nào bằng ngũ cốc;
109
Natthi paññāsamā ābhā, vuṭṭhi ve paramā sarā’’ti.
There is no light like wisdom, indeed, rain is the highest of reservoirs.”
Không có ánh sáng nào bằng trí tuệ, mưa rào là tối thượng cho các hồ nước.”
110
4. Khattiyasuttaṃ
4. Khattiyasutta
4. Kinh Khattiya
111
14. ‘‘Khattiyo dvipadaṃ seṭṭho, balībaddo* catuppadaṃ.
14. “Among two-footed beings, the khattiya is supreme; among four-footed, the ox.
14. “Vua chúa là bậc tối thượng trong loài hai chân, bò đực là tối thượng trong loài bốn chân.
112
Komārī seṭṭhā bhariyānaṃ, yo ca puttāna pubbajo’’ti.
Among wives, the maiden is supreme; and among sons, the eldest.”
Thiếu nữ là tối thượng trong các người vợ, và người con trưởng là tối thượng trong các người con.”
113
‘‘Sambuddho dvipadaṃ seṭṭho, ājānīyo catuppadaṃ;
“Among two-footed beings, the Perfectly Enlightened One is supreme; among four-footed, the noble steed;
“Đức Sambuddha là bậc tối thượng trong loài hai chân, ngựa thuần chủng là tối thượng trong loài bốn chân;
114
Sussūsā seṭṭhā bhariyānaṃ, yo ca puttānamassavo’’ti.
Among wives, the obedient one is supreme; and among sons, the dutiful one.”
Người vợ biết vâng lời là tối thượng trong các người vợ, và người con biết vâng lời là tối thượng trong các người con.”
115
5. Saṇamānasuttaṃ
5. Saṇamānasutta
5. Kinh Saṇamāna
116
15. ‘‘Ṭhite majjhanhike* kāle, sannisīvesu pakkhisu.
15. “When the time of midday stands still, and birds are settled.
15. “Khi giữa trưa đứng bóng, các loài chim đã yên vị.
117
Saṇateva brahāraññaṃ* , taṃ bhayaṃ paṭibhāti ma’’nti.
The great forest resounds, that frightens me.”
Rừng lớn vang lên tiếng động, điều đó khiến tôi sợ hãi.”
118
‘‘Ṭhite majjhanhike kāle, sannisīvesu pakkhisu;
“When the time of midday stands still, and birds are settled;
“Khi giữa trưa đứng bóng, các loài chim đã yên vị;
119
Saṇateva brahāraññaṃ, sā rati paṭibhāti ma’’nti.
The great forest resounds, that delights me.”
Rừng lớn vang lên tiếng động, điều đó khiến tôi hoan hỷ.”
120
6. Niddātandīsuttaṃ
6. Niddātandīsutta
6. Kinh Niddātandī
121
16. ‘‘Niddā tandī vijambhitā* , aratī bhattasammado.
16. “Sloth, torpor, yawning, discontent, and stupefaction from food.
16. “Giấc ngủ, sự uể oải, sự ngáp vặt, sự không hoan hỷ, sự say sưa do thức ăn.
122
Etena nappakāsati, ariyamaggo idha pāṇina’’nti.
By these, the noble path does not become clear for a being here.”
Do những điều này mà con đường cao quý không hiển lộ cho chúng sinh ở đời.”
123
‘‘Niddaṃ tandiṃ vijambhitaṃ, aratiṃ bhattasammadaṃ;
“Having dispelled sloth, torpor, yawning, discontent, and stupefaction from food;
“Sau khi xua tan giấc ngủ, sự uể oải, sự ngáp vặt, sự không hoan hỷ, sự say sưa do thức ăn;
124
Vīriyena* naṃ paṇāmetvā, ariyamaggo visujjhatī’’ti.
By effort, the noble path becomes purified.”
Bằng tinh tấn, con đường cao quý được thanh tịnh.”
125
7. Dukkarasuttaṃ
7. Dukkarasutta
7. Kinh Dukkara
126
17. ‘‘Dukkaraṃ duttitikkhañca, abyattena ca sāmaññaṃ.
17. “Difficult and hard to endure is the ascetic life for one unskilled.
17. “Đời sống sa-môn hạnh khó làm, khó chịu đựng đối với người thiếu trí tuệ.
127
Bahūhi tattha sambādhā, yattha bālo visīdatī’’ti.
Many are the obstacles therein, where a fool sinks down.”
Có nhiều chướng ngại ở đó, nơi mà kẻ ngu si bị chìm đắm.”
128
‘‘Katihaṃ careyya sāmaññaṃ, cittaṃ ce na nivāraye;
“For how many days would one live the ascetic life, if one did not restrain the mind?
“Nếu không chế ngự được tâm, thì sẽ sống đời sa-môn hạnh được bao lâu?
129
Pade pade visīdeyya, saṅkappānaṃ vasānugo’’ti.
At every step, one would sink, following the sway of one’s thoughts.”
Kẻ đi theo ý nghĩ sẽ chìm đắm từng bước một.”
130
‘‘Kummova aṅgāni sake kapāle,
“Like a tortoise withdrawing its limbs into its own shell,
“Như con rùa thu rút các chi vào mai của mình,
131
Samodahaṃ bhikkhu manovitakke;
A bhikkhu, having collected his mental thoughts,
Vị Tỳ-kheo thu nhiếp các ý nghĩ vào tâm;
132
Anissito aññamaheṭhayāno,
Without dependence, harming no other,
Không nương tựa, không làm hại người khác,
133
Parinibbuto nūpavadeyya kañcī’’ti.
Fully unbound, should blame no one.”
Vị ấy đã nhập Niết-bàn sẽ không chỉ trích bất cứ ai.”
134
8. Hirīsuttaṃ
8. Hirīsutta
8. Kinh Hirī
135
18. ‘‘Hirīnisedho puriso, koci lokasmiṃ vijjati.
18. “Is there any person in the world restrained by moral shame (hiri),
18. “Có người nào trên đời được ngăn giữ bởi sự hổ thẹn không?
136
Yo nindaṃ apabodhati* , asso bhadro kasāmivā’’ti.
Who, like a noble steed awakened by the whip, awakens to blame?”
Người ấy tránh xa sự chỉ trích, như con ngựa tốt tránh roi vậy.”
137
‘‘Hirīnisedhā tanuyā, ye caranti sadā satā;
“Those who are restrained by moral shame, ever mindful, live with little defilement;
“Những ai được ngăn giữ bởi sự hổ thẹn, luôn sống chánh niệm;
138
Antaṃ dukkhassa pappuyya, caranti visame sama’’nti.
Having reached the end of suffering, they live in uneven places as if they were even.”
Đạt đến sự chấm dứt khổ đau, họ sống bình đẳng giữa những điều bất bình đẳng.”
139
9. Kuṭikāsuttaṃ
9. Kuṭikāsutta
9. Kinh Kuṭikā
140
19.
19.
19.
141
‘‘Kacci te kuṭikā natthi, kacci natthi kulāvakā;
“Do you have no little hut? Do you have no nest?
“Ngôi nhà nhỏ của ngài không còn chăng? Tổ ấm của ngài không còn chăng?
142
Kacci santānakā natthi, kacci muttosi bandhanā’’ti.
Do you have no tendrils? Are you released from bondage?”
Dây leo của ngài không còn chăng? Ngài đã thoát khỏi sự ràng buộc chăng?”
143
‘‘Taggha me kuṭikā natthi, taggha natthi kulāvakā;
“Indeed, I have no little hut. Indeed, I have no nest;
“Chắc chắn ngôi nhà nhỏ của tôi không còn, chắc chắn tổ ấm của tôi không còn;
144
Taggha santānakā natthi, taggha muttomhi bandhanā’’ti.
Indeed, I have no tendrils. Indeed, I am released from bondage.”
Chắc chắn dây leo của tôi không còn, chắc chắn tôi đã thoát khỏi sự ràng buộc.”
145
‘‘Kintāhaṃ kuṭikaṃ brūmi, kiṃ te brūmi kulāvakaṃ;
“What do I call your little hut? What do I call your nest?
“Tôi nên gọi gì là ngôi nhà nhỏ của ngài? Tôi nên gọi gì là tổ ấm của ngài?
146
Kiṃ te santānakaṃ brūmi, kintāhaṃ brūmi bandhana’’nti.
What do I call your tendrils? What do I call your bondage?”
Tôi nên gọi gì là dây leo của ngài? Tôi nên gọi gì là sự ràng buộc của ngài?”
147
‘‘Mātaraṃ kuṭikaṃ brūsi, bhariyaṃ brūsi kulāvakaṃ;
“You call the mother the little hut; you call the wife the nest;
“Ngài gọi mẹ là ngôi nhà nhỏ, gọi vợ là tổ ấm;
148
Putte santānake brūsi, taṇhaṃ me brūsi bandhana’’nti.
You call the sons the tendrils; you call craving my bondage.”
Gọi con là dây leo, gọi tham ái là sự ràng buộc của tôi.”
149
‘‘Sāhu te kuṭikā natthi, sāhu natthi kulāvakā;
“It is good that you have no little hut. It is good that you have no nest;
“Thật tốt lành khi ngôi nhà nhỏ của ngài không còn, thật tốt lành khi tổ ấm của ngài không còn;
150
Sāhu santānakā natthi, sāhu muttosi bandhanā’’ti.
It is good that you have no tendrils. It is good that you are released from bondage.”
Thật tốt lành khi dây leo của ngài không còn, thật tốt lành khi ngài đã thoát khỏi sự ràng buộc.”
151
10. Samiddhisuttaṃ
10. Samiddhisutta
10. Kinh Samiddhi
152
20. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati tapodārāme.
20. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was staying in Rājagaha, at Tapodārāma.
Tôi nghe như vầy: Một thời Đức Thế Tôn đang trú tại Rājagaha, trong khu vườn Tapodā.
Atha kho āyasmā samiddhi rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya yena tapodā tenupasaṅkami gattāni parisiñcituṃ.
Then, in the early morning, Ven. Samiddhi rose, went to the Tapodā to bathe his limbs.
Rồi Tôn giả Samiddhi, vào lúc rạng đông, thức dậy sớm và đi đến suối nước nóng Tapodā để tắm rửa thân thể.
Tapode gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsi gattāni pubbāpayamāno.
Having bathed his limbs in the Tapodā, he came out and stood wearing a single robe, letting his limbs dry.
Sau khi tắm rửa thân thể tại suối Tapodā, ngài trở lên bờ, chỉ mặc một y, đứng phơi khô thân thể.
Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ tapodaṃ obhāsetvā yena āyasmā samiddhi tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā vehāsaṃ ṭhitā āyasmantaṃ samiddhiṃ gāthāya ajjhabhāsi –
Then, a certain deity, when the night was far advanced, of surpassing beauty, illuminating the entire Tapodā, approached Ven. Samiddhi; having approached, she stood in the air and addressed Ven. Samiddhi with a verse:
Rồi một vị thiên, với dung mạo rực rỡ, chiếu sáng toàn bộ khu vườn Tapodā khi đêm đã khuya, đi đến chỗ Tôn giả Samiddhi; sau khi đến, vị ấy đứng trên không trung và nói với Tôn giả Samiddhi bằng bài kệ:
153
‘‘Abhutvā bhikkhasi bhikkhu, na hi bhutvāna bhikkhasi;
“Unfed, bhikkhu, you go for alms; you do not go for alms having fed;
“Này Tỳ-kheo, chưa thọ hưởng mà ngài đi khất thực, không phải đã thọ hưởng mà ngài đi khất thực;
154
Bhutvāna bhikkhu bhikkhassu, mā taṃ kālo upaccagā’’ti.
Having fed, bhikkhu, go for alms; let not your time pass you by.”
Này Tỳ-kheo, hãy thọ hưởng rồi mới đi khất thực, đừng để thời gian trôi qua ngài.”
155
‘‘Kālaṃ vohaṃ na jānāmi, channo kālo na dissati;
“I do not know the time, the time is hidden and not seen;
“Tôi không biết thời gian, thời gian bị che giấu không thể thấy;
156
Tasmā abhutvā bhikkhāmi, mā maṃ kālo upaccagā’’ti.
Therefore, unfed, I go for alms, let not my time pass me by.”
Vì vậy, tôi chưa thọ hưởng mà đi khất thực, đừng để thời gian trôi qua tôi.”
157
Atha kho sā devatā pathaviyaṃ* patiṭṭhahitvā āyasmantaṃ samiddhiṃ etadavoca – ‘‘daharo tvaṃ bhikkhu, pabbajito susu kāḷakeso, bhadrena yobbanena samannāgato, paṭhamena vayasā, anikkīḷitāvī kāmesu.
Then that deity, alighting on the earth, said to Ven. Samiddhi: “You are young, bhikkhu, recently ordained, newly come to this Dhamma and Discipline.
Rồi vị thiên ấy đáp xuống đất, nói với Tôn giả Samiddhi: “Này Tỳ-kheo, ngài còn trẻ, mới xuất gia, mới đến với Pháp và Luật này.
Bhuñja, bhikkhu, mānusake kāme; mā sandiṭṭhikaṃ hitvā kālikaṃ anudhāvī’’ti.
You are endowed with good youth, with the first stage of life, having not yet enjoyed sensual pleasures. Enjoy, bhikkhu, human sensual pleasures; do not abandon what is visible here and now to pursue what is for the future.”
Ngài có mái tóc đen mượt, được phú cho tuổi trẻ tốt đẹp, ở độ tuổi đầu tiên, chưa từng vui đùa trong các dục lạc. Này Tỳ-kheo, hãy thọ hưởng các dục lạc của con người; đừng từ bỏ cái lợi ích hiện tại để theo đuổi cái lợi ích tương lai.”
158
‘‘Na khvāhaṃ, āvuso, sandiṭṭhikaṃ hitvā kālikaṃ anudhāvāmi.
“No, friend, I do not abandon what is visible here and now to pursue what is for the future.
“Này hiền giả, tôi không từ bỏ cái lợi ích hiện tại để theo đuổi cái lợi ích tương lai.
Kālikañca khvāhaṃ, āvuso, hitvā sandiṭṭhikaṃ anudhāvāmi.
Rather, friend, I abandon what is for the future to pursue what is visible here and now.
Mà này hiền giả, tôi từ bỏ cái lợi ích tương lai để theo đuổi cái lợi ích hiện tại.
Kālikā hi, āvuso, kāmā vuttā bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā; ādīnavo ettha bhiyyo.
For, friend, sensual pleasures for the future are declared by the Blessed One to have much suffering and much distress; there is more danger in them.
Vì này hiền giả, các dục lạc tương lai đã được Đức Thế Tôn nói là nhiều khổ đau, nhiều phiền não; sự nguy hiểm ở đây còn nhiều hơn.
Sandiṭṭhiko ayaṃ dhammo akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’’ti.
This Dhamma is visible here and now, immediate, inviting one to come and see, onward-leading, to be personally experienced by the wise.”
Pháp này là thiết thực hiện tại (sandiṭṭhika), không có thời gian (akālika), đến để mà thấy (ehipassika), có khả năng hướng thượng (opaneyyika), và được người trí tự mình chứng nghiệm (paccattaṃ veditabbo viññūhī).”
159
‘‘Kathañca, bhikkhu, kālikā kāmā vuttā bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo?
“And how, bhikkhu, are sensual pleasures for the future declared by the Blessed One to have much suffering and much distress, with more danger in them?
“Này Tỳ-kheo, các dục lạc tương lai đã được Đức Thế Tôn nói là nhiều khổ đau, nhiều phiền não, và sự nguy hiểm ở đây còn nhiều hơn như thế nào?
Kathaṃ sandiṭṭhiko ayaṃ dhammo akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’’ti?
And how is this Dhamma visible here and now, immediate, inviting one to come and see, onward-leading, to be personally experienced by the wise?”
Và Pháp này là thiết thực hiện tại, không có thời gian, đến để mà thấy, có khả năng hướng thượng, và được người trí tự mình chứng nghiệm như thế nào?”
160
‘‘Ahaṃ kho, āvuso, navo acirapabbajito adhunāgato imaṃ dhammavinayaṃ.
“I, friend, am new, recently ordained, having just come to this Dhamma and Discipline.
“Này hiền giả, tôi là người mới, mới xuất gia không lâu, mới đến với Pháp và Luật này.
Na tāhaṃ* sakkomi vitthārena ācikkhituṃ.
I am not able to explain it in detail.
Tôi không thể giải thích chi tiết được.
Ayaṃ so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho rājagahe viharati tapodārāme.
That Blessed One, Arahant, Perfectly Enlightened Buddha, is staying in Rājagaha, at Tapodārāma.
Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác ấy đang trú tại Rājagaha, trong khu vườn Tapodā.
Taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ puccha.
Go to that Blessed One and ask him about this matter.”
Hãy đến hỏi Đức Thế Tôn về vấn đề này.”
Yathā te bhagavā byākaroti tathā naṃ dhāreyyāsī’’ti.
"As the Blessed One explains it to you, so should you remember it."
Đức Thế Tôn sẽ giải thích cho ngài như thế nào, ngài hãy ghi nhớ điều đó như vậy.”
161
‘‘Na kho, bhikkhu, sukaro so bhagavā amhehi upasaṅkamituṃ, aññāhi mahesakkhāhi devatāhi parivuto.
"Indeed, bhikkhu, it is not easy for us to approach that Blessed One, for he is surrounded by other powerful deities.
“Này Tỳ-kheo, thật không dễ dàng cho chúng tôi đến gần Đức Thế Tôn, Ngài được bao quanh bởi các vị thiên nhân có đại oai lực khác.
Sace kho tvaṃ, bhikkhu, taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ puccheyyāsi, mayampi āgaccheyyāma dhammassavanāyā’’ti.
If, bhikkhu, you were to approach that Blessed One and ask him about this matter, we too would come to listen to the Dhamma."
Nếu ngài, Tỳ-kheo, có thể đến gần Đức Thế Tôn và hỏi về vấn đề này, thì chúng tôi cũng sẽ đến để nghe pháp.”
‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā samiddhi tassā devatāya paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
"Yes, friend," Venerable Samiddhi replied to that deity, and having assented, he approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
“Thưa hiền hữu, được!” Tôn giả Samiddhi đã chấp thuận lời của vị thiên nhân đó, rồi đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, ngài đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā samiddhi bhagavantaṃ etadavoca –
As he sat to one side, Venerable Samiddhi said this to the Blessed One:
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Samiddhi thưa với Đức Thế Tôn:
162
‘‘Idhāhaṃ, bhante, rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya yena tapodā tenupasaṅkamiṃ gattāni parisiñcituṃ.
"Here, bhante, in the early morning, having risen, I approached Tapodā to bathe my body.
“Bạch Thế Tôn, đêm qua, vào lúc rạng đông, con thức dậy và đi đến suối nước nóng Tapodā để tắm rửa.
Tapode gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsiṃ gattāni pubbāpayamāno.
Having bathed my body in Tapodā, I came out and stood wearing a single robe, drying my body.
Sau khi tắm rửa ở Tapodā, con bước lên bờ và đứng một mình với một y, phơi khô thân thể.
Atha kho, bhante, aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ tapodaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā vehāsaṃ ṭhitā imāya gāthāya ajjhabhāsi –
Then, bhante, a certain deity, with a radiant night and an exquisite complexion, illuminating the entire Tapodā, approached me; having approached, she stood in the air and addressed me with this verse:
Bạch Thế Tôn, bấy giờ, một vị thiên nhân nọ, khi đêm đã khuya, với dung sắc rực rỡ, chiếu sáng khắp suối Tapodā, đi đến chỗ con; sau khi đến, vị ấy đứng trên không trung và nói với con bằng bài kệ này:
163
‘‘Abhutvā bhikkhasi bhikkhu, na hi bhutvāna bhikkhasi;
‘You beg, bhikkhu, without having eaten; indeed, you do not beg after eating;
“Chưa thọ dụng, Tỳ-kheo, ngài đã khất thực, không phải đã thọ dụng rồi mới khất thực;
164
Bhutvāna bhikkhu bhikkhassu, mā taṃ kālo upaccagā’’ti.
Having eaten, bhikkhu, you should beg, lest time passes you by.’"
Tỳ-kheo, hãy thọ dụng rồi mới khất thực, đừng để thời gian trôi qua ngài.”
165
‘‘Evaṃ vutte ahaṃ, bhante, taṃ devataṃ gāthāya paccabhāsiṃ –
"When this was said, bhante, I replied to that deity in verse:
“Bạch Thế Tôn, khi được nói như vậy, con đã đáp lại vị thiên nhân đó bằng bài kệ:
166
‘‘Kālaṃ vohaṃ na jānāmi, channo kālo na dissati;
‘I do not know time, time is hidden, it cannot be seen;
“Thời gian tôi không biết, thời gian ẩn không thấy;
167
Tasmā abhutvā bhikkhāmi, mā maṃ kālo upaccagā’’ti.
Therefore, I beg without having eaten, lest time passes me by.’"
Vì vậy chưa thọ dụng, tôi vẫn khất thực, đừng để thời gian trôi qua tôi.”
168
‘‘Atha kho, bhante, sā devatā pathaviyaṃ patiṭṭhahitvā maṃ etadavoca – ‘daharo tvaṃ, bhikkhu, pabbajito susu kāḷakeso, bhadrena yobbanena samannāgato, paṭhamena vayasā, anikkīḷitāvī kāmesu.
"Then, bhante, that deity descended to the ground and said to me, ‘You are young, bhikkhu, recently ordained, with dark hair, endowed with the blessing of youth, in the prime of life, unacquainted with sensual pleasures.
“Bạch Thế Tôn, bấy giờ, vị thiên nhân đó đứng trên mặt đất và nói với con: ‘Này Tỳ-kheo, ngài còn trẻ, mới xuất gia, tóc còn đen nhánh, có tuổi trẻ tươi đẹp, ở độ tuổi đầu tiên, chưa từng vui đùa với các dục.
Bhuñja, bhikkhu, mānusake kāme; mā sandiṭṭhikaṃ hitvā kālikaṃ anudhāvī’’’ti.
Enjoy, bhikkhu, human sensual pleasures; do not abandon the visible for the temporal.’"
Này Tỳ-kheo, hãy tận hưởng các dục của loài người; đừng từ bỏ cái lợi ích hiện tại để chạy theo cái lợi ích tương lai.’”
169
‘‘Evaṃ vuttāhaṃ, bhante, taṃ devataṃ etadavocaṃ – ‘na khvāhaṃ, āvuso, sandiṭṭhikaṃ hitvā kālikaṃ anudhāvāmi; kālikañca khvāhaṃ, āvuso, hitvā sandiṭṭhikaṃ anudhāvāmi.
"When this was said, bhante, I said to that deity, ‘Indeed, friend, I do not abandon the visible for the temporal; rather, I abandon the temporal for the visible.
“Bạch Thế Tôn, khi được nói như vậy, con đã thưa với vị thiên nhân đó: ‘Này hiền hữu, tôi không từ bỏ cái lợi ích hiện tại để chạy theo cái lợi ích tương lai; mà tôi từ bỏ cái lợi ích tương lai để chạy theo cái lợi ích hiện tại.
Kālikā hi, āvuso, kāmā vuttā bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā; ādīnavo ettha bhiyyo.
For, friend, sensual pleasures have been described by the Blessed One as full of suffering and distress; there is more danger here.
Này hiền hữu, Đức Thế Tôn đã nói rằng các dục là tương lai, chúng nhiều khổ, nhiều não; ở đây, sự nguy hiểm còn nhiều hơn.
Sandiṭṭhiko ayaṃ dhammo akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’’’ti.
This Dhamma is visible here and now, timeless, inviting inspection, leading onward, to be understood by the wise each for himself.’"
Pháp này là hiện tại, không thời gian, có thể đến để thấy, có tính hướng thượng, được người trí tự mình chứng nghiệm.’”
170
‘‘Evaṃ vutte, bhante, sā devatā maṃ etadavoca – ‘kathañca, bhikkhu, kālikā kāmā vuttā bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā; ādīnavo ettha bhiyyo?
"When this was said, bhante, that deity said to me, ‘How, bhikkhu, have sensual pleasures been described by the Blessed One as full of suffering and distress; with more danger here?
“Bạch Thế Tôn, khi được nói như vậy, vị thiên nhân đó đã thưa với con: ‘Này Tỳ-kheo, Đức Thế Tôn đã nói các dục tương lai là nhiều khổ, nhiều não, sự nguy hiểm còn nhiều hơn như thế nào?
Kathaṃ sandiṭṭhiko ayaṃ dhammo akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’ti?
How is this Dhamma visible here and now, timeless, inviting inspection, leading onward, to be understood by the wise each for himself?’
Pháp hiện tại này là không thời gian, có thể đến để thấy, có tính hướng thượng, được người trí tự mình chứng nghiệm như thế nào?’
Evaṃ vuttāhaṃ, bhante, taṃ devataṃ etadavocaṃ – ‘ahaṃ kho, āvuso, navo acirapabbajito adhunāgato imaṃ dhammavinayaṃ, na tāhaṃ sakkomi vitthārena ācikkhituṃ.
When this was said, bhante, I said to that deity, ‘Indeed, friend, I am young, recently ordained, having recently come to this Dhamma and Discipline, I am unable to explain it in detail.
Bạch Thế Tôn, khi được nói như vậy, con đã thưa với vị thiên nhân đó: ‘Này hiền hữu, tôi là người mới, mới xuất gia không lâu, vừa mới đến với Pháp và Luật này, tôi không thể giải thích chi tiết được.
Ayaṃ so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho rājagahe viharati tapodārāme.
That Blessed One, the Arahant, the Fully Awakened One, dwells in Rājagaha in the Tapodārāma.
Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác đó đang trú tại Rājagaha, trong khu vườn Tapodārāma.
Taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ puccha.
Approach that Blessed One and ask him about this matter.
Hãy đến gần Đức Thế Tôn đó và hỏi về vấn đề này.
Yathā te bhagavā byākaroti tathā naṃ dhāreyyāsī’’’ti.
As the Blessed One explains it to you, so should you remember it.’"
Đức Thế Tôn sẽ giải thích cho ngài như thế nào, ngài hãy ghi nhớ điều đó như vậy.’”
171
‘‘Evaṃ vutte, bhante, sā devatā maṃ etadavoca – ‘na kho, bhikkhu, sukaro so bhagavā amhehi upasaṅkamituṃ, aññāhi mahesakkhāhi devatāhi parivuto.
"When this was said, bhante, that deity said to me, ‘Indeed, bhikkhu, it is not easy for us to approach that Blessed One, for he is surrounded by other powerful deities.
“Bạch Thế Tôn, khi được nói như vậy, vị thiên nhân đó đã thưa với con: ‘Này Tỳ-kheo, thật không dễ dàng cho chúng tôi đến gần Đức Thế Tôn, Ngài được bao quanh bởi các vị thiên nhân có đại oai lực khác.
Sace kho, tvaṃ bhikkhu, taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ puccheyyāsi, mayampi āgaccheyyāma dhammassavanāyā’ti.
If, bhikkhu, you were to approach that Blessed One and ask him about this matter, we too would come to listen to the Dhamma.’
Nếu ngài, Tỳ-kheo, có thể đến gần Đức Thế Tôn và hỏi về vấn đề này, thì chúng tôi cũng sẽ đến để nghe pháp.’
Sace, bhante, tassā devatāya saccaṃ vacanaṃ, idheva sā devatā avidūre’’ti.
If, bhante, the words of that deity are true, then that deity is here, not far away."
Bạch Thế Tôn, nếu lời của vị thiên nhân đó là thật, thì vị thiên nhân đó đang ở đây, không xa.”
172
Evaṃ vutte, sā devatā āyasmantaṃ samiddhiṃ etadavoca – ‘‘puccha, bhikkhu, puccha, bhikkhu, yamahaṃ anuppattā’’ti.
When this was said, that deity said to Venerable Samiddhi, "Ask, bhikkhu, ask, bhikkhu, I have arrived where I wished to be!"
Khi được nói như vậy, vị thiên nhân đó thưa với Tôn giả Samiddhi: “Hãy hỏi đi, Tỳ-kheo, hãy hỏi đi, Tỳ-kheo, điều mà tôi đã đến đây vì nó.”
173
Atha kho bhagavā taṃ devataṃ gāthāhi ajjhabhāsi –
Then the Blessed One addressed that deity with verses:
Bấy giờ, Đức Thế Tôn nói với vị thiên nhân đó bằng các bài kệ:
174
‘‘Akkheyyasaññino sattā, akkheyyasmiṃ patiṭṭhitā;
"Beings, perceiving attributes, are established in attributes;
“Chúng sinh có tưởng về cái được nói, an trú trong cái được nói;
175
Akkheyyaṃ apariññāya, yogamāyanti maccuno.
Not comprehending attributes, they enter the realm of death.
Chưa liễu tri cái được nói, họ đi vào sự ràng buộc của tử thần.
176
‘‘Akkheyyañca pariññāya, akkhātāraṃ na maññati;
Having comprehended attributes, one does not conceive of an attribute-maker;
“Liễu tri cái được nói, không còn tưởng về người nói;
177
Tañhi tassa na hotīti, yena naṃ vajjā na tassa atthi;
For that does not exist for him, that by which one would designate him, that does not exist for him;
Điều đó không phải của người ấy, không có gì để nói về người ấy;
178
Sace vijānāsi vadehi yakkhā’’ti* .
If you understand, O yakkha, speak."
Nếu ngươi biết, hỡi Dạ-xoa, hãy nói đi.”
179
‘‘Na khvāhaṃ, bhante, imassa bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ ājānāmi.
"Indeed, bhante, I do not understand the detailed meaning of what the Blessed One has stated in brief.
“Bạch Thế Tôn, con không hiểu ý nghĩa chi tiết của lời Đức Thế Tôn đã nói một cách vắn tắt này.
Sādhu me, bhante, bhagavā tathā bhāsatu yathāhaṃ imassa bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ jāneyya’’nti.
It would be good, bhante, if the Blessed One would speak in such a way that I might understand the detailed meaning of what the Blessed One has stated in brief."
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy nói sao cho con có thể hiểu ý nghĩa chi tiết của lời Đức Thế Tôn đã nói một cách vắn tắt này.”
180
‘‘Samo visesī uda vā* nihīno,
"Equal, superior, or inferior, you who conceives thus, would dispute about it;
“Người nghĩ mình bằng, hơn hay kém,
181
Yo maññatī so vivadetha* tena;
You who conceives thus, would dispute about it;
Người ấy sẽ tranh cãi với những điều đó;
182
Tīsu vidhāsu avikampamāno,
Undisturbed in the three modes,
Không dao động trong ba loại kiêu mạn,
183
Samo visesīti na tassa hoti;
The thought 'equal' or 'superior' does not exist for him;
Người ấy không có ‘bằng’ hay ‘hơn’;
184
Sace vijānāsi vadehi yakkhā’’ti.
If you understand, O yakkha, speak."
Nếu ngươi biết, hỡi Dạ-xoa, hãy nói đi.”
185
‘‘Imassāpi khvāhaṃ, bhante, bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa na vitthārena atthaṃ ājānāmi.
"Indeed, bhante, I do not understand the detailed meaning of what the Blessed One has stated in brief.
“Bạch Thế Tôn, con cũng không hiểu ý nghĩa chi tiết của lời Đức Thế Tôn đã nói một cách vắn tắt này.
Sādhu me, bhante, bhagavā tathā bhāsatu yathāhaṃ imassa bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ jāneyya’’nti.
It would be good, bhante, if the Blessed One would speak in such a way that I might understand the detailed meaning of what the Blessed One has stated in brief."
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy nói sao cho con có thể hiểu ý nghĩa chi tiết của lời Đức Thế Tôn đã nói một cách vắn tắt này.”
186
‘‘Pahāsi saṅkhaṃ na vimānamajjhagā, acchecchi* taṇhaṃ idha nāmarūpe;
"He has abandoned designation, has not entered into conceit, has cut off craving for name-and-form in this world;
“Người đã đoạn trừ mọi ý niệm, không còn kiêu mạn, đã cắt đứt tham ái đối với danh sắc ở đây;
187
Taṃ chinnaganthaṃ anighaṃ nirāsaṃ, pariyesamānā nājjhagamuṃ;
That one whose bonds are severed, free from vexation, free from yearning, they could not find;
Người đã đoạn trừ mọi ràng buộc, không còn phiền não, không còn tham ái, các vị thần và loài người tìm kiếm cũng không tìm thấy;
188
Devā manussā idha vā huraṃ vā, saggesu vā sabbanivesanesu;
Neither gods nor humans, here or hereafter, in heavens or in all abodes;
Dù ở đây hay ở thế giới khác, hay ở các cõi trời, trong tất cả các cảnh giới;
189
Sace vijānāsi vadehi yakkhā’’ti.
If you understand, O yakkha, speak."
Nếu ngươi biết, hỡi Dạ-xoa, hãy nói đi.”
190
‘‘Imassa khvāhaṃ, bhante, bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi –
"Indeed, bhante, I understand the detailed meaning of what the Blessed One has stated in brief thus:
“Bạch Thế Tôn, con hiểu ý nghĩa chi tiết của lời Đức Thế Tôn đã nói một cách vắn tắt này như sau:
191
‘‘Pāpaṃ na kayirā vacasā manasā,
"One should do no evil by speech or by mind,
“Chớ làm điều ác bằng lời nói, bằng ý nghĩ,
192
Kāyena vā kiñcana sabbaloke;
Nor anything by body in the whole world;
Hay bằng thân thể bất cứ điều gì trong toàn thế giới;
193
Kāme pahāya satimā sampajāno,
Having abandoned sensual pleasures, mindful and clearly comprehending,
Từ bỏ các dục, có chánh niệm, có chánh tri kiến,
194
Dukkhaṃ na sevetha anatthasaṃhita’’nti.
One should not engage in suffering that is associated with disadvantage."
Chớ theo đuổi khổ đau không mang lại lợi ích.”
195
Nandanavaggo dutiyo.
The Second Chapter on Nandanā.
Chương Nandanavagga thứ hai.
196
Tassuddānaṃ –
Its summary:
Tóm tắt chương:
197
Nandanā nandati ceva, natthiputtasamena ca;
Nandanā, and Nandati, and Natthiputtasamena;
Nandanā và Nandati, cùng với Natthiputtasamena;
198
Khattiyo saṇamāno ca, niddātandī ca dukkaraṃ;
Khattiya, Saṇamāna, Niddātandī, and Dukkara;
Khattiyo và Saṇamāno, Niddātandī và Dukkaram;
199
Hirī kuṭikā navamo, dasamo vutto samiddhināti.
Hirī and Kuṭikā are the ninth, the tenth is called Samiddhi.
Hirī, Kuṭikā là thứ chín, Samiddhi được nói là thứ mười.
200

3. Sattivaggo

3. The Chapter of Satti

3. Chương Satti

201
1. Sattisuttaṃ
1. Satti Sutta
1. Kinh Satti
Next Page →

Settings