Table of Contents

⮲

Vibhaṅgapāḷi

Edit
2943

6. Chakkaniddeso

6. Section on the Hexad

6. Phần Sáu

2944
(1) Cha vivādamūlāni
(1) Six Roots of Contention
(1) Sáu Căn Nguyên Tranh Chấp
2945
944. Tattha katamāni cha vivādamūlāni?
944. What are the six roots of contention?
944. Trong đó, thế nào là sáu căn nguyên tranh chấp?
Kodho, makkho, issā, sāṭheyyaṃ, pāpicchatā, sandiṭṭhiparāmāsitā – imāni cha vivādamūlāni.
Anger, malice, envy, hypocrisy, evil desires, and adherence to one's own views – these are the six roots of contention.
Sân hận, phỉ báng, ganh tỵ, xảo trá, ác dục, chấp thủ tà kiến – đây là sáu căn nguyên tranh chấp.
2946
(2) Cha chandarāgā
(2) Six Desires
(2) Sáu Tham Dục
2947
Tattha katame cha chandarāgā?
What are the six desires?
Trong đó, thế nào là sáu tham dục?
Chandarāgā gehasitā dhammā.
Desires are phenomena associated with household life.
Các pháp tham dục liên quan đến gia đình.
Manāpiyesu rūpesu gehasito rāgo sārāgo cittassa sārāgo, manāpiyesu saddesu…pe… manāpiyesu gandhesu…pe… manāpiyesu rasesu…pe… manāpiyesu phoṭṭhabbesu…pe… manāpiyesu dhammesu gehasito rāgo sārāgo cittassa sārāgo – ime cha chandarāgā.
Desire associated with household life for agreeable forms, strong desire, a strong desire of the mind; desire associated with household life for agreeable sounds…pe… for agreeable odors…pe… for agreeable tastes…pe… for agreeable tactile sensations…pe… for agreeable mental objects, strong desire, a strong desire of the mind – these are the six desires.
Sự tham ái, sự ràng buộc của tâm liên quan đến gia đình đối với các sắc khả ái;… (lược)… đối với các tiếng khả ái;… (lược)… đối với các mùi khả ái;… (lược)… đối với các vị khả ái;… (lược)… đối với các xúc chạm khả ái;… (lược)… sự tham ái, sự ràng buộc của tâm liên quan đến gia đình đối với các pháp khả ái – đây là sáu tham dục.
2948
(3) Cha virodhavatthūni
(3) Six Grounds for Enmity
(3) Sáu Căn Bản Đối Nghịch
2949
Tattha katamāni cha virodhavatthūni?
What are the six grounds for enmity?
Trong đó, thế nào là sáu căn bản đối nghịch?
Amanāpiyesu rūpesu cittassa āghāto paṭighāto caṇḍikkaṃ asuropo anattamanatā cittassa, amanāpiyesu saddesu…pe… amanāpiyesu gandhesu…pe… amanāpiyesu rasesu…pe… amanāpiyesu phoṭṭhabbesu…pe… amanāpiyesu dhammesu cittassa āghāto paṭighāto caṇḍikkaṃ asuropo anattamanatā cittassa – imāni cha virodhavatthūni.
Enmity of mind, resentment, fierceness, displeasure, and discontent of mind regarding disagreeable forms; regarding disagreeable sounds…pe… regarding disagreeable odors…pe… regarding disagreeable tastes…pe… regarding disagreeable tactile sensations…pe… regarding disagreeable mental objects, enmity of mind, resentment, fierceness, displeasure, and discontent of mind – these are the six grounds for enmity.
Đối với các sắc không vừa ý, tâm sân hận, chống đối, hung bạo, thô bạo, bất mãn của tâm; đối với các tiếng không vừa ý…pe… đối với các mùi không vừa ý…pe… đối với các vị không vừa ý…pe… đối với các xúc chạm không vừa ý…pe… đối với các pháp không vừa ý, tâm sân hận, chống đối, hung bạo, thô bạo, bất mãn của tâm – đây là sáu căn bản của sự chống đối.
2950
(4) Cha taṇhākāyā
(4) Six Bodies of Craving
(4) Sáu thân ái
2951
Tattha katame cha taṇhākāyā?
What are the six bodies of craving?
Trong đó, sáu thân ái là gì?
Rūpataṇhā, saddataṇhā, gandhataṇhā, rasataṇhā, phoṭṭhabbataṇhā, dhammataṇhā – ime cha taṇhākāyā.
Craving for forms, craving for sounds, craving for odors, craving for tastes, craving for tactile sensations, craving for mental objects – these are the six bodies of craving.
Tham ái sắc, tham ái tiếng, tham ái mùi, tham ái vị, tham ái xúc chạm, tham ái pháp – đây là sáu thân ái.
2952
(5) Cha agāravā
(5) Six Disrespects
(5) Sáu sự không tôn kính
2953
945. Tattha katame cha agāravā?
945. What are the six disrespects?
945. Trong đó, sáu sự không tôn kính là gì?
Satthari agāravo viharati appatisso, dhamme agāravo viharati appatisso, saṅghe agāravo viharati appatisso, sikkhāya agāravo viharati appatisso, appamāde agāravo viharati appatisso, paṭisanthāre agāravo viharati appatisso – ime cha agāravā.
One dwells disrespectfully towards the Teacher, without deference; disrespectfully towards the Dhamma, without deference; disrespectfully towards the Saṅgha, without deference; disrespectfully towards the training, without deference; disrespectfully towards diligence, without deference; disrespectfully towards hospitality, without deference – these are the six disrespects.
Sống không tôn kính, không cung kính đối với Bậc Đạo Sư; sống không tôn kính, không cung kính đối với Pháp; sống không tôn kính, không cung kính đối với Tăng; sống không tôn kính, không cung kính đối với Giới học; sống không tôn kính, không cung kính đối với sự không phóng dật; sống không tôn kính, không cung kính đối với sự tiếp đón – đây là sáu sự không tôn kính.
2954
(6) Cha parihāniyā dhammā
(6) Six Causes of Decline
(6) Sáu pháp đưa đến sự suy đồi
2955
Tattha katame cha parihāniyā dhammā?
What are the six causes of decline?
Trong đó, sáu pháp đưa đến sự suy đồi là gì?
Kammārāmatā, bhassārāmatā, niddārāmatā, saṅgaṇikārāmatā, saṃsaggārāmatā, papañcārāmatā – ime cha parihāniyā dhammā.
Delight in activity, delight in talk, delight in sleep, delight in company, delight in association, delight in mental proliferation – these are the six causes of decline.
Ưa thích công việc, ưa thích nói chuyện, ưa thích ngủ, ưa thích hội họp, ưa thích giao du, ưa thích sự hý luận – đây là sáu pháp đưa đến sự suy đồi.
2956
(7) Aparepi cha parihāniyā dhammā
(7) Six Other Causes of Decline
(7) Sáu pháp khác đưa đến sự suy đồi
2957
946. Tattha katame aparepi cha parihāniyā dhammā?
946. What are these other six causes of decline?
946. Trong đó, sáu pháp khác đưa đến sự suy đồi là gì?
Kammārāmatā, bhassārāmatā, niddārāmatā, saṅgaṇikārāmatā, dovacassatā, pāpamittatā – ime cha parihāniyā dhammā.
Delight in activity, delight in talk, delight in sleep, delight in company, being difficult to admonish, and having bad friends – these are the six causes of decline.
Ưa thích công việc, ưa thích nói chuyện, ưa thích ngủ, ưa thích hội họp, khó dạy bảo, bạn xấu – đây là sáu pháp đưa đến sự suy đồi.
2958
(8) Cha somanassupavicārā
(8) Six Courses of Mental Pleasure
(8) Sáu sự tư duy về hỷ
2959
Tattha katame cha somanassupavicārā?
What are the six courses of mental pleasure?
Trong đó, sáu sự tư duy về hỷ là gì?
Cakkhunā rūpaṃ disvā somanassaṭṭhāniyaṃ rūpaṃ upavicarati, sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya somanassaṭṭhāniyaṃ dhammaṃ upavicarati – ime cha somanassupavicārā.
Having seen a form with the eye, one engages with a form that is a source of mental pleasure; having heard a sound with the ear…pe… having smelled an odor with the nose…pe… having tasted a flavor with the tongue…pe… having felt a tactile sensation with the body…pe… having cognized a mental object with the mind, one engages with a mental object that is a source of mental pleasure – these are the six courses of mental pleasure.
Khi thấy sắc đáng hỷ bằng mắt, tư duy về sắc đáng hỷ; khi nghe tiếng…pe… khi ngửi mùi…pe… khi nếm vị…pe… khi xúc chạm xúc chạm…pe… khi nhận biết pháp bằng ý, tư duy về pháp đáng hỷ – đây là sáu sự tư duy về hỷ.
2960
(9) Cha domanassupavicārā
(9) Six Courses of Mental Displeasure
(9) Sáu sự tư duy về ưu
2961
Tattha katame cha domanassupavicārā?
What are the six courses of mental displeasure?
Trong đó, sáu sự tư duy về ưu là gì?
Cakkhunā rūpaṃ disvā domanassaṭṭhāniyaṃ rūpaṃ upavicarati, sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā …pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya domanassaṭṭhāniyaṃ dhammaṃ upavicarati – ime cha domanassupavicārā.
Having seen a form with the eye, one engages with a form that is a source of mental displeasure; having heard a sound with the ear…pe… having smelled an odor with the nose…pe… having tasted a flavor with the tongue…pe… having felt a tactile sensation with the body…pe… having cognized a mental object with the mind, one engages with a mental object that is a source of mental displeasure – these are the six courses of mental displeasure.
Khi thấy sắc đáng ưu bằng mắt, tư duy về sắc đáng ưu; khi nghe tiếng…pe… khi ngửi mùi…pe… khi nếm vị…pe… khi xúc chạm xúc chạm…pe… khi nhận biết pháp bằng ý, tư duy về pháp đáng ưu – đây là sáu sự tư duy về ưu.
2962
(10) Cha upekkhupavicārā
(10) Six Courses of Equanimity
(10) Sáu sự tư duy về xả
2963
Tattha katame cha upekkhupavicārā?
What are the six courses of equanimity?
Trong đó, sáu sự tư duy về xả là gì?
Cakkhunā rūpaṃ disvā upekkhāṭṭhāniyaṃ rūpaṃ upavicarati, sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya upekkhāṭṭhāniyaṃ dhammaṃ upavicarati – ime cha upekkhupavicārā.
Having seen a form with the eye, one engages with a form that is a source of equanimity; having heard a sound with the ear…pe… having smelled an odor with the nose…pe… having tasted a flavor with the tongue…pe… having felt a tactile sensation with the body…pe… having cognized a mental object with the mind, one engages with a mental object that is a source of equanimity – these are the six courses of equanimity.
Khi thấy sắc đáng xả bằng mắt, tư duy về sắc đáng xả; khi nghe tiếng…pe… khi ngửi mùi…pe… khi nếm vị…pe… khi nếm vị…pe… khi xúc chạm xúc chạm…pe… khi nhận biết pháp bằng ý, tư duy về pháp đáng xả – đây là sáu sự tư duy về xả.
2964
(11) Cha gehasitāni somanassāni
(11) Six Mental Pleasures Associated with Household Life
(11) Sáu hỷ liên quan đến gia đình
2965
947. Tattha katamāni cha gehasitāni somanassāni?
Therein, what are the six joys associated with the household life?
947. Trong đó, sáu hỷ liên quan đến gia đình là gì?
Manāpiyesu rūpesu gehasitaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā, manāpiyesu saddesu…pe… manāpiyesu gandhesu…pe… manāpiyesu rasesu…pe… manāpiyesu phoṭṭhabbesu…pe… manāpiyesu dhammesu gehasitaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – imāni cha gehasitāni somanassāni.
In agreeable forms, a mental pleasantness associated with the household life, a mental happiness, a pleasant and happy feeling born of mental contact, a pleasant and happy feeling born of mental contact; in agreeable sounds… in agreeable odours… in agreeable tastes… in agreeable tangibles… in agreeable mental phenomena, a mental pleasantness associated with the household life, a mental happiness, a pleasant and happy feeling born of mental contact, a pleasant and happy feeling born of mental contact—these are the six joys associated with the household life.
Đối với các sắc vừa ý, sự dễ chịu thuộc tâm, sự lạc thuộc tâm, sự an lạc thuộc tâm, cảm thọ dễ chịu an lạc do xúc chạm tâm sinh; đối với các tiếng vừa ý…pe… đối với các mùi vừa ý…pe… đối với các vị vừa ý…pe… đối với các xúc chạm vừa ý…pe… đối với các pháp vừa ý, sự dễ chịu thuộc tâm, sự lạc thuộc tâm, sự an lạc thuộc tâm, cảm thọ dễ chịu an lạc do xúc chạm tâm sinh – đây là sáu hỷ liên quan đến gia đình.
2966
(12) Cha gehasitāni domanassāni
(12) Six Sorrows Associated with the Household Life
(12) Sáu ưu liên quan đến gia đình
2967
Tattha katamāni cha gehasitāni domanassāni?
Therein, what are the six sorrows associated with the household life?
Trong đó, sáu ưu liên quan đến gia đình là gì?
Amanāpiyesu rūpesu gehasitaṃ cetasikaṃ asātaṃ cetasikaṃ dukkhaṃ cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā, amanāpiyesu saddesu…pe… amanāpiyesu gandhesu…pe… amanāpiyesu rasesu…pe… amanāpiyesu phoṭṭhabbesu…pe… amanāpiyesu dhammesu gehasitaṃ cetasikaṃ asātaṃ cetasikaṃ dukkhaṃ cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – imāni cha gehasitāni domanassāni.
In disagreeable forms, a mental unpleasantness associated with the household life, a mental suffering, an unpleasant and painful feeling born of mental contact, an unpleasant and painful feeling born of mental contact; in disagreeable sounds… in disagreeable odours… in disagreeable tastes… in disagreeable tangibles… in disagreeable mental phenomena, a mental unpleasantness associated with the household life, a mental suffering, an unpleasant and painful feeling born of mental contact, an unpleasant and painful feeling born of mental contact—these are the six sorrows associated with the household life.
Đối với các sắc không vừa ý, sự không dễ chịu thuộc tâm, sự khổ thuộc tâm, sự bất an thuộc tâm, cảm thọ không dễ chịu bất an do xúc chạm tâm sinh; đối với các tiếng không vừa ý…pe… đối với các mùi không vừa ý…pe… đối với các vị không vừa ý…pe… đối với các xúc chạm không vừa ý…pe… đối với các pháp không vừa ý, sự không dễ chịu thuộc tâm, sự khổ thuộc tâm, sự bất an thuộc tâm, cảm thọ không dễ chịu bất an do xúc chạm tâm sinh – đây là sáu ưu liên quan đến gia đình.
2968
(13) Cha gehasitā upekkhā
(13) Six Equanimities Associated with the Household Life
(13) Sáu xả liên quan đến gia đình
2969
Tattha katamā cha gehasitā upekkhā?
Therein, what are the six equanimities associated with the household life?
Trong đó, sáu xả liên quan đến gia đình là gì?
Upekkhāṭṭhāniyesu rūpesu gehasitaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā, upekkhāṭṭhāniyesu saddesu…pe… upekkhāṭṭhāniyesu gandhesu…pe… upekkhāṭṭhāniyesu rasesu…pe… upekkhāṭṭhāniyesu phoṭṭhabbesu…pe… upekkhāṭṭhāniyesu dhammesu gehasitaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – imā cha gehasitā upekkhā.
In forms that are objects of equanimity, a mental neither-pleasant-nor-unpleasantness associated with the household life, an neither-painful-nor-pleasant feeling born of mental contact, an neither-painful-nor-pleasant feeling born of mental contact; in sounds that are objects of equanimity… in odours that are objects of equanimity… in tastes that are objects of equanimity… in tangibles that are objects of equanimity… in mental phenomena that are objects of equanimity, a mental neither-pleasant-nor-unpleasantness associated with the household life, an neither-painful-nor-pleasant feeling born of mental contact, an neither-painful-nor-pleasant feeling born of mental contact—these are the six equanimities associated with the household life.
Đối với các sắc đáng xả, sự không dễ chịu cũng không không dễ chịu thuộc tâm, cảm thọ không khổ không lạc do xúc chạm tâm sinh; đối với các tiếng đáng xả…pe… đối với các mùi đáng xả…pe… đối với các vị đáng xả…pe… đối với các xúc chạm đáng xả…pe… đối với các pháp đáng xả, sự không dễ chịu cũng không không dễ chịu thuộc tâm, cảm thọ không khổ không lạc do xúc chạm tâm sinh – đây là sáu xả liên quan đến gia đình.
2970
(14) Cha diṭṭhiyo
(14) Six Views
(14) Sáu tà kiến
2971
948. Tattha katamā cha diṭṭhiyo?
Therein, what are the six views?
948. Trong đó, sáu tà kiến là gì?
‘‘Atthi me attā’’ti vā assa saccato thetato diṭṭhi uppajjati, ‘‘natthi me attā’’ti vā assa saccato thetato diṭṭhi uppajjati, ‘‘attanā vā attānaṃ sañjānāmī’’ti vā assa saccato thetato diṭṭhi uppajjati, ‘‘attanā vā anattānaṃ sañjānāmī’’ti vā assa saccato thetato diṭṭhi uppajjati, ‘‘anattanā vā attānaṃ sañjānāmī’’ti vā assa saccato thetato diṭṭhi uppajjati; atha vā panassa evaṃdiṭṭhi hoti – ‘‘so me ayaṃ attā vado vedeyyo tatra tatra dīgharattaṃ kalyāṇapāpakānaṃ kammānaṃ vipākaṃ paccanubhoti.
The view arises in him, truly, firmly: “I have a self”; or the view arises in him, truly, firmly: “I have no self”; or the view arises in him, truly, firmly: “I perceive the self by the self”; or the view arises in him, truly, firmly: “I perceive the not-self by the self”; or the view arises in him, truly, firmly: “I perceive the self by the not-self”; or else such a view arises in him: “This self of mine speaks and experiences, and there it experiences the ripening of good and bad kamma for a long time.
Hoặc có tà kiến phát sinh nơi người ấy một cách chân thật, vững chắc rằng: “Có tự ngã của tôi”; hoặc có tà kiến phát sinh nơi người ấy một cách chân thật, vững chắc rằng: “Không có tự ngã của tôi”; hoặc có tà kiến phát sinh nơi người ấy một cách chân thật, vững chắc rằng: “Tôi nhận biết tự ngã bằng tự ngã”; hoặc có tà kiến phát sinh nơi người ấy một cách chân thật, vững chắc rằng: “Tôi nhận biết phi tự ngã bằng tự ngã”; hoặc có tà kiến phát sinh nơi người ấy một cách chân thật, vững chắc rằng: “Tôi nhận biết tự ngã bằng phi tự ngã”; hoặc có tà kiến như sau nơi người ấy: “Tự ngã này của tôi là người nói, người cảm thọ, ở nơi đó, ở nơi đó, trong thời gian dài kinh nghiệm quả báo của các nghiệp thiện ác.
Na so jāto nāhosi, na so jāto na bhavissati, nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo’’ti vā panassa saccato thetato diṭṭhi uppajjati.
It was not born, nor did it not exist; it will not be born, nor will it not exist; it is permanent, steadfast, eternal, not subject to change”—such a view arises in him, truly, firmly.
Nó không sinh ra, không từng có, nó không sinh ra, sẽ không có, nó là thường hằng, kiên cố, vĩnh cửu, không biến đổi” – hoặc có tà kiến phát sinh nơi người ấy một cách chân thật, vững chắc như vậy.
Imā cha diṭṭhiyo.
These are the six views.
Đây là sáu tà kiến.
2972
Chakkaṃ.
The Chapter on Sixes.
Phần sáu.
2973

7. Sattakaniddeso

7. The Exposition of Sevens

7. Phần trình bày về bảy

2974
(1) Sattānusayā
(1) Seven Latent Tendencies
(1) Bảy tùy miên
2975
949. Tattha katame sattānusayā?
Therein, what are the seven latent tendencies (anusaya)?
949. Trong đó, bảy tùy miên là gì?
Kāmarāgānusayo, paṭighānusayo, mānānusayo, diṭṭhānusayo, vicikicchānusayo, bhavarāgānusayo, avijjānusayo – ime satta anusayā.
The latent tendency of sensual lust (kāmarāgānusaya), the latent tendency of aversion (paṭighānusayo), the latent tendency of conceit (mānānusayo), the latent tendency of views (diṭṭhānusayo), the latent tendency of doubt (vicikicchānusayo), the latent tendency of lust for existence (bhavarāgānusayo), the latent tendency of ignorance (avijjānusayo)—these are the seven latent tendencies.
Tùy miên tham dục, tùy miên sân hận, tùy miên mạn, tùy miên tà kiến, tùy miên hoài nghi, tùy miên tham hữu, tùy miên vô minh – đây là bảy tùy miên.
2976
(2) Satta saṃyojanāni
(2) Seven Fetters
(2) Bảy kiết sử
2977
Tattha katamāni satta saṃyojanāni?
Therein, what are the seven fetters (saṃyojanāni)?
Trong đó, bảy kiết sử là gì?
Kāmarāgasaṃyojanaṃ, paṭighasaṃyojanaṃ, mānasaṃyojanaṃ, diṭṭhisaṃyojanaṃ, vicikicchāsaṃyojanaṃ, bhavarāgasaṃyojanaṃ, avijjāsaṃyojanaṃ – imāni satta saṃyojanāni.
The fetter of sensual lust (kāmarāgasaṃyojanaṃ), the fetter of aversion (paṭighasaṃyojanaṃ), the fetter of conceit (mānasaṃyojanaṃ), the fetter of views (diṭṭhisaṃyojanaṃ), the fetter of doubt (vicikicchāsaṃyojanaṃ), the fetter of lust for existence (bhavarāgasaṃyojanaṃ), the fetter of ignorance (avijjāsaṃyojanaṃ)—these are the seven fetters.
Kiết sử tham dục, kiết sử sân hận, kiết sử mạn, kiết sử tà kiến, kiết sử hoài nghi, kiết sử tham hữu, kiết sử vô minh – đây là bảy kiết sử.
2978
(3) Satta pariyuṭṭhānāni
(3) Seven Obsessions
(3) Bảy triền cái
2979
Tattha katamāni satta pariyuṭṭhānāni?
Therein, what are the seven obsessions (pariyuṭṭhānāni)?
Trong đó, bảy triền cái là gì?
Kāmarāgapariyuṭṭhānaṃ, paṭighapariyuṭṭhānaṃ, mānapariyuṭṭhānaṃ, diṭṭhipariyuṭṭhānaṃ, vicikicchāpariyuṭṭhānaṃ, bhavarāgapariyuṭṭhānaṃ, avijjāpariyuṭṭhānaṃ – imāni satta pariyuṭṭhānāni.
The obsession of sensual lust (kāmarāgapariyuṭṭhānaṃ), the obsession of aversion (paṭighapariyuṭṭhānaṃ), the obsession of conceit (mānapariyuṭṭhānaṃ), the obsession of views (diṭṭhipariyuṭṭhānaṃ), the obsession of doubt (vicikicchāpariyuṭṭhānaṃ), the obsession of lust for existence (bhavarāgapariyuṭṭhānaṃ), the obsession of ignorance (avijjāpariyuṭṭhānaṃ)—these are the seven obsessions.
Triền cái tham dục, triền cái sân hận, triền cái mạn, triền cái tà kiến, triền cái hoài nghi, triền cái tham hữu, triền cái vô minh – đây là bảy triền cái.
2980
(4) Satta asaddhammā
(4) Seven Immoral Qualities
(4) Bảy pháp bất thiện (asaddhamma)
2981
950. Tattha katame satta asaddhammā?
Therein, what are the seven immoral qualities (asaddhammā)?
950. Trong số đó, bảy pháp bất thiện là gì?
Assaddho hoti, ahiriko hoti, anottappī hoti, appassuto hoti, kusīto hoti, muṭṭhassatī hoti, duppañño hoti – ime satta asaddhammā.
He is faithless, shameless, without moral dread, unlearned, lazy, muddle-minded, unintelligent—these are the seven immoral qualities.
Không có đức tin (assaddho), không biết hổ thẹn (ahiriko), không biết ghê sợ (anottappī), ít học hỏi (appassuto), lười biếng (kusīto), thất niệm (muṭṭhassatī), và kém trí tuệ (duppañño) – đây là bảy pháp bất thiện.
2982
(5) Satta duccaritāni
(5) Seven Misconducts
(5) Bảy ác hạnh (duccarita)
2983
Tattha katamāni satta duccaritāni?
Therein, what are the seven misconducts (duccaritāni)?
Trong số đó, bảy ác hạnh là gì?
Pāṇātipāto, adinnādānaṃ, kāmesumicchācāro, musāvādo, pisuṇā vācā, pharusā vācā, samphappalāpo – imāni satta duccaritāni.
Killing living beings, taking what is not given, sexual misconduct, false speech, slanderous speech, harsh speech, frivolous talk—these are the seven misconducts.
Sát sinh (pāṇātipāto), trộm cắp (adinnādānaṃ), tà hạnh trong các dục (kāmesumicchācāro), nói dối (musāvādo), nói lời chia rẽ (pisuṇā vācā), nói lời thô tục (pharusā vācā), và nói lời vô ích (samphappalāpo) – đây là bảy ác hạnh.
2984
(6) Satta mānā
(6) Seven Conceits
(6) Bảy ngã mạn (māna)
2985
Tattha katame satta mānā?
Therein, what are the seven conceits (mānā)?
Trong số đó, bảy ngã mạn là gì?
Māno, atimāno, mānātimāno, omāno, adhimāno, asmimāno, micchāmāno – ime satta mānā.
Conceit, excessive conceit, conceit-of-conceit, low conceit, over-conceit, the conceit “I am,” wrong conceit—these are the seven conceits.
Ngã mạn (māno), quá ngã mạn (atimāno), ngã mạn quá ngã mạn (mānātimāno), ti tiện ngã mạn (omāno), tăng thượng ngã mạn (adhimāno), tự ngã mạn (asmimāno), và tà ngã mạn (micchāmāno) – đây là bảy ngã mạn.
2986
(7) Satta diṭṭhiyo
(7) Seven Views
(7) Bảy tà kiến (diṭṭhi)
2987
951.(Ka) tattha katamā satta diṭṭhiyo?
(a) Therein, what are the seven views?
951. (Ka) Trong số đó, bảy tà kiến là gì?
Idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā evaṃvādī hoti evaṃdiṭṭhi – ‘‘yato kho, bho, ayaṃ attā rūpī cātumahābhūtiko* mātāpettikasambhavo kāyassa bhedā ucchijjati vinassati na hoti paraṃ maraṇā, ettāvatā kho bho, ayaṃ attā sammā samucchinno hotī’’ti.
Herein, some ascetic or brahmin holds such a view: “Since, good sirs, this self is corporeal, composed of the four great primary elements, born of mother and father, upon the breaking up of the body it is annihilated, it perishes, it does not exist after death. To this extent, good sirs, this self is completely cut off.”
Ở đây, một số Sa-môn hoặc Bà-la-môn có quan điểm như sau: “Này chư hiền, khi tự ngã này có sắc, do bốn đại tạo thành, do cha mẹ sinh ra, sau khi thân hoại mạng chung thì bị đoạn diệt, bị tiêu vong, không còn tồn tại sau khi chết. Này chư hiền, chừng đó tự ngã này đã được đoạn diệt một cách đúng đắn.”
Ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti.
Thus do some proclaim the cutting off, the destruction, the annihilation of an existent being.
Bằng cách này, một số người tuyên bố sự đoạn diệt, sự tiêu vong, sự biến mất của một hữu tình đang tồn tại.
2988
(Kha) tamañño evamāha – ‘‘atthi kho, bho, eso attā yaṃ tvaṃ vadesi.
(b) Another says thus: “Indeed, good sirs, there is that self which you speak of.
(Kha) Một người khác nói như vầy: “Này chư hiền, tự ngã mà ông nói là có thật.
‘Neso natthī’ti vadāmi.
I do not say that it does not exist.
Tôi không nói nó không có.
No ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti.
But, good sirs, this self is not completely cut off to this extent.
Nhưng này chư hiền, tự ngã này chưa được đoạn diệt một cách đúng đắn chừng đó.
Atthi kho bho añño attā dibbo rūpī kāmāvacaro kabaḷīkārabhakkho.
Indeed, good sirs, there is another self, divine, corporeal, belonging to the sense-sphere, feeding on solid food.
Này chư hiền, có một tự ngã khác, thuộc cõi dục, có sắc, thuộc cõi trời, sống bằng thức ăn vật chất.
Taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi.
That you do not know, you do not see.
Ông không biết, không thấy điều đó.
Tamahaṃ jānāmi passāmi.
That I know, I see.
Tôi biết, tôi thấy điều đó.
So kho, bho, attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati na hoti paraṃ maraṇā, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā sammāsamucchinno hotī’’ti.
That self, good sirs, upon the breaking up of the body it is annihilated, it perishes, it does not exist after death. To this extent, good sirs, this self is completely cut off.”
Này chư hiền, khi tự ngã đó sau khi thân hoại mạng chung thì bị đoạn diệt, bị tiêu vong, không còn tồn tại sau khi chết. Này chư hiền, chừng đó tự ngã này đã được đoạn diệt một cách đúng đắn.”
Ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti.
Thus do some proclaim the cutting off, the destruction, the annihilation of an existent being.
Bằng cách này, một số người tuyên bố sự đoạn diệt, sự tiêu vong, sự biến mất của một hữu tình đang tồn tại.
2989
(Ga) tamañño evamāha – ‘‘atthi kho, bho, eso attā yaṃ tvaṃ vadesi.
(c) Another says thus: “Indeed, good sirs, there is that self which you speak of.
(Ga) Một người khác nói như vầy: “Này chư hiền, tự ngã mà ông nói là có thật.
‘Neso natthī’ti vadāmi.
I do not say that it does not exist.
Tôi không nói nó không có.
No ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti.
But, good sirs, this self is not completely cut off to this extent.
Nhưng này chư hiền, tự ngã này chưa được đoạn diệt một cách đúng đắn chừng đó.
Atthi kho, bho, añño attā dibbo rūpī manomayo sabbaṅgapaccaṅgī ahīnindriyo.
Indeed, good sirs, there is another self, divine, corporeal, mind-made, complete in all its limbs and faculties, with unimpaired sense organs.
Này chư hiền, có một tự ngã khác, thuộc cõi trời, có sắc, do ý tạo thành, đầy đủ mọi chi phần, các căn không bị khiếm khuyết.
Taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi.
That you do not know, you do not see.
Ông không biết, không thấy điều đó.
Tamahaṃ jānāmi passāmi.
That I know, I see.
Tôi biết, tôi thấy điều đó.
So kho, bho, attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati na hoti paraṃ maraṇā, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā sammā samucchinno hotī’’ti.
That self, good sirs, upon the breaking up of the body it is annihilated, it perishes, it does not exist after death. To this extent, good sirs, this self is completely cut off.”
Này chư hiền, khi tự ngã đó sau khi thân hoại mạng chung thì bị đoạn diệt, bị tiêu vong, không còn tồn tại sau khi chết. Này chư hiền, chừng đó tự ngã này đã được đoạn diệt một cách đúng đắn.”
Ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti.
Thus do some proclaim the cutting off, the destruction, the annihilation of an existent being.
Bằng cách này, một số người tuyên bố sự đoạn diệt, sự tiêu vong, sự biến mất của một hữu tình đang tồn tại.
2990
(Gha) tamañño evamāha – ‘‘atthi kho, bho, eso attā yaṃ tvaṃ vadesi.
(d) Another says thus: “Indeed, good sirs, there is that self which you speak of.
(Gha) Một người khác nói như vầy: “Này chư hiền, tự ngã mà ông nói là có thật.
‘Neso natthī’ti vadāmi.
I do not say that it does not exist.
Tôi không nói nó không có.
No ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti.
But, good sirs, this self is not completely cut off to this extent.
Nhưng này chư hiền, tự ngã này chưa được đoạn diệt một cách đúng đắn chừng đó.
Atthi kho, bho, añño attā sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ananto ākāsoti ākāsānañcāyatanūpago.
Indeed, good sirs, there is another self, which, by completely surmounting perceptions of form, by the disappearance of perceptions of sensory reaction, by not attending to perceptions of diversity, thinking, ‘Space is infinite,’ attains the base of infinite space.
Này chư hiền, có một tự ngã khác, sau khi vượt qua hoàn toàn các tưởng về sắc, các tưởng về đối kháng đã diệt, không tác ý các tưởng về sai biệt, với ý nghĩ ‘không gian là vô biên’, đã đạt đến Không vô biên xứ (ākāsānañcāyatana).
Taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi.
That you do not know, you do not see.
Ông không biết, không thấy điều đó.
Tamahaṃ jānāmi passāmi.
That I know, I see.
Tôi biết, tôi thấy điều đó.
So kho, bho, attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati na hoti paraṃ maraṇā, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā sammā samucchinno hotī’’ti.
Indeed, venerable sirs, that self, when it is cut off and perishes after the dissolution of the body, and does not exist after death, by that much, venerable sirs, this self is truly annihilated."
Này chư hiền, khi tự ngã đó sau khi thân hoại mạng chung thì bị đoạn diệt, bị tiêu vong, không còn tồn tại sau khi chết. Này chư hiền, chừng đó tự ngã này đã được đoạn diệt một cách đúng đắn.”
Ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti.
Thus some declare the annihilation, destruction, and disappearance of an existing being.
Bằng cách này, một số người tuyên bố sự đoạn diệt, sự tiêu vong, sự biến mất của một hữu tình đang tồn tại.
2991
(Ṅa) tamañño evamāha – ‘‘atthi kho, bho, eso attā yaṃ tvaṃ vadesi.
(5) Then another says this: "Indeed, venerable sirs, there is that self which you speak of.
(Ṅa) Một người khác nói như vầy: “Này chư hiền, tự ngã mà ông nói là có thật.
‘Neso natthī’ti vadāmi.
I do not say that it does not exist.
Tôi không nói nó không có.
No ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti.
But, venerable sirs, this self is not truly annihilated by that much.
Nhưng này chư hiền, tự ngã này chưa được đoạn diệt một cách đúng đắn chừng đó.
Atthi kho, bho, añño attā sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanūpago.
Indeed, venerable sirs, there is another self, which, having completely transcended the base of infinite space, reaches the base of infinite consciousness, thinking 'consciousness is infinite'.
Này chư hiền, có một tự ngã khác, sau khi vượt qua hoàn toàn Không vô biên xứ, với ý nghĩ ‘thức là vô biên’, đã đạt đến Thức vô biên xứ (viññāṇañcāyatana).
Taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi.
That you do not know, you do not see.
Ông không biết, không thấy điều đó.
Tamahaṃ jānāmi passāmi.
That I know, I see.
Tôi biết, tôi thấy điều đó.
So kho, bho, attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati na hoti paraṃ maraṇā, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā sammā samucchinno hotī’’ti.
Indeed, venerable sirs, that self, when it is cut off and perishes after the dissolution of the body, and does not exist after death, by that much, venerable sirs, this self is truly annihilated."
Này chư hiền, khi tự ngã đó sau khi thân hoại mạng chung thì bị đoạn diệt, bị tiêu vong, không còn tồn tại sau khi chết. Này chư hiền, chừng đó tự ngã này đã được đoạn diệt một cách đúng đắn.”
Ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti.
Thus some declare the annihilation, destruction, and disappearance of an existing being.
Bằng cách này, một số người tuyên bố sự đoạn diệt, sự tiêu vong, sự biến mất của một hữu tình đang tồn tại.
2992
(Ca) tamañño evamāha – ‘‘atthi kho, bho, eso attā yaṃ tvaṃ vadesi.
(6) Then another says this: "Indeed, venerable sirs, there is that self which you speak of.
(Ca) Một người khác nói như vầy: “Này chư hiền, tự ngã mà ông nói là có thật.
‘Neso natthī’ti vadāmi.
I do not say that it does not exist.
Tôi không nói nó không có.
No ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti.
But, venerable sirs, this self is not truly annihilated by that much.
Nhưng này chư hiền, tự ngã này chưa được đoạn diệt một cách đúng đắn chừng đó.
Atthi kho, bho, añño attā sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanūpago.
Indeed, venerable sirs, there is another self, which, having completely transcended the base of infinite consciousness, reaches the base of nothingness, thinking 'there is nothing'.
Này chư hiền, có một tự ngã khác, sau khi vượt qua hoàn toàn Thức vô biên xứ, với ý nghĩ ‘không có gì cả’, đã đạt đến Vô sở hữu xứ (ākiñcaññāyatana).
Taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi.
That you do not know, you do not see.
Ông không biết, không thấy điều đó.
Tamahaṃ jānāmi passāmi.
That I know, I see.
Tôi biết, tôi thấy điều đó.
So kho, bho, attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati na hoti paraṃ maraṇā, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā sammā samucchinno hotī’’ti.
Indeed, venerable sirs, that self, when it is cut off and perishes after the dissolution of the body, and does not exist after death, by that much, venerable sirs, this self is truly annihilated."
Này chư hiền, khi tự ngã đó sau khi thân hoại mạng chung thì bị đoạn diệt, bị tiêu vong, không còn tồn tại sau khi chết. Này chư hiền, chừng đó tự ngã này đã được đoạn diệt một cách đúng đắn.”
Ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti.
Thus some declare the annihilation, destruction, and disappearance of an existing being.
Bằng cách này, một số người tuyên bố sự đoạn diệt, sự tiêu vong, sự biến mất của một hữu tình đang tồn tại.
2993
(Cha) tamañño evamāha – ‘‘atthi kho pana eso attā yaṃ tvaṃ vadesi.
(7) Then another says this: "Indeed, venerable sirs, there is that self which you speak of.
(Cha) Một người khác nói như vầy: “Này chư hiền, tự ngã mà ông nói là có thật.
‘Neso natthī’ti vadāmi.
I do not say that it does not exist.
Tôi không nói nó không có.
No ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti.
But, venerable sirs, this self is not truly annihilated by that much.
Nhưng này chư hiền, tự ngã này chưa được đoạn diệt một cách đúng đắn chừng đó.
Atthi kho, bho, añño attā sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanūpago.
Indeed, venerable sirs, there is another self, which, having completely transcended the base of nothingness, reaches the base of neither perception nor non-perception.
Này chư hiền, có một tự ngã khác, sau khi vượt qua hoàn toàn Vô sở hữu xứ, đã đạt đến Phi tưởng phi phi tưởng xứ (nevasaññānāsaññāyatanūpago).
Taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi.
That you do not know, you do not see.
Ông không biết, không thấy điều đó.
Tamahaṃ jānāmi passāmi.
That I know, I see.
Tôi biết, tôi thấy điều đó.
So kho, bho, attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati na hoti paraṃ maraṇā, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā sammā samucchinno hotī’’ti.
Indeed, venerable sirs, that self, when it is cut off and perishes after the dissolution of the body, and does not exist after death, by that much, venerable sirs, this self is truly annihilated."
Này chư hiền, khi tự ngã đó sau khi thân hoại mạng chung thì bị đoạn diệt, bị tiêu vong, không còn tồn tại sau khi chết. Này chư hiền, chừng đó tự ngã này đã được đoạn diệt một cách đúng đắn.”
Ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti.
Thus some declare the annihilation, destruction, and disappearance of an existing being.
Bằng cách này, một số người tuyên bố sự đoạn diệt, sự tiêu vong, sự biến mất của một hữu tình đang tồn tại.
Imā satta diṭṭhiyo.
These are the seven views.
Đây là bảy tà kiến.
2994
Sattakaṃ.
The Seven.
Phần Bảy.
2995

8. Aṭṭhakaniddeso

8. Section on Eights

8. Phần Tám

2996
(1) Aṭṭha kilesavatthūni
(1) Eight Bases of Defilement
(1) Tám căn bản phiền não (kilesavatthu)
2997
952. Tattha katamāni aṭṭha kilesavatthūni?
952. What are the eight bases of defilement?
952. Trong số đó, tám căn bản phiền não là gì?
Lobho, doso, moho, māno, diṭṭhi, vicikicchā, thinaṃ, uddhaccaṃ – imāni aṭṭha kilesavatthūni.
Greed, hatred, delusion, conceit, wrong view, doubt, sloth, restlessness – these are the eight bases of defilement.
Tham (lobho), sân (doso), si (moho), mạn (māno), tà kiến (diṭṭhi), hoài nghi (vicikicchā), hôn trầm (thinaṃ), và trạo cử (uddhaccaṃ) – đây là tám căn bản phiền não.
2998
(2) Aṭṭha kusītavatthūni
(2) Eight Bases of Laziness
(2) Tám căn bản lười biếng (kusītavatthu)
2999
953. Tattha katamāni aṭṭha kusītavatthūni?
953. What are the eight bases of laziness?
953. Trong số đó, tám căn bản lười biếng là gì?
3000
(Ka) idha bhikkhunā kammaṃ kātabbaṃ hoti.
(1) Here, a bhikkhu has work to do.
(Ka) Ở đây, một Tỳ-khưu có một công việc cần phải làm.
Tassa evaṃ hoti – ‘‘kammaṃ kho me kātabbaṃ bhavissati.
He thinks: "I will have work to do.
Vị ấy nghĩ như vầy: “Mình sẽ có một công việc cần phải làm.
Kammaṃ kho pana me karontassa kāyo kilamissati.
My body will get tired while doing work.
Khi mình làm công việc đó, thân mình sẽ mệt mỏi.
Handāhaṃ nipajjāmī’’ti.
Come, I will lie down."
Thôi, mình nằm nghỉ.”
So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya.
He lies down; he does not arouse energy for the attainment of the unobtained, for the comprehension of the uncomprehended, for the realization of the unrealized.
Vị ấy nằm nghỉ; không tinh tấn để đạt được những gì chưa đạt được, chứng đắc những gì chưa chứng đắc, thực chứng những gì chưa thực chứng.
Idaṃ paṭhamaṃ kusītavatthu.
This is the first base of laziness.
Đây là căn bản lười biếng thứ nhất.
3001
(Kha) puna caparaṃ bhikkhunā kammaṃ kataṃ hoti.
(2) Furthermore, a bhikkhu has done work.
(Kha) Lại nữa, một Tỳ-khưu đã làm xong một công việc.
Tassa evaṃ hoti – ‘‘ahaṃ kho kammaṃ akāsiṃ.
He thinks: "I have done work.
Vị ấy nghĩ như vầy: “Mình đã làm xong công việc.
Kammaṃ kho pana me karontassa kāyo kilanto.
My body is tired from doing work.
Khi mình làm công việc đó, thân mình đã mệt mỏi.
Handāhaṃ nipajjāmī’’ti.
Come, I will lie down."
Thôi, mình nằm nghỉ.”
So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya.
He lies down; he does not arouse energy for the attainment of the unobtained, for the comprehension of the uncomprehended, for the realization of the unrealized.
Vị ấy nằm nghỉ; không tinh tấn để đạt được những gì chưa đạt được, chứng đắc những gì chưa chứng đắc, thực chứng những gì chưa thực chứng.
Idaṃ dutiyaṃ kusītavatthu.
This is the second base of laziness.
Đây là căn bản lười biếng thứ hai.
3002
(Ga) puna caparaṃ bhikkhunā maggo gantabbo hoti.
(3) Furthermore, a bhikkhu has a journey to undertake.
(Ga) Lại nữa, một Tỳ-khưu có một con đường cần phải đi.
Tassa evaṃ hoti – ‘‘maggo kho me gantabbo bhavissati.
He thinks: "I will have a journey to undertake.
Vị ấy nghĩ như vầy: “Mình sẽ có một con đường cần phải đi.
Maggaṃ kho pana me gacchantassa kāyo kilamissati.
My body will get tired while making the journey.
Khi mình đi con đường đó, thân mình sẽ mệt mỏi.
Handāhaṃ nipajjāmī’’ti.
Come, I will lie down."
Thôi, mình nằm nghỉ.”
So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya.
He lies down; he does not arouse energy for the attainment of the unobtained, for the comprehension of the uncomprehended, for the realization of the unrealized.
Vị ấy nằm nghỉ; không tinh tấn để đạt được điều chưa đạt, để chứng ngộ điều chưa chứng ngộ, để thực chứng điều chưa thực chứng.
Idaṃ tatiyaṃ kusītavatthu.
This is the third base of laziness.
Đây là cơ sở của sự biếng nhác thứ ba.
3003
(Gha) puna caparaṃ bhikkhunā maggo gato hoti.
(4) Furthermore, a bhikkhu has made a journey.
(Gha) Hơn nữa, một Tỳ-khưu đã đi đường.
Tassa evaṃ hoti – ‘‘ahaṃ kho maggaṃ agamāsiṃ.
He thinks: "I have made a journey.
Vị ấy nghĩ rằng: “Ta đã đi đường.
Maggaṃ kho pana me gacchantassa kāyo kilanto.
My body is tired from making the journey.
Khi ta đi đường, thân thể ta mệt mỏi.
Handāhaṃ nipajjāmī’’ti.
Come, I will lie down."
Nào, ta hãy nằm nghỉ.”
So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya.
He lies down; he does not arouse energy for the attainment of the unobtained, for the comprehension of the uncomprehended, for the realization of the unrealized.
Vị ấy nằm nghỉ; không tinh tấn để đạt được điều chưa đạt, để chứng ngộ điều chưa chứng ngộ, để thực chứng điều chưa thực chứng.
Idaṃ catutthaṃ kusītavatthu.
This is the fourth base of laziness.
Đây là cơ sở của sự biếng nhác thứ tư.
3004
(Ṅa) puna caparaṃ bhikkhu gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto na labhati lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ.
(5) Furthermore, a bhikkhu, having wandered for alms in a village or town, does not obtain a full meal, whether coarse or fine.
(Ṅa) Hơn nữa, một Tỳ-khưu đi khất thực trong làng hoặc thị trấn nhưng không nhận được đủ thức ăn thô hoặc ngon như ý muốn.
Tassa evaṃ hoti – ‘‘ahaṃ kho gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto nālatthaṃ lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ.
He thinks: "I wandered for alms in a village or town, but I did not obtain a full meal, whether coarse or fine.
Vị ấy nghĩ rằng: “Ta đã đi khất thực trong làng hoặc thị trấn nhưng không nhận được đủ thức ăn thô hoặc ngon như ý muốn.
Tassa me kāyo kilanto akammañño.
My body is tired and unfit for work.
Thân thể ta mệt mỏi và không thể làm việc.
Handāhaṃ nipajjāmī’’ti.
Come, I will lie down."
Nào, ta hãy nằm nghỉ.”
So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya.
He lies down; he does not arouse energy for the attainment of the unobtained, for the comprehension of the uncomprehended, for the realization of the unrealized.
Vị ấy nằm nghỉ; không tinh tấn để đạt được điều chưa đạt, để chứng ngộ điều chưa chứng ngộ, để thực chứng điều chưa thực chứng.
Idaṃ pañcamaṃ kusītavatthu.
This is the fifth base of laziness.
Đây là cơ sở của sự biếng nhác thứ năm.
3005
(Ca) puna caparaṃ bhikkhu gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto labhati lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ.
(6) Furthermore, a bhikkhu, having wandered for alms in a village or town, obtains a full meal, whether coarse or fine.
(Ca) Hơn nữa, một Tỳ-khưu đi khất thực trong làng hoặc thị trấn và nhận được đủ thức ăn thô hoặc ngon như ý muốn.
Tassa evaṃ hoti – ‘‘ahaṃ kho gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto alatthaṃ lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ.
He thinks: "I wandered for alms in a village or town, and I obtained a full meal, whether coarse or fine.
Vị ấy nghĩ rằng: “Ta đã đi khất thực trong làng hoặc thị trấn và nhận được đủ thức ăn thô hoặc ngon như ý muốn.
Tassa me kāyo kilanto akammañño māsācitaṃ maññe.
My body is tired and unfit for work, as if it were heavy with a bean-meal.
Thân thể ta mệt mỏi và không thể làm việc, ta nghĩ là do ăn no.
Handāhaṃ nipajjāmī’’ti.
Come, I will lie down."
Nào, ta hãy nằm nghỉ.”
So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya.
He lies down; he does not arouse energy for the attainment of the unobtained, for the comprehension of the uncomprehended, for the realization of the unrealized.
Vị ấy nằm nghỉ; không tinh tấn để đạt được điều chưa đạt, để chứng ngộ điều chưa chứng ngộ, để thực chứng điều chưa thực chứng.
Idaṃ chaṭṭhaṃ kusītavatthu.
This is the sixth base of laziness.
Đây là cơ sở của sự biếng nhác thứ sáu.
3006
(Cha) puna caparaṃ bhikkhuno uppanno hoti appamattako ābādho.
(7) Furthermore, a bhikkhu has a slight illness arisen.
(Cha) Hơn nữa, một Tỳ-khưu bị một chút bệnh.
Tassa evaṃ hoti – ‘‘uppanno kho me ayaṃ appamattako ābādho.
He thinks: "This slight illness has arisen for me.
Vị ấy nghĩ rằng: “Ta bị một chút bệnh.
Atthi kappo nipajjituṃ.
It is suitable to lie down.
Nằm nghỉ là thích hợp.
Handāhaṃ nipajjāmī’’ti.
Come, I will lie down."
Nào, ta hãy nằm nghỉ.”
So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya.
He lies down; he does not arouse energy for the attainment of the unobtained, for the comprehension of the uncomprehended, for the realization of the unrealized.
Vị ấy nằm nghỉ; không tinh tấn để đạt được điều chưa đạt, để chứng ngộ điều chưa chứng ngộ, để thực chứng điều chưa thực chứng.
Idaṃ sattamaṃ kusītavatthu.
This is the seventh base of laziness.
Đây là cơ sở của sự biếng nhác thứ bảy.
3007
(Ja) puna caparaṃ bhikkhu gilānā vuṭṭhito* hoti aciravuṭṭhito gelaññā.
(8) Furthermore, a bhikkhu has recovered from an illness, having recently risen from sickness.
(Ja) Hơn nữa, một Tỳ-khưu vừa mới khỏi bệnh, vừa mới phục hồi sau cơn bệnh.
Tassa evaṃ hoti – ‘‘ahaṃ kho gilānā vuṭṭhito aciravuṭṭhito gelaññā.
He thinks: "I have recovered from an illness, having recently risen from sickness.
Vị ấy nghĩ rằng: “Ta vừa mới khỏi bệnh, vừa mới phục hồi sau cơn bệnh.
Tassa me kāyo dubbalo akammañño.
My body is weak and unfit for work.
Thân thể ta yếu ớt và không thể làm việc.
Handāhaṃ nipajjāmī’’ti.
Come, I will lie down."
Nào, ta hãy nằm nghỉ.”
So nipajjati; na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāya.
He lies down; he does not arouse energy for the attainment of the unobtained, for the comprehension of the uncomprehended, for the realization of the unrealized.
Vị ấy nằm nghỉ; không tinh tấn để đạt được điều chưa đạt, để chứng ngộ điều chưa chứng ngộ, để thực chứng điều chưa thực chứng.
Idaṃ aṭṭhamaṃ kusītavatthu.
This is the eighth base of laziness.
Đây là cơ sở của sự biếng nhác thứ tám.
Imāni aṭṭha kusītavatthūni.
These are the eight bases of laziness.
Đây là tám cơ sở của sự biếng nhác.
3008
(3) Aṭṭhasu lokadhammesu cittassa paṭighāto
(3) Obstruction of the Mind in the Eight Worldly Conditions
(3) Sự chướng ngại của tâm đối với tám pháp thế gian
3009
954. Tattha katamesu aṭṭhasu lokadhammesu cittassa paṭighāto?
954. What is the obstruction of the mind in the eight worldly conditions?
954. Trong đó, sự chướng ngại của tâm đối với tám pháp thế gian là gì?
Lābhe sārāgo, alābhe paṭivirodho, yase sārāgo, ayase paṭivirodho, pasaṃsāya sārāgo, nindāya paṭivirodho, sukhe sārāgo, dukkhe paṭivirodho – imesu aṭṭhasu lokadhammesu cittassa paṭighāto.
Attachment to gain, aversion to loss; attachment to fame, aversion to disgrace; attachment to praise, aversion to blame; attachment to pleasure, aversion to pain—this is the mind’s aversion to these eight worldly conditions.
Đó là: tham đắm lợi lộc, chống đối khi không có lợi lộc; tham đắm danh tiếng, chống đối khi không có danh tiếng; tham đắm lời khen, chống đối khi bị chê bai; tham đắm lạc thú, chống đối khi gặp khổ đau – đây là sự chướng ngại của tâm đối với tám pháp thế gian này.
3010
(4) Aṭṭhaanariyavohārā
(4) Eight Ignoble Usages
(4) Tám lời nói không thánh thiện
3011
955. Tattha katame aṭṭha anariyavohārā?
955. What are these eight ignoble usages?
955. Trong đó, tám lời nói không thánh thiện là gì?
Adiṭṭhe diṭṭhavāditā, assute sutavāditā, amute mutavāditā, aviññāte viññātavāditā, diṭṭhe adiṭṭhavāditā, sute assutavāditā, mute amutavāditā, viññāte aviññātavāditā – ime aṭṭha anariyavohārā.
Asserting to have seen what was not seen; asserting to have heard what was not heard; asserting to have sensed what was not sensed; asserting to have cognized what was not cognized; asserting not to have seen what was seen; asserting not to have heard what was heard; asserting not to have sensed what was sensed; asserting not to have cognized what was cognized—these are the eight ignoble usages.
Đó là: nói đã thấy điều chưa thấy, nói đã nghe điều chưa nghe, nói đã biết điều chưa biết (qua xúc giác), nói đã nhận thức điều chưa nhận thức (qua ý); nói chưa thấy điều đã thấy, nói chưa nghe điều đã nghe, nói chưa biết điều đã biết (qua xúc giác), nói chưa nhận thức điều đã nhận thức (qua ý) – đây là tám lời nói không thánh thiện này.
3012
(5) Aṭṭha micchattā
(5) Eight Wrongnesses
(5) Tám tà hạnh
3013
956. Tattha katame aṭṭha micchattā?
956. What are these eight wrongnesses?
956. Trong đó, tám tà hạnh là gì?
Micchādiṭṭhi, micchāsaṅkappo, micchāvācā, micchākammanto, micchāājīvo, micchāvāyāmo, micchāsati, micchāsamādhi – ime aṭṭha micchattā.
Wrong view, wrong intention, wrong speech, wrong action, wrong livelihood, wrong effort, wrong mindfulness, wrong concentration—these are the eight wrongnesses.
Đó là: Tà kiến, tà tư duy, tà ngữ, tà nghiệp, tà mạng, tà tinh tấn, tà niệm, tà định – đây là tám tà hạnh này.
3014
(6) Aṭṭha purisadosā
(6) Eight Faults of a Person
(6) Tám lỗi lầm của người
3015
957. Tattha katame aṭṭha purisadosā?
957. What are these eight faults of a person?
957. Trong đó, tám lỗi lầm của người là gì?
(Ka) idha bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti.
(a) Here, bhikkhus charge a bhikkhu with an offense.
(Ka) Ở đây, các Tỳ-khưu quở trách một Tỳ-khưu về một tội.
So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codiyamāno* ‘‘na sarāmi na sarāmī’’ti assatiyāva nibbeṭheti.
Being charged by the bhikkhus with an offense, that bhikkhu dismisses it by way of unmindfulness, saying, “I do not recall, I do not recall.”
Tỳ-khưu ấy, khi bị các Tỳ-khưu quở trách về một tội, lại dùng sự quên lãng để chối bỏ: “Tôi không nhớ, tôi không nhớ.”
Ayaṃ paṭhamo purisadoso.
This is the first fault of a person.
Đây là lỗi lầm thứ nhất của người.
3016
(Kha) puna caparaṃ bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti.
(b) Again, bhikkhus charge a bhikkhu with an offense.
(Kha) Hơn nữa, các Tỳ-khưu quở trách một Tỳ-khưu về một tội.
So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codiyamāno codakaṃyeva paṭippharati – ‘‘kiṃ nu kho tuyhaṃ bālassa abyattassa bhaṇitena!
Being charged by the bhikkhus with an offense, that bhikkhu turns against the accuser himself, saying, “What is the point of what you, fool, say, you idiot!
Tỳ-khưu ấy, khi bị các Tỳ-khưu quở trách về một tội, lại phản bác người quở trách: “Lời nói của ngươi, kẻ ngu si, vô tri, có gì đâu mà nói!
Tvampi nāma maṃ bhaṇitabbaṃ maññasī’’ti!
Do you really think you can admonish me?”
Ngươi cũng dám nghĩ rằng mình có thể nói ta sao!”
Ayaṃ dutiyo purisadoso.
This is the second fault of a person.
Đây là lỗi lầm thứ hai của người.
3017
(Ga) puna caparaṃ bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti.
(c) Again, bhikkhus charge a bhikkhu with an offense.
(Ga) Hơn nữa, các Tỳ-khưu quở trách một Tỳ-khưu về một tội.
So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codiyamāno codakaṃyeva* paccāropeti – ‘‘tvampi khosi itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno.
Being charged by the bhikkhus with an offense, that bhikkhu imputes the offense back to the accuser himself, saying, “You too have committed such and such an offense.
Tỳ-khưu ấy, khi bị các Tỳ-khưu quở trách về một tội, lại đổ lỗi cho chính người quở trách: “Ngươi cũng đã phạm tội này tội nọ.
Tvaṃ tāva paṭhamaṃ paṭikarohī’’ti.
You should deal with it first!”
Ngươi hãy tự sửa chữa trước đi.”
Ayaṃ tatiyo purisadoso.
This is the third fault of a person.
Đây là lỗi lầm thứ ba của người.
3018
(Gha) puna caparaṃ bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti.
(d) Again, bhikkhus charge a bhikkhu with an offense.
(Gha) Hơn nữa, các Tỳ-khưu quở trách một Tỳ-khưu về một tội.
So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codiyamāno aññenāññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti.
Being charged by the bhikkhus with an offense, that bhikkhu responds with something else, diverts the conversation outwards, and displays anger, ill will, and discontent.
Tỳ-khưu ấy, khi bị các Tỳ-khưu quở trách về một tội, lại nói lạc đề, chuyển câu chuyện ra ngoài, biểu lộ sự tức giận, thù hằn và bất mãn.
Ayaṃ catuttho purisadoso.
This is the fourth fault of a person.
Đây là lỗi lầm thứ tư của người.
3019
(Ṅa) puna caparaṃ bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti.
(e) Again, bhikkhus charge a bhikkhu with an offense.
(Ṅa) Hơn nữa, các Tỳ-khưu quở trách một Tỳ-khưu về một tội.
So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codiyamāno saṅghamajjhe bāhāvikkhepakaṃ bhaṇati.
Being charged by the bhikkhus with an offense, that bhikkhu speaks with arm-waving gestures in the midst of the Saṅgha.
Tỳ-khưu ấy, khi bị các Tỳ-khưu quở trách về một tội, lại nói những lời khoa trương giữa Tăng chúng.
Ayaṃ pañcamo purisadoso.
This is the fifth fault of a person.
Đây là lỗi lầm thứ năm của người.
3020
(Ca) puna caparaṃ bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti.
(f) Again, bhikkhus charge a bhikkhu with an offense.
(Ca) Hơn nữa, các Tỳ-khưu quở trách một Tỳ-khưu về một tội.
So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codiyamāno anādiyitvā saṅghaṃ, anādiyitvā codakaṃ, sāpattikova* yenakāmaṃ pakkamati.
Being charged by the bhikkhus with an offense, that bhikkhu, disregarding the Saṅgha and disregarding the accuser, departs wherever he pleases, still with the offense.
Tỳ-khưu ấy, khi bị các Tỳ-khưu quở trách về một tội, không tôn trọng Tăng chúng, không tôn trọng người quở trách, liền bỏ đi tùy ý với tội lỗi của mình.
Ayaṃ chaṭṭho purisadoso.
This is the sixth fault of a person.
Đây là lỗi lầm thứ sáu của người.
3021
(Cha) puna caparaṃ bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti.
(g) Again, bhikkhus charge a bhikkhu with an offense.
(Cha) Hơn nữa, các Tỳ-khưu quở trách một Tỳ-khưu về một tội.
So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codiyamāno ‘‘nevāhaṃ āpannomhi, na panāhaṃ anāpannomhī’’ti tuṇhībhūto saṅghaṃ viheseti.
Being charged by the bhikkhus with an offense, that bhikkhu, remaining silent, saying, “I have not committed an offense, nor have I not committed an offense,” vexes the Saṅgha.
Tỳ-khưu ấy, khi bị các Tỳ-khưu quở trách về một tội, lại nói: “Tôi không phạm, cũng không không phạm” rồi im lặng làm phiền Tăng chúng.
Ayaṃ sattamo purisadoso.
This is the seventh fault of a person.
Đây là lỗi lầm thứ bảy của người.
3022
(Ja) puna caparaṃ bhikkhū bhikkhuṃ āpattiyā codenti.
(h) Again, bhikkhus charge a bhikkhu with an offense.
(Ja) Hơn nữa, các Tỳ-khưu quở trách một Tỳ-khưu về một tội.
So bhikkhu bhikkhūhi āpattiyā codiyamāno evamāha – ‘‘kiṃ nu kho tumhe āyasmanto atibāḷhaṃ mayi byāvaṭā.
Being charged by the bhikkhus with an offense, that bhikkhu says, “Why are you reverend sirs so excessively busy with me?
Tỳ-khưu ấy, khi bị các Tỳ-khưu quở trách về một tội, lại nói như sau: “Này các Tôn giả, sao các vị lại quá bận tâm về tôi như vậy?
Idānāhaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattissāmī’’ti.
Now I shall renounce the training and return to a lower life.”
Bây giờ tôi sẽ từ bỏ học giới và trở lại đời sống thấp kém.”
So sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattitvā evamāha – ‘‘idāni kho tumhe āyasmanto attamanā hothā’’ti.
Having renounced the training and returned to a lower life, he then says, “Now, reverend sirs, be pleased!”
Vị ấy từ bỏ học giới và trở lại đời sống thấp kém, rồi nói: “Bây giờ, này các Tôn giả, các vị hãy vui mừng đi.”
Ayaṃ aṭṭhamo purisadoso.
This is the eighth fault of a person.
Đây là lỗi lầm thứ tám của người.
Ime aṭṭha purisadosā.
These are the eight faults of a person.
Đây là tám lỗi lầm của người.
3023
(7) Aṭṭha asaññīvādā
(7) Eight Non-percipient Views
(7) Tám luận thuyết về vô tưởng
3024
958. Tattha katame aṭṭha asaññīvādā?
958. What are these eight non-percipient views?
958. Trong đó, tám luận thuyết về vô tưởng là gì?
‘‘Rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti – asaññīti naṃ paññapenti; arūpī attā…pe… rūpī ca arūpī ca…pe… nevarūpīnārūpī…pe… ‘‘antavā attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti – asaññīti naṃ paññapenti; ‘‘anantavā attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti – asaññīti naṃ paññapenti; ‘‘antavā ca anantavā ca attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti – asaññīti naṃ paññapenti; ‘‘nevantavā nānantavā attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti – asaññīti naṃ paññapenti.
One posits the self as non-percipient, saying, “The self is material, free from illness after death”; the self is immaterial…pe… the self is both material and immaterial…pe… the self is neither material nor immaterial…pe… one posits the self as non-percipient, saying, “The self is finite, free from illness after death”; one posits the self as non-percipient, saying, “The self is infinite, free from illness after death”; one posits the self as non-percipient, saying, “The self is both finite and infinite, free from illness after death”; one posits the self as non-percipient, saying, “The self is neither finite nor infinite, free from illness after death.”
"Tự ngã có sắc chất, không bệnh tật sau khi chết" – họ tuyên bố đó là vô tưởng (asaññī). Tự ngã không sắc chất... (tương tự)... Tự ngã có sắc chất và không sắc chất... (tương tự)... Tự ngã không sắc chất cũng không phi sắc chất... (tương tự)... "Tự ngã có giới hạn, không bệnh tật sau khi chết" – họ tuyên bố đó là vô tưởng. "Tự ngã vô hạn, không bệnh tật sau khi chết" – họ tuyên bố đó là vô tưởng. "Tự ngã có giới hạn và vô hạn, không bệnh tật sau khi chết" – họ tuyên bố đó là vô tưởng. "Tự ngã không có giới hạn cũng không vô hạn, không bệnh tật sau khi chết" – họ tuyên bố đó là vô tưởng.
Ime aṭṭha asaññīvādā.
These are the eight non-percipient views.
Đây là tám thuyết về vô tưởng (asaññīvāda).
3025
(8) Aṭṭha nevasaññīnāsaññīvādā
(8) Eight Neither-percipient-nor-non-percipient Views
(8) Tám thuyết về phi tưởng phi phi tưởng (nevasaññīnāsaññīvāda)
3026
959. Tattha katame aṭṭha nevasaññīnāsaññīvādā?
959. What are these eight neither-percipient-nor-non-percipient views?
959. Trong đó, tám thuyết về phi tưởng phi phi tưởng là gì?
‘‘Rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti – nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti; ‘‘arūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti – nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti; ‘‘rūpī ca arūpī ca attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti – nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti; ‘‘nevarūpīnārūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti – nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti; ‘‘antavā attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti – nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti; ‘‘anantavā attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti – nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti; ‘‘antavā ca anantavā ca attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti – nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti; ‘‘nevantavā nānantavā attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti – nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti.
One posits the self as neither percipient nor non-percipient, saying, “The self is material, free from illness after death”; one posits the self as neither percipient nor non-percipient, saying, “The self is immaterial, free from illness after death”; one posits the self as neither percipient nor non-percipient, saying, “The self is both material and immaterial, free from illness after death”; one posits the self as neither percipient nor non-percipient, saying, “The self is neither material nor immaterial, free from illness after death”; one posits the self as neither percipient nor non-percipient, saying, “The self is finite, free from illness after death”; one posits the self as neither percipient nor non-percipient, saying, “The self is infinite, free from illness after death”; one posits the self as neither percipient nor non-percipient, saying, “The self is both finite and infinite, free from illness after death”; one posits the self as neither percipient nor non-percipient, saying, “The self is neither finite nor infinite, free from illness after death.”
"Tự ngã có sắc chất, không bệnh tật sau khi chết" – họ tuyên bố đó là phi tưởng phi phi tưởng (nevasaññīnāsaññī). "Tự ngã không sắc chất, không bệnh tật sau khi chết" – họ tuyên bố đó là phi tưởng phi phi tưởng. "Tự ngã có sắc chất và không sắc chất, không bệnh tật sau khi chết" – họ tuyên bố đó là phi tưởng phi phi tưởng. "Tự ngã không sắc chất cũng không phi sắc chất, không bệnh tật sau khi chết" – họ tuyên bố đó là phi tưởng phi phi tưởng. "Tự ngã có giới hạn, không bệnh tật sau khi chết" – họ tuyên bố đó là phi tưởng phi phi tưởng. "Tự ngã vô hạn, không bệnh tật sau khi chết" – họ tuyên bố đó là phi tưởng phi phi tưởng. "Tự ngã có giới hạn và vô hạn, không bệnh tật sau khi chết" – họ tuyên bố đó là phi tưởng phi phi tưởng. "Tự ngã không có giới hạn cũng không vô hạn, không bệnh tật sau khi chết" – họ tuyên bố đó là phi tưởng phi phi tưởng.
Ime aṭṭha nevasaññīnāsaññīvādā.
These are the eight neither-percipient-nor-non-percipient views.
Đây là tám thuyết về phi tưởng phi phi tưởng.
3027
Aṭṭhakaṃ.
The Octad.
Phần Tám.
3028

9. Navakaniddeso

9. The Ennead Section

9. Phần Giải Thích Về Chín

3029
(1) Nava āghātavatthūni
(1) Nine Grounds for Hatred
(1) Chín căn bản của sân hận (āghātavatthu)
3030
960. Tattha katamāni nava āghātavatthūni?
960. What are these nine grounds for hatred?
960. Trong đó, chín căn bản của sân hận là gì?
‘‘Anatthaṃ me acarī’’ti āghāto jāyati; ‘‘anatthaṃ me caratī’’ti āghāto jāyati; ‘‘anatthaṃ me carissatī’’ti āghāto jāyati; ‘‘piyassa me manāpassa anatthaṃ acari’’…pe… anatthaṃ carati…pe… anatthaṃ carissatīti āghāto jāyati; appiyassa me amanāpassa atthaṃ acari…pe… atthaṃ carati…pe… atthaṃ carissatīti āghāto jāyati.
Hatred arises thinking, “He has done me harm”; hatred arises thinking, “He is doing me harm”; hatred arises thinking, “He will do me harm”; hatred arises thinking, “He has done harm to someone dear and agreeable to me”…pe… “He is doing harm”…pe… “He will do harm”; hatred arises thinking, “He has done good to someone disagreeable and unpleasant to me”…pe… “He is doing good”…pe… “He will do good.”
"Người ấy đã làm hại tôi" – sân hận phát sinh; "Người ấy đang làm hại tôi" – sân hận phát sinh; "Người ấy sẽ làm hại tôi" – sân hận phát sinh; "Người ấy đã làm hại người thân yêu, đáng ưa của tôi"... (tương tự)... đang làm hại... (tương tự)... sẽ làm hại" – sân hận phát sinh; "Người ấy đã làm lợi cho người tôi không ưa, không thích"... (tương tự)... đang làm lợi... (tương tự)... sẽ làm lợi" – sân hận phát sinh.
Imāni nava āghātavatthūni.
These are the nine grounds for hatred.
Đây là chín căn bản của sân hận.
3031
(2) Nava purisamalāni
(2) Nine Stains of a Person
(2) Chín cấu uế của con người (purisamala)
3032
961. Tattha katamāni nava purisamalāni?
961. What are these nine stains of a person?
961. Trong đó, chín cấu uế của con người là gì?
Kodho, makkho, issā, macchariyaṃ, māyā, sāṭheyyaṃ, musāvādo, pāpicchatā, micchādiṭṭhi – imāni nava purisamalāni.
Anger, denigration, envy, avarice, deceit, craftiness, falsehood, evil wishes, wrong view—these are the nine stains of a person.
Tham (kodha), bất mãn (makkha), tật đố (issā), xan tham (macchariya), lừa dối (māyā), giả dối (sāṭheyya), nói dối (musāvāda), ác dục (pāpicchatā), tà kiến (micchādiṭṭhi) – đây là chín cấu uế của con người.
3033
(3) Navavidhā mānā
(3) Nine Kinds of Conceit
(3) Chín loại kiêu mạn (māna)
3034
962. Tattha katame navavidhā mānā?
962. What are these nine kinds of conceit?
962. Trong đó, chín loại kiêu mạn là gì?
‘‘Seyyassa seyyohamasmī’’ti māno, ‘‘seyyassa sadisohamasmī’’ti māno, ‘‘seyyassa hīnohamasmī’’ti māno, ‘‘sadisassa seyyohamasmī’’ti māno, ‘‘sadisassa sadisohamasmī’’ti māno, ‘‘sadisassa hīnohamasmī’’ti māno, ‘‘hīnassa seyyohamasmī’’ti māno, ‘‘hīnassa sadisohamasmī’’ti māno, ‘‘hīnassa hīnohamasmī’’ti māno – ime navavidhā mānā.
Conceit thinking, “I am superior to the superior”; conceit thinking, “I am equal to the superior”; conceit thinking, “I am inferior to the superior”; conceit thinking, “I am superior to the equal”; conceit thinking, “I am equal to the equal”; conceit thinking, “I am inferior to the equal”; conceit thinking, “I am superior to the inferior”; conceit thinking, “I am equal to the inferior”; conceit thinking, “I am inferior to the inferior”—these are the nine kinds of conceit.
"Tôi hơn người hơn" – đó là kiêu mạn; "Tôi bằng người hơn" – đó là kiêu mạn; "Tôi kém người hơn" – đó là kiêu mạn; "Tôi hơn người bằng" – đó là kiêu mạn; "Tôi bằng người bằng" – đó là kiêu mạn; "Tôi kém người bằng" – đó là kiêu mạn; "Tôi hơn người kém" – đó là kiêu mạn; "Tôi bằng người kém" – đó là kiêu mạn; "Tôi kém người kém" – đó là kiêu mạn – đây là chín loại kiêu mạn.
3035
(4) Nava taṇhāmūlakā dhammā
(4) Nine Dhamma-elements with Craving as Root
(4) Chín pháp có gốc rễ từ tham ái (taṇhāmūlaka dhamma)
3036
963. Tattha katame nava taṇhāmūlakā dhammā?
963. What are these nine Dhamma-elements with craving as root?
963. Trong đó, chín pháp có gốc rễ từ tham ái là gì?
Taṇhaṃ paṭicca pariyesanā, pariyesanaṃ paṭicca lābho, lābhaṃ paṭicca vinicchayo, vinicchayaṃ paṭicca chandarāgo, chandarāgaṃ paṭicca ajjhosānaṃ, ajjhosānaṃ paṭicca pariggaho, pariggahaṃ paṭicca macchariyaṃ, macchariyaṃ paṭicca ārakkho, ārakkhādhikaraṇaṃ daṇḍādāna-satthādāna-kalaha-viggahavivāda-tuvaṃtuvaṃ-pesuñña-musāvādā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti – ime nava taṇhāmūlakā dhammā.
Dependent on craving is seeking; dependent on seeking is gain; dependent on gain is assessment; dependent on assessment is passionate desire; dependent on passionate desire is attachment; dependent on attachment is grasping; dependent on grasping is avarice; dependent on avarice is guarding. Owing to guarding, many evil, unwholesome states arise, such as taking up sticks, taking up weapons, quarrels, disputes, contentions, altercations, slander, and false speech. These are the nine states rooted in craving.
Do tham ái mà có sự tìm cầu (pariyesanā); do sự tìm cầu mà có sự chiếm hữu (lābha); do sự chiếm hữu mà có sự quyết định (vinicchaya); do sự quyết định mà có tham dục (chandarāga); do tham dục mà có sự cố chấp (ajjhosāna); do sự cố chấp mà có sự nắm giữ (pariggaha); do sự nắm giữ mà có sự xan tham (macchariya); do sự xan tham mà có sự bảo vệ (ārakkha); do sự bảo vệ mà có việc cầm gậy, cầm khí giới, tranh cãi, gây gổ, tranh chấp, cãi vã, nói hành, nói dối, và nhiều ác pháp bất thiện khác phát sinh – đây là chín pháp có gốc rễ từ tham ái.
3037
(5) Nava iñjitāni
(5) Nine Agitations
(5) Chín sự dao động (iñjita)
3038
964. Tattha katamāni nava iñjitāni?
964. Herein, what are the nine agitations?
964. Trong đó, chín sự dao động là gì?
‘‘Asmī’’ti iñjitametaṃ, ‘‘ahamasmī’’ti iñjitametaṃ, ‘‘ayamahamasmī’’ti iñjitametaṃ ‘‘bhavissa’’nti iñjitametaṃ, ‘‘rūpī bhavissa’’nti iñjitametaṃ, ‘‘arūpī bhavissa’’nti iñjitametaṃ, ‘‘saññī bhavissa’’nti iñjitametaṃ, ‘‘asaññī bhavissa’’nti iñjitametaṃ, ‘‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’’nti iñjitametaṃ – imāni nava iñjitāni.
“I am” is an agitation, “I am this” is an agitation, “I am this self” is an agitation, “I shall be” is an agitation, “I shall be material” is an agitation, “I shall be immaterial” is an agitation, “I shall be percipient” is an agitation, “I shall be non-percipient” is an agitation, “I shall be neither percipient nor non-percipient” is an agitation—these are the nine agitations.
"Tôi là" – đó là sự dao động; "Tôi là tự ngã" – đó là sự dao động; "Tôi là cái này" – đó là sự dao động; "Tôi sẽ là" – đó là sự dao động; "Tôi sẽ là sắc chất" – đó là sự dao động; "Tôi sẽ là không sắc chất" – đó là sự dao động; "Tôi sẽ là hữu tưởng" – đó là sự dao động; "Tôi sẽ là vô tưởng" – đó là sự dao động; "Tôi sẽ là phi tưởng phi phi tưởng" – đó là sự dao động – đây là chín sự dao động.
3039
(6-9) Nava maññitādīni
(6-9) Nine Conceptions and so forth
(6-9) Chín sự tưởng tượng (maññita) v.v.
3040
965. Tattha katamāni nava maññitāni… nava phanditāni… nava papañcitāni… nava saṅkhatāni?
965. Herein, what are the nine conceptions... the nine tremors... the nine proliferations... the nine fabrications?
965. Trong đó, chín sự tưởng tượng (maññita)... chín sự xao động (phandita)... chín sự hý luận (papañcita)... chín sự hữu vi (saṅkhata) là gì?
‘‘Asmī’’ti saṅkhatametaṃ, ‘‘ahamasmī’’ti saṅkhatametaṃ, ‘‘ayamahamasmī’’ti saṅkhatametaṃ, ‘‘bhavissa’’nti saṅkhatametaṃ, ‘‘rūpī bhavissa’’nti saṅkhatametaṃ, ‘‘arūpī bhavissa’’nti saṅkhatametaṃ, ‘‘saññī bhavissa’’nti saṅkhatametaṃ, ‘‘asaññī bhavissa’’nti saṅkhatametaṃ, ‘‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’’nti saṅkhatametaṃ – imāni nava saṅkhatāni.
“I am” is a fabrication, “I am this” is a fabrication, “I am this self” is a fabrication, “I shall be” is a fabrication, “I shall be material” is a fabrication, “I shall be immaterial” is a fabrication, “I shall be percipient” is a fabrication, “I shall be non-percipient” is a fabrication, “I shall be neither percipient nor non-percipient” is a fabrication—these are the nine fabrications.
"Tôi là" – đó là hữu vi; "Tôi là tự ngã" – đó là hữu vi; "Tôi là cái này" – đó là hữu vi; "Tôi sẽ là" – đó là hữu vi; "Tôi sẽ là sắc chất" – đó là hữu vi; "Tôi sẽ là không sắc chất" – đó là hữu vi; "Tôi sẽ là hữu tưởng" – đó là hữu vi; "Tôi sẽ là vô tưởng" – đó là hữu vi; "Tôi sẽ là phi tưởng phi phi tưởng" – đó là hữu vi – đây là chín sự hữu vi.
3041
Navakaṃ.
The Nine.
Phần Chín.
3042

10. Dasakaniddeso

10. The Exposition of the Tens

10. Phần Giải Thích Về Mười

3043
(1) Dasa kilesavatthūni
(1) Ten Bases of Defilement
(1) Mười căn bản phiền não (kilesavatthu)
3044
966. Tattha katamāni dasa kilesavatthūni?
966. Herein, what are the ten bases of defilement?
966. Trong đó, mười căn bản phiền não là gì?
Lobho, doso, moho, māno, diṭṭhi, vicikicchā, thinaṃ, uddhaccaṃ, ahirikaṃ, anottappaṃ – imāni dasa kilesavatthūni.
Greed, hatred, delusion, conceit, wrong view, doubt, sloth, restlessness, shamelessness, fearlessness of wrongdoing—these are the ten bases of defilement.
Tham (lobha), sân (dosa), si (moha), mạn (māna), tà kiến (diṭṭhi), hoài nghi (vicikicchā), hôn trầm (thina), trạo cử (uddhacca), vô tàm (ahirika), vô quý (anottappa) – đây là mười căn bản phiền não.
3045
(2) Dasa āghātavatthūni
(2) Ten Bases of Resentment
(2) Mười căn bản của sân hận (āghātavatthu)
3046
967. Tattha katamāni dasa āghātavatthūni?
967. Herein, what are the ten bases of resentment?
967. Trong đó, mười căn bản của sân hận là gì?
‘‘Anatthaṃ me acarī’’ti āghāto jāyati, ‘‘anatthaṃ me caratī’’ti āghāto jāyati, ‘‘anatthaṃ me carissatī’’ti āghāto jāyati, ‘‘piyassa me manāpassa anatthaṃ acari’’…pe… anatthaṃ carati…pe… anatthaṃ carissatīti āghāto jāyati, appiyassa me amanāpassa atthaṃ acari…pe… atthaṃ carati…pe… atthaṃ carissatīti āghāto jāyati, aṭṭhāne vā pana āghāto jāyati – imāni dasa āghātavatthūni.
Resentment arises thinking, “He has done me harm”; resentment arises thinking, “He is doing me harm”; resentment arises thinking, “He will do me harm.” Resentment arises thinking, “He has done harm to my dear and pleasing one”... or “He is doing harm”... or “He will do harm.” Resentment arises thinking, “He has done good to my un-dear and unpleasing one”... or “He is doing good”... or “He will do good.” Or, indeed, resentment arises groundlessly—these are the ten bases of resentment.
"Người ấy đã làm hại tôi" – sân hận phát sinh; "Người ấy đang làm hại tôi" – sân hận phát sinh; "Người ấy sẽ làm hại tôi" – sân hận phát sinh; "Người ấy đã làm hại người thân yêu, đáng ưa của tôi"... (tương tự)... đang làm hại... (tương tự)... sẽ làm hại" – sân hận phát sinh; "Người ấy đã làm lợi cho người tôi không ưa, không thích"... (tương tự)... đang làm lợi... (tương tự)... sẽ làm lợi" – sân hận phát sinh; hoặc sân hận phát sinh vô cớ – đây là mười căn bản của sân hận.
3047
(3) Dasa akusalakammapathā
(3) Ten Unwholesome Courses of Action
(3) Mười nghiệp đạo bất thiện (akusalakammapatha)
3048
968. Tattha katame dasa akusalakammapathā?
968. Herein, what are the ten unwholesome courses of action?
968. Trong đó, mười nghiệp đạo bất thiện là gì?
Pāṇātipāto, adinnādānaṃ, kāmesumicchācāro, musāvādo, pisuṇā vācā, pharusā vācā, samphappalāpo, abhijjhā, byāpādo, micchādiṭṭhi – ime dasa akusalakammapathā.
Taking life, taking what is not given, sexual misconduct, false speech, divisive speech, harsh speech, frivolous talk, covetousness, ill will, wrong view—these are the ten unwholesome courses of action.
Sát sinh (pāṇātipāta), trộm cắp (adinnādāna), tà dâm (kāmesumicchācāra), nói dối (musāvāda), nói lời ly gián (pisuṇā vācā), nói lời thô ác (pharusā vācā), nói lời vô ích (samphappalāpa), tham lam (abhijjhā), sân hận (byāpāda), tà kiến (micchādiṭṭhi) – đây là mười nghiệp đạo bất thiện.
3049
(4) Dasa saṃyojanāni
(4) Ten Fetters
(4) Mười kiết sử (saṃyojana)
3050
969. Tattha katamāni dasa saṃyojanāni?
969. Herein, what are the ten fetters?
969. Trong đó, mười kiết sử là gì?
Kāmarāgasaṃyojanaṃ, paṭighasaṃyojanaṃ, mānasaṃyojanaṃ, diṭṭhisaṃyojanaṃ, vicikicchāsaṃyojanaṃ, sīlabbataparāmāsasaṃyojanaṃ, bhavarāgasaṃyojanaṃ, issāsaṃyojanaṃ, macchariyasaṃyojanaṃ, avijjāsaṃyojanaṃ – imāni dasa saṃyojanāni.
The fetter of sensual craving, the fetter of aversion, the fetter of conceit, the fetter of wrong view, the fetter of doubt, the fetter of clinging to rules and observances, the fetter of craving for existence, the fetter of envy, the fetter of avarice, the fetter of ignorance—these are the ten fetters.
Kiết sử tham dục (kāmarāgasaṃyojana), kiết sử sân hận (paṭighasaṃyojana), kiết sử kiêu mạn (mānasaṃyojana), kiết sử tà kiến (diṭṭhisaṃyojana), kiết sử hoài nghi (vicikicchāsaṃyojana), kiết sử chấp thủ giới cấm (sīlabbataparāmāsasaṃyojana), kiết sử tham hữu (bhavarāgasaṃyojana), kiết sử tật đố (issāsaṃyojana), kiết sử xan tham (macchariyasaṃyojana), kiết sử vô minh (avijjāsaṃyojana) – đây là mười kiết sử.
3051
(5) Dasa micchattā
(5) Ten Wrongnesses
(5) Mười tà đạo (micchatta)
3052
970. Tattha katame dasa micchattā?
970. Herein, what are the ten wrongnesses?
970. Trong đó, mười tà đạo là gì?
Micchādiṭṭhi, micchāsaṅkappo, micchāvācā, micchākammanto, micchāājīvo, micchāvāyāmo, micchāsati, micchāsamādhi, micchāñāṇaṃ, micchāvimutti – ime dasa micchattā.
Wrong view, wrong intention, wrong speech, wrong action, wrong livelihood, wrong effort, wrong mindfulness, wrong concentration, wrong knowledge, wrong liberation—these are the ten wrongnesses.
Tà kiến (micchādiṭṭhi), tà tư duy (micchāsaṅkappa), tà ngữ (micchāvācā), tà nghiệp (micchākammanta), tà mạng (micchāājīva), tà tinh tấn (micchāvāyāma), tà niệm (micchāsati), tà định (micchāsamādhi), tà trí (micchāñāṇa), tà giải thoát (micchāvimutti) – đây là mười tà đạo.
3053
(6) Dasavatthukā micchādiṭṭhi
(6) Tenfold Wrong View
(6) Tà kiến có mười điểm
3054
971. Tattha katamā dasavatthukā micchādiṭṭhi?
971. Herein, what is the tenfold wrong view?
971. Ở đó, thế nào là tà kiến có mười điểm?
Natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā* sammā paṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti – ayaṃ dasavatthukā micchādiṭṭhi.
“There is no gift, there is no offering, there is no sacrifice, there is no fruit or result of good and bad actions, there is no this world, there is no other world, there is no mother, there is no father, there are no spontaneously arisen beings, there are no recluses and brahmins in the world who are rightly gone, who are rightly practicing, who have, by their own direct knowledge, realized and proclaimed this world and the other world”—this is the tenfold wrong view.
Không có sự bố thí, không có sự cúng dường, không có sự tế lễ, không có quả báo của các nghiệp thiện ác đã làm; không có thế giới này, không có thế giới khác; không có mẹ, không có cha; không có chúng sanh hóa sanh; không có các Sa-môn, Bà-la-môn chân chánh đi, chân chánh thực hành, những vị tự mình chứng ngộ thế giới này và thế giới khác bằng thắng trí rồi tuyên bố – đây là tà kiến có mười điểm.
3055
(7) Dasavatthukā antaggāhikā diṭṭhi
(7) Tenfold Extreme-Holding View
(7) Kiến chấp thủ cực đoan có mười điểm
3056
972. Tattha katamā dasavatthukā antaggāhikā diṭṭhi?
972. Herein, what is the tenfold extreme-holding view?
972. Ở đó, thế nào là kiến chấp thủ cực đoan có mười điểm?
Sassato lokoti vā, asassato lokoti vā, antavā lokoti vā, anantavā lokoti vā, taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā, aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vā, hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā – ayaṃ dasavatthukā antaggāhikā diṭṭhi.
Either “the world is eternal,” or “the world is not eternal,” or “the world is finite,” or “the world is infinite,” or “the soul and the body are the same,” or “the soul is one thing and the body another,” or “the Tathāgata exists after death,” or “the Tathāgata does not exist after death,” or “the Tathāgata both exists and does not exist after death,” or “the Tathāgata neither exists nor does not exist after death”—this is the tenfold extreme-holding view.
Hoặc là ‘thế giới thường còn’, hoặc là ‘thế giới vô thường’; hoặc là ‘thế giới có giới hạn’, hoặc là ‘thế giới vô hạn’; hoặc là ‘sinh mạng đó là thân thể đó’, hoặc là ‘sinh mạng khác là thân thể khác’; hoặc là ‘Như Lai tồn tại sau khi chết’, hoặc là ‘Như Lai không tồn tại sau khi chết’, hoặc là ‘Như Lai vừa tồn tại vừa không tồn tại sau khi chết’, hoặc là ‘Như Lai không tồn tại cũng không không tồn tại sau khi chết’ – đây là kiến chấp thủ cực đoan có mười điểm.
3057
Dasakaṃ.
The Ten.
Phần Mười.
3058

11. Taṇhāvicaritaniddeso

11. The Exposition of the Proliferations of Craving

11. Giải thích về các loại tham ái

3059
(1) Ajjhattikassa upādāya
(1) Dependent on the Internal
(1) Liên quan đến nội phần
3060
973. Tattha katamāni aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni ajjhattikassa upādāya?
973. Herein, what are the eighteen proliferations of craving dependent on the internal?
973. Ở đó, thế nào là mười tám loại tham ái liên quan đến nội phần?
Asmīti hoti, itthasmīti hoti, evasmīti hoti, aññathāsmīti hoti, bhavissanti hoti, itthaṃ bhavissanti hoti, evaṃ bhavissanti hoti, aññathā bhavissanti hoti, asasmīti hoti, sātasmīti hoti, siyanti hoti, itthaṃ siyanti hoti, evaṃ siyanti hoti, aññathā siyanti hoti, apāhaṃ siyanti hoti, apāhaṃ itthaṃ siyanti hoti, apāhaṃ evaṃ siyanti hoti, apāhaṃ aññathā siyanti hoti.
“I am” arises, “I am in this way” arises, “I am thus” arises, “I am otherwise” arises, “I shall be” arises, “I shall be in this way” arises, “I shall be thus” arises, “I shall be otherwise” arises, “I would not be” arises, “I would be” arises, “I might be” arises, “I might be in this way” arises, “I might be thus” arises, “I might be otherwise” arises, “I might not be” arises, “I might not be in this way” arises, “I might not be thus” arises, “I might not be otherwise” arises.
‘Tôi là’ (asmīti) khởi lên, ‘tôi là như thế này’ (itthasmīti) khởi lên, ‘tôi là như vầy’ (evasmīti) khởi lên, ‘tôi là khác’ (aññathāsmīti) khởi lên; ‘tôi sẽ là’ (bhavissanti) khởi lên, ‘tôi sẽ là như thế này’ (itthaṃ bhavissanti) khởi lên, ‘tôi sẽ là như vầy’ (evaṃ bhavissanti) khởi lên, ‘tôi sẽ là khác’ (aññathā bhavissanti) khởi lên; ‘tôi không là’ (asasmīti) khởi lên, ‘tôi là’ (sātasmīti) khởi lên; ‘tôi có thể là’ (siyanti) khởi lên, ‘tôi có thể là như thế này’ (itthaṃ siyanti) khởi lên, ‘tôi có thể là như vầy’ (evaṃ siyanti) khởi lên, ‘tôi có thể là khác’ (aññathā siyanti) khởi lên; ‘tôi không có thể là’ (apāhaṃ siyanti) khởi lên, ‘tôi không có thể là như thế này’ (apāhaṃ itthaṃ siyanti) khởi lên, ‘tôi không có thể là như vầy’ (apāhaṃ evaṃ siyanti) khởi lên, ‘tôi không có thể là khác’ (apāhaṃ aññathā siyanti) khởi lên.
3061
974. Kathañca asmīti hoti?
974. And how does “I am” arise?
974. Và ‘tôi là’ (asmīti) khởi lên như thế nào?
Kañci dhammaṃ anavakāriṃ* karitvā rūpaṃ…pe… vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ asmīti chandaṃ paṭilabhati, asmīti mānaṃ paṭilabhati, asmīti diṭṭhiṃ paṭilabhati.
Having made some phenomenon to be un-repulsive, one acquires desire, conceit, and wrong view regarding rūpa...pe... vedanā... saññā... saṅkhārā... viññāṇa, as "I am."
Sau khi lấy một pháp nào đó không thể bị phá hoại làm căn cứ, người ấy đạt được sự khao khát ‘tôi là’ đối với sắc… (tương tự như trên)… thọ… tưởng… hành… thức; người ấy đạt được sự kiêu mạn ‘tôi là’; người ấy đạt được tà kiến ‘tôi là’.
Tasmiṃ sati imāni papañcitāni honti – itthasmīti vā evasmīti vā aññathāsmīti vā.
When that exists, these proliferations arise: "I am in this way," or "I am thus," or "I am otherwise."
Khi điều đó tồn tại, những sự hý luận này khởi lên – hoặc là ‘tôi là như thế này’, hoặc là ‘tôi là như vầy’, hoặc là ‘tôi là khác’.
3062
(2) Kathañca itthasmīti hoti?
(2) And how does “I am in this way” arise?
(2) Và ‘tôi là như thế này’ (itthasmīti) khởi lên như thế nào?
Khattiyosmīti vā, brāhmaṇosmīti vā, vessosmīti vā, suddosmīti vā, gahaṭṭhosmīti vā, pabbajitosmīti vā, devosmīti vā, manussosmīti vā, rūpīsmīti vā, arūpīsmīti vā, saññīsmīti vā, asaññīsmīti vā, nevasaññīnāsaññīsmīti vā – evaṃ itthasmīti hoti.
As “I am a khattiya,” or “I am a brāhmin,” or “I am a vaisya,” or “I am a sudra,” or “I am a householder,” or “I am one gone forth,” or “I am a devā,” or “I am a human,” or “I am material,” or “I am immaterial,” or “I am percipient,” or “I am non-percipient,” or “I am neither percipient nor non-percipient”—thus “I am in this way” arises.
Hoặc là ‘tôi là Sát-đế-lợi’, hoặc là ‘tôi là Bà-la-môn’, hoặc là ‘tôi là Phệ-xá’, hoặc là ‘tôi là Thủ-đà’, hoặc là ‘tôi là gia chủ’, hoặc là ‘tôi là người xuất gia’, hoặc là ‘tôi là chư thiên’, hoặc là ‘tôi là loài người’, hoặc là ‘tôi có sắc’, hoặc là ‘tôi không có sắc’, hoặc là ‘tôi có tưởng’, hoặc là ‘tôi không có tưởng’, hoặc là ‘tôi không có tưởng cũng không không có tưởng’ – ‘tôi là như thế này’ khởi lên như vậy.
3063
(3) Kathañca evasmīti hoti?
(3) And how does “I am thus” arise?
(3) Và ‘tôi là như vầy’ (evasmīti) khởi lên như thế nào?
Parapuggalaṃ* upanidhāya yathā so khattiyo tathāhaṃ khattiyosmīti vā, yathā so brāhmaṇo tathāhaṃ brāhmaṇosmīti vā, yathā so vesso tathāhaṃ vessosmīti vā yathā so suddo tathāhaṃ suddosmīti vā, yathā so gahaṭṭho tathāhaṃ gahaṭṭhosmīti vā, yathā so pabbajito tathāhaṃ pabbajitosmīti vā, yathā so devo tathāhaṃ devosmīti vā, yathā so manusso tathāhaṃ manussosmīti vā, yathā so rūpī tathāhaṃ rūpīsmīti vā, yathā so arūpī tathāhaṃ arūpīsmīti vā, yathā so saññī tathāhaṃ saññīsmīti vā, yathā so asaññī tathāhaṃ asaññīsmīti vā, yathā so nevasaññīnāsaññī tathāhaṃ nevasaññīnāsaññīsmīti vā – evaṃ evasmīti hoti.
Comparing oneself to another person, one thinks: “As that khattiya is, so am I a khattiya”; or “As that brahmin is, so am I a brahmin”; or “As that vessa is, so am I a vessa”; or “As that sudda is, so am I a sudda”; or “As that householder is, so am I a householder”; or “As that renunciant is, so am I a renunciant”; or “As that deva is, so am I a deva”; or “As that human is, so am I a human”; or “As that material being is, so am I a material being”; or “As that immaterial being is, so am I an immaterial being”; or “As that percipient being is, so am I a percipient being”; or “As that non-percipient being is, so am I a non-percipient being”; or “As that neither-percipient-nor-non-percipient being is, so am I a neither-percipient-nor-non-percipient being”—thus one thinks “I am thus.”
Sau khi lấy một người khác làm căn cứ, hoặc là ‘như người Sát-đế-lợi đó, tôi cũng là Sát-đế-lợi’, hoặc là ‘như người Bà-la-môn đó, tôi cũng là Bà-la-môn’, hoặc là ‘như người Phệ-xá đó, tôi cũng là Phệ-xá’, hoặc là ‘như người Thủ-đà đó, tôi cũng là Thủ-đà’, hoặc là ‘như người gia chủ đó, tôi cũng là gia chủ’, hoặc là ‘như người xuất gia đó, tôi cũng là người xuất gia’, hoặc là ‘như chư thiên đó, tôi cũng là chư thiên’, hoặc là ‘như loài người đó, tôi cũng là loài người’, hoặc là ‘như người có sắc đó, tôi cũng là người có sắc’, hoặc là ‘như người không có sắc đó, tôi cũng là người không có sắc’, hoặc là ‘như người có tưởng đó, tôi cũng là người có tưởng’, hoặc là ‘như người không có tưởng đó, tôi cũng là người không có tưởng’, hoặc là ‘như người không có tưởng cũng không không có tưởng đó, tôi cũng là người không có tưởng cũng không không có tưởng’ – ‘tôi là như vầy’ khởi lên như vậy.
3064
(4) Kathañca aññathāsmīti hoti?
(4) And how does one think “I am otherwise”?
(4) Và ‘tôi là khác’ (aññathāsmīti) khởi lên như thế nào?
Parapuggalaṃ upanidhāya yathā so khattiyo nāhaṃ tathā khattiyosmīti vā yathā so brāhmaṇo nāhaṃ tathā brāhmaṇosmīti vā, yathā so vesso nāhaṃ tathā vessosmīti vā, yathā so suddo nāhaṃ tathā suddosmīti vā, yathā so gahaṭṭho nāhaṃ tathā gahaṭṭhosmīti vā, yathā so pabbajito nāhaṃ tathā pabbajitosmīti vā, yathā so devo nāhaṃ tathā devosmīti vā, yathā so manusso nāhaṃ tathā manussosmīti vā, yathā so rūpī nāhaṃ tathā rūpīsmīti vā, yathā so arūpī nāhaṃ tathā arūpīsmīti vā, yathā so saññī nāhaṃ tathā saññīsmīti vā, yathā so asaññī nāhaṃ tathā asaññīsmīti vā, yathā so nevasaññīnāsaññī nāhaṃ tathā nevasaññīnāsaññīsmīti vā – evaṃ aññathāsmīti hoti.
Comparing oneself to another person, one thinks: “As that khattiya is, I am not a khattiya like that”; or “As that brahmin is, I am not a brahmin like that”; or “As that vessa is, I am not a vessa like that”; or “As that sudda is, I am not a sudda like that”; or “As that householder is, I am not a householder like that”; or “As that renunciant is, I am not a renunciant like that”; or “As that deva is, I am not a deva like that”; or “As that human is, I am not a human like that”; or “As that material being is, I am not a material being like that”; or “As that immaterial being is, I am not an immaterial being like that”; or “As that percipient being is, I am not a percipient being like that”; or “As that non-percipient being is, I am not a non-percipient being like that”; or “As that neither-percipient-nor-non-percipient being is, I am not a neither-percipient-nor-non-percipient being like that”—thus one thinks “I am otherwise.”
Sau khi lấy một người khác làm căn cứ, hoặc là ‘như người Sát-đế-lợi đó, tôi không phải là Sát-đế-lợi như vậy’, hoặc là ‘như người Bà-la-môn đó, tôi không phải là Bà-la-môn như vậy’, hoặc là ‘như người Phệ-xá đó, tôi không phải là Phệ-xá như vậy’, hoặc là ‘như người Thủ-đà đó, tôi không phải là Thủ-đà như vậy’, hoặc là ‘như người gia chủ đó, tôi không phải là gia chủ như vậy’, hoặc là ‘như người xuất gia đó, tôi không phải là người xuất gia như vậy’, hoặc là ‘như chư thiên đó, tôi không phải là chư thiên như vậy’, hoặc là ‘như loài người đó, tôi không phải là loài người như vậy’, hoặc là ‘như người có sắc đó, tôi không phải là người có sắc như vậy’, hoặc là ‘như người không có sắc đó, tôi không phải là người không có sắc như vậy’, hoặc là ‘như người có tưởng đó, tôi không phải là người có tưởng như vậy’, hoặc là ‘như người không có tưởng đó, tôi không phải là người không có tưởng như vậy’, hoặc là ‘như người không có tưởng cũng không không có tưởng đó, tôi không phải là người không có tưởng cũng không không có tưởng như vậy’ – ‘tôi là khác’ khởi lên như vậy.
3065
(5) Kathañca bhavissanti hoti?
(5) And how does one think “I shall become”?
(5) Và ‘tôi sẽ là’ (bhavissanti) khởi lên như thế nào?
Kañci dhammaṃ anavakāriṃ karitvā rūpaṃ…pe… vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ bhavissanti chandaṃ paṭilabhati, bhavissanti mānaṃ paṭilabhati, bhavissanti diṭṭhiṃ paṭilabhati.
Having made some phenomenon to be of no account, one develops desire for “I shall become form… feeling… perception… mental formations… consciousness”; one develops conceit for “I shall become”; one develops wrong view for “I shall become.”
Sau khi lấy một pháp nào đó không thể bị phá hoại làm căn cứ, người ấy đạt được sự khao khát ‘tôi sẽ là’ đối với sắc… (tương tự như trên)… thọ… tưởng… hành… thức; người ấy đạt được sự kiêu mạn ‘tôi sẽ là’; người ấy đạt được tà kiến ‘tôi sẽ là’.
Tasmiṃ sati imāni papañcitāni honti – itthaṃ bhavissanti vā, evaṃ bhavissanti vā, aññathā bhavissanti vā.
When that is present, these proliferations arise: “I shall become in this manner,” or “I shall become thus,” or “I shall become otherwise.”
Khi điều đó tồn tại, những sự hý luận này khởi lên – hoặc là ‘tôi sẽ là như thế này’, hoặc là ‘tôi sẽ là như vầy’, hoặc là ‘tôi sẽ là khác’.
3066
(6) Kathañca itthaṃ bhavissanti hoti?
(6) And how does one think “I shall become in this manner”?
(6) Và ‘tôi sẽ là như thế này’ (itthaṃ bhavissanti) khởi lên như thế nào?
Khattiyo bhavissanti vā, brāhmaṇo bhavissanti vā, vesso bhavissanti vā, suddo bhavissanti vā, gahaṭṭho bhavissanti vā, pabbajito bhavissanti vā, devo bhavissanti vā, manusso bhavissanti vā, rūpī bhavissanti vā, arūpī bhavissanti vā, saññī bhavissanti vā, asaññī bhavissanti vā, nevasaññīnāsaññī bhavissanti vā – evaṃ itthaṃ bhavissanti hoti.
One thinks: “I shall become a khattiya”; or “I shall become a brahmin”; or “I shall become a vessa”; or “I shall become a sudda”; or “I shall become a householder”; or “I shall become a renunciant”; or “I shall become a deva”; or “I shall become a human”; or “I shall become a material being”; or “I shall become an immaterial being”; or “I shall become a percipient being”; or “I shall become a non-percipient being”; or “I shall become a neither-percipient-nor-non-percipient being”—thus one thinks “I shall become in this manner.”
Hoặc là ‘tôi sẽ là Sát-đế-lợi’, hoặc là ‘tôi sẽ là Bà-la-môn’, hoặc là ‘tôi sẽ là Phệ-xá’, hoặc là ‘tôi sẽ là Thủ-đà’, hoặc là ‘tôi sẽ là gia chủ’, hoặc là ‘tôi sẽ là người xuất gia’, hoặc là ‘tôi sẽ là chư thiên’, hoặc là ‘tôi sẽ là loài người’, hoặc là ‘tôi sẽ có sắc’, hoặc là ‘tôi sẽ không có sắc’, hoặc là ‘tôi sẽ có tưởng’, hoặc là ‘tôi sẽ không có tưởng’, hoặc là ‘tôi sẽ không có tưởng cũng không không có tưởng’ – ‘tôi sẽ là như thế này’ khởi lên như vậy.
3067
(7) Kathañca evaṃ bhavissanti hoti?
(7) And how does one think “I shall become thus”?
(7) Và ‘tôi sẽ là như vầy’ (evaṃ bhavissanti) khởi lên như thế nào?
Parapuggalaṃ upanidhāya yathā so khattiyo tathāhaṃ khattiyo bhavissanti vā, yathā so brāhmaṇo tathāhaṃ brāhmaṇo bhavissanti vā…pe… yathā so nevasaññīnāsaññī tathāhaṃ nevasaññīnāsaññī bhavissanti vā – evaṃ bhavissanti hoti.
Comparing oneself to another person, one thinks: “As that khattiya is, so shall I become a khattiya”; or “As that brahmin is, so shall I become a brahmin”… or “As that neither-percipient-nor-non-percipient being is, so shall I become a neither-percipient-nor-non-percipient being”—thus one thinks “I shall become thus.”
Sau khi lấy một người khác làm căn cứ, hoặc là ‘như người Sát-đế-lợi đó, tôi cũng sẽ là Sát-đế-lợi’, hoặc là ‘như người Bà-la-môn đó, tôi cũng sẽ là Bà-la-môn’… (tương tự như trên)… hoặc là ‘như người không có tưởng cũng không không có tưởng đó, tôi cũng sẽ là người không có tưởng cũng không không có tưởng’ – ‘tôi sẽ là như vầy’ khởi lên như vậy.
3068
(8) Kathañca aññathā bhavissanti hoti?
(8) And how does one think “I shall become otherwise”?
(8) Và ‘tôi sẽ là khác’ (aññathā bhavissanti) khởi lên như thế nào?
Parapuggalaṃ upanidhāya yathā so khattiyo nāhaṃ tathā khattiyo bhavissanti vā, yathā so brāhmaṇo nāhaṃ tathā brāhmaṇo bhavissanti vā…pe… yathā so nevasaññīnāsaññī nāhaṃ tathā nevasaññīnāsaññī bhavissanti vā – evaṃ aññathā bhavissanti hoti.
Comparing oneself to another person, one thinks: “As that khattiya is, I shall not become a khattiya like that”; or “As that brahmin is, I shall not become a brahmin like that”… or “As that neither-percipient-nor-non-percipient being is, I shall not become a neither-percipient-nor-non-percipient being like that”—thus one thinks “I shall become otherwise.”
Sau khi lấy một người khác làm căn cứ, hoặc là ‘như người Sát-đế-lợi đó, tôi không phải là Sát-đế-lợi như vậy’, hoặc là ‘như người Bà-la-môn đó, tôi không phải là Bà-la-môn như vậy’… (tương tự như trên)… hoặc là ‘như người không có tưởng cũng không không có tưởng đó, tôi không phải là người không có tưởng cũng không không có tưởng như vậy’ – ‘tôi sẽ là khác’ khởi lên như vậy.
3069
(9) Kathañca asasmīti hoti?
(9) And how does one think “I shall not be”?
(9) Và ‘tôi không là’ (asasmīti) khởi lên như thế nào?
Kañci dhammaṃ anavakāriṃ karitvā rūpaṃ…pe… vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ niccosmi dhuvosmi sassatosmi avipariṇāmadhammosmīti – evaṃ asasmīti hoti.
Having made some phenomenon to be of no account, one thinks of form… feeling… perception… mental formations… consciousness: “I am permanent, I am stable, I am eternal, I am of an unchangeable nature”—thus one thinks “I shall not be.”
Sau khi lấy một pháp nào đó không thể bị phá hoại làm căn cứ, ‘tôi là thường còn, tôi là kiên cố, tôi là vĩnh cửu, tôi là pháp không biến đổi’ đối với sắc… (tương tự như trên)… thọ… tưởng… hành… thức – ‘tôi không là’ khởi lên như vậy.
3070
(10) Kathañca sātasmīti hoti?
(10) And how does one think “I shall be annihilated”?
(10) Và ‘tôi là’ (sātasmīti) khởi lên như thế nào?
Kañci dhammaṃ anavakāriṃ karitvā rūpaṃ…pe… vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ ucchijjissāmi vinassissāmi na bhavissāmīti – evaṃ sātasmīti hoti.
Having made some phenomenon to be of no account, one thinks of form… feeling… perception… mental formations… consciousness: “I shall be cut off, I shall be destroyed, I shall not exist”—thus one thinks “I shall be annihilated.”
Sau khi lấy một pháp nào đó không thể bị phá hoại làm căn cứ, ‘tôi sẽ bị đoạn diệt, tôi sẽ bị hủy hoại, tôi sẽ không còn tồn tại’ đối với sắc… (tương tự như trên)… thọ… tưởng… hành… thức – ‘tôi là’ khởi lên như vậy.
3071
(11) Kathañca siyanti hoti?
(11) And how does one think “May I be”?
(11) Và ‘tôi có thể là’ (siyanti) khởi lên như thế nào?
Kañci dhammaṃ anavakāriṃ karitvā rūpaṃ…pe… vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ siyanti chandaṃ paṭilabhati, siyanti mānaṃ paṭilabhati, siyanti diṭṭhiṃ paṭilabhati.
Having made some phenomenon to be of no account, one develops desire for “May I be form… feeling… perception… mental formations… consciousness”; one develops conceit for “May I be”; one develops wrong view for “May I be.”
Không dựa vào bất kỳ pháp nào, người ấy phát sinh dục: “Tôi sẽ là sắc… (lặp lại)… thọ… tưởng… hành… thức”; phát sinh mạn: “Tôi sẽ là sắc… (lặp lại)… thọ… tưởng… hành… thức”; phát sinh tà kiến: “Tôi sẽ là sắc… (lặp lại)… thọ… tưởng… hành… thức”.
Tasmiṃ sati imāni papañcitāni honti – itthaṃ siyanti vā, evaṃ siyanti vā, aññathā siyanti vā.
When that is present, these proliferations arise: “May I be in this manner,” or “May I be thus,” or “May I be otherwise.”
Khi có điều đó, những hý luận này phát sinh: “Tôi sẽ là như thế này”, hoặc “Tôi sẽ là như vậy”, hoặc “Tôi sẽ là khác”.
3072
(12) Kathañca itthaṃ siyanti hoti?
(12) And how does one think “May I be in this manner”?
(12) Thế nào là “Tôi sẽ là như thế này”?
Khattiyo siyanti vā, brāhmaṇo siyanti vā, vesso siyanti vā, suddo siyanti vā, gahaṭṭho siyanti vā, pabbajito siyanti vā, devo siyanti vā, manusso siyanti vā, rūpī siyanti vā, arūpī siyanti vā, saññī siyanti vā, asaññī siyanti vā, nevasaññīnāsaññī siyanti vā – evaṃ itthaṃ siyanti hoti.
One thinks: “May I be a khattiya”; or “May I be a brahmin”; or “May I be a vessa”; or “May I be a sudda”; or “May I be a householder”; or “May I be a renunciant”; or “May I be a deva”; or “May I be a human”; or “May I be a material being”; or “May I be an immaterial being”; or “May I be a percipient being”; or “May I be a non-percipient being”; or “May I be a neither-percipient-nor-non-percipient being”—thus one thinks “May I be in this manner.”
“Tôi sẽ là Sát-đế-lợi”, hoặc “Tôi sẽ là Bà-la-môn”, hoặc “Tôi sẽ là Phệ-xá”, hoặc “Tôi sẽ là Thủ-đà”, hoặc “Tôi sẽ là gia chủ”, hoặc “Tôi sẽ là người xuất gia”, hoặc “Tôi sẽ là chư thiên”, hoặc “Tôi sẽ là loài người”, hoặc “Tôi sẽ là hữu sắc”, hoặc “Tôi sẽ là vô sắc”, hoặc “Tôi sẽ là hữu tưởng”, hoặc “Tôi sẽ là vô tưởng”, hoặc “Tôi sẽ là phi tưởng phi phi tưởng” – đó là “Tôi sẽ là như thế này”.
3073
(13) Kathañca evaṃ siyanti hoti?
(13) And how does one think “May I be thus”?
(13) Thế nào là “Tôi sẽ là như vậy”?
Parapuggalaṃ upanidhāya yathā so khattiyo tathāhaṃ khattiyo siyanti vā, yathā so brāhmaṇo tathāhaṃ brāhmaṇo siyanti vā…pe… yathā so nevasaññīnāsaññī tathāhaṃ nevasaññīnāsaññī siyanti vā – evaṃ evaṃ siyanti hoti.
Comparing oneself to another person, one thinks: “As that khattiya is, so may I be a khattiya”; or “As that brahmin is, so may I be a brahmin”… or “As that neither-percipient-nor-non-percipient being is, so may I be a neither-percipient-nor-non-percipient being”—thus one thinks “May I be thus.”
Dựa vào một người khác, “Như người Sát-đế-lợi kia, tôi cũng sẽ là Sát-đế-lợi như vậy”, hoặc “Như người Bà-la-môn kia, tôi cũng sẽ là Bà-la-môn như vậy”… (lặp lại)… “Như người phi tưởng phi phi tưởng kia, tôi cũng sẽ là phi tưởng phi phi tưởng như vậy” – đó là “Tôi sẽ là như vậy”.
3074
(14) Kathañca aññathā siyanti hoti?
(14) And how does one think “May I be otherwise”?
(14) Thế nào là “Tôi sẽ là khác”?
Parapuggalaṃ upanidhāya yathā so khattiyo nāhaṃ tathā khattiyo siyanti vā, yathā so brāhmaṇo nāhaṃ tathā brāhmaṇo siyanti vā…pe… yathā so nevasaññīnāsaññī nāhaṃ tathā nevasaññīnāsaññī siyanti vā – evaṃ aññathā siyanti hoti.
Comparing oneself to another person, one thinks: “As that khattiya is, may I not be a khattiya like that”; or “As that brahmin is, may I not be a brahmin like that”… or “As that neither-percipient-nor-non-percipient being is, may I not be a neither-percipient-nor-non-percipient being like that”—thus one thinks “May I be otherwise.”
Dựa vào một người khác, “Như người Sát-đế-lợi kia, tôi sẽ không là Sát-đế-lợi như vậy”, hoặc “Như người Bà-la-môn kia, tôi sẽ không là Bà-la-môn như vậy”… (lặp lại)… “Như người phi tưởng phi phi tưởng kia, tôi sẽ không là phi tưởng phi phi tưởng như vậy” – đó là “Tôi sẽ là khác”.
3075
(15) Kathañca apāhaṃ siyanti hoti?
(15) And how does one think “May I not be”?
(15) Thế nào là “Tôi sẽ không là”?
Kañci dhammaṃ anavakāriṃ karitvā rūpaṃ… vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ apāhaṃ siyanti chandaṃ paṭilabhati, apāhaṃ siyanti mānaṃ paṭilabhati, apāhaṃ siyanti diṭṭhiṃ paṭilabhati.
Having made some phenomenon to be of no account, one develops desire for “May I not be form… feeling… perception… mental formations… consciousness”; one develops conceit for “May I not be”; one develops wrong view for “May I not be.”
Không dựa vào bất kỳ pháp nào, người ấy phát sinh dục: “Tôi sẽ không là sắc… thọ… tưởng… hành… thức”; phát sinh mạn: “Tôi sẽ không là sắc… thọ… tưởng… hành… thức”; phát sinh tà kiến: “Tôi sẽ không là sắc… thọ… tưởng… hành… thức”.
Tasmiṃ sati imāni papañcitāni honti – apāhaṃ itthaṃ siyanti vā, apāhaṃ evaṃ siyanti vā, apāhaṃ aññathā siyanti vā.
When that is present, these proliferations arise: “May I not be in this manner,” or “May I not be thus,” or “May I not be otherwise.”
Khi có điều đó, những hý luận này phát sinh: “Tôi sẽ không là như thế này”, hoặc “Tôi sẽ không là như vậy”, hoặc “Tôi sẽ không là khác”.
3076
(16) Kathañca apāhaṃ itthaṃ siyanti hoti?
(16) And how does one think “May I not be in this manner”?
(16) Thế nào là “Tôi sẽ không là như thế này”?
Apāhaṃ khattiyo siyanti vā, apāhaṃ brāhmaṇo siyanti vā, apāhaṃ vesso siyanti vā, apāhaṃ suddo siyanti vā, apāhaṃ gahaṭṭho siyanti vā, apāhaṃ pabbajito siyanti vā, apāhaṃ devo siyanti vā, apāhaṃ manusso siyanti vā, apāhaṃ rūpī siyanti vā, apāhaṃ arūpī siyanti vā, apāhaṃ saññī siyanti vā, apāhaṃ asaññī siyanti vā, apāhaṃ nevasaññīnāsaññī siyanti vā – evaṃ apāhaṃ itthaṃ siyanti hoti.(17) Kathañca apāhaṃ evaṃ siyanti hoti?
One thinks: “May I not be a khattiya”; or “May I not be a brahmin”; or “May I not be a vessa”; or “May I not be a sudda”; or “May I not be a householder”; or “May I not be a renunciant”; or “May I not be a deva”; or “May I not be a human”; or “May I not be a material being”; or “May I not be an immaterial being”; or “May I not be a percipient being”; or “May I not be a non-percipient being”; or “May I not be a neither-percipient-nor-non-percipient being”—thus one thinks “May I not be in this manner.”(17) And how does one think “May I not be thus”?
“Tôi sẽ không là Sát-đế-lợi”, hoặc “Tôi sẽ không là Bà-la-môn”, hoặc “Tôi sẽ không là Phệ-xá”, hoặc “Tôi sẽ không là Thủ-đà”, hoặc “Tôi sẽ không là gia chủ”, hoặc “Tôi sẽ không là người xuất gia”, hoặc “Tôi sẽ không là chư thiên”, hoặc “Tôi sẽ không là loài người”, hoặc “Tôi sẽ không là hữu sắc”, hoặc “Tôi sẽ không là vô sắc”, hoặc “Tôi sẽ không là hữu tưởng”, hoặc “Tôi sẽ không là vô tưởng”, hoặc “Tôi sẽ không là phi tưởng phi phi tưởng” – đó là “Tôi sẽ không là như thế này”.
Parapuggalaṃ upanidhāya yathā so khattiyo apāhaṃ tathā khattiyo siyanti vā, yathā so brāhmaṇo apāhaṃ tathā brāhmaṇo siyanti vā…pe… yathā so nevasaññīnāsaññī apāhaṃ tathā nevasaññīnāsaññī siyanti vā – evaṃ apāhaṃ evaṃ siyanti hoti.
Comparing oneself with another person, thinking: ‘If I were that khattiya, I would be a khattiya like him,’ or ‘If I were that brahmin, I would be a brahmin like him,’ … or ‘If I were that one who is neither percipient nor non-percipient, I would be one who is neither percipient nor non-percipient like him’ – this is how there is ‘If I were, I would be thus.’
(17) Thế nào là “Tôi sẽ không là như vậy”? Dựa vào một người khác, “Như người Sát-đế-lợi kia, tôi sẽ không là Sát-đế-lợi như vậy”, hoặc “Như người Bà-la-môn kia, tôi sẽ không là Bà-la-môn như vậy”… (lặp lại)… “Như người phi tưởng phi phi tưởng kia, tôi sẽ không là phi tưởng phi phi tưởng như vậy” – đó là “Tôi sẽ không là như vậy”.
3077
(18) Kathañca apāhaṃ aññathā siyanti hoti?
(18) And how does there come to be: ‘If I were, I would be otherwise’?
(18) Thế nào là “Tôi sẽ không là khác”?
Parapuggalaṃ upanidhāya yathā so khattiyo apāhaṃ na tathā khattiyo siyanti vā, yathā so brāhmaṇo apāhaṃ na tathā brāhmaṇo siyanti vā…pe… yathā so nevasaññīnāsaññī apāhaṃ na tathā nevasaññīnāsaññī siyanti vā – evaṃ apāhaṃ aññathā siyanti hoti.
Comparing oneself with another person, thinking: ‘If I were that khattiya, I would not be a khattiya like him,’ or ‘If I were that brahmin, I would not be a brahmin like him,’ … or ‘If I were that one who is neither percipient nor non-percipient, I would not be one who is neither percipient nor non-percipient like him’ – this is how there is ‘If I were, I would be otherwise.’
Dựa vào một người khác, “Như người Sát-đế-lợi kia, tôi sẽ không là Sát-đế-lợi như vậy”, hoặc “Như người Bà-la-môn kia, tôi sẽ không là Bà-la-môn như vậy”… (lặp lại)… “Như người phi tưởng phi phi tưởng kia, tôi sẽ không là phi tưởng phi phi tưởng như vậy” – đó là “Tôi sẽ không là khác”.
3078
Imāni aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni ajjhattikassa upādāya.
These are the eighteen modes of craving based on the internal.
Đây là mười tám loại hý luận ái (taṇhāvicaritāni) dựa vào nội phần.
3079
(2) Bāhirassa upādāya
(2) Based on the external
(2) Dựa vào ngoại phần
Next Page →

Settings