Jātakapāḷi-1

4263

405. Bakajātakaṃ (7-1-10)

405. Baka Jātaka (7-1-10)

405. Bakajātaka (7-1-10)

4264

68.

4265

Dvāsattati gotama^* puññakammā, vasavattino jātijaraṃ atītā;

Seventy-two, O Gotama, are those of meritorious deeds, who are masters of themselves, having transcended birth and old age;

Này Gotama, bảy mươi hai người đã tạo thiện nghiệp, tự tại,

4266

Ayamantimā vedagū brahmapatti^* , asmābhijappanti janā^* anekā.

This is our final existence as Brahmas, attained by the wise; many beings aspire to be like us.

đã vượt qua sinh và già; đây là sự tái sinh cuối cùng, bậc đạt được chân lý, đạt đến Phạm thiên; nhiều chúng sinh mong ước chúng ta.

4267

69.

4268

Appañhi etaṃ^* na hi dīghamāyu, yaṃ tvaṃ baka maññasi dīghamāyuṃ;

This life is short, not long, O Baka, which you consider long;

Này Baka, tuổi thọ mà ngươi cho là dài, thực ra là ngắn, không hề dài chút nào;

4269

Sataṃ sahassāni^* nirabbudānaṃ, āyuṃ pajānāmi tavāha brahme.

I know your lifespan, O Brahma, to be a hundred thousand nirabbudas.

Này Phạm thiên, ta biết tuổi thọ của ngươi là hàng trăm ngàn Nirabbuda.

4270

70.

4271

Anantadassī bhagavāhamasmi, jātijjaraṃ sokamupātivatto;

I am the Bhagavā, the all-seeing, who has transcended birth, old age, and sorrow;

Ta là Thế Tôn có cái thấy vô biên, đã vượt qua sinh, già và sầu khổ;

4272

Kiṃ me purāṇaṃ vatasīlavattaṃ^* , ācikkha me taṃ yamahaṃ vijaññaṃ.

What were my ancient vows and virtuous practices? Tell me that which I may know.

Hãy nói cho ta biết, những giới hạnh và đức hạnh xưa cũ của ta là gì, để ta có thể nhận biết.

4273

71.

4274

Yaṃ tvaṃ apāyesi bahū manusse, pipāsite ghammani samparete;

That you gave drink to many people, who were thirsty and afflicted by the heat;

Ngươi đã cho rất nhiều người uống nước, những người khát nước và bị nóng bức hành hạ;

4275

Taṃ te purāṇaṃ vatasīlavattaṃ, suttappabuddhova anussarāmi.

That was your ancient vow and virtuous practice, which I recall as if awakened from sleep.

Đó là giới hạnh và đức hạnh xưa cũ của ngươi, ta nhớ lại như người vừa tỉnh giấc ngủ.

4276

72.

4277

Yaṃ eṇikūlasmi janaṃ gahītaṃ, amocayī gayhaka niyyamānaṃ;

That you freed people who were captured at Eṇikūla, being led away by a captor;

Ngươi đã giải thoát những người bị bắt giữ tại bờ sông Eṇikūla, khi họ đang bị dẫn đi bởi những kẻ bắt giữ;

4278

Taṃ te purāṇaṃ vatasīlavattaṃ, suttappabuddhova anussarāmi.

That was your ancient vow and virtuous practice, which I recall as if awakened from sleep.

Cái hạnh giới cũ xưa ấy của ngài, như người thức dậy từ giấc ngủ, tôi nhớ lại.

4279

73.

4280

Gaṅgāya sotasmiṃ gahītanāvaṃ, luddena nāgena manussakappā;

A boat seized in the current of the Gaṅgā by a fierce nāga, tormenting humans;

Trên dòng sông Gaṅgā, chiếc thuyền bị con voi dữ tợn, muốn hại người, bắt giữ;

4281

Amocayi tvaṃ balasā pasayha, taṃ te purāṇaṃ vatasīlavattaṃ;

You forcibly freed it with strength; that was your ancient vow and virtuous practice;

Ngài đã giải thoát bằng sức mạnh và sự cưỡng bức, cái hạnh giới cũ xưa ấy của ngài;

4282

Suttappabuddhova anussarāmi.

Which I recall as if awakened from sleep.

Như người thức dậy từ giấc ngủ, tôi nhớ lại.

4283

74.

4284

Kappo ca te baddhacaro^* ahosi, sambuddhimantaṃ^* vatinaṃ^* amaññaṃ;

And I was your attendant, Kappo, whom you did not consider to be endowed with wisdom and vows;

Và Kappa đã là người hầu cận của ngài, ngài đã không nghĩ rằng người giữ giới này là bậc Toàn Giác;

4285

Taṃ te purāṇaṃ vatasīlavattaṃ, suttappabuddhova anussarāmi.

That was your ancient vow and virtuous practice, which I recall as if awakened from sleep.

Cái hạnh giới cũ xưa ấy của ngài, như người thức dậy từ giấc ngủ, tôi nhớ lại.

4286

75.

4287

Addhā pajānāsi mametamāyuṃ, aññampi jānāsi tathā hi buddho;

Indeed, you know my lifespan, and you know other things too, for you are a Buddha;

Chắc chắn ngài biết tuổi thọ này của tôi, ngài cũng biết những điều khác, vì ngài là bậc Giác Ngộ;

4288

Tathā hi tāyaṃ^* jalitānubhāvo, obhāsayaṃ tiṭṭhati brahmalokanti.

Thus, indeed, your blazing splendor illuminates the Brahma-world.

Vì vậy, ngài với oai lực rực rỡ ấy, vẫn chiếu sáng cõi Phạm Thiên.

4289

Bakajātakaṃ dasamaṃ.

The Bakajātaka is the tenth.

Bakajātakaṃ, phẩm thứ mười.

4290

Kukkuvaggo paṭhamo.

The Kukkuvavagga is the first.

Kukkuvaggo, phẩm thứ nhất.

4291

Tassuddānaṃ –

Its summary –

Tóm lược của phẩm ấy –

4292

Varakaṇṇika cāpavaro sutano, atha gijjha sarohitamacchavaro;

Varakaṇṇika, Cāpavara, Sutana, then Gijjha, Sarohita, Macchavara;

Varakaṇṇika, Cāpavara, Sutana, rồi Gijjha, Sarohita, Macchavara;

4293

Puna paṇṇaka^* senaka yācanako, atha veri sabrahmabakena dasāti.

Again Paṇṇaka, Senaka, Yācanaka, then Veri, and with Brahma Baka, ten.

Lại Paṇṇaka, Senaka, Yācanaka, rồi Veri cùng Brahmabaka là mười.

4294

2. Gandhāravaggo

2. Gandhāravagga

2. Phẩm Gandhāra

4295

406. Gandhārajātakaṃ (7-2-1)

406. Gandhārajātaka (7-2-1)

4296

76.

4297

Hitvā gāmasahassāni, paripuṇṇāni soḷasa;

Having abandoned sixteen thousand villages, fully complete;

Đã từ bỏ mười sáu ngàn làng,

4298

Koṭṭhāgārāni phītāni, sannidhiṃ dāni kubbasi.

And flourishing storehouses, now you make a store (of salt).

Những kho tàng đầy ắp, nay ngài lại tích trữ.

4299

77.

4300

Hitvā gandhāravisayaṃ, pahūtadhanadhāriyaṃ^* ;

Having abandoned the region of Gandhāra, rich in wealth and grain;

Đã từ bỏ xứ Gandhāra, nơi có nhiều của cải và ngũ cốc;

4301

Pasāsanato^* nikkhanto, idha dāni pasāsasi.

Having departed from the administration, now you administer here.

Đã xuất gia từ sự giáo hóa, nay ngài lại giáo hóa ở đây.

4302

78.

4303

Dhammaṃ bhaṇāmi vedeha, adhammo me na ruccati;

I speak Dhamma, O Vedaha; unrighteousness does not please me;

Này Vedeha, tôi nói Chánh Pháp, tôi không ưa phi pháp;

4304

Dhammaṃ me bhaṇamānassa, na pāpamupalimpati.

As I speak Dhamma, evil does not cling to me.

Khi tôi nói Chánh Pháp, ác nghiệp không nhiễm vào tôi.

4305

79.

4306

Yena kenaci vaṇṇena, paro labhati ruppanaṃ;

By whatever word, another suffers vexation;

Bằng bất cứ lời lẽ nào mà người khác bị tổn thương;

4307

Mahatthiyampi ce vācaṃ, na taṃ bhāseyya paṇḍito.

Even if it is a word of great benefit, a wise person should not utter it.

Dù là lời lẽ có ý nghĩa lớn, bậc hiền trí cũng không nên nói.

4308

80.

4309

Kāmaṃ ruppatu vā mā vā, bhusaṃva vikirīyatu;

Let him be vexed or not vexed, let him be scattered like chaff;

Mặc kệ có bị tổn thương hay không, hoặc bị rải tung như trấu;

4310

Dhammaṃ me bhaṇamānassa, na pāpamupalimpati.

As I speak Dhamma, evil does not cling to me.

Khi tôi nói Chánh Pháp, ác nghiệp không nhiễm vào tôi.

4311

81.

4312

No ce assa sakā buddhi, vinayo vā susikkhito;

If there were no one's own wisdom, or well-trained discipline;

Nếu không có trí tuệ tự thân, hoặc giới luật không được học kỹ lưỡng;

4313

Vane andhamahiṃsova^* careyya bahuko jano.

Many people would wander in the forest like a blind buffalo.

Thì nhiều người sẽ đi lang thang trong rừng như trâu rừng mù.

4314

82.

4315

Yasmā ca panidhekacce, āceramhi^* susikkhitā;

But because some here are well-trained in conduct;

Vì một số người ở đây, đã được học kỹ lưỡng về oai nghi;

4316

Tasmā vinītavinayā, caranti susamāhitāti.

Therefore, being disciplined, they live well-composed.

Do đó, những người đã được rèn luyện về giới luật, sống rất định tĩnh.

4317

Gandhārajātakaṃ paṭhamaṃ.

The Gandhārajātaka is the first.

Gandhārajātaka, phẩm thứ nhất.

4318

407. Mahākapijātakaṃ (7-2-2)

407. Mahākapijātaka (7-2-2)

4319

83.

4320

Attānaṃ saṅkamaṃ katvā, yo sotthiṃ samatārayi;

You who made yourself a bridge, and safely carried them across;

Ai đã tự biến mình thành cầu, để đưa họ qua an toàn;

4321

Kiṃ tvaṃ tesaṃ kime^* tuyhaṃ, honti ete^* mahākapi.

What are you to them? What are these to you, O Great Monkey?

Này Mahākapi, ngài là gì đối với họ, và họ là gì đối với ngài?

4322

84.

4323

Rājāhaṃ issaro tesaṃ, yūthassa parihārako;

I am their king, their lord, the protector of the troop;

Tôi là vua, là chủ của chúng, là người bảo vệ bầy đàn;

4324

Tesaṃ sokaparetānaṃ, bhītānaṃ te arindama.

For them, who were overcome by sorrow, and terrified, O destroyer of foes.

Này Arindama, vì lợi ích của những kẻ đang chìm trong sầu muộn, những kẻ đang sợ hãi.

4325

85.

4326

Ullaṅghayitvā^* attānaṃ, vissaṭṭhadhanuno sataṃ;

Leaping across a hundred bow-lengths with my body stretched out;

Sau khi nhảy qua một trăm cung tên đã được bắn ra;

4327

Tato aparapādesu, daḷhaṃ bandhaṃ latāguṇaṃ.

Then I firmly tied a creeper to my hind legs.

Rồi tôi buộc chặt một sợi dây leo vào chân sau.

4328

86.

4329

Chinnabbhamiva vātena, nuṇṇo^* rukkhaṃ upāgamiṃ;

Like a cloud torn by the wind, I was driven and reached the tree;

Như đám mây bị gió thổi tan, tôi bay đến cây;

4330

Sohaṃ appabhavaṃ tattha, sākhaṃ hatthehi aggahiṃ.

I, being unable to reach that place, grasped the branch with my hands.

Tôi, không đủ sức ở đó, đã dùng tay nắm lấy cành cây.

4331

87.

4332

Taṃ maṃ viyāyataṃ santaṃ, sākhāya ca latāya ca;

While I was stretched out by the branch and the creeper,

Khi tôi đang căng mình ra, bởi cành cây và dây leo;

4333

Samanukkamantā pādehi, sotthiṃ sākhāmigā gatā.

The monkeys, stepping on me with their feet, safely reached the other side.

Bầy khỉ đã giẫm lên tôi bằng chân, và đã an toàn đi qua.

4334

88.

4335

Taṃ maṃ na tapate bandho, mato^* me na tapessati;

That bondage does not torment me, nor will my death torment me;

Sự ràng buộc ấy không làm tôi đau khổ, cái chết cũng sẽ không làm tôi đau khổ;

4336

Sukhamāharitaṃ tesaṃ, yesaṃ rajjamakārayiṃ.

For I brought happiness to those for whom I ruled.

Tôi đã mang lại hạnh phúc cho những kẻ mà tôi đã trị vì.

4337

89.

4338

Esā te upamā rāja, taṃ suṇohi arindama^* ;

This simile, O king, tamer of foes, listen to it well;

Này vua, đây là ví dụ cho ngài, này Arindama, hãy lắng nghe;

4339

Raññā raṭṭhassa yoggassa, balassa nigamassa ca;

A king, knowing what is right, should seek the welfare

Một vị vua thông tuệ nên tìm kiếm hạnh phúc cho đất nước, cho quân đội,

4340

Sabbesaṃ sukhameṭṭhabbaṃ, khattiyena pajānatāti.

Of the kingdom, the charioteers, the army, and all the townspeople.

Cho binh lính và cho dân chúng thị trấn.

4341

Mahākapijātakaṃ dutiyaṃ.

The Mahākapi Jātaka, the second.

Mahākapijātaka, phẩm thứ hai.

4342

408. Kumbhakārajātakaṃ (7-2-3)

408. The Kumbhakāra Jātaka (7-2-3)

408. Kumbhakārajātaka (7-2-3)

4343

90.

4344

Ambāhamaddaṃ vanamantarasmiṃ, nīlobhāsaṃ phalitaṃ^* saṃvirūḷhaṃ;

I saw a mango tree in the forest, dark blue, laden with fruit, and densely grown;

Trong rừng, tôi thấy một cây xoài xanh biếc, trĩu quả, sum suê;

4345

Tamaddasaṃ phalahetu vibhaggaṃ, taṃ disvā bhikkhācariyaṃ carāmi.

I saw it broken for the sake of its fruit; seeing that, I wander for alms.

Tôi thấy nó bị gãy nát vì quả, thấy vậy tôi đi khất thực.

4346

91.

4347

Selaṃ sumaṭṭhaṃ naravīraniṭṭhitaṃ^* , nārī yugaṃ dhārayi appasaddaṃ;

A woman wore a pair of well-polished bangles, crafted by skilled artisans, without sound;

Một người phụ nữ đeo một cặp vòng tay đá quý được thợ kim hoàn chế tác tinh xảo, không tiếng động;

4348

Dutiyañca āgamma ahosi saddo, taṃ disvā bhikkhācariyaṃ carāmi.

When a second was added, there was sound; seeing that, I wander for alms.

Khi có cái thứ hai, tiếng động phát ra, thấy vậy tôi đi khất thực.

4349

92.

4350

Dijā dijaṃ kuṇapamāharantaṃ, ekaṃ samānaṃ bahukā samecca;

Many birds gathered together and attacked a single bird carrying carrion,

Nhiều con chim tụ tập lại, tấn công một con chim khác đang tha xác chết;

4351

Āhārahetū paripātayiṃsu, taṃ disvā bhikkhācariyaṃ carāmi.

For the sake of food; seeing that, I wander for alms.

Chúng xâu xé vì thức ăn, thấy vậy tôi đi khất thực.

4352

93.

4353

Usabhāhamaddaṃ yūthassa majjhe, calakkakuṃ vaṇṇabalūpapannaṃ;

I saw a bull in the midst of a herd, with a swaying dewlap, endowed with beauty and strength;

Tôi thấy một con bò đực trong bầy, có bướu rung rinh, đầy vẻ đẹp và sức mạnh;

4354

Tamaddasaṃ kāmahetu vitunnaṃ, taṃ disvā bhikkhācariyaṃ carāmi.

I saw him tormented for the sake of desire; seeing that, I wander for alms.

Tôi thấy nó bị đánh đập vì dục vọng, thấy vậy tôi đi khất thực.

4355

94.

4356

Karaṇḍako^* kaliṅgānaṃ, gandhārānañca naggaji;

Karaṇḍaka of the Kaliṅgas, Naggaji of the Gandhāras,

Karaṇḍaka của Kaliṅga, Naggaji của Gandhāra;

4357

Nimirājā videhānaṃ, pañcālānañca dummukho;

King Nimi of the Videhas, and Dummukha of the Pañcālas;

Vua Nimi của Videha, và Dummukha của Pañcāla;

4358

Ete raṭṭhāni hitvāna, pabbajiṃsu akiñcanā.

These, abandoning their kingdoms, went forth as renunciants, possessing nothing.

Những vị này đã từ bỏ vương quốc, xuất gia không còn sở hữu gì.

4359

95.

4360

Sabbepime devasamā samāgatā, aggī yathā pajjalito tathevime;

All these, like devas, have assembled; just as a fire blazes, so do they;

Tất cả những vị này đều như chư thiên tụ hội, như lửa đang bừng cháy, họ cũng vậy;

4361

Ahampi eko carissāmi bhaggavi, hitvāna kāmāni yathodhikāni.

I too, O Bhaggava, will wander alone, abandoning desires as they arise.

Này Bhaggavī, tôi cũng sẽ sống độc cư, từ bỏ những dục vọng như đã được chỉ dạy.

4362

96.

4363

Ayameva kālo na hi añño atthi, anusāsitā me na bhaveyya pacchā;

This is the time, there is no other; there would be no instructor for me later;

Đây chính là thời điểm, không có thời điểm nào khác, sẽ không có ai giáo huấn tôi sau này;

4364

Ahampi ekā carissāmi bhaggava, sakuṇīva muttā purisassa hatthā.

I too, O Bhaggava, will wander alone, like a bird freed from a man's hand.

Này Bhaggava, tôi cũng sẽ sống độc cư, như con chim thoát khỏi tay người.

4365

97.

4366

Āmaṃ pakkañca jānanti, atho loṇaṃ aloṇakaṃ;

They know what is raw and what is cooked, and also what is salty and what is not salty;

Họ biết cái sống và cái chín, và cái mặn và cái nhạt;

4367

Tamahaṃ disvāna pabbajiṃ, careva tvaṃ carāmahanti.

Seeing that, I went forth; you may wander, and I too will wander.

Tôi thấy vậy mà xuất gia, ngài hãy sống độc cư, tôi cũng sống độc cư.

4368

Kumbhakārajātakaṃ tatiyaṃ.

The Kumbhakāra Jātaka, the third.

Kumbhakārajātaka, phẩm thứ ba.

4369

409. Daḷhadhammajātakaṃ (7-2-4)

409. The Daḷhadhamma Jātaka (7-2-4)

409. Daḷhadhammajātaka (7-2-4)

4370

98.

4371

Ahaṃ ce daḷhadhammassa^* , vahanti nābhirādhayiṃ;

If I, bearing a spear in my breast and acting valiantly in battle,

Nếu tôi không làm hài lòng Daḷhadhamma, khi đang gánh vác;

4372

Dharantī urasi sallaṃ, yuddhe vikkantacārinī.

Did not please Daḷhadhamma while performing my duties,

Khi đang mang giáo trong ngực, khi đang dũng mãnh chiến đấu.

4373

99.

4374

Nūna rājā na jānāti^* , mama vikkamaporisaṃ;

Surely the king does not know my valor and prowess,

Chắc chắn nhà vua không biết sự dũng cảm và sức mạnh của tôi;

4375

Saṅgāme sukatantāni, dūtavippahitāni ca.

Nor the good deeds done in battle, nor the messages dispatched.

Những việc đã làm tốt trong chiến trận, và những sứ mệnh đã được phái đi.

4376

100.

4377

Sā nūnāhaṃ marissāmi, abandhu aparāyinī^* ;

Surely I shall die, without kinsmen, without refuge;

Chắc chắn tôi sẽ chết, không người thân, không nơi nương tựa;

4378

Tadā hi^* kumbhakārassa, dinnā chakaṇahārikā.

For then I was given to a potter as a dung-carrier.

Vì khi đó tôi đã bị giao cho người thợ gốm làm kẻ hốt phân.

4379

101.

4380

Yāvatāsīsatī poso, tāvadeva pavīṇati;

As long as a man hopes, so long does he associate;

Chừng nào người ta còn cần, chừng đó người ta còn kính trọng;

4381

Atthāpāye jahanti naṃ, oṭṭhibyādhiṃva khattiyo.

When advantage ceases, they abandon him, like a king an old camel.

Khi lợi ích không còn, họ bỏ rơi như vị vua bỏ con lạc đà bị bệnh.

4382

102.

4383

Yo pubbe katakalyāṇo, katattho nāvabujjhati;

He who does not recognize a kindness done in the past, a service rendered,

Ai đã được làm điều thiện trước đây, đã được giúp đỡ nhưng không biết ơn;

4384

Atthā tassa palujjanti, ye honti abhipatthitā.

His desired benefits perish.

Những lợi ích mà người ấy mong muốn sẽ bị tiêu tan.

4385

103.

4386

Yo pubbe katakalyāṇo, katattho manubujjhati;

He who recognizes a kindness done in the past, a service rendered,

Ai đã được làm điều thiện trước đây, đã được giúp đỡ và biết ơn;

4387

Atthā tassa pavaḍḍhanti, ye honti abhipatthitā.

His desired benefits increase.

Những lợi ích mà người ấy mong muốn sẽ tăng trưởng.

4388

104.

4389

Taṃ vo vadāmi bhaddante^* , yāvantettha samāgatā;

Therefore, I tell you, good sirs, all who are assembled here:

Tôi nói với quý vị, những người đã tụ họp ở đây;

4390

Sabbe kataññuno hotha, ciraṃ saggamhi ṭhassathāti.

Be all of you grateful, and you shall long abide in heaven.

Tất cả hãy là người biết ơn, quý vị sẽ ở trên thiên giới lâu dài.

4391

Daḷhadhammajātakaṃ catutthaṃ.

The Daḷhadhamma Jātaka, the fourth.

Daḷhadhammajātaka, phẩm thứ tư.

4392

410. Somadattajātakaṃ (7-2-5)

410. The Somadatta Jātaka (7-2-5)

410. Somadattajātaka (7-2-5)

4393

105.

4394

Yo maṃ pure paccuḍḍeti^* , araññe dūramāyato;

The elephant Somadatta, who used to greet me from afar in the forest,

Ai trước đây đã đón tôi, khi tôi đến từ xa trong rừng;

4395

So na dissati mātaṅgo, somadatto kuhiṃ gato.

Is not seen now; where has he gone?

Con voi Somadatta ấy không thấy đâu, nó đã đi đâu rồi?

4396

106.

4397

Ayaṃ vā so mato seti, allasiṅgaṃva vacchito^* ;

Either he lies dead, like a calf with a wet horn cut off;

Hay là nó đã chết và nằm đây, như một cành non bị chặt;

4398

Bhumyā nipatito seti, amarā vata kuñjaro.

He lies fallen on the ground; alas, the elephant is dead.

Con voi nằm gục trên đất, ôi, nó đã chết rồi!

4399

107.

4400

Anagāriyupetassa, vippamuttassa te sato;

It is not proper for you, a samaṇa, who has gone forth from home, who is liberated,

Đối với một vị Sa-môn đã xuất gia, đã thoát ly;

4401

Samaṇassa na taṃ sādhu, yaṃ petamanusocasi.

To mourn for the dead.

Việc ngài than khóc người đã chết là không tốt.

4402

108.

4403

Saṃvāsena have sakka, manussassa migassa vā;

Indeed, O Sakka, through association with a human or an animal;

Này Sakka, do sự chung sống, dù là với người hay với thú;

4404

Hadaye jāyate pemaṃ, taṃ na sakkā asocituṃ.

Affection arises in the heart; it is not possible not to grieve for it.

Tình yêu thương phát sinh trong tim, không thể không than khóc.

4405

109.

4406

Mataṃ marissaṃ rodanti, ye rudanti lapanti ca;

They weep for the dead and for those about to die, those who weep and lament;

Những người than khóc và rên rỉ, là những người khóc cho người đã chết và sẽ chết;

4407

Tasmā tvaṃ isi mā rodi, roditaṃ moghamāhu santo.

Therefore, O sage, do not weep; the wise say that weeping is futile.

Vì vậy, này ẩn sĩ, đừng khóc, bậc thiện trí nói rằng sự khóc lóc là vô ích.

4408

110.

4409

Kanditena have brahme, mato peto samuṭṭhahe;

O brahmin, if the dead were to rise again through weeping,

Này Phạm Thiên, nếu người đã chết có thể sống lại nhờ tiếng khóc;

4410

Sabbe saṅgamma rodāma, aññamaññassa ñātake.

We would all gather and weep for each other's relatives.

Thì tất cả chúng ta hãy cùng nhau khóc, cho những người thân của nhau.

4411

111.

4412

Ādittaṃ vata maṃ santaṃ, ghatasittaṃva pāvakaṃ;

As one extinguishes a fire blazing, fed with ghee,

Ngài đã dập tắt mọi nỗi khổ của tôi, như dập tắt lửa được tưới dầu bằng nước,

4413

Vārinā viya osiñcaṃ, sabbaṃ nibbāpaye daraṃ.

by dousing it with water, so you have extinguished all my anguish.

Khi tôi đang bừng cháy.

4414

112.

4415

Abbahī vata me sallaṃ, yamāsi hadayassitaṃ;

Indeed, you have drawn out the dart that was lodged in my heart;

Ngài đã nhổ cái mũi tên ra khỏi tim tôi;

4416

Yo me sokaparetassa, puttasokaṃ apānudi.

You have removed the sorrow for my son from me, who was overwhelmed by grief.

Ngài đã xua tan nỗi sầu khổ vì con của tôi, khi tôi đang chìm trong sầu muộn.

4417

113.

4418

Sohaṃ abbūḷhasallosmi, vītasoko anāvilo;

So, with the dart drawn out, I am free from sorrow and untroubled;

Tôi đã nhổ mũi tên ra, không còn sầu khổ, không còn phiền não;

4419

Na socāmi na rodāmi, tava sutvāna vāsavāti.

I do not grieve, nor do I weep, having heard your words, O Vāsava.

Này Vāsava, sau khi nghe lời ngài, tôi không còn than khóc hay rên rỉ.

4420

Somadattajātakaṃ pañcamaṃ.

The Somadatta Jātaka, the fifth.

Somadattajātaka, phẩm thứ năm.

4421

411. Susīmajātakaṃ (7-2-6)

411. Susīma Jātaka (7-2-6)

411. Susīmajātaka (7-2-6)

4422

114.

4423

Kāḷāni kesāni pure ahesuṃ, jātāni sīsamhi yathāpadese;

In the past, black hairs grew on my head in their proper places;

Tóc trước kia đen nhánh, mọc đúng chỗ trên đầu;

4424

Tānajja setāni susīma^* disvā, dhammaṃ cara brahmacariyassa kālo.

Seeing them white today, Susīma, practice Dhamma, it is time for the holy life.

Này Susīma, nay thấy chúng bạc trắng, hãy sống Phạm hạnh, đã đến lúc rồi.

4425

115.

4426

Mameva deva palitaṃ na tuyhaṃ, mameva sīsaṃ mama uttamaṅgaṃ;

O king, the grey hair is mine, not yours; it is on my head, my supreme limb;

Này thiên nhân, tóc bạc là của tôi chứ không phải của ngài, đầu tôi, đỉnh đầu tôi;

4427

‘‘Atthaṃ karissa’’nti musā abhāṇiṃ^* , ekāparādhaṃ khama rājaseṭṭha.

I spoke falsely, saying, "I will do what is beneficial." Forgive this one fault, O best of kings.

“Ta sẽ làm điều lợi ích,” ta đã nói dối, xin bậc vua tối thượng tha thứ cho lỗi lầm duy nhất này.

4428

116.

4429

Daharo tuvaṃ dassaniyosi rāja, paṭhamuggato hosi^* yathā kaḷīro;

You are young, O king, and handsome, like a newly sprouted shoot;

Này vua, ngài còn trẻ và đáng yêu, như chồi non vừa nhú;

4430

Rajjañca kārehi mamañca passa, mā kālikaṃ anudhāvī janinda.

Rule the kingdom and look at me; O lord of men, do not pursue that which bears fruit in a later time.

Hãy cai trị vương quốc và hãy nhìn ta, đừng theo đuổi thời gian của cái chết, hỡi vua của loài người.

4431

117.

4432

Passāmi vohaṃ dahariṃ kumāriṃ, sāmaṭṭhapassaṃ sutanuṃ sumajjhaṃ;

I see a young maiden, with perfect limbs, a beautiful body, and a slender waist;

Ta thấy một thiếu nữ trẻ, dáng vẻ cân đối, thân hình đẹp đẽ, eo thon;

4433

Kāḷappavāḷāva pavellamānā, palobhayantīva^* naresu gacchati.

Moving like a swaying dark coral creeper, she walks among men as if enticing them.

Lắc lư như cành san hô đen, nàng đi giữa mọi người như muốn mê hoặc.

4434

118.

4435

Tamena passāmiparena nāriṃ, āsītikaṃ nāvutikaṃ va jaccā;

Then I see another woman, eighty or ninety years old by birth;

Rồi ta thấy một người phụ nữ khác, tám mươi hoặc chín mươi tuổi;

4436

Daṇḍaṃ gahetvāna pavedhamānaṃ, gopānasībhoggasamaṃ carantiṃ.

Holding a staff, trembling, walking like a bent rafter.

Cầm gậy run rẩy, đi lại như một thanh xà ngang cong.

4437

119.

4438

Sohaṃ tamevānuvicintayanto, eko sayāmi^* sayanassa majjhe;

So, contemplating that very thing, I lie alone in the middle of my bed;

Khi ta suy nghĩ về điều đó, ta nằm một mình giữa giường;

4439

‘‘Ahampi evaṃ’’ iti pekkhamāno, na gahe rame^* brahmacariyassa kālo.

Seeing, "I too will be like this," I find no delight in the home; it is time for the holy life.

“Ta cũng sẽ như vậy,” khi nhìn thấy điều đó, ta không còn vui thích ở nhà, đã đến lúc sống Phạm hạnh.

4440

120.

4441

Rajjuvālambanī cesā, yā gehe vasato rati;

And this delight for one living in a home is like a rope to cling to;

Sự vui thích của người sống tại gia là như sợi dây níu kéo;

4442

Evampi chetvāna vajanti dhīrā, anapekkhino kāmasukhaṃ pahāyāti.

Cutting even this, the wise go forth, abandoning sensual pleasures without attachment.

Ngay cả như vậy, bậc trí vẫn cắt đứt và ra đi, không luyến tiếc, từ bỏ lạc thú dục vọng.

4443

Susīmajātakaṃ chaṭṭhaṃ.

The Susīma Jātaka, the sixth.

Câu chuyện Jātaka về Susīma, thứ sáu.

4444

Table of Contents

405. Bakajātakaṃ (7-1-10)

405. Baka Jātaka (7-1-10)

405. Bakajātaka (7-1-10)

2. Gandhāravaggo

2. Gandhāravagga

2. Phẩm Gandhāra

406. Gandhārajātakaṃ (7-2-1)

406. Gandhārajātaka (7-2-1)

406. Gandhārajātaka (7-2-1)

407. Mahākapijātakaṃ (7-2-2)

407. Mahākapijātaka (7-2-2)

407. Mahākapijātaka (7-2-2)

408. Kumbhakārajātakaṃ (7-2-3)

408. The Kumbhakāra Jātaka (7-2-3)

408. Kumbhakārajātaka (7-2-3)

409. Daḷhadhammajātakaṃ (7-2-4)

409. The Daḷhadhamma Jātaka (7-2-4)

409. Daḷhadhammajātaka (7-2-4)

410. Somadattajātakaṃ (7-2-5)

410. The Somadatta Jātaka (7-2-5)

410. Somadattajātaka (7-2-5)

411. Susīmajātakaṃ (7-2-6)

411. Susīma Jātaka (7-2-6)

411. Susīmajātaka (7-2-6)

412. Koṭasimbalijātakaṃ (7-2-7)

412. Koṭasimbali Jātaka (7-2-7)

412. Koṭasimbalijātaka (7-2-7)

Table of Contents

Jātakapāḷi-1

405. Bakajātakaṃ (7-1-10)

405. Baka Jātaka (7-1-10)

405. Bakajātaka (7-1-10)

2. Gandhāravaggo

2. Gandhāravagga

2. Phẩm Gandhāra

406. Gandhārajātakaṃ (7-2-1)

406. Gandhārajātaka (7-2-1)

406. Gandhārajātaka (7-2-1)

407. Mahākapijātakaṃ (7-2-2)

407. Mahākapijātaka (7-2-2)

407. Mahākapijātaka (7-2-2)

408. Kumbhakārajātakaṃ (7-2-3)

408. The Kumbhakāra Jātaka (7-2-3)

408. Kumbhakārajātaka (7-2-3)

409. Daḷhadhammajātakaṃ (7-2-4)

409. The Daḷhadhamma Jātaka (7-2-4)

409. Daḷhadhammajātaka (7-2-4)

410. Somadattajātakaṃ (7-2-5)

410. The Somadatta Jātaka (7-2-5)

410. Somadattajātaka (7-2-5)

411. Susīmajātakaṃ (7-2-6)

411. Susīma Jātaka (7-2-6)

411. Susīmajātaka (7-2-6)

412. Koṭasimbalijātakaṃ (7-2-7)

412. Koṭasimbali Jātaka (7-2-7)

412. Koṭasimbalijātaka (7-2-7)

Settings