999. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe.
999. At one time the Blessed One was staying in Rājagaha, in the Bamboo Grove, at the Squirrels’ Feeding Ground.
999. Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Rājagaha, trong Trúc Lâm, tại chỗ nuôi sóc Kalandaka.
Tena kho pana samayena dīghāvu upāsako ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno.
Now on that occasion the lay follower Dīghāvu was afflicted, suffering, gravely ill.
Lúc bấy giờ, cận sự nam Dīghāvu bị bệnh, đau đớn, rất nặng.
Atha kho dīghāvu upāsako pitaraṃ jotikaṃ gahapatiṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, gahapati, yena bhagavā tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena bhagavato pāde sirasā vanda – ‘dīghāvu, bhante, upāsako ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno.
Then the lay follower Dīghāvu addressed his father, the householder Jotika: “Come, householder, go to the Blessed One; having approached, pay homage with your head at the feet of the Blessed One on my behalf, saying: ‘Venerable sir, the lay follower Dīghāvu is afflicted, suffering, gravely ill.
Rồi cận sự nam Dīghāvu gọi cha mình là gia chủ Jotika và nói: “Thưa gia chủ, ông hãy đi đến Đức Thế Tôn; sau khi đến, hãy đảnh lễ chân Đức Thế Tôn bằng đầu thay lời con, rằng: ‘Bạch Thế Tôn, cận sự nam Dīghāvu bị bệnh, đau đớn, rất nặng.
So bhagavato pāde sirasā vandatī’ti.
He pays homage with his head at the feet of the Blessed One.’
Ông ấy đảnh lễ chân Đức Thế Tôn bằng đầu’.
Evañca vadehi – ‘sādhu kira, bhante, bhagavā yena dīghāvussa upāsakassa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti.
And say this: ‘Venerable sir, it would be good if the Blessed One would approach the dwelling of the lay follower Dīghāvu out of compassion.’”
Và hãy nói như vầy: ‘Bạch Thế Tôn, thật tốt lành nếu Đức Thế Tôn vì lòng từ bi mà đến trú xứ của cận sự nam Dīghāvu’.”
‘‘Evaṃ, tātā’’ti kho jotiko gahapati dīghāvussa upāsakassa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
“Yes, dear son,” replied the householder Jotika to the lay follower Dīghāvu, and having approached the Blessed One, he paid homage to him and sat down to one side.
“Vâng, con yêu,” gia chủ Jotika đáp lời cận sự nam Dīghāvu, rồi đi đến Đức Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho jotiko gahapati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘dīghāvu, bhante, upāsako ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno.
Seated to one side, the householder Jotika said to the Blessed One: “Venerable sir, the lay follower Dīghāvu is afflicted, suffering, gravely ill.
Ngồi xuống một bên, gia chủ Jotika thưa với Đức Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, cận sự nam Dīghāvu bị bệnh, đau đớn, rất nặng.
So bhagavato pāde sirasā vandati.
He pays homage with his head at the feet of the Blessed One.
Ông ấy đảnh lễ chân Đức Thế Tôn bằng đầu.
Evañca vadeti – ‘sādhu kira, bhante, bhagavā yena dīghāvussa upāsakassa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti.
And he says this: ‘Venerable sir, it would be good if the Blessed One would approach the dwelling of the lay follower Dīghāvu out of compassion.’”
Và ông ấy nói như vầy: ‘Bạch Thế Tôn, thật tốt lành nếu Đức Thế Tôn vì lòng từ bi mà đến trú xứ của cận sự nam Dīghāvu’.”
Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
The Blessed One assented by remaining silent.
Đức Thế Tôn im lặng chấp thuận.
Atha kho bhagavā nivāsetvā pattacīvaramādāya yena dīghāvussa upāsakassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then the Blessed One, having dressed, taking his bowl and robe, approached the dwelling of the lay follower Dīghāvu; having approached, he sat down on the prepared seat.
Rồi Đức Thế Tôn đắp y, cầm bát và y, đi đến trú xứ của cận sự nam Dīghāvu; sau khi đến, Ngài ngồi xuống chỗ đã được sửa soạn.
Nisajja kho bhagavā dīghāvuṃ upāsakaṃ etadavoca – ‘‘kacci te, dīghāvu, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ?
Having sat down, the Blessed One said to the lay follower Dīghāvu: “Are you coping, Dīghāvu, are you enduring?
Sau khi ngồi xuống, Đức Thế Tôn nói với cận sự nam Dīghāvu: “Này Dīghāvu, ông có được khỏe không, có chịu đựng được không?
Kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti, no abhikkamanti; paṭikkamosānaṃ paññāyati, no abhikkamo’’ti?
Are your painful feelings subsiding, not increasing; is their subsidence evident, not their increase?”
Các cảm thọ đau đớn có giảm đi không, không tăng lên sao? Sự giảm bớt có hiện rõ không, không tăng lên sao?”
‘‘Na me, bhante, khamanīyaṃ, na yāpanīyaṃ.
“I am not coping, venerable sir, I am not enduring.
“Bạch Thế Tôn, con không được khỏe, không chịu đựng được.
Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo’’ti.
My painful feelings are strongly increasing, not subsiding; their increase is evident, not their subsidence.”
Các cảm thọ đau đớn dữ dội đang tăng lên, không giảm đi; sự tăng lên hiện rõ, không giảm bớt.”
‘‘Tasmātiha te, dīghāvu, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘buddhe aveccappasādena samannāgato bhavissāmi – itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“Therefore, Dīghāvu, you should train yourself thus: ‘I will be endowed with unwavering faith in the Buddha: Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Awakened, accomplished in knowledge and conduct, Fortunate, Knower of the world, unsurpassed tamer of trainable people, Teacher of gods and humans, Buddha, Blessed One.’
“Vậy thì, này Dīghāvu, ông phải học tập như vầy: ‘Ta sẽ đầy đủ lòng tịnh tín bất động đối với Đức Phật, rằng: Đức Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đầy đủ Minh Hạnh, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật, Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato bhavissāmi akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi’.
In the Dhamma… in the Saṅgha… I will be endowed with the noble virtues: unbroken… conducive to concentration.’
Đối với Pháp…(v.v.)… đối với Tăng…(v.v.)… ta sẽ đầy đủ các giới hạnh được bậc Thánh yêu thích, không bị phá hoại…(v.v.)… đưa đến định’.
Evañhi te, dīghāvu, sikkhitabba’’nti.
Thus, Dīghāvu, you should train yourself.”
Này Dīghāvu, ông phải học tập như vậy.”
‘‘Yānimāni, bhante, bhagavatā cattāri sotāpattiyaṅgāni desitāni, saṃvijjante te dhammā mayi, ahañca tesu dhammesu sandissāmi.
“Venerable sir, these four factors of stream-entry that have been taught by the Blessed One, these qualities are present in me, and I am seen to be endowed with these qualities.
“Bạch Thế Tôn, bốn chi phần của bậc Nhập Lưu mà Đức Thế Tôn đã thuyết giảng, những pháp ấy có nơi con, và con thấy mình đầy đủ những pháp ấy.
Ahañhi, bhante, buddhe aveccappasādena samannāgato – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Indeed, venerable sir, I am endowed with unwavering faith in the Buddha: Indeed, the Blessed One… Teacher of gods and humans, Buddha, Blessed One.
Bạch Thế Tôn, con đầy đủ lòng tịnh tín bất động đối với Đức Phật, rằng: Đức Thế Tôn ấy là bậc…(v.v.)… Thiên Nhân Sư, Phật, Thế Tôn.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehī’’ti.
In the Dhamma… in the Saṅgha… I am endowed with the noble virtues: unbroken… conducive to concentration.”
Đối với Pháp…(v.v.)… đối với Tăng…(v.v.)… con đầy đủ các giới hạnh được bậc Thánh yêu thích, không bị phá hoại…(v.v.)… đưa đến định.”
‘‘Tasmātiha tvaṃ, dīghāvu, imesu catūsu sotāpattiyaṅgesu patiṭṭhāya cha vijjābhāgiye dhamme uttari bhāveyyāsi.
“Therefore, Dīghāvu, having established yourself in these four factors of stream-entry, you should further develop the six qualities pertaining to clear knowledge.
“Vậy thì, này Dīghāvu, ông hãy an trú trong bốn chi phần của bậc Nhập Lưu này, và tiếp tục tu tập sáu pháp thuộc phần minh.
Idha tvaṃ, dīghāvu, sabbasaṅkhāresu aniccānupassī viharāhi, anicce dukkhasaññī, dukkhe anattasaññī pahānasaññī virāgasaññī nirodhasaññīti.
Here, Dīghāvu, you should dwell contemplating impermanence in all formations, perceiving suffering in the impermanent, perceiving non-self in suffering, perceiving abandonment, perceiving dispassion, perceiving cessation.
Ở đây, này Dīghāvu, ông hãy an trú quán vô thường trong tất cả các hành, quán khổ trong vô thường, quán vô ngã trong khổ, quán sự đoạn trừ, quán sự ly tham, quán sự đoạn diệt.
Evañhi te, dīghāvu, sikkhitabba’’nti.
Thus, Dīghāvu, you should train yourself.”
Này Dīghāvu, ông phải học tập như vậy.”
‘‘Yeme, bhante, bhagavatā cha vijjābhāgiyā dhammā desitā, saṃvijjante te dhammā mayi, ahañca tesu dhammesu sandissāmi.
“Venerable sir, these six qualities pertaining to clear knowledge that have been taught by the Blessed One, these qualities are present in me, and I am seen to be endowed with these qualities.
“Bạch Thế Tôn, sáu pháp thuộc phần minh mà Đức Thế Tôn đã thuyết giảng, những pháp ấy có nơi con, và con thấy mình đầy đủ những pháp ấy.
Ahañhi, bhante, sabbasaṅkhāresu aniccānupassī viharāmi, anicce dukkhasaññī, dukkhe anattasaññī pahānasaññī virāgasaññī nirodhasaññī.
Indeed, venerable sir, I dwell contemplating impermanence in all formations, perceiving suffering in the impermanent, perceiving non-self in suffering, perceiving abandonment, perceiving dispassion, perceiving cessation.
Bạch Thế Tôn, con an trú quán vô thường trong tất cả các hành, quán khổ trong vô thường, quán vô ngã trong khổ, quán sự đoạn trừ, quán sự ly tham, quán sự đoạn diệt.
Api ca me, bhante, evaṃ hoti – ‘mā hevāyaṃ jotiko gahapati mamaccayena vighātaṃ āpajjī’’’ti* .
“Moreover, Venerable Sir, this thought occurred to me: ‘May this householder Jotika not fall into distress after my demise.’”
Và nữa, bạch Thế Tôn, con nghĩ rằng: ‘Mong rằng vị gia chủ Jotika này đừng gặp phải tai họa sau khi con qua đời.’
‘‘Mā tvaṃ, tāta dīghāvu, evaṃ manasākāsi.
“My dear Dīghāvu, do not think thus.
“Này con Dīghāvu, con đừng suy nghĩ như vậy.
Iṅgha tvaṃ, tāta dīghāvu, yadeva te bhagavā āha, tadeva tvaṃ sādhukaṃ manasi karohī’’ti.
Come now, my dear Dīghāvu, whatever the Blessed One said to you, focus your mind well on that very thing.”
Này con Dīghāvu, con hãy chú tâm thật kỹ vào điều mà Đức Thế Tôn đã dạy con.”
Atha kho bhagavā dīghāvuṃ upāsakaṃ iminā ovādena ovaditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
Then the Blessed One, having admonished Dīghāvu the lay follower with this admonition, rose from his seat and departed.
Rồi Đức Thế Tôn, sau khi giáo huấn cư sĩ Dīghāvu bằng lời khuyên này, Ngài đứng dậy rời chỗ ngồi và đi.
Atha kho dīghāvu upāsako acirapakkantassa bhagavato kālamakāsi.
Then Dīghāvu the lay follower passed away not long after the Blessed One had departed.
Rồi cư sĩ Dīghāvu đã qua đời không lâu sau khi Đức Thế Tôn rời đi.
Atha kho sambahulā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then a number of bhikkhus approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, they sat down to one side.
Rồi nhiều Tỳ-khưu đã đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, họ đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘yo so, bhante, dīghāvu nāma upāsako bhagavatā saṃkhittena ovādena ovadito so kālaṅkato.
Seated to one side, those bhikkhus said to the Blessed One: “Venerable Sir, that lay follower named Dīghāvu, who was admonished by the Blessed One with a brief admonition, has passed away.
Khi đã ngồi xuống một bên, các Tỳ-khưu ấy thưa với Đức Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, cư sĩ Dīghāvu, người đã được Đức Thế Tôn giáo huấn bằng lời khuyên vắn tắt, đã qua đời.
Tassa kā gati, ko abhisamparāyo’’ti?
What is his destination? What is his future state?”
Đạo lộ của ông ấy là gì, tái sinh của ông ấy sẽ ra sao?”
‘‘Paṇḍito, bhikkhave, dīghāvu upāsako, paccapādi* dhammassānudhammaṃ, na ca maṃ dhammādhikaraṇaṃ* vihesesi* .
“Dīghāvu the lay follower, bhikkhus, was wise; he practiced the Dhamma in accordance with the Dhamma, and he did not trouble me regarding the Dhamma.
“Này các Tỳ-khưu, cư sĩ Dīghāvu là người có trí tuệ, đã thực hành Pháp đúng Pháp, và không làm Ta phiền nhiễu về Pháp.
Dīghāvu, bhikkhave, upāsako pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā’’ti.
Dīghāvu the lay follower, bhikkhus, through the destruction of the five lower fetters, is an opapātika, one who attains parinibbāna there, one not liable to return from that world.”
Này các Tỳ-khưu, cư sĩ Dīghāvu, do sự đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, là một bậc hóa sinh, sẽ nhập Niết-bàn tại đó, không còn trở lại thế giới ấy nữa.”
Tatiyaṃ.
The Third.
Thứ ba.
1000. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca sāriputto āyasmā ca ānando sāvatthiyaṃ viharanti jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
1000. At one time, Venerable Sāriputta and Venerable Ānanda were staying in Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
1000. Một thời, Tôn giả Sāriputta và Tôn giả Ānanda đang trú tại Sāvatthī, trong vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Atha kho āyasmā ānando sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito…pe… ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘katinaṃ nu kho, āvuso sāriputta, dhammānaṃ samannāgamanahetu evamayaṃ pajā bhagavatā byākatā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’ti?
Then Venerable Ānanda, having arisen from solitary meditation in the evening… (thus he said) … Seated to one side, Venerable Ānanda said to Venerable Sāriputta: “Friend Sāriputta, by being endowed with how many qualities has this assembly been declared by the Blessed One to be stream-enterers (sotāpanna), not liable to fall into states of woe, assured, with enlightenment as their destination?”
Rồi Tôn giả Ānanda vào buổi chiều, sau khi xuất khỏi sự độc cư… (như trên)… khi đã ngồi xuống một bên, Tôn giả Ānanda thưa với Tôn giả Sāriputta rằng: “Này Hiền giả Sāriputta, do sự đầy đủ của bao nhiêu pháp mà chúng sinh này được Đức Thế Tôn tuyên bố là bậc Nhập Lưu, không còn rơi vào khổ cảnh, chắc chắn sẽ đạt đến Giác Ngộ?”
‘‘Catunnaṃ kho, āvuso, dhammānaṃ samannāgamanahetu evamayaṃ pajā bhagavatā byākatā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’.
“Friend, by being endowed with four qualities has this assembly been declared by the Blessed One to be stream-enterers (sotāpanna), not liable to fall into states of woe, assured, with enlightenment as their destination.”
“Này Hiền giả, do sự đầy đủ của bốn pháp mà chúng sinh này được Đức Thế Tôn tuyên bố là bậc Nhập Lưu, không còn rơi vào khổ cảnh, chắc chắn sẽ đạt đến Giác Ngộ.”
‘‘Katamesaṃ catunnaṃ?
“With which four?”
“Bốn pháp nào?”
Idhāvuso, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“Here, friend, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha: ‘Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Self-Awakened, accomplished in true knowledge and conduct, sublime, knower of worlds, unsurpassed leader of persons to be tamed, teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
“Này Hiền giả, ở đây, một Thánh đệ tử đầy đủ lòng tịnh tín bất động đối với Đức Phật – ‘Đức Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán… (như trên)… bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, bậc Phật, bậc Thế Tôn.’
Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
In the Dhamma… in the Saṅgha… and is endowed with noble virtues: unbroken… conducive to concentration.
Đối với Pháp… (như trên)… đối với Tăng… (như trên)… đầy đủ những giới hạnh được các bậc Thánh yêu thích, không bị sứt mẻ… (như trên)… dẫn đến định.
Imesaṃ kho, āvuso, catunnaṃ dhammānaṃ samannāgamanahetu evamayaṃ pajā bhagavatā byākatā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’ti.
It is by being endowed with these four qualities, friend, that this assembly has been declared by the Blessed One to be stream-enterers (sotāpanna), not liable to fall into states of woe, assured, with enlightenment as their destination.”
Này Hiền giả, do sự đầy đủ của bốn pháp này mà chúng sinh này được Đức Thế Tôn tuyên bố là bậc Nhập Lưu, không còn rơi vào khổ cảnh, chắc chắn sẽ đạt đến Giác Ngộ.”
Catutthaṃ.
The Fourth.
Thứ tư.
1001. Atha kho āyasmā sāriputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
1001. Then Venerable Sāriputta approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
1001. Rồi Tôn giả Sāriputta đã đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, Ngài đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ sāriputtaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘‘sotāpattiyaṅgaṃ, sotāpattiyaṅga’nti hidaṃ, sāriputta, vuccati.
Seated to one side, the Blessed One said to Venerable Sāriputta: “‘Component of stream-entry, component of stream-entry’ is said, Sāriputta.
Khi Tôn giả Sāriputta đã ngồi xuống một bên, Đức Thế Tôn thưa với Ngài rằng: “Này Sāriputta, người ta nói ‘chi phần của bậc Nhập Lưu, chi phần của bậc Nhập Lưu.’
Katamaṃ nu kho sāriputta, sotāpattiyaṅga’’nti?
What, Sāriputta, is the component of stream-entry?”
Này Sāriputta, chi phần của bậc Nhập Lưu là gì?”
‘‘Sappurisasaṃsevo hi, bhante, sotāpattiyaṅgaṃ, saddhammassavanaṃ sotāpattiyaṅgaṃ, yonisomanasikāro sotāpattiyaṅgaṃ, dhammānudhammappaṭipatti sotāpattiyaṅga’’nti.
“Association with good persons (sappurisasaṃseva), Venerable Sir, is a component of stream-entry; listening to the true Dhamma (saddhammassavana) is a component of stream-entry; proper attention (yonisomanasikāra) is a component of stream-entry; practice in accordance with the Dhamma (dhammānudhammappaṭipatti) is a component of stream-entry.”
“Bạch Thế Tôn, thân cận bậc thiện trí là chi phần của bậc Nhập Lưu, lắng nghe Chánh Pháp là chi phần của bậc Nhập Lưu, tác ý chân chánh là chi phần của bậc Nhập Lưu, thực hành Pháp đúng Pháp là chi phần của bậc Nhập Lưu.”
‘‘Sādhu sādhu, sāriputta!
“Excellent, excellent, Sāriputta!
“Lành thay, lành thay, Sāriputta!
Sappurisasaṃsevo hi, sāriputta, sotāpattiyaṅgaṃ, saddhammassavanaṃ sotāpattiyaṅgaṃ, yonisomanasikāro sotāpattiyaṅgaṃ, dhammānudhammappaṭipatti sotāpattiyaṅgaṃ’’.
Association with good persons (sappurisasaṃseva), Sāriputta, is a component of stream-entry; listening to the true Dhamma (saddhammassavana) is a component of stream-entry; proper attention (yonisomanasikāra) is a component of stream-entry; practice in accordance with the Dhamma (dhammānudhammappaṭipatti) is a component of stream-entry.”
Này Sāriputta, thân cận bậc thiện trí là chi phần của bậc Nhập Lưu, lắng nghe Chánh Pháp là chi phần của bậc Nhập Lưu, tác ý chân chánh là chi phần của bậc Nhập Lưu, thực hành Pháp đúng Pháp là chi phần của bậc Nhập Lưu.”
‘‘‘Soto, soto’ti hidaṃ, sāriputta, vuccati.
“‘Stream, stream’ is said, Sāriputta.
“Này Sāriputta, người ta nói ‘dòng suối, dòng suối.’
Katamo nu kho, sāriputta, soto’’ti?
What, Sāriputta, is the stream?”
Này Sāriputta, dòng suối là gì?”
‘‘Ayameva hi, bhante, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo soto, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhī’’ti.
“Indeed, Venerable Sir, this Noble Eightfold Path is the stream, namely: right view, right intention, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, right concentration.”
“Bạch Thế Tôn, chính Bát Chánh Đạo này là dòng suối, tức là: chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định.”
‘‘Sādhu sādhu, sāriputta!
“Excellent, excellent, Sāriputta!
“Lành thay, lành thay, Sāriputta!
Ayameva hi, sāriputta, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo soto, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi’’.
Indeed, Sāriputta, this Noble Eightfold Path is the stream, namely: right view… right concentration.”
Này Sāriputta, chính Bát Chánh Đạo này là dòng suối, tức là: chánh kiến… (như trên)… chánh định.”
‘‘‘Sotāpanno, sotāpanno’ti hidaṃ, sāriputta, vuccati.
“‘Stream-enterer, stream-enterer’ is said, Sāriputta.
“Này Sāriputta, người ta nói ‘bậc Nhập Lưu, bậc Nhập Lưu.’
Katamo nu kho, sāriputta, sotāpanno’’ti?
What, Sāriputta, is a stream-enterer?”
Này Sāriputta, bậc Nhập Lưu là gì?”
‘‘Yo hi, bhante, iminā ariyena aṭṭhaṅgikena maggena samannāgato ayaṃ vuccati sotāpanno, svāyaṃ āyasmā evaṃnāmo evaṃgotto’’ti.
“Indeed, Venerable Sir, whoever is endowed with this Noble Eightfold Path is called a stream-enterer, and this Venerable One is of such a name, of such a clan.”
“Bạch Thế Tôn, người nào đầy đủ Bát Chánh Đạo này thì được gọi là bậc Nhập Lưu, vị ấy có tên như thế này và dòng họ như thế này.”
‘‘Sādhu sādhu, sāriputta!
“Excellent, excellent, Sāriputta!
“Lành thay, lành thay, Sāriputta!
Yo hi, sāriputta, iminā ariyena aṭṭhaṅgikena maggena samannāgato ayaṃ vuccati sotāpanno, svāyaṃ āyasmā evaṃnāmo evaṃgotto’’ti.
Indeed, Sāriputta, whoever is endowed with this Noble Eightfold Path is called a stream-enterer, and this Venerable One is of such a name, of such a clan.”
Này Sāriputta, người nào đầy đủ Bát Chánh Đạo này thì được gọi là bậc Nhập Lưu, vị ấy có tên như thế này và dòng họ như thế này.”
Pañcamaṃ.
The Fifth.
Thứ năm.
Atha kho isidattapurāṇā thapatayo magge purisaṃ ṭhapesuṃ – ‘‘yadā tvaṃ, ambho purisa, passeyyāsi bhagavantaṃ āgacchantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ, atha amhākaṃ āroceyyāsī’’ti.
Then the carpenters Isidatta and Purāṇa stationed a man on the road: “Friend, when you see the Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Awakened One, approaching, then inform us.”
Rồi các thợ xây Isidatta và Purāṇa đã cho người đứng đợi trên đường – “Này anh, khi nào anh thấy Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, bậc Chánh Đẳng Giác đang đến, thì hãy báo cho chúng tôi.”
Dvīhatīhaṃ ṭhito kho so puriso addasa bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ.
That man, standing for two or three days, saw the Blessed One approaching from afar.
Sau hai ba ngày đứng đợi, người ấy đã thấy Đức Thế Tôn đang đến từ xa.
Disvāna yena isidattapurāṇā thapatayo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā isidattapurāṇe thapatayo etadavoca – ‘‘ayaṃ so, bhante, bhagavā āgacchati arahaṃ sammāsambuddho.
Having seen him, he approached the carpenters Isidatta and Purāṇa; having approached, he said to the carpenters Isidatta and Purāṇa: “Venerable Sirs, this is the Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Awakened One, approaching.
Sau khi thấy, người ấy đã đến chỗ các thợ xây Isidatta và Purāṇa; sau khi đến, người ấy thưa với các thợ xây Isidatta và Purāṇa rằng: “Bạch các ngài, Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, bậc Chánh Đẳng Giác đang đến đây.
Yassa dāni kālaṃ maññathā’’ti.
Do now what you think is fitting.”
Bây giờ các ngài thấy lúc nào thích hợp thì tùy ý.”
‘‘Tasmātiha, thapatayo, sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā.
"Therefore, headmen, the household life is cramped, a dusty path; going forth is the open air.
Này các thợ mộc, đời sống gia đình chật chội, là con đường đầy bụi bặm; còn đời sống xuất gia là khoảng không rộng mở.
Alañca pana vo, thapatayo, appamādāyā’’ti.
It is fit for you, headmen, to be heedful."
Này các thợ mộc, các ông nên sống không phóng dật.”
‘‘Atthi kho no, bhante, etamhā sambādhā añño sambādho sambādhataro ceva sambādhasaṅkhātataro cā’’ti.
"Venerable sir, we have another confinement that is more confined and more of a confinement than this confinement."
“Bạch Thế Tôn, ngoài sự chật chội này, chúng con còn có một sự chật chội khác, chật chội hơn và được xem là chật chội hơn.”
‘‘Katamo pana vo, thapatayo, etamhā sambādhā añño sambādho sambādhataro ceva sambādhasaṅkhātataro cā’’ti?
"What, headmen, is this other confinement of yours that is more confined and more of a confinement than this confinement?"
“Này các thợ mộc, ngoài sự chật chội này, sự chật chội khác nào chật chội hơn và được xem là chật chội hơn?”
‘‘Idha mayaṃ, bhante, yadā rājā pasenadi kosalo uyyānabhūmiṃ niyyātukāmo hoti, ye te rañño pasenadissa kosalassa nāgā opavayhā te kappetvā, yā tā rañño pasenadissa kosalassa pajāpatiyo piyā manāpā tā ekaṃ purato ekaṃ pacchato nisīdāpema.
"Here, venerable sir, when King Pasenadi of Kosala desires to go to the park, we make ready the royal elephants of King Pasenadi of Kosala, and seat his beloved and charming chief consorts, one in front and one behind.
“Bạch Thế Tôn, khi vua Pasenadi xứ Kosala muốn đi dạo vườn, chúng con trang bị những con voi được huấn luyện của vua Pasenadi xứ Kosala, và cho những hoàng hậu yêu quý, được ưa thích của vua Pasenadi xứ Kosala ngồi, một người phía trước, một người phía sau.
Tāsaṃ kho pana, bhante, bhaginīnaṃ evarūpo gandho hoti, seyyathāpi nāma gandhakaraṇḍakassa tāvadeva vivariyamānassa, yathā taṃ rājakaññānaṃ gandhena vibhūsitānaṃ.
And, venerable sir, those ladies have such a fragrance, like a fresh-opened perfume box, as is customary for royal princesses adorned with perfumes.
Bạch Thế Tôn, mùi hương của những hoàng hậu ấy giống như mùi hương từ một hộp hương vừa được mở ra, vì họ là những công chúa được trang điểm bằng hương thơm.
Tāsaṃ kho pana, bhante, bhaginīnaṃ evarūpo kāyasamphasso hoti, seyyathāpi nāma tūlapicuno vā kappāsapicuno vā, yathā taṃ rājakaññānaṃ sukhedhitānaṃ.
And, venerable sir, those ladies have such a bodily touch, like a cotton or silk tuft, as is customary for royal princesses who are delicately raised.
Bạch Thế Tôn, sự tiếp xúc thân thể của những hoàng hậu ấy giống như bông gòn hoặc bông vải, vì họ là những công chúa được nuôi dưỡng trong sự sung sướng.
Tasmiṃ kho pana, bhante, samaye nāgopi rakkhitabbo hoti, tāpi bhaginiyo rakkhitabbā honti, attāpi rakkhitabbo hoti.
At that time, venerable sir, the elephant must be guarded, those ladies must be guarded, and we ourselves must be guarded.
Bạch Thế Tôn, vào lúc ấy, chúng con phải bảo vệ voi, phải bảo vệ những hoàng hậu ấy, và cũng phải bảo vệ chính mình.
Na kho pana mayaṃ, bhante, abhijānāma tāsu bhaginīsu pāpakaṃ cittaṃ uppādetā.
Yet, venerable sir, we do not recall ever having generated an evil thought towards those ladies.
Bạch Thế Tôn, chúng con không hề biết mình đã khởi lên một ý nghĩ bất thiện nào đối với những hoàng hậu ấy.
Ayaṃ kho no, bhante, etamhā sambādhā añño sambādho sambādhataro ceva sambādhasaṅkhātataro cā’’ti.
This, venerable sir, is another confinement of ours that is more confined and more of a confinement than this confinement."
Bạch Thế Tôn, đây là sự chật chội khác của chúng con, chật chội hơn và được xem là chật chội hơn sự chật chội kia.”
‘‘Katamehi catūhi?
"With which four?
“Bốn pháp ấy là gì?
Idha, thapatayo, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, headmen, an Ariyan disciple is endowed with unwavering confidence in the Buddha: 'Indeed, that Blessed One is ... (as before) ... teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.'*
Này các thợ mộc, ở đây, một vị thánh đệ tử có niềm tin bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán… (v.v.)… là Bậc Đạo Sư của chư thiên và loài người, là Đức Phật, là Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… vigatamalamaccherena cetasā ajjhāgāraṃ vasati muttacāgo payatapāṇi vossaggarato yācayogo dānasaṃvibhāgarato.
...in the Dhamma ... (as before) ... in the Saṅgha ... (as before) ... dwells in a house with a mind free from the stain of stinginess, open-handed, pure-handed, delighting in giving, responsive to requests, delighting in the distribution of gifts.
Có niềm tin bất động nơi Giáo Pháp… (v.v.)… nơi Tăng Đoàn… (v.v.)… và sống tại gia với tâm không còn cấu uế và xan tham, là người xả bỏ, tay rộng mở, thích bố thí, sẵn sàng đáp ứng lời cầu xin, và thích chia sẻ vật thí.”
Imehi kho, thapatayo, catūhi dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo.
Indeed, householders, endowed with these four qualities, a noble disciple is a stream-enterer, not subject to downfall, certain, with enlightenment as their destination.
Này các thợ mộc, một đệ tử thánh được trang bị bốn pháp này là một bậc Nhập Lưu (Sotāpanna), không còn rơi vào khổ cảnh, chắc chắn sẽ đạt giác ngộ tối thượng.
‘‘Tumhe kho, thapatayo, buddhe aveccappasādena samannāgatā – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“Indeed, householders, you are endowed with unshakeable faith in the Buddha — ‘That Blessed One is indeed Arahant…pe… teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
"Này các thợ mộc, các ông có niềm tịnh tín bất động nơi Đức Phật rằng: ‘Đức Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán… (v.v.)… Bậc Đạo Sư của chư thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… yaṃ kho pana kiñci kule deyyadhammaṃ sabbaṃ taṃ appaṭivibhattaṃ sīlavantehi kalyāṇadhammehi.
In the Dhamma…pe… in the Saṅgha…pe… And whatever gifts there are in the family, all of that is undivided among the virtuous and those of good character.
Nơi Pháp… (v.v.)… nơi Tăng… (v.v.)… và bất cứ tài sản nào đáng cúng dường trong gia đình các ông, tất cả đều không chia sẻ với những người giữ giới và có thiện pháp.
Taṃ kiṃ maññatha, thapatayo, katividhā te kosalesu manussā ye tumhākaṃ samasamā, yadidaṃ – dānasaṃvibhāge’’ti?
What do you think, householders, how many kinds of people are there in Kosala who are equal to you in the distribution of gifts?”
Này các thợ mộc, các ông nghĩ sao, có bao nhiêu người ở xứ Kosala ngang bằng với các ông về việc chia sẻ bố thí?"
‘‘Lābhā no, bhante, suladdhaṃ no, bhante!
“Our gain, Venerable Sir, our excellent attainment, Venerable Sir!
"Bạch Thế Tôn, chúng con thật may mắn, thật được lợi ích!
Yesaṃ no bhagavā evaṃ pajānātī’’ti.
For whom the Blessed One thus knows us.”
Vì Đức Thế Tôn đã biết rõ về chúng con như vậy."
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Thứ sáu.
1003. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena veḷudvāraṃ nāma kosalānaṃ brāhmaṇagāmo tadavasari.
1003. Thus have I heard: At one time the Blessed One, while touring in Kosala with a large Saṅgha of bhikkhus, arrived at a brahmin village of the Kosalans called Veḷudvāra.
1003. Tôi nghe như vầy – Một thời, Đức Thế Tôn du hành trong xứ Kosala cùng với đại chúng Tỳ-kheo, đã đến một làng Bà-la-môn của dân Kosala tên là Veḷudvāra.
Assosuṃ kho te veḷudvāreyyakā brāhmaṇagahapatikā – ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ veḷudvāraṃ anuppatto.
The brahmin householders of Veḷudvāra heard: “Indeed, good sirs, the ascetic Gotama, a son of the Sakyas who renounced the world, while touring in Kosala with a large Saṅgha of bhikkhus, has arrived at Veḷudvāra.
Các Bà-la-môn gia chủ ở Veḷudvāra đã nghe rằng: "Sa-môn Gotama, con của dòng Sakya, đã xuất gia từ gia tộc Sakya, đang du hành trong xứ Kosala cùng với đại chúng Tỳ-kheo, đã đến Veḷudvāra.
Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā* .
And this excellent renown has spread abroad concerning that Venerable Gotama: ‘That Blessed One is indeed Arahant, Perfectly Self-Awakened, endowed with knowledge and conduct, sublime, knower of the worlds, unsurpassed leader of persons to be tamed, teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.
Tiếng tốt đẹp về Tôn giả Gotama ấy đã vang lừng như sau: ‘Đức Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đầy đủ Minh Hạnh, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti.
He makes known this world with its gods, Māras, and Brahmās, this generation with its ascetics and brahmins, its gods and humans, having realized it for himself through direct knowledge.
Ngài tự mình chứng ngộ bằng thắng trí thế giới này cùng với chư thiên, Ma vương, Phạm thiên, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, loài người và chư thiên, rồi tuyên bố.
So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti’.
He teaches the Dhamma that is good in the beginning, good in the middle, good in the end, with its meaning and its phrasing; he proclaims the holy life that is entirely complete and perfectly pure.’
Ngài thuyết pháp toàn hảo ở phần đầu, toàn hảo ở phần giữa, toàn hảo ở phần cuối, với ý nghĩa và văn từ đầy đủ, tuyên bố một đời sống Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn và thanh tịnh.
Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti.
It is good indeed to see such arahants.”
Thật tốt lành thay khi được chiêm ngưỡng những bậc A-la-hán như vậy!"
Atha kho te veḷudvāreyyakā brāhmaṇagahapatikā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then the brahmin householders of Veḷudvāra approached the Blessed One. Having approached, some bowed to the Blessed One and sat down to one side.
Rồi các Bà-la-môn gia chủ ở Veḷudvāra đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, một số người đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu; sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Some exchanged greetings with the Blessed One; having exchanged courteous and amiable talk, they sat down to one side.
Một số người chào hỏi Đức Thế Tôn; sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, họ ngồi xuống một bên.
Appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Some, having clasped their hands in salutation towards the Blessed One, sat down to one side.
Một số người chắp tay hướng về Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Appekacce bhagavato santike nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Some, having announced their name and clan to the Blessed One, sat down to one side.
Một số người xướng tên và dòng họ của mình trước Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Some remained silent and sat down to one side.
Một số người im lặng ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnā kho te veḷudvāreyyakā brāhmaṇagahapatikā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘mayaṃ, bho gotama, evaṃkāmā evaṃchandā evaṃadhippāyā – puttasambādhasayanaṃ ajjhāvaseyyāma, kāsikacandanaṃ paccanubhaveyyāma, mālāgandhavilepanaṃ dhāreyyāma, jātarūparajataṃ sādiyeyyāma, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyyāma.
Seated to one side, those brahmin householders of Veḷudvāra said to the Blessed One: “We, Venerable Gotama, desire thus, wish thus, intend thus: ‘May we dwell amidst the pleasures of family life, enjoy Kāsi sandalwood, wear garlands, perfumes, and ointments, accept gold and silver, and after the breakup of the body, subsequent to death, reappear in a good destination, a heavenly world.’
Ngồi xuống một bên, các Bà-la-môn gia chủ ở Veḷudvāra bạch Đức Thế Tôn rằng: "Bạch Tôn giả Gotama, chúng con mong muốn như vậy, ước nguyện như vậy, có ý định như vậy – chúng con muốn sống trong gia đình có con cái, muốn hưởng thụ trầm hương Kāsika, muốn đeo vòng hoa, hương liệu, phấn sáp, muốn chấp nhận vàng bạc châu báu, và sau khi thân hoại mạng chung, được sanh vào cõi thiện, cõi trời.
Tesaṃ no bhavaṃ gotamo amhākaṃ evaṃkāmānaṃ evaṃchandānaṃ evaṃadhippāyānaṃ tathā dhammaṃ desetu yathā mayaṃ puttasambādhasayanaṃ ajjhāvaseyyāma…pe… sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyyāmā’’ti.
May the Venerable Gotama teach the Dhamma to us, who thus desire, thus wish, thus intend, in such a way that we may dwell amidst the pleasures of family life…pe… reappear in a good destination, a heavenly world.”
Tôn giả Gotama xin hãy thuyết pháp cho chúng con, những người có mong muốn như vậy, ước nguyện như vậy, có ý định như vậy, để chúng con có thể sống trong gia đình có con cái… (v.v.)… và được sanh vào cõi thiện, cõi trời."
‘‘Katamo ca, gahapatayo, attupanāyiko dhammapariyāyo?
“And what, householders, is the discourse on the Dhamma that draws a comparison to oneself?
"Này các gia chủ, bài pháp về việc tự quy chiếu là gì?
Idha, gahapatayo, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘ahaṃ khosmi jīvitukāmo amaritukāmo sukhakāmo dukkhappaṭikūlo.
Here, householders, a noble disciple reflects thus: ‘I wish to live, not wishing to die; I desire happiness and am averse to suffering.
Ở đây, này các gia chủ, một đệ tử thánh suy xét như sau: ‘Ta mong muốn sống, không muốn chết; mong muốn hạnh phúc, ghét bỏ đau khổ.
Yo kho maṃ jīvitukāmaṃ amaritukāmaṃ sukhakāmaṃ dukkhappaṭikūlaṃ jīvitā voropeyya, na metaṃ assa piyaṃ manāpaṃ.
If someone were to deprive me of life, who wish to live, not wishing to die, who desire happiness and am averse to suffering, that would not be pleasing or agreeable to me.
Nếu có ai tước đoạt mạng sống của ta, người mong muốn sống, không muốn chết, mong muốn hạnh phúc, ghét bỏ đau khổ, thì điều đó sẽ không vừa ý, không dễ chịu đối với ta.
Ahañceva kho pana paraṃ jīvitukāmaṃ amaritukāmaṃ sukhakāmaṃ dukkhappaṭikūlaṃ jīvitā voropeyyaṃ, parassapi taṃ assa appiyaṃ amanāpaṃ.
And if I were to deprive another of life, who wishes to live, not wishing to die, who desires happiness and is averse to suffering, that would not be pleasing or agreeable to that other person either.
Nếu ta tước đoạt mạng sống của người khác, người mong muốn sống, không muốn chết, mong muốn hạnh phúc, ghét bỏ đau khổ, thì điều đó cũng sẽ không vừa ý, không dễ chịu đối với người ấy.
Yo kho myāyaṃ dhammo appiyo amanāpo, parassa peso dhammo appiyo amanāpo.
That state which is unpleasing and disagreeable to me is also unpleasing and disagreeable to others.
Pháp nào không vừa ý, không dễ chịu đối với ta, thì pháp ấy cũng không vừa ý, không dễ chịu đối với người khác.
Yo kho myāyaṃ dhammo appiyo amanāpo, kathāhaṃ paraṃ tena saṃyojeyya’nti!
Since that state is unpleasing and disagreeable to me, how could I impose it upon another?’
Pháp nào không vừa ý, không dễ chịu đối với ta, làm sao ta có thể dùng pháp ấy để ràng buộc người khác?’
So iti paṭisaṅkhāya attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti, parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti, pāṇātipātā veramaṇiyā ca vaṇṇaṃ bhāsati.
Having thus reflected, he himself refrains from the destruction of life, he encourages others to refrain from the destruction of life, and he speaks in praise of refraining from the destruction of life.
Sau khi suy xét như vậy, người ấy tự mình từ bỏ sát sanh, khuyến khích người khác từ bỏ sát sanh, và tán thán sự từ bỏ sát sanh.
Evamassāyaṃ kāyasamācāro tikoṭiparisuddho hoti.
Thus, his bodily conduct is purified in three ways.
Như vậy, hành vi thân của người ấy hoàn toàn thanh tịnh ở ba phương diện.
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘yo kho me adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyeyya, na metaṃ assa piyaṃ manāpaṃ.
“Furthermore, householders, a noble disciple reflects thus: ‘If someone were to take what is not given, in the manner of a thief, that would not be pleasing or agreeable to me.
"Lại nữa, này các gia chủ, một đệ tử thánh suy xét như sau: ‘Nếu có ai lấy của không cho, được xem là trộm cắp, thì điều đó sẽ không vừa ý, không dễ chịu đối với ta.
Ahañceva kho pana parassa adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyeyyaṃ, parassapi taṃ assa appiyaṃ amanāpaṃ.
And if I were to take what is not given from another, in the manner of a thief, that would not be pleasing or agreeable to that other person either.
Nếu ta lấy của không cho của người khác, được xem là trộm cắp, thì điều đó cũng sẽ không vừa ý, không dễ chịu đối với người ấy.
Yo kho myāyaṃ dhammo appiyo amanāpo, parassa peso dhammo appiyo amanāpo.
That state which is unpleasing and disagreeable to me is also unpleasing and disagreeable to others.
Pháp nào không vừa ý, không dễ chịu đối với ta, thì pháp ấy cũng không vừa ý, không dễ chịu đối với người khác.
Yo kho myāyaṃ dhammo appiyo amanāpo, kathāhaṃ paraṃ tena saṃyojeyya’nti!
Since that state is unpleasing and disagreeable to me, how could I impose it upon another?’
Pháp nào không vừa ý, không dễ chịu đối với ta, làm sao ta có thể dùng pháp ấy để ràng buộc người khác?’
So iti paṭisaṅkhāya attanā ca adinnādānā paṭivirato hoti, parañca adinnādānā veramaṇiyā samādapeti, adinnādānā veramaṇiyā ca vaṇṇaṃ bhāsati.
Having thus reflected, he himself refrains from taking what is not given, he encourages others to refrain from taking what is not given, and he speaks in praise of refraining from taking what is not given.
Sau khi suy xét như vậy, người ấy tự mình từ bỏ trộm cắp, khuyến khích người khác từ bỏ trộm cắp, và tán thán sự từ bỏ trộm cắp.
Evamassāyaṃ kāyasamācāro tikoṭiparisuddho hoti.
Thus, his bodily conduct is purified in three ways.
Như vậy, hành vi thân của người ấy hoàn toàn thanh tịnh ở ba phương diện.
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘yo kho me dāresu cārittaṃ āpajjeyya, na metaṃ assa piyaṃ manāpaṃ.
“Furthermore, householders, a noble disciple reflects thus: ‘If someone were to engage in misconduct regarding my partners, that would not be pleasing or agreeable to me.
"Lại nữa, này các gia chủ, một đệ tử thánh suy xét như sau: ‘Nếu có ai phạm hạnh bất chính với vợ của ta, thì điều đó sẽ không vừa ý, không dễ chịu đối với ta.
Ahañceva kho pana parassa dāresu cārittaṃ āpajjeyyaṃ, parassapi taṃ assa appiyaṃ amanāpaṃ.
And if I were to engage in misconduct regarding another’s partners, that would not be pleasing or agreeable to that other person either.
Nếu ta phạm hạnh bất chính với vợ của người khác, thì điều đó cũng sẽ không vừa ý, không dễ chịu đối với người ấy.
Yo kho myāyaṃ dhammo appiyo amanāpo, parassa peso dhammo appiyo amanāpo.
That state which is unpleasing and disagreeable to me is also unpleasing and disagreeable to others.
Pháp nào không vừa ý, không dễ chịu đối với ta, thì pháp ấy cũng không vừa ý, không dễ chịu đối với người khác.
Yo kho myāyaṃ dhammo appiyo amanāpo, kathāhaṃ paraṃ tena saṃyojeyya’nti!
Since that state is unpleasing and disagreeable to me, how could I impose it upon another?’
Pháp nào không vừa ý, không dễ chịu đối với ta, làm sao ta có thể dùng pháp ấy để ràng buộc người khác?’
So iti paṭisaṅkhāya attanā ca kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, parañca kāmesumicchācārā veramaṇiyā samādapeti, kāmesumicchācārā veramaṇiyā ca vaṇṇaṃ bhāsati.
Having thus reflected, he himself refrains from sexual misconduct, he encourages others to refrain from sexual misconduct, and he speaks in praise of refraining from sexual misconduct.
Sau khi suy xét như vậy, người ấy tự mình từ bỏ tà hạnh trong các dục, khuyến khích người khác từ bỏ tà hạnh trong các dục, và tán thán sự từ bỏ tà hạnh trong các dục.
Evamassāyaṃ kāyasamācāro tikoṭiparisuddho hoti.
Thus, his bodily conduct is purified in three ways.
Như vậy, hành vi thân của người ấy hoàn toàn thanh tịnh ở ba phương diện.
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘yo kho me musāvādena atthaṃ bhañjeyya, na metaṃ assa piyaṃ manāpaṃ.
“Furthermore, householders, a noble disciple reflects thus: ‘If someone were to harm my interests through false speech, that would not be pleasing or agreeable to me.
"Lại nữa, này các gia chủ, một đệ tử thánh suy xét như sau: ‘Nếu có ai dùng lời nói dối để làm hại lợi ích của ta, thì điều đó sẽ không vừa ý, không dễ chịu đối với ta.
Ahañceva kho pana parassa musāvādena atthaṃ bhañjeyyaṃ, parassapi taṃ assa appiyaṃ amanāpaṃ.
And if I were to harm another’s interests through false speech, that would not be pleasing or agreeable to that other person either.
Nếu ta dùng lời nói dối để làm hại lợi ích của người khác, thì điều đó cũng sẽ không vừa ý, không dễ chịu đối với người ấy.
Yo kho myāyaṃ dhammo appiyo amanāpo, parassa peso dhammo appiyo amanāpo.
That state which is unpleasing and disagreeable to me is also unpleasing and disagreeable to others.
Pháp nào không vừa ý, không dễ chịu đối với ta, thì pháp ấy cũng không vừa ý, không dễ chịu đối với người khác.
Yo kho myāyaṃ dhammo appiyo amanāpo, kathāhaṃ paraṃ tena saṃyojeyya’nti!
Since that state is unpleasing and disagreeable to me, how could I impose it upon another?’
Pháp nào không vừa ý, không dễ chịu đối với ta, làm sao ta có thể dùng pháp ấy để ràng buộc người khác?’
So iti paṭisaṅkhāya attanā ca musāvādā paṭivirato hoti, parañca musāvādā veramaṇiyā samādapeti, musāvādā veramaṇiyā ca vaṇṇaṃ bhāsati.
Having reflected thus, he himself abstains from false speech, encourages others to abstain from false speech, and speaks in praise of abstaining from false speech.
Vị ấy, sau khi quán xét như vậy, tự mình từ bỏ nói dối, khuyến khích người khác từ bỏ nói dối, và tán thán sự từ bỏ nói dối.
Evamassāyaṃ vacīsamācāro tikoṭiparisuddho hoti.
Thus, this conduct of his speech is purified in three ways.
Như vậy, hạnh kiểm lời nói của vị ấy được thanh tịnh ba phương diện.
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘yo kho maṃ samphabhāsena samphappalāpabhāsena samudācareyya, na metaṃ assa piyaṃ manāpaṃ.
“Furthermore, householders, a noble disciple reflects thus: ‘If someone were to address me with idle chatter, that would not be pleasing or agreeable to me.
“Này các gia chủ, hơn nữa, một đệ tử của bậc Thánh quán xét như sau: ‘Nếu ai đó dùng lời nói vô ích, lời nói phù phiếm để đối xử với ta, điều đó sẽ không phải là điều ta ưa thích, không phải là điều ta vừa lòng.
Ahañceva kho pana paraṃ samphabhāsena samphappalāpabhāsena samudācareyyaṃ, parassapi taṃ assa appiyaṃ amanāpaṃ.
If I myself were to address another with idle chatter, that would not be pleasing or agreeable to them.
Và nếu ta dùng lời nói vô ích, lời nói phù phiếm để đối xử với người khác, điều đó cũng sẽ không phải là điều người khác ưa thích, không phải là điều người khác vừa lòng.
Yo kho myāyaṃ dhammo appiyo amanāpo, parassa peso dhammo appiyo amanāpo.
This quality that is displeasing and disagreeable to me is also displeasing and disagreeable to others.
Pháp này đối với ta là không ưa thích, không vừa lòng, thì pháp đó đối với người khác cũng là không ưa thích, không vừa lòng.
Yo kho myāyaṃ dhammo appiyo amanāpo, kathāhaṃ paraṃ tena saṃyojeyya’nti!
This quality that is displeasing and disagreeable to me, how could I inflict it upon another?’
Pháp này đối với ta là không ưa thích, không vừa lòng, sao ta có thể dùng nó để ràng buộc người khác?’
So iti paṭisaṅkhāya attanā ca samphappalāpā paṭivirato hoti, parañca samphappalāpā veramaṇiyā samādapeti, samphappalāpā veramaṇiyā ca vaṇṇaṃ bhāsati.
Having reflected thus, he himself abstains from idle chatter, encourages others to abstain from idle chatter, and speaks in praise of abstaining from idle chatter.
Vị ấy, sau khi quán xét như vậy, tự mình từ bỏ lời nói phù phiếm, khuyến khích người khác từ bỏ lời nói phù phiếm, và tán thán sự từ bỏ lời nói phù phiếm.
Evamassāyaṃ vacīsamācāro tikoṭiparisuddho hoti.
Thus, this conduct of his speech is purified in three ways.
Như vậy, hạnh kiểm lời nói của vị ấy được thanh tịnh ba phương diện.
‘‘So buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti; dhamme …pe… saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti.
He is endowed with unwavering faith in the Buddha: ‘Indeed, the Blessed One is… Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One’; in the Dhamma… in the Saṅgha: ‘The Saṅgha of the Blessed One’s disciples is practicing well… the unsurpassed field of merit for the world.’
Vị ấy thành tựu với niềm tin bất động nơi Đức Phật – ‘Đức Thế Tôn ấy là… (văn tắt)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’; nơi Giáo Pháp… (văn tắt)… nơi Tăng chúng với niềm tin bất động – ‘Tăng chúng đệ tử của Đức Thế Tôn là những vị thực hành chân chính… (văn tắt)… là ruộng phước vô thượng của thế gian.’
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
He is endowed with virtues dear to the noble ones, unbroken… leading to concentration.
Vị ấy thành tựu với các giới hạnh được bậc Thánh ưa thích, không bị sứt mẻ… (văn tắt)… đưa đến định.
Yato kho, gahapatayo, ariyasāvako imehi sattahi saddhammehi* samannāgato hoti imehi catūhi ākaṅkhiyehi ṭhānehi, so ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ byākareyya – ‘khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni* khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto, sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’’ti.
When, householders, a noble disciple is endowed with these seven true qualities and these four desirable attributes, then if he so wishes, he can declare of himself: ‘Hell is destroyed for me, the animal realm is destroyed, the realm of hungry ghosts is destroyed, all states of woe, bad destinations, and perdition are destroyed. I am a stream-entrant, one not subject to falling into states of woe, assured, headed for enlightenment.’
Này các gia chủ, khi một đệ tử của bậc Thánh thành tựu với bảy thiện pháp này, với bốn điều mong ước này, vị ấy có thể tự mình tuyên bố nếu muốn – ‘Ta đã đoạn tận địa ngục, đoạn tận loài súc sinh, đoạn tận cảnh giới ngạ quỷ, đoạn tận đường ác, cõi dữ, sự đọa lạc. Ta là bậc Dự Lưu, không còn bị đọa lạc, chắc chắn sẽ đạt đến giác ngộ tối thượng.’”
‘‘Sāḷho nāma, bhante, bhikkhu kālaṅkato; tassa kā gati ko abhisamparāyo?
“Bhante, the bhikkhu Sāḷha has passed away; what is his destination, what is his future state?
“Bạch Đức Thế Tôn, Tỳ-kheo Sāḷha đã qua đời; sự tái sinh của vị ấy là gì, cảnh giới vị ấy sẽ đến là gì?
Nandā nāma, bhante, bhikkhunī kālaṅkatā; tassā kā gati ko abhisamparāyo?
Bhante, the bhikkhunī Nandā has passed away; what is her destination, what is her future state?
Bạch Đức Thế Tôn, Tỳ-kheo-ni Nandā đã qua đời; sự tái sinh của vị ấy là gì, cảnh giới vị ấy sẽ đến là gì?
Sudatto nāma, bhante, upāsako kālaṅkato; tassa kā gati ko abhisamparāyo?
Bhante, the lay follower Sudatta has passed away; what is his destination, what is his future state?
Bạch Đức Thế Tôn, cư sĩ Sudatta đã qua đời; sự tái sinh của vị ấy là gì, cảnh giới vị ấy sẽ đến là gì?
Sujātā nāma, bhante, upāsikā kālaṅkatā; tassā kā gati, ko abhisamparāyo’’ti?
Bhante, the lay follower Sujātā has passed away; what is her destination, what is her future state?”
Bạch Đức Thế Tôn, nữ cư sĩ Sujātā đã qua đời; sự tái sinh của vị ấy là gì, cảnh giới vị ấy sẽ đến là gì?”
‘‘Sāḷho, ānanda, bhikkhu kālaṅkato āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi.
“Sāḷha, Ānanda, the bhikkhu has passed away having, with the destruction of the taints, realized for himself with direct knowledge, in this very life, the taintless liberation of mind, liberation by wisdom, and dwelt therein.
“Này Ānanda, Tỳ-kheo Sāḷha đã qua đời. Do đoạn tận các lậu hoặc, vị ấy đã tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú trong tâm giải thoát, tuệ giải thoát vô lậu ngay trong hiện tại.
Nandā, ānanda, bhikkhunī kālaṅkatā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyinī anāvattidhammā tasmā lokā.
Nandā, Ānanda, the bhikkhunī has passed away with the destruction of the five lower fetters; she is of spontaneous birth, there she will attain final Nibbāna, not liable to return from that world.
Này Ānanda, Tỳ-kheo-ni Nandā đã qua đời. Do đoạn tận năm hạ phần kiết sử, vị ấy đã hóa sinh ở đó và đạt Niết Bàn, không còn trở lại thế giới đó nữa.
Sudatto, ānanda, upāsako kālaṅkato tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī; sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissati.
Sudatta, Ānanda, the lay follower has passed away with the destruction of three fetters, and with the attenuation of lust, hatred, and delusion, he is a once-returner; having come back to this world just one more time, he will make an end of suffering.
Này Ānanda, cư sĩ Sudatta đã qua đời. Do đoạn tận ba kiết sử, và tham, sân, si đã giảm thiểu, vị ấy là bậc Nhất Lai; chỉ một lần trở lại thế giới này nữa, vị ấy sẽ chấm dứt khổ đau.
Sujātā, ānanda, upāsikā kālaṅkatā tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā.
Sujātā, Ānanda, the lay follower has passed away with the destruction of three fetters, she is a stream-entrant, not subject to falling into states of woe, assured, headed for enlightenment.
Này Ānanda, nữ cư sĩ Sujātā đã qua đời. Do đoạn tận ba kiết sử, vị ấy là bậc Dự Lưu, không còn bị đọa lạc, chắc chắn sẽ đạt đến giác ngộ tối thượng.
‘‘Anacchariyaṃ kho panetaṃ, ānanda, yaṃ manussabhūto kālaṃ kareyya; tasmiṃ tasmiṃ ce maṃ kālaṅkate upasaṅkamitvā etamatthaṃ paṭipucchissatha.
“It is not surprising, Ānanda, that a human being should pass away; and if you were to approach me and question me about each of those who pass away.
“Này Ānanda, việc một người sinh ra rồi chết đi là điều không có gì lạ. Nếu cứ mỗi khi có người qua đời mà con đến hỏi Như Lai về điều đó,
Vihesā pesā, ānanda, assa tathāgatassa.
That would be a vexation for the Tathāgata, Ānanda.
thì điều đó sẽ làm phiền Như Lai, này Ānanda.
Tasmātihānanda, dhammādāsaṃ nāma dhammapariyāyaṃ desessāmi; yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ byākareyya – ‘khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto, sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’’.
Therefore, Ānanda, I shall teach you the Dhamma-mirror, a discourse on the Dhamma; endowed with which, a noble disciple, if he so wishes, can declare of himself: ‘Hell is destroyed for me, the animal realm is destroyed, the realm of hungry ghosts is destroyed, all states of woe, bad destinations, and perdition are destroyed. I am a stream-entrant, one not subject to falling into states of woe, assured, headed for enlightenment.’
Vì vậy, này Ānanda, Như Lai sẽ thuyết giảng một bài pháp gọi là ‘Tấm Gương Pháp’; nhờ đó, một đệ tử của bậc Thánh, nếu muốn, có thể tự mình tuyên bố – ‘Ta đã đoạn tận địa ngục, đoạn tận loài súc sinh, đoạn tận cảnh giới ngạ quỷ, đoạn tận đường ác, cõi dữ, sự đọa lạc. Ta là bậc Dự Lưu, không còn bị đọa lạc, chắc chắn sẽ đạt đến giác ngộ tối thượng.’”
‘‘Idha, ānanda, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“Here, Ānanda, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha: ‘Indeed, the Blessed One is… Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One’.
“Này Ānanda, ở đây, một đệ tử của bậc Thánh thành tựu với niềm tin bất động nơi Đức Phật – ‘Đức Thế Tôn ấy là… (văn tắt)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn.’
Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
In the Dhamma… in the Saṅgha… He is endowed with virtues dear to the noble ones, unbroken… leading to concentration.
Nơi Giáo Pháp… (văn tắt)… nơi Tăng chúng… (văn tắt)… Vị ấy thành tựu với các giới hạnh được bậc Thánh ưa thích, không bị sứt mẻ… (văn tắt)… đưa đến định.
Ayaṃ kho so, ānanda, dhammādāso dhammapariyāyo; yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ byākareyya – ‘khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto, sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’’ti.
This, Ānanda, is that Dhamma-mirror, that discourse on the Dhamma, endowed with which a noble disciple, if he so wishes, can declare of himself: ‘Hell is destroyed for me, the animal realm is destroyed, the realm of hungry ghosts is destroyed, all states of woe, bad destinations, and perdition are destroyed. I am a stream-entrant, one not subject to falling into states of woe, assured, headed for enlightenment.”
Này Ānanda, đây chính là tấm gương pháp đó, bài pháp đó; nhờ đó, một đệ tử của bậc Thánh, nếu muốn, có thể tự mình tuyên bố – ‘Ta đã đoạn tận địa ngục, đoạn tận loài súc sinh, đoạn tận cảnh giới ngạ quỷ, đoạn tận đường ác, cõi dữ, sự đọa lạc. Ta là bậc Dự Lưu, không còn bị đọa lạc, chắc chắn sẽ đạt đến giác ngộ tối thượng.’”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Bài kinh thứ tám.
1006. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kakkaṭo nāma, bhante, ñātike upāsako kālaṅkato; tassa kā gati, ko abhisamparāyo?
1006. Seated to one side, Venerable Ānanda said to the Blessed One: “Bhante, the lay follower named Kakkaṭa from the Ñātika clan has passed away; what is his destination, what is his future state?
1006. Ngồi một bên, Tôn giả Ānanda bạch với Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, nam cư sĩ ở Ñātika tên là Kakkaṭo đã mệnh chung; sanh thú của vị ấy là gì, đời sau sẽ ra sao?
Kaḷibho nāma, bhante, ñātike upāsako…pe… nikato nāma, bhante, ñātike upāsako…pe… kaṭissaho nāma, bhante, ñātike upāsako…pe… tuṭṭho nāma, bhante, ñātike upāsako…pe… santuṭṭho nāma, bhante, ñātike upāsako…pe… bhaddo nāma, bhante, ñātike upāsako…pe… subhaddo nāma, bhante, ñātike upāsako kālaṅkato; tassa kā gati ko abhisamparāyo’’ti?
Bhante, the lay follower named Kaḷibha from the Ñātika clan…pe… Bhante, the lay follower named Nikata from the Ñātika clan…pe… Bhante, the lay follower named Kaṭissaha from the Ñātika clan…pe… Bhante, the lay follower named Tuṭṭha from the Ñātika clan…pe… Bhante, the lay follower named Santuṭṭha from the Ñātika clan…pe… Bhante, the lay follower named Bhadda from the Ñātika clan…pe… Bhante, the lay follower named Subhadda from the Ñātika clan has passed away; what is his destination, what is his future state?”
Bạch Thế Tôn, nam cư sĩ ở Ñātika tên là Kaḷibho… Tóm lại… Bạch Thế Tôn, nam cư sĩ ở Ñātika tên là Nikato… Tóm lại… Bạch Thế Tôn, nam cư sĩ ở Ñātika tên là Kaṭissaho… Tóm lại… Bạch Thế Tôn, nam cư sĩ ở Ñātika tên là Tuṭṭho… Tóm lại… Bạch Thế Tôn, nam cư sĩ ở Ñātika tên là Santuṭṭho… Tóm lại… Bạch Thế Tôn, nam cư sĩ ở Ñātika tên là Bhaddo… Tóm lại… Bạch Thế Tôn, nam cư sĩ ở Ñātika tên là Subhaddo đã mệnh chung; sanh thú của vị ấy là gì, đời sau sẽ ra sao?”
‘‘Kakkaṭo, ānanda, upāsako kālaṅkato pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā.
“Ānanda, the lay follower Kakkaṭa, with the destruction of the five lower fetters, has arisen spontaneously, to attain final Nibbāna there, not to return from that world.
“Này Ānanda, nam cư sĩ Kakkaṭo đã mệnh chung, do đoạn tận năm hạ phần kiết sử, là bậc hóa sanh, sẽ nhập Niết-bàn tại cõi ấy, không còn trở lại thế giới này nữa.”
Kaḷibho, ānanda …pe… nikato, ānanda…pe… kaṭissaho, ānanda …pe… tuṭṭho, ānanda…pe… santuṭṭho, ānanda…pe… bhaddo, ānanda…pe… subhaddo, ānanda, upāsako kālaṅkato pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā.(Sabbe ekagatikā kātabbā).
Ānanda, Kaḷibha…pe… Ānanda, Nikata…pe… Ānanda, Kaṭissaha…pe… Ānanda, Tuṭṭha…pe… Ānanda, Santuṭṭha…pe… Ānanda, Bhadda…pe… Ānanda, Subhadda, the lay follower, with the destruction of the five lower fetters, has arisen spontaneously, to attain final Nibbāna there, not to return from that world. (All should be made to have the same destination).
“Này Ānanda, Kaḷibho… Tóm lại… Này Ānanda, Nikato… Tóm lại… Này Ānanda, Kaṭissaho… Tóm lại… Này Ānanda, Tuṭṭho… Tóm lại… Này Ānanda, Santuṭṭho… Tóm lại… Này Ānanda, Bhaddo… Tóm lại… Này Ānanda, nam cư sĩ Subhaddo đã mệnh chung, do đoạn tận năm hạ phần kiết sử, là bậc hóa sanh, sẽ nhập Niết-bàn tại cõi ấy, không còn trở lại thế giới này nữa. (Tất cả đều có cùng một sanh thú).
‘‘Paropaññāsa, ānanda, ñātike upāsakā kālaṅkatā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyino anāvattidhammā tasmā lokā.
“More than fifty lay followers from the Ñātika clan, Ānanda, have passed away, and with the destruction of the five lower fetters, they have arisen spontaneously, to attain final Nibbāna there, not to return from that world.
“Này Ānanda, hơn năm mươi nam cư sĩ ở Ñātika đã mệnh chung, do đoạn tận năm hạ phần kiết sử, là những bậc hóa sanh, sẽ nhập Niết-bàn tại cõi ấy, không còn trở lại thế giới này nữa.
Sādhikanavuti, ānanda, ñātike upāsakā kālaṅkatā tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmino; sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissanti.
More than ninety lay followers from the Ñātika clan, Ānanda, have passed away, and with the destruction of the three fetters and the attenuation of lust, hatred, and delusion, they are once-returners; having returned to this world just once, they will make an end of suffering.
Này Ānanda, hơn chín mươi nam cư sĩ ở Ñātika đã mệnh chung, do đoạn tận ba kiết sử, và do làm muội lược tham, sân, si, là bậc Nhất Lai; sau khi trở lại thế giới này một lần nữa, sẽ chấm dứt khổ đau.
Chātirekāni kho, ānanda, pañcasatāni ñātike upāsakā kālaṅkatā tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā.
More than five hundred lay followers from the Ñātika clan, Ānanda, have passed away, and with the destruction of the three fetters, they are Sotāpannas, not subject to falling into states of woe, assured, with enlightenment as their destination.
Này Ānanda, hơn năm trăm nam cư sĩ ở Ñātika đã mệnh chung, do đoạn tận ba kiết sử, là bậc Dự Lưu, không còn bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến chánh giác.
‘‘Anacchariyaṃ kho panetaṃ, ānanda, yaṃ manussabhūto kālaṃ kareyya; tasmiṃ tasmiṃ ce maṃ kālaṅkate upasaṅkamitvā etamatthaṃ paṭipucchissatha.
“It is no wonder, Ānanda, that a human being should pass away; if you were to come to me and ask about this matter every time someone passed away,
“Này Ānanda, việc một người đã sinh ra làm người rồi qua đời là điều không có gì đáng ngạc nhiên. Nếu mỗi khi có người mệnh chung, các ngươi lại đến hỏi Ta về điều đó,
Vihesā pesā, ānanda, assa tathāgatassa.
that, Ānanda, would be a bother for the Tathāgata.
thì điều đó, này Ānanda, sẽ là một sự phiền nhiễu cho Như Lai.
Tasmātihānanda, dhammādāsaṃ nāma dhammapariyāyaṃ desessāmi; yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ byākareyya – ‘khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto, sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’’.
Therefore, Ānanda, I shall teach you a Dhamma-mirror, an exposition of the Dhamma, by being endowed with which an Ariyan disciple, if he so wishes, can declare of himself: ‘I am one for whom hell is destroyed, for whom the animal realm is destroyed, for whom the realm of hungry ghosts is destroyed, for whom the planes of misery, bad destinations, and perdition are destroyed; I am a Sotāpanna, not subject to falling into states of woe, assured, with enlightenment as my destination.’ ”
Vì vậy, này Ānanda, Ta sẽ thuyết giảng pháp môn tên là Pháp Kính; bậc Thánh đệ tử nào thành tựu pháp môn này, khi mong muốn, có thể tự mình tuyên bố về mình rằng: ‘Ta đã đoạn tận địa ngục, đoạn tận sanh thú súc sanh, đoạn tận cảnh giới ngạ quỷ, đoạn tận các cõi dữ, ác thú, đọa xứ. Ta là bậc Dự Lưu, không còn bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến chánh giác.’”
‘‘Idhānanda, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“Here, Ānanda, an Ariyan disciple is endowed with unshakeable faith in the Buddha: ‘Indeed, the Blessed One is…pe… a teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
“Ở đây, này Ānanda, bậc Thánh đệ tử thành tựu niềm tin bất động vào Đức Phật: ‘Vì những lý do này, Thế Tôn là bậc… Tóm lại… là bậc Thầy của chư thiên và loài người, là Phật, là Thế Tôn.’”
Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
In the Dhamma…pe… in the Saṅgha…pe… he is endowed with the Ariyan beloved virtues, unbroken…pe… conducive to concentration.
“Vào Pháp… Tóm lại… vào Tăng… Tóm lại… vị ấy thành tựu các giới được các bậc Thánh ái mộ, không bị sứt mẻ… Tóm lại… đưa đến định.”
Ayaṃ kho so, ānanda, dhammādāso dhammapariyāyo; yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ byākareyya – ‘khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto, sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’’ti.
This, Ānanda, is that Dhamma-mirror, that exposition of the Dhamma, by being endowed with which an Ariyan disciple, if he so wishes, can declare of himself: ‘I am one for whom hell is destroyed, for whom the animal realm is destroyed, for whom the realm of hungry ghosts is destroyed, for whom the planes of misery, bad destinations, and perdition are destroyed; I am a Sotāpanna, not subject to falling into states of woe, assured, with enlightenment as my destination.’ ”
“Này Ānanda, đây chính là pháp môn Pháp Kính; bậc Thánh đệ tử nào thành tựu pháp môn này, khi mong muốn, có thể tự mình tuyên bố về mình rằng: ‘Ta đã đoạn tận địa ngục, đoạn tận sanh thú súc sanh, đoạn tận cảnh giới ngạ quỷ, đoạn tận các cõi dữ, ác thú, đọa xứ. Ta là bậc Dự Lưu, không còn bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến chánh giác.’”
Dasamaṃ.
The Tenth.
Kinh thứ mười.
‘‘Catūhi kho, bhikkhuniyo, dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo.
“Bhikkhunīs, an Ariyan disciple endowed with four qualities is a Sotāpanna, not subject to falling into states of woe, assured, with enlightenment as their destination.
“Này các tỳ-khưu-ni, bậc Thánh đệ tử thành tựu bốn pháp là bậc Dự Lưu, không còn bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến chánh giác.
Katamehi catūhi?
Which four?
Bốn pháp nào?
Idha, bhikkhuniyo, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, bhikkhunīs, an Ariyan disciple is endowed with unshakeable faith in the Buddha: ‘Indeed, the Blessed One is…pe… a teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Ở đây, này các tỳ-khưu-ni, bậc Thánh đệ tử thành tựu niềm tin bất động vào Đức Phật: ‘Vì những lý do này, Thế Tôn là bậc… Tóm lại… là bậc Thầy của chư thiên và loài người, là Phật, là Thế Tôn.’”
Dhamme …pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti, akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
In the Dhamma…pe… in the Saṅgha…pe… he is endowed with the Ariyan beloved virtues, unbroken…pe… conducive to concentration.
“Vào Pháp… Tóm lại… vào Tăng… Tóm lại… vị ấy thành tựu các giới được các bậc Thánh ái mộ, không bị sứt mẻ… Tóm lại… đưa đến định.”
Imehi kho, bhikkhuniyo, catūhi dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’ti.
Bhikkhunīs, an Ariyan disciple endowed with these four qualities is a Sotāpanna, not subject to falling into states of woe, assured, with enlightenment as their destination.”
“Này các tỳ-khưu-ni, bậc Thánh đệ tử thành tựu bốn pháp này là bậc Dự Lưu, không còn bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến chánh giác.”
Paṭhamaṃ.
The First.
Kinh thứ nhất.
1008. Sāvatthinidānaṃ.
1008. At Sāvatthī.
1008. Tại Sāvatthī.
‘‘Brāhmaṇā, bhikkhave, udayagāminiṃ nāma paṭipadaṃ paññapenti.
“Monks, brahmins teach a path called ‘the path to advancement’.
“Này các Tỳ-khưu, các Bà-la-môn thường chỉ dạy con đường gọi là con đường đi lên.”
Te sāvakaṃ evaṃ samādapenti – ‘ehi tvaṃ, ambho purisa, kālasseva uṭṭhāya pācīnamukho yāhi.
They exhort their disciple thus: ‘Come, good man, rise early and go facing east.
Họ khuyên dạy đệ tử của mình như sau: ‘Này thiện nam, hãy đến đây, hãy thức dậy từ sáng sớm và đi về hướng đông.’”
So tvaṃ mā sobbhaṃ parivajjehi, mā papātaṃ, mā khāṇuṃ, mā kaṇḍakaṭhānaṃ* , mā candaniyaṃ, mā oḷigallaṃ.
Do not avoid a pit, or a precipice, or a tree-stump, or a thorny patch, or a muddy bog, or a ditch.
“Ngươi chớ tránh hố sâu, chớ tránh vực thẳm, chớ tránh cọc nhọn, chớ tránh bụi gai, chớ tránh cống rãnh, chớ tránh vũng lầy.”
Yattha* papateyyāsi tattheva maraṇaṃ āgameyyāsi.
Wherever you might fall, there you will meet your death.
“Nơi nào ngươi ngã xuống, hãy chấp nhận cái chết ngay tại đó.”
Evaṃ tvaṃ, ambho purisa, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissasī’’’ti.
Thus, good man, with the breaking up of the body, after death, you will be reborn in a good destination, a heavenly world.’ ”
“Làm như vậy, này thiện nam, sau khi thân hoại mạng chung, ngươi sẽ được sanh về thiện thú, thiên giới.’”
‘‘Taṃ kho panetaṃ, bhikkhave, brāhmaṇānaṃ bālagamanametaṃ* mūḷhagamanametaṃ na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati.
“But that, monks, is a foolish path of brahmins, an ignorant path; it does not lead to disenchantment, dispassion, cessation, peace, direct knowledge, full enlightenment, Nibbāna.
“Nhưng, này các Tỳ-khưu, đó là con đường của kẻ ngu, con đường của kẻ si mê của các Bà-la-môn, không đưa đến nhàm chán, không đưa đến ly tham, không đưa đến đoạn diệt, không đưa đến an tịnh, không đưa đến thắng trí, không đưa đến chánh giác, không đưa đến Niết-bàn.”
Ahañca kho, bhikkhave, ariyassa vinaye udayagāminiṃ paṭipadaṃ paññapemi; yā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.
But, bhikkhus, in the Noble Discipline, I declare a path that leads to growth; one that conduces to complete disenchantment, dispassion, cessation, calm, direct knowledge, full enlightenment, and Nibbāna.
Này các Tỳ-khưu, Ta đây, trong Giới luật của bậc Thánh, Ta tuyên bố con đường đưa đến sự tăng trưởng; con đường ấy đưa đến sự nhàm chán hoàn toàn, ly tham, đoạn diệt, an tịnh, thắng trí, giác ngộ và Niết-bàn.
‘‘Katamā ca sā, bhikkhave, udayagāminī paṭipadā; yā ekantanibbidāya…pe… nibbānāya saṃvattati?
“And what, bhikkhus, is that path that leads to growth; one that conduces to complete disenchantment…to Nibbāna?
Này các Tỳ-khưu, thế nào là con đường đưa đến sự tăng trưởng ấy; con đường ấy đưa đến sự nhàm chán hoàn toàn… Niết-bàn?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti; dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
Here, bhikkhus, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha, thinking: ‘Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Self-Enlightened…teacher of devas and humans, the Buddha, the Blessed One.’ (He is endowed with unwavering faith) in the Dhamma…in the Saṅgha…and is endowed with the noble virtues: unbroken…conducive to concentration.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một đệ tử cao quý có lòng tin bất động nơi Đức Phật – là Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác… là Bậc Thầy của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn; có lòng tin bất động nơi Giáo Pháp… nơi Tăng đoàn… và có giới luật được bậc Thánh yêu quý, không bị sứt mẻ… đưa đến định.
Ayaṃ kho sā, bhikkhave, udayagāminī paṭipadā ekantanibbidāya…pe… nibbānāya saṃvattatī’’ti.
This, bhikkhus, is that path that leads to growth; one that conduces to complete disenchantment…to Nibbāna.”
Này các Tỳ-khưu, đây chính là con đường đưa đến sự tăng trưởng, đưa đến sự nhàm chán hoàn toàn… Niết-bàn.”
Dutiyaṃ.
The Second.
Bài kinh thứ hai.
1009. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca ānando āyasmā ca sāriputto sāvatthiyaṃ viharanti jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
1009. On one occasion, Venerable Ānanda and Venerable Sāriputta were staying in Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
1009. Một thời, Tôn giả Ānanda và Tôn giả Sāriputta đang trú tại Sāvatthī, trong khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.
Atha kho āyasmā sāriputto sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi.
Then, in the evening, Venerable Sāriputta rose from his seclusion and approached Venerable Ānanda; having approached, he exchanged greetings with Venerable Ānanda.
Rồi Tôn giả Sāriputta, vào buổi chiều, sau khi xuất khỏi thiền tịnh, đến chỗ Tôn giả Ānanda; sau khi đến, ngài chào hỏi Tôn giả Ānanda.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.
After exchanging courteous and amiable talk, he sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, ngài ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘katinaṃ kho, āvuso ānanda, dhammānaṃ pahānā, katinaṃ dhammānaṃ samannāgamanahetu, evamayaṃ pajā bhagavatā byākatā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’ti?
Seated to one side, Venerable Sāriputta said to Venerable Ānanda: “Friend Ānanda, by the abandonment of how many qualities, and by the attainment of how many qualities, has the Blessed One declared this populace to be stream-enterers, no longer subject to downfall, certain, destined for full enlightenment?”
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Sāriputta nói với Tôn giả Ānanda: “Này Hiền giả Ānanda, do sự đoạn trừ bao nhiêu pháp, và do sự thành tựu bao nhiêu pháp, mà Đức Thế Tôn đã tuyên bố rằng chúng sanh này là bậc Dự Lưu, không còn rơi vào ác đạo, chắc chắn, có Niết-bàn là nơi nương tựa cuối cùng?”
‘‘Catunnaṃ kho, āvuso, dhammānaṃ pahānā, catunnaṃ dhammānaṃ samannāgamanahetu, evamayaṃ pajā bhagavatā byākatā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’ti.
“Friend, by the abandonment of four qualities, and by the attainment of four qualities, has the Blessed One declared this populace to be stream-enterers, no longer subject to downfall, certain, destined for full enlightenment.”
“Này Hiền giả, do sự đoạn trừ bốn pháp, và do sự thành tựu bốn pháp, mà Đức Thế Tôn đã tuyên bố rằng chúng sanh này là bậc Dự Lưu, không còn rơi vào ác đạo, chắc chắn, có Niết-bàn là nơi nương tựa cuối cùng.”
‘‘Katamesaṃ catunnaṃ?
“Which four?
“Bốn pháp ấy là gì?
Yathārūpena kho, āvuso, buddhe appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tathārūpassa buddhe appasādo na hoti.
Friend, the untrained ordinary person who is endowed with such a lack of faith in the Buddha that, with the breakup of the body, after death, he reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell—such a lack of faith in the Buddha does not exist (in the noble disciple).
Này Hiền giả, một phàm phu không học hỏi, do sự không tịnh tín nơi Đức Phật mà sau khi thân hoại mạng chung, rơi vào cõi khổ, ác đạo, đọa xứ, địa ngục, thì đệ tử cao quý ấy không có sự không tịnh tín như vậy nơi Đức Phật.
Yathārūpena ca kho, āvuso, buddhe aveccappasādena samannāgato sutavā ariyasāvako kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati tathārūpassa buddhe aveccappasādo hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’’ti.
But, friend, the learned noble disciple who is endowed with such unwavering faith in the Buddha that, with the breakup of the body, after death, he reappears in a good destination, a heavenly world—such unwavering faith in the Buddha exists (in him), thinking: ‘Indeed, the Blessed One is…teacher of devas and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Này Hiền giả, một đệ tử cao quý đã học hỏi, do sự tịnh tín bất động nơi Đức Phật mà sau khi thân hoại mạng chung, sanh lên cõi thiện, cõi trời, thì đệ tử cao quý ấy có sự tịnh tín bất động như vậy nơi Đức Phật – là Đức Thế Tôn… là Bậc Thầy của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn.”
‘‘Yathārūpena ca kho, āvuso, dhamme appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tathārūpassa dhamme appasādo na hoti.
And, friend, the untrained ordinary person who is endowed with such a lack of faith in the Dhamma that, with the breakup of the body, after death, he reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell—such a lack of faith in the Dhamma does not exist (in the noble disciple).
“Này Hiền giả, một phàm phu không học hỏi, do sự không tịnh tín nơi Giáo Pháp mà sau khi thân hoại mạng chung, rơi vào cõi khổ, ác đạo, đọa xứ, địa ngục, thì đệ tử cao quý ấy không có sự không tịnh tín như vậy nơi Giáo Pháp.
Yathārūpena ca kho, āvuso, dhamme aveccappasādena samannāgato sutavā ariyasāvako kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati tathārūpassa dhamme aveccappasādo hoti – svākkhāto bhagavatā dhammo…pe… viññūhīti.
But, friend, the learned noble disciple who is endowed with such unwavering faith in the Dhamma that, with the breakup of the body, after death, he reappears in a good destination, a heavenly world—such unwavering faith in the Dhamma exists (in him), thinking: ‘The Dhamma is well-expounded by the Blessed One…to be comprehended by the wise.’
Này Hiền giả, một đệ tử cao quý đã học hỏi, do sự tịnh tín bất động nơi Giáo Pháp mà sau khi thân hoại mạng chung, sanh lên cõi thiện, cõi trời, thì đệ tử cao quý ấy có sự tịnh tín bất động như vậy nơi Giáo Pháp – Giáo Pháp do Đức Thế Tôn khéo thuyết giảng… được người trí tự mình chứng ngộ.
‘‘Yathārūpena ca kho, āvuso, saṅghe appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tathārūpassa saṅghe appasādo na hoti.
And, friend, the untrained ordinary person who is endowed with such a lack of faith in the Saṅgha that, with the breakup of the body, after death, he reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell—such a lack of faith in the Saṅgha does not exist (in the noble disciple).
“Này Hiền giả, một phàm phu không học hỏi, do sự không tịnh tín nơi Tăng đoàn mà sau khi thân hoại mạng chung, rơi vào cõi khổ, ác đạo, đọa xứ, địa ngục, thì đệ tử cao quý ấy không có sự không tịnh tín như vậy nơi Tăng đoàn.
Yathārūpena ca kho, āvuso, saṅghe aveccappasādena samannāgato sutavā ariyasāvako kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati tathārūpassa saṅghe aveccappasādo hoti – suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti.
But, friend, the learned noble disciple who is endowed with such unwavering faith in the Saṅgha that, with the breakup of the body, after death, he reappears in a good destination, a heavenly world—such unwavering faith in the Saṅgha exists (in him), thinking: ‘The Saṅgha of the Blessed One’s disciples is practicing well…the unsurpassed field of merit for the world.’
Này Hiền giả, một đệ tử cao quý đã học hỏi, do sự tịnh tín bất động nơi Tăng đoàn mà sau khi thân hoại mạng chung, sanh lên cõi thiện, cõi trời, thì đệ tử cao quý ấy có sự tịnh tín bất động như vậy nơi Tăng đoàn – Tăng chúng đệ tử của Đức Thế Tôn là những bậc hành trì chân chánh… là phước điền vô thượng của thế gian.”
‘‘Yathārūpena ca kho, āvuso, dussīlyena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tathārūpassa dussīlyaṃ na hoti.
And, friend, the untrained ordinary person who is endowed with such unvirtuous conduct that, with the breakup of the body, after death, he reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell—such unvirtuous conduct does not exist (in the noble disciple).
“Này Hiền giả, một phàm phu không học hỏi, do sự ác giới mà sau khi thân hoại mạng chung, rơi vào cõi khổ, ác đạo, đọa xứ, địa ngục, thì đệ tử cao quý ấy không có sự ác giới như vậy.
Yathārūpehi ca kho, āvuso, ariyakantehi sīlehi samannāgato sutavā ariyasāvako kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati tathārūpāni ariyakantāni sīlāni honti akhaṇḍāni…pe… samādhisaṃvattanikāni.
But, friend, the learned noble disciple who is endowed with such noble virtues that, with the breakup of the body, after death, he reappears in a good destination, a heavenly world—such noble virtues exist (in him): unbroken…conducive to concentration.
Này Hiền giả, một đệ tử cao quý đã học hỏi, do có giới luật được bậc Thánh yêu quý, không bị sứt mẻ… đưa đến định mà sau khi thân hoại mạng chung, sanh lên cõi thiện, cõi trời, thì đệ tử cao quý ấy có giới luật được bậc Thánh yêu quý như vậy, không bị sứt mẻ… đưa đến định.
Imesaṃ kho, āvuso, catunnaṃ dhammānaṃ pahānā imesaṃ catunnaṃ dhammānaṃ samannāgamanahetu evamayaṃ pajā bhagavatā byākatā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’ti.
Friend, by the abandonment of these four qualities and by the attainment of these four qualities, has the Blessed One declared this populace to be stream-enterers, no longer subject to downfall, certain, destined for full enlightenment.”
Này Hiền giả, do sự đoạn trừ bốn pháp này và do sự thành tựu bốn pháp này, mà Đức Thế Tôn đã tuyên bố rằng chúng sanh này là bậc Dự Lưu, không còn rơi vào ác đạo, chắc chắn, có Niết-bàn là nơi nương tựa cuối cùng.”
Tatiyaṃ.
The Third.
Bài kinh thứ ba.
1010. ‘‘Catūhi, bhikkhave, dhammehi samannāgato ariyasāvako sabbaduggatibhayaṃ samatikkanto hoti.
1010. “Bhikkhus, a noble disciple endowed with four qualities has transcended all fear of bad destinations.
1010. “Này các Tỳ-khưu, một đệ tử cao quý thành tựu bốn pháp thì vượt qua mọi sự sợ hãi ác đạo.
Katamehi catūhi?
Which four?
Bốn pháp ấy là gì?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, bhikkhus, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha, thinking: ‘Indeed, the Blessed One is…teacher of devas and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một đệ tử cao quý có lòng tin bất động nơi Đức Phật – là Đức Thế Tôn… là Bậc Thầy của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
(He is endowed with unwavering faith) in the Dhamma…in the Saṅgha…and is endowed with the noble virtues: unbroken…conducive to concentration.
Nơi Giáo Pháp… nơi Tăng đoàn… và có giới luật được bậc Thánh yêu quý, không bị sứt mẻ… đưa đến định.
Imehi kho, bhikkhave, catūhi dhammehi samannāgato ariyasāvako sabbaduggatibhayaṃ samatikkanto hotī’’ti.
Bhikkhus, a noble disciple endowed with these four qualities has transcended all fear of bad destinations.”
Này các Tỳ-khưu, một đệ tử cao quý thành tựu bốn pháp này thì vượt qua mọi sự sợ hãi ác đạo.”
Catutthaṃ.
The Fourth.
Bài kinh thứ tư.
1011. ‘‘Catūhi, bhikkhave, dhammehi samannāgato ariyasāvako sabbaduggativinipātabhayaṃ samatikkanto hoti.
1011. “Bhikkhus, a noble disciple endowed with four qualities has transcended all fear of bad destinations and lower realms.
1011. “Này các Tỳ-khưu, một đệ tử cao quý thành tựu bốn pháp thì vượt qua mọi sự sợ hãi ác đạo và đọa xứ.
Katamehi catūhi?
Which four?
Bốn pháp ấy là gì?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, bhikkhus, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha, thinking: ‘Indeed, the Blessed One is…teacher of devas and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một đệ tử cao quý có lòng tin bất động nơi Đức Phật – là Đức Thế Tôn… là Bậc Thầy của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
(He is endowed with unwavering faith) in the Dhamma…in the Saṅgha…and is endowed with the noble virtues: unbroken…conducive to concentration.
Nơi Giáo Pháp… nơi Tăng đoàn… và có giới luật được bậc Thánh yêu quý, không bị sứt mẻ… đưa đến định.
Imehi kho, bhikkhave, catūhi dhammehi samannāgato ariyasāvako sabbaduggativinipātabhayaṃ samatikkanto hotī’’ti.
Bhikkhus, a noble disciple endowed with these four qualities has transcended all fear of bad destinations and lower realms.”
Này các Tỳ-khưu, một đệ tử cao quý thành tựu bốn pháp này thì vượt qua mọi sự sợ hãi ác đạo và đọa xứ.”
Pañcamaṃ.
The Fifth.
Bài kinh thứ năm.
1012. ‘‘Ye te, bhikkhave, anukampeyyātha, ye ca sotabbaṃ maññeyyuṃ – mittā vā amaccā vā ñātī vā sālohitā vā – te, bhikkhave, catūsu sotāpattiyaṅgesu samādapetabbā, nivesetabbā, patiṭṭhāpetabbā.
1012. “Those whom you would compassionately regard, bhikkhus, and those who would consider it worth listening—be they friends, companions, relatives, or blood-kin—these, bhikkhus, should be encouraged, established, and settled in the four factors of stream-entry.
1012. “Này các Tỳ-khưu, những ai mà các ông muốn thương xót, và những ai mà các ông nghĩ rằng nên lắng nghe – dù là bạn bè, thân quyến, bà con hay huyết thống – thì này các Tỳ-khưu, những người ấy nên được khuyến khích, an trú và thiết lập trong bốn chi phần của bậc Dự Lưu.
Katamesu catūsu?
In which four?
Bốn chi phần ấy là gì?
Buddhe aveccappasāde samādapetabbā, nivesetabbā, patiṭṭhāpetabbā – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
They should be encouraged, established, and settled in unwavering faith in the Buddha, thinking: ‘Indeed, the Blessed One is…teacher of devas and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Nên được khuyến khích, an trú và thiết lập trong lòng tin bất động nơi Đức Phật – là Đức Thế Tôn… là Bậc Thầy của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantesu sīlesu samādapetabbā, nivesetabbā, patiṭṭhāpetabbā akhaṇḍesu…pe… samādhisaṃvattanikesu.
(They should be encouraged, established, and settled) in the Dhamma…in the Saṅgha…and in the noble virtues: unbroken…conducive to concentration.
Nơi Giáo Pháp… nơi Tăng đoàn… và trong giới luật được bậc Thánh yêu quý, không bị sứt mẻ… đưa đến định.
Ye te, bhikkhave, anukampeyyātha, ye ca sotabbaṃ maññeyyuṃ – mittā vā amaccā vā ñātī vā sālohitā vā – te, bhikkhave, imesu catūsu sotāpattiyaṅgesu samādapetabbā, nivesetabbā, patiṭṭhāpetabbā’’ti.
Those whom you would compassionately regard, bhikkhus, and those who would consider it worth listening—be they friends, companions, relatives, or blood-kin—these, bhikkhus, should be encouraged, established, and settled in these four factors of stream-entry.”
Này các Tỳ-khưu, những ai mà các ông muốn thương xót, và những ai mà các ông nghĩ rằng nên lắng nghe – dù là bạn bè, thân quyến, bà con hay huyết thống – thì này các Tỳ-khưu, những người ấy nên được khuyến khích, an trú và thiết lập trong bốn chi phần Dự Lưu này.”
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Bài kinh thứ sáu.
1013. ‘‘Ye te, bhikkhave, anukampeyyātha, ye ca sotabbaṃ maññeyyuṃ – mittā vā amaccā vā ñātī vā sālohitā vā – te, bhikkhave, catūsu sotāpattiyaṅgesu samādapetabbā, nivesetabbā, patiṭṭhāpetabbā.
1013. "Monks, those whom you would compassionate, and those who would consider it worth listening to – whether they are friends, associates, relatives, or kinsmen – those, monks, should be exhorted, established, and grounded in the four factors of stream-entry (sotāpattiyaṅga)."
1013. ‘‘Này các Tỳ-khưu, những người nào mà các ông muốn thương xót, và những người nào mà các ông nghĩ rằng nên nghe – dù là bạn bè, hay thân hữu, hay bà con, hay người cùng huyết thống – này các Tỳ-khưu, những người ấy cần phải được khích lệ, an trú, và thiết lập trong bốn chi phần của bậc Nhập Lưu (Sotāpattiyaṅga).
Katamesu catūsu?
"In which four?"
Bốn chi phần nào?
Buddhe aveccappasāde samādapetabbā, nivesetabbā, patiṭṭhāpetabbā – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’’ti.
"They should be exhorted, established, and grounded in unwavering faith in the Buddha, thus: 'Indeed, that Blessed One is...pe... Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.'"
Cần phải được khích lệ, an trú, và thiết lập trong niềm tịnh tín bất động đối với Đức Phật – "Đức Thế Tôn ấy là bậc... (v.v.)... Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn."
‘‘Siyā, bhikkhave, catunnaṃ mahābhūtānaṃ aññathattaṃ – pathavīdhātuyā, āpodhātuyā, tejodhātuyā, vāyodhātuyā – na tveva buddhe aveccappasādena samannāgatassa ariyasāvakassa siyā aññathattaṃ.
"Monks, there might be a change in the four great primary elements – the earth element, the water element, the fire element, the air element – but there will be no change in an Ariyan disciple endowed with unwavering faith in the Buddha."
Này các Tỳ-khưu, có thể có sự thay đổi của bốn đại yếu tố – yếu tố đất, yếu tố nước, yếu tố lửa, yếu tố gió – nhưng không thể có sự thay đổi của một Thánh đệ tử đã thành tựu niềm tịnh tín bất động đối với Đức Phật.
Tatridaṃ aññathattaṃ – so vata buddhe aveccappasādena samannāgato ariyasāvako nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā pettivisayaṃ vā upapajjissatī’’ti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
"This change means: 'It is possible that an Ariyan disciple endowed with unwavering faith in the Buddha might be reborn in hell, or in the animal realm, or in the realm of hungry ghosts' – such a possibility does not exist."
Sự thay đổi đó là: "Thánh đệ tử đã thành tựu niềm tịnh tín bất động đối với Đức Phật ấy chắc chắn sẽ tái sinh vào địa ngục, hay cảnh giới súc sinh, hay cảnh giới ngạ quỷ" – điều đó là không thể có.
‘‘Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantesu sīlesu samādapetabbā, nivesetabbā, patiṭṭhāpetabbā akhaṇḍesu…pe… samādhisaṃvattanikesu.
"In the Dhamma...pe... in the Saṅgha...pe... they should be exhorted, established, and grounded in the Ariyan beloved virtues (sīla) which are unbroken...pe... and conducive to concentration."
Cần phải được khích lệ, an trú, và thiết lập trong... đối với Giáo Pháp... (v.v.)... đối với Tăng đoàn... (v.v.)... trong những giới hạnh được các bậc Thánh yêu thích, không bị sứt mẻ... (v.v.)... dẫn đến định.
Siyā, bhikkhave, catunnaṃ mahābhūtānaṃ aññathattaṃ – pathavīdhātuyā, āpodhātuyā, tejodhātuyā, vāyodhātuyā – na tveva ariyakantehi sīlehi samannāgatassa ariyasāvakassa siyā aññathattaṃ.
"Monks, there might be a change in the four great primary elements – the earth element, the water element, the fire element, the air element – but there will be no change in an Ariyan disciple endowed with the Ariyan beloved virtues."
Này các Tỳ-khưu, có thể có sự thay đổi của bốn đại yếu tố – yếu tố đất, yếu tố nước, yếu tố lửa, yếu tố gió – nhưng không thể có sự thay đổi của một Thánh đệ tử đã thành tựu những giới hạnh được các bậc Thánh yêu thích.
Tatridaṃ aññathattaṃ – so vata ariyakantehi sīlehi samannāgato ariyasāvako nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā pettivisayaṃ vā upapajjissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
"This change means: 'It is possible that an Ariyan disciple endowed with the Ariyan beloved virtues might be reborn in hell, or in the animal realm, or in the realm of hungry ghosts' – such a possibility does not exist."
Sự thay đổi đó là: "Thánh đệ tử đã thành tựu những giới hạnh được các bậc Thánh yêu thích ấy chắc chắn sẽ tái sinh vào địa ngục, hay cảnh giới súc sinh, hay cảnh giới ngạ quỷ" – điều đó là không thể có.
Ye te, bhikkhave, anukampeyyātha, ye ca sotabbaṃ maññeyyuṃ – mittā vā amaccā vā ñātī vā sālohitā vā – te, bhikkhave, imesu catūsu sotāpattiyaṅgesu samādapetabbā, nivesetabbā, patiṭṭhāpetabbā’’ti.
"Monks, those whom you would compassionate, and those who would consider it worth listening to – whether they are friends, associates, relatives, or kinsmen – those, monks, should be exhorted, established, and grounded in these four factors of stream-entry."
Này các Tỳ-khưu, những người nào mà các ông muốn thương xót, và những người nào mà các ông nghĩ rằng nên nghe – dù là bạn bè, hay thân hữu, hay bà con, hay người cùng huyết thống – này các Tỳ-khưu, những người ấy cần phải được khích lệ, an trú, và thiết lập trong bốn chi phần của bậc Nhập Lưu này.
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ bảy.
‘‘Sādhu kho, āvuso, buddhe aveccappasādena samannāgamanaṃ hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
"It is good, friends, to be endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: 'Indeed, that Blessed One is...pe... Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.'"
‘‘Lành thay, thưa chư hiền, sự thành tựu niềm tịnh tín bất động đối với Đức Phật – "Đức Thế Tôn ấy là bậc... (v.v.)... Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn."
Buddhe aveccappasādena samannāgamanahetu kho, āvuso, evamidhekacce sattā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti.
"Because they are endowed with unwavering faith in the Buddha, friends, some beings here, at the breaking up of the body, after death, are reborn in a good destination, a heavenly world."
Thưa chư hiền, do nhân duyên thành tựu niềm tịnh tín bất động đối với Đức Phật, một số chúng sinh ở đây, sau khi thân hoại mạng chung, tái sinh vào thiện thú, cõi trời.
Sādhu kho, āvuso, dhamme…pe… saṅghe…pe… sādhu kho, āvuso, ariyakantehi sīlehi samannāgamanaṃ hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
"It is good, friends, in the Dhamma...pe... in the Saṅgha...pe... it is good, friends, to be endowed with the Ariyan beloved virtues which are unbroken...pe... and conducive to concentration."
Lành thay, thưa chư hiền, đối với Giáo Pháp... (v.v.)... đối với Tăng đoàn... (v.v.)... lành thay, thưa chư hiền, sự thành tựu những giới hạnh được các bậc Thánh yêu thích, không bị sứt mẻ... (v.v.)... dẫn đến định.
Ariyakantehi sīlehi samannāgamanahetu kho, āvuso, evamidhekacce sattā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantī’’ti.
"Because they are endowed with the Ariyan beloved virtues, friends, some beings here, at the breaking up of the body, after death, are reborn in a good destination, a heavenly world."
Thưa chư hiền, do nhân duyên thành tựu những giới hạnh được các bậc Thánh yêu thích, một số chúng sinh ở đây, sau khi thân hoại mạng chung, tái sinh vào thiện thú, cõi trời.’’
‘‘Sādhu kho, mārisa moggallāna, buddhe aveccappasādena samannāgamanaṃ hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
"It is good, Venerable Moggallāna, to be endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: 'Indeed, that Blessed One is...pe... Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.'"
‘‘Lành thay, thưa Tôn giả Moggallāna, sự thành tựu niềm tịnh tín bất động đối với Đức Phật – "Đức Thế Tôn ấy là bậc... (v.v.)... Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn."
Buddhe aveccappasādena samannāgamanahetu kho, mārisa moggallāna, evamidhekacce sattā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti.
"Because they are endowed with unwavering faith in the Buddha, Venerable Moggallāna, some beings here, at the breaking up of the body, after death, are reborn in a good destination, a heavenly world."
Thưa Tôn giả Moggallāna, do nhân duyên thành tựu niềm tịnh tín bất động đối với Đức Phật, một số chúng sinh ở đây, sau khi thân hoại mạng chung, tái sinh vào thiện thú, cõi trời.
Sādhu kho, mārisa moggallāna, dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgamanaṃ hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
"It is good, Venerable Moggallāna, in the Dhamma...pe... in the Saṅgha...pe... to be endowed with the Ariyan beloved virtues which are unbroken...pe... and conducive to concentration."
Lành thay, thưa Tôn giả Moggallāna, đối với Giáo Pháp... (v.v.)... đối với Tăng đoàn... (v.v.)... lành thay, thưa Tôn giả Moggallāna, sự thành tựu những giới hạnh được các bậc Thánh yêu thích, không bị sứt mẻ... (v.v.)... dẫn đến định.
Ariyakantehi sīlehi samannāgamanahetu kho, mārisa moggallāna, evamidhekacce sattā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantī’’ti.
"Because they are endowed with the Ariyan beloved virtues, Venerable Moggallāna, some beings here, at the breaking up of the body, after death, are reborn in a good destination, a heavenly world."
Thưa Tôn giả Moggallāna, do nhân duyên thành tựu những giới hạnh được các bậc Thánh yêu thích, một số chúng sinh ở đây, sau khi thân hoại mạng chung, tái sinh vào thiện thú, cõi trời.’’
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Thứ tám.
‘‘Sādhu kho, āvuso, buddhe aveccappasādena samannāgamanaṃ hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
"It is good, friends, to be endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: 'Indeed, that Blessed One is...pe... Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.'"
‘‘Lành thay, thưa chư hiền, sự thành tựu niềm tịnh tín bất động đối với Đức Phật – "Đức Thế Tôn ấy là bậc... (v.v.)... Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn."
Buddhe aveccappasādena samannāgamanahetu kho, āvuso, evamidhekacce sattā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā.
"Because they are endowed with unwavering faith in the Buddha, friends, some beings here, at the breaking up of the body, after death, have been reborn in a good destination, a heavenly world."
Thưa chư hiền, do nhân duyên thành tựu niềm tịnh tín bất động đối với Đức Phật, một số chúng sinh ở đây, sau khi thân hoại mạng chung, đã tái sinh vào thiện thú, cõi trời.
Sādhu kho, āvuso, dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgamanaṃ hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
"It is good, friends, in the Dhamma...pe... in the Saṅgha...pe... to be endowed with the Ariyan beloved virtues which are unbroken...pe... and conducive to concentration."
Lành thay, thưa chư hiền, đối với Giáo Pháp... (v.v.)... đối với Tăng đoàn... (v.v.)... lành thay, thưa chư hiền, sự thành tựu những giới hạnh được các bậc Thánh yêu thích, không bị sứt mẻ... (v.v.)... dẫn đến định.
Ariyakantehi sīlehi samannāgamanahetu kho, āvuso, evamidhekacce sattā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’’ti.
"Because they are endowed with the Ariyan beloved virtues, friends, some beings here, at the breaking up of the body, after death, have been reborn in a good destination, a heavenly world."
Thưa chư hiền, do nhân duyên thành tựu những giới hạnh được các bậc Thánh yêu thích, một số chúng sinh ở đây, sau khi thân hoại mạng chung, đã tái sinh vào thiện thú, cõi trời.’’
‘‘Sādhu kho, mārisa moggallāna, buddhe aveccappasādena samannāgamanaṃ hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
"It is good, Venerable Moggallāna, to be endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: 'Indeed, that Blessed One is...pe... Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.'"
‘‘Lành thay, thưa Tôn giả Moggallāna, sự thành tựu niềm tịnh tín bất động đối với Đức Phật – "Đức Thế Tôn ấy là bậc... (v.v.)... Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn."
Buddhe aveccappasādena samannāgamanahetu kho, mārisa moggallāna, evamidhekacce sattā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā.
"Because they are endowed with unwavering faith in the Buddha, Venerable Moggallāna, some beings here, at the breaking up of the body, after death, have been reborn in a good destination, a heavenly world."
Thưa Tôn giả Moggallāna, do nhân duyên thành tựu niềm tịnh tín bất động đối với Đức Phật, một số chúng sinh ở đây, sau khi thân hoại mạng chung, đã tái sinh vào thiện thú, cõi trời.
Sādhu kho, mārisa moggallāna, dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgamanaṃ hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
"It is good, Venerable Moggallāna, in the Dhamma...pe... in the Saṅgha...pe... to be endowed with the Ariyan beloved virtues which are unbroken...pe... and conducive to concentration."
Lành thay, thưa Tôn giả Moggallāna, đối với Giáo Pháp... (v.v.)... đối với Tăng đoàn... (v.v.)... lành thay, thưa Tôn giả Moggallāna, sự thành tựu những giới hạnh được các bậc Thánh yêu thích, không bị sứt mẻ... (v.v.)... dẫn đến định.
Ariyakantehi sīlehi samannāgamanahetu kho, mārisa moggallāna, evamidhekacce sattā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’’ti.
"Because they are endowed with the Ariyan beloved virtues, Venerable Moggallāna, some beings here, at the breaking up of the body, after death, have been reborn in a good destination, a heavenly world."
Thưa Tôn giả Moggallāna, do nhân duyên thành tựu những giới hạnh được các bậc Thánh yêu thích, một số chúng sinh ở đây, sau khi thân hoại mạng chung, đã tái sinh vào thiện thú, cõi trời.’’
Navamaṃ.
The Ninth.
Thứ chín.
‘‘Sādhu kho, āvuso, buddhe aveccappasādena samannāgamanaṃ hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
"It is good, friends, to be endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: 'Indeed, that Blessed One is...pe... Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.'"
‘‘Lành thay, thưa chư hiền, sự thành tựu niềm tịnh tín bất động đối với Đức Phật – "Đức Thế Tôn ấy là bậc... (v.v.)... Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn."
Buddhe aveccappasādena samannāgamanahetu kho, āvuso, evamidhekacce sattā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā.
“Indeed, friends, it is because of one's possession of unwavering faith in the Buddha that some beings here become stream-enterers, no longer subject to downfall, certain of enlightenment.
Này các hiền hữu, do sự thành tựu với niềm tịnh tín bất động nơi Đức Phật, một số chúng sanh ở đây trở thành bậc Nhập Lưu (Sotāpanna), không còn đọa vào cõi khổ, chắc chắn hướng đến Giác ngộ tối thượng.
Sādhu kho, āvuso, dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgamanaṃ hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
It is good, friends, to be endowed with unwavering faith in the Dhamma…pe… in the Saṅgha…pe… to be endowed with the noble virtues that are unbroken…pe… conducive to concentration.
Này các hiền hữu, thật tốt lành thay, sự thành tựu với Pháp… (v.v.)… Tăng… (v.v.)… với các giới luật cao quý được bậc Thánh ưa thích, không bị sứt mẻ… (v.v.)… dẫn đến định tâm.
Ariyakantehi sīlehi samannāgamanahetu kho, āvuso, evamidhekacce sattā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’ti.
Indeed, friends, it is because of one's possession of the noble virtues that some beings here become stream-enterers, no longer subject to downfall, certain of enlightenment.”
Này các hiền hữu, do sự thành tựu với các giới luật cao quý được bậc Thánh ưa thích, một số chúng sanh ở đây trở thành bậc Nhập Lưu (Sotāpanna), không còn đọa vào cõi khổ, chắc chắn hướng đến Giác ngộ tối thượng.”
‘‘Sādhu kho, mārisa, buddhe aveccappasādena samannāgamanaṃ hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“It is good, venerable sir, to be endowed with unwavering faith in the Buddha: ‘Indeed, the Blessed One is…pe… Teacher of devas and humans, the Buddha, the Blessed One.’
“Thật tốt lành thay, thưa Tôn giả, sự thành tựu với niềm tịnh tín bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Đức Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán… (v.v.)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn’.
Buddhe aveccappasādena samannāgamanahetu kho, mārisa, evamayaṃ pajā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā.
Indeed, venerable sir, it is because of one's possession of unwavering faith in the Buddha that this populace becomes stream-enterers, no longer subject to downfall, certain of enlightenment.
Thưa Tôn giả, do sự thành tựu với niềm tịnh tín bất động nơi Đức Phật, do đó, quần chúng này là bậc Nhập Lưu (Sotāpanna), không còn đọa vào cõi khổ, chắc chắn hướng đến Giác ngộ tối thượng.
Sādhu kho, mārisa, dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgamanaṃ hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
It is good, venerable sir, to be endowed with unwavering faith in the Dhamma…pe… in the Saṅgha…pe… to be endowed with the noble virtues that are unbroken…pe… conducive to concentration.
Thưa Tôn giả, thật tốt lành thay, sự thành tựu với Pháp… (v.v.)… Tăng… (v.v.)… với các giới luật cao quý được bậc Thánh ưa thích, không bị sứt mẻ… (v.v.)… dẫn đến định tâm.
Ariyakantehi sīlehi samannāgamanahetu kho, mārisa, evamayaṃ pajā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’ti.
Indeed, venerable sir, it is because of one's possession of the noble virtues that this populace becomes stream-enterers, no longer subject to downfall, certain of enlightenment.”
Thưa Tôn giả, do sự thành tựu với các giới luật cao quý được bậc Thánh ưa thích, do đó, quần chúng này là bậc Nhập Lưu (Sotāpanna), không còn đọa vào cõi khổ, chắc chắn hướng đến Giác ngộ tối thượng.”
Dasamaṃ.
The Tenth.
Phẩm thứ mười.
1017. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme.
Thus have I heard: At one time the Blessed One was staying among the Sakyans in Kapilavatthu, at Nigrodhārāma.
1017. Tôi nghe như vầy: Một thời Đức Thế Tôn trú giữa các Sakka, tại Kapilavatthu, trong khu vườn Nigrodha.
Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Mahānāma the Sakyan approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Đại danh (Mahānāma) Sakka đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ, bhante, kapilavatthu iddhañceva phītañca bāhujaññaṃ ākiṇṇamanussaṃ sambādhabyūhaṃ.
Seated to one side, Mahānāma the Sakyan said to the Blessed One: “This Kapilavatthu, Bhante, is rich and prosperous, populous with many people, crowded and congested.
Ngồi xuống một bên, Đại danh Sakka bạch Đức Thế Tôn rằng: “Bạch Đức Thế Tôn, Kapilavatthu này thịnh vượng và phồn vinh, đông đảo dân chúng, người qua lại chen chúc.
So khvāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ vā payirupāsitvā manobhāvanīye vā bhikkhū sāyanhasamayaṃ kapilavatthuṃ pavisanto; bhantenapi* hatthinā samāgacchāmi; bhantenapi assena samāgacchāmi; bhantenapi rathena samāgacchāmi; bhantenapi sakaṭena samāgacchāmi; bhantenapi purisena samāgacchāmi.
When I, Bhante, after attending upon the Blessed One or the bhikkhus worthy of mental cultivation, enter Kapilavatthu in the evening, I encounter an elephant, Bhante; I encounter a horse, Bhante; I encounter a chariot, Bhante; I encounter a cart, Bhante; I encounter a man, Bhante.
Bạch Đức Thế Tôn, khi con đã thân cận Đức Thế Tôn, hoặc các Tỳ-kheo đáng kính, vào buổi chiều con đi vào Kapilavatthu; con có thể gặp voi; con có thể gặp ngựa; con có thể gặp xe kéo; con có thể gặp xe bò; con có thể gặp người.
Tassa mayhaṃ, bhante, tasmiṃ samaye mussateva* bhagavantaṃ ārabbha sati, mussati* dhammaṃ ārabbha sati, mussati saṅghaṃ ārabbha sati.
At that time, Bhante, my mindfulness regarding the Blessed One becomes muddled, my mindfulness regarding the Dhamma becomes muddled, my mindfulness regarding the Saṅgha becomes muddled.
Bạch Đức Thế Tôn, vào lúc ấy, con quên mất niệm về Đức Thế Tôn, quên mất niệm về Pháp, quên mất niệm về Tăng.
Tassa mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘imamhi cāhaṃ samaye kālaṃ kareyyaṃ, kā mayhaṃ gati, ko abhisamparāyo’’’ti?
At such a time, Bhante, I think: ‘If I were to die at this moment, what would be my destination, what would be my future state?’”
Bạch Đức Thế Tôn, lúc ấy con nghĩ: ‘Nếu vào lúc này con mệnh chung, thì đâu là cảnh giới của con, đâu là đời sau của con?’”
‘‘Mā bhāyi, mahānāma, mā bhāyi, mahānāma!
“Do not fear, Mahānāma! Do not fear, Mahānāma!
“Này Mahānāma, đừng sợ hãi, đừng sợ hãi, Mahānāma!
Apāpakaṃ te maraṇaṃ bhavissati apāpikā kālaṃkiriyā* .
Your death will be good, your passing away will be good.
Cái chết của ông sẽ không xấu ác, sự mệnh chung sẽ không xấu ác.
Yassa kassaci, mahānāma, dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ sīlaparibhāvitaṃ cittaṃ sutaparibhāvitaṃ cittaṃ cāgaparibhāvitaṃ cittaṃ paññāparibhāvitaṃ cittaṃ, tassa yo hi khvāyaṃ kāyo rūpī cātumahābhūtiko* mātāpettikasambhavo odanakummāsūpacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo.
Mahānāma, for anyone whose mind has long been cultivated with faith, cultivated with virtue, cultivated with learning, cultivated with generosity, cultivated with wisdom—as for this body, which is material, composed of the four great elements, born of mother and father, nourished by rice and gruel, impermanent, subject to rubbing and pressing, breaking up and disintegrating—
Này Mahānāma, đối với bất cứ ai có tâm được hun đúc lâu dài bằng tín, có tâm được hun đúc bằng giới, có tâm được hun đúc bằng văn, có tâm được hun đúc bằng thí, có tâm được hun đúc bằng tuệ; thì thân này là sắc, do bốn đại tạo thành, do cha mẹ sinh ra, được nuôi dưỡng bằng cơm và cháo đặc, có bản chất vô thường, cần được xoa bóp, chà xát, tan rã và hoại diệt.
Taṃ idheva kākā vā khādanti gijjhā vā khādanti kulalā vā khādanti sunakhā vā khādanti siṅgālā* vā khādanti vividhā vā pāṇakajātā khādanti; yañca khvassa cittaṃ dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ taṃ uddhagāmi hoti visesagāmi.
this very body here is eaten by crows, or eaten by vultures, or eaten by hawks, or eaten by dogs, or eaten by jackals, or eaten by various kinds of creatures; but as for his mind, which has long been cultivated with faith…pe… cultivated with wisdom—that ascends upwards, it reaches distinction.
Thân ấy ở đây sẽ bị quạ ăn, hoặc kên kên ăn, hoặc diều hâu ăn, hoặc chó ăn, hoặc chó rừng ăn, hoặc các loài côn trùng khác nhau ăn; còn tâm của người ấy, được hun đúc lâu dài bằng tín… (v.v.)… được hun đúc bằng tuệ, thì hướng lên cao, hướng đến sự thù thắng.
‘‘Seyyathāpi, mahānāma, puriso sappikumbhaṃ vā telakumbhaṃ vā gambhīraṃ udakarahadaṃ ogāhitvā bhindeyya.
“Just as, Mahānāma, if a man were to plunge a pot of ghee or a pot of oil into a deep pool of water and then break it.
“Này Mahānāma, ví như một người, sau khi nhúng một chum bơ ghee hoặc một chum dầu vào hồ nước sâu, rồi đập vỡ nó.
Tatra yā assa sakkharā vā kaṭhalā* vā sā adhogāmī assa, yañca khvassa tatra sappi vā telaṃ vā taṃ uddhagāmi assa visesagāmi.
Therein, whatever gravel or shards it has would sink downwards, but whatever ghee or oil it has would ascend upwards, would reach distinction.
Trong đó, những viên sỏi hoặc đất sét sẽ chìm xuống đáy, còn bơ ghee hoặc dầu trong đó sẽ nổi lên cao, hướng đến sự thù thắng.
Evameva kho, mahānāma, yassa kassaci dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ cittaṃ tassa yo hi khvāyaṃ kāyo rūpī cātumahābhūtiko mātāpettikasambhavo odanakummāsūpacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo taṃ idheva kākā vā khādanti gijjhā vā khādanti kulalā vā khādanti sunakhā vā khādanti siṅgālā vā khādanti vividhā vā pāṇakajātā khādanti; yañca khvassa cittaṃ dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ taṃ uddhagāmi hoti visesagāmi.
Even so, Mahānāma, for anyone whose mind has long been cultivated with faith…pe… cultivated with wisdom—as for this body, which is material, composed of the four great elements, born of mother and father, nourished by rice and gruel, impermanent, subject to rubbing and pressing, breaking up and disintegrating—this very body here is eaten by crows, or eaten by vultures, or eaten by hawks, or eaten by dogs, or eaten by jackals, or eaten by various kinds of creatures; but as for his mind, which has long been cultivated with faith…pe… cultivated with wisdom—that ascends upwards, it reaches distinction.
Cũng vậy, này Mahānāma, đối với bất cứ ai có tâm được hun đúc lâu dài bằng tín… (v.v.)… có tâm được hun đúc bằng tuệ; thì thân này là sắc, do bốn đại tạo thành, do cha mẹ sinh ra, được nuôi dưỡng bằng cơm và cháo đặc, có bản chất vô thường, cần được xoa bóp, chà xát, tan rã và hoại diệt, thân ấy ở đây sẽ bị quạ ăn, hoặc kên kên ăn, hoặc diều hâu ăn, hoặc chó ăn, hoặc chó rừng ăn, hoặc các loài côn trùng khác nhau ăn; còn tâm của người ấy, được hun đúc lâu dài bằng tín… (v.v.)… được hun đúc bằng tuệ, thì hướng lên cao, hướng đến sự thù thắng.
Tuyhaṃ kho pana, mahānāma, dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ cittaṃ.
Indeed, Mahānāma, your mind has long been cultivated with faith…pe… cultivated with wisdom.
Còn ông, này Mahānāma, có tâm được hun đúc lâu dài bằng tín… (v.v.)… có tâm được hun đúc bằng tuệ.
Mā bhāyi, mahānāma, mā bhāyi, mahānāma!
Do not fear, Mahānāma! Do not fear, Mahānāma!
Đừng sợ hãi, này Mahānāma, đừng sợ hãi, Mahānāma!
Apāpakaṃ te maraṇaṃ bhavissati, apāpikā kālaṃkiriyā’’ti.
Your death will be good, your passing away will be good.”
Cái chết của ông sẽ không xấu ác, sự mệnh chung sẽ không xấu ác.”
Paṭhamaṃ.
The First.
Thứ nhất.
1018. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme.
Thus have I heard: At one time the Blessed One was staying among the Sakyans in Kapilavatthu, at Nigrodhārāma.
1018. Tôi nghe như vầy: Một thời Đức Thế Tôn trú giữa các Sakka, tại Kapilavatthu, trong khu vườn Nigrodha.
Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Mahānāma the Sakyan approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Đại danh Sakka đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ, bhante, kapilavatthu iddhañceva phītañca bāhujaññaṃ ākiṇṇamanussaṃ sambādhabyūhaṃ.
Seated to one side, Mahānāma the Sakyan said to the Blessed One: “This Kapilavatthu, Bhante, is rich and prosperous, populous with many people, crowded and congested.
Ngồi xuống một bên, Đại danh Sakka bạch Đức Thế Tôn rằng: “Bạch Đức Thế Tôn, Kapilavatthu này thịnh vượng và phồn vinh, đông đảo dân chúng, người qua lại chen chúc.
So khvāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ vā payirupāsitvā manobhāvanīye vā bhikkhū sāyanhasamayaṃ kapilavatthuṃ pavisanto; bhantenapi hatthinā samāgacchāmi; bhantenapi assena samāgacchāmi; bhantenapi rathena samāgacchāmi; bhante, napi sakaṭena samāgacchāmi; bhante, napi purisena samāgacchāmi.
When I, Bhante, after attending upon the Blessed One or the bhikkhus worthy of mental cultivation, enter Kapilavatthu in the evening, I encounter an elephant, Bhante; I encounter a horse, Bhante; I encounter a chariot, Bhante; I encounter a cart, Bhante; I encounter a man, Bhante.
Bạch Đức Thế Tôn, khi con đã thân cận Đức Thế Tôn, hoặc các Tỳ-kheo đáng kính, vào buổi chiều con đi vào Kapilavatthu; con có thể gặp voi; con có thể gặp ngựa; con có thể gặp xe kéo; con có thể gặp xe bò; con có thể gặp người.
Tassa mayhaṃ, bhante, tasmiṃ samaye mussateva bhagavantaṃ ārabbha sati, mussati dhammaṃ ārabbha sati, mussati saṅghaṃ ārabbha sati.
At that time, Bhante, my mindfulness regarding the Blessed One becomes muddled, my mindfulness regarding the Dhamma becomes muddled, my mindfulness regarding the Saṅgha becomes muddled.
Bạch Đức Thế Tôn, vào lúc ấy, con quên mất niệm về Đức Thế Tôn, quên mất niệm về Pháp, quên mất niệm về Tăng.
Tassa mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘imamhi cāhaṃ samaye kālaṃ kareyyaṃ, kā mayhaṃ gati, ko abhisamparāyo’’’ti?
At such a time, Bhante, I think: ‘If I were to die at this moment, what would be my destination, what would be my future state?’”
Bạch Đức Thế Tôn, lúc ấy con nghĩ: ‘Nếu vào lúc này con mệnh chung, thì đâu là cảnh giới của con, đâu là đời sau của con?’”
‘‘Mā bhāyi, mahānāma, mā bhāyi, mahānāma!
“Do not fear, Mahānāma! Do not fear, Mahānāma!
“Này Mahānāma, đừng sợ hãi, đừng sợ hãi, Mahānāma!
Apāpakaṃ te maraṇaṃ bhavissati apāpikā kālaṃkiriyā.
Your death will be good, your passing away will be good.
Cái chết của ông sẽ không xấu ác, sự mệnh chung sẽ không xấu ác.
Catūhi kho, mahānāma, dhammehi samannāgato ariyasāvako nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro.
Mahānāma, an Ariyan disciple who is endowed with four qualities is inclined towards Nibbāna, tends towards Nibbāna, leans towards Nibbāna.
Này Mahānāma, một Thánh đệ tử thành tựu bốn pháp thì hướng về Niết-bàn, nghiêng về Niết-bàn, trôi chảy về Niết-bàn.
Katamehi catūhi?
With which four?
Bốn pháp nào?
Idha, mahānāma, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Mahānāma, an Ariyan disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha: ‘Indeed, the Blessed One is…pe… Teacher of devas and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Ở đây, này Mahānāma, một Thánh đệ tử thành tựu với niềm tịnh tín bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Đức Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán… (v.v.)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe …pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
He is endowed with unwavering faith in the Dhamma…pe… in the Saṅgha…pe… he is endowed with the noble virtues that are unbroken…pe… conducive to concentration.
Với Pháp… (v.v.)… với Tăng… (v.v.)… thành tựu với các giới luật cao quý được bậc Thánh ưa thích, không bị sứt mẻ… (v.v.)… dẫn đến định tâm.
‘‘Seyyathāpi, mahānāma, rukkho pācīnaninno pācīnapoṇo pācīnapabbhāro, so mūlacchinno katamena papateyyā’’ti?
“Just as, Mahānāma, a tree leaning towards the east, inclining towards the east, sloping towards the east, if its roots were cut, in which direction would it fall?”
“Này Mahānāma, ví như một cái cây nghiêng về phía đông, dốc về phía đông, ngả về phía đông, nếu bị chặt đứt gốc, nó sẽ ngã về phía nào?”
‘‘Yena, bhante, ninno yena poṇo yena pabbhāro’’ti.
“Venerable sir, in whichever direction it leans, inclines, or slopes, in that direction it would fall.”
“Bạch Thế Tôn, nó sẽ ngã về phía nào nó nghiêng, về phía nào nó dốc, về phía nào nó ngả.”
‘‘Evameva kho, mahānāma, imehi catūhi dhammehi samannāgato ariyasāvako nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro’’ti.
“In the same way, Mahānāma, an ariyan disciple endowed with these four qualities leans towards Nibbāna, inclines towards Nibbāna, slopes towards Nibbāna.”
“Cũng vậy, này Mahānāma, một vị Thánh đệ tử đầy đủ bốn pháp này sẽ nghiêng về Niết Bàn, dốc về Niết Bàn, ngả về Niết Bàn.”
Dutiyaṃ.
The Second.
Bài thứ hai.
‘‘Tīhi khvāhaṃ, mahānāma, dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ.
“Mahānāma, I recognize a stream-enterer as being endowed with three qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.
“Này Mahānāma, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ ba pháp là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.
Katamehi tīhi?
Which three?
Ba pháp nào?
Idha, mahānāma, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Mahānāma, an ariyan disciple is endowed with unwavering confidence in the Buddha: ‘Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened…the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Này Mahānāma, ở đây, một vị Thánh đệ tử có niềm tin bất động vào Đức Phật – rằng: ‘Đức Thế Tôn ấy là bậc… (v.v.)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti – suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti.
He is endowed with unwavering confidence in the Dhamma…in the Saṅgha: ‘The Saṅgha of the Blessed One’s disciples is practicing the good way…an unsurpassed field of merit for the world.’
Niềm tin bất động vào Pháp… (v.v.)… vào Tăng – rằng: ‘Chúng Tăng đệ tử của Đức Thế Tôn là những bậc hành trì tốt đẹp… (v.v.)… là phước điền vô thượng của thế gian’.
Imehi khvāhaṃ, mahānāma, tīhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ.
Mahānāma, I recognize a stream-enterer as being endowed with these three qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.”
Này Mahānāma, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ ba pháp này là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.”
‘‘Tvaṃ pana, mahānāma, katihi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāsi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇa’’nti?
“And you, Mahānāma, how many qualities do you recognize a stream-enterer as being endowed with, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment?”
“Còn ông, này Mahānāma, ông biết một người Nhập Lưu đầy đủ bao nhiêu pháp là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng?”
‘‘Catūhi khvāhaṃ, godhe, dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ.
“Godha, I recognize a stream-enterer as being endowed with four qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.
“Này Godha, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ bốn pháp là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.
Katamehi catūhi?
Which four?
Bốn pháp nào?
Idha, godhe, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Godha, an ariyan disciple is endowed with unwavering confidence in the Buddha: ‘Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened…the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Này Godha, ở đây, một vị Thánh đệ tử có niềm tin bất động vào Đức Phật – rằng: ‘Đức Thế Tôn ấy là bậc… (v.v.)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
He is endowed with unwavering confidence in the Dhamma…in the Saṅgha…and with the qualities of virtue cherished by the Noble Ones—unbroken…leading to concentration.
Niềm tin bất động vào Pháp… (v.v.)… vào Tăng… (v.v.)… và đầy đủ giới luật được các bậc Thánh yêu thích, không bị sứt mẻ… (v.v.)… đưa đến định.
Imehi khvāhaṃ, godhe, catūhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇa’’nti.
Godha, I recognize a stream-enterer as being endowed with these four qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.”
Này Godha, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ bốn pháp này là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.”
‘‘Āgamehi tvaṃ, mahānāma, āgamehi tvaṃ, mahānāma!
“Wait, Mahānāma, wait, Mahānāma!
“Hãy đợi đã, này Mahānāma, hãy đợi đã, này Mahānāma!
Bhagavāva etaṃ jāneyya etehi dhammehi samannāgataṃ vā asamannāgataṃ vā’’ti.
Only the Blessed One would know whether one is endowed with these qualities or not.”
Chỉ có Đức Thế Tôn mới biết điều này, rằng liệu có đầy đủ những pháp ấy hay không.”
‘‘Āyāma, godhe, yena bhagavā tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā bhagavato etamatthaṃ ārocessāmā’’ti.
“Come, Godha, let us approach the Blessed One; after approaching, we will report this matter to the Blessed One.”
“Này Godha, chúng ta hãy đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, chúng ta sẽ trình bày sự việc này với Đức Thế Tôn.”
Atha kho mahānāmo sakko godhā ca sakko yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then Mahānāma the Sakyan and Godha the Sakyan approached the Blessed One; after approaching, they paid homage to the Blessed One and sat down to one side.
Rồi Mahānāma Sakka và Godha Sakka đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, họ đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca –
Seated to one side, Mahānāma the Sakyan said to the Blessed One:
Khi đã ngồi xuống một bên, Mahānāma Sakka nói với Đức Thế Tôn:
‘‘Tīhi khvāhaṃ, mahānāma, dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ.
‘Mahānāma, I recognize a stream-enterer as being endowed with three qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.
‘Này Mahānāma, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ ba pháp là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.
Katamehi tīhi?
Which three?
Ba pháp nào?
Idha, mahānāma, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Mahānāma, an ariyan disciple is endowed with unwavering confidence in the Buddha: “Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened…the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.”
Này Mahānāma, ở đây, một vị Thánh đệ tử có niềm tin bất động vào Đức Phật – rằng: “Đức Thế Tôn ấy là bậc… (v.v.)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn”.
Dhamme…pe… saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti – suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti.
He is endowed with unwavering confidence in the Dhamma…in the Saṅgha: “The Saṅgha of the Blessed One’s disciples is practicing the good way…an unsurpassed field of merit for the world.”
Niềm tin bất động vào Pháp… (v.v.)… vào Tăng – rằng: “Chúng Tăng đệ tử của Đức Thế Tôn là những bậc hành trì tốt đẹp… (v.v.)… là phước điền vô thượng của thế gian”.
Imehi khvāhaṃ, mahānāma, tīhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ.
Mahānāma, I recognize a stream-enterer as being endowed with these three qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.
Này Mahānāma, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ ba pháp này là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.
Tvaṃ pana, mahānāma, katamehi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāsi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇa’’nti?
And you, Mahānāma, how many qualities do you recognize a stream-enterer as being endowed with, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment?’”
Còn ông, này Mahānāma, ông biết một người Nhập Lưu đầy đủ những pháp nào là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng?’”
‘‘Evaṃ vuttāhaṃ, bhante, godhaṃ sakkaṃ etadavocaṃ – ‘catūhi khvāhaṃ, godhe, dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ.
“When this was said, Venerable sir, I said to Godha the Sakyan: ‘Godha, I recognize a stream-enterer as being endowed with four qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.
“Bạch Thế Tôn, khi được nói như vậy, con đã nói với Godha Sakka rằng: ‘Này Godha, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ bốn pháp là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.
Katamehi catūhi?
Which four?
Bốn pháp nào?
Idha, godhe, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Godha, an ariyan disciple is endowed with unwavering confidence in the Buddha: “Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened…the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.”
Này Godha, ở đây, một vị Thánh đệ tử có niềm tin bất động vào Đức Phật – rằng: “Đức Thế Tôn ấy là bậc… (v.v.)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn”.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
He is endowed with unwavering confidence in the Dhamma…in the Saṅgha…and with the qualities of virtue cherished by the Noble Ones—unbroken…leading to concentration.
Niềm tin bất động vào Pháp… (v.v.)… vào Tăng… (v.v.)… và đầy đủ giới luật được các bậc Thánh yêu thích, không bị sứt mẻ… (v.v.)… đưa đến định.
Imehi khvāhaṃ, godhe, catūhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇa’’’nti.
Godha, I recognize a stream-enterer as being endowed with these four qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.”’
Này Godha, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ bốn pháp này là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.’”
‘‘Evaṃ vutte, bhante, godhā sakko maṃ etadavoca – ‘āgamehi tvaṃ, mahānāma, āgamehi tvaṃ, mahānāma!
“When this was said, Venerable sir, Godha the Sakyan said to me: ‘Wait, Mahānāma, wait, Mahānāma!
“Bạch Thế Tôn, khi được nói như vậy, Godha Sakka đã nói với con rằng: ‘Hãy đợi đã, này Mahānāma, hãy đợi đã, này Mahānāma!
Bhagavāva etaṃ jāneyya etehi dhammehi samannāgataṃ vā asamannāgataṃ vā’’’ti.
Only the Blessed One would know whether one is endowed with these qualities or not.’’’
Chỉ có Đức Thế Tôn mới biết điều này, rằng liệu có đầy đủ những pháp ấy hay không.’”
‘‘Idha, bhante, kocideva dhammo samuppādo uppajjeyya, ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho ca.
“Here, Venerable sir, should any issue arise, with the Blessed One on one side and the Bhikkhu Saṅgha on the other,
“Bạch Thế Tôn, ở đây, nếu có một vấn đề nào đó phát sinh, một bên là Đức Thế Tôn, một bên là Tăng đoàn Tỳ Khưu.
Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ.
I would be on the side of the Blessed One.
Con sẽ ở bên Đức Thế Tôn.
Evaṃ pasannaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu.
Venerable sir, let the Blessed One declare me to have such unwavering confidence.
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy ghi nhận con là người có niềm tin như vậy.
Idha, bhante, kocideva dhammo samuppādo uppajjeyya, ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhunisaṅgho ca.
Here, Venerable sir, should any issue arise, with the Blessed One on one side and the Bhikkhu Saṅgha and Bhikkhunī Saṅgha on the other,
Bạch Thế Tôn, ở đây, nếu có một vấn đề nào đó phát sinh, một bên là Đức Thế Tôn, một bên là Tăng đoàn Tỳ Khưu và Tăng đoàn Tỳ Khưu Ni.
Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ.
I would be on the side of the Blessed One.
Con sẽ ở bên Đức Thế Tôn.
Evaṃ pasannaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu.
Venerable sir, let the Blessed One declare me to have such unwavering confidence.
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy ghi nhận con là người có niềm tin như vậy.
Idha, bhante, kocideva dhammo samuppādo uppajjeyya, ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhunisaṅgho ca upāsakā ca.
Here, Venerable sir, should any issue arise, with the Blessed One on one side and the Bhikkhu Saṅgha, Bhikkhunī Saṅgha, and male lay followers on the other,
Bạch Thế Tôn, ở đây, nếu có một vấn đề nào đó phát sinh, một bên là Đức Thế Tôn, một bên là Tăng đoàn Tỳ Khưu, Tăng đoàn Tỳ Khưu Ni và các nam cư sĩ.
Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ.
I would be on the side of the Blessed One.
Con sẽ ở bên Đức Thế Tôn.
Evaṃ pasannaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu.
Venerable sir, let the Blessed One declare me to have such unwavering confidence.
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy ghi nhận con là người có niềm tin như vậy.
Idha, bhante, kocideva dhammo samuppādo uppajjeyya, ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhunisaṅgho upāsakā upāsikāyo ca.
Here, Venerable sir, should any issue arise, with the Blessed One on one side and the Bhikkhu Saṅgha, Bhikkhunī Saṅgha, male lay followers, and female lay followers on the other,
Bạch Thế Tôn, ở đây, nếu có một vấn đề nào đó phát sinh, một bên là Đức Thế Tôn, một bên là Tăng đoàn Tỳ Khưu, Tăng đoàn Tỳ Khưu Ni, các nam cư sĩ và các nữ cư sĩ.
Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ.
I would be on the side of the Blessed One.
Con sẽ ở bên Đức Thế Tôn.
Evaṃ pasannaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu.
Venerable sir, let the Blessed One declare me to have such unwavering confidence.
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy ghi nhận con là người có niềm tin như vậy.
Idha, bhante, kocideva dhammo samuppādo uppajjeyya, ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhunisaṅgho upāsakā upāsikāyo sadevako ca loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā.
Here, Venerable sir, should any issue arise, with the Blessed One on one side and the Bhikkhu Saṅgha, Bhikkhunī Saṅgha, male lay followers, female lay followers, and the world with its devas, Māra, Brahmā, ascetics and brahmins, deities and humans on the other,
Bạch Thế Tôn, ở đây, nếu có một vấn đề nào đó phát sinh, một bên là Đức Thế Tôn, một bên là Tăng đoàn Tỳ Khưu, Tăng đoàn Tỳ Khưu Ni, các nam cư sĩ, các nữ cư sĩ, và thế gian cùng với chư Thiên, Ma Vương, Phạm Thiên, cùng với chúng Sa Môn, Bà La Môn, cùng với chư Thiên và loài người.
Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ.
I would be on the side of the Blessed One.
Con sẽ ở bên Đức Thế Tôn.
Evaṃ pasannaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretū’’ti.
Venerable sir, let the Blessed One declare me to have such unwavering confidence.”
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy ghi nhận con là người có niềm tin như vậy.”
‘‘Evaṃvādī tvaṃ, godhe, mahānāmaṃ sakkaṃ kiṃ vadesī’’ti?
“Godha, when Mahānāma the Sakyan speaks in this way, what do you say?”
“Này Godha, khi Mahānāma Sakka nói như vậy, ông nói gì với ông ấy?”
‘‘Evaṃvādāhaṃ, bhante, mahānāmaṃ sakkaṃ na kiñci vadāmi, aññatra kalyāṇā aññatra kusalā’’ti.
“Venerable sir, when Mahānāma the Sakyan speaks in this way, I say nothing, except what is good and wholesome.”
“Bạch Thế Tôn, khi Mahānāma Sakka nói như vậy, con không nói gì khác ngoài lời tốt đẹp, ngoài điều thiện lành.”
Tatiyaṃ.
The Third.
Bài thứ ba.
1020. Kapilavatthunidānaṃ.
1020. Occasion at Kapilavatthu.
1020. Tại Kapilavatthu.
Tena kho pana samayena saraṇāni* sakko kālaṅkato hoti.
At that time, Saraṇāni Sakka had passed away.
Vào lúc bấy giờ, vị Sakka tên Saraṇāni qua đời.
So bhagavatā byākato – ‘‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’ti.
He was declared by the Blessed One: “a stream-enterer, not subject to downfall, assured, with enlightenment as his destination.”
Vị ấy được Thế Tôn tuyên bố: “Là một bậc Sotāpanna, không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ giác ngộ.”
Tatra sudaṃ sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti – ‘‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho!
Thereupon, many Sakkas, having assembled and gathered together, complained, murmured, and spread it about: “Oh, how amazing, how wonderful!
Nhiều vị Sakka đã tụ họp lại, cùng nhau than phiền, bực tức, và chỉ trích: “Thật kỳ diệu thay, này các bạn, thật hy hữu thay, này các bạn!
Ettha dāni ko na sotāpanno bhavissati!
Who now will not be a stream-enterer!
Vậy thì bây giờ ai mà không phải là một bậc Sotāpanna nữa!
Yatra hi nāma saraṇāni sakko kālaṅkato; so bhagavatā byākato – ‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti.
For Saraṇāni Sakka has passed away; he was declared by the Blessed One: ‘a stream-enterer, not subject to downfall, assured, with enlightenment as his destination.’
Vì vị Sakka tên Saraṇāni đã qua đời; và vị ấy được Thế Tôn tuyên bố: ‘Là một bậc Sotāpanna, không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ giác ngộ.’
Saraṇāni sakko sikkhādubbalyamāpādi, majjapānaṃ apāyī’’ti.
Saraṇāni Sakka fell into weakness regarding the training, he drank intoxicants.”
Vị Sakka tên Saraṇāni đã sa sút giới hạnh, đã uống rượu say.”
Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Mahānāma Sakka approached the Blessed One; having approached, he paid homage to the Blessed One and sat down to one side.
Rồi vị Sakka tên Mahānāma đến chỗ Thế Tôn đang ngự; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha, bhante, saraṇāni sakko kālaṅkato.
Seated to one side, Mahānāma Sakka said this to the Blessed One: “Here, Venerable Sir, Saraṇāni Sakka has passed away.
Ngồi xuống một bên, vị Sakka tên Mahānāma bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, ở đây, vị Sakka tên Saraṇāni đã qua đời.
So bhagavatā byākato – ‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti.
He was declared by the Blessed One: ‘a stream-enterer, not subject to downfall, assured, with enlightenment as his destination.’
Vị ấy được Thế Tôn tuyên bố: ‘Là một bậc Sotāpanna, không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ giác ngộ.’
Tatra sudaṃ, bhante, sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti – ‘‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho!
Thereupon, Venerable Sir, many Sakkas, having assembled and gathered together, complained, murmured, and spread it about: ‘Oh, how amazing, how wonderful!
Bạch Thế Tôn, nhiều vị Sakka đã tụ họp lại, cùng nhau than phiền, bực tức, và chỉ trích: ‘Thật kỳ diệu thay, này các bạn, thật hy hữu thay, này các bạn!
Ettha dāni ko na sotapanno bhavissati!
Who now will not be a stream-enterer!
Vậy thì bây giờ ai mà không phải là một bậc Sotāpanna nữa!
Yatra hi nāma saraṇāni sakko kālaṅkato; so bhagavatā byākato – ‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti.
For Saraṇāni Sakka has passed away; he was declared by the Blessed One: ‘a stream-enterer, not subject to downfall, assured, with enlightenment as his destination.’
Vì vị Sakka tên Saraṇāni đã qua đời; và vị ấy được Thế Tôn tuyên bố: ‘Là một bậc Sotāpanna, không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ giác ngộ.’
Saraṇāni sakko sikkhādubbalyamāpādi, majjapānaṃ apāyī’’ti.
Saraṇāni Sakka fell into weakness regarding the training, he drank intoxicants.’”
Vị Sakka tên Saraṇāni đã sa sút giới hạnh, đã uống rượu say.’”
‘‘Yo so, mahānāma, dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato, so kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya!
“How could that follower, Mahānāma, who has for a long time gone to the Buddha for refuge, gone to the Dhamma for refuge, gone to the Saṅgha for refuge, go to a state of woe!
“Này Mahānāma, một cận sự nam đã lâu ngày quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng, thì làm sao có thể đọa lạc được!
Yañhi taṃ, mahānāma, sammā vadamāno vadeyya – ‘dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato’ti, saraṇāni sakkaṃ sammā vadamāno vadeyya.
If one were to speak rightly, Mahānāma, one would say: ‘A follower who has for a long time gone to the Buddha for refuge, gone to the Dhamma for refuge, gone to the Saṅgha for refuge’ – one would rightly speak of Saraṇāni Sakka.
Này Mahānāma, nếu nói đúng về một người ‘là một cận sự nam đã lâu ngày quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng,’ thì phải nói đúng về vị Sakka tên Saraṇāni.
Saraṇāni, mahānāma, sakko dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato.
Saraṇāni Sakka, Mahānāma, has for a long time gone to the Buddha for refuge, gone to the Dhamma for refuge, gone to the Saṅgha for refuge.
Này Mahānāma, vị Sakka tên Saraṇāni là một cận sự nam đã lâu ngày quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng.
So kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya!
How could he go to a state of woe!
Vậy thì làm sao vị ấy có thể đọa lạc được!
‘‘Idha, mahānāma, ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“Here, Mahānāma, a certain individual is endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: ‘That Blessed One is… (further qualities omitted for brevity)… Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
“Này Mahānāma, ở đây, có một người thành tựu với lòng tịnh tín bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Thế Tôn ấy là bậc A-ra-hán… (lược)… bậc Đạo Sư của chư thiên và loài người, là bậc Phật, là bậc Thế Tôn.’
Dhamme…pe… saṅghe…pe… hāsapañño javanapañño vimuttiyā ca samannāgato.
In the Dhamma… (further qualities omitted for brevity)… in the Saṅgha… (further qualities omitted for brevity)… he possesses quick wisdom, swift wisdom, and is endowed with liberation.
Nơi Pháp… (lược)… nơi Tăng… (lược)… có trí tuệ nhanh nhạy, trí tuệ lanh lợi, và thành tựu với sự giải thoát.
So āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.
Having realized and dwelt in the taintless liberation of mind and liberation by wisdom, by his own direct knowledge, in this very life, through the destruction of the taints.
Vị ấy, do sự đoạn trừ các lậu hoặc, chứng ngộ và an trú trong tâm giải thoát, tuệ giải thoát ngay trong hiện tại, sau khi tự mình với thắng trí đã chứng đạt.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This person, Mahānāma, is also freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of hungry ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng thoát khỏi địa ngục, thoát khỏi loài súc sanh, thoát khỏi cõi ngạ quỷ, thoát khỏi các đường khổ, ác thú, đọa lạc.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“Furthermore, Mahānāma, a certain individual is endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: ‘That Blessed One is… (further qualities omitted for brevity)… Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One’; in the Dhamma… (further qualities omitted for brevity)… in the Saṅgha… (further qualities omitted for brevity)… he possesses quick wisdom, swift wisdom, but is not endowed with liberation.
“Lại nữa, này Mahānāma, ở đây, có một người thành tựu với lòng tịnh tín bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Thế Tôn ấy là bậc A-ra-hán… (lược)… bậc Đạo Sư của chư thiên và loài người, là bậc Phật, là bậc Thế Tôn.’
Dhamme…pe… saṅghe…pe… hāsapañño javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato.
in the Dhamma…pe… in the Saṅgha…pe… he is not quick-witted, not swift-witted, and not endowed with liberation.
Nơi Pháp… (lược)… nơi Tăng… (lược)… có trí tuệ nhanh nhạy, trí tuệ lanh lợi, nhưng không thành tựu với sự giải thoát.
So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā* lokā.
Through the destruction of the five lower fetters, he is an apparitional being, one who attains final Nibbāna there and is not liable to return from that world.
Vị ấy, do sự đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, trở thành bậc Hóa Sinh (Opapātika), sẽ nhập Niết Bàn ở đó, không còn trở lại thế giới này nữa.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This person, Mahānāma, is also freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of hungry ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng thoát khỏi địa ngục, thoát khỏi loài súc sanh, thoát khỏi cõi ngạ quỷ, thoát khỏi các đường khổ, ác thú, đọa lạc.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“Furthermore, Mahānāma, a certain individual is endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: ‘That Blessed One is… (further qualities omitted for brevity)… Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One’; in the Dhamma… (further qualities omitted for brevity)… in the Saṅgha… (further qualities omitted for brevity)… he does not possess quick wisdom, nor swift wisdom, nor is he endowed with liberation.
“Lại nữa, này Mahānāma, ở đây, có một người thành tựu với lòng tịnh tín bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Thế Tôn ấy là bậc A-ra-hán… (lược)… bậc Đạo Sư của chư thiên và loài người, là bậc Phật, là bậc Thế Tôn.’
Dhamme…pe… saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato.
in the Dhamma…pe… in the Saṅgha…pe… he is not quick-witted, not swift-witted, and not endowed with liberation.
Nơi Pháp… (lược)… nơi Tăng… (lược)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ lanh lợi, và cũng không thành tựu với sự giải thoát.
So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti.
Through the destruction of three fetters, and with the attenuation of greed, hatred, and delusion, he is a once-returner; he returns to this world just once and makes an end to suffering.
Vị ấy, do sự đoạn trừ ba kiết sử, và làm cho tham, sân, si trở nên mỏng manh, trở thành bậc Sakadāgāmī, chỉ một lần trở lại thế giới này nữa rồi sẽ chấm dứt khổ đau.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This person, Mahānāma, is also freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of hungry ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng thoát khỏi địa ngục, thoát khỏi loài súc sanh, thoát khỏi cõi ngạ quỷ, thoát khỏi các đường khổ, ác thú, đọa lạc.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti; dhamme…pe… saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato.
“Furthermore, Mahānāma, a certain individual is endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: ‘That Blessed One is… (further qualities omitted for brevity)… Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One’; in the Dhamma… (further qualities omitted for brevity)… in the Saṅgha… (further qualities omitted for brevity)… he does not possess quick wisdom, nor swift wisdom, nor is he endowed with liberation.
“Lại nữa, này Mahānāma, ở đây, có một người thành tựu với lòng tịnh tín bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Thế Tôn ấy là bậc A-ra-hán… (lược)… bậc Đạo Sư của chư thiên và loài người, là bậc Phật, là bậc Thế Tôn’; nơi Pháp… (lược)… nơi Tăng… (lược)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ lanh lợi, và cũng không thành tựu với sự giải thoát.
So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇoti.
Through the destruction of three fetters, he is a stream-enterer, not subject to downfall, assured, with enlightenment as his destination.
Vị ấy, do sự đoạn trừ ba kiết sử, trở thành bậc Sotāpanna, không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ giác ngộ.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This person, Mahānāma, is also freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of hungry ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng thoát khỏi địa ngục, thoát khỏi loài súc sanh, thoát khỏi cõi ngạ quỷ, thoát khỏi các đường khổ, ác thú, đọa lạc.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo na heva kho buddhe aveccappasādena samannāgato hoti… na dhamme…pe… na saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato.
“Furthermore, Mahānāma, a certain individual is not endowed with unwavering faith in the Buddha… not in the Dhamma… (further qualities omitted for brevity)… not in the Saṅgha… (further qualities omitted for brevity)… he does not possess quick wisdom, nor swift wisdom, nor is he endowed with liberation.
“Lại nữa, này Mahānāma, ở đây, có một người không thành tựu với lòng tịnh tín bất động nơi Đức Phật… không nơi Pháp… (lược)… không nơi Tăng… (lược)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ lanh lợi, và cũng không thành tựu với sự giải thoát.
Api cassa ime dhammā honti – saddhindriyaṃ, vīriyindriyaṃ, satindriyaṃ, samādhindriyaṃ, paññindriyaṃ.
However, these qualities are present in him: the faculty of faith, the faculty of energy, the faculty of mindfulness, the faculty of concentration, the faculty of wisdom.
Tuy nhiên, những pháp này có nơi vị ấy: tín căn, tấn căn, niệm căn, định căn, tuệ căn.
Tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya mattaso nijjhānaṃ khamanti.
And the teachings declared by the Tathāgata bear scrutiny to him through wisdom to a certain extent.
Và những pháp được Như Lai thuyết giảng, vị ấy có thể chấp nhận bằng trí tuệ ở một mức độ nào đó để quán xét.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo agantā nirayaṃ agantā tiracchānayoniṃ agantā pettivisayaṃ agantā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ.
This person, Mahānāma, will also not go to hell, not to the animal realm, not to the realm of hungry ghosts, not to a state of woe, bad destination, or perdition.
Này Mahānāma, người này cũng không đi đến địa ngục, không đi đến loài súc sanh, không đi đến cõi ngạ quỷ, không đi đến các đường khổ, ác thú, đọa lạc.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo na heva kho buddhe aveccappasādena samannāgato hoti… na dhamme…pe… na saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato, api cassa ime dhammā honti saddhindriyaṃ…pe… paññindriyaṃ.
“Furthermore, Mahānāma, a certain individual is not endowed with unwavering faith in the Buddha… not in the Dhamma… (further qualities omitted for brevity)… not in the Saṅgha… (further qualities omitted for brevity)… he does not possess quick wisdom, nor swift wisdom, nor is he endowed with liberation, but these qualities are present in him: the faculty of faith… (further qualities omitted for brevity)… the faculty of wisdom.
“Lại nữa, này Mahānāma, ở đây, có một người không thành tựu với lòng tịnh tín bất động nơi Đức Phật… không nơi Pháp… (lược)… không nơi Tăng… (lược)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ lanh lợi, và cũng không thành tựu với sự giải thoát, nhưng những pháp này có nơi vị ấy: tín căn… (lược)… tuệ căn.
Tathāgate cassa saddhāmattaṃ hoti pemamattaṃ.
And he has merely faith in the Tathāgata, merely affection.
Và vị ấy có một chút niềm tin, một chút yêu mến nơi Như Lai.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo agantā nirayaṃ agantā tiracchānayoniṃ agantā pettivisayaṃ agantā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ.
This person, Mahānāma, will also not go to hell, not to the animal realm, not to the realm of hungry ghosts, not to a state of woe, bad destination, or perdition.
Này Mahānāma, người này cũng không đi đến địa ngục, không đi đến loài súc sanh, không đi đến cõi ngạ quỷ, không đi đến các đường khổ, ác thú, đọa lạc.
Ime cepi, mahānāma, mahāsālā subhāsitaṃ dubbhāsitaṃ ājāneyyuṃ, ime cāhaṃ* mahāsāle byākareyyaṃ – ‘sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti; kimaṅgaṃ* pana saraṇāniṃ sakkaṃ.
Even if these great sal trees, Mahānāma, could understand what is well-spoken and ill-spoken, I would declare these great sal trees: ‘stream-enterers, not subject to downfall, assured, with enlightenment as their destination’; what then of Saraṇāni Sakka?
Này Mahānāma, nếu những cây đại thụ này có thể hiểu được lời nói hay lời nói dở, thì ta cũng sẽ tuyên bố những cây đại thụ này là ‘các bậc Sotāpanna, không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ giác ngộ’; huống chi là vị Sakka tên Saraṇāni.
Saraṇāni, mahānāma, sakko maraṇakāle sikkhaṃ samādiyī’’ti.
Saraṇāni Sakka, Mahānāma, undertook the training at the time of his death.”
Này Mahānāma, vị Sakka tên Saraṇāni đã thọ trì giới vào lúc lâm chung.”
Catutthaṃ.
Fourth.
Thứ tư.
1021. Kapilavatthunidānaṃ.
Kapilavatthu is the origin.
1021. Tại Kapilavatthu.
Tena kho pana samayena saraṇāni sakko kālaṅkato hoti.
At that time, Saraṇāni Sakka had passed away.
Vào lúc bấy giờ, vị Sakka tên Saraṇāni qua đời.
So bhagavatā byākato – ‘‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’ti.
He was declared by the Blessed One: “a stream-enterer, not subject to downfall, assured, with enlightenment as his destination.”
Vị ấy được Thế Tôn tuyên bố: “Là một bậc Sotāpanna, không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ giác ngộ.”
Tatra sudaṃ sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti – ‘‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho!
Thereupon, many Sakkas, having assembled and gathered together, complained, murmured, and spread it about: “Oh, how amazing, how wonderful!
Nhiều vị Sakka đã tụ họp lại, cùng nhau than phiền, bực tức, và chỉ trích: “Thật kỳ diệu thay, này các bạn, thật hy hữu thay, này các bạn!
Ettha dāni ko na sotāpanno bhavissati!
Who now will not be a stream-enterer!
Vậy thì bây giờ ai mà không phải là một bậc Sotāpanna nữa!
Yatra hi nāma saraṇāni sakko kālaṅkato.
How can it be that Saraṇāni the Sakyan has passed away?
Thật vậy, khi Saraṇāni Sakka đã qua đời.
So bhagavatā byākato – ‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti.
He was declared by the Blessed One: ‘A stream-enterer, not subject to falling into states of woe, assured, bound for full enlightenment.’
Vị ấy đã được Thế Tôn tuyên bố là ‘một bậc Dự Lưu (Sotāpanna), không còn rơi vào khổ cảnh (avinipātadhammo), chắc chắn sẽ đạt giác ngộ tối thượng (sambodhiparāyaṇo)’.
Saraṇāni sakko sikkhāya aparipūrakārī ahosī’’ti.
Saraṇāni the Sakyan was one who did not fulfill the training.”
Saraṇāni Sakka đã không thực hành đầy đủ các giới luật.”
Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Mahānāma the Sakyan approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Đại danh Sakya (Mahānāma Sakka) đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca –
Sitting to one side, Mahānāma the Sakyan said to the Blessed One:
Khi đã ngồi xuống một bên, Đại danh Sakya bạch Thế Tôn rằng:
‘‘Idha, bhante, saraṇāni sakko kālaṅkato.
“Here, Venerable Sir, Saraṇāni the Sakyan has passed away.
“Bạch Thế Tôn, Saraṇāni Sakka đã qua đời.
So bhagavatā byākato – ‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti.
He was declared by the Blessed One: ‘A stream-enterer, not subject to falling into states of woe, assured, bound for full enlightenment.’
Vị ấy đã được Thế Tôn tuyên bố là ‘một bậc Dự Lưu (Sotāpanna), không còn rơi vào khổ cảnh, chắc chắn sẽ đạt giác ngộ tối thượng’.
Tatra sudaṃ, bhante, sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti – ‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho!
Thereupon, Venerable Sir, many Sakyans gathered together and complained, grumbled, and criticized: ‘Oh, how wonderful, oh, how amazing!
Bạch Thế Tôn, nhiều người Sakya đã tụ họp lại, than phiền, phàn nàn, và chỉ trích rằng: ‘Ôi, thật kỳ diệu thay! Thật phi thường thay!
Ettha dāni ko na sotāpanno bhavissati!
Who now will not be a stream-enterer!
Giờ đây, ai mà không phải là một bậc Dự Lưu nữa!
Yatra hi nāma saraṇāni sakko kālaṅkato.
How can it be that Saraṇāni the Sakyan has passed away?
Thật vậy, khi Saraṇāni Sakka đã qua đời.
So bhagavatā byākato – sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇoti.
He was declared by the Blessed One: ‘A stream-enterer, not subject to falling into states of woe, assured, bound for full enlightenment.’
Vị ấy đã được Thế Tôn tuyên bố là ‘một bậc Dự Lưu, không còn rơi vào khổ cảnh, chắc chắn sẽ đạt giác ngộ tối thượng’.
Saraṇāni sakko sikkhāya aparipūrakārī ahosī’’’ti.
Saraṇāni the Sakyan was one who did not fulfill the training.’”
Saraṇāni Sakka đã không thực hành đầy đủ các giới luật.’”
‘‘Yo so, mahānāma, dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato, so kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya!
“Mahānāma, how could that lay follower, who for a long time has gone for refuge to the Buddha, gone for refuge to the Dhamma, and gone for refuge to the Saṅgha, fall into a state of woe?
“Này Mahānāma, một cận sự nam đã quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng trong một thời gian dài, làm sao vị ấy có thể rơi vào khổ cảnh được?
Yañhi taṃ, mahānāma, sammā vadamāno vadeyya – ‘dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato’, saraṇāniṃ sakkaṃ sammā vadamāno vadeyya.
Indeed, Mahānāma, if one were to speak rightly, one would speak thus: ‘Sakka of Saraṇāni, a lay follower, has for a long time gone for refuge to the Buddha, gone for refuge to the Dhamma, and gone for refuge to the Saṅgha.’
Này Mahānāma, nếu nói một cách đúng đắn, thì phải nói rằng: ‘Một cận sự nam đã quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng trong một thời gian dài’, thì phải nói Saraṇāni Sakka một cách đúng đắn.
Saraṇāni, mahānāma, sakko dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato, so kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya!
Sakka of Saraṇāni, Mahānāma, a lay follower, has for a long time gone for refuge to the Buddha, gone for refuge to the Dhamma, and gone for refuge to the Saṅgha. How could he fall into a state of woe?
Này Mahānāma, Saraṇāni Sakka là một cận sự nam đã quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng trong một thời gian dài, làm sao vị ấy có thể rơi vào khổ cảnh được?
‘‘Idha, mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantagato hoti abhippasanno – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“Here, Mahānāma, a certain individual has unwavering faith in the Buddha, deeply devoted: ‘Indeed, that Blessed One is… the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Này Mahānāma, ở đây, có một số người tuyệt đối tin tưởng vào Đức Phật – ‘Đức Thế Tôn ấy là… (lược bỏ)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… hāsapañño javanapañño vimuttiyā ca samannāgato.
In the Dhamma… in the Saṅgha… he is quick-witted, swift-witted, and endowed with liberation.
Vị ấy cũng tin tưởng tuyệt đối vào Pháp… (lược bỏ)… vào Tăng… (lược bỏ)… có trí tuệ nhanh nhạy, có trí tuệ sắc bén, và được trang bị sự giải thoát (vimutti).
So āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.
Through the destruction of the taints, he directly realizes for himself, in this very life, the taintless liberation of mind and liberation by wisdom, and abides therein.
Vị ấy, do sự đoạn tận các lậu hoặc (āsava), tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú trong sự giải thoát tâm (cetovimutti) không lậu hoặc và sự giải thoát tuệ (paññāvimutti) ngay trong hiện tại.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This individual, Mahānāma, is freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng được giải thoát khỏi địa ngục, được giải thoát khỏi loài súc sinh, được giải thoát khỏi cõi ngạ quỷ, được giải thoát khỏi các khổ cảnh, ác thú, đọa xứ.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantagato hoti abhippasanno – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“But here, Mahānāma, a certain individual has unwavering faith in the Buddha, deeply devoted: ‘Indeed, that Blessed One is… the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Này Mahānāma, ở đây, có một số người tuyệt đối tin tưởng vào Đức Phật – ‘Đức Thế Tôn ấy là… (lược bỏ)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… hāsapañño javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato.
In the Dhamma… in the Saṅgha… he is quick-witted, swift-witted, but not endowed with liberation.
Vị ấy cũng tin tưởng tuyệt đối vào Pháp… (lược bỏ)… vào Tăng… (lược bỏ)… có trí tuệ nhanh nhạy, có trí tuệ sắc bén, nhưng không được trang bị sự giải thoát.
So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā antarāparinibbāyī hoti, upahaccaparinibbāyī hoti, asaṅkhāraparinibbāyī hoti, sasaṅkhāraparinibbāyī hoti, uddhaṃsoto hoti akaniṭṭhagāmī.
Through the destruction of the five lower fetters, he is an antarāparinibbāyī, an upahaccaparinibbāyī, an asaṅkhāraparinibbāyī, a sasaṅkhāraparinibbāyī, or an uddhaṃsoto, an akaniṭṭhagāmī.
Vị ấy, do sự đoạn tận năm hạ phần kiết sử (orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ), là bậc nhập Niết Bàn giữa chừng (antarāparinibbāyī), là bậc nhập Niết Bàn khi vừa đến (upahaccaparinibbāyī), là bậc nhập Niết Bàn không cần nỗ lực (asaṅkhāraparinibbāyī), là bậc nhập Niết Bàn cần nỗ lực (sasaṅkhāraparinibbāyī), là bậc thượng lưu đến cõi Sắc Cứu Cánh Thiên (Akaniṭṭha) (uddhaṃsoto akaniṭṭhagāmī).
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This individual, Mahānāma, is freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng được giải thoát khỏi địa ngục, được giải thoát khỏi loài súc sinh, được giải thoát khỏi cõi ngạ quỷ, được giải thoát khỏi các khổ cảnh, ác thú, đọa xứ.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantagato hoti abhippasanno – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“But here, Mahānāma, a certain individual has unwavering faith in the Buddha, deeply devoted: ‘Indeed, that Blessed One is… the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Này Mahānāma, ở đây, có một số người tuyệt đối tin tưởng vào Đức Phật – ‘Đức Thế Tôn ấy là… (lược bỏ)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato.
In the Dhamma… in the Saṅgha… he is neither quick-witted nor swift-witted, nor is he endowed with liberation.
Vị ấy cũng tin tưởng tuyệt đối vào Pháp… (lược bỏ)… vào Tăng… (lược bỏ)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ sắc bén, và không được trang bị sự giải thoát.
So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti.
Through the destruction of the three fetters and the attenuation of lust, hatred, and delusion, he is a sakadāgāmī, who, having come to this world just once more, makes an end to suffering.
Vị ấy, do sự đoạn tận ba kiết sử và sự làm mỏng đi tham, sân, si, là bậc Nhất Lai (Sakadāgāmī), chỉ trở lại thế gian này một lần nữa rồi chấm dứt khổ đau.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This individual, Mahānāma, is freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng được giải thoát khỏi địa ngục, được giải thoát khỏi loài súc sinh, được giải thoát khỏi cõi ngạ quỷ, được giải thoát khỏi các khổ cảnh, ác thú, đọa xứ.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantagato hoti abhippasanno – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“But here, Mahānāma, a certain individual has unwavering faith in the Buddha, deeply devoted: ‘Indeed, that Blessed One is… the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Này Mahānāma, ở đây, có một số người tuyệt đối tin tưởng vào Đức Phật – ‘Đức Thế Tôn ấy là… (lược bỏ)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato.
In the Dhamma… in the Saṅgha… he is neither quick-witted nor swift-witted, nor is he endowed with liberation.
Vị ấy cũng tin tưởng tuyệt đối vào Pháp… (lược bỏ)… vào Tăng… (lược bỏ)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ sắc bén, và không được trang bị sự giải thoát.
So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo.
Through the destruction of the three fetters, he is a sotāpanna, not subject to falling into states of woe, certain of enlightenment.
Vị ấy, do sự đoạn tận ba kiết sử, là bậc Dự Lưu (Sotāpanna), không còn rơi vào khổ cảnh, chắc chắn sẽ đạt giác ngộ tối thượng.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This individual, Mahānāma, is freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng được giải thoát khỏi địa ngục, được giải thoát khỏi loài súc sinh, được giải thoát khỏi cõi ngạ quỷ, được giải thoát khỏi các khổ cảnh, ác thú, đọa xứ.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo na heva kho buddhe ekantagato hoti abhippasanno…pe… na dhamme…pe… na saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato; api cassa ime dhammā honti – saddhindriyaṃ …pe… paññindriyaṃ.
“But here, Mahānāma, a certain individual does not have unwavering faith in the Buddha… nor in the Dhamma… nor in the Saṅgha… nor is he quick-witted, nor swift-witted, nor is he endowed with liberation; yet these qualities are present in him: the faculty of faith… the faculty of wisdom.
Này Mahānāma, ở đây, có một số người không tuyệt đối tin tưởng vào Đức Phật… (lược bỏ)… không vào Pháp… (lược bỏ)… không vào Tăng… (lược bỏ)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ sắc bén, và không được trang bị sự giải thoát; nhưng các pháp này có ở vị ấy – tín căn (saddhindriyaṃ)… (lược bỏ)… tuệ căn (paññindriyaṃ).
Tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya mattaso nijjhānaṃ khamanti.
And the teachings proclaimed by the Tathāgata are, to a certain extent, acceptable to him through wisdom.
Và các pháp đã được Như Lai tuyên thuyết, vị ấy có thể quán sát bằng trí tuệ ở một mức độ nào đó.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo agantā nirayaṃ agantā tiracchānayoniṃ agantā pettivisayaṃ agantā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ.
This individual, Mahānāma, will not go to hell, will not go to the animal realm, will not go to the realm of ghosts, will not go to states of woe, bad destinations, or perdition.
Này Mahānāma, người này cũng không đi đến địa ngục, không đi đến loài súc sinh, không đi đến cõi ngạ quỷ, không đi đến các khổ cảnh, ác thú, đọa xứ.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo na heva kho buddhe ekantagato hoti abhippasanno… na dhamme…pe… na saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato; api cassa ime dhammā honti – saddhindriyaṃ…pe… paññindriyaṃ.
“But here, Mahānāma, a certain individual does not have unwavering faith in the Buddha… nor in the Dhamma… nor in the Saṅgha… nor is he quick-witted, nor swift-witted, nor is he endowed with liberation; yet these qualities are present in him: the faculty of faith… the faculty of wisdom.
Này Mahānāma, ở đây, có một số người không tuyệt đối tin tưởng vào Đức Phật… không vào Pháp… (lược bỏ)… không vào Tăng… (lược bỏ)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ sắc bén, và không được trang bị sự giải thoát; nhưng các pháp này có ở vị ấy – tín căn… (lược bỏ)… tuệ căn.
Tathāgate cassa saddhāmattaṃ hoti pemamattaṃ.
And he has only faith and affection for the Tathāgata.
Và vị ấy chỉ có một chút niềm tin, một chút tình cảm đối với Như Lai.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo agantā nirayaṃ agantā tiracchānayoniṃ agantā pettivisayaṃ agantā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ.
This person, Mahānāma, will not go to hell, will not go to the animal realm, will not go to the realm of hungry ghosts, will not go to the planes of misery, bad destinations, or perdition.
Này Mahānāma, người này cũng không đi đến địa ngục, không đi đến loài súc sinh, không đi đến cõi ngạ quỷ, không đi đến các khổ cảnh, ác thú, đọa xứ.
‘‘Seyyathāpi, mahānāma, dukkhettaṃ dubbhūmaṃ avihatakhāṇukaṃ, bījāni cassu khaṇḍāni pūtīni vātātapahatāni asārādāni asukhasayitāni* , devo ca na sammā* dhāraṃ anuppaveccheyya.
“Just as, Mahānāma, if there were a bad field, bad soil, with stumps not cleared away, and the seeds were broken, rotten, damaged by wind and sun, without vitality, badly stored, and the sky did not send down rain properly.
Này Mahānāma, ví như một cánh đồng xấu, đất đai cằn cỗi, đầy gốc cây chưa được dọn sạch, hạt giống thì sứt mẻ, hư thối, bị gió và nắng làm hại, không có chất dinh dưỡng, gieo xuống không thuận lợi; và trời lại không mưa đúng lúc.
Api nu tāni bījāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyyu’’nti?
Would those seeds grow, flourish, and reach full development?”
Vậy những hạt giống ấy có thể lớn lên, nảy mầm, phát triển sung mãn được không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, Venerable Sir.”
“Không thể được, bạch Thế Tôn.”
‘‘Evameva kho, mahānāma, idha dhammo durakkhāto* hoti duppavedito aniyyāniko anupasamasaṃvattaniko asammāsambuddhappavedito – idamahaṃ dukkhettasmiṃ vadāmi.
“Even so, Mahānāma, here the Dhamma is badly expounded, badly revealed, not leading to liberation, not conducive to peace, not proclaimed by a Perfectly Self-Enlightened One—this I call a bad field.
“Cũng vậy, này Mahānāma, ở đây, Giáo Pháp được thuyết giảng tệ, được trình bày sai, không dẫn đến sự giải thoát, không dẫn đến sự an tịnh, không được Đức Chánh Đẳng Giác thuyết giảng – Ta gọi đây là cánh đồng xấu.
Tasmiñca dhamme sāvako viharati dhammānudhammappaṭipanno sāmīcippaṭipanno anudhammacārī – idamahaṃ dubbījasmiṃ vadāmi’’.
And a disciple lives in that Dhamma, practicing in accordance with the Dhamma, practicing rightly, conforming to the Dhamma—this I call bad seeds.”
Và một đệ tử sống thực hành đúng Pháp, thực hành đúng đắn, sống thuận theo Pháp trong Giáo Pháp ấy – Ta gọi đây là hạt giống xấu.”
‘‘Seyyathāpi, mahānāma, sukhettaṃ subhūmaṃ suvihatakhāṇukaṃ, bījāni cassu akhaṇḍāni apūtīni avātātapahatāni sārādāni sukhasayitāni; devo ca* sammā dhāraṃ anuppaveccheyya.
“Just as, Mahānāma, if there were a good field, good soil, with stumps well cleared away, and the seeds were unbroken, not rotten, not damaged by wind and sun, with vitality, well stored; and the sky sent down rain properly.
“Này Mahānāma, ví như một cánh đồng tốt, đất đai màu mỡ, gốc cây đã được dọn sạch, hạt giống thì nguyên vẹn, không hư thối, không bị gió và nắng làm hại, có chất dinh dưỡng, gieo xuống thuận lợi; và trời lại mưa đúng lúc.
Api nu tāni bījāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyyu’’nti?
Would those seeds grow, flourish, and reach full development?”
Vậy những hạt giống ấy có thể lớn lên, nảy mầm, phát triển sung mãn được không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, Venerable Sir.”
“Được, bạch Thế Tôn.”
‘‘Evameva kho, mahānāma, idha dhammo svākkhāto hoti suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito – idamahaṃ sukhettasmiṃ vadāmi.
“Even so, Mahānāma, here the Dhamma is well expounded, well revealed, leading to liberation, conducive to peace, proclaimed by a Perfectly Self-Enlightened One—this I call a good field.
“Cũng vậy, này Mahānāma, ở đây, Giáo Pháp được thuyết giảng tốt, được trình bày đúng, dẫn đến sự giải thoát, dẫn đến sự an tịnh, được Đức Chánh Đẳng Giác thuyết giảng – Ta gọi đây là cánh đồng tốt.
Tasmiñca dhamme sāvako viharati dhammānudhammappaṭipanno sāmīcippaṭipanno anudhammacārī – idamahaṃ subījasmiṃ vadāmi.
And a disciple dwells in that Dhamma, practicing in accordance with the Dhamma (the eightfold path), practicing respectfully, and habitually following the Dhamma—this I call a good seed.
Và trong Pháp ấy, người đệ tử sống thực hành pháp và tùy pháp, thực hành đúng đắn, sống thuận theo pháp – điều này Ta gọi là hạt giống tốt.
Kimaṅgaṃ pana saraṇāniṃ sakkaṃ!
How much more so the practice of Saraṇāni the Sakyan!
Huống nữa là Saraṇāni người Sakya!
Saraṇāni, mahānāma, sakko maraṇakāle sikkhāya paripūrakārī ahosī’’ti.
“For Saraṇāni the Sakyan, Mahānāma, was one who fulfilled the trainings at the time of his death,” (he said).
Này Mahānāma, Saraṇāni người Sakya vào lúc lâm chung đã là người viên mãn học giới.”
Pañcamaṃ.
The fifth.
Phẩm thứ năm.
1022. Sāvatthinidānaṃ.
Occasion at Sāvatthī.
1022. Nhân duyên ở Sāvatthī.
Tena kho pana samayena anāthapiṇḍiko gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno.
Now at that time, the householder Anāthapiṇḍika was afflicted, suffering, and gravely ill.
Vào lúc bấy giờ, gia chủ Anāthapiṇḍika bị bệnh, đau đớn, lâm trọng bệnh.
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ambho purisa, yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vanda – ‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno.
Then the householder Anāthapiṇḍika addressed a certain man, saying: “Come, good sir, go to Venerable Sāriputta; having approached, bow down at Venerable Sāriputta’s feet with your head in my name, saying: ‘Venerable Sāriputta, the householder Anāthapiṇḍika is afflicted, suffering, and gravely ill.
Bấy giờ, gia chủ Anāthapiṇḍika gọi một người đàn ông và bảo: “Này ông, hãy đi đến chỗ Tôn giả Sāriputta; sau khi đến, nhân danh tôi, hãy cúi đầu đảnh lễ dưới chân Tôn giả Sāriputta và thưa: ‘Bạch ngài, gia chủ Anāthapiṇḍika bị bệnh, đau đớn, lâm trọng bệnh.
So āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandatī’ti.
He bows down at Venerable Sāriputta’s feet with his head.’
Ông ấy xin cúi đầu đảnh lễ dưới chân Tôn giả Sāriputta.’
Evañca vadehi – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā sāriputto yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti.
And say this: ‘Bhante, it would be good if Venerable Sāriputta would approach the dwelling of the householder Anāthapiṇḍika, out of compassion.’”
Và hãy thưa thêm rằng: ‘Bạch ngài, lành thay nếu Tôn giả Sāriputta vì lòng bi mẫn mà đến trú xứ của gia chủ Anāthapiṇḍika.’”
Atha kho āyasmā sāriputto pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya āyasmatā ānandena pacchāsamaṇena yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then, in the forenoon, Venerable Sāriputta dressed, took his bowl and robe, and with Venerable Ānanda as his attendant, approached the dwelling of the householder Anāthapiṇḍika; having approached, he sat down on the appointed seat.
Bấy giờ, Tôn giả Sāriputta vào buổi sáng, đắp y, mang bát và y, cùng với Tôn giả Ānanda đi theo làm thị giả, đến trú xứ của gia chủ Anāthapiṇḍika; sau khi đến, ngài ngồi xuống trên chỗ đã soạn sẵn.
Nisajja kho āyasmā sāriputto anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘kacci te, gahapati, khamanīyaṃ kacci yāpanīyaṃ?
Seated, Venerable Sāriputta said to the householder Anāthapiṇḍika: “I hope, householder, you are bearing up, I hope you are getting by?
Sau khi ngồi, Tôn giả Sāriputta nói với gia chủ Anāthapiṇḍika: “Này gia chủ, ông có kham nhẫn được không, có chịu đựng được không?
Kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti, no abhikkamanti; paṭikkamosānaṃ paññāyati, no abhikkamo’’ti?
I hope your painful feelings are subsiding, not increasing; that their subsiding is evident, not their increasing?”
Các cảm thọ đau đớn có thuyên giảm, không tăng lên không; sự thuyên giảm có được nhận thấy, không phải sự tăng lên không?”
‘‘Na me, bhante, khamanīyaṃ, na yāpanīyaṃ.
“I am not bearing up, Bhante, I am not getting by.
“Bạch ngài, con không kham nhẫn được, không chịu đựng được.
Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo’’ti.
My strong painful feelings are increasing, not subsiding; their increasing is evident, not their subsiding.”
Các cảm thọ đau đớn mãnh liệt của con đang tăng lên, không thuyên giảm; sự tăng lên của chúng được nhận thấy, không phải sự thuyên giảm.”
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, buddhe appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tathārūpo te buddhe appasādo natthi.
“Householder, you do not have that kind of lack of faith in the Buddha with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có lòng bất tín đối với Đức Phật như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì lòng bất tín đối với Đức Phật như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, buddhe aveccappasādo – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
But you, householder, have unwavering faith in the Buddha—‘Indeed, that Blessed One is…pe… teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Mà này gia chủ, ông có lòng tịnh tín bất động đối với Đức Phật: ‘Đức Thế Tôn là bậc… (như trên)… là bậc Thầy của chư Thiên và nhân loại, là Phật, là Thế Tôn.’
Tañca pana te buddhe aveccappasādaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that unwavering faith in the Buddha in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét lòng tịnh tín bất động đối với Đức Phật ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, dhamme appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te dhamme appasādo natthi.
“Householder, you do not have that kind of lack of faith in the Dhamma with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có lòng bất tín đối với Pháp như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì lòng bất tín đối với Pháp như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, dhamme aveccappasādo – svākkhāto bhagavatā dhammo…pe… paccattaṃ veditabbo viññūhīti.
But you, householder, have unwavering faith in the Dhamma—‘The Dhamma is well-expounded by the Blessed One…pe… to be personally realized by the wise.’
Mà này gia chủ, ông có lòng tịnh tín bất động đối với Pháp: ‘Pháp đã được Đức Thế Tôn khéo thuyết giảng… (như trên)… được người trí tự mình chứng ngộ.’
Tañca pana te dhamme aveccappasādaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that unwavering faith in the Dhamma in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét lòng tịnh tín bất động đối với Pháp ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, saṅghe appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te saṅghe appasādo natthi.
“Householder, you do not have that kind of lack of faith in the Saṅgha with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có lòng bất tín đối với Tăng như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì lòng bất tín đối với Tăng như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, saṅghe aveccappasādo – suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti.
But you, householder, have unwavering faith in the Saṅgha—‘The Saṅgha of the Blessed One’s disciples is practicing well…pe… the unsurpassed field of merit for the world.’
Mà này gia chủ, ông có lòng tịnh tín bất động đối với Tăng: ‘Tăng đoàn đệ tử của Đức Thế Tôn là bậc diệu hạnh… (như trên)… là phước điền vô thượng của thế gian.’
Tañca pana te saṅghe aveccappasādaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that unwavering faith in the Saṅgha in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét lòng tịnh tín bất động đối với Tăng ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, dussīlyena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpaṃ te dussīlyaṃ natthi.
“Householder, you do not have that kind of immorality with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có ác giới như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì ác giới như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, ariyakantāni sīlāni…pe… samādhisaṃvattanikāni.
But you, householder, have the noble virtues…pe… leading to concentration.
Mà này gia chủ, ông có các giới được bậc Thánh ái kính… (như trên)… đưa đến định.
Tāni ca pana te ariyakantāni sīlāni attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see those noble virtues in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét các giới được bậc Thánh ái kính ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpāya kho, gahapati, micchādiṭṭhiyā samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpā te micchādiṭṭhi natthi.
“Householder, you do not have that kind of wrong view with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có tà kiến như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà kiến như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammādiṭṭhi.
But you, householder, have right view.
Mà này gia chủ, ông có chánh kiến.
Tañca pana te sammādiṭṭhiṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that right view in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét chánh kiến ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, micchāsaṅkappena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te micchāsaṅkappo natthi.
“Householder, you do not have that kind of wrong intention with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có tà tư duy như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà tư duy như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāsaṅkappo.
But you, householder, have right intention.
Mà này gia chủ, ông có chánh tư duy.
Tañca pana te sammāsaṅkappaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that right intention in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét chánh tư duy ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpāya kho, gahapati, micchāvācāya samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpā te micchāvācā natthi.
“Householder, you do not have that kind of wrong speech with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có tà ngữ như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà ngữ như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāvācā.
But you, householder, have right speech.
Mà này gia chủ, ông có chánh ngữ.
Tañca pana te sammāvācaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that right speech in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét chánh ngữ ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, micchākammantena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te micchākammanto natthi.
“Householder, you do not have that kind of wrong action with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có tà nghiệp như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà nghiệp như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammākammanto.
But you, householder, have right action.
Mà này gia chủ, ông có chánh nghiệp.
Tañca pana te sammākammantaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that right action in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét chánh nghiệp ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, micchāājīvena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te micchāājīvo natthi.
“Householder, you do not have that kind of wrong livelihood with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có tà mạng như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà mạng như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāājīvo.
But you, householder, have right livelihood.
Mà này gia chủ, ông có chánh mạng.
Tañca pana te sammāājīvaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that right livelihood in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét chánh mạng ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, micchāvāyāmena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te micchāvāyāmo natthi.
“The kind of wrong effort, householder, with which an uninstructed ordinary person is endowed, and by which, at the breaking up of the body, after death, he reappears in a plane of misery, a bad destination, perdition, in hell—such wrong effort is not yours.
“Này gia chủ, hạng phàm phu vô văn, do thành tựu với tà tinh tấn như thế nào mà sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà tinh tấn như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāvāyāmo.
But you, householder, have right effort.
Và này gia chủ, ông có chánh tinh tấn.
Tañca pana te sammāvāyāmaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And as you contemplate that right effort in yourself, your feelings would subside immediately.
Và khi ông tự mình thấy rõ chánh tinh tấn ấy, các cảm thọ của ông có thể được lắng dịu ngay lập tức.
‘‘Yathārūpāya kho, gahapati, micchāsatiyā samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpā te micchāsati natthi.
“The kind of wrong mindfulness, householder, with which an uninstructed ordinary person is endowed, and by which, at the breaking up of the body, after death, he reappears in a plane of misery, a bad destination, perdition, in hell—such wrong mindfulness is not yours.
“Này gia chủ, hạng phàm phu vô văn, do thành tựu với tà niệm như thế nào mà sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà niệm như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāsati.
But you, householder, have right mindfulness.
Và này gia chủ, ông có chánh niệm.
Tañca pana te sammāsatiṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And as you contemplate that right mindfulness in yourself, your feelings would subside immediately.
Và khi ông tự mình thấy rõ chánh niệm ấy, các cảm thọ của ông có thể được lắng dịu ngay lập tức.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, micchāsamādhinā samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te micchāsamādhi natthi.
“The kind of wrong concentration, householder, with which an uninstructed ordinary person is endowed, and by which, at the breaking up of the body, after death, he reappears in a plane of misery, a bad destination, perdition, in hell—such wrong concentration is not yours.
“Này gia chủ, hạng phàm phu vô văn, do thành tựu với tà định như thế nào mà sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà định như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāsamādhi.
But you, householder, have right concentration.
Và này gia chủ, ông có chánh định.
Tañca pana te sammāsamādhiṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And as you contemplate that right concentration in yourself, your feelings would subside immediately.
Và khi ông tự mình thấy rõ chánh định ấy, các cảm thọ của ông có thể được lắng dịu ngay lập tức.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, micchāñāṇena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpaṃ te micchāñāṇaṃ natthi.
“The kind of wrong knowledge, householder, with which an uninstructed ordinary person is endowed, and by which, at the breaking up of the body, after death, he reappears in a plane of misery, a bad destination, perdition, in hell—such wrong knowledge is not yours.
“Này gia chủ, hạng phàm phu vô văn, do thành tựu với tà trí như thế nào mà sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà trí như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāñāṇaṃ.
But you, householder, have right knowledge.
Và này gia chủ, ông có chánh trí.
Tañca pana te sammāñāṇaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And as you contemplate that right knowledge in yourself, your feelings would subside immediately.
Và khi ông tự mình thấy rõ chánh trí ấy, các cảm thọ của ông có thể được lắng dịu ngay lập tức.
‘‘Yathārūpāya kho, gahapati, micchāvimuttiyā samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpā te micchāvimutti natthi.
“The kind of wrong liberation, householder, with which an uninstructed ordinary person is endowed, and by which, at the breaking up of the body, after death, he reappears in a plane of misery, a bad destination, perdition, in hell—such wrong liberation is not yours.
“Này gia chủ, hạng phàm phu vô văn, do thành tựu với tà giải thoát như thế nào mà sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà giải thoát như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāvimutti.
But you, householder, have right liberation.
Và này gia chủ, ông có chánh giải thoát.
Tañca pana te sammāvimuttiṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyā’’ti.
And as you contemplate that right liberation in yourself, your feelings would subside immediately.”
Và khi ông tự mình thấy rõ chánh giải thoát ấy, các cảm thọ của ông có thể được lắng dịu ngay lập tức.”
Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Venerable Ānanda approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Bấy giờ, Tôn giả Ānanda đi đến nơi Thế Tôn ở; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ ānandaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘handa!
To Venerable Ānanda, who was sitting to one side, the Blessed One said: “Come, Ānanda!
Thế Tôn nói với Tôn giả Ānanda đang ngồi một bên rằng: “Này Ānanda!
Kuto nu tvaṃ, ānanda, āgacchasi divādivassā’’ti?
Where do you come from this afternoon?”
Con từ đâu đến giữa ban ngày thế này?”
‘‘Āyasmatā, bhante, sāriputtena anāthapiṇḍiko gahapati iminā ca iminā ca ovādena ovadito’’ti.
“Anāthapiṇḍika the householder, venerable sir, was exhorted by Venerable Sāriputta with this and that exhortation.”
“Bạch Thế Tôn, Tôn giả Sāriputta đã giáo giới gia chủ Anāthapiṇḍika bằng lời giáo huấn này và này.”
‘‘Paṇḍito, ānanda, sāriputto; mahāpañño, ānanda, sāriputto, yatra hi nāma cattāri sotāpattiyaṅgāni dasahākārehi vibhajissatī’’ti.
“Sāriputta is wise, Ānanda; Sāriputta is greatly discerning, Ānanda, in that he expounded the four factors of stream-entry in ten ways.”
“Này Ānanda, Sāriputta là bậc hiền trí; này Ānanda, Sāriputta có đại tuệ, vì đã phân tích bốn chi phần của bậc Dự Lưu thành mười phương diện.”
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Thứ sáu.
1023. Sāvatthinidānaṃ.
1023. Occasion at Sāvatthī.
1023. Nhân duyên ở Sāvatthī.
Tena kho pana samayena anāthapiṇḍiko gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno.
At that time, Anāthapiṇḍika the householder was ill, suffering, gravely afflicted.
Vào lúc ấy, gia chủ Anāthapiṇḍika bị bệnh, đau đớn, lâm trọng bệnh.
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ambho purisa, yenāyasmā ānando tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato ānandassa pāde sirasā vanda – ‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno.
Then Anāthapiṇḍika the householder addressed a certain man: “Come, good man, approach Venerable Ānanda; having approached, pay homage to Venerable Ānanda’s feet with your head in my name, saying: ‘Venerable sir, Anāthapiṇḍika the householder is ill, suffering, gravely afflicted.
Bấy giờ, gia chủ Anāthapiṇḍika gọi một người đàn ông và bảo: “Này ông, hãy đi đến nơi Tôn giả Ānanda ở; sau khi đến, nhân danh ta, hãy cúi đầu đảnh lễ dưới chân Tôn giả Ānanda và thưa: ‘Bạch ngài, gia chủ Anāthapiṇḍika bị bệnh, đau đớn, lâm trọng bệnh.
So āyasmato ānandassa pāde sirasā vandatī’ti.
He pays homage to Venerable Ānanda’s feet with his head.’
Ông ấy cúi đầu đảnh lễ dưới chân Tôn giả Ānanda.’
Evañca vadehi – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā ānando yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti.
And say this: ‘Venerable sir, may Venerable Ānanda kindly approach Anāthapiṇḍika the householder’s residence, out of compassion.’”
Và hãy thưa thêm rằng: ‘Bạch ngài, lành thay nếu Tôn giả Ānanda, vì lòng bi mẫn, có thể đến nhà của gia chủ Anāthapiṇḍika.’”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so puriso anāthapiṇḍikassa gahapatissa paṭissutvā yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
“Yes, venerable sir,” that man replied to Anāthapiṇḍika the householder, and then approached Venerable Ānanda; having approached and paid homage to Venerable Ānanda, he sat down to one side.
“Vâng, thưa ngài,” người đàn ông ấy vâng lời gia chủ Anāthapiṇḍika, rồi đi đến nơi Tôn giả Ānanda ở; sau khi đến, đảnh lễ Tôn giả Ānanda rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho so puriso āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno.
Sitting to one side, that man said to Venerable Ānanda: “Venerable sir, Anāthapiṇḍika the householder is ill, suffering, gravely afflicted.
Ngồi một bên, người đàn ông ấy thưa với Tôn giả Ānanda: “Bạch ngài, gia chủ Anāthapiṇḍika bị bệnh, đau đớn, lâm trọng bệnh.
So āyasmato ānandassa pāde sirasā vandati.
He pays homage to Venerable Ānanda’s feet with his head.
Ông ấy cúi đầu đảnh lễ dưới chân Tôn giả Ānanda.
Evañca vadati – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā ānando yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti.
And he says this: ‘Venerable sir, may Venerable Ānanda kindly approach Anāthapiṇḍika the householder’s residence, out of compassion.’”
Và ông ấy thưa rằng: ‘Bạch ngài, lành thay nếu Tôn giả Ānanda, vì lòng bi mẫn, có thể đến nhà của gia chủ Anāthapiṇḍika.’”
Adhivāsesi kho āyasmā ānando tuṇhībhāvena.
Venerable Ānanda consented by remaining silent.
Tôn giả Ānanda đã im lặng nhận lời.
Atha kho āyasmā ānando pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then, in the morning, Venerable Ānanda dressed, took his bowl and robe, and approached Anāthapiṇḍika the householder’s residence; having approached, he sat down on the prepared seat.
Bấy giờ, vào buổi sáng, Tôn giả Ānanda đắp y, mang bát, đi đến nhà của gia chủ Anāthapiṇḍika; sau khi đến, ngài ngồi xuống trên chỗ đã soạn sẵn.
Nisajja kho āyasmā ānando anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘kacci te, gahapati, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ?
Having sat down, Venerable Ānanda said to Anāthapiṇḍika the householder: “I hope, householder, you are bearable, I hope you are manageable?
Ngồi xuống, Tôn giả Ānanda hỏi gia chủ Anāthapiṇḍika: “Này gia chủ, ông có kham nhẫn được không, có chịu đựng được không?
Kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti, no abhikkamanti; paṭikkamosānaṃ paññāyati, no abhikkamo’’ti?
I hope your painful feelings are receding, not advancing; that their recession is apparent, not their advance?”
Các cảm thọ đau đớn có thuyên giảm, không tăng thêm không; sự thuyên giảm có được nhận thấy, không phải sự tăng thêm không?”
‘‘Na me, bhante, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ.
“Venerable sir, I am not bearable, I am not manageable.
“Bạch ngài, con không kham nhẫn được, không chịu đựng được.
Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo’’ti.
My strong painful feelings are advancing, not receding; their advance is apparent, not their recession.”
Các cảm thọ đau đớn dữ dội của con đang tăng thêm, không thuyên giảm; sự tăng thêm được nhận thấy, không phải sự thuyên giảm.”
‘‘Catūhi kho, gahapati, dhammehi samannāgatassa assutavato puthujjanassa hoti uttāso, hoti chambhitattaṃ, hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.
“A common uninstructed person, householder, who is endowed with four qualities, experiences terror, experiences trepidation, and experiences fear of death in the future.
“Này gia chủ, hạng phàm phu vô văn thành tựu với bốn pháp thì có sự kinh hãi, có sự run sợ, có nỗi sợ chết trong đời sau.
Katamehi catūhi?
With which four?
Bốn pháp nào?
Idha, gahapati, assutavā puthujjano buddhe appasādena samannāgato hoti.
Here, householder, a common uninstructed person is endowed with lack of confidence in the Buddha.
Ở đây, này gia chủ, hạng phàm phu vô văn thành tựu với sự không tịnh tín nơi Đức Phật.
Tañca panassa buddhe appasādaṃ attani samanupassato hoti uttāso, hoti chambhitattaṃ, hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.
And when he perceives that lack of confidence in the Buddha within himself, there arises fear, there arises dread, there arises fear of death in the next world.
Và khi tự mình thấy rõ sự không tịnh tín nơi Đức Phật ấy, người đó có sự kinh hãi, có sự run sợ, có nỗi sợ chết trong đời sau.
‘‘Puna caparaṃ, gahapati, assutavā puthujjano dussīlyena samannāgato hoti.
“Furthermore, householder, the uninstructed ordinary person is endowed with immorality.
"Lại nữa, này gia chủ, kẻ phàm phu ít nghe có đức hạnh xấu.
Tañca panassa dussīlyaṃ attani samanupassato hoti uttāso, hoti chambhitattaṃ, hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.
And when he perceives that immorality within himself, there arises fear, there arises dread, there arises fear of death in the next world.
Và khi thấy rõ đức hạnh xấu ấy nơi tự thân, người ấy có sự kinh hãi, có sự run rẩy, có nỗi sợ hãi cái chết liên quan đến đời sau.
Imehi kho, gahapati, catūhi dhammehi samannāgatassa assutavato puthujjanassa hoti uttāso, hoti chambhitattaṃ, hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.
Householder, when the uninstructed ordinary person is endowed with these four qualities, there arises fear, there arises dread, there arises fear of death in the next world.
Này gia chủ, do được trang bị bốn pháp này, kẻ phàm phu ít nghe có sự kinh hãi, có sự run rẩy, có nỗi sợ hãi cái chết liên quan đến đời sau.
‘‘Catūhi kho, gahapati, dhammehi samannāgatassa sutavato ariyasāvakassa na hoti uttāso, na hoti chambhitattaṃ, na hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.
“Householder, when the instructed noble disciple is endowed with four qualities, there does not arise fear, there does not arise dread, there does not arise fear of death in the next world.
"Này gia chủ, do được trang bị bốn pháp, vị Thánh đệ tử có nghe nhiều không có sự kinh hãi, không có sự run rẩy, không có nỗi sợ hãi cái chết liên quan đến đời sau.
Katamehi catūhi?
With which four?
Bốn pháp nào?
Idha, gahapati, sutavā ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, householder, the instructed noble disciple is endowed with unwavering confidence in the Buddha—‘Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Self-Enlightened…teacher of gods and humans, the Enlightened One, the Blessed One.’
Ở đây, này gia chủ, vị Thánh đệ tử có nghe nhiều được trang bị niềm tin bất động vào Đức Phật rằng: ‘Vì thế, Thế Tôn ấy... (v.v.)... là bậc Đạo Sư của chư thiên và nhân loại, là Phật, là Thế Tôn’.
Tañca panassa buddhe aveccappasādaṃ attani samanupassato na hoti uttāso, na hoti chambhitattaṃ, na hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.
And when he perceives that unwavering confidence in the Buddha within himself, there does not arise fear, there does not arise dread, there does not arise fear of death in the next world.
Và khi thấy rõ niềm tin bất động vào Đức Phật ấy nơi tự thân, vị ấy không có sự kinh hãi, không có sự run rẩy, không có nỗi sợ hãi cái chết liên quan đến đời sau.
‘‘Puna caparaṃ, gahapati, sutavā ariyasāvako ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
“Furthermore, householder, the instructed noble disciple is endowed with noble virtues that are unbroken…conducive to concentration.
"Lại nữa, này gia chủ, vị Thánh đệ tử có nghe nhiều được trang bị các giới được bậc Thánh ái mộ, không bị sứt mẻ... (v.v.)... đưa đến định.
Tāni ca panassa ariyakantāni sīlāni attani samanupassato na hoti uttāso, na hoti chambhitattaṃ, na hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.
And when he perceives those noble virtues within himself, there does not arise fear, there does not arise dread, there does not arise fear of death in the next world.
Và khi thấy rõ các giới được bậc Thánh ái mộ ấy nơi tự thân, vị ấy không có sự kinh hãi, không có sự run rẩy, không có nỗi sợ hãi cái chết liên quan đến đời sau.
Imehi kho, gahapati, catūhi dhammehi samannāgatassa sutavato ariyasāvakassa na hoti uttāso, na hoti chambhitattaṃ, na hoti samparāyikaṃ maraṇabhaya’’nti.
Householder, when the instructed noble disciple is endowed with these four qualities, there does not arise fear, there does not arise dread, there does not arise fear of death in the next world.”
Này gia chủ, do được trang bị bốn pháp này, vị Thánh đệ tử có nghe nhiều không có sự kinh hãi, không có sự run rẩy, không có nỗi sợ hãi cái chết liên quan đến đời sau."
‘‘Nāhaṃ, bhante ānanda, bhāyāmi.
“Venerable Ānanda, I am not afraid.
"Bạch Đại đức Ānanda, con không sợ hãi.
Kyāhaṃ bhāyissāmi!
Why should I be afraid!
Cớ sao con phải sợ hãi!
Ahañhi, bhante, buddhe aveccappasādena samannāgato homi – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
For I, venerable sir, am endowed with unwavering confidence in the Buddha—‘Indeed, the Blessed One is Arahant…teacher of gods and humans, the Enlightened One, the Blessed One.’
Bạch Đại đức, con được trang bị niềm tin bất động vào Đức Phật rằng: ‘Vì thế, Thế Tôn ấy... (v.v.)... là bậc Đạo Sư của chư thiên và nhân loại, là Phật, là Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe aveccappasādena samannāgato homi – suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti.
I am endowed with unwavering confidence in the Dhamma…in the Saṅgha—‘The Saṅgha of the Blessed One’s disciples is practicing well…an unsurpassed field of merit for the world.’
... vào Pháp... (v.v.)... con được trang bị niềm tin bất động vào Tăng chúng rằng: ‘Chúng đệ tử của Thế Tôn là những người diệu hạnh... (v.v.)... là ruộng phước vô thượng của thế gian’.
Yāni cimāni, bhante, bhagavatā gihisāmīcikāni sikkhāpadāni desitāni, nāhaṃ tesaṃ kiñci attani khaṇḍaṃ samanupassāmī’’ti.
And venerable sir, I do not perceive any breach in myself regarding these precepts for laypeople taught by the Blessed One.”
Bạch Đại đức, đối với những học giới thích hợp cho hàng tại gia mà Thế Tôn đã thuyết giảng, con không thấy bất kỳ sự sứt mẻ nào nơi tự thân."
‘‘Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati!
“It is your gain, householder, it is well gained by you, householder!
"Lợi thay cho gia chủ, thiện lợi thay cho gia chủ!
Sotāpattiphalaṃ tayā, gahapati, byākata’’nti.
You, householder, have declared the fruit of stream-entry.”
Này gia chủ, ông đã tuyên bố quả vị Dự lưu."
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ bảy.
‘‘Katamāni pañca bhayāni verāni vūpasantāni honti?
“Which are the five fears and enmities that have subsided?
"Năm nỗi sợ hãi và oán thù nào đã được lắng dịu?
Yaṃ, gahapati, pāṇātipātī pāṇātipātappaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, samparāyikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvediyati.
Householder, one who takes life, due to taking life, generates fear and enmity in this present life, generates fear and enmity in the next life, and experiences mental suffering and displeasure.
Này gia chủ, người sát sinh, do duyên sát sinh, tạo ra nỗi sợ hãi và oán thù ngay trong hiện tại, tạo ra nỗi sợ hãi và oán thù trong đời sau, và cảm nhận sự khổ, ưu về tâm.
Pāṇātipātā paṭiviratassa evaṃ taṃ bhayaṃ veraṃ vūpasantaṃ hoti.
For one who abstains from taking life, that fear and enmity has thus subsided.
Đối với người từ bỏ sát sinh, nỗi sợ hãi và oán thù ấy được lắng dịu như vậy.
Yaṃ, gahapati, adinnādāyī…pe… yaṃ, gahapati, kāmesumicchācārī…pe… yaṃ, gahapati, musāvādī…pe… yaṃ, gahapati, surāmerayamajjappamādaṭṭhāyī surāmerayamajjappamādaṭṭhānappaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, samparāyikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvediyati.
Householder, one who takes what is not given…pe… Householder, one who engages in sexual misconduct…pe… Householder, one who speaks falsely…pe… Householder, one who indulges in distilled and fermented liquors, which are the basis of heedlessness, due to indulging in distilled and fermented liquors, which are the basis of heedlessness, generates fear and enmity in this present life, generates fear and enmity in the next life, and experiences mental suffering and displeasure.
Này gia chủ, người lấy của không cho... (v.v.)... Này gia chủ, người tà hạnh trong các dục... (v.v.)... Này gia chủ, người nói dối... (v.v.)... Này gia chủ, người sử dụng rượu men, rượu nấu và các chất say là cơ sở của sự dễ duôi, do duyên sử dụng rượu men, rượu nấu và các chất say là cơ sở của sự dễ duôi, tạo ra nỗi sợ hãi và oán thù ngay trong hiện tại, tạo ra nỗi sợ hãi và oán thù trong đời sau, và cảm nhận sự khổ, ưu về tâm.
Surāmerayamajjappamādaṭṭhānā paṭiviratassa evaṃ taṃ bhayaṃ veraṃ vūpasantaṃ hoti.
For one who abstains from distilled and fermented liquors, which are the basis of heedlessness, that fear and enmity has thus subsided.
Đối với người từ bỏ việc sử dụng rượu men, rượu nấu và các chất say là cơ sở của sự dễ duôi, nỗi sợ hãi và oán thù ấy được lắng dịu như vậy.
Imāni pañca bhayāni verāni vūpasantāni honti.
These are the five fears and enmities that have subsided.
Năm nỗi sợ hãi và oán thù này đã được lắng dịu.
‘‘Katamo cassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho?
“And which Ariyan method is well seen and well penetrated by him with wisdom?
"Và pháp Thánh nào được vị ấy thấy rõ, thâm nhập tốt đẹp bằng trí tuệ?
Idha, gahapati, ariyasāvako paṭiccasamuppādaññeva sādhukaṃ yoniso manasi karoti – iti imasmiṃ sati idaṃ hoti, imassuppādā idaṃ uppajjati; iti imasmiṃ asati idaṃ na hoti, imassa nirodhā idaṃ nirujjhati; yadidaṃ avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
Here, householder, an Ariyan disciple carefully and wisely attends to dependent origination itself: ‘When this exists, that comes to be; with the arising of this, that arises; when this does not exist, that does not come to be; with the cessation of this, that ceases.’ That is to say: with ignorance as condition, volitional formations; with volitional formations as condition, consciousness…pe… Thus is the origin of this whole mass of suffering.
Ở đây, này gia chủ, vị Thánh đệ tử khéo tác ý một cách như lý chính lý duyên khởi rằng: ‘Khi cái này có, cái kia có; do cái này sinh, cái kia sinh. Khi cái này không có, cái kia không có; do cái này diệt, cái kia diệt. Tức là, do duyên vô minh, các hành sinh khởi; do duyên các hành, thức sinh khởi... (v.v.)... Như vậy là sự tập khởi của toàn bộ khối khổ này’.
Avijjāya tveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho…pe… phassanirodhā vedanānirodho, vedanānirodhā taṇhānirodho… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
But with the utter fading away and cessation of ignorance, cessation of volitional formations…pe… with the cessation of contact, cessation of feeling; with the cessation of feeling, cessation of craving… Thus is the cessation of this whole mass of suffering.
‘Do sự ly tham và đoạn diệt hoàn toàn vô minh, các hành diệt... (v.v.)... do xúc diệt, thọ diệt; do thọ diệt, ái diệt... Như vậy là sự đoạn diệt của toàn bộ khối khổ này’.
Ayamassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho.
This is the Ariyan method that is well seen and well penetrated by him with wisdom.
Pháp Thánh này được vị ấy thấy rõ, thâm nhập tốt đẹp bằng trí tuệ.
‘‘Yato kho, gahapati, ariyasāvakassa imāni pañca bhayāni verāni vūpasantāni honti, imehi catūhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti, ayañcassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho.
“Householder, when an Ariyan disciple has these five fears and enmities subsided, is endowed with these four factors of stream-entry, and this Ariyan method is well seen and well penetrated by him with wisdom,
"Này gia chủ, khi nào vị Thánh đệ tử có năm nỗi sợ hãi và oán thù này đã được lắng dịu, được trang bị bốn chi phần của Dự lưu này, và pháp Thánh này được vị ấy thấy rõ, thâm nhập tốt đẹp bằng trí tuệ.
So ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ byākareyya – ‘khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto; sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’’ti.
he, if he wishes, may declare of himself: ‘I am one whose hell is destroyed, whose animal womb is destroyed, whose realm of ghosts is destroyed, whose states of woe, bad destinations, and nether worlds are destroyed; I am a stream-enterer, not subject to falling into states of woe, certain of enlightenment.’”
Thì vị ấy, nếu muốn, có thể tự mình tuyên bố về chính mình: ‘Ta đã đoạn tận địa ngục, đoạn tận cảnh giới súc sinh, đoạn tận cảnh giới ngạ quỷ, đoạn tận cõi dữ, ác thú, đọa xứ; ta là bậc Dự lưu, có pháp không bị rơi rớt, chắc chắn hướng đến giác ngộ’."
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Thứ tám.
‘‘Catūhi kho, nandaka, dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo.
“A noble disciple, Nandaka, endowed with four qualities, is a stream-enterer, not subject to downfall, certain, bound for awakening.
“Này Nandaka, vị Thánh đệ tử nào thành tựu bốn pháp, vị ấy là bậc Nhập Lưu, không còn bị đọa lạc, chắc chắn sẽ đạt đến giác ngộ tối thượng.
Katamehi catūhi?
Which four?
Thế nào là bốn pháp?
Idha, nandaka, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Nandaka, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha: ‘Indeed, that Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened…teacher of gods and humans, Buddha, Blessed One.’
Ở đây, này Nandaka, vị Thánh đệ tử có lòng tin bất động nơi Đức Phật: ‘Thật vậy, Đức Thế Tôn ấy… (như trên)… là bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn.’
Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
In the Dhamma…in the Saṅgha…and is endowed with noble virtues that are unbroken…conducive to concentration.
Nơi Giáo Pháp… (như trên)… nơi Tăng chúng… (như trên)… vị ấy thành tựu giới hạnh được các bậc Thánh yêu thích, không bị sứt mẻ… (như trên)… đưa đến định.
Imehi kho, nandaka, catūhi dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo.
A noble disciple, Nandaka, endowed with these four qualities, is a stream-enterer, not subject to downfall, certain, bound for awakening.
Này Nandaka, vị Thánh đệ tử nào thành tựu bốn pháp này, vị ấy là bậc Nhập Lưu, không còn bị đọa lạc, chắc chắn sẽ đạt đến giác ngộ tối thượng.
‘‘Imehi ca pana, nandaka, catūhi dhammehi samannāgato ariyasāvako āyunā saṃyutto hoti dibbenapi mānusenapi; vaṇṇena saṃyutto hoti dibbenapi mānusenapi; sukhena saṃyutto hoti dibbenapi mānusenapi; yasena saṃyutto hoti dibbenapi mānusenapi; ādhipateyyena saṃyutto hoti dibbenapi mānusenapi.
“Furthermore, Nandaka, a noble disciple endowed with these four qualities is connected with life, both divine and human; is connected with beauty, both divine and human; is connected with happiness, both divine and human; is connected with fame, both divine and human; is connected with sovereignty, both divine and human.
“Và này Nandaka, vị Thánh đệ tử nào thành tựu bốn pháp này, vị ấy được kết hợp với tuổi thọ của chư Thiên và của loài người; được kết hợp với sắc đẹp của chư Thiên và của loài người; được kết hợp với an lạc của chư Thiên và của loài người; được kết hợp với danh tiếng của chư Thiên và của loài người; được kết hợp với quyền lực của chư Thiên và của loài người.
Taṃ kho panāhaṃ, nandaka, nāññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā sutvā vadāmi.
And I, Nandaka, do not say this having heard it from another ascetic or brahmin.
Này Nandaka, ta không nói điều này sau khi nghe từ một Sa-môn hay Bà-la-môn nào khác.
Api ca yadeva mayā sāmaṃ ñātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ, tadevāhaṃ vadāmī’’ti.
Rather, what I myself have known, seen, and realized, that I declare.”
Mà chính điều gì ta tự mình biết, tự mình thấy, tự mình chứng ngộ, thì ta nói điều ấy.”
1027. Sāvatthinidānaṃ.
1027. In Sāvatthī.
1027. Nhân duyên ở Sāvatthi.
‘‘Cattārome, bhikkhave, puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā.
“Bhikkhus, there are these four streams of merit, streams of wholesome deeds, feeders of happiness.
“Này các Tỳ-khưu, có bốn dòng phước đức, bốn dòng thiện nghiệp, là nguồn gốc của an lạc.
Katame cattāro?
Which four?
Thế nào là bốn?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, bhikkhus, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha: ‘Indeed, that Blessed One is Arahant…teacher of gods and humans, Buddha, Blessed One.’
Ở đây, này các Tỳ-khưu, vị Thánh đệ tử có lòng tin bất động nơi Đức Phật: ‘Thật vậy, Đức Thế Tôn ấy… (như trên)… là bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn.’
Ayaṃ paṭhamo puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro.
This is the first stream of merit, stream of wholesome deeds, feeder of happiness.
Đây là dòng phước đức thứ nhất, dòng thiện nghiệp thứ nhất, nguồn gốc của an lạc.
1028. ‘‘Cattārome, bhikkhave, puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā.
1028. “Bhikkhus, there are these four streams of merit, streams of wholesome deeds, feeders of happiness.
1028. “Này các Tỳ-khưu, có bốn dòng phước đức, bốn dòng thiện nghiệp, là nguồn gốc của an lạc.
Katame cattāro?
Which four?
Thế nào là bốn?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, bhikkhus, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha: ‘Indeed, that Blessed One is Arahant…teacher of gods and humans, Buddha, Blessed One.’
Ở đây, này các Tỳ-khưu, vị Thánh đệ tử có lòng tin bất động nơi Đức Phật: ‘Thật vậy, Đức Thế Tôn ấy… (như trên)… là bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn.’
Ayaṃ paṭhamo puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro.
This is the first stream of merit, stream of wholesome deeds, feeder of happiness.
Đây là dòng phước đức thứ nhất, dòng thiện nghiệp thứ nhất, nguồn gốc của an lạc.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati muttacāgo payatapāṇi vossaggarato yācayogo dānasaṃvibhāgarato.
“Furthermore, bhikkhus, a noble disciple dwells at home with a mind free from the stain of stinginess, open-handed, pure of hand, delighting in relinquishment, amenable to being asked, delighting in the distribution of alms.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, vị Thánh đệ tử sống tại gia với tâm đã loại bỏ cấu uế của sự xan tham, là người rộng lượng, tay luôn sẵn sàng bố thí, hoan hỷ trong sự xả ly, sẵn sàng được thỉnh cầu, hoan hỷ trong sự phân chia tài vật bố thí.
Ayaṃ catuttho puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro.
This is the fourth stream of merit, stream of wholesome deeds, feeder of happiness.
Đây là dòng phước đức thứ tư, dòng thiện nghiệp thứ tư, nguồn gốc của an lạc.
Ime kho, bhikkhave, cattāro puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā’’ti.
These, bhikkhus, are the four streams of merit, streams of wholesome deeds, feeders of happiness.”
Này các Tỳ-khưu, đây là bốn dòng phước đức, bốn dòng thiện nghiệp, là nguồn gốc của an lạc.”
Dutiyaṃ.
The Second.
Kinh thứ hai.
1029. ‘‘Cattārome, bhikkhave, puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā.
1029. “Bhikkhus, there are these four streams of merit, streams of wholesome deeds, feeders of happiness.
1029. “Này các Tỳ-khưu, có bốn dòng phước đức, bốn dòng thiện nghiệp, là nguồn gốc của an lạc.
Katame cattāro?
Which four?
Thế nào là bốn?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, bhikkhus, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha: ‘Indeed, that Blessed One is Arahant…teacher of gods and humans, Buddha, Blessed One.’
Ở đây, này các Tỳ-khưu, vị Thánh đệ tử có lòng tin bất động nơi Đức Phật: ‘Thật vậy, Đức Thế Tôn ấy… (như trên)… là bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn.’
Ayaṃ paṭhamo puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro.
This is the first stream of merit, stream of wholesome deeds, feeder of happiness.
Đây là dòng phước đức thứ nhất, dòng thiện nghiệp thứ nhất, nguồn gốc của an lạc.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā.
“Furthermore, bhikkhus, a noble disciple is wise, endowed with wisdom discerning rise and fall, noble, penetrative, leading to the complete destruction of suffering.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, vị Thánh đệ tử có trí tuệ, thành tựu trí tuệ thấy rõ sự sanh diệt, trí tuệ Thánh thâm nhập, đưa đến sự đoạn tận khổ đau một cách chân chánh.
Ayaṃ catuttho puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro.
This is the fourth stream of merit, stream of wholesome deeds, feeder of happiness.
Đây là dòng phước đức thứ tư, dòng thiện nghiệp thứ tư, nguồn gốc của an lạc.
Ime kho, bhikkhave, cattāro puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā’’ti.
These, bhikkhus, are the four streams of merit, streams of wholesome deeds, feeders of happiness.”
Này các Tỳ-khưu, đây là bốn dòng phước đức, bốn dòng thiện nghiệp, là nguồn gốc của an lạc.”
Tatiyaṃ.
The Third.
Kinh thứ ba.
‘‘Katamāni cattāri?
“Which four?
“Bốn điều nào?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, bhikkhus, a noble disciple is endowed with unwavering confidence in the Buddha – that Blessed One is indeed... (and so on)... the Teacher of devas and humans, the Buddha, the Blessed One.
Này các Tỳ-kheo, ở đây, một vị đệ tử của bậc Thánh có niềm tin bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán… cho đến… Bậc Đạo Sư của chư thiên và loài người, bậc Giác Ngộ, bậc Thế Tôn’.
So iti paṭisañcikkhati – ‘kiṃ nu kho devānaṃ devapada’nti?
He reflects thus: ‘What, then, is the divine state of the devas?’
Vị ấy suy xét như sau: ‘Dấu chân trời của chư thiên là gì?’
So evaṃ pajānāti – ‘abyābajjhaparame khvāhaṃ etarahi deve suṇāmi.
He thus understands: ‘Indeed, I now hear of devas who are supreme in non-affliction.
Vị ấy biết như sau: ‘Hiện tại, ta nghe nói chư thiên là những bậc tối thượng không làm hại ai.
Na ca kho panāhaṃ kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā.
And I do not afflict anyone, whether trembling or firm.
Và ta không làm hại bất cứ ai, dù là chúng sanh yếu đuối hay mạnh mẽ.
Addhāhaṃ devapadadhammasamannāgato viharāmī’’’ti.
Surely I dwell endowed with the Dhamma of the divine state.’
Chắc chắn ta đang sống với pháp dấu chân trời của chư thiên’.”
Idaṃ paṭhamaṃ devānaṃ devapadaṃ avisuddhānaṃ sattānaṃ visuddhiyā apariyodātānaṃ sattānaṃ pariyodapanāya.
This is the first divine state of the devas for the purification of unpurified beings and for the cleansing of unclean beings.
Đây là dấu chân trời thứ nhất của chư thiên, vì sự thanh tịnh của các chúng sanh chưa thanh tịnh, vì sự tẩy rửa của các chúng sanh chưa được tẩy rửa.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
“Furthermore, bhikkhus, a noble disciple is endowed with the noble virtues, unbroken... (and so on)... conducive to concentration.
“Lại nữa, này các Tỳ-kheo, một vị đệ tử của bậc Thánh có giới hạnh được bậc Thánh ưa thích, không bị sứt mẻ… cho đến… dẫn đến định.
So iti paṭisañcikkhati – ‘kiṃ nu kho devānaṃ devapada’nti?
He reflects thus: ‘What, then, is the divine state of the devas?’
Vị ấy suy xét như sau: ‘Dấu chân trời của chư thiên là gì?’
So evaṃ pajānāti – ‘abyābajjhaparame khvāhaṃ etarahi deve suṇāmi.
He thus understands: ‘Indeed, I now hear of devas who are supreme in non-affliction.
Vị ấy biết như sau: ‘Hiện tại, ta nghe nói chư thiên là những bậc tối thượng không làm hại ai.
Na kho panāhaṃ kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā.
And I do not afflict anyone, whether trembling or firm.
Và ta không làm hại bất cứ ai, dù là chúng sanh yếu đuối hay mạnh mẽ.
Addhāhaṃ devapadadhammasamannāgato viharāmī’ti.
Surely I dwell endowed with the Dhamma of the divine state.’
Chắc chắn ta đang sống với pháp dấu chân trời của chư thiên’.
Idaṃ catutthaṃ devānaṃ devapadaṃ avisuddhānaṃ sattānaṃ visuddhiyā apariyodātānaṃ sattānaṃ pariyodapanāya.
This is the fourth divine state of the devas for the purification of unpurified beings and for the cleansing of unclean beings.
Đây là dấu chân trời thứ tư của chư thiên, vì sự thanh tịnh của các chúng sanh chưa thanh tịnh, vì sự tẩy rửa của các chúng sanh chưa được tẩy rửa.
Imāni kho, bhikkhave, cattāri devānaṃ devapadāni avisuddhānaṃ sattānaṃ visuddhiyā apariyodātānaṃ sattānaṃ pariyodapanāyā’’ti.
“Indeed, bhikkhus, these are the four divine states of the devas for the purification of unpurified beings and for the cleansing of unclean beings.”
Này các Tỳ-kheo, đây là bốn dấu chân trời của chư thiên, vì sự thanh tịnh của các chúng sanh chưa thanh tịnh, vì sự tẩy rửa của các chúng sanh chưa được tẩy rửa.”
Pañcamaṃ.
The Fifth.
Thứ năm.
1032. ‘‘Catūhi, bhikkhave, dhammehi samannāgataṃ attamanā devā sabhāgataṃ kathenti.
1032. “Bhikkhus, devas are pleased and declare one endowed with four qualities to be like them.
1032. “Này các Tỳ-kheo, chư thiên hoan hỷ nói rằng người nào có đầy đủ bốn pháp này thì đồng hạnh với họ.
Katamehi catūhi?
Which four?
Bốn pháp nào?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, bhikkhus, a noble disciple is endowed with unwavering confidence in the Buddha – that Blessed One is indeed... (and so on)... the Teacher of devas and humans, the Buddha, the Blessed One.
Này các Tỳ-kheo, ở đây, một vị đệ tử của bậc Thánh có niềm tin bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán… cho đến… Bậc Đạo Sư của chư thiên và loài người, bậc Giác Ngộ, bậc Thế Tôn’.
Yā tā devatā buddhe aveccappasādena samannāgatā ito cutā tatrūpapannā tāsaṃ evaṃ hoti – ‘yathārūpena kho mayaṃ buddhe aveccappasādena samannāgatā tato cutā idhūpapannā, ariyasāvakopi tathārūpena buddhe aveccappasādena samannāgato ehīti devānaṃ santike’’’ti.
Those devas who, being endowed with unwavering confidence in the Buddha, passed away from here and reappeared there, think thus: ‘With the kind of unwavering confidence in the Buddha that we were endowed with, having passed away from there, we reappeared here. This noble disciple, too, is endowed with that kind of unwavering confidence in the Buddha; he will come to the devas.’
Những vị thiên nhân nào có niềm tin bất động nơi Đức Phật, sau khi chết ở đây, được tái sanh vào cõi ấy, thì các vị ấy nghĩ rằng: ‘Chúng ta đã có niềm tin bất động nơi Đức Phật như thế nào mà sau khi chết ở đây, chúng ta được tái sanh vào cõi này, thì vị đệ tử của bậc Thánh ấy cũng có niềm tin bất động nơi Đức Phật như thế, hãy đến với chư thiên!’.”
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
“Furthermore, bhikkhus, a noble disciple is endowed with unwavering confidence in the Dhamma... (and so on)... in the Saṅgha... (and so on)... and with the noble virtues, unbroken... (and so on)... conducive to concentration.
“Lại nữa, này các Tỳ-kheo, một vị đệ tử của bậc Thánh có niềm tin bất động nơi Giáo Pháp… cho đến… nơi Tăng Đoàn… cho đến… có giới hạnh được bậc Thánh ưa thích, không bị sứt mẻ… cho đến… dẫn đến định.
Yā tā devatā ariyakantehi sīlehi samannāgatā ito cutā tatrūpapannā tāsaṃ evaṃ hoti – ‘yathārūpehi kho mayaṃ ariyakantehi sīlehi samannāgatā tato cutā idhūpapannā, ariyasāvakopi tathārūpehi ariyakantehi sīlehi samannāgato ehīti devānaṃ santike’ti.
Those devas who, being endowed with the noble virtues, passed away from here and reappeared there, think thus: ‘With the kind of noble virtues that we were endowed with, having passed away from there, we reappeared here. This noble disciple, too, is endowed with that kind of noble virtues; he will come to the devas.’
Những vị thiên nhân nào có giới hạnh được bậc Thánh ưa thích, sau khi chết ở đây, được tái sanh vào cõi ấy, thì các vị ấy nghĩ rằng: ‘Chúng ta đã có giới hạnh được bậc Thánh ưa thích như thế nào mà sau khi chết ở đây, chúng ta được tái sanh vào cõi này, thì vị đệ tử của bậc Thánh ấy cũng có giới hạnh được bậc Thánh ưa thích như thế, hãy đến với chư thiên!’.
Imehi kho, bhikkhave, catūhi dhammehi samannāgataṃ attamanā devā sabhāgataṃ kathentī’’ti.
“Indeed, bhikkhus, devas are pleased and declare one endowed with these four qualities to be like them.”
Này các Tỳ-kheo, chư thiên hoan hỷ nói rằng người nào có đầy đủ bốn pháp này thì đồng hạnh với họ.”
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Thứ sáu.
1034. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, uparipabbate thullaphusitake deve vassante taṃ udakaṃ yathāninnaṃ pavattamānaṃ pabbatakandarapadarasākhā paripūreti, pabbatakandarapadarasākhā paripūrā kusobbhe paripūrenti, kusobbhā paripūrā mahāsobbhe paripūrenti, mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti, kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti, mahānadiyo paripūrā mahāsamuddaṃ* paripūrenti; evameva kho, bhikkhave, ariyasāvakassa yo ca buddhe aveccappasādo, yo ca dhamme aveccappasādo, yo ca saṅghe aveccappasādo, yāni ca ariyakantāni sīlāni – ime dhammā sandamānā pāraṃ gantvā āsavānaṃ khayāya saṃvattantī’’ti.
1034. “Just as, bhikkhus, when it rains heavily on a mountaintop, that water, flowing downhill, fills the mountain clefts, fissures, and gullies; these filled mountain clefts, fissures, and gullies fill small pools; the filled small pools fill large pools; the filled large pools fill small rivers; the filled small rivers fill large rivers; the filled large rivers fill the great ocean; even so, bhikkhus, the unwavering confidence of a noble disciple in the Buddha, his unwavering confidence in the Dhamma, his unwavering confidence in the Saṅgha, and his noble virtues – these qualities, flowing onwards, lead to the other shore and conduce to the destruction of the taints.”
1034. “Này các Tỳ-kheo, ví như khi trời mưa lớn trên đỉnh núi, nước ấy chảy theo triền dốc, làm đầy các hang núi, khe núi, và kẽ đá; khi các hang núi, khe núi, và kẽ đá đầy, chúng làm đầy các hồ nhỏ; khi các hồ nhỏ đầy, chúng làm đầy các hồ lớn; khi các hồ lớn đầy, chúng làm đầy các sông nhỏ; khi các sông nhỏ đầy, chúng làm đầy các sông lớn; khi các sông lớn đầy, chúng làm đầy đại dương; cũng vậy, này các Tỳ-kheo, niềm tin bất động nơi Đức Phật của vị đệ tử của bậc Thánh, niềm tin bất động nơi Giáo Pháp, niềm tin bất động nơi Tăng Đoàn, và giới hạnh được bậc Thánh ưa thích – những pháp này chảy tuôn, đi đến bờ bên kia, dẫn đến sự đoạn tận các lậu hoặc.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Thứ tám.
1035. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme.
1035. On one occasion the Blessed One was dwelling among the Sakyans at Kapilavatthu in the Banyan Tree Monastery.
1035. Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Kapilavatthu, trong vườn Nigrodha, xứ Sakka.
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena kāḷigodhāya sākiyāniyā nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then, in the morning, having dressed, taking his bowl and robe, the Blessed One went to the residence of Kāḷīgodhā the Sakyan; having approached, he sat down on the appointed seat.
Rồi vào buổi sáng, Đức Thế Tôn đắp y, mang bát và y, đi đến tư thất của nữ Sakya Kāḷīgodhā; sau khi đến, Ngài ngồi xuống trên chỗ đã trải sẵn.
Atha kho kāḷigodhā sākiyānī yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Kāḷigodhā the Sakyan woman approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, she sat down to one side.
Rồi Sākiyānī Kāḷigodhā đi đến nơi Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho kāḷigodhaṃ sākiyāniṃ bhagavā etadavoca –
The Blessed One then spoke to Kāḷigodhā the Sakyan woman, who was sitting to one side, saying:
Thế Tôn nói điều này với Sākiyānī Kāḷigodhā đang ngồi một bên:
‘‘Catūhi kho, godhe, dhammehi samannāgatā ariyasāvikā sotāpannā hoti avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā.
"Godhā, a noble disciple endowed with four qualities is a stream-enterer, no longer subject to falling to lower realms, certain of liberation, with awakening as her destination.
"Này Godhā, nữ Thánh đệ tử nào thành tựu bốn pháp thì là bậc Dự lưu, có pháp không rơi vào đọa xứ, chắc chắn hướng đến giác ngộ.
Katamehi catūhi?
Which four?
Bốn pháp nào?
Idha, godhe, ariyasāvikā buddhe aveccappasādena samannāgatā hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Godhā, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: 'Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened, ... Teacher of gods and humans, Awakened, Blessed One.'
Ở đây, này Godhā, nữ Thánh đệ tử thành tựu niềm tin bất động đối với Đức Phật: ‘Như vậy, Thế Tôn ấy... bậc Đạo Sư của chư thiên và nhân loại, là Đức Phật, là Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati muttacāgā payatapāṇinī* vossaggaratā yācayogā dānasaṃvibhāgaratā.
...in the Dhamma... in the Saṅgha... and she dwells at home with a mind free from the stain of stinginess, open-handed, pure-handed, delighting in relinquishment, responsive to requests, delighting in sharing gifts.
Đối với Pháp... đối với Tăng... sống tại gia với tâm không còn cấu uế của xan tham, xả thí rộng rãi, tay sẵn sàng cho đi, vui thích trong sự từ bỏ, sẵn sàng khi được yêu cầu, vui thích trong việc bố thí và chia sẻ.
Imehi kho, godhe, catūhi dhammehi samannāgatā ariyasāvikā sotāpannā hoti avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’ti.
Godhā, a noble disciple endowed with these four qualities is a stream-enterer, no longer subject to falling to lower realms, certain of liberation, with awakening as her destination."
Này Godhā, nữ Thánh đệ tử nào thành tựu bốn pháp này thì là bậc Dự lưu, có pháp không rơi vào đọa xứ, chắc chắn hướng đến giác ngộ."
‘‘Yānimāni, bhante, bhagavatā cattāri sotāpattiyaṅgāni desitāni, saṃvijjante te dhammā mayi, ahañca tesu dhammesu sandissāmi.
"Venerable sir, these four stream-attainment factors taught by the Blessed One are found in me, and I see myself in these qualities.
"Bạch Thế Tôn, bốn chi phần Dự lưu mà Thế Tôn đã thuyết giảng này, các pháp ấy có nơi con, và con được thấy trong các pháp ấy.
Ahañhi, bhante, buddhe aveccappasādena samannāgatā – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
For, venerable sir, I am endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: 'Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened, ... Teacher of gods and humans, Awakened, Blessed One.'
Bạch Thế Tôn, vì con thành tựu niềm tin bất động đối với Đức Phật: ‘Như vậy, Thế Tôn ấy... bậc Đạo Sư của chư thiên và nhân loại, là Đức Phật, là Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… yaṃ kho pana kiñci kule deyyadhammaṃ sabbaṃ taṃ appaṭivibhattaṃ sīlavantehi kalyāṇadhammehī’’ti.
...in the Dhamma... in the Saṅgha... And whatever is an offering in my family, all of it is shared without reservation with the virtuous, with those of noble qualities."
Đối với Pháp... đối với Tăng... và bất cứ vật phẩm cúng dường nào trong gia đình, tất cả những thứ đó đều được chia sẻ không phân biệt với những bậc có giới hạnh, có thiện pháp."
‘‘Lābhā te, godhe, suladdhaṃ te, godhe!
"You are fortunate, Godhā, you have gained well, Godhā!
"Lợi ích thay cho ngươi, Godhā! Lành thay cho ngươi, Godhā!
Sotāpattiphalaṃ tayā, godhe, byākata’’nti.
The fruit of stream-attainment has been declared by you, Godhā."
Này Godhā, ngươi đã tuyên bố quả Dự lưu."
Navamaṃ.
The Ninth.
Kinh thứ chín.