Table of Contents

⮲

Vibhaṅgapāḷi

Edit
5

1. Suttantabhājanīyaṃ

1. Exposition in the Manner of the Suttas

1. Phần Phân Loại Theo Kinh Tạng

6
1. Pañcakkhandhā – rūpakkhandho, vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho.
1. The five aggregates are: the aggregate of form, the aggregate of feeling, the aggregate of perception, the aggregate of mental formations, the aggregate of consciousness.
1. Năm uẩn – sắc uẩn, thọ uẩn, tưởng uẩn, hành uẩn, thức uẩn.
7
1. Rūpakkhandho
1. The Aggregate of Form
1. Sắc Uẩn
8
2. Tattha katamo rūpakkhandho?
2. Among these, what is the aggregate of form?
2. Trong đó, sắc uẩn là gì?
Yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati rūpakkhandho.
Whatever form—past, future, or present; internal or external; coarse or subtle; inferior or excellent; far or near—that, when gathered and combined into one whole, is called the aggregate of form.
Bất cứ sắc pháp nào thuộc quá khứ, vị lai, hiện tại, hoặc nội phần, hoặc ngoại phần, hoặc thô, hoặc tế, hoặc hạ liệt, hoặc thù thắng, hoặc ở xa, hoặc ở gần, khi gom chung lại một chỗ và tóm tắt lại – đây được gọi là sắc uẩn.
9
3. Tattha katamaṃ rūpaṃ atītaṃ?
3. Among these, what is past form?
3. Trong đó, sắc pháp quá khứ là gì?
Yaṃ rūpaṃ atītaṃ niruddhaṃ vigataṃ vipariṇataṃ atthaṅgataṃ abbhatthaṅgataṃ uppajjitvā vigataṃ atītaṃ atītaṃsena saṅgahitaṃ, cattāro ca mahābhūtā catunnañca mahābhūtānaṃ upādāyarūpaṃ – idaṃ vuccati rūpaṃ atītaṃ.
Whatever form is past, ceased, gone, changed, set, completely set, arisen and then gone, past, included in the past aspect; and the four great elements and form derived from the four great elements—this is called past form.
Sắc pháp nào đã quá khứ, đã diệt, đã biến mất, đã biến đổi, đã lặn mất, đã lặn mất hẳn, đã sanh rồi diệt, đã quá khứ, đã được bao gồm trong phần quá khứ, và bốn đại hiển và sắc y đại hiển của bốn đại hiển – đây được gọi là sắc pháp quá khứ.
10
Tattha katamaṃ rūpaṃ anāgataṃ?
Among these, what is future form?
Trong đó, sắc pháp vị lai là gì?
Yaṃ rūpaṃ ajātaṃ abhūtaṃ asañjātaṃ anibbattaṃ anabhinibbattaṃ apātubhūtaṃ anuppannaṃ asamuppannaṃ anuṭṭhitaṃ asamuṭṭhitaṃ anāgataṃ anāgataṃsena saṅgahitaṃ, cattāro ca mahābhūtā catunnañca mahābhūtānaṃ upādāyarūpaṃ – idaṃ vuccati rūpaṃ anāgataṃ.
Whatever form is not born, not come into being, not arisen, not produced, not manifested, not come into existence, not come forth, not stood up, not completely stood up, future, included in the future aspect; and the four great elements and form derived from the four great elements—this is called future form.
Sắc pháp nào chưa sanh, chưa hiện hữu, chưa phát sanh, chưa thành tựu, chưa hiển lộ, chưa xuất hiện, chưa sanh khởi, chưa sanh khởi hoàn toàn, thuộc vị lai, đã được bao gồm trong phần vị lai, và bốn đại hiển và sắc y đại hiển của bốn đại hiển – đây được gọi là sắc pháp vị lai.
11
Tattha katamaṃ rūpaṃ paccuppannaṃ?
Among these, what is present form?
Trong đó, sắc pháp hiện tại là gì?
Yaṃ rūpaṃ jātaṃ bhūtaṃ sañjātaṃ nibbattaṃ abhinibbattaṃ pātubhūtaṃ uppannaṃ samuppannaṃ uṭṭhitaṃ samuṭṭhitaṃ paccuppannaṃ paccuppannaṃsena saṅgahitaṃ, cattāro ca mahābhūtā catunnañca mahābhūtānaṃ upādāyarūpaṃ – idaṃ vuccati rūpaṃ paccuppannaṃ.
Whatever form is born, come into being, arisen, produced, manifested, come into existence, come forth, stood up, completely stood up, present, included in the present aspect; and the four great elements and form derived from the four great elements—this is called present form.
Sắc pháp nào đã sanh, đã hiện hữu, đã phát sanh, đã thành tựu, đã hiển lộ, đã xuất hiện, đã sanh khởi, đã sanh khởi hoàn toàn, thuộc hiện tại, đã được bao gồm trong phần hiện tại, và bốn đại hiển và sắc y đại hiển của bốn đại hiển – đây được gọi là sắc pháp hiện tại.
12
4. Tattha katamaṃ rūpaṃ ajjhattaṃ?
4. Among these, what is internal form?
4. Trong đó, sắc pháp nội phần là gì?
Yaṃ rūpaṃ tesaṃ tesaṃ sattānaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ niyakaṃ pāṭipuggalikaṃ upādinnaṃ, cattāro ca mahābhūtā catunnañca mahābhūtānaṃ upādāyarūpaṃ – idaṃ vuccati rūpaṃ ajjhattaṃ.
Whatever form is internal, personal, belonging to, individual, and clung to, for those beings; and the four great elements and form derived from the four great elements—this is called internal form.
Sắc pháp nào là nội phần, là riêng của mỗi chúng sanh, là của riêng, là của cá nhân, là do nghiệp nắm giữ, và bốn đại hiển và sắc y đại hiển của bốn đại hiển – đây được gọi là sắc pháp nội phần.
13
Tattha katamaṃ rūpaṃ bahiddhā?
Among these, what is external form?
Trong đó, sắc pháp ngoại phần là gì?
Yaṃ rūpaṃ tesaṃ tesaṃ parasattānaṃ parapuggalānaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ niyakaṃ pāṭipuggalikaṃ upādinnaṃ, cattāro ca mahābhūtā catunnañca mahābhūtānaṃ upādāyarūpaṃ – idaṃ vuccati rūpaṃ bahiddhā.
Whatever form is internal, personal, belonging to, individual, and clung to, for those other beings, other individuals; and the four great elements and form derived from the four great elements—this is called external form.
Sắc pháp nào là nội phần, là riêng của mỗi chúng sanh khác, của mỗi cá nhân khác, là của riêng, là của cá nhân, là do nghiệp nắm giữ, và bốn đại hiển và sắc y đại hiển của bốn đại hiển – đây được gọi là sắc pháp ngoại phần.
14
5. Tattha katamaṃ rūpaṃ oḷārikaṃ?
5. Among these, what is coarse form?
5. Trong đó, sắc pháp thô là gì?
Cakkhāyatanaṃ…pe… phoṭṭhabbāyatanaṃ – idaṃ vuccati rūpaṃ oḷārikaṃ.
The eye-base... and the touch-base—this is called coarse form.
Nhãn xứ… cho đến… xúc xứ – đây được gọi là sắc pháp thô.
15
Tattha katamaṃ rūpaṃ sukhumaṃ?
Among these, what is subtle form?
Trong đó, sắc pháp tế là gì?
Itthindriyaṃ…pe… kabaḷīkāro* āhāro – idaṃ vuccati rūpaṃ sukhumaṃ.
The female faculty... and edible food—this is called subtle form.
Nữ căn… cho đến… vật thực do đoàn thực – đây được gọi là sắc pháp tế.
16
6. Tattha katamaṃ rūpaṃ hīnaṃ?
6. Among these, what is inferior form?
6. Trong đó, sắc pháp hạ liệt là gì?
Yaṃ rūpaṃ tesaṃ tesaṃ sattānaṃ uññātaṃ avaññātaṃ hīḷitaṃ paribhūtaṃ acittīkataṃ hīnaṃ hīnamataṃ hīnasammataṃ aniṭṭhaṃ akantaṃ amanāpaṃ, rūpā saddā gandhā rasā phoṭṭhabbā – idaṃ vuccati rūpaṃ hīnaṃ.
Whatever form for those beings is disesteemed, disregarded, despised, disdained, not held in esteem, inferior, considered inferior, regarded as inferior, undesirable, disagreeable, unpleasant; namely, visual objects, sounds, odours, tastes, touchables—this is called inferior form.
Sắc pháp nào bị những chúng sanh ấy xem thường, khinh miệt, ghét bỏ, coi rẻ, không được xem trọng, là hạ liệt, được xem là hạ liệt, được chấp nhận là hạ liệt, là không đáng ưa, không đáng thích, không vừa ý; các sắc, các tiếng, các mùi, các vị, các xúc – đây được gọi là sắc pháp hạ liệt.
17
Tattha katamaṃ rūpaṃ paṇītaṃ?
Among these, what is excellent form?
Trong đó, sắc pháp thù thắng là gì?
Yaṃ rūpaṃ tesaṃ tesaṃ sattānaṃ anuññātaṃ anavaññātaṃ ahīḷitaṃ aparibhūtaṃ cittīkataṃ paṇītaṃ paṇītamataṃ paṇītasammataṃ iṭṭhaṃ kantaṃ manāpaṃ, rūpā saddā gandhā rasā phoṭṭhabbā – idaṃ vuccati rūpaṃ paṇītaṃ.
Whatever form for those beings is esteemed, not disregarded, not despised, not disdained, held in esteem, excellent, considered excellent, regarded as excellent, desirable, agreeable, pleasant; namely, visual objects, sounds, odours, tastes, touchables—this is called excellent form.
Sắc pháp nào không bị những chúng sanh ấy xem thường, không khinh miệt, không ghét bỏ, không coi rẻ, được xem trọng, là thù thắng, được xem là thù thắng, được chấp nhận là thù thắng, là đáng ưa, đáng thích, vừa ý; các sắc, các tiếng, các mùi, các vị, các xúc – đây được gọi là sắc pháp thù thắng.
Taṃ taṃ vā pana rūpaṃ upādāyupādāya rūpaṃ hīnaṃ paṇītaṃ daṭṭhabbaṃ.
Or, considering this and that form, form should be seen as inferior or excellent.
Hoặc sắc pháp này được xem là hạ liệt hay thù thắng tùy theo sự so sánh.
18
7. Tattha katamaṃ rūpaṃ dūre?
7. Among these, what is far form?
7. Trong đó, sắc pháp ở xa là gì?
Itthindriyaṃ…pe… kabaḷīkāro āhāro, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ anāsanne anupakaṭṭhe dūre asantike – idaṃ vuccati rūpaṃ dūre.
The female faculty... edible food, or any other form that is not near, not close, far, not proximate—this is called far form.
Nữ căn… cho đến… vật thực do đoàn thực, hoặc bất cứ sắc pháp nào khác ở nơi không gần, không kề cận, ở xa, không ở gần – đây được gọi là sắc pháp ở xa.
19
Tattha katamaṃ rūpaṃ santike?
Among these, what is near form?
Trong đó, sắc pháp ở gần là gì?
Cakkhāyatanaṃ…pe… phoṭṭhabbāyatanaṃ, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ āsanne upakaṭṭhe avidūre santike – idaṃ vuccati rūpaṃ santike.
The eye-base... the touch-base, or any other form that is near, close, not far, proximate—this is called near form.
Nhãn xứ… cho đến… xúc xứ, hoặc bất cứ sắc pháp nào khác ở nơi gần, kề cận, không xa, ở gần – đây được gọi là sắc pháp ở gần.
Taṃ taṃ vā pana rūpaṃ upādāyupādāya rūpaṃ dūre santike daṭṭhabbaṃ.
Or, considering this and that form, form should be seen as far or near.
Hoặc sắc pháp này được xem là ở xa hay ở gần tùy theo sự so sánh.
20
2. Vedanākkhandho
2. The Aggregate of Feeling
2. Thọ Uẩn
21
8. Tattha katamo vedanākkhandho?
8. Among these, what is the aggregate of feeling?
8. Trong đó, thọ uẩn là gì?
Yā kāci vedanā atītānāgatapaccuppannā ajjhattā vā bahiddhā vā oḷārikā vā sukhumā vā hīnā vā paṇītā vā yā dūre santike vā, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati vedanākkhandho.
Whatever feeling—past, future, or present; internal or external; coarse or subtle; inferior or excellent; far or near—that, when gathered and combined into one whole, is called the aggregate of feeling.
Bất cứ thọ nào thuộc quá khứ, vị lai, hiện tại, hoặc nội phần, hoặc ngoại phần, hoặc thô, hoặc tế, hoặc hạ liệt, hoặc thù thắng, hoặc ở xa, hoặc ở gần, khi gom chung lại một chỗ và tóm tắt lại – đây được gọi là thọ uẩn.
22
9. Tattha katamā vedanā atītā?
9. Among these, what is past feeling?
9. Trong đó, thọ quá khứ là gì?
Yā vedanā atītā niruddhā vigatā vipariṇatā atthaṅgatā abbhatthaṅgatā uppajjitvā vigatā atītā atītaṃsena saṅgahitā, sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati vedanā atītā.
Whatever feeling is past, ceased, gone, changed, set, completely set, arisen and then gone, past, included in the past aspect; namely, pleasant feeling, painful feeling, neutral feeling—this is called past feeling.
Thọ nào đã quá khứ, đã diệt, đã biến mất, đã biến đổi, đã lặn mất, đã lặn mất hẳn, đã sanh rồi diệt, đã quá khứ, đã được bao gồm trong phần quá khứ; thọ lạc, thọ khổ, thọ bất khổ bất lạc – đây được gọi là thọ quá khứ.
23
Tattha katamā vedanā anāgatā?
Among these, what is future feeling?
Trong đó, thọ vị lai là gì?
Yā vedanā ajātā abhūtā asañjātā anibbattā anabhinibbattā apātubhūtā anuppannā asamuppannā anuṭṭhitā asamuṭṭhitā anāgatā anāgataṃsena saṅgahitā, sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati vedanā anāgatā.
Whatever feeling is not born, not come into being, not arisen, not produced, not manifested, not come into existence, not come forth, not stood up, not completely stood up, future, included in the future aspect; namely, pleasant feeling, painful feeling, neutral feeling—this is called future feeling.
Thọ nào chưa sanh, chưa hiện hữu, chưa phát sanh, chưa thành tựu, chưa hiển lộ, chưa xuất hiện, chưa sanh khởi, chưa sanh khởi hoàn toàn, thuộc vị lai, đã được bao gồm trong phần vị lai; thọ lạc, thọ khổ, thọ bất khổ bất lạc – đây được gọi là thọ vị lai.
24
Tattha katamā vedanā paccuppannā?
Among these, what is present feeling?
Trong đó, thọ hiện tại là gì?
Yā vedanā jātā bhūtā sañjātā nibbattā abhinibbattā pātubhūtā uppannā samuppannā uṭṭhitā samuṭṭhitā paccuppannā paccuppannaṃsena saṅgahitā, sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati vedanā paccuppannā.
Whatever feeling is born, come into being, arisen, produced, manifested, come into existence, come forth, stood up, completely stood up, present, included in the present aspect; namely, pleasant feeling, painful feeling, neutral feeling—this is called present feeling.
Thọ nào đã sanh, đã hiện hữu, đã phát sanh, đã thành tựu, đã hiển lộ, đã xuất hiện, đã sanh khởi, đã sanh khởi hoàn toàn, thuộc hiện tại, đã được bao gồm trong phần hiện tại; thọ lạc, thọ khổ, thọ bất khổ bất lạc – đây được gọi là thọ hiện tại.
25
10. Tattha katamā vedanā ajjhattā?
10. Among these, what is internal feeling?
10. Trong đó, thọ nội phần là gì?
Yā vedanā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ niyakā pāṭipuggalikā upādinnā, sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati vedanā ajjhattā.
Whatever feeling is internal, personal, belonging to, individual, and clung to, for those beings; namely, pleasant feeling, painful feeling, neutral feeling—this is called internal feeling.
Thọ nào là nội phần, là riêng của mỗi chúng sanh, là của riêng, là của cá nhân, là do nghiệp nắm giữ; thọ lạc, thọ khổ, thọ bất khổ bất lạc – đây được gọi là thọ nội phần.
26
Tattha katamā vedanā bahiddhā?
Among these, what is external feeling?
Trong đó, thọ ngoại phần là gì?
Yā vedanā tesaṃ tesaṃ parasattānaṃ parapuggalānaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ niyakā pāṭipuggalikā upādinnā, sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati vedanā bahiddhā.
Whatever feeling is internal, personal, belonging to, individual, and clung to, for those other beings, other individuals; namely, pleasant feeling, painful feeling, neutral feeling—this is called external feeling.
Thọ nào là nội phần, là riêng của mỗi chúng sanh khác, của mỗi cá nhân khác, là của riêng, là của cá nhân, là do nghiệp nắm giữ; thọ lạc, thọ khổ, thọ bất khổ bất lạc – đây được gọi là thọ ngoại phần.
27
11. Tattha katamā vedanā oḷārikā sukhumā?
11. Among these, what is coarse and subtle feeling?
11. Trong đó, thọ thô và tế là gì?
Akusalā vedanā oḷārikā, kusalābyākatā vedanā sukhumā.
Unwholesome feeling is coarse; wholesome and indeterminate feeling is subtle.
Thọ bất thiện là thô; thọ thiện và vô ký là tế.
Kusalākusalā vedanā oḷārikā, abyākatā vedanā sukhumā.
Wholesome and unwholesome feeling is coarse; indeterminate feeling is subtle.
Thọ thiện và bất thiện là thô; thọ vô ký là tế.
Dukkhā vedanā oḷārikā, sukhā ca adukkhamasukhā ca vedanā sukhumā.
Painful feeling is coarse; pleasant and neutral feeling is subtle.
Thọ khổ là thô; thọ lạc và bất khổ bất lạc là tế.
Sukhadukkhā vedanā oḷārikā, adukkhamasukhā vedanā sukhumā.
Pleasant and painful feeling is coarse; neutral feeling is subtle.
Thọ lạc và khổ là thô; thọ bất khổ bất lạc là tế.
Asamāpannassa vedanā oḷārikā, samāpannassa vedanā sukhumā.
Feeling of one not in attainment is coarse; feeling of one in attainment is subtle.
Thọ của người chưa nhập thiền là thô; thọ của người đã nhập thiền là tế.
Sāsavā vedanā oḷārikā, anāsavā vedanā sukhumā.
Asava-associated feeling is coarse; asava-free feeling is subtle.
Thọ hữu lậu là thô; thọ vô lậu là tế.
Taṃ taṃ vā pana vedanaṃ upādāyupādāya vedanā oḷārikā sukhumā daṭṭhabbā.
Or, considering this and that feeling, feeling should be seen as coarse or subtle.
Hoặc thọ này được xem là thô hay tế tùy theo sự so sánh.
28
12. Tattha katamā vedanā hīnā paṇītā?
12. Among these, what is inferior and excellent feeling?
12. Trong đó, thọ hạ liệt và thù thắng là gì?
Akusalā vedanā hīnā, kusalābyākatā vedanā paṇītā.
Unwholesome feeling is inferior; wholesome and indeterminate feeling is excellent.
Thọ bất thiện là hạ liệt; thọ thiện và vô ký là thù thắng.
Kusalākusalā vedanā hīnā, abyākatā vedanā paṇītā.
Wholesome and unwholesome feeling is inferior; indeterminate feeling is excellent.
Thọ thiện và bất thiện là hạ liệt; thọ vô ký là thù thắng.
Dukkhā vedanā hīnā, sukhā ca adukkhamasukhā ca vedanā paṇītā.
Painful feeling is inferior; pleasant and neutral feeling is excellent.
Thọ khổ là hạ liệt; thọ lạc và bất khổ bất lạc là thù thắng.
Sukhadukkhā vedanā hīnā, adukkhamasukhā vedanā paṇītā.
Pleasant and painful feeling is inferior; neutral feeling is excellent.
Thọ lạc và khổ là hạ liệt; thọ bất khổ bất lạc là thù thắng.
Asamāpannassa vedanā hīnā, samāpannassa vedanā paṇītā.
Feeling of one not in attainment is inferior; feeling of one in attainment is superior.
Thọ của người chưa nhập định là thấp kém, thọ của người đã nhập định là vi diệu.
Sāsavā vedanā hīnā, anāsavā vedanā paṇītā.
Feeling with taints is inferior; feeling without taints is superior.
Thọ hữu lậu là thấp kém, thọ vô lậu là vi diệu.
Taṃ taṃ vā pana vedanaṃ upādāyupādāya vedanā hīnā paṇītā daṭṭhabbā.
Or, by taking this and that feeling, feeling is to be seen as inferior or superior.
Hoặc tùy theo từng loại thọ đó mà thọ được xem là thấp kém hay vi diệu.
29
13. Tattha katamā vedanā dūre?
13. In that regard, which feeling is far?
13. Trong đó, thọ nào là xa?
Akusalā vedanā kusalābyākatāhi vedanāhi dūre; kusalābyākatā vedanā akusalāya vedanāya dūre; kusalā vedanā akusalābyākatāhi vedanāhi dūre; akusalābyākatā vedanā kusalāya vedanāya dūre; abyākatā vedanā kusalākusalāhi vedanāhi dūre; kusalākusalā vedanā abyākatāya vedanāya dūre.
Unwholesome feeling is far from wholesome and indeterminate feelings; wholesome and indeterminate feelings are far from unwholesome feeling; wholesome feeling is far from unwholesome and indeterminate feelings; unwholesome and indeterminate feelings are far from wholesome feeling; indeterminate feeling is far from wholesome and unwholesome feelings; wholesome and unwholesome feelings are far from indeterminate feeling.
Thọ bất thiện là xa với thọ thiện và vô ký; thọ thiện và vô ký là xa với thọ bất thiện; thọ thiện là xa với thọ bất thiện và vô ký; thọ bất thiện và vô ký là xa với thọ thiện; thọ vô ký là xa với thọ thiện và bất thiện; thọ thiện và bất thiện là xa với thọ vô ký.
Dukkhā vedanā sukhāya ca adukkhamasukhāya ca vedanāhi dūre; sukhā ca adukkhamasukhā ca vedanā dukkhāya vedanāya dūre; sukhā vedanā dukkhāya ca adukkhamasukhāya ca vedanāhi dūre; dukkhā ca adukkhamasukhā ca vedanā sukhāya vedanāya dūre; adukkhamasukhā vedanā sukhadukkhāhi vedanāhi dūre; sukhadukkhā vedanā adukkhamasukhāya vedanāya dūre.
Painful feeling is far from pleasant feeling and neither-painful-nor-pleasant feeling; pleasant feeling and neither-painful-nor-pleasant feeling are far from painful feeling; pleasant feeling is far from painful feeling and neither-painful-nor-pleasant feeling; painful feeling and neither-painful-nor-pleasant feeling are far from pleasant feeling; neither-painful-nor-pleasant feeling is far from pleasant and painful feelings; pleasant and painful feelings are far from neither-painful-nor-pleasant feeling.
Thọ khổ là xa với thọ lạc và thọ không khổ không lạc; thọ lạc và thọ không khổ không lạc là xa với thọ khổ; thọ lạc là xa với thọ khổ và thọ không khổ không lạc; thọ khổ và thọ không khổ không lạc là xa với thọ lạc; thọ không khổ không lạc là xa với thọ lạc và khổ; thọ lạc và khổ là xa với thọ không khổ không lạc.
Asamāpannassa vedanā samāpannassa vedanāya dūre; samāpannassa vedanā asamāpannassa vedanāya dūre.
Feeling of one not in attainment is far from the feeling of one in attainment; feeling of one in attainment is far from the feeling of one not in attainment.
Thọ của người chưa nhập định là xa với thọ của người đã nhập định; thọ của người đã nhập định là xa với thọ của người chưa nhập định.
Sāsavā vedanā anāsavāya vedanāya dūre; anāsavā vedanā sāsavāya vedanāya dūre – ayaṃ vuccati vedanā dūre.
Feeling with taints is far from feeling without taints; feeling without taints is far from feeling with taints – this is called feeling as far.
Thọ hữu lậu là xa với thọ vô lậu; thọ vô lậu là xa với thọ hữu lậu – đây được gọi là thọ xa.
30
Tattha katamā vedanā santike?
In that regard, which feeling is near?
Trong đó, thọ nào là gần?
Akusalā vedanā akusalāya vedanāya santike; kusalā vedanā kusalāya vedanāya santike; abyākatā vedanā abyākatāya vedanāya santike.
Unwholesome feeling is near unwholesome feeling; wholesome feeling is near wholesome feeling; indeterminate feeling is near indeterminate feeling.
Thọ bất thiện là gần với thọ bất thiện; thọ thiện là gần với thọ thiện; thọ vô ký là gần với thọ vô ký.
Dukkhā vedanā dukkhāya vedanāya santike; sukhā vedanā sukhāya vedanāya santike; adukkhamasukhā vedanā adukkhamasukhāya vedanāya santike.
Painful feeling is near painful feeling; pleasant feeling is near pleasant feeling; neither-painful-nor-pleasant feeling is near neither-painful-nor-pleasant feeling.
Thọ khổ là gần với thọ khổ; thọ lạc là gần với thọ lạc; thọ không khổ không lạc là gần với thọ không khổ không lạc.
Asamāpannassa vedanā asamāpannassa vedanāya santike; samāpannassa vedanā samāpannassa vedanāya santike.
Feeling of one not in attainment is near the feeling of one not in attainment; feeling of one in attainment is near the feeling of one in attainment.
Thọ của người chưa nhập định là gần với thọ của người chưa nhập định; thọ của người đã nhập định là gần với thọ của người đã nhập định.
Sāsavā vedanā sāsavāya vedanāya santike; anāsavā vedanā anāsavāya vedanāya santike.
Feeling with taints is near feeling with taints; feeling without taints is near feeling without taints.
Thọ hữu lậu là gần với thọ hữu lậu; thọ vô lậu là gần với thọ vô lậu.
Ayaṃ vuccati vedanā santike.
This is called feeling as near.
Đây được gọi là thọ gần.
Taṃ taṃ vā pana vedanaṃ upādāyupādāya vedanā dūre santike daṭṭhabbā.
Or, by taking this and that feeling, feeling is to be seen as far or near.
Hoặc tùy theo từng loại thọ đó mà thọ được xem là xa hay gần.
31
3. Saññākkhandho
3. The Aggregate of Perception
3. Uẩn Tưởng
32
14. Tattha katamo saññākkhandho?
14. In that regard, what is the aggregate of perception?
14. Trong đó, uẩn tưởng là gì?
Yā kāci saññā atītānāgatapaccuppannā ajjhattā vā bahiddhā vā oḷārikā vā sukhumā vā hīnā vā paṇītā vā yā dūre santike vā tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati saññākkhandho.
Any perception whatsoever—past, future, or present; internal or external; gross or subtle; inferior or superior; that which is far or near—all these collected and summarized together are called the aggregate of perception.
Bất cứ tưởng nào, dù quá khứ, vị lai, hiện tại, nội phần hay ngoại phần, thô hay tế, thấp kém hay vi diệu, xa hay gần – tổng hợp và tóm tắt tất cả lại – đây được gọi là uẩn tưởng.
33
15. Tattha katamā saññā atītā?
15. In that regard, what is past perception?
15. Trong đó, tưởng quá khứ là gì?
Yā saññā atītā niruddhā vigatā vipariṇatā atthaṅgatā abbhatthaṅgatā uppajjitvā vigatā atītā atītaṃsena saṅgahitā, cakkhusamphassajā saññā sotasamphassajā saññā ghānasamphassajā saññā jivhāsamphassajā saññā kāyasamphassajā saññā manosamphassajā saññā – ayaṃ vuccati saññā atītā.
Perception that is past, ceased, gone, transformed, set, extinguished, having arisen and vanished, collected as past in the past aspect: perception born of eye-contact, perception born of ear-contact, perception born of nose-contact, perception born of tongue-contact, perception born of body-contact, perception born of mind-contact—this is called past perception.
Tưởng nào đã qua, đã diệt, đã biến mất, đã thay đổi, đã lặn, đã hoàn toàn lặn, đã sinh rồi diệt, đã qua, được bao gồm trong phần quá khứ, như tưởng do xúc chạm mắt sinh, tưởng do xúc chạm tai sinh, tưởng do xúc chạm mũi sinh, tưởng do xúc chạm lưỡi sinh, tưởng do xúc chạm thân sinh, tưởng do xúc chạm ý sinh – đây được gọi là tưởng quá khứ.
34
Tattha katamā saññā anāgatā?
In that regard, what is future perception?
Trong đó, tưởng vị lai là gì?
Yā saññā ajātā abhūtā asañjātā anibbattā anabhinibbattā apātubhūtā anuppannā asamuppannā anuṭṭhitā asamuṭṭhitā anāgatā anāgataṃsena saṅgahitā, cakkhusamphassajā saññā sotasamphassajā saññā ghānasamphassajā saññā jivhāsamphassajā saññā kāyasamphassajā saññā manosamphassajā saññā – ayaṃ vuccati saññā anāgatā.
Perception that is unborn, not come into being, not produced, not manifested, not come forth, not arisen, not brought forth, not come to be, not fully come to be, collected as future in the future aspect: perception born of eye-contact, perception born of ear-contact, perception born of nose-contact, perception born of tongue-contact, perception born of body-contact, perception born of mind-contact—this is called future perception.
Tưởng nào chưa sinh, chưa hiện hữu, chưa phát sinh, chưa xuất hiện, chưa hoàn toàn xuất hiện, chưa hiện rõ, chưa khởi lên, chưa hoàn toàn khởi lên, chưa phát khởi, chưa hoàn toàn phát khởi, vị lai, được bao gồm trong phần vị lai, như tưởng do xúc chạm mắt sinh, tưởng do xúc chạm tai sinh, tưởng do xúc chạm mũi sinh, tưởng do xúc chạm lưỡi sinh, tưởng do xúc chạm thân sinh, tưởng do xúc chạm ý sinh – đây được gọi là tưởng vị lai.
35
Tattha katamā saññā paccuppannā?
In that regard, what is present perception?
Trong đó, tưởng hiện tại là gì?
Yā saññā jātā bhūtā sañjātā nibbattā abhinibbattā pātubhūtā uppannā samuppannā uṭṭhitā samuṭṭhitā paccuppannā paccuppannaṃsena saṅgahitā, cakkhusamphassajā saññā sotasamphassajā saññā ghānasamphassajā saññā jivhāsamphassajā saññā kāyasamphassajā saññā manosamphassajā saññā – ayaṃ vuccati saññā paccuppannā.
Perception that is born, come into being, produced, manifested, come forth, arisen, brought forth, come to be, fully come to be, collected as present in the present aspect: perception born of eye-contact, perception born of ear-contact, perception born of nose-contact, perception born of tongue-contact, perception born of body-contact, perception born of mind-contact—this is called present perception.
Tưởng nào đã sinh, đã hiện hữu, đã phát sinh, đã xuất hiện, đã hoàn toàn xuất hiện, đã hiện rõ, đã khởi lên, đã hoàn toàn khởi lên, đã phát khởi, đã hoàn toàn phát khởi, hiện tại, được bao gồm trong phần hiện tại, như tưởng do xúc chạm mắt sinh, tưởng do xúc chạm tai sinh, tưởng do xúc chạm mũi sinh, tưởng do xúc chạm lưỡi sinh, tưởng do xúc chạm thân sinh, tưởng do xúc chạm ý sinh – đây được gọi là tưởng hiện tại.
36
16. Tattha katamā saññā ajjhattā?
16. In that regard, what is internal perception?
16. Trong đó, tưởng nội phần là gì?
Yā saññā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ niyakā pāṭipuggalikā upādinnā, cakkhusamphassajā saññā sotasamphassajā saññā ghānasamphassajā saññā jivhāsamphassajā saññā kāyasamphassajā saññā manosamphassajā saññā – ayaṃ vuccati saññā ajjhattā.
Perception that is internal, personal, belonging to oneself, individual, clung to, of those various beings: perception born of eye-contact, perception born of ear-contact, perception born of nose-contact, perception born of tongue-contact, perception born of body-contact, perception born of mind-contact—this is called internal perception.
Tưởng nào của những chúng sinh đó là nội phần, riêng biệt, thuộc về cá nhân, sở hữu, như tưởng do xúc chạm mắt sinh, tưởng do xúc chạm tai sinh, tưởng do xúc chạm mũi sinh, tưởng do xúc chạm lưỡi sinh, tưởng do xúc chạm thân sinh, tưởng do xúc chạm ý sinh – đây được gọi là tưởng nội phần.
37
Tattha katamā saññā bahiddhā?
In that regard, what is external perception?
Trong đó, tưởng ngoại phần là gì?
Yā saññā tesaṃ tesaṃ parasattānaṃ parapuggalānaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ niyakā pāṭipuggalikā upādinnā, cakkhusamphassajā saññā sotasamphassajā saññā ghānasamphassajā saññā jivhāsamphassajā saññā kāyasamphassajā saññā manosamphassajā saññā – ayaṃ vuccati saññā bahiddhā.
Perception that is internal, personal, belonging to oneself, individual, clung to, of those various other beings and other individuals: perception born of eye-contact, perception born of ear-contact, perception born of nose-contact, perception born of tongue-contact, perception born of body-contact, perception born of mind-contact—this is called external perception.
Tưởng nào của những chúng sinh khác, những người khác là nội phần, riêng biệt, thuộc về cá nhân, sở hữu, như tưởng do xúc chạm mắt sinh, tưởng do xúc chạm tai sinh, tưởng do xúc chạm mũi sinh, tưởng do xúc chạm lưỡi sinh, tưởng do xúc chạm thân sinh, tưởng do xúc chạm ý sinh – đây được gọi là tưởng ngoại phần.
38
17. Tattha katamā saññā oḷārikā sukhumā?
17. In that regard, which perception is gross or subtle?
17. Trong đó, tưởng thô và tế là gì?
Paṭighasamphassajā saññā oḷārikā, adhivacanasamphassajā saññā sukhumā.
Perception born of impingement-contact is gross; perception born of designation-contact is subtle.
Tưởng do xúc chạm đối kháng (paṭighasamphassa) sinh là thô, tưởng do xúc chạm danh ngôn (adhivacanasamphassa) sinh là tế.
Akusalā saññā oḷārikā, kusalābyākatā saññā sukhumā.
Unwholesome perception is gross; wholesome and indeterminate perception is subtle.
Tưởng bất thiện là thô, tưởng thiện và vô ký là tế.
Kusalākusalā saññā oḷārikā, abyākatā saññā sukhumā.
Wholesome and unwholesome perception is gross; indeterminate perception is subtle.
Tưởng thiện và bất thiện là thô, tưởng vô ký là tế.
Dukkhāya vedanāya sampayuttā saññā oḷārikā, sukhāya ca adukkhamasukhāya ca vedanāhi sampayuttā saññā sukhumā.
Perception conjoined with painful feeling is gross; perception conjoined with pleasant feeling and neither-painful-nor-pleasant feeling is subtle.
Tưởng tương ưng với thọ khổ là thô, tưởng tương ưng với thọ lạc và thọ không khổ không lạc là tế.
Sukhadukkhāhi vedanāhi sampayuttā saññā oḷārikā, adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā saññā sukhumā.
Perception conjoined with pleasant and painful feelings is gross; perception conjoined with neither-painful-nor-pleasant feeling is subtle.
Tưởng tương ưng với thọ lạc và khổ là thô, tưởng tương ưng với thọ không khổ không lạc là tế.
Asamāpannassa saññā oḷārikā, samāpannassa saññā sukhumā.
Perception of one not in attainment is gross; perception of one in attainment is subtle.
Tưởng của người chưa nhập định là thô, tưởng của người đã nhập định là tế.
Sāsavā saññā oḷārikā, anāsavā saññā sukhumā.
Perception with taints is gross; perception without taints is subtle.
Tưởng hữu lậu là thô, tưởng vô lậu là tế.
Taṃ taṃ vā pana saññaṃ upādāyupādāya saññā oḷārikā sukhumā daṭṭhabbā.
Or, by taking this and that perception, perception is to be seen as gross or subtle.
Hoặc tùy theo từng loại tưởng đó mà tưởng được xem là thô hay tế.
39
18. Tattha katamā saññā hīnā paṇītā?
18. In that regard, which perception is inferior or superior?
18. Trong đó, tưởng thấp kém và vi diệu là gì?
Akusalā saññā hīnā, kusalābyākatā saññā paṇītā.
Unwholesome perception is inferior; wholesome and indeterminate perception is superior.
Tưởng bất thiện là thấp kém, tưởng thiện và vô ký là vi diệu.
Kusalākusalā saññā hīnā, abyākatā saññā paṇītā.
Wholesome and unwholesome perception is inferior; indeterminate perception is superior.
Tưởng thiện và bất thiện là thấp kém, tưởng vô ký là vi diệu.
Dukkhāya vedanāya sampayuttā saññā hīnā, sukhāya ca adukkhamasukhāya ca vedanāhi sampayuttā saññā paṇītā.
Perception conjoined with painful feeling is inferior; perception conjoined with pleasant feeling and neither-painful-nor-pleasant feeling is superior.
Tưởng tương ưng với thọ khổ là thấp kém, tưởng tương ưng với thọ lạc và thọ không khổ không lạc là vi diệu.
Sukhadukkhāhi vedanāhi sampayuttā saññā hīnā, adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā saññā paṇītā.
Perception conjoined with pleasant and painful feelings is inferior; perception conjoined with neither-painful-nor-pleasant feeling is superior.
Tưởng tương ưng với thọ lạc và khổ là thấp kém, tưởng tương ưng với thọ không khổ không lạc là vi diệu.
Asamāpannassa saññā hīnā, samāpannassa saññā paṇītā.
Perception of one not in attainment is inferior; perception of one in attainment is superior.
Tưởng của người chưa nhập định là thấp kém, tưởng của người đã nhập định là vi diệu.
Sāsavā saññā hīnā, anāsavā saññā paṇītā.
Perception with taints is inferior; perception without taints is superior.
Tưởng hữu lậu là thấp kém, tưởng vô lậu là vi diệu.
Taṃ taṃ vā pana saññaṃ upādāyupādāya saññā hīnā paṇītā daṭṭhabbā.
Or, by taking this and that perception, perception is to be seen as inferior or superior.
Hoặc tùy theo từng loại tưởng đó mà tưởng được xem là thấp kém hay vi diệu.
40
19. Tattha katamā saññā dūre?
19. In that regard, which perception is far?
19. Trong đó, tưởng nào là xa?
Akusalā saññā kusalābyākatāhi saññāhi dūre; kusalābyākatā saññā akusalāya saññāya dūre; kusalā saññā akusalābyākatāhi saññāhi dūre; akusalābyākatā saññā kusalāya saññāya dūre.
Unwholesome perception is far from wholesome and indeterminate perceptions; wholesome and indeterminate perception is far from unwholesome perception; wholesome perception is far from unwholesome and indeterminate perceptions; unwholesome and indeterminate perception is far from wholesome perception.
Tưởng bất thiện là xa với tưởng thiện và vô ký; tưởng thiện và vô ký là xa với tưởng bất thiện; tưởng thiện là xa với tưởng bất thiện và vô ký; tưởng bất thiện và vô ký là xa với tưởng thiện.
Abyākatā saññā kusalākusalāhi saññāhi dūre; kusalākusalā saññā abyākatāya saññāya dūre.
Indeterminate perception is far from wholesome and unwholesome perceptions; wholesome and unwholesome perception is far from indeterminate perception.
Tưởng vô ký là xa với tưởng thiện và bất thiện; tưởng thiện và bất thiện là xa với tưởng vô ký.
Dukkhāya vedanāya sampayuttā saññā sukhāya ca adukkhamasukhāya ca vedanāhi sampayuttāhi saññāhi dūre; sukhāya ca adukkhamasukhāya ca vedanāhi sampayuttā saññā dukkhāya vedanāya sampayuttāya saññāya dūre; sukhāya vedanāya sampayuttā saññā dukkhāya ca adukkhamasukhāya ca vedanāhi sampayuttāhi saññāhi dūre; dukkhāya ca adukkhamasukhāya ca vedanāhi sampayuttā saññā sukhāya vedanāya sampayuttāya saññāya dūre; adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā saññā sukhadukkhāhi vedanāhi sampayuttāhi saññāhi dūre; sukhadukkhāhi vedanāhi sampayuttā saññā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttāya saññāya dūre.
Sensation associated with painful feeling is far from sensations associated with pleasant and neither-painful-nor-pleasant feelings. Sensation associated with pleasant and neither-painful-nor-pleasant feelings is far from sensation associated with painful feeling. Sensation associated with pleasant feeling is far from sensations associated with painful and neither-painful-nor-pleasant feelings. Sensation associated with painful and neither-painful-nor-pleasant feelings is far from sensation associated with pleasant feeling. Sensation associated with neither-painful-nor-pleasant feeling is far from sensations associated with pleasant and painful feelings. Sensation associated with pleasant and painful feelings is far from sensation associated with neither-painful-nor-pleasant feeling.
Tưởng tương ưng với thọ khổ thì xa với tưởng tương ưng với thọ lạc và thọ không khổ không lạc; tưởng tương ưng với thọ lạc và thọ không khổ không lạc thì xa với tưởng tương ưng với thọ khổ; tưởng tương ưng với thọ lạc thì xa với tưởng tương ưng với thọ khổ và thọ không khổ không lạc; tưởng tương ưng với thọ khổ và thọ không khổ không lạc thì xa với tưởng tương ưng với thọ lạc; tưởng tương ưng với thọ không khổ không lạc thì xa với tưởng tương ưng với thọ lạc và thọ khổ; tưởng tương ưng với thọ lạc và thọ khổ thì xa với tưởng tương ưng với thọ không khổ không lạc.
Asamāpannassa saññā samāpannassa saññāya dūre; samāpannassa saññā asamāpannassa saññāya dūre.
The sensation of one not attained (to jhāna) is far from the sensation of one attained. The sensation of one attained is far from the sensation of one not attained.
Tưởng của người chưa nhập định thì xa với tưởng của người đã nhập định; tưởng của người đã nhập định thì xa với tưởng của người chưa nhập định.
Sāsavā saññā anāsavāya saññāya dūre; anāsavā saññā sāsavāya saññāya dūre – ayaṃ vuccati saññā dūre.
Sensation with taints (sāsavā) is far from sensation without taints (anāsavā). Sensation without taints is far from sensation with taints – this is called sensation being far.
Tưởng hữu lậu thì xa với tưởng vô lậu; tưởng vô lậu thì xa với tưởng hữu lậu – đây được gọi là tưởng xa.
41
Tattha katamā saññā santike?
Among these, what is sensation being near?
Trong đó, thế nào là tưởng gần?
Akusalā saññā akusalāya saññāya santike; kusalā saññā kusalāya saññāya santike; abyākatā saññā abyākatāya saññāya santike.
Unwholesome sensation is near to unwholesome sensation. Wholesome sensation is near to wholesome sensation. Indeterminate sensation is near to indeterminate sensation.
Tưởng bất thiện thì gần với tưởng bất thiện; tưởng thiện thì gần với tưởng thiện; tưởng vô ký thì gần với tưởng vô ký.
Dukkhāya vedanāya sampayuttā saññā dukkhāya vedanāya sampayuttāya saññāya santike; sukhāya vedanāya sampayuttā saññā sukhāya vedanāya sampayuttāya saññāya santike; adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā saññā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttāya saññāya santike.
Sensation associated with painful feeling is near to sensation associated with painful feeling. Sensation associated with pleasant feeling is near to sensation associated with pleasant feeling. Sensation associated with neither-painful-nor-pleasant feeling is near to sensation associated with neither-painful-nor-pleasant feeling.
Tưởng tương ưng với thọ khổ thì gần với tưởng tương ưng với thọ khổ; tưởng tương ưng với thọ lạc thì gần với tưởng tương ưng với thọ lạc; tưởng tương ưng với thọ không khổ không lạc thì gần với tưởng tương ưng với thọ không khổ không lạc.
Asamāpannassa saññā asamāpannassa saññāya santike; samāpannassa saññā samāpannassa saññāya santike.
The sensation of one not attained is near to the sensation of one not attained. The sensation of one attained is near to the sensation of one attained.
Tưởng của người chưa nhập định thì gần với tưởng của người chưa nhập định; tưởng của người đã nhập định thì gần với tưởng của người đã nhập định.
Sāsavā saññā sāsavāya saññāya santike; anāsavā saññā anāsavāya saññāya santike.
Sensation with taints is near to sensation with taints. Sensation without taints is near to sensation without taints.
Tưởng hữu lậu thì gần với tưởng hữu lậu; tưởng vô lậu thì gần với tưởng vô lậu.
Ayaṃ vuccati saññā santike.
This is called sensation being near.
Đây được gọi là tưởng gần.
Taṃ taṃ vā pana saññaṃ upādāyupādāya saññā dūre santike daṭṭhabbā.
Or, sensation should be seen as far or near depending on each respective sensation.
Hoặc tùy thuộc vào từng tưởng đó mà tưởng được xem là xa hoặc gần.
42
4. Saṅkhārakkhandho
4. The Aggregate of Formations (Saṅkhārakkhandha)
4. Hành Uẩn
43
20. Tattha katamo saṅkhārakkhandho?
20. Among these, what is the aggregate of formations?
20. Trong đó, thế nào là hành uẩn (saṅkhārakkhandha)?
Ye keci saṅkhārā atītānāgatapaccuppannā ajjhattā vā bahiddhā vā oḷārikā vā sukhumā vā hīnā vā paṇītā vā ye dūre santike vā, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati saṅkhārakkhandho.
Any formations whatsoever, past, future, or present; internal or external; coarse or subtle; inferior or superior; those that are far or near – all of these gathered together and consolidated are called the aggregate of formations.
Bất cứ hành nào đã qua, chưa đến, hiện tại, hoặc nội tại, hoặc ngoại tại, hoặc thô, hoặc tế, hoặc hạ liệt, hoặc thù thắng, hoặc xa, hoặc gần, tất cả những hành đó được tập hợp lại, được tóm tắt lại – đây được gọi là hành uẩn.
44
21. Tattha katame saṅkhārā atītā?
Among these, what are past formations?
21. Trong đó, thế nào là các hành đã qua?
Ye saṅkhārā atītā niruddhā vigatā vipariṇatā atthaṅgatā abbhatthaṅgatā uppajjitvā vigatā atītā atītaṃsena saṅgahitā, cakkhusamphassajā cetanā sotasamphassajā cetanā ghānasamphassajā cetanā jivhāsamphassajā cetanā kāyasamphassajā cetanā manosamphassajā cetanā – ime vuccanti saṅkhārā atītā.
Those formations that are past, ceased, gone, altered, disappeared, utterly disappeared, having arisen and vanished, past, comprised in the aspect of the past: volition born of eye-contact, volition born of ear-contact, volition born of nose-contact, volition born of tongue-contact, volition born of body-contact, volition born of mind-contact – these are called past formations.
Những hành đã qua, đã diệt, đã biến mất, đã biến đổi, đã lặn mất, đã hoàn toàn lặn mất, đã sinh rồi đã diệt, đã qua, được bao gồm trong phần đã qua, đó là: tư (cetanā) do xúc chạm mắt sinh, tư do xúc chạm tai sinh, tư do xúc chạm mũi sinh, tư do xúc chạm lưỡi sinh, tư do xúc chạm thân sinh, tư do xúc chạm ý sinh – đây được gọi là các hành đã qua.
45
Tattha katame saṅkhārā anāgatā?
Among these, what are future formations?
Trong đó, thế nào là các hành chưa đến?
Ye saṅkhārā ajātā abhūtā asañjātā anibbattā anabhinibbattā apātubhūtā anuppannā asamuppannā anuṭṭhitā asamuṭṭhitā anāgatā anāgataṃsena saṅgahitā, cakkhusamphassajā cetanā sotasamphassajā cetanā ghānasamphassajā cetanā jivhāsamphassajā cetanā kāyasamphassajā cetanā manosamphassajā cetanā – ime vuccanti saṅkhārā anāgatā.
Those formations that are not yet born, not yet become, not yet arisen, not yet manifested, not yet come into being, not yet apparent, not yet produced, not yet originated, not yet established, not yet fully established, future, comprised in the aspect of the future: volition born of eye-contact, volition born of ear-contact, volition born of nose-contact, volition born of tongue-contact, volition born of body-contact, volition born of mind-contact – these are called future formations.
Những hành chưa sinh, chưa hiện hữu, chưa phát sinh, chưa xuất hiện, chưa hiển hiện, chưa biểu lộ, chưa khởi lên, chưa đồng khởi lên, chưa đứng dậy, chưa đồng đứng dậy, chưa đến, được bao gồm trong phần chưa đến, đó là: tư do xúc chạm mắt sinh, tư do xúc chạm tai sinh, tư do xúc chạm mũi sinh, tư do xúc chạm lưỡi sinh, tư do xúc chạm thân sinh, tư do xúc chạm ý sinh – đây được gọi là các hành chưa đến.
46
Tattha katame saṅkhārā paccuppannā?
Among these, what are present formations?
Trong đó, thế nào là các hành hiện tại?
Ye saṅkhārā jātā bhūtā sañjātā nibbattā abhinibbattā pātubhūtā uppannā samuppannā uṭṭhitā samuṭṭhitā paccuppannā paccuppannaṃsena saṅgahitā, cakkhusamphassajā cetanā sotasamphassajā cetanā ghānasamphassajā cetanā jivhāsamphassajā cetanā kāyasamphassajā cetanā manosamphassajā cetanā – ime vuccanti saṅkhārā paccuppannā.
Those formations that are born, become, arisen, manifested, come into being, apparent, produced, originated, established, fully established, present, comprised in the aspect of the present: volition born of eye-contact, volition born of ear-contact, volition born of nose-contact, volition born of tongue-contact, volition born of body-contact, volition born of mind-contact – these are called present formations.
Những hành đã sinh, đã hiện hữu, đã phát sinh, đã xuất hiện, đã hiển hiện, đã biểu lộ, đã khởi lên, đã đồng khởi lên, đã đứng dậy, đã đồng đứng dậy, hiện tại, được bao gồm trong phần hiện tại, đó là: tư do xúc chạm mắt sinh, tư do xúc chạm tai sinh, tư do xúc chạm mũi sinh, tư do xúc chạm lưỡi sinh, tư do xúc chạm thân sinh, tư do xúc chạm ý sinh – đây được gọi là các hành hiện tại.
47
22. Tattha katame saṅkhārā ajjhattā?
22. Among these, what are internal formations?
22. Trong đó, thế nào là các hành nội tại?
Ye saṅkhārā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ niyakā pāṭipuggalikā upādinnā, cakkhusamphassajā cetanā sotasamphassajā cetanā ghānasamphassajā cetanā jivhāsamphassajā cetanā kāyasamphassajā cetanā manosamphassajā cetanā – ime vuccanti saṅkhārā ajjhattā.
Those formations that are internal, personal, individual, peculiar, clung-to for those respective beings: volition born of eye-contact, volition born of ear-contact, volition born of nose-contact, volition born of tongue-contact, volition born of body-contact, volition born of mind-contact – these are called internal formations.
Những hành nội tại, riêng biệt, thuộc về mình, thuộc về cá nhân, được chấp thủ của chúng sinh này, đó là: tư do xúc chạm mắt sinh, tư do xúc chạm tai sinh, tư do xúc chạm mũi sinh, tư do xúc chạm lưỡi sinh, tư do xúc chạm thân sinh, tư do xúc chạm ý sinh – đây được gọi là các hành nội tại.
48
Tattha katame saṅkhārā bahiddhā?
Among these, what are external formations?
Trong đó, thế nào là các hành ngoại tại?
Ye saṅkhārā tesaṃ tesaṃ parasattānaṃ parapuggalānaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ niyakā pāṭipuggalikā upādinnā, cakkhusamphassajā cetanā sotasamphassajā cetanā ghānasamphassajā cetanā jivhāsamphassajā cetanā kāyasamphassajā cetanā manosamphassajā cetanā – ime vuccanti saṅkhārā bahiddhā.
Those formations that are internal, personal, individual, peculiar, clung-to for those other beings, other individuals: volition born of eye-contact, volition born of ear-contact, volition born of nose-contact, volition born of tongue-contact, volition born of body-contact, volition born of mind-contact – these are called external formations.
Những hành nội tại, riêng biệt, thuộc về mình, thuộc về cá nhân, được chấp thủ của chúng sinh khác, của người khác, đó là: tư do xúc chạm mắt sinh, tư do xúc chạm tai sinh, tư do xúc chạm mũi sinh, tư do xúc chạm lưỡi sinh, tư do xúc chạm thân sinh, tư do xúc chạm ý sinh – đây được gọi là các hành ngoại tại.
49
23. Tattha katame saṅkhārā oḷārikā sukhumā?
23. Among these, what are coarse and subtle formations?
23. Trong đó, thế nào là các hành thô, tế?
Akusalā saṅkhārā oḷārikā, kusalābyākatā saṅkhārā sukhumā.
Unwholesome formations are coarse. Wholesome and indeterminate formations are subtle.
Các hành bất thiện là thô, các hành thiện và vô ký là tế.
Kusalākusalā saṅkhārā oḷārikā, abyākatā saṅkhārā sukhumā.
Wholesome and unwholesome formations are coarse. Indeterminate formations are subtle.
Các hành thiện và bất thiện là thô, các hành vô ký là tế.
Dukkhāya vedanāya sampayuttā saṅkhārā oḷārikā, sukhāya ca adukkhamasukhāya ca vedanāhi sampayuttā saṅkhārā sukhumā.
Formations associated with painful feeling are coarse. Formations associated with pleasant and neither-painful-nor-pleasant feelings are subtle.
Các hành tương ưng với thọ khổ là thô, các hành tương ưng với thọ lạc và thọ không khổ không lạc là tế.
Sukhadukkhāhi vedanāhi sampayuttā saṅkhārā oḷārikā, adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā saṅkhārā sukhumā.
Formations associated with pleasant and painful feelings are coarse. Formations associated with neither-painful-nor-pleasant feeling are subtle.
Các hành tương ưng với thọ lạc và thọ khổ là thô, các hành tương ưng với thọ không khổ không lạc là tế.
Asamāpannassa saṅkhārā oḷārikā, samāpannassa saṅkhārā sukhumā.
Formations of one not attained are coarse. Formations of one attained are subtle.
Các hành của người chưa nhập định là thô, các hành của người đã nhập định là tế.
Sāsavā saṅkhārā oḷārikā, anāsavā saṅkhārā sukhumā.
Formations with taints are coarse. Formations without taints are subtle.
Các hành hữu lậu là thô, các hành vô lậu là tế.
Te te vā pana saṅkhāre upādāyupādāya saṅkhārā oḷārikā sukhumā daṭṭhabbā.
Or, formations should be seen as coarse or subtle depending on each respective formation.
Hoặc tùy thuộc vào từng hành đó mà các hành được xem là thô hoặc tế.
50
24. Tattha katame saṅkhārā hīnā paṇītā?
24. Among these, what are inferior and superior formations?
24. Trong đó, thế nào là các hành hạ liệt, thù thắng?
Akusalā saṅkhārā hīnā, kusalābyākatā saṅkhārā paṇītā.
Unwholesome formations are inferior. Wholesome and indeterminate formations are superior.
Các hành bất thiện là hạ liệt, các hành thiện và vô ký là thù thắng.
Kusalākusalā saṅkhārā hīnā, abyākatā saṅkhārā paṇītā.
Wholesome and unwholesome formations are inferior. Indeterminate formations are superior.
Các hành thiện và bất thiện là hạ liệt, các hành vô ký là thù thắng.
Dukkhāya vedanāya sampayuttā saṅkhārā hīnā, sukhāya ca adukkhamasukhāya ca vedanāhi sampayuttā saṅkhārā paṇītā.
Formations associated with painful feeling are inferior. Formations associated with pleasant and neither-painful-nor-pleasant feelings are superior.
Các hành tương ưng với thọ khổ là hạ liệt, các hành tương ưng với thọ lạc và thọ không khổ không lạc là thù thắng.
Sukhadukkhāhi vedanāhi sampayuttā saṅkhārā hīnā, adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā saṅkhārā paṇītā.
Formations associated with pleasant and painful feelings are inferior. Formations associated with neither-painful-nor-pleasant feeling are superior.
Các hành tương ưng với thọ lạc và thọ khổ là hạ liệt, các hành tương ưng với thọ không khổ không lạc là thù thắng.
Asamāpannassa saṅkhārā hīnā, samāpannassa saṅkhārā paṇītā.
Formations of one not attained are inferior. Formations of one attained are superior.
Các hành của người chưa nhập định là hạ liệt, các hành của người đã nhập định là thù thắng.
Sāsavā saṅkhārā hīnā, anāsavā saṅkhārā paṇītā.
Formations with taints are inferior. Formations without taints are superior.
Các hành hữu lậu là hạ liệt, các hành vô lậu là thù thắng.
Te te vā pana saṅkhāre upādāyupādāya saṅkhārā hīnā paṇītā daṭṭhabbā.
Or, formations should be seen as inferior or superior depending on each respective formation.
Hoặc tùy thuộc vào từng hành đó mà các hành được xem là hạ liệt hoặc thù thắng.
51
25. Tattha katame saṅkhārā dūre?
25. Among these, what are formations being far?
25. Trong đó, thế nào là các hành xa?
Akusalā saṅkhārā kusalābyākatehi saṅkhārehi dūre; kusalābyākatā saṅkhārā akusalehi saṅkhārehi dūre; kusalā saṅkhārā akusalābyākatehi saṅkhārehi dūre; akusalābyākatā saṅkhārā kusalehi saṅkhārehi dūre; abyākatā saṅkhārā kusalākusalehi saṅkhārehi dūre; kusalākusalā saṅkhārā abyākatehi saṅkhārehi dūre.
Unwholesome formations are far from wholesome and indeterminate formations. Wholesome and indeterminate formations are far from unwholesome formations. Wholesome formations are far from unwholesome and indeterminate formations. Unwholesome and indeterminate formations are far from wholesome formations. Indeterminate formations are far from wholesome and unwholesome formations. Wholesome and unwholesome formations are far from indeterminate formations.
Các hành bất thiện thì xa với các hành thiện và vô ký; các hành thiện và vô ký thì xa với các hành bất thiện; các hành thiện thì xa với các hành bất thiện và vô ký; các hành bất thiện và vô ký thì xa với các hành thiện; các hành vô ký thì xa với các hành thiện và bất thiện; các hành thiện và bất thiện thì xa với các hành vô ký.
Dukkhāya vedanāya sampayuttā saṅkhārā sukhāya ca adukkhamasukhāya ca vedanāhi sampayuttehi saṅkhārehi dūre; sukhāya ca adukkhamasukhāya ca vedanāhi sampayuttā saṅkhārā dukkhāya vedanāya sampayuttehi saṅkhārehi dūre; sukhāya vedanāya sampayuttā saṅkhārā dukkhāya ca adukkhamasukhāya ca vedanāhi sampayuttehi saṅkhārehi dūre; dukkhāya ca adukkhamasukhāya ca vedanāhi sampayuttā saṅkhārā sukhāya vedanāya sampayuttehi saṅkhārehi dūre; adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā saṅkhārā sukhadukkhāhi vedanāhi sampayuttehi saṅkhārehi dūre; sukhadukkhāhi vedanāhi sampayuttā saṅkhārā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttehi saṅkhārehi dūre.
Formations associated with painful feeling are far from formations associated with pleasant and neither-painful-nor-pleasant feelings. Formations associated with pleasant and neither-painful-nor-pleasant feelings are far from formations associated with painful feeling. Formations associated with pleasant feeling are far from formations associated with painful and neither-painful-nor-pleasant feelings. Formations associated with painful and neither-painful-nor-pleasant feelings are far from formations associated with pleasant feeling. Formations associated with neither-painful-nor-pleasant feeling are far from formations associated with pleasant and painful feelings. Formations associated with pleasant and painful feelings are far from formations associated with neither-painful-nor-pleasant feeling.
Các hành tương ưng với thọ khổ thì xa rời các hành tương ưng với thọ lạc và thọ không khổ không lạc; các hành tương ưng với thọ lạc và thọ không khổ không lạc thì xa rời các hành tương ưng với thọ khổ; các hành tương ưng với thọ lạc thì xa rời các hành tương ưng với thọ khổ và thọ không khổ không lạc; các hành tương ưng với thọ khổ và thọ không khổ không lạc thì xa rời các hành tương ưng với thọ lạc; các hành tương ưng với thọ không khổ không lạc thì xa rời các hành tương ưng với thọ lạc và thọ khổ; các hành tương ưng với thọ lạc và thọ khổ thì xa rời các hành tương ưng với thọ không khổ không lạc.
Asamāpannassa saṅkhārā samāpannassa saṅkhārehi dūre; samāpannassa saṅkhārā asamāpannassa saṅkhārehi dūre.
The formations of one who has not attained jhāna are far from the formations of one who has attained jhāna. The formations of one who has attained jhāna are far from the formations of one who has not attained jhāna.
Các hành của người chưa nhập định thì xa rời các hành của người đã nhập định; các hành của người đã nhập định thì xa rời các hành của người chưa nhập định.
Sāsavā saṅkhārā anāsavehi saṅkhārehi dūre; anāsavā saṅkhārā sāsavehi saṅkhārehi dūre.
Tainted formations are far from untainted formations. Untainted formations are far from tainted formations.
Các hành hữu lậu (sāsava) thì xa rời các hành vô lậu (anāsava); các hành vô lậu thì xa rời các hành hữu lậu.
Ime vuccanti saṅkhārā dūre.
These are called formations that are far.
Những điều này được gọi là các hành xa.
52
Tattha katame saṅkhārā santike?
Among these, what are formations that are near?
Trong đó, các hành gần là gì?
Akusalā saṅkhārā akusalānaṃ saṅkhārānaṃ santike; kusalā saṅkhārā kusalānaṃ saṅkhārānaṃ santike; abyākatā saṅkhārā abyākatānaṃ saṅkhārānaṃ santike.
Unwholesome formations are near unwholesome formations. Wholesome formations are near wholesome formations. Indeterminate formations are near indeterminate formations.
Các hành bất thiện thì gần các hành bất thiện; các hành thiện thì gần các hành thiện; các hành vô ký thì gần các hành vô ký.
Dukkhāya vedanāya sampayuttā saṅkhārā dukkhāya vedanāya sampayuttānaṃ saṅkhārānaṃ santike; sukhāya vedanāya sampayuttā saṅkhārā sukhāya vedanāya sampayuttānaṃ saṅkhārānaṃ santike; adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā saṅkhārā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttānaṃ saṅkhārānaṃ santike.
Formations associated with painful feeling are near formations associated with painful feeling. Formations associated with pleasant feeling are near formations associated with pleasant feeling. Formations associated with neither-painful-nor-pleasant feeling are near formations associated with neither-painful-nor-pleasant feeling.
Các hành tương ưng với thọ khổ thì gần các hành tương ưng với thọ khổ; các hành tương ưng với thọ lạc thì gần các hành tương ưng với thọ lạc; các hành tương ưng với thọ không khổ không lạc thì gần các hành tương ưng với thọ không khổ không lạc.
Asamāpannassa saṅkhārā asamāpannassa saṅkhārānaṃ santike; samāpannassa saṅkhārā samāpannassa saṅkhārānaṃ santike.
The formations of one who has not attained jhāna are near the formations of one who has not attained jhāna. The formations of one who has attained jhāna are near the formations of one who has attained jhāna.
Các hành của người chưa nhập định thì gần các hành của người chưa nhập định; các hành của người đã nhập định thì gần các hành của người đã nhập định.
Sāsavā saṅkhārā sāsavānaṃ saṅkhārānaṃ santike; anāsavā saṅkhārā anāsavānaṃ saṅkhārānaṃ santike.
Tainted formations are near tainted formations. Untainted formations are near untainted formations.
Các hành hữu lậu thì gần các hành hữu lậu; các hành vô lậu thì gần các hành vô lậu.
Ime vuccanti saṅkhārā santike.
These are called formations that are near.
Những điều này được gọi là các hành gần.
Te te vā pana saṅkhāre upādāyupādāya saṅkhārā dūre santike daṭṭhabbā.
Or, formations should be seen as far or near by taking each specific formation as the basis.
Hoặc, tùy theo các hành ấy mà các hành được xem là xa hoặc gần.
53
5. Viññāṇakkhandho
5. The Aggregate of Consciousness
5. Uẩn Thức (Viññāṇakkhandha)
Next Page →

Settings