Vibhaṅgapāḷi

539

2. Āyatanavibhaṅgo

2. Analysis of Sense Bases (Āyatana Vibhaṅga)

2. Phân Tích Xứ (Āyatanavibhaṅgo)

540

1. Suttantabhājanīyaṃ

1. Suttanta Exposition

1. Phần Suttanta (Suttantabhājanīyaṃ)

541

154. Dvādasāyatanāni – cakkhāyatanaṃ, rūpāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, saddāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, gandhāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, rasāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, phoṭṭhabbāyatanaṃ, manāyatanaṃ, dhammāyatanaṃ.

154. There are twelve sense bases: the eye base, the form base, the ear base, the sound base, the nose base, the smell base, the tongue base, the taste base, the body base, the tangible base, the mind base, and the phenomena base.

154. Mười hai xứ (dvādasāyatanāni) là: nhãn xứ (cakkhāyatanaṃ), sắc xứ (rūpāyatanaṃ), nhĩ xứ (sotāyatanaṃ), thanh xứ (saddāyatanaṃ), tỷ xứ (ghānāyatanaṃ), hương xứ (gandhāyatanaṃ), thiệt xứ (jivhāyatanaṃ), vị xứ (rasāyatanaṃ), thân xứ (kāyāyatanaṃ), xúc xứ (phoṭṭhabbāyatanaṃ), ý xứ (manāyatanaṃ), pháp xứ (dhammāyatanaṃ).

542

Cakkhuṃ aniccaṃ dukkhaṃ anattā vipariṇāmadhammaṃ.

The eye is impermanent, suffering, non-self, and subject to change.

Mắt là vô thường, khổ, vô ngã, có pháp biến hoại.

Rūpā aniccā dukkhā anattā vipariṇāmadhammā.

Forms are impermanent, suffering, non-self, and subject to change.

Sắc là vô thường, khổ, vô ngã, có pháp biến hoại.

Sotaṃ aniccaṃ dukkhaṃ anattā vipariṇāmadhammaṃ.

The ear is impermanent, suffering, non-self, and subject to change.

Tai là vô thường, khổ, vô ngã, có pháp biến hoại.

Saddā aniccā dukkhā anattā vipariṇāmadhammā.

Sounds are impermanent, suffering, non-self, and subject to change.

Tiếng là vô thường, khổ, vô ngã, có pháp biến hoại.

Ghānaṃ aniccaṃ dukkhaṃ anattā vipariṇāmadhammaṃ.

The nose is impermanent, suffering, non-self, and subject to change.

Mũi là vô thường, khổ, vô ngã, có pháp biến hoại.

Gandhā aniccā dukkhā anattā vipariṇāmadhammā.

Smells are impermanent, suffering, non-self, and subject to change.

Hương là vô thường, khổ, vô ngã, có pháp biến hoại.

Jivhā aniccā dukkhā anattā vipariṇāmadhammā.

The tongue is impermanent, suffering, non-self, and subject to change.

Lưỡi là vô thường, khổ, vô ngã, có pháp biến hoại.

Rasā aniccā dukkhā anattā vipariṇāmadhammā.

Tastes are impermanent, suffering, non-self, and subject to change.

Vị là vô thường, khổ, vô ngã, có pháp biến hoại.

Kāyo anicco dukkho anattā vipariṇāmadhammo.

The body is impermanent, suffering, non-self, and subject to change.

Thân là vô thường, khổ, vô ngã, có pháp biến hoại.

Phoṭṭhabbā aniccā dukkhā anattā vipariṇāmadhammā.

Tangibles are impermanent, suffering, non-self, and subject to change.

Xúc là vô thường, khổ, vô ngã, có pháp biến hoại.

Mano anicco dukkho anattā vipariṇāmadhammo.

The mind is impermanent, suffering, non-self, and subject to change.

Ý là vô thường, khổ, vô ngã, có pháp biến hoại.

Dhammā aniccā dukkhā anattā vipariṇāmadhammā.

Phenomena are impermanent, suffering, non-self, and subject to change.

Pháp là vô thường, khổ, vô ngã, có pháp biến hoại.

543

Suttantabhājanīyaṃ.

Suttanta Exposition.

Phần Suttanta.

544

2. Abhidhammabhājanīyaṃ

2. Abhidhamma Exposition

2. Phần Abhidhamma (Abhidhammabhājanīyaṃ)

545

155. Dvādasāyatanāni – cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ, rūpāyatanaṃ, saddāyatanaṃ, gandhāyatanaṃ, rasāyatanaṃ, phoṭṭhabbāyatanaṃ, dhammāyatanaṃ.

155. There are twelve sense bases: the eye base, the ear base, the nose base, the tongue base, the body base, the mind base, the form base, the sound base, the smell base, the taste base, the tangible base, the phenomena base.

155. Mười hai xứ là: nhãn xứ, nhĩ xứ, tỷ xứ, thiệt xứ, thân xứ, ý xứ, sắc xứ, thanh xứ, hương xứ, vị xứ, xúc xứ, pháp xứ.

546

156. Tattha katamaṃ cakkhāyatanaṃ?

156. Among these, what is the eye base?

156. Trong đó, nhãn xứ là gì?

Yaṃ cakkhu^* catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo attabhāvapariyāpanno anidassano sappaṭigho, yena cakkhunā anidassanena sappaṭighena rūpaṃ sanidassanaṃ sappaṭighaṃ passi vā passati vā passissati vā passe vā, cakkhumpetaṃ cakkhāyatanampetaṃ cakkhudhātupesā cakkhundriyampetaṃ lokopeso dvārāpesā samuddopeso paṇḍarampetaṃ khettampetaṃ vatthumpetaṃ nettampetaṃ nayanampetaṃ orimaṃ tīrampetaṃ suñño gāmopeso.

That eye, which is the sensitive faculty dependent on the four great primary elements, contained within one's own being, invisible, and with impingement; by which invisible eye with impingement one has seen, sees, will see, or may see a visible form with impingement—this is the eye, this is the eye sense-base, this is the eye element, this is the eye faculty, this is the world, this is the door, this is the ocean, this is the white, this is the field, this is the ground, this is the leading, this is the guiding, this is the hither shore, this is the empty village.

Cái nhãn căn nào là tịnh sắc nương vào bốn đại chủng, thuộc về thân thể, không thể chỉ ra, có va chạm; mà với nhãn căn không thể chỉ ra, có va chạm ấy, đã thấy, đang thấy, sẽ thấy, hoặc có thể thấy sắc trần có thể chỉ ra, có va chạm; cái đó là mắt, cái đó là nhãn xứ, cái đó là nhãn giới, cái đó là nhãn quyền, cái đó là thế gian, cái đó là cửa, cái đó là biển, cái đó là trắng tinh, cái đó là ruộng, cái đó là nền tảng, cái đó là sự dẫn dắt, cái đó là sự dẫn dắt, cái đó là bờ bên này, cái đó là làng trống rỗng.

Idaṃ vuccati ‘‘cakkhāyatanaṃ’’.

This is called the 'eye sense-base'.

Cái này được gọi là “nhãn xứ”.

547

157. Tattha katamaṃ sotāyatanaṃ?

157. What is the ear sense-base there?

157. Trong đó, thế nào là nhĩ xứ?

Yaṃ sotaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo attabhāvapariyāpanno anidassano sappaṭigho, yena sotena anidassanena sappaṭighena saddaṃ anidassanaṃ sappaṭighaṃ suṇi vā suṇāti vā suṇissati vā suṇe vā, sotampetaṃ sotāyatanampetaṃ sotadhātupesā sotindriyampetaṃ lokopeso dvārāpesā samuddopeso paṇḍarampetaṃ khettampetaṃ vatthumpetaṃ orimaṃ tīrampetaṃ suñño gāmopeso.

That ear, which is the sensitive faculty dependent on the four great primary elements, contained within one's own being, invisible, and with impingement; by which invisible ear with impingement one has heard, hears, will hear, or may hear an invisible sound with impingement—this is the ear, this is the ear sense-base, this is the ear element, this is the ear faculty, this is the world, this is the door, this is the ocean, this is the white, this is the field, this is the ground, this is the hither shore, this is the empty village.

Cái nhĩ căn nào là tịnh sắc nương vào bốn đại chủng, thuộc về thân thể, không thể chỉ ra, có va chạm; mà với nhĩ căn không thể chỉ ra, có va chạm ấy, đã nghe, đang nghe, sẽ nghe, hoặc có thể nghe tiếng trần không thể chỉ ra, có va chạm; cái đó là tai, cái đó là nhĩ xứ, cái đó là nhĩ giới, cái đó là nhĩ quyền, cái đó là thế gian, cái đó là cửa, cái đó là biển, cái đó là trắng tinh, cái đó là ruộng, cái đó là nền tảng, cái đó là bờ bên này, cái đó là làng trống rỗng.

Idaṃ vuccati ‘‘sotāyatanaṃ’’.

This is called the 'ear sense-base'.

Cái này được gọi là “nhĩ xứ”.

548

158. Tattha katamaṃ ghānāyatanaṃ?

158. What is the nose sense-base there?

158. Trong đó, thế nào là tỷ xứ?

Yaṃ ghānaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo attabhāvapariyāpanno anidassano sappaṭigho, yena ghānena anidassanena sappaṭighena gandhaṃ anidassanaṃ sappaṭighaṃ ghāyi vā ghāyati vā ghāyissati vā ghāye vā, ghānampetaṃ ghānāyatanampetaṃ ghānadhātupesā ghānindriyampetaṃ lokopeso dvārāpesā samuddopeso paṇḍarampetaṃ khettampetaṃ vatthumpetaṃ orimaṃ tīrampetaṃ suñño gāmopeso.

That nose, which is the sensitive faculty dependent on the four great primary elements, contained within one's own being, invisible, and with impingement; by which invisible nose with impingement one has smelled, smells, will smell, or may smell an invisible odor with impingement—this is the nose, this is the nose sense-base, this is the nose element, this is the nose faculty, this is the world, this is the door, this is the ocean, this is the white, this is the field, this is the ground, this is the hither shore, this is the empty village.

Cái tỷ căn nào là tịnh sắc nương vào bốn đại chủng, thuộc về thân thể, không thể chỉ ra, có va chạm; mà với tỷ căn không thể chỉ ra, có va chạm ấy, đã ngửi, đang ngửi, sẽ ngửi, hoặc có thể ngửi hương trần không thể chỉ ra, có va chạm; cái đó là mũi, cái đó là tỷ xứ, cái đó là tỷ giới, cái đó là tỷ quyền, cái đó là thế gian, cái đó là cửa, cái đó là biển, cái đó là trắng tinh, cái đó là ruộng, cái đó là nền tảng, cái đó là bờ bên này, cái đó là làng trống rỗng.

Idaṃ vuccati ‘‘ghānāyatanaṃ’’.

This is called the 'nose sense-base'.

Cái này được gọi là “tỷ xứ”.

549

159. Tattha katamaṃ jivhāyatanaṃ?

159. What is the tongue sense-base there?

159. Trong đó, thế nào là thiệt xứ?

Yā jivhā catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo attabhāvapariyāpanno anidassano sappaṭigho, yāya jivhāya anidassanāya sappaṭighāya rasaṃ anidassanaṃ sappaṭighaṃ sāyi vā sāyati vā sāyissati vā sāye vā, jivhāpesā jivhāyatanampetaṃ jivhādhātupesā jīvhindriyampetaṃ lokopeso dvārāpesā samuddopeso paṇḍarampetaṃ khettampetaṃ vatthumpetaṃ orimaṃ tīrampetaṃ suñño gāmopeso.

That tongue, which is the sensitive faculty dependent on the four great primary elements, contained within one's own being, invisible, and with impingement; by which invisible tongue with impingement one has tasted, tastes, will taste, or may taste an invisible taste with impingement—this is the tongue, this is the tongue sense-base, this is the tongue element, this is the tongue faculty, this is the world, this is the door, this is the ocean, this is the white, this is the field, this is the ground, this is the hither shore, this is the empty village.

Cái thiệt căn nào là tịnh sắc nương vào bốn đại chủng, thuộc về thân thể, không thể chỉ ra, có va chạm; mà với thiệt căn không thể chỉ ra, có va chạm ấy, đã nếm, đang nếm, sẽ nếm, hoặc có thể nếm vị trần không thể chỉ ra, có va chạm; cái đó là lưỡi, cái đó là thiệt xứ, cái đó là thiệt giới, cái đó là thiệt quyền, cái đó là thế gian, cái đó là cửa, cái đó là biển, cái đó là trắng tinh, cái đó là ruộng, cái đó là nền tảng, cái đó là bờ bên này, cái đó là làng trống rỗng.

Idaṃ vuccati ‘‘jivhāyatanaṃ’’.

This is called the 'tongue sense-base'.

Cái này được gọi là “thiệt xứ”.

550

160. Tattha katamaṃ kāyāyatanaṃ?

160. What is the body sense-base there?

160. Trong đó, thế nào là thân xứ?

Yo kāyo catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo attabhāvapariyāpanno anidassano sappaṭigho, yena kāyena anidassanena sappaṭighena phoṭṭhabbaṃ anidassanaṃ sappaṭighaṃ phusi vā phusati vā phusissati vā phuse vā, kāyopeso kāyāyatanampetaṃ kāyadhātupesā kāyindriyampetaṃ lokopeso dvārāpesā samuddopeso paṇḍarampetaṃ khettampetaṃ vatthumpetaṃ orimaṃ tīrampetaṃ suñño gāmopeso.

That body, which is the sensitive faculty dependent on the four great primary elements, contained within one's own being, invisible, and with impingement; by which invisible body with impingement one has touched, touches, will touch, or may touch an invisible tactile object with impingement—this is the body, this is the body sense-base, this is the body element, this is the body faculty, this is the world, this is the door, this is the ocean, this is the white, this is the field, this is the ground, this is the hither shore, this is the empty village.

Cái thân căn nào là tịnh sắc nương vào bốn đại chủng, thuộc về thân thể, không thể chỉ ra, có va chạm; mà với thân căn không thể chỉ ra, có va chạm ấy, đã xúc chạm, đang xúc chạm, sẽ xúc chạm, hoặc có thể xúc chạm xúc trần không thể chỉ ra, có va chạm; cái đó là thân, cái đó là thân xứ, cái đó là thân giới, cái đó là thân quyền, cái đó là thế gian, cái đó là cửa, cái đó là biển, cái đó là trắng tinh, cái đó là ruộng, cái đó là nền tảng, cái đó là bờ bên này, cái đó là làng trống rỗng.

Idaṃ vuccati ‘‘kāyāyatanaṃ’’.

This is called the 'body sense-base'.

Cái này được gọi là “thân xứ”.

551

161. Tattha katamaṃ manāyatanaṃ?

161. What is the mind sense-base there?

161. Trong đó, thế nào là ý xứ?

Ekavidhena manāyatanaṃ – phassasampayuttaṃ.

The mind sense-base is of one kind—associated with contact.

Ý xứ có một loại – liên hệ với xúc.

552

Duvidhena manāyatanaṃ – atthi sahetukaṃ, atthi ahetukaṃ.

The mind sense-base is of two kinds—there is that with roots, there is that without roots.

Ý xứ có hai loại – có nhân và vô nhân.

553

Tividhena manāyatanaṃ – atthi kusalaṃ, atthi akusalaṃ, atthi abyākataṃ.

The mind sense-base is of three kinds—there is wholesome, there is unwholesome, there is indeterminate.

Ý xứ có ba loại – có thiện, có bất thiện, có vô ký.

554

Catubbidhena manāyatanaṃ – atthi kāmāvacaraṃ, atthi rūpāvacaraṃ, atthi arūpāvacaraṃ, atthi apariyāpannaṃ.

The mind sense-base is of four kinds—there is sensuous sphere, there is fine material sphere, there is immaterial sphere, there is unincluded.

Ý xứ có bốn loại – có dục giới, có sắc giới, có vô sắc giới, có không thuộc về giới nào.

555

Pañcavidhena manāyatanaṃ – atthi sukhindriyasampayuttaṃ, atthi dukkhindriyasampayuttaṃ, atthi somanassindriyasampayuttaṃ, atthi domanassindriyasampayuttaṃ, atthi upekkhindriyasampayuttaṃ.

The mind sense-base is of five kinds—there is that associated with the faculty of pleasure, there is that associated with the faculty of pain, there is that associated with the faculty of joy, there is that associated with the faculty of distress, there is that associated with the faculty of equanimity.

Ý xứ có năm loại – liên hệ với lạc quyền, liên hệ với khổ quyền, liên hệ với hỷ quyền, liên hệ với ưu quyền, liên hệ với xả quyền.

556

Chabbidhena manāyatanaṃ – cakkhuviññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃ, ghānaviññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃ, manoviññāṇaṃ.

The mind sense-base is of six kinds—eye-consciousness, ear-consciousness, nose-consciousness, tongue-consciousness, body-consciousness, mind-consciousness.

Ý xứ có sáu loại – nhãn thức, nhĩ thức, tỷ thức, thiệt thức, thân thức, ý thức.

Evaṃ chabbidhena manāyatanaṃ.

Thus, the mind sense-base is of six kinds.

Như vậy, ý xứ có sáu loại.

557

Sattavidhena manāyatanaṃ – cakkhuviññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃ, ghānaviññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃ, manodhātu, manoviññāṇadhātu.

The mind sense-base is of seven kinds—eye-consciousness, ear-consciousness, nose-consciousness, tongue-consciousness, body-consciousness, mind-element, mind-consciousness element.

Ý xứ có bảy loại – nhãn thức, nhĩ thức, tỷ thức, thiệt thức, thân thức, ý giới, ý thức giới.

Evaṃ sattavidhena manāyatanaṃ.

Thus, the mind sense-base is of seven kinds.

Như vậy, ý xứ có bảy loại.

558

Aṭṭhavidhena manāyatanaṃ – cakkhuviññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃ, ghānaviññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃ atthi sukhasahagataṃ, atthi dukkhasahagataṃ, manodhātu, manoviññāṇadhātu.

The mind sense-base is of eight kinds—eye-consciousness, ear-consciousness, nose-consciousness, tongue-consciousness, body-consciousness (there is that accompanied by pleasure, there is that accompanied by pain), mind-element, mind-consciousness element.

Ý xứ có tám loại – nhãn thức, nhĩ thức, tỷ thức, thiệt thức, thân thức có câu hữu với lạc, có câu hữu với khổ, ý giới, ý thức giới.

Evaṃ aṭṭhavidhena manāyatanaṃ.

Thus, the mind sense-base is of eight kinds.

Như vậy, ý xứ có tám loại.

559

Navavidhena manāyatanaṃ – cakkhuviññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃ, ghānaviññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃ, manodhātu, manoviññāṇadhātu atthi kusalaṃ, atthi akusalaṃ, atthi abyākataṃ.

The mind sense-base is of nine kinds—eye-consciousness, ear-consciousness, nose-consciousness, tongue-consciousness, body-consciousness, mind-element, mind-consciousness element (there is wholesome, there is unwholesome, there is indeterminate).

Ý xứ có chín loại – nhãn thức, nhĩ thức, tỷ thức, thiệt thức, thân thức, ý giới, ý thức giới có thiện, có bất thiện, có vô ký.

Evaṃ navavidhena manāyatanaṃ.

Thus, the mind sense-base is of nine kinds.

Như vậy, ý xứ có chín loại.

560

Dasavidhena manāyatanaṃ – cakkhuviññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃ, ghānaviññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃ atthi sukhasahagataṃ, atthi dukkhasahagataṃ, manodhātu, manoviññāṇadhātu atthi kusalaṃ, atthi akusalaṃ, atthi abyākataṃ.

The mind sense-base is of ten kinds—eye-consciousness, ear-consciousness, nose-consciousness, tongue-consciousness, body-consciousness (there is that accompanied by pleasure, there is that accompanied by pain), mind-element, mind-consciousness element (there is wholesome, there is unwholesome, there is indeterminate).

Ý xứ có mười loại – nhãn thức, nhĩ thức, tỷ thức, thiệt thức, thân thức có câu hữu với lạc, có câu hữu với khổ, ý giới, ý thức giới có thiện, có bất thiện, có vô ký.

Evaṃ dasavidhena manāyatanaṃ.

Thus, the mind sense-base is of ten kinds.

Như vậy, ý xứ có mười loại.

561

Ekavidhena manāyatanaṃ – phassasampayuttaṃ.

The mind sense-base is of one kind—associated with contact.

Ý xứ có một loại – liên hệ với xúc.

562

Duvidhena manāyatanaṃ – atthi sahetukaṃ, atthi ahetukaṃ.

The mind sense-base is of two kinds—there is that with roots, there is that without roots.

Ý xứ có hai loại – có nhân và vô nhân.

563

Tividhena manāyatanaṃ – atthi sukhāya vedanāya sampayuttaṃ, atthi dukkhāya vedanāya sampayuttaṃ, atthi adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttaṃ…pe….

The mind sense-base is of three kinds—there is that associated with pleasant feeling, there is that associated with painful feeling, there is that associated with neither-painful-nor-pleasant feeling…and so on….

Ý xứ có ba loại – liên hệ với thọ lạc, liên hệ với thọ khổ, liên hệ với thọ không khổ không lạc… v.v….

Evaṃ bahuvidhena manāyatanaṃ.

Thus, the mind sense-base is of many kinds.

Như vậy, ý xứ có nhiều loại.

Idaṃ vuccati ‘‘manāyatanaṃ’’.

This is called the 'mind sense-base'.

Cái này được gọi là “ý xứ”.

564

162. Tattha katamaṃ rūpāyatanaṃ?

162. What is the form sense-base there?

162. Trong đó, thế nào là sắc xứ?

Yaṃ rūpaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya vaṇṇanibhā sanidassanaṃ sappaṭighaṃ nīlaṃ pītakaṃ lohitakaṃ^* odātaṃ kāḷakaṃ mañjiṭṭhakaṃ^* hari harivaṇṇaṃ ambaṅkuravaṇṇaṃ dīghaṃ rassaṃ aṇuṃ thūlaṃ vaṭṭaṃ parimaṇḍalaṃ caturassaṃ chaḷaṃsaṃ aṭṭhaṃsaṃ soḷasaṃsaṃ ninnaṃ thalaṃ chāyā ātapo āloko andhakāro abbhā mahikā dhūmo rajo candamaṇḍalassa vaṇṇanibhā sūriyamaṇḍalassa^* vaṇṇanibhā tārakarūpānaṃ vaṇṇanibhā ādāsamaṇḍalassa vaṇṇanibhā maṇisaṅkhamuttaveḷuriyassa vaṇṇanibhā jātarūparajatassa vaṇṇanibhā, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya vaṇṇanibhā sanidassanaṃ sappaṭighaṃ, yaṃ rūpaṃ sanidassanaṃ sappaṭighaṃ cakkhunā anidassanena sappaṭighena passi vā passati vā passissati vā passe vā, rūpampetaṃ rūpāyatanampetaṃ rūpadhātupesā.

That form, which is the appearance and effulgence dependent on the four great primary elements, visible and with impingement—blue, yellow, red, white, black, madder-colored, green, green-colored, mango-sprout-colored, long, short, subtle, gross, round, perfectly round, square, six-sided, eight-sided, sixteen-sided, low, high, shadow, sunlight, light, darkness, cloud, mist, smoke, dust, the appearance and effulgence of the moon's disk, the appearance and effulgence of the sun's disk, the appearance and effulgence of stellar forms, the appearance and effulgence of a mirror's disk, the appearance and effulgence of jewels, conch, pearls, lapis lazuli, the appearance and effulgence of gold and silver; or any other form that is appearance and effulgence dependent on the four great primary elements, visible and with impingement; which visible form with impingement one has seen, sees, will see, or may see with the invisible eye with impingement—this is form, this is the form sense-base, this is the form element.

Cái sắc trần nào là tướng mạo và sự rạng rỡ nương vào bốn đại chủng, có thể chỉ ra, có va chạm, là màu xanh, màu vàng, màu đỏ, màu trắng, màu đen, màu đỏ thẫm, màu xanh lá cây, màu xanh lá cây, màu chồi xoài, dài, ngắn, nhỏ, lớn, tròn, hình tròn, hình vuông, hình sáu cạnh, hình tám cạnh, hình mười sáu cạnh, lõm, lồi, bóng, nắng, ánh sáng, bóng tối, mây, sương mù, khói, bụi, tướng mạo và sự rạng rỡ của mặt trăng, tướng mạo và sự rạng rỡ của mặt trời, tướng mạo và sự rạng rỡ của các vì sao, tướng mạo và sự rạng rỡ của gương, tướng mạo và sự rạng rạng rỡ của ngọc, vỏ sò, ngọc trai, lưu ly, tướng mạo và sự rạng rỡ của vàng bạc; hoặc bất kỳ sắc trần nào khác là tướng mạo và sự rạng rỡ nương vào bốn đại chủng, có thể chỉ ra, có va chạm; mà sắc trần có thể chỉ ra, có va chạm ấy, với nhãn căn không thể chỉ ra, có va chạm, đã thấy, đang thấy, sẽ thấy, hoặc có thể thấy; cái đó là sắc, cái đó là sắc xứ, cái đó là sắc giới.

Idaṃ vuccati ‘‘rūpāyatanaṃ’’.

This is called the 'form sense-base'.

Cái này được gọi là “sắc xứ”.

565

163. Tattha katamaṃ saddāyatanaṃ?

163. What is the sound sense-base there?

163. Trong đó, thế nào là thanh xứ?

Yo saddo catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya anidassano sappaṭigho bherisaddo mudiṅgasaddo^* saṅkhasaddo paṇavasaddo gītasaddo vāditasaddo sammasaddo pāṇisaddo sattānaṃ nigghosasaddo dhātūnaṃ sannighātasaddo vātasaddo udakasaddo manussasaddo amanussasaddo, yo vā panaññopi atthi saddo catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya anidassano sappaṭigho, yaṃ saddaṃ anidassanaṃ sappaṭighaṃ sotena anidassanena sappaṭighena suṇi vā suṇāti vā suṇissati vā suṇe vā, saddopeso saddāyatanampetaṃ saddadhātupesā.

That sound which is derived from the four great elements, imperceptible, and impingent: the sound of a drum, the sound of a tabor, the sound of a conch, the sound of a tabor, the sound of singing, the sound of musical instruments, the sound of striking, the sound of hands, the sound of beings' cries, the sound of the collision of elements, the sound of wind, the sound of water, human sound, non-human sound; or any other sound that exists, derived from the four great elements, imperceptible, and impingent; that sound, imperceptible and impingent, which one heard, hears, will hear, or might hear with the ear, which is imperceptible and impingent—this is sound, this is the sound base (saddāyatana), this is the sound element (saddadhātu).

Âm thanh nào do nương tựa bốn đại chủng mà không thể thấy, có đối kháng: tiếng trống lớn, tiếng trống nhỏ, tiếng ốc tù và, tiếng trống nhỏ (paṇava), tiếng hát, tiếng nhạc cụ, tiếng vỗ tay, tiếng vỗ tay (pāṇisaddo), tiếng kêu của chúng sanh, tiếng va chạm của các yếu tố, tiếng gió, tiếng nước, tiếng người, tiếng phi nhân; hoặc bất kỳ âm thanh nào khác do nương tựa bốn đại chủng mà không thể thấy, có đối kháng, âm thanh không thể thấy, có đối kháng đó được nghe bởi tai không thể thấy, có đối kháng, hoặc đang nghe, hoặc sẽ nghe, hoặc có thể nghe, thì đó là âm thanh, đó là xứ âm thanh, đó là giới âm thanh.

Idaṃ vuccati ‘‘saddāyatanaṃ’’.

This is called the “sound base”.

Đây được gọi là “xứ âm thanh”.

566

164. Tattha katamaṃ gandhāyatanaṃ?

164. What is the smell base (gandhāyatana) there?

164. Trong đó, xứ hương là gì?

Yo gandho catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya anidassano sappaṭigho mūlagandho sāragandho tacagandho pattagandho pupphagandho phalagandho āmagandho vissagandho sugandho duggandho, yo vā panaññopi atthi gandho catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya anidassano sappaṭigho, yaṃ gandhaṃ anidassanaṃ sappaṭighaṃ ghānena anidassanena sappaṭighena ghāyi vā ghāyati vā ghāyissati vā ghāye vā, gandhopeso gandhāyatanampetaṃ gandhadhātupesā.

That smell which is derived from the four great elements, imperceptible, and impingent: root-smell, wood-smell, bark-smell, leaf-smell, flower-smell, fruit-smell, raw-smell, putrid-smell, pleasant-smell, unpleasant-smell; or any other smell that exists, derived from the four great elements, imperceptible, and impingent; that smell, imperceptible and impingent, which one smelled, smells, will smell, or might smell with the nose, which is imperceptible and impingent—this is smell, this is the smell base (gandhāyatana), this is the smell element (gandhadhātu).

Hương nào do nương tựa bốn đại chủng mà không thể thấy, có đối kháng: hương rễ, hương lõi, hương vỏ, hương lá, hương hoa, hương quả, hương tươi, hương tanh, hương thơm, hương hôi; hoặc bất kỳ hương nào khác do nương tựa bốn đại chủng mà không thể thấy, có đối kháng, hương không thể thấy, có đối kháng đó được ngửi bởi mũi không thể thấy, có đối kháng, hoặc đã ngửi, hoặc đang ngửi, hoặc sẽ ngửi, hoặc có thể ngửi, thì đó là hương, đó là xứ hương, đó là giới hương.

Idaṃ vuccati ‘‘gandhāyatanaṃ’’.

This is called the “smell base”.

Đây được gọi là “xứ hương”.

567

165. Tattha katamaṃ rasāyatanaṃ?

165. What is the taste base (rasāyatana) there?

165. Trong đó, xứ vị là gì?

Yo raso catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya anidassano sappaṭigho mūlaraso khandharaso tacaraso pattaraso puppharaso phalaraso ambilaṃ madhuraṃ tittakaṃ kaṭukaṃ loṇikaṃ^* khārikaṃ lambikaṃ kasāvo sādu asādu, yo vā panaññopi atthi raso catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya anidassano sappaṭigho, yaṃ rasaṃ anidassanaṃ sappaṭighaṃ jivhāya anidassanāya sappaṭighāya sāyi vā sāyati vā sāyissati vā sāye vā, rasopeso rasāyatanampetaṃ rasadhātupesā.

That taste which is derived from the four great elements, imperceptible, and impingent: root-taste, trunk-taste, bark-taste, leaf-taste, flower-taste, fruit-taste, sour, sweet, bitter, pungent, salty, acrid, brackish, astringent, agreeable, disagreeable; or any other taste that exists, derived from the four great elements, imperceptible, and impingent; that taste, imperceptible and impingent, which one tasted, tastes, will taste, or might taste with the tongue, which is imperceptible and impingent—this is taste, this is the taste base (rasāyatana), this is the taste element (rasadhātu).

Vị nào do nương tựa bốn đại chủng mà không thể thấy, có đối kháng: vị rễ, vị thân cây, vị vỏ, vị lá, vị hoa, vị quả, vị chua, vị ngọt, vị đắng, vị cay, vị mặn, vị chát, vị nồng, vị ngọt (kasāvo), vị ngon, vị không ngon; hoặc bất kỳ vị nào khác do nương tựa bốn đại chủng mà không thể thấy, có đối kháng, vị không thể thấy, có đối kháng đó được nếm bởi lưỡi không thể thấy, có đối kháng, hoặc đã nếm, hoặc đang nếm, hoặc sẽ nếm, hoặc có thể nếm, thì đó là vị, đó là xứ vị, đó là giới vị.

Idaṃ vuccati ‘‘rasāyatanaṃ’’.

This is called the “taste base”.

Đây được gọi là “xứ vị”.

568

166. Tattha katamaṃ phoṭṭhabbāyatanaṃ?

166. What is the tangible base (phoṭṭhabbāyatana) there?

166. Trong đó, xứ xúc là gì?

Pathavīdhātu tejodhātu vāyodhātu kakkhaḷaṃ mudukaṃ saṇhaṃ pharusaṃ sukhasamphassaṃ dukkhasamphassaṃ garukaṃ lahukaṃ, yaṃ phoṭṭhabbaṃ anidassanaṃ sappaṭighaṃ kāyena anidassanena sappaṭighena phusi vā phusati vā phusissati vā phuse vā, phoṭṭhabbopeso phoṭṭhabbāyatanampetaṃ phoṭṭhabbadhātupesā.

The earth element (pathavīdhātu), the fire element (tejodhātu), the air element (vāyodhātu): hard, soft, smooth, rough, pleasant to touch, unpleasant to touch, heavy, light; that tangible, imperceptible and impingent, which one touched, touches, will touch, or might touch with the body, which is imperceptible and impingent—this is the tangible, this is the tangible base (phoṭṭhabbāyatana), this is the tangible element (phoṭṭhabbadhātu).

Đất giới, lửa giới, gió giới: cứng, mềm, mịn, thô, xúc chạm dễ chịu, xúc chạm khó chịu, nặng, nhẹ; xúc chạm không thể thấy, có đối kháng đó được chạm bởi thân không thể thấy, có đối kháng, hoặc đã chạm, hoặc đang chạm, hoặc sẽ chạm, hoặc có thể chạm, thì đó là xúc chạm, đó là xứ xúc chạm, đó là giới xúc chạm.

Idaṃ vuccati ‘‘phoṭṭhabbāyatanaṃ’’.

This is called the “tangible base”.

Đây được gọi là “xứ xúc chạm”.

569

167. Tattha katamaṃ dhammāyatanaṃ?

167. What is the dhamma base (dhammāyatana) there?

167. Trong đó, xứ pháp là gì?

Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, yañca rūpaṃ anidassanaappaṭighaṃ dhammāyatanapariyāpannaṃ, asaṅkhatā ca dhātu.

The aggregate of feeling (vedanākkhandha), the aggregate of perception (saññākkhandha), the aggregate of mental formations (saṅkhārakkhandha); and that form (rūpa) which is imperceptible and non-impingent, included in the dhamma base (dhammāyatanapariyāpanna); and the unconditioned element (asaṅkhatā dhātu).

Uẩn thọ, uẩn tưởng, uẩn hành, và sắc không thể thấy, không đối kháng, thuộc về xứ pháp, và giới vô vi.

570

Tattha katamo vedanākkhandho?

What is the aggregate of feeling (vedanākkhandha) there?

Trong đó, uẩn thọ là gì?

Ekavidhena vedanākkhandho – phassasampayutto.

The aggregate of feeling (vedanākkhandha) in one way is associated with contact (phassasampayutta).

Uẩn thọ có một loại – tương ưng với xúc.

Duvidhena vedanākkhandho – atthi sahetuko, atthi ahetuko.

The aggregate of feeling (vedanākkhandha) in two ways: there is that which has a cause (sahetuka), there is that which is causeless (ahetuka).

Uẩn thọ có hai loại – có nhân, có vô nhân.

Tividhena vedanākkhandho – atthi kusalo, atthi akusalo, atthi abyākato…pe… evaṃ dasavidhena vedanākkhandho…pe… evaṃ bahuvidhena vedanākkhandho.

The aggregate of feeling (vedanākkhandha) in three ways: there is wholesome (kusala), there is unwholesome (akusala), there is indeterminate (abyākata)… (and so on) in ten ways is the aggregate of feeling… (and so on) in many ways is the aggregate of feeling.

Uẩn thọ có ba loại – có thiện, có bất thiện, có vô ký…pe… như vậy, uẩn thọ có mười loại…pe… như vậy, uẩn thọ có nhiều loại.

Ayaṃ vuccati ‘‘vedanākkhandho’’.

This is called the “aggregate of feeling”.

Đây được gọi là “uẩn thọ”.

571

Tattha katamo saññākkhandho?

What is the aggregate of perception (saññākkhandha) there?

Trong đó, uẩn tưởng là gì?

Ekavidhena saññākkhandho – phassasampayutto.

The aggregate of perception (saññākkhandha) in one way is associated with contact (phassasampayutta).

Uẩn tưởng có một loại – tương ưng với xúc.

Duvidhena saññākkhandho – atthi sahetuko, atthi ahetuko.

The aggregate of perception (saññākkhandha) in two ways: there is that which has a cause (sahetuka), there is that which is causeless (ahetuka).

Uẩn tưởng có hai loại – có nhân, có vô nhân.

Tividhena saññākkhandho – atthi kusalo, atthi akusalo, atthi abyākato…pe… evaṃ dasavidhena saññākkhandho…pe… evaṃ bahuvidhena saññākkhandho.

The aggregate of perception (saññākkhandha) in three ways: there is wholesome (kusala), there is unwholesome (akusala), there is indeterminate (abyākata)… (and so on) in ten ways is the aggregate of perception… (and so on) in many ways is the aggregate of perception.

Uẩn tưởng có ba loại – có thiện, có bất thiện, có vô ký…pe… như vậy, uẩn tưởng có mười loại…pe… như vậy, uẩn tưởng có nhiều loại.

Ayaṃ vuccati ‘‘saññākkhandho’’.

This is called the “aggregate of perception”.

Đây được gọi là “uẩn tưởng”.

572

Tattha katamo saṅkhārakkhandho?

What is the aggregate of mental formations (saṅkhārakkhandha) there?

Trong đó, uẩn hành là gì?

Ekavidhena saṅkhārakkhandho – cittasampayutto.

The aggregate of mental formations (saṅkhārakkhandha) in one way is associated with consciousness (cittasampayutta).

Uẩn hành có một loại – tương ưng với tâm.

Duvidhena saṅkhārakkhandho – atthi hetu, atthi na hetu.

The aggregate of mental formations (saṅkhārakkhandha) in two ways: there is a root (hetu), there is not a root (na hetu).

Uẩn hành có hai loại – có nhân, có không nhân.

Tividhena saṅkhārakkhandho – atthi kusalo, atthi akusalo, atthi abyākato…pe… evaṃ dasavidhena saṅkhārakkhandho…pe… evaṃ bahuvidhena saṅkhārakkhandho.

The aggregate of mental formations (saṅkhārakkhandha) in three ways: there is wholesome (kusala), there is unwholesome (akusala), there is indeterminate (abyākata)… (and so on) in ten ways is the aggregate of mental formations… (and so on) in many ways is the aggregate of mental formations.

Uẩn hành có ba loại – có thiện, có bất thiện, có vô ký…pe… như vậy, uẩn hành có mười loại…pe… như vậy, uẩn hành có nhiều loại.

Ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārakkhandho’’.

This is called the “aggregate of mental formations”.

Đây được gọi là “uẩn hành”.

573

Tattha katamaṃ rūpaṃ anidassanaappaṭighaṃ dhammāyatanapariyāpannaṃ?

What is that form (rūpa) which is imperceptible and non-impingent, included in the dhamma base (dhammāyatanapariyāpanna) there?

Trong đó, sắc không thể thấy, không đối kháng, thuộc về xứ pháp là gì?

Itthindriyaṃ purisindriyaṃ…pe… kabaḷīkāro āhāro.

The faculty of femininity (itthindriya), the faculty of masculinity (purisindriya)… (and so on) material nutriment (kabaḷīkāro āhāro).

Nữ căn, nam căn…pe… đoàn thực.

Idaṃ vuccati rūpaṃ ‘‘anidassanaappaṭighaṃ dhammāyatanapariyāpannaṃ’’.

This is called form which is “imperceptible and non-impingent, included in the dhamma base”.

Đây được gọi là sắc “không thể thấy, không đối kháng, thuộc về xứ pháp”.

574

Tattha katamā asaṅkhatā dhātu?

What is the unconditioned element (asaṅkhatā dhātu) there?

Trong đó, giới vô vi là gì?

Rāgakkhayo, dosakkhayo, mohakkhayo – ayaṃ vuccati ‘‘asaṅkhatā dhātu’’.

The ending of lust (rāgakkhayo), the ending of hatred (dosakkhayo), the ending of delusion (mohakkhayo)—this is called the “unconditioned element”.

Sự diệt tận của tham, sự diệt tận của sân, sự diệt tận của si – đây được gọi là “giới vô vi”.

575

Idaṃ vuccati dhammāyatanaṃ.

This is called the dhamma base (dhammāyatana).

Đây được gọi là xứ pháp.

576

Abhidhammabhājanīyaṃ.

The Abhidhamma Exposition is concluded.

Phần phân tích Vi Diệu Pháp.

577

3. Pañhāpucchakaṃ

3. Question Section

3. Phần vấn đáp

578

168. Dvādasāyatanāni – cakkhāyatanaṃ, rūpāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, saddāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, gandhāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, rasāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, phoṭṭhabbāyatanaṃ, manāyatanaṃ, dhammāyatanaṃ.

168. The twelve bases (āyatana): the eye base, the form base, the ear base, the sound base, the nose base, the smell base, the tongue base, the taste base, the body base, the tangible base, the mind base, the dhamma base.

168. Mười hai xứ – xứ nhãn, xứ sắc, xứ nhĩ, xứ thanh, xứ tỷ, xứ hương, xứ thiệt, xứ vị, xứ thân, xứ xúc, xứ ý, xứ pháp.

579

169. Dvādasannaṃ āyatanānaṃ kati kusalā, kati akusalā, kati abyākatā…pe… kati saraṇā, kati araṇā?

169. Among the twelve bases (āyatana), how many are wholesome, how many unwholesome, how many indeterminate… (and so on) how many are with refuge, how many are without refuge?

169. Trong mười hai xứ, bao nhiêu là thiện, bao nhiêu là bất thiện, bao nhiêu là vô ký…pe… bao nhiêu là có nơi nương tựa, bao nhiêu là không có nơi nương tựa?

580

1. Tikaṃ

1. Triad

1. Bộ ba

581

170. Dasāyatanā abyākatā.

170. Ten bases are indeterminate.

170. Mười xứ là vô ký.

Dvāyatanā siyā kusalā, siyā akusalā, siyā abyākatā.

Two bases may be wholesome, may be unwholesome, may be indeterminate.

Hai xứ có thể là thiện, có thể là bất thiện, có thể là vô ký.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘sukhāya vedanāya sampayuttā’’tipi, ‘‘dukkhāya vedanāya sampayuttā’’tipi, ‘‘adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā’’tipi.

Ten bases should not be described as “associated with pleasant feeling,” or “associated with painful feeling,” or “associated with neither-painful-nor-pleasant feeling.”

Mười xứ không thể nói là – “tương ưng với thọ lạc” hay “tương ưng với thọ khổ” hay “tương ưng với thọ không khổ không lạc”.

Manāyatanaṃ siyā sukhāya vedanāya sampayuttaṃ, siyā dukkhāya vedanāya sampayuttaṃ, siyā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttaṃ.

The mind base may be associated with pleasant feeling, may be associated with painful feeling, may be associated with neither-painful-nor-pleasant feeling.

Xứ ý có thể tương ưng với thọ lạc, có thể tương ưng với thọ khổ, có thể tương ưng với thọ không khổ không lạc.

Dhammāyatanaṃ siyā sukhāya vedanāya sampayuttaṃ, siyā dukkhāya vedanāya sampayuttaṃ, siyā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘sukhāya vedanāya sampayutta’’ntipi, ‘‘dukkhāya vedanāya sampayutta’’ntipi, ‘‘adukkhamasukhāya vedanāya sampayutta’’ntipi.

The dhamma base may be associated with pleasant feeling, may be associated with painful feeling, may be associated with neither-painful-nor-pleasant feeling, or it should not be described as “associated with pleasant feeling,” or “associated with painful feeling,” or “associated with neither-painful-nor-pleasant feeling.”

Xứ pháp có thể tương ưng với thọ lạc, có thể tương ưng với thọ khổ, có thể tương ưng với thọ không khổ không lạc, có thể không thể nói là – “tương ưng với thọ lạc” hay “tương ưng với thọ khổ” hay “tương ưng với thọ không khổ không lạc”.

Dasāyatanā nevavipākanavipākadhammadhammā.

Ten bases are neither result nor of the nature to produce results.

Mười xứ không phải là quả cũng không phải là pháp mang tính quả.

Dvāyatanā siyā vipākā, siyā vipākadhammadhammā, siyā nevavipākanavipākadhammadhammā.

Two bases may be results, may be of the nature to produce results, may be neither result nor of the nature to produce results.

Hai xứ có thể là quả, có thể là pháp mang tính quả, có thể không phải là quả cũng không phải là pháp mang tính quả.

582

Pañcāyatanā upādinnupādāniyā.

Five bases are clung-to and clingable.

Năm xứ là bị chấp thủ và là đối tượng của chấp thủ.

Saddāyatanaṃ anupādinnupādāniyaṃ.

The sound base is un-clung-to and clingable.

Xứ âm thanh là không bị chấp thủ nhưng là đối tượng của chấp thủ.

Cattāro āyatanā siyā upādinnupādāniyā, siyā anupādinnupādāniyā, siyā anupādāniyā.

Four bases may be clung-to and clingable, may be un-clung-to and clingable, may be unclingable.

Bốn xứ có thể là bị chấp thủ và là đối tượng của chấp thủ, có thể là không bị chấp thủ nhưng là đối tượng của chấp thủ, có thể là không phải đối tượng của chấp thủ.

Dvāyatanā siyā upādinnupādāniyā, siyā anupādinnupādāniyā, siyā anupādinnaanupādāniyā.

Two bases may be clung-to and clingable, may be un-clung-to and clingable, may be un-clung-to and unclingable.

Hai xứ có thể là bị chấp thủ và là đối tượng của chấp thủ, có thể là không bị chấp thủ nhưng là đối tượng của chấp thủ, có thể là không bị chấp thủ và không phải đối tượng của chấp thủ.

Dasāyatanā asaṃkiliṭṭhasaṃkilesikā.

Ten bases are undefiled and defiling.

Mười xứ là không bị ô nhiễm và có thể bị ô nhiễm.

Dvāyatanā siyā saṃkiliṭṭhasaṃkilesikā, siyā asaṃkiliṭṭhasaṃkilesikā, siyā asaṃkiliṭṭhaasaṃkilesikā.

Two bases may be defiled and defiling, may be undefiled and defiling, may be undefiled and undefiling.

Hai xứ có thể là bị ô nhiễm và có thể bị ô nhiễm, có thể là không bị ô nhiễm nhưng có thể bị ô nhiễm, có thể là không bị ô nhiễm và không thể bị ô nhiễm.

Dasāyatanā avitakkaavicārā.

Ten bases are without initial application and without sustained application.

Mười xứ là không tầm không tứ.

Manāyatanaṃ siyā savitakkasavicāraṃ, siyā avitakkavicāramattaṃ, siyā avitakkaavicāraṃ.

The mind base may be with initial application and with sustained application, may be with sustained application only, may be without initial application and without sustained application.

Xứ ý có thể có tầm có tứ, có thể chỉ có tứ không tầm, có thể không tầm không tứ.

Dhammāyatanaṃ siyā savitakkasavicāraṃ, siyā avitakkavicāramattaṃ, siyā avitakkaavicāraṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘savitakkasavicāra’’ntipi, ‘‘avitakkavicāramatta’’ntipi, ‘‘avitakkaavicāra’’ntipi.

The Dharma-ayatana may be accompanied by initial application and sustained application, may be accompanied only by sustained application without initial application, may be without initial application and without sustained application, or may not be said to be accompanied by initial application and sustained application, or accompanied only by sustained application without initial application, or without initial application and without sustained application.

Pháp xứ có thể là có tầm có tứ, có thể là không tầm chỉ có tứ, có thể là không tầm không tứ, có thể không thể nói là “có tầm có tứ” hay “không tầm chỉ có tứ” hay “không tầm không tứ”.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘pītisahagatā’’tipi, ‘‘sukhasahagatā’’tipi, ‘‘upekkhāsahagatā’’tipi.

The ten ayatanas are not to be said to be accompanied by joy, or accompanied by pleasure, or accompanied by equanimity.

Mười xứ không thể nói là “câu hữu với hỷ” hay “câu hữu với lạc” hay “câu hữu với xả”.

Dvāyatanā siyā pītisahagatā, siyā sukhasahagatā, siyā upekkhāsahagatā, siyā na vattabbā – ‘‘pītisahagatā’’tipi, ‘‘sukhasahagatā’’tipi, ‘‘upekkhāsahagatā’’tipi.

The two ayatanas may be accompanied by joy, may be accompanied by pleasure, may be accompanied by equanimity, or may not be said to be accompanied by joy, or accompanied by pleasure, or accompanied by equanimity.

Hai xứ có thể là câu hữu với hỷ, có thể là câu hữu với lạc, có thể là câu hữu với xả, có thể không thể nói là “câu hữu với hỷ” hay “câu hữu với lạc” hay “câu hữu với xả”.

583

Dasāyatanā neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā.

The ten ayatanas are to be abandoned neither by insight nor by development.

Mười xứ không thể đoạn trừ bằng kiến cũng không thể đoạn trừ bằng tu.

Dvāyatanā siyā dassanena pahātabbā, siyā bhāvanāya pahātabbā, siyā neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā.

The two ayatanas may be abandoned by insight, may be abandoned by development, or may be abandoned neither by insight nor by development.

Hai xứ có thể đoạn trừ bằng kiến, có thể đoạn trừ bằng tu, có thể không thể đoạn trừ bằng kiến cũng không thể đoạn trừ bằng tu.

Dasāyatanā neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā.

The ten ayatanas have their causes to be abandoned neither by insight nor by development.

Mười xứ không có nguyên nhân để đoạn trừ bằng kiến cũng không có nguyên nhân để đoạn trừ bằng tu.

Dvāyatanā siyā dassanena pahātabbahetukā, siyā bhāvanāya pahātabbahetukā, siyā neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā.

The two ayatanas may have their causes to be abandoned by insight, may have their causes to be abandoned by development, or may have their causes to be abandoned neither by insight nor by development.

Hai xứ có thể có nguyên nhân để đoạn trừ bằng kiến, có thể có nguyên nhân để đoạn trừ bằng tu, có thể không có nguyên nhân để đoạn trừ bằng kiến cũng không có nguyên nhân để đoạn trừ bằng tu.

Dasāyatanā nevācayagāmināpacayagāmino.

The ten ayatanas lead neither to accumulation nor to diminution.

Mười xứ không tăng trưởng cũng không suy giảm.

Dvāyatanā siyā ācayagāmino, siyā apacayagāmino, siyā nevācayagāmināpacayagāmino.

The two ayatanas may lead to accumulation, may lead to diminution, or may lead neither to accumulation nor to diminution.

Hai xứ có thể tăng trưởng, có thể suy giảm, có thể không tăng trưởng cũng không suy giảm.

Dasāyatanā nevasekkhanāsekkhā.

The ten ayatanas are neither trainees nor perfected ones.

Mười xứ không phải Hữu học cũng không phải Vô học.

Dvāyatanā siyā sekkhā, siyā asekkhā, siyā nevasekkhanāsekkhā.

The two ayatanas may be trainees, may be perfected ones, or may be neither trainees nor perfected ones.

Hai xứ có thể là Hữu học, có thể là Vô học, có thể không phải Hữu học cũng không phải Vô học.

Dasāyatanā parittā.

The ten ayatanas are limited.

Mười xứ là hữu hạn.

Dvāyatanā siyā parittā, siyā mahaggatā, siyā appamāṇā.

The two ayatanas may be limited, may be extensive, or may be immeasurable.

Hai xứ có thể là hữu hạn, có thể là quảng đại, có thể là vô lượng.

Dasāyatanā anārammaṇā.

The ten ayatanas have no object.

Mười xứ không có đối tượng.

Dvāyatanā siyā parittārammaṇā, siyā mahaggatārammaṇā, siyā appamāṇārammaṇā, siyā na vattabbā – ‘‘parittārammaṇā’’tipi, ‘‘mahaggatārammaṇā’’tipi, ‘‘appamāṇārammaṇā’’tipi.

The two ayatanas may have a limited object, may have an extensive object, may have an immeasurable object, or may not be said to have a limited object, or an extensive object, or an immeasurable object.

Hai xứ có thể có đối tượng hữu hạn, có thể có đối tượng quảng đại, có thể có đối tượng vô lượng, có thể không thể nói là “có đối tượng hữu hạn” hay “có đối tượng quảng đại” hay “có đối tượng vô lượng”.

Dasāyatanā majjhimā.

The ten ayatanas are middling.

Mười xứ là trung bình.

Dvāyatanā siyā hīnā, siyā majjhimā, siyā paṇītā.

The two ayatanas may be inferior, may be middling, or may be superior.

Hai xứ có thể là hạ liệt, có thể là trung bình, có thể là thù thắng.

Dasāyatanā aniyatā.

The ten ayatanas are undetermined.

Mười xứ là bất định.

Dvāyatanā siyā micchattaniyatā, siyā sammattaniyatā, siyā aniyatā.

The two ayatanas may be subject to wrong destiny, may be subject to right destiny, or may be undetermined.

Hai xứ có thể là tà định, có thể là chánh định, có thể là bất định.

584

Dasāyatanā anārammaṇā.

The ten ayatanas have no object.

Mười xứ không có đối tượng.

Dvāyatanā siyā maggārammaṇā, siyā maggahetukā, siyā maggādhipatino, siyā na vattabbā – ‘‘maggārammaṇā’’tipi, ‘‘maggahetukā’’tipi, ‘‘maggādhipatino’’tipi.

The two ayatanas may have the path as object, may have the path as cause, may have the path as dominant factor, or may not be said to have the path as object, or the path as cause, or the path as dominant factor.

Hai xứ có thể có đối tượng là đạo, có thể có nguyên nhân là đạo, có thể có quyền lãnh đạo là đạo, có thể không thể nói là “có đối tượng là đạo” hay “có nguyên nhân là đạo” hay “có quyền lãnh đạo là đạo”.

Pañcāyatanā siyā uppannā, siyā uppādino, na vattabbā – ‘‘anuppannā’’ti.

The five ayatanas may have arisen, may be arising, are not to be said to be unarisen.

Năm xứ có thể đã sinh, có thể đang sinh, không thể nói là “chưa sinh”.

Saddāyatanaṃ siyā uppannaṃ, siyā anuppannaṃ, na vattabbaṃ – ‘‘uppādī’’ti.

The sound-ayatana may have arisen, may be unarisen, is not to be said to be arising.

Thanh xứ có thể đã sinh, có thể chưa sinh, không thể nói là “đang sinh”.

Pañcāyatanā siyā uppannā, siyā anuppannā, siyā uppādino.

The five ayatanas may have arisen, may be unarisen, may be arising.

Năm xứ có thể đã sinh, có thể chưa sinh, có thể đang sinh.

Dhammāyatanaṃ siyā uppannaṃ, siyā anuppannaṃ, siyā uppādi, siyā na vattabbaṃ – ‘‘uppanna’’ntipi, ‘‘anuppanna’’ntipi, ‘‘uppādī’’tipi.

The Dharma-ayatana may have arisen, may be unarisen, may be arising, or may not be said to have arisen, or unarisen, or arising.

Pháp xứ có thể đã sinh, có thể chưa sinh, có thể đang sinh, có thể không thể nói là “đã sinh” hay “chưa sinh” hay “đang sinh”.

Ekādasāyatanā siyā atītā, siyā anāgatā, siyā paccuppannā.

The eleven ayatanas may be past, may be future, may be present.

Mười một xứ có thể là quá khứ, có thể là vị lai, có thể là hiện tại.

Dhammāyatanaṃ siyā atītaṃ, siyā anāgataṃ, siyā paccuppannaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘atīta’’ntipi, ‘‘anāgata’’ntipi, ‘‘paccuppanna’’ntipi.

The Dharma-ayatana may be past, may be future, may be present, or may not be said to be past, or future, or present.

Pháp xứ có thể là quá khứ, có thể là vị lai, có thể là hiện tại, có thể không thể nói là “quá khứ” hay “vị lai” hay “hiện tại”.

Dasāyatanā anārammaṇā.

The ten ayatanas have no object.

Mười xứ không có đối tượng.

Dvāyatanā siyā atītārammaṇā, siyā anāgatārammaṇā, siyā paccuppannārammaṇā, siyā na vattabbā – ‘‘atītārammaṇā’’tipi, ‘‘anāgatārammaṇā’’tipi, ‘‘paccuppannārammaṇā’’tipi; siyā ajjhattā, siyā bahiddhā, siyā ajjhattabahiddhā.

The two ayatanas may have a past object, may have a future object, may have a present object, or may not be said to have a past object, or a future object, or a present object; they may be internal, may be external, or may be both internal and external.

Hai xứ có thể có đối tượng là quá khứ, có thể có đối tượng là vị lai, có thể có đối tượng là hiện tại, có thể không thể nói là “có đối tượng là quá khứ” hay “có đối tượng là vị lai” hay “có đối tượng là hiện tại”; có thể là nội, có thể là ngoại, có thể là nội ngoại.

Dasāyatanā anārammaṇā.

The ten ayatanas have no object.

Mười xứ không có đối tượng.

Dvāyatanā siyā ajjhattārammaṇā, siyā bahiddhārammaṇā, siyā ajjhattabahiddhārammaṇā, siyā na vattabbā – ‘‘ajjhattārammaṇā’’tipi, ‘‘bahiddhārammaṇā’’tipi, ‘‘ajjhattabahiddhārammaṇā’’tipi.

The two ayatanas may have an internal object, may have an external object, may have an internal and external object, or may not be said to have an internal object, or an external object, or an internal and external object.

Hai xứ có thể có đối tượng là nội, có thể có đối tượng là ngoại, có thể có đối tượng là nội ngoại, có thể không thể nói là “có đối tượng là nội” hay “có đối tượng là ngoại” hay “có đối tượng là nội ngoại”.

Rūpāyatanaṃ sanidassanasappaṭighaṃ.

The form-ayatana is visible and with impingement.

Sắc xứ là hữu kiến hữu đối.

Navāyatanā anidassanasappaṭighā.

The nine ayatanas are invisible and with impingement.

Chín xứ là vô kiến hữu đối.

Dvāyatanā anidassanaappaṭighā.

The two ayatanas are invisible and without impingement.

Hai xứ là vô kiến vô đối.

585

2. Dukaṃ

2. Dyad

2. Nhị Pháp

586

171. Ekādasāyatanā na hetū.

171. The eleven ayatanas are not roots.

171. Mười một xứ không phải là nhân.

Dhammāyatanaṃ siyā hetu, siyā na hetu.

The Dharma-ayatana may be a root, or may not be a root.

Pháp xứ có thể là nhân, có thể không phải là nhân.

Dasāyatanā ahetukā.

The ten ayatanas are rootless.

Mười xứ là vô nhân.

Dvāyatanā siyā sahetukā, siyā ahetukā.

The two ayatanas may be with roots, or may be rootless.

Hai xứ có thể là hữu nhân, có thể là vô nhân.

Dasāyatanā hetuvippayuttā.

The ten ayatanas are dissociated from roots.

Mười xứ là ly nhân.

Dvāyatanā siyā hetusampayuttā, siyā hetuvippayuttā.

The two ayatanas may be associated with roots, or may be dissociated from roots.

Hai xứ có thể là tương ưng với nhân, có thể là ly nhân.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘hetū ceva sahetukā cā’’tipi, ‘‘sahetukā ceva na ca hetū’’tipi.

The ten ayatanas are not to be said to be "both roots and with roots", or "with roots and not roots".

Mười xứ không thể nói là “vừa là nhân vừa là hữu nhân” hay “vừa là hữu nhân vừa không phải là nhân”.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘hetu ceva sahetukañcā’’ti, siyā sahetukañceva na ca hetu, siyā na vattabbaṃ – ‘‘sahetukañceva na ca hetū’’ti.

The mind-ayatana is not to be said to be "both a root and with roots", it may be with roots and not a root, or it may not be said to be "with roots and not a root".

Ý xứ không thể nói là “vừa là nhân vừa là hữu nhân”, có thể là vừa hữu nhân vừa không phải là nhân, có thể không thể nói là “vừa hữu nhân vừa không phải là nhân”.

Dhammāyatanaṃ siyā hetu ceva sahetukañca, siyā sahetukañceva na ca hetu, siyā na vattabbaṃ – ‘‘hetu ceva sahetukañcā’’tipi, ‘‘sahetukañceva na ca hetū’’tipi.

The Dharma-ayatana may be both a root and with roots, may be with roots and not a root, or may not be said to be "both a root and with roots", or "with roots and not a root".

Pháp xứ có thể là vừa là nhân vừa là hữu nhân, có thể là vừa hữu nhân vừa không phải là nhân, có thể không thể nói là “vừa là nhân vừa là hữu nhân” hay “vừa hữu nhân vừa không phải là nhân”.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘hetū ceva hetusampayuttā cā’’tipi, ‘‘hetusampayuttā ceva na ca hetū’’tipi.

The ten ayatanas are not to be said to be "both roots and associated with roots", or "associated with roots and not roots".

Mười xứ không thể nói là “vừa là nhân vừa tương ưng với nhân” hay “vừa tương ưng với nhân vừa không phải là nhân”.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘hetu ceva hetusampayuttañcā’’ti, siyā hetusampayuttañceva na ca hetu, siyā na vattabbaṃ – ‘‘hetusampayuttañceva na ca hetū’’ti.

The mind-ayatana is not to be said to be "both a root and associated with roots", it may be associated with roots and not a root, or it may not be said to be "associated with roots and not a root".

Ý xứ không thể nói là “vừa là nhân vừa tương ưng với nhân”, có thể là vừa tương ưng với nhân vừa không phải là nhân, có thể không thể nói là “vừa tương ưng với nhân vừa không phải là nhân”.

Dhammāyatanaṃ siyā hetu ceva hetusampayuttañca, siyā hetusampayuttañceva na ca hetu, siyā na vattabbaṃ – ‘‘hetu ceva hetusampayuttañcā’’tipi, ‘‘hetusampayuttañceva na ca hetū’’tipi.

The Dharma-ayatana may be both a root and associated with roots, may be associated with roots and not a root, or may not be said to be "both a root and associated with roots", or "associated with roots and not a root".

Pháp xứ có thể là vừa là nhân vừa tương ưng với nhân, có thể là vừa tương ưng với nhân vừa không phải là nhân, có thể không thể nói là “vừa là nhân vừa tương ưng với nhân” hay “vừa tương ưng với nhân vừa không phải là nhân”.

Dasāyatanā na hetūahetukā.

The ten ayatanas are neither roots nor rootless.

Mười xứ không phải là nhân vô nhân.

Manāyatanaṃ siyā na hetusahetukaṃ, siyā na hetuahetukaṃ.

The mind-ayatana may be not a root with roots, or not a root rootless.

Ý xứ có thể không phải là nhân hữu nhân, có thể không phải là nhân vô nhân.

Dhammāyatanaṃ siyā na hetusahetukaṃ, siyā na hetuahetukaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘na hetusahetuka’’ntipi, ‘‘na hetuahetuka’’ntipi.

The Dharma-ayatana may be not a root with roots, may be not a root rootless, or may not be said to be "not a root with roots", or "not a root rootless".

Pháp xứ có thể không phải là nhân hữu nhân, có thể không phải là nhân vô nhân, có thể không thể nói là “không phải là nhân hữu nhân” hay “không phải là nhân vô nhân”.

587

Ekādasāyatanā sappaccayā.

The eleven ayatanas are conditioned.

Mười một xứ là duyên sinh.

Dhammāyatanaṃ siyā sappaccayaṃ, siyā appaccayaṃ.

The Dharma-ayatana may be conditioned, or may be unconditioned.

Pháp xứ có thể là duyên sinh, có thể là vô duyên.

Ekādasāyatanā saṅkhatā.

The eleven ayatanas are fabricated.

Mười một xứ là hữu vi.

Dhammāyatanaṃ siyā saṅkhataṃ, siyā asaṅkhataṃ.

The Dharma-ayatana may be fabricated, or may be unfabricated.

Pháp xứ có thể là hữu vi, có thể là vô vi.

Rūpāyatanaṃ sanidassanaṃ.

The form-ayatana is visible.

Sắc xứ là hữu kiến.

Ekādasāyatanā anidassanā.

The eleven ayatanas are invisible.

Mười một xứ là vô kiến.

Dasāyatanā sappaṭighā.

The ten ayatanas are with impingement.

Mười xứ là hữu đối.

Dvāyatanā appaṭighā.

The two ayatanas are without impingement.

Hai xứ là vô đối.

Dasāyatanā rūpā.

The ten ayatanas are material.

Mười xứ là sắc.

Manāyatanaṃ arūpaṃ.

The mind-ayatana is immaterial.

Ý xứ là vô sắc.

Dhammāyatanaṃ siyā rūpaṃ, siyā arūpaṃ.

The Dharma-ayatana may be material, or may be immaterial.

Pháp xứ có thể là sắc, có thể là vô sắc.

Dasāyatanā lokiyā.

The ten ayatanas are mundane.

Mười xứ là thế gian.

Dvāyatanā siyā lokiyā, siyā lokuttarā; kenaci viññeyyā, kenaci na viññeyyā.

The two ayatanas may be mundane, or may be supramundane; they may be cognizable by some, or not cognizable by some.

Hai xứ có thể là thế gian, có thể là xuất thế gian; có thể được nhận biết bởi một số, có thể không được nhận biết bởi một số.

588

Ekādasāyatanā no āsavā.

The eleven ayatanas are not influxes.

Mười một xứ không phải là lậu.

Dhammāyatanaṃ siyā āsavo, siyā no āsavo.

The Dharma-ayatana may be an influx, or may not be an influx.

Pháp xứ có thể là lậu, có thể không phải là lậu.

Dasāyatanā sāsavā.

The ten ayatanas are with influxes.

Mười xứ là hữu lậu.

Dvāyatanā siyā sāsavā, siyā anāsavā.

The two ayatanas may be with influxes, or may be without influxes.

Hai xứ có thể là hữu lậu, có thể là vô lậu.

Dasāyatanā āsavavippayuttā.

The ten ayatanas are dissociated from influxes.

Mười xứ là ly lậu.

Dvāyatanā siyā āsavasampayuttā, siyā āsavavippayuttā.

The two ayatanas may be associated with influxes, or may be dissociated from influxes.

Hai xứ có thể là tương ưng với lậu, có thể là ly lậu.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘āsavā ceva sāsavā cā’’ti, ‘‘sāsavā ceva no ca āsavā’’.

The ten ayatanas are not to be said to be "both influxes and with influxes", or "with influxes and not influxes".

Mười xứ không thể nói là “vừa là lậu vừa là hữu lậu”, “vừa là hữu lậu vừa không phải là lậu”.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘āsavo ceva sāsavañcā’’ti, siyā sāsavañceva no ca āsavo, siyā na vattabbaṃ – ‘‘sāsavañceva no ca āsavo’’ti.

The mind-ayatana is not to be said to be "both an influx and with influxes", it may be with influxes and not an influx, or it may not be said to be "with influxes and not an influx".

Ý xứ không thể nói là “vừa là lậu vừa là hữu lậu”, có thể là vừa hữu lậu vừa không phải là lậu, có thể không thể nói là “vừa hữu lậu vừa không phải là lậu”.

Dhammāyatanaṃ siyā āsavo ceva sāsavañca, siyā sāsavañceva no ca āsavo, siyā na vattabbaṃ – ‘‘āsavo ceva sāsavañcā’’tipi, ‘‘sāsavañceva no ca āsavo’’tipi.

The Dharma-ayatana may be both an influx and with influxes, may be with influxes and not an influx, or may not be said to be "both an influx and with influxes", or "with influxes and not an influx".

Pháp xứ có thể là vừa là lậu vừa là hữu lậu, có thể là vừa hữu lậu vừa không phải là lậu, có thể không thể nói là “vừa là lậu vừa là hữu lậu” hay “vừa hữu lậu vừa không phải là lậu”.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘āsavā ceva āsavasampayuttā cā’’tipi, ‘‘āsavasampayuttā ceva no ca āsavā’’tipi.

The ten ayatanas are not to be said to be "both influxes and associated with influxes", or "associated with influxes and not influxes".

Mười xứ không thể nói là “vừa là lậu vừa tương ưng với lậu” hay “vừa tương ưng với lậu vừa không phải là lậu”.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘āsavo ceva āsavasampayuttañcā’’ti, siyā āsavasampayuttañceva no ca āsavo, siyā na vattabbaṃ – ‘‘āsavasampayuttañceva no ca āsavo’’ti.

The mind-base should not be said to be “both an āsava and associated with āsava.” It might be associated with āsava but not an āsava. It might not be said to be “associated with āsava but not an āsava.”

Ý xứ không nên nói là – “vừa là lậu hoặc vừa tương ưng với lậu hoặc”, có thể là tương ưng với lậu hoặc nhưng không phải là lậu hoặc, có thể không nên nói là – “tương ưng với lậu hoặc nhưng không phải là lậu hoặc”.

Dhammāyatanaṃ siyā āsavo ceva āsavasampayuttañca, siyā āsavasampayuttañceva no ca āsavo, siyā na vattabbaṃ – ‘‘āsavo ceva āsavasampayuttañcā’’tipi, ‘‘āsavasampayuttañceva no ca āsavo’’tipi.

The phenomenon-base might be both an āsava and associated with āsava; it might be associated with āsava but not an āsava. It might not be said to be “both an āsava and associated with āsava,” nor “associated with āsava but not an āsava.”

Pháp xứ có thể vừa là lậu hoặc vừa tương ưng với lậu hoặc, có thể là tương ưng với lậu hoặc nhưng không phải là lậu hoặc, có thể không nên nói là – “vừa là lậu hoặc vừa tương ưng với lậu hoặc” cũng không nên nói là – “tương ưng với lậu hoặc nhưng không phải là lậu hoặc”.

Dasāyatanā āsavavippayuttasāsavā.

Ten bases are dissociated from āsava but subject to āsava.

Mười xứ là hữu lậu không tương ưng với lậu hoặc.

Dvāyatanā siyā āsavavippayuttasāsavā, siyā āsavavippayuttaanāsavā, siyā na vattabbā – ‘‘āsavavippayuttasāsavā’’tipi, ‘‘āsavavippayuttaanāsavā’’tipi.

Two bases might be dissociated from āsava but subject to āsava; they might be dissociated from āsava and not subject to āsava. It might not be said of them to be “dissociated from āsava but subject to āsava,” nor “dissociated from āsava and not subject to āsava.”

Hai xứ có thể là hữu lậu không tương ưng với lậu hoặc, có thể là vô lậu không tương ưng với lậu hoặc, có thể không nên nói là – “hữu lậu không tương ưng với lậu hoặc” cũng không nên nói là – “vô lậu không tương ưng với lậu hoặc”.

589

Ekādasāyatanā no saṃyojanā.

Eleven bases are not fetters (saṃyojanā).

Mười một xứ không phải là kiết sử.

Dhammāyatanaṃ siyā saṃyojanaṃ, siyā no saṃyojanaṃ.

The phenomenon-base might be a fetter, it might not be a fetter.

Pháp xứ có thể là kiết sử, có thể không phải là kiết sử.

Dasāyatanā saṃyojaniyā.

Ten bases are of the nature to be fettered (saṃyojaniyā).

Mười xứ là thuộc về kiết sử.

Dvāyatanā siyā saṃyojaniyā, siyā asaṃyojaniyā.

Two bases might be of the nature to be fettered, they might be of the nature not to be fettered.

Hai xứ có thể là thuộc về kiết sử, có thể là không thuộc về kiết sử.

Dasāyatanā saṃyojanavippayuttā.

Ten bases are dissociated from fetters.

Mười xứ là không tương ưng với kiết sử.

Dvāyatanā siyā saṃyojanasampayuttā, siyā saṃyojanavippayuttā.

Two bases might be associated with fetters, they might be dissociated from fetters.

Hai xứ có thể là tương ưng với kiết sử, có thể là không tương ưng với kiết sử.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘saṃyojanā ceva saṃyojaniyā cā’’ti, saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojanā.

Ten bases should not be said to be “both fetters and of the nature to be fettered”; they are of the nature to be fettered but not fetters.

Mười xứ không nên nói là – “vừa là kiết sử vừa thuộc về kiết sử”, là thuộc về kiết sử nhưng không phải là kiết sử.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojaniyañcā’’ti, siyā saṃyojaniyañceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘saṃyojaniyañceva no ca saṃyojana’’nti.

The mind-base should not be said to be “both a fetter and of the nature to be fettered.” It might be of the nature to be fettered but not a fetter. It might not be said to be “of the nature to be fettered but not a fetter.”

Ý xứ không nên nói là – “vừa là kiết sử vừa thuộc về kiết sử”, có thể là thuộc về kiết sử nhưng không phải là kiết sử, có thể không nên nói là – “thuộc về kiết sử nhưng không phải là kiết sử”.

Dhammāyatanaṃ siyā saṃyojanañceva saṃyojaniyañca, siyā saṃyojaniyañceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojaniya’’ntipi, ‘‘saṃyojaniyañceva no ca saṃyojana’’ntipi.

The phenomenon-base might be both a fetter and of the nature to be fettered; it might be of the nature to be fettered but not a fetter. It might not be said to be “both a fetter and of the nature to be fettered,” nor “of the nature to be fettered but not a fetter.”

Pháp xứ có thể vừa là kiết sử vừa thuộc về kiết sử, có thể là thuộc về kiết sử nhưng không phải là kiết sử, có thể không nên nói là – “vừa là kiết sử vừa thuộc về kiết sử” cũng không nên nói là – “thuộc về kiết sử nhưng không phải là kiết sử”.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘saṃyojanā ceva saṃyojanasampayuttā cā’’tipi, ‘‘saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojanā’’tipi.

Ten bases should not be said to be “both fetters and associated with fetters,” nor “associated with fetters but not fetters.”

Mười xứ không nên nói là – “vừa là kiết sử vừa tương ưng với kiết sử” cũng không nên nói là – “tương ưng với kiết sử nhưng không phải là kiết sử”.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañcā’’ti, siyā saṃyojanasampayuttañceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘saṃyojanasampayuttañceva no ca saṃyojana’’nti.

The mind-base should not be said to be “both a fetter and associated with fetters.” It might be associated with fetters but not a fetter. It might not be said to be “associated with fetters but not a fetter.”

Ý xứ không nên nói là – “vừa là kiết sử vừa tương ưng với kiết sử”, có thể là tương ưng với kiết sử nhưng không phải là kiết sử, có thể không nên nói là – “tương ưng với kiết sử nhưng không phải là kiết sử”.

Dhammāyatanaṃ siyā saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañca, siyā saṃyojanasampayuttañceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttañcā’’tipi, ‘‘saṃyojanasampayuttañceva no ca saṃyojana’’ntipi.

The phenomenon-base might be both a fetter and associated with fetters; it might be associated with fetters but not a fetter. It might not be said to be “both a fetter and associated with fetters,” nor “associated with fetters but not a fetter.”

Pháp xứ có thể vừa là kiết sử vừa tương ưng với kiết sử, có thể là tương ưng với kiết sử nhưng không phải là kiết sử, có thể không nên nói là – “vừa là kiết sử vừa tương ưng với kiết sử” cũng không nên nói là – “tương ưng với kiết sử nhưng không phải là kiết sử”.

Dasāyatanā saṃyojanavippayuttasaṃyojaniyā.

Ten bases are dissociated from fetters but of the nature to be fettered.

Mười xứ là thuộc về kiết sử không tương ưng với kiết sử.

Dvāyatanā siyā saṃyojanavippayuttasaṃyojaniyā, siyā saṃyojanavippayuttaasaṃyojaniyā, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojanavippayuttasaṃyojaniyā’’tipi, ‘‘saṃyojanavippayuttaasaṃyojaniyā’’tipi.

Two bases might be dissociated from fetters but of the nature to be fettered; they might be dissociated from fetters and not of the nature to be fettered. It might not be said of them to be “dissociated from fetters but of the nature to be fettered,” nor “dissociated from fetters and not of the nature to be fettered.”

Hai xứ có thể là thuộc về kiết sử không tương ưng với kiết sử, có thể là không thuộc về kiết sử không tương ưng với kiết sử, có thể không nên nói là – “thuộc về kiết sử không tương ưng với kiết sử” cũng không nên nói là – “không thuộc về kiết sử không tương ưng với kiết sử”.

590

Ekādasāyatanā no ganthā.

Eleven bases are not ties (ganthā).

Mười một xứ không phải là phược.

Dhammāyatanaṃ siyā gantho, siyā no gantho.

The phenomenon-base might be a tie, it might not be a tie.

Pháp xứ có thể là phược, có thể không phải là phược.

Dasāyatanā ganthaniyā.

Ten bases are of the nature to be tied (ganthaniyā).

Mười xứ là thuộc về phược.

Dvāyatanā siyā ganthaniyā, siyā aganthaniyā.

Two bases might be of the nature to be tied, they might be of the nature not to be tied.

Hai xứ có thể là thuộc về phược, có thể là không thuộc về phược.

Dasāyatanā ganthavippayuttā.

Ten bases are dissociated from ties.

Mười xứ là không tương ưng với phược.

Dvāyatanā siyā ganthasampayuttā, siyā ganthavippayuttā.

Two bases might be associated with ties, they might be dissociated from ties.

Hai xứ có thể là tương ưng với phược, có thể là không tương ưng với phược.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘ganthā ceva ganthaniyā cā’’ti, ganthaniyā ceva no ca ganthā.

Ten bases should not be said to be “both ties and of the nature to be tied”; they are of the nature to be tied but not ties.

Mười xứ không nên nói là – “vừa là phược vừa thuộc về phược”, là thuộc về phược nhưng không phải là phược.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘gantho ceva ganthaniyañcā’’ti, siyā ganthaniyañceva no ca gantho, siyā na vattabbaṃ – ‘‘ganthaniyañceva no ca gantho’’ti.

The mind-base should not be said to be “both a tie and of the nature to be tied.” It might be of the nature to be tied but not a tie. It might not be said to be “of the nature to be tied but not a tie.”

Ý xứ không nên nói là – “vừa là phược vừa thuộc về phược”, có thể là thuộc về phược nhưng không phải là phược, có thể không nên nói là – “thuộc về phược nhưng không phải là phược”.

Dhammāyatanaṃ siyā gantho ceva ganthaniyañca, siyā ganthaniyañceva no ca gantho, siyā na vattabbaṃ – ‘‘gantho ceva ganthaniyañcā’’tipi, ‘‘ganthaniyañceva no ca gantho’’tipi.

The phenomenon-base might be both a tie and of the nature to be tied; it might be of the nature to be tied but not a tie. It might not be said to be “both a tie and of the nature to be tied,” nor “of the nature to be tied but not a tie.”

Pháp xứ có thể vừa là phược vừa thuộc về phược, có thể là thuộc về phược nhưng không phải là phược, có thể không nên nói là – “vừa là phược vừa thuộc về phược” cũng không nên nói là – “thuộc về phược nhưng không phải là phược”.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘ganthā ceva ganthasampayuttā cā’’tipi, ‘‘ganthasampayuttā ceva no ca ganthā’’tipi.

Ten bases should not be said to be “both ties and associated with ties,” nor “associated with ties but not ties.”

Mười xứ không nên nói là – “vừa là phược vừa tương ưng với phược” cũng không nên nói là – “tương ưng với phược nhưng không phải là phược”.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘gantho ceva ganthasampayuttañcā’’ti, siyā ganthasampayuttañceva no ca gantho, siyā na vattabbaṃ – ‘‘ganthasampayuttañceva no ca gantho’’ti.

The mind-base should not be said to be “both a tie and associated with ties.” It might be associated with ties but not a tie. It might not be said to be “associated with ties but not a tie.”

Ý xứ không nên nói là – “vừa là phược vừa tương ưng với phược”, có thể là tương ưng với phược nhưng không phải là phược, có thể không nên nói là – “tương ưng với phược nhưng không phải là phược”.

Dhammāyatanaṃ siyā gantho ceva ganthasampayuttañca, siyā ganthasampayuttañceva no ca gantho, siyā na vattabbaṃ – ‘‘gantho ceva ganthasampayuttañcā’’tipi, ‘‘ganthasampayuttañceva no ca gantho’’tipi.

The phenomenon-base might be both a tie and associated with ties; it might be associated with ties but not a tie. It might not be said to be “both a tie and associated with ties,” nor “associated with ties but not a tie.”

Pháp xứ có thể vừa là phược vừa tương ưng với phược, có thể là tương ưng với phược nhưng không phải là phược, có thể không nên nói là – “vừa là phược vừa tương ưng với phược” cũng không nên nói là – “tương ưng với phược nhưng không phải là phược”.

Dasāyatanā ganthavippayuttaganthaniyā.

Ten bases are dissociated from ties but of the nature to be tied.

Mười xứ là thuộc về phược không tương ưng với phược.

Dvāyatanā siyā ganthavippayuttaganthaniyā, siyā ganthavippayuttaaganthaniyā, siyā na vattabbā – ‘‘ganthavippayuttaganthaniyā’’tipi, ‘‘ganthavippayuttaaganthaniyā’’tipi.

Two bases might be dissociated from ties but of the nature to be tied; they might be dissociated from ties and not of the nature to be tied. It might not be said of them to be “dissociated from ties but of the nature to be tied,” nor “dissociated from ties and not of the nature to be tied.”

Hai xứ có thể là thuộc về phược không tương ưng với phược, có thể là không thuộc về phược không tương ưng với phược, có thể không nên nói là – “thuộc về phược không tương ưng với phược” cũng không nên nói là – “không thuộc về phược không tương ưng với phược”.

591

Ekādasāyatanā no oghā…pe… no yogā…pe… no nīvaraṇā.

Eleven bases are not floods (oghā)… nor yokes (yogā)… nor hindrances (nīvaraṇā).

Mười một xứ không phải là bộc lưu… v.v… không phải là kiết phược… v.v… không phải là triền cái.

Dhammāyatanaṃ siyā nīvaraṇaṃ, siyā no nīvaraṇaṃ.

The phenomenon-base might be a hindrance, it might not be a hindrance.

Pháp xứ có thể là triền cái, có thể không phải là triền cái.

Dasāyatanā nīvaraṇiyā.

Ten bases are of the nature to be a hindrance (nīvaraṇiyā).

Mười xứ là thuộc về triền cái.

Dvāyatanā siyā nīvaraṇiyā, siyā anīvaraṇiyā.

Two bases might be of the nature to be a hindrance, they might be of the nature not to be a hindrance.

Hai xứ có thể là thuộc về triền cái, có thể là không thuộc về triền cái.

Dasāyatanā nīvaraṇavippayuttā.

Ten bases are dissociated from hindrances.

Mười xứ là không tương ưng với triền cái.

Dvāyatanā siyā nīvaraṇasampayuttā, siyā nīvaraṇavippayuttā.

Two bases might be associated with hindrances, they might be dissociated from hindrances.

Hai xứ có thể là tương ưng với triền cái, có thể là không tương ưng với triền cái.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇā ceva nīvaraṇiyā cā’’ti, nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇā.

Ten bases should not be said to be “both hindrances and of the nature to be a hindrance”; they are of the nature to be a hindrance but not hindrances.

Mười xứ không nên nói là – “vừa là triền cái vừa thuộc về triền cái”, là thuộc về triền cái nhưng không phải là triền cái.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇiyañcā’’ti, siyā nīvaraṇiyañceva no ca nīvaraṇaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘nīvaraṇiyañceva no ca nīvaraṇa’’nti.

The mind-base should not be said to be “both a hindrance and of the nature to be a hindrance.” It might be of the nature to be a hindrance but not a hindrance. It might not be said to be “of the nature to be a hindrance but not a hindrance.”

Ý xứ không nên nói là – “vừa là triền cái vừa thuộc về triền cái”, có thể là thuộc về triền cái nhưng không phải là triền cái, có thể không nên nói là – “thuộc về triền cái nhưng không phải là triền cái”.

Dhammāyatanaṃ siyā nīvaraṇañceva nīvaraṇiyañca, siyā nīvaraṇiyañceva no ca nīvaraṇaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇiyañcā’’tipi, ‘‘nīvaraṇiyañceva no ca nīvaraṇa’’ntipi.

The phenomenon-base might be both a hindrance and of the nature to be a hindrance; it might be of the nature to be a hindrance but not a hindrance. It might not be said to be “both a hindrance and of the nature to be a hindrance,” nor “of the nature to be a hindrance but not a hindrance.”

Pháp xứ có thể vừa là triền cái vừa thuộc về triền cái, có thể là thuộc về triền cái nhưng không phải là triền cái, có thể không nên nói là – “vừa là triền cái vừa thuộc về triền cái” cũng không nên nói là – “thuộc về triền cái nhưng không phải là triền cái”.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇā ceva nīvaraṇasampayuttā cā’’tipi, ‘‘nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇā’’tipi.

Ten bases should not be said to be “both hindrances and associated with hindrances,” nor “associated with hindrances but not hindrances.”

Mười xứ không nên nói là – “vừa là triền cái vừa tương ưng với triền cái” cũng không nên nói là – “tương ưng với triền cái nhưng không phải là triền cái”.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañcā’’ti, siyā nīvaraṇasampayuttañceva no ca nīvaraṇaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘nīvaraṇasampayuttañceva no ca nīvaraṇa’’nti.

The mind-base should not be said to be “both a hindrance and associated with hindrances.” It might be associated with hindrances but not a hindrance. It might not be said to be “associated with hindrances but not a hindrance.”

Ý xứ không nên nói là – “vừa là triền cái vừa tương ưng với triền cái”, có thể là tương ưng với triền cái nhưng không phải là triền cái, có thể không nên nói là – “tương ưng với triền cái nhưng không phải là triền cái”.

Dhammāyatanaṃ siyā nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañca, siyā nīvaraṇasampayuttañceva no ca nīvaraṇaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttañcā’’tipi, ‘‘nīvaraṇasampayuttañceva no ca nīvaraṇa’’ntipi.

The phenomenon-base might be both a hindrance and associated with hindrances; it might be associated with hindrances but not a hindrance. It might not be said to be “both a hindrance and associated with hindrances,” nor “associated with hindrances but not a hindrance.”

Pháp xứ có thể vừa là triền cái vừa tương ưng với triền cái, có thể là tương ưng với triền cái nhưng không phải là triền cái, có thể không nên nói là – “vừa là triền cái vừa tương ưng với triền cái” cũng không nên nói là – “tương ưng với triền cái nhưng không phải là triền cái”.

Dasāyatanā nīvaraṇavippayuttanīvaraṇiyā.

Ten bases are dissociated from hindrances but of the nature to be a hindrance.

Mười xứ là thuộc về triền cái không tương ưng với triền cái.

Dvāyatanā siyā nīvaraṇavippayuttanīvaraṇiyā, siyā nīvaraṇavippayuttaanīvaraṇiyā, siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇavippayuttanīvaraṇiyā’’tipi, ‘‘nīvaraṇavippayuttaanīvaraṇiyā’’tipi.

Two bases might be dissociated from hindrances but of the nature to be a hindrance; they might be dissociated from hindrances and not of the nature to be a hindrance. It might not be said of them to be “dissociated from hindrances but of the nature to be a hindrance,” nor “dissociated from hindrances and not of the nature to be a hindrance.”

Hai xứ có thể là thuộc về triền cái không tương ưng với triền cái, có thể là không thuộc về triền cái không tương ưng với triền cái, có thể không nên nói là – “thuộc về triền cái không tương ưng với triền cái” cũng không nên nói là – “không thuộc về triền cái không tương ưng với triền cái”.

592

Ekādasāyatanā no parāmāsā.

Eleven bases are not distortions (parāmāsā).

Mười một xứ không phải là thủ chấp.

Dhammāyatanaṃ siyā parāmāso, siyā no parāmāso.

The phenomenon-base might be a distortion, it might not be a distortion.

Pháp xứ có thể là thủ chấp, có thể không phải là thủ chấp.

Dasāyatanā parāmaṭṭhā.

Ten bases are distorted (parāmaṭṭhā).

Mười xứ là bị thủ chấp.

Dvāyatanā siyā parāmaṭṭhā, siyā aparāmaṭṭhā.

Two bases might be distorted, they might not be distorted.

Hai xứ có thể là bị thủ chấp, có thể là không bị thủ chấp.

Dasāyatanā parāmāsavippayuttā.

Ten bases are dissociated from distortions.

Mười xứ là không tương ưng với thủ chấp.

Manāyatanaṃ siyā parāmāsasampayuttaṃ, siyā parāmāsavippayuttaṃ.

The mind-base might be associated with distortions, it might be dissociated from distortions.

Ý xứ có thể là tương ưng với thủ chấp, có thể là không tương ưng với thủ chấp.

Dhammāyatanaṃ siyā parāmāsasampayuttaṃ, siyā parāmāsavippayuttaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘parāmāsasampayutta’’ntipi, ‘‘parāmāsavippayutta’’ntipi.

The dhamma-ayatana might be associated with parāmāsa, might be disassociated with parāmāsa, or might not be said to be "associated with parāmāsa" or "disassociated with parāmāsa".

Pháp xứ có thể tương ưng với thủ, có thể không tương ưng với thủ, có thể không nên nói là “tương ưng với thủ” hay “không tương ưng với thủ”.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘parāmāsā ceva parāmaṭṭhā cā’’ti, ‘‘parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāsā’’.

The ten ayatanas should not be said to be "both parāmāsa and clung to", (but are) "clung to, but not parāmāsa".

Mười xứ không nên nói là “vừa là thủ vừa là bị thủ trước”, “vừa là bị thủ trước nhưng không phải là thủ”.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘parāmāso ceva parāmaṭṭhañcā’’ti, siyā parāmaṭṭhañceva no ca parāmāso, siyā na vattabbaṃ – ‘‘parāmaṭṭhañceva no ca parāmāso’’ti.

The mind-ayatana should not be said to be "both parāmāsa and clung to"; it might be clung to, but not parāmāsa; or it might not be said to be "clung to, but not parāmāsa".

Ý xứ không nên nói là “vừa là thủ vừa là bị thủ trước”, có thể là bị thủ trước nhưng không phải là thủ, có thể không nên nói là “vừa là bị thủ trước nhưng không phải là thủ”.

Dhammāyatanaṃ siyā parāmāso ceva parāmaṭṭhañca, siyā parāmaṭṭhañceva no ca parāmāso, siyā na vattabbaṃ – ‘‘parāmāso ceva parāmaṭṭhañcā’’tipi, ‘‘parāmaṭṭhañceva no ca parāmāso’’tipi.

The dhamma-ayatana might be both parāmāsa and clung to, might be clung to but not parāmāsa, or might not be said to be "both parāmāsa and clung to" or "clung to but not parāmāsa".

Pháp xứ có thể vừa là thủ vừa là bị thủ trước, có thể là bị thủ trước nhưng không phải là thủ, có thể không nên nói là “vừa là thủ vừa là bị thủ trước” hay “vừa là bị thủ trước nhưng không phải là thủ”.

Dasāyatanā parāmāsavippayuttaparāmaṭṭhā.

The ten ayatanas are disassociated from parāmāsa and clung to.

Mười xứ là những pháp bị thủ trước không tương ưng với thủ.

Dvāyatanā siyā parāmāsavippayuttaparāmaṭṭhā, siyā parāmāsavippayuttaaparāmaṭṭhā, siyā na vattabbā – ‘‘parāmāsavippayuttaparāmaṭṭhā’’tipi, ‘‘parāmāsavippayuttaaparāmaṭṭhā’’tipi.

The two ayatanas might be disassociated from parāmāsa and clung to, might be disassociated from parāmāsa and not clung to, or might not be said to be "disassociated from parāmāsa and clung to" or "disassociated from parāmāsa and not clung to".

Hai xứ có thể là những pháp bị thủ trước không tương ưng với thủ, có thể là những pháp không bị thủ trước không tương ưng với thủ, có thể không nên nói là “những pháp bị thủ trước không tương ưng với thủ” hay “những pháp không bị thủ trước không tương ưng với thủ”.

593

Dasāyatanā anārammaṇā.

The ten ayatanas are without object.

Mười xứ là không có đối tượng.

Manāyatanaṃ sārammaṇaṃ.

The mind-ayatana has an object.

Ý xứ là có đối tượng.

Dhammāyatanaṃ siyā sārammaṇaṃ, siyā anārammaṇaṃ.

The dhamma-ayatana might have an object, or might be without object.

Pháp xứ có thể là có đối tượng, có thể là không có đối tượng.

Manāyatanaṃ cittaṃ.

The mind-ayatana is mind.

Ý xứ là tâm.

Ekādasāyatanā no cittā.

The eleven ayatanas are not mind.

Mười một xứ không phải là tâm.

Ekādasāyatanā acetasikā.

The eleven ayatanas are not mental concomitants.

Mười một xứ là không phải sở hữu tâm.

Dhammāyatanaṃ siyā cetasikaṃ, siyā acetasikaṃ.

The dhamma-ayatana might be a mental concomitant, or might not be a mental concomitant.

Pháp xứ có thể là sở hữu tâm, có thể là không phải sở hữu tâm.

Dasāyatanā cittavippayuttā.

The ten ayatanas are disassociated from mind.

Mười xứ là không tương ưng với tâm.

Dhammāyatanaṃ siyā cittasampayuttaṃ, siyā cittavippayuttaṃ.

The dhamma-ayatana might be associated with mind, or might be disassociated from mind.

Pháp xứ có thể tương ưng với tâm, có thể không tương ưng với tâm.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘cittena sampayutta’’ntipi, ‘‘cittena vippayutta’’ntipi.

The mind-ayatana should not be said to be "associated with mind" or "disassociated from mind".

Ý xứ không nên nói là “tương ưng với tâm” hay “không tương ưng với tâm”.

Dasāyatanā cittavisaṃsaṭṭhā.

The ten ayatanas are unmixed with mind.

Mười xứ là không hòa hợp với tâm.

Dhammāyatanaṃ siyā cittasaṃsaṭṭhaṃ, siyā cittavisaṃsaṭṭhaṃ.

The dhamma-ayatana might be mixed with mind, or might be unmixed with mind.

Pháp xứ có thể hòa hợp với tâm, có thể không hòa hợp với tâm.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘cittena saṃsaṭṭha’’ntipi, ‘‘cittena visaṃsaṭṭha’’ntipi.

The mind-ayatana should not be said to be "mixed with mind" or "unmixed with mind".

Ý xứ không nên nói là “hòa hợp với tâm” hay “không hòa hợp với tâm”.

Chāyatanā no cittasamuṭṭhānā.

Six ayatanas do not originate from mind.

Sáu xứ là không do tâm sinh khởi.

Chāyatanā siyā cittasamuṭṭhānā, siyā no cittasamuṭṭhānā.

Six ayatanas might originate from mind, or might not originate from mind.

Sáu xứ có thể do tâm sinh khởi, có thể không do tâm sinh khởi.

Ekādasāyatanā no cittasahabhuno.

The eleven ayatanas are not co-existent with mind.

Mười một xứ không cùng hiện hữu với tâm.

Dhammāyatanaṃ siyā cittasahabhū, siyā no cittasahabhū.

The dhamma-ayatana might be co-existent with mind, or might not be co-existent with mind.

Pháp xứ có thể cùng hiện hữu với tâm, có thể không cùng hiện hữu với tâm.

Ekādasāyatanā no cittānuparivattino.

The eleven ayatanas do not follow the mind.

Mười một xứ không tùy hành với tâm.

Dhammāyatanaṃ siyā cittānuparivatti, siyā no cittānuparivatti.

The dhamma-ayatana might follow the mind, or might not follow the mind.

Pháp xứ có thể tùy hành với tâm, có thể không tùy hành với tâm.

Ekādasāyatanā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā.

The eleven ayatanas do not originate from being mixed with mind.

Mười một xứ không do tâm hòa hợp sinh khởi.

Dhammāyatanaṃ siyā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānaṃ, siyā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānaṃ.

The dhamma-ayatana might originate from being mixed with mind, or might not originate from being mixed with mind.

Pháp xứ có thể do tâm hòa hợp sinh khởi, có thể không do tâm hòa hợp sinh khởi.

Ekādasāyatanā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhuno.

The eleven ayatanas are not co-existent with that which originates from being mixed with mind.

Mười một xứ không cùng hiện hữu với tâm hòa hợp sinh khởi.

Dhammāyatanaṃ siyā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhū, siyā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhū.

The dhamma-ayatana might be co-existent with that which originates from being mixed with mind, or might not be co-existent with that which originates from being mixed with mind.

Pháp xứ có thể cùng hiện hữu với tâm hòa hợp sinh khởi, có thể không cùng hiện hữu với tâm hòa hợp sinh khởi.

Ekādasāyatanā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattino.

The eleven ayatanas do not follow that which originates from being mixed with mind.

Mười một xứ không tùy hành với tâm hòa hợp sinh khởi.

Dhammāyatanaṃ siyā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivatti, siyā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivatti.

The dhamma-ayatana might follow that which originates from being mixed with mind, or might not follow that which originates from being mixed with mind.

Pháp xứ có thể tùy hành với tâm hòa hợp sinh khởi, có thể không tùy hành với tâm hòa hợp sinh khởi.

594

Chāyatanā ajjhattikā.

Six ayatanas are internal.

Sáu xứ là nội xứ.

Chāyatanā bāhirā.

Six ayatanas are external.

Sáu xứ là ngoại xứ.

Navāyatanā upādā.

Nine ayatanas are clung to.

Chín xứ là y cứ.

Dvāyatanā no upādā.

Two ayatanas are not clung to.

Hai xứ là không y cứ.

Dhammāyatanaṃ siyā upādā, siyā no upādā.

The dhamma-ayatana might be clung to, or might not be clung to.

Pháp xứ có thể là y cứ, có thể là không y cứ.

Pañcāyatanā upādinnā.

Five ayatanas are grasped.

Năm xứ là bị chấp thủ.

Saddāyatanaṃ anupādinnaṃ.

The sound-ayatana is ungrasped.

Thanh xứ là không bị chấp thủ.

Chāyatanā siyā upādinnā, siyā anupādinnā.

Six ayatanas might be grasped, or might be ungrasped.

Sáu xứ có thể là bị chấp thủ, có thể là không bị chấp thủ.

Ekādasāyatanā no upādānā.

The eleven ayatanas are not upādāna (clinging).

Mười một xứ không phải là chấp thủ.

Dhammāyatanaṃ siyā upādānaṃ, siyā no upādānaṃ.

The dhamma-ayatana might be upādāna, or might not be upādāna.

Pháp xứ có thể là chấp thủ, có thể không phải là chấp thủ.

Dasāyatanā upādāniyā.

The ten ayatanas are subject to upādāna.

Mười xứ là đối tượng của chấp thủ.

Dvāyatanā siyā upādāniyā, siyā anupādāniyā.

The two ayatanas might be subject to upādāna, or might not be subject to upādāna.

Hai xứ có thể là đối tượng của chấp thủ, có thể không phải là đối tượng của chấp thủ.

Dasāyatanā upādānavippayuttā.

The ten ayatanas are disassociated from upādāna.

Mười xứ là không tương ưng với chấp thủ.

Dvāyatanā siyā upādānasampayuttā, siyā upādānavippayuttā.

The two ayatanas might be associated with upādāna, or might be disassociated from upādāna.

Hai xứ có thể tương ưng với chấp thủ, có thể không tương ưng với chấp thủ.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘upādānā ceva upādāniyā cā’’ti, upādāniyā ceva no ca upādānā.

The ten ayatanas should not be said to be "both upādāna and subject to upādāna", (but are) "subject to upādāna, but not upādāna".

Mười xứ không nên nói là “vừa là chấp thủ vừa là đối tượng của chấp thủ”, “vừa là đối tượng của chấp thủ nhưng không phải là chấp thủ”.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘upādānañceva upādāniyañcā’’ti, siyā upādāniyañceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘upādāniyañceva no ca upādāna’’nti.

The mind-ayatana should not be said to be "both upādāna and subject to upādāna"; it might be subject to upādāna, but not upādāna; or it might not be said to be "subject to upādāna, but not upādāna".

Ý xứ không nên nói là “vừa là chấp thủ vừa là đối tượng của chấp thủ”, có thể là đối tượng của chấp thủ nhưng không phải là chấp thủ, có thể không nên nói là “vừa là đối tượng của chấp thủ nhưng không phải là chấp thủ”.

Dhammāyatanaṃ siyā upādānañceva upādāniyañca, siyā upādāniyañceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘upādānañceva upādāniyañcā’’tipi, ‘‘upādāniyañceva no ca upādāna’’ntipi.

The dhamma-ayatana might be both upādāna and subject to upādāna, might be subject to upādāna but not upādāna, or might not be said to be "both upādāna and subject to upādāna" or "subject to upādāna but not upādāna".

Pháp xứ có thể vừa là chấp thủ vừa là đối tượng của chấp thủ, có thể là đối tượng của chấp thủ nhưng không phải là chấp thủ, có thể không nên nói là “vừa là chấp thủ vừa là đối tượng của chấp thủ” hay “vừa là đối tượng của chấp thủ nhưng không phải là chấp thủ”.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘upādānā ceva upādānasampayuttā cā’’tipi, ‘‘upādānasampayuttā ceva no ca upādānā’’tipi.

The ten ayatanas should not be said to be "both upādāna and associated with upādāna", or "associated with upādāna, but not upādāna".

Mười xứ không nên nói là “vừa là chấp thủ vừa tương ưng với chấp thủ” hay “vừa tương ưng với chấp thủ nhưng không phải là chấp thủ”.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘upādāniyañceva upādānasampayuttañcā’’ti, siyā upādānasampayuttañceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘upādānasampayuttañceva no ca upādāna’’nti.

The mind-ayatana should not be said to be "both upādāna and associated with upādāna"; it might be associated with upādāna, but not upādāna; or it might not be said to be "associated with upādāna, but not upādāna".

Ý xứ không nên nói là “vừa là đối tượng của chấp thủ vừa tương ưng với chấp thủ”, có thể là tương ưng với chấp thủ nhưng không phải là chấp thủ, có thể không nên nói là “vừa tương ưng với chấp thủ nhưng không phải là chấp thủ”.

Dhammāyatanaṃ siyā upādānañceva upādānasampayuttañca, siyā upādānasampayuttañceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbaṃ – ‘‘upādānañceva upādānasampayuttañcā’’tipi, ‘‘upādānasampayuttañceva no ca upādāna’’ntipi.

The dhamma-ayatana might be both upādāna and associated with upādāna, might be associated with upādāna but not upādāna, or might not be said to be "both upādāna and associated with upādāna" or "associated with upādāna but not upādāna".

Pháp xứ có thể vừa là chấp thủ vừa tương ưng với chấp thủ, có thể là tương ưng với chấp thủ nhưng không phải là chấp thủ, có thể không nên nói là “vừa là chấp thủ vừa tương ưng với chấp thủ” hay “vừa tương ưng với chấp thủ nhưng không phải là chấp thủ”.

Dasāyatanā upādānavippayuttaupādāniyā.

The ten ayatanas are disassociated from upādāna and subject to upādāna.

Mười xứ là đối tượng của chấp thủ không tương ưng với chấp thủ.

Dvāyatanā siyā upādānasampayuttaupādāniyā, siyā upādānavippayuttaanupādāniyā, siyā na vattabbā – ‘‘upādānavippayuttaupādāniyā’’tipi, ‘‘upādānavippayuttaanupādāniyā’’tipi.

The two ayatanas might be associated with upādāna and subject to upādāna, might be disassociated from upādāna and not subject to upādāna, or might not be said to be "disassociated from upādāna and subject to upādāna" or "disassociated from upādāna and not subject to upādāna".

Hai xứ có thể là đối tượng của chấp thủ tương ưng với chấp thủ, có thể là không phải đối tượng của chấp thủ không tương ưng với chấp thủ, có thể không nên nói là “đối tượng của chấp thủ không tương ưng với chấp thủ” hay “không phải đối tượng của chấp thủ không tương ưng với chấp thủ”.

595

Ekādasāyatanā no kilesā.

The eleven ayatanas are not kilesa (defilements).

Mười một xứ không phải là phiền não.

Dhammāyatanaṃ siyā kileso, siyā no kileso.

The dhamma-ayatana might be a kilesa, or might not be a kilesa.

Pháp xứ có thể là phiền não, có thể không phải là phiền não.

Dasāyatanā saṃkilesikā.

The ten ayatanas are defiling.

Mười xứ là pháp có thể bị nhiễm ô.

Dvāyatanā siyā saṃkilesikā, siyā asaṃkilesikā.

The two ayatanas might be defiling, or might be undefiling.

Hai xứ có thể là pháp có thể bị nhiễm ô, có thể là pháp không thể bị nhiễm ô.

Dasāyatanā asaṃkiliṭṭhā.

The ten ayatanas are undefiled.

Mười xứ là không bị nhiễm ô.

Dvāyatanā siyā saṃkiliṭṭhā, siyā asaṃkiliṭṭhā.

The two ayatanas might be defiled, or might be undefiled.

Hai xứ có thể là bị nhiễm ô, có thể là không bị nhiễm ô.

Dasāyatanā kilesavippayuttā.

The ten ayatanas are disassociated from kilesa.

Mười xứ là không tương ưng với phiền não.

Dvāyatanā siyā kilesasampayuttā, siyā kilesavippayuttā.

The two ayatanas might be associated with kilesa, or might be disassociated from kilesa.

Hai xứ có thể tương ưng với phiền não, có thể không tương ưng với phiền não.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘kilesā ceva saṃkilesikā cā’’ti, ‘‘saṃkilesikā ceva no ca kilesā’’.

The ten ayatanas should not be said to be "both kilesa and defiling", (but are) "defiling, but not kilesa".

Mười xứ không nên nói là “vừa là phiền não vừa là pháp có thể bị nhiễm ô”, “vừa là pháp có thể bị nhiễm ô nhưng không phải là phiền não”.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘kileso ceva saṃkilesikañcā’’ti, siyā saṃkilesikañceva no ca kileso, siyā na vattabbaṃ – ‘‘saṃkilesikañceva no ca kileso’’ti.

The mind-ayatana should not be said to be "both kilesa and defiling"; it might be defiling, but not kilesa; or it might not be said to be "defiling, but not kilesa".

Ý xứ không nên nói là “vừa là phiền não vừa là pháp có thể bị nhiễm ô”, có thể là pháp có thể bị nhiễm ô nhưng không phải là phiền não, có thể không nên nói là “vừa là pháp có thể bị nhiễm ô nhưng không phải là phiền não”.

Dhammāyatanaṃ siyā kileso ceva saṃkilesikañca, siyā saṃkilesikañceva no ca kileso, siyā na vattabbaṃ – ‘‘kileso ceva saṃkilesikañcā’’tipi, ‘‘saṃkilesikañceva no ca kileso’’tipi.

The dhamma-ayatana might be both kilesa and defiling, might be defiling but not kilesa, or might not be said to be "both kilesa and defiling" or "defiling but not kilesa".

Pháp xứ có thể vừa là phiền não vừa là pháp có thể bị nhiễm ô, có thể là pháp có thể bị nhiễm ô nhưng không phải là phiền não, có thể không nên nói là “vừa là phiền não vừa là pháp có thể bị nhiễm ô” hay “vừa là pháp có thể bị nhiễm ô nhưng không phải là phiền não”.

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘kilesā ceva saṃkiliṭṭhā cā’’tipi, ‘‘saṃkiliṭṭhā ceva no ca kilesā’’tipi.

The ten ayatanas should not be said to be "both kilesa and defiled", or "defiled, but not kilesa".

Mười xứ không nên nói là “vừa là phiền não vừa là bị nhiễm ô” hay “vừa là bị nhiễm ô nhưng không phải là phiền não”.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘kileso ceva saṃkiliṭṭhañcā’’ti, siyā saṃkiliṭṭhañceva no ca kileso, siyā na vattabbaṃ – ‘‘saṃkiliṭṭhañceva no ca kileso’’ti.

The mind-ayatana should not be said to be "both kilesa and defiled"; it might be defiled, but not kilesa; or it might not be said to be "defiled, but not kilesa".

Ý xứ không nên nói là “vừa là phiền não vừa là bị nhiễm ô”, có thể là bị nhiễm ô nhưng không phải là phiền não, có thể không nên nói là “vừa là bị nhiễm ô nhưng không phải là phiền não”.

Dhammāyatanaṃ siyā kileso ceva saṃkiliṭṭhañca, siyā saṃkiliṭṭhañceva no ca kileso, siyā na vattabbaṃ – ‘‘kileso ceva saṃkiliṭṭhañcā’’tipi, ‘‘saṃkiliṭṭhañceva no ca kileso’’tipi.

The dhamma-ayatana might be both kilesa and defiled, might be defiled but not kilesa, or might not be said to be "both kilesa and defiled" or "defiled but not kilesa".

Pháp xứ có thể vừa là phiền não vừa là bị nhiễm ô, có thể là bị nhiễm ô nhưng không phải là phiền não, có thể không nên nói là “vừa là phiền não vừa là bị nhiễm ô” hay “vừa là bị nhiễm ô nhưng không phải là phiền não”.

596

Dasāyatanā na vattabbā – ‘‘kilesā ceva kilesasampayuttā cā’’tipi, ‘‘kilesasampayuttā ceva no ca na kilesā’’tipi.

The ten ayatanas should not be said to be "both kilesa and associated with kilesa", or "associated with kilesa, but not kilesa".

Mười xứ không nên nói là “vừa là phiền não vừa tương ưng với phiền não” hay “vừa tương ưng với phiền não nhưng không phải là phiền não”.

Manāyatanaṃ na vattabbaṃ – ‘‘kileso ceva kilesasampayuttañcā’’ti, siyā kilesasampayuttañceva no ca kileso, siyā na vattabbaṃ – ‘‘kilesasampayuttañceva no ca kileso’’ti.

The mind-ayatana should not be said to be "both kilesa and associated with kilesa"; it might be associated with kilesa, but not kilesa; or it might not be said to be "associated with kilesa, but not kilesa".

Ý xứ không nên nói là “vừa là phiền não vừa tương ưng với phiền não”, có thể là tương ưng với phiền não nhưng không phải là phiền não, có thể không nên nói là “vừa tương ưng với phiền não nhưng không phải là phiền não”.

Dhammāyatanaṃ siyā kileso ceva kilesasampayuttañca, siyā kilesasampayuttañceva no ca kileso, siyā na vattabbaṃ – ‘‘kileso ceva kilesasampayuttañcā’’tipi, ‘‘kilesasampayuttañceva no ca kileso’’tipi.

The dhamma-ayatana might be both defilement and associated with defilement; it might be associated with defilement but not defilement; it might not be spoken of as "both defilement and associated with defilement" nor as "associated with defilement but not defilement."

Pháp xứ có thể là phiền não và đồng sanh với phiền não, có thể là đồng sanh với phiền não nhưng không phải phiền não, có thể không nên nói – “là phiền não và đồng sanh với phiền não” cũng không nên nói “là đồng sanh với phiền não nhưng không phải phiền não”.

Dasāyatanā kilesavippayuttasaṃkilesikā.

Ten ayatanas are undefiled but defiling.

Mười xứ là không đồng sanh với phiền não nhưng bị phiền não làm nhiễm ô.

Dvāyatanā siyā kilesavippayuttasaṃkilesikā, siyā kilesavippayuttaasaṃkilesikā, siyā na vattabbā – ‘‘kilesavippayuttasaṃkilesikā’’tipi, ‘‘kilesavippayuttaasaṃkilesikā’’tipi.

Two ayatanas might be undefiled but defiling; they might be undefiled and non-defiling; they might not be spoken of as "undefiled but defiling" nor as "undefiled and non-defiling."

Hai xứ có thể là không đồng sanh với phiền não nhưng bị phiền não làm nhiễm ô, có thể là không đồng sanh với phiền não và không bị phiền não làm nhiễm ô, có thể không nên nói – “là không đồng sanh với phiền não nhưng bị phiền não làm nhiễm ô” cũng không nên nói “là không đồng sanh với phiền não và không bị phiền não làm nhiễm ô”.

597

Dasāyatanā na dassanena pahātabbā.

Ten ayatanas are not to be abandoned by seeing.

Mười xứ không phải do thấy mà đoạn trừ.

Dvāyatanā siyā dassanena pahātabbā, siyā na dassanena pahātabbā.

Two ayatanas might be abandoned by seeing; they might not be abandoned by seeing.

Hai xứ có thể do thấy mà đoạn trừ, có thể không do thấy mà đoạn trừ.

Dasāyatanā na bhāvanāya pahātabbā.

Ten ayatanas are not to be abandoned by development.

Mười xứ không phải do tu tập mà đoạn trừ.

Dvāyatanā siyā bhāvanāya pahātabbā, siyā na bhāvanāya pahātabbā.

Two ayatanas might be abandoned by development; they might not be abandoned by development.

Hai xứ có thể do tu tập mà đoạn trừ, có thể không do tu tập mà đoạn trừ.

Dasāyatanā na dassanena pahātabbahetukā.

Ten ayatanas do not have the cause to be abandoned by seeing.

Mười xứ không phải là nhân do thấy mà đoạn trừ.

Dvāyatanā siyā dassanena pahātabbahetukā, siyā na dassanena pahātabbahetukā.

Two ayatanas might have the cause to be abandoned by seeing; they might not have the cause to be abandoned by seeing.

Hai xứ có thể là nhân do thấy mà đoạn trừ, có thể không phải là nhân do thấy mà đoạn trừ.

Dasāyatanā na bhāvanāya pahātabbahetukā.

Ten ayatanas do not have the cause to be abandoned by development.

Mười xứ không phải là nhân do tu tập mà đoạn trừ.

Dvāyatanā siyā bhāvanāya pahātabbahetukā, siyā na bhāvanāya pahātabbahetukā.

Two ayatanas might have the cause to be abandoned by development; they might not have the cause to be abandoned by development.

Hai xứ có thể là nhân do tu tập mà đoạn trừ, có thể không phải là nhân do tu tập mà đoạn trừ.

Dasāyatanā avitakkā.

Ten ayatanas are without initial application.

Mười xứ là không tầm.

Dvāyatanā siyā savitakkā, siyā avitakkā.

Two ayatanas might be with initial application; they might be without initial application.

Hai xứ có thể là có tầm, có thể là không tầm.

Dasāyatanā avicārā.

Ten ayatanas are without sustained application.

Mười xứ là không tứ.

Dvāyatanā siyā savicārā, siyā avicārā.

Two ayatanas might be with sustained application; they might be without sustained application.

Hai xứ có thể là có tứ, có thể là không tứ.

Dasāyatanā appītikā.

Ten ayatanas are without joy.

Mười xứ là không hỷ.

Dvāyatanā siyā sappītikā, siyā appītikā.

Two ayatanas might be with joy; they might be without joy.

Hai xứ có thể là có hỷ, có thể là không hỷ.

Dasāyatanā na pītisahagatā.

Ten ayatanas are not accompanied by joy.

Mười xứ không đồng sanh với hỷ.

Dvāyatanā siyā pītisahagatā, siyā na pītisahagatā.

Two ayatanas might be accompanied by joy; they might not be accompanied by joy.

Hai xứ có thể đồng sanh với hỷ, có thể không đồng sanh với hỷ.

Dasāyatanā na sukhasahagatā.

Ten ayatanas are not accompanied by pleasure.

Mười xứ không đồng sanh với lạc.

Dvāyatanā siyā sukhasahagatā, siyā na sukhasahagatā.

Two ayatanas might be accompanied by pleasure; they might not be accompanied by pleasure.

Hai xứ có thể đồng sanh với lạc, có thể không đồng sanh với lạc.

Dasāyatanā na upekkhāsahagatā.

Ten ayatanas are not accompanied by equanimity.

Mười xứ không đồng sanh với xả.

Dvāyatanā siyā upekkhāsahagatā, siyā na upekkhāsahagatā.

Two ayatanas might be accompanied by equanimity; they might not be accompanied by equanimity.

Hai xứ có thể đồng sanh với xả, có thể không đồng sanh với xả.

598

Dasāyatanā kāmāvacarā.

Ten ayatanas belong to the sense-sphere.

Mười xứ thuộc Dục giới.

Dvāyatanā siyā kāmāvacarā, siyā na kāmāvacarā.

Two ayatanas might belong to the sense-sphere; they might not belong to the sense-sphere.

Hai xứ có thể thuộc Dục giới, có thể không thuộc Dục giới.

Dasāyatanā na rūpāvacarā.

Ten ayatanas do not belong to the form-sphere.

Mười xứ không thuộc Sắc giới.

Dvāyatanā siyā rūpāvacarā, siyā na rūpāvacarā.

Two ayatanas might belong to the form-sphere; they might not belong to the form-sphere.

Hai xứ có thể thuộc Sắc giới, có thể không thuộc Sắc giới.

Dasāyatanā na arūpāvacarā.

Ten ayatanas do not belong to the formless-sphere.

Mười xứ không thuộc Vô sắc giới.

Dvāyatanā siyā arūpāvacarā, siyā na arūpāvacarā.

Two ayatanas might belong to the formless-sphere; they might not belong to the formless-sphere.

Hai xứ có thể thuộc Vô sắc giới, có thể không thuộc Vô sắc giới.

Dasāyatanā pariyāpannā.

Ten ayatanas are comprised.

Mười xứ là bị bao hàm.

Dvāyatanā siyā pariyāpannā, siyā apariyāpannā.

Two ayatanas might be comprised; they might be uncomprised.

Hai xứ có thể bị bao hàm, có thể không bị bao hàm.

Dasāyatanā aniyyānikā.

Ten ayatanas are not leading to liberation.

Mười xứ là không đưa đến giải thoát.

Dvāyatanā siyā niyyānikā, siyā aniyyānikā.

Two ayatanas might be leading to liberation; they might not be leading to liberation.

Hai xứ có thể đưa đến giải thoát, có thể không đưa đến giải thoát.

Dasāyatanā aniyatā.

Ten ayatanas are undetermined.

Mười xứ là bất định.

Dvāyatanā siyā niyatā, siyā aniyatā.

Two ayatanas might be determined; they might be undetermined.

Hai xứ có thể là nhất định, có thể là bất định.

Dasāyatanā sauttarā.

Ten ayatanas are with a superior.

Mười xứ là có bậc trên.

Dvāyatanā siyā sauttarā, siyā anuttarā.

Two ayatanas might be with a superior; they might be without a superior.

Hai xứ có thể là có bậc trên, có thể là vô thượng.

Dasāyatanā araṇā.

Ten ayatanas are without defects.

Mười xứ là không phiền não.

Dvāyatanā siyā saraṇā, siyā araṇāti.

Two ayatanas might be with defects; they might be without defects.

Hai xứ có thể là có phiền não, có thể là không phiền não.

599

Pañhāpucchakaṃ.

Questions asked.

Phần vấn đáp.

600

Āyatanavibhaṅgo niṭṭhito.

End of the Analysis of Ayatanas.

Phân tích xứ đã xong.

601

3. Dhātuvibhaṅgo

3. Analysis of Elements

3. Phân tích giới

602

1. Suttantabhājanīyaṃ

1. Discourse Section

1. Phần Suttanta

603

172. Cha dhātuyo – pathavīdhātu^* , āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu, ākāsadhātu, viññāṇadhātu.

172. Six elements: the earth element, the water element, the fire element, the air element, the space element, the consciousness element.

172. Sáu giới – địa giới (pathavīdhātu), thủy giới (āpodhātu), hỏa giới (tejodhātu), phong giới (vāyodhātu), không giới (ākāsadhātu), thức giới (viññāṇadhātu).

604

173. Tattha katamā pathavīdhātu?

173. What is the earth element among these?

173. Trong đó, địa giới là gì?

Pathavīdhātudvayaṃ – atthi ajjhattikā, atthi bāhirā.

There are two types of earth element: the internal and the external.

Địa giới có hai loại – có nội địa giới, có ngoại địa giới.

Tattha katamā ajjhattikā pathavīdhātu?

Among these, what is the internal earth element?

Trong đó, nội địa giới là gì?

Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ kakkhaḷattaṃ kakkhaḷabhāvo ajjhattaṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru^* aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ^* vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ, yaṃ vā panaññampi atthi ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ kakkhaḷattaṃ kakkhaḷabhāvo ajjhattaṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘ajjhattikā pathavīdhātu’.

That which is internal, personal, hard, solid, the nature of hardness, the state of hardness, that which is internally grasped; namely, hairs, body-hairs, nails, teeth, skin, flesh, sinews, bones, bone-marrow, kidneys, heart, liver, diaphragm, spleen, lungs, intestines, intestinal mesentery, stomach-contents, feces; or whatever else is internal, personal, hard, solid, the nature of hardness, the state of hardness, internally grasped—this is called the ‘internal earth element’.

Bất cứ cái gì ở bên trong, thuộc về cá nhân, cứng chắc, thô cứng, tính cứng chắc, bản chất cứng chắc, được chấp thủ bên trong, tức là – tóc, lông, móng, răng, da, thịt, gân, xương, tủy xương, thận, tim, gan, hoành cách mô, lá lách, phổi, ruột, màng ruột, dạ dày, phân; hoặc bất cứ cái gì khác ở bên trong, thuộc về cá nhân, cứng chắc, thô cứng, tính cứng chắc, bản chất cứng chắc, được chấp thủ bên trong – đây được gọi là ‘nội địa giới’.

605

Tattha katamā bāhirā pathavīdhātu?

Among these, what is the external earth element?

Trong đó, ngoại địa giới là gì?

Yaṃ bāhiraṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ kakkhaḷattaṃ kakkhaḷabhāvo bahiddhā anupādinnaṃ, seyyathidaṃ – ayo lohaṃ tipu sīsaṃ sajjhaṃ^* muttā maṇi veḷuriyo saṅkho silā pavāḷaṃ rajataṃ jātarūpaṃ lohitaṅko^* masāragallaṃ tiṇaṃ kaṭṭhaṃ sakkharā kaṭhalaṃ^* bhūmi pāsāṇo pabbato, yaṃ vā panaññampi atthi bāhiraṃ kakkhaḷaṃ kharigataṃ kakkhaḷattaṃ kakkhaḷabhāvo bahiddhā anupādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘bāhirā pathavīdhātu’.

That which is external, hard, rough, the nature of hardness, the state of being hard, ungrasped externally; namely—iron, copper, tin, lead, silver, pearls, gems, lapis lazuli, conch, rock, coral, silver, gold, ruby, carnelian, grass, wood, gravel, potsherd, earth, stone, mountain; or whatever else is external, hard, rough, the nature of hardness, the state of being hard, ungrasped externally—this is called the ‘external earth element’.

Bất cứ cái gì ở bên ngoài, cứng chắc, thô cứng, tính cứng chắc, bản chất cứng chắc, không bị chấp thủ bên ngoài, tức là – sắt, đồng, thiếc, chì, bạc, ngọc trai, ngọc, ngọc bích, xà cừ, đá, san hô, bạc, vàng, hồng ngọc, mã não, cỏ, gỗ, sỏi, mảnh gốm, đất, đá tảng, núi; hoặc bất cứ cái gì khác ở bên ngoài, cứng chắc, thô cứng, tính cứng chắc, bản chất cứng chắc, không bị chấp thủ bên ngoài – đây được gọi là ‘ngoại địa giới’.

Yā ca ajjhattikā pathavīdhātu yā ca bāhirā pathavīdhātu, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati ‘‘pathavīdhātu’’.

And that which is the internal earth element and that which is the external earth element, gathering them together and combining them into one—this is called the “earth element”.

Cả nội địa giới và ngoại địa giới, khi được tập hợp và tóm tắt lại thành một – đây được gọi là “địa giới”.

606

174. Tattha katamā āpodhātu?

174. What is the water element among these?

174. Trong đó, thủy giới là gì?

Āpodhātudvayaṃ – atthi ajjhattikā, atthi bāhirā.

The water element is of two kinds: there is the internal, and there is the external.

Thủy giới có hai loại – có nội thủy giới, có ngoại thủy giới.

Tattha katamā ajjhattikā āpodhātu?

What is the internal water element among these?

Trong đó, nội thủy giới là gì?

Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ āpo āpogataṃ sineho sinehagataṃ^* bandhanattaṃ rūpassa ajjhattaṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā muttaṃ, yaṃ vā panaññampi atthi ajjhattaṃ paccattaṃ āpo āpogataṃ sineho sinehagataṃ bandhanattaṃ rūpassa ajjhattaṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘ajjhattikā āpodhātu’.

That which is internal, personal, water, watery, cohesive, adhesive, the binding nature of matter, internally grasped; namely—bile, phlegm, pus, blood, sweat, fat, tears, lymph, saliva, snot, joint-fluid, urine; or whatever else is internal, personal, water, watery, cohesive, adhesive, the binding nature of matter, internally grasped—this is called the ‘internal water element’.

Bất cứ cái gì ở bên trong, thuộc về cá nhân, là nước, thuộc về nước, là chất lỏng, thuộc về chất lỏng, có tính kết dính các sắc pháp, được chấp thủ bên trong, tức là – mật, đờm, mủ, máu, mồ hôi, mỡ, nước mắt, mỡ lỏng, nước bọt, nước mũi, dịch khớp, nước tiểu; hoặc bất cứ cái gì khác ở bên trong, thuộc về cá nhân, là nước, thuộc về nước, là chất lỏng, thuộc về chất lỏng, có tính kết dính các sắc pháp, được chấp thủ bên trong – đây được gọi là ‘nội thủy giới’.

607

Tattha katamā bāhirā āpodhātu?

What is the external water element among these?

Trong đó, ngoại thủy giới là gì?

Yaṃ bāhiraṃ āpo āpogataṃ sineho sinehagataṃ bandhanattaṃ rūpassa bahiddhā anupādinnaṃ, seyyathidaṃ – mūlaraso khandharaso tacaraso pattaraso puppharaso phalaraso khīraṃ dadhi sappi navanītaṃ telaṃ madhu phāṇitaṃ bhummāni vā udakāni antalikkhāni vā, yaṃ vā panaññampi atthi bāhiraṃ āpo āpogataṃ sineho sinehagataṃ bandhanattaṃ rūpassa bahiddhā anupādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘bāhirā āpodhātu’.

That which is external, water, watery, cohesive, adhesive, the binding nature of matter, ungrasped externally; namely—root-sap, trunk-sap, bark-sap, leaf-sap, flower-sap, fruit-sap, milk, curds, ghee, fresh butter, oil, honey, treacle, or waters of the earth, or waters of the sky; or whatever else is external, water, watery, cohesive, adhesive, the binding nature of matter, ungrasped externally—this is called the ‘external water element’.

Bất cứ cái gì ở bên ngoài, là nước, thuộc về nước, là chất lỏng, thuộc về chất lỏng, có tính kết dính các sắc pháp, không bị chấp thủ bên ngoài, tức là – nước cốt rễ, nước cốt thân cây, nước cốt vỏ cây, nước cốt lá, nước cốt hoa, nước cốt quả, sữa, sữa chua, bơ, bơ tươi, dầu, mật ong, đường mật, hoặc nước từ đất, hoặc nước từ không trung; hoặc bất cứ cái gì khác ở bên ngoài, là nước, thuộc về nước, là chất lỏng, thuộc về chất lỏng, có tính kết dính các sắc pháp, không bị chấp thủ bên ngoài – đây được gọi là ‘ngoại thủy giới’.

Yā ca ajjhattikā āpodhātu yā ca bāhirā āpodhātu, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati ‘‘āpodhātu’’.

And that which is the internal water element and that which is the external water element, gathering them together and combining them into one—this is called the “water element”.

Cả nội thủy giới và ngoại thủy giới, khi được tập hợp và tóm tắt lại thành một – đây được gọi là “thủy giới”.

608

175. Tattha katamā tejodhātu?

175. What is the fire element among these?

175. Trong đó, hỏa giới là gì?

Tejodhātudvayaṃ – atthi ajjhattikā, atthi bāhirā.

The fire element is of two kinds: there is the internal, and there is the external.

Hỏa giới có hai loại – có nội hỏa giới, có ngoại hỏa giới.

Tattha katamā ajjhattikā tejodhātu?

What is the internal fire element among these?

Trong đó, nội hỏa giới là gì?

Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ tejo tejogataṃ usmā usmāgataṃ usumaṃ usumagataṃ ajjhattaṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – yena ca santappati yena ca jīrīyati yena ca pariḍayhati yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ sammā pariṇāmaṃ gacchati, yaṃ vā panaññampi atthi ajjhattaṃ paccattaṃ tejo tejogataṃ usmā usmāgataṃ usumaṃ usumagataṃ ajjhattaṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘ajjhattikā tejodhātu’.

That which is internal, personal, fire, fiery, heat, hot, warmth, warm, internally grasped; namely—that by which one is heated, by which one grows old, by which one is consumed, and by which what is eaten, drunk, chewed, and savored is properly digested; or whatever else is internal, personal, fire, fiery, heat, hot, warmth, warm, internally grasped—this is called the ‘internal fire element’.

Bất cứ cái gì ở bên trong, thuộc về cá nhân, là lửa, thuộc về lửa, là hơi nóng, thuộc về hơi nóng, là sức nóng, thuộc về sức nóng, được chấp thủ bên trong, tức là – cái gì làm cho cơ thể nóng lên, cái gì làm cho cơ thể già yếu, cái gì làm cho cơ thể bị đốt cháy, và cái gì làm cho thức ăn, đồ uống, đồ nhai, đồ nếm được tiêu hóa đúng cách; hoặc bất cứ cái gì khác ở bên trong, thuộc về cá nhân, là lửa, thuộc về lửa, là hơi nóng, thuộc về hơi nóng, là sức nóng, thuộc về sức nóng, được chấp thủ bên trong – đây được gọi là ‘nội hỏa giới’.

609

Tattha katamā bāhirā tejodhātu?

What is the external fire element among these?

Trong đó, ngoại hỏa giới là gì?

Yaṃ bāhiraṃ tejo tejogataṃ usmā usmāgataṃ usumaṃ usumagataṃ bahiddhā anupādinnaṃ, seyyathidaṃ – kaṭṭhaggi palālaggi^* tiṇaggi gomayaggi thusaggi saṅkāraggi indaggi aggisantāpo sūriyasantāpo kaṭṭhasannicayasantāpo tiṇasannicayasantāpo dhaññasannicayasantāpo bhaṇḍasannicayasantāpo, yaṃ vā panaññampi atthi bāhiraṃ tejo tejogataṃ usmā usmāgataṃ usumaṃ usumagataṃ bahiddhā anupādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘bāhirā tejodhātu’.

Whatever external fire (tejo), element of fire (tejōgata), heat (usmā), element of heat (usmāgata), warmth (usuma), element of warmth (usumagata) is not internally appropriated, such as—fire from wood, fire from straw, fire from grass, fire from cow dung, fire from husks, fire from rubbish, lightning, heat from flames, heat from the sun, intense heat from a pile of wood, intense heat from a pile of grass, intense heat from a pile of grain, intense heat from a pile of goods; or whatever other external fire (tejo), element of fire (tejōgata), heat (usmā), element of heat (usmāgata), warmth (usuma), element of warmth (usumagata) is not internally appropriated—this is called the ‘external fire-element’ (bāhirā tejodhātu).

Cái gì là hỏa đại bên ngoài, thuộc về lửa, là hơi nóng, thuộc về hơi nóng, là nhiệt độ, thuộc về nhiệt độ, không phải là đối tượng của sự chấp thủ từ bên ngoài, đó là: lửa củi, lửa rơm, lửa cỏ, lửa phân bò, lửa trấu, lửa rác, lửa sét, sức nóng của lửa, sức nóng của mặt trời, sức nóng của đống củi, sức nóng của đống cỏ, sức nóng của đống lúa, sức nóng của đống hàng hóa; hoặc bất cứ cái gì khác là hỏa đại bên ngoài, thuộc về lửa, là hơi nóng, thuộc về hơi nóng, là nhiệt độ, thuộc về nhiệt độ, không phải là đối tượng của sự chấp thủ từ bên ngoài – cái này được gọi là ‘ngoại hỏa đại’.

Yā ca ajjhattikā tejodhātu yā ca bāhirā tejodhātu, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati ‘‘tejodhātu’’.

The internal fire-element (ajjhattikā tejodhātu) and the external fire-element (bāhirā tejodhātu), gathering them together and summarizing them into one—this is called the ‘‘fire-element’’ (tejodhātu).

Hỏa đại nội tại và hỏa đại bên ngoài, tập hợp lại và tóm tắt lại thành một – cái này được gọi là ‘‘hỏa đại’’.

610

176. Tattha katamā vāyodhātu?

176. What is the air-element (vāyodhātu) there?

176. Trong đó, thế nào là phong đại?

Vāyodhātudvayaṃ – atthi ajjhattikā, atthi bāhirā.

There are two air-elements (vāyodhātu): there is an internal one (ajjhattikā), and there is an external one (bāhirā).

Phong đại có hai loại – có nội tại, có bên ngoài.

Tattha katamā ajjhattikā vāyodhātu?

What is the internal air-element (ajjhattikā vāyodhātu) there?

Trong đó, thế nào là phong đại nội tại?

Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ vāyo vāyogataṃ thambhitattaṃ rūpassa ajjhattaṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – uddhaṅgamā vātā adhogamā vātā kucchisayā vātā koṭṭhāsayā^* vātā aṅgamaṅgānusārino vātā satthakavātā khurakavātā uppalakavātā assāso passāso iti vā, yaṃ vā panaññampi atthi ajjhattaṃ paccattaṃ vāyo vāyogataṃ thambhitattaṃ rūpassa ajjhattaṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘ajjhattikā vāyodhātu’.

Whatever internal, individual wind (vāyo), element of wind (vāyogata), rigidity (thambhitatta) of matter (rūpa) is internally appropriated, such as—upward-going winds, downward-going winds, winds in the abdomen, winds in the intestines, winds coursing through the limbs, knife-like winds, razor-like winds, lotus-petal-like winds, in-breathing and out-breathing; or whatever other internal, individual wind (vāyo), element of wind (vāyogata), rigidity (thambhitatta) of matter (rūpa) is internally appropriated—this is called the ‘internal air-element’ (ajjhattikā vāyodhātu).

Cái gì là gió nội tại, cá nhân, thuộc về gió, sự cứng chắc của sắc pháp, là đối tượng của sự chấp thủ nội tại, đó là: gió đi lên, gió đi xuống, gió trong bụng, gió trong ruột, gió lưu chuyển khắp các chi, gió cắt như dao, gió rạch như dao cạo, gió nhổ bật như hoa sen, hơi thở vào, hơi thở ra; hoặc bất cứ cái gì khác là gió nội tại, cá nhân, thuộc về gió, sự cứng chắc của sắc pháp, là đối tượng của sự chấp thủ nội tại – cái này được gọi là ‘nội phong đại’.

611

Tattha katamā bāhirā vāyodhātu?

What is the external air-element (bāhirā vāyodhātu) there?

Trong đó, thế nào là phong đại bên ngoài?

Yaṃ bāhiraṃ vāyo vāyogataṃ thambhitattaṃ rūpassa bahiddhā anupādinnaṃ, seyyathidaṃ – puratthimā vātā pacchimā vātā uttarā vātā dakkhiṇā vātā sarajā vātā arajā vātā sītā vātā uṇhā vātā parittā vātā adhimattā vātā kāḷavātā verambhavātā pakkhavātā supaṇṇavātā tālavaṇṭavātā vidhūpanavātā, yaṃ vā panaññampi atthi bāhiraṃ vāyo vāyogataṃ thambhitattaṃ rūpassa bahiddhā anupādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘bāhirā vāyodhātu’.

Whatever external wind (vāyo), element of wind (vāyogata), rigidity (thambhitatta) of matter (rūpa) is not internally appropriated, such as—east winds, west winds, north winds, south winds, dusty winds, dustless winds, cold winds, hot winds, gentle winds, strong winds, dark winds, tempestuous winds, wing-beating winds, Garuḍa winds, fan winds, winnowing winds; or whatever other external wind (vāyo), element of wind (vāyogata), rigidity (thambhitatta) of matter (rūpa) is not internally appropriated—this is called the ‘external air-element’ (bāhirā vāyodhātu).

Cái gì là gió bên ngoài, thuộc về gió, sự cứng chắc của sắc pháp, không phải là đối tượng của sự chấp thủ từ bên ngoài, đó là: gió đông, gió tây, gió bắc, gió nam, gió có bụi, gió không bụi, gió lạnh, gió nóng, gió nhẹ, gió mạnh, gió đen, gió bão, gió cánh, gió của chim Supaṇṇa, gió quạt lá cọ, gió quạt – hoặc bất cứ cái gì khác là gió bên ngoài, thuộc về gió, sự cứng chắc của sắc pháp, không phải là đối tượng của sự chấp thủ từ bên ngoài – cái này được gọi là ‘ngoại phong đại’.

Yā ca ajjhattikā vāyodhātu yā ca bāhirā vāyodhātu, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati ‘‘vāyodhātu’’.

The internal air-element (ajjhattikā vāyodhātu) and the external air-element (bāhirā vāyodhātu), gathering them together and summarizing them into one—this is called the ‘‘air-element’’ (vāyodhātu).

Phong đại nội tại và phong đại bên ngoài, tập hợp lại và tóm tắt lại thành một – cái này được gọi là ‘‘phong đại’’.

612

177. Tattha katamā ākāsadhātu?

177. What is the space-element (ākāsadhātu) there?

177. Trong đó, thế nào là không đại?

Ākāsadhātudvayaṃ – atthi ajjhattikā, atthi bāhirā.

There are two space-elements (ākāsadhātu): there is an internal one (ajjhattikā), and there is an external one (bāhirā).

Không đại có hai loại – có nội tại, có bên ngoài.

Tattha katamā ajjhattikā ākāsadhātu?

What is the internal space-element (ajjhattikā ākāsadhātu) there?

Trong đó, thế nào là không đại nội tại?

Yaṃ ajjhattaṃ paccattaṃ ākāso ākāsagataṃ aghaṃ aghagataṃ vivaro vivaragataṃ asamphuṭṭhaṃ maṃsalohitehi ajjhattaṃ upādinnaṃ, seyyathidaṃ – kaṇṇacchiddaṃ nāsacchiddaṃ mukhadvāraṃ, yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ ajjhoharati, yattha ca asitapītakhāyitasāyitaṃ santiṭṭhati, yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ adhobhāgaṃ nikkhamati, yaṃ vā panaññampi atthi ajjhattaṃ paccattaṃ ākāso ākāsagataṃ aghaṃ aghagataṃ vivaro vivaragataṃ asamphuṭṭhaṃ maṃsalohitehi ajjhattaṃ upādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘ajjhattikā ākāsadhātu’.

Whatever internal, individual space (ākāso), element of space (ākāsagata), empty (aghaṃ), element of emptiness (aghagata), aperture (vivaro), element of aperture (vivaragata) is uncontacted by flesh and blood, internally appropriated, such as—the ear-hole, the nostril-hole, the mouth-opening, that by which one swallows what is eaten, drunk, chewed, and savored, that where what is eaten, drunk, chewed, and savored remains, that by which what is eaten, drunk, chewed, and savored passes out downwards; or whatever other internal, individual space (ākāso), element of space (ākāsagata), empty (aghaṃ), element of emptiness (aghagata), aperture (vivaro), element of aperture (vivaragata) is uncontacted by flesh and blood, internally appropriated—this is called the ‘internal space-element’ (ajjhattikā ākāsadhātu).

Cái gì là không gian nội tại, cá nhân, thuộc về không gian, là trống rỗng, thuộc về trống rỗng, là khe hở, thuộc về khe hở, không bị thịt và máu chạm đến, là đối tượng của sự chấp thủ nội tại, đó là: lỗ tai, lỗ mũi, cửa miệng, cái mà qua đó thức ăn, đồ uống, đồ nhai, đồ nếm được nuốt vào, cái mà thức ăn, đồ uống, đồ nhai, đồ nếm được chứa đựng, cái mà qua đó thức ăn, đồ uống, đồ nhai, đồ nếm được thải ra ở phần dưới; hoặc bất cứ cái gì khác là không gian nội tại, cá nhân, thuộc về không gian, là trống rỗng, thuộc về trống rỗng, là khe hở, thuộc về khe hở, không bị thịt và máu chạm đến, là đối tượng của sự chấp thủ nội tại – cái này được gọi là ‘nội không đại’.

613

Tattha katamā bāhirā ākāsadhātu?

What is the external space-element (bāhirā ākāsadhātu) there?

Trong đó, thế nào là không đại bên ngoài?

Yaṃ bāhiraṃ ākāso ākāsagataṃ aghaṃ aghagataṃ vivaro vivaragataṃ asamphuṭṭhaṃ catūhi mahābhūtehi bahiddhā anupādinnaṃ – ayaṃ vuccati ‘bāhirā ākāsadhātu’.

Whatever external space (ākāso), element of space (ākāsagata), empty (aghaṃ), element of emptiness (aghagata), aperture (vivaro), element of aperture (vivaragata) is uncontacted by the four great elements (catūhi mahābhūtehi), not internally appropriated—this is called the ‘external space-element’ (bāhirā ākāsadhātu).

Cái gì là không gian bên ngoài, thuộc về không gian, là trống rỗng, thuộc về trống rỗng, là khe hở, thuộc về khe hở, không bị bốn đại chủng chạm đến, không phải là đối tượng của sự chấp thủ từ bên ngoài – cái này được gọi là ‘ngoại không đại’.

Yā ca ajjhattikā ākāsadhātu yā ca bāhirā ākāsadhātu, tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā – ayaṃ vuccati ‘‘ākāsadhātu’’.

The internal space-element (ajjhattikā ākāsadhātu) and the external space-element (bāhirā ākāsadhātu), gathering them together and summarizing them into one—this is called the ‘‘space-element’’ (ākāsadhātu).

Không đại nội tại và không đại bên ngoài, tập hợp lại và tóm tắt lại thành một – cái này được gọi là ‘‘không đại’’.

614

178. Tattha katamā viññāṇadhātu?

178. What is the consciousness-element (viññāṇadhātu) there?

178. Trong đó, thế nào là thức đại?

Cakkhuviññāṇadhātu, sotaviññāṇadhātu, ghānaviññāṇadhātu, jivhāviññāṇadhātu, kāyaviññāṇadhātu, manoviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘viññāṇadhātu’’.

Eye-consciousness-element (cakkhuviññāṇadhātu), ear-consciousness-element (sotaviññāṇadhātu), nose-consciousness-element (ghānaviññāṇadhātu), tongue-consciousness-element (jivhāviññāṇadhātu), body-consciousness-element (kāyaviññāṇadhātu), mind-consciousness-element (manoviññāṇadhātu)—this is called the ‘‘consciousness-element’’ (viññāṇadhātu).

Nhãn thức đại, nhĩ thức đại, tỷ thức đại, thiệt thức đại, thân thức đại, ý thức đại – cái này được gọi là ‘‘thức đại’’.

615

Imā cha dhātuyo.

These are the six elements.

Sáu đại này.

616

179. Aparāpi cha dhātuyo – sukhadhātu, dukkhadhātu, somanassadhātu, domanassadhātu, upekkhādhātu, avijjādhātu.

179. Another six elements: the happiness-element (sukhadhātu), the suffering-element (dukkhadhātu), the mental pleasure-element (somanassadhātu), the mental pain-element (domanassadhātu), the equanimity-element (upekkhādhātu), the ignorance-element (avijjādhātu).

179. Sáu đại khác nữa – lạc đại, khổ đại, hỷ đại, ưu đại, xả đại, vô minh đại.

617

180. Tattha katamā sukhadhātu?

180. What is the happiness-element (sukhadhātu) there?

180. Trong đó, thế nào là lạc đại?

Yaṃ kāyikaṃ sātaṃ kāyikaṃ sukhaṃ kāyasamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘sukhadhātu’’.

Whatever physical pleasantness, physical happiness, pleasant and happy feeling born of bodily contact, pleasant and happy sensation born of bodily contact—this is called the ‘‘happiness-element’’ (sukhadhātu).

Cái gì là sự dễ chịu về thân, sự an lạc về thân, sự cảm thọ dễ chịu an lạc do xúc chạm thân, sự cảm thọ dễ chịu an lạc do xúc chạm thân – cái này được gọi là ‘‘lạc đại’’.

618

Tattha katamā dukkhadhātu?

What is the suffering-element (dukkhadhātu) there?

Trong đó, thế nào là khổ đại?

Yaṃ kāyikaṃ asātaṃ kāyikaṃ dukkhaṃ kāyasamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā asātā dukkhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘dukkhadhātu’’.

Whatever physical unpleasantness, physical suffering, unpleasant and painful feeling born of bodily contact, unpleasant and painful sensation born of bodily contact—this is called the ‘‘suffering-element’’ (dukkhadhātu).

Cái gì là sự không dễ chịu về thân, sự đau khổ về thân, sự cảm thọ không dễ chịu đau khổ do xúc chạm thân, sự cảm thọ không dễ chịu đau khổ do xúc chạm thân – cái này được gọi là ‘‘khổ đại’’.

619

Tattha katamā somanassadhātu?

What is the mental pleasure-element (somanassadhātu) there?

Trong đó, thế nào là hỷ đại?

Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘somanassadhātu’’.

Whatever mental pleasantness, mental happiness, pleasant and happy feeling born of mental contact, pleasant and happy sensation born of mental contact—this is called the ‘‘mental pleasure-element’’ (somanassadhātu).

Cái gì là sự dễ chịu về tâm, sự an lạc về tâm, sự cảm thọ dễ chịu an lạc do xúc chạm tâm, sự cảm thọ dễ chịu an lạc do xúc chạm tâm – cái này được gọi là ‘‘hỷ đại’’.

620

Tattha katamā domanassadhātu?

What is the mental pain-element (domanassadhātu) there?

Trong đó, thế nào là ưu đại?

Yaṃ cetasikaṃ asātaṃ cetasikaṃ dukkhaṃ cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘domanassadhātu’’.

Whatever mental unpleasantness, mental suffering, unpleasant and painful feeling born of mental contact, unpleasant and painful sensation born of mental contact—this is called the ‘‘mental pain-element’’ (domanassadhātu).

Cái gì là sự không dễ chịu về tâm, sự đau khổ về tâm, sự cảm thọ không dễ chịu đau khổ do xúc chạm tâm, sự cảm thọ không dễ chịu đau khổ do xúc chạm tâm – cái này được gọi là ‘‘ưu đại’’.

621

Tattha katamā upekkhādhātu?

What is the equanimity-element (upekkhādhātu) there?

Trong đó, thế nào là xả đại?

Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘upekkhādhātu’’.

Whatever mental neither pleasant nor unpleasant feeling, feeling of neither pain nor pleasure born of mental contact, sensation of neither pain nor pleasure born of mental contact—this is called the ‘‘equanimity-element’’ (upekkhādhātu).

Cái gì là sự không dễ chịu cũng không không dễ chịu về tâm, sự cảm thọ không khổ không lạc do xúc chạm tâm, sự cảm thọ không khổ không lạc do xúc chạm tâm – cái này được gọi là ‘‘xả đại’’.

622

Tattha katamā avijjādhātu?

What is the ignorance-element (avijjādhātu) there?

Trong đó, thế nào là vô minh đại?

Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ anabhisamayo ananubodho asambodho appaṭivedho asaṅgāhaṇā apariyogāhaṇā asamapekkhanā apaccavekkhaṇā apaccakkhakammaṃ dummejjhaṃ bālyaṃ asampajaññaṃ moho pamoho sammoho avijjā avijjogho avijjāyogo avijjānusayo avijjāpariyuṭṭhānaṃ avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjādhātu’’.

Whatever unknowing, not seeing, non-comprehension, non-understanding, non-awakening, non-penetration, non-grasping, non-pervasion, non-reflection, non-reviewing, not direct experience, dullness, foolishness, non-discernment, delusion, infatuation, confusion, ignorance (avijjā), flood of ignorance (avijjogho), yoke of ignorance (avijjāyogo), latent ignorance (avijjānusayo), obsession with ignorance (avijjāpariyuṭṭhānaṃ), chain of ignorance (avijjālaṅgī), delusion (moho), unwholesome root (akusalamūlaṃ)—this is called the ‘‘ignorance-element’’ (avijjādhātu).

Cái gì là không biết, không thấy, không thấu hiểu, không giác ngộ, không tỉnh thức, không thâm nhập, không bao gồm, không thấu triệt, không quán sát, không phản quán, không chứng nghiệm trực tiếp, sự ngu dốt, sự si mê, sự không tỉnh táo, sự lầm lạc, sự mê muội, sự vô minh, dòng lũ vô minh, trói buộc vô minh, tùy miên vô minh, sự vây hãm của vô minh, sự trói buộc của vô minh, căn bất thiện là si mê – cái này được gọi là ‘‘vô minh đại’’.

623

Imā cha dhātuyo.

These are the six elements.

Sáu đại này.

624

181. Aparāpi cha dhātuyo – kāmadhātu, byāpādadhātu, vihiṃsādhātu, nekkhammadhātu, abyāpādadhātu, avihiṃsādhātu.

181. Another six elements: the sensual-desire-element (kāmadhātu), the ill-will-element (byāpādadhātu), the cruelty-element (vihiṃsādhātu), the renunciation-element (nekkhammadhātu), the non-ill-will-element (abyāpādadhātu), the non-cruelty-element (avihiṃsādhātu).

181. Sáu đại khác nữa – dục giới đại, sân giới đại, hại giới đại, ly dục giới đại, vô sân giới đại, vô hại giới đại.

625

182. Tattha katamā kāmadhātu?

182. What is the sensual-desire-element (kāmadhātu) there?

182. Trong đó, thế nào là dục giới đại?

Kāmapaṭisaṃyutto takko vitakko saṅkappo appanā byappanā cetaso abhiniropanā micchāsaṅkappo – ayaṃ vuccati kāmadhātu.

Whatever thought, initial application, intention, establishing, determining, mental fixation associated with sensual desire, wrong intention—this is called the kāmadhātu.

Tư duy, tầm, ý hướng, sự chuyên chú, sự áp đặt, sự đặt tâm vào đối tượng liên quan đến dục, tà tư duy – cái này được gọi là dục giới đại.

Heṭṭhato avīcinirayaṃ pariyantaṃ karitvā uparito paranimmitavasavattī deve anto karitvā yaṃ etasmiṃ antare etthāvacarā ettha pariyāpannā khandhadhātuāyatanā rūpā^* vedanā saññā saṅkhārā viññāṇaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kāmadhātu’’.

From the Avīci hell below as the boundary, and including the devas of the realm of those who control others' creations above, whatever aggregates, elements, and sense bases, namely forms, feelings, perceptions, mental formations, and consciousness, are contained within this interval, within this sphere—this is called the ‘‘sensual-desire-element’’ (kāmadhātu).

Bắt đầu từ địa ngục Vô Gián ở dưới, cho đến chư thiên Paranimmitavasavattī ở trên, bất cứ uẩn, giới, xứ, sắc, thọ, tưởng, hành, thức nào nằm trong khoảng đó, thuộc về phạm vi đó – cái này được gọi là ‘‘dục giới đại’’.

626

Tattha katamā byāpādadhātu?

What is the ill-will-element (byāpādadhātu) there?

Trong đó, thế nào là sân giới đại?

Byāpādapaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… micchāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘byāpādadhātu’’.

Whatever thought, initial application… associated with ill-will, wrong intention—this is called the ‘‘ill-will-element’’ (byāpādadhātu).

Tư duy, tầm… (tương tự như trên)… tà tư duy liên quan đến sân – cái này được gọi là ‘‘sân giới đại’’.

Dasasu vā āghātavatthūsu cittassa āghāto paṭighāto paṭighaṃ paṭivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byāpatti manopadoso kodho kujjhanā kujjhitattaṃ doso dussanā dussitattaṃ byāpatti byāpajjanā virodho paṭivirodho caṇḍikkaṃ asuropo anattamanatā cittassa – ayaṃ vuccati ‘‘byāpādadhātu’’.

Malice, resentment, antagonism, opposition, anger, strong anger, intense anger, hatred, aversion, intense aversion, mental affliction, mental defilement, wrath, being angry, the state of being angry, hatred, being hateful, the state of being hateful, affliction, causing affliction, hostility, strong hostility, fierceness, ill-humor, dissatisfaction of mind in the ten grounds for malice—this is called the “element of ill-will (byāpādadhātu).”

Sự thù hận, sự đối kháng, sự phản kháng, sự chống đối, sự giận dữ, sự phẫn nộ, sự cực kỳ phẫn nộ, sự sân hận, sự ác độc, sự cực kỳ ác độc trong tâm, sự hủy hoại tâm, sự ô nhiễm tâm, sự tức giận, sự giận dữ, trạng thái giận dữ, sự sân hận, sự làm hại, trạng thái làm hại, sự hủy hoại, sự làm hại, sự chống đối, sự phản đối, sự hung bạo, sự không hài lòng, sự bất mãn của tâm trong mười căn bản thù hận – đây được gọi là “sân hận giới” (byāpādadhātu).

627

Tattha katamā vihiṃsādhātu?

Therein, what is the element of harmfulness (vihiṃsādhātu)?

Trong đó, thế nào là “hại giới” (vihiṃsādhātu)?

Vihiṃsāpaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… micchāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘vihiṃsādhātu’’.

Thought, initial thought, ...pe... wrong intention connected with harmfulness—this is called the “element of harmfulness.”

Sự suy tư, tầm (vitakka) liên quan đến sự làm hại…pe… tà tư duy (micchāsaṅkappa) – đây được gọi là “hại giới” (vihiṃsādhātu).

Idhekacco pāṇinā vā leḍḍunā vā daṇḍena vā satthena vā rajjuyā vā aññataraññatarena satte viheṭheti, yā evarūpā heṭhanā viheṭhanā hiṃsanā vihiṃsanā rosanā virosanā parūpaghāto – ayaṃ vuccati ‘‘vihiṃsādhātu’’.

In this world, a certain person harms beings with a fist, or a clod, or a stick, or a weapon, or a rope, or any other means; that such hurting, harming, injury, infliction of injury, annoyance, severe annoyance, or attack upon others—this is called the “element of harmfulness.”

Ở đây, một số người làm hại chúng sinh bằng tay, bằng cục đất, bằng gậy, bằng dao, bằng dây thừng, hoặc bằng bất cứ thứ gì khác. Sự làm hại, sự gây tổn thương, sự tổn hại, sự gây tổn hại, sự chọc tức, sự chọc tức dữ dội, sự làm hại người khác – đây được gọi là “hại giới” (vihiṃsādhātu).

628

Tattha katamā nekkhammadhātu?

Therein, what is the element of renunciation (nekkhammadhātu)?

Trong đó, thế nào là “xuất ly giới” (nekkhammadhātu)?

Nekkhammapaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… sammāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘nekkhammadhātu’’.

Thought, initial thought, ...pe... right intention connected with renunciation—this is called the “element of renunciation.”

Sự suy tư, tầm (vitakka) liên quan đến sự xuất ly…pe… chánh tư duy (sammāsaṅkappa) – đây được gọi là “xuất ly giới” (nekkhammadhātu).

Sabbepi kusalā dhammā ‘‘nekkhammadhātu’’.

All wholesome phenomena are the “element of renunciation.”

Tất cả các pháp thiện đều là “xuất ly giới” (nekkhammadhātu).

629

Tattha katamā abyāpādadhātu?

Therein, what is the element of non-ill-will (abyāpādadhātu)?

Trong đó, thế nào là “vô sân giới” (abyāpādadhātu)?

Abyāpādapaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… sammāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘abyāpādadhātu’’.

Thought, initial thought, ...pe... right intention connected with non-ill-will—this is called the “element of non-ill-will.”

Sự suy tư, tầm (vitakka) liên quan đến sự vô sân…pe… chánh tư duy (sammāsaṅkappa) – đây được gọi là “vô sân giới” (abyāpādadhātu).

Yā sattesu metti mettāyanā mettāyitattaṃ mettācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘abyāpādadhātu’’.

That friendliness towards beings, acting with friendliness, the state of having acted with friendliness, the liberation of mind through friendliness (mettācetovimutti)—this is called the “element of non-ill-will.”

Tình thương (metti), sự thực hành tình thương (mettāyanā), trạng thái thực hành tình thương (mettāyitattaṃ), sự giải thoát tâm từ (mettācetovimutti) đối với chúng sinh – đây được gọi là “vô sân giới” (abyāpādadhātu).

630

Tattha katamā avihiṃsādhātu?

Therein, what is the element of non-harmfulness (avihiṃsādhātu)?

Trong đó, thế nào là “vô hại giới” (avihiṃsādhātu)?

Avihiṃsāpaṭisaṃyutto takko vitakko saṅkappo appanā byappanā cetaso abhiniropanā sammāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘avihiṃsādhātu’’.

Thought, initial thought, intention, application, full application, setting the mind to, right intention connected with non-harmfulness—this is called the “element of non-harmfulness.”

Sự suy tư, tầm (vitakka), ý định (saṅkappa), sự áp đặt (appanā), sự thiết lập (byappanā), sự hướng tâm (cetaso abhiniropanā), chánh tư duy (sammāsaṅkappa) liên quan đến sự vô hại – đây được gọi là “vô hại giới” (avihiṃsādhātu).

Yā sattesu karuṇā karuṇāyanā karuṇāyitattaṃ karuṇācetovimutti – ayaṃ vuccati ‘‘avihiṃsādhātu’’.

That compassion towards beings, acting with compassion, the state of having acted with compassion, the liberation of mind through compassion (karuṇācetovimutti)—this is called the “element of non-harmfulness.”

Lòng bi mẫn (karuṇā), sự thực hành bi mẫn (karuṇāyanā), trạng thái thực hành bi mẫn (karuṇāyitattaṃ), sự giải thoát tâm bi (karuṇācetovimutti) đối với chúng sinh – đây được gọi là “vô hại giới” (avihiṃsādhātu).

631

Imā cha dhātuyo.

These are the six elements.

Sáu giới này.

632

Iti imāni tīṇi chakkāni tadekajjhaṃ abhisaññūhitvā abhisaṅkhipitvā aṭṭhārasa dhātuyo honti.

Thus, these three sets of six, combined and condensed, become eighteen elements.

Như vậy, ba nhóm sáu này, khi được tập hợp và tóm tắt lại, trở thành mười tám giới.

633

Suttantabhājanīyaṃ.

Suttanta Exposition concluded.

Phần phân tích theo kinh tạng.

634

2. Abhidhammabhājanīyaṃ

2. Abhidhamma Exposition

2. Phần phân tích theo A-tì-đàm

635

183. Aṭṭhārasa dhātuyo – cakkhudhātu, rūpadhātu, cakkhuviññāṇadhātu, sotadhātu, saddadhātu, sotaviññāṇadhātu, ghānadhātu, gandhadhātu, ghānaviññāṇadhātu, jivhādhātu, rasadhātu, jivhāviññāṇadhātu, kāyadhātu, phoṭṭhabbadhātu, kāyaviññāṇadhātu, manodhātu, dhammadhātu, manoviññāṇadhātu.

183. The eighteen elements are: the eye element, the visible-form element, the eye-consciousness element, the ear element, the sound element, the ear-consciousness element, the nose element, the smell element, the nose-consciousness element, the tongue element, the taste element, the tongue-consciousness element, the body element, the tactile element, the body-consciousness element, the mind element, the phenomena element, the mind-consciousness element.

183. Mười tám giới là: nhãn giới (cakkhudhātu), sắc giới (rūpadhātu), nhãn thức giới (cakkhuviññāṇadhātu), nhĩ giới (sotadhātu), thanh giới (saddadhātu), nhĩ thức giới (sotaviññāṇadhātu), tỷ giới (ghānadhātu), hương giới (gandhadhātu), tỷ thức giới (ghānaviññāṇadhātu), thiệt giới (jivhādhātu), vị giới (rasadhātu), thiệt thức giới (jivhāviññāṇadhātu), thân giới (kāyadhātu), xúc giới (phoṭṭhabbadhātu), thân thức giới (kāyaviññāṇadhātu), ý giới (manodhātu), pháp giới (dhammadhātu), ý thức giới (manoviññāṇadhātu).

636

184. Tattha katamā cakkhudhātu?

184. Therein, what is the eye element?

184. Trong đó, thế nào là “nhãn giới” (cakkhudhātu)?

Yaṃ cakkhu catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo…pe… suñño gāmopeso – ayaṃ vuccati ‘‘cakkhudhātu’’.

That sensitive eye, which is dependent on the four great elements...pe... an empty village is likewise mentioned—this is called the “eye element.”

Cái nhãn căn (cakkhu) là tịnh sắc (pasāda) được tạo thành từ bốn đại chủng…pe… nó trống rỗng như một ngôi làng – đây được gọi là “nhãn giới” (cakkhudhātu).

637

Tattha katamā rūpadhātu?

Therein, what is the visible-form element?

Trong đó, thế nào là “sắc giới” (rūpadhātu)?

Yaṃ rūpaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya vaṇṇanibhā…pe… rūpadhātupesā – ayaṃ vuccati ‘‘rūpadhātu’’.

That visible form, which is dependent on the four great elements, color and appearance...pe... likewise the visible-form element—this is called the “visible-form element.”

Cái sắc (rūpa) là màu sắc (vaṇṇanibhā) được tạo thành từ bốn đại chủng…pe… nó là sắc giới – đây được gọi là “sắc giới” (rūpadhātu).

638

Tattha katamā cakkhuviññāṇadhātu?

Therein, what is the eye-consciousness element?

Trong đó, thế nào là “nhãn thức giới” (cakkhuviññāṇadhātu)?

Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjācakkhuviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘cakkhuviññāṇadhātu’’.

When dependent on the eye and visible forms, there arises mind, mentality, consciousness, heart, lucidity, mind, mind-base, mind-faculty, consciousness, the aggregate of consciousness, the eye-consciousness element pertaining thereto—this is called the “eye-consciousness element.”

Tâm (citta), ý (mano), ý thức (mānasa), trái tim (hadaya), tâm thanh tịnh (paṇḍara), ý (mano), ý xứ (manāyatana), ý quyền (manindriya), thức (viññāṇa), uẩn thức (viññāṇakkhandha), nhãn thức giới tương ứng (tajjācakkhuviññāṇadhātu) phát sinh do duyên nhãn căn và sắc – đây được gọi là “nhãn thức giới” (cakkhuviññāṇadhātu).

639

Tattha katamā sotadhātu?

Therein, what is the ear element?

Trong đó, thế nào là “nhĩ giới” (sotadhātu)?

Yaṃ sotaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo…pe… suñño gāmopeso – ayaṃ vuccati ‘‘sotadhātu’’.

That sensitive ear, which is dependent on the four great elements...pe... an empty village is likewise mentioned—this is called the “ear element.”

Cái nhĩ căn (sota) là tịnh sắc (pasāda) được tạo thành từ bốn đại chủng…pe… nó trống rỗng như một ngôi làng – đây được gọi là “nhĩ giới” (sotadhātu).

640

Tattha katamā saddadhātu?

Therein, what is the sound element?

Trong đó, thế nào là “thanh giới” (saddadhātu)?

Yo saddo catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya anidassano sappaṭigho…pe… saddadhātupesā – ayaṃ vuccati ‘‘saddadhātu’’.

That sound, which is dependent on the four great elements, invisible and with impact...pe... likewise the sound element—this is called the “sound element.”

Cái thanh (sadda) không thể thấy (anidassana), có sự va chạm (sappaṭigha) được tạo thành từ bốn đại chủng…pe… nó là thanh giới – đây được gọi là “thanh giới” (saddadhātu).

641

Tattha katamā sotaviññāṇadhātu?

Therein, what is the ear-consciousness element?

Trong đó, thế nào là “nhĩ thức giới” (sotaviññāṇadhātu)?

Sotañca paṭicca sadde ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāsotaviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘sotaviññāṇadhātu’’.

When dependent on the ear and sounds, there arises mind, mentality, consciousness, heart, lucidity, mind, mind-base, mind-faculty, consciousness, the aggregate of consciousness, the ear-consciousness element pertaining thereto—this is called the “ear-consciousness element.”

Tâm (citta), ý (mano), ý thức (mānasa), trái tim (hadaya), tâm thanh tịnh (paṇḍara), ý (mano), ý xứ (manāyatana), ý quyền (manindriya), thức (viññāṇa), uẩn thức (viññāṇakkhandha), nhĩ thức giới tương ứng (tajjāsotaviññāṇadhātu) phát sinh do duyên nhĩ căn và thanh – đây được gọi là “nhĩ thức giới” (sotaviññāṇadhātu).

642

Tattha katamā ghānadhātu?

Therein, what is the nose element?

Trong đó, thế nào là “tỷ giới” (ghānadhātu)?

Yaṃ ghānaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo…pe… suñño gāmopeso – ayaṃ vuccati ‘‘ghānadhātu’’.

That sensitive nose, which is dependent on the four great elements...pe... an empty village is likewise mentioned—this is called the “nose element.”

Cái tỷ căn (ghāna) là tịnh sắc (pasāda) được tạo thành từ bốn đại chủng…pe… nó trống rỗng như một ngôi làng – đây được gọi là “tỷ giới” (ghānadhātu).

643

Tattha katamā gandhadhātu?

Therein, what is the smell element?

Trong đó, thế nào là “hương giới” (gandhadhātu)?

Yo gandho catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya anidassano sappaṭigho…pe… gandhadhātupesā – ayaṃ vuccati ‘‘gandhadhātu’’.

That smell, which is dependent on the four great elements, invisible and with impact...pe... likewise the smell element—this is called the “smell element.”

Cái hương (gandha) không thể thấy (anidassana), có sự va chạm (sappaṭigha) được tạo thành từ bốn đại chủng…pe… nó là hương giới – đây được gọi là “hương giới” (gandhadhātu).

644

Tattha katamā ghānaviññāṇadhātu?

Therein, what is the nose-consciousness element?

Trong đó, thế nào là “tỷ thức giới” (ghānaviññāṇadhātu)?

Ghānañca paṭicca gandhe ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāghānaviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘ghānaviññāṇadhātu’’.

When dependent on the nose and smells, there arises mind, mentality, consciousness, heart, lucidity, mind, mind-base, mind-faculty, consciousness, the aggregate of consciousness, the nose-consciousness element pertaining thereto—this is called the “nose-consciousness element.”

Tâm (citta), ý (mano), ý thức (mānasa), trái tim (hadaya), tâm thanh tịnh (paṇḍara), ý (mano), ý xứ (manāyatana), ý quyền (manindriya), thức (viññāṇa), uẩn thức (viññāṇakkhandha), tỷ thức giới tương ứng (tajjāghānaviññāṇadhātu) phát sinh do duyên tỷ căn và hương – đây được gọi là “tỷ thức giới” (ghānaviññāṇadhātu).

645

Tattha katamā jivhādhātu?

Therein, what is the tongue element?

Trong đó, thế nào là “thiệt giới” (jivhādhātu)?

Yā jivhā catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo…pe… suñño gāmopeso – ayaṃ vuccati ‘‘jivhādhātu’’.

That sensitive tongue, which is dependent on the four great elements...pe... an empty village is likewise mentioned—this is called the “tongue element.”

Cái thiệt căn (jivhā) là tịnh sắc (pasāda) được tạo thành từ bốn đại chủng…pe… nó trống rỗng như một ngôi làng – đây được gọi là “thiệt giới” (jivhādhātu).

646

Tattha katamā rasadhātu?

Therein, what is the taste element?

Trong đó, thế nào là “vị giới” (rasadhātu)?

Yo raso catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya anidassano sappaṭigho…pe… rasadhātupesā – ayaṃ vuccati ‘‘rasadhātu’’.

That taste, which is dependent on the four great elements, invisible and with impact...pe... likewise the taste element—this is called the “taste element.”

Cái vị (rasa) không thể thấy (anidassana), có sự va chạm (sappaṭigha) được tạo thành từ bốn đại chủng…pe… nó là vị giới – đây được gọi là “vị giới” (rasadhātu).

647

Tattha katamā jivhāviññāṇadhātu?

Therein, what is the tongue-consciousness element?

Trong đó, thế nào là “thiệt thức giới” (jivhāviññāṇadhātu)?

Jivhañca paṭicca rase ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjājivhāviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘jivhāviññāṇadhātu’’.

When dependent on the tongue and tastes, there arises mind, mentality, consciousness, heart, lucidity, mind, mind-base, mind-faculty, consciousness, the aggregate of consciousness, the tongue-consciousness element pertaining thereto—this is called the “tongue-consciousness element.”

Tâm (citta), ý (mano), ý thức (mānasa), trái tim (hadaya), tâm thanh tịnh (paṇḍara), ý (mano), ý xứ (manāyatana), ý quyền (manindriya), thức (viññāṇa), uẩn thức (viññāṇakkhandha), thiệt thức giới tương ứng (tajjājivhāviññāṇadhātu) phát sinh do duyên thiệt căn và vị – đây được gọi là “thiệt thức giới” (jivhāviññāṇadhātu).

648

Tattha katamā kāyadhātu?

Therein, what is the body element?

Trong đó, thế nào là “thân giới” (kāyadhātu)?

Yo kāyo catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo…pe… suñño gāmopeso – ayaṃ vuccati ‘‘kāyadhātu’’.

That sensitive body, which is dependent on the four great elements...pe... an empty village is likewise mentioned—this is called the “body element.”

Cái thân căn (kāya) là tịnh sắc (pasāda) được tạo thành từ bốn đại chủng…pe… nó trống rỗng như một ngôi làng – đây được gọi là “thân giới” (kāyadhātu).

649

Tattha katamā phoṭṭhabbadhātu?

Therein, what is the tactile element?

Trong đó, thế nào là “xúc giới” (phoṭṭhabbadhātu)?

Pathavīdhātu…pe… phoṭṭhabbadhātupesā – ayaṃ vuccati ‘‘phoṭṭhabbadhātu’’.

The earth element...pe... likewise the tactile element—this is called the “tactile element.”

Địa giới (pathavīdhātu)…pe… nó là xúc giới – đây được gọi là “xúc giới” (phoṭṭhabbadhātu).

650

Tattha katamā kāyaviññāṇadhātu?

Therein, what is the body-consciousness element?

Trong đó, thế nào là “thân thức giới” (kāyaviññāṇadhātu)?

Kāyañca paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjākāyaviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘kāyaviññāṇadhātu’’.

When dependent on the body and tactiles, there arises mind, mentality, consciousness, heart, lucidity, mind, mind-base, mind-faculty, consciousness, the aggregate of consciousness, the body-consciousness element pertaining thereto—this is called the “body-consciousness element.”

Tâm (citta), ý (mano), ý thức (mānasa), trái tim (hadaya), tâm thanh tịnh (paṇḍara), ý (mano), ý xứ (manāyatana), ý quyền (manindriya), thức (viññāṇa), uẩn thức (viññāṇakkhandha), thân thức giới tương ứng (tajjākāyaviññāṇadhātu) phát sinh do duyên thân căn và xúc – đây được gọi là “thân thức giới” (kāyaviññāṇadhātu).

651

Tattha katamā manodhātu?

Therein, what is the mind element?

Trong đó, thế nào là “ý giới” (manodhātu)?

Cakkhuviññāṇadhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanodhātu; sotaviññāṇadhātuyā…pe… ghānaviññāṇadhātuyā…pe… jivhāviññāṇadhātuyā…pe… kāyaviññāṇadhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanodhātu sabbadhammesu vā pana paṭhamasamannāhāro uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanodhātu – ayaṃ vuccati ‘‘manodhātu’’.

When the eye-consciousness element has arisen and ceased, immediately thereafter there arises mind, mentality, consciousness, heart, lucidity, mind, mind-base, mind-faculty, consciousness, the aggregate of consciousness, the mind element pertaining thereto; when the ear-consciousness element...pe... when the nose-consciousness element...pe... when the tongue-consciousness element...pe... when the body-consciousness element has arisen and ceased, immediately thereafter there arises mind, mentality, consciousness, heart, lucidity, mind, mind-base, mind-faculty, consciousness, the aggregate of consciousness, the mind element pertaining thereto; or, first engagement with all phenomena arises as mind, mentality, consciousness, heart, lucidity, mind, mind-base, mind-faculty, consciousness, the aggregate of consciousness, the mind element pertaining thereto—this is called the “mind element.”

Tâm (citta), ý (mano), ý thức (mānasa), trái tim (hadaya), tâm thanh tịnh (paṇḍara), ý (mano), ý xứ (manāyatana), ý quyền (manindriya), thức (viññāṇa), uẩn thức (viññāṇakkhandha), ý giới tương ứng (tajjāmanodhātu) phát sinh ngay sau khi nhãn thức giới đã sinh rồi diệt;…pe… sau nhĩ thức giới…pe… sau tỷ thức giới…pe… sau thiệt thức giới…pe… sau thân thức giới đã sinh rồi diệt, tâm (citta), ý (mano), ý thức (mānasa), trái tim (hadaya), tâm thanh tịnh (paṇḍara), ý (mano), ý xứ (manāyatana), ý quyền (manindriya), thức (viññāṇa), uẩn thức (viññāṇakkhandha), ý giới tương ứng (tajjāmanodhātu) phát sinh; hoặc tâm (citta), ý (mano), ý thức (mānasa), trái tim (hadaya), tâm thanh tịnh (paṇḍara), ý (mano), ý xứ (manāyatana), ý quyền (manindriya), thức (viññāṇa), uẩn thức (viññāṇakkhandha), ý giới tương ứng (tajjāmanodhātu) phát sinh như sự chú ý đầu tiên đối với tất cả các pháp – đây được gọi là “ý giới” (manodhātu).

652

Tattha katamā dhammadhātu?

Therein, what is the phenomena element?

Trong đó, thế nào là “pháp giới” (dhammadhātu)?

Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, yañca rūpaṃ anidassanaappaṭighaṃ dhammāyatanapariyāpannaṃ, asaṅkhatā ca dhātu.

The aggregate of feeling, the aggregate of perception, the aggregate of volitional formations, and that invisible and impact-free material form included in the phenomenon-base, and also the unconditioned element.

Thọ uẩn (vedanākkhandha), tưởng uẩn (saññākkhandha), hành uẩn (saṅkhārakkhandha), và cái sắc (rūpa) không thể thấy (anidassana), không có sự va chạm (appaṭigha) nằm trong pháp xứ (dhammāyatana), và giới vô vi (asaṅkhatā dhātu).

653

Tattha katamo vedanākkhandho?

Therein, what is the aggregate of feeling?

Trong đó, thế nào là “thọ uẩn” (vedanākkhandha)?

Ekavidhena vedanākkhandho – phassasampayutto.

The aggregate of feeling is of one kind—associated with contact.

Thọ uẩn có một loại – tương ưng với xúc (phassasampayutta).

Duvidhena vedanākkhandho – atthi sahetuko, atthi ahetuko.

The aggregate of feeling is of two kinds—there is that which has causes, and there is that which is without causes.

Thọ uẩn có hai loại – có cái có nhân, có cái vô nhân.

Tividhena vedanākkhandho – atthi kusalo, atthi akusalo, atthi abyākato…pe… evaṃ dasavidhena vedanākkhandho…pe… evaṃ bahuvidhena vedanākkhandho.

The aggregate of feeling is threefold: there is wholesome, there is unwholesome, there is indeterminate…pe… in this way, the aggregate of feeling is tenfold…pe… in this way, the aggregate of feeling is manifold.

Uẩn thọ có ba loại – có thiện, có bất thiện, có vô ký…pe… Như vậy, uẩn thọ có mười loại…pe… Như vậy, uẩn thọ có nhiều loại.

Ayaṃ vuccati ‘‘vedanākkhandho’’.

This is called the "aggregate of feeling."

Đây được gọi là “uẩn thọ”.

654

Tattha katamo saññākkhandho?

Among these, what is the aggregate of perception?

Trong đó, thế nào là uẩn tưởng?

Ekavidhena saññākkhandho – phassasampayutto.

The aggregate of perception is singlefold: associated with contact.

Uẩn tưởng có một loại – tương ưng với xúc.

Duvidhena saññākkhandho – atthi sahetuko, atthi ahetuko.

The aggregate of perception is twofold: there is with roots, there is without roots.

Uẩn tưởng có hai loại – có hữu nhân, có vô nhân.

Tividhena saññākkhandho – atthi kusalo, atthi akusalo, atthi abyākato…pe… evaṃ dasavidhena saññākkhandho…pe… evaṃ bahuvidhena saññākkhandho.

The aggregate of perception is threefold: there is wholesome, there is unwholesome, there is indeterminate…pe… in this way, the aggregate of perception is tenfold…pe… in this way, the aggregate of perception is manifold.

Uẩn tưởng có ba loại – có thiện, có bất thiện, có vô ký…pe… Như vậy, uẩn tưởng có mười loại…pe… Như vậy, uẩn tưởng có nhiều loại.

Ayaṃ vuccati ‘‘saññākkhandho’’.

This is called the "aggregate of perception."

Đây được gọi là “uẩn tưởng”.

655

Tattha katamo saṅkhārakkhandho?

Among these, what is the aggregate of formations?

Trong đó, thế nào là uẩn hành?

Ekavidhena saṅkhārakkhandho – cittasampayutto.

The aggregate of formations is singlefold: associated with consciousness.

Uẩn hành có một loại – tương ưng với tâm.

Duvidhena saṅkhārakkhandho – atthi hetu, atthi ahetu.

The aggregate of formations is twofold: there are roots, there are no roots.

Uẩn hành có hai loại – có nhân, có vô nhân.

Tividhena saṅkhārakkhandho – atthi kusalo, atthi akusalo, atthi abyākato…pe… evaṃ dasavidhena saṅkhārakkhandho…pe… evaṃ bahuvidhena saṅkhārakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārakkhandho’’.

The aggregate of formations is threefold: there is wholesome, there is unwholesome, there is indeterminate…pe… in this way, the aggregate of formations is tenfold…pe… in this way, the aggregate of formations is manifold. This is called the "aggregate of formations."

Uẩn hành có ba loại – có thiện, có bất thiện, có vô ký…pe… Như vậy, uẩn hành có mười loại…pe… Như vậy, uẩn hành có nhiều loại – đây được gọi là “uẩn hành”.

656

Tattha katamaṃ rūpaṃ anidassanaappaṭighaṃ dhammāyatanapariyāpannaṃ?

Among these, what is matter (rūpa) that is non-manifest (anidassana), without impact (appaṭigha), and included in the Dhammāyatana?

Trong đó, sắc nào là không hiển lộ, không đối ngại, thuộc về pháp xứ?

Itthindriyaṃ…pe… kabaḷīkāro āhāro – idaṃ vuccati rūpaṃ ‘‘anidassanaappaṭighaṃ dhammāyatanapariyāpannaṃ’’.

The faculty of femininity…pe… edible food (kabaḷīkāro āhāro) — this is called matter that is "non-manifest, without impact, and included in the Dhammāyatana."

Căn nữ…pe… vật thực đoàn thực – đây được gọi là sắc “không hiển lộ, không đối ngại, thuộc về pháp xứ”.

657

Tattha katamā asaṅkhatā dhātu?

Among these, what is the unconditioned element (asaṅkhatā dhātu)?

Trong đó, giới vô vi nào?

Rāgakkhayo, dosakkhayo, mohakkhayo – ayaṃ vuccati ‘‘asaṅkhatā dhātu’’.

The destruction of lust, the destruction of hatred, the destruction of delusion — this is called the "unconditioned element."

Sự diệt tận của tham, sự diệt tận của sân, sự diệt tận của si – đây được gọi là “giới vô vi”.

Ayaṃ vuccati ‘‘dhammadhātu’’.

This is called the "Dhamma-element (dhammadhātu)."

Đây được gọi là “pháp giới”.

658

Tattha katamā manoviññāṇadhātu?

Among these, what is the mind-consciousness element (manoviññāṇadhātu)?

Trong đó, thế nào là ý thức giới?

Cakkhuviññāṇadhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati manodhātu, manodhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu; sotaviññāṇadhātuyā…pe… ghānaviññāṇadhātuyā …pe… jivhāviññāṇadhātuyā…pe… kāyaviññāṇadhātuyā uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati manodhātu, manodhātuyāpi uppajjitvā niruddhasamanantarā uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu manañca paṭicca dhamme ca uppajjati cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanoviññāṇadhātu – ayaṃ vuccati ‘‘manoviññāṇadhātu’’.

Immediately after the eye-consciousness element has arisen and ceased, the mind-element arises; immediately after the mind-element has arisen and ceased, there arises citta, mano, mānasa…pe… that mind-consciousness element. Immediately after the ear-consciousness element…pe… the nose-consciousness element…pe… the tongue-consciousness element…pe… the body-consciousness element has arisen and ceased, the mind-element arises; and immediately after the mind-element has arisen and ceased, there arises citta, mano, mānasa…pe… that mind-consciousness element, conditioned by the mind and by phenomena, there arises citta, mano, mānasa, hadaya, paṇḍara, mano, manāyatana, manindriya, viññāṇa, viññāṇakkhandha, that mind-consciousness element. This is called the "mind-consciousness element."

Sau khi nhãn thức giới sinh khởi rồi diệt đi, ý giới sinh khởi; sau khi ý giới sinh khởi rồi diệt đi, tâm, ý, ý thức…pe… ý thức giới tương ứng sinh khởi; sau khi nhĩ thức giới…pe… tỷ thức giới…pe… thiệt thức giới…pe… thân thức giới sinh khởi rồi diệt đi, ý giới sinh khởi; sau khi ý giới sinh khởi rồi diệt đi, tâm, ý, ý thức…pe… ý thức giới tương ứng sinh khởi; nương vào ý và các pháp, tâm, ý, ý thức, trái tim, sự trong sạch, ý, ý xứ, ý quyền, thức, thức uẩn, ý thức giới tương ứng sinh khởi – đây được gọi là “ý thức giới”.

659

Abhidhammabhājanīyaṃ.

Abhidhamma-analysis completed.

Phần phân tích Vi Diệu Pháp.

660

3. Pañhāpucchakaṃ

3. Interrogatory Section

3. Phần Hỏi Đáp

661

Aṭṭhārasa dhātuyo – cakkhudhātu, rūpadhātu, cakkhuviññāṇadhātu, sotadhātu, saddadhātu, sotaviññāṇadhātu, ghānadhātu, gandhadhātu, ghānaviññāṇadhātu, jivhādhātu, rasadhātu, jivhāviññāṇadhātu, kāyadhātu, phoṭṭhabbadhātu, kāyaviññāṇadhātu, manodhātu, dhammadhātu, manoviññāṇadhātu.

There are eighteen elements: eye-element, visual-form-element, eye-consciousness element, ear-element, sound-element, ear-consciousness element, nose-element, odour-element, nose-consciousness element, tongue-element, taste-element, tongue-consciousness element, body-element, tangible-element, body-consciousness element, mind-element, Dhamma-element, mind-consciousness element.

Mười tám giới – nhãn giới, sắc giới, nhãn thức giới, nhĩ giới, thanh giới, nhĩ thức giới, tỷ giới, hương giới, tỷ thức giới, thiệt giới, vị giới, thiệt thức giới, thân giới, xúc giới, thân thức giới, ý giới, pháp giới, ý thức giới.

662

186. Aṭṭhārasannaṃ dhātūnaṃ kati kusalā, kati akusalā, kati abyākatā…pe… kati saraṇā, kati araṇā?

186. Of the eighteen elements, how many are wholesome, how many unwholesome, how many indeterminate…pe… how many are with support, how many are without support?

186. Trong mười tám giới, có bao nhiêu là thiện, bao nhiêu là bất thiện, bao nhiêu là vô ký…pe… bao nhiêu là hữu y, bao nhiêu là vô y?

663

1. Tikaṃ

1. Triads

1. Bộ Ba (Tika)

664

187. Soḷasa dhātuyo abyākatā.

187. Sixteen elements are indeterminate.

187. Mười sáu giới là vô ký.

Dve dhātuyo siyā kusalā, siyā akusalā, siyā abyākatā.

Two elements may be wholesome, may be unwholesome, may be indeterminate.

Hai giới có thể là thiện, có thể là bất thiện, có thể là vô ký.

Dasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘sukhāya vedanāya sampayuttā’’tipi, ‘‘dukkhāya vedanāya sampayuttā’’tipi, ‘‘adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā’’tipi.

Ten elements should not be said to be "associated with pleasant feeling," or "associated with painful feeling," or "associated with neither-painful-nor-pleasant feeling."

Mười giới không thể nói là – “tương ưng với thọ lạc” hay “tương ưng với thọ khổ” hay “tương ưng với thọ bất khổ bất lạc”.

Pañca dhātuyo adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā.

Five elements are associated with neither-painful-nor-pleasant feeling.

Năm giới tương ưng với thọ bất khổ bất lạc.

Kāyaviññāṇadhātu siyā sukhāya vedanāya sampayuttā, siyā dukkhāya vedanāya sampayuttā.

The body-consciousness element may be associated with pleasant feeling, may be associated with painful feeling.

Thân thức giới có thể tương ưng với thọ lạc, có thể tương ưng với thọ khổ.

Manoviññāṇadhātu siyā sukhāya vedanāya sampayuttā, siyā dukkhāya vedanāya sampayuttā, siyā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā.

The mind-consciousness element may be associated with pleasant feeling, may be associated with painful feeling, may be associated with neither-painful-nor-pleasant feeling.

Ý thức giới có thể tương ưng với thọ lạc, có thể tương ưng với thọ khổ, có thể tương ưng với thọ bất khổ bất lạc.

Dhammadhātu siyā sukhāya vedanāya sampayuttā, siyā dukkhāya vedanāya sampayuttā, siyā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā, siyā na vattabbā – ‘‘sukhāya vedanāya sampayuttā’’tipi, ‘‘dukkhāya vedanāya sampayuttā’’tipi, ‘‘adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā’’tipi.

The Dhamma-element may be associated with pleasant feeling, may be associated with painful feeling, may be associated with neither-painful-nor-pleasant feeling, or should not be said to be "associated with pleasant feeling," or "associated with painful feeling," or "associated with neither-painful-nor-pleasant feeling."

Pháp giới có thể tương ưng với thọ lạc, có thể tương ưng với thọ khổ, có thể tương ưng với thọ bất khổ bất lạc, có thể không thể nói là – “tương ưng với thọ lạc” hay “tương ưng với thọ khổ” hay “tương ưng với thọ bất khổ bất lạc”.

665

Dasa dhātuyo nevavipākanavipākadhammadhammā.

Ten elements are neither resultant nor productive of results.

Mười giới là không phải quả dị thục cũng không phải pháp có tính chất dị thục.

Pañca dhātuyo vipākā.

Five elements are resultant.

Năm giới là quả dị thục.

Manodhātu siyā vipākā, siyā nevavipākanavipākadhammadhammā.

The mind-element may be resultant, may be neither resultant nor productive of results.

Ý giới có thể là quả dị thục, có thể là không phải quả dị thục cũng không phải pháp có tính chất dị thục.

Dve dhātuyo siyā vipākā, siyā vipākadhammadhammā, siyā nevavipākanavipākadhammadhammā.

Two elements may be resultant, may be productive of results, may be neither resultant nor productive of results.

Hai giới có thể là quả dị thục, có thể là pháp có tính chất dị thục, có thể là không phải quả dị thục cũng không phải pháp có tính chất dị thục.

666

Dasa dhātuyo upādinnupādāniyā.

Ten elements are clung to and fuel for clinging.

Mười giới là bị chấp thủ, có tính chất chấp thủ.

Saddadhātu anupādinnupādāniyā.

The sound-element is not clung to and not fuel for clinging.

Thanh giới là không bị chấp thủ, có tính chất chấp thủ.

Pañca dhātuyo siyā upādinnupādāniyā, siyā anupādinnupādāniyā.

Five elements may be clung to and fuel for clinging, may be not clung to and not fuel for clinging.

Năm giới có thể là bị chấp thủ, có tính chất chấp thủ, có thể là không bị chấp thủ, có tính chất chấp thủ.

Dve dhātuyo siyā upādinnupādāniyā, siyā anupādinnupādāniyā, siyā anupādinnaanupādāniyā.

Two elements may be clung to and fuel for clinging, may be not clung to and not fuel for clinging, may be not clung to and not fuel for clinging.

Hai giới có thể là bị chấp thủ, có tính chất chấp thủ, có thể là không bị chấp thủ, có tính chất chấp thủ, có thể là không bị chấp thủ, không có tính chất chấp thủ.

667

Soḷasa dhātuyo asaṃkiliṭṭhasaṃkilesikā.

Sixteen elements are undefiled but defiling.

Mười sáu giới là không bị ô nhiễm, có tính chất ô nhiễm.

Dve dhātuyo siyā saṃkiliṭṭhasaṃkilesikā, siyā asaṃkiliṭṭhasaṃkilesikā, siyā asaṃkiliṭṭhaasaṃkilesikā.

Two elements may be defiled and defiling, may be undefiled but defiling, may be undefiled and non-defiling.

Hai giới có thể là bị ô nhiễm, có tính chất ô nhiễm, có thể là không bị ô nhiễm, có tính chất ô nhiễm, có thể là không bị ô nhiễm, không có tính chất ô nhiễm.

Pannarasa dhātuyo avitakkaavicārā.

Fifteen elements are without initial application and without sustained application.

Mười lăm giới là không tầm, không tứ.

Manodhātu savitakkasavicārā.

The mind-element is with initial application and with sustained application.

Ý giới là có tầm, có tứ.

Manoviññāṇadhātu siyā savitakkasavicārā, siyā avitakkavicāramattā, siyā avitakkaavicārā.

The mind-consciousness element may be with initial application and with sustained application, may be without initial application but with sustained application, may be without initial application and without sustained application.

Ý thức giới có thể là có tầm, có tứ, có thể là không tầm, chỉ có tứ, có thể là không tầm, không tứ.

Dhammadhātu siyā savitakkasavicārā, siyā avitakkavicāramattā, siyā avitakkaavicārā, siyā na vattabbā – ‘‘savitakkasavicārā’’tipi, ‘‘avitakkavicāramattā’’tipi, ‘‘avitakkaavicārā’’tipi.

The Dhamma-element may be with initial application and with sustained application, may be without initial application but with sustained application, may be without initial application and without sustained application, or should not be said to be "with initial application and with sustained application," or "without initial application but with sustained application," or "without initial application and without sustained application."

Pháp giới có thể là có tầm, có tứ, có thể là không tầm, chỉ có tứ, có thể là không tầm, không tứ, có thể không thể nói là – “có tầm, có tứ” hay “không tầm, chỉ có tứ” hay “không tầm, không tứ”.

Dasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘pītisahagatā’’tipi, ‘‘sukhasahagatā’’tipi, ‘‘upekkhāsahagatā’’tipi.

Ten elements should not be said to be "accompanied by joy," or "accompanied by pleasure," or "accompanied by equanimity."

Mười giới không thể nói là – “đồng sanh với hỷ” hay “đồng sanh với lạc” hay “đồng sanh với xả”.

Pañca dhātuyo upekkhāsahagatā.

Five elements are accompanied by equanimity.

Năm giới đồng sanh với xả.

Kāyaviññāṇadhātu na pītisahagatā, siyā sukhasahagatā, na upekkhāsahagatā, siyā na vattabbā – ‘‘sukhasahagatā’’ti.

The body-consciousness element is not accompanied by joy, may be accompanied by pleasure, is not accompanied by equanimity, or should not be said to be "accompanied by pleasure."

Thân thức giới không đồng sanh với hỷ, có thể đồng sanh với lạc, không đồng sanh với xả, có thể không thể nói là – “đồng sanh với lạc”.

Dve dhātuyo siyā pītisahagatā, siyā sukhasahagatā, siyā upekkhāsahagatā, siyā na vattabbā – ‘‘pītisahagatā’’tipi, ‘‘sukhasahagatā’’tipi, ‘‘upekkhāsahagatā’’tipi.

Two elements may be accompanied by joy, may be accompanied by pleasure, may be accompanied by equanimity, or should not be said to be "accompanied by joy," or "accompanied by pleasure," or "accompanied by equanimity."

Hai giới có thể đồng sanh với hỷ, có thể đồng sanh với lạc, có thể đồng sanh với xả, có thể không thể nói là – “đồng sanh với hỷ” hay “đồng sanh với lạc” hay “đồng sanh với xả”.

668

Soḷasa dhātuyo neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā.

Sixteen elements are to be abandoned neither by seeing nor by development.

Mười sáu giới không phải do thấy mà đoạn trừ cũng không phải do tu mà đoạn trừ.

Dve dhātuyo siyā dassanena pahātabbā, siyā bhāvanāya pahātabbā, siyā neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā.

Two elements may be to be abandoned by seeing, may be to be abandoned by development, may be to be abandoned neither by seeing nor by development.

Hai giới có thể do thấy mà đoạn trừ, có thể do tu mà đoạn trừ, có thể không phải do thấy mà đoạn trừ cũng không phải do tu mà đoạn trừ.

Soḷasa dhātuyo neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā.

Sixteen elements have roots that are to be abandoned neither by seeing nor by development.

Mười sáu giới có nhân không phải do thấy mà đoạn trừ cũng không phải do tu mà đoạn trừ.

Dve dhātuyo siyā dassanena pahātabbahetukā, siyā bhāvanāya pahātabbahetukā, siyā neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā.

Two elements may have roots to be abandoned by seeing, may have roots to be abandoned by development, may have roots to be abandoned neither by seeing nor by development.

Hai giới có thể có nhân do thấy mà đoạn trừ, có thể có nhân do tu mà đoạn trừ, có thể có nhân không phải do thấy mà đoạn trừ cũng không phải do tu mà đoạn trừ.

Soḷasa dhātuyo nevācayagāmināpacayagāmino.

Sixteen elements are neither tending to accumulation nor tending to dispersion.

Mười sáu giới không phải dẫn đến tích lũy cũng không phải dẫn đến suy giảm.

Dve dhātuyo siyā ācayagāmino, siyā apacayagāmino, siyā nevācayagāmināpacayagāmino.

Two elements may be tending to accumulation, may be tending to dispersion, may be neither tending to accumulation nor tending to dispersion.

Hai giới có thể dẫn đến tích lũy, có thể dẫn đến suy giảm, có thể không phải dẫn đến tích lũy cũng không phải dẫn đến suy giảm.

Soḷasa dhātuyo nevasekkhanāsekkhā.

Sixteen elements are neither trainees nor arahants.

Mười sáu giới không phải hữu học cũng không phải vô học.

Dve dhātuyo siyā sekkhā, siyā asekkhā, siyā nevasekkhanāsekkhā.

Two elements may be trainees, may be arahants, may be neither trainees nor arahants.

Hai giới có thể là hữu học, có thể là vô học, có thể không phải hữu học cũng không phải vô học.

669

Soḷasa dhātuyo parittā.

Sixteen elements are limited.

Mười sáu giới là nhỏ hẹp.

Dve dhātuyo siyā parittā, siyā mahaggatā, siyā appamāṇā.

Two elements may be limited, may be great, may be immeasurable.

Hai giới có thể là nhỏ hẹp, có thể là rộng lớn, có thể là vô lượng.

Dasa dhātuyo anārammaṇā.

Ten elements are without object.

Mười giới là không có đối tượng.

Cha dhātuyo parittārammaṇā.

Six elements have limited objects.

Sáu giới có đối tượng nhỏ hẹp.

Dve dhātuyo siyā parittārammaṇā, siyā mahaggatārammaṇā, siyā appamāṇārammaṇā, siyā na vattabbā – ‘‘parittārammaṇā’’tipi, ‘‘mahaggatārammaṇā’’tipi, ‘‘appamāṇārammaṇā’’tipi.

Two elements may have a limited object, may have an exalted object, may have an immeasurable object, or may not be describable as ‘having a limited object’, or ‘having an exalted object’, or ‘having an immeasurable object’.

Hai giới có thể là cảnh nhỏ hẹp, có thể là cảnh lớn, có thể là cảnh vô lượng, có thể không thể nói là “cảnh nhỏ hẹp”, cũng không thể nói là “cảnh lớn”, cũng không thể nói là “cảnh vô lượng”.

Soḷasa dhātuyo majjhimā.

Sixteen elements are intermediate.

Mười sáu giới là trung bình.

Dve dhātuyo siyā hīnā, siyā majjhimā, siyā paṇītā.

Two elements may be inferior, may be intermediate, or may be superior.

Hai giới có thể là thấp kém, có thể là trung bình, có thể là thù thắng.

Soḷasa dhātuyo aniyatā.

Sixteen elements are undetermined.

Mười sáu giới là không cố định.

Dve dhātuyo siyā micchattaniyatā, siyā sammattaniyatā, siyā aniyatā.

Two elements may be fixed in wrongness, may be fixed in rightness, or may be undetermined.

Hai giới có thể là cố định tà kiến, có thể là cố định chánh kiến, có thể là không cố định.

670

Dasa dhātuyo anārammaṇā.

Ten elements are objectless.

Mười giới không có cảnh.

Cha dhātuyo na vattabbā – ‘‘maggārammaṇā’’tipi, ‘‘maggahetukā’’tipi, ‘‘maggādhipatino’’tipi.

Six elements are not describable as ‘having the path as object’, or ‘having the path as root’, or ‘having the path as dominator’.

Sáu giới không thể nói là “cảnh đạo”, cũng không thể nói là “có nhân là đạo”, cũng không thể nói là “có đạo làm chủ”.

Dve dhātuyo siyā maggārammaṇā, siyā maggahetukā, siyā maggādhipatino, siyā na vattabbā – ‘‘maggārammaṇā’’tipi, ‘‘maggahetukā’’tipi, ‘‘maggādhipatino’’tipi.

Two elements may have the path as object, may have the path as root, may have the path as dominator, or may not be describable as ‘having the path as object’, or ‘having the path as root’, or ‘having the path as dominator’.

Hai giới có thể là cảnh đạo, có thể là có nhân là đạo, có thể là có đạo làm chủ, có thể không thể nói là “cảnh đạo”, cũng không thể nói là “có nhân là đạo”, cũng không thể nói là “có đạo làm chủ”.

Dasa dhātuyo siyā uppannā, siyā uppādino, siyā na vattabbā – ‘‘anuppannā’’ti.

Ten elements may be arisen, may be arising, or may not be describable as ‘unarisen’.

Mười giới có thể là đã sinh, có thể là đang sinh, có thể không thể nói là “chưa sinh”.

Saddadhātu siyā uppannā, siyā anuppannā, siyā na vattabbā – ‘‘uppādinī’’ti.

The element of faith (saddadhātu) may be arisen, may be unarisen, or may not be describable as ‘arising’.

Tín giới (Saddhadhātu) có thể là đã sinh, có thể là chưa sinh, có thể không thể nói là “đang sinh”.

Cha dhātuyo siyā uppannā, siyā anuppannā, siyā uppādino.

Six elements may be arisen, may be unarisen, or may be arising.

Sáu giới có thể là đã sinh, có thể là chưa sinh, có thể là đang sinh.

Dhammadhātu siyā uppannā, siyā anuppannā, siyā uppādinī, siyā na vattabbā – ‘‘uppannā’’tipi, ‘‘anuppannā’’tipi, ‘‘uppādinī’’tipi.

The Dharma element (dhammadhātu) may be arisen, may be unarisen, may be arising, or may not be describable as ‘arisen’, or ‘unarisen’, or ‘arising’.

Pháp giới (Dhammadhātu) có thể là đã sinh, có thể là chưa sinh, có thể là đang sinh, có thể không thể nói là “đã sinh”, cũng không thể nói là “chưa sinh”, cũng không thể nói là “đang sinh”.

671

Sattarasa dhātuyo siyā atītā, siyā anāgatā, siyā paccuppannā.

Seventeen elements may be past, may be future, or may be present.

Mười bảy giới có thể là quá khứ, có thể là vị lai, có thể là hiện tại.

Dhammadhātu siyā atītā, siyā anāgatā, siyā paccuppannā, siyā na vattabbā – ‘‘atītā’’tipi, ‘‘anāgatā’’tipi, ‘‘paccuppannā’’tipi.

The Dharma element may be past, may be future, may be present, or may not be describable as ‘past’, or ‘future’, or ‘present’.

Pháp giới có thể là quá khứ, có thể là vị lai, có thể là hiện tại, có thể không thể nói là “quá khứ”, cũng không thể nói là “vị lai”, cũng không thể nói là “hiện tại”.

Dasa dhātuyo anārammaṇā.

Ten elements are objectless.

Mười giới không có cảnh.

Cha dhātuyo paccuppannārammaṇā.

Six elements have a present object.

Sáu giới có cảnh hiện tại.

Dve dhātuyo siyā atītārammaṇā, siyā anāgatārammaṇā, siyā paccuppannārammaṇā, siyā na vattabbā – ‘‘atītārammaṇā’’tipi, ‘‘anāgatārammaṇā’’tipi, ‘‘paccuppannārammaṇā’’tipi; siyā ajjhattā, siyā bahiddhā, siyā ajjhattabahiddhā.

Two elements may have a past object, may have a future object, may have a present object, or may not be describable as ‘having a past object’, or ‘having a future object’, or ‘having a present object’; they may be internal, may be external, or may be internal and external.

Hai giới có thể là cảnh quá khứ, có thể là cảnh vị lai, có thể là cảnh hiện tại, có thể không thể nói là “cảnh quá khứ”, cũng không thể nói là “cảnh vị lai”, cũng không thể nói là “cảnh hiện tại”; có thể là nội, có thể là ngoại, có thể là nội ngoại.

672

Dasa dhātuyo anārammaṇā.

Ten elements are objectless.

Mười giới không có cảnh.

Cha dhātuyo siyā ajjhattārammaṇā, siyā bahiddhārammaṇā, siyā ajjhattabahiddhārammaṇā.

Six elements may have an internal object, may have an external object, or may have an internal and external object.

Sáu giới có thể là cảnh nội, có thể là cảnh ngoại, có thể là cảnh nội ngoại.

Dve dhātuyo siyā ajjhattārammaṇā, siyā bahiddhārammaṇā, siyā ajjhattabahiddhārammaṇā, siyā na vattabbā – ‘‘ajjhattārammaṇā’’tipi, ‘‘bahiddhārammaṇā’’tipi, ‘‘ajjhattabahiddhārammaṇā’’tipi.

Two elements may have an internal object, may have an external object, may have an internal and external object, or may not be describable as ‘having an internal object’, or ‘having an external object’, or ‘having an internal and external object’.

Hai giới có thể là cảnh nội, có thể là cảnh ngoại, có thể là cảnh nội ngoại, có thể không thể nói là “cảnh nội”, cũng không thể nói là “cảnh ngoại”, cũng không thể nói là “cảnh nội ngoại”.

Rūpadhātu sanidassanasappaṭighā.

The element of form (rūpadhātu) is with appearance and with impact.

Sắc giới (Rūpadhātu) là có thể thấy và có đối kháng.

Nava dhātuyo anidassanaappaṭighā.

Nine elements are without appearance and without impact.

Chín giới là không thể thấy và không đối kháng.

Aṭṭha dhātuyo anidassanaappaṭighā.

Eight elements are without appearance and without impact.

Tám giới là không thể thấy và không đối kháng.

673

2. Dukaṃ

2. The Dyads

2. Nhị Đề

674

188. Sattarasa dhātuyo na hetū.

188. Seventeen elements are not roots (hetū).

188. Mười bảy giới không phải nhân.

Dhammadhātu siyā hetu, siyā na hetu.

The Dharma element may be a root, or may not be a root.

Pháp giới có thể là nhân, có thể không phải nhân.

Soḷasa dhātuyo ahetukā.

Sixteen elements are rootless (ahetukā).

Mười sáu giới là không có nhân.

Dve dhātuyo siyā sahetukā, siyā ahetukā.

Two elements may be with roots (sahetukā), or may be rootless.

Hai giới có thể là có nhân, có thể là không có nhân.

Soḷasa dhātuyo ahetukā.

Sixteen elements are rootless.

Mười sáu giới là không có nhân.

Dve dhātuyo siyā sahetukā, siyā ahetukā.

Two elements may be with roots, or may be rootless.

Hai giới có thể là có nhân, có thể là không có nhân.

Soḷasa dhātuyo hetuvippayuttā.

Sixteen elements are dissociated from roots (hetuvippayuttā).

Mười sáu giới là không tương ưng với nhân.

Dve dhātuyo siyā hetusampayuttā, siyā hetuvippayuttā.

Two elements may be associated with roots (hetusampayuttā), or may be dissociated from roots.

Hai giới có thể là tương ưng với nhân, có thể là không tương ưng với nhân.

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘hetu ceva sahetukā cā’’tipi, ‘‘sahetukā ceva na ca hetū’’tipi.

Sixteen elements are not describable as ‘both a root and with roots’, or ‘with roots but not a root’.

Mười sáu giới không thể nói là “vừa là nhân vừa có nhân”, cũng không thể nói là “có nhân nhưng không phải nhân”.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘hetu ceva sahetukā cā’’ti, siyā sahetukā ceva na ca hetu, siyā na vattabbā – ‘‘sahetukā ceva na ca hetū’’ti.

The element of mind-consciousness (manoviññāṇadhātu) is not describable as ‘both a root and with roots’; it may be with roots but not a root, or may not be describable as ‘with roots but not a root’.

Ý thức giới (Manoviññāṇadhātu) không thể nói là “vừa là nhân vừa có nhân”, có thể là có nhân nhưng không phải nhân, có thể không thể nói là “có nhân nhưng không phải nhân”.

Dhammadhātu siyā hetu ceva sahetukā ca, siyā sahetukā ceva na ca hetu, siyā na vattabbā – ‘‘hetu ceva sahetukā cā’’tipi, ‘‘sahetukā ceva na ca hetū’’tipi.

The Dharma element may be both a root and with roots, may be with roots but not a root, or may not be describable as ‘both a root and with roots’, or ‘with roots but not a root’.

Pháp giới có thể là vừa là nhân vừa có nhân, có thể là có nhân nhưng không phải nhân, có thể không thể nói là “vừa là nhân vừa có nhân”, cũng không thể nói là “có nhân nhưng không phải nhân”.

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘hetū ceva hetusampayuttā cā’’tipi, ‘‘hetusampayuttā ceva na ca hetū’’tipi.

Sixteen elements are not describable as ‘both a root and associated with roots’, or ‘associated with roots but not a root’.

Mười sáu giới không thể nói là “vừa là nhân vừa tương ưng với nhân”, cũng không thể nói là “tương ưng với nhân nhưng không phải nhân”.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘hetu ceva hetusampayuttā cā’’ti, siyā hetusampayuttā ceva na ca hetu, siyā na vattabbā – ‘‘hetusampayuttā ceva na ca hetū’’ti.

The element of mind-consciousness is not describable as ‘both a root and associated with roots’; it may be associated with roots but not a root, or may not be describable as ‘associated with roots but not a root’.

Ý thức giới không thể nói là “vừa là nhân vừa tương ưng với nhân”, có thể là tương ưng với nhân nhưng không phải nhân, có thể không thể nói là “tương ưng với nhân nhưng không phải nhân”.

Dhammadhātu siyā hetu ceva hetusampayuttā ca, siyā hetusampayuttā ceva na ca hetu, siyā na vattabbā – ‘‘hetu ceva hetusampayuttā cā’’tipi, ‘‘hetusampayuttā ceva na ca hetū’’tipi.

The Dharma element may be both a root and associated with roots, may be associated with roots but not a root, or may not be describable as ‘both a root and associated with roots’, or ‘associated with roots but not a root’.

Pháp giới có thể là vừa là nhân vừa tương ưng với nhân, có thể là tương ưng với nhân nhưng không phải nhân, có thể không thể nói là “vừa là nhân vừa tương ưng với nhân”, cũng không thể nói là “tương ưng với nhân nhưng không phải nhân”.

Soḷasa dhātuyo na hetuahetukā.

Sixteen elements are not not-roots and rootless.

Mười sáu giới là không phải nhân không có nhân.

Manoviññāṇadhātu siyā na hetusahetukā, siyā na hetuahetukā.

The element of mind-consciousness may be not not-roots and with roots, or may be not not-roots and rootless.

Ý thức giới có thể là không phải nhân có nhân, có thể là không phải nhân không có nhân.

Dhammadhātu siyā na hetusahetukā, siyā na hetuahetukā, siyā na vattabbā – ‘‘na hetusahetukā’’tipi, ‘‘na hetuahetukā’’tipi.

The Dharma element may be not not-roots and with roots, may be not not-roots and rootless, or may not be describable as ‘not not-roots and with roots’, or ‘not not-roots and rootless’.

Pháp giới có thể là không phải nhân có nhân, có thể là không phải nhân không có nhân, có thể không thể nói là “không phải nhân có nhân”, cũng không thể nói là “không phải nhân không có nhân”.

675

Sattarasa dhātuyo sappaccayā.

Seventeen elements are conditioned (sappaccayā).

Mười bảy giới là có duyên.

Dhammadhātu siyā sappaccayā, siyā appaccayā.

The Dharma element may be conditioned, or may be unconditioned (appaccayā).

Pháp giới có thể là có duyên, có thể là không duyên.

Sattarasa dhātuyo saṅkhatā.

Seventeen elements are compounded (saṅkhatā).

Mười bảy giới là hữu vi.

Dhammadhātu siyā saṅkhatā, siyā asaṅkhatā.

The Dharma element may be compounded, or may be uncompounded (asaṅkhatā).

Pháp giới có thể là hữu vi, có thể là vô vi.

Rūpadhātu sanidassanā.

The element of form is with appearance (sanidassanā).

Sắc giới là có thể thấy.

Sattarasa dhātuyo anidassanā.

Seventeen elements are without appearance (anidassanā).

Mười bảy giới là không thể thấy.

Dasa dhātuyo sappaṭighā.

Ten elements are with impact (sappaṭighā).

Mười giới là có đối kháng.

Aṭṭha dhātuyo appaṭighā.

Eight elements are without impact (appaṭighā).

Tám giới là không đối kháng.

Dasa dhātuyo rūpā.

Ten elements are form (rūpā).

Mười giới là sắc.

Satta dhātuyo arūpā.

Seven elements are formless (arūpā).

Bảy giới là vô sắc.

Dhammadhātu siyā rūpā, siyā arūpā.

The Dharma element may be form, or may be formless.

Pháp giới có thể là sắc, có thể là vô sắc.

Soḷasa dhātuyo lokiyā.

Sixteen elements are mundane (lokiyā).

Mười sáu giới là thế gian.

Dve dhātuyo siyā lokiyā, siyā lokuttarā; kenaci viññeyyā, kenaci na viññeyyā.

Two elements may be mundane, or may be supramundane (lokuttarā); cognizable by some, not cognizable by some.

Hai giới có thể là thế gian, có thể là xuất thế gian; có thể được nhận biết bởi một số, có thể không được nhận biết bởi một số.

676

Sattarasa dhātuyo no āsavā.

Seventeen elements are not defilements (āsavā).

Mười bảy giới không phải lậu hoặc.

Dhammadhātu siyā āsavā, siyā no āsavā.

The Dharma element may be a defilement, or may not be a defilement.

Pháp giới có thể là lậu hoặc, có thể không phải lậu hoặc.

Soḷasa dhātuyo sāsavā.

Sixteen elements are associated with defilements (sāsavā).

Mười sáu giới là thuộc về lậu hoặc.

Dve dhātuyo siyā sāsavā, siyā anāsavā.

Two elements may be associated with defilements, or may be free from defilements (anāsavā).

Hai giới có thể là thuộc về lậu hoặc, có thể là không lậu hoặc.

Soḷasa dhātuyo āsavavippayuttā.

Sixteen elements are dissociated from defilements (āsavavippayuttā).

Mười sáu giới là không tương ưng với lậu hoặc.

Dve dhātuyo siyā āsavasampayuttā, siyā āsavavippayuttā.

Two elements may be associated with defilements, or may be dissociated from defilements.

Hai giới có thể là tương ưng với lậu hoặc, có thể là không tương ưng với lậu hoặc.

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘āsavā ceva sāsavā cā’’ti, ‘‘sāsavā ceva no ca āsavā’’.

Sixteen elements are not describable as ‘both a defilement and associated with defilements’, or ‘associated with defilements but not a defilement’.

Mười sáu giới không thể nói là “vừa là lậu hoặc vừa thuộc về lậu hoặc”, “thuộc về lậu hoặc nhưng không phải lậu hoặc”.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘āsavo ceva sāsavā cā’’ti, siyā sāsavā ceva no ca āsavo, siyā na vattabbā – ‘‘sāsavā ceva no ca āsavo’’ti.

The element of mind-consciousness is not describable as ‘both a defilement and associated with defilements’; it may be associated with defilements but not a defilement, or may not be describable as ‘associated with defilements but not a defilement’.

Ý thức giới không thể nói là “vừa là lậu hoặc vừa thuộc về lậu hoặc”, có thể là thuộc về lậu hoặc nhưng không phải lậu hoặc, có thể không thể nói là “thuộc về lậu hoặc nhưng không phải lậu hoặc”.

Dhammadhātu siyā āsavo ceva sāsavā ca, siyā sāsavā ceva no ca āsavo, siyā na vattabbā – ‘‘āsavo ceva sāsavā cā’’tipi, ‘‘sāsavā ceva no ca āsavo’’tipi.

The Dharma element may be both a defilement and associated with defilements, may be associated with defilements but not a defilement, or may not be describable as ‘both a defilement and associated with defilements’, or ‘associated with defilements but not a defilement’.

Pháp giới có thể là vừa là lậu hoặc vừa thuộc về lậu hoặc, có thể là thuộc về lậu hoặc nhưng không phải lậu hoặc, có thể không thể nói là “vừa là lậu hoặc vừa thuộc về lậu hoặc”, cũng không thể nói là “thuộc về lậu hoặc nhưng không phải lậu hoặc”.

677

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘āsavā ceva āsavasampayuttā cā’’tipi, ‘‘āsavasampayuttā ceva no ca āsavā’’tipi.

Sixteen elements are not describable as ‘both a defilement and associated with defilements’, or ‘associated with defilements but not a defilement’.

Mười sáu giới không thể nói là “vừa là lậu hoặc vừa tương ưng với lậu hoặc”, cũng không thể nói là “tương ưng với lậu hoặc nhưng không phải lậu hoặc”.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘āsavo ceva āsavasampayuttā cā’’ti, siyā āsavasampayuttā ceva no ca āsavo, siyā na vattabbā – ‘‘āsavasampayuttā ceva no ca āsavo’’ti.

The element of mind-consciousness is not describable as ‘both a defilement and associated with defilements’; it may be associated with defilements but not a defilement, or may not be describable as ‘associated with defilements but not a defilement’.

Ý thức giới không thể nói là “vừa là lậu hoặc vừa tương ưng với lậu hoặc”, có thể là tương ưng với lậu hoặc nhưng không phải lậu hoặc, có thể không thể nói là “tương ưng với lậu hoặc nhưng không phải lậu hoặc”.

Dhammadhātu siyā āsavo ceva āsavasampayuttā ca, siyā āsavasampayuttā ceva no ca āsavo, siyā na vattabbā – ‘‘āsavo ceva āsavasampayuttā cā’’tipi, ‘‘āsavasampayuttā ceva no ca āsavo’’tipi.

The Dharma element may be both a defilement and associated with defilements, may be associated with defilements but not a defilement, or may not be describable as ‘both a defilement and associated with defilements’, or ‘associated with defilements but not a defilement’.

Pháp giới có thể là vừa là lậu hoặc vừa tương ưng với lậu hoặc, có thể là tương ưng với lậu hoặc nhưng không phải lậu hoặc, có thể không thể nói là “vừa là lậu hoặc vừa tương ưng với lậu hoặc”, cũng không thể nói là “tương ưng với lậu hoặc nhưng không phải lậu hoặc”.

Soḷasa dhātuyo āsavavippayuttasāsavā.

Sixteen elements are dissociated from defilements but associated with defilements.

Mười sáu giới là không tương ưng với lậu hoặc nhưng thuộc về lậu hoặc.

Dve dhātuyo siyā āsavavippayuttasāsavā, siyā āsavavippayuttaanāsavā, siyā na vattabbā – ‘‘āsavavippayuttasāsavā’’tipi, ‘‘āsavavippayuttaanāsavā’’tipi.

Two elements may be dissociated from defilements but associated with defilements, may be dissociated from defilements and free from defilements, or may not be describable as ‘dissociated from defilements but associated with defilements’, or ‘dissociated from defilements and free from defilements’.

Hai giới có thể là không tương ưng với lậu hoặc nhưng thuộc về lậu hoặc, có thể là không tương ưng với lậu hoặc và không lậu hoặc, có thể không thể nói là “không tương ưng với lậu hoặc nhưng thuộc về lậu hoặc”, cũng không thể nói là “không tương ưng với lậu hoặc và không lậu hoặc”.

678

Sattarasa dhātuyo no saṃyojanā.

Seventeen elements are not fetters (saṃyojanā).

Mười bảy giới không phải kiết sử.

Dhammadhātu siyā saṃyojanaṃ, siyā no saṃyojanaṃ.

The Dharma element may be a fetter, or may not be a fetter.

Pháp giới có thể là kiết sử, có thể không phải kiết sử.

Soḷasa dhātuyo saṃyojaniyā.

Sixteen elements are liable to be fetters (saṃyojaniyā).

Mười sáu giới là thuộc về kiết sử.

Dve dhātuyo siyā saṃyojaniyā, siyā asaṃyojaniyā.

Two elements may be liable to be fetters, or may not be liable to be fetters (asaṃyojaniyā).

Hai giới có thể là thuộc về kiết sử, có thể là không thuộc về kiết sử.

Soḷasa dhātuyo saṃyojanavippayuttā.

Sixteen elements are dissociated from fetters (saṃyojanavippayuttā).

Mười sáu giới là không tương ưng với kiết sử.

Dve dhātuyo siyā saṃyojanasampayuttā, siyā saṃyojanavippayuttā.

Two elements might be conjoined with fetters, or might be disjoined from fetters.

Hai giới có thể tương ưng với kiết sử, có thể không tương ưng với kiết sử.

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘saṃyojanā ceva saṃyojaniyā cā’’ti, saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojanā.

Sixteen elements should not be described as "both fetters and liable to fetters"; they are liable to fetters but not fetters.

Mười sáu giới không thể nói là – “vừa là kiết sử vừa thuộc kiết sử”, mà là thuộc kiết sử nhưng không phải là kiết sử.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojaniyā cā’’ti, siyā saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojana’’nti.

The mind-consciousness element should not be described as "both a fetter and liable to fetters"; it might be liable to fetters but not a fetter, or it might not be described as "liable to fetters but not a fetter."

Ý thức giới không thể nói là – “vừa là kiết sử vừa thuộc kiết sử”, có thể thuộc kiết sử nhưng không phải là kiết sử, có thể không thể nói là – “thuộc kiết sử nhưng không phải là kiết sử”.

Dhammadhātu siyā saṃyojanañceva saṃyojaniyā ca, siyā saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojaniyā cā’’tipi, ‘‘saṃyojaniyā ceva no ca saṃyojana’’ntipi.

The phenomena element might be both a fetter and liable to fetters; or it might be liable to fetters but not a fetter; or it might not be described as "both a fetter and liable to fetters" nor as "liable to fetters but not a fetter."

Pháp giới có thể vừa là kiết sử vừa thuộc kiết sử, có thể thuộc kiết sử nhưng không phải là kiết sử, có thể không thể nói là – “vừa là kiết sử vừa thuộc kiết sử” cũng như “thuộc kiết sử nhưng không phải là kiết sử”.

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘saṃyojanā ceva saṃyojanasampayuttā cā’’tipi, ‘‘saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojanā’’tipi.

Sixteen elements should not be described as "both fetters and conjoined with fetters" nor as "conjoined with fetters but not fetters."

Mười sáu giới không thể nói là – “vừa là kiết sử vừa tương ưng với kiết sử” cũng như “vừa tương ưng với kiết sử nhưng không phải là kiết sử”.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttā cā’’ti, siyā saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojana’’nti.

The mind-consciousness element should not be described as "both a fetter and conjoined with fetters"; it might be conjoined with fetters but not a fetter, or it might not be described as "conjoined with fetters but not a fetter."

Ý thức giới không thể nói là – “vừa là kiết sử vừa tương ưng với kiết sử”, có thể vừa tương ưng với kiết sử nhưng không phải là kiết sử, có thể không thể nói là – “vừa tương ưng với kiết sử nhưng không phải là kiết sử”.

Dhammadhātu siyā saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttā ca, siyā saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojanaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojanañceva saṃyojanasampayuttā cā’’tipi, ‘‘saṃyojanasampayuttā ceva no ca saṃyojana’’ntipi.

The phenomena element might be both a fetter and conjoined with fetters; or it might be conjoined with fetters but not a fetter; or it might not be described as "both a fetter and conjoined with fetters" nor as "conjoined with fetters but not a fetter."

Pháp giới có thể vừa là kiết sử vừa tương ưng với kiết sử, có thể vừa tương ưng với kiết sử nhưng không phải là kiết sử, có thể không thể nói là – “vừa là kiết sử vừa tương ưng với kiết sử” cũng như “vừa tương ưng với kiết sử nhưng không phải là kiết sử”.

Soḷasa dhātuyo saṃyojanavippayuttasaṃyojaniyā.

Sixteen elements are disjoined from fetters and liable to fetters.

Mười sáu giới là ly kiết sử và thuộc kiết sử.

Dve dhātuyo siyā saṃyojanavippayuttasaṃyojaniyā, siyā saṃyojanavippayuttaasaṃyojaniyā, siyā na vattabbā – ‘‘saṃyojanavippayuttasaṃyojaniyā’’tipi, ‘‘saṃyojanavippayuttaasaṃyojaniyā’’tipi.

Two elements might be disjoined from fetters and liable to fetters, or might be disjoined from fetters and not liable to fetters, or might not be described as "disjoined from fetters and liable to fetters" nor as "disjoined from fetters and not liable to fetters."

Hai giới có thể là ly kiết sử và thuộc kiết sử, có thể là ly kiết sử và không thuộc kiết sử, có thể không thể nói là – “ly kiết sử và thuộc kiết sử” cũng như “ly kiết sử và không thuộc kiết sử”.

679

Sattarasa dhātuyo no ganthā.

Seventeen elements are not ties.

Mười bảy giới không phải là kiết phược.

Dhammadhātu siyā gantho, siyā no gantho.

The phenomena element might be a tie, or might not be a tie.

Pháp giới có thể là kiết phược, có thể không phải là kiết phược.

Soḷasa dhātuyo ganthaniyā.

Sixteen elements are liable to ties.

Mười sáu giới là thuộc kiết phược.

Dve dhātuyo siyā ganthaniyā, siyā aganthaniyā.

Two elements might be liable to ties, or might not be liable to ties.

Hai giới có thể là thuộc kiết phược, có thể không thuộc kiết phược.

Soḷasa dhātuyo ganthavippayuttā.

Sixteen elements are disjoined from ties.

Mười sáu giới là ly kiết phược.

Dve dhātuyo siyā ganthasampayuttā, siyā ganthavippayuttā.

Two elements might be conjoined with ties, or might be disjoined from ties.

Hai giới có thể tương ưng với kiết phược, có thể không tương ưng với kiết phược.

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘ganthā ceva ganthaniyā cā’’ti, ganthaniyā ceva no ca ganthā.

Sixteen elements should not be described as "both ties and liable to ties"; they are liable to ties but not ties.

Mười sáu giới không thể nói là – “vừa là kiết phược vừa thuộc kiết phược”, mà là thuộc kiết phược nhưng không phải là kiết phược.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘gantho ceva ganthaniyā cā’’ti, siyā ganthaniyā ceva no ca gantho, siyā na vattabbā – ‘‘ganthaniyā ceva no ca gantho’’ti.

The mind-consciousness element should not be described as "both a tie and liable to ties"; it might be liable to ties but not a tie, or it might not be described as "liable to ties but not a tie."

Ý thức giới không thể nói là – “vừa là kiết phược vừa thuộc kiết phược”, có thể thuộc kiết phược nhưng không phải là kiết phược, có thể không thể nói là – “thuộc kiết phược nhưng không phải là kiết phược”.

Dhammadhātu siyā gantho ceva ganthaniyā ca, siyā ganthaniyā ceva no ca gantho, siyā na vattabbā – ‘‘gantho ceva ganthaniyā cā’’tipi, ‘‘ganthaniyā ceva no ca gantho’’tipi.

The phenomena element might be both a tie and liable to ties; or it might be liable to ties but not a tie; or it might not be described as "both a tie and liable to ties" nor as "liable to ties but not a tie."

Pháp giới có thể vừa là kiết phược vừa thuộc kiết phược, có thể thuộc kiết phược nhưng không phải là kiết phược, có thể không thể nói là – “vừa là kiết phược vừa thuộc kiết phược” cũng như “thuộc kiết phược nhưng không phải là kiết phược”.

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘ganthā ceva ganthasampayuttā cā’’tipi, ‘‘ganthasampayuttā ceva no ca ganthā’’tipi.

Sixteen elements should not be described as "both ties and conjoined with ties" nor as "conjoined with ties but not ties."

Mười sáu giới không thể nói là – “vừa là kiết phược vừa tương ưng với kiết phược” cũng như “vừa tương ưng với kiết phược nhưng không phải là kiết phược”.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘gantho ceva ganthasampayuttā cā’’ti, siyā ganthasampayuttā ceva no ca gantho, siyā na vattabbā – ‘‘ganthasampayuttā ceva no ca gantho’’ti.

The mind-consciousness element should not be described as "both a tie and conjoined with ties"; it might be conjoined with ties but not a tie, or it might not be described as "conjoined with ties but not a tie."

Ý thức giới không thể nói là – “vừa là kiết phược vừa tương ưng với kiết phược”, có thể vừa tương ưng với kiết phược nhưng không phải là kiết phược, có thể không thể nói là – “vừa tương ưng với kiết phược nhưng không phải là kiết phược”.

Dhammadhātu siyā gantho ceva ganthasampayuttā ca, siyā ganthasampayuttā ceva no ca gantho, siyā na vattabbā – ‘‘gantho ceva ganthasampayuttā cā’’tipi, ‘‘ganthasampayuttā ceva no ca gantho’’tipi.

The phenomena element might be both a tie and conjoined with ties; or it might be conjoined with ties but not a tie; or it might not be described as "both a tie and conjoined with ties" nor as "conjoined with ties but not a tie."

Pháp giới có thể vừa là kiết phược vừa tương ưng với kiết phược, có thể vừa tương ưng với kiết phược nhưng không phải là kiết phược, có thể không thể nói là – “vừa là kiết phược vừa tương ưng với kiết phược” cũng như “vừa tương ưng với kiết phược nhưng không phải là kiết phược”.

Soḷasa dhātuyo ganthavippayuttaganthaniyā.

Sixteen elements are disjoined from ties and liable to ties.

Mười sáu giới là ly kiết phược và thuộc kiết phược.

Dve dhātuyo siyā ganthavippayuttaganthaniyā, siyā ganthavippayuttaaganthaniyā, siyā na vattabbā – ‘‘ganthavippayuttaganthaniyā’’tipi, ‘‘ganthavippayuttaaganthaniyā’’tipi.

Two elements might be disjoined from ties and liable to ties, or might be disjoined from ties and not liable to ties, or might not be described as "disjoined from ties and liable to ties" nor as "disjoined from ties and not liable to ties."

Hai giới có thể là ly kiết phược và thuộc kiết phược, có thể là ly kiết phược và không thuộc kiết phược, có thể không thể nói là – “ly kiết phược và thuộc kiết phược” cũng như “ly kiết phược và không thuộc kiết phược”.

680

Sattarasa dhātuyo no oghā…pe… no yogā…pe… no nīvaraṇā.

Seventeen elements are not floods... so also are they not yokes... so also are they not hindrances.

Mười bảy giới không phải là bộc lưu… v.v… không phải là phược… v.v… không phải là triền cái.

Dhammadhātu siyā nīvaraṇaṃ, siyā no nīvaraṇaṃ.

The phenomena element might be a hindrance, or might not be a hindrance.

Pháp giới có thể là triền cái, có thể không phải là triền cái.

Soḷasa dhātuyo nīvaraṇiyā.

Sixteen elements are liable to hindrances.

Mười sáu giới là thuộc triền cái.

Dve dhātuyo siyā nīvaraṇiyā, siyā anīvaraṇiyā.

Two elements might be liable to hindrances, or might not be liable to hindrances.

Hai giới có thể là thuộc triền cái, có thể không thuộc triền cái.

Soḷasa dhātuyo nīvaraṇavippayuttā.

Sixteen elements are disjoined from hindrances.

Mười sáu giới là ly triền cái.

Dve dhātuyo siyā nīvaraṇasampayuttā, siyā nīvaraṇavippayuttā.

Two elements might be conjoined with hindrances, or might be disjoined from hindrances.

Hai giới có thể tương ưng với triền cái, có thể không tương ưng với triền cái.

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘nīvaraṇā ceva nīvaraṇiyā cā’’ti, nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇā.

Sixteen elements should not be described as "both hindrances and liable to hindrances"; they are liable to hindrances but not hindrances.

Mười sáu giới không thể nói là – “vừa là triền cái vừa thuộc triền cái”, mà là thuộc triền cái nhưng không phải là triền cái.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇiyā cā’’ti, siyā nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇa’’nti.

The mind-consciousness element should not be described as "both a hindrance and liable to hindrances"; it might be liable to hindrances but not a hindrance, or it might not be described as "liable to hindrances but not a hindrance."

Ý thức giới không thể nói là – “vừa là triền cái vừa thuộc triền cái”, có thể thuộc triền cái nhưng không phải là triền cái, có thể không thể nói là – “thuộc triền cái nhưng không phải là triền cái”.

Dhammadhātu siyā nīvaraṇañceva nīvaraṇiyā ca, siyā nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇiyā cā’’tipi, ‘‘nīvaraṇiyā ceva no ca nīvaraṇa’’ntipi.

The phenomena element might be both a hindrance and liable to hindrances; or it might be liable to hindrances but not a hindrance; or it might not be described as "both a hindrance and liable to hindrances" nor as "liable to hindrances but not a hindrance."

Pháp giới có thể vừa là triền cái vừa thuộc triền cái, có thể thuộc triền cái nhưng không phải là triền cái, có thể không thể nói là – “vừa là triền cái vừa thuộc triền cái” cũng như “thuộc triền cái nhưng không phải là triền cái”.

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘nīvaraṇā ceva nīvaraṇasampayuttā cā’’tipi, ‘‘nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇā’’tipi.

Sixteen elements should not be described as "both hindrances and conjoined with hindrances" nor as "conjoined with hindrances but not hindrances."

Mười sáu giới không thể nói là – “vừa là triền cái vừa tương ưng với triền cái” cũng như “vừa tương ưng với triền cái nhưng không phải là triền cái”.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttā cā’’ti, siyā nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇa’’nti.

The mind-consciousness element should not be described as "both a hindrance and conjoined with hindrances"; it might be conjoined with hindrances but not a hindrance, or it might not be described as "conjoined with hindrances but not a hindrance."

Ý thức giới không thể nói là – “vừa là triền cái vừa tương ưng với triền cái”, có thể vừa tương ưng với triền cái nhưng không phải là triền cái, có thể không thể nói là – “vừa tương ưng với triền cái nhưng không phải là triền cái”.

Dhammadhātu siyā nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttā ca, siyā nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇañceva nīvaraṇasampayuttā cā’’tipi, ‘‘nīvaraṇasampayuttā ceva no ca nīvaraṇa’’ntipi.

The phenomena element might be both a hindrance and conjoined with hindrances; or it might be conjoined with hindrances but not a hindrance; or it might not be described as "both a hindrance and conjoined with hindrances" nor as "conjoined with hindrances but not a hindrance."

Pháp giới có thể vừa là triền cái vừa tương ưng với triền cái, có thể vừa tương ưng với triền cái nhưng không phải là triền cái, có thể không thể nói là – “vừa là triền cái vừa tương ưng với triền cái” cũng như “vừa tương ưng với triền cái nhưng không phải là triền cái”.

Soḷasa dhātuyo nīvaraṇavippayuttanīvaraṇiyā.

Sixteen elements are disjoined from hindrances and liable to hindrances.

Mười sáu giới là ly triền cái và thuộc triền cái.

Dve dhātuyo siyā nīvaraṇavippayuttanīvaraṇiyā, siyā nīvaraṇavippayuttaanīvaraṇiyā, siyā na vattabbā – ‘‘nīvaraṇavippayuttanīvaraṇiyā’’tipi, ‘‘nīvaraṇavippayuttaanīvaraṇiyā’’tipi.

Two elements might be disjoined from hindrances and liable to hindrances, or might be disjoined from hindrances and not liable to hindrances, or might not be described as "disjoined from hindrances and liable to hindrances" nor as "disjoined from hindrances and not liable to hindrances."

Hai giới có thể là ly triền cái và thuộc triền cái, có thể là ly triền cái và không thuộc triền cái, có thể không thể nói là – “ly triền cái và thuộc triền cái” cũng như “ly triền cái và không thuộc triền cái”.

681

Sattarasa dhātuyo no parāmāsā.

Seventeen elements are not assumptions.

Mười bảy giới không phải là thủ chấp.

Dhammadhātu siyā parāmāso, siyā no parāmāso.

The phenomena element might be an assumption, or might not be an assumption.

Pháp giới có thể là thủ chấp, có thể không phải là thủ chấp.

Soḷasa dhātuyo parāmaṭṭhā.

Sixteen elements are assumed.

Mười sáu giới là bị thủ chấp.

Dve dhātuyo siyā parāmaṭṭhā, siyā aparāmaṭṭhā.

Two elements might be assumed, or might not be assumed.

Hai giới có thể là bị thủ chấp, có thể không bị thủ chấp.

Soḷasa dhātuyo parāmāsavippayuttā.

Sixteen elements are disjoined from assumptions.

Mười sáu giới là ly thủ chấp.

Manoviññāṇadhātu siyā parāmāsasampayuttā, siyā parāmāsavippayuttā.

The mind-consciousness element might be conjoined with assumptions, or might be disjoined from assumptions.

Ý thức giới có thể tương ưng với thủ chấp, có thể không tương ưng với thủ chấp.

Dhammadhātu siyā parāmāsasampayuttā, siyā parāmāsavippayuttā, siyā na vattabbā – ‘‘parāmāsasampayuttā’’tipi, ‘‘parāmāsavippayuttā’’tipi.

The phenomena element might be conjoined with assumptions, or might be disjoined from assumptions, or might not be described as "conjoined with assumptions" nor as "disjoined from assumptions."

Pháp giới có thể tương ưng với thủ chấp, có thể không tương ưng với thủ chấp, có thể không thể nói là – “tương ưng với thủ chấp” cũng như “không tương ưng với thủ chấp”.

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘parāmāsā ceva parāmaṭṭhā cāti parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāsā’’.

Sixteen elements should not be described as "both assumptions and assumed" nor as "assumed but not assumptions."

Mười sáu giới không thể nói là – “vừa là thủ chấp vừa bị thủ chấp” mà là “bị thủ chấp nhưng không phải là thủ chấp”.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘parāmāso ceva parāmaṭṭhā cā’’ti, siyā parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāso, siyā na vattabbā – ‘‘parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāso’’ti.

The mind-consciousness element should not be described as "both an assumption and assumed"; it might be assumed but not an assumption, or it might not be described as "assumed but not an assumption."

Ý thức giới không thể nói là – “vừa là thủ chấp vừa bị thủ chấp”, có thể bị thủ chấp nhưng không phải là thủ chấp, có thể không thể nói là – “bị thủ chấp nhưng không phải là thủ chấp”.

Dhammadhātu siyā parāmāso ceva parāmaṭṭhā ca, siyā parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāso, siyā na vattabbā – ‘‘parāmāso ceva parāmaṭṭhā cā’’tipi, ‘‘parāmaṭṭhā ceva no ca parāmāso’’tipi.

The phenomena element might be both an assumption and assumed; or it might be assumed but not an assumption; or it might not be described as "both an assumption and assumed" nor as "assumed but not an assumption."

Pháp giới có thể vừa là thủ chấp vừa bị thủ chấp, có thể bị thủ chấp nhưng không phải là thủ chấp, có thể không thể nói là – “vừa là thủ chấp vừa bị thủ chấp” cũng như “bị thủ chấp nhưng không phải là thủ chấp”.

Soḷasa dhātuyo parāmāsavippayuttaparāmaṭṭhā.

Sixteen elements are disjoined from assumptions and assumed.

Mười sáu giới là ly thủ chấp và bị thủ chấp.

Dve dhātuyo siyā parāmāsavippayuttaparāmaṭṭhā, siyā parāmāsavippayuttaaparāmaṭṭhā, siyā na vattabbā – ‘‘parāmāsavippayuttaparāmaṭṭhā’’tipi, ‘‘parāmāsavippayuttaaparāmaṭṭhā’’tipi.

Two elements may be unattached yet grasped, may be unattached and ungrasped, or may not be spoken of as “unattached yet grasped” nor as “unattached and ungrasped”.

Hai giới có thể là không tương ưng với chấp thủ nhưng bị chấp thủ, có thể là không tương ưng với chấp thủ và không bị chấp thủ, có thể là không thể nói – “không tương ưng với chấp thủ nhưng bị chấp thủ” hay “không tương ưng với chấp thủ và không bị chấp thủ”.

682

Dasa dhātuyo anārammaṇā.

Ten elements are without object.

Mười giới là vô đối tượng.

Satta dhātuyo sārammaṇā.

Seven elements are with object.

Bảy giới là hữu đối tượng.

Dhammadhātu siyā sārammaṇā, siyā anārammaṇā.

The dhamma-element may be with object, may be without object.

Pháp giới có thể là hữu đối tượng, có thể là vô đối tượng.

Satta dhātuyo cittā.

Seven elements are mind-associated.

Bảy giới là tâm.

Ekādasa dhātuyo no cittā.

Eleven elements are not mind-associated.

Mười một giới không phải là tâm.

Sattarasa dhātuyo acetasikā.

Seventeen elements are not mental concomitants (acitta-cetasikā).

Mười bảy giới là vô tâm sở.

Dhammadhātu siyā cetasikā, siyā acetasikā.

The dhamma-element may be a mental concomitant, may not be a mental concomitant.

Pháp giới có thể là tâm sở, có thể là vô tâm sở.

Dasa dhātuyo cittavippayuttā.

Ten elements are dissociated from mind.

Mười giới là không tương ưng với tâm.

Dhammadhātu siyā cittasampayuttā, siyā cittavippayuttā.

The dhamma-element may be associated with mind, may be dissociated from mind.

Pháp giới có thể là tương ưng với tâm, có thể là không tương ưng với tâm.

Satta dhātuyo na vattabbā – ‘‘cittena sampayuttā’’tipi, ‘‘cittena vippayuttā’’tipi.

Seven elements are not to be spoken of as “associated with mind” nor as “dissociated from mind”.

Bảy giới là không thể nói – “tương ưng với tâm” hay “không tương ưng với tâm”.

Dasa dhātuyo cittavisaṃsaṭṭhā.

Ten elements are unmixed with mind.

Mười giới là không hòa hợp với tâm.

Dhammadhātu siyā cittasaṃsaṭṭhā, siyā cittavisaṃsaṭṭhā.

The dhamma-element may be mixed with mind, may be unmixed with mind.

Pháp giới có thể là hòa hợp với tâm, có thể là không hòa hợp với tâm.

Satta dhātuyo na vattabbā – ‘‘cittena saṃsaṭṭhā’’tipi, ‘‘cittena visaṃsaṭṭhā’’tipi.

Seven elements are not to be spoken of as “mixed with mind” nor as “unmixed with mind”.

Bảy giới là không thể nói – “hòa hợp với tâm” hay “không hòa hợp với tâm”.

683

Dvādasa dhātuyo no cittasamuṭṭhānā.

Twelve elements do not originate from mind.

Mười hai giới không phải là do tâm sanh khởi.

Cha dhātuyo siyā cittasamuṭṭhānā, siyā no cittasamuṭṭhānā.

Six elements may originate from mind, may not originate from mind.

Sáu giới có thể là do tâm sanh khởi, có thể là không do tâm sanh khởi.

Sattarasa dhātuyo no cittasahabhuno.

Seventeen elements are not co-existent with mind.

Mười bảy giới không phải là đồng sanh với tâm.

Dhammadhātu siyā cittasahabhū, siyā no cittasahabhū.

The dhamma-element may be co-existent with mind, may not be co-existent with mind.

Pháp giới có thể là đồng sanh với tâm, có thể là không đồng sanh với tâm.

Sattarasa dhātuyo no cittānuparivattino.

Seventeen elements do not follow the mind.

Mười bảy giới không phải là tùy thuộc tâm mà chuyển vận.

Dhammadhātu siyā cittānuparivattī, siyā no cittānuparivattī.

The dhamma-element may follow the mind, may not follow the mind.

Pháp giới có thể là tùy thuộc tâm mà chuyển vận, có thể là không tùy thuộc tâm mà chuyển vận.

Sattarasa dhātuyo no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā.

Seventeen elements do not originate from being mixed with mind.

Mười bảy giới không phải là do tâm hòa hợp sanh khởi.

Dhammadhātu siyā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā, siyā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā.

The dhamma-element may originate from being mixed with mind, may not originate from being mixed with mind.

Pháp giới có thể là do tâm hòa hợp sanh khởi, có thể là không do tâm hòa hợp sanh khởi.

Sattarasa dhātuyo no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhuno.

Seventeen elements are not co-existent with what originates from being mixed with mind.

Mười bảy giới không phải là đồng sanh với tâm hòa hợp sanh khởi.

Dhammadhātu siyā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhū, siyā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhū.

The dhamma-element may be co-existent with what originates from being mixed with mind, may not be co-existent with what originates from being mixed with mind.

Pháp giới có thể là đồng sanh với tâm hòa hợp sanh khởi, có thể là không đồng sanh với tâm hòa hợp sanh khởi.

Sattarasa dhātuyo no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattino.

Seventeen elements do not follow what originates from being mixed with mind.

Mười bảy giới không phải là tùy thuộc tâm hòa hợp sanh khởi mà chuyển vận.

Dhammadhātu siyā cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattī, siyā no cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattī.

The dhamma-element may follow what originates from being mixed with mind, may not follow what originates from being mixed with mind.

Pháp giới có thể là tùy thuộc tâm hòa hợp sanh khởi mà chuyển vận, có thể là không tùy thuộc tâm hòa hợp sanh khởi mà chuyển vận.

Dvādasa dhātuyo ajjhattikā.

Twelve elements are internal.

Mười hai giới là nội.

Cha dhātuyo bāhirā.

Six elements are external.

Sáu giới là ngoại.

684

Nava dhātuyo upādā.

Nine elements are grasping.

Chín giới là bị chấp thủ.

Aṭṭha dhātuyo no upādā.

Eight elements are not grasping.

Tám giới là không bị chấp thủ.

Dhammadhātu siyā upādā, siyā no upādā.

The dhamma-element may be grasping, may not be grasping.

Pháp giới có thể là bị chấp thủ, có thể là không bị chấp thủ.

Dasa dhātuyo upādinnā.

Ten elements are grasped.

Mười giới là bị thủ.

Saddadhātu anupādinnā.

The sound-element is ungrasped.

Tín giới là không bị thủ.

Sattadhātuyo siyā upādinnā, siyā anupādinnā.

Seven elements may be grasped, may be ungrasped.

Bảy giới có thể là bị thủ, có thể là không bị thủ.

Sattarasa dhātuyo no upādānā.

Seventeen elements are not fuel for grasping.

Mười bảy giới không phải là thủ.

Dhammadhātu siyā upādānaṃ, siyā no upādānaṃ.

The dhamma-element may be fuel for grasping, may not be fuel for grasping.

Pháp giới có thể là thủ, có thể là không phải là thủ.

Soḷasa dhātuyo upādāniyā.

Sixteen elements are capable of being grasped.

Mười sáu giới là đối tượng của thủ.

Dve dhātuyo siyā upādāniyā, siyā anupādāniyā.

Two elements may be capable of being grasped, may be incapable of being grasped.

Hai giới có thể là đối tượng của thủ, có thể là không phải là đối tượng của thủ.

Soḷasa dhātuyo upādānavippayuttā.

Sixteen elements are dissociated from grasping.

Mười sáu giới là không tương ưng với thủ.

Dve dhātuyo siyā upādānasampayuttā, siyā upādānavippayuttā.

Two elements may be associated with grasping, may be dissociated from grasping.

Hai giới có thể là tương ưng với thủ, có thể là không tương ưng với thủ.

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘upādānā ceva upādāniyā cā’’ti, ‘‘upādāniyā ceva no ca upādānā’’.

Sixteen elements are not to be spoken of as “both grasping and capable of being grasped,” nor as “capable of being grasped but not grasping.”

Mười sáu giới là không thể nói – “vừa là thủ vừa là đối tượng của thủ”, “vừa là đối tượng của thủ nhưng không phải là thủ”.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘upādānañceva upādāniyā cā’’ti, siyā upādāniyā ceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘upādāniyā ceva no ca upādāna’’nti.

The mind-cognition element is not to be spoken of as “both grasping and capable of being grasped”; it may be capable of being grasped but not grasping; it may not be spoken of as “capable of being grasped but not grasping”.

Ý thức giới là không thể nói – “vừa là thủ vừa là đối tượng của thủ”, có thể là vừa là đối tượng của thủ nhưng không phải là thủ, có thể là không thể nói – “vừa là đối tượng của thủ nhưng không phải là thủ”.

Dhammadhātu siyā upādānañceva upādāniyā ca, siyā upādāniyā ceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘upādānañceva upādāniyā cā’’tipi, ‘‘upādāniyā ceva no ca upādāna’’ntipi.

The dhamma-element may be both grasping and capable of being grasped, may be capable of being grasped but not grasping, may not be spoken of as “both grasping and capable of being grasped” nor as “capable of being grasped but not grasping”.

Pháp giới có thể là vừa là thủ vừa là đối tượng của thủ, có thể là vừa là đối tượng của thủ nhưng không phải là thủ, có thể là không thể nói – “vừa là thủ vừa là đối tượng của thủ” hay “vừa là đối tượng của thủ nhưng không phải là thủ”.

685

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘upādānā ceva upādānasampayuttā cā’’tipi, ‘‘upādānasampayuttā ceva no ca upādānā’’tipi.

Sixteen elements are not to be spoken of as “both grasping and associated with grasping,” nor as “associated with grasping but not grasping.”

Mười sáu giới là không thể nói – “vừa là thủ vừa là tương ưng với thủ” hay “vừa là tương ưng với thủ nhưng không phải là thủ”.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘upādānañceva upādānasampayuttā cā’’ti, siyā upādānasampayuttā ceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘upādānasampayuttā ceva no ca upādāna’’nti.

The mind-cognition element is not to be spoken of as “both grasping and associated with grasping”; it may be associated with grasping but not grasping; it may not be spoken of as “associated with grasping but not grasping”.

Ý thức giới là không thể nói – “vừa là thủ vừa là tương ưng với thủ”, có thể là vừa là tương ưng với thủ nhưng không phải là thủ, có thể là không thể nói – “vừa là tương ưng với thủ nhưng không phải là thủ”.

Dhammadhātu siyā upādānañceva upādānasampayuttā ca, siyā upādānasampayuttā ceva no ca upādānaṃ, siyā na vattabbā – ‘‘upādānañceva upādānasampayuttā cā’’tipi, ‘‘upādānasampayuttā ceva no ca upādāna’’ntipi.

The dhamma-element may be both grasping and associated with grasping, may be associated with grasping but not grasping, may not be spoken of as “both grasping and associated with grasping” nor as “associated with grasping but not grasping”.

Pháp giới có thể là vừa là thủ vừa là tương ưng với thủ, có thể là vừa là tương ưng với thủ nhưng không phải là thủ, có thể là không thể nói – “vừa là thủ vừa là tương ưng với thủ” hay “vừa là tương ưng với thủ nhưng không phải là thủ”.

Soḷasa dhātuyo upādānavippayuttaupādāniyā.

Sixteen elements are dissociated from clinging and are objects of clinging.

Mười sáu giới là không tương ưng với thủ nhưng là đối tượng của thủ.

Dve dhātuyo siyā upādānavippayuttaupādāniyā, siyā upādānavippayuttaanupādāniyā, siyā na vattabbā – ‘‘upādānavippayuttaupādāniyā’’tipi, ‘‘upādānavippayuttaanupādāniyā’’tipi.

Two elements may be dissociated from clinging and are objects of clinging, or may be dissociated from clinging and are not objects of clinging, or may not be said to be "dissociated from clinging and objects of clinging" or "dissociated from clinging and not objects of clinging."

Hai giới có thể là không tương ưng với thủ nhưng là đối tượng của thủ, có thể là không tương ưng với thủ và không phải là đối tượng của thủ, có thể là không thể nói – “không tương ưng với thủ nhưng là đối tượng của thủ” hay “không tương ưng với thủ và không phải là đối tượng của thủ”.

686

Sattarasa dhātuyo no kilesā.

Seventeen elements are not defilements (kilesas).

Mười bảy giới không phải là phiền não.

Dhammadhātu siyā kilesā, siyā no kilesā.

The Dhammadhātu may be defilements, or may not be defilements.

Pháp giới có thể là phiền não, có thể là không phải là phiền não.

Soḷasa dhātuyo saṃkilesikā.

Sixteen elements are defilable (saṃkilesika).

Mười sáu giới là nhiễm ô.

Dve dhātuyo siyā saṃkilesikā, siyā asaṃkilesikā.

Two elements may be defilable, or may be undefilable (asaṃkilesika).

Hai giới có thể là nhiễm ô, có thể là không nhiễm ô.

Soḷasa dhātuyo asaṃkiliṭṭhā.

Sixteen elements are undefiled (asaṃkiliṭṭha).

Mười sáu giới là không bị nhiễm ô.

Dve dhātuyo siyā saṃkiliṭṭhā, siyā asaṃkiliṭṭhā.

Two elements may be defiled (saṃkiliṭṭha), or may be undefiled.

Hai giới có thể là bị nhiễm ô, có thể là không bị nhiễm ô.

Soḷasa dhātuyo kilesavippayuttā.

Sixteen elements are dissociated from defilements (kilesavippayutta).

Mười sáu giới là không tương ưng với phiền não.

Dve dhātuyo siyā kilesasampayuttā, siyā kilesavippayuttā.

Two elements may be conjoined with defilements (kilesasampayutta), or may be dissociated from defilements.

Hai giới có thể là tương ưng với phiền não, có thể là không tương ưng với phiền não.

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘kilesā ceva saṃkilesikā cā’’ti, saṃkilesikā ceva no ca kilesā.

Sixteen elements may not be said to be "both defilements and defilable"; they are defilable but not defilements.

Mười sáu giới là không thể nói – “vừa là phiền não vừa là nhiễm ô”, “vừa là nhiễm ô nhưng không phải là phiền não”.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘kileso ceva saṃkilesikā cā’’ti, siyā saṃkilesikā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘saṃkilesikā ceva no ca kileso’’ti.

The mind-consciousness element (manoviññāṇadhātu) may not be said to be "both a defilement and defilable"; it may be defilable but not a defilement, or it may not be said to be "defilable but not a defilement."

Ý thức giới là không thể nói – “vừa là phiền não vừa là nhiễm ô”, có thể là vừa là nhiễm ô nhưng không phải là phiền não, có thể là không thể nói – “vừa là nhiễm ô nhưng không phải là phiền não”.

Dhammadhātu siyā kileso ceva saṃkilesikā ca, siyā saṃkilesikā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘kileso ceva saṃkilesikā cā’’tipi, ‘‘saṃkilesikā ceva no ca kileso’’tipi.

The Dhammadhātu may be both a defilement and defilable, or may be defilable but not a defilement, or may not be said to be "both a defilement and defilable" or "defilable but not a defilement."

Pháp giới có thể là vừa là phiền não vừa là nhiễm ô, có thể là vừa là nhiễm ô nhưng không phải là phiền não, có thể là không thể nói – “vừa là phiền não vừa là nhiễm ô” hay “vừa là nhiễm ô nhưng không phải là phiền não”.

687

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘kilesā ceva saṃkiliṭṭhā cā’’tipi, ‘‘saṃkiliṭṭhā ceva no ca kilesā’’tipi.

Sixteen elements may not be said to be "both defilements and defiled" or "defiled but not defilements."

Mười sáu giới là không thể nói – “vừa là phiền não vừa là bị nhiễm ô” hay “vừa là bị nhiễm ô nhưng không phải là phiền não”.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘kileso ceva saṃkiliṭṭhā cā’’ti, siyā saṃkiliṭṭhā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘saṃkiliṭṭhā ceva no ca kileso’’ti.

The mind-consciousness element may not be said to be "both a defilement and defiled"; it may be defiled but not a defilement, or it may not be said to be "defiled but not a defilement."

Ý thức giới là không thể nói – “vừa là phiền não vừa là bị nhiễm ô”, có thể là vừa là bị nhiễm ô nhưng không phải là phiền não, có thể là không thể nói – “vừa là bị nhiễm ô nhưng không phải là phiền não”.

Dhammadhātu siyā kileso ceva saṃkiliṭṭhā ca, siyā saṃkiliṭṭhā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘kileso ceva saṃkiliṭṭhā cā’’tipi, ‘‘saṃkiliṭṭhā ceva no ca kileso’’tipi.

The Dhammadhātu may be both a defilement and defiled, or may be defiled but not a defilement, or may not be said to be "both a defilement and defiled" or "defiled but not a defilement."

Pháp giới có thể là vừa là phiền não vừa là bị nhiễm ô, có thể là vừa là bị nhiễm ô nhưng không phải là phiền não, có thể là không thể nói – “vừa là phiền não vừa là bị nhiễm ô” hay “vừa là bị nhiễm ô nhưng không phải là phiền não”.

Soḷasa dhātuyo na vattabbā – ‘‘kilesā ceva kilesasampayuttā cā’’tipi, ‘‘kilesasampayuttā ceva no ca kilesā’’tipi.

Sixteen elements may not be said to be "both defilements and conjoined with defilements" or "conjoined with defilements but not defilements."

Mười sáu giới là không thể nói – “vừa là phiền não vừa là tương ưng với phiền não” hay “vừa là tương ưng với phiền não nhưng không phải là phiền não”.

Manoviññāṇadhātu na vattabbā – ‘‘kileso ceva kilesasampayuttā cā’’ti, siyā kilesasampayuttā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘kilesasampayuttā ceva no ca kileso’’ti.

The mind-consciousness element may not be said to be "both a defilement and conjoined with defilements"; it may be conjoined with defilements but not a defilement, or it may not be said to be "conjoined with defilements but not a defilement."

Ý thức giới là không thể nói – “vừa là phiền não vừa là tương ưng với phiền não”, có thể là vừa là tương ưng với phiền não nhưng không phải là phiền não, có thể là không thể nói – “vừa là tương ưng với phiền não nhưng không phải là phiền não”.

Dhammadhātu siyā kileso ceva kilesasampayuttā ca, siyā kilesasampayuttā ceva no ca kileso, siyā na vattabbā – ‘‘kileso ceva kilesasampayuttā cā’’tipi, ‘‘kilesasampayuttā ceva no ca kileso’’tipi.

The Dhammadhātu may be both a defilement and conjoined with defilements, or may be conjoined with defilements but not a defilement, or may not be said to be "both a defilement and conjoined with defilements" or "conjoined with defilements but not a defilement."

Pháp giới có thể là vừa là phiền não vừa là tương ưng với phiền não, có thể là vừa là tương ưng với phiền não nhưng không phải là phiền não, có thể là không thể nói – “vừa là phiền não vừa là tương ưng với phiền não” hay “vừa là tương ưng với phiền não nhưng không phải là phiền não”.

Soḷasa dhātuyo kilesavippayuttasaṃkilesikā.

Sixteen elements are dissociated from defilements and defilable.

Mười sáu giới là không tương ưng với phiền não nhưng là nhiễm ô.

Dve dhātuyo siyā kilesavippayuttasaṃkilesikā, siyā kilesavippayuttaasaṃkilesikā, siyā na vattabbā – ‘‘kilesavippayuttasaṃkilesikā’’tipi, ‘‘kilesavippayuttaasaṃkilesikā’’tipi.

Two elements may be dissociated from defilements and defilable, or may be dissociated from defilements and undefilable, or may not be said to be "dissociated from defilements and defilable" or "dissociated from defilements and undefilable."

Hai giới có thể là không tương ưng với phiền não nhưng là nhiễm ô, có thể là không tương ưng với phiền não và không nhiễm ô, có thể là không thể nói – “không tương ưng với phiền não nhưng là nhiễm ô” hay “không tương ưng với phiền não và không nhiễm ô”.

688

Soḷasa dhātuyo na dassanena pahātabbā.

Sixteen elements are not to be abandoned by vision (dassana).

Mười sáu giới là không thể đoạn trừ bằng thấy.

Dve dhātuyo siyā dassanena pahātabbā, siyā na dassanena pahātabbā.

Two elements may be to be abandoned by vision, or may not be to be abandoned by vision.

Hai giới có thể là đoạn trừ bằng thấy, có thể là không thể đoạn trừ bằng thấy.

Soḷasa dhātuyo na bhāvanāya pahātabbā.

Sixteen elements are not to be abandoned by development.

Mười sáu giới không thể đoạn trừ bằng tu tập.

Dve dhātuyo siyā bhāvanāya pahātabbā, siyā na bhāvanāya pahātabbā.

Two elements are sometimes to be abandoned by development, and sometimes not to be abandoned by development.

Hai giới có thể đoạn trừ bằng tu tập, có thể không đoạn trừ bằng tu tập.

Soḷasa dhātuyo na dassanena pahātabbahetukā.

Sixteen elements do not have their roots to be abandoned by seeing.

Mười sáu giới không phải là nguyên nhân để đoạn trừ bằng thấy biết.

Dve dhātuyo siyā dassanena pahātabbahetukā, siyā na dassanena pahātabbahetukā.

Two elements sometimes have their roots to be abandoned by seeing, and sometimes do not have their roots to be abandoned by seeing.

Hai giới có thể là nguyên nhân để đoạn trừ bằng thấy biết, có thể không phải là nguyên nhân để đoạn trừ bằng thấy biết.

Soḷasa dhātuyo na bhāvanāya pahātabbahetukā.

Sixteen elements do not have their roots to be abandoned by development.

Mười sáu giới không phải là nguyên nhân để đoạn trừ bằng tu tập.

Dve dhātuyo siyā bhāvanāya pahātabbahetukā, siyā na bhāvanāya pahātabbahetukā.

Two elements sometimes have their roots to be abandoned by development, and sometimes do not have their roots to be abandoned by development.

Hai giới có thể là nguyên nhân để đoạn trừ bằng tu tập, có thể không phải là nguyên nhân để đoạn trừ bằng tu tập.

689

Pannarasa dhātuyo avitakkā.

Fifteen elements are without initial application (avitakka).

Mười lăm giới không có tầm (vitakka).

Manodhātu savitakkā.

The mind-element (manodhātu) is with initial application (savitakka).

Ý giới có tầm (vitakka).

Dve dhātuyo siyā savitakkā, siyā avitakkā.

Two elements are sometimes with initial application, and sometimes without initial application.

Hai giới có thể có tầm, có thể không có tầm.

Pannarasa dhātuyo avicārā.

Fifteen elements are without sustained application (avicāra).

Mười lăm giới không có tứ (vicāra).

Manodhātu savicārā.

The mind-element is with sustained application (savicāra).

Ý giới có tứ (vicāra).

Dve dhātuyo siyā savicārā, siyā avicārā.

Two elements are sometimes with sustained application, and sometimes without sustained application.

Hai giới có thể có tứ, có thể không có tứ.

Soḷasa dhātuyo appītikā.

Sixteen elements are without rapture (appītikā).

Mười sáu giới không có hỷ (pīti).

Dve dhātuyo siyā sappītikā, siyā appītikā.

Two elements are sometimes with rapture (sappītikā), and sometimes without rapture.

Hai giới có thể có hỷ, có thể không có hỷ.

Soḷasa dhātuyo na pītisahagatā.

Sixteen elements are not associated with rapture.

Mười sáu giới không tương ưng với hỷ.

Dve dhātuyo siyā pītisahagatā, siyā na pītisahagatā.

Two elements are sometimes associated with rapture, and sometimes not associated with rapture.

Hai giới có thể tương ưng với hỷ, có thể không tương ưng với hỷ.

Pannarasa dhātuyo na sukhasahagatā.

Fifteen elements are not associated with pleasure (sukhasahagatā).

Mười lăm giới không tương ưng với lạc.

Tisso dhātuyo siyā sukhasahagatā, siyā na sukhasahagatā.

Three elements are sometimes associated with pleasure, and sometimes not associated with pleasure.

Ba giới có thể tương ưng với lạc, có thể không tương ưng với lạc.

Ekādasa dhātuyo na upekkhāsahagatā.

Eleven elements are not associated with equanimity (upekkhāsahagatā).

Mười một giới không tương ưng với xả.

Pañca dhātuyo upekkhāsahagatā.

Five elements are associated with equanimity.

Năm giới tương ưng với xả.

Dve dhātuyo siyā upekkhāsahagatā, siyā na upekkhāsahagatā.

Two elements are sometimes associated with equanimity, and sometimes not associated with equanimity.

Hai giới có thể tương ưng với xả, có thể không tương ưng với xả.

690

Soḷasa dhātuyo kāmāvacarā.

Sixteen elements belong to the sense-sphere (kāmāvacara).

Mười sáu giới thuộc cõi Dục giới (kāmāvacara).

Dve dhātuyo siyā kāmāvacarā, siyā na kāmāvacarā.

Two elements are sometimes of the sense-sphere, and sometimes not of the sense-sphere.

Hai giới có thể thuộc cõi Dục giới, có thể không thuộc cõi Dục giới.

Soḷasa dhātuyo na rūpāvacarā.

Sixteen elements do not belong to the fine-material sphere (rūpāvacara).

Mười sáu giới không thuộc cõi Sắc giới (rūpāvacara).

Dve dhātuyo siyā rūpāvacarā, siyā na rūpāvacarā.

Two elements are sometimes of the fine-material sphere, and sometimes not of the fine-material sphere.

Hai giới có thể thuộc cõi Sắc giới, có thể không thuộc cõi Sắc giới.

Soḷasa dhātuyo na arūpāvacarā.

Sixteen elements do not belong to the immaterial sphere (arūpāvacara).

Mười sáu giới không thuộc cõi Vô sắc giới (arūpāvacara).

Dve dhātuyo siyā arūpāvacarā, siyā na arūpāvacarā.

Two elements are sometimes of the immaterial sphere, and sometimes not of the immaterial sphere.

Hai giới có thể thuộc cõi Vô sắc giới, có thể không thuộc cõi Vô sắc giới.

Soḷasa dhātuyo pariyāpannā.

Sixteen elements are included (pariyāpannā).

Mười sáu giới bị bao gồm (pariyāpanna).

Dve dhātuyo siyā pariyāpannā, siyā apariyāpannā.

Two elements are sometimes included, and sometimes not included (apariyāpannā).

Hai giới có thể bị bao gồm, có thể không bị bao gồm.

Soḷasa dhātuyo aniyyānikā.

Sixteen elements are not leading to liberation (aniyānikā).

Mười sáu giới không đưa đến giải thoát (aniyyānika).

Dve dhātuyo siyā niyyānikā, siyā aniyyānikā.

Two elements are sometimes leading to liberation (niyyānikā), and sometimes not leading to liberation.

Hai giới có thể đưa đến giải thoát, có thể không đưa đến giải thoát.

Soḷasa dhātuyo aniyatā.

Sixteen elements are indeterminate (aniyatā).

Mười sáu giới không nhất định (aniyata).

Dve dhātuyo siyā niyatā, siyā aniyatā.

Two elements are sometimes determinate (niyatā), and sometimes indeterminate.

Hai giới có thể nhất định, có thể không nhất định.

Soḷasa dhātuyo sauttarā.

Sixteen elements are with a superior (sauttarā).

Mười sáu giới có cái hơn (sauttara).

Dve dhātuyo siyā sauttarā, siyā anuttarā.

Two elements are sometimes with a superior, and sometimes without a superior (anuttarā).

Hai giới có thể có cái hơn, có thể không có cái hơn.

Soḷasa dhātuyo araṇā.

Sixteen elements are peaceful (araṇā).

Mười sáu giới không có phiền não (araṇa).

Dve dhātuyo siyā saraṇā, siyā araṇāti.

Two elements are sometimes unpeaceful (saraṇā), and sometimes peaceful.

Hai giới có thể có phiền não, có thể không có phiền não.

691

Pañhāpucchakaṃ.

Questioner of the Problems.

Phần vấn đáp.

692

Dhātuvibhaṅgo niṭṭhito.

The Exposition of Elements is concluded.

Phân tích các giới đã xong.

693

Table of Contents

2. Āyatanavibhaṅgo

2. Analysis of Sense Bases (Āyatana Vibhaṅga)

2. Phân Tích Xứ (Āyatanavibhaṅgo)

1. Suttantabhājanīyaṃ

1. Suttanta Exposition

1. Phần Suttanta (Suttantabhājanīyaṃ)

2. Abhidhammabhājanīyaṃ

2. Abhidhamma Exposition

2. Phần Abhidhamma (Abhidhammabhājanīyaṃ)

3. Pañhāpucchakaṃ

3. Question Section

3. Phần vấn đáp

1. Tikaṃ

1. Triad

1. Bộ ba

2. Dukaṃ

2. Dyad

2. Nhị Pháp

3. Dhātuvibhaṅgo

3. Analysis of Elements

3. Phân tích giới

1. Suttantabhājanīyaṃ

1. Discourse Section

1. Phần Suttanta

2. Abhidhammabhājanīyaṃ

2. Abhidhamma Exposition

2. Phần phân tích theo A-tì-đàm

3. Pañhāpucchakaṃ

3. Interrogatory Section

3. Phần Hỏi Đáp

1. Tikaṃ

1. Triads

1. Bộ Ba (Tika)

2. Dukaṃ

2. The Dyads

2. Nhị Đề

4. Saccavibhaṅgo

4. Exposition of Truths

4. Phân tích các Sự thật

Settings